BIK 11/2017

Felietony: Pruss, Siwiec

Bydgoska jesień fonograficzna – część 2

Muszlę Fest 2017 podsumowuje Kuba Ignasiak

Sen Leocadii – nowy film Krzysztofa Nowickiego Rzemieślnicze dziedzictwo Bydgoszczy (odcinek 4)

listopad 2017

Centrum Kultury Fantastycznej: Kirył Bułyczow

nr 11 (488) ROK XLIII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

Przybielski Tribute w MCK

na początek O

bejrzałem ostatni spektakl Prapremier, Klatowe Wesele, z zachwytem, z podziwem dla aktorów Starego, ale i z dziwnym poczuciem, że ten cudny, potężny tekst może się wreszcie rozmijać z rzeczywistością, że – w jakiejś przynajmniej mierze – się już zdezaktualizował (albo właśnie dezaktualizuje), choć trochę uciekliśmy temu proroctwu Wyspiańskiego.

Jak to z wrażeniami bywa, nie do końca mogłem sobie samemu wytłumaczyć, na czym owo rozminięcie się miałoby polegać. Nie podprowadzam tu Państwa do żadnego suspensu – nadal tego nie wiem, a im dalej od spektaklu, tym wrażenie bardziej się zaciera.

Czyżby zdało mi się, że odczarowaliśmy bezradność? Czyżbym uwierzył przez chwilę, że nie władają nami te śmieszne widma? Czyżbym zauważył, że ten bezrozumny, wojenny sentyment już opuścił nasze społeczeństwo?

Każde z tych pytań jest wybitnie retoryczne, to chyba widać: sam bym się z siebie śmiał, gdyby coś podobnego mi się roiło. Każde, ale szczególnie ostatnie – te kosy na sztorc wciąż sterczą z rozpalonych polskich głów. Jak mógłbym pomyśleć, że sterczeć przestaną. Ostatnio usłyszałem o planach rządowego programu, który określa się zgrabnym hasłem: „Strzelnica w każdej gminie”. I tak sobie myślę: strzelnica – doprawdy? A nie biblioteka? A nie kino? A nie świetlica dla dzieci? Poważnie?

Listopad. To dla Polski niebezpieczna pora? No, chyba.

R edak to r N ac zeln y

B I K w i n te r n e c i e :

www.bik.bydgoszcz.pl www.issuu.com/bik_ www.facebook.com/bik.bydgoszcz

Prenumerata jest realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata. ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803 (w dni robocze w godz. 7.00-17.00, koszt połączenia według taryfy operatora).

spis treści

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

Na początek, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Bydgoska jesień fonograficzna, Szymon Andrzejewski (część 2) . . . . . . . . . . . . . . 3 Się nam wydaje. W Bydgoszczy (19), Michał Tabaczyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Rzeka Chronos, Marek Żelkowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Muszla Fest 2017, Kuba Ignasiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Falstaff – filozofem?, Barbara Mielcarek-Krzyżanowska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Zbawca na białym koniu, dziennik podróży w miejscu (7), Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Bydgoszcz w warsztacie, cz. 4: Turbo Workshop, Adam Wyzujak . . . . . . . . . . . . 18 Sen Leocadii, z Krzysztofem Nowickim rozmawia Monika Grabarek. . . . . . . . . . 20 Ziarnka prawdy, Hanna Strychalska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 O pewnej tajemniczej dziewczynce, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (54). . . . . . . 26 Bydgoski insynuator kulturalny (159), Zdzisław Pruss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy dyrektorka: Marzena Matowska 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12 e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl redaktor wydania: Emilia Walczak emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Szymon Idczak, Monika Grabarek korekta: Emilia Walczak skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel redakcja: tel. 523 255 553 bik@mck-bydgoszcz.pl ul. Marcinkowskiego 12 druk i oprawa: Polraster BIK w sieci www.bik.bydgoszcz.pl www.facebook.com/bik.bydgoszcz www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 11/2017 (488) Rok XLIII, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny

Wydarzenia Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Galeria Kantorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Rezydencje Artystyczne w Galerii Miejskiej bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Teatr niebopiekło. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Fundacja Duende Flamenco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Impresariat Artystyczny ADRIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Klub „Arka” BSM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Butikowe art-kino w Bohemie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 D.K. Orion BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Otwarta Przestrzeń „Światłownia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Bydgoskie Centrum Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Zespół Pieśni i Tańca Ziemia Bydgoska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Klub Odnowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Muzeum Wodociągów, Galeria Wieży Ciśnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Pierwszy KULTUROPIS, czyli targi czasopism. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Kino Orzeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Na okładce: Nowa płyta zespołu Variete Nie wiem. Koncert 25 listopada w MCK (str. 54)

2 |

| listopad 2017

muzyka część 2

Szymon Andrzejewski

Bydgoska jesień fonograficzna Dzień dobry. Zapraszam do prześledzenia drugiej odsłony przeglądu nowości fonograficznych znad Brdy i Wisły. Stylistycznie jest bardzo szeroko i bogato. Od jazzu improwizowanego do punkrocka. I wszystko przepyszne oraz na najwyższym poziomie. Zapraszam do czytania, ale przede wszystkim do słuchania.

Helatone – Concrete Cave Bartosz Kapsa zaprosił kiedyś Tomasza Gadeckiego do współpracy przy projekcie muzycznym zwanym Contemporary Noise Sextet. Nie ma ani jednej nuty, która zostałaby przez tego drugiego nagrana na nośnik jakikolwiek, ale słuchacze koncertowi mogli obydwu panów podziwiać niejednokrotnie. Muzyczne dokonania Gadeckiego i Bożka (Marcina) w duecie Olbrzym i Kurdupel są dla mnie absolutnie niezrozumiałe. Może kiedyś. Może nigdy. Teraz natomiast zanurzyłem się w „betonowej jaskini”. I zniknąłem. „Chciałem nagrać melodyczną płytę do słuchania. Powstaje mnóstwo muzyki, która brzmi tak, jakby jej autorzy nie zakładali spotkania z publicznością” – to słowa Bartka Kapsy, o którym inny bydgoski improwizator muzyczny, Adam Kempa, powiedział: „No tak, Kapsa umie”. No, umie bardzo. I jeszcze przy okazji potrafi.

Perkusja i saksofon tenorowy przeprowadzają na Concrete Cave duetu Helatone zabieg wypełnienia. Gdy słucham tego krążka (a słucham bardzo, bardzo często),

Helatone – Concrete Cave, październik 2017, wyd. Electric Eye

to mam wrażenie, że dwaj panowie weszli do pustej kuli i powoli zaczęli zabudowywać jej wnętrze dźwiękami – tworząc jakby boazerię z muzyki, swego rodzaju dodatkową powierzchnię pokrywającą ściany tej intymnej bardzo sfery. Ta płyta to dialog „na tematy abstrakcyjne” (Kapsa) pomiędzy dwoma świetnie znającymi się, a co za tym idzie, doskonale rozumiejącymi się artystami. Dialog polegający na wymianie emocji, ale też wsłuchaniu się w to, co ma do powiedzenia interlokutor. Niezwykły dialog.

Rytmiczny, pozbawiony chaosu, wyważony. To rozmowa dwóch prawdziwych muzycznych dżentelmenów i łobuzów jednocześnie, bo i Kapsa potrafi w bębny przyłożyć, i Gadecki potrafi swój instrument rozwrzeszczeć. Jednak przez większość czasu posługują się frazami trafionymi w punkt. Odkryli tę najważniejszą podobno w muzyce tajemnicę – wiedzą kiedy.

Concrete Cave – sześć pasjonujących tematów do rozmowy na najwyższym poziomie zaangażowania i elokwencji.

TransMemories – The Sound History Of The Earth Kolejne wydawnictwo, do którego podchodziłem z wielką rezerwą. Grzegorz Pleszyński to jednak postać, która głównie kojarzy mi się z dmuchaniem w różnego rodzaju rurki i rury i jak sam mi kiedyś powiedział – „muzyk

TransMemories – The Sound History Of The Earth, październik 2017, wyd. Antidepressant Records listopad 2017 |

| 3

muzyka uciekający od melodii”. A ja melodię lubię. Odwróciłem płytę, przeczytałem, że muzyczną elektroniką zajął się Krzysztof Ostrowski (Freeze), a masteringiem Kuba Kapsa, i zdecydowałem, że zaryzykuję. Było warto.

Poprzedni album Grzegorza, czyli Antidepressant Music In The Car, to była taka opowieść – po części faktycznie mówiona, po części grana i dmuchana, a po części innej samplowana. Na The Sound History Of The Earth dostajemy produkt zgoła odmienny. To absolutnie kompletny album ambientowy, faktycznie obrazujący dźwiękami coś, co mogłoby być procesem tworzenia się naszej planety. Otwierający płytę iCloud wypełniony jest swego rodzaju bulgotem przywodzącym na myśl płynną lawę przewalającą się w czasie formowania tego, co w przyszłości zastygnie w pasma i szczyty. Devonian Forest to wspaniałe elektroniczne drzewa Freeze’a goszczące w swych koronach ptaki (tu już nie elektroniczne, tylko chyba ostromeckie).

Nic, tylko zamknąć oczy i słuchać tych prehistorycznych zięb i srok. Immigrant Boats to być może faktycznie statki uchodźców, ale tylko jeśli uchodźcy ci poruszaliby się łodziami podwodnymi, bo tu z kolei wszystko jest jakieś takie zgłuszone i przepuszczone przez filtry wodne, odgradzające słuchacza od dynamiki bezpośredniości obcowania z dźwiękiem. Pan Kapsa zrobił rewelacyjną robotę, bo zróżnicowanie dynamiczne tego albumu jest pierwszorzędne, ale nie daje poczucia niespójności brzmieniowej.

Czasami całość przypomina mi dokonania innego duetu dmąco-elektronicznego, czyli podróże muzyczne poznańskiej didżejki An On Bast oraz również poznańskiego trębacza Macieja Fortuny. Ale tylko czasami.

Ostrowski, Pleszyński, Kapsa. Zestaw do tworzenia planet. Ruchomymi obrazami opatrzył Tom Skof. W rozmowie z Pleszyńskim stwierdziłem, że Krzysiek go w końcu „ogarnął”, na co Grzegorz zareagował lakonicznym „niestety”. Stety.

Bisz – Piękno i Bestia „Wszystko się zmienia tak szybko i chyba już nie pasuję tu tak, jak kiedyś. Ale tak ostatni raz na pożegnanie…” – tak zaczyna się otwierający tę epkę utwór Zdjęcie! „Zaczyna się” i „otwierający” to jednak stwierdzenia do Piękna i Bestii nie bardzo pasujące, gdyż ewidentnie pan Jarek coś tym wydawnictwem kończy. Sam się przyznał, więc teoria ma poparcie. Ale po kolei…

Pięć lat temu ukazał się album Wilk chodnikowy – największy (jak na razie) sukces wydawniczy Bisza. Sukces, który, jak Jarek wyznał w radiowym wywiadzie, jego samego trochę przerósł. Popularność Wilka… spowodowana była wieloma pewnie czynnikami, ale głównie chyba 4 |

| listopad 2017

Bisz – Piękno i Bestia, listopad 2017, wyd. Pchamy Ten Syf

wzięła się z tego, co Biszowi najczęściej się zarzuca – czyli charakterystycznej dla jego tekstów wzniosłości i patetyczności, która trafiła na podatny grunt odpowiednich roczników młodzieży zagubionej w mnogości bodźców dostarczanych przez internet. Na Pięknie… Bisz rozlicza się z tymi pięcioma latami i patrzy do przodu, zadając pytanie, co teraz. Konstatuje tu Bisz, że chciał tylko uwrażliwić ludzi na swój artyzm, ale piękno jakoś poszło B.O.Kiem, więc po raz ostatni uwalnia bestię, która już raz namieszała, i może w ten sposób trafi w końcu ze swoim przekazem. Jednocześnie stwierdza, że bestii tej brzuch rozetnie i uwolni z niego jakąś nową formę swojej twórczości – samego siebie. Po współpracy z Radexem przy okazji albumu Wilczy Humor można by przypuszczać, że pójdzie nasz pan Jarek może w lżejsze klimaty. Może. Na razie przy pomocy pięciu różnych beatmakerów udowadnia, że pomimo tego że coś na pewno kończy, to kończy to coś w wielkim stylu (chociaż nie wiem, co panowie jedli/ pili w czasie tworzenia Czekając na barbarzyńców, bo Bisza w wersji dark Ibiza to się nie spodziewałem). W stylu, który jest dostępny tylko jemu.

Piękno i Bestia ukaże się w listopadzie w postaci 500 płyt winylowych. Drugiego tłoczenia nie będzie. Wersji na CD też nie. Coś się kończy.

Ur Jorge – Końcówki serii Geograficzna rzeczywistość spowodowała, że choć to dopiero drugi album tego bydgoskiego tercetu, to przy okazji też ostatni zrealizowany w tym składzie. Magda Powalisz i Marcin Karnowski znają się dobrze z formacji

muzyka

Ur Jorge – Końcówki serii, wrzesień 2017, wydawnictwo własne

George Dorn Screams – tutaj ona jednak na gitarze, a nie na basie. I nie na wokalu prowadzącym. Na tej pozycji Remigiusz Ławniczak. Końcówki serii to i przez rozkład personalny, przez tytuł i przez podejmowane tematy album traktujący o sytuacjach końcowych właśnie.

Muzycznie blisko tu dość do wspomnianego GDS. Mrok i jakaś taka nie wieczorna, ale zmęczeniowo-poranna melancholia z tego wszystkiego bije. Taka niedopita jeszcze wczoraj kawa w kubku i tlący się powoli papieros. Wszystko bardzo oszczędne i intymne. Dużo tu półkotłów Karnowskiego i bardzo miękkiego basu. Ascetyczny wręcz wokal i oszczędnie bardzo wtórujący mu z drugiego planu głos Magdy. Ur Jorge (nazwa nic nieznacząca i przez członków pozostawiona do dowolnej interpretacji) najpierw gadali długo w noc w nieistniejącym już (nomen omen) pubie Amsterdam o tym, co się musi skończyć, żeby zacząć się mogło coś nowego, bo „nie mamy czasu do stracenia (…) nie zabierzesz mnie do siebie”. Potem wyjechali do miejscowości Suchary (stąd tytuł dwuczęściowego utworu) i „wsłuchując się w siebie nawzajem i dając sobie wiele swobody” (Karnowski) – muzykowali. Nagrał to wszystko Jarek Hejman, a wydali sobie to państwo własnym sumptem. Jakby wszystkie „końcówki” chcieli trzymać sami i sami o wszystkim ostatecznie decydować.

Kilka utworów nawet brzmi tak, jakby bali się je rozwinąć, bo to nieuchronnie doprowadzi je do końca – zaczęli je więc tylko, zajawili i urwali, żeby nie było, że to świadome ich zamknięcie. Marcin Karnowski powiedział mi, że to nie jest płyta o smutnych końcach, tylko raczej o końcach koniecznych. Koniecznie trzeba jej posłuchać. Tylko nie na ulicy. W spokoju trzeba. A najlepszy numer? No cóż… ostatni.

Valery Mess – Granice absurdu Camel, Bolo, Perełka. Jak na punkową załogę, to ksywki trafione na sto procent. Weterani. Wszystkich znam i lubię, więc do Granic absurdu podchodziłem jak pies do czegoś, do czego bardzo mocno nie chce podejść. Natomiast jestem (czasami wkurzonym) posiadaczem samochodu rocznik ’98, a chłopaki na swojej stronie piszą, że to właśnie czyni mnie idealnym odbiorcą ich muzyki. Wcisnąłem więc CD w szczelinę w odtwarzaczu i wrzuciłem jedynkę…

Po trzech odsłuchaniach doszedłem do wniosku, że: – przesłuchałem punkową płytę trzykrotnie, – niektórzy ludzie nie powinni śpiewać, – chyba że tworzy to jakiś taki nieuchwytny – zabawowo-chłopakersko-podwórkowy klimat – wtedy powinni, – 5:30 to jeden z najlepszych punkrockowych kawałków, jakie słyszałem w życiu, – trudno mi nie puszczać w kółko Planu i Piosenki turystycznej, – nie ma na tym albumie kalifornijskiego brzmienia i pulsu – jest harmonia i zaśpiew raczej gitary przy ognisku – takie to wszystko nacechowane naszą (jak najlepiej pojętą) przaśnością i wk…m, że w numerze Żadnych map ewidentnie pobrzmiewa Obława Kaczmarskiego, – kompozycyjnie jest świetnie, a moim ulubionym wyrazem zostało właśnie słowo „się”, – NIE WOLNO słuchać początku Fototapety w czasie prowadzenia auta, bo nic nie widać, jak się płacze ze śmiechu.

Jest wiele albumów, które cenię, trochę takich, których mogę słuchać bez przerwy, i całe mnóstwo, których nie znam albo mi „przeleciały”. Ten zrobił najlepszą rzecz, jaką może zrobić płyta punkowa. Został moim kumplem.

Valery Mess – Granice absurdu, październik 2017, wyd. Lou & Rocked Boys listopad 2017 |

| 5

książki Się nam wydaje.

W Bydgoszczy (19) Michał Tabaczyński

Ildefons Bańkowski. Fotografia, czyli odkrywanie zapomnianego (1) Dziwna rzecz z tą fotografią, prawda? Nie wiem, czy kogokolwiek z Państwa to uderzyło (chociaż jestem pewien, że nie odkrywam tu Ameryki), że fotografia – jak na sztukę z pola tych, które określamy mianem wizualnych – ma jakiś fundamentalny kłopot ze stabilnością swojej formy fizycznej. Nie o to mi idzie, że jej wytwory, jej obiekty są dziełami sztuki, które wyjątkowo łatwo poddają się technologicznej reprodukcji, chociaż to też prawda, ale raczej o to, że to, co zwykle nazywamy „oryginałem” dzieła sztuki, trudno tu jakoś sensownie zlokalizować, trudno ów „oryginał” pochwycić.

Trudno bowiem powiedzieć, że jest tym oryginałem klisza fotograficzna, naświetlona i wywołana, negatyw (o konsekwencjach fotografii cyfrowej dla tych rozważań nie zamierzam w ogóle myśleć – mam resztki instynktu samozachowawczego). Nie oglądamy bowiem zdjęć na negatywach – gdy używamy do tego rzutnika (albo innego urządzenia), to przecież gąszcz innych elementów wdziera się do tego oryginału i go zakłóca, przekształca, zmienia: od właściwości samego rzutnika (jasność, ostrość i tak dalej) aż po fizyczne właściwości powierzchni ekranu (cokolwiek tym ekranem by było); a i takie detale, jak kąt padania promieni na ścianę, nie są tu bez znaczenia.

A pierwsza, autorska odbitka? Od biedy można by ją uznać za „oryginał”. Jednak co, jeśli autor sam odbitek nie wykonuje? A co ze zdjęciami, które nigdy nie doczekały się nie tylko autorskiej obróbki, ale w ogóle – żadnej: domyślam się, że tych może być zapewne większość. Trudno tu raczej o dowody, jednak przyjąłbym (skłaniałbym się ku przyjęciu), że większość zdjęć świata nie doczekała się – ani nie doczeka – wywołania (szczególnie od wprowadzenia do użytku filmu fotograficznego; technika cyfrowa, którą nadal dzięki instynktowi samozachowawczemu nie zamierzam sobie zaprzątać głowy, tę tendencję ostatecz6 |

| listopad 2017

nie tylko sankcjonuje, doprowadzając ją do przesadnej skrajności – tak jest, nasze w terabajtach już liczone pojemności komputerów wciąż puchną od zdjęć).

Fotografia, przez ten problem z oryginałem, wykracza ze świata tradycyjnych sztuk wizualnych; a do jakiego świata wkracza? Dla mnie odpowiedź jest jasna – do świata literatury i jej mediów (chociaż nie wykluczam, że tu moje własne fascynacje i predylekcje wchodzą w grę – miłośnik teatru mógłby na przykład w fotografii doszukać się elementów performatywnych). Literatura też ma problem z oryginałem (też nie wiadomo, czy to rękopis, czy może maszynopis albo wydruk komputerowy, pierwsze wydanie książki albo jej autorskie odczytanie ma być owym „oryginałem”). A przecież i tak się zdarza, że te dwie sztuki (literatura i fotografia) schodzą się dzięki swojemu znakowemu, znaczącemu komponentowi – dzieło (a nawet: Dzieło) W.G. Sebalda jest tu dowodem najefektowniejszym ich wspólnych, głębokich związków, a nawet: wzajemnej wymienności.

Piszę to wszystko dlatego, że jest okazja. A właściwie: zdarzają się takie okazje, prowokują do podobnych rozważań. Co to za okazje? Odkrywanie fotografii – tak bym to nazwał. I w tym fotografia jest podobna do literatury: po epoce intensywnych odkryć literatury (która zresztą się przecież wcale nie zakończyła: odkrycia w obrębie polskiej diarystyki i epistolografii: Iwaszkiewicz, Mrożek, Szczepański, Stempowski – to tylko najważniejsze odkrycia ostatnich lat, a jeszcze nie zostały te ich pokłady opróżnione do końca), wstrząsa nami też od czasu do czasu jakieś odkrycie w dziedzinie fotografii.

Ten wyświechtany idiom z pierwszego zdania o „odkrywaniu Ameryki” nie jest przypadkowy. Bo najgłośniejszym przypadkiem ostatnich lat, który zresztą już zdążył obrosnąć legendą, jest przykład amerykański:

książki Vivian Maier. Oczywiście, to jest przypadek wyjątkowy, wyjątkowo też mitotwórczy – także przez fakt jej radykalnego nieistnienia na rynku sztuki. Chcę przez to powiedzieć tyle: w przypadku Vivian Maier nie było czego zapominać, jej odkrycie (odkrycie jej prac) było wydobyciem z zupełnego nieistnienia. Przypadek to szczególny także ze względu na jakość tych fotografii – nieczęsto się zdarza, żeby taki poziom osiągały zdjęcia zupełnego amatora (tj. kogoś – wedle etymologii – kto realizuje swoją pasję tylko dla niej samej, z czystej miłości do tej czynności, nie ujawniając nawet jej efektów lub o ich prezentację się wcale nie troszcząc).

Przypadek bydgoski jest zupełnie inny, ale przecież nie mniej fascynujący. Ildefons Bańkowski nie był nianią w bogatych domach na przedmieściach Bydgoszczy, ale fotografem profesjonalnym, fotografikiem (zarówno jeśli idzie o przynależność do branżowego związku, co było dawniej wyznacznikiem zawodowstwa, ale także ze względu na pracę, która z fotografią była – szczególnie w ostatnim okresie jego aktywności – ściśle związana).

Ildefons Bańkowski nie tylko swoje fotografie wystawiał, ale przecież i swój talent wykorzystywał w fotografii użytkowej (gdy więc mowa o kopertach płyt, reprodukcje jego prac szły w tysiące egzemplarzy).

Nie zmienia to jednak faktu: jego pojawienie się (ponowne!) w przestrzeni sztuki nosi wszelkie znamiona odkrycia. I to odkrycia – powiedziałbym – wieloaspektowego: fascynująca osobowość (a przynajmniej: losy), niezwykłe fotografie, a także to, co na tych fotografiach

Ildefons Bańkowski. Fotografia, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2017

(nieodległy, ale już przecież niemal zapomniany świat: był bowiem Bańkowski fotografem architektury i jego zdjęcia Bydgoszczy z czasów wielkich budów osiedli mieszkaniowych odkrywają zaginiony świat, który w pamięci młodszych nie zaistniał, a w pamięci starszych już zdążył się zatrzeć).

Wspominałem te związki literatury z fotografią dość frywolnie może, ale jednak mając wciąż na uwadze, że nawet gdyby te rozważania okazały się błędne (lub przynajmniej: mało przekonujące), i tak w końcu wyjdzie na moje, i tak w końcu do literatury – a konkretniej: jej medium – ostatecznie powrócimy. I nie chodzi o to jakże literackie imię fotografa, które naturalnie dla wszystkich odnosi do znanego poety. Chodzi o to, że Ildefons Bańkowski pojawił się w Bydgoszczy w postaci wystawy, ale także – książki.

I to nie byle jakiej książki!

Te rozważania o pierwotnych obiektach fotografii także i tą publikacją są zainspirowane: nie jest to niczym niezwykłym, że fotografia wybiera sobie do szerokiej prezentacji medium literatury, książkę. Przeciwnie – rzecz to oczywista. Ale rzadko można porównać fotografie na wystawie i fotografie w książce, dzięki czemu oprócz tego, co na nich widać, można – a nawet trzeba – zwrócić też uwagę na różnice w przedstawieniu i we wrażeniu, jakie wywołują. Och, już choćby banalny skądinąd wybór papieru w książce pociąga za sobą konsekwencje zupełnie pierwszoplanowe. A papier w książce jest mięsisty, pulchny, o niewysokiej białości. Wszystko to sprawia, że zdjęcia w nim reprodukowane robią wrażenie inne niż oglądane na reprodukcjach (szczególnie: reprodukcjach z epoki).

Odkrywanie Bańkowskiego odbywa się więc – w przypadku tej książki – na innych warunkach. Jest trochę bardziej posępny, nie aż tak ostry – ten papier zaciera kontury, przyciemnia obrazy, poszarza jasności. Nie mniej jest fascynujący niż ten Bańkowski z błyszczących papierów fotograficznych z lat 70. Tamten był bardziej fotografem swojej epoki, ten z kolei (ten z książki) jest trochę fotografem bezczasowym, nieprzynależnym żadnej epoce. Sprzyja temu dość odrealniony krajobraz tych fotografii. I to niezależnie od cyklu, bo książka układa fotografie w dość oczywiste cykle.

O nich i o reszcie atrakcji związanych z tym fascynującym albumem pozwolę sobie jeszcze Państwa męczyć za miesiąc. Zbyt to jest ważne wydarzenie, żeby poprzestać na jednym spotkaniu? Z pewnością! listopad 2017 |

| 7

centrum kultury fantastycznej

Rzeka Chronos W czasach komunizmu literatura SF zza wschodniej granicy była traktowana przez miłośników fantastyki z dużą rezerwą. Przyczyna nie tkwiła w marnej jakości utworów, gdyż o tę dbali redaktorzy wydawnictw publikujących przekłady. Chodziło raczej o ogólną niechęć do sąsiada i niewielkie zaufanie do wszelkich produktów made in USSR. Jednak nawet najwięksi sceptycy przyznawali, że powieści i opowiadania autorstwa Kiryła (Kira) Bułyczowa, czyli Igora Wsiewołodowicza Możejko, mają w sobie magię równie wspaniałą, co utwory Isaaca Asimova, Raya Bradbury’ego czy Arthura C. Clarke’a.

Autor zadebiutował opowiadaniem Dinozaury nie wymarły, które w 1967 roku opublikowało czasopismo „Wokrug swieta”. Teksty Bułyczowa, bez względu na to, czy przeznaczone były dla młodzieży, czy dla dorosłych, cechowała przede wszystkim lekkość stylu oraz dowcipna narracja.

W Polsce przez długi czas najbardziej znanymi utworami Kiryła Bułyczowa były opowiadania z serii guslarskiej.

Autor przedstawił w nich losy mieszkańców miasteczka

8 |

| listopad 2017

Marek Żelkowski

Wielki Guslar, które było nawiedzane nie tylko przez niezwykłe, nadnaturalne byty, ale również kosmitów. To, że cały cykl jest przy okazji wielką i – co ważne – celną satyrą na Związek Radziecki, było wartością dodaną, bardzo cenioną wśród miłośników fantastyki naukowej.

Warto jednak pamiętać, że Kirył Bułyczow był autorem niezwykle płodnym. Samo tylko wymienienie tytułów jego powieści, mikropowieści oraz opowiadań przekroczyłoby, i to znacznie, objętość niniejszego tekstu.

Za niezwykle ciekawy projekt pisarski tego autora należy uznać cykl Rzeka Chronos, który powstawał w ostatniej dekadzie jego życia (Bułyczow zmarł w 2003 roku).

Pisarz wychowany w kraju, w którym na dzieje świata patrzono w duchu materializmu historycznego, oficjalnie uznającego jednostkę za nieistotną dla dziejów, podjął próbę wykreowania historii alternatywnej. Dwudziestowieczna Rosja, Związek Radziecki, a w konsekwencji cała ludzkość podążają w utworach Bułyczowa nowymi szlakami. O powstaniu owych „odgałęzień od pnia historii”, zdaniem autora, za każdym razem decydował przypadek, a nie hołubiona przez marksistów konieczność dziejowa.

centrum kultury fantastycznej W pierwszych trzech powieściach cyklu Rzeka Chronos pisarz przedstawił wydarzenia poprzedzające pierwszą wojnę światową, a także wybuch rewolucji październikowej w 1917 roku. Bułyczow zastanawia się m.in., czy musiało dojść do zwycięstwa bolszewików i czy to nieszczęście można było jakoś powstrzymać.

Z punktu widzenia polskiego czytelnika najbardziej ciekawy wydaje się tom wydany jako czwarty (w kolejności narracji miał on zajmować miejsce bardziej odległe), który nosi tytuł Rezerwat dla naukowców (Zapowiednik dla akadiemikow).

Bułyczow przedstawia odgałęzienie historii, w którym podczas czystek na początku lat 30. pewnemu genialnemu fizykowi udaje się ocalić głowę. Dzięki temu Kraj Rad uzyskuje dostęp do broni jądrowej już w drugiej połowie lat 30. XX wieku.

Autor pokazuje, że dla losów świata, Europy, Polski oraz Rosji Radzieckiej mogło to mieć konsekwencje znaczące, a historia z pewnością potoczyłaby się zupełnie inaczej, niż zostało to zapisane w naszych podręcznikach. „15 lipca 1939 roku, dwa dni po podpisaniu z Rosjanami paktu o nieagresji i podziale Europy, Hitler rzucił swoje wojska na Polskę. Nie urządzał żadnych prowokacji na granicy i niczym nie usprawiedliwiał ataku. Zagrał va banque, bardziej rozpaczliwie niż wtedy, gdy remilitaryzował Nadrenię lub zajmował Czechosłowację”. „Rankiem osiemnastego, gdy rozeszła się wieść o upadku Warszawy, Poskriebyszew, zgodnie z wolą Sta-

Marek Żelkowski (ur. w 1964 r. w Bydgoszczy) – polski pisarz science fiction i fantasy, scenarzysta radiowy oraz dziennikarz. Absolwent kierunku nauki społeczne na WSP w Bydgoszczy (obecnie Uniwersytet Kazimierza Wielkiego) specjalizujący się w religioznawstwie.

lina, przesłał przez gońców rozkazy (…) Załoga samolotu nr 12 z bombą atomową IWAN na pokładzie nazywała ją świnką. (…) Dotarłszy do Warszawy, [samolot] padł ofiarą messerschmittów, które go wyłuskały wśród chmur i został trafiony. (…) Zanim samolot wpadł w korkociąg, major NKWD (…) zdołał otworzyć luk bombowy i IWAN wyleciał na zewnątrz. (…) Hitler nie zginął od samego wybuchu, lecz pod gruzami walącej się ściany domu”.

Wydarzenia przedstawione powyżej dały początek kolejnym, jeszcze bardziej dziwnym wypadkom. Dziwnym z punktu widzenia ludzi żyjących w naszym odgałęzieniu historii. Dość powiedzieć, że zdaniem Kiryła Bułyczowa historia bywa przewrotna i w pewien sposób złośliwa. A to, co na początku może wydawać się przewagą, w ostatecznym rozrachunku bywa czasami przekleństwem.

Wszystkie części cyklu Rzeka Chronos łączą postaci Lidy oraz Andrieja, którzy dzięki pewnemu wynalazkowi uzyskali możliwość przenoszenia się w przyszłość, ale jest to podróż tylko w jedną stronę. Bohaterowie zmuszeni są więc płynąć z nurtem Rzeki Czasu.

Swój ostatni projekt pisarski Kirył Bułyczow określał mianem ukochanego dziecka. Autor miał nadzieję, że Rezerwat dla naukowców będzie częścią szóstą cyklu, ale nie wykluczał, iż powieść zostanie opatrzona numerem siódmym albo nawet dziesiątym. Niestety, nie udało się tych planów zrealizować. W 2003 roku ukazał się Dom w Londonie, a już po śmierci pisarza, w 2005 roku, nieukończony tom Pokuszenije.

Jako autor fantastyki zadebiutował w 1986 roku opowiadaniem Niewolnicy opublikowanym w poznańskim fanzinie „Kwazar”. W latach 90. Żelkowski zamilkł, gdyż wydawało mu się, że jego powołaniem jest biznes. Założył i rozbudował wydawnictwo publikujące czasopisma o charakterze branżowym (budownictwo, oświetlenie, wystrój wnętrz). Pod koniec XX wieku sprzedał swoje udziały w firmie i powrócił do pisarstwa.

Publikował m.in. w: „Science Fiction”, „Nowej Fantastyce”, „Science Fiction, Fantasy i Horror” oraz „Fahrenheicie”. Od stycznia do grudnia 2007 roku na łamach miesięcznika „Science Fiction, Fantasy i Horror” prowadził wywiad rzekę z Wiktorem Żwikiewiczem („Żwikipedia”) – jednym z najbardziej znanych polskich pisarzy fantastyki naukowej lat 70. i 80. Do roku 2009 obaj autorzy redagowali w miesięczniku „SFFH” kącik recenzji książkowych pod nazwą „Żerowisko na Żwirowisku”. Współzałożyciel Bydgoskiego Stowarzyszenia Artystycznego. Członek Krajowego Klubu Reportażu. listopad 2017 |

| 9

Kuba Ignasiak

W tym roku Muszla Fest świętowała swój mały jubileusz. W dniach 18–19 sierpnia na Boiskach Piłkarskich w Myślęcinku odbyła się 15. edycja tego festiwalu. Zdaniem wielu – najlepsza.

Z racji, że mam przyjemność współorganizować ten festiwal, ciężko jest mi obiektywnie odnieść się do tego ostatniego zdania. Subiektywnie powiem, że też tak uważam: w końcu udało nam się tak zaaranżować przestrzeń festiwalową, żeby nie „przestrzelić” z rozmiarem, dzięki czemu wreszcie nie było tak, że między ludźmi przewalały się te krzaczaste „critersy” z westernów; gastronomia oferowała szeroki (ale bez przesady) wybór dań, z których zadowoleni byli i weganie, i wegetarianie, i radykalni mięsożercy; stoiska z merchem zaspokoiły chyba każdego fana muzycznych ciuszków i muzyki jako takiej (wszak płyt najróżniejszych też nie brakowało); stoiska tematyczne zaś pozwoliły poczuć się nieco lepszym człowiekiem, dzięki zapisaniu się jako potencjalny dawca szpiku do Fundacji DKMS, podpisaniu petycji przeciw nienawiści u Amnesty International Polska, czy wsparciu np. walczących o Puszczę Białowieską, dzięki kupieniu domowego żarełka u dziewczyn z Food Not Bombs. Idealnie w festiwalową przestrzeń wpisał się też benefis Darka Paczkowskiego (XXX lat na Fali), który podobnie jak dwa lata temu malował zaangażowany mural na mobilnej ścianie ustawionej przy wejściu na teren festiwalu. Oczywiście najważniejsza w ten weekend była muzyka i to na niej skupię się w tym tekście, bo o niej – jak mi się wydaje – mogę pisać obiektywnie. No to lecimy. Po kolei…

The Shitstorms (Bydgoszcz) Bydgoszczanie otworzyli tegoroczną Muszlę i zrobili to znakomicie, bez kompleksów, tym bardziej że było to wczesne piątkowe popołudnie. Panowie są zwycięzcami zeszłorocznego muszlowego konkursu i poza tym, że zgarnęli w nim możliwość zagrania na dużej scenie w tym roku, to jeszcze wygrali nagranie płyty w emcekowym A\V Studio, której premiera odbyła się właśnie 18 sierpnia na Muszla Fest 2017. Świetny koncert, kawał solidnego, 10 |

| listopad 2017

brudnego rock’n’rolla. Wieszczę, że namieszają jeszcze na lokalnej scenie muzycznej, bo mają pomysł na siebie i na to namieszanie właśnie.

Prawda (Wrocław) Jedyna roszada w tym roku. Zamiast nich o tej godzinie miała grać Harusha, ale że mieli dalej do Bydgoszczy, to się spóźnili. Wrocławiacy wskoczyli więc z marszu (a dokładnie, to prosto z busa) i zagrali kawał solidnego, punkrockowego koncertu. Nie było fajerwerków, nie było jakiejś specjalnej świeżości, zaskoczeń, niespodzianek, ale nie było też nudy, więc jak na drugi band w tym roku, to całkiem nieźle.

Harusha (Szczecin) No, tu nuda była. Potworna. I banał. I wtórność, przerażająca wtórność. I odcinanie kuponów (niestety). Harusha to nowa kapela Harry’ego z Analogsów i to niestety czuć. Muzycy nie są tak sprawni, tak prawdziwi w swym graniu, jak ci z Analogsów, a Harry jest wciąż taki sam.

W efekcie dostaliśmy marną podróbkę oryginału, okraszoną banalnymi tekstami i brakiem polotu. Najsłabszy koncert na Muszla Fest 2017. Cóż, któryś musiał zasłużyć na to miano…

NoNe (Bydgoszcz) Ci goście grali na muszlowej scenie tyle razy, że wydawać by się mogło, że nie są już w stanie zaskoczyć. A jednak! Okazało się, że nowy wokalista – Pachu – naprawdę „robi robotę”, dodając muzyce bydgoskich metalowców pazura, którego wcześniej im brakowało. Ponadto chłopaki zagrali sporo nowego materiału, co z pewnością ucieszyło fanów. Dobry, solidny koncert – już drugi taki w tym roku w wykonaniu bydgoszczan, a to przecież dopiero czwarta kapela.

Ga-Ga Zielone Żabki (Jawor) No, ci to są niezniszczalni! I dobrze, bo Smalec i spółka zawsze mieli swój styl – wesoły, dość grzeczny, a jednak

festiwal punkowy do cna. Ich koncerty to zawsze jest „profeska”, pełna świeżych numerów i tych starych, sprzed dziesięciu, dwudziestu, trzydziestu nawet lat, które w duszy grają wielu polskim miłośnikom gatunku, co skutkuje wspólnym śpiewaniem, tańcami i radością. Uwielbiam ich koncerty. I nawet nie przeszkadzała mi aż tak bardzo młodziutka wokalistka od czasu do czasu wspierająca Smalca, a wiem, że jednak przeszkadzała. Cóż, ja tam się w sprawy sercowe innych nie mieszam, więc nie marudzę – biorę, co dają.

Risk It! (Niemcy) Czekałem na ich koncert. Bardzo! I nie zawiodłem się.

Hardcore’owcy z Niemiec wiedzą, „co jest pięć”, i wiedzą, jak powinno się grać muzykę, która swoje korzenie ma w nowojorskiej scenie hc. Było ciężko, równo i głęboko. „Stopa” łamała kręgosłup, niezależnie od tego, czy stało się przy głośniku, akustyku, czy przy stoliku z browarem.

Kawał solidnego hardcore’a! Aż koszulkę kupiłem od chłopaków…

CONFLICT (UK) Pamiętacie, jak pisałem, że Harusha zagrała najgorszy koncert na MFBDG2017? To ci panowie byli zaraz po nich.

CONFLICT – legenda anarcho-punka z Londynu, grają niemal tak długo, jak ja żyję (1981), tysiące zaangażowanych fanów na całym świecie, kultowe płyty… Mógłbym tak długo. Tylko co z tego, skoro panowie wyszli na scenę tak nawaleni, że pewnie nie widzieli publiki, że strach było stać obok z „technicznymi”, żeby przypadkiem nie obe-

rwać statywem od mikrofonu słaniającego się na nogach wokalisty? Jak dla mnie totalny brak profesjonalizmu i szacunku dla słuchaczy i organizatorów. Ja wiem, że „punk rock to nie rurki z kremem”, ale bez przesady…

Chainsaw (Bydgoszcz) Mieliśmy mocny bydgoski akcent na początek festiwalu, mocny na środek pierwszego dnia i równie mocny na jego koniec. Przyznaję, Chainsaw to nie jest „moja muzyka”, ale złego słowa o chłopakach nie dam powiedzieć.

Grali na sam koniec piątku, w nocy, a co za tym idzie – dla garstki fanów. A mimo to zagrali seta jak dla tysięcy ludzi.

Były ognie, były wiatraki, były fruwające włosy. I riffy, które z pewnością niejednemu metalowcowi jeżą włosy na głowie, rękach, nogach i sam nie wiem, gdzie jeszcze mogłyby jeżyć. Profesjonaliści do bólu. Szanuję to.

Unbeaten (Bydgoszcz) Drugi dzień już po samym line-upie zapowiadał się jeszcze ciekawiej i dokładnie taki był. O godzinie 16 otworzyli go bydgoszczanie z młodej hardcore’owej kapeli Unbeaten. Co ciekawe – hardcore’owcy z uroczą, filigranową wokalistką na wokalu, z której na scenie wychodzi prawdziwa bestia! Przyznam, że obawiałem się tego koncertu. Bałem się, że scena będzie dla nich za duża, że się nie odnajdą. Stało się wręcz przeciwnie. Eliz ogarniała całość, zadziwiając niejednego miłośnika ciężkiego grania swą energią, wokalem, charyzmą. Reszta składu dzielnie goniła ją na instrumentach, dzięki czemu całość miała naprawdę dobry poziom. I nawet bywało zabawnie, kiedy fot. Dariusz Gackowski

listopad 2017 |

| 11

festiwal kapela, ponoć w środowisku crustowym nosząca status kultowej. Bardzo mocny, przejmujący występ, podczas którego „oberwało” się niemal każdemu: macho-punkom na widowni; organizatorom za eliminacje; rządowi za całokształt (długo by wymieniać, ale tu punktem zapalnym była nielegalna wycinka puszczy). Naprawdę niezwykle mocny występ. Długo o nim nie zapomnę (choć i mnie prywatnie „dostało się” za konferansjerkę – cóż, widać taka konwencja).

Ignite, fot. Dariusz Gackowski

perkusista się „wysypywał”, ale mówił o tym otwarcie, zaczynał raz jeszcze i leciał dalej (Sałata ma styl :)). Bardzo dobry (znów bydgoski!) start drugiego dnia festiwalu.

Lowtide (Świecie) Kolejna lokalna formacja parająca się szeroko pojętym hc. Nieco wolniejszym, z metalowymi naleciałościami, ale wciąż bardzo przyzwoitym, energetycznym, świetnie zagranym. Dość powiedzieć, że panowie w cuglach wygrali czerwcowe Eliminacje Muszla Fest 2017, a 19 sierpnia udowodnili, że nie był to przypadek. To nie jest jakaś bardzo młoda kapela, ale wierzę, że najlepsze jeszcze przed nimi. Znają się na swojej robocie.

El Banda (Warszawa) Ten koncert zrobił na mnie chyba największe wrażenie.

Ja wiem, że El Banda to żaden headliner, że siedzą w bardzo głębokim undergroundzie i że raczej grywają w piwnicach i ciasnych klubach niż na plenerowych festiwalach.

I to było czuć – nie ogarniali przestrzeni, dużej sceny. I dobrze, że nie ogarniali, bo dzięki temu wokalistka wyszła do ludzi. Dosłownie. Odsunęła normalnie barierkę i poszła w tłum. A to tylko podbiło moc tego występu. Bo El Banda nie bierze jeńców. Wiecie, Ania nie śpiewa o piciu wina, paleniu jointów i je@#&iu systemu. Jej teksty mówią o gwałcie, o molestowaniu, o wykorzystywaniu, o mordowaniu (tu raczej w przenośni). To bardzo zaangażowana 12 |

| listopad 2017

Uliczny Opryszek (Nowy Tomyśl) Nuda. I sztampa. I w ogóle lata 90. No, ciężko się tego słucha dziś, kiedy człowiek wie, że nawet punk rocka można grać z polotem. Niby nie powinno być to jakimś wielkim zaskoczeniem, bo oni tak grają od zawsze – od przeszło ćwierć wieku. Sęk w tym, że właśnie to jest ich największym problemem. Zero rozwoju, zero kreatywności, zero inwencji. Jedyny plus to fakt, że wokalista jest politologiem z wykształcenia i ze sceny mówił całkiem do rzeczy o tym, co dzieje się dziś w naszym pięknym kraju.

Tylko chyba nie o to chodzi na Muszli – gdybym chciał posłuchać wywodów politycznych, to bym sobie „Wiadomości” włączył czy inny tefałen, a nie szedł z irokezem (to nie o mnie!) na punkowy koncert. Nuda i kropka.

Schizma (Bydgoszcz) Kolejny, bardzo mocny, bydgoski akcent na MFBDG2017.

Co akurat w tym przypadku dziwić nie powinno. Schizma to zespół instytucja, który co roku w styczniu sprawia, że ściany bydgoskiego Mózgu się pocą. I gdyby Boiska Piłkarskie miały ściany (poza ścianą lasu, oczywiście), to też by je spocili. Pestka i spółka na hardcorze zjedli zęby i to widać. I słychać! Oni od wielu lat nie miewają słabych koncertów. Wychodzą na scenę i spuszczają słuchaczom solidny łomot. Czyli robią dokładnie to, czego rzeczeni słuchacze od nich oczekują. I tak jest za każdym razem.

Co cieszy fanów, bo koncerty Schizmy są też świetnie zaplanowane – stare, kultowe już numery przeplatają się z najnowszym materiałem, który – w przeciwieństwie do Ulicznego Opryszka chociażby – nadąża za zmieniającymi się czasami, jest świeży nie tylko z nazwy i zawsze świetnie zagrany. Koncert bez zaskoczenia, ale profesjonalny do bólu. Tak, jak schizfani lubią.

KAT & Roman Kostrzewski (Katowice) Kapela, która przyciągnęła na Muszlę ogromną rzeszę fanów trashu. I dobrze, bo zawsze jest miło (organizatorom i kapelom), kiedy pod sceną jest komplet. Sęk w tym (przypominam, że miałem być obiektywny), że taki KAT i R.K. są dla mnie totalnym przeciwieństwem tego, co kilka linijek wcześniej napisałem o Schizmie. Oni nawet nie udają, że grają muzykę na miarę XXI wieku. Oni konse-

festiwal kwentnie tkwią w muzycznych latach 90., wciąż wałkując to samo. Ale też chyba dokładnie tego oczekują od nich fani. Oni (ci fani) znają te numery od zawsze i śpiewają je razem z nimi. I moshują piórami. I rogi z palców pokazują. I w ogóle szatan, piekło i 666. I tak to się kręci. Niby w kółko Macieju (oj, sorry, Romanie, oczywiście), a jednak zgodnie z oczekiwaniami, co skutkuje frekwencyjnym sukcesem. W moim odczuciu trąci to myszką na kilometr, ale ja nie jestem ich targetem i już raczej nie będę. Szanuję natomiast konsekwencję, profesjonalizm (jako taki, choć miałbym kilka uwag) i… odwrócone krzyże z taśmy klejącej na scenie, którymi chłopaki zaznaczają miejsca, w których mają stać mikrofony. Większość kapel robi to po prostu za pomocą iksów, KAT woli krzyże. I super!

Ignite (Orange County, California, USA) Headliner! Bez dwóch zdań. Zoli i spółka po prostu wiedzą, jak się gra melodica i zawsze robią to znakomicie. Trochę brakowało mi drugiej gitary (nie wiem, czemu z niej zrezygnowali), przez co „ściana dźwięku” nie była już tak potężna, brakowało mi też nieco „pałera” (to chyba wina akustyka – przyjechali z własnym), bo tu stopa nie łamała kręgosłupów. Ba! Nawet paznokci by nie złamała. No jakiś taki „na pół gwizdka” wydawał mi się ten dźwięk, ale wciąż to było grube, amerykańskie granie, które sprawia, że jeśli lubisz takie hardcore’y, to nie ustoisz w miejscu.

I też niewielu ustało, a spora część to wręcz fruwała pod sceną. Zresztą sam Zoli (a chwilę wcześniej również Brett Rasmussen – basista) pokusili się o stage diving i dali solidnego nura w publiczność. Co ciekawe, tylko oni w tym roku (czyżby tylko Amerykanie potrafili się tak bawić?).

Tak, wiem, ten mój opis nie brzmi jak laurka należna headlinerowi. Zapewne wynika to z faktu, że Ignite widziałem już chyba po raz czwarty i oni za każdym razem są znakomici, za każdym razem porywają mnie (i resztę publiczności) swoim graniem, więc po prostu tego się spodziewałem i się nie zawiodłem. Swoją drogą, ciekawe, czy ktokolwiek tak naprawdę zawiódł się występem Kalifornijczyków?

CF98 (Kraków) Z kolei ten koncert totalnie mnie zaskoczył, by nie rzec: rozłożył na łopatki. Raz, że, wiecie, oni wskoczyli na scenę zaraz po Ignite! I grają w tym samym stylu (nawet mają cover Ignite na swej najnowszej, świetnej zresztą, płycie Story Makers; covererują Bleeding). Kto bywa na tego typu koncertach, ten wie, że granie zaraz po headlinerze (szczególnie tego formatu) to najtrudniejsze z możliwych grań.

Wiele kapel nie wytrzymuje tego napięcia, stresu, oczekiwań. CF98 zdecydowanie do nich nie należy. Karolina Duszkiewicz i spółka wyskoczyli na scenę tak, jakby to oni mieli grać pierwsze skrzypce na Muszla Fest 2017. Zero kompleksów. Zero zająknięcia. Zero potknięć. Kawał so-

lidnego melodic hc z punkowym zacięciem, porywającego tłumy, niepozwalającego ustać w miejscu, niepozwalającego oddalić się po piwo. Jak dla mnie to chyba najlepszy występ tegorocznej Muszli (tak, wiem, podobnie pisałem o El Bandzie, to jednak zupełnie inny kaliber – warszawiacy porwali mnie treścią, krakusy – stylem). Przyznam, że do niedawna nie znałem „CeeFów” zbyt dobrze, od sierpnia skrupulatnie nadrabiam tę zaległość.

Leniwiec (Jelenia Góra) Last, but not least. I to dosłownie. Leniwiec gra ska.

I reggae trochę. I punka też trochę gra. Generalnie grają od dawna i od zawsze grają wesoło. I sami się przy tym doskonale bawią, co udziela się publiczności. Powiem tak: Leniwiec zagrał na samym końcu Muszli, w sobotę, a właściwie to w niedzielę, w okolicach drugiej nad ranem. Na terenie festiwalu zostało może z 200 osób. Ja sam poszedłem pod scenę, ale taki trochę, wiecie, wyzuty z sił wszelakich, po kilku dniach ciężkiej, kilkunastogodzinnej pracy. I co? I po czterech nutkach (choć nogi bolały) skakałem pod sceną jak dzieciak, z uśmiechem od ucha do ucha, ochoczo wyśpiewując refreny. Znakomita energia, zero smutku, że zamykają festiwal, świetna konferansjerka Muchy, bogate instrumentarium i wesołe ska. Czy trzeba czegoś więcej?

BONUS: Krzysztof Grabowski + Marszałek Pizdudski Jednym z wydarzeń towarzyszących 15. edycji Muszla Fest było to, co działo się w sobotę 19 sierpnia w Wake Parku na chwilę przed rozpoczęciem drugiego dnia festiwalu. Najpierw odbyło się tam spotkanie z Krzysztofem Grabowskim (Dezerter), które poprowadził Jarosław „Jarry” Jaworski. Świetne spotkanie, dodajmy! Raz, że Jarry jest świetnym reasercherem, dzięki czemu jest zawsze perfekcyjnie przygotowany; dwa, że Krzysztof jest świetnym rozmówcą, który bacznie przygląda się otaczającemu go światu i temu, jak świat ten się zmienia; ponadto – umówmy się – to Dezerter kładł podwaliny pod punk rocka w Polsce, a on tę kapelę zakładał i gra w niej od zawsze. Domyślacie się więc chyba (jeśli na spotkaniu Was nie było), że ominął Was kawał „punk rocka w pigułce”, podanego z pierwszej ręki? A jeśli byliście, to wiecie, że tak właśnie było. A po spotkaniu na scenie zainstalował się Marszałek i walnął swym graniem prosto między oczy.

Jeśli nie wiecie, o czym mówię, to sprawdźcie gościa na YouTube czy innym Facebooku – zrozumiecie, zapewniam.

I tyle. Dużo dobrego, muzycznego, festiwalowego działo się w tym roku na Muszla Fest. Jeszcze więcej (szczerze w to wierzę – rymcymcym) wydarzy się w przyszłym roku, na 16. edycji tego rdzennie bydgoskiego festiwalu, na którą już dziś serdecznie Was zapraszam. listopad 2017 |

| 13

opera Barbara Mielcarek-Krzyżanowska

Falstaff – filozofem?

Ostatnia opera Verdiego po raz pierwszy na bydgoskiej scenie operowej Przypatrując się twórczości Giuseppe Verdiego, szczególnie tworzonym przez ponad pół wieku dziełom scenicznym (z roku 1839 pochodzi dramat Oberto, z 1893 zaś komedia Falstaff), zastanawia fakt, że w ostatnich swych utworach nie dokonuje kompozytor wolty, nie próbuje w otwarty sposób rozliczyć się z przeszłością i nie pozostawia swoistego memento, jak poczynił choćby Franciszek Liszt tworząc ostatni poemat symfoniczny Od kołyski do grobu (1881– –1882). Verdi pozostaje wierny swej koncepcji dramatu muzycznego przełamując tradycję włoskiego pięknego śpiewu, podporządkowując warstwę muzyczną dzieł wydarzeniom scenicznym (nadając im rysu autentyczności) oraz zwiastując muzyczny odpowiednik naturalizmu (weryzm).

Estetyczna spójność tej koncepcji prowadzi wprost do ostatniego jego dzieła scenicznego Falstaff, które z trudem wpisuje się w konwencję XIX-wiecznego teatru operowego.

Librecista dzieła, Arrigo Boito (bydgoskiej publiczności znany doskonale jako kompozytor opery Mefistofeles), sięgnął do ulubionego dramaturga Verdiego – Williama Szekspira (Wesołe kumoszki z Windsoru, Henryk IV), główny wątek tematyczny opierając na charakterystycznym chwycie qui pro quo. Choć konwencja ta, zakorzeniona w operowej licencji La finta… (z włoskiego: rzekoma, fałszywa; i tu, Drogi Czytelniku, możesz dopisać dowolny rzeczownik), sprzyjała powstawaniu niezliczonych oper komicznych o banalnej akcji i słabo zarysowanej muzycznej charakterystyce postaci (wyłączam z tego zakresu opery Mozarta!), w przypadku dzieła 80-letniego Verdiego, zaowocowała na wskroś intymną, wieloznaczną operą pozbawioną powierzchowności i bezbarwności.

Choć powyżej wskazywałam, że Verdi, żegnając się z teatrem, nie próbował w Falstaffie rozliczać się z utraconą młodością, nie można odmówić mu filozoficznego 14 |

| listopad 2017

Sławomir Kowalewski jako Ford i Łukasz Goliński jako Falstaff.

Fot. Andrzej Makowski

spojrzenia na tytułowego bohatera tej opery. Tradycja teatralna przyzwyczaiła nas do postrzegania Falstaffa jako rubasznego, jowialnego pijaczynę, doświadczonego grubasa czy zwiedzionego kochanka, zaś Maciej Prus, reżyser przedstawienia operowego, którego premiera odbyła się 21 X 2017 roku w Operze Nova, przekonuje nas do rewizji tych poglądów, reinterpretując utarty obraz tego bohatera: „Falstaff jest […] wspaniałym, mądrym, dojrzałym mężczyzną, […] ma własny sposób na życie. […] Jest w sile wieku. I chce żyć!”. Przekonuje, że Falstaff w jego przedstawieniu jest żądny życia jak Don Juan, rozmarzony jak Don Kichot, szelmowski i spragniony przygód niczym Dyl Sowizdrzał.

Jakże bogatą charakterologicznie postać wykreował śpiewający rolę Falstaffa Łukasz Goliński, można było przekonać się śledząc kolejne niefortunne zdarzenia, prowadzące od pełnych skrzącego humoru damsko-męskich perypetii do przejmującego, dramatycznego monologu w III akcie (ileż było w tym dostojeństwa!), w którym prowadzi rozważania trzymając w dłoni czarę z napojem Dionizosa… Łukasz Goliński, który dwa tygodnie temu w Rzymie wykonywał tytułową partię w operze Karola Szymanowskiego Król Roger, doskonale zbudował postać Falstaffa-awanturnika, Falstaffa-kochanka i Falstaffa-myśliciela, różnicując także wokalnie zmieniającą się pod wpływem kolejnych okoliczności postać. Swoboda wokalna, z jaką podjął tego wyzwania, i zbudowanie wielowymiarowej, a jednocześnie wiarygodnej – także z perspektywy muzycznej – postaci, zasługują na najwyższe uznanie!

Słowa podziwu należą się także Sławomirowi Kowalewskiemu, wcielającemu się w rolę Forda (vel Fontany), a jego duet z Falstaffem uważam za jeden z najlepszych

opera

Falstaff, fot. Andrzej Makowski

fragmentów tego przedstawienia. Choć niekiedy traktuje się tę operę Verdiego jako dzieło dla bohatera tytułowego i kilku postaci drugoplanowych, swym talentem wokalnym i aktorskim Sławomir Kowalewski przeczy takim opiniom – kreowanemu przez niego bohaterowi nie zabrakło ani wyrafinowania, ani wyrazistości; był rywalem godnym sir Johna Falstaffa.

Oszukane przez tytułowego bohatera wesołe kumoszki: Alicja Ford (Magdalena Polkowska), Meg Page (Małgorzata Grela) i pani Quickly (Małgorzata Ratajczak), wymierzają sprawiedliwość, czyniąc to niezwykle przekonująco – zuchwałe poczynania tych pełnych temperamentu kobiet doprowadzają do ukarania rzekomego adoratora. Choć ekspresja bohaterek zdaje się momentami przerysowana (np. uporczywie powracająca formuła: Reverenza!), wydaje się, że właśnie takim zabiegiem reżyser podkreślił ich charakter.

Para młodych kochanków: Anusia (Aleksandra Wiwała) i Fenton (Łukasz Załęski), usilnie walczących o swoje prawo do szczęścia (niczym motto brzmi scalający operę ich duet Usta, całowane, nie tracą świeżości z Boccaccia), pojawia się wielokrotnie w przebiegu opery, urzekając swym liryzmem i niewinnością szczerego uczucia.

Pozostali bohaterowie: dr Cajus (Jakub Zarębski), Bardolf (Szymon Rona) i Pistol (Jacek Greszta), wcielili się w postaci charakterystyczne dla oper buffa. Choć niezwykle trudno w teatrze Verdiego wykreować tego typu role, wydaje się, że taki właśnie, zamierzony efekt buffo wywołały wszystkie sceny z ich udziałem (szczególny ukłon w stronę Szymona Rony).

Jak wiadomo, Falstaffa Verdiego dobarwiają wspaniałe, kunsztowne sceny zespołowe. To one są świadectwem doskonałego operowania warsztatem kompozytorskim,

one dramatyzują przebieg opery i są dowodem maestrii śpiewaków. Cóż, by dostrzec ów kunszt, trzeba było przetrzymać finały aktu I i II, z drżeniem serca licząc, że „nie rozsypią się” rozbudowane sceny zbiorowe – brawa dla dyrygenta Piotra Wajraka, który je skutecznie poskładał.

Wieńczący operę finał – potężna, kunsztowna fuga, stała się miejscem popisu solistów, chóru (jakże pięknie chóralne głosy żeńskie wtapiały się w scenę magiczną III aktu) i orkiestry.

Dyrygent, Piotr Wajrak (przygotowujący w Operze Nova Don Carlosa Verdiego, 2016), niezwykle trafnie odczytał koncepcję Verdiego. Poprowadził całość jako spójną, teatralną (filmową – jak sam to określił) opowieść, wydobywając z dość sprawnej orkiestry odcienie pozwalające uzyskać efekt komizmu, budować napięcie dramaturgiczne i wzmacniać ilustracyjność poszczególnych scen. Tę spójność podkreśliła także oszczędna w środkach, acz symboliczna w wymowie scenografia Jagny Janickiej, uwypuklona grą świateł (jak zwykle rewelacyjna realizacja Macieja Igielskiego, a akt III to absolutny majstersztyk – trzeba to zobaczyć!) i dopracowanych w szczegółach kostiumach autorstwa Hanny Wójcikowskiej-Szymczak.

Można oczywiście debatować nad umownością bydgoskiej realizacji Falstaffa… Skoro jednak wybieramy się do teatru operowego, akceptujemy umowny sposób porozumiewania się bohaterów godząc się na konwencję śpiewu. Dlaczego więc nie zaakceptować propozycji reżysera Macieja Prusa i jego nowego spojrzenia na Falstaffa-filozofa? Wczytując się w słowa Szekspira zaadaptowane przez Boito odkrywamy w tytułowym bohaterze nieśmiertelną postać, w każdej odsłonie z namysłem przypatrującą się mijającemu życiu… listopad 2017 |

| 15

dziennik podróży w miejscu (7) Michał Tabaczyński

Zbawca na białym koniu 1.

Wizja, w której Łukasz Gajdzis na białym koniu wjeżdża do Bydgoszczy, żeby uratować teatr i – szczególnie już – Festiwal Prapremier, jest, rzecz zupełnie oczywista, bardzo urocza i nie mniej kusząca: tak urocza i tak kusząca, że chciałoby się ją zaakceptować, uwierzyć w nią i uznać za prawdziwą, nawet mimo oczywistych jej słabości. Wśród tych słabości największą jest bodaj jej znaczna niezgodność z rzeczywistością i nadmierna zgodność z zaproponowaną nam narracją.

Jeśli dyrektor Gajdzis zdecydował się zorganizować Festiwal Prapremier właśnie dlatego, żeby tę wizję urzeczywistnić lub uwiarygodnić, to trudno mu się dziwić – skoro dla mnie wizja ta jest urocza i kusząca, to jaka musi być dla jej bohatera!

Wizja wizją, nawet jeżeli kusząca, nie powinniśmy jednak na niej poprzestawać. Wolno chyba zajrzeć pod podszewkę wydarzeń, żeby ocenić to, co się w Bydgoszczy i jej teatrze dzieje i dziać jeszcze będzie. Otóż Prapremiery są dla nowej dyrekcji zbawiennym programem ratunkowym.

Dlaczego teatr potrzebuje jakiegoś ratunkowego programu? Bo znalazł się w krytycznej sytuacji. Brak zespołu aktorskiego jest pewnie jednym z istotniejszych powodów tej sytuacji. Zapełnienie tej pustki festiwalem jest pomysłem dobrym, nawet bardzo dobrym: wrzesień, październik i niemal cały listopad mijają bez premier, za to z odkurzonym sprzed lat repertuarem, ale festiwal – w jakimś wymiarze – wynagradza te braki.

Organizacja festiwalu pozwala też odróżnić się od poprzedników, którzy ogłosili, że festiwal się nie odbędzie (ergo: zawiesili go). Prapremiery nie/chciane takie bowiem otrzymują wytłumaczenie: to festiwal, którego nikt nie chciał, ani ministerstwo, ani poprzednia dyrekcja, a on nie jest własnością ani jednych, ani drugich – ja, mówi dyrektor Gajdzis, uratuję ten festiwal. Niekoniecznie jest to argumentacja uczciwa – oprawa graficzna festiwalu poprzez swoją wymowność także uczciwa nie jest (tyle dobrego, że jest ryzykowna: jedni zobaczą w tym kolorowe pędy wyrastające ze zgniłej cebulki, a inni po prostu buraka). Poprzednia dyrekcja włożyła dużo wysiłku w zmianę formuły festiwalu – zbyt dużo, by można jej zarzucać, że go nie chciała. Poziom i skala (zwłaszcza drugiej edycji) odnowionego Festiwalu Prapremier / Festival of New Dramaturgies są trudne do osiągnięcia i dobrze by było, żeby Łukasz Gajdzis o tym wiedział, a jeśli wie, to żeby pamiętał: może to stanowić 16 |

| listopad 2017

cenne wyzwanie dla jego ambicji. Gest poprzedniej dyrekcji był radykalnym gestem niezgody na cenzurę ekonomiczną, którą Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego skutecznie stosuje wobec wielu wydarzeń kulturalnych (ostatnio – festiwali Malta i Dialog). To w tych okolicach szukałbym winnego zaistniałej sytuacji. Byłoby to uczciwsze, chociaż może taktycznie mniej skuteczne (o ile teatr będzie się chciał starać w przyszłości o łaskę min. Glińskiego).

Mnie akurat taktyka zdaje się trochę tańsza od uczciwości, ale rozumiem, że każdy ma własny cennik.

Istotny jest jeszcze jeden motyw, być może, że dla nowej dyrekcji najistotniejszy. W obecnej sytuacji politycznej (rozumiem przez to sytuację konfliktu pomiędzy władzą a twórcami, konfliktu, który wciąż eskaluje – podobnie jak opresja działań władzy: kolejne odmowy realizacji podpisanych już umów, wymiana kadr, odwołania dyrektorów instytucji) Łukasz Gajdzis musi się mierzyć także i z tym, że jest ministerialnym (rządowym) nominatem: to przedstawiciele tego ministra w komisji konkursowej głosowali na niego, dwa głosy z pięciu oddali przedstawiciele ministerstwa, urzędnicy tej władzy, która coraz śmielej wchodzi ze środowiskiem artystycznym w zwarcie. To prorządowi dziennikarze ten wybór chwalili. Jak i lokalni politycy prawicy.

Rodzi to dość banalny problem praktyczny: dyrektor Gajdzis musi się liczyć z ostracyzmem czy niechęcią części środowiska artystycznego, szczególnie teatralnego, które stanęło na pierwszej linii tego sporu (i to właściwie już od początku urzędowania ministra). I w tym przypadku Festiwal Prapremier jest jakimś ratunkiem – pozwala (w takim nadzwyczajnym, świątecznym trybie) sytuację tę nieco odczarować, trochę ją oswoić. Skoro z przedstawieniami byli tu Klata i Kleczewska, byli Zadara i Smolar, a przynajmniej były ich spektakle, to odium częściowo zostaje zdjęte. Psychologicznie dla nowej dyrekcji to pewnie ważne, może nawet tylko dlatego warto było jednak zorganizować ten festiwal.

Trzy mocne powody i – w gratisie – rola zbawcy Festiwalu Prapremier. Jak można się temu oprzeć? Nie można.

2.

Jak na tak krótki czas i dość nadzwyczajną sytuację, to tegoroczny Festiwal Prapremier wygląda bardzo dobrze.

Nie nazywałbym go co prawda festiwalem, a przeglądem, ale rozumiem, że takie niewielkie koncesje są dopuszczalne. Dziwi mnie też brak najgłośniejszego chyba

dziennik podróży w miejscu (7) spektaklu ostatniego sezonu, czyli Klątwy z Powszechnego, szczególnie że bydgoski festiwal jest jednym z nielicznych przedsięwzięć, których nie może dosięgnąć zemsta ministra – wszak dotację już mu zabrano. Ale rozumiem też, że częścią tej umowy pomiędzy nową dyrekcją a organizatorem teatru jest unikanie nadmiernych kontrowersji (gdyby miasto chciało odważnej dyrekcji, nie zmieniałoby przecież poprzedniej).

Jeszcze jedna pozostaje wątpliwość formalna: przed zmianą profilu przez Wodzińskiego i Frąckowiaka Festiwal Prapremier prezentował – jak sama nazwa wskazuje – przedstawienia prapremierowe, prapremierowe wystawienia sztuk. Łukasz Gajdzis odstąpił jednocześnie od obu tych tradycji: dawnej (prezentacji prapremier) oraz nowej (prezentacji przedstawień międzynarodowych zorganizowanych wokół jakiejś idei – umówmy się, że kategoria „niechcianości”, a już tym bardziej „nie/chcianości” jest tak nieokreślona, że trudno brać ją na poważnie). Ale ze względu na nadzwyczajną sytuację i tę niekonsekwencję można wybaczyć. Tym bardziej że formuła prapremier jest zbyt ograniczająca, niepraktyczna, nieefektywna.

Skoro jest tak dobrze, to dlaczego śmiem twierdzić, że jest tak źle? Czemu pozwalam sobie na to malkontenctwo?

Po pierwsze – naprawdę trudno będzie doskoczyć do poziomu, który ustanowiła poprzednia dyrekcja. Międzynarodowy charakter i doskonałość, odkrywczość oraz bezkompromisowość wybieranych przedstawień sprawiały, że mogli nam zazdrościć (i zazdrościli!) miłośnicy teatru z innych miast. Festiwal był (a jeśli jeszcze nie był, to miał taki potencjał) wyjątkowy na mapie teatralnej Polski, teraz – przegrywa rywalizację w obrębie województwa.

Po drugie – jego komercyjny, popularny charakter pokazuje kierunek zmiany bydgoskiej sceny. Dlaczego sądzę, że to źle? Bo to już trzecia instytucja kultury w Bydgoszczy, która będzie realizowała program w oparciu o zachowawczy, mieszczański gust publiczności. Dlaczego sądzę, że to źle?

Bo prawdziwą sztuką w zarządzaniu systemem kultury jest bilansowanie różnych potrzeb i zaspokajanie różnych braków miejskiej kultury. Opera i filharmonia zaspokajają gusty i potrzeby mieszczańskiej publiczności (i robią to bardzo dobrze), jednak brak sceny, która mogłaby działać wbrew takim gustom, poszerzać horyzont dostępnej kultury, stawiać widzowi (właściwie nie tyle widzowi, co uczestnikowi życia kulturalnego) wysokie wymagania, nie schlebiać jego przyzwyczajeniom. Ale do tego potrzeba odwagi i wizji. Obu tych cech, jak widać, trochę nam brakuje.

I, paradoksalnie, nie straci na tym widz wyrobiony i czekający na takie wyzwania – ten zazwyczaj zna sposoby i posiada środki, żeby swoje potrzeby jednak zaspokoić; istnieje za to niebezpieczeństwo, że straci na tym widz

aspirujący: ambitny licealista, student bydgoskich szkół wyższych, środowisko inteligencji o postępowych poglądach. A właściwie – straci na tym miasto, bo aspirujący widz nie będzie miał impulsu do rozwoju, licealista tym chętniej z Bydgoszczy wyjedzie, a najlepsi studenci nie wybiorą raczej naszego miasta, które w tej dziedzinie (dziedzinie atrakcyjności dla najlepszych studentów) nie posiada przesadnie wielu atutów. A już na pewno nie ma ich tylu, żeby z jakiegokolwiek rezygnować bez żalu.

3.

Proszę mnie nie podejrzewać o to, że złośliwie pragnąłbym, żeby bydgoszczanie nie chodzili do teatru i żeby teatr odwracał się od widzów. Jednak chciałbym, żeby teatr był instytucją ważną, mówiącą o najważniejszych problemach naszego świata (niezależnie od tego, gdzie sobie wytyczymy jego granice, to rzecz do dyskusji) i naszej wspólnoty (niezależnie od tego, jaka grupa – może być i cała ludzkość – będzie ją stanowiła). Jednak teatr nie zrobi tego, schlebiając gustom popularnym i pospolitym – uważam, że jest to nie do pogodzenia. Teatr może nie być lubiany, a nawet w niektórych sprawach lubiany być nie może, a nawet więcej: często im głośniej i wyraźniej mówi o sprawach ważnych, o pryncypiach, tym mniej jest lubiany. Taka jest odpowiedzialność teatru publicznego. Zaryzykowałbym taką tezę: teatr publiczny to nie jest teatr dostosowany do wymagań i horyzontów publiczności, ale teatr, który z publiczności (publiki, widzów) tworzy ludzi publicznych, ludzi istotnych w życiu publicznym, ludzi życiem publicznym przejętych.

Czasem (a może nawet często) wbrew swojej publiczności.

Wiem, że obecna dyrekcja nie podziela takiego poglądu, ale nie mogę się nadal z tą zmianą pogodzić.

Paweł Łysak twierdził, że do teatru nie chodzi się bezkarnie, a Paweł Wodziński – że teatr ma obowiązki publiczne.

Wszyscy ich krytycy natomiast powtarzali nieustannie, że teatr jest od wystawiania sztuk (i nie ma co się wtrącać w publiczne, polityczne sprawy). Komercyjna, popularna koncepcja Łukasza Gajdzisa jest spełnieniem marzeń naszych konserwatystów. I na tym właśnie polega to ostre cięcie, to zerwanie, jakiego dokonano w naszym teatrze, który – wszystko na to wskazuje – będzie z każdym dniem bardziej nieistotniał jako głos publiczny, moralny, demokratyczny.

Dyrektor Gajdzis cofa nas o całą dekadę w rozwoju bydgoskiego teatru i z każdym dniem cofa nas bardziej.

Na tym swoim białym koniu? Tak jest; bo to nie wierzchowiec, a koń pociągowy, który zaprzężony do wozu (w tej metaforze to nasz teatr, jakby ktoś nie zauważył) ciągnie go wstecz. W najlepszym wypadku: chodzi w kieracie w kółko.

Z dyrektorem Gajdzisem na grzbiecie? W dżokejce, tużurku?

Jednak ani na boso, ani w ostrogach – wiadomo, szpicruta jest bardziej stylowa. listopad 2017 |

| 17

bydgoskie rzemiosło Bydgoszcz w Warsztacie, cz. 4:

Turbo Workshop Czym dziś zajmuje się stolarz? Żeby się tego dowiedzieć, odwiedzam Turbo Workshop – warsztat, w którym z drewna może powstać niemal wszystko: od zabawek, przez dekoracje, aż po elementy pociągów metra.

Ulica Podolska, samo serce bydgoskiego Śródmieścia.

Warsztat na parterze budynku z czerwonej cegły. Przeszklone drzwi i witryna, przysłonięte szarym papierem.

W środku najbardziej rzucają się w oczy litery z precyzją wycięte z drewnianych płyt. – To dla mnie akt buntu wobec szyldów nadrukowanych na tworzywach sztucznych.

Drewnianymi literami chcę udowodnić, że reklama może być naturalna i bliższa człowiekowi – mówi Dominik Sy18 |

| listopad 2017

Adam Wyzujak

ska, właściciel Turbo Workshop, czyli nowoczesnego warsztatu stolarskiego.

– Ludzie pytają mnie, czy mogę wyciąć coś w pleksi lub innym plastiku. Odpowiadam im, że mogę, ale nie wytnę.

Proponuję za to drewno i gwarantuję, że będą zadowoleni. Bo jest ekologiczne, piękne, przyjemne w dotyku – dodaje. Drewniane litery Dominika używane są jednak nie tylko w reklamie. Równie dobrze sprawdzają się bowiem jako dekoracja wnętrza lub prezent. A na tym jego pomysły się nie kończą. * Skąd u Dominika taka miłość do drewna i przedmiotów, które można z niego wykonać? – Mój dziadek był stolarzem. Zawsze imponowało mi, że własnymi rękami można zrobić na przykład stół lub ławkę – mówi. – Kiedy byłem dzieckiem, zrobił nawet gokarta. To była kompletna konstrukcja, wystarczyło tylko dokręcić koła. Chyba dlatego z tyłu głowy wciąż miałem myśl o tym, żeby spróbować sił w stolarstwie.

Myśl dojrzała około trzech lat temu, kiedy pierwszy raz stanął przed frezarką CNC. – Uświadomiłem sobie, że dzięki niej można zrealizować właściwie dowolny projekt – mówi Dominik i wspomina pierwszą lekcję pod okiem doświadczonego operatora takich maszyn: – Przyszedłem z notesem i długopisem. Pan mnie wyśmiał. Powiedział, że jeśli chcę koncentrować się na teorii, w ogóle mogę nie zaczynać. Faktycznie. To trzeba poczuć, zrozumieć.

W tym samym czasie Dominik poczuł, że jest wypalony zawodowo. Do tej pory pracował między innymi w sklepie z drogim sprzętem audio-wideo i w firmie montującej systemy inteligentnych domów. – W pewnym momencie stwierdziłem jednak, że takie życie nie jest dla mnie. Że nie chcę pracować w czyjejś firmie.

Mieszkał wtedy w Gorzowie Wielkopolskim. To w tym mieście powstała idea Turbo Workshop. Tutaj ukończył kurs, a za pieniądze z unijnej dotacji i własne oszczędności kupił maszynę. – Założenie było takie, żeby pomóc ludziom w realizacji „turbopomysłów”. Tych najbardziej oryginalnych i bezkompromisowych – mówi. W międzyczasie powstały też dwie marki-dzieci warsztatu, dzięki którym,

poza realizowaniem cudzych wizji, Dominik mógł skupić się także na własnych. * W marcu tego roku wykupił domenę drewnianelitery.pl. To ta marka sprawiła, że Turbo Workshop stanął na nogi. – Pierwsze zlecenie dostałem kilkanaście minut po tym, jak założyłem stronę na Facebooku – opowiada.

Pod tym szyldem powstają nie tylko litery, ale też całe napisy, logotypy, girlandy i inne dekoracje. Klienci Dominika zamawiają je na śluby, do pokojów, sklepów albo kawiarni.

Kolejna wymyślona przez niego marka to WOW Mamo!

Zaczęło się od wielkich baniek mydlanych. – Na początku puszczałem je podczas wakacyjnych wyjazdów nad morze.

Dominik oczywiście sam robi kolorowe kijki niezbędne do puszczania takich baniek i specjalny płyn.

– Później zrozumiałem, że część ludzi bardziej od samej zabawy interesuje sam sprzęt. Postanowiłem więc, że rozpocznę produkcję. To był strzał w dziesiątkę, bo od tego czasu moje bańki uszczęśliwiły już kilka tysięcy dzieciaków – mówi. – Klienci, którzy kupują ode mnie zestaw, otrzymują też karteczkę z przepisem na własny płyn. Bardziej opłacałoby mi się, gdybym im tego nie zdradzał. Wtedy po każdą nową porcję musieliby wrócić do mnie. Moim priorytetem nie jest jednak zwiększanie zysków. Przede wszystkim zależy mi na tym, by uświadomić innym, jaką moc mają bańki.

WOW Mamo! to od niedawna także drewniane zabawki. W pracowni niedługo pojawi się kolejna osoba, która zajmie się między innymi ich ręcznym malowaniem.

Jakie plany na przyszłość ma Dominik? – Marzy mi się stacjonarny sklep z drewnianymi literami. Taki, w którym litery stałyby na półkach jak książki w księgarni. Do którego można byłoby wejść i skompletować dokładnie taki napis, jaki byłby potrzebny. Złożony z różnych liter lub w całości w tym samym kroju. * – Nie lubię czysto technicznych projektów i staram się ich unikać – odpowiada Dominik, kiedy pytam o to, jakich zleceń jest najwięcej. – Ale to nie znaczy, że w ogóle nad nimi nie pracuję. To na przykład element silnika do warszawskiego metra. – Dominik pokazuje drewniany klocek, którego przeznaczenia nie potrafiłbym się domyślić.

– Dużo przyjemniej pracuje mi się jednak nad projektami, w których muszę wykazać się kreatywnością. W których trzeba wyjść poza schemat.

Dominik często współpracuje z bohaterami pozostałych odcinków serii Bydgoszcz w Warsztacie. Tworzył między innymi dla kawiarni PO CO i pracowni sitodruku Ładne Rzeczy, a teraz pracuje nad skrzynią do roweru cargo Grzegorza Klucznika. – Czuję, że dużo mnie z nimi łączy, bo wszyscy patrzymy na swój fach z perspektywy innej niż większość rzemieślników. Chłopaki z PO CO nie parzą przecież kawy takiej jak w innych kawiarniach. Dziewczyny z Ładnych Rzeczy mogłyby działać jak zwykła agencja reklamowa i drukować banery czy inne gadżety, a tego nie robią. Wszyscy szukamy nowych ścieżek.

Fotografie: Zuzanna Straszewska

listopad 2017 |

| 19

dokument

Sen Leocadii Z Krzysztofem Nowickim rozmawia Monika Grabarek

Jak znalazłeś panią Leocadię?

Byłem na wakacjach w Barcelonie i próbowałem spacerować na La Rambla w tym wielkim tłumie. Szukałem tam czegoś dla siebie, bo to piękne miejsce jest strasznie zalane turystyczną komercją. Teraz dodatkowo La Rambla, niestety, naznaczona jest jeszcze nową historią. Wszyscy pamiętamy tragiczne wydarzenia z sierpnia tego roku. Jednak ja kilka lat temu znalazłem tam coś zupełnie innego i postanowiłem to opowiedzieć. Chodziłem po tym deptaku w centrum Barcelony, rozglądałem się. Próbowałem tam znaleźć swoją enklawę. Turyści zawładnęli tym miastem i mieszkańcy powoli tracą tam swoje miejsca.

Panią Leocadię znalazłem zupełnie przypadkiem. Najpierw zobaczyłem witrynę sklepu, która przyciągnęła moją uwagę. Były tam instrumenty i płyty winylowe, więc stwierdziłem, że może to być coś ciekawego. Wszedłem tam i znalazłem się w innym świecie. To nie był zwykły sklep, to miejsce ma ponad sto lat, jest raczej ciemne i tajemnicze, a pani Leocadia siedziała gdzieś tam w na samym końcu tego pomieszczenia, pośród winylowych płyt z muzyką klasyczną i operową.

Jak się później okazało, Leo spędziła tam dosłownie całe swoje życie. To rodzinny sklep, a jej matka pracowała tam jeszcze będąc w ciąży, więc Leo opowiada wszystkim, że pracowała w sklepie jeszcze w „brzuszku mamy”. Partytury, opera, płyty winylowe stały się jej życiem. Zobaczyłem ją siedzącą za ladą, na kolanach trzymała maleńkiego pieska – Neskę. Kupiłem dwie płyty i już wiedziałem, że tam jest film. Po kilku sekundach wiedziałem, że to jest moja historia. Wróciłem następnego dnia, znalazłem sobie tłumacza, by móc się porozumieć.

Leo jest Katalonką, ma bardzo silne poczucie swojej tożsamości. Całe jej życie i historia tego sklepu to świadectwo czasów, ale mój film nie jest ani o trudnej historii, ani o tożsamości narodowej. To kameralna historia o ak20 |

| listopad 2017

ceptacji siebie, swojego życia, o odchodzeniu, o godzeniu się z losem. Od Leo bije niesamowita radość życia i głęboka mądrość. To było niezwykłe spotkanie z ogromną otwartością i ciekawością drugiego człowieka. Leo od pierwszego włączenia kamery wyglądała jakby czekała na ten film całe życie. Ja też.

Film będzie pokazany premierowo w konkursie na Festiwalu Sztuki Operatorskiej Camerimage w Bydgoszczy, zatem powiedz kilka słów o operatorze, bez którego nie powstałby przecież ten film.

Potrzebowałem wsparcia operatorskiego i tak pojawił się Xavier Casas. Znalazłem go przez internet. Spotkaliśmy się na La Rambla, zaczęliśmy rozmawiać, on zapytał, skąd jestem. Okazało się, że zna dobrze nasze miasto, bo przyjeżdża co roku na Camerimage. Nigdy dotąd nie pokazywał na tym festiwalu swojego filmu i w tym roku spełni się jego marzenie, po tylu latach. Nie znaliśmy się wcześniej, ale poziom porozumienia poprzez znaną mu Bydgoszcz był podobny jak z Leo. Jak długo robiłeś ten film?

Zdjęcia do filmu zostały zrealizowane w 2015 i 2016 roku. Odległość Bydgoszcz–Barcelona była utrudnieniem, ale ponieważ jest to film o naznaczeniu upływającym czasem i o zmianach, jakie temu towarzyszą, więc to wszystko, co działo się po drodze w trakcie robienia filmu, ma znaczenie.

Chyba nie mogę już powiedzieć nic więcej, aby nie odbierać widzom tajemnicy, jaką zawsze niesie ze sobą film. Magiczna historia pani Leocadii to pomost pomiędzy światami, a że prawie wszystkie moje filmy zanurzone są w przeszłości, dokumentuję to znikanie światów, to tym samym Sen Leocadii stał się dla mnie pewną twórczą klamrą. Teraz szukam historii wybiegającej w przyszłość.

listopad 2017 |

| 21

portret Hanna Strychalska

Ziarnka prawdy H

enryk Majcherek jest aktorem, przede wszystkim teatralnym. Od dawna pracuje i mieszka z rodziną w Krakowie. Ale pochodzi z Bydgoszczy. Jako kilkuletnie dziecko, wraz z rodzeństwem i rodzicami, mieszkał w niemieckiej kamienicy przy ulicy Nowogrodzkiej na Okolu.

Zawierucha wojenna i jej konsekwencje rzucały rodzinę Majcherków w różne miejsca. Dzieciństwo i wczesną młodość, z przerwami, spędził jednak tutaj. W okresie 1967–1971 oraz 1976–1978 Majcherek występował w Teatrze Polskim. W 1978 roku był organizatorem pierwszej edycji corocznych Spotkań Laureatów Ogólnopolskich Festiwali Małych Form Teatralnych, które kontynuowane były i wzbogacane przez następne lata.

Bydgoszcz jest dla niego ważna. Pielęgnuje zawiązane tu niegdyś relacje rodzinne i przyjacielskie. Nawiązuje nowe znajomości. Od kilku lat utrzymuje aktywny kontakt ze środowiskiem literackim. Jego wiersze, krótkie prozy i listy w różnych okolicznościach wybrzmiewają na spotkaniach w Galerii Autorskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego.

A w jego tomikach wierszy oraz na autorskich wystawach plastycznych nagle odnajdujemy czarno-białe pejzaże Szwederowa, które jest najstarszą dzielnicą Bydgoszczy, czy też niedalekie Janikowo.

N

ajważniejsze w swoim dorobku kreacje Majcherek stworzył na scenie, mając bezpośredni kontakt z widzem. Pracował m.in. w Łodzi, Toruniu, Koszalinie, Bydgoszczy, Szczecinie, Krakowie, Elblągu i Wrocławiu.

Szczęśliwie grał i spełniał się przez 40 lat w szeroko pojętej teatralnej klasyce, o której tak naprawdę marzy każdy aktor. W jego emploi znajdziemy więc postacie z kilku dramatów Shakespeare’a. Są tu obecni bohaterowie Moliera i Bogusławskiego, Schillera, Puszkina, Mickiewicza i Krasińskiego, Fredry, Gogola i Wyspiańskiego, Żeromskiego, Wilda oraz Bułhakowa, Szaniawskiego, Giraudoux, Gombrowicza, Brechta, Różewicza i Mrożka. Majcherek współpracował ze znakomitymi reżyserami. Byli to m.in.: Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Laco Adamik, Zygmunt

22 |

| listopad 2017

Hübner, Kazimierz Kutz, Krystian Lupa i Tadeusz Bradecki. Współtworzyli oni historię polskiego teatru współczesnego, realizując bardzo znaczące, a niekiedy wielkie przedstawienia. Na ich podstawie zaistniały później wyjątkowe, przełomowe wręcz filmy i przedstawienia telewizyjne, w których czasem ponownie, ale w innej konwencji artystycznej, pojawiał się Henryk Majcherek. Tak było Henryk Majcherek w przypadku Z biegiem lat, z biegiem dni, a także Do piachu. Artysta ma na swoim koncie ponad 130 ról teatralnych i około 30 ról w Teatrze Telewizji oraz filmie. Dla prawdziwego aktora każda rola jest ważna, czy jest to Rotmistrz w Damach i huzarach Fredry, czy też prezes związku filatelistów w Dekalogu X Krzysztofa Kieślowskiego.

K

reacja postaci jest zadaniem, stwarza nową artystyczną możliwość, a czasem nawet staje się wyzwaniem.

Wiadomo, że inne środki wyrazu właściwe są dla sceny, a zupełnie inne, oszczędniejsze, dla filmu. Szczególnym wyczuciem trzeba wykazać się w formie pośredniej, jaką jest Teatr Telewizji. Ot, na przykład rola Churchilla w dokumencie pt. Sensacje XX wieku Bogusława Wołoszańskiego. Henryk Majcherek uważany jest za bardzo dobrego aktora, który potrafi zaistnieć nawet w epizodzie. Warto tu jeszcze wspomnieć, że jest on autorem felietonów, scenariuszy filmowych i małych form dramatycznych. A w latach 1958–1993, z przerwami, pisał Dziennik, w którym życie osobiste przeplata się z teatrem i wydarzeniami hi-

portret storycznymi. Majcherek był współorganizatorem, dyrektorem artystycznym, a następnie dyrektorem naczelnym Teatru w Słupsku w latach 1989–1991. W wielu miejscach w Polsce, pracując w teatrach, spontanicznie, z właściwą dla siebie pomysłowością i energią, angażował się w animowanie życia kulturalnego.

M

ajcherek zajmuje się również rysunkiem i malarstwem akwarelowym. Swoje prace zaprezentował już kilkadziesiąt razy podczas ekspozycji indywidualnych i zbiorowych. Sprawnie i z wdziękiem posługuje się ołówkiem, a w technice tuszu – piórkiem i pędzelkiem. Jego akwarele zachowują jasność i lekkość, charakterystyczną dla tej techniki. Interesują go głównie pejzaż i dawna architektura. Cykl akwarel i rysunków o takiej właśnie tematyce złożył się na swoisty portret zabytkowego Kurdwanowa – jednej z najstarszych dzielnic Krakowa, w której artysta od dawna zamieszkuje. Prace, przedstawione najpierw na wystawie, wydane zostały następnie w formie niewielkiego albumu i zaopatrzone w autorski, ciekawy i zabarwiony sentymentem komentarz. Wobec wartkiego nurtu czasu, który ciągle przynosi nam zmiany, akwarele te mają obecnie wartość dokumentu. Są świadectwem bezpowrotnie utraconej już przeszłości miasta.

H

enryk Majcherek jest również poetą. Choć, prawdę mówiąc, nie sądzę, aby sam siebie tak określał. Miano to, niewątpliwie dla niego pochlebne, przyjmuje z nieco ironicznym uśmiechem, poprzestając na stwierdzeniu, że jedynie pisze wiersze.

Zapamiętałam jego debiutancki tomik Moje niefotogeniczne wiersze, wydany w 2011 roku. Autor dotykał tam współczesnej polityki i spraw społecznych. Ale przede wszystkim wracał do burzliwych wspomnień z młodości. I toczył rozmyślania nad sensem życia. Syntetycznie charakteryzował postacie aktorów na tle przedstawień teatralnych oraz kadrował poszczególne sceny, które w ten sposób zyskiwały rangę symbolu. Szczególnym bohaterem dalekiego planu był tu Kraków, czyli miasto historyczne, piękne i jedyne na świecie. Tylko w nim można było przeżyć takie zachwycenie, rozpacz i odczuć rześki chłód poranka. Poprzez tematykę, styl i atmosferę niektórych utworów wracałam myślą do skamandrytów. Widziałam młodopolskie pejzaże jak z pasteli Wyspiańskiego.

W

kwietniu 2017 roku otrzymałam kolejny, piąty już w dorobku poetyckim Majcherka, tomik Ziarnka ślepej kury. Zawiera on wszystkie wypracowane przez lata zalety jego poetyckiego warsztatu. Jest w tych wierszach literacki skrót z rzeczywistości, sytuacji i postaci. Dystans, ironia i gorzki dowcip. Powstały utwory pisane z dalekiej perspektywy. Właśnie – z perspektywy. Sądzę, że ten poetycki zbiór jest bardzo autobiograficzny, ponieważ wyjątkowo wewnętrzny. Szczery, choć umiejętnie powściągnięty w emocjach. A więc prawdziwy. Głęboki poprzez wagę, dojrzałość i różnorodność przemyśleń. Charakteryzują go spokój, nasycenie treścią i mądry smutek. Również pewien rodzaj odwagi. Zawiera rys filozoficzny.

T Henryk Majcherek Ziarnka ślepej kury Kraków 2017

ak, są rzeczy niewyrażalne. Narrator szanuje ten fakt, ale równocześnie, krok po kroku, dochodzi do ich nazwania. To rozpoznanie staje się przekonujące, bo odmierzone przez czas. W atmosferze namysłu i tłumionego bólu. Narastającej świadomości. Warto zauważyć, że nie tylko wiersze odtwarzają ten proces, ale także ich układ w książce. Ziarnka ślepej kury budują więc trudną drogę do siebie samego, którą autor chce przejść. Decyzja ta łączy w sobie odwagę z nawykiem do autoanalizy. Są to cechy twórcy. Odwaga narasta proporcjonalnie do zagłębiania listopad 2017 |

| 23

portret się w sobie. Wynikająca stąd siła i życiowa mądrość, zamknięta w utworach, płynie więc z jego osobowości.

Wnikaniu w siebie towarzyszy zmysł obserwacji świata i otoczenia.

R

zeczywistość, którą opisuje autor wierszy, składa się z dwóch przestrzeni. Dalszej i bliższej. Świat zewnętrzny jest coraz bardziej obcy, bo oszalały i nieludzki.

Wewnętrzny skupia w sobie przeszłość, teraźniejszość i… wyobrażenie o przyszłości. Bo przyszłość jest i również podlega analizie. To mglista, ale przejmująca wizja istnienia poza ciałem, czasem i przestrzenią. Marzenie o wolności i wędrówce. Do świata wewnętrznego przylega najbliższe otoczenie. Jest ono dość bezpieczne, przyjacielskie, a nawet ciepłe. Są w nim dobrzy ludzie, miejsca i przedmioty. Tu rytualnie spełnia się każdy kolejny dzień, ożywają jasne wspomnienia, a nawet rodzą się nowe nadzieje.

T

ak, poeta znajduje się na pewnym etapie życia, który ma wymiar uniwersalny, ale przecież każdy z nas musi go oswoić, poznać i zrozumieć indywidualnie. Jest to czas szczególnych porządków i rozliczeń.

Kolejna próba określenia siebie i znalezienia dla siebie miejsca. Kolejna – bo życie jest zmienne i dynamiczne.

I jest to próba najważniejsza. Narrator chce, aby była ona jak najbardziej prawdziwa. Dlatego w jej opisie zważa na nieliczne słowa, także na ich układ i wydźwięk. Powściąga słowa tak jak własne emocje. Stara się zachować dystans, właściwy dla człowieka bardzo dojrzałego, który rzeczywistość przetwarza przez bogate życiowe doświadczenie i swoją artystyczną osobowość.

W

iersze te charakteryzuje świadomość formy.

Swoboda i precyzja języka. A także niebanalne metafory: „Przepadły wszystkie cele i nadzieje –/ wytrwale zbierane na poboczach dróg/ wiodących z dnia na dzień znikąd donikąd” (Koda); „Przycinając kurtyny grzywek/ odsłania śmiałe sceny twarzy” (Fryzjer); „Dopóki jeszcze chodzisz, po prostu,/ spokojnie wyjdź z siebie i ruszaj w drogę.” (Odchodzenie); „Tu, na skraju ziemi,/ dowiem się wreszcie/ gdzie jest moje miejsce./ Czy też jestem z gliny –/ jak każdy wypalony pustak?”

(Popielec). Niektóre utwory, które opisują kosmos i żywioły natury, stanowią udana próbę intelektualnego okiełznania wizji z czystej wyobraźni. Przepowiadają ko24 |

| listopad 2017

niec planety, odnosząc się do jej gwałtownych narodzin.

Są tu też rozmyślania eschatologiczne. I opisy widoku z okna. Także dobre i proste chwile codzienności, które bronią sensu życia. I przypowieści biblijne o mądrości i głupocie oraz winnej latorośli, ukryte w wielości zdarzeń. Mamy tu więc do czynienia z egzystencją widzianą wielowymiarowo, gdzie poetyckiej formie służą różnorodnie i delikatnie zaznaczone inspiracje.

A

co jest tym tytułowym i przysłowiowym ziarnkiem ślepej kury, za którą – z pewną dozą dowcipu i goryczy – ukrywa się autor wierszy? Wydaje się, że to świadomość. Jest ona trudnym darem, który dostrzeżony, przyjęty i rozwijany prowadzi daleko w głąb własnego człowieczeństwa. Ona nas określa, jednostkową niepowtarzalność drogi, losu oraz wrażliwości, dzięki której odbieramy i interpretujemy rzeczywistość. Świadomość siebie, cierpienia i przemijania wszystkiego, czego tylko dotkną nasze oczy i pamięć. Czy ten fakt może nie być bolesny? Jak więc w tej sytuacji istnieć w poczuciu sensu, zachowując choćby ślad wewnętrznej, a nie jedynie pozornej pogody ducha? Jak funkcjonować w codzienności, której przestrzeń się kurczy ze względu na nasze ograniczenia? Jak żyć, gdy już wiadomo, podobnie jak w filmie Andrzeja Barańskiego, że pozostało zaledwie parę osób i mały czas? Jak przenikliwie opisać rzeczywistość, gdy w chorych oczach jest coraz mniej ostrości widzenia? Poeta nie odpowiada na te pytania. Nawet nie ma takiego zamiaru. Po prostu inteligentnie, a czasem przewrotnie pisze o tym, co jest. Ile trzeba mieć w sobie siły, aby dostrzegać małe, wątłe, ale jednak ciągle dziejące się dobro, które równocześnie utrzymuje nas przy życiu? Z pewną niejasną nadzieją na jego kontynuację w Nieznanym.

A

więc – szczególna siła wypływająca ze świadomości.

A może jednak siła istniejąca pomimo tej wiedzy, opartej na twardych faktach i zaprawionej odrobiną rozpaczy? Jakiś prześwit. Jedno jest pewne. Ta poezja jest przejawem mocnej wewnętrznej energii i potrzeby, aby żyć i pisać. Istnieć wyraziście i twórczo. Prowadzić dialog z czytelnikiem – jak wcześniej z widzem, stojąc na scenie.

Cel, jaki stawia sobie Henryk Majcherek, to sprowadzić analizę rzeczywistości do trafnej poetyckiej syntezy, aby zawrzeć w niej choćby kilka ziarnek prawdy. I przekazać ją z przymrużeniem oka. A raczej z właściwym sobie, szczególnym błyskiem w oku.

portret I. Wybrane role teatralne William Shakespeare, „Sen nocy letniej” • postać: Egeusz • reżyseria: Emil Chaberski • premiera: 19 XI 1960, Teatr Powszechny w Łodzi | Oscar Wilde, „Brat marnotrawny” • postać: Chasuble • reżyseria: Maria Kaniewska • premiera: 17 II 1961, Teatr Powszechny w Łodzi | Jerzy Broszkiewicz, „Skandal w Hellbergu” • postać: Rudi Hagen • reżyseria: Hugon Moryciński • premiera: 13 IV 1962, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu | William Shakespeare, „Wesołe kumoszki z Windsoru” • postać: Bardolf • reżyseria: Maria D’Alphonse • premiera: 1 X 1962, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu | Aleksander Fredro, „Śluby panieńskie” • postać: Albin • premiera: Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu | Jean Giraudoux, „Sodoma i Gomora” • postać: Samson • reżyseria: Lech Komarnicki • premiera: 7 V 1965, Bałtycki Teatr Dramatyczny im.

Juliusza Słowackiego w Koszalinie i Słupsku | Bertolt Brecht, „Opera za trzy grosze” • postać: Macheath zwany Mackie Majcher • reżyseria: Lech Komarnicki • premiera: 5 V 1966, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie i Słupsku | Sławomir Mrożek, „Tango” • postać: Edek • reżyseria: Noemi Korsan-Ekert • premiera: 11 II 1967, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie i Słupsku | Wojciech Bogusławski, „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” • postać: Morgal • reżyseria: Zygmunt Wojdan • premiera: 18 X 1968, Teatr Polski w Bydgoszczy | William Shakespeare, „Miarka za miarkę” • postać: Lucjo • reżyseria: Zygmunt Wojdan • premiera: 25 X 1969, Teatr Polski w Bydgoszczy | Michaił Bułhakow, „Dni Turbinów” • postać: Aleksander Studziński • reżyseria: Zygmunt Wojdan • premiera: 28 II 1970, Teatr Polski w Bydgoszczy | Jerzy Szaniawski, „Żeglarz” • postać: Przewodniczący • reżyseria: Hugon Moryciński • premiera: 3 IV 1971, Teatr Polski w Bydgoszczy | Aleksander Fredro, „Damy i huzary” • postać: Rotmistrz • reżyseria: Jacek Gruca • premiera: 17 VI 1971, Teatr Polski w Bydgoszczy | Konstanty Treniew, „Lubow Jarowaja” • postać: Kutow • reżyseria: Piotr Monastyrski • premiera: 15 XII 1972, Teatry Dramatyczne (Teatr Współczesny) w Szczecinie | Sławomir Mrożek, „Rzeźnia” • postać: Paganini (Rzeźnik) • reżyseria: Józef Gruda • premiera: 9 IX 1976, Teatr Dramatyczny w Elblągu | Michel de Ghelderode, „Czerwona magia” • postać: Kawaler Armador • reżyseria: Zbigniew Wróbel • premiera: 19 III 1977, Teatr Polski w Bydgoszczy | Molière, „Świętoszek” • postać: Kleant • reżyseria: Jan Błeszyński • premiera: 13 V 1978, Teatr Polski w Bydgoszczy | Stefan Żeromski, „Sen o Bezgrzesznej” • postać: 1. Michaił Rodzianko, 2. Przewodniczący Sądu, 3. Strażnik • reżyseria: Jerzy Jarocki • premiera: 21 I 1979, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Jan Paweł Gawlik, „Egzamin” • postać: Naczelnik • reżyseria: Edward Lubaszenko • premiera: 20 III 1979, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Mikołaj Gogol, „Rewizor” • postać: Osip • reżyseria: Jerzy Jarocki • premiera: 28 XI 1980, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Stanisław Wyspiański, „Powrót Odysa” • postać: Arnajos • reżyseria: Krystian Lupa • premiera: 1 VI 1981, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Friedrich Schiller, „Don Carlos infant Hiszpanii” • postać: Książę Medina Sidonia • reżyseria: Laco Adamik • premiera: 13 IX 1984, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Krystian Lupa, „Miasto snu” • postać: Doktor Lampenbogen • reżyseria: Krystian Lupa • premiera: 25 V 1985, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Adolf Nowaczyński, „Wiosna Narodów w Cichym Zakątku” • postać: Bochenek • reżyseria: Tadeusz Bradecki • premiera: 7 II 1987, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie | Aleksander Fredro, „Zemsta” • postać: Cześnik Maciej Raptusiewicz • reżyseria: Andrzej Walden • premiera: 15 XI 1990, Teatr Dramatyczny w Elblągu | Wojciech Bogusławski, „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” • postać: Bartłomiej • reżyseria: Ewa Kołogórska • premiera: 25 X 1992, Teatr Dramatyczny w Elblągu | Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz” • postać: Podkomorzy • reżyseria: Józef Jasielski • premiera: 1 V 1993, Teatr Dramatyczny w Elblągu | Tadeusz Różewicz, „Kartoteka” • postać: Wujek • reżyseria: Jan Różewicz • premiera: 20 VI 1993, Teatr Dramatyczny w Elblągu | Witold Gombrowicz, „Kosmos” • postać: Leon • reżyseria: Paweł Miśkiewicz • premiera: 18 XI 1999, Wrocławski Teatr Współczesny im. Edmunda Wiercińskiego we Wrocławiu | Wolfgang Borchert, „Pod drzwiami” • postać: Stary człowiek, w którego nikt już nie wierzy • reżyseria: Paweł Szkotak • premiera: 15 IV 2000, Wrocławski Teatr Współczesny im. Edmunda Wiercińskiego we Wrocławiu II. Wybrane role w teatrze telewizji Aleksander Puszkin, „Borys Godunow” • postać: Szczełkałow • reżyseria: Laco Adamik • premiera: 16 II 1981 | Zygmunt Krasiński, „Nie-Boska komedia” • postać: Książę • reżyseria: Zygmunt Hübner • premiera: 11 X 1982 | Franciszek Ziejka, „Polski listopad” • postać: A. Kakowski • reżyseria: Stanisław Zajączkowski • premiera: 14 XI 1983 | Witold Gombrowicz, „Ferdydurke” • postać: Lokaj Franciszek • reżyseria: Maciej Wojtyszko • premiera: 24 III 1986 | Tadeusz Różewicz, „Do piachu” • postać: Sfinks • reżyseria: Kazimierz Kutz • premiera: 24 IX 1990 | „Ostatni z Jagiellonów” • udział w częściach: 2, 3 • postać: Mikołaj Rej • reżyseria: Laco Adamik • rok produkcji: 1989 III. Wybrane role filmowe i telewizyjne „Z biegiem lat, z biegiem dni” Serial fabularny • udział w odcinkach: 1. „Kraków 1874”, 2, „Kraków 1886”, 3. „Kraków 1898”, 7. „Kraków 1907” • reżyseria: Andrzej Wajda • rok produkcji: 1980 | „Dekalog” Serial fabularny • udział w odcinku: „Dekalog, Dziesięć” • postać: prezes filatelistów • reżyseria: Krzysztof Kieślowski • rok produkcji: 1988 | „Sensacje XX wieku” Inscenizowany dokument historyczny • udział w odcinkach: 3 odcinki w latach 1999–2002 • postać: Winston Churchill • autor: Bogusław Wołoszański | „Generał polskich nadziei…

(Władysław Anders 1892–1970)” Film dokumentalny, fabularyzowany • postać: Winston Churchill • reżyseria: Hanna Kramarczuk • rok produkcji: 2007 IV. Tomy wierszy „Moje niefotogeniczne wiersze”, redakcja (współpraca): Małgorzata Grajewska, wstęp: Zdzisław Pruss, Kraków 2011, ISBN 978-83-61516-92-7 | „Kłębek”, redakcja i posłowie: Beata Anna Symołon, Kraków 2013, ISBN 978-83-7490-615-9 | „Płoty, mury i kamienie”, redakcja: Beata Anna Symołon, wstęp: Hanna Blaschke, Kraków 2015, ISBN 978-83-7490-796-5 | „Ścinki”, redakcja: Beata Anna Symołon, wstęp: „Kilka uwag o…”

Krzysztof Derdowski, Kraków 2016, ISBN 978-83-7490-904-4 | „Ziarnka ślepej kury”, redakcja i posłowie: Beata Anna Symołon, Kraków 2017, ISBN 978-83-7490-970-9.

V. Album malarski „Wokół Kurdwanowa, czyli osiedlowa opowieść prehistoryczna”, redakcja (współpraca): Małgorzata Grajewska, teksty: Henryk Majcherek, Beata Anna Symołon, Melania Tutak, Kraków 2010, ISBN 978-83-61516-66-8. listopad 2017 |

| 25

zugzwang (54)

siwiec O pewnej tajemniczej dziewczynce Staram sobie dawkować imprezy kulturalne. Zadowalam się dwiema, trzema w miesiącu, po to żeby później spokojnie je przetrawić. I tak oto 20 września wylądowałem w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury na promocji antologii Bydgoska konstelacja literacka. Zebrano tam utwory 16 autorów należących do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i teksty pięciu zaproszonych gości. Książka wyszła pod redakcją Jolanty Baziak i Wojtka Banacha i oni właśnie prowadzili to spotkanie. Bardzo fajna formuła antologii (myślę nawet, że w przyszłości warto zaprosić jeszcze więcej gości, żeby podkreślić otwartość naszego środowiska) spowodowała, że i atmosfera spotkania była pierwszorzędna.

Czytamy wiersze (Jola Baziak, Wojtek Banach, Grzesiu Grzmot-Bilski, Zdzisław Pruss, Marek K. Siwiec) i prozę (Grzesiu Kalinowski). Poezja mocno zróżnicowana, choć na dość wysokim poziomie, ale moją

Bydgoska konstelacja literacka, red. W. Banach, J. Baziak, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2017 26 |

| listopad 2017

uwagę jeszcze bardziej przykuwa proza Grzegorza Kalinowskiego pt. Talida. Pisarz rzadko coś dobrego mówi o innym pisarzu, ale to opowiadanie wydaje mi się prawdziwą perłą. Autor mistrzowsko odmalowuje scenerię, która jest nam znana, taka bardzo polska, idealna na letni wypoczynek, z lasem i skarpą porośniętą mchem, wpadającą wprost do płytkiego i mulistego jeziora. Rzadko spotykam się z tak kunsztownym opisem miejsca akcji, to takie spokojne, zwykłe miejsce, a w powietrzu wisi – niczym miecz Damoklesa – prawdziwy dramat. Używając terminologii szachowej, wydaje mi się, że autor tego miniopowiadania jest arcymistrzem. I to naprawdę takim z wysokiej półki.

Bo arcymistrzowie dzisiaj są różni, niektórzy obdarzeni genialną pamięcią, która gwarantuje im sukcesy, prawdziwi tytani pracy (obecnie w Polsce jest już więcej niż 50 szachistów i szachistek, którzy mają tytuł arcymistrza i wraz z jego upowszechnieniem zdecydowanie spada jego ranga), ale o wyobraźni na stałym poziomie, brak oznak geniuszu spod znaku Roberta Fischera.

A Talida to nie jest utwór spod znaku zagadki. Zagadkę można – poprzez trening pamięci – rozwiązać. Tutaj matematyczne równania muszą ponieść klęskę. To utwór spod znaku głębokiej tajemnicy o dziewczynce, która nad brzegiem mulistego i płytkiego jeziora przekazała swój sekret głównemu bohaterowi i potem zniknęła w otchłani. I nie będę dalej brnąć, powiem tylko, że na tej skarpie spadającej w stronę jeziora ktoś inny karty rozdaje, a „rozum” jest zdecydowanie w odwrocie. Talida to dziewczyna, która tajemnicę ma wplecioną we włosy i zabrała ją ze sobą, udając się w swoją ostatnią podróż. Tylko wrzosy smutno na nią patrzyły, a duże czarne ptaki fruwały nad jeziorem i jej grobem, głośno przy tym kracząc. Pewnego dnia płytkie i muliste jezioro zniknęło, tak jakby było w jakiś tajemny sposób powiązane z dzieckiem.

Warto jest sięgnąć po antologię i przeczytać ją całą.

I wiedzieć, że są tam prawdziwe perły, takie jak Talida.

Bartłomiej Siwiec

bydgoski insynuator kulturalny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (159) Na wszelki wypadek Urszula Guźlecka – znana dotąd przede wszystkim jako osobowość telewizyjna – postanowiła przelewać swoje emocje nie tylko na ekran, ale także na papier.

Najpierw były to bajeczki dla Juleczki (wnuczki), a teraz sentymentalny wizerunek Ireny Santor w Solec Kujawski wpisany. W bydgoskim ośrodku TVP pojawiają się pełne niepokoju pogłoski, że ambitna Ula tak się rozpisała, że tylko patrzeć, jak wyda pamiętniki. Co przezorniejsi zaczynają już mówić do Uli… Uleńka.

Wdzięczny obiekt Jerzy Riegel, który zdążył się już wpisać w historię polskiej fotografii artystycznej, wpisał się także ostatnio w zaszczytną aleję autografów na ul. Długiej. Przy tej okazji p. Jerzy, który dotąd opstrykiwał innych, sam został zewsząd opstrykany przez kolegów po fachu. Okazało się, że postawny mistrz izohelii jest nie mniej wdzięcznym obiektem fotograficznym niż „Potop” i Wyspa Młyńska razem wzięte.

Ponure prognozy Kilku dyrektorów placówek artystycznych Bydgoszczy i Torunia starało się – sprowokowanych przez Ewę Dąbską – zdefiniować różnicę między kiczem a szmirą.

Okazało się, że wszystkim dyskutantom łatwiej było od szmiry i kiczu się odżegnać, niż je zdefiniować. Jak to wpłynie na repertuarowe propozycje? Tak czy owak, szmira z kiczem ujdą cało, bo takie są wymogi tzw. rynku.

Grzeszne niedopatrzenie Wymieniając w poetyckich strofach i na łamach „Akantu” księży poetów Edmund Pietryk przywołał nazwiska Twardowskiego i Sochonia. Pomijając Franciszka Kameckiego popełnił więc ciężki grzech zaniechania, z którego powinien się czym prędzej wyspo-

wiadać… Najlepiej w Grucznie, bo tam ksiądz Franciszek nawet największych grzeszników zwykł do serca i stołu przytulać.

Bajecznie i… niebezpiecznie Idąc za przykładem Urszuli Guźleckiej, także Józef Herold popadł w bajkopisarstwo. Wykazał w tej materii nie tylko literacką sprawność, ale i satyryczne skłonności, nadając swoim „Bajkom na cały tydzień” takie choćby tytuły jak: „Kura Rosolina”, „Tenor Caruzelli i pingwin Pavone” czy „Żyrafa Maaaaaaagda”.

Wtajemniczeni szepczą po kątach, że w kolejnym zbiorze Heroldowych bajek znajdą się odniesienia bydgosko-toruńskie, i to bynajmniej nie z Łuczniczką i Kopernikiem w roli głównej.

Lusterko wsteczne /-25/ Ćwierć wieku temu (listopad 1992) – Najmłodsi bydgoszczanie oklaskiwali w Teatrze Polskim „Balladę o Kasi i drzewie” A. Maleszki z Małgorzatą Witkowską w roli tytułowej.

– Opera Nova zapraszała na „Skrzypka na dachu” w reżyserii Artura Hofmana i pod muzycznym kierownictwem Vadima Perevosnikowa.

– W kierowanym przez Andrzeja Chwieduka Miejskim Ośrodku Kultury przy Starym Rynku 16 dla miłośników jazzu zagrał Kwartet Piotra Olszewskiego.

– W Klubie „Arka” świętowano pierwsze urodziny gazety osiedlowej „Szwederowo”.

– Na giełdy płytowe, spotkania z ciekawym człowiekiem i na bal… gangsterski zapraszał Klub Artystyczny „Trytony” przy ul. Krętej 3. listopad 2017 |

| 27

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikora www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl tel. 52 567 00 57 Muzeum Fotografii – Adam Juszkiewicz Galeria Debiut – Marta Rosenthal-Sikora Galeria Nad Brdą – Karolina Prus 2 artGallery galeria & pracownia plastyczna ul. Krasińskiego 5, tel. 604 313 266 facebook.com/osa.artGallery 3

Bydgoski Klub Miłośników

Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.bkmk.strefa.pl/ Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6

om Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

E

ljazz – Centrum Artystyczne ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz tel. 523 221 574, 662 152 726 www.eljazz.com.pl 41

Farbiarnia Pracownia Fotografii Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

28 |

FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

GALERIA 85

prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

D

FILHARMONIA POMORSKA dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik – Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00 sobota – niedziela: 11.30-16.30 wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl tel. 52 339 30 50 – Galeria Kantorek 10 (ul. Gdańska 3) wtorek – piątek: 11.00-18.00 sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny – Galeria BRDA 9 (ul. Dworcowa 94 – Hotel Brda, parter), pod patronatem Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, wstęp wolny GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10-20, sob. 12-16 13 Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118 czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

| listopad 2017

Kamienica 12, ul. Poznańska 12,

85-129 Bydgoszcz, tel. 887 164 349, e-mail: 12kamienica@gmail.com 45

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl Kierownik: Katarzyna Wolska galeria@kpck.pl 37

Miejskie Centrum Kultury

w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja) sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz.

Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy Dyrektor dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, Godziny otwarcia Muzeum w śródmieściu: wtorek, środa, piątek – 10.00-18.00; czwartek – 10.00-19.00; sobota, niedziela – 11.00-18.00; poniedziałek – nieczynne, w soboty wstęp bezpłatny Godziny otwarcia Exploseum: wtorek, środa, piątek, sobota, niedziela – 9.00-17.00; czwartek – 9.00-19.00; poniedziałki – nieczynne; we wtorki – wstęp bezpłatny 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

O

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27 Otwarta Przestrzeń „Światłownia” ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

T

EATR PANTOMIMY „DAR” www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Wodziński, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna/info: pon.-pt. w godz.

14.00-19.00, weekendy/święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; kasa ul. Rejewskiego 3 (CH Auchan): codziennie w godz. 10.00-19.00, tel. 885 607 090, www.teatrpolski.pl 31 TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27

URZĄD MIASTA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36

TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34

WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKO-FRANCUSKIEJ, Prezes: Beata Żmuda tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721 www.tppf.byd.pl 11

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl listopad 2017 |

| 29

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 4.11.2017, sobota, godz. 11.00.

Koncert dla dzieci od 3 do 6 lat

Akademia Wiolimisia Dźwięczne popołudniowe chrapanie Kwartet Smyczkowy Nova Quartet Wojciech Górecki – skrzypce Irena Filuś – skrzypce Mateusz Bocheński – altówka Adam Szurka – wiolonczela Dorota Borowicz – przygotowanie i prowadzenie W programie m.in.: Mozart – Marsz turecki Offenbach – kankan z operetki Orfeusz w piekle Delibes – Flower duet z opery Lakmé Strauss – walc Opowieści lasku wiedeńskiego, Walc cesarski Puccini – walc Musetty z opery Cyganeria 6.11.2017, poniedziałek, godz. 11.00 Poranki muzyczne dla seniorów

Pamięci tych, którzy odeszli

Chór Akademicki UKW w Bydgoszczy Benedykt Odya – dyrygent Leszek Holec – baryton Witold Kawalec – fortepian Michał Kuzimski – fortepian Bernard Mendlik – przygotowanie chóru Anna Merder – prowadzenie Brahms – Ein deutsches Requiem op. 45 Requiem niemieckie Brahmsa zalicza się do jednych z najbardziej niezwykłych utworów religijnej muzyki żałobnej i najznakomitszych w dorobku klasyka romantyzmu. Muzyka jest pełna romantycznej mocy i ekspresji i nawiązuje do barokowej tradycji. Już od pierwszego wykonania zachwyciło słuchaczy sal koncertowych na całym świecie. Tekst niemiecki nie jest wersją łacińskiej Missa pro defunctis. Kompozytor zaczerpnął wszakże tekst z Biblii, ale sam dokonał zestawienia różnych jej wersetów. Nie ma więc żadnego związku z „klasycznym” katolickim 5-częściowym requiem ani też z jego protestanckim odpowiednikiem. Słowo niemieckie w tytule odnosi się wyłącznie do zastosowanego języka. Ein deutsches Requiem skupia się na żałobnikach, opłakujących tu, na ziemi swoich zmarłych.

8.11.2017, środa, godz. 19.00

Koncert organowy Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Ewa Sawoszczuk – organy Beata Bobińska – prowadzenie Bach – Piece d’orgue BWV 572; Przygrywka chorałowa „Nun komm der Heiden Heiland”; Toccata i Fuga d-moll; Stanley – Voluntary VII op. VII; Walther – Concerto h-moll; Daguin – Le Coucou; Händel – Alleluja z Oratorium „Mesjasz”; koncert organowy „Kukułka i słowik” 47-rejestrowe organy, zbudowane w 1977 przez firmę Rieger–Kloss z Krnova, które królują na estradzie FP, brzmią pięknie, potężnie i majestatycznie, kto jeszcze 30 |

| listopad 2017

ich nie słyszał, ma ku temu znakomitą okazję. Walory tego największego instrumentu zaprezentuje Ewa Sawoszczuk, absolwentka bydgoskiej Akademii Muzycznej. Artystka prowadzi ożywioną działalność koncertową w kraju i za granicą. Współpracuje z FP w projektach edukacyjnych. Jest organizatorem cyklu koncertowego w Bydgoszczy pn. „Letnie Międzynarodowe Koncerty Muzyki Organowej i Kameralnej”. W jej interpretacji usłyszymy dzieła barokowe na organy zarówno te popularne Bacha czy Händla, jak i mniej znanych kompozytorów takich jak: Anglik John Stanley – organista i skrzypek. John G. Walther – niemiecki organista, teoretyk i leksykograf i Francuz Louis-Claude Daguin – przedstawiciel stylu galant, wirtuoz organów i klawesynu.

KONCERT Z NIANIĄ: Na czas trwania koncertu będzie można zostawić dzieci (od 3. do 7. roku życia) pod opieką wykwalifikowanych animatorów z UKW. Prosimy o zgłoszenia najpóźniej jeden dzień przed koncertem. Bilety dla dzieci w cenie 10 zł będą do odbioru w kasie biletowej FP. 10.11.2017, piątek, godz. 19.00 ŚWIĘTO NIEPODLEGŁOŚCI

Polska muzyka filmowa Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Bernard Chmielarz – dyrygent Edyta Krzemień – sopran Adam Lemańczyk – fortepian Kilar, Dębski, Komeda, Noskowski Usłyszymy m.in. ścieżki dźwiękowe do filmów wybitnych polskich twórców muzyki, tak sławnych, że po ich kompozycje sięgali tuzy światowej reżyserii. Solistką koncertu będzie Edyta Krzemień. W 2014 ukończyła z wyróżnieniem Wydział Wokalno-Aktorski Uniwersytetu Muzycznego w Warszawie. Zadebiutowała już w 2008 rolą Christine Daaé w musicalu Webbera Upiór w operze w Teatrze Muzycznym Roma. Dwa lata później wcieliła się w rolę Fantyny w musicalu Les Misérables.

W kolejnych latach wystąpiła w wielu przedstawieniach Romy: Najlepsze z Romy oraz Ale Musicale! Przy fortepianie zasiądzie Adam Lemańczyk, pracownik Katedry Jazzu bydgoskiej uczelni, keyboardzista w Teatrze Roma. Nad całością będzie czuwał Bernard Chmielarz, dyrygent, aranżer i kompozytor, częsty gość bydgoskiej Filharmonii, zaś szerszej publiczności znany z widowisk muzycznych Filharmonii Dowcipu.

14.11.2017, wtorek, godz. 19.00 COOLturalna filharmonia – inauguracja nowego cyklu

Młoda Polska Filharmonia Adam Klocek – dyrygent Roman Spitzer – pierwszy altowiolista Rotterdam Philharmonic Orchestra Celina Kotz – skrzypce Zuzanna Sosnowska – wiolonczela Aleksander Dębicz – fortepian Telemann – Koncert na altówkę i orkiestrę G-dur Beethoven – Koncert potrójny na skrzypce, wiolonczelę i fortepian C-dur

Kurpiński – Uwertura do opery „Aleksander i Apelles” Beethoven – VII Symfonia A-dur Najnowszy projekt Filharmonii adresowany do młodych melomanów, dzieci i młodzieży szkolnej, rodzin z dziećmi od 6. roku życia, chętnych odbyć podróż po świecie muzyki. To doskonała propozycja, by poznać rodziny instrumentów, style muzyczne, brzmienie orkiestry symfonicznej, kameralnej, smyczkowej i dętej, a także pracę dyrygenta i solistów. StaCelina Kotz rannie dobrany repertuar koncertów, atrakcyjna formuła oraz niebanalne i porywające prowadzenie zachęcą do poszerzania wiedzy o kompozytorach i historii muzyki, jak również o kulturę i obyczaje innych narodów. COOLturalna Filharmonia pokaże, że muzyka, która rozbrzmiewa w jej sali koncertowej, jest naprawdę fajna. Cykl rozpocznie Młoda Polska Filharmonia pod dyrekcją swego szefa artystycznego Adama Klocka i grono młodych wirtuozów.

17.11.2017, godz. 19.00

Koncert symfoniczny na Dzień Studenta – godz. 18.00 – wykład pt. „O związkach muzyki z psychologią, czyli jak wyjaśniamy wpływ muzyki na funkcjonowanie człowieka” wygłosi dr Anna Antonina Nogaj, Instytut Psychologii UKW – godz. 19.00 – koncert Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Kai Bumann – dyrygent Anastasia Voltchok – fortepian Mozart – Uwertura do opery „Czarodziejski flet” Haydn – Symfonia nr 99 Es-dur Brahms – I Koncert fortepianowy d-moll Studenckie Koło Naukowe Psychologii Muzyki „Fermata” UKW pod opieką dr Anny A. Nogaj podczas czerwcowych koncertów symfonicznych w FP prowadziło badania dotyczące psychologicznej sylwetki melomana.

Chcąc podsumować i wyeksponować szerszej publiczności efekty pracy badawczej, dr Nogaj Anastasia Voltchok wygłosi wykład „O związkach muzyki z psychologią, czyli jak wyjaśniamy wpływ muzyki na funkcjonowanie człowieka”. Po wykładzie koncert, którego solistką będzie rosyjska pianistka Anastasia Voltchok. Studiowała w Konserwatorium Moskiewskim, Akademii Muzycznej w Bazylei i na Uniwersytecie Maryland, gdzie uzyskała stopień doktora nauk muzycznych.

22.11.2017, środa, godz. 19.00

Mietek Szcześniak – „Nierówni”

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Mietek Szcześniak – wokal Paulinho Garcia – gitara Krzysztof Herdzin – fortepian, akordeon Marcin Pospieszalski – bas Luis Ribeiro – perkusjonalia I Tomas Sanchez – perkusjonalia II 18 listopada 2016 ukazał się najnowszy album Mietka Szcześniaka „Nierówni”, który zawiera utwory oparte na poezji księdza Jana Twardowskiego. Piosenkarzowi prócz bydgoskich kameralistów towarzyszyć będzie międzynarodowe znakomite grono instrumentalistów.

24.11.2017, piątek, godz. 19.00

W kręgu muzyki francuskiej

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej José Maria Florêncio – dyrygent Agata Igras – flet Connesson – Pour sortir au jour – Koncert na flet i orkiestrę; Dukas – Uczeń czarnoksiężnika; Ravel – La valse; Debussy – Iberia Na wstępie koncertu usłyszymy utwór współczesnego francuskiego kompozytora Connessona, w którym solowe partie fletowe zagra Agata Igras. Artystka współpracowała z czołowymi polskimi orkiestrami, także z orkiestrą Sinfonia Varsovia, gdzie przez kilka lat była pierwszą flecistką. Dokonała licznych nagrań radiowych, telewizyjnych oraz muzyki do spektakli teatralnych. Jest laureatką wielu konkursów muzyki solowej i kameralnej, prowadzi aktywną działalność pedagogiczną. Symfoników poprowadzi maestro José Maria Florêncio, stały dyrygent Capelli Bydgosteinsis.

30.11.2017, czwartek, godz. 19.00

Andrzejki w Filharmonii

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Sławomir Chrzanowski – dyrygent Ewelina Szybilska – sopran Łukasz Gaj – tenor utwory Mozarta, Rossiniego, Verdiego, Bizeta, Zellera, J. Straussa II, Kálmána, Stolza Na podium dyrygenckim stanie Sławomir Chrzanowski – mistrz takich klimatów muzycznych, który już nieraz porwał bydgoską publiczność, a soliści wieczoru też gościliśmy na naszej estradzie i nie mamy wątpliwości, że i tym razem ujmą słuchaczy swymi głosami i kreacjami – sopranistka Ewelina Szybilska, laureatka konkursów wokalnych w Polsce, na Słowacji i w Austrii, która współpracuje z Operą Śląską w Bytomiu, Operą Nova i Gliwickim Teatrem Muzycznym, oraz tenor Łukasz Gaj, od 2009 solista Opery Wrocławskiej, współpracuje również z Teatrem Wielkim w Poznaniu oraz Gliwickim Teatrem Muzycznym, jest laureatem m.in. nagrody specjalnej w Międzynarodowym Konkursie Śpiewaczym im. I. Godina.

Bilety do nabycia na www.bilety24.pl, w kasie biletowej FP oraz w Biurze Podróży „Wakacyjny świat” ul. Magnuszewska 8, tel. 52 320 52 29 www.filharmonia.bydgoszcz.pl inf. Mariola Grochowina

listopad 2017 |

| 31

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego 5.11.2017, godz. 11.00, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2, piwnica. Opłaty za warsztaty: 3 zł od uczestnika, opiekunowie wstęp bezpłatny.

Obowiązują zapisy: tel. 52 58 59 914 lub 910 lub e-mailowo: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl.

Niedziela w Muzeum „Pradziadowe opowieści”

Pretekstem do zajęć będzie obraz „Lirnik” z 1901 r.

– najnowszy zakup muzeum. Poznamy najstarsze podania i legendy związane z powstaniem naszego państwa. W części warsztatowej uczestnicy zajęć wykonają kolorowe „liry”.

8 i 22 listopada 2017, godz. 11.00-13.00, Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4. Opłaty za warsztaty: dzieci 5 zł, opiekunowie wstęp bezpłatny.

Obowiązują zapisy: tel. 52 58 59 914 lub 910

„Maluchy w muzeum” – środy sensoryczne dla najmłodszych

Zapraszamy maluchy w wieku do 3 lat. Podczas wesołej zabawy będziemy stymulować rozwój dzieci, uaktywniając ich zmysły: wzrok, słuch, dotyk, smak. Podczas zajęć stworzymy pierwsze prace plastyczne.

9.11.2017, Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7. Zajęcia rewidalizacyjne dla osób z zespołem Downa. Obowiązują zapisy.

Informacje pod nr tel. 519 045 371

„Dziecięce Graffiti” Porozmawiamy o tym, czym są podania i legendy.

Jakie mają znaczenie dla nas i jakie miały dla naszych przodków. Spróbujemy również sami stworzyć opowiadania i połączyć je z grą na samodzielnie wykonanych instrumentach.

11.11.2017, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

Obywatelskie Obchody Święta Niepodległości

W programie: – 10.00-16.00 – zwiedzanie wystawy stałej Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy – poznaj rodowód historycz-

Grupa rekonstrukcji historycznej „Bluszcz”, fot. W. Woźniak

32 |

| listopad 2017

ny Bydgoszczy. (11.00, 13.00 – oprowadzanie po ekspozycji z Józefem Piłsudskim); – 10.30-11.15 – Mali patrioci – malowanie twarzy dla dzieci; – 11.30-14.30 – Biały i czerwony – stanowiska warsztatowe tworzenia kotylionów i flag patriotycznych (strefa wejściowa, ul. Spichlerna); – 14.00-15.00 – Przepis na niepodległość. Patriotyczne smakołyki i rogale św. Marcina – prelekcja o tradycjach kulinarnych Wystawa posterowa: listopad-grudzień 2017, Spichrze nad Brdą, ul. Spichlerna

„Józef Piłsudski a Bydgoszcz” W 2017 roku przypada 150. rocznica urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego, „niezłomnego bojownika o wolność i niezawisłość Polaków”. Jubileusz ten jest pretekstem do przypomnienia biografii marszałka oraz przybliżenia wizyty Piłsudskiego w mieście nad Brdą i upamiętniania jego osoby przez bydgoszczan w okresie II RP, a także współcześnie.

11.11.2017, godz. 18.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 – wernisaż wystawy. Wstęp wolny

„Mistrzowie” Zbiory muzeum mają ponad 100-letnią tradycję związaną z Nadnoteckim Towarzystwem Historycznym, które gromadziło zabytki historyczne i artystyczne. Po odzyskaniu niepodległości przez Bydgoszcz w 1920 r. powstała idea utworzenia Muzeum Miejskiego. Powołana w 1923 r. nowa instytucja kulturalna przejęła zbiory NTH i rozpoczęła planowe gromadzenie muzealiów w celu stworzenia galerii malarstwa. Kolekcja, poszerzana przede wszystkim przez bieżące zakupy, powstawała w sposób przemyślany i konsekwentny. Wzbogacały ją też dary osób prywatnych i instytucji. W czasie II wojny światowej muzeum poniosło dotkliwe straty, do dziś nie udało się odnaleźć wielu dzieł sztuki.

W kontekście Galerii Sztuki Nowoczesnej przygotowana wystawa stanowi prolog do ekspozycji stałej.

Ukazuje najbardziej reprezentacyjne dzieła bydgoskiego muzeum, autorstwa twórców, których nazwiska na trwałe zapisały się w historii sztuki od końca XVIII do początku XX wieku. Prezentowane są m.in. portrety Daniela Chodowieckiego, Jana Matejki, Maurycego Gottlieba, Stanisława Wyspiańskiego, Jacka Malczewskiego, Konrada Krzyżanowskiego, Teodora Axentowicza, Stanisława Dębickiego i Wlastimila Hofmana, krajobrazy pędzla Jana Feliksa Piwarskiego, Stanisława Gałka, Juliana Fałata, Ferdynanda Ruszczyca i Józefa Rapackiego oraz sceny rodzajowe utrwalone przez Józefa Chełmońskiego, Juliusza Kossaka, Władysława Jarockiego, Kazimierza Sichulskiego czy Stanisława Czajkowskiego. Interesujący akcent stanowią obrazy artystów pochodzących z Bydgoszczy lub związanych z naszym

Jacek Malczewski, Przebudzenie, ok. 1920

miastem – Maksymiliana Antoniego Piotrowskiego, Waltera Leistikowa, Jerzego Rupniewskiego, Franciszka Gajewskiego i Piotra Chmury oraz dawno nieudostępniane zwiedzającym prace autorów z kręgu malarstwa niemieckiego i holenderskiego, m.in. Ernsta Andersa i Hansa Baluschka. Ekspozycję uzupełniają przykłady rzeźby Xawerego Dunikowskiego, Konstantego Laszczki i Ferdinanda Lepckego.

Inga Kopciewicz

23.11.2017, godz. 17.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 2, wstęp wolny

Oprowadzanie po wystawie „Mistrzowie” 24.11.2017, godz. 15.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, wstęp wolny

„Cywilizacja i kultura islamu” Wykład dra Mateusza Solińskiego Podczas spotkania przyjrzymy się sztuce islamu w pierwszych wiekach jej istnienia, gdy ekspansywna cywilizacja wyznawców proroka Mahometa swoim zasięgiem objęła Palestynę, Syrię, Mezopotamię, Persję, Turkiestan, Afganistan, Indie, Afrykę Północną oraz Półwysep Iberyjski. Przeobrażenia, jakie dokonywały się w kulturze arabskiej od epoki rodu Umajjadów, aż po dynastię Safawidów, zostaną ukazane w szerszym kontekście przemian społeczno-politycznych.

23.11.2017, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 – wernisaż wystawy. Wstęp wolny. Wystawa będzie czynna do końca lutego 2018 roku

„Domasław – nekropolia arystokracji z wczesnej epoki żelaza (VIII-VI w. p.n.e.)”

Przeprowadzone w okresie od lipca 2006 do września 2008 roku przez Zespół Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Oddział we Wrocławiu badania w Domasławiu na Śląsku przyniosły wyniki, które okazały się rewelacyjne w zakresie poznania kilku wycinków pradziejów. Po raz pierwszy na tym terenie udało się rozpoznać w szerokim zakresie cmentarzysko z młodszej epoki kamienia, z bogato wyposażonymi grobami – w duże ilości „importowanych” wyrobów miedzianych, regionalnej grupy kulturowej określanej jako „jordanowiska” (4200-3800 r. p.n.e.). Jedyny w skali Śląska i zapewne jeden z niewielu w Polsce jest rezultat – rozpoznanie na 15 ha osadnictwa ludności kultury przeworskiej z ostatniego stulecia p.n.e. i początków czasów nowożytnych.

Prezentowana wystawa ukazuje niezwykłej wagi wyniki odnoszące się do młodszych okresów epoki brązu i przede wszystkim początków epoki żelaza. Pozyskany, niezwykle bogaty materiał źródłowy pozwala analizować i ukazać przemiany obrządku grzebalnego wśród tej samej populacji. Inwentarz grobowy pokazuje wieloraki obraz kultury materialnej oraz struktury tej społeczności.

Bogusław Gediga

listopad 2017 |

| 33

do 30 listopada 2017

Prace można nadsyłać do 30 listopada. Regulamin i szczegóły na: www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Zapisy na lekcje pod nr. tel. 525 859 911 (914 lub 910) lub e-mailowo: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl

Nowa oferta edukacyjna: „Życie gór”

XI edycja Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego „Śladami Leona Wyczółkowskiego” Tegorocznym tematem przewodnim konkursu są ludzie. W twórczości Wyczółkowskiego ludzie to przyjaciele, osoby, które spotykał na swej drodze, ale również te, których nie miał przyjemności poznać osobiście.

Artysta zajmował się człowiekiem jako samodzielnie występującym, ale bezimiennym studium, tworząc typy ludowe, układając postaci w grupy, tworząc sceny rodzajowe.

Grupy zorganizowane zapraszamy na spotkanie wokół obrazu „Baca” Leona Wyczółkowskiego. Na zajęciach spróbujemy się dowiedzieć, kim był, skąd pochodził i czym się zajmował tytułowy bohater. Całość postaramy się ukazać poprzez stworzenie mentalnej mapy.

„Muzealne Partytury” Projekt edukacyjny łączący malarstwo z muzyką.

Oferta edukacyjna skierowana jest do różnych grup wiekowych. Terminy zajęć: listopad–grudzień 2017. inf. Natalia Szczerbińska

Józef Piłsudski oczekujący na defiladę garnizonu bydgoskiego na placu Wolności, Bydgoszcz, 6.06.1921, fotografia, papier, wł. MOB Obiekt miesiąca:

Marszałek Józef Piłsudski gościł w Bydgoszczy w dniach 6–7 czerwca 1921 r. Powitały go wówczas władze miasta, żołnierze, przedstawiciele związków, stowarzyszeń, cechów, uczniowie bydgoskich szkół oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy. Przyjazd marszałka tak komentował „Dziennik Bydgoski”: Dziś spadł na Bydgoszcz splendor nie lada: zjechał do miasta naszego, zaszczycił go swoją obecnością Józef Piłsudski – pierwszy obywatel odrodzonej i zjednoczonej Ojczyzny, pierwszy Naczelnik Państwa – ten, w którego osobie ześrodkowuje się majestat i potęga Prześwietnej Rzeczypospolitej. Naczelnik państwa odebrał manifestację patriotyczną na

34 |

| listopad 2017

swoją cześć. Ponadto zwiedził w mieście nad Brdą m.in. śluzy nad Kanałem Bydgoskim, przystań oraz instytucje użyteczności publicznej, takie jak: Wielkopolska Szkoła Podchorążych, Szpital Wojskowy, Akademia Rolnicza i Państwowa Szkoła Przemysłu Artystycznego. Brał udział w przedstawieniu wystawionym w Teatrze Miejskim oraz raucie w Sali Malinowej hotelu Pod Orłem.

Fotografię przedstawiającą Józefa Piłsudskiego w Bydgoszczy można obejrzeć na historycznej wystawie stałej „Od Starego Rynku do pl. Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” w Spichrzach nad Brdą, ul. Grodzka 7-11. inf. Anna Nadolska

Opera Nova w Bydgoszczy gatsi biedniejszych. Tak było, jest i będzie, że dostajemy to, na co się godzimy. Ale „Halka” jest wyjątkiem od reguły. Sięga po marzenia i przekracza granice.

23.11.2017, czwartek, godz. 19.00 24.11.2017, piątek, godz. 19.00 25.11.2017, sobota, godz. 19.00 26.11.2017, niedziela, godz. 18.00 28.11.2017, wtorek, godz. 19.00

Baron cygański – operetka Joanna Straussa Inscenizacja, reżyseria i choreografia: Janina Niesobska Scenografia i kostiumy: Maria Balcerek Kierownictwo muzyczne: Maciej Figas Reżyseria świateł: Bogumił Palewicz Przygotowanie chóru: Henryk Wierzchoń

Plakat Andrzeja Klimowskiego

Wydaje się, że premiera miała miejsce zaledwie rok temu: doskonale pamiętamy montaż wspaniałej scenografii, sensacyjny transport gigantycznego, ważącego blisko tonę żyrandola, a już zbliża się 66. przedstawienie „Barona…”. I nadal, po 7 latach, zdobycie biletów nie jest łatwe! Bo muzyka Straussa, uznana przez samego kompozytora za jego najlepsze dzieło, bo ciekawe libretto, bo feeria kolorów na scenie, bo mistrzowskie kostiumy, bo niezapomniany czardasz… Czy pokazywany w macierzystym teatrze, czy w sopockiej Operze Leśnej – nasz „Baron cygański” nie ma sobie równych.

3.11.2017, piątek, godz. 19.00 4.11.2017, sobota, godz. 19.00 5.11.2017, niedziela, godz. 18.00

Halka – opera Stanisława Moniuszki Kierownictwo muzyczne: Piotr Wajrak Reżyseria: Natalia Babińska Scenografia: Diana Marszałek, Julia Skrzynecka Kostiumy: Paulina Czernek-Banecka Choreografia: Iwona Pasińska Przygotowanie chóru: Henryk Wierzchoń „Takiej Halki jeszcze nie było!” – takie opinie dopingują do udokumentowania tego znakomitego spektaklu Opery Nova na DVD. Dzieło Moniuszki, które przeszło do historii najlepszych przedstawień bydgoskiej Opery, będzie nagrywane w czerwcu przyszłego roku. Do tego czasu zobaczyć ją można jeszcze trzykrotnie, w listopadzie. Reżyser Natalia Babińska mówiła przed premierą w 2013 r.: – Nie istniejemy w określonych realiach – raczej chodzi o świat „dawno, dawno temu”, świat baśni i mitu. W estetyce inspirujemy się szlacheckością i strojem ludowym, jest to jednak zaledwie stylizacja.

Innym ważnym tropem realizacyjnym jest pantomima, teatr bez słów i przede wszystkim – musical (dotyczy to zwłaszcza scen zbiorowych i choreograficznych). Pointa spektaklu brzmi: nie ma sprawiedliwości na świecie.

Silni wykorzystują słabszych, sprytniejsi głupszych, bo-

Baron cygański, akt III, fot. Marek Chełminiak

Repertuar Opery Nova w listopadzie ogranicza się do dwóch tytułów z uwagi na odbywający się w jej gmachu Festiwal Camerimage. inf. Ewa Chałat

listopad 2017 |

| 35

Teatr Polski w Bydgoszczy Spektakle wyjazdowe w ramach programu Teatr Polska 2017: 19.11.2017, niedziela, Centrum Kultury i Sztuki w Tczewie 21.11.2017, wtorek, Zespół Szkół nr 2 w Chełmnie 23.11.2017, czwartek, Mogileński Dom Kultury

Tu Wersalu nie będzie!

4.11.2017, sobota, godz. 19.00, 5.11.2017, niedziela, godz. 18.00 Duża Scena TPB, czas trwania: 110 min, jedna przerwa

Michał Bałucki – Klub kawalerów

Plastusiowy pamiętnik, fot. Magda Hueckel

Klub kawalerów, fot. Marcin Sauter

reżyseria: Łukasz Gajdzis; scenografia: Mirek Kaczmarek; reżyseria światła: Robert Łosicki; akordeon: Kacper Chabrowski; opracowanie muzyczne: Łukasz Maciej Szymborski; występują: Karolina Adamczyk (Jadwiga Ochotnicka), Michał Czachor (Pan Motyliński), Paweł L.Gilewski (Władysław Topolnicki), Marian Jaskulski (Prezes Sobieniewski), Magdalena Łaska (Marynia Mirska), Roland Nowak (Jan Piorunowicz), Jerzy Pożarowski (Hieronim Wygodnicki), Małgorzata Trofimiuk (Eleonora Mirska), Małgorzata Witkowska (Pelagia Dziurdziulińska), Marcin Zawodziński (Pan Nieśmiałowski) Odwieczna walka płci pięknej z tą „drugą” o dominację i panowanie nad światem przybiera różne formy i posługuje się wymyślnymi narzędziami. Istnieje jednak wiele historii o tych, którzy tej walki nie chcieli toczyć. Klub kawalerów z napisanej w XIX wieku komedii Bałuckiego zrzesza liber baronów, wyznawców wolności i kawalerskich swawoli. Nieustannie podsycają przekonanie o elitarności i awangardzie życia bez kobiet.

Coś musi się jednak stać, by „kluby kawalerskie w puch rozbite” były.

14.11.2017, wtorek, godz. 10.00 15.11.2017, środa, godz. 10.00 Mała Scena TPB, czas trwania: 1 h 30 min, z przerwą

Maria Kownacka – Plastusiowy pamiętnik reżyseria: Lena Frankiewicz; kostiumy i scenografia: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; muzyka: Marek Napiórkowski; animacje: 36 |

| listopad 2017

Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; asystentka scenografa: Marta Sidrów; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Magdalena Łaska (Plastuś, Tosia), Alicja Mozga/Małgorzata Trofiumiuk/ Lena Frankiewicz (Gumka Myszka, Pani Nauczycielka, Babcia), Artur Krajewski (Ołówek, Pędzelek, Bibuła, Kreda, Witek), Jakub Ulewicz (Scyzoryk, Pióro, Kałamarz, Bronek, Woźny), ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo) Mimo że pierwszy odcinek Plastusiowego pamiętnika Kownackiej ukazał się w 1931 roku, do dziś przygody ludzika z plasteliny fascynują kolejne pokolenia dzieci.

Teatr Polski zaprasza najmłodszych widzów na kolorową, pełną humoru i mądrości bajkę o tym, co wydarzyło się w piórniku.

25.11.2017, sobota, godz. 19.00 – PREMIERA 26.11.2017, niedziela, godz. 18.00 28.11.2017, wtorek, godz. 19.00 29.11.2017, środa, godz. 19.00 30.11.2017, czwartek, godz. 19.00 Mała Scena TPB

Na motywach książki Magdaleny Grzebałkowskiej Beksińscy. Portret podwójny – Beksińscy reżyseria: Michał Siegoczyński; dramat: Jarosław Murawski; scenografia: Weronika Ranke; muzyka: Kamil Pater; reżyseria świateł/projekcje video: Michał Głaszczka; ruch sceniczny: Alisa Makarenko; obsada: Michalina Rodak, Sylwia Zmitrowicz, Radomir Rospondek, Tomasz Taranta W nocy z 21 na 22 lutego 2005 roku znany malarz Zdzisław Beksiński został zamordowany w swoim mieszkaniu. Na ciele zabitego stwierdzono kilkanaście ran kłutych. Do dziś wiele osób bliskich artyście pamięta ten chłodno brzmiący, lakoniczny komunikat dobie-

B IK -u L N IK ÓW A CZ Y TE enie L c D w T E L N Y B IL n u m e re m B IK-u A TR A E zł!

T l: dow ym Z li st o p a ety na spektakocz yńskiego g bil ichała Sie terminie: w y w reż. M Beksińsc Zapraszamy odz. 19.00 lnie da o g o zakupu maksyma a p o t s . d ie ia n n 30 li ce w j e ra ocyjn -u up mplarz BIK akl w prom Jeden egzetów na jeden spekt e il 4b

15

gający z radia. W tamtej chwili nastał koniec i zarazem początek rodziny Beksińskich.

Wspomnienia o dwóch zamkniętych w sobie ekscentrykach i kobiecie, która starała się zbudować dla nich azyl, ukazują mechanizm pracy pamięci. Równolegle pojawiające się narracje o każdej z tych postaci tworzą barwne alternatywne scenariusze. Czasem pozostają wobec siebie w sprzeczności, czasem zaskakują nadinterpretacją faktów, jednak oczywistym jest, że pamięć nigdy nie umiera. Nawet jeśli historia ta wydaje nam się niekompletna, podzielona czy nadbudowana o nieprawdziwe zdarzenia, obok portretów Beksińskich trudno przejść obojętnie.

Beksińscy to spektakl przedstawiający w nielinearny sposób historię o ogromnej samotności i niemożności okazywania uczuć, ale też o miłości, która jest źródłem akceptacji i zrozumienia nawet najbardziej irracjonalnych zachowań i postaw. To opowieść o sztuce, która jest nie tylko eksploracją własnej podświadomości, ale również ucieczką od samego siebie.

17.11.2017, piątek, godz. 19.00 18.11.2017, sobota, godz. 19.00 Duża Scena TPB

Ewelina płacze

(spektakl gościnny z TR Warszawa) tekst, reżyseria: Anna Karasińska; współpraca dramaturgiczna: Magdalena Rydzewska; choreografia: Marta Ziółek; asystentka reżysera: Ewelina Pankowska; obsada: Rafał Maćkowiak, Maria Maj, Ewelina Pankowska, Adam Woronowicz Spektakl o możliwości bycia sobą w świecie, w którym tożsamość człowieka tworzą liczne, często sprzeczne ze sobą narracje. Tekst jest zbudowany z fantazji, obiegowych opinii i wizerunków medialnych aktorek i aktorów. Aktorzy grają tu siebie samych wyobrażonych przez kogoś innego. Nie mając możliwości sprostowania informacji na swój temat pozostają uwięzieni w swoich przypadkowych i fragmentarycznych tożsamościach, które przenikają się z ich prywatną prawdą.

Spiętrzenie ról sprawia, że nie wiadomo już, do kogo należą wypowiadane ze sceny kwestie.

Od autorki: „Rozmontowujemy sytuację teatralną aby wejść w bliskość z widzami i samymi sobą. Absurd sytuacji, którą stworzyliśmy, jest sposobem na wymknięcie się poza obręb oczekiwań i schematów. W naszej pracy wielokrotne wywracaliśmy wszystko do góry nogami i doświadczaliśmy płynącej z tego wolności, która jak mamy nadzieję, udziela się naszym widzom”. inf. Paulina Wenderlich

Biblioteka Główna UKW 8.11.2017, godz. 18.00, Galeria Biblioteki UKW, ul. K. Szymanowskiego 3, ekspozycja czynna do 6.01.2018 r.

Otwarcie wystawy retrospektywnej grafik i obrazów Jacka Solińskiego Dzień, jak tchnienie wiatru Wprowadzenie: Piotr Siemaszko. Podczas wernisażu wystąpi Jędrzej Kubiak (gitara rezofoniczna).

Wystawę zorganizowano w ramach XXXVI Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

Jacek Soliński – ur. w 1957 w Bydgoszczy. Zajmuje się grafiką warsztatową (głównie linorytem), malarstwem, fotografią, publicystyką artystyczną oraz działalnością wydawniczą. Od 1979 prowadzi, wspólnie z Janem Kają, Galerię Autorską. Członek ZPAP. Autor kilkudziesięciu wystaw oraz kilkunastu cykli grafik, cyklu malarskiego 366 aniołów i kilkunastu publikacji poświeconych swojej twórczości.

inf. Barbara Maklakiewicz

Jacek Soliński, Anioł 141 dnia, 2014, akryl, płótno

listopad 2017 |

| 37

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy Bilety wstępu na wystawę In the stream of time – kolekcja Loli Garrido. Portrety – Linda McCartney: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł na pozostałe wystawy – wstęp wolny Przewodnik – 30 zł

300 fotografii czarno-białych i 20 000 negatywów. Od roku 1982 – roku śmierci – nie pojawiła się żadna jego wystawa. Bańkowski stał się nieznany i zapomniany.

W 2017 r. Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy zostało przekazane archiwum liczące blisko 20 000 negatywów czarno-białych oraz 300 fotografii czarno-białych wielkoformatowych autorstwa Bańkowskiego.

13.11.2017, godz. 18.00 – wernisaż wystawa czynna do 28.01.2018

In the stream of time

Ildefons Bańkowski, Konoidy, 1961, fotografia

wystawa czynna do 19.11.2017

Czarno-biały świat lat 60. w fotografii Ildefonsa Bańkowskiego kurator: Agnieszka Gorzaniak Wystawa jest próbą pokazania działalności artystycznej Ildefonsa Bańkowskiego w okresie tzw. czarno-białym, który przypada na lata 60. Zdjęcia z tamtych lat mają charakter artystyczny, ale i użytkowy. Twórczość Ildefonsa Bańkowskiego zamknięta została w 10 cykli: Architektura osiedli, Eksperymenty i konoida, Archetony i tony, Sylwetki i portrety, Tematy marynistyczne, Mikroświaty faktur, Światłocienie nekropolii, Oblicza Egiptu, Fotografia a muzyka, Metafory ładu.

Ildefons Bańkowski (1926–1982) z Bydgoszczą związał się na 25 lat. Pochodził z Lwówka (woj. poznańskie).

Był znanym w środowisku fotografem. W 1969 r. Biblioteka Miejska w Bydgoszczy zamówiła u niego 80 fotografii obejmujących nowe realizacje budowlane. Był jednym z propagatorów fotografii barwnej w środowisku bydgoskim. Zajmował się fotografią reklamową.

Eksperymentował. Na szczególną uwagę zasługują jego fotografie z cyklu Eksperymenty i konoida, stanowiące zapis obserwacji poruszającego się wahadła Foucaulta, fotografie w podczerwieni oraz prace odzwierciedlające wielkie zainteresowanie artysty z łączenia grafiki i fotografii. Wielką pasją życiową Bańkowskiego, obok fotografii, była muzyka. Obie miłości łączył w pracy nad projektowaniem okładek płyt winylowych, często wykonywanych na zlecenie Polskich Nagrań.

Od 1965 roku – członek ZPAF. Uhonorowany tytułem artysty fotografika Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (AFIAP). Brał udział w wystawach krajowych i międzynarodowych (Berlin, Edynburg, Lozanna, Paryż, Bruksela). Wśród licznych wyróżnień uzyskał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w latach 1966 i 1977 za cykle Temat muzyczny w fotografii. Pozostawił ponad 38 |

| listopad 2017

Festiwal Filmowy Camerimage i Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, we współpracy z diChroma photography w Madrycie, mają przyjemność zaprosić na wystawę kolekcji fotografii Loli Garrido In the stream of time, ze specjalną prezentacją prac Lindy McCartney.

Od momentu powstania fotografii zainteresowanie tą dziedziną nie przestaje rosnąć. Będąc dla wielu widzów ulubionym artystycznym medium, stała się jednym z filarów współczesnej kultury. Festiwal Camerimage wielokrotnie w swej historii odwoływał się do wybitnych osiągnięć fotograficznych, które prezentował w ramach wystaw artystycznych, by wspomnieć chociażby niezapomniane portrety miejsc i ludzi autorstwa Jessiki Lange, fotokolaże Ryszarda Horowitza, dokumentację fotograficzną in situ Mike’a Figgisa, czy artystyczne portrety współczesnych celebrytów uchwycone przez Bryana Adamsa.

Niezwykły zbiór hiszpańskiej znawczyni sztuki, kuratorki wielu wystaw, Loli Garrido, pozwoli widzom prześledzić historię fotografii od połowy XIX wieku do lat 90. wieku XX. Kolekcja obejmuje 90 prac autorstwa 61 mistrzów fotografii, takich jak: Henri Cartier-Bresson, Man Ray, Dorothea Lange, Alexander Rodchenko, Robert Capa, Diane Arbus, Cindy Sherman, Nan Goldin i in. Długa lista obejmuje zarówno pionierów fotografii, jak i wielkich europejskich i amerykańskich autorów lat 20. i 30. U boku legendarnych nazwisk fotoreportażu, kolekcja prezentuje osiągnięcia twórców historycznej awangardy, rewolucyjnych fotografów mody, jak i uznanych artystów współczesnych.

Dodatkowym atutem wystawy będzie specjalna prezentacja prac autorstwa jednej z najciekawszych fotografek XX wieku, która była naocznym świadkiem ewolucji kultury pop. Portrety autorstwa Lindy McCartney zgodzili się użyczyć Paul McCartney wraz z córką Mary McCartney, którzy sprawują pieczę nad dorobkiem Lindy. Będą to wybrane portrety, które powstawały na przestrzeni przeszło 30 lat kariery Lindy (1965–1997).

Wystawa podkreśli jubileusz 25-lecia Festiwalu Camerimage, dla którego utrwalony przez soczewkę obiektywu obraz jest fundamentem istnienia, będąc podwaliną sztuki filmowej. Ekspozycja zostanie uroczyście otwarta w poniedziałek 13 listopada z udziałem kolekcjonerki, która opowie o swojej pasji i podzieli się wiedzą z publicznością. Organizatorzy planują również towarzyszący ekspozycji cykl wykładów i warsztatów, które przybliżą historię jednej z najważniejszych dziedzin współczesnej kultury i sztuki, jaką niewątpliwie

28.11.2017, godz. 18.00 – wernisaż wystawa czynna do 28.01.2018

To jest, czego nie ma Kuratorka: Danka Milewska Artyści – m.in.: Agnieszka Piksa, Anna Witkowska, Kornel Janczy, Łukasz Patelczyk, Rafał Iwański i Sebastian Soberski, Rafał Bujnowski, The Moon Museum (praca 6 artystów: Andy Warhol, Claes Oldenburg, David Novros, Forrest Myers, Robert Rauschenberg, John Chamberlain)

Jimi Hendrix, 1968. ©1968 Paul McCartney – Fotograf Linda McCartney

Łukasz Patelczyk, Trzy Księżyce, 2015

„Księżycowe Muzeum to prawdopodobnie pierwsze dzieło sztuki, które dotarło na Księżyc. Dźwięki Słońca to prawdopodobnie pierwsza melodia planety, która przedostaje się do ciała jak oddech najbliższej osoby.

Niepewność to z pewnością jeden z tych żywiołów, dzięki któremu dociera do nas życie”. /Danka Milewska/

Dziecko na warsztat

George Hoyningen-Huene, Divers, Horst and Model.

Swimwear by A.J. Izod. Ltd London.

1930 ©George Hoyningen-Huene, Cortesia Staley Wise Gallery

stała się fotografia. Wydarzenia edukacyjne, spotkania ze znawcami historii sztuki fotograficznej, będą się odbywały podczas całego czasu trwania wystawy, czyli do końca stycznia 2018.

Wystawa zorganizowana we współpracy z diChroma photography, Madryt, Hiszpania; Kuratorka: Lola Garrido; Producent: Fundacja Tumult, Festiwal Camerimage, Marek Żydowicz; Współorganizator: Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

warsztaty dla dzieci przedszkolnych i szkoły podstawowej warsztaty – w każdą środę listopada; godzina – do ustalenia z grupą, zapisy: agnieszka.gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl lub pod nr. tel. 52 339 30 62, wstęp wolny.

Spotkania dla grup do 25 osób trwają ok.

1-1,5 godz., poprzedzone są oprowadzaniem po aktualnych wystawach. prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak

XI miesiąc i X muza: projektujemy plakaty filmowe!

Na pewno macie swoje ulubione filmy, bajki, a może własne, filmowe opowieści, które czekają na właściwą oprawę graficzną? Na listopadowych warsztatach stworzycie własne plakaty filmowe! listopad 2017 |

| 39

Sztuka w samo południe Warsztaty dla seniorów

3.11.2017, godz. 12.00, wstęp wolny, zapisy: artur.owczarczak@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50 Temat: Fotografia dokumentalna i autorski film dokumentalny prowadzenie – Marcin Sauter Wykład dotyczył będzie różnic w rejestrowaniu rzeczywistości przez reżyserów dokumentalistów i fotoreporterów. Na podstawie krótkometrażowych filmów dokumentalnych i znanych fotografii prasowych zastanowimy się, jaka jest postawa twórców tych dwóch dziedzin wobec świata, który opisują.

Marcin Sauter – reżyser, scenarzysta, operator filmów dokumentalnych, fotografik, członek ZPAF i Polskiej Akademii Filmowej, wykładowca MSRF Andrzeja Wajdy.

Bydgoska Akademia Sztuki 8.11.2017, godz. 18.00 dr Daniel Sobota. Rozum i szaleństwo 22.11.2017, godz. 18.00 dr hab. Maciej Szymanowicz. Ikony fotografii XX wieku

Galeria Miejska bwa Galeria Brda wystawa czynna do 24.01.2018

Magdalena Dreścik.

Rezerwat Tworzyw Sztucznych kurator wystawy – Danuta Pałys

Magdalena Dreścik, Bez tytułu, 2017, olej na płótnie, 160×160 cm, fot. Adam Gut

Magdalena Dreścik – ur. w 1992 r. w Białymstoku, absolwentka ASP w Warszawie, dyplom w pracowni prof. Jarosława Modzelewskiego w 2016 r. Stypendystka Prezydenta Miasta Białegostoku dla młodych twórców, finalistka Promocji 2016 Galerii Sztuki w Legnicy, finalistka konkursu Polygonum 4 w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, laureatka grand prix 2016 Konkursu im. Franciszki Eibisch. inf. Danuta Pałys

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek 7.11.2017, wtorek, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 30 listopada 2017

Żółta wyspa – Waldemara Kakareko malowanie Waldemar Kakareko urodził się w Bydgoszczy w 1967 r. Ukończył studia z zakresu malarstwa i konserwacji zabytków na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. W latach 1999–2000 studiował na Uniwersytecie Maharaja Sayajirao Baroda w Vadodarze w Indiach. Jako stypendysta odbył podróż po Indiach, gdzie wielokrotnie powraca. Podróżował po Wietnamie, Tajlandii, Bali. Po powrocie do Bydgoszczy marzy o kolejnej wyprawie w egzotyczne rejony świata. To jego inspiracja i zauroczenie – fotografuje i maluje. Tworzy obrazy ekspresyjne w dominujących żółcieniach i czerwieniach, dopełnionych błękitem i zielenią. Są to prace przedstawieniowe zatracające kształty w intensywnym świetle słońca. Od wielu lat współpracuje z Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. Prace prezentował na kilkunastu wystawach indywidualnych. Kolejna, inspirowana kulturą 40 |

| listopad 2017

Waldemar Kakareko, Legong, olej, płótno, 90×100 cm

i przyrodą Bali, będzie zaskoczeniem, bo malarz rozszerzył swą wypowiedź artystyczną o rzeźbę. inf. Elżbieta Kantorek

Rezydencje Artystyczne w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy:

Agnieszka Kryst, Noc z performance 2017, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, fot. Wojciech Woźniak

Katarzyna Dworaczyk, Portret pamięciowy Bydgoszczy

Łuczniczki – rezydencja artystyczna Agnieszki Kryst Emocjonalność jako potencjał twórczy oraz manifestacja wolności – to interesuje Agnieszkę Kryst – tancerkę i choreografkę z Warszawy. Podczas rezydencji artystycznej w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy tancerka rozwijać będzie swoją solową praktykę choreograficzną na duet w oparciu o inspirację symbolem Bydgoszczy – Łuczniczką. Pierwsza część rezydencji (w listopadzie) obejmuje etap warsztatowo-badawczy: 8.11.2017, środa, godz. 18.15-20.15, szczegóły i zapisy: danutamilewska@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 62 Komponowanie ciała w czasie rzeczywistym – warsztaty z zakresu tańca i kompozycji prowadzenie: Agnieszka Kryst 10.11.2017, piątek, godz. 18.00 Spotkanie z Agnieszką Kryst, rezydentką i autorką projektu Łuczniczki oraz jej pokaz solo A Score koordynacja i produkcja: Danka Milewska szczegóły: www.galeriabwa.bydgoszcz.pl/rezydencja wystawa czynna do 8.11.2017

Przekonane_Przekonani. Portret pamięciowy Bydgoszczy Wystawa Katarzyny Dworaczyk w ramach Programu Rezydencji Artystycznych Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy Katarzyna Dworaczyk podczas miesięcznego pobytu w Bydgoszczy stworzyła portret miasta, oparty na pamięci mieszkańców i ich wspomnieniach oraz przekonaniach. Wystawa ma charakter interaktywnej instalacji, w której tak jak przeglądają się wspomnienia samej artystki, tak przejrzeć się mogą wspomnienia każdej z osób przekraczających próg tytułowych przekonań.

listopad 2017 |

| 41

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 7.11.2017, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy IN MEMORIAM Kamila Kułakowska – sopran Bolesław Siarkiewicz – skrzypce Lech Bałaban – altówka Joanna Krempeć-Kaczor – kontrabas Maria Murawska – fortepian Marta Cyprys-Polek – fortepian Dorota Kuczyńska – fortepian Chór Kameralny AM w Bydgoszczy Janusz Stanecki, Magdalena Filipska – dyrygenci w programie m.in.: M. Jasiński, Sz. Godziemba-Trytek

19.11.2017, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem.

CLXXXI Koncert Pałacowy Andrzej Łęgowski – flet Kaja Papierska – fortepian

12.11.2017, niedziela, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dzieci i 8 zł dla osób dorosłych można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją.

CXCIII Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami Muzyczny pejzaż

12.11.2017, niedziela, godz. 16.00, Dom Jubileuszowy Fundacji „Wiatrak”, ul. Bołtucia 7, wstęp wolny

Poranek muzyczny w „Wiatraku”

Maria Murawska – fortepian Studenci klasy fortepianu w programie: muzyka kompozytorów polskich

16.11.2017, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CXXVII Koncert Organowy

Jan Vermeire – organy Anna Kowalska – gitara barokowa Anton Birula – teorba

19.11.2017, niedziela, godz. 10.00, Dom Jubileuszowy Fundacji „Wiatrak”, ul. Bołtucia 7. Bilety w cenie 6 zł dla dziecka i 9 zł dla osoby dorosłej można nabywać w biurze Fundacji „Wiatrak” od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-19.00 oraz godzinę przed Porankiem.

Poranek muzyczny w „Wiatraku” Jesienne nastroje 19.11.2017, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Akademia Dzieciom Jesienne nastroje 19.11.2017, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 12 zł można nabywać w Pałacu pół godziny przed koncertem.

Akademia w Pałacu

Big Band AM w Bydgoszczy pod dyrekcją Michała Szlempo

42 |

| listopad 2017

Andrzej Łęgowski, Kaja Papierska

w programie: P. Taffanel – Grande Fantaisie na flet i fortepian na tematy z opery Mignon A. Thomasa L. De Lorenzo – Idillio na flet i fortepian op. 67 T. Boehm – Grand Polonaise D-dur op. 16 na flet i fortepian R. Guiot – Fantaisie M. Mower – Opus di Jazz 21.11.2017, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa, ul. Staszica 3, wstęp wolny

Koncert Kompozytorski w ramach III Międzynarodowej Konferencji Interpretacje dzieła muzycznego. W stronę semantyki Pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy 21-22 listopada 2017, Aula Akademii Muzycznej, ul. Słowackiego 7, wstęp wolny

III Międzynarodowa Konferencja Interpretacje dzieła muzycznego.

W stronę semantyki prof. zw. dr hab. Anna Nowak – kierownictwo naukowe Organizatorem konferencji jest Katedra Teorii Muzyki i Kompozycji. Centrum dyskursu naukowego stanowić będzie semantyka dzieła muzycznego rozważana z różnych perspektyw badawczych. Wieloaspektowość tej tematyki, determinowana m.in. polisemicznością dzieł muzycznych, strategiami kompozytorskimi, funkcjami kulturowymi dzieła, rozważana będzie w następujących obszarach zagadnień: „Pojęcia i kategorie semio-

tyki muzyki – ich znaczenia, zakresy, obszary zastosowań”; „Teorie muzyki interpretujące znaczenia struktur muzycznych”; „Dzieło muzyczne jako nośnik sensu wewnątrz- i międzykulturowego”; „Interpretacje dzieł muzycznych – ich kulturowe i historyczne konteksty”.

Uczestnikami konferencji będą teoretycy muzyki i muzykolodzy z europejskich ośrodków akademickich, m.in. Strasburga, Lipska, Grazu, Kijowa, Lwowa, Odessy, Warszawy, Krakowa, Gdańska. Imprezą towarzyszącą jest koncert prezentujący najnowsze utwory kompozytorów związanych z uczelnią.

25.11.2017, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1, wstęp wolny

E. Fabiańska-Jelińska – Samba Mirella M. Matuszewski – Tango Ambrozja 26.11.2017, niedziela, godz. 18.00, Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. Szwalbego 6. Bilet normalny – 15 zł, bilet ulgowy – 10 zł (emeryci, renciści, studenci, uczniowie). Bilety do nabycia w Dziale Artystycznym Akademii Muzycznej oraz godzinę przed koncertem w Filharmonii Pomorskiej.

Koncert symfoniczny Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Michał Dworzyński – dyrygent w programie: M. Kopczyński – II Symfonia „…nie pytaj dokąd…”

J. Brahms – Uwertura Akademicka e-moll op. 80 A. Dvořák – IX Symfonia e-moll „Z Nowego Świata” 28.11.2017, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

CCLXXVIII Bydgoski Wtorek Muzyczny

Agnieszka Bałaban, Lech Bałaban

Musica Spiritus Movens Agnieszka Bałaban – wiolonczela Lech Bałaban – altówka Magdalena Stopińska – fortepian w programie: M. Bruch – 8 utworów romantycznych M. Cynk – Planetoida Chopin

Maria Murawska

Wiesława Ronowska

Wiesława Ronowska – fortepian Maria Murawska – fortepian w programie: D. Szostakowicz – Suita na dwa fortepiany op. 6 J. Brahms – Sonata f-moll na dwa fortepiany op. 34bis inf. Anna Cudo

Teatr niebopiekło fot. Dariusz Gackowski

6.11.2017, poniedziałek, godz. 19.00, Teatr Polski w Bydgoszczy (Mała Scena).

Bilety: rezerwacja telefoniczna 501 347 402, e-mailowo: niebo9@gazeta.pl. Sprzedaż tylko w dniu spektaklu w godzinach 16.00-19.00.

Teatr niebopiekło: Ludzie mówią…

Ludzie mówią… to spektakl oparty na prawdziwej historii, która zdarzyła się w jednym z małych miasteczek na terenie Polski. To spektakl o „skażonej” miłości i „brudnym” dotyku. O tęsknocie za uczuciem, o ludzkim poszukiwaniu dobra, które trafia na grunt ohydnej manipulacji z wykorzystaniem wiary. Wiary w Boga. listopad 2017 |

| 43

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP. Szesnaście Dyskusyjnych Klubów Książki działa w filiach WiMBP. Szczegóły dotyczące ich działalności publikowane są na stronach: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl i biblioteka.bydgoszcz.pl/dzialalnosc-dodatkowa/dkk/.

Realizowany przez WiMBP przy wsparciu finansowym Instytutu Książki program DKK obejmuje także spotkania autorskie.

8.11.2017, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa Spotkanie z ks. Krzysztofem Ołdakowskim – jezuitą, redaktorem naczelnym Redakcji Programów Katolickich Polskiego Radia. Do zakonu wstąpił w 1980 r., a 7 lat później przyjął święcenia kapłańskie. W 1989 r. tworzył radiową Redakcję Programów Katolickich i stanął na jej czele.

W latach 1997–2003 pełnił funkcję redaktora naczelnego Redakcji Programów Katolickich TVP. Wielokrotnie relacjonował uroczystości watykańskie z udziałem Ojca Świętego Jana Pawła II oraz jego pielgrzymki i spotkania na całym świecie. Był rektorem Jezuickiego Kolegium Teologicznego BOBOLANUM, redaktorem naczelnym „Przeglądu Powszechnego”, a także prezesem Stowarzyszenia Komunikacji Społecznej SIGNIS POLSKA. Duszpasterz Odnowy w Duchu Świętym. Autor książki Media pod lupą. Wstęp za okazaniem wejściówek.

22.11.2017, godz. 9.00, Filia nr 15 dla dorosłych z Odziałem dla dzieci i młodzieży WiMBP, ul. Brzęczkowskiego 2

2.11.2017, godz. 18.00–20.00, udział bezpłatny

Targowisko Kultury Na Targowisko Kultury zapraszamy wszystkich, dla których ważny jest fizyczny, dosłowny, namacalny z nią kontakt. Tu spotykają się książkowi fetyszyści, winylowi maniacy, amatorzy fotografii analogowej, miłośnicy komiksów. Uwalniają książki zalegające na półkach, płyty i filmy, gry, instrumenty, aparaty, kamery i sprzęt RTV. Pora dać im nowe życie, niech ucieszą innych konsumentów kultury. Spotykamy się w każdy pierwszy czwartek miesiąca. Sprzedaż? Wymiana? To zależy od Ciebie – my tylko stwarzamy okazję.

3.11.2017, godz. 19.00

Helatone – koncert na Strychu

Helatone to Bartek Kapsa (perkusja) i Tomek Gadecki (saksofon). Obu panów znamy z innych projektów.

Gadeckiego słychać w Lonker See i w duecie Olbrzym i Kurdupel, a Bartka Kapsę w Tropach. To tylko część twórczej aktywności obu muzyków, którzy mają za sobą bogate doświadczenie zarówno studyjne, jak i sceniczne. Helatone właśnie wydali płytę Concret Cave, którą będą promować na bydgoskim Strychu.

9.11.2017, godz. 18.00

Aventura Azja ’17

20 marca br. trójka przyjaciół wyruszyła w niesamowitą podróż do Azji. Przejechali ponad 40 tys. kilometrów w niespełna pół roku, zwiedzając 23 państwa.

Podróżowali niskobudżetowo, głównie autostopem.

Radzili sobie m.in. sprzedając zdjęcia polaroidowe. Często pracowali w zamian za jedzenie. Spali w namiocie, najtańszych hostelach i u pomocnych, obcych ludzi z portalu Couchsurfing. Podczas trasy podróżnicy poznali setki fantastycznych ludzi i odwiedzili magiczne miejsca. Swoimi przygodami dzielą się podczas spotkań w formie stand-up. Na jedno z nich zaprasza WiMBP. Wydarzenie wiąże się również z promocją książki Aventura, opowiadającej o pierwszej podróży po Ameryce Środkowej i Południowej.

10.11.2017, piątek, godz. 17.00, WiMBP, Stary Rynek 24, wstęp wolny

Wigilia Niepodległości: Piłsudski, Paderewski, Haller – trzy drogi do wolności O spotkaniu czytaj na str. 46 Spotkanie z Przemysławem Wechterowiczem – autorem książek obrazkowych dla dzieci, m.in. Wielkie marzenia, Anastazy, Czy wolno dotknąć tęczy, Emma chce grać jazz, Mrówka wychodzi za mąż, Wilk, pies i owce, Być jak Tygrys, Uśmiech dla Żabki, Każdy kot ma dwa końce, Rybka i słońce. Laureat nagród. Jego książki zostały przetłumaczone na wiele języków. Kontakt: 52 348 52 20. inf. Lucyna Partyka

44 |

| listopad 2017

16.11.2017, godz. 19.00

Jachna/Chojnacki – koncert na Strychu Wojciech Jachna i Zbigniew Chojnacki spotkali się w listopadzie 2016 r. w Auli Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, aby pograć i poimprowizować. Efektów tego spotkania będzie można posłuchać na scenie bydgoskiego Strychu.

1, 8, 15, 22, 29 listopada 2017, godz. 18.00–19.00

Konwersacyjny klub językowy Deutsch Mit Spaß

Raz w tygodniu w bibliotece spotyka się grupa pasjonatów, by porozmawiać w jęz. niemieckim z ludźmi innych kultur i ciekawych zainteresowań. Jest to doskonała okazja, aby sprawdzić swoje możliwości lingwistyczne i podszlifować język obcy w czasie nieformalnych rozmów, gier, zabaw i innych aktywności.

W ramach klubu konwersacyjnego Deutsch mit Spaß w bibliotece spotykają się otwarte i pozytywnie nastawione osoby, które chcą się sprawdzić i swobodnie rozmawiać w języku obcym.

ProKultura

Karta ProKultura to karta biblioteczna WiMBP, która poza standardową funkcją dostępu do zbiorów biblioteki umożliwia jej posiadaczom uzyskanie rozmaitych korzyści poza murami książnicy. To karta rabatowa, umożliwiająca zakup tańszych biletów na wydarzenia kulturalne w Bydgoszczy i uprawniająca do zniżek w restauracjach, księgarniach i punktach usługowych. Dzięki współpracy z instytucjami kultury i lokalnymi firmami sprawiamy, że czytanie się opłaca.

Karty biblioteczne z hologramem programu ProKultura są dostępne bezpłatnie w Wypożyczalni Głównej lub filiach bibliotecznych na terenie całego miasta.

Partnerami programu ProKultura są m.in.: Opera Nova, Filharmonia Pomorska, Teatr Polski, Exploseum i Muzeum Okręgowe, Miejskie Centrum Kultury, kino Orzeł, Muzeum Wojsk Lądowych, LPKiW. Specjalną ofertę dla Czytelników przygotowały też kawiarnie i restauracje, księgarnie, kręgielnie i wiele innych firm – szczegóły na www.prokultura.net.

Wybrane zajęcia edukacyjne w listopadzie 2017 3.11.2017, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 33) Kurs komputerowy dla dorosłych.

6.11.2017, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11) Poezja Bolesława Leśmiana – głośne czytanie wierszy poety w 80-tą rocznicę śmierci.

7.11.2017, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) Kotyliony na dzień niepodległości – zajęcia plastyczne.

8.11.2017, godz. 14.30, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 33) A, B, C wiedzy o biologii i chemii – zajęcia przygotowujące do matury.

9.11.2017, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Spotkanie z historią i zabytkami Bydgoszczy – wykład Krzysztofa Bartowskiego.

13.11.2017, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci ul. Dworcowa 49) Czy znasz Pippi? – zajęcia literackie dla dzieci nawiązujące do 110-tej rocznicy urodzin Astrid Lindgren.

16.11.2017, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) Rozgrywki gier planszowych – spotkanie dla dorosłych.

20.11.2017, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 23 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. M. Konopnickiej 28) Każde dziecko ma prawo do… – zajęcia edukacyjne.

23.11.2017, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Gruzja z nami wariatami – spotkanie z czytelniczką, podróżniczką Agnieszką Reiwer-Przepierską.

28.11.2017, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 33) Brzechwa w bibliotece, czyli Brzecholudki wypędzają smutki: kto siedzi na tapczanie i je pierwsze śniadanie – zajęcia literackie na podstawie wiersza J. Brzechwy pt. „Leń”.

28.11.2017, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) Miś przyjaciel najmłodszych – spotkanie z cyklu „Rosnę z książką”.

Fundacja Duende Flamenco 25.11.2017, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska.

Bilety na www.ebilet.pl oraz: Empik Bydgoszcz Zielone Arkady

Mistrzowie Flamenco w Bydgoszczy na fortepianie Dorantes z zespołem i Adela Campallo – taniec Dorantes to jeden z największych, najbardziej utytułowanych artystów flamenco oraz jeden z najbardziej inspirujących pianistów flamenco naszych czasów.

Koncert Dorantesa to wielka magia, dzięki niemu właśnie fortepian zaistniał we flamenco, a flamenco zabrzmiało na nowo. W wieku 22 lat zadebiutował w pałacu królewskim Alkazar przed samym królem i królową

Hiszpanii. Jego album z 1998 r. „Orobroy” wstrząsnął całym światem flamenco. Występował na największych scenach całego świata, podczas najznamienitszych festiwali muzyki flamenco, jazzu, jak również klasyki. Jest zdobywcą niezliczonych ilości cennych nagród w dziedzinie muzyki, wydał albumy: „Dorantes”, „Orobroy”, „Sur”, „Sin Muros”. Towarzyszyć mu będzie jego zespół oraz jedna z najwybitniejszych tancerek flamenco – Adela Campallo. inf. Sławomir Dolata

listopad 2017 |

| 45

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 3.11.2017, piątek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Promocja powieści Tadeusza Oszubskiego „Młode” Tadeusz Oszubski – ur. w 1958 r. w Bydgoszczy pisarz, publicysta, dziennikarz, prozaik i autor książek popular yzatorskich.

Debiutował wierszem opublikowanym w dwutygodniku literackim „Kamena”.

Pierwszą jego książką był zbiór wierszy „Zostawiliśmy skrzydła w szatni”. Ukazało się kilka powieści Tadeusza Oszubskiego.

Oszubski jest też autorem książek popularyzatorskich, takich jak „Tajemnicze istoty”, „Tajemnice świata” oraz „Tajemnicze artefakty” uznanej w dorocznym plebiscycie portalu Granice.pl za najlepszą książkę na Gwiazdkę 2016 w kategorii „dla miłośników historii”. Jest także współautorem książki reporterskiej „Niewyjaśnione zjawiska w Polsce” (współautor Wojciech M. Chudziński). Opublikowano kilkadziesiąt opowiadań Oszubskiego w takich czasopismach, jak „Przegląd Artystyczno-Literacki”, „Fraza”, „Fenix”, „Nowa Fantastyka”, „Kwartalnik. Nieregularne Pismo Kulturalne” czy „OkoLica Strachu”. Literackie teksty Oszubskiego ukazały się też w licznych antologiach. Oszubskiego nagrodzono w wielu konkursach literackich. Przyznano mu też kilkakrotnie stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Bydgoszczy.

9.11.2017, czwartek, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Wieczór z tkaniną unikatową: wykłady, rozmowy i konsultacje Zapraszamy na minikonferencję w przerwie pomiędzy edycjami warsztatów tkackich towarzyszących Ogólnopolskiemu Przeglądowi Amatorskiej Tkaniny 46 |

| listopad 2017

Unikatowej. Spotkanie zakłada także wspólną też dyskusję przy kawie po prelekcjach połączonych z prezentacjami. Pierwszą prelekcję na temat historii tkactwa w polskiej tradycyjnej kulturze ludowej z uwzględnieniem regionalnych różnic i odrębności przeprowadzi Kinga Turska Skowronek, etnograf, starszy kustosz Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej Prufferowej w Toruniu. Drugą, o aktualnej kondycji tkactwa, transformacjach, inspiracjach tkaniną ludową w sztuce współczesnej, zdobnictwie i współczesnym wzornictwie, wygłosi Anna Demska, antropolog kultury, kustosz w Ośrodku Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie.

10.11.2017, piątek, godz. 17.00, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, Stary Rynek 24, wstęp wolny

Wigilia Niepodległości: Piłsudski, Paderewski, Haller – trzy drogi do wolności Podczas spotkania przybliżymy sylwetki wybitnych postaci: marszałka Józefa Piłsudskiego, generała Józefa Hallera i prezydenta Ignacego Paderewskiego, oraz ich związki z regionem, a także zaprezentujemy materiały ikonograficzne, w tym filmowe ze zbiorów Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy. Na spotkaniu skonfrontowane zostaną ze sobą trzy różne wizje przyszłej Polski i drogi do wolności – trzy postawy ludzi czasem idących ramię w ramię, a czasem w opozycji do siebie, a mających niewątpliwy wpływ na to, jakim państwem miała stać się niepodległa Polska.

11.11.2017, sobota, godz. 18.00, restauracja Zatoka, ul. św. Floriana 6a, bilet: 65 zł

Bal wielopokoleniowy „Dobre, bo polskie” Zabawę uświetnią uroczysty obiad i kolacja oraz konkursy tematyczne. Stroje nawiązujące do klimatu XX-lecia międzywojennego oraz biało-czerwone akcenty mile widziane. Więcej informacji: 52 585 15 01, integracja@kpck.pl.

17.11.2017, piątek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Kino Hoffman

Zapraszamy na film „Sportowiec mimo woli”, reż.

Mieczysław Krawic, z 1939 r. Obraz przedstawia zabawną historię, jak w ciągu jednego dnia w imię miłości stać się z hokeisty fryzjerem, a z fryzjera hokeistą. Obowiązują bezpłatne wejściówki, które od 2.11 można odebrać w recepcji KPCK. 18.11.2017, sobota, godz. 10.00-17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Spotkanie z teatrem lalek

14.11.2017, wtorek, godz. 16.30, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Poetycki wieczór wspomnień „Poetki spraw ostatecznych” Spotkanie poświęcone jest polskim poetkom, których twórczość ma już swoje stałe miejsce w naszej literaturze, a którą warto odczytywać na nowo. W formie kameralnego wieczoru przypomnimy wybrane wiersze m.in. Julii Hartwig, Anny Świrszczyńskiej, Haliny Poświatowskiej, Anny Kamieńskiej, Wisławy Szymborskiej, Kazimiery Iłłakowiczówny oraz zaprosimy do rozmowy o poezji kobiecej, jej znaczeniu w życiu czytelników i w polskiej literaturze.

16 listopada – 8 grudnia 2017. Wernisaż 16 listopada (czwartek), godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Wystawa prac plastycznych uczestniczek zajęć Kujawskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku Od ponad 8 lat Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej prowadzi zajęcia plastyczne dla uczestników działającego przy KPCK Kujawskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Studenci KUTW rozwijają u nas swoje zdolności, poznają różne techniki rysunkowe i malarskie, ołówek, węgiel, pastel, temperę, spotykają się i dyskutują o sztuce, życiu, swoich zmaganiach z długo skrywanym talentem i malarską materią. Podsumowaniem tych spotkań i całorocznej pracy jest wystawa, na której znajdą się najlepsze prace każdego uczestnika powstałe w galerii w trakcie zajęć w minionym roku akademickim.

– 10.00-13.00 – wystąpią najciekawsze dziecięce i młodzieżowe zespoły teatralne z naszego regionu. Zaproponują spektakle w różnych technikach lalkowych. Będą to zarówno klasyczne bajki, jak i swobodne adaptacje nawiązujące do współczesności.

– 13.00-17.00 – zaproszeni fachowcy z Teatru Baj Pomorski w Toruniu omówią warsztatowo obejrzane przedstawienia oraz zaprezentują najpopularniejsze rodzaje lalek teatralnych i podstawowe zasady animacji.

Obowiązują zapisy, tel. 52 585 15 01 wew. 120.

20.11.2017, poniedziałek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

XVI Spotkanie z Historią u Hoffmana: Kto zabił Elżbietę Stieff?

Spotkanie z Historią poświęcone będzie tym razem głośnemu morderstwu z czasów międzywojennej Bydgoszczy. Ofiarą była pośredniczka handlu nieruchomościami, zabita młotkiem w swym mieszkaniu przy ul. Dworcowej. Nikt nic nie słyszał, nikt niczego nie widział. Policjanci bezradnie rozkładali ręce. Nie wiedzieli, kto trzymał młotek: wspólnik, córka, zięć, zawiedziony klient, wyrzucona z mieszkania sublokatorka, sąsiad kryminalista czy zwykły bandyta? Była zbrodnia, ale czy będzie kara? Na wspólne śledztwo zaprasza Aleksandra Jankowska, znakomita znawczyni kryminalnej przeszłości naszego miasta, doktorantka Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych UKW. listopad 2017 |

| 47

23.11.2017, czwartek, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Promocja Almanachu Poetyckiego „W drodze” Almanach jest pokłosiem konkursu poetyckiego XXIX Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń Kruszwica–Kobylniki 2017. „W drodze” jest odbiciem przeżyć autorów, wędrówką w głąb duszy, jak nazywali ją romantycy, źródłem satysfakcjonującym zarówno ich samych, wydawców, jak i czytelników.

praszamy na spotkanie promujące wydawnictwo, które odbędzie się 8 grudnia w KPCK. W programie spotkania m.in. spektakl teatru dziecięcego „A co tam” z Lubiewa pt. „Na smyczy” i dyskusja na temat wykorzystania czasu wolnego dzieci i młodzieży, oraz warsztaty „Bawimy się w teatr”, które poprowadzą Beata Ziółkowska oraz Barbara Sobotka.

Roczny kurs instruktorski – taniec nowoczesny (style uliczne – hip-hop), IV edycja (2017–2018)

24-26 listopada 2017, godz. 10.00-17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Wojewódzkie Warsztaty Piosenkarskie Warsztaty przeznaczone dla młodzieży uzdolnionej muzycznie powyżej 16. roku życia i stanowić będą alternatywę dla zajęć wokalnych prowadzonych przez instytucje kultury i placówki wychowania pozaszkolnego w ramach stałych zajęć. Mają być również uzupełnieniem edukacyjnym polegającym na zapoznaniu młodych ludzi z elementami zasad muzyki, harmonii i kształcenia słuchu, czy też bardzo ważnym elementem – nazewnictwem muzycznym. Zajęcia warsztatowe będą prowadzić Małgorzata Żurańska-Wilkowska i Roman Fieberg. Warsztaty zakończą się w dniu 26.11 o godz. 16.30 Koncertem Galowym z udziałem wszystkich uczestników. Zgłoszenia/informacje: Roman Fieberg, tel. 525 851 501, roman.fieberg@kpck.pl.

30.11.2017, czwartek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Koncert przedwojennej piosenki filmowej Zespół Slavic Voices zaprasza na retrospektywę polskiej przedwojennej piosenki filmowej. Usłyszymy pełne uroku i magii lat 30. przeboje z repertuaru Hanki Ordonówny, Jana Kiepury, Eugeniusza Bodo.

Sprzedaż biletów w KPCK w dniach: środa 8 listopada, godz. 13.00-16.30, środa 15 listopada, godz. 13.00-16.30, środa 22 listopada, godz. 13.00-16.30, środa 29 listopada, godz. 13.00-16.30, oraz w dniu koncertu od godz. 16.00, rezerwacje telefoniczne w godz. 10.00-19.00 pod nr. 505 055 410. Cena biletu: 25 zł – normalny, 15 zł – studencki.

Wydawnictwo „Bawimy się w teatr” – już dostępne w siedzibie KPCK Wydawnictwo jest propozycją dla nauczycieli i instruktorów zainteresowanych prowadzeniem dziecięcych i młodzieżowych grup teatralnych. Przy okazji za48 |

| listopad 2017

Zgłoszenia do 15 listopada. Następny nabór dopiero za 2 lata. Chcesz zostać instruktorem tańca, podnieść swoje kwalifikacje? Chcesz poznać korzenie kultury hip-hop, house i innych stylów? Zdobądź wiedzę u źródła!

Specjalność: style uliczne, autorskie programy nauczania. Termin rozpoczęcia kursu: 25 listopada, godz. 11.00 (rozmowa kwalifikacyjna i trening tańca hip-hop). Ze względu na uczestników dojeżdżających, od razu po rozmowie kwalifikacyjnej odbędzie się I sesja kursu (25-26 listopada). Plan I sesji wyślemy do kandydatów, którzy nadeślą podania na kurs i dowód przelewu za opłatę rekrutacyjną. Termin składania dokumentów: 15 listopada na adres KPCK, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz. Dodatkowych informacji udziela główny instruktor ds. tańca mgr Małgorzata Wójcik, tel. 600 227 962; e-mail: malgorzata.wojcik@interia.eu lub malgorzata.wojcik@kpck.pl. inf. Jędrzej Kubiak

Impresariat Artystyczny Adria 4.11.2017, godz. 20.00, Filharmonia Pomorska

„Życie jest piosenką” – piosenki Jacka Cygana Koncert „Życie jest piosenką” to ponadczasowe przeboje Jacka Cygana w wykonaniu samego autora oraz Andrzeja Seweryna, Grzegorza Skawińskiego, Kamili Klimczak i Olgi Szomańskiej. To zabawna, a zarazem wzruszająca podróż przez ponad 40 lat pracy twórczej Jacka Cygana, który przyznaje, że pisanie piosenek to jego wielka, odwzajemniona miłość. Podczas koncertu widzowie będą mieli okazję usłyszeć największe przeboje Jacka Cygana, które – jak twierdzi sam autor – jednych wzruszą, innych rozbawią, a wszystkich z pewnością rozśpiewają. Artystom na scenie towarzyszyć będzie Kameleon Quintet p/k Radosława Labahua.

5.11.2017, godz. 12.00, Kinoteatr ADRIA

„Historia Calineczki” – spektakl dla dzieci Teatru Baj Pomorski Świat Calineczki to wielka księga, z której wyłaniają się kolejne miejsca przygód bohaterki. Nad światem tym panują aktorzy – animatorzy lalek. Ich dowcipne zachowania, komentarze, a niekiedy spory nadają przedstawieniu dodatkowy walor teatralny. „Historia Calineczki” to ciepła opowieść z piękną scenografią i piosenkami budującymi baśniową aurę przedstawienia. Przy realizacji spektaklu pracowali tacy artyści, jak Bogdan Hołownia, Tomasz Kamiński, Małgorzata Mikielewicz, Bohdan Głuszczak, czy nieżyjący już, a do dziś bardzo ciepło wspominany przez aktorów, uznawany za niepodważalny autorytet i dobrego ducha tej realizacji aktor Baja Pomorskiego – Włodzimierz Zawicki, który użyczył swojego głosu samemu Andersenowi. Spektakl otrzymał Nagrodę Główną „Kryształowego Andersena” oraz nagrody za rolę aktorską, scenariusz, scenografię i muzykę na I Festiwalu Widowisk dla Dzieci i Młodzieży „Na ziarnku grochu” w Krakowie w 2003 r.

Klub „Arka” BSM 6.11.2017, poniedziałek, godz. 17.30 Zaduszki poetyckie – wieczór wspomnień o poetach, którzy odeszli. Prowadzenie: Stefan Pastuszewski.

7.11.2017, wtorek, godz. 16.00 „Jesienna pani” – ćwiczenia plastyczne z wyobraźni – zajęcia plastyczne dla dzieci.

11.11.2017, sobota, godz. 10.00-13.00 Narodowe Święto Niepodległości w Izbie Pamięci marszałka Józefa Piłsudskiego – drzwi otwarte.

23.11.2017, czwartek, godz. 16.00 „Pałace i pałacyki” malowanie farbami akwarelowymi

11.11.2017, godz. 18.00, hala Łuczniczka

„Skrzypek na dachu” – musical Teatru Muzycznego z Łodzi Musical „Skrzypek na dachu” to arcydzieło gatunku i największy hit scen muzycznych na całym świecie, który od lat nie traci swej świeżości i wagi ponadczasowego przesłania. Swój sukces zawdzięcza w dużej mierze walorom libretta, które odtwarza atmosferę i koloryt małej żydowskiej wioski z początku XX wieku. Skrzypek na dachu jest także obrazem przemian w świecie, upadania tradycji, która nie wytrzymuje konfrontacji z nowymi zjawiskami. Na tym tle rozgrywa się historia rodziny Tewjego-mleczarza (Zbigniew Macias) i dramat całej wioski. To także jeden z niewielu musicali, w których mówi się o podstawowych wartościach życia i przemijaniu. Na scenie zaprezentuje się blisko 100 artystów w otoczeniu wyjątkowej scenografii!

Reżyser przedstawienia Teatru Muzycznego w Łodzi, Jan Szurmiej, wiernie odtworzył klimat obyczajowy malutkiej Anatewki gdzieś daleko na Ukrainie i jej żydowskiej społeczności. Piękne piosenki i brawurowe chóry, znakomita choreografia i stylizowane kostiumy – wszystko to składa się na przedstawienie, doskonale wpisujące się w tradycję niezliczonych realizacji tego musicalu na całym świecie i od lat cieszy się uznaniem łódzkiej publiczności.

Reżyseria i choreografia – Jan Szurmiej muzyka – Jerry Bock libretto – Joseph Stein teksty piosenek – Sheldon Harnick przekład – Antoni Marianowicz Bilety na powyższe wydarzenia do nabycia w biurze Impresariatu Adria, ul. Piotra Skargi 13, oraz na stronie biletyna.pl.

Rezerwacja telefoniczna: 605 555 676 na fakturze z kaszki – zajęcia plastyczne dla dzieci.

27.11.2017, poniedziałek, godz. 17.00 „Andrzejki” – zabawa taneczna Klubu Seniora. Wystąpi Jurek Paterski.

Izba Pamięci im. Marszałka Józefa Piłsudskiego czynna w poniedziałki – godz. 10.00-14.00 oraz wtorki i środy – godz. 14.00-19.00 Zapraszamy do brania udziału w zajęciach naszych stałych sekcji (nabór otwarty przez cały rok), m.in.: Koło plastyczne dla dzieci (wtorki i czwartki godz. 16.00); Gimnastyka dla seniorów (poniedziałki, środy i piątki godz. 9.00 i 10.00); Klub Seniora – poniedziałki godz. 17.00; Koło informatyczne dla seniorów – zajęcia indywidualne; Koło szachowe dla dzieci – zajęcia w piątki. www.bsm.bydgoszcz.pl / Informacje listopad 2017 |

| 49

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy Maciej Pisuk (ur. 1965) – polski pisarz, scenarzysta oraz fotograf. Autor scenariusza do filmu Leszka Dawida Jesteś Bogiem, opublikowanego wcześniej w formie książkowej przez Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Mieszka w Warszawie. Jest absolwentem Studium Scenariuszowego w PWSFTviT w Łodzi, autorem sztuki telewizyjnej Gwiazdy i los człowieka oraz scenariusza o Jacku Kuroniu. Swoje teksty publikował m.in. w „brulionie” oraz antologii Macie swoich poetów. Praca nad projektem Pod skórą trwa nadal. W oparciu o zebrany materiał artysta planuje wydać książkę we współpracy z Anną Nałęcką i Rafałem Milachem z Kolektywu Sputnik Photos.

Maciej Pisuk, z cyklu Pod skórą, fotografia

23.11.2017, czwartek, Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny

X Międzynarodowy Festiwal Fotografii i Filmu Przyrodniczego Sztuka Natury

Maciej Pisuk, z cyklu Pod skórą, fotografia

godz. 18.00 Wernisaż wystawy Na ścieżkach Natury (czynna do 16 grudnia) Wystawa prezentująca prace wyróżnione i nagrodzone w konkursie fotograficznym zorganizowanym przez Ogród Zoobotaniczny w Toruniu w ramach ubiegłorocznej edycji festiwalu. Autorzy: Mikołaj Arndt, Łukasz Boch, Paweł Borkowski, Oskar Borzestowski, Dawid Brożek, Magdalena Chudzik, Maciej Cmoch, Michał Fabiszewski, Karol Grabski, Waldemar Graś, Emi-

15.11.2017, środa, godz. 18.00, wstęp wolny, wystawa czynna do 16 grudnia

Maciej Pisuk – Pod skórą wystawa pod patronatem Związku Polskich Artystów Fotografików kurator: Marek Noniewicz Kiedy w XIX wieku Jacob Riis dokumentował obrazy nędzy nowojorskich slumsów, jego zamiarem nie było wykonanie szokujących obrazów biedy i społecznych dysproporcji raczkującego amerykańskiego kapitalizmu – autor pochylał się nad drugim człowiekiem, a fotografia była jedynym sposobem, by opowiedzieć o tym, co wydawało mu się istotne.

W XXI wieku Maciej Pisuk zamieszkał na warszawskiej Pradze. Sam poniekąd czując się tam jak na emigracji, zarówno fizycznej, jak i psychicznej, z zadziwiającą łatwością odnalazł się wśród nowych sąsiadów. Pierwsze zdjęcia wykonywał na kliszach, pożyczonym aparatem małoobrazkowym, i tej technice nadal pozostaje wierny. Głównie portrety, będące świadectwem rzeczywistego kontaktu z drugim człowiekiem. Bo kontakt z bohaterem jest dla artysty najważniejszy, a o tym, że tak jest w istocie, zaświadczają pełne intymności i niepokojąco szczere fotografie. Podejście Pisuka do obrazu jest zaskakująco podobne do tego, które reprezentował Jacob Riis, tworząc podwaliny fotoreportażu humanistycznego.

50 |

| listopad 2017

Marek Miś, fotografia

Magdalena Chudzik, fotografia

lia Jeansen, Lech Jędras, Paweł Kaczorowski, Tomasz Kierkowicz, Arkadiusz Kikulski, Daniel Kopacz, Marek Miś, Katarzyna Nizinkiewicz, Maciej Pietrzak, Grzegorz Przyborowski, Piotr Rożejowski, Adrian Ślązok, Krystian Tórz, Elżbieta Weron, Przemysław Wójcik, Szymon Wójcik, Paweł Wrona. godz. 18.30 Spotkanie z fotografem przyrody Jarosławem Janem Jeleńskim Jarosław Jan Jeleński (ur. 1962) – od ponad 40 lat dokumentuje okazy rodzimej fauny i flory, m.in.: Borów Tucholskich, Doliny Dolnej Wisły, Podlasia – niegdyś analogowo, obecnie w technice cyfrowej. Autor i współautor wielu wystaw w galeriach oraz parkach narodowych. Popularyzator wiedzy o fotografii krajobrazowej. Wykładowca Bydgoskiej Akademii Fotografii. godz. 19.15 Pokaz prezentacji multimedialnych nagrodzonych w poprzednich edycjach festiwalu oraz dyskusja o fotografii przyrodniczej.

Lekcje fotografii

Zapraszamy szkoły, przedszkola i inne placówki edukacyjne na lekcje fotografii: Historia fotografii w praktyce, Z wizytą u fotografa – pozujemy do zdjęć, Znikające obrazy, Fotografia – zjawisko naturalne, Camera obscura – historia i współczesne zastosowania.

Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto. byd.pl w zakładce „lekcje”. Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl lub tel. 52 567 00 07.

Bydgoska Akademia Fotografii MASTER

Zaawansowana formuła ekspercka adresowana jest do doświadczonych fotografek i fotografów zainteresowanych poszerzeniem swoich możliwości warsztatowych oraz ich specjalizacją. Fotografia przyrodnicza, portretowa, reportażowa, kreacyjna, street photo?

A może XIX-wieczne techniki szlachetne? Sam zdecyduj, w jakim zakresie chcesz rozwijać swoje umiejętności.

Zasady rekrutacji na stronie www.baf.byd.pl. inf. Elżbieta Schulz

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 24-25 listopada 2017, piątek-sobota, sala widowiskowa APK, ul. Królowej Jadwigi 14 / wstęp wolny

III Ogólnopolski Konkurs Piosenki Aktorskiej „Melpomena” Wszystkich miłośników twórczości Wojciecha Młynarskiego i piosenki aktorskiej zapraszamy do udziału w Ogólnopolskim Konkursie Piosenki Aktorskiej „Melpomena”. Czwarta edycja konkursu odbędzie się pod hasłem „Róbmy swoje, czyli piosenki Wojciecha Młynarskiego w interpretacji młodego pokolenia”.

– 24 listopada, piątek – przesłuchania konkursowe

– 25 listopada, sobota, godz. 17.00 – gala uczestników i recital w wykonaniu Łukasza Piaseckiego

Łukasz Piasecki urodził się i wychował w Grudziądzu.

Ze sceną związany jest od kilkunastu lat. Zaczynał jako nastolatek w grudziądzkim chórze Alla Camera, z którym wystąpił u boku takich gwiazd, jak: Alicja Majewska, Zbigniew Wodecki, Włodzimierz Korcz, Jacek Wójcicki, Irena Santor, Golec uOrkiestra, Janusz Szrom. Od ponad dwóch lat występuje solowo, głównie w repertuarze swingowym, śpiewając utwory, m.in. Franka Sinatry, Deana Martina i Nata Kinga Cole’a. Dotychczas zagrał kilkadziesiąt koncertów, m.in. w bydgoskim klubie ElJazz podczas Balu Jazzowego oraz w toruńskich Jordankach, gdzie wystąpił w repertuarze Elvisa Presleya z Orkiestrą Symfoników Bydgoskich oraz ElJazz BigBand. Wysoka kultura sceniczna oraz niepowtarzalna barwa głosu została dostrzeżona przez Marcina Kydryńskiego.

Organizatorzy wydarzenia: Stowarzyszenie Teatralne „Juvenkracja”, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Bydgoszczy. Partner akademicki: Akademicka Prze-

Łukasz Piasecki, fot. Michał Mielewczyk

strzeń Kulturalna WSG. Konkurs został wyróżniony stypendium artystycznym Prezydenta Miasta Bydgoszczy Rafała Bruskiego oraz objęty honorowym patronatem Prezydenta.

Więcej szczegółów na stronie: www.facebook.com/ KonkursPiosenkiAktorskiejMelpomena.

Akademia Kreatywności Akademia Kreatywności została stworzona dla osób twórczych, które poszukują inspiracji, nowych dróg rozwoju i możliwości działania. Wśród nowości m.in. zajęcia z krytyki filmowej, kurs rysunku odręcznego oraz warsztaty ze szlachetnych technik fotograficznych.

Więcej szczegółów na stronie www.apk.wsg.byd.pl w zakładce „Akademia Kreatywności”. Dodatkowe informacje: centrum@byd.pl lub tel. 52 567 00 17. inf. Elżbieta Schulz

listopad 2017 |

| 51

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 9.11.2017, czwartek, godz. 18.00

9.11.2017, czwartek, godz. 18.00

„Drugie życie”

fot. Zbigniew Lubaczewski

„W pamięci”, wystawa foto-grafiki Zbigniewa Lubaczewskiego (1929-1985)

Zbigniew Lubaczewski, Bydgoska Wenecja, solaryzacja, 1970

Zbigniew Lubaczewski, ur. 1929 w Bolechowie na Podolu, zm. 1985. Przeżył najpierw okupację rosyjską, niemiecką, a potem w 1943 ucieczkę przed UPA w Rzeszowskie. Po wojnie osiadł w Bydgoszczy. Ukończył studia na Wydziale Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego; w latach 1955-1972 pracował jako leśnik. Zawsze jednak jego pasją pozostawała fotografia. Zetknął się z nią w 1942, gdy – chcąc uniknąć wywozu na roboty do Niemiec – zaczął pracować jako uczeń u miejscowego fotografa. Później, po latach, podczas pracy w leśnictwie widziano go zawsze z nieodłącznym aparatem. Od 1962 stał się uczestnikiem życia artystycznego Bydgoszczy jako członek zarządu, a przez pewien czas prezes Bydgoskiego Towarzystwa Fotograficznego. Od 1972 fotografia przestała być dla niego tylko pasją, a stała się profesją. Został pedagogiem w PLSP w Bydgoszczy.

* * *

Bliski związek artysty ze światem natury okazał się najważniejszym motywem twórczych uniesień. Przyroda była tym żywiołem, który obudził w Lubaczewskim nową wrażliwość. Zafascynowany różnymi strukturami materii, oddał się tym poszukiwaniom całkowicie. Las jako organizm tworzący równowagę, jako przestrzeń dająca ukojenie, jako symbol stałości i trwania, tajemnicy i głębi stał się dla artysty medium przekazującym najważniejsze treści.

Jacek Soliński

52 |

| listopad 2017

Spotkanie poetycko-wspomnieniowe o Krzysztofie Nowickim (1942-1997) – w 20. rocznicę śmierci, z udziałem: Wojciecha Banacha, Jana Kaji, Roberta Mielhorskiego, Danuty Nowickiej, Zdzisława Prussa, Edmunda Puzdrowskiego, Marka Kazimierza Siwca, Jacka Solińskiego i Jana Wacha, czytanie wierszy Mieczysław Franaszek Krzysztof Nowicki, ur.

1940 w Opsie na Wileńszczyźnie, zm. 1997 w Bydgoszczy. Od 1945 mieszkał w Bydgoszczy. Ukończył filologię polską na UMK u prof. Konrada Górskiego. Po studiach pracował w rozgłośni Polskiego Radia, a później w tygodniku „Fakty i Myśli”. Poeta, pisarz, dramaturg, krytyk.

Opublikował tomiki wierszy: Zbliżenia (1963), Przy słowie (1965), Komentarze (1970), W tej chwili (1976), Do przytomności (1981), Po imieniu (1983), Bez tytułu (1991). Wydał powieści i tomy opowiadań: Droga do ojca (1967), Główna przegrana (1967), Tętno (1969), Orfeusze (1973), W imię ojca i syna (1978), Śmierć Gulliwera (1983), Było święto (1987), Ostatni kwartał (1987), Przetoka (1992), Drugie życie (1995). Ostatnia książeczka Od rzeczy ukazała się w 1998. Wydał wybory szkiców, recenzji i felietonów literackich: Pertraktacje (1971) i Dziennik krytyczny (1981).

* * *

Krzysztof Nowicki pozostawił po sobie obszerny dorobek literacki: tomy poezji, prozy, książki z zakresu krytyki literackiej, dramaty, wreszcie (często nie mnie ważne) teksty, które zaistniały jedynie w żywocie czasopiśmienniczym redaktora bydgoskich „Faktów”. Był pisarzem znanym w kraju, cenionym i opiniotwórczym, liczącym się krytykiem, biorącym udział w wielu ogólnopolskich dyskusjach na temat literatury współczesnej. […] Należy także pamiętać o bezinteresownej, życzliwej pomocy krytycznoliterackiej tego twórcy wobec wielu początkujących autorów; popularyzacji utworów twórców mniej głośnych, a obiektywnie rzecz biorąc – wartych szerszego upublicznienia. Należy zresztą pamiętać głównie o tym, że literatura była dla Niego przede wszystkim wyrazem bezinteresownej pracy duchowej, co w dzisiejszym, skomercjalizowanym, urynkowionym, „interesownym” świecie (także w sferze kultury) szczególnie ważne jest podkreślenia. […] Tym, którzy cenili i doceniali dorobek Krzysztofa Nowickiego, bardzo zabrakło tego wnikliwego krytyka i obserwatora bieżących wydarzeń, mądrego, doświadczonego prozaika oraz dramaturga i wrażliwego poety.

Wydaje się być naszym obowiązkiem utrwalenie pamięci o Nim, przypominanie Jego twórczości i miejsca, jakie zajmuje w literaturze.

Robert Mielhorski

22.11.2017, środa, godz. 18.00

„Plac Wolności” Spotkanie poetycko-wspomnieniowe poświęcone Krzysztofowi Derdowskiemu (1957-2017), z udziałem: Wojciecha Banacha, Mieczysława Franaszka, Grzegorza J. Grzmota-Bilskiego, Jarosława Jakubowskiego, Jana Kaji, ks. Franciszka Kameckiego, Macieja Krzyżana, Bartłomieja Siwca, Marka Kazimierza Siwca, Jacka Solińskiego, Ewy Starosty, Hanny Strychalskiej i Krystyny Wulert; czytanie tekstów, Mieczysław Franaszek Krzysztof Derdowski (1957-2017) Pisarz, poeta, dziennikarz. Autor tomików wierszy „Czasowo nie ma wieczności”, „Cienie i postacie”. Napisał także kilka

powieści i zbiorów opowiadań: „Znikanie”, „Chłód”, „Naga”, „Robal”, „Papuga”, „Wstyd”, „Plac Wolności”. Artykuły, recenzje, wiersze i opowiadania zamieszczał w: „Odrze”, „Twórczości”, „Toposie”, „Poezji”, „Kwartalniku Artystycznym”, „Nurcie”, „Dekadzie Literackiej”. Wydał dwie książki krytycznoliterackie: monografię o twórczości Stanisława Czerniaka, „Mistyka, zwierzęta i koany” (2013) oraz książkę o twórczości Marka Kazimierza Siwca „Kto w wielkiej gonitwie życia…” (2015). Otrzymał nagrody literackie: „Czerwonej Róży”, „Bez woalu” i trzykrotnie„ Strzałę Łuczniczki” za najlepszą bydgoską książkę roku. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. inf. Jacek Soliński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 3.11.2017, piątek, godz. 16.00 „Barwy jesieni” – zabawa plastyczna o tematyce jesiennej, malujemy obrazy przyrody z kolorystyką odpowiadającą tej porze roku. Na zakończenie odwiedzamy pracownię plastyczną MDK 4, poznając tajniki sztuk plastycznych. Spotkanie dla dzieci i młodzieży szkolnej.

17.11.2017, piątek, godz. 16.00 „W krainie dźwięku” – rozpoznajemy głosy przyrody oraz otaczającej nas rzeczywistości – zgadywanka dźwiękowa, w trakcie również zabawa w kalambury pt. „Świat wokół nas”. Zapraszamy dzieci w wieku szkolnym.

8.11.2017, środa, godz. 16.00 „Co się dzieje w przyrodzie jesienią” – quiz ekologiczny dla dzieci i młodzieży szkolnej. Zabawa i edukacja. W trakcie spotkania film o ochronie przyrody i skutkach jej zaniechania. Zabawa dla wszystkich, którym leży na sercu piękno otaczającej nas przyrody.

22.11.2017, środa, godz. 16.00 „Walory jesieni” – zajęcia manualne, kompozycje z liści oraz materiałów ekologicznych. Tworzymy ciekawe obrazy z materiałów naturalnych, spotkanie ma formę minikonkursu adresowanego do dzieci w wieku szkoły podstawowej, IV–VII kl. Drobne upominki.

14.11.2017, wtorek, godz. 16.00 „Symbole narodowe” – spotkanie plastyczne, na którym własnoręcznie wykonujemy godło naszego kraju.

Poznajemy historię flagi państwowej. Zajęcia dla dzieci i młodzieży szkolnej w oprawie muzycznej.

24.11.2017, piątek, godz. 16.00 „Taneczny piątek” – zabawa dyskotekowa z konkursami dla dzieci i młodzieży szkolnej od IV kl. szkoły podstawowej. Integracja środowiska lokalnego poprzez wspólne spędzanie wolnego czasu, zapraszamy również rodziców.

16.11.2017, czwartek, godz. 16.00 „Zobaczyć świat w ziarenku piasku…” – Wojewódzki Konkurs Recytatorski – poezja Williama Blake’a w oryginale. Szczegóły na stronie MDK 4.

30.11.2017, czwartek, godz. 16.00 „XVIII Ogólnopolski Konkurs Poezji Śpiewanej” – szczegóły na stronie MDK 4.

listopad 2017 |

| 53

Dom Kultury MODRACZEK 2.11.2017, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny „Indianie Ameryki Północnej.

Historia i dzień dzisiejszy”. Nowa Francja, cz. II Spotkanie poprowadzi Adam Piekarski.

9.11.2017, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Kawiarnia Literacka – gość (w ramach cyklu Osobowości Świata Kultury): Ryszard Długołęcki, lat 84.

Tłumacz literatury pięknej (m.in. Williama Shakespeare’a) i naukowej. Ukończył Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Warszawie (1957).

Specjalizował się w chirurgii, a także w organizacji ochrony zdrowia.

Kierował bydgoskimi placówkami: Wojewódzką Stacją Pogotowia Ratunkowego, Wojewódzkim Szpitalem Zespolonym.

Był lekarzem wojewódzkim i uczestnikiem prac związanych z powołaniem uczelni medycznej w Bydgoszczy.

Od kilkunastu lat członek Komisji Bioetycznej Bydgoskiej Izby Lekarskiej.

Zajmował się także zagadnieniami medycznymi gór wysokich. Wspinał się w skałkach, następnie w Tatrach

D.K. Orion BSM 8.11.2017, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

8.11.2017, środa, godz. 17.00 „Zaufaj własnej energii i dbaj o nią” – spotkanie Klubu Radiestetów.

8.11.2017, środa, godz. 17.30 „Talent roku” – wystąpi Magdalena Przybyszewska, prowadzi Teresa Wądzińska.

9.11.2017, czwartek, godz. 17.30 „Salon Literacki Oriona” – wieczór wspomnień pisarzy pt. „Zaduszki poetyckie.

13.11.2017, poniedziałek, godz. 15.30 „Krążą liście” – ilustracja do wiersza związanego z jesienią – zajęcia plastyczne dla dzieci.

15.11.2017, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

15.11.2017, środa, godz. 17.30 „Koncert jesienny” – wystąpi orkiestra symfoniczna im. J. Straussa, prowadzenie – Emilia Czekała.

17.11.2017, piątek, godz. 15.00 Z cyklu: „Akademia Rozmaitości” – „Porady, strzyżenie i modelowanie włosów” – spotkanie z uczniami szkoły fryzjerskiej.

22.11.2017, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

54 |

| listopad 2017

latem i zimą. Był lekarzem wypraw polskich i międzynarodowych w góry Afryki i Alaski, w Karakorum oraz w Himalaje Indii i Nepalu.

Autor cyklu wspomnień z wypraw w góry wysokie (Zapiski himalajskie). Autor fotografii górskich, wystawianych w Bydgoszczy i Toruniu Spotkanie poprowadzi: W. Barbara Jendrzejewska.

16.11.2017, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie z Latarnikiem poprowadzi Sławomir Krajewski.

23.11.2017, czwartek, godz. 17.00, wstęp wolny Magiczny Świat Literatury: Moliki – spotkanie z Marcinem Brykczyńskim, autorem książek dla dzieci.

30.11.2017, czwartek, godz. 18.00 Otwarcie wystawy obrazów Marii Chilickiej Maria Chilicka urodziła się w Wyrzysku. Ukończyła Liceum Ogólnokształcące w Łobżenicy oraz studia na wydziale mat.-fiz.-chem., kierunek fizyka na UMK w Toruniu. Ma w dorobku ponad 500 wierszy. W maju 2017 wydała tom wierszy pt. Tylko mnie kochaj, przepleciony własnymi obrazami. Kolejne 4 tomiki to Poryw serca, Pachnieć Tobą, a przygotowane są następne: Cud wyobraźni, Selenicereus.

8, 22, 29 listopada 2017, środy, godz. 15.00 Spotkania tematyczne Klubu Seniora inf. Izabela Kaczyńska

22.11.2017, środa, godz. 17.00 „Kształty, które leczą” – spotkanie Klubu Radiestetów.

22.11.2017, środa, godz. 17.30 „Salon Literacki Oriona” – wieczór autorski pt. „Tajemnice warsztatu tłumacza” – wystąpi Wiesława Marcysiak.

24.11.2017, piątek, godz. 15.30 „Zabytki Bydgoszczy” – szkice światłocieniowe – zajęcia plastyczne dla dzieci.

24.11.2017, piątek, godz. 16.00 Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów – spotkanie Koła „ROMET”.

28.11.2017, wtorek, godz. 17.00 „Andrzejki” – spotkanie Klubu Miłośników Błonia.

29.11.2017, środa, godz. 17.00 „Andrzejki” – spotkanie Klubu Miłośników Sztuki.

Zapraszamy do „KAWIARENKI SENIORA” codziennie w godzinach 13.00–19.00 http://www.bsm.bydgoszcz.pl/ Informacje Zapraszamy do brania udziału w zajęciach naszych stałych sekcji (nabór otwarty przez cały rok), m.in.: Koło plastyczne dla dzieci (poniedziałki i piątki godz. 16.00); Koło plastyczne dla dorosłych (wtorki i czwartki godz. 14.00); Gimnastyka TAI-CHI (poniedziałki i czwartki godz. 17.00); Klub Seniora (piątki godz. 15.00); Klub Szaradzistów (piątki godz. 15.00); Chór mieszany „Dzwon” (poniedziałki godz. 15.30).

Otwarta Przestrzeń „Światłownia” 3.11.2017, piątek, godz. 18.00

18.11.2017, sobota, godz. 18.00

Rado Barłowki – koncert

Koncert Sławomira Horbatiuka

Rado Barłowki – z wykształcenia kulturoznawca o specjalności kultura krajów karpackich. Śpiewający poeta, muzyczny samouk. Pierwszy raz wyszedł na scenę, żeby publicznie zaśpiewać w 2014 roku podczas Giełdy Piosenki Turystycznej w Szklarskiej Porębie, gdzie został wyróżniony. Od tamtej pory wyróżnienia otrzymał również na festiwalach Danielka, dwukrotnie na Bazunie i dwukrotnie na Giełdzie.

10.11.2017, piątek, godz. 16.00, wstęp wolny

Gawęda o Niepodległej Projekt Gawęda o Niepodległej jest próbą ukazania historii lat 1917–1921 w nowej, nietypowej formie. Miejsce referatów zajmą barwne gawędy historyczne. Autorką gawęd będzie bydgoska historyk Małgorzata Jarocińska. Jest ona doskonale znana słuchaczom Radia PiK ze swoich autorskich gawęd o mitach i historii maleńkich miejscowości z regionu kujawsko-pomorskiego. Wygłosi dwie gawędy: Wymarsz, czyli gawęda o początkach zrywu powstańczego w naszym regionie, i Sen o szpadzie – opowieść o marszałku Józefie Piłsudskim widzianym oczami żyjących w tamtym okresie mieszkańców naszego regionu. Gawędy przedzielone będą trzema blokami muzycznymi w wykonaniu niewidomych wokalistów: Darii Barszczyk, Moniki Młot i Przemysława Cackowskiego.

17.11.2017, piątek, godz. 18.00

Katka Kotecka i Zuzanna – koncert Katka Kotecka (gitara, wokal) – od ponad 8 lat wykonuje piosenkę autorską. Od 3 lat regularnie koncertuje w Polsce, ale także za granicą: Praga, Wilno, Lwów. Śpiewa i pisze zarówno po polsku, jak i po angielsku.

Zuzanna – laureatka wielu festiwali, m.in.: konkursu Skoda Auto Muzyka, współorganizowanego przez Program Trzeci Polskiego Radia (2013), Giełda Piosenki „Wieczorne Nastroje” Kwidzyn 2014 (I miejsce), „Metamorfozy Sentymentalne” Lublin 2015 (I miejsce), „Frazy” – festiwal słowa w piosence, Poznań 2015 (I miejsce), festiwal Danielka (grand prix oraz Nagroda Publiczności).

Sławomir Horbatiuk – z zawodu lekarz, z zamiłowania muzyk, kompozytor, wielbiciel pieśni z krainy łagodności. Lubi występować w Światłowni, ponieważ podoba mu się panująca tu atmosfera kameralnych koncertów. Podczas koncertu usłyszymy piosenki Aleksandry Bacińskiej i innych poetów.

24.11.2017, piątek, godz. 18.00

Aga Kostencka i Andrzej Marczyński – koncert

Aga Kostencka – gitarzystka, kompozytorka i pieśniarka. Festiwalowe szlaki przecierała w drugiej połowie lat 90., zdobywając laury m.in. na olsztyńskich „Spotkaniach Zamkowych”.

Aga Kostencka, Andrzej Marczyński

Andrzej Marczyński – gitarzysta, tekściarz, kompozytor i wykonawca. Festiwalowe szlaki wydeptała mu Aga, a on tylko przydeptał to, co jeszcze nie zostało zadeptane. Zdobył kilka nagród, z czego najważniejszą była możliwość poznania kolegów po piórach, których piosenki stały się inspiracją do napisania własnych.

25.11.2017, sobota, godz. 18.00

Grzegorz Grunwald – koncert

Grzegorz Grunwald – poeta, kompozytor, śpiewający gitarzysta prezentujący głównie piosenkę autorską, w której liryzm tekstów łączy się z akompaniamentem gitary. Laureat licznych nagród i wyróżnień festiwali piosenki poetyckiej w całym kraju.

Posiada w dorobku autorską płytę pt. Mój przyjaciel cień, wydaną w lipcu 2017 roku, nagraną z towarzyszeniem zaproszonych muzyków. Oprócz własnych piosenek, wykonuje także utwory innych autorów i kompozytorów.

Wstęp – cegiełka na Światłownię – 10 zł, niepełnosprawni, emeryci, studenci – 8 zł. www.swiatlownia.eu

Zuzanna

inf. Grzegorz Dudziński

listopad 2017 |

| 55

Pałac Młodzieży

Święto pieśni – po raz 37.

W dniach 17–19 listopada odbędzie się w Bydgoszczy Ogólnopolski Konkurs Chórów à Cappella Dzieci i Młodzieży. Jego organizatorami są bydgoski Pałac Młodzieży oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Pałacu Młodzieży „Pałac”. To już 37. edycja tego ważnego w świecie polskiej chóralistyki wydarzenia.

Ogólnopolski Konkurs Chórów à Cappella to nie tylko największy, ale i najbardziej renomowany konkurs chóralny adresowany do dzieci i młodzieży.

W tym roku w przesłuchaniach konkursowych udział weźmie ponad 600 młodych chórzystów z całej Polski, m.in. Nowego Sącza, Ostrołęki, Lublina, Gniewu czy Białegostoku. Nasze województwo reprezentować będą chóry z Grudziądza i Lubicza.

Klimat bydgoskiego „święta pieśni” jest niepowtarzalny, zarówno dla jego uczestników, jak i dla widzów. Spotkania te są okazją do wielu wzruszeń, obcowania ze sztuką na najwyższym poziomie, poznania osób, z którymi można dzielić swoją pasję – muzykę. Młodzi uczestnicy mówią, że udział w Konkursie Chórów à Cappella to nie tylko walka o nagrody, ale także uczestniczenie w ważnym dla nich wydarzeniu, na które pracują przez cały rok. To także nawiązywanie nowych przyjaźni i doskonała atmosfera.

Koncerty w ramach Konkursu Chórów odbywają się w Filharmonii Pomorskiej. Są one otwarte dla publiczności z naszego miasta. Przesłuchania kon56 |

| listopad 2017

kursowe odbędą się w sobotę 18 listopada w godz.

9–17. Jednym z najbardziej podniosłych wydarzeń, na które szczególnie zapraszamy mieszkańców Bydgoszczy, jest kulminacja spotkań chóralnych – koncert galowy. Jest to niezwykłe widowisko multimedialne, czas wielkich przeżyć artystycznych i podniosłych momentów. Jego mocnym akcentem będą z pewnością Gaude Mater Polonia czy hymn Ogólnopolskiego Konkursu Chórów à Cappella Dzieci i Młodzieży – wykonywane równocześnie przez 600 osób. Koncert zwieńczy ceremonia rozdania chórom Złotych, Srebrnych i Brązowych Kamertonów, a najlepszym z nich – nagród Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Koncert galowy odbędzie się w Filharmonii Pomorskiej w niedzielę 19 listopada o godz. 12. Wstęp wolny. Na koncert galowy obowiązują bezpłatne wejściówki – do odebrania w Pałacu Młodzieży.

Konkurs Chórów à Cappella ma także wymiar edukacyjny – 18 listopada o godz. 20 w Pałacu Młodzieży zorganizowane zostaną bezpłatne warsztaty dla dyrygentów i nauczycieli muzyki, do udziału w których zapraszamy także pedagogów z naszego miasta.

W tym roku spotkanie zatytułowane „Rozśpiewanie jako forma kształcenia wokalnego” poprowadzi prof.

Elżbieta Wtorkowska.

Wszystkie informacje na temat imprezy znajdują się na stronie internetowej www.chory.palac.bydgoszcz.pl inf. Dorota Tomaszewska

Imprezy Pałacu Młodzieży, listopad 2017 4.11.2017, godz. 9.00 23. Powiatowy Konkurs Recytatorski oraz Konkurs Poezji Śpiewanej zatytułowany „Poezja – droga do marzeń”, adresowany jest do uczniów szkół podstawowych z podziałem na kategorie: klasy I-III i IV-VII. Zmagania konkursowe zakończone zostaną organizowanym 16 grudnia koncertem galowym.

5.11.2017, godz. 11.00 Weekendowy plac zabaw. Zapraszamy dzieci od 4. roku życia wraz z rodzicami do wspólnych zabaw animacyjnych, plastycznych, zręcznościowych i tanecznych. Wstęp wolny.

6.11.2017, godz. 11.00 „Forum Olimpijczyków – Laboratorium Zdolności” – konferencja naukowa dla uczniów zdolnych Tematyka spotkania: historia i literatura polska/język polski. Adresatami będą uczniowie szkół gimnazjalnych i VII SP. W ramach konferencji odbędą się: prezentacje dorobku naukowego uczniów – laureatów i finalistów olimpiad i konkursów przedmiotowych z wiodących szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w Bydgoszczy; prelekcje wygłaszane przez pasjonatów, badaczy nauk humanistycznych, którzy swymi wystąpieniami zachęcą młodzież do poszerzania wiedzy i dążenia do sukcesu. Zgłoszenia do 2 listopada prosimy kierować do Moniki Grzybowskiej: tmg@palac.bydgoszcz.pl lub 52 321 00 81 wew. 333.

9.11.2017, godz. 9.30 Moja szkoła – lubię tu być! Warsztaty edukacyjne dla uczniów z zakresu bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego, społecznego w placówce edukacyjnej. Obowiązują zapisy grup zorganizowanych.

14.11.2017 „…OTO MIŚ…” – tego dnia upływa termin nadsyłania prac konkursu plastycznego zorganizowanego z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia. Regulamin na: www.palac.bydgoszcz.pl.

15.11.2017, godz. 10.00 „Conrad 2017 – literatura, kino, polskość” Program: Ten „cholerny cudzoziemiec”. Kim był Joseph Conrad, a kim – Józef Korzeniowski – wykład literaturoznawczy poświęcony najistotniejszym cechom charakterystycznym literatury Conrada. Wykładowca: dr Michał Tabaczyński; (Nie)filmowość Conradowskiej prozy – wykład filmoznawczy na temat filmowych adaptacji prozy Conrada. Wykładowca: dr Dominik Wierski;

Lord Jim (reż. Victor Fleming, USA 1925, 70 min) – seans z muzyką na żywo. Taper: Piotr Dąbrowski.

Wstęp: 5 zł. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń, których należy dokonywać do 7 listopada. Zgłoszenia (z numerami telefonów do nauczycieli) należy przesyłać na adres: paideia.palac@wp.pl lub dominikwierski@poczta.fm.

16.11.2017, godz. 11.00 „ZAMIESZANIE, czyli mali artyści na wielkiej scenie” – cykl spotkań dla dzieci ze szkół podstawowych i przedszkoli. W programie: spektakle, prezentacje artystyczne, rozmowy o teatrze, a także gry i zabawy ruchowe.

17-19 listopada 2017 37. Ogólnopolski Konkurs Chórów à Cappella Dzieci i Młodzieży Informacje na: www.chory.palac.bydgoszcz.pl.

20-26 listopada 2017, sala 115 Pałacu Młodzieży Wystawa pluszowych misiów. Elementem misiowego święta będzie wystawa pluszowych misiów z prywatnych zbiorów Emilii Andrysiak. Wystawa czynna od poniedziałku do niedzieli: – 20.11.2017, godz. 15.00-18.00; – 21-24 listopada 2017, godz. 10.00-18.00; – 25-26 listopada 2017, godz. 10.00-13.00.

20.11.2017, godz. 8.30, sala widowiskowa PM II etap wyborów do Młodzieżowej Rady Miasta Bydgoszczy VI kadencji na lata 2017–2019. Informacje: mrm@um.bydgoszcz.pl lub lukasz.kosinski@ um.bydgoszcz.pl. Szczegóły na: www.facebook.com/ mrmbdg/ lub http://mrmb.bydgoszcz.pl/.

21.11.2017, godz. 10.30 „Zygzak” – Zabawowy Klub Filmowy Malucha – dla grup zorganizowanych z przedszkoli. W programie polskie bajki animowane. Zapisy grup: tel. 52 321 00 81 wew. 352.

22.11.2017, godz. 11.00 OGARNIĘCI? Harmonia czy chaos. Diagnozy współczesności. Zapraszamy młodzież (grupy zorganizowane) na dwa wykłady połączone z debatą: – Młodzi gniewni czy wytresowani? Możliwości i wyzwania młodzieży z pokolenia NEET – dr Katarzyna Marszałek (Zakład Myśli Społecznej i Edukacji Środowiskowej UKW); – Obojętność – nasz chleb powszedni? – ks. dr Sylwester Warzyński (Zakład Historii Filozofii UKW).

Dodatkowe informacje: tel. 696 587 105.

23.11.2017, godz. 9.30 Oblicza uzależnień – warsztaty profilaktyczne dla dzieci i młodzieży. Brak wolnych miejsc.

24.11.2017, godz. 10.30 Gala z okazji Światowego Dnia Pluszowego Misia.

Tancerki zespołów Dominutki i DMT przeniosą widzów do fabryki pluszowych misiów. Zaproszeni goście opowiedzą o sposobach tworzenia misiów małych i dużych, pluszowych i filcowych, z wełny i nici. O narodzinach pluszowych niedźwiadków opowie też w najnowszym filmie Misiu-Pysiu, a widzowie być może sami będą mieli okazję wykonania niepowtarzalnego misia. Obowiązują zapisy grup zorganizowanych. listopad 2017 |

| 57

24.11.2017, godz. 19.00 Pałacowe planetarium – prelekcje i pokazy nieba przez teleskop dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalistów. Zajęcia prowadzi Artur Wrembel. W razie niepogody całość zajęć w sali 209.

26.11.2017, godz. 11.00 „Zygzak” – Zabawowy Klub Filmowy Malucha. Zapraszamy całe rodziny, a szczególnie rodziców z dziećmi od 2. do 8. roku życia. Bilet w cenie 15 zł. Spotkanie w listopadzie będzie wyjątkowo misiowe.

27.11.2017, godz. 15.30 Instrumenty aktywności ucznia zdolnego – war-

sztaty metodyczne dla nauczycieli bydgoskich szkół.

Spotkanie pn. „Praca z uczniem zdolnym w szkole podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej” poprowadzą Anna Nakielska-Kowalska i Małgorzata Acalska.

Zgłoszenia do 23 na e-mail: tmg@palac.bydgoszcz.pl lub tel. 52 321 00 81 wew. 333.

30.11.2017, godz. 11.00 Konkurs wiersza i piosenki przedszkolnej „Zabawa w rymy i rytmy”. Uczestnikami imprezy są reprezentanci bydgoskich przedszkoli w wieku 3-6 lat, wybrani poprzez eliminacje wstępne na poziomie przedszkola. inf. Dominika Kosińska

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na filmowe seanse w listopadzie Czwartek 2 listopada, godz. 19.30, Sieranevada, reż. Cristi Puiu, Rumunia/Francja 2016, 172 min Czwartek 9 listopada, godz. 19.30, Maudie, reż. Aisling Walsh, Irlandia/Kanada 2016, 115 min Czwartek 16 listopada, godz. 19.30, Kedi. Sekretne życie kotów (Kedi), reż. Ceyda Torun, Turcja/USA 2016, 80 min Czwartek 23 listopada, godz. 19.30. Królewicz Olch, reż. Kuba Czekaj, Polska 2016, 101 min Czwartek 30 listopada, godz. 19.30. Lady M. (Lady Macbeth), reż. William Oldroyd, Wielka Brytania 2016, 89 min Cena karnetu: 24 zł; cena karnetu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 15 zł; cena biletu normalnego: 8 zł; cena biletu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 5 zł. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 379.

Bilety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem.

Bydgoskie Centrum Sztuki 20 października – 9 listopada 2017

Wystawa malarstwa współczesnego Jana Kośmiei Jan Kośmieja – urodził się w 1983 r. W 1999 ukończył Szkołę Muzyczną im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy w klasie skrzypiec. Jest absolwentem Wydziału Sztuki Mediów warszawskiej ASP; dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 2016 r. w Pracowni Malarstwa prof. A. Węgłowskiego.

11.11. 2017 – 12.01.2018 14.11.2017, godz. 18.00 – wernisaż wystawy

Beksiński i Leszczyński. Fantasmagorie Wydarzenie odbywające się w ramach 25. Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage Większość prac pokazywanych na wystawie pochodzi z kolekcji prywatnych, część z nich będzie prezentowana szerszej publiczności po raz pierwszy. Beksińskiego i Leszczyńskiego łączy w sztuce odwołanie się do swobodnej gry wyobraźni i użycie tradycyjnego warsztatu artystycznego. Zarówno prezentowane obrazy, jak i rysunki ukazują rzeczywistość odmienną od tej, którą znamy z codziennego życia, fantasmagorie odwołujące się do snów, wizji i marzeń, przeniknięte oniryczną atmosferą grozy, tajemniczości i nostalgii.

Oprócz tradycyjnych prac malarskich i rysunkowych na wystawie znajdzie się też wirtualna prezentacja De profundis Beksinski VR, pozwalająca wniknąć w świat stworzony w oparciu o niezwykłą wyobraźnię Beksińskiego. inf. Kornelia Murawska

58 |

| listopad 2017

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 5.11.2017, godz. 10.00 III Mistrzostwa województwa w grze błyskawicznej w warcabach stupolowych.

26.11.2017, godz. 10.00 Mistrzostwa Polski Przedszkolaków (rocznik 2011 i młodsi) w warcabach klasycznych.

8.11.2017, godz. 16.30 Zaduszki muzyczno-poetyckie pn. Jesienne klimaty.

28.11.2017, godz. 17.00 Wystawa Barbary Zapalskiej. Artystka od wielu lat maluje na zajęciach w klubie Orion pod opieką artystyczną znanej bydgoskiej malarki Danuty Więckowskiej.

18.11.2016, godz. 9.30

XX Bydgoska Odsłona Literacka dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Konkurs kierujemy do młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych (18.11 prezentują swe teksty uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, a 25.11 uczniowie gimnazjów). Proponujemy wybór tekstów, które są bliskie uczuciom młodego pokolenia, pokazują ich dylematy, przemyślenia, poszukiwania czy refleksje o świecie.

25.11.2017 VIII Ogólnopolski Turniej w Rozwiązywaniu Zadań Szachowych „DAJ MATA”. Do udziału w zawodach zapraszamy młodych szachistów wieku 7–18 lat, posiadających minimum trzecią kategorię szachową.

29-30 listopada 2017, godz. 9.00 XX Muzyczna Jesień Przedszkolaka oraz Muzyczna Jesień dla uczniów klas I-III szkół podstawowych – eliminacje. Szczegółowy regulamin dostępny jest na: www.mdk1.bydgoszcz.pl. Finał zaplanowany jest na 7 grudnia. inf. Katarzyna Klarkowska, Grażyna Goralewska

Zespół Pieśni i Tańca Ziemia Bydgoska 11.11.2017, godz. 16.00, Hala Widowiskowo-Sportowej „Artego Arena”

Koncert patriotyczny Z okazji Święta Niepodległości odbędzie się koncert, w którym wezmą udział: kapela, chór, soliści i tancerze Ziemi Bydgoskiej oraz gościnnie Zespół Muzyki Dawnej Concentus i Chór Pałacu Młodzieży. inf. Marta Szopińska

Klub „ODNOWA” 8.11.2017, środa, godz. 17.30 Zumba dla dzieci 9.11.2017, czwartek, godz. 15.30 Zabawa taneczna w Klubie Seniora „Kalina” 14.11.2017, wtorek, godz. 16.00 „Ptaki dziwaki” – zabawy plastyczne dla dzieci 15.11.2017, środa, godz. 17.30 Zumba dla dzieci 16.11.2017, czwartek, godz. 15.30 Zabawa taneczna w Klubie Seniora „Kalina”

20.11.2017, poniedziałek, godz. 17.00 Spotkanie autorskie z Jarosławem S. Jackiewiczem.

Prowadzenie spotkania: Jolanta Kowalska. Oprawa muzyczna: Andrzej Haliniak i Michał Wełmiński.

22.11.2017, środa, godz. 17.30 Zumba dla dzieci 23.11.2017, czwartek, godz. 15.30 Zabawa taneczna w Klubie Seniora „Kalina” 30.11.2017, czwartek, godz. 17.00 Muzyczny Andrzej i Mikołaj. Koncert młodych muzyków zaprzyjaźnionych z Klubem „Odnowa”.

Ponadto zapraszamy na: naukę gry na gitarze i keyboardzie; zumbę i fitness dla pań; gimnastykę dla pań 50+; zajęcia komputerowe dla seniorów; tańce w kręgu; j. angielski dla dzieci i seniorów. www.klubodnowa.strefa.pl listopad 2017 |

| 59

Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów

„Woda… dar” „Woda…dar” dla jednych – Boga, dla innych – Natury… Dla wszystkich pozostaje niezaprzeczalnym warunkiem życia. Zasługuje zatem na należny jej szacunek.

Właśnie refleksja, może kontemplacja, połączyła uczestników wystawy, by podziękować za ten dar, który wciąż istnieje i może poruszyć pokłady naszej wrażliwości. Zachęcamy do chwili wytchnienia od codzienności.

Może wpatrując się we wnętrza wyobraźni innych, usłyszymy przekaz tylko dla siebie.

Kurator wystawy: Eleonora Berent-Benedyk W ekspozycji udział wezmą: Dariusz Arnold, Eleonora Berent-Benedyk, Czesława Gucz-Brzuszkiewicz, Helena Gniatkiewicz, Halina Górecka, Zbigniew Jastrowski, Hanna Mierzwa, Anna Orzechowska, Anna Osińska, Adam Papke, Zbigniew Papke, Maria Sidor, Bartłomiej Skolimowski, Krystyna Stankiewicz, Maria Szurmiej, Michał Träger, Krzysztof Walczewski, Emilia Waszak. inf. Hanna Mierzwa

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 11.11.2017, godz. 16.00, Pałac w Ostromecku

Śpiewnik domowy pieśni patriotycznej Wystąpią zespoły gitarowe, które zaprezentują nie tylko bardzo znane pieśni i piosenki z bogatego zbioru tych, „które chwytają za serce liczne pokolenia Polaków”, ale również te odkrywane dzisiaj.

18.11.2017, godz. 10.00-15.00, budynek MDK2

Pchle remanenty dla dzieci i rodziców Zapraszamy dzieci wraz z rodzicami do podzielenia się z rówieśnikami, wymiany z nimi tym, czego mają w domu za dużo, rzeczami, z których już się wyrosło lub które już się znudziły, a są w dobrym stanie.

24.11.2017, godz. 18.30, sala 22

Spotkanie z Teatrem Kaloryfer: Impro wieczorową porą 25.11.2017, godz. 12.00, sala sportowa

XI Bydgoski Maraton Gier Planszowych i Turniej Warhammer 60 |

| listopad 2017

25.11.2017, godz. 16.00, sala 2

XXIII Wojewódzki Konkurs Piosenki Turystycznej i Poezji Śpiewanej Tym razem ze spotkaniem z poezją Agnieszki Osieckiej „Zapachy ziemi”. W konkursie mogą uczestniczyć wykonawcy ze szkół i placówek wychowania pozaszkolnego, organizacji turystycznych, harcerstwa, placówek kultury, w kategoriach soliści i zespoły. Obok dwóch piosenek z nurtu piosenki turystycznej, poetyckiej wykonawcy zaprezentują również wybrany wiersz Agnieszki Osieckiej. Uczestnikom przeglądu przysłuchiwać się będzie profesjonalne, obiektywne, życzliwe jury, które w szczególności zwróci uwagę na warunki głosowe, interpretację utworów, dobór repertuaru, ogólny wyraz artystyczny.

25.11.2017, godz. 11.00, sala 22

„MISIE-PYSIE” Impreza integracyjna dla dzieci i rodziców z okazji Dnia Pluszowego Misia. inf. Bogna Blachowska

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 6.11.2017, godz. 17.00

20.11.2017, godz. 17.00, Arthol Galeria

„Indie – Perła w Koronie” – warsztaty edukacyjno-plastyczne „SARI”

„Indie – Perła w Koronie” – otwarcie wystawy i konkurs wiedzy o Indiach

W czasie spotkania uczestnicy zajęć ceramicznych będą uczyli się m.in. zakładania tradycyjnego stroju hinduskiego, KANGANA – wykonywania bransoletek na ręce oraz BINDI – malowania na czole czerwonej kropki symbolizującej ochronę kobiety.

Podsumowanie i zakończenie projektu. Wernisaż wystawy prac dzieci i młodzieży połączony z miniquizem wiedzy o Indiach.

7.11.2017, Arthol Galeria, wystawa czynna do 20 listopada

„Autoprezentacje” – wystawa fotograficzna Cykliczna prezentacja prac uczestników koła Foto MDK5, której opiekunem jest Agata Faszcza. Wychowankowie sami decydują o tematyce fotografii, a pod czujnym okiem swojej instruktorki szlifują swoje umiejętności techniczne.

9.11.2017, godz. 18.00, Arthol Galeria

„Dom nad Wisłą – Polska” – koncert pieśni patriotycznej poświęcony 99. rocznicy odzyskania niepodległości W programie pieśni patriotyczne w wykonaniu wychowanków sekcji wokalnych i instrumentalnych, wykonywanych wspólnie z widownią, a uczestnicy pracowni plastycznej wraz z wolontariuszami tworzyć będą w tym czasie biało-czerwone kotyliony.

9.11.2017, godz. 16.45

„Z przymrużeniem oka”

Zajęcia otwarte Teatru „Pół na pół”, ich rodziców oraz wszystkich zainteresowanych Uczestnicy w trakcie zajęć wezmą udział w grach i zabawach teatralnych związanych z ruchem, gestem i mimiką, sprawdzą swoje umiejętności w prostych scenkach i etiudach.

14, 15, 16 listopada 2017, godz. 9.00-12.00, Fordońska Piwnica Artmuza 5.

Rezerwacja: M. Litwin-Dyngosz, tel. 604 148 144

Koncert Muzycznej Sceny – „Co w Strasznym dworze straszy?”

W sposób dowcipny przedstawimy wybrane fragmenty opery „Straszny dwór” Stanisława Moniuszki.

18.11.2017, godz. 11.00, Arthol Galeria.

Wystawa dostępna dla zwiedzających do 5 grudnia.

„Otwarte Bramy” – międzynarodowy wernisaż wystawy Pomysł projektu „Otwarte Bramy” powstał podczas realizacji przedsięwzięcia „Detal, piękno niedostrzegane. Bydgoszcz w miniaturze”. Jest on kontynuacją współpracy międzynarodowej – Polski i Serbii – oraz między różnymi placówkami naszego miasta.

Hinduski bóg z głową słonia – Ganes

21.11.2017, Fordońska Piwnica Artmuza 5.

Wystawa czynna do 5 grudnia.

„Barwy świata – światłem malowane” – wystawa fotograficzna Coroczna wystawa uczniów Zespołu Szkół Chemicznych im. I. Łukasiewicza w Bydgoszczy. Przyjęła ona formę przeglądu prac biorących udział w szkolnym konkursie fotograficznym. Uczniowie mogą zaprezentować swoje dokonania na polu artystycznym. Różnorodność tematyki i formy wynika z otwartej formuły, jaką przyjęli organizatorzy konkursu.

25.11.2017, godz. 10.30, Arthol Galeria Sobotnie spotkanie integracyjno-rodzinne w ramach programu

„Akademia Zdrowia” Gościem wydarzenia będzie trener odżywiania, pani Izabela Pieczka, która w formie multimedialnej przedstawi zagadnienie odżywiania dzieci w wieku przedszkolnym oraz przeprowadzi ćwiczenia integracyjne przy muzyce.

28.11.2017, godz. 17.00, Arthol Galeria

„Radosne widoki na niepogodę” Wystawa sekcji „Sztuki 3D” i Plastycznego Koła Eksperymentalnego „Laboratorium” Magdaleny Mrozińskiej, prezentująca dorobek plastyczny obu grup. Na wystawie będzie można zobaczyć prace przestrzenne tworzone w różnych technikach.

Inf. Barbara Pszczółkowska

listopad 2017 |

| 61

Miejskie Centrum Kultury 3.11.2017, piątek, godz. 19.00, sala kinowo widowiskowa. Bilety: 30 zł, do nabycia w kasie MCK

Tribute To Andrzej Przybielski vol. 2 – premiera Koncertowa premiera drugiego z serii albumu poświęconego pamięci wybitnego bydgoskiego artysty.

Premiera tym bardziej szczególna, bo prezentująca wydawnictwo dwupłytowe CD/DVD. Znajdzie się w nim zapis koncertu inaugurującego spotkania szóstki trębaczy, którzy przyjechali do Bydgoszczy z całego kraju, aby oddać hołd Andrzejowi Przybielskiemu. Materiał zrealizowany w studiu nagrań Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy był na tyle obszerny, że w bieżącym roku niepublikowane dotychczas utwory ukażą się na płycie, będącej kontynuacją pierwszego wydawnictwa.

Wystąpią trębacze: Maciej Fortuna, Wojciech Jachna, Piotr Schmidt, Marcin Gawdzis, Maurycy Wójciński i Tomasz Kudyk. Towarzyszyć im będą wybitni instrumentaliści współpracujący przed laty z Przybielskim: gitarzysta Jakub Kujawa, kontrabasista Grzegorz Nadolny i perkusista Grzegorz Daroń.

Każdy, kto pojawi się na koncercie premierowym, otrzyma w prezencie pamiątkowy album Tribute To Andrzej Przybielski vol. 2.

4.11.2017, sobota, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Bilety w cenie: 35 zł (przedsprzedaż) / 45 zł (w dniu koncertu) do nabycia: Ticketpro.pl, sklep Muzyka (ul. Śniadeckich 50), kasa MCK

Muzyczne Smaki vol. 28: Dezerter / 1125 Dezerter to zespół punkrockowy, który powstał w Warszawie w maju 1981 r. Kolejne lata działalności przyniosły ważne płyty dla polskiej sceny niezależnej, Dezerter, fot. Maciej Olinkiewicz

m.in. „Blasfemię”, „Ile procent duszy?”, „Mam kły, mam pazury”, „Ziemia jest płaska”, „Nielegalny zabójca czasu”, „Prawo do bycia idiotą”, „Większy zjada mniejszego”. Zespół aktywnie koncertuje nie tylko kraju, ale również w wielu krajach Europy oraz w Stanach Zjednoczonych. Przez lata piosenki Dezertera ukazywały się na wielu składankach w Polsce i na świecie oraz trafiły na ścieżki dźwiękowe kilku filmów.

1125 – zespól powstał i do dziś funkcjonuje w Złotowie. Po 20 latach funkcjonowania czterech członków zespołu jest w składzie od samego początku, grając koncerty w kraju i wielu miejscach w Europie.

5.11.2017, niedziela, godz. 10.30, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp wolny. Zapisy: dagmara.wroblewska@mck-bydgoszcz.pl

Zatańcz ze mną, mamo, tato Warsztaty tańca uwspółcześnionego flamenco dla dzieci w wieku powyżej 5 lat i towarzyszących im dorosłych.

Prowadzenie: Dorota Dzięcioł – instruktor i tancerka.

5.11.2017, niedziela, godz. 17.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp wolny, wejściówki do odbioru w kasie MCK

Juntos – spektakl Juntos jest ukoronowaniem projektu Juntos – znaczy razem realizowanego przez Fundację Duende Flamenco, skierowanego do środowiska bydgoskich seniorów.

Ideą przedstawienia jest pokazanie historii kultury flamenco i jej istoty międzypokoleniowej. Do projektu zaprosiliśmy czołowych muzyków flamenco działających w Polsce.

Opracowanie muz.: Sławomir Dolata, scenariusz i reżyseria: Dorota Dzięcioł. Występują beneficjenci projektu Juntos – znaczy razem – roztańczeni i rozśpiewani seniorzy. Sławomir Dolata – gitara, Dawid Cholewiński – cajon, instr. perkusyjne, Marcin Pawlik – flet, saksofon, Roman Mendez – gitara basowa, śpiew, Dorota Dzięcioł – śpiew, taniec. Tancerki Akademii Tańca Duende: Daria Bręczewska-Kulesza, Małgorzata Bzdawka-Olejarczyk, Julia Hercka-Wiśniewska, Agnieszka Kruczkowska, Marzena Kułaga, Izabela Jaszowska, Kornelia Powalisz, Ewa Szuda, Maria Trzcińska, Dagmara Wróblewska, Katarzyna Ziętek-Fabisiak.

9.11.2017, czwartek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Bilety w cenie: 50 zł w przedsprzedaży / 60 zł w dzień koncertu. Do nabycia: Ticketpro. pl, sklep Muzyka (ul. Śniadeckich 50), kasa MCK

Muzyczne Smaki vol. 29: Luxtorpeda Luxtorpeda powstała w 2010 r. z inicjatywy Roberta Friedricha, gitarzysty i wokalisty znanego z takich formacji jak Acid Drinkers, Turbo, Flapjack, Arka Noego, 2Tm2,3 i KNŻ. Do współpracy muzyk zaprosił gitarzystę Roberta Drężka, basistę Krzysztofa Kmiecika, związanych wcześniej z Armią oraz z formacją 2Tm2,3 oraz perkusistę Tomasza Krzyżaniaka, znanego wcześniej z Turbo i Armii. W 2011 r. w trakcie nagrywania albumu 62 |

| listopad 2017

sceny muzycznej. W wersji koncertowej, jako Fisz Emade Tworzywo, występują w mocno poszerzonym składzie, wsparci znakomitymi muzykami.

11.11.2017, sobota, godz. 17.30, sala kinowo-widowiskowa, wstęp wolny

Listopadowa Lekcja Muzyki skład uzupełnił wokalista Przemysław Frencel, raper znany z hiphopowego duetu 52 Dębiec.

10.11.2017, piątek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Bilety w cenie: 70 zł do nabycia: Fanaberia (ul. Gdańska 13), kasa MCK, Bileterka.com

Fisz Emade Tworzywo Fisz Emade dotychczas wydali 10 płyt utrzymanych w stylistyce hiphopowej oraz, jak sami określają, okołohiphopowo-eklektycznej. Bracia słyną ze stałych eksperymentów muzycznych. Obecnie ich brzmienie wymyka się wszelkim ramom. Przejmujący głos i teksty Bartka oraz niebagatelne zdolności producenckie Piotra pozwoliły zespołowi dołączyć do czołówki polskiej

Listopadowa Lekcja Muzyki to połączenie koncertu Zespołu Pieśni i Tańca „Płomienie” z kolejną edycją Bydgoskiej Retro-Personifikacji. Tym razem bohaterami będą wykonawcy pieśni i piosenek historycznych, autorzy tekstów i kompozytorzy.

16.11.2017, godz. 17.00, barka „Lemara”. Zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl, cena: 30 zł

Koło gospodyń Miejskich: Las w słoiku Serdecznie zapraszamy do nauki sadzenia roślin i pielęgnacji ich w nietypowych warunkach, bo w słoikach.

Florystki z kwiaciarni Ananke nauczą Was, jak tworzyć zielony świat i w jaki sposób o niego dbać. Wszystkie materiały są w cenie.

Bydgoszcz, 28–30 listopada 2017

Pierwszy KULTUROPIS, czyli targi czasopism Debaty, dyskusje, rozmowy, panele tematyczne, warsztaty, wystawy…

28 listopada • godz. 18.00, wypożyczalnia Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy: otwarcie wystawy malarstwa Małgorzaty Suszczyńskiej, zatytułowanej Ona – Ja – Czas przemiany.

Ekspozycja obrazuje kobiecy sposób wyrażania uczuć, emocji, fantazji i przemian.

29 listopada • godz. 18.30, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy – kawiarnia Szpulka: otwarta debata dotycząca czasopiśmiennictwa w obszarze kultury z udziałem redakcji pism: „Bliza”, „Wakat”, „Miasteczko Poznań”, „Arterie”, „Nowy Bregart”, „Afront”, „Ha!art”, „Fabularie”. Prowadzenie: Filip Fierek. Debacie towarzyszyć będzie wystawa pism niezależnych ze zbiorów Jerzego Brukwickiego, zatytułowana: Zrobiły swoje – czasopisma kulturalne w latach 80.

30 listopada • godz. 11.30–13.00, Akademicka Przestrzeń Kulturalna Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy: forum dys-

kusyjne z udziałem zaproszonych redakcji i studentów Katedry Przemysłów Kreatywnych WSG. Prowadzenie: dr Natalia Mrozkowiak; • godz. 11.00–13.00 – Filia nr 5 (ul. Pomorska 80–86) Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr.

Witolda Bełzy w Bydgoszczy: Prasa codzienna może być niecodzienna – literacko-plastyczne warsztaty dla dzieci – kolaż gazetowy. Prowadzenie: Anna Wilczyńska-Kubiak, Marcin Karnowski; • godz. 14.00–15.30 – Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy – kawiarnia Szpulka: lunch kulturalny z udziałem zaproszonych redakcji czasopism i przedstawicieli mediów; • godz. 17.30 – Skrzynka na bajki (ul. Gdańska 22 – w podwórzu): „Fabulaski” – warsztaty dziennikarskie dla dzieci (od 9 lat), na których poznamy podstawowe tajniki pracy dziennikarskiej i dowiemy się, dlaczego nie każde czasopismo to gazeta. Prowadzenie: Agata Kozicka („Gazeta Pomorska”).

Wszystkie wydarzenia w ramach Kulturopisu mają charakter otwarty. listopad 2017 |

| 63

19.11.2017, godz. 7.25, Dworzec Główny

Kultura na świeżym vol. 60: Nad Notecią Listopad to miesiąc niezdecydowany, między zimą a jesienią. My też tacy będziemy i raz będziemy wędrować łąkami, a raz lasami. Spotkamy się o 7.25 na Dworcu Głównym, skąd pojedziemy pociągiem o 7.41 do Zielonczyna (koszt: 2,90 zł). Dalej przejdziemy wzdłuż torów w stronę Piły, by dojść do trzech znajdujących się w pobliżu rezerwatów. Przebijemy się na drugą stronę torowiska i powędrujemy do Głęboczka, gdzie skrywa się w leśnej głuszy piękne jeziorko. Skierujemy się stamtąd do Kanału Noteckiego, który zaprowadzi nas do Łochowa, skąd wrócimy do miasta autobusem linii 92. Do przejścia mamy około 22 km. Zakładany powrót między godz. 16 a 17. Przewodnik: Michał Gerszewski.

19.11.2017, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa. Bilety w cenie: 5 zł do nabycia w kasie MCK

strzeni lat wymykał się wszelkim konwenansom i stylistycznym szufladkom. Nowa płyta jest kontynuacją tej ścieżki, na której nie brakuje nowych wątków i zaskoczeń. Variete, dzięki znakomitym muzykom, swobodnie żongluje konwencjami, a jego unikatowe kompozycje zawierają dark-funky, trip-hop, cold wave, ale też dub, jazz i elektronikę. Niezmiennie osią twórczości Variete są poetyckie teksty autorstwa wokalisty grupy Grzegorza Kaźmierczaka, które tym razem kierują się w stronę ruchu, afirmacji życia, przekazując również szereg narzędzi i zaklęć, dzięki którym można osiągnąć stan prawdziwej wolności.

Album Nie wiem ukazał się 22 września. W nagraniach nowego albumu wziął udział saksofonista Kuba Więcek, objawienie polskiego jazzu i pierwszy po 28 latach debiutant wydany w prestiżowej serii „Polish Jazz”.

26.11.2017, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa, bilety: 15 zł ulgowy, 18 zł normalny

Małe Animocje: Hokus-pokus, Albercie Albertsonie, reż. Torill Kove (Norwegia, 2013, 72 min, 4+)

Bydgoski Teatr Lalek Buratino – Brzydkie Kaczątko

Albert marzy o posiadaniu psa, ale jego tata uważa, że jest na to zdecydowanie za wcześnie. Chłopiec jest przekonany, że do spełnienia marzenia można użyć magicznych sztuczek, w których świat wprowadza go zaprzyjaźniony iluzjonista. Okazuje się jednak, że to nie takie łatwe, jak by się mogło wydawać… Wspaniała przygodowa animacja dla najmłodszych oparta na bestsellerowej serii książek o Albercie Albertsonie autorstwa Gunilli Bergström.

Brzydkie Kaczątko zostało zrealizowane z zachowaniem realiów stworzonych przez Andersena. Opowiada wzruszającą historię małego łabędzia, który nim dorośnie i zmieni się w królewskiego ptaka, musi sprostać wielu upokorzeniom…

19.11.2017, niedziela, godz. 19.00, barka „Lemara”, wstęp: 10 zł

Harold – komedia improwizowana – Duet Improwizujący Dwie Siostry Duet tworzy spektakle komediowe na oczach widzów, ad hoc, bez scenariusza, inspirując się sugestiami publiczności. W swoich improwizacjach stawia na emocje i relacje między bohaterami. Dwie Siostry uwielbiają przenosić na scenę ludzkie przywary i śmieszności, które zauważają na co dzień. Stan tu i teraz, odkrywanie komizmu w zabawie sceną, całkowite oddanie się partnerowi i wspólne płynięcie w nieznane – to to, czego doświadczycie razem z nimi.

25.11.2017, sobota, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Bilety w cenie: 30 zł w przedsprzedaży / 40 zł w dzień koncertu. Do nabycia: Bileterka.com, kasa MCK

Premiery Płytowe: Variete – Nie wiem Prapremiera koncertowa płyty Nie wiem na festiwalu w Jarocinie w lipcu tego roku zelektryzowała fanów grupy Variete do tego stopnia, że tylko część z nich zdołała zmieścić się w ruinach kościoła św. Ducha. Zespół dowiódł, że tworzy jedyne w swoim rodzaju zespolenie hipnotycznej muzyki z poetyckimi tekstami wokalisty Grzegorza Kaźmierczaka.

Variete zadebiutowało w Jarocinie ponad 30 lat temu jako prekursor i flagowy przedstawiciel stylu cold wave. Dzięki nieustającej ewolucji, otwarciu na nowe trendy i artystycznej niezależności zespół na prze64 |

| listopad 2017

26.11.2017, niedziela, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa, bilety: 10 zł w przedsprzedaży / w dniu występu: 15 zł

Komedia improwizowana – Teatr Improwizowany wymyWammy W komedii improwizowanej nic dwa razy się nie zdarza, zaskoczenie goni zaskoczenie, rządzi wyobraźnia i czar wspólnego tworzenia na oczach widzów. Podczas spektaklu impro publiczność może stać się współtwórcą tego, co wydarzy się na scenie, tworząc ad hoc razem z improwizatorami sceny pełne barwnych postaci, przeróżnych emocji, abstrakcji, absurdu i humoru.

30.11.2017, godz. 17.00, barka „Lemara”. Zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl, cena: 20 zł

Koło Gospodyń Miejskich: Makrama By miło zakończyć, listopad postanowiłyśmy z Justyną Żywiecką zaprosić Was na zajęcia z makramy. To sztuka wiązania sznurków bez użycia igieł, drutów lub szydełka znana już w starożytności. Stosując ją można wyplatać wiele rzeczy, poczynając od kwietników, poprzez naszyjniki, makaty ścienne, kończąc na torebkach i plecakach. 30 listopada będziemy tkały makaty ścienne zawieszone na gałęzi.

Artystyczny Uniwersytet Trzeciego Wieku 7.11.2017, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa – wykład dr Marta Ipczyńska – Jak rozumieć dzieła sztuki współczesnej; koncert Chóru Agory Nestora pod dyrekcją dr. Orlina Bebenowa 28.11.2017, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa – wykład Wykład realizowany przez Akademię Muzyczną

Z dala od orkiestry, reż. Rafael Lewandowski Film opowiada historię Zygmunta Lubicz Zaleskiego (1882–1967) – poety, pisarza, tłumacza, krytyka literatury, sztuki, muzyki, doktora filozofii i literata. Zmuszony do emigracji z powodów politycznych, w 1914 roku rozpoczął ożywioną działalność jako wykładowca języka polskiego we Francji. Zapoczątkował wykłady, które stały się zalążkiem pierwszej polonistyki we Francji. Po wybuchu wojny zaangażował się w Polski Ruch Oporu we Francji, stanął na czele Polskiego Czerwonego Krzyża niosącego pomoc uchodźcom oraz został prezesem Towarzystwa Opieki nad Polakami. Aresztowany 19 marca 1943 przez Włochów i wydany Niemcom, po okrutnych przesłuchaniach zostaje wywieziony do obozu w Buchenwaldzie. Po wojnie i powrocie z obozu postanawia pozostać z rodziną we Francji, gdzie organizuje akcję pomocy dla polskiej młodzieży uniwersyteckiej znajdującej się na emigracji. Był bardzo czynnym literatem, wykładowcą uniwersyteckim, sekretarzem generalnym Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Działał na wielu płaszczyznach: społecznej, politycznej, naukowej, propagując kulturę i dobre stosunki polsko-francuskie. Zaleski przecierał szlaki na emigracji, pomagał polskim naukowcom, był żarliwym orędownikiem polskich spraw we Francji.

Beksińscy. Album wideofoniczny, reż. Marcin Borchardt Historia wybitnego polskiego malarza Zdzisława Beksińskiego i jego skomplikowanej relacji z synem Tomkiem, niezwykle popularnym dziennikarzem muzycznym, cierpiącym na depresję i podejmującym wielokrotnie próby samobójcze. Wstrząsający dokumentalny dramat rodzinny, precyzyjnie zrekonstruowany na podstawie prywatnych, nigdy wcześniej w takiej formie niepublikowanych, dźwiękowych, filmowych i fotograficznych materiałów z archiwum Beksińskich.

Scenariusz oparty na bestsellerowej biografii Magdaleny Grzebałkowskiej pt. Beksińscy. Portret podwójny.

Jestem Rosa, reż. Laís Bodanzky Rosa jest trzydziestoparolatką. Jej rodzice się rozwiedli. Mieszka z własną rodziną w centrum São Paulo.

Częste wyjazdy jej męża nie są specjalnie lukratywne, więc sama musi utrzymywać siebie i dwie córki. Zamiast skupić się na pisaniu sztuk, co jest jej powołaniem, zarabia na życie tworząc hasła reklamowe.

Rosa ma na głowie problemy w swoim związku, kłopoty z różnorakimi zleceniami, a także obowiązek zajmowania się chorowitym ojcem o artystycznej osobowości, domagającej się ciągle uwagi. Gdy podczas rodzinnego obiadu jej matka ujawnia pewną tajemnicę, uporządkowany dotąd świat Rosy wywraca się do góry nogami. Bohaterka rozpoczyna wewnętrzną wędrówkę, celem odkrycia własnej tożsamości. Czy przy okazji odnajdzie także w sobie silną, niezależną kobietę?

11–18 listopada 2017

Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych CAMERIMAGE jest największym i najbardziej znanym festiwalem poświęconym sztuce autorów zdjęć filmowych i znacznie przyczynia się do wzrostu prestiżu operatorów zdjęć filmowych wśród innych twórców X muzy. W wielu krajach zawód ten zaliczany był do technicznych. Dzięki festiwalowi zaczęto dostrzegać, że operator jest współtwórcą wizualnej strony filmu – jest artystą, podobnie jak reżyser i aktorzy. Formuła festiwalu, skupiająca uwagę na walorach obrazu filmowego i jego adekwatności do przesłania zawartego w fabule filmu, okazała się atrakcyjną alternatywą dla innych festiwali. Przyznawane nagrody są wyrazem uznania dla najznakomitszych dokonań w dziedzinie zdjęć filmowych i dają poczucie spełnienia ich autorom. CAMERIMAGE jest również forum nie tylko dla prezentacji, ale i dyskusji na temat przyszłości sztuki filmowej. Skupiając środowisko filmowców już utytułowanych i pomagając debiutantom oraz studentom, pozwala im odkrywać nowe obszary artystyczne. Poza Głównym Konkursem Festiwal obejmuje m.in. także Konkurs Etiud Studenckich, Konkurs Filmów Polskich, Konkurs Debiutów Filmowych, Konkurs Wideoklipów, pokazy specjalne, premiery, różnego rodzaju przeglądy kina i retrospektywy. Seminaria i warsztaty organizowane podczas festiwalu przyciągają zarówno zawodowych twórców, jak i studentów szkół filmowych z całego świata. Różnego rodzaju prezentacje nowoczesnego sprzętu filmowego i technologii stosowanych w produkcji i postprodukcji filmowej są również nieodłącznym i atrakcyjnym elementem festiwalu.

Wszystkie te aspekty sprawiają, że CAMERIMAGE jest również globalnym forum dla dyskusji, wymiany doświadczeń, wiedzy i pomysłów.

Szczegóły dotyczące tegorocznej edycji dostępne na stronie: camerimage.pl. listopad 2017 |

| 65

fot. Dariusz Gackowski

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 2.11.2017, czwartek, godz. 18.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Zaduszki jazzowe. Koncert tria jazzowego: Biskupski, Nadolny, Lemańczyk Większość repertuaru będą stanowić kompozycje artystów, którzy odeszli w tym roku do wiecznej orkiestry. Usłyszymy m.in. jazzowe adaptacje piosenek Zbigniewa Wodeckiego czy Wojciecha Młynarskiego oraz wielu innych artystów. Zespół tworzą muzycy, którzy współpracują ze sobą w różnych konfiguracjach. Częsta współpraca to zbliżone wyobrażenie muzycznego świata i niejednokrotnie przecinająca się droga artystyczna, która pozwala na doskonałe porozumienie na scenie. Muzyka zespołu to jazzowy mainstream poparty kompetencją i wirtuozerią wykonawców. To kompilacja praktyki i energii doświadczonych muzyków z wigorem i witalnością młodości.

Lidia Smentek jest profesorem nauk fizycznych, teoretykiem zajmującym się spektrokopią atomową w języku formalizmu mechaniki kwantowej i chemii kwantowej. Po 40 latach pracy w Instytucie Fizyki UMK w Toruniu przebywa na emeryturze.

Od 22 lat jest profesorem chemii na Vanderbilt University w Nashville, gdzie prowadzi zajęcia dla doktorantów i nadal pracuje naukowo. Opublikowała przeszło 100 artykułów naukowych i tyle samo popularnonaukowych i popularnych. Jest autorką dwóch książek i kilku rozdziałów w monografiach naukowych. Niniejsze opracowanie – książka historyczna – jest novum na liście jej dorobku.

11.11.2017, sobota, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Święto Niepodległości – wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych Przygotowanie pieśni i śpiewników: Anna Grzybek-Korzeniewska Prowadzenie: Krystyna Berndt

Grzegorz Nadolny, Piotr Biskupski, fot. Dariusz Gackowski

5.11.2017, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Spotkanie z prof. Lidią Smentek i promocja książki Zygmunt Moczyński – powrót do źródeł 66 |

| listopad 2017

12.11.2017, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 15 zł, ulgowy: 10 zł

Harmonium Duo – duet akordeonowy

Hubert Giziewski i Jędrzej Jarocki to jedni z najwybitniejszych akordeonistów w Polsce, specjalizujący się w klasycznej kameralistyce. Projekt tworzą transkrypcje utworów najwybitniejszych kompozytorów ostatnich dwóch stuleci w całkowicie nowatorskim ujęciu dwóch współczesnych akordeonów koncertowych. Dzieła te nabierają wyjątkowego wymiaru artystycznego dzięki niezwykłym możliwościom kolorystycznym, brzmieniowym i technicznym, jakie dają muzykom współczesne akordeony, co spotyka się z niezwykle entuzjastycznym przyjęciem publiczności w salach koncertowych na całym świecie. Kluczowym utworem programu jest pierwsza na świecie adaptacja jednej z najpiękniejszych i najsławniejszych kompozycji F. Schuberta, Fantazji f-moll D.940, w oryginale napisanej na dwa fortepiany.

19.11.2017, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy, opiekunowie: wstęp wolny, dzieci: 10 zł

Jesienne nastroje – poranek muzyczny z cyklu Akademia Dzieciom Prowadzące: dr Ewelina Boesche-Kopczyńska i mgr Honorata Glaza-Gulgowska, wykorzystują metodę aktywnego słuchania, polegającą na dodaniu do muzyki elementów ruchu, gry na instrumentach czy melorecytacji.

19.11.2017, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 15 zł, ulgowy: 10 zł

Akademia w Pałacu – Big Band AM w Bydgoszczy pod dyrekcją Michała Szlempo Michał Szlempo – urodził się w 1983 roku w Nysie. Jest absolwentem Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach w klasie fortepianu jazzowego Wojciecha Niedzieli. Ukończył również specjalność prowadzenie zespołów jazzowych i muzyki rozrywkowej na Akademii Muzycznej im. Feliksa No-

Michał Szlempo, fot. Dariusz Gackowski

wowiejskiego w Bydgoszczy, klasa fortepianu Bogdana Hołowni i Adama Żółkosia, klasa dyrygentury prof. Andrzeja Zubka. Jako pianista i aranżer brał udział w licznych koncertach w Polsce i za granicą. Z Zespołem 012 Acoustic Quartet zdobył I nagrodę podczas II Europejskich Integracji Muzycznych w Żyrardowie (2006), II nagrodę na I Student Jazz Festiwalu w Bydgoszczy (2009) oraz I nagrodę w konkursie na interpretacje kompozycji Fryderyka Chopina „A we mnie Chopin gra” z zespołem Kamila Abrahamowicz Quartet.

26.11.2017, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp: 15 zł, ulgowy: 10 zł

Krzysztof Dys Trio – koncert Krzysztof Dys (fortepian), Andrzej Święs (kontrabas) i Krzysztof Szmańda (perkusja).

Zespół tworzą przedstawiciele tzw. młodego pokolenia polskich jazzmanów, którzy współpracują ze sobą na różnych płaszczyznach już od kilkunastu lat. Jednocześnie ich muzyka generuje skrajne emocje, które zderzają się ze sobą w mózgu słuchacza, powodując nowe doznania i odblokowując obszary jeszcze nieodkryte.

Miles Davis, ojciec współczesnego jazzu, ukonstytuował w muzyce improwizowanej czynnik nieprzewidywalności, definiujący zarówno gatunek, jak i stylistykę jazzową. Dzięki wieloletniej znajomości trójki muzyków owa idea oddania się strumieniowi obiektywizmu stała się mottem sesji nagraniowej płyty Toys. listopad 2017 |

| 67

Galeria Wspólna do 10.11.2017

Artes Liberales – wystawa malarstwa Jana Szczepkowskiego 10.11.2017, godz. 19.00, ul. Batorego 1/3 – wernisaż (ekspozycja czynna do 8.12.2017)

Puste miejsca – wystawa Katarzyny Klich i Bogdana Wojtasiaka

zów, obiektów używam drewna, węgla, popiołu i ziemi.

Jednym z ważniejszych dla mnie problemów jest ciągły proces egzystencjalnego rozpadu, zniszczenia, przemiany zachodzącej w naturze.

Moje żywe formy są częścią natury, istnieją w niej w sposób rzeczywisty. Są tak nietrwałe jak gubiony naskórek.

Odnoszą się do przemienności i przemijania świata. W cyklu natury istnieje granica, za którą wszystko się rozpada, jednocześnie tworząc nową formę. Moment przeobrażania się żywej i martwej tkanki jest „zawiesiną”.

Czy da się uchwycić moment przeobrażania obrazu?

Sama granica jest zjawiskiem zmiennym, w nieustannym ruchu; by ją utrzymać, trzeba doświadczyć z dwóch stron, a więc nieustannie przekraczać. W swoich pracach nawiązuję do sentencji Jerzego Ludwińskiego, mówiącej, że obraz jest zdarzeniem w czasie i przestrzeni. Jego ostateczna forma tylko krótkim momentem w całym procesie i chwilę już po swoim powstaniu nie jest tym samym.

Katarzyna Klich

Bogdan Wojtasiak, obraz 30×20, 2017, płóto, olej

Katarzyna Klich – urodzona w 1976 w Gdyni. Studiowała na dwóch kierunkach – grafice i malarstwie – na ASP w Poznaniu, w latach 1996–2003. Obecnie pracuje w UAP na stanowisku adiunkta w XI Pracowni Rysunku prowadzonej przez profesora Bogdana Wojtasiaka.

W 2012 roku uzyskała stopień doktora w dziedzinie sztuki piękne na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. W 2012 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznał jej odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Zajmuje się nie tylko działalnością artystyczną, ale także organizacyjną i kuratorską.

Zajmuję się przede wszystkim malarstwem i rysunkiem, tworzeniem obiektów przestrzennych. Jednakże pojęcie „malarstwo” traktuję jako punkt wyjścia do strukturalnego aranżowania przestrzeni. Do budowania swoich obra68 |

| listopad 2017

Bogdan Wojtasiak – urodził się w 1952 w Drawsku Pomorskim. W latach 1972–1977 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, w pracowniach prof. M. Szmańdy, prof. S. Teisseyra, prof. Z. Bednarowicza i prof. J. Fliegera. W 1977 uzyskał dyplom w zakresie malarstwa u prof. St. Teisseyra. Od 1977 związany z poznańską PWSSP, potem ASP i wreszcie UAP; prowadzi działalność dydaktyczną w zakresie malarstwa i rysunku. Od 1984 jako adiunkt prowadził III Pracownię Rysunku dla I roku, wszystkich kierunków, a od 1991 prowadzi XI Pracownię Rysunku na Wydziale Malarstwa i Rysunku UAP dla studentów wszystkich lat i kierunków do dnia dzisiejszego; od 1996 do 1999 prodziekan wydziału Malarstwa, Grafiki, Rzeźby na ASP w Poznaniu; od 1999 do 2002 dziekan tegoż wydziału; od 2000 jako profesor tej uczelni. Swoje prace prezentował na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju, m.in. w: Bydgoszczy, Łodzi, Wrocławiu, Radomiu, Skokach k. Poznania, Kołobrzegu, Mosinie, Toruniu, Szczecinie, Warszawie i Poznaniu, i za granicą, m.in. w: Izraelu, Danii, na Słowacji, w Niemczech, Francji, Austrii, Zambii, Afryce Południowej. Bliskie jest mu zdanie wypowiedziane przez Picassa: „Malarz robi obrazy, ponieważ musi wyzwolić swe uczucia i swoją wizję”.

Malarstwo dla mnie stanowi instrument poznawania i doświadczania rzeczywistości. I to zarówno rzeczywistości codziennej, otaczającej mnie, jak i rzeczywistości możliwej, powołanej przez wyobraźnię. W mojej twórczości dotykam wszystkiego, co istnieje w wymiarze przestrzeni, w której się obracam, niekiedy nie koncentrując uwagi na „przeżywaniu”. Jest to dla mnie „dotykanie”, zwracanie uwagi na elementy świata, w którym żyję: fragment pejzażu, wnętrze, kartka koloru, liść, deska, prosta czynność, zdarzenie bądź fakt, sny, nostalgia i wszystko to, na co zwrócę uwagę w sposób szczególny i wszystko to, co jest w mojej wyobraźni.

Czas, który osadza się w pamięci, przestrzeń, dla której nie sposób arbitralnie wyznaczyć granic, ślad obecności – „białe tematy”, motyw przewodni wielu obrazów i rysunków. Biel jest polem zapomnienia i polem ekspresji. Jest naszą świadomością gotową na przyjęcie bodźców, ekranem dla wyobraźni. Ciszą zagrożoną „hałasem”.

Bogdan Wojtasiak

Kwartalnik „Fabularie” zaprasza na: Pierwszy

KULTUROPIS czyli targi czasopism

BYDGOSZCZ, 28–30 LISTOPADA 2017

K wa rta l n i k i / p ó ł ro c z n i k i / n i e r e g u l a r n i k i poświęcone szeroko rozumianej kulturze i różnym dziedzinom sztuki.

Z Bydgoszczy, Gdyni, Poznania, Krakowa, Łodzi, Warszawy, Mikołowa, Brzegu i nie tylko.

Papierowe i sieciowe.

Kto je czyta, dla kogo powstają, kto je tworzy? Dlaczego tak ważne jest, żeby były nie tylko mądre, ale i ładne?

Przyjedź do nas i wypowiedz się!

Więcej informacji na str. 63 tego numeru „BIK-u”.

O r ga n izato r zy:

Pa r t n e r zy: