Science & Solutions #45 Przeżuwacze (Polski)

Wydanie 45 • Przeżuwacze Magazyn

oim stadzie?

je się w m Co złego dzie

a

Kulawizny: odkrywamy całą prawdę 5 praktycznych wskazówek w produkcji kiszonki

Zdjęcie: iStockphoto.com_ ekinyalgin

Photo: iStockphoto.com_ Sashkinw

czn Gorączka mle

Stop patogenom – Przyśpieszamy wzrost i rozwój cieląt

Od wydawcy

Spis treści Zdjęcie: iStockphoto.com_aodaodaod

Rozwiązania ze świata nauki to rzeczywiste wsparcie dla producentów Przed Państwem najnowsze wydanie magazynu Science & Solutions. W firmie BIOMIN, naszym celem jest pomagać Państwu w jak najefektywniejszym wykorzystywaniu wartości paszy poprzez maksymalizowanie sprawności i funkcji jelita oraz zabezpieczanie zwierząt przed mikotoksynami.

W tym numerze Nicole Reisinger wyjaśnia, w jaki sposób BIOMIN opracował model doświadczalny na potrzeby badań nad zapaleniem tworzywa ściany racicowej, czyli ochwatem, który pozwoli nam dowiedzieć się więcej na temat przyczyn tej choroby. Podpowiadamy, jak w praktyczny sposób unikać tego tak poważnego problemu zdrowotnego.

Rozwiązania oferowane przez firmę BIOMIN są swoiste gatunkowo i dostosowane do określonych sytuacji, więc w przypadku przeżuwaczy nasze działania koncentrujemy w dużej mierze na tym, jak produkować dobrą kiszonkę.

Kiszonki są bowiem najbardziej ekonomicznym typem paszy – jeśli tylko mają dobrą jakość. W tym numerze magazynu Żanetta Chodorowska omawia najważniejsze elementy decydujące o produkcji wysokiej jakości kiszonek, w tym kluczowy etap uzyskiwania prawidłowej mikroflory. Kiszonki mogą bowiem być dodatkowym źródłem problemów ze skażeniem mikotoksynami, ponieważ grzyby pleśniowe mogą łatwo zasiedlać zakiszaną paszę. Stabilne warunki beztlenowe, które gwarantuje preparat Biomin® BioStabil, hamują namnażanie się mikroorganizmów powodujących psucie się kiszonki, dzięki czemu utrzymana jest wartość odżywcza paszy i jej bezpieczeństwo.

Przechodząc do cieląt: przyglądamy się sukcesowi, jaki odniosła jedna z farm bydła mlecznego w Danii oraz nadzorujący ją lekarz weterynarii – dzięki wspomaganiu rozwoju młodych zwierząt poprzez dodawanie do preparatu mlekozastępczego wzmocnionego produktu zakwaszającego.

Badania dowodzą, że taka strategia może okazać się szczególnie skuteczna w pierwszych trzech tygodniach życia cieląt oraz w okresach stresu, takich jak przenoszenie cieląt, zmiany warunków pogodowych czy też w innych, stresujących sytuacjach.

Gorączka mleczna bez wątpienia nie jest nowym problemem, ale u wysokoprodukcyjnych krów mlecznych powoduje wyjątkowy dyskomfort. Bryan Miller omawia sposoby, które mają pomóc organizmowi krowy radzić sobie z nagłym zapotrzebowaniem na wapń pojawiającym się po wycieleniu.

Nasze innowacyjne rozwiązania dedykowane hodowli zwierząt, oparte są o rozległą wiedzę naukową i doświadczalną dlatego właśnie nasz magazyn nosi nazwę Science & Solutions.

Kulawizny – jakie są pierwotne źródła problemu?

2

Centrum Badawcze firmy BIOMIN zajmuje się prowadzeniem badań nad ochwatem bydła, aby wyjaśnić, jakie czynniki decydują o procesie chorobowym i opracowywać ekonomiczne rozwiązania.

Zdjęcie: iStockphoto.com_honglouwawa

Nicole Reisinger Dr nauk techn.

7

5 wyzwań w produkcji kiszonki: jak im sprostać?

Wyprodukowanie kiszonki o doskonałej jakości wymaga starannego zarządzania paszami objętościowymi: od zbioru aż do otwarcia silosu z gotową kiszonką.

Żanetta Chodorowska Mgr inż

Dodatek paszowy hamujący rozwój patogenów i wspomagający rozwój cieląt

11

Na farmie bydła mlecznego w Munchgaard w Danii uzyskano dodatkowe 15 kg przyrostów u cieląt rasy Jersey w okresie skarmiania preparatem mlekozastępczym z dodatkiem produktu Biotronic® PX Top3.

Claus Solhøj

Co złego dzieje się w moim stadzie?

Cut & Keep

Checklist

Część 4: Gorączka mleczna

13

Praktyczna lista objawów klinicznych, przyczyn i działań zapobiegających temu problemowi Bryan Miller MSc

Science & Solutions jest magazynem wydawanym co miesiąc przez Biomin Holding GmbH, kolportowanym bezpłatnie wśród naszych klientów i partnerów. W każdym wydaniu Science & Solutions prezentowane są aktualnie najważniejsze osiągnięcia w zakresie żywienia i zdrowia zwierząt, przy czym co kwartał publikowane jest wydanie magazynu poświęcone szczególnie jednemu z rodzajów zwierząt (drób, trzoda chlewna lub przeżuwacze).

ISSN: 2309-5954 Aby obejrzeć wydanie internetowe i poznać szczegóły, prosimy wejść na: http://magazine.biomin.net Aby uzyskać kopie artykułów lub zaabonować magazyn Science & Solutions, prosimy skontaktować się z: magazine@biomin.net

Przyjemnej lektury!

Wydawca: Daphne Tan Współpracownicy: Richard Markus, Natalia Roth,

Christina Schwab, André Van Lankveld Marketing: Herbert Kneissl, Cristian Ilea Grafika: Reinhold Gallbrunner, Michaela Hössinger Badania: Franz Waxenecker, Ursula Hofstetter Wydawca: BIOMIN Holding GmbH

Erber Campus, 3131 Getzersdorf, Austria

Tel: +43 2782 8030 www.biomin.net ©Copyright 2017, Biomin Holding GmbH

Vesna JENKINS

Product Manager Microbials

Wszystkie prawa są zastrzeżone. Żadna z części tej publikacji nie może być reprodukowana w jakiejkolwiek formie dla celów handlowych bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich poza wyjątkami wymienionymi w Copyright, Designs and Patents Act 1998. Wszystkie zamieszczone zdjęcia są własnością Biomin Holding GmbH lub zostały użyte na podstawie licencji.

BIOMIN is part of ERBER Group

Science & Solutions • Wydanie 45

Magazyn BIOMIN

1

Kulawizny – jakie są pier wotne źródła problemu?

Nicole Reisinger, naukowiec

2

Około 90% przypadków kulawizn jest spowodowanych chorobami racic. Centrum Badawcze firmy BIOMIN zajmuje się prowadzeniem badań nad ochwatem bydła, aby wyjaśnić, jakie czynniki decydują o procesie chorobowym i opracowywać ekonomiczne rozwiązania.

Science & Solutions • Wydanie 45

Magazyn BIOMIN

3

Nicole Reisinger

Kulawizny – jakie są pierwotne źródła problemu?

naukowiec

Endotoksyny i fumonizyny to czynniki, które mogą pogłębiać przebieg ochwatu u bydła.

P

o mastitis i zaburzeniach płodności to kulawizny są trzecim z najważniejszych źródeł strat ekonomicznych w produkcji bydła mlecznego. Zapalenie tworzywa racicowego, czyli proces chorobowy przebiegający ze zmianami zapalnymi w tkance blaszkowatej racicy, powoduje u zwierząt dolegliwości bólowe, zwiększa podatność na rozwój innych chorób, pogarsza wyniki produkcyjne oraz powoduje kulawiznę.

Patologia ochwatu nadal nie jest jednak do końca poznana. Jako że jest to wieloczynnikowy proces chorobowy, różne substancje i toksyny, takie jak endotoksyny, są możliwymi, jak się wskazuje, czynnikami go wyzwalającymi. Endotoksyny, inaczej lipopolisacharydy, to elementy składowe ściany komórkowej bakterii Gram-ujemnych, które są uwalniane, gdy bakterie się namnażają, ulegają lizie i obumierają.

Przy zaburzeniach równowagi mikrobiologicznej żwacza stężenie endotoksyn może gwałtownie wzrastać.

Gdy endotoksyny przenikną do krwi przez uszkodzoną barierę żwacza, docierają do tkanek racic i wywierają

Rycina 2. Eksplantaty o wymiarach około 5 x 5 mm, obejmujące wszystkie trzy ważne warstwy kopyta/racicy: tkankę łączną przylegającą do kości kopytowej (1), tkankę blaszkowatą (2) oraz wewnętrzną ścianę kopyta/racicy (3).













niekorzystny wpływ na ich integralność na drodze różnych mechanizmów, np. zapalenia, w przebiegu którego określone komórki uaktywniają cytokiny (np.

TNF-alfa, IL-6) i enzymy (np. metaloproteinazy macierzy pozakomórkowej) osłabiające albo niszczące tkanki.

W ciężkich przypadkach tkanka łączna kości kopytowej

Rycina 1. Wizualizacja procedury preparowania i cięcia kopyta końskiego albo racicy bydlęcej.

Kopyto końskie

Racica bydlęca

4

Science & Solutions • Wydanie 45

Rycina 3. Wycinki posiewa się na płytki do hodowli komórkowej (24-dołkowe) zawierające podłoże hodowlane i potencjalne czynniki wyzwalające rozwój choroby.

Rycina 4. Procedura ręcznego rozwarstwiania eksplantatów za pomocą kleszczyków: (1) eksplant przed rozdzieleniem, (2) rozdzielony eksplant.



ulega całkowitemu oddzieleniu od tkanki blaszkowatej, co powoduje rotację i zapadnięcie kości kopytowej – a ten nieodwracalny proces jest przyczyną silnego bólu.

Korzyści stosowania modelu ex vivo/in vitro w badaniach nad ochwatem Prowadzenie doświadczeń na zwierzętach wiąże się z zadawaniem im bólu i wywoływaniem stresu. Co więcej, są one bardzo czasochłonne i kosztowne. Model ex vivo/in vitro jest alternatywnym sposobem badania roli różnych czynników wyzwalających, pojawiających się w przebiegu ochwatu, bez konieczności wykorzystywania zwierząt w doświadczeniach i przy niższych nakładach finansowych. Z naukowego bądź badawczego punktu widzenia, taki model pozwala naukowcom oceniać role różnych toksyn i ich stężeń w jednym doświadczeniu, a także analizować interakcje różnych toksyn oraz innych czynników inicjujących proces chorobowy.

Co więcej, taki model dość dobrze naśladuje warunki in vivo, ponieważ uwzględnia wszystkie objęte chorobą warstwy tkanek. Bardzo ważny jest również aspekt praktyczny, gdyż model pozwala oceniać strategie żywienia mające zapobiegać ochwatowi.

Magazyn BIOMIN



W jaki sposób działa model ochwatu ex vivo/in vitro?

Kopyta końskie i racice bydlęce pozyskuje się z lokalnej rzeźni (kopyto końskie jest często modelem doświadczalnym w badaniach naukowych dotyczących przeżuwaczy). Tkanki umieszcza się w lodzie i szybko przewozi do laboratorium.

Następnie kopyta albo racice dokładnie się myje używając środka odkażającego. W pierwszym etapie procesu preparowania (Rycina 1) używa się piły taśmowej, a następnie kolejno narzędzi chirurgicznych, które służą do przygotowania eksplantatów obejmujących trzy warstwy: wewnętrzną ścianę kopyta/racicy, blaszki naskórkowe i tkankę łączną (Rycina 2).

Tak przygotowane eksplantaty posiewa się w 24-­­ dołkowych płytkach (1 eksplant/dołek) z 1 ml podłoża hodowlanego, po czym inkubuje w temperaturze 37°C przy 5% zawartości CO2 (Rycina 3). W trakcie inkubacji do każdego dołka z eksplantatem można dodawać potencjalne czynniki inicjujące rozwój choroby, np. toksyny.

Eksplantaty hodowlane w samym podłożu służą za kontrolę ujemną.

5

Kulawizny – jakie są pierwotne źródła problemu?

5 wyzwań w produkcji kiszonki: jak im sprostać? Żanetta Chodorowska, Doradca Techniczny ds. Przeżuwaczy

Wyprodukowanie kiszonki o doskonałej jakości wymaga starannego zarządzania paszami objętościowymi: od zbioru aż do skarmiania. Omawiamy więc 5 najważniejszych wyzwań, jakie stoją przed producentami kiszonek - wraz z rozwiązaniami.

Tabela 1. Najnowsze wyniki badań nad ochwatem prowadzonych w Centrum Badawczym BIOMIN. Gatunek Badane toksyny Konsekwencje

Piśmiennictwo

Konie

Endotoksyny

Istotny wzrost liczby rozwarstwionych eksplantów po 24 i 48 godzinach

Reisinger et al. 2014

Konie

Endotoksyny

Po upływie 24 godzin istotnie niższa siła konieczna do rozwarstwienia

Reisinger et al. 2015

Krowy

Endotoksyny

Po upływie 24 godzin istotnie niższa siła konieczna do rozwarstwienia

Reisinger et al. 2017

Mikotoksyny Fumonizyny

Po upływie 24 godzin istotnie niższa siła konieczna do rozwarstwienia Wzrost poziomu biomarkerów fumonizynowych (stosunek sfinganiny Reisinger et al. 2016 do sfingozyny)

Konie

Źródło: BIOMIN

Rycina 5. Pomiar siły koniecznej do rozdzielenia eksplantatów.

(1) eksplantaty mocuje się do kleszczyków podłączonych do przetwornika, po czym (2) zadaje się siłę i rejestruje tę maksymalną, konieczną do rozdzielenia eksplantatów.





eksplantat ocenia się jako nierozdzielony, gdy taka sytuacja nie ma miejsca (Rycina 4).

2. Pomiar siły potrzebnej do rozwarstwienia eksplantatów Eksplantaty przymocowuje się do skalibrowanego przetwornika siły, po czym mierzy się siłę wymaganą do rozwarstwienia tkanek (Rycina 5).

Najnowsze wyniki badań Niedawne publikacje naukowe dowodzą, że endotoksyny i fumonizyny mogą nasilać przebieg ochwatu (Tabela 1).

Zapobieganie – praktyczne wskazówki

Dwie różne metody oceny, czy badane czynniki wyzwalające mają wpływ na tkanki: 1. Badanie rozwarstwiania się eksplantatów Rozdzielanie (rozwarstwianie) się blaszek ocenia się przymocowując ścianę kopyta/racicy i tkankę łączną do kleszczyków. Eksplantat klasyfikuje się jako rozwarstwiony, gdy blaszki ulega oddzieleniu od tkanki łącznej albo gdy blaszki zostaną całkowicie zniszczone;

6

Nasza wiedza na temat przyczyn ochwatu stale się pogłębia. Poniżej proponujemy, w jaki sposób, w kilku krokach, zmniejszyć ryzyko występowania ochwatu w stadach bydła: • Odpowiednie zarządzanie żywieniem: należy unikać skarmiania nadmiernej ilości węglowodanów • Odpowiednia ściółka, w wystarczającej ilości • Dobrej jakości procedury sanitarne • Regularna korekcja racic • Zbilansowane żywienie mineralne • Odpowiednie zarządzanie ryzykiem kontaminacji mikotoksynami • Zapobieganie narażeniu na endotoksyny i wdrażanie strategii przeciwdziałających ich działaniu, np. stosowanie substancji wiążących oraz bioprotekcja

Science & Solutions • Wydanie 45

Magazyn BIOMIN

7

Żanetta Chodorowska

5 wyzwań w produkcji kiszonki: jak im sprostać?

Doradca Techniczny ds. Przeżuwaczy

Wyższe pH stwarza warunki mikrośrodowiskowe, które sprzyjają namnażaniu się bakterii i grzybów pleśniowych odpowiedzialnych za psucie się kiszonki.

Optymalny przebieg procesu zakiszania powinien zagwarantować szybki spadek pH bez znaczącego wzrostu temperatury zakiszanej masy.

Ilustracje: iStockphoto_arcady_31 / Alex Belomlinsky

Warunki tlenowe

Warunki beztlenowe

Mechanizm działania

Produkują kwas octowy i aldehydy aromatyczne

Fermentują cukry zawarte w roślinach do CO2 i etanolu

Skutek

Zmiana zapachu, która powoduje spadek pobrania kiszonki

Nieprzyjemny zapach zmniejsza pobranie paszy

Podwyższona temperatura i pH przyczyniają się do psucia kiszonki

Zmniejszenie zawartości energii i suchej masy

Źródło: BIOMIN

witości kiszonki, która skutkuje spadkiem pobrania paszy przez zwierzęta.

Z

8

Tabela 1. Negatywne następstwa obecności drożdży podczas tlenowych i beztlenowych faz zakiszania.

akiszanie to proces konserwacji pasz objętościowych, stosowany przez rolników na całym świecie.

Ta powszechna technika opiera się na fermentacji w warunkach beztlenowych.

Zebraną zielonkę pozostawia się najpierw do przewiędnięcia, zwłaszcza gdy ma niską zawartość suchej masy, po czym tnie się na krótkie frakcje przed umieszczeniem jej w silosach, rękawach albo innego rodzaju zamkniętym otoczeniu, które przykrywa się folią. Zapobiega to przedostawaniu się powietrza do środka, zapewniając w ten sposób idealne warunki do procesu fermentacji beztlenowej.

Na początku fermentacji zakiszana zielonka jest nadal żywą materią roślinną, a w komórkach roślin wciąż przebiega proces wymiany gazowej. Zielonka jest także pokryta mikroorganizmami, z których większość to Gram-ujemne bakterie tlenowe, a gatunki beztlenowe stanowią wówczas tylko niewielką część.

Gdy rezydualny proces wymiany gazowej roślin i przemiany metaboliczne mikroorganizmów doprowadzą do wyczerpania tlenu pozostałego jeszcze w zakiszanej zielonce, powstają warunki beztlenowe i rozpoczyna się właściwy proces fermentacji.

Aby był on skuteczny, mikroorganizmy tlenowe muszą zostać zastąpione pulą mikroorganizmów beztlenowych – Gram-dodatnich bakterii produkujących kwas mlekowy, co można uzyskać dodając do zakiszanej masy bakterie zdolne do kontrolowania przebiegu fermentacji

2. Poziom pH przy minimalnej tylko stracie wartości odżywczej. Takie bakterie są składnikiem preparatów gamy Biomin® Biostabil.

Preparat Biomin® Biostabil Maize dodaje się do zielonek na bazie kukurydzy, a Biomin® Biostabil Plus – do zielonek z traw, lucerny i koniczyny.

Biorąc pod uwagę, że koszty paszy stanowią od 50% do 70% nakładów finansowych na produkcję bydła mlecznego, a pasze objętościowe to 40-60% dawki żywieniowej, zapewnianie kiszonek o wysokiej jakości produkowanych w gospodarstwie ma kluczowe znaczenie. Proces psucia się kiszonek może mieć wiele źródeł, które omawiamy poniżej.

1. Temperatura Optymalny przebieg procesu zakiszania powinien zagwarantować szybki spadek pH bez znaczącego wzrostu temperatury zakiszanej masy. Dopuszczalny jest nieznaczny wzrost temperatury do 37°C na początku procesu zakiszania, kiedy rośliny nadal prowadzą wymianę gazową, natomiast przedłużająca się faza utrzymywania się podwyższonej temperatury może spowodować znaczny ubytek składników odżywczych w zakiszanej masie. W ciepłym klimacie podwyższona temperatura może jednak utrzymywać się w kiszonce przez kilka miesięcy.

Wzrost temperatury kiszonki powoduje 1) straty energii poprzez ubytek CO2, 2) zmniejszoną dostępność składników odżywczych oraz 3) pogorszenie smako-

Science & Solutions • Wydanie 45

Heterofermentacyjne bakterie kwasu mlekowego (np. L. kefiri, L. brevis i L. buchneri) produkują kwas mlekowy i kwas octowy w ciągu pierwszego miesiąca od zakiszenia. Wyższe pH stwarza warunki mikrośrodowiskowe, które sprzyjają namnażaniu się bakterii i grzybów pleśniowych, co podwyższa ryzyko zanieczyszczenia mikotoksynami. Dodane bakterie fermentacyjne (np. L. plantarum i L. brevis) wykorzystują cukry zawarte w roślinach do produkcji kwasu mlekowego w ciągu 1-2 tygodni, co stabilizuje kiszonkę przy finalnym pH. Niższe pH hamuje rozwój mikroorganizmów odpowiedzialnych za psucie się kiszonki, ponieważ są one wrażliwe na działanie niskiego odczynu środowiska. Po otwarciu silosu albo rękawa, kwas mlekowy znajdujący się w kiszonce zostanie wykorzystany przez tlenowe drożdże, oczywiście przy braku kwasu octowego, który działa jak inhibitor wzrostu.

3. Drożdże Negatywny wpływ drożdży na kiszonkę jest często lekceważony. Drożdże doskonale się rozwijają zarówno podczas tlenowej jak i beztlenowej fazy procesu zakiszania.

Warunki pogodowe przy zbiorze zielonki mają radykalny wpływ na liczbę drożdży znajdujących się w świeżej masie. Pula tych obecnych przy zbiorze, które wymagają tlenu do procesu wymiany gazowej, zmniejszy się w trakcie beztlenowej fazy zakiszania, choć będą one nadal obecne w paszy pod koniec, już przy otwarciu silosa.

Magazyn BIOMIN

Drożdże to pula w 90% wykorzystująca cukry, ale również w 90% - kwasy. Te korzystające z cukrów dominują na początku procesu fermentacji, przy tlenowym zakiszaniu i podczas przechowywania.

Z kolei drożdże wykorzystujące kwasy przeważają w fazie skarmiania kiszonki i są odpowiedzialne za tzw. tlenowe psucie się paszy. Aktywność takich drożdży prowadzi do wzrostu temperatury, spadku stężenia kwasów fermentacyjnych oraz podwyższenia pH kiszonki (Tabela 1).

Niekorzystny wpływ drożdży można ograniczyć uzyskując odpowiednią zawartość suchej masy w materiale roślinnym przy zbiorze, tnąc go na odpowiednią długość, dobrze ubijając przy zakiszaniu i stosując odpowiednie procedury wyjmowania partii kiszonki.

Stosowanie inoculantów przy kiszeniu zawierających szczepy heterofermentacyjne L. kefiri i L. brevis, znajdujących się w składzie preparatu Biomin® Biostabil, sprawi, że w procesie fermentacji pojawi się niewielka ilość kwasu octowego, który zahamuje aktywność drożdży.

Niekorzystny wpływ drożdży można ograniczyć uzyskując odpowiednia zawartość suchej masy w materiale roślinnym przy zbiorze, tnąc go na odpowiednią długość, dobrze ubijając przy zakiszaniu i stosując odpowiednie procedury wyjmowania partii kiszonki.

4. Clostridia W materiale roślinnym o wysokiej wilgotności największym wrogiem są clostridia, czyli beztlenowe i produkujące przetrwalniki bakterie należące do rodzaju Bacillus spp. Podczas zbioru i zakiszania clostridia zanieczyszczają zielonkę i dostają się do rękawa/silosu zarówno 1) z kanałów z gnojowicą pochodzącą z nawożonych pól albo z 2) gleby (np. z deszczem rozpryskującym się w trakcie więdnięcia zielonki, luźną ziemią wydostającą się z maszyny).

Clostridia namnażają się wyłącznie w warunkach beztlenowych oraz

9

5 wyzwań w produkcji kiszonki: jak im sprostać?

70-90% grzybów pleśniowych i mikotoksyn jest obecnych na roślinach już przy zbiorze.

hot

o. c o

m_ dec ade 3d

Szybki i skuteczny spadek pH w procesie zakiszania zapobiegnie namnażaniu się klostridiów.

Dodatek paszowy hamujący rozwój patogenów i wspomagający rozwój cieląt Claus Solhøj

ot

o:

iSt

oc

kp

Tekst i zdjęcia:

Ph

Na farmie bydła mlecznego w Munchgaard w Danii uzyskano dodatkowe 15 kg przyrostów u cieląt rasy Jersey w okresie skarmiania preparatem mlekozastępczym z dodatkiem produktu Biotronic® PX Top3.

Grzyby bytujące w warunkach polowych (np. Aspergillus i Fusarium spp.) mogą produkować mikotoksyny, które powodują problemy zdrowotne u zwierząt, gdy są one skarmiane skażoną paszą.

fermentują cukry, białko i aminokwasy do kwasu masłowego i amoniaku, a także toksycznych amin. Produkty fermentacji clostridiów są przyczyną spadku pobrania paszy, zwiększonego ryzyka rozwoju ketozy, krwotocznego zespołu jelitowego i nagłych upadków zwierząt.

Należy zatem unikać skarmiania kiszonki zawierającej podwyższony poziom kwasu masłowego, zwłaszcza na wrażliwych etapach cyklu produkcyjnego, np. we wczesnej laktacji.

Szybki i skuteczny spadek pH w procesie zakiszania zapobiegnie namnażaniu się clostridiów. Dowiedziono również, że bakterie produkujące kwas mlekowy, takiej jak L. brevis zawarty w preparacie Biomin® Biostabil, mogą hamować powstawanie kwasu masłowego w zakiszanych zielonkach.

5. Grzyby pleśniowe Podaje się, że 70-90% grzybów pleśniowych i mikotoksyn jest obecnych na roślinach już przy zbiorze i dostaje się z materiałem roślinnym do silosów/ rękawów/kopców. Same grzyby wnikają do roślin przez korzenie w fazie siewek, następnie przemieszczają się podczas iniekcji (metoda „silk channel”) przy zapylaniu albo ze środowiska zewnętrznego przez uszkodzenia na roślinie bądź urazy spowodowane przez owady. Grzyby bytujące w warunkach polowych (np.

Aspergillus i Fusarium spp.) mogą produkować mikotoksyny, w tym aflatoksynę,

10

deoksyniwalenol (womitotoksynę), fumonizynę, zearalenon i toksynę T-2, które powodują problemy zdrowotne u zwierząt, gdy są one skarmiane skażoną paszą. Żaden z dodatków zakiszających ani kultur starterowych dostępnych na rynku nie rozkłada mikotoksyn pochodzących z warunków pola uprawnego, ponieważ są one oporne na niskie pH i środowisko beztlenowe.

Gdy w kiszonce pojawiają się warunki tlenowe, grzyby, które rozwinęły się w fazie składowania, zaczną produkować, przy kontakcie z powietrzem podczas wyjmowania kiszonki, dodatkowe, tzw. „toksyny kiszonkowe”.

Grzyby Penicillium spp. mają na ogół niebieskawo-zielonkawą barwę, a ich toksyny (np. toksyna PR, patulina, c y t r y n i n a , k w a s m i k o f e n o l ow y i rokefortyna C) są największym problemem­­ w zakiszanych zielonkach. Zaleca się regularnie wykonywać (albo przynajmniej przy każdym spadku pobrania paszy) przeglądowe analizy kiszonki w laboratorium w kierunku ich skażenia mikotoksynami.

Po wykryciu mikotoksyn lub zdecydowanym podejrzeniu ich obecności w oparciu o stwierdzenie kontaminacji grzybami do dawki żywieniowej powinno się włączyć preparat Mycofix® Plus.

Więcej informacji i porad technicznych dotyczących produkcji kiszonek można uzyskać kontaktując się z lokalnym przedstawicielem firmy BIOMIN.

Science & Solutions • Wydanie 45

W

okresie żywienia preparatem mlekozastępczym przyrosty zwiększyły się średnio o 15 kg u cieląt rasy Jersey i krzyżówek – a to dzięki suplementacji

paszy preparatem Biotronic® PX Top3 na farmie bydła mlecznego w Munchgaard. Anni Høegh Christensen jest odpowiedzialna za cielęta i może podać dokładne dane liczbowe, ponieważ cielęta waży się przy urodzeniu

Niels Ole Sørensen i Anni Høegh Christensen, odpowiedzialna za cielęta, na tle zewnętrznego obiektu dla cieląt z indywidualnymi kojcami.

Magazyn BIOMIN

11

Cut & Keep

✂

Dodatek paszowy hamujący rozwój patogenów i wspomagający rozwój cieląt

Checklist

Co złego dzieje się w moim stadzie?

Część 4: Gorączka mleczna

Gorączka mleczna, nazywana również hipokalcemią albo porażeniem poporodowym, nie jest oczywiście nowym problemem zdrowotnym w nowoczesnych systemach hodowli bydła mlecznego. Wapń, będący głównym elementem budulcowym kości, pełni również rolę w przemianach metabolicznym, bowiem jest potrzebny do przekazywania komunikatu powodującego skurcze mięśni szkieletowych i gładkich. Niedobór wapnia może powodować drgawki, przyjmowanie przez krowy pozycji „siedzącej”, następczą zapaść i potencjalnie zgon.

Na farmie w Munchgaard w miesiącach zimowych procedury odchowu cieląt w okresie żywienia preparatem mlekozastępczym uwzględniają podawanie letniej wody z dodatkiem elektrolitów i glukozy dwa razy dziennie.

Wykres 1. Kontrola przyrostów masy ciała na farmie w Munchgaard w okresie żywienia preparatem mlekozastępczym po zastosowaniu preparatu Biotronic® - wyniki bliskie ustalonemu celowi.

110 100 90

kg

80 70 60 50 40 30 20

0 30 60 90 120 Dni Cel

Waga [kg]

i ponownie przy odsadzeniu oraz po zakończeniu żywienia preparatem mlekozastępczym.

Innymi słowy, oznacza to, że warto włożyć dodatkowy wysiłek w wymieszanie Biotronic® PX Top3 z preparatem mlekozastępczym korygując proporcje na zawartość suchej masy i akceptując dodatkowy, acz nie za wysoki, koszt w przeliczeniu na dzień wynikający z dodawania preparatu w ilości 6 g/cielę/dzień przez okres żywienia produktem mlekozastępczym. Przekłada się to bowiem na lepszą zdrowotność, mniejsze nakłady pracy na opiekę nad cielętami, wyższe przyrosty i finalnie wycielenia w młodszym wieku oraz silniejsze i zdrowsze krowy mleczne.

Na tej farmie położonej w Zelandii Zachodniej (Dania), krowy są naprawdę potrzebne: Niels Ole Sørensen odpowiada za uprawę 320 hektarów ziemi,

Artykuł ukazał się po raz pierwszy na łamach Landbrugs­Avisen.

12

Czas występowania i podatność zwierząt

a jego brat Jens Christian Sørensen nadzoruje produkcję bydła mlecznego, która rozrosła się z pierwotnego stada liczącego 200 krów do 500 sztuk, przy zmianie genetyki z duńskiej holsztyńskiej na Jersey, aby efektywniej wykorzystywać obiekty. Hodowcy powiększają farmę bazując na własnym pogłowiu, więc z wielką radością witają każde nowe cielę.

Preparat Biotronic® PX Top3 zaczęto stosować w Munchgaard za namową lekarza weterynarii Rikke Engelbrecht (PhD), która była zaangażowana w badania prowadzone we współpracy ze stowarzyszeniem rolnym Vestjysk Landboforening, działającym w Zachodniej Jutlandii, w 2015 i 2016 roku. Dzięki temu potrafiła wykazać istotny spadek prewalencji biegunki u cieląt w okresie żywienia preparatem mlekozastępczym, zwłaszcza przy presji zakażenia Salmonella spp. i E. coli. Efekty stosowania produktu zaobserwowano już wcześniej u drobiu i świń, ale czymś zupełnie nowym było działanie bakteriostatyczne odnotwane również u cieląt.

Spadek częstotliwości występowania biegunek u cieląt sam w sobie oznacza zwiększenie przyrostów, które jest dodatkowo spotęgowane redukcją puli patogennych mikroorganizmów w mleku i przewodzie pokarmowym.

Rikke Engelbrecht zaleca stosować preparat Biotronic® PX Top3 od pierwszego dnia życia cieląt albo od zakończenia odpajania siarą, ponieważ nadaje on mleku specyficzny smak, który może sprawić, że cielęta nie będą piły mleka, gdy później rozpocznie się suplementację.

Procedurę mieszania najlepiej wykonywać oddzielnie z wodą o temperaturze 50°C albo w niewielkiej ilości przygotowanego roztworu preparatu mlekozastępczego.

Produkt można dodać do wymieszanego preparatu mlekozastępczego i niezwłocznie podać cielętom. Badania przeprowadzone przez Rikke Engelbrecht dowodzą, że najlepsze efekty pojawiają się w pierwszych trzech tygodniach życia cieląt, kiedy są one najbardziej podatne na rozwój choroby, a także w okresach stresowych, takich jak przenoszenie cieląt, zmiany warunków pogodowych czy też w innych sytuacjach.

Science & Solutions • Wydanie 45

Przyczyną gorączki mlecznej może być duże zapotrzebowanie na wapń związane z produkcją siary – w efekcie około 80% przypadków choroby pojawia się w ciągu pierwszego dnia po porodzie.

Wydaje się, że starsze krowy (w drugiej laktacji i kolejnych) są bardziej narażone na wystąpienie gorączki mlecznej niż jałówki po pierwszym wycieleniu, ale podatne są zwierzęta w każdym wieku. Krowy rasy Jersey są bardziej predysponowane niż bydło innych ras. Choroba występuje najczęściej u wysokoprodukcyjnych krów mlecznych. Zachorowalność na poziomie 5% nie jest rzadkością, natomiast wartość przekraczająca 10% zdecydowanie wskazuje na większy problem wymagający określonych zmian w procedurach zarządzania.

Prewalencja gorączki mlecznej może wzrastać wskutek innych, częstych zaburzeń metabolicznych. Co więcej, choroba występuje częściej u krów w zbyt wysokiej kondycji, co jest najprawdopodobniej związane z kliniczną i podkliniczną ketozą, która obniża pobranie paszy po porodzie i dodatkowo nadwyręża już i tak ograniczoną podaż wapnia.

Powiązane zagadnienia Gorączka mleczna może również predysponować krowy do rozwoju innych zaburzeń metabolicznych i chorób zakaźnych. Nadto u chorych krów, poziom kortyzolu w osoczu może być podwyższony, co z kolei jest przyczyną immunosupresji.

Znajdujący się w komórkach wapń jest wykorzystywany jako wtórny sygnalizator, gdy już znajdzie się poza komórką, pobudzający aktywność układu odpornościowego.

Obniżone stężenie wapnia w osoczu, które właśnie pojawia się w przebiegu gorączki mlecznej, może prowadzić do spadku poziomu wapnia w komórkach i stłumienia odpowiedzi układu immunologicznego. Wzrost liczby przypadków mastitis i zapalenia macicy u krów, które chorowały na porażenie porodowe, nie jest rzadkością.

Gorączka mleczna może także przyczyniać się do występowania trudnych i ciężkich porodów, zatrzymania łożyska i wypadania macicy. Co więcej, chore krowy będą pobierać mniej paszy, co z kolei skutkuje większą liczbą przypadków ketozy i przemieszczenia trawieńca.

Zalecenia żywieniowe Dawki zawierające niski poziom wapnia (mniej niż 20 g na sztukę na dzień) są przez niektórych

Magazyn BIOMIN

producentów z powodzeniem stosowane, przy czym opracowanie formuły z tak małą ilością wapnia może okazać się trudne. Lepszą strategią żywieniową, mającą obniżać prewalencję gorączki mlecznej, jest odpowiednia kontrola mocy anionowej dawki. Dawki opracowane w oparciu o różnicę kationowo-anionową paszy (DCAD, Dietary Cation-Anion Difference) cechują się zbilansowanym proporcjami czterech makroelementów: anionów chloru i siarki oraz kationów sodu i potasu. Taka równowaga pomaga utrzymywać odpowiednie pH krwi (i moczu). Nieznacznie kwasowe środowisko jest konieczne do prawidłowej mobilizacji rezerw w kościach, dzięki czemu wapń może być uwalniany na potrzeby produkcji siary i mleka.

Dawki przeznaczone do żywienia krów przez kilka tygodni przez wycieleniem powinny mieć ujemną wartość DCAD, ponieważ celem jest obniżenie pH krwi. Producenci mogą z łatwością monitorować pH badając mocz. Odczyn wynoszący 7,0 albo wyższy byłby wskazówką dla hodowcy do zbilansowania dawki pod kątem kationowo-anionowym. Utrzymanie właściwej równowagi wymaga regularnego monitorowania parametrów, gdyż nie można dopuścić do spadku pH moczu poniżej 5,5. Odczyn moczu w przedziale 6,0-6,5 wskazuje na skutecznie opracowana formułę DCAD dawki żywieniowej.

Zawartość potasu w paszach objętościowych może istotnie wpływać na DCAD, a podwyższony pozom potasu to czynnik przyczyniający się do rozwoju gorączki mlecznej. Co więcej, wraz ze wzrostem temperatury krowy zaczynają intensywniej dyszeć i wydalają wówczas więcej CO2,

co prowadzi do spadku pH. Wśród preparatów stosowanych do podwyższenia ujemnego bilansu wymienia się siarczan magnezu, siarczan wapnia, siarczan amonu, chlorek wapnia, chlorek amonu i chlorek magnezu, jednak wiele z nich może mieć nieprzyjemny smak. Hodowcom zwraca się natomiast szczególną uwagę na potrzebę utrzymywania optymalnego pobrania paszy. Dodatkowym sposobem na zwiększenie puli ujemnych ładunków w dawce jest wykorzystywanie źródeł białka poddanych obróbce kwasem solnym, co pozwala uniknąć problemów związanych z nieprzyjemnym smakiem soli anionowych.

Dalsze działania Poza kontrolowaniem poziomu wapnia w dawce żywieniowej i pH krwi, hodowcy powinni brać pod uwagę również całościowe zarządzanie stadem pod kątem pobrania paszy, bilans energii oraz inne, potencjalnie problematyczne elementy.

Utrzymywanie odpowiedniego pobrania paszy poprzez bilansowanie dawki żywieniowej i stosowanie preparatów mogących poprawiać łaknienie pobrania paszy, takich jak drożdże i związki fitogenne, może nieść ze sobą dodatkowe korzyści w postaci niższej częstości występowania gorączki mlecznej.

Ograniczanie innych czynników, niekorzystnie oddziałowujących na krowy, w tym patogenów i mikotoksyn, powinno ułatwić ograniczanie negatywnych następstw gorączki mlecznej, które mogą wpływać na ogólny status zdrowotny i obniżać produkcję mleka.

Różnica kationowo-anionowa paszy Odczyn (pH) można modyfikować kontrolując stężenie sodu (Na), potasu (K), chloru (Cl) i siarki (S), które są pobierane przez krowy z paszą.

Rzeczywista oznaczana wartość opiera się na ładunkach każdego z anionów (Cl i S) oraz kationów (Na i K). poniższe równanie uwzględnia masę cząsteczkową poszczególnych pierwiastków.

Równanie DCAD Sód (Na) x 435 + potas (K) x 256 – chlor (Cl) x 282 + siarka (S) x 624 = milirównoważniki (mEq)/kg suchej masy paszy Referencje dostępne na życzenie Więcej informacji można znaleźć na: www.mycotoxins.info WYŁĄCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI: Powyższa tabela zawiera ogólne porady dotyczące kwestii związanych z produkcją bydła, w tym najczęściej stwierdzanych problemów zdrowotnych, które mogą być powiązane z obecnością mikotoksyn w paszy. Choroby przeżuwaczy i problemy zdrowotne obejmują te wyszczególnione w tabeli, lecz nie ograniczają się wyłącznie do nich. Firma BIOMIN zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności wynikłej z albo w jakikolwiek sposób powiązanej z korzystaniem z powyższej tabeli bądź z jej treści. Przed podjęciem jakichkolwiek działań w oparciu o treść przed­ miotowej tabeli należy zasięgnąć porady bezpośrednio u lekarza weterynarii.

13

Twoja kopia Science & Solutions

Biomin BioStabil ®

Stabilna kiszonka w każdych warunkach!

Unikalna kompozycja autorskich szczepów bakterii homo- i heterofermentatywnych to: • Poprawa parametrów fermentacji • Lepsza stabilność tlenowa, dzięki autorskiemu szczepowi l.kefiri • Minimalizacja strat suchej masy i energii • Wyższa wydajność i maksymalizacja zysku

Skontaktuj się z nami: tel: 22 610 8519 e-mail:office.pl@biomin.net biostabil.biomin.net

Naturally ahead