BioForum Vlaanderen - Jaarverslag 2017

Jaarverslag 2017 BioForum Vlaanderen Bio stimuleren, dat doen we voor en door jou!

Duurzaamheid, vertrouwen, natuurlijk ... Woorden die veel consumenten in 2017 in de mond namen. Op de vraag naar meer duurzame voeding biedt onze biosector antwoorden en dat merkten we afgelopen jaar. Onze sector groeide in alle richtingen. Ook in de media kreeg bio de nodige aandacht: soms kritisch, maar toch overwegend positief.

Als sectororganisatie zetten we ons dagelijks 100 procent in om ondernemers in de biosector op zo’n goed mogelijke manier te ondersteunen.

Dit jaarverslag wil jou tonen op welke manier we dat deden in 2017.

Heldere informatie voor het brede publiek

fotografie

Raf Francken

2017 was het tweede jaar van onze driejarige productcampagne. We schonken aandacht aan drie productgroepen: vegetarische producten, vlees en alcohol. Een groot deel van de campagne speelde zich online af, met uitgebreide productfiches en portretten van ondernemers. Ook in biologische verkooppunten kreeg onze campagne zichtbaarheid, met productaffiches en campagneaffiches waarop een BV en ondernemer hun liefde voor bio tonen. Via gerichte perswerking breidden we ons bereik uit. Verschillende ondernemers beantwoordden onze oproep om consumenten uit te nodigen op hun biologische landbouwbedrijf.

“Heel wat nieuwsmedia hebben intussen de weg gevonden naar ons” Buiten de campagneperiodes houden wij consumenten op drie manieren op de hoogte van bionieuws: onze website www. biomijnnatuur.be, onze Facebook-pagina en de nieuwsbrieven Lekker Bio. Via de online

Biopunten-databank, die we voortdurend up-to-date houden, komen mensen te weten waar ze biologische producten kunnen kopen.

Tot slot zorgen we ervoor dat de berichtgeving over bio in de pers correct gebeurt.

We houden proactief contact met verschillende nieuwsmedia en reageren ook wanneer bio op een negatieve manier in het nieuws komt.

Wat deden we in 2017?

• We verspreidden per productgroep 6000 campagneaffiches, ruim 1800 productaffiches en 25.000 receptkaarten. We zetten 12 verschillende ondernemers in de kijker en brachten de meerwaarde van bio voor de drie specifieke productgroepen aan het licht.

• We organiseerden twee verkiezingen: ‘favoriet biologisch veggieproduct’ en ‘favoriet biologisch bier’.

• Qua perswerking reageerden we op die momenten dat bio negatief in de media kwam: begin 2017 trokken een aantal kranten de ecologische meerwaarde van bio in twijfel, in april werden bioboeren ‘keuterboerkes’ genoemd, in november werd bio als wereldwijd duurzaam landbouwsysteem niet wenselijk geacht.

Biogarantie Biogarantie blijft het label waarmee Belgische producenten en winkeliers kunnen tonen dat ze gaan voor bio op volle kracht. Biogarantiehouders hebben extra aandacht voor ecologische, sociale en economische duurzaamheid. Biogarantie vraagt aandacht voor een eerlijke prijs, zorg voor water, energie, biodiversiteit, transport, verpakking en afval.

Wat deden we in 2017?

• We werkten een voorstel uit om het Belgische karakter van het Biogarantie-logo te versterken. Een definitie en concept van ‘Biogarantie Belgium’ werd afgetoetst bij Biogarantiehouders en daarna verder ontwikkeld.

• We ijverden voor een aanpassing van het Biogarantie-lastenboek zodat indirecte gebruikers binnen en buiten België op dezelfde manier worden behandeld.

• We werkten aan de harmonisatie van de Biogarantie-controles.

• Winkels werden geholpen bij het opmaken van een Biogarantie-schappenplan.

15

geschaafd, en ook hier vraagt de Vlaamse overheid om onze input. Als een bepaalde regel tijdelijk voor problemen zorgt, proberen we die te laten aanpassen. Via Bio & de Wet communiceren we de veranderingen in het wettelijke biologisch lastenboek naar de sector.

Wat deden we in 2017?

Beleid en wetgeving

• In 2017 lag de focus op de grote lijnen van het nieuwe Europese landbouwbeleid en het nieuw ministerieel besluit over biologisch zaaizaad.

• Met Voedsel Anders werd gewerkt aan beleidsvoorstellen voor de lokale verkiezingen.

fotografie

Sophie Nuytten

“Beleidswerk is een werk van lange adem”

• De droogte van voorjaar 2017 werd erkend als landbouwramp. We vroegen de overheid voor een tijdelijke ontheffing van eerstejaarsomschakelvoer.

BioForum Vlaanderen verdedigt de belangen van de Vlaamse biosector bij de overheid.

Dat is een werk van lange adem. Voor we een standpunt innemen, vragen we input van de sector (stuurgroepen, Biobedrijfsnetwerken, ...) en gaan we ook te rade bij externe part-

Ook andere partijen zoals provinciebesturen

• We bevroegen kwekers en overlegden met de sector over biologisch plantgoed voor aardbeien en frambozen.

ners zoals de onderzoeksinstellingen. Zodra een standpunt is gevormd, verdedigen we dat bij het beleid. Dat gebeurt via adviesorganen als de SALV of via de werkgroep biowetgeving. Onze stem wordt zeker gehoord, al betekent dat niet altijd dat we onze slag thuishalen.

en parlementsleden komen bij ons aankloppen als ze willen weten wat ons standpunt is over bepaalde, aan bio gerelateerde thema’s.

Wetgevend werk gebeurt nadat de beslissingen van de overheid in regels gegoten zijn. Welke uitzonderingen zijn wel of niet toegelaten? Aan de details van wetgeving wordt voortdurend

• We ijverden voor een aanpassing van de interpretatie omtrent biologische melkvervangers, eiwithoudende gewassen, inkuiltoevoegingsmiddelen, lithothamnium en gebruik van dierlijke mest in voor bio toegelaten handelsmeststoffen.

Biologisch ondernemer zijn is meer dan de regels uit het lastenboek volgen. Met het project Baanbrekend Bio willen we ondernemers

Agro-ecologie en Baanbrekend Bio “Baanbrekend Bio wil ondernemers stimuleren om verder te gaan dan wat de wetgeving voorschrijft. ” VOEDSEL ANDERS VOEDSEL-ANDERS.BE

stimuleren om verder te gaan dan wat de wetgeving voorschrijft en op allerlei domeinen meer duurzaamheid te creëren. Alle initiatieven uit 2017 die dat voor oog hadden, kregen het label Baanbrekend Bio. Op onze website lanceerden we een databank met tips uit de praktijk en ook in Bio Actief kregen Baanbrekende ideeën de nodige ruimte.

Daarnaast trekt BioForum de beweging Voedsel Anders, waarin tal van partnerorganisaties agro-ecologische landbouw en voeding

16

Bio Actief

40

promoten en in beeld brengen. In 2017 groeide de beweging verder: intussen zijn al 24 organisaties partner. Voedsel Anders wil de transitie naar meer agro-ecologie in Vlaanderen bewerkstelligen.

Wat deden we in 2017?

• Voor het tijdschrift MO* schreven we een paper van 20 pagina’s over waarom agro-ecologie een oplossing is voor tal van uitdagingen waar de landbouw en voedselvoorziening voor staat.

• Voedsel Anders organiseerde een denkdag "Het dictaat van de huidige economie" over lock-ins en oplossingen om de transitie naar agro-ecologie te realiseren.

• We organiseerden een inspiratienamiddag omtrent voedseloverschotten.

• Voedsel Anders riep via een publiekscampagne op tot een Europees Landbouwbeleid dat kiest voor agro-ecologie.

via verschillende onderzoeksprojecten. In Vlaanderen focussen we op de samenwerking tussen plant en dier. Tot slot gaven we input en stuwden we de onderzoekers richting meer participatief onderzoek in een Europees project over Dierenwelzijn.

Kennis en onderzoek

Wat deden we in 2017?

• We organiseerden 18 verschillende biobedrijfsnetwerken in 6 verschillende sectoren • We begonnen met het opzetten van een bedrijfsnetwerk voor gemengde bedrijven en voor bloemen • In februari organiseerden we een kennisdag over bodemvruchtbaarheid

BioForum Vlaanderen is coördinator, sleutelpartner en uitvoerder in het Vlaamse biokennisnetwerk. Dat kennisnetwerk wil vooral vanuit de praktijk werken en doet dat onder meer via de Biobedrijfsnetwerken.

In deze netwerken ontmoeten wetenschappers en boeren elkaar. Ook de studiedagen die worden georganiseerd hebben vaak een praktische inslag.

We vinden ook steeds meer aansluiting bij grensoverschrijdende onderzoeksprojecten.

Ondersteuning en Advies

“Het kennisnetwerk wil vooral vanuit de praktijk werken. ” Voor het Europese project OK-Net Arable brachten we van overal kennis over biologische akkerbouw samen. In 2017 startte ook het Horizon 2020-project DiverImpacts dat de meerwaarde van gewasrotatie in beeld brengt

Elke biologische ondernemer kan met zijn of haar vragen terecht bij onze adviseurs. We geven niet alleen antwoord op algemene vragen; voor onze leden helpen we ook oplossingen te zoeken voor bedrijfsspecifieke vragen of vragen over wetgeving. Of het nu per telefoon, via e-mail of via een bedrijfsbezoek is: in 2017 vonden verschillende ondernemers ons. Een greep uit de vragen die we krijgen? Bij de boeren gaat het onder meer om mestafzet en zorgde ook de droogte voor heel wat vragen. Winkeliers ondersteunden we met winkelacties en communicatiemateriaal.

Verwerkers kwamen meestal te rade bij ons voor vragen over wetgeving, ingrediënten en hulpstoffen. Ook zijn we voor veel starters het eerste aanspreekpunt.

“In 2017 vonden verschillende ondernemers ons met hun vragen. ”

• Overleg met onderzoeksinstituut ILVO leidde tot een living lab biologische landbouw en agro-ecologie • We gaven input op onderzoek en kennisontwikkeling voor het nieuw Strategisch Plan Bio • We gaven onderwerpen aan voor de uitwerking van Vlaamse Europese Innovatie-projecten. 3 bioprojecten werden goedgekeurd, waarvan 1 project door BioForum wordt uitgevoerd.

Wat deden we in 2017?

• We stelden zowel voor boeren als verwerkers een risico-analyseplan op waarmee ze contaminatie op hun bedrijf kunnen voorkomen.

• Om het mestaanbod en de mestvraag van bioboeren beter op elkaar af te stemmen, ontwierpen we een online tool, de biomestconnector.

• Tijdens de campagne konden biowinkels via BioForum hun klanten een proefpakket met biologische vegetarische producten aanbieden • We organiseerden een bevraging over bedrijfscontinuïteit bij boeren, die resulteerde in een studiedag.

• Voor winkeliers organiseerden we een studiedag over voedselverspilling.

• We organiseerden met BioXpo een vakbeurs voor de hele biosector.

• We hielpen foodservices met het vinden van geschikte leveranciers.

Bio Actief

40

17

Communicatie naar de sector

Om goed te kunnen ondernemen is informatie broodnodig. We houden ondernemers op de hoogte van alles wat er beweegt binnen en buiten de biosector. Vier keer per jaar ontvangen ze van ons het vakblad Bio Actief, elke twee weken zenden we sectornieuwsbrieven uit en op onze website bundelen we het belangrijkste nieuws. Tot slot verzorgen we ook communicatie over bio naar gangbare ondernemers, zodat zij op de hoogte zijn van wat bio precies is.

Wat deden we in 2017?

• We schreven een folder voor gangbare boeren waarin we de basisprincipes van bio op een eenvoudige manier uitleggen.

• We stelden voor verwerkende bedrijven die interesse hebben in biologische certificering, een startersgids samen.

• We maakten een presentatiefolder voor de Biobedrijfsnetwerken.

471 BioForum Vlaanderen verenigt als sectororganisatie alle schakels in de keten. We tellen 471 bedrijven die lid zijn: boeren, verwerkers, winkeliers en foodservices.

Daarnaast zijn ook 8 organisaties lid, waaronder de controleorganisaties en onderzoeksinstellingen.

15 Onze Raad van Bestuur is samengesteld uit ondernemers met een biologische productie en lidorganisaties. Voorzitter is Kurt Sannen van bioboerderij ’t Bolhuis.

14 Wat deden we in 2017?

Bio zoekt Keten Om de biosector op een zo duurzaam mogelijke manier te laten groeien, is het belangrijk om de keten goed op elkaar af te stemmen. Het project Bio zoekt Keten neemt die rol op zich: problemen in de keten worden aangepakt, vraag en aanbod op elkaar afgestemd. Bovendien brengt de ketenmanager de marktvraag in beeld. Het partnerproject Bio zoekt Boer maakt die marktvraag bekend bij gangbare landbouwers. Beide projecten zijn een gezamenlijk initiatief van ABS, Boerenbond en BioForum Vlaanderen.

• In 2017 werden een 100-tal ketengerelateerde vragen beantwoord.

• We nodigden alle ketenpartijen uit de aardappelsector uit om samen te werken aan een duurzame biologische aardappelteelt en werkten aan een convenant voor de robuuste teelt van biologische aardappelen.

• We organiseerden een aantal studiedagen en excursies, onder meer over de teelt- en marktmogelijkheden voor biologisch pitfruit voor industriële verwerking.

• We hielden via marktberichten, marktstudies en voordrachten de sector op de hoogte van de biologische marktwerking in verschillende sectoren.

• We bestudeerden de haalbaarheid van een mobiele slachteenheid.

18

Bio Actief

40

De dagelijkse werking is in handen van 14 personeelsleden (11 VTE) onder leiding van directeur Lieve Vercauteren. Eind 2017 verliet reeds één medewerker de organisatie omwille van besparingen.

225 BioForum Vlaanderen beheert het Belgische Biogarantielabel voor alle bedrijven in Vlaanderen, voor de nationale retailers en voor Brusselse bedrijven die voor Vlaanderen kiezen. 225 ondernemers uit Vlaanderen en Brussel kozen in 2017 voor het Biogarantie-label.