BIK 9/2018 by Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

wrzesień 2018

nr 9 (497) ROK XLIV ISSN 1232-4450, INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

BIK: Bydgoski Informator Kulturalny

O filmie czytaj na s. 59 wrzesień 2018 |

BIK | 1

esienią zawsze zaczyna się szkoła, jak śpiewał pewien pan, którego nigdy nie darzyłam zbytnią estymą, niemniej jednak słowa te zapisały się dziwnym trafem w zbiorowej pamięci rodaków, w tym również i w mojej. Już trudno, są tam też w końcu melodie rodem z festiwalu w Opolu czy też fragmenty złych wierszy, jakich kazano nam się uczyć w szkołach na pamięć, i donikąd nie ma przed tym ucieczki. Mimo że wspomnianej wyżej szkoły również zbytnio nie lubiłam – i to na każdym etapie edukacji: wczesnoszkolnej czy też tzw. średniej (to nauczanie faktycznie było dość średnie, żeby nie powiedzieć: marne, i nadal się w tej kwestii nic nie zmienia, chyba że na gorsze), to i tak teraz, z szerokiej perspektywy czasu minionego, nieco zazdroszczę uczniom. Zazdroszczę im nie tylko nowych materiałów piśmienniczych (w ramach rekompensaty zakupiłam sobie ostatnio komplet pasiastych ołówków w dyskoncie), ale tego, że cała wiedza o świecie, człowieku i jego kulturowych wytworach, jaką tylko da się pomieścić w głowie w trakcie jednego, krótkiego przecież żywota, dopiero przed nimi. I wszystkie te zachwyty nowo odkrytymi nazwiskami reżyserów filmowych czy teatralnych, i wszystkie te, na skraju omdlenia, oszołomienia literacką klasyką i/lub awangardą. Co kto będzie lubił. Nie przeciągając już, chciałabym we wrześniu życzyć Państwu, żeby ten miesiąc był dla Was takim właśnie (nowym) początkiem: jesienią zawsze rusza z kopyta, rozleniwione letnią porą, życie kulturalne miasta i mam nadzieję, że każdy z nas w tej szerokiej karcie ze strawą duchową odnajdzie dla siebie coś olśniewającego. Zastępczyni Redaktora Naczelnego Redaktorka wydania

in s t y t u c je k ult ur y z a p ra s z ają : Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . 22

Pałac Młodzieży. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . 26

Bydgoskie Centrum Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Urząd Miasta Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

D.K. Orion BSM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Galeria Farbiarnia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Przeźrocza Festiwal Filmowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . 46 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . .48 Muzeum Fotografii w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Klub Arka BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . 52

Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . 53

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Tehofest – Święto Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Galeria Kantorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . 40

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . 57

Stowarzyszenie Artystyczne ELJAZZ. . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Kino Orzeł. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Kinoteatr „Adria”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . 60

14. Mózg Festival: Duchowość jest powszechna. . . . . . . . 42

II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna. . . . . 62

Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

2 | BIK | wrzesień 2018

s pi s t re ś c i

Від палеоліту до наших днів. Бидгоський окружний музей Natalia Szczerbińska

Kazimierz Karabasz (1930–2018). Urodzonego w Bydgoszczy reżysera wspomina filmowiec Marcin Sauter Zebrała Monika Grabarek

Özpetek naturalnie! Emilia Walczak

Człowiek błękit Szymon Idczak

Kopernik Szymon Andrzejewski

Dźwięki i słowa razy dwa Szymon Andrzejewski

Celebrować chwilę Ze Sławomirem Janickim rozmawia Monika Grabarek

Porucznik Altar na tropie Bartłomiej Siwiec

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego wczoraj i dziś Włodzimierz Sobecki

Bydgoski insynuator kulturalny (168) Zdzisław Pruss

Na okładce: budynek byłego Fotonu przy ul. Pięknej 13, fot. Dariusz Gackowski

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

BIK 9/2018 (497), Rok XLIV, nakład 2000 egz. dystrybucja: częściowo bezpłatny wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12, e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl zastępczyni redaktora naczelnego, redaktorka wydania: Emilia Walczak, emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Szymon Idczak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12, druk i oprawa: Polraster BIK w sieci: www.bik.bydgoszcz.pl, www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_ Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. Prenumerata jest realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803.

wrzesień 2018 |

BIK | 3

Від палеоліту до наших днів. Бидгоський окружний музей Якщо ви хочете вирушити на побачення з мистецтвом та історією водночас, не треба ходити далеко – вистачить піти до Бидгоського окружного музею імені Леона Вичулковського. Багаті музейні колекції допоможуть вам познайомитися з історією та культурою регіону та країни від палеоліту до наших днів. Кожен з відділів музею має свою неповторну атмосферу та настрій. Що особливо зручно, декілька корпусів музею розташовані недалеко один від одного на Виспі Млинській, тож ви завжди зможете відпочити від галасливого натовпу, сховатися від пекучого сонця влітку або від холоду чи опадів взимку у кондиціонованому музейному затишку. Найбільший та найвищий музейний об’єкт на Виспі – Галерея сучасного мистецтва, де на поціновувачів прекрасного чекає одна з найбільших колекцій творів польських художників. Експозиція, що представлена на трьох поверхах, являє собою 200 картин, фотограм, скульптур, об’єктів та інсталяцій, ретельно відібраних з фонду польських витворів мистецтва ХХ століття, котрий налічує майже 13 000 предметів та є одним з найбагатших зібрань сучасного мистецтва у Польщі. Але Бидгоський окружний музей – це не лише мистецтво. Про таємниці минулого, котрі приховує земля, можна довідатись на інтерактивних виставках у Археологічному музеї. На вас чекає неповторна колекція старовинних артефактів, у тому числі з епохи палеоліту. Завдяки цікавому устрою інтер’єру та численним реконструкціям там можна зануритись у атмосферу давно минулих століть. У Європейському центрі грошей можна ознайомитись з діяльністю бидгоського королівського монетного двору та процесом чеканки монет. На виставці варто побачити модель стилізованого монетного пресу та тривимірну презентацію знаменитої золотої монети 1621 року номіналом у сто дукатів, котра вважа4 | BIK | wrzesień 2018

ється однією з найгарніших монет за всю історію європейської нумізматики. Також у цьому корпусі виставлено “Бидгоський скарб” – багату археологічну знахідку, відкриту 2018 року в бидгоській катедрі. Якщо ж відвідати Спіхлєже над Брдою, можна вирушити у подорож “Від Старого Ринку до пляцу Вольносьці. Прогулянка вулицями міжвоєнної Бидгощі”. Інтерактивна виставка показує міжвоєнну, мультикультурну Бидгощ та історичний родовід міста. Також ця вистава є свого роду путівником, у якому зібрані найважливіші символи міста, елементи міської архітектури, цікаві місця, а також люди, їх щоденне життя та пам’ятки, що по них залишилися. У салонах Дому Леона Вичулковського можна побачити неповторну колекцію, присвячену патрону Бидгоського окружного музею, видатному польскому художнику-модерністу. Гості музею можуть відвідати живописну та графічну майстерні митця. Крім творів художника, у цьому відділенні музею можна побачити графічний прес, котрим користувався Леон Вичулковський, а також його мольберт, відомий також як “трамвай”, з палітрами та пензлями майстра. EXPLOSEUM – місце, історія якого здавна цікавить любителів історії та військової справи, а водночас наймолодший відділ Окружного музею. Майже двокілометровий маршрут екскурсії веде вглиб експозиції крізь систему надземних та підземних тунелів, що збереглася ще з часів Другої світової. Сама ж експозиція здивує різноманіттям історичних контекстів. Але це далеко не все, що приготував для вас Окружний музей. Безліч скарбів можна побачити лише на тимчасових тематичних виставках. Слідкуйте за анонсами! Більше інформації – на нашому сайті: www.muzeum.bydgoszcz.pl inf. Natalia Szczerbińska, przeł. Dmytro Kuc

po ż eg n a ni e

Kazimierz Karabasz (1930–2018) Urodzonego w Bydgoszczy reżysera wspomina filmowiec Marcin Sauter

Osobiście spotkałem się z Nim tylko raz, kiedy był gościem Bydgoskiej Kroniki Filmowej siedem, może osiem lat temu. Zajrzał do naszej pracowni, był tak miły i obejrzał nasze filmy, potem o nich rozmawialiśmy. Pamiętam, że jeden z nich podobał mu się i go chwalił. Był to obraz Co to jest czas Jarka Piskozuba. Jest trzech dokumentalistów, którzy są absolutnymi latarniami dla kogoś, kto robi filmy dokumentalne. To jest Kazimierz Karabasz, od którego wszystko się zaczęło – cała szkoła polskiego dokumentu. Po nim są jeszcze Krzysztof Kieślowski i Marcel Łoziński. Dla mnie to te trzy nazwiska mistrzów są najważniejsze. Filmy Karabasza zawsze są ze mną, mam je wdrukowane gdzieś z tyłu głowy i one właśnie towarzyszą mi w mojej pracy twórczej, kiedy robię filmy. Bo są to najwyższe standardy sztuki dokumentu. Kadry z tych obrazów, sposób montażu – każdy dokumentalista Jego dzieła zna pamięć. Muzykanci, Rok Franka W., Dzień bez słońca, Węzeł – mój ulubiony – to absolutna klasyka.

Zebrała Monika Grabarek

fot. Jarosław Piskozub

wrzesień 2018 |

BIK | 5

n a dwoje : k ino (6) Emilia Walczak

Özpetek naturalnie!

fot. Gianni Fiorito

„Róża jest różą jest różą jest różą” – właśnie ten pamiętny cytat z twórczości Gertrude Stein przyszedł mi do głowy po obejrzeniu najnowszego dzieła Ferzana Özpeteka, filmu Neapol spowity tajemnicą (2017), jaki w tym miesiącu będziecie Państwo mogli zobaczyć w naszym emcekowym kinie Orzeł. Özpetek jest Özpetekiem jest Özpetekiem jest Özpetekiem bowiem, wciąż, od czasów swych wczesnych filmów, jak choćby zaangażowane On, ona i on (2001), poprzez refleksyjne Saturno contro. Pod dobrą gwiazdą (2007), aż po zabawne Mine vaganti. O miłości i makaronach (2010), pozostając wiernym swojemu charakterystycznemu, ocierającemu się o groteskę, językowi filmowemu. Nawet twarz odtwórczyni głównej roli, Adriany, to jest Giovanny Mezzogiorno, dobrze znamy już przecież z Okien (2003) tego włoskiego reżysera o tureckich korzeniach. Krótko mówiąc, Özpetek ma swój rozpoznawalny na pierwszy rzut oka styl, i nawet jeśli porusza się w rejonach quasi-fantastycznych, tak jak w przypadku obrazu Magnifica Presenza (2012), to obznajomiony w jego dorobku widz od razu rozpozna: „toż to Ferzan Özpetek!”, i z radości klaśnie w dłonie. A więc – po pierwsze – jest to kino autorskie.

6 | BIK | wrzesień 2018

Właśnie, przedrostka „quasi-” użyłam wcześniej nie bez powodu. Neapol spowity tajemnicą, reklamowany przez dystrybutora jako thriller/ kryminał, również jest (to znów znamienne dla

n a dwoje : k ino (6) tego reżysera) takim raczej quasi-thrillerem czy też kryminałem à rebours. Nie idzie tu bowiem wcale o rozwiązanie zagadki (chociaż na końcu dowiadujemy się, kim był morderca, dlaczego zabił oraz kto pomagał mu tuszować zbrodnię), a o to, co dzieje się w głowie głównej bohaterki (zatem identycznie jak w Magnifica Presenza!). A więc – po drugie – jest to kino psychologiczne. W zasadzie trudno mi Państwu nakreślić, o czym w ogóle jest ten film, tak żeby nie spoilerować… Może powiem więc w ten sposób: ktoś ginie już w początkowych scenach filmu i ktoś z tego powodu później cierpi, osuwając się powoli w szaleństwo. Jest tu, nawet jeśli nie miłość, to na pewno wielka namiętność (początkowa scena „łóżkowa” z całą pewnością skierowana jest do widzów 18+). Jest i nagromadzenie metafor, i to tak spore, że cytowana na początku tego omówienia antysymbolistka Stein byłaby nim prawdziwie obruszona. Są też oczywiście bliskowschodnie akcenty na ścieżce dźwiękowej. A poza tym, jak to zwykle u Özpeteka bywa, jest tu kolorowo, niekonwencjonalnie i nonszalancko, a jednocześnie lekko, Szymon Idczak

Człowiek błękit

swobodnie i całkiem naturalnie; jedni nazwą to filmową sprezzaturą, inni dziwactwem, i pewnie każdy z nich będzie miał rację. Wszystko zależy od punktu widzenia. A więc – po trzecie – jest to kino artystyczne, jednakowoż pozbawione zbędnego artystowskiego zadęcia. Warto też dodać, że równoprawnym bohaterem filmu Neapol spowity tajemnicą uczynił oczywiście Özpetek również tytułowe miasto. Piszę „oczywiście”, ponieważ w tradycji kina włoskiego jest to proceder ciągnący się już od dziesiątek lat – żeby wspomnieć chociażby flagowy Rzym (1972) Federica Felliniego czy też szereg filmów Michelangela Antonioniego z jego rodzinną Ferrarą w tle. Przecież oskarżycielski monolog, jaki wygłasza ciotka Adriany, Adele (świetna Anna Buonaiuto), na tarasie swojego mieszkania, skierowany jest nie do kogo innego jak do Neapolu właśnie! No i trudno się temu dziwić – gdybyśmy mieli nad Wisłą tego typu miejsca, zapewne również kręcilibyśmy o nich filmy-hołdy. Póki co jednak publiczne pieniądze inwestuje się u nas w obrazy o Smoleńsku.

Na wstępie muszę przyznać się do pewnej widzowskiej ułomności. Otóż zawsze gdy podczas seansu ktoś tonie na ekranie, zaczyna brakować mi tchu. Muszę mieć tak od dziecka, bo pamiętam, jak dusiłem się, oglądając kultowy w owym czasie Słoneczny patrol. I nie był to bynajmniej dech zaparty na widok biegającej po plaży kadry ratowniczej. Kiedy w (każdym niemal) odcinku ktoś w wyniku przypadku, wypadku lub czynu karalnego wypadał daleko za bojkami za burtę, desperacko miotając się w ramionach bezwzględnego oceanu, ja dopiero po dłuższej chwili orientowałem się, że mogę swobodnie oddychać. Co ciekawe, gdy w filmie postać jest duszona, bądź zachłystuje się zbyt łapczywym kęsem w restauracji, ten mechanizm we mnie nie działa. Tylko jak ktoś tonie, to i ja na sucho przed ekranem walczę o życie. Dokument Człowiek delfin (reż. Lefteris Charitos) przyniósł mi zatem seans podwyższonego ryzyka. To historia Jacques’a Mayola, który nie bez powodu dorobił się tytułowego, iście superbohaterskiego przydomka. Można o nim powiedzieć, że czuł się jak ryba w wodzie… Najsłynniejszy nurek świata, człowiek, który jako pierwszy zszedł bez butli na głębokość 100 m. Sportretowany w kultowym Wielkim błękicie Luca Bessona. Playboy, filozof, ekscentryk, nieustannie przesuwający ustanowione przez siebie granice ludzkich możliwości. wrzesień 2018 |

BIK | 7

n a dwoje : k ino (6)

Człowiek delfin sprawnie łączy cechy dokumentu sportowego i biograficznego. Mamy na ekranie charakterystyczne dla tego pierwszego wprowadzenie w tajniki dyscypliny, dramaturgicznie zbudowane sekwencje zawodów i postać sportowego rywala. Nurkowanie zdaje się być jednym z bohaterów filmu. Biograficzna narracja ułożona jest chronologicznie, oparta na archiwaliach, spisanych wspomnieniach Mayola i wypowiedziach rodziny, przyjaciół, współpracowników. Stopniowo, coraz śmielej uchylają rąbka tajemnicy życia bohatera. Nie jestem pewien, czy kategorię spoilera powinno się używać w kontekście kina dokumentalnego. Tych, którzy uważają, że tak, proszę o zaprzestanie czytania owego tekstu do czasu własnego przyjrzenia się jego przedmiotowi. Nie mogę bowiem nieco nie zdradzić… Przyznam, że nie przepadam, kiedy w dokumencie bohater portretowany jest z fanowskiej pozycji. Ogranicza to mocno twórcom możliwość jego zgłębienia. Inna kwestia, czy może być inaczej w przypadku Jacques’a Mayola. Przy jego imponującej odwadze, wyglądzie klasycznego filmowego amanta i otaczającej bohatera rajskiej scenerii nietrudno o idolatrię. Wymowna jest tu Nagroda Publiczności na tegorocznym Docs Against Gravity. W Wielkim błękicie podejście do bohatera było podobne. Ale Człowiek delfin wpada w pułapkę również z innej przyczyny. Jacques Mayol okazuje się człowiekiem skrytym, pełnym tajemnic, pozwalającym się do siebie zbliżyć jedynie na bezpieczny, wyznaczony przez siebie dystans. I nie dotyczy to tylko kontaktów z dziennikarzami czy współpracownikami, ale i najbliższych przyjaciół i członków 8 | BIK | wrzesień 2018

rodziny. Finalnie okazuje się, że tak na prawdę nikt go dobrze nie znał. Mayol, pozornie ryba ławicowa, był samotnikiem. Są w filmie tropy przeżyć i traum, które z pewnością wpłynęły na problemy bohatera z depresją. Przez większość filmu wydaje się, że oglądamy film o pasji, spełnieniu, sukcesie, przynoszącym szczęście życiu w harmonii z naturą. Finał każe nam zrewidować to spojrzenie. W Człowieku delfinie prawdy o bohaterze najlepiej szukać między słowami/kadrami. Tym bardziej że jest to w dużej mierze poezja ekranu. Narratorem filmu jest Jean-Marc Barr, odtwórca roli Mayola w Wielkim błękicie. Czyta on zapiski nurka. Słyszymy zatem niejako głos zza grobu. Seans hipnotyzuje widza. Patrzenie na mokry przestwór oceanu wprawia w kontemplacyjny nastrój, potęgowany przez oszałamiające podwodne zdjęcia. Szczęśliwi ci, którzy mieli okazję obejrzeć 10-minutowy ekstrakt z filmu w technologii VR. Obejrzałem Człowieka delfina podczas bydgoskiej odsłony festiwalu Docs Against Gravity. Tegoroczna edycja obfitowała w biografie. Mam wrażenie, że Sophie Finnes w Grace Jones dużo bardziej zgłębiła bohaterkę. Z kolei Michał Waszyński po seansie Księcia i dybuka nadal pozostaje człowiekiem zagadką, jednak to samo w sobie stanowi sens tej opowieści. Lefteris Charitos poszerza nieco spojrzenie na Jacques’a Mayola, które znamy z Wielkiego błękitu i relacji medialnych. I choć czułem lekki niedosyt po spotkaniu z bohaterem, obraz oferuje wiele w zamian. I może nie jest to film, w którym zatonąłbym bez reszty, ale na pewno chętnie jeszcze raz się w nim zanurzę.

p r z e z r u d e ok u l a r y (38)

Kopernik

andrzejewski

Zastanawialiście się kiedyś Państwo? Nie chodzi o jakiś konkretny temat, tylko takie zastanawianie się raczej ogólne w podejściu do życia. Zasadniczo głównie zajmują się tym kobiety. Są od mężczyzn skomplikowane bardziej na takim poziomie, na jakim bardziej skomplikowany od dębowej gałęzi jest zegarek. Z barometrem. I sekstansem. Chociaż ten ostatni może się kojarzyć dwuznacznie. I dobrze, bo dwuznaczności na świecie nie brakuje, a trójznaczności oraz znaczności wielo- przybywa z każdą sekundą. Ale wracając – ja się kiedyś zastanawiałem. Nad wieloma rzeczami. Nad tym, czy znam jakiś inny utwór Alannah Myles niż ten, co go znają wszyscy. Nad tym, czy powinienem, czy nie powinienem, czy może zjeść to, a może tamto, czy wypada, czy wpadnie, czy lepiej iść, czy jechać, czy może w ogóle przestać się przemieszczać. Otacza nas takie mrowie informacji, że nie sposób się nie zastanawiać, jak one wpłyną na całą ich resztę i odwrotnie. I wspak. A jak człowiek się tak nad tym wszystkim zastanawia, to mózg zużywa nieprawdopodobne ilości energii i pochłania zapasy, których brakuje potem gdzie indziej. A to może doprowadzić do zapaści tego gdzie indziej i może zaistnieć konieczność przyjmowania doustnie albo wymóg spędzania długich godzin w pozycji półleżącej na kozetce u specjalisty. Albo szarlatana. Przebodźcowani jesteśmy przeogromnie. A skoro mój dziadek mawiał, że „jak coś jest do wszystkiego, to zazwyczaj jest do dupy”, to niech o zastanawianiu się będzie w miesiącu, co dziatwie sen spędza z powiek. Toczy się wokół wojna na prawdy i przekonania oraz toczy się dookoła Internet, w którym już od dawna pierdoły wzięły górę nad użytecznością. Ta stała się zjawiskiem w sieci marginalnym. Użyteczność jednostek i mas zapełniających hektarobajty przestrzeni wirtualnej swoimi opiniami, zdjęciami z miejsc, z talerzy oraz (oczywiście) zdjęciami kotów i psów jest wątpliwa i to mnie kiedyś też zastanawiało do stopnia takiego, że zacząłem ją badać. Temat zgłębiać i gryźć go coraz mocniej w nadziei dotarcia do sedna. Wynik? Ból głowy i lekkie objawy depresji spowodowane dostrzeżeniem tego sedna z oddali zaledwie, ale dostrzeżeniem jednak na tyle wyraźnym, żeby nie chcieć podchodzić bliżej. Ani na temat zgryzany dalej dyskutować. Odpuściłem więc i poszedłem na rower. Wynik? Kawa smakowała upojnie. Do-

tyk dłoni na dłoni przyniósł ulgę, a Kanał Bydgoski wypełniły młodziutkie jeszcze kokoszki wodne. A to piękny widok. Obleka nas zewsząd mnogość podjazdów, uszczypliwości i nurzamy się bądź (co bardziej prawdopodobne) jesteśmy celowo nurzani we wszechobecnej konieczności potwierdzania tego, że nie pustka nas wypełnia i nie szelest jeno zadrukowanej celulozy czy migoczących na ekranie kolejnych zer. Bateryjki, które współpracują, zaciekle uczestnicząc w procesie wzajemnej eliminacji. Wszystko po to, żeby być bliżej fiskalnego słońca i na dwa tygodnie dać się smagać temu prawdziwemu, będąc bezpiecznie usadowionym na barowym stołku all inclusive. Zastanawiające, jak to wszystko nawzajem się wyklucza, a jednak cały czas toczy do przodu. Parafrazując bydgoskiego artystę Grzegorza Pleszyńskiego, „jesteśmy niewolnikami cudzych iluzji i nie za bardzo wiemy, dlaczego pozwalamy na taki stan rzeczy”. Może jednak warto by się nad tym zastanowić? Od czasu jakiegoś moim ulubionym przysłowiem jest sentencja stwierdzająca, że (tłumaczenia i interpretacje są różne, więc dociekliwym radzę – nie zastanawiajcie się nad tym): „Jeśli wystarczająco długo posiedzisz na brzegu rzeki, to zobaczysz, jak z jej nurtem płyną ciała twoich wrogów”. Nie namawiam do wojny ani posiadania wrogów (z drugiej strony, pewnie każdy ich w jakimś tam sensie ma), ani do oczekiwania na trupy też nie namawiam. Namawiam jedynie do posiedzenia na brzegu rzeki wystarczająco długo. Jedyną sytuacją, z której nie ma wyjścia, jest ta po śmierci. Jednak wtedy to już w ogóle nie ma się czym martwić i nad czym zastanawiać. Nadzieja jest zawsze. Nie umiera ostatnia. Nigdy nie umiera, jeśli jest wsparta wysiłkiem i uporem. Podczas ostatnich upałów zastanawiałem się, jak człowiek obciążony ostrą alergią na słońce może funkcjonować przy takiej temperaturze i emisji znacznie sprawniej od innych. A tak było. Popylałem jak mały motorek, podczas gdy większość miała siłę tylko na to, by leżeć. Przecież jeszcze nie tak dawno mdlałem i byłem poparzony. I to nie kawą. Zastanawiające. W sukurs przy znalezieniu odpowiedzi przyszła rodzina. Nigdy nie przyszło mi do głowy, że mój układ immunologiczny od urodzenia skupiony był na jednym tylko zadaniu: zatrzymać słońce. Okazuje się, że po 44 latach ćwiczeń zatrzymał. Szymon Andrzejewski

wrzesień 2018 |

BIK | 9

re c e n z je p ł y t Szymon Andrzejewski

Dźwięki i słowa razy dwa Lato upalnie odchodzi już w niepamięć. Jak dla mnie całe szczęście. I wydawało się latem w Bydgoszczy, oczywiście mniej, ale się wydawało. I to dobrze, bo się dobrze wydało w związku z tym. Propozycje na wrzesień i nie tylko mam dla Państwa dwie: światotwórczą oraz światoopisową. Elektroniczną oraz analogową. Smaczności.

Soundcape Mirror – 49 Kilometers To The East (wyd. Przesada, czerwiec 2018)

„Soundscape Mirror to duet audiowizualny powstały z chęci… dobrych” – tak rozpoczyna się krótka notka opisująca działalność panów Freeze’a i Toma Skofa w serwisie bandcamp.com. I to pewnie prawda. Ale wiem, że trochę też nie, bo Soundscape Mirror to duet audiowizualny powstały z… przypadku. Przynajmniej jeśli chodzi o ich najnowsze dzieło. Przypadkowo (może jednak nie do końca) znajomy Krzysztofa Ostrowskiego (autora i współautora wielu projektów muzycznych, a niedawno całkiem opisywanego w „BIK-u” przy okazji wydania, wraz z Grzegorzem Pleszyńskim, albumu Trans Memoriam) to jemu właśnie powierzył pod opiekę syntezator modularny. Ostrowski jest ciekawski, a poza tym kiedy muzyk od elektroniki dostaje w ręce takie coś, to jakby wielbiciel pączków został nagle policjantem z filmu z lat 80. 10 | BIK | wrzesień 2018

Obsługa systemów modularnych do najłatwiejszych nie należy, ale prowadzi to do tego, że można eksperymentować z nimi na wszelkie możliwe sposoby. Eksperymenty doprowadziły do niemalże półtoragodzinnej próby przed koncertem i do jej zarejestrowania oraz (już znacznie później) do podjętej przez Freeze’a decyzji o wydaniu materiału w postaci ogarniętej płyty. Znalezienie wydawcy nie było jednak proste, tak jak nie jest proste to, co album zawiera. Rozmowa z kolegą przyniosła informację, że i tak już latający bardzo wysoko, jeśli chodzi o stylistykę, label Trzy Szóstki otwiera oddział córczany o przemiłej nazwie Przesada i okazało się, że 49 kilometrów na wschód to idealny materiał, żeby przesadzić go na grunt tego świeżego wydawcy. A materiał to jaki? Hmmm… Ktokolwiek słuchał kiedykolwiek czegokolwiek nagranego za pomocą systemów modularnych, wie, że ich najbardziej chyba dojmującą cechą charakterystyczną jest głębia przestrzeni dźwiękowej. Nie ma tu plastiku lat 90. i brzmień rodzaju „orkiestra hit”. I to Ostrowski wykorzystał do cna niemalże. Na dobrych słuchawkach (i tak polecam tego albumu słuchać – ze względu na niezwykłe 3D, unikatową wręcz scenę i sferyczność brzmienia) materiał ten brzmi niczym prezentacja ścieżki dźwiękowej do jakiegoś spektaklu przedstawiana w specjalnie do tego celu zbudowanej dźwiękowej kuli. Słuchacza otaczają zewsząd brzmienia niepokojące, ale pełne harmonii jednocześnie. Poczucie uczestnictwa w dziele teatralnym jest niesamowite szczególnie w utworze RBKI, który zaczyna się odgłosem toczącej się po stole monety (albo puszczanej w ruch kulki rulety). Ma się przez cały czas trwania tego albumu wrażenie, że gdzieś istnieje obraz do tego, czego słuchamy. Wrażenie, oczywiście, jak najbardziej prawidłowe, bo 49 Kilometers… to dzieło bipolarne i swoimi mistrzowskimi wizualizacjami opatrzył je Tom Skof, czyli Tomasz Roszczybiuk. Nie traci jednak niczego ze swej plastyczności ten album, kiedy odbiera się go tylko w wersji audio. Oniryczne pejzaże malowane przez Freeze’a pędzlem gałek i suwaków są sugestywne tak bardzo, że mózg i tak podsuwa nam pasują-

re c e n z je p ł y t ce do nich obrazy. Każdemu słuchaczowi pewnie inne. Kompozycyjnie materiał ten też jest bardzo przemyślany (mimo iż to, jak już pisałem, zapis tzw. „setki” nagranej na próbie). Opowieść prowadzi nas przez historię pełną lasów i budynków, grzybów i mchu. Dźwiękami miękkimi i jakby pluszowymi trochę. Zwieńczenie w postaci utworu RDGR to jakby spełnienie po dalekiej wędrówce. Pośladki czują miękkość trawy, a w głowie jeszcze buczy sobie wesoło przyjęty podczas wędrówki tlen. Miód. Ostrowski i Roszczybiuk. Soundscape Mirror. Piękna podróż. Piękny lot. 49 kilometrów na wschód. Do Chełmna. PS RBKI to Rybaki – taka dzielnica. RNDO to rondo – taki wytwór komunikacyjny. Resztę skrótów proszę rozszyfrować samodzielnie. Warto.

Wiesław „Marcyś” Marcysiak – The Best Of (wyd. ABB Super Music Production, czerwiec 2018)

„A ten mój świat sznurkiem powiązany, patykiem podparty kolebie się i kiwa…” – to (niecała) pierwsza strofa wyjęta z wiersza Mój Świat wyjętego z kolei z tomiku Czasoprzestrzenie, który towarzyszy dość nietypowemu albumowi z piosenką autorską. Poezją śpiewaną? Kompilacją bardowsko trubadurską? Nie wiem. Wiem natomiast, że po kilkukrotnym przesłuchaniu The Best Of Wiesława Marcysiaka nie wiedziałem dwóch rzeczy: co o tym albumie napisać, czego nie napisano już kilkaset razy o kilkuset takich płytach oraz dlaczego ten album tak mi się podoba. Potem w ogródku PRL-u spotkałem znajomego redaktora Wojcie-

cha Chudzińskiego (tego od kosmitów i wysysania trzody wszelakiej) i to on właśnie w swej mądrości podsunął mi odpowiedzi na moje niewiedzenie. Po kolei jednak. Kuriozalnym na początku wydał mi się pomysł, że artysta, który nie ma na koncie ani jednej płyty, wydaje tzw. „bestówkę”, czyli kompilację największych swoich przebojów. Potem jednak stwierdziłem, że to może taki żart, albo że może po prostu w świecie poetów śpiewających bardziej liczy się życie festiwalowe i występy, a nie dyskografia. Także kuriozum odeszło i pozostało już tylko włączenie płyty. Pierwsze przesłuchanie przynosi oczywisty wniosek, że bardowie raczej za kołnierz nie wylewają, bo motyw przewodni filozoficznych rozważań wypłynął (nomen omen) dość szybko. No ale takie to już życie wędrowca z gitarą, że dużo w nim „wódy, bab i grzechu”. Tak przynajmniej słyszałem. Całość przeleciała szybko i bezboleśnie, choć utworów tu państwo znajdziecie aż siedemnaście. I to, że to było szybko właśnie, to zazwyczaj nie jest dobry objaw. Gdyż nic nie wstrzymuje uwagi. Nic nie zastanawia. Dzień był młody, więc „repeat” wcisnąwszy, zanurzyłem się w teksty Marcysiaka ponownie – tym razem starając się wypatrzyć elementy, które mnie porwą i wciągną, i przemaglują. Bez rezultatu. I bez tego rezultatu za razem trzecim i piątym. Opatrzony konfuzją wyszedłem na miasto, by spacerem sobie pomóc. Co jest z tą płytą nie tak? Przecież wszystko „siedzi”. Muzyka jak to muzyka na takich albumach – jest. Teksty tu są najważniejsze i interpretacja, i głos. Głos Marcyś ma liryczny, lekko zachrypnięty (może to przez motyw przewodni), a interpretacyjnie wszystko znajduje się na swoim miejscu. Teksty zaś jakbym ja napisał. Proste. Pozbawione zbędnych czasami, a czasami wymęczonych wręcz metafor. A jednak piękne. Tylko że przelatują. Dlaczego? Dlaczego? O, Wojtek. Cześć. Zagwozdkę mam, bo muszę recenzję napisać, a nie wiem jak. Bard taki jest – nazywa się Marcysiak. Marcysiak? Aaa, tak. Oldskulowiec. Prawdziwa stara szkoła. O ja głupi. „Spotkałem życie na schodach drewnianych w smrodzie kapusty i ziemniaków gotowanych” – śpiewa Marcyś, tym razem w piosence zatytułowanej Mój Świat. Ja też. I może dlatego ta płyta mi na początku przeleciała. Bo jest o mnie. A siebie się przecież słucha najrzadziej. Wiesław „Marcyś” Marcysiak. The Best Of mnie. Choć raczej nie. Choć raczej odwrotnie. Stara szkoła. Dobra szkoła. wrzesień 2018 |

BIK | 11

14 t h Mó z g Fe s t ival

Celebrować chwilę

Ze Sławomirem Janickim rozmawia Monika Grabarek.

Popraw mnie, proszę, jeśli się mylę: Mózg Festival, odkąd pamiętam, zawsze odbywał się bardzo późną jesienią, a od jakiegoś czasu startuje już we wrześniu. Właściwie dlaczego? Co wnosi do festiwalu takie rozciągnięcie w czasie? Na pomysł, aby festiwal ciągnął się przez siedem tygodni zamiast trzech, czterech dni, wpadliśmy w zeszłym roku. Chodzi o czas, o spowolnienie dzia-

brzmi: „Duchowość jest powszechna”. Zajmować się będziemy zatem duchowością i na tym etapie nie będę wygłaszał żadnych konkluzji, które, mam nadzieję, pojawią się w trakcie trwania festiwalu.

łań, o rodzaj kontemplacji, o danie możliwości na spokojny odbiór tego, co proponuje festiwal. Mózg Festival nie ma ściśle określonych gatunków sztuki, którymi się zajmuje, ale jego program ułożony jest w pewną szczegółowo zbudowaną całość. Chodzi o to, aby przez wiele dostępnych obecnie środków wyrazu artystycznego odnieść się do założeń ogólnych festiwalu oraz zaproponowanego w tym roku hasła festiwalu. Jest dużo czasu na obcowanie ze sztuką, jest dużo czasu na bycie z nią i ze sobą po koncercie, po filmie, po performance art. Jest czas, żeby o tym rozmawiać, jeśli zachodzi taka potrzeba. Celebrowanie chwili zamiast pośpiechu. Od 2016 roku Mózg Festival zajmuje się w sposób szczególny pewną tematyką, w każdym roku wskazując hasło odnoszące się do zagadnień dotyczących ludzkiej egzystencji. „Make Art Not War”, „Come Down To Earth” to hasła omawiane w dwóch poprzednich latach. W tym roku hasło

cji znacznie ogranicza krąg odbiorców. Dlaczego zatem to robisz? I to od tylu lat niezłomnie? Robisz festiwal, jakiego, Twoim zdaniem, Bydgoszczy brakuje, na jaki sam zawsze czekałeś? Szczęśliwie nie robię niczego na niczyje zamówienie. Od lat robię to, w co głęboko wierzę. Każdy festiwal, a także inne realizowane mózgowe projekty, traktuję jako rodzaj dzieła, kompozycji, której kolejne części wykonywane są przez lata. Mówisz, że to, co przygotowuję i przedstawiam publiczności, jest trudne w odbiorze – niekoniecznie tak musi być. Ja siedzę w tym bardzo głęboko, sam jestem też aktywny jako muzyk na scenie, więc mam z pewnością widzenie inne niż przeciętny słuchacz, niemniej myślę, że w wielu przypadkach demonizuje się skomplikowaność sztuki prezentowanej na mózgowych festiwalach. Myślę, że są dwie sprawy, które mogą wywoływać takie wrażenie i w efekcie odstraszać

12 | BIK | wrzesień 2018

Obszary, w których porusza się festiwal: sztuki wizualne, współczesna muzyka improwizowana, są trudne albo raczej bardzo trudne. To z defini-

14 t h Mó z g Fe s t ival pewnych ludzi od uczestnictwa w omawianych wydarzeniach: pierwsza to strach przed czymś nowym, niezrozumiałym, a druga to zwyczajne lenistwo, niechęć do wykonania wysiłku intelektualnego. Taki mamy czas: „specjaliści” dbają o nasze umysły, żeby zająć je w pełni tym, co dla nich jest korzystne. Bez ref leksji przyjmujemy codziennie tysiące informacji i nie mamy już nawet czasu i siły zająć się tym, co najważniejsze – nami samymi. To, do czego namawiam nieustannie w prowadzonych przez Mózg działaniach, to podjęcie wysiłku intelektualnego. Obcowanie ze sztuką wymagającą myślenia uczy codziennego kreatywnego życia. Można wręcz powiedzieć, że uczy samo-

dzo mnie ta uwaga ucieszyła i utwierdziła w sensie podejmowanych przeze mnie i ludzi, z którymi pracuję, działań. Kończąc zatem sprawę kręgu odbiorców – festiwal i inne działania mózgowe są dla ludzi, którzy pragną się rozwijać, a takich nigdy nie zabraknie. Zawsze jednak pozostaniemy w mniejszości.

dzielności, umiejętności rozumienia, co się wokół nas dzieje. Co do wąskiego kręgu odbiorców, to moje widzenie tego jest następujące: to, co proponujemy, nie jest dla mas, nigdy nie będzie i tak jest dobrze. To nie masy dokonują zmian czy progresu, tym zawsze zajmują się jednostki lub małe społeczności. Ostatnio był u nas po raz kolejny Fred Frith – jeden z weteranów światowej sceny muzyki improwizowanej, wykładowca na czterech uczelniach w różnych częściach świata i bardzo aktywny muzyk. Siedzieliśmy przed jego i naszym wspólnym koncertem przed Mózgiem, kiedy zbierała się publiczność, i powiedział mi rzecz niebywale ważną: że w większości miejsc, gdzie grywa od dziesięcioleci, publiczność zestarzała się wraz z nim, a tu, w Mózgu, widzi, że w ponad 150-osobowej publiczności są cztery pokolenia odbiorców, z czego 50% stanowią ludzie młodzi, i że jest to niewątpliwy sukces. Bar-

ligijnością. Piątki i soboty to koncerty i inne działania audiowizualne. Pomysłodawcą hasła festiwalu jest znany doskonale bydgoskiej publiczności malarz i poeta Krzysztof Gruse, który rozpocznie festiwal wraz z Leszkiem Przyjemskim, również artystą bydgoskim, żyjącym na emigracji, działaniami w parku im. Kazimierza Wielkiego. Następnie Przyjemski wykona performance przed Mózgiem, po czym wszyscy udadzą się do MCK, gdzie nastąpi oficjalne, symboliczne otwarcie festiwalu. Dokona się ono poprzez performance Duchowość jest powszechna w wykonaniu Krzysztofa Grusego i mojej osoby. Performance ów przeobrazi się w koncert około 30-osobowej orkiestry ze Szwajcarii o nazwie The Insub Meta Orchestra. Dalsze działania, z udziałem Grusego i Przyjemskiego, będą miały miejsce w Mózgu, gdzie odbędzie się w nocy instalacja dźwiękowa, również pod nazwą Duchowość jest powszechna.

Co się wydarzy w tym roku? Spotkamy znajome twarze, jak co roku? Jak program będzie korespondował z aktualnym stanem świata? Festiwal potrwa siedem tygodni, każdy tydzień to trzy dni wydarzeń: czwartki to filmy, wszystkie traktujące o rozumianej na różne sposoby duchowości, której nie należy mylić w żadnym razie z re-

wrzesień 2018 |

BIK | 13

14 t h Mó z g Fe s t ival Na program festiwalu jak zwykle składają się zarówno artyści lokalni, jak zagraniczni. Dbam o to, aby zawsze swoje miejsce mieli na festiwalu artyści ściśle związani z Bydgoszczą, a obok nich wybieram najciekawsze postaci sceny polskiej i międzynarodowej. Zrezygnowałem z zapewniania podczas festiwalu tzw. wielkich gwiazd, co nie oznacza, że nie ma ich wcale; nie są już od kilku lat bazą do tworzenia programu. W pewnym momencie zobaczyłem jasno, że jest na świecie znacząca liczba artystów, którzy tworzą na najwyższym światowym poziomie, a nie są i nie pretendują do bycia tzw. gwiazdą; ci właśnie artyści interesują mnie najbardziej podczas tworzenia programu. Zależy mi, aby Mózg Festival pokazywał wybitne

wobec tylu zmiennych – terminów, miejsc, publiczności, artystów? Główny atut tego festiwalu, a jednocześnie cecha łączącą wszystkie edycje, to to, że festiwal ten nie jest nastawiony na żaden konkretny rodzaj muzyki czy rodzaj ekspresji artystycznej. Nie jest to festiwal jazzowy, rockowy, reggae czy muzyki eksperymentalnej, nie jest to festiwal performance’u ani festiwal filmowy, a zawierać może wszystkie te formy wyrazu. Ten fakt z pewnością stanowi trudność dotarcia do pewnej konkretnej grupy odbiorców, którzy doskonale wiedzą, czego chcą, i trudno ich namówić, żeby otworzyli swoją wrażliwość na inny rodzaj wypowiedzi artystycznej. Nic jednak na to nie poradzę.

indywidualności świata sztuki współczesnej, aby publiczność miała również możliwość zobaczenia rodzimych twórców w kontekście artystów zagranicznych. Jednym z celów festiwalu są również spotkania środowiskowe. Niezwykle ważne dla lokalnych środowisk twórczych są stały kontakt i nawiązywanie współpracy z artystami zagranicznymi, czego efektem są wspólne projekty realizowane zarówno w Bydgoszczy, jak i w innych krajach. W jaki sposób artyści odnoszą się do zadanego tematu festiwalu, zależy oczywiście w największym stopniu od nich samych. Staram się naprowadzać na tor omawianych zagadnień, ale oczywiście niczego nie mogę narzucać. Nie chodzi tu jednak o banalne, proste odniesienia, często zauważalne obecnie na przykład we współczesnym teatrze.

Chcąc traktować swoją pracę poważnie i chcąc traktować odbiorców festiwalu z szacunkiem, nie mogę ograniczać się do jakiejś wąskiej formy wypowiedzi, skoro sam wiem i mocno w to wierzę, że wolna sztuka musi się przenikać, wolna i prawdziwa sztuka nie może się ograniczać do jakiegoś stylu czy formy wypowiedzi. Na koniec – wstęp na wszystkie wydarzenia festiwalowe jest bezpłatny, ale trzeba zgłosić się mailowo pod adresem: office@mozg.art.pl, aby uzyskać bezpłatne zaproszenie drogą elektroniczną. Warto też, jak sądzę, wspomnieć, że Mózg Festival, jako jeden z niewielu festiwali w Polsce, odbywa się w dwóch miastach. W dniach 21–24 listopada 14th Mózg Festival odbywać się będzie w Warszawie. Temat festiwalu jest ten sam, ale program zupełnie inny. Zapraszam do zapoznania się z programem obu festiwali na stronie www.festiwal.mozg.pl.

Co Twoim zdaniem jest nadal wspólnym mianownikiem dotychczasowych edycji festiwalu 14 | BIK | wrzesień 2018

z ug zwa ng (62)

siwiec Porucznik Altar na tropie Niedawno na znanym portalu aukcyjnym do wyszukiwarki wpisałem nazwisko Tadeusz Żołnierowicz. Pan ten przez prawie 30 lat (zmarł w 1982 roku) był jednym z najbardziej rozpoznawalnych bydgoskich dziennikarzy, związanych z „Gazetą Pomorską” i „Dziennikiem Wieczornym”; dodatkowo pisał też kryminały. Właśnie ich poszukuję, tych wydanych w słynnej peerelowskiej serii „Ewa wzywa 07”. Tymczasem wyskakują mi jakieś nieznane tytuły książek wydanych przez warszawskie wydawnictwo Wielki Sen w 2017 roku. Początkowo nie mogę w to uwierzyć, sięgam po telefon, dzwonię do syna Tadeusza, a mojego drogiego, szachowego druha, Krzysztofa, który potwierdza to, co już wiem – że ojciec wydał w Polsce Ludowej cztery książki, trzy w serii „Ewa wzywa 07” (Cios za ciosem, Pająk rozpina sieć, Od zmroku do zmroku) i jeszcze jedną w serii „Labirynt” (Ktoś musi umrzeć). On też nie może uwierzyć, że wyszły jakieś nowe książki, przynajmniej nikt mu o tym nie powiedział. Na stronie wydawcy czytam, że pomysł na wydawanie „Serii z warszawą” (w istocie każda książka z tej nowej serii opatrzona jest takim charakterystycznym znaczkiem; któż to dzisiaj pamięta, że milicjanci jeździli „garbatymi” warszawami?) zrodził się na spotkaniach Klubu Miłośników Polskiej Powieści Milicyjnej MOrd i że dotąd wydano już 103 pozycje, w tym trzy książki bydgoskiego pisarza. Po paru dniach otrzymuję egzemplarz książki, właśnie wolumin numer 103, w którym zawarto dwa opowiadania Żołnierowicza: Złoty listek i Krótko po północy. Z noty redakcyjnej dowiaduję się, że powyższe kryminały były drukowane w odcinkach na łamach „Dziennika Wieczornego”. Złoty listek w 1974 roku, a Krótko po północy w 1972. Zacna to inicjatywa i bardzo ułatwia czytelnikom życie. Nic nie wiedziałem o istnieniu tych opowiadań, a nawet gdybym wiedział, to przewertowanie w bibliotece kilkudziesięciu gazet nie należy już do moich ulubionych zadań. A tu proszę, książka jest, i to całkiem porządnie wydana. Cóż, trzeba przeczytać. Zaczynam od Złotego listka.

Porucznik Altar i kapitan Sieniuć to osoby, które pojawiają się w poprzednich książkach Żołnierowicza, jeszcze w tych wydanych w latach 70. zeszłego stulecia. Opowiadanie jest utkane z takich krótkich slajdów. Na plan pierwszy przebija się zagadka podwójnego morderstwa i porucznik Altar, jako główny śledczy, ale jeszcze ważniejsi dla atrakcyjności narracji są bohaterowie epizodyczni: kelner, listonosz, mechanik samochodowy, handlarz, dozorczyni, barman, emeryt, kierowca autobusu, bufetowa; konsumenci wódki i śledzia z małych lokali gastronomicznych spowitych chmurami nikotynowego dymu. To oni tak naprawdę tworzą jej klimat. Zwykli, ciężko pracujący ludzie, uchwyceni podczas rutynowych czynności albo już po pracy, gdy często wprowadzają się w stan alkoholowego upojenia. Żołnierowicz miał niewątpliwie talent do przelewania na papier tego, co zobaczył i usłyszał. Potrafił bardzo udanie uchwycić puls ulicy. Oszczędny opis często i tak ustępuje miejsca dialogowi. Ale wracając do zbrodni: najpierw zamordowana zostaje kobieta, a potem odnaleziono ciało męża. Być może nie o to autorowi chodziło, ale na plan pierwszy wysuwa się społeczne tło mordu. Ofiary zbrodni to ludzie zamożni; mąż prowadzi zakład samochodowy, forsy mieli – jak powie narrator – jak lodu. Nie byli jednak zgodnym małżeństwem, często dochodziło pomiędzy nimi do awantur. Tego feralnego dnia, gdy doszło do zbrodni, państwo Kowalscy również skakali sobie do oczu. Już w trakcie śledztwa okazało się, że Elwira Kowalska miała kochanka, który – może zabrzmi to trochę banalnie – był kolegą jej męża. Liczę, że Państwo również zechcą zapoznać się z twórczością, obecnie trochę zapomnianego, bydgoskiego pisarza, Tadeusza Żołnierowicza, zwłaszcza że od wielu lat jest moda na kryminał milicyjny, a twórczość urodzonego w Wilnie dziennikarza idealnie się w tę modę wpisuje. I tak zmagając się z falą lipcowych upałów, poddałem się innej, całkiem przyjemnej fali, a nawet pewnej modzie. Ale kto zabił, i tak nie powiem… Bartłomiej Siwiec

wrzesień 2018 |

BIK | 15

Rok Bydgo s k i ego D z i e d z i c t wa P r z e mys ł owego

Włodzimierz Sobecki

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego wczoraj i dziś 14 czerwca 1848 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu budowy pierwszego odcinka Pruskiej Kolei Wschodniej, łączącego Krzyż z Bydgoszczą. Jego realizacja trwała od 26 kwietnia 1848 do maja 1851, a 26 lipca 1851 roku w Bydgoszczy został on otwarty przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Jednocześnie z budową linii, naprzeciw pierwszego dworca stacji Bydgoszcz Główna, powstały warsztaty naprawcze. Podobnie jak budynek stacyjny, warsztaty wzniesiono na gruntach folwarku Bocianowo, który włączono w granice miasta 1 listopada 1851 roku. O ich lokalizacji w tym mieście zadecydowało położenie Bydgoszczy, która leżała pośrodku linii kolejowej z Berlina do Królewca. Tutaj również ulokowano Królewską Dyrekcję Kolei Wschodniej. W 1851 zakłady uruchomiono jako Ostbahn-Werkstatt Bromberg i początkowo była to parowozownia z warsztatem i kuźnią, a już w lipcu zatrudniono 21 osób. Każdej doby naprawiano 3–4 parowozy oraz od 8 do 10 wagonów. Rozbudowa i przebudowa warsztatów naprawczych Kolei Wschodniej trwała cały czas do końca XIX wieku. Zbudowano nową kuźnię, warzelnię pokostu, nową halę naprawy parowozów, przebudowie uległy pomieszczenia lakierni, blacharni, kuźni miedzianej, a także warsztatów: napraw16 | BIK | wrzesień 2018

czego tendrów i budowy zwrotnic. W roku 1867 zbudowano przebiegający pod torami tunel od warsztatów do dzisiejszej ulicy Zygmunta Augusta. Pod koniec XIX wieku bydgoskie Warsztaty były największym zakładem na ziemiach wschodnich zaboru pruskiego. Na przełomie XIX i XX wieku (pod nazwą Königliche Eisenbahn-Hauptwerkstatt Bromberg – Królewski Główny Warsztat Kolejowy w Bydgoszczy) zatrudniały ok. 1500 pracowników, jednocześnie kształcąc nową kadrę. Warsztat w miarę rozwoju zwiększał swój obszar – na początku XX wieku zajmował już ok. 17 hektarów.

W okresie międzywojennym 20 stycznia 1920 roku, w czasie powrotu Bydgoszczy do macierzy, warsztaty zostały przejęte przez Dyrekcję Okręgowej Kolei Państwowej w Gdańsku i przemianowano je na PKP Warsztaty Główne I klasy. W 1937 opracowano projekt przebudowy głównej hali w celu napraw głównych najdłuższych wówczas na PKP parowozów – była to jedyna taka hala napraw w Polsce. Oto jedna przy drugiej posłuszne robotnikowi obrabiarki. […] Z dartej stali sypią się iskry, lecz znikają w szerokiej paszczy rury, wchłaniane do wnętrza

Rok Bydgo s k i ego D z i e d z i c t wa P r z e mys ł owego maszyny przez wentylator […] Hala fabryczna robi takie wrażenie, że nie powstydziłaby się jej najlepsza gospodyni. Ściany pobielone, posadzka bez śmieci. Wszędzie hydranty, wiadra do wody na wypadek pożaru. Robotnik przychodzący do pracy zdejmuje blaszkę i staje się sam numerem, częścią składową olbrzymiej machiny, uregulowanej z dokładnością zegara – to obraz bydgoskich warsztatów kolejowych z 1938 roku. Opisał je Józef Kołodziejczyk w serii artykułów Miasto maszyn w „Dzienniku Bydgoskim”.

Okupacja i lata powojenne W 1939 roku warsztaty, po ich przejęciu przez administrację niemiecką, otrzymały nazwę Reichsbahnausbesserungswerk Bromberg, podlegając dyrekcji berlińskiej. Produkcja nie różniła się niczym od międzywojennej, z wyjątkiem zwiększonej liczby napraw taboru przeznaczonego na front wschodni. Zakłady nie poniosły większych strat materialnych podczas działań wojennych związanych z wyzwalaniem miasta. Polscy robotnicy poprzez działania sabotażowe uniemożliwili odjazd do Rzeszy transportów ze zdemontowanymi maszynami i urządzeniami produkcyjnymi oraz uratowali przed wysadzeniem mostów kolejowych, a przede wszystkim mostu Królowej Jadwigi.

W okresie PRL-u i później Podobnie jak w okresach wcześniejszych, ZNTK należały do największych pracodawców w Bydgoszczy. 28 listopada 1981 roku poświęcono sztandar Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”, która odgrywała dużą rolę w regionie. Związek ten liczył kilka tysięcy członków, a w jego skład wchodziło również kierownictwo zakładu. Komisja brała udział w akcjach ogólnokrajowych, tzw. przestojach, organizowanych przez „Solidarność”. W 1981 zakładowy Dom Kultury odwiedził przewodniczący „Solidarności” Lech Wałęsa. 13 grudnia 1981, po wprowadzeniu stanu wojennego, członków Zarządu internowano, a milicja i Służba Bezpieczeństwa skonfiskowały całe mienie Komisji Zakładowej NSZZ. Przedstawiciel Komisji Zakładowej w Zarządzie Regionu został zmuszony do emigracji z Polski. W 1982 roku zakład, podobnie jak inne ZNTK w kraju, został wcielony w struktury PKP w celu ich zmilitaryzowania. W 1984, dla upamiętnienia pracowników poległych w 1939, zmieniono nazwę

na PKP Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego im. Obrońców Bydgoszczy. 18 października 1985 zakład opuściły trzy ostatnie naprawione parowozy – TKz 221, Pt47-1 i TKp 5161. W sumie w okresie powojennym wykonano 20 297 napraw parowozów. W 1990 rozpoczęto naprawy elektrycznych zespołów trakcyjnych serii EN57. 2 listopada 1995 przedsiębiorstwo przekształcono w spółkę akcyjną Skarbu Państwa, a w 1996 akcje spółki wniesiono do narodowych funduszy inwestycyjnych. Wybór prywatyzacji metodą NFI spowodował pogorszenie kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa. W 1998 menedżerowie w nim zatrudnieni, ratując spółkę przed bankructwem, podjęli decyzję o wykupie ZNTK Bydgoszcz z NFI i przeprowadzono wykup menedżerski w klasycznej formie. W oparciu o majątek przedsiębiorstwa wydzielono 17 samodzielnych spółek. W kolejnych latach ZNTK pozyskiwały kolejnych partnerów zagranicznych – w 1996 z Białorusi, w 1999 z Niemiec, a w 2000 z Ukrainy i Rosji.

Pesa 17 sierpnia 2001 roku Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Bydgoszczy zmieniły nazwę na Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz Spółka Akcyjna Holding. Powodem była chęć zmiany wizerunku przedsiębiorstwa, dla którego najważniejszym celem stała się budowa, a dopiero na drugim miejscu modernizacja i naprawa taboru. W 2001 ożywiono współpracę z dyrekcją generalną kolei ukraińskich oraz kolejami litewskimi. W Wilnie powstała spółka z większościowym udziałem bydgoskiego przedsiębiorstwa, której zadaniem są remonty lokomotyw dla kolei litewskich. W tym samym roku przedsiębiorstwo jako pierwsze w kraju rozpoczęło produkcję spalinowych wagonów silnikowych do przewozów regionalnych i aglomeracyjnych, które uzyskały nagrody na Międzynarodowych Targach Kolejowych Trako oraz pierwszą nagrodę przyznawaną przez Polską Izbę Producentów Urządzeń i Usług na rzecz Kolei. W 2003 przedsiębiorstwo uzyskało kolejną nagrodę na targach kolejowych Trako w Gdańsku za zbudowany w zakładzie wagon sypialny standardu Euronight typu 306A. W latach 2004–2005 wykonano kilkadziesiąt wagonów spalinowych, SZT i EZT m.in. dla samorządów województw i PKP. W 2005 oferta przedsiębiorstwa została poszerzona o modułowe pojazdy dla transportu miejskiego, m.in. niskopodłogowe tramwaje, których pierwszym odbiorcą był Elbląg. W 2006 wrzesień 2018 |

BIK | 17

Rok Bydgo s k i ego D z i e d z i c t wa P r z e mys ł owego podpisano umowę na dostawę 15 tramwajów dla Warszawy, a później kolejno dla Łodzi, Gdańska, Bydgoszczy, Warszawy (186 tramwajów o wartości 1,5 mld zł, tzw. kontrakt stulecia), Szczecina i Częstochowy. W tym samym roku spółka pozyskała pierwsze kontrakty zagraniczne w państwach Unii Europejskiej (koleje włoskie). W 2009 pozyskano pierwszy zagraniczny kontrakt na dostawę tramwajów (Węgry). W 2011 Pesa wygrała przetarg dla spółki České dráhy na dostawę 31 pociągów spalinowych Atribo do obsługi połączeń lokalnych o wartości ponad 300 mln zł. We wrześniu 2012 została podpisana umowa ramowa z Deutsche Bahn na dostawę pociągów spalinowych. Maksymalna wartość tego kontraktu może sięgnąć 1,2 mld euro i jest to największa umowa w historii przedsiębiorstwa. Pesa jest ciągle aktywna na rynku modernizacji wagonów. 11 czerwca 2013 rozstrzygnięto na jej korzyść przetarg na modernizację 150 wagonów PKP Intercity, a dzień później podpisano stosowną umowę. 15 października 2013 pojazd typu 611M osiągnął na trasie Moskwa–Petersburg prędkość 201 km/h. Podstawowym produktem eksportowym Pesy do UE stały się zespoły trakcyjne Pesa

Atribo. Od 2009 pojazdy te kursują na linii Brescia–Iseo, a później w okolicach Bolonii we Włoszech. Podobne pojazdy w 2010 trafiły na rynek krajowy, kupione przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. W celu zwiększenia potencjału produkcyjnego Pesa w 2008 zakupiła większościowy pakiet udziałów w ZNTK „Mińsk Mazowiecki”, które przez szereg lat specjalizowały się w remontach elektrycznych zespołów trakcyjnych. W kwietniu 2014 na terenie Pesy rozpoczęła się rozbiórka wieży ciśnień, a w październiku zabytkowej parowozowni. Obiekty te zostały rozebrane, aby móc na ich miejscu wybudować nowe hale produkcyjne. Pesa planuje budowę nowego centrum badawczo-rozwojowego. Na parterze trzykondygnacyjnego budynku mają znaleźć się laboratoria 6 zespołów badawczych, a na piętrach biura. Inwestycja ma zapewnić istniejącemu działowi badań i rozwoju infrastrukturę potrzebną do prowadzenia badań przemysłowych i prac badawczo-rozwojowych. W kwietniu 2016 projekt wart wstępnie 6,3 mln zł został rekomendowany przez Ministerstwo Rozwoju do dofinansowania z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014–2020. fot. Dariusz Gackowski

18 | BIK | wrzesień 2018

b ydgo s k i in sy nu ator k u lt uralny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (168) Siła konkretu Wystawą „Drapieżna miłość konkretu” Michał Cander święcił w KPCK 30-lecie pracy artystycznej. Wielu obecnych na jubileuszowym wernisażu nie mogło uwierzyć, że bohater wieczoru ma już za sobą aż tyle lat twórczej działalności. Dopiero rzucająca się w oczy obecność wnuczki artysty zdołała wszystkich niedowiarków ostatecznie i… konkretnie przekonać, że p. Michał ma już tzw. „swoje lata”.

Artystyczny wielobój Pełna twórczej energii Barbara Kalinowska poszerzyła ostatnio pole swego artystycznego rażenia. Nie zaprzestając działań wokalnych, kompozytorskich i estradowych – sięgnęła po pióro i stworzyła pełen literackiego wdzięku tekst piosenki (do kompozycji własnej) – „Hej Bydgoszczy”. Teraz już tylko zostało p. Basi malarstwo. A że jest osobą nader malowniczą i kobietą bardzo dekoracyjną, powinna zacząć od autoportretu.

Poetyckie niedopowiedzenie Nieczęstą u wrażliwego i lirycznego poety kategorycznością ocen popisał się w swoim „Dzienniku 2000–2008” Kazimierz Hoffman. Spod jego pióra nie uszli z życiem (choćby pozagrobowym) nawet nasi nobliści. Z miejscowymi literatami p. Kazimierz obszedł się nieco delikatniej, posługując się niedopowiedzeniem lub kamuflażem. Stąd też nie wszyscy się domyślą, kto jest owym „gasnącym ogarkiem” zaszyfrowanym pod kryptonimem „Jurek S-K”.

Jedyna opcja Przez całe lata wiadomym było, kto jest wśród nadbrdzianych literatów największym podróżnikiem. Ale oto Dariuszowi T. Lebiodzie zaczęła deptać po piętach M. Jolanta Kowalska. Na razie z przyczyn „uwarunkowań obiektywnych” penetruje tylko

Europę, ale już teraz zasadza się na Chiny, Indie i Afrykę. Lecz mimo to, aby sprostać Lebiodzie, musiałaby dać się wystrzelić w kosmos.

Zamęt wśród monumentów Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują na to, że Bydgoszcz dorobi się wreszcie jednoznacznego znaku rozpoznawczego, czyli tzw. marki. I nie będzie to ani wioślarstwo, ani Camerimage, ani Operowy Festiwal, ani Rzeka Muzyki. Bydgoszcz przemówi do wszystkich jako Miasto Wędrujących Pomników. Spakował się już do przeprowadzki Kazimierz Wielki, w blokach startowych czeka już Leon Barciszewski. Łuczniczka także niecierpliwie przebiera nogami i napina cięciwę w stronę Starego Rynku.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (wrzesień 1993) – Teatr Polski zapraszał na „Zemstę” A. Fredry w reżyserii Józefa Fryźlewicza, z Krystyną Bartkiewicz w roli Podstoliny i Marianem Czerskim jako Papkinem. – Swoimi „Paryskimi fascynacjami” podzielili się w Filharmonii Pomorskiej flecista Andrzej Łęgowski i pianista Jerzy Godziszewski. – W BWA oglądać było można malarstwo Stanisława Stasiulewicza, a w Galerii Autorskiej – fotografię Zbyszka Kluszczyńskiego. – Od kilku miesięcy ukazywały się na bydgoskim rynku prasowym redagowane przez Ewę Grzybowską-Łukaszek „Promocje Pomorskie”. – W Osiedlowym Klubie BSM „Azymut” odbył się Osiedlowy Konkurs Recytatorski, Krasomówczy i Piosenkarski pod hasłem „Szukamy Młodych Talentów”. wrzesień 2018 |

BIK | 19

Adre sy b ydgo s k i c h in s t y t u c ji k ult ur y Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikora, www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl, tel. 52 567 00 57. Muzeum Fotografii – Adam Juszkiewicz; Galeria Debiut – Marta Rosenthal-Sikora; Galeria Nad Brdą – Karolina Prus 2

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Bydgoski Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.bkmk.strefa.pl/ Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20

Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz 5

Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska

Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman

Klub Środowisk Twórczych, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22

Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 37

Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39

Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska

Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 41 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja „Wiatrak”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, fax 523 234 811, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00 Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz tel. 508 732 871, e-mail: fundacja@farbiarnia.org 40 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik. Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Kantorek 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Kamienica 12, ul. Poznańska 12, 85-129 Bydgoszcz, tel. 887 164 349, e-mail: 12kamienica@gmail.com 45

20 | BIK | wrzesień 2018

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Dyrektor dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl. Godziny otwarcia Muzeum w śródmieściu: wtorek, środa, piątek – 10.00-18.00; czwartek – 10.00-19.00; sobota, niedziela – 11.00-18.00; poniedziałek – nieczynne; Godziny otwarcia Exploseum: wtorek, środa, piątek, sobota, niedziela – 9.00-17.00; czwartek – 9.00-19.00; poniedziałki – nieczynne; w soboty na wystawy stałe w MOB – wstęp bezpłatny 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44 Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739 Skrzynka na bajki, księgarnia dla dzieci, ul. Gdańska 22 (w podwórzu), 85-005 Bydgoszcz, tel. 501 338 969 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Łukasz Gajdzis, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna/ info: pon.-pt. w godz. 14.00-19.00, weekendy/święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33 Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl 11 Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Jezuicka 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP Biblioteka Główna, Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl. Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl wrzesień 2018 |

BIK | 21

w yd a r z e ni a Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 9.09.2018, niedziela, godz. 17.00

Negro Spirituals Songs

Prairie View A&M University Concert Chorale, Teksas Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Mariusz Smolij – dyrygent Haydn – Symfonia C-dur nr 30: Alleluja, cz. 1 Dvořák – Pieśni biblijne w aranż. Johna Corneliusa (światowa premiera) Chadwick – Serenada na smyczki Trzy pieśni negro-spirituals (a cappella / z fortepianem): Amazing Grace, Swing Low Sweet Chariot, Oh Happy Day Strayhorn – Take the „A” Train (aranż. M. Esneault, europejska premiera) Hailstork – Four Spirituals

„Centralnym elementem programowym koncertu jest modlitwa poprzez śpiew. Tradycja ta jest odwiecznie

obecna w historii chrześcijaństwa i będzie reprezentowana podczas tego koncertu w europejskiej tradycji poprzez cykl Pieśni biblijnych Dvořáka. Praktyka ta odnalazła nowy wyraz w „nowym świecie” oraz tradycji śpiewu gospel oraz negro-spiritual”. Tak zapowiada Mariusz Smolij swój kolejny, niewątpliwie inspirujący i atrakcyjny projekt autorski. Dyrygent od przeszło 30 lat mieszkający w USA, regularnie współpracuje z Filharmonią Pomorską. Artysta jest jednym z najwybitniejszych dyrygentów swojego pokolenia, prowadzących orkiestry w USA i Europie. Do projektu zaprosił murzyński chór akademicki z Teksasu. Autentyczne wykonania tego repertuaru oraz wysoki poziom wykonawczy gwarantowane są nie tylko długą tradycją oraz reputacją chóru, ale również faktem, że chór przyjeżdża z samego południa USA, gdzie zrodziła się forma tego śpiewu, jak i szereg innych korzeni autentycznej amerykańskiej muzyki folkowej oraz jazzu.

14.09.2018, piątek, godz. 19.00

INAUGURACJA FESTIWALU

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie Chór Dziecięcy Rubinki PZSM w Bydgoszczy Kai Bumann – dyrygent Iwona Hossa – sopran; Karolina Sikora – mezzosopran; Ewa Wolak – alt; Adam Zdunikowski – tenor; Adam Kruszewski, Jarosław Bręk – bas; Bartosz Michałowski – przygotowanie Chóru FN Agnieszka Sowa – przygotowanie Chóru Rubinki Szymanowski – Stabat Mater Penderecki – Credo

Na wstępie Stabat Mater Szymanowskiego, od prawykonania postrzegane jako „jedno z tych objawień muzycznych najwyższej kategorii, które w pełni zasługują na nazwę arcydzieła”. Następnie Credo Pendereckiego – potężne, wybuchowe i ekstatyczne, a jego autor u szczytu swej twórczej mocy – tak pisano w świecie po jego prawykonaniu w Oregonie w 1998. 16.09.2018, niedziela, godz. 17.00

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej w Warszawie Jacek Kaspszyk – dyrygent Jakub Jakowicz – skrzypce

Szymanowski – Uwertura koncertowa E-dur op. 12 Mendelssohn-Bartholdy – Koncert skrzypcowy e-moll op. 64 Wajnberg – IV Symfonia a-moll op. 61 22 | BIK | wrzesień 2018

w yd a r z e ni a kompozycji Żebrowskiego są źródłem wielu informacji, które świadczą o jego niezwykle owocnej działalności oraz wysokim uznaniu i poważaniu, jakimi cieszył się w środowisku klasztornym. 21.09.2018, piątek, godz. 19.00

Szpilman, Wars, Kilar

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy Michał Klauza – dyrygent Marek Żebrowski – fortepian

Jakub Jakowicz, fot. Maciej Mulawa

W interpretacji Jakowicza festiwalowa publiczność usłyszy jeden z najbardziej lubianych koncertów romantycznych – Koncert skrzypcowy e–moll Mendelssohna. Wieczór rozpocznie młodzieńcza, bardzo jeszcze straussowska Uwertura Szymanowskiego, objawiająca pełne możliwości brzmienia wielkiej orkiestry, natomiast na finał zabrzmi IV Symfonia Wajnberga, urodzonego w Warszawie kompozytora pochodzenia żydowskiego, zmarłego w 1996 w Moskwie, od niedawna przywoływanego z niepamięci i coraz częściej wykonywanego. IV Symfonia, powstała tuż po wojnie, uważana jest za jedno z najwybitniejszych jego dzieł. 19.09.2018, środa, godz. 19.00

Polski Barok

Wrocławska Orkiestra Barokowa Chór NFM Chór Chłopięcy NFM Andrzej Kosendiak – dyrygent Jian Hui Mo – sopran; Matthew Venner – alt Maciej Gocman – tenor; Felix Schwandtke – bas Jarosław Thiel – kierownictwo artystyczne WOB Agnieszka Franków-Żelazny – kierownictwo artystyczne Chóru NFM Małgorzata Podzielny – kierownictwo artystyczne Chóru Chłopięcego NFM Marcin Józef Żebrowski – Rorate coeli, Missa Pastoritia, Magnifica

W programie polskiej muzyki barokowej coraz bardziej odkrywany kompozytor tej epoki – Marcin Józef Żebrowski (fl. 1748–1780). W XVIII stuleciu wokół klasztoru na Jasnej Górze skupiło się wielu uzdolnionych muzyków zakonnych i świeckich oraz kompozytorów, spośród których na szczególną uwagę zasługuje właśnie Żebrowski, ponadprzeciętnie utalentowany twórca, a także skrzypek, śpiewak (bas) i pedagog, który był świeckim członkiem kapeli oo. paulinów w latach 1748–1765. W ostatnich dziesięcioleciach badania nad jego życiem i twórczością przyniosły wiele nowych, cennych faktów, wydawane i nagrywane są w coraz większym wyborze jego oryginalne i wartościowe kompozycje, które znacząco kształtują obraz twórczości muzycznej w Polsce II połowy XVIII wieku. Zachowane w archiwum jasnogórskim rękopisy ok. 30

Władysław Szpilman – Mała uwertura na orkiestrę symfoniczną Henryk Wars – Szkice miejskie – suita na orkiestrę symfoniczną; Koncert na fortepian i orkiestrę Wojciech Kilar – Suita z filmu Pan Tadeusz

Marek Żebrowski

Zagości muzyka polskich twórców ubiegłego stulecia i wybitnego kompozytora przełomu wieków. Szpilmana i Warsa większość kojarzy przede wszystkim z przedwojennymi piosenkami, szlagierami i dzisiaj bardzo popularnymi, natomiast ich dorobek na polu muzyki poważnej jest o wiele mniej znany.

23.09.2018, niedziela, godz. 17.00

Berlin Piano Trio

Nikolaus Resa – fortepian Krzysztof Polonek – skrzypce Katarzyna Polonek – wiolonczela

m.in. utwory Schumanna i Wajnberga

Założony w 2004 roku zespół zalicza się do czołowych triów fortepianowych. Dzięki swojemu charyzmatycznemu stylowi i ciepłemu brzmieniu zachwyca zarówno publiczność, jak i prasę. 26.09.2018, środa, godz. 19.00

Dawniej i dziś

Orkiestra Kameralna Filharmonii Pomorskiej Capella Bydgostiensis Polski Chór Kameralny w Gdańsku Jan Łukaszewski – dyrygent Joanna Freszel – sopran Jan Jakub Monowid – kontratenor Sylwester Smulczyński – tenor Artur Janda – bas Juan Sebastian Lima – teorba W programie utwory a cappella – Augustyna Blocha, Henryka Mikołaja Góreckiego i Ignacego Jana Paderewskiego oraz Completoria Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego i Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego wrzesień 2018 |

BIK | 23

w yd a r z e ni a W koncercie wezmą udział cenieni w Polsce i za granicą śpiewacy oraz argentyński artysta Juan Sebastian Lima, jeden z najbardziej rozchwytywanych wirtuozów teorby, lutni i gitary barokowej swojego pokolenia. Nad całością będzie czuwał Jan Łukaszewski, dyrygent i dyrektor Polskiego Chóru Kameralnego i dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Mozartowskiego Mozartiana, który jest zaliczany do najwybitniejszych w Europie specjalistów w dziedzinie muzyki chóralnej. 28.09.2018, piątek, godz. 19.00

Szymanowski, Lutosławski, Kilar

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy Marek Pijarowski – dyrygent Ingolf Wunder – fortepian

fem Muszyńskim, połączone z promocją jego najnowszej książki opublikowanej w 2018 przez Wydawnictwo Literackie Bernardinum w Pelplinie. Spotkanie poprowadzi Tomasz Dostatni OP, duszpasterz inteligencji, rekolekcjonista, publicysta, autor wielu książek. 30.09.2018, niedziela, godz. 19.00, kościół Bożego Ciała w Tucholi

Symfonia pieśni żałosnych

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy Kai Bumann – dyrygent Katarzyna Oleś-Blacha – sopran II Symfonia „Symfonia pieśni żałosnych” jest jednym z najważniejszych dzieł w muzyce polskiej II połowy XX wieku oraz jedną z najważniejszych symfonii ubiegłego stulecia w ogóle. To utwór, który przyniósł H.M. Góreckiemu niespotykaną w świecie muzyki współczesnej popularność, choć ta przyszła niemal 20 lat później od prawykonania.

Witold Lutosławski – Mała suita na orkiestrę symfoniczną Wojciech Kilar – II Koncert fortepianowy Karol Szymanowski – II Symfonia B-dur

Katarzyna Oleś-Blacha, fot. Maria Śliwa

1.10.2018, poniedziałek, godz. 19.00

Duet wirtuozów Ingolf Wunder

Rafał Blechacz – fortepian Bomsori Kim – skrzypce

Symfoników poprowadzi dyrygent dobrze znany bydgoskim melomanom, Marek Pijarowski, od sezonu 2007/2008 szef dyrygent Orkiestry Filharmonii Poznańskiej. W 1980 został powołany na stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Wrocławskiej i jednocześnie dyrektora artystycznego Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu – obie funkcje pełnił do 2001. W latach 2002–2005 był dyrektorem artystycznym Filharmonii Łódzkiej oraz I dyrygentem Filharmonii Krakowskiej. Nieprzerwanie od ponad 40 lat artysta współpracuje ze wszystkimi orkiestrami filharmonicznymi i radiowymi w Polsce. Solista koncertu Ingolf Wunder urodził się w Austrii w 1985. Ukończył studia w Konserwatorium w Linzu. Laureat prestiżowych konkursów kontynuował studia na wiedeńskim Uniwersytecie Muzycznym. W 2010 wziął udział w Konkursie Chopinowskim, który przyniósł artyście II nagrodę, kilka nagród specjalnych oraz popularność. Obecnie mieszka Szwajcarii. 29.09.2018, sobota, godz. 17.00

Posługa słowu w prymasowskim Gnieźnie

Spotkanie z emerytowanym metropolitą gnieźnieńskim, prymasem seniorem prof. dr. hab. abp. Henrykiem Józe24 | BIK | wrzesień 2018

Rafał Blechacz, fot. Marco Borggreve

w yd a r z e ni a Wolfgang Amadeusz Mozart – Sonata F-dur na skrzypce i fortepian KV 376 Gabriel Fauré – I Sonata A-dur na skrzypce i fortepian op. 13 Claude Debussy – Sonata g-moll na skrzypce i fortepian Karol Szymanowski – Sonata d-moll na skrzypce i fortepian op. 9

Dwie wielkie artystyczne osobowości najważniejszych polskich konkursów – Rafał Blechacz, zwycięzca XV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Warszawie w 2005, i Bomsori Kim, laureatka II nagrody w XV Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w 2016, stworzyli duet i wyruszyli w trasę koncertową po Polsce, Europie, Azji i USA, w ramach której zagrają w Bydgoszczy. 3.10.2018, środa, godz. 19.00

Leszek Możdżer

w programie kompozycje własne oraz improwizacje na wybrane tematy

Kai Bumann, fot. Arkadiusz Wojtasiewicz

Chór Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy Chór Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Kai Bumann – dyrygent Magdalena Schabowska – sopran Anna Radziejewska – alt Pavlo Tolstoy – tenor Robert Gierlach – bas Janusz Stanecki – przygotowanie Chóru AM Bernard Mendlik – przygotowanie Chóru UKW Agnieszka Sowa – przygotowanie Chóru UTP Arkadiusz Kaczyński – przygotowanie Chóru UMK Wojciech Kilar – Bogurodzica na chór mieszany i orkiestrę Ludwig van Beethoven – IX Symfonia d-moll

Leszek Możdżer, fot. Łukasz Gawroński

Leszek Możdżer, wybitny pianista i kompozytor, dokonał w polskim jazzie mentalnej i stylistycznej rewolucji, jaka nie stała się wcześniej udziałem żadnego innego jazzmana. Początkowo związany z yassową formacją Miłość i jej twórcami – nonkonformistami: T. Tymańskim i M. Trzaską, potem pojawiał się w wielu konfiguracjach: od duetów aż po składy symfoniczne i własne kompozycje. Od 2011 roku jest dyrektorem artystycznym festiwalu nad Jeziorem Strzeszyńskim w Poznaniu – Enter Music Festival. 5.10.2018, piątek, godz. 19.00

Zakończenie Festiwalu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy Chór Akademicki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Na koniec bydgoskiego święta muzyki na estradzie monumentalny skład wykonawców, a muzycznie – efekt mocny, wstrząsający. Kilarowska Bogurodzica to głęboko w tradycji zakorzeniona nowa wizja najstarszej polskiej pieśni religijnej, nazwanej przez Jana Długosza carmen patrium. Dziewiąta Beethovena to jeden z najsłynniejszych utworów doby oświecenia, w którym kompozytor inspiruje się humanistycznymi ideałami swej epoki. Symbolizuje je pionierska ostatnia część, tryumfalny Finał z udziałem czterech głosów solowych i chóru, napisany do słów Ody do radości Schillera, która swoim ideowym przesłaniem o równości i braterstwie ludzi uosabia poglądy samego Beethovena. Najsłynniejsza symfonia geniusza z Bonn jawi się nie tylko jako prawdziwa „perła w koronie” jego twórczości, ale też jako arcydzieło wszech wczasów. Filharmonia zastrzega sobie prawo zmian. Bilety do nabycia na www.bilety24.pl, w kasie biletowej FP oraz w Biurze Podróży „Wakacyjny świat” ul. Magnuszewska 8, tel. 52 320 52 29 www.filharmonia.bydgoszcz.pl inf. Mariola Grochowina

wrzesień 2018 |

BIK | 25

w yd a r z e ni a Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego 2.09.2018, godz. 11.00-13.30, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6. Do uczestnictwa w imprezie uprawnia bilet zakupiony w ramach warsztatów „Wakacje w Muzeum”, pozostali – 1 zł/os.

Zakończenie „Wakacji w Muzeum” oraz „Niedziela w Muzeum”

W programie m.in.: warsztaty przygotowania urodzinowych laurek i kwiatów, warsztaty kuglarskie, malowanie twarzy, animacje Szlaku TeH2O, zwiedzanie wystawy jubileuszowej „95 lat Muzeum w Bydgoszczy. Nabytki”. 22.09.2018, godz. 13.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Zbiory Archeologiczne (piwnica), ul. Mennica 2 – wernisaż, wstęp wolny. Wystawa czynna do 9 grudnia

„Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej”

Ekspozycja stanowić będzie czwartą edycję cyklu wystaw graficznych pod wspólnym tytułem „Wielość w jedności”, rozpoczętego pokazem „Drzeworyt polski po 1900 roku” (2009), kontynuowanego wystawą „Techniki wklęsłodruku w Polsce po 1900 roku” (2012), a następnie ekspozycją „Litografia i techniki druku płaskiego w Polsce po 1900 roku” (2015). Cykl wystaw został włączony do programu Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie. Zadaniem ekspozycji będzie zobrazowanie intensywnych przemian zachodzących we współczesnej grafice od około połowy XX wieku aż do 2018 roku. Punktem wyjścia dla wystawy będą dwie techniki druku – offset i serigrafia, których droga do uzyskania statusu grafiki artystycznej

była dość niekonwencjonalna. Stosunkowo krótka historia grafiki komputerowej oraz działań w obszarze technologii cyfrowej ma na celu przybliżenie dynamiki procesu zmian zachodzących we współczesnej sztuce, zdominowanej przez środowisko cyfrowe. W ramach ekspozycji zostanie podjęte także niezwykle aktualne zagadnienie realizacji graficznych sytuujących się na pograniczu różnych dyscyplin sztuki. Wątek ten przybliżają dzieła twórców wchodzących w dialog z przestrzenią – obiekty i instalacje graficzne, często konstruowane w oparciu o technologie cyfrowe. Prezentacja tych zjawisk będzie miała na celu przybliżenie działań eksperymentalnych, wykorzystujących przenikanie się różnych mediów i technik plastycznych. Na ekspozycji przedstawione zostaną prace realizowane na nietypowych podłożach, często niekonwencjonalnych, stanowiących autorskie rozwiązania. Pomiędzy wielością samodzielnych technik pojawią się grafiki wykonywane w technikach mieszanych i autorskich, wskazujące bogactwo inwencji twórczej. Barbara Chojnacka

Zgłoszenia do 20 września 2018 roku Sesja odbędzie się w dn. 18-19 października 2018 roku, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Sesja naukowa „Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej”

Do udziału w sesji zapraszamy historyków sztuki i krytyków oraz artystów grafików. Artystyczno-naukowy charakter sesji stworzy płaszczyznę do wymiany poglądów zarówno przedstawicieli środowisk artystycznych – prak-

Izabella Gustowska, Względne cechy podobieństwa (poza sobą) IX, 1985, technika mieszana, papier, 202×97,0 cm, wł. MOB, fot. Wojciech Woźniak

26 | BIK | wrzesień 2018

Tehofest – Święto Szlaku Wody, Przemysłu i R zemiosła

15 września 2018 roku, godz. 12.00-19.00

TehoFest w Muzeum Okręgowym

Święto Szlaku TeH2O, czyli TehoFest, to nowa forma uczestnictwa mieszkańców Bydgoszczy i turystów w zachowaniu oraz celebrowaniu dziedzictwa przemysłowego Bydgoszczy. Tego dnia otwieramy drzwi do poznawania tajemnic i historii, które skrywają wszystkie obiekty znajdujące się na Szlaku. TehoFest to pikniki, warsztaty, pokazy… To nauka poprzez zabawę! Tegoroczna edycja Święta Szlaku TeH2O realizowana jest w ramach obchodów Roku Bydgoskiego Dziedzictwa Przemysłowego. W programie: Apteka pod Łabędziem (MOB), ul. Gdańska 5, plener • 12.00-17.30 – Zioła naszych pól i lasów oraz ich znaczenie lecznicze – pokaz • 15.00, 17.00 – Leki obrzydliwe – opowiada dr Wojciech Ślusarczyk z MOB (uwaga: prelekcja w Spichrzach nad Brdą, ul. Grodzka 7-11) Uwaga: ze względu na realizację prac adaptacyjnych związanych z przygotowaniem nowej wystawy obiekt wyłączony ze zwiedzania. Spichrze nad Brdą (MOB) • 12.00-19.00 – punkt informacyjny • 12.00-13.30, 15.00-16.30 – malowanie twarzy dzieci w industrialne wzory • 12.00-19.00 – zwiedzanie obiektu bez przewodnika • 13.00, 17.00 – Kuchnia Bydgoszczy i okolic – otwarte warsztaty kulinarne z degustacją • 13.00-15.00 – Przemysłowa Bydgoszcz. Firtel Jerzego Sulimy-Kamińskiego – gra miejska (start w punkcie informacyjnym)* • 14.30-16.30 – Moc plakatu. Dziedzictwo przemysłowe Bydgoszczy – kreatywne warsztaty graficzne • 14.00-16.00 – W bydgoskim porcie – animacje, zawody sprawnościowe, warsztaty (od strony ul. Spichlernej) Galeria Sztuki Nowoczesnej (MOB), Europejskie Centrum Pieniądza (MOB), Zbiory Archeologiczne (MOB) • 12.00-19.00 – zwiedzanie obiektów bez przewodnika • 13.00-18.00 – Podróż w czasie – pokaz plenerowy z animacją szlakiem ginących zawodów

• 14.00 – W bydgoskim skarbcu – teatralny spektakl plenerowy • 15.00 – Jak powstaje chleb? – rola chleba w kulturze; prezentacja technologii oraz połączona z degustacją bydgoskiego chleba żytniego z ziemniakami (wpisanego na listę produktów tradycyjnych) • 12.30, 16.30 – Fartuchowy hand made – warsztaty zdobienia fartuszków kuchennych • 12.00-17.00 – FOTO-MACHINA – fotobudka green box (zabierz zdjęcie na pamiątkę) Expolseum, ul. Alfreda Nobla (MOB) • 12.00-18.00 – Podziemna trasa turystyczna – fabularyzowane zwiedzanie wystawy stałej (nowość) • 12.00-18.00 – LASERGUN – rywalizacja dla każdego na strzelnicy laserowej • 12.00-19.00 – zwiedzanie obiektu bez przewodnika • 13.00, 15.00, 17.00 – Odkrywamy tajniki nauki – fabryczne laboratorium profesora Ciekawskiego – pokazy Wydarzenia towarzyszące: Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 na Wyspie Młyńskiej • 12.00-19.00 – zwiedzanie obiektu bez przewodnika • 12.30, 15.00, 17.00 – Ogród na Wyspie – opowieść o symbolicznym znaczeniu kwiatów połączona z warsztatami tworzenia kwiatowych ozdób *Gra miejska „Przemysłowa Bydgoszcz. Firtel Jerzego Sulimy-Kamińskiego”. Gra miejska poświęcona jest siedmioletniemu chłopcu o imieniu Jerzuś. Główny bohater, który wychował się w okolicy pełnej bydgoskich zakładów przemysłowych, jest zdolnym majsterkowiczem i pracuje nad nowym urządzeniem. Uczestnicy gry będą poproszeni o pomoc chłopcu w poszukiwaniach potrzebnej, nowej części. W trakcie zadań osoby uczestniczące w grze odwiedzą szereg miejsc związanych z przemysłem, nawiązujących do książki „Most Królowej Jadwigi” autorstwa Jerzego Sulimy-Kamińskiego. By wziąć udział w grze, należy zgłosić się do 13 września na adres mailowy: dariusz.lesniewski@muzeum. bydgoszcz.pl. Grupa powinna liczyć od 2 do 5 członków. Gra będzie dostępna również w wersji gry turystycznej (do samodzielnego przejścia z ulotką). wrzesień 2018 |

BIK | 27

w yd a r z e ni a tyków, jak i naukowych. Liczymy także na uczestnictwo twórców zajmujących się technikami offsetu, serigrafii, technikami cyfrowymi i działaniami intermedialnymi, których prace będą obecne na ekspozycji. W programie sesji zaplanowano prezentację zgłoszonych referatów ujętych w bloki tematyczne oraz panel dyskusyjny, stanowiący podsumowanie spotkania. Osoby zainteresowane uczestnictwem w sesji prosimy o przesyłanie karty zgłoszenia do dnia 20 września na podane poniżej adresy Działu Grafiki. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo wyboru referatów włączonych do programu sesji. Udział dla prelegentów oraz słuchaczy jest bezpłatny. Muzeum nie zapewnia zwrotu kosztów za przejazdy i noclegi. koordynacja sesji: Barbara Chojnacka, Dział Grafiki barbara.chojnacka@muzeum.bydgoszcz.pl tel. 52 58 59 984 sekretarz sesji: Kajetan Giziński, Dział Grafiki kajetan.gizinski@muzeum.bydgoszcz.pl tel. 52 58 59 992 30.09.2018, godz. 12.00-15.00, Exploseum, ul. Alfreda Nobla

Ostatnia w sezonie Explo Niedziela – Przemysł w Bydgoszczy

W programie m.in. pokazy chemiczne z pracownią prof. Ciekawskiego, indywidualne zwiedzanie trasy stałej (budynki 1134, 1133, 1137) oraz prelekcja poświęcona bydgoskim przemysłowcom. Informacje na: www.muzeum.bydgoszcz.pl Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

95 lat Muzeum w Bydgoszczy. Nabytki – program edukacyjny dla grup zorganizowanych

Muzeum i jego tajemnice odbiorca: uczniowie klas IV-VII I ja jestem kuratorem odbiorca: uczniowie klas IV-VII

Rezerwacja zajęć: osobiście, telefonicznie lub pod adresem e-mail, z dwutygodniowym wyprzedzeniem w Dziale Edukacji i Promocji przy ul. Mennica 6, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-16.00, tel. 052 58 59 911, 914 lub 910, e-mail: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl. Oferta dla osób indywidualnych: Spotkania ze specjalistami w Muzeum: 5, 12, 19, 26 września (środy), godz. 16.30. Poznawanie historii zbiorów, ciekawostek oraz najcenniejszych eksponatów przy urodzinowym poczęstunku. Zapraszamy na spotkania z: 5.09 – Moniką Kosteczko-Grajek, adiunktem w Dziale Sztuki 12.09 – Andrzejem Borsukiem, adiunktem w Dziale Historii Techniki 19.09 – Ewą Sekułą-Tauer, starszym kustoszem, kierownikiem Działu Leona Wyczółkowskiego 20.09 – Marią Flinik-Huryn, starszym kustoszem, kierownikiem Działu Etnografii 23.09.2018, godz. 11.00, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6, koszt: 1 zł/os., czas trwania: 90 min

Święto plonów z Apteką Pod Łabędziem

Święto plonów to początek jesieni. Jedno z najważniejszych świąt w tradycji ludowej. Na zajęciach sięgniemy do pradawnych wierzeń, znaczenia i właściwości roślin, które możemy znaleźć na Wyspie Młyńskiej. W części warsztatowej wykonamy samodzielnie woreczki zapachowe, wykorzystując dary lata.

Z AJ ĘC I A E D U K AC YJNE

Na nowy rok szkolny przygotowaliśmy ofertę edukacyjną nawiązującą zarówno do obchodów 90. rocznicy urodzin Jerzego Sulimy-Kamińskiego, autora trylogii „Most Królowej Jadwigi”, oraz do Roku Bydgoskiego Dziedzictwa Przemysłowego. Pogwarki na „Moście Królowej Jadwigi” Czy wiesz co to „kuch” i „badeje”? Zapraszamy na zajęcia literackie w muzeum, podczas których pracując z fragmentami powieści „Most Królowej Jadwigi”, zapoznamy się z gwarą bydgoską. Zajęcia będą okazją do poznania życia codziennego w dawnej Bydgoszczy.

fot. Wojciech Woźniak

Oferta uwzględnia aktualną podstawę programową. Spotkanie w „Mysim Muzeum” odbiorca: grupy przedszkolne (dzieci od 6 lat); uczniowie klas I-III 28 | BIK | wrzesień 2018

Skarby szlaku TeH₂0. Szlakiem Wody Rzemiosła i Przemysłu w Bydgoszczy Zapraszamy na lekcję, która przybliża uczestnikom wiedzę na temat dawnego rzemiosła i przemysłu, a także opowiada o wodzie, która stanowiła siłę napędową rozwoju naszego miasta. Zajęcia będą odbywały się na Wyspie Młyńskiej, w czasie spotkania zajrzymy do skrzyni pełnej szlakowych skarbów. Młyny, spichrze i mennica. Śladami dawnego rzemiosła i przemysłu na Wyspie Młyńskiej

w yd a r z e ni a Zapraszamy na zajęcia, w czasie których poznamy przemysłową historię budynków na Wyspie Młyńskiej. Spotkanie będzie miało charakter spaceru, w czasie którego zajrzymy do wnętrz historycznych spichrzy i młynów oraz zwiedzimy ekspozycję dotyczącą dziejów produkcji pieniądza. Detektyw Ksyk i Tajemnice Wyspy Młyńskiej Zapraszamy na zajęcia, w czasie których zmienimy się w detektywów tropiących zagadki i rozwiązujących zadania. Nie zabraknie niespodzianek!

XII edycja Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego „Śladami Leona Wyczółkowskiego”

Trwa XII edycja Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego „Śladami Leona Wyczółkowskiego”. W tym roku hasłem przewodnim jest martwa natura w twórczości artysty. Prace można nadsyłać do 31 grudnia. Regulamin i szczegóły dostępne na stronie: www.muzeum.bydgoszcz.pl. Wystawy czasowe: Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 95 lat Muzeum w Bydgoszczy. Nabytki. Wystawa czynna do 14 października 2018 roku. Spichrze nad Brdą – ul. Grodzka 7-11 (przestrzeń przy rzece) Wystawa posterowa „95 lat Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy”. Wystawa czynna do 10 września 2018 roku. Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Dzieje Pieniądza. Między wielkimi wojnami (1918-1939)”. Wystawa czynna do kwietnia 2019 roku.

O biekt miesi ąca :

KARAT (1971)

KARAT, 1971, MOB T/K-000007/ fot. Wojciech Woźniak

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Zbiory Archeologiczne (piwnica), ul. Mennica 2 „Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej”. Wystawa czynna do 9 grudnia 2018 roku. Exploseum, ul. Alfreda Nobla „Rower po bydgosku”. Wystawa czynna do 31 marca 2019 roku.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”. „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”. Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” „Skarb bydgoski” „Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość” Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 „Galeria Sztuki Nowoczesnej”

Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 „Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936)”

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy”

Exploseum, ul. Alfreda Nobla „EXPLOSEUM – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” inf. Natalia Szczerbińska

Rower przeznaczony zarówno dla młodzieży i dorosłych. Karat jest pierwszym polskim rowerem, w którym zastosowano składaną ramę. Pod koniec lat sześćdziesiątych społeczeństwo w miastach potrzebowało jednośladu, który można było schować do szafy lub zmieścić w bagażniku samochodowym. Odpowiedzią na to zapotrzebowanie był właśnie Karat, pierwszy polski rower o konstrukcji składanej ramy. Wyposażony w koła o rozmiarze 20” × 1¾”, przekładnię łańcuchową bez przerzutek, piastę tylną wolnobiegową z hamulcem, standardowy bagażnik oraz stalowe błotniki. Konstrukcja składanego roweru miejskiego, mimo iż nowatorska na rodzimym gruncie, w skali europejskiej była kontynuacją ogólnego trendu zapoczątkowanego przez konstruktorów z Wielkiej Brytanii. Rower można oglądać na wystawie czasowej „Rower po bydgosku” w Exploseum. wrzesień 2018 |

BIK | 29

w yd a r z e ni a Urząd Miasta Bydgoszczy 8 września

Odsłonięcie Bydgoskich Autografów

prof. Arkadiusza Jawienia, Krzysztofa Herdzina i prof. Józefa Szali połączone ze Świętem ulicy Długiej i „Blokadą Filmową” – godz. 12.00 – uroczyste odsłonięcie autografów na ul. Długiej – godz. 10.00-15.00 – prezentacje oferty handlowej i usługowej z ul. Długiej i okolic, występy artystyczne, atrakcje i animacje dla dzieci – godz. 21.00 – „Blokada Filmowa” 9 września

Nadanie tytułu Honorowego Obywatela Bydgoszczy Leonardowi Pietraszakowi

– godz. 12.00, Aleje Ossolińskich – zasadzenie dębu imienia aktora w Poczcie Dębów Honorowych – godz. 17.00, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy – uroczystość nadania aktorowi tytułu Honorowego Obywatela Bydgoszczy, połączona ze spotkaniem autorskim

D.K. Orion BSM We wrześniu D.K. Orion BSM przyjmuje zapisy do następujących sekcji:

– Akademia Rozmaitości, – Koło plastyczne dla dzieci, – Koło plastyczne dla dorosłych, – Nauka gry na instrumentach: gitara, pianino, keyboard, – Kółko informatyczne dla seniorów (zajęcia indywidualne), – Chór „Dzwon”, – Gimnastyka tai-chi, – Gimnastyka dla seniorów, – Sekcja szachowa i brydżowa, – Szkoła Pamięci Wojakowskich, – Koło Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, – Klub Seniora, – Klub Miłośników Sztuki, – Klub Miłośników Błonia, – Klub Radiestetów, – Stowarzyszenie Laryngektomowanych, – Sybiracy, – Klub Miłośników Zdrowego Stylu Życia, – Sekcja szachowa dla dzieci. 5.09.2018, środa, godz. 17.00 „Wspomnienia z wakacji, cz. I” – spotkanie Klubu Miłośników Sztuki. 11.09.2018, wtorek, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Błonia. 30 | BIK | wrzesień 2018

Leonard Pietraszak, fot. Dariusz Gackowski

15 września

2. Dzień NATO w Bydgoszczy

– godz. 13.00-18.00, polana Różopole w Myślęcinku Druga edycja międzynarodowego festynu militarnego w polskiej stolicy NATO. W programie statyczne i dynamiczne pokazy sprzętu wojskowego, występy muzyczne, konkursy i zabawy dla dzieci oraz – oczywiście – tradycyjna wojskowa grochówka. inf. Łukasz Kosz

18.09.2018, wtorek, godz. 8.30 Gimnastyka dla seniorów, grupa II. 18.09.2018, wtorek, godz. 14.00 Informatyka dla seniorów – zajęcia dla początkujących. 18.09.2018, wtorek, godz. 14.00 „Przydrożne kapliczki” – zajęcia plastyczne dla dorosłych. 19.09.2018, środa, godz. 17.00 Z cyklu: „GALERIA O” – wystawa rękodzieła. 19.09.2018, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki. 17.09.2018, poniedziałek, godz. 17.00 Koncert chóru „Dzwon”. 26.09.2018, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki. 26.09.2018, środa, godz. 17.30 „Salon Literacki Oriona” – „Wieczór Fantastyki” – gośćmi wieczoru są: Marek Żelkowski oraz Tadeusz Meszko. 28.09.2018, piątek, godz. 16.00 „Odloty ptaków” – rysunek ołówkiem i piórkami – zajęcia plastyczne dla dzieci. Zapraszamy codziennie w godzinach 13.00-19.00 do „KAWIARENKI SENIORA” http://www.bsm.bydgoszcz.pl/Informacje

w yd a r z e ni a Galeria Farbiarnia 13.09.2018, godz. 18.00, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1 (w podwórzu) – wernisaż wystawy. Wystawa czynna 13-29 września (poniedziałek nieczynne, wtorek-piątek 10.00-18.00, sobota 12.00-16.00)

„Twarze TeH2O”

Ekspozycja fotografii Filipa Kowalskiego to cykl kilkunastu portretów osób pracujących w obiektach znajdujących się na Szlaku Wody Przemysłu i Rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy. Szlak ten, łączący historię 15 miejsc wpisanych w przestrzeń miasta organicznie związanego z wodą,

stał się przez ostatnie lata rozpoznawalną marką Bydgoszczy. Najczęściej kojarzy nam się z poprzemysłowymi przestrzeniami, rzadko natomiast z ludźmi, którzy go tworzą. Filip Kowalkowski, reportażysta specjalizujący się w portrecie, postanowił to zmienić. Tworząc cykl portretów osób, bez których szlak by nie istniał, posłużył się charakterystycznym już sobie stylem oświetlania postaci – mieszanką światła zastanego i błyskowego. Technika ta zaowocowała freudowskim efektem niesamowitości, przywołującym atmosferę surrealnych kompozycji rodem z bajkowych fotografii Gregory’ego Crewdsona. Oglądając fotografie Filipa, możemy doświadczać niesamowitego, którego doświadczał autor podczas fotografowania niektórych obiektów: „Szczególnie zapadła mi w pamięć sesja zdjęciowa w zabytkowej Fabryce Obrabiarek do Drewna. Wielka industrialna hala, której mrok rozświetlały pojedyncze snopy światła, przypominała katedrę przemysłu”. kuratorka wystawy Katarzyna Gębarowska

Krzysztof Rumiński, fotografia Filipa Kowalkowskiego

Filip Kowalkowski (ur. 1981) – reporter, specjalizuje się w portrecie, zdjęciach wizerunkowych oraz edytorialu. Fotografią zainteresował się podczas studiów dziennikarskich na UMK w Toruniu. Pierwsze reporterskie zdjęcie opublikował w 2006. Współpracował z Filharmonią Pomorską, PZU, SOS Music, miastem Bydgoszcz, Radiem PiK, UMK w Toruniu oraz Polska Press. Kilkukrotnie nominowany do Grand Press Photo. Finalista konkursów Regional Press Photo 2016 oraz BZ WBK Press Photo 2017. 15.09.2018, godz. 12.00-14.00, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68a/1 (w podwórzu), zapisy: patrycja@farbiarnia.org

Spotkanie autorskie z Filipem Kowalkowskim

Jagoda Dąbrowska, fotografia Filipa Kowalkowskiego

Spotkanie autorskie służyć będzie omówieniu technik wykorzystanych do realizacji projektu na Szlaku TeH2O, przedstawione zostaną sposoby mieszania światła zastanego z lampami błyskowymi. Poruszony zostanie temat działania pod presją czasu oraz metod pracy z ludźmi, którzy nie czują się swobodnie przed obiektywem.

Wydarzenie objęte jest Patronatem Honorowym Prezydenta Bydgoszczy. Wystawa organizowana jest jako wydarzenie towarzyszące TehoFest 2018. Partnerem wydarzenia jest Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. Zadanie współfinansowane ze środków Miasta Bydgoszczy w ramach projektu F-torki. Łukasz Stachowiak, fotografia Filipa Kowalkowskiego

wrzesień 2018 |

BIK | 31

w yd a r z e ni a Opera Nova w Bydgoszczy 14.09.2018, piątek, godz. 11.00 i 17.00 15.09.2018, sobota, godz. 11.00 i 17.00 16.09.2018, niedziela, godz. 17.00

Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków – balet dla dzieci Muzyka – Bogdan Pawłowski Kierownictwo muzyczne – Henryk Wierzchoń Choreografia – Henryk Konwiński Scenografia – Anna Sekuła

Przedstawienie „Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków”, baletowej wersji znanej baśni braci Grimm, zawsze budzi najżywsze reakcje młodych widzów. „Śnieżka”, skomponowana w 1970 r. przez Bogdana Pawłowskiego, przyniosła autorowi ogromną popularność i niesłabnącą sympatię młodych widzów, których kolejne pokolenie przeżywa taneczne przygody bohaterów. Inscenizacja i choreografia jest dziełem Henryka Konwińskiego. Ten znany twórca realizował liczne balety klasyczne i współczesne, wielkie widowiska, ale i kompozycje o charakterze studyjnym; utwory przeznaczone dla dzieci tworzy ze szczególną dbałością. Przepiękne, różnorodne kostiumy oddają charaktery poszczególnych postaci. Obok głównych postaci z baśni w wersji baletowej pojawiają się także: Ptak, Lis, Żabka, Wiewiórki, Niedźwiedź, Myśliwy, Dwór, Świta. Prezentacji baletu towarzyszą zawsze emocje młodych widzów i autentyczne przeżywanie dramatycznych przygód. Moment, gdy zapadnia wynosi na scenę podziemną kopalnię z pracującymi w niej krasnalami, budzi prawdziwy aplauz. 20.09.2018, czwartek, godz. 19.00 21.09.2018, piątek, godz. 19.00 (spektakl zamknięty) 22.09.2018, sobota, godz. 19.00 23.09.2018, niedziela, godz. 18.00

Baron cygański – operetka Johanna Straussa

Inscenizacja, reżyseria i choreografia – Janina Niesobska Kierownictwo muzyczne – Maciej Figas Scenografia i kostiumy – Maria Balcerek Reżyseria świateł – Bogumił Palewicz Przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń

Wielki spektakl, który ma olśniewać przez kilkadziesiąt lat, musi kosztować. Realizacja tej operetki w 2010 r. była jedną z najdroższych dotąd produkcji Opery Nova. Zachwyca ogrom dekoracji: gigantyczny cygański, inspirowany baśniowością Wschodu, namiot, ozdobiony pieczołowicie wykonaną ażurową siecią z frędzlami i etnicznymi detalami, czy potężny, ważący 3/4 tony żyrandol do 3. aktu. Każde podniesienie kurtyny wywołuje ciche „och”, niosące się po widowni. Niezapomniane pozostają układy taneczne: ognisty czardasz, w którym tancerze baletu przelatują nad sceną w imponujących skokach, marszowa parada oddziałów huzarów i markietanek; tańczy też cały chór 32 | BIK | wrzesień 2018

Baron cygański, Arsena (Julia Iwaszkiewicz), Balet i Chór Opery Nova, fot. Andrzej Makowski

i soliści! W wytwornym walcu „Odgłosy wiosny” popisuje się swą koloraturą Arsena, Żupan bawi kupletami – jakby opisującymi „tu i teraz”, a Barinkay żartuje sobie z wielkiej sławy i tytułów, poznając wraz z Saffi czar cygańskiej nocy. Wystawiona z należnym jej przepychem, znakomicie przygotowaną warstwą muzyczną, pięknem obrazu, pieczołowicie oddanym detalem każdego z niepowtarzalnych kostiumów i całościowym imponującym kształtem, wiarygodną aktorsko grą – realizacja tego tytułu nie ma sobie równych na polskich scenach operowych. 25.09.2018, wtorek, godz. 13.00 i 16.00 26.09.2018, środa, godz. 13.00 i 16.00 27.09.2018, czwartek, godz. 13.00 i 16.00

Magiczne zabawki – balet kameralny dla dzieci

Reżyseria – Sebastian Gonciarz Choreografia – Iwona Runowska Scenografia – Mariusz Napierała Kostiumy – Anna Waś Efekty iluzjonistyczne – Tomasz Pałasz Reżyseria świateł – Sebastian Gonciarz

W sali kameralnej prezentowane jest przedstawienie baletowe dla dzieci (wiek 4+) do odtwarzanej mechaniczMagiczne zabawki, fot. Andrzej Makowski

w yd a r z e ni a nie muzyki m.in. Aleksandra Głazunowa, Camilla Saint-Saënsa, Claude’a Debussy’ego. Pomysłodawcy i autorzy libretta mówią, idea powstała z potrzeby powrotu pamięcią do fascynującej krainy dziecięcej wyobraźni, nieograniczonej fantazji i ukochanych zabawek. Akcja przedstawienia zaczyna się w domu Dziewczynki i Chłopca, którzy wraz z Mamą udają się do sklepu z zabawkami. Po drodze (przemierzając widownię) docierają do niezwykłego miejsca, w którym sprzedawane są osobliwe zabawki. Jego właścicielem jest tajemniczy i zabawny Mag; towarzyszy mu w pracy Pomocnik. Dzieci zachwycają się zabawkami, z których każda pragnie zwrócić na siebie ich uwagę. Mag-sprzedawca rządzi nie tylko zabawkami: potrafi za pomocą czarodziejskiej różdżki równie łatwo przywoływać przerażające grzmoty, jak i latające piórka. Owa różdżka jest wielką pokusą dla Chłopca… Gdy zapada zmrok, Chłopiec wymyka się z domu i powraca do sklepu, w którym zabawki budzą się do życia: Szmacianka, Legoludek, Wróżka, Bokserzy, Ptak Dziwoląg i inne, zamieszkujące w przedstawieniu tajemniczy sklep, tańczą. Chłopiec kradnie Magowi różdżkę i próbuje władać życiem lalek. Jednak rzeczywistość przerasta go: różdżka potrafi być niesforna i krnąbrna, władanie nią nie jest takie proste! Zaczynają się przygody kosmiczne i wędrówka po fantastycznych światach. Piękno muzyki i tańca, wartka akcja, sztuczki iluzjonistyczne, projekcje komputerowe – wszystko to tworzy stuminutowe widowisko. 28.09.2018, piątek, godz. 19.00 29.09.2018, sobota, godz. 19.00 30.09.2018, niedziela, godz. 19.00

Wesele Figara – W.A. Mozart – opera buffa w czterech aktach

Kierownictwo muzyczne – Marcin Sompoliński Reżyseria – Wojciech Adamczyk Scenografia – Marcelina Początek-Kunikowska

Kostiumy – Maria Balcerek Przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń

Pięcioaktowa sztuka Pierre’a Beaumarchais’a (1784), drugie z kolei, po „Cyruliku sewilskim”, dzieło przedstawiające perypetie hrabiego Almavivy i jego służącego Figara, które zainspirowało Mozarta do skomponowania opery pod tym samym tytułem. „Operowy ideał” – najlepsze możliwe libretto, mistrzowski scenariusz, wartka akcja, subtelność ludzkich portretów oddanych muzycznymi tematami. Mozart przekształcił schemat opery buffa w niedościgły wzór spektaklu operowego. Nie ma dziś na świecie poważnego teatru operowego, który nie miałby „Wesela Figara” w swym repertuarze. Tytuł ten jest drugą (obok „Czarodziejskiego fletu”) pozycją prezentującą twórczość genialnego klasyka. Zespół realizatorów wykreował spektakl, z którego Mozart byłby zadowolony.

Wesele Figara, od lewej: Szymon Rona, Sławomir Kowalewski, Łukasz Jakubczak, Małgorzata Grela, fot. Marek Chełminiak

Bilety na premierę opery komicznej Macieja Małeckiego „Awantura w Recco” (27 X br.) sprzedawane będą od 18 września. inf. Ewa Chałat

Przeźrocza Festiwal Filmowy 27.09.2018, czwartek, godz. 17.30, foyer MCK – wernisaż. Wystawa prezentowana do 10 października

Wystawa: „Wszystkie kolory Kieślowskiego” prelekcja: prof. Piotr Zwierzchowski

Kieślowski wśród współpracowników, na planie filmowym, z rodziną. W zamyśleniu, w dialogu, przy pracy. Zdjęcia ukazują reżysera w różnych okresach życia i momentach twórczości. Na ekspozycję składają się fotosy z rodzinnego albumu przedstawiające pierwsze przymiarki Kieślowskiego do kamery, a także reżysera w gronie przyjaciół: Agnieszki Holland, Krzysztofa Piesiewicza, Zbigniewa Preisnera, a także z aktorami: Juliette Binoche, Bogusławem Lindą. Wystawa była pokazywana w Brukseli w 2016 roku w ramach obchodów 20. rocznicy śmierci reżysera i pochodzi z Archiwum Twórczości Krzysztofa Kieślowskiego, tworzonego przez Fundację Sztuki Współczesnej In Situ z Sokołowska. W sobotę 29 września na festiwalu Przeźrocza zostanie zaprezentowany film Krzysztofa Kieślowskiego Siedem kobiet w różnym wieku. Partner: Fundacja Sztuki Współczesnej In Situ wrzesień 2018 |

BIK | 33

w yd a r z e ni a

Festiwal Filmowy „Przeźrocza” IV edycja prolog: 21 września, klub Mózg (ul. Parkowa 2) główna część festiwalu: 27-30 września, kino Orzeł (ul. Marcinkowskiego 12-14) Czwarta edycja bydgoskiego festiwalu filmowego skierowanego do miłośników kina artystycznego odbędzie się na koniec września w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. Festiwal Filmowy „Przeźrocza” przedstawia nowe nurty w polskim kinie, jednocześnie silnie odwołując się do filmowych, także bydgoskich, tradycji. Główna nagrodę festiwalu, statuetkę „Otwartego Oka”, odbierze reżyserka Marta Prus, której film „Over the limit” zdobył w tym roku już wiele nagród na festiwalach w Polsce i za granicą. W piątek premierowo w Bydgoszczy będzie można zobaczyć najnowszy dokumentalny film bydgoszczanina Marcina Sautera pt. „Urosłam, kiedy spałaś”. Na ekranie Przeźroczy także gwiazdy kina fabularnego: Tomasz Kot, Marian Opania, Łukasz Simlat i Justyna Wasilewska. Na zakończenie, w niedzielę, festiwal włączy się w akcję wsparcia dla ukraińskiego reżysera Olega Sencowa przebywającego w rosyjskim więzieniu, prezentując film Askolda Kurova „Proces. Federacja Rosyjska vs Oleg Sencow”. Równie ciekawie jak zakończenie zapowiada się film otwarcia festiwalu, czyli „Dreamland” Stanisława Berbeki. Młody reżyser portretuje życie swojego ojca Macieja, który zginął tragicznie podczas pamiętnej akcji wspinaczkowej na Broad Peak. W filmie ta głośna historia medialna zmienia swoje oblicze i przyjmuje postać kameralnej, intymnej opowieści o życiu i pasji wspinacza. Bohaterem filmu staje się także reżyser i cała rodzina zmarłego, która właśnie także poprzez ten film żegna się ze znanym himalaistą. Inny długometrażowy dokument festiwalu, którego nie można ominąć, to z pewnością „Over the limit” w reżyserii Marty Prus, który okazał się rewelacją tegorocznego festiwalu w Krakowie, a także zdobył nagrody na innych festiwalach w Polsce i za granicą. Sama Marta Prus została uznana przez amerykański magazyn „Variety” za jedną z dziesięciu młodych twórców z Europy, których karierę należy obserwować. Reżyserka przyjedzie do Bydgoszczy na festiwal i spotka się z widzami po sobotnim 34 | BIK | wrzesień 2018

seansie. Jej film to opowieść o wielkiej gwieździe rosyjskiego sportu, gimnastyczce Margaricie Mamun, ale sport w tym trzymającym w napięciu filmie jest tylko tłem dla ukazania głębokiego portretu psychologicznego bohaterki zmagającej się z własnymi słabościami i oczekiwaniami otoczenia. Trzeci interesujący długometrażowy dokument na festiwalu to zwycięzca najważniejszego festiwalu filmowego w Europie (IDFA Amsterdam), czyli „Don Juan” Jerzego Śladkowskiego. Tytułowy bohater Oleg wchodzi w dorosłość, zmagając się z oczekiwaniami swojej matki, a widzowie stają się świadkami nieszablonowej opowieści o poszukiwaniu własnej tożsamości w świecie narzucającym zdefiniowane wzorce. Przeźrocza to wydarzenie, które silnie odwołuje się do bydgoskich tradycji filmowych. Cały piątkowy program to filmy z regionu, począwszy od wspomnienia o toruńskim twórcy Marcinie Gładychu, przez nowe, ale już odnoszące sukcesy filmy młodych bydgoskich twórców (Stanisław Cuske, Krzysztof Nowicki, Mateusz Buława, Jarosław Piskozub), a skończywszy na premierze nowego filmu uznanego reżysera Marcina Sautera („Urosłam, kiedy spałaś”), który poprzez historię Karaliny, udającej się w podróż sentymentalna do babci na Białoruś, ukazuje dramat jej rodzinnego kraju. Wszyscy wspomniani bydgoscy reżyserzy wychowywali się na filmach zmarłego niedawno Kazimierza Karabasza. Podczas festiwalu będzie można obejrzeć dwa filmy mistrza bydgoskiego kina („Muzykanci”, „Portret z kropli”), a także wysłuchać wspomnienia o najbardziej uznanym bydgoskim twórcy filmowym. Przeźrocza składają także hołd innemu zmarłemu twórcy: Grzegorzowi Królikiewiczowi. Urodzony w Aleksandrowie Kujawskim reżyser zasłynął awangardowym „Na wylot” i ten właśnie film zostanie zaprezentowany bydgoskiej publiczności. Ten trochę zapomniany, niezwykły film to manifest twórczy reżysera i jedno z najbardziej awangardowych i kontrowersyjnych dzieł w historii polskiej kinematografii. Przeźrocza to nie tylko dokument. Na festiwalu można obejrzeć także najnowsze nagradzane krótkometrażowe filmy fabularne w doborowej obsadzie. Na ekranie pojawią się m.in. Tomasz Kot i Marian Opania („Atlas”), Łukasz Simlat („Magma”, reż. Paweł Maślona – znany z „Ataku paniki”) czy Justyna Wasilewska („Heimat”). Po pokazie innego fabularnego filmu pt. filmu „Users” odbędzie się spotkanie z reżyserem Jakubem Piątkiem. To właśnie

w yd a r z e ni a

Marta Prus, reżyserka Over the limit

Urosłam kiedy spałaś, reż. Marcin Sauter

Over the limit, kadr z filmu

Dreamland, reż. Stanisław Berbeka

spotkania z twórcami są bardzo ważnym elementem festiwalu. Podczas każdego z festiwalowych dni będzie można porozmawiać z reżyserami prezentowanych filmów. W tym roku gośćmi festiwalu będą: Marta Prus, Marcin Sauter, Jerzy Śladkowski, Jakub Śladkowski, Tomasz Knittel, Magdalena Wichrowska, Natalia Koniarz, Stanisław Cuske, Mateusz Buława i Jarosław Piskozub oraz wspomniany Jakub Piątek. Po raz pierwszy na festiwalu pojawi się wątek literacki. Będzie to premiera nowej książki Magdaleny Wichrowskiej pt. „Bydgoszcz movie”. Jest to zbiór kilkunastu wywiadów z reprezentantkami i reprezentantami życia filmowego Bydgoszczy – twórcami, badaczami i animatorami. Z tych rozmów wyłania się portret miasta o interesującej filmowej historii i ludzi, którzy otwierają nową kartę tej opowieści. Dużo się na stronach tej książki dzieje, ale też dużo marzy i wspomina. Duchologiczna i kinofilska wyprawa w głąb Bydgoszczy ma charakter osobisty i anegdotyczny. Festiwalowi jak co roku towarzyszy wystawa. W tym roku widzowie w przestrzeni MCK będą mogli podziwiać archiwalne zdjęcia, których bohaterem jest Krzysztof Kieślowski uchwycony wśród współpracowników, na planie

Tomasz Kot w filmie Atlas

filmowym, z rodziną, w zamyśleniu, w dialogu, przy pracy. Zdjęcia ukazują reżysera w różnych okresach życia i momentach twórczości. Przeźrocza tradycyjnie nie zapominają o najmłodszych i zapraszają także na pokaz dla dzieci w ramach sekcji „Przeźrocza dzieciom” (sobota 29.09 – do obejrzenia: „Basia”, Piesek w kratkę” i slajdy, czyli… przeźrocza). Wstęp wolny. www.przezrocza-festiwal.pl centrum festiwalowe: kino Orzeł organizator: Stowarzyszenie Koloroffon partnerzy główni: MCK, kino Orzeł projekt współfinansowany przez Miasto Bydgoszcz wrzesień 2018 |

BIK | 35

w yd a r z e ni a Teatr Polski w Bydgoszczy niemalże bezobjawowo. Jakby jej rozpad był wpisany w sam początek.

Balladyna. Wojna wewnętrzna, fot. Michał Szlaga

22.09.2018, sobota, godz. 19.00 23.09.2018, niedziela, godz. 16.00 24.09.2018, poniedziałek, godz. 10.00 Duża Scena TPB – spektakl kameralny

Balladyna. Wojna wewnętrzna

reżyseria, scenografia i światła: Justyna Łagowska; dramaturgia: Szymon Adamczak; muzyka: Robert Piernikowski; choreografia: Milena Czarnik; wideo: Tomasz Michalczewski; współpraca pedagogiczno-teatralna: Agnieszka Szymańska; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Alicja Mozga, Dagmara Mrowiec, Andrzej Jakubczyk, Paweł Paczesny, Jakub Ulewicz, Marcin Zawodziński

Justyna Łagowska podejmuje się realizacji, mającego niemal 200 lat, dramatu Juliusza Słowackiego w zupełnie nowej formie. Muzyczna konwencja spektaklu nadaje klasycznemu tekstowi niezwykłą dynamikę, a nielinearna narracja pozwala na dogłębną reinterpretację zdarzeń znad Gopła. 7.09.2018, piątek, godz. 19.00 – POKAZ PRZEDPREMIEROWY 8.09.2018, sobota, godz. 19.00 – PREMIERA 9.09.2018, niedziela, godz. 16.00 28.09.2018, piątek, godz. 17.00 29.09.2018, sobota, godz. 19.00 30.09.2018, niedziela, godz. 16.00

Pascal Rambert – Koniec miłości

reżyseria: Dorota Androsz; tłumaczenie: Maryna Ochab; dramaturgia: Michał Kurkowski; scenografia, kostiumy, reżyseria świateł: Mirek Kaczmarek; muzyka: Piotr Peszat; choreografia: Aleksandra Lemm; inspicjent: Hanna Gruszczyńska; występują: Katarzyna Herman, Juliusz Chrząstowski

Niebanalna struktura tekstu rozpisana na dwa monologi uniemożliwia byłym zakochanym jakiekolwiek wejście w konstruktywny dialog. W choreografii rozczarowań plączą się pomiędzy niespełnionymi oczekiwaniami a śladami dogorywających w nich emocji. Zdania pełne goryczy uderzają w najczulsze punkty, przywołują najintymniejsze obrazy z pamięci. Pascal Rambert wskazuje jednak, że destrukcja relacji zaczyna się niezauważalnie,

36 | BIK | wrzesień 2018

15.09.2018, sobota, godz. 17.00, Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 w Bydgoszczy, ul. Szubińska 107 – PREMIERA przygotowana w ramach Roku Bydgoskiego Dziedzictwa Przemysłowego 16.09.2018, niedziela, godz. 11.00, 13.00 17.09.2018, poniedziałek, godz. 9.00, 10.30, 12.00 18.09.2018, wtorek, godz. 9.00, 10.30, 12.00 19.09.2018, środa, godz. 9.00, 10.30, 12.00 20.09.2018, czwartek, godz. 9.00, 10.30, 12.00 21.09.2018, piątek, godz. 9.00, 10.30, 12.00

Marie Eve-Huot – Motyle

reżyseria: Emilia Piech; tłumaczenie: Jan Nowak; inscenizacja: Łukasz Gajdzis; dramaturgia: Daria Sobik; scenografia: Kaja Gawrończyk, Sandra Stanisławczyk; muzyka: Filip Zawada; wideo: Agnieszka Mazurek; występują: Emilia Piech, Michalina Rodak, Mirosław Guzowski

20 maja 1932 roku, po 14 godzinach i 56 minutach lotu, Amelia Earhart ląduje w polu niedaleko Londonderry w północnej Irlandii. Tym samym zostaje pierwszą kobietą, która samotnie przeleciała przez Atlantyk. Wkrótce potem podejmie się lotu dookoła świata. Tego samego dnia, tylko 67 lat później, przychodzi na świat Amelka, bohaterka dramatu kanadyjskiej pisarki Marie Eve-Huot. Dziewczynka, dzięki swojemu tacie, pasjonacie lotnictwa, zgłębia tajniki mechaniki samolotowej, przyswaja właściwości powietrznego ruchu, w końcu poznaje historie wzbijających się w niebo bohaterów. Jej pełne niesamowitych przygód dzieciństwo w pewnym dniu niestety się kończy. Wiadomość o tragicznej śmierci ojca zamyka usta Amelki. Wydawałoby się, że na zawsze. Z pewnością nikt nie przypuszczałby, że mur, który przed sobą zbudowała, może zburzyć jeden, zagubiony motyl. 28.09.2018, piątek, godz. 19.00 – Początek M. – czytanie performatywne 28.09.2018, piątek, godz. 21.00 – spotkanie z Pascalem Rambertem 29.09.2018, sobota, godz. 17.00 – pokaz filmów Pascala Ramberta

„Dom Ramberta”

28 września do Polski przyleci znakomity francuski dramatopisarz, choreograf i reżyser Pascal Rambert. W trakcie zaplanowanych wydarzeń Teatr Polski w Bydgoszczy zaprezentuje Państwu przegląd twórczości jednego z najznakomitszych współczesnych francuskich twórców teatralnych. Retrospektywa działań rozpocznie się inscenizacją najsłynniejszej sztuki Ramberta – Końca miłości w reżyserii Doroty Androsz, z udziałem Katarzyny Herman i Juliusza Chrząstowskiego. Zaraz po spektaklu widzowie będą mieli okazje wziąć udział w czytaniu per-

w yd a r z e ni a

Pascal Rambert, fot. Marc Domage

formatywnym Początku M. Dramat, stanowiący wraz z Końcem miłości dyptyk, zostanie odczytany przez autora i Audrey Bonnet – francuską aktorkę stale współpracująca z Pascalem Rambertem. Zwieńczeniem dnia będzie rozmowa z twórcami. Kolejny dzień będzie prezentacją filmowych dokonań Ramberta, które zostaną wyświetlone na

BIK-u LNIKÓW A CZYTE L D ET w cenie BIK-u LNY BIL merem TEATRA u n m y kl: zł niow Z wr ześ ilety na spek tawnętrzna b we a jn j o ie W na . w sk Ballady . Jus tyny Ł ago ie: w reż w termin y m a z Zapras ia, godz . 16.00 symalnie mak śn 2 3 wr ze uprawnia do zakupcyujnej cenie.

15 !

BIK-u promo ektakl w zemplarz Jeden eg ów na jeden sp 4 bilet

Małej Scenie TPB. „Dom Ramberta” jest inicjatywą, w ramach której chcemy zaprosić reżysera do Bydgoszczy, lecz także przybliżyć bydgoskiej publiczności całokształt jego twórczości. inf. Paulina Wenderlich

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 Od poniedziałku 27.08.2018, ul. Baczyńskiego 3

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 rozpoczyna zapisy na zajęcia do poszczególnych kół

• Zespoły instrumentalne, taneczne i wokalne dla dzieci i młodzieży • Nauka gry: gitara, keyboard • Szachy, warcaby • Koło miłośników gier • Gimnastyka malucha z elementami gimnastyki korekcyjnej • Klub przedszkolaka • Plastyka • Origami i… • Koło teatralne • Rytmika • Zajęcia polonistyczne • Język: angielski, niemiecki • Igraszki sportowe • Zajęcia informatyczne • Kawiarenka internetowe • Modelarstwo kartonowe • Fitness dla dzieci i młodzieży • Warsztaty dziennikarskie • Plastyka dla smyka • Bydgoszcz, ul. Baczyńskiego 3, www.mdk1.bydgoszcz.pl, tel. 523 755 349

26.09.2018, środa, godz. 16.00

Ognisko inaugurujące nowy rok szkolny 2018/2019

Zapraszamy wszystkie dzieci, które uczęszczają na zajęcia w MDK 1, jak i te, które dopiero chcą się zapisać. Przy ognisku, piekąc kiełbaski, rozpoczniemy ten rok szkolny! W programie przewidziane są także zabawy, konkursy oraz tradycyjne śpiewanie piosenek przy wtórze gitary. Wstęp wolny. Zapraszamy dzieci, rodziców, babcie i dziadków oraz wszystkich chętnych do wspólnej zabawy. inf. Grażyna Tomasik

Dom Kultury MODRACZEK 3.09.2018, poniedziałek, godz. 16.00-19.00, teren przy ul. Przyjaznej 13 „Wskocz na Wyżyny” – piknik rodzinny, III Turniej w Bule o Puchar Prezesa SM „Budowlani”. 8.09.2018, sobota – zapisy do 4 września w administracjach osiedli lub internetowo Rajd Pieszy „Poznaj historię osiedli SMB i miasta” 8.09.2018, sobota, godz. 13.00, teren przy ul. Grabowej 1 VII Spotkanie Sąsiedzkie na osiedlu Centrum 13.09.2018, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny

Kawiarnia Literacka – gość: Bogumiła Salmonowicz

Jest elblążanką, choć urodziła się w Sanoku. Autorka trzech książek: „Bosa” (2014), „Abrazje” (2016) i „Femoglobina” (2017). Jej wiersze znalazły się w kilkunastu antolo-

giach, także pokonkursowych. Jest wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia „Alternatywni” i członkiem Alternatywnego Elbląskiego Klubu Literackiego. Na co dzień można spotkać ją w roli wykładowcy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu oraz na Politechnice Gdańskiej. Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska. 20.09.2018, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Indianie Ameryki Północnej. Historia i dzień dzisiejszy. „Kolonizacja angielska. Powstanie Jamestown”, cz. III Spotkanie poprowadzi Adam Piekarski. 27.09.2018, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie z Latarnikiem poprowadzi Sławomir Krajewski. 5, 12, 19, 26 września 2018, środy, godz. 15.00 Spotkania tematyczne w Klubie Seniora inf. Izabela Kaczyńska

wrzesień 2018 |

BIK | 37

w yd a r z e ni a Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy wystawa czynna do 2.09.2018

Idealiści i prowokatorzy

kurator – Małgorzata Kopczyńska koordynacja – Karolina Pikosz

Michał Chudzicki, Elvin Flamingo, Konrad Juściński, Małgorzata Kopczyńska, Anna Królikiewicz, Julia Kurek, Kobas Laksa, Zuzanna Marczak, Tomasz Musiał, Katarzyna Szeszycka

Widok wystawy Idealiści i prowokatorzy, fot. Wojciech Woźniak

2.09.2018, niedziela, godz. 12.00

– 25.09.2018 (wtorek), godz. 18.00 Bogdan Chmielewski: Zimowy zegar słoneczny i dokumentacja – 2.10.2018 (wtorek), godz. 18.00 Witold Chmielewski: W poszukiwaniu środka świata

Wystawa zaprezentuje dorobek twórców: Bogdana Chmielewskiego, Witolda Chmielewskiego, Wiesława Smużnego, których działania, konsekwentnie realizowane od lat 70., na trwałe wpisały się do historii sztuki polskiej. Honorowy patronat nad wystawą objęli: Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki i Prezydent Bydgoszcz Rafał Bruski. Bogdan Chmielewski ‒ ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, uzyskał dyplom w 1970 roku. Uczestnik 170 wystaw oraz imprez artystycznych. Autor 230 interdyscyplinarnych realizacji indywidualnych oraz zespołowych w Lucimiu w latach 1977–2018. Zajmuje się akcjami, działaniami plastycznymi, parateatralnymi, happeningiem, performance’em, instalacją, rysunkiem, żywymi obrazami, kompozycjami tekstowymi. Członek Grupy 111-Lucim. Profesor na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Witold Chmielewski ‒ plastyk i pedagog, absolwent Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, gdzie do 2018 roku pracował jako profesor. Zajmuje się działaniami artystyczno-społecznymi, sztuką intermedialną i multi-

Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Idealiści i prowokatorzy

Podczas oprowadzania kuratorskiego Małgorzata Kopczyńska dokona próby rozpoznania wspólnego łącznika, jaki spaja dzieła 10 artystów, zebrane w jednej przestrzeni Galerii. Wspólnie z widzami zanalizuje, czym bywa manipulacja w sztuce oraz czy idealizm od prowokacji dzieli rzeczywiście wyraźna różnica. W oprowadzaniu i dyskusji weźmie udział również koordynator wystawy Karolina Pikosz. 11.09.2018, wtorek, godz. 18.00 – otwarcie wystawy wystawa czynna: do 21.10.2018

LUCIM 111

kuratorzy wystawy: Elżbieta Kantorek Wojciech Luchowski (aranżacja)

„Wieńce domowe”, wykonane (z inspiracji Witolda Chmielewskiego) przez dzieci i rodziców przy stole dożynkowym, wrzesień 1981, fot. Witold Chmielewski

wystawie towarzyszyć będą:

KONFERENCJA

12.09.2018 (środa), godz. 10.30‒17.00 (sala w gmachu Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, ul. Gdańska 20)

WYSTĄPIENIA INDYWIDUALNE ARTYSTÓW

(Galeria Miejska bwa) – 18.09.2018 (wtorek), godz. 18.00 Wiesław Smużny: Ekumena lucimska ‒ wspólnota życia i sztuki 38 | BIK | wrzesień 2018

Dzieci z wiankami przed puszczeniem ich na wodę nad jeziorem w Lucimiu-Kadzionce, czerwiec 1993, fot. Witold Chmielewski

w yd a r z e ni a

Finał Akcji Lucim, Grupa Działania, od lewej: Stanisław Wasilewski, Witold Chmielewski, Wiesław Smużny, Bogdan Chmielewski, Andrzej Maziec, sierpień 1979, fot. Stanisław Wasilewski

medialną, scenografią teatralną i telewizyjną oraz sztuką użytkową. Jest autorem założeń ideowo-artystycznych projektów i działań artystycznych. Pisze teksty krytyczne o sztuce i kulturze współczesnej. Jest kuratorem sztuki i animatorem kultury. Wiesław Smużny ‒ profesor sztuk plastycznych. Ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu ‒ dyplom w 1971 roku. Autor 47 wystaw indywidualnych, uczestnik 171 wystaw zbiorowych w kraju i za granicą. Współautor i uczestnik 221 akcji, działań i aktywności artystycznych w Lucimiu od 1977 roku. W swej postawie twórczej otwarty na eksperyment w sztuce i życiu społeczno-artystycznym. Twórca kształtowania obyczaju plastycznego w przestrzeni społecznej Lucimia i miejskiego środowiska. 12 września 2018, godz. 10.30–17.00 (sala w gmachu Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, ul. Gdańska 20)

LUCIM 111 – konferencja towarzysząca wystawie prezentującej działania artystyczne Bogdana Chmielewskiego, Witolda Chmielewskiego, Wiesława Smużnego

Otwarcie konferencji ‒ Karolina Leśnik, dyrektor Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszcz (godz. 10.30) wystąpienia: ‒ Katarzyna Sędek (godz. 11.00) Lucimski rok trwał prawie dwa lata (projekcja filmu Rok Polski z 1993 roku)

‒ dr Olga Kwiatkowska (godz. 12.00) Kolaż pamięci – wizerunek artystów w perspektywie lokalnej społeczności Lucimia

‒ prof. Wiesław Theiss (godz. 12.30) Miejsce – pamięć – edukacja (Perspektywa Lucimia i Węgrowa)

‒ dr Agnieszka Wołodźko (godz. 13.00) Kontrkulturowy paradygmat partycypacji i jego dzisiejsza aktualność – dr Katarzyna Niziołek (godz. 13.30) Echa Lucimia. Idea sztuki społecznej a współczesne praktyki społeczno-artystyczne przerwa: godz. 14.00‒15.00 – dr hab. Izabela Kowalczyk (godz. 15.00) Grupa Działania a kontekstualizm

– Hanna Strychalska (godz. 15.30) Słowo o twórczości Bogdana Chmielewskiego

– Monika Weychert (godz. 16.00) Grupa Działania / Grupa 111 w Lucimiu i Daniel Rycharski w Kurówku ‒ działania w skali 1:1? ‒ dr hab. Zbigniew Benedyktowicz (godz. 16.30) Lucim w „Kontekstach” Dziecko na warsztat – warsztaty dla dzieci przedszkolnych i szkoły podstawowej klas 1–3 każda środa września (począwszy od 12.09.2018), godziny do ustalenia z grupą, zapisy: agnieszka.gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl lub pod nr. tel. 52 339 30 62, wstęp wolny. Spotkania dla grup do 25 osób, trwają ok. 1-1,5 godz., poprzedzone są oprowadzaniem po aktualnych wystawach

Chałupka – choć ciasna, ale własna

Prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz – kuratorki Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy. wrzesień 2018 |

BIK | 39

w yd a r z e ni a Tematyka wrześniowych i październikowych warsztatów to dom rodzinny. Powtórzymy warsztat, który na przełomie lat 70. i 80. przeprowadził z dziećmi Witold Chmielewski, członek Grupy Działania we wsi Lucim w gminie Koronowo. Przejdziemy się również po trzech piętrach wystawowych Galerii, by obejrzeć wystawę LUCIM 111. Sztuka w samo południe! – warsztaty dla seniorów 7.09.2018, godz. 12.00

Temat: Zioła w sztuce i kulturze polskiej Prowadzenie: Katarzyna Rymarz

Natura od wieków miała wpływ na życie, kulturę i sztukę człowieka. Na podstawie wybranych zagadnień i okre-

sów historycznych zaprezentujemy przykłady, znaczenie, symbolikę roślin zielnych obecnych w naszej tradycji, począwszy od cytatów biblijnych i świąt chrześcijańskich, przez kulturę ludową (obrzędy ludowe), kończąc na kilku przykładach malarstwa Młodej Polski. Katarzyna Rymarz – malarka, artystka, kuratorka, z zamiłowania i pasji zajmuje się botaniką, zielarstwem i uprawą roślin zielnych. Absolwentka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie na wydziale Malarstwo sztalugowe (prof. S. Andrzejewski) oraz Rysunek (dr. Dorota Jajko-Sankowska). Prowadzi warsztaty zielarskie, plastyczne, koordynuje i aranżuje wystawy artystów i własne. inf. Danuta Pałys

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek 14.09.2018, piątek, godz. 18.00 – otwarcie wystawy, wystawa czynna do 13.10.2018

Karolina Kiljańska-Bizoń: Ślady – monotypie

„Ślad niesie wiele znaczeń. Może być wspomnieniem o życiu i osiągnięciach, genem przodków w dzieciach, zabawkową pieczątką czy zwykłym odbiciem stopy w piasku. Bez względu na kontekst, wiąże się z trwałością, przedłużeniem istnienia, swego rodzaju ocaleniem. W moich monotypiach zasuszone rośliny, bibuły i delikatne tkaniny zostawiły ślady. Nietrwałe, kruche materiały, które po wydrukowaniu przestawały istnieć, zyskały kolejne życie w postaci swojego odbicia i nową tożsamość jako część kompozycji” [Karolina Kiljańska-Bizozoń]. Karolina Kiljańska-Bizoń – urodzona w 1978 roku w Bydgoszczy, zamieszkała w Toruniu. Studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu; w 2002 roku dyplom z wyróżnieniem w zakresie grafiki warsztatowej. W 2012 roku doktorat w dziedzinie sztuk

Karolina Kiljańska-Bizoń, Kompozycja VI, 2012, monotypia, 70×100 cm

plastycznych w dyscyplinie grafika. Tematem pracy doktorskiej była analiza rodzaju matryc w monotypii i technikach druku bezpośredniego. Uprawia grafikę, głównie monotypię i inne techniki druku bezpośredniego, jak ciałodruk i kserografia oraz ceramikę artystyczną. Mama dwóch córek, żona i wielka miłośniczka przyrody. inf. Elżbieta Kantorek

Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy Naukowo, artystycznie, kreatywnie

Dom Kultury „Akademicka Przestrzeń Kulturalna” w Bydgoszczy przy Wyższej Szkole Gospodarki prowadzi nabór na zajęcia stałe, realizowane w roku szkolnym 2018/2019. Fotografujesz, tańczysz, śpiewasz, malujesz, kochasz kino? Rozwiń swoje zainteresowania! Więcej szczegółów na stronie www.domkultury.byd.pl inf. Elżbieta Schulz

40 | BIK | wrzesień 2018

w yd a r z e ni a Stowarzyszenie Artystyczne ELJAZZ

21.09.2018, godz. 18.00 – warsztaty muzyczne – wstęp wolny, zgłoszenia: eljazz.bydgoszcz@gmail.com 21.09.2018, godz. 20.00 – koncert – bilety w cenie 30 zł do nabycia w klubie Eljazz po godz. 16.00

Bolero Meets Jazz

Józef Eliasz zaprasza na hiszpańskie rytmy w Eljazzie w ramach Europejskiej Akademii Jazzu. Bolero Meets Jazz: Carla Ysis – śpiew Guliano Parisi – fortepian Janusz Mackiewicz – kontrabas Józef Eliasz – perkusja

Carla Ysis – jej muzyczna kariera zaczyna się w Peru w wieku 6 lat, kiedy występuje w różnych miejscach w mieście Lima. W miarę upływu lat dzieli scenę z najbardziej reprezentatywnymi piosenkarzami i orkiestrami w kraju. Później poszerza swój artystyczny horyzont, podróżując do Ekwadoru, gdzie ma okazję dzielić się projektami z wybitnymi artystami ze sceny ekwadorskiej w najbardziej charakterystycznych miejscach kraju (Loja, Quito, Cuenca, Guayaquil, Santo Domingo de los Colorados). Po europejskiej trasie postanawia pozostać w Hiszpanii, gdzie obecnie mieszka i pracuje, rozwijając swoje artystyczne projekty. Giuliano Parisi – zaczął grać w wieku 7 lat w klasycznym stylu. Później ukończył pianino na pianoforte i zdobył mistrzowską kompozycję muzyczną. Otrzymał klasy Barry’ego Harrisa, Grega Burka, Paolo Tombolesiego, Ettore Fioravantiego, Jerry’ego Bergonzi Gregory’ego Hutchinsona, Rubena Rogersa, Rachel Gould i Joe Magnarelli i in. W 2009 roku pracował jako kompozytor i zdobył kilka nagród na kilku prestiżowych międzynarodowych konkursach (Ibla Competitions New York, Festival Lavagnino, TIM Competitions, Petrassi Award). W 2011 roku współpracował z jazzowym big-bandem Conservatory w Frosinone pod dyrekcją Roberto Spadoniego z repertuarem francuskich melodii. Od września 2012 roku mieszka w Alicante (Hiszpania). www.eljazz.com.pl

Kinoteatr „Adria” 30.09.2018, niedziela, godz. 17.00, Kinoteatr „Adria”, ul. Toruńska 30. Bilety w cenie 70 zł można nabyć w sekretariacie Kinoteatru „Adria” (ul. Toruńska 30, parter, pok. nr 3, pon.-pt. w godz. 9.00-17.00), w Internecie na stronie organizatora www.monolitart.com.pl w zakładce BILETY oraz na portalach kupbilecik.pl i abilet.pl

„Nareszcie w Dudapeszcie” – najnowszy program satyryczny Krzysztofa Daukszewicza w Bydgoszczy

„Nareszcie w Dudapeszcie” to najnowszy, na bieżąco aktualizowany autorski program Krzysztofa Daukszewicza. Satyryk opisuje i wyśmiewa absurdy, do których dochodzi na co dzień w kraju nad Wisłą. Każdy występ może różnić się od poprzedniego, w zależności od tego, co akurat dzieje się w świecie polityki. Podczas wydarzenia artyście towarzyszy pianista Mieczysław Grochowski. Krzysztof Daukszewicz urodził się w 1947 roku w Wichrówie. Jest satyrykiem, felietonistą, poetą, kompozytorem, gitarzystą i piosenkarzem. Działalność estradową artysta rozpoczął w 1975 r. Pełnił wtedy funkcję dyrektora Miejskiego Domu Kultury w Szczytnie oraz współtworzył kabaret Gwuść. Już w 1976 r. satyryk otrzymał drugą na-

grodę na I Biesiadzie Humoru i Satyry w Lidzbarku Warmińskim za swój autorski program „Dookoła Wojtek”, a zaledwie rok później otrzymał nagrodę Złote Rogi Kozicy na przeglądzie kabaretów w Zakopanem. wrzesień 2018 |

BIK | 41

w yd a r z e ni a 14. Mózg Festival: Duchowość jest powszechna Bydgoszcz, 22 września – 10 listopada 2018 22.09.2018, sobota, godz. 18.00, park im. Kazimierza Wielkiego

Krzysztof Gruse & Leszek Przyjemski: Sadzenie lipy

Można by zapytać, skąd wzięła się idea tego spotkania. Otóż obydwaj artyści pochodzą z Bydgoszczy, obydwaj wyjechali z kraju. Chociaż w różnym czasie i z różnych powodów, to w tym samym kierunku. Przyjemski pojawia się jako znany artysta konceptualny, Gruse jako zapraszający go autor hasła festiwalu – „Duchowość jest powszechna”.Wspólne zasadzenie przez artystów sadzonki drzewa lipy w parku im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy z sentencją – NA SZCZĘŚCIE DLA MIESZKAŃCÓW BYDGOSZCZY. 22.09.2018, sobota, godz. 19.00, dziedziniec przed klubem Mózg, ul. Parkowa 2

Leszek Przyjemski (performance)

22.09.2018, sobota, godz. 20.00, Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14

Krzysztof Gruse & Sławek Janicki: Duchowość jest powszechna (performance)

Sławek Janicki, pomysłodawca i główny zarządzający Mózg Festival, a także kontrabasista i improwizator. Zaprosił malarza, poetę i wieloletniego kolegę, Krzysztofa Grusego, będącego od niemalże 30 lat źród42 | BIK | wrzesień 2018

łem twórczej inspiracji nie tylko dla Janickiego, ale też dla sporej grupy artystów związanych z Mózgiem, do współtworzenia tegorocznej edycji Mózg Festival, która odbędzie się pod hasłem „Duchowość jest powszechna”. 22.09.2018, sobota, godz. 20.30, Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14

The Insub Meta Orchestra (koncert)

wym tłem, gdzie indywidualny gest ginie w produkcji globalnych stanów dźwiękowych. W ten sposób kwestie subtelne wyłaniają się i wchodzą w interakcję z ciszą. Przejawy improwizacji czy kompozycji mogą zostać zagubione w ciągłym badaniu specyficznego rozwoju w kontekście tej orkiestry. Jej osiami są miejsce ciszy, elektroakustyczne i obszerne słuchanie, praca na trwaniem, mimetyzm, niski poziom głośności, relacje niehierarchiczne, przepływ informacji. 22.09.2018, sobota, godz. 22.00, klub Mózg (ogród za oknem), ul. Parkowa 2

Krzysztof Gruse & ammp; Leszek Przyjemski (performance)

27.09.2018, czwartek, godz. 21.00, Mózg, ul. Parkowa 2

The Insub Meta Orchestra (IMO) to duży skład skupiony wokół praktyki eksperymentalnej i elektroakustycznej, który został założony w 2010 roku przez duet muzyków Cyrila Bondi i d’incise. Orkiestra składa się z około 50 stałych członków, którzy tworzą grupę międzynarodowych muzyków biorących udział w każdym koncercie. Zrodzona z pytań dotyczących improwizacji na duży skład, IMO z czasem zbudowała silny kolektyw z typo-

Cmentarz wspaniałości, reż. Apichatpong Weerasethakul (film)

Fabuła Cmentarza wspaniałości skupia się wokół dawnego budynku szkoły, w którym został utworzony szpital do opieki nad żołnierzami pogrążonymi w tajemniczej śpiączce. Jenjira, także mająca problemy ze zdrowiem, zgłasza się do placówki jako wolontariuszka. Jest szczególnie zainteresowana żołnierzem o imie-

w yd a r z e ni a

niu Itt i to jemu poświęca najwięcej uwagi. Z czasem Jenjira zauważa, że nawiązuje z nim kontakt, a niedługo potem żołnierz odzyskuje świadomość. Prosta narracja skrywa wielowymiarową opowieść, niepoddającą się łatwym i jednoznacznym interpretacjom. Inspiracją dla tej historii mógł być incydent sprzed kilku lat, kiedy w niejasnych okolicznościach 40 żołnierzy musiało przejść kwarantannę w szpitalu na północy Tajlandii. Reżyser, posługując się metaforami, opowiada o sytuacji w swoim kraju: o politycznej zawierusze, zamachach stanu, przemocy i wywołanym protestami paraliżu rządu. Dzieło Weerasethakula to nie tylko alegoria polityczna, ale również podróż do lat dzieciństwa i rodzinnej wioski reżysera, gdzie rozgrywa się akcja jego opowieści. 28.09.2018, piątek, godz. 21.00, klub Mózg, ul. Parkowa 2

YES DEER (koncert)

w 1987 roku, a w 2010 przeprowadził się do Szwecji i obecnie mieszka w Göteborgu. Signe jest zapalonym artystą solowym. Karl Bjorå urodził się w małym miasteczku Evje w 1991 roku, obecnie mieszka w Oslo. Karl wykształcił swój własny wyjątkowy styl gry na gitarze. Anders Vestergaard urodził się w Aarhus w 1989 roku, obecnie mieszka w Kopenhadze. Anders jest bardzo aktywnym perkusistą na duńskiej i europejskiej scenie undergroundowej. Gra także solo, wykorzystuje wtedy perkusję i elektroniczne sprzężenia.

29.09.2018, sobota, godz. 22.00, klub Mózg, ul. Parkowa 2

Metroscan (koncert)

28.09.2018, piątek, godz. 22.00, klub Mózg, ul. Parkowa 2

EdWood (koncert)

EdWodd – duet założony w Bydgoszczy w 2006 roku przez Tomka Popowskiego i Kubę Ziołka. Nagrał dwa albumy: „Anal Animal” i „Post-Mortem Lovers”. Występował m.in. w Ostrzeszowie i Ciechocinku. 29.09.2018, sobota, godz. 21.00, klub Mózg, ul. Parkowa 2

Chemia miłości (koncert)

YES DEER został założony w 2011 roku przez szwedzkiego saksofonistę Signe Dahlgreena, norweskiego gitarzystę Karla Bjorå i duńskiego perkusistę Andersa Vestergaarda. Signe Dahlgreen urodził się w Gammel Lejre

Majcher. Inspiracją do powstania muzyki były wzory substancji chemicznych, odpowiedzialnych za stan zakochania. Substancje te – fenyloetyloamina, dopamina i inne – pełnią funkcje neuroprzekaźników i odpowiadają za odczuwanie szczęścia. Kompozycja jest eksperymentem muzycznym polegającym na transformacji wzorów tych substancji na język muzyki.

Chemia miłości jest cyklem sześciu najnowszych kompozycji Marzeny

Metroscan to futurystyczne audiowizualne dzieło, które traktuje o megapolis i jego prędkości przekazywania informacji, wielobiegunowości i innych posturbanistycznych wektorach. Tytuł Metroscan oraz idea, która się za nim kryje, została oparta na wieloaspektowym pochodzeniu słowa „metro” (w starożytnej grece metron oznacza miarę długości). Wiąże się z metropolis, koncepcją mierzenia oraz ruchem i transportem. Wszystkie te koncepcje są przetwarzane na wysokoskoncentrowane dźwięki i obrazu – to pewnego rodzaju lawina skompresowanych informacji wielkiego miasta, która poprzez technologie cyfrowe jest przekuta na oczyszczone oscylujące doświadczenie estetyczne. Muzyka w tym projekcie wykorzystuje szeroką skalę częstotliwości i często balansuje pomiędzy muzyką eksperymentalną i pulsującą elektroniką. Obrazy opierają się na konwersji danych bieżących dźwięków w obrazy, które są odtwarzane w czasie rzeczywistym. festiwal.mozg.pl wrzesień 2018 |

BIK | 43

w yd a r z e ni a Biblioteka Główna UKW 26.09.2018, godz. 18.00, Galeria Biblioteki UKW, ul. Szymanowskiego 3. Wystawa będzie czynna do 31 października

Otwarcie wystawy malarstwa Joanny Strzeleckiej-Traczykowskiej „Wewnętrzne pejzaże”

Wprowadzenie – Anna Kroplewska-Gajewska.

Joanna Strzelecka-Traczykowska ukończyła Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu (dyplom z malarstwa w pracowni doc. Barbary Steyer) oraz Studium Podyplomowe w zakresie kształcenia pedagogicznego w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Kwalifikacje I stopnia (doktorat) w zakresie dziedziny artystycznej malarstwa uzyskała w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Od 1975 r. czynnie uczestniczy w życiu kulturalnym Torunia. Jest członkiem Stowarzyszenia Pastelistów Polskich i Związku Polskich Artystów Plastyków. Jej prace były prezentowane na ponad 30 wystawach indywidualnych w całym kraju, a także na ekspozycjach międzynarodowych, jak chociażby kilkakrotnie na Międzynarodowym Biennale Pasteli w Nowym Sączu. Otrzymała szereg nagród i wyróżnień, m.in.: Medal Stowarzyszenia Pastelistów Polskich (2006), odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej (2013), Nagroda Honorowa Prezydenta Miasta Torunia w konkursie Dzieła Annale ZPAP 2015/2016 za pracę „Droga-Przejście”. Artystka w swoich pracach w szczególny sposób buduje przestrzeń, która w nas – odbiorcach próbuje zaszczepić otwartość na to co nieznane, nieoczywiste czy nieprzewidywalne. Tę przestrzeń autorka otwiera przed nami w sposób symetryczny, posługując się motywem okna czy bramy. Uchylone wrota zapraszają, aby zajrzeć dalej i sprawdzić, co się za nimi kryje. To, co może zdumieć odbiorcę, to rozbudowanie kompozycji bardziej od góry ku dołowi, a jednocześnie lekko zarysowany horyzont. Prezentowane pastele zwracają uwagę nie tylko użytymi formami, ale również kolorami. Autorka stopniuje odcie-

Joanna Strzelecka-Traczykowska, Przejście, pastel, 66×47 cm, 2000

nie jednego koloru, ale również łączy barwy ciepłe i zimne. Celem tych kontrastów jest pokazanie konieczności dokonywania ciągłych wyborów przez człowieka i związanych z tym przeżyć. Łukasz Wudarski

Pałac Młodzieży Nowy rok szkolny z Pałacem Młodzieży!

Rekrutacja na zajęcia stałe Pałacu Młodzieży na rok szkolny 2018/2019 rozpoczęła się już 27 sierpnia. Wnioski są dostępne na naszej stronie: www.palac.bydgoszcz.pl. Czekają nauczyciele, trenerzy, instruktorzy z czterech działów dydaktycznych. Edukacja, sztuka, sport i zajęcia artystyczne to nasze słowa kluczowe i działania, które pomogą rozwinąć skrzydła dzieciom i młodzieży w wieku od 3 do 20 lat. 44 | BIK | wrzesień 2018

Wnioski będzie można składać w trzech lokalizacjach: – w tymczasowej siedzibie sekretariatu w budynku Gimnazjum nr 16 przy ul. Bohaterów Kragujewca 10, pokój 6 – w namiocie przed budynkiem Pałacu Młodzieży przy ul. Jagiellońskiej 27 – w namiocie przed budynkiem Szkoły Podstawowej nr 31 przy ul. Karłowicza 2 Godziny przyjmowania wniosków: – Od poniedziałku 3.09 do piątku 7.09 w godzinach od 11.00 do 19.00 – W sobotę 8.09 w godzinach od 10.00 do 14.00 inf. Dominika Kosińska

w yd a r z e ni a Bydgoskie Centrum Sztuki

24 sierpnia – 28 września 2018

Joanna Roszkowska // Entropia

Najnowsze prace Roszkowskiej to próba opowieści o świecie, w którym znika człowiek, a wraz z nim wszystkie przejawy jego działań w naturze. Przyroda odradza się z ogromu zniszczenia w mgnieniu oka, chociaż nie ma już oczu, które mogłyby ten proces obejrzeć.

29.09.2018, godz. 18.00 – otwarcie wystawy

Jan Zwolicki – malarstwo

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 2.09.2018, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CLXXXIX Koncert Pałacowy

Adela Konop – śpiew Maciej Afanasjew – skrzypce jazzowe Karol Szymanowski – wibrafon w programie: standardy muzyki jazzowej i popularnej oraz kompozycje własne

16.09.2018, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dziecka i 8 zł dla osoby dorosłej można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją

CC Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami

Jadwiga Stanek – altówka Kamila Kułakowska – sopran Radosław Zaworski – fortepian w programie m.in.: H. Reutter – Fünf Antike Oden op. 57 na głos, altówkę i fortepian 23.09.2018, niedziela, godz. 10.15, „Wiatrak”, ul. gen. Mikołaja Bołtucia 7. Bilety w cenie 6 zł dla dziecka i 9 zł dla osoby dorosłej można nabywać w biurze Fundacji „Wiatrak” od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-19.00 oraz godzinę przed Porankiem

Poranek muzyczny w „Wiatraku”

Piękna nasza Polska cała 16.09.2018, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CXC Koncert Pałacowy

Do widzenia, lesie zielony inf. Anna Cudo

wrzesień 2018 |

BIK | 45

w yd a r z e ni a Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP 18 Dyskusyjnych Klubów Książki działa w filiach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Szczegóły dotyczące ich działalności publikowane są na stronie biblioteka.bydgoszcz.pl/dzialalnosc-dodatkowa/dkk/. Realizowany przez WiMBP przy wsparciu finansowym Instytutu Książki program DKK obejmuje także spotkania autorskie. 12.09.2018, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie z Andrzejem Franaszkiem – literaturoznawcą, krytykiem literackim, wykładowcą Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, członkiem redakcji „Tygodnika Powszechnego”, pracownikiem Fundacji im. Zbigniewa Herberta oraz sekretarzem Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 2011 uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych. Zajmuje

fot. Tomasz Wiech

„Czarodziejska góra. Amerykański portret Czesława Miłosza”, „Pokolenie ’89”, „Profesor. O Leszku Kołakowskim”, „Miłosz”. Bydgoskie spotkanie połączone będzie z promocją najnowszej książki A. Franaszka – dwutomowej biografii Zbigniewa Herberta noszącej tytuł „Herbert”. Wstęp za okazaniem wejściówek (do odbioru od 5.09.2018, godz. 16.00, w Wypożyczalni Biblioteki Głównej, Stary Rynek 24 – pierwszeństwo mają członkowie Dyskusyjnych Klubów Książki). inf. Lucyna Partyka

7–9 września 2018 r.

LiterObrazki – VII Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci

VII Festiwal Książki Obrazkowej to spotkania z pisarzami i ilustratorami, warsztaty plastyczne i literackie, koncerty i wspólne czytanie – LiterObrazki to inspirująca forma spędzania wolnego czasu – zarówno dla najmłodszych, jak i dorosłych czytelników. 7 września odbędzie się uroczyste otwarcie festiwalu na Wyspie Młyńskiej. W programie m.in. spektakl Teatru Baj Pomorski i koncert zespołu Jerz Igor. 8–9 września zabytkowy budynek biblioteki zmieni się w królestwo dzieci. Na przestrzeni całego gmachu w różnych pomieszczeniach placówki odbędą się warsztaty z dziećmi, spektakle, projekcje filmów, pokazy, prezentacje i inne atrakcje. Szczegóły programu na stronach: literobrazki.pl, biblioteka.bydgoszcz.pl, facebook.com/LiterObrazki/. 6.09.2018, godz. 18.00-20.00

Targowisko Kultury

Na Targowisko Kultury zapraszamy wszystkich, dla których ważny jest fizyczny, dosłowny, namacalny z nią kontakt. Tu spotykają się książkowi fetyszyści, winylowi maniacy, amatorzy fotografii analogowej, miłośnicy komiksów. Uwalniają książki zalegające na półkach, płyty i filmy, gry, instrumenty, aparaty, kamery i sprzęt RTV. Spotykamy się w każdy 1. czwartek miesiąca. Sprzedaż? Wymiana? To zależy od Ciebie – my tylko stwarzamy okazję! Udział w Targowisku Kultury jest bezpłatny. 5, 12, 19, 26 września 2018, godz. 18.00-19.00

się przede wszystkim twórczością współczesnych poetów polskich. Jest autorem książek „Ciemne źródło. Esej o cierpieniu w twórczości Zbigniewa Herberta” (nominacja do Nike w 1999), „Przepustka z piekła. 44 szkice o literaturze i przygodach duszy”, „Miłosz. Biografia”. Ta ostatnia przyniosła mu Nagrodę Fundacji im. Kościelskich, Nagrodę im. Kazimierza Wyki, Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Nagrodę Nike Czytelników „Gazety Wyborczej”. Ma również na swoim koncie scenariusze do filmów dokumentalnych, m.in. 46 | BIK | wrzesień 2018

Konwersacyjny klub językowy Deutsch Mit Spaß

Raz w tygodniu w bibliotece spotyka się grupa pasjonatów, by porozmawiać w języku niemieckim z ludźmi innych kultur i ciekawych zainteresowań. Jest to doskonała okazja, aby sprawdzić swoje możliwości lingwistyczne i podszlifować język obcy w czasie nieformalnych rozmów, gier, zabaw i innych aktywności. W ramach klubu konwersacyjnego Deutsch mit Spaß w bibliotece spotykają się otwarte i pozytywnie nastawione osoby, które chcą się sprawdzić i swobodnie rozmawiać w języku niemieckim.

w yd a r z e ni a Projektor głosu „Chór Nieśpiewający” – warsztaty i koncert

Projektor głosu jest połączeniem form. Pierwszą z nich jest poznanie odmiennych sposobów ekspresji wokalnej, które nie są promowane przez mass media. Część pierwsza – warsztatowa – ma pomóc uczestnikom w zaprojektowaniu swego głosu poprzez zetknięcie z różnymi metodami jego wydobywania, kreowania, czerpiąc go za każdym razem z innej cząstki swego organizmu. Część druga – koncerty artystów (prowadzących) – ma służyć niczym projektor dla taśmy filmowej z awangardową zawartością.

poza murami książnicy. To karta rabatowa, umożliwiająca zakup tańszych biletów na wydarzenia kulturalne w Bydgoszczy i uprawniająca do zniżek w restauracjach, księgarniach i punktach usługowych. Dzięki współpracy z instytucjami kultury i lokalnymi firmami sprawiamy, że czytanie się opłaca. Karty biblioteczne z hologramem programu ProKultura są dostępne w Wypożyczalni Głównej lub filiach bibliotecznych na terenie całego miasta. Udział w Programie jest bezpłatny.

Wybrane zajęcia edukacyjne we wrześniu: 8.09.2018, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 24 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Pielęgniarska 17) Narodowe Czytanie „Przedwiośnia” S. Żeromskiego – impreza plenerowa na Rynku w Starym Fordonie. 14.09.2018, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11) Spotkanie autorskie z Jarosławem Stanisławem Jackiewiczem, na którym poeta będzie promował swój najnowszy tomik wierszy pt. „Zapalić milczenie”. 19.09.2018, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Głośne czytanie na dywanie – zajęcia czytelnicze dla najmłodszych.

„Chór Nieśpiewający” to zajęcia wokalne dla każdego, zarówno dla zawodowych muzyków i aktorów oraz dla tych, którym „słoń nadepnął na ucho”. Ta rozwijana od lat metoda używa struktury chóru, czyli sumy kolejnych głosów i sprawującego nad całością pieczę dyrygenta. W tym jednak przypadku muzyka nie jest tworzona z harmonizujących ze sobą melodii, lecz z dźwięków abstrakcyjnych, zapętlonych słów. Kolejne poziomy nucenia, szeptów, szmerów, krzyków tworzą (jak w muzyce ambientowej) dźwiękowy krajobraz. 21–23 września 2018, WiMBP w Bydgoszczy, zapisy: projekty.wet@gmail.com

Warsztaty

23.09.2018, godz. 17.30, Strych WiMBP w Bydgoszczy

Bartosz Wrona & Piotr Kikta (koncert)

Bartosz Ignacy Wrona (prowadzący) od 10 lat sprawdza możliwości ludzkiego głosu. Stworzył metodę warsztatową otwierającą głos i ekspresję, ułatwiającą improwizację. Piotr Kikta jest absolwentem Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Klarnecista. Na co dzień sprzedawca książek dla dzieci i animator kultury. Wstęp na oba wydarzenia jest wolny. Szczegóły: wetmusic.pl, FB: nowasztukawetmusic

Prokultura

Karta ProKultura to karta biblioteczna Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, która poza standardową funkcją dostępu do zbiorów biblioteki umożliwia jej posiadaczom uzyskanie rozmaitych korzyści

19.09.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 33) I dla uszu, i dla rączek: spotkaj się z wierszami Agnieszki Frączek – zajęcia literackie na podstawie książki A. Frączek pt. „Bocian nauczyciel”. 21.09.2018, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 4 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11) V Biesiada „Myśli Poetyckiej” – coroczne spotkanie poetów. 24.09.2018, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 14 dla dzieci i młodzieży ul. Bohaterów Kragujewca 11) Skoro wrzesień, to już jesień, no i jabłek pełna kieszeń – zajęcia edukacyjne dla dzieci. 25.09.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) Psy, pieski, psiaki… to nasze ukochane zwierzaki – spotkanie z cyklu „Rosnę z książką”. 27.09.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 10 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Noakowskiego 4) Czytam przy kawie – spotkanie dla dorosłych z okazji Międzynarodowego Dnia Kawy. 28.09.2018, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Rodzinne rozgrywki gier planszowych – zajęcia edukacyjne. 17.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) Rozgrywki gier planszowych dla dorosłych. wrzesień 2018 |

BIK | 47

w yd a r z e ni a

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 1.09.2018, start o godz. 11.00 przy ul. Królowej Jadwigi 10, udział bezpłatny, obowiązują zapisy

Gra miejska Most Królowej Jadwigi, 2. etap

Uczestnicy poruszają się szlakiem miejsc opisanych w trylogii Sulimy-Kamińskiego. To zabawa przeznaczona dla drużyn 3-6-osobowych, które docierają do wyznaczonych lokalizacji, aby rozwiązać przygotowane dla nich zadania i zdobyć punkty. Zwycięży zespół, który zdobędzie największą liczbę punktów. Zapraszamy również do udziału w ostatnim, 3. etapie, który odbędzie się 22 września. 8.09.2018, godz. 11.00, Teatr Miejski przy Kujawskim Centrum Kultury, pl. Klasztorny 2 w Inowrocławiu, wstęp wolny

W 2018 roku mija sto lat od chwili, gdy Polki otrzymały prawa wyborcze. Był to efekt starań rzeszy kobiet, które dużo wcześniej rozpoczęły działalność w różnych organizacjach społecznych i niepodległościowych. Pierwsze wybory odbyły się 26 stycznia 1919 roku. Nasze rodaczki z części dawnego zaboru pruskiego na ten przywilej musiały poczekać do roku 1920. 13-14 września 2018, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Konferencja naukowa „Miejsca pamięci w przestrzeni miasta w XIX i XX wieku”

Europejskie Dni Dziedzictwa 2018 – inauguracja wojewódzka

Zostaną wręczone nagrody i wyróżnienia uczestnikom XIV edycji konkursu dla młodzieży „Zabytki naszego regionu” oraz IV ogólnopolskiego konkursu fotograficznego „Portret z kujawsko-pomorskim zabytkiem w tle”. Dr hab. Zdzisław Biegański, profesor UKW w Bydgoszczy, badacz dziejów XX stulecia, wygłosi wykład „Kujawy i Pomorze w okresie odbudowy Państwa Polskiego w latach 1918–1920”. Całość uświetni koncert, podczas którego usłyszymy piosenki z lat 20. i 30. ubiegłego stulecia, kiedy to radość z odzyskanej niepodległości przejawiała się również w pięknych utworach muzycznych. 13.09.2018, godz. 18.00, KPCK, pl. Kościeleckich 6 – otwarcie wystawy, wstęp wolny. Wystawa czynna do 12 października

Wystawa One budowały Niepodległą. (Nie)zwykłe kobiety z terenu dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego

Konferencja będzie kontynuacją zorganizowanych w latach 2008, 2009, 2012, 2016, 2017 sesji naukowych odbywających się pod hasłem: „Architektura miast”. Komitet naukowy: prof. dr hab. Jacek Woźny, prof. dr hab. Dariusz Markowski, dr hab. Marek Romaniuk, sekretarz naukowy – dr Agnieszka Wysocka. Program konferencji dostępny na www.kpck.pl w zakładce Pracowni Dziedzictwa Kulturowego. 13-16 września 2018, miasto i gmina Kruszwica

XXX Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń Kruszwica/Kobylniki Szczegółowe informacje na: www.kpck.pl/pracownia-literatury.

14.09.2018, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Bezpłatne wejściówki do odebrania od 3 września w siedzibie KPCK

Potańc ludowy z Kapelą Niwińskich

Grupa w swoim repertuarze posiada tradycyjne oberki, mazurki, kujawiaki oraz polki, a w swej muzyce wzoruje się na znamienitych wiejskich skrzypkach i muzykach. 48 | BIK | wrzesień 2018

w yd a r z e ni a 16.09.2018, godz. 16.00, Sala Kameralna Opery Nova. Bezpłatne wejściówki do odebrania od 3 września w KPCK przy pl. Kościeleckich 6

Uroczysta gala w 90. rocznicę urodzin Sulimy-Kamińskiego

Jerzy Sulima-Kamiński jest znanym, a jednocześnie najbardziej bydgoskim pisarzem w Polsce. Autorem wielu utworów literackich na czele z trylogią „Most Królowej Jadwigi”, w której z detalami przedstawione zostały losy miasta i jego mieszkańców. W programie: pokaz laserowy, wystąpienia gości honorowych, rozmowy o Jerzym Sulimie-Kamińskim z przyjaciółmi pisarza, wręczenie pamiątkowych statuetek „Jerzyki” dla osób, które w sposób szczególny przyczyniły się do upamiętniania osoby i twórczości bohatera wieczoru, koncert zespołu Ziemia Bydgoska. Prowadzenie: Urszula Guźlecka, oprawa muzyczna: Bogdan Ciesielski. Bezpośrednio po uroczystości zapraszamy na słodki poczęstunek do Salonu Hoffman. 22.09.2018, start o godz. 12.00 przy ul. Królowej Jadwigi 10. Udział bezpłatny, obowiązują zapisy

Gra miejska Most Królowej Jadwigi, 3. etap

Wymagana jest wcześniejsza rejestracja do 20 września pod adresem: gramiejska.bydgoszcz@gmail.com. Zgłoszenie powinno zawierać: imię i nazwisko przywódcy zespołu, liczbę osób w zespole oraz telefon kontaktowy. Zapraszamy do zapoznania się z regulaminem gry. 22.09.2018, godz. 19.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Bilety w cenie 15 zł do nabycia w KPCK

Trzy Słowa w Termosie!

Wojciech Tremiszewski oraz lokalny duet improwizujący Trzy Słowa zapraszają na komedię improwizowaną. Wojciech Tremiszewski – aktor, improwizator, znany z Kabaretu Limo, Spadkobierców, W Gorącej Wodzie Kompanów, Peletonu, Improskładu, W Trzech Osobach i in.

27.09.2018, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Wstęp wolny

Wieczór autorski Stefana Pastuszewskiego. Promocja tomiku Powroty

Spotkanie ze Stefanem Pastuszewskim będzie poświęcone tomikowi poezji Powroty. Książka stanowi ponowne, rozszerzone wydanie wierszy, które pierwotnie ukazały się w drugim obiegu, w 1985 roku, gdy poeta przebywał w więzieniu z powodu działalności opozycyjnej. Redakcją i wyborem wierszy zajęli się Marek S. Podborski i Rafael Budzbon, a opracowaniem graficznym Joanna Klaus. Sama pozycja stanowi 8. część cyklu wydawniczego inicjatywy Bydgoska Licencja Marek. Wieczór autorski będzie połączony z występem gitarzysty Mirosława Trusiłły oraz pokazem slajdów z lat 80. Dyskusję poprowadzi Franciszek Budzbon. 28.09.2018, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Wstęp za symboliczną złotówkę – bilety można odbierać w recepcji KPCK od 3 września od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-17.00

Muzyczne pocztówki z lat minionych – zaśpiewają i zagrają Monika Baranek oraz Wiesław Nowicki, w roli narratora Monika Nawrot-Borowska

Pracownia Integracji Międzypokoleniowej KPCK zaprasza seniorów na niezwykłą podróż, gdzie muzyka, słowo i obraz przeplatają się we wspomnieniu słonecznych plaż, tajemniczych kobiet, zmysłowych wieczorów, wysmakowanej paryskiej mody, gorących letnich romansów oraz pierwszych „ruchomych obrazów” braci Lumière. Muzyczne pocztówki z lat minionych zabiorą nas do XIX i XX wieku, udamy się w wojaże po Polsce, Stanach Zjednoczonych, Francji, Hiszpanii oraz Włoszech. 30.09.2018, godz. 17.00, Oranżeria Pałacu w Lubostroniu – wernisaż, wstęp wolny. Wystawa czynna do 28 października

Wystawa prac grupy plastycznej Kujawskiego Uniwersytetu III Wieku

23.09.2018, godz. 10.00-15.00, teren przy KPCK, pl. Kościeleckich 6

Fidrygałki zza winkla

Pchli targ na podwórku Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury, a w razie niepogody w Salonie Hoffman. Zapraszamy do współpracy kolekcjonerów i zbieraczy, rękodzielników i twórców. Zgłoś się: fidrygalki@kpck.pl.

KPCK prowadzi warsztaty plastyczne dla seniorów od wielu lat. Spotykają się raz w tygodniu i przez kilka godzin oddają się malowaniu i rysowaniu. W grupie dominują kobiety. Każda z nich, nieco odmiennie, postrzega świat i w związku z tym inaczej też o nim opowiada plastycznym językiem. Nawet dla tych, dla których zajęcia są tylko przyjemną formą wspólnego spędzania czasu, godziny przy sztaludze są ważne. Każda aktywność wzbogaca i uwrażliwia. Obecnie grupa aktywnych uczestników liczy 28 osób i to ich prace zobaczymy na wystawie w oranżerii lubostrońskiego Pałacu. Wybrane najciekawsze obrazy są plonem zajęć prowadzonych w roku akademickim 2017-2018 i majowego pleneru w Lubostroniu. wrzesień 2018 |

BIK | 49

w yd a r z e ni a Muzeum Fotografii w Bydgoszczy Wystawa autochromów Tadeusza Rzący pochodzących ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie. Autochrom to najstarsza barwna technika pozytywowa, opracowana w XIX wieku. Tadeusz Rząca jest postacią niezwykle ciekawą i jak dotąd niemal nieznaną szerszej publiczności. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl 20 września, czwartek, godz. 18.00, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny, wystawa czynna do 9 października

Bydgoska Akademia Fotografii: Dyplomy 2017/2018

Prezentacja prac dyplomowych uczestniczek oraz uczestników dziewiątej edycji Bydgoskiej Akademii Fotografii.

wystawa czynna do 15 września, wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00, poniedziałek i niedziela nieczynne, wstęp wolny

Jachting

Wystawa fotografii z albumu o tematyce marynistycznej, pochodzącego ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie (reprinty). Zdjęcia datowane na lata 1880–1900 dokumentują jachty pływające w basenie Morza Adriatyckiego – arcydzieła XIX-wiecznej sztuki szkutniczej. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00, poniedziałek i niedziela nieczynne, wstęp biletowany

Autochromy Tadeusza Rzący

fot. Wiktor Mikołajec

Więcej szczegółów na stronie www.baf.byd.pl

Bydgoska Akademia Fotografii już od października!

Bydgoska Akademia Fotografii adresowana jest do osób stawiających pierwsze kroki w fotografii. BAF MASTER to propozycja dla doświadczonych fotografek i fotografów. Zajęcia prowadzą m.in. członkowie ZPAF. Fotografia portretowa, przyrodnicza, makrofotografia, a może 50 | BIK | wrzesień 2018

w yd a r z e ni a Lekcje fotografii

Wraz z początkiem nowego roku szkolnego zapraszamy szkoły, przedszkola i inne placówki edukacyjne na lekcje fotografii: Historia fotografii w praktyce, Z wizytą u fotografa – pozujemy do zdjęć, Znikające obrazy, Fotografia – zjawisko naturalne, Camera obscura – historia i współczesne zastosowania. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl w zakładce „lekcje”. Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl lub tel. 52 567 00 07. 15.09.2018, sobota, ul. Królowej Jadwigi 14, zwiedzanie bezpłatne; obowiązują zgłoszenia na wykład i warsztaty – liczba miejsc ograniczona

TehoFest

XIX-wieczne techniki szlachetne? Sam/a zdecyduj! Kolejne edycje od października. Więcej szczegółów i zapisy na stronie www.baf.byd.pl

Mam lustrzankę

Na horyzoncie pierwsza powakacyjna odsłona warsztatów Mam lustrzankę dla początkujących. Poznaj swój aparat i wykorzystaj w pełni jego możliwości. Zajęcia poprowadzi Arkadiusz Blachowski. Zapisy na stronie www.muzeumfoto.byd.pl. Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl lub tel. 52 567 00 07.

Klub Arka BSM We wrześniu Klub Arka przyjmuje zapisy do następujących sekcji:

– Zajęcia plastyczne dla dzieci, – Nauka gry na instrumentach: gitara, pianino, keyboard, – Koło informatyczne dla seniorów, – Klub Seniora, – Gimnastyka dla seniorów, – Klub Zdrowia, – Koło Miłośników Kaktusów, – Klub Miłośników Szwederowa, – Koło Polskiego Związku Emerytów Rencistów i Inwalidów, – Zajęcia Centrum Treningowego Wojakowskich (Szkoła Pamięci – wynajem sali). 7.09.2018, piątek, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Kaktusów.

Muzeum Fotografii przy WSG jest jednym z 15 obiektów znajdujących się na Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy. We wrześniu Szlak świętuje czwarte urodziny. Tego dnia zapraszamy do bezpłatnego zwiedzania wystawy stałej oraz wystaw czasowych – „Jachting” (finisaż), „Autochromy Tadeusza Rzący”. Dla uczestników TehoFestu przygotowaliśmy także: – 12.00-12.45 – Wykład Od camera obscura do fotografii cyfrowej – demokratyzacja fotografii i jej skutki / Marek Noniewicz – 13.00-17.00 – Warsztaty fotograficzne – technika mokrej płyty kolodionowej / Katarzyna Bojko-Szymczewska Mokry kolodion to szlachetna technika fotograficzna wynaleziona w 1851 r. przez Fredericka Scotta Archera. Uczestnicy warsztatów zapoznają się krok po kroku z przebiegiem XIX-wiecznego procesu – od oblewania szklanej płyty, poprzez uczulanie, naświetlanie przy użyciu aparatu wielkoformatowego i wywoływanie. Posłużymy się czarnym szkłem, tworząc ambrotypy – unikatowe obrazy pozytywowe. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl.

inf. Elżbieta Schulz

10.09.2018, poniedziałek, godz. 17.00 „Wspomnienia z podróży” – powakacyjne spotkanie Klubu Seniora. 17.09.2018, poniedziałek, godz. 17.00 Spotkanie SZKOŁY PAMIĘCI – zapisy na zajęcia dla dzieci. 17.09.2018, poniedziałek, godz. 18.00 „Mafia” – prelekcja Barbary Zapalskiej – spotkanie Klubu Seniora. 24.09.2018, poniedziałek, godz. 18.00 „Zbiory Czartoryskich” – prezentacja albumu ze zbiorami z Muzeum Narodowego w Krakowie – spotkanie Klubu Seniora. 28.09.2018, piątek, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Kaktusów. Izba Pamięci im. Marszałka Józefa Piłsudskiego czynna: w poniedziałki, wtorki i środy (14.00-18.00). www.bsm.bydgoszcz.pl/Informacje wrzesień 2018 |

BIK | 51

w yd a r z e ni a Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 20.09.2018, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z Małgorzatą Grajewską pt. „Wiersze trudne?”

Wprowadzenie – Hanna Strychalska. Czytanie wierszy – Mieczysław Franaszek i Roma Warmus. Małgorzata Grajewska, ur. w 1966 w Bydgoszczy, nauczycielka polonistka pisząca wiersze. Debiutowała w 2013 r. zbiorem trenów pt. „blisko bliżej za daleko”. W 2017 r. wydała książkę poetycką pt. „Podpalam żyrafę”. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. * * * (…) pojawiła się ciekawa osobowość poetycka. I co warto już w tym miejscu odnotować – to poezja dojrzała, wręcz wysmakowana, a czasem wyrafinowana. „Blisko bliżej za daleko” to zbiór wierszy odnoszących się do utraty, śmierci czternastoletniego syna poetki. To wiersze przejmujące, a jednocześnie pisane z dużą kulturą literacką. Małgorzata Grajewska skutecznie i konsekwentnie unika tonów histerycznych. Osadza swój osobisty dramat w kontekstach filozoficznych i kulturowych.

widza do wejścia w obszar moich znaków, tak aby przy ich pomocy mógł ów obraz „dokończyć” we własnej wyobraźni. Obserwując miejskie skupiska, zauważyłem specyficzny klimat letargu, w którym pogrążeni ludzie przechodzą obok siebie obojętni, nie zauważając jeden drugiego. Stąd zrodził się pomysł zrealizowania obrazu-lustra, w którym uśpiony swym codziennym biegiem człowiek mógłby zobaczyć siebie nagiego i zastygłego w skupieniu. Jakub Kaja

Krzysztof Derdowski

20.09.2018, godz. 18.00

Otwarcie wystawy grafiki Jakuba Kaji pt. „Maski”

Jakub Kaja, ur. w 1982 w Bydgoszczy. Absolwent Akademii Krakowskiej na wydziale malarstwa o specjalności grafika użytkowa oraz Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na wydziale grafika o specjalności fotografia. Zdobywca kilku nagród wydziałowych za plakat z okazji 750-lecia lokacji miasta Krakowa oraz za grafikę „Ecce Homo”. Zdobywca I miejsca oraz specjalnego wyróżnienia w ogólnokrajowym konkursie na plakat z okazji 90-lecia banku PKO BP. Wybrany uczestnik wystawy konkursowej 23. Międzynarodowego Biennale Plakatu w Wilanowie oraz IV Międzynarodowego Biennale Plakatu Społeczno-Politycznego w Oświęcimiu. Laureat I nagrody w ogólnopolskim konkursie na plakat z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Autor kilkudziesięciu wystaw indywidualnych oraz kilkunastu zbiorowych. Obecnie czynny grafik i fotograf. * * * (…) Poszukiwanie „nieuchwytnego” to coś, co mnie najbardziej fascynuje w pracy twórczej, tym bardziej że nie jestem w stanie dokładnie określić tego fenomenu. (…) W prezentowanym cyklu moich prac wpisuję postać ludzką w różne nierzeczywiste, abstrakcyjne przestrzenie zaczerpnięte jakby z sennych marzeń. Chciałbym nakłonić 52 | BIK | wrzesień 2018

Jakub Kaja, z cyklu Nieobecni, 2012

(…) Odnajdywanie intrygujących obrazów w naszym otoczeniu jest twórcze, jeżeli zmierza ku nowemu spojrzeniu. Skala wnikliwości widzenia jest jak język, który każdy artysta wzbogaca o nowe wyrazy. Jakub Kaja w swojej twórczości stara się odnaleźć i zapisać to, co wydaje się znaczące. Artysta traktuje otoczenie jako księgę pełną ukrytych symboli, dostrzegając w nim jakości metafizyczne. Poszukując wartości duchowych, wyraża swój podziw dla tego, co „najzwyklejsze”. Konfrontuje nas z naturalnym pięknem i skłania do refleksji nad własnym miejscem w otaczającym świecie. Prace Jakuba Kaji otwierają inną perspektywę oglądu tego, co wydawało się nam na pozór bliskie i znajome. Pozwalają spojrzeć inaczej, trochę z dystansu, na świat ludzkich trosk, ujawniając wagę oraz wartość rzeczy i zjawisk, na co dzień często niedostrzeganych. Mateusz Soliński

inf. Jacek Soliński

w yd a r z e ni a Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 23.09.2018, godz. 18.00, wstęp z zaproszeniami – do odbioru w WOAK w Toruniu

W 100-lecie odzyskania niepodległości – koncert Chóru Męskiego Copernicus i zaproszonych gości

W bogatym repertuarze toruńskiego Chóru Męskiego Copernicus zawsze bardzo istotne miejsce zajmują utwory patriotyczne, pieśni okolicznościowe i żołnierskie piosenki. W setną rocznicę odzyskania niepodległości śpiewacy zapraszają torunian i mieszkańców regionu na uroczysty koncert, którego program w całości wypełni muzyka patriotyczna. 28.09.2018

60+ Kultura – warsztaty twórcze dla kreatywnych seniorów

od 8 września

Projekt Mały wielki świat, czyli podróże z domowym teatrem wyobraźni

W projekcie uczestniczyć będą animatorzy kultury oraz wielopokoleniowe grupy teatralne z województwa kujawsko-pomorskiego. Podczas trzech miesięcy dowiedzą się, jak stworzyć wielopokoleniowy zespół teatralny oparty na współpracy i zaufaniu oraz jak przygotować i zrealizować spektakl teatralny. 19.09.2018, godz. 17.00, wstęp wolny

Wszystko z nami w porządku Borysa Nieśpielaka – spotkanie filmoznawcze z cyklu W pierwszym rzędzie

Film jest opowieścią o dwóch młodych pracownikach korporacji, którzy chcą wyzwolić się z kieratu i stawiają wszystko na jedną kartę. Postanawiają stworzyć swoją pierwszą grę wideo – Lichtspeer. Film pokazuje ostatnie miesiące pracy nad projektem, zmagania z wydaniem wersji na PlayStation, emocje bohaterów związane z premierą oraz próby przebicia się do świadomości gwiazd YouTube’a i prasy branżowej. 22.09.2018

Warsztaty Serwis internetowy dziś i jutro

Szkolenie adresowane jest do animatorów i menedżerów kultury, koordynatorów projektów, osób zarządzających instytucjami lub organizacjami pozarządowymi, twórców oraz wszystkich zainteresowanych najnowszymi trendami obowiązującymi w budowaniu serwisów internetowych. Zajęcia poprowadzi Dominik Pokornowski. Cena: 120 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 14 września. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Cykl darmowych warsztatów twórczych, aktywizujących oraz ułatwiających poruszanie się w świecie nowych mediów. Każdy warsztat stanowi zamkniętą całość, seniorzy mogą zatem skorzystać ze wszystkich przygotowanych dla nich propozycji, mogą też wybrać tylko jedną, tę szczególnie interesującą. Ponieważ w warsztatach może uczestniczyć ograniczona liczba osób, wszyscy zainteresowani udziałem w zajęciach proszeni są o kontakt i rezerwację miejsca – tel. 56 652 27 55 lub mailowo: woak@woak.torun.pl nie później niż do piątku 21 września. 29.09.2018

Warsztaty Małe formy teatralne w pracy z dzieckiem

Szkolenie adresowane jest do instruktorów teatralnych, pracowników domów kultury, nauczycieli, animatorów kultury i wszystkich osób zainteresowanych wykorzystaniem małych form teatralnych w pracy z dzieckiem. Uczestnicy warsztatów poznają zasady tworzenia scen i etiud teatralnych, sposoby animowania przedmiotów i lalek. Zajęcia mają charakter praktyczny, uczestnicy będą działali wspólnie w grupach o zróżnicowanym wieku. Warsztaty poprowadzi Barbara Rogalska. Cena: 70 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 21 września.

Kolejne warsztaty i szkolenia:

– 6 października – Śpiewnik polski. Śpiewamy polskie piosenki, zajęcia prowadzi Erwin Regosz, cena: 50 zł, termin zgłoszeń: 28 września. – 12-14 października – Ruch w teatrze, zajęcia prowadzi Marta Zawadzka, cena: 200 zł, termin zgłoszeń: 5 października. – 19-21 października – Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą, zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena: 120 zł, termin zgłoszeń: 12 października. – 27 października – Magia głosu – twój dźwiękowy wizerunek, zajęcia prowadzi Erwin Regosz, cena: 80 zł, termin zgłoszeń: 19 października. – 27-28 października – Weekendowe laboratorium artystyczne, zajęcia prowadzi Agnieszka Zakrzewska, cena: 70 zł, termin zgłoszeń: 19 października. Informacje szczegółowe na: www.woak.torun.pl.

inf. Kamil Hoffmann

wrzesień 2018 |

BIK | 53

Tehofest – Święto Szlaku Wody, Przemysłu i R zemiosła

12.09.2018, środa, godz. 19.00, Fabryka Stomil, ul. Toruńska 155, wstęp wolny, jednak warunkiem uczestnictwa w tym wydarzeniu jest posiadanie BEZPŁATNEJ WEJŚCIÓWKI. Wejściówki będą do odbioru w kasie MCK od 3 września oraz godzinę przed wydarzeniem w samej fabryce.

ROCKandROLLOWA historia przemysłu i sztuki

fot. Karolina Rosińska

Występują: Społeczny Chór Czarnego Karła i Antydepresyjna Akademia Dźwięku.

Początek XXI wieku rodzi przekonania, że rozpędzona machina postępu i produkcji wymknęła się spod kontroli. Pojawiły się niepokojące tematy: przemysł a zagrożenie środowiska naturalnego, zalew plastikowymi odpadami, przemysłowa produkcja żywności, przemysłowa hodowla zwierząt, kurczenie się zapasów wody i bogactw naturalnych, globalne ocieplenie, globalne zanieczyszczenia, globalne konflikty, globalny terroryzm. Pesymiści twierdzą, że rozpędzonej machiny postępu już niczym nie da się zatrzymać. A zaczęło się wszytko tak niewinnie i optymistycznie: od wynalezienia 250 lat temu pierwszej maszyny parowej przez Jamesa Watta... 13.09.2018, czwartek, godz. 18.00, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, wstęp wolny

Twarze TeH2O – wernisaż wystawy fotografii Filipa Kowalkowskiego

13.09.2018, czwartek, godz. 20.00, dawna Fabryka Lloyda, ul. Fordońska 156, wstęp na wydarzenie jest wolny, jednak warunkiem uczestnictwa w tym wydarzeniu jest posiadanie BEZPŁATNEJ WEJŚCIÓWKI. Wejściówki będą do odbioru w kasie MCK od 3 września oraz godzinę przed wydarzeniem w samej fabryce.

Metropolis | Fortuna | Konieczny

Andrzej Konieczny, fot. Magdalena Kasperczak

Maciej Fortuna

Projekt łączący kino, efekty świetlne oraz ambient przeplatany mocnymi frazami muzyki elektronicznej. Projekcji filmu Metropolis (1927) towarzyszyć będzie muzyka wykonana na żywo przez Macieja Fortunę i Andrzeja Koniecznego.

fot. Filip Kowalkowski

14.09.2018, piątek, godz. 19.00, Fabryka Makrum, ul. Leśna 11, wstęp na wydarzenie jest wolny, jednak warunkiem uczestnictwa w tym wydarzeniu jest posiadanie BEZPŁATNEJ WEJŚCIÓWKI. Wejściówki będą do odbioru w kasie MCK od 3 września oraz godzinę przed wydarzeniem w samej fabryce.

Złe miasto – spektakl Teatru Biuro Podróży (reż. Paweł Szkotak) + debata: Klub Zasadniczo Dyskusyjny #14: Czy teatr 54 | BIK | wrzesień 2018

Tehofest – Święto Szlaku Wody, Przemysłu i R zemiosła powinien się buntować? Czyli polski teatr vs sytuacja społeczno-polityczna w Polsce

Złe miasto to uniwersalna opowieść o mieście – skomplikowanym, niejednorodnym, toczonym chorobami organizmie. Inspiracją do przedstawienia były łódzkie wydarzenia i niepokoje społeczne z początku XX wieku. Tuż po spektaklu odbędzie się spotkanie Klubu Zasadniczo Dyskusyjnego – inicjatywy mającej na celu odbudowę kultury dyskusji „offline”.

Złe miasto, fot. Maciej Zakrzewski

Rodzina Bromberków, fot. Dariusz Gackowski

Podczas Festiwalu Dziedzictwa Przemysłowego TEHOFEST odbędzie się spotkanie Klubu Zasadniczo Dyskusyjnego – wyjątkowej inicjatywy, mającej na celu odbudowę kultury dyskusji „offline”. Tematem dyskusji będzie rola współczesnego, polskiego teatru w życiu społeczno-politycznym kraju. KZD #14 (kolejne spotkania Klubu są numerowane) odbędzie się w fabryce Makrum, po spektaklu teatru Biuro Podróży „Złe miasto”, sięgającego do historii strajków robotniczych w Łodzi z 1905 roku. KZD to jedyna tego typu inicjatywa w Polsce. Założony przez Łapińskiego i Jaworskiego Klub postawił sobie za cel odbudowę kultury dyskusji “offline”. Klubowe spotkania gościły już na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym TOFIFEST, Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym KONTAKT i Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych Doc Against Gravity. Wśród gości znaleźli się znawca spraw społecznych Edwin Bendyk z „Polityki” czy gitarzysta legendarnego zespołu Republika Zbigniew Krzywański.

Bydgoszczy. W programie: konkursy z nagrodami, zwiedzanie obiektów, warsztaty dla dzieci, zabawy, projekcje filmowe, spotkania, wykłady popularnonaukowe, wystawy, prezentacje i in. Do zwiedzania obiektów zapraszają: Muzeum Fotografii, barka „Lemara” (MCK), Introligatornia, Gazownia, Muzeum Kanału Bydgoskiego, apteka Pod Łabędziem, Muzeum Mydła i Historii Brudu, Wieża Ciśnień, Muzeum Wodociągów, Fabryka Obrabiarek do Drewna, Spichrze nad Brdą, Exploseum, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Europejskie Centrum Pieniądza, Zbiory Archeologiczne, Warzelnia.

15.09.2018, sobota, godz. 12.00–19.00, obiekty Szlaku TeH2O, wstęp wolny

W rodzinie Bromberków – gra terenowa oraz specjalne wydarzenia w 15 obiektach Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O

Przemysł to nie tylko miejsca, hale produkcyjne, technologia, maszyny, narzędzia, ale przede wszystkim ludzie i historie stojące za nimi. Podczas tegorocznej edycji pragniemy zaprosić Państwa do wyjątkowego świata rodziny Bromberków, którzy, podobnie jak inni mieszkańcy związani z bydgoskim przemysłem, od zarania dziejów tworzyli oraz uczestniczyli w industrialnej historii miasta

Przybij piątkę Szlakowi!

Kolejna edycja konkursu, w którym uczestnicy Tehofestu zbierają pieczątki za zwiedzanie obiektów Szlaku TeH2O i walczą o nagrody! Odwiedź pięć miejsc na Szlaku, zbierz pięć pieczątek i bądź na losowaniu nagród na Wyspie Młyńskiej o godz. 19.00! 15.09.2018, sobota, godz. 17.30, Wyspa Młyńska, zapisy: dominika.krol@mck-bydgoszcz.pl

Przemysłowy instrument – warsztaty dla dzieci z tworzenia instrumentu z części, przemysłowych i recyclingowych prowadzi Recycling Band

Recycling Band to nie tylko zespół grający własne kompozycje na własnoręcznie wykonanych instrumentach. Swoją pasją do tworzenia czegoś z niczego zarażają również innych podczas warsztatów dla dzieci i młodzieży. Podczas zajęć budowane są m.in. małe i większe bębny, grzechotki różnej wielkości, tamburyny, trąbki, wrzesień 2018 |

BIK | 55

Tehofest – Święto Szlaku Wody, Przemysłu i R zemiosła a także proste miniharfy. Warsztaty ukazują drugie życie przedmiotów, które w większości uważane są za odpady, przedstawiając tym samym idee recyclingu w praktyce. Finałem zajęć jest wspólne muzykowanie z kursantami na wcześniej wykonanych instrumentach. 15.09.2018, sobota, godz. 19.15, Wyspa Młyńska, wstęp wolny

Recykling Band – koncert

Recycling Band jest krakowskim zespołem założonym w 2011 r., grającym na własnoręcznie wykonanych instrumentach z odpadów (znanych również pod nazwą Recycling Instruments). Pasją członków zespołu jest muzyka, a ich działalności przyświeca misja zwrócenia uwagi na problem z segregacją i przetwarzaniem odpadów, a tym samym promocja idei związanych z recyclingiem i ochroną środowiska. Brzmienie zespołu łączy instrumenty recyclingowe oraz elektronikę – oscyluje wokół muzyki klubowej i dance. 15.09.2018, sobota, Fabryka Obrabiarek do Drewna, ul. Nakielska 53, wstęp na wydarzenie jest wolny, jednak warunkiem uczestnictwa w tym wydarzeniu jest posiadanie BEZPŁATNEJ WEJŚCIÓWKI. Wejściówki będą do odbioru w kasie MCK od 3 września oraz godzinę przed wydarzeniem w samej fabryce.

Āmurs – projekt audiowizualny (Rafał Kołacki i Jacek Doroszenko / Mammoth Ulthana): – Machine à émouvoir – instalacje dźwiękowe (godz. 12.00–20.00) – Āmurs – koncert (godz. 21.00)

Āmurs to projekt audiowizualny osadzony na gruncie odkryć naukowo-technicznych oraz industrializacji, w sposób bezpośredni odnoszący się do przestrzeni fabryki FOD w Bydgoszczy. Jako najstarsze polskie przedsiębiorstwo w swojej branży, prowadzące produkcję maszyn i urządzeń od 1865 r., FOD stanowi unikalne świadectwo okresu rozwoju cywilizacyjnego. Rozwój przemysłowy miał istotny wpływ na głębokie zmiany cywilizacyjno-kulturowe, takie jak urbanizacja, umniejszenie wagi jednostki, upadek znaczenia rzemieślników, zmiana struktury społeczeństwa. W projekcie autorzy zwracają uwagę nie na sam fakt istnienia i charakter systemu przemysłowego, ale przede wszystkim na rolę jednostkowych pracowników, dzięki którym cały system funkcjonował. Projekt współtworzą trzy obszary: instalacje dźwiękowe prezentowane w formie wystawy, koncert audiowizualny oraz album muzyczny. Rafał Kołacki – gra na instrumentach perkusyjnych, związany jest z zespołami: HATI, Innercity Ensemble, T’ien Lai, Mammoth Ulthana. Zagrał setki koncertów na całym świecie, m.in. w ramach Unsound Festival w Nowym Jorku, Toronto, Mutek Festival w Montrealu, Equinox Festival w Londynie, Laut und Luise Festival w Getyndze, Menuo Juodaragis na Litwie, Fano Free Folk Festival w Danii, CTM w Berlinie, Ars Electronica w Linz, Trans/Wizje w Warszawie. Pasjonuje go field recording, czyli nagrania terenowe. Jest pomysłodawcą i współtwórcą multimedialnego projektu Tonopolis, który w sposób subiektywny miał scharakteryzować dźwiękowe otoczenie Torunia. Uczestnik edukacyjnego projektu Dźwiękospacery, w ramach którego prowadzi warsztaty z dziećmi i studentami. W 2014 zrealizował projekt Dźwiękohistorie. Badania nad pamięcią dźwiękową Kaszubów. W 2016/2017 przeprowadzał cykl wywiadów, udźwiękowił i wyprodukował wydawnictwo o bydgoskich szyprach. Jacek Doroszenko – artysta audiowizualny i muzyk, gra na instrumentach elektronicznych oraz klawiszowych. Absolwent ASP w Krakowie. W swojej praktyce artystycznej wykorzystuje różne media, m.in. wideo, dźwięk, instalacje multimedialne, działa również w przestrzeni wirtualnej. Beneficjent licznych programów rezydencyjnych: Atelierhaus Salzamt Linz w Austrii, The Island – Resignified Lefkada w Grecji, Kunstnarhuset Messen Ålvik w Norwegii, Klaipeda Culture Communication Center na Litwie, Fundacji AAVC Hangar Barcelona w Hiszpanii, Fundacji Del Bianco Florencja we Włoszech. Prezentował swoje prace na wielu wystawach, m.in. w Matadero Contemporary Art Center w Madrycie, FIESP Cultural Center – Ruth Cardoso w São Paulo, Goldcorp Centre for the Arts w Vancouver, CSW Znaki Czasu w Toruniu, Galerii Propaganda w Warszawie, CSW Łaźnia w Gdańsku, The Herbert Art Gallery & Museum w Coventry, Galerii Kasia Michalski w Warszawie, Institut für Alles Mögliche w Berlinie, Fait Gallery w Brnie, Casoria Contemporary Art Museum w Neapolu.

ludzieitechnika.pl mck-bydgoszcz.pl 56 | BIK | wrzesień 2018

w yd a r z e ni a Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy Czesław „Mały” Bartkowski – perkusja oraz goście: Robert Majewski – trąbka, flugelhorn Agnieszka Wilczyńska – śpiew

2.09.2018, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp: 5 zł, bilety do kupienia w kasie MCK i na bilety24.pl

Małe Animocje: Jacek i Placek

reż. Leszek Gałysz, Polska 1992, wersja po rekonstrukcji cyfrowej, 72’, od 6 lat Tych – legendarnych już – łobuzów chyba nie trzeba przedstawiać. Jacek i Placek, uroczy, ale nieznośni chłopcy bardzo nie lubią się przemęczać. Marzą o tym, aby znaleźć krainę, w której wszystko robi się samo i nie trzeba pracować, więc pewnego dnia uciekają z rodzinnego Zapiecka, aby dotrzeć do wymarzonego miejsca. W czasie długiej wędrówki bohaterowie uczą się, że lenistwo, oszustwo czy kradzież to nie najlepsze pomysły na życie. 2.09.2018, niedziela, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp: 15 zł

Teatr Improwizowany wymyWammy: Armando

Spektakl tworzony na oczach widzów, zainspirowany ich sugestiami. Bez scenariusza, bez planu, czysta improwizacja, a co za tym idzie – niepowtarzalność, zaskakujące momenty, humor sytuacyjny, piękno tworzenia tu i teraz. Armando – forma impro, która nazwę zawdzięcza swojemu twórcy, nauczycielowi improwizacji z Chicago Improv, Armando Diaz. Ta formuła improwizowana zaczyna się od monologu improwizatora, opartego na sugestii publiczności. Po monologu aktorzy grają improwizowane scenki oparte na monologu. 5.09.2018, środa, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp: 40 zł (przedsprzedaż), 50 zł (w dniu koncertu), bilety do kupienia w kasie MCK i na bilety24.pl

Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz: 90 lat minęło Wystąpi Trio Andrzeja Jagodzińskiego w składzie: Andrzej Jagodziński – fortepian Adam Cegielski – kontrabas

od lewej: Adam Cegielski, Agnieszka Wilczyńska, Andrzej Jagodziński, Czesław „Mały” Bartkowski, Robert Majewski

Wśród wykonywanych podczas koncertu utworów znajdą się m.in. La Valse du mal, Zakochani są wśród nas, Miłość złe humory ma, W powietrzu wyrzeźbiłem twoją twarz, Tylko wróć, Wojna domowa, Miłość jest impresjonistą, Czterdzieści lat minęło, Stawka większa niż życie, Podróż za jeden uśmiech. Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz to muzyk, członek i współzałożyciel słynnego zespołu jazzowego Melomani. Aranżer i kompozytor niezliczonej ilości piosenek oraz muzyki do niezapomnianych seriali telewizyjnych i filmów fabularnych. 13.09.2018, czwartek, godz. 17.00, barka „Lemara”. Cena: 20 zł. Zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Koło Gospodyń Miejskich: łapacze snów

Powakacyjne spotkanie z Justyną Żywiecką. Tym razem zrobimy łapacze snów, by zatrzymały nasze letnie marzenia i wspomnienia. 14.09.2018, piątek, godz. 19.00, Makrum, ul. Leśna 11. Wstęp: bezpłatne wejściówki do odbioru w kasie MCK

Teatr Biuro Podróży: Złe miasto Opis na s. 54–55

18 września 2018, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp wolny

Światowy Dzień Choroby Alzheimera

Spotkanie ze specjalistami zajmującymi się otępieniami i demencjami u osób starszych, współorganizowane przez Centrum Psychoneurologii Wieku Podeszłego w domu Sue Ryder w Bydgoszczy. Prowadzi dr Aleksandra Pauszek. wrzesień 2018 |

BIK | 57

w yd a r z e ni a 20.09.2018, czwartek, godz. 9.30 i 11.30, sala kinowo-widowiskowa. Zgłoszenia grupowe – tel. 603 11 60 44 lub e-mail: mietekteatr@op.pl.

Konwersatorium o szkodliwości palenia tytoniu i innych używkach

rowi przemyślanej kompozycji poddana została również warstwa tekstowa, z poszczególnych elementów budująca większą całość – opowieść, której sens daje się objąć jedynie z szerszej perspektywy.

Akcja edukacyjna adresowana do uczniów klas III gimnazjów oraz szkół średnich. W programie monodram O szkodliwości palenia tytoniu według Antoniego Czechowa w wykonaniu Mieczysława Giedrojcia, doświadczonego aktora, klauna, mima wywodzącego się z tradycji koszalińskiego Teatru Ruchu „Blik”. Reżyseruje Stanisław Otto Miedziewski. Spektakl ukazuje smutną historię bohatera, dramat zmarnowanego na zawsze życia powszechną w Rosji nieuleczalną chorobą – „alkoholem i złą żoną”. Po monodramie wykład wygłosi prof. dr hab. Daniel Kalinowski – Używki w literaturze – połączony z prezentacją multimedialną. 20 września, czwartek, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka. Bilety: 10 zł do nabycia w kasie MCK

Mała Scena Impro – Teatr Improwizowany wymyWammy

Inauguracja nowego cyklu – Małej Sceny Impro, w ramach której co miesiąc, w kameralnej przestrzeni emcekowej kawiarni Szpulka rozgrywać się będzie komediowy spektakl improwizowany. Cykl otworzą gospodynie – improwizatorki z wymyWammy. 22.09.2018, sobota, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Wstęp bezpłatny

14th Mózg Festival: Krzysztof Gruse & Sławek Janicki – Duchowość jest powszechna (performance) + The Insub Meta Orchestra (koncert) Opis na s. 42

23.09.2018, niedziela

Kultura na świeżym vol. 68: Bory Tucholskie

Wycieczka rowerowa. Spotykamy się o godz. 6.50 na dworcu PKP, skąd o 7.12 ruszymy do Wierzchucina. Stamtąd wrócimy do Bydgoszczy. Wycieczka będzie liczyła 70 kilometrów. 23.09.2018, niedziela, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa. Bilety: II PULA – 45 zł – dostępna do wyczerpania zapasów do 22 września na www.biletomat.pl; III PULA – 50 zł – dostępna do wyczerpania zapasów w dniu koncertu w kasie MCK

Premiery Płytowe: B.O.K – Symetria – koncert premierowy

Symetria to projekt multiinstrumentalnego bandu B.O.K, w którym środek ciężkości przeniesiony został z pojedynczych utworów na całokształt materiału. Słowem kluczem jest tu „kompozycja”, w której równocześnie brało udział ośmiu twórców, krystalizując podczas żywej gry strukturę utworów, nadając jej gatunkowy charakter na przecięciu współczesnego soulu, jazzu i rocka. Rygo58 | BIK | wrzesień 2018

Bisz – rap, teksty Oer – sample, vocoder, FX, syntezator Kay – wokale, instrumenty klawiszowe, beatbox DJ Paulo – gramofony, perkusjonalia Bartyna – gitary Syluch – skrzypce, instrumenty klawiszowe Bromba – bas Pestka – perkusja

+ specjalnie zaproszeni goście biorący udział w projekcie 27.09.2018, czwartek, godz. 16.00 – zbiórka pod MCK i odjazd autokarem do Ostromecka; godz. 17.00 – rozpoczęcie warsztatów. Bilet: 30 zł. Zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Kalendarz przyrody: jesień

We wrześniu, wraz z dr Krystyną Stepczyńską-Szymczak, botaniczką, omówimy temat owoców. Śliwki, mirabelki, rajskie jabłuszka, jarzębina – to będą bohaterowie naszego spotkania. Owoce w zalewach winnych, kiszonki, świeże marynaty. Będzie bardzo smacznie! 29.09.2018, sobota, zbiórka o godz. 8.30 na pl. Kościeleckich, skąd autobusem linii 58 pojedziemy do Smukały. O godz. 9.00 wycieczka rusza z przystanku Opławiec/Biwakowa

Spacer ornitologiczny

Przełom września i października to bardzo ciekawy czas dla ornitologów. Ptaki zaczynają swoje wędrówki, zbierając się w stada-klucze. Inne przelatują z północy na południe przez nasze niebo. Nad Brdą mamy nadzieję zobaczyć mysikróliki, grubodzioby, muchołówki. Zapraszamy całe rodziny. Nasza przewodniczka to Monika Wójcik-Musiał.

Artystyczny Uniwersytet Trzeciego Wieku Agora Nestora

Zapisy na UTW oraz przedłużenie uczestnictwa w Agorze Nestora w I semestrze roku akademickiego 2018/2019 rozpoczynamy od 4 września. Serdecznie zapraszamy. Informacje – tel. 523 255 551.

w yd a r z e ni a Kino Orzeł 6 września 2018, godz. 19.00, wstęp: 10 zł

POKAZ SPECJALNY: Janka, reż. Adela Kaczmarek

Portret Janiny Ochojskiej, szefowej Polskiej Akcji Humanitarnej. Film daje wgląd w misję działaczki, lecz przede wszystkim pokazuje jej prywatne oblicze. Odkrywamy je w narracji samej bohaterki oraz poprzez inspirowane wspomnieniami animowane obrazy, ilustrowane muzyką Grzegorza Turnaua. Historia pierwszego pocałunku, studiów astronomicznych, młodości naznaczonej chorobą polio oraz dokumentacja wizyt w krajach ogarniętych głodem i konfliktami stanowią przeplatające się tutaj wątki tej samej opowieści – o człowieku wrażliwym, otwartym na świat i stanowczym w działaniu. W kinie Orzeł od 4 września

Człowiek delfin, reż. Lefteris Charitos

Człowiek delfin to niezwykła historia Jacques’a Mayola, jednego z największych nurków w historii, wielokrotnego rekordzisty świata w nurkowaniu głębinowym. Jego skomplikowane życie osobiste, pasja do nurkowania, zaangażowanie w ochronę oceanu i rozległa wiedza na temat delfinów stały się inspiracją dla kultowego filmu Luca Bessona Wielki błękit. Teraz poznajemy go jeszcze bliżej. Udajemy się w fascynującą podróż do podwodnego świata, zanurzając się w zmysłowym i granicznym doświadczeniu swobodnego nurkowania. W kinie Orzeł od 14 września

Krzysiu, gdzie jesteś, reż. Marc Forster

Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie! Gdy mały Krzyś dorósł i znalazł się na życiowym zakręcie, jego

wierni towarzysze dzieciństwa – Kubuś, Prosiaczek, Kłapouchy i Tygrysek – wyruszają ze Stuwiekowego Lasu do Londynu, by przypomnieć mu magię dzieciństwa. POKAZ JEDNORAZOWY: 21 września 2018, godz. 20.00

Na plaży Chesil, reż. Dominic Cooke

Para nowożeńców przybywa do hoteliku na południowym wybrzeżu Anglii, by spędzić tam noc poślubną. Florence i Edward pochodzą z zupełnie różnych światów. Ona jest córką biznesmena i utalentowaną skrzypaczką, on studentem historii, skorym do nagłych wybuchów gniewu. On żyje w stanie podniecenia, nie mogąc doczekać się rozkoszy pierwszej nocy. Ona jest pełna obaw, a myśl o małżeńskim rytuale wzbudza w niej na przemian odrazę i lęk. Ich wspólna przyszłość zależy od jednej nocy, po której nic już nie będzie takie samo. Na plaży Chesil

wrzesień 2018 |

BIK | 59

w yd a r z e ni a Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 1.09.2018, sobota, godz. 12.00 i 13.45, Oranżeria, wstęp wolny, zapisy: szucik10@gmail.com

Djembe na salonach XI – warsztaty

prowadzenie: Piotr Schutta Zapraszamy na bezpłatne warsztaty gry na zachodnioafrykańskich bębnach djembe i dun-dun. Warsztaty odbędą się w dwóch półtoragodzinnych turach. Są to zajęcia dla osób początkujących, od 10. roku życia, zapewniamy instrumenty, z tego względu prosimy o zapisy. Uwaga, osoby z własnymi bębnami zapraszamy bez zapisów. Stara Szkoła wspiera swoją muzyką ogólnopolską akcję Motoserce oraz Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. Zespół koncertował m.in. na: Blues Express, Dobra Strona Rocka, May Blues Meeting, II HRPP Festival, Prosto z Mostu, Inowrocławskie Lato Muzyczne, „Sztuka bez barier 2017”, na zlotach motocyklowych, w Jazz Cafe Posk w Londynie. Wspólne występy z takimi wykonawcami jak: Zdrowa Woda, Kobranocka, pARTyzant, The Lewis Hamilton Band, Moriah Woods, Sławek Wierzcholski i Nocna Zmiana Bluesa, Wilki, Lady Pank i in. 7.09.2018, piątek, godz. 18.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

„Malarstwo i filozofia, czyli jak czytać i rozumieć obrazy” Piotr Schutta – pasjonat bębniarstwa, z zawodu dziennikarz, reportażysta, z wykształcenia pedagog. Prowadzi grupy warsztatowe dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów. Uczestnik kursów instruktorskich i warsztatów z metodyki nauczania gry na djembe oraz bębnach dun-dun. Uczy gry od podstaw, wprowadzając w świat rytmu w przyjaznej atmosferze, przez śmiech i zabawę. 2.09.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Koncert zespołu Stara Szkoła

Stara Szkoła gra w składzie: Tomek Kuczma – wokal, gitara, Karol Łada – gitara, Sławek Kuczma – bas, Zdzisław Monasterski – perkusja, Michał Kunkel – harmonijka ustna, Heniu Chyła – instrumenty perkusyjne.

Zespół istnieje od 2010 r. Utworzyła go przyjacielska grupa mężczyzn po pięćdziesiątce. Grają własne kompozycje, których ważnym aspektem są niebanalne, budzące refleksje, autorskie teksty. Trudno określić styl tej muzyki balansujący pomiędzy brzmieniami blues-rock. Naturalność i szczerość – to główne cechy, zarówno muzyki, jak i tego, co widzimy na scenie. 2 października 2017 r. miała miejsce premiera debiutanckiej płyty „Coraz bliżej”, wydanej przez toruńską wytwórnię HRPP Records, dzięki stypendium artystycznemu Miasta Inowrocławia. 60 | BIK | wrzesień 2018

– wykład Grzegorza Pleszyńskiego z cyklu Antydepresyjna Historia Sztuki. Sztuka jako narzędzie poznawania świata. Grzegorz Pleszyński – mieszka w dwóch miastach na „B” – Bydgoszczy i Berlinie. Eksperymentuje ze sztuką wizualną i dźwiękiem. Dźwięki wydobywa z dwóch trąbek, skonstruowanych z węży paliwowych, lejka kuchennego i ustników. W jego grze doszukać się można głosów dzikich zwierząt. Inspirują go także odgłosy okrętów kotwiczących w zatokach, nocne stalownie oraz ruchliwe skrzyżowania. Posługuje się często obrazami i wideo, aby tworzyć dźwięk. Współpracował z wieloma artystami, m.in.: Ann Noel, Olga Szwajgier, Jon Dobie, Ryszard Waśko, Markus Mussinghof, Zdzisław Piernik, Artur Maćkowiak, Sławek Janicki, Jerzy Mazzoll, Sławek Szudrowicz, Kuba Janicki, Rafał Gorzycki. 9.09.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Stary w Ostromecku, wstęp wolny (liczba miejsc ograniczona)

Recital na fortepianie Zygmunta Noskowskiego – wystąpi Jakub Kazieczko

Usłyszymy muzykę graną na odrestaurowanym fortepianie firmy Krall & Seidler należącym niegdyś do kompozytora i pedagoga Zygmunta Noskowskiego. Jakub Kazieczko – urodzony w Szczecinie. Jest wyróżnionym absolwentem Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie fortepianu prof. Marii Murawskiej i dr. Pawła Wakarecego. Brał udział

w yd a r z e ni a

Jakub Kazieczko

w licznych kursach mistrzowskich prowadzonych przez takie sławy jak Andrzej Jasiński, Kevin Kenner, Dina Yoffe, Jerzy Godziszewski, Edward Auer. Laureat wielu konkursów pianistycznych, m.in. w Słupcy, Koninie, Szczecinie, Osimo (Włochy), Barletcie (Włochy), a w ramach muzyki kameralnej w Berlinie, Wiedniu, Bydgoszczy. Koncertował na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych, z powodzeniem wykonując muzykę Chopina, Rachmaninova czy Prokofieva, również we współpracy z orkiestrami symfonicznymi (Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie, Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy). Oprócz tradycyjnej muzyki fortepianowej interesuje go również szeroko pojmowana twórczość współczesna. Jest stypendystą Prezydenta Miasta Szczecina, dwukrotnym stypendystą Prezydenta Miasta Bydgoszczy oraz trzykrotnym stypendystą Rektora Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. W programie: F. Chopin – Mazurek a-moll op. 17 nr 4 (5 min) F. Chopin – Nokturn c-moll op. 48 nr 1 (6 min) F. Chopin – Scherzo b-moll op. 31 (10 min) (chwila przerwy) S. Rachmaninov – Etiudy op. 39 nr 1, 2, 6, 5 (ok. 20 min) S. Prokofiev – Sonata nr 7 B-dur (ok. 20 min) 16-19 września 2018

II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna Patrz – s. 62–63

23.09.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp: 15/10 zł (dzieci i młodzież do 15 r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Beata Lewińska – recital piosenek Edith Piaf, „Pod dachami Paryża”

fot. M. Pawłowska

Tym razem w cyklu „Ocalić od zapomnienia” przypomniane zostaną piosenki jednej z największych pieśniarek XX w., nieśmiertelnej Edith Piaf. Celem programu jest przybliżenie przesłania, które towarzyszyło francuskiej artystce przez całe życie – „Potęga miłości”. Nieustanne poszukiwanie prawdziwej miłości wyrażało się w muzyce i tekstach. Beata Lewińska z szerokiego repertuaru wybrała te utwory, które rozsławiły pieśniarkę na cały świat, m.in. „Mon Die”, „Non, Je Ne Regrette Rien”, „L’accordeoniste”, „Milord”, „La Foule”, „Padam… padam”. Wystąpią ponadto: Piotr Dąbrowski – fortepian, Stanisław Miłek – akordeon, Grupa Wokalna Animi Causa pod kier. Lidii Gackowskiej. Prowadzenie: redaktor muzyczny Radia PiK Zdzisław Pająk 30.09.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp 15/10 zł (dzieci i młodzież do 15 r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Kabaret Trójka, czyli Wanda i Eugeniusz Rzyscy z córką Aleksandrą

Wanda i Eugeniusz Rzyscy to aktorzy z ponad 30-letnim doświadczeniem. Zagrali kilka tysięcy spektakli: od kabaretu, komedii poprzez poezję, bajki, spektakle muzyczne, programy estradowe. Grywali na scenach wielkich i kameralnych. W studiach radiowych i telewizyjnych. Dokonania artystyczne państwa Rzyskich były wielokrotnie nagradzane. Wanda jest laureatką pierwszej nagrody Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Eugeniusz zdobył tytuł Aktora Roku 2005 w plebiscycie „Gazety Wyborczej”. Teatr jest mu znany również z innej strony, ponieważ nie tylko gra na scenie, ale również reżyseruje i komponuje muzykę do przedstawień teatralnych. Od kilku lat bawią i wzruszają dzieci oraz dorosłych jako Kabaret Trójka. Dołączyła do nich córka Aleksandra. wrzesień 2018 |

BIK | 61

I I Ogólno pol s k a Konfe re nc ja In s t r ume ntolog i c z n a 16-18 września 2018, Pałac w Ostromecku

KONSTRUKCJA REKONSTRUKCJA DESTRUKCJA W dniach 16-18 września br. w siedzibie Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku odbędzie się II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna. Organizatorami wydarzenia są Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy oraz Wydział Instrumentalny Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego. Konferencja skupi się w tym roku wokół zagadnień konstrukcji, rekonstrukcji i destrukcji instrumentarium muzycznego. Zarówno wykłady, panele dyskusyjne, jak i koncerty będą otwarte dla wolnych słuchaczy i szerokiej publiczności. Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna powstała w 2017 roku, dzięki staraniom zespołu pracującego nad projektem Instrumenty.edu.pl. Konferencja została pomyślana jako platforma dla wymiany wiedzy i doświadczeń osób zajmujących się instrumentarium muzycznym w różnych dziedzinach nauki, sztuki, muzealnictwa, konserwacji zabytków, edukacji i animacji kultury. Ma na celu uchwycenie współczesnego stanu wiedzy o instrumentach muzycznych w Polsce poprzez prezentację dorobku środowisk badawczych, omówienie potrzeb i problemów poszczególnych dyscyplin, wyznaczenie kierunku dalszych badań oraz utworzenie siatki istotnych dla współpracy kontaktów. Radę naukową OKI tworzą dwaj wybitni instrumentolodzy: profesor emeritus dr hab. Beniamin Vogel oraz prof. dr hab. Zbigniew J. Przerembski, kierownik Zakładu Muzykologii Systematycznej Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W skład komitetu organizacyjnego wchodzą: Agata Mierzejewska, kurator projektu Instrumenty.edu.pl, Joanna Gul z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Andrzej Gawroński, kierownik Pracowni Pałacowej w Ostromecku. Udział w I OKI (11-13 września 2017) wzięło niemal 70 referentów reprezentujących kilkadziesiąt instytucji. Byli to przedstawiciele środowisk zajmujących się w Polsce instrumentarium muzycznym jako tematem badań naukowych, obiektem publicznego eksponowania i opieki konserwatorskiej, prac renowacyjnych i rekonstrukcyjnych oraz działań artystycznych. Podczas trzydniowego spotkania odbyły się wykłady, prezentacje, dyskusje i koncerty, ze szczególnym uwzględnieniem wykonawstwa na instrumentach historycznych. Zapis wszystkich wykładów i koncertów został udostępniony na stronie Konferencja.instrumenty.edu.pl. Zeszłoroczne doświadczenia, w tym imponująca frekwencja i niezwykle pozytywny odbiór, utwierdziły nas w przekonaniu o potrzebie cyklicznej organizacji konfe62 | BIK | wrzesień 2018

prof. dr hab. Beniamin Vogel, fot. Dariusz Gackowski

rencji, bez profilowania jej programu dla wybranych grup, z wyłączeniem jednej kosztem innej, a także bez wykluczania odbiorców poprzez organizację sesji równoległych. Formuła II OKI pozwoli zatem ponownie spotkać się szerokiemu środowisku instrumentologicznemu, które pracując z różnym materiałem, styka się jednakże w swej codziennej pracy z podobnymi problemami, z których w tym roku wyszczególniliśmy trzy. Motywem przewodnim II OKI będzie konstrukcja, rekonstrukcja i destrukcja. Problemy te dotyczą szeregu dyscyplin muzycznych, jak lutnictwo, fortepianmistrzostwo, budownictwo instrumentów tradycyjnych, jak również niemuzycznych, jak muzealnictwo, kulturoznawstwo czy archeologia. Paliatywem wobec (niedającej się w ostatecznym rozrachunku uniknąć) destrukcji jest oczywiście zasada „po pierwsze nie szkodzić”, z którą zmagają się także konserwatorzy zabytków, kuratorzy oraz osoby decydujące o wyposażeniu sal ekspozycyjnych i magazynów. Prowadzona przez prof. Stanisława Mardułę dyskusja poruszać będzie szeroko zagadnienia materiałoznawcze. Dostępność obiektów – w tym także muzealnych – do gry oraz potrzeba ich restauracji w czasach otwierania się instytucji na nowe trendy i próby przeformułowania ich celów staje się ponownie pytaniem otwartym, na gruncie którego wyrasta także zagadnienie zasadności dokonywanych renowacji. Omówiona zostanie m.in. niedawna, głośna budowa kopii warszawskiego instrumentu młodego Fryderyka Chopina, czyli fortepianu Fryderyka Buchholtza, wykonana na zamówienie NIFC, a także imponująca renowacja instrumentu Zygmunta Noskowskiego z ostromeckiej kolekcji, czyli fortepianu warszawskiej firmy Krall & Seidler z około 1890 roku, podarowanego kompozytorowi przez rodaków na 25-lecie pracy artsytycznej, dokonana w pracowni Andrzeja Włodarczyka. Pojawi się też casus remontu włoskiego klawesynu, który w wyniku wypadku został zalany 40 litrami wody, a który szczęśliwie powrócił do obiegu koncertowego, i inne przypadki. Zasadność dokonywania renowacji obiektów historycznych, a zatem ingerencja w ich zabytkową tkankę, budzi wciąż żywe emocje w środowisku instrumentologicznym, zwłaszcza muzealnym, którego interesy stoją na pierwszy rzut oka w oczywistej

I I Ogólno pol s k a Konfe re nc ja In s t r ume ntolog i c z n a

Agata Mierzejewska, fot. Dariusz Gackowski

Andrzej Gawroński przedstawia kolekcję zabytkowych fortepianów, fot. Dariusz Gackowski

sprzeczności z interesami muzyków czy melomanów. Powróci kwestia wymogów konserwatorskich i opieki nad zbiorami Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego w Ostromecku, jednej z największych i najpiękniejszych kolekcji zbytkowych instrumentów w naszym kraju, wciąż jednak, jak się wydaje, zbyt mało docenianej. Temat rekonstrukcji jest istotny także dla sfery instrumentów tradycyjnych, począwszy od wykopalisk, poprzez ikonografię, po współczesne próby interpretacji wizerunków instrumentów muzycznych z przeszłości (dokonywane często przez amatorów) oraz różnorodne innowacje. Ważnym punktem rozważań będzie też rekonstrukcja samej tradycji muzycznej oraz dawnego wykonawstwa i metod odtwarzania audiosfery przeszłości. Poruszone zostaną problemy tradycyjnych składów kapel, archaicznych zestawów instrumentów i ich znaczenia w kulturze muzycznej poszczególnych regionów. Pojawi się również temat współcześnie tworzonych eksperymentalnych instrumentów akustycznych, zagadnienia ich brzmienia, budowy i – last but not least – terminologii i klasyfikacji. II Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna, oprócz części poświęconej standardowym referatom, odpowie na powstałą w minionym roku potrzebę dyskusji, silnie akcentowaną w korespondencji z uczestnikami zeszłorocznej edycji. Panele dyskusyjne poprzedzone będą wprowadzeniami ekspertów. Po integracji, jaką stanowiła I Ogólnopolska Konferencja Instrumentologiczna, w tym roku serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w jakże istotnej dla całego środowiska instrumentologicznego wymianie doświadczeń i myśli, także w formie bardziej swobodnej rozmowy. W panelach dyskusyjnych podjęte zostaną m.in. tematy: konstrukcji, rekonstrukcji i destrukcji instrumentów muzycznych w Polsce, mało znanych polskich kolekcji instrumentów, muzeów i kolekcji instrumentów oraz instrumentologii za granicą, budowy instrumentów tradycyjnych, archeologii muzycznej, współpracy interdyscyplinarnej oraz współpracy z placówkami zagranicznymi. Podczas II OKI odbędą się także koncerty na instrumentach historycznych, ludowych oraz eksperymentalnych. Na zabytkowym fortepianie Broadwooda Mariusz

Klimsiak, dziekan Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, wykona Sonatę „Hammerklaver” nr 29 op. 106 Ludwiga van Beethovena, w 200. rocznicę jej powstania (1818; Beethoven posiadał fortepian Broadwooda od 1817 roku), usłyszymy także prestiżowe „Małe instrumenty” Pawła Romańczuka oraz konkurencyjną dla Podhala muzykę Beskidu Żywieckiego w najbardziej archaicznej postaci, która w swej swobodnej, improwizowanej formie w niczym nie przypomina tego, co słyszymy dziś w góralskich karczmach (kapela Przemysława Ficka i Marcina Blachury). Zaprezentowane zostaną ciekawe instrumenty klawiszowe, wśród nich fortepian o rzadko spotykanej formie, jaki posiadał Modest Musorgski. Niezwykle ciekawa dziedzina, jaką jest instrumentologia, posługująca się warsztatem wielu nauk, a formułująca własne wnioski, jest nadal w naszym kraju nieco zaniedbana. Dlatego też Ogólnopolska Konferencja Naukowa stawia sobie także za cel propagowanie i popularyzację wiedzy – uważanej niesłusznie za hermetyczną – w szerokim kręgu odbiorców. Jej adepci rekrutują się bowiem z rozmaitych dyscyplin – wystarczy, że połkną przysłowiowego bakcyla. Wszystkie wydarzenia, łącznie z koncertami, w dniach 16-18 września będą zatem ogólnodostępne i niebiletowane. Umiejscowienie Konferencji w Pałacu w Ostromecku przy Kolekcji Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego ma na celu popularyzację tego pięknego zbioru, współtworzonego przez prof. Beniamina Vogla niemal 40 lat temu. Chcielibyśmy bardzo podziękować Miejskiemu Centrum Kultury w Bydgoszczy za kilka już lat modelowej współpracy, rozpoczętej projektem „Fortepian w zbiorach polskich” (IMIT 2015, Fortepian.instrumenty.edu.pl), i ogromne zaangażowanie w organizację Ogólnopolskiej Konferencji Instrumentologicznej. Szczególne podziękowania składamy pani Marzenie Matowskiej, dyrektor MCK, oraz panu Andrzejowi Gawrońskiemu, opiekunowi Kolekcji im. Szwalbego. Bez Państwa pomocy, stałej otwartości na wyzwania i budującego entuzjazmu konferencja nie byłaby możliwa do zorganizowania w formie, w jakiej zapamiętali ją dotychczasowi uczestnicy. Agata Mierzejewska

wrzesień 2018 |

BIK | 63

w yd a r z e ni a Galeria Wspólna 20.09.2018, godz. 19.00, ul. Batorego 1/3 – wernisaż; wystawa potrwa do 12 października

Dariusz Milczarek – Poczekalnie (wystawa malarstwa)

Dariusz Milczarek – urodzony w 1985 r. w Radomiu. W 2011 r. uzyskał stopień magistra na Wydziale Malarstwa krakowskiej ASP w pracowni prof. Adama Wsiołkowskiego. Również pod kierunkiem tego pedagoga w 2017 r. obronił pracę doktorską pt. Obrazy światło-czułe. W tym samym roku odbył trzymiesięczną rezydencję artystyczną w Wiedniu, w ramach programu Kultur Kontakt Austria: „Artists in Residence Program 2017”. Jego prace znajdują się w kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz w kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą. Dariusz Milczarek, Wnętrze II, 2016, 90×90 cm

Marcin Dymek, bez tytułu, 2018, akwarela na papierze, 24,3×23,8 cm

Marcin Dymek, bez tytułu, 2018, olej na płótnie

wystawa czynna do 14 września

Marcin Dymek – malarstwo

Marcin Dymek – urodzony w 1986 roku w Krakowie. W roku 2006 ukończył Pań́ stwowe Liceum Plastyczne w Krakowie. W 2010 roku brał udział w programie wymiany studentów CEPUS na Wydziale Sztuk Wizualnych w University of Art and Design w Kluż-Napoka w Rumunii. W roku 2011 brał udział w programie wymiany studentów Erasmus, studiował na Wydziale Sztuk Wizualnych w Sabanci University w Stambule w Turcji. W 2012 roku ukończył studia na Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Pracę dyplomową zrealizował w pracowni rysunku pod kierunkiem prof. Joanny Kaiser. W roku 2015 rozpoczął pracę na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na stanowisku asystenta w pracowni rysunku pierwszego roku prowadzonej przez prof. Mateusza Otrębę. Zajmuje się rysunkiem i malarstwem.

64 | BIK | wrzesień 2018

Dariusz Milczarek, Pomiędzy III, 2017, 90×90 cm