BIK 10/2018

październik 2018

nr 10 (498) ROK XLIV ISSN 1232-4450, INDEX 38139x egzemplarz bezpłatny

BIK: Bydgoski Informator Kulturalny

październik 2018 |

BIK | 71

70 | BIK | październik 2018

Program festiwalu na s. 63

Program na s. 32–33

październik 2018 |

BIK | 1

2 | BIK | październik 2018

s pi s t re ś c i

три моменти

Дмитро Куц

5

Foton, moja miłość Z Małgorzatą Czyńską i Katarzyną Gębarowską rozmawia Emilia Walczak

6

Prekursorzy sztuki społecznej Z Elżbietą Kantorek rozmawia Monika Grabarek

9

Po co w Bydgoszczy Centrum Kreatywności?

Ewelina Rejs

10

Zespołowo na traktory!

Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak

12

Konformista z Dżakarty Bartłomiej Siwiec

15

Nostalgia kręci film

Z Magdaleną Wichrowską rozmawia Emilia Walczak

16

150 lat historii Makrum Anita Depka-Prądzyńska, Agnieszka Kuca

18

Bydgoski insynuator kulturalny (169) Zdzisław Pruss

21

Na okładce: wnętrze Stomilu przy ul. Toruńskiej 155, fot. Dariusz Gackowski

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

BIK 10/2018 (498), Rok XLIV, nakład 2000 egz. dystrybucja: częściowo bezpłatny wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12, e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl zastępczyni redaktora naczelnego, redaktorka wydania: Emilia Walczak, emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Szymon Idczak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12, druk i oprawa: Polraster BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_ Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

Prenumerata jest realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803.

październik 2018 |

BIK | 3

Nie wiem

jak Państwu, ale mi, pisząc w pośpiechu wiadomości na smartfonie, wychodzą nieraz niezłe kwiatki. Na przykład wtedy, kiedy, chcąc na luzie podziękować komuś słowem „dzięki”, autokorekta podpisuje mi mail imieniem zbiorowości kobiet lekkich obyczajów.

Albo kiedy w „pozdrawiam” w miejsce „o” wskakuje mi niesforne „i” i adresat mojego SMS-a postanawia raz na zawsze zerwać kontakt z osobą tak wulgarną. Oczywiście – celem nadania temu wstępniakowi waloru jako takiej atrakcyjności – przesadzam z tym zrywaniem. Z literówkami natomiast – nie. Każdemu z nas się one przecież zdarzają, nawet najlepszym orłom ortografii. I tak oto dostałam niedawno na służbową skrzynkę mail z „piździernikiem” w treści. Niby nic znaczącego, ot lapsus manus. A jednak pomyślałam, że ma to jakiś tam sens: w dziesiątym miesiącu roku faktycznie nie jest przecież w kraju nad Wisłą najcieplej na świecie! Na szczęście w mieście nad Brdą (jak również i Wisłą) atmosferę tę rozgrzewają nam atrakcyjne jesienne wydawnictwa, a tych mieliśmy lub będziemy mieć już wkrótce na bydgoskim rynku naprawdę sporo – czy to literackich, czy muzycznych, czy jeszcze innych. Wyrastają jak grzyby po deszczu w Puszczy Bydgoskiej, a my staramy się o nich wszystkich pisać, często zanim jeszcze inne lokalne media się w ogóle obudzą. Wertujcie zatem strony pi…, przepraszam, październikowego wydania „BIK-u” w poszukiwaniu kulturalnych nowości – mam przeczucie, że dla każdego znajdzie się tutaj coś miłego!

Zastępczyni Redaktora Naczelnego Redaktorka wydania

in s t y t u c je k ult ur y z a p ra s z ają : Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . 22

DKF Niespodzianka w Fordonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Stowarzyszenie Artystyczne ELJAZZ. . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Klub Arka BSM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . 54

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . 24 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . 27 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Klub „ODNOWA”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Impresariat Artystyczny itd.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . 50

Fundacja Wiatrak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 D.K. Orion BSM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Kino Jeremi w Fordonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . 56

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . .58

14. Mózg Festival: Duchowość jest powszechna. . . . . . . . 42

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . 61

Galeria Kantorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

IV Vintage Photo Festival. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Galeria Sztuki NEXT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Klub Estrada Stagebar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

7. Fonomo Music & Film Festival . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Impresariat Artystyczny „Impart”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Pałac Młodzieży. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 4 | BIK | październik 2018

Dom Edukacyjno-Kulturalny Regnum. . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . 60

Improdrom. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Impro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Kino Orzeł. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . 66

XIII Europejskie Spotkania Artystyczne – festiwal wielu sztuk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Дмитро Куц

три моменти невелике місто може круглий рік організовувати для мешканців таку кількість різноманітних культурних заходів для усіх вікових категорій. До чого дійсно важко звикнути у Бидгощі, так це до надміру культури в сенсі кількості та розмаїття подій. (Не вірите? Відкрийте інформатор з анонсами від MCK). Важко уявити, як відносно невелике місто може круглий рік організовувати для мешканців таку кількість різноманітних культурних заходів для усіх вікових категорій. Тобто уявити насправді легко, ба більше – уявляти навіть нічого не треба, адже все можна й так побачити на власні очі мало не кожного тижня. Важко уявити собі настільки насичений календар якісних заходів в українському місті подібного розміру, або навіть в більшому та/або багатшому на культурну та історичну спадщину. А дуже б хотілося. Якщо вже говорити про бидгоські фестивалі, неможливо не відмітити три моменти, котрі викликають найбільшу заздрість (білу, звичайно ж). По-перше, це кількість заходів, орієнтованих на дітей та підлітків, у тому числі й спрямованих на зацікавлення молоді наукою та знаннями – варто згадати хоча б Bydgoski Festiwal Nauki, котрий відбувається на базі бидгоських вищих навчальних закладів та за участі викладацького складу та студентів. Майстер-класи з робототехніки чи з бджолярства, з ліногравюри чи невідкладної допомоги, забави з рідким азотом чи уроки макіяжу, лекції про видатних бидгоських вчених або ж про те, як стати ді-джеєм – цікаво, повчально і на будь-який смак та вік. І до того ж безкоштовно, треба тільки вчасно зарезервувати місце через сайт. Другий момент – це збереження та популяризація локальної культурної спадщини, але без зайвого загравання з туристами, без намагань будь-якою ціною підлаштувати місцеву спадщину під кон’юнктуру. І цьому дійсно варто повчитися. Знищити автентичну

пам’ятку задля створення гарної картинки та привабливої легенди для туристів дуже легко, а ось відновити... До речі, цю прихильність локальній історії та пам’яткам можна наочно побачити не тільки на фестивалях (наприклад, нещодавньому TehoFest), а й на прикладі бидгоських муралів, багато з яких присвячені місцевим легендам або в інший спосіб прив’язані до тих дільниць, які вони прикрашають. Дуже вдалі приклади такого “краєзнавчого” підходу до муралів, поєднання мистецтва й локальної історії або фольклору - відносно свіжий мурал з видатним бидгощанином Маріаном Реєвським (математик та криптограф, один з тих, хто зламав код нацистської шифрувальної машини “Enigma”) або ж один зі старіших бидгоських муралів, на якому зображений Шерлок Холмс. Що спільного мають Шерлок та Бидгощ? Відповідь проста і водночас очевидна для всіх місцевих, тобто тих, хто так насправді найчастіше контактує з вуличним мистецтвом: цей мурал знаходиться у районі під назвою Londynek, тобто “Малий Лондон”. Для контрасту – нещодавно у Одесі американська художниця намалювала дуже симпатичний мурал з котиком. В принципі, це непогано, котиків люблять всі або майже всі, але мурал з’явився на перетині вулиць, названих іменами двох великих письменників, один з яких тісно пов’язаний з Одесою, а другий взагалі одесит. Ну й, нарешті, по-третє – можливо, бидгоські фестивалі здебільшого не мають столичного розмаху (за винятком Camerimage та…?), але водночас назвати їх провінційними язик не повернеться. Сучасно – так, актуально – так, креативно – авжеж. Власне, креативний підхід захоплює чи не найбільше. Регіонально – теж так, але без нафталіну та надмірного захоплення рудиментами селянської культури. Бидгоська культура – урбаністична за змістом і формою, як місту й належить. Quae sunt Caesaris Caesari et quae sunt urbis urbi, себто кесареві кесареве, місту – міське. Ніби лише три пункти, але як багато вони змінюють. Досвід, який варто перейняти. październik 2018 |

BIK | 5

w yd aw ni c t wa : fotog raf i a

fot. Dariusz Gackowski

Z autorkami książki Kobiety Fotonu, której premiera będzie miała miejsce podczas tegorocznego, czwartego Vintage Photo Festivalu – Małgorzatą Czyńską i Katarzyną Gębarowską – rozmawia Emilia Walczak.

Foton, moja miłość Po pierwsze, gratuluję książki! Mam takie wrażenie, że aby powstało ciekawe, dobre wydawnictwo poświęcone Bydgoszczy, musi się do tego zabrać ktoś z zewnątrz. Przykładem choćby Inna dusza Łukasza Orbitowskiego, który w cuglach wygrał Bydgoską Literacką Nagrodę „Strzała Łuczniczki” za 2015 rok, swoich konkurentów pozostawiając daleko w tyle. Jak w ogóle doszło do tego, że zabrałaś się, Małgosiu, do pracy nad Kobietami Fotonu? Czy ten temat nie wydał ci się z początku zbyt „małomiasteczkowy”? Dotąd zajmowałaś się przecież znacznie większymi narracjami…

M.Cz.: Temat ani przez chwilę nie wydał mi się małomiasteczkowy, jedynie intrygujący, związany z ludźmi, z ich historiami. To zawsze jest najciekawsze, niezależnie od miejsca akcji. Do pracy nad Kobietami Fotonu zaprosiła mnie Katarzyna Gębarowska z Fundacji Farbiarnia. Znała historię Fotonu, wiedziała, że w tym temacie tkwi ogrom6 | BIK | październik 2018

ny potencjał. Już wspólnie odkrywałyśmy kobiecą stronę Fotonu.

Jesteś autorką m.in. takich książek jak Najpiękniejsze. Kobiety z obrazów, Kobro. Skok w przestrzeń czy też Kobiety Witkacego. Metafizyczny harem, a więc na historię sztuki spoglądasz niewątpliwie z perspektywy herstorycznej. Kobiety Fotonu to jest już twoja trzecia książka ze słowem „kobiety” w tytule! Czy trudno było „ugryźć” temat Fotonu właśnie od tej nieoczywistej strony – kobiecej?

M.Cz.: Wydawało nam się oczywiste, że właśnie od tej strony należy opowiedzieć tę historię, a przynajmniej jej część, bo od początku istnienia Fotonu kobiety stanowiły większość załogi zakładu.

Niedawno ukazała się w wydawnictwie Czarne reporterska książka Marty Madejskiej Aleja

w yd aw ni c t wa : fotog raf i a Włókniarek, która pokazuje, że słynny przemysł włókienniczy Łodzi opierał się głównie na ciężkiej pracy kobiet (choć, paradoksalnie, nazywa się go wciąż „przemysłem lekkim”). Mimo tego jedna z głównych i najdłuższych ulic w Łodzi nosi dziś nazwę Aleja Włókniarzy, a nie: Włókniarek… A jak rozkładały się proporcje udziału kobiet i mężczyzn w funkcjonowaniu Fotonu? I czy ta praca też była ciężka, przebiegała w szkodliwych dla zdrowia warunkach?

M.Cz.: „Przemysł lekki” to rzeczywiście stwierdzenie paradoks. W Fotonie w wielu działach, w laboratorium czy na konfekcji, pracowały wyłącznie kobiety. Czasami trafił się jakiś mężczyzna, dosłownie rodzynek. Wynikało to ze specyfiki pracy, która wymaga skupienia, dokładności, cierpliwości i powtarzalności. Z rozmów z pracownikami Fotonu dowiedziałam się, że kobiety mają odpowiednie predyspozycje do takiej pracy. Warunki rzeczywiście były i szkodliwe, i uciążliwe – chemikalia, ciemnia itd.

Na jakich źródłach bazowałyście, pisząc Kobiety Fotonu: zbiory Muzeum Fotografii w Bydgoszczy, osobiste rozmowy z byłymi pracownicami zakładu, ich archiwa rodzinne – co jeszcze weszło w grę? Czy w ogóle trudno było zgromadzić materiał faktograficzny do tej książki? Mam wrażenie, że musiał być bardzo rozproszony, z początku jakiś taki… trudno uchwytny bez znalezienia właściwego klucza do opowiedzenia tej historii…

K.G.: Większość rozmówczyń do wywiadów o Fotonie pozyskałyśmy dzięki zaangażowaniu w projekt byłego dyrektora zakładu, Ryszarda Chodyny. Człowieka wielkiej klasy, który ani przez moment nie deprecjonował naszego ujęcia tematu „od kobiecej strony”, choć takie głosy skądinąd często się pojawiały. To on dał nam pierwsze kontakty do byłych pracownic Fotonu, przedstawił nasz projekt i zachęcił panie do przyjścia na pierwsze spotkanie, które odbyło się w Galerii Farbiarnia wiosną tego roku. Nie wszystkich było łatwo namówić na wspomnienia o Fotonie, czasami trzeba było odpuścić, czasami warto było zawalczyć, jak o wynalazczynię Kazimierę Szyło, która włączyła się w projekt po namowie Grzegorza Hetziga dosłownie w ostatniej chwili.

M.Cz.: Znalezienie sposobu na opowiedzenie historii to dla mnie zawsze najtrudniejsza część pracy nad książką. Tutaj mamy wiele historii mówionej, tło historyczne, ale nie jest to monografia Fotonu.

Ewa Szykulska i Maja Berezowska. Rzadko zdarza mi się to mówić, ale jestem zbyt młoda – w tym przypadku: zbyt młoda na to, żeby pamiętać ich związki z Fotonem. I ten fakt z waszej książki był dla mnie wprost szokujący! Czy ty, Małgosiu, jako historyczka sztuki, wiedziałaś o tych fotografiach i rysunkach już wcześniej, czy to też „wyskoczyło” wam podczas pracy nad książką?

Kobiety Fotonu. Przemysł fotochemiczny to przemysł lekki, odpowiedni dla kobiet. W Bydgoskich Zakładach Fotochemicznych „Foton” większość załogi stanowiły kobiety. Budowały powojenną legendę polskiej fotografii analogowej, sukces największego producenta papieru do fotografii czarno-białej i barwnej.

Chemiczki, laborantki, księgowe dopowiadają swój rozdział do oficjalnej historii Fotonu.

Z pasją mówią o wyborach zawodowych, sytuacji kobiet w przemyśle, a także o miłościach i małżeństwach zawiązanych w ciemni fotograficznej. Swój głos dołączają wybitne artystki fotografki – Teresa Gierzyńska, Jolanta Marcolla oraz Natalia LL, które przez kilkadziesiąt lat pracowały na materiałach Fotonu. październik 2018 |

BIK | 7

w yd aw ni c t wa : fotog raf i a M.Cz.: Niedawno skończyłam pisać biografię Mai Berezowskiej [ukaże się 24 października w wyd. Czarne]. Wiedziałam, że robiła ilustracje na zamówienie różnych firm. W jej archiwum jest umowa z Fotonem, ale nie znałam tych prac ani „Kalendarza Fotonu”. Nawet trudno powiedzieć, że je odkryłyśmy. Po prostu nasi rozmówcy przynosili nam zdjęcia, pamiątki po Fotonie, również te kalendarze.

Z drugiej strony, pojawiają się też w waszej książce znane artystki: Jolanta Marcolla czy Natalia LL, które pracowały na materiałach fotograficznych Fotonu. I tu przychodzi olśnienie: przecież Foton te kilkadziesiąt lat temu to był istny potentat na arenie krajowej, a nawet międzynarodowej, jeśli chodzi o produkcję materiałów światłoczułych!

K.G.: Idea napisania książki o kobietach Fotonu narodziła się właśnie w momencie takiego olśnienia podczas ubiegłorocznej edycji Vintage Photo Festival. Małgorzata prowadziła w Galerii Farbiarnia spotkanie autorskie z Teresą Gierzyńską. Do dziś pamiętam wzruszenie obecnych gości, gdy na pytanie o technikę jej nieszablonowych odbitek wypowiedziała słowa: „Foton – to była moja miłość”. Publiczność zaczęła bić brawa. To był moment, w którym uświadomiłam sobie, że Foton to nie był produkt lokalny, ale ogólnopolski fenomen, stanowiący dla wielu fotografów trzon ich twórczości.

A jak to wygląda z takiej szerszej perspektywy – niebydgoszczanki? Czy w ogóle ktoś gdzieś dziś jeszcze poza naszym miastem kojarzy tę nazwę?

Czy też może wyciągałyście z Kasią z otchłani zapomnienia nie tylko te tytułowe kobiety Fotonu, ale i cały zakład?

M.Cz.: Mnie w tej historii interesowała sytuacja kobiet w zakładzie, ich wspomnienia, opowieści.

Przy okazji poznałam historię Fotonu i trochę Bydgoszczy. Uświadomiłam sobie, że był czas, kiedy każdy znał logo Fotonu. I wcale nie jest to jakaś głęboka przeszłość.

Gdzie nasze Czytelniczki i Czytelnicy będą mogli kupić waszą książkę?

K.G.: Kobiety Fotonu będzie można nabyć na spotkaniu promocyjnym podczas najbliższego Vintage Photo Festivalu – 13 października w Muzeum Fotografii w Bydgoszczy. Później trafią one do wybranych księgarni w kraju, jak np. CSW „Znaki czasu” w Toruniu.

8 | BIK | październik 2018

Małgorzata Czyńska – historyk sztuki, kuratorka wystaw, dziennikarka, pisarka. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autorka książek: Najpiękniejsze. Kobiety z obrazów, Kobro. Skok w przestrzeń, Harem metafizyczny. Kobiety Witkacego, Dom polski.

Meblościanka z pikasami oraz wywiadu rzeki z Edwardem Dwurnikiem Moje Królestwo. Laureatka Nagrody Literackiej „Juliusz” za książkę Kobro. Skok w przestrzeń.

Katarzyna Gębarowska – fotografka, kuratorka wystaw, wydawczyni książek, badaczka historii fotografii. Doktorantka w IS PAN. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Prezydenta Miasta Bydgoszczy. Prowadzi w Bydgoszczy Farbiarnię – autorską galerię fotografii. Od 2015 organizuje Vintage Photo Festival – Międzynarodowy Festiwal Miłośników Fotografii Analogowej.

Premiera książki

Kobiety Fotonu

i spotkanie z autorkami odbędzie się w sobotę 13 października o godz. 12 w Muzeum Fotografii w Bydgoszczy (ul. Królowej Jadwigi 14).

Rozmowę poprowadzi Emilia Walczak.

Finał Akcji Lucim, Grupa Działania, od lewej: Stanisław Wasilewski, Witold Chmielewski, Wiesław Smużny, Bogdan Chmielewski, Andrzej Maziec, sierpień 1979, fot. Stanisław Wasilewski. Dzięki uprzejmości Galerii Miejskiej bwa

Prekursorzy sztuki społecznej

Z Elżbietą Kantorek rozmawia Monika Grabarek.

Wystawa jest ogromna, wprost imponująca, ale chyba nie sposób w jednym miejscu zaprezentować czterdziestu lat działań kilku artystów…

Oczywiście, że nie wszystko zostało pokazane.

Przede wszystkim jest to wystawa trzech artystów: Wiesława Smużnego, Witolda Chmielewskiego i Bogdana Chmielewskiego. Czterdzieści lat minęło od zakończenia Akcji Lucim, a cała wystawa rozpoczyna się tym, co było na początku, czyli Grupą Działania i słynną Akcją Podróż, która zdarzyła się w wagonie pociągu relacji Bydgoszcz–Kraków w 1975 roku. Jest też Akcja Podwórko Wasilewskiego i Maźca – to były działania jeszcze wcześniejsze przecież, zatem te czterdzieści lat to taka umowna cezura, bo rzeczywiście prezentowane sytuacje są jeszcze starsze. Akcja Podróż to Grupa Działania, czyli pięciu artystów: Stanisław Wasilewski, Bogdan Chmielewski, Witold Chmielewski, Wiesław Smużny i Andrzej Maziec, która przeradza się w Grupę 111 i tworzą ją Smużny wraz z braćmi Chmielewskimi.

Organizacja tej wystawy to było wielkie wyzwanie i ogrom pracy. Przygotowania do niej trwały naprawdę długo i wymagały dużego zaangażowania ze strony wszystkich pracowników bwa, ale też samych artystów, którzy dysponowali tym materiałem ikonograficznym, który możemy oglądać. Nad aranżacją całości czuwał Wojciech Luchowski – młody kurator, wskazany przez artystów – ponieważ zależało im na świeżości spojrzenia na ten cały dorobek. Efekt finalny jest, rzecz jasna, owocem pracy zespołowej.

Aktualność tych działań, które możemy oglądać w bwa, jest porażająca. Podczas wernisażu usłyszałam takie głosy: „my takie rzeczy robimy teraz, albo właśnie myślimy o czymś podobnym, a oni to już robili czterdzieści lat temu”… Okazało się, że sztuka społeczna nie powstała wczoraj…

W tym właśnie leży sedno, aby przypomnieć, że byli twórcy, którzy przygotowali grunt pod obec-

ne działania. Można chyba nawet powiedzieć, że byli prekursorami sztuki społecznej. To, co robili, to sztuka kontekstualna, osadzona w konkretnej rzeczywistości i przestrzeni. Oni przecież weszli w rzeczywisty kontakt ze społecznością Lucimia, nie tylko czerpali z tego źródła, ale zaangażowali ją w te działania, czego efektem była jej aktywność mistyczno-obrzędowa, ale przede wszystkim animacyjno-kulturotwórcza. Artyści weszli w prawdziwe relacje ze społecznością lokalną i prawdziwie wciągnęli ją w swoje działania. Te kontakty trwają do dnia dzisiejszego. O autentyczności tych relacji może świadczyć liczna obecność mieszkańców Lucimia na wernisażu. Chmielewscy stali się ich sąsiadami – to nie były przecież akcje jednorazowe, oni działają z nimi do teraz.

To bardzo ważna wystawa. To, co robiła Grupa Działania, a potem Grupa 111, jest nieustającym źródłem inspiracji dla kolejnych pokoleń.

Zwłaszcza dziś sztuka relacyjna pokazuje, jak kultura i sztuka może budować mosty i naprawiać zerwane między ludźmi więzi, pokonywać podziały. Po prostu łączyć.

Działania artystów prezentowanych w bwa na trwałe zapisały się w dziejach polskiej historii sztuki i aby ogrom ich dorobku artystycznego nie umknął, trzeba go przypominać kolejnym pokoleniom. To, co robili, od czego zaczynali i co kontynuują, ma ogromny wpływ na pojmowanie roli kultury i sztuki w życiu nas wszystkich na co dzień i na kolejnych twórców, którzy podążają ich śladami. Ale to, jaki wymiar i wydźwięk będzie miała ta wystawa, to czas pokaże. W świadomości wielu te działania się zatarły i mam ogromną nadzieję, że nasza prezentacja to wszystko przypomni i przede wszystkim nowi, młodzi odbiorcy zobaczą, jakie są początki i źródła wielu dzisiejszych akcji artystycznych. My pokazujemy ten początek. październik 2018 |

BIK | 9

p roje k t Forge t He r it age

Po co w Bydgoszczy

Tekst: Ewelina Rejs, koordynator projektu Forget Heritage Zdjęcia: Adam Juszkiewicz

Centrum Kreatywności?

Bydgoszcz od trzech lat realizuje projekt Forget Heritage z programu Interreg Europa Środkowa.

Co to oznacza dla miasta? To oznacza działanie w międzynarodowej grupie, którą łączy ten sam problem: jak wykorzystać dziedzictwo do stworzenia czegoś nowego? Każde miasto ma swoje „duchy” – budynki, lokale, które są atrakcyjne, ale opuszczone. Celem projektu jest stworzenie uniwersalnej metody ich wykorzystania w oparciu o współpracę publiczno-prywatną oraz przemysły kreatywne.

Dlaczego to już trwa trzy lata?

Na początku każdego projektu następuje zawiązanie konsorcjum zarządzającego. Projekt, oprócz działań merytorycznych, wymaga opieki administracyjno-finansowej, a wydając pieniądze Unii Europejskiej, trzeba to robić bardzo skrupulatnie.

Następnie zespoły projektowe z miast uczestniczących spotykają się co jakiś czas w różnych miejscach i uczą się. Urzędnicy oraz inne osoby, np. przedstawiciele branż kreatywnych, oglądają najlepsze przykłady zagospodarowanych kreatywnie obiektów dziedzictwa, albo dowiadują się, jaki jest tak naprawdę system prawny umożliwiający wykorzystanie takich budynków (wizyty studyjne i konferencje: Mediolan, Lublana, Bydgoszcz). Lokalnie organizowane są spotkania informacyjne o projekcie z osobami zarządzającymi obiektami kultury, urzędnikami i przedstawicielami branż kreatywnych. Podczas warsztatów, na bazie których zostały

10 | BIK | październik 2018

wypracowane podręczniki, np. Podręcznik zarządzania albo Wytyczne w zakresie zaangażowania mieszkańców w waloryzację obiektów historycznych, w nowoczesny sposób uczestnicy uczą się podstaw działań publiczno-prywatnych. Każdy z międzynarodowych partnerów realizuje inny zakres projektu, ale zgromadzona wiedza jest przetłumaczona na języki narodowe i dostępna dla wszystkich.

Niektórzy partnerzy projektu mają trudne zadanie przeprowadzenia projektu pilotażowego, żeby sprawdzić, czy to, co powstało na warsztatach i w podręcznikach, jest wykonalne. Zaczyna się od oceny stanu początkowego (raport ex-ante) i kończy opisem po realizacji projektu (raport post-ante). Chodzi o to, żeby sprawdzić, co ten pilotaż wniósł w życie miasta i co trzeba byłoby zmienić, aby to dobrze funkcjonowało.

Bydgoszcz będzie realizowała działanie pilotażowe polegające na stworzeniu Centrum Kreatywności „Młodzi rzemieślnicy na Starym Mieście”. Naszym zadaniem jest stworzenie warunków dostępu do pracy dla młodych ludzi w oparciu o wykorzystanie zasobów rzemiosła bydgoskiego. Cech Rzemiosł podaje, że szewc, kaletnik (Kobra), fotograf (Foton), krawcowa (Modus), mechanika rowerowa (Romet), browarnictwo (Kujawiak) były popularnymi zawodami w Bydgoszczy, a jednocześnie można je łatwo połączyć z przemysłami kreatywnymi typu design, moda, sztuka. Do 7 września br. można było aplikować w konkursie na Operatora Projektu Pilotażowego. Od połowy września Centrum Kreatywności

p roje k t Forge t He r it age

Aplikacja Jednym z kolejnych zadań związanych z realizacją projektu będzie powstanie aplikacji, dzięki której będzie można poszukać opuszczone miejskie i prywatne budynki w mieście.

t age

I co dalej?

Projekt Forget Heritage to duże wyzwanie: z jednej strony – prowadzenie obserwacji i badań, jak proces zarządzania dziedzictwem kulturowo-historycznym powinien przebiegać, jak współpraca publiczno-prywatna powinna funkcjonować, jak to wszystko zamknąć w uniwersalny model, a z drugiej strony – osiem projektów pilotażowych, które ingerują w żywą tkankę miasta. Centrum Kreatywności zmieni Bydgoszcz, ale jak bardzo – to zależy od bydgoszczan: artystów, rzemieślników, urzędników, organizacji pozarządowych, rodziców z dziećmi, seniorów, instytucji kultury, turystów lokalnych i wielu innych. Projekt Forget Heritage łączy ludzi w sercu miasta: przy ul. Jezuickiej 20–22.

rm

Międzykulturowy Ogród Z-Bau / Północny Ogród Nuremberg / Niemcy – rozwijanie współpracy uchodźców z przedstawicielami CCI (Creative Culture Industry). W zakresie akcji pilotażowej wprowadzono udogodnienia infrastrukturalne: oświetlenie, nawodnienie, elektryczność, a także narzędzia do wyposażenia ogrodu.

Zielona ekonomia w Marganovo / Rjieka / Chorwacja – rozwój innowacyjnego zielonego centrum przedsiębiorczości w starym młynie. Przygotowanie infrastruktury obejmuje drobne renowacje, wyposażenie, maszyny, narzędzia i mele do wyposażenia showroomu.

Hub pisarzy dla utrzymania dziedzictwa Vodnika / Lublana / Słowenia – w domu pisarza Walerego Vodnika istnieje centrum kreatywnej pracy twórczej. Dzięki akcji pilotażowej przeprowadzono prace konserwatorskie, oświetleniowe i zakupiono komputery, a także zapewniono niewielki program warsztatowy w zakresie pisarstwa.

Poczwórna helisa dookoła Loggia della Mercaniza / Genua / Włochy – rozwój multidyscyplinarnego centrum kreatywności w historycznym budynku na starym mieście. Inwestycja obejmuje zakup mebli oraz zabezpieczenia dźwiękoszczelnego dla przyszłych eventów kulturalnych.

Innowacja w dzielnicy Praga-Północ / Warszawa / Polska – rozwój centrum kreatywności w starym magazynie usytuowanym w dzielnicy Praga-Północ. W ramach pilotażu zostanie zakupione

In fo

Inne projekty pilotażowe w projekcie

wyposażenie fab labu, laboratorium prototypowego, laboratorium 3D i skanów 3D. Marketing i promocja w Fabbrica del Vapore / Mediolan / Włochy – powstanie kulturalno-kreatywnego miejsca dla przedsiębiorców i start-upów (kino, moda, design i turystyka) w dawnej fabryce tytoniu. Wyposażenie: meble, przestrzeń coworkingowa, komputery, drukarki, programy, wi-fi.

Zintegrowana oferta turystyczna w Dzielnicy Predlice / Usti nad Labem / Słowacja – zagłębienie się w aspekt zarządzania turystyką w połączeniu z nowymi usługami w turystyce jako generatorami sektora biznesu, trasy turystyczne, produkty związane z utrzymaniem dziedzictwa historycznego.

ac j e ht t p dod s a ht tp ://w w w .inte tkowe s:// r re g ht t p w w w o pr . s:// oje k w w w b y d g o s ce n t r a c ie l .e u zc z . .f ac /Co pl/r eb o n te oz o k .c om/ woj/pr nt .Nod o for g e ethe jek t y-m /Forge t rit a g e 2 0 i e d z y n a -h e r i t a g ro d 16 o w e e . h t ml /for gether i

przy ul. Jezuickiej 20–22 będzie otwarte. Operator sam decyduje, jakie branże rzemieślnicze chce promować, a jako wsparcie otrzyma 54 tys. euro na wsparcie dla młodych przedsiębiorców (warsztaty, szkolenia, treningi, targi, reklama, marketing) oraz 15 tys. euro na wyposażenie lokalu.

październik 2018 |

BIK | 11

re c e n z je p ł y t Szymon Andrzejewski (sa), Kuba Ignasiak (kig)

Zespołowo na traktory!

Dzień dobry. Miesiąc przeklinany przez brać studencką czas rozpocząć. Wraz z nim nadchodzą żniwa cojesienne, jeśli chodzi o rynek wydawniczy. Na początek mamy dla Państwa kolektyw, co się zrobił lżejszy, człowieka pochłoniętego przez maszynę oraz mapę drogową prowadzącą przez ziemie reggae. Życzymy smacznego odbioru.

B.O.K – Symetria

(wyd. Pchamy Ten Syf, wrzesień 2018)

Od ostatniej płyty formacji B.O.K mijają właśnie dokładnie cztery lata. Jestem „szalikowcem” Bisza, ale Jarek plus ekipa na Labiryncie Babel to było coś innego – to zupełnie inna jakość. To jedyna taka ekipa muzyczna w tym kraju. Kiedy wchodzili do studia, zacząłem niecierpliwie przebierać nóżkami i spacerowałem nerwowo w kółko. Kompletnie nie wiedziałem, czego się spodziewać, bo w karierze solowej Bisza nadeszły zmiany (w postaci nagranego z Radexem, bardzo hippopowego albumu Wilczy humor), więc nie spodziewałem się niczego. I ze wszystkiego, czego się nie spodziewałem, Symetria przyniosła mi materiał, którego nie spodziewałem się najbardziej.

Całość rozpoczyna (oraz kończy) się wyjątkiem z Człowieka bez właściwości Roberta Musila. Fragment położony na jazzowym podkładzie wchodzi niesamowicie klimatycznie i przywodzi na myśl słuchowiska „Notatki z podziemia”, jakie Bisz nagrywa dla Radia Kultura. Jest bardzo dobrze. Gdzieś w powietrzu unosi się Kamasi Washington. Potem Krok 12 | BIK | październik 2018

i „gdy wiara jest zbyt mała, to rutyna czyni cuda” – Bisz zaczyna swoje przemówienie do narodów świata. Tekstowo na Symetrii pan Jaruszewski wspina się wysoko, bardzo wysoko. Może nawet najwyżej od czasów Wilka chodnikowego i najbardziej jednocześnie ogarnięcie. Zarzuty dotyczące tego, że nie można przy Biszu prasować, bo się słuchacz musi skupiać i wytężać (nie wiem, dlaczego są to zarzuty, ale to tylko moje zdanie), odchodzą na tym albumie w przeszłość. Przekaz jest taki, do jakiego nas Bisz przyzwyczaił, ale forma już mocno dopracowana i niewymagająca zaglądania do Wikipedii. Pojawia się Kay i wokal, który się albo kocha, albo chce się go jak najszybciej wyrzucić z głowy, bo uwiera. Należę do grupy numer dwa. Tam, gdzie Kay śpiewa wysoko (miejscami bardzo), to dla mnie jeden wielki ozdobnik do wokalu, a nie śpiew. Psychomachia – ciężej, ale nadal jakoś tak lekko. Znowu Kay (tym razem falset) i klawisze w dość patetycznej formie.

Sen o parasolach – gdzie jest Bisz? Spokojnie, włączyła mi się jakaś inna płyta. Popowa bardzo. Ja znam ten głos… Kami (Kamila Abrahamowicz-Szlempo) z mężem na Rhodesie. Jak to się tutaj zaplątało? Miłe takie. Buja. Wracamy do B.O.K-u. Zero – minimalistycznie, ostro, wszystko oparte na sekcji rytmicznej. Dziwnie poprzestawiane akcentowanie wyrazów w refrenie. Hicior. Oś – Biszu leci dalej wsparty fletem Tomka Pawlickiego. Mój ulubiony kawałek z tej płyty. Znak – dobry beat. Sen o tramwajach – o, fajnie, że z Pauliną Przybysz. To nie ona?! To Aleksandra Piśniak, ale wszyscy, którym puszczałem ten numer, twierdzą, że to ta pierwsza.

Dziwne. Dlaczego oni tak dużo śpiewają? Gdzie ciężar? Powoli do mózgu wsącza się informacja, że to ósmy numer, a cały czas jest jakoś tak w większości jazzpopowo i mrok nie przedziera się przez miejski poranek jakoś tak raczej w maju niż w listopadzie.

Nikt nie przyciska butem do gleby, mimo że Jarek próbuje. Nadpływa Głęboka woda i robi się bardziej psychodelicznie. Głównie za sprawą klawiszy. Ale tylko trochę. Krąg – a ja już trochę pozbawiony nadziei. „Wyszedłem naprzeciw moim snom – teraz nie mogę zasnąć” – parafrazując Bisza. Et consumimur igni – klamra. Znowu Musil i znowu Kamasi.

Koniec? Nie, jeszcze singlowa i tytułowa Symetria.

Wyjaśnienie tego, co się właśnie stało, i dlaczego ta płyta jest, jaka jest. A jaka jest?

Dla mnie na początku niezrozumiała i chaotyczna. Po sześciu odsłuchach przyszła do mnie rozmowa z Biszem i wyjaśnienie pewnych zagadnień.

B.O.K to był kolektyw opatrzony liderem. Kiedy wychodzili na scenę czy wychodzili z głośników, to

re c e n z je p ł y t człowiek wiedział, kto jest z przodu. Z przodu był mrok Jarka i do tego czarnego werbum dopasować się musiała warstwa muzyczna. Na Symetrii Jarek cofa się o dwa kroki. Jakby stawał w szeregu. Nie ma na tym albumie ciężkich sampli. Nie ma sampli w ogóle („no może jeden procent :)” – Bisz). Tu grają i tworzą wszyscy. Po równo. Na żywo. A że muzycznie są bardziej zwiewni niż pogrążony w Dostojewskim dotychczasowy generał, to i płyta jest lżejsza niż Labirynt Babel. Więcej na niej powietrza.

Miejscami brzmi nawet trochę jak materiały live in studio (Filip Pniewski zrobił tutaj świetną robotę).

Brzmi jazzpopowo. To dobrze? To źle? Nie. To inaczej. Pod tyloma wpływami trudno o spójność, ale im się chyba udało. Niektórzy jednak twierdzą, że jak się stoi w rozkroku, to łatwo o wywrotkę. Co z tego wyjdzie? Zobaczymy.

Symetria. B.O.K. Zespół B.O.K. (sa)

Mammoth Ulthana – Āmurs

(wyd. Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, wrzesień 2018)

Kiedy piszę te słowa, TehoFest trwa w najlepsze i dzień w Bydgoszczy wypełniony jest wydarzeniami związanymi z naszym unikatowym szlakiem poprzemysłowym. Z rozmysłem usiadłem do tej recenzji w piątek wieczorem, ponieważ w sobotę (a nie umiem słuchać muzyki w skupieniu przed południem – to czas pracy) jest (był) koncert. Koncert wyjątkowy. Chciałem jednak podejść do projektu Āmurs od jego strony wydawniczej – od płyty. Także przedstawiam Państwu jedną trzecią tego wydarzenia, na które składają się instalacje dźwiękowe umieszczone w Fabryce Obrabiarek do Drewna, wieczorny koncert, który można będzie (było) usłyszeć również tam, oraz płyta nagrana przez formację Mammoth Ulthana.

Jacek Doroszenko – artysta totalny i wszechstronny, posiadacz dyplomu z architektury wnętrz,

ale człowiek poruszający się po wielu sferach działalności artystycznej. Muzyk i producent. „Miksiarz” między innymi formacji Hati, w której gra drugi z naszych bohaterów, czyli Rafał Kołacki (recenzja płyty formacji Hati i Zdzisaława Piernika w numerze listopadowym). Ten pan z kolei interesuje się głównie archeomuzykologią, muzyką etniczną, subkulturami oraz dźwiękami ziemi. I w tych przestrzeniach tworzy. Panowie zjednoczyli siły, żeby nagrać album centrujący się na przemyśle, ciężarze i dźwiękach należnych Hefajstosowi. Bydgoski FOD jest przemysłowym miejscem magicznym.

Miejscem nadal żywym, a jednocześnie najstarszym tego typu zakładem w Polsce. Jednak na Āmurs Kołacki i Doroszenko skupili się na tym, co w związku z industrializacją zostało z naszego społeczeństwa po części usunięte, a nie na tym, co do niego dodano. Na człowieku.

Narzędzia: elektronika, fortepian preparowany, fortepian koncertowy, organy, nagrania terenowe, orientalne gongi, obiekty dźwiękowe, bębny etniczne, zwierzęce rogi, grzechotki, piszczałki i dzwonki.

Nic dziwnego, że przy takim zestawie materiał muzyczny, który otrzymujemy, jest filmowy, opisowy, środowiskowy. Miejscami minimalistyczny, a miejscami gęsty i złożony. Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że mamy na Āmurs do czynienia z muzycznym odzwierciedleniem dnia z życia robotnika. Zaczyna się to wszystko od porannego budzika w postaci odległych fabrycznych syren i pozostałego jeszcze w głowie dźwięku metalowych wiórów odkrawanych od bloku żelaza. Potem jest dzwonek roweru w drodze do pracy. Początek płyty jest spokojny, ale potem bestia-fabryka się budzi. Piąty na płycie Forge to wnętrze jej trzewi – gorące, syczące i hałaśliwe.

Następujący po nim utwór Flora to jakby kanapka jedzona na trawie przed zakładem. Achten przywodzi na myśl zebranie kolektywu i zboru tego podenerwowane głosy. Ostatni Mass to wzrok padający na ogrom tego, co wykonane, ale i ogrom machiny fabrycznej, którą zostawia robotnik z sobą. Ale tylko do dnia następnego. Ciekawe, czy przypadek sprawił, że „mass” to po angielsku również „msza”. Łóżko. Spać.

Jestem fanem formacji Hati. Jestem fanem takiej muzyki w ogóle. Jednak na Āmurs odkryłem kolejną jej odsłonę. Dostajemy tu pięćdziesiąt pięć minut muzyki opartej na temacie przemysłowym, ciężkim temacie, temacie wybijanym kafarami i wwiercanym w uszy za pomocą noży obrabiarek. A jednak panom Doroszence i Kołackiemu udało się w tym wszystkim faktycznie uwypuklić muzycznie człowieka. To jego myśli słyszymy, a nie to, co dookoła.

To jego mózg podaje nam dźwiękową interpretację industrialnych okolic. Majstersztyk.

Mammoth Ulthana, Āmurs – przemysł doczłowieczony. (sa) październik 2018 |

BIK | 13

re c e n z je p ł y t Dubska – Bajki i legendy

(wyd. Zima Records, lipiec 2018)

Przyznam się Wam do czegoś: nie jestem jakimś wielkim fanem reggae. Owszem, zdarza mi się pobujać na koncertach, ba, nawet czasem powałkuję jakąś płytkę czy kapelę przez kilka dni (tygodni?) w domu, aucie i na słuchawkach. Dzieje się tak jednak zazwyczaj, kiedy usłyszę coś nowego, coś świeżego, co wpadnie mi w ucho. Nie zdarza się to zbyt często, ale się zdarza. Dlatego niełatwo przychodzi mi pisanie recenzji takich jak ta. Żeby bowiem docenić tę muzykę, usłyszeć ją tak, jak powinienem ją słyszeć, muszę „mieć dzień”. Dziś nawet, jak nigdy, wstałem bladym świtem i wybrałem się ze znajomymi i psem do cudownie wczesnojesiennego lasu na dwugodzinny spacer. Wszystko po to, żeby dobrze się nastroić, żeby poczuć ten rytm Ziemi, którym reggae przecież stoi. Pomogło. Trochę. Wciąż jednak nie jestem pewien, czy „czuję” najnowszy, dwupłytowy album formacji Dubska, który swą premierę miał 5 lipca podczas koncertu bydgoszczan na tegorocznej odsłonie Ostróda Reggae Festival. Mój problem z tym wydawnictwem polega chyba na tym, że ani ono nowe (poza datą wydania), ani specjalnie świeże. Bajki i legendy to dwie płyty CD, które w pewien sposób ilustrują muzyczną ścieżkę Dubska. Pierwsza z nich to piętnaście nagrań studyjnych, zarejestrowanych w większości w rodzimym Madżonga Studio – studiu nagrań, próbowni czy po prostu kanciapie Dymola i spółki (choć akurat w tym miejscu powinienem napisać Harry’ego i spółki). Nie są to jednak (w większości) nowe nagrania. To numery, które powstały lata temu, numery (być może) wcześniej niedokończone, inaczej zmiksowane, numery, które – choć wiekowe – wcześniej nie trafiły na żaden 14 | BIK | październik 2018

z ich wcześniejszych krążków. Wyjątkami od tej reguły są: autorskie, singlowe Bajki (2018) i kilka coverów: Sunshine of Your Love brytyjskiej formacji Cream (2018), Everything I Own Davida Gatesa (2018), High Tide or Low Tide Boba Marleya (2017) czy Sunny Bobby’ego Hebba (2017). No właśnie – covery. Dużo ich tu, ale to nie boli. Bydgoszczanie aranżują je z wrodzoną fantazją, nadając im inny, nowy wymiar. Raz dubują je niemiłosiernie, kilkukrotnie zwalniając, by za chwilę nadać im lekkości ocierającej się wręcz o starego, dobrego rock’n’rolla. Co więcej, oni remiksują samych siebie, jak choćby w junglowej wersji kawałka Strzelaj (jako junglista przyklaskuję temu zabiegowi z rozkoszą). Pozostałe utwory na CD1 Bajek i legend to w większości przypadków autorskie kompozycje bydgoszczan z lat 2001–2015. Część z nich z pewnością słyszeliście już na koncertach. Jedno jest pewne: udało się Dubska zrobić płytę przekrojową, ukazującą nie tylko muzyczną drogę, którą kroczą od lat, ale również podzielić się inspiracjami, które im przez te wszystkie lata towarzyszyły. Jeśli taki był ich zamysł, to brawo – udało się.

Drugi krążek jest zupełnie inny. Mniej emocjonalny, bardziej reporterski (choć pewnie ten bardziej przypadnie do gustu zagorzałym fanom rastamanów znad Brdy). Składa się na niego jedenaście nagrań koncertowych zarejestrowanych w bydgoskim klubie Mózg (2003); na jednej z pierwszych edycji Otwieracza w Myślęcinku (2013) oraz na Przystanku Woodstock w 2016 roku. Fajnie się tego słucha, szczególnie jeśli uczestniczyło się w którymkolwiek z tych koncertów (w moim przypadku jest to Mózg i Otwieracz, więc sentyment – siłą rzeczy – jest). Wciąż jednak brakuje mi tu tego, o czym pisałem na samym początku – świeżości. Oczywiście nie ma prawa jej tu być, wszak są to nagrania archiwalne, wciąż jednak czuję pewien niedosyt. Ale też ja chyba nie jestem najlepszym odbiorcą tego albumu. Nigdy nie kręciły mnie składanki typu The Best Of – to raz; dwa – lubię Dubska, ale nie jest to miłość bezwarunkowa, która przyspieszałaby bicie mojego serca na samą myśl o każdym, niepublikowanym wcześniej, utworze.

Dla kogo są więc Bajki i legendy? Myślę, że docenią je przede wszystkim ci (bardziej radykalni niż ja) fani zespołu, którzy towarzyszą mu od dawna. Gdybym miał wskazać drugą grupę odbiorców, postawiłbym na tych, którzy albo Dubska nie znają w ogóle i chcieliby zobaczyć, „z czym to się je”, albo na tych, którzy usłyszeli ich na jakimś festiwalu czy w innej telewizji i tak na szybko chcieliby w domu sprawdzić, co chłopakom w sercach gra. Tym z Was, którzy – podobnie jak ja – lubią i cenią twórczość bydgoszczan, jednak bez skrajnej ekscytacji, poleciłbym raczej odświeżyć sobie ich wcześniejsze albumy. Jak choćby ten, nagrany z Gerbertem Moralesem, ale to jest już zupełnie inna historia… (kig)

z ug zwa ng (63)

siwiec Konformista z Dżakarty Wydawnictwo Replika znane jest z tłumaczeń prac naukowych i popularnonaukowych, których autorami są niemieccy historycy. W tej serii wyszło już kilka pozycji dotyczących zbrodniarzy wojennych. Na język polski przetłumaczono m.in. książki o pomocy dla nazistów, której po wojnie udzielił im prezydent Argentyny Juan Perón, o funkcjonowaniu hitlerowskich obozów i o procesach, które społeczność międzynarodowa wytoczyła członkom tychże załóg. Najnowsza zaś propozycja to prawie 500-stronicowe dzieło Gestapo po roku 1945. Kariery, konflikty, konteksty autorstwa Klausa Michaela Mallmanna i Andreja Angricka.

Książka na pewno interesująca, bo wielu pasjonatów historii nieraz zadaje sobie pytanie: co się stało z tymi ludźmi, którzy wiernie służyli totalitarnemu systemowi aż do ostatnich dni wojny? Czy można pozwolić sobie na jakąś bardziej ogólną myśl? Ale zawsze przy takiej lekturze nastawiam się na element lokalny, a tu spotkał mnie zawód. Co prawda na kartach książki epizodycznie pojawia się postać Karla Heinza Ruxa, ale nie w kontekście bydgoskiego gestapo, na którego czele stał, począwszy od jesieni 1939 roku, ale szefa Policji Bezpieczeństwa i SD w słoweńskim mieście Bled, gdzie znalazł się pod koniec wojny. Rux w maju 1945 popełnił samobójstwo i tak też w literaturze przedmiotu zostaje to zapisane.

Autorzy poruszają bardzo ciekawy temat fikcyjnych samobójstw esesmanów, dokonywanych na masową skalę pod koniec wojny i tuż po jej zakończeniu. W spalonych samochodach nieraz odnajdywano zwęglone zwłoki, a podstawieni świadkowie składali odpowiednio wcześniej spreparowane zeznania.

Szukam dalej „negatywnego bohatera” i w końcu go znajduję. To dr Rudolf Oebsger-Röder z Einsatzkommando 16. Jego przypadek idealnie wpisuje się w oczekiwania czytelnika szukającego lokalnego kontekstu (jesienią 1939 roku Oebsger-Röder przebywał na terenie Bydgosz-

czy), a jednocześnie pięknie jest to pokazane, jak się niektórym zbrodniarzom dobrze wiodło. Otóż Oebsger-Röder świetnie potrafił odnaleźć się w nowej, zachodnioniemieckiej rzeczywistości.

Najpierw został zwerbowany przez Organizację Gehlena, która stanowiła podwaliny późniejszego wywiadu (BND). Przez wiele lat pracował w Dżakarcie jako korespondent prasowy. Jego pozycja musiała być znaczna, skoro utrzymywał kontakty z prezydentem Indonezji Hajim Mohamedem Suharto.

Twórca organizacji, niemiecki generał Wehrmachtu Reihard Gehlen, starał się nie myśleć o przeszłości, a kierować ku przyszłości i odpowiadać na zapotrzebowanie swoich amerykańskich pryncypałów. Nowym wrogiem był ZSRR, a III Rzesza jedynie wstydliwym wspomnieniem.

W utworzonej organizacji nowych członków pytano wyłącznie o kompetencje. Konformiści tacy jak Oebsger-Röder byli w cenie. A w 1956 roku wszystko zostało zalegalizowane i od tego czasu członkowie Organizacji Gehlena stali się pełnoprawnymi funkcjonariuszami zachodnioniemieckiego wywiadu.

Pamiętam, że jeszcze za czasów końca ery komunizmu w oficjalnych mediach nieraz oskarżano RFN, iż w tamtejszych urzędach, w wojsku, sądownictwie czy właśnie w wywiadzie pracuje wielu dawnych zbrodniarzy. Wtedy traktowano to jako pezetpeerowską propagandę, nie zastanawiano się nad prawdziwością tychże tez, bo komunistom z reguły nie ufano. Dzisiaj, gdy już pewne badania zostały przeprowadzone, widać, że tamto podejrzenie było zasadne. Publicyści mieli rację – RFN było państwem, które wykorzystywało dawnych zbrodniarzy do realizowania swoich interesów, bo to przecież byli fachowcy, ludzie wszechstronnie wykształceni i bezwzględni, ale co ważniejsze – to byli koniunkturaliści raz gotowi pracować dla III Rzeszy, a później dla USA. Zimna wojna dzieliła Europę i była dla niej nową tragedią, a dla tamtych to była szansa: wciąż byli użyteczni.

Bartłomiej Siwiec

październik 2018 |

BIK | 15

w yd aw ni c t wa : k ino W piątek 28 września w kawiarni Szpulka Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy miała miejsce premiera książki Bydgoszcz Movie.

Z jej autorką Magdaleną Wichrowską rozmawia Emilia Walczak.

Nostalgia kręci film Zmyliła mnie okładka twojej książki. Myślałam, że to będzie coś o filmowych miejscach w Bydgoszczy – widzimy tu wszak za plecami Aleksandra Ścibor-Rylskiego i Wiesława Śniadeckiego kamienicę projektu Józefa Święcickiego przy placu Wolności 1. Tymczasem nie pomyślałam, że do czynienia mamy po prostu z grą słów: Bydgoszcz Movie = Bydgoszcz mówi. To zbiór wywiadów. Porozmawiajmy zatem o rozmowach! Jaki był klucz doboru twoich interlokutorów?

Bardzo lubię ten werk z okładki, ma okrągłe pięćdziesiąt lat. Plan filmu Sąsiedzi. Na zdjęcie natknęłam się w fotoarchiwach Filmoteki Narodowej i klamka zapadła. Wiedziałam, że stanę na głowie, by zdobyć licencję na jego wykorzystanie. Nie tylko ze względu na ważną dla Bydgoszczy filmową historię, ale też moje wspólne korzenie z Aleksandrem Ścibor-Rylskim. Oboje urodziliśmy się w Grudziądzu. Co do samych rozmów, przez moment zastanawiałam się, jaki klucz przyjąć. Początkowo miałam plan, by zaprosić również ludzi kina pochodzących z Bydgoszczy, ale w tym momencie już niezwiązanych z miastem zawodowo, jednak uznałam, że gdzieś rozmyje się idea, która była na początku Bydgoszcz Movie – pokazania świetnych ludzi i ich inicjatywy w Bydgoszczy A.D. 2018.

Czy wszystkie osoby znałaś już wcześniej?

A może był problem z dotarciem do którejś z nich? Pytam, bo znajdziemy tu zarówno osoby zajmujące się rzeczami offowymi, niszowymi, nawet blogerów, ale jest i dyrektor wielkiego festiwalu filmowego…

Większość bohaterek i bohaterów znałam.

A książka okazała się też doskonałym pretekstem, 16 | BIK | październik 2018

by poznać pozostałe osoby, z którymi mijałam się przez dziesięć lat mojej zawodowej obecności w Bydgoszczy. Chyba tylko jedno zaproszenie zostało bez odpowiedzi. Trudnością było zgranie terminów i umówienie się na spotkanie, ponieważ wszyscy jesteśmy zapracowani. Z niektórymi bohaterami rozmawiałam bardzo długo, innych łapałam w biegu lub telefonicznie, dwóch z kolei poprosiło o przesłanie pytań i odpowiedziało na nie pisemnie.

Czy podzielasz moje zdanie, że w miejscu takim jak Bydgoszcz – miasto średniej wielkości – wszyscy, którzy zajmują się kulturą, tutaj – kulturą filmową, chcąc nie chcąc znają się, a przynajmniej kojarzą? I czy to dobrze? Czy ta atmosfera nie jest zbyt duszna?

W dużym mieście środowisko też się zna. Atmosferę tworzą ludzie, a pod tym względem Bydgoszcz wypada bardzo dobrze. Nie oglądacie się na innych i robicie swoje. To jest największa wartość bydgoskich inicjatyw filmowych. Mieszkam w Toruniu, z Bydgoszczą związana jestem zawodowo – przez co relacje towarzyskie mam mocno ograniczone rozkładem jazdy pociągów – a jednak dziesięć lat temu zaliczyłam u was miękkie lądowanie.

Dla osoby z zewnątrz, przyglądającej się kulturze filmowej w mieście, mogę powiedzieć, że bydgoszczanie są otwarci i ciekawi nowych ludzi, nowych pomysłów, nie zamykają się, nie barykadują.

Duszna atmosfera, o której mówisz, to jest ostatnie określenie, które przychodzi mi do głowy.

Czy w środowisku panuje rywalizacja, czy raczej, tak jak w bajce, wszyscy wspierają się radośnie w swoich działaniach?

w yd aw ni c t wa : k ino Nie odpowiem za bohaterów, mogę za to powiedzieć o własnych doświadczeniach, a te są pozytywne. Myślę o środowisku naukowym i animatorach życia filmowego. Kiedy organizowałam konferencję o kinie polskim, mogłam liczyć na życzliwość profesora Piotra Zwierzchowskiego, nigdy też nie spotkałam się z niechęcią wobec pokazów filmowych, które realizuję od pięciu lat w ramach Movie Mówi Project. Zdarzało się, że o kwestie dotyczące dystrybucji pytałam Remigiusza Zawadzkiego i Arka Hapkę. Sądzę, że z filmowcami jest podobnie. Marcin Sauter i Maciej Cuske pięknie mówią o przyjaźni, która trwa od lat. Nie mam poczucia, że w którymkolwiek z tych środowisk panuje jakaś patologiczna sytuacja, a jeśli jest rywalizacja, to może ona działać stymulująco i twórczo. Kluczem do tego jest brak kompleksów i życzliwość.

Twoi rozmówcy ślepo tęsknią za czymś dawno minionym, czy też wcielają w życie etos pracy, chcąc tworzyć nową bydgoską jakość filmową, czy to organizując festiwale, czy budując myśl filmoznawczą, czy po prostu robiąc kino?

Zdecydowanie to drugie. Nie byłoby tej książki, gdyby nie odważni ludzie z dobrymi pomysłami, którym się chce. Nostalgia to efekt uboczny czasów, w których żyją, trudny do zbagatelizowania i przeoczenia, ale nie ona mnie nakręcała.

Trochę wbrew mojemu pierwszemu pytaniu – pojawia się w Bydgoszcz Movie szereg miejsc filmowych. Nie chodzi jednak o miejscówki „grające” w filmach, a np. nieistniejące już kina, jak Pomorzanin, Wolność, Bałtyk, Polonia, Gryf… Mam wrażenie, że to książka ufundowana na nostalgii.

Taki był od początku twój zamysł, czy samo tak wyszło?

To jest temat, który bardzo mnie interesuje w kinie, ale nie tylko. Duchologia dopada teraz wszystkich. Kiedy teraźniejszość rozczarowuje, a przyszłość nie rysuje się w jasnych barwach, chętniej wracamy do czasów, które kojarzą nam się pozytywnie, z pewnymi wartościami, najczęściej utraconymi. To już wykracza daleko poza tęsknotę za młodością i dzieciństwem. Kiedyś na nostalgię zapisywano opium lub wypad w góry, mijała szybko. Dzisiaj to globalny stan tęsknoty za wspólnotą, pewnością i ciągłością. Jeden kupuje koszulkę ze znakiem Polski Walczącej, drugi kolekcjonuje winyle i kasety VHS. Nostalgia jest rodzajem pancerza, chroni przed wichrami historii, które dzieją się na naszych oczach, i morderczym tempem życia, w którym dobrowolnie uczestniczymy. Jednak nie jest to zjawisko tak niewinne jak posty z fotografią kasety magnetofonowej i ołówka, gdy wkrada się w nie polityka i ludzkie interesy. Eskapizm w sztuce jest zjawiskiem szalenie interesującym, ale już w rzeczywistości – w mojej ocenie – niebezpiecznym. Kiedy włączamy z całą mocą emocje, wyłączamy krytyczne myślenie. Zupełnie jak w stanie miłosnego zauroczenia.

Gdzie możemy zakupić Bydgoszcz Movie?

Książka będzie dostępna w sklepach internetowych i na stronie wydawnictwa. Na razie wiem tyle. Byłoby wspaniale, gdyby zainteresowały się nią też lokalne księgarnie.

Ile czasu pochłonęła ci praca nad książką? Jakie napotkałaś po drodze problemy?

Nad książką pracowałam rok w bardzo komfortowych warunkach. Wydawnictwo Naukowe Grado wyraziło zainteresowanie projektem. Dostałam też wsparcie finansowe z miasta, zarówno na etapie zbierania materiału, jak i procesu wydawniczego.

Co dalej? Nad czym teraz pracujesz?

Z wielką uwagą śledzę kino polskie, twórców młodej i średniej generacji. Mam plan, by z tych obserwacji powstało coś więcej niż artykuł.

Bydgoszcz Movie to zbiór kilkunastu wywiadów z reprezentantkami i reprezentantami życia filmowego Bydgoszczy – twórcami, badaczami i animatorami. Z tych rozmów wyłania się portret miasta o interesującej filmowej historii i ludzi, którzy otwierają nową kartę tej opowieści. Dużo się na stronach tej książki dzieje, ale też dużo marzy i wspomina. Duchologiczna i kinofilska wyprawa w głąb Bydgoszczy ma charakter osobisty i anegdotyczny.

Magdalena Wichrowska – filmoznawczyni, filozofka i dziennikarka, kierowniczka Zakładu Kultury Audiowizualnej przy Katedrze Przemysłów Kreatywnych WSG w Bydgoszczy, autorka książek Szukając prawdy. Problem poetyki w polskim filmie dokumentalnym po roku 1989, Toruń. Miasto kobiet oraz programu edukacji filmowej Movie Mówi Project. październik 2018 |

BIK | 17

Rok Bydgo s k i ego D z i e d z i c t wa P r z e mys ł owego

Anita Depka-Prądzyńska, Agnieszka Kuca

150 lat historii Makrum Maszyny, ze względu na swoje wymiary, często opuszczają fabrykę nocą. Trafiają do różnych części świata. Pracują przez wiele lat, a na renowację zwykle ponownie wracają do Bydgoszczy.

Makrum przemysłową historię naszego regionu tworzy już od 150 lat. A wszystko zaczęło się przy ulicy Podolskiej…

To tam w 1868 roku Herman Löhnert założył zakład zajmujący się remontem maszyn rolniczych.

Przedsiębiorstwo szybko zaczęło się rozwijać.

Dwadzieścia lat później zmieniło nie tylko siedzibę, ale i profil działalności. Firmę przeniesiono na ulicę Dworcową 13 oraz rozszerzono zakres usług. Rozpoczęto produkcję maszyn opartych na własnych patentach, m.in. dla gorzelni czy cukrowni, oraz młynów służących do mechanicznej przeróbki surowców mineralnych. Co ciekawe, projekty na urządzenia o właśnie takim przeznaczeniu realizowane są w Makrum również dzisiaj.

Całkiem niedawno wyjechał z fabryki zaparzalnik krajanki wyprodukowany dla jednej z cukrowni w województwie kujawsko-pomorskim. To kluczowa część linii technologicznej do produkcji cukru.

Zamówienia na młyny również pojawiają się regularnie. Jeden z ostatnich dostarczony został do czeskiej Ostrawy. Eksport na rynki międzynarodowe rozpoczął się jeszcze w XIX wieku. Maszyny 18 | BIK | październik 2018

z fabryki Löhnerta sprzedawano nie tylko w Europie. Zamówienia spływały z Ameryki Południowej czy Dalekiego Wschodu. Z licznymi realizacjami wiązało się liczne zatrudnienie. Pod koniec stulecia w zakładzie pracowało 240 osób. Każda z nich mogła liczyć na opiekę socjalną oraz książeczki oszczędnościowe na łączną sumę 10 tys. marek.

Nie bez powodu nadchodzące lata okazały się „złotym okresem” dla rozwoju przedsiębiorstwa.

Grzegorz Lato z wizytą w fabryce Jeszcze w 1899 roku firmę przekształcono w spółkę, w której Löhnert pełnił funkcję dyrektora oraz członka zarządu. Na początku XX wieku stanowiła ona drugi co do wielkości zakład przemysłowy w mieście. Odpowiednie tempo rozwoju udało się osiągnąć m.in. dzięki zakupowi terenów przy ulicy Leśnej. To tam, oprócz administracji, powstało niezbędne zaplecze techniczne: hala obróbki mechanicznej i montażu, blacharnia, kotlarnia, kuźnia, odlewnia żeliwa, siłownia z turbiną parową, stolarnia i narzędziownia. Co ważne, wybudowano bocznicę kolejową doprowadzającą do linii Warszawa–Bydgoszcz. Rozrastająca się infrastruktura pozwoliła na znaczne poszerzenie możliwości produkcyjnych spółki. Liczba zatrudnionych w fabryce szybko wzrastała. Kugelfallmühle von Herman

Rok Bydgo s k i ego D z i e d z i c t wa P r z e mys ł owego Löhnert Bromberg (tak fabryka się wtedy nazywała) dawała pracę aż 800 osobom. Szybko zakorzeniła się nie tylko przy ulicy Leśnej, ale również w świadomości mieszkańców. Do dziś Makrum to jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek w Bydgoszczy. Młode pokolenie kojarzy ją głównie z perspektywy swoich rodziców czy dziadków – wielu z nich tam pracowało. Dziś osób z długoletnim stażem jest około 20. Jak podkreśla prezes Projprzem Makrum SA Piotr Szczeblewski, o sile firmy stanowią przede wszystkim pracownicy: – Mamy w swoim zespole bardzo wartościowych ludzi, którzy obok posiadania doświadczenia oraz ugruntowanej wiedzy technicznej lubią to, co robią, i z pasją realizują kolejne pomysły – podkreśla. Żywych wspomnień o Makrum z dawnych lat dostarczają wieloletni pracownicy. Każdy z nich ma w pamięci wiele ciekawych historii. – Naszą fabrykę wizytowali piłkarze, którzy w 1974 roku zdobyli trzecie miejsce na mistrzostwach świata w piłce nożnej – mówi Stefan Pacholak, który w Makrum pracuje od 1968 roku. – W Polsce wybuchła wtedy euforia. Zgodnie z nakazem centralnym piłkarze mieli pojawiać się wśród robotników. Makrum było wtedy przedsiębiorstwem znaczącym i dlatego mieliśmy zaszczyt widzieć m.in. Grzegorza Latę – dodaje. Ryszard Barański wspomina natomiast współpracę z bydgoską Polonią: – Nieraz przygotowywaliśmy przewozy motocykli dla bydgoskich żużlowców.

Oprócz wieloletnich pracowników Makrum zatrudnia również młode osoby tuż po studiach. To

tutaj zdobywają swoje doświadczenie zawodowe.

Jedną z nich jest Kamil, który odpowiada za magazyn. – W Makrum zacząłem pracować cztery lata temu. Co ciekawe, studiowałem wtedy budownictwo. Jednak dopiero tutaj zrozumiałem, czym chcę się w życiu zawodowo zajmować. Zmieniłem kierunek studiów na mechanikę i budowę maszyn, a w Makrum odpowiadam za dostawy towaru i gospodarkę materiałową.

Najpierw upadłość, potem intensywna produkcja Początek okresu międzywojnia to względnie spokojny czas w fabryce. Zmieniła się struktura zatrudnienia. Większość Niemców opuściła kraj, pozostali głównie polscy pracownicy. Wielki kryzys, który w 1929 roku pojawił się na świecie, nie oszczędził również bydgoskiej fabryki. W 1932 roku firma ogłosiła upadłość. Ratunkiem okazało się powołanie do życia spółki dzierżawców, która przyjęła nazwę Pomorska Fabryka Maszyn Spółka z o.o. w Bydgoszczy. Pozwoliło to wznowić produkcję m.in. maszyn kruszących, maszyn dla cukrowni, cementowni, cegielni czy też taboru kolei wąskotorowych. W okresie wojennym w fabryce produkowano na potrzeby wojska. Powojenny rozdział w dziejach spółki przypomina los większości zakładów w Polsce. Fabryka została upaństwowiona.

1957 rok to ważna data w historii spółki. To właśnie wtedy doszło do jej połączenia z Bydgoską

październik 2018 |

BIK | 19

Rok Bydgo s k i ego D z i e d z i c t wa P r z e mys ł owego

Fabryką Maszyn i Kotłów Parowych Hansa Eberhardta oraz innymi, mniejszymi zakładami. Po raz pierwszy użyto obowiązującej do dziś nazwy, będącej akronimem nawiązującym do wiodących produktów zakładu – maszyn krusząco-mielących.

Do końca okresu PRL-u fabryka przy ulicy Leśnej nosiła nazwę Pomorskich Zakładów Budowy Maszyn „Zremb-Makrum”, przechodząc rozbudowę oraz automatyzując produkcję.

Podbój rynku międzynarodowego Lata 70. to czas przede wszystkim ekspansji na rynki wschodnie. Makrum zrealizowało wtedy m.in. projekt na dostawę przemiałowni klinkieru w Kuwejcie czy cementowni w Iraku. W irakijskiej Karbali był m.in. Ryszard Barański. – Spędziłem tam równo rok. Pracowałem głównie przy stawianiu pieców, a potem doprowadzałem do nich mazut z przepompowni – wspomina. Barański przywołuje dzień, w którym rozpoczął pracę w fabryce. – Do 20 | BIK | październik 2018

makrumowskiej szkoły przyzakładowej przyszedłem 4 września 1967 roku jako mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych – wspomina, pamiętając jeszcze 100-lecie firmy, które odbywało się, kiedy był uczniem szkoły.

Podobnie jak w latach 70., eksport również dziś jest ważnym filarem działalności spółki. W zeszłym roku Makrum dostarczyło sześć kół stalowych do windy na wieżę Eiffla. Międzynarodowych realizacji w ostatnim czasie było zresztą o wiele więcej. Wystarczy wspomnieć współpracę z Rolls-Royce’em. Firma wyprodukowała urządzenia stanowiące wyposażenie statków typu AHTS oraz system sterowy dla słynnego statku „Disney Fantasy”, który należy do Disney Cruise Line.

Wiele maszyn Makrum, ze względu na gabaryty, było transportowanych rzeką Brdą, co wzbudzało zainteresowanie mieszkańców miasta. Makrum to zresztą specjalista od wielkogabarytowych urządzeń. Jedna z ostatnich wyprodukowanych w fabryce suszarni miała imponujące wymiary: 4 m średnicy, 30,5 m długości oraz 200 t wagi.

W latach 80. prawie każda gmina w Polsce posiadała maszyny z logo Makrum. Głównie były to kruszarki. Wystarczy wspomnieć KCW Kujawy w Piechcinie, Zakład Eksploatacji Kruszyw w Zielonej Górze, Zakład Elektrod Węglowych w Raciborzu czy Zakłady Górnicze w Trzebionce. Produkty Makrum już wtedy pracowały na czterech kontynentach, w blisko 60 krajach świata. Lata 90., a więc transformacja systemowa, to czas prywatyzacji zakładu w ramach Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Przełom i powrót do dawnej świetności nastąpił w 2001 roku, kiedy firmę przejął Rafał Jerzy. Najbliższe lata upłynęły pod znakiem rozwoju, przede wszystkim w produkcji dla sektora offshore and marine. Obecnie marka jest jednym z filarów grupy przemysłowej Projprzem Makrum SA, notowanej od 1999 roku na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Spółka ta wchodzi w skład Grupy Kapitałowej Immobile SA. Rok 2018 to czas jubileuszu spółki. 150 lat działalności pozwala nie tylko z dumą patrzeć na to, co Makrum już zrealizowało, ale z odwagą myśleć o nowych przedsięwzięciach. Jednym z ostatnich jest jedyny w Polsce Granulator Destruktu Asfaltowego GDA. Maszyna skierowana do branży budownictwa drogowego pozwala na ponowne wykorzystanie materiału pochodzącego z remontowanej nawierzchni. W planach są kolejne, duże – choć w tym przypadku bardziej pasowałoby określenie „wielkogabarytowe” – projekty.

b ydgo s k i in sy nu ator k u lt uralny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (169) Bojowe zadania W nowej siedzibie Art Gallery Anny Osińskiej przy Gdańskiej 54 wystawiła swoje „Powidoki” Małgorzata Biernat – artystka łącząca pracę twór­czą z działalnością instruktorską w wojskowym klubie „Logistyk”. Nic więc dziwnego, że frekwencja w Galerii była wystrzałowa, a i same obrazy dużego kalibru i wysokich malarskich lotów. Przy tradycyjnym wernisażowym winku życzono p. Małgosi dalszej twórczej ofensywy oraz pedagogicznych sukcesów na froncie artystycznego musztrowania nowych adeptek sztuki z Grupy „Impresja”.

Deska ratunku Coraz większą popularność zyskuje zainicjowana przez Mieczysława Giedrojcia, sygnowana przez MCK i prowadzona w Ostromecku Letnia Akademia Sztuki Cyrkowej. Podobno z roku na rok zgłasza się do niej coraz więcej seniorów, którzy, żeby wyżyć ze swoich emerytur ,muszą stawać na głowie i robić coś z niczego.

Cenzura na cenzurowanym Jak nam donoszą… przepraszam – sygnalizują, tak Stefan Pastuszewski, jak i Roman Sidorkiewicz zabrali się do analizowania dziejów i roli cenzury w PRL-u. Tak jedna, jak i druga praca zakrojona jest na szeroką skalę, a obfitość materiałów wprost zwala autorów z nóg. Jedyną pociechą dla nich może być tylko to, że ci, którzy zabiorą się za zobrazowanie zakresu cenzury w IV RP, będą mieli jeszcze więcej roboty.

Zaskakująca nieobecność Chyba tylko z powodu swej okazałej postury Henryk Martenka nie zmieścił się w „Encyklopedii Bydgoszczy”. To, że dla znanego dziennikarza, fe-

lietonisty, autora wielu książek i organizatora licznych i międzynarodowych przedsięwzięć muzycznych nad Brdą z Paderewski Academy włącznie, nie znalazło się miejsce ani w dziale „Kultura”, ani w „Media”, woła o pomstę do nieba. I jest to chyba słuszny kierunek, bo tam śp. Andrzej Szwalbe na pewno za swoim admiratorem się wstawi!

Parkowe sesje wyjazdowe Wszystko wskazuje na to, że park Witosa przybierze po rewitalizacji nowe oblicze, w którym nie będzie miejsca na głośne zabawy i płoche rozrywki, ale królować będzie spokój, zaduma i poważna refleksja. Stąd już teraz padają propozycje, żeby w projektowanej tam Palmiarni odbywały się nie tylko kameralne koncerty, ale także, co ważniejsze, Sesje Rady Miasta. Zwłaszcza te dotyczące przydziału finansowych środków na kulturę i sztukę.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (październik 1993) – W Teatrze Polskim w monodramie „Łagodna” F. Dostojewskiego wystąpił w roli reżysera, adaptatora i aktora Czesław Lasota.

– Z okazji Międzynarodowego Dnia Muzyki FP zapraszała na uroczysty koncert prowadzony przez Tadeusza Wojciechowskiego i z udziałem pianisty Andrzeja Ratusińskiego.

– Piotr Kiepuszewski prezentował swoje malarstwo w Galerii „Kantorek”.

– Działająca przy ODK „Modraczek” Galeria Poetycka zapraszała na promocję tomiku Jarosława Jackiewicza.

– „Złota polska jesień w malarstwie pejzażowym” – taki tytuł nosiło zorganizowane w ODK „Azymut” poplenerowe spotkanie z L. Kużdowicz, M. Matwiejewiczem i Z. Papkem. październik 2018 |

BIK | 21

Adre sy b ydgo s k i c h in s t y t u c ji k ult ur y Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, Galeria Nad Brdą, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-231 Bydgoszcz, www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl, tel. 52 567 00 57 2

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl

Bydgoski Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.bkmk.strefa.pl/ Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz 5 Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 41 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja „Wiatrak”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, fax 523 234 811, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00 Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz tel. 508 732 871, e-mail: fundacja@farbiarnia.org 40 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik.

Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Kantorek 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Kamienica 12, ul. Poznańska 12, 85-129 Bydgoszcz, tel. 887 164 349, e-mail: 12kamienica@gmail.com 45 Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

22 | BIK | październik 2018

Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Klub Środowisk Twórczych, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 37 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha.

Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz.

Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Dyrektor dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Godziny otwarcia Muzeum w śródmieściu: wtorek, środa, piątek – 10.00-18.00; czwartek – 10.00-19.00; sobota, niedziela – 11.00-18.00; poniedziałek – nieczynne; Godziny otwarcia Exploseum: wtorek, środa, piątek, sobota, niedziela – 9.00-17.00; czwartek – 9.00-19.00; poniedziałki – nieczynne; w soboty na wystawy stałe w MOB – wstęp bezpłatny 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27 Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44

Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739 Skrzynka na bajki, księgarnia dla dzieci, ul. Gdańska 22 (w podwórzu), 85-005 Bydgoszcz, tel. 501 338 969 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Łukasz Gajdzis, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna/ info: pon.-pt. w godz. 14.00-19.00, weekendy/święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl 11 Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Jezuicka 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP Biblioteka Główna, Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl.

Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl październik 2018 |

BIK | 23

w yd a r z e ni a Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego zrealizowanych jako własne projekty lub we współpracy z wybitnymi artystami. Pianista najpełniej odnajduje się w projektach solowych oraz w autorskim trio z L. Danielssonem i Z. Fresco. Realizuje również wielkie projekty festiwalowe. Od 2011 jest dyrektorem artystycznym festiwalu nad Jeziorem Strzeszyńskim w Poznaniu – Enter Music Festival.

5.10.2018, piątek, godz. 19.00

Zakończenie Festiwalu 1.10.2018, poniedziałek, godz. 19.00

DUET WIRTUOZÓW

Rafał Blechacz – fortepian Bomsori Kim – skrzypce

W.A. Mozart – Sonata F-dur na skrzypce i fortepian KV 376 G. Fauré – I Sonata A-dur na skrzypce i fortepian op. 13 C. Debussy – Sonata g-moll na skrzypce i fortepian K. Szymanowski – Sonata d-moll na skrzypce i fortepian op.9

Dwie wielkie artystyczne osobowości najważniejszych polskich konkursów – Rafał Blechacz, zwycięzca XV Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Warszawie w 2005, i Bomsori Kim, laureatka II nagrody w XV Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w 2016 – stworzyli duet i wyruszyli w trasę koncertową po Polsce, Europie, Azji i USA, w ramach której zagrają na festiwalowej estradzie w Bydgoszczy.

3.10.2018, środa, godz. 19.00

Leszek Możdżer

w programie kompozycje własne oraz improwizacje na wybrane tematy

Leszek Możdżer, wybitny pianista i kompozytor, dokonał w polskim jazzie mentalnej i stylistycznej rewolucji, jaka nie stała się wcześniej udziałem żadnego innego jazzmana. Dyskografia pianisty obejmuje ponad sto albumów

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy Chór Kameralny Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy Chór Akademicki UKW w Bydgoszczy Chór UTP im. J.J. Śniadeckich w Bydgoszczy Chór UMK w Toruniu Kai Bumann – dyrygent Magdalena Schabowska – sopran Anna Radziejewska – alt Pavlo Tolstoy – tenor Robert Gierlach – bas Janusz Stanecki – przygotowanie Chóru AM Bernard Mendlik – przygotowanie Chóru UKW Agnieszka Sowa – przygotowanie Chóru UTP Arkadiusz Kaczyński – przygotowanie Chóru UMK

W. Kilar – Bogurodzica na chór mieszany i orkiestrę L. van Beethoven – IX Symfonia d-moll

Na finał bydgoskiego święta muzyki na estradzie monumentalny skład wykonawców, a muzycznie – efekt mocny, wstrząsający. Kilarowska Bogurodzica to głęboko w tradycji zakorzeniona nowa wizja najstarszej polskiej pieśni religijnej, nazwanej przez Jana Długosza carmen patrium.

Najsłynniejsza symfonia Geniusza z Bonn jawi się nie tylko jako prawdziwa „perła w koronie” jego twórczości, ale też jako arcydzieło wszech wczasów, dla wielu to „kolejny dowód na istnienie i działanie Universum”, fascynacja którym trwa do dzisiaj.

12.10.2018, piątek, godz. 19.00

fot. Robert Wojciechowski

Harmonijnie jazz w filharmonii

24 | BIK | październik 2018

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Kwartet We4: Wojciech Milewski – harmonijka chromatyczna Karol Szymanowski – wibrafon Grzegorz Nadolny – kontrabas Piotr Biskupski – perkusja Ch. Chaplin – Smile B. Howard – Fly Me to the Moon S. Romberg / O. Hammerstein II – Softly, as in a Morning Sunrise K. Komeda – Moja ballada H. Mancini – Days of Wine and Roses

w yd a r z e ni a S. Rollins – St. Thomas C. Brown – Joy Spring A. Ronell – Willow Weep for Me K. Szymanowski – Pod osłoną nocy J. Styne – I Fall in Love To Easily L. Bonfa – The Gentle Rain J. Kern – The Song Is You

Bardzo ciekawy brzmieniowo kwartet jazzowy, oparty na wykładowcach bydgoskiej Akademii Muzycznej i muzyku z warszawskiego zespołu Blues Fellows. Instrumentaliści kwartetu We4 grają dobrze znane standardy muzyki jazzowej, interpretując je z dużą kulturą muzyczną. Potrafią wykorzystać niepowtarzalne zestawienie używanych instrumentów: wibrafonu, harmonijki chromatycznej, kontrabasu i perkusji.

19.10.2018, piątek, godz. 19.00

INAUGURACJA SEZONU 2018/2019

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Juozas Domarkas – dyrygent Janusz Wawrowski – skrzypce (wirtuoz zagra na stradivariusie z 1685 roku) S. Moniuszko – Uwertura do opery Verbum nobile H. Wieniawski – II Koncert skrzypcowy d-moll op. 22 L. van Beethoven – III Symfonia Es-dur op. 55 Eroica

14.10.2018, niedziela, godz. 17.00, Toruń – Hala Arena, bezpłatne karty wstępu do odbioru w kasie FP (liczba ograniczona)

Nieszpory Ludźmierskie

św. Janowi Pawłowi II, patronowi województwa kujawsko-pomorskiego, w 40. rocznicę wyboru na Stolicę Piotrową

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Opery Nova w Bydgoszczy Jacek Rafał Delekta – dyrygent Hanna Banaszak, Beata Rybotycka, Elżbieta Towarnicka, Kuba Badach, Jacek Wójcicki, Marek Bałata Henryk Wierzchoń – przygotowanie Chóru J. Kanty Pawluśkiewicz – Nieszpory ludźmierskie L. A. Moczulski – autor tekstu

Janusz Wawrowski ze skrzypcami Stradivariusa, fot. Marcin Oliva Soto

Janusz Wawrowski jest jedynym skrzypkiem z wieloletnim kontraktem z Warner Classics, laureatem nagrody Fryderyk 2017 w kategorii muzyka poważna – album roku recital solowy. Najnowszą płytę nagrał ze Stuttgarter Philharmoniker pod dyrekcją Daniela Raiskina. Na podium dyrygenckim stanie nadzwyczajny gość z Litwy, maestro Juozas Domarkas – jeden z najwybitniejszych, charyzmatycznych dyrygentów światowej estrady koncertowej.

24.10.2018, Środa, godz. 19.00

100 LAT NIEPODLEGŁOŚCI

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Jan Miłosz Zarzycki – dyrygent Marian Sobula – fortepian

F. Chopin – Preludium e-moll op. 24 nr 4 (opr. na orkiestrę smyczkową), I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 A. Dvořák – Serenada na orkiestrę smyczkową E-dur op. 22

J. Kanty Pawluśkieiwcz, fot. E.G. Funke

Nieszpory ludźmierskie napisane zostały do psalmów Moczulskiego ze zbioru „Psalmy dla dzieci małych i dużych”.

Swą prapremierę miały w 1992 i od tamtej pory cieszą się niesłabnącym powodzeniem. Składają się z 18 pieśni – psalmów, śpiewanych w partiach solowych i z chórem.

Muzyka jest niesłychanie różnorodna i zawiera na tle klasycznym elementy folkloru góralskiego, muzyki orientalnej, a także i tradycyjnej kościelnej.

Dzieła Chopina melomani usłyszą w interpretacji Mariana Sobuli, który uważany jest za jednego z najbardziej utalentowanych pianistów swojego pokolenia. Ponadto bydgoscy kameraliści zagrają niezwykle popularną Serenadę na smyczki E-dur Dvořáka, która pozostaje do dziś jednym z najpopularniejszych dzieł orkiestrowych kompozytora. Całość poprowadzi Jan Miłosz Zarzycki, absolwent klasy dyrygentury Marka Pijarowskiego we Wrocławiu.

Marian Sobula

październik 2018 |

BIK | 25

w yd a r z e ni a 26.10.2018, piątek, godz. 19.00

MISSA PRO PACE

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Maciej Wieloch – dyrygent Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej „Poznańskie Słowiki” Marzena Michałowska – sopran Agnieszka Rehlis – alt Rafał Bartmiński – tenor Robert Gierlach – bas

W. Kilar – Missa pro pace na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę

zmu. Uduchowione piękno Mszy Kilara odda grono jej wykonawców, zarówno legendarne już „Poznańskie Słowiki”, jak i znamienici soliści śpiewacy. Na podium dyrygenckim stanie Maciej Wieloch, absolwent klasy śpiewu solowego poznańskiej Akademii oraz dyrygentury symfonicznej u Stefana Stuligrosza i Renarda Czajkowskiego.

30.10.2018, wtorek, godz. 19.00

PAMIĘTAJMY…

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Akademicki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Przemysław Fiugajski – dyrygent Sonia Warzyńska – sopran Justyna Gęsicka – alt Paweł Cichoński – tenor Wojciech Rasiak – bas Benedykt Odya – przygotowanie Chóru Tomasz Kotwica – współpraca W.A. Mozart – Requiem d-moll KV 626

Tradycyjnie w przededniu święta zmarłych w Filharmonii zabrzmią nuty Mozartowskiego Requiem. Należy dodać, że soliści zostali zaangażowani do koncertu w wyniku specjalnego przesłuchania w FP, które miało miejsce w czerwcu tego roku.

Poznańskie Słowiki, fot. Piotr Pawlak

Koncert wypełni w całości nadzwyczajne dzieło Kilara, które jest jego pierwszą ściśle liturgiczną kompozycją.

Missa pro pace powstała w 2000 na zamówienie Kazimierza Korda z okazji jubileuszu stulecia Filharmonii Narodowej. Kompozytor nawiązuje w niej do idiomów muzycznych wczesnego średniowiecza, baroku i romanty-

Bilety do nabycia na www.bilety24.pl, w kasie biletowej FP oraz w Biurze Podróży „Wakacyjny świat” ul. Magnuszewska 8, tel. 52 320 52 29 www.filharmonia.bydgoszcz.pl inf. Mariola Grochowina

Biblioteka Główna UKW 3.10.2018 r., godz. 12.00 Biblioteka UKW (galeria II p.)

Wystawa będzie prezentowana do 15.11.2018 r.

Otwarcie wystawy fotograficznej „Udział mieszkańców Bydgoszczy i okolic w Powstaniu Wielkopolskim 1918/19”

Opracowanie: Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 2019/20. Koło Bydgoszcz.

Wprowadzenie: Grzegorz Hetzig.

Utwory I.J. Paderewskiego wykona Karol Marcinkowski.

Wystawa „Udział mieszkańców Bydgoszczy i okolic w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919” powstała w związku z setną rocznicą jego wybuchu. Powstanie wielkopolskie nie dotarło do Bydgoszczy, front zatrzymał się na linii Kanału Górnej Noteci, od Ślesina przez Łochowo, Murowaniec i Zamość k. Rynarzewa do Łabiszyna. Mieszkańcy Bydgoszczy na miarę swoich możliwości wspierali powstanie – gromadzili broń, którą dostarczali powstańcom, pomagali jeńcom i rannym, przeprowadzali ochotników przez linię demarkacyjną do wojsk powstańczych.

26 | BIK | październik 2018

Były plany rozpoczęcia działań zbrojnych, jednak zaniechano ich ze względu na silny garnizon wojsk niemieckich w mieście. Dopiero w styczniu 1920 r. nastąpiło formalne przekazanie władzy w polskie ręce wraz z wkroczeniem Wojsk Wielkopolskich. inf. Barbara Maklakiewicz

w yd a r z e ni a Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6

Spotkania dla dzieci na wystawie Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej

7.10.2018, godz. 11.00-13.00, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, obowiązują zapisy: tel. 52 58 59 925

Niedziela w Muzeum – W pracowni artysty grafika. Serigrafia

Spotkanie dla rodzin z warsztatami graficznymi w technice serigrafii. Warsztaty odbędą się w ramach wystawy czasowej Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej. Wystawie towarzyszy również oferta zajęć edukacyjnych.

7.10.2018, godz. 11.00 11.10.2018, godz. 17.00 Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Oprowadzania kuratorskie po wystawie Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej

W programie: – 3 października – oprowadzanie dla rodzin z dziećmi – 10 października – Maluchy w muzeum – środy sensoryczne dla najmłodszych Zapraszamy maluchy w wieku od 0 do 3 lat do udziału w warsztatach sensorycznych. Podczas wesołej zabawy będziemy stymulować rozwój dzieci, uaktywniając ich zmysły. Opłaty za warsztaty: 5 zł (bilet wstępu łączny dla dziecka i opiekuna). Obowiązują zapisy: tel. 525 859 914 lub 910 lub: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl.

4.10.2018 roku, godz. 17.00, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6, wstęp wolny

Spotkanie dla nauczycieli

Prezentacja oferty edukacyjnej na rok 2019 połączona z warsztatami.

4.10.2018, godz. 17.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Recepcja grafiki cyfrowej w Polsce i na świecie – na wybranych przykładach konkursów graficznych

Spotkanie z dr hab. Agatą Dworzak-Subocz oraz Piotrem Czyżem Spotkanie podzielone będzie na dwie części. W pierwszej zostanie przybliżona technika druku sitowego i jego zastosowanie w technikach artystycznych oraz metody przygotowania szablonów sitodrukowych i sposoby wykonania odbitki graficznej. W drugiej zaprezentowane będą możliwości łączenia technik tradycyjnych i cyfrowych, eksperymenty w tworzeniu matrycy cyfrowej oraz możliwości realizacji tego typu działań w Polsce i na świecie.

Zadaniem ekspozycji jest zobrazowanie intensywnych przemian zachodzących we współczesnej grafice od około połowy XX wieku aż do 2018 roku. Zespoły grafik, obejmujące wybrane zagadnienia problemowe, ukażą najważniejsze zjawiska w około 70-letniej historii współczesnych technik graficznych. inf. Barbara Chojnacka

11.10.2018, godz. 16.30-17.30, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6, zapisy pod nr. tel. 52 58 59 925

Warsztaty serigrafii w Muzeum

Uczestnicy poznają jedną z najbardziej popularnych technik druku – serigrafię, czyli sitodruk. Przedstawiona zostanie historia jej rozwoju oraz różnorodne metody jej zastosowania. Po krótkim wstępie teoretycznym wszyscy własnoręcznie wykonają swój nadruk na wybranym materiale, który zabiorą do domu.

11.10.2018, godz. 16.30, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6, obowiązują zapisy

Spotkania z „Kolorowym Graffiti”

(dla osób z zespołem Downa) Spotkanie poświęcone farmacji. W części warsztatowej zatrzymamy zapachy lata, tworząc napełnione lawendą woreczki zapachowe.

13.10.2018, godz. 11.00-13.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11, wstęp: 1 zł, obowiązują zapisy

Spotkanie dla rodzin i osób z dysfunkcjami w ramach „Warszawskiego Festiwalu Kultury bez Barier”

Zajęcia maja na celu przybliżenie historii miasta Bydgoszczy. Cofniemy się do czasów nadania praw miejskich przez Kazimierza Wielkiego w 1346 roku, by poznać specyfikę średniowiecznej Bydgoszczy i dzieje najważniejszych zapaździernik 2018 |

BIK | 27

w yd a r z e ni a Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

95 lat Muzeum w Bydgoszczy. Nabytki – program edukacyjny

W tym roku przypada 95. rocznica powstania Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Ta instytucja kultury została powołana w mieście nad Brdą tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i powrocie Bydgoszczy do macierzy dnia 5 sierpnia 1923 r., jako Muzeum Miejskie z siedzibą w kamienicy na Starym Rynku.

Paweł Kwiatkowski, Korowód I, 2014, serigrafia, papier, 80×120 cm, wł. autor

XII edycja Ogólnopolskiego Konkursu Fotograficznego Śladami Leona Wyczółkowskiego

W tym roku hasłem przewodnim jest martwa natura w twórczości artysty. Prace można nadsyłać do 31 grudnia. Regulamin i szczegóły: www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Henryk Stażewski, Kompozycja abstrakcyjna, 1975, serigrafia, papier, 59,5×59,5 cm, wł. MOB, fot. Wojciech Woźniak

bytków. Szczególną uwagę zwrócimy na znaczenie rzeki Brdy w codziennym życiu dawnych mieszkańców miasta.

18-19 października 2018, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Sesja naukowa Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej

Do udziału w sesji zapraszamy historyków sztuki i krytyków oraz artystów grafików. Artystyczno-naukowy charakter sesji stworzy płaszczyznę do wymiany poglądów zarówno przedstawicieli środowisk artystycznych – praktyków, jak i naukowych. Liczymy także na uczestnictwo twórców zajmujących się technikami offsetu, serigrafii, technikami cyfrowymi i działaniami intermedialnymi, których prace będą obecne na ekspozycji. W programie zaplanowano prezentację zgłoszonych referatów ujętych w bloki tematyczne oraz panel dyskusyjny, stanowiący podsumowanie spotkania.

28 | BIK | październik 2018

Wystawy czasowe: Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Dzieje Pieniądza. Między wielkimi wojnami (1918-1939)”.

Wystawa czynna do kwietnia 2019 roku.

Exploseum, ul. A. Nobla „Rower po bydgosku”. Wystawa czynna do 31 marca 2019 roku.

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „95 lat Muzeum w Bydgoszczy. Nabytki”. Wystawa czynna do 14 października 2018 roku.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Zbiory Archeologiczne (piwnica), ul. Mennica 2 „Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej”. Wystawa czynna do 9 grudnia 2018 roku.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „Szlak Wody, Przemysłu i Rzemiosła w Bydgoszczy TEH2O”.

Wystawa posterowa czynna do 14 października 2018 roku.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”. „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska”. „Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość”. „Skarb bydgoski”.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 „Galeria Sztuki Nowoczesnej” Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 „Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-1936)”

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” Exploseum, ul. A. Nobla „EXPLOSEUM – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” inf. Natalia Szczerbińska

w yd a r z e ni a

Agata Dworzak-Subocz, Graphics memory, 2018, druk cyfrowy 2/5, papier fotograficzny, wym. ok. 100×60 cm

O biekt miesi ąca :

Agata Dworzak-Subocz, Graphics memory, 2018

Graphics memory to wspomnienie dziecięcej gry i graficznych obrazów gromadzonych w TB własnej pamięci.

Codzienność przynosi nam setki odsłon rzeczywistości, które rejestrujemy lub nie, oraz obrazów, których już nie ma, przywoływanych pamięcią.

Praca składa się z 15 modułów o wymiarach 20×20 cm, które stanowią odrębne obrazy z cyklu Space z 2018 roku, które można prezentować tak, aby to widz mógł wygenerować własny graficzny obraz.

Nowe możliwości zaawansowanych technologii komputerowych pozwoliły mi na włączenie mediów cyfrowych, w szczególności tworzenia obrazów 3D do konstruowania nieznanych mi dotąd przestrzeni i wyznaczyły zupełnie nową jakość odbioru obrazu. Używam zapisu cyfrowego nie tylko w fazie koncepcyjnej, ale również w fazie realizacji grafiki. Fascynacja fotografią i obróbka w programach 3D pozwoliła mi wykreować obszary niezwykłe, zaskakujące i rzeczywistości nierealne.

Agata Dworzak-Subocz.

Pracę można oglądać na wystawie czasowej Wielość w jedności. Offset, serigrafia, techniki cyfrowe i działania intermedialne w grafice polskiej w Galerii Sztuki Nowoczesnej przy ul. Mennica 8.

Stowarzyszenie Artystyczne ELJAZZ 21 października – 13 listopada

16. Bydgoszcz Jazz Festival

Wystąpią gwiazdy polskiego i światowego jazzu. Wśród wykonawców giganci jazzu: John Scofield, Sheila Jordan, Jeremy Pelt. Zapraszamy na Światowe Premiery, Zaduszki Jazzowe, Ikony Polskiego Jazzu, Bitwę Jazzową i Koncerty Gwiazd. Bilety do nabycia w Eljazzie. Szczegóły na: www.eljazz.com.pl.

październik 2018 |

BIK | 29

w yd a r z e ni a Opera Nova w Bydgoszczy 5.10.2018, piątek, godz. 19.00 6.10.2018, sobota, godz. 19.00 7.10.2018, niedziela godz. 18.00

Manru – opera Ignacego Jana Paderewskiego kierownictwo muzyczne – Maciej Figas reżyseria – Laco Adamik scenografia – Milan David (Czechy)

przypomnienia dzieła stanowiącego uwieńczenie drogi twórczej Paderewskiego i jedynej w jego dorobku kompozytorskim opery. Dzięki konsekwentnej reżyserii Laco Adamika, nowoczesnym rozwiązaniom przestrzennym scenografa Milana Dawida, nowemu przekładowi libretta dokonanemu przez Romana Kołakowskiego spektakl Opery Nova stał się na wskroś współczesnym i uniwersalnym w wymowie dramatem na temat wzajemnej nietolerancji ludzi z odmiennych kręgów kulturowych.

12.10.2018, piątek, godz. 19.00 13.10.2018, sobota, godz. 19.00 14.10.2018, niedziela, godz. 18.00

Zniewolony umysł – balet współczesny do muzyki Philipa Glassa i Wojciecha Kilara inscenizacja i choreografia – Robert Bondara scenografia – Diana Marszałek kostiumy – Mariusz Napierała reżyseria świateł – Maciej Igielski

Manru, fot. Andrzej Makowski

Premiera Manru w październiku 2006 r., dzieła nigdy przedtem w bydgoskiej operze niegranego, była symboliczną klamrą zamykającą dokonania artystyczne w 50-letniej historii bydgoskiej sceny. Był to znakomity moment do

Tytuł spektaklu, którego premiera miała miejsce w 2011 r., nawiązuje do słynnej książki Czesława Miłosza pod tym samym tytułem. Utworu literacki, choć z pozoru trudny dla widza w odbiorze, stanowił wielki potencjał do przetworzenia we wzruszającą opowieść choreograficzną.

Prostymi, lecz subtelnymi środkami teatralno-tanecznymi stworzony został na scenie symboliczny i wręcz hipnotyczny świat, wciągający bez reszty w opowiadaną tańcem Zniewolony umysł, fot. Andrzej Makowski

30 | BIK | październik 2018

w yd a r z e ni a

historię. Postaci głównych bohaterów nie odnoszą się wprost do utajonych pod greckimi literami polskich pisarzy ze Zniewolonego umysłu. W spektaklu wykorzystane zostały utwory Philipa Glassa i Wojciecha Kilara.

27.10.2018, sobota, godz. 19.00 PREMIERA 28.10.2018, niedziela, godz. 18.00 II PREMIERA 29.10.2018, poniedziałek godz. 19.00

Awantura w Recco, czyli Drzewko wolności – opera komiczna Macieja Małeckiego libretto – Wojciech Młynarski kierownictwo muzyczne – Anna Duczmal-Mróz reżyseria – Maciej Wojtyszko, Magdalena Małecka-Wippich scenografia – Wojciech Stefaniak kostiumy – Wanda Kowalska choreografia, ruch sceniczny – Jaroslaw Staniek przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń reżyseria świateł – Maciej Igielski

Pierwsze wykonanie utworu Macieja Małeckiego z librettem Wojciecha Młynarskiego, opartym (jeśli wierzyć relacji Antoniego E. Odyńca z włoskiej podróży w 1829 r.) na pomyśle Adama Mickiewicza, miało miejsce w 1979 r. w stołecznym Teatrze Wielkim. Opera Nova w Bydgoszczy przygotowuje się do premiery tego nieco zapomnianego tytułu rodzimej współczesnej twórczości operowej i pragnie zaprezentować go w związku z przypadającą w listopadzie br. setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. Będzie to w istocie bydgoska prapremiera dzieła, w jego nowej redakcji muzycznej. Awantura w Recco jest drugim wspólnym dziełem muzycznym powstającym przy współpracy Małeckiego z Maciejem Wojtyszką (pierwszym był musical Cień, także do testów Młynarskiego).

Opera Nova informuje, że sprzedaż biletów na koncerty sylwestrowo-noworoczne rozpocznie 29 października br. inf. Ewa Chałat

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 6.10.2018, godz. 10.30-12.00, Arthol Galeria „Kolor biały-kolor czerwony” – rodzinne spotkanie integracyjne dla przedszkolaków, podczas którego tworzone będą polskie symbole narodowe.

16-17 październik 2018, godz. 9.00-13.00, Fordońska Piwnica ARTMUZA 5 Koncerty w ramach Muzycznej Sceny pt. „Na polską nutę” Tematem przewodnim najbliższego muzycznego spotkania będą przeboje z bajek i filmów polskich. Usłyszymy m.in. pięknego poloneza Wojciecha Kilara z filmu „Pan Tadeusz”, „Dumkę na dwa serca” z filmu „Ogniem i mieczem” czy melodie z bajek „Reksio”, „Miś Uszatek”, „Bolek i Lolek”. Rezerwacja miejsc: tel. 604 148 144.

22.10.2018, godz. 16.30, Arthol Galeria „Orzeł biały łączy pokolenia” – ceramiczne warsztaty integracyjne

Wychowankowie MDK5 razem ze swoimi rodzinami będą tworzyli pamiątkowe medale z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości .

27-28 października 2018, godz. 10.00-18.00, SP nr 67, wstęp wolny XVII Ogólnopolskie Otwarte Mistrzostwa Bydgoszczy we florecie dziewcząt i chłopców do lat 14 Zawody mają charakter otwarty dla ekip polskich i zagranicznych. Tradycyjnie zawodom towarzyszyć będzie wystawa-reportaż fotograficzny „Szermierka w obiektywie”. Tworzyć ją będą zdjęcia wykonane przez wychowanków sekcji fotograficznej z MDK 5, przedstawiające dokumentację zawodów szermierczych z lat poprzednich.

Zawody odbędą się w hali sportowej w Szkole Podstawowej nr 67 przy ul. Kromera 11 w Bydgoszczy. inf. Barbara Pszczółkowska

październik 2018 |

BIK | 31

w yd a r z e ni a Teatr Polski w Bydgoszczy 5-14 października 2018

Festiwal Prapremier 2018 – Nie/podległa Program:

5.10.2018, piątek, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 105 min bez przerwy Teatr Śląski, Katowice

Pod presją

reżyseria: Maja Kleczewska

Celem Pod presją jest zrealizowanie filmu w teatrze na oczach widza. Publiczność weźmie udział w równoległych procesach. Będzie przyglądać się aktorom w żywym planie, obserwować powstawanie filmu i jednocześnie oglądać film.

6.10.2018, sobota, godz. 14.00

Mała Alicja w Europie reżyseria: Ida Kat Balslev

Duńska sztuka opowiadająca o tym, że świat, który znamy, często okazuje się większy, niż myślimy. Ośmioletnia Alicja gubi w Kopenhadze matkę i ojca, kiedy mają wyruszyć pociągiem w podróż. Wszystko, co mała dziewczynka ma przy sobie, to księgozbiór opowieści H.Ch. Andersena...

6.10.2018, sobota, godz. 19.00 – PREMIERA 7.10.2018, sobota, godz. 16.00, Mała Scena TPB Teatr Polski, Bydgoszcz

Sprawa. Dzieje się dziś

na podst. Sprawy Moniki M. Morozowicz-Szczepkowskiej reżyseria: Martyna Majewska

Trzy kobiety i on. Nieobecny Jureczek. Historia dość prosta – Monika, lekarka, chce domu i dziecka. Anna, architektka, skupia się na pracy i marzy o świętym spokoju.

I jest jeszcze Antosia. Antosia z całą pewnością nie chce dziecka. Chociaż się go spodziewa...

7.10.2018, niedziela, godz. 14.00, 40 min Teatr Dansema

Kolorowe gry

choreografia: Birutė Banevičiūtė

Grając w gry, dzieci poznają siebie i otaczający świat, odkrywają i uczą się. Interaktywność spektaklu ujawnia się poprzez uczestnictwo tancerzy w zabawach, gdy dzieci w wieku poniżej trzech lat badają różne rzeczy, takie jak piłki, wstążki, hula-hoop.

7.10.2018, niedziela, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 125 min bez przerwy Teatr im. S. Żeromskiego, Kielce

1946

reżyseria: Remigiusz Brzyk Twórcy spektaklu wracają do trudnych wydarzeń z lipca 1946 roku, jakie zapisały Kielce na kartach historii świata.

W okresie niesłabnących nastrojów antysemickich plotka o porwaniu polskiego chłopca przez społeczność żydowską doprowadziła do nieszczęścia. Tłum przy współudziale służb mundurowych dokonał zbrodni, w wyniku której zginęło 40 osób.

8.10.2018, poniedziałek, godz. 18.00, Mała Scena TPB, 60 min Strefa WolnoSłowa, Dom Spotkań z Historią i Teatr Powszechny w Warszawie

Uchodź! Kurs uciekania dla początkujących reżyseria: Alicja Borkowska

W mieszkaniu na warszawskiej Pradze odbywa się impreza z okazji 100-lecia niepodległości Polski. Organizowana dla Polaków przez grupę Irańczyków staje się okazją do przywołania wspomnień z czasów wojny, do refleksji nad tożsamością narodową, religią, do świętowania irańskiej gościnności dla 120 tysięcy polskich uchodźców w Iranie i dyskusji nad sensem samej ucieczki.

32 | BIK | październik 2018

w yd a r z e ni a

8.10.2018, poniedziałek, godz. 20.00, Duża Scena TPB – pokaz kameralny Teatr Polski, Bydgoszcz

Koniec miłości

na podst. tekstu P. Ramberta reżyseria: Dorota Androsz Niebanalna struktura tekstu rozpisana na dwa monologi uniemożliwia byłym zakochanym jakiekolwiek wejście w konstruktywny dialog. W choreografii rozczarowań plączą się pomiędzy niespełnionymi oczekiwaniami a śladami dogorywających w nich emocji.

13.10.2018, piątek, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 170 min z przerwą Studio Teatrgaleria

Żaby

reżyseria: Michał Borczuch Autorski spektakl Michała Borczucha oparty na fragmentach komedii greckich Arystofanesa, powieści Krzysztofa Niemczyka Kurtyzana i pisklęta oraz aktorskich improwizacji. Próba spojrzenia na nasze korzenie, na dziedzictwo greckie.

Zapiski z wygnania

14.10.2018, sobota, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 90 min bez przerwy Pożar w Burdelu, Teatr Syrena, Warszawa Teatr im. S. Żeromskiego, Kielce

10.10.2018, wtorek, godz. 19.00, Mała Scena TPB, 60 min Komuna//Warszawa

reżyseria: Michał Walczak Amerykanie zawsze mogą liczyć na pomoc Supermana i Batmana, ale my też mamy swoich superbohaterów.

Teatr Syrena zafunduje Wam musicalową jazdę historycznym roller coasterem!

9.10.2018, poniedziałek, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 100 min bez przerwy Teatr Polonia, Warszawa reżyseria: Magda Umer Zapiski z wygnania to bardzo osobiste wspomnienia Sabiny Baral, dwudziestoletniej emigrantki roku 1968, która wyjechała z Polski razem z rodzicami.

Cezary idzie na wojnę

reżyseria: Cezary Tomaszewski

Opowieść performatywna o wyprawie na przedwojnie mitologicznego, wielogłowego bohatera o tym samym imieniu i nazwisku, co reżyser spektaklu, i o wojnie, jaką wypowiada on widmom wojny.

11.10.2018, środa, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 90 min bez przerwy Teatr Powszechny im. Z. Hübnera, Warszawa

Mefisto

Spektakl inspirowany powieścią K. Manna i filmem I. Szabó reżyseria: Agnieszka Błońska „Polityka nigdy mnie nie obchodziła, więc czemu teraz miałbym się nią interesować? Jedyną formą wolności jest dla mnie teatr. Jestem aktorem: chodzę do teatru, gram swoje role i wracam do domu. To wszystko” – mówi Hendrik Höfgen, bohater książki Klausa Manna i filmu Istvána Szabó, na wieść o dojściu Hitlera do władzy. Historia aktora-kameleona, gładko wchodzącego w alianse z każdą kolejną władzą, niepokojąco łatwo nabiera aktualności w innych czasach.

12.10.2018, czwartek, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 60 min.

Nowy Teatr, Warszawa

2118. Karasińska

reżyseria: Anna Karasińska Idea 2118 narodziła się z prostej refleksji: zła teraźniejszość zmusza nas do myślenia o przyszłości. Na początku XX wieku podobny trud podjęli wizjonerzy pierwszej awangardy: wymyślili coś, czego jeszcze nie było. Nadszedł czas, by powtórzyć ich gest.

BEM! Powrót Człowieka-Armaty

Wydarzenia towarzyszące

Debaty: Nie/podległa: Teatralne konstrukcje upamiętnienia. Powinności (?) teatru? (prowadzenie: dr hab. Joanna Ostrowska)

Nie/podległa. Kobiety w teatrze

(prowadzenie: dr hab. Joanna Ostrowska) 8.10.2018, poniedziałek, godz. 22.00, górne foyer

Czytanie performatywne Bił sobie Andrzej reżyseria: Daria Sobik

„To jedyny zawodnik, który dwukrotnie wychodził do ringu z Riddickiem Bowe, za każdym razem go obijał i mimo wszystko znajdował sposób, żeby przegrać przez dyskwalifikację” – opisał Andrzeja Gołotę Evander Holyfield. Inaczej przedstawiali go krakowscy poeci i Michał Rusinek w tomiku Sobie a guzom, przygotowanym na 80. urodziny Wisławy Szymborskiej. Tam bokser przegrywał walkę o pas mistrza świata pochłonięty literaturą.

W rzeczywistości po śmierci Szymborskiej napisał dla niej wiersz, choć sam tam go nie nazywał. To raczej tylko taka myśl. Z Szymborską spotkali się raz. Ona wstydziła się do niego podejść, on jej nie zauważył. W czytaniu performatywnym pozwolimy im więc nawiązać niespełnioną nigdy relację. październik 2018 |

BIK | 33

w yd a r z e ni a

TEATRA LNY BIL ET DLA Z p a źd z CZYTELN iernikow IKÓW B bilety n ym numerem B IK-u a spek ta IK-u Komedia kl: w c w reż . Je e o nie an-Phil myłek ippe Sa lério Zaprasz z ł amy 1 8 i 19 p aździer w terminie: Jeden eg nika, go zemplarz dz . 19.0 BIK-u up 4 biletó rawnia d 0 w na jed o za en

15 !

spektakl

kup w prom u maksymalnie ocyjnej cenie.

Pozostałe spektakle z październikowego repertuaru TPB:

25.10.2018, czwartek, godz. 10.00 26.10.2018, piątek, godz. 10.00; 18.00 27.10.2018, sobota, godz. 17.00 28.10.2018, niedziela, godz. 16.00

Joël Pommerat – Kopciuszek

reżyseria: Łukasz Gajdzis

18.10.2018, czwartek, godz. 19.00 19.10.2018, piątek, godz. 19.00 20.10.2018, sobota, godz. 19.00 21.10.2018, niedziela, godz. 16.00 Duża Scena TPB, czas trwania: 80 min bez przerwy

William Shakespeare – Komedia omyłek

Komedia omyłek, fot. Dawid Stube

reżyseria: Jean-Philippe Salério

Spektakl to familijna opowieść o dojrzewaniu i wchodzeniu w relacje, o znaczeniu dialogu i chęci milczenia, w końcu – o postrzeganiu siebie przez pryzmat własnych doświadczeń, które nigdy nie przestają zaskakiwać.

30.10.2018, wtorek, godz. 19.00 31.10.2018, środa, godz. 19.00 – studencka środa

Pytanie o własną tożsamość, jakie stawia Shakespeare, przybiera w spektaklu formę tytułowej komedii omyłek.

Zamęt na scenie rośnie z każdą minutą, a słowne „szermierki” bawią w niebanalny sposób.

Klub „ODNOWA” 1.10.2018, poniedziałek, godz. 12.30 Gimnastyka dla pań 55+ 2.10.2018, wtorek, godz. 15.00 „Poznajmy się” – pierwsze spotkanie Kawiarenki Seniora 3.10.2018, środa, godz. 16.30 Tańce w kręgu – muzyka duszy 4.10.2018, czwartek, godz. 15.30 Taneczne popołudnie w Klubie Seniora „Kalina” 5.10.2018, piątek, godz. 16.30 „Zatańcz z nami breakdance” – zajęcia taneczne dla dzieci 8.10.2018, poniedziałek, godz. 12.30 Gimnastyka dla pań 55+ 9.10.2018, wtorek, godz. 16.00 Gimnastyka dla smyka – zabawy ruchowe dla dzieci z elementami gimnastyki korekcyjnej 34 | BIK | październik 2018

Sprawa. Dzieje się dziś

reżyseria: Martyna Majewska inf. Paulina Wenderlich

10.10.2018, środa, godz. 16.30 Tańce w kręgu – muzyka duszy 11.10.2018, czwartek, godz. 15.30 Taneczne popołudnie w Klubie Seniora „Kalina” 16.10.2018, wtorek, godz. 17.30 Warsztaty bębniarskie na instrumentach etnicznych djembe i dun dun 18.10.2018, czwartek, godz. 15.30 Taneczne popołudnie w Klubie Seniora „Kalina” 19.10.2018, poniedziałek, godz. 16.00 „Zatańcz z nami breakdance” – zajęcia taneczne dla dzieci 23.10.2018, wtorek, godz. 15.30 „Jesienne pieczątki” – zabawy plastyczne dla dzieci 30.10.2018, wtorek, godz. 15.00 Kawiarenka Seniora – „Wspomnienia z dzieciństwa” Szczegółowy plan zajęć: www.klubodnowa.pl

w yd a r z e ni a Impresariat Artystyczny itd.

19.10.2018, godz. 20.00, sala MCK, bilety: 80 zł

Anita Lipnicka & The Hats

fot. Franek Przeradzki

1.10.2018, godz. 20.00, Opera Nova, bilety: 80-120 zł

„Przybora na 102”. Magda Umer i Mumio

Na scenie spotykają się trzy artystyczne temperamenty – Jeremiego Przybory, Magdy Umer i Mumio. Jest więc dowcipnie i bardzo zabawnie, ale też refleksyjnie i wzruszająco. Postaci ujmują wrażliwością i szczerością, a całość jest wspaniale wzbogacona muzycznie przez oryginalne trio muzyczne. Teksty mistrza Jeremiego są przeplatane szalonymi improwizacjami spod znaku Mumio, do których jakże udaną kontrę stanowi kojąca postać Ciotki Mizerii w świetnym wykonaniu Magdy Umer. Wszystko pięknie, z dużym wdziękiem powiedziane i zaśpiewane.

Teatralno-muzyczna konwencja okazuje się strzałem w dziesiątkę. Pomimo dużej dynamiki i różnorodności, jest w spektaklu wewnętrzna harmonia i porządek, jakaś lekkość i radość. Może dlatego, że wzajemna sympatia artystów ma miejsce również poza sceną.

15.10.2018, godz. 20.00, Filharmonia Pomorska, bilety: 80-110 zł

Stanisława Celińska z zespołem

Po wielkim sukcesie albumu Atramentowa oraz płyty Świątecznie przyszedł czas na kolejne wydawnictwo Stanisławy Celińskiej zatytułowane Malinowa. Płyta składa się z 14 premierowych utworów w wykonaniu niepowtarzalnej i charyzmatycznej artystki, która zabiera w podróż po kawiarnianych jazzowych klimatach, pełnych zmysłowych dźwięków fortepianu, saksofonu, akordeonu i kontrabasu. Stanisława Celińska kontynuuje docenioną już przez publiczność rolę doskonałej pieśniarki, która wie, jak przyciągnąć słuchacza i na czas koncertu wprowadzić go w kameralny nastrój. W warstwie tekstowej materiał to w większości autorskie teksty Celińskiej i trzy piosenki napisane przez Dorotę Czupkiewicz.

Za muzykę, aranżacje i produkcję – podobnie jak przy poprzednich płytach – odpowiedzialny jest Maciej Muraszko, który tym razem wzbogacił ją o nowe brzmienia. Niespodzianką jest utwór Ja-tu, Ty-tam zaśpiewany w duecie z Piotrem Fronczewskim oraz gościnny udział akordeonisty Marcina Wyrostka.

Miód i dym to szósta płyta w solowym dorobku fonograficznym Anity Lipnickiej. Tym razem album w całości został nagrany w Polsce, z udziałem zespołu The Hats, który tworzy czterech muzyków towarzyszących artystce od kilku lat na scenie. Wynikiem tej współpracy jest materiał będący echem ich wspólnych fascynacji muzycznych, oscylujących na pograniczu amerykańskiego folku, alt country i bluesa, z wyraźnymi wpływami posthipisowskiego ducha i uwielbieniem do vintage’owych brzmień instrumentów. Materiał powstał podczas spontanicznych pobytów grupy nad jeziorem w Górach Sowich, gdzie w otoczeniu przyrody rodziły się teksty i aranżacje do poszczególnych utworów. Album zawiera 14 piosenek, do większości których teksty i muzykę napisała Anita Lipnicka; znajduje się tu też kilka kompozycji zespołowych oraz trzy autorstwa Johna Portera.

Anita Lipnicka & The Hats, fot. Jacek Poremba

W skład zespołu The Hats wchodzą: Bartek Miarka – gitary, Piotrek Świętoniowski – instrumenty klawiszowe, Kamil Pełka – bas, Bartek Niebielecki – perkusja.

31.10.2018, godz. 20.00, sala MCK, bilety: 70 zł

Muniek i Przyjaciele

Muniek i Przyjaciele to akustyczna odsłona koncertów w wykonaniu Zygmunta „Muńka” Staszczyka, lidera formacji T.Love. W koncertach towarzyszą Muńkowi: Cezariusz Kosman – gitara akustyczna oraz Janek „Jahlove” Pęczak – gitara akustyczna. „Nie planujemy żadnego nowego albumu ani projektu. Po prostu chcemy sobie na luzie pograć w nieco mniejszych, kameralnych salach.

Program koncertów będzie wypadkową różnych moich projektów artystycznych, zarówno z repertuaru zespołu T.Love, jak i działań solowych, przedstawimy także kilka nowych pomysłów” – mówi Muniek Staszczyk. inf. Katarzyna Borkowska-Kiss

październik 2018 |

BIK | 35

w yd a r z e ni a Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

Mikrokosmos lucimski, proj. Bogdan Chmielewski i Grupa 111

2.10.2018, wtorek, godz. 18.00

Witold Chmielewski: W poszukiwaniu środka świata (wystąpienie indywidualne) LUCIM 111, wernisaż, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, fot. Wojciech Woźniak

wystawa czynna do 21.10.2018

LUCIM 111

kuratorzy wystawy: Elżbieta Kantorek Wojciech Luchowski (aranżacja)

Wystawa prezentuje dorobek twórców: Bogdana Chmielewskiego, Witolda Chmielewskiego, Wiesława Smużnego, których działania, konsekwentnie realizowane od lat 70., na trwałe wpisały się do historii sztuki polskiej. Honorowy patronat nad wystawą objęli: Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki i Prezydent Miasta Bydgoszczy Rafał Bruski.

Inspiracją do stworzenia ekspozycji była miniona w ubiegłym roku 40. rocznica rozpoczęcia „Akcji Lucim” (Lucim ‒ wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim). Akcja rozpoczęła się 26 września 1977 roku, finał nastąpił 20 sierpnia 1978 roku, a jej twórcami byli artyści tworzący Grupę Działania: Bogdan Chmielewski, Witold Chmielewski, Wiesław Smużny, Andrzej Maziec (1948–2015), Stanisław Wasilewski. To było ich drugie współdziałanie.

Pierwszym była „Akcja Podróż” z 1975 roku, czyli działania w jednym z wagonów osobowych pociągu na trasie Bydgoszcz‒Kraków, a także, kolejno, na dworcach w Krakowie, Cieszynie i Bydgoszczy. W 1981 roku nastąpiło formalne samorozwiązanie Grupy Działania ‒ wycofali się Andrzej Maziec i Stanisław Wasilewski. Trzej pozostali artyści w 1989 roku określili się jako Grupa 111. W 1997 roku z działań w Lucimiu wyłączył się Witold Chmielewski. Bogdan Chmielewski i Wiesław Smużny do dnia dzisiejszego swoją aktywność artystyczną łączą z Lucimem.

36 | BIK | październik 2018

25.10.2018, godz. 18.00, ul. Gdańska 20 – otwarcie wystawy. Wystawa czynna do 4 listopada

FONOMO Music & Film Festival 2018

Wystawa zbiorowa zorganizowana w ramach FONOMO Music & Film Festival

Swoje prace zaprezentują: Anna Zaradny (PL) – wideo „Theurgy Two” Adam Basanta (CA) – instalacja „Kurtyna” Matěj Frank (CZ) – instalacja „Monolog” The Kissinger Twins (PL) – VR „Lucidreams” Martyna Kielesińska (PL) – wideo

Po wernisażu zapraszamy na dwa koncerty: 19.00 – Anna Zaradny (PL) – koncert 20.00 – Visible Cloaks (US) – koncert Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy jest partnerem FONOMO Music & Film Festival 2018.

1–30 października 2018 Rezydencje artystyczne Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy

Cristina Ferreira i Ana Barata Martins W DRODZE DO DOMU

Otwarte zaproszenie dla uczestników projektu wymiany kulturalno-artystycznej Zapraszamy osoby prywatne do udziału w projekcie artystycznym w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, w październiku 2018 roku. Ten otwarty apel adresowany jest wyłącznie do osób, które identyfikują się jako mniejszości etniczne lub kulturowe – imigrantów, obcokrajowców, studentów na wymianie, ekspatriantów, osób o innym

w yd a r z e ni a Sztuki, Rzemiosła i Designu w Sztokholmie. Studiowała także przez rok w Instytucie Sztuk Pięknych w fińskim Lahti. Uczestniczyła w kilkunastu wystawach. W 2017 otrzymała stypendium fundacji Helge Ax:son Johnsons Stiftelse. Obecnie jest jedną z organizatorek wspieranej przez Instytut Camõesa rezydencji artystycznej Unsolicited Works.

Dziecko na warsztat Warsztaty dla grup zorganizowanych do 25 osób, dla dzieci przedszkolnych i klas 1-3 szkoły podstawowej. Spotkanie trwa do 1,5 godz. każda środa października, godzina do ustalenia z grupą. Wstęp wolny, obowiązują zapisy: agnieszka.gorzaniak@galeriabwa.bydgoszcz.pl, lub pod numerem tel. 52 339 30 62

Cristina Ferreira i Ana Barata Martins – dzięki uprzejmości artystek

pochodzeniu kulturowym, wychowanych w innym języku bądź kraju, lub innych. Preferowane są osoby przebywające w Polsce co najmniej od roku. Język nie jest ograniczeniem, więc zapraszamy nawet, jeśli nie mówisz po polsku ani po angielsku. Nie jest wymagane żadne wcześniejsze doświadczenie w dziedzinie sztuki.

W programie znajdą się warsztaty, obiady i spacery, których efektem będzie wystawa w Galerii Miejskiej bwa lub w przestrzeni publicznej miasta. Mniejszości praktycznie nieobecne w życiu kulturalnym miasta zostaną zaproszone do udziału w dialogu, wspólnym odkrywaniu i kreowaniu poprzez procesy artystyczne. Ideą jest zainicjowanie wymiany kulturalnej pomiędzy uczestnikami i przekazanie jej efektów publiczności poprzez przedstawienie nowych perspektyw dziedzictwa kulturowego i tożsamości narodowej. Projekt będzie wzbogacał zarówno poprzez proces współpracy z uczestnikami, jak i poprzez powstałe w jego efekcie prace dostępne dla publiczności.

Informacje i zapisy: danutamilewska@galeriabwa.bydgoszcz.pl lub telefonicznie: 523 393 062 30.10.2018, godz. 18.00 – otwarcie wystawy W DRODZE DO DOMU (finał rezydencji).

Wystawa czynna do 14 listopada

Cristina Ferreira – ur. 1990 w Lizbonie, mieszka i pracuje w Poznaniu. Licencjat z malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych na Uniwersytecie w Lizbonie. Dyplom uzyskała w czerwcu 2012. Magisterium ze sztuk pięknych, specjalizacja malarstwo, na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Autorka instalacji dźwiękowych, wideo, performerka. Współtwórczyni rezydencji artystycznej Unsolicited Works, skierowanej do młodych artystów z Polski i Portugalii, wspieranej przez Instytut Camõesa.

Ana Barata Martins – ur. 1989 w Lizbonie, mieszka i pracuje w Sztokholmie. Ma licencjat w dziedzinie sztuki multimedialnej uzyskany na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Lizbonie oraz magisterium w dziedzinie sztuk pięknych (Konst) uzyskany na Konstfack – Uniwersytecie

Chałupka – choć ciasna, ale własna

Prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz – kuratorki Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy

Stanisław Wasilewski, Dzieci na łące w centrum wsi, lato 1978

Tematyka październikowych warsztatów to dom rodzinny. Powtórzymy warsztat, który na przełomie lat 70. i 80. przeprowadził z dziećmi Witold Chmielewski, członek Grupy Działania we wsi Lucim. Przejdziemy się również po trzech kondygnacjach wystawowych Galerii, by obejrzeć wystawę LUCIM 111.

20.10.2018, sobota, godz. 11.00, wstęp wolny, obowiązują zapisy: agnieszka.gorzaniak@galeriabwa. bydgoszcz.pl lub pod numerem tel. 52 339 30 62.

Warsztat kierowany do dzieci od 6 do 12 lat. Spotkanie potrwa ok. 2 godz.

Chałupka – choć ciasna, ale własna

Prowadzenie: Witold Chmielewski Zapraszamy wszystkie dzieci wraz z opiekunami na spotkanie, na którym będziemy rozmawiać i tworzyć prace związane z domem rodzinnym. Poprowadzi go sam pomysłodawca warsztatu Witold Chmielewski. październik 2018 |

BIK | 37

w yd a r z e ni a Sztuka w samo południe! – warsztaty dla seniorów 5.10.2018 godz. 12.00, wstęp wolny

Temat: Sztuka „wytrawna”, czyli spotkanie z art brut

Prowadzenie: Artur Owczarczak

Najbliższe spotkanie z seniorami poświęcone będzie artystom niezwykłym, którzy udowadniają, że pierwiastek kreatora może pojawić się w każdym z nas.

Bydgoska Akademia Sztuki – wykłady 10.10.2018, godz. 18.00, wstęp wolny mgr inż. arch. Grzegorz Mika. Międzywojenne osiedla mieszkaniowe – początki warszawskich blokowisk 24.10.2018, godz. 18.00, wstęp wolny Kajetan Giziński. Czy sztuka potrzebuje psychologii? inf. Danuta Pałys

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek

Adam Strzałkowski, Owca, pastel olejny na papierze, 30×42 cm Karolina Kiljańska-Bizoń, Kompozycja XVII, 2008, monotypia, 70×100 cm

wystawa czynna do 13.10.2018

Karolina Kiljańska-Bizoń: Ślady – monotypi

Karolina Kiljańska-Bizoń, ur. w 1978 roku w Bydgoszczy, zamieszkała w Toruniu. Studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu; w 2002 roku dyplom z wyróżnieniem w zakresie grafiki warsztatowej. W 2012 roku doktorat w dziedzinie sztuk plastycznych w dyscyplinie grafika.

Uprawia grafikę, głównie monotypię i inne techniki druku bezpośredniego, jak ciałodruk i kserografia, oraz ceramikę artystyczną. Mama dwóch córek, żona i wielka miłośniczka przyrody.

19.10.2018, piątek, godz. 18.00 – wernisaż wystawa czynna do 30 listopada 2018

Adam Strzałkowski: Plates / Animalizm

Adam Strzałkowski, ur. w 1977 roku artysta malarz. Świadomą jego twórczość zapoczątkował tryptyk Klisze prywatne, zainspirowany dziełem Gerharda Richtera Swimmers, będący jednocześnie pracą dyplomową. Formalny hiperrealizm osadzony jest w egzystencjalnym kontekście, w opozycji do idei artystycznej Richtera (relatywizmowi niemieckiego artysty przeciwstawiony zostaje subiektywizm i sentymentalizm). Pracom, charakteryzującym się brakiem faktury (niewielkie ilości farby wcierane są w podłoże) oraz lekką nieostrością obrazu, często towarzyszy tekst uzupełniający lub będący częścią fizyczną ekspozycji. Forma obrazów (format, technika, kadrowanie), a także tematyka jest wszechstronna i pozostaje w ścisłej zależności od aktualnie eksplorowanego 38 | BIK | październik 2018

Adam Strzałkowski, Świnia, pastel olejny na papierze, 30×42 cm

zagadnienia. Obrazy nierzadko malowane są w seriach, gdyż tylko taka zasada jest w stanie formalnie wyczerpać złożoność niektórych tematów. Brak faktury wynika z fizycznego procesu powstawania obrazu na płaszczyźnie budowanego światłem i nie stanowi malarskiej imitacji fotografii. Realistyczne i hiperrealistyczne prace powstają fragmentami, podobnie do puzzli, wynikają bardziej z obserwacji „atomu rzeczywistości” niż przedstawieniowego podejścia „od ogółu do szczegółu”. Na potrzeby krytyki artystycznej najbardziej odpowiednią nazwą określającą twórczość Strzałkowskiego wydaje się „hiperrealizm sentymentalny”.

Inf. Elżbieta Kantorek

w yd a r z e ni a Muzeum Fotografii w Bydgoszczy Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00, poniedziałek i niedziela nieczynne, wstęp wolny, wystawa czynna do 9 października

Bydgoska Akademia Fotografii: Dyplomy 2017/2018

Andrzej Grabowiecki, Zleceniodawcy, fotografia z cyklu Moja mała firma

Joanna Godziemba, fotografia

Prezentacja prac dyplomowych uczestniczek oraz uczestników 9. edycji Bydgoskiej Akademii Fotografii oraz BAF MASTER. Artyści: Łukasz Graś, Joanna Godziemba, Justyna Kropisz, Zbigniew Kula, Adrianna Maciejewska, Dariusz Matusiak, Katarzyna Meyza, Wiktor Mikołajec, Tomasz Młynkowiak, Dariusz Muras, Kinga Nosowicz, Kinga Pater. Więcej szczegółów na stronie www.baf.byd.pl.

Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00, poniedziałek i niedziela nieczynne, wstęp biletowany

Autochromy Tadeusza Rzący

Wystawa autochromów Tadeusza Rzący pochodzących ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie. Autochrom to najstarsza barwna technika pozytywowa, opracowana w XIX wieku. Tadeusz Rząca jest postacią niezwykle ciekawą i jak dotąd niemal nieznaną szerszej publiczności. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl.

18.10.2018, czwartek, godz. 17.00, ul. Królowej Jadwigi 14, wystawa czynna do 31 października, wstęp wolny

Andrzej Grabowiecki: „Autobiografia i inne opowiadania”

Andrzej „Graba” Grabowiecki to artysta konceptualny, który, jak sam mówi, tworzy fotoopowiadania

(nowele). Od 1976 roku jest członkiem Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego. Zajmuje się klasyczną fotografią czarno-białą na materiałach srebrowych.

Sięga także po historyczne procesy fotograficzne, m.in. takie jak dagerotypia (w wyniku której na metalowej płytce otrzymywany jest unikatowy obraz), talbotypia (wykorzystująca papier nasycony bromkiem lub chlorkiem srebra), ambrotypia (pozwalająca uzyskać unikatowy obraz w wyniku zastosowania mokrej płyty kolodionowej). Artysta czerpie inspiracje z literatury, plastyki, życia. Na wystawę „Autobiografia i inne opowiadania”, organizowaną przez Muzeum Fotografii przy WSG w ramach IV Vintage Photo Festival, składa się z kilka cykli zdjęć wykonanych w klasycznym procesie mokrym. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl.

Rusza Bydgoska Akademia Fotografii

Bydgoska Akademia Fotografii adresowana jest do osób stawiających pierwsze kroki w fotografii. BAF MASTER to propozycja dla doświadczonych fotografek i fotografów. Zajęcia prowadzą m.in. członkowie ZPAF. Fotografia portretowa, przyrodnicza, makrofotografia, a może XIX-wieczne techniki szlachetne? Sam/a zdecyduj! Kolejne edycje od października. Więcej szczegółów i zapisy na stronie www.baf.byd.pl.

Lekcje fotografii

Zapraszamy szkoły, przedszkola i inne placówki edukacyjne na lekcje fotografii: Historia fotografii w praktyce, Z wizytą u fotografa – pozujemy do zdjęć, Znikające obrazy, Fotografia – zjawisko naturalne, Camera obscura – historia i współczesne zastosowania. Więcej szczegółów na stronie www.muzeumfoto.byd.pl w zakładce „lekcje”.

Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl lub pod nr. tel. 52 567 00 07. inf. Elżbieta Schulz

październik 2018 |

BIK | 39

IV Vintage Photo Festival IV Vintage Photo Festival

12–27 października 2018 Dyrektor festiwalu: Katarzyna Gębarowska

Fotografia analogowa przeżywa dziś renesans, więc jej miłośnicy nie powinni przegapić odbywającej się w październiku IV edycji Vintage Photo Festival. W Bydgoszczy będzie można zobaczyć prace takich artystów jak: Masha Ivashintsova, Arunà Canevascini, Eva Ionesco, Eric Schütt czy Shuwei Liu, silna reprezentacja będzie również z krajów basenu Morza Bałtyckiego. Obok wystaw w programie również spotkania autorskie, pokazy filmowe i warsztaty dotyczące technik analogowych.

Tematem przewodnim IV Vintage Photo Festival jest hasło „Kobieta przed i za obiektywem”, w nawiązaniu do ustanowionego przez Sejm RP roku 2018 jako Roku Kobiet.

Tegoroczna edycja festiwalu obfitować będzie więc w wystawy światowych twórców nawiązujących do tematu przewodniego.

Szczególnie dumni jesteśmy z faktu, że Vintage Photo Festival jako pierwszy na świecie wystawi odnalezione na strychu w Sankt Petersburgu fotografie Maszy Iwaszincowej – okrzykniętej rosyjską Vivien Maier. Masza Iwaszincowa (1942–2000) była do niedawna zupełnie nieznaną fotografką. Kiedy jej córka Asya wraz ze swoim mężem Egorem odnaleźli na strychu rodzinnego domu w Sankt Petersburgu 30 tysięcy negatywów i 500

odbitek jej zdjęć wraz z pamiętnikami, świat obiegła niezwykła historia życia utalentowanej artystki z Rosji, przyciągając uwagę nie tylko środowisk fotograficznych, ale i szerokiego grona odbiorców sztuki. Masza obracała się w podziemnym środowisku leningradzkich poetów i fotografów, aktywnie uczestnicząc w życiu ówczesnej bohemy lat 1960–80. Symbolicznym jest fakt, iż premierowa wystawa zdjęć Maszy będzie mieć swoje miejsce akurat w Polsce, bowiem pradziadek artystki od strony ojca – Alojzy Świetlik – był Polakiem, a sam ojciec – Yuri Ilyichev – zginął pod Warszawą podczas II wojny światowej.

Aruna Canevascini, Villa-Argentina

Shuwei Liu, Childhood Revisited Masza Iwaszincowa

40 | BIK | październik 2018

w yd a r z e ni a Na festiwalu zagości również Arunà Canevascini, zwyciężczyni tegorocznej nagrody Photo London Book Dummy Award, ze swoim projektem pt. „Villa Argentina”.

Będzie można również zobaczyć projekt tegorocznego finalisty Lensculture Portrait Award Erica Schuetta pt. „Village Queens” oraz ubiegłorocznego finalisty tegoż konkursu, Shuwei Liu, pt. „Childhood Revisited”, a także laureatów konkursu Vintage Grand Prix 2018, który zyskał już rozgłos międzynarodowy, a tegoroczną finalistką jest artystka pochodząca z Włoch.

Ogromnym dla nas zaszczytem będzie również pokazanie fotografii z kolekcji Państwa Madelskich, wybranych specjalnie na tę wystawę przez kuratora Adama Mazura. Premierę na festiwalu będzie miała książka pt. „Kobiety Fotonu” autorstwa Małgorzaty Czyńskiej i Katarzyny Gębarowskiej.

Już tradycyjnie odbędą się podczas festiwalu liczne spotkania autorskie i warsztaty. Planowany jest również panel dyskusyjny poświęcony kolekcjonowaniu fotografii.

W partnerskiej instytucji Vintage Photo Festival – kinie Orzeł Miejskiego Centrum Kultury – odbędzie się projekcja filmów nawiązujących do technik dawnych. Na szczególną uwagę zasługuje polska premiera filmu opartego na wspomnieniach reżyserki Evy Ionesco „Moja mała księżniczka”. Ten osadzony w Paryżu lat 70. obraz opowiada o losach 10-letniej dziewczynki, której matka, należąca do paryskiej bohemy fotografka, czyni z niej modelkę, swoją muzę. Odważne zdjęcia dziewczynki wywołały burzę w świecie artystycznym. Projekcji filmu towarzyszyć będzie spotkanie z Evą Ionesco, która odwiedzi Bydgoszcz na zaproszenie Vintage Photo Festival.

Program (wybrane wydarzenia festiwalowe):

12.10.2018, godz. 18.00 Gala Otwarcia IV Vintage Photo Festival, DTC Jedynak, ul. Gdańska 15 (III piętro) 12.10.2018, godz. 20.00 Otwarcie wystawy „DEBUTS 2018”, bankiet, Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14 12.10.2018, godz. 20.30 Polska premiera filmu „Moja mała księżniczka”, reż. Eva Ionesco, spotkanie z reżyserką, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12-14 13.10.2018, godz. 11.00 Oprowadzanie kuratorskie po Muzeum Fotografii w Bydgoszczy, Muzeum Fotografii, ul. Królowej Jadwigi 14 13.10.2018, godz. 12.00 Premiera książki „Kobiety Fotonu” i spotkanie z autorkami, prowadzenie: Emilia Walczak, Muzeum Fotografii, ul. Królowej Jadwigi 14 13.10.2018, godz. 16.00 Otwarcie wystawy „Dawna, nowoczesna, pośmiertna / Vintage, Modern, Posthumous. Fotografie z kolekcji Joanny i Krzysztofa Madelskich”, spotkanie z kolekcjonerami – Joanną i Krzysztofem Madelskimi, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1 (w podwórzu) 13.10.2018, godz. 18.00 Pokaz filmu „Twarze plaże”, reż. Agnès Varda, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12-14 13.10.2018, godz. 20.00 Pokaz filmu „Uwiecznione chwile Marii Larson”, reż. Jan Troell, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12-14 14.10.2018, godz. 12.00 Warsztaty z obsługi aparatów Polaroid, prowadzenie: Piotr Marek (Leica Store), barka „Lemara”, Rybi Rynek 14.10.2018, godz. 16.30 Pokaz filmu „Polaroid. Błyskawiczne spełnienie marzeń”, reż. Willem Baptist, oraz „12 cali”, reż. Wojciech Gostomczyk, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12-14 14.10.2018, godz. 20.00 Otwarcie wystawy oraz koncert, Mózg, ul. Parkowa 2 18.10.2018, godz. 17.00 Otwarcie wystawy Andrzeja Grabowieckiego „Autobiografia i inne opowiadania”, Muzeum Fotografii, ul. Królowej Jadwigi 14 20.10.2018, godz. 14.00 Warsztaty fotokolażu „Świat do góry nogami”, Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1 (w podwórzu)

Eric Schuett, Village Queens

Jeden bilet na wszystkie wystawy: 5 zł ulgowy / 10 zł normalny Szczegółowy program dostępny na stronie www.vintagephotofestival.com październik 2018 |

BIK | 41

w yd a r z e ni a 14. Mózg Festival: Duchowość jest powszechna Bydgoszcz, 22 września – 10 listopada 2018 4.10.2018, czwartek, godz. 21.00, Mózg

„Milczenie”, reż. Martin Scorsese (film)

„Milczenie”, zrealizowany z niezwykłym rozmachem najnowszy film Martina Scorsese, opowiada o dwóch XVII-wiecznych jezuitach, którzy wyruszają do Japonii w poszukiwaniu swojego mentora. Krążą o nim plotki, że wyrzekł się wiary katolickiej i został buddyjskim mnichem. Film nie opowiada fikcyjnej historii, ale oparte na faktach losy jezuitów, którzy z narażeniem życia wypełniali misję chrystianizacji Japonii.

Grał i nagrywał z takimi muzykami jak Mikołaj Trzaska, Aairto Moreira, Gunter Sommer Baby, Frode Gjerstad, Axel Dörner, Mark Sanders i in.

6.10.2018, sobota, godz. 22.00, Mózg

Agnes Hvizdalek (koncert)

5.10.2018, piątek, godz. 21.00, Mózg

Seabuckthorn (koncert)

„A house with too much fire” to 9. wydawnictwo brytyjskiego gitarzysty Andy’ego Cartwrighta pod pseudonimem Seabuckthorn. Pod silnym wpływem górzystych terenów południowych Alp Andy eksperymentował z surowymi dźwiękami gitary i smyczka, grą palcami i użyciem slajdów, co poskutkowało szerszym spektrum tekstur. Album odzwierciedla otoczenie, w którym powstał.

5.10.2018, piątek, godz. 22.00, Mózg

Dean McPhee (koncert)

Dean McPhee to pochodzący z Wlk. Brytanii solista grający na gitarze elektrycznej. Muzyka, którą tworzy, to połączenie płynnych lirycznych linii melodycznych granych kostką na gitarze z głębokimi warstwami rozpadającego się delaya i migoczących dronów. Jego styl gry łączy brytyjski folk, dub, kosmische, postrock, mali blues i modal jazz.

6.10.2018, sobota, godz. 21.00, Mózg

Ido Bukelman (koncert)

Ido Bukelman to izraelski gitarzysta, multiinstrumentalista i kompozytor-improwizator stacjonujący w Berlinie. Jego twórczość łączy elementy muzyki nowoczesnej, folku i free jazzu.

Do chwili obecnej wydał ponad 10 płyt.

42 | BIK | październik 2018

Agnes Hvizdalek to improwizatorka wywodząca się z wiedeńskiej sceny muzyki eksperymentalnej, obecnie działająca w Oslo i Wiedniu. Już od najmłodszych lat poświęcała się nowej muzyce i swojej fascynacji ludzkim głosem. Celebruje te zjawiska poprzez swoją abstrakcyjną muzykę wokalną, za którą zyskała międzynarodowe uznanie. Zawsze zgłębia nowe horyzonty i dzięki temu angażuje się w liczne interdyscyplinarne projekty, które łączą głos i obraz czy sztukę performance, taniec, teatr, film, utwory pisane.

11.10.2018, czwartek, godz. 21.00, Mózg

„Paterson”, reż. Jim Jarmusch (film)

Paterson (Adam Driver) jest kierowcą miejskiego autobusu. Niczego mu nie brakuje. Kocha swoją pełną szalonych pomysłów żonę (Golshifteh Farahani), która każdego dnia tworzy nowy plan na przyszłość. Mężczyzna ma czas na swoją pasję (pisanie wierszy), spacery z psem i spotkania z grupą zaprzyjaźnionych ekscentryków.

Jest wśród nich przeżywający zawód miłosny kompan od kufla, wyzwolona singielka przesiadująca wieczorami w barze czy wiecznie narzekający kolega z pracy, który zazdrości Patersonowi pogody ducha. Jednak na skutek zabawnego zbiegu okoliczności stoicki spokój tytułowego bohatera zostaje poddany próbie.

12.10.2018, piątek, godz. 21.00, Mózg

Dalbergia Duo (koncert)

Dalbergia Duo jest jedynym polskim żeńskim duetem perkusyjnym (marimbowym), a w jego skład wchodzą Anna Rutkowska oraz Julianna Kamila Siedler-Smuga. Dalbergia Duo intensywnie współpracuje z polskimi kompozytorami młodego pokolenia przy wykonywaniu oraz tworzeniu nowych kompozycji. Artystki rozwijają swe umiejętności na wielu międzynarodowych kursach prowadzonych przez renomowanych pedagogów.

Same prowadzą również działalność edukacyjną w formie warsztatów marimbowych, prelekcji dotyczących

w yd a r z e ni a muzyki marimbowej i perkusyjnej oraz nauki gry na instrumentach perkusyjnych.

12.10.2018, piątek, godz. 22.00, Mózg

Kazuhisa Uchihashi & Sławek Janicki (koncert)

Kazuhisa Uchihashi jest kompozytorem i producentem muzycznym, gra na gitarze elektrycznej i saksofonie.

Dużo eksperymentował z wieloma różnymi urządzeniami i przyrządami dźwiękowymi, aby poszerzyć możliwości ekspresji gitary elektrycznej.

Skomponował muzykę do wielu filmów, sztuk teatralnych i choreografii tanecznych. Od ponad 27 lat współpracuje z japońska grupą teatralną ISHINHA. Od ponad 23 lat jest liderem improwizowanego zespołu Altered States. Uchihashi grał podczas wielu festiwali muzycznych w różnych krajach na całym świecie. Od 1996 do 2007 roku organizował festiwal nowej muzyki BEYOND INNOCENCE.

rymentalnej. Studiował grę na fortepianie w Szwajcarii, zanim przeprowadził się do Londynu we wczesnych latach 80. Artysta zaprezentuje swój nowy album solowy „Paradise Lost”, na którym pojawia się amerykańska wokalistka i poetka Leslie Winer i brytyjski tenor Nathan Vale. W potężnej ścieżce dźwiękowej składającej się ze strumieni brzmień wijących się w podświadomości, Chaplin po raz kolejny łączy eksperymentalną elektronikę z podejściem charakterystycznym dla muzyki eksperymentalnej i kameralnej.

18.10.2018, czwartek, godz. 21.00 Mózg

„Niebo nad Berlinem”, reż. Wim Wenders (film)

19.10.2018, piątek, godz. 22.00, Mózg

Trio Duthoit Oshima Lebrant (koncert)

Trio składające się z wokalistki i klarnecistki Isabelle Duthoit, perkusistki Yuko Oshimy i wiolonczelistki Soizic Lebrat jest osadzone w tradycji swobodnej muzyki improwizowanej.

Charakteryzuje się delikatną świadomością dźwięku, a muzyka rozwija się powoli i delikatnie. Rozwaga i gwałtowna energia nie muszą być postrzegane jako przeciwieństwa w tej idealnie uzupełniającej się wzajemnej grze trójki muzyków.

20.10.2018, sobota, godz. 21.00, Mózg

Anna Zielińska (koncert)

13.10.2018, sobota, godz. 21.00 Mózg

SjöGREN: Hanna Piosik & Mateusz Rosiński (koncert)

Każde zjawisko fizyczne to przemiana, na skutek której zmieniają się właściwości fizyczne ciała lub obiektu fizycznego. Zjawisko fizyczne to zmiany i procesy zachodzące w przyrodzie, np. krystalizacja. Aby zjawiska fizyczne mogły zajść, potrzebne są Siła i Czas. Siłami są różne oddziaływania. Czas jest pojęciem względnym...

13.10.2018, sobota, godz. 22.00 Mózg

Christopher Chaplin / Luma Launisch (koncert)

Christopher Chaplin to brytyjski kompozytor i twórca muzyki ekspe-

Film opowiada historię o dwóch aniołach wędrujących po powojennym Berlinie. Niewidzialni dla ludzi niosą pomoc wszystkim napotykanym samotnym i przygnębionym duszom. W końcu, po wielu wiekach, jednemu z aniołów przestaje się podobać nieśmiertelność i postanawia zostać człowiekiem, aby doświadczyć radości codziennego życia. Spotyka cyrkową akrobatkę i znajduje w niej wypełnienie swoich wszystkich śmiertelnych pragnień.

19.10.2018, piątek, godz. 21.00, Mózg

Małgorzata Wrzosek / Jarosław Majewski / Piotr Dąbrowski (koncert)

Muzycy występowali wspólnie jako członkowie Warsaw Improvisers Orchestra. Z uwagi na podobną wrażliwość i całkiem odmienną stylistykę muzyczną połączyli te atuty w improwizowanym, akustycznym trio.

Anna Zielińska jest skrzypaczką, improwizatorką, twórcą muzyki do performance’ów, instalacji, filmów i spektakli teatralnych oraz absolwentką Akademii Muzycznej w Poznaniu. Dokonała kilkudziesięciu polskich i światowych prawykonań utworów solowych, z orkiestrą i elektroniką, powstałych w XX i XXI wieku, oraz wielu prezentacji utworów polskich za granicą, a także nagrań dla Polskiego Radia i stacji radiowych oraz telewizyjnych w Europie, Azji i obu Amerykach.

20.10.2018, sob., godz. 22.00, Mózg

Teoniki Rożynek & Qba Janicki (koncert)

Teoniki Rożynek to kompozytorka urodzona w 1991 roku w Krakowie.

Mieszka w Warszawie, kształci się na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina. Tworzy muzykę zarówno instrumentalną, elektroakustyczną, jak i elektroniczną. Współpracowała przy performance’ach, produkcjach filmowych i spektaklach teatralnych. październik 2018 |

BIK | 43

w yd a r z e ni a Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 4.10.2018, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Koncert z okazji inauguracji roku akademickiego 2018/2019 Krzysztof Pełech – gitara

14.10.2018, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 10 zł można nabywać w pałacu pół godziny przed koncertem

CXCI koncert pałacowy

Michał Szymanowski – fortepian

Michał Szymanowski

Krzysztof Pełech, fot. Łukasz Giza

w programie: M. Giuliani, F. Tárrega, A. Tansman, R. Dyens, J. Morel

7.10.2018, niedziela, godz. 10.15, Wiatrak, ul. Bołtucia 7.

Bilety w cenie 6 zł dla dziecka i 9 zł dla osoby dorosłej można nabywać w biurze Fundacji Wiatrak od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-19.00 oraz godzinę przed Porankiem

Poranek muzyczny w Wiatraku: Jesienny spacer

7.10.2018, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Opiekunowie – wstęp wolny, dzieci – 10 zł.

Bilety można nabywać w Pałacu w Ostromecku pół godziny przed audycją

Akademia dzieciom: Jesienny spacer

14.10.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku. Bilety w cenie 15 zł (ulgowe 10 zł) można nabywać w Pałacu w Ostromecku pół godziny przed koncertem

Akademia w pałacu: Mozaika kultur w muzyce wiolonczelowej Renata Marzec – wiolonczela Magdalena Swatowska – fortepian

w programie: J. Nin – Suita hiszpańska F. Chopin – Introdukcja i Polonez C-dur op. 3 M. Bruch – Kol Nidrei S. Tzintzadze – Pięć utworów

44 | BIK | październik 2018

w programie: F. Chopin: Nokturn Des-dur op. 27 nr 2, Scherzo b-moll op. 31, Walc As-dur op. 42, Ballada f-moll op. 52, Polonez As-dur op. 53 I.J. Paderewski: Menuet G-dur op. 14 nr 1, Miscellanea op. 16, Legenda As-dur nr 1, Melodia Ges-dur nr 2, Temat z wariacjami A-dur nr 3, Nokturn B-dur nr 4 K. Szymanowski: Wariacje b-moll op. 3 16.10.2018, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3, wstęp wolny

CCLXXXV Bydgoski Wtorek Muzyczny Andrzej Łęgowski – flet Kaja Papierska – fortepian

w programie: utwory kompozytorów japońskich, m.in.

Makoto Shinohara, Joji Yuasa, Toru Takemitsu 20.10.2018, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1, wstęp wolny

Musica Spiritus Movens

Katarzyna Nowak-Stańczyk – sopran Olga Wołkowa – fortepian

w programie m.in.: P. Czajkowski, S. Rachmaninow, N. Rimski-Korsakow 21.10.2018, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3. Bilety w cenie 5 zł dla dzieci i 8 zł dla osób dorosłych można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed audycją

CCI Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami Czerwone jabłuszko 28.10.2018, niedziela, godz. 16.00, Wiatrak, ul. Bołtucia 7, wstęp wolny

Koncert w Wiatraku: Fleciści kompozytorzy

w yd a r z e ni a Andrzej Łęgowski – flet Studentki klasy fletu Maria Kukier-Turkiewicz, Magdalena Swatowska – fortepian w programie: François Borne, Philippe Gaubert, Jacob van Eyck, Claude-Paul Taffanel, Ian Clarke

28.10.2018, niedziela, godz. 18.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Koncert symfoniczny

Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy Michał Dworzyński – dyrygent w programie: W.A. Mozart, J. Haydn

30.10.2018, wtorek, godz. 17.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

Pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy in memoriam

Anna Wilk – sopran Wojciech Dyngosz – baryton Agnieszka Bartoszewicz – flet Michał Marcinkowski, Marcin Tarnawski – skrzypce barokowe Ewa Witczak – wiolonczela barokowa Łukasz Macioszek – violone Dorota Zimna – klawesyn Dorota Kuczyńska, Michał Szymanowski, Bartłomiej Wezner – fortepian w programie: C. Franck – Sonata A-dur, cz. I K. Szymanowski – 3 pieśni do słów D. Davydova op. 32 F. Chopin – Scherzo b-moll op. 31 H. Purcell – Lament Dydony z opery Dydona i Eneasz J.-B. Lully – Uwertura z opery Le bourgeois gentilhomme LWV 43 H. Purcell – Music for the Funeral of Queen Mary inf. Anna Cudo

Galeria Sztuki NEXT 19.10.2018, piątek, godz. 19.00, ul. Poznańska 31

V Aukcja Sztuki Nowoczesnej

Wystawione na licytację będą 72 obiekty współczesnych artystów polskich – znanych i poszukiwanych wśród kolekcjonerów. Dla Domu Aukcyjnego NEXT – Aukcje Sztuki jest to najważniejsza aukcja w roku. Tym razem dodatkowo katalog aukcyjny będzie promowany szerokiej publiczności podczas tegorocznych, 16. Warszawskich Targów Sztuki, które odbędą się w dniach od 5 do 7 października

Sylwester Stabryła, Galanteria 4, olej na płótnie, 90×80 cm, 2018

w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie.

Galeria i dom aukcyjny po raz kolejny będą tam wystawcami – stoisko nr 39 – zapraszamy.

W katalogu znalazło się malarstwo figuratywne, surrealistyczne, ekspresjonistyczne i abstrakcyjne, pastele, akwarele, grafiki na papierze, fotografie, grafiki cyfrowe, street-art oraz rzeźby. Najciekawsze pozycje to prace takich autorów jak: Edyta Duduś – artystka promowana przez Galerię Fibak, Tomasz Kołodziejczyk, prof. Ernest Zawada – przyjaciel i uczeń Stefana Gierowskiego, Krzysztof Rapsa, Aleksander Dętkoś, Juliusz Lewandowski (ps. Martwy), Agata Żychlińska, Kamila Bednarska, Dorota Wojsznis, Mikołaj Rejs, Redi Bo, Michał Węgrzyn, Zdzisław Beksiński i in. Wszystkie prezentowane prace można obejrzeć na dwa tygodnie przed datą aukcji na wystawie poprzedzającej aukcję, która rozpoczyna się od środy 7 października w siedzibie galerii przy ul. Poznańskiej 31 w Bydgoszczy. Aby wziąć udział w aukcji, warto osobiście przyjść na licytację lub elektronicznie złożyć zlecenie chęci kupna na www.galerianext.pl z opcją wyznaczenia nieprzekraczalnego „limitu” ceny lub „proszę dzwonić”. Wystarczy jednorazowa rejestracja, a potem już tylko zwykłe logowanie. Każdy obiekt licytowany jest od ceny wywoławczej 1500 zł z postąpieniem co 100 zł do 2000 zł. Powyżej postąpienia są co 200 zł aż do 10 000 zł itd.

Godziny otwarcia: od poniedziałku do piątku w godz.

10.00-18.00. Regulamin i katalog aukcji dostępny jest na: www.galerianext.pl. inf. Sławomira Malingowska

październik 2018 |

BIK | 45

w yd a r z e ni a Klub Estrada Stagebar 13.10.2018, otwarcie drzwi: godz. 19.00, początek koncertu: godz. 20.00, klub Estrada Stagebar.

Bilety w cenie 45-60 zł. Bilety dostępne online: Interticket.pl, KupBilecik.pl, Biletomat.pl.

Sprzedaż biletów w punktach stacjonarnych: Księgarnia PWN, ul. Szymanowskiego 3; Księgarnia PWN, ul. Chodkiewicza 30; Sklep Muzyczny Riff, ul. Śniadeckich 2

Koncert zespołu Tulia w Bydgoszczy

Jeden z najgłośniejszych debiutów tego roku, zespół Tulia, na jedynym koncercie w Bydgoszczy. Grupa wykona na żywo utwory ze swojego debiutanckiego albumu, który premierę miał 25 maja tego roku i zdobył status Złotej Płyty.

Wszystko zaczęło się w październiku 2017, kiedy Depeche Mode opublikowali na swoim oficjalnym fanpage’u zaskakującą folkową wersję jednego ze swoich największych przebojów „Enjoy The Silence”. Cover wykonały cztery niezwykle uzdolnione dziewczyny ze Szczecina.

Wielu fanów przecierało oczy ze zdumienia, a komentujący wręcz nalegali, by grupa nagrała kolejne utwory w unikatowej stylistyce. I tak narodził się zespół Tulia. Ich muzyka to połączenie klasycznych białych głosów charakterystycznych dla muzyki ludowej oraz najnowocześniejszej produkcji muzycznej. Po wydaniu debiutanckiej płyty artystki zdobywają coraz szersze grono fanów w ca-

łej Polsce. Wystąpiły w trakcie najważniejszych wydarzeń kulturalnych 2018 roku, w tym Sopot Top of the Top Festival, Lato z Radiem, Gala Fryderyków czy Festiwal w Opolu, gdzie zespół zdobył trzy statuetki, w tym nagrodę główną w konkursie premier.

Koncertowe spotkania wypełnią głównie niezwykle oryginalne wersje utworów tak znakomitych artystów jak m.in.: Obywatel G.C., Wilki, O.N.A., Seweryn Krajewski, Stan Borys, Depeche Mode, Metallica czy Dawid Podsiadło. Dziewczyny z Tulii nie chcą jednak ograniczać się do interpretacji tylko cudzego repertuaru, w związku z tym nie zabraknie też własnych kompozycji.

Grupę Tulia tworzą młode, ale bardzo doświadczone artystki z gruntownym muzycznym wykształceniem, to głosy Joanny Sinkiewicz, Dominiki Siepki, Patrycji Nowickiej i Tulii Biczak.

Organizator: Agencja Artystyczna Perspektywy www.agencjaperspektywy.pl

Dom Kultury MODRACZEK 3.10.2018, środa, godz. 15.00 Spotkanie Klubu Seniora – badanie słuchu i prelekcja.

4.10.2018, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Indianie Ameryki Północnej. Historia i dzień dzisiejszy.

Spotkanie poprowadzi Adam Piekarski.

10.10.2018, środa, godz. 15.00 Spotkanie Klubu Seniora – gość: Bogdan Janus – poeta.

11.10.2018, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Kawiarnia Literacka – gość: Grzegorz J. Grzmot-Bilski, ur. 1964 r. w Bydgoszczy, filozof i poeta.

Doktorat z filozofii obronił w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (1994).

Przez wiele lat pracował jako adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Autor książek poświęconych filozofii: Idea racjonalności w filozofii A.N. Whiteheada (1996), W poszukiwaniu syntezy. Między wiarą a rozumem (2004), Bierdiajew i problem wolności (2010). Opublikował także książki poetyckie: 46 | BIK | październik 2018

Z powrotem do życia (2003), Nim spłonę w świetle (2011), Przebóstwienie (2015), jego wiersze były publikowane m.in. w „Akancie”, „Okolicy poetów” i „BIK-u”. Współtwórca Czasopisma Filozoficznego „Filo-Sofija”, członek Polskiego Towarzystwa Filozoficznego oraz przewodniczący Komisji Filozofii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego.

Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska.

18.10.2018, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie z Latarnikiem. Spotkanie poprowadzi Sławomir Krajewski.

24.10.2018, środa, godz. 15.00 Spotkanie Klubu Seniora – dietetyk i farmaceutka Aleksandra Zawołańska.

25.10.2018, czwartek, godz. 17.00, wstęp wolny Magiczny Świat Literatury „Moliki” – „Przygody przyjaciół Cynamona i Trusi” Wydawnictwa Zakamarki. Spotkanie poprowadzi Anna Krajewska. inf. Izabela Kaczyńska

w yd a r z e ni a

7. Fonomo Music & Film Festival 24–27 października PROGRAM:

24.10.2018 r. (środa) Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14 – godz. 17.00: „W poszukiwaniu ciszy”, reż. Patrick Shen; – godz. 18.30: „Gurrumul”, reż. Paul Damien Williams (po filmie odbędzie się spotkanie z Johnem von Sturmerem, które poprowadzi Jarek Szubrycht); – godz. 20.45: „Sleaford Mods: Sztuka kryzysu”, reż.

Christine Franz (po filmie odbędzie się spotkanie z reżyserką, które poprowadzi Jarek Szubrycht).

26.10.2018 r. (piątek) Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14 – godz. 18.30: Chór Społeczny Czarnego Karła – Mistrz i Róża, Twardowski w Bydgoszczy – premiera teledysku / minimusicalu; – godz. 19.00: „Szczęściarz”, reż. John Carroll Lynch; – godz. 21.00: Kaada (NO) – koncert; – godz. 22.00: Yasuaki Shimizu (JP) – koncert.

Klub Mózg, ul. Parkowa 2 (od godz. 23.00): Kasia Justka / Electr-cute (PL); FOQL + VJ COPY CORPO (PL).

25.10.2018 r. (czwartek) Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14 – godz. 17.00: Jarek Szubrycht – „Jak pisać o muzyce, żeby inni czytali?” – spotkanie (kawiarnia Szpulka).

Galeria Miejska bwa, ul. Gdańska 20 – godz. 18.00: wernisaż wystawy zbiorowej: Anna Zaradny (PL) – wideo „Theurgy Two” Adam Basanta (CA) – instalacja „Kurtyna” Matěj Frank (CZ) – instalacja „Monolog” The Kissinger Twins (PL) – VR „Lucidreams” Martyna Kielesińska (PL) – wideo (wystawa będzie czynna do 4.11.2018 r.); – godz. 19.00: Anna Zaradny (PL) – koncert; – godz. 20.00: Visible Cloaks (US) – koncert.

27.10.2018 r. (sobota) Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12-14 – godz. 12.00-15.00: Aleksandra Chciuk – „Partytury z architektury” – warsztaty dla dzieci (A\V Studio); – godz. 15.00-18.00: Agnieszka Wojciechowska – „O dobrej historii w muzyce. Warsztat dotyczący tworzenia własnej opowieści” (kawiarnia Szpulka); – godz. 19.00: „Climax”, reż. Gaspar Noé; – godz. 21.00: Orson Hentschel (DE) – koncert; – godz. 22.00: Islam Chipsy & EEK (EGY) – koncert.

Klub Mózg, ul. Parkowa 2 (od godz. 23.00) Dotokime.Live – Light Particles – a/v set (PL); MECH + VJ Emiko (PL).

WSTĘP NA WSZYSTKIE WYDARZENIA JEST BEZPŁATNY! Szczegółowy program wraz z opisami poszczególnych artystów i wydarzeń dostępny również na stronie: www.wetmusic.pl/fonomo2018.php

Impresariat Artystyczny „Impart” 18.10.2018, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska, ul. Szwalbego 6. Bilety w cenach: 105, 85, 65 zł, do nabycia online: biletyna.pl, bilety24.pl, ebilet.pl, kupbilecik.pl oraz w salonach Empik (Zielone Arkady, Galeria Pomorska, Focus), salon muzyczny RIFF (ul. Śniadeckich 2), Księgarnia PWN (Biblioteka UKW), ALFA MAR Centrum Podróży (ul. Gajowa 43)

Irena Santor: „Tych lat nie odda nikt”

Na scenie Filharmonii Pomorskiej wystąpi niekwestionowana pierwsza dama polskiej piosenki – Irena Santor.

Uwielbiana przez kolejne pokolenia słuchaczy artystka zabierze publiczność w sentymentalną podróż szlakiem złotych przebojów („Tych lat nie odda nikt”, „Maleńki znak”, „Serce”, „Złoty pierścionek”, „Już nie ma dzikich plaż” i in.) oraz pięknych piosenek z dwóch ostatnich płyt – „Kręci mnie ten świat” i „Punkt widzenia”, które, entuzjastycznie przyjęte przez recenzentów, zdobyły także serce i uznanie publiczności.

Nie sposób wyliczyć wybitnych osiągnięć, które składają się na trwającą od kilku dekad karierę artystki. Irena Santor nagrała ponad tysiąc piosenek, z których wiele stało się niezapomnianymi przebojami. Kryształowo czysty głos i wyjątkowa muzykalność oraz kunszt interpretacyjny czynią z niej artystkę wielkiego formatu – ponadczasową. Znają ją wszyscy, w każdym wieku, a jej piosenki są wciąż aktualne i nadal brzmią z tą samą ogromną siłą.

Irena Santor wystąpi z towarzyszeniem zespołu muzycznego w składzie: Mariusz Dubrawski – fortepian, Wojciech Ruciński – kontrabas, Grzegorz Poliszak – perkusja. inf. Mieczysław Watza

październik 2018 |

BIK | 47

w yd a r z e ni a Pałac Młodzieży

38. Ogólnopolski Konkurs Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży w 100. rocznicę odzyskania niepodległości

W dniach 26-28 października odbędzie się w Bydgoszczy Ogólnopolski Konkurs Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży. Jego organizatorami są Pałac Młodzieży i Stowarzyszenie Przyjaciół Pałacu Młodzieży „Pałac”. To nie tylko największy, ale i najbardziej renomowany konkurs chóralny adresowany do dzieci i młodzieży. W tym roku w przesłuchaniach konkursowych udział weźmie ponad 600 młodych chórzystów z całej Polski, m.in. Białegostoku, Leżajska, Lublina, Świnoujścia czy Siedlec. Nasze województwo reprezentować będą dwa chóry z Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Bydgoszczy.

Koncerty w ramach Konkursu Chórów odbywają się w Filharmonii Pomorskiej i są otwarte dla publiczności.

Przesłuchania konkursowe odbędą się w sobotę 27 października w godz. 9.00-17.00. Jednym z najbardziej podniosłych wydarzeń jest kulminacja spotkań chóralnych – koncert galowy. W tym roku koncert upamiętniać będzie 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Jego

48 | BIK | październik 2018

mocnym akcentem będą z pewnością wykonania takich utworów jak Gaude Mater Polonia – śpiewane równocześnie przez 600 osób. Koncert zwieńczy ceremonia rozdania chórom Złotych, Srebrnych i Brązowych Kamertonów, a najlepszym z nich – nagród Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Koncert galowy odbędzie się w Filharmonii Pomorskiej w niedzielę 28 października o godz. 12.00. Wstęp wolny. Na koncert galowy obowiązują bezpłatne wejściówki.

Konkurs Chórów a Cappella ma także wymiar edukacyjny – 27 października o godz. 20.00 w sali koncertowej Akademii Muzycznej przy ul. Staszica 3 zorganizowane zostaną bezpłatne warsztaty dla dyrygentów i nauczycieli muzyki, do udziału w których zapraszamy także pedagogów z naszego miasta. W tym roku spotkanie warsztatowe zatytułowane „Problemy wykonawcze w wybranych utworach chóralnych Piotra Jańczaka” poprowadzi sam kompozytor.

Wszystkie informacje na temat imprezy, w tym bezpłatnych wejściówek na koncert galowy, znajdują się na stronie internetowej: www.chory.palac.bydgoszcz.pl. inf. Dorota Tomaszewska

w yd a r z e ni a Pałac Młodzieży w październiku:

5.10.2018, godz. 16.00 „Niezwykły umysł a funkcjonowanie w rodzinie” – warsztaty wsparcia dla rodziców uczniów zdolnych pn. „Profilaktyka wypalenia rodzicielstwem, czyli jak być rodzicem wystarczająco dobrym zamiast idealnym?”. Zajęcia organizowane są w ramach programu „Zdolni znad Brdy”, a poprowadzi je psycholog Magdalena Dunajska. Przewidywany czas spotkania – ok. 3 godz. Zgłoszenia do 3 października prosimy kierować na: tmg@palac.bydgoszcz.pl lub pod nr tel. 52 371 26 56. Miejsce: Świetlica Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2.

17.10.2018, godz. 9.00 „Ekologia w regionie – województwo kujawsko-pomorskie perłą w przyrodzie Polski” – warsztaty na uczelni pn. „Podstawy ekologii” oraz „Bioróżnorodność fauny w polskich wodach”. Zajęcia oparte są na trzech scenariuszach dopasowanych do podstawy programowej szkoły gimnazjalnej, a odbędą się w podziale na grupy 15-osobowe. Warsztaty odbywać się będą na Wydziale Nauk Przyrodniczych UKW, a poprowadzą je Magdalena Trojankiewicz i Krystian Obolewski.

18.10.2018, godz. 7.30 „Ekologia w regionie – województwo kujawsko-pomorskie perłą w przyrodzie Polski” 18.10.2018, godz. 9.30 „Oblicza uzależnień”. Spotkanie podzielone jest na dwie części, pierwsza to wykład pt. „Szkodliwość substancji psychoaktywnych ze szczególnym uwzględnieniem tzw. dopalaczy”, które poprowadzi Marek Jurgowiak. Drugą część stanowią warsztaty w małych grupach. Poprowadzą je Natalia Pulczyńska, Magdalena Łuba i Monika Karska. Świetlica Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2.

18.10.2018, godz. 12.30 „Ekologia w regionie – województwo kujawsko-pomorskie perłą w przyrodzie Polski” 18.10.2018, godz. 19.00 „Pałacowe planetarium” – prelekcje i pokazy nieba przez teleskop przed SP nr 31 lub – w razie złej pogody – w sali 119 dla uczniów ze szkoły podstawowej i gimnazjum. Zajęcia poprowadzi Artur Wrembel.

19.10.2018, godz. 10.00 Interaktywna Poradnia Języka Polskiego prowadzona we współpracy z naukowcami z Instytutu Filologii Polskiej UKW pod patronatem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, poświęcona wielorakim aspektom języka.

Spotkanie adresowane do gimnazjalistów oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Świetlica Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2.

21.10.2018, godz. 11.00 „Weekendowy plac zabaw” dla dzieci od 4. do 7. roku życia wraz z rodzicami do wspólnych zabaw animacyjnych, plastycznych, zręcznościowych i tanecznych. Wstęp wolny. Świetlica Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2.

24.10.2018, godz. 10.30 „Forum Olimpijczyków – Laboratorium Zdolności” – konferencja naukowa dla uczniów zdolnych. Tematyka spotkania: historia, literatura polska/język polski. Odbiorca: uczniowie szkół podstawowych (klasy VII, VIII), szkół gim-

nazjalnych i ponadgimnazjalnych. W ramach konferencji odbędą się prezentacje dorobku naukowego uczniów – laureatów i finalistów olimpiad i konkursów przedmiotowych z wiodących szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w Bydgoszczy oraz prelekcje wygłaszane przez pasjonatów, badaczy nauk humanistycznych. Konferencja organizowana jest przez Pałac Młodzieży w ramach programu „Zdolni znad Brdy”, a odbędzie się w auli Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Bydgoszczy, pl. Wolności 9). Przewidywany czas spotkania – ok. 2 godz. Zgłoszenia do 22 października na: tmg@palac.bydgoszcz.pl lub pod nr tel. 52 371 26 56.

24.10.2018, godz. 11.00 „Zamieszanie, czyli mali artyści na wielkiej scenie” – artystyczne spotkania dla dzieci. Wstęp wolny. Świetlica Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2.

25.10.2018, godz. 10.00 Salon Językowy – nowa propozycja Pałacu Młodzieży w formie warsztatów, wykładów, dyskusji i prezentacji, poświęcona promocji kultury słowa, sztuce retoryki, lansowaniu mody na piękne wysławianie się, unikanie wulgaryzmów, kształtowanie umiejętności komunikacyjnych.

Spotkanie adresowane do gimnazjalistów oraz uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Świetlica Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2.

26-28 października 2018 38. Ogólnopolski Konkurs Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży inf. Dominika Kosińska

DKF Niespodzianka w Fordonie

W związku z remontem Pałacu Młodzieży seanse filmowe DKF Niespodzianka odbywają się w auli SP nr 9 w Fordonie, ul. T. Bora-Komorowskiego 2. Filmy pokazywane są w czwartki o godz. 19.00.

Czwartek 4 października, godz. 19.00 Pod ciemnymi gwiazdami (Beast), reż. Michael Pearce, Wlk. Brytania 2017, 107 min Czwartek 11 października, godz. 19.00 Obietnica poranka (La promesse de l’aube), reż. Eric Barbier, Francja 2017, 131 min Czwartek 18 października, godz. 19.00 W cieniu drzewa (Undir trénu), reż. Hafsteinn Gunnar Sigurðsson, Islandia/Dania/Polska 2017, 89 min Czwartek 25 października, godz. 19.00 Do zobaczenia w zaświatach (Au revoir là-haut), reż. Albert Dupontel, Francja 2017, 117 min Bilet normalny: 8 zł. Bilet ulgowy (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 5 zł. Karnet normalny: 24 zł.

Karnet ulgowy (młodzież ponadgimnazjalna, studenci, emeryci): 15 zł. Organizator: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy. Partner: SP nr 9 w Bydgoszczy. Kontakt: Dominik Wierski, tel. 52 371 26 56. Karnety i bilety do nabycia w SP nr 9 w dniu seansów od godz. 18.30. październik 2018 |

BIK | 49

w yd a r z e ni a Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 11.10.2018, czwartek, godz. 18.00, Wyższa Szkoła Gospodarki, ul. Naruszewicza 11, bud. K, parter, s. K001, wstęp wolny

MOVIE MÓWI PROJECT / KRÓTKA JESIEŃ vol. 1 „Kawa i papierosy”, reż. Jim Jarmusch wprowadzenie: dr Magdalena Wichrowska

MOVIE MÓWI PROJECT zaprasza na filmową jesień z krótkim metrażem. Tym razem porzucamy długie i średnie formaty, skarbów szukając w szortach. Nagrody na najważniejszych festiwalach dla młodych polskich autorów, dystrybucja kinowa i żywe zainteresowanie polskiej publiczności krótkimi filmami ośmieliły nas do publicznej refleksji nad tą – bez wątpienia – niełatwą formą wypowiedzi artystycznej. Jak w ciągu kilku czy kilkunastu minut przykuć uwagę widza? Czy szkolne etiudy potrafią odsłonić przed widzem filmową osobowość przyszłego wirtuoza kina? Pytań postawimy znacznie więcej.

Kadr z filmu Kawa i papierosy, dystrybucja: SOLOPAN

Pod hasłem „Krótka jesień” kryje się przegląd filmowych miniatur mistrzów i debiutantów, autorów pozostających blisko rzeczywistości i tych, którzy tworzą zupełnie nowe światy. Przygodę z krótkim metrażem zaczniemy od jubileuszowej – 15 lat po światowej premierze – projekcji filmu „Kawa i papierosy”. Arcyzabawna seria szortów Jima Jarmuscha – które łączą osobliwi i ekscentryczni bohaterowie, pozornie nieistotne rozmowy, kawa i papierosy – to dziś już kultowe dialogi, niezapomniane tria i duety oraz gwiazdorska lista płac, z Tomem Waitsem, Steve’em Buscemim, Billem Murrayem i Cate Blanchet na czele.

MOVIE MÓWI PROJECT jest autorskim cyklem filmowym dr Magdaleny Wichrowskiej, tworzonym od 5 lat przy Katedrze Przemysłów Kreatywnych WSG. Więcej szczegółów na stronie www.kpk.byd.pl.

23.10.2018, wtorek, APK WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny

Seminarium Dziedzictwo przemysłowe Bydgoszczy – nadzieje i dylematy

Katedra Gospodarki Turystycznej Wyższej Szkoły Gospodarki zaprasza na seminarium branżowe organizowane w ramach obchodów Roku Bydgoskiego Dziedzictwa Prze50 | BIK | październik 2018

mysłowego. Tematyka spotkania będzie dotyczyć następujących kwestii: – nowe formy interpretacji dziedzictwa kulturowego na przykładzie dziedzictwa przemysłowego Bydgoszczy, – system wspomagania dostępu do informacji w przestrzeni miejskiej z wykorzystaniem GPS i GIS, – turystyka dziedzictwa przemysłowego w Bydgoszczy a niepełnosprawność i dysfunkcje wieku starszego, – problematyka rynku pracy w turystyce w kontekście potrzeb absolwentów.

Wydarzeniu będzie towarzyszyć wystawa pamiątek po Fabryce Płyt Fotograficznych ALFA i Bydgoskich Zakładach Fotochemicznych FOTON, pochodzących ze zbiorów Muzeum Fotografii przy WSG. Uczestników prosimy o przesyłanie zgłoszeń na adres e-mail: seminarium.dziedzictwo2018@byd.pl.

Akademia Kreatywności

Zapraszamy do skorzystania z oferty warsztatów oraz szkoleń adresowanych do osób twórczych, które chcą

w yd a r z e ni a doskonalić umiejętności i zdobywać nowe kompetencje. Polecamy w szczególności kurs rysunku odręcznego, warsztaty ze szlachetnych technik fotograficznych, a także studia podyplomowe z zakresu zarządzania kulturą oraz architektury wnętrz. Pełna oferta na stronie www.akademiakreatywnosci.byd.pl. Dodatkowe informacje w Centrum Szkoleń i Certyfikacji WSG: centrum@ byd.pl, tel. 52 567 00 17.

Naukowo, artystycznie, kreatywnie

Dom Kultury „Akademicka Przestrzeń Kulturalna” przy Wyższej Szkole Gospodarki zaprasza na zajęcia stałe realizowane w roku szkolnym 2018/2019. Fotografujesz, tańczysz, śpiewasz, malujesz, kochasz kino? Rozwiń swoje zainteresowania! Więcej szczegółów na stronie www.domkultury.byd.pl.

Partyzanci Kultury na Jachcicach

Partyzanci Kultury to projekt edukacyjny adresowany do dzieci i młodzieży w wieku 8-16 lat z Jachcic i okolic.

Stojący za nim bydgoscy artyści Karolina Suchodolska i Marek Noniewicz chcą ukierunkować energię młodych ludzi, którzy mają problem z zagospodarowaniem czasu po szkole, na działania twórcze i integrujące. Pokazać, jak w prosty i legalny sposób stworzyć na osiedlu „kawiarnię” – miejsce sąsiedzkich spotkań, zorganizować kino, zrobić happening czy namalować graffiti.

2 października, wtorek, godz. 16.00-19.00 – Sztuka w terenie vol. 1 5 października, piątek, godz. 16.00-19.00 – Sztuka w terenie vol. 2 12 października, piątek, godz. 17.00-19.00 – Bieg terenowy z fotografią

13 października, sobota, godz. 20.00 – happening Płonąca żyrafa połączony z ogniskiem (przygotowania od godz. 17.30) Udział we wszystkich zajęciach jest bezpłatny. Informacje: partyzancikultury@gmail.com. Więcej szczegółów na FB: @partyzanci.kultury. inf. Elżbieta Schulz

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 6.10.2018, godz. 12.00-15.00, obiekt MDK 2, wstęp wolny

Pchle remanenty

Zapraszamy dzieci i rodziców na cykliczne spotkania, dzięki którym będzie można opróżnić szafy, zrobić porządki na półkach, podzielić się z innymi nadmiarem rzeczy dobrych, czystych i jednocześnie atrakcyjnych dla drugiej osoby. Zabawki, książki, artykuły szkolne, garderoba mile widziane. Osoby zainteresowane wymianą lub sprzedażą rzeczy prosimy o rejestrację w sekretariacie MDK2 do 4 października. Zapewniamy stoły i krzesła.

7.10.2018, godz. 13.00-20.00, obiekt MDK2, akredytacja: 10/15 zł

Japan Day

Dla uczestników i gości przygotowaliśmy wiele atrakcji.

W śród nich prelekcje związane z kulturą japońską, cosplay oraz konkurs na najlepszy strój, turniej Osu! standard (BYOC), strefa planszówek, konkursy z nagrodami.

Szczegóły na Facebooku i pod adresem: mdk2jordan@ poczta.onet.pl.

28.10.2018, godz. 11.00, s. 22, wstęp wolny

„XYZ, czyli zgadnij, kim jestem?”

Spotkanie artystyczno-edukacyjne dla dzieci i rodziców, w ramach którego w formie zabawowej będziemy mogli poznać różne zawody, profesje lub zainteresowania, hobby zaproszonych gości. inf. Bogna Blachowska

październik 2018 |

BIK | 51

w yd a r z e ni a Fundacja Wiatrak 1.10.2018, godz. 18.00, sala widowiskowa Domu Jubileuszowego Jana Pawła II, ul. Bołtucia 7, bilet: 18 zł Wiatrakowy Klub Filmowy. Prapremiera filmu „Uwolnij mnie”; po filmie spotkanie z gośćmi specjalnymi.

7.10.2018, godz. 10.15, ul. Bołtucia 7 Poranek Muzyczny „Jesienny spacer”. Koncert dla dzieci, przygotowywany przez Akademię Muzyczną.

14.10.2018 Dzień Papieski pt. „Promieniowanie ojcostwa” – godz. 13.00 – msza św. w kościele św. Jadwigi (ul. Wojska Polskiego) – godz. 16.00 – Bydgoska Karoliada w hali Łuczniczka (ul. Toruńska); gwiazda – raper ks. Kuba Bartczak 16.10.2018, wtorek, godz. 20.00, Fundacja Wiatrak, ul. Bołtucia 7 – Premiera 17.10.2018, środa, godz. 9.00 i 12.00 20.10.2018, sobota, godz. 18.00 21.10.2018, niedziela, godz. 17.00 Bilety zarezerwować można telefonicznie: 512 982 813 lub 56 678 75 19

Przed sklepem jubilera – sztuka Karola Wojtyły

Reżyseria: Robert Czechowski Scenografia: Wojciech Stefaniak Kostiumy: Aleksandra Harasimowicz Obsada: Agnieszka Brenzak, Karol Jasiński, Marta Jaszewska, Adam Mortas, Piotr Rzymyszkiewicz, Radosław Smużny, Bartłomiej Sudak, Anna Wicka

Dramat napisany przez przyszłego papieża Karola Wojtyłę to historia o miłości, Bogu, relacjach międzyludzkich.

Niezwykła opowieść o ludziach młodych i starszych, o młodzieńczym zakochaniu, dojrzałej miłości, o refleksjach nad przeszłością. Teatralne dzieło św. Jana Pawła II wpisuje się w tegoroczne obchody 40-lecia wyboru Karola Wojtyły na papieża.

Klub Arka BSM 1.10.2018, poniedziałek, godz. 17.00 „Działkowe plony” – spotkanie Klubu Seniora 4.10.2018, czwartek, godz. 16.00 „Strach” – ilustracja wiersza D. Gellner – ćwiczenia plastycznej wyobraźni – zajęcia plastyczne dla dzieci 5.10.2018, piątek, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Kaktusów 8.10.2018, poniedziałek, godz. 17.30 Z cyklu „ARKA POEZJI” – wieczór poezji. Prowadzenie – Stefan Pastuszewski 9.10.2018, wtorek, godz. 16.00 „Jesienna martwa natura” – zajęcia plastyczne dla dzieci 15.10.2018, poniedziałek, godz. 17.00 „Bydgoskie skarby” – spotkanie w Klubie Seniora, prowadzenie – Wanda Pietrzykowska 52 | BIK | październik 2018

22.10.2018 Konferencja „Nie lękajcie się... dialogu” z okazji 40. rocznicy inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II, pod patronatem marszałka kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego.

– godz. 10.00 – msza św. w kaplicy Bazyliki Matki Boskiej Królowej Męczenników (ul. Bołtucia 5) – godz. 11.15 – konferencja w Domu Jubileuszowym Jana Pawła II (ul. Bołtucia 7) 22.10.2018, godz. 19.00, ul. Bołtucia 7 Bydgoski Klub Frondy. Spotkanie z siostrzeńcem ks. Jerzego Popiełuszki – Marcinem Klejno.

28.10.2018, godz. 16.00, ul. Bołtucia 7, wstęp wolny Koncert prowadzony przez Akademię Muzyczną pt. „Fleciści kompozytorzy”. Wystąpią: prof. Andrzej Łęgowski – flet, studentki klasy fletu oraz Maria Kukier-Turkiewicz, Magdalena Swatowska – fortepian (pedagodzy).

29.10.2018, godz. 18.00, ul. Bołtucia 7, bilet: 10 zł Wiatrakowy Klub Filmowy. Film „Błogosławiona wina”; po filmie spotkanie z gościem specjalnym: Jarosławem Struczyńskim.

16.10.2018, wtorek, godz. 16.00 „Latawce dmuchawce wiatr” – szkice akwarelowe – zajęcia plastyczne dla dzieci 18.10.2018, czwartek, godz. 16.00 „Kościoły Bydgoszczy” – rysunek światłocieniowy – zajęcia plastyczne dla dzieci 22.10.2018, poniedziałek, godz. 17.00 „Sycylia” – prelekcja Barbary Zapalskiej – Spotkanie Klubu Seniora 29.10.2018, poniedziałek, godz. 17.00 „Perły Bydgoszczy” – wieczór w Klubie Seniora Izba Pamięci im. Marszałka Józefa Piłsudskiego czynna: w poniedziałki, wtorki i środy (14.00-18.00) www.bsm.bydgoszcz.pl/Informacje

w yd a r z e ni a Otwarta Przestrzeń „Światłownia” 5.10.2018, piątek, godz. 18.00

Grupa Na Odległość

Liderem zespołu jest Janusz Cybull Skwira (gitara elektroakustyczna dwunastostrunowa, wokal). W repertuarze piosenki autorskie, zespołu Cofeina, grupy Bez Jacka, Za Zakrętem itp. Utwory znane i mniej znane z klimatu krainy łagodności.

12.10.2018, piątek, godz. 18.00

Buskin’ Jack

diowych, co dramatycznych, znakomicie czuje się w repertuarze klezmerskim i kabaretowym, ale także lirycznym.

Szczególnie ceni sobie pracę z meastro Leopoldem Kozłowskim i Jackiem Cyganem przy koncertach muzyki żydowskiej (i nie tylko) Piwnicznego spektaklu-recitalu Rysy na życiorysie w reż. Romana Dziewońskiego. Zagrała też w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia, a także kilku filmach.

19.10.2018, piątek, godz. 16.00

Świat według Osieckiej

Buskin’ Jack to artystyczny pseudonim i zarazem nowe muzyczne wcielenie Jacka Herzberga – bydgoskiego bluesmana, założyciela i lidera kilku formacji muzycznych, doskonale znanych bluesowej publiczności. W ciągu ponad 20 lat muzycznej aktywności ze swoimi zespołami – Green Grass, Doktor Blues, Double Six – wielokrotnie występował na najważniejszych festiwalach bluesowych w Polsce, a także w klubach bluesowych na terenie Polski i poza jej granicami.

Buskin’ Jack – wokal, gitara, kazoo, technika slide.

VIII Festiwal Widzących Duszą „Muzyka otwiera oczy”

13.10.2018, sobota, godz. 16.00, wstęp wolny • godz. 16.00 – rozpoczęcie części konkursowej • ok. godz. 19.00 – recital laureata VII edycji festiwalu Darii Barszczyk 14.10.2018, niedziela, Sala Manru, Opera Nova (zaproszenia do odbioru w Światłowni) • godz. 16.00 – koncert laureatów • ok. godz. 17.00 – koncert Kamili Klimczak z krakowskiej Piwnicy pod Baranami Kamila Klimczak – aktorka Teatru Bagatela w Krakowie, artystka legendarnej Piwnicy pod Baranami, z którą niezmiennie koncertuje po Polsce i w świecie. Z równym powodzeniem odnajduje się w rolach śpiewanych i kome-

Spektakl słowno-muzyczny w ramach VIII Festiwalu Widzących Duszą „Muzyka otwiera oczy”. Piosenki Agnieszki Osieckiej przeplatane będą opowieścią historyk Małgorzaty Jarocińskiej o życiu i twórczości Osieckiej.

26.10.2018, piątek, godz. 18.00

Wszystkiego Najlepszego

Zespół Wszystkiego Najlepszego to bydgoska grupa tworząca i wykonująca własne piosenki z klimatu krainy łagodności, w większości nadające się do wspólnego śpiewania. Od początku misją zespołu było tworzenie i śpiewanie piosenek, które nawet wtedy, kiedy wykonuje się je tylko na jednej gitarze, nie stracą wiele, piosenek nadających się do wspólnego śpiewania, harmonijnych i nie banalnych, mających tekst, który może funkcjonować sam, poruszający struny wrażliwych osób.

Wstęp: cegiełka na Światłownię – 10 zł; niepełnosprawni, emeryci, studenci – 8 zł. www.swiatlownia.eu inf. Grzegorz Dudziński

październik 2018 |

BIK | 53

w yd a r z e ni a

11.10.2018, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z Piotrem Wiesławem Rudzkim pt. „Elektryfikacja! – albo antologia kolejowa”

oraz promocja książki „Pociąg pospieszny AWANGARDA do Poznania Głównego. Almanach”. Czytanie wierszy: Mieczysław Franaszek i Roma Warmus

Wojciech Nadratowski, Koszula kolejowa, 2018, akryl na płótnie, 30×40 cm

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński

Piotr Wiesław Rudzki, fot. Krzysztof Szymoniak

11.10.2018, godz. 18.00

Otwarcie wystawy obrazów Wojciecha Nadratowskiego pt. „Koszule dla podróżnego”

Wojciech Nadratowski (ur. 1957 w Wąbrzeźnie), malarz i rysownik, zajmuje się także grafiką wydawniczą, ma na swoim koncie pokaźną liczbę opracowań graficznych przygotowanych do literatury pięknej i poezji (Wydawnictwa Pomorze). W latach 80. XX w. współpracował z „Ilustrowanym Kurierem Polskim”. Od 1979 r. związany jest z Galerią Autorską Jana Kaji i Jacka Solińskiego. W latach 1980–1984 zajmował się działaniami konceptualnymi pod auspicjami założonego przez siebie Biura Strat Bez54 | BIK | październik 2018

Jacek Soliński, Apologia zwyczajności, 2017, linoryt, 50,5×27,8 cm

Książka artystyczna „Pociąg pośpieszny AWANGARDA do Poznania Głównego. Almanach za rok 2017” pod red.

Piotra Wiesława Rudzkiego stanowi pozycję „zerową” serii wydawniczej pomorskiego projektu poetyckiego PANTOGRAF, a więc inauguruje cykl roczników o charakterze kolejowo-literackim. Wiodącym celem publikacji jest odbudowa pozytywnego wizerunku kolei w Polsce, promocja i rozwój czytelnictwa poezji, promocja kultury woj. pomorskiego, integracja wybrzeżowych środowisk artystycznych i rozbudzanie wrażliwości twórczej w najmłodszym pokoleniu Pomorzan. Autor antologii Piotr Wiesław Rudzki jest doktorantem, prowadzącym prace badawcze nad obrazami podróży koleją i melancholii w polskiej poezji XX wieku. Tejże pracy naukowej towarzyszy działalność o charakterze archiwistycznym i artystycznym, prowadzona w ramach projektu PANTOGRAF, którego Rudzki jest inicjatorem i koordynatorem.

w yd a r z e ni a powrotnych. Jest autorem kilkunastu indywidualnych wystaw malarstwa.

24.10.2018, godz. 18.00

Otwarcie wystawy grafiki Jacka Solińskiego pt. „Bezczynność nieopisana”

Wypowiedzi: Przemysław Dakowicz, Adrian Gleń, Wojciech Kass i Piotr Wiesław Rudzki; czytanie tekstów: Mieczysław Franaszek i Roma Warmus

Grafika warsztatowa, zwłaszcza wypukłodruk, do którego zalicza się linoryt, ma w sobie coś pierwotnego.

Lubię porównywać cięcie rylcem w linoleum z pracą kornika. W obu przypadkach powstające przejścia i labirynty są w jakimś sensie do siebie podobne, bo stanowią za-

D.K. Orion BSM 2.10.2018, wtorek, godz. 14.00 „Muzyk z instrumentem” – zajęcia plastyczne dla dorosłych 3.10.2018, środa, godz. 17.00 „Święto ziemniaka” – spotkanie Klubu Miłośników Sztuki w Leśniczówce Białe Błota 5.10.2018, piątek, godz. 16.00 „Jesienne drzewa w ciepłych barwach” – zajęcia plastyczne dla dzieci 10.10.2018, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki 10.10.2018, środa, godz. 17.30 „Muzyka i poezja” – Wojciech Rybicki – poeta, kompozytor, pianista. Recytacja wierszy – Teresa Wądzińska 16.10.2018, wtorek, godz. 14.00 „Pejzaż wiejski w świetle księżyca” – zajęcia plastyczne dla dorosłych 17.10.2018, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki 17.10.2018, środa, godz. 17.30 „Salon literacki Oriona” – „Wiersze słowiańskie i epifanie” – wieczór jubileuszowy, gośćmi wieczoru są: Anna Alina Cybulska oraz Dariusz Tomasz Lebioda

Kino Jeremi w Fordonie Październik w kinie Jeremi

W październiku kino Jeremi zaprezentuje w cyklu MIĘDZY NAMI cztery filmy: 4.10.2018 (czw.), godz. 19.00 Kochałem ją, reż. Z. Breitman, Belgia, Francja, Włochy 11.10.2018 (czw.), godz. 19.00 Dla Ellen, reż. So Yong Kim, USA 18.10.2018 (czw.), godz. 19.00 Mali mężczyźni, reż. I. Sachs, prod. Grecja, USA

pis wędrówki. Są śladami aktywności. W moim wypadku zajęcie rytownika stało się również podróżą ku równowadze. Między matrycą grafiki a odbitką zarysowuje się symetria. Ta prawidłowość jest mi bliska. Kompozycja wycięta w linoleum pozostaje odwrócona, jak w lustrzanym odbiciu. Dopiero po przeniesieniu farby z linorytu na papier uzyskuje się właściwy obraz. Razem są jak rzeczywistość i jej odbicie widziane w zwierciadle. Mogę więc powiedzieć, że przygotowując matrycę, szukam skupienia po drugiej stronie lustra, jak w „Alicji w Krainie Czarów” Lewisa Carrolla. Odpowiada mi ten poetycki obraz dwóch światów, bo wiem, że „po tamtej stronie” wszystko może się wydarzyć.

Jacek Soliński

19.10.2018, piątek, godz. 16.00 „Collage z jesiennych liści” – wycinanie z liści postaci – zajęcia plastyczne dla dzieci 24.10.2018, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki 24.10.2018, środa, godz. 17.30 Z cyklu: „Ślicznie i romantycznie” – koncert operetkowy pt. „Królewskie arie” 26.10.2018, piątek, godz. 16.00 „Barwy jesieni” – konkurs plastyczny – zajęcia plastyczne dla dzieci 30.10.2018, wtorek, godz. 14.00 „Przelot ptaków, ptaki egzotyczne” – zajęcia plastyczne dla dorosłych 31.10.2018, środa, godz. 17.00 Spotkanie Klubu Miłośników Sztuki 31.10.2018, środa, godz. 17.30 „Salon Literacki Oriona” – „Wieczór Autorski”, gość wieczoru: Jolanta Kowalska.

Zapraszamy codziennie w godzinach 13.00-19.00 do „KAWIARENKI SENIORA” http://www.bsm.bydgoszcz.pl/Informacje

25.10.2018 (czw.), godz. 19.00 Pozwól mi wejść, reż. M. Reeves, USA, Wlk. Brytania.

Bilety: normalny – 10 zł, ulgowy – 6 zł, członkowie DKF – wstęp wolny. Z biletów ulgowych mogą korzystać osoby powyżej 60. roku życia, młodzież szkolna oraz studenci do 26. roku życia. Kino Jeremi mieści się w budynku XV LO przy ul. gen. Augusta Fieldorfa „Nila” 13 w Fordonie.Szczegóły na stronie internetowej: www.kinojeremi.liceumxv. edu.pl i na FB: www.facebook.com/KinoJeremiFordon. inf. Monika Jarzyna

październik 2018 |

BIK | 55

w yd a r z e ni a Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna nego Deutsch mit Spaß w bibliotece spotykają się otwarte i pozytywnie nastawione osoby, które chcą się sprawdzić i swobodnie rozmawiać w jęz. niemieckim.

Prokultura

27.10.2018

LiterObrazki – VII Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci

Budynek biblioteki zmieni się w królestwo dzieci. Na przestrzeni całego gmachu w różnych pomieszczeniach placówki odbędą się warsztaty z dziećmi, spektakle, projekcje filmów, pokazy, prezentacje i inne atrakcje. Osią festiwalu jest ambitna książka dziecięca, wyróżnikiem - wysoki poziom artystyczny. Ale dokoła książki dzieją się w tym czasie wydarzenia, które ubogacają program i akcentują rolę kultury w życiu dziecka. Festiwal to pogodne, pozytywne sytuacje. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny. Szczegóły na stronach: www. literobrazki.pl, www.biblioteka.bydgoszcz.pl, https:// www.facebook.com/LiterObrazki.

11.10.2018, godz. 18.00-20.00

Targowisko Kultury

Zapraszamy wszystkich, dla których ważny jest fizyczny, dosłowny, namacalny z nią kontakt. Tu spotykają się książkowi fetyszyści, winylowi maniacy, amatorzy fotografii analogowej, miłośnicy komiksów. Uwalniają książki zalegające na półkach, płyty i filmy, gry, instrumenty, aparaty, kamery i sprzęt RTV. Pora dać im nowe życie, niech ucieszą innych konsumentów kultury.

Tym razem spotykamy się wyjątkowo w 2. czwartek miesiąca, 11 października. Sprzedaż? Wymiana? To zależy od Ciebie – my tylko stwarzamy okazję! Udział bezpłatny.

3, 10, 17, 24, 31 października 2018, godz. 18.00-19.00

Konwersacyjny klub językowy Deutsch Mit Spaß

Raz w tygodniu w bibliotece spotyka się grupa pasjonatów, by porozmawiać w języku niemieckim z ludźmi innych kultur i ciekawych zainteresowań. Jest to doskonała okazja, aby sprawdzić swoje możliwości lingwistyczne i podszlifować język obcy w czasie nieformalnych rozmów, gier, zabaw i innych aktywności. W ramach klubu konwersacyj56 | BIK | październik 2018

Karta ProKultura to karta biblioteczna Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, która poza standardową funkcją dostępu do zbiorów biblioteki umożliwia jej posiadaczom uzyskanie rozmaitych korzyści poza murami książnicy. To karta rabatowa, umożliwiająca zakup tańszych biletów na wydarzenia kulturalne w Bydgoszczy i uprawniająca do zniżek w restauracjach, księgarniach i punktach usługowych. Dzięki współpracy z instytucjami kultury i lokalnymi firmami sprawiamy, że czytanie się opłaca. Karty biblioteczne z hologramem programu ProKultura są dostępne w Wypożyczalni Głównej lub filiach bibliotecznych na terenie całego miasta.

25.10.2018, godz. 18.00

Projektor

Na strychu biblioteki prócz ciekawych filmów czekać będą na Was leżaki i wygodne pufy. W sercu miasta, za darmo. Każdego miesiąca prezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Od marca 2017 r. podejmujemy współpracę z „Bulwarem filmowym”. Poza współdziałaniem w zakresie programowym, w ramach Projektora odbywają się prelekcje dotyczące teorii i historii kina.

Wybrane zajęcia edukacyjne w październiku: 4.10.2018, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 15, ul. Brzęczkowskiego 2) Spotkanie z historią i zabytkami Bydgoszczy – wykład Krzysztofa Bartowskiego 9.10.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych, ul. Pomorska 80–86) Zajęcia literackie dla dzieci na podstawie książki M. Mortki pt. „Tappi i niezwykłe miejsce” 9.10.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Dworcowa 49) Okulary (nie) tylko do patrzenia – zajęcia dla dzieci z okazji Światowego Dnia Wzroku 11.10.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Poświęć minut kilka dla kolegi Wilka: na tropie talentów artystycznych – głośne czytanie książki O. Lallemand pt. „O Wilku, który został gwiazdą rocka” 17.10.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Brzechwa w Bibliotece, czyli Brzecholudki wypędzają smutki: czy w żołądku wszystko dzisiaj jest w porządku – zajęcia z twórczego myślenia na podstawie wiersza J. Brzechwy pt. „Żołądek”

w yd a r z e ni a 18.10.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Dworcowa 49) Kreatywna nauka abstrakcyjnego myślenia – zabawa z interaktywną książką H. Tulleta 18.10.2018, godz. 15.15, WiMBP (Filia nr 10 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Noakowskiego 4) Kreatywne prace plastyczne: tworzymy niepowtarzalne kartki okolicznościowe – zajęcia plastyczne dla dzieci i rodziców z okazji Dnia Poczty 19.10.2018, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 23, ul. M. Konopnickiej 28)

Niesie Jesień w wielkim koszu pełno warzyw i owoców – zajęcia plastyczne dla dzieci 25.10.2018, godz. 15.15, WiMBP (Filia nr 10 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Noakowskiego 4) Lubimy działać kreatywnie: tworzymy z makaronu – zajęcia plastyczne dla dzieci i rodziców z okazji Międzynarodowego Dnia Makaronu 30.10.2018, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Gawędy 1) Tup, tup, idzie jeż – spotkanie z cyklu „Rosnę z książką”

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 25.10.2018 czwartek, godz. 17.30

Wystawa fotografii Beaty Banach

Beata Banach – „fotowolontariuszka” bydgoskiego schroniska. Na co dzień jest nauczycielką w SP nr 47 i miłośniczką wszelkich zwierząt. To wielka pasjonatka fotografii bezpańskich psów i kotów. Jej zdjęcia uzmysławiają dzieciom i młodzieży emocjonalne i estetyczne wartości płynące z codziennej relacji z pupilami. Dzięki niej wiele smutnych zwierzaków znalazło swój dom. Tym porzuconym przecież tak niewiele trzeba, by odkryć ich urzekające piękno i przywiązanie do człowieka.

W ramach wystawy w kolejnych tygodniach po wernisażu zostaną przeprowadzone przez artystkę warsztaty fotograficzne i konkurs dla dzieci oraz odbędzie się prelekcja o sztuce fotografii, a przede wszystkim o tym, jak wykonać profesjonalnie zdjęcie własnemu psu i kotu. inf. Weronika Gozdek

Dom Edukacyjno-Kulturalny Regnum Zajęcia w Domu Edukacyjno-Kulturalnym Regnum:

– zajęcia dla maluszków (Gordonki, muzyczne zabawy z Petronelą, rytmika, Barwne Nutki) i ich rodziców, które są doskonałym sposobem na wprowadzanie dziecka w grupę rówieśników; – zajęcia plastyczne, muzyczne, taneczne, teatralne, naukowe oraz karate, czyli to, co przedszkolaki lubią najbardziej; – zajęcia dla dzieci w wieku szkolnym, wśród których znajdziesz taniec, plastykę z elementami rysunku i warsztat cyrkowy; – zajęcia terapeutyczne (logopedia, fizjoterapia, gimnastyka korekcyjna i konsultacje psychologiczne); – sekcja języków obcych – prowadzimy zajęcia indywidualne oraz grupowe, program jest zawsze dostosowany do możliwości uczniów, dla dzieci już od 3. roku życia; – korepetycje przedmiotowe dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym – zajęcia indywidualne, które są najbardziej efektywną formą nauki;

– sekcja wokalno-instrumentalna, czyli nauka śpiewu, nauka gry na instrumentach i przygotowanie do szkoły muzycznej, dla dzieci od 4. roku życia; – „Matematyka w kolorach klocków Lego” dla dzieci w wieku 4-6 lat; – zumba dla dzieci w wieku 4-6 oraz 7-12 lat; – zajęcia rozwijające z elementami piłki nożnej dla dzieci w wieku 4-6 lat; – szachy dla dzieci 6-8 lat; – zajęcia prowadzone metodyką zuchową dla dzieci w wieku 4-6 lat.

Szczegóły: www.regnum.bydgoszcz.pl Na wszystkie zajęcia obowiązują zapisy mailowe: fundacja@nowe-pokolenie.pl. FB: www.facebook.com/ Dom-Edukacyjno-Kulturalny-Regnum/. Środki pozyskane z organizacji zajęć popołudniowych przekazujemy na działalność charytatywną Fundacji Nowe Pokolenie, która jest organem prowadzącym Dom Edukacyjno-Kulturalny Regnum. październik 2018 |

BIK | 57

w yd a r z e ni a

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 4.10.2018, czwartek, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

w Polsce, Kanadzie i USA. W jej śpiewie obecne są charakterystyczne dla łemkowskiej melodyki czardaszowe rytmy, przeciągania i zawodzenia, wykonuje również pieśni cygańskie, rumuńskie i chorwackie.

Zapraszamy poetów, autorów tekstów, z dorobkiem i debiutantów, zawodowców i amatorów, mających już dorobek twórczy, ale i rozpoczynających swoją poetycką przygodę, wszystkich pragnących zmierzyć się z wrażliwością, wiedzą i akceptacją publiczności.

12.10.2018, piątek, godz. 18.00: hotel Bulwar, Bulwar Filadelfijski 18 w Toruniu, wstęp wolny 13.10.2018, sobota, godz. 18.00: Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6 w Bydgoszczy, wstęp wolny

„W żółtych płomieniach liści…”

– Otwarty Maraton Poetycki

12.10.2018, piątek, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6

Z cyklu „Piękna nasza Polska cała”: Łemkowyna – Opowieść o Łemkach na ziemiach polskich. Historia, kultura, tradycje, zwyczaje

Tajemniczy scenariusz: obchody 25-lecia „Kwartalnika Artystycznego” Zobacz plakat na s. 2

16.10.2018, wtorek, godz. 19.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Bilety w cenie 10 zł do nabycia w siedzibie KPCK

Naturalnie zabawna komedia improwizowana

– godz. 18.00 – wernisaż wystawy fotografii Roberta Werbanowa, wstęp wolny; – ok. godz. 19.00 – koncert Julii Doszny, bilety w cenie 15 zł do nabycia w siedzibie KPCK.

Robert Werbanow, ur. w 1964 r. we Wrocławiu. Filolog, dziennikarz, fotograf. Od 7 lat mieszka u podnóża Beskidu Niskiego w Krygu. Fotografuje to, co najbliższe, znajome – ludzi, krajobrazy, zwierzęta. Fotografia to dla niego forma reportażu – zatrzymuje w kadrze wycinki czasu, ilustracje do toczącej się nieprzerwanie opowieści.

Julia Doszna, pieśniarka wykonująca utwory inspirowane muzyką ludową. Przez wiele lat związana była z zespołem Łemkowyna, z którym występowała m.in.

58 | BIK | październik 2018

Spektakl inspirowany formatem pochodzącym z Chicago, który polega na tworzeniu długich form teatralnych.

Fabuła tworzona jest na żywo, bez scenariusza. Jedno słowo z widowni powoduje szereg uczuć, skojarzeń, wspomnień i pragnień, które pojawiają się na scenie, tworząc spójną opowieść. Zagra duet improwizujący Trzy Słowa w składzie: Ada Żurawska i Cezary Markiewicz.

17.10.2018, środa, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Benefis (część 2.) Wiesława Trzeciakowskiego z okazji jubileuszu 40-lecia pracy literackiej

W programie m.in. wspomnienia rodziny, anegdoty znajomych jubilata, wiersze, muzyka. Prowadzenie: Urszula Guźlecka.

w yd a r z e ni a Wiesław Trzeciakowski, ur. 1950 r. w Bydgoszczy.

Ukończył UMK w Toruniu (filologia polska). Poeta, prozaik, tłumacz i badacz niemieckiej poezji (m.in. twórczości Novalisa) i eseistyki artystycznej, krytyk literacki (literatura polska i niemiecka XIX i XX wieku). Zajmuje się także naukowo problematyką historyczną (dot. stosunków polsko-niemieckich i historii Bydgoszczy). Autor i współautor 31 książek.

18.10.2018, czwartek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl.Kościeleckich 6. Bilety w cenie 15 zł do nabycia w siedzibie KPCK

Koncert: „Bułat Okudżawa – najpiękniejsze pieśni i ballady”

Będzie można usłyszeć np. Pieśń gruzińską, Piosenkę o papierowym żołnierzyku, Balonik, Wybaczcie piechocie, Modlitwę, Trzy miłości, Aleksander Siergiejewicz Puszkin, Ostatni trolejbus, O Wołodii Wysockim, Majster Grisza, Piosenkę o Arbacie i wiele innych doskonale znanych i lubianych piosenek. 80 minut wzruszeń, zadumy, uśmiechów, powrotu do lat młodości oraz niesamowitych emocji przekaże trójka muzyków: Piotr Kajetan Matczuk, Artur Chyb i Tomasz Imienowski.

20.10.2018, sobota, godz 15.30, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Bilety w cenie 10 zł do nabycia w siedzibie KPCK

W magicznej krainie – bajka improwizowana (grupa Trzy Słowa i przyjaciele)

24.10.2018, środa, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Wstęp wolny

XXIV Spotkanie z Historią u Hoffmana: Stalin i patriarcha

Spotkanie z Historią poświęcone będzie tym razem arcyciekawym relacjom między Rosyjską Cerkwią Prawosławną a Józefem Stalinem, sprawującym dyktatorską władzę w Związku Radzieckim w latach 1924–1953. Opowie o nich znawca tychże zagadnień, prof. Andrzej Topij z UKW. 26.10.2018, piątek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6. Bilety w cenie 10 zł do nabycia w siedzibie KPCK

Jazz w Hoffmanie: Nowowiejski na jazzowo

Akademia Muzyczna imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy wydała czteropłytowy album Nowowiejski w wielu wymiarach, zrealizowany w ramach programu Nowowiejski 2017. Album ukazuje szerokie spektrum twórczości patrona uczelni, Feliksa Nowowiejskiego, od pieśni, poprzez utwory chóralne, wokalno-instrumentalne, wszystkie cztery koncerty organowe do jazzowych opracowań 10 pieśni.

Wykonawcami koncertu będą: Krzysztof Herdzin (fortepian), Maciej Sikała (saksofon sopranowy i tenorowy), Grzegorz Nadolny (kontrabas) oraz Piotr Biskupski (perkusja). Aranżacje utworów wykonał Krzysztof Herdzin.

Koncert poprzedzi opowieść prof. Elżbiety Szczurko, prezentująca sylwetkę Feliksa Nowowiejskiego, jego twórczość i tło historyczne, w którym żył i tworzył.

Wojewódzkie Warsztaty Piosenkarskie – zapisy

Dział Artystyczny KPCK prowadzi zapisy młodzieży od 16. roku życia na planowane w listopadzie Wojewódzkie Warsztaty Piosenkarskie. Warsztaty poprowadzi znana piosenkarka, autorka tekstów i absolwentka Akademii Muzycznej i Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz Akademii w Mannheim Małgorzata Żurańska-Wilkowska. Wszystkich zainteresowanych prosimy o kontakt telefoniczny bądź mailowy do 14 października, tel. 52 585 15 01-03, 604 190 109, e-mail: roman.fieberg@ kpck.pl.

Ukazał się 22. numer „Miłośnika Teatru Lalek”

Improwizowana bajka dla dzieci, w której mali widzowie decydują, jakie będą losy bohaterów i kogo spotkają na swojej drodze. Może to być księżniczka, zające, smok lub wielka marchewka. Jak to w bajkach, wygra dobro, a bohaterowie będą żyli długo i szczęśliwie. Aktorzy podążać będą za sugestiami widzów i z nimi współtworzyć magiczną opowieść.

Wspominamy w nim Renatę Rybacką, poruszamy temat Teatru Lalek Wodnych, świętujemy 25 lat „Baśniowego Świata”, przedstawiamy ciekawe zespoły teatralne działające w woj. kujawsko-pomorskim. Powracamy też do wcześniejszych edycji „Biesiad z teatrem lalek”, kontynuujemy Mały Słownik Teatru Lalek, komentujemy tegoroczną edycję rodzimego, kujawsko-pomorskiego „Teatru bez granic” oraz załączamy program XL Ogólnopolskich Spotkań Lalkarzy w Puławach. A w biblioteczce repertuarowej? Wesoła, ale i mądra opowieść o Smoku innym niż wszystkie; o przyjaźni i tolerancji. Zachęcamy do lektury – „Miłośnik” do pobrania z witryny www.kpck.pl w zakładce „teatr”. październik 2018 |

BIK | 59

w yd a r z e ni a Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 6.10.2018 –

Warsztaty Śpiewnik polski – śpiewamy polskie piosenki

W warsztatach uczestniczyć mogą wszyscy, którzy lubią śpiewać – bez względu na wiek i posiadane umiejętności czy doświadczenie, gdyż dzięki kameralnym warunkom, w których odbywają się warsztaty, każdy uczestnik traktowany jest indywidualnie. Formuła warsztatów sprawia, że są one atrakcyjną formą doskonalenia umiejętności wokalnych również dla osób, które chcą śpiewać, występując przed publicznością. Prowadzi Erwin Regosz.

Cena: 50 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 28 września. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

10.10.2018, godz. 17.00, wstęp wolny

Lato Aleksandry Mazoń, projekcja filmu i spotkanie z reżyserką – spotkanie filmoznawcze z cyklu W pierwszym rzędzie

Lato to czarno-biała opowieść o jednym dniu z życia 30-letniej Katarzyny (Agata Obłąkowska). Obdarzona niezwykłym talentem plastycznym bohaterka dotknięta jest ciężką chorobą. Jedno zdarzenie sprawia, że Katarzyna dojrzewa, z innej perspektywy zaczyna patrzeć na przeszłość, na własne życie.

12-14 października 2018

Warsztaty Ruch w teatrze

Głównym zagadnieniem jest świadomość ciała w pracy aktora na scenie. Pogłębienie tej świadomości poszerza aktorowi możliwości kreowania postaci. Warsztaty mają formę zajęć praktycznych, a w ich programie są zagadnienia związane z ze świadomością ciała. Prowadzi Marta Zawadzka. Cena: 200 zł, zgłoszenia przyjmowane są do 5 października. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

13.10.2018

Zajęcia teatralne z cyklu Teatralny rozruch oraz Poranne figle, psoty i żarty

Cena: 5 zł/dziecko (opiekunowie bezpłatnie), zgłoszenia przyjmowane są do 5 października. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

13.10.2018

Warsztaty Jak opowiadać historie na Instagramie?

W warsztatach uczestniczyć mogą wszystkie osoby zainteresowane wykorzystaniem niezwykłego potencjału Instagrama w działaniach promocyjnych: animatorzy kultury, koordynatorzy projektów kulturalnych i artystycznych, osoby zarządzające instytucjami, organizacjami i działami promocji, a także artyści szukający nowych sposobów prezentacji własnej twórczości. Zajęcia popro60 | BIK | październik 2018

wadzi Katarzyna Toczko. Cena: 120 zł, zgłoszenia przyjmowane są do 5 października. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

19-21 października 2018 r.

Warsztaty Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą

W programie warsztatów są różne metody pedagogiczne przydatne w animacji grupowej. Uczestnicy otrzymają przykładowe scenariusze animacji zabaw w grupach dzieci i młodzieży. Omówione zostaną również teoretyczne podstawy pedagogiki zabawy i zasady wykorzystania jej metod w praktyce pedagogicznej. Cena: 100 zł, zgłoszenia przyjmowane są do 5 października. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Do 20 października 2018

Zgłoszenia na przegląd KATAR Teatr

Regulamin konkursu i formularz zgłoszenia dostępny jest na stronie internetowej WOAK. 27.10.2018

Warsztaty Magia głosu – twój dźwiękowy wizerunek

W warsztatach uczestniczyć mogą wszyscy, którzy z racji wykonywanego zawodu kształtują wzorce dźwiękowego funkcjonowania w swoim otoczeniu: urzędnicy, nauczyciele, rzecznicy prasowi czy instruktorzy domów kultury.

Zajęcia poprowadzi Erwin Regosz. Cena: 80 zł, zgłoszenia przyjmowane są do 19 października. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

27-28 października 2018 r.

Warsztaty teatralne Weekendowe laboratorium artystyczne

W warsztatach uczestniczyć mogą zarówno instruktorzy teatralni, instruktorzy domów kultury, nauczyciele i animatorzy kultury, jak i wszystkie osoby zainteresowane teatrem plastycznym, młodzież i dorośli poszukujący nowych form teatralnej ekspresji. Cena: 70 zł, zgłoszenia przyjmowane są do 19 października. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.

Kolejne warsztaty i szkolenia:

– 16-18 listopada – Organizacja imprez dla małej i dużej grupy, zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena: 120 zł, termin zgłoszeń: 9 listopada.

– 24-25 listopada – Komu piosenkę? Warsztaty dla tekściarzy i kompozytorów, zajęcia prowadzą Aleksandra Bacińska, Artur Grudziński i Erwin Regosz, cena: 200 zł, termin zgłoszeń: 16 listopada.

Informacje szczegółowe na www.woak.torun.pl inf. Kamil Hoffmann

w yd a r z e ni a Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 7.10.2018, start: PKS Bydgoszcz, godz. 7.30; odjazd autobusu do Ostromecka o godz. 7.45. Zakończenie: godz. 16.00 w Starym Fordonie

Kultura na świeżym vol. 69: W Zakolu Wisły

Wycieczka piesza, dystans: ok. 20 km. Przewodnik: Filip Krauze. W październikową niedzielę odwiedzimy jedną z ciekawszych tras znajdujących się w okolicy Bydgoszcz – czarny szlak Zakola Wisły. Poza pałacem w Ostromecku czekają na nas kilometry leśnych duktów i jesienna przyroda. Dowiemy się też, jaką tajemnicę skrywa ten fragment rzeki...

11.10.2018, godz. 17.00, barka „Lemara”, bilet: 20 zł, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Koło Gospodyń Miejskich: Makatki

Spotkanie z Justyną Żywiecką, która nauczy nas tkać makatki.

14.10.2018, niedziela, godz. 10.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, stęp wolny

Zatańcz ze mną, mamo, tato!

O psach i kotach, reż. Joanna Jasińska-Koronkiewicz

The best of O!PLA 2018: Teraz dzieci mają głos, dzieci wczesnoszkolne to wyjątkowy program prezentujący najnowsze polskie filmy animowane skierowane do dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Wszystkie tytuły brały udział w 6. Ogólnopolskim Festiwalu Polskiej Animacji O!PLA. Wśród nich znalazły się filmy wyróżnione przez „największe jury na świecie” – młodą ogólnopolską publiczność (ponad 16 tys. młodych jurorów!) z 66 miejscowości.

18.10.2018, godz. 17.00, barka „Lemara”, bilet: 20 zł, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Kalendarz Przyrody: Jesień

Spotkanie z dr botaniki Krystyną Stepczyńska-Szymczak, która opowie nam, „co w trawie piszczy”, co możemy jeść z krzewów i drzew w październiku.

18.10.2018, czwartek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: 25 zł przedsprzedaż / 30 zł w dzień koncertu. Bilety do kupienia w kasie MCK i na bilety24.pl

Po letniej przerwie z nową energią zapraszamy na zajęcia taneczne dla dzieci w wieku od 5 lat i towarzyszących im dorosłych. Uczymy się tańczyć choreografię nawiązującą stylistycznie do tańca flamenco. Prowadzenie: Dorota Dzięcioł.

14.10.2018, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: 5 zł. Bilety do kupienia w kasie MCK i na bilety24.pl

Mery Spolsky

Mery Spolsky to muzyczny soloperformance i samozwańczy pop spolsky. Sama pisze teksty, komponuje muzykę, produkuje i aranżuje piosenki, projektuje ubrania, gra na gitarze. Czasem zdarzają się klawisze, ale tylko dlatego, że są czarno-białe. Moda Mery Spolsky to nieodłączny element jej występów. W kolekcjach występują trzy kolory: czarny, biały i czerwony. Czerwony to głównie krzyż,

Małe Animocje: The best of O!PLA 2018: Teraz dzieci mają głos, dzieci wczesnoszkolne (57 min)

Małpa w kąpieli, reż. Andrzej Gosieniecki

październik 2018 |

BIK | 61

w yd a r z e ni a który niesie pomoc estetyczną wszystkim zagubionym w szafie. Do tej pory Mery można było zobaczyć podczas FMT 2016 w Szczecinie, ubiegłorocznych Targów Muzycznych CJG w Warszawie, Spring Break w Poznaniu, a także na United Islands of Prague, Open’erze, Chonabibe Festival.

19.10.2018, piątek, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp: 80 zł. Bilety do kupienia w kawiarni Fanaberia (ul. Gdańska 13), kasie MCK oraz na bileterka.com

31.10.2018, środa, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa mck, wstęp: 70 zł. Bilety do kupienia w kawiarni Fanaberia (ul. Gdańska 13), kasie MCK oraz na bileterka.com

Premiery Płytowe: Muniek i Przyjaciele

Premiery Płytowe: Anita Lipnicka & The Hats – Miód i dym Szczegóły na s. 35

25.10.2018, godz. 17.00, salonik secesyjny MCK, bilet: 50 zł, zapisy: dominika.kiss-orska@mck-bydgoszcz.pl

Warsztaty malarstwa „dzikich” kobiet

Podczas regularnych spotkań od października 2018 do maja 2019 prowadząca Anna Tomasik przedstawi krótki rys historii sztuki: ekspresjonizm, kubizm, surrealizm, abstrakcjonizm i różne techniki malarskie. Ale przede wszystkim zaprasza do przygody malarskiej na dużych formatach, na których będziemy wyrażać siebie, swoje pragnienia, emocje. Chcemy wrócić do naszej dzikości, która jest teraz tak hamowana przez kulturę masową i narzucone role społeczne.

28.10.2018, niedziela, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 15 zł ulgowy, 18 zł normalny

Bydgoski Teatr Lalek Buratino – Czerwony Kapturek

Czerwony Kapturek Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino jest zaproszeniem do teatru komediowego, niepozbawionego elementów groteski oraz czarnego humoru.

Scenariusz i reżyseria: Czesław Sieńko

Szczegóły na s. 35

UTW Agora Nestora

9.10.2018, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK

Inauguracja Roku Akademickiego

23.10.2018, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK

wykład

20.10.2018, sobota, godz. 16.00, barka „Lemara”, wstęp z bezpłatnymi wejściówkami do odebrania w kasie MCK

I spotkanie z kulturą ukraińską – tradycje i obrzędy, cz. 1

To, co nieznane, napawa nas lękiem. W dobie globalizacji i otwartych granic warto jednak odrobinę poznać inne kultury, zwłaszcza te, z którymi mamy do czynienia na co dzień. W Polsce pozornie bliską, a jednak wciąż nieznaną jest kultura ukraińska. Pragniemy Państwu ją przybliżyć, bo olbrzymia liczba wspólnych cech charakteryzująca oba narody pokazuje, że cenimy podobne wartości, a etniczne różnice tylko je ubarwiają i wzbogacają.

Chór City Singers działający przy MCK w Bydgoszczy prowadzi nabór do wszystkich głosów.

Poszukujemy uzdolnionych muzycznie osób między 18. a 50. rokiem życia.

Mile widziane doświadczenie wokalne i umiejętność czytania nut.

Próby odbywają się w każdą środę w godzinach 18.00-21.00 w MCK w Bydgoszczy.

Osoby zainteresowane prosimy o kontakt e-mail: chormck@gmail.com, Facebook: @bydsingers lub bezpośrednio z dyrygentką Martą Ronek-Koślińską: m.ronekkoslinska@gmail.com 62 | BIK | październik 2018

w yd a r z e ni a

4-7 października 2018

Międzynarodow y F e s t i wa l T e at r ó w Im p r o Międzynarodowy Festiwal Teatrów Impro IMPRODROM organizowany jest przez Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy i działający w nim Teatr Improwizowany wymyWammy. Festiwal ten poświęcony jest niezwykłej formie teatralnej, jaką jest improwizacja. Wszystkie spektakle zaprezentowane podczas Improdromu tworzone są na oczach widzów. Publiczność ma wyjątkową szansę uczestniczyć w procesie kreacji i wpływać na kształt przedstawień.

Tegoroczna edycja jest piątą odsłoną festiwalu. Obok teatrów impro z Polski, na scenie MCK wystąpią improwizatorzy z innych krajów, wśród nich ceniony na całym świecie angielski teatr The Maydays.

Improdrom to cztery dni spektakli, warsztatów improwizacji teatralnej, spotkań i wydarzeń towarzyszących.

Festiwal ten to istne święto improwizacji, w którym uczestniczą mieszkańcy naszego miasta, województwa, improwizatorzy z całej Polski i goście z zagranicy.

– – – – –

4.10.2018, czwartek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny Bingo Bango Bongo – wieczór spektakli impro wybranych spośród aplikacji Grupa Teraz (Toruń) – Legendy Nowego Miasta PAPTAK (Wrocław) – No Exit Hulaj po warszawsku (Warszawa) – Hulaj po bydgosku Dynastia (Warszawa) – Improwizowana telenowela

– – – –

5.10.2018, piątek, godz. 18.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety Oerbeatz / Zorak / wymyWammy (Bydgoszcz / Łódź) – Zgrzyty, lepy, ciągi Miks Impro z Alanem Pakoszem z AD HOC (Kosmos) – spektakl – fuzja improwizatorów Siedem Razy Jeden (Zielona Góra) – Pocztówki z wakacji The Allnighters (Grecja / Francja / Polska) – The Octopus

5.10.2018, piątek, godz. 22.00, kawiarnia Szpulka MCK, karnety – Pajda z dżemem – muzyczny impro dżem i zabawa (muzyka: Jakub Śliwa Śliwiński i Jędrzej Roch Rochecki) – – – –

6.10.2018, sobota, godz. 18.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety AD HOC (Kraków) – Improrecycling Miks Impro z Jen Rowe z The Maydays (Kosmos) – impro fusion show Dziubauer (Warszawa) – duet impro The Maydays (Wielka Brytania) – Happily Never After – musical improwizowany

6.10.2018, sobota, godz. 22.00, foyer MCK, karnety – partyyy kosmos (zabawia Zorak) 7.10.2018, niedziela, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny – Impro jam dla wytrwałych BILETY w przedsprzedaży: 1 dzień – 30 zł, karnet (2 dni) – 50 zł od 1 października: 1 dzień – 40 zł, karnet (2 dni) – 70 zł październik 2018 |

BIK | 63

Święto Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O

TehoFest

Dziękujemy, że byliście z nami!

64 | BIK | październik 2018

w yd a r z e ni a Kino Orzeł W kinie Orzeł od 8 października

Tajemnice Silver Lake, reż David Robert Mitchell

David Robert Mitchell, twórca horroru Coś za mną chodzi, powraca pełnym czarnego humoru kryminałem nawiązującym do klasycznych filmów noir.

33-letni Sam (Andrew Garfield) mieszka w Los Angeles i czeka na swoją życiową szansę. Większość czasu poświęca grom wideo i podglądaniu pięknych kobiet, a z braku lepszych zajęć z pasją oddaje się zgłębianiu sekretów, jakich Hollywood kryje tysiące. Pewnego dnia jego piękna sąsiadka (Riley Keough) znika bez śladu. Aby ją odnaleźć, Sam wyrusza w pełną przygód podróż po Mieście Aniołów.

W jego głowie wszystko zaczyna łączyć się w jedną mroczną układankę, którą postanawia rozwikłać – za wszelką cenę...

W kinie Orzeł od 16 października

Kler, reż. Wojtek Smarzowski

Przed kilkoma laty tragiczne wydarzenia połączyły losy trzech księży katolickich. Teraz, w każdą rocznicę katastrofy, z której cudem uszli z życiem, duchowni spotykają się, by uczcić fakt swojego ocalenia. Na co dzień układa im się bardzo różnie. Lisowski (Jacek Braciak) jest pracownikiem kurii w wielkim mieście i robi karierę, marząc o Watykanie. Problem w tym, że na jego drodze staje arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos), pławiący się w luksusach dostojnik kościelny, używający politycznych wpływów przy budowie największego sanktuarium w Polsce...

Drugi z księży, Trybus (Robert Więckiewicz), w odróżnieniu od Lisowskiego, jest wiejskim proboszczem. Sprawując posługę w miejscu pełnym ubóstwa, coraz częściej ulega ludzkim słabościom. Niezbyt dobrze wiedzie się też Kukule (Arkadiusz Jakubik), który – pomimo swojej żarliwej wiary – właściwie z dnia na dzień traci zaufanie parafian.

Wkrótce historie trójki duchownych połączą się po raz kolejny, a wydarzenia, które będą mieć miejsce, nie pozostaną bez wpływu na życie każdego z nich...

UCHO NA DOKUMENT: 17.10.2018, godz. 18.00

Festiwal, reż. Tomasz Wolski, Anna Gawlita (pokaz i spotkanie z twórcami)

Trwa festiwal muzyki klasycznej. Kamera zagląda za kulisy, przygląda się ostatnim próbom, podpatruje pracę ekipy technicznej, szykowanie garderoby czy przekomarzanie się śpiewaczki z pianistą. W kuluarach fani zbierają autografy i robią sobie zdjęcia z artystami. Przed nami festiwalowy mikrokosmos widziany z każdej możliwej strony. Scena wydaje się pozostawać gdzieś daleko, bo ważniejszy jest sam proces rodzenia się muzyki i towarzyszące mu zamieszanie.

29.10.2018, godz. 18.00

Krzyżoki, reż. Anna Gawlita + Opera o Polsce, reż. Piotr Stasik (pokaz i spotkanie z twórcami)

Krzyżoki: Mimo że we wsi nie ma już prawie ani jednego konia, co roku w Niedzielę Wielkanocną na śląskiej wsi 30 koni rusza w wielogodzinną podróż, aby objechać granice pól wokół wsi. Podczas 35-kilometrowej trasy modlą się, śpiewają nabożne pieśni. W czasie postojów odpoczywają, jedzą i piją wódkę. Stan zmęczenia i upojenia alkoholowego miesza się ze stanem uniesienia religijnego.

Sacrum i profanum.

Opera o Polsce: Polaku, kim jesteś? Próbą odpowiedzi na to pytanie jest filmowy kolaż, który łączy materiały archiwalne i współczesne, zdjęcia dokumentalne i inscenizowane, a wśród nich doniesienia prasowe, ogłoszenia towarzyskie, oferty sprzedaży i fragmenty przemówień.

Nawiązując do rodzimej tradycji dokumentu kreacyjnego w ujęciu Wojciecha Wiszniewskiego, film pokazuje różne przejawy polskości: rytuały patriotyczne i religijne, codzienne obyczaje, ale także charakterystyczne pejzaże czy intymne wspomnienia z dzieciństwa.

październik 2018 |

BIK | 65

w yd a r z e ni a Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 6.10.2018, sobota, godz. 12.00 i 13.45, Oranżeria, wstęp wolny, zapisy: szucik10@gmail.com

Djembe na salonach XII

Warsztaty, prowadzenie: Piotr Schutta

Przez wiele lat na scenie współpracował z wieloma wokalistami, aktorami i tancerzami.

14.10.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, bilet normalny 15 zł, ulgowy 10 zł (dzieci i młodzież do 15. r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Akademia w Pałacu – Mozaika kultur w muzyce wiolonczelowej

fot. Agnieszka Szczutkowska

Bezpłatne warsztaty gry na zachodnioafrykańskich bębnach djembe i dun dun. Warsztaty odbędą się w dwóch półtoragodzinnych turach. Są to zajęcia dla osób początkujących, od 10. roku życia, zapewniamy instrumenty, z tego względu prosimy o zapisy. Uwaga: osoby z własnymi bębnami zapraszamy bez zapisów.

W październiku świętujemy rok cyklu Djembe na salonach. Przewidziane są niespodzianki!

7.10.2018, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy, opiekunowie – wstęp wolny, dzieci – 10 zł

Jesienny spacer

– poranek muzyczny z cyklu Akademia Dzieciom Prowadzące Ewelina Boesche-Kopczyńska i Honorata Glaza-Gulgowska wykorzystują metodę aktywnego słuchania, polegającą na dodaniu do muzyki elementów ruchu, gry na instrumentach czy melorecytacji. Angażują dzieci do wspólnej zabawy. Celem zajęć jest umuzykalnianie i rozwijanie zainteresowań muzycznych.

7.10.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, bilet normalny 15 zł, ulgowy 10 zł (dzieci i młodzież do 15. r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Koncert Andrzeja Kubackiego Muzyka łagodzi obyczaje

Andrzej Kubacki – tenor, koncertujący artysta toruńskiej sceny muzycznej. Kształcił głos na Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego na wydziale wokalno-aktorskim pod kierunkiem dziekana prof. Marka Moździeża i Jacka Greszty. Koncertował m.in. w Kanadzie, Norwegii, Egipcie, Holandii, Niemczech, Belgii, Słowacj. Od ponad 30 lat odnosi sukcesy, koncertując na scenach całego świata. Jego występy magnetyzują publiczność klasą, wirtuozerią, wdziękiem, humorem i wzruszeniem. Podczas występów artysta prezentuje zróżnicowany, szeroki wachlarz utworów od arii operowych przez standardy amerykańskie czy evergreeny muzyki rozrywkowej, a także własne kompozycje i utwory porywające publiczność.

66 | BIK | październik 2018

Renata Marzec – wiolonczela Magdalena Swatowska – fortepian W programie: J. Nin – Suita hiszpańska F. Chopin – Introdukcja i Polonez C-dur op. 3 M. Bruch – Kol Nidrei S. Tzintzadze – Pięć utworów Renata Marzec pracę zawodową związała przede wszystkim ze swoją macierzystą uczelnią, w której prowadzi klasę wiolonczeli, zespoły kameralne oraz autorskie wykłady związane z problematyką metodyki nauczania gry na instrumencie. W wyniku akademickiej pracy dydaktycznej dochowała się grona kilkudziesięciu absolwentów, obecnie koncertujących wiolonczelistów oraz pedagogów pracujących w szkołach muzycznych w całej Polsce i za granicą. Posiada olbrzymi dorobek sceniczny i dydaktyczny.

Od kilku lat koncertuje również z mężem organistą, prof. dr. hab. Radosławem Marcem, współtworząc duet Cellorganic. Od 2012 r. pełni funkcję dziekana Wydziału Instrumentalnego w Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

Magdalena Swatowska jest absolwentką Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie fortepianu prof. Wiesławy Ronowskiej. Dwukrotnie była stypendystką Ministra Kultury i Sztuki. Uczestniczyła w Mistrzowskich Kursach Muzycznych w Łańcucie, gdzie pod kierunkiem prof. Marii Szwajger-Kułakowskiej rozwijała swoje zainteresowania kameralistyką. Z pasją uprawia właśnie ten rodzaj muzyki koncertując w kraju i poza jego granicami (Niemcy, Włochy). W swoim repertuarze posiada wiele znaczących dzieł muzyki kameralnej, od baroku po współczesność. Laureatka licznych nagród.

Od 2012 r. objęła funkcję prodziekana Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Prowadzi także klasę fortepianu w Państwowym Zespole Szkół Muzycznych im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy.

19.10.2018, piątek, godz. 18.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

Sztuka mostem do podświadomości

– wykład Grzegorza Pleszyńskiego z cyklu Antydepresyjna Akademia Sztuki Podświadomość często stawiamy w opozycji do świadomości. Świadomością nazywana jest zdolność do zdawania sobie sprawy z istnienia bodźców zewnętrznych (pochodzących z otaczającego nas świata) oraz bodźców wewnętrznych (zlokalizowanych niejako we wnętrzu organizmu – do takich zjawisk zaliczyć można np. myślenie). Podświadomość najprościej można określić jako

w yd a r z e ni a część ludzkiej psychiki, w której zgromadzone są treści nieuświadamiane sobie w danej chwili przez człowieka.

Podświadomość można w takim przypadku traktować jako swoisty magazyn, w którym ulokowane są rozmaite doświadczane w całym życiu emocje i wspomnienia.

Na pewno na dzieła artystów wpływa ich podświadomość. A na ile sztuka stanowi narzędzie jej poznania?

O roli sztuki w zrozumieniu nie tylko świata, ale także nas samych opowie Grzegorz Pleszyński, artysta zajmujący się wieloma dziedzinami sztuki.

21.10.2018, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, bilet normalny 15 zł, ulgowy 10 zł (dzieci i młodzież do 15. r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Piotr Krępeć: Movement in Silence Tour 2018

Piotr Krępeć zaliczany jest do grona gitarzystów fingerstyle. Nowy album stanowi jednak dalekie odejście od typowo fingerstyle’owej konwencji. Ekwilibrystyka gitarowa, jaką znamy z wydanego przed pięcioma laty albumu Piotra

Piotr Krępeć, fot. Maciej Szczurek

Krępecia In Substance, ustępuje miejsca nowym zainteresowaniom twórcy. Movement in Silence to ukłon w stronę prostoty i mocno improwizowanego sposobu grania. To zbiór miniatur stanowiących jedną, spójną całość.

XIII Europejskie Spotkania Artystyczne – festiwal wielu sztuk Bydgoszcz i Pałac w Ostromecku, 26-28 października 2018

Magia Sztuki

Dyrektor artystyczny – prof. dr Barbara Marcinkowska Koordynator festiwalu i tłumacz – Barbara Kozber Organizator: Fundacja Kalejdoskop Kultury Współorganizatorzy: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w Bydgoszczy Akademia Muzyczna w Bydgoszczy

PROGRAM: 26.10.2018, piątek, godz. 18.30, Muzeum Wodociągów, ul. Gdańska 242

Koncert inauguracyjny „Muzyka i Poezja”

Wykonawcy: Danuta Basczok – recytacja, Barbara Marcinkowska – wiolonczela, Waldemar Żarów – klarnet, Jean-Bernard Marie i Agata Nowakowska-Gumiela – fortepian

Poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, utwory: W.A. Mozarta, L. van Beethovena, J. Brahmsa

27.10.2018, sobota, godz. 10.00-14.00, Akademia Muzyczna, ul. Słowackiego 2

Master classes

Barbara Marcinkowska – wiolonczela i muzyka kameralna Jean-Bernard Marie – fortepian, Waldemar Żarów – klarnet

27.10.2018, sobota, godz. 17.00, Muzeum Wodociągów

Bańki mydlane

Występ francuskiej artystki-mima Valerie Aimard w spektaklu pełnym lekkości, marzeń, fantazji i muzyki.

27.10.2018, sobota, godz. 18.30 W ramach rocznicy niepodległości Polski

Rola Rodziny Czartoryskich w XIX wielu w przetrwaniu Polski pod zaborami

Spotkanie z Jadwigą Czartoryską urodzoną i mieszkającą w Polsce, zasłużoną dla kultury polskiej. Prowadzenie: Hanna Maria Giza – dziennikarka Polskiego Radia, aktorka, reżyser słuchowisk radiowych; z udziałem dr. hab.

Janusza Pezdy.

28.10.2018, niedziela, godz. 11.00, Muzeum Wodociągów

Koncert „Młode talenty”

akompaniament: Agata Nowakowska-Gumiela – fortepian

28.10.2018, niedziela, godz. 15.00, Pałac w Ostromecku ul. Bydgoska 9

Koncert muzyki klasycznej

wykonawcy: Waldemar Żarów – klarnet, Jean-Bernard Marie i Agata Nowakowska-Gumiela – fortepian

28.10.2018, niedziela, godz. 16.00

Magia i iluzja

Seans w wykonaniu francuskiego iluzjonisty Vianney Tisseau des Escotais.

28.10.2018, niedziela, godz. 19.30, Muzeum Wodociągów

Od muzyki klasycznej do tradycyjnej – czardasze, romanse rosyjskie i cygańskie

Występ słynnego, światowej sławy skrzypka węgierskiego ROMANO z jego zespołem: Mathieu El Fassi – fortepian, Matriona Jankowskaja – śpiew i Allexandre Vallaeys – gitara i śpiew. październik 2018 |

BIK | 67

w yd a r z e ni a

wystawa czynna do 12 października

Dariusz Milczarek – Poczekalnie (wystawa malarstwa) 3.10.2018, środa, godz. 18.00, ul. Batorego 1/3, wstęp wolny, ale obowiązują zapisy pod numerem tel. 600 275 087

Mandaluzja vol. 2

Warsztaty poprowadzi Mike Ortalion, artysta streetartowiec.

25.10.2018, godz. 19.00, ul. Batorego 1/3 – wernisaż, ekspozycja czynna do 23 listopada

Edward Umiński: 20 lat później – nawiązania

Edward Umiński, Spętany, 2014, węgiel, papier, 100×70 cm

Edward Umiński – z zawodu grafik, na co dzień zajmuje się projektowaniem graficznym i grafiką komputerową,

68 | BIK | październik 2018

niemniej ważną gałęzią jego działalności artystycznej jest rysunek i malarstwo. Robi to z pasją od ponad 20 lat. Swoje prace wystawiał wielokrotnie w kraju i za granicą. Pracuje w różnych, często mieszanych technikach, ale jego ulubioną jest technika suchej i olejnej pasteli. Malarstwo, a szczególnie rysunek to jego naturalny stan emocjonalnej ekspresji, często realizuje swoje wizje spontanicznie, niemal automatycznie, obserwując, jak spod jego ręki wyłania się świat pochodzący z głębin podświadomości.

Surowa ekspresja silnej, drapieżnej linii rysunku i gęsta, poszukująca kreska charakteryzująca jego prace malarskie mają moc prawdy artysty o sobie samym, określają jego styl.

Po wielu latach nieobecności artysta powraca z wystawą 20 lat później – nawiązania, pomyślaną jako ekspozycja częściowo retrospektywna, pozostająca w nawiązaniu do jego najnowszych prac. Dogłębne przemiany będące udziałem artysty w ostatnich latach skłoniły go do poszukiwań swojej tożsamości twórczej u źródeł, powraca on do początków swojej drogi artystycznej, odnajdując w nich stale aktualny punkt odniesienia. Pokazywane na wystawie prace to głównie figuracje – te najnowsze i te sprzed 20 lat. Podzieliliśmy je na na trzy grupy – znaki emocjonalnych stanów artysty, ważne dla niego przesłania. Zestawiając dawne i nowe, można zauważyć wyraźny dialog, zderzenie poezji młodego człowieka z dynamiką przemian okresu dojrzałego.

Edward Umiński swoją pracę uważa za proces. Jak sam często podkreśla – wciąż poszukuje, odkrywa w sobie nowe pokłady, wcześniej zapomniane lub zaniedbane. Świadomie pozostając obok aktualnych trendów, kontynuuje i rozwija wątki rozpoczęte przed laty, oferując odbiorcy coraz bardziej spójną wizję swojego świata.

Sabina Bicz

Edward Umiński, Postać w czerwonym wnętrzu, 1993, gwasz, karton, 35×30 cm

Dariusz Milczarek, Pomiędzy IV, 2017, 90×90 cm

Galeria Wspólna

Program festiwalu na s. 40–41

październik 2018 |

BIK | 71

70 | BIK | październik 2018

Program festiwalu na s. 47