Bio Actief 44

Bio Actief 44 Jouw ontmoeting met een dynamische sector

“De verbinding tussen boer en klant vind ik zeer interessant�

B ER N D VA N D ER S M I S S EN

driemaandelijks tijdschrift verschijnt in maart

- juni - september - december

Uw klanten overal elektronisch laten betalen?

Dat kan met een mobiele betaalterminal.

Klanten betalen steeds minder contant en meer met een kaart of app. Herkenbaar? In 200 van onze agentschappen vindt u een Agri-expert die weet hoe u hierop kunt inspelen.

Zoals met een mobiele betaalterminal. Die hebt u altijd bij de hand, waar u ook verkoopt. Zo ontvangt u uw betalingen snel en in alle veiligheid.

Benieuwd naar al onze mobiele mogelijkheden?

Afspraak bij uw expert in een Crelan-agentschap in uw buurt.

Bio Actief

Jouw ontmoeting met een dynamische sector JUNI 2019 , E DITIE 44 Bio Actief is een uitgave van BioForum Vlaanderen vzw.

Bio Actief vind je vier keer per jaar in je brievenbus.

VOORWOORD

Kracht

BIOFOR UM VLAANDE R E N VZW Regine Beerplein 1 bus E305 2018 Antwerpen T 03 286 92 78 E info@bioforumvl.be www.bioforumvlaanderen.be V.U. Kurt Sannen, Regine Beerplein 1 bus E305, 2018 Antwerpen HOOFDR E DACTIE Tom Wouters

Beste lezer,

I

k schrijf dit stukje een paar dagen voor de verkiezingen van 26 mei, nu alweer een maand geleden. We konden er niet onderuit: de talloze debatten in zowat alle media over pensioenen, migratie en klimaat, de krachtmeting tussen de politici.

Welke partijen hebben het gehaald en welke gaan met elkaar in zee? Daar zal nu hopelijk meer duidelijkheid in komen.

Maar veel belangrijker zijn de plannen die ze voorop­stellen op het vlak van landbouw, leefmilieu en dierenwelzijn.

Om hen te herinneren aan wat voor onze sector belangrijk is, stelden we voor de verkiezingen een memorandum op (zie www.bfvl.be/memorandum2019). Daarin lijstten we op welke maatregelen er nodig zijn om de biolandbouw – en bij uitbreiding de hele biosector – het nodige duwtje in de rug te geven.

R E DACTIE R AAD E N INHOUDE LIJK E E XPE R TIS E An Jamart (Landbouw), Marijke Van Ranst (Verkooppunten & foodservices), Esmeralda Borgo (Beleid), Paul Verbeke (Ketenmanager), Sabrina Proserpio (Communicatie consument), Lieve Vercauteren (Directeur), Annick Cnudde (Coördinator wetgeving), Sofie Vandewijngaarden (Verwerkers en keten) FOTOG R AFIE Sophie Nuytten, Kobe Van Looveren, Anne Deknock, Wim Vanlee COVE R FOTO Kobe Van Looveren VOR MG E VING We make.

ME T DANK AAN Francis Kestemont, Bernd Vandersmissen, Nicola Troffaes, Nick Balfour, Sofie Van Slycken, Deborah De Bruyne, Geert Colembie, Mike Ekelschot, Soetkin Kuypers, Jos Vandersmissen, Monique De Crem, Elisa Nelissen, Lieven Delanote

Vergeet niet dat de politici die nu verkozen zijn de volgende vijf jaar aan zet zullen zijn, en dat op zowat elk niveau.

En laten we nu ook net een vijfjarenplan hebben ­geschreven dat ook voor die politici inspiratie kan bieden. Nu is het aan hen. Wij kunnen enkel hopen dat we een minister van landbouw krijgen die bio erkent als meest duurzame landbouw­methode en daar dus volop op inzet. Of van een minister van dierenwelzijn die ziet hoe bio een voorbeeld is voor de rest van de landbouwsector. Of een minister van leefmilieu die de kracht van bio erkent.

DR UK Antilope De Bie - Printing

In elk geval zal BioForum Vlaanderen zijn rol blijven spelen als behartiger van de biologische belangen en op dezelfde nagel blijven kloppen. Door samen BioForum Vlaanderen te zijn – en lid te worden – kunnen we dat ook met één krachtige stem doen. Want net die verbondenheid over de sectoren heen is onze sterkte. Net dat is de kracht van BioForum Vlaanderen.

ADVE R TE R E N ELMA Multimedia, Steven Hellemans, s.hellemans@elma.be, 015/55.88.88

VE R ZE NDING De Brug vzw ABONNE R E N Belgische marktspelers krijgen een gratis abonnement. Ben je geen marktspeler, maar wel geïnteresseerd in een jaarabonnement? Maak dan 25 euro over op bovenstaand rekeningnummer met de vermelding 'Abonnement Bio Actief'. Buitenlandse abonnees betalen 30 euro (BIC: TRIOBEBB, IBAN: BE30 5230 8012 5311).

Deze publicatie kwam tot stand met de steun van het Departement Landbouw en Visserij.

KURT SANNEN

Voorzitter BioForum Vlaanderen

kurt.sannen@bioforumvl.be

Bio Actief

44

03

LOVES NATURE

Engineers Your Organic Spices Superfoods Clean Label Ingredients Alavi BVBA T +32 (0)58 516 140 info@alavi.be www.alavi.be brand by

TEL 016 63 27 36 | WWW.MARMA.BE

BIO GARANTIES

2180000833_2_ADV_7576.indd 1

08-05-19 14:23

2180000548_5_ADV_7576.indd 1

09-05-19 15:40

VAN HET VELD TOT OP JE BORD...

VERDELER IMPORTEUR

LANDBOUWER

VERWERKER

VERKOOPPUNT RESTAURANT

CERTISYS CONTROLEERT ALLE ACTOREN IN DE BIOSECTOR BE-BIO-01 CERTISYS

Identificeer het Europees biolabel en de referentie van het controleorganisme alsook het Biogarantielabel.

Onze

BIO

producten zijn gecontroleerd en gecertificeerd

CERTISYS

2019 ®

CERTI SYS BIO CERTIFICATION

Certificaten op www.certisys.eu

Dit document is eigendom van Certisys en moet op aanvraag terug gestuurd worden. PU4503NL08

Vind de bioaffiche terug bij alle bio marktdeelnemers gecontroleerd door Certisys.

Online toegang tot al de certificaten van de marktdeelnemers gecontroleerd door Certisys.

© Certisys - alle rechten voorbehouden.

®

CERTI SYS www.certisys.eu Bioactief 198x136 NL 2019.indd 1

BIO CERTIFICATION

21/05/2019 13:07

BIO ACTIEF 44

Inhoudstafel

08

15

Twee gewesten, twee snelheden

22

Beleid op biomaat

19

Dag van een collega

25

Trendwatchers over bio

20

Safety First?

26

Akkervoedsel

12 SECTOR IN GESPREK

Levende sector

Duurzaamheid is een tienkamp

16 (G)EEN WEG TERUG

Brood

Bio Actief

44

05

Bio Flash Jaarverslag Benieuwd naar wat BioForum Vlaanderen in 2018 voor jou deed?

Dat kan je elk jaar lezen in ons jaarverslag. We kozen dit jaar voor een digitaal jaarverslag.

Je vindt het jaarverslag op www.bfvl.be/jaarverslag.

Subsidies voor CSA Het CSA-Netwerk vzw, dat de CSA-landbouwers in Vlaanderen ­ondersteunt, krijgt een financiële duw in de rug van minister Koen Van den Heuvel. De financiële steun maakt het voor het CSA-netwerk mogelijk om een organisatorische en inhoudelijke medewerker aan te nemen.

Leer meer over CSA in Vlaanderen op www.csa-netwerk.be.

Bio to Bio Onder de naam "Bio to Bio" organiseert BioForum Vlaanderen vanaf deze zomer een aantal netwerkmomenten. Ondernemers uit de ­ iosector ontmoeten elkaar in een informele sfeer. De eerste editie b vindt plaats op 29 augustus in Hal 5 in Leuven .

Ben je ook graag aanwezig op 29 augustus?

Schrijf je in op www.bfvl.be/bio2bio_29aug.

06

Bio Actief

44

Waarom kopen mensen biobloemen?

In februari lanceerde BioForum Vlaanderen samen met het Proefcentrum voor de Groenteteelt en het Proefcentrum voor Sierteelt een consumentenenquête. Ze wilden zo inzicht krijgen in wat ­mensen verwachten van biobloemen. Schoonheid en milieu-impact waren de belangrijkste antwoorden.

Andere resultaten die uit de enquête sprongen vind je op www.bfvl.be/bloemenenquete.

STEM UIT DE SECTOR

Beter

H

et lijkt erop dat de biosector in een nieuwe groeifase zit.

We zien onze verkoop van biogroenten en –fruit stijgen.

Er is een nieuw soort consument: milieubewust, maar met klassieke verwachtingen als het gaat om kwaliteit en prijs.

De aandacht die het klimaat de voorbije maanden kreeg is volgens mij een van de oorzaken daarvan.

Bestaande én nieuwe marktspelers proberen in deze groeimarkt een zo sterk mogelijke positie in te nemen, met het oog op de toekomst. Nieuwe winkels rijzen als padden­stoelen uit de grond en bestaande winkels voorzien meer ruimte voor hun bio-assortiment. De groeimarkt leidt dus vooral tot meer concurrentie. En die concurrentie heeft op haar beurt tot gevolg dat iedereen wil aankopen tegen de laagste prijs.

De prijsdruk neemt alsmaar toe.

Maar valt dat te verzoenen met andere wensen van de consument, zoals de vraag om lokale productie? Ik kan onmogelijk vruchtgroenten aanbieden tegen dezelfde prijs als die uit Spanje. We gaan dezelfde weg op als in de gangbare sector, en dat net nu bio door de samenleving steeds meer als een deel van de oplossing wordt gezien.

De prijs van gezonder eten Een nieuwe studie van Nature & More concludeert dat het stimuleren van ‘milieuvriendelijke landbouw’ en het belasten van vervuilende praktijken ertoe kan leiden dat gezond voedsel goedkoper wordt, terwijl niet-duurzaam en ongezond voedsel duurder wordt.

Zelf wil ik mijn teeltmethode gaan verdiepen: agro-ecologisch werken door veel variatie te telen en kiezen voor a ­ groforestry.

Dat is moeilijk verenigbaar met de lagere prijzen die de markt biedt. Onze oplossing? Enerzijds meer mikken op rechtstreekse verkoop, anderzijds kiezen voor nieuwe bedrijfstakken en desnoods onze tuinbouw wat afbouwen.

Het gaat steeds beter met de biosector. De vraag is of dat ook beter is voor de bioboer.

FRANCIS KESTEMONT

Je vindt de Engelstalige studie op www.bfvl.be/tca_studie.

Ecodal

Bio Actief

44

07

Levende sector De biosector bestaat uit ondernemers met een hart voor mensen.

Elk nummer brengen we drie biobedrijven in beeld die de diversiteit tonen van onze sector. Deze keer gaan we langs bij CSA-boer Bio Bij Bernd, sapproducent Green Carrot en biobar Ginette.

LANGE INTERVIEWS ONLINE Je vindt een uitgebreidere versie van deze interviews op onze website. www.bfvl.be/bedrijfindekijker 08

Bio Actief

44

fotografie

Kobe Van Looveren

Bio bij Bernd WIE?

Bernd Vandersmissen WAT ?

Groenten WAAR?

volledig jaar. Dat doen we vooral omdat het anders voor veel mensen niet betaalbaar is.

Onze klanten komen niet op het bedrijf en dus proberen we verbinding te creëren via digitale communicatie en opendeurdagen."

Rummen A A N TA L H E C TA R E ?

2,4 hectare groenten (serre + buiten) BIO SINDS?

2015

O

p de grens van Vlaams-Brabant en Limburg ligt Bio bij Bernd. Bernd kreeg de biomicrobe te pakken als personeelslid bij De Wroeter, en werd daar gestimuleerd om zijn eigen stappen te zetten als bioboer.

"Ondernemerschap was voor mij een grote sprong, maar tijdens mijn opleiding bij Landwijzer heb ik geleerd dat geld eigenlijk is als bloed dat door een lichaam stroomt.

Geen doel op zich, maar een middel om een bedrijf te doen draaien."

Bernd was met name gecharmeerd door het CSA-model: "het is een goede manier om als iemand zonder landbouwachtergrond met relatief weinig grond toch een rendabel inkomen te genereren. En de verbinding tussen klant en boer vind ik ook zeer interessant."

Toch is Bio bij Bernd geen typisch CSA-bedrijf.

In plaats van zelfpluk kiest Bernd voor een pakkettensysteem. Dat loopt het hele jaar door, de kerstvakantie uitgezonderd. Bernd: "Mensen tekenen bij ons in voor een half of

“Ik zal trots zijn als er hier binnen enkele jaren een bedrijf staat dat klaar is voor de toekomst” Het bedrijf van Bernd bestaat uit twee ser-

met het oog op afzet in restaurants."

Bernd gelooft in de korte keten, maar wil zijn klanten een divers genoeg aanbod geven. Hij koopt dus ook aan bij collega-bioboeren en in de lange keten. "We blijven inzetten op lokaal en seizoensgebonden, maar in overleg met mijn klanten is beslist dat ik niet per se zelf alles hoef te telen. Witlof is bijvoorbeeld iets dat ik niet zelf teel, maar wel graag aanbied.

Maar tomaten of broccoli in de winter mogen klanten niet verwachten." In de zomer zijn er ook fruitpakketten in samenwerking met een fruitteler uit de buurt.

Sowieso vindt Bernd dat er plaats is voor beide kanalen. "De lange keten heeft zijn waarde. Het zal vooral een uitdaging zijn om je als boer te wapenen tegen de prijsdruk vanuit de supermarkten. En de vraag is natuurlijk ook in hoeverre dat zijn weerslag zal hebben op de prijzen in de korte keten."

res, een stuk grond in omschakeling naast de serres en een perceel enkele kilometers verderop. "Dat verre perceel was het eerste. De toekomst voor Bio bij Bernd is duidelijk: Ik werk daarvoor samen met een biologisch "we zijn op vrij korte tijd sterk gegroeid, en melkveehouder. Omdat ik zijn rundermest nu is het de uitdaging om van het bedrijf een gebruik, zijn we de facto een gemengd bedrijf. robuust geheel te maken. Inzetten op bodemDaarna vonden we het perceel met oude, vruchtbaarheid, ook stappen vooruit zetten verwaarloosde serres. Het onkruid stond er op energie-efficiëntie of waterverbruik: dat torenhoog, maar daardoor kreeg het bedrijf soort stappen. Ik zal trots zijn als er hier binnen enkele jaren een bedrijf staat dat klaar wel een eigen plek." is voor de toekomst en ook voor volgende Intussen blijft het bedrijf bewegen. Twee col- generaties. Daaraan kunnen werken, daar ben ik bijzonder trots op." lega-bioboeren huren nu een klein deeltje in de serre. "Rosette met haar bedrijf Veldkleur zet in op biobloemen, terwijl oud-stagiair Martijn microgroenten aan het kweken is,

MEER WETEN?

www.biobijbernd.be

fotografie

Kobe Van Looveren

Bio Actief

44

09

Green Carrot WIE?

Nicola Troffaes WAT ?

Biologische groentesapjes WAAR?

Aalst BIO SINDS?

2017

Z

elf thuis een groentesapje maken en merken hoeveel werk daarbij komt kijken. Meer had Nicola Troffaes niet nodig om potentieel te zien in de commerciële productie van biologische sapjes. Zo hoeven consumenten niet langer zelf al het werk te doen. Hij huurt daarvoor een keuken in een bedrijfsgebouw.

Nicola: "Ik ben de eerste in België die inzet op slowjuices. In Nederland bestaat dit soort sapjes al wel langer. Door mijn aanpak blijven vitaminen optimaal behouden. In één flesje van 200 ml zit zo’n 400 gram aan groenten en fruit. Ik heb zo’n 10 variëteiten, met als laatste een sapje op basis van cashewnoten.

Ik blijf nieuwe recepten bedenken."

Maar voor die commerciële productie moest Nicola eerst wel enkele uitdagingen oplossen: "In het begin waren mijn sapjes maar vier dagen houdbaar. Door ze na de bereiding te snelvriezen blijven ze nu 12 maanden goed. Zo verspil ik ook minder van de relatief grote hoeveelheden groenten en fruit die ik moet inkopen.""

“Bio is voor mij de standaard.”

Over één ding was Nicola op voorhand zeker: de ingrediënten moesten biologisch gecertificeerd zijn: "Ik heb dat van thuis uit meegekregen. Bio is voor mij de standaard: minder pesticiden, meer voedingsstoffen, een gezondere bodem en een gezonde leefomgeving."

Green Carrot is een bedrijf in volle groei en heeft 2 à 3 productiedagen per week. Nicola: "Tegen eind 2019 wil ik naar een volledige productieweek gaan. Ik koop momenteel aan bij een groothandel, omdat dat me flexibeler

10

Bio Actief

44

fotografie

Anne Deknock

maakt. Samenwerkingen met lokale boeren zijn met mijn productiehoeveelheden voorlopig niet mogelijk."

Sapjes willen maken, allemaal goed en wel, maar hoe zet je zoiets in de markt? Op dit moment zijn de producten van Green Carrot vooral beschikbaar in de gespecialiseerde retail in Oost-Vlaanderen. In mindere mate vind je ze ook in sommige horecazaken. En klanten kunnen rechtstreeks bij Nicola bestellen via de webshop. "Dat is niet zo vanzelfsprekend, zeker niet op het vlak van transport. Zo is het onmogelijk om een transportfirma te vinden die diepvriesvoedingsmiddelen levert tegen een voor mij haalbaar tarief. Daarom doe ik thuisleveringen voorlopig zelf, al zou ik dat in de toekomst graag wel anders zien."

Als beginnend bedrijf probeert Nicola de duurzaamheidsgedachte door te trekken naar andere domeinen. Zo gaan zijn reststromen (voornamelijk de pulp) nu als diervoeder naar een opvangcentrum voor weidedieren. "Ik speel met het idee om de pulp van wortelen en bieten nog verder te verwerken, zodat ze in de voedingsindustrie ook als grondstof voor

bijvoorbeeld koekjes gebruikt kan worden."

Op het vlak van verpakking kiest Nicola voorlopig voor plastic verpakkingen. "Het is een moeilijke discussie, dat geef ik grif toe.

Waarom geen glazen verpakking? Dan moet ik glas vinden dat niet zo snel kan breken bij het invriezen. En de glazen flesjes recycleren zou op dit moment ook gewoon logistiek niet mogelijk zijn. Misschien dat ik op termijn wel naar een biogebaseerde verpakking overstap, maar ook dat is nog een zoektocht."

Hoe ziet Nicola tot slot de toekomst? "Ik zou op termijn een KMO-unit willen die zelfvoorzienend is en een transportpartner om de leveringsroutes te optimaliseren. Het doel moet zijn om de sappen van Green Carrot in heel Vlaanderen te kunnen verdelen, zonder dat ik moet inboeten op kwaliteit. En zonder dat ik ze zelf overal naartoe moet rijden. (lacht)"

MEER WETEN?

www.greencarrot.be

Ginette Bar WIE?

Didier Hamoir en Nick Balfour WAT ?

Biorestaurant en bar WAAR?

Brussel

hun gangbaar aanbod. Didier: "Onze niet-bioproducten zijn vaak artisanale producten van bedrijven waar we partnerschappen mee hebben. Het zijn dus producten waar we ook achter kunnen staan. Dat is belangrijk voor ons. Bepaalde grote drankenmerken komen hier gewoon niet binnen, en onze klanten hoor je daarover zeker niet klagen."

BIO SINDS?

2018

S

inds een jaar kunnen mensen met een hart voor bio terecht bij Ginette Bar, in de Europese wijk in Brussel. De zaakvoerders Didier en Nick hebben maar één missie: bio toegankelijk maken voor iedereen.

"We zijn als bar en als restaurant Biogarantiegecertificeerd. Minstens 80 procent van ons aanbod is dus biologisch. Voor onze eigen producten – zoals ons bier – zijn we volledig bio."

Maar, geeft Nick meteen toe, voor een restaurant is 100% bio toch een uitdaging. "We werken met een vaste kaart, en dus moeten we sommige producten altijd op voorraad hebben. Alleen is in bio niet altijd alles meteen beschikbaar. Voor ons menu proberen we wel alles biologisch te kopen. Onze drankkaart is gemengd: bijna alle wijnen en sappen zijn biologisch, voor sterke drank bieden we biologische en gangbare varianten aan. We vermelden op onze drankenkaart duidelijk wat biologisch is en wat niet.""

Dat wil niet zeggen dat ze niet nadenken over

De klanten van Ginette zijn niet allemaal pure bioconsumenten. "Voor veel mensen is bio te duur. Ze weten niet waar ze bepaalde producten kunnen kopen, maar het is ook duur omdat ze niet echt meer koken met verse producten.

Wij willen tonen dat bio naast lekker en kwaliteitsvol ook best betaalbaar kan zijn. Het is vooral daarvoor dat mensen naar Ginette Bar komen. Dat het bio is, is mooi meegenomen, maar niet het belangrijkste argument."

“We kiezen waar mogelijk voor rechtstreekse samenwerking of ondersteuning.”

Om alles betaalbaar te houden, moet Ginette best creatief zijn. "We maken onze eigen limonades. En we bieden geen gratis chips bij drankjes maar wel versnaperingen tegen betaling zoals olijven of notenmengelingen.

Bioworst niet, want dat zou te duur zijn."

"We kiezen waar mogelijk ook liefst voor rechtstreekse samenwerking of ondersteuning. Zo werken we samen met een lokale koffiebrander en ondersteunen we de ontwikkeling van lokale boerderij Vert d’Iris." Maar ook daar maken Didier en Nick praktische en economische afwegingen. Omdat ze niet dagelijks zelf producten kunnen gaan halen, werken ze in de praktijk voornamelijk met distributeurs.

Ginette wil de biosector helpen om zich verder te ontwikkelen. En dat vraagt soms opvallende beslissingen. Didier: "We hebben om die reden ons huisbier Ginette verkocht aan AB Inbev. De middelen die we daardoor hebben gekregen, kunnen we nu investeren in de biosector. We kregen wel wat negatieve reacties vanuit de biosector, maar wij willen verandering brengen. En dat doe je niet door klein te blijven."

Ginette zet dan ook volop in op de toekomst.

"We haalden in ons eerste jaar al onze vooropgestelde doelstellingen en doen het financieel goed. We hebben 10 mensen in dienst en groeien verder. In september openen we een tweede vestiging in Brussel en we zouden ook graag in Antwerpen, Gent en Luik iets willen opstarten. Alleen zoeken we nog locaties en lokale partners. Je hebt immers iemand nodig die affiniteit heeft met de lokale cultuur en een lokaal netwerk heeft. We geloven dat de biosector nog veel groeipotentieel heeft. Daar willen we zelf graag toe bijdragen."

MEER WETEN?

fotografie

Sophie Nuytten

http://www.facebook.com/Ginette-Bar-1728137374159727/

Bio Actief

44

11

SECTOR IN GESPREK

Duurzaamheid is een tienkamp Begin mei stelde BioForum haar vijfjarenplan voor.

Vijf waardegedreven doelstellingen leggen het kader vast voor de werking. Een interview met voorzitter Kurt Sannen van BioForum Vlaanderen.

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Interview over het nieuwe vijfjarenplan van BioForum Vlaanderen WAAROM?

Een langetermijnstrategie helpt de biosector vooruit

Wat is de verbindende factor van de vijf doelstellingen?

Kurt: Met ons vijfjarenplan willen ervoor zorgen dat de biosector kan groeien in zijn waarden. Deze waarden zijn onze bestaansreden en geven de richting aan. Bio is altijd sterk waardegedreven geweest, maar we willen daar extra op inzetten omdat we ons op een keerpunt bevinden.

Elke transitie start met pioniers. Zij maken de weg vrij voor de early adopters. Momenteel zijn

12

Bio Actief

44

we deze fase aan het achterlaten en gaan we naar de early mainstream. Nu beginnen ook de grotere bedrijven aandacht te hebben voor bio.

Je komt bio tegenwoordig zelfs tegen in winkels als Aldi en Lidl. Dat zorgt er ook voor dat de motivatie van mensen die nu in bio stappen anders is dan in de vorige fases. Nieuwe ondernemingen zien vaak vooral economische kansen. Daar is niets mis mee, maar als je alleen economiegedreven aan bio gaat doen, maak je een er karikatuur van.

Eigenlijk moet ons lastenboek, dat vooral op ecologie focust, het beginpunt zijn. We willen iedereen in de biosector stimuleren om alle waarden van bio te leren kennen: ecologie, zorg, gezondheid en billijkheid. De herziening van de Europese wetgeving vorig jaar is een gemiste kans. De Europese Commissie focust vooral op een productgerichte aanpak in plaats van een systeemgerichte. Dat gaat voorbij aan wat bio echt is: een procescertificatie die ertoe leidt dat een product

op de meest duurzame manier tot stand is gekomen en bijdraagt aan een betere wereld.

De Europese biowetgeving zegt echter weinig of niets over faire prijzen voor de boer, voedselkilometers, het energiegebruik in de landbouw of meer aandacht voor de bodem.

Groei is niet langer een doelstelling van BioForum. Hoe komt dat?

We willen uiteraard dat bio blijft groeien: tegen 2030 moet de helft van de landbouw in Europa bio zijn. Het is alleen niet onze rol om die groei in gang te zetten. Er zijn inmiddels meer partners die groei mogelijk maken, zoals klassieke landbouworganisaties of supermarkten. Ondertussen willen wij ervoor zorgen dat nieuwkomers in de sector zich welkom voelen en het volledige verhaal achter bio kunnen leren kennen.

Als we niet inzetten op onze waarden, dreigen we in de tredmolen te stappen van de klassieke landbouw- en voedingssector. Die

wil zeggen dat we met de natuur meewerken en rekening houden met haar draagkracht.

Ik zie nu al dat er meer coherentie komt in het denken van al die organisaties, waardoor we een duidelijker verhaal kunnen brengen.

Eens mensen bio leren kennen, worden ze vanzelf geënthousiasmeerd door het verhaal erachter. Je ziet vaak dat mensen die een biobedrijf hebben gestart, die waarden verder doortrekken in hun onderneming en hun eigen leven.

Wat maakt bio het meest duurzame voedingslabel?

fotografie

Lisa Develtere

stelt dat de enige richting is om voortdurend te groeien, meer te investeren en de prijzen te verlagen. Dat is een vicieuze cirkel die onhoudbaar is. We moeten zoeken naar alternatieve wegen. Zo hoop ik dat we een inspiratie kunnen zijn voor de hele landbouw- en voedingssector.

Het principe van billijkheid stelt dat mensen moeten krijgen wat ze nodig hebben.

De huidige economie zorgt voor een steeds groter wordende ongelijkheid. Wij willen de voortrekkers zijn in het debat over hoe we ervoor kunnen zorgen dat winst eerlijk verdeeld word over de hele keten.

Waarom is het aspect community zo belangrijk?

We willen de plek zijn waar iedereen die met bio bezig is terechtkan. Ik geloof heel sterk in netwerken en samenwerken. We moeten mensen fysiek bijeen brengen om ideeën uit te wisselen. Pas dan komen we tot iets

wat meer is dan de som van de afzonderlijke elementen.

Een deel van onze subsidies zijn gekort, waardoor we onze consumentenwerking hebben moeten afbouwen en vier mensen moesten ontslaan. Dat was een klap, maar ik denk dat we daarvan bekomen zijn en nu zelfs sterker staan.

Er wordt nu - buiten ons - weinig gecommuniceerd over de waarden van bio, omdat men de landbouwsector niet wil bekritiseren. En natuurlijk hebben wij ook geen kritiek op onze gangbare collega's. Maar bio is nu eenmaal een kritiek op het actuele maatschappelijke model rond landbouw en voeding. Om de maatschappij mee te krijgen in ons verhaal hebben we Voedsel Anders opgericht. Het is een samenwerkingsverband van Noord-Zuidorganisaties, milieubewegingen en alternatieve landbouworganisaties in Vlaanderen die werken rond agro-ecologie. Dat

De huidige visie op duurzaamheid is te eng.

Als ik mijn koeien een poedertje wil geven dat ervoor zorgt dat ze minder methaangas produceren, moet ik om dat aan te kunnen kopen meer koeien houden. Daarvoor moet ik een grotere stal zetten en dus misschien meer grasland omploegen, wat voor meer CO2 zorgt en de natuur vernietigt. Als ik ze permanent op stal moet houden, daalt het dierenwelzijn. Terwijl methaan deel uitmaakt van een natuurlijke cyclus, anders zouden er niet al miljoenen jaren herkauwers rondlopen op onze planeet. We weten nu dat bacteriën methaan in de bodem van graslanden omzetten tot stoffen die planten kunnen opnemen. De oplossing is dus om zo veel dieren te houden als een grasland kan dragen.

Dit illustreert heel goed hoe bio steeds naar het geheel blijft kijken en zo een oplossing kan bieden voor alle grote maatschappelijke uitdagingen tegelijk.

Om deze reden hebben we het label Biogarantie Belgisch opgericht. Duurzaamheid is namelijk een tienkamp en daar heb je een speciaal soort atleet voor nodig. Veel organisaties focussen alleen op één onderdeel van duurzaamheid, bijvoorbeeld CO2-uitstoot. Ze stellen dat de laagste uitstoot ook voor het meest duurzame product zorgt. Dat is alsof je de beste sprinter hebt en stelt dat die de beste tienkamper is. Maar het is net omgekeerd: de verschillende elementen maken samen een nog sterker geheel. Iets wat duurzaam is zal lekkerder smaken, beter zijn voor de boer, het dierenwelzijn, de natuur, het klimaat en de bodem. Bio is een geheel. Je kun er niet zomaar één element uithalen, want dan klopt het grotere plaatje niet meer.

MEER WETEN?

Je vindt het vijfjarenplan op www.bfvl.be/ vijfjarenplan. Bij dit nummer ontving je normaal ook een papieren exemplaar.

Niet ontvangen? Stuur een mailtje naar info@bioforumvl.be.

Bio Actief

44

13

SECTOR IN CIJFERS

Twee gewesten, twee snelheden Als het over bio gaat, bestaat er een groot verschil tussen Vlaanderen en Wallonië. Dat blijkt nog maar eens uit het Biojaarrapport. Vooral op het vlak van consumptie is er een zeer groot verschil. fotografie

Sophie Nuytten

WIE?

De hele biosector WAT ?

Consumptiecijfers opgemeten door GfK in opdracht van VLAM WAAROM?

Inzicht in de markt versterkt de bedrijven

E

lk jaar meet het studiebureau GfK Belgium in opdracht van VLAM de consumptie van bioproducten in België. Ze kijken naar het aankoopgedrag van 5.000 Belgische gezinnen in hun consumentenpanel en maken op basis daarvan een extrapolatie naar heel België.

Uit de cijfers leren we dat de Belgische consumptiemarkt voor biologische producten blijft groeien: de totale bestedingen aan bioproducten van de Belgische gezinnen namen in 2018 toe met 15% tot 760 miljoen euro, een groei van 18% ten aanzien van 2017. Het marktaandeel van bio stijgt in België dan ook naar 3,9%, in 2017 ging het nog om een marktaandeel van 3,3%.

Alleen is die groei bijna volledig toe te schrijven aan Wallonië (+40%). In de Brusselse regio, die in 2016 nog een sterke groei kende, bleef de

14

Bio Actief

44

groei vorig jaar bescheiden, met vijf procent.

Vlaanderen bleef in 2018 ter plaatse trappelen en heeft zowel in absolute als relatieve cijfers een duidelijke achterstand op Wallonië.

Vlaanderen heeft een bescheiden aandeel van 38% in de biobestedingen en stagneert op 289 miljoen euro. Het marktaandeel van biologische verse voeding ligt in Vlaanderen op 2,5%, in Wallonië gaat het om 6%.

Op zich zijn het geen slechte cijfers: de laatste tien jaar verdubbelden de biobestedingen in Vlaanderen. Maar in Wallonië en Brussel zien we een verdrievoudiging.

De Vlaamse biobestedingen per capita verlopen volgens een gelijkaardige trend als de Belgische bestedingen, maar op een lager niveau. De groei van de Vlaamse biobestedingen vlakt bovendien af in vergelijking met 2017.

Verschil tussen regio’s Wat verklaart nu dat verschil tussen regio’s?

Allereerst moeten we de gigantische groei in Wallonië nuanceren. Doordat er niet gekeken wordt naar de omzetcijfers van winkels, maar gewerkt wordt met consumentenpanels, kan de opening van een aantal nieuwe biowinkels, o.a. nieuwe vestigingen van BioPlanet onder de taalgrens, wel wat invloed hebben op de cijfers.

Maar dat het in Wallonië sneller gaat klopt.

Zo vind je in Vlaanderen een bio-areaal van 7.913 ha (goed voor 514 biolandbouwbedrijven); in Wallonië is het areaal met 81.087 ha maar liefst tien keer zo groot (goed voor 1.742 biolandbouwbedrijven). Ook hier weer is nuancering nodig: als we bijvoorbeeld naar groenten kijken is er in Vlaanderen 975,57 ha productie, in Wallonië 1.794 ha. De meeste biologische gronden in Wallonië zijn ingevuld als weiland.

In de bestedingen per capita zien we dat er kleine verschillen zijn voor de productgroepen. Waalse bioconsumenten kopen in verhouding meer biologisch fruit en biologische vleeswaren.

Wat het verschil ook kan verklaren is dat Wallonië volop inzet op de promotie van bioproducten, veel uitgesprokener dan Vlaanderen dat doet. Consumenten zijn bereid om de meerprijs van bio te betalen als ze weten waarvoor bio staat.

MEER WETEN?

Je vindt het biojaarrapport op www.bfvl.be/cijfers_algemeen.

Evolutie marktaandeel bio verse voeding per regio (in %) Bron: GfK Belgium 6

euro per Capita

5 4 3 2 1 2013

2014

2015

2016

Wallonië

2017

2018

België

Vlaanderen

Besteding biologische voeding en dranken per categorie en per regio Bron: GfK Belgium

80

Vlaanderen

70

Wallonië

euro per Capita

60 50 40 30 20 10 0 2013

2014

2015

2016

2017

2018

2013

zuivel (excl substituut)

brood

vlees/gevogelte

zuivelsubstituten

fruit

vleesvervanger

aardappelen

groenten

vleeswaar

2014

2015

2016

2017

2018

eieren overige kruidenierswaren en dranken

Bio Actief

44

15

(G)een weg terug Welke weg heeft een bioproduct afgelegd voor het in de winkel terechtkomt?

Dat zoeken biowinkeliers zelf uit in onze nieuwe rubriek "(G)een weg terug". Deze keer volgen we de weg van een biobrood.

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Biowinkelier Sofie Van Slycken volgt de weg van een speltbrood uit haar winkel WAAROM?

De biosector is gebaat met goede relaties doorheen de keten

1

’t Lang Leven, biowinkel in Lochristi Sofie Van Slycken van biowinkel ’t Lang Leven reageerde als een van de eersten op onze oproep. Zelf wou ze graag weten welke weg het brood in haar winkel aflegt. We stuurden haar op pad.

Sofie: "Ik werk met meerdere broodleveranciers, die elk hun eigen smaak en geur hebben.

Maar ik was benieuwd naar het brood van Pain Pure. Ik weet dat zaakvoerder Deborah De Bruyne de nadruk legt op artisanaal en lokaal brood. Samen kozen we om haar speltbrood terug te volgen naar de bron."

2

Pain Pure, bakkerij in Lokeren Pain Pure bestaat ongeveer een jaar.

Zaakvoerder Deborah de Bruyne werkt kleinschalig en doet voorlopig alles zelf.

Sofie: Hoe is Pain Pure ontstaan?

Deborah: "Ik volgde enkele jaren geleden een bakcursus en begon daarna thuis te experimenteren. Omdat ik door familiale omstandigheden langdurig thuis zat, had ik daar de ruimte voor. Vrienden en familie waren enthousiast, en ik ben broden op aanvraag beginnen bakken. Soms wel 20 op één dag. Een eigen bakkerij was dus gewoon de logische volgende stap. Ik bak momenteel twee à drie dagen per week en enkel op bestelling. Klanten kunnen online bestellen en dan hun brood in één van de afhaalpunten komen halen. Maar daarnaast lever ik dus ook brood aan jouw winkel en aan bioslagerij Meert in Lokeren.

16

Bio Actief

44

3 Flourpower in Poeke Mike Ekelschot en Soetkin Kuypers van Flourpower ontvangen Sofie en Deborah in de Artemeersmolen in Poeke. Zij leveren het speltmeel voor de broden van Pain Pure.

Sofie: Hoe werken jullie?

Mike en Soetkin: We malen alles op steen.

Volgens sommigen levert dat meer smaak op, maar je kan, denken we, met elk type molen goed of slecht malen. Belangrijk is dat een volle korrel gemalen wordt inclusief de kiem en dat we niet opnieuw gaan samenstellen, zoals vaak wel gebeurt bij walsenmolens.

Sofie: Deborah koopt bij jullie haar speltmeel. Dat is van lokale origine heb ik begrepen?

Dat klopt, hoewel er eigenlijk maar een heel klein aanbod Belgische biospelt is. We proberen altijd zoveel mogelijk lokale granen aan te kopen. Voor Belgisch graan betekent dat voornamelijk uit Wallonië. Daarnaast beschouwen we de Nederlandse Polderstreek en Duitsland ook als lokaal. Maar helemaal lokaal aankopen lukt niet.

Sofie: Waarom kiezen jullie niet uitsluitend voor Belgisch graan?

Sofie: Hoeveel tijd heb je nodig om een brood te maken voor het bij mij in de rekken komt?

Eigenlijk 36 uur alles bij elkaar. Daarom is op tijd bestellen zeker de boodschap. Ik maak immers geen extra broden. Mijn manier van werken vraagt ook veel tijd. Gistbroden gaan iets sneller omdat ik die in de machine kneed, voor desembroden neem ik meer tijd. In plaats van die te kneden gebruik ik autolyse. Daarbij ga je het deeg rekken en plooien en telkens een half uur tot een uur laten rusten en dat 6 keer in totaal. Zo activeer je net als bij het kneden de glutenvorming, maar je behoudt meer smaak. Het deeg moet daarna 18 uur rusten en ’s morgens bak ik het.

Het is belangrijk dat je het deeg goed aanvoelt.

Dat is namelijk afhankelijk van factoren als temperatuur, luchtvochtigheid, graansoort en desem. Spelt is op dat vlak een makkelijk graan om mee te werken, terwijl tarwe

wat meer inspanning vraagt. Het speltbrood dat we gaan volgen bevat ook nog quinoa, zonnebloempitten en maanzaad.

Sofie: Je werkt voor dit brood met lokaal speltmeel. Let je daar op?

Ik vind de oorsprong van mijn granen belangrijk, al betekent dat niet automatisch dat het Belgisch moet zijn. Ik kies wel voor bio. Daarnaast werk ik bewust met een artisanale, kleinschalige molen.

Daardoor kan de kwaliteit wat variëren, maar het houdt je bij de les: het vraagt meer voeling met je deeg. Dat lukt natuurlijk ook omdat ik zelf kleinschalig werk, met maximaal 100 broodeenheden per dag.

Grotere bakkerijen hebben nood aan meer continuïteit en kunnen minder inspelen op de variatie in kwaliteit van het meel.

Bij mij is geen enkel brood gelijk. Door het rechtstreekse contact met de klanten kan ik dat ook uitleggen.

Maar een beperkt aantal Belgische telers produceren granen van bakkwaliteit. Zeker in Vlaanderen gaat het doorgaans om heel kleine volumes. Voor ons is het niet eenvoudig om op die manier een continue kwaliteit te garanderen en het biedt weinig zekerheid op het vlak van toelevering. Kleine volumes maken bovendien alles duurder. Grote volumes in big bags zijn voor ons werkbaarder en goedkoper. De boer bepaalt op zich de prijs. Hij moet voldoende inkomen hebben. Voor ons is het vooral de kwaliteit per lot die de doorslag geeft, omdat we zelf te weinig opslagcapaciteit hebben om volumes te gaan mengen.

Sofie: werken jullie volledig bio?

Nee, we zitten nu op twee derde bio, al groeit het wel. Maar wat ons betreft zou het aanbod bakwaardig biograan (en dan vooral diverse graansoorten en zogenaamde oergranen) zeker mogen toenemen. Nu, graan telen is echt wel een specialiteit en we kunnen leveranciers dus geen teeltadvies geven.

We hebben wel rechtstreeks contact met onze telers. Dat biedt een meerwaarde, en zij vernemen graag waar hun graan terechtkomt.

Bio Actief

44

17

4

Loonwerker Geert Colembie in Wannegem-Lede Tussen de oogst van de spelt en de levering bij Flourpower moet het eerst nog gepeld worden.

Dat gebeurt in dit geval door Geert Colembie, zelf ook graanteler maar in dit geval loonwerker. Het is immers niet zijn spelt dat hij pelt, maar dat van bioboerderij Vandersmissen

Sofie: Spelt pellen, wat betekent dat?

Geert: Pellen betekent eigenlijk het graan ontdoen van een jasje. Dat gebeurt machinaal, maar met zorg. Doe je het te agressief, dan verliest de graankorrel aan kwaliteit.

De pellen (het kaf) dienen als veevoer. Spelt pellen maakt heel veel stof. Je hebt dus een goede afzuiginstallatie nodig en voldoende opslagruimte.

Bioboerderij Vandersmissen in Halle 5

En zo eindigt Sofie bij Jos Vandersmissen en Monique De Crem van Bioboerderij Vandersmissen. Zij telen de spelt die uiteindelijk leidt tot het biobrood in Sofie’s winkel.

Sofie: Ik hoorde van Flourpower dat niet veel bioboeren zich wagen aan het telen van bakgranen. Waarom doen jullie dat wel?

Jos en Monique: Wij telen in de eerste plaats pompoenen en kolen. Om ziektes te voorkomen moeten we zorgen voor een gezonde bodem. Daarom voorzien we rustgewassen: triticale voor veevoer en bakgraan als spelt. Granen wortelen heel diep en zorgen zo opnieuw voor zuurstof in de bodem en een goede vochthuishouding. De granen zijn dus bij ons vooral een functionele teelt. We gaan niet voor een maximale opbrengst en bemesten niet extra. We zaaien net dunner in dan gangbaar, omdat onze machines ingesteld staan op de teelt van kolen.

Sofie: waarom kiezen jullie voor spelt?

De keuze voor triticale of spelt heeft te maken met het oogstmoment. Dat gebeurt eind juli, net op tijd voor de volgende teelten. Spelt en triticale zijn ook sterke groeiers waardoor er minder risico is op onkruidgroei.

De keuze om dit jaar bakgranen te produceren kwam er nadat we hoorden dat steeds meer bakkers met lokaal graan wilden werken, al bleek het uiteindelijk toch niet zo vanzelfsprekend om afzet te vinden. Hoewel

Bio Actief

44

het niet onze hoofdfocus is zijn we blij met de opbrengst: 6 ton per hectare. Het warme weer helpt ook, omdat granen het goed doen in dat warmere klimaat.

Bakgraan geeft wel meer voldoening. Je weet waar je product naartoe gaat: het is minder anoniem. En je krijgt feedback.

En kijk, het heeft jou tot bij ons gebracht!

Sofie: Waarom was het moeilijk om een afnemer te vinden voor spelt?

De afzet van bakgraan is toch een grotere logistieke uitdaging dan veevoer. Bij veevoer verkoop je alles in zijn geheel na de oogst, maar spelt is lastiger. Daar verkoop je om de paar maanden enkele bigbags, want alles in één keer malen is nadelig voor de bewaring.

MEER WETEN?

We hebben geluk met Flourpower: een goede samenwerking met duidelijke afspraken. De natuur geeft nooit dezelfde kwaliteit, en het is fijn als je de juiste partners vindt die op een respectvolle manier met jouw product aan de slag gaan.

Ben je biowinkelier en lid van BioForum Vlaanderen en wil je ook graag een bio­ product volgen tot aan de bron? Neem contact op met onze adviseur verkoop­ punten Marijke Van Ranst, marijke.vanranst@bioforumvl.be

BIO ACHTER DE SCHERMEN O P S TA P M E T

An Jamart Wat doet BioForum Vlaanderen voor en met de sector? In deze rubriek gunnen we je een blik achter de schermen en volgen de hele dag een collega. Dit keer gaan we op stap met An Jamart, adviseur landbouw.

09:00

Telefonisch advies Boeren met vragen of problemen mogen me altijd bellen: ik help mee nadenken en zoek waar mogelijk naar oplossingen. Dankzij mijn breed netwerk en jarenlange ervaring lijk ik soms op een wandelend telefoonboek. Ik krijg vragen over alle mogelijke dingen waar een boer mee te maken krijgt: mestoverschotten, vragen over pacht, kansen voor samenwerking. Maar ook boeren die het moeilijk hebben en gewoon nood hebben aan een goed gesprek kunnen bij mij terecht. Dat kan soms ook al deugd doen.

13:30

Onderzoek aansturen

Sommige knelpunten vragen meer onderzoek. Als deel van het Vlaamse Biokennisnetwerk ga ik in gesprek met onderzoekers en stimuleer ik hen om onderzoeksprojecten in te dienen voor concrete problemen waar boeren mee zitten. Dat doe ik ook op Europees niveau, via de stuurgroep van onderzoeksplatform TP Organics. Die sturen onderzoeksthema’s aan en zoeken geld voor bio-onderzoek op Europees niveau.

MEER WETEN?

Ben je een bioboer en heb je nog vragen?

Neem contact op met An Jamart via an.jamart@bioforumvl.be.

10:30

Overleg over wetgeving

Door al dat contact met boeren weet ik goed wat er leeft in het veld en waar de knelpunten zitten. Vinden we geen interne oplossing, dan proberen we eerst met de controleorganisaties af te stemmen. Lukt dat nog niet, dan nemen we het op met de Vlaamse overheid. Daarvoor overleg ik met mijn collega Annick, die adviseur wetgeving is. De laatste tijd heb ik haar veel input gegeven over de nieuwe Europese biowetgeving, op basis van wat boeren mij hebben verteld.

15:00

Voorbereiden Biobedrijfsnetwerk We organiseren in een aantal sectoren Biobedrijfsnetwerken.

Dat doen we deels in het kader van kennisuitwisseling tussen boeren, maar ook om het contact tussen onderzoekers en telers te versterken. Ik zit vandaag samen met onderzoeker Lieven Delanote van Inagro om te kijken welke thema’s er op het volgende Biobedrijfsnetwerk Groenten aan bod moeten komen. Het doel is altijd om verder te bouwen aan een waardegedreven sector. Via het grote Europese netwerk voor kennisuitwisseling heeft dat ook al tot een aantal concrete internationale projecten geleid, zoals DiverImpacts.

Bio Actief

44

19

LERENDE SECTOR

Safety first?

De biosector is dagelijks bezig met het voeden van mensen en zet daarbij in op voedselkwaliteit. Maar maatschappelijk lijkt de aandacht van kwaliteit steeds meer te verschuiven richting voedselveiligheid. De aan- of afwezigheid van stoffen primeert boven het grotere plaatje.

fotografie

Joachim Dewilde

vitamines, vezels en andere nodige voedingsstoffen bevatten.

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Voedselveiligheid primeert steeds meer op kwaliteit WAAROM?

Bio streeft naar een holistisch systeem, waarbij alle voor- en nadelen worden afgewogen

W

e zijn wat we eten. Het is een veelgebruikte uitdrukking, maar daarom niet minder waar. Wie elke dag de aanbevolen hoeveelheid fruit en groenten inneemt, zal zijn gezondheid beter vooruithelpen dan mensen die enkel leven op vet- en suikerrijke voeding.

De biosector is zich daar ook ten volle van bewust en wil voluit inzetten op voeding die ons energie geeft en onze gezondheid ondersteunt: veel voedingsproducenten zorgen er dan ook voor dat hun producten de nodige

20

Bio Actief

44

Maar de laatste jaren is er iets vreemds aan de hand: het debat over wat goede voeding is verschuift langzamerhand. Steeds meer moet kwaliteit het afleggen tegen veiligheid. Onze voeding wordt gereduceerd tot het meten en analyseren van stofjes: welke schadelijke stoffen zijn aanwezig, hoeveel mogen we van die en die stof binnenkrijgen? Dat is helemaal in tegenspraak met de holistische visie die de biosector nastreeft.

Wat met de nuttige stoffen?

Laten we eerst een misverstand uit de wereld helpen: de biosector is niet tegen voedselveiligheid. Een betere voedselhygiëne heeft onze maatschappij heel wat voordelen opgeleverd.

De vraag is alleen: wordt de discussie nog op een redelijke manier gevoerd?

In 2015 legde Europa een limiet vast voor het arseengehalte in babyvoeding. Vanuit consumentenstandpunt lijkt dit een logische keuze. Arseen is immers een stof die in grote

hoeveelheden toxisch is en dus erg schadelijk kan zijn. Alleen is die limiet zo laag dat het praktisch onmogelijk is om nog volkorenrijst te gebruiken voor babyvoeding. De behoefte om hier de consument te beschermen tegen mogelijke risico’s is totaal niet in verhouding. Volkorenrijst bevat immers ook heel wat nuttige voedingsstoffen, zoals mineralen, sporenelementen, vitaminen en vezels.

Deze beperkte kijk legt een enorme druk op voedingsbedrijven, ook op biobedrijven die het sowieso goed willen doen. Zij moeten immers voortdurend op zoek naar alternatieven voor producten of ingrediënten die gisteren OK leken, maar vandaag plots niet meer of in te kleine hoeveelheden gebruikt mogen worden.

Bovendien lijken kwaliteit en veiligheid voor de overheid synoniemen. Een product is kwaliteitsvol als het voldoet aan alle normen op het vlak van voedselveiligheid. Dat is misleidend. En het heeft kwalijke gevolgen. Sinds vorig jaar legt Europa referentiewaarden op over acrylamide, een kankerverwekkende stof

die ontstaat bij het bakken van bijvoorbeeld koekjes. Een goed initiatief op het eerste gezicht, maar het stelt vooral biobedrijven in een moeilijke situatie. Om acrylamide te vermijden kan je volgens Europa het enzym asparaginase toevoegen, een enzym dat via ggo-technieken tot stand komt. Of je kan het volkorenmeel van rogge en haver vervangen door rijst-en maïsbloem.

Het gevaar bestaat dat synthetisch voedsel, geproduceerd in veilige omgevingen, uiteindelijk wordt gezien als kwaliteitsvol en dat natuurlijk geproduceerd voedsel de kwaliteitsnorm niet haalt.

Steeds meer meten Bovendien is het een eeuwige strijd die voedingsbedrijven niet zullen winnen, want de limieten lijken alsmaar strenger te worden.

De technologische vooruitgang zorgt ervoor dat we steeds nauwkeuriger kunnen meten, waardoor het gevoel ontstaat dat we aan steeds grotere bedreigingen worden blootgesteld. Als deze aantallen vervolgens worden gebruikt als rechtvaardiging voor preventieve

maatregelen, wordt snel actie ondernomen zonder goede reden en zonder een realistische afweging van de voor- en nadelen.

En de gevolgen zijn er niet enkel op het vlak van gezondheid. Ook qua dierenwelzijn zien we door deze kijk problemen opduiken voor de biosector. Zo zijn eieren van kippen in uitloop volgens deze manier van denken schadelijker omdat er buiten een groter besmettingsrisico met dioxines bestaat. We kiezen er dus als maatschappij voor om in te boeten op dierenwelzijn door kippen op stal te houden.

En dat allemaal om eventuele contaminatie van eieren door historische grondvervuiling te vermijden.

Als biosector vragen we ons af of het geen vreemde houding is: het krampachtig willen aftoppen van alle risico’s die voeding kan hebben. Is leven in het algemeen niet voortdurend de mogelijke risico’s afwegen ten opzichte van de voordelen? Fietsen naar het werk is een groter risico dan met de auto rijden, maar moet je het daarom niet doen?

Je kan alles gaan analyseren op basis van de risico’s die het met zich meebrengt, maar dat mag niet doorschieten. Alleen als je met de juiste kennis en de juiste insteek voor- en nadelen naast elkaar legt, kan je de juiste beslissingen nemen.

Als biosector staan we, zoals eerder geschreven, voor een holistische visie. Kijk naar de gezonde eigenschappen van een bepaald product, in plaats van in te zoomen op elk mogelijk schadelijk stofje. We pleiten voor een evenwicht tussen kwaliteitsvolle en veilige voeding. Dat zal nodig zijn om ecologisch duurzame en natuurlijke productievormen te kunnen laten bestaan.

Ook als bio-ondernemer kan je deze discussie aangaan met je klanten. Zij beslissen uiteindelijk, maar geïnformeerd zijn is al een eerste stap.

MEER WETEN?

Neem contact op met adviseur verwerking Sofie Vandewijngaarden sofie.vandewijngaarden@bioforumvl.be.

fotografie

Sophie Nuytten

Bio Actief

44

21

SAMENWERKENDE SECTOR

Beleid op biomaat Hoe zal het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) er na 2020 uitzien? Voedsel Anders deed aanbevelingen aan Vlaanderen en vroeg aan drie boeren om de eisenbundel mee te bekijken.

VOOR WIE?

Bioboeren WAT ?

Aanbevelingen voor het Vlaamse landbouwbeleid na 2020 WAAROM?

We hebben nood aan een landbouwbeleid dat agro-ecologie vooropstelt

B

oerderijen verdwijnen. Kleine boeren maken plaats voor grootschalige, intensieve landbouwbedrijven. Wie overblijft, moet het hoofd bieden aan een markt met scherpe verkoopprijzen en stijgende kosten. Europa heeft deze evolutie mee veroorzaakt via het GLB (Gemeenschappelijk Landbouwbeleid).

Het GLB heeft sinds zijn ontstaan in de jaren 1950 al een hele weg afgelegd. Om de vijf jaar

22

Bio Actief

44

wordt het bijgestuurd. Momenteel werken Europa en de lidstaten aan een nieuw GLB dat in werking zal treden na 2020. Nieuw is dat de lidstaten veel meer ruimte zullen krijgen om zelf te beslissen hoe ze de landbouwsubsidies in eigen land besteden. Parallel aan de besprekingen op Europees niveau is de Vlaamse administratie momenteel bezig met het opstellen van een Vlaams strategisch landbouwplan, dat het GLB post 2020 voor onze regio vorm moet geven.

Vijf principes Voedsel Anders besloot van de gelegenheid gebruik te maken om een inspirerende "eisenbundel" op te stellen: Vijf principes voor een Vlaams strategisch landbouwplan, eerlijk voor de boer, goed voor de natuur. "De problemen waar het huidige voedselsysteem mee kampt, moeten op een geïntegreerde, samenhangende manier worden aangepakt", lezen we in de eisenbundel. "Ons model betreft een

systeemverandering waarbij we samenwerken met de natuur en waarbij de boer billijk beloond wordt voor zijn product én voor het realiseren van alle ecosysteemdiensten die met landbouw gepaard gaan."

Voedsel Anders formuleert een reeks aanbevelingen die ze onderverdeelt in vijf principes: 1. Vermijd dat boeren in een schuldenspiraal terecht komen en help ze – waar nodig – om te desinvesteren.

2. Koeien in de wei: goed voor klimaat, natuur en dierenwelzijn.

3. Zet de GLB-middelen in opdat boeren vergoed kunnen worden om te bouwen aan een veerkrachtig, afwisselend en natuurrijk landschap.

4. Zet de GLB-middelen in om bedrijven veerkrachtiger te maken zodat ze beter bestand

Kobe Van Looveren

zijn tegen toekomstige uitdagingen.

5. Zorg voor een wederzijdse toets van het landbouwbeleid met het klimaatbeleid en het beleid inzake buitenlandse zaken, handel en ontwikkelingssamenwerking.

Om het realiteitsgehalte van de voorstellen te toetsen, heeft BioForum de eisenbundel voorgelegd aan drie biologische producenten. Biologisch akkerbouwer Karel Dewaele, CSA-boer Benny Vandevelde en melkveehouder Philip Sinnaeve reageren.

Drie biologische producenten Karel Dewaele is een jonge biologisch akkerbouwer uit Stavele. Dit jaar heeft hij een eerste perceel bio en verschillende percelen in omschakeling. Daarnaast houdt hij gangbare vleesvarkens. Hij beschikt bovendien over enkele percelen permanent grasland in lagergelegen gebied. In de winter staan die onder water

en in de zomer grazen hierop vleeskoeien van een collega. "Ik kan mij in de meeste van deze voorstellen wel vinden," is zijn eerste reactie.

"Het is absoluut nodig dat het landbouwbeleid hier rekening mee houdt."

In Gent baat Benny Vandevelde CSAzelfoogstboerderij "Oogstgoed" uit. Hij teelt samen met zijn collega op ongeveer 4 ha groenten, bessen, kruiden, eieren en aardappelen voor 350 leden. Zo’n anderhalf hectare is weiland en boomgaard. Op Oogstgoed werken twee boeren die een inkomen van 1,6 voltijdse equivalenten realiseren. Ook Benny kan zich over het algemeen wel vinden in de eisenbundel, maar hij mist een stuk over de toegang tot grond voor nieuwe boeren. "Wat mij betreft, zou elke tuin of paardenweide in landbouwzone waar niet binnen de vijf jaar echt aan landbouw wordt gedaan, omgezet mogen worden naar natuur." Als jonge ambitieuze landbouwer heeft hij het moeilijk met de vele pensioenboeren (boeren die vasthou-

Karel Dewaele

den aan hun pachtgrond als aanvulling op hun pensioen, red.) in Vlaanderen. "Ik vind het zo erg dat jonge mensen van buiten de sector die willen beginnen boeren, eenvoudig de kans niet krijgen omdat ze geen grond vinden. Het fnuikt de ondernemingsgeest van zoveel gemotiveerde mensen!"

Bio Actief

44

23

Philip Sinnaeve is een vijftigjarige biologisch melkveehouder. Samen met zijn vrouw Lien runt hij het bedrijf ’t Vier Uiterstenhof in Keiem. Philip streeft ernaar zijn eigen veevoeders te telen en daarom sluit hij ook overeenkomsten met andere akkerbouwers uit de omgeving. Philip kan zich grotendeels in de bundel vinden, maar laat nu en dan ook een kritische noot horen.

Philip Sinnaeve

keuze en dan ga je ervoor."

Volgens Karel vergt dit voorstel verdere detaillering. "Hoe ga je de bedrijven selecteren die daarvan mogen genieten?" Hij is beducht voor bedrijven die louter uit financiële noodzaak zouden gaan omschakelen. Verder vindt hij dat een reconversiefonds niet enkel bedrijven in nood zou mogen dienen. "Ook bedrijven die het goed doen, moeten zin krijgen om om te schakelen naar een duurzamer bedrijfsmodel."

Van zoogkoeienpremie naar graslandpremie Voedsel Anders houdt een pleidooi voor graslandpremies. De Vlaamse premieregeling voor het houden van zoogkoeien heeft ertoe geleid dat enkel gespecialiseerde intensieve bedrijven er nog een beroep op kunnen doen. Dit draait voor het behoud van grasland niet of nauwelijks voordelig uit. Op termijn zouden graslandpremies de zoogkoeienpremie kunnen vervangen, oordeelt Voedsel Anders.

Transitiefonds Zoals over het transitiefonds bijvoorbeeld.

Voedsel Anders bepleit de mogelijkheid om boeren die vastgelopen zijn in een schuldenspiraal te helpen desinvesteren. Het GLB zet al tientallen jaren vooral in op specialisatie, industriële landbouw en productie voor de wereldmarkt. Dit brengt meestal kapitaalintensieve investeringen met zich mee die de landbouwer voor lange tijd opzadelen met een hoge schuldenlast. We noemen dit: "lock-in".

Het hoofd boven water houden, is dan de boodschap. Omschakelen naar een duurzamer bedrijfsmodel is onmogelijk. Daarom vraagt Voedsel Anders de oprichting van een transitiefonds om boeren die willen omschakelen, en daarbij een realistisch plan kunnen voorleggen, te ondersteunen.

Philip: "Als landbouwer moet je vooraf goed nadenken waar je precies naartoe wil met je bedrijf. Op zich is het niet zo erg om schulden te hebben, zolang je bedrijf maar rendabel is en je het allemaal kan bolwerken. Je maakt een

24

Bio Actief

44

"Zeer positief", oordeelt Philip. "Ik beschik over tien ha historische poldergrasland. Ondanks de hogere natuurwaarde krijg ik daar niets voor.

Kijk naar Wallonië, daar is er veel ervaring met graslandpremies. Bij extensievere bedrijfsvoeringen kan je daar extra premies krijgen." Hij betreurt verder dat bioboeren benadeeld worden indien ze hun grasland behouden in plaats van het te scheuren tot akkerland. "De biologische hectarepremie voor grasland is immers lager dan voor éénjarige teelten."

Ook Benny ziet mogelijkheden in dit voorstel.

"Maar er is wel nog veel gebrek aan kennis over goed graslandbeheer", merkt hij op. "Daar zou wel wat onderzoek naar mogen gebeuren, uiteraard in samenwerking met de boeren."

Landschapsboeren Ook het pleidooi om boeren doelgerichter te vergoeden voor de ecosysteemdiensten die ze leveren, wordt gesmaakt. Een goed beheerd landschap kan meerdere ecosysteemdiensten leveren: niet alleen voedselproductie maar ook

klimaatregulatie, bestuiving, bescherming tegen overstromingen, luchtzuivering, groene ruimte voor recreatie, enz. Vandaag wordt dit al tot op zekere hoogte ingevuld via de beheerovereenkomsten, maar Voedsel Anders bepleit een hogere waardering en meer flexibiliteit.

"De huidige beheerovereenkomsten zijn vaak risicovol", betreurt Karel. "Je krijgt bijvoorbeeld vijf jaar subsidie voor de aanplant en het onderhoud van een haag of een bomenrij, maar na vijf jaar worden ze deel van de natuur. Stel dat je je bedrijf anders wil indelen en de haag daarbij verkeerd is aangelegd, dan kan je dat niet meer wijzigen. Zo creëert de overheid te veel drempels om natuur aan te leggen."

Ook Philip heeft het moeilijk met de strikte voorwaarden die bij de huidige beheerovereenkomsten horen. "Er is veel onderhoudswerk", zegt hij. "Als bijvoorbeeld je haag onderbroken is, dan geraak je je subsidie kwijt. Dat creëert veel extra werk. Soms is het sop de kool niet waard."

Benny voegt er nog iets aan toe. Hij zou willen experimenteren met een methode die hij zag bij de Britse boer Tolhurst, die werkt met klavers in onderzaai en enkel "bemest" met hakhout.

"Ook voor dergelijk pionierswerk zou een beetje ondersteuning welkom zijn," zegt hij.

De boer op BioForum Vlaanderen heeft inhoudelijk bijgedragen bij het tot stand komen van de eisenbundel van Voedsel Anders. 26 middenveldorganisaties hebben dit onderschreven.

Nu komt de volgende stap: proberen zoveel mogelijk van de ideeën ingang te doen vinden in de concrete uitwerking van het Vlaams Strategisch Landbouwplan. Daar wil BioForum alvast zijn steentje toe bijdragen door deel te nemen aan het ambtelijke overleg dat hierover wordt georganiseerd en aan het politieke debat dat daarop zal volgen..

MEER WETEN?

Je vindt de eisenbundel van Voedsel Anders op www.bfvl.be/glb_eisenbundel.

VERANDERENDE SECTOR

Trendwatchers over bio Waarzeggers geloven we niet, maar trendwatchers kunnen op basis van de markt toch wel enigszins aanduiden hoe de biomarkt de volgende jaren zal evolueren.

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Trends in de biomarkt WAAROM?

Als ondernemer is het goed te weten wat er leeft in de sector

H

et internationaal onderzoeks- en adviesbureau Ecovia Intelligence houdt zich bezig met duurzame voeding en stelde begin dit jaar een lijstje op met zeven wereldwijde trends die er voor de biologische sector aankomen.

1. Bio wordt mainstream Zoals je ook kan lezen op pagina 14: de verkoop van biovoeding blijft overal stijgen. Dat komt vooral omdat de laatste jaren ook hard discounters en supermarkten steeds meer op de biomarkt zijn gaan inzetten. Intussen hebben zowat alle winkelketens in Europa en de Verenigde Staten wel één of ander bioproduct onder private label in hun assortiment.

Het marktaandeel van deze verkoopkanalen zal blijven toenemen. In onder meer Denemarken en Canada zien we al dat bioproducten onder private label tot de meest verkochte biomerken behoren.

2. Plantaardige voeding wint aan populariteit Vegan, plantaardig, ... : retailers zetten hier steeds meer op in. Ook bij foodservices vind

fotografie

Sophie Nuytten

5. Duurzaamheids­ standaarden en labels

je alsmaar meer biologische veganistische opties op de kaart. Ecovia verwacht dat er in de toekomst nog veel zogenaamde vlees- Labels zijn voor bedrijven een manier om vervangers op de markt zullen verschijnen. te laten zien dat ze het goed voorhebben op In veel gevallen gaat het om producten die duurzaamheidsvlak. Dat wil niet zeggen dat eruitzien als vleesproducten, maar dat niet elk bedrijf voor het biolabel kiest. Labels als zijn. Denk aan fishsticks zonder vis of kip- ‘Non-GMO’ en ‘Vegan’ winnen aan popularipenbouten zonder kip. teit. En als het over grondstoffen als koffie, cacao of thee gaat, gaan bedrijven met eigen labels en interne procedures aan de slag; Starbucks doet dat bijvoorbeeld. Dat is Consumenten liggen steeds meer wakker van natuurlijk wel veel minder transparant richde plasticsoep, en dus voelen voedingsbe- ting de consument. drijven de druk om hun verpakking verder te verduurzamen. Veel bedrijven kiezen vandaag al voor verpakkingsmateriaal op basis van biopolymeren of andere duurzame materia- De Nederlandse winkelketen EkoPlaza kreeg len. Daarnaast wordt er ook naar innovatieve in 2018 heel wat aandacht omdat ze als eertechnieken gekeken. EOSTA kwam enkele ste plasticvrije winkelgangen introduceerde jaren geleden met natural branding: een in haar biologische winkels. Ecovia verwacht laserstraal brandt het biologo in de schil van dat meer biowinkels dit voorbeeld gaan voleen vrucht of groente. Dat proces heeft geen gen, en ziet ook steeds mee verpakkingsvrije enkele invloed op de smaak, geur of bewaar- winkels opduiken. baarheid van een product.

3. Minder of minder ­vervuilende verpakking

6. Retail kiest voor ethischere aanpak

4. Investeringen en overnames Biologische voedingsbedrijven zijn gegeerd goed op de investeringsmarkt. Vorig jaar nam Unilever nog de Vegetarische Slager over, nadat het ook in Brazilië en het Verenigd Koninkrijk een aantal kleinere bioverwerkers had overgekocht. Voor deze grote bedrijven is de biomarkt erg interessant. Dat geldt ook voor banken trouwens: zij zullen ook steeds meer middelen investeren in voedingsbedrijven die bezig zijn met bio en of duurzaamheid.

7. Millennials aan de macht

Mensen die geboren zijn tussen 1980 en 2000 vallen onder de millennial-generatie.

Zij zijn op dit moment de meest enthousiaste kopers van duurzame en biologische producten. Hun macht zal groter worden naarmate hun koopkracht stijgt. Zij kopen veel online, waardoor dus ook webwinkels aan marktaandeel zullen winnen. Dat zien we vooral in landen als de Verenigde Staten, waar Amazon een groot assortiment bioproducten aanbiedt.

Bio Actief

44

25

SAMENWERKENDE SECTOR

Akkervoedsel Heb je wel eens nagekeken hoeveel ingrediënten van je vegetarische burger of je ontbijtgranen ook terug te vinden zijn in het Vlaamse landschap? ‘Akkerfood’ is een inspirerend verhaal van samenwerking tussen twee akkerbouwers en één verwerker, gericht op gezonde voeding van Vlaamse bodem.

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Samenwerking tussen landbouw en verwerking bij de lokale bioproductie van o.a. soja en quinoa WAAROM?

Zoektocht naar aansluiting tussen gezonde voedingspatronen en lokale biologische akkerbouw en naar hefbomen voor meer diversiteit in de Vlaamse akkerbouw

S

tefaan Deraeve van La vie est belle moet voor zijn biologische burgers een beroep doen op onder andere quinoa en soja uit het buitenland. Kan dat niet anders, vraagt hij zich op een bepaald moment af. In 2016 komt hij tijdens zijn zoektocht naar lokale quinoa voor zijn ‘Kinowaburger’ terecht bij Marc Verhofstede en Benedicte Versele van het kleinschalige akkerbouwbedrijf Humus in Zulte.

26

Bio Actief

44

Bij Humus hebben ze een passie voor gezonde en vruchtbare grond: "De plant neemt de voedingsstoffen en mineralen die wij nodig hebben om als mens gezond te leven op uit de grond en concentreert die in zijn zaden. Als akkerbouwer zijn we enkel het doorgeefluik richting de consument."

Die rol nemen ze ten volle op. Ze verkopen hun granen thuis op de boerderij en geven ook workshops aan consumenten. De aandacht rond gluten brengt hen terug naar oude granen als spelt en rogge. Marc: "Die zijn van nature efficiënt in het omzetten van bodemvruchtbaarheid naar vitale en levenskrachtige zaden." Gaandeweg beginnen ze ook te experimenteren met pseudogranen als quinoa, gierst en boekweit.

En het verhaal gaat verder. In WannegemLede ligt het bedrijf van Simon Colembie, dat hij recent heeft overgenomen van zijn ouders.

Drie jaar geleden beslisten ze samen om om te schakelen. Ze willen de vruchtbare leemgrond

ademruimte blijven geven. Naast granen zijn ook vlinderbloemige gewassen erg belangrijk, want die zorgen voor een boost in het bodemleven. Simon herontdekt op het internet een oude landbouwtechniek: het gemengd uitzaaien van vlinderbloemigen en granen of oliehoudende zaden. Hij experimenteert zo met linzen en teelt in 2108 ook als eerste Vlaming biologische soja. Die gaan vervolgens naar La vie est belle, waar ze worden verwerkt tot 2 nieuwe burgers en 2 nieuwe spreads.

Pioniers Stefaan, Marc, Benedicte en Simon zijn pioniers die elk uit hun eigen comfortzone treden en in samenwerking met andere partners zoeken naar innovatie. In het voorjaar 2018 nemen ze een avond de tijd om samen rond de tafel te zitten en hun onderlinge waarden, motivatie en ambities met elkaar te delen. Al snel blijkt dat de gemeenschappelijke waarden sterker zijn dan de tegengestelde belangen waarvan traditioneel wordt uitgegaan. De waarden die ze delen, zijn samen te vatten als volgt:

fotografie

Astrid Agemans

·· ·· ·· ·· ·· ··

Ruimte voor extensievere teelten ten gunste van bodemkwaliteit en biodiversiteit in Vlaanderen.

Biodiversiteit in bodem en gewas als basis voor een gezonde en kwalitatieve voeding voor de lokale consument.

Meerwaarde in lokale keten met evenwichtige verdeling van risico en winst over alle ketenactoren.

Verbinding en kringloop van bodemvitaliteit en consument via vitale voeding Van grond tot bord, enthousiast innoveren en trend zetten met de rijkdom die op Vlaamse akkers groeit.

Respect voor elkaar in een integraal, sociaal en ecologisch gerichte maatschappij en omgeving.

"Voor wie hierin meegaat, wordt biologische

landbouw eerder een inspirerend verhaal dan een lastig boek" stelt Stefaan. Het overtuigt La vie est belle om nog meer dan vroeger zijn afnemers en consumenten aan te spreken op hun verantwoordelijkheid in een evenwichtig, duurzaam en fair biologisch ketenverhaal. Een ketting is tenslotte ook geen willekeurige verzameling van losse, uitwisselbare schakels ?

voor het zaaizaad. Zelfs in de kleine wereld van quinoa spelen licenties. De uitdagingen in het veld zijn voor Marc en Simon geen onbekende, maar ze komen toch soms ongemeen hard uit de hoek. Onkruidbestrijding in linzen en quinoa vergt bijzondere aandacht.

Marc kocht om deze reden een aangepaste wiedeg. Simon kwam erachter dat kauwen,

Uitdagingen

duiven en hazen ook verlekkerd zijn op soja en veel schade kunnen aanrichten. Wildafweer vergde veel energie en tijd.

Terug naar de realiteit en het veld. Vlaanderen had traditie, ervaring en vakmanschap in de teelt en verwerking van kleine akkerbouwmatige gewassen voor humane consumptie, maar ruilde die de laatste decennia in voor de bulkproductie van veevoer. Grondstoffen voor humane voeding worden doorgaans in grote gestandaardiseerde loten aangekocht uit het buitenland. Het lokaal telen en verwerken van granen en zaadhoudende gewassen gaat opnieuw tegen deze stroom in.

Veel kennis moet in onze buurlanden bij elkaar worden gesprokkeld. Dat geldt ook

De droge zomer van 2018 was op zich ideaal om de gewassen in het veld te laten afrijpen. Quinoa, linzen, soja enzovoort kunnen met een gewone maaidorser worden geoogst, maar welke loonwerker heeft nog de nodige ervaring om zijn machines goed af te stellen voor andere teelten dan graan en maïs?

Het zaad dat uit de maaidorser komt is niet zonder meer geschikt voor verwerking. De zaden moeten direct na de oogst gedroogd worden om lange tijd te kunnen worden

Bio Actief

44

27

“Door kostprijzen constructief met elkaar te delen, creëer je inzicht en draagvlak bij je klant” bewaard. Onzuiverheden als kaf, strootjes, onkruidzaden, kleine aardekluitjes etc. moeten uitgezuiverd worden. In een aantal gevallen moeten ook onrijpe zaden worden uitgesorteerd. Simon en Marc herontdekken stap voor stap oud vakmanschap en combineren dit met nieuwe beschikbare technieken om hun kleine loten (1 à 10 ton) zelf op te zuiveren tot de gewenste kwaliteit voor verwerking door La vie est belle.

Wisselwerking met verwerker In 2018 werd nog veel uitbesteed. Vaak ging dit gepaard met lange transportafstanden en evenredige kostprijs. Voor de komende oogst kochten Simon en Marc ondertussen enkele basismachines aan. Maar tegelijk gingen vragen andersom: Welke ‘kwaliteit’ is effectief nodig in de keuken van La vie est belle ? Zijn gebroken zaden toelaatbaar ? Zijn minimale onzuiverheden of kleurafwijkingen mogelijk ? Eerder dan standaardkwaliteitseisen voorop te stellen, zit het in het DNA van La vie est belle om creatief aan de slag te gaan met het product zoals de natuur en de landbouwer het kunnen aanbieden. Dat geeft een enorme vrijheid. "De sojabonen die Simon

28

Bio Actief

44

de voorbije winter leverde, stralen energie" glundert Stefaan nog na. Het vergt tegelijk wat lef in een wereld waarin voedselveiligheid tot in het kleinste detail gewaarborgd moet worden.

Duurzame voeding houdt ten slotte ook een faire vergoeding in voor alle schakels in de keten. Het lastenboek voor biologische landbouw gaat hieraan voorbij. Stefaan maakt hier echter een punt van en stimuleerde Simon en Marc om effectief alle kosten en arbeid op te lijsten. Afspraak is om deze oefening jaar na jaar te doen en tegelijk met elkaar in gesprek te gaan omtrent verbeterpunten op korte en lange termijn. "Door kostprijzen constructief met elkaar te delen, creëer je inzicht en draagvlak bij je klant en kun je je weerbaar opstellen tegen onvermijdelijke prijsdruk".

Lokale productie is geen keuze voor goedkope voeding, maar voor eerlijke voeding.

En eerlijk gaat maatschappelijk breed. Dit moet ook kunnen in een lange keten met meerdere schakels...

Op naar meer akkerfood!

Het verhaal dat Simon, Marc en Benedicte en

Stefaan samen schrijven, kreeg de werktitel ‘Akkerfood’. ‘Akkerfood’ gaat over akkerbouw voor lokale humane voeding, over gezonde bodem als basis voor vitale voeding en veel meer. ‘Akkerfood’ startte als een klein en gesloten clubje waarin nestwarmte en vertrouwen belangrijk zijn, maar wil tegelijk inspireren en groeien als beweging door meer gelijkgezinde initiatieven aan te spreken en te stimuleren. Heb je ook creatieve ideeën omtrent de lokale teelt of verwerking van biologische akkerbouwmatige zaadhoudende gewassen voor humane consumptie?

Heb je nood aan een klein duwtje in de rug of wil je graag je ideeën en ervaringen delen?

Neem dan contact op met adviseur biologische akkerbouw Lieven Delanote via lieven. delanote@inagro.be of 051/273250 of met An Jamart via an.jamart@bioforumvl.be.

Het Europese onderzoeksproject ‘Diverimpacts’ zet in op de beperkingen die een meer diverse landbouw in de weg staan en op de hefbomen die hieraan kunnen verhelpen. 25 casestudies verdeeld over 12 EU-landen vormen de kern van het onderzoek. Inagro en BioForum Vlaanderen trekken de casestudies ‘Akkerfood’ en ‘Interfarm’ in Vlaanderen.

MEER WETEN?

www.diverimpacts.net

WORD LID

Word lid van Bioforum en draag bij tot de stem van een sector!

Meer dan 400 bedrijven hebben ervoor gekozen om lid te worden van BioForum Vlaanderen. Ze hebben daar maar liefst vijf redenen voor.

Jij beslist mee

Persoonlijk advies

Wij hechten veel belang aan stemmen uit de sector. Als lid speel je mee een rol in de vorming van standpunten. Enkel als lid kan je ook zetelen in de Raad van Bestuur of Algemene Vergadering en bepaal je mee waar wij op moeten inzetten.

De biologische bedrijfsvoering vergt heel wat van een ondernemer: nieuwe technieken, nieuwe leveranciers, nieuwe afnemers en een wetgeving die voortdurend evolueert. De medewerkers van BioForum Vlaanderen staan jou graag bij met advies op maat.

WIL JIJ OOK LID WORDEN? Surf snel naar www.bfvl.be/ wordlid en meld je daar aan!

Je vindt daar ook de tarieven voor lidmaatschap.

In actie voor jouw belangen BioForum Vlaanderen is dé gesprekspartner voor overheid en middenveld als het over bio gaat. We zetelen in meerdere belangrijke raden en ­adviseren het beleid, Vlaams, Belgisch en Europees. Hoe meer leden, hoe sterker onze boodschap.

Voordelen voor jouw bedrijf Als lid van BioForum Vlaanderen g e n i e t j e v a n k o r t i n g e n o p­­­ promomateriaal voor jouw bedrijf, op studiedagen en advertenties. Als lid krijg je korting bij onze partners.

We zetten vooral leden in de kijker in de media. Enkel als je lid bent, kan je het Biogarantie-label dragen.

Versterk je netwerk Een sterk netwerk is een kapitaal waard, zeker in de kleinere ­biosector.

Speciaal voor leden organiseert BioForum Vlaanderen nuttige netwerkmomenten. De personeelsleden van BioForum staan je i­ndividueel bij om je netwerk uit te breiden.

Ons netwerk is ook het jouwe.

Bio Actief

44

29

Van horen zeggen "Tijdens rondetafelgesprekken met klanten kreeg Delhaize de bevestiging dat de consumenten niet enkel een ruim aanbod bioproducten willen, maar ook de lokale landbouwers willen steunen."

"De Europese Commissie heeft begin 2018 het voorstel gelanceerd om een verlaagd tarief van minder dan 5 procent of het nultarief toe te passen op de levering van landbouwproducten - met uitzondering van alcoholhoudende dranken. Dat zou juridische opportuniteiten geven voor het Ecolo-voorstel."

M I C H EL M AU S , F I S C A A L EX P ERT N . A . V VO O R S TEL EC O L O O M 0 % BTW TE R EK EN EN O P B I OVO ED I N G. K N AC K . B E – 9 M EI 2 0 1 9

WOORDVOERD E R B IOMILK. BE TRENDS – 1 6 ME I 2019

"Ik denk dat veel van onze politici nog nooit van het woord neonicotinoïden hebben gehoord. Maar intussen zijn we wel bezig onze planeet te vernietigen.

Het gaat om producten die je niet proeft en niet ziet, maar die achtduizend keer sterker zijn dan DDT. Het komt ons lichaam binnen via groenten en fruit.

Het zit in onze haren. Het zit overal."

MAARTEN B IJL E V E LD MEDE- OPRI CH T E R W E RE L D N AT U U R FON DS NRC HANDEL SBLA D - 15 ME I 2019

"We hebben de denkfout gemaakt voedsel met gif te produceren. We moeten terug naar een ecologische vorm van landbouw, zonder gif" HENK TENN E KE S TOXICOLOOG CONTACT ZU T PH E N – 22 A PRIL 2019

30

Bio Actief

44

"Wie die moeite ook maar even neemt, weet dat hij moet opletten met wat hij naar buiten brengt. Skal staat namelijk in de wereld van de biologische landbouw bepaald niet bekend als laks. " D I C K VEER M A N J O U R N A L I S T F O O D L O G. N L F O O D L O G. N L – 7 M EI 2 0 1 9

De Nederlandse nieuwszender RTL berichtte in mei dat 1 op 10 bioboeren in Nederland niet in orde zijn, maar dat hun producten toch als bio verkocht worden. Die conclusie maakten ze na analyse van controlerapporten van de Nederlandse controleorganisatie Skal. Alleen werd al snel duidelijk dat RTL wel erg kort door de bocht ging. Vaak ging het om kleine, administratieve inbreuken en sowieso krijgen biobedrijven de kans om fouten recht te zetten. Declassering is de zwaarste bestraffing. Foodlog.nl mengde zich in de discussie en bewees dat RTL op zijn minst ongenuanceerd was in zijn berichtgeving.

DĂŠ vakbeurs voor bio-, eco-, natuurlijke en duurzame producten.

Voor en door de sector.

Zondag 13 en maandag 14 oktober 2019 Brussels Expo - Paleis 11

surf naar bio -xpo.be en vraag ons exposantend ossier op

www.bio-xp

o.be

Partners

www.bio-xpo.be