Bio Actief 46

Bio Actief 46 Jouw ontmoeting met een dynamische sector

“Collega's zijn altijd welkom bij ons” R AW I J S

driemaandelijks tijdschrift verschijnt in maart

- juni - september - december

Uw klanten overal elektronisch laten betalen?

Dat kan met een mobiele betaalterminal.

Klanten betalen steeds minder contant en meer met een kaart of app. Herkenbaar? In 200 van onze agentschappen vindt u een Agri-expert die weet hoe u hierop kunt inspelen.

Zoals met een mobiele betaalterminal. Die hebt u altijd bij de hand, waar u ook verkoopt. Zo ontvangt u uw betalingen snel en in alle veiligheid.

Benieuwd naar al onze mobiele mogelijkheden?

Afspraak bij uw expert in een Crelan-agentschap in uw buurt.

Bio Actief

Jouw ontmoeting met een dynamische sector DE CE MBE R 2019 , E DITIE 46 Bio Actief is een uitgave van BioForum Vlaanderen vzw.

Bio Actief vind je vier keer per jaar in je brievenbus.

VOORWOORD

Opgroeien

BIOFOR UM VLAANDE R E N VZW Regine Beerplein 1 bus E305 2018 Antwerpen T 03 286 92 78 E info@bioforumvl.be www.bioforumvlaanderen.be V.U. Kurt Sannen, Regine Beerplein 1 bus E305, 2018 Antwerpen HOOFDR E DACTIE Tom Wouters

Beste lezer,

N

og enkele dagen en dan breekt er een nieuw decennium aan. Is er een beter moment om terug te blikken op de afgelopen tien jaar?

In 2010 was de biosector een stuk kleiner dan vandaag.

Je zou kunnen zeggen dat we ons als sector in volle p ­ uberteit bevonden, met hier en daar al wat groeispurten. Net als tieners deden we koppig onze eigen zin, goed wetend waar we naartoe wilden: de wereld veranderen.

Intussen is de biosector volwassen geworden. We kunnen niet meer beweren dat we een niche zijn, ook al is er nog veel groeipotentieel. Bio is vandaag overal te verkrijgen en elke dag komen er in Vlaanderen biobedrijven bij.

Maar soms sneuvelen idealen op de weg naar volwassenheid en ruimen ze plaats voor pragmatisme. Gelukkig is dat niet het geval in onze sector. Ik ben blij om te kunnen vaststellen dat we als sector jong van geest blijven. Nog steeds zetten we onze waarden voorop en blijven we kritisch over onszelf. Vooral dat laatste is eigen aan wie we zijn.

De grootste uitdaging voor het komende decennium is om die waarden op de eerste plaats te houden en die houding ook duidelijk te maken aan de vele nieuwkomers. Zonder waarden heeft onze sector immers geen enkele waarde.

BioForum Vlaanderen zette als sectororganisatie al een stap in de goede richting. In ons vijfjarenplan wordt de focus niet op groei gelegd, maar op het versterken van de biologische principes. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we binnen tien jaar kunnen zeggen dat de biosector de eeuwige jeugd heeft.

R E DACTIE R AAD E N INHOUDE LIJK E E XPE R TIS E An Jamart (Landbouw), Laura Van Vooren (projectmedewerker landbouw), Marijke Van Ranst (Verkooppunten & foodservices), Esmeralda Borgo (Beleid), Paul Verbeke (Ketenmanager), Sabrina Proserpio (Communicatie consument), Lieve Vercauteren (Directeur), Annick Cnudde (Coördinator wetgeving), Sofie Vandewijngaarden (Verwerkers en keten) FOTOG R AFIE Sophie Nuytten, Astrid Agemans, Wim Vanlee COVE R FOTO Astrid Agemans VOR MG E VING We make.

ME T DANK AAN Alex Floré, Linda Boone, Valentino Langi, Guy Van den Branden, Leo van Broeck, Koen Doggen, Karen van Obbergen, Jan Devry, Stefaan Deraeve, Dominique Gheysens, Vanessa De Raedt, Elke Van Pée DR UK Antilope De Bie - Printing VE R ZE NDING De Brug vzw ABONNE R E N Belgische marktspelers krijgen een gratis abonnement. Ben je geen marktspeler, maar wel geïnteresseerd in een jaarabonnement? Maak dan 25 euro over op bovenstaand rekeningnummer met de vermelding 'Abonnement Bio Actief'. Buitenlandse abonnees betalen 30 euro (BIC: TRIOBEBB, IBAN: BE30 5230 8012 5311).

ADVE R TE R E N ELMA Multimedia, Steven Hellemans, s.hellemans@elma.be, 015/55.88.88 Deze publicatie kwam tot stand met de steun van het Departement Landbouw en Visserij.

KURT SANNEN

Voorzitter BioForum Vlaanderen

kurt.sannen@bioforumvl.be

Bio Actief

46

03

BIOXPO 2019

SAMEN

ontmoet ons op stand 308 op 13 & 14 oktober!

WERKEN WE AAN EEN DUURZAME TOEKOMST CERTISYS uw BIO-partner

BE-BIO-01 CERTISYS

Meer dan 35 jaar geleden ontstond er een groep pioniers met een passie voor aarde. Hieruit is Certisys geboren, het allereerste controle- en certificeringsorgaan voor biologische landbouw in België. Vandaag, trouw aan onze overtuigingen, zijn we nog steeds 100% BIO, geëngageerd en onafhankelijk. ®

Zou u graag naar BIO omschakelen?

Ons team is beschikbaar om al uw vragen te beantwoorden.

info@certisys.eu - 081/600.377 - www.certisys.eu

CERTI SYS BIO CERTIFICATION

bioactief sept 2019 180x130.indd 1

19/08/2019 17:45

WORD LID

The Holy Berry – Jonge ondernemers met een hart voor het Amazonewoud “Kwalitatief, Duurzaam en Ongemanipuleerd; dit zijn de criteria die oprichters Stephen en Margaux van The Holy Berry vooropstellen bij de selectie van hun Açai.

De oerbes Açai is uniek omdat deze bessensoort geen vruchtensuiker bevat en zeer hoog is in onder andere antioxidanten en essentiële vetzuren. De bevroren besjes zijn ideaal voor de bereiding van heerlijke en voedzame smoothies en ontbijtbowls voor heel het gezin.

The Holy Berry werkt samen met lokale coöperatieven in het Amazonewoud die de açai wild plukken en daarvoor een eerlijk en vast inkomen krijgen. Dit geeft hen een incentive om hun deel van het regenwoud te behouden en te beschermen tegen ontbossing.”

De producten van The Holy Berry worden voornamelijk verkocht in biowinkels en geserveerd in kwalitatieve eetzaken.

“News Flash; De Producten van The Holy Berry gaan een volledige rebranding krijgen én er wordt een zuiver açai ijs toegevoegd aan het gamma! So stay tuned!”

Açai - Special grade : 4 x 100g packs Açai – Traditional Blend: 4 x 100g packs www.theholyberry.com - hello@theholyberry.com Facebook: @TheHolyBerryofficial - Instagram: theholyberry_official

2190000416_2_ADV_7578.indd 1

28/10/19 07:48

Word lid van BioForum en draag bij tot de stem van een sector!

Meer dan 400 bedrijven hebben ervoor gekozen om lid te worden van BioForum Vlaanderen. Ze hebben daar maar liefst vijf redenen voor.

WIL JIJ OOK LID WORDEN? Surf snel naar www.bfvl.be/wordlid en meld je daar aan!

Je vindt daar ook de tarieven voor lidmaatschap.

BIO ACTIEF 46

Inhoudstafel

08

13

Voor het welzijn van de dieren

26

Verkoopt u ook bio?

18

Slachten op wieltjes

28

Bio, c’est bon

15 SECTOR IN GESPREK

Levende sector

Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck

22 (G)EEN WEG TERUG

Falafel

Bio Actief

46

05

Bio Flash Tweede editie Bio2Bio Op 24 maart vindt de tweede editie plaats van ons netwerkevent Bio2Bio in regio Gent. Ondernemers uit de biosector ontmoeten elkaar in een informele sfeer. Vooraf zijn leden van BioForum Vlaanderen welkom op de Algemene Vergadering.

Ben jij ook graag aanwezig op 24 maart? Schrijf je nu al in op www.bfvl.be/bio2bio_24maart. Je kan in het formulier ook laten weten of je naar de Algemene Vergadering komt.

Start2Bio Start2Bio is een netwerkevent voor alle bio-ondernemers die in 2019 de stap naar bio hebben gezet. Op deze startersdag leer je de medewerkers van BioForum kennen, maken we je wegwijs in de biosector en kan je meteen een netwerk beginnen uitbouwen.

De eerste startersdag vindt plaats op 27 januari in Sint-Niklaas.

Alle praktische informatie en mogelijkheid tot inschrijven vind je op www.bfvl.be/startersdag2020.

Honest Food De wereldwijde Honest Food-campagne van IFOAM International wil burgers inspireren om betere voedselkeuzes te maken door de voordelen van biologisch, lokaal en eerlijk voedsel te tonen. We rollen deze campagne in het voorjaar 2020 ook uit in Vlaanderen. Je kan de Nederlandstalige campagne vanaf dan mee verspreiden via sociale media onder #eathonest.

Meer info vind je op www.honestfood.bio.

06

Bio Actief

46

Beurzen 2020 Ook in 2020 vinden er een aantal vakbeurzen plaats op maat van de bio-ondernemer. Kunnen alvast in de agenda: Bio-Beurs in Zwolle op 22 en 23 januari, en BioFach in Nürnberg van 12 t.e.m 15 februari.

Een uitgebreid beursoverzicht voor 2020 vind je op www.bfvl.be/beurzen2020.

STEM UIT DE SECTOR

Diversiteitsboeren

N

ieuwe boer zijn is niet gemakkelijk, maar het heeft één groot voordeel: je kan je bedrijf starten vanaf een wit blad, en zonder al te veel ballast vasthouden aan een aantal principes.

Red bij en boer De Europese campagne ‘Save Bees and Farmers’ wil in één jaar tijd 1 miljoen handtekeningen verzamelen. Zo willen ze de Europese Commissie verplichten om een aantal wetgevende initiatieven te nemen op het vlak van pesticidengebruik, biodiversiteit en agro-ecologie.

Voedsel Anders en BioForum Vlaanderen ondersteunen deze campagne. Teken en deel jij ze ook? Dat kan via https://beesfarmers.armada.digital. Doen!

Zo moet biolandbouw voor mij draaien rond diversiteit, diversiteit en nog eens diversiteit. (Agro)biodiversiteit maak ik ook waar op mijn veld. Ik doe dat o.a. om biopesticiden te vermijden, me te wapenen tegen extreme weersomstandigheden, mijn teeltrisico te spreiden en de biodiversiteitscrisis mee aan te pakken, die zo mogelijk nog prangender is dan de klimaatcrisis.

De ecologische voordelen van diversiteit zijn legio. De economische voordelen volgen vanzelf: je spreidt ook je financiële risico als je je teelten diversifieert. De bewuste consument heeft geld én tijd over voor dit soort van zuivere verhalen, en ook diversiteit in de afzet maakt je bedrijf robuust.

Maar hoe kunnen diversiteit en efficiëntie verzoend worden?

Ik hoor signalen van bioboeren in de lange keten die onder druk worden gezet om de diversiteit van hun teelten én afzet te verkleinen. Dat is de verkeerde richting. Als diversiteitsboeren alleen nog maar in de korte keten terecht kunnen, gaat de biosector zwaar onder de ecologische én economische lat en holt ze haar eigen labels uit.

Als startende boer voel ik de eindeloze complexiteit van de ecologie én de economie. Mijn reflex en strategie is een grote bescheidenheid aan de dag leggen en de diversiteit huldigen.

Ik hoop dat de biosector dat ook blijft doen.

KOEN DOGGEN

Moesland Bio Actief

46

07

Levende sector De biosector bestaat uit ondernemers met een hart voor mensen. Elk nummer brengen we drie biobedrijven in beeld die de diversiteit tonen van onze sector. Deze keer gaan we langs bij CSA-boerderij Rawijs, Olijfolieproducent Terre Di Merino en biowinkel Origin’O Brugge.

LANGE INTERVIEWS ONLINE Je vindt een uitgebreidere versie van deze interviews op onze website. www.bfvl.be/bedrijfindekijker 08

Bio Actief

46

fotografie

Astrid Agemans

Rawijs WIE?

Alex Floré en Linda Boone WAT ?

CSA-boerderij WAAR?

Lochristi A A N TA L H E C TA R E ?

2,5 hectare BIO SINDS?

2013

T

ot 2012 kon je op de terreinen van Rawijs het sierteeltbedrijf van Alex Floré en Linda Boone vinden. Maar in juni van dat jaar leerden ze CSA kennen. "In de sierteelt draaide alles om groei. We waren afhankelijk van afnemers die zelfs niet meer op het bedrijf kwamen en voelden ons geïsoleerd."

Het CSA-model sprak hen zo aan dat ze nog geen 2 maanden later beslisten om er zelf mee te beginnen. "Het eerste jaar combineerden we het nog met sierteelt, maar dat bleek niet nodig: na de eerste infodag hadden we maar liefst 300 kandidaten voor 200 plaatsen."

Vandaag is Rawijs met 395 deelnemers een van de grotere CSA-boerderijen in Vlaanderen.

Nu krijgen ze erkenning voor hun werk.

Alex: "Vroeger kwamen oude mannen zagen over de prijs, nu zeggen jonge moeders hoe lekker ze onze groenten vinden." Ook het gemeenschapsgevoel vinden ze fijn. "Onze deelnemers organiseren kookworkshops in

onze serrekeuken, maar daar stopt het niet. "Binnen het netwerk delen we informatie over Onze deuren staan ook open voor school- teelten en machines maar ook over financiën bezoeken, Landwijzer-stagiairs en mensen en over waar we met CSA naartoe moeten." met een mentale beperking die af en mee Die collegialiteit tussen de boeren is een komen werken." sterkte, en dat is nodig. "Er komen regelmatig CSA-boerderijen bij, die soms in dezelfde Alex en Linda werkten in de sierteelt al ­milieubewust, maar biologische groenten regio opereren. We kunnen elkaar versterken, telen is natuurlijk iets helemaal anders. maar je mag andere CSA-boeren niet uitsluiten, neem hen op als collega’s."

Daarom zochten ze al snel begeleiding bij Inagro voor de buitenteelten en PCG voor de serreteelt. Ook nu nog leert Alex graag bij tijdens de Biobedrijfsnetwerken: "Ik steel graag met mijn ogen en collega’s mogen ook altijd hier komen kijken."

Hun sierteeltverleden biedt heel wat voordelen: "Dankzij de serres kunnen we het hele jaar rond groenten aanbieden. Bovendien zijn er overal ondergrondse leidingen voor water voorzien, die bovendien elektrisch gestuurd worden. En we hebben de ruimte om zelf onze groenten op te kweken."

“Ik steel graag met mijn ogen en collega’s mogen hier ook altijd komen kijken.”

CSA-boerderijen onderling verbinden zich via het CSA-netwerk, dat sinds dit jaar ondersteund wordt door de Vlaamse overheid.

Intussen wordt ook aan de toekomst gedacht.

Alex: "Ik heb 45 jaar dienst en ben dus met pensioen. Toen we met Rawijs begonnen, stonden we niet stil bij de toekomst van het bedrijf na ons. Maar veel mensen willen dat het blijft bestaan en dus zijn we samen met acht deelnemers een coöperatie aan het opstarten, onder begeleiding van Febecoop."

Maar, zo benadrukken Alex en Linda, voorlopig doen ze nog wel een tijdje verder om de overname te begeleiden.

In die 7 jaar is Rawijs opengebloeid als bedrijf.

"Deelnemers van het eerste uur herinneren er ons soms aan hoeveel kwalitatiever onze groenten vandaag zijn. We zaten met een dode bodem, die dankzij biomest van een geitenhouder in de buurt weer een gezonde bodem is geworden. Vandaag zijn we een gezond bedrijf. Daar kunnen we alleen maar trots op zijn."

MEER WETEN?

www.rawijs.be www.csa-netwerk.be

fotografie

Astrid Agemans

Bio Actief

46

09

Terre di Merino WIE?

Valentino en Vincenzo Langi WAT ?

Biologische olijfolie WAAR?

Beringen en Gargano (Italië) BIO SINDS?

2016

O

p de dag dat we Valentino Langi spreken, viert zijn biologische olijfolie Terre di Merino net zijn derde verjaardag. Met sprankelende ogen en veel trots vertellen hij en zijn broer Vincenzo over het ontstaan van dit product.

"Wij zijn zelf in België geboren, maar onze vader verhuisde destijds voor de liefde vanfotografie Sophie Nuytten uit Italië naar België. Met de hele familie beheren we op het schiereiland Gargano in Noord-Puglia al decennialang een biologische – hoogstambomen in ere houden. Het gaat boerderij aan de rand van het bosreservaat immers om bomen van een unieke variëteit, Foresta Umbra. Dat is Unesco-werelderfgoed, die hier ooit nog door de Grieken zijn geplant waardoor er strenge richtlijnen zijn op het en die enkel in deze regio te vinden zijn." vlak van gewasbescherming. De stap naar biocertificering was voor ons dus ook rede- "Olijfolie wordt in Puglia sowieso al millenlijk vanzelfsprekend." nia geproduceerd, maar toch hebben we zoals veel families ooit op het punt gestaan Dat is echter niet de enige reden waarom de om het domein te verkopen. Door de (super) familie Langi voor bio kiest. "Bio betekent voor intensieve olijfboomplantages die in de ons vooral kwaliteit en gezondheid. We willen tweede helft van de twintigste eeuw in o.a. ook onze talloze wilde – vaak duizendjarige Noord-Afrika zijn aangeplant kwam er een

“We willen met ons project lokale werknemers een eerlijk loon geven en kiezen dus bewust voor Biogarantie.” steeds groter aanbod aan goedkope olijfolie. Hierdoor kelderden de prijzen en was er lokaal minder interesse om de arbeidsintensieve hoogstambomen te onderhouden. We zagen echter kansen in België."

De broers Langi verkochten hun olijfolie voor het eerst via bioboer Bernd Vandersmissen.

Ook nu nog is de korte keten hun voornaam-

10

Bio Actief

46

ste afzetkanaal: "Onze olijfolie vindt afzet bij leden van CSA’s, op boerenmarkten, in hoevewinkels en via Puur Limburg. Voor onze klanten staat kwaliteit voorop en dat willen we dan ook bieden. We zijn trots op onze loyale klanten."

Terre di Merino kiest doelbewust voor Biogarantie, omdat dit lastenboek ook sociale waarden omvat. "In Gargano leeft men in de zomer van het toerisme, maar in de winter is het moeilijk om werk te vinden. De olijfoogst loopt van midden oktober tot eind februari.

Wij willen met ons project lokale werknemers een eerlijk loon geven. Door die lokale tewerkstelling blijft ook de kennis van lokale beroepen als snoeier behouden."

Valentino en Vincenzo hebben nog heel wat plannen. "We zitten volop in een proces naar biodynamische landbouw, waarbij diversificatie essentieel is. Zo lopen er projecten rond kruiden zoals wilde oregano en saffraan, maar ook rond bijen en honing."

Daarnaast werken ze erg hard aan de realisatie van een coöperatie met collega-bioboeren in de omgeving om ook hun producten hier in België te vermarkten. "We zijn op dit moment alvast erg gelukkig dat we op een zinvolle manier onze Italiaanse roots kunnen weerspiegelen in België."

MEER WETEN?

www.facebook.com/terredimerino

Origin’O Brugge WIE?

Guy Van den Branden WAT ?

Biowinkel WAAR?

Brugge BIO SINDS?

I

n 2017 verhuisde Origin’O Brugge naar een nieuwe locatie, een voormalige bowlinghal. Operations Manager Guy Van den Branden leidt ons met veel plezier rond in de moderne winkelruimte. Opvallend is het kookeiland pal in het midden. "Onze chef-kok gaat hier aan de slag met overschotten van groenten. Onze dagschotels en soepen zijn erg populair."

2006 Guy zit nog maar een aantal jaren in de biowereld, maar was altijd al geboeid door voeding. Hij begon op de aankoopdienst van Origin’O, werd regiomanager en heeft nu als operations manager de leiding over de acht eigen winkels van Origin’O. Daarnaast zijn er nog zes franchisezaken. "Ik ben de schakel tussen het winkelpersoneel en het hogere management. Mijn rol is vooral om de geranten te ondersteunen in hun werk. Voor een deel gaat dat over cijfers, maar ik help hen ook om het beste in zich naar boven te halen."

"Origin’O is een kmo met een wat unieke positie in het biowinkellandschap: we zijn geen

fotografie

Astrid Agemans

“Veel startende ondernemers krijgen bij ons de kans om hun producten te verkopen.”

klein winkeltje, maar ook geen biosupermarkt.

Ons doel is om een moderne buurtwinkel te zijn, zoals vroeger", zegt Guy. Het contact met klanten vindt hij dan ook de grootste troef. "Regelmatig zien we klanten die op doktersadvies bepaalde dingen niet meer mogen eten. Die zouden bij ons persoonlijk door de winkel geleid moeten worden. Dat is een troef die supermarkten bijvoorbeeld niet kunnen bieden."

Een ander sterk punt is het eigenzinnige assortiment. Biowinkels bieden producten aan die je nergens anders vindt. "Veel startende ondernemers krijgen bij ons de kans om hun producten te verkopen. Regelmatig komen mensen die hun eigen bier brouwen bij ons aankloppen. Het aankoopteam probeert het product dan uit. Tegelijkertijd heeft de gerant het recht om zelf te bepalen welke producten wel of niet in zijn winkel terechtkomen. Die weet immers het beste wat er werkt in zijn regio. In steden als Gent worden nieuwe producten soms sneller opgepikt."

Origin’O werkt voor zijn groenten ook graag samen met lokale boeren en kiest overtuigd voor bio, getuige het Biogarantie-label.

Over de fusie van zusterbedrijf BioFresh met de Nederlandse groothandel Udea kan Guy kort zijn: "Voor ons zien we daar wel opportuniteiten. De Ekoplaza-winkels van Udea hebben een sterk uitgewerkte webwinkel, iets wat voor ons ook mogelijkheden biedt."

"Zo’n webwinkel is nodig, want de klant verwacht dat," zegt Guy. Die klant is trouwens erg gevarieerd. "Wat hen verbindt, is dat ze bewust bezig zijn met voeding en duurzaamheid in het algemeen." Als biowinkel moet je volgens Guy dus niet alleen naar het assortiment kijken, maar ook naar het grotere plaatje, zoals verpakking.

Tot slot wil Guy nog een pluim steken op de hoed van zijn personeel. "Het is dankzij hen dat onze klanten vertrouwen in ons hebben.

Hier in Brugge is het een heel dankbaar team, dat met hart en ziel gelooft in bio."

MEER WETEN?

www.origino.be

Bio Actief

46

11

Matchmaking binnen de biologische keten

Biologisch is nog altijd populair. In Europa en de VS groeide de markt in 2017 met 5-8% en ook elders in de wereld vinden biologische groenten steeds vaker de weg naar het supermarktschap. Ongeveer 40% van alle Rijk Zwaan-rassen is geschikt voor biologische productiemethodes. Wij ondersteunen partners die in dit segment willen investeren met technisch advies en door ‘matchmaking’ binnen de keten. Omdat alle retailers op deze trend willen inspringen, is deze samenwerking essentieel.

Supermarkten willen hun assortiment biologische producten graag uitbreiden omdat de markt nog lang niet is verzadigd. Met ons wereldwijde netwerk van ketenpartners kunnen we telers en retailers met elkaar in contact brengen. Door deze samenwerking tillen we het biologische segment naar een hoger niveau. Zo delen we een gezonde toekomst.

Kijk voor meer informatie op: www.rijkzwaan.be/organic Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze teeltadviseur Koen T’Syen via k.tsyen@rijkzwaan.be of +32 475 840 168.

2190000414_1_ADV_7578.indd 1 BE.indd 1 201907_BioForum_180bx130h_Organic

24/10/19 14:05 15-7-2019 15:59:03

Starterscursus type A en B Starten in de land- en tuinbouw

www.nacvzw.be

Opleiding biologische land– en tuinbouw Opleiding korte keten 60 uren - €80

Type A: Bedrijfsleiding en -overname 100 u - €120

Opleidingen starten in januari 2020 op diverse locaties Tielt

Bocholt

Ruddervoorde Ninove

Zwevegem

Sint-Truiden

Lichtervelde

Zwijnaarde

Oedelem

Hasselt

Diksmuide

Zemst

Sint-Niklaas

Lier

Ieper

Tienen

Merelbeke

Geel

Roeselare

Turnhout

Eeklo

Loenhout

Diest

Oudenaarde

info@nacvzw.be - 051/26.08.30 - 0475/78.45.94 Met steun van Vl Overheid en EU - Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling

EERLIJKE SECTOR

Voor het welzijn van de dieren De biosector streeft naar maximaal dierenwelzijn. Maar we kunnen altijd beter. Het PPILOW-project onderzoekt hoe de situatie voor biologische kippen en varkens nog verbeterd kan worden. fotografie

Kobe Van Looveren

VOOR WIE?

Bioboeren WAT ?

PPILOW wil dierenwelzijn voor varkens en kippen verbeteren WAAROM?

Er zijn nog een aantal verbeterpunten op het vlak van dierenwelzijn, ook in de biosector

V

oor de Vlaamse biosector is stilstaan geen optie. Biologische bedrijven moeten blijven innoveren en pionieren, met de vier biologische principes als leidraad: ecologie, zorg, gezondheid en eerlijkheid.

In dat kader neemt BioForum Vlaanderen deel aan het Europese project PPILOW. Dat loopt 5 jaar en wil kijken naar hoe de sector nog stappen vooruit kan zetten op het vlak van dierenwelzijn, met name bij biologische varkens en kippen.

Met de hele sector We doen al heel veel goeds, maar er zijn altijd nog verbeterpunten mogelijk. Hoe kunnen we bijvoorbeeld verenpikken en kannibalisme zoveel mogelijk vermijden in de pluimveehouderij? En wat doen we met castratie van beren in de varkenshouderij?

Het zijn maar enkele voorbeelden. De eerste stap is dan ook om de belangrijkste problemen rond dierenwelzijn van biologische varkens en leghennen in kaart te brengen.

Daarna begint het echte werk: met welke innovatieve oplossingen kunnen we die uitdagingen de baas?

BioForum Vlaanderen gaat dit project natuurlijk niet alleen uitvoeren. Het kan alleen goed werken als de volledige sector betrokken wordt. En er moet ook bekeken worden welke knelpunten er zijn op economisch en praktisch vlak; niet alleen op bedrijfsniveau, maar door de hele keten. En tot slot is er de vraag: wat verwacht de consument?

PPILOW zal dus ook sterk inzetten op co-creatie: we betrekken niet alleen de boer, maar ook leveranciers, wetenschappers, verwerkers, retailers en beleidsmakers. Door alle actoren en stakeholders regelmatig rond de tafel te zetten, willen we tot gedragen innovaties komen. Voorbeelden van thema’s die tijdens zulke gesprekken aan bod kunnen komen zijn de afzet van vlees van ongecastreerde varkensberen, de inrichting van de uitloop van de leghennen of het gebruik van dubbeldoelkippen.

Concrete resultaten Een van de partners van BioForum Vlaanderen is onderzoekscentrum ILVO. Zij hebben onder

meer een tool ontwikkeld waarmee landbouwers het dierenwelzijn op hun bedrijf zelf kunnen opmeten en evalueren. Het testen van die tool zal ook deel uitmaken van het PPILOW-project.

Het project moet uiteindelijk uitmonden in een lijst van toepassingen of methodes die het dierenwelzijn van de varkens en kippen effectief verhogen, en die ook economisch, sociaal en voor de omgeving een meerwaarde zijn. Maar we gaan ook voor concrete resultaten: de meest veelbelovende strategieën zullen ook effectief op een aantal bedrijven toegepast worden.

MEER WETEN?

Neem contact op met projectmedewerker Laura Van Vooren laura.vanvooren@bioforumvl.be.

Het PPILOW project wordt gefinancierd door het Horizon 2020 programma van de Europese Unie onder beurs N°816172.

Bio Actief

46

13

LOGISTICONSULT, LOGISTICONSULT,

een BIO gecertificeerd bedrijf, staat garant voor de opslag van levensmiddelen bij positieve koeling en kamertemperatuur. Naast het magazijnbeheer, zorgen wij ook voor de bereiding en de traceerbaarheid van de bestellingen en bieden wij een optimale administratieve opvolging.

entreprise certifié BIO, assure l’entreposage des marchandises alimentaires en froid positif et à température ambiante. Outre la gestion des stocks, nous prenons en charge la préparation des commandes, tout en veillant à leur traçabilité et à fournir un suivi administratif optimal.

LOGISTICONSULT - Rue de l’Abbaye 65 - 4040 Herstal www.logisticonsult.be - T. 04/240.30.22 - E. info@logisticonsult.be 2190000625_1_ADV_7578.indd 1

28/10/19 08:47

Uw partner voor complete “Onverpakt” wanden en displays De trend is minder plastic verpakkingen en meer beleving op de winkelvloer. Denkt u erover om met “Onverpakt” te beginnen? Download het gratis e-book: “6 redenen waarom je nu met onverpakt moet beginnen”.

Ga naar: https://fooddispense.nl/ebook-onverpakt/

SECTOR IN GESPREK

Het alternatief is een verhaal van kwaliteit en geluk Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck pleitte voor een ander landbouwmodel in het recentste Vlaamse Landbouwrapport. Bio Actief ging bij hem op bezoek voor een gesprek. fotografie

Kobe Van Looveren

VOOR WIE?

kringlopen hoeft niet meer wereldwijd zoveel mogelijk kippen en varkens te exporteren."

De hele biosector WAT ?

Gesprek met Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck WAAROM?

De Vlaams Bouwmeester voegt zijn eigen kijk toe aan het debat over de Vlaamse landbouw

Z

o’n 20 jaar geleden creëerde de toenmalige Vlaamse regering de functie Vlaams Bouwmeester. Die begeleidt publieke bouwheren bij concrete bouwprojecten en geeft advies over de ontwikkeling van een ruimtelijke visie.

Om de vier jaar wordt een nieuwe Bouwmeester aangesteld. Vandaag is dit de job van Leo Van Broeck. Die liet zich onder meer opmerken door, samen met Jean-Pascal Van Ypersele, op vraag van de klimaatjongeren een forum voor klimaat en duurzaamheid samen te stellen en te faciliteren. Van Broeck neemt bovendien duidelijk stelling in het landbouwdebat.

Dat bleek uit zijn opgemerkte bijdrage in het recentste Vlaamse Landbouwrapport waarin hij pleit voor een ander landbouwmodel: "Een landbouw die zich inschrijft in een circulaire economie en rendabel is binnen korte

Van Broeck duwt ons met onze neus op de feiten. Hij neemt geen blad voor de mond en levert voer voor discussie, ook binnen de biosector. Bio Actief geeft graag het woord aan mensen die de problemen bij naam durven noemen en ging bij hem op bezoek voor een gesprek.

Hoe ziet de landbouw van de toekomst eruit?

Van Broeck: We moeten werk maken van een landbouw die mikt op levenskwaliteit in plaats van winst. Vandaag zitten we in een spiraal van dalende voedselprijzen en stijgende concurrentie. Daardoor krijg je absurde situaties waarbij een vrachtwagen tomaten uit Spanje op weg naar Nederland - bij wijze van spreken - botst op een vrachtwagen met tomaten uit Nederland op weg naar Spanje. Veel van onze kinderen hebben weinig of geen contact meer met onze landbouw. Wie weet nog hoe de bloem van de aardappelplant eruitziet? We voelen niet meer op welke wereld we leven. De landbouw is onze navelstreng met de natuur. Moeten we allemaal gaan leven alsof de natuur niet bestaat? Alsof de seizoenen niet bestaan?

Dat we koffie invoeren, begrijp ik. Koffie

groeit hier niet. Wat hier niet groeit, moeten we invoeren en wat elders niet groeit, mogen we exporteren Voor de rest moet landbouw proberen circulair en lokaal te zijn.

Ook de biosector streeft hier naar. Toch worden we regelmatig op onze ecologische flank aangevallen omdat de productiviteit van bio lager zou zijn en we daardoor – althans volgens de critici – meer grond zouden nodig hebben.

Men kan veel produceren, maar wie nadien een derde weggooit, moet zijn mond houden over milieuvoordelen. Ik las vorig jaar in de pers dat circa 30% van het voedsel verloren gaat. Voedsel is zo goedkoop geworden dat de kost van dat weggooien relatief beperkt is.

Het is alleen maar door grote hoeveelheden op de markt te brengen, dat je als boer nog rendabel kan zijn. Schaalvergroting is overal baas: grootschalige monocultuur, massaproductie, voorverpakt. Kleine boeren gaan eruit. Is het dan doemdenken om te durven dromen van een klein- tot middelschalige maar rendabele, gezonde en leefbare landbouw met betaalbaar lekker eten en boeren die meer verdienen?

De landbouw moet zich beraden over de hoeveelheid bodem die nodig is per kilocalorie voeding. Hoeveel middelen hebben we?

Hoeveel ruimte zetten we in ten koste van

Bio Actief

46

15

gewest, de provincie, een beekvallei,... overal is er nood aan minstens een kwart beschermd verwilderd gebied met beperkte toegankelijkheid. Vlaanderen heeft vandaag slechts 6% beschermde natuur. Dat is 19% te weinig, omgerekend is dat ongeveer 250.000 ha.

andere ecosystemen om mensen gezonde, betaalbare voeding te geven? Wereldwijd gaat veel meer landbouwgrond naar primair veevoeder dan naar menselijke voeding. Als je alle gewervelden op een weegschaal zou zetten, dan betreft 65% daarvan de menselijke veestapel. Er is zoveel vee dat de planeet niet meer in staat is om al die dieren te voeden.

Het verkleinen van onze ruimtelijke impact is de meest fundamentele en de meest dringende keuze. We hebben nog acht jaar om de grote gewervelden te redden. CO2-reductie heeft binnen de 200 à 300 jaar een verkoelend effect. Maar als een soort weg is, duurt het 20.000 jaar vooraleer er een equivalente soort met een gelijkaardig belang terugkeert in de voedselcyclus van de natuur. De schade door het verlies aan biodiversiteit is veel groter dan de schade veroorzaakt door klimaatverandering en ze is ook veel moeilijker te herstellen.

Tegelijk mogen we niet vergeten dat er ook veel biodiversiteit ontstaan is via landbouw.

Heel wat soorten zijn er afhankelijk van en er is veel verweving tussen landbouw en natuur. De landbouw is een belangrijke partner in het redden van de natuur, maar niet de enige. Verweving van natuur in landbouwgebied volstaat niet, de mensheid zal ruimte moeten afstaan.

Dat lijkt me een zeer moeilijk te verteren boodschap voor de boeren...

Om de natuur als ecosysteem te redden moet de helft van de aarde natuurgebied worden.

In dichtbevolkte continenten mogen we niet onder de kritische minimumdrempel gaan die geldt voor elk lapje grond. Een privétuin, het

16

Bio Actief

46

Alle sectoren zullen hun best moeten doen willen we ons natuurtekort terug aanvullen: landbouw, huisvesting, economie, infrastructuur. Als we dat traag en voorzichtig doen, zonder dat mensen verarmen maar er integendeel zelfs beter van worden, is dat haalbaar. Momenteel beschikt de landbouw over circa 45% van de oppervlakte van Vlaanderen. Dat is veel als je ziet dat de sector minder dan 1% van het BBP voorstelt.

Zou het geen interessante vraag zijn om te kijken hoe we de landbouw in alle opzichten gezonder kunnen maken (economisch en qua voedselwaarde) zonder dat het eten voor de mensen te duur wordt? Als we de meedogenloze concurrentie (die leidt tot schaalvergroting, overbemesting, dalende winsten) kunnen stopzetten en tegelijkertijd betere prijzen garanderen, dan kunnen we boeren beter laten verdienen op minder grond. Iedereen wint.

Ook BioForum pleit voor betere prijzen voor de boeren. Maar wat met de consumenten die het minder breed hebben? Bio wordt vaak verweten elitair te zijn omwille van de prijs.

Alle landbouw zou compatibel moeten zijn met een gezond milieu en alle boeren verdienen het een correcte prijs te krijgen.

Vlamingen besteden ongeveer 5% van het gezinsbudget aan voeding, laten we daar een vijfde bij doen en er 6% van maken. Zo’n minimale prijsverhoging voor de consument betekent voor de boer een gemiddelde inkomstenverhoging van 20%. Waarom moeten wij zo snel onze smartphone weggooien? Is dat de winst die we boeken omdat ons eten spotgoedkoop is, dat we nu dingen kunnen kopen vol zeldzame metalen, met elk jaar een nieuw model dat wat hipper en sneller is?

Minder grond voor de boeren, hogere voedselprijzen... gaan we de bevolking meekrijgen in dit verhaal?

Niet als we forceren of te snel willen gaan.

Veranderingen gebeuren alleen als de mensen het echt willen, niet als ze moeten. Het

vergt politieke moed en we moeten ook werken aan draagvlakcreatie. Alles wat we niet kunnen uitdrukken in termen van levenskwaliteit en meerwaarde zal nooit lukken.

We moeten de mensen informeren over wat er aan de hand is en tonen dat er betere alternatieven zijn. Nog niet zo lang geleden vreesde de horeca failliet te zullen gaan door het rookverbod, vandaag is dit rookverbod volledig ingeburgerd. De Grote Markt van Brussel stond vroeger vol met auto’s, vandaag zou je dat niet meer gedaan krijgen.

De landbouw staat voor gelijkaardige fundamentele vragen.

Dat heeft veel tijd gevergd.

Ik denk dat wij traag, generatie per generatie, vooruitgaan. Van de ja-stemmers voor de Brexit bestond de meerderheid uit oudere Britten. De jeugd stemde voor het blijven in de EU. Een krappe meerderheid aan oudere Britten heeft een krappe minderheid jonge Britten plus de jeugd die nog niet mocht stemmen opgezadeld met een probleem dat nog decennialang zal voortduren. Ze krijgen een wereld die ze niet willen. ‘Youth for Climate’ is niet toevallig de jeugd.

Niet alle jongeren vechten voor het klimaat en extreemrechts scoort ook wel bij een deel van hen...

Een deel van extreemrechts heeft een sociale kaart getrokken. Wij hebben er in ons klimaatrapport voor gewaarschuwd: je mag niet verwachten dat mensen bezorgd zijn over het einde van de wereld als er nog zovelen bezorgd zijn over het einde van de maand.

Zolang we niet voor iedereen zorgen, zolang er mensen achterblijven, zolang mensen zich economisch of cultureel bedreigd voelen, zolang zal de weerstand van de gele hesjes elke verkiezing opnieuw in ons gezicht ontploffen. De mensen die de uitgestotenen van de maatschappij aanspreken, zijn diegenen die electoraal het meeste succes boeken.

Is bewustwording bij alle lagen van de bevolking dan de sleutel tot succes?

Ja. We moeten de juiste dingen vertellen. Het gaat beter met de mens dan ooit, maar net daardoor gaat het zo slecht met onze natuur.

We hebben ons geluk gekocht ten koste van alle andere levensvormen. Het alternatief is een verhaal van kwaliteit en geluk. Eens we dat begrijpen, kan het echte werk beginnen.

Wij certificeren uw producten en diensten, van veld tot vork.

TOELEVERING LANDBOUW Van zaaizaden, meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen tot diervoeders.

VERKOOP & CATERING Van hoevewinkels, detailhandel tot grootkeukens.

LANDBOUW Groenten, fruit, akkerbouw en veeteelt.

DISTRIBUTIE Transport en groothandel van levensmiddelen en diervoeders.

VOEDSELVEILIGHEID & DUURZAAMHEID In de verwerkende sector en de diervoedersector.

SInds 1988 werkt TÜV NORD Integra mee aan een duurzame ontwikkeling van de maatschappij door certificatie in landbouw en voeding.

Neem contact met ons op via www.certificatie-met-tuv.be • Certificatie voor biologische landbouw, verwerking en verkooppunten: Certificatie volgens de Europese wetgeving voor de biologische productie (EU 834/2007) I Certificatie voor het Biogarantie logo I Controles voor een aantal buitenlandse logo’s: AB (Frankrijk), USDA organic (USA), Demeter, Naturland (Duitsland), Biosuisse (Zwitserland) I Certificatie volgens het TÜV NORD Integra lastenboek voor de Biologische Productie in Derde Landen • Certificatie voor voedselveiligheid in de verwerkingssector en de dierenvoedersector: BRC I IFS I Autocontrolegidsen I FSSC 22000 I ISO 22000 I Certus I FebevPLUS I QS I Fami-QS I FCA I Lastenboek plantaardige mengvoeders I KAT I HFA I VLOG I STNO • Certificatie voor landbouw: GLOBALG.A.P. I GRASP I Vegaplan I Sectorgids Primaire Productie I Sectorgids Primaire Productie Loonwerk I IPM I LEAF Marque I Residuprotocol Albert Heijn I Tesco NURTURE • Certificatie voor duurzaamheidstandaarden: UTZ Choc I RSPO SCC I RSPO B&C I Fairtrade I MSC I ASC I BSCI I SMETA

VERANDERENDE SECTOR

Slachten op wieltjes Het afgelopen jaar onderzocht de Operationele Groep ‘Mobiele slachteenheid’ de haalbaarheid van een mobiele slachteenheid in Vlaanderen. In dit artikel brengen we een samenvatting.

H

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

De haalbaarheid van een mobiele slachteenheid onderzocht WAAROM?

Door lange transporten naar het slachthuis te vermijden, verhoog je het dierenwelzijn

et was al langer een knelpunt: kleinschalige, biologische veehouders die hun vlees vooral rechtstreeks verkopen hadden het steeds moeilijker om op een bereikbare afstand een biologisch gecertificeerd slachthuis te vinden. Kleinere slachthuizen gingen dicht, terwijl de grotere spelers niet uitgerust waren om een beperkt aantal dieren te slachten voor rechtstreekse verkoop. Veehouders moesten dus noodgedwongen steeds langere afstanden afleggen, wat ook een doorn in het oog is van consumenten. De uiteindelijke vleeskwaliteit ondervindt een negatieve invloed van de stress die gepaard gaat met het transport.

Voor al die problemen zouden mobiele slachteenheden (MSE) een oplossing kunnen bieden. Dieren die niet vervoerd kunnen worden, worden dan op het bedrijf zelf geslacht.

Dat gaat ook voedselverspilling tegen.

Een operationele groep moest de haalbaarheid van zo’n mobiele slachteenheid onderzoeken.

Die groep bestond uit BioForum Vlaanderen, verschillende veehouders, een slachthuis, enkele vleesverwerkers, Hogeschool Odisee, Steunpunt Korte Keten, OVAM, FAVV en het

18

Bio Actief

46

Waalse Nature & Progrès. Ze gingen voor drie verschillende pistes na hoe die op technisch, reglementair, financieel en organisatorisch vlak gerealiseerd konden worden: 1. Een concrete MSE voor pluimvee 2. Het doden en verbloeden van een rund in een MSE en de verdere afhandeling in een regulier slachthuis.

3. Het volledige proces voor het slachten van een rund in een MSE.

1. Technisch Het was vrij snel duidelijk dat een MSE voor pluimvee technisch gezien haalbaar is. De benodigde infrastructuur is beperkt in grootte en gewicht en past in een grotere bestelwagen of aanhangwagen. Een Italiaanse fabrikant biedt een model aan in een container dat via een haaksysteem op een vrachtwagen kan getrokken worden. Die is 2,5 meter breed en afhankelijk van het model tussen 3 en 7 meter lang.

We onderzochten ook de mogelijkheid om een MSE voor pluimvee te bouwen met verwijderbare toestellen. We vroegen verschillende

fotografie

Kometos

offertes aan constructeurs en leveranciers van toestellen en toebehoren.

Voor rundvee leek een MSE vanuit technisch standpunt moeilijker te verwezenlijken.

Knelpunt was vooral de hoogte die nodig is om een rundskarkas op te takelen. Uiteindelijk werd er toch een oplossing gevonden in het hydraulisch verhogen van het dak van de MSE en het verlagen van een deel van de vloer. Tijdens het transport worden vloer en dak opnieuw in de compacte rijpositie gebracht. Het Finse bedrijf Kometos bouwde zo’n mobiele slachtinrichting voor runderen in opdracht van het Zweedse bedrijf Hälsingestintan. Die is al enige tijd operationeel. Uit overleg met Kometos konden we opmaken dat het mobiel slachten van runderen (en schapen) praktisch gezien haalbaar is.

We onderzochten ook de mogelijkheid om het rund op de boerderij te doden en de verdere afhandeling in een regulier slachthuis uit te voeren. Deze praktijk wordt al enige tijd toegepast in Zwitserland (geen EU-lidstaat) en Duitsland. Ook in Nederland is sinds begin 2019 een ‘mobiele dodingsunit’ (MDU) actief (www.mobielslachthuis.nl). Het dier wordt in

een box geklemd, verdoofd, gekeeld en verbloed. Daarna brengt men het dode dier zo snel mogelijk naar een regulier slachthuis waar de verdere afhandeling gebeurt.

2. Reglementair Uit meerdere overlegmomenten met o.a. FAVV, OVAM en het Omgevingsloket bleek dat de bestaande wetgeving niet op maat is van een MSE. Toch zou een MSE binnen het huidige reglementaire kader haalbaar moeten zijn. We geven een kort overzicht van enkele belangrijke aspecten:

·

·

Om vlees te kunnen verkopen in een winkel of aan een restaurant is een veterinaire keuring van het vee vereist vóór en na de slacht. Vooral de bijhorende kosten zijn een knelpunt. Bij de thuisslacht van kleine aantallen pluimvee voor directe verkoop aan consumenten is deze keuring ante en post mortem niet nodig en zijn er dus ook geen keurkosten.

We hadden overleg met OVAM over de omgang met het slachtafval (pluimen, bloed, ingewanden ...). Een destructiebedrijf is een mogelijke oplossing, al is dat relatief duur.

·

Omdat de Vlaamse reglementering voor mobiele installaties nog niet werd vastgelegd, gingen we na of we voor elke individuele site een omgevingsvergunning kunnen verkrijgen.

3. Financieel Een MSE die rekening houdt met alle reglementaire aspecten is vrij duur. Reken bij een MSE voor pluimvee tussen de 80.000 en 120.000 euro investeringskosten. Voor een MSE voor rundvee wordt gerekend tussen de 650.000 en 800.000 euro (8 à 10 runderen/dag). De investering voor een MDU wordt geschat tussen 200.000 en 400.000 euro.

Daarnaast zijn er de operationele kosten.

We maakten verschillende scenario’s en onderzochten de financiële gevolgen voor elk scenario. Beide MSE’s (rund- en pluimvee) lijken financieel haalbaar, mits er voldoende dieren worden geslacht op jaarbasis en per slachtlocatie. Daarom gingen we ook na in hoeverre de markt vraagt om een MSE. We stuurden een enquête naar veehouders en peilden op AgriFlanders naar de interesse van veehouders. Daaruit bleek de vraag in

Bio Actief

46

19

Vlaanderen te klein om de kosten te kunnen verantwoorden. Maar samen met de vraag in Wallonië (enquête van Nature & Progrès) blijkt dat de vraag op Belgisch niveau wel ruim voldoende is, misschien zelfs voor meerdere MSE’s.

Per slachtlocatie werd bij een MSE voor pluimvee uitgegaan van het slachten van 250 à 300 dieren. Dat lijkt in vele gevallen haalbaar. Voor runderen daarentegen lijkt de typische vraag per slachtdag van 1 à 2 runderen vaak onvoldoende om de MSE rendabel te laten functioneren. Uit simulaties blijkt dat 5 à 6 runderen per dag en per locatie nodig zijn om uit de kosten te komen. Een mogelijk alternatief is het gebruik van een MDU.

Schapen en varkens Het mobiel slachten van schapen en varkens hebben we slechts beperkt onderzocht.

Ook hier blijkt het economisch aspect een belangrijke drempel te zijn. Voor varkens becijferden we dat mobiel slachten pas rendabel kan vanaf 10 dieren. Voor schapen is dat vanaf 25 à 30 dieren.

Hoe gaan we verder?

Voor pluimvee werken we aan de concrete realisatie van een MSE samen met enkele investeerders en geïnteresseerde uitbaters.

We hopen om in 2020 operationeel te zijn.

Voor runderen willen we samen met Odisee Hogeschool en Euro Meat Group een pilootproject opzetten om de werking van een MDU te onderzoeken. Volgende aspecten willen we verder onderzoeken:

· · ·

voedselveiligheid, bv. microbiologische aspecten, transportduur, zin of onzin van koeling, ... dierenwelzijn vleeskwaliteit, bv. transportduur, liggend of hangend transport ...

Het FAVV heeft zich alvast akkoord verklaard om dergelijk onderzoek mogelijk te maken.

De juiste modaliteiten worden nu verder uitgewerkt.

MEER WETEN?

Je vindt alle informatie op www.bfvl.be/mobielslachthuis.

20

Bio Actief

46

AUTHENTIEKE MEDITERRANE DELICATESSEN alleen maar pure ingrediënten...

Lantie 1a, Vessem 0497-59 17 94

BEZOEK ONZE VERNIEUWDE WEBSITE OP: WWW.FLORENTIN-BIO.COM

2190000551_1_ADV_7578.indd 1

www.neutkens.nl info@neutkens.nl

23/10/19 2190000441_2_ADV_7578.indd 13:10 1

23/10/19 12:18

Van oogst 2020 beschikbaar: Biologische Witloofwortelen Rassen: Bingo, Baccara en Vintor Andere rassen op aanvraag. Af land of uit de koeling.

Familiebedrijf met bijzondere aardappelpassie.

Van selectie tot verpakking streven we naar de beste kwaliteit.

Belgische marktleider in bio-aardappelen.

Roots to Success www.flevolof.nl www.deaardappelhoeve.be Flevolof BV Espel T +31 (0)623 762 289 vincent@flevolof.nl

2190000651_1_ADV_7578.indd 1

e-mail: bart@deaardappelhoeve.be - T. +32 (0)51 40 25 00 Putterijstraat 7A - 8700 Tielt - België

22/10/19 2190000446_é 09:28 _ADV_7578.indd 1

24/10/19 14:37

(G)een weg terug

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Karen Van Obbergen van bioversmarkt BE O volgt de weg van falafel uit haar winkel

Welke weg heeft een bioproduct afgelegd voor het in de winkel terechtkomt? Dat zoeken biowinkeliers zelf uit in de rubriek ‘(G)een weg terug’. Deze keer volgen we de weg van biologische falafel.

WAAROM?

De biosector is gebaat met goede relaties doorheen de keten

1

2

BBO (Bio Brugs Ommeland) Zelf koopt Karen de falafel aan bij distributeur Bio Brugs Ommeland (BBO). Jan De Vry levert ook een deel van de groenten aan BE O’s aankoopcentrale in Brussel en rechtstreeks aan BE O Gent, Antwerpen en Nevele. Karen: "Door de bestaande logistiek die Jan reeds verzorgt optimaal te benutten, besparen we extra kilometers."

Karen: Jan, jij werkt vooral met lokale producenten?

Jan: Ik verzorg de logistiek voor 23 boeren en 4 verwerkers. Ik lever hun producten aan de winkels, maar we werken niet zoals een normale groothandel. We hebben bijvoorbeeld geen voorraad: alles wordt geleverd op basis van bestellingen. Dat heeft als voordeel dat we kort op de bal kunnen spelen, al vraagt het wel meer planning van de winkels. Voor de falafel van La vie est belle moeten winkels twee weken op voorhand hun bestelling doorgeven, zodat zij

22

Bio Actief

46

BE O Gent "Klanten komen met een gerust hart boodschappen doen bij BE O, omdat ze vertrouwen hebben in ons aanbod" zegt Karen Van Obbergen. "Al onze producten zijn namelijk biologisch gecertificeerd en worden rechtstreeks geleverd in onze aankoopcentrale te Brussel. Dankzij die rechtstreekse samenwerking kunnen we een eerlijke prijs betalen aan boeren en producenten en ook aanbieden aan onze klanten", vertelt Karen. "De producten van La vie est belle zijn geliefd, omdat consumenten weten dat er weinig onnodige ingrediënten zijn aan toegevoegd.

Daarom wou ik graag weten hoe hun falafel in onze versmarkten terechtkomt."

die kunnen opnemen in hun productiedagen.

Je krijgt dan wel producten met een maximale houdbaarheid.

Karen: Maar je hebt dus geen magazijn?

Jan: Nee, we hebben wel een ruimte bij maatwerkbedrijf de Lochting in Roeselare waar we onze bestellingen klaarzetten. Dat gebeurt tussen 10 uur ’s avonds en 1 uur ’s nachts.

Daarna rijden we de bestellingen rond."

Karen: Is er een reden dat je ’s nachts levert?

Jan: Overdag zijn de wegen zo druk dat we niet tot in de winkels geraken, zeker niet in het midden van de stad. Eigenlijk mag je officieel niet leveren voor 6 uur ’s ochtends, omwille van nachtlawaai. Ik heb met mijn stille bestelwagen gelukkig wel de toestemming gekregen om ’s nachts te leveren.

Transport is sowieso een uitdaging, zeker in

3 La vie est belle Stefaan Deraeve van La vie est belle vindt het fijn dat ook onzichtbare schakels in beeld worden gebracht: "Ik schat dat 20 tot 40 procent van de eindprijs van een product niets te maken heeft met de productie, maar alles met wat er daarbij komt kijken: transport, voedselveiligheid enzovoort. Consumenten onderschatten dat denk ik."

Karen: Van welke ingrediënten is jullie falafel gemaakt?

Stefaan: Voor La vie est belle draait voeding om plezier, om genieten. We stellen ons bij het bedenken van onze producten graag voor dat we koken voor vrienden. Onze producten mogen geen vulling zijn, maar moeten echte ingrediënten bevatten. Een originele falafel bevat kikkererwten, maar we gebruiken daarnaast tuinerwten, peterselie, koriander, dille, look, sesamzaad enzovoort.

Karen: En zijn al die ingrediënten van lokale oorsprong?

Stefaan: Als je kijkt naar de ingrediëntenlijst, dan snap je dat een verwerkt product best complex kan zijn. Voor elk van die ingrediënten moeten we een keuze maken. In onze falafel is niet alles lokaal, omdat niet alles hier te vinden is. Dat is een proces.

een stad als Gent. Sinds het circulatieplan rij ik 20 kilometer per rit meer, omdat ik in elke zone winkels en horecazaken moet beleveren maar geen toelating heb om de knips te negeren. Het vervoer van producten efficiënt en duurzaam maken is een hele opgave. De kosten zijn vaak ook onzichtbaar. Ik heb niet de ambitie om er rijk van te worden, maar ik moet er natuurlijk wel van kunnen leven.

Karen: Dat klinkt inderdaad wel erg complex. Des te mooier is het om te zien hoeveel passie je er in steekt. Nu, je levert in de eerste plaats groenten. Waarom is je assortiment verwerkte producten niet zo groot?

Jan: BBO was in het begin een oplossing om een regionaal aanbod van lokale producenten een goede afzet te geven tegen een correcte prijs. Dat is vooral omdat ik een passie hebben voor korte keten. Boeren hebben ook vaak groenten die niet de juiste afmetingen

en kleur hebben. Ze hebben daar wel voor moeten werken en zouden dus eigenlijk ook vergoed moeten worden. Die groenten gaan doorgaans naar verwerkers. La vie est belle was een van die verwerkers.

Daaruit is dan een nieuwe samenwerking ontstaan, waardoor ik nu dus ook hun verwerkte producten verdeel. Ook producten die boeren zelf maken van overschotten zitten in het aanbod. Dat zorgt voor een win-winsituatie.

Tegelijkertijd maakt het de logistiek een stuk complexer, omdat ik producten niet altijd op hetzelfde moment kan afhalen en leveren. En het vraagt ook meer qua hygiëne en koeling.

De verse kruiden die we gebruiken, zoals koriander, zijn wel lokaal geteeld, bij De Lochting.

Ze telen die speciaal voor ons. Doordat we met verse kruiden werken, zijn onze producten wel minder lang houdbaar. Je voegt immers vochtigheid toe aan je product. Maar we doen dat omwille van smaak en kwaliteit.

Vroeger wilden we een product enkel aanbieden als het op dat moment ook geproduceerd kon worden. Maar de consument vraagt een zekere continuïteit. We hebben dat opgelost door de kruiden af te nemen op het moment dat ze normaal gezien groeien in de natuur.

De Lochting bepaalt dus de planning.

Daarna wassen en versnijden wij ze, en tot slot vriezen we ze vers in. Zo hebben we steeds een voorraad voor de productie van onze falafel ter beschikking, ook op momenten dat die kruiden niet in de planning van de Lochting of de natuur passen. Dat vraagt voldoende stockruimte, maar het loont: we hebben een samenwerking met wederzijds engagement

Bio Actief

46

23

en we dragen bij tot een bewuste prijs.

Bewust zijn van het ketenverhaal is belangrijk, en die zo goed mogelijk optimaliseren, dat is de boodschap. Daarom zouden we dat wassen en versnijden graag uitbesteden aan een externe partner, liefst een maatwerkbedrijf. Die sociale dimensie geeft ook waarde aan een schakel. Zelf zijn we daar ook mee bezig.

Karen: Denken jullie ook na over verpakking? Die vraag krijgen we af en toe van klanten Stefaan: Duurzaamheid is een proces en we zijn daar zeer passioneel mee bezig. We investeren letterlijk in de toekomst. Onze huidige verpakking bestaat uit polypropyleen en dat kan nog niet gerecycleerd worden.

Daarom zijn we continu op zoek naar een meer duurzame oplossing. Hierbij verliezen we het belangrijkste doel van de verpakking niet uit het oog, namelijk het vermijden van voedselverspilling. Belangrijk is dat we blijven praten met elkaar, doorheen de sector, doorheen de keten.

4

De Lochting En dan gaan Karen en Stefaan samen naar de Lochting, waar ze worden ontvangen door Dominique Gheysens. Dat maakt de cirkel rond, want Jan van BBO zet hier zijn bestellingen klaar.

Karen: Wat kan je ons vertellen over de Lochting?

Dominique: We zijn een maatwerkbedrijf, met landbouw als onze belangrijkste tak.

We hebben 50 hectare buitenteelt en 5 hectare serreteelt. Maar dat is maar een van onze activiteiten. We zetten mensen in volgens hun sterktes.

Karen: Jullie telen o.a. kruiden op vraag van La vie est belle. Gebeurt dat vaker, zo’n samenwerking op maat?

Dominique: Voor de winter zitten wij samen met al onze grote klanten om vraag en aanbod zo goed mogelijk af te stemmen op elkaar.

Op basis daarvan maken we een teeltplan, eventueel in samenwerking met collega-boeren uit de buurt.

Het fijne is dat Stefaan rekening houdt met onze timing. Als we een overschot hebben, durft hij die ook wel af te nemen. we nemen contact op met La vie est belle als we een piek zien aankomen in de eerstkomende week.

24

Bio Actief

46

Hoewel kruiden in principe niet zo moeilijk zijn om te telen, vergt het toch enige planning en goede voorbereiding om een continu aanbod te voorzien, afgestemd op de verwachte vraag. Zo kunnen luizen wel eens roet in het eten strooien of krijgen we te maken met een onverwachte schimmelziekte bij het uitproberen van een nieuw ras. Daarnaast proberen we het ook zo op te zetten dat er minimale arbeid gaat naar de onkruidbeheersing. We telen onder andere koriander en peterselie. Het plantgoed komt uit Nederland. In 9 weken is de peterselie oogstklaar, zonder dat we er veel werk aan hebben.

Peterselie wordt geteeld in de serres en de oogstperiode ligt tussen half maart en half november.

Om de cirkel helemaal rond te maken: we verdelen de falafel van La vie est belle ook zelf via Biobelloplus, een pakkettensysteem.

Het is fijn om daar dan meteen bij te kunnen zeggen dat een deel van de ingrediĂŤnten van bij ons komen.

MEER WETEN?

Ben je biowinkelier en lid van BioForum Vlaanderen en wil je ook graag een bioproduct volgen tot aan de bron?

Neem contact op met onze adviseur verkooppunten Marijke Van Ranst marijke.vanranst@bioforumvl.be.

BIO ACHTER DE SCHERMEN O P S TA P M E T

Tom Wouters Wat doet BioForum Vlaanderen voor en met de sector? In deze rubriek gunnen we je een blik achter de schermen en volgen we de hele dag een collega. Dit keer gaan we op stap met onze medewerker sectorcommunicatie Tom Wouters.

09:00

Bio Actief

Ik ben verantwoordelijk voor alle sectorcommunicatie binnen BioForum Vlaanderen. Dat betekent dat alles wat je leest van BioForum langs mij is gepasseerd. Ook de Bio Actief die je nu in je handen hebt. Als communicatiemedewerker zorg ik ervoor dat er elke drie maanden een vakblad in de bus ligt waar iedereen trots op kan zijn. Dat doe ik niet alleen natuurlijk. Samen met mijn collega’s bepaal ik de inhoud. Ik help hen met schrijven en schrijf ook zelf een aantal artikelen: zo ga ik af en toe bij bedrijven langs voor een interview. Daarnaast let ik op de punten en komma’s en stuur ik lay-out en druk aan.

13:00

Website Surf jij wel eens naar bioforumvlaanderen.be voor informatie of om op de hoogte te blijven van het nieuws uit de biosector? Er staat heel wat informatie verzameld op onze website en ik probeer op de achtergrond die op een goede manier te beheren. Ik keur zoekertjes goed, zet nieuwsberichten online, voeg agenda-items toe en update de vaste informatie wanneer dat nodig is.

MEER WETEN?

Heb je zelf ook vragen over communicatie?

Stel ze gerust aan Tom via tom.wouters@bioforumvl.be.

11:00

Nieuwsbrieven

De nieuwsbrieven en mailings zijn misschien wel de hoeksteen van onze communicatie. Elke maand ontvang je als ondernemer een sectornieuwsbrief; bioboeren krijgen zelfs een nieuwsbrief om de twee weken. Mijn collega’s rekenen op mij om ervoor te zorgen dat hun inhoudelijk werk op een duidelijke manier vertaald wordt naar die nieuwsbrief.

Daarnaast verstuur ik ook uitnodigingen voor evenementen, enquêtes enzovoort. Kijk zeker ook je spamfolder af en toe na!

15:00

Folders en brochures

Voor mijn collega’s ben ik de vertaler van al het inhoudelijke werk dat zij verrichten. Soms willen we wat we doen als organisatie zichtbaar maken in de vorm van een (digitale) brochure. Dat vraagt een duidelijke planning. Je maakt een draaiboek waarin je oplijst wat je wil vertellen, schrijft alles uit en zoekt er dan beelden bij. Daarna moet je kijken hoe je het geheel wil vormgeven en eventueel laten drukken.

Het resultaat is hopelijk een brochure die door de sector voldoende gelezen wordt. Je kan onze publicaties bekijken op www.bfvl.be/publicaties.

Bio Actief

46

25

LERENDE SECTOR

Verkoopt u ook bio?

Sinds december 2008 moeten winkels die bioproducten verkopen zich ook laten certificeren. De vraag is of alle winkels intussen mee zijn met dat verhaal.

het Departement Landbouw & Visserij leggen uit hoe de opvolging in de praktijk loopt.

VOOR WIE?

Biowinkels WAT ?

Biocontrole bij winkels WAAROM?

Door controle op winkelniveau kunnen consumenten ervan op aan dat een bio­product ook echt de biowetgeving respecteert.

T

ot tien jaar geleden konden winkels bioproducten verkopen zonder zich daarvoor te laten certificeren. Hierdoor kon een product worden aangeduid als bio zonder een specifieke controle dat het biologisch geproduceerd was. Daarom besliste de Vlaamse overheid in 2008 dat winkels die bioproducten wilden verkopen zich onder controle moesten stellen, enkele uitzonderingen daargelaten. Vanessa De Raedt en Elke Van Pee van

26

Bio Actief

46

Vooral in het begin van de controles was er wat onduidelijkheid. Wat zijn de regels vandaag?

Elke winkel die bioproducten verkoopt moet in principe gecertificeerd zijn, maar we voorzien vrijstellingen. Winkels met niet-voorverpakte biovoeding moeten gecertificeerd zijn, zonder uitzondering. Winkels die alleen voorverpakte biovoeding verkopen zijn automatisch vrijgesteld.

In de beginperiode hadden winkels met een beperkte hoeveelheid niet-voorverpakte bio-producten (minder dan 5000 euro per jaar in aankoop) recht op vrijstelling van certificering. Al snel beseften we dat dat moeilijk te controleren was.

En er waren nog moeilijkheden. Zo moesten winkels die recht hadden op een vrijstelling

dat expliciet aanvragen. Dat zorgde voor een enorme administratieve last, zowel voor ons als voor de winkels zelf. Bijna alle winkels verkopen namelijk wel een of ander voorverpakt bioproduct, zelfs apothekers (bv. biothee) of tuincentra. Omdat veel winkels niet wisten dat ze zo’n vrijstelling moesten aanvragen, had de maatregel weinig succes.

Je hebt als overheid dan twee keuzes. Repressief optreden en aangetekende brieven opsturen of de wetgeving bijsturen. We kozen in 2015 voor het tweede scenario zodat vrijstelling enkel nog mogelijk is bij uitsluitend voorverpakte bioproducten maar niet meer expliciet aangevraagd moet worden. Na een overgangsperiode waarin iedereen zich in orde kon stellen zijn we sinds 2018 begonnen met marktcontroles.

Hoe gaan jullie daarbij te werk?

We hebben eerst een oplijsting gemaakt van alle mogelijke winkels die niet-voorverpakte bioproducten zouden kunnen verkopen en die

weghalen. Veel bedrijven beseffen trouwens niet dat biologische certificering altijd verplicht is bij B2B-verkoop en webwinkels, ook bij voorverpakte producten.

Wat zijn aandachtspunten voor winkels?

Winkels met bio in hun naam doen uitschijnen dat alle producten in hun winkel biologisch zijn. In principe zouden die bij alle producten die niet biologisch zijn dat ook expliciet moeten vermelden.

fotografie

Astrid Agemans

Daarnaast merken we dat de labeling van de producten zelf niet altijd klopt. Vaak gaat het dan om het gebruik van het EU-logo, de vermelding van de code van het controleorgaan of aanduidingen in de ingrediëntenlijst. Dat zal zeker een aandachtspunt worden in verdere controles, al kan een verdeler of winkelier daar natuurlijk niet altijd zelf iets aan doen.

Eigenlijk is de regel eenvoudig: als winkelier moet je vooral aandacht hebben voor correcte communicatie en ervoor zorgen dat klanten niet misleid worden.

benaming ‘bio’ en het wettelijk vastgelegde lastenboek te voorkomen en zo het consumentenvertrouwen te kunnen garanderen.

Zeker bij onverpakte producten is er een groot risico. Zonder controle zouden winkels de ene keer producten van de lokale bioboer in de rekken kunnen leggen en de andere keer bij wijze van spreken groenten halen uit de nachtwinkel en die toch bio noemen. Daarom zijn we er ook van overtuigd dat certificering belangrijk is. Die garantie moeten we consumenten kunnen bieden, al zien we in de realiteit dat winkels die in overtreding zijn vaak geen kwade bedoelingen hebben.

Is het probleem ook niet dat een biowinkel wettelijk gezien niet bestaat?

Het klopt dat alleen de verkoop van bioproducten gereglementeerd is. De wetgeving lijkt indertijd wat op maat van biospeciaalzaken te zijn geschreven, terwijl je tegenwoordig in elke winkel wel een biologisch aanbod hebt.

MEER WETEN?

niet onder controle staan. Daarna hebben we controleurs op pad gestuurd. Zij kijken drie dingen na: verkoopt een winkel effectief bioproducten en voldoet hij al dan niet aan de vrijstellingsvoorwaarden, komen de producten die hij verkoopt van gecertificeerde bedrijven en voldoet de etikettering van de producten aan de minimale eisen?

Daarnaast controleren we ook op basis van meldingen. Die komen vaak vanuit de sector.

Logisch, want het is een vorm van oneerlijke concurrentie als de éne wel in regel is en de andere niet.

Stoten jullie nog vaak op winkels die niet in orde zijn?

Er zijn nog wel wat winkels die niet-voorverpakte producten verkopen en die de stap niet willen zetten om zich te laten certificeren, en dat om verschillende redenen: onwetendheid, de kosten en ook de administratieve last. Maar de winkel staat dan voor de keuze: ofwel certificering, ofwel alle communicatie over bio

Nog een misvatting die we graag de wereld uithelpen: supermarkten of detailhandelaren zijn niet verplicht om hun biogroenten of -fruit in plastic te verpakken. Die keuze maken ze zelf, wellicht omdat het de goedkoopste en makkelijkste oplossing is. Mits een goede afscheiding en aanduiding en certificering mogen ze ook niet-verpakt verkocht worden. Onder druk van de consument is de mentaliteit daar ook wat aan het veranderen.

Veel winkels begrijpen het verschil niet tussen een FAVV-controle en een biocontrole. Is het een piste dat het FAVV ook inbreuken op de biowetgeving voor winkels mee zou opvolgen?

Bio is geen federale bevoegdheid. Het FAVV focust vooral op het voedselveiligheidsaspect en maakt geen onderscheid tussen bio- of niet-bioproducten. We wisselen wel informatie uit als er twijfel is over een bepaald product of verkooppunt. Maar het is niet omdat je voor het FAVV in orde bent, dat dat ook automatisch het geval is voor biocertificering. Biocontrole dient om misbruik ten aanzien van de beschermde

Neem contact op met Marijke Van Ranst, adviseur verkooppunten via marijke.vanranst@bioforumvl.be of neem een kijkje op www.vlaanderen.be/landbouw/bio.

WELKE WIN KEL IS VERPLIC HT OM Z IC H AAN TE ­S LUIT EN VOOR BIOC O NT ROLE? Elke winkel die een of meerdere producten verkoopt die onverpakt zijn en daarbij communiceert dat de producten biologisch zijn, moet dit staven aan de hand van controle. Verkoop je enkel voorverpakte producten, dan ben je vrijgesteld. In Brussel en Wallonië ben je eveneens vrijgesteld als het gaat om beperkte hoeveelheden onverpakte producten.

Bio Actief

46

27

DYNAMISCHE SECTOR

Bio, c’est bon De Waalse biosector kende een erg dynamische ontwikkeling de voorbije jaren. We lijsten een aantal initiatieven op.

fotografie

Sophie Nuytten

Door die ambitie van bovenaf zien tal van nieuwe initiatieven het levenslicht. We geven enkele voorbeelden.

VOOR WIE?

De hele biosector WAT ?

Een overzicht van Waalse initiatieven rond bio WAAROM?

De dynamiek in Wallonië kan een inspiratie zijn voor Vlaanderen

I

n juni 2013 stelde de Waalse overheid een ambitieus Strategisch Plan Bio voor. Er

werden drie tastbare doelstellingen vooropgesteld voor 2020: 14% van het landbouwareaal biologisch, 1.750 landbouwbedrijven onder biocontrole en 3% van de verkochte levensmiddelen van biokwaliteit. Toen eind 2017 bleek dat deze vooropgestelde doelstellingen sneller gehaald zouden worden dan verwacht, besliste Waals landbouwminister Collin om de lat nog ietsje hoger te leggen. Volgend jaar moet 18% van het landbouwareaal biologisch bewerkt worden (11% begin 2019), moeten 2.000 landbouwbedrijven gecertificeerd zijn (1.754 begin 2019) en moet 6% van de voedingsmarkt biologisch kleuren (4,8% in 2018). Meteen werd ook 3 miljoen euro extra geïnvesteerd in de ontwikkeling van de sector.

28

Bio Actief

46

Producentenorganisaties In het verleden werden in Wallonië al afzetcoöperaties opgericht voor de commercialisatie van bioproducten. Denk aan o.a. Agribio (graan), Porc Qualité Ardenne (varkens) en Coprobio (vlees). Maar de laatste tijd ontstaan er ook producentenorganisaties voor enkele belangrijke landbouwsectoren zoals rundsvlees, varkens en graan. Door het aanbod van de verschillende producenten te bundelen kunnen ze samen onderhandelen met het beperkte aantal kopers. Er is ook aandacht voor de vorming van producenten: ze leren efficiënter produceren met meer aandacht voor kwaliteit, hun productie meer te plannen en te communiceren naar het brede publiek. www.unab-bio.be/gp-porcs-bio-wallonie

‘Halls-relais agricoles’ Sinds 2011 zet Wallonië sterk in op zogenaamde ‘Halls-relais’. Dit zijn kleine tot middelgrote lokale productiesites, waar het aanbod van landbouwproducten bijeen wordt gebracht voor opslag, eventueel

verder verwerkt wordt tot een voedingsproduct met toegevoegde waarde en vervolgens gecommercialiseerd kan worden. Enkele voorbeelden zijn het stockeren en bewerken van biologische zaden of een atelier waar veehouders het vlees van hun eigen dieren kunnen (laten) versnijden en verwerken. Het concept biedt een antwoord op de vraag naar professionele, middelgrote verwerking en commercialisatie van landbouwproducten. Voor elke "Hall-relais" voorziet de Waalse overheid een subsidie tot 200.000 euro. Meer informatie vind je op www.bfvl.be/hallsrelais.

Green Deal – cantines durables Het convenant "Green Deal -cantines durables" moedigt grootkeukens en kantines van scholen, ziekenhuizen, bedrijven enzovoort aan om een strategie uit te werken voor een meer duurzame voeding. 124 Waalse grootkeukens nemen deel aan het initiatief. Samen leveren zij dagelijks zo’n 110.000 maaltijden.

Zij engageren zich o.a. om de doelstellingen van het Waalse Gewest te bereiken, die tegen 2021 10% van de voeding in publieke grootkeukens biologisch wil. Tegen 2025 moet dat stijgen naar 20%.

In Brussel doen 44 grootkeukens (22.000 maaltijden/dag) mee in het initiatief GoodFood.Brussels. Hierbij worden minstens 5 bioproducten permanent aangeboden en streeft men er naar om alleen biologisch brood en bio-eieren te serveren, rechtstreeks bij producenten aan te kopen en zich te laten certificeren. Enkele voorbeelden:

·

Het bedrijf API in Mons (3.500 maaltijden/dag) engageert zich om 50% van hun soepen op basis van lokale biogroenten te maken.

De Brusselse Keukens (2,25 miljoen maaltijden/jaar) wil 20 à 40% biologische ingrediënten in hun maaltijden.

TCO Service (15.000 maaltijden/dag) wil 25% bio in het menu en 30% rechtstreeks aankopen bij producenten. www.greendealcantines.be www.goodfood.brussels

· ·

BeefTAKE Beef Take is een nieuw internetplatform dat consumenten en veehouders bij elkaar wil brengen. De veehouder zorgt voor vleespakketten, terwijl de consument zijn bestellingen kan plaatsen via de app. De pakketten worden verdeeld via deelnemende afhaalpunten.

Er gaat veel aandacht naar transparantie in de productie en directe communicatie tussen veehouder en consument. www.beeftake.be

Nature & Progrès Een belangrijke speler in het Waalse biolandschap is Nature & Progrès, een organisatie die wat vergelijkbaar is met VELT in Vlaanderen. Naast een uitgebreide werking naar consumenten, organiseren ze ook heel wat activiteiten voor landbouwers. Nature & Progrès heeft ook een eigen biologisch lastenboek en bijhorend biolabel.

In de campagne "vers une Wallonie sans pesticides" worden burgers en landbouwers opgeroepen om samen werk te maken van een pesticidenvrij Wallonië. Nature & Progrès organiseert ook vormingsdagen over alternatieven voor pesticiden. Hun PLAN BEE onderzoekt de landbouwkundige en economische haalbaarheid om bloemen in te zaaien op 10 ha voor de productie van honing. Dat moet als alternatief dienen voor de monocultuur van o.a. suikerbieten. www.natpro.be www.walloniesanspesticides.com/planbee

Samenwerking Vlaanderen en Wallonië Hoewel de Waalse en Vlaamse biosector onafhankelijk van elkaar opereren, bestaat er een goede onderlinge samenwerking. Zo werd begin 2019 het nieuwe gemeenschappelijke label Biogarantie Belgisch gelanceerd, dat de Belgische herkomst van een bioproduct garandeert en tegelijk ook enkele criteria rond eerlijke handel vastlegt.

Ook het project SymBIOse is een samenwerking met verschillende partners uit Wallonië, Vlaanderen en Noord-Frankrijk om de teelt van vlinderbloemigen en akkerbouwgewassen te stimuleren en de afzet voor deze producten te verbeteren. Tot slot is Nature & Progrès een goede partner voor het project rond de mobiele slachteenheid dat BioForum Vlaanderen afgelopen zomer afrondde. www.biogarantie.be www.symbiose-interreg.eu

MEER WETEN?

Interesse in meer innoverende bio-initiatieven in Wallonië? Je vindt er nog meer op www.bioforumvl.be/ba46_wallonie.

Bio Actief

46

29

Van horen zeggen "Onze studie toont aan dat biodiversiteit essentieel is om ecosysteemdiensten in stand te houden en een stabiele landbouwopbrengst te garanderen."

MAT TEO DAIN E SE , BIOLOOG BIJ E U RAC RE SE A RCH E N H OOFDAU TEU R VAN S TU DIE OV E R B IOD IV E RSIT E IT IPS NEWS – 17 OKT OBE R 2019

"We zien catastrofale afnames in de populaties van vogels, zoogdieren, reptielen, amfibieën en insecten, te wijten aan schadelijke landbouwpraktijken in heel Europa. We dringen aan om maatregelen te nemen op basis van deze wetenschap en een verreikende hervorming door te voeren van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid."

OPEN BRIEF VA N W E T E N SCH A PPE RS AAN DE EU ROPE SE COMMISSIE BIRDLIF E.O RG – 5 N OV E MBE R 2019

"Het allerbelangrijkste voor mij is werken met gepassioneerde mensen, en dat vind ik bij lokale boeren én bij bio. Dat zijn ambachtsmensen die met liefde en vakkennis gerechten bereiden, klaarmaken en produceren. Ik vind het fantastisch dat bio en passie heel vaak in één product te vinden zijn" S EPPE NOB E LS – CH E F- KOK ALLES OVER B IO – 24 JU L I 2019

30

Bio Actief

46

"Vandaag ontbreekt de politieke wil om voedsel­ systemen écht duurzaam te maken en om het onrecht van honger weer op de politieke agenda te zetten, zowel internationaal als in België.<...> Dat kan volgens ons door een transitie naar agro-ecologische voedselsystemen te ondersteunen" S UZY S ER N EEL S , B EL EI D S M ED EWER K ER B R O ED ER L I J K D EL EN K N AC K WEEK EN D – 1 6 O K TO B ER 2 0 1 9

"<Publieke grondeigendommen> zijn onmisbare instrumenten in de aanpak van een aantal grote uitdagingen die daadkrachtig overheidsbeleid vergen, waaronder niet in het minst duurzame voedselproductie."

O P EN B R I EF A A N GEN TS S TA D S B ES TU U R 2 1 O K TO B ER 2 0 1 9

Gent verkoopt onverminderd landbouwgrond, zonder enige vorm van publiek overleg. Nochtans zijn die publieke gronden erg waardevol in de transitie naar een duurzame en sociaal rechtvaardige samenleving. Daarom stuurden meer dan dertig organisaties en tientallen academici, boeren en burgers een open brief naar het Gentse stadsbestuur. Ze vragen om de collectieve belangen te blijven respecteren en niets te verkopen zonder overleg. BioForum Vlaanderen was een van de ondertekenaars van deze brief.

INCLUSIE én BIO in de Kempen.

Maatwerkbedrijf Lidwina vzw uit Mol in de provincie Antwerpen is een dynamisch toeleveringsbedrijf met een industrieel en logistiek actieterrein. Het groeiende bedrijf, dat vandaag al 530 werknemers telt, combineert zijn werkzaamheden met sociale integratie. Het personeel bestaat grotendeels uit mensen met een arbeidsbeperking ondersteund door een professionele omkadering.

Bedrijfsactiviteiten De organisatie bestaat uit 8 verschillende business units op de bedrijfssite in Mol. Achter elke unit staat een gemotiveerd team dat tot het beste resultaat probeert te komen binnen zijn discipline: • • • • • • • •

Food Packaging Green (Groendienst) Solutions (oa allerhande repetitief werk: montage, demontage) Services (Value Added Services en Logistics) Needlework (Stikatelier) Wood (Houtatelier) Clean Up (Facility Management & Cleaning)

Food packaging De ‘Food’-unit behandelt en verpakt open en gesloten voedingswaren conform IFS, BRC, BIO, ACS en FAVV certificering. Deze afdeling beschikt over een aangepaste infrastructuur op 3000m² gebouwoppervlakte met een gekoeld magazijn (800m²) en werkplaats op 16 graden celcius.

Ongeveer 120 medewerkers werken hier dagelijks met de grootste zorg om voedingswaren en chocoladeen snoepproducten in opdracht van retailers te verpakken en

klaar te maken voor distributie via verkoopkanalen.

Non-food packaging De ‘Packaging’-unit biedt elke klant professionele begeleiding bij de keuze van de juiste verpakkingswijze en -materialen dankzij een gemotiveerd team van werkvoorbereiders en productiespecialisten.

Infrastructuur en capaciteit Lidwina beschikt over een uitgebreid machinepark en werkt graag constructief mee aan nieuwe projecten en processen in overleg met de klanten.

Waar nodig, wordt er eveneens bij klanten in huis gewerkt ter ondersteuning van de productie- en verpakkingsprocessen.

Tijdens de wintermaanden is er extra capaciteit om zich toe te leggen op nieuwe projecten (bij voorkeur specifieke winterwerkzaamheden).

Onze vakmensen uit de ‘CleanUp’ staan dan paraat voor jaarlijks onderhoud en herstel van (bedrijfs)gebouwen, bouwterreinen en nog veel meer.

Interesse ? Contacteer ons. www.lidwina.eu | 014/330.660 | info@lidwina.eu

Krimpverpakking (open en gesloten), flowpack, banderolleren • Manuele verpakking • Sorteren en verzamelen • Stockeren tot 1300 palletplaatsen • Samenstellen en vullen van displays • Afwegen, tellen en afvullen • Monteren • Samenstellen assortimenten zoals promotionele sets • Manueel en machinaal stickeren • Strappen, anti-diefstalbeveiliging maatwerk, …

• Thermotransferdruk, inktjet bedrukking, kleven van etiketten • Winkelklaar maken • Mailings, onder omslag brengen • Sorteren en overstapelen Handmatig assortimenteren van verschillende producten • Vullen van trays voor onder andere chocolade- en pralinesector • Inpakken van producten in geschenkpapier • Vullen van displays • Sorteren, bestickeren van verpakking • Uitvoeren van visuele controles • Producten in bulk aangeleverd, afvullen en verpakken • Snoepgoed, dranken en bieren, voedingssupplementen en snacks • Relatie- en kerstgeschenken

Elke dag · Tous les jours Wie kiest voor 2bio, kiest voor de natuur.

Wij werken met natuurlijke, pure maar bovenal gezonde ingrediënten. Ook aan het welzijn van de natuur hechten wij belang. En om de sociale economie een boost te geven, dragen wij ons steentje bij aan enkele sociale projecten.

WWW.2BIO.BE Onze site geeft je heel wat kookinspiratie. Lekker biologisch, veggie of glutenvrij koken? Met de originele recepten van 2bio kan je creatief aan de slag in de keuken. Van voorgerecht tot dessert. Van dressing tot aperitiefhapje… Je vindt het allemaal terug op 2bio.be. Bovendien vind je er meer info terug over de winkels waar je onze producten kan kopen.

ours EAT BIO EVERY DAY

YOU WILL

IT THIS WAY!

Elke dag · Tous les jours WWW.2BIO.BE