BIK 6/2019 by Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

nr 6 (506) ROK XLV ISSN 1232-4450, INDEX 38139x cena 2,10 zÅ&#x201A; (5% VAT)

czerwiec 2019

Program na s. 44â&#x20AC;&#x201C;45

Opis filmu na s. 60

Ponieważ w przypadku majowego „Bydgoskiego Informatora Kulturalnego” posypały się gło-

sy niezadowolenia ze zbyt małej objętości wydania, postanowiliśmy numer czerwcowy uczynić nieco grubszym. Teraz pewnie usłyszymy, że jest zbyt opasły, a na sezon wiosna/lato warto się przecież odchudzić. Cóż, typowo polska mentalność: i tak źle, i tak niedobrze. A może by tak – to taka luźna ledwie sugestia – jak bohaterka dokumentu Kraina miodu (nagrodzonego na odbywającym się w naszym Miejskim Centrum Kultury w dniach 11–19 maja szesnastym festiwalu filmowym Millennium Docs Against Gravity) nauczyć się cieszyć prostymi przyjemnościami i z pokorą przyjmować to, co przynosi nam otoczenie – obszar natury, ale także kultury? Sama nie wiem… wszak to tylko jedna z koncepcji naszego bycia w świecie. Dobrze jest móc zadawać sobie pytania. Najgorzej, kiedy wydaje nam się, że wszystko już wiemy, i nasze „prawdy” petryfikują się w mentalny beton. Zastępczyni Redaktora Naczelnego Redaktorka wydania

in s t y t u c je k ult ur y z a p ra s z ają : Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . 34

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . .50

Sala widowiskowa w Fordonie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Muzeum Fotografii w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . .36 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . 37 Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Klub „ODNOWA”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Ogród Botaniczny UKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . 41

Kino Jeremi w Fordonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

d-Arte Impresariat Artystyczny w Toruniu. . . . . . . . . . . . . 55

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . 56

Międzynarodowe Spotkania Nieprzypadkowe Oko Nigdy Nie Śpi – „GRA”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . 57

Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Bydgoska Orkiestra Improwizowana. . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów. . . . . . . . . 46

Kino Orzeł. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . 46

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . 62

Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . 47

Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

2 | BIK | czerwiec 2019

s pi s t re ś c i

12 odważnych Emilia Walczak

What’s up, Docs? Szymon Idczak

Przemiany Polski, przemiany pracy Michał Tabaczyński

Usłyszeć linię, zobaczyć rytm. Jak brzmi grafika Piotra Tołoczki? Justyna Gongała

Bydgoszcz jest jak duża wytwórnia Szymon Andrzejewski

Literatura. Danie krwiste Michał Tabaczyński

Przed nikim nie zamykamy drzwi z Eweliną Rejs rozmawia Monika Grabarek

Stanisław Lejkowski – wieczna młodość w sztuce Hanna Strychalska

Made in Japan Bartłomiej Siwiec

Bydgoski insynuator kulturalny (177) Zdzisław Pruss

4 8 12 14 17 20

Na okładce: Piotr Tołoczko, A ku ku, 2010 – grafika z wystawy Rytm gestu (towarzyszącej festiwalowi Drums Fusion 2019)

22 24 28 29

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

BIK 6/2019 (506), Rok XLV, nakład 2000 egz. dystrybucja: częściowo bezpłatny wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12–14, e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl zastępczyni redaktora naczelnego, redaktorka wydania: Emilia Walczak, emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Szymon Idczak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12–14, druk i oprawa: Polraster BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_ Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. Prenumerata jest realizowana przez RUCH SA: Zamówienia na prenumeratę można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH”: tel. 226 937 000 lub 801 800 803.

czerwiec 2019 |

BIK | 3

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y

12 odważnych

Emilia Walczak

W tym roku przypadł mi zaszczyt decydowania, wraz z adwokat Justyną Mazur i reżyserem Mateuszem Buławą, o tym, jaki tytuł tegorocznej bydgoskiej odsłony 16. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity zdobędzie Bydgoszcz ART.DOC Award: statuetkę wraz z gratyfikacją finansową w kwocie 1500 euro. Dziś już wiemy, że była to bezkonkurencyjna Kraina miodu Tamary Kotewskiej i Ljubomira Stefanowa, do obejrzenia której gorąco zachęcam każdego i każdą z was. Lecz w tym roku przyznaliśmy również dwa równorzędne wyróżnienia: dla filmu Kto zabił sekretarza generalnego ONZ? Madsa Brüggera oraz Serbki Nebojšy Slijepčevicia, i są to również pozycje obowiązkowe dla tych, dla których ważny w świecie jest nie tylko czubek własnego nosa. W zasadzie ta odsłona popularnych „Docsów” nie miała słabych punktów. No, może z malutkimi wyjątkami… Przeczytajcie zatem o wybranych przeze mnie tytułach zestawu konkursowego!

Transnistria, reż. Anna Eborn

Emilia Walczak, jurorka Bydgoszcz ART.DOC Award 2019 – nagrody głównej bydgoskiego aneksu 16. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity, fot. Dariusz Gackowski

4 | BIK | czerwiec 2019

Pierwszym z pokazanych w tym roku w ramach konkursu o Bydgoszcz ART.DOC Award filmem był obraz o tytule trudnym z początku do wymówienia: Transnistria. Gwoli ścisłości, Transnistria to inaczej Naddniestrzańska Republika Mołdawska – powszechnie nieuznawane państwo, ze sto-

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y licą w Tyraspolu, które oderwało się od Mołdawii w 1990 roku i zadeklarowało przynależność do ZSRR. Ów kontekst polityczny był tu jednak, jak się okazuje, dość mało istotny, majaczący gdzieś w dalekim tle. Film zrealizowany przez Annę Eborn na taśmie 16 mm przez bite półtorej godziny pokazywał za to widzom paromiesięczny wyimek z życia szóstki bohaterów. Kuriozalny to był sześciokąt: ich pięciu i ona jedna, a ich losy splątane w sposób, jaki dobitnie można by określić mianem patologii społecznej. Co z tego, że ładnie (miękkie światło kanikuły!) to wszystko zostało nakręcone, skoro sama treść filmu pasowałaby idealnie do ramówki Polsat Play, gdzieś pomiędzy Chłopakami do wzięcia a Więzieniem?

Kto zabił sekretarza generalnego ONZ?, reż. Mads Brügger Straszono mnie przed pokazem, że film jest długi. Przeszło dwie godziny, mówiono… To straszne, pomyślałam wykończona Transnistrią, nie wysiedzę. Ale już od pierwszych scen przebojowy obraz w r e ż y s e r i i (to określenie pasuje tutaj jak ulał, bo bardziej w Kto zabił… widoczny był odautorski znak wodny odciśnięty na całości aniżeli dokumentalne, „nagie” fakty) Duńczyka Madsa Brüggera pochłonął mnie bez reszty. Mam taki prywatny wyznacznik jakości w kinie: jeżeli nie zerkam podczas seansu na zegarek – jest dobrze. Tak właśnie było w przypadku Kto zabił sekretarza generalnego ONZ? Punktem wyjścia dla filmu było zawarte w tytule pytanie dotyczące tajemniczych okoliczności katastrofy lotniczej, w jakiej w roku 1961 w Rodezji Północnej zginął Dag Hammarskjöld. Ale, podobnie jak w kanonicznej, fabularnej Przygodzie (1960) Michelangela Antonioniego w którymś momencie przestało być ważne, co stało się z zaginioną Anną i obraz skupił się na romansie Sandro i Claudii, tak tutaj, na zasadzie twistu, Hammarskjöld odchodzi nagle w cień, a w zamian Brügger obnaża przed nami przerażające fakty dotyczące… Nie spoilerując, powiem oględnie: dotyczące Afryki. Szokujący, zręcznie zrealizowany film, lecz jak dla mnie zbyt wiele w nim odautorskiego kuglarstwa.

Niezwykła propozycja, reż. Jill Magid Niezwykła propozycja kinowa. Dobrze, że w repertuarze bydgoskiego aneksu festiwalu Millennium Docs Against Gravity znalazło się miejsce również na filmy o sztuce. Nawet jeśli to sztuka trudna, bo konceptualna, i nawet jeśli to sztuka kontrowersyjna. A nawet bardzo. W Muzeum Narodowym

w Warszawie w roku 2019 z pewnością nie zagrzałaby zbyt długo miejsca. Niezwykła propozycja to zaledwie część większego projektu Jill Magid, związanego z oryginalnym, by nie powiedzieć: wręcz o s o b n y m meksykańskim architektem, laureatem Nagrody Pritzkera w 1980 roku, Luis’em Barragánem. Projektu w zamyśle swej twórczyni zapytującego o kwestie praw autorskich (świetny subwersywny neon „Barragán vs Barragan®”!), a w sposób niezamierzony, w szerszym ujęciu – także o moralne granice sztuki. I znów muszę tu lawirować, by nie zepsuć potencjalnym przyszłym widzom seansu, napiszę więc jeszcze tylko, że być może z powyższego opisu wynika, iż Niezwykła propozycja to jakaś krzykliwa wizualnie i agresywna w swym ideowym zacietrzewieniu produkcja. Nic z tych rzeczy. W kwestii formalnej dostajemy tutaj wysmakowaną sentencję dość statycznych obrazów, skłaniających do głębszej refleksji nad miejscem artysty we współczesnym, skomercjalizowanym świecie.

Magiczne życie V, reż. Tonisław Hristow Z tytułową bohaterką, niejaką V, znów miałam tutaj problem podobny, jak w przypadku bohaterów Transnistrii: niemiłosiernie irytowała mnie ona przez 87 minut swojego snucia się po srebrnym ekranie. Bo, po pierwsze, ja z LARP-ami mam tyle czerwiec 2019 |

BIK | 5

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y wspólnego, co z mercedesami, czyli nic. I ni w ząb nie rozumiem ich fenomenu. A po drugie – być może jest to efekt życia w Polsce, gdzie patologię widać na każdym kroku – traumy rodzinne związane z alkoholizmem ich członków nie wydają mi się tematem na tyle ciekawym czy odkrywczym, by zasługiwać na sekcję konkursową międzynarodowego festiwalu nieoczywistych filmów dokumentalnych, jakim są przecież „Docsy”. Raczej stracony czas, ale to tylko moje, drakońskie zdanie osoby bezlitosnej.

Świadkowie Putina, reż. Witalij Manski Najnowszą produkcję uhonorowanego już w 2016 Nagrodą Millennium Witalija Manskiego obejrzałam ze wzmożonym tonusem mięśniowym w całym ciele, bo to, co dzieje się obecnie, za czasów Władimira Putina, w Federacji Rosyjskiej – a o tym przecież jest ten film – napawa prawdziwą grozą. Grozą tym większą, dodajmy, jeśli zdać sobie sprawę, że autorytarne polityczne zapędy przywódców co poniektórych państw Europy Środkowej wprost inspirowane być mogą poczynaniami prezydenta Rosji. Chorobliwy egocentryzm, lekceważenie głosu społeczeństwa, nacjonalizacja mediów czy – last but not least – demontaż systemu demokratycznego. I takie tam. Pokazanie tego typu dystopii brzmi jak przepis na sukces. Dla mnie, jako jurorki Bydgoszcz ART.DOC Award, przepis jednak zbyt prosty. Wolę odkrywać nowe smaki, na przykład… smak miodu z Macedonii Północnej!

Kraina miodu, reż. Tamara Kotewska, Ljubomir Stefanow Jeżeli czytacie ten tekst jednym ciągiem, to napiszę, że w tym szczególnym przypadku z przepisem na sukces było całkiem à rebours: niepozorna notka w festiwalowym katalogu zaczynała się bowiem tak: „50-letnia Hatidze mieszka z chorą matką w opustoszałej macedońskiej wiosce bez dróg, prą-

du i bieżącej wody. Hoduje pszczoły i jest ostatnią z linii niezależnych pszczelarzy, którzy sprzedają miód w małych partiach”… Brzmi jak niezła nuda, prawda? Tymczasem był to jeden z trzech (obok Marka Edelmana …i była miłość w getcie oraz Serbki) seansów, z którego wyszłam prawdziwie poruszona, a w pofilmowych dyskusjach głos mi drżał, i nie byłam w tym osamotniona. Tak właśnie powinien oddziaływać na widza dobry film, by nie rzec: arcydzieło! Owszem, Tamara Kotewska i Ljubomir Stefanow stworzyli wspólnie małe arcydzieło kina dokumentalnego, gdzie niesamowite piękno obrazu idzie w parze ze zmyślną konstrukcją fabularną, zakładającą kilka targających emocjami widza zwrotów akcji, oraz ze wspaniałą a prostą historią. Przekaz filmu dotyka tutaj samego sedna naszego, człowieczego, istnienia w świecie w epoce antropocentryzmu: gubi nas wszystkich chciwość względem natury, degradująca środowisko naturalne i zaburzająca równowagę planety, chciwość reprezentowana w Krainie miodu przez figurę zachłannego kupca – personifikację kapitalizmu, wcielenie zła i głupoty. Gubi nas samolubne i egoistyczne nieliczenie się z nikim i z niczym. Lecz poetycki obraz pokazuje także scenariusz alternatywny: jak mogłoby być, gdybyśmy żyli w zgodzie z otaczającym nas światem przyrody, postępując wobec niego fair. To społecznie zaangażowane kino artystyczne nie bez powodu uhonorowane zostało m.in. nagrodą główną jury Sundance Film Festival 2019 – teraz także Bydgoszcz ART.DOC Award.

Co zrobisz, gdy świat stanie w ogniu?, reż. Roberto Minervini Monochromatyczny, czarno-biały portret zbiorowy afroamerykańskiej społeczności na południu Stanów Zjednoczonych, zaklasyfikowany do Konkursu Głównego festiwalu w Wenecji rok temu. 6 | BIK | czerwiec 2019

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y Niestety, muszę przyznać, że ów seans najzwyczajniej w świecie mnie znudził, a i oklaski pod koniec pokazu w kinie Orzeł były dość powściągliwe. Doceniam oczywiście artystowski sznyt, atmosferę dziwności, w której zdekapitowana głowa urasta do rangi Lynchowskiego odciętego ucha, szanuję też społeczną wrażliwość reżysera. I może to złe słowo, ale p o d o b a mi się również wniosek o daremności wszelakich starań protagonistów i protagonistek poszczególnych wątków. Obraz beznadziei? Być może. Jednak aż świerzbią mnie palce, by napisać również, że – beznadziejny obraz.

I młodzi pozostaną, reż. Peter Jackson Podobno „jeden z najdroższych filmów eksperymentalnych kina dokumentalnego ostatnich lat”! To na pewno widać – wizualnie mamy tu bowiem do czynienia być może i z samym majstersztykiem. Lecz co z tego, skoro nudnym i naiwnym aż do bólu? Bo co ten obraz miał nam niby przekazać – że wojna to piekło? Jeśli ktoś jeszcze nie zdaje sobie sprawy z koszmaru wszelkich konfliktów zbrojnych, ten niechybnie chorym na głowę być musi. No i tak się zastanawiałam podczas seansu, zerkając co chwilę na zegarek, dla kogo ten film jest właściwie zrobiony… Zakończenie przyniosło odpowiedź: obraz I młodzi pozostaną zadedykował entuzjasta estetyki gore (co widać w partiach bitewnych) Peter Jackson swojemu dziadkowi, który zginął podczas pierwszej wojny światowej. Laurka dla antenata męką dla widza.

In Touch, reż. Paweł Ziemilski Interesujący art doc, lecz to zdecydowanie zbyt mało na award. Podobało mi się w nim ukazanie ważności i chyba też ostatecznie fajności więzi rodzinnych oraz rodziny jako stałego punktu odniesienia dla krążących po świecie (w tym przypadku – po Islandii) ekonomicznych emigrantów.

Jazda obowiązkowa, reż. Ewa Kochańska Ciekawa, podtrzymująca uwagę widza historia oparta na obserwacji uczestniczącej i możliwym obiektywizmie spod znaku starej dobrej szkoły polskiego dokumentu. Trochę epigoństwo względem dokonań na przykład Kazimierza Karabasza, więc ani formalnie, ani tematycznie też nic nowego (ukraińska rodzina w kraju nad Wisłą).

mnie jeden z poprzednich dokumentów Jolanty Dylewskiej – Po-Lin. Okruchy pamięci (2008). I bynajmniej mnie nie zawiódł: emocje sięgały zenitu, pochlipałam sobie. Dodam jeszcze, że zawsze zachodzi pewna obawa przed fragmentami fabularyzowanymi w polskim kinie dokumentalnym, zwłaszcza kiedy odpowiada za nie sam mistrz Andrzej Wajda. Każdorazowo wychodzi z tego typowa telewizyjna publicystyka. Tutaj na szczęście nie było źle. Było całkiem okej, aż przypomniał mi się wyświetlany nie tak dawno w naszym emcekowym kinie Orzeł świetny fabularyzowany dokument Siłaczki (2018) Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego – dowód na to, że te beletryzowane wstawki można zrobić naprawdę dobrze, jeśli się tylko chce i umie. I jeszcze jedna rzecz w kwestii formalnej zbieżna z Siłaczkami: przenikanie się planu historycznego ze współczesnym – naprawdę super to wypadło, zwłaszcza muzeum POLIN. A temat… ja już trochę nie mam siły mówić ciągle o tym, do czego może doprowadzić zabawa w nacjonalizm. Każdy człowiek rozumny powinien sobie z tego doskonale zdawać sprawę. A jak nie, zapraszam na …i była miłość w getcie.

Marek Edelman …i była miłość w getcie, reż. Jolanta Dylewska

Serbka, reż. Nebojša Slijepčević

To był film, na który czekałam najbardziej w tym roku, pamiętając, jak wielkie wrażenie wywarł na

Postać kontrowersyjnego chorwackiego reżysera teatralnego Olivera Frljicia jest w Polsce dobrze czerwiec 2019 |

BIK | 7

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y rozpoznawalna ze względu na warszawski skandal związany ze spektaklem Klątwa. Jest także dobrze znana w Bydgoszczy – fenomenalnym mieście, w którym sztuka Nasza przemoc, wasza przemoc obraziła dwa lata temu, podczas festiwalu Prapremier, uczucia religijne ludzi, którzy wcale jej nie widzieli. Takie rzeczy tylko u nas. Tymczasem, ekhm, że tak powiem, do rzeczy. Wyróżniony przez nas na bydgoskich „Docsach” obraz Nebojšy Slijepčevicia, oprócz wspomnianego, charyzmatycznego Frljicia, ma jeszcze swoją tytułową, tragiczną bohaterkę, na przykładzie której widać, że w 24 lata od zakończenia straszliwej wojny domowej na Bałkanach bycie Serbką w Chorwacji jest jak – nawiązując do …i była miłość w getcie – bycie Żydówką w Polsce, także w 74 lata od zbrodni Szoah! Tematem filmu Slijepčevicia jest bez wątpienia figura zagrożonego Innego we współczesnej, radykalizującej się prawicowo Europie. Dzieło mrożące krew w żyłach nie tylko poprzez krzyki aktorów teatralnych przekonująco odgrywających zbrodnię na, nomen omen, Serbce Aleksandrze Zec – także ze względu na swoją adekwatność do sytuacji polityczno-społecznej w Polsce roku Pańskiego 2019. Mocna pozycja, jak mocna była cała edycja 16. Millennium Docs Against Gravity. Do zobaczenia w kinie za rok! Szymon Idczak

What’s up, Docs? Transnistria

Szymon Idczak, kierownik kina Orzeł Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy, fot. Dariusz Gackowski

8 | BIK | czerwiec 2019

Opowieść o nastolatkach z Naddniestrza, którzy spędzają ostatnie lata beztroski na bezcelowych spacerach, skakaniu po ruinach, kąpielach na dzikich plażach i popalaniu papierosów w krzakach. Ziarno taśmy 16 mm nadało filmowi odrealniony, sentymentalny klimat wakacyjnej opowieści. Choć może to wcale nie odrealnienie, a imitacja stanu umysłu i percepcji bohaterów. Ostatecznie udane otwarcie tegorocznego konkursu. Plus urocza scena wyciskania pryszczy.

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y Kto zabił sekretarza generalnego ONZ? Mads Brügger po głośnym Ambasadorze wraca do Afryki, by znaleźć odpowiedź na tytułowe pytanie. W czasie jej poszukiwania odkrywa jednak coraz to potworniejszą mieszankę brudnej polityki, chciwości, rasizmu i żądzy władzy, co rodzi kolejne wątki, które bardziej zajmą twórcę. Problem tylko w tym, że śledztwo jest poszlakowe, a najtwardsze wnioski oparte są na szczątkach dowodów i wypowiedziach świadków o (w moim odczuciu) niedostatecznej wiarygodności. Czułem się więc zmanipulowany, czego w kinie nie lubię, szczególnie w dokumencie. Fakt, w słusznej sprawie, ale jednak. Niemniej szpiegowskie teorie i trzymająca w napięciu narracja przywiodła mi na myśl powieści Johna le Carré, a to z pewnością zaleta. Wyróżnienie w Bydgoszczy.

Niezwykła propozycja To, że sztuka może stać się czyjąś obsesją, wie niejeden dom aukcyjny. W Niezwykłej propozycji obserwujemy swoisty miłosny trójkąt. Luis Barragán, zmarły w 1988 roku bodaj najsłynniejszy meksykański architekt. Federica Zanco, historyczka i miłośniczka architektury będąca w posiadaniu wszelkich praw do twórczości tego pierwszego, obsesyjnie trzymająca ją pod kluczem. Wreszcie reżyserka filmu – Jill Magid – walcząca o przywrócenie prac Barragána światu (a szczególnie Meksykowi), która nie cofnie się nawet przed najbardziej szalonym, tytułowym pomysłem. Opowieść na wielu płaszczyznach, bez wątpienia wciągająca i budząca szereg pytań o aksjologiczne granice sztuki i komercjalizację praw autorskich. Przeszkadzał mi jedynie nieco narcystyczny portret głównej bohaterki/reżyserki, co jest częstą bolączką dokumentalistów, którzy kierują na siebie kamerę. Zwycięzca wrocławskiej edycji i nagroda Nos Chopina dla filmów o sztuce.

Magiczne życie V Reżyserem filmu jest Tonisław Hristow, znany docsowej publiczności z nagrodzonego przed dwoma laty Dobrego listonosza. Kryjąca się pod tytułową spółgłoską bohaterka różnymi sposobami próbuje radzić sobie z traumami dzieciństwa i ciężarem życia u boku niepełnosprawnego brata. Bardzo kompleksowy, wręcz ekshibicjonistyczny film psychologiczny. Towarzyszymy bohaterce podczas psychoterapii, grania w LARP-y, trudnych rozmów z bratem, matką i przyjaciółmi, wresz-

cie odwiedzamy z nią ojca, z którym od 15 lat nie miała kontaktu, a który jest źródłem większości jej problemów. To wszystko rodzi pytania o etyczne granice kina dokumentalnego. Historia jednak jak najbardziej poruszająca, bohaterka budząca sympatię i współczucie, no i wręcz instruktażowy obraz procesu radzenia sobie z traumą.

Świadkowie Putina Solidne kino polityczne, jednak z pewnym niedosytem. Putin z filmu Witalija Manskiego nie ściąga maski ani na chwilę. Cynicznie kłamie i nagina fakty, zdając się być jednocześnie święcie przeświadczonym o słuszności swojej „misji”. W jednej ze scen zapewnia, że gdyby mógł porozmawiać z każdym Rosjaninem, który się z nim nie zgadza, przekonałby wszystkich do swoich racji. Wypowiedź dotyczyła przywrócenia radzieckiego hymnu, ale na innych polach prezydent zdaje się mieć tyleż samo pewności siebie. Polityk z krwi i kości w najgorszym tych słów znaczeniu. Pełniejszy wydawał mi się portret Borysa Jelcyna – ikony nowej Rosji, promotora Putina, schorowanego starszego czerwiec 2019 |

BIK | 9

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y Co zrobisz, gdy świat stanie w ogniu? Roberto Minervini to uznany już twórca filmów dokumentalnych, Włoch od lat mieszkający w Stanach. Obiektywnym okiem przyjezdnego obserwuje problemy współczesnej Ameryki. W Co zrobisz, gdy świat stanie w ogniu? przedstawia kilka równoległych historii dotykających problemu rasizmu w USA, składając z nich szeroki obraz problemu. Problemu tak złożonego, że twórca zdaje się nie pozostawiać wiele nadziei bohaterom ani widzom. Czerń i biel w tym filmie to nie tylko prosty zabieg estetyczny, ale spójny z opowieścią sposób nadania przedstawionemu światu ponurej szarości, która jednocześnie rozmywa rasistowski podział. Znaczącą rolę w filmie odgrywa też muzyka, nie dodana w postprodukcji, ale będąca wewnątrz akcji. Bohaterowie śpiewają o swoich codziennych problemach, jak lata temu ich uciemiężeni przodkowie. Historia zatoczyła koło, stoi w miejscu, czy może idzie ku lepszemu? Tu Minervini zdaje się być pesymistą.

I młodzi pozostaną

człowieka, który początkowo zdaje się wiązać nadzieje z prezydenturą swojego następcy, szybko jednak zaczyna mieć wątpliwości.

Kraina miodu Główna bohaterka Krainy miodu Hatidze przypominała mi oglądanego niedawno na naszych ekranach Szczęśliwego Lazzaro. Prostolinijna kobieta, która bierze ze świata tylko tyle, ile potrzebuje, nie zaburzając zdrowej równowagi w przyrodzie, jednocześnie dając od siebie innym, ile może. Niestety, częściej zamiast żyć w symbiozie, pasożytujemy na naturze. Postapokaliptyczny krajobraz zdaje się być tu nie tylko szczątkami przeszłości, ale symboliczną przestrogą i metaforą eksploatacyjnego podejścia człowieka do Matki Ziemi. W filmie obserwujemy tyle zwrotów akcji, uchwyconych przy olbrzymim szczęściu scen, że nie wiedząc, iż jest to dokument, można by śmiało założyć, że to kolejna propozycja artystycznego slow cinema z aktorami naturszczykami w obsadzie. Finalnie jest to przepięknie sfotografowana opowieść o ekologii, przemijaniu, życiu w stadzie i samotności. Film, który z pewnością z tegorocznych docsowych propozycji zostanie ze mną najdłużej. Główna nagroda w Warszawie, Katowicach i Bydgoszczy. 10 | BIK | czerwiec 2019

Zastanawiam się, czym jeszcze zaskoczy nas Peter Jackson. Twórca kultowych horrorów klasy D, intymnych dramatów, współtwórca animacji, wreszcie blockbusterów o budżetach większych niż PKB Wysp Marshalla. Tym razem robiąc dokumentację do filmu o pierwszej wojnie światowej, postanowił

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y poszerzyć swoje portfolio o film dokumentalny. W I młodzi pozostaną odrestaurowane taśmy z londyńskiego Imperial War Museum są ilustracją dla słyszanej z offu opowieści weteranów. Film zaczyna się i kończy żołnierską przyśpiewką i taki jest ton opowieści. Narratorzy z dużym sentymentem opowiadają o czasach młodzieńczej przygody, jaką była wojna. Raz po raz przebija się jednak jej okrucieństwo i bezsens. Film ma oczywiście ogromną wartość archiwizacyjną, restaurując i utrwalając historyczne ujęcia sprzed ponad 100 lat. Jest to więc też gratka dla kinomanów rozkochanych w dziełach pierwszych dekad kina. Wyróżnienie w Warszawie.

In Touch

Jazda obowiązkowa Absolutnie nie narzekam na różnorodność, ale czekałem na polski film w duchu Polskiej Szkoły Dokumentu. Doczekałem się Jazdy obowiązkowej. Cierpliwe oko obserwuje tu pochodzącą z Ukrainy 10-letnią Julię, która chce wystartować w Mistrzostwach Polski w łyżwiarstwie figurowym. Na pierwszy plan szybko wychodzi jednak mama bohaterki, próbująca za wszelką cenę zrobić z dziecka najwyższej klasy zawodniczkę. Nie jest to jednak typowa dla sportu postać toksycznego rodzica przelewającego na potomka swoje niespełnione ambicje przy motywacji finansowo-celebryckiej. Matka Julii zdaje się kierować miłością do córki, chce dla niej lepszej przyszłości. Nie potrafi jednak zmotywować dziewczynki, a krzykami i przymusem wysysa z niej resztki sportowej radości. Poruszające połączenie dramatu rodzinnego z filmem sportowym.

Marek Edelman …i była miłość w getcie Nie przepadam za fabularyzowanym dokumentem. Często mam wrażenie, że aktorskie wstawki obniżają w tej formule ogólny poziom realizmu. Trudno mi uniknąć porównań. Podobny do Jolanty Dylewskiej pomysł na film miał Peter Jackson. Tam też mieliśmy opowieści weteranów, jednak za ilustrację do nich posłużyły odrestaurowane archiwalia. Oczywiście Jackson to zupełnie inny budżet, ekipa, możliwości. Na myśl przychodzi mi też Powstanie Warszawskie Jana Komasy. Tam zdjęcia były dokumentalne, narracja fikcyjna. W …i była miłość w getcie jest na odwrót. Ja jestem zdecydowanym zwolennikiem pierwszej strategii. Nadal oczywiście warto posłuchać opowieści Marka Edelmana, choć myślę, że zasłużył na lepszy hołd w 100. rocznicę urodzin. Poza tym dograne sceny to ostatnia praca reżyserska Andrzeja Wajdy. Dla kinomana jest to zatem, myślę, rozczarowująca, ale pozycja obowiązkowa. Nasza polska wielka emigracja ostatnich lat ma już sporą reprezentację w kinie. Zazwyczaj jednak ekranowym bohaterem jest wyjeżdżający za lepszym jutrem. U Pawła Ziemilskiego ci, co zostali. Niezwykle pomysłowy to film. Jego osią są rozmowy między rozdzielonymi członkami rodzin, do których za pomocą powstałych na Islandii obrazów zainscenizowane są iście poetyckie sceny, w których pozorna bliskość rozmywa się jak światło projektora. W rezultacie powstał kolaż jednostkowych historii, w szerszym spojrzeniu portretujący głęboki społeczny problem. Bardzo udany eksperyment. Wyróżnienie we Wrocławiu.

Serbka Swoisty making-of spektaklu Olivera Frljicia, czołowego obrazoburcy współczesnego teatru, nie zadowoli miłośników kontrowersji. To, co działo się na Bałkanach w latach 90., to najtragiczniejszy skutek rozpadu bloku wschodniego. Z okrucieństwem tych czasów konfrontuje nas Frljić i reżyser filmu Nebojša Slijepčević. Najbardziej poruszająca była dla mnie scena (dokumentalna, nie teatralna), w której 12-letnia dziewczynka wyznaje, że boi się przyznać w trakcie spektaklu do tego, że jest Serbką. Komentarz zbędny. czerwiec 2019 |

BIK | 11

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y Nagroda Amnesty International i wyróżnienie w Bydgoszczy.

Pogawędki o drzewach to zbrodnia Czekałem na ten film, bo lubię takie kinomańskie ciekawostki. Tu historia członków Sudańskiej Grupy Filmowej zmienia się w metaforę potrzeby tworzenia i pełną uroku opowieść o przyjaźni ludzi, których spaja miłość do kina.

Mimo politycznych, technicznych, finansowych i dystrybucyjnych przeciwności, członkowie Grupy robią wszystko, żeby odrodzić kulturę kinową w swojej ojczyźnie. Dla nich to coś więcej niż hobby. To fizjologiczna niemal potrzeba. I plus za kolejny dowód na ponadczasowość filmów Chaplina, w scenie plenerowego seansu pełnego żywych reakcji widowni. O kinomanach dla kinomanów.

Michał Tabaczyński

Przemiany Polski, przemiany pracy Spośród wielu ścieżek tematycznych, jakie dopuszczał czy nawet oferował festiwal Millenium Docs Against Gravity, była i taka – wyrazista, zajmująca i dojmująca, a dla nas, mieszkańców Polski, bolesna: przemiany roku 1989, głównie te polityczno-gospodarcze, w tle których stale obecny jest upadek modelu społecznego i jego konsekwencje. Jasną sprawą jest to, że są wśród nich zachwycające (wolność) i tragiczne (wykluczenie, nierówności). Filmy dokumentowały i jedne, i drugie, chociaż wiadomo (czy tylko mi się tak zdaje?), że sama natura dokumentu premiuje tematy bolesne, problemy kosztem zachwytów, tryb interwencyjny kosztem pochwalnego. Film 1989 zaczyna się obrazem gospodarczej zapaści końca lat 80. Kolejki po pieczywo – obraz mocny, bo to już brak podstawowy, brak towaru, ale też brak symbolu: „nie ma chleba” to przekaz o wiele mocniejszy niż jakikolwiek inny. Ale w tle tego braku widać coś jeszcze – pracownice sklepów (wtedy zapewne najbardziej znienawidzona grupa zawodowa), bezradne, onieśmielone kame-

12 | BIK | czerwiec 2019

rą, która domaga się od nich reakcji. A zaraz po nich pojawią się polowe łóżka i rozkwitły uliczny handel. Przemianie politycznej (tej wyższej warstwie opowieści pełnej historycznych postaci i zdarzeń) towarzyszy równie ważna przemiana pracy i jej obrazu. Ta praca w PRL-u, jednocześnie alienująca (dokładnie tak, jak w XIX-wiecznym kapitalizmie nieprzynosząca satysfakcji, ale zazwyczaj bezsensowny trud, który w połączeniu z niskim poziomem rozwoju cywilizacyjnego dawał średnią długość życia na poziomie 65 lat), ale też dająca pozory dezalienacji. Tym największym pozorem była deklarowana przez władzę godność pracy w robotniczo-chłopskim kraju. Ale filmy dokumentalne są krytyką zarówno fikcji socjalistycznego systemu pracy, jak i kapitalistycznego (turbokapitalistycznego, dzikokapitalistycznego) wyzysku pierwszych lat transformacji. Odpowiedź na ten społeczny dramat daje – co za paradoks – Władimir Putin w filmie Świadkowie Putina. Kiedy reżyser Witalij Manski pyta go o zmianę hymnu (właściwie, jak wiadomo, przywrócenie w nieco zmienionej wersji hymnu sowieckiego), ten odpowiada: nie można ludziom zabrać wszystkiego. Odpowiedź godna autokraty in spe, bo to Putin dopiero na początku swojej prezydentury. I to właśnie widać na tych dokumentach – ludzi, którym zabrano wszystko. Najlepiej widać to w Symfonii fabryki Ursus – tym przedziwnym, niezwykle pomysłowym filmie będącym połączeniem dokumentu, dzieła sztuki wizualnej, relacji z projektu społecznego, performensu i baletu maszyn (kto widział Balet kopa-

16 . Mill e nniu m D oc s Again s t G rav it y

ryczny Izy Szostak, ten będzie miał wiele uciechy, oglądając ten „balet traktorowy”). To film o nostalgii, oczywiście – socjalne bezpieczeństwo – ckliwe wspomnienie o dobrze zaopatrzonej zakładowej stołówce!, a nawet przyjemność z pracy (zachwyt nad jej warunkami: magia urządzeń, swoiste piękno maszyn) oraz duma z jej efektów przykrywają skutecznie pamięć o prawdziwej naturze tamtych czasów, których przecież elementem były masowe strajki czerwca 1976 roku z towarzyszącymi im aresztowaniami, zwolnieniami z pracy, represjami. Ale tak właśnie pracuje mechanizm nostalgii – praca nostalgii to przecież kolejny, choć trudniej zauważalny rodzaj pracy, który też jest tematem tego filmu. Pominięcie tego historycznego tła nie musi wcale świadczyć o fałszu tej opowieści. Jej prawdziwość jest bowiem ufundowana na czymś innym – na pamięci ciała. Dawni pracownicy Ursusa odtwarzają na filmie swój robotniczy taniec, który jest zapisany w tym, co nazywa się „pamięcią mięśniową”. A ona przecież nie kłamie. Więcej nawet: pozbawienie ich tej pracy wraz z upadkiem zakładu było nie tylko dramatem uświadomionym i dającym się zracjonalizować oraz zmierzyć za pomocą danych ekonomicznych, ale także zerwaniem świadomości zapisanej w ciele, w ciało wdrukowanej. Zabrano tym ludziom nie tylko stołówkę i wczasy pracownicze, ale zostali pozbawieni części siebie: „[William] James przekonuje, że [trwała pamięć własnej jaźni dająca nam poczucie osobowej tożsamości oraz ciągłości świadomości] jest fundamentalnie somatyczna – jest pamięcią mięś-

niową odczuwania siebie samego jako tej samej osoby” – jak to opisywał Richard Shusterman (w przekładzie Patrycji Poniatowskiej). Pozbawienie ludzi tego rytuału, w którym realizowała się część ich osobowości, wywołało bolesne tąpnięcie w ich świadomości. A po tej traumie, wiadomo, czas na terapię. Diagnosis, który był zapowiadany jako „psychoterapia miasta”, porzuca tę ciekawą perspektywę (tym ciekawszą, że poddawanym terapii miastem jest Łódź) na rzecz zwykłej, jeżeli można tak powiedzieć, procedury psychologicznej obejmującej mieszkańców. To nie pamięć miejsca jest jego tematem, ale pamięć indywidualna – luźno tylko związana z miejscem życia. Co nie znaczy, że przed tym miejscem da się uciec: obrazy pustostanów, zdewastowanych fabryk, postsocjalistycznej nędzy – to wszystko jest obecne w kadrach tego filmu.

Bo obecne być musi. Perspektywy naszego życia zbiorowego – póki co – wyznacza ta nostalgia, resztki mięśniowej pamięci, pozostałości obrazów, wtórne wstrząsy tego wielkiego tektonicznego trzęsienia, tąpnięcia świadomości. czerwiec 2019 |

BIK | 13

sztuka

Piotr Tołoczko, Tłum

Usłyszeć linię, zobaczyć rytm.

Justyna Gongała

Jak brzmi grafika Piotra Tołoczki? Drums Fusion – coroczne bydgoskie święto sztuki perkusyjnej – to festiwal dźwięku, rytmu, a także ruchu. Ale równie dobrze może pobudzić też inne zmysły. Czy można zobaczyć muzykę albo usłyszeć kształty? Pojęcia tonu, barwy, harmonii czy rytmu używamy w opisie obu rodzajów tych sztuk i choć ich znaczenie w danym przypadku bywa odmienne, to jednak pobudza wyobraźnię do dokonywania takich wzajemnych transpozycji. Czy jednak każdy jest zdolny do synestezji? Czy tak rozumiana korespondencja sztuk faktycznie istnieje i jakie dzieła mogą tego dowodzić? 14 | BIK | czerwiec 2019

Do takich myśli inspiruje wystawa grafik Piotra Tołoczki pt. Rytm gestu, która wizualnie dopełnia tegoroczne „Drumsfuzje”.

Jak brzmi grafika Piotra Tołoczki? Jak mógłby wybrzmieć obraz pt. Kłębek, na którym widać gąszcz spętanych linii? Całość utrzymana w monochromatycznej, czarno-białej tonacji przypomina kłębowisko metalicznych kabli. Może byłby to rodzaj elektronicznego noise’u, pełnego szumów, trzasków i zgrzytów, a może jazzowa improwizacja. Albo wręcz przeciwnie – jest w tej grafice określona melodia, pełna załamań i zapętleń.

sztuka Narastające fale z obrazu pt. Tłum zdają się mieć wyraźny leitmotiv, zamaszysty Opadający gest mógłby brzmieć jak porywające gitarowe solo, a czteroczęściowy Kwartet – grać monotonnie, rytmicznie. Wystawa Piotra Tołoczki prowokuje do takich „gdybań”, bo niemożliwe wydaje się odkrycie konkretnych dźwięków, stojących za przedstawionymi dziełami. Faktem jest jednak, że artysta poszukuje związków między tymi dwoma różnymi dziedzinami w ich formalnej warstwie. Interesują go różne rodzaje notacji dźwięku, w tym zjawisko grafiki muzycznej.

Obrazy muzyki Nuty i muzyczne symbole same w sobie są już obrazem i naturalnie zmieniają się na przestrzeni wieków. W połowie ubiegłego stulecia zapis dźwiękowy dotknęła jednak niemała rewolucja – zamiast czytelnych dla wszystkich muzyków symboli zaczęto tworzyć „partytury-obrazy” – złożone z figur geometrycznych, rysunków, szkiców. Zapoczątkował ją Karlheinz Stockhausen w swoim Studie II z 1954 roku, zapisując dźwięk za pomocą serii prostokątów i trójkątów, rozmieszczonych po obu stronach poziomej osi określającej czas, nawiązując zaledwie do tradycyjnego zapisu. Od tego dotychczasowego układu odbiegały już kolorowe i fantazyjne kształty z zapisu Rainera Wehingera do Artikulation Györgya Ligetiego. Powyższe przykłady są znamienne dla muzyki elektronicznej, a przełomowe dokonanie w tej dziedzinie zawdzięczamy Iannisowi Xenakisowi. Pourywane, złowieszcze wręcz kształty z partytury do Mycenae Alpha doskonale podkreślają niewątpliwy urok brzmieniowy utworu Xenakisa. Co najważniejsze, ten obdarzony wyjątkową wyobraźnią przestrzenną kompozytor-architekt dokonał rzeczywistej transmediacji. Stworzył autorski program „UPIC”, który pozwalał dosłownie przetłumaczyć rysunek na formę muzyczną1. Kompozytorzy jednak nie zawsze skupiali się na dosłownej transpozycji graficznego zapisu na dźwięk i pozostawiali swoje partytury do swobodnej interpretacji. Na przykład w kompozycjach Bogusława Schaeffera kolory i kształty na zasadzie luźnych asocjacji odwołują się do konkretnych dźwięków. Tak pisała Janina Hodor o pracach Schaeffera: „Grafiki muzyczne pozbawione są Adriana Jagoda Borowska, Najpiękniejsze partytury, w: http://www.muzykotekaszkolna.pl. 1

Piotr Tołoczko, Kłąbek linii 4

najczęściej interpretacyjnych komentarzy. W tej decyzji tkwi jakaś mądrość. Brak komentarzy odrzuca tych wszystkich wykonawców, którzy nie pojmują Istoty muzyki kompozytora. Ci, którym muzyka graficzna Schaeffera coś mówi, i którzy już coś o nim wiedzą, jeśli zabierają się do wykonania jego muzyki, robią to bez przymusu, dobrowolnie, a dzięki temu też – atrakcyjnie”2 . W wyniku takiego myślenia narodziła się grafika muzyczna, czyli dzieła, które należy zarówno usłyszeć, jak i zobaczyć. Do pionierów tego gatunku należał, zainspirowany malarstwem Pollocka i rzeźbą kinetyczną, Earl Brown. Jego partyturę December z 1952 roku (składającą się z linii różnej grubości, rozłożonych na przestrzeni białej kartki) należało odczytywać od wybranego punktu w dowolnym kierunku. Muzyczna interpretacja wymagała zatem nie lada wyobraźni. A już kompozycja Konestellationen Romana Haubenstock-Ramatiego zupełnie przypomina obraz, tym bardziej że bezpośrednio nawiązuje ona do malarskiej abstrakcji, które tworzył Wassily Kandinsky. Twórczość Kandinskiego jest wręcz ikoniczna w kategorii „muzycznych obrazów”, lecz próby dość subiektywnego i dowolnego wyrażania sztuk 2 Muzyka i sztuka, kat. wyst., Galeria Sztuki Współczesnej Kramy Dominikańskie Kraków, komisarz wystawy: mgr Aldona Sołtysówna, 1983.

czerwiec 2019 |

BIK | 15

sztuka

Piotr Tołoczko, Kwartet 2

Piotr Tołoczko, Gest 4

wizualnych przez dźwięk i na odwrót podejmowali i nieustannie podejmują rozmaici plastycy oraz muzycy. U podstaw ich działań leży, powracająca wciąż w sztuce różnych epok, idea jedności sztuk – poparta przekonaniem o wspólnej dla wszystkich sztuk sferze ekspresji, symboliki i emocjonalnych doznań. Niezwykle istotne w tym kontekście jest też fascynujące zjawisko synestezji, a także kierowanie istoty dzieła sztuki na sam procesy twórczy.

Pomieszanie zmysłów Synesteci, którzy rzeczywiście potrafią usłyszeć smak i zobaczyć kolor, rodzą się raz na dwadzieścia tysięcy urodzeń. Często są to artyści, tacy jak: Paul Klee, van Gogh, Nabokov czy Liszt. Pozostali amatorzy wielozmysłowych doznań muszą się zdać na działanie środków narkotycznych. Jednak, co ciekawe, mówi się, że postrzeganie synestetyczne stanowi zapowiedź tego, jak percepcja homo sapiens będzie wyglądać na dalszych etapach ewolucji. A to paradoksalnie nie tyle postęp, co powrót do korzeni, bo, jak twierdzą neurolodzy, gdy przychodzimy na świat, wszyscy jesteśmy w pełni synestetyczni.

Gest to początek Myślenie o tym, co pierwotne i podstawowe, wiąże się ściśle ze strategią twórczą Piotra Tołoczki. Związków muzyki z rysunkiem artysta doszukuje się bowiem w naturze gestu. Za Merleau-Pontym podkreśla, że przecież gest to początek, czynność 16 | BIK | czerwiec 2019

Piotr Tołoczko, Opadający gest

inaugurującą wszelkie sensy. Przedłużeniem gestu jest zarówno rysunek, jak i wydobyty z instrumentu dźwięk. Gest jest zatem intermedialny i synestetyczny. Poszukiwanie istoty dzieła sztuki w samym twórczym procesie jest znamienne dla artystów różnych epok i dziedzin. Maciej Maleńczuk, w jednej z wypowiedzi o współczesnej muzyce awangardowej, przytoczył znamienną wypowiedź Gillespiego – wybitny jazzman, zapytany o to, do czego dąży jazz, odpowiedział: „Do tego, z czego wyszedł. Człowiek uderzał w bęben”3 . 3 50 najlepszych wywiadów „Playboya”, red. M. Krześniak, M. Łobodzińska, 2007.

re c e n z je p ł y t Szymon Andrzejewski

Bydgoszcz jest jak duża wytwórnia Dzień dobry. Czerwiec nam się zrobił po raz kolejny, i to dość nieoczekiwanie. Kończy się Wiosna Festiwali, ale artyści dźwięku nie kończą wcale i archiwizują zajadle. Przed wakacyjnymi wypadami i destynacjami mamy więc dla Państwa propozycje trzy: halucynogenną, uderzeniową i nadspodziewanie nieróżową. Smacznego!

Mełech/Majewski/Królikowski/Buhl – Kwartet (wyd. Plexus of Infinity, marzec 2019)

Mógłbym właściwie napisać: „Narkotyki to nie owoce”, i spełniony skończyć, bo o tej płycie się i tak niczego sensownego napisać nie da. Recenzowanie w ogóle jest chybionym pomysłem, bo to zajęcie podobne do śpiewania o wodzie. Ale nie jej właściwościach poetycko-płynnych, tylko o jej składzie chemicznym i strukturze molekularnej. Recenzowanie natomiast takich albumów jak Kwartet to po prostu walka z materią, która nie istnieje. To jak pojedynek z cieniem na wyimaginowane szable. Nie może być mowy o trafieniu w cokolwiek. Chociażby przypadkiem. Mając to na uwadze, opowiem państwu historię.

Plantacja miała się dobrze i dlatego pochodzące z niej produkty tak sympatycznie wpływały na Piotra, Jarka, Kubę i Jacka, którzy właśnie przeciągali się ziewając z lekka na myśl o leniwie nadchodzącym południu. Czasu było mnóstwo, więc duże mieszkanie, jakim była przecież Bydgoszcz, wypełniać zaczęli sobą niespiesznie i bez zbędnych ruchów. „Obrazki Z Nazca się przekrzywiły” – zauważył dość celnie Jacek, który lubił wiedzieć, jakie go otaczają ściany. „To popraw” – podsunął Jarek. Jacek spróbował poprawić, ale w wyniku tego próbowania obrazki spadły ze ściany, całkowicie się przy tym gubiąc. Na chwil kilka chłopcy pogrążyli się w chaotycznych podejściach do ich odnalezienia, ale mieszkanie było tak zagracone, że nie miało to większego ani mniejszego sensu. „Takie trochę Medytacje Zegarmistrza, co nie?” – stwierdził Kuba. „Jakbym się przewracał o zębatki. No. Świątynia Bez Dna, człowieku… I po co to wszystko takie szczegółowo zapchane wszystkim?” – niepotrzebnie chyba zdziwił się Jarek. „Chodźmy do Pogodnego Ślusarza Toma. On ma szkło powiększające. On przeczyści”. Chłopcy ruszyli, a stany, jakie po drodze przechodzili, były Różowe, Niebieskie i Jasnożółte. Ale nie tylko. Ot, Zwyczajny Dzień. Ludzie dokoła byli raczej dęci i ktoś zawsze gdzieś coś gniótł. „Trochę dmucha jednak” – bezskutecznie, aczkolwiek pięknie, bo prosto, zagaił Piotr. Zagajenie się nie przełożyło, ale za to zrobiło się jakoś tak bardziej. Przed zakładem odbywało się właśnie wieloosobowe Oczekiwanie. I wielogłosowe również. Chłopcy niewiele sobie robili z takiego rozwoju sytuacji. Mieli doświadczenie. Niejednokrotnie już przed bezproduktywnym trwonieniem czasu w okolicy Gdańskiej chronił ich Mózg i rozważania nad Wewnętrznym Życiem Szyn. Tramwaje wszak były kluczowe. Tramwaje były kluczowe. Kluczowymi były owe tramwaje te. Pozwalały wyjechać z Sepii. Tramwaje pozwalały na wiele. Chyba. W sumie to nigdy nie spytali. Mełech, Majewski, Królikowski, Buhl, Kwartet – drzwi do nie tutaj. czerwiec 2019 |

BIK | 17

re c e n z je p ł y t Krzysztof „Freeze” Ostrowski – Further Fluctuations (wyd. Pawlacz Perski, kwiecień 2019)

To najdroższa kaseta magnetofonowa w moim życiu. Gdyż ponieważ w celu odsłuchania ze źródła zamierzonego przez twórcę zmuszony byłem do zakupienia sobie walkmana. A że w Bydgoszczy nikt nie sprzedawał, to musiałem pojechać do Torunia. Opłaciło się, bo nabyłem sprzęt w stanie kolekcjonerskim, i to firmy najbardziej dla walkmanów kultowej, a bonusem było to, że kupiłem go od kumpla Conora Obersta (założyciel formacji Bright Eyes), przesympatycznego Amerykanina z Nebraski. Także historia użyteczna do końca życia. Niemniej jednak, wliczając paliwo, Further Fluctuations Krzysztofa „Freeze’a” Ostrowskiego kosztowało mnie bagatela jakieś trzysta złotych. Tanio nie było, ale było warto. I to nie ze względu na opowieść z USA w tle. W ubiegłym roku ukazała się pierwsza część fluktuacji Freeze’a (Primary Fluctuation, Recognition Records) i powaliła słuchaczy swoim radykalnym podejściem do elektroniki spod znaku idm. Jeśli chcą państwo szczegółów, to proponuję sięgnąć po winyl albo odwiedzić serwis bandcamp.com. Zgrywam ten krążek do cna na moim gramiaku, bo to, co zawiera, to histeria wcielona. Rok 2019 przynosi nam i panu Krzysztofowi zmianę wytwórni (Pawlacz Perski) i kontynuację w postaci wspomnianej już kasety (rozumiem sentymentalne pobudki i modę – nie rozumiem poddawania się jednemu i drugiemu – kaseta 18 | BIK | czerwiec 2019

magnetofonowa to najgorszy z możliwych nośników, jeśli chodzi o jakość dźwięku). Ostrowski nurza się znowu w mazucie swoich rojeń ekstremalnie połamanych arytmii i atonalności i po raz kolejny dekonstruuje muzykę taneczną. Jednak nie można zarzucić mu powtarzalności i schematyzmu. Od pierwszego utworu, czyli Time Dilation, słychać, że bydgoski kompozytor postanowił podejść do tematu rozwałki zmysłu słuchu w sposób lżejszy i bardziej jednak dla słuchaczy przystępny. Na fluktuacji prymarnej rytm i puls oczywiście były, ale traktowano je obróbką skrawaniem i odzierano z płaszczy ochronnych, pozostawiając ich cień jeno. Na tym albumie nóżka jednak chodzi i można sobie potupać albo i nawet (o zgrozo!) potańczyć. Najlepszym tego przykładem jest Supersymmetry, w którym Ostrowski uchyla jakby kapelusza i pozwala potencjalnym bywalcom parkietu na odnalezienie odrobiny choć znajomego lądu. Oddech w postaci Projection się jednak przydaje, a brud i szelesty przywodzące na myśl igłę, co się zsunęła z winyla, czule pieszczą poranione uszy. Czuć na tej płycie skupienie. Czuć determinację. Primary Fluctuation to było szaleństwo mroku i furii. Further Fluctuations to szaleństwo poddane terapii. To szaleństwo, które wypiło szklankę wody zamiast. Nie myślcie jednak, że ten album nie dogina do podłogi. Po prostu tak wysoko zwieszona poprzeczka sprawia, że jeśli zejdzie się ze swoimi rojeniami nawet o dwa metry niżej, to i tak poziom rozedrgania dostarczony do organizmu będzie dla przeciętnej istoty doznaniem granicznym i powalającym. Ostrowski po prostu nie chce na tej płycie już zabijać. Skończył z zawodem eliminatora i teraz tylko okazjonalnie kogoś wykańcza. Takimi kawałkami jak Chaotic Inflation na przykład. Takie hobby. Nadchodzi ostatni na płycie Aphelium i wpleciony w niego zdziwiony i pocięty głos zagubionego w przestrzeni (też pociętej) człowieka, bełkoczący coś o „Zmiennościach i Janosiku na moście”. Przewiń taśmę. Krzysztof „Freeze” Ostrowski, Further Fluctuations – najmniej przypominający Britney Spears człowiek na Ziemi powiedział „oops” i zrobił to znów znakomicie.

Pinky Loops – Polifonic (wyd. własne, maj 2019) „Wszystkie dźwięki na tej płycie wykonane zostały jedynie na elektrycznych skrzypcach i wio-

re c e n z je p ł y t

lonczeli” – taki tekst widnieje na drugiej stronie gustownego digipacka lekko parującego jeszcze ciepłem drukarni i tłoczni (kiedy to piszę, jest osiemnasty dzień maja) i obiecującego swą kolorystyką odpoczynek dla uszu podmęczonych światem muzycznych improwizacji. Tekst prosty i jasny w przekazie. Z tym że nie do końca prawdziwy. Znaczy prawdziwy, ale nie do końca oddający zawartość tego digipacka. Znaczy oddający, ale to nie tak, jak by się mogło wydawać, i wcale nie jest tak aksamitnie i klasycznie, i z krainy smyczków łagodzących zszargane nerwy. Znaczy jest, ale… ech, kobiety… Zacznijmy od początku. Na okładce flamingi (+10 do charyzmy), a w środku Joanna Czerwińska, wiolonczela (+1000 do charyzmy – mój ulubiony obok fortepianu instrument z grupy tych najbardziej klasycznych) i Marta Lutrzykowska – znana głównie z wojaży altowiolowych, a tutaj prowadząca skrzypce. Panie dwie, utworów dziewięć. W tym cztery autorstwa pań właśnie oraz pięć coverów. Całość pod tytułem Polifonic. I ta całość właśnie najbardziej mnie niepokoiła, kiedy pani Marta zadzwoniła i przekazała mi informację, że płyta (zrealizowana w bydgoskim A\V Studio) już jest. Dwie wykształcone klasycznie muzyczki wydają bardzo krótki (niezmiernie delikatnie ponad pół godziny) materiał składający się głównie z utworów znanych i będących tzw. samograjami (Queen, Eurythmics i Zimmer do niszowych artystów nie należą). Hmmm… z daleka pachnie swego rodzaju muzyczną wizytówką biznesową. Materiałem promocyjnym bardziej niźli albumem muzycznym per se. I jeszcze

Happy Pharella Williamsa. Ech… No cóż, naczelny nie matka – zrozumienia nie posiada. Krążek do odtwarzacza, pióro do ręki. Start. Ej, to nie są skrzypce ani wiolonczela! Ej, ten utwór jest zawsze na końcu! Ej! Nie będę próbować przetłumaczyć państwu, że Polifonic duetu Pinky Loops to album przełomowy i odkrywczy, bo takim absolutnie nie jest. I jest też trochę materiałem promocyjnym, bo jest nim każdy album muzyczny (i nie tylko) na świecie („Łatwiej do ludzi dotrzeć coverami. Przynajmniej na początku. Za mało w siebie wierzyłyśmy, żeby nagrać płytę z tylko naszymi kompozycjami” – Lutrzykowska). Natomiast jest to płyta przynajmniej w kilku elementach warta uwagi. Zaczyna się, jak już wspomniałem, nieoczywiście, bo Show Must Go On z repertuaru Queen. A to przecież idealny numer na finał. Dokładnie zaczyna się zloopowanym samplem powstałym, jak zakładam, na drodze uderzenia wiolonczeli. Nie jestem za biciem instrumentów, ale dzięki temu uderzeniu od razu na początku poznajemy tę nieścisłość z tekstu na okładce. Poza paniami smyczkowymi na tej płycie występuje bowiem różowy looper. Czyli zapętlacz. Na początku pożyczony, a następnie pokochany i uczyniony po części sprawcą nazwy bydgoskiego duetu. Zabieg nie nowatorski, ale tu zaimplementowany w dość mroczny, pseudoakustyczny sposób. Sam utwór pierwszy też potraktowany dość nietypowo, bo nie wzniośle i patetycznie, a delikatnie i kameralnie wręcz. I to podejście nie zmienia się przez całą resztę materiału. Jest lekko, ale nie tak lekko, żeby utwory przelatywały nam koło uszu, nie wpadając w nie i nie powodując przerwania obierania marchwi. Jest lekko, ale też i jakoś tak psychodelicznie. Szczególnie w Misirlou z Pulp Fiction. Tu jest wręcz niepokojąco. Wiolonczela i skrzypce są na Polifonic niby wiolonczelowe i skrzypcowe, ale gdzieś tam pod spodem płynie sobie rzeczka doznań raczej narkotycznych. Słychać to szczególnie w czterech kompozycjach autorskich, a już najdobitniej w przedostatniej na albumie Watasze. Jak to często piszę – nie wiem, co panie w czasie pisania tego kawałka piły, ale na pewno nie było to białe kalifornijskie. Raczej kawa z absyntem. I tak do Zmierzchu. Czy przedstawienie musi trwać dalej? Nie musi. Ale może, bo jest przycisk repeat. Ja wcisnąłem. Niejednokrotnie. Pinky Loops, Polifonic – dwa flamingi w blokach startowych. czerwiec 2019 |

BIK | 19

D z i e nnik podró ż y w mi e js c u (11): Michał Tabaczyński

Literatura. Danie krwiste 1.

Literacka Bydgoszcz? Wprost uwielbiam. Pasjami! Do obłędu! Że sobie jednak tę przyjemność dawkuję, wszyscy chyba rozumieją. Łatwo przedawkować. A wtedy – kto wie, co by się mogło wydarzyć. „Och, nie żałujmy tego, co się stało, tym bardziej że nie stało się nic” – pisała poetka. Nie bez przyczyny ją tutaj cytuję, bo ostatnio odwiedziła Bydgoszcz. Odwiedziła Bydgoszcz i poszedłem na spotkanie z nią – nie z samego afektu względem autorki, ale też żeby sobie literacką Bydgoszcz obejrzeć. Liczyłem, że na wieczorze wybitnej poetki spotkam – równie przecież wybitnych, wiadomo: wybitności się przyciągają – przedstawicieli bydgoskiego środowiska literackiego. Ale nie, nie było ich. Miałem nadzieję, że kiedy jeden mi mówił, że czyta tylko swoich kolegów i tylko ich chodzi słuchać, albo gdy inny mówił, że na nieznanych nie chodzi, to żartowali. Ale nie, okazuje się, że jednak nie. Czyli: zawiodłem się. Napisałbym z rozpędu, że srodze, ale nie: zawiodłem się, ale nie srodze, bo jednak dwójka bydgoskich poetów była. Obecny na sali poeta zabrał nawet głos i uratował dla mnie ten wieczór, ratując przy tym honor bydgoskiej literatury, za co mu serdecznie dziękuję. A powiedział mniej więcej tak: „Cieszę się, że się znów spotykamy, bo przy okazji pani ostatniej wizyty też się mieliśmy przyjemność spotkać”. Już widziałem zaskoczony wzrok gościa, wielka legenda poezji polskiej (chociaż nieznana, wiadomo) próbowała sobie przypomnieć bydgoskiego poetę i może nawet bała się, że zacznie ją przepytywać: moje imię, nazwisko, data urodzenia, jak się pani podobał mój ostatni tomik, który wtedy pani podarowałem (bo przecież na pewno podarował). „To znaczy, nie” – bydgoski poeta próbuje jakoś dopomóc pamięci wielkiej legendy polskiej poezji (chociaż, wiadomo, nieznanej szerzej), która niestety błądzi – „jak pani była ostatnio, to nie, tylko poprzednim razem”, no, teraz jesteśmy w domu, „bo ostatnio nie mogłem przyjść, bo akurat się rozchorowałem, z żołądkiem miałem takie tam problemy, ale dzisiaj wszystko dobrze i mogłem przyjść” – mówi, a ja żałuję, że nie podał żadnych szczegółów, objawów, wyników badań i tak dalej. Zbieram informacje o bydgoskich literatach – jako że twórczość zdaje mi się często niewystarczająca, to nie gardzę plotkami – mogą być fizjologiczne, niech już tam. A wielkiej poetce chyba ulżyło, w końcu wiadomo – zdrowie najważniejsze. 20 | BIK | czerwiec 2019

Więcej uroczych momentów nie było. Czyli: niewiele, ale zawsze coś. Prowincjonalny badacz lokalnej literatury musi się czasem zadowolić byle czym. Właściwie: najczęściej to byle co jest jego jedynym trofeum, jego ostatecznym celem, jego Świętym Graalem.

2. No ale przecież nie tylko owo „byleco” bydgoska literatura wytwarza, nie tylko na sprawozdania z gastrycznych problemów stać bydgoskich literatów. Stać ich i na gesty szersze, czyny bardziej mężne, uczynki ambitniejsze. Ostatnio na przykład: zrobili coś dla naszej ojczyzny. Się chwali. Ale co?, zapytacie. Czy zaczęli promować literaturę, organizując cykl spotkań z czytelnikami w osiedlowych i gminnych ośrodkach kultury albo nawet w domach parafialnych? A może udzielają darmowych lekcji dzieciom z ubogich rodzin i pracują ochotniczo w świetlicach środowiskowych, pokazując zaniedbanym maluchom piękny świat literatury? Stypendia przekazują na wielki cel rozwoju czytelnictwa? Nie, ale zrobili coś równie dobrego, może nawet – lepszego! Wydali mianowicie antologię poezji patriotycznej w darze stuletniej Niepodległej. Oto – jak pisał poeta – ojczyzna na obrazku! Na jednym dużym obrazie zatytułowanym Nasze niepodległości. Czytając ten obszerny tom nie czułem właściwie zawodu: jest tam wszystko, czego potrzebowałem, jest wszystko, czego się spodziewałem. No, prawie – nigdy nie jest tak, że się dostaje dokładnie to, czego się chce. Czego nie ma? W tym zbiorze radykalnej, wspaniałej poezji nie znalazłem moich ulubionych wierszy Jarosława Jakubowskiego. Ten pełnomocnik naszego wojewody do spraw kultury, dziedzictwa narodowego i polityki historycznej o niewygasłych wciąż ambicjach literackich (co się chwali – to taka zachodnia tradycja, wśród polityków francuskich choćby są twórcy literatury pięknej: Dominique de Villepin czy Giscard d’Estaing) napisał i opublikował kilka pięknych patriotycznych wierszy. Opublikowane tylko w sieci są jednocześnie dostępne i nie, bo gubią się w masie internetowych wpisów – portale społecznościowe to tylko pozornie dobre miejsce do publikacji wierszy. Nie zamieszczono ich, więc ja, miłośnik i zbieracz tych pereł tu ten wybór uzupełnię. Wierszom brak tytułów, więc pozwolę sobie za-

D z i e nnik podró ż y w mi e js c u (11): proponować dla nich wspólny tytuł roboczy. Ten pierwszy wiersz to chyba fraszka: [Marzenia arcypolskiego mężczyzny (1)] Znajdzie się lina na szyję Putina! I łuska na łeb Tuska! Mam nadzieję, że Państwa też zachwyca ten zgrabny dystych – pierwszy wers jest, niestety, niedokładnym cytatem, ale cały wiersz dzięki temu jest nowoczesną sylwą. Ale drugi daje radę: dokładne i oryginalne rymy („łuska” – Tuska” jest co najmniej tak dobry, jak Rymkiewiczowski „Tuska” – „brzózka” w jego znanym wierszu smoleńskim), gdy pierwszy wers może być skandowany, drugi jest raczej śpiewny, łagodniejszy, powiedzieć można – rozmarzony, miękki. W treści, rzecz jasna, radykalnie patriotyczny, bojowy, do romantycznej tradycji zamachów na cara nawiązujący i przez to kordianowski z ducha. Ale poeta celuje także w wierszu aforystycznym, jak ten choćby: [Marzenia arcypolskiego mężczyzny (2)] Ukrainki wszak bym wpuszczał. Tu oczywiście należy podziwiać zarówno formę (mocny trochej, już słyszę, jak to musi brzmieć na wieczorach autorskich! na dodatek powtarza miarę polskiego arcywiersza, czyli Bogurodzicy), jak i przenikliwość polityczną w zakresie polskiej polityki migracyjnej (ufam, że wojewoda korzysta z tych rad, żal byłoby nie korzystać). Na tym moje rozczarowania się właściwie kończą. Antologia jest wspaniałym świadectwem miłości ojczyzny, zbiorem najwspanialszych symboli tej miłości: krew, śmierć, walka, ziemia, czasem też zdrada. Krwi jest najwięcej, książka spływa, ale co tam spływa – ona chlusta polską krwią: „Ojczyzna powiewa biało-czerwoną, symbolami srebra i krwawej daniny”, „dzisiaj nie żąda daniny krwi” (A.M. Kuberska); „w moich żyłach czerwień biel zieleń krople gęstsze niż krew” (A. Rzepecka); „Wyznaje, zasycha, krew kruszy się, a może przenika do krainy potwornego, odwiecznego jutra” (A. Walter); „zamiast miodu krew napływała” (I. Świerkula); „tylu najeźdźców zewsząd próbowało ją spętać krwią” (J. Pomin); „Więc coraz częściej broczę krwią. BIAŁO-CZERWONĄ” (J.S. Jackiewicz); „hipnoza żywej krwi a potem krzyk” (J. Baziak); „gorące sierpniowe dni kąpią się we łzach i krwi” (L. Siemińska); „mocno krwawiły flagi” (Ł. Dudzińska); „pod wilgotnym mchem czerwona ziemia” (M. Grajewska); „ulepiony z krwi przodków” (M. Stoppel); „komunikaty nabiegłe krwią” (W. Gawłowski).

Ile tu trupów, książka jest ich pełna: w zbiorowych grobach, z przestrzelonymi potylicami (tych jest najwięcej), polegli w boju. Tyle trupów, że z książki bucha zapach rozkładu. A skąd trupy? Z walki, oczywiście. Walka, ile tu walki, piórem poeci walczą w geście powtórzenia polskich dziejów, biorą udział w tych wszystkich bitwach, o których uczą na historii w podstawówce: od Grunwaldu przez powstania aż do walk z bezpieką. Ale przecież ta walka się nie kończy! Nasi poeci walczą dalej: ze zdrajcami ojczyzny (Jackiewicz: „Pokonaliśmy się sami bez żadnej wrogiej armii”, albo Krzyżan: „Panie błogosław Polsce chroń przed zdrajcami”), Niemcami (Jakubowski: „Kiedyś rozwiązywaliście problemy dywizjami lotnictwem gazem ogniem dzisiaj głosicie pacyfizm z tym samym zamiłowaniem do rozwiązywania cudzych problemów”), Brukselą (Banach: „potomków i następców strażników Komisarzy atestowanych przez Brukselę”). Jestem dumny z bydgoskich poetów (i nie tylko bydgoskich, bo do antologii zaprosili też przyjaciół). Odważni, bezkompromisowi ryzykanci na krętym torze poezji mkną bez zapiętych pasów. Opisując wsiąkającą w ziemię krew, nie boją się wcale tego ryzykownego duetu, który już raz w historii literatury wpakował twórców w kłopoty (niektórych nawet w pośmiertne: tak, biedny Hölderlinie, ciebie też!). Nie boją się niczego, żadne porównanie nie jest dla nich zbyt banalne, żadne wzruszenie nie jest zbyt trywialne. Żadna łza nie jest nadmiarowa. Jestem z nich dumny. Nie ze wszystkich, oczywiście, bo kilkoro – nie czując niestosowności (trzeba ich koniecznie napiętnować z nazwiska: Franciszek Kamecki, Zdzisław Pruss, Grażyna Wojcieszko, Jan Wach) – zdobyło się na bezczelny dystans, nietaktowną ironię, dali się ponieść nieprzystojnym paradoksom albo zdrożnym wątpliwościom. A przecież nikt im nie bronił dostępu do wspaniałej, socrealistycznej z ducha poetyki, jaką wyużył – jakże doskonale, do samego jej dna – Maciej Krzyżan: myśląc Ojczyzna widzę nas utrudzonych i dzieci radośnie wracające ze szkoły widzę wieżę kościoła wskazującą niebo i procesję z opłatkiem co jest żywym ciałem myśląc Ojczyzna z troską budzę się i z troską zasypiam Nieszczęśni! czerwiec 2019 |

BIK | 21

roz mowa Z Eweliną Rejs rozmawia Monika Grabarek.

Przed nikim nie zamykamy drzwi Pracujesz w Urzędzie Miasta, instytucji, która jeszcze ciągle budzi mieszane uczucia w ludziach, ale ty reprezentujesz miejsce, które w ogóle nie kojarzy się z jakimkolwiek urzędem: pracownię przy ulicy Jezuickiej. I codziennie dojeżdżasz do nas z Torunia. Urodziłam się w Bydgoszczy, mieszkam od jakiegoś czasu w Toruniu, ale bardzo poważnie rozważam powrót do rodzinnego miasta. Rzeczywiście, to, czym się zajmuję, nie przypomina stereotypowej pracy urzędniczej. Jestem menedżerem projektu Forget Heritage z programu Interreg Europa Środkowa, który realizowany jest przez Referat Projektów Międzynarodowych Wydziału Zintegrowanego Rozwoju. Przy ulicy Jezuickiej 20–22 od października 2018 roku trwa realizacja projektu pilotażowego – stworzenie Pracowni Makerspace. Wcześniejsza nazwa robocza to Młodzi Rzemieślnicy na Starym Mieście. To otwarta przestrzeń wyposażona w sprzęt techniczny związany z rzemiosłem. Dajemy

Warsztaty w Pracowni Mekerspace, fot. Kaja Szatkowska

22 | BIK | czerwiec 2019

przestrzeń do spotkania i poszerzania swoich kompetencji, do zdobywania nowych umiejętności zawodowych. Oczywiście istnieje możliwość udostępniania tego sprzętu, a także założenia swojego studia rękodzielniczego. To przestrzeń bardzo kreatywna. Można tam doskonalić swoje umiejętności manualne, biznesowe oraz nawiązywać współpracę w ramach sieciowania branży kreatywnej. Co my tam jeszcze robimy? Staramy się nauczyć współpracy publiczno-prywatnej. Tego cały czas nam bardzo brakuje nie tylko w Bydgoszczy, ale i w Polsce – tego podejścia, że urząd ma wspierać społeczeństwo, żeby mogło się fajnie rozwijać. W piątek 10 maja mieliśmy oficjalne otwarcie, przyszło mnóstwo gości, ciekawych osób gotowych do współpracy, z konkretnym planem, pomysłem do zaoferowania. Na Jezuickiej ułatwiamy młodym ludziom pracę w sektorach kreatywnych, ale seniorzy są również bardzo mile widziani, przed nikim nie zamykamy drzwi.

roz mowa Ciekawymi rezultatami wynikającymi z projektu Forget Heritage i z działań pracowni będzie utworzenie sklepu internetowego z pracami bydgoskich rzemieślników, a także utworzenie trzech start-upów. W najbliższym czasie odbędzie się cykl szkoleń dotyczących prowadzenia działalności w branżach kreatywno-kulturowych. Beneficjentem naszej oferty są przede wszystkim młodzi ludzie, którzy chcą nauczyć się nowych umiejętności. Oczywiście wspieramy inicjatywy związane z ruchami ekologicznymi, doskonałym przykładem jest tu filozofia zero waste. Prowadząc warsztaty, podnosimy świadomość mieszkańców naszego miasta. Opowiedz o nich, proszę, bo to bardzo ważne i ciekawe i ma szansę zmienić wizję miasta jako betonowej dżungli. Świetnym przykładem takiego działania jest projekt „Łąka kwietna w środku miasta”. To inicjatywa społecznego rzecznika pieszych Pawła Górnego. (Dodam, że bydgoszczanie mogą być bardzo dumni z takiego przedstawiciela pieszych i rowerzystów). Paweł poprosił nas o pomoc przy tej akcji, bo potrzebne są konsultacje i różnorodne akcje informacyjne, dlaczego łąki w miastach są tak ważne. W Europie już od jakiegoś czasu odchodzi się od koszenia traw i przestrzeni zielonych. Po pierwsze, koszenie w upały bardzo osłabia roślinność, po drugie, łąki są niezbędne, bo coraz mniej jest owadów zapylających w miastach i trzeba dbać o pszczoły, a Bydgoszcz bierze udział w projekcie BeePathNet z programu Urbact i transferuje z Lublany dobrą praktykę dotyczącą miodu miejskiego. Współpracujecie z innymi miastami europejskimi, podpatrujecie ich działania. Co dla ciebie w tych wzorcach jest najważniejsze? Chyba te wszystkie rozwiązania, które dbają o obszary zielone, te już istniejące, i pomysły na nowe, nieoczywiste przestrzenie kwietne. Na przykład we Francji każdy może być ogrodnikiem, założyć farmę miejską na balkonie, podwórku albo na dachu. Fantastyczna jest formuła miejskich ogrodów pionowych. To naturalne filtry, które pomagają nam oczyścić powietrze. Bardzo ważny jest zrównoważony transport. W Bydgoszczy mamy niskoemisyjne autobusy. Wierzę, że przekonamy ludzi, iż dojazd do pracy miejską komunikacja, rowerem, hulajnogą to styl, szyk, fajny sposób życia

i troska o klimat. Jeśli już musimy używać aut, to bardzo podoba mi się idea car-sharing, czyli walka z pustymi przebiegami, maksymalne zapełnienie samochodu pasażerami. Zdaję sobie sprawę z tego, że to nie będzie łatwy i szybki proces, wyprowadzenie z miasta osobowych aut często spotyka się z wielkimi oporami mieszkańców, ale jestem pewna, że przemyślane, spójne akcje edukacyjne zmienią mentalność. Nie ukrywam, że moim konikiem jest ekologia, a konkretnie zmiany klimatyczne i śmieci. Tu są oczywiście potrzebne zmiany systemowe, bo nie mamy na co czekać, kryzys klimatyczny jest faktem bezdyskusyjnym i Bydgoszcz podejmuje te działania, ale zmianę świata zawsze najlepiej zacząć od siebie i każdy jest odpowiedzialny za kolejną plastikową butelkę lub woreczek foliowy, który beztrosko wyrzuci, a który nigdy nie zniknie z naszej planety. Takie miejsca jak Pracownia Makerspace bardzo pomagają w działaniach edukacyjnych, bo wpływają na zmianę świadomości poprzez projekty, które wdrażają w życie. Naprawdę jestem głęboko przekonana, że od nas zależy bardzo wiele i dzięki atrakcyjnym działaniom warsztatowym możemy w pracowni wpłynąć na poszerzenie świadomości, a co za tym idzie, na trwałą zmianę postaw i wyborów konsumenckich bydgoszczan. Myślę, że już niedługo wszelkie ruchy, które dziś wydają się zbyt radykalne, jak na przykład ograniczenie, a nawet wyprowadzenie ruchu samochodowego z Śródmieścia, nie będą budzić takiego sprzeciwu, a wręcz z czasem mieszkańcy sami zaczną domagać się dobrych systemowych rozwiązań w trosce o dobre, zdrowe życie w zielonym, przyjaznym mieście. Innym się udaje, my też damy radę.

Ewelina Rejs (1978) – absolwentka filologii polskiej i filozofii na UMK, mama i działaczka. Po porzuceniu kariery polonistki zajęła się urzędowaniem. Współorganizatorka festiwalu Fordońska Noc Sztuki oraz kawiarni społecznej PERS w Toruniu. Sercem związana ze Starym Fordonem i jego społecznością. Realizatorka wielu projektów ze środków lokalnych, prywatnych, ministerialnych, unijnych. Aktualnie menedżer projektu Forget Heritage z programu Interreg Europa Środkowa w Urzędzie Miasta Bydgoszczy. czerwiec 2019 |

BIK | 23

jub il e u s z

Strona tytułowa autorskiego katalogu do wystawy Stanisława Lejkowskiego Powrót do źródeł

Hanna Strychalska

Stanisław Lejkowski – wieczna młodość w sztuce W holu Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy od 26 kwietnia do 31 maja 2019 roku trwała wystawa Stanisława Lejkowskiego Powrót do źródeł, zorganizowana z okazji 90. urodzin artysty. Pochodzi z Chełmna, gdzie od wielu lat mieszka. W 1955 roku uzyskał dyplom na Wydziale Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Posiada wykształcenie z zakresu zabytkoznawstwa i konserwacji architektury i rzeźby. Także grafiki, witrażownictwa i kompozycji brył w przestrzeni. Uważany jest za jednego z najbardziej wszechstronnych i znanych twórców sztuki użytkowej w Bydgoszczy i województwie kujawsko-pomorskim. Ma na swoim artystycznym koncie także realizacje w Warszawie i Poznaniu. W okresie największej aktywności zawodowej zajmował się przede wszystkim szeroko pojętą aranżacją wnętrz. Projektował zestawy mebli, znaki graficzne, polichromie i reklamy ścienne, plakaty i druki okolicznościowe oraz pamiątkowe tablice. Uprawiał malarstwo olejne, grafikę artystyczną i rzeźbił. W bydgoskim środowisku plastycznym znane są jego niewielkie 24 | BIK | czerwiec 2019

rysunki tuszem i piórkiem, charakteryzujące się swobodą, a jednocześnie precyzją. Brał udział w konkursach i wystawach środowiskowych, ogólnopolskich i zagranicznych sztuki użytkowej i grafiki. Realizował ekspozycje prezentujące Bydgoszcz i środowisko plastyczne za granicą, w Lipsku, Magdeburgu Schwerinie i Pradze. Jest autorem wielu wykładów specjalistycznych. Posiada liczne nagrody, medale i odznaczenia związane z konkretnymi projektami plastycznymi, propagowaniem sztuki oraz całokształtem osiągnięć, które otrzymał od instytucji, stowarzyszeń, a także miast, takich jak Tuchola, Chełmno czy Bydgoszcz. Do najważniejszych należą: Odznaka Ministerstwa Kultury i Sztuki „Zasłużony Działacz Kultury”, Odznaka Towarzystwa Przyjaciół Sztuki „Szeląg bydgoski” i Złoty Krzyż Zasługi. Lejkowski działał z rozmachem w trudnej rzeczywistości. Wyróżniał się nieprzeciętną energią, zdecydowaniem, organizacją pracy i pomysłami. Artysta posiada ogromny i różnorodny dorobek. Najpełniej zaprezentowano go na wystawie retrospektywnej w 2007 roku Wszystko ma swój czas, która odbyła się w Galerii Miejskiej bwa w Byd-

jub il e u s z goszczy. Obszerna i barwna ekspozycja zgromadziła tłumy: artystów, przyjaciół, odbiorców sztuki, przedstawicieli miasta Bydgoszczy i Chełmna oraz media. Miała też swoją odsłonę w Muzeum Ziemi Chełmińskiej w 2009 roku. Stanisław Lejkowski w ostatnich latach przygotował kilka interesujących, kameralnych ekspozycji, które oparte zostały na wyrazistym pomyśle plastycznym. 4 września 2015 roku w Galerii Kantorek – Galerii Miejskiej bwa odbył się wernisaż wystawy Znak czasu. 60 lat optymizmu, poprzez którą autor zaznaczył wyjątkowy jubileusz swojej działalności. Artysta wypełnił małe i nieregularne wnętrze galerii instalacją złożoną z wielu gipsowych rąk, z których każda trzymała telefon komórkowy z reprodukcją jakiejś jego pracy. Projekty, aranżacje, grafika użytkowa, rysunki,

jącym elementem wystawy były rozmieszczone we wnętrzu lustra, które współgrały z reprintami malarskich pejzaży. Odbijały fragmenty aranżacji, nagle „chwytały” sylwetki zwiedzających, poszerzały i komplikowały wizualnie przestrzeń. Czy był to jedynie efekt estetyczny, przypominający atmosferę rokokowych saloników, gdzie istniała płynna granica między tym, co materialne a iluzją stworzoną przez freski, rzeźby i płaszczyzny luster? A może to metafora przemijania? Co więc w tym plastycznym przedsięwzięciu wydaje się najważniejsze? Sądzę, że zmiana przestrzeni, jakiej dokonał autor. I zaskoczenie, jakiego doznawał widz, wchodząc do znanej wszystkim Galerii Kantorek. Dodajmy, że i ta prezentacja miała później kolejną odsłonę w Muzeum Ziemi Chełmińskiej, na

Wystawa Znak czasu, Galeria Kantorek, Bydgoszcz, fot. Wojciech Woźniak

dopełnione o dokumenty i fotografie rodzinne, umieszczone na stojakach i zawieszone pod sufitem, w uporządkowany sposób zagęszczały przestrzeń. Tak zaprezentowane prace miały w sobie coś ulotnego, na podobieństwo strzępu informacji, obrazu, wspomnienia. Oto jak wygląda rzeczywistość, w której żyjemy. Zdominowana przez technikę, która oddziela od siebie ludzi i zniekształca relacje między nimi, czego najmocniejszym przejawem była schematyczna, zwielokrotniona dłoń z telefonem. W tej wielości i zmienności artysta zaznaczył jednak strumień własnego, niepowtarzalnego życia. Z chaosu zdarzeń wydobył znaki czy też ślady, które pozostawia. Spełniony los. Najciekawszym i zaskaku-

przełomie 2015 i 2016 roku. Honorowała artystę z okazji jego 85. urodzin, a jej najbardziej uroczystym akcentem było nadanie Stanisławowi Lejkowskiemu tytułu „Zasłużony dla Miasta Chełmna”. Podobnie było, gdy Lejkowski zaprosił nas do Chełmna, gdzie w ratuszu ma siedzibę Muzeum Ziemi Chełmińskiej. Historyczna wystawa Chełmno nad Wisłą, której wernisaż odbył się 28 września 2017 roku, w ustanowionym przez polski parlament Roku Rzeki Wisły, ukazywała historię najważniejszego szlaku wodnego w Polsce na podstawie pamiątek pochodzących ze zbiorów muzeum. Kuratorką ekspozycji była Anna Grzeszna-Kozikowska – historyk i przewodnik turystyczny z muzeum oraz autorka cyklu wspomnień Stanisłaczerwiec 2019 |

BIK | 25

jub il e u s z wa Lejkowskiego, który przez wiele miesięcy ukazywał się w „Czasie Chełmna”. Fotografie, obrazy i dokumenty tworzyły drugi plan dla oryginalnego eksponatu i sentymentalnego wydarzenia, autorstwa Lejkowskiego. Sednem ekspozycji byli współcześni ludzie i ich historia, wpisana w historię Chełmna i Polski. Najważniejszych było dziewięciu przyjaciół – harcerzy urodzonych pomiędzy 1928 a 1930 rokiem, którzy, podobne jak Stanisław, wstąpili do harcerstwa jeszcze przed wojną. A teraz stawili się, kto tylko mógł. W kwietniu 1945 roku, będąc uczniami Ogólnokształcącego Gimnazjum i Liceum w Chełmnie, zorganizowali 2. Drużynę Harcerzy im. Zawiszy Czarnego, z zastępami „Lisów”,

I właśnie tę tratwę, w związku z 70. rocznicą wyprawy „Chełmińskich Żubrów”, która trwała dwa miesiące, objęła trasę dwóch tysięcy kilometrów i stała się również podróżą wodną, a nie, jak zamierzano, jedynie pieszą – zrekonstruował artysta we współpracy z Anną Grzeszną-Kozikowską. Tratwa „Puzon”, w okolicznościach wystawy, była rodzajem obiektu. Masywna i prosta. Komponowała przestrzeń. Nie udawała prawdy, była symbolem. Skupiała uwagę i budziła refleksję. Ożywiała dzieciństwo autora, rozwijające się jeszcze w przedwojennej Polsce, a potem – młodość, kontynuowaną w zupełnie innej rzeczywistości. A podróż, od początku do końca, była naprawdę niezwykła. Najpierw więc trudne mie-

Wystawa Chełmno nad Wisłą, Tratwa „Puzon”, Muzeum Ziemi Chełmińskiej, Chełmno, fot. Anna Soborska-Zielińska / Muzeum Ziemi Chełmińskiej

Wernisaż wystawy Chełmno nad Wisłą, Muzeum Ziemi Chełmińskiej, Chełmno. Stanisław Lejkowski i kurator ekspozycji Anna Grzeszna-Kozikowska, fot. Anna Soborska-Zielińska / Muzeum Ziemi Chełmińskiej

„Orłów” i „Żubrów”. Przypisano jej, ukrywany w czasie wojny, sztandar 39. Drużyny im. Księcia Józefa Poniatowskiego, do której wcześniej należał Stanisław. „W 1947 roku – jak wspominał Stanisław Lejkowski – przygotowaliśmy się do pieszego obozu wędrownego dookoła Polski. W lipcu ruszyliśmy w trasę, która prowadziła przez Chojnice, Połczyn-Zdrój, Szczecin, Gorzów, Zieloną Górę, Jelenią Górę, dalej na Śnieżkę i potem do Wrocławia, Opola, Katowic, Krakowa, a w Niepołomicach zbudowaliśmy tratwę „Puzon”, nadając jej imię, od największego żubra, znajdującego się w Puszczy Niepołomickiej”1.

siące, podczas których, po lekcjach, chłopcy pracowali fizycznie u różnych rzemieślników, aby zebrać potrzebną na nią sumę pieniędzy. Potem żmudne przygotowanie prowiantu i oczywiście trasy podróży. W końcu eskapada prowadząca przez tyle miast, miasteczek i wsi, czasem prawie doszczętnie zburzonych, jak Warszawa. Droga z jednej strony wyznaczona szlakiem polskiej historii, zabytków, pejzażu. Z drugiej – obfitująca w ważne spotkania z ludźmi, jak na przykład z tymi wysiedlonymi z Kresów Wschodnich, którzy zaczynali zagospodarowywać „ziemie odzyskane”. I jeszcze wiele niespodziewanych zdarzeń, wręcz przygód. Wszystko to skrzętnie spisano i oprawiono plastycznie w zaprezentowanej na wystawie „Kronice żubrów”, którą prowadził osiemnastoletni wtedy Stanisław. Czy harcerstwo

1 Stanisław Lejkowski, Powojenne harcerstwo uczyło nas życia, fragment cyklu wspomnień, oprac. Anna Grzeszna-Kozikowska, „Czas Chełmna” 21 III 2014, s. 6.

26 | BIK | czerwiec 2019

jub il e u s z i ta wyprawa nie stały się dla dziewięciu śmiałków podróżą życia? Wróćmy do ekspozycji w Bibliotece UKW w Bydgoszczy. Patrząc na nią, można było powiedzieć, że tym razem Stanisław Lejkowski zaprosił odbiorców i bydgoskie środowisko plastyczne – które odwiedza przy okazji wystaw – do przyjrzenia się wybranym zabytkom Chełmna. To przygotowane z okazji jubileuszu duże reprinty niewielkich drzeworytów sztorcowych, które autor wykonał w latach 1955–1980. Warto zauważyć, że sercem prezentacji była matryca graficzna wraz z rylcem właśnie z 1955 roku. Widniejące na dużych, nowoczesnych planszach sylwetki dziewięciu charakterystycznych zabyt-

Wernisaż wystawy Powrót do źródeł, Biblioteka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, fot. archiwum Biblioteki UKW w Bydgoszczy

ków Chełmna odpowiadały dziewięciu wzgórzom, na których położone jest miasto. Tradycyjne, świetnie zakomponowane i utrzymane w jednej stylistyce grafiki stały się metaforycznym wskazaniem na początek drogi twórczej oraz wyrazem miłości do miasta, które artystę ciągle inspiruje. A więc był to wielowątkowy powrót do źródeł. Dodajmy, że okazałe plansze kształtowały przestrzeń na podobieństwo wyrazistej trójwymiarowej rzeźby. Grafiki stanowiły awers plansz i oglądu wystawy, od strony wejścia do holu. Rewers natomiast to fotografie architektonicznych fragmentów, pokazane w dużym zbliżeniu i odpowiadające graficznym sylwetkom na awersie. Mocne, średniowieczne bryły, ornamenty i faktury budowały wizualny ciężar fotogramów, które działały trochę jak

prawdziwa architektura. Widz miał wrażenie, że ta wystawa jest przeznaczona dla tego właśnie miejsca. Jej zasadnicza, graficzna część, czyli awers, była skupiona i zamknięta. Zręcznie wydzielona z większego i nieregularnego wnętrza. Zaskakująco usytuowana naprzeciw schodów. I tak, postępując lewym biegiem schodów lub też równoległym do niego prawym, ekspozycja za każdym razem możliwa była do objęcia wzrokiem w całości. Przeciwne wrażenie towarzyszyło oglądowi wystawy od strony rewersu. Wtedy stawała się kompozycyjnie otwarta. Stojąc u jej czoła, mieliśmy wrażenie, jakby mogła jeszcze rozpościerać skrzydła. Ale i tu była czytelna w jednym spojrzeniu.

Wernisaż wystawy Powrót do źródeł, Biblioteka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz. Stanisław Lejkowski i kurator ekspozycji Barbara Maklakiewicz, fot. archiwum Biblioteki UKW w Bydgoszczy

Stanisław Lejkowski w opisanych aranżacjach zmienia przestrzeń, w której organizuje wystawę. Czyni to na różne sposoby i odważnie. Nie powtarza się. Cały czas szuka. Opiera ekspozycję na konkretnym pomyśle plastycznym. Ale w jego twórczości nie idzie jedynie o zadośćuczynienie formie, choć w realizacjach niejednokrotnie operuje wyrazistymi elementami plastycznymi. Zamysł wystawy ma swój początek w refleksyjności autora. To przetworzenie wiedzy, doświadczenia i emocji. Świadomość bogactwa, jakim jest życie. W postawie Lejkowskiego wobec sztuki jest rozmach i młodzieńcza siła, które z niego emanują. Ale też sama sztuka wydaje się nieustającym źródłem energii dla codziennej egzystencji artysty. Kto powiedział, że perpetuum mobile nie istnieje w naturze? czerwiec 2019 |

BIK | 27

z ug zwa ng (71)

siwiec Made in Japan

poszło dobrze, lecę. Mamy przesiadkę w Helsinkach, samolot ląduje, a ja właśnie utknąKolega kiedyś uraczył mnie historią, która łem w toalecie. W stolicy Finlandii celnicy też szczerze mnie rozbawiła, więc postaram się zdziwieni, ale w końcu puścili mnie. ją tu w skrócie przytoczyć. Oto on, od uroSiedzę sobie teraz w moim warszawskim dzenia mieszkaniec Warszawy, opowiadał mi mieszkaniu, w toalecie, znacznie częściej niż o przygodach, które przeżył w Kraju Kwitną- kiedyś, podziwiam swoje cacko, pełna kultucej Wiśni. Wiele rzeczy tam mnie zadziwiło – ra. Szanuję Japończyków, ich niezwykłą myśl mówił – ale jedna przebiła techniczną. Z czasem nawszystkie inne. W Tokio, wet zamontowałem tam w jednym ze sklepów, wytelewizor, oczywiście też patrzyłem kilka zupełnie made in Japan. I oto konSiedzę sobie teraz niesamowitych i nieznakurs skoków w Sapporo, w moim warszawskim nych mi wcześniej modeli Polacy wypadają całkiem mieszkaniu, w toalecie, urządzeń sanitarnych, a że dobrze. Ale potem jeden mam fioła na ich punkcie, ze skoczków pochwalił się znacznie częściej niż zapragnąłem je mieć. Jedw mediach społecznośkiedyś, podziwiam nym z nich był klozet, któciowych, że takich inteliswoje cacko. rego atrakcyjność zwaliła gentnych przybytków, jak mnie wprost z nóg – konw Japonii, to jeszcze nitynuował podekscytowagdzie indziej nie widział. ny. Oto siedzę sobie na taInni pewnie nie wiedzą, kim sklepowym siedzisku, a tam gra muzyka, o czym on mówi, pukają się w czoło: „skoczek i to nawet Szopen. Sprzedawca tłumaczy mi, narciarski, nieważne, co gada, ważne, żeby że model ten posiada kilka ciekawych funkcji: dobrze skakał”, a ja przyznaję mu rację i popodgrzewane siedzisko (przekręca pokrętło, woli zaczynam rozglądać się za nowym modejuż czuję ciepło), czujnik zbliżeniowy, zamon- lem z jeszcze większą liczbą funkcji; żona od towany w pokrywie, automatyczne spłukiwa- pewnego czasu denerwuje mnie i coraz więcej nie i automatyczne odświeżanie powietrza. czasu spędzam w toalecie. Lubię spędzać czas Obok pokazuje mi jeszcze nowszy model, któ- w dobrym towarzystwie, ja i mój inteligentny ry pełni też dodatkowo funkcję bidetu. I nie klozet, dzięki któremu na nowo odkryłem był on wcale taki drogi, kosztował mnie może muzykę poważną. dwieście–trzysta dolców (kumpel dopowie W opowieści kumpla przebijało marzenie żartobliwie: dolców-stolców). Trochę duży, o nowszym modelu, który będzie wyposażony przyznaję, głowiłem się długo, czy dam radę w dodatkowe funkcje, w tym funkcję gadająprzewieźć go w samolocie, ale jakoś udało mi cą, że będzie mógł sobie przy nim ponarzekać, się umiejętnie porozkręcać i już trwa odprawa wyżalić się, a on przyzna mu rację, a nawet w porcie lotniczym w Osace. Celnicy w szo- czasami pogładzi po głowie. To się nazywa ku, wiele już widzieli, ale pierwszy raz, żeby technika! ktoś wywoził zdemontowany klop. Wszystko Bartłomiej Siwiec 28 | BIK | czerwiec 2019

b ydgo s k i in sy nu ator k u lt uralny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (177) Wystarczająco głośny W trakcie odbywanego w Bibliotece Głównej UKW wernisażu wystawy grafiki Stanisława Lejkowskiego „Powrót do źródeł”… wysiadł mikrofon. Sytuacja stała się trudna, ale nie aż na tyle, by znany z witalności nestor bydgoskich plastyków nie dał sobie z tym rady. Zaczął więc popularny Lejek mówić o swych artystycznych intencjach bez używania aparatury, udowadniając, że jest na tyle głośnym artystą, że nie potrzebuje dodatkowego… nagłośnienia!

Jaka szkoda Znany bydgoski mecenas i ceniony pianista jazzowy Witold Burker intensywnie pracuje nad książką wspomnieniową „Bydgosko-toruńskie improwizacje jazzowe”, będącej zapisem wieloletniej współpracy jazzmanów miasta Łuczniczki z jazzmanami grodu Kopernika. Jaka szkoda, że za przykładem muzyków nie poszli politycy z obu tych miast, którzy zamiast ze sobą twórczo i pogodnie improwizować, trzymają się uparcie skostniałych standardów, w których nie chodzi o współbrzmienie, ale o dominację.

Na przekór poetce Galeria Autorska Kaji i Solińskiego świętowała rubinowe gody, czyli 40-lecie swego istnienia. Okazuje się, że wbrew poetyckim lamentom Marii Konopnickiej nawet w „piwnicznej izbie” można dożyć długowieczności i doczekać pięknego jubileuszu. Pod warunkiem jednak, że w ubogim wnętrzu dysponuje się bogatym menu duchowej strawy.

Głos ludu Retrospektywna wystawa Aleksandry Simińskiej w bwa wyróżniała się nie tylko wysoką jakością artystyczną, ale także innymi rekordowymi wskaźnikami. Już dawno żaden twórca nie wystawiał aż

tylu dzieł naraz, a wernisaż nie zgromadził aż tak licznej publiczności. Dawno też budki kwiatowe przy pl. Wolności nie miały aż tak wysokich utargów. Stąd też panie kwiaciarki wystosowały petycję do p. dyr. Leśnik, żeby p. Simińska wystawiała swoje prace w bwa w cyklu kwartalnym.

Siła Moniuszki Wyspa Młyńska zmieniła swoją nazwę – i to nie za sprawą IPN-u, ale z okazji dwusetnej rocznicy urodzin kompozytora „Halki” i „Strasznego dworu”. Warto zauważyć, że w dniu, kiedy to Wyspa Młyńska stała się jednodniową Wyspą Moniuszki, mimo fatalnych prognoz, nie tylko nie padał deszcz, ale nawet pokazywało się słońce. Widać, Moniuszko ma nie tylko prominentną pozycję w polskiej muzyce, ale także wysokie notowania w sferach niebieskich.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (czerwiec 1994) – Orkiestra FP pod dyrekcją Michaela Costello i z udziałem sopranistki Normy Churchill zapraszała na „Koncert wakacyjny”. – W bibliotece przy ul. Dworcowej 33 Rajmund Kuczma dzielił się „Bydgoskimi opowieściami”. – Grzegorz Pleszyński wystawiał swoje rysunki w Galerii Kantorek, a Michał Kubiak i Adam Jezierzański swoje rzeźby w Galerii Otwartej przy Jezuickiej 22. – W kawiarni Węgliszek hucznie świętowano 35-lecie pracy twórczej popularnego artysty plastyka Zdzisława Nowaka „Czarnego”. – Osiedlowy Dom Kultury „Modraczek” zapraszał na „Pląsy seniorów w rytmie tanga”.

czerwiec 2019 |

BIK | 29

Adre sy b ydgo s k i c h in s t y t u c ji k ult ur y Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, Galeria Nad Brdą, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-231 Bydgoszcz, www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl, tel. 52 567 00 57 2

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl

Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl 3 Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz 5 Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon.-pt. 9.00-14.00 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 41 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja „Wiatrak”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, fax 523 234 811, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00 Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Farbiarnia, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz tel. 508 732 871, e-mail: fundacja@farbiarnia.org 40 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy: dyrektor: Karolina Leśnik. Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 43 Galeria Wieży Ciśnień, Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Kamienica 12, ul. Poznańska 12, 85-129 Bydgoszcz, tel. 887 164 349, e-mail: 12kamienica@gmail.com 45 Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

30 | BIK | czerwiec 2019

Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Klub Środowisk Twórczych, ul. Batorego 1/3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 37 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Dyrektor dr hab. Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl. Godziny otwarcia Muzeum w śródmieściu w sezonie zimowym (listopadmarzec): wtorek, środa, piątek – 9.00-16.00; czwartek – 9.00-18.00; sobota, niedziela – 10.00-16.00; poniedziałki – nieczynne; Godziny otwarcia Exploseum: wtorek-niedziela – 9.00-15.30. Zwiedzanie Exploseum wraz z przewodnikiem: 9.30-12.00, 12.30-15.00, 13.30-16.00; w poniedziałki – nieczynne; w soboty na wystawy stałe w MOB – wstęp bezpłatny 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Wieża ciśnień, ul. Filarecka 1 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 44 Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739 Skrzynka na bajki, księgarnia dla dzieci, ul. Gdańska 22 (w podwórzu), 85-005 Bydgoszcz, tel. 501 338 969 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Łukasz Gajdzis, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, kasa główna/ info: pon.-pt. w godz. 14.00-19.00, weekendy/święta: trzy godziny przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33 Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl www. tpnbydgoszcz.bugs3.com, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl 11 Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Jezuicka 2 (w podwórzu) I piętro pok. 04, 85-102 Bydgoszcz, www. bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 WiMBP Biblioteka Główna, Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl. Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl czerwiec 2019 |

BIK | 31

w yd a r z e ni a Opera Nova w Bydgoszczy 1.06.2019, sobota, godz. 11.00

Kopciuszek – balet Sergiusza Prokofiewa

choreografia – Iwona Runowska kierownictwo muzyczne – Tadeusz Wojciechowski scenografia i kostiumy – Mariusz Napierała światła – Bogumił Palewicz

ści tancerzy Opery Nova. Przepiękna jest scena, w której z tanecznymi popisami występują Wróżki Pór Roku; dla oddania baśniowej atmosfery stworzone zostały wspaniałe laserowe iluzje, każda z postaci ma wspaniałe entrée prowadzone światłem. Do niezapomnianych postaci należeć będą na pewno przezabawni, wiecznie śpieszący się panowie w melonikach, świetnie wystylizowane siostry i macocha Kopciuszka. 7.06.2019, piątek, godz. 19.00 8.06.2019, sobota, godz. 19.00 9.06.2019, niedziela, godz. 18.00

Straszny dwór – opera Stanisława Moniuszki

Marta Kwaśniak jako Wróżka Lato w Kopciuszku. fot. Andrzej Makowski

Balet fantastyczny Prokofiewa, jednego z najważniejszych kompozytorów XX wieku, łączy w choreografii Iwony Runowskiej różne techniki tańca (klasyka, nowoczesny, break dance) i stanowi znakomite pole pokazania umiejętno-

kierownictwo muzyczne – Piotr Wajrak reżyseria – Natalia Babińska scenografia – Diana Marszałek i Julia Skrzynecka kostiumy – Martyna Kander choreografia – Anna Hop przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń reżyseria świateł – Maciej Igielski projekcje multimedialne – Ewa Krasucka

Moniuszko, pracując nad rozpoczętym w 1861 r. rękopisem Strasznego dworu, wstrząśnięty klęską powstania styczniowego, tworzył dzieło ku pokrzepieniu serc, na wzór Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza. Prapremiera (1865), mimo entuzjastycznego przyjęcia przez publiczność, zo-

Straszny dwór, w środku Szymon Rona jako Damazy, fot.Marek Chełminiak

32 | BIK | czerwiec 2019

w yd a r z e ni a

stała zdjęta z afisza zaledwie po trzech przedstawieniach. Carska cenzura szybko bowiem dostrzegła urzekającą atmosferę polskości zawartą zarówno w treści libretta przygotowanego przez Jana Chęcińskiego, jak i w samej muzyce. Przedstawienie, mimo ładunku emocjonalnego, unika sentymentalizmu, zachwyca konsekwentną sferą plastyczną (ciąg przepięknych obrazów scenicznych), a muzyka…? Niech odpowiedzą słowa mazura: „A muzyka to cudo, cieszy, poi, wzruszy. Nie da nas owładnąć nudą, ona rajem duszy!”. 15.06.2019, sobota, godz. 19.00 16.06.2019, niedziela, godz. 18.00

Romeo i Julia – balet Sergiusza Prokofiewa choreografia – Paul Chalmer kierownictwo muzyczne – Maciej Figas scenografia – Diana Marszałek kostiumy – Agata Uchman reżyseria świateł – Maciej Igielski

To spektakl z dawna wyczekiwany: ubiegłoroczna festiwalowa premiera i drugi balet Prokofiewa w czerwcowym repertuarze. Kompozytor do swoich utworów scenicznych pisał libretta w oparciu o literackie pierwowzory, co zapewniało jedność słowa, muzyki i obrazu. To dzieło Prokofiewa czerpie wiele z Szekspira: komedia przeplata się z tragedią, liryzm z groteską, powaga z lekkością. W swych utworach twórczości Prokofiew pozastawiał swój podobny „znak rozpoznawczy” – discordia concors: fantazję i uporządkowanie, klasykę i nowatorstwo, motoryczność i liryzm. Prokofiew wprowadził na scenę wyraziste obrazy muzyczne, prawdę ludzkich uczuć, z oryginalną inwencją muzyczną przetwarzał literacki pierwowzór. Każda z postaci ma swój charakterystyczny motyw przewodni, indywidualny portret muzyczny. W naszym przedstawieniu kapitalne są także taneczne sceny rodzajowe i zbiorowe, wykreowane przez Chalmera i w olśniewających kostiumach, z których Agata Uchman jest szczególnie dumna.

Romeo i Julia, fot. Andrzej Makowski

22.06.2019, sobota, godz. 19.00 23.06.2019, niedziela, godz. 18.00 25.06.2019, wtorek, godz. 19.00

My Fair Lady – musical Fredericka Loewego – Alana J. Lernera

kierownictwo muzyczne – Maciej Figas reżyseria – Maciej Korwin scenografia – Jerzy Rudzki kostiumy – Barbara Ptak W połowie XIX wieku na Wyspach Brytyjskich liczyły się tylko dwie sportowe rozgrywki: krykiet i wyścigi konne. Najsłynniejsze gonitwy to Królewskie Wyścigi w Ascot, zarazem wielkie wydarzenie w brytyjskim kalendarzu towarzyskim. Wyścigi w Ascot to także pamiętna scena w musicalu My Fair Lady. Wybitna kostiumolog Barbara Ptak, która zaprojektowała stroje dla jego realizacji w Operze Nova w 2008 r., pozostała wierna obowiązującym kanonom dress-code: jasne fraki i cylindry dla panów, dla pań zaś zakryte ramiona i talie oraz obowiązkowo kapelusze. Właśnie efektowne, ba! ekstrawaganckie nakrycia głowy są nieformalnymi „bohaterami” przedstawienia i wzbudzają nie mniej zachwytów niż niezapomniane piosenki. 29.06.2019, sobota, godz. 19.00, amfiteatr przy Operze Nova

Koncert świętojański

Koncert plenerowy na zakończenie sezonu artystycznego 2018/2019, promujący projekt „Modernizacja Opery Nova w Bydgoszczy” Wykonawcy: Chór Opery Nova i Orkiestra Wojskowa z Bydgoszczy Dyrygent: Dominik Sierzputowski Zapraszamy do amfiteatru przy Operze Nova. To będzie koncert z gatunku tych, które najbardziej kocha publiczność: najpiękniejsze partie chóralne z najsłynniejszych oper – znane i zawsze chętnie słuchane i nucone. W letni wieczór z amfiteatru nad brzegiem Brdy będą niosły się dźwięki „popisowych numerów na chór i orkiestrę”. inf. Ewa Chałat

63. sezon artystyczny rozpoczniemy 11 września. Kasa biletowa czynna będzie od 1 sierpnia w godz. 10–14. czerwiec 2019 |

BIK | 33

w yd a r z e ni a Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 7.06.2019, piątek, godz. 19.00 W 20. rocznicę wizyty Jana Pawła II w Bydgoszczy

Z okazji święta województwa

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Kameralny „Akolada” z Bydgoszczy Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy Chór Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Marek Pijarowski – dyrygent Mariusz Patyra – skrzypce Renata Szerafin-Wójtowicz, Magdalena Filipska, Janusz Stanecki – przygotowanie chórów H. Wieniawski – Kujawiak na skrzypce i orkiestrę oraz Koncert skrzypcowy d-moll H.M. Górecki – Trzy tańce op. 34 na orkiestrę W. Kilar – Exodus na chór mieszany i orkiestrę

Mariusz Patyra, fot. Marcel Domeier

tańce na orkiestrę Góreckiego. Wieczór zakończy Exodus, który miał swoją premierę w 1981 podczas Warszawskiej Jesieni i wciąż silnie przyciąga do sal koncertowych publiczność, i to w każdym wieku. Całość poprowadzi dobrze znany bydgoskim melomanom Marek Pijarowski, szef dyrygent Orkiestry Filharmonii Poznańskiej. 12.06.2019, środa, godz. 19.00

Koncert na 6 fortepianów

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Adam Kośmieja, Mariusz Klimsiak, Radosław Kurek, Michał Szymanowski, Paweł Wakarecy, Bartłomiej Wezner – fortepiany Konrad Mielnik – prowadzenie J.S. Bach – Koncert na cztery fortepiany a-moll BWV 1065 S. Reich – Six Pianos

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej

Święto województwa nierozłącznie związane jest z postacią patrona naszego regionu, św. Jana Pawła II. Obchodzone jest na pamiątkę wizyt Ojca Świętego w województwie. Oficjalnie papież dwukrotnie odwiedzał Kujawy i Pomorze: w 1991, gdy był we Włocławku (6 i 7 czerwca), oraz w 1999 – gdy gościł w Toruniu i Bydgoszczy (7 czerwca). Program koncertu z tej okazji wypełnią wyłącznie dzieła wybitnych polskich kompozytorów. Jedne z najbardziej kunsztownych spośród kompozycji na skrzypce i orkiestrę Wieniawskiego, w których partie solowe zagra Mariusz Patyra. Następna pozycja to niezmiernie efektowne Trzy 34 | BIK | czerwiec 2019

Głównymi bohaterami tego niecodziennego koncertu będą wirtuozi fortepianu, których łączy także fakt, iż prawie wszyscy są absolwentami bydgoskiej Akademii Muzycznej, wszyscy są teraz z nią związani, a pięciu studiowało pod pieczą prof. Katarzyny Popowej-Zydroń. To wielka gratka usłyszeć nieczęsto grany koncert Bacha na 4 fortepiany – pierwotnie na klawesyny – i to z wybitnie bydgoskim akcentem. Według dociekań bachowskich komentatorów i monografistów koncerty na 3 i 4 instrumenty miały stanowić zachętę dla najstarszych synów kompozytora do podjęcia jeszcze intensywniejszych ćwiczeń. Ponadto rewelacja – 6 fortepianów po raz pierwszy na estradzie w utworze (z 1973) Steve’a Reicha, amerykańskiego kompozytora, jednego z pionierów minimalizmu w muzyce, dwukrotnego zdobywcy prestiżowej nagrody Grammy. 14.06.2019, piątek, godz. 18.00 – Rozmowy o muzyce... 14.06.2019, piątek, godz. 19.00

Zakończenie sezonu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Kai Bumann – dyrygent Edyta Kulczak (Carmen) – solistka The Metropolitan Opera New York Katarzyna Trylnik (Micaela)

w yd a r z e ni a Tomasz Kuk (Don Jose) Dorota Nowak (Frasquita) Patrycja Wajs (Mercedes) Sławomir Kowalewski (Escamillo) Andrzej Zborowski – prowadzenie G. Bizet – fragmenty opery Carmen

Efektowny finał sezonu artystycznego Filharmonii Pomorskiej pod batutą Kaia Bumanna wypełni wyłącznie słynne dzieło Bizeta, czyli m.in. szlagierowe arie z Carmen. W roli tytułowej opery wystąpi zaś Edyta Kulczak. Jest główną artystką rezydentką Metropolitan Opera. Znana na całym świecie mezzosopranistka, występowała ponad 300 razy w The Met od swojego debiutu w 2003 jako Flora w La Traviacie. Śpiewała wiele ról u tak znanych dyrygentów, jak James Levine, Placido Domingo, Lorin Maazel i Valery Gergiev, a także występuje na koncertach, recitalach i festiwalach muzycznych w czołowych miejscach na świecie. Koncert poprzedzi spotkanie z cyklu Rozmowy o muzyce… Tym razem poprowadzi je Andrzej Zborowski, uznany prelegent i konferansjer muzyczny, popularyzator muzyki klasycznej, miłośnik i propagator opery. 16.06.2019, niedziela, godz. 17.00

24 kaprysy Niccolò Paganiniego Recital skrzypcowy Michała Nowaka

24 kaprysy skrzypcowe Paganiniego, które obok etiud są najsłynniejszymi i jednocześnie najtrudniejszymi dziełami tego kompozytora, stawiają wysoką poprzeczką nawet dla współczesnego wirtuoza skrzypiec. Technika gry Paganiniego do dzisiaj budzi zdumienie, nie każdy wiolinista przyjmuje to wyzwanie. Rękawicę podjął 24-letni Michał Nowak, student Akademii Muzycznej w Bydgoszczy w klasie prof. Pawła Radzińskiego. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku 7 lat. Laureat pierwszych nagród wielu konkursów skrzypcowych. Jest stypendystą Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Fundacji Musica-Viva oraz Towarzystwa Mozartowskiego. 19.06.2019, środa, godz. 19.00

Sopranissimo

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Sławomir Chrzanowski – dyrygent

Sopranissimo to trzy talent, pracowitość i kły muzyczny koktajl ka Adamczak-Hutek,

śpiewaczki operowe, które własny umiejętności połączyły w niezwy– urody, pasji i przyjaźni. Agnieszlaureatka konkursu Hans Gabor

Sala widowiskowa w Fordonie Zapraszamy do sali widowiskowej przy ul. Piwnika-Ponurego 10 w Fordonie na audycje muzyczne dla dzieci, młodzieży i seniorów, przygotowane przez artystów Filharmonii Pomorskiej.

Sopranissimo

Belvedere w Wiedniu. Występowała na polskich scenach operowych oraz na międzynarodowych, m.in. w Opernhaus Zürich i Ópera de Oviedo w Hiszpanii. Joanna Horodko, laureatka i finalistka konkursów wokalnych, m.in: w Passau (Niemyc) i na Sycylii. Solistka Teatru Muzycznego w Poznaniu, śpiewała na scenach w Polsce, a także Austrii, Holandii, Belgii i Niemiec. Agnieszka Sokolnicka wielokrotnie występowała w teatrach w kraju i za granicą. Jest laureatką Międzynarodowego Konkursu Kammeroper Schloss Rheinsberg (Niemcy). Koncert poprowadzi dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Zabrzańskiej Sławomir Chrzanowski. KONCERT Z NIANIĄ: Na czas trwania koncertu będzie można zostawić dzieci (od 3. do 7. roku życia) pod opieką wykwalifikowanych animatorów z UKW. Prosimy o zgłoszenia najpóźniej jeden dzień przed koncertem. Bilety dla dzieci w cenie 1 zł będą do odbioru w kasie biletowej FP. Bilety: sprzedaż w kasie biletowej FP na koncerty organizowane przez filharmonię od wtorku do piątku w godz. 14–18 oraz godzinę przed koncertem. Rezerwacja telefoniczna od wtorku do piątku w godz. 11–14, tel. 52 321 02 34, 52 321 04 67 wew. 21, e-mail: kasa.biletowa@filharmonia.bydgoszcz.pl. Dział Promocji i Obsługi Widzów przyjmuje zamówienia na bilety grupowe, tel. 52 321 25 50, e-mail: obsluga.widza@filharmonia. bydgoszcz.pl. Sprzedaż internetowa: www.bilety24.pl. www.filharmonia.bydgoszcz.pl inf. Mariola Grochowina

18.06.2019, rezerwacja miejsc pod nr. tel. 52 343 66 67 wew. 224. Wstęp: 5 zł

Z muzyką dookoła świata

• godz. 10.00, 11.00 – przedszkola i klasy I–III szkół podstawowych, • godz. 12.00 – seniorzy. inf. Monika Jarzyna

czerwiec 2019 |

BIK | 35

w yd a r z e ni a Muzeum Fotografii w Bydgoszczy Więcej szczegółów na: www.muzeumfoto.byd.pl, w zakładce „lekcje”. Dodatkowe informacje: muzeumfoto@ byd.pl lub pod nr. tel. 52 567 00 07. Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00, poniedziałek i niedziela nieczynne, wystawa czynna do 14 września

Andrzej Maziec – Ocalić od zapomnienia

fot. Kaja Szatkowska

Muzeum Fotografii przy WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wtorek-piątek 11.00-17.00, sobota 10.00-14.00, poniedziałek i niedziela nieczynne

Muzealne lekcje fotografii

– Camera obscura – historia i współczesne zastosowania. Poznaj zasady działania camera obscura i podstawy fotochemii. – Fotografia – zjawisko naturalne. Stwórz przeźrocza z mchu, porostów i źdźbła trawy, a następnie za pomocą rzutnika do slajdów zobacz powiększony świat natury. – Historia fotografii w praktyce. Poznaj zasady analogowej techniki tworzenia obrazu, wykonując portret fotograficzny z użyciem repliki XIX-wiecznego aparatu. – Znikające obrazy. Poznaj nietypowe sposoby tworzenia obrazów za pomocą światła, m.in. na pigmencie fosforescencyjnym. – Z wizytą u fotografa – pozujemy do zdjęć. Dowiedz się, jaką rolę w portrecie odgrywa światło oraz jak prawidłowo skomponować zdjęcie. – Cyjanotypia. Technika fotograficzna wykorzystująca światłoczułość soli żelaza, charakteryzująca się monochromatycznym obrazem w kolorze niebieskim, tworzonym przez błękit pruski. Uczestnicy lekcji samodzielnie przygotują i naświetlą odbitki z przygotowanych materiałów.

Artysta pracował nad archiwami fotograficznymi, szczególną uwagą darząc fotografię wernakularną. Pomijał jednak jej użytkową wartość, wykorzystując ją w projektach artystycznych. Tak było m.in. ze zbiorem negatywów pozostałym po likwidacji zakładu fotograficznego przy ul. Długiej. Andrzej Maziec ocalił przed zapomnieniem, a przede wszystkim przed zniszczeniem, kilkaset zdjęć dowodowych, ślubnych, komunijnych oraz portretów rodzinnych. Efekt jego pracy, przypominający tableau anonimowych bydgoszczan, żyjących w latach 40. XX wieku, znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Fotografii przy WSG. Zdeponowany w Muzeum zbiór negatywów stanowi pretekst do rozwijania koncepcji twórcy w większej skali. Wystawa jest częścią projektu „Miasto–Ludzie–Wolność”. www.muzeumfoto.byd.pl inf. Anna Kordylas

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego 6.06.2019, czwartek, godz. 17.00, sala koncertowa Tow. Muz. im. Paderewskiego, ul. Skargi 7

Koncert wokalny

Koncert w wykonaniu studentów Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego Przygotowanie – dr Bartłomiej Wezner

12.06.2019, środa, godz. 17.00, sala koncertowa Tow. Muz. im. Paderewskiego, ul. Skargi 7

Koncert z okazji 78. rocznicy śmierci Ignacego Jana Paderewskiego

Jakub Kuszlik – laureat II nagrody X Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy Wstęp na wszystkie koncerty jest wolny. inf. Agata Szpadzińska

36 | BIK | czerwiec 2019

w yd a r z e ni a Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego 2.06.2019, godz. 11.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 / Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6

Spotkanie z cyklu „Niedziela w Muzeum”

Podczas wizyty na Galerii Sztuki Nowoczesnej wcielimy się w rolę poszukiwaczy zwierząt, które ukryły się wśród obrazów. W części warsztatowej wykonamy przyborniki z kartonów, nawiązujące w swojej formie do zwierząt, oraz udekorujemy balony, zmieniając je w naszych ulubionych pupili. Dodatkowo będzie możliwość skorzystania ze stoiska malowania twarzy. Udział w wydarzeniu jest odpłatny – koszt uczestnictwa: 3 zł. 12 i 26 czerwca 2019, godz. 11.00, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6

Maluchy w muzeum – środy sensoryczne dla najmłodszych

Podczas zajęć będziemy stymulować rozwój dzieci, uaktywniając ich zmysły poprzez różne zabawy z materiałami plastycznymi. Obowiązują zapisy pod adresem: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl lub telefonicznie pod nr. 52 585 99 11, koszt warsztatów: 5 zł. 16.06.2019, godz. 12.00, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 – otwarcie wystawy

„Wolność jest w nas. Kościół katolicki w PRL”

Ekspozycja realizowana jest w ramach międzymuzealnego projektu „Miasto–Ludzie–Wolność”. Po zakończeniu II wojny światowej Kościół katolicki stanowił jedyną oficjalnie funkcjonującą instytucję w Polsce, zdolną stawiać opór wobec komunistycznych rządów. Początkowo, w latach 1945–47, nowa, „ludowa” władza, pragnąc zaskarbić sobie aprobatę polskiego społeczeństwa, stwarzała pozory przychylnego stosunku wobec duchowieństwa. Jednak, Kard. Stefan Wyszyński, lata 70., praktycznie od momentu fot. Janusz Trocha, źródło: IPN wkroczenia wojsk radzieckich na tereny Rzeczypospolitej, został sformułowany bardzo konkretny plan walki z Kościołem, polegający, z jednej strony, na marginalizacji jego roli w życiu społecznym, a z drugiej na podporządkowaniu kapłanów władzy komunistycznej poprzez siatkę „wtyczek” – tajnych współpracowników w kościelnych szeregach... Mateusz Soliński

W ramach wystawy udostępniona będzie plenerowa prezentacja „Miasto–Ludzie–Wolność. Plakat Solidarności w latach 1980–1989” przy Zbiorach Archeologicznych, ul. Mennica 2. Termin: 16 czerwca – 15 września 2019.

4 czerwca 1989 miały miejsce pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne w Polsce po II wojnie światowej. Uznano je za przełom w procesie przemian ustrojowych, politycznych i społecznych. Zmieniło się wiele, energicznie rozpoczęto trudną budowę drogi do wolności, demokracji i tolerancji. Sukces Polski zainicjował przeobrażenia w pozostałych krajach bloku państw socjalistycznych. Planszowa wystawa plenerowa przypomina, że strajkowe lato 1980 roku, czas legalnej i podziemnej „Solidarności”, wybory 4 czerwca 1989 zmieniły bieg dziejów Polski. Solidarnościowe plakaty z lat 80. XX wieku stanowią emocjonujący dokument dekady zmagań o demokratyzację życia społecznego. Ich twórcy mówili o człowieku, jego codzienności i egzystencji, o niespełnieniu oczekiwań i marzeń, dążeniu do prawdy i dobra; o patriotyzmie. Poprzez plakaty rzetelnie informowano i komentowano wydarzenia, wyrażano sprzeciw wobec przemocy i represji. Przypominano o faktach historycznych ukrywanych i fałszowanych przez komunistyczne władze. Plakaty stały się szczególnym kalendarzem polskich dążeń wolnościowych. Wyróżnia je prosty, wyrazisty znak i symbol, sensowna metafora, wyjątkowa poetyka i lapidarność oraz graficzna uroda. Ich twórcami byli m.in. Krystyna Janiszewska, Krzysztof Baran, Czesław Bielecki, Jan Bokiewicz, Andrzej Budek, Jacek Ćwikła, Wiesław Gołuch, Jerzy Janiszewski, Roman Kalarus, Piotr Młodożeniec, Gerard Lewandowski, Tomasz Sarnecki, Eugeniusz Skorwider, Eugeniusz Get Stankiewicz, Michał Więckowski. Na wystawie zostaną zaprezentowane reprodukcje ponad 30 plakatów pochodzących z kolekcji pp. Danuty i Jerzego Brukwickich. Jerzy Brukwicki

22.06.2019, godz. 16.00–22.00

Bydgoska Noc Muzealna w ramach festiwalu Ster na Bydgoszcz

Będzie można skorzystać z wielu atrakcji. Zapraszamy m.in. na: – warsztaty archeologiczne, – warsztaty tworzenia breloków, – wspólne tworzenie makiety obiektów Szlaku TeH2O, – zabawy plastyczne na naszej przestrzeni edukacyjnej, – wspólne konstruowanie przestrzennych modeli ptaków, – warsztaty cyjanotypii, – spotkanie poświęcone bydgoskim tradycjom kulinarnym.

Ponadto będzie można odwiedzić nasze ekspozycje prezentowane w budynkach na Wyspie Młyńskiej oraz w Spichrzach nad Brdą przy ul. Grodzkiej 7–11: „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”, „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”, „Skarb Bydgoski”, „Mennica Bydgoska”, „Galeria Sztuki Nowoczesnej”, „Twórczość Leona Wyczółkowskiego”, „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami czerwiec 2019 |

BIK | 37

w yd a r z e ni a O biekt miesiąca :

„Aresztowany” obraz

W 1957 roku rozpoczęły się przygotowania do obchodów tysiąclecia chrztu Polski. Ich istotnym punktem była peregrynacja kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, która została poświęcona przez papieża Piusa XII w maju 1957 roku, a następnie rozpoczęła „pielgrzymowanie” po polskich parafiach i domach.Punktem kulminacyjnym milenijnych obchodów były uroczystości w dniu 3 maja 1966 roku. Prymas Wyszyński w klasztorze jasnogórskim w obecności ponad 200 tys. wiernych dokonał aktu oddania Polski w macierzyńską niewolę Maryi Matki Kościoła. Komunistyczne władze celowo zaplanowały obchody państwowe tak, aby czasowo i terytorialnie pokrywał się z uroczystościami kościelnymi i skutecznie je zakłócały, np. poprzez salwy armatnie. Rządzący organizowali atrakcyjne w swojej formule imprezy (np. mecze piłki nożnej, seanse filmowe, koncerty muzyczne) mające „odciągnąć” wiernych od ceremonii kościelnych, zastraszając jednocześnie ich uczestników wizją kar i aresztu (funkcjonariusze SB wykonywali fotografie osób biorących w nich udział). Pragnąc uniemożliwić peregrynację kopii cudownego obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, w trakcie jego przewożenia, w Liksajnach (na Mazurach, niedaleko Ostródy) zarekwirowano wizerunek i „internowano” go do katedry warszawskiej „z surowym poleceniem, żeby nie był stamtąd ruszany bez zezwolenia milicji”. Obraz zgodnie z zaleceniami władz nie opuścił katedry, ale za to został wystawiony przez tamtejszych księży w oknie zakrystii, prowokując tłumy wiernych do modlitwy pod murami kościoła. Ostatecznie wizerunek został przewieziony przez milicję na Jasną Górę. Wobec zakazu

międzywojennej Bydgoszczy” oraz na nowo otwartą wystawę „Wolność jest w nas. Kościół katolicki w PRL”. Na warsztaty i spotkania obowiązuje zbiorczy bilet specjalny w cenie 1 zł. 27.06.2019, godz. 18.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 – otwarcie wystawy. Wystawa czynna do 8 września

„DOMena szkła – ASP Wrocław”

Ekspozycja prezentuje prace wykładowców i absolwentów Katedry Szkła ASP im. E. Gepperta we Wrocławiu oraz ich kreatywne podejście do rozwiązywania zagadnień projektowych związanych z przedmiotami ze szkła o charakterze użytkowym. Szkło stanowi tworzywo, które traktowane jest obecnie jako nowe medium artystyczne, ale równocześnie funkcjonuje w kontekście wielowiekowej tradycji rzemieślniczej. Wypełnia przestrzeń stołu, stanowi element oświetlenia, a obecnie staje się meblem czy małą architekturą. Dlatego tytuł wystawy odnosi się przede wszystkim do 38 | BIK | czerwiec 2019

Kopia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej „uwięziona” (na polecenie milicji) w Archikatedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie, po 20.06.1966, źródło: Ośrodek KARTA jego wywozu, w dalszej peregrynacji uczestniczyły… puste ramy, wędrując po Polsce aż do 1972 roku. Fotografię można oglądać na wystawie „Wolność jest w nas. Kościół katolicki w PRL”, prezentowanej przy ul. Mennicy 2 od 16 czerwca. Mateusz Soliński

tego skojarzenia i w słowie „domena” jest to w sposobie zapisu wielką literą zaakcentowane. Prezentację tworzyć będą prototypy projektów profesorów i studentów powstałe w ostatnim czasie zarówno jako prace kursowe, dyplomowe licencjackie oraz magisterskie. 30.06.2019, godz. 12.00–15.00, Exploseum

Explo Niedziela

Spotkanie edukacyjne dla miłośników nauki i historii połączone z przygodą i świetną rozrywką. Każdy weekend w godzinach 11.30–17.00, Centrum Edukacji Muzealnej, ul. Mennica 6

Działania animacyjne w Przestrzeni Edukacyjnej „Zabawy ze Sztuką”

Zajęcia z animatorem muzealnym. Zostaną przybliżone podstawowe pojęcia i zagadnienia związane z percepcją sztuk plastycznych. Uczestnictwo w ramach biletu wstępu.

w yd a r z e ni a Wystawy czasowe: Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Portfolio”. Wystawa uczniów Państwowego Zespołu Szkół Plastycznych w Bydgoszczy. Wystawa czynna do 30 czerwca. Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 „DOMena szkła – ASP Wrocław” Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 Wystawa uczestników XII Ogólnopolskiego Konkursu Malarskiego im. T. Ociepki. Wystawa czynna do 23 czerwca. Exploseum, ul. A. Nobla „KOMAR w warsztacie – motorowery Romet”. Wystawa czynna do 31 marca 2020 r.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”

„W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” „Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość” „Skarb bydgoski” Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 „Galeria Sztuki Nowoczesnej” Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 „Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936)” Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” Exploseum, ul. A. Nobla „EXPLOSEUM” inf. Mateusz Soliński

Teatr Polski w Bydgoszczy 1.06.2019, sobota, godz. 16.00 2.06.2019, niedziela, godz. 11.00, 17.00 duża scena TPB, wiek: 10+, czas trwania: 120 min W spektaklu wykorzystywane są światła stroboskopowe. Osoby wrażliwe na ten rodzaj oświetlenia prosimy o zachowanie szczególnej ostrożności.

Sprzedawcy bajek, fot. Jakub Krofta

Joël Pommerat – Kopciuszek

tłumaczenie i reżyseria: Łukasz Gajdzis; dramaturgia: Daria Sobik; scenografia i kostiumy: Łukasz Błażejewski; muzyka: Daniel Pigoński; wideo: Jakub Hader; reżyseria świateł: Robert Łosicki; choreografia: Dorota Furmaniuk; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Katarzyna Figura, Dagmara Mrowiec-Matuszak, Emilia Piech, Michalina Rodak, Marian Jaskulski, Michał Surówka, Jakub Ulewicz, Marcin Zawodziński, Antonina Choroszy (głos) oraz Jędrzej Dolata i Jacek Grabarczyk. Familijna opowieść o dojrzewaniu i wchodzeniu w relacje, o znaczeniu dialogu i chęci milczenia, w końcu – o postrzeganiu siebie przez pryzmat własnych doświadczeń, które nigdy nie przestają zaskakiwać. 6.06.2019, czwartek, godz. 11.00 7.06.2019, piątek, godz. 11.00 8.06.2019, sobota, godz. 16.00 Duża scena TPB, 96 min bez przerwy

Sprzedawcy bajek

reżyseria: Jakub Krofta; tekst i dramaturgia: Maria Wojtyszko; scenografia i kostiumy: Matylda Kotlińska; reżyseria świateł: Damian Pawella; muzyka: Vratoslav Šrámek; choreografia: Aneta Jankowska; wideo: Jakub Lech, Jakub Hader; inspicjent: Hanna Gruszczyńska; występują: Emilia Piech, Michalina Rodak, Małgorzata Witkowska / Małgorzata Trofimiuk, Paweł L. Gilewski, Mirosław Guzowski, Marian Jaskulski, Damian Kwiatkowski, Jerzy Pożarowski, Michał Surówka, Marcin Zawodziński. Do miasteczka przybędzie pewne rodzeństwo, które w błyskawiczny sposób wywróci wszystko to, co myśli-

IK-u IKÓW B CZYTELN A L D ET -u w cenie LNY BIL rem BIK TEATRA m nume kl: y w o c w zł Z c ze r a spek ta bilety n c y bajek w a d e z 0 Sp r symalnie z. 16.0 ca, god wnia do zakupu makcenie. ej 8 c ze r w ra jn

15 !

BIK-u up takl w promocy ek zemplarz Jeden eg ów na jeden sp 4 bilet

my o bajkach, do góry nogami. W plątaninie przypadków i półprawd będą wchodzić z mieszkańcami miasta w rozmaite relacje, nawet w te, w które woleliby nie wchodzić. czerwiec 2019 |

BIK | 39

w yd a r z e ni a 12.06.2019, środa, godz. 10.00 13.06.2019, czwartek, godz. 10.00 14.06.2019, piątek, godz. 10.00 mała scena TPB, czas trwania: 55 min bez przerwy Uwaga! W spektaklu wykorzystywany jest stroboskop.

Jan Brzechwa – Pchła Szachrajka

reżyseria: Łukasz Gajdzis; scenografia: Aleksandra Semenowicz; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Małgorzata Witkowska/ Michalina Rodak, Paweł L. Gilewski, Marcin Zawodziński. Aktorzy, wykorzystując znakomity tekst Jana Brzechwy, wprowadzają najmłodszą widownię w bajkowy świat oparty na nieposkromionej wyobraźni. To właśnie tutaj przesunięcie kartonowego pudełka w mgnieniu oka pozwala dostać się do magicznej rzeczywistości, w której zwykła łyżka może przemienić się w miecz, a pchła osiągnąć rozmiary słonia.

Beksińscy, fot. Dawid Stube

14.06.2019, piątek, godz. 19.00 15.06.2019, sobota, godz. 19.00 16.06.2019, niedziela, godz. 19.00 Mała scena TPB, 105 min bez przerwy

Beksińscy

Spektakl inspirowany książką Magdaleny Grzebałkowskiej Beksińscy. Portret podwójny reżyseria i tekst: Michał Siegoczyński; współpraca merytoryczna i redakcyjna: Zuzanna Bojda, Jarosław Murawski; scenografia: Weronika Ranke; muzyka: Kamil Pater; reżyseria świateł i projekcje wideo: Michał Głaszczka; ruch sceniczny: Alisa Makarenko; asystent reżysera: Michalina Rodak; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Michalina Rodak, Sylwia Zmitrowicz, Sun Xueer, Radomir Rospondek, Tomasz Taranta. Spektakl przedstawiający w nielinearny sposób historię o ogromnej samotności i niemożności okazywania uczuć, ale też o miłości, która jest źródłem akceptacji i zrozumienia nawet najbardziej irracjonalnych zachowań i postaw. To opowieść o sztuce, która jest nie tylko eksploracją własnej podświadomości, ale również ucieczką od samego siebie. inf. Marietta Maciąg

Pchła Szachrajka, fot. Filip Kowalkowski

Klub „ODNOWA” 4.06.2019, wtorek, godz. 14.00 Kawiarenka Seniora zaprasza – spotkanie tematyczne. 5.06.2019, środa, godz. 16.00 „Bibułkowe pejzaże” – zabawy plastyczne dla dzieci. 6.06.2019, czwartek, godz. 15.30 Zabawa taneczna w Klubie Seniora „Kalina”. 12.06.2019, środa, godz. 16.00 „Instalacje przestrzenne” – zabawy plastyczne dla dzieci. 13.06.2019, czwartek, godz. 15.30 Zabawa taneczna w Klubie Seniora „Kalina” – w tym część artystyczna z okazji zakończenia sezonu kulturalnego. 14.06.2019, piątek, godz. 17.00 „Wierszem przekraczam wszystkie progi... i odradzam się” – promocja książki Marii Jolanty Kowalskiej „Tyle odrodzeń już było”. Spotkanie uświetni Mieczysław Gajos, profesor Uniwersytetów: Warszawskiego i Łódzkie40 | BIK | czerwiec 2019

go, śpiewając piosenki Edith Piaf oraz młodzi tancerze ze Szkoły Tańca „Piętro wyżej” z Chojnic: Aleksandra Wasilewska i Alan Kosmala. Maria Jolanta Kowalska – poetka, prozaik, animator kultury. Wydała 11 tomików poetyckich, 4 utwory prozą. Z wykształcenia jest magistrem filologii polskiej, członkiem Związku Literatów Polskich, Literackiego Klubu Nauczycieli, Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Bydgoszczy. Obecnie mieszkanka Chojnic. Ponadto zapraszamy na: naukę gry na gitarze i keyboardzie • warsztaty bębniarskie • zabawy plastyczne dla dzieci • gimnastykę dla pań 60+ • zajęcia komputerowe dla seniorów • j. angielski dla seniorów www.klubodnowa.pl

w yd a r z e ni a Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna szlifować język obcy w czasie nieformalnych rozmów, gier, zabaw i innych aktywności. 6, 27 czerwca 2019, godz. 18.00

Projektor

Na strychu biblioteki prócz ciekawych filmów czekać będą na Was leżaki i wygodne pufy. W sercu miasta, za darmo. Każdego miesiąca prezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Od 2017 r. podjęliśmy współpracę z „Bulwarem filmowym”. Poza współdziałaniem w zakresie programowym, w ramach Projektora odbywają się prelekcje dotyczące teorii i historii kina.

Wybrane zajęcia edukacyjne w czerwcu:

27 maja – 2 czerwca 2018

LiterObrazki – VIII Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci

Ilustratorzy i autorzy najciekawszych polskich książek dla dzieci odwiedzą Bibliotekę Główną przy Starym Rynku. Zależy nam, by śladem poprzednich edycji w sposób atrakcyjny dla młodych czytelników ukazać dokonania polskich autorów, ilustratorów i wydawców. VIII Festiwal Książki Obrazkowej to spotkania z pisarzami i ilustratorami, warsztaty plastyczne i literackie, koncerty i wspólne czytanie – LiterObrazki to inspirująca forma spędzania wolnego czasu – zarówno dla najmłodszych, jak i dorosłych Czytelników. Szczegóły programu na stronach: literobrazki.pl, biblioteka.bydgoszcz.pl, facebook.com/ LiterObrazki/. 6.06.2019, godz. 18.00-20.00

Targowisko Kultury

Na Targowisko Kultury zapraszamy wszystkich, dla których ważny jest fizyczny, dosłowny, namacalny z nią kontakt. Tu spotykają się książkowi fetyszyści, winylowi maniacy, amatorzy fotografii analogowej, miłośnicy komiksów. Uwalniają książki zalegające na półkach, płyty i filmy, gry, instrumenty, aparaty, kamery i sprzęt RTV. Pora dać im nowe życie, niech ucieszą innych konsumentów kultury. Spotykamy się w każdy 1. czwartek miesiąca. Sprzedaż? Wymiana? To zależy od Ciebie – my tylko stwarzamy okazję. Udział w Targowisku Kultury jest bezpłatny. 5, 12, 19, 26 czerwca 2019, godz. 18.00-19.00

Konwersacyjny klub językowy Deutsch Mit Spaß

Raz w tygodniu w bibliotece spotyka się grupa pasjonatów, by porozmawiać w jęz. niemieckim z ludźmi innych kultur i ciekawych zainteresowań. Jest to doskonała okazja, aby sprawdzić swoje możliwości lingwistyczne i pod-

6.06.2019, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 10 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Noakowskiego 4) O Kafce przy kawce – spotkanie Klubu Optymistycznych Czytelników. 6.06.2019, godz. 17.30, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Brzęczkowskiego 2) Życie jest chmurne, a sztuka radosna – wernisaż prac Agnieszki i Grażyny Anioł. 7.06.2019, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) Czerwiec w zieleń przebogaty – cykliczne zajęcia muzyczne dla dzieci. 11.06.2019, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Brzechwa w bibliotece, czyli Brzecholudki wypędzają smutki: kim jest czwartek, kim jest piątek, to dopiero jest początek – zajęcia z twórczego myślenia na podstawie wiersza J. Brzechwy pt. „Tydzień”. 11.06.2019, godz. 18.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Dworcowa 49) Cztery żywioły – wernisaż prac malarstwa Waldemara Jana Zyśka. Wystawa trwać będzie do 25 czerwca. 14.06.2019, godz. 10.30, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Dworcowa 49) Książka najlepsza na nudę – zajęcia literackie dla dzieci. 14.06.2019, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Brzęczkowskiego 2) Zdrowy styl życia dla osób 50+ – wykład Zuzanny Chrobak. 17.06.2019, godz. 11.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Broniewskiego 1) Ogród w słoiku – zajęcia plastyczne dla seniorów. 25.06.2019, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Gawędy 1) Podróż do bajkowej krainy – spotkanie z cyklu „Rosnę z książką”. czerwiec 2019 |

BIK | 41

w yd a r z e ni a Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy W dniu 20 czerwca 2019 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy – nieczynna

Galeria Miejska bwa / ul. Gdańska 20 wystawa czynna do 2.06.2019

Aleksandra Simińska: Arché. Malarstwo wystawa retrospektywna

kurator wystawy: Danuta Pałys

Na wystawie malarstwa Aleksandry Simińskiej, zatytułowanej Arché, pokazanych zostało blisko 100 prac artystki – począwszy od najwcześniejszych – z lat 80., aż do najnowszych – z cyklem obrazów Aleppo.

Już po raz czwarty zapraszamy na wystawę podsumowującą cały rok wytężonej i twórczej pracy najmłodszych. Wystawa Karuzela jest przeglądem prac dzieci, które brały udział w spotkaniach Dziecko na warsztat. 22.06.2019, godz. 18.00, ul. Gdańska 20

Noc performance

Tegoroczna Noc Performance gościć będzie m.in. artystkę z Holandii Annefleur Schep – ambasadorkę IOOTCP – instytutu, który nieoficjalnie bada polską kulturę. Artystka prowadzi swoje badania za pomocą metod takich jak „manipulacja materiałem dowodowym”, „googlowanie mało prawdopodobnych rzeczy” i „ukryte obserwowanie Polaków”. IOOTCP organizuje Noce Kulturalne, podczas których konkretne tematy są ponownie interpretowane we współpracy z publicznością. IOOTCP pozostaje w ścisłym kontakcie z portalami poświęconymi kulturze polskiej w Holandii, takimi jak Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Hadze i Wydział Slawistyczny Uniwersytetu w Amsterdamie. Sztuka w samo południe! Warsztaty dla seniorów 7.06.2019, godz. 12.00, wstęp wolny

Aleksandra Simińska, Ola malująca pejzaż, 2012-2015, olej, płótno, 100×200 cm, fot. Wojciech Woźniak

wystawa czynna do 16.06 2019

Xiv biennale wyróżnionych prac dyplomowych uczniów szkół plastycznych Polski północno-zachodniej

kurator: Bogusław Kuraś Biennale Dyplom 2019 to już kolejna, XIV edycja tego ważnego w szkolnictwie artystycznym w Polsce wydarzenia. W tym roku w czterech miastach Polski, w Rzeszowie, Częstochowie, Lublinie i Bydgoszczy, można będzie oglądać efekty pracy artystycznej uczniów liceów plastycznych. oglądanie wystawy od 11.06.2019, od godz. 11.00; wystawa czynna do 30.06.2019

Karuzela

kuratorki: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz

Temat: Zrób zdjęcie, czyli wakacyjny poradnik fotograficzny prowadzenie: Adam Juszkiewicz

Cykl spotkań poświęconych sztuce i szeroko rozumianej kulturze, adresowanych do osób w wieku 60+. W ramach spotkań proponujemy dyskusje o sztuce współczesnej oraz działania twórcze, które rozwijają procesy poznawcze, doskonaląc sprawność manualną poprzez poznawanie różnych technik i form plastycznych. Czerwiec to czas przygotowań do wakacyjnych podróży. Nieodzownym atrybutem każdego turysty jest aparat fotograficzny, choćby ten w telefonie. Liczba zdjęć, która zostaje po wakacyjnych wojażach, często zadziwia, czy jednak każde z nich jest tym „idealnym”? Co zrobić, by wizualne pamiątki z wakacji miały również walor artystyczny? Na najbliższych warsztatach nie tylko teoria, ale i plenerowa praktyka. Adam Juszkiewicz – fotograf bydgoski, popularyzator fotografii i autor wielu projektów fotograficznych, na co dzień zajmujący się fotografią portretową i dokumentalną. 6-7 czerwca 2019

Euroshorts – 27. Międzynarodowy Festiwal Filmowy

Wernisaż Karuzeli, Galeria Miejska bwa 2018, fot. Agnieszka Gorzaniak

42 | BIK | czerwiec 2019

Euroshorts to europejski festiwal filmowy, który od 27 lat promuje i wspiera młodych artystów oraz wybitne osiągnięcia w filmie krótkometrażowym. W tym roku po raz trzeci Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy wspólnie z Fundacją Młodego Kina (organizatorem festiwalu) zaprasza na przegląd najciekawszych filmów. W dniach 6-7 czerwca odbędą się trzy projekcje w następujących blokach tematycznych:

w yd a r z e ni a – 6.06.2019, godz. 16.00 – zestaw „Euroshorts dla dzieci” – 6.06.2019, godz. 18.00 – zestaw „Najlepsze filmy z festiwalu Euroshorts 2018” – 7.06.2019, godz. 18.00 – zestaw „Amerykański Film Reklamowy 2018” 30.06.2019, godz. 18.00 wystawa czynna do 4.08.2019

Festiwal Oko Nigdy Nie Śpi – Gra

Otwarcie VI edycji festiwalu Oko Nigdy Nie Śpi – Gra – wernisaż wystawy Colette Lumiere Skarby Afryki wraz z prezentacją prac Marcina Giżyckiego i filmu w reżyserii Grzegorza Pleszyńskiego Krzysztof Kolumb. Opera antydepresyjna. Bydgoska Akademia Sztuki – wykłady 12.06.2019, godz. 18.00, wstęp wolny Bogna Derkowska-Kostkowska: Struktura urbanistyczno-architektoniczna Bydgoszczy w latach 1918-1939.

Galeria Miejska bwa / ul. Gdańska 3 wystawa czynna do 23.06.2019

Natalia Szymonik: Oswajanie codzienności kurator: Danuta Pałys

Malarstwo Natalii Szymonik stanowi rzetelne, realistyczne studium natury. Artystka dostrzega nostalgiczne piękno niepozornych detali: konarów drzew, zaniedbanych budynków czy wnętrz mieszkalnych, w których poprzez pozostawione w nieładzie przedmioty zapisana została obecność człowieka (Kuchnia). Tematy, z pozoru banalne, podniesione zostają do rangi materii dzieła sztuki. Cichym bohaterem Podwórka zdaje się być graficznie potraktowana sieć wijących się pędów winorośli, oplatających mury budynków na podobieństwo krwiobiegu, dzięki czemu zapuszczone miejskie podwórze robi wrażenie żywego

Natalia Szymonik, Pociąg II, 2013, cienkopis na papierze, 13×21 cm

organizmu. Dominującą część wystawy Natalii Szymonik stanowią rysunki – kartki wyrwane ze szkicownika, które nie są jednak traktowane przez nią jako „postscriptum” malarstwa, ale stanowią pełnoprawną część jej twórczości. […] Rysunki Natalii Szymonik – to często notatki z podróży – zmieniające się pejzaże, widziane oczami pasażera pociągu, innym razem zapis otoczenia domowego, ze spokojnie leżącym psem na podłodze – próba oswajania codzienności. /Danuta Pałys/ Natalia Szymonik – ur. w 1982 r. w Oświęcimiu; 2002 – ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Bielsku-Białej; 2008 – dyplom z malarstwa, z wyróżnieniem w pracowni prof. Leszka Misiaka na ASP im. J. Matejki w Krakowie. Tworzy w technikach: malarstwo olejne, rysunek cienkopisem na papierze, akwaforta, tempera jajowa na desce; 2013 – wolontariat EVS, w Jassach – Rumunia (organizacja zajęć plastycznych dla dzieci z sierocińca, prowadzenie projektu projektu PhotoVoice); 2013 – III nagroda w konkursie na znak graficzny, organizowanym przez Ambasadę Polską w Bukareszcie. Mieszka i pracuje w Bielsku-Białej. inf. Danuta Pałys

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 2.06.2019, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 15 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CXCIX Koncert Pałacowy

Przemysław Buczek – klarnet Mariusz Klimsiak – fortepian

Przemysław Buczek

8.06.2019, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1, wstęp wolny

Musica Spiritus Movens

Jan Bałaban – skrzypce Lech Bałaban – altówka Agnieszka Bałaban – wiolonczela Magdalena Stopińska – fortepian w programie: N. Paganini – Sonata per lal Grand Viola na altówkę i fortepian P. Scharwenka – Duo na skrzypce i altówkę z akompaniamentem fortepianu op. 105 W.A. Mozart – Kwartet fortepianowy g-moll KV 478 inf. Anna Cudo

Mariusz Klimsiak

czerwiec 2019 |

BIK | 43

w yd a r z e ni a Międzynarodowe Spotkania Nieprzypadkowe Oko Nigdy Nie Śpi – „GRA” 30 czerwca – 4 lipca 2019, Pałac w Ostromecku, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, Hala Moderator Inwestycje Bydgoszcz

Międzynarodowe Spotkania Nieprzypadkowe Oko Nigdy Nie Śpi – „GRA” Międzynarodowe Spotkania Nieprzypadkowe Oko Nigdy Nie Śpi to bydgoski festiwal sztuk wizualnych. W latach 2019–2021 odbędą się kolejne trzy edycje (VI, VII, VIII), a tematami będą w kolejności: Gra, Śmiech i Śmieszność, Chaos i Porządek. Podstawę ideową wszystkich edycji opracował prof. dr hab. Zbigniew Mikołejko. Integralną częścią wydarzenia jest sympozjum relacyjne odbywające się równolegle do części artystycznej oraz rezydencje artystyczne, w których uczestniczą twórcy Polscy i zagraniczni. W ostatniej (V) edycji Festiwalu wzięło udział ok. 65 artystów i intelektualistów. Na przestrzeni ostatnich 5 lat gościliśmy artystów z USA, Francji, Ukrainy, Białorusi, Wlk. Brytanii, Niemiec, Szwecji, Finlandii i in. Efektem spotkań festiwalowych stało się wiele późniejszych wspólnych projektów angażujących artystów i naukowców z całego świata. Spotkania i działania festiwalowe będą odbywać się w Pałacu Ostromecko, Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy, Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy oraz Studiu Filmowym Czarnego Karła mieszczącym sie na terenie hal poprodukcyjnych firmy Moderator Inwestycje sp. z o.o. Spotkania Oko Nigdy Nie Śpi od samego początku kształtują się wokół koncepcji spotkań nieprzypadkowych, tzn. takich, które na nowo – i we wspólnotowym wysiłku – podejmują doniosłe, „przewodnie” idee uniwersalnej kultury i starają się na nowo, w języku współczesnych form wyrazu artystycznego i intelektualnego zmierzyć się z istotnymi problemami, które wybitny filozof egzystencji Karl Jaspers określił jako sytuacje graniczne. Tym samym spotkania te stają się szczególnym miejscem przenikania się – w żywym, twórczym procesie – rozmaitych kulturowych tradycji, nierzadko odległych i archaicznych, ze współczesnością żywą, ze sztuką i myślą poszukującą, eksperymentu44 | BIK | czerwiec 2019

jącą, otwartą na przyszłość. Chodzi w nich również o ukazanie więzi pomiędzy przestrzenią lokalną – dorobkiem tego dramatycznego i wielokulturowego pogranicza, jaki stanowiły i stanowią ziemie dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego – a kulturą powszechną, zarówno narodową, jak i uniwersalną. Ale chodzi też o ważny aspekt edukacyjny i, szerzej, społeczny – o budowanie więzi pomiędzy sztuką i kulturą „wysoką” a codziennością, o inicjowanie w różnych środowiskach miejscowych zainteresowania twórczością artystyczną i w niej udział.

Gra

Gra jest jednym z najbardziej uniwersalnych i najbardziej pojemnych pojęć. Pojęć obdarzonych tak wieloma znaczeniami, że w istocie nie da się ich wyliczyć. Wyrażają one najważniejsze aspekty tego, co nazywa się po prostu ludzką kondycją. I odnoszą się zarówno do rozmaitych przejawów naszej codziennej egzystencji, jak też do obszaru sztuki i literatury, filozofii i rozrywki, ekonomii i religii, polityki i psychologii, zabawy i nauk ścisłych, kryminalistyki i wojny, informatyki i magii. Język potoczny zresztą doskonale ukazuje tę niesłychaną wielość. Mówimy często, że ktoś gra o wysoką stawkę, a ktoś inny na klawesynie, że ktoś gra komuś na nosie albo na nerwach, a ktoś inny w sztuce Moliera, że ktoś gra rolę fałszywą, a ktoś inny gra

o życie, że ktoś gra w siatkówkę albo w szachy, a ktoś inny gra na ludzkich uczuciach… Wiemy też, że grę można toczyć na rozmaitych poziomach: tych zwyczajnych, gdzie jest ona po prostu sposobem spędzania wolnego czasu, i tych, gdzie idzie już o rzeczy najważniejsze, związane z naszym istnieniem w świecie, z trwaniem wspólnot oraz jednostek, z walką o prawdę i sens naszego życia, naszej kultury, pracy i samej egzystencji. Także, jak pokazują to mityczne przykłady „gry w zagadki” (Samsona, Edypa), z walką między dobrem a złem – to bowiem literackie odzwierciedlenie pojedynku kosmogonicznego, jaki toczy bohater w imieniu boskości z reprezentantem sił demonicznych. W tym drugim przypadku, jak znów potwierdza to język potoczny, gra ujawnia swój szczególnie doniosły wymiar, sięgając nierzadko spraw ostatecznych, choćby metafizycznych czy moralnych, i ujawniając się zarówno w naszych życiowych dramatach i wyborach, jak i dziełach sztuki i myśli. Nie bez racji używamy przecież takich wyrażeń jak „igrać z losem” albo „igrać ze śmiercią”, „grać o wszystko” albo „grać o najwyższą stawkę”. Nie bez racji więc w arcydziele Ingmara Bergmana „Siódma pieczęć” rycerz Block gra w szachy ze śmiercią – o życie skromnej aktorskiej rodziny. I nie bez racji wreszcie Szekspir powiada brutalnie, gorzko: „Świat jest teatrem, aktorami ludzie, którzy kolejno wchodzą i znikają”. I w innym miejscu: „Życie jest tylko przechodnim półcieniem, nędznym aktorem, który swą rolę przez parę godzin wygrawszy na scenie, w nicość przepada – powieścią idioty, głośną, wrzaskliwą, a nic nieznaczącą”. Ale zarazem Szekspir nie zostawia nas u progu nicości z rozpaczą bez wyjścia. I daje nam odpowiedź, tak wspaniale potwierdzoną przez jego dzieło – że sens człowieczeństwa w jego indywidualnym i jego wspólnotowym wymiarze, człowieczeństwa skazanego zawsze na bolesną grę ze śmiercią, rozpaczą i trwogą, może znaleźć ocalenie właśnie w sztuce. I ta jego lekcja jest przesłaniem głównym, główną ideą (celem) kolejnego festiwalu Oko Nigdy Nie Śpi. prof. Zbigniew Mikołejko

w yd a r z e ni a P R O G RAM : – – – –

30.06.2019, niedziela Galeria Miejska BWA 18.00: uroczyste otwarcie festiwalu 18.15: otwarcie wystawy „Colette Lumiere”, Marcin Giżycki, Grzegorz Pleszyński i Czarny Karzeł 19.00: premiera filmu „Wieczór”, reż. Marcin Gizycki i Czarny Karzeł 19.20: Ãtma Quartet, koncert – Szymanowski, Lutosławski, Panufnik

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku – 20.30: Dana Widawski, otwarcie wystawy (Pałac Nowy) – 21.00: Mariusz Czajka, performance iluzjonistyczny (Pałac Stary) – 22.00: Kasper T. Toeplitz, koncert (Pałac Stary) – 23.00: Kuba Elwertowski – instalacja przestrzenna (Zespół Parkowy)

– 16.00: Zbigniew Mikołejko, „Potlacz, czyli gra mocy” – wykład (Pałac Nowy) – 18.00: Grzegorz Brzozowski, film „Obcy na mojej kanapie” (Pałac Nowy) – 20.30: wizyta w Studio Filmowym Czarnego Karła w Bydgoszczy – 22.00: oratorium „Phoebe” na podstawie książki Agnieszki Taborskiej „Niedokończone życie Phoebe Hicks” – Chór Społeczny Czarnego Karła (Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy) – 23.00: Agnieszka Taborska, Marta Filipiak, Grzegorz Pleszyński, Jacek Puzinowski – rozmowa o oratorium „Phoebe” (Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy)

1.07.2019, poniedziałek – 12.00: Krystyna Mazurówna, „Mój system wychowawczy, czyli dowód na to, że jajko jest mądrzejsze od kury” – spotkanie (Pałac Stary) – 13.30: Monika Baranowska, „Spoglądając na topieliczne ciało. Figura Topielicy i zachłanne oko kultury” – wykład (Pałac Stary) – 17.00: Anda Rottenberg, „Sztuka współczesna jako gra polityczna” – wykład (Pałac Nowy) – 20.00: Piotr Sarzyński, „Wolność w sztuce” (Pałac Nowy) – 21.30: Eriko Makimura, koncert/performance w ramach 100-lecia Polsko-Japońskich Stosunków Dyplomatycznych (Pałac Stary)

3.07.2019, środa – 12.00: Bogumił Paszkiewicz, limeryki freewolne / tylko dla dorosłych (Pałac Nowy) – 13.00: rezydencja artystyczna Pracowni Działań Przestrzennych Mirosław Bałka Studio of Spacial Activities (Zespół Parkowy) – 15.00: Tomasz Dostatni i Zbigniew Mikołejko, „Kościół w grze o duszę polską” – rozmowa (Pałac Nowy) – 16.40: wyjazd do Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu – 18.30: Urszula Usakowska-Wolff, performance „Czerwone rękawiczki” (CSW Toruń) + panel dyskusyjny: Anda Rottenberg, Mirosław Bałka, Zbigniew Mikołejko, Krzysztof Kozłowski, Grzegorz Brzozowski – prowadzący: „Ironia i prawda. Co znaczy dzisiaj autentyczność w kulturze?” (CSW w Toruń) – 22.00: Kasper T. Toeplitz – koncert plenerowy (Pałac Stary – taras) – 23.00: Jolanta Krukowska, Akademia Ruchu, performance (Pałac Nowy)

2.07.2019, wtorek – 12.00: Agnieszka Taborska, „Wyborny trup i inne przyjemności” – wykład (Pałac Stary)

4.07.2019, czwartek – 13.00: panel dyskusyjny podsumowujący spotkania (Pałac Nowy)

Biblioteka Główna UKW 13.06. 2019, godz. 18.00, Biblioteka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Sala „Pamięć bydgoszczan”, ul. Szymanowskiego 3.

Wieczór autorski Marka Kazimierza Siwca

– z okazji 40-lecia pracy twórczej, z udziałem przyjaciół, twórców i współpracowników, połączony z prezentacją najnowszej książki pt. „Przebłysk, wiersze londyńskie”

Spotkanie muzycznie ubarwi zespół Doktor Blues w składzie: Jacek Herzberg – gitara akustyczna, śpiew, Paweł Tomaszewski – ukulele basowe, Waldemar Knade – altówka, Jarosław Kozbial – cajon. Marek Kazimierz Siwiec (ur. w 1950 r. w Kętrzynie), poeta, filozof, prof. UKW w Bydgoszczy. Miastem jego młodości był Olsztyn. Autor książek poetyckich i filozoficznych oraz kilkudziesięciu rozpraw z estetyki i krytyki artystycznej. Opublikował książki poetyckie: Odwrócone lustro (1979), Twój świt ucieka nad ranem (1984), Kostka (1990), Żyłka (2011), Kto (2013), Blask (2018), Przebłysk, wiersze londyńskie (2019). Wiele jego utworów ukazało się w pismach literackich. inf. Barbara Maklakiewicz

czerwiec 2019 |

BIK | 45

w yd a r z e ni a Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów 14.06.2019, piątek, godz. 18.00 – wernisaż (wejście bezpłatne). Wystawę będzie można oglądać do 7 lipca

Wystawa malarstwa Waldemara Malaka pt. „Górskie wodospady”

Ostatnia myśl, która pojawiła się u mnie podczas pracy nad cyklem obrazów, wiązała się retrospekcją własnych doświadczeń i z ludzkim życiem w ogóle. Czy nie jest trochę tak, że płyniemy poprzez nie spokojnie i nagle doświadczamy przełomu? Spadamy jak w wodospadzie, tracąc kontrolę nad tym, co się dzieje, unoszeni przez nurt, próbujemy jedynie wyjść cało z opresji. Temat wodospadu stał się zatem wielowarstwowy. Zaczęło się od dziecięcej jeszcze fascynacji krajobrazami Karkonoszy, gdzie jako mały chłopiec spędziłem kilka zimowych miesięcy. Te tajemnicze, czarne masywy gór i wypływająca z nich źródlana woda – ich wspomnienie okazało się tak głębokie, że wreszcie po wielu latach staje się inspiracją cyklu obrazów. Być może miała też wpływ na to specyficzna atmosfera wspominanych miejsc, pełna zagadek i tajemnic starego, zaginionego świata oraz jakiegoś dziwnego promieniowania, które wyczuwa się w tych górach, o których kiedyś Niemcy mówili Riesengebirge – Góry Olbrzymie. Okazuje się, że to jednak nie wszystko, bo zupełnie na samym spodzie, pod tymi ciemnymi kopułami szczytów ukrywa się jeszcze, pisząc za Jungiem, nierozpoznany dla mnie samego świat archetypów i symboli. Waldemar Malak

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 16.06.2019, godz. 18.00 – wernisaż

Wystawa obrazów Jana Kaji, Wojciecha Nadratowskiego i Jacka Solińskiego pt. „Aniołowie, ludzie i koszule” – ekspozycja przygotowana w dniu otwarcia Galerii Autorskiej przed 40 laty (16 VI 1979)

Oglądając obrazy Jana Kaji, oglądamy zarazem drogę, którą przebywa jego artystyczna świadomość w poszukiwaniu wartości najistotniejszych, zarówno plastycznych, jak i duchowych. Twórczość Janka jest zapisem wrażliwości niezwykle aktywnej, próbującej przekazać w kolejnych aktach twórczych horyzont rzeczywistości empirycznej. Piotr Siemaszko

16.06.2019, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z ks. Franciszkiem Kameckin oraz promocja książki „Na tyłach świata”

czytanie wierszy: Roma Warmus i Mieczysław Franaszek

Być poetą w dzisiejszych czasach znaczy posiadać dar skupiania wielu dróg kultury w całość. Język poezji, który może otwierać inne rzeczywistości, ma moc sprawczą. Ksiądz Franciszek Kamecki osiągnął tę umiejętność w stopniu imponującym. W słowach i poprzez słowa odkrywa duchowe przestrzenie, przywołuje zapomniane znaczenia, rozwija zaskakujące przesłania.

Jacek Soliński

46 | BIK | czerwiec 2019

Wojciech Nadratowski, Koszula z papieru, akryl

w yd a r z e ni a Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 12.06.2019, godz. 17.00, ul. Królowej Jadwigi 14 – wernisaż, czynne pon.-pt. 8.00-16.00

IV Międzynarodowe Triennale Grafiki im. Leona Wyczółkowskiego „Relacje i postawy”

Organizatorem konkursu jest Państwowy Zespół Szkół Plastycznych im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, jedna z najstarszych szkół artystycznych w Polsce. Współtworzyli ją artyści różnych specjalności, którzy, poza pracą dydaktyczną i wychowawczą, prowadzili również działalność kulturalną. Dzięki takiej współpracy zrodziła się idea organizacji międzynarodowego triennale graficznego. Obecna, IV już edycja odbywa się pod hasłem „Relacje i postawy”. Temat konkursu rozumiany jest szeroko, odnosi się do naszych codziennych reakcji, odczuć, wzajemnych emocji, przyjaźni, akceptacji, odrzucenia, a także sytuacji społecznych i politycznych. Jego celem, oprócz założeń tematycznych, jest popularyzacja grafiki artystycznej oraz promocja klasycznych technik grafiki warsztatowej tych niezmiennych od stuleci, ale i tych nowszych, jednak opartych na powielaniu z matryc. Konkurs wpisany jest w Kalendarz Międzynarodowych i Ogólnopolskich Imprez Szkolnictwa Artystycznego rekomendowanych przez MKiDN. Honorowy patronat objęli wojewoda kujawsko-pomorski, marszałek województwa kujawsko-pomorskiego i prezydent miasta Bydgoszczy. W składzie komitetu organizacyjnego goszczą konsulowie honorowi Czech, Finlandii, Słowacji i Ukrainy. Konkurs adresowany jest do młodzieży w kategoriach wiekowych od 13. do 20. roku życia. Prace oceni profesjonalne jury, złożone z artystów pedagogów wyższych uczelni z kraju i z zagranicy. Więcej szczegółów na: www.apk.byd.pl oraz www.plastyk.bydgoszcz.pl. 7.06.2019, godz. 19.00, ul. Królowej Jadwigi 14

In Situ #02

Platforma prezentacji interdyscyplinarnych projektów artystycznych to cykliczne miejsce realizacji, integrujących ruch, dźwięk, obraz i interakcję. To przestrzeń eksperymentu i poszukiwania nowych form wypowiedzi artystycznej, na bazie integracji dyscyplin. W ramach In

Situ #02 zrealizowany zostanie performance, w którym poprzez taniec i zastosowanie techniki „light graffiti” interpretowane będą procesy życiowe roślin, transponowane w czasie rzeczywistym na dźwięk. Technika graffiti świetlnego opiera się na zapisie aktualnego ruchu performerki w postaci projekcji wideo i tym samym tworzeniu dynamicznych, ewoluujących obrazów. Kolejnym działaniem będzie prezentacja galerii sztuki w przestrzeni wirtualnej z zastosowaniem gogli VR. Performance taneczny: Patrycja Lewandowska Light graffiti: Michał Osowski Dźwięki roślin: Piotr Grygor Galeria sztuki VR: Piotr Krupczyński

Kreatywne wakacje z WSG

Przez całe wakacje organizować będziemy półkolonie pełne różnorodnych i wszechstronnych zajęć. Nowoczesny kampus oraz unikatowe położenie uczelni, bezpieczny i ogrodzony teren z własnym zapleczem sportowo-rekreacyjnym to idealne miejsce dla ciekawych świata dzieci. Więcej informacji, a także formularz zgłoszeniowy znajdują się na: www.kolonie.byd.pl. inf. Anna Kordylas

czerwiec 2019 |

BIK | 47

w yd a r z e ni a Pałac Młodzieży w Bydgoszczy BIM już pod koniec czerwca

Bydgoskie Impresje Muzyczne albo, jak kto woli, Międzynarodowe Spotkania Muzykującej Młodzieży po raz pierwszy odbyły się w roku 1977. Do Bydgoszczy zaczęły zjeżdżać polskie i zagraniczne zespoły o różnorodnym charakterze – z Anglii, Austrii, Belgii, Białorusi, Brazylii, Bułgarii, Chin, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Estonii, Francji, Finlandii, Gruzji, Grecji, Hiszpanii, Indii, Irlandii, Litwy, Łotwy, Macedonii, Meksyku, Niemiec, Portugalii, Rosji, Rumunii, RPA, Serbii, Słowacji, Singapuru, Szkocji, Szwecji, Szwajcarii, Turcji, Ukrainy, USA, Włoch, Węgier i Polski. Chyba żaden rodzaj muzyki nie został pominięty. Było chóralnie, orkiestrowo, jazzowo, rockowo i folkowo – swoisty muzyczny miszmasz. Wkrótce okazało się, że międzynarodowe towarzystwo doskonale się czuje nad Brdą, a wspólne muzykowanie stanowi ciekawą ofertę aktywnego wypoczynku. Ponadto na najlepszych czekały statuetki – Struny – i inne nagrody. Różne były oblicza poszczególnych BIM-ów. Były BIM-y zimowe i letnie. Były na 250 i 1500 osób. Głównie zależały od dwóch rzeczy: pieniędzy i pogody. To pierwsze trzeba było pozyskać od instytucji lub darczyńców. Tego drugiego nawet za pomocą pierwszego załatwić się nie udawało, stąd tradycyjny przemarsz zamieniał się często w bieg ulicami miasta, a misternie ułożony plan koncertów rozpływał się w strugach ulewnego deszczu. Mimo to, Impresje miały zawsze „coś”, co sprawiało, że zespoły wracały, nieraz po latach, do Bydgoszczy na kolejne edycje. BIM gościł w Filharmonii i Operze, w Akademii MuKalendarz imprez zaplanowanych na czerwiec 2019 1.06.2019, godz. 11.00 Dzień Dziecka – plenerowa impreza otwarta dla najmłodszych. Boisko Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2. 3.06.2019, godz. 10.30 Porannik muzyczny, czyli interaktywna lekcja muzyki. Spotkanie czerwcowe zatytułowane jest „Witaj lato!”. Obowiązują zapisy grup zorganizowanych. Kontakt i zapisy – tel. 660 448 499, patrycja.cyw@wp.pl. Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2. 5.06.2019, godz. 10.00 „Poradnia Rozwoju Zdolności” – warsztaty wsparcia psychologicznego dla uczniów zdolnych. Siódme i ostatnie w tym roku szkolnym warsztaty skierowane są do zdolnych uczniów szkół ponadpodstawowych. Spotkanie zatytułowane „Trening twórczości dla uczniów zdolnych” odbędzie się w świetlicy Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2. Z jednej placówki można zgłosić maksymalnie 5 osób. Przyjmowane są tylko zorganizowane grupy z opiekunem z danej szkoły. Zgłoszenia osób, grup prosimy kierować do 3 czerwca na: m.grzybowska@palac.bydgoszcz.pl lub pod nr tel. 52 371 26 56. 48 | BIK | czerwiec 2019

zycznej, Teatrze Polskim, Muszli Koncertowej i na Starym Rynku, w kościołach i klubach. Były konkursy i nagrody, koncerty, wspólne wycieczki, spotkania narodowe, ogniska, dyskoteki. Mało wolnego czasu i mnóstwo radości, gorączka przygotowań, festiwalowe emocje, późne powroty i żal, że właśnie mija. Dlaczego ciągle się w to bawimy? Jesteśmy tego pewni – dopóki młodzi muzycy będą chcieli do nas przyjeżdżać, dopóty będziemy na nich czekać, aby wspólnie dzielić się radością i poznawać różne barwy muzyki. Beata Przybojewska – koordynator BIM

5.06.2019, godz. 16.45 Poezja na językach – konkurs recytacji poezji obcojęzycznej. Konkurs skierowany jest do uczestników grup językowych Pałacu Młodzieży z klas 4-8 oraz gimnazjalistów. Po skończonych prezentacjach, podczas obrad jury, w oczekiwaniu na werdykt uczestnicy będą mieli okazję skorzystania z warsztatów teatralnych. Na zakończenie konkursu nastąpi odczytanie werdyktu jury oraz wręczenie nagród laureatom. Szkoła Podstawowa nr 31, ul. Karłowicza 2. 6.06.2019, godz. 9.30 Oblicza uzależnień – warsztaty profilaktyczne dla dzieci i młodzieży. Uczestnicy mają okazję wysłuchać wykładu pt. „Szkodliwość substancji psychoaktywnych ze szczególnym uwzględnieniem tzw. dopalaczy”. Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2. 6.06.2019, godz. 19.00 Pałacowe Planetarium – prelekcje i pokazy nieba. Spotkanie przed budynkiem szkoły lub w razie złej pogody w sali 119. Szkoła Podstawowa nr 31, ul. Karłowicza 2. 8.06.2019, godz. 12.00 Ogólnopolskie Biennale Plakatu „Plakat Młodych”. Pałacowe Centrum Wyobraźni organizuje w tym roku jubileu-

w yd a r z e ni a P R O G RAM 4 2 . B y d g o s k i c h I m p r e s j i M u z y c z n y c h (na wszystkie koncerty plenerowe – wstęp wolny)

24 czerwca, poniedziałek – 9.00-16.00: przyjazd zespołów – 15.30-17.00: koncert „Zapraszamy na BIM”, pl. Teatralny (zespoły instrumentalne z Białorusi i Polski) – 19.30: przemarsz – 20.00-21.00: INAUGURACJA, amfiteatr Opery Nova 25 czerwca, wtorek – 9.00-11.30: próba konkursu, Akademia Muzyczna (chóry z Rumunii, Ukrainy, Łotwy, Polski) – 13.00-14.30: koncert, amfiteatr ul. Mostowa (zespoły instrumentalne z Białorusi i Turcji, Chin) – 15.00-17.00: próba konkursu, Akademia Muzyczna (zespół wokalny z Chin i Węgier, zespoły instrumentalne z Węgier i Turcji) – 17.00-18.30: „Muzyka naszych czasów” – koncert uczniów Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy, sala Akademii Muzycznej, ul. Staszica – 15.30-19.30: koncert zespołów folklorystycznych, pl. Teatralny (zespoły folklorystyczne z Turcji, Łotwy, Gruzji, Indii, Polski, zespół wokalno-instrumentalny z Turcji, Big Band z Czech, orkiestra z Węgier) 26 czerwca, środa – 9.30-13.00: KONKURS, Akademia Muzyczna (chóry z Rumunii, Ukrainy, Łotwy, Węgier, Polski, zespół wokalny z Chin) – 13.00-15.00: koncert, amfiteatr ul. Mostowa (Orkiestra instrumentów ludowych z Białorusi, orkiestra mandolinowa z Polski, orkiestry z Polski i Węgier)

– 15.30-19.00: KONKURS zespołów folklorystycznych, pl. Teatralny (zespoły folklorystyczne z Turcji, Łotwy, Gruzji, Indii, Polski, zespół wokalno-instrumentalny z Turcji) – 15.00-18.00: próba konkursu Akademia Muzyczna (zespoły instrumentów ludowych z Białorusi, orkiestry z Węgier, Czech, Polski) – 20.00-22.00: koncert, klub Eljazz (Rosja, Holandia, Włochy, Turcja) 27 czerwca, czwartek – 9.30-13.00: KONKURS, Akademia Muzyczna (Big Band z Czech, orkiestra mandolinowa z Polski, orkiestry instrumentów ludowych z Białorusi, zespół wokalno-instrumentalny z Turcji, orkiestra dęta z Polski) – 13.00-14.30: koncert, amfiteatr ul. Mostowa (orkiestra mandolinowa z Polski, orkiestry instrumentów ludowych z Białorusi, Big band z Czech) – 13.00-16.00: próba konkursu – 15.30-18.00: koncert pozakonkursowy „BIM dzieciom”, pl. Teatralny (zespoły folklorystyczne z Łotwy, Gruzji, Indii, Polski, zespół wokalno-instrumentalny z Turcji, Big Band Pałacu Młodzieży w Bydgoszczy) – 16.30-18.00: KONKURS, klub Eljazz (Rosja, Holandia, Włochy, Trio Turcja – poza konkursem) – 16.00-18.00: koncert wyjazdowy, Tuchola (zespoły folklorystyczne z Turcji, Polski, zespoły instrumentalne z Białorusi i Węgier) 28 czerwca, piątek – 8.00-18.00: próby koncertu galowego wg planu prób – 13.00-14.30: koncert, amfiteatr ul. Mostowa (orkiestry z Węgier, Czech i Polski) – 18.00-21.00: KONCERT GALOWY, Opera Nova macyjnych, plastycznych, zręcznościowych i tanecznych. Wstęp wolny. Obowiązują zapisy: k.jagla@palac.bydgoszcz.pl. 11.06.2019, godz. 17.00 Podsumowanie projektu „Bydgoszcz – moja mała Ojczyzna”. Wręczenie odznak Młodego Przyjaciela Bydgoszczy. Gimnazjum nr 27, ul. Kruszwicka 2. 12.06.2019, godz. 10.00 Gala podsumowująca akcję ekologiczną „Przyroda na wagę złota”. Aula Copernicanum, ul. M. Kopernika 1.

9. Biennale Plakatu 2017, I miejsce w kategorii 11–15 lat, autor Franciszek Jakubowski

9. Biennale Plakatu 2017, grand prix, autorka Paulina Sznajdrowska

szowe, 10. Ogólnopolskie Młodzieżowe Biennale Plakatu – Plakat Młodych. Zapraszamy na wernisaż imprezy, która zadziwia nas inwencją twórczą i świeżością pomysłów młodych „plakacistów” niezmiennie od 2001 roku. 9.06.2019, godz. 11.00 Weekendowy plac zabaw. Zapraszamy dzieci od 4. do 7. roku życia wraz z rodzicami do wspólnych zabaw ani-

14.06.2019, godz. 16.00 „Niezwykły umysł a funkcjonowanie w rodzinie” – warsztaty wsparcia dla rodziców uczniów zdolnych. Zgłoszenia do 13 czerwca prosimy kierować na: m.grzybowska@ palac.bydgoszcz.pl lub pod nr tel. 52 371 26 56. 25.06.2019, godz. 15.15-16.00 „Mali odkrywcy to my!” – quizy i zabawy dotyczące nauk o Ziemi”. Szkoła Podstawowa nr 31, ul. Karłowicza 2. 26.06.2019, godz. 15.30-16.00 „Kot, pies i ja na koniec dnia” – gry i zabawy dla miłośników zwierząt. Szkoła Podstawowa nr 31, ul. Karłowicza 2. inf. Dominika Kosińska

czerwiec 2019 |

BIK | 49

w yd a r z e ni a

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy 1.06.2019, sobota, godz. 10.00, Salon Hoffman KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Mała Akademia Ekologiczna – podsumowanie

Na spotkaniu rozdamy nagrody w konkursie plastycznym „Moje przyrodnicze marzenie” oraz zaprezentujemy wystawę wszystkich zgłoszonych na konkurs prac. 4.06.2019, wtorek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Z cyklu „Portrety”: Kazimierz Hoffman. Prowadzenie: Urszula Guźlecka

tów trzeciego wieku i klubów seniora czy występy zespołów folklorystycznych. 9.06.2019, niedziela, godz. 17.00, Wyspa Młyńska, w ramach Jarmarku Świętojańskiego, wstęp wolny

„Chce się śpiewać” – artyści z Teatru Życia oraz Sławek Wierzcholski z zespołem

Kazimierz Hoffman urodził się 5 czerwca 1928 roku w Grudziądzu. Odkryty przez Artura Sandauera zawsze wymykał się jednoznacznym ocenom i klasyfikacjom. Mówi się o nim: poeta osobny, poeta uważny, poeta detalu, książę bydgoskich poetów. Sam określał siebie poetą „na odwyrtkę”. 6.06.2019, czwartek, godz. 17.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Otwarty Maraton Poetycki „Piąta Pora Roku”

Impreza adresowana do poetów i autorów tekstów, którzy publicznie chcieliby zaprezentować swoje wiersze lub wiersze innych autorów. Tym razem impreza wzbogacona zostanie elementami warsztatu „Jak czytać swoje wiersze”. 9.06.2019, niedziela, godz. 10-18, Wyspa Młyńska

Jarmark Świętojański oraz „Babie Lato”

Tegoroczny jarmark poszerzony będzie o 19. Ogólnopolski Przegląd Twórczości Artystycznej Seniorów „Babie Lato”, finał 11. Marszu Kapeluszowego bydgoskich uniwersyte50 | BIK | czerwiec 2019

Młodzi artyści z „Teatru Życia”, będąc niedowidzącymi lub niewidomymi, osobowość artystyczną budują muzyką. Wśród nich znajdą się: Daria Barszczyk, Monika Młot, Joanna Przyborowska, Natalia Smogulecka, Aneta Szynol, Przemysław Cackowski, Przemysław Rogalski i Michał Karol Wiśniewski – studenci, absolwenci szkół muzycznych,

w yd a r z e ni a laureaci konkursów piosenkarskich. Gościem i wykonawcą szczególnym koncertu będzie Sławomir Wierzcholski – kompozytor i autor tekstów, wokalista, wirtuoz harmonijki ustnej, twórca Nocnej Zmiany Bluesa.

Teatr Impro dla dzieci: „Kto się lubi, ten się czubi” – naturalnie zabawna komedia improwizowana

11.06.2019, wtorek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Z cyklu Autor i Aktor: „Raban! O Kościele, jaki Polakom w głowie się nie mieści (?)”

Ada Żurawska, Cezary Markiewicz i Jakub Dranicki z grup Trzy Słowa oraz Bujdy i Bajania zaprezentują kilkanaście scenek komediowych. 28.06.2019, piątek, godz. 17.00, Salon Hoffman lub dziedziniec KPCK, wstęp wolny

Mirosław Wlekły, autor książki „Raban!”, zabierze nas w podróż od Argentyny po Birmę, Brazylii po Liban, Dominikany po Anglię, by pokazać, jak może wyglądać katolicyzm. Wieczór dopełni inscenizacja teatralna w wykonaniu Marzeny Gorskiej. Prowadzenie: Adam Wierzbanowski. 13.06.2019, czwartek, godz. 14.30, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny, obowiązują zapisy.

Warsztat dla seniorów w kontekście instalacji interaktywnych

Wirtualne spotkania ruchu, dźwięku i obrazu, więcej informacji na: www.kpck.pl. 14.06.2019, piątek, godz. 13.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Finał XV Wojewódzkiego Konkursu Historycznego „Zabytki naszego regionu” Więcej informacji na: www.kpck.pl

18.06.2019, wtorek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

XXXII Spotkanie z Historią: „Obozy harcerskie dawniej i dziś”

Podczas spotkania zaprezentowane zostaną fotografie, ilustracje oraz krótkie filmy przedstawiające sposoby obozowania harcerzy od 1918 roku. Poznamy elementy ich wyposażenia oraz miejsca, w których obozowali. O historii i współczesności obozów harcerskich opowie dr Katarzyna Marszałek. 27.06.2019, czwartek, godz. 16.30, Salon Hoffman KPCK, bilety w cenie 12 zł do nabycia w KPCK i na: www.biletyna.pl

Otwarty Maraton Poetycki „W sobie niepokorne lato noszę”

Spotkanie z cyklu „Taki Pejzaż” będzie okazją do poetyckich konfrontacji autorów z różnych pokoleń, środowisk, debiutujących, jak i mających na swym koncie liczne tomiki. Poeci mogą zaprezentować swoją twórczość lub wiersze innych autorów. 30.06.2019, niedziela, godz. 16.00, amfiteatr w Ciechocinku, wstęp wolny

Ciechocinek dla zwierząt: koncert charytatywny

Animals – Towarzystwo Pomocy Zwierzętom od ponad 25 lat zajmuje się ratowaniem najbardziej biednych ze wszystkich zwierząt. Tych skrzywdzonych, porzuconych przez człowieka, zwierząt, które pozbawione są dachu nad głową, opieki i miski z jedzeniem. Członkowie organizacji pracują wyłącznie społecznie. A właściwie nie pracują, a – jak mówiła założycielka Animalsów, nieżyjąca już Irena Janowska – służą. Artyści, ludzie wielkiego serca wystąpią podczas koncertu i swoim zaangażowaniem i talentem wesprą dzieło ratowaniu czworonożnych przyjaciół. W koncercie wystąpią: Raffa Quartet, Olga Siemieniecka z zespołem, Anyway Trio. Całość uświetni znany bydgoski aktor i mim Mieczysław Giedrojć. Podczas imprezy odbędzie się zbiórka pieniędzy na rzecz zwierząt oraz loteria fantowa.

Dyskusyjny Klub Filmowy KAKADU

czwartki, godz. 10.00, Cafe Kino, ul. Długa 32, bilety w cenie 6 zł do nabycia przed seansem, w cenie biletu kawa – 6 czerwca 2019 – Imperium słońca – 13 czerwca 2019 – Gandhi – 20 czerwca 2019 – Zabić drozda inf. Jędrzej Kubiak

czerwiec 2019 |

BIK | 51

w yd a r z e ni a Otwarta Przestrzeń „Światłownia” 7.06.2019, piątek, godz. 18.00

„Kołomyja i pic” – Tomasz Wachnowski

W koncercie pod tytułem „Kołomyja i pic” piosenki z najnowszej płyty, ale też stare i nowe autorskie i nie tylko. 8-9 czerwca 2019, sobota, niedziela

Jacek Herzberg – gitara akustyczna, gitara rezofoniczna, harmonijka, kazoo, śpiew Waldemar Knade – altówka Paweł Tomaszewski – ukulele basowe Jarosław Koźbiał – cajon, instrumenty perkusyjne

fot. W. Jakubek

XIV Festiwal Piosenek Jacka Kaczmarskiego „Źródło wciąż bije”

21.06.2019, piątek, godz. 18.00

Bydgoska Przestrzeń Bluesa – DOKTOR BLUES

Program festiwalu: sobota, 8.06.2019, Otwarta Przestrzeń Światłownia / wstęp wolny – godz. 16.00 – rozpoczęcie części konkursowej; – ok. godz. 19.00 – recital laureata XIII Festiwalu niedziela, 9.06.2019, Sala Manru, Opera Nova, ul. Focha 5 – godz. 16.00 – Koncert Laureatów XIV Festiwalu Piosenek Jacka Kaczmarskiego „Źródło wciąż bije”; – ok. godz. 17.00 – koncert zespołu Projekt Volodia.

Cykl wydarzeń przywracających zainteresowanym bydgoszczanom kontakt z żywą muzyką bluesową. Gospodarzem koncertu inauguracyjnego będzie bydgoska formacja DOKTOR BLUES. 22.06.2019, sobota, godz. 18.00

Joanna Mioduchowska – koncert Projekt Volodia wyrósł na fascynacji twórczością Włodzimierza Wysockiego. Sprawcą powołania tego unikalnego projektu jest Janusz Kasprowicz, muzyk, aranżer, twórca i dyrektor artystyczny pierwszego w Polsce cyklicznego festiwalu poświęconego twórczości W. Wysockiego „Wołodia pod Szczelińcem”. 14.06.2019, piątek, godz. 18.00

„Wiersze i Dźwięki” – koncert

Spotkanie, na którym w sposób swobodny przeplatać się będą wiersz i piosenki dwóch autorów: Wojciecha Trzcińskiego i Macieja Stobrawy.

Joanna Mioduchowska – autorka muzyki i słów, pieśniarka. Gra na gitarze i harmonijkach ustnych. Śpiewa swoje autorskie piosenki. W repertuarze również piosenki ze słowami poetów klasyków, np. Adam Asnyk, Bolesław Leśmian, oraz współczesnych z własną muzyką. 28.06.2019, piątek, godz. 18.00

Deyssi Szydłowska z zespołem – koncert

Deyssi Szydłowska – śpiew, ukulele. Muzycy towarzyszący: Ola Perfikowska (wiolonczelistka z miłości i wykształcenia) i Dominik Lesiewicz (student medycyny z zamiłowaniem do muzyki). 29.06.2019, sobota, godz. 18.00

„W słonecznych rytmach” – koncert Steffi Mal

Steffi Mal (Stefania Malinowska) – bydgoska wokalistka, uzdolniona muzycznie i plastycznie. Animatorka imprez dla dzieci i dorosłych. W każdy wtorek, godz. 18.00, zapraszamy na wspólne śpiewanie piosenek turystycznych i nie tylko. Wstęp wolny. Wstęp: cegiełka na Światłownię – 10 zł, niepełnosprawni, emeryci, studenci – 8 zł www.swiatlownia.eu Maciej Stobrawa

52 | BIK | czerwiec 2019

Wojciech Trzciński

inf. Grzegorz Dudziński

w yd a r z e ni a Ogród Botaniczny UKW Najstarszy bydgoski ogród botaniczny przy ul. Niemcewicza 2 – „Stary Botanik” – od lat przedwojennych był znanym i popularnym miejscem spacerów i spotkań bydgoszczan, ale na skutek likwidacji w roku 1977 jego rola zmalała, a miejsce przestało być utożsamiane jako ważny punkt na mapie historyczno-kulturalnej miasta. Dziś miejsce to znowu tętni życiem jako Ogród Botaniczny UKW. Od ubiegłego roku organizowane są w nim wydarzenia kulturalne: koncerty, spotkania z osobistościami kultury, a także gawędy o przyrodzie. W ramach cyklu Czwartków z naturą i kulturą zapraszamy na wydarzenia: 6.06.2019, godz. 17.00 Koncert Zdjęcia sprzed lat – piosenki przy akompaniamencie gitary zaśpiewa Wiesław „Marcyś” Marcysiak: bydgoszczanin, anglista, nauczyciel akademicki, tłumacz literatury, autor ponad 80 przekładów, a także wierszy (zbiór Czasoprzestrzenie) oraz piosenek (album Marcyś – The Best Of), członek Związku Literatów Polskich.

13.06.2019, godz. 17.00 KUTWa artystyczna: Kazimierzowski Uniwersytetu Trzeciego Wieku (KUTWa) od 2007 roku aktywizuje osoby starsze. Jego słuchacze zorganizowali się w kilkanaście sekcji, w tym kilka artystycznych: Zespół Tańca Dawnego „Kazimierki”, Zespół Wokalny „A-nutki”, Zespół Teatralno-Kabaretowy „Teatrzyk” i kabaret „Trzeci oddech”. 27.06.2019, godz. 17.00 Koncert akustyczny Wietrze, wiej – Tomek Motyka: muzyk, kierownik ds. realizacji w In Art – Teatrze Edukacji, przyjedzie aż z Wrocławia, by zaprezentować nastrojowe piosenki przy akompaniamencie gitary. Ponadto, podobnie jak w roku ubiegłym, zapraszamy na Powitanie Lata, tym razem 13 czerwca w godz. 9.00-14.00. W programie przewidziane są wycieczki przyrodnicze, pokazy taneczne, stoiska ornitologiczne, zielarskie i pszczelarskie, quizy z nagrodami, a także pokazy ratownictwa i wiele innych atrakcji. inf. Katarzyna Marcysiak

Dom Kultury MODRACZEK 8.06.2019, sobota, godz. 11.00-13.00, obowiązują zapisy Rodzinny Wytwórnik Różności – upominki na Dzień Taty. Zajęcia poprowadzi Anna Krajewska. 11.06.2019, wtorek. godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie z Latarnikiem. Spotkanie poprowadzi Sławomir Krajewski. 12.06.2019, środa, godz. 16.00 Spotkanie Klubu Seniora „Centrum”.

4.06.2019, wtorek, godz. 18.00, wstęp wolny Spotkanie autorskie Romana Sidorkiewicza – prezentacja II cz. książki pt. „Bydgoszcz – mój fyrtel”, w której opisuje kolejne dekady historii Bydgoszczy. Autor kontynuuje w barwny sposób wspomnienia o powojennej Bydgoszczy oraz zahacza o czasy współczesne. Spotkanie poprowadzi Teresa Wądzińska. 6.06.2019, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Indianie Ameryki Północnej. Historia i dzień dzisiejszy. Bitwa nad Little Bighorn. Ostateczna rozgrywka, cz. IV. Spotkanie poprowadzi dr Adam Piekarski. 7.06.2019, piątek, godz. 15.00, teren przy ul. Grabowej VIII Spotkanie Sąsiedzkie na osiedlu Centrum.

13.06.2019, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny Kawiarnia Literacka – gość: Maria Borcz. Od 1950 r. mieszka w Gorzowie Wlkp. Publikuje na łamach wielu czasopism. Jej utwory znalazły się w albumach poetyckich: „W kadrach poezji” (2007), „Wigilijne pojednanie” (2007), „Szeptem o miłości” (2008), „Odrodzenie” (2008), oraz w wielu antologiach. Wydała zbiory wierszy: „Tęczowa zabawa” (2007), „Najeżona oczywistość” (2009), „Gałązka jaśminu” (2010), „Bidul” (2011), „Z kałuży miasta” (2012), „Światłocienie” (2014), „Spopieleni” (2014), „Zabłąkani we mgle” (2015), „Mikrochaos” (2016), „Duchowy kanibalizm” (2017), „W hotelarni świata” (2018), wspomnienia „Z głębokiego PRL-u” (2015). Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska. 24.06.2019, poniedziałek, godz. 16.00, miasteczko rekreacyjne Piknik na powitanie wakacji. inf. Izabela Kaczyńska

czerwiec 2019 |

BIK | 53

w yd a r z e ni a Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 16.06.2019, niedziela, godz. 13.00-16.00 FESTYN RODZINNY na zakończenie roku szkolnego. Festyn to wspólna zabawa uczestników zajęć w MDK1 i ich rodzin. Odbędzie się on na terenach rekreacyjnych MDK nr 1. W programie przewidziane są występy młodych artystów z MDK nr 1, gry i zabawy sportowe, rodzinny turniej szachowy i warcabowy, konkursy plastyczne, loteria fantowa, domowe wypieki i grill. Dużą atrakcją będą również darmowe przejażdżki na konikach i kucykach. Zapraszamy wszystkich młodszych i starszych mieszkańców naszego osiedla. inf. Katarzyna Klarkowska, Grażyna Tomasik

Festyn Rodzinny w 2018 roku

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 4.06.2019, godz. 16.00 „Rodzinne trzy-po-trzy” – to już trzecie spotkanie z tego cyklu, tym razem malujemy w atmosferze rodzinnej na żywo – impreza integracyjna dla dzieci i rodziców. 5.06.2019, godz. 16.00 „Wiatr w żagle” – budujemy modele pływające z materiałów ekologicznych, zabawa manualna dla dzieci w wieku szkolnym. 6.06.2019, godz. 17.00 „Dialog z mistrzem” – wystawa prac malarskich zrealizowanych w ramach XVI edycji Bydgoskich Ekspresji Malarskich. 54 | BIK | czerwiec 2019

8.06.2019, godz. 10.00 „Malowanie nutką” – konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych klas V–VIII, malujemy na żywo do usłyszanej muzyki. 11.06.2019, godz. 16.00 „Niech żyją bezpieczne wakacje” – tematyczne zajęcia świetlicowe, przygotowania do wakacji i ich bezpieczeństwa. 12.06.2019, godz. 16.00 „Festyn Rodzinny” – impreza podsumowująca miniony rok szkolny, występy estradowe, konkursy, niespodzianki inf. Bogna Różyczka

w yd a r z e ni a Kino Jeremi w Fordonie W czerwcu, w ramach filmowych czwartków, kino Jeremi zaprezentuje nowy cykl filmowy – ZMAGANIA Z…, w ramach którego wyświetlone zostaną następujące filmy: 6.06.2019, czwartek, godz. 19.00 Ja, Daniel Blake, reż. Ken Loach, prod. Belgia, Francja, Wielka Brytania 13.06.2019, czwartek, godz. 19.00 Księgarnia z marzeniami, reż. Isabel Coixet, prod. Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania 27.06.2019, czwartek, godz. 19.00 Nena, reż. Saskia Diesing, prod. Holandia, Niemcy Bilety: normalny – 10 zł, ulgowy – 6 zł*, członkowie DKF – wstęp wolny. Z biletów ulgowych mogą korzystać osoby powyżej 60. roku życia, młodzież szkolna oraz studenci do 26. roku życia. Kino Jeremi mieści się w budynku XV LO przy ul. gen. Augusta Fieldorfa „Nila” 13. Szczegóły na stronie: www.kinojeremi.liceumxv.edu.pl i na FB: www. facebook.com/KinoJeremiFordon. 1.06.2019, wstęp wolny, kino Jeremi

Bajkowo-filmowy Dzień Dziecka

• godz. 10.00: film dla dzieci od 3 lat • godz. 11.30: film dla dzieci od 7 lat Podczas seansów będzie możliwość odsłuchu audiodeskrypcji, dlatego w sposób szczególny zapraszamy dzieci

słabowidzące i niewidome. Ze względu na ograniczoną liczbę urządzeń audio guide prosimy o wcześniejszą rezerwację miejsc pod nr. tel. 52 343 66 67 wew. 224 lub e-mailowo: kinojeremi@liceumxv.edu.pl.

Od pulsu serca do rytmów natury

Zespół Szkół nr 5 Mistrzostwa Sportowego w Bydgoszczy zaprasza do udziału w interaktywnych warsztatach muzycznych – Akademia Muzyki Rozrywkowej i Jazzu: od pulsu serca do rytmów natury – skierowanych przede wszystkim do dzieci i młodzieży szkolnej. Warsztaty prowadzi Jacek Pelc – muzyk jazzowy, absolwent Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach, nagrodzony medalem Gloria Artis. Spotkania poprzedzone są prelekcją poświęconą charakterystycznym cechom prezentowanego gatunku muzycznego z elementami zarysu historycznego. Wszystkie omawiane cechy są ilustrowane żywą muzyką wykonywaną na instrumentach akustycznych. Wspólna zabawa z rytmem i śpiewanie prostych melodii ze słuchaczami spełnia rolę umuzykalniającą. Kolejne warsztaty odbędą się 12 czerwca w godzinach: 9.00, 10.00, 11.50, 12.50 w kinie Jeremi. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Zapisy pod nr. tel. 52 343 66 67 wew. 224. inf. Monika Jarzyna

d-Arte Impresariat Artystyczny w Toruniu 6.09.2019, piątek, godz. 18.00, bilety: 35/40 zł, do nabycia: bilety@artus.pl, tel. 56 655 49 29, w kasie Dworu Artusa w Toruniu (Rynek Staromiejski 6), www.artus.pl

„ITALO DISCO”, czyli Muzyczna Podróż Spaghetti Dance

Lata 80 w Polsce? Meblościanka, boazeria lub tapety na ścianach, kaseciak Kasprzak, telewizor Rubin i paprotka w doniczce. To czas deficytów, stanu wojennego, obniżenia poziomu produkcji i tym samym poziomu życia. To puste wieszaki i półki w sklepach. Wszystko, co docierało do Polski z Zachodu, było mocno spóźnione. Te wszystkie niedogodności osładzała ludziom muzyka. Polacy uwielbiali ITALO DISCO i do dziś z nostalgią wspominają czasy, gdy w marmurkowych jeansach z Pewexu słuchali na kaseciaku Kasprzak Sabriny. Jej „Boys” zna do dziś każdy, a i inne dyskotekowe przeboje lat 80.: „Gloria”, „Dolce Vita”, „I like Chopin”, „Tora Tora”, „Everlasting Love”, „Cheri Cheri Lady”, czy nieśmiertelne „Sempre Sempre” lub „Felicita’” duetu Al Bano i Romina Power cieszą się niesłabnąca popularnością. Nicola Palladini zabierze Was tym razem w MUZYCZNĄ PODRÓŻ SPAGHETTI DANCE przez lata schyłku PRL, gdzie szczytem marzeń był fiat 126p, a w soboty Krystyna Loska w duecie z Janem Suzinem prowadzili „Koncert Życzeń”. Udacie się z nim w powrót do przeszłości, gdzie na dy-

skotekach królowały: „Vamos a la playa/No tengo dinero”, „Flames of Love”, „Sara’ perche’ ti amo”, „Acapulco”, „Mamma Maria”, „Buona Sera Ciao Ciao”, „Ciao Ciao Siciliano”. czerwiec 2019 |

BIK | 55

w yd a r z e ni a Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 1 czerwca, godz. 11.00, wstęp wolny

Otwarcie wystawy Sekcji Plastycznej Toruńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku

Tak jak różne osobowości twórcze uczestniczą w zajęciach sekcji plastycznej Toruńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, tak różnorodne są prace składające się na tę doroczną wystawę. Obok pejzaży, marynistyki czy martwych natur są portrety ludzi – szczególnie osób znanych – i wizerunki zwierząt. 5 czerwca, godz. 18.00, wstęp wolny

Tak jest dobrze – seans i spotkanie z autorem filmu Marcinem Sauterem w ramach cyklu W pierwszym rzędzie

Najnowszy obraz Marcina Sautera będzie można zobaczyć zaledwie kilka dni po majowej premierze na Krakowskim Festiwalu Filmowym. Tak jest dobrze to film oparty na opowiadaniu Szczepana Twardocha pod tym samym tytułem. 8 czerwca, godz. 11.00, koszt udziału: 5 zł/dziecko

Piknik Rodzinny – rodzinne zakończenie cyklicznych zajęć Teatralny rozruch oraz Poranne figle, psoty i żarty Informacje i zapisy na: www.woak.torun.pl. 12 czerwca, godz. 17.00, wstęp wolny

Książkożercy – spotkanie i miniwarsztaty dla dzieci w ramach Toruńskiego Festiwalu Książki

Ostatnie przed wakacjami spotkanie poświęcone będzie książce Ciocia Jadzia w Transylwanii Elizy Piotrowskiej. 13 czerwca, godz. 11.00

Uroczyste zakończenie XXVII Programu Edukacji Kulturalnej dla uczniów szkół z małych miejscowości

XXVII Program Edukacji Kulturalnej, zajęcia plastyczne Wyprawa do Wszystkochłonu, czyli malujemy gwiazdy. Fot. Magdalena Jasińska

Celem programu jest przygotowanie młodych ludzi do twórczego uczestnictwa w życiu kulturalnym. Informacje na: www.woak.torun.pl. 13 czerwca, godz. 17.00, wstęp wolny

Książkożercy – spotkanie z Kariną Obarą z cyklu comiesięcznych spotkań czytelniczych dla dorosłych w ramach Toruńskiego Festiwalu Książki

W ostatnich dniach maja ukazała się najnowsza powieść Kariny Obary Kobieta, która nie odmieniła losów świata. Ceniona toruńska pisarka i dziennikarka będzie gościem czerwcowego spotkania czytelniczego Książkożercy. 14 czerwca, godz. 17.00

Otwarcie pokonkursowej wystawy fotograficznej Poza obrazem

Poza obrazem – z takim tematem mierzyli się uczestnicy tegorocznego konkursu fotograficznego KATAR Fotografia. W konkursie udział wzięło kilkudziesięciu autorów – osób amatorsko uprawiających fotografię artystyczną – z całego województwa. od 24 czerwca

Lato w teatrze: Chodź pomarzyć! – bezpłatne półkolonie artystyczne dla dzieci w wieku 7–16 lat

Informacje o warunkach uczestnictwa w półkoloniach znaleźć można na stronie: www.woak.torun.pl.

Kolejne warsztaty i szkolenia:

– 12–13 lipca – warsztaty fotografii cyfrowej, zajęcia prowadzi Stanisław Jasiński, cena: 100 zł, termin zgłoszeń: 5 lipca; – 17–19 lipca – wakacyjne warsztaty fotografii cyfrowej dla młodzieży, zajęcia prowadzi Stanisław Jasiński, cena: 50 zł, termin zgłoszeń: 12 lipca. XXVII Program Edukacji Kulturalnej, zajęcia filmowe Wideoklip w stylu noir. Fot. Magdalena Jasińska

56 | BIK | czerwiec 2019

www.woak.torun.pl inf. Kamil Hoffmann

w yd a r z e ni a Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Bydgoskie obchody rocznicy 4 czerwca ’89 3.06.2019, godz. 11.00, start – pl. Wolności, wstęp wolny; trasa: pl. Wolności–Bartodzieje; Bartodzieje–Błonie; Błonie–Fordon (autobus zatrzymuje się na przystankach linii 64 i 69)

Autobusem w przeszłość – historyczna wycieczka autobusowa

Tak zwany „wesoły autobus” należał do jednego z towarzyskich, społecznych toposów zwyczajowych epoki PRL. Autobusem wyruszano gremialnie na różne „zakładowe wyprawy”, bawiąc się świetnie, przy okazji jednako politykując, wymieniając się najnowszymi plotkami. Nasz czerwcowy „Autobus Wolności” postara się połączyć ducha ostatnich lat PRL ze współczesną refleksją na temat odzyskanej w 1989 roku wolności i kondycji demokracji. Zapraszamy na wnętrza autentycznego jelcza z tamtych lat, autobusu otoczonego dziś już swoistym kultem, pieszczotliwie przyzywanego powszechnie „ogórkiem”. Nasz „ogórek” powiezie nas przez bydgoskie ulice, zaopatrzony w reprinty prasy codziennej z roku 1989, ówczesne polityczne materiały informacyjne, zachowane próbki twórczości pierwszych „grafficiarzy”. O muzyczną oprawę wydarzenia postara się Leonard Luther, autor songów i piosenek powstających „w epoce”. Wydarzeniu towarzyszy również wystawa objazdowa z przełomu lat 80.

O początkach wrocławskiej Pomarańczowej Alernatywy, o kolejnych grach i spektaklach, które zaistaniały również w Warszawie, Łodzi, Gdańsku, Sopocie, Lublinie, Poznaniu i innych miastach, o ich charakterze i znaczeniu artystycznym, społecznym i politycznym opowie Jerzy Brukwicki – krytyk sztuki, kurator wystaw, dziennikarz. Wieloletni szef warszawskiej Galerii Krytyków Pokaz. W latach 80. ubiegłego wieku współtwórca ruchu kultury niezależnej. Autor wielu artykułów o plakacie, sztuce najnowszej oraz grafice „Solidarności” z lat 1980–1989. Prelekcji towarzyszyć będzie wystawa archiwaliów Brukwickiego.

W czasie podróży zabytkowym autobusem wystawiona zostanie specjalna URNA WOLNOŚCI, do której mieszkańcy będą mogli wrzucać specjalne wolnościowe życzenia. Wydarzeniu towarzyszy również wystawa objazdowa z przełomu lat 80. 3.06.2019, poniedziałek, godz. 18.00, foyer MCK wystawa czynna do 10 lipca

Gry i happeningi uliczne Pomarańczowej Alternatywy

– wykład Jerzego Brukwickiego i wystawa towarzysząca prelekcji

Działania Pomarańczowej Alternatywy były zjawiskiem nowym w sztuce polskiej, zaskakującym i niekonwencjonalnym, propagującym nieznane dotąd formy demonstracji społecznych, sprzeciwu obywatelskiego. Miały rangę doświadczenia pokoleniowego, określały postawę wobec świata, zasad i kwestii społecznych i politycznych.

3.06.2019, park Kazimierza Wielkiego

Plenerowa wystawa plakatów i druków z kolekcji Jerzego Brukwickiego

Plakaty i druki z kolekcji J. Brukwickiego będzie można również podziwiać w ramach wystawy plenerowej w parku Kazimierza Wielkiego. Ekspozycja towarzyszy odbywającym się w tym dniu obchodom Roku Wolności. czerwiec 2019 |

BIK | 57

w yd a r z e ni a

13. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Perkusyjnej

1.06.2019, sobota, godz. 19.30, Filharmonia Pomorska, bilety: 60–150 zł

RYTMY ŚWIATA: – Omara Portuondo from Buena Vista Social Club™ – Richard Bona & Mandekan Cubano

22.06.2019, sobota, godz. 13.00, barka „Lemara”, wstęp wolny, zapisy: piotr.drozdowski@mck-bydgoszcz.pl

Kreatywny Port Dziecięcy – Ładonka Legend – fracht drugi

– warsztaty dla dzieci Barka „Lemara” zabierała niegdyś do swoich ładowni 300 ton różnego rodzaju towaru. Teraz pora na drugi fracht szyperskich legend, zbieranych przez załogę barki. W czerwcu dzieci i ich opiekunowie mogą wypłynąć w rejs rzekami szyperskiej wyobraźni. Istnieje wiele opowieści, które przenoszą nas w czasie i przestrzeni. Odkryjemy wspólnie świat bydgoskiego marynarskiego „bajania”, gdzie najszczersza prawda przenika się z zabobonem, zasłyszaną w którymś z portów klechdą, legendami rodzinnymi. Ma swoje – jakże liczne! – legendy Ren, dlaczego by nie sięgać po opowieści znad Brdy i Wisły? Marynarze z „Lemary” zarzekają się, że pozbierane przez nich powiastki z bydgoskiego nabrzeża także są interesujące, a przy tym inspirują do praktycznego poznania pradawnego fachu szypra, flisaka, kapitana żeglugi śródlądowej. Zatem ruszajmy we wspólny rejs! Pierwszy „fracht legend” ma charakter poznawczy 58 | BIK | czerwiec 2019

2.06.2019, niedziela, godz. 19.00, Opera Nova, bilety: 80–120 zł

Stewart Copeland – Lights Up The Orchestra z Orkiestrą Opery Nova

i pomoże nam wypracować model kolejnych spotkań. Idealnymi słuchaczami dla szyperskiej „gadki” będą dzieci powyżej 6. roku życia. Ahoj! Narratorem legend będzie Adam Gajewski – marynarz w załodze młodszy, choć siwy już nieco na skroniach. 23.06.2019, niedziela, godz. 18.00, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa, Bilety: 5 zł, do nabycia w kasie MCK

Peña Flamenca – koncert flamenco

Gorący wiatr znad pustyni, słońce i sól Południa, zapach kwiatów pomarańczy, dźwięki gitary, rytm towarzyszący każdemu oddechowi i każdemu uderzeniu serca to kwintesencja koncertu Peña Flamenca. Oto przeniesiony skrawek Andaluzji do serca Bydgoszczy. Na koncercie będziemy mieli okazję zobaczyć m.in.: tkliwą bamberę, brawurowe caracoles, zalotną guajiras tańczoną z wachlarzem, choreografie w mięsistych sukniach z trenem bata de cola czy szytą na miarę torreadora farrucę. Zaprezentują się tancerki z Akademii Tańca Duende oraz grupa flamenco z UTW Agora Nestora. Akompaniować będą: Sławomir Dolata (gitara), Dawid Cholewiński (cajon) i Monika Szala (skrzypce).

w yd a r z e ni a Artystyczny Uniwersytet Trzeciego Wieku Agora Nestora 4.06.2019, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa

Joachim Perlik – na powitanie lata 18.06.2019, wtorek, godz. 16.00, sala kinowo-widowiskowa

Uroczyste zakończenie roku akademickiego 29.06.2019, sobota, godz. 20.00-2.00, kawiarnia Szpulka MCK, bilety: 20 zł (w przedsprzedaży) / 30 zł (w dniu wydarzenia)

Nocne granie – maraton improwizacji teatralnej

Ciepły wieczór. Zapach lata i wspomnienie słońca. Dzień jest tak długi, że zaczynasz go wtedy, gdy zimą już byś go kończył. Noc. Ten moment, w którym powinieneś spać, ale czuwasz. Wszystko się wyostrza. Szaleństwo miesza się z senną marą. Nagle chce ci się robić wszystko. Czujesz, że masz najcudowniejsze na świecie pomysły, że jesteś gotowy spełniać marzenia. Masz siłę. Dowiadujesz się, jaka jest granica twojej wytrzymałości. Nocą rodzą się instynkty. Nocą rodzi się impro na granicy jawy i snu. Zapraszamy na sześć godzin improwizacji. Sprawdzian dla improwizatorów i was, widzów. I nagroda. Kto dotrwa do końca, zazna zaskakującej przygody i doznań nie do przewidzenia. Oraz niespodzianki! W wydarzeniu wezmą udział improwizatorzy z Bydgoszczy i nie tylko… Nie śpijmy razem!

Wystąpią m.in.: Chór Agora Nestora, Grupa Flamenco Agora Nestora, Teatr przy Stoliku, Grupa Tańców w Kręgu. W kawiarni Szpulka odbędzie się wernisaż prac plastycznych słuchaczy AUTW.

Bydgoska Orkiestra Improwizowana 8.06.2019, godz. 20.00, kawiarnia Szpulka MCK, ul. Marcinkowskiego 12–14, wstęp wolny Bydgoska Orkiestra Improwizowana to zespół formujący się przy okazji pojedynczych wydarzeń, składający się z lokalnych muzyków, niekiedy z gościnnym udziałem artystów z innych miast. Ma na swoim koncie dwie instalacje słowno-muzyczne stworzone przy okazji Slamu Poetyckiego, koncert w fordońskiej Starej Synagodze oraz występ podczas 13th MÓZG Festival. Improwizacja zespołowa to proces grupowego komponowania powstającego w wyniku współpracy równorzędnych wykonawców. Wszelkie decyzje twórcze mogą powstać w dowolnym momencie. Odpowiedzialność za powstającą kompozycję spoczywa na każdym z wykonawców, sieć powiązań rośnie w trakcie próby, co w rezultacie powoduje rozwój narracji muzycznej. Dyrygentura: Anna Niestatek Orkiestra w składzie: Jacek Buhl, Radek Drwęcki, Rafał Iwański, Marcin Karnowski, Łukasz „Twix” Jędrzejczak, Maksymilian Gwinciński, Mateusz Lubiewski, Wiktor Francikowski oraz Tim Sanford. czerwiec 2019 |

BIK | 59

w yd a r z e ni a Kino Orzeł Słodki koniec dnia, reż. Jacek Borcuch, 96 min, Next Film

Miejscem akcji filmu jest włoska prowincja, etruskie miasto Volterra. Tu od lat mieszka Maria – polska poetka, laureatka Nagrody Nobla, autorytet moralny. Życie Marii toczy się w rytmie włoskiej prowincji, do czasu, gdy na jej relacjach z mężem i córką zaczynają się pojawiać rysy, w miarę jak angażuje się w romantyczny związek z młodym imigrantem Nazeerem. Na skrzyżowaniu wolnego ducha i starzejącego się ciała Maria stara się zdefiniować swoją rolę w szybko zmieniającej się rzeczywistości. Świat bohaterów zostaje wywrócony do góry nogami, gdy otrzymują szokującą wiadomość o zamachu terrorystycznym w Rzymie. Maria wygłasza publicznie kontrowersyjną opinię, oddając Nagrodę Nobla i wzbudzając poruszenie nie tylko w miasteczku, ale w całej Europie. Krystyna Janda za rolę w Słodkim końcu dnia otrzymała Specjalną Nagrodę Jury dla Najlepszej Aktorki na tegorocznym Festiwalu Sundance.

mąż, Peter (Magnus Krepper), to ceniony lekarz. Wysoki ekonomiczny, zawodowy i towarzyski status pozwala im wieść komfortowe życie w eleganckiej posiadłości, w której wychowują córki bliźniaczki. Pewnego dnia w ich domu zjawia się Gustav (Gustav Lindh) – zbuntowany nastoletni syn Petera z pierwszego małżeństwa. Jego obecność obudzi w Anne uśpione pragnienia, podsycane przez spojrzenia, gesty, przypadkowy dotyk. Czy zakazana relacja, w której do zyskania jest chwila erotycznego spełnienia, a do stracenia wszystko, jest warta ryzyka?

Wystawa na ekranie: Vermeer i muzyka. Sztuka miłości i odpoczynku z The National Gallery w Londynie, 90 min, Cikanek

Wymarzony, reż. Jeanne Herry, 115 min, Monolith

Alice od lat marzy o dziecku, ale wie, że nigdy nie będzie mogła urodzić. Maleńki Theo zaraz po narodzinach zostaje oddany przez nastoletnią matkę. Jean od lat prowadzi tymczasowy dom dla dzieci czekających na swoich nowych rodziców. Losy tej trójki splotą się w opowieści o poszukiwaniu miłości i własnego miejsca na Ziemi. Theo trafia pod opiekę Jeana. Między chłopczykiem a jego tymczasowym „tatą” rodzi się silna więź. Jean ze zdumieniem dostrzega, jak dużo chłopczyk rozumie ze swojej sytuacji i jak wiele potrzebuje uczucia. Tymczasem Alice jeszcze raz musi udowodnić sobie i światu, że jest gotowa do roli matki. Jej spotkanie z Theo i Jeanem okaże się decydujące dla całej trójki. Czy chłopczyk jest gotowy na kolejną zmianę w swoim krótkim życiu? Jak zniesie rozstanie z Jeanem? Czy w oczach Alice zobaczy swoją nową mamę?

Królowa kier, reż. May el-Toukhy, 127 min, Gutek

Anne (Trine Dyrholm) jest szanowaną prawniczką, która pomaga nieletnim ofiarom molestowania seksualnego. Jej

Wystawa zorganizowana w The National Gallery w Londynie proponuje nowe spojrzenie na jednego z najbardziej zaskakujących i ciekawych artystów w historii – Johannesa Vermeera. Galeria Narodowa zdecydowała skupić się na relacji Vermeera z muzyką. Jest to jeden z najbardziej popularnych tematów malarstwa holenderskiego i wiele mówi – poprzez ukazanych modeli – o ówczesnym społeczeństwie. Nowe badania, dokonane przy okazji tej wystawy, pokazały, jak zmieniająca się technika malarska i materiały wpływały na dzieła Vermeera. Narrator Tim Marlow wykracza poza ramy samej wystawy, by opowiedzieć całą historię życia Vermeera i przy okazji omówić szczegółowo wiele innych urzekających dzieł artysty. Dla widzów, których zachwycił fabularny film Dziewczyna z perłą to okazja do pogłębienia swojej fascynacji życiem i twórczością Vermeera.

Cała prawda o Szekspirze, reż. Kenneth Branagh, 101 min, UIP

fot. Rolf Konow

Film w reżyserii Kennetha Branagha to portret ostatnich trzech lat życia Williama Szekspira, kiedy artysta opuszcza Londyn, by wrócić na łono rodziny w Stratford nad rzeką Avon. Po stracie syna próbuje tam odbudować swe relacje z żoną oraz córkami, a także uporządkować swą spuściznę. Branagh wspólnie ze scenarzystą Benem Eltonem przedstawiają wydarzenia z życia mistrza, które są powszechnie znane, ale także – na podstawie pochodzącej z tamtego okresu twórczości Szekspira – próbują wypełnić luki w jego biografii. 60 | BIK | czerwiec 2019

w yd a r z e ni a

fot. Bartosz Mrozowski

Krew Boga, reż. Bartosz Konopka, 100 min, Kino Świat

Wczesne średniowiecze. Na ostatnią pogańską wyspę, cudem uniknąwszy śmierci, dociera rycerz Willibrord (Krzysztof Pieczyński). Okrutnie doświadczony przez los, lecz twardo stąpający po ziemi wojownik już dawno zginąłby, gdyby nie pomoc Bezimiennego (Karol Bernacki) – pełnego ideałów chłopaka, skrywającego przed światem prawdziwą tożsamość. Pomimo różnic w światopoglądzie i podejściu do religii, mężczyźni zostają towarzyszami podróży. Kontynuują wędrówkę połączeni wspólnym celem – chcą odnaleźć i ochrzcić ukrytą w górach osadę pogan. Chociaż chrystianizacja mieszkańców to jedyny sposób, by uchronić ich przed zbliżającą się zagładą, misję bohaterów spróbują zatrzymać kapłan pogan oraz ich wódz, Geowold.

Tajemnice Joan, reż. Trevor Nunn, 110 min, Best Film

Adaptacja opartego na faktach bestsellera Jennie Rooney o najbardziej zaskakującym szpiegu w historii Wielkiej Brytanii. W tej roli niezrównana Judi Dench. Rok 2000, przedmieścia Londynu. Spokojne życie starszej pani, Joan Stanley, przyjmuje nieoczekiwany obrót, kiedy zostaje aresztowana przez MI5 i oskarżona o szpiegostwo na rzecz komunistycznej Rosji. Rok 1938. Młoda Joan (Sophie Cookson) studiuje fizykę w Cambridge. Nieśmiała i łatwowierna dziewczyna szybko daje się uwieść uroczemu i tajemniczemu Leo (Tom Hughes), który wkrótce staje się jej przewodnikiem po obcym, ale intrygującym świecie ideologii komunistycznej. Romantyczna idylla trwa aż do momentu wybuchu II wojny światowej. Joan pracuje w ośrodku badań nad bombą atomową, gdy Leo prosi ją o przekazanie Rosjanom ściśle tajnych akt. Joan dowiaduje się, że jest tylko narzędziem w rękach ukochanego, i sama musi wybrać pomiędzy miłością i zdradą swojego kraju a bliskimi i ich ocaleniem.

Petra, reż. Jaime Rosales, 107 min, Aurora

Tytułowa bohaterka, Petra, nigdy nie poznała swego ojca, a jego tożsamość była przed nią ukrywana. Dopiero po śmierci matki dziewczyna postanawia uzupełnić tę lukę w swojej historii i wyrusza na poszukiwania. Gdy trafia do pracowni sławnego artysty, musi zmierzyć się nie tylko z potencjalną prawdą, lecz także ze skomplikowanymi relacjami rodzinnymi, które zastaje w jego domu. Na jaw wychodzą szokujące rodzinne tajemnice. A im dłużej tam przebywa, tym bardziej sytuacja zaczyna przypominać typową grecką tragedię…

Klaps rusza po raz jedenasty

Już 13 czerwca rozpoczyna się kolejna odsłona Konkursu Filmów Amatorskich KLAPS, którego zwieńczeniem będzie uroczysta gala – 14 czerwca o godz. 18.00. Podczas KLAPS-a specjalnie powołane jury przyzna nagrody w pięciu głównych kategoriach. Ponadto głosami publiczności przyznane zostanie grand prix. Uczestnicy projekcji będą mogli zobaczyć krótkometrażowe filmy dokumentalne, fabularne, animowane oraz teledyski zrealizowane przez młodych twórców z całej Polski. Wieczór rozdania nagród zostanie poprzedzony projekcją wybranych tytułów na terenie Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w ramach Kina Letniego. Dzięki współpracy organizatorów konkursu z Miejskim Centrum Kultury wydarzenia wchodzące w skład 11. edycji odbędą się również w kinie Orzeł, a wstęp na projekcje filmowe w ramach festiwalu będzie, jak co roku, bezpłatny. Ponadto w Bydgoszczy po raz kolejny zagoszczą znane osoby związane ze światem kinematografii – m.in. recenzent Filmwebu Łukasz Muszyński. Partnerami wydarzenia są Radio Eska Bydgoszcz, TVP 3 Bydgoszcz oraz „Gazeta Wyborcza”. czerwiec 2019 |

BIK | 61

w yd a r z e ni a Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 2.06.2019, niedziela, godz. 16.00, tarasy, wstęp wolny

Skarb – spektakl z okazji Dnia Dziecka

Skarb to historia adresowana do dzieci, w której clown Tereska obchodzi urodziny i niesie zaproszenie swoim przyjaciołom, lecz oni omyłkowo myślą, że zaproszenie to mapa do skarbu, i włamują się do domu Tereski, gdzie w świetle latarek przydarzają im się różne perypetie, do rozwikłania których angażują publiczność. Spektakl utrzymany jest w konwencji commedii dell’arte z wykorzystaniem pantomimy. Teatr Pantomimy DAR – występują: Jarosław Siech, Agnieszka Szolc, Monika Siech. 2.06.2019, niedziela, godz. 17.00, Pałac Nowy

Bellcanto Italiano – koncert poświęcony tenorowi Luciano Pavarottiemu

Wystąpią: Jacek Szymański – tenor, Łukasz Wroński – tenor, Dominika Zamara – sopran, Rafał Lewandowski – pianista Organizator: Towarzystwo Polsko-Włoskie w Bydgoszczy, Elżbieta Renzetti, Donata Rac.

8.06.2019, sobota, godz. 17.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Pleszyński czyta obrazy, część V: Akty w sztuce

to okazja, by poszerzyć wiedzę na temat egzotycznych zakątków świata, kultury, religii, obyczajów, rytuałów innych kultur. 16.06.2019, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Pięcioksiąg kultury bydgoskiej

Spotkanie ze Zdzisławem Prussem z udziałem zaproszonych współautorów, prowadzenie: Urszula Guźlecka

Wykład z cyklu: Antydepresyjna Akademia Sztuki

9.06.2019, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, bilet normalny: 15 zł, ulgowy 10 zł (dzieci i młodzież do 15. r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Akademia jazzu: Billy Strayhorn Prowadzi: Grzegorz Nadolny

Billy Strayhorn będzie postacią wiodącą kolejnego klubowego spotkania, jako jeden z ważniejszych kompozytorów muzyki swingowej. Wystąpią: Grzegorz Nadolny – kontrabas i prelekcja Maja Babyszka – fortepian, śpiew Dominik Haliniak – trąbka Alan Balcerowski – klarnet i saksofony Mateusz Krawczyk – perkusja 13.06.2019, czwartek, godz. 10.00, Pałac Nowy, wstęp wolny

Z książką na końcu świata

Spotkanie z Jolantą Niwińską dla uczniów Szkoły Podstawowej w Ostromecku Jolanta Niwińska opowie o podróżach w nietypowe zakątki świata, do których mało kto dociera, i o pasji towarzyszącej jej od lat. Zaprezentowane zostaną zdjęcia i filmy, które zostały wykonane podczas podróży. Będzie można zobaczyć eksponaty przywiezione z wypraw. Spotkanie 62 | BIK | czerwiec 2019

Tematem spotkania będzie seria leksykonów bydgoskich, które zostały wydane na przestrzeni 18 lat. Kolejno ukazały się: – Bydgoski Leksykon Teatralny, 2000 rok, praca zbiorowa pod red. Zdzisława Prussa, Ewy Adamus-Szymborskiej, Zofii Pietrzak, wydawca: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne; – Bydgoski Leksykon Operowy, 2002 rok, praca zbiorowa pod red. Zdzisława Prussa i Alicji Weber, wydawca: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne; – Bydgoski Leksykon Muzyczny, 2004 rok, praca zbiorowa pod red. Zdzisława Prussa, Alicji Weber i Rajmunda Kuczmy, wydawca: Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne;

w yd a r z e ni a – Bydgoski Leksykon Literacki, 2015 rok, praca zbiorowa pod red. Zdzisława Prussa, Hanny Borawskiej i Stefana Pastuszewskiego, wydawca: Stowarzyszenie Andrzeja Szwalbego Dziedzictwo; – Bydgoski Leksykon Plastyczny, 2018 rok, praca zbiorowa pod red. Zdzisława Prussa i Elżbiety Kantorek, wydawca: Stowarzyszenie Andrzeja Szwalbego Dziedzictwo. Trzy pierwsze leksykony obejmują lata 1900–2000, dwa ostanie – 1945–2015. Oprócz artystów pierwszoplanowych, zaprezentowani zostali też ci twórcy, którzy byli barwnymi postaciami widocznymi w tkance miasta. Poza walorem poznawczym leksykony świetnie się czyta ze względu na dobre pióro autorów. Zamieszczone zostały anegdoty z życia artystów, wspomnienia i fragmenty wywiadów. Obok haseł osobowych znajdziemy w leksykonach informacje mówiące o wydarzeniach artystycznych, festiwalach, przeglądach, premierach, ważnych klubach, konkursach itp. Całość wzbogacają portrety, obrazy i zdjęcia. Próbujemy poczuć klimat sal, odkryć sekrety pracowni artystycznych czy zrozumieć ideę plenerów. Zdzisław Pruss wspomina, że pomysł stworzenia pierwszego leksykonu powstał w Izbie Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, w kamiennicy przy ul. Libelta 5, podczas spotkania organizowanego przez Zofię Pietrzak. Ówczesna wiceprezydent Elżbieta Krzyżanowska wspomniała: „Jaka to szkoda, że tak ciekawe zdarzania mogą ulec zapomnieniu. Obecny pan Zdzisław zaproponował napisanie książki i tak od słowa do słowa, przez lata powstała monumentalna, pięciotomowa księga poświęcona bydgoskiej kulturze. Pracę redakcyjną rozpoczęto od uwiecznienia sztuk niematerialnych, jak teatr czy opera, zakładając – co wyjaśnia autor – że wydane książki czy powstałe obrazy stanowią już pewną dokumentację”. 23.06.2019, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, bilet normalny: 15 zł, ulgowy 10 zł (dzieci i młodzież do 15. r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Agata Grześkiewicz – koncert

Agata Grześkiewicz, ur. w 1992 r. w Olsztynie, wokalistka. Absolwentka Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Brodnicy, w klasie fortepianu. Zdobywczyni II miejsca na Studenckim Festiwalu Piosenki (Kraków 2013) oraz III miejsca Ogólnopolskich Spotkań Zamkowych „Śpiewajmy Poezję” (Olsztyn 2013). Wyróżniona w Konkursie „Pamiętajmy o Osieckiej” (Warszawa 2012). Współpracuje z Zamojską Orkiestrą Symfoniczną im. Karola Namysłowskiego oraz z kompozytorem Michałem Zawadzkim. 29.06.2019, sobota, w godz. 12.00-16.00, Pałac Nowy, wstęp wolny, zapisy: szucik10@gmail.com (osoby z własnymi bębnami nie muszą się zapisywać)

Jubileuszowa, XX edycja Djembe na salonach i opowieść o bębniarskiej wyprawie do Afryki Zachodniej Prowadzenie: Piotr Schutta

Jubileuszowe spotkanie z bębnami djembe. W programie: warsztaty dla dorosłych i dla dzieci, porady na temat

bębnów, pokaz strojenia djembe, jam session – każdy może wpaść i pograć. Agnieszka Jagodzińska i Krzysztof Wróblewski opowiedzą o swojej bębniarskiej wyprawie do Gwinei w Afryce Zachodniej. Bydgoszczanie zafascynowani rdzennymi rytmami ludu Malinke spędzili trzy tygodnie w wiosce Baro, ucząc się gry na bębnach djembe i dundun oraz podpatrując życie codzienne miejscowej ludności. 30.06.2019, niedziela, godz. 17.00, Pałac Nowy, bilet normalny: 15 zł, ulgowy: 10 zł (dzieci i młodzież do 15. r.ż. i os. z Bydgoską Kartą Seniora 60+)

Danza del Fuego – koncert i pokaz flamenco

Wystąpią: Dorota Dzięcioł – taniec, śpiew Dawid Cholewiński – cajon, instrumenty perkusyjne Sławomir Dolata – gitara flamenco, śpiew Monika Szala – skrzypce

fot. Dariusz Gackowski

Historia zespołu Danza del Fuego rozpoczęła się w 1991 roku, kiedy pod tą nazwą skupiła się grupa muzyków zafascynowanych sztuką flamenco. Założycielem i menedżerem zespołu jest Sławomir Dolata – jeden z pierwszych gitarzystów flamenco w Polsce. Przez kilkanaście lat swojego istnienia zespół koncertował w kraju i za granicą, w różnych składach, współpracując z artystami flamenco z Polski, Hiszpanii, Czech i Słowacji. Grupa wystąpiła obok znanych artystów flamenco, jak Juan Polvillo, Rafael Cortes, Rafael de Huelva, Tomatito, Canizares, Maria Serrano, Carmen Segura, Teo Barea Munoz oraz grupa Agustito. Muzyka, którą tworzy grupa, jest ich własną wizją flamenco, powstałą na bazie tradycyjnej sztuki Cyganów z Andaluzji, jazzu, muzyki latynoskiej i orientalnej. W programie zespołu znajdują się tradycyjne i znane formy flamenco, jak również własne kompozycje i aranżacje. Muzycy Danza del Fuego sięgają do wschodnich korzeni flamenco, skłaniając się przy tym ku tradycyjnym formom i znanym motywom muzycznym, nie rezygnując jednocześnie z nowoczesnych elementów będących wyznacznikiem naszych czasów. Dziś zespół, oprócz działalności koncertowej, zajmuje się prowadzeniem kursów gitarowych i warsztatów tanecznych. czerwiec 2019 |

BIK | 63

w yd a r z e ni a Galeria Wspólna wystawa czynna do 19.06.2019

Julian Nowicki. Malarstwo – wystawa

Wystawa prezentuje wielkoformatowe obrazy poświęcone przede wszystkim tematyce mitologicznej w uwspółcześnionym wydaniu. W swoich malarskich kolażach artysta łączy cytaty z szeroko rozumianej współczesnej przestrzeni wizualnej z malarską tradycją.

ganek, Staszewski], współtworzy naukowo-artystyczną grupę INSTYTUT B-61, gdzie występował wspólnie z m.in. takimi artystami, jak: Tomasz Stańko, Mariusz Lubomski, L.U.C., Domowe Melodie czy Maja Kleszcz. Obecnie pracuje m.in. nad projektami Inscription, Local News oraz Szerokości. Laureat Talentów Trójki 2012, przyznawanych przez Program 3 Polskiego Radia, w kategorii sztuki wizualne. Stypendysta MKiDN, wyróżniony tytułem „Kulturysta”, przyznawanym przez Radiowy Dom Kultury. 27.06.2019, czwartek, godz. 19.00 – wernisaż wystawy. Wystawa czynna do 19 lipca

Kwartet rodzinny

Julian Nowicki urodził się w 1981 roku w Bydgoszczy. Studiował na Wydziale Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie w pracowni prof. Grzegorza Bednarskiego. Od roku 2011 prowadzi studio malarskie Murales.pl realizujące malarstwo ścienne oraz wielkoformatowe murale. Zrealizował m.in. mural poświęcony Marianowi Rejewskiemu w Bydgoszczy przy ul. Gdańskiej 10 , mural upamiętniający Józefa Święcickiego przy ul. Cieszkowskiego oraz mural przy ul. 20 Stycznia, odwołujący się do średniowiecznej muzyki sakralnej. Poza działaniami z zakresu malarstwa ściennego tworzy również malarstwo sztalugowe. 13.06.2019, czwartek, godz. 17.00, wstęp wolny; liczba uczestników ograniczona. Zapisy pod nr. tel. 600 275 087

Warsztaty multimedialne ze Stefanem Kornackim

Stefan Kornacki – artysta multimedialny, performer, reżyser, poeta, twórca grupy muzycznej SER CHARLES [Or-

64 | BIK | czerwiec 2019

Kossakowie, Bruegelowie, Diego Rivera i Frida Kahlo, Alfred Stieglitz i Georgia O’Keeffe – historia sztuki zna wiele artystycznych rodów i par. Galeria Wspólna tym razem prezentuje wystawę o charakterze „rodzinninnym”. Słynny przedstawiciel polskiej szkoły plakatu Mieczysław Wasilewski, wywodząca się z pracowni Henryka Tomaszewskiego malarka i ilustratorka Katarzyna Lubicz Zaleska, grafik Łukasz Rayski – autor słynnego plakatu Konstytucja, oraz Tessa Wass – artystka łącząca rysunek i malarstwo z ruchem i tańcem. Tych czterech twórców zaprezentuje się w Galerii Wspólnej jako artystyczna rodzina. Czy taka perspektywa wpływa na odbiór poszczególnych dzieł artystów? Czy ich twórczość więcej dzieli czy łączy? Czy w działalności możemy dostrzec powtarzanie artystycznego dziedzictwa czy raczej walkę pokoleń? To tylko niektóre z pytań, jakie mogą zrodzić się przy okazji tej wyjątkowej ekspozycji.

Program na s. 42â&#x20AC;&#x201C;43