BIK 4/2023

Miłosz Waligórski

o fontannie dla

Zuzanny

Bisz

o rozcieńczaniu odpowiedzialności

Emilia Walczak

o Peterze von Kancie

François Ozona

BYDGOSKI INFORMATOR KULTURALNY | 04.23

spis treści: wydarzenia:

Ilustracje na okładce: Jan Gordon – ur. w 1955 r. w Bydgoszczy. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny), w Pracowni Projektowania Wnętrz i Pracowni Drzeworytu u prof. Z. Lutomskiego. Dyplom uzyskał w 1983 i od tego czasu związany jest z Bydgoszczą. Zajmuje się grafiką warsztatową – linorytem, formami rzeźbiarskimi, malarstwem, sztuką użytkową, w tym projektowaniem wnętrz i aranżacją plastyczną wystaw.

Wernisaż jego wystawy będzie miał miejsce w piątek 21 kwietnia o godz. 17.00 w galerii Biblioteki UKW (ul. Szymanowskiego 3). Więcej informacji na s. 20.

redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl

Eseista i tłumacz (z angielskiego i czeskiego), z wykształcenia dziennikarz, polonista i slawista (UMK w Toruniu), doktor nauk humanistycznych (UJ w Krakowie).

kultury miasta Bydgoszczy

BIK 04/2023 (538), Rok MMXXIII, nakład 1000 egz., dystrybucja: częściowo bezpłatny

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12–14, www.mck-bydgoszcz.pl

redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, zastępczyni redaktora naczelnego: Emilia Walczak, redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Irmina Pisarek

redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12–14, druk i oprawa: Polraster

BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_

redaktorka wydania: Emilia Walczak emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl Prozaiczka, publicystka, redaktorka książek i czasopism, z wykształcenia kulturoznawczyni (UAM w Poznaniu).

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. PRENUMERATA: www.prenumerata.ruch.com.pl.

Instytucja

12. Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych Animocje

Tekst: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Ponad sto animacji, długie godziny przed kinowym ekranem, warsztaty, spotkania z filmem, muzyką oraz rozmowy z twórcami – 16 kwietnia rozpoczynamy Animocje (potrwają do 22 kwietnia).

Animacja to bogata i różnorodna forma filmowa. W duchu tegorocznego hasła przewodniego festiwalu Animocje – Odważ się… – wraz z kuratorkami i kuratorami, zaproszonymi gośćmi oraz widownią z kina Orzeł sprawdzimy, jak daleko – w zakresie formy, stylu i tematu – są w stanie posunąć się twórcy filmów animowanych, aby poruszyć w nas silne, czasem wręcz skrajne reakcje odbiorcze. Spodziewajcie się wszystkiego!

Międzynarodowe programy konkursowe zainteresują widzów dorosłych (Konkurs Główny, Konkurs Filmów Muzycznych), jak i widzów dziecięcych oraz młodzieżowych. O statuetki inspirowane mackami Barbary walczyć będą filmy z całego świata, zrealizowane zarówno przez twórców już docenionych, jak i debiutantów oraz studentów. Ale zanim selekcje konkursowe zawitają na ekrany kina Orzeł, najpierw zachodźcie do Mózgu na Do-grywkę (6–7 kwietnia). To wy zdecydujecie, który z pokazywanych tam filmów znajdzie się w finałowym programie konkursowym. Krok po kroku, w najbliższych dniach i tygodniach będziemy przed wami odsłaniać szczegółowy program 12. Animocji, obejmujący: pokazy konkursowe, pokazy kuratorskie, filmy pełnometrażowe, wydarzenia specjalne, w tym masterclass, w ystawy, filmy z muzyką na żywo, program VR. Mamy odwagę twierdzić, że propozycji programowych będzie jeszcze więcej! Widzimy się niedługo.

Więcej informacji na: www.animocje.com i na s. 39.

Kwietniowe wydarzenia w ramach

Bydgoskiego Roku Andrzeja Szwalbego:

Od kwietnia, plac Pendereckiego (przed gmachem Filharmonii Pomorskiej)

Zapraszamy do Wiolinowa na koncerty plenerowe w dzielnicy muzycznej. W lekkich formach artystycznych prezentować się będą młodzi artyści, uczniowie i studenci szkół muzycznych. Będą występować solo, a także w różnych składach kameralnych. Prezentować będą twórczość kompozytorów różnych stylów i epok. Odbiorców zaprosimy do spędzenia chwili na leżakach rozstawionych na placu. Przygotowane będą także stoiska dla młodych odbiorców (kolorowanki, garderoby z możliwością fotografowania).

Szczegóły na: filharmonia.bydgoszcz.pl

3.04.2023, poniedziałek, godz. 9.30, 11.00, 12.30, 14.00, Filharmonia Pomorska

Poranek muzyczny dla seniorów Pomorze i Kujawy to moja ziemia – Andrzej Szwalbe i jego dzi edzictwo. Szczegóły na s. 23.

10.04.2023, poniedziałek, Matura z Andrzeja

Szwalbego – termin zgłoszeń

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy – organizatorzy konkursu biograficznego Matura z Andrzeja Szwalbego – oraz jego pomysłodawca: Biuro Koncertowe HEROLD, zawiadamiają, że ostateczny termin zgłoszeń uczestników wyznaczony zostaje na dzień 10 kwietnia. Do konkursu, prowadzonego w formie testowej, mogą przystąpić uczniowie bydgoskich szkół średnich wszystkich profili i specjalizacji, przy czym podczas pisemnego finału konkursu każdą szkołę reprezentować będzie maksymalnie dwoje „maturzystów”. Na zwycięzców czekają nagrody pieniężne: miejsce I – 1000 PLN, miejsce II – 500 PLN, miejsce III – 300 PLN. Nagrodami dodatkowymi będą książki, upominki, wydawnictwa muzyczne.

Finał konkursu – stylizowany na pisemny

egzamin maturalny – zaplanowano na dzień

16 czerwca o godz. 10.00. Sala „egzaminacyjna”

zostanie zaaranżowana we wnętrzach Pałacu

Nowego w Ostromecku. Przygotowania merytoryczne „maturzystów” obejmą także dwa spotkania w ramach „korepetycji maturalnych”

oraz samodzielną lekturę wydawnictwa Andrzej

Szwalbe – portret niedokończony autorstwa prof. Adama Bezwińskiego. Zgłoszenia uczestników:

rok.szwalbego@gmail.com. Szczegółowych informacji o konkursie udziela Józef Herold, przewodniczący jury konkursu, pod nr. tel. 500 20 40 80.

17.04.2023, poniedziałek, godz. 12.00, Urząd Miasta Bydgoszczy

Uroczysta sesja Rady Miasta Bydgoszczy.

18.04.2023, wtorek

Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy we współpracy z Zespołem Szkół Plastycznych w Bydgoszczy organizuje plener plastyczny dla nauczycieli różnych etapów edukacyjnych poświęcony pamięci Andrzeja Szwalbego. Celem pleneru będzie zwrócenie uwagi na urokliwe miejsca naszego miasta związane z życiem i działalnością Honorowego Obywatela Miasta Bydgoszczy. Warsztaty plenerowe zakończą się spotkaniem z bydgoskim artystą. Więcej informacji oraz link do logowania się na stronie: cen.bydgoszcz.pl

18.04.2023, wtorek, godz. 11.00, Biblioteka UKW

Andrzej Szwalbe – wielki budowniczy Bydgoszczy. Prelekcje poświęcone działalności humanistycznej, koncepcjom budynków oraz muzycznym ideom Andrzeja Szwalbego. Spotkaniu towarzyszyć będzie wystawa Przywróćmy w Bydgoszczy pierwszeństwo nauce… Szczegóły na s. 20.

23.04.2023, niedziela, godz. 16.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy)

Cykl koncertów z okazji 100. rocznicy urodzin Andrzeja Szwalbego: Adam Lemańczyk – solo. Szczegóły na s. 37.

30.04.2023, niedziela, godz. 19.00

Radio Jaskółka – cykl comiesięcznych rozmów radiowych poświęconych działalności Andrzeja Szwalbego. Redaktorzy prowadzący: Andrzej Gawroński i Adam Gajewski. Tym razem gościem Radia Jaskółka będzie Andrzej Adamski. Dzień później, w poniedziałek 1 maja, nagranie pojawi się również na Emcekowym profilu na YouTube: youtube.com/c/EmcekBydgoszcz.

Korespondencja zagraniczna

Fontanna dla Zuzanny, albo list w butelce bez zakrętki

Tekst: Miłosz Waligórski

pamięci Radmila Mulicia (1946–2023)

Zuza! Siedzę tu sam, na talerzu przede mną pocą się dwa jabłka, i piszę do Ciebie list. Obok leży zwinięta sturublówka, którą mój sąsiad nazywa jekatierinką, jeszcze nie wiem, dlaczego akurat tak, ale się dowiem. Może razem się dowiemy, co? Przyjedziesz? Przyjedź. Przypłyń!

Z Bydgoszczy są bezpośrednie promy. Zaokrętować się możesz na Flisach, tam przy zburzonej kładce przystanek ma m/s „Dryas Iulia”.

Wczoraj wieczorem, kiedy słońce zaprzestało tyleż heroicznych, co rozpaczliwych prób przebicia się przez pancerz z chmur, udałem się po kebab, kierując się porywem brzucha, ale i zasadą „najpierw odżywki, później używki”. W spodniach upaćkanych sosem poczłapałem pod terminal Stena Line, aby sycić oczy widokiem trzech żulikowatych osobników, których w półmroku przestronnej poczekalni ocieniała wielka paproć i ogrzewał kaloryfer. Mężczyźni rozmawiali o tym, że skoro nawet Czechow jest piewcą beznadziei, to po co się trudzić, po co rwać przez nędzę, lepiej od razu

pójść na dno, a potem przez wypór wybrnąć z morza, umrzeć. W ten sposób, słowami zalatującymi przykrym Szekspirem, dawali mi coś do (nie)zrozumienia.

Odwróciłem się ku rozkładowi kursów. Połączenia, najtańsze w dni robocze, masz, Zuza, codziennie. Co powiesz na rejs, powiedzmy, jutro rano? Wcześniej tylko mi skrobnij, o  czym marzysz. Wiesz, raz wspominałem, że czas w tym miejscu jakby się zapętlił i wygrywa wciąż tę samą melodię zdechłej zimy, a jedynym urozmaiceniem są tu wahania temperatury, od minus trzech do zera. Ale to nieprawda, Zuza. Pisałem to na lekach. Teraz jestem czysty, nie wplątuję się już w zawiłości planetarnych koniunktur, nie mam jazd

t ypu „moja obecność krępuje niebo”, „litery to negatywy gwiazd” itp. Jestem czysty i widzę wyraźnie. Tutaj jest co zwiedzać. Sama się przekonasz. Bo przypłyniesz, nie?

Dzisiaj stuknął miesiąc, odkąd przyjechałem. Z każdym dniem czuję się coraz lepiej. Mój pobyt nad morzem to piękna literatura, sztuka eksterytorialna wobec idei, które bujają się hen, hen wysoko i daleko stąd. Dochodzę do siebie, Zuza, składam się na nowo z drobnych cisz, a one, im dalej mowy, tym bardziej k rzepną, nabierają cery i ciała.

Miewam się świetnie. Głupoty wybiłem sobie z głowy. Zrozumiałem: w wosku odciska się ćma, ze zwarcia śmierci i motyla motyl wychodzi obronnym skrzydłem. Dlatego lepiej wierzyć rzeczom, choćby kruchym. A tu materialne są nawet linijki tekstu, i odstępy między nimi, ta biel, co raz opalizuje, raz d rży, to znów, zaginając rogi, strzyże uszami jak trusia. Sama zresztą zobaczysz. Wpadłem na to, zdziwiłabyś się, kiedy zobaczyłem tankowce na „smyczach” pilotówek, a zaraz potem kościół.

A le może zacznę od początku. Wyobraź sobie rynek, na rynku fontannę. Fontanna nie działa, bo nie ma wody. Po wodę trzeba chodzić do portu. W porcie o zmierzchu parkują auta, nad asfaltem milczą snopy reflektorów. Zakochani patrzą w górę, piętrzą się blednące łuny, jasność dziwna i magnetyczna, przed którą oczy mrużą nawet niewidomi. I nikt nie umie odwrócić wzroku. Ja też nie. Dlatego często tam bywam. Najpierw bez słowa opuszczam dom („do widzenia” mawiam

Przyjedziesz? Przyjedź. Przypłyń! Z Bydgoszczy

są bezpośrednie promy. Zaokrętować się możesz na Flisach, tam przy zburzonej kładce przystanek ma m/s „Dryas Iulia”.

po powrocie). Nicość oblepia mi łydki, lecz ignoruję ją, Zuza, słyszysz? Ja ją ignoruję!, nauczyłem się skupiać na życiu normalnym. Uwierz! Przypłyń!

Z progu widzę restaurację, a na jej dachu kręcący się blaszany wiatrowskaz w kształcie świni. Bywa, że ruszam w kierunku, który wskazuje jego ryj. Kilka dni temu zaprowadził mnie do doków. G órowały nad nimi burty masowca większego niż całe miasteczko. Statek bez ruchu czekał na fakty dokonane, przypominał zahibernowanego mastodonta, drzemiącego w kucki. Nabrzeże lśniło w ś wietle latarni ujętych w kuliste glorie.

Szedłem dalej między domami z drewna, parter, jedno piętro, z bram biła woń stęchlizny, przez rozbite okienka pachniało piwnicą. Zapuszczałem żurawia do mieszkań, „od tych ścian – myślałem – już dawno nie odbijają się żadne kroki, ubikacje od lat nie słyszą szumu spłuczek”. Ludzie żyli tam krótko i cierpliwie. Na parterze jednego baraku para spółkowała po chaplinowsku w migotliwej łunie telewizora. „Jaki seks, taka komunia”. Kobieta leżała na gołym stole, pościel zimna niby lód tęchła w skrzyniach. Wpadli widocznie tylko na chwilę, nawet nie rozpalili pod kuchnią.

Ulica prowadziła wśród mgieł, pod stopami miałem kocie łby, a pod nimi piach i złogi ludzkich minerałów, warstwy ziemi naszpikowane kośćmi. Ale ja, Zuza, nie wchodzę już głębiej w tego t ypu rozważania, nie wchodzę! Jak Boga kocham! (Przyjedź!).

Mijając siedzibę redakcji gazety, zobaczyłem, czym po pracy żyją dziennikarze. Słuchali pieśni ludowych z YouTube’a i namiętnie przy tym dyskutowali. Naprzeciw kuśtykała staruszka o twarzy w ykrzywionej jak nawiedzone zdanie. „Ona musi być od zawsze”. Stanęła przede mną. Pewnie do teraz tam stoi, tylko że ja jestem już gdzie indziej, Zuza, ja się nie zatrzymuję, nie zastanawiam się! Po lewej siedziba posła norweskiego, po prawej hotel pomny wizyt baronów, a pośrodku staruszka. Tkwi, bo tutaj wszystko tkwi.

Jeśli więc pragniesz pierwszorzędnych zmilczeń, wśród których jedynym dźwiękiem będzie chrobot w ścianie, oto miejsce dla ciebie.

Wokół kamienice świecą czernią, brzmią pustką. Jeśli więc pragniesz pierwszorzędnych zmilczeń, wśród których jedynym dźwiękiem będzie chrobot w ścianie, oto miejsce dla ciebie. Warte mszy! Jak Paryż. Bo czyż nie tak mawia się o Wenecjach Północy i Berlinach Wschodu? Że są warte mszy. Albo „myszy”… A jeśli myszy, to kościół.

Za wszelką cenę chciałem rzucić coś na tacę. Skręciłem do skromnej kaplicy, gdzie „ksiądz na zydelku ogarnia wieczność”, a babinki w chustach, cztery na krzyż, klepią po polsku pacierze. Głosik ich snuł się cienko jak rozwiewna smuga z kadzidełka. Klęczały na posadzce, którą kolana glansują od 1898 roku. Było ich tak mało, że aż się wystraszyłem. „Zaraz znikną”.

Wtedy, chyba dla kontrastu, wyświetlił mi się masowiec typu Capesize, ten z portu. On jeden pomieściłby w sobie cały kraj, miliard takich kaplic. Tu pod wieczną lampką cztery Polki osiemdziesiąt plus modliły się ledwie słyszalnie ze wschodnim akcentem, tam statek monstrum, gmach o załadunku liczonym w tonach wznosił się do potęgi potęg.

A jednak znikomość zbywała nadmiar. Oddech topił stal, żelazo, nity. Niedostrzegalność przyćmiewała to, co rzuca się w oczy. Gasnąca strużka pieśni zwyciężała Hongkong

i Panamę, bo pod takimi banderami są te kolosy. Prowincjonalna senność usypiała ogromy. Wielkość, Zuza, przegrała z rzednącą miną, ubyły ją nieużytki. (Przyjedź! Przypłyń!).

Mogę więc krzyknąć: czego tu nie ma!? Czego nie ma, jest najbardziej. Ale mogę też zaproponować Ci inne przyjemności: wizytę w  tartaku, upojny zapach żywicy, przycupnięcie w cieniu zdarzeń na scenie spalonego teatru, gdzie działo się, działo… kiedyś (tutaj zawsze jest kiedyś), albo czaty, obserwację, jak radzą sobie człowiecze nadzieje, które, jeśli znudzi się nam patrzenie, będziemy mogli dźgnąć różdżką, zagęścić lub rozwiać. Mogę Ci też poczytać, na przykład dekadencką powieść o losach junkrów pruskich, w tle stare dagerotypy, klimacik. Albo uciekniemy na wydmy, hm? Wybieraj! (Byleś przypłynęła!).

Jeśli zaś marzysz o egzotyce, to w miejscowym zoo trzymają ćmy z Ameryki Południowej, te, które zmuszają do płaczu krokodyle, a potem żywią się ich łzami. Żerują na nieszczęściu i są sprawcami nieszczęścia. Generują koszty, by żyć cudzym kosztem. Krzywdzą, by paść się na krzywdzie. Niektórzy twierdzą, że kierują się troską. Irytując śluzówkę, oczyszczają ją. Ponoć to nie boli. Ponoć… tere-fere! Nachalna miłość mówi tak samo: wkładam ci serce do oka, byś lepiej mnie widział.

To co, Zuza, przyjedziesz? Przyjedź! Przypłyń!

(Sama słyszysz, żem już całkiem zdrów).

Ale jeśli nie chcesz, nie musisz.

Obrażę się, jak nie przyjedziesz.

Zabarykaduję się w pokoju!

A teraz, pozwól, wyjdę na spacer. To chyba normalne, co? Ludzie czasem to robią. W kaftanie, nago, wszystko jedno. Kiedy sprzykrzy się im pisanie listów do nadawcy, wybywają. Dlatego adieu, Zuza, czekać na Ciebie będę na plaży, gdzie niezadrukowane morze, rymy fal, krój piasku. Wyślę Ci esem-wiersza. Bo znam słowa, które same w sobie są poezją: mgła, pies, balonik, dziewczynka z latawcem, samolot ze szmergla. Liść. Łapiesz?

Miłosz Waligórski

(ur. w 1981 r. w Bydgoszczy)

tłumacz, poeta, prozaik. Przełożył ponad 20 książek z węgierskiego, serbsko-chorwackiego i słowackiego. Wydał pięć tomów poetyckich i cztery książki prozatorskie, ostatnio Pięć i pół kobiety (2022).

Różnica i powtórzenie

Tekst: Emilia Walczak

Filmowy postmodernizm jako estetyka wyczerpania formy, gdzie nie wymyśla się już niczego nowego, a w kółko mieli to, co już drzewiej bywało. Stąd gra, zabawa z erudycją widza, stąd intertekstualność, cytat, ironia, parodia czy pastisz. Stąd przeestetyzowanie, przestylizowanie, przekoloryzowanie, gracko

balansujące na granicy kiczu i kampu. Stąd nostalgia wreszcie, ze swoją nieodłączną skłonnością do sięgania po rekwizytorium retro. Brzmi jak przepis na film Petera Greenawaya czy Pedra Almodóvara, tymczasem za pomocą z lekka już zestarzałych narzędzi próbujemy tu właśnie zmierzyć i zważyć najnowszy film François Ozona Peter von Kant (2022), który już w tym miesiącu wejdzie na srebrny ekran Emcekowego kina Orzeł.

fot. Aurora Films

Podczas oglądania nowego dzieła Francuza do głowy przychodzą też inne ponowoczesne kinowe tropy – choćby Gus Van Sant, k tóry w 1998 roku dokonał remake’u słynnej Hitchcockowskiej Psychozy (1960), czy Michael Haneke, który w roku 2007 nakręcił Funny Games U.S., czyli nową wersję swoich własnych, starszych o dekadę Funny Games. Bo jest Peter von Kant powtórzeniem (nie remakiem, raczej swoistą grą „na temat”) scena po scenie Gorzkich łez Petry von Kant – kontrowersyjnego niegdyś filmu Rainera Wernera Fassbindera z 1972 roku. Powtórzeniem z paroma drobnymi różnicami. Podstawową różnicą jest zmiana płci miłosnego trójkąta: u Fassbindera były to trzy kobiety (zaborcza Petra von Kant, wyrachowana Karin Thimm i odtrącana Marlene), u  Ozona mamy natomiast trzech mężczyzn (Peter von Kant i Amir – czyli para jak pięść do nosa i kwiatek do kożucha w jednym, jakby Krzysztof Krawczyk zakochał się w Łukaszu Barysie – plus niechciany Karl o krowich oczach i imponującym wąsie). Peter von Kant jest ponadto reżyserem – co kusi oczywiście do odczytywania filmu Ozona w kluczu biograficznym i autotematycznym (Denis Ménochet jest tutaj do Fassbindera niezwykle podobny!); Petra von Kant (Margit Carstensen) była zaś słynną projektantką mody. Ponadto pomajstrował trochę Ozon przy zakończeniu filmu – no ale tutaj nie zaspoilerujemy…

Można oczywiście wyłapywać jeszcze inne niuanse – a to że na początku filmu Petra dyktuje swojej asystentce Marlene list do Josepha Mankiewicza, Peter zaś Karlowi do Romy Schneider; a to że pod koniec przełamuje Ozon jedność miejsca à la Rzeź Polańskiego czy Dobrze się kłamie w miłym towarzystwie Genovesego i wychodzi z kamerą poza duszny apartament von Kanta, przez co produkcja oddala się na moment od stylistyki telewizyjnego kameralnego spektaklu; a to że inny jest, na przykład, soundtrack (chociaż In My Room

The Walker Brothers trzyma się mocno i tu, i tu). Można też skupić się – odwrotnie – na odfajkowywaniu podobieństw: że podobny jest w obu produkcjach wystrój wnętrz, z nieodłącznymi białymi dywanami-futrzakami czy manekinami; że Karl porusza się dokładnie jak Marlene; że i Petra, i Peter byli wcześniej w małżeństwach heteroseksualnych; że

Podstawową różnicą jest zmiana płci miłosnego trójkąta: u Fassbindera były to trzy kobiety (zaborcza Petra von Kant, wyrachowana Karin Thimm i odtrącana Marlene), u Ozona mamy natomiast trzech mężczyzn (Peter von Kant i Amir – czyli para jak pięść do nosa i kwiatek do kożucha w jednym, jakby Krzysztof

Krawczyk zakochał się w Łukaszu Barysie – plus niechciany Karl o krowich oczach i imponującym wąsie).

i  u Fassbindera, i u Ozona występuje Hanna Schygulla (chociaż, siłą rzeczy, w innej roli – od daty premiery Gorzkich łez Petry von Kant minęło już przeto pół wieku); że tu i tu postaci alkoholizują się na potęgę w swojej psychodramie, wykrzykując przy tym charakterystyczne dla filmu, groteskowe „ prosit! ”. Można. Ale kiedy zakończymy już tę dobrowolnie podjętą – niepozbawioną przy tym niejakiej przyjemności – grę z François Ozonem, zostaje co? Niewiele. Nieszczęśliwa nieheteronormatywna perypetia miłosna naznaczona zdradą i portret udręczonego weltschmerzem starzejącego się artysty ujęte w bardzo estetyczny obrazek. A od tego mamy już przecież niekwestionowanego specjalistę – jest nim wspomniany Pedro Almodóvar.

Odnoszę wrażenie, że François Ozon tym razem nakręcił film przede wszystkim dla samego siebie – ażeby dobrze się bawić? Złożyć hołd swojemu mistrzowi? A pomyśleć, że jeszcze niedawno w yreżyserował dwa bardzo ważne – jakże odmienne stylistycznie: mimo przytłaczającej tematyki jasne, przestrzenne, zrealizowane z rozmachem, dynamiczne – filmy „dla sprawy”: Wszystko poszło dobrze (2021), poświęcony prawu dostępu do eutanazji, oraz Dzięki Bogu (2018), rozprawiający się z problemem pedofilii w strukturach kościelnych. Jeśli miałabym natomiast wskazać najmocniejszy punkt Petera von Kanta, byłoby to postkolonialne podejście do postaci Amira. Bo o ile przybywającą do Niemiec z Australii Karin g ra u Fassbindera Hanna Schygulla o śnieżnobiałej skórze, o tyle jej odpowiednika u Ozona kreuje na ekranie Khalil Ben Gharbia o wyglądzie rdzennego mieszkańca tegoż kontynentu. Więcej silnych atutów filmu nie pamiętam. Jak pisuje nonszalancka krytyka w ięc: obejrzeć można, ale wcale nie trzeba.

Na marginesie (cz. 11)

O rozcieńczaniu odpowiedzialności

Tekst: Jarosław „Bisz” Jaruszewski

Ponieważ jednocześnie pragnąc ulubionego i znienawidzonego narkotyku ostatniego chyba rzędu (niech będą przeklęci Indianie i ci, którzy to świństwo do nas zawlekli) będę mógł lepiej zanalizować ogarniające nałogowego palacza pokusy i podać sposoby ich odparcia na tle wspomnień ohydnego samopoczucia (często maskowanego przed sobą i innymi) przy powrocie do tej świńskiej, bezpłodnej i ogłupiającej trucizny.

[Witkacy]

Można uważać coś za czynność krańcowo absurdalną, a jednak dalej ją podejmować. Nie odbywa się to oczywiście bez psychologicznych perturbacji, pokrętnych racjonalizacji, wymyślnych wymówek czy wreszcie bezradnego rozkładania rąk w geście przyznania, że jest coś takiego w człowieku, co zdrowy rozsądek stawia nie dość wysoko w hierarchii bieżących potrzeb i imperatywu ich zaspokajania. Dla mnie takim absolutnym nonsensem jest nałogowe palenie, a fakt,

że bywam tego nawyku ofiarą (choć jednocześnie oczywiście również prowodyrem, co nadaje całej tej sytuacji specyficznej dwuznaczności), stawia mnie żywo przed koniecznością bliższego przyjrzenia się tej niewygodnej zagadce.

Każda skłonność, która zaczyna rządzić naszym życiem, która przyjemność obcowania z przedmiotem naszego upodobania zamienia w pusty gest koniecznego powtórzenia, wydaje mi się przerażająca. Z drugiej strony, każda absolutna abstynencja wydaje mi się zbyt daleko idącą rezygnacją. Jeśli chodzi o wszelkie demarkacyjne linie, nigdy nie potrafiłem ustawić się jednoznacznie po którejś ze stron, a sta-

nie w rozkroku na dłuższą metę okazywało się najgorszym z wyborów, gdyż paląc Panu Bogu świeczkę i diabłu ogarek, prędzej czy później, nawet mimo najlepszych intencji, demaskujemy się jako impotentni symetryści. Więc jeśli chodzi o graniczne linie, wolałem po nich chodzić, co nie jest może żadnym rozwiązaniem w kwestii umiejscawiania się na mapach geograficznych, politycznych i światopoglądowych, ale pozwala pozostawić sobie dozę niedookreślenia, co dla niektórych jednostek, w tym dla mnie mnie, jest niezwykle cenne.

Podchodząc w ten sposób do dychotomii palący/niepalący, szuka się rozwiązań pośrednich, swoistej migotliwości wynikającej z chęci znalezienia indywidualnego sposobu na wyjście z przykrej (i pozornej) dwoistości wyboru. Poszukuje się opcji najbardziej frapującej, gdyż najprostsze rozwiązania odstręczają swoją przyczynowo-skutkową ordynarnością. Palić, bo musi się palić (nałóg) – nuda. Nie palić, nie musząc palić (brak nałogu), zaiste żadne doko-

nanie. Nie palić, kiedy musi się palić (powstrzymywanie się od nałogu), to już sytuacja ciekawsza, mobilizująca uśpione pokłady samokontroli, wrzucająca nas w dynamikę jak z Dostojewskiego: ciągłego wystawiania się na pokuszenie i każdorazowego opierania się mu (ile może być w tym dumy i poczucia woli w momentach sukcesu, a ile wstydu i upokorzenia w chwilach porażek, wie każdy, kto z nałogiem się zmagał). Jest jeszcze palenie, kiedy nie musi się tego robić, palenie-rekwizyt, palenie-marker, podkreślające dowolną chwilę bezinteresownym aktem, idealne dla amatorów dodawania nut dramaturgii do szarej codzienności. Ja, jako jednostka dość krnąbrna, nie lubię, kiedy wyborów dokonuje się za mnie, tak więc alternatywy bycia prowadzonym na sznurku nałogu, czy też zupełnego odwrócenia się od jego ewentualnych możliwości, były mi nie w smak niemalże w równym stopniu. Wymyśliłem więc na swój użytek palenie homeopatyczne, które na płaszczyźnie nałogu jest odmianą dyskordianizmu w religii (sic!). W praktyce jest znacznym rozcieńczeniem zgubnego nawyku, który aplikuję sobie w celu pobudzenia na różnych płaszczyznach: estetycznej, organicznej, motywacyjnej, teatralnej etc.

Lubię czuć w sobie głód i świadomie odsuwać moment jego zaspokojenia. Do zwykłego leitmotivu dni dodaje to kontrapunkt w postaci ledwo słyszalnej melodii pragnienia, która rozgrywa się w tle, wywołując lekkie powierzchniowe napięcie, delikatne wrażenie oczekiwania

i świadomość, że za którymś rogiem czeka na nas (i co istotne, czeka wiernie, co daje bezcenne poczucie bezpieczeństwa w tak niepewnym współczesnym świecie) małe spełnienie. Fakt ten (podobnie jak charakterystyczne pojęcie romansu w kulturze japońskiej, w którym istotą jest flirt i nieosiągalność, a konsumpcja jest właściwie tylko odczarowaniem i… rozczarowaniem) działa stymulująco na ośrodek nagrody i sprawia, że żmudne przeciąganie nici czasu staje się powolnym pociąganiem wstążek prezentu, któremu towarzyszy biochemiczna ekscytacja, łaskotanie w podbrzuszu, przełykanie śliny i mrowienie w opuszkach palców. Nie wspominając już nawet o estetycznej uczcie dla melancholijnych temperamentów – całej tej wanitatywnej symbolice zamkniętej w niepozorny kilkuminutowy akt: tytoniowa treść owinięta w całun bibułki, która żarzy się i wypala w rozwijających się stochastycznie pasmach i splątaniach dymu, nieuchronnie przemieniając się w popiół. Mała klepsydra obracana w palcach. Pretensjonalne, cóż, niech będzie.

Palę na balkonie wysokiego piętra, na bocianim gnieździe, na które w innym przypadku wychodzić nie miałbym specjalnych powodów. W różnych konfiguracjach pór dni i roku obserwuję odmienne odsłony miasta i plastyczne permutacje nieba, od wschodów do zachodów słońc, przez noce drżące od gwiazd. Zmysłami wyostrzonymi w oczekiwaniu na papierosa, chłonę najpierw zapachy: jesiennych poranków, letnich popołudni, przedwiosennych nocy i zimowych zmierzchów. Przede wszystkim jest to chwila absolutnej pauzy, ponieważ palenie jednego papierosa raz na kilka dni żąda dla siebie totalnej uwagi, koncentracji graniczącej z medytacją, skondensowania wrażeń krótkiego interwału w pełnię, która w codziennym życiu jest najczęściej nieosiągalna. Jeden papieros, wyróżniony spośród innych odpowiednią przerwą, jest zarazem pierwszym i ostatnim. Cóż za patos, palić za każdym razem po raz pierwszy i ostatni, naraz! Czyż nie jest wystarczającym dowodem ostatnia wola więźniów, którzy wybierają wypalenie papierosa przed nieuchronnym wyrokiem? Z drugiej strony, czy takie rzeczy w ogóle przychodziłby mi do głowy, gdyby nie wychowanie w nikotynowej kulturze i wczesne zanurzenie w nałóg, które z papierosem związało mi niemalże wszystkie znaczące „pierwsze razy”, do których wracać potrafię tylko (casus Proustowskiej magdalenki…) z dymem? Bądźmy szczerzy.

Cóż za patos, palić za każdym razem po raz pierwszy i ostatni, naraz! Czyż nie jest wystarczającym dowodem ostatnia wola więźniów, którzy wybierają wypalenie papierosa przed nieuchronnym wyrokiem?

Kiedy gaszę papierosa i odwracam się, widzę zaciekawioną twarz mojej kilkuletniej córki przylepioną do balkonowej szyby. Przecieram zmarznięty nos, a do nozdrzy wkrada się nagle smród dymu, którym przesiąkły palce. U progu drzwi stoi groteskowy słoik, zjeżony niedopałkami, wypełniony do połowy brązową mazią. Spojrzenie małej dziewczynki domaga się ode mnie wyjaśnienia, ale wszystko, co napisałem powyżej, zdaje mi się nagle tym osobliwym rodzajem tłumaczenia, którym osoby wprawne w wodolejstwie potrafią usprawiedliwić wszystko, na co przyjdzie im ochota. A prawda jest taka, że nie chciałbym, żeby moja córka kiedykolwiek zaczęła palić, a jedyne, co mogę zrobić, to nie palić również. Kiedy wracam do mieszkania, kiełkuje we mnie świadomość, że wchodzę właśnie na inną linię, która niepewnie drży pod moimi stopami. Linię oddzielającą niekonieczność odpowiedzialności za siebie od mysterium tremendum odpowiedzialności za istotę, którą powołałem do życia. Tej drugiej rozcieńczyć się nie da.

Jarosław „Bisz” Jaruszewski

kulturoznawca, raper, poeta i producent muzyczny.

Fot. Dariusz Gackowski

Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa

Bydgoski Insynuator Kulturalny

(216)

Tekst: Zdzisław Pruss

Lusterko wsteczne (-25)

Ćwierć wieku temu (kwiecień 1998)

Premierowym przedstawieniem Opowieści

Hoffmana J. Offenbacha Opera Nova zainaugurowała V Bydgoski Festiwal Operowy.

W Teatrze Polskim w monodramie Zgaga wystąpiła gościnnie Dorota Stalińska

Galeria Autorska Kai i Solińskiego zapraszała na wystawę fotografii Jerzego Zegarlińskiego Portret nieplewiony.

W cyklu Ulice Szwederowa o ulicy Grudziądzkiej opowiadał w Klubie „Arka” Alojzy Bukolt

Na parkiecie ODK „Modraczek” odbyło się Walcowanie seniorów.

Stan pogotowia

W swoim najnowszym zbiorze opowiadań pt. Oblicza męskości Barbara Jendrzejewska z właściwym sobie twórczym temperamentem sportretowała 12 męskich postaci, wśród których znalazł się m.in. „damski bokser”, ksiądz, donosiciel itp. Jako że sama autorka przyznała, iż inspiracją do tych literackich wizerunków byli konkretni mężczyźni, przeto w męskiej populacji bydgosko-tucholskiej zapanował stan wysokiego napięcia i co niektórzy, znając ostre pióro „Bachy”, konsultują się w adwokackich kancelariach w kwestii obrony dobrego imienia.

Scena kontaktowa

W Teatrze Kameralnym zagościł spektakl pod tytułem Drapando, czyli Atak Zmurszałego Starucha. Jako że autorem tej sztuki, adresowanej do dziecięcej (choć nie tylko) publiczności, jest znany z telewizyjnego Szkła kontaktowego Szymon Jachimek , przeto aktorzy zaraz po podniesieniu kurtyny nie mają innego wyjścia jak tylko złapać natychmiastowy kontakt z rozbawioną dzieciarnią.

Jest szansa

Zdaniem znającego się tak na piłce nożnej, jak i na ludziach satyryka Antoniego Szpaka powołanie na trenera naszej kadry Fernanda Santosa otwiera przed polską reprezentacją iście niebiańskie perspektywy. Demonstrujący swoją bogobojność portugalski trener może liczy na wsparcie boskiej pomocy. A przez to, że pan Santos czyta Biblię i uczęszcza na rekolekcje, owa pomoc jest pewna jak amen w pacierzu.

Na wszelki wypadek

Na okoliczność swoich setnych urodzin Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy ogłosiło konkurs na wiersz o Bydgoszczy. Należy się spodziewać, że wezmą w nim udział nie tylko autorzy z grodu nad Brdą. Na wypadek gdyby wśród tych zamiejscowych znaleźli się poeci z Torunia, jury zamierza ustanowić nagrodę specjalną za „najostrzejszy paszkwil”.

Kłamstwo+

Zdzisław Pruss

poeta, satyryk, dziennikarz. Autor kilkunastu tomów wierszy (ostatnio Wspólny mianownik, Bydgoszcz 2022). Redaktor i autor leksykonów bydgoskiej kultury.

Na łamach „Akantu” Tadeusz Oszubski przeanalizował dogłębnie wszystkie plusy i minusy kłamstwa. Wyszło na to, że plusów jest o wiele, wiele więcej. Kłamstwa bywają nie tylko bardziej opłacalne, ale także bardziej… humanitarne niż brutalna i gorzka prawda. Nie dziwota, że choćby z tych względów w przedwyborczych kampaniach dominować będzie przekonanie, że kto kłamie, nie błądzi i prostą drogą wyjdzie na swoje.

Łukasz Gajdzis (1984–2023)

aktor, reżyser, były dyrektor

Teatru Polskiego w Bydgoszczy

Pożegnania

Witold Burker (1942–2023)

adwokat, muzyk jazzowy, autor książek wspomnieniowych

fot. Patryk Chenc

fot. archiwum prywatne

Adresy bydgoskich instytucji kultury

Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amfn.pl 1

Akademicka Przestrzeń Kraetywna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, ul. Karpacka 52, 85-164 Bydgoszcz, adres do korespondencji: ul. A. Naruszewicza 11, 85-229 Bydgoszcz, tel. 52 567 00 07, email: muzeumfoto@byd.pl, www.muzeumfoto.byd.pl

Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych, ul. Gdańska 54, 85-021 Bydgoszcz  5

Biblioteka UKW, ul. Szymanowskiego 3, 85-074 Bydgoszcz, tel. 52 326 64 60, biblioteka.ukw.edu.pl 40

Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl  4

Bydgoski Instytut Głosu - profesjonalne centrum doskonalenia głosu, ul. Śniadeckich 21/4, 85-011 Bydgoszcz, tel. 500 347 009, bydgoski.instytutglosu@gmail.com, www.bydgoskiinstytutglosu.pl  39

Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl  3

Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman

Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, 6 Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM”

przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl

Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@smbudowlani.pl, agnieszka.buzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

ELJAZZ – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl  16

Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. A. Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Sprzedaż biletów w kasie FP: wt.-pt. w godz. 14-18 oraz godzinę przed koncertem. Rezerwacja telefoniczna w godz. 12-14. Tel. 52 321 02 34, e-mail: kasa.biletowa@ filharmonia.bydgoszcz.pl; www.filharmonia. bydgoszcz.pll  7

Fundacja Fotografistka, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz, tel. 508 732 871, https://fotografistka.pl  21

Fundacja „Wiatrak”, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl

Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222  17

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26  18

GALERIA AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl  8

Galeria Francuska MISTRAL , przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587

Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3 Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, dyrektorka: Karolina Leśnik-Patelczyk. Gmach główny  12 (ul. Gdańska 20) wtorek–piątek: 10.00–18.00 sobota–niedziela: 11.30–16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa. bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy  10 (ul. Gdańska 3): wtorek–piątek: 11.00–18.00, sobota: 11.00–14.00, wstęp wolny Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT –Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00  13 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl  22

Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15  19 Jagiellońska 1, Dom Aukcyjny i Galeria Sztuki, ul. Jagiellońska 1, 85-067 Bydgoszcz, www.jagiellonska1.pl  37 Kino Jeremi / Hangar Kultury, Zespół Szkół nr 5 Mistrzostwa Sportowego, ul. Gen. A. Fieldorfa „Nila” 13, 85-796 Bydgoszcz, tel. 52 343 66 67, e-mail: monika.jarzyna@liceumxv.edu.pl Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl

Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, adres do korespondencji: ul. Janosika 3/78, 85-794 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, 52 343 75 11, www.kmaio.polus.pl  20

Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl  29 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl  25 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Jerzego Grundkowskiego, Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 w Bydgoszczy, czynna: środa 16.30–19.30. Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska  23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl

Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera w Bydgoszczy, ul. Mennica 10, 85-112 Bydgoszcz. Godziny otwarcia: pon.–czw. 10.00–18.00, pt.–niedz. 12.00–20.00. E-mail: info@mlynyrothera.pl, tel. 887 467 208, mlynyrothera.pl. 38

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł  24 Muzeum Kanału Bydgoskiego im. Sebastiana Malinowskiego, przy III LO, ul. Staroszkolna 10, 85-209 Bydgoszcz, www.kanalbydgoski.pl, tel. 693 765 075, e-mail: muzeum@kanalbydgoski.pl

Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl  15

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, dyrektor: Wacław Kuczma, sekretariat: tel. 52 52 53 555, sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum. bydgoszcz.pl. Dział Nauki i Literatury: tel. 883 366 055, wyklad@muzeum.bydgoszcz.pl. Dział Edukacji: tel. 52 58 59 911, edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl. Dział Promocji i Marketingu: tel. 52 58 59 929, 52 58 59 926, promocja@ muzeum.bydgoszcz.pl. Biblioteka i Czytelnia: biblioteka@ muzeum.bydgoszcz.pl, tel. 52 52 53 515, 52 52 53 516, godziny otwarcia: wt. 10.00–15.00, śr. 12.00–15.00, czw. 10.00–15.00, pt. 10.00–15.00. Godziny otwarcia: Gmach główny MOB, ul. Gdańska 4, Zbiory Archeologiczne, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Europejskie Centrum Pieniądza, Dom Leona Wyczółkowskiego, Spichrze nad Brdą, Apteka Pod Łabędziem: wt., czw. 10.00–18.00, śr., pt. 12.00–20.00, sob.–niedz. 12.00–18.00, poniedziałek nieczynne. Exploseum: wt.–niedz. 9.00–15.00, poniedziałek nieczynne. Centrum Edukacji Muzealnej czasowo niedostępne dla zwiedzających (otwarte podczas warsztatów edukacyjnych). Czwartek – wstęp bezpłatny na wystawy stałe.  26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Galeria Wieży Ciśnień, ul. Filarecka 1, www.muzeum@mwik.bydgoszcz.pl  14 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590

Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Wojciech Bartoszek, tel. 261 414 876. Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, piątek – godz. 8.30–15.30; czwartek – 8.30–18.00, sobota – 12.00–16.00, niedziela – 10.00–14.00; wstęp wolny. www.muzeumwl.pl

Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl  27

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu  11

Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac  28

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl

Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195  30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania

Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, tel. 52 344 34 01, 600 371 696; 52 376 67 39 (po godz. 16.30); email: sswm-bydgoszcz@salezjanie.pl

Teatr Kameralny w Bydgoszczy, Dyrektor: Mariusz Napierała, ul. Grodzka 14-16, 85-109 Bydgoszcz. Biuro: Centrum Kongresowe Opery Nova, ul. Marszałka Ferdynanda Focha 5, 85-070 Bydgoszcz. Tel. 885 904 192, e-mail: biuro@teatrkameralny.com, www.teatrkameralny.com  9

Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Wojciech Faruga, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa biletowa: czynna od środy do piątku w godzinach 14.00-18.00, al. Mickiewicza 2 (wejście od parku od ul. 20 Stycznia 1920) oraz godzinę przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl  31

Toniebajka. Księgarnia dla wszystkich, ul. Focha 2, 85-070 Bydgoszcz, tel. 665 192 904  2

Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała  32

Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15  6

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana

Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń  33

Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska  27

Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca  34

Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936 Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti  35

Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl

Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Sielanka 8A (I piętro) 85-073 Bydgoszcz, tel.: 52 58 58 189, fax: 52 58 58 832, e-mail: bkb@um.bydgoszcz.pl, dyr. Magdalena Zdończyk  36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy – p.o. dyrektor – Dagmara Reszkowska, ul. Długa 39, 85-034 Bydgoszcz, tel. centrala 52 323 80 08, 52 33 99 200, tel. sekretariat 52 328 73 90, 52 33 99 225, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.biblioteka.bydgoszcz.pl. 35

Sopocki Dom Aukcyjny, ul. Jagiellońska 47. 85-097 Bydgoszcz, tel. 602 593 826, sda.bydgoszcz.pl 41

Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

Adria Art

Muzyczne widowisko jest częścią prestiżowego projektu nieograniczonej orkiestry RBE 100 Lat Polskiej Muzyki Filmowej. W jego ramach młodzi kompozytorzy interpretują utwory legendarnych polskich kompozytorów. RBFO prezentuje aranżacje m.in. Krzysztofa Herdzina, Łukasza L.U.C Rostkowskiego, Pawbeatsa, Pawła Hulisza.

inf. Anna Wiącek-Fręś

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy

� 13.04.2023, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny

Muzyka | Filozofia | Koherencje

Solis Trio w składzie: Wiktoria Święciochowska

� 2023, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; bilety w cenie 5 zł dla dziecka i 8 zł dla osoby dorosłej można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed audycją

CCXXXIV Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami: Zabawy z piłką

� 16.04.2023, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu; bilety w cenie 20 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CCXXXVI Koncert Pałacowy

Przemysław Buczek – klarnet, Mariusz Klimsiak – fortepian. W programie: C.M. von Weber – Grand Duo Concertant op. 48. Współpraca: Pałac Lubostroń

� 18.04.2023, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny

Wtorek z muzyką dawną: Antonio Vivaldi

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska; bilety: adria-art.pl

L.U.C. & Rebel Babel Film Orchestra

– Koncert Polskiej Muzyki Filmowej

(goście specjalni: Pawbeats, Magdalena Kumorek, Renata Przemyk)

Wyjątkowa orkiestra Rebel Babel Film Orchestra z Łukaszem L.U.C Rostkowskim i gośćmi zapraszają na koncerty w ramach projektu Polska Muzyka Filmowa. Podczas wieczoru usłyszymy największe polskie kompozycje filmowe takich autorów jak Krzysztof Komeda, Bronisław Kaper czy Andrzej Korzyński.

Działający od 8 lat projekt, założony przez Łukasza L.U.C Rostkowskiego, zaprasza do współpracy artystów z różnych regionów świata i środowisk. Nieograniczony, innowacyjny big-band łączy przeróżne style, obraz, dźwięk i słowa w jeden pozytywny przekaz. Od początku działalności w projektach Rebel Babel wzięło udział ponad 11 tys. muzyków z 20 krajów!

Polska Muzyka Filmowa, tak jak każdy koncert orkiestry Rebel Babel, to jedyne w swoim r odzaju doświadczenie. Na koncercie z orkiestrą usłyszymy gościnnie wyjątkową Magdalenę Kumorek i Renatę Przemyk. Podczas wieczoru muzycy wykonają m.in. piosenki z filmów Vabank i  Akademia Pana Kleksa czy z seriali Czterdziestolatek, Stawka większa niż życie, Czterej pancerni i pies

Obecnie Rebel Babel Film Orchestra pracuje nad ścieżką dźwiękową do malarskiej adaptacji powieści Chłopi, łącząc siły z BreakThru Films. To studio odpowiedzialne za produkcję nominowanego do Oscara filmu Twój Vincent

skrzypce, Weronika Spychalska – wiolonczela, Kyungin Nam – fortepian. W programie: J. Haydn – Trio fortepianowe C-dur, Hob. XV:27, H. Kulenty – A Cradle Song Dr hab. Maciej Chlewicki, prof. UKW – prelekcja: Muzyka sposobem geometrycznym dowiedziona. Tytułowy sposób geometryczny nasuwa skojarzenia z matematyką, z jaką tak często łączono muzykę. Wykład nie będzie jednak, niestety, poświęcony związkom muzyki i matematyki. Chodzi o coś zupełnie innego. Tytuł jest w pierwszej kolejności pretekstem do zaprezentowania w zarysie myśli jednego z ważniejszych filozofów czasów nowożytnych – Benedykta Spinozy – i jego dzieła pt. Etyka sposobem geometrycznym dowiedziona. Ale to zaledwie punkt wyjścia, bo w głównej części wykładu dokonana zostanie taka próba interpretacji głównych kategorii systemu Spinozy, by za ich pomocą opisać fenomen muzyki. Nie było to zapewne zamiarem tego filozofa, ale przy odrobinie wyobraźni interpretacja taka może przynieść zaskakująco dobry efekt. Współpraca: Fundacja Koherencje.

Daniel Deuter, Michał Marcinkowski – skrzypce barokowe, Marcin Tarnawski – altówka barokowa, Matthias Bergmann – wiolonczela barokowa, Łukasz Macioszek – violone, Dorota Zimna, Marek Przywarty – klawesyn, pozytyw.

� 23.04.2023, niedziela, godz. 18.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20; wstęp wolny

Koncert z okazji 100-lecia urodzin

Györgya Ligetiego

Antoni Majewski – wiolonczela, Emilia Biskupska – fortepian. W programie: Ludwig van Beethoven, György Ligeti, Richard Strauss. Zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy.

� 25.04.2023, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20; bezpłatne wejściówki do odbioru od 19 kwietnia w portierni budynku przy ul. Gdańskiej 20

CCCXVI Bydgoski Wtorek Muzyczny

Pedagodzy i studenci Katedry Instrumentów Dętych, Perkusji i Akordeonu, Orkiestra Wojskowa w Bydgoszczy, Dominik Sierzputowski – dyrygent. W programie: R. Addinsel, J.E. Altenburg, G.H. Green.

Orkiestra Wojskowa pod dyrekcją Dominika Sierzputowskiego

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny

CLVIII Koncert Organowy

Esther Ciudad Caudevilla – organy. Orkiestra Kameralna Accademia dell’Arco, Paweł Radziński –prowadzenie orkiestry, Mariusz Klimsiak – fortepian. W programie m.in.: E. Chausson – Koncert D-dur na skrzypce, fortepian i orkiestrę kameralną op. 21.

� 29.04.2023, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1; wstęp wolny

Musica Spiritus Movens

Przemysław Buczek – klarnet, Kaja Papierska – fortepian, studentki klasy klarnetu: Anna Baran, Iwona Szkiłądź, Aleksandra Obiała, Joanna Nowak, ks. dr Mateusz Ziemlewski – słowo.

inf. Anna Cudo

Klub „Arka” BSM

� 3.04.2023, poniedziałek, godz. 16.30, ul. Konopnickiej 24A

Aktywny senior – zajęcia otwarte z ping-ponga w Klubie Seniora

Prowadzenie: Sylwester Janik.

� 17.04.2023, poniedziałek, godz. 16.30, ul. Konopnickiej 24A

Podróże małe i duże: Dania, kraina 400 wysp

Prelekcja Aleksandry Mariańskiej w Klubie Seniora.

� 24.04.2023, poniedziałek, godz. 17.30, ul. Konopnickiej 24A

Wieczór z cyklu Arka Poezji

Spotkanie z poezją Wiesława Marcysiaka. Prowadzenie: Stefan Pastuszewski.

D.K. Orion BSM

� 5.04.2023, środa, godz. 17.00, ul. 16. płk. Ułanów Wlkp. 1

Podróże małe i duże: Dania, kraina

400 wysp

Prowadzenie: Aleksandra Mariańska.

� 19.04.2023, środa, godz. 17.30, ul. 16. płk. Ułanów Wlkp. 1

Salon Literacki Oriona

Wieczór autorski poety i literaturoznawcy prof. dr. hab. Kazimierza Świegockiego z Warszawy. Prowadzenie: Dariusz Tomasz Lebioda.

� 26.04.2023, środa, godz. 17.00, ul. 16. płk. Ułanów Wlkp. 1

Uwaga! Artur przy fortepianie

Koncert Artura Grudzińskiego i jego gości.

Plany pracy Klubu „Arka” i D.K. Orion BSM mogą ulegać zmianom, dlatego prosimy zaglądać na stronę bsm.bydgoszcz.pl w zakładkę „Domy Kultury”.

Bydgoskie Centrum Sztuki

� do 21.04.2023, piątek

Kamila Kobierzyńska: Poczekalnia

Wystawa opowiada historię Gieni – postaci, którą od kilku lat bada Kamila Kobierzyńska. Gienia to babcia artystki, która dostarczyła wystawie nie tylko tematu, ale też materiałów do prac. I to dosłownie, bo portrety wywołane są na pokrytych światłoczułą emulsją srebrową talerzach i uczulonym solami żelaza jedwabiu z jej zbiorów, a twarze osób, które na nas patrzą, pochodzą z negatywów zdjęć rodzinnych spotkań z lat 50. i 60. znalezionych w jej albumach i kopertach. Niezwykłe zbiory Gieni ujrzały światło dzienne dopiero po jej śmierci. Tak o tym odkryciu mówi artystka: „Rzeczy, które zostały po Gieni, mówiły więcej niż ona sama. Trzeba zaznaczyć, że było to mnóstwo rzeczy jak na osobę żyjącą skromnie – po prostu gromadziła luksusowe dobra, zamykając je na klucz w pomieszczeniach, do których nikt nie miał wstępu, chowała je w pokojach-szkatułkach. Charakterystyczny dom o zapachu wilgoci, pełen bibelotów i wyszczerbionej zastawy, zegarów wybijających po kilkanaście minut przy pełnej godzinie, udekorowany tapetą z lat 60. – to była tylko wierzchnia warstwa, pod którą znaleźliśmy drugie życie – równoległe, bogate życie Gieni. Paradoksalnie w tych zasobach niewiele było zdjęć, budowała relacje z przedmiotami, lubiła wiedzieć, że są – były przeliczane i wpisywane do inwentarza, ale nigdy nieużyte”. To niepokojące odkrycie skłoniło artystkę do poszukiwań motywowanych chęcią zrozumienia Gieni, a przez to zgłębienia zarówno jej, jak i swojego poczucia tożsamości. Kuratorka: Natalia Pichłacz.

Kamila Kobierzyńska współtworzy Pracownię Obrazów Utajonych na Wydziale Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz Pracownię Fotografii w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Jest członkinią zarządu Naukowego Towarzystwa Fotografii. W 2021 obroniła pracę doktorską Kiedy kwitną wiśnie. Postpamięć i transmisja traumy na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu.

Kątem oka – cykl wykładów o sztuce współczesnej:

� 20.04.2023, czwartek, godz. 17.00; wstęp wolny Wybrane nurty sztuki ukraińskiej lat dziewięćdziesiątych – wykład dr Marty Zambrzyckiej

Podczas wykładu zostaną omówione wybrane nurty, które pojawiły się w ukraińskiej przestrzeni artystycznej na przełomie lat 80. i 90. i w pierwszym dziesięcioleciu niepodległości. Będą to: malarstwo abstrakcyjne, ukraiński postmodernizm, akcjonizm i performance, a także fotografia społeczna. Wspomniana zostanie również tradycja ukraińskiego nonkonformizmu, czyli sztuki niezależnej w czasach totalitarnych, bez której nie jest możliwe zrozumienie specyfiki twórczości w okresie niepodległości.

Początek ukraińskiej transformacji wiąże się bezpośrednio ze skutkami społecznymi i kulturalnymi katastrofy czarnobylskiej oraz z osłabieniem cenzury, które umożliwiło pojawienie się w przestrzeni oficjalnej lub półoficjalnej twórców pozostających dotychczas w „undergroundzie” oraz młodszego pokolenia twórców, urodzonych w latach 60. W omawianym okresie znacznym zmianom ulegała struktura instytucjonalna sztuki ukraińskiej, od inicjatyw oddolnych, nieformalnych stowarzyszeń, squatów, prywatnych galerii, plenerów i festiwali, które zaczęły powstawać w latach 80. i 90., gdy państwo było w zasadzie pozbawione polityki kulturalnej w sferze sztuk wizualnych poprzez zdominowanie w połowie lat 90. rynku sztuki przez Centrum Sztuki Współczesnej Sorosa (z mocnym zapleczem finansowym i reklamowym, a także z nieobecnym wcześniej w Ukrainie doświadczeniem kuratorskim), po gigantyczne przedsięwzięcia prywatne i miejskie, jak choćby kijowski PinchukArtCentr czy Mysteckyj Arsenal.

Marta Zambrzycka – dr nauk humanistycznych, adiunktka w Katedrze Ukrainistyki Uniwerstytetu Warszawskiego.

� 28.04.2023, piątek, godz. 18.00 – wernisaż; wstęp wolny; wystawa czynna do 26 maja

Alicja Buławka-Fankidejska:

Ceramika – sztuka dotyku

Alicja Buławka-Fankidejska: „Punktem wyjścia motywującym mnie do stworzenia cyklu wielkoformatowych rzeźb ceramicznych było założenie, że glina implikuje cielesność, zarówno w procesie tworzenia rzeźb, «współgrając» z dotykiem moich dłoni, pochłaniając energię i kumulując ją wewnątrz, jak i podczas oddawania tego ładunku w procesie bezpośredniego doznania, wspólnej kreacji w działaniu z odbiorcą. Zakładam zatem, że wybór ceramicznego medium, nawiązując do historycznej zażyłości ludzkości z utrwalaną w ogniu gliną, pozwoli mi potwierdzić silne, wielozmysłowe zaangażowanie ciała w doświadczaniu rzeźby i zachęcić odbiorcę do interaktywnego odbioru prac. Formowanie obiektu w glinie jest dla mnie przede wszystkim

Kamila Kobierzyńska, Poczekalnia

czynnością zmysłową i intuicyjną. Dotyk związany jest z procesem powstawania formy ceramicznej od samego początku. Obiekty nawiązują do kadrowanej sylwetki kobiecego ciała – mojego ciała, którego obserwację przekładam na język wyabstrahowanej formy rzeźbiarskiej. W subiektywnych, biologicznych kształtach poszukuję proporcji i odpowiednich dla mnie konstrukcji ostatecznego, uproszczonego obrazu:.

Trzonem wystawy jest cykl sześciu rzeźb oraz trzech paneli ceramicznych zrealizowany w ramach doktoratu Ceramika – sztuka dotyku. Transfer termoaktywny (2022) pod opieką promotorską prof. T. Klaman. Doktorat realizowany był na Wydziale Rzeźby i Intermediów gdańskiej ASP. Kuratorka: Marta Wróblewska.

Alicja Buławka-Fankidejska urodziła się w 1983 r. w Starogardzie Gdańskim. W 2022 uzyskała tytuł doktory sztuki. Dyplom magisterski uzyskała w pracowni prof. S. Ostrowskiego w 2010, aneks ceramiki artystycznej w pracowni prof. T. Klaman. Obecnie jest asystentką w Pracowni Ceramiki Artystycznej na Wydziale Rzeźby i Intermediów ASP w Gdańsku. Brała udział w wystawach indywidualnych, zbiorowych, plenerach i konkursach w kraju i za granicą. Jest laureatką m.in. Nagrody Głównej – Award of Excellence za pracę ceramiczną Into the Wild w Cluj International Ceramics Biennale oraz Nagrody Rektora ASP w Gdańsku w 2015 i 2021 roku. Wraz z ASP w Gdańsku organizuje i prowadzi plener Ceramika alternatywnie. Reprezentuje ją Fine Art Gallery we Wrocławiu.

W programie:

RGG – Ł. Ojdana, M. Garbowski, K. Gradziuk

Michał Barański – Masovian Mantra, feat. M. Tokaj, S. Elnatan, Ł. Żyta Wojciech Jachna – SUNDIAL, feat. G. Tarwid, K. Szmańda

Adam Lemańczyk solo Rafał Gorzycki & Bydgoski Kolektyw Kompozytorski – Jazz for Mr Ives, Jazz for Mr Serocki, feat. M. Sarad, B. Chmara Szczegóły: facebook.com/FundacjaArtMintaka. W razie niepogody zapraszamy do wnętrza Młynów.

Biblioteki. Wśród eksponatów znajdą się m.in. dokumenty, listy, zdjęcia ze zbiorów Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, konsula honorowego Węgier w Bydgoszczy Marka Andrzeja Pietrzaka, artefakty z Zespołu Pałacowo-Parkowego w Ostromecku oraz projekt rzeźby Andrzeja Szwalbego autorstwa Michała Kubiaka. Wydarzeniem tym zainaugurujemy cykl spotkań pt. W Bibliotece o Bydgoszczy

Fundacja Art Mintaka

� 30.04.2023, niedziela, godz. 17.00–22.00, tarasy Młynów Rothera; wstęp wolny

Światowy Dzień Jazzu 2023

Dzięki głosom bydgoszczan oddanym w Bydgoskim Budżecie Obywatelskim po raz pierwszy w Bydgoszczy obchodziliśmy Światowy Dzień Jazzu. Było to rok temu. W tym roku ponownie zapraszamy wszystkich na pięć koncertów jazzowych gwiazd i zabawy związane z muzyką jazzową oraz kameralną w wyjątkowym otoczeniu Wyspy Młyńskiej i Młynów Rothera.

Biblioteka UKW

� 18.04.2023, wtorek, godz. 11.00, Biblioteka UKW, sala „Pamięć bydgoszczan”, ul. Szymanowskiego 3

Andrzej Szwalbe – wielki budowniczy Bydgoszczy

Z okazji Bydgoskiego Roku Andrzeja Szwalbego zapraszamy na prelekcje poświęcone działalności humanistycznej, koncepcjom budynków oraz muzycznych idei Andrzeja Szwalbego. Spotkaniu towarzyszyć będzie wystawa pt. Przywróćmy w Bydgoszczy pierwszeństwo nauce… – Andrzeja Szwalbego idea bydgoskiego Uniwersytetu i jego

� 21.04.2023, piątek, godz. 17.00, galeria Biblioteki UKW (II piętro)

Wystawa malarstwa i grafiki

Jana Gordona Czarne przez kolor

Jan Gordon – ur. w 1955 r. w Bydgoszczy. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny), w Pracowni Projektowania Wnętrz i Pracowni Drzeworytu u prof. Z. Lutomskiego. Dyplom uzyskał w 1983 i od tego czasu związany jest z Bydgoszczą. Zajmuje się grafiką warsztatową – linorytem (w wersji autorskiej linorytem palonym w połączeniu z klasycznym), formami rzeźbiarskimi, malarstwem, sztuką użytkową, w tym projektowaniem wnętrz i aranżacją plastyczną wystaw. Brał udział w plenerach artystycznych, prowadził zajęcia edukacyjno-warsztatowe. Swoje prace prezentował na 13 wystawach indywidualnych i ponad 90 zbiorowych. Autor 20 realizacji plastycznych wystaw w Muzeum Okręgowym im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Wystawa Czarne przez kolor jest prezentacją prac dwóch głównych nurtów działań autora: grafiki warsztatowej w technice linorytu i malarstwa sztalugowego. To pierwszy tego typu łączny pokaz dorobku twórcy. Kompilacja technik tworzy dziwną dwubiegunowość odbioru i przeżycia estetycznego. Z jednej strony agresywna, intensywna czerń grafik, z drugiej energetyczna barwna paleta kolorów płócien. Wspólnym mianownikiem pozostaje dynamika autorskiej wypowiedzi, subiektywna wizja rzeczywistości zaczerpnięta z natury, ale też często nawiązująca do historii czy współczesności.

inf. Natalia Pichłacz

A. Buławka-Fankidejska, Jaśmina I, 2020

inf. Katarzyna Mrotek, Barbara Maklakiewicz

inf. Rafał Gorzycki

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

W dniach 8–10 kwietnia Galeria Miejska bwa nieczynna.

� do 7.04.2023, piątek, ul. Gdańska 20 Bartosz Mucha. Nobilitacja Degradacji, czyli 20 lat Poor Designu

Mniej więcej 20 lat temu, gdzieś pomiędzy 2002 a 2004 rokiem, rozpoczęła się historia projektowania konceptualnego pod szyldem biednego dizajnu. Tego, czym właściwie jest Poor Design, nie wie nawet sam autor, czasem jednak nazywający swoją narkotyczną i kompulsywną potrzebę tworzenia: brzemieniem. Krytycy różnie określali tę twórczość. Dla artystów jest to projektowanie, dla projektantów raczej sztuka. Zdarzały się określenia takie jak: rekwizyty teatralne, trójwymiarowe plakaty lub po prostu gadżety. Koordynacja: Danuta Pałys. Bartosz Mucha – studiował na ASP w Krakowie i w ESAG w Paryżu. Projektant 2 i 3D. W latach 2004–2011 wokalista i autor tekstów zespołu mathrockowego Maria Celeste. Założyciel studia projektowego Poorex, które jest jednoosobową działalnością projektowo-artystyczną. Studio zorientowane jest na projektowanie i wykonywanie unikatowych obiektów lub ich krótkich serii, sporadycznie produkowanych i dystrybuowanych. Poorex funkcjonuje głównie w obiegu galeryjnym bądź w innej formie, współpracując z instytucjami kultury. Działalność osadzona jest na trzech fundamentach: eksperymencie, obiekcie i paraarchitekturze. Pracom często towarzyszą krótkie filmy wideo, będące dopowiedzeniem wydarzających się sytuacji. Ważnym elementem finalizującym poszczególne serie obiektów są publikacje książkowe. Doświadczenia wyniesione z pracy w studiu są istotnym elementem w pracy dydaktycznej na kierunkach wzorniczych, gdzie studenci uczeni są konceptualnego i eksperymentalnego myślenia o projektowaniu. Aktualnie zatrudniony na Wydziale Projektowania Uniwersytetu SWPS.

� 14.04.2023 (od godz. 11.00) – 29.04.2023, ul. Gdańska 3

Jestem jaka/jaki jestem

Wystawa będzie efektem działań warsztatowych, które odbyły się pod koniec marca 2023 roku we współpracy Zespołu Szkół nr 29 i Ośrodka Rewalidacyjno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem w Bydgoszczy. Warsztaty poprowadził Marek Noniewicz we współpracy z Muzeum Fotografii. Wystawa realizowana w ramach akcji „Kwiecień miesiącem świadomości autyzmu”. Kurator: Marek Noniewicz.

� do 23.04.2023, niedziela Arek Pasożyt. Pasożycie. Od praktyki do praktyki

W kontakcie z twórczością Arka Pasożyta można poczuć się swobodnie, mimo że bywa niekomfortowa – zmusza do przyjrzenia się własnym strategiom konsumpcji. Uruchamia struny anarchofeministycznych tęsknot, aktualnych i tych z czasów bezkompromisowego buntu. W uszach zaczynają brzmieć dźwięki punk rocka i ska, jednym słowem – chce się działać, skakać i stawiać opór. A sposoby komunikowania sprzeciwu proponowane przez Arka są różnorodne. Czasem jest to wyjście w przestrzeń miasta z obrazem w rękach i silnym, kategorycznym hasłem wybrzmiewającym z obszaru płótna. Innym razem to radykalna i zarazem medytacyjna akcja głodówkowa, ulokowana pod instytucjami zarządzającymi kulturą w Toruniu. Często są to procesualne działania społeczne. Kuratorka: Karolina Pikosz.

� do 21.05.2023, niedziela, ul. Gdańska 20 Kim jest Janina Węgrzynowska?

Punktem wyjścia do projektu jest postać Janiny Węgrzynowskiej (1930–2010), której obraz znajduje się w kolekcji Galerii Studio w Warszawie. Węgrzynowska była aktywną artystką, tworzyła grafiki, kolaże, obrazy i obiekty przestrzenne. Eksperymentowała z nowymi formami przekazu, takimi jak wideo czy laser. Jej twórczość

przyporządkować można op-artowi, zaś zainteresowanie nowymi technologiami świadczy o otwarciu na eksperyment w sztuce i chęć wychodzenia poza jej tradycyjne ramy. Kuratorka Paulina Olszewska, zaprosiła współczesne artystki i artystów do podjęcia poprzez swoje prace dialogu z zapomnianą twórczością Węgrzynowskiej, po to aby przywrócić ją do świadomości i obiegu artystycznego. Projekt jest realizowany wspólnie z Galerią Studio w Warszawie, gdzie był prezentowany od stycznia do marca 2023. Równolegle warszawska Fundacja Arton podjęła się opracowania spuścizny Węgrzynowskiej. W wystawie udział biorą: Janina Węgrzynowska, Agata Bogacka, Jenny Brockmann, Marcin Dymiter, Ludomir Franczak, Magdalena Franczak, Agnieszka Grodzińska, Dagmar Schürrer. Kuratorka: Paulina Olszewska, produkcja: Ewa Grzebyk, Danuta Milewska, Paulina Olszewska.

Dziecko na warsztat:

� w każdą środę miesiąca, godzina do ustalenia z grupą, ul. Gdańska 20; wstęp wolny, obowiązują zapisy: tel. 52 339 30 62

Sztuka optyczna

Geometria, rytm, powtarzalność, jedność. Takie terminy będą nam przyświecać podczas kwietniowych warsztatów dla dzieci. Wszystko za sprawą wystawy Janiny Węgrzynowskiej i jej opartowych realizacji. Spróbujemy zainspirować się twórczością tej artystki i sami stworzymy oddziałujące na oko iluzoryczne kompozycje. Prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz – kuratorki Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy.

Bydgoska Akademia Sztuki – wykłady: � 26.04.2023, środa, godz. 18.00, ul. Gdańska 20; wstęp wolny

Filip Ludka (Gdańsk): Współczesne trendy w projektowaniu mebli – połączenie nowych technologii z tradycyjnym rzemiosłem

inf. Danuta Pałys

Bartosz Mucha, Spinacz, 2008, drewno bukowe, 9 x 2 x 2 cm, fot. Bartosz Mucha

Widok wystawy Arek Pasożyt Pasożycie. Od praktyki do praktyki, Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, fot. Tomasz Zieliński

Dom Kultury „Modraczek”

� 6.04.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Ogrody 15; wstęp wolny

Indianie Ameryki Północnej, historia i dzień dzisiejszy

Tubylcza Ameryka (i nie tylko), 2022 r., cz. VI. Spotkanie poprowadzi dr Adam Piekarski.

� 20.04.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Ogrody 15; wstęp wolny

Kawiarnia Literacka – gość: Jarosław Trześniewski-Kwiecień

Jarosław Trześniewski-Kwiecień z Mławy – ur. w 1961 r. Sędzia w stanie spoczynku, poeta, eseista i publicysta. Wydał tomiki poetyckie: W stronę Beethovena (1999), Pomarańczowy zeszyt (2003), Casus mixtus (2009), Sonaty i repertoria (2014), nadejście (2016), Piwnica Mozarta (2020), w przygotowaniu Toda. Spotkanie poprowadzi

W. Barbara Jendrzejewska.

koncertowych oraz wiele najbardziej prestiżowych statuetek przemysłu muzycznego – to tylko krótkie podsumowanie muzycznej kariery formacji IRA, która od 35 lat zajmuje czołowe miejsce na polskich listach przebojów. Wiosną zespół ruszy w jubileuszową trasę, która obejmie 9 miast w całej Polsce.

Fabryka Lloyda

� 21.04.2023, piątek, Fabryka Lloyda, ul. Fordońska 156; bilety: 99 zł (I pula), 119 zł (II pula), 139 zł (III pula), dostępne na eventim.pl

IRA – 35 lat

IRA to jeden z najważniejszych polskich zespołów, który na rockowej scenie jest od 35 lat. Ponad trzy dekady aktywności scenicznej, 12 albumów studyjnych, występy na największych polskich festiwalach rockowych, niezliczona liczba tras

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego

� 5.04.2023, środa, godz. 19.00 Wieczór pasyjny

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis, Chór Akademicki UKW w Bydgoszczy. Benedykt Odya – dyrygent, Piotr Stocki – dyrygent, Katarzyna Jaracz – sopran, Aga Twardowska –śpiew, Mateusz Wiśniewski – śpiew, Michał Wachowiak – organy, Daniel Pradella – fortepian, Kasper Łbik – gitara basowa, Mateusz Krawczyk – perkusja, Michał Zdeb – recytacje. Piotr Komorowski – Stabat Mater (prawykonanie); Pieśni Pasyjne w aranżacji Daniela Pradelli.

� 14.04.2023, piątek, godz. 19.00 Brahms / Kancheli

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej. Mykoła Diadiura – dyrygent, François Dumont –fortepian. Johannes Brahms – I Koncert fortepianowy d-moll op. 15; Giya Kancheli – VI Symfonia.

I Koncert fortepianowy d-moll Brahmsa, pochodzący z 1857 r., śmiałością koncepcji daleko wyprzedził swoją epokę. Temu też należy przypisać niepowodzenie, jakiego doznał przy prawykonaniu (1859). Dopiero po 30 latach doczekał się pełnego zrozumienia i uznania swoich wyjątkowych, nieprzemijających wartości. W Koncercie d-moll kompozytor zrywa z tradycyjnym stylem koncertowym, jest to właściwie potężna symfonia ze współuczestniczącym instrumentem solo -

wym, podporządkowanym symfonicznej całości. Partia fortepianu nastręcza wielkie trudności techniczne i interpretacyjne, co długo było przyczyną rzadkiego wykonywania tej kompozycji. VI Symfonia skomponowana została w latach 1979–80 przez gruzińskiego kompozytora G. Kancheliego. Jest protestem muzycznym wobec represji tyrańskiego rządu. G. Kancheli w swoich kompozycjach nawiązuje do muzyki gruzińskiej, jakże bliskiej jego pochodzeniu. Łączy on nowoczesne elementy z piękną, ale zwodniczą prostotą, melancholijnym tonem i urzekającą ciszą – cechami, które dzieli z wielkim Arvo Pärtem.

� 19.04.2023, środa, godz. 19.00 Kinder Yorn – wspomnienia z żydowskiego miasteczka Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis, Zespół „Sentido”: Kaja Mianowana – wokal, Karolina Matuszkiewicz – instrumenty strunowe, Arad Emamgholi – instrumenty perkusyjne (orientalne), Piotr Kopietz – akordeon, narracja, kierownictwo artystyczne.

Koncert, podczas którego usłyszymy utwory twórców pochodzenia żydowskiego należących do różnych nurtów stylistycznych, a także utwory inspirowane kulturą żydowską. Całość w autorskim opracowaniu muzycznym Piotra Kopietza. Piosenki wykonane zostaną w języku polskim, jak również w jidysz. Autorami tekstów polskich są m.in.: Agnieszka Osiecka, Jacek Cygan i Jerzy Ficowski.

� 21.04.2023, piątek, godz. 19.00 80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej. Alexander Gordon – dyrygent, Maria Sławek – skrzypce. Wojciech Kilar – Moving to the Ghetto Oct. 31, 1940 (temat z filmu Pianista). Mieczysław Weinberg – Koncert skrzypcowy g-moll op. 67. Felix Mendelssohn-Bartholdy – III Symfonia a-moll op. 56.

Koncert skrzypcowy g-moll (1957) Weinberga dedykowany został Leonidowi Koganowi. Znajdziemy tu wszystkie cechy muzyki Weinberga: me-

inf. Izabela Kaczyńska

Jarosław Trześniewski-Kwiecień

inf. Kaja Zemła

Francois Dumont, fot. archiwum prywatne

lancholię, grozę, pastoralność, groteskę, emocjonalną głębię, pełne wyrazu tematy, a to wszystko to ujęte w formę klasycznie wyważoną.

III Symfonia a-moll Mendelssohna-Bartholdy’ego, zwana „Szkocką”, jest jednym z mistrzowskich dzieł tego kompozytora i żelazną pozycją w repertuarach koncertowych od czasu jej pierwszego wykonania w 1842 w Lipsku. Swoje powstanie zawdzięcza wrażeniom, jakie odniósł kompozytor z odbytej w młodzieńczych latach podróży po Szkocji. Reprezentuje najlepsze cechy wielkiego talentu kompozytora, jego bogatą, płynną inwencję melodyczną, świetne wyczucie barw orkiestrowych i umiejętność stworzenia sugestywnej atmosfery nastrojowej, przesiąkniętej na wskroś romantycznym duchem.

� 28.04.2023, piątek, godz. 19.00

Mariusz Patyra

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej. Raoul Grüneis – dyrygent, Mariusz Patyra –skrzypce. Johannes Brahms – Koncert skrzypcowy D-dur op. 77. Bela Bartók – Koncert na orkiestrę. Koncert skrzypcowy D-dur Brahmsa, podobnie jak koncerty fortepianowe, jest właściwie symfonią ze współudziałem instrumentu solowego. Problemy techniczne pojawiające się w tym utworze są rzeczywiście wyjątkowe. Krytycy nazwali go

„koncertem przeciwko skrzypcom”. Wielu wirtuozów przez długi czas nie chciało podjąć trudu pokonania piętrzących się w nim przeszkód i dopiero na początku XX wieku zadomowił się na estradach całego świata. Uznany za jedno z największych arcydzieł literatury skrzypcowej, stał się jednocześnie najwyższym sprawdzianem technicznych interpretacyjnych możliwości solisty.

Koncert na orkiestrę Bartóka po raz pierwszy wykonany został w 1944 przez słynną Bostońską Orkiestrę Symfoniczną pod dyr. Kusewickiego. Osiągnął wkrótce popularność przerastającą powodzenie wcześniejszych dzieł Bartóka. Napisany jest na wielką orkiestrę symfoniczną o potrójnym składzie instrumentów dętych i sporej perkusji. Instrumenty są tu często traktowane solistycznie – stąd tytuł dzieła. Koncert na orkiestrę jest dziełem stawiającym wykonawcom najwyższe wymagania i tylko nieliczne orkiestry mogą odważyć się na pełnowartościowe wykonanie tego dzieła.

Koncerty edukacyjne:

� 3.04.2023, poniedziałek, godz. 9.30, 11.00, 12.30, 14.00

Poranek muzyczny dla seniorów Pomorze i Kujawy to moja ziemia –Andrzej Szwalbe i jego dziedzictwo

Agnieszka Bartosiewicz – flet, Aleksandra Nowak – wiolonczela, Paweł Trawczyński – saksofon, Rafał Tworek – fortepian, Anna Merder –przygotowanie i prowadzenie.

� 15.04.2023, sobota, godz. 10.30, 12.30

139. Od brzuszka do uszka maluszka

Katarzyna Jaracz – śpiew, Janusz Bobiński – trąbka, Janusz Stanecki – waltornia, tank drum, Rafał Tworek – fortepian, Katarzyna Szewczyk –przygotowanie i prowadzenie.

� 15.04.2023, sobota, godz. 11.00, 12.45 Akademia WioliMisia

Maria Lewandowska – harfa, Borys Biniecki  – klarnet, Katarzyna Nowaczewska-Manthey  – fortepian, Grupa Taneczna z Pałacu Młodzieży pod kierownictwem Anny Bebenow, Dorota Borowicz –przygotowanie i prowadzenie.

inf. Justyna Narewska

Fundacja Bookcrossing Polska

� 18–19 kwietnia 2023, wtorek–środa; wstęp wolny

Bydgoski festiwal pięknego czytania im. Kazimierza Hoffmana dla uczniów szkół podstawowych Wybieramy mistrzów pięknego czytania grodu nad Brdą – 11. edycja

Czytamy nie tylko mniej, ale i spada poziom naszego „gustu” czytelniczego. Jak zachęcić młodzież do czytania książek, nie tylko obowiązkowych lektur szkolnych? W jaki sposób p ropagować czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży? Każdy sposób na powiększenie grona czytających jest niepowtarzalną szansą na wzrost czytelnictwa. Jednym z pomysłów jest festiwal pięknego czytania im. Kazimierza Hoffmana. Przed nami 11. edycja tegoż. Cieszy nas myśl o ponownym spotkaniu, podczas którego słowo pisane zatriumfuje. Konkurs wyłania wśród młodzieży mistrza pięknego czytania grodu nad Brdą. O tytuł ten, uhonorowany statuetką bydgoskiej Łuczniczki, rywalizują uczniowie szkół z Bydgoszczy i r egionu. Festiwal ma na celu popularyzację książki i czytelnictwa, w tym literatury polskiej i regionalnej, rozwijanie aktywności czytelniczej młodzieży, propagowanie idei pięknego c zytania, i składa się z dwóch etapów: 1) półfinału, który odbędzie się 18 kwietnia o godz. 9.00 w Zespole Szkół Budowlanych w Bydgoszczy (ul. Pestalozziego 18), gdzie uczestnicy czytać będą jeden z czterech obowiązujących fragmentów prozy, tym razem: Jarosława Grzędowicza, Barbary Jendrzejewskiej, Ewy Karwan-Jastrzębskiej, Henryka Sienkiewicza. Komisja konkursowa, oceniając interpretację tekstu, intonację, płynność, dykcję i poprawność, wytypuje 10 finalistów; 2) finału, który odbędzie s ię 19 kwietnia o godz. 9.30 w Salonie Hoffman Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury (pl. Kościeleckich 6), gdzie finaliści czytać będą dwa fragmenty utworów, indywidualnie wybrany fragment prozy pisarza polskiego oraz p rzygotowany przez organizatora. Prezentacje pięknego czytania oceniać będzie jury. Komu tym razem przypadnie laur zwycięstwa, przekonamy się niebawem. Wydarzenie urozmaici p rezentacja poezji Kazimierza Hoffmana, patrona festiwalu, jak również występy wokalne m łodzieży.

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński

� 27.04.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Chocimska 5 Spotkanie autorskie z Grzegorzem Kalinowskim pt. jak we śnie… oraz promocja książki

Urodzony w 1955 r. w Inowrocławiu. Autor opowiadań, esejów, recenzji, rozmów z pisarzami, publikował w ogólnopolskich pismach literackich, wydał tomy opowiadań tylko biel (2010), ciemne wody (2018), obie książki zostały uhonorowane literacką bydgoską nagrodą Łuczniczki, opracował i przygotował do druku Dziennik… Kazimierza Hoffmana (2017), w latach 1993–1997 współpracownik toruńskiego „Przeglądu Literacko-Artystycznego”, redaktor wydawnictwa Pomorze (1994–1995), od 1997 do 2012 redaktor, a później sekretarz redakcji „Kwartalnika Artystycznego. Kujawy i Pomorze”, współorganizator spotkań z pisarzami – m.in. w cyklu „Mistrzowie literatury w Filharmonii Pomorskiej”. Zasłużony Działacz Kultury (1995), Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007), Nagroda Centrum Edukacji Artystycznej (2000, 2013), Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego (2013).

� 27.04.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Chocimska 5 Otwarcie wystawy obrazów Jana Kaji pt. Bezmiar

W latach 70. i 80. Jan Kaja malował obrazy, które z uwagi na ich stylistyczną jednorodność i szczególny poetycki klimat układają się w spójną całość. Te wczesne prace, obrazy jeszcze nastolatka, wydają się szczęśliwie wolne od realiów czasu, w którym powstawały, i jeśli stanowią ich kontestację, to właśnie jako manifestacja czystej, młodzieńczej wyobraźni, wyobraźni nieskrępowanej doktryną, nakazem, odczuciem politycznej opresji; ich źródłem jest swobodna imaginacja, marzenie, intuicja, nastrój, sen. Postacie statyczne, o uproszczonych, linearnie zarysowanych sylwetkach, o charakterystycznie wydłużonych twarzach, powściągliwej mimice i magnetycznym spojrzeniu dużych oczu są mieszkańcami onirycznej, baśniowej krainy, zrodzonej w wyobraźni młodego twórcy, a jednocześnie świadectwem malarskiego „oczytania” autora, który prowadzi tu swobodny dialog z tradycją sztuki romantycznej i XX-wiecznym surrealizmem, gra kulturowymi skojarzeniami i odwołaniami, tworząc przy tym cykl pełen duchowej siły i wiary w moc artystycznej kreacji.

inf. Jolanta Niwińska

inf. Jacek Soliński

Grzegorz Kalinowski, fot. Gracjan Kaja

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

� 5.04.2023, środa, godz. 18.00; wstęp wolny Piękna nasza Polska cała: Ormianie – otwarcie wystawy i prelekcja

Ormianie to nacja, której historia naznaczona jest wyjątkowymi aktami ludobójstwa, prześladowaniem na tle religijnym i narodowościowym, a wielkie cierpienie skłoniło tysiące ludzi do emigracji i zakładania narodowych wspólnot w wielu państwach świata, w tym w Polsce. Ormianie mają 2500-letnią historię, stanowią najstarszy chrześcijański naród – chrzest przyjęli w 301 r. n.e. W Polsce od wieków spolegliwie wpływali na pomyślność kraju i współtworzyli jego kulturę. W ramach projektu zaprezentowana zostanie wystawa oraz prelekcja przybliżająca historię tego niezwykłego narodu.

� 4.04.2023, wtorek, godz. 17.00, pl. Kościeleckich 6, Salon Hoffman; koszt: 15 zł (płatność dotyczy również opiekuna), płatne w dniu wydarzenia w siedzibie KPCK

Siała baba mak – warsztaty teatralne dla dzieci i rodziców

Zapraszamy rodziny z dziećmi w wieku od 4 do 12 lat. Każde ze spotkań poświęcone jest innemu zagadnieniu związanemu ze sztuką teatralną. W programie gry i zabawy twórcze ze sceną w tle, praca nad poprawną dykcją, oddechem, głosem i plastyką ruchu, tworzenie lalki teatralnej, a na zakończenie – minispektakl lalkowy w wykonaniu uczestników. Uczestnicy przynoszą ze sobą luźny strój, miękkie obuwie zmienne oraz wodę do picia. Obowiązują zapisy: artystyczny@kpck.pl.

� 11.04.2023, wtorek, godz. 18.00; wstęp wolny Literatura w Centrum:

Jarosław Jackiewicz

Jarosław Stanisław Jackiewicz, ur. 1968 w Bydgoszczy, gdzie dotąd mieszka, poeta, krytyk literacki, prozaik. Okazjonalnie także rysuje (specjalność: portrety). Autor 10 książek; ostatnio opublikował tomik Zapalić milczenie… (2018) oraz powieść Ucieczki i powroty (2021). Debiutował w 1986 na łamach „Faktów”. Publikuje w prasie bydgoskiej i ogólnopolskiej, nie tylko literackiej. W 2013 uzyskał Stypendium Artystyczne Prezydenta Miasta Bydgoszczy. W 2022 zostało mu przyznane odznaczenie „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

� 13.04.2023, czwartek, godz. 17.30; wstęp wolny Spotkanie historyczne: Śladami przodków ku przyszłości

KPCK i Pracownia Terenowa w Toruniu Narodowego Instytutu Dziedzictw zapraszają na spotkanie poświęcone dziedzictwu niematerialnemu. Czym jest? Jakie jego przykłady odnajdujemy

w Polsce, a jakie stanowią o bogactwie kulturowym województwa kujawsko-pomorskiego? Dlaczego warto je chronić? O fenomenie niematerialnego dziedzictwa kulturowego opowie Anna Baran z Pracowni Terenowej NID w Toruniu oraz zaproszeni goście. Spotkanie jest wstępem do wrześniowych obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa 2023 w województwie kujawsko-pomorskim, które pod hasłem Żywe dziedzictwo. Tradycje od pokoleń skierują uwagę na relacje z przodkami, bez których nie byłoby nas.

� 14.04.2023, piątek, godz. 12.00, Centrum Kultury i Sztuki w Sępólnie Krajeńskim; wstęp wolny

II Wojewódzki Konkurs Zespołów Wokalnych Jednym głosem

Miłośników muzyki serdecznie zapraszamy do udziału w przesłuchaniach konkursowych w roli słuchaczy. W konkursie zaprezentują się młodzi entuzjaści śpiewu zespołowego. Jednym głosem to propozycja dla dziecięcych i młodzieżowych zespołów wokalnych, dla których śpiew zespołowy jest doskonałą formą zabawy, a także świetnym sposobem spędzania wolnego czasu. Uczestnicy mają możliwość skonfrontowania swoich osiągnięć twórczych na poziomie wojewódzkim. Konkurs odbywa się w dwóch kategoriach wiekowych: 7–14 lat i 15–19 lat. Każdy zespół wykonuje dwa utwory rozrywkowe, a cappella lub z akompaniamentem na ż ywo. W tym roku w jury konkursu zasiądą: Marta Haliniak, Filip Czarnecki i Ewa Quiring-Korczak

� 15.04.2023, sobota, godz. 16.00; bilety w cenie 15 zł do nabycia w kasie KPCK i na biletyna.pl Spektakl Wyścigi (grupa Młynek do kawy)

Spektakl opowiada o złudnym przekonaniu, że szczęśliwe życie związane jest z osiągnięciem szczytu kariery. Zaślepienie w gonitwie, która ma przybliżyć do celu, sprawia, że zapomina się o tym, co rzeczywiście jest ważne. Trudno wówczas zauważyć, że prawdziwe szczęście jest tuż obok i wystarczy wyciągnąć rękę…

� 15.04.2023, sobota, godz. 18.00; wstęp wolny Premiera książki Małgorzaty Grosman Wybiórczy plan miasta Bydgoszczy

Najnowsza książka Małgorzaty Grosman stanie się zaczątkiem dyskusji dotyczącej poruszania się w obrębie: pamięci, atencji, tożsamości tkanki miasta zarówno w sensie mentalnym, jak i konkretnym, dotyczącym… chodzenia. Czasem biegania w trampkach, półbutach czy szpilkach, stukających o bruk, albo wpadania w kałuże, co komentuje pejoratywne słowo na „k”, nie wiedzieć dlaczego przypisane nie-damom.

� 17.04.2023, poniedziałek, godz. 18.00; bilety w cenie 20 zł do nabycia w kasie KPCK oraz na biletyna.pl

Koncert zespołu Sztof

Sztof to rockowo-bluesowy zespół grający wyłącznie muzykę autorską inspirowaną najlepszymi dźwiękami wywodzącymi się z południa Stanów Zjednoczonych. Sztof to autentyczne

emocje, energia i żywiołowość. Pięć osobowości, które łączy pasja. Grają, by spełniać swoje marzenia, żyć pełniej. Grupa przyjaciół, która ma swoją historię. Tę opowieść słychać w ich muzyce. Skład: Jakub Qbek Zajączkowski – wokal; aranżer i autor tekstów, Tomasz Werkowski – bas; aranżer, autor muzyki i tekstów, Adrian Prus – bębny, Łukasz Piotrowski – gitary; założyciel zespołu, aranżer, autor muzyki i tekstów, Bartosz Żygadło – gitary; założyciel zespołu, aranżer, autor muzyki i tekstów, pełni funkcję menadżera zespołu.

� 18.04.2023, wtorek, godz. 18.00; bilety w cenie 15 zł do nabycia w kasie KPCK oraz na biletyna.pl Monodram Tutka (Jan Żmudziński)

Monodram Tutka to historia młodego doktoranta, wzorowana na lekturze Jerzego Szaniawskiego. Mężczyzna umawia się, jak co piątek, na spotkanie ze swoimi przyjaciółmi – przyszłym lekarzem, sędzią i mecenasem – w ich ulubionej kawiarni. Niestety żaden z uczestników cotygodniowych rozmów, oprócz naszego bohatera, rzecz jasna, nie pojawia się w umówionym miejscu. Lubiący ludzi Tutka, nie zrażając się tym, nawiązuje kontakt z innymi klientami lokalu i opowiada im anegdoty ze swojego życia.

� 19.04.2023, środa, godz. 9.30; wstęp wolny Festiwal Pięknego Czytania im. Kazimierza Hoffmana Wybieramy mistrzów pięknego czytania grodu nad Brdą – finał

Więcej informacji na s. 23.

� 20.04.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny Czytajmy się!: Tajemniczy autor

– Tomasz Petrus

Mimo że wydał cztery książki i napisał kilkaset stron, Tomasz Petrus nie jest pisarzem znanym w Bydgoszczy. A szkoda. Zapraszamy do Salonu Hoffman na spotkanie z człowiekiem o wielu pasjach, od geografii i podróżowania przez historię do literatury.

Tomasz Petrus, ur. w Szczecinie bydgoszczanin, przez 30 lat związany z bankowością. Autor dwóch tomików wierszy: Czarno-białe i Powtarzalność, oraz powieści: Dwie studnie (2018, część I: Wstążka z płótna, część II: Skrzydła u ramion, część III: Droga do świątyni) i Milczenie nut (2021).

� 21.04.2023, piątek, godz. 11.00; wstęp wolny 68. Ogólnopolski Konkurs Recytatorski 2023 – etap wojewódzki

Zapraszamy laureatów etapów rejonowych całego województwa kujawsko-pomorskiego. Wybrani przez jury uczestnicy przejdą do ostat-

niego, ogólnopolskiego etapu. Szczegółowe informacje oraz niezbędne materiały do pobrania znajdują się na: kpck.pl.

� 2 2.04.2023, sobota, godz. 16.00; bilety w cenie 15 zł do nabycia w kasie KPCK i na biletyna.pl

Spektakl Tresura (grupa teatralna Kołowrotek)

Tresura to historia nastolatki będącej w stanie hikikomori. Polega on na izolowaniu się od społeczeństwa w ścianach własnego pokoju i pojawia się również w naszym kraju. Wycofana społecznie bohaterka jedynie poprzez internet ma kontakt ze światem zewnętrznym. Wychodzi ze swojej kryjówki ostrożnie, by nie spotkać domowników. Czy spektakl przyniesie odpowiedzi na pytania, co spowodowało obecny stan psychiczny dziewczyny i co jest przyczyną choroby rozpowszechniającej się na świece wśród młodych osób, które odgradzając się od innych, wołają o pomoc? Zapraszamy na spektakl i pogadankę o hikikomori po spektaklu.

� 25.04.2023, wtorek, godz. 17.00; wstęp wolny, obowiązuje rezerwacja miejsc: artystyczny@kpck.pl

Spektakle W zamku złotym i W kurniku

(Teatr Witrynka i Teatr Na niby z MDK nr 4)

Pierwsze przedstawienie oparte jest na polskiej poezji dla dzieci, opowiada o marzeniach i ogromnej wyobraźni naszych pociech, które często szukają zamków ze złota, pragną poznać królewską parę, albo spotkać się oko w oko z najgroźniejszym w królestwie smokiem. Czy dziecięce marzenia staną się rzeczywistością?

Spektakl W kurniku to opowieść o pełnym emocji życiu podwórkowego ptactwa, często krzykliwego, skłonnego do plotkowania i żartowania z innych. Do tego zwyczajnego, jak się wydaje, kurnika przybywa całkiem nieoczekiwany gość…

� 27.04.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny

LXVII Spotkania z Historią u Hoffmana:

Nie tylko Fordon

W powszechnej opinii bydgoszczan cała północno-wschodnia część obecnego miasta w szerokiej

Dolinie Dolnej Wisły nosi miano Fordonu. Tymczasem „fordońska” Dolina Śmierci, „fordońska”

Góra Szybowników czy nawet Centrum Handlowe

„Fordon” nigdy nie były częścią Fordonu. Niecponie, Pałcz, Łoskoń, Gośniewice, Mariampol, Zofin, Mały i Wielki Miedzyń, Jeruzalem, Paradyż, Czarnówko i Grochol to wsie, folwarki, osady młyńskie i karczmy, które stanowiły całkowicie odrębne jednostki administracyjne o własnej specyfice, socjotopografii i historii. Z ciekawostkami związanymi z tym obszarem dzisiejszego Fordonu będzie można zapoznać się na spotkaniu. Prelekcję wygłosi znany bydgoski archeolog Robert Grochowski.

� 29.04.2023, sobota, godz. 18.00; bilety w cenie 20 zł do nabycia w kasie KPCK oraz na biletyna.pl

Czy ten koncert to nie u Was?:

Wonky Town

Wonky Town to zespół jazzowo-popowy, choć właściwie trudno jest jednoznacznie określić stylistykę muzyczną, w której ów skład się porusza. W ich reper-

tuarze usłyszymy bowiem nie tylko muzykę jazzową i popową, ale także utwory nawiązujące do bossa novy, bluesa czy funky. Grupa złożona z muzyków o niesamowitej charyzmie nie boi się nowych wyzwań muzycznych. Jej członków połączyło wyjątkowe miejsce – Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Nieustannie szlifują warsztat artystyczny pod okiem znakomitych profesorów, aby dostarczać słuchaczom jak najlepszych muzycznych wrażeń. Skład zespołu: Zuzanna Kosek – skrzypce, Michał Giłka –saksofon altowy/sopranowy, band leader, Maciej Klik – gitara elektryczna, Antoni Borycki – fortepian, instrumenty klawiszowe, Marek Krause – gitara basowa, Michał Chojnacki – zestaw perkusyjny, perkusjonalia.

Ponadto w kwietniu: Wojewódzkie Konfrontacje Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych Teatr bez granic 2023

Konfrontacje mają charakter konkursu i adresowane są do dziecięcych i młodzieżowych zespołów teatralnych z terenu woj. kujawsko-pomorskiego. Ocena spektakli odbywa się w trzech kategoriach wiekowych: 7–9 lat, 10–13 lat oraz 14–16 lat. Proponowane spektakle winny mieścić się w formule małych form teatralnych, realizowanych w żywym planie z możliwością wkomponowania teatru lalek. Tegoroczne Konfrontacje odbędą się 18 maja w Centrum Kultury i Sztuki w Sępólnie Krajeńskim, które jest współorganizatorem konkursu. Na zgłoszenia czekamy do 21 kwietnia. Wszystkie niezbędne informacje dotyczące wydarzenia, regulamin i kartę zgłoszenia na: kpck.pl.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 w Bydgoszczy

� od 1 kwietnia, sobota

Wystawa Pokaz talentów MDK1

Na wystawie prezentowane będą dzieła dzieci uczęszczających na zajęcia plastyczne w MDK1. Przez cały kwiecień zapraszamy do zwiedzania naszej galerii.

� 1–8 kwietnia 2023, sobota–sobota

Wystawa pocztówek i ozdób

wielkanocnych

Jak zawsze przed świętami wielkanocnymi, na korytarzu naszej placówki zaprezentujemy prace młodszych i starszych dzieci uczęszczających na zajęcia w MDK1. Będą to pocztówki, ozdoby wielkanocne, stroiki oraz inne prace plastyczne związane ze świętami.

� od 19.04.2023, środa

Cykl działań z okazji urodzin Bydgoszczy

Będzie to prezentacja gazetki ściennej „Jesteśmy dumni z naszej Bydgoszczy”, wspólne czytanie legend bydgoskich, wystawa prac plastycznych ukazujących legendy bydgoskie oczami młodego współczesnego mieszkańca.

� 25.04.2023, wtorek, godz. 10.00

IX Dziecięcy Przegląd Recytatorski

Poezja budzi się wiosną

Jest to impreza cykliczna, odbywająca się w naszej placówce od kilku lat. Uczestniczą w niej uczniowie z klas I–III oraz dzieci z klas 0. Celem przeglądu jest promocja czytelnictwa, stwarzanie dzieciom możliwości zapoznania się z twórczością różnych autorów popularnych wierszy dla najmłodszych oraz rozbudzenie wrażliwości literacko-artystycznej. Konkurs cieszy się dużym zainteresowaniem i co roku bierze w nim udział wielu młodych recytatorów z naszego miasta. W tej edycji konkursu wysłuchamy recytacji dowolnego wiersza wybranego autora.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 w Bydgoszczy

IX Dziecięcy Przegląd Recytatorski

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 w Bydgoszczy

� 3.04.2023, poniedziałek, hol główny MDK nr 2, ul. Leszczyńskiego 42, godz. 16.00–18.00

Impreza otwarta z cyklu ArtHol: Jajo, jajko, jajeczko

� 19.04.2023, środa, MDK nr 2, hol główny, godz. 16.00–18.00

Impreza otwarta z cyklu ArtHol: 100 lat, Bydgoszcz! 677. urodziny miasta

� 2 2.04.2023, sobota, Szkoła Podstawowa nr 12, ul. Kcyńska 49, godz. 10.00

Bydgoski Festiwal Tańca

Nowoczesnego Hip-Hop To Ja

inf. Anna Serwach

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4 w Bydgoszczy

� 13.04.2023, czwartek, godz. 10.00, ul. Dworcowa 82

XII Wojewódzki Konkurs Młodych

Instrumentalistów Wszystko gra 2023

Przed nami kolejna edycja konkursu adresowanego do młodych instrumentalistów z województwa kujawsko-pomorskiego, którzy nie uczęszczają do szkół muzycznych, lecz pracują nad swoim warsztatem muzycznym sami w domowym zaciszu lub pod okiem nauczycieli w placówkach pozaszkolnych. Choć wydarzenie realizowane jest w formie konkursu, to rokrocznie towarzyszy mu przyjazna atmosfera, która pozwala uczestnikom oraz opiekunom artystycznym wymieniać się doświadczeniami oraz wiedzą, a rywalizacja schodzi na dalszy plan.

Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera w Bydgoszczy

� 1.04.2023, sobota, godz. 11.30–13.00; koszt: 15 zł (bilet dla dziecka jest jednocześnie biletem dla opiekuna), obowiązują zapisy, wydarzenie dla dzieci w wieku 5–10 lat

Świąteczna wiosna w Młynach – warsztaty plastyczno-przyrodnicze dla dzieci

Podczas spotkania poznamy tradycje związane ze świętami wielkanocnymi i poznamy techniki zdobienia pisanek oraz regionalne tradycje. Przygotujemy świąteczne zawieszki w kształcie jajek. Nie zabraknie też roślinnych akcentów. Nawiązując do wielkanocnych tradycji związanych z sadzeniem owsa, przygotujemy swój własny „świąteczny ogródek”. We własnoręcznie zdobionych ceramicznych donicach powstaną minihodowle owsa, które dzieci zabiorą do domów i będą mogły dalej pielęgnować.

� 1.04.2023, sobota, godz. 14.00–15.30; koszt: 15 zł (bilet dla dziecka jest jednocześnie biletem dla opiekuna), obowiązują zapisy, wydarzenie dla dzieci w wieku 9–12 lat Astronomiczna Wielkanoc – warsztaty plastyczno-astronomiczne

dla dzieci

Co roku zastanawiamy się, w jakim terminie przypadają święta wielkanocne. Ta data jest zmienna, a Wielkanoc nazywana jest świętem ruchomym. Dlaczego tak się dzieje i od czego to zależy? Swój udział ma w tym nasz naturalny satelita – Księżyc. Na zajęciach dowiemy się, jak wygląda Księżyc, jaką ma budowę, strukturę oraz jaki ma wpływ na Ziemię. Przygotujemy płaski, ruchomy model zmian księżycowych faz oraz wspólnie z papier mâché stworzymy duży plafon imitujący Księżyc, który później ozdobi wnętrza Młynów.

połączone z pokazem fotografii, które poprowadzi dziennikarz Tomasz Kaźmierski z Radia PiK. Porozmawiamy o realizowanym przez Michała Zygmunta projekcie, jakim jest rejs tradycyjną, drewnianą łódką pychówką w poprzek kraju, z Bugu na Odrę. Artysta dosłownie przypłynie do nas prosto ze wschodu Polski.

� 17–21.04.2023, poniedziałek–piątek, ul. Dworcowa 82

Wystawa edukacyjna Śladami dawnej

Bydgoszczy z okazji 677. urodzin miasta

Bydgoszczy

� 18.04.2023, wtorek, godz. 16.00, ul. Dworcowa 82

Uroczyste otwarcie placu zabaw

– sezon 2023

Będzie zabawa, muzyka i mnóstwo uśmiechu. Moc atrakcji czeka na dzieci, które pojawią się na uroczystym otwarciu placu zabaw przy MDK4 na sezon 2023.

Maciej Drapiński

� 2.04.2023, niedziela, godz. 18.00 � 3.04.2023, poniedziałek, godz. 19.00; udział w spotkaniu bezpłatny, wydarzenie dla wszystkich osób zainteresowanych tematyką Inspirująca rzeka – koncert oraz spotkanie z pokazem fotografii

W niedzielę 2 kwietnia zapraszamy do synagogi w Starym Fordonie, gdzie we współpracy ze Stowarzyszeniem Miłośników Starego Fordonu organizujemy koncert Michała Zygmunta Odra Sound Design. Koncert to wielowymiarowa dźwiękowa przygoda – podróż, której inspiracją stała się siła rzeki. Artysta porwie słuchaczy do intymnego wodnego świata, mglistego, ale też tętniącego życiem dzikiej przyrody. Muzyka, która popłynie we wnętrzach synagogi, to połączenie dźwięków natury, ambientowych brzmień gitary i elektroniki.

Natomiast w poniedziałek 3 kwietnia zapraszamy do Młynów Rothera na spotkanie z artystą

� 14.04.2023, piątek, godz. 18.00–21.00; udział w spotkaniu bezpłatny, obowiązują zapisy, wydarzenie dla wszystkich osób zainteresowanych tematyką Koloryt gwary miejskiej – wykład prof. dr. hab. Andrzeja S. Dyszaka

Razem z Fundacją Tu Kultura zapraszamy do wsłuchania się w opowieść prof. dr. hab. Andrzeja S. Dyszaka, dzięki któremu poznamy zarówno niecodzienne słowa, jak i całe zwroty regionalnej mowy. Dowiemy się, co znaczą takie wyrażenia jak gzub, rychtować się czy drykować Prof. dr. hab. Andrzej S. Dyszak – językoznawca, nauczyciel akademicki na UKW w Bydgoszczy, specjalizujący się w gwarze miejskiej Bydgoszczy, gwarze środowiskowej oraz języku współczesnej prozy i poezji polskiej. Autor małego słownika gwary bydgoskiej Jak mówili bydgoszczanie, wydanego staraniem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, oraz monografii Gwara miejska bydgoszczan

� 15.04.2023, sobota, godz. 15.00–17.00; udział w spotkaniu bezpłatny, obowiązują zapisy (wejściówka dla dziecka jest jednocześnie wejściówką dla opiekuna), wydarzenie dla dzieci w wieku 6–10 lat; wydarzenie w języku polskim z tłumaczeniem na język ukraiński

inf.

Inspirująca rzeka, materiały Michała Zygmunta

Polsko-ukraińskie sploty – warsztaty dla dzieci z wyplatania „wiklinowych”

koszyków

Razem ze Stowarzyszeniem My Też zapraszamy na wspólne wyplatanie „wiklinowych” koszyków. Wykorzystamy papier, który jest ekologiczny, a nasze wytwory będą wyglądać niczym stworzone z młodych pędów wierzby. „Gałązki”

będziemy przeplatać ze sobą tak, jak splatają się ludzkie losy. Spotkanie będzie okazją do nauki nie tylko wyplatania koszyków, ale także rozmowy.

� 14.04.2023, piątek, godz. 18.00 – wernisaż; wystawa potrwa do 7 maja; wstęp na wystawę bezpłatny, na wernisaż obowiązują zapisy, wystawa dostępna dla wszystkich

Koloryt gwary miejskiej – wystawa

Zapraszamy na ekspozycję gwarowych plakatów i haftów na betach. Razem z Fundacją

Tu Kultura zapraszamy na wystawę, której motywem przewodnim jest słownictwo związane z bydgoską gwarą. Podczas warsztatów graficznych, które odbywały się w Młynach Rothera w marcu, oraz warsztatów, które odbyły się w Muzeum Kanału Bydgoskiego w lutym, stworzone zostały niecodzienne dzieła sztuki, których e kspozycję będziemy mogli podziwiać w murach naszych Młynów. Zaprezentujemy wybrane plakaty liternicze oraz prace hafciarskie. Te wyjątkowe, kolorowe prace stworzą niepowtarzalną s cenografię, dzięki której będziemy mogli zrobić sobie pamiątkową fotografię w betach, czyli w śród miękkich poduszek i kołder.

inf. Adrianna Adamska

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego

Działania edukacyjne:

� 15.04.2023, sobota, od godz. 12.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna)

Projektowanie ilustracji – warsztaty

Zapraszamy osoby od 14. roku życia. Uczestnicy zaprojektują ilustrację do jednego z czterech wybranych utworów w technice monotypii lub collage’u. Razem zastanowimy się nad interpretacją tych utworów i poszczególnych obrazów, które tworzą się w naszej wyobraźni podczas czytania tekstu i inspirują do stworzenia ilustracji. Nauczymy się dokonywać wyboru typografii, dodawać motywy graficzne i wspólnie poszukamy kolorystyki. Wspomożemy też w wyborze fotografii i zaplanujemy pracę pod względem elementów, z których projekty będą tworzone. Najprościej rzecz ujmując: nauczymy się aranżować elementy graficzne w pewnym układzie tworzącym razem harmonijną całość. Liczba miejsc ograniczona.

Decyduje kolejność zakupu biletów. Bilety można zakupić w kasie budynku głównego muzeum (ul. Gdańska 4) i na stronie: bilety.muzeum.bydgoszcz.pl (w zakładce Wydarzenia).

� 2 2.04.2023, sobota, od godz. 12.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna); wstęp: 17 zł

Projektowanie okładek – warsztaty

Dla osób od 14. roku życia. Tworzenie okładki książki to skomplikowany proces. Przyciąga nas piękno, zatem lubimy otaczać się ładnymi przedmiotami, w tym także książkami o pięknej szacie graficznej. Grafika na okładce powinna korelować z treścią, w jakiś sposób się do niej odnosić. Niezależnie od tego, co planujesz zamieścić na okładce, projekt książki zawsze warto dokładnie przemyśleć i skonsultować się z innymi. Pamiętajmy, że tworzenie okładki książki to zadanie dla prawdziwego artysty. Chcesz spróbować swoich sił w projektowaniu? To nasze warsztaty są dla ciebie. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zakupu biletów. Bilety można zakupić w kasie budynku głównego muzeum i na stronie: bilety.muzeum.bydgoszcz.pl

� 30.04.2023, niedziela, godz. 12.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11; bilet: 7 zł Niedziela w Muzeum: Chwała ludziom dobrej roboty!

Warsztaty będą związane z naszą wystawą czasową Niech się święci… Bydgoszcz w PRL-u. Z okazji zbliżającego się Święta Pracy każdy z uczestników będzie miał okazję wykonać symbol, który towarzyszył pierwszomajowym pochodom: transparent i kwiat. Nie będzie propagandy, za to duża dawka humoru. Nie zabraknie również zabaw międzypokoleniowych. Do zawodów staną dzieci i dorośli. Kto szybciej wyrobi 250 procent normy i zdobędzie tytuł przodownika pracy? Zapisy na zajęcia poprzez formularz zgłoszeniowy znajdujący się na stronie internetowej.

Spotkania i wykłady:

� 12.04.2023, środa, godz. 18.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna);

bilet: 7 zł

Objawy chorób psychicznych. Po czym poznać, że mózg choruje?

Wykład dr. n. med. Macieja Klimarczyka o tym, jak wyglądają podstawowe objawy chorób psychicznych. Czym są i kiedy mogą się pojawić: majaczenie, zaburzenia myślenia, urojenia, halucynacje, depresyjny nastrój, lęk nerwicowy, otępienie i inne objawy chorób mózgu. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zakupu biletów.

� 14.04.2023, piątek, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna);

bilet: 7 zł

Historia mody. Pola Negri – gwiazda

kina i mody

W historii kina kariera pochodzącej z Lipna

Apolonii Chałupiec (1897–1987), znanej jako Pola

Negri, należy do najbardziej spektakularnych. Charyzmatyczna aktorka, tancerka i piosenkarka o ikonicznym wizerunku zadebiutowała w 1914 r. w dramacie Niewolnica zmysłów, szybko stając się pierwszą polską gwiazdą filmową. Wkrótce zainteresowała się nią kinematografia niemiecka. Dzięki współpracy z wybitnym reżyserem Ernstem Lubitschem Negri trafiła do Hollywood. Lansowała oryginalny styl, łącząc najnowsze trendy w modzie z odrobiną ekscentryczności i egzotyki: śmiałe fryzury z krótkimi włosami i turbany, kozaki i sandały z odkrytymi palcami, ozdoby z pereł i efektowną sztuczną biżuterię. Ze świata filmu wycofała się w połowie lat 60., ale jej legenda i dorobek artystyczny wciąż intrygują. Wykład poprowadzi prof. Krzysztof Trojanowski – naukowiec w Katedrze Filologii Romańskiej UMK w Toruniu.

� 19.04.2023, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna);

bilet: 7 zł

Literatura w Muzeum: Krytyka władzy w Rosji na przykładach z literatury XX i pocz. XXI w.

Wykład prof. Beaty Trojanowskiej z UKW w Bydgoszczy. Obserwując przeszłość Rosji, począwszy od zwycięstwa Rewolucji Październikowej w 1917 r., poprzez stalinowski system gułagów i sytuację w Rosji na początku XXI wieku, może zrodzić się pytanie, czy społeczeństwo rosyjskie dostrzegało zagrożenia ze strony władzy i czy rosyjscy twórcy, należący przecież do elity intelektualnej tego kraju, wyrażali swoje niezadowolenie w praktyce literackiej i jakie były tego konsekwencje.

� 26.04.2023, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna); bilet: 7 zł

Wykłady do wystawy: Świętowanie prywatne i obywatelskie w PRL-u Prelekcja dr hab. Łucji Marek z krakowskiego oddziału IPN. Powojenne władze komunistyczne prowadziły nieustanną walkę z autorytetem Kościoła katolickiego oraz z religią uznaną za „opium ludu”. Laicka obrzędowość i obyczajowość stały się dla nich jednym z narzędzi kształtowania światopoglądu materialistycznego, odciągania obywateli od praktyk religijnych, szczególnie w okresach wzmożonych akcji duszpasterskich (Milenium Chrztu Polski) i odprężenia politycznego („karnawał Solidarności”). Były one też istotnymi czynnikami socjalistycznej edukacji, służącymi afirmacji ustroju, integrującymi ideowo i emocjonalnie grupy społeczne.

Kuratorskie oprowadzania po

wystawach:

Wystawa Skarb Bydgoski (Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4; grupy zorganizowane zapraszamy w każdy w torek o godz. 12.00, obowiązują zapisy: edukacja@muzeum.bydgoszcz.pl, osoby indywidualne zapraszamy w każdą środę o godz. 12.00 b ez zapisów)

Wystawa Niech się święci. Bydgoszcz w PRL-u

(19.04.2023, godz. 17.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11; oprowadza kuratorka dr Anna Nadolska, która przybliży ciekawostki i zabytki związane z obchodami 600-lecia miasta Bydgoszczy w 1946 r., w tym Pomorskiej Wystawy Przemysłu, Rzemiosła i Handlu; cena: wstęp do muzeum + 1 zł)

Wydarzenia:

� 2 2.04.2023, sobota, godz. 11.00–14.00, Dom Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7

VII Piknik Urodzinowy „U Wyczółkowskiego”

– godz. 11.00–11.30: otwarcie, powitanie uczestników

– godz. 11.30–12.00: I oprowadzanie (dla uczniów plastyka), konkurs wiedzy o Wyczółkowskim

– godz. 12.00–12.30: tort, poczęstunek, występy teatralne – pokaz szkolnego Koła Teatralnego

– godz. 12.30–13.00: II oprowadzanie (dla uczniów plastyka), konkurs wiedzy o dziełach Wyczółkowskiego

– godz. 13.00–13.30: gry i zabawy na świeżym powietrzu, taniec belgijka, gra w krokieta

– godz. 13.30–14.00: III oprowadzanie, otwarte dla wszystkich (obowiązuje bilet specjalny)

Imprezie towarzyszyć będą: portrety zbiorowe z Wyczółkowskim, zajęcia i zabawy edukacyjne, uczestnicy będą mogli również zapozować do portretu, odbędzie się także miejski plener plastyczny.

Wystawy czasowe:

� do 28.05.2023, niedziela, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8, Wyspa Młyńska

Dzień dobry, panie Gauguin (Grzegorz Bednarski – malarstwo)

Jest to pierwsza tak retrospektywna odsłona twórczości Grzegorza Bednarskiego, prezentującą obrazy malarza od końca lat 70. XX wieku po obecne czasy. Jego twórczość wpisuje się w figuratywny nurt polskiej sztuki. Postaci ludzkiej artysta poświęcił najwięcej uwagi, a jego martwe natury i pejzaże też są osadzone w człowieku. Bednarski z rozmachem korzysta z realistycznych środków

wyrazu. Intelektualny przekaz jego obrazów naznaczony jest silnymi emocjami, a literackość uduchowiona. To malarstwo, mimo że osadzone w historii, w ymyka się jednak dosłowności, bywa zaczepne, niepokojące, niekiedy ekstremalne. Artysta nie boi się tradycji, żywi podziw dla wielu malarzy, tak współczesnych, jak i dawnych mistrzów, o czym najlepiej świadczy tytuł prezentowanej wystawy.

� do 4.06.2023, niedziela, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11

Niech się święci… Bydgoszcz w PRL-u Tematem wystawy jest świętowanie bydgoszczan w okresie Polski Ludowej. Prezentuje ona najważniejsze uroczystości państwowe, miejskie, okolicznościowe, branżowe oraz kościelne i rodzinne w Bydgoszczy w latach 1945–1989. Wystawa jest podróżą do dawnej rzeczywistości, często wywołującą uczucie nostalgii. Kuratorki: dr Anna Nadolska, Daria Fosińska.

Wystawy stałe: Obrazy nie-/rzeczywistości. Inspiracje i aspiracje Jan Stanisławski i uczniowie z kolekcji Wandy i Leonarda Pietraszaków (gmach główny MOB, ul. Gdańska 4)

Aptekarstwo bydgoskie (Apteka pod Łabędziem, ul. Gdańska 5) Skarb Bydgoski (część numizmatyczna) (Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4)

Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy

(Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11)

Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic (Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2)

Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936)

(Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7)

Exploseum

(Exploseum, ul. Alfreda Nobla)

W kwietniu zapraszamy na nową, „Extremalną” trasę zwiedzania, która powinna spodobać się miłośnikom popularnego ostatnio urbexu. Udostępnimy budynki do tej pory wyłączone z aktywności. Początek to wejście na najwyższy budynek w całym kompleksie Exploseum, a następnie zejście do labiryntu mrocznych podziemi. Najbardziej wymagającym fizycznie będzie dość długi fragment tuneli o niewielkim przekroju, w których nie można swobodnie się w yprostować. Podczas przygotowania trasy otwarto tajemnicze drzwi zamknięte od kilkudziesięciu lat – zwiedzający również przez nie przejdą. Zwiedzanie możliwe będzie wyłącznie z przewodnikiem, po uprzedniej rezerwacji. Przejście odbywać się będzie w maksymalnie pięcioosobowych grupach. Ze strony Exploseum każdy uczestnik wyposażony zostanie w kask i latarkę „czołówkę”. Musi być jednak odpowiednio ubrany. Wymagane są pełne buty, najlepiej wodoodporne, bowiem na trasie mogą pojawić się woda i błoto. Konieczne są długie spodnie i  bluza z długim rękawem. Trasa przewidziana jest dla osób pełnoletnich, wyjątkiem są osoby od 16. roku życia w towarzystwie opiekuna. Szczegóły na stronie internetowej.

Obiekt miesiąca:

Album Pomorska Wystawa Przemysłu, Rzemiosła i Handlu 1946 r. W nowej, powojennej rzeczywistości wyjątkową okazją do świętowania dla władz i mieszkańców Bydgoszczy był jubileusz 600-lecia miasta (1346–1946). Z tej okazji powołano komitet, którego główne zadanie polegało na organizacji szeregu imprez i wydarzeń jubileuszowych – jedną z nich stała się Pomorska Wystawa Przemysłu, Rzemiosła i Handlu pod hasłem Narodowi na pożytek, potomności ku nauce. Pomysł na taką wystawę pojawił się już w latach 30. XX w., a tuż przed wybuchem wojny ustanowiono komitet organizacyjny – początkowo planowano, by odbyła się w 1943 r. Pomorska Wystawa miała ogromne znaczenie ze względu na sytuację, w jakiej znalazła się Bydgoszcz po zakończeniu II wojny światowej. Celem tego przedsięwzięcia było przedstawienie dorobku oraz osiągnięć naszego miasta i regionu w aspekcie życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego. Łącznie w pokazach wzięło udział 1087 wystawców z Bydgoszczy, Pomorza oraz innych części Polski. Swoje stoiska zaprezentowały cechy rzemieślnicze, a także państwowe i lokalne fabryki, m.in. Pasamon, Kabel Polski, Państwowa Fabryka Sklejek, Fabryka Traków i Maszyn do Obróbki Drewna, Fabryka Obuwia Leo, Fabryka Fotochemiczna Alfa oraz Fabryka Rowerów i Motocykli Tornedo.

W zbiorach Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego znajduje się album zawierający kilkaset zdjęć dokumentujących to wydarzenie.

Aktualnie w Spichrzach nad Brdą na wystawie czasowej Niech się święci… Bydgoszcz w PRL-u, traktującej o świętowaniu bydgoszczan w okresie

Grzegorz Bednarski

Polski Ludowej, eksponowana jest część fotografii z tego wyjątkowego albumu. Szczególnie w kwietniu, kiedy obchodzimy 677. rocznicę nadania praw miejskich Bydgoszczy, watro odwiedzić tę ciekawą ekspozycję i poznać historię jubileuszu 600-lecia naszego miasta.

Oliwia Słomińska

Minister przemysłu Hilary Minc otwierający Pomorską

Wystawę Przemysłu, Rzemiosła i Handlu, Bydgoszcz, 1946, wł. MOB, reprodukcja: W. Woźniak

inf. Janusz Milanowski

Muzeum Fotografii

� 20.04.2023, czwartek, godz. 18.00, Muzeum Fotografii w Bydgoszczy, ul. Karpacka 52

Wernisaż wystawy Tania Raschied Photography – Rost und Farben –między fotografią a malarstwem

Artystka fotografik Tania Raschied – ur. w 1958 r. w Sulejmani w irackim Kurdystanie. Ojciec Tani, Ghafur Raschied Daragha, studiował na uniwersytecie w Bagdadzie, z którego został wydalony za udział w kurdyjskich ruchach narodowych. Jednak oprócz polityki zajmował się fotografią i tworzył literaturę jako pisarz. Pasję fotograficzną Raschied wyniosła z domu pełnego starych aparatów fotograficznych. Od 1974 do 1980 r. fotografowała, zajmowała się sportem, pisaniem i aktorstwem. W 1984 r., z powodów politycznych, uciekła ze swojej ojczyzny z rodziną do Iranu, a następnie do Austrii. W 1987 r. zamieszkała w Wiedniu, gdzie zajęła się fotografią analogową. W 2003 r. kupiła pierwszy aparat cyfrowy (był to Nikon D40). Dzięki niemu zaczęła spełniać swe kreatywne marzenia, wypracowując własny styl zacierający granicę między fotografią a malarstwem. Mieszka w Wiedniu, gdzie prowadzi własną galerię. Wielokrotnie prezentowała swoje prace na wystawach w Austrii, Niemczech i Iraku. Wystawa prezentuje serię fotografii – fotodestruktów z różnych miejsc Kurdystanu. Muzeum Fotografii w Bydgoszczy premierowo zaprezentuje kilkanaście prac Tani Raschied, prace w formatach 50 x 70 cm nigdy wcześniej nie były publikowane. Inne prace artystki można

było zobaczyć na wystawie Kurdystan – oblicza trwania – pierwszej odsłonie Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Protonarodów organizowanego przez bydgoskie Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego.

� 27.04.2023, czwartek, godz. 11.00–14.00 (cz. 1) oraz godz. 17.00–20.00 (cz. 2)

Warsztaty towarzyszące wystawie

Tani Raschied – Wstęp do fotografii analogowej

Zapraszamy na warsztaty, które pozwolą nam odkryć magię fotografii analogowej, realizując w ciemni fotograficznej bezkamerowe obrazy, ulubioną technikę surrealistów. Obowiązują zapisy pod adresem: muzeumfoto@byd.pl, w tytule prosimy wpisać: „Warsztaty fotografii analogowej”.

Ponadto:

Lekcje muzealne

Celem zajęć jest popularyzowanie wśród najmłodszych mieszkańców Bydgoszczy tradycji fotograficznych. Poprzez zapoznawanie się z klasycznymi technikami fotograficznymi pamięć o ich twórcach wciąż pozostaje żywa.

Camera obscura – historia i współczesne zastosowania – poznaj zasady działania camera obscura i podstawy fotochemii.

Historia fotografii w praktyce – poznaj zasady analogowej techniki tworzenia obrazu, wykonując portret fotograficzny z użyciem repliki XIX-wiecznego aparatu.

Znikające obrazy – poznaj nietypowe sposoby tworzenia obrazów za pomocą światła, m.in. na pigmencie fosforescencyjnym.

Z wizytą u fotografa – pozujemy do zdjęć – dowiedz się, jaką rolę w portrecie odgrywa światło oraz jak prawidłowo skomponować zdjęcie.

Cyjanotypia – technika fotograficzna wykorzystująca światłoczułość soli żelaza, charakteryzująca się monochromatycznym obrazem w kolorze niebieskim, tworzonym przez błękit pruski. Uczestnicy lekcji samodzielnie przygotują

i naświetlą odbitki z przygotowanych materiałów. Zapewniamy, że niezależnie od wieku każdy uczestnik znajdzie interesujący go temat, doświadczy świetnej zabawy oraz zabierze ze sobą sporą dawkę wiedzy. Zapisy odbywają się za pomocą formularza: karta zgłoszeniowa na muzeumfoto.byd.pl. Termin rezerwowany jest po wysłaniu wypełnionego formularza na adres: muzeumfoto@byd.pl. Czas trwania: 90 minut.

inf. Agnieszka Ostaniewicz

Opera Nova w Bydgoszczy

� 1.04.2023, sobota, godz. 19.00

� 2.04.2023, niedziela, godz. 18.00

� 4.04.2023, wtorek, godz. 19.00

Giacomo Puccini: Cyganeria (La Bohème)

� 2 2.04.2023, sobota, godz. 9.00

Franz Lehár: Wesoła wdówka (Die lustige Witwe)

Inauguracja XXIX Bydgoskiego

Festiwalu Operowego:

� 23.04.2023, niedziela, godz. 18.00

Franz Lehár: Wesoła wdówka (Die lustige Witwe)

Kierownictwo muzyczne: Maciej Figas, reżyseria: Jerzy Jan Połoński, scenografia: Mariusz

Napierała, kostiumy: Anna Chadaj, choreografia: Joanna Semeńczuk, reżyseria świateł: Maciej Igielski.

Zgodnie z wieloletnią tradycją „operowy maraton” otworzy premiera Opery Nova. Po raz trzeci w historii Bydgoskich Festiwali Operowych będzie to operetka. Od poprzedniej realizacji w bydgoskiej operze Wesołej wdówki Lehára dzieli nas równe 35 lat. Teraz tytuł ten dołączy do klasycznych operetek, z których świetnych produkcji słynie bydgoska scena muzyczna. Liczymy, że i tym razem doborowa ekipa twórców spełni oczekiwania widzów, którzy, urzeczeni Hrabiną Maricą, Księżniczką czardasza, Baronem cygańskim, od dawna dopytują o premierę dzieła Lehára.

Spektakle gościnne XXIX Bydgoskiego Festiwalu Operowego:

� 25.04.2023, wtorek, godz. 19.00

TransParada – balet współczesny –Rijeka Ballet Company (Chorwacja)

Choreografia: Maša Kolar, Filipe Portugal, Mauro Bigonzetti, Andonis Foniadakis, Marco Goecke, Nadav Zelner.

Prezentacja twórczości „najgorętszych nazwisk” w choreografii XXI wieku. W niebanalnych, niepokojących, zabawnych i zaskakujących dziełach zapraszają widzów do obserwowania niezwykłego tanecznego przeglądu: intensywnych „dialogów” tancerzy z muzyką Debussy’ego, Ravela, Rossiniego, Strawińskiego. Spektakl dla widzów dorosłych.

i przywrócić ukochaną żonę do świata żywych. Warunkiem jest jednak to, że podczas wędrówki ani razu na nią nie spojrzy. Pomysłem na realizację dzieła było stworzenie wielowymiarowego spektaklu taneczno-muzycznego, który łączy klasyczną i współczesną formę wypowiedzi. Spektakl o niezwykłej urodzie plastycznej i nastroju, w którym króluje mistrzowsko wykonywana muzyka baroku.

� 29.04.2023, sobota, godz. 19.00 Leoš Janáček – opera Przygody Lisiczki Chytruski – Teatr Narodowy w Brnie (Czechy)

Reżyseria: Jiří Heřman, kierownictwo muzyczne: Marko Ivanović. Soliści, orkiestra, chór, chór dziecięcy.

Najsłynniejszym lisem na scenie operowej jest ten z Brna, z Opery im. Janáčka! Opera Przygody Lisiczki Chytruski, gdzie świat ludzi miesza się ze światem zwierząt, nie ma odpowiednika w gatunku operowym. Janáček szukał tematu, który odzwierciedlałby odwieczny cykl: Chytruska ginie wprawdzie z rąk kłusownika, ale… życie toczy się dalej. Muzyka Janáčka, liryczna i melodyjna, oddaje koloryt lasów i historię żyjących w nich stworzeń. Wszystko tu mieni się humorem. Urzekające przedstawienie, pełne dzieci, które zamieniają dom Leśniczego w las, a siebie w leśne zwierzęta. Rekomendowane dla dzieci od 6 lat.

XXIX Bydgoski Festiwal Operowy odbywać się będzie w Operze Nova od 22 kwietnia do 7 maja. Będzie to druga – w ciągu ostatniego półrocza – edycja tego międzynarodowego wydarzenia artystycznego.

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy

� 5.04.2023, środa, godz. 11.00, sala widowiskowa Pałacu Młodzieży „Katedra” Jacka Dukaja, czyli człowiek wobec zagadki wszechświata

� 12.04.2023, środa, godz. 9.30, Pałac Młodzieży, sala 115

Poradnia Rozwoju Zdolności –warsztaty wsparcia psychologicznego dla uczniów zdolnych

Tematyka spotkania: Trening antystresowy. Odbiorca: uczniowie szkół podstawowych (klasy IV–VI). Celem warsztatów jest rozwijanie umiejętności skutecznego radzenia sobie ze stresem i napięciem emocjonalnym. Uczestnicy poszerzą wiedzę dotyczącą stresu, nauczą się identyfikować jego symptomy oraz zwiększą świadomość jego przyczyn. Podczas warsztatów stosowane będą techniki relaksacyjne i profilaktyka antystresowa. Prowadzące: psycholog Grażyna Ledzińska i pedagog Magdalena Pielach z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Bydgoszczy. Przewidywany czas spotkania: ok. 3 godz. dydaktycznych. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń. Z jednej szkoły można zapisać maksymalnie 5 osób. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Informacje i zgłoszenia do 6 kwietnia przyjmuje koordynatorka programu „Zdolni znad Brdy” Małgorzata Maćkowiak – e-mail: m.mackowiak@palac.bydgoszcz.pl, tel. 52 321 00 81 wew. 310.

� 13.04.2023, czwartek, godz. 19.15

Seans filmowy: Wieloryb

Reż. Darren Aronofsky, USA 2022, 117 min. Charlie już od lat żyje na marginesie świata. Uwięziony w małym mieszkaniu przez chorobliwą otyłość. Odrzucony, nie bez powodu, przez swoich bliskich, samotnie zmierza w życiową przepaść. Wystarczy jednak jeden impuls, jedno spotkanie, by zapalić w nim płomień nadziei na to, że jeszcze nie wszystko stracone. Charlie podejmuje próbę nawiązania dawno utraconego kontaktu z nastoletnią córką. Wie, że czeka go niesłychanie trudne spotkanie. Zdaje sobie sprawę, że ryzykuje utratę ostatniego złudzenia. Gotów jest jednak podjąć to ryzyko z wiarą, że także dla niego jest jeszcze szansa na odkupienie. Oscar dla Brendana Frasera za najlepszą rolę męską.

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.00

Christoph Willibald Gluck – opera

Orfeusz i Eurydyka – Warszawska

Opera Kameralna

Reżyseria: Magdalena Piekorz, kierownictwo muzyczne: Stefan Plewniak, scenografia i kostiumy: Katarzyna Sobańska i Marcel Sławiński, choreografia: Jakub Lewandowski.

Orfeusz i Eurydyka Christopha Willibalda Glucka to jeden z najpiękniejszych utworów muzyki klasycznej, opowiadający o miłości wystawionej na wielką próbę. Orfeusz po śmierci Eurydyki dostaje szansę, by zstąpić do piekieł

Wykład dr Marty Kładź-Kocot z okazji Święta Słowa. Szczegółowe informacje: tel. 52 321 15 21.

� 6.04.2023, czwartek, godz. 19.15

Seans filmowy: Duchy Inisherin

Reż. Martin McDonagh, Irlandia, USA, Wielka Brytania 2022, 114 min. Opowieść o losach dwójki przyjaciół, którzy znają się od kołyski: Padraica (Colin Farrell) i Colma (Brendan Gleeson). Akcja filmu rozgrywa się na malowniczej wyspie położonej na zachód od wybrzeży Irlandii. Pewnego dnia dalsza przyjaźń mężczyzn staje pod znakiem zapytania, gdy Colm niespodziewanie postanawia ją zakończyć…

inf. Ewa Chałat

� 14.04.2023, piątek, godz. 8.55, ZS nr 2 w Bydgoszczy

Oblicza uzależnień

Warsztaty psychoedukacyjne dla czterech klas SP nr 20.

� 15.03.2023, sobota, godz. 10.00

27. Powiatowy Konkurs Recytatorski

i Poezji Śpiewanej Kiedy się śmiejesz, cały świat śmieje się z tobą Konkurs adresowany do uczniów klas I–VI szkół podstawowych. Jest jedną z najbardziej popularnych artystycznych propozycji Pałacu Młodzieży skierowanych do młodych artystów z naszego miasta i powiatu. Impreza posiada długoletnią tradycję – od 1996 r. upowszechnia kulturę słowa wśród środowisk szkolnych, rozwija umiejętności i warsztat recytatorski i wokalny dzieci i młodzieży oraz daje możliwość zaprezentowania swojego talentu na scenie poza szkołą. Zaproszenie do udziału w naszym „święcie poezji” przyjmują reprezentanci wielu szkół podstawowych Bydgoszczy i okolic. Punktem kulminacyjnym przedsięwzięcia jest koncert galowy w wykonaniu finalistów konkursu recytatorskiego i poezji śpiewanej, realizowany w formie widowiska artystycznego w sali widowiskowej. W koncercie, na który zaproszeni są mieszkańcy naszego miasta, uczestniczą także dziecięce zespoły taneczne z Pałacu Młodzieży.

� 16.04.2023, niedziela, godz. 11.00, sala widowiskowa Pałacu Młodzieży; bilet: 12 zł od dziecka

Zabawowy Klub Filmowy Malucha dla Rodzin „Zygzak”

Maluchy, które jeszcze nie miały okazji oglądać bajek w kinie, mają teraz swój prawdziwy filmowy klub. W ramach każdego spotkania prezentujemy 3 bajki – tylko polskie animacje, takie jak: Reksio, Bolek i Lolek, Przygody Myszki, Pampalini. Po projekcji animatorzy rozmawiają z dziećmi o przygodach bohaterów oraz zapraszają rodziny do wspólnej zabawy. Zapraszamy rodziny z dziećmi w wieku 3–7 lat.

� 17.04.2023, poniedziałek, przedszkole Jagódka Pałacjada

� 17.04.2023, poniedziałek, godz. 9.30 i 11.00; bilet: 4 zł od ucznia

Audycja muzyczna Odgłosy wiosny

Kontakt i rezerwacja miejsc: Patrycja Cywińska-Gacka: p.cywinska-gacka@palac.bydgoszcz.pl, tel. 660 448 499.

� 20.04.2023, czwartek, godz. 19.15

Seans filmowy: Tata

Reż. Anna Maliszewska, Polska, Ukraina 2022, 115 min. Michał jest kierowcą tira i ojcem samotnie wychowującym córkę Miśkę. Długie godziny za kółkiem, samotność i ciągłe życie w drodze to dla niego codzienność. Najważniejsze, żeby dotrzeć z towarem na czas. Kiedy jest w trasie, jego córką opiekuje się ukraińska sąsiadka. Jej wnuczka Lena

i Miśka są nierozłączne. Gdy ukraińska niania nagle umiera, Michał zabiera dziewczynki ze sobą. Przydrożne parkingi, życie w trasie, a wreszcie spotkanie z rodziną Lenki w Ukrainie to dla dziewczynek ważna lekcja siostrzeństwa. Dla Michała przymusowa podróż to czas dorastania do bycia tatą. Dzięki niej może w końcu przestanie uciekać przed swoimi demonami i odkryje, co w jego życiu jest tak naprawdę najważniejsze. Film jest pełnometrażowym debiutem fabularnym reżyserki.

� 21.04.2023, piątek, godz. 9.00 i 11.00; bilet: 7 zł Seans filmowy dla szkół podstawowych (kl. I–III): Szkoła magicznych zwierząt Obowiązuje rezerwacja miejsc: tel. 607 611 242.

� 21.04.2023, piątek, godz. 10.00 II i III etap Powiatowego Interdyscyplinarnego Konkursu Młody Przyjaciel Bydgoszczy w kategorii złota i srebrna odznaka

� 2 2.04.2023, sobota, sala widowiskowa Pałacu Młodzieży Finał III edycji konkursu plastycznego i wokalnego Moja Gościnna Bydgoszcz

Propozycja skierowana do dzieci cudzoziemców zamieszkałych w Bydgoszczy, uczniów szkół podstawowych. Wydarzenie o charakterze międzynarodowym odbywa się pod Patronatem Honorowym Prezydenta Bydgoszczy. Prace plastyczne oraz zgłoszenia do udziału w konkursie piosenki można nadsyłać do dnia 7 kwietnia. Kontakt (również w jęz. angielskim): Anna Rosa, annarosa@palac.bydgoszcz.pl. Werdykt konkursu piosenki oraz konkursu plastycznego zostanie ogłoszony w 22 kwietnia podczas koncertu galowego połączonego z wystawą prac plastycznych. Szczegóły (regulamin oraz karta zgłoszenia w jęz. polskim i ukraińskim) znajdują się na stronie internetowej Pałacu Młodzieży.

� 24.04.2023, poniedziałek, Przedszkole nr 18 Pałacjada

� 24.04.2023, poniedziałek, godz. 10.30 i 12.00 Zabawowy Klub Filmowy Malucha

„Zygzak”

Spotkania dla przedszkoli. Podczas spotkań przedszkolaki oglądają trzy polskie filmy animowane (Reksio, Bolek i Lolek, Miś Kudłatek, Pampalini, Przygody Myszki i in.). Pokazy przeplatane są rozmową z dziećmi na temat filmu, a także licznymi tematycznymi zabawami ruchowymi i animacjami muzycznymi. Obowiązują wcześniejsze zapisy grup. Kontakt: e.andrysiak@palac.bydgoszcz.pl.

� 24.04.2023, poniedziałek, godz. 11.00

Jesteś ważny!

Spotkania zapobiegające podejmowaniu różnych zachowań ryzykownych przez dzieci i młodzież ze środowisk wiejskich. Warsztaty profilaktyczne realizowane dla dwóch klas w SP w Cielu.

� 24.04.2023, poniedziałek, godz. 16.00, sala 214 Warsztaty Dziedzictwo kulturowe Bydgoszczy

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.15

Seans filmowy: Bezmiar

Reż. Emanuele Crialese, Włochy, Francja 2022, 97 min. Rzym, lata 70. XX wieku, czasy ważnych zmian społecznych i kulturalnych, pełne blasku i splendoru. Młoda rodzina Borghetti właśnie wprowadziła się do jednego z nowo wybudowanych bloków mieszkalnych. Przeprowadzka ma wymiar słodko-gorzki. Chociaż rozpościerający się z najwyższego piętra widok na Rzym jest olśniewający, członkowie rodziny nie są sobie tak bliscy jak kiedyś. Clara (Penélope Cruz) i Felice nie są już zakochani, ale nie potrafią się rozstać. Dla Clary jej wyjątkowa relacja z trójką dzieci staje się ucieczką przed samotnością. Najstarsza córka Adriana korzysta z tego, że nikt w sąsiedztwie jej nie zna i zaczyna udawać przed innymi dziećmi, że jest chłopcem. Prowadzi to rodzinę do krytycznego punktu…

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.30 Pałacowe Planetarium, czyli obserwacje nieba przez teleskop

Spotkanie przed budynkiem Pałacu Młodzieży poprowadzi Artur Wrembel. W przypadku niepogody odbędzie się prelekcja w sali 209.

� 28.04.2023, piątek, godz. 9.00 i 11.00; bilet: 7 zł Seans filmowy dla szkół podstawowych (kl. I–III): Szkoła magicznych zwierząt Obowiązuje rezerwacja miejsc: tel. 607 611 242.

DKF „Niespodzianka”: bilet 11 zł, ulgowy 8 zł, karnet 33 zł, karnet ulgowy 24 zł. Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, tel. 52 321 00 81 wew. 317. Bilety i karnety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży (ul. Jagiellońska 27) przed seansami.

inf. Dominik Wierski

Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich

� 18.04.2023, wtorek, godz. 18.00, Galeria Miejska bwa – wernisaż; wystawa czynna do 6 maja Dyplomy 2023

Zapraszamy na prezentację projektów studentów Politechniki Bydgoskiej, kierunku wzornictwo. To historyczna wystawa dyplomowa – pierwsza grupa absolwentów tego kierunku uzyska dyplom magistra na naszym nowym Wydziale Sztuk Projektowych. Projektowe kierunki kreatywne na PBŚ rozwijają się prężnie, a najstarszy z nich – 16-letnie wzornictwo – doczekał się już wielu absolwentów, którzy z powodzeniem działają na rynku. Pokazujemy próbkę możliwości i umiejętności młodych wzorników. Ich prace są wynikiem przeprowadzonych badań i analiz, których wyniki zawarli w swoich pracach magisterskich, a ich owocem są zrealizowane projekty. Zobaczymy tu zarówno instrumenty muzyczne, „multimedialne” opakowania, obiekty multisensoryczne, grę edukacyjną dla naszych gości z Ukrainy, projekty dedykowane dzieciom i dorosłym, opakowania i meble, w tym serię przeznaczoną dla Młynów Rothera. Prezentacja prac dyplomowych absolwentów II stopnia wzornictwa jest świadectwem wrażliwości studentów, umiejętności dostrzegania problemów projektowych, jakie wymagają rozwiązania, by nasze życie stawało się po prostu lepsze. Kuratorzy: Maria Dudzic, Tomasz Pietrzyk.

inf. Ewa Raczyńska-Mąkowska

Stowarzyszenie Działań Artystycznych

� 19.04.2023, środa, godz. 17.00, Bydgoskie Centrum Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu, ul. Gdańska 5

Wystawa

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”

� 14.04.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Robert Kasprzycki

Zadebiutował na 28. Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie, gdzie zdobył I nagrodę oraz stypendium przyznawane autorowi najlepszych tekstów. Jego debiutancka płyta Niebo do wynajęcia była nominowana do Fryderyka, a piosenki, które się na niej znalazły, do dziś stanowią kanon, bez którego nie może się obyć konkurs piosenki poetyckiej, śpiewogranie w schronisku czy zarobkowe granie „na streecie”.

Teatr Kameralny w Bydgoszczy

Jana Kaczmarka Tivi de domo

W Teatrze Kameralnym kolejna premiera. Tivi de domo Adama Opatowicza już w kwietniu zawita na teatralnych deskach. Jan Kaczmarek, satyryk i bard, najlepiej znany z występów w Kabarecie Elita oraz radiowym Studiu 202, tworzył dowcipne, błyskotliwe i często gorzkie testy, poruszające tematy związane z rzeczywistością i ludzką naturą. W ramach spektaklu Tivi de domo aktorzy Teatru Kameralnego w Bydgoszczy wykonają najważniejsze utwory artysty w zupełnie nowych aranżacjach. Będzie można usłyszeć przede wszystkim takie utwory jak Kurna chata, Czego się boisz, głupia oraz Do serca przytul psa. Podczas koncertu będzie można doświadczyć konferansjerki samego Andrzeja Poniedzielskiego, który pojawi się na scenie, na ekranie telewizora. Podczas występu widzowie zostaną wciągnięci w historię zwyczajnej rodziny, w której każdy odnajdzie swoje miejsce i ślady własnego życia. Spektakl wyreżyserowany przez Opatowicza to nie tylko wyjątkowa lekcja historii, ale i odpowiedzi na pytania „kim jesteśmy” i „dlaczego tak jest”. Spektakl kierowany jest do widzów dorosłych.

� 21.04.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Paweł Orkisz

Absolwent krakowskiej politechniki, były dziennikarz ekonomiczny, jest autorem piosenek popularnych w środowiskach żeglarzy i turystów, a także jednym z najbardziej znanych w Polsce wykonawców ballad, czyli piosenek z ciekawym tekstem. Związany z Krakowem, stworzył w tym mieście jedną z piwnic artystycznych, Pub Kuranty, gdzie koncertuje regularnie od 17 lat.

� 28.04.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 UNIVERSEalnie – koncert utworów zespołu Universe w wykonaniu Radka

Bugańskiego

Radosław Bugański swoją przygodę z życiem zaczął w 1987 roku. Niewiele później rozpoczął drugą przygodę, z muzyką, przychodząc na świat w wielopokoleniowej, muzycznej rodzinie. Rozkochany w lirycznych balladach i poezji śpiewanej, od lat łączy obie przygody, tworząc i grając muzykę o życiu.

Wstęp na wydarzenia – cegiełka 20 zł, seniorzy, niepełnosprawni – 18 zł.

inf. Grzegorz Dudziński

Jana Kaczmarka Tivi de domo na scenie Teatru Kameralnego: 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28 i 29 kwietnia o godz. 19.00 (spektakle przewidziane dla grup zorganizowanych). Bilety na wydarzenie nabyć można w kasie Teatru Kameralnego, a także na stronie teatru oraz pod nr. tel. 887 467 102.

Te sprawy

W monodramie bohaterka odkrywa samą siebie, dojrzewa, poznaje swoje skryte pragnienia i granice. Młody widz ma możliwość poczuć, że nie jest pozostawiony sam sobie ze swoimi młodzieńczymi problemami. W końcu będzie miał okazję powiedzieć „też tak mam” i zastanowić się nad swoimi decyzjami w stosunku do własnej osoby i rówieśników.

Te sprawy to muzyczny monodram, który przynosi odpowiedzi na najtrudniejsze pytania, które zadają sobie młode, dojrzewające osoby. Jak znaleźć słowa, które opiszą trudne emocje? Jak uciec od wybujałych oczekiwań rodziców? Jak odszukać siebie w skomplikowanym świecie dorosłych? Też w dzieciństwie słyszeliście wielokrotnie: „Nie płacz! Nie dramatyzuj! Jesteś za młoda, żeby tak się zamartwiać!”? Podczas tego spektaklu niejednokrotnie wzruszysz się i powiesz: „Też tak miałam”.

Zapraszamy widzów powyżej 14. roku życia w dniach: 19, 20, 25 i 26 kwietnia o godz. 9.30.

Rozplątanie tęczy

W progach Teatru Kameralnego pierwszy spektakl dla najnajów. Widowisko dedykowane

inf. Anna Osińska

jest dla dzieci od 1. roku życia. Spektakl powstał z wyjątkową myślą o dziecięcej delikatnej wrażliwości, której inscenizacja nie zaburza w głośny s posób. Rozplątanie tęczy w reż. Agnieszki Czekierdy to niezmącona hałasem i szybkością obserwacja obrazów, wsłuchiwanie się w dźwięki, a t akże podążanie za rytmem oraz dostrzeganie gestów. Przedstawienie stwarza warunki do rozbudzania w dziecku zmysłów, do komunikacji rodzica z dzieckiem poprzez emocje. Ta wyjątkowa podróż szlakiem dziecięcych odkryć nie należy do najdłuższych, tak aby nie pozwolić się znudzić, rozkojarzyć oraz zniechęcić. Przestrzeń widowiska jest ciepła i jasna, dla dziecka p o prostu bezpieczna. Z czasem, w rytm oswajania się małych odbiorców z nowym teatralnym otoczeniem, inscenizację stopniowo zaczynają wypełniać soczyste kolory oraz fascynujące rekwizyty. Dzieci bacznie obejmują obserwacją aktorkę, a całość inscenizacji pozwala dziecku odczuwać zachwyt, radość, entuzjazm, a także skupienie. Z końcem przedstawienia, kiedy paleta barw zostaje ukazana w całości, dzieci mają s zansę namacalnie być częścią przedsięwzięcia oraz sprawdzić samemu, co znajduje się po drugiej stronie tęczy. Widowisko, jakim jest Rozplątanie tęczy, pozwala dzieciom doświadczać, poznawać, odkrywać oraz zaspokajać dziecięcą ciekawość.

Zapraszamy rodziców wraz z dziećmi: 1, 2, 14, 15, 16 i 29 kwietnia o godz. 12.00 oraz 14 i 28 kwietnia o godz. 10.00. Bilety na wydarzenie nabyć można w kasie Teatru Kameralnego, a także na stronie teatru oraz pod nr. tel. 887 467 102.

Tylko mnie poproś do tańca – monodram muzyczny Katarzyny

Kłaczek z piosenkami Anny Jantar

Co może stworzyć największy kontrast na scenie? Hamlet i tor gokartowy? Opera o piłkarskich kibicach? Nawet największe skrajności mogą mieć wspólny mianownik. Katarzyna Kłaczek, aktorka i pomysłodawczyni monodramu muzycznego Tylko mnie poproś do tańca, chce otworzyć przed wami dwa muzyczne światy. Prywatkę rodem z lat 70. i klub muzyki elektronicznej współczesnego wieku. A ich łącznikiem b ędzie najbardziej nieprzewidywalny z żywiołów: ludzka natura. Ta muzyczna podróż będzie opar-

ta na utworach z repertuaru Anny Jantar, jednej z największych gwiazd polskiej estrady. Powrócą znane hity i rozbłysną nowe interpretacje. Spektakl kierowany jest przede wszystkim do widzów dorosłych. Zapraszamy 6 i 7 kwietnia o godz. 19.00. Bilety na wydarzenie nabyć można w kasie Teatru Kameralnego, a także na stronie teatru oraz pod nr. tel. 887 467 102.

� Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13/17

Wspomnienia to nie bańki mydlane! –

mydlarskie dziedzictwo ocalone

Najnowsza wystawa w Muzeum Mydła i Historii Brudu (otwarta 27 marca) dotyczy bezpośredniej inspiracji dla jego powstania, jaką jest bogata historia mydlarstwa w naszym mieście i pierwsza Bydgoska Wytwórnia Mydła, założona przez Antoniego Pyrka. Całość wsparta jest rodzinnymi zbiorami fotografii krewnych założyciela. Zobaczymy w muzeum m.in. oryginalny wystrój fabryki, sprzęty i pierwszych pracowników, którzy przyczynili się do wypromowania „naszych” mydeł.

Wystawa jest dla nas szczególnie ważna, ze względu na to, że w 2017 roku stworzyliśmy nową Bydgoską Wytwórnię Mydła, w której pragnęliśmy kontynuować tradycyjne mydlarstwo, a także stopniowo rozszerzamy ofertę, dostosowując się do aktualnych realiów, tworząc kosmetyki naturalne, w duchu less waste

� Muzeum Legend Szyperskich – barka „Lemara”, ul. Spichlerna 1 Janusz Michalski: Pejzaż niedaleki – pokładowa wystawa fotografii

Spacerując nabrzeżem, warto zerknąć na relingi zabytkowej „Lemary”, które czasowo staną się ekspozytorami fotografii Janusza Michalskiego, zafascynowanego wodami oblewającymi Bydgoszcz, podmiejskim krajobrazem. C zternaście wielkoformatowych zdjęć stanowi wybór z obszernego materiału tworzonego przez autora na przestrzeni kilkunastu lat. „Fotografie przedstawiają miejsca u zbiegu Kanału Bydgoskiego i Noteckiego, jakiś kilometr, może dwa od z achodniej granicy Bydgoszczy. Okolice Lisiego Ogona i Kruszyna to równina, na której wyróżnia się stary most na wyniesionych przyczółkach. Miejsce niezwykle urokliwe. Spacerując z aparatem w ręku, myślałem tylko o tym, aby uchwycić w kadrze każdą niesamowitą chwilę. Bywałem tam o każdej porze roku i każdej porze dnia. Niejednokrotnie doświadczyłem rześkiego chłodu p oranka. Stojąc po kolana w kapiącej rosą trawie, napawałem się niespotykanymi w mieście widokami. Może choć niektóre z prezentowanych fotografii przybliżą widzom klimat tych miejsc. To naprawdę tak niedaleko” – opisuje swoje prace Michalski.

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu

� 1.04.2023, sobota, godz. 17.17, wstęp wolny Prima aprilis w WOAK-u

Pierwszy punkt programu to Memisaż, czyli otwarcie pokonkursowej wystawy memów o Koperniku. Najciekawsze prace zostały wydrukowane i będą prezentowane na okolicznościowej wystawie Dajcie więcej Kopernika. Po Memisażu rozpocznie się błyskawiczny Turniej Jednego Suchara, czyli konkurs na najbardziej żenujący dowcip, już nie tylko o Koperniku… Konkurs jest otwarty dla wszystkich.

Wystawę memów Dajcie więcej Kopernika można będzie oglądać do 15 kwietnia w foyer sali widowiskowej WOAK-u w Młynie Kultury, ul. Kościuszki 75–77, V piętro.

� do 15.04.2023, sobota, wstęp wolny Klucze od domu – wystawa

Marharyty Rubanenko

Tytułowe klucze od domu, domu w Ukrainie, symbolizują miejsce, które w pospiechu trzeba było opuścić, uciekając przed wojną. Jak przy-

inf. Agnieszka Sondej

Autor banneru: Radosław Drygas

znała sama artystka, w pierwszych miesiącach pobytu w Polsce cały czas nosiła przy sobie klucze od charkowskiego mieszkania. Czasem jednak te klucze są jedyną rzeczą, która po dawnym domu została… Skala zniszczeń wojennych jest niewyobrażalna.

Marharyta Rubanenko spotykała się z uchodźczyniami, wysłuchiwała ich opowieści o pierwszych dniach wojny i fotografowała. Każde spotkania to dwa zdjęcia: portret i zbliżenie dłoni trzymających klucze od ukraińskiego domu. Prezentowane fotografie zostały zestawione z fragmentami zapisanych historii.

Ta przejmująca ekspozycja, której bohaterkami są uchodźczynie z Ukrainy, prezentowana jest na parterze Młyna Kultury (ul. Kościuszki 75–77). Wystawa czynna jest w godzinach pracy WOAK-u.

� 15.04.2023, sobota, godz. 18.00; bilety na woak.torun.pl

Twórczy ferment

– koncert Iwana Żylicza

Twórczy ferment powraca! Po przerwie związanej z naszą przeprowadzką do nowej siedziby wznawiamy cykl spotkań z artystami debiutantami. Na dobry początek zapraszamy na koncert Janka. Pod tym pseudonimem ukrywa się młody torunianin Iwan Żylicz. Ten niespełna 17-latek jest niezwykle utalentowanym muzykiem, wokalistą, producentem, kompozytorem i autorem tekstów. W najpopularniejszych serwisach streamingowych jest już jego album ja okej, a ty? Piosenki pisze i nagrywa od ponad 3 lat, a wybór najlepszych z nich zaśpiewa podczas koncertu w nowej sali widowiskowej WOAK-u. Artysta przyznaje, że inspirują go przede wszystkim Taco Hemingway, Dawid Podsiadło i Gibbs, ale on sam podąża swoją drogą. Jego piosenki są bardzo osobiste i równocześnie niepowtarzalne.

Twórczy ferment to projekt służący wspieraniu młodych artystów z woj. kujawsko-pomorskiego. Jest pomysłem na otwarcie WOAK-u na debiutujących artystów i artystki z regionu, by dać im szansę na pokazanie swojej sztuki szerszej publiczności.

Młyna Kultury kolejne gabinety pobudzą do działania zmysły „pacjentów” i ukryte talenty artystyczne w różnych dziedzinach. Zapraszamy 23 kwietnia, kolejne wejścia co godzinę, p ierwsze o 16.00.

Każdy gabinet w inny sposób wpłynie na poprawę dobrostanu gości, zachęci i zainspiruje do twórczych działań – już nie tylko podczas Kliniki kultury. Ponieważ Klinika kultury to jedno z pierwszych wydarzeń w nowej siedzibie WOAK-u, będzie to znakomita okazja do odwiedzenia nowego miejsca na mapie kulturalnej regionu.

� 25.04.2023, wtorek, godz. 18.30; udział bezpłatny

SztukArterie: Rembrandt van Rijn

– Żydowska narzeczona

Kwietniowy wykład z cyklu SztukArterie odbędzie się już w nowej siedzibie WOAK-u (ul. Kościuszki 75–77). Będzie również transmitowany w  internecie. Na spotkanie ze sztuką zaprasza Łukasz Wudarski. Tematem spotkania będzie Żydowska narzeczona. Obraz w XVII wieku namalował wielki holenderski mistrz Rembrandt van Rijn w późniejszym okresie swojej twórczości. Tytuł, pod którym dziś znamy obraz, nadał na początku XIX wieku amsterdamski kolekcjoner sztuki Adriaan van der Hoop. Dostrzegł on w  malowidle scenę rodzajową ukazującą ojca (przedstawiciela społeczności żydowskiej) nakładającego naszyjnik córce. Interpretację tę o parł na fakcie, że Rembrandt utrzymywał bliskie kontakty z gminą żydowską w Amsterdamie i  chętnie rysował ich członków. W późniejszych czasach powstało wiele innych wyjaśnień, ale żadna interpretacja nie jest do końca przekonujące. Podczas wykładu prowadzący omówi najciekawsze z nich i wspólnie z uczestnikami przeanalizuje tło historyczne i znaczenie tego dzieła w kontekście całej twórczości mistrza. Temat kwietniowych SztukArterii został wybrany przez panią Barbarę Gąsowską, która wylicytowała możliwość wyboru obrazu podczas aukcji mikołajkowej w WOAK-u.

inf. Kamil Hoffmann

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy

� 12.04.2023, środa, godz. 18.00, Biblioteka Główna Bydgoska Środa Literacka

– Małgorzata Grosman

Małgorzata Grosman (ur. w Bydgoszczy) – z wykształcenia pedagożka, z zawodu dziennikarka. Wiele lat pracowała w „Gazecie Pomorskiej” w Bydgoszczy. Autorka kilku książek poświęconych Bydgoszczy: Mord na Zimnych Wodach, Horoskop zbrodni, Bydgoszcz jest kobietą, Bydgoski firtel, czyli kultura międzywojnia, zbiór opowiadań o Ostromecku zatytułowany Ostromecko w opowiadaniach. Dla Hufca ZHP Bydgoszcz-miasto przygotowała publikację Pamiętnik Siódemki 1921–2021. Twórczyni wystawy Gorsety kobiet. Autorka podcastów Bydgoski firtel, czyli kultura międzywojnia, które były punktem wyjścia do przygotowania książki o tym samym tytule.

� 13.04.2023 oraz 27.04.2023, czwartki, godz. 18.00, Biblioteka Główna – strych

Projektor

Spotykamy się na urokliwym poddaszu, gdzie oprócz ciekawych filmów czekają na państwa wygodne leżaki. Każdego miesiąca, w sercu miasta, za darmo, prezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Projektor realizowany jest we współpracy z Bulwarem Filmowym. Repertuar można sprawdzić na stronie biblioteka. bydgoszcz.pl w zakładce Projektor.

� 19.04.2023 – 31.08.2023, Biblioteka Główna, wejście od ul. Długiej 39

Wystawa pocztówek na klatce schodowej Bydgoszcz, moje miasto sprzed lat

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy

� 23.04.2023, niedziela; wstęp wolny, obowiązują wcześniejsze zapisy

Klinika kultury – cykl działań performatywno-warsztatowych

Po raz trzeci WOAK organizuje w ramach Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki cykl działań performatywnych pod hasłem Klinika kultury Podczas godzinnego spaceru po zakamarkach

� 19.04.2023, środa, godz. 17.00, sala koncertowa Towarzystwa Muzycznego im. Paderewskiego, ul. Skargi 7 Koncert muzyki polskiej w wykonaniu studentów Koła Artystyczno-Naukowego Wokalistów Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

inf. Agata Szpadzińska

Z okazji 677. urodzin miasta zapraszamy na wystawę, gdzie na sześciu planszach zostaną zaprezentowane pocztówki przedstawiające Bydgoszcz z przełomu XIX i XX wieku. Będzie to okazja do podróży w czasie i porównań współczesnego obrazu naszego miasta z tym sprzed ponad wieku. Wystawa będzie czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00–15.00.

� 19–28 kwietnia 2023, Wypożyczalnia Główna, Stary Rynek 24

Miniwystawa Palcem po mapach Bydgoszczy

Z okazji 677. urodzin Bydgoszczy zaprezentujemy najciekawsze plany naszego pięknego miasta, od końca XIX w. do współczesności, które poka-

żą rozmaite zmiany, jakie dokonały się w grodzie nad Brdą na przestrzeni lat. Całość uzupełnią interesujące przewodniki po Bydgoszczy z kolekcji Pracowni Regionalnej. Wystawa czynna będzie w godzinach otwarcia biblioteki.

� 20.04.2023 – 5.05.2023, Biblioteka Główna, Stary Rynek 22–24

Wystawa Historia ruchu esperanckiego w Bydgoszczy (1908–2023)

Zapraszamy serdecznie na wystawę organizowaną z okazji 115-lecia ruchu esperanckiego w Bydgoszczy (1908–2023). Ekspozycja powstanie z materiałów zgromadzonych w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. dr. W. Bełzy w Bydgoszczy oraz z prywatnych kolekcji bydgoskich esperantystów. W dniu otwarcia wystawy, tj. 20 kwietnia, o godz. 17.00 w Sali Odczytowej WiMBP na Starym Rynku 24 odbędzie się prelekcja Andrzeja Korniluka, zasłużonego esperantysty, wieloletniego członka Polskiego Związku Esperantystów, dotycząca historii ruchu esperanta w Bydgoszczy.

Gry planszowe

Gry planszowe wypożyczać można w Wypożyczalni Multimedia 39 (ul. Długa 39) oraz w wybranych filiach miejskich na terenie miasta. W naszych zbiorach posiadamy różne gry dla miłośników planszówek – od juniora do seniora. Bezpłatnie wypożyczać gry może każdy użytkownik biblioteki posiadający aktualną kartę biblioteczną WiMBP w Bydgoszczy, który ukończył 13 lat. Użytkownik może jednorazowo wypożyczyć maksymalnie dwie gry na okres czterech tygodni. Zbiór gier planszowych prezentowany jest w katalogu internetowym biblioteki.

Kiermasz Taniej Książki

W Bibliotece Głównej trwa Kiermasz Taniej Książki, który zagościł u nas na stałe. Wydawnictwa popularnonaukowe, kryminały, romanse, biografie, poradniki, książki dla dzieci i młodzieży. Każdy znajdzie tu coś dla siebie w atrakcyjnej cenie. Zapraszamy od poniedziałku do piątku w godz. 8.00–19.00, a w sobotę 9.00–15.00.

Wirtualny spacer – Biblioteka

Bernardynów

Biblioteka Bernardynów mieści się w gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy. Poklasztorne zbiory należące niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów; jego początki sięgają schyłku XV wieku. Uruchomiliśmy nowe narzędzie umożliwiające spacer wirtualny po salach biblioteki. Aby rozpocząć zwiedzanie online, wystarczy wejść na stronę biblioteka.bydgoszcz.pl.

English Speaking Club in Bydgoszcz

Zapraszamy wszystkich, którzy chcą poćwiczyć i udoskonalić mówiony angielski, poznać nowych ludzi i po prostu dobrze się bawić. Bardzo często zdarza się, że ze znajomością nowego języka przychodzi nam problem w postaci bariery językowej. Razem z English Speaking Club in Byd-

goszcz pomożemy w zwalczeniu tych ograniczeń. A wszystko to dzieje się na darmowych spotkaniach, które odbywają się w poniedziałki i środy w godz. 18.30–19.30 w Bibliotece Głównej. W celu uczestnictwa w spotkaniach klubu wystarczy przyjść o wyznaczonej godzinie. Biblioteka Główna, wejście od ul. Jana Kazimierza 2. inf. Jolanta Planer

Teatr Polski w Bydgoszczy

� 1 .04.2023, piątek, godz. 19.00, Teatr Kameralny w Bydgoszczy; czas trwania: 90 min bez przerwy

Komediantka

Reżyseria: Anita Sokołowska, adaptacja, dramaturgia: Maria Wojtyszko, muzyka: Krzysztof Kaliski, choreografia: Magda Jędra, scenografia i kostiumy: Wojciech Faruga, reżyseria światła: Jędrzej Jęcikowski, realizatorzy: Bartłomiej Chmara, Eugeniusz Wiśniewski, produkcja: Magdalena Niedźwiecka, Lena Tworkowska, inspicjentka, asystentka reżyserki: Hanna Gruszczyńska; występują: Anna Bieżyńska / Katarzyna Pawłowska, Zhenia Doliak, Paweł L. Gilewski, Damian Kwiatkowski, Dagmara Mrowiec-Matuszak, Karol Franek Nowiński, Emilia Piech, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński.

Adaptacja klasycznej powieści Reymonta opowiadającej o losach Janki Orłowskiej, młodej dziewczyny, która nie widzi się w zaplanowanej dla siebie roli żony i zamierza zostać aktorką. Janka Orłowska, pełna ideałów dziewczyna ze wsi, przyjeżdża do stolicy, żeby dołączyć do towarzystwa teatralnego dyrektora Cabińskiego. Towarzystwo latem gra w tak zwanym teatrzyku

ogródkowym, na scenie pod gołym niebem połączonej z kawiarnią, jesienią zaś jedzie w objazd po miastach prowincjonalnych. Reymont, który, zanim zajął się pisaniem, sam próbował sił jako aktor w tego typu trupie, bezlitośnie sportretował artystów, dyrekcję, a nawet krawcową towarzystwa Cabińskiego. Postaci Komediantki to galeria ludzi złamanych, spośród których wyróżnia się ona – Orłowska – pełna nadziei, niedająca się złamać piękna dusza. Realista Reymont nie ma jednak wątpliwości, że jakiekolwiek jej wysiłki będą daremne. Wszyscy bohaterowie powieści są opętani wizją sukcesu, który nigdy nie nadchodzi. Wszyscy żyją marzeniem, nie zważając na to, że rzeczywistość niewiele ma wspólnego z ich fantazjami. Wszyscy biedują: mężczyźni próbują dorobić hazardem, kobiety znajdują sobie bogatych „mecenasów” i marzą, że będą grać wielkie role w Teatrze Warszawskim (dzisiejszym Narodowym). Tymczasem rzeczywistość teatralna proponuje im „bukiety dramatyczne” czyli, jak pisze Reymont, „komedyjkę, operetkę jednoaktową, wyjątek z dramatu i taniec solowy”.

� 13.04.2023, czwartek, godz. 19.00, mała scena

TPB; czas trwania: 90 min bez przerwy

� 14.04.2013, piątek, godz. 19.00, mała scena

TPB; czas trwania: 90 min bez przerwy

� 15.04.2023, sobota, godz. 19.00, mała scena

TPB; czas trwania: 90 min bez przerwy

Ameryka

Reżyseria: Julia Holewińska, tekst: Julia Holewińska, Tomasz Szerszeń, przestrzeń i wideo: Tomasz Szerszeń, wykonanie rzeźb: Maja Krupińska, muzyka: Radosław Duda, inspicjentka: Hanna Gruszczyńska; występują: Zhenia Doliak, Paweł L. Gilewski, Damian Kwiatkowski, Emilia Piech, Marcin Zawodziński.

Centralną postacią tej opowieści jest Witoldo Gombrowicz – argentyński pisarz, noblista, uciekinier z polskości, który zabiera nas w podróż po swojej ukochanej Ameryce Południowej i jednocześnie w głąb swojego nowego, nieznanego dramatu. Uwolniony od ciężaru swego kraju i języka, snuje opowieść o „nowej Ameryce, o nas wszyst-

Komediantka, fot. Natalia Kabanow. Na zdjęciu: Anna Bieżyńska, Karol Franek Nowiński

kich”. Wyraża w niej marzenie o ustanowieniu nowej kartografii, o zdekolonizowaniu myślenia, o konieczności wymyślenia nowych bohaterów na miarę „nowego wspaniałego świata”. W narracji Gombrowicza pojawiają się: Kolumb, Maradona, Isaura i Amazonia – każde z nich wadzi się ze swoją własną opowieścią i, przede wszystkim, z historią kolonizacji i innych form opresji, stając w obronie rewolucyjnych i progresywnych wartości. W ich opowieściach Ameryka Południowa jest nie tyle egzotycznym miejscem uchodźctwa, ostatnim portem, co raczej przestrzenią wcielanych w życie utopii i codziennych rewolucji, które zachodzą tam wcześniej i gwałtowniej niż w Polsce. Polska bowiem przegląda się w Ameryce Łacińskiej niczym w lustrze – i na odwrót. Być może więc, by zmienić Polskę, trzeba ją przemieścić, wprawić w ruch, skonfrontować z Innym?

� 21.04.2023, piątek, godz. 19.00, mała scena

TPB, czas trwania: 90 min bez przerw

� 2 2.04.2023, sobota, godz. 19.00, mała scena

TPB, czas trwania: 90 min bez przerw

� 23.04.2023, niedziela, godz. 18.00, mała scena

TPB, czas trwania: 90 min bez przerw

Stella Walsh. Najszybsza osoba świata

Reżyseria: Jan Jeliński, tekst i dramaturgia: Anna Mazurek, światła, kostiumy, scenografia: Dorota Nawrot, wideo: Adam Zduńczyk, choreografia: Wojciech Grudziński, produkcja: Magdalena Niedźwiecka, Lena Tworkowska, realizatorzy: Bartłomiej Chmara, Karolina Lewandowska, Robert Łosicki, Marcin Muszyński, inspicjentka: Hanna Gruszczyńska; występują Zhenia Doliak, Katarzyna Pawłowska / Emilia Piech, Jerzy Pożarowski, Michał Surówka, Małgorzata Witkowska.

Stella Walsh przychodzi na świat w 1911 roku w Wierzchowni. Rok później razem z matką emigruje do Stanów Zjednoczonych. Już jako nastolatka odnosi sukcesy w zawodach sprinterskich. W 1932 roku zdobywa złoto na olimpiadzie w Los Angeles na dystansie 100 metrów, a w 1936 roku srebro na olimpiadzie w Berlinie. Po zakończeniu kariery zajmuje się trenowaniem młodzieży. 4 grudnia 1980 roku w trakcie napadu Stella

Walsh (właś. Stanisława Walasiewicz) zostaje śmiertelnie postrzelona przez jednego z napastników. Przeprowadzona sekcja zwłok wykazuje, że Stella była osobą interpłciową. Wyniki sekcji wywołują transfobiczne śledztwo, którego stawkę stanowią zdobyte medale i ustanowione rekordy. Stelli zarzuca się świadome oszustwo i zajmowanie miejsca „prawdziwym kobietom”. Media obiega nagłówek „STELLA WAS FELLA” („Stella była chłopakiem”). Twórcy spektaklu tworzą biograficzną fikcję o postaci Stellli Walsh, wychodząc od tego, czego o niej nie wiemy, co pozostaje tematem domysłów i spekulacji. Z czym mierzyła się Stella? Jakie znaczenie dla jej decyzji o utrzymaniu w tajemnicy swojej interpłciowości miało dorastanie w konserwatywnym, katolickim domu? Czy eksplorowała swoją nienormatywną tożsamość płciową i seksualną? Głównym tematem opowieści twórcy czynią doświadczenie dyskryminacji osoby interpłciowej. Dyskryminacji, która zaczynać się może już w domu rodzinnym i w gronie najbliższych osób. Spektakl jest zaproszeniem do snucia empatycznej fantazji sojuszników osób interpłciowych. Historia Stelli opowiadana z takiej perspektywy staje się gestem sprzeciwu wobec medialnego śledztwa, którego padła ofiarą.

� 29.04.2023, sobota, godz. 19.00, mała scena TPB, czas trwania: 80 min bez przerw � 30.04.2023, niedziela, godz. 18.00, mała scena TPB, czas trwania: 80 min bez przerw Kierunek zwiedzania

Reżyseria: Aleksandra Bielewicz, scenografia: Łukasz Misztal, kostiumy, multimedia: Sandra Stępień, muzyka: Szymon Sutor, dramaturgia i konsultacje teologiczne: Monika Winikarska, ruch sceniczny: Marysia Bijak, inspicjent: Adam Pakieła; występują: Jowita Kropiewnicka, Jan Kwapisiewicz, Dagmara Mrowiec-Matuszak, Tomasz Nosinski, Michał Surówka, Marcin Zawodziński. Spektakl Kierunek zwiedzania, inspirowany książką Marcina Wichy o tym samym tytule, to próba spaceru po wyimaginowanej wystawie prac Malewicza, do którego zaproszeni zostaną widzowie. Racjonalność nas zjada, doświadczenie obecności drugiego człowieka staje się coraz bardziej nieosią-

galne, doświadczenie duchowe wymyka się jakiejkolwiek narracji. Jak opowiedzieć o tym, co niewyrażalne? Jak wyjść poza martwe kanony, uwolnić się od wszelkich imitacji? Potrzebujemy wejść w ciemność i pustkę – wyzerować czas, wyzerować sztukę. Wykonać radykalny gest, jak Kazimierz Malewicz, kiedy w 1915 namalował Czarny kwadrat na białym tle Każda rewolucja wymaga jednak ofiary. Każdy postęp wynika z historii upadku człowieka, który mimo niedoskonałości i lęków, walczy do końca o to, w co wierzy. Jaki jest los pozostawionych światu radykalnych gestów? Co pozostało z wielkiego poświęcenia? Czy jesteśmy w stanie pozwolić sobie na różnorodność w odbiorze rewolucyjnych ideałów? I czy w cokolwiek jeszcze wierzymy?

inf. Adrianna Szymczak

TEATRALNY BILET DLA CZYTELNIKÓW „BIK-u”

Z kwietniowym numerem „BIK-u” bilety na spektakl Stella Walsh. Najszybsza osoba świata

21 lub 22 kwietnia o godz. 19.00, albo 23 kwietnia o godz. 18.00 w cenie 15 zł!

Jeden egzemplarz „BIK-u” uprawnia do zakupu maksymalnie 4 biletów na jeden spektakl w promocyjnej cenie. Liczba miejsc objętych promocją jest ograniczona.

Kino Jeremi

� 13.04.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13; film dla dorosłych, czas trwania: 2 godz.

Marzec’68

Burzliwa historia marca’68 ukazana z perspektywy młodych ludzi. Hanię i Janka połączyła trudna miłość. Tymczasem muszą odnaleźć się w atmosferze pełnej społecznego i politycznego napięcia.

� 20.04.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13; film dla dorosłych, czas trwania: 2 godz. 5 min

Stella Walsh. Najszybsza osoba świata, fot. Monika Stolarska. Na zdjęciu od lewej: Michał Surówka, Zhenia Doliak, Jerzy Pożarowski, Katarzyna Pawłowska

Filip

Filip, dwudziestokilkuletni atrakcyjny mężczyzna, godzi pracę kelnera w luksusowym hotelu z korzystaniem z życia w czasach, które jego radościom nie sprzyjają. Przyjemność nie musi jednak leżeć daleko od zemsty, a każdy kolejny dzień naznaczony jest niepewnością przetrwania.

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13; film dla dorosłych, czas trwania: 1 godz. 36 min

Ania

Wzruszająca opowieść o popularnej aktorce

Annie Przybylskiej.

Ceny biletów: normalny 13 zł, ulgowy 8 zł, członkowie Klubu Filmowego wstęp wolny.

inf. Monika Klawitter

Hangar Kultury

� 1.04.2023, sobota, godz. 11.00–16.00, ul. Piwnika-Ponurego 10

Wielkanocny kiermasz świąteczny

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

� 16.04.2023, niedziela, godz. 16.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy); wstęp wolny

Koncert z okazji 100-lecia urodzin

Györgya Ligetiego

Wykonawcy: Antoni Majewski – wiolonczela, Emilia Biskupska – fortepian. Program koncertu: György Ligeti – Sonata na wiolonczelę solo, Musica ricercata na fortepian (fragmenty); Ludwig van Beethoven – Sonata na wiolonczelę i fortepian D-dur nr 5 op. 102 nr 2; Richard Strauss – Sonata na wiolonczelę i fortepian F-dur op. 6. Zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy.

� 23.04.2023, niedziela, godz. 12.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy); bilety: 30 zł, rezerwacje: recepcja@ palaceostromecko.pl, zakup biletów w pałacu (karta/gotówka), liczba miejsc ograniczona

Koncert gordonowski dla rodzin z małymi dziećmi – Muzopolis

W kwietniu zaprosimy najdonośniejszą ekipę dętą z Bydgoszczy – Triumphal Brass Quintet. Usłyszycie wspaniałe, monumentalne utwory, głównie niemieckich tuzów muzyki romantycznej i współczesnej. Utwory instrumentalne przeplatane będą przez wątki wokalne. Całość poprowadzą Jolanta i Miłosz Gawryłkiewiczowie – propagatorzy teorii prof. E.E. Gordona, którzy wykorzystają tematy instrumentalne do zabiegów improwizacyjnych, a te pomogą przybliżyć słuchaczom piękno harmonii XIX- i XX-wiecznych. Dzięki tym zabiegom żaden z koncertów nie jest taki sam, a uczestnicy mają możliwość współtworzenia muzyki na żywo.

� 23.04.2023, niedziela, godz. 16.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy); wstęp wolny, wymagana rezerwacja miejsc: recepcja@palaceostromecko.pl

Adam Lemańczyk – solo

Adam Lemańczyk – pianista, klawiszowiec, aranżer, producent muzyczny. Aktywny muzyk sesyjny zarówno sceny rozrywkowej, jak i jazzowej. Jest autorem muzyki własnej oraz wielu aranżacji muzyki poważnej, jazzowej oraz popularnej. Lider zespołu Adam Lemańczyk Mental Trio, w którego skład wchodzą Antoni Olszewski (kontrabas) oraz Mateusz Krawczyk (perkusja). Wraz z końcem 2022 roku ukazała się jego debiutancka płyta: Adam Lemańczyk Mental Trio – Go Around. Współpracuje z Filharmonią Pomorską w Bydgoszczy jako producent programów koncertowych z udziałem takich artystów jak: Krystyna Prońko, Kayah, Małgorzata Ostrowska, Mateusz Ziółko, Tadeusz Seibert, Edyta Krzemień, Krzysztof Herdzin. Współpracuje na stałe m.in. z takimi wykonawcami i grupami muzycznymi jak: Bibobit, Mietek Szcześniak, Young Power – New Edition Freedom, Eljazz Big Band, Szymon Łukowski Quartet, Rasm Almashan, Krzysztof Iwaneczko. Na co dzień jest wykładowcą fortepianu jazzowego oraz akompaniatorem w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy na Wydziale Dyrygentury, Jazzu, Muzyki Kościelnej i Edukacji Muzycznej.

W kwietniu w kinie Orzeł

Styczeń

reż. Viesturs Kairiss, Łotwa, Litwa, Polska, 2022, 97’

Osobista historia miłosna rozgrywającą się w styczniu 1991 roku, kiedy to Łotwa i inne republiki nadbałtyckie zależne od Związku Radzieckiego odzyskały niepodległość. Styczeń był to miesiąc, w którym euforia wspólnej walki o wolność wyzwalała jednocześnie ludzi z ich wewnętrznego zamknięcia, otwierała ich na powrót z wieloletniej emigracji wewnętrznej.

Bo się boi

reż. Ari Aster, USA, 2023, 179’

Beau się boi. Bo życie go przytłacza. Bo świat jest niebezpieczny. Bo każdy ciągle czegoś od niego chce. Bo mamie będzie przykro, jak nie przyjedzie w odwiedziny, a on by wolał siedzieć w wannie. Niewyobrażalny splot zdarzeń zmusza go jednak do konfrontacji z własnymi lękami. Po drugiej stronie jego strachów czeka prawdziwe życie i niezwykła, widowiskowa, pełna przygód podróż. Bo się boi to szalona, szokująca i nieodparcie śmieszna czarna komedia o tym, jak pokonać lęk, wziąć życie w swoje ręce i stać się bohaterem własnej historii. W pełni autorska wizja jednego z najbardziej interesujących współczesnych reżyserów, z Joaquinem Phoenixem w swojej najbardziej zaskakującej roli.

Noc 12 października

reż. Dominik Moll, Francja, 2022, 115’

Nowa produkcja francuskiego reżysera Dominica Molla to trzymający w napięciu thriller o śledztwie, które staje się obsesją. Film powstał

inf. Monika Klawitter

na podstawie głośnej we Francji książki Pauline Guény 18.3: Une année à la PJ, autorki, która przez rok mieszkała z brygadami kryminalnymi wersalskiej policji sądowej. Moll odsłania kulisy pracy wydziału kryminalnego. Choć opowieść ujęta jest w formułę trzymającego w napięciu thrillera, wydaje się że, drobiazgowy portret zdominowanego przez mężczyzn świata, w którym nie ma miejsca na słabości, jest tu istotniejszy niż rozwiązanie kryminalnej zagadki.

Peter von Kant

reż. François Ozon, Francja, 2022, 84’ Ponad 20 lat po reżyserskim debiucie opartym na sztuce Rainera Wernera Fassbindera Krople wody na rozpalonych kamieniach (2000) François Ozon wraca do jednego ze swoich wielkich mistrzów. Jego nowy film to zrealizowana w doborowej obsadzie – Denis Ménochet, Isabelle Adjani, Hanna Schygulla – autorska wariacja na temat Gorzkich łez Petry von Kant (1972). Oryginalna, zabawna, prowokacyjna, ironiczna, czyli dokładnie taka, jakiej można było się spodziewać po Ozonie. Recenzja na s. 9.

uprzedmiotowienia kobiet na ekranie i jakie ma to konsekwencje dla całej branży oraz dla bezpieczeństwa kobiet w ogóle. Analiza warsztatowa prowadzi do wniosku, że niezależnie, czy m owa o klasyku sprzed kilkudziesięciu lat, czy o współczesnej produkcji, to ABC języka filmowego niezmiennie reprodukuje patriarchalną w izję świata.

W gorsecie

reż. Marie Kreutzer, Austria, Francja, Niemcy, Luksemburg, 2022, 113’

Jeden z najgłośniejszych filmów ostatnich miesięcy. Wibrujący, błyskotliwy, odarty z laurkowego pudru. Nagrodzona w Cannes wspaniała Vicky Krieps w roli Sisi – skandalistki, rewolucjonistki i najbardziej intrygującej kobiety tamtej epoki. Opowiedziana z pazurem ponadczasowa i uniwersalna opowieść o wolności.

Najlepsze z najgorszych: Narkotykowe szaleństwo reż. Louis J. Gasnier, USA, 1936 + blok reklam vintage, 76’

Trójka dilerów narkotykowych doprowadza niewinnych nastolatków do uzależnienia. Młodzi wpadają w sidła nałogu, imprez, jazzowej m uzyki i przemocy. Propagandowy film fabularny przedstawiający negatywne skutki palenia marihuany, która jest źródłem wszelkiego zła. Zdumiewający obraz pełen bardzo dramatycznej gry aktorskiej, czarno-białych postaci i niezamierzonego humoru był współfinansowany p rzez konserwatywne organizacje i rząd Stanów Zjednoczonych. Z czasem, wbrew intencji twórców, stał się kultowy w kręgach hipisowskich. Z e względu na niezwykle przerysowaną narrację i naiwność film ten jest często uważany za jedno z najgorszych dzieł w historii kina. Integralną częścią pokazu jest blok unikalnych amerykańskich reklam vintage.

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

� 2.04.2023, niedziela

Mała kultura na świeżym vol. 4: Leśna ścieżka dydaktyczna „Białe Błota”

Szczegóły na: mck-bydgoszcz.pl

� 12.04.2023, środa, godz. 19.00, Music Cafe Szpulka, ul. Marcinkowskiego 12–14; bilety: 20 zł w przedsprzedaży, 25 zł w dniu spektaklu, dostępne w kasie MCK i na stronie bilety24.pl

Co w trawie pa(t)rzy?

– spektakl improwizowany

Zapachniało, zajaśniało… wiosna, wiosna, wiosna, ach, to ty! Już czuć ją w nieśmiałych promykach słońca, delikatnym wietrze na twarzy, słychać w  cichym świergotaniu ptaków. Widać ją w coraz bardziej zielonym świecie. Ale czy wiosna widzi nas? Co jeśli podgląda nas z ukrycia? W improwizowanym spektaklu grupy PARNO będziecie mieli okazję zobaczyć wszystko bliżej lub dalej niż zwykle, z perspektywy mikro, ale też makroświata! Przeniesiemy was do rzeczywistości, którą sami wymyślicie. Już nie możemy się doczekać waszych inspiracji! Wydarzenie dla osób w wieku 16+.

Krótka Historia Kina Polskiego: Do widzenia, do jutra…

reż. Janusz Morgenstern, 1960, 86’

Ona, Francuzka, córka dyplomaty, od niedawna pełnoletnia. On, Polak, artysta teatralny, jeszcze do niedawna student. Spotykają się przypadkiem latem w Gdańsku, gdzie on opiekuje się teatrzykiem. Nowoczesna dziewczyna i romantyczny chłopak – czy będzie z nich para?

Brainwashed: seks, kamera, władza reż. Nina Menkes, USA, 2022, 107’

Ilustrowany fragmentami filmów wykład Niny Menkes, niezależnej reżyserki i akademiczki. W klarowny sposób objaśnia, jak podstawowe techniki filmowe pracują na rzecz

� 14.04.2023, piątek, godz. 19.30; bilety dostępne na bilety24.pl i w kasie MCK

Bydgoscy muzycy w hołdzie U2

Na scenie pojawią się m.in. muzycy zespołu Lemon oraz znakomici bydgoscy wokaliści, w tym Jarosław Weber, zwycięzca programu TVN „Droga do gwiazd”, przez wiele lat wokalista w programie „Jaka to melodia?”, Adela Konop, uczestniczka programu „The Voice Of Poland”, Zbigniew Man z zespołu Roan i in.

� 15.04.2023, sobota, godz. 19, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12–14

Premiera filmu dokumentalnego

Aleksander w reż. Dariusza

Gackowskiego + spotkanie

Film opowiada o znanym artyście rzeźbiarzu

Aleksandrze Dętkosiu.

Zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy.

� 15.04.2023, sobota

Kultura na świeżym, wyprawy kobiece vol. 15: Uroczysko Prodnia

Szczegóły na: mck-bydgoszcz.pl

� 16.04.2023, niedziela

Kultura na świeżym vol. 111: Jeziora Byszewskie

Szczegóły na: mck-bydgoszcz.pl

� 16–22 kwietnia 2023, niedziela–sobota, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12–14

12. Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych Animocje

PROGRAM:

� 6.04.2023, czwartek, godz. 19.30, klub Mózg

Do-grywka I (63’), 15+

� 7.04.2023, piątek, godz. 19.30, klub Mózg

Do-grywka II (71’), 15+

� 16.04.2023, niedziela

– godz. 12.00: Małe Animocje: Guillermo del Toro: Pinokio (USA/Meksyk, 2022, 117’)

– bilety: 12 zł, 12+, kino Orzeł

– godz. 15.00: pokaz specjalny: zestaw filmów

krótkometrażowych: Oscar Nominated Shorts – Krótkometrażowe Filmy Animowane (96’) – bilety: 12 zł, 12+, kino Orzeł

– godz. 17.00: wydarzenie specjalne: wręczenie Nagrody za Szczególne Osiągnięcia

w Dziedzinie Dubbingu dla Miriam Aleksandrowicz (90’), wstęp wolny, kino Orzeł

– godz. 19.00: filmy pełnometrażowe: Zakaz wstępu dla psów i Włochów (reż. Alain Ughetto, 2023, Francja / Włochy / Szwajcaria / Belgia / Portugalia, 70’) – bilety: 12 zł, 15+, kino Orzeł

� 17.04.2023, poniedziałek

– godz. 17.00: pokaz specjalny: Najciekawsze, najdziwniejsze: StopTrik IFF 2022 (60’) –darmowe wejściówki, wprowadzenie: Olga Bobrowska, 12+, kino Orzeł

– godz. 18.30: filmy pełnometrażowe: Nayola (reż. José Miguel Ribeiro, Portugalia / Belgia / Holandia / Francja, 2022, 90’) – bilety: 12 zł, 15+, kino Orzeł

� 18.04.2023, wtorek

– godz. 17.00: Konkurs Międzynarodowy: blok I

(95’) – bilety: 7 zł, 15+, kino Orzeł

– godz. 19.00: pokaz specjalny: W stronę animowanego pełnego metrażu: filmy Titouana Bordeau, Francja, 2021; 60’)

– bilety: 12 zł, 12+, kino Orzeł

� 19.04.2023, środa

– godz. 9.00: Konkurs Filmów dla Dzieci

i Młodzieży (3+) (48’) – bilety: 1 zł, kino Orzeł

– godz. 11.00: Konkurs Filmów dla Dzieci

i Młodzieży (12+) (63’) – bilety: 1 zł, kino Orzeł

– godz. 13.00: Konkurs Filmów dla Dzieci

i Młodzieży (7+) (60’) – bilety: 1 zł, kino Orzeł

– godz. 16.00: rozmowy z twórcami , Music

Cafe Szpulka

– godz. 17.00: Konkurs Międzynarodowy:

blok II (68’), 15+ – bilety: 7 zł, kino Orzeł

– godz. 18.30: filmy pełnometrażowe: Mój romans z małżeństwem (reż. Signe Baumane, USA / Łotwa / Luksemburg, 2022, 108’) – bilety: 12 zł, 15+, kino Orzeł

– godz. 21.00: Konkurs Filmów Muzycznych

(82’), 12+, Music Cafe Szpulka

� 20.04.2023, czwartek

– godz. 9.00: Konkurs Filmów dla Dzieci

i Młodzieży (5+) (52’) – bilety: 1 zł, kino Orzeł

– godz. 11.00: Konkurs Filmów dla Dzieci

i Młodzieży (15+) (80’) – bilety: 1 zł, kino Orzeł

– godz. 16.00: rozmowy z twórcami , Music Cafe Szpulka

– godz. 17.00: Konkurs Międzynarodowy: blok III (67’) – bilety: 7 zł, 15+, kino Orzeł

– godz. 18.30: pokaz kuratorski: Mokre, połyskliwe oczy pożądania, wprowadzenie: Anastazja Naumenko (84’) – bilety: 12 zł, 18+, kino Orzeł

– godz. 21.00: wydarzenie specjalne: Katedra Animacji UAP: VR i filmy, wprowadzenie: Miłosz Margański i studenci_tki – wydarzenie niebiletowane, 12+, Music Cafe Szpulka

� 21.04.2023, piątek

– godz. 14.00: masterclass Alexandry Ramires: BAP od środka – anatomia animowanego kolektywu (90’), wydarzenie niebiletowane, wykład w jęz. angielskim, kino Orzeł

– godz. 15.30: autorskie wprowadzenie do wystawy: wystawa Studia BAP, wydarzenie

niebiletowane, foyer MCK

– godz. 16.00: rozmowy z twórcami , Music Cafe Szpulka

– godz. 17.00: Konkurs Międzynarodowy: blok IV (67’) – bilety: 7 zł, 15+, kino Orzeł

– godz. 18.30: pokaz kuratorski: Plwociną w gorejące oko, wprowadzenie: Daniel Šuljić (80’) – bilety: 12 zł, 18+, kino Orzeł

– godz. 21.00: wydarzenie specjalne – animacja i muzyka na żywo: T’ien Lai (55’), wydarzenie niebiletowane, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy

– godz. 22.30: pokaz kuratorski: Dlaczego nie!

To, co najlepsze , wprowadzenie: Pedro Rivero (65’) – bilety: 12 zł, 15+, Music Cafe Szpulka

� 2 2.04.2023, sobota

– godz. 17.00: pokaz kuratorski: Odważna forma dla odważnych, wprowadzenie: Mateusz Jarmulski (71’) – bilety: 12 zł, 18+, kino Orzeł

– godz. 19.00: ogłoszenie wyników konkursów oraz seans zamknięcia: Marcel Muszelka w różowych bucikach (reż. Dean Fleischer-Camp, 2021, USA; 45 min + 90 min)

– bilety: 12 zł, 7+, kino Orzeł

Wystawa:

� 16–23 kwietnia 2023, niedziela–niedziela, foyer MCK

BAP: Obrazując Animowaną Kooperatywę

Warsztaty:

� 14–16 kwietnia 2023, piątek–niedziela, salonik MCK; obowiązują rezerwacje (Naj)krótsze filmy animowane z Magdaleną Pilecką

� 18–22 kwietnia 2023, wtorek–sobota, barka „Lemara”; obowiązują rezerwacje Popatrz – Ania – warsztaty z Natalią Kozieł

� 27.04.2023, czwartek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK

Jej portret – koncert

Koncert w wykonaniu studentek Wydziału Edukacji Muzycznej UKW jest muzycznym ukłonem w stronę kobiety, jej emocji i wrażliwości. Młode wokalistki piosenkami wybranymi przez siebie namalują swój intymny portret. W ich interpretacji usłyszymy m.in. utwory z repertuaru

No Dogs or Italians Allowed, reż. Alain Ughetto

Kaliny Jędrusik, Anny Jantar, Hanny Banaszak, Kayah. W koncercie wystąpią: Aleksandra Grzesiak, Inka Strukiel, Marta Szylin, Ewa Talaśka. Wokalistkom towarzyszyć będzie zespół pod kierownictwem Daniela Pradelli (instrumenty klawiszowe) w składzie: Szymon Łukowski (flet, saksofon), Marcin Grabowski (kontrabas), Mateusz Krawczyk (perkusja). Reżyseria: Katarzyna Matuszak.

� 28.04.2023, piątek, godz. 18.00; bilety dostępne na biletomat.pl

NutkoSfera – CeZik dzieciom

Nutkosfera to projekt pod kierownictwem CeZika. Za tym pseudonimem kryje się Cezary Nowak. Artysta od dziecka (z małymi przerwami) brzdąka, stuka, buczy, huczy i wyje. Od 2009 swoją twórczość publikuje w internecie. Do tej pory na kanałach YouTube opublikował kilkadziesiąt filmów. Najpopularniejsze zostały wyświetlone kilkadziesiąt milionów razy, co sprawia, że jest jednym z najpopularniejszych polskich twórców działających w sieci.

� 4–7 maja 2023, czwartek–niedziela

14. edycja LGBT+ Film Festival

To już 5. odsłona festiwalu w Miejskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. W programie: 10 filmów, debata, warsztaty, party w Szpulce. Zachęcamy do śledzenia strony LGBT Film Festival Bydgoszcz na Facebooku. Niebawem pojawi się szczegółowy program. Jeżeli chcesz być częścią festiwalu, szukamy wolontariuszy. Zgłoś się: agnieszka.szalkowska@mck-bydgoszcz.pl.

Galeria Wspólna

� do 19.05.2023, piątek, ul. Batorego 1/3

Tetiana Bohuslavska: Wiadomości z domu, wiadomości do domu / Повідомлення З Дому, Повідомлення Додому /

Messages From Home, Messages To Home

Wystawa Tetiany Bohuslavskiej prezentuje cykl fotografii wykonywanych w ramach rezydencji artystycznej dla ukraińskich twórców, organizowanej przez Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. Wszystkie fotografie powstały w Ostromecku, od marca do czerwca 2022 roku, oraz w styczniu 2023.

Ta seria ukazuje powiązania artystki z domem, z pogrążoną w wojnie Ukrainą. Zawiera refleksję nad tym, co się dzieje, próbę zrozumienia wła-

snych traumatycznych doświadczeń, poradzenia sobie z nimi i przekazania tego, czego nie da się zwerbalizować. To także wyraz wiary w ukraińskie zwycięstwo, ufność, która pomogła jej nie patrzeć na świat jak „na totalną czerń, na niekończący się zmierzch człowieczeństwa”. Artystka podkreśla, że zawdzięcza to także Polakom, którzy aktywnie wspierają i pomagają Ukraińcom. Tetiana Bohuslavska to artystka, poetka urodzona w 1990 r. w Kijowie. Ukończyła psychologię na Narodowym Uniwersytecie Pedagogicznym Dragomanov. Pracuje z fotografią, wideo, performance’em, malarstwem, instalacją i mediami mieszanymi. Jej projekty skupiają się na tematach feministycznych, zdrowiu psychicznym –w tym traumach wojennych, ekologii. Stworzyła kilka projektów poświęconych tematyce zdrowia psychicznego i społecznej stygmatyzacji, dotykając przy tym wątków cielesności, feminizmu, które były prezentowane na wystawach i festiwalach sztuki wideo w Stambule, Londynie, Carlisle, Berlinie, Atenach, Salonikach i Kijowie. W 2019 rozpoczęła projekt artystyczny o tematyce traumy wojennej zatytułowany Dla uzdrowienia –w nawiązaniu do rosyjskiej inwazji w Ukrainie (od 2014). Projekt ten obejmuje teoretyczne badania nad traumą psychologiczną i uzdrawianiem, a jego założeniem jest konieczność mówienia na

ten temat w społeczeństwie za pomocą różnych form. Artystka wykorzystuje w nim malarstwo, instalację i performance. W nowej fazie wojny, inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę, dotykającej wszystkich sfer życia: psychicznego, fizycznego, ludzi z różnych pokoleń, środowiska, skala strat jest już ogromna. Bohuslavska, zadając sobie pytanie, jak może być przydatna jako osoba i jako artystka, przygotowała serię prac odnoszących się do tej katastrofy.

� 27.04.2023, czwartek, godz. 17.00, ul. Batorego 1/3

Artysta na emigracji, artysta w ruchu – wykład Justyny Gongała-Wyzujak

Zapraszamy na prezentację podejmującą problem wpływu emigracji i migracji na sztukę współczesną. Temat inspirowany jest aktualną wystawą prezentowaną w Galerii Wspólnej: Wiadomości z domu, wiadomości do domu Tetiany Bohuslavskiej. W ramach wykładu zaprezentowane zostaną jednak wybrane przykłady polskiej twórczości emigracyjnej – artystów tworzących w ubiegłym stuleciu, jak i twórców działających obecnie. Justyna Gongała-Wyzujak – abslowentka historii sztuki na UMK w Toruniu, związana z Galerią Wspólną w Bydgoszczy.

Tetiana Bohuslavska, autoportret My Head Explodes for Three Weeks (marzec 2022)