BIK 6/2022 by Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Wojciech Faruga o spektaklu Życie na wypadek wojny

Emilia Walczak o filmie Inf inite Storm

Józef Herold o swojej książce Bajki na cały tydzień

nr 6 (529) ROK XLVIII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x nakład 1000 egz. cena 5 zł (5% VAT)

B Y D G O S K I I N F O R M AT O R K U LT U R A L N Y Czerwiec 202 2

spis t reś ci:

w yda r z en ia:

Mirosław Gołuński (1973–2022), Michał Tabaczyński . . . . . . . . . . . . .3

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . 28 Opera Nova w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . .30 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 Bydgoskie Centrum Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów. . . . . . . . . . .33 Teatr Polski w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Fundacja Kultury POZYTYWKA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . .35 Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy. . . . 36 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński. . . . . . . . . . . . . .38 Politechnika Bydgoska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Dom Kultury „Modraczek” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Muzeum Fotografii – Wyższa Szkoła Gospodarki . . . . . . . . . 39 Hangar Kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego. . . . . . . . . . .39 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . 40 Fundacja Fotografistka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 Kino Jeremi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Otwarta Przestrzeń „Światłownia”. . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 Pałac Młodzieży w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . 43 Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . 43 Kino Orzeł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . 46 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . 48

Napisy widma, Olga Drenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Coś z metafizyki, Emilia Walczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Teatr oparty na idei solidarności, z Wojciechem Farugą rozmawia Monika Grabarek . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Wyczytywanie, Agata M. Skrzypek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Pałac w Kamienicy, Emilia Walczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 To jest prezent!, z Józefem Heroldem rozmawia Szymon Andrzejewski . . . . . . . . . . . . . . 16 Bydgoska piątka. Piotr Michalski, Marcin Szymczak . . . . . . . . . . . . 18 Wyścig szczurów, Miłosz Waligórski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 O zawodzeniu, Jarosław „Bisz” Jaruszewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Bydgoski Insynuator Kulturalny, Zdzisław Pruss . . . . . . . . . . . . . . . 25

Ilustracja na okładce: Justyna Mohytych – artystka z Ukrainy. Urodziła się we Lwowie. Studiowała konserwację zabytków we Lwowskim Państwowym Instytucie Sztuki im I. Trusza i Lwowskiej Akademii Sztuki. Pracowała jako konserwatorka rzeźb drewnianych we Lwowskiej Galerii Sztuki. Zajmuje się malarstwem akwarelowym i rysunkiem. Tworzy także karykatury.

redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl

redaktorka wydania: Emilia Walczak emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl

Eseista i tłumacz (z angielskiego i czeskiego), z wykształcenia dziennikarz, polonista i slawista (UMK w Toruniu), doktor nauk humanistycznych (UJ w Krakowie).

Prozaiczka, publicystka, redaktorka książek i czasopism, z wykształcenia kulturoznawczyni (UAM w Poznaniu).

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

BIK 6/2022 (529), Rok XLVIII, nakład 1000 egz., dystrybucja: częściowo bezpłatny wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12–14, www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, zastępczyni redaktora naczelnego: Emilia Walczak, redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12–14, druk i oprawa: Polraster BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. Prenumerata: www.prenumerata.ruch.com.pl.

TEKST: Michał Tabaczyński

Mirosław Gołuński (1973–2022) 1. Mirek umarł. Umarł, więc od teraz trzeba używać wobec niego czasu przeszłego, co wydaje się niesprawiedliwością tak wielką i tak oczywistym skandalem, że niemal czekam, żeby gramatyka się wobec tego niezrozumiałego nakazu zbuntowała. Wbrew wszystkiemu (głównie: wbrew rozsądkowi) oczekuję tego od niej, oczekuję i żądam. I dziwię się, że tego nie robi. Tak jak dziwię się tej śmierci. „Zdziwienie – jakże często – jest tylko dzieckiem zapomnienia!”, pisał jego pisarz (którego dogłębnej znajomości wściekle mu zresztą zawsze zazdrościłem: kto wie, ten wie, że czytać Parnickiego nie jest łatwo, jeszcze trudniej skreślić o nim choć kilka rozsądnych zdań, nie mówiąc już o dogłębnej, specjalistycznej znajomości). Niby nie zapomniałem o jego, o naszej śmiertelności, a jednak nie przestaję się dziwić. Mądry Parnicki słusznie dzięki niepozornemu wtrąceniu („jakże często”, czyli jednak nie zawsze) ustanawia wyjątki od tej reguły. To musi być taki przypadek. 2. Nekrolog to jest – jakże często – gatunek ściśle autobiograficzny. Gdyby Flaubert w swoim Słowniku komunałów dał i takie hasło (czy dał, nie wiem, chociaż nie wykluczam), napisałby pewnie: „Nekrolog: to, co piszemy o sobie z okazji czyjejś śmierci”. Wspominam tę książkę nie bez powodu. Jedno z ostatnich moich spotkań z Mirkiem jej właśnie zawdzięczam. Potrzebowałem koniecznie pewnego cytatu ze Słownika, on dla mnie książkę zdobył, wpadłem do niego podczas zajęć ze studentami, żeby ją odebrać. Moment skażony pośpiechem i naznaczony dojmującą zwykłością. Dzisiaj nabiera ciężaru ostateczności. 3. Mirek i książki – sąsiedztwo tych dwu słów w dowolnym zdaniu jest dla wszystkich, którzy go znali, oczywistością. Był on oczywiście człowiekiem wielu zatrudnień: profesorem uniwersytetu (a to oznacza: wykładowcą, badaczem, autorem książek i artykułów, opiekunem kół naukowych), niezmordowanym a bezinteresownym propagatorem literatury, uroczym panelistą niezliczonych konferencji, debat, spotkań. Wszystko to prawda, na dodatek pewnie prawda niecała. Było tego więcej? Z pewnością.

Wszystko to jednak rzeczy drugorzędne i wtórne wobec jego zatrudnienia najbardziej podstawowego. Przede wszystkim bowiem był Mirek zaciekłym czytelnikiem, człowiekiem książki, a nawet: człowiekiem książką. Człowiek książka to kolejny szczebel ewolucji erudyty. Ile razy go widywałem zaczytanego na ulicy? Ile razy go przyłapałem na uprawianiu tego ekstremalnego sportu? Nie liczyłem, bo któż by zliczył. W każdym razie: nie był to eksces, to była norma. 4. Wielu go będzie wspominało w oparciu o te zatrudnienia. Wielu go bowiem znało – i to z jak najlepszej strony – za sprawą jego rozlicznych mniej lub bardziej oficjalnych aktywności. Ja należałem do – całkiem zresztą licznej – grupy ludzi, którzy Mirka pamiętać będą także za sprawą masy drobiazgów rozrzuconych w całym tym nieładzie codzienności: słów, gestów, tonu głosu, niepochwytnej aury. Będę pamiętał, jak poprawiał okulary, zagarniał włosy, ściszał głos, przygotowując puentę żartu albo finał plotki. Będę pamiętał szelmowskie spojrzenie towarzyszące zbliżającemu się ostrzu ironii. Będę pamiętał, że był człowiekiem wielkiej troski i wzruszającej czułości. Będę pamiętał, że był człowiekiem miłości – widziałem tę miłość i ją podziwiałem. Tak go właśnie będę pamiętał: jako człowieka czytającego i człowieka kochającego. 5. Mirek umarł. Umarł przede mną, przed nami wszystkimi. To daje nam ten żałosny i – w gruncie rzeczy – najzupełniej zresztą zbędny przywilej, że możemy wyrzekać na skandal jego śmierci. I stawiać niedorzeczne żądania obojętnej na nasz ból gramatyce.

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Goszcząc w Bydgoszczy (7)

Napisy widma

TEKST I ZDJĘCIA: Olga Drenda

Nie tylko zamki, ale i miasta mają swoje duchy, trzeba po prostu przyglądać się uważnie murom. Ghostsigns, czyli napisy widma, mają na całym świecie swoich łowców, miłośników i konserwatorów. Słyną z nich Stany Zjednoczone – tam reklamy tytoniu fajkowego, sukien balowych czy gramofonów, malowane ręcznie na murach, to ważna pamiątka wczesnej historii młodego państwa. W Wielkiej Brytanii przywodzą na myśl gotowe scenografie do filmów kostiumowych rozgrywających się w czasach wiktoriańskich, a w scenerii Paryża budują secesyjny klimat rodem z fotografii Atgeta czy Brassaïa. W Polsce to często pamiątka po nawałnicach historii, przesunięciach na mapie, ale też po wielokulturowej historii naszych miast. Często tworzą tam palimpsesty, zwłaszcza tam, gdzie zmieniał się język urzędowy i pierwotny napis zastępowano stosownym po polsku, rosyjsku czy niemiecku; w innych przypadkach ze ścian przemawia do nas wielogłos, polsko-niemiecko-rosyjsko-hebrajski. Wie o tym każdy, kto odwiedza Kraków, Łódź, ale też Grudziądz, Gdańsk czy oczywiście Bydgoszcz.

Podczas jednego z moich pierwszych pobytów w Bydgoszczy jak zwykle zagapiłam się na kota. To zdarza mi się w każdym mieście. Akurat siedział na balkonie za siatką i zainteresował się, gdy wyciągnęłam rękę w jego stronę. Kotek wskazał mi wspaniałe znalezisko: napis PIERWSZA POLSKA WYTWÓRNIA WÓD MINERALNYCH. Ucieszyło mnie to jako miłośniczkę dawnego liternictwa oraz wody z Ostromecka. Nieopodal stała grupka piwoszy, którzy zwrócili uwagę, że robię zdjęcia, i życzliwie polecili kilka innych napisów w okolicy. Wiele z nich reklamowało polskie zakłady i sklepy, jak świetnie zachowana reklama Fabryki Obuwia „Minerwa”, ale znalazł się też niemiecki Tapetenhaus. Dowiedziałam się później, że przynajmniej wtedy w całym mieście istniało ponad sześćdziesiąt kamienic, na których zachowały się ślady przedsiębiorczości sprzed II wojny światowej. Od tamtego momentu stan rzeczy zmienił się oczywiście i niektóre domy wraz z inskrypcjami zniknęły, niektóre poddano renowacji i zmieniły zupełnie swoją fasadę, ale w niektórych przypadkach pozostałości napisu potraktowano jak zabytek. Remont kamienicy przy Bolesława Chrobrego przyniósł pozytywną niespodziankę, bo wyeksponowano szyld dawnej piwiarni u Adelheid Nickel, gdzie później mieścił się polski sklep z garderobą męską. To nie precedens. Na moim rodzinnym Śląsku podobne praktyki to częste zjawisko. W czasach PRL niemieckojęzyczne pozostałości, nawet już długo po wojnie, usuwano tam, obawiając się tymczasowości polskiej administracji i strasząc, zgodnie z ówczesną terminologią, „rewanżyzmem”. Dzisiaj stanowią jedynie historyczną pamiątkę i coraz częściej w Zabrzu, Gliwicach czy Katowicach widać ghostsigns za szkłem czy po odnowieniu. Niestety, na jedną dobrą wiadomość przypadają dwie złe: ostatnio z Wrocławia dotarła smutna informacja o zamalowaniu jednej z rzadkich pamiątek tużpowojennej przedsiębiorczości polskich osadników, unikatowej pamiątki historycznej. A jak będzie w Bydgoszczy, której lokalna historia wciąż jest na ogólnopolską skalę nieco mniej znana niż ta wrocławska, gdańska czy górnośląska? Czy kiedy znów przyjadę, kotek wciąż będzie mógł pokazać mi reklamę wody z Ostromecka?

Olga Drenda pisarka, dziennikarka i tłumaczka. Opublikowała książki: Duchologia polska. Rzeczy i ludzie w czasach transformacji (2016) i Wyroby. Pomysłowość wokół nas (2018), za którą otrzymała Nagrodę Literacką Gdynia 2019 w kategorii esej, oraz – wspólnie z Małgorzatą Halber – Książkę o miłości (2020). Fot. Dariusz Gackowski

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Coś z metafizyki TEKST: Emilia Walczak

fot. Gutek Film (2)

Pod koniec maja na ekrany polskich kin trafił najnowszy film Małgorzaty Szumowskiej, autorki m.in. Twarzy, W imię… czy Sponsoringu, zatytułowany Infinite Storm. Już w tym miesiącu zagości on również w kinie Orzeł w bydgoskim Emceku. Warto zarezerwować sobie czas na seans, ponieważ obrazem tym nasza rodzima reżyserka wdziera się przebojem na światowy rynek filmowy. Amerykańsko-brytyjsko-polska koprodukcja, której gwiazdą

jest hollywoodzka aktorka Naomi Watts (m.in. serial Twin Peaks, Birdman, Idealne matki, Wschodnie obietnice, Funny Games U.S. czy 21 gramów), zadebiutowała w marcu na wysokim, dziesiątym miejscu amerykańskiego box office’u. Pisały o niej też takie mainstreamowe tytuły, jak m.in. „Variety”, „The New York Times”, „Los Angeles Times” czy „Boston Herald”. I choć niewątpliwie jest to profesjonalnie skrojone kino na światowym poziomie, wynoszące Szumowską na kolejny artystyczny level, reżyserka nie zagubiła w nim swojego autorskiego, rozpoznawalnego sznytu oraz charakterystycznego psychologizmu wymieszanego z naturalizmem,

(oraz niewątpliwie – klapki na oczach). W końcówce zaś – jak w najlepszym psychologicznym dreszczowcu – stereotypowy portret ten ulega transformacji i odkryte zostają przed widzem prawdziwe intencje „Johna” oraz to, co wydarzyło się „przed” (zarówno w jego życiu, jak i w życiu Pam). Oraz co wydarzyło się potem… Próbując zbytnio nie spoilerować, napiszę jedynie, że Infinite Storm jest – podobnie jak wspomniane na wstępie 33 sceny z życia – filmem o stracie, żalu, rozgoryczeniu oraz… odkrywanym na nowo sensie życia, w którym to jego reżyserka tak naprawdę z wyrozumiałością i ogromną empatią przygląda się swoim bohaterom. Stracie niepowetowanej, bolesnej wyrwie w życiu, której doświadczyli zarówno „John”, jak i sama Bales. Stracie osób najbliższych, po której rozpacz zdaje się zawsze niema, całkiem niesłyszalna dla otoczenia; po której cierpienie, jakie jest w stanie zaleczyć jedynie czas, odbywa się zawsze w izolacji od świata zewnętrznego. Oraz o tym, jak – na drodze

Infinite Storm jest – podobnie jak 33 sceny z życia – filmem o stracie, żalu, rozgoryczeniu oraz… odkrywanym na nowo sensie życia, w którym to jego reżyserka z wyrozumiałością i ogromną empatią przygląda się swoim bohaterom. znanych najlepiej z obsypanych nagrodami 33 scen z życia sprzed przeszło dekady. Ale od początku. Infinite Storm oparty został na artykule Ty Gagne’a High Places: Footprints in the Snow Lead to an Emotional Rescue. Dziennikarz „Reader’s Digest” trzy lata temu opisał w nim historię pięćdziesięciotrzyletniej pielęgniarki i przewodniczki górskiej Pam Bales, która zimą 2010 roku wybrała się na samotną wspinaczkę na Górę Waszyngtona – najwyższy szczyt stanowiących część Appalachów, niezwykle niebezpiecznych Gór Białych w stanie New Hampshire. Nie dość że przyszło jej się wtedy zmierzyć z burzą śnieżną, to na domiar złego (a może – paradoksalnie – dobrego?) napotkała tam jeszcze tajemniczego mężczyznę, który w sneakersach, krótkich spodenkach i cienkiej bluzie (w październiku, w filmie zaś w listopadzie!) zamarzał sobie właśnie na jednej ze skał. Lwia część filmu stanowi więc pełną napięcia i niepokojącego foreshadowingu survivalową opowieść o brawurowej, heroicznej, jednoosobowej akcji ratunkowej, podczas której mężczyzna ów (w tej roli znany choćby z Na plaży Chesil Billy Howle) nieustannie jawi się nam jako mięczak, mazgaj, a przede wszystkim – skończony bęcwał à la klapki na Giewoncie

jakiego procesu żałoby – dochodzi się do katartycznego pogodzenia się z życiem i śmiercią. Jeśli dodamy do tego jeszcze klimatyczne zdjęcia autorstwa Michała Englerta (współpracował już z Szumowską przy zakwalifikowanym do konkursu głównego na festiwalu w Wenecji Śniegu już nigdy nie będzie oraz Ciele), w całej okazałości ukazujące długowieczne piękno, ale i groźny majestat górskiego krajobrazu, w obliczu którego człowiek jest li tylko chwilowym widzem rozgrywającego się w nim spektaklu przyrody (za to widzem mającym sposobność i szczęście oglądać tytułową nieskończoną burzę piękna), wówczas to dzięki Szumowskiej muśniemy z lekka coś z metafizyki kina. Ja takie filmy chcę oglądać. Najlepiej w Orle – bo wielki ekran i niezmącona szelestem papierków po batonach cisza są do tego seansu absolutnie niezbędne.

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Rozmowa z Wojciechem Farugą, przy okazji granego w maju, w ramach 26. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Kontakt w Toruniu, spektaklu Życie na wypadek wojny, będącego efektem rezydencji ukraińskich artystek w Teatrze Polskim w Bydgoszczy oraz w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy.

Teatr oparty na idei solidarności

rozmawia: Monika Grabarek zdjęcia: Dariusz Gackowski

Czy można zrobić choćby wstępne podsumowanie rezydencji artystycznej dla artystek z Ukrainy, które znalazły azyl w teatrze? Myślę, że najlepsze podsumowanie to premiera spektaklu Życie na wypadek wojny w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Kontakt. Artystki z Ukrainy reprezentujące różne dziedziny sztuki wraz z polską reżyserką stworzyły w kilka tygodni wypowiedź dokumentującą na bieżąco to, co się wydarza. Pierwsza przyjechała do nas Lena Laguszonkowa z mamą, przyjaciółką i kotem Bykiem. Lena jest finalistką pierwszej edycji Aurory. Była z nami w Bydgoszczy w październiku. Kiedy wybuchła wojna, od razu zaproponowaliśmy jej możliwość powrotu. Na początku odmówiła. Ale w końcu przyszła taka sobota, że dostałem od naszej producentki telefon o siódmej rano, że Lena zaraz będzie przekraczać granicę i do nas jedzie. Trzeba było zorganizować transport spod granicy do Bydgoszczy, przygotować im miejsce do życia. Do Bydgoszczy dotarły po pierwszej w nocy. „Czego wam trzeba?” „Z kotem do weterynarza”. Byka Lena znalazła w Berdiańsku w śmietniku, ze złamanym kręgosłupem, jest w połowie sparaliżowany, cudem uratowała go, a teraz przez stres

i podróż przestał się wypróżniać. Sam mam psa, więc wiedziałem, że dbając o kota, najlepiej zadbam o Lenę. Więc nasza pomoc ukraińskiej artystce zaczęła się od serii wizyt u weterynarza. A od Leny codziennie dostawałem sprawozdanie z postępów leczenia. Parę dni później Lena wrzuciła ogłoszenie na Facebooku, że szuka mieszkania w Bydgoszczy. Od razu zapytałem więc, o co chodzi. Chodziło o Zhenię i jej rodzinę. Zhenia Doliak jest aktorką Teatru

Na zdjęciu: Wojciech Faruga, Jewhenija Nepytaliuk, fot. Dariusz Gackowski

Mówimy cały czas o tym, co robią ludzie: o inicjatywach społecznych, o działaniach samorządów co najwyżej, natomiast pomysłu centralnego, na poziomie państwowym, cały czas brak. I to jest bolesny punkt tego bilansu. 8

Na zdjęciu (od lewej): Lena Laguszonkowa, Żenia Doliak, Alona Karpenko, Ula Kijak (na dole), Jewhenija Nepytaliuk, Jasia Sajenko, Justyna Mohytycz, Ołena Boryszpołec, fot. Dariusz Gackowski

Na zdjęciu (od lewej): Jewhenija Nepytaliuk, Alona Karpenko, Żenia Doliak, Ołena Boryszpołec, fot. Dariusz Gackowski

Nr 529 | czerwiec 2022 | Wasilki w Odessie. Trzeciego marca miała mieć premiera monodramu napisanego przez Lenę. Premiera nie odbyła się w Odessie. Mamy nadzieję, że niedługo zrealizowana zostanie w Teatrze Polskim w Bydgoszczy. Udostępniam post Leny, po chwili odzywa się do mnie Dominika Bednarczyk, aktorka Teatru Słowackiego w Krakowie, słynny Konrad z Dziadów Mai Kleczewskiej: „Jest mieszkanie w Bydgoszczy, mam namiar”. Następnego dnia razem z panem Marcinem, pracownikiem teatru, i Leną jedziemy po Zhenię i jej rodzinę na dworzec. Lena ze swoim czarnym humorem rzuca: „One są takie niepewne, bo boją się, że jesteście sutenerami”. W tych wszystkich trudnych momentach to poczucie humoru Leny było zawsze czymś na wagę złota. Potrafiło i potrafi rozładować każde napięcie. Lena i Zhenia przyjechały i od razu pytały: „Co możemy robić? Chcemy działać. Nie damy rady siedzieć i nic”. Razem z Julią Holewińską i Michałem Tabaczyńskim stwierdziliśmy, że mamy zatem kolektyw ukraiński w Bydgoszczy i może trzeba im dać przestrzeń

lans wychodzi bardzo na plus. I przez te tygodnie widziałem ogromną serdeczność i bezinteresowność, ale także współpracę i współdziałanie wielu osób. Pamiętam spotkanie w kinie Pomorzanin w drugim dniu wojny, kiedy tworzyła się oddolna sieć pomocowa w Bydgoszczy. I ogromną pewność, że Bydgoszcz to najlepsze miejsce, żeby robić teatr oparty na idei solidarności. To było dla mnie naprawdę niezwykłe i wzruszające. Oczywiście mówimy cały czas o tym, co robią ludzie: o inicjatywach społecznych, o działaniach samorządów co najwyżej, natomiast pomysłu centralnego, na poziomie państwowym, cały czas brak. I to jest bolesny punkt tego bilansu. Co było najtrudniejsze w tych pierwszych dniach, poza szokiem i aspektem emocjonalnym i humanistycznym? Nie pamiętam trudności, pamiętam za to szalony pomysł, w którym także i ty uczestniczyłaś. Lena Laguszonkowa, zanim przyjechała do Bydgoszczy, wysłała nam swój nowy dramat, zakończony już w schronie w bombardowanym Kijowie, i myśmy z Julią Holewińską najpierw się poryczeli, a potem stwierdziliśmy, że jeżeli ktoś w takim momencie pisze i zwraca się do nas z prośbą, żeby jego głos został usłyszany, to zrobimy wszystko, żeby tak było. I Teatr Polski razem z Emcekiem w parę dni zorganizowały czytanie tej sztuki. Trzeba było zrobić tłumaczenie i zebrać ludzi, którzy się tego podejmą. To było na granicy szaleństwa w tym terminie i w sytuacji premiery, która odbywała się w tamtym tygodniu w naszym teatrze.

Ponad dwadzieścia osób: aktorów, aktorek, lokalnych aktywistów i aktywistek, pracowniczek i pracowników kultury przeczytało tekst Leny na scenie kina Orzeł. Dla takich momentów prowadzi się instytucje kultury, pomyślałem. do pracy, skoro jest taka wola. Nikt inny jak one nie stworzy lepiej oferty kulturalnej dla rosnącej mniejszości ukraińskiej w Bydgoszczy. Parę dni później telefon z Torunia. Renata Derejczyk chce zaprosić ten kolektyw na festiwal Kontakt. Jedziemy do Torunia. Michał jako przewodnik oprowadza dziewczyny po mieście. Rozmawiamy. Podejmujemy decyzję: robimy koprodukcję Teatru Polskiego, Miejskiego Centrum Kultury i festiwalu Kontakt. Czy jesteśmy już gotowi na bilans naszej postawy pomocowej? Myślę, że tak, że powinniśmy się docenić za to, co się dzieje, i za to, jak jako Polacy i Polki zareagowaliśmy. Z mojej perspektywy ten bi10

Udało się. Ponad dwadzieścia osób: aktorów, aktorek, lokalnych aktywistów i aktywistek, pracowniczek i pracowników kultury przeczytało tekst Leny na scenie kina Orzeł. Dla takich momentów prowadzi się instytucje kultury, pomyślałem. Dla mnie osobiście w tamtym pierwszym momencie wstrząsające były rozmowy ze znajomymi i przyjaciółmi z zachodnich instytucji kultury i festiwali. Kiedy zorientowaliśmy się, jaka jest skala problemu, zacząłem dzwonić, pisać, starać się budować sieć wsparcia również poza Polską. I okazało się, że to, co my wiemy, widzimy, to, czego doświadczamy, nie przechodzi dalej. My jesteśmy pokoleniem, które nie doświadczyło wojny, ale pamięć o niej jest w naszym genomie. Intuicyjnie rozumieliśmy, co się dzieje, od samego początku. Dzisiejsze powieści kobiet uciekających spod Lwowa razem dziećmi, uciekających przed Rosjanami to opowieści, które są w naszych rodzinach; to także opowieść, która jest opowieścią mojej babci. Kiedy razem z Julią Holewińską tworzyliśmy ideę Nagrody Dramaturgicznej Miasta

Na zdjęciu Jasia Sajenko, fot. Dariusz Gackowski

Bydgoszczy „Aurory”, przeznaczonej dla autorów i autorek z kręgu Europy Środkowej i Wschodniej, myśleliśmy, że doświadczenie, które nas spaja, to doświadczenie Związku Radzieckiego. Teraz widzimy, że to jednak doświadczenie wojny realnej, wojny, która toczy się na terytorium twojego kraju. Większość państw Europy Zachodniej jest od tego doświadczenia wolna. Co twoim zdaniem mamy zrobić z kulturą rosyjską, z tym potężnym dziedzictwem dla całego świata sztuki? Porzucić Dostojewskiego? Czechowa? Zapomnieć o Tołstoju? Jakub Żulczyk wyraźnie napisał w felietonie, że tak, bo Putin kulturą rosyjską nas po prostu szantażuje i robi to tak naprawdę od lat. Jaką postawę przyjąć? Czy iść tropem Żulczyka i wspierać tylko tych artystów rosyjskich, którzy przeciwstawiają się reżimowi Putina i są represjonowani? Prokofiew, Puszkin i Tarkowski sobie poradzą. Nie martwmy się o nich. Kultura rosyjska jest częścią światowego dziedzictwa i nic tego nie zmieni. Dzieła pozostaną dziełami, czy będziemy je teraz czytać, słuchać czy oglądać. Natomiast moment jest taki, a nie inny. Rosyjscy żołnierze gwałcą, rabują i zabijają cywili kilkaset kilometrów stąd i ludzie kultury nie mogą przymykać na to oczu. Oczywiście rosyjscy artyści i artystki przeciwni reżimowi doświadczają teraz podwójnego wykluczenia. Ich głos jest blokowany przez Rosję i przez Zachód. Tak, ale ukraińscy artyści i artystki walczą w wojskach obrony terytorialnej, tracą dobytek, tracą bliskich. W 2013 roku prowadziłem w Chersoniu warsztaty dotyczące teatru dokumentalnego dla młodych ukraińskich twórców i twórczyń, teraz oglądam w mediach społecznościowych ich zdjęcia w mundurach. Młodzi, niezwykle zdolni, ambitni, wspaniali artyści i artystki walczą teraz na wojnie. To łamie mi serce. I moja uwaga jest z nimi. Tak zupełnie po ludzku nie ma przestrzeni, żeby w tym konkretnym momencie martwić się sytuacją artystów i artystek z Rosji, która oczywiście łatwa nie jest, ale o porównaniu nie może być mowy.

A może istnieje złoty środek? Trzydzieści lat budowania relacji na polu kultury (jak i wszystkich innych) Putin tą wojną puścił z dymem. Rozmawiałem – już po wybuchu wojny – z rosyjskimi kuratorami i kuratorkami festiwali i projektów międzynarodowych, którzy są od wielu lat moimi bliższymi lub dalszymi znajomymi i przyjaciółmi. Oni stracili praktycznie cały swój zawodowy dorobek. Pewnie przyjdzie czas na odbudowywanie tych mostów. Ale nie wydaje mi się, że to jest czas na zajmowanie się tym. Nie teraz. Trzeba jednak powiedzieć, że obecna sytuacja to tylko kontynuacja procesów, które trwają od 2014 roku i aneksji Krymu. Od tego czasu bowiem w Polsce nie ma ministerialnych (a takie działania finansowane są na tym poziomie) programów współpracy między Polską a Rosją na polu kultury. Systemowo ta współpraca nie istnieje od wielu lat. Są kontakty osobiste, jest obecność rosyjskich utworów w naszym kraju, ale nie ma współdziałania. Ale nie dramatyzujmy. Nie zmieniło się aż tak wiele. W tym roku podjęliśmy decyzję o wykluczeniu autorów i autorek z Rosji w Aurorze. Jak będzie za rok, nie wiemy. Jesteśmy jednak teatrem, który chce dawać głos tym, którzy są go pozbawieni. Jeżeli zatem pojawi się dramat z Rosji, który jest ważnym głosem „w sprawie”, nie wykluczamy możliwości prezentacji go poza konkursem nawet w tym roku. Na razie taki tekst do nas jednak nie dotarł, co też jest znaczące.

Monika Grabarek humanistka, aktywistka, pełnomocniczka ds. równości w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy.

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Recenzja

Wyczytywanie tekst: Agata M. Skrzypek

W połowie maja zakończył się nabór tekstów dramatycznych do konkursu Aurora. O statuetkę, publikację i 50 000 złotych powalczą dramatopisarki i dramatopisarze z całej Polski oraz dwudziestu dziewięciu krajów Europy i Azji. W jesiennym finale konkursu przekonamy się, co dziś we Wschodzie piszczy. Teatr Polski w Bydgoszczy jednak nie samą Aurorą żyje, jeśli o stymulację wyobraźni i warsztatu piszących dla teatru chodzi. Pod koniec zeszłego roku wyłonieni zostali zwycięzcy i zwyciężczynie XVII odsłony Ogólnopolskiego Konkursu dla Młodych Dramatopisarzy i Dramatopisarek „Szukamy Polskiego Szekspira”, organizowanego co dwa lata od 1984 roku. Ich teksty przeczytać można w zredagowanej

Błażeja Szymańskiego (Unmuted) i w szczególności przez Karolinę Zdunek (Kluczenie). Jednocześnie starałam się powstrzymywać od niekoleżeńskiej paternalizacji autorek i autora, wynikającej, czasami automatycznie, ze świadomości ich wieku i wysnutych wokół tego domniemań o przeczytanych lekturach czy opanowanym warsztacie. Nie przymykam oczu na niedociągnięcia, choć jednocześnie interpretuję je pozytywnie, jako elementarną część procesu budowania świata (przekładają się na konkretne efekty literackie) i szukania własnego głosu. W trzech monodramach – bo właśnie w takiej formie napisane miały być tegoroczne dramaty – zawierają się tematy wysokich wymagań, niedopasowania, zaangażowania i zagubienia w sprawach systemowych bądź politycznych. Występuje tu ambiwalencja między silnym podmiotem, widocznym głównie w Unmuted, a podmiotem słabym, w znaczeniu: podatnym na zranienie, rozproszonym, kształtującym się. Zarówno głosy „silne”, jak i „słabe” dokonują parano-

Teatr Polski w Bydgoszczy nie samą Aurorą żyje, jeśli o stymulację wyobraźni i warsztatu piszących dla teatru chodzi. Pod koniec zeszłego roku wyłonieni zostali zwycięzcy i zwyciężczynie XVII odsłony Ogólnopolskiego Konkursu dla Młodych Dramatopisarzy i Dramatopisarek „Szukamy Polskiego Szekspira”. przez Darię Sobik i Karolinę Sosińską antologii1, dostępnej o każdej porze dnia i nocy na stronie Teatru. Zajrzałam do tego zbioru, nie wiedząc, czego się spodziewać. I przepadłam po uszy, szczególnie w dramatach wyróżnionych w przedziale wiekowym 16–21, które napisano z perspektywy późnego liceum lub początku studiów. Jako osoba, która właśnie uświadomiła sobie, że tego maja wypada jej sędziwe dziesięć lat po maturze, z entuzjazmem dałam się wciągnąć w światy zbudowane przez Małgorzatę Czerwień (I lubię z Tobą tańczyć), Szukamy polskiego Szekspira. Antologia tekstów 2021 dostępna jest pod adresem: https://www.teatrpolski.pl/ assets/images/POLSKI%20SZEKSPIR/Antologia%20 2021%20Szekspir.pdf [dostęp: 15 maja 2022].

icznej wiwisekcji swojego położenia w świecie, którym rządzi jakaś odległa siła, momentami ucieleśniana w postaciach nauczycieli, polityków, krewnych. W I lubię z Tobą tańczyć głos zabiera Performerka, ale głównym bohaterem jest kto inny – ciało. I to nie tylko jej własne, ale każde kobiece ciało doświadczające opresji z powodu tego, że, krótko mówiąc, jest. Czerwień przywołuje zapewne znajome wielu osobom sceny z lekcji wychowania fizycznego w liceum, gdzie wygląd wyznacza miejsce w hierarchii, w której żadna pozycja nie jest wygraną: na dziewczyny najsłabiej przystające do normy czeka wstyd, a na najbardziej w nią wpasowane molestowanie. Autorka obserwuje ciała na proteście, podczas jogi, snu, jedzenia i niejedzenia, w sztuce Kozyry i Szapocznikow, zdrowiu, chorobie, zmęczeniu. Akcja dramatu-poematu sytuuje się między swoistym „przed” i „po”, gdzie pierwsze wyznacza karuzela fizycznych kryzysów i nadwyrężeń, a drugie opowiada proces dochodzenia do zgody z ciałem i do samostanowienia.

„W tej opowieści jesteśmy tylko ja i moje ciało i muszę się nauczyć mówić spocznij”2. Ten poetycki tekst stwarza przestrzeń do budowy wspólnoty opartej na współdzielonym doświadczeniu. Co działa, to fakt, że historia ta kończy się dobrze, czyli proponuje czytelniczkom scenariusz oparty na pozytywnym, ale nie fałszywie optymistycznym, stosunku do własnych ciał. Performerka odzyskuje więź ze swoim ciałem, obejmuje je (się) i okazuje mu wdzięczność. Nawet jeśli ten gest przypomina psychoezoteryczne praktyki mindfulness czy porady youtube’owego coacha, to jednak buduje słowami rzeczywistość, której zdecydowanie doświadczamy za mało. Co przekonuje mnie nieco mniej, to wspomniana poetyckość, otwierająca studnię bez dna dla niedopowiedzeń. Przez nie odnoszę wrażenie, że już tę historię znam, że już ten punkt widzenia przyswoiłam sobie za pośrednictwem feministycznej edukacji, lektur, rozmów, spotkań, a narracja nie oferuje mi nic więcej poza ogólnym stanem rzeczy. Podobnie finałowe, bardzo literackie zbliżenie kobiecego ciała do natury („Wystarczyło wypuścić je na wolność. Pozwalałam zielonym ramionom się tulić. Oddawałam się wędrówkom zdając się na kompas ciekawości. Wyostrzał

się mój węch i słuch. Stopy najpierw stały się szorstkie, a później zmieniły w sprężyste łapy, które pozwalały biegać jeszcze zwinniej. Język mi się wydłużył, a uszy podniosły w czujności. Odkryłam sierść, która stroszyła się w przyjaźni z intuicją”3), służące stworzeniu przestrzeni, w której nie byłoby ono narażone na krytykę, umacnia moim zdaniem stereotypową tożsamość kobiecości i naturalności. Stawiana w opozycji do kultury, umniejszana jest potem do sfery tego, co bezrozumne, instynktowne, gotowe do kolonizacji. Czerwień niewątpliwie jednak stworzyła tekst świetnie się dla teatru nadający, gotowy do scenicznej interpretacji. Bohater Szymańskiego, On, jest chory i choroba ta objawia się przy każdym z wątków, które porusza, zebranych pod szyldem „Polska”. Nie da się zaprzeczyć, że polskość to swędząca wysypka i wydaje mi się, że przez to, że tak łatwo się z tym zgodzić (niezależnie, z której strony patrząc), elementy publicystyczne wypadają w tekście najsłabiej. On kaszle, wypluwając smog, kaszle też na widownię, prowokacyjnie, odkąd wymiana oddechów stała się niebezpieczna dla zdrowia publicznego. W zależności od tego, jak bardzo temat Jemu doskwiera, tak kaszel nasila się aż do duszności. Unmuted to długi i chaotyczny dramat, w którym narrator przeskakuje z kwiatka na kwiatek od przypomnienia sobie Przepaści Pana Cogito Zbigniewa Herberta, przez tyradę na temat praw kobiet i historii zakazu aborcji w Rumunii za czasów dyktatury Ceaușescu, po krytykę teatru. Tak jakby On – a może i autor – nie potrafił uzgodnić sam ze sobą, na jaki temat chce się wypowiedzieć, bo porusza i denerwuje go wszystko tak samo silnie. Co ciekawe, w przerwach między arcypolskim narzekaniem pojawiają się monologi nieco bardziej osobiste, rozbijające prym silnego, oczytanego w wiadomościach podmiotu i dające przestrzeń wypowiedzi tej stronie osobowości Jego, która artykułuje zagubienie: „tak mama / mam własne problemy / z nimi też sobie nie radzę / to się tak ładnie nazywa overstimulation / wszystko atakuje zewsząd”4. Po czym wymienia, co składa się na jego zapracowany dzień i brak przestrzeni na chwilę autorefleksji, bez której przecież trudno o rozwój będący celem tego ca3

Tamże, s. 13.

Tamże, s. 16. Tamże, s. 40.

Nr 529 | czerwiec 2022 | łego wyścigu, po oceny, po akceptację, po dziewczynę, po pasję. Adresatka kilku wypowiedzi – mama – napisana jest jak ktoś, kogo bohater co rusz spodziewa się utracić, jak zmarłą na COVID babcię. Po każdym ataku paniki wywołanym tym lękiem okazuje się, że mama jednak się odnajduje i czasem nawet wysłucha. Najbardziej chyba osobisty fragment Unmuted napisany został po angielsku i wybrzmiewać ma z I want to break free w tle. W tej swego rodzaju spowiedzi zawarte są dojmujące uczucia bycia sfrustrowanym i niewystarczającym, działającym pod wpływem uwewnętrznionego poczucia kontroli oraz zmagania z potrzebami emocjonalnymi, towarzyskimi, ze stresem i samotnością. On chce się uwolnić od tego wszystkiego. Unmuted, podobnie jak I lubię z Tobą tańczyć, jest w pewnym sensie tekstem terapeutycznym – konfrontującym performerskie „ja” z niewygodnymi tematami w akcie kontrolowanego odsłonięcia „miękkiego podbrzusza”, co może być jednocześnie pretekstem do zmierzenia się z własnymi lękami – ale tym razem skierowanym nie ku wspólnocie, lecz do wnętrza.

Agata M. Skrzypek absolwentka wiedzy o teatrze na Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie oraz performatyki przedstawień na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tłumaczka i współredaktorka książki Miasta w przekładzie Sherry Simon (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2020). Obecnie pracuje nad doktoratem na Wydziale Polonistyki UJ. Współpracuje z „Dialogiem”, magazynem internetowym TRL (Teatralia) oraz Gazetą Teatralną „Didaskalia”. Fot. Mateusz Kaliński

Nie będę ukrywać, że tekst Karoliny Zdunek Kluczenie wydaje mi się najbardziej dopracowany, a historia opowiedziana i osadzona najciekawiej. Na początku autorka ustanawia wyraźną ramę narracyjną – narratorx zwraca się do publiczności złożonej z wojewódzkich notabli i koleżeństwa, zapowiadając, że za moment opowie o swojej szkole średniej, co uczyniwszy, dziękuje wszystkim za uwagę. Pomiędzy tymi dwoma przemówieniami rozpościera się historia licealnej przyjaźni między narratorx, Mirą i Norbertem, zwanym Trebem, „bo myślę, że jest trochę na opak”. Używam pisowni inkluzywnej, ponieważ mówiące „ja” nie ma imienia ani płci; żeńskie zaimki od pewnego momentu stosowane są wymiennie z męskimi. Wprowadzona niejako tylnymi drzwiami niebinarność ukonkretnia perspektywę nadaną całej opowieści, subtelnie komentując też postawione przed Mirą i narratorx wymaganie, by częścią ekipy radiowęzła był jakiś „silny chłopiec”. Autorka różnicuje historię na narrację główną oraz listy adresowane do Beatrycze (czyli kota). Te najczęściej pisane są w tonie podniosłym i w szyku przestawnym, co brzmi jak pomieszanie Sienkiewicza i Gombrowicza, i momentami okrutnie drażni, ale na szczęście jest wzięte w nawias świadomego stylizowania. Język i perspektywa odgrywają tu nadrzędną rolę, bo nasycają życiem i humorem zwykłą codzienność liceum – lekcje WF-u (znów!), kłótnie, pocieszenia, studniówkę, apele. Nie brak tu nastoletnich dram, domysłów i portretów psychologicznych najbardziej charakterystycznych nauczycieli. Całość zanurzona jest w specyficznej awkwardness dorastania, rozpiętego między szkolnym reżimem a poszukiwaniem własnego Miejsca (reprezentowanego przez klitkę radiowęzła) i tożsamości. Narratorx świadomie nie szuka ich tam, gdzie rozgrywają się scenariusze normatywnie definiowanego sukcesu. Mówi: „Czuję zawsze ciepłą więź z pracownikami podziemia szkoły. Sprzątaczkami i konserwatorami. Lubię odwiedzać ich kanciapę z prośbą o klucz do auli, lubię wymieniać z nimi ironiczne uśmieszki, kiedy jakiś nauczyciel się puszy, lubię ich niewymuszoną serdeczność pozbawioną oczekiwań. Myślę, że jako zaplecze techniczne szkoły mamy z nimi wiele wspólnego. Im też nikt nigdy nie dziękuje. Tak się jakoś przyjęło, że dziękuje się przewodniczącemu, bo to ma sens, że dziękuje się zastępczyni przewodniczącego, bo to wypada. Czasem nawet dziękuje się z rozpędu prowadzącej sekcji plastycznej, ale osobom odpowiedzialnym za nagłośnienie nigdy. Wbrew pozorom nie przeszkadza mi to. Bardzo jest mi dobrze z pozycji nikogo5”. Wydaje mi się niesłychane ważne też, że znalazło się w tym tekście miejsce na dowcip oraz dwuznaczności, które, choć momentami przesadzone, nadają mu głębię i polot. Każdy z nagrodzonych dramatów prezentuje imponujący poziom autorefleksji i przenikliwości w rozprawianiu się z tematami wykluczenia, politycznej poprawności czy uwikłania w mechanizmy władzy. Łączy je zaangażowana, prawie że kontrkulturowa postawa twórców, z których ani jedno nie zdecydowało się na budowanie świata w całości fikcyjnie iluzorycznego, oderwanego od znajomych realiów. Wyczytuję z nich między wierszami, że o przyszłość polskiego dramatopisarstwa nie musimy się martwić. 5

Tamże, s. 72.

Pamiątki przeszłości (23)

Pałac w Kamienicy (woj. kujawsko-pomorskie, powiat tucholski, gmina Gostycyn) Barokowo-klasycystyczny pałac wzniesiony został latach 1770–1790 dla pułkownika Wojsk Polskich Karola Gruszczyńskiego (Carla Ernsta von Rosenberg Gruszczyńskiego) według projektu architekta z Gdańska. Do lat dwudziestych XX wieku stanowił własność pruskiego rodu Königsmarck. Od kwietnia 1874 do czerwca 1875 roku na terenie majątku kamienieckiego działały, sprowadzone przez właściciela hrabiego Carla von Königsmarcka, siostry ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z wielkopolskiego Jaszkowa, z zakonu założonego przez Edmunda Bojanowskiego. Prowadziły tam szkołę, jedyną na Pomorzu Gdańskim ochronkę dla małych dzieci, a także sprawowały opiekę nad chorymi. W czasach II Rzeczypospolitej pałac przeszedł w ręce rodziny Górskich (Antonina z Chłapowskich Górska wraz z synami Janem i Franciszkiem). Wówczas to wymieniono w nim okna, pomalowano ściany, odnowiono podłogi. Na ścianach pojawiły się obrazy przywiezione przez Górską z Poznania: dzieła Chełmońskiego, Malczewskiego, Michałowskiego, Tetmajera, Mehoffera i Wyczółkowskiego. Ten ostatni – już wtedy, od 1922 roku mieszkaniec niedalekiego Gościeradza – bywał zresztą gościem majątku. W cza-

TEKST I ZDJĘCIE: Emilia Walczak

sie II wojny światowej pałac znajdował się pod zarządem niemieckim. Do lutego 1946 roku administrowany był z kolei przez wojsko radzieckie. Stał się wtedy przedmiotem grabieży i dewastacji. Następnie wszedł w skład skarbu państwa. 1 lipca 1949 roku powołano tutaj PGR i hodowlę bażantów. Pałac składa się z prostokątnego, piętrowego korpusu głównego, poprzedzonego dziedzińcem, oraz parterowych skrzydeł bocznych. Korpus kryty jest dachem czterospadowym, skrzydła – trójspadowym. W skład zespołu pałacowego w Kamienicy wchodzą ponadto zabudowania folwarczne i zabytkowy park. Całość leży przy drodze wojewódzkiej nr 237 (od zachodu), między Gostycynem a Mąkowarskiem, nad rzeką Kamionką (od wschodu). Nad Kamionką znajduje się ponadto zachowany budynek młyna z 1870 roku.

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Rozmowa z Józefem Heroldem o ukraińskim przekładzie jego Bajek na cały tydzień.

To jest prezent!

ROZMAWIA: Szymon Andrzejewski ZDJĘCIE: Dariusz Gackowski

Powiedz, proszę, co tu mamy przed sobą. Bajki pod tytułem Bajki na cały tydzień, które najpierw były tylko po polsku, napisane przeze mnie dziesięć lat temu, a teraz już istnieją w wersji ukraińskiej. Uprzedzam pytanie: dla kogo są te bajki? Więc one są dla dzieci ukraińskich, których tysiące są w Polsce, a w Bydgoszczy zapewne setki – nikt tego dokładnie nie wie. I które to dzieci mogą te bajki dostać w prezencie. Ale muszą o tym wiedzieć, więc dziękuję za zaproszenie, bo mam nadzieję, że dzięki naszej rozmowie ktoś się dowie, że takie bajki istnieją, i zaprosi mnie do swojej szkoły albo domu kultury, a ja te bajki przywiozę i podaruję ukraińskim dzieciom. Dzieciom w jakim wieku? Bajki są przeznaczone dla dzieci od szóstego do, powiedzmy, jedenastego roku życia. Dedykacja: „Ukraińskim dzieciom, którym wojna zabrała uśmiech”. Kiedy zaczynałeś je pisać, nie mogłeś podejrzewać, że w takim celu one zostaną wykorzystane. O czym są te bajki i w jaki sposób będą one do tych dzieci przemawiać? Te bajki powstały właściwie dla dzieci, wnuków czy nawet prawnuków moich przyjaciół. Ileż to razy słyszałem w rozmowach, że ktoś nie chce kupować dziecku jakiegoś standardowego prezentu, że chciałby coś oryginalnego. Więc pomyślałem: może ja po prostu napiszę bajki. Zaczęło się od jednej baki, od Zajączka Beriiego, bo chciałem napisać tylko jedną bajkę. To historia zajączka, który mieszka z rodzicami i w dniu Wigilii wychodzi z domu do lasu po choinkę. I to był początek. A w następnych bajkach można zauważyć dedykacje: Zosi, Marysi, Jackowi – to wnuczęta moich przyjaciół. Dla nich to pisałem. Wydałem je w skromnym nakładzie kilkuset sztuk i od dziesięciu lat 16

te polskie bajki rozdawałem i nadal rozdaję. Ale wtedy zobaczyłem to, co się stało w Ukrainie, zobaczyliśmy te obrazy – dzieci z mamami i babciami na granicy, i ja sobie pomyślałem, że te dzieci zabrały wszystko, co najpotrzebniejsze do życia: ubrania, jakieś zabawki, ale czy zabrały bajki? Pewnie na książki nie zostało miejsca. Pomyślałem wtedy, że może warto byłoby to przetłumaczyć. Ale jeżeli miało to mieć jakąś wartość literacką, to musiałem się zwrócić do kogoś, kto zrobi to profesjonalnie. Nie tylko ktoś, kto zna dobrze język ukraiński, ale kto jest doświadczonym tłumaczem literatury. I tu pomógł mi mój syn, który skierował mnie do Switłany Bresławskiej, poetki ukraińskiej, która też jest uchodźczynią, mieszka teraz w Poznaniu. I ona właściwie w ciągu tygodnia – no właśnie, jedna bajka na jeden dzień – przetłumaczyła te teksty. Chciałbym spytać o coś, co jest bardzo ważną cechą tej publikacji – czyli o ilustracje i ilustratorów. Bo nie ma jednego twórcy… Tak, to też z założenia. Kiedy już napisałem te siedem bajek, to zwróciłem się do studentów gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych i do uczniów bydgoskiego Liceum Plastycznego. Ilustracje są więc uczniowsko-studenckie, a w jednym przypadku autorką jest dziewięcioletnia Antosia, która stworzyła ilustracje do Żyrafy Maaagdy.

Książka ma dziesięć lat, teraz dostała nowe życie za sprawą tej tragedii, która dzieje się za naszą wschodnią granicą, ale teraz zyska jeszcze życie teatralne. Tak, aktorzy i dyrekcja Teatru Kameralnego w Bydgoszczy postanowili zorganizować wakacyjne warsztaty dla dzieci ukraińskich. Celem tych warsztatów będzie przygotowanie jakiejś formy teatralnej w oparciu o te bajki i – jak mnie zapewniono – we wrześniu należy się spodziewać premiery, która wejdzie do repertuaru teatru. Będzie też odsłona gwiazdorska. Krystyna Janda… Tak, gwiazda, owszem, ale zostawmy na boku gwiazdę. Bo jej gwiazdorstwo polega właśnie na tym, że ona zechciała się zainteresować tymi bajkami. Osobiście. I wymyśliła, że 1 czerwca, na placu Konstytucji w Warszawie, między godziną 12 a 16 będą różne przedstawienia dla dzieci Teatru Polonia. I między nimi i to przedstawienie – także dla dzieci ukraińskich, bo aktorzy ukraińscy będą te moje bajki czytali. Strasznie jestem tego ciekaw. Wspominałeś na początku, że dystrybucja tych książek odbywa się w oryginalny sposób, bo nie wysyłasz paczek, ale pojawiasz się osobiście… Tak, jestem takim Dziadkiem Mrozem czy Świętym Mikołajem. Każde dziecko dostaje ode mnie tę bajkę osobiście, wpisuję do ksią-

żek dedykacje, to nie jest bezimienny prezent. Bo właśnie: to jest prezent! Coś, czego się nie kupuje i nie sprzedaje. To się dostaje!

Szymon Andrzejewski miłośnik muzyki, felietonista, szwederowiak z urodzenia i zamiłowania. Redaktor naczelny Radia Kultura. Fot. Roman Bosiacki

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Bydgoska piątka. Piotr Michalski OPRACOWANIE: Marcin Szymczak

Na dobry początek o wybór pięciu ważnych bydgoskich albumów muzycznych poprosiłem Piotra Michalskiego, muzyka znanego m.in. z zespołów 3moonboys, Alameda i Małomiejsca. MS: Zanim przedstawisz swoją subiektywną piątkę, chciałem zapytać o twoje pierwsze spotkanie z muzyką z Bydgoszczy. Dla mnie to była kaseta zespołu Upside Down pt. Do góry nogami. Pamiętam wakacje, gdy większość swoich skromnych funduszy wydawałem na baterie do walkmana i słuchałem tego albumu właściwie na okrągło. Do dziś znam teksty wielu numerów. PM: Ciekawe, bo mój pierwszy wybór to również Upside Down. Był rok 1993. Nie mieszkałem wtedy w Bydgoszczy, ale jako młody punkowiec i hardcorowiec bywałem tu na koncertach. Raz trafiłem do Beanusa, właśnie na występ Upside Down. Nie znałem wcześniej tego zespołu ani chłopaków, którzy w nim grali. Nagle zobaczyłem prawdziwych, młodych hardcorowców, którzy wyglądali, jakby się urwali z Nowego Jorku. Bolo (Piotr Boleski), basista, miał na rękach iksy, symbolizujące ideały ruchu Straight edge. Na gitarze grał Bromba (Michał Lutrzykowski), Emas (Mariusz Bracikowski) śpiewał i obsługiwał drugą gitarę, a niejaki Szatan, czyli Rafał Mordeja, krzyczał do mikrofonu. Byłem pod ogromnym wrażeniem i po koncercie kupiłem ich kasetę Złudzenie szczęścia. Tamten materiał był nagrywany w studiu Wojtka Chudzińskiego, które mieściło się przy ówczesnym kinie Adria. To była jedna z pierwszych bydgoskich kapel, z którymi się zetknąłem, a przekaz, który płynął z takich utworów jak Odpowiedzialność, 18

Piotr Michalski, fot. archiwum prywatne

Modlitwa czy Złudzenie szczęścia, bardzo do mnie wtedy trafiał. Byliśmy z chłopakami w podobnym wieku, ale muzycznie oni byli już trochę gdzie indziej. Tak długo mieliłem tę kasetę, aż się dosłownie skończyła. Pamiętam też, że bardzo podobała mi się okładka, z kolorowym graffiti. Kiedy myślałem o pierwszej pozycji na swojej liście, miałem też inne pomysły, choćby Miejskie depresje Schizmy, ale jednak postawiłem na Złudzenie szczęścia. * Zdecydowałem się na porządek chronologiczny, więc kolejna pozycja to rok 1997. Tym razem również zaczęło się od koncertu. Dowiedziałem się, że mój dobry znajomy, Mako (Artur Maćkowiak), ma nowy zespół i że koniecznie trzeba to zobaczyć na żywo. Wybrałem się do Mózgu, a tam takie tłumy, że prawie nie da się wejść. Dopuszczalną pojemność klubu przekroczono chyba z dziesięć razy. Na scenie młodzi chłopcy i niesamowita scenografia. Jakieś stare radzieckie telewizory emitujące szum. Okazało się, że instalację przygotował artysta Grzegorz Pleszyński. Był on również menedżerem zespołu, o którym mowa, czyli Something Like Elvis. Koncert był oszałamiający. Podobną energię znaliśmy z oglądanych na MTV teledysków Fugazi, Lungfish, June Of 44 czy Sonic Youth. Do tego ten akordeon, który stanowił taki nieco słowiański akcent. Ich debiut Presonal Vertigo ukazał się nakładem wytwórni Antena Krzyku. Co wydarzyło się później, wie każdy, kto choć trochę zna historię bydgoskiej sceny muzycznej. Wprawdzie SLE to zespół z Szubina, ale moim zdaniem wpisuje się w całość zjawiska, o którym tu rozmawiamy. No więc debiut otworzył Elvisom okno na świat. Dużo koncertowali, również za

granicą. Dzielili scenę z największymi. Zagrali europejską trasę u boku wspomnianego wcześniej Fugazi. Może nawet ich kolejne płyty były lepsze od tej pierwszej, ale właśnie na Personal Vertigo wydarzyło się to, co zdarza się tylko czasami i zazwyczaj właśnie na debiutanckich albumach. Jest totalna energia, punkowy duch, przekaz. Nawet jeśli coś jest niedograne, zdarzają się jakieś błędy, to z chłopaków wyszło tu coś takiego, że te niedociągnięcia nie mają żadnego znaczenia. Mamy tu fajnie zrobiony cover uwielbianego przeze mnie zespołu NoMeansNo pt. Dad. Takie numery jak Holy wars czy Future sport to dziś właściwie kanon. Niedawno rozmawiałem z pewnym młodym człowiekiem i zapytałem, czy kojarzy jakieś bydgoskie zespoły. I ten dwudziestolatek, słuchający raczej rzeczy bliskich death metalu, odpowiedział, że zna właśnie Something Like Elvis. To piękne. Również dlatego ta płyta musiała się znaleźć w tym zestawieniu. To album, który sporo zmienił w moim podejściu do muzyki. Zresztą nie tylko w moim. Fajne jest również to, że minęło wiele lat, zespół już dawno nie istnieje, a wszyscy jego członkowie dalej są muzycznie aktywni. * Przy kolejnym wyborze skorzystałem z twojej sugestii i sięgnąłem po płytę, którą współtworzyłem. To było dawno temu, grupa nazywała się Piąta Strona Świata. Tym razem to nie debiut, tylko nasze drugie wydawnictwo. Album ukazał się w roku 2001 i nosił tytuł Last. Uznałem, że warto o nim opowiedzieć, bo kiedy go nagrywaliśmy, wydarzyło się coś, co procentuje do dziś. Udało się zasiać jakieś ziarno, które trafiło na żyzną glebę. Oczywiście mam na myśli aspekt twórczy, artystyczny, bo sama płyta nie została specjalnie zauważona czy doceniona. Zaczęło się od tego, że w czasopiśmie „Antena Krzyku” trafiliśmy na wywiad z Maciejem Cieślakiem z grupy Ścianka. Czytaliśmy go z wypiekami na twarzy. To było już po ukazaniu się ich wydawnictwa Statek kosmiczny, które absolutnie pozamiatało wówczas na naszej scenie. Wszyscy wtedy tego słuchali, koncerty wyprzedawały się na pniu. Poza tym nikt tak wtedy w Polsce nie brzmiał. We wspomnianym wywiadzie Maciej opowiadał o zaletach

Nr 529 | czerwiec 2022 | nagrywania na tak zwaną setkę. Chodziło o to, by oddać energię zespołu, którą łatwo zgubić przy osobnym rejestrowaniu ścieżek poszczególnych instrumentów. Bardzo nas ten temat zainteresował, więc pojechaliśmy do Maćka i szybko się dogadaliśmy. Stanęło na tym, że nagramy materiał w należącym do niego Studiu Adama Mickiewicza w Sopocie. W samym zespole też się wtedy trochę zmieniało. Wcześniej byliśmy bliżej rzeczy noise’owych, hardcore’u, punka. Było raczej ciężko. Dość powiedzieć, że na perkusji grał Tomek Molka, znany publiczności z grupy None. Ale, tak jak powiedziałem, coś się zaczęło zmieniać. Na pewno pojawiły się nowe inspiracje. Z polskiego podwórka Ewa Braun, a ze świata wspominane już June Of 44, Fugazi czy Lungfish. Poza tym zaczęliśmy wtedy próby grania z Wojtkiem Jachną, który ostatecznie również pojechał z nami na nagrywki do Sopotu. Długo by można opowiadać o tym, co się tam działo. Nie mieliśmy kasy na hotel, więc spaliśmy na podłodze, między sprzętem. W pobliskim sklepie kupowaliśmy serki i bułki, które stanowiły podstawę naszej ówczesnej diety. Siedzieliśmy tam razem przez tydzień i nagrywaliśmy. Nie tylko na setkę, ale i analogowo, bo Maciej miał w studiu magnetofon wielośladowy, taki na szpulę. Sprzęt nie był do końca sprawny, więc czasami trzeba było mu pomóc ręcznie, by taśma się kręciła. Takie były warunki. Nie mieliśmy do dyspozycji żadnej zaawansowanej technologii. Nie było edycji komputerowej, specjalnych programów, wycinania, sprawdzania wykresów. Wszystko się robiło na ucho. Żeby sprawdzić, czy bas nie dudni, czy nie ma go za dużo, Maciej schodził do kotłowni i nasłuchiwał. Zaufaliśmy mu i w pełni polegaliśmy na jego doświadczeniu. Opłaciło się, bo do dziś uważam, że jest to jedna z najlepiej brzmiących płyt, jakie w życiu nagrałem. Wspominałem już, że na Last zagrał Wojtek Jachna, ale muszę jeszcze dodać, że do nagrania tego materiału zaprosiliśmy również Wojtka Kotwickiego, z którym do dziś łączy mnie przyjaźń i wspólne działania w zespole 3moonboys. * Następny przystanek to rok 2006. Ale zanim powstał album, o którym chcę opowiedzieć, 20

trzech młodych ludzi zaprosiło nas (mnie i pozostałych chłopaków z 3moonboys) na próbę. Radek Maciejewski, Wojtek Trempała i Tomek Popowski to ekipa, z której wkrótce miał się wyłonić zespół George Dorn Screams. Wtedy posłuchaliśmy ich rzeczy, trochę razem pograliśmy, ale nie podejrzewaliśmy, że ta czwórka – bo wkrótce do zespołu dołączyła jeszcze Magda Powalisz – narobi tyle pozytywnego zamieszania. Swój pierwszy album Snow Lovers Are Dancing nagrywali w Szubinie, u braci Kapsów. Kiedy ten materiał ujrzał światło

dzienne, zrobiło się naprawdę gorąco. Płytą zachwycali się dziennikarze radiowej „Trójki”, m.in. Agnieszka Szydłowska i Piotr Kaczkowski. Z ogromnym entuzjazmem o zespole wyrażał się również szef Off Festivalu Artur Rojek. GDS zagrali na Offie w 2007 roku. Zresztą występowali wtedy bardzo dużo, bo Polska oszalała na punkcie ich muzyki. Zabawne jest to, że na początku oni grali przed 3moonboys, a po sukcesie Snow Lovers Are Dancing role się odwróciły i w trasę po Polsce to my pojechaliśmy jako ich support. Przed naszą rozmową odświeżyłem sobie tę płytę i utwierdziłem się w przekonaniu, że jest to dobry wybór. Uważam też, że pozytywny szum, który nastąpił po ukazaniu się tego wydawnictwa, bardzo przysłużył się bydgoskiej scenie, o której zaczęło się wtedy częściej mówić. Później też było ciekawie. Wyjazd do Stanów Zjednoczonych, współpraca z Johnem Congletonem, jeszcze większy hype. Natomiast to wszystko by się nie wydarzyło, gdyby Snow Loving Are Dancing nie otworzyło odpowiednio szeroko właściwych drzwi. * Na koniec rok 2010, totalne szaleństwo i poważny eksperyment. Duet Ed Wood, czyli Kuba Ziołek oraz Tomek Popowski i ich pierwszy album Anal Animal. To spotkanie dwóch muzycznych oszołomów przyniosło naprawdę nietuzinkowe rezultaty.

Pewnie cię nie zaskoczę, jeśli powiem, że zaczęło się od koncertu. Zobaczyłem ich na scenie i to było kompletne wariactwo, ale na tyle wciągające, intrygujące, że musiałem sięgnąć po płytę. Nie jest to twórczość łatwa i przyjemna. To z pewnością najbardziej wymagająca pozycja na mojej liście, ale warto się w nią zagłębić. Mieliłem ten

album bardzo długo, ale właśnie tak – wnikliwie i uważnie – trzeba ten materiał przyswajać, by w pełni docenić jego trudny urok. Moim ulubionym kawałkiem z tej płyty jest numer Jestem tak smutny, że nie mogę stać a.k.a. Attrape-Mouche. To jest taka piękna, smutna, popowa melodia, cudowne emo. Są na tym wydawnictwie takie rzeczy, melodyjne, właśnie popowe, tylko trzeba ich poszukać, bo Kuba i Tomek sprytnie je ukryli. Uważam, że Anal Animal to bardzo odważny album. Dużo odważniejszy od tego, co się tu wówczas grywało. W 2014 roku ukazała się druga płyta Ed Wooda, ale ja bardziej cenię tę debiutancką. * Tak wygląda moja subiektywna bydgoska piątka. Mogła wyglądać inaczej, ale celowo pominąłem kilka wydawnictw, które wydały mi się zbyt oczywiste. Stanęło na takich nieoczywistych oczywistościach.

Marcin Szymczak dziennikarz radiowy, rzadziej prasowy, na co dzień związany z Radiem Kultura. Publikował m.in. w „BIK-u” i „Fabulariach”. Fot. Jakub Szymczak

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Korespondencja zagraniczna

Wyścig szczurów Powtarzałem w kółko „ludowa demokracja, socjalizm”. – I co? – Kupili to. – Kupili socjalizm? – Tak, te szczury kupiły socjalizm. [zasłyszane na ulicy w Nowym Sadzie] Śniła się Bydgoszcz. W środku tego snu jakby czegoś brakowało, ale pamiętam początek i koniec. Peryferie, Osiedle Awaryjne. Pośród atropinowej nocy słaba żarówka rozświetlała garaż. W jej wątpliwym blasku kobieta, brunetka, budowała pełnomorski okręt. Otaczały ją wiszące z sufitu naręcza ząbkowanych wodorostów. Powietrze pachniało iłem głębinowym. Za moimi plecami ulicą zatopioną w mroku sunął korowód wodnych żyjątek. Czuć było mułem, póki nie nadszedł las – na drugim krańcu miasta po torach biegnących w stronę Nakła elektrowóz ciągnął kilkanaście lor peł-

TEKST: Miłosz Waligórski

woń, najwyraźniej pochodzenia organicznego. Jej smużka doprowadziła mnie do ubikacji. Tam było najgęściej – ale to nie tak, jak myślicie. Ja jestem czyścioszek, raz na tydzień froteruję podłogę i myję kafelki na ścianach aż po meandrowy fryz, co drugi dzień pucuję muszlę, a jeszcze częściej, bo codziennie, czystą szmatką przecieram deskę. No i papier perfumuję toaletowy. Cuch szedł z góry, stamtąd, gdzie w podwieszonym suficie wmontowana jest okrągła kratka z plastiku. Stanąłem pod nią na dziecięcym podeście, którego używa krasnoludek, kiedy chce zapalić światło, i przystąpiłem do węszenia. Zaciągając się, nabierałem pewności, że to padlina. Zalatywało trupem. Uchyliłem otwór wentylacyjny i nagle – ponieważ takie rzeczy zawsze dzieją się nagle – wydałem paszczą dźwięk konającego esesmana z gry Wolfenstein. Potem mnie zatkało. Zgiąłem się w pół, wypadłem na korytarz, z korytarza do salonu i dalej, na taras. Wstrząsnął mną spazm, który określił bieg wydaleń: do beczki na deszczówkę raz-dwa zwróciłem treść żołądka. Ta beczka długo stała pusta, ostatnia kropla deszczu wpadła do niej pod koniec lutego. Od tamtej pory gęste, duszne powietrze przyprawiało mnie o mdłości. A teraz jeszcze ten szczur! Bo to musiał być szczur, żarłoczny wysłannik z bagiennej przeszłości osiedla Liman. Powoli kojarzyłem fakty. Cały marzec ubywało mi książek. Piętna-

Śniła się Bydgoszcz. W środku tego snu jakby czegoś brakowało, ale pamiętam początek i koniec. Peryferie, Osiedle Awaryjne. Pośród atropinowej nocy słaba żarówka rozświetlała garaż. nych heblowin. Nagle zahamował z wizgiem, aż spod kół poszły iskry. Platformy przechyliły się, rozwarły się boczne klapy i strużyny spadły na ziemię, tworząc tyle pryzm, ile było wagonów. Wziąłem głęboki oddech. „Tak pachnie tartak”, pomyślałem. Gdy tylko otworzyłem oczy, godzina szósta rano, pora złośliwych taumaturgów, jednym mrugnięciem wyczarowała przede mną rój much, które w liczbie budzącej niepokój latały po sypialni, wywołując między sobą dzikie rozruchy, jakby biły się o mięso w Lidlu. „Coś mi tu śmierdzi”, powiedziałem do siebie i na myśl o smrodzie rzeczywiście poczułem smród. Postanowiłem to sprawdzić. W przedpokoju chwyciłem w nozdrza rozrzedzoną 22

stego kupiłem zeszyt, ale nie zdążyłem w nim niczego zanotować – dzień później znalazłem go bez kartek, to znaczy kartki były, tylko że rozniesione po mieszkaniu: w strzępach lub zmięte, mokre, jakby wypluł je chory zwierz. Po podłogach coraz częściej walały się białe paprochy, podobne do tych, w które zmieniają się chusteczki higieniczne wyprane w pralce razem z ubraniami. No i tupot stópek. Słyszałem je od dawna. Dlaczego w takim razie wspominam o tym dopiero teraz? Ze wstydu. Żebyście nie posądzili mnie o paranoję. Długo wydawało mi się, że mam urojenia, omamy wskutek bezsenności. Sen z powiek spędzał mi chrobot w ścianach. Jakby coś borowało je od środka, drążyło w nich tunele, aby w każdym punkcie mojego M2 móc rozmieścić pluskwy i podsłuchiwać mnie i krasnoludka, kiedy gramy w warcaby, oglądamy Vanamehe multikas, bawimy się w chowanego czy rozmawiamy o współczuciu. Podejrzewałem sąsiadkę. Niecna jest, mogła więc powziąć wobec nas równie niecne zamiary.

Przyparty do muru zadzwoniłem do Igora, pracownika miejskich służb sanitarnych. To mistrz w swoim fachu, profesor deratyzacji, doktor habilitowany osmologii, czyli nauki o woniach i substancjach pachnących, człowiek od zadań specjalnych. Odebrał telefon, obiecał pomóc. Przyjdzie, jak tylko będzie mógł. Teraz w firmie mają urwanie głowy, odszczurzają całe miasto, kwartał po kwartale: domy mieszkalne, kombinaty, teatry dla dzieci, pedety, huty. Mam się uzbroić w zatyczki do uszu i czekać. Czekałem. Wietrzyłem – o ile da się wietrzyć ślepą ubikację – paliłem świeczki i kadzidełka, jedno za drugim, potem po dwa, po trzy. Ponieważ fetor stawał się nie do zniesienia, spróbowałem zająć się czymś innym. Czytałem, ale dziwnym trafem każda lektura prowadziła do tego samego. W Tytusie, Romku i A’Tomku utknąłem na zaporze przeciw szczurom okrętowym, u Rabelais’go na Fidrygałkach faszerowanych, których fragmenty nadżarły pewne gryzonie… Szkody w tekście można wprawdzie zreperować metodą domniemania, ale do tego potrzeba skupienia, a ja byłem w proszku. Uciekłem w gotowanie. Kiedy na patelnię rzuciłem jesiotra, okazało się, że ma sztycha. Odrażający wyziew zawisł pod sufitem niczym widmo głodu. Zamówiłem pizzę. Zaparzyłem miętę, wyjąłem z kubków ociekające herbatą torebki i zobaczyłem w nich… No właśnie, sami widzicie, one były wszędzie. Patrzyły nawet z wiszącego na ścianie portretu pradziadków. *

Przyszedł po niedzieli. Igor Aleksander Fabiusz z przypiętą do piersi tabliczką „dezynsekcja, dezynfekcja, denazalizacja”. Szczurołap bez fletu, za to z żywołapką pod pachą. Przytaszczył ze sobą wór trutek, które wyglądały jak wielokolorowe wafle ryżowe. „Nakarmimy nimi resztę rodzinki”, oznajmił w progu. Chwilę wodził nosem po zakamarkach przedpokoju, łazienki i ubikacji, cierpliwie wysłuchał moich lamentów, po czym kazał podstawić sobie pod nogi podeścik i bez wahania zabrał się do brudnej roboty. Od razu sięgnął prosto do źródła. Gdy tylko zdjął kratkę wentylacyjną, z otworu buchnął smród opętańczy i zarazem sakramencki, który Igor skwitował ze spokojem profesjonalisty: „Giez ją kąsał, Boże, jak kefi”. Wstrzymał oddech i pracował dalej. We mnie zatrzepotała zdychająca ryba, dławiłem się. Paskudne uczucie. Uznałem za stosowne stracić przytomność. Dlatego, zamiast zastanawiać się nad tym, dlaczego ludzki organizm reaguje na rozkład wstrętem, natychmiast jak długi padłem na podłogę. Kiedy leżałem, Igor założył gumową rękawicę i z podwieszonego sufitu ściągnął sztywne truchło. Spakował je w sześć grubych worków na śmieci, dopiero wtedy odetchnął. Zawiniątko wystawił za drzwi, a potem mnie obudził. – No, i po krzyku! Gniła już, chudzina. Spadła ze ścierwa, a była gravidna. Dziwne. – Spadła ze ścierwa? Gravidna? Co to znaczy? – No, że schudła. Normalnie to tyją, jak zaciążą. W bębnie noszą od sześciu do dwunastu małych. Kilka dni przed miotem zaczynają budować gniazdo, to dlatego przylazła chrobotać ci nad kiblem. – A co z resztą?

– Nawrzucałem im „smakołyków”, zeżrą i też kipną. Tylko otwór zalep taśmą. Zapytałem, skąd się u mnie wzięły. Chciał wiedzieć, czy często wyjeżdżam, a kiedy otrzymał odpowiedź twierdzącą, wyjaśnił filuternie: „Zwabił je zapach bezpańskiego druku”. Potem rozejrzał się po bibliotece i dodał nie do końca od siebie: „Ośmielone pustką, wpadły do środka hurmem, poprzewracały księgi, pogryzły je i pożarły”. Oczytany był. W trakcie krótkiej rozmowy dowiedziałem się, że poza literaturą interesuje się uprawą winogron i produkcją wina. „Teraz już wiesz, jak pachną wysłodki, jeśli zostawić je w reklamówce na słońcu”, rzucił na odchodne. Odprowadziłem go przed klatkę, a później jeszcze patrzyłem za nim, jak idzie do kontenerów pod siedzibą KC Gazpromu. Czarny worek ostro odcinał się na tle dnia. Szczurzyca nie wróciła do ziemi, wylądowała na śmietniku. Weszła w ciche przymierze z odpadem pokonsumpcyjnym. W przeciągu tygodnia zutylizowałem wszystkie swoje książki, ze ścian zdjąłem portret przodków. Odtąd budzę się w czystym pokoju bez much i smrodu. O poranku czuję tylko świeżość. I nic już się nie śni.

Miłosz Waligórski (ur. w 1981 r. w Bydgoszczy) tłumacz, poeta, prozaik. Przełożył ponad 20 książek z węgierskiego, serbsko-chorwackiego i słowackiego, w 2020 r. Szajkę Lajosa Grendela i Śmieci z kosmosu Any Ristović. Wydał dwie książki prozatorskie i pięć tomów poetyckich, ostatnio Wiele mieszkań (2021).

Nr 529 | czerwiec 2022 |

Na marginesie (5)

O zawodzeniu Julia zawiodła samą siebie. To było łatwe. Te pierwsze słowa z filmu Najgorszy człowiek na świecie (o którym napiszę więcej przy innej okazji) w reżyserii Joachima Triera (którego Reprise jest bardzo wysoko w moim prywatnym kanonie) chodzą za mną od dłuższego czasu, męczą, upominając się o interpretację, leżą na żołądku - nieprzetrawione. Bo przecież to samo mógłbym powiedzieć o sobie, niestety wyłącznie jeśli chodzi o pierwszą połowę tego cytatu, ponieważ „łatwość” drugiej budzi we mnie sprzeciw (ale też… zazdrość, bo czy to może być łatwe?). Od lat smakuję słowo „zawodzenie” w całej jego brzmieniowej i semantycznej rozciągłości. Zawodzenie to mój zawód, zawodzę się i siebie często i na całych liniach, a moje pisanie - choć dąży do jasności wypowiedzi, do niepodważalnego „statementu” – nie jest nawet strumieniem świadomości, lecz raczej, właśnie - zawodzeniem nieukojonego. Nieukojonego czego? Z braku lepszego terminu posłużę się psychoanalizą – nieukojonego id. Tej fundamentalnej, chtonicznej, w znacznej mierze niepoznawalnej części naszej psychiki, którą Freud z grubsza opisywał jako nieujarzmione chcenie nieliczące się z zasadą rzeczywistości, a co dla mnie najistotniejsze - zupełnie wyzute z immanentnie ludzkiego rozdarcia między przeszłością i przyszłością (nieznające pojęcia czasu!). Id, nieskończenie wrażliwa, nieustannie nienasycona, krnąbrna i zmysłowa atemporalna plecha, która pod pręgierzem życiowych konieczności zawodzi w nas dionizyjską pieśń i wiedzie na nieboskie manowce. Zawodzenie. To nieartykułowane wołanie (którego źródłosłowem mogłaby być „wola”) interpretuję jako chęć zespolenia ze światem, przylgnięcia do piersi bytu, jako pragnienie powrotu do tego rajskiego, dziecięcego stanu, kiedy nie odróżnialiśmy jeszcze siebie od świata (i jeżeli nie dochodziło wtedy do żadnych deprywacji, być może dane nam było w tym czasie odczuć pewien rodzaj omnipotencji i wszechposiadania, 24

TEKST: Jarosław „Bisz” Jaruszewski

biorących się z braku rozdarcia na podmiot i przedmiot). W niektórych z nas żyje jeszcze echo tego czasu, niczym platońska idea, doskonały wzorzec, wobec którego dalsze życie jest już tylko niekończącą się jaskinią cieni. Być może dlatego stajemy się marzycielami, woląc niemożliwe piękno ułudy od tępej faktyczności, gdyż każda realizacja, jak powiadał Robert Musil, staje się karykaturą. Możliwe, że z tego też powodu, jak głosi łacińska mądrość, „ludzie pragną być oszukiwani”. Julia zawiodła siebie. To było… łatwe? Posiadając bujną i szeroką naturę, czujnie nadzorowaną przez surowe superego, stajemy się ciekawym przykładem osobowości tragicznej, która z założenia nie może siebie nie-zawieść. I w pewnym sensie jest to „łatwe”, ponieważ każde nasze poruszenie w samym swym zarodku zawodzi jedną ze stron konfliktu, którym jesteśmy. Ale w żadnym wypadku nie jest to łatwe dla nas, będących polem tego absurdalnego boju. Terapeutyzowanie tej sytuacji (choć w wielu przypadkach pomocne, a często nawet ratujące życie) w niektórych wyjątkach stanowi jednak uproszczenie. Świetnie uchwycił to Jakub Zgierski, pisząc o Davidzie Fosterze Wallasie, że „odrzucał medyczny dystans i to, co nazywamy zaburzeniem, było dla niego nieodłączne od ja”. Problem jest w nas i musimy spróbować go rozwiązać. Jeżeli zawód wpisany jest w naszą konstytucję, to może są jakieś strategie, które oszczędziłyby nam chociaż bezsensownych cierpień (których, jak już wiadomo od Freuda, kultura jest niewyczerpanym źródłem)? Tutaj współczesna psychologia rozwija ciągle rosnący wachlarz terminologii dla mechanizmów obronnych - od projekcji i wyparć aż po syndrom sztokholmski (który w naszym przypadku odpowiadałby toksycznej relacji ego i superego). Ale sama nazwa tych mechanizmów daje nam podpowiedź: możemy się tylko bronić. Lub atakować, co zwykle kończy się jednak pyrrusowym zwycięstwem (kiedy walczysz ze sobą, przegrasz nawet kiedy wygrasz), okupionym ostatecznym zmęczeniem poszerzeniem strefy komfortu o… centymetr. Najczęściej jednak (by nie wpaść znowu w sidła przeklętych dychotomii) życie niesie nas swoim mętnym nurtem drogą środka, pomiędzy dwoma urwistymi brzegami, i wszystko wydaje się w porządku (będącym jedynie porządkiem dziennym, który noce wetują sobie na rozmaite sposoby). On nie z a w o d z i , ale też nie daje zbyt wiele. Szumi tylko uspokajająco i szepcze nam do ucha to słowo bez znaczenia, kulturowy konstrukt na glinianych podstawach, słowo, które jest kołysanką - ach! „normalność”… Do czasu, kiedy nagłe zakole życia wyrzuci nas na bagnistą mieliznę przerastających nas wymagań, tudzież głos syren ze skalistej wyspy obudzi w nas pragnienia, którym nie będziemy w stanie się oprzeć. A wtedy znów zawiedziemy. Kogo?

Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (207)

Bydgoski Insynuator Kulturalny tekst: Zdzisław Pruss

Jazzowe zamieszanie W czasie świętowania Światowego Dnia Jazzu doszło do zalania Wyspy Młyńskiej przez wysokie fale dixielandów i bluesów. Dotychczasowy monopolista dystrybucji jazzu nad Brdą Józef Eliasz tak się tym zaniepokoił, że nie bacząc na stopień ryzyka postanowił ponoć zaciągnąć kredyt, by wykupić koncertowe tarasy Młynów Rothera i przyłączyć je do swojego Eljazzu. Przyjaciele znanego perkusisty namawiają go, żeby zamiast zaciągać zaczął… zażywać środki uspokajające. Wiara w ocieplenie Na przekór utartym opiniom o bydgosko-toruńskich animozjach, należąca do Twórców Kultury Torunia Anna Bulla-Dembek zagościła w Bibliotece Głównej UKW, prezentując tam swoje oryginalne prace fotograficzne. Na uroczystym wernisażu słyszało się głosy, że w ramach ocieplenia bydgosko-toruńskich relacji twórczość ojca p. Anny, Ignacego Bulli, ma szansę zagościć niebawem w grodzie Kopernika. Ale czego to ludzie nie mówią. Alicja z różnych krain Odkąd na scenie Opery Nova zaczęła królować „Alicja w Krainie Czarów”, co starsi melomani wspominają czasy, kiedy to w bydgoskiej operze królowała też… Alicja (w randze dyrektora). Ale tamta Alicja nie miała takiego szczęścia jak ta obecna, bo ówczesna rzeczywistość nie była krainą czarów, ale targaną ustrojową transformacją krainą organizacyjnych i personalnych koszmarów.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (czerwiec 1997) W operze oklaskiwano musical F. Loewego „My Fair Lady” w reżyserii Andrzeja M. Marczewskiego i pod kierownictwem muzycznym Antoniego Grefa. Capella Bydgostiensis kończyła sezon kompozycjami Bacha i Mozarta i pod batutą Daniela Stabrawy. W „Węgliszku” odbyło się spotkanie z Kazimierzem Hoffmanem. Wiersze poety prezentował Aleksander Jędrzejczak. Wojewódzki Ośrodek Kultury (Toruńska 30) zapraszał na koncert zespołu Green Grass w „Ogrodzie Muzycznym WOK”. Z okazji Dnia Dziecka w Klubie „Arka” wystąpił Hubert Stróżyk i zespół Indian Magie oraz odbył się konkurs plastyczny „Ziemia – planeta ludzi”.

Alegoryczne perspektywy Za sprawą prezydenta „Rotary Clubu” Piotra Holki „Alegoria Bydgoska” pędzla Andrzeja i Adama Nowackich może uzyskać drugie życie. Rozważa się bowiem poszerzenie owej panoramy zacnych bydgoszczan o osobistości, które pojawiły się w nadbrdzianym grodzie w ostatnich dwóch dekadach. Ale owych VIP-ów namnożyło się tylu, że nowa „Alegoria” byłaby większa od „Bitwy pod Grunwaldem”, co mogłoby „Rotary Club” doprowadzić do bankructwa. Stan zagrożenia Coraz głośniej roznoszą się wieści, że bydgoskie Muzeum Okręgowe ma chrapkę na zaanektowanie sąsiadującego z nim CH „Drukarnia”. Znając niepohamowane ambicje i imperialne zapędy Wacława Kuczmy, także budynek po dawnym Empiku może czuć się zagrożony. Niektórzy twierdzą, że nawet Klaryski mogą stać się obiektem muzealnej inwazji, i zalecają wiernym wzmożenie modlitw w intencji zażegnania tego niebezpieczeństwa.

Zdzisław Pruss poeta, satyryk, dziennikarz. Autor kilkunastu tomów wierszy (ostatnio Optymizm specjalnej troski, Bydgoszcz 2017). Redaktor i autor leksykonów bydgoskiej kultury.

Adresy bydgoskich instytucji kultury Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kraetywna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, ul. Karpacka 52, 85-164 Bydgoszcz, adres do korespondencji: ul. A. Naruszewicza 11, 85-229 Bydgoszcz, tel. 52 567 00 07, email: muzeumfoto@byd.pl, www.muzeumfoto.byd.pl Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych, ul. Gdańska 54, 85-021 Bydgoszcz 5 Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4 Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl 3 Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@smbudowlani.pl, agnieszka.buzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura Eljazz – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl 16 Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia. bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 Fundacja Fotografistka, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz, tel. 508 732 871, https://fotografistka.pl 21 Fundacja „Wiatrak”, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18 Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8 Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, dyrektorka: Karolina Leśnik-Patelczyk. Gmach główny 12 (ul. Gdańska 20): wtorek – piątek: 10.00-18.00, sobota – niedziela: 11.30-16.30, wstęp wolny,

26 |

| czerwiec 2 0 2 2

www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa. bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy 10 (ul. Gdańska 3): wtorek – piątek: 11.00-18.00, sobota: 11.00-14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT – Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00 13 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22 Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19 Jagiellońska 1, Dom Aukcyjny i Galeria Sztuki, ul. Jagiellońska 1, 85-067 Bydgoszcz, www.jagiellonska1.pl 37 Kino Jeremi / Hangar Kultury, Zespół Szkół nr 5 Mistrzostwa Sportowego, ul. Gen. A. Fieldorfa „Nila” 13, 85-796 Bydgoszcz, tel. 52 343 66 67, e-mail: monika.jarzyna@liceumxv.edu.pl Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, adres do korespondencji: ul. Janosika 3/78, 85-794 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, 52 343 75 11, www.kmaio.polus.pl 20 Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl 29 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 25 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy),

ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Młyny Rothera, ul. Mennica 10, 85-112 Bydgoszcz, tel. 887 467 015, sekretariat@mlynyrothera.pl, www.mlynyrothera.pl. Przestrzeń ogólnodostępna Zaczyn z punktem informacji, pn.-czw. 12.00-18.00, pt.-nd. 12.00-20.00 38 Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 Muzeum Kanału Bydgoskiego im. Sebastiana Malinowskiego, przy III LO, ul. Staroszkolna 10, 85-209 Bydgoszcz, www.kanalbydgoski.pl, tel. 693 765 075, e-mail: muzeum@kanalbydgoski.pl Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, www.muzeum.bydgoszcz.pl dyrektor: Wacław Kuczma. Sekretariat: tel. 52 52 53 555; sekretariat@muzeum. bydgoszcz.pl; Dział Edukacji: tel. 885 905 284, e-mail: eduakcja@muzeum.bydgoszcz.pl; Dział Promocji i Marketingu: tel. 52 58 59 969; 52 58 59 976, e-mail: promocja@muzeum. bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 52 53 516, Koordynator Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła w Bydgoszczy TeH2O w Bydgoszczy: tel. 883 366 052 Godziny otwarcia: Gdańska 4, Zbiory Archeologiczne, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Dom Leona Wyczółkowskiego, Spichrze nad Brdą, wtorek, czwartek: 10.00-18.00, środa, piątek: 12.0020.00, sobota – niedziela: 12.00-18.00, poniedziałek: nieczynne; Exploseum: poniedziałek – czwartek: nieczynne, piątek – niedziela: 10.00–15.00. Czwartek – wstęp bezpłatny na wystawy stałe 26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Galeria Wieży Ciśnień, ul. Filarecka 1, www.muzeum@mwik.bydgoszcz.pl 14 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Wojciech Bartoszek, tel. 261 414 876. Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, piątek 8.30–15.30; czwartek 8.30–17.30; sobota – nieczynne; niedziela 10.00–14.00, wstęp wolny. www.muzeumwl.pl Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27 Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu 11 Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30 Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, tel. 52 344 34 01, 600 371 696; 52 376 67 39 (po godz. 16.30); email: sswm-bydgoszcz@salezjanie.pl Teatr Kameralny w Bydgoszczy, Dyrektor: Mariusz Napierała, ul. Grodzka 14-16, 85-109 Bydgoszcz. Biuro: Centrum Kongresowe Opery Nova, ul. Marszałka Ferdynanda Focha 5, 85-070 Bydgoszcz. Tel. 885 904 192, e-mail: biuro@teatrkameralny.com, www.teatrkameralny.com 9 Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Wojciech Faruga, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa biletowa: czynna od środy do piątku w godzinach 14.00-18.00,

al. Mickiewicza 2 (wejście główne od ul. 20 stycznia 1920) oraz godzinę przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl 31 Toniebajka. Księgarnia dla wszystkich, ul. Focha 2, 85-070 Bydgoszcz, tel. 665 192 904 2 Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15 6 Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33 Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27 Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34 Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci

poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Sielanka 8A (I piętro) 85-073 Bydgoszcz, tel.: 52 58 58 189, fax: 52 58 58 832, e-mail: bkb@um.bydgoszcz.pl, dyrektor: Magdalena Zdończyk 36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy, ul. Długa 39, 85-034 Bydgoszcz, tel. centrala 52 323 80 08, 52 33 99 200, tel. sekretariat 52 328 73 90, 52 33 99 225, e-mail: sekretariat@wimbp. bydgoszcz.pl, www.biblioteka.bydgoszcz.pl. Dyrektor: Krzysztof Gonia 35 Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

czerwiec 2 0 2 2 |

| 27

15.06.2022, godz. 19.00

Muzyczna podróż przez Europę Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Piotr Pławner – dyrygent, skrzypce Waldemar Kośmieja – skrzypce W.A. Mozart – Adagio i Fuga KV 564 A. Vivaldi – Koncert a-moll na dwoje skrzypiec E. Grieg – Suita Holbergowska N. Skalkottas – Pięć tańców greckich J. Brahms – Tańce węgierskie nr 5 i 6

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego 3.06.2022. godz. 18.00

Śpiewająca lokomotywa – koncert z okazji Dnia Dziecka Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Piotr Salaber – kompozytor i śpiewający dyrygent Aleksandra Lis – śpiewająca aktorka Ewa Walczak – śpiewająca aktorka Bogdan Smagacki – śpiewający aktor Andrzej Walden – Julian Tuwim Mariusz Napierała – kostiumy Wiersze Juliana Tuwima, muzyka Piotra Salabera

Piotr Pławner, fot. Joel Schweizer Mariusz Patyra, fot. Marcel Domeier

w części Wiosna usłyszymy śpiew ptaków, część Lato zakończą dźwięki burzy, Jesień zaprosi nas na chłopską zabawę z okazji udanych zbiorów, a w Zimie usłyszymy trzaskający mróz. 10.06.2022, godz. 19.00

Carmina Burana

Aleksandra Lis, Bogdan Smagacki i Piotr Salaber, fot. Maciej Czarniak

Śpiewająca lokomotywa to połączenie koncertu i spektaklu, podczas którego usłyszmy najpiękniejsze wiersze Juliana Tuwima opatrzone muzyką Piotra Salabera. Na estradzie zaprezentują się śpiewający aktorzy, śpiewający dyrygent, a towarzyszyć im będzie Orkiestra Symfoniczna FP. To rozrywka dla całej rodziny – dla dzieci skrząca dowcipem i zagadkami zabawa, a dla dorosłych powrót do czasów dzieciństwa. 8.06.2022, godz. 18.00, Dwór Artusa, Toruń

Pory roku z mistrzem

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Mariusz Patyra – skrzypce soliści wyłonieni w ramach przesłuchań ze szkół muzycznych województwa: Julia Jaskot – skrzypce Maja Przybyłek – skrzypce Julia Szlendak – skrzypce Filip Chetwynda – skrzypce Eryk Hirata – skrzypce A. Vivaldi – Cztery pory roku Cztery pory roku Vivaldiego to cykl koncertów na skrzypce z towarzyszeniem orkiestry. Jest to najpopularniejsze dzieło włoskiego skrzypka, wykonywane z powodzeniem na estradach całego świata. Powstało w 1723 r. i stanowi znakomity przykład tzw. muzyki ilustracyjnej, obrazowej, która naśladuje dźwięki i zjawiska spotykane w rzeczywistym świecie. Tak więc

28 |

| czerwiec 2 0 2 2

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Akademicki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Chór Akademicki Politechniki Bydgoskiej Chór Rubinki Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych w Bydgoszczy Chór Akademicki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Mykoła Diadiura – dyrygent Agnieszka Sowa – przygotowanie chóru Politechniki Bydgoskiej i chóru Rubinki Bernard Mendlik, Benedykt Odya – przygotowanie chóru UKW Arkadiusz Kaczyński – przygotowanie chóru UMK C. Orff – Carmina Burana Kantata sceniczna Carmina Burana to najsłynniejsze dzieło Carla Orffa. Nazwę swą czerpie od średniowiecznego zbioru pieśni odnalezionego w 1803 r. w bawarskim opactwie Benediktbeuren. Manuskrypty trafiły do rąk Orffa i zainspirowały go do stworzenia wielkiego dzieła wokalno-instrumentalnego. W pierwszej części kompozytor umieszcza pieśni sławiące naturę i budzącą się wiosnę, druga jest pochwałą Bachusa, trzecia mówi o rozkoszach miłości. Mottem całego utworu jest apoteoza życia i afirmacja świata. Carmina Burana odniosła niesamowity sukces podczas swojej premiery w 1937 r., od tego czasu weszła do kanonu muzyki poważnej, a O Fortuna jest jednym z najbardziej znanych tematów chóralno-symfonicznych. Na estradzie wraz z Orkiestrą Symfoniczną FP wystąpią połączone bydgoskie chóry. Dla Chóru Politechniki Bydgoskiej będzie to koncert uświetniający jubileusz 25-lecia nieprzerwanej działalności zespołu na tej uczelni.

Jak wskazuje sam tytuł koncertu, rzeczywiście wyruszymy w muzyczną podróż przez Europę, ale też przez epoki. Wysłuchamy muzyki dawnej, romantycznej, a nawet tej z XX wieku. W roli solistów zaprezentują się: Piotr Pławner oraz Waldemar Kośmieja, koncertmistrz Orkiestry Kameralnej Cappella Bydgositensis. 24.06.2022, godz. 19.00

Symfoniczne zakończenie sezonu Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Paweł Kapuła – dyrygent Can Çakmur – fortepian F. Liszt – II Koncert fortepianowy A-dur A. Dvořák – VII Symfonia d-moll op. 70

Paweł Kapuła, fot. Bartek Barczyk

II Koncert fortepianowy A-dur Liszta składa się z sześciu nieprzerwanie wykonywanych ogniw, o zmiennym charakterze, ale połączonych tematycznie. Ze względu na swoją formę II Koncert przyrównywany jest do poematu symfonicznego. W roli solisty zaprezentuje się Can Çakmur – zdobywca tytułu Młody Artysta Roku 2021 nadawanego przez ICMA (International Classical Music Awards). VII Symfonia d-moll Dvořáka napisana została na prośbę Londyńskeigo Towarzystwa Filharmonicznego. Towarzystwo nadało kompozytorowi tytuł członka honorowego, więc Dvořák czuł się szczególnie zobligowany do napisania doskonałej kompozycji. inf. Justyna Narewska

Opera Nova w Bydgoszczy 4.06.2022, sobota, godz. 19.00 Premiera! 5.06.2022, niedziela, godz. 18.00 II premiera 7.06.2022, wtorek, godz. 19.00, po raz 3. 24.06.2022, piątek, godz. 19.00, po raz 4. 25.06.2022, sobota, godz. 19.00, po raz 5. 26.06.2022, niedziela, godz. 18.00, po raz 6.

Alicja w Krainie Czarów – balet w dwóch aktach

muzyka – Przemysław Zych inscenizacja i choreografia – Robert Bondara kierownictwo muzyczne – Jagoda Brajewska scenografia i kostiumy – Martyna Kander współpraca muzyczna – Jacek Brzoznowski współpraca scenograficzna – Maksymilian Mac reżyseria świateł – Maciej Igielski projekcje multimedialne – Adam Keller asystenci choreografa – Małgorzata Chojnacka, Stephane Aubry efekty kaskaderskie – Andrzej Słomiński Alicji, Królowej Kier, Szalonego Kapelusznika i innych niesamowitych postaci nie trzeba przedstawiać. To bohaterowie – wymyślonej przez matematyka, fotografa, literata, który ukrył się pod pseudonimem Lewisa Carrolla – baśniowej opowieści. Znikające koty o nieznikającym uśmiechu, szalone herbatkowe przyjęcia, osobliwe susły, marcowe zające, zadyszane króliki, to pełna symboli literacka przygoda dla dziecięcego i dorosłego czytelnika. Wielokrotnie wznawiana drukiem i ilustrowana przez świetnych grafików, filmowana i animowana – książka Lewisa Carrolla wywiera wciąż niebagatelny wpływ na współczesną masową wyobraźnię. Przemysław Zych, reprezentant młodego pokolenia polskich kompozytorów, skomponował według jej treści balet „Alicja w Krainie Czarów”. Jego warstwa muzyczna – o niezwykłym rozmachu i inwencji, jest wyjątkowa jako współczesny utwór dla dzieci. Zych napisał partyturę na orkiestrę symfoniczną; wzorowaną na klasycznych baletach i…. hollywoodzkiej muzyce filmowej, wplótł w swą kompozycję cytaty ze znanych dzieł. Dla potrzeb choreografii i inscenizacji w Operze Nova kompozytor przeredagował bądź napisał na nowo sporą część materiału muzycznego (zwiększonego do 90 min.), który miał swą prapremierę w 2015 r. Robert Bondara – tancerz, choreograf, reżyser i pedagog – artysta, którego twórczość znana jest na kilku kontynentach. Opera Nova szczyci się, że na jej scenie powstał pierwszy pełnospektaklowy balet młodego, a dziś już utytułowanego znaczącymi nagrodami choreografa. Będzie to trzeci tytuł w jego inscenizacji i choreografii stworzony dla Baletu Opery Nova. Jak mówi Robert Bondara, będzie to najbardziej humorystyczny balet w jego dotychczasowym

Alicja w Krainie Czarów, fot. Andrzej Makowski

dorobku artystycznym. Wyzwaniem dla jest oddanie językiem tańca nonsensownego humoru literackiego pierwowzoru. Cała produkcja spektaklu wymaga pracochłonnych rozwiązań realizatorskich. Zapowiada się niezwykle dynamiczne (wręcz kaskaderskie), wesołe i zachwycające oko i ucho przedstawienie. 11.06.2022, sobota, godz. 19.00, po raz 137. 12.06.2022, niedziela, godz. 18.00, po raz 138.

Zemsta nietoperza – operetka Johanna Straussa

kierownictwo muzyczne – Maciej Figas inscenizacja i reżyseria – Grzegorz Boniecki scenografia – Marian Stańczak (adaptacja w 2010 r. Mariusz Napierała) choreografia – Teresa Kujawa przygotowanie chóru – Henry Wierzchoń Geniusz kompozytora połączył w tym arcydziele operetki elegancką komedię salonową, bal maskowy i wiedeńską krotochwilę. Wspaniała muzyka: walce, polki i popisowe arie, wymagające wielkiego śpiewaczego kunsztu, dowcipne i inteligentne libretto w przekładzie Juliana Tuwima, śpiewacy, którzy śpiewają, grają i bawią się doskonale – oto przepis na sukces przedstawienia. Akcja zaprowadzi niewiernych mężów, węgierskie damy, pokojówki, markizów, egzaltowanych śpiewaków z książęcego balu do… więzienia, gdzie stoicką filozofię wykłada „wyznawca” śliwowicy. Bez „Zemsty nietoperza” nie sposób wyobrazić sobie repertuaru Opery Nova w ostatnim… ćwierćwieczu. Przedstawienie (po raz 138!) z biegiem lat stało się doskonałe pod względem muzycznym i aktorskim!

18.06.2022, sobota, godz. 19.00, po raz 48. 19.06.2022, niedziela, godz. 18.00, po raz 49. 20.06.2022, poniedziałek, godz. 19.00, po raz 50.

Księżniczka czardasza – operetka Emmericha Kálmána

kierownictwo muzyczne – Piotr Wajrak reżyseria – Wojciech Adamczyk choreografia – Zofia Rudnicka kostiumy – Maria Balcerek scenografia – Marcelina Początek-Kunikowska przygotowanie chóru – Henryk Wierzchoń To arcydzieło operetki powstawało w przededniu I wojny światowej. Libretto – osnute wokół miłości syna arystokratycznej rodziny austriackiej do szansonistki z budapeszteńskiego teatrzyku- oddaje prawdę o zmieniającym się świecie: przemianach w obyczajowości, rozpadzie Austro-Węgier i starych struktur społecznych. Operetka miała prapremierę 13 listopada 1915 roku na scenie Johann-Strauss Theater. Odtąd datuje się jej pełen sukcesów „pochód” przez najlepsze sceny muzyczne Europy. Realizacja Opery Nova z 2014 r. sytuuje akcję sceniczną w Polsce międzywojennej: w Warszawie i Wilnie, w modnym lokalu, którego bywalcami są m.in. sanacyjni oficerowie oraz w pałacu kresowej arystokracji. Wizja reżyserska zaproponowana Wojciecha Adamczyka spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem. Aktualnie wystawiona zostanie, po kilkuletniej przerwie, po raz 50-ty.

Uwaga: 28. Bydgoski Festiwal Operowy planowany jest na 8–23 października br. inf. Ewa Chałat

czerwiec 2 0 2 2 |

| 29

WYKŁADY/SPOTKANIA 3.06.2022, piątek, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu „Wykłady do Wystawy” – wykład Beniamina Czapli „Ciekawy żywot Antoniego Patka – zegarmistrzaartysty”

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego Działania edukacyjne: Dział Edukacji zaprasza do skorzystania z oferty edukacyjno-artystycznej dla szkół i przedszkoli. Zapraszamy zainteresowanych nauczycieli i opiekunów do kontaktu pod nr. 885 905 284 oraz e-mailem: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl. Szczegóły będą pojawiać się na naszej stronie internetowej oraz w mediach społecznościowych.

Warsztaty integracyjno-artystyczne dla dzieci i młodzieży z Ukrainy Kolekcjoner wrażeń to pakiety promocyjno-edukacyjne dla dzieci i młodzieży w wieku 4–14 lat. Pakiety zawierają kolorowanki, zgadywanki, karty edukacyjne (w jęz. polskim oraz częściowo ukraińskim), przybliżające naszym odbiorcom zagadnienia związane ze sztuką, rzemiosłem oraz muzealną kolekcją. Każdy z pakietów zawiera materiały plastyczne i stanowi zestaw do samodzielnej nauki o sztuce poprzez zabawę. Bezpłatne pakiety dla obywateli Ukrainy wydajemy do 31 sierpnia w kasie muzeum, ul. Gdańska 4. 1.06.2022, środa, godz. 12.00–17.00, Gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 10 zł od osoby

Gzuby małe i duże, czyli Dzień Dziecka w muzeum! Zapraszamy dzieci wraz z opiekunami do zabaw, gier i niesamowitych działań związanych ze sztuką, rzemiosłem i kulturą naszego regionu. W tym roku przygotowaliśmy atrakcyjne, samoobsługowe stanowiska warsztatowe wyposażone w materiały plastyczne, gry, karty działań, karty kolekcjonera wrażeń. 26.06.2022, niedziela, godz. 14.00, Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2, Wyspa Młyńska, wstęp – 5 zł od osoby. Zapisy: tel. 885 905 284 oraz e-mail: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl

Kolory z natury

Podczas zajęć poznamy dawne techniki pozyskiwania barwników. Jak przygotowywano materiały i czy stosowane barwy miały znaczenie. Dowiemy się, jakich używano surowców i w jaki sposób je wykorzystywano, również w lecznictwie. Opowiemy o smoczej krwi i pierwszych syntezach chemicznych przeprowadzanych w aptekach. Zdobyte informacje wykorzystamy barwiąc torby idealne na letnie podróże, przy użyciu roślin rosnących wokół nas.

30 |

| czerwiec 2 0 2 2

Spotkanie z autorem książki „Antoni Patek. Zegarmistrz królów. Śladami życia”. To biografia człowieka, który stał się legendą, choć dla wielu jego nazwisko jest dzisiaj jedynie elementem znaku towarowego międzynarodowego koncernu Patek Philippe. Antoniego Patka poznajemy jako uczestnika powstania listopadowego, działacza emigracyjnego w Szwajcarii i przedsiębiorcę zaangażowanego w rozwój spółki znanej na całym świecie. 8.06.2022, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu „Literatura w Muzeum” – spotkanie z Andrzejem Krawczykiem, autorem książki „Czyja jest Bośnia?” W dyskusji panelowej o arcyciekawej historii Bałkanów i współczesnych konfliktach politycznych, religijnych i społecznych w tym rejonie Europy udział weźmie Piotr Dobrołęcki, wieloletni redaktor naczelny czasopisma „Książki. Magazyn Literacki”. Boszniacy – muzułmanie, Serbowie – prawosławni, Chorwaci – katolicy. Trzy narody i religie, jeden kraj. „W Bośni wszystko jest bardziej: góry i ludzie, i Bóg, i wojna” – mawiają mieszkańcy kraju w kształcie serca. Dziś Bośnia i Hercegowina to jedyne w Europie państwo federacyjne mające trzech prezydentów oraz miejscowości, w których meczet od kościoła jest rozdzielony jedynie przez wąską uliczkę. Jest to też kraj, w którym ślady krwawej wojny sprzed prawie 30 lat widać nie tylko po znakach przestrzegających przed terenem zaminowanym czy po podziurawionych kulami ścianach budynków, lecz także – a może przede wszystkim – w oczach jego mieszkańców. Wojenne rany być może nigdy się tam nie zabliźnią… 12.06.2022, niedziela, godz. 12.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu: „Daleki Wschód bliżej nas” – wykład Joanny Zakrzewskiej „Gaijin w krainie bogów – o podróżowaniu po Japonii” 12.06.2022, niedziela, godz. 14.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 35 zł od osoby. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zakupu biletów. Bilety można zakupić: w kasie Muzeum Okręgowego, ul. Gdańska 4 (z wyjątkiem poniedziałków). lub przelewem na konto nr 45 1240 1183 1111 0011 0159 1497. W tytule przelewu należy wpisać: „Wstęp do MOB – kaligrafia japońska dla początkujących – imiona

i nazwiska uczestników – adres e-mail – numery telefonu”, oraz przesłać potwierdzenie przelewu na adres: nauka@muzeum.bydgoszcz.pl

„Kaligrafia w Muzeum” – kaligrafia japońska dla początkujących

Zajęcia kaligrafii japońskiej prowadzone przez dr Joannę Zakrzewską — japonistkę, kaligrafa i iluminatora, wykładowcę w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Gdańsku. 15.06.2022, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu „Literatura w Muzeum” – spotkanie autorskie z Małgorzatą Czyńską i Leonem Tarasewiczem, autorami książki pt. „Nie opuszczam rąk”

Leon Tarasewicz w rozmowie z Małgorzatą Czyńską opowiada o swojej białoruskiej tożsamości i skomplikowanych stosunkach Białorusinów z Polakami, o fascynacji naturą i zwierzętami, zwłaszcza kurami, które z pasją hoduje, wspomina czasy studenckie, ale przede wszystkim mówi o sztuce, której podporządkował całe swoje życie. 18.06.2022, sobota, godz. 12.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 8 zł od osoby

Tematyczny Spacer Historyczny „Okupacyjna Bydgoszcz”

Wykład plenerowy prowadzony przez dr. Andrzeja Purata z UKW. 22.06.2022, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu „Ona i Kultura”: „Z Haiti do Bydgoszczy. Wanda GentilTippenhauer – malarka (nie)zwykła”

Zapraszamy na wykład Anny Nadolskiej, kustosza, kierownika Działu Historii bydgoskiego Muzeum Okręgowego, kuratorki wystaw stałych i czasowych, badaczki roli kobiet w życiu kulturalnym międzywojennej Bydgoszczy. 24.06.2022, piątek, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu „Literatura w Muzeum” — wieczór z Joanną HübnerWojciechowską, autorką książki „Rodzinne pamiątki. Osobliwy przewodnik dla kolekcjonerów”

Podczas spotkania będziemy dyskutować na temat budowania kolekcji w oparciu o rodzinne pamiątki. Książka Joanny Hübner-Wojciechowskiej opowiada o rzeczach, które przetrwały na przekór historycznym zawieruchom, o przedmiotach bezpowrotnie utraconych, lecz których legenda jest żywa, a także o tych, które trwają nikomu niepotrzebne. Jest to także książka o ludziach, którzy odeszli, zostawiając swoje historie zapisane w urzędowych aktach, listach,

dziennikach i notatkach. O pamięci z trudem odzyskiwanej i o zdjęciach wywołujących dziś ogromne wzruszenie. 29.06.2022, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna), wstęp – 1 zł od osoby

Z cyklu „Bydgoszcz dla dociekliwych” — wykład dr. Piotra Geisego „Obraz dawnej Bydgoszczy w przewodnikach turystycznych” Jaki był i jest obraz naszego miasta na przestrzeni lat w niemieckich przewodnikach turystycznych? O czym dowiadywał się czytelnik z kart przewodników dostępnych w NRD, RFN i zjednoczonych Niemczech? Lektura przewodników prowadzi do zaskakujących wniosków, które wskazują, że również turystyka nie jest wolna od nacisków politycznych. 24.06.2022, piątek, godz. 18.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 – wernisaż

Wystawa „Perpetuum pictura. Krzysztof Gliszczyński”

Kuratorskie oprowadzania po wystawach 24.06.2022, piątek, godz. 18.00, Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4. Obowiązują zapisy: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl

„Skarb Bydgoski”

OBIEKT MIESIĄCA: Zegar konsolowy, 3. ćw. XIX w., mosiądz, stal, brąz złocony, drewno, szylkret

10–11 czerwca 2022, Gmach Główny MOB, ul. Gdańska 4

II konferencja naukowa: „Bydgostiana. Historia i współczesność”

W tym roku sesja została opatrzona podtytułem „Historia i współczesność”. Problematyka prezentowana na konferencji będzie miała charakter interdyscyplinarny, dlatego do udziału w obradach zapraszamy zarówno historyków, jak i historyków sztuki, architektury i wychowania, archeologów, socjologów, kulturoznawców, literaturoznawców itd. Z uwagi na szeroki zakres tematyczny konferencji zachęcamy do udziału także pedagogów, pracowników instytucji kultury oraz wszystkich miłośników Bydgoszczy. Szczegółowy program będzie dostępny na: www.muzeum.bydgoszcz.pl

WYSTAWY CZASOWE:

Krzysztof Gliszczyński, fot. Anna Witkowska

– Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11 12 minut. Wystawa czynna do 2 października 2022 r. – Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 Portret wewnętrzny. Graficy – Mistrzowi na urodziny. Wystawa czynna do 4 września 2022 r. Ekspozycja powstała w oparciu o specjalnie wykonane grafiki inspirowane twórczością oraz życiem Leona Wyczółkowskiego. Zaproszeni współcześni polscy artyści zinterpretowali indywidualnie temat przewodni, „Portret Wewnętrzny”, odnosząc się do barwnej i bogatej spuścizny artysty. – Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 Perpetuum pictura. Krzysztof Gliszczyński. Wystawa czynna do 30 października 2022 r. Leon Piesowocki. Artysta Generała Władysława Andersa. Wystawa czynna do 28 sierpnia 2022 r.

WYSTAWY STAŁE:

fot. Anna Witkowska

Wystawa, prezentująca prace prof. Krzysztofa Gliszczyńskiego, wykładowcy ASP w Gdańsku, stanowi próbę całościowego ukazania twórczości artysty. Odnajdziemy w niej malarstwo, rysunek, obiekty czy prace wideo, które wzajemnie na siebie oddziałują.

– Gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 OBRAZY NIE-/RZECZYWISTOŚCI. Inspiracje i aspiracje Jan Stanisławski i uczniowie z kolekcji Wandy i Leonarda Pietraszaków – Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 Skarb Bydgoski – Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11 Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy – Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic – Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936) – Exploseum, ul. Alfreda Nobla EXPLOSEUM inf. Natalia Szczerbińska

Prezentowany na fotografii obiekt to zegar konsolowy w typie Boulle'a o napędzie sprężynowym. Szkielet płytowy, okrągły. Na tylnej płycie wybite są numery 146 oraz 6, litery G.D. i okrągły stempel z następującym napisem w otoku V tor CAILLY NICOLAS. Wychwyt hakowy. Wahadło na zawieszce nicianej o długości regulowanej śrubą tkwiącą w tylnej płycie. Mechanizm bicia zapadowy, typu paryskiego. Bije ½ i całą godzinę. Gong dzwonkowy. Tarcza wykonana z brązu złoconego. Na niej nałożone małe, emaliowane tarczki (białe), na których znajdują się rzymskie cyfry godzinowe w kolorze niebieskim. Wskazówki czarne w typie francuskim. Skrzynka drewniana. Dekoracja szylkretowa, wypełnienie ażury wycięte w blasze mosiężnej. Oprawa wsparta na 4 nóżkach. Nóżki oraz pozostałe elementy nakładanej dekoracji (między nóżkami z przodu, obramowanie tarczy, listwy na łukach, główka) wykonane są ze złoconego brązu. Zwieńczenie zegara nakładane, wykończone analogicznie jak korpus. Na szczycie postać siedzącego dziecka z muszlą w prawej ręce. W tylnej ścianie drzwiczki. Zegar był eksponowany w Muzeum Miejskim w latach 20. i 30. XX w. Po II wojnie światowej obiekt można było zobaczyć m.in. na wystawach: Przedmioty codziennego użytku – 1976–80 r., Rzemiosło – 1972 r., Dawne zegary – 1987 r., Rzemiosło, Biały Spichrz, 1993 r. Dzisiaj ten wyjątkowy zegar jest częścią ekspozycji „12 minut” dostępnej do zwiedzania w Spichrzach nad Brdą (ul. Grodzka 7–11) do 2 października.

czerwiec 2 0 2 2 |

| 31

Widok wystawy Great Patriotic, fot. Tomasz Zieliński

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

Artysta porusza w swych pracach tematy trudne, czasami sięgające mrocznych zakamarków podświadomości. Subiektywna wizja rzeczywistości często zaskakuje groteskowymi symbolami, brzydotą i deformacją. W ekspresyjny, niekiedy wyzywający sposób wyrażane refleksje przesłaniane bywają maską sarkazmu i ironii, co pozwala mu na zachowanie bezpiecznego dystansu do przedstawianych sytuacji. Gordon świadomie odwołuje się do estetyki ekspresjonizmu, który rozwijał się w sztuce europejskiej na początku XX wieku, odzwierciedlając zachodzące w tym czasie burzliwe przemiany społeczno-polityczne i związane z nimi zagrożenia. W jego grafikach pojawiają się wyraźne odniesienia zwłaszcza do dzieł Jamesa Ensora i Edvarda Muncha, uważanych za prekursorów tego kierunku. […] Artysta posługuje się tradycyjnym linorytem dłutkowym, połączonym z techniką własną, polegającą na miejscowym wypalaniu matrycy, co daje odbitkom interesujące – niemalże malarskie – efekty walorowe. Elementem wzmacniającym dynamikę kompozycji są używane przez niego ostre rylce, pozostawiające na zakończeniach linii nieregularne, poszarpane ślady. Najważniejsza dla Jana Gordona staje się możliwość afektywnego wyrażania osobistych przeżyć czy intelektualnych spekulacji i właśnie w ekspresjonizmie odnajduje on ulubioną dla siebie drogę wypowiedzi. /Danuta Pałys/ 26 maja – 26 czerwca 2022, ul. Gdańska 20

Karuzela

16.06.2022 – Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy – nieczynna

kuratorki: Agnieszka Gorzaniak, Karolina Pikosz

do 26.06.2022, ul. Gdańska 20

Great Patriotic. Celina Kanunnikava, Hanna Shumska, Vitalii Shupliak, Endre Tót kuratorka: Marta Smolińska koordynacja: Karolina Leśnik-Patelczyk Tymczasowa mapa tymczasowych miejsc, Great Patriotic, Nieśmiertelny wyczyn narodu, Lost Family, Terytorium konfliktu, Zagłuszacz, I’m glad if I can advertise on posters, Flag – No Signal, Guaranteed protection, Ogród wirtualnych kolonizatorów, Relacja z pola walki, Which is the right direction?, Niezależność, Ile to kosztuje, Masse und Macht, Higiena, Zaszczytne odznaczenia które zdobią nasze piersi… Ta osobliwa litania to nic innego jak lista tytułów prac Celiny Kanunnikavej (ur. 1988), Hanny Shumskiej (ur. 1993), Vitalija Shupliaka (ur. 1993) oraz Endre Tóta (ur. 1937). Zestawione razem tworzą narrację, opowiadającą o niepokoju, który każdego dnia towarzyszy nam we współczesnej rzeczywistości. Kryzys migracyjny i uchodźczy, Brexit, narastające nacjonalizmy, bliskość reżimów postsowieckich, galopująca inflacja oraz – przede wszystkim – zbrojna interwencja Rosji w Ukrainie, po prostu wojna, która toczy się dziś i tak blisko nas. To zatem litania zatrważająco aktualna.

Jan Gordon, Smutek we włosach, 2022, linoryt palony, 98×68 cm

Wystawa Karuzela, fot. Karolina Pikosz

Tak – to już! Ruszyliśmy z kolejną edycją Karuzeli, podsumowującej rok naszej wspólnej pracy w ramach cyklu Dziecko na warsztat. Zapraszamy do wspólnego wirowania wśród kolorów, obiektów, obrazów i tkanin. W przestrzeni galerii rozgościły się już wasze dzieła, a więc nie może zabraknąć i was! Bydgoska Akademia Sztuki koordynacja: Danuta Pałys 22.06.2022, godz. 18.00, ul. Gdańska 20, wstęp wolny

10.06.2022, godz. 18.00, ul. Gdańska 3 – wernisaż, wystawa czynna do 30.07.2022

Łukasz Wojciechowski (Wrocław): We wstecznym lusterku. Architektura i samochody

Jan Gordon – Lubię ekspresjonizm

kurator: Danuta Pałys Na wystawie pokazanych zostało prawie 30 linorytów, pochodzących z lat 2009–2022.

32 |

| czerwiec 2 0 2 2

Jan Gordon, Szal Dejaniry II, 2021, linoryt palony, 100×70 cm

inf. Danuta Pałys

liczności. Część kompozycji zrealizowana została w tradycyjnej olejnej technice malarskiej. Pozostałe są wariacją malarską autorki, która porusza w obrazach tematy takie jak: kwitnięcie, więdnięcie, przeobrażanie, wysychanie, dematerializacja, rozkwitanie, dojrzewanie, rozpad. Wystawę cechuje eksplozja kolorów oraz zabawa przenikania barw w kompozycjach. Podczas tworzenia dzieł malarskich Kucewicz-Wasilewska podjęła współpracę z dr Dorotą Ackermann-Szulgit, właścicielką marki Proaroma, która opracowała kompozycje zapachowe dla poszczególnych prac, dzięki czemu dało się stworzyć syntezę sztuki z doznaniem zmysłowym, by ostatecznie wystawa nabrała sensorycznego wymiaru. Wkraczamy tutaj w tematykę aromatycznych obrazów czy też pachnącego malarstwa. Artystkom towarzyszyła dewiza: „Kto ma władzę nad zapachami, ten ma wadzę na sercami ludzi”, pochodząca z bestsellerowej powieści Patricka Süskinda Pachnidło.

Bydgoskie Centrum Sztuki 1.06.2022, godz. 18.00 – wernisaż. Wystawa czynna do 20 czerwca

PRIDE

Sława Radke, tkanina

fot. Tatiana & Karol

Wystawa z okazji Pride Month, na której pokażemy dokumentalny projekt fotograficzny Feliksa Łosińskiego ze Stowarzyszenia Stan Równości oraz zdjęcia autorstwa duetu Tatiana & Karol, którzy sportretowali osoby ze społeczności LGBT+, m.in. Dorotę Kotas, Olę Kaczorek oraz Andrzeja Szwana i jego drag personę – Lullę La Polaca. 23.06.2022, godz. 18.00 – wernisaż. Wystawa czynna do 6 sierpnia

acji, oryginalne interpretacje przedstawianego świata, szczerość ekspresji i siła koloru oraz estetyczna dojrzałość urzekają widza. „Refleksjonistów” w świat sztuki cierpliwie wprowadza instruktor Stanisław Stasiulewicz. Odkrywa, rozwija i pielęgnuje talenty, nie ingerując w osobowość twórców, szanując ich indywidualność. Taka postawa pozwala artystom z sukcesami brać udział m.in. w Ogólnopolskim Konkursie Malarskim im. Teofila Ociepki oraz zdobywać nagrody i wyróżnienia. Swoje dokonania uczestnicy warsztatów prezentują również w ramach wystaw indywidualnych. Na ekspozycji w BCS zobaczymy różnorodne postawy sztuki intuicyjnej, wyrażone w malarstwie, tkaninie i rzeźbie autorstwa m.in. Piotra Matuszka, Małgorzaty Lehmann, Piotra Paprockiego, Jacka Szwagrzyka, Sławomira Mianowicza, Ireneusza Bednarczyka, Sławy Radke i Adama Pyciora. inf. Natalia Pichłacz

Refleksjoniści. Art brut

Wystawa twórców – uczestników Warsztatu Terapii Zajęciowej „mega-Art” Stawowa 1 w Bydgoszczy. Grupa artystyczna „Refleksjonistów”, której aktywność oparta jest na formie terapii przez sztukę, od niemal 30 lat buduje bydgoską formację art brut. Twórczość ta – surowa, czasami trudna – niepozbawiona jest pierwiastka magicznego, odkrywa wewnętrzne bogactwo autorów. Z kolei spontaniczność kre-

Galeria Wieży Ciśnień – Muzeum Wodociągów 24.06.2022, godz. 18.00, ul. Filarecka 2 – wernisaż. Wystawa czynna do 31 lipca

Ola Kucewicz-Wasilewska – wystawa malarstwa Kwiatostany

Małgorzata Lehmann, obraz

Kwiatostany są malarskim zapisem emocji i obserwacji natury. Większa część obrazów powstała pomiędzy 2021 a 2022 rokiem w Pracowni na Cechowej w Bydgoszczy. Są to zatem dzieła niepokazywane wcześniej szerszej pub-

Ola Kucewicz-Wasilewska, Przebudzenie, technika własna, deska

Ola Kucewicz-Wasilewska jest absolwentką Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Dyplom zrealizowała w Pracowni Rysunku Interdyscyplinarnego. Stopień doktora sztuki uzyskała na Wydziale Grafiki i Malarstwa ASP w Łodzi, realizując cykl obrazów malarskich i instalację artystyczną Sztuka ciszy. Tworzy w wielu mediach sztuki, realizując obiekty artystyczne, instalacje artystyczne, happeningi, rysunek interdyscyplinarny, sztukę akcji, malarstwo warsztaty i projekty artystyczne. Inspiracją i wspólnym mianownikiem dla treści i języka wizualnego jej prac jest arteterapia. Założycielka Nieformalnej Pracowni na Cechowej w Bydgoszczy. Dr Dorota Ackermann-Szulgit – doświadczenie neuropsychologiczne zdobywała w X Wojskowym Szpitalu z Polikliniką w Bydgoszczy na oddziale Neurochirurgii i Chirurgii Głowy oraz na Oddziale Psychiatrycznym. Obecnie jako adiunkt prowadzi zajęcia ze studentami na kierunkach psychologia, pedagogika oraz psychologia w biznesie. inf. Adrianna Adamska

czerwiec 2 0 2 2 |

| 33

Teatr Polski w Bydgoszczy 1.06.2022, środa, godz. 10.00 2.06.2022, czwartek, godz. 10.00 3.06.2022, piątek, godz. 10.00 11.06.2022, sobota, godz. 16.00 12.06.2022, niedziela, godz. 11.00 Mała Scena TPB, czas trwania: 65 min bez przerwy

Czerwony Kapturek

tekst: Julia Holewińska; reżyseria, scenografia, kostiumy: Wojciech Faruga; muzyka: Radosław Duda; inspicjentka: Hanna Gruszczyńska; występują: Katarzyna Pawłowska, Emilia Piech, Paweł L. Gilewski Czerwony Kapturek to muzyczna opowieść o dziewczynce podróżującej przez las do swojej chorej babci, gdzie spotyka głodnego i przebiegłego wilka. Ludowa baśń doczekała się niezliczonych wersji, jednak najczęściej interpretowano ją jako ostrzeżenie przed zagrożeniami czającymi się w obcym świecie. Twórcy bydgoskiego przedstawienia pozostają z dala od archaicznej wizji wychowawczej i zbędnego moralizatorstwa. W muzycznej oprawie spektakl

Nic o nas bez nas, na zdjęciu Katarzyna Pawłowska, fot. Natalia Kabanow:

przybierze kształt dynamicznej i przewrotnej opowieści o strachu i odważnym stawianiu mu czoła. To również opowieść o bezinteresownej pomocy i o dobru, które ostatecznie zawsze wygra ze złem. Tekst wzbogacony został o zabawne piosenki, które będą atrakcyjne dla całych rodzin, nauczycieli i pedagogów.

4.06.2022, sobota, godz. 19.00 5.06.2022, niedziela, godz. 19.00 Spektakl odbywa się w Auli I LO w Bydgoszczy (pl. Wolności 9), czas trwania: 80 min bez przerwy

Nic o nas bez nas

Koprodukcja: Royal District Theatre (Tbilisi)

Czerwony Kapturek, na zdjęciu Emilia Piech, fot. Natalia Kabanow

34 |

| czerwiec 2 0 2 2

reżyseria: Data Tavadze; scenariusz: Davit Gabunia; tłumaczenie: Natalia Sajewicz; scenografia i kostiumy: Anna Maria Karczmarska; dramaturgia: Julia Holewińska; muzyka: Nika Pasuri; asystent reżysera, inspicjent, dramaturgia: Adam Pakieła; występują: Marian Jaskulski / Jerzy Pożarowski, Damian Kwiatkowski, Karol Franek Nowiński, Katarzyna Pawłowska, Michalina Rodak, Małgorzata Trofimiuk Spektakl, inspirowany dokumentalną twórczością Krzysztofa Kieślowskiego, opowiada o niewidzialnej pracy fizycznej ludzi, którzy na co dzień są pomijani, dopóki nie wydarzy się jakaś tragedia, na przykład śmierć w kopalni, albo nie dojdzie do strajku. Pracownice tkalni co dwie godziny odchodzą od maszyn i wykonują ćwiczenia fizyczne. Ich ciała muszą pozostać sprawne, by mogły szyć spodnie i sukienki dla całego kraju. Górnik dostaje wypłatę, idzie spłacić długi w sklepie i w banku i czeka na kolejny miesiąc i kolejną wypłatę. Baletnica nie narzeka na to, że zmuszono ją do niemożliwego, bo to przecież była jej decyzja. Kobieta sprzątająca dom cieszy się na swoją jedną przerwą, bo może wypalić papierosa, którego nawet nie potrafi palić. Gruziński reżyser Data Tavadze podąża za historiami pojedynczych postaci i śledzi je „czułym okiem”, próbując ukazać absurdy zmechanizowanego świata pełnego biurokracji, przemocowej dyscypliny i struktur władzy nie do zniesienia. Jak radzimy sobie z bezsilnością? Jak odnaleźć w sobie sprawczość? Czy można protestować częściej niż co półtora roku? I w końcu – co o rzeczywistości można opowiedzieć jeszcze w teatrze? 24.06.2022, piątek, godz. 19.00 25.06.2022, sobota, godz. 19.00 26.06.2022, niedziela, godz. 19.00 Spektakl odbywa się w Pawilonie przy ul. Gdańskiej 47a

Srebrny glob

Spektakl inspirowany powieścią Jerzego Żuławskiego Na srebrnym globie. tekst, reżyseria: Michał Buszewicz; scenografia, światło: Katarzyna Borkowska; kostiumy, wideo: Michał Dobrucki; asystent kostiumografa: Mikołaj Dziedzic; muzyka: Aleksandra Gryka; inspicjent: Adam Pakieła; występują: Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Karol Franek Nowiński, Emilia Piech, Michalina Rodak, Michał Surówka, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska Na srebrnym globie – młodopolskie science fiction Jerzego Żuławskiego – jest dla nas pretekstem dla przetestowania możliwości zaczynania od nowa z czystą kartą. Czy wyprawa na Księżyc pozwoli na uniknięcie tego, co dręczy nas na Ziemi? Czy można zostawić za sobą wszystkie ziemskie błędy i na „srebrnym globie” nie popełnić ich ponownie?

Fundacja Kultury POZYTYWKA Młodzieżowy Dom Kultury nr 5 w Bydgoszczy 11.06.2022, sobota, godz. 17.00, Aula Copernicanum UKW

Tak bardzo wierzę w nas

Koncert z okazji 10-lecia działalności Młodzieżowej Orkiestry Camerata Fordońska. W ciągu 10 lat zespół brał udział w wielu koncertach i projektach organizowanych przez MDK nr 5, miasto Bydgoszcz, partnerskie miasto Kragujevac w Serbii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego i inne instytucje w mieście i regionie, np. koncerty zagraniczne podczas Projektów Międzynarodowych „Polsko-serbski kolaż artystyczny”, „Przyjaciel bez granic”, „Bydgoszcz/ Kragujevac, ścieżki przyjaźni”, koncerty w BWA podczas wernisażu Międzynarodowej wystawy „Karykatury antywojennej”, koncert podczas konferencji Ogólnopolskiej „Muzyka i Edukacja” na UKW itp. Zespół zaprezentuje oryginalne aranżacje utworów bydgoskiego kompozytora Piotra A. Komorowskiego wraz ze Studiem Wokalnym „Młodzi zdolni”. 13–24 czerwca 2022, ARTHOL Galeria, MDK5

Każdy lubi niespodzianki. Sztuka użytkowa – opakowania prezentowe

Wystawa jest próbą odpowiedzi na pytanie, jak zapakować prezent, który bywa czasem niewymiarowy, albo taki, który staramy się ukryć i trudno go spakować do torby prezentowej lub pudełka. Postaramy się, by nasze propozycje były kreatywne i inspirujące. 15.06.2022, godz. 15.00, scena plenerowa MDK5

Dla Ciebie, Mamo, dla Ciebie, Tato

inf. Adrianna Szymczak

CZYTELNIKÓW „BIK-u” TEATRALNY BILET DLA -u” bilety na spektakl Z czerwcowym numerem „BIK b glo y Srebrn 19.00 24 czerwca (piątek) o godz. w cenie 15 zł! uprawnia do zakupu Jeden egzemplarz „BIK-u” na jeden spektakl tów maksymalnie 4 bile ba miejsc objętych Licz ie. cen ej cyjn mo pro w promocją jest ograniczona.

Fot. Sekcja Fotograficzna MDK5

Koncert sekcji muzycznych działających w MDK nr 5. Wystąpią dzieci sekcji gitarowej, Studia Wokalnego Młodzi Zdolni, zespołów Bajka, Fanaberia, Grande Voce oraz Bel Canto. Wychowankowie nie tylko zaprezentują się muzycznie, ale również wezmą udział w wywiadzie. inf. Julia Mroczkowska

czerwiec 2 0 2 2 |

| 35

Biblioteka Główna UKW 8.06.2022, godz. 18.00, Galeria Biblioteki UKW – otwarcie wystawy. Wystawa będzie czynna do 16 września

Wystawa prac Aleksandra Dętkosia

sztuce miejskiej. Prezentowane będą prace artystów z różnych stron świata, reprezentujących różne style i formy zaangażowania w problematykę sztuki i koincydencji społecznej. Wydarzenie odbywać się będzie w Bydgoszczy w trzech bardzo charakterystycznych miejscach – Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury (19 maja), Galerii i Domu Aukcyjnym Jagiellońska 1 (9 czerwca) oraz w przestrzeniach Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, gdzie swoje prace zaprezentują: SC Szyman, Shepard Fairey, Linas Domarackas, Lee Eelus i in. Twórcą polskiej koncepcji wystawienniczej i honorowym kuratorem jest polski twórca awangardowy Jarosław Pijarowski. inf. Barbara Maklakiewicz

Wprowadzenie do wystawy: Piotr Siemaszko

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy 4–5 czerwca 2022, Biblioteka Główna

XI Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci „LiterObrazki”

Aleksander Dętkoś, Kadr, mosiądz, kamień, 61×37 cm

Aleksander Dętkoś jest wybitnym polskim artystą rzeźbiarzem, twórcą oryginalnej koncepcji rzeźby, autorem prac w kamieniu, drewnie i brązie. W ostatnim czasie nowym materiałem rzeźbiarskim uczynił również aluminium. Jest laureatem prestiżowych nagród krajowych i zagranicznych. Wystawie będzie towarzyszyła prezentacja albumu Aleksander Dętkoś. Drewno – kamień – brąz, wydanego przez Wydawnictwo Magraf (Bydgoszcz 2020) z okazji 80. urodzin Artysty. 10.06.2022, godz. 18.00, Biblioteka UKW, Sala „Pamięć Bydgoszczan”. Wystawa będzie czynna do 29 czerwca. Na zwiedzanie prosimy umawiać się telefonicznie: 523 266 450

Trzecia odsłona wystawy World Urban Art

W programie spotkania również wykład, prezentacja i panel dyskusyjny pt. Oblicza współczesnej sztuki miejskiej – aspekty prawne i komercyjne. Obecność i performance – Domarackas / Pijarowski Ilustracja muzyczna – Teatr Tworzenia Pierwsza w Polsce prezentacja prac twórców funkcjonujących w szeroko pojętej plastycznej

36 |

| czerwiec 2 0 2 2

Festiwal w tym roku odbędzie się po raz 11. Po edycjach wirtualnych i hybrydowych narzuconych przez sytuację epidemiologiczną „LiterObrazki” wracają do swej naturalnej, ulubionej formy. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. W. Bełzy w dniach 4–5 czerwca zamieni się w przestrzeń dla dzieci i na chwilę zmieni swoją nazwę na „Wystrzałowa i Magiczna Bajka Publiczna im. dr. Dolittle’a”. Najnowsza odsłona festiwalu to czas powrotu do spotkań, zabaw, zajęć warsztatowych, koncertów, spektakli i wszystkich tych radości, których nie da się zastąpić zdarzeniami online. To również dobry moment, aby rzucić okiem w przeszłość. Przeglądając zdjęcia i wspominając wczesne edycje, organizatorzy zatęsknili za festiwalem, który w całości odbywał się w gmachu Biblioteki Głównej. Wszystkie jej sale, pokoje i zakamarki zamieniały się wówczas w tajemnicze komnaty bajkowego zamku w królestwie dzieci. Zbliżająca się edycja zatem ponownie zabierze dzieci na spacer po przestrzeniach tajemniczego budynku na Starym Rynku. 4 i 5 czerwca Festiwal Książki Obrazkowej dla Dzieci „LiterObrazki” proponuje dzieciom i rodzicom mnóstwo nietuzinkowych atrakcji: warsztaty z doskonałymi artystami, którzy przyjadą w tym czasie do grodu nad Brdą, spotkania autorskie, zajęcia edukacyjne, gry, zabawy, muzykę, teatr i wiele innych zaskakujących zdarzeń. Od rana do późnego popołudnia w samym sercu miasta dzieci i ich opiekunowie, którzy odwiedzą gmach Biblioteki Głównej, odnajdą w jej murach inspirującą rozrywkę, niebanalną edukację, wielką dawkę radości i dobrej energii. Program i pozostałe informacje znajdują się na stronie literobrazki.pl, na stronie organizatora biblioteka.bydgoszcz.pl i w mediach społecznościowych: Facebook, Instagram.

6–10 czerwca 2022, Biblioteka Główna, Filie WiMBP, Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury, Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego

Bydgoski Trójkąt Literacki

Odpowiadając na liczne głosy, zarówno odbiorców, jak i twórców, sygnalizujące niedosyt literatury w przestrzeni miasta, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy podjęła wyzwanie przywrócenia Bydgoskiego Trójkąta Literackiego z nadzieją, że reaktywacja okaże się szczęśliwa. Festiwal po kilkuletniej przerwie powraca do grona wydarzeń kulturalnych regionu z ambicją rozpoczęcia nowego rozdziału, do pisania którego organizatorzy zapraszają mieszkańców grodu nad Brdą, instytucje kultury i artystów związanych z Bydgoszczą. Myślą przewodnią tegorocznej edycji jest Miasto, rozumiane nie tylko jako ośrodek skupiający rozmaite myśli, emocje, dążenia i realizacje, ale także jako metafora opowieści, która może być tyleż stymulująca, co przytłaczająca, zawsze jest jednak dynamiczna i pozostaje w ciągłym ruchu. Organizatorzy zaplanowali szereg wydarzeń w różnych punktach miasta. Przeważającą część programu stanowią spotkania autorskie z wybranymi twórcami. W Bibliotece Głównej na Starym Rynku, w filiach bibliotecznych, w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury, w Izbie Adama Grzymały-Siedleckiego pojawi się sposobność do rozmowy z artystami, do twórczej aktywności na warsztatach, do percepcji dzieł nie tylko literackich, do wymiany myśli, do refleksji nad kondycją literatury i sztuki w ogóle. Czytelnicy będą mieli okazję porozmawiać z Anną Mochalską, Heleną Skonieczką, Karoliną Sałdecką, Bartłomiejem Siwcem, Dariuszem Tomaszem Lebiodą, Markiem Siwcem, Stefanem Pastuszewskim, Tadeuszem Oszubskim, Wiktorem Żwikiewiczem, Wojciechem Banachem, Zdzisławem Prussem. W Bibliotece Głównej przewidziano debatę dotyczącą obecnego stanu literatury w regionie z udziałem uznanych specjalistów, którą poprowadzi szczególnie wrażliwa na słowo pisane i mówione Urszula Guźlecka. Na warsztaty teatralne dla zainteresowanych specyfiką sceny zaproszą znakomici aktorzy Teatru Polskiego. Do twórczego pisania organizatorzy będą zachęcać młodzież pod czujnym i czułym okiem Aliny Rzepeckiej. Miłośnicy nietuzinkowego kina będą mogli wybrać się na niezwykły, oniryczny spacer po Mieście Marcina Sautera. Pojawią się także muzyczne aspekty literatury na koncertach dopełniających Bydgoski Trójkąt Literacki. Wydarzeniom towarzyszyć będzie kiermasz regionalnych wydawnictw. Festiwal zaplanowano na dni 6–10 czerwca, a jego finalizacją będzie tradycyjnie rozstrzygnięcie konkursu na Bydgoską Literacką Nagrodę Roku i wręczenie laureatom corocznych „Strzał Łuczniczki”. Szczegółowy program zostanie ogłoszony w najbliższym czasie. Wstęp na wszystkie wydarzenia organizowane w ramach festiwalu będzie bezpłatny.

Gry planszowe Gry planszowe wypożyczać można w Wypożyczalni Multimedia 39 (ul. Długa 39) oraz w wybranych filiach miejskich na terenie miasta. W naszych zbiorach posiadamy różne gry dla miłośników planszówek – od juniora do seniora. Bezpłatnie wypożyczać gry może każdy użytkownik biblioteki posiadający aktualną

kartę biblioteczną WiMBP w Bydgoszczy, który ukończył 13 lat. Użytkownik może jednorazowo wypożyczyć maksymalnie 2 gry na okres 4 tygodni. Zbiór gier planszowych prezentowany jest w katalogu internetowym biblioteki. Od poniedziałku do piątku w godz.: 8.00–19.00, w soboty 9.00–15.00, Biblioteka Główna

Kiermasz Taniej Książki

Wydawnictwa popularnonaukowe, kryminały, romanse, biografie, poradniki, książki dla dzieci i młodzieży. Każdy znajdzie tu coś dla siebie w atrakcyjnej cenie.

Wirtualny spacer – Biblioteka Bernardynów Biblioteka Bernardynów mieści się w gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy. Poklasztorne zbiory należące niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV w. Uruchomiliśmy nowe narzędzie, umożliwiające spacer wirtualny po salach biblioteki. Aby rozpocząć zwiedzanie online, wystarczy wejść na: biblioteka.bydgoszcz.pl. 9 i 23 czerwca 2022, godz. 18.00, Biblioteka Główna. Strych

Projektor

Każdego miesiąca, w sercu miasta, za darmo, prezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Projektor realizowany jest we współpracy z Bulwarem Filmowym. Repertuar można sprawdzić na: biblioteka.bydgoszcz.pl, w zakładce Projektor. 22.06.2022, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP

Spotkanie z Januszem Onyszkiewiczem – politykiem, matematykiem, himalaistą, speleologiem, połączone z promocją książki „Onyszkiewicz. Bywały szczęśliwe powroty”, będącej zapisem rozmowy, którą przeprowadzili z Onyszkiewiczem dziennikarze Włodzimierz Nowak i Violetta Szostak.

Wybrane zajęcia edukacyjne w filiach bibliotecznych WiMBP w Bydgoszczy – czerwiec 2022 1.06.2022, godz. 10.15, WiMBP (Filia nr 10 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Noakowskiego 4) Tajemnice podwodnego świata – głośne czytanie fragmentów opowiadania Jennifer Berne „Podwodny świat” z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka, połączone z wykonaniem pracy plastycznej przedstawiającej mieszkańców raf koralowych. 1.06.2022, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Pożeracze książek są na wolności: gdy książka szybko znika, szukaj tajemniczego królika – zajęcia literackie na podstawie książki Emily MacKenzie „Poszukiwany! Tajemniczy złodziej książek”, zorganizowane z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka. 2.06.2022, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 11 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Czołgistów 5) Wieczór poezji i satyry. Spotkanie autorskie z Mieczysławem Wojtasikiem, autorem tomików poezji, zbiorów aforyzmów i fraszek.

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy CCXXV KONCERT PAŁACOWY 5.06.2022, wtorek, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 15 zł można nabywać pół godziny przed koncertem Hanna Michalak – sopran Maria Murawska – fortepian w programie m.in.: F. Chopin, S. Moniuszko 11.06.2022, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1, wstęp wolny / liczba miejsc ograniczona

MUSICA SPIRITUS MOVENS

3.06.2022, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 23 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. M. Konopnickiej 28) Dzieci świata – zajęcia edukacyjne z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka, podczas których uczestnicy poznają tradycje związane z obchodami święta, wezmą udział w zabawach integracyjnych oraz wysłuchają fragmentów książki Katy Hudson „Za doskonały tort urodzinowy”. 7.06.2022, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 19 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Powstańców Wielkopolskich 26) Spotkanie autorskie z Anną Mochalską, poetką, autorką arkusza poetyckiego „Okno na świat” (2012) oraz tomów: „syndrom obcej ręki” (2014) i „same głosy” (2018). 7.06.2022, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży, ul. Połczyńska 3) Pewnego razu na naszej łące… – wyliczanki, rymowanki dla dzieci z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka, inspirowane książką „Bąki z naszej łąki” pod red. Anny Willman. 9.06.2022, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 19 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży, ul. Powstańców Wielkopolskich 26) Dzień Przyjaciela w bibliotece – głośne czytanie fragmentów książki Agnieszki Antosiewicz „Madre Bajki: Przyjaźń” połączone z wykonaniem plakatu dziecięcych marzeń. 14.06.2022, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Grunwaldzka 33) Guzikowy trening wyobraźni: guzik tu, guzik tam, gdy go trzymam nie jestem sam – zajęcia z twórczego myślenia na podstawie książki Sally Nicholls „Guzikowa książka”. 29.06.2022, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci, ul. Dworcowej 49) Dzień Ratownika WOPR – zajęcia edukacyjne, podczas których dzieci poznają zawód ratownika oraz dowiedzą się jak bezpiecznie wypoczywać nad wodą.

Michał Kot – altówka w programie: J.S. Bach, A. Chaczaturian 12.06.2022, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu. Bilety w cenie 15 zł można nabywać pół godziny przed koncertem w Pałacu w Lubostroniu

CCXXVI Koncert Pałacowy

Urszula Jankowiak – mezzosopran Studentki klasy śpiewu Marek Kamola – fortepian Weronika Sobecka – fortepian w programie: V. Bellini, G. Fauré, X. Monsalvatge, F. Maklakiewicz, S. Moniuszko, W.A. Mozart, F. Obradors, G. Puccini inf. Anna Cudo

czerwiec 2 0 2 2 |

| 37

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 23.06.2022, godz. 18.00, ul. Chocimska 5, tel. 608 596 314

Otwarcie wystawy obrazów Liliany Kużdowicz pt. „Ukryte życie w pejzażu”

Politechnika Bydgoska 11.06.2022, godz. 12.00–21.00, Wyspa Młyńska, wstęp wolny

Piknik z Wydziałem Sztuk Projektowych W styczniu br. na Politechnice Bydgoskiej został powołany do życia Wydział Sztuk Projektowych. W ramach nowej jednostki uczelnianej realizowane są studia z zakresu: architektury wnętrz, komunikacji wizualnej oraz wzornictwa, zarówno na poziomie licencjackim, jak i magisterskim. Przy tej okazji chcemy zaprosić wszystkich bydgoszczan do wspólnej zabawy i świętowania. Przygotowaliśmy wiele atrakcji, zarówno dla młodszych, jak i starszych.

Faustmanna (muzyka), Monikę Lemańską oraz pokaz autorski Sary Betkier, prowadzącej pracownię projektowania ubioru na Wzornictwie Na nasz piknik szczególnie zapraszamy uczniów szkół średnich, dla których będzie to wspaniała sposobność do zapoznania się z ofertą studiów oraz możliwość bezpośredniego spotkania i rozmowy z wykładowcami i studentami Wydziału Sztuk Projektowych bydgoskiej politechniki. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął Prezydent Miasta Bydgoszczy Rafał Bruski. inf. Mateusz Soliński

Dom Kultury „Modraczek” 2.06.2022, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny

Indianie Ameryki Północnej, historia i dzień dzisiejszy

„Szejenowie – mali, wielcy ludzie”. Spotkanie poprowadzi dr Adam Piekarski.

Liliana Kużdowicz, Pejzaż w deszczu, 1978, akryl, olej, 80×80 cm

9.06.2022, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny

Liliana Kużdowicz ukończyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu – dyplom w pracowni graficznej prof. E. Piotrowicza. Od 1969 należy do ZPAP. Uprawia malarstwo i zajmuje się pracą pedagogiczną. Autorka ośmiu wystaw indywidualnych i uczestniczka wielu wystaw zbiorowych. Brała udział w licznych plenerach i wystawach poplenerowych. Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień. Prace w zbiorach Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie i Bydgoszczy, w muzeach w Bydgoszczy i Chojnicach oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

Kawiarnia Literacka – gość: Jarosław Krawczyk

23.06.2022, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z Joanną Gładykowską-Rosińską pt. „Świat się zwielokrotnia”

Projekt unikatowej kolekcji ubioru inspirowanej kulturą Islandii w odniesieniu do ekologicznych zjawisk w modzie, aut. Aleksandra Skrzeczkowska

– – – – – Joanna Gładykowska, ur. w Bydgoszczy w 1986 r. i na stałe z nią związana. Nauczycielka języka polskiego i dziennikarstwa, animatorka teatralna, członkini Grupy Literackiej Et Cetera (aktualnie nieco mniej aktywnej). Autorka książek Halo, poezja (2006), Prosto z moich oczu (2017) oraz współautorka antologii The Best Off, Wykop z miasta, Patologos, Nasze Niepodległości i in. Swego czasu publikowała w kilku czasopismach literackich i artystycznych, m.in. „Akant”, „Cogito”, „Helikopter”, „Filo-sofija”, „Poezja dzisiaj”. inf. Jacek Soliński

38 |

| maj czerwiec 2022 2022

–

W programie: godz. 12.00–16.00 (plener): wspólne tworzenie rzeźby z recyklingu wystawa prac studentów Architektury Wnętrz porady młodych architektów (punkt konsultacyjny) bydgoski plener malarski Bydgoski Budżet Obywatelski z Wydziałem Sztuk Projektowych (punkt konsultacyjny) godz. 18.00 (Młyny Rothera) wystawa prac studentów Wydziału Sztuk Projektowych (czynna do 25 czerwca br.) godz. 19.00 (Młyny Rothera) aukcja charytatywna prac plastycznych pracowników Wydziału Sztuk Projektowych – na rzecz Ukrainy godz. 20.00 (taras Młynów Rothera) pokaz mody przygotowany przez Wzornictwo i jego absolwentów: markę Toopolisz, Ninę Grajewską, Katarzynę Suberlak i Sylwestra

Poeta i prozaik (rocznik 1976). Mieszka w Janikowie (woj. kujawsko-pomorskie). Ukończył historię na Akademii Bydgoskiej oraz studia podyplomowe m.in. z oligofrenopedagogiki i bibliotekoznawstwa. Jest także absolwentem Podyplomowych Studiów Literacko-Artystycznych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Szkoły Mistrzów – Studiów technik pisarskich i prezentacji tekstu literackiego na Uniwersytecie Warszawskim. Członek Polskiego Związku Niewidomych, Koło w Inowrocławiu, Okręg Kujawsko-Pomorski. Interesuje się literaturą i pedagogiką specjalną. Jego pasją są podróże i rozmowa z drugim człowiekiem. Autor trzech książek: „Szum Wszechświata” (wiersze, 2017), „Dwa światy” (proza, 2019) i „Garbate aniołki” (wiersze, 2021). Jego wiersze znalazły się także na dwóch profesjonalnie wydanych płytach CD, nagrane w interpretacji znanego aktora Adama Baumana. Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska. inf. Izabela Kaczyńska

Muzeum Fotografii – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

Hangar Kultury 3.06.2022, piątek, godz. 17.30, wstęp wolny Z okazji Dnia Dziecka:

3.06.2022, godz. 18.00–20.00. Na warsztaty obowiązują zapisy: 52 567 00 07. Warsztaty płatne: 25 zł/os.

Bajeczki cukiereczki

Przedstawienie w wykonaniu Teatru Bajecznego Jest to muzyczna opowieść o dzieciństwie, radości, świecie smakołyków i przyjemności. Bajka ukazuje także ciemne strony jedzenia słodyczy, łasuchowania oraz braku umiaru. Spektakl nawiązuje do konieczności zdrowego sposobu odżywiania i aktywnego trybu życia – wszystko w bogatej, barwnej scenerii pełnej tańca, muzyki i śpiewu na żywo.

Spotkanie wokół XIX-wiecznego portretu – prelekcja połączona z warsztatami

Fotograficzny wizerunek człowieka pojawił się zaledwie chwilę po odkryciu wynalazku. Zapraszamy na prelekcję z pokazem prezentacji mówiącej o tym, jak na przestrzeni wieków zmieniały tendencje w fotograficznym portrecie. Uczestnicy dowiedzą się, kiedy powstało pierwsze selfie oraz ile czasu trzeba było pozować do zdjęcia. Po prezentacji w studio poznamy instrumentarium i sposób pracy XIX-wiecznego fotografa.

23.06.2022, czwartek, godz. 18.00, wstęp wolny

Polskie jest piękne… Najpiękniejsze

Koncert na przywitanie lata w wykonaniu studentów i wykładowców Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Podczas koncertu artyści wykonają najpiękniejsze utwory polskich kompozytorów w wakacyjnym klimacie.

11.06.2022, informacje i zapisy: muzeumfoto.byd.pl

Kurs „Cyfrowa obróbka zdjęć” Celem szkolenia jest przygotowanie uczestnika do samodzielnego korzystania z programu Adobe Photoshop w zakresie podstawowym. Zajęcia obejmują 24 godziny dydaktyczne i odbywają się w sali komputerowej Wyższej Szkoły Gospodarki. W programie kursu m.in. HDR, Panorama, album, znak wodny, perspektywa, fotografia czarno-biała, zmiana proporcji zdjęcia, sztuczna głębia ostrości, głębia ostrości na krajobrazie, zmiana koloru wybranego obiektu, zdjęcie z ramką, własna widokówka, czy retusz postaci. 24.06.2022 godz. 18.00 – wystawa potrwa do 18 września

licznych książek o tematyce morskiej i ludziach związanych z morzem. W uznaniu zasług na polu aktywności społecznej i jego nieocenionej działalności jako aktywnego animatora życia sportowego w mieście, 23 września 2009 r., decyzją Rady Miasta Bydgoszczy, lewostronnemu nadbrzeżu Brdy, na odcinku od mostu Bernardyńskiego do mostu Sulimy-Kamińskiego nadano imię Zbigniewa Urbanyiego.

HANGAR KULTURY mieści się przy ul. Piwnika-Ponurego 10 w Fordonie. hangarkultury.liceumxv.edu.pl facebook.com/HANGARKULTURY inf. Monika Jarzyna

Lekcje fotografii w czerwcu

Zdobywcy Północy – wyprawa S/Y Euros w obiektywie Zbigniewa Urbanyiego Wystawa fotografii Zbigniewa Urbanyiego stanowi zbiór unikatowych fotografii, z których większość nie była dotychczas nigdzie publikowana. Stanowi ona zapis pionierskich rejsów jachtu S/Y Euros, wybudowanego w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Bydgoszczy. Aparat fotograficzny w rękach wprawnego dziennikarza stanowi doskonałe narzędzie do dokumentacji zdarzeń towarzyszących morskim wyprawom. Na fotografiach znajdziemy nie tylko imponujące rozmachem krajobrazy Islandii, ale też życie codzienne członków załogi. Całość stanowi unikatowy wycinek historii polskiego żeglarstwa oceanicznego, której autorem jest znakomity dziennikarz, żeglarz i społecznik. Zbigniew Urbanyi (1931–2004) – dziennikarz, marynista, żeglarz (jachtowy sternik morski), pisarz i działacz społeczny. Jako dziennikarz związany był z „Ilustrowanym Kurierem Polskim” i „Gazetą Pomorską”, ale jego artykuły pojawiały się również w „Sporcie”, „Żaglach”, „Świecie Żagli” i wielu innych czasopismach poświęconych marynistyce. Z jego inicjatywy powstała również m.in. odbywająca się cyklicznie od 1992 r. impreza pn. „Wielka Wioślarska o Puchar Brdy”. Autor

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy fot. Piotr Gutkowski

Lekcje muzealne zaadresowane są do szerokiego grona odbiorców od 6. roku życia, które obok wyjaśnienia różnorakich zagadnień związanych z fotografią, będą też z pewnością pobudzającym wyobraźnię spotkaniem. Celem zajęć jest również przywołanie bydgoskich tradycji fotograficznych oraz popularyzowanie ich wśród najmłodszych mieszkańców miasta – zapoznanie dzieci i młodzieży szkolnej z klasycznymi technikami fotograficznymi oraz elementami fotografii cyfrowej. Obowiązuje rezerwacja terminu pod nr. tel. 52 567 00 07 lub poprzez: muzeumfoto.byd.pl. Istnieje możliwość realizacji lekcji poza godzinami otwarcia muzeum. inf. Julia Zawistowska

1.06.2022, środa, godz. 17.00, sala koncertowa, ul. Skargi 7, wstęp wolny

Koncert na powitanie lata

Koncert w wykonaniu studentów Koła Artystyczno-Naukowego Wokalistów Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy 24.06.2022, piątek, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska w Bydgoszczy. Bilety: filharmonia.bydgoszcz.pl

Koncert z okazji 100-lecia Towarzystwa Muzycznego im. I.J. Paderewskiego

Can Çakmur – fortepian Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Paweł Kapuła – dyrygent Maciej Puto – prowadzenie

czerwiec 2 0 2 2 |

| 39

Kapturek”, powstały w oparciu o „Bajki – Samograjki” Jana Brzechwy. 5.06.2022, niedziela, godz. 18.00 – premiera, oglądaj online na www.kpck.pl

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Kazimierza Hoffmana „KOS” – gala wręczenia nagrody

Do 28 lipca, Salon Hoffman i podwórko KPCK, pl. Kościeleckich 6, wstęp wolny

Wystawa World Urban Art

Pierwsza w Polsce prezentacja prac twórców funkcjonujących w szeroko pojętej plastycznej sztuce miejskiej. Prezentowane będą prace artystów z różnych stron świata, reprezentujących różne style i formy zaangażowania w problematykę sztuki i koincydencji społecznej. 1.06.2022, środa, godz. 15.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

W rocznicę urodzin Kazimierza Hoffmana zapraszamy do obejrzenia gali wręczenia nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. K. Hoffmana „KOS”. Uroczystość w Salonie Hoffman KPCK zaplanowano na 4 czerwca. Konkurs adresowany jest do autorów, którzy w roku poprzedzającym wydali swój tom poetycki. Ma na celu promocję wyróżniających się poetów i ich twórczości. Na trzecią edycję konkursu zgłoszono ponad 220 książek. Najlepszy tom poetycki 2021 roku zostanie wskazany spośród 5 książek nominowanych do nagrody. 7.06.2022, wtorek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Bydgoski Trójkąt Literacki: spotkanie z Anną Mochalską

Teatralne obchody Dnia Dziecka

Zapraszamy dzieci wraz z rodzicami na dwa spektakle lalkowe przedzielone warsztatami teatralnymi. Najmłodsi będą mieli okazję wziąć udział w wielu zabawach oraz wykonać własną kukiełkę.

40 |

| czerwiec 2 0 2 2

Apolinary Polek aka Paweł Oleszczuk – autor i wykonawca folkowych w brzmieniu i lirycznych w treści ballad, tłumacz tekstów Leonarda Cohena, Boba Dylana i innych klasyków. Laureat m.in. Międzynarodowego Festiwalu Bardów OPPA, Bazuny, festiwalu Nadzieja im. J. Kaczmarskiego, Zajazdu Bardów i Festiwalu Piosenki Innej. Jędrzej Kubiak – gitarzysta specjalizujący się w instrumentach rezofonicznych zwanych „gitarami dobro”. Laureat większości bluesowych festiwali w kraju, zdobywca wyróżnień i nagród publiczności. Muzyk uniwersalny, jego brzmienie słychać na płytach spod znaku folku, awangardy, bluesa, bluegrassu, popu i poezji śpiewanej. 12.06.2022, niedziela, godz. 10.00–18.00, Wyspa Młyńska w Bydgoszczy

Jarmark Świętojański

Przyjedzie około setki twórców głównie z Polski, choć swój udział potwierdzili już twórcy z Litwy z tradycyjnymi przysmakami (wędliny, sery, chleb, podpiwek) i Białorusi z przepięknymi wycinankami. Malarze, rzeźbiarze, ceramicy, hafciarki, plecionkarze rozłożą swoje dzieła obok wyrobów z lnu, filcu, biżuterii i witraży. Znajdzie się też coś dla miłośników antyków i staroci. Wszystko ubarwi swoim występem Zespół Pieśni i Tańca „Ziemia Bydgoska”. Ponadto tegoroczny jarmark ma specjalną ofertę dla seniorów: od godz. 11.00 scena jarmarkowa będzie gościć 13. Przemarsz Kapeluszowy, który rozpoczyna Tydzień Seniorady. W programie m.in. pokaz kapeluszy, rozstrzygnięcie konkursu na najpiękniejszy kapelusz i wręczenie seniorom kluczy do bram miasta. Wszystko to objął patronatem Prezydent Miasta Rafał Bruski.

Literatura w Centrum: Stefan Pastuszewski Anna Mochalska – rocznik 1992, bydgoszczanka. Autorka 3 tomów poetyckich. Dwukrotnie wyróżniona w projekcie Biura Literackiego „Pracownia po debiucie”, nominowana do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego i Bydgoskiej Literackiej Nagrody Roku „Strzała Łuczniczki”. Nagradzana w konkursach poetyckich i krytycznoliterackich. Publikowała m.in. w „Wakacie”, „Arteriach”, „Twórczości”, „Stonerze Polskim”, „biBLiotece”. 9.06.2022, czwartek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Konkurs adresowany jest do dziecięcych i młodzieżowych zespołów teatralnych z terenu województwa kujawsko-pomorskiego. Ocena spektakli odbywa się w trzech kategoriach: 7–9 lat, 10–13 lat oraz 14–16 lat. Prezentowane spektakle powinny zawierać się w formule małych form teatralnych, realizowanych w żywym planie z dodatkową możliwością wkomponowania teatru lalek. W czasie wydarzenia uczestnicy oraz chętni widzowie będą mieli okazję obejrzeć spektakl w konwencji teatru lalek pt. „Czerwony

Bydgoski Trójkąt Literacki, koncert: Apolinary Polek i Jędrzej Kubiak

14.06.2022, wtorek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

2.06.2022, czwartek, godz. 10.00, Centrum Kultury i Sztuki w Sępólnie Krajeńskim, wstęp wolny

Wojewódzkie Konfrontacje Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych „Teatr bez granic”

10.06.2022, piątek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

Bydgoski Trójkąt Literacki: spotkanie z Tadeuszem Oszubskim Tadeusz Oszubski – ur. w 1958 roku w Bydgoszczy. Pisarz, publicysta, dziennikarz. Należy do ZLP. Prozaik i autor książek popularyzatorskich. Wydał kilka powieści, napisał kilkadziesiąt opowiadań. Nagradzany w wielu konkursach literackich. Przyznano mu też kilkakrotnie stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Bydgoszczy.

22.06.2022, środa, godz. 18.30, Salon Hoffman KPCK, bilety w cenie 10 zł (obejmuje oba spektakle) do nabycia w siedzibie KPCK oraz na biletyna.pl

Spektakle Wyjście ewakuacyjne oraz Pierwszy czy ostatni?

Spektakl Wyjście ewakuacyjne wykonana grupa Młynek do kawy, spektakl Pierwszy czy ostatni? zaprezentuje grupa Kołowrotek. 23.06.2022, czwartek, godz. 18.00, Salon Hoffman KPCK, wstęp wolny

LX Spotkanie z Historią u Hoffmana: Mieszkańcy Bydgoszczy w czasach Księstwa Warszawskiego Bydgoszcz doby Księstwa Warszawskiego do niedawna była tematem mało rozpoznanym. Od kilku lat badania nad tym okresem w dziejach naszego miasta prowadzi Krystian Strauss, który wprowadzi nas w arkana egzystencji ówczesnych mieszkańców miasta.

Ponadto: Nabór do zespołu wokalnego bdgVOICES Rozrywkowy zespół wokalny bdgVOICES prowadzi obecnie nabór nowych członków (młodzież od 14. r.ż. i osoby dorosłe). Pisz do nas na: bdgvoices@kpck.pl, i przyjdź na próbę – odbywają się w każdą środę o 17.00.

Indywidualne konsultacje wokalne Koszt (45 min): 30 zł, zapisy: muzyka@kpck.pl.

Wakacyjne warsztaty wokalne

Zapraszamy młodzież od 14. r.ż. i dorosłych. Podczas warsztatów uczestników zapraszamy na przerwę kawową. Nie zapewniamy noclegu i wyżywienia. Liczba miejsc ograniczona.

20. Ogólnopolski Przegląd Amatorskiej Tkaniny Unikatowej Celem jest wspieranie tej unikalnej dziedziny sztuki, prezentacja prac oraz popularyzacja tkactwa zarówno wśród artystów, jak i odbiorców. Tegoroczną edycję tradycyjnie zwieńczy wystawa pokonkursowa, na którą zapraszamy od 17 września do Muzeum Etnograficznego im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu. Do końca lipca można dostarczać prace. Więcej informacji pod nr. tel. 525 851 506, 517 799 994, oraz w siedzibie Galerii SLiN, pl. Kościeleckich 6.

Fundacja Fotografistka 50-lecie pracy twórczej artysty rzeźbiarza Michała Kubiaka 21.06.2022, godz. 18.00, ul. Pomorska 68A/1

Premiera wydania „Spacerownika śladami rzeźb Michała Kubiaka” oraz wystawa fotografii rzeźb artysty w obiektywie Patryka Chenca 22.06.2022, godz. 18.00

Spacer szlakiem prac artysty Oprowadzi historyczka sztuki dr Agnieszka Wysocka. Zbiórka przed katedrą św. Marcina i Mikołaja, ul. Farna 2. Miasto można poznawać na różne sposoby. Odkrywać jego kulturę, historię, codzienność. Pomagają w tym m.in. pomniki i tablice pamiątkowe. To nie tylko dzieła sztuki czy dominanty wpisane w układ urbanistyczny, ale również część narracji pozwalającej „czytać” dzieje miasta. Dzieła Michała Kubiaka znają wszyscy bydgoszczanie. Mijają je spacerując ulicami. Mają okazję zobaczyć turyści, nawet wtedy, gdy przyjeżdżają tylko na chwilę. Nie zawsze wiemy, że jest ich autorem. Czas to zmienić. Pretekstem dla powstania „Spacerownika” jest jubileusz pracy twórczej Kubiaka. Chociaż w swojej twórczości artysta podejmuje najróżniejsze tematy, najważniejsze wydają się te dotyczące człowieka. Jego zmagania się z życiem, nieustannego podejmowania trudu istnienia, upadków i dalszej wędrówki. Ta twórczość jest głęboko humanistyczna. Materiały, które zamieniają się w wizje artystyczne, to metal i kamień. Często łączą się ze sobą w jednej kompozycji, a dodatkowym efektem jest kontrast – błysku i matu, gładkości i chropowatości.

Jubileuszowi towarzyszyć będzie wystawa rzeźb Michała Kubiaka w obiektywie Patryka Chenca. Fotograf, który zadebiutował w 2021 r. fotografią studyjną prezentująca zatrzymane w kadrze elementy migrującego lasu, ponownie sięga po minimalistyczną kolorystykę i grę światła z cieniem, tym razem zastosowując oświetlenie studyjne w plenerze. Artysta przedstawia doskonale znane bydgoszczanom rzeźby Kubiaka w zupełnie nowej odsłonie. inf. Martyna Maria Kaczmarek

Kino Jeremi

fot. Patryk Chenc

8–10 lipca 2022 (piątek–niedziela). Salon Hoffman KPCK, zapisy pod adresem: muzyka@kpck.pl, do 30 czerwca, koszt: 150 zł/os.

fot. Patryk Chenc

Stefan Pastuszewski – bydgoski pisarz i poeta, dziennikarz, wydawca, społecznik, sekretarz miesięcznika literackiego „Akant”, redaktor naczelny miesięcznika literacko-naukowego „Świat Inflant”. Absolwent Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytetu Gdańskiego, doktor nauk humanistycznych.

W czerwcu kino Jeremi w cyklu filmowym MIŁOŚĆ I MUZYKA zaprasza na: 2.06.2022, czwartek, godz. 19.00

Piosenki o miłości, reż. Tomasz Habowski, prod. Polska 9.06.2022, czwartek, godz. 19.00

Pojedynek na głosy, reż. Peter Cattaneo, prod. Wielka Brytania 23.06.2022, czwartek, godz. 19.00

Muzyka ciszy, reż. Michael Radford, prod. Włochy 30.06.2022, czwartek, godz. 19.00

(Nie)długo i szczęśliwie, reż. Paolo Costella, prod. Włochy Bilety na filmowe czwartki: normalny – 11 zł, ulgowy – 7 zł. Z biletów ulgowych mogą korzystać osoby powyżej 60. roku życia, młodzież szkolna oraz studenci do 26. roku życia. Kino Jeremi mieści się w budynku XV LO przy ul. gen. Augusta Fieldorfa „Nila” 13 w Fordonie. kinojeremi.liceumxv.edu.pl facebook.com/KinoJeremiFordon

inf. Jędrzej Kubiak

inf. Monika Jarzyna

czerwiec 2 0 2 2 |

| 41

17.06.2022, piątek, godz. 18.00

Piosenki kujawskie z Orla do Bydgoszczy – koncert promujący nową płytę Barbary Kalinowskiej

Otwarta Przestrzeń „Światłownia” Od 25 lutego każdy koncert w Światłowni odbywa się pod wspólnym hasłem „Solidarni z Ukrainą”.

Wstęp na wydarzenia – cegiełka 20 zł, seniorzy, niepełnosprawni – 18 zł. www.swiatlownia.eu

3.06.2022, piątek, godz. 18.00

Ukraińskie serca

inf. Grzegorz Dudziński

Wykonawcy: Michał Hajduczenia – wokal, kontrabas Magdalena Cysewska – wokal Leszek Czenkusz – akordeon

Nowa płyta – tym razem autorska – wydana w kwietniu 2022 przez Barbarę Kalinowską. „Moje serce zostało na Kujawach. Napisałam piosenki o miejscowościach, które są dla mnie bliskie od dzieciństwa. Kujawskie wioski i miasteczka, przez które przejeżdżałam setki razy z Orla – mojej rodzinnej wsi – do Bydgoszczy, gdzie obecnie mieszkam”. 24.06.2022, piątek, godz. 18.00

Zespół Duża Rajska Kawa Michał Hajduczenia

Wyjątkowy koncert, podczas którego słuchacz zostanie wprowadzony w klimat autentycznych brzmień kultury muzycznej Ukrainy. Dla odbiorcy pochodzącego z Ukrainy będzie przypomnieniem popularnych tam pieśni folklorystycznych, ale i znanych kompozytorów. Z kolei ludziom związanym bardziej z polskim kręgiem kulturowym ta podróż przedstawi bogactwo oraz różnorodność ukraińskiej muzyki. W programie pieśni i dumki ukraińskie, takie jak Czerwona kalina, Tyż mene pidmanuła, Oj, czyj to kiń stojit’, Czornomorec’, Moja matko, ja wiem, Razprahajte (Ой у лузі червона калина, Ти ж мене підманула, Ой чий то Кінь стоїть, Чорноморець, Рідна Mати Mоя, Розпрягайте) i wiele, wiele innych.

10.06.2022, piątek, godz. 18.00

MuzyKuny

Nasze piesze i muzyczne wędrówki zaowocowały pełną gamą utworów będących połączeniem wielu gatunków muzycznych, które dawały nam natchnienie. Piosenki turystyczne, poezja śpiewana, szanty, folk, piosenka poetycka – one wszystkie zaprowadziły nas na festiwale, w których wystąpiliśmy wśród najlepszych muzyków w kraju.

42 |

TV, koncertach Violetty Villas i w „Sylwestrowej Dwójce”. Tworzy on odrębne tematycznie programy. jak: „Wielcy Nieobecni”, „Lata 20., 30.”, „Kora (LOVE)”, recital piosenek Agnieszki Osieckiej, w których przedstawia znane polskie utwory – szczególnie z lat 70., 80., 90. – we własnych, oryginalnych interpretacjach. Ma także w swoim repertuarze program świąteczno-kolędowy. Od sierpnia 2014 występuje z Mieczysławem Dąbrowskim (piano Korg/bas, gitara, akordeon) lub 3-osobowym zespołem (+ git/ sax oraz instr. perkusyjne). Związany jest artystycznie i organizacyjnie z CKA i Domem Kultury w Środzie Śląskiej.

| czerwiec 2 0 2 2

Zadebiutowali w 2017 roku i od tego czasu chętnie do nas wracają, wykonując muzykę w klimacie poezji śpiewanej. Duża Rajska Kawa zapewne uraczy was dźwiękami gitar klasycznej, elektrycznej oraz basowej, a także fletu, skrzypiec i dwóch pięknych wokali. 25.06.2022, sobota, godz. 18.00

Powitanie lata w biesiadnych klimatach ze Steffi Mal i Pawłem Wenderskim połączone z promocją płyty Steffi Mal (Stefania Malinowska) – bydgoska wokalistka, uzdolniona muzycznie i plastycznie. Animatorka imprez dla dzieci i dorosłych. Obecnie instruktor gimnastyki tanecznej. Współpracowała z muzykami w kraju i za granicą, z zespołami: Polish Music Band-SAS, Rajd Band, The Brass Band, Karo, Metrum, Kapelnia Rodeo, Silver Duo, Klub 62, Duo Steffi & Włodek. Paweł Wenderski (1976) jest absolwentem wrocławskiego AWF-u, a także… dwukrotnym laureatem telewizyjnej „Szansy na sukces” w kategorii piosenek Renaty Przemyk i Ireny Santor. Doskonały śpiew, charyzma i świetny kontakt z publicznością otworzyły mu drogę do dalszych sukcesów. Brał udział w wielu programach

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy 1.06.2022, godz. 9.00 Seans filmowy z okazji Dnia Dziecka. Obowiązuje rezerwacja miejsc: tel. 607 611 242. 1.06.2022, godz. 16.00–19.00 Świętuj z nami Dzień Dziecka! Zapraszamy na najbardziej kolorową, radosną i energetyczną imprezę dla dzieci. W programie: konkursy z atrakcyjnymi nagrodami, występy na plenerowej scenie w wykonaniu młodych artystów z Pałacu Młodzieży, malowanie, rzeźbienie figur z balonów, tańce, śpiew. Będą też gry sprawnościowe i interaktywne, animacje, rozmaite konkurencje sportowe, malowanie twarzy, pamiątkowe fotografie. W tym wyjątkowym dniu nawet słodycze są zdrowe, o czym nie zapomną organizatorzy. Poza tym wiele nowości i niespodzianek – poznają je ci, którzy odwiedzą Pałac Młodzieży. Tego dnia otwieramy drzwi do wszystkich naszych pracowni. 2.06.2022, godz. 10.00, sala 115 VIII Powiatowy Interdyscyplinarny Konkurs Młody Przyjaciel Bydgoszczy – kategoria złota odznaka. 4.06.2022, godz. 10.00, sala widowiskowa Konfrontacje Teatralne – spotkania teatralne dla dzieci szkół podstawowych i placówek wychowania pozaszkolnego. 6–24 czerwca 2022 Wystawa prac laureatów I i II edycji konkursu plastycznego „Moja Gościnna Bydgoszcz”. I i II edycja wydarzenia, skierowanego do dzieci cudzoziemców mieszkających w Bydgoszczy, uczących się w szkołach podstawowych, została objęta Patronatem Honorowym Prezydenta Bydgoszczy. Wyniki Konkursu II edycji zostały ogłoszone w Dniu Urodzin Miasta. Nagrodzone i wyróżnione prace przedsta-

wiają nasze otwarte dla każdego miasto. Cieszy indywidualne spojrzenie na Bydgoszcz oraz wysoki poziom artystyczny prac. 8.06.2022, godz. 10.00 Romantyczne przedszkolaki – impreza z cyklu „Decathlon intelektualny” nawiązująca do Roku Romantyzmu Polskiego. 8.06.2022, godz. 9.30 Poradnia Rozwoju Zdolności – warsztaty wsparcia psychologicznego dla uczniów zdolnych. 13. i ostatnie w tym roku szkolnym warsztaty skierowane są do zdolnych uczniów szkół ponadpodstawowych. Spotkanie zatytułowane zostało „Jestem kimś wyjątkowym: Poczucie własnej wartości”. Celem warsztatów jest wzmacnianie poczucia własnej wartości u uczniów zdolnych, rozwijanie świadomości posiadanych zasobów i mocnych stron, zwiększenie samoakceptacji oraz uczenie umiejętności poszukiwania wsparcia emocjonalnego w otoczeniu. Zajęcia organizowane są przez Pałac Młodzieży w Bydgoszczy w ramach Miejskiego Programu Wspierania Ucznia Zdolnego „Zdolni znad Brdy”, a poprowadzą je specjalistki z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Bydgoszczy: Grażyna Ledzińska (psycholog) i Magdalena Pielach (pedagog) – przedstawicielki zespołu opieki nad uczniami z trudnościami szkolnymi i zdolnościami kierunkowymi. Przewidywany czas spotkania – ok. 3 godz. dydaktycznych. Liczba osób ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń. Z jednej szkoły można zapisać maksymalnie 5 osób. Zgłoszenia na warsztaty prosimy kierować do 6 czerwca (do godz. 12.00) na: m.grzybowska@palac.bydgoszcz.pl lub pod nr tel. 52 321 00 81 wew. 310. 9.06.2022, godz. 19.00 Pałacowe planetarium, czyli obserwacje nieba przez teleskop. Zbiórka przed wejściem głównym do Pałacu Młodzieży. W razie zachmurzenia odbędzie się prelekcja w sali 209. 13.06.2022, godz. 11.00 Audycja muzyczna. 14.06.2022, godz. 11.00, sala widowiskowa Finał VIII Powiatowego Interdyscyplinarnego Konkursu Młody Przyjaciel Bydgoszczy 14.06.2022, godz. 18.00, platforma Microsoft Teams Niezwykły umysł a funkcjonowanie w rodzinie – warsztaty wsparcia dla rodziców uczniów zdolnych zatytułowane „Psychika naszych dzieci po pandemii – wsparcie emocjonalne”. Zajęcia organizowane są w ramach Miejskiego Programu Wspierania Ucznia Zdolnego „Zdolni znad Brdy”, a poprowadzi je psycholog Pałacu Młodzieży oraz Wojewódzkiej Poradni Zdrowia Psychicznego – Greta Haraś. Przewidywany czas spotkania – ok. 2 godz. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Zgłoszenia do 13 czerwca (do godz. 10.00) na: m.grzybowska@palac. bydgoszcz.pl lub pod nr tel. 52 321 00 81 wew. 310. W zgłoszeniu należy podać: imię i nazwisko rodzica/opiekuna; nazwę placówki, do której uczęszcza dziecko; adres e-mail, na który zostanie wysłany link do spotkania. Informacje: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, ul. Jagiellońska 27, tel. 52 321 00 81.

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na filmowe seanse w czerwcu 2.06.2022, czwartek, godz. 19.00

Drive My Car, reż. Ryûsuke Hamaguchi, Japonia 2021, 179 min 9.06.2022, czwartek, godz. 19.00

Córka (The Lost Daughter), reż. Maggie Gyllenhaal, USA / Wlk. Brytania / Grecja / Izrael 2021, 121 min 23.06.2022, czwartek, godz. 19.00

Matki równoległe (Madres paralelas), reż. Pedro Almodóvar, Hiszpania 2021, 120 min Cena biletu normalnego: 10 zł. Cena biletu ulgowego (młodzież ucząca się powyżej 16. roku życia, emeryci, osoby niepełnosprawne): 7 zł. Cena karnetu: 20 zł. Cena karnetu ulgowego (młodzież ucząca się powyżej 16. roku życia, emeryci, osoby niepełnosprawne): 15 zł. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 317. Bilety i karnety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży przed seansem. inf. Dominik Wierski

ekskluzywny katalog prezentujący prace nagrodzonych i wyróżnionych autorów. Wystawa czynna będzie do 31 sierpnia. Wstęp wolny. 11–12 czerwca 2022

Warsztaty Muzykoterapia W warsztatach uczestniczyć mogą zarówno terapeuci i pedagodzy wykorzystujący lub zainteresowani wykorzystaniem muzykoterapii w praktyce zawodowej, jak i wszyscy zainteresowani praktycznym użyciem leczniczych i relaksujących właściwości dźwięku. Zajęcia poprowadzą: dr Lucyna Matuszak i Erwin Regosz. Cena: 150 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 8 czerwca. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. do 23 października – termin zgłoszeń na konkurs filmowy KATAR Film

Otwarty konkurs filmowy

Konkurs ma formułę otwartą. Zgodnie z regulaminem dopuszczalne są filmy realizowane dowolną techniką (np. film kolorowy, czarno-biały, animacja poklatkowa, animacja rysunkowa, formy mieszane, etc.). Jedynym ograniczeniem formalnym jest czas projekcji: zgłoszone filmy nie mogą być krótsze niż 5 min i nie dłuższe niż godzina. Wymagania techniczne, regulamin konkursu oraz formularz zgłoszeniowy znaleźć można na stronie: www.woak.torun.pl. inf. Kamil Hoffmann

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu 3–5 czerwca 2022

Warsztaty fotografii cyfrowej Celem zajęć jest zdobycie przez każdego z uczestników umiejętności pozwalających jak najlepiej wykorzystać możliwości cyfrowych aparatów fotograficznych. Biorący udział w warsztatach poznają zasady kompozycji obrazu fotograficznego, sposoby kadrowania, nauczą się fotografować w plenerze i we wnętrzu, inscenizować plan i ustawiać modeli. Ważne miejsce w programie warsztatów zajmuje też nauka wykonywania zdjęć turystyczno-krajoznawczych. W drugiej części prowadzący omówi błędy najczęściej popełniane przez fotografujących i wskaże, jak tych błędów unikać. Zajęcia poprowadzi Stanisław Jasiński, fotografik, członek Związku Polskich Artystów Fotografików, specjalista ds. fotografii Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu. Cena: 150 zł, zgłoszenia na warsztaty przyjmowane są do 1 czerwca. Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. 10.06.2022, piątek, godz. 18.00

Otwarcie pokonkursowej wystawy fotograficznej Fotogeniczność Pod dwuletniej przerwie konkurs KATAR Fotografia powraca do Galerii Spotkań WOAK. Wyniki konkursu zostaną ogłoszone podczas wernisażu wystawy i – zgodnie z regulaminem – do tej chwili pozostają tajne. Wystawie towarzyszyć będzie

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 w Bydgoszczy 8.06.2022, środa, godz. 10.00 IX Drużynowe Mistrzostwa Bydgoszczy przedszkoli w szachach. Zapraszamy wszystkich młodych adeptów gry w szachy, którzy drużynowo będą zmagać się z przeciwnikami. 15.06.2022, środa, godz. 16.00 Turniej warcabowy na zakończenie roku szkolnego. Turniej to podsumowanie umiejętności uczestników zajęć warcabowych. Możliwość konfrontacji z innymi uczestnikami pozwala ocenić stopień swojej znajomości gry w warcaby. 19.06.2022, niedziela, godz. 13.00–16.00 Festyn Rodzinny na zakończenie roku szkolnego. Festyn to wspólna zabawa uczestników zajęć w MDK1 i ich rodzin. Odbędzie się on na terenach rekreacyjnych MDK nr 1. W programie przewidziane są występy młodych artystów z MDK nr 1, gry i zabawy sportowe, rodzinny turniej szachowy i warcabowy, konkursy plastyczne, loteria fantowa. Po dwóch latach przerwy zapraszamy wszystkich młodszych i starszych mieszkańców naszego osiedla. Tu na pewno miło spędzicie czas. inf. Grażyna Tomasik

czerwiec 2 0 2 2 |

| 43

17 piątek

15.00 Negatyw

19 niedziela

18.30 Men 20.30 Negatyw

Kino Orzeł

20 poniedziałek 14.15 Men

Repertuar kina Orzeł w maju Boscy, reż. Mariano Cohn, Gastón Duprat, Hiszpania, 2021, 114’

16.15 Negatyw 18.45 Men

4 sobota

15.30 Infinite Storm 17.30 Boscy 19.45 Infinite Storm

5 niedziela

12.00 Boscy 14.15 Infinite Storm

6 poniedziałek

9 czwartek

21 wtorek 22 środa

18.00 Negatyw 23 czwartek

18.15 KMF Mozaika

17.00 Negatyw

20.45 Infinite Storm

18.30 Men

KFA Klaps

20.30 Negatyw 24 piątek

17.00 Men

KFA Klaps

19.00 Negatyw

20.30 Między dwoma światami 12.00 Małe Animocje #bajkizpolski: Zabawa – zestaw filmów krótkometrażowych, 57’, 4–9 lat (bilety: 5 zł) 13.30 Art Beats: Muzeum Prado – kolekcja cudów (bilety: 25 zł)

20.30 Paryż, 13. dzielnica 25 sobota

18.30 Paryż, 13. dzielnica 20.45 Negatyw 27 poniedziałek 14.30 Paryż, 13. dzielnica 16.45 Negatyw

15.45 Chiara 18.00 Infinite Storm

20.30 Men 28 wtorek

18.15 Między dwoma światami

20.45 Paryż, 13. dzielnica 29 środa

20.30 Chiara

18.15 Paryż, 13. dzielnica

18.15 KMF Mozaika

13.30 Między dwoma światami 15.30 Infinite Storm 18.00 Negatyw – premiera + spotkanie 13.00 Negatyw 14.45 Między dwoma światami 16.45 Negatyw 18.15 Infinite Storm 20.30 Negatyw

44 |

| czerwiec 2 0 2 2

14.45 Negatyw 16.15 Men

15.45 Chiara 21.00 Między dwoma światami

16.30 Negatyw 18.15 KMF Mozaika

13 poniedziałek 16.15 Infinite Storm

16 czwartek

16.30 Men

18.15 Paryż, 13. dzielnica

20.00 Między dwoma światami

15 środa

13.30 Men 15.30 Negatyw

20.30 Infinite Storm

14 wtorek

13.30 Negatyw 15.00 Men

18.15 Boscy

12 niedziela

16.00 Men

20.30 Infinite Storm

16.15 Infinite Storm

10 piątek

18.15 KMF Mozaika 20.45 Negatyw

16.15 Infinite Storm 18.15 Boscy

7 wtorek

20.45 Negatyw

20.30 Negatyw 30 czwartek

13.30 Negatyw 15.00 Paryż, 13. dzielnica 17.00 Men 19.00 Negatyw 20.30 Paryż, 13. dzielnica

Bilety na seanse regularnego repertuaru w cenie: 15 zł – normalny, 12 zł – ulgowy, 46 zł – grupowy (dla 4 osób). Szczegóły seansów KMF Mozaika na stronie www.mozaika.org.pl Więcej informacji o festiwalu Klaps: www.kfaklaps.pl

Penélope Cruz i Antonio Banderas ponownie razem na dużym ekranie! Tym razem w błyskotliwej i ostrej jak brzytwa komedii o świecie filmu i wszystkich grzeszkach show-biznesu. Obraz Boscy znalazł się w Konkursie Głównym 78. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji i z miejsca przyciągnął uwagę dystrybutorów z całego globu. Ekscentryczny milioner postanawia stworzyć film, dzięki któremu zapisze się w historii. Aby tego dokonać, sięga po najlepszych z najlepszych…

Infinite Storm, reż. Małgorzata Szumowska, Polska, Wlk. Brytania, USA, Australia, 2022, 98’ Recenzja na s. 6

Art Beats: Muzeum Prado – kolekcja cudów, reż. Valeria Parisi, 90’

Filmowa podróż po jednym z najsłynniejszych muzeów świata, które obchodzi właśnie jubileusz 200-lecia istnienia. Madrycką chlubę, Museo Nacional del Prado, odwiedza rocznie 3 mln zwiedzających, by podziwiać ponad 8 tys. dzieł tam zgromadzonych. Prado ma unikatową kolekcję malarstwa hiszpańskiego, włoskiego, niderlandzkiego, flamandzkiego oraz niemieckiego, francuskiego i angielskiego, a także zbiory rzeźby rzymskiej i staroiberyjskiej oraz wyroby rzemiosła artystycznego.

planuje poświęcić sytuacji społecznej na północy Francji, która jest następstwem globalnego kryzysu ekonomicznego. Chcąc poznać problem od podszewki, kobieta udaje się do portowego Caen, gdzie incognito zatrudnia się jako sprzątaczka…

Men, reż. Alex Garland, Wlk. Brytania, 2022, 100’

Negatyw, reż. Robert Wichrowski, Polska, 2021, 75’

Chiara, reż. Jonas Carpignano, Włochy, Francja, 2021, 121’

Uhonorowany nagrodą Director’s Fortnight na ostatnim festiwalu w Cannes włoski dramat Chiara jest domknięciem trylogii kalabryjskiej (Mediterranea oraz Ciambra), która przyniosła Jonasowi Carpignano nie tylko uznanie, ale i szereg festiwalowych laurów. Osiemnaste urodziny najstarszej córki Claudia i Carmeli to dobra okazja do wspólnego świętowania dla całej rodziny oraz najbliższych przyjaciół. Giulia i jej o trzy lata młodsza siostra Chiara ku uciesze zgromadzonych gości brylują na parkiecie. Rodzinną sielankę zakłóci jednak brutalny akt przemocy…

Bohaterem filmu jest Karol Weber. Urodził się w połowie lat 70. Jako kilkuletni chłopiec osiadł z rodzicami w małej miejscowości. Jego pasją była fotografia. Poznajemy go w najważniejszych momentach jego życia – w wieku 7 lat, kiedy opuściła go matka, w wieku 18 lat, kiedy przeżywa swoją pierwszą miłość, i współcześnie, w wieku 47 lat, kiedy świętuje swoje 25-lecie pracy fotoreportera. Po wystawie dowiaduje się o śmierci ojca. Karol udaje się w podróż, by go pochować. Nocna eskapada pociągiem jest pełna niespodzianek na pograniczu jawy i snu. Karol spotyka postaci z przeszłości – matkę, ojca, Alinę, swoją pierwszą miłość, i Adama, przyjaciela, którego zdradził. To, co pamięta, okaże się inne od tego, co rzeczywiście się wydarzyło.

Wizjonerski, trzymający w napięciu, jeden z najbardziej oczekiwanych filmów tego roku. Nominowana do Oscara Jessie Buckley (Córka, Czarnobyl) oraz Rory Kinnear (Nie czas umierać, Czarne lustro) w najnowszym filmie nominowanego do Oscara Alexa Garlanda (Ex Machina, Anihilacja). Intrygująca, gęsta i pełna mrocznych tajemnic opowieść o młodej kobiecie, która próbuje uwolnić się od dręczących ją wspomnień.

Paryż, 13. dzielnica, reż. Jacques Audiard, Francja, 2022, 105’ Zachwycająca, stylowa love story, która biorąc na warsztat dynamikę współczesnych związków, podtrzymuje legendę Paryża jako stolicy miłości i seksu. Film, który znalazł się w konkursie głównym ostatniego festiwalu w Cannes, opuszcza jednak turystyczne szlaki, by przenieść się tam, gdzie naprawdę bije serce miasta. Gdzie z zawieszonych na najwyższych piętrach wieżowców erotycznych fantazji, z sunącej windami tęsknoty za bliskością i ze śmigających pośród blokowisk młodzieńczych rozczarowań i marzeń powstaje wybuchowy koktajl emocji.

Między dwoma światami, reż. Emmanuel Carrère, Francja, 2021, 110’

Film oparty jest na bestsellerowym reportażu Florence Aubenas. W roli głównej gwiazda światowego kina Juliette Binoche, która według krytyków zagrała jedną ze swoich najlepszych ról. Ceniona pisarka Marianne Winkler (Juliette Binoche) swoją najnowszą książkę

czerwiec 2 0 2 2 |

| 45

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy DRUMS FUSION FESTIVAL 2022 1.06.2022, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 60 zł, dostępne w kasie mck oraz na bilety24.pl

Chick Corea – Past & Futures / Jeff Ballard & Felix Jazz Orchestra

Koncert z cyklu DRUMS FUSION SPECIAL LIMITED SESSION Orkiestrze pod dyr. Michała Szlempo, składającej się z wybitnych muzyków (studentów i pedagogów) Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, towarzyszyć będzie jedna z najważniejszych postaci perkusyjnego świata – Jeff Ballard. To amerykański perkusista, wieloletni współpracownik Raya Charlesa (z którym wyruszył w trasę w wieku 25 lat), Chicka Corei, Pata Metheny’ego, Joshui Redmana, Kurta Rosenwinkela i Brada Mehldaua. Wśród byłych i obecnych współpracowników Jeffa podczas sesji nagraniowych i tras koncertowych można by wyliczyć wszystkich najważniejszych współczesnych jazzmanów. Obecnie kontynuuje swoją działalność z Brad Mehldau Trio, jako współlider kolektywu FLY (w skład którego wchodzą Mark Turner, Ballard i Larry Grenadier) oraz z własnymi grupami The Jeff Ballard Trio i Jeff Ballard Fairgrounds. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród muzycznych, m.in. NPR Music Jazz Critics Poll (najlepszy debiutancki album, 2014) czy Echo Jazz Awards 2015 (Najlepszy Instrumentalista /International Drums/Percussion). W repertuarze znajdą się utwory takie jak m.in.: Fingerprints, The Chelsea Shuffle, Cloud Candy, Got a Mach? czy Crystal Silence. Felix Jazz Orchestra pod dyrekcją Michała Szlempo wystąpi w składzie: Maciej Sikała (ts), Alan Balcerowski (ts), Bartosz Haliniak (as), Mikołaj Wienke (as), Adam Kołacki (bs), Kajetan Soklonicki (fl), Marcin Gawdzis (tr), Marek Szczepański (tr), Dominik Haliniak (tr), Kajetan Sobieraj (tr), Bartłomiej Halicki (tb), Karol Tanistra (tb), Kamil Sztój (tb), Michał Szlempo (kbd), Grzegorz Nadolny (b), Sylwester Bugajak (g), Zofia Karandyszowska (perc.) Po koncercie zapraszamy na jam session w Music Cafe Szpulka, który poprowadzi Szymon Marciniak (Rhythm Academy). Partnerem wydarzenia jest Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. DRUMS FUSION SPECIAL LIMITED SESSION to cykl niepowtarzalnych koncertów z udziałem największych mistrzów rytmu światowego formatu, przygotowanych i zaaranżowanych specjalnie na potrzeby naszego festiwalu. 2.06.2022, czwartek, godz. 19.00, Opera Nova, bilety dostępne na: bilety24.pl

Pat Metheny Side-Eye with Joe Dyson 46 |

| czerwiec 2 0 2 2

Pat Metheny – bezprecedensowa gwiazda gitary, dwudziestokrotny zdobywca nagrody Grammy oraz jedyny na świecie muzyk, który zdobył Grammy w ponad 10 kategoriach. Gitarzysta osiągnął mistrzowskie umiejętności poruszania się w takich stylistykach muzycznych, jak współczesny i latynoski jazz czy muzyka fusion. Metheny konsekwentnie podążą swoją artystyczną ścieżką od czasów swoich pierwszych publikacji muzycznych, wydanych ponad 40 lat temu w legendarnej wytwórni ECM. Współpracuje z bardzo szeroką gamą uznanych muzyków, którzy w wielu konfiguracjach zasilali składy Pat Metheny Group czy przy solowych występach. Mowa o takich muzycznych znakomitościach, jak: Lyle Mays, Bill Frisell, Charlie Haden, Chick Corea, czy Herbie Hancock. W Bydgoszczy usłyszymy najnowsze wcielenie muzyka, czyli projekt Side-Eye, gdzie Metheny wystąpi u boku muzyków młodszego pokolenia: pianisty Jamesa Franciesa oraz rewelacyjnego perkusisty Joe Dysona.

już było i in. Projekt jest połączeniem kilku muzycznych pokoleń i kultur, polskiej oraz greckiej, opowieścią o rodzinie, która łączy dwie tradycje, jednak zawsze z naciskiem na ich wymowę, liryzm, z tezą, że konsekwentna poetycka wypowiedź może oprzeć się komercji. A w tle rodzinne miasto Andrzeja S. – Kraków. Andrzej Sikorowski – śpiew, gitara, prowadzenie koncertu, autor tekstów, kompozytor; Jacek Królik – gitara. 11.06.2022, godz. 18.30, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: od 80 zł, dostępne na: www.aroundmusic.pl, w kasie MCK oraz w kasie Around Music Białe Błota (ul. Altanowa 15)

Prog on Days, vol. 3

4.06.2022, sobota, godz. 10.00, zbiórka pod MCK (ul. Marcinkowskiego 12–14)

Kultura na świeżym, wyprawy kobiece vol. 8: Łąki Nadnoteckie Przejedziemy się znowu do Piecek, ale inną drogą, i dalej do rezerwatu przyrody w Tarkowie, do Jakubowa, Kolankowa, rezerwatu Dziki Ostrów. Przez Przyłęki i las wrócimy do Bydgoszczy. Trasa liczy 60 km. 5.06.2022, niedziela, godz. 5.15–20.07, zbiórka na dworcu Bydgoszcz Główna o 5.15

Kultura na świeżym vol. 103: opuszczony ośrodek nad Jeziorem Lucieńskiem

Okraglaki, fot. Andrzej z Bydzi

Wszyscy już je chyba widzieli, więc czas i na nas. Okrąglaki – bo tak potocznie się na nie mówi – to opuszczony ośrodek w Miałkówku, który z dnia na dzień niszczeje i popada w ruinę. Zobaczmy go, póki jeszcze stoi. Ruszamy o 5.42 pociągiem do Torunia i stamtąd o 6.25 jedziemy do Miałkówka. Po zwiedzaniu jedziemy do Włocławka i stamtąd o 18.45 pociągiem do Bydgoszczy. Wycieczka jest rowerowa. Dystans do przejechania to 140 km. 8.06.2022, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 90 zł, dostępne na: kupbilecik.pl oraz w kasie MCK

Andrzej Sikorowski (gitara: Jacek Królik)

Podczas koncertu artysta przeprowadzi widzów przez świat swoich największych przebojów napisanych dla grupy Pod Budą (Kap, kap, płyną łzy) czy śpiewanych poza nią, takich jak: Kraków Piwna 7, Lecz póki co żyjemy, Na całość, Nie przenoście nam stolicy do Krakowa, Ale to

Stowarzyszenie Krzewienia Kultury Scena-Art oraz MCK w Bydgoszczy zapraszają na trzecią edycję Festiwalu Prog on Days. Wystąpią: Factor 8 (Bydgoszcz), Let See Thin (Łódź), The Skys (Wilno, LT), Amarok (Warszawa). Równocześnie przed koncertami, podczas ich trwania oraz po ich zakończeniu funkcjonować będzie Music Cafe Szpulka. Odbędą się także kiermasze muzyczne oraz kilka innych atrakcji. 12.06.2022, godz. 12.00, kino Orzeł, bilety: 5 zł

Małe Animocje #bajkizpolski: Zabawa – zestaw filmów krótkometrażowych, 57’, 4–9 lat

O nudzie i zabawie, która z niej wynika, a także trochę o zabawkach. Zestaw Zabawa skupia się na kwestii budowania relacji podczas wspólnego spędzania czasu. To opowieści o współdziałaniu, pokazujące, że choćby i najbrzydsza pogoda nie przeszkodzi wyobraźni i dobrej zabawie. Agatka, Agatka i Samolot, s. II, odc. 9

Agatka odwiedza ze swoim tatą warsztat naprawy drewnianych zabawek, aby skleić złamane skrzydło samolotu zabawki. W warsztacie jest bardzo dużo jeżdżących zabawek, które właśnie urządzają wielki wyścig. Agatka bierze w nim udział, pilotując swój drewniany samolocik. Czy zwycięży? Pamiętnik Florki, Barbara, s. I, odc. 4 Florka marzy o Barbarze – pięknej lalce, którą widziała w reklamie. Mimo że rodzice przekonują ją, że lalka jest brzydka, mała ryjówka cały czas zamęcza ich prośbami. Jednak dzięki ciekawemu pomysłowi rodziców Florka przekona się, że robienie czegoś samemu to znacznie lepsza zabawa niż kupowanie gotowych zabawek. Mami Fatale, Pod fatalną banderą, s. I, odc. 8 Po deszczowym popołudniu domownicy budzą się otoczeni przez wodę. Wędkarskie zabawy kończą się jednak nie lada przygodą – z głębin wydobywa się wielka ryba, która połyka cały domek. Bohaterowie znajdują się więc w brzuchu ryby! Czy uda im się wydostać na zewnętrz? Opowiadania z Piaskownicy, Lupa, s. I, odc. 2

dołączają do chłopców, miasteczko się „rozrasta”. Dorotka zaprasza Kasię do wspólnej zabawy. Czy Kasia zdecyduje się zostawić zabawkę i dołączyć do innych dzieci? Żubr Pompik, Meszki, s. I, odc. 11 Jest upalny dzień i Polinka strasznie się nudzi. Ożywia się dopiero na widok malutkich much, które przyleciały na polanę. Początkowo żubrzyczka jest nimi zachwycona. Nawet wtedy, gdy Pompik zaczyna przed nimi uciekać i skarżyć się, że meszki gryzą. Czy bohaterowie znajdują skuteczny sposób na poradzenie sobie z uciążliwymi gośćmi? 14.06.2022, wtorek, godz. 18.00, parking przy MCK, wstęp wolny

Peña Bis – koncert – fiesta w ramach Seniorady

Nuda w deszczowy dzień to prawdziwa zmora każdego kilkulatka. Z niesprzyjająca pogodą za oknem Tomek walczy za pomocą prezentu od taty – lupy, która daje chłopcu nowe spojrzenie na otaczający go świat przedmiotów w zaciszu domowym. Przytul Mnie, Zróbmy coś, s. III, odc. 3 Misie spędzają dzień nad rzeką. Miś chce bawić się z Tatusiem, ale ten cały czas śpi. Zagniewany Miś postanawia zrobić Tatusiowi psikusa. Przytul mnie, Deszcz, s. III, odc. 11

Otwarta przestrzeń parkingu MCK posłuży nam do zaaranżowania hiszpańskiej fiesty i zamieni się w andaluzyjskie patio. Przestrzeń wokół sceny wypełnią krzesełka i leżaki, nie zabraknie też miejsca do wspólnego tańca. W razie niepogody koncert zostanie przeniesiony do wnętrza budynku i odbędzie się w przestrzeni kawiarni Music Cafe Szpulka. Przeniesiemy się na chwilę do pachnącej kwiatem pomarańczy Andaluzji. Wystąpią: zespół Danza del Fuego w składzie: Sławomir Dolata (gitara), Dawid Cholewiński (cajón, perkusjonalia), Monika Szala (skrzypce), Roman Mendez Saldana (gitara basowa, śpiew), Dorota Dzięcioł (taniec, śpiew); Grupa flamenco z UTW III Wieku Agora Nestora; Tancerki z Akademii Tańca Duende. 17.06.2022, godz. 17.30, foyer MCK – wernisaż wystawy

Justyna Mohytych – Szkic

Tatuś i Miś spędzają deszczowy dzień w swojej jaskini, starając się znaleźć sobie dobre zajęcie. Mimo że pozornie wydaje się to nieskomplikowane, tak naprawdę to bardzo trudne zadanie. Przedszkolaki, Zabawka Kasi, s. II, odc. 37 Kasia przyniosła do przedszkola swoją nową zabawkę. Nie chce dzielić się nią z innymi dziećmi, więc zostaje sama. Chłopcy w tym czasie bawią się: budują z zabawek miasto. Dziewczynki

Justyna Mohytych – artystka z Ukrainy. Urodziła się we Lwowie. Studiowała konserwację zabytków w Lwowskim Państwowym Instytucie Sztuki im I. Trusza i Lwowskiej Akademii Sztuki. Pracowała jako konserwator rzeźb drewnianych w Lwowskiej Galerii Sztuki. Zajmuje się malarstwem akwarelowym i rysunkiem. Tworzy karykatury. Projekt Szkic to seria prac będących rodzajem rysunkowych reportaży z koncertów jazzowych i innych wydarzeń kulturalnych i muzycznych. Na wystawie przedstawiono przede wszystkim reportaże z kilku edycji festiwalu Jazz Bez we Lwowie. Artystka wykonywała je na żywo, podczas koncertów, starając się nie tyle uchwycić jak najwięcej wizualnych szczegółów, co zawrzeć subiektywny, artystyczny punkt widzenia, istotne dla niej niuanse, atmosferę, dynamikę emocji. Projekt był prezentowany

na wystawach: Croque Musique (2015, mediateka Alliance française de Lviv), Linia Dźwięku (2017, Lwów), Szkic (w trakcie festiwalu Jazz Bez XIX), na stronie internetowej „Lviv On-line”, na Facebooku: Шкіц /Sketch, oraz Instagramie: sketch_reporting. 26.06.2022, godz. 17.00 i 19.15, sala kinowo-widowiskowa MCK, bilety: 10 zł

Así se baila – koncert szkoły flamenco Zapraszamy na iście hiszpańską fiestę, owianą zapachem kwiatów pomarańczy, dźwiękami gitary i kastanietów, wszechobecnym rytmem obecnym w każdym uderzeniu serca, wypełniającym każdy krok, każde spojrzenie i każdy oddech. Przeniesiemy się w fascynujący świat Andaluzji. Na koncercie będziemy mieli okazję zobaczyć m.in.: tkliwą bamberę, caracoles, zalotną guajiras, głębokie w wyrazie taranto, choreografie w mięsistych sukniach z trenem bata de cola czy cygańsko-arabską zambrę. Zaprezentują się tancerki z Akademii Tańca Duende oraz grupa flamenco z UTW Agora Nestora. Akompaniować będą: Sławomir Dolata (gitara), Monika Szala (skrzypce).

czerwiec 2 0 2 2 |

| 47

Galeria Wspólna

podobrazia. Dzięki takiemu zabiegowi prawie każdy z nich posiada nieregularną formę. Część z przygotowanych na wystawę prac pochodzi z trzech ostatnich wystaw, które w latach 2018, 2019 i 2021 artysta zorganizował na terenie Ukrainy. Ostatnia z nich, w uczelnianej galerii Narodowej Akademii Sztuki we Lwowie, była efektem reminiscencji z wyprawy do Kijowa i w Karpaty Wschodnie. Na ekspozycji znajdzie się także kilka obiektów z tego roku, które Stępak dedykował Ukrainie, ale także zapis wideo z krótkiego dokamerowgo performance’u wykonanego w 2019 r. nad Dnieprem w Kijowie. Tytuł prezentacji odnosi się zarówno do przemijania, jak i do problematyki destrukcji materii, a tego typu materiały wykorzystuje artysta już od 40 lat.

Galeria Wspólna, ul. Batorego 1/3, czynna: pon.– śr., pt. godz. 10.00–16.00, czw. 10.00–19.00 do 15.06.2022

Marian Stępak: „Z czasem” Marian Stępak – ur. w 1957 r. w Koronowie. Ukończył Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy, studia odbył na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, uzyskując dyplom w 1983 r. Obecnie profesor na macierzystym wydziale, zatrudniony w Katedrze Intermediów. W swojej twórczości zajmuje się obiektem, tkaniną, malarstwem i performance’em. Jest autorem ponad 60 wystaw indywidualnych, brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą.

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku 1.06.2022, środa, godz. 18.00, Pałac Nowy w Ostromecku, wstęp wolny

„Akordeon w Ostromecku” – koncert studentów akordeonu Akademii Muzycznej w Bydgoszczy Organizatorem koncertu jest Studenckie Koło Artystyczno-Naukowe Akordeonu i Kameralistyki pod opieką dr. hab. Stanisława Miłka i prof. dr. hab. Jerzego Kaszuby. Usłyszymy utwory solowe i kameralne napisane oryginalnie na akordeon, ale również transkrybowane. Po koncercie studenci zwiedzą ostromecką wystawę instrumentów powstałych w Bydgoskiej Fabryce Akordeonów.

Podczas spaceru botanicznego skupimy się na surowcach zielnych pozyskiwanych z drzew. W samym parku pałacowym jest ich ponad 4,5 tys. Zajmiemy się tez florą podszytu, czyli warstw naziemnych. Z pięknych okoliczności natury przemieścimy się do pałacowej starej kuchni, gdzie wspólnie wykonamy kilka remediów ziołowych, herbatkę pałacową, będziemy degustować zielne przysmaki i na koniec przygotujemy aromatyczne mydełko. Wszystkie receptury otrzymacie na miejscu. Podczas zajęć praktycznych będziecie mieli szansę dopytać o szczegóły, źródła, inspiracje. Będziemy też degustować wiosenne pesto na plackach zieleniakach, popijać ziołowe napary i maceraty ze świeżych ziół. Czas warsztatów: 4–5 godzin (po warsztatach można przedłużyć sobie pobyt w tym urokliwym architektonicznie i przyrodniczo miejscu. Polecamy skorzystanie z dań oferowanych w restauracji pałacowej). Cena: 190 zł/os. Liczba miejsc jest ograniczona (10 osób). O udziale w warsztatach decyduje kolejność zgłoszeń. Obecność potwierdzamy po wpłacie kwoty za uczestnictwo bądź wpłacie zaliczki w wysokości 100 zł. Prosimy zabrać odpowiednie ubranie i wygodne obuwie. Warsztaty odbędą się przy minimalnej liczbie uczestników 10 osób. Warsztaty prowadzi Katarzyna Rymarz, pasjonatka zielarstwa, edukatorka, lansjerka Szlaku krajoznawczo-kulinarnego „Niech Cię Zakole”, twórczyni regionalnych produktów zielarskich. Zapisy do 5 czerwca mailowo: makowelato@gmail.com, i telefonicznie: 721 295 152.

11.06.2022, godz. 10.00–15.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Warsztaty zielarskie

Zapraszamy do udziału w warsztatach zielarskich, które tym razem zaaranżujemy w przepięknych okolicznościach przyrody, w ogrodach pałacowych w Ostromecku. Warsztaty składają się z dwóch części. 1. Spacer botaniczny z rozpoznawaniem roślin zielnych, elementy pałacowego zielnika – park pałacowy i ogrody zaprojektowane przez słynnego architekta krajobrazu Petera Josepha Lennégo. 2. Zajęcia praktyczne w pałacowej kuchni – stara kuchnia pałacowa. Główną częścią wystawy będą najnowsze dzieła, nazywane przez Stępaka „obrazami tekstylnymi”. Są to prace wykonane w zdecydowanej większości ze zużytych ubrań i tkanin, jednak najbardziej rozpoznawalną częścią ubioru, którą artysta wykorzystuje w swoich realizacjach, są skarpetki. Cykl pod tym samym tytułem jest już bardzo rozbudowany, tworzony od 20 lat. Skarpetki, najczęściej przetarte lub z większymi ubytkami, są w różnoraki sposób rozcinane, by powstała płaszczyzna, wobec której powstają „anatomiczne”

48 |

| czerwiec 2 0 2 2

fot. Makowe Lato

Kosze piknikowe W ofercie dwa rodzaje koszy: – kosze tradycyjne (bagietka Hrabiego: pieczywo z serem wędzonym i warzywami / sezonowe owoce (2 szt.) / sałatka Kuchmistrza z grillowanym kurczakiem i sosem miodowo-musztardowym / rogaliki pałacowe z lokalnymi powidłami / wody Ostromecko, miejscowy napój ze źródła Marii (2 szt.); – kosze wegańskie (pasta Hrabiny z warzywami i chrupkim pieczywem (4 szt.) / pałacowa sałatka owocowa (2 szt.) / chrupiące warzywa z dipem pomidorowo-miętowym / sałatka Kuchmistrza z czerwonej fasoli z grillowanymi warzywami / wody Ostromecko, miejscowy napój ze źródła Marii (2 szt.). Zamówienia przyjmowane są na dzień przed wizytą, do godziny 18. Odbiór w jadalni w Pałacu Nowym w Ostromecku. Nr tel. 785 251 162. Koszt kosza: 95 zł.

Goście:

pisarka, poetka reżyser

Mychajło Illienko Михайло Іллєнко pokaz filmu

Толока Toloka

Kateryna Babkina Катерина Бабкіна

tłumaczka literatury

Aneta Kamińska wystawa

Justyna Mohytycz Юстина Могитич i inni

17–18 czerwca 2022

Dwa dni z kulturą ukraińską Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12–14