ÌÀÉÒÅ ÊÀÐÀÍÑÀ ÎÒÐÎÂÍÈ ÄÓÌÈ
This project has been funded with support from the European Commission. This publication [communication] reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Òîçè ïðîåêò å ôèíàíñèðàí ñ ïîäêðåïàòà íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ. Òàçè ïóáëèêàöèÿ [ñúîáùåíèå] îòðàçÿâà ñàìî ëè÷íèòå âèæäàíèÿ íà íåéíèÿ àâòîð è îò Êîìèñèÿòà íå ìîæå äà áúäå òúðñåíà îòãîâîðíîñò çà èçïîëçâàíåòî íà ñúäúðæàùàòà ñå â íåÿ èíôîðìàöèÿ.
Ìàéòå Êàðàíñà
ÎÒÐÎÂÍÈ ÄÓÌÈ Ïðåâåëà îò èñïàíñêè: Áîðÿíà Öîíåâà
ÅÌÀÑ
© Maite Carranza © PALABRAS ENVENENADAS © Maite Carranza, 2010 © EDEBÉ Literature Award Winner © Originally published in Spain by grupo edebé 2010 © Ìàéòå Êàðàíñà © ÎÒÐÎÂÍÈ ÄÓÌÈ © Ïðåâåëà îò èñïàíñêè: Áîðÿíà Öîíåâà © Îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà: Áîðèñ Äðàãîëîâ © ÈÊ ÅÌÀÑ © Âñè÷êè ïðàâà çàïàçåíè!
Íà æåíèòå, êîèòî ñòðàäàò.
ÏÚÐÂÀ ×ÀÑÒ Ìîìè÷åòî, êîåòî ãëåäàøå ñåðèàëà Ïðèÿòåëè
Ä
åíÿò, â êîéòî íàâúðøèõ äåâåòíàéñåò ãîäèíè, áåøå êàòî âñåêè äðóã. Çíàåõ, ðàçáèðà ñå, çíàåõ, ÷å ñòàâàì ñ åäíà ãîäèíà ïîãîëÿìà, íî ìè áåøå âñå åäíî, çàùîòî äíåøíàòà ðàâíîñìåòêà çà èçìèíàëèòå òðèñòà øåéñåò è ïåò äíè áå àáñîëþòíî åäíàêâà ñ òàçè çà òðèñòà øåéñåò è ïåòòå äíè ïðåç ïðåäõîäíàòà ãîäèíà. Òîåñò, íèùî ñúùåñòâåíî. Âúïðåêè âñè÷êî ñå ïîìú÷èõ äà ìèñëÿ ïîçèòèâíî è äà ïîãëåäíà íà íåùàòà îò õóáàâàòà èì ñòðàíà. Ñòèãíàõ äî èçâîäà, ÷å ñè ñòðóâà äà íàâúðøâàì âúçðàñò, ïîíåæå íàé-ìàëêîòî ùÿõ äà ïîëó÷à ïîäàðúê. Íå áðîÿõ, åñòåñòâåíî, íàâÿâàùèòå òúãà ñâåùè÷êè, ñïîìåíèòå è îáåùàíèåòî, êîåòî ÷îâåê äàâà ïðåä ñåáå ñè äà áúäå ùàñòëèâ. Òúïîòèÿ. Íå èñêàõ äà ïðèäàâàì ñïåöèàëíî çíà÷åíèå íà äåíÿ, çàùîòî æèâîòúò ìè íå áåøå òúðæåñòâî íà ðàäîñòòà. Íå èçëèçàõ îò ðàìêèòå íà îáè÷àéíàòà ðóòèíà íà åæåäíåâèåòî ñòàâàõ, ïðàâåõ ãèìíàñòèêà, âçåìàõ äóø, çàêóñâàõ, õîäåõ íà ó÷èëèùå, âå÷åðÿõ, ãëåäàõ ìàëêî òåëåâèçèÿ è î÷àêâàõ ñúäáàòà äà
7
ìå èçíåíàäà è äà ìè ñå óñìèõíå. Íÿìàøå íèùî òðóäíî, çàäîâîëÿâàì ñå ñ ìàëêî. Ñåäìèöà ïðåäè òîâà ñå çàïèòàõ íå ìè ëè ñå ùå äà çàäîâîëÿ íÿêàêâà ñâîÿ ïðèùÿâêà, íÿìàì ëè ïî-ñïåöèàëíî æåëàíèå. Ìîæåõ äà ñè êóïÿ íÿêîÿ ãëóïîñò, äðåõà, îáóâêè, àéïîä. Íî àç íå èñêàõ íèùî, êîåòî ñå êóïóâà ñ ïàðè, è ãî ïîìîëèõ äà ìå çàâåäå íà ïëàæà. Ìå÷òàòà ìè áåøå äà ñå õâúðëÿ â ìîðåòî îò âèñîêà ñêàëà, äà ñå ãìóðíà ñ îòâîðåíè î÷è, äà ïëóâàì êðîóë, äîêàòî äúõ íå ìè îñòàíå, äà ñå îòïóñíà ïî ãðúá íà ïåíëèâèÿ ãðåáåí íà âúëíèòå è äà ñå îñòàâÿ äà ìå ëþëåÿò. Èñêàõ äà ñå ÷óâñòâàì ïî-ëåêà îò ïåðöå, äà ñå ïëúçãàì âúâ âîäàòà êàòî ðèáà è äà ñå çàãóáÿ íà õîðèçîíòà, äîêàòî òÿëîòî ìè íå ñå ïðåâúðíå â äàëå÷íà áÿëà òî÷èöà, èçïðúñêàëà ìîíîòîííîñòòà íà áåçáðåæíàòà ñèíåâà. Íÿêîé äåí è òîâà ìîæå äà ñòàíå êàçà ìè òîé è ìè ïîäàðè íîâèÿ ñåçîí íà Ïðèÿòåëè . Ïðèçíàâàì, ÷å ìå âïå÷àòëè.
8
1. Ñàëâàäîð Ëîñàíî
Ç
àìåñòíèê-èíñïåêòîðúò ñòèãà äî àïàðòàìåíòà íà ñåìåéñòâî Ìîëèíà, çàñòàâà ïðåä âðàòàòà è ñå ìú÷è äà íîðìàëèçèðà äèøàíåòî ñè. Ñëîæèë ñè å ñèâîòî ñàêî çà ïúðâè ïúò ãî áå îáëÿêúë íà ñâàòáàòà íà ñèíà ñè, ïðåäè ñåäåì ãîäèíè è êîïðèíåíàòà âðàòîâðúçêà ñ ëúñêàâà ÷åðâåíèêàâà íèøêà. ×óâñòâà ñå ìàëêî íåóäîáíî è â ïîñëåäíèÿ ìîìåíò ìó õðóìâà äàëè âðàòîâðúçêàòà ìó íå å ïðåêàëåíî êðåùÿùà. Âèíàãè ñå ïðèòåñíÿâà çà îáëåêëîòî ñè. Êîãàòî âäèãà ðúêà äà íàòèñíå çâúíåöà, çàáåëÿçâà, ÷å äëàíèòå ìó ñå ïîòÿò. Íå îáè÷à äà õîäè ïî êúùèòå íà õîðàòà, äà ãè áåçïîêîè áåç ïðè÷èíà, íî ñå íàëàãà, íÿìà êàê. Áåøå ïîñåùåíèå îò ëþáåçíîñò, æåñò íà âíèìàíèå è àêî íå ãî íàïðàâåøå, ùåøå äà ñúæàëÿâà, ÷å íå ñè å äîâúðøèë ðàáîòàòà è äà ãî ïëàòè ñ áåçñúííè íîùè. Äèøàéêè òåæêî è íàêúñàíî, âàäè îò äæîáà íà ïàíòàëîíà ñè õàðòèåíà êúðïè÷êà è èçáúðñâà äëàíèòå ñè. Èçêà÷âàíåòî íà òðèòå åòàæà ãî å îçîðèëî, çàðàäè íàäíîðìåíîòî ìó òåãëî, à è çàðàäè ãîäèíêèòå, ðàçáèðà ñå, íî òîé å ðåøèòåëåí ÷îâåê è ñå ñïðàâÿ ñ âñÿêà ñèòóàöèÿ, êîëêîòî è òðóäíà äà å òÿ. Ìàêàð äà ìó å ïðèòåñíåíî, òðÿáâà äà äàäå íÿêàêâî îáÿñíåíèå íà ãîñïîæà è ãîñïîäèí Ìîëèíà. Íå ìîæå äà ïîçâîëè äà ãî
9
íàó÷àò îò óñòàòà íà äðóã, à òåëåôîíúò â êðàéíà ñìåòêà å ñàìî ñòóäåíà, áåçäóøíà âåù. Òàêà ÷å òîé ñå ïðîêàøëÿ, çà äà ñè ïðî÷èñòè ãúðëîòî êàòî ïðåä ðàçïèò è íàòèñêà ðåøèòåëíî çâúíåöà. ×óâñòâàì ñå îòãîâîðåí çà òîçè ñëó÷àé ìèñëè ñè òîé, äîêàòî ÷àêà äà ìó îòâîðÿò, çà êîøìàðà, êîéòî åäèí äåí ãè âðúõëåòÿ èçíåâèäåëèöà, íåíàäåéíî è ïðåäàòåëñêè, è êîéòî èì îòíå æåëàíèåòî çà æèâîò. Ïî÷òè íàïúëíî. Êàòî áåçíàäåæäíî áîëíè ñà, êîèòî âå÷å äîðè íå áðîÿò îñòàâàùèòå èì äíè. È íåçàâèñèìî îò âñè÷êî, íà ìîìåíòè, äîëàâÿì äúëáîêî â î÷èòå èì èñêðèöà íàäåæäà, ãîòîâà äà ëóìíå ïðè íîâèíàòà çà íÿêîÿ íîâà ñëåäà. Íàäÿâàò ñå íà ÷óäî, äà ñå íàìåðè òÿëîòî. Íèêîé íå îòâàðÿ, âåðîÿòíî íå ñà ñè ó äîìà. Îïèòâà îòíîâî è òîçè ïúò çàäúðæà ïðúñò âúðõó áóòîíà, çâúíè ïî-äúëãî. Àç îáà÷å ãè ðàçî÷àðîâàõ, íå ñå ñïðàâèõ ìèñëè ñè òîé, äîêàòî íàîñòðÿ ñëóõ äà äîëîâè è íàé-ìàëêèÿ øóì îò äðóãàòà ñòðàíà íà âðàòàòà. Ïúëíà òèøèíà. Ñèãóðíî íÿìà íèêîé. Ìîãà äà èì îñòàâÿ ñàìî... è òîé èçáðîÿâà ìèñëåíî: åäíà çàõâúðëåíà ÷àíòà, åäèí êàçóñ, ïðàòåí êúì äåëî, ïîðàäè ëèïñà íà íàìåðåíî òÿëî, íîìåð íà âå÷å çàáðàâåíî äîñèå è ñíèìêàòà íà óñìèõíàòî ìîìè÷å, êîÿòî æúëòåå îò âðåìåòî â ïàïêà, èçäóòà îò áåçïîëåçíè êíèæà, ïúëíè ñ áåçïîëåçíè ñâèäåòåëñêè ïîêàçàíèÿ, èçãóáåíè ñðåä áåçïîëåçíè ñëåäè. Áåç íèêàêâà óëèêà. Âíåçàïíî íÿêîé ïëàõî è íåäîâåð÷èâî îòêðåõâà âðàòàòà, äîïúëíèòåëíî çàùèòåíà ñ âåðèãà. Îòâúòðå, îò ñóìðàêà íà íåïðèâåòëèâîòî àíòðå, ñå ÷óâà ãëàñ: Êîé å?
10
Ãëàñúò íà Íóðèÿ Ñîëúñ. Ñåìåéñòâî Ìîëèíà æèâåå â Åíñàí÷å 1, Áàðñåëîíà. Àïàðòàìåíòúò å ñòðîãî èçèñêàí, áåç èçëèøåí è ïîêàçåí ðàçêîø, â íàïúëíî õàðìîíè÷íè ñú÷åòàíèÿ îò ñâåòëè òîíîâå, â èç÷èñòåíèÿ è èçäúðæàí ñòèë, òèïè÷åí çà èçòî÷íèòå íàðîäè. Ïðåäè áåøå êîìôîðòåí, íî ìàëêî ïî ìàëêî ñå áå ïðåâúðíàë â îâåõòÿëî ïðîñòðàíñòâî. Ñåãà áîÿòà ïî ñòåíèòå å îëþùåíà, ìåáåëèòå ñà ïîêðèòè ñ ïðàõ, à â ñòîëîâàòà ùîðàòà íà ïðîçîðåöà å ïîâðåäåíà è îò äâå ãîäèíè íÿìà êîé äà ÿ ïîïðàâè. Êóõíÿòà å ôóíêöèîíàëíà, íî ñòóäåíà, áåç ïóëñ. Îò íåÿ íèêîãà íå ñå äîëàâÿ ìèðèñ íà ïúðæåíêî èëè íà âêóñíî ÿñòèå. Ïîíÿêîãà ìó ñå ñòðóâà, ÷å âëèçà â äîìà íà æèâè òðóïîâå, ïî÷èíàëè ïðåäè ÷åòèðè ãîäèíè è ïîääúðæàùè æèçíåíèòå ñè ôóíêöèè èçêóñòâåíî. Ìîì÷åòàòà ñà òèõè, ñäúðæàíè è çàòâîðåíè. Íåñâîéñòâåíî çà âúçðàñòòà èì. Âèñîêè, ñëàáè è ñðàìåæëèâè, áëèçíàöèòå ñà íàâúðøèëè ïåòíàéñåò ãîäèíè âúçðàñòòà, íà êîÿòî áåøå Áàðáàðà, êîãàòî èç÷åçíà íî ñÿêàø íå ñúùåñòâóâàò. Ìèíàâàò íåçàáåëÿçàíî, îáùóâàò ñè ñ ìúë÷àëèâè æåñòîâå è èçâðúùàò ïîãëåä âñòðàíè, êîãàòî èìà ÷óæä ÷îâåê. Íàó÷èëè ñà ñå äà íå ïðå÷àò íèêîìó, äà íå ñìóùàâàò áîëêàòà íà ðîäèòåëèòå ñè. Äåòñòâîòî èì å ñúñèïàíî. Íóðèÿ Ñîëèñ ãî ïîñðåùà ñ âå÷íèÿ âúïðîñ: Íàìåðèõòå ëè ÿ? Íÿìà íèùî ïî-îáåçñúð÷èòåëíî îò åäíî íå , íî òîâà å çà ïîñëåäíî, ïîâå÷å íÿìà äà èìà âúïðîñè. 1 Ensanche Ðàçøèðåíèå ( èñï.) Õðîíîëîãè÷íî òîâà å âòîðèÿò êâàðòàë, ñ êîéòî â ìèíàëîòî Áàðñåëîíà ñå ðàçøèðÿâà. Ñåãà öåíòúð íà ãðàä Áàðñåëîíà. Áåë. ïð.
11
Äîøúë ñúì äà ñå ñáîãóâàìå. Íóðèÿ Ñîëèñ íå ðåàãèðà, èçãëåæäà íå ãî å ðàçáðàëà. Íå ãî è êàíè äà âëåçå. Ìàõíàëà å âåðèãàòà, íî ñòîè êàòî ïàðàëèçèðàíà íà ïðàãà, ñÿêàø íÿêîé º å óäàðèë ïëåñíèöà. Äà ñå ñáîãóâàìå ëè? ïîâòàðÿ òÿ, íåâÿðâàùà. Ñàëâàäîð Ëîñàíî, êðîòêî çàòâàðÿ âðàòàòà çàä ñåáå ñè è âëèçà, áåç äà ÷àêà ïîêàíà. Òóê ëè å ñúïðóãúò âè? Íóðèÿ Ñîëèñ, íà ÷åòèðèéñåò è òðè ãîäèíè, å ìåäèöèíñêà ñåñòðà. Êîãàòî ñå çàïîçíà ñ íåÿ áåøå íà òðèéñåò è äåâåò è áåøå õóáàâà æåíà. Ñåãà êîñàòà º å ïîñèâÿëà ïðåæäåâðåìåííî, îáëè÷à ñå íåáðåæíî, ïîíåæå íåõàå çà âèäà ñè, è äèøà ïî ïðèíóäà. Íå, îùå íå ñå å ïðèáðàë, íà ðàáîòà å îòâðúùà òÿ. Íîðìàëíî, ìèñëè ñè Ëîñàíî, ñóòðèí õîðàòà îáèêíîâåíî ðàáîòÿò, êàòî íåãî è òîé èçïúëíÿâà çàäúëæåíèåòî ñè, ìàêàð ÷å â êîíêðåòíèÿ ñëó÷àé, çà ñúæàëåíèå, íàâÿðíî å çà ïîñëåäåí ïúò. Òîãàâà, àêî íÿìàòå íèùî ïðîòèâ, ùå îáÿñíÿ íà âàñ. Ñÿäà è ÿ ïîäêàíâà äà ñåäíå è òÿ, âñå åäíî ñà â íåãîâàòà êúùà, à íå îáðàòíîòî. Íóðèÿ Ñîëèñ, ïîñëóøíî ñÿäà è ñëóøà, èëè ïîíå äàâà âèä, ÷å ñëóøà. Îò äúëãî âðåìå ÷óâà åäèíñòâåíî îòãîâîðà íà âå÷íèÿ ñè âúïðîñ è ùîì âåäíúæ âå÷å ãî å çàäàëà, èçêëþ÷âà, è äóìèòå ìèíàâàò ïîêðàé óøèòå º, ãóáÿò º ñå. Óòðå íàâúðøâàì øåéñåò è ïåò ãîäèíè, èç÷àêâàõ äî ïîñëåäíèÿ äåí, íî ìå ïåíñèîíèðàò ïîäõâàùà òîé, áåç ïðåäèñëîâèÿ è óâúðòàíèÿ.
12
Êîëêîòî ïî-áúðçî, òîëêîâà ïî-äîáðå ìèñëè ñè òîé, òàêà íÿìà äà èìà íåäîðàçóìåíèÿ . Òÿ ãî ïîãëåæäà ñ øèðîêî îòâîðåíè î÷è è ñ íåïðîíèöàåìî ëèöå, äîòîëêîâà áåçèçðàçíî, ÷å Ëîñàíî íå ìîæå äà îòñúäè äàëè å ðàçáðàëà ïðîñòè÷êîòî ìó îáÿñíåíèå. Ó çàìåñòíèê-èíñïåêòîðà ñå çàòâúðæäàâà óáåæäåíèåòî, ÷å å áèëî çà ïðåäïî÷èòàíå äà ðàçãîâàðÿ ñ Ïåïå Ìîëèíà. Çíà÷è ïîâå÷å íÿìà äà ÿ òúðñÿò, òàêà ëè? ïèòà Íóðèÿ è äóìèòå º ñå îòðîíâàò îò óñòíèòå º áàâíî è ìú÷èòåëíî. Íå, íå áúðçà äà âúçðàçè Ëîñàíî. Ñåãà ñëó÷àÿò ìèíàâà â ðúöåòå íà ìîÿ íàñëåäíèê. Òîé ùå ïîåìå ðàçñëåäâàíåòî è ùå äúðæè âðúçêà ñ âàñ. Çà êðàòêî Íóðèÿ êàòî ÷å ñè îòäúõâà îáëåê÷åíî, íî íà ëèöåòî º òóòàêñè îòíîâî ñå èçïèñâà òðåâîãà. À òîé êîé å, êàêúâ å? èíòåðåñóâà ñå òÿ. Çàìåñòíèê-èíñïåêòîð Ëîñàíî ñå îïèòâà òîíúò ìó äà áúäå óáåäèòåëåí, íî ãëàñúò ìó çâó÷è ôàëøèâî äîðè íà ñàìèÿ íåãî: Çàìåñòíèê-èíñïåêòîð Ñóðåäà, ìëàä ÷îâåê, åíòóñèàñò, ñ ìíîãî äîáðà ïîäãîòîâêà. Ñèãóðåí ñúì, ÷å ùå èìà ïîâå÷å êúñìåò îò ìåí. Èñêàøå ìó ñå äà êàæå ïðîôåñèîíàëèçúì, íî íå ìîæà äà ñè îáúðíå åçèêà äà èçëúæå. Áúäåùèÿò çàìåñòíèêèíñïåêòîð Ñóðåäà, òîêó-ùî íàâúðøèë òðèéñåò è åäíà ãîäèíè, ñ áëÿñêàâî áúäåùå ïðåä ñåáå ñè, ìîæåøå äà ïðåäëîæè åíòóñèàçúì, íî íå è ïðîôåñèîíàëèçúì. Ïðèòåñíåíà, Íóðèÿ ìëúêâà. Ìîæå áè ðàçìèøëÿâà âúðõó íåèçÿñíåíèòå íåùà, çà êîèòî Ëîñàíî òàêà è íå îòâîðè äóìà. Òÿ å íàïëàøåíà æåíà.  ïðèñúñòâèåòî
13
íà ìúæà ñè äîðè íå ñè ïðàâè òðóäà äà ãîâîðè, îñòàâÿ ãî òîé äà å âîäåùèÿò. Òîé ïîíå íå ñå å ñðèíàë êîëêîòî íåÿ. Áåøå èçãóáèë ïúðâîíà÷àëíàòà ñè ðåøèìîñò, áîðáåíîñòòà ñè îò ïúðâèòå ìåñåöè, îíàçè ñâîÿ íåïðåêëîííîñò, ïðåâúðíàëà ñå âúâ ôèêñ èäåÿ äà îòêðèå íà âñÿêà öåíà Áàðáàðà, êîÿòî ãî òëàñíà äà ñå ìåñè â ðàáîòàòà íà ïîëèöèÿòà, íî ñåãà ñå å óñïîêîèë è ñå å ïðèìèðèë ñúñ çàãóáàòà. Äâàìàòà ñà ìíîãî ðàçëè÷íè âúâ âúíøíèÿ èçðàç íà äóøåâíîòî ñè ñúñòîÿíèå. Òîé ñòðàäà ñ äîñòîéíñòâî, äîêàòî òÿ ñòðàäà îò ëèïñàòà íà äîñòîéíñòâî. Ïðèëè÷à ìó íà ìîêðî ïèëå ïîä äúæäà. Íóðèÿ Ñîëèñ êèìâà è ïîòúâà îòíîâî â ìèñëèòå ñè. Îòíåñåíà, òúæíà, àïàòè÷íà. Âå÷å íèùî íå ÿ èíòåðåñóâà. Îòêàçàëà ñå å äà ñå õàðåñâà íà õîðàòà. Ùåøå ìó ñå äà áå ÿ ïîçíàâàë ïðåäè äà èçãóáè äúùåðÿ ñè è æåëàíèåòî ñè çà æèâîò. Íåèçâåñòíîñòòà º áå èçïèëà óìà. Íóðèÿ Ñîëèñ íèùî íå êàçâà, ñàìî ñå ðàçìúðäâà íåñïîêîéíî íà ñòîëà. Î÷åâèäíî íåùî º ëèïñâà. Òðÿáâàøå äà ðàçãîâàðÿòå ñúñ ñúïðóãà ìè âíåçàïíî ïîäõâúðëÿ òÿ. Íà íåãî ãëàâàòà ñè ìó å íà ìÿñòîòî óòî÷íÿâà æåíàòà. Ïîìîùíèê-èíñïåêòîð Ëîñàíî ñè ìèñëè ñúùîòî, íî ñúçíàâà, ÷å å íåó÷òèâî âúïðîñúò èçîáùî äà ñå êîìåíòèðà, çàùîòî â êà÷åñòâîòî ñè íà ñúáåñåäíèê è òÿ èìà ñúùèòå ïðàâà êàòî ñúïðóãà ñè. Ìåæäóâðåìåííî îáà÷å Íóðèÿ âå÷å å ñòàíàëà, âçåëà å ìîáèëíèÿ òåëåôîí îò ìàñè÷êàòà è å íàáðàëà íîìåðà. Ïåïå? îáàæäà ñå ñ æàëåí ãëàñ òÿ. Äîêàòî ñëóøà êàêâî ãîâîðè ìúæúò º, èçðàæåíèåòî º ñå ïðîìåíÿ.
14
Íå, èçâèíÿâàé, çíàì ÷å èìàø ðàáîòà, íî äîéäå ïîìîùíèê-èíñïåêòîð Ëîñàíî. Ìëúêâà ðàçòðåïåðàíà çà ñåêóíäè è ïàê çàãîâàðÿ êîëåáëèâî, ñúñ ñúùàòà îíàçè íåðåøèòåëíîñò, ñ êîÿòî ñå èçïðàâÿ ïðåä íåïîíÿòíàòà çà íåÿ ïðàçíîòà íà îòñúñòâèåòî. Íå, íÿìà íèùî íîâî çà Áàðáàðà ïîÿñíÿâà òÿ. Ïðîñòî èñêà äà ñå ñáîãóâà ñ òåá, óòðå ñå ïåíñèîíèðà... Äîáðå äîáàâÿ, ñëåä íÿêàêâî äúëãî îáÿñíåíèå îò íåãîâà ñòðàíà. ×åðòèòå íà ëèöåòî º ñà ñå îòïóñíàëè, çàãóáèëè ñà ñâîÿòà íàïðåãíàòîñò, çàùîòî âåðîÿòíî òîé å ïðåäëîæèë ðåøåíèå íà ïðîáëåìà, êîåòî òÿ å íåñïîñîáíà äà âçåìå ñàìà. È çàòâàðÿ ñ ïðîñâåòíàë ïîãëåä, ñ îëåêíàëî ñúðöå, êàòî ÷å ñå å îñâîáîäèëà îò íåïðåäâèäåí è íåïîñèëåí òîâàð. Êàçà, ÷å ùå ìèíå äà âè âèäè ëè÷íî. Èíñïåêòîð Ëîñàíî çíàå, ÷å íàèñòèíà ùå ãî íàïðàâè, çàùîòî å ÷îâåê èíèöèàòèâåí è ñòðèêòåí, âñè÷êî ìó å ïîäðåäåíî ïîä ÷àñ. Òúðãîâñêè ïðåäñòàâèòåë å âúâ ôèðìà çà áèæóòà. Óìåå äà ðàáîòè ñ êëèåíòèòå è äà îðãàíèçèðà äîáðå âðåìåòî ñè. Âúïðåêè ÷å íåïðåêúñíàòî ïúòóâà, ñå ñïðàâÿ ñ âñè÷êî è óñïÿâà äà íàìåðè âðåìå äà áúäå ñ æåíà ñè è äåöàòà, è äà ñå ãðèæè çà ñåìåéñòâîòî ñè. Äîðè ñå ïîãðèæè çà êó÷åòî, ñ êîåòî ñå íàëîæè äà ñå ðàçäåëÿò, ïîíåæå èì íàïîìíÿøå ïðåêàëåíî ìíîãî çà Áàðáàðà. Òîé å ìúæ åíåðãè÷åí, æèçíåí, îãëàâè ìàñîâèòå äåìîíñòðàöèè çà äúùåðÿ èì, çàñòàíà íà÷åëî, âèíàãè â ïúðâèòå ðåäîâå, ñ ïëàêàò â ðúêà, íåóìîðåí. Ñòàâà. Íÿìà ïðè÷èíè äà ñå çàäúðæà ïîâå÷å. Âñè÷êî âå÷å å êàçàíî, à è Íóðèÿ Ñîëèñ å çàáðàâèëà åëåìåí-
15
òàðíèòå íîðìè íà ó÷òèâîñò è äîðè íå ìó å ïðåäëîæèëà êàôå. Ëîøîòî âå÷å ìèíà , êàçâà ñè òîé ñ îòïóñíàòà äóøà. Äâàìàòà òðúãâàò êúì âðàòàòà â ìúë÷àíèå, íî âíåçàïíî, ïðåäè äà îòâîðè, òÿ ñå ñïèðà, îáðúùà ñå êúì ïîëèöàÿ è ãî ïðåãðúùà. Ïîìîùíèê-èíñïåêòîð Ëîñàíî íå çíàå êàê äà ðåàãèðà è îñòàâà ñêîâàí è íåïîõâàòåí, ñ óâèñíàëè ðúöå. Çà ìèã è òîé ñå ïîääàâà íà åìîöèÿòà, ðàç÷óâñòâà ñå è ÿ îáãðúùà, çà äà ÿ ñòîïëè è çàùèòè ñ ÷îâåùèíàòà ñè. Òÿ å êðåõêà, êàòî äåòå. Äåòå ñ ðàçáèòî ñúðöå. Îñòàâàò òàêà, ïðèòèñíàòè åäèí â äðóã, ñâúðçàíè â áåçïëîäíà ïðîùàëíà ïðåãðúäêà. Áëàãîäàðÿ åäâà ÷óòî ïðîøåïâà Íóðèÿ Ñîëèñ. È ñå îòäðúïâà îò íåãî, îñòàâÿéêè êàòî îòïå÷àòúê íà ãúðäèòå ìó óñåùàíåòî çà âåäðèíà è óñïîêîåíèå, ðàçñåÿëè ãîð÷èâèíàòà îò ïðîâàëà ìó. Áåøå ìó îòâúðíàëà ñ èñêðåíî ïðîñòîäóøèå, äàâàéêè èçðàç íà îíàçè áëàãîäàðíîñò, êîÿòî ïîëèöàèòå íèêîãà íå î÷àêâàò, íî âèíàãè êîïíåÿò çà íåÿ. Áåøå ðàçáðàëà êàêâè óñèëèÿ ìó å ñòðóâàëî, çà äà îòèäå äî òÿõ äà èì êàæå ñáîãîì. Çíàå, ÷å è òîé ñå áîðè ñúñ ñåáå ñè, âúòðåøíî ñå ñúïðîòèâëÿâà äà èçîñòàâè Áàðáàðà, íå èñêà äà ÿ îñòàâè íà äðóãè, êîèòî äà ñå ðîâÿò â ìèíàëîòî, ãðóáî äà äúëáàÿò â áîëåçíåíèÿ º ñïîìåí çà íåÿ, ìîæå áè ñ åíòóñèàçúì, íî áåç êàï÷èöà äåëèêàòíîñò. Çàñòàíàëà íà ïðàãà íà ïîëóîòâîðåíàòà âðàòà, òÿ ìó ñå óñìèõâà ïðåç ñúëçè è çà ñåêóíäè òîé ïîäñúçíàòåëíî ñè ïðåäñòàâÿ, ÷å ïðåäè óñìèâêàòà º å áèëà ëú÷åçàðíà è ñâåæà êàòî òàçè îò ñíèìêàòà íà Áàðáàðà, êîÿòî å ãëåäàë è ðàçó÷àâàë áåçáðîé ïúòè.
16
2. Íóðèÿ Ñîëèñ
Í
óðèÿ áðîäè èç àïàðòàìåíòà êàòî äóøà, íå íàìèðàùà ïîêîé. Ïîñåùåíèåòî íà èíñïåêòîðà ÿ áå íàòúæèëî. Íå ìèñëè ñè òÿ. Íå å íóæíî äà ñè òúðñè îïðàâäàíèÿ. Îò äúëãî âðåìå æèâåå ñ ìúêàòà, íî íà ìîìåíòè òÿ ñòàâà òîëêîâà ïðîíèçâàùà, ÷å ÿ óñåùà êàòî íîæ, ðàçêúñâàù ïëúòòà º. Êàòî ñåãà îñòàâÿ ÿ áåç äúõ è ÿ êàðà äà îòâîðè âðàòàòà êúì ñòàÿòà íà Áàðáàðà. Ñòîè ñè íåïîêúòíàòà, êàêòî ÿ áÿõà îñòàâèëè ïðåäè ÷åòèðè ãîäèíè. Åäèíñòâåíàòà ñòàÿ îò äîìà, êîÿòî ïî÷èñòâà ðåäîâíî, êàòî ñâåòèëèùå. Îáèðà ïðàõà ïî ðàôòîâåòå íà áèáëèîòåêàòà, ìåòå ïîäà è ìèíàâà ñ ïàðöàë ïî ìàñàòà. Ïðåäè ñå çàòâàðÿøå òóê è ïèåøå, íàñàìå. Òÿ, áóòèëêà äåñåòãîäèøíî áðåíäè Òîððåñ è îäåêîëîíúò íà Áàðáàðà. Çàîáèêîëåíà îò íåéíèòå ñíèìêè, îò êíèãèòå º, îò èãðà÷êèòå º, îò âðåìåòî, êîãàòî áåøå äåòå. Èçëèçàøå ñèëíî ðàçñòðîåíà è ñåäìèöè íàðåä íå óñïÿâàøå äà ñå ñúâçåìå. Íå ñå âëàäååø ïîâòàðÿøå º Ïåïå. È ìàêàð â íà÷àëîòî äà íå ñè ïðèçíàâàøå, íàêðàÿ ãî ïðèå. Îñòàâÿøå ñå äà ÿ ïîãúëíå âîäîâúðòåæúò íà ðàçðóøèòåëíîòî ñàìîñúæàëåíèå. Òî÷íà äèàãíîçà º ïîñòàâè ïñèõèàòúðúò. È º ïðåäïèñà õàï-
2. Îòðîâíè äóìè.
17
÷åòà. Õàï÷åòà, çà äà ñòàíå; õàï÷åòà, çà äà õîäè; õàï÷åòà, çà äà ñïè; õàï÷åòà, çà äà æèâåå. Ïîäîçèðàøå, ÷å ïðåêàëåíî ìíîãîòî õàï÷åòà º îòíåìàò îò ãíåâà è çàäóøàâàò âèêà â ãúðëîòî º. Àëà ïðåìàõâàõà ñúùî è áîëêàòà º. Æèâîòúò º ïðåäñòàâëÿâàøå âÿëî, êðååùî ñúùåñòâóâàíèå, ñÿêàø âîäà åäâà êúêðè íà ñëàá îãúí, íî çàáðàâåøå ëè äà ãè èçïèå, Ïåïå ñå ÿäîñâàøå, ñúðäåøå º ñå è íàñèëà ÿ êàðàøå äà ãè âçåìå: Òè ñè áîëíà, îñúçíàé ãî íàé-ñåòíå. Ñåãà æèâåå ñ õàï÷åòàòà, çàáðàâè çà èçìàìíàòà óòåõà íà ÷àøêàòà è âå÷å íå ìèñëè òîëêîâà ÷åñòî çà ñàìîóáèéñòâî. Íî íå å äîáðå. È íèêîãà íÿìàøå äà áúäå äîáðå. Âëà÷è òîâàðà íà çàäúëæåíèÿòà ñè. Ñëåä øåñòìåñå÷íî îòñúñòâèå, ñå âúðíà íà ðàáîòà. Ìåäèöèíñêà ñåñòðà å è äàâà íîùíè äåæóðñòâà â Êëèíèêàòà. Íå áèâà äà ñå îòêàçâàø ïîñúâåòâà ÿ Ïåïå, áëèçî å äî äîìà, ðàáîòàòà ùå òå ðàçñåå. Áåøå º âñå åäíî, òàêà ïîíå íå ÿ èçìú÷âà áåçñúíèåòî, íå ñå íàëàãà äà ñå áîðè ñ áåçêðàéíî äúëãèòå ÷àñîâå íà íîùòà, çàñëóøàíà â òèêòàêàíåòî íà áóäèëíèêà è â õúðêàíèÿòà íà Ïåïå. Ïî÷òè íå ñïè. Ðàíî ïðèçîðè ñå âðúùà ó äîìà, ïðèãîòâÿ çàêóñêà çà áëèçíàöèòå, âäèãà ãè îò ñúí è ãè èçïðàùà. Ïîñëå ëÿãà â ëåãëîòî è ñèìóëèðà, ÷å ñè ïî÷èâà, íî íå ìîæå äà èçêëþ÷è. Çà ñåêóíäè çàäðÿìâà, êëþìâà ãëàâà, çàòâàðÿ î÷è è âåäíàãà ïàê ãè îêîêîðâà. ×åñòî èìà ñúðöåáèåíå è, çàãóáèëî íîðìàëíèÿ ñè ðèòúì, ñúðöåòî º áèå êàêòî ñè èñêà. Íîùåì â áîëíèöàòà èìà ìàëêî ðàáîòà. Èçïðàòèõà ÿ â ãèíåêîëîãè÷íîòî îòäåëåíèå è êîëåæêèòå º, ïðîÿâÿâàùè ñú÷óâñòâèå è ðàçáè-
18
ðàíå, ðàçêàçâàò âèöîâå, ïðàçíóâàò ðîæäåíè äíè ñúñ ñëàäêè è ñ ïåíëèâî âèíî, è ÿ ïðåãðúùàò ìàé÷èíñêè, çà äà ÿ ðàçâåäðÿò, äà ïðîïúäÿò òúãàòà îò ëèöåòî º. Ïðåãðúäêèòå èì ÿ îáîäðÿâàò è ïîíÿêîãà, â òÿõíàòà êîìïàíèÿ, ñå ÷óâñòâà òàêàâà, êàêâàòî å áèëà ïðåäè ñèëíà, ïðàãìàòè÷íà è ðåøèòåëíà. Æåíà, ñïîñîáíà äà ñòèãíå äàëå÷, àêî áå îòñòîÿâàëà òúðïåëèâî è óïîðèòî ìå÷òèòå ñè, àêî áåøå îòèøëà äà æèâåå â ïðîâèíöèÿòà, äà ñè êóïè êàìèîíåòêà, çà äà ïúòóâà ïî ñâåòà èëè, àêî áåøå çàâúðøèëà ñëåäâàíåòî ñè ïî ìåäèöèíà, èçîñòàâåíî ñëåä ðàæäàíåòî íà Áàðáàðà. Çàùîòî â ìèíàëîòî Íóðèÿ ÷åðòàåøå àìáèöèîçíè ïëàíîâå, àëà òå èçáëåäíÿõà ñ ìàé÷èíñòâîòî è íàïúëíî ñå èçïàðèõà ñúñ ñïîëåòÿëàòà ÿ òðàãåäèÿ ñ èç÷åçâàíåòî íà äúùåðÿòà. Ïðåäè èìàøå îòãîâîðíîñòè, àâòîðèòåò è ñåðèîçíè øàíñîâå äà ñòàíå ãëàâíà ñåñòðà. Âîëÿòà º íà ìëàäèíè äà èçêà÷âà ïëàíèíè, äà ñå êàòåðè ïî ñòåíè è äà ñå ñïóñêà ïî ñêè-ïèñòèòå â Àëïèòå, êîÿòî º ñúçäàäå îáðàçà íà ñèëíà è äðúçêà äåâîéêà, ñåãà å ñàìî ñìúòåí ñïîìåí, îñòàíàë åäèíñòâåíî â ñíèìêèòå îò ìèíàëîòî, ñÿêàø ñà íà äðóã ÷îâåê íà åäíà ñòóäåíòêà ïî ìåäèöèíà, çàñìÿíà è åíåðãè÷íà, íà ìîìè÷åòî, â êîåòî ñå áå âëþáèë Ïåïå. Ñåãà âå÷å íå ñè ïðàâè ñíèìêè. Íå èñêà äà âèæäà îáðàçà íà æåíàòà, óëîâåíà îò îáåêòèâà. Ðàáîòàòà ÿ ïîãëúùà äîòîëêîâà, ÷å ïîíÿêîãà äîðè çàáðàâÿ çà Áàðáàðà. Íà ìîìåíòè ñïåøíàòà íóæäà äà ñïàñè íå÷èé ÷óæä æèâîò çàëè÷àâà ñîáñòâåíàòà º àãîíèÿ. Âèæäàëà å êàê ðåæàò ãúðäè, êàê îòñòðàíÿâàò ìàòêè è îïåðèðàò òðúáè è ÿé÷íèöè, âèæäàëà å è êàê ìëàäè ìîìè÷åòà óìèðàò. È òî÷íî â òåçè ìîìåíòè çíàå, ÷å èìà è ÷óæäà áîëêà, ÷å èìà æåíè, êîèòî ñòðàäàò êàòî íåÿ, èëè ïî÷-
19
òè êîëêîòî íåÿ. Íî òîâà òðàå êðàòêî. Ùîì îáúðíå ãðúá è ñå âúðíå âêúùè, çåìÿòà îòíîâî ïðîïàäà ïîä êðàêàòà º. Íÿìà íèùî ïî-ëîøî îò òîâà äà æèâååø âúâ âå÷íà íåñèãóðíîñò ñ ãîð÷èâèíà ñè ìèñëè òÿ. Æèâèòå ïîãðåáâàò ìúðòâèòå è ãè îïëàêâàò. Íîñÿò èì öâåòÿ íà ãðîáà è õîäÿò òàì â äåíÿ íà Âñè ñâåòèè. À òÿ íå çíàå æèâà ëè å Áàðáàðà, èëè å ìúðòâà. Íå çíàå äàëè äà ÿ îïëàêâà è äà íîñè òðàóð, èëè äà ïîääúðæà æèâ ïëàìúêà íà íàäåæäàòà. È òàçè íåèçâåñòíîñò, òîâà âå÷íî ñúìíåíèå, ïîñòåïåííî ÿ ðàçÿæäà. Íåçàâèñèìî îò âñè÷êî òÿ å ãîðäà è íå ïîíàñÿ äà ÿ îêàéâàò. Íåíàâèæäà ñúæàëåíèåòî è çà òîâà êðàêúò º ïî òàçè ïðè÷èíà íàïîñëåäúê íå ñòúïâà â ìàãàçèíèòå. Õîäè ñàìî îò êúùè äî áîëíèöàòà è îáðàòíî. Ïîâå÷å íå îòèäå â ó÷èëèùåòî íà áëèçíàöèòå, ñúùîòî, êúäåòî Áàðáàðà ó÷è äâàíàéñåò ãîäèíè. Íå æåëàå äà ãîâîðè ñ íèêîãî è íàé-âå÷å íå èñêà äà âèæäà ìàéêèòå, ïðèäðóæåíè îò äúùåðèòå ñè. Åäèíñòâåíèÿò ïúò, êîãàòî îòèäå ñ Ïåïå íà ïàçàð, âèæäàøå ìàéêè è äúùåðè íàâñÿêúäå, êàòî â íÿêàêúâ êîøìàð. Âèæäàøå ãè êàê èçáèðàò îáóâêè, ðàçãëåæäàò îáåöè, ïðîáâàò áëóçè, êàê ñå ñìåÿò, äîêàòî ÷àêàò íà îïàøêà çà ìåñî. Áåøå êàòî þìðó÷åí óäàð â ñòîìàõà. Íå ìîãà, íÿìà äà ìîãà, íèêîãà íÿìà äà ñâèêíà! Áàðáàðà ÿ íÿìà! ïîâòàðÿøå òÿ â êîëàòà, ðàçòúðñâàíà îò ðèäàíèÿ, èçïàäíàëà â óæàñåí ïðèñòúï íà èñòåðèÿ. Íàêðàÿ Ïåïå º óäàðè ïëåñíèöà. Ïîâå÷å íèêîãà íÿìà äà èçëÿçà çàðå÷å ñå òÿ. Ñïåñòÿâà ñè ãî. Ïåïå ñå íàãúðáè ñúñ çàäúëæåíèåòî äà ïðàâè åæåñåäìè÷íèòå ïîêóïêè, äà èçâåæäà êó÷åòî íà ðàçõîäêà è ïîñòåïåííî ïîå öÿëàòà ãðèæà çà äîìà-
20
êèíñòâîòî. Ïðåç ïúðâèòå äíè Íóðèÿ íåðåêúñíàòî ñå ñáëúñêâàøå ñ êó÷åòî íà Áàðáàðà, âèæäàøå ãî êàê äóøè íàãîðå-íàäîëó èç àïàðòàìåíòà è æàëíî äà âèå ïðåä ïðàçíàòà ñòàÿ. Ìàõíè ãî, ìîëÿ òå îò÷àÿíî ñòåíåøå òÿ. Ïåïå ãî êà÷è â êîëàòà è ãî îñòàâè â äîìà íà ñåìåéñòâî Ìîíòñåíè. Òÿ ìó å äúëáîêî ïðèçíàòåëíà, çàùîòî íå º ñå íàëàãà äà ìèñëè. Çàãóáè íàâèêà äà ìèñëè, äà èçðàçÿâà ìíåíèå, äà ïðàâè èçáîð. Èçïúëíÿâà êàêâîòî º ñå êàæå, è òîëêîç. Íå å â ñúñòîÿíèå äà âçåìà ðåøåíèÿ è ãî ïðèåìà. Òúêìî îáðàòíîòî íà íåÿ, ñåñòðà º Åëèçàáåò, îùå íå ãî ïðîóìÿâà. Íå ñè ëè äàâàø ñìåòêà, ÷å òè íå ñè òàêàâà? ãîâîðåøå º òÿ. Ðåàãèðàé, ìîëÿ òå, âèêàé, êðåùè, óäàðè ñèëíî ïî ñòåíàòà, íàïðàâè íåùî. Êàòî äåòå å, òàçè ìîÿ ñåñòðà Åëèçàáåò ÷åñòî ñè ìèñëè Íóðèÿ. Âêîï÷âà ñå â îáðàçèòå îò äåòñòâîòî è îòêàçâà äà ïðèåìå ïðîìåíèòå. Ïî ñúùèÿ íà÷èí íå ïðèå íèòî áðàêà, íèòî ìàé÷èíñòâîòî º, çàùîòî òå îçíà÷àâàõà îòêàç îò ìíîãî íåùà, èçèñêâàõà ñàìîæåðòâèòå íà çðåëîñòòà. Åëèçàáåò î÷àêâàøå Íóðèÿ âèíàãè äà áúäå ëóäåòèíàòà, êîÿòî ñå êàòåðè êàòî äèâà êîçà ïî ïëàíèíñêèòå âúðõîâå, åíåðãè÷íà, íåóìîðíà. Áè èñêàëà ïî-ãîëÿìàòà º ñåñòðà âèíàãè äà ñè îñòàíå êàêâàòî ÿ ïîìíåøå, äà íå ñå áîè îò òúìíîòî, äà º ïåå ïåñíè÷êè è äà ÿ äúðæè çà ðúêàòà ïðåç íîùòà. Íå ñå ïðèìèðÿâàøå, ÷å å òîëêîâà âÿëà è èíåðòíà. Òðÿáâà äà ñè ñàìîñòîÿòåëíà ïîâòàðÿøå º òÿ. Ñàìîñòîÿòåëíà ëè, çà êàêâî? ïèòàøå Íóðèÿ. Çà êàêâî ìè å äà èñêàì äà ñúì ñàìîñòîÿòåëíà, ñëåä êàòî íÿìàì íèêàêâè æåëàíèÿ?
21
Æèâèòå õîðà íå ìîãàò äà âúçïðèåìàò, ÷å äðóãè ñå îòêàçâàò îò æèâîòà. Ñàìî ïðå÷àò. Çåò º Èíÿêè, ÿ êàíè òðè ïîñëåäîâàòåëíè ëåòà äà îòèäå ïðè òÿõ, äà ïðàâÿò ðàçõîäêè ñ ïëàòíîõîäêàòà. Ìîðåòî ùå òè ñå îòðàçè äîáðå, áðèçúò è âîäàòà ùå òå ñúæèâÿò. Òîé å áàñê, æèçíåí è íå ìîæå äà æèâåå áåç ìîðåòî. Íî íåÿ òî íå ÿ âúëíóâà, êàêòî è ìíîãî, ìíîãî äðóãè íåùà. Èìàø íóæäà îò ïî÷èâêà íàñòîÿâà Èíÿêè ïðè âñÿêî îáàæäàíå. Ïî÷èâêà ëè, çà êàêâî? Íå âèæäà ëè òîé, ÷å çà íåÿ íÿìà ðàçëèêà â äíèòå, áèëè òå ðàáîòíè èëè ïî÷èâíè. Âñè÷êè òå ñà íàêàçàíèå, êúäåòî è äà ñå íàìèðà. Îáðå÷åíà å íà âå÷íè ìúêè. Ñàìî àêî çíàåøå æèâà ëè å èëè ìúðòâà, áè ìîãëà äà ñå îñâîáîäè îò áóöàòà, çàñåäíàëà â ãúðëîòî º, êîÿòî ïîíÿêîãà ÿ çàäóøàâà. Êúäå ëè å? Èçîáùî èìà ëè ÿ, íÿìà ëè ÿ? Êàê äà ìèñëè çà íåÿ? Êàòî çà æèâà èëè êàòî çà ïîêîéíèöà? Èìà äíè, â êîèòî ìúðòâàòà Áàðáàðà º ñå ÿâÿâà, êàòî íàòðàï÷èâ, ïîâòàðÿù ñå êîøìàð. Èìà äíè, â êîèòî áëåíóâà è ÿ âèæäà êàê ñå ñìåå, ñ îöàïàíî îò øîêîëàäîâî-âàíèëîâ ñëàäîëåä íîñëå. Íî â äðóãè äíè, ïîâå÷åòî, ÿ çàâëàäÿâà èíòóèòèâíîòî óñåùàíå, ÷å ñòðàäà íÿêúäå ñàìà, è òîãàâà ÷óâñòâîòî çà áåçñèëèå ÿ ñòèñêà ïî-ÿêî îò êëåùè. Êàòî ìàëêà Áàðáàðà áåøå íåéíîòî ìîìè÷å. Ìîåòî ìîìè÷å øåïíåøå º íà óõîòî, äîêàòî ñïåøå, çàñìóêàëà ïàëåö. Íàâñÿêúäå õîäåõà çàåäíî. Çàëåïåíà å çà ìåí êàòî ìåíòîâà äúâêà, øåãóâà-
22
øå ñå òÿ ïðåä ïðèÿòåëêèòå ñè. Âèæòå ÿ, êàçâà ñå Áàðáàðà. Íå ñúì ìåíòîâà äúâêà, àç ñúì ñëàäêèø÷åòî íà ìàìà ïðîòåñòèðàøå, îáèäåíî ìîìè÷åòî. Ïàëàâà, æèçíåíà, áóäíà òàêàâà èçðàñíà Áàðáàðà. Ïðîãîâîðè ìíîãî ðàíî. Íåïðåñòàííî ñè áúðáîðåøå íåùî íà ñëàäêèÿ ñè äåòñêè åçèê. Ïîíÿêîãà ïðåä õîðàòà ÿ êàðàøå äà ñå ñðàìóâà, â àñàíñüîðà èëè â ëåêàðñêèòå êàáèíåòè. Âèæ, ìàìî, òàçè ãîñïîæà å áîÿäèñàíà. À ìàéêà º: Ðàçáèðà ñå, àç ñúùî. Äà, íî íà íåÿ º ëè÷è, à íà òåá íå. Âñå òàêèâà ãè áúáðåøå, äåòñêè ïðèêàçêè, êîèòî ñå îáñúæäàõà âå÷åð íà ìàñàòà ñðåä ñïîäàâåíè ñìåõîâå è ñòàâàõà âñå ïî-çàáàâíè è ïî-ìíîãîáðîéíè ñëåä ðàæäàíåòî íà áëèçíàöèòå. Áàðáàðà áåøå íà ÷åòèðè ãîäèíè, êîãàòî òå ñå ðîäèõà, è òÿ îòèäå äà ãè âèäè â áîëíèöàòà. Ïîñî÷è ãè ñ ïðúñò, ðàçâúëíóâàíà: ß, êàêâè õóáàâè èãðà÷êè! Áàðáàðà íàé-âíèìàòåëíî ãè îãëåäà, íàïðàâè èì íÿêîëêî ñúçàêëÿòíè÷åñêè ìóöóíêè, îòâîðè âðàòàòà íà ãàðäåðîáà è ìíîãî ñåðèîçíî îáÿâè: À ñåãà ìîæåì äà ãè îñòàâèì òóê, óòðå ïàê ùå ñè ïîèãðàÿ ñ òÿõ. Èñêàøå º ñå äà ñå âêîï÷è çà äåòñòâîòî íà Áàðáàðà, íî òî ìèíà ïðåêàëåíî áúðçî, à ìåæäóâðåìåííî òÿ áåøå ñ âúðçàíè ðúöå è êðàêà ñ áëèçíàöèòå, æèâååøå ïîãúëíàòà îò åæåäíåâèåòî, ñ íàâåäåíà ãëàâà è ñ áîëêè â êðúñòà. Èìåííî ïî îíîâà âðåìå Áàðáàðà ñå ñáëèæè ìíîãî ñ áàùà ñè. Òîé ÿ ãúäåëè÷êàøå, òîé ÿ êúïåøå è ÿ
23
âîäåøå íà ðàçõîäêà â ïàðêà. Ðàçáèðàõà ñå òîëêîâà äîáðå, ÷å ïðåäïî÷åòå äà íå ñå íàìåñâà. Êîãàòî òîçè ïåðèîä ñâúðøè è òÿ óñïÿ íàé-ñåòíå äà âäèãíå ãëàâà, Áàðáàðà âå÷å èìàøå âèä íà èñòèíñêà æåíà, áå çàïî÷íàëà äà ïðîÿâÿâà íåçàâèñèì è íåïîêîðåí õàðàêòåð, êîéòî íèêàê íå ñå õàðåñâàøå íà Ïåïå. Íà äâàíàéñåò ãîäèíè Áàðáàðà áåøå âèñîêî è äðúçêî ìîìè÷å, íå ñå ïëàøåøå îò íèùî è îò íèêîãî. Ïåïå òàêà è íå óñïÿ äà ãî âúçïðèåìå, äîêàòî íà íåÿ º ñå ñòðóâàøå çàáàâíî. Ðàçíîãëàñèÿòà èì îòíîñíî âúçïèòàíèåòî íà äåöàòà çàïî÷íàõà äà èçëèçàò íàÿâå. Ñúïðóãúò º âñÿ÷åñêè ñå ìú÷åøå äà ïðîìåíè ïðîâîêàòèâíîòî äúðæàíèå íà äúùåðÿòà, à òÿ ÿ ïîîùðÿâàøå. Íå ìîæåøå äà º ïîñòàâÿ îãðàíè÷åíèÿ. Íå óìååøå äà º êàçâà íå , íèòî äà º ñå ðàçñúðäè ñåðèîçíî, çàùîòî, áåç äà èñêà, ñìåõúò º ñå èçïëúçâàøå ïîä íîñà è ÿ ïðèâåòñòâàøå, ÷å å ðåøèòåëíà. Íå óñïÿ äà ïðåäâèäè îïàñíîñòèòå íà ïóáåðòåòà. Íà äâàíàéñåò ãîäèíè Áàðáàðà âå÷å áåøå ãîòîâà äà çàâëàäåå ñâåòà è ìàêàð íà íåÿ äà º ñå ñòðóâàøå äîáðå, Ïåïå, ïî-ïðîçîðëèâ, íå ãî îäîáðÿâàøå. Òîâà ìîìè÷å ñëåäâàùîòî ëÿòî íÿìà äà îòèäå â Áèëáàî êàòåãîðè÷íî îòñå÷å òîé, ñëåä çàâðúùàíåòî º îò âàêàíöèÿòà â ñåâåðíà Èñïàíèÿ. Áå íàé-ñåðèîçíîòî, íàé-íåïðèÿòíîòî èì ñêàðâàíå, ïðåäè äà çàïî÷íå âñè÷êî. Áàðáàðà ïðåêàðâàøå âñåêè ìåñåö þëè ñ ëåëÿ ñè è ñ ÷è÷î ñè. Âîäåõà ÿ íà ïëàæ, èçëèçàõà â ìîðåòî ñ ëîäêà, ãìóðêàõà ñå ïîä âîäà, êàðàõà ñúðô. Èíÿêè è Åëèçàáåò, ïî-ìëàäè è ïî-ëèáåðàëíè, º ïîçâîëÿâàõà äà ñè ëÿãà êúñíî, õîäåõà íà íóäèñòêè ïëàæ è ïðàâåõà äðóãè ðàáîòè, êîèòî Ïåïå íå îäîáðÿâàøå, è, ðàçáèðà ñå, òÿ, ìîæå áè ïî-òîëåðàíòíà, ñå îïèòâàøå
24
äà èçêàðà ïî-íåâèííè. Äâàìàòà äúëãî ñïîðèõà, àëà Ïåïå ñå çàèíàòè è Áàðáàðà îñòàíà áåç âàêàíöèè íà ñåâåð. Íåâåäíúæ áå ìèñëèëà çà òîçè ìðà÷åí è íåïðèÿòåí ñëó÷àé. Èñêàøå äà çàáðàâè è îíîâà, êîåòî âåäíúæ º îáÿñíè Åëèçàáåò, åäâà ëè ãî áå íàïðàâèëà ñ ëîøè íàìåðåíèÿ, íî òàêà èëè èíà÷å òî ñòàíà ïîâîä çà ðàçïðà ìåæäó ñåñòðèòå. Ìíîãî º ñå ðàçñúðäè è äâà ìåñåöà íèòî ÿ òúðñåøå, íèòî èñêàøå äà ðàçãîâàðÿ ñ íåÿ ïî òåëåôîíà. Ïðåä íèêîãî íèùè÷êî íå êàçà. Òîëêîâà º áåøå áîëíî, ÷å íå íàìåðè ñèëè äà ãî ñïîäåëè äîðè ñúñ çàìåñòíèê-èíñïåêòîð Ëîñàíî. Íÿìàøå æåëàíèå äà ñå íàìåñâà â ëè÷íèòå º îòíîøåíèÿ, íèòî äà âàäè íà áÿë ñâÿò êèðëèâèòå º ðèçè. Ìðúñíîòî ïðàíå ñå ïåðå âêúùè , êàçâàøå áàáà º, çäðàâîìèñëåùà æåíà. Ñêúòà äúëáîêî â ñåáå ñè êîâàðíèÿ êîìåíòàð íà Åëèçàáåò, ìîæå áè, çàùîòî òàêà è íèêîãà íå ïîâÿðâà íà äóìèòå º, èëè çàùîòî îáðàçúò íà çåò º Èíÿêè, äîïðåäè òîâà áåçóïðå÷åí, áå îïåòíåí è, êîëêîòî è äà ñå ìú÷åøå, íå óñïÿ äà ìó âúðíå îðåîëà íà ÷åñòíîñò è ïî÷òåíîñò, êîéòî âèíàãè áå èìàë â íåéíèòå î÷è. Çàùî ïðåìúë÷à? Îò ñòðàõ. Çàùîòî Ïåïå ùåøå äà ñêúñà îêîí÷àòåëíî âñÿêàêâè âðúçêè ñ íåéíèòå ðîäíèíè. Íóðèÿ ïðåäïî÷åòå ñàìà äà ïðåãëúòíå îãîð÷åíèåòî ñè è äà ñå íàïðàâè, ÷å íèùî íå å ñòàíàëî. Òîâà áåøå îáè÷àéíàòà º ãðåøêà. Çà äà èçáÿãâà óäàðèòå, çàòâàðÿøå óñòà è ïàäàøå â êàïàíà íà ñàíòèìåíòàëíîñòòà. Ðàçìåêâàøå ñå ïðåä ñúëçèòå íà Áàðáàðà, êðúãëè è ñîëåíè, ñòè÷àùè ñå ïî áóçèòå º, óïëàøåíà îò æåëÿçíàòà äèñöèïëèíà, êîÿòî ñå ñòðåìåøå äà º íàëîæè áàùà º. Íå êàçâàé íà òàòêî, ìîëÿ òå, óìîëÿâàì òå. Ùå ñå ðàçñúðäè . Èçìàìíè ñúó-
25
÷àñòíè÷åñòâà! Çàïî÷íàõà ñ êðèåíå íà áåëåæêè îò ó÷èòåëèòå, íà èçëèçàíèÿ ñ ïðèÿòåëêèòå è ïðåêàëåíî ÿðêèòå ïðåäèçâèêàòåëíè äðåõè. Âñå íåùà áåç îñîáåíî çíà÷åíèå â íà÷àëîòî, äðåáíè ëúæè, êîèòî ñ ãîäèíèòå ïîñòåïåííî ñòàâàõà âñå ïî-ãîëåìè. Êàòî ñàìàòà Áàðáàðà. Âå÷å íàâúðøèëà ïåòíàéñåò ãîäèíè, Áàðáàðà âîäåøå äâîéíñòâåí æèâîò, áëàãîäàðåíèå íà òîâà, ÷å âå÷íî ÿ ïðèêðèâàøå è âå÷íî º íàìèðàøå îïðàâäàíèÿ çà àëèáè. È òîãàâà òàéíèòå çàïî÷íàõà äà ñòàâàò âñå ïî-òðóäíè çà îïàçâàíå. Êîãàòî íàìåðè ïðîòèâîçà÷àòú÷íèòå õàï÷åòà íà ëåãëîòî º, îñòàâåíè òàêà, íà íàé-âèäíî ìÿñòî, è ãîâîðè ñ Áàðáàðà, êàòî æåíà ñ æåíà çà ñåêñà è çà áîëåñòèòå, ïðåäàâàíè ïî ïîëîâ ïúò, ÿ íàêàðà äà º îáåùàå, ÷å ùå âçåìå âúçìîæíî íàé-ñèãóðíèòå ïðåäïàçíè ìåðêè. Áàðáàðà ÿ èçñëóøà, íî ñè íàìåðè èçâèíåíèå äà º îòêàæå äâåòå äà îòèäàò íà ãèíåêîëîã. Êàê áè ïîñòúïèëà äðóãà ìàéêà â ïîäîáíà ñèòóàöèÿ? , ïèòàøå ñå òÿ.  íåéíèÿ ñëó÷àé ïðàãìàòèçìúò íàääåëÿ ïðåä åòèêàòà. Ìîæå áè íÿìà åòèêà ìèñëè ñè òÿ ïîíÿêîãà. Âíèìàâàé, ìíîãî âíèìàâàé íàñòîÿ òÿ â îíçè äåí. È íå ÿ ïîïèòà íèòî ñ êîãî, íèòî êîãà, íèòî êàê. Çíàåøå, ÷å èìà íÿêàêâè îòíîøåíèÿ ñ Ìàðòèí Áîðàñ, îò òóðèñòè÷åñêèÿ êëóá. Òúðñåõà ñå ïî òåëåôîíà, âèæäàõà ñå è ïîíÿêîãà ãè øïèîíèðàøå çàä ïåðäåòî íà ïðîçîðåöà, êîãàòî òîé ÿ èçïðàùàøå è ÿ äîêàðâàøå äî äîìà íà ìîòîðà ñè. Ñòðóâàøå º ñå ïðåêàëåíî âúçðàñòåí çà Áàðáàðà. Áåøå ðóñ, ñ âèä íà îáèãðàí, ñàìîíàäåÿí ìúæ. Ïî÷òè íèùî ïîâå÷å íå ìîæåøå äà êàæå çà íåãî, ïîíåæå ñàìà ñè íàëîæè äà ñå äúðæè íà ðàçñòîÿíèå îò áëàãîðàçóìíà äèñêðåòíîñò. Èëè îò ñòðàõ. Áàðáàðà ñå
26
çàòâàðÿøå â ÷åðóïêàòà ñè, êîãàòî ÿ ðàçïèòâàøå. À ïðåä Ïåïå òåçè òåìè èçîáùî íå áèâàøå äà ñå êîìåíòèðàò, òå ãî èçêàðâàõà èçâúí êîæàòà. Òÿ áå ïî ñðåäàòà ìåæäó äâàìàòà è ñå ñòðàõóâàøå. Äà, ñòðàõóâàøå ñå è âñúùíîñò ñå ïðåâúðíà â ïîäñòðåêàòåë íà ïîâåäåíèåòî íà äúùåðÿ ñè, êðèåéêè ìíîãî íåùà îò Ïåïå. Ñòðóâàõà º ñå íîðìàëíè çà ìîìè÷å íà íåéíàòà âúçðàñò. Íàèñòèíà, ìîæå áè íå çà ìîìè÷å íà ïåòíàéñåò ãîäèíè, íî Áàðáàðà èçãëåæäàøå íà ìíîãî ïîâå÷å, à è âðåìåíàòà ñå áÿõà ïðîìåíèëè. Çàùî äà èçäðåáíÿâà, ìèñëåøå ñè Íóðèÿ, äîòîëêîâà âëþáåíà â äúùåðÿ ñè, ÷å ãëåäàøå íà ñâåòà ñ íåéíèòå î÷è. Íå å íóæíî äà ñå ïîñòàâÿò æàëîíè, ñòðîãî îïðåäåëÿùè ãðàíèöèòå íà ñâîáîäàòà íà ìîìè÷åòàòà èëè âúçðàñòòà íà ïúðâèòå ñåêñóàëíè èçæèâÿâàíèÿ. Ïóáåðòåòúò âå÷å íàñòúïâà ïî-ðàíî. Òàêà ïèøåõà ïî âåñòíèöèòå, òàêà òâúðäÿõà ëåêàðèòå è ó÷èòåëèòå, è òÿ íå âèæäàøå íèùî ëîøî â òîâà äà ñå âëþáèø, äà îòêðèåø íàñëàæäåíèå â íîâè ÷óâñòâà è íîâè èçæèâÿâàíèÿ. Ìîæå áè îò òúãà ïî áåçâúçâðàòíî îòìèíàëàòà ñè ìëàäîñò èëè îò ãëóïîñò, íî áåøå òâúðäî óáåäåíà, ÷å æèâîòúò å ìíîãî êðàòúê è Áàðáàðà èìà ïðàâîòî äà ñè ãî èçæèâåå. Îáúðêà æåëàíèÿòà ñ âúçïèòàíèåòî. Äåöàòà íå ñå âúçïèòàâàò, êàòî èì ïîçâîëÿâàø àáñîëþòíî âñè÷êî , óêîðè ÿ ïñèõèàòúðúò, êîãàòî ìó îáÿñíè çà íåïðåñòàííî èçìú÷âàùîòî ÿ ÷óâñòâî çà âèíà. Íå ìîæå äà ñå èìà âÿðà íà ñîáñòâåíàòà èì, îùå íåîôîðìåíà ïðåöåíêà. Ðîäèòåëèòå ñà òåçè, êîèòî òðÿáâà äà ñëàãàò îãðàíè÷åíèÿòà. À òÿ òàêà è íå ìîæà äà ãî íàïðàâè. Ñåãà, ÷åòèðè ãîäèíè ïî-êúñíî, Íóðèÿ ñå îáâèíÿâà,
27
çàäåòî å òëàñíàëà Áàðáàðà â ðúöåòå íà Ìàðòèí; çàäåòî å ëúãàëà Ïåïå çà âå÷åðèòå, êîãàòî ìó êàçâàøå, ÷å äúùåðÿ èì å îòèøëà â äîìà íà ïðèÿòåëêà, çà äà ó÷àò çàåäíî, çàäåòî ñå å ñúãëàñèëà äà ñå ïðåâúðíå â ïàðàâàí, ïðèêðèâàù ñðåùèòå è êúñíèòå º èçëèçàíèÿ. Èñêàøå º ñå äà ìîæå äà âúðíå âðåìåòî íàçàä è âñè÷êî äà å êàêòî ïðåäè. Êàêòî ïðåäè ëè? Êàêâî ïðåäè? Ìîæå áè êàòî âðåìåòî, êîãàòî äâàìàòà ñ Ïåïå ñå îáè÷àõà? Çàùîòî â íà÷àëîòî òå íàèñòèíà ñå îáè÷àõà. Êîãàòî ñå çàïîçíàõà è ñå îæåíèõà ñúâñåì íàáúðçî, à ïîñëå ñå ðîäè Áàðáàðà. Èñêàøå º ñå äà âúðíå âðåìåòî íàçàä è äà èìà âòîðè øàíñ äà âúçïèòà Áàðáàðà ñ òâúðäà ðúêà, îòãîâîðíî è ðåøèòåëíî. Íî òîâà å ñàìî õèìåðà. Áàðáàðà íèêîãà íÿìà äà ñå âúðíå è òÿ íèêîãà íÿìà äà íàìåðè îòãîâîð íà âñè÷êèòå ñè âúïðîñè.
28