Gazet van Zurenborg Editie 6 - 2020 by Gazet van Zurenborg

6 20 Januari Februari

Een lockdowntip, gesprokkeld door onze jonge redacteurs, Emma, Dene, Kamiel en Nina

Vincent Franck - Thuis sporten, trappen op en af lopen

Gazet van Zurenborg – Stanleystraat 21 – 2018 Antwerpen – gazetvanzurenborg@telenet.be – www.gazetvanzurenborg.be

Gesloten tot ??

Een reportage over afhaalmenu’s PAGINA'S

7-8 PAGINA

Jeroen Olyslaegers over Wildevrouw en Dulle Griet

Straks een park Een wandeling in het toekomstige spoorpark

PAGINA'S

20-21 Huisdokters tijdens corona Medische zorg onder druk

PAGINA'S

4-5 PAGINA

Kristien Hemmerechts, ik ben Emma

BELEEF MEE : Olympische Helden

PAGINA

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Edito Huisdokters overstelpt met benauwde, soms besmette patiënten. Cafés en restaurants, die binnenkort vaststellen dat ze dit jaar zo’n zes maanden gesloten geweest zijn. Artiesten, die al hun voorstellingen afgelast zien. Gazet van Zurenborg staat stil bij die effecten van de coronapandemie op de wijk, we gaan dieper in op

Gazet van Zurenborg is een uitgave van de vzw NIEUWE ZURENBORGSE PERS Bankrekening: 001/3873842/29 www.gazetvanzurenborg.be P/a E. Vanrintel Stanleystraat 21 2018 Antwerpen Raad van Beheer VZW Johan Bijttebier, Jochanan Eynikel, Peter Hernou, Ernest Vanrintel, Diederik Van Woensel Contact hoofdredactieteam gazetvanzurenborg@telenet.be Redactiesecretaris André Dejonghe: andredejonghe@outlook.be Medewerkers (tekst en foto’s) Ricardo Anemaet, Dirk Blijweert, Karolien Bogaerts, Nadia Christoff, Karen Claes, Kristien Cockx, Dieter Dedecker, Walter De Ley, Luk Depondt, Inge Driesen, Renée Dufait, Lucy Elliott, Jeannine Führing, Machteld Hardy, Sylvaine Jacquart, Herman Kok, Jerry Koninckx, Ad Moeskops, Annelies Oeyen, Luc Pandelaers, Guy Poppe, Jörg Pyl, Marcel Schoeters, Tine Sneyers, Michelle Smets, Bernard Soenens, Bart Steenhaut, Peter Theunynck, Will Van Broekhoven, Karen Vandenberghe, Yo Van den Bulck, An Van de Wal, Fran Van Esch, Lies Van Gasse, Dani Van Remoortel, Miguel Van Steenkiste, Wim Verzelen, Marc Vingerhoedt Lay-out & Pre-press Pascale Holemans pascale.holemans@skynet.be Advertenties Kris Bekkers info@pressinkpaper.be advertenties@gazetvanzurenborg.be Opvolger van : Rose-Marie Simoens degrootesimoens@gmail.com Administratie en facturatie Gerda Eelen gerda.eelen@telenet.be  0468 29 43 65 Drukker Drukkerij Goossens Achterbroeksesteenweg 208 • 2180 Kalmhout Distributie Hans Dresselaers Van Diepenbeeckstraat 43 • 2018 Antwerpen  0472 345684 • dressle.arts@gmail.com Website www.gazetvanzurenborg.be

de problematiek van de gezondheidszorg, de horeca en de cultuur. Maar we bezorgen u ook ànder leesvoer in deze donkere dagen voor kerst. Interviews, met Kristien Hemmerechts en Jeroen Olyslaegers, die allebei een nieuw boek uit hebben. We kijken terug naar het verleden en blikken vooruit op de toekomst van de wijk,

met bijdragen over het toekomstige Spoorpark, de opgang van de fiets en de stadsvlucht. We hebben heerlijke gerechten in de aanbieding voor de feestdagen, lockdowntips EN, last but not least, nieuw! : “De Gazet gekaapt”, de krant voor kinderen, kids en junioren. Prettige feesten, ook al zullen ze anders zijn dan anders. Guy POPPE

Een gedicht aan uw raam? Nú inschrijven

De poëzievensters komen terug. Als alles naar wens verloopt, zal de nieuwe editie starten tussen half mei en half juni 2021. Allicht zullen de coronabeperkingen tegen dan nog niet voorbij zijn; er is dan ook in de eerste helft van het jaar geen poëzieoptreden gepland. Zoals bij vorige edities kunnen de Zurenborgers – Antwerpenaren die wonen in het gebied waar Gazet van Zurenborg verdeeld wordt – per mail een gedicht aanvragen. Er één kíézen is helaas niet mogelijk. De enige uitzondering is volgens de beschikbaarheid eentje voor kinderen, want er doet ook een kinderdichter mee. Tot op heden verleenden dertien dichters hun medewerking: Ricardo Anemaet, Alexandra Cerceni, Reine De Pelseneer (poëzie voor volwassenen en kinderen), Yolande Driessen, Luk Depondt (kinderpoëzie), Peter Holvoet-Hanssen, Maarten Inghels, Willem Persoon,

Jörg Pyl, Peter Theunynck, Will van Broeckhoven, Lies Van Gasse en Maud Vanhauwaert. Maar we gaan nog andere poëten warm maken om het ongeluksgetal te overstijgen. Zoals de vorige jaren zullen de gedichten op transparanten afgedrukt worden, die u gewoon tegen het raam aan kunt drukken, dus zonder lijm of zo. Ze kunnen een aantal keren afgenomen en opnieuw geplakt worden. Er zijn twee formaten beschikbaar : A2 (59,4 op 42 cm) en A3 (29,7 op 42 cm). Mocht uw raam minder dan 30 cm breed zijn maar wel meer dan 24, gelieve dan de exacte afmetingen op te geven, er wordt dan een exemplaar met korte verzen geleverd. Er zijn honderd tot maximaal honderdvijftig gedichten. Eenmaal dat aantal bereikt is, kan er geen meer bezorgd worden en moet u geduld hebben tot de volgende editie. U kan ook uw buren vragen om mee te doen en samen met andere poëziefans de

bestelling opgeven, dat bespaart werk en tijd. Zoals bij de vorige edities zijn de transparanten gratis, de cultuurantenne Antwerpen betaalt de druk en de lay-out. Wie een gedicht wil, wordt geacht dat zeker tot einde oktober te laten hangen maar u kunt ook het voorbeeld van zoveel Zurenborgers volgen en het tot de volgende editie daar laten. Als u al een gedicht aan uw raam hebt, kunt u er, als er plaats is, een ander naast hangen. Of u kiest een andere plaats in uw woning of maakt iemand anders gelukkig. MEER INFO : Bestel een gedicht via poezievensters@gmail.com, vóór februari 2021. Vermeld uw naam, adres, e-mail en telefoonnummer, het gewenste formaat of de breedte van uw raam.

Aandacht, aandacht, Zurenborgers !

Oud-Zurenborger en voormalig stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen heeft de hulp van de bewoners van Zurenborg nodig voor zijn volgende literaire project. Dit is zijn oproep :

ILLUSTER ANTWERPEN – oproep van de ‘StadsPeter’ Peter HolvoetHanssen Al te vaak komt Antwerpen in een slecht daglicht te staan, tijd om een positief signaal uit te zenden: we hebben misschien een grote mond en een klein hartje, maar we zijn een straf volk! Gedaan met ‘foert’ en ‘laat me gerust’: Zurenborg, laat van u horen! Voormalig stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen roept jong en oud op om straffe verhalen te sprokkelen (max. 600 woorden): pols in scholen, bij grootouders of kijk met de pillamp in eigen hoofd – wie weet heb

je een schelmenstreek uitgehaald die waard is om genoteerd te worden. De ‘StadsPeter’ benodigt vooral pittige anekdotes, kleine heldendaden van vroeger en nu, met namen en treffende beelden. Als je inzendt, is dat ineens de toelating dat Peter naar hartenlust mag bewerken en opnemen om half juni 2021 – samen met Jos Smos en Mauro Pawlowski (beide mede-buurtbewoners) – een schuimende stadsballade te presenteren, ‘tegen oprukkende zwarte gaten in’. Inzenden kan tot half januari naar: illusterantwerpen@outlook.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Tips voor 60+ers

SAMENWERKING “Het is leuk als tegenpolen samen te werken: Joke bracht het vrouwelijke en jongere erin. Het waren twee jaar van intense samenwerking en kruisbestuiving. Joke herschreef sommige delen. Had ik haar niet naast me gehad, ik zou gestopt zijn! Iedere nacht kreeg ik nieuwe ideeën, die ik op papierkes schreef. Zal het ooit af zijn? denk je dan. VIJFTIEN LESSEN Vijftien tinten grijs bestaat uit vijftien levenslessen om gelukkig en gezond ouder te worden. Het staat vol weetjes, adviezen, levenslessen, cartoons en filosofische teksten, die de levens van zestigplussers nog mooier, rijker en gekleurder kunnen maken. Een positief boek dus! De eerste vijf lessen zijn de meest voor de hand liggende: blijf actief en hou je brein gezond, doe veel lichamelijke inspanningen, wees voorzichtig, let op je voorkomen, zie je verouderd lichaam nog even graag. “Geleidelijk voegden we nog andere adviezen eraan toe”, gaat Lauwers verder. “Seks is niet het exclusieve domein van jongeren, leef niet in het verleden maar in het NU, geniet met volle teugen van je bed, zoek nieuwe ervaringen op, bespaar nooit op je gezondheid en comfort, blijf mobiel en in verbinding met de buitenwereld, hou er goede gewoonten en routines op na, breng structuur in je leven, denk positief en geniet van elke dag, straal enthousiasme en verbeelding uit. Dat laatste is zeer belangrijk! En ook na je zestigste moet je mooie kleren dragen! De kleren maken de man, ook de senior!”

Vijftien tinten grijs Bert Lauwers kwam in 2014 al in Gazet van Zurenborg, nadat hij in Turkije van een berg was getuimeld en in het plaatselijke ziekenhuis was beland. Hij had zwaar gehandicapt of dood kunnen zijn en maakte toen een dagboek over zijn ervaringen. Nu heeft hij, geheel hersteld en vol nieuwe energie, Vijftien tinten grijs geschreven, een boek vol tips voor zestigplussers! (Renee DUFAIT)

Bert Lauwers, Vijftien tinten grijs. Foto: Renee DUFAIT

Bert Lauwers (70) is een dynamische, positief ingestelde man, die vaak lacht. Na zijn studies economie, werkte hij 40 jaar als inkoper voor C&A en kon zo de hele wereld afreizen. In 2013 werd hij samen met vier collega’s ontslagen. Ze besloten elkaar niet te laten vallen en komen maandelijks samen. Zo is drie jaar geleden het idee ontstaan om een boek met tips voor senioren te schrijven. “We hebben veel plezier gehad en dat alleen al is onbetaalbaar!” De verdere uitwerking van Vijftien tinten grijs gebeurde niet alleen door Bert Lauwers maar ook door Joke Quinteyn (42). Bij C&A was ze verantwoordelijk voor de inkoop van dameslingerie. Nu staat ze in het onderwijs.

RODE DRAAD De rode draad in Vijftien tinten grijs volgens Lauwers: “Geniet, geniet, geniet van het leven! Het is voorbij voor je het weet! Zestigplussers hebben alles om te genieten: meestal een mooi inkomen en een goede gezondheid, spaargeld, de kinderen zijn uit huis... Na je zestigste kan je nog veel doen: lezen, schrijven, tentoonstellingen bezoeken, pianospelen...Veel mensen zijn alleen bezig met de kleinkinderen maar die worden ook groot! Als je zelf gelukkig bent, straal je dat uit naar andere mensen! Het leven kan mooi zijn maar je moet er zelf iets van maken! Aan negentig procent van wat je overkomt, kan je zelf iets doen door je manier van aanpakken. Bij het verlies van een dierbare kan je bijvoorbeeld denken aan wat die persoon je heeft bijgebracht en waardoor je een andere levensvisie hebt gekregen. Vereenzamen is een spiraal naar beneden. Voor nieuwe vrienden moet je vechten als je ouder wordt!” AANPAK Bert Lauwers richt zich tot een kritisch lezerspubliek, mensen die

nadenken, kranten lezen en het nieuws volgen. Hij zou zelf zijn boek graag lezen, zegt hij, en de tips krijgen. Sinds zijn pensioen las hij flink wat boeken over ouder worden, volgens hem vaak veel gelul of te theoretisch en zwaar of het is lachen met de ouderen! Vijftien tinten grijs is geschreven in eenvoudige spreektaal. Over de afwerking vertelt hij: “Over de titel Vijftien tinten grijs hebben we lang getwijfeld. De ondertitel is ‘Naar een kleurrijke zestigplusser!’. We gaan dus van grijs naar kleur! We hebben ook lang gezocht naar de juiste cartoon bij een passende levensles. De illustraties van Peter van Straaten zijn als plagerijtje voor de lezer bedoeld. Zodat hij zelfs de allerbelangrijkste levensvragen in een relativerend daglicht zou zien. Ik vind humor ontzettend belangrijk. Het werkt voor mij dan ook bevrijdend!” “Voor ons”, besluit Lauwers, “voelt het uitgeven van ons boek een beetje aan, zoals de Britse auteur Thomas De Quincey het al zei in 1825: ‘Een boek is een brief die men schrijft aan alle onbekende vrienden die men op de wereld bezit’.”

PRAKTISCH Bert Lauwers en Joke Quinteyn besloten om Vijftien tinten grijs uit te geven in eigen beheer omdat ze niet gebonden wilden zijn aan een uitgever en het zo veel minder kost! Het boek is in Bulgarije gedrukt op A5-formaat en telt 216 pagina’s. Het heeft een harde kaft met een foto van de natuur in de Loirestreek. Via mond-tot-mondreclame zijn al 130 exemplaren besteld door vrienden en familie, goed om de drukkosten te betalen. Een ideaal nieuwjaarsgeschenk! Op termijn willen Bert en Yoke lezingen geven voor verenigingen. MEER INFO Vijftien tinten grijs is begin december van de pers gerold. Het is voor € 20 te koop bij de auteur: Bert Lauwers Lange van Ruusbroeckstraat 63 0477 77 16 20 lauwers_bert@skynet.be BE 3540 76 0682 7137 Vijftien tinten grijs is ook te koop in boekhandel Kartonnen Dozen.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Huisdokter tijdens corona

“ Ik hoop dat de maatregelen niet te snel versoepelen” Of u die vervloekte coronacrisis ook zo beu bent? Ook nood aan normale menselijke contacten? Wordt u, net als ik, al eens overvallen door acute heimwee naar tijden van concertjes en sportmatchen, waarin uitzinnige menigtes het plein ophitsen? Komt u zelfs op het punt dat u haast met een zweem van nostalgie terugdenkt aan het slagveld van plastic bekers en bierlucht van de ochtend nadien? Allemaal ploeteren we door deze crisisperiode, waarvan niemand had verwacht dat ze zo lang zou duren. Gelukkig kunnen we rekenen op een baken van vertrouwen: onze huisartsen. Ze zijn ons eerste contactpunt, staan in de ‘frontlinie’, waken over onze gezondheid. Ook nu, meer dan ooit. (Annelies OEYEN) BEESTJE Laten we de rollen eens omdraaien en hem de vraag terugkaatsen: “Hoe gaat het met u, dokter Nicolaas Vanderhoydonck?” Als huisarts, 34 is hij nu, geboren en getogen in de wijk, is hij verbonden aan praktijk Burenzorg op de Dageraadplaats. Op één medewerker van de ontvangst na, is er tot dusver niemand van de praktijk positief getest op COVID-19. Hoe beleeft dr. Vanderhoydonck de pandemie en welke invloed heeft ze op de werking van Burenzorg? “Het is niet gemakkelijk, maar als huisarts doen we heel hard ons best om ons steentje bij te dragen en de coronacrisis te lijf te gaan. Op onze praktijk is de impact van de coronacrisis bijzonder groot. Ik werk hier nu zeven jaar. In die tijd zijn er al eens kleine dingen aangepast, maar in

de afgelopen maanden hebben we onze werking tot acht keer toe volledig veranderd. We moeten steeds opnieuw evalueren: hoe zullen we ons organiseren? Hoe kunnen we best communiceren met onze patiënten? Wat verwachten zowel de patiënten als de overheid van ons? We moeten telkens helemaal anders werken. Dat valt niet te onderschatten.” “De eerste lockdown was een chaotische periode, met veel onbekende factoren. Als huisarts probeer je een betrouwbare bron te zijn voor je patiënten en een vertrouwenspersoon voor medisch advies. Maar als je zelf niet goed geïnformeerd bent, is dat niet gemakkelijk. We kenden ‘het beestje’ nog niet goed. We moesten ons steeds opnieuw inlezen, er kwamen telkens nieuwe richtlijnen. Gelukkig

Burenzorg houdt het veilig. Foto: Dani VAN REMOORTEL

konden we terugvallen op onze huisartsenkring. Die bracht nieuws-brieven uit om ons te informeren, zette een triagepost op – waar ze patiënten onderzoeken op een mogelijke besmetting met COVID-19 – en gaf uitleg over veilige huisbezoeken. Voor ons waren die ‘coronapakjes’ ook nieuw, dus postte de kring filmpjes op YouTube over hoe we ons moesten aan- en uitkleden. Zo leerden we ook hoe we covidtesten correct moesten afnemen, hoe we konden inschatten wie naar het ziekenhuis moest enz.” OVERSTELPT “In het begin was het advies van de overheid: heb je een vraag, ga naar je huisarts. Het gevolg? We werden overstelpt met vragen. Niet enkel over medische klachten, maar ook

over bijvoorbeeld werksituaties. Dat was niet houdbaar. Om toch zo goed mogelijk met onze patiënten te blijven communiceren, besloten we al gauw om een aparte corona-infopagina op onze website te publiceren. We doen ook veel consultaties per telefoon en langs e-mail, dat is nieuw. Daarvoor hadden we eerst wat schroom maar ondertussen maken we daarvan intensief gebruik. In eerste instantie voor corona-advies, nu ook voor minder dringende zaken. Ook met videoconsultaties zijn we gestart. Dat is zeker een meerwaarde wanneer een onderzoek van de patiënt niet nodig is of bij sommige indicaties. Bovendien loopt de patiënt op die manier geen risico op besmetting.” “We vonden het zelf soms heel moeilijk om maatregelen te begrijpen. De communicatie had in ieder geval veel beter gekund. Dat was frustrerend, zeker omdat we besmettingen zagen ontstaan door maatregelen die voor interpretatie vatbaar waren. Mensen volgden de regels niet altijd en dat lag niet altijd aan henzelf maar ook aan onduidelijke of te snel wijzigende regels. Sommigen, die heel hard hun best deden, geraakten gefrustreerd omdat anderen losser met regels omsprongen. De ene reageerde heel angstig en de andere trok zich nergens wat van aan. Als je het aantal besmettingen ziet, dan denk ik toch ook dat we soms wat strenger of sneller hadden mogen zijn. Al begrijp ik ook dat dit zeer moeilijke afwegingen zijn voor experts en beleidsmakers. De juiste toon en de maatregelen bepalen is aartsmoeilijk. Op dit moment lijkt het dat we de tweede coronagolf langzaam onder controle krijgen. Ik hoop dus dat de maatregelen niet te snel versoepelen.” ANDERS WERKEN “De organisatie van onze consultaties is de afgelopen maanden verschillende keren gewijzigd. In de beginperiode waren mensen met symptomen niet welkom in de prak-

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

tijk omdat we geen geschikt beschermingsmateriaal hadden. Alle niet dringende consultaties werden geannuleerd. Toch is het net heel belangrijk om sommige mensen te blijven opvolgen, zodat bepaalde aandoeningen niet escaleren. Mensen durfden zelfs vaak niet meer te komen. Ze hebben het toch te druk, dachten ze. Of ze vonden hun probleem niet belangrijk genoeg. Het leek wel of het gezond verstand niet meer werkte!” “Bij de uitbraak van de pandemie zijn we al snel gestart met de afname van coronatesten op een aparte plek in onze praktijk. In de beginfase, toen het testdorp bij Park Spoor Oost nog niet actief was, waren dat er soms 30 à 40 per dag. Dat was heel druk, want bij zo’n test komt veel administratie kijken. Een patiënt belt met een klacht naar de receptie. De receptionist stelt enkele vragen, maakt een eerste inschatting en noteert de gegevens op een lijst. Vervolgens belt de arts terug en bepalen we wat er precies moet gebeuren. Indien nodig vragen we een test aan via een speciaal formulier dat we naar de overheid versturen. Vervolgens komt de patiënt langs voor de test. De resultaten bekijken we online. Indien positief, dan bellen we de patiënt opnieuw op om uitleg te geven. Wanneer hij in isolatie gaat of zieker wordt, dan is er opnieuw telefonisch contact. Soms zijn we tot drie uur per dag bezig met bellen en mails beantwoorden. Dat gaat ten koste van de gewone werking. Gelukkig is de teststrategie ondertussen gewijzigd en kunnen we even op adem komen.” “Als artsenteam ondersteunen we elkaar en nemen we allemaal dezelfde taken op: mails beantwoorden, patiënten terugbellen, huisbezoeken, consultaties, covidraadplegingen en testen afnemen. Dat houdt onze job afwisselend, want, toegegeven, covidtesten afnemen is niet meteen de meest uitdagende vorm van geneeskunde. Onze werkdagen zijn nu wat langer dan voorheen en we doen een aantal telefoons in het weekend. Soms zijn er zware pieken, dat is best heftig. Ook in de triageposten hebben we meegedraaid en we hebben extra wachtdiensten op ons genomen. Als een collega uitvalt door een coviduitbraak in een andere huisartsenpraktijk, dan nemen de anderen over om de continuïteit van onze zorg te garanderen. Je kan dus wel zeggen dat ons werk intenser is geworden. Vroeger kon ik rustig consultaties doen, nu rinkelt de telefoon voortdurend. In normale omstandigheden is de zomer een rustiger periode, maar niet in 2020. Met de klassieke winterinfecties voor de boeg beloven het nog stevige maanden te worden. Gelukkig zijn we een goed team en kunnen we rekenen op veel begrip van onze patiënten.” BASISBEHOEFTEN Naast het werk in de praktijk is dr. Vanderhoydonck ook actief in de lokale huisartsenkring en de eerstelijnszone Antwerpencentrum. “In de eerstelijnszone vertegenwoordig ik de huisartsen in de zorgraad. Sinds de tweede golf organiseren wij de lokale contactopsporing. Collega-huisartsen kunnen patiënten aanmelden die extra uitleg en ondersteuning nodig hebben na een positief

testresultaat. Ik ben medisch aanspreekpunt en samen met een team proberen we die collega en zijn patiënten voort te helpen en verdere besmetting tegen te gaan. Dat kan bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er iemand bij de patiënt thuis langsgaat. We krijgen ook vaak vragen van rusthuizen, centra voor leerlingenbegeleiding, serviceflats enz., voor advies of hulp bij coviduitbraken.” Hoe houdt hij het vol om al die ballen in de lucht te houden? “Dat is niet altijd gemakkelijk. Als huisarts moeten we onszelf voortdurend aanpassen. We nemen elke dag positieve testen af, dat is niet zonder risico. Het vraagt veel van ons, maar we doen hard ons best. We zijn ook blij dat we kunnen blijven werken en ons steentje bijdragen om de crisis het hoofd te bieden. Voorheen hadden we natuurlijk ook al een intense job. Ik probeer mezelf ook bewust te beschermen, anders ga ik er onderdoor. Net zoals ik dat mijn patiënten aanraad, probeer ik mijn basisbehoeften goed te verzorgen: goed slapen, voldoende bewegen, gezond eten, wandelingen maken, vakantie nemen, tijd spenderen met mijn vrouw en twee kindjes. In de praktijk eten we ook elke middag samen met de collega’s. Dan babbelen we bewust over andere dingen. Je moet als team op elkaar kunnen vertrouwen, veel communiceren, snel schakelen en dat is niet evident. Corona heeft nogmaals bevestigd dat we een hecht team zijn.” MENTALE PROBLEMEN Hoe is het gesteld met de mentale gezondheid van de Zurenborgers? vragen we ons af. “Als huisarts ben je een laagdrempelig aanspreekpunt voor psychische klachten, dat was vóór corona ook al zo. We merken dat veel mensen het momenteel moeilijk hebben. Kwetsbare mensen maar ook mensen van wie je het niet zou verwachten. Problemen worden uitvergroot wanneer je de hele tijd met je partner en/of kinderen op elkaars lip zit. Bijvoorbeeld wanneer je met het ganse gezin wekenlang in isolatie zit op een mini-appartementje. Veel dingen vallen weg, er zijn veel onzekerheden, sommigen kampen met financiële problemen, zijn technisch werkloos of moeten werken in een risicovolle situatie. Dat zorgt voor stress. Mensen proberen creatieve manieren uit om anderen te blijven zien of starten nieuwe projectjes op, maar algemeen gezien hebben velen het moeilijk.” “Wanneer mensen mentale moeilijkheden ondervinden, dan zijn we er voor hen. Eerst proberen we de ernst van de situatie in te schatten. We luisteren naar mensen hun verhaal en kijken of we hen kunnen verder helpen met adviezen en informatie. Die basisbehoeften zijn super belangrijk. Alarmsymptomen volgen we verder op, soms met medicatie of door de patiënt te verwijzen naar een therapeut of psycholoog. De link tussen algemeen welzijn en het medische wordt steeds meer gelegd. De coronacrisis heeft de rol van huisartsen in het onderkennen van mentale problemen en de doorverwijzing nog duidelijker gemaakt.”

De dokterspraktijd van de Dageraadsplaats staat er voor u. Foto: Dani VAN REMOORTEL

JONGEREN Of we patronen zien tussen bepaalde ziektebeelden en besmettingshaarden, of leeftijd en sociale achtergrond factoren zijn? “We hebben onze data (nog) niet geanalyseerd, maar het valt op dat iedereen een COVID-19besmetting kan oplopen. Onze praktijk heeft een relatief jonge populatie en we stellen vast dat ook zij besmet geraken. Jonge kinderen die corona krijgen, jongeren die op intensieve terecht komen, we maken het mee. Postcode 2018 is onderverdeeld in drie wijken: in één wijk zien we vooral besmettingen bij 65-plussers, hier rond het station zijn er veel jongeren ziek. Enkele patiënten uit onze praktijk zijn aan covid overleden maar gelukkig niet veel.” CHANCE “Wat corona ons geleerd heeft? Omdat veel van onze aandacht naar corona gaat, zijn we verplicht om na te denken over hoe we best omgaan met andere zorgproblemen. Neem nu bv. de opvolging van diabetespatiënten. Hoe kunnen zij de zorg voor een stuk zelf opnemen en zich toch ondersteund voelen door ons? We hebben al een diëtiste en een stagiair-verpleegkundige in dienst maar in de toekomst zouden we graag nog meer multidisciplinair werken en een psycholoog en een verpleegkundige in ons team verwelkomen. Wat we nu meer dan ooit beseffen, is dat we de chance hebben om in een wijk te werken waar we veel begrip, respect, geduld én aangename reacties van patiënten krijgen. Het is ontzettend fijn dat mensen weten dat we hard ons best doen om de buurtbewoners te soigneren. Dat geldt trouwens evenzeer voor onze collega’s van de groepspraktijk in de Bosduifstraat, die in de afgelopen maanden ook het beste van zichtzelf gegeven hebben.”

DOKTERSPRAKTIJKEN IN DE BUURT : Groepspraktijk Burenzorg Dageraadplaats 29 www.burenzorg.be

03/235.05.06

corona.burenzorg@gmail.com

Huisartsengroep Plantijn

Bosduifstraat 32 www.huisartsengroepplantijn.be

03/2723535

secretariaat @huisartsengroepplantijn.be

Als je vragen hebt, zoek dan in eerste instantie informatie op info-coronavirus.be of via de Vlaamse infolijn op het nummer 1700 Je kunt ook terecht bij de coronainfolijn van de stad Antwerpen op het nr. 03 376 95 95 Als die instanties je doorverwijzen naar je huisarts, neem dan zeker met hem of haar contact. Klachten mag je niet negeren

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Horeca beleeft barre tijden

Restaurants overleven met take away Ook op Zurenborg staat de horeca het water aan de lippen. Voor flink wat mensen is de wijk een uitgaansbuurt en maakt de horeca deel uit van het DNA ervan. Nu alle cafés en restaurants dicht zijn, is er reden om ons zorgen te maken over een wezenlijk onderdeel van ons sociale weefsel. Veel restaurants proberen te overleven met afhaalgerechten en thuislevering. Gazet van Zurenborg heeft geprobeerd om te achterhalen in hoeverre ze het daarmee redden. We vonden zelfs twee nieuwkomers! Je moet lef hebben om juist nu een zaak op te starten. (Luc PANDELAERS) Was deze sluiting te voorkomen? Voor de cafés allicht niet. De combinatie van alcohol en social distancing is nu eenmaal een olympische discipline, waarin enkel paters trappisten en zenboeddhisten uitblinken. Voor de restaurants had het misschien wel gekund indien de vorige regering niet geluisterd had naar de Gentse gezondheidseconoom Lieven Annemans en niet was gaan versoepelen tot we met bubbels van om en bij vijfhonderd zaten. Hoe dan ook, die discussie is van de baan. Met de recordaantallen aan infecties van de voorbije weken was een algemene sluiting de enige optie en dat blijft waarschijnlijk nog een hele tijd zo.

gastronomische hoogstandjes van chef Frédéric Chabbert bestellen maar ook zeevruchten-schotels van de overburen. De Michelinster laat zich wel voelen in de prijzen: dit is, voor mij althans, geen dagelijkse kost!

Verder heb je de keuze tussen Italiaans (Pici, Orso), Chinees (Cuichine), Indisch (Nora), FransBelgisch (Petit Boeuf, Cena), Thai (May’s, Overzee), brasseriekeuken (Het Strand van Oostende) en Egyptisch-Marokkaans (El Warda). En ik vergeet er ongetwijfeld. Een sympathiek aanbod is de ‘huisgemaakte antigriepsoep’ van Petit Boeuf, die bovendien democratisch geprijsd is: vier euro voor een halve liter. Overzee, het Thaise restaurant dat in normale tijden een beetje weggestopt zit op de tweede verdieping boven Zeezicht, heeft zichzelf wat meer in de kijker geplaatst door een

TAKE AWAY IS HET PAROOL Een wandeling door de wijk leert dat de grote meerderheid van de restaurants van de nood een deugd maken en volop inzetten op take away. Voor elke smaak en beurs. Van frituur De Dageraad tot sterrenrestaurant Dôme. Dat laatste trouwens in samenwerking met Dôme sur Mer. Je kan er niet enkel de

pop-up te openen op de vroegere locatie van Umamido, op de hoek van de Korte Altaarstraat.

Een opvallende afwezige in dit rijtje is Ardent. Aan de telefoon vertelt chef Wouter Van Steenwinkel dat ze het wel geprobeerd hebben tijdens de tweede lockdown in augustus. “Maar het sop was de kool niet waard”, zegt hij. “Intussen waren er al 101 restaurants die stoofschotels aanbieden. Wij zitten in een wat hogere prijsklasse, onze klanten komen hier ook voor de sfeer, de bediening, de aangepaste wijnen. Die totaalervaring kun je niet in een kartonnen doos steken. Gelukkig is voor ons een tijdje sluiten financieel wel haalbaar. Wij zijn eigenaar van het pand en dus moeten we alvast geen huur betalen. Voor de lopende lening hebben we van de bank uitstel van betaling gekregen en ons personeel kon in tijdelijke werkloosheid. Daardoor hebben we vrijwel geen lopende vaste kosten. Daarom profiteer ik er nu liever van om wat meer tijd door te brengen met mijn gezin.”

NIEUWKOMERS Verrassend is dan weer dat net in deze moeilijke tijden twee nieuw-komers met een zaak begonnen zijn. Op de hoek van de Korte en de Lange Altaarstraat nam Glen Volkerick Mikel Cuisine over en herdoopte het tot Cole Traiteur. Hij is niet enkel slager-traiteur, maar volgde ook een volledige koksopleiding aan het PIVA. Voordien werkte hij bij de slagerij De Laet in Hove en daarna in de slagerij in het gebouw van Brouwerij De Koninck. “Ik beperk me niet tot vleesgerechten”, zegt hij. “Elke dag staat er ook vis en een veggie gerecht op het menu. Hier in de wijk is er grote vraag naar vegetarisch en vegan en daar wil ik sterk op inzetten. Niet

enkel met veggie stoofschotels maar ook wat avontuurlijker gerechten zoals vegan shoarma. Voor de feestdagen komt er zelfs een volledige vegan gourmetschotel.” “Ik ben natuurlijk gestart op het slechtst mogelijke moment”, zegt hij. “De derde week van februari, twee weken voor de eerste lockdown. Maar het loopt verbazend goed. In het begin heb ik gewerkt met flyers en via Facebook en Instagram. Ik zet nog altijd mijn dagmenu op Facebook, maar ik stel vast dat de mensen me meer en meer vinden via mondtot-mondreclame. Je merkt dat

Zurenborg een warme wijk is met veel sociaal contact. Als je hier kwaliteit levert aan een goeie prijs, dan doet dat nieuws snel de ronde. Mijn sterkte is ook dat ik heel flexibel ben. Je kan hier een volledig menu afhalen, maar ook één gerecht en zelfs enkel een

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

portie groenten. Ik verkoop alles per gewicht. De gemiddelde prijs is rond twintig euro per kilo. Als je bijvoorbeeld tarbot of wild bestelt, wordt dat natuurlijk wel wat meer. Maar een gemiddelde lunch gaat voor een euro of tien de deur uit. Ik ben ook open tot halfacht ’s avonds; als mensen wat later van hun werk komen, kunnen ze bij mij nog terecht.” Vanwaar de naam Traiteur Cole? “Ik was aan het fantaseren over een naam met iets van groente in”, lacht hij. “Bloemkool? Cole slaw? En omdat ik een grote fan ben van Nat King Cole wist ik het meteen. Cole zou het zijn. Een coole naam toch?” Op de hoek van de Lange Altaarstraat en de Dolfijnstraat, recht tegenover Cole dus, heeft zich een andere nieuwkomer gevestigd: Rush Rush Coffee. Een koffieshop, maar dan niet op zijn Hollands. Je ruikt het

meteen als je binnenkomt, hier draait het echt om koffie. De zaakvoerders zijn een enthousiast jong stel, de Antwerpse Nanigui Patel en Leuvenaar Simon Derutter. Ze hebben allebei al heel wat jaren op de teller staan in de koffiebranche. Simon als koffiebrander bij Mok Coffee in Leuven en Brussel, Nanigui bij Kawa in Mortsel en bij Caffenation in het Groen Kwartier. Ze leerden elkaar kennen op een koffiewedstrijd en gingen al gauw samenwonen op de Dageraadplaats. Toen het hoekpand vrijkwam aan de Dolfijnstraat, waar ze dagelijks voorbijfietsten, leek hen dat de ideale gelegenheid voor een eigen zaak. “Ook de eigenaar ging direct akkoord

en heeft ons geweldig geholpen met de herinrichting”, zegt Simon aan de telefoon. “Enkel onze timing was wat ongelukkig. We zijn opengegaan op 10 oktober en we hebben exact zeven dagen normaal kunnen werken tot de tweede lockdown er aankwam. Maar we slaan er ons wel door. We hebben al een vast cliënteel van mensen die een koffietje meepikken op weg naar hun werk en van ouders die hun kinderen komen ophalen

aan. Koffie is een seizoensproduct. Wereldwijd wordt op verschillende tijdstippen geoogst. Momenteel is er in de haven van Antwerpen volop aanvoer van koffie uit Peru en Honduras. Die is nu dus super-

in de school hiertegenover. We proberen ook een meerwaarde aan te bieden. We hebben een eigen koffiebranderij in het voormalige stationsgebouw van Mortsel-Oude God en bieden ook speciale koffies

vers. Dat ontgaat ook de betere restaurants niet die steeds op zoek zijn naar exclusieve producten. Zo leveren we onder meer aan Le Pristine, het nieuwe restaurant van Sergio Herman. We bieden ook ontbijt en lunch aan, steeds met verse producten die we zelf met de fiets gaan ophalen bij lokale leveranciers. Op zaterdag zijn er zelfgebakken donuts en op zondag wafels en french toast. We draaien lange dagen, maar we zien het helemaal zitten.” Foto's: Karolien BOGAERTS

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Kerstmenu

De keuken van Fatima

Kerstfeest met zijn tweeën? ’t Zal wel moeten dit jaar, zeker? U denkt: loont het dan de moeite om een kalkoen klaar te maken? Oké, voor één keer wat anders, als ’t maar feestelijk blijft. We zijn bij Fatima Marzouki te rade gegaan, die in de Grote Beerstraat kookateliers houdt. Nu ja, drie heeft ze er sinds de uitbraak van de pandemie kunnen doen. (Guy POPPE) tajine dertig minuten onafgedekt in het midden van de oven op 240°. Snijd de limoen in kwartjes en serveer ze bij de tajine. De kreeft staat in de oven, tijd om het engelenhaar te bereiden. Bak 200 g engelenhaar heel traag in een flinke scheut olijfolie goudbruin. Overgiet met de groente- of kippenbouillon tot een vingerkootje boven het engelenhaar. Temper het vuur op een erg lage stand en laat een half uur garen. Haal het engelenhaar met een vork van elkaar en serveer met de kreeft.

Fatima Marzouki werkt aan een briktaartje. Foto: Karolien BOGAERTS

KREEFT In haar kookboek De keuken van Fatima vindt ze gauw haar inspiratie. We gaan kreeft eten, stelt ze voor, met engelenhaar. Haar recept. Snijd de kreeft overlangs in tweeën of laat dat door de visboer doen. Pel de twee sjalotten en snijd ze in ringen. Maak 250 g zilveruitjes schoon. Smelt 50 g boter in een pan en haal ze van het vuur. Doe olijfolie, een beetje wilde tijm, de sjalotten en vier teentjes knoflook erbij en zet de pan weer op het vuur. Voeg de zilveruitjes eraan toe en laat ze even mee stoven. Wentel de kreeft door die kruidige boter en leg alles in een tajine of ovenschaal. Giet 1 dl garnalen- of kreeftenfond erover en leg er twee handvol kerstomaatjes bovenop. Zet de

kokend water. We eindigen met water, dat is essentieel om een soort van mayonaise te maken. “Want tahina,” zo leert Fatima ons, “dat is de mayonaise van het MiddenOosten.”We brengen hem verder op smaak met een halve kofﬁelepel gemalen komijn, een ﬁjngeperst knoflookteentje, het sap van een limoen, peper en zout. Eventueel kan je dille of bladpeterselie toevoegen. De tahina is klaar, nu de brik nog.

SOEP Kerstavond begint vroeg. Als het donker wordt. We eten eerst een soepje, is Fatima haar suggestie, van broccoli en kikkererwtenpasta. Dat maken we zo, voor vier, dan hebben we morgen nog elk een bord. Meng 100 g fijn, hard tarwegriesmeel met 100 g kikkererwtenmeel en een snuifje saffraanpoeder. Voeg 120 ml water en een snuifje zout toe. Kneed het geheel tot een glad en stevig deeg. Dek af en zet het ca. een uur in de koelkast. Snijd 500 g broccoli in roosjes. Breng een liter groentebouillon aan de kook. Kook de broccoli tien minuten in dat vocht. Rol het deeg uit tot 2 mm dikte en snijd met een vorm daaruit sterren of trek het met je vingers in stukjes en laat die direct in de soep vallen. Laat gedurende vijf min koken. Breng op smaak met peper en zout. Dien de soep op met geraspte parmezaan of een harde Arabische kaas. TUSSENGERECHT Er is nog tijd voor een tussengerecht, de kreeft staat nog in de oven. Het mag feestelijk zijn en daarom stelt Fatima voor om sint-jakobsschelpen te gebruiken en ze met een tahina limoensaus te verwerken in een briktaartje. De tahina maken we zo. Met ronddraaiende bewegingen maken we een koffiekop tahina los, dat is een pasta op basis van sesamzaadjes. Geleidelijk aan voegen we afwisselend een halve kop zachte olijfolie eraan toe en een koffiekop

Een lockdowntip, gesprokkeld door onze jonge redacteurs, Emma, Dene, Kamiel en Nina

Maya Bolsens & Lara Dhondt : de kindjes zelf laten koken zodat de ouders samen kunnen aperitieven

Kreeft met engelenhaar. Foto: Karolien BOGAERTS

Knip uit de vier vellen brikdeeg met een schaar twaalf rondellen, met een diameter van 10 cm. Maak vier stapeltjes. Vet ze een voor een in met de olijfolie. Besmeer de brikstapeltjes met 100 g olijventapenade en zet even weg. Snijd de vier sint-jakobsschelpen in drie rondellen, bestrooi ze met een snuifje ras el hannout of kerriepoeder. Verwarm de oven op 200°. Bekleed de taartjes met de schelpen en bak ze in tien minuten goudbruin. Serveer met de tahinamayonaise en werk af met peterselie of bieslook. NAGERECHT De kreeft heeft lekker gesmaakt en het is nog lang geen middernacht. Tijd voor een stevig dessert. Mahlabeya, stelt Fatima voor, een soort pudding, een traditioneel bruiloftsdessert uit Egypte. Christenen herdenken vanavond de geboorte van een kind, dat is ook een mijlpaal in een mensenleven. Haar recept. Snijd een vanillestokje over de lengte open en schraap met een spits mes het merg eruit. Doe 600 ml melk in een pan, roer drie eetlepels maïszetmeel erdoor en voeg vier eetlepels granaatappelpitten toe. Breng kort aan de kook. Voeg 100 g suiker, een eetlepel rozenwater of oranjebloesem en het vanillemerg toe en breng nog een keer aan de kook. Verdeel het dessert over vier schaaltjes en laat afkoelen. Bestrooi voor het serveren met ﬁjngehakte pistachenootjes, amandelen of kokoschips. Garneer met vier kersen of granaatappelpitten.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Kerstmenu Lekkers uit Italië online te koop

Buon Appetito Trek in een Italiaans wijntje tijdens de eindejaarsfeesten? Een glaasje prosecco vooraf, met een sneetje salami van hert en varken? Formagella mista aqua fracta na, een stukje kaas van koe- en geitenmelk? Muskaatwijn bij het dessert, bij panettone bijvoorbeeld, een Italiaans kerstgebak? Paolo Giuriani uit de Transvaalstraat heeft onlangs een webshop geopend, Alpselection, met wijn, kaas, charcuterie en jam. Een idee, nu restaurantbezoek niet mogelijk is? Giuriani neemt rechtstreeks af van kleine, traditionele producenten uit zijn geboortestreek Valtellina-Valchiavenna in Noord-Italië. Hij heeft ze allemaal bezocht en staat garant voor de kwaliteit van dat ambachtelijke, Italiaanse lekkers. (Jörg PYL)

Vier jaar geleden kwam Paolo Giuriani op Zurenborg aangewaaid. De reden van die verhuizing waren de pijlen van Cupido. Door een vriend had hij Sarah Weckhuysen leren kennen en na vier jaar samen in Italië verhuisde het koppel naar België. Daar vestigden ze zich met hun tweelingdochters, Julia en Lola, in de Transvaalstraat. Op de bovenste verdieping baten Paolo en Sarah de B&B Casa Zurenborg uit, maar door de coronacrisis zijn er momenteel geen toeristen in Antwerpen. Paolo Giuriani is niet aan zijn proefstuk, want samen met twee vrienden beheert hij ook enkele vakantiewoningen in zijn geboortestreek in de provincie Sondrio, een dunbevolkte bergstreek tussen Bergamo en het Zwitserse Graubünden (Grauwbunderland). Gelukkig zijn er in die provincie nauwelijks coronagevallen. OUDE TRADITIES Het gamma aan eten en drank in Paolo Giuriani’s aanbod verandert elke vier maanden van vallei. Dat heeft twee voordelen. De klant kan van een verscheidenheid van producten van ongerepte alpenweides proeven en de makers, een stuk of veertig, dikwijls familiebedrijven, kunnen zo aan de vraag voldoen. Ze werken allemaal kleinschalig, duurzaam en met respect voor de natuur. Sommigen hebben een biolabel, maar ook wie dat niet heeft werkt volgens biologische beginselen. Een keurmerk is in aanvraag om die ambachtelijke waren uit de Italiaanse Alpen te beschermen. Je vindt ze niet in gewone winkels, alleen op lokale markten of via de webshop. WIJN Alleen de wijn komt niet alleen uit Paolo Giuriani’s vallei maar ook uit andere gebieden in de Alpen, zoals de regio Veneto. Daar is een coöperatie die ook op de traditionele manier werkt. Ze brengt klassieke rode en witte wijnen op de markt in de gemiddelde prijsklasse. Sommige speciale

flessen zijn wel duurder. De reden is dat wijn verbouwen in die bergstreek – de valleien liggen gemiddeld op 300 m hoogte en zijn omringd door bergen tot 4000 m – meer moeite kost dan pakweg in de Languedoc. De wijn komt van de nebbiolodruif. De oogst gebeurt in september en oktober en daarna bewaart men de druiven twee tot drie maanden in een droogkamer. Dan wordt van de gedroogde druiven het sap geperst. Oorspronkelijk werd die techniek gebruikt voor zoete wijnen maar nu ook meer en meer voor rode met een krachtige smaak. WERKWIJZE Tot aan de uitbraak van COVID-19 ging Paolo Giuriani elke maand langs bij de producenten en ging hij ook op prospectie naar nieuwe ambachtslui. Zodra internationale reizen weer mogelijk zijn, gaat hij opnieuw naar zijn geboortestreek om zich ervan te vergewissen dat de producenten op de traditionele manier blijven werken. In België beschikt hij slechts over een kleine stock. Als die op is, wordt er bijbesteld. Daarom kan de levertijd oplopen tot een week. Als startende ondernemer heeft Paolo Giuriani er voorlopig voor gekozen om uitsluitend op het web te verkopen. Hij sluit

De familie Giuriani. Foto: Jörg PYL

niet uit dat er ooit een fysieke winkel bijkomt, als zijn webshop aanslaat. Alles is heel transparant. Iedereen kan doorklikken naar elke producent en zo inlichtingen over zijn fabricatiemethode inwinnen of naar zijn website surfen. TOEKOMSTMUZIEK Paolo Giuriani plant samen met zijn twee Italiaanse vrienden culinaire reizen om de producenten te bezoeken en op locatie te proeven. Logeren kan in vakantiewoningen of door hen geselecteerde hotels en B&B’s. Dat blijft helaas toekomstmuziek totdat het monster van corona terug in zijn kot zit.

PRAKTISCH: Paolo Giuriani Transvaalstraat 65 www.alpselection.com Leveringskosten: in Antwerpen: € 5 tot 10 kg, buiten Antwerpen: € 8 tot 10 kg, gratis bij bestellingen vanaf € 120 Aangepaste pakketten voor de feestdagen Levering binnen een week Op Zurenborg komt Paolo Giuriani je bestelling persoonlijk bij je thuis brengen. Doen!

Een lockdowntip, gesprokkeld door onze jonge redacteurs, Emma, Dene, Kamiel en Nina

Eline Vercruyssen Opticien - Optometriste Dageraadplaats 12 2018 Antwerpen Soetkin Campaert, Odette & Nestor Verschueren in het bos kastanjes rapen en daarmee gerechten koken

tel : 03/235 16 35 • fax : 03/235 17 44 optiekdedageraad@telenet.be

OPENINGSUREN MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG

GESLOTEN 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 13 uur

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Antwerpen opnieuw centraal in Jeroen Olyslaegers’ nieuwe roman

Wildevrouw meert aan in Antwerpen

Griet’, van Pieter Bruegel duikt geregeld op. Bruegel heeft met de apocalyptische dreiging die uitgaat van het doek de sfeer weergegeven die toen hing in de oppermachtige maar verscheurde havenstad. Natuurlijk brengen vooral de personages het verhaal tot leven. Enerzijds de talrijke historische figuren, die door Olyslaegers’ hand mensen van vlees en bloed worden, daarnaast de fictieve zoals de herbergier en zijn zoon Ward, een bijzonder karakter dat Olyslaegers zijn eerste echte held is. En natuurlijk vervolledigen de fascinerende figuren van de wildevrouw en haar dochter het landschap.

Jeroen Olyslaegers’ Wildevrouw ligt in de boekhandel. Opnieuw heeft de schrijver Antwerpen gekozen als decor voor zijn roman. Deze keer neemt hij ons mee naar de zestiende eeuw, de Gouden Eeuw van Antwerpen, maar ook de eeuw van onrust, verdeeldheid en teloorgang. Een prachtig tijdsbeeld en een boeiend verhaal. (Machteld HARDY) Na het succes van zijn vorige boek, Wil, dat de 50 000 verkochte exemplaren heeft overschreden, had Olyslaegers niet zozeer stress maar vooral veel goesting om aan zijn volgende te beginnen. De positieve reacties op Wil hadden hem zo getroffen dat hij zo snel mogelijk wilde beginnen aan Wildevrouw. Voor hem betekent schrijven een geschenk verzinnen dat hopelijk door de lezer ook zo wordt ervaren. RESEARCH Het idee ontstond tijdens het schrijven van Wil. Al in het najaar van 2015 – Olyslaegers werkte Wil pas af in 2016 – zette Stef Franck, Olyslaegers beste en oudste vriend, zich aan de research. Franck is een kenner van het Antwerpen van de zestiende eeuw en dat zou het decor worden. Die periode is volgens de auteur onderbelicht in de Nederlandse literatuur. Alleen Louis Paul Boon had het in zijn Geuzenboek over dat boeiende tijdperk in de geschiedenis van Vlaanderen maar Antwerpen stond bij Boon niet centraal. Dat moest nodig rechtgezet worden. Franck bezit een uitgebreide verzameling naslag-werken over de Antwerpse zestiende eeuw en samen met Olyslaegers zou hij zijn onderzoek nog uitbreiden en uitdiepen. Hij legde daarbij een blog aan (https:// wildevrouw.blogspot.com/), die je blijvend kunt consulteren. Olyslaegers en Franck hebben daarnaast ook gewerkt aan een website (www. wildevrouw.be), die samen met het boek gelanceerd wordt. De lezer vindt er vooral korte essays die Olyslaegers over de Antwerpse Gouden Eeuw schreef. VLEESHUIS Na een intense periode van research begon Olyslaegers in zijn Zurenborg-

se huis te schrijven maar hij merkte vlug dat Wil daar nog te aanwezig was. Via Facebook vroeg hij of iemand een zestiende-eeuws huis kende waar hij zou kunnen werken. Dezelfde dag nog nam het Vleeshuis contact en stelde hem een verdieping in het historische pand ter beschikking. Daar slaagde Olyslaegers erin zich volledig in te graven in zijn nieuwe wereld en er - zoals hij het zelf zegt - een ooggetuige van te worden. Hij schreef er twee jaar intensief aan Wildevrouw maar toen de coronalockdown opdoemde, verhuisde hij net op tijd naar zijn tweede verblijf in Frankrijk om daar het boek af te werken. WILDEVROUW Wanneer Jeroen Olyslaegers aan een roman begint, heeft hij een vertelstem nodig, die hij gebruikt om zijn lezer in de wereld van het boek binnen te leiden. Die stem vond hij in het Vleeshuis waar hij (of liever, Stef Franck) tijdens zijn research stuitte op het relaas van een wildevrouw die in 1566 in Antwerpen zou zijn aangemeerd. Walvisvaarders hadden haar en haar kind als vangst meegebracht van hun reis naar het verre Noorden. Ze werd onder andere in een herberg in Den Haag tentoongesteld. Die kroniek over de wildevrouw was de trigger of katalysator die Olyslaegers’ fantasie op gang bracht en hem meteen ook zijn stem opleverde: de herbergier, die hij weliswaar in een Antwerpse context plaatst. Olyslaegers gaat niet bewust op zoek naar een vertelstem; die stem vindt hem, zegt hij. De herbergier is de verteller en centrale figuur. Het thema van de wildevrouw loopt als een rode draad door het boek. Naast het personage van de wildevrouw duiken ook een wildeman en wildevrouw op in het wapenschild van Antwerpen

en de herbergier neemt jaarlijks de rol op zich van de wildeman in het ritueel dat de lente moet overtuigen om terug te keren na de lange, barre winter. DULLE GRIET De roman verweeft verschillende thema’s zoals verlangen naar eenheid, liefde en vrijheid maar ook de verscheurdheid die volgt uit datzelfde verlangen naar vrijheid. Hebzucht en hypocrisie strijden met mededogen en de zoektocht naar waarheid. Religieuze twisten en onverdraagzaamheid staan centraal in de roerige periode die voorafgaat aan de val van het rijke, trotse, overmoedige Antwerpen. Olyslaegers belicht het tot nu weinig bekende hoofdstuk van de esoterische familisten, een Antwerpse groep van kunstenaars en handelaars die een pluralistische godsopvatting aanhingen. Centraal bij hen stonden liefde en openheid. Ze keerden zich af van religieuze macht en hadden lak aan dogma. Al die thema’s ontvouwen zich tegen een boeiend en levendig geschilderde historische achtergrond. Olyslaegers slaagt erin feit en fictie perfect te laten versmelten tot een geloofwaardig geheel. Als lezer wandel je rond in het zestiende-eeuwse Antwerpen en geniet je van kleurrijke taferelen zoals het wildemansritueel en het landjuweel van 1561. Ook beleef je vanop de eerste rij de gruwelen van de Beeldenstorm en de Spaanse Furie. Het schilderij, ‘Dulle

CALEIDOSCOOP Het wemelt in Wildevrouw; het is een caleidoscoop van gebeurtenissen en indrukken, een weerslag van hoe Olyslaegers te werk gaat als schrijver. “Ik kijk voortdurend uit naar wat ik kan gebruiken, naar wat er op mijn pad komt,” zegt hij. Zo kruiste corona op het laatst nog het pad van het boek. De wintertaferelen verwijzen naar de kleine ijstijd die onze contreien toen doormaakten. Net zoals nu kwam het openbare leven tot stilstand en werd de mens er hardhandig aan herinnerd hoe erg hij is overgeleverd aan de natuur en omstandigheden waarover hij geen macht heeft. “Elke historische roman is voor mij ook een hedendaagse,” zegt Olyslaegers. Klimaat was en is iets waarmee de mens geconfronteerd wordt. Eén van de grootste uitdagingen was het taalregister vinden dat past binnen het historische tijdskader, maar toch begrijpbaar blijft voor de lezer. Jeroen Olyslaegers is daarin met verve geslaagd. De taal van Wildevrouw is een sappige, licht barokke taal die uitstekend past bij de volkse, belezen herbergier. Op de vraag of de schrijver al plannen maakt voor een nieuw boek, komt er een positief antwoord. Antwerpen zal weer een hoofdrol spelen. Deze keer verhuizen we naar het einde van de negentiende eeuw, meer specifiek de jaren negentig. En het zal een vrouwelijke stem zijn die ons aanspreekt. We kijken ernaar uit! Nu eerst Wildevrouw lezen!

MEER INFO Wildevrouw De Bezige Bij, 420 p., 25 euro

BAKKERIJ GYBELS: OPEN OP ZONDAG Bakkerij Gybels • Dageraadplaats 9

ALLE DAGEN OPEN VANAF 10 UUR

Open elke dag vanaf 6u30 tot 17u Woensdag: tot 15u • Vrijdag: tot 14u Zaterdag: gesloten • Zondag: tot 13u Bestellingen: 03-235 53 21

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Uitzonderlijke tijden. Uitzonderlijke prijsuitreiking in… de Oostenstraat

Op 21 oktober 2020 ontving Jeroen Olyslaegers de vierjaarlijkse Prijs voor Proza van de Koninklijke Academie voor Taal en Letteren (KANTL). Normaal wordt die prijs in Gent uitgereikt tijdens de feestelijke oktoberzitting van de Academie. Maar uitzonderlijke tijden vragen om uitzonderlijke prijsuitreikingen. Zo kwamen Olyslaegers en de Academie in de Oostenstraat terecht. (Peter THEUNYNCK)

KANTL-voorzitter Leen van Dijck overhandigt de schrijver een oorkonde. Foto: Luc PANDELAERS

Elk jaar nomineert de prozajury van de KANTL de beste Nederlandstalige roman die dat jaar verscheen. Een keer in de vier jaar kiest ze uit die vier genomineerden de laureaat. De keuze viel op Wil van Jeroen Olyslaegers, de beste roman uit de periode 20162019. Hij ontvangt naast een oorkonde een geldprijs van 5000 euro. FEESTELIJKE ZITTING Daar het met corona niet verstandig is om met veel mensen in een gesloten ruimte samen te komen, liet KANTL de laureaat niet naar Gent komen, maar zocht ze hem in zijn thuishaven op. Olyslaegers koos Zurenborg, en meer bepaald de Oostenstraat, als locatie voor zijn prijsuitreiking. Zurenborg is meer dan een toevallig decorstuk in Wil. Het boek ontstond nadat de schrijver een proces-verbaal te zien had gekregen waarin een Antwerpse politieagent had beschreven wat er in augustus 1942 was gebeurd aan de synagoge in de Van den Nestlei/Oostenstraat. Onder een zuinig zonnetje en bij een stevige bries die de haren vrolijk liet wapperen, sprak KANTL-voorzitter Leen van Dijck een lofrede uit en overhandigde ze de schrijver een oorkonde. LOFREDE Het slot van de lofrede, geschreven door juryvoorzitter Hugo Brems, vat het oordeel van de jury krachtig samen: “Met zijn genuanceerde, goed gedocumenteerde en vooral empathische roman heeft Olyslaegers een bijdrage geleverd tot het collectieve herdenkings- en verwerkingsproces. Met raak getypeerde en genuanceerd uitgewerkte personages, levendige scènes en een meeslepende vertelstijl, is hij erin geslaagd om zonder een moreel oordeel of een ideologische boodschap op te dringen de lezer ervan bewust te maken dat er een Wilfried Wils schuilt in elk van ons, dat we veel meer grijs zijn dan wit of zwart.” MEMORABEL DANKWOORD Olyslaegers zorgde voor een memo-

rabel dankwoord. U kunt het bekijken via www.kantl.be. Met toestemming van de auteur publiceren we een fragment. “Ik heb de mail die aankondigde dat ik met deze prozaprijs geëerd werd een paar keer moeten lezen. Toen het bij me doordrong dat u van mij een laureaat hebt gemaakt, begon ik luidkeels te lachen. Vergeef me deze onnozele reactie. Ik was, zoals ik al schreef, écht verschoten. En na die lach was ik aangedaan. Mijn roman Wil is, zoals u weet, verschillende keren geëerd. Het boek werd van bij het begin met heel veel liefde verwelkomd. Deze mooie prijs maakt dat de cirkel rond is. Weldra komt er een nieuwe roman van me uit die Wildevrouw heet en beginnen er hopelijk weer andere avonturen. Intussen blijft Wil wel verkopen. Een boek van mijn hand dat vrijwel permanent verkrijgbaar is? Dat heb ik nooit eerder meegemaakt. Wil blijft voor mij een geschenk. Het boek heeft ervoor gezorgd dat ik in andere talen werd gepubliceerd, waaronder het Frans, Engels, Spaans en Duits. De Franse vertaling, Trouble, uitgegeven bij Stock en vertaald door Françoise Antoine, heeft van deze Vlaamse auteur een Belgische auteur gemaakt. Wonderlijk was het om met dit boek de taalgrens te kunnen oversteken en ook daar aardig wat lezers aan te treffen.” PROCES-VERBAAL Jeroen Olyslaegers: “Telkens als er leuke dingen gebeuren met dit boek, wanneer ik bijvoorbeeld zo fier als een gieter deze mooie prijs mag ontvangen, denk ik terug aan een politieman wiens naam ik zelfs niet ken. Ik denk terug aan de dag dat historicus Herman van Goethem me samen met mijn schrijfbroeder Tom Lanoye uitnodigde om in een kleine aula vol doctoraatsstudenten een dag te besteden aan een zeer merkwaardig document. Een politieagent die mee had gedaan aan de razzia tegen Joodse medemensen tijdens die verschrikkelijke augustusmaand

van 1942 had immers een procesverbaal geschreven van wat er toen gebeurde in de buurt van de synagoge aan de Van den Nestlei te Antwerpen. Zijn woorden maakten de dubbelzinnigheid, het laveren tussen plicht en principe, tussen agent en gewone mens, tussen terreur mogelijk maken en er zelf aan deelnemen, heel duidelijk. Een hele dag hebben we ons over dat document gebogen en ons afgevraagd wat die man had bezield door aan deze uitzinnige daad van geweld een proces-verbaal te wijden waarmee hij ook zichzelf impliceerde. Wie weet heeft zijn adjunct-commissaris zijn woorden gelezen, maar dat kan net zo goed niet zijn gebeurd. Dit proces-verbaal is niet bij de burgemeester terechtgekomen, niet bij de procureur en al zeker niet bij de Duitse bezetter. Het werd ‘verticaal’ geklasseerd, iets wat we moeilijk kunnen uitleggen aan mensen die ons land niet zo goed kennen. Dat procesverbaal was er tegelijk niet en wel. Daar, in het archief, heeft het gewacht. Een koppige historicus zoals Herman van Goethem heeft het opgediept. Tien jaar van zijn leven heeft hij besteed aan het bestuderen van Antwerpse archieven, zoekend naar een antwoord op de vraag hoe het juist in zijn werk ging, hoe ambtenaren, politieagenten en commissarissen zich hebben laten inschakelen in een moordmachine.

En zo is dat proces-verbaal ook bij mij terechtgekomen. Vaak zie ik die politieman als een verstekeling op een afgelegen eiland die zijn woorden neerschrijft, in een fles steekt en ze vervolgens in zee gooit, in de hoop dat ze ooit iemand zullen bereiken. De zee is in dit geval de tijd die net zo goed oeverloos had kunnen zijn.” VERANTWOORDELIJKHEID Jeroen Olyslaegers: “Ik herinner me de verantwoordelijkheid die ik voelde ten opzichte van de opdracht die ik mezelf gegeven had. Ik wilde de woorden van die politieman eren zonder ze te gebruiken, ik wilde de schaarse zwart-witbeelden over deze periode met kleur besmetten, met de sfeer van een bezette stad die niettemin en onder beperking bleef doorfeesten, een stad vol burgers met normaalzucht en verraad.”

Chrisssy's Chris Vissers

Kleermaakster Retouche info.chrisssys@gmail.com www.chrisssys.be 0485 39 33 66

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Kristien Hemmerechts schrijft pageturner Ik ben Emma

Liefde als dekmantel voor brandende kwesties

Bent u voor de kerst- en nieuwjaarperiode op zoek naar een boek dat u vanaf de eerste bladzijde meesleept? Dan durven we Ik ben Emma van Kristien Hemmerechts (65) aanbevelen, een familieroman in uptempo, met flitsende dialogen. 205 jaar na de publicatie van Jane Austens Emma brengt Hemmerechts een gesmaakte hedendaagse cover van de Britse klassieker. (Peter THEUNYNCK)

GROTE THEMA’S Het liefdesverhaal of liever de liefdesverhalen binnen de roman zijn zowel voor Austen als voor Hemmerechts de aanleiding om het over allerlei actuele sociaal-maatschappelijke thema’s te hebben. Zo gaat het in Ik ben Emma over racisme, transmigranten en de vraag hoever je engagement kan gaan, over de groeiende aanwezigheid en invloed van de Evangelische kerk, ook hier in Vlaanderen, de impact van sociale media, narcisme en altruïsme en ja, zelfs over een virus.

Kristien Hemmerechts besteedde als docente Engelse literatuur al sinds 1982 aandacht aan het werk van Jane Austen en haar negentiende-eeuwse vrouwelijke tijdgenoten George Eliot, Elizabeth Gaskell en de zusjes Brontë. In 2017 vroeg radio Klara haar om een literaire pelgrimstocht te maken in het voetspoor van Austen en daar radioreportages van te maken. Ze herlas toen ongeveer al het werk van de schrijfster. Trots en vooroordeel (Pride and Prejudice) is en blijft voor Hemmerechts Austens nummer één, maar ze werd ook getroffen door de heerlijke zinnen en de subtiele ironie in Emma. Zo ontstond het plan voor een hedendaagse Emma. PUZZEL Een stevige uitdaging, want het gaat er vandaag op zoveel vlakken anders aan toe dan in de negentiende eeuw. Een paar voorbeeldjes? In Austens tijd was het voor meisjes een schande als ze voor het huwelijk hun maagdelijkheid verloren. Nu maalt niemand daar om. Vrouwen moesten toen absoluut trouwen om hun sociaaleconomische positie veilig te stellen. Vandaag redden ze het ook prima zonder man. Voor elk van de karakters en situaties in de Emma van Austen diende Hemmerechts een hedendaags equivalent te vinden. Bovendien wou ze het tempo van het verhaal opvoeren, want de lezers van vandaag zitten niet te wachten op ellenlange beschrijvingen en breedvoerige redeneringen. Een tijd lang vreesde Hemmerechts dat ze de puzzel nooit helemaal gelegd zou krijgen, maar uiteindelijk slaagde ze met verve. Austen had 160.000 woorden nodig voor haar Emma, Hemmerechts heeft aan 70.000 genoeg om een levendige en geloofwaardige Vlaamse Emma neer te zetten. VERSCHEUREN In haar allereerste versie had Hemmerechts de Emma van Austen vervangen door een echtpaar: gepensioneerde artsen, geslaagd in het leven, sociaal ingesteld maar met een nogal hoge dunk van zichzelf. Ze had al tientallen bladzijden geschreven, toen ze merkte dat ze er op die manier niet uit kwam. Vindt ze het niet erg dat ze hele hoofdstukken in de papiermand moet flikkeren? Ze werkt niet met een vastomlijnd plan, zegt ze. Ze is eerder het type dat haar verhaal en karakters al schrijvende vindt. Dat betekent dat ze soms verkeerde wegen inslaat en op haar

en hautain. ‘Ik ga een heldin nemen die niemand behalve ik erg leuk zal vinden,’ schreef Austen over haar Emma. Dat geldt ook wel voor de Emma van Hemmerechts. Af en toe heb je de indruk dat de sympathie van de schrijfster meer uitgaat naar Emma’s Ghanese stiefzus Malika, die diepgelovig is en nauwe banden onderhoudt met de Evangelische kerk. Haar geloof uit zich niet alleen in haar gebeden en kerkbezoek , maar ook in een sterk maatschappelijk engagement. Ze is minder berekenend dan Emma, heeft meer empathie en zet zich daadwerkelijk in voor mensen die het moeilijk hebben.

Foto: Luc PANDELAERS

stappen moet terugkeren. Schrijven is schrappen, zegt ze, en vooral ook hard en veel werken. Ze vergelijkt het ambacht van een schrijver graag met dat van een topsporter: een tennisprof moet duizenden balletjes slaan om top te zijn en een zwemmer dient dagelijks tientallen baantjes te trekken om er in de grote wedstrijden te staan. MYSTERIE In Austens boek doet de ernstige Mr. Knightley aan het einde van de roman een huwelijksaanzoek aan Emma. Hemmerechts schreef maar liefst drie versies van het slot van haar Ik ben Emma. In een eerste versie eindigt Emma in de armen van haar zwarte stiefzusje, Malika. In de jaren negentig van de twintigste eeuw zou dat volgens Hemmerechts wellicht een plausibel slot geweest zijn, maar vandaag zou die keuze als te evident ervaren worden. In een tweede versie onderzocht ze wat het zou geven als Emma uiteindelijk viel voor bad boy Frederik. Maar ook die optie bevredigde niet. Wat het uiteindelijk geworden is, verklappen we niet. Dat ontdekt u al lezende. DIALOGEN Meer nog dan Austens Emma staat of valt Hemmerechts’ roman met de dialogen. Dat is een kolfje naar haar hand. De meeste van Hemmerechts’ romans bevatten veel gesprekken. Dat heeft onder meer te maken met het principe show, don’t tell – toon in plaats van te vertellen -, dat de schrijfster huldigt. Het is een vuistregel uit de verteltheorie en meer specifiek uit de praktijk van het scenarioschrijven, die een auteur ertoe aanzet om vertelde informatie

zo veel mogelijk te vervangen door actie en dialoog. Hemmerechts heeft liever niet ‘Emma had een goede relatie met haar moeder’. Zoiets moet uit gesprekken en handelingen blijken. Een vluchtig uitgesproken zinnetje als ‘Papa was blij met de energybars’ illustreert bijvoorbeeld treffend dat de moeder van Emma haar ex-man nog niet helemaal heeft losgelaten. Natuurlijke dialogen schrijven is erg moeilijk, stelt Hemmerechts, vooral omdat auteurs in romandialogen veel informatie moeten binnensmokkelen die nodig is voor de ontwikkeling van het verhaal. Als zoiets te opvallend gebeurt, krijgen die dialogen al snel iets onechts. Hemmerechts slaagt erin om goed te doseren. Bovendien beheerst ze net als Austen de nobele kunst van de ironie. HOOFDPERSONAGE Het hoofdpersonage in Hemmerechts’ boek is Emma Houthuys. Die heeft veel meer dan alleen haar naam gemeen met de Emma Woodhouse van Jane Austen. Beide meiden zijn eenentwintig. Ze zijn knap, verstandig en gefortuneerd. Ze hebben allebei niet per se een man in hun leven nodig. Ze zijn aardig, maar ook verwend, enigszins bedillerig

Plantin en Moretuslei 92 2018 Antwerpen T. 03 233 66 80 info@apotheekplantijn.be

SCHRIJFPLEK Kristien Hemmerechts heeft een indrukwekkende lijst boeken op haar naam staan en blijft in een hoog tempo doorgaan. Ze is alweer bezig aan een nieuw project waarover ze voorlopig niets kwijt wil. Of ze dan nooit bang is dat het niet (meer) gaat lukken. Ze staat op en neemt ons mee naar haar veranda met uitzicht op de herfstige tuin, naar de plek waar ze schrijft. “Wat ik daar schrijf, vertrouw ik,” zegt ze. “Op die werkplek weet ik: het komt wel.” Benieuwd wat ze volgende keer uit haar hoge hoed tovert.

MEER INFO Ik ben Emma, De Geus, 352 p., 22,99 euro

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

WIJKDICHTERWOORDEN

Laten we het feesten zacht vieren onze maaltijden kleurrijk verdelen de knallende flessen aanbieden. Laten we een verre vriend bellen een oude tante een kaartje sturen en elkaar op afstand omhelzen. Ricardo ANEMAET

Sint-Norbertuskerk open

Wie langs die zijingang naar binnen stapt, ziet eerst een fles ontsmettende handgel. Het wijwatervat staat uiteraard droog. Bart Geurden, de drijvende kracht achter het parochiale leven in de wijk, ontmoeten we toepasselijk in de kerk zelf. “Nog voor coronatijd hebben we vastgesteld dat in de week geregeld mensen naar de kerk komen om rust te zoeken of te bidden. Vaak mensen die niet naar de zondagsmis komen, een totaal ander publiek dat hier soms zelfs een boek komt lezen omdat het thuis te onrustig is. Tijdens de eerste corona-

De zijspiegel

De straat

Feestlied

Corona heeft voor de tweede keer toegeslagen. De Sint-Norbertuskerk ontsnapt niet aan de gevolgen: geen missen meer. Nu Ons Heer bij wijze van spreken in lockdown gaat, hebben de mensen van het kerkbestuur er een coronaveilige mogelijkheid tot bezinning, rust en gebed op gevonden. Omdat de kerk aan de voorzijde door een hek afgesloten is wegens gevaar voor afbrokkelende stenen (zie het vorige nummer van GVZ), is de ingang nu in de Korte Altaarstraat. (Jörg PYL)

De zon projecteert onze huizen op die van de overkant. Zo spreken de gevels van de straten geregeld met elkaar, al zetten ze mekaar daarbij wel wederzijds in de schaduw. Wij, als bewoners, doen daarvoor duidelijk onder. Wij zien elkaar niet zo vaak. Zeker niet dagelijks zoals onze overmuren. We nemen de pakketjes aan van de koeriers, we verzorgen elkaars bloemen en planten als dat nodig is. Dat kan met een snelle vraag geregeld worden. Corona heeft ons blijkbaar nog strakker in dat ‘kot’ gejaagd dan voorheen. Raken we trouwens ooit nog af van die – voor sommigen – zeer geslaagde quote? Er zijn ankermomenten voor een straat: lentepoets, speelstraat, straatfeest, die ons helpen vlot samen te leven. Maar die zijn nu gesmoord. Ze zijn het zwijgen opgelegd zoals wijzelf ook de mond gesnoerd zijn. We dragen mondmaskers en dat bevordert de communicatie geenszins. Je beperkt je, als je dan al iemand ziet, tot een wellicht overgeprononceerde of overgeaccentueerde goeiedag, waarbij de uitnodigende mimiek vruchteloos ongezien blijft. Nodeloze inspanning. Een wat langer gesprek zit er dan ook niet in. Het beeld dat je met zo’n masker oproept, heeft niet echt iets tegemoetkomends. Integendeel, mondmaskers zijn als archetypes in ons geheugen ingeplant als min of meer misdadig, of roepen in elk geval ongemakkelijke connotaties op. Is het daarom dat Nederlanders het eufemistisch ‘mondkapje’ noemen, wat ze desondanks dan toch niet zo gemakkelijk dragen. Heeft dat laatste misschien te maken met het feit dat ze door niemand het zwijgen willen worden opgelegd? Maar inderdaad, we zwijgen meer. Door het voortdurende gebruik van die bescherming verschraalt effectief ook de soepelheid van ons taalgebruik, las ik. Afgezien van dat alles is het niet

gegarandeerd dat je bij het kruisen jouw buurman of buurvrouw zomaar herkent. Andere haarsnit, even geen bril op, of je eigen bril die beslaat, maakt iemand al snel tot een vreemde die welwillend naar je knikt, maar bij jou geen herkenning oproept, alleen ongemak. Maar de kans dat je overdag op straat iemand tegenkomt, is bepaald niet groot. Want we zijn door het opgelegde thuiswerk nog sterker binnenskamers vastgebonden. Dat wordt de regel, is er gezegd. Waarbij dan meteen ook andere communicatiekanalen tot de dagelijkse cultuur gaan behoren, als ze dat al niet waren. Er wordt uitgebreid heen en weer gemaild, ge-sms’t. Er functioneren menige WhatsAppgroepjes, vaak ontsproten niet aan bureaus maar aan schoolpoorten trouwens. Ik ga ervan uit dat dit soort verkeer er voortaan is en blijft, van de ene straatkant naar de andere, van het ene huis naar het andere. ‘Ben morgen even niet thuis. Er komt een pakketje, kan je dat aannemen? Grote dank.’ Moet de koffiebreak uit het bedrijf eigenlijk ook niet worden overgeplant? Een straatbreak? En zullen we, als we covid-19 de kop hebben ingedrukt, dan maar een feest organiseren dat appelleert aan de dagen na de Bevrijding in de vorige eeuw? Onze eigentijdse ‘oorlog’ – zoals sommigen dat historisch niet echt verantwoord noemen – die wij dan afsluiten. Een exuberant straatfeest kan de vastgeroeste tongen vast wel weer losmaken. Misschien moet dat feest zelfs de straten overstijgen en de Dageraadplaats innemen. Hebben we een afspraak? We mailen nog. Wim VERZELEN

De leestafel van Sint-Norbertus. Foto: Jörg PYL

golf moest de kerk dicht, nu mag ze gelukkig openblijven. Dat bood het pastorale team de mogelijkheid om iets voor die mensen te doen. We hebben drie plekken gecreëerd waar ze tot rust kunnen komen, het geloof beleven, gewoon mediteren of lezen, alles uiteraard binnen de beperkingen van de coronaregels.” BOOTSCHAP Aan de ingang staat een kandelaar voor theelichtjes en er zijn de lichtjes zelf, die iedereen (gratis) mag aansteken. Daarnaast een mand met gevouwen papieren bootjes, waarop iedereen zijn booTschap kan schrijven. Schrijf op zo'n bootje een fijne boodschap om mensen moed in te spreken, te steunen of te troosten in deze coronatijd. Vervolgens kan je dat bootje in de brievenbus deponeren van je buren, familieleden of vrienden. Voor wie rust, troost of bezinning zoekt, blijft de SintNorbertuskerk in deze moeilijke tijd een veilige thuishaven. Iedereen is welkom, gelovigen en niet- of andersgelovigen.

NAIL COUTURE Erkende Medische Pedicure • Professionele Nagelstudio • Massage Studio Josineumuhire@nail-couture.be

http://www.nail-couture.be Openingsuren: ma: 11:00 tot 20:00 di: 9:00 tot 18:00 wo: 14:00 tot 18:00 do: 9:00 tot 20:00 vr: 9:00 tot 16:00

Kleinebeerstraat 46, 2018 Antwerpen (Zurenborg)

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De jeugddroom van Guy Magnus

De Margriet, Cultureel Consulaat Antwerpen Hoekhuyze De Margriet, op de hoek van de Waterloostraat en de Transvaalstraat, is omgetoverd tot Cultureel Consulaat Antwerpen. Guy Aloïs Magnus (°1949) kocht het huis als amper afgestudeerde arts in 1979. Nu hij met pensioen is, wil hij er een jeugddroom realiseren: een ontmoetingsplaats voor jong en oud talent, kunstenaars, intellectuelen, schrijvers en professoren. Het opvallende interieur met de monumentale traphal leek hem een ideale locatie om evenementen te organiseren. De Margriet, een van de vele huizen in de wijk van de hand van architect Jules Hofman, was tot in 1957 de zetel van het consulaat van Bolivia. Met het initiatief van Guy Magnus vindt De Margriet zijn oorspronkelijke bestemming terug. (Luc PANDELAERS)

Guy Magnus in zijn tuin der verbeelding. Foto: Luc PANDELAERS

voormalige Sint-Edmonduscollege in de Korte Altaarstraat. Na mijn humaniora ben ik politieke en sociale wetenschappen gaan studeren aan de Universitaire Faculteiten SintIgnatius.”

Werk van kunstenaar Leo Reynders. Foto: Luc PANDELAERS

Het eerste wat opvalt aan het huis is de grote voortuin op de hoek. Weelderig, bijna subtropisch begroeid. Her en der bezaaid met installaties van recuperatiemateriaal (‘rommel’ zullen sommigen zeggen). De twee deuren die uitgeven op de voortuin en de garagepoort heeft de Borgerhoutse kunstenaar Leo Reynders getransformeerd tot naïeve schilderijen. Het geheel doet denken aan het werk van de Weense kunstenaar Friedensreich Hundertwasser. TUIN DER VERBEELDING “Het is mijn Tuin der Verbeelding. Je moet het zien als een museaal project”, zegt Guy Magnus. “Die oude deur die tegen een hoge fatsiastruik aanleunt, is voor mij de ‘Deur die niet opengaat’. Ze symboliseert voor mij onze verstoorde relatie met de natuur. Dat muurtje van gestapelde

bakstenen staat voor mij voor de vrijmetselarij. De oude stoel daartegenover symboliseert de Heilige Stoel. De reacties zijn gemengd positief. Er zijn buren die meegaan in mijn verhaal. Als het mooi weer is, komen ze hier graag op het bankje zitten om een praatje te maken. Maar er zijn er ook die het maar niks vinden. Zij oordelen waarschijnlijk dat het afbreuk doet aan de status van de buurt. Maar ach, Zurenborg is nu eenmaal al van in de jaren zestig een wat tegendraadse en rebelse wijk.” “Mijn prille kinderjaren heb ik in Hove doorgebracht”, zegt Magnus. “Maar na het plotselinge overlijden van mijn vader ben ik in 1959 met mijn moeder, broers en zussen verhuisd naar de Kleine Beerstraat. Ik mag me dus stilaan echt wel een stamboekZurenborger noemen. Ik heb hier ook mijn lagere school doorlopen in het

Uw huis sneller verkopen voor meer geld? Toe aan een nieuw interieur? Geef uw woning een StyllieS metamorfose! Vastgoedstyling & Interieurvormgeving www.styllies.be • Annelies: 0485 07 07 40

GENEESKUNDE “In navolging van mijn vader, die geneesheer-specialist fysiotherapie was, ben ik daarna geneeskunde gaan studeren in Leuven. Ik heb vier jaar gewerkt als huisarts en vijf jaar arbeidsgeneeskunde gedaan, tot ik de gelegenheid kreeg om via het Bunge Instituut aan de University of Minnesota (VS) en de daaraan verbonden Chronobiology Laboratories te gaan werken als postdoctoral research associate. Daar deden ze in die tijd baanbrekend onderzoek op het gebied van milieu- en beschavingsziekten.” “In 2010 ben ik uitgenodigd om in Congo mee een model uit te werken voor de gezondheidszorg. Ze doen het daar, zelfs met de minimale middelen, erg goed in de bestrijding van virusinfecties. Eerst met ebola en nu ook met covid-19. Ik ben verscheidene keren naar Kinshasa, de hoofdstad, en Lubumbashi in Oost-Congo getrokken. Dat heeft mijn belangstelling voor culturele en medische antropologie sterk aangewakkerd. En voor biodiversiteit trouwens, want ik heb daar met mijn eigen ogen de impact op de volksgezondheid kunnen zien van ongebreidelde boskap en ongeregelde mijnactiviteiten.” CULTUREEL CONSULAAT “Mijn moeder was heel creatief en erg geïnteresseerd in kunst en cultuur. Ik heb dat zeker van haar geërfd. Al toen ik dit huis kocht was het mijn droom om hier een literair salon op te zetten, zoals in de tijd van de Verlichting. We waren al langer actief als een informele groep, de ‘Vrienden van het Cultureel Consulaat’, maar ik wil het nu opengooien naar de buurt en alle geïnteresseerden, met maandelijkse activiteiten. We waren daarmee trouwens al begonnen in februari met een optreden van dichter-performer Peter Holvoet-Hanssen maar daarna heeft corona roet in het eten gegooid. We kunnen nog geen data geven maar we hebben alvast de toezegging van professor emeritus Bob Van Hee, de bezieler van het Lambotte Museum voor de Geschiedenis van de Gezondheidszorg in het Stuivenbergziekenhuis.

Hij komt spreken over Vesalius en Plantin en over pandemieën in vroegere tijden. Ook de Congolese muzikant Kaspy Ndia staat op het programma, met een ensemble van Afrikaanse, Aziatische en Vlaamse muzikanten die muziek maken met, welja, Afrikaanse en Aziatische invloeden.” ACHTER DE FAÇADES “We hebben ook grotere projecten in de pijplijn”, rondt Guy Magnus af. “Zo bereiden we een mini-symposium voor over de 16de-eeuwse arts Johannes Goropius Becanus, een van de eerste stadschirurgijnen in Antwerpen. Dat gebeurt in samenwerking met zijn geboortestad Hilvarenbeek (Noord-Brabant). In zijn werk Origines Antwerpianae verdedigde hij de stelling dat het Nederlands en meer bepaald het Antwerps de enige taal is die rechtstreeks afstamt van de oertaal uit het aards paradijs. Maar belangrijker voor Zurenborg is een project van enkele jaren geleden dat ik weer wil opnemen, nu ik meer tijd heb: ‘Achter de Façades’. Het concept is een audiovisuele dubbeltentoonstelling in Antwerpen en Amsterdam waarin het interieur en de bewoners van de grachtenhuizen in Amsterdam en de herenhuizen in Zurenborg geëvoceerd worden met de nadruk op de evolutie in de tijd. Voor Zurenborg zou dat opgedeeld worden in een aantal periodes: de eerste bewoners, de Eerste Wereldoorlog, het interbellum, de Tweede Wereldoorlog, het beginnende verval in de jaren vijftig, de komst van de artistieke en hippe vogels in de jaren zestig en de daaropvolgende gentrificatie, die opnieuw een kapitaalkrachtige bevolkingsgroep naar de wijk lokte. Daarmee wil ik nu graag weer aan de slag. Ik doe daarom een oproep aan mensen die bezig zijn met de geschiedenis van de wijk en hun eigen huis en die over oud beeld) materiaal beschikken. Wie op de hoogte wil blijven van onze activiteiten kan intekenen op onze nieuwsbrief of onze facebookpagina of website raadplegen.” MEER INFO liga@skynet.be https://www.facebook.com/hetconsulaatantwerpen www.cultureelconsulaat.eu

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Agentschap Plantin en Moretuslei 118 • 2018 Antwerpen Tel : 03/224.84.40 • E-mail : AG047076@mandat.belfius.be

Kantoorhouder Michiel Clippeleyr en zijn team heten u welkom bij de bank in uw wijk.

Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel – IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr.19649

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Coronawensen voor kerst Dit jaar coronawensen in plaats van kerstwensen. We lieten zelfs een kaartlegger aan het woord om klaarheid in de duisternis te brengen. (fotoâ&#x20AC;&#x2122;s en tekst JĂśrg Pyl)

Mijnheer Soleil wilde zelf niet op de foto maar liet ons wel zijn tarotlezing fotograferen. De eerste kaart is nr. 9, De Kluizenaar. Die staat voor het verleden en wijst op eenzaamheid, maar in de positieve zin ook op bezinning en wijsheid. Ze wijst eveneens op het einde van een periode. De tweede kaart, De Sterren, nr. 17, staat voor het heden. voor bange verwachtingen. Onzekerheid domineert. Zoals je ziet op de kaart loopt er water uit de kruik, wat verlies betekent. De derde kaart staat voor de toekomst, nr. 21, De Wereld of Het Universum. Normaal gezien is die zeer positief maar omdat ze omgekeerd ligt, zou de nieuwe wereldorde minder aangenaam kunnen zijn.

Marc De Smet, die we nog kennen van de videotheek Modern Times, is op stap met zijn bordercollie Yezus. Hij houdt het kort en bondig: hoop in bange tijden.

Bruno Raes uit de Velodroomstraat is schooldirecteur. Hij hoopt dat de school zo lang en zo veilig mogelijk open kan blijven, vooral voor de leerlingen die dat het meest nodig hebben.

Niels Donckers uit de Velodroomstraat, fotograaf en docent fotografie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, hoopt dat het rap gedaan is en dat we elkaar mogen begroeten met een warme knuffel of handdruk; dat is wat hij nog het meeste mist.

Bernard De Bo uit de Cogels Osylei wenst dat iedereen zonder kleerscheuren door deze moeilijke tijd komt en vooral dat we binnenkort weer naar trouwfeesten en recepties kunnen gaan. En in de zomer naar de barbecue van de Cogels Osylei.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Nathalie van Sundert uit de Pretoriastraat is leerkracht Nederlands. Haar wensen: “Vooral rust voor de kinderen, want velen hebben het mentaal moeilijk. Ik vrees vooral voor de gevolgen over zes maanden. Ik wens de leerlingen vertrouwen in de toekomst toe, moed en vooral dat ze in zichzelf blijven geloven. En ook in de beslissingen die de overheid neemt. Speciaal naar de leerlingen toe: wij, leerkrachten, houden heel veel van jullie allemaal.”

Nicolas Deley uit de Velodroomstraat liep in maart van dit jaar als een van de eersten COVID-19 op. Hij belandde twee weken in het ziekenhuis, waarvan een week op intensieve zorg. Daarna moest hij thuis twee maanden recupereren. Vandaag werkt hij voorzichtig van thuis uit, maar hij is nog steeds vlug vermoeid. Hij hoopt dat alles snel voorbij is, dat we elkaar kunnen knuffelen en in groep samenkomen en feesten. Hij mist vooral het gebrek aan sociaal contact.

Caro Solon van Bistro VéLO komt opgewekt naar haar zaak kijken. “Ik wens iedereen een goede gezondheid toe, dat jullie van elkaar kunnen genieten met inachtneming van de afstandsregels en vreugde halen uit kleine dingen als een lekkere koffie en een fijne lunch.”

Sam Verwaest, die samen met zijn zus Fritz de naar haar genoemde koffiebar openhoudt, heeft te doen met al zijn collega’s op de Dageraadplaats die nu dicht zijn. Hij vindt het een beetje erg om als enige open te mogen zijn, voor afhaalkoffie. Hij wenst iedereen moed toe om de maatregelen te volgen en er ons samen door te slaan.

Thomas Heirman uit de Velodroomstraat is begrafenisondernemer bij de keten Sereni. Hij wenst dat iedereen in goede gezondheid leeft en dat niemand de ziekte krijgt. Voor de feestdagen hoopt hij dat iedereen de nodige warmte kan geven en krijgen.

Jan Elshout uit de Pretoriastraat wenst iedereen een goede gezondheid toe, wijsheid – sommigen hebben dat volgens hem nodig –, geduld, empathie en begrip voor de anderen.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Een infowandeling in het Spoorpark

Zurenborg en Borgerhout groeien naar elkaar toe Rond de tijd dat een van onze enthousiaste krantenbezorgers deze Gazet in uw bus stopt, ligt er een geactualiseerd schetsontwerp op tafel voor het Spoorpark. Uitgewerkt op basis van de opmerkingen, die u op de website van Vespa, het stadsbedrijf dat instaat voor vastgoed en stadsprojecten, geplaatst hebt en van wat de gidsen te horen gekregen hebben tijdens de informatieve wandelingen op 10 oktober. Gazet van Zurenborg stapte mee en legde haar oor te luisteren. (Guy POPPE) Het Spoorpark komt er waar nu de Omheining Statie van Borgerhout ligt. Voetgangers en fietsers kunnen vanaf mei 2024 – de geplande einddatum van de werkzaamheden – van Zurenborg naar Borgerhout binnen de centers en terug. Het pad gaat van start op de Draakplaats en eindigt 750 meter verder aan het speelterrein op het Luitenant Naeyaertplein. De Plantin en Moretuslei steek je over langs de spoorwegbrug, die toegankelijk gemaakt wordt voor zachte weggebruikers. De hele strook moet baden in het groen. Zo vatten we de essentie samen. MEER GROEN Over enkele jaren gespreid verhuist Infrabel met zijn activiteiten naar ergens anders. Dat is het begin van het verhaal, want dat schept mogelijkheden voor de stad om in die vrijgekomen publieke ruimte een en ander op touw te zetten. Een park dus, dat is een eerste doelstelling. Ontharding en vergroening zijn de stelregels. Zowel op Zurenborg als in Borgerhout is er een schromelijk tekort aan groen. Noordelijker heb je Park Spoor Noord en Oost, zuidelijker krijgt het Brialmontpark geleidelijk aan vorm, waarin het De Villegaspark, de Wolvenberg en het Brilschanspark opgaan. Maar tussen die twee gebieden leven de bewoners in een soort van stadswoestijn. Het is zo klaar als een klontje dat je die leefomgeving sterk verbetert met een nieuwe groenzone, door de noordelijke en zuidelijke parken met elkaar te verbinden. Op wat langere termijn breng je op die manier langs de Singel een groene gordel tot stand van noord tot zuid. Voor het groen op de spoorwegbrug heeft onze gids een mooie naam in de aanbieding: Horizonpark. Gelijk heeft hij. Het zicht op Borgerhout buiten de poort en de kruinen van de bomen op de achtergrond, in het Rivierenhof en

Ruimte voor groen. Foto: Dieter DE DECKER

het Boelaerpark, is weids. Maar hij waarschuwt ook: “Er moeten hier wat bomen en struiken sneuvelen voor de fietshelling en het pad”. De ongebreidelde wildgroei van de voorbije jaren heeft inderdaad een ondoordringbaar stuk natuur opgetrokken. De groene fundi’s in de wijk zijn verwittigd. DOORGANG Wie wandelt, stapt, jogt of fietst, kan dus over pakweg drieënhalf jaar van Zurenborg naar Borgerhout zonder de lei over te hoeven te steken. Een verademing. De voorbije maanden is dat met de werkzaamheden vaak geen sinecure. Soms kom je met modderschoenen aan de overkant, met krukken, een rolstoel of een kinderwagen lukt het nauwelijks, een senior zag ik op handen en voeten over een hindernis kruipen om zijn weg op de omgewoelde stoep voort te kunnen zetten. Als fietser moet je om groen licht te krijgen op een knop drukken een meter of vijf van de oversteekplaats verwijderd. Wie in Borgerhout naar de slager of de kruidenier wil of er vis wil gaan kopen – de kleinhandel floreert er, wat op Zurenborg al lang niet meer het geval is -, moet wel gemotiveerd zijn. Wie er wil gaan zwemmen, mag hopen op betere tijden. Trapje af en je bent op een wip van de brug aan het zwembad. Het nieuwe pad in het Spoorpark maakt dus de scheiding tussen Zurenborg en Borgerhout ongedaan en draagt ertoe bij dat de Plantin en Moretuslei ophoudt om te fungeren als een fysieke grens tussen de twee wijken. Dat gebeurt op een uitstekend moment. Eindelijk krijgen de centers een andere bestemming, een speelgoedzaak is er opengegaan en een koffiebar. Dat stuk van Borgerhout achter het voormalige Erasmusgasthuis, nu een woonzorgcentrum, was al jaren toe aan nieuw leven. Misschien is er over enkele jaren sprake van een harmonisch weefsel, als je van de centers door het Spoorpark naar de Gitanes of Den Draak loopt of fietst. Mooi is ook dat de doorgang aanknoopt bij de situatie in het verleden, toen de kasseiweg Zurenborg en Borgerhout met elkaar verbond (zie de getuigenis hiernaast van een senior uit Borgerhout). HET VERLOOP We weten wat er in de maak is maar er is nog een hele weg af te leggen. Zo gauw het schetsontwerp af is, vanaf nu dus, komt er een nieuwe overlegronde. Over een jaar moet het definitieve ontwerp klaar zijn. De aanvang van de werkzaamheden is gepland voor oktober 2022, nog een jaar of twee geduld. In de tussenperiode moeten ze bij Erfgoed de handen uit de mouwen steken. Ze moeten onder meer een antwoord geven op de vraag of sommige gebouwen in het toekomstige Spoorpark al dan niet een dusdanige

historische of bouwkundige waarde hebben dat ze bewaard moeten blijven. Het gaat bijvoorbeeld over het busdepot of de grote loods parallel met de spoorwegberm, die overigens als eerste vrijkomt zo gauw Infrabel de activiteiten op zijn terrein terugschroeft. Let wel, de vroegere watertorens achter de hoek van de Tweelingenstraat zijn particulier bezit en maken geen deel uit van het park. Vraag is ook welke andere functie gebouwen kunnen krijgen. Hebben de scouts, die nu naast het zwembad hun hoofdkwartier hebben, belangstelling om daarin hun intrek te nemen? Komt er een brasserie? Wat met de organisatie van grootschalige evenementen? Ook andere fysieke elementen, die nu het gezicht bepalen van de Omheining Statie van Borgerhout, maken deel uit van het onderzoek van Erfgoed, zoals de kasseiweg zelf, de spoorwegbogen met de daarop aangebrachte mozaïeken, de aansluitende muur en de overkappingen van de perrons van het voormalige Ooststation.

EEN VAKMAN VOOR AL UW KLUSWERKEN!

Yannick Schippers 2018 Antwerpen

Fixit-Antwerpen

0472/47.57.93 info@ﬁxitantwerpen.be www.ﬁxitantwerpen.be

ﬁxit_antwerpen

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

HET STATION Dat Ooststation biedt een verloederde aanblik. Tot negen jaar geleden kon je hier de trein nemen naar Essen en van daar de grens oversteken naar Roosendaal. Of naar Berchem sporen, waar je aansluiting had op het hele spoorwegnet. Negen jaar verwaarlozing heeft zijn sporen nagelaten. Daklozen, zoals de eerste avond na de sluiting, zie ik niet meer maar fris en aantrekkelijk oogt de boel niet. Maar er is hoop: afbraak staat niet op het programma, er blijven zeker twee sporen behouden. “Dat houdt de mogelijkheid open voor de invoering van Rail Light,” legt de gids uit, “een tram die op de treinsporen rijdt.” Dat zou dan op een tracé zijn dat evenwijdig loopt met de Singel en op die manier het bestaande openbaar vervoer aanvult. Het schiet me te binnen hoe ik in Sydney de metro nam in het centrum en een uurtje later uitstapte in een landelijk station, enkele tientallen kilometers buiten de stad. Om van te dromen, een dergelijke combinatie van tram en trein.

WONEN “Dat is ons vaste voornemen”, antwoordt de gids op de vraag of er nieuwe woningen komen in het Spoorpark. Op termijn moet de stad immers 10.000 mensen extra huisvesten. “Beter dat ze hier een plek vinden dan dat ze naar de Kempen moeten trekken”, is de redenering. Vier locaties aan de rand van het park zijn er in onderzoek, o.m. de parking van het zwembad, de driehoek aan de overkant voor de ingang van het station en het busdepot. BEZORGDHEID Vanzelfsprekend zijn de bewoners van de Tweelingen- en de Dolfijnstraat bezorgd. Dat hoor je wel op de wandeling. Wat met de kleine criminaliteit? Een terechte bekommernis, want de laatste keer dat ik inbrekers op bezoek kreeg, zijn ze langs het spoorwegemplacement gekomen. Moeten we het Spoorpark ’s nachts afsluiten, werpt er iemand op. Veiligheid, net als de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, leven als thema. Een brasserie? Een wapen voor meer sociale controle? Kan best maar wat dan met het nacht-

Toekomst en verleden raken elkaar

“ De helling was de slotkilometer van onze tijdrit”

Het toekomstige horizonpark. Foto: Dieter DE DECKER

WIJ ZOEKEN OP TE KNAPPEN HUIS TE KOPEN T. CLERCKX 0495 100038

lawaai, is de opmerking. Ook van geluidshinder ligt de buurt wakker. Meer groen? Jawel, maar enkele opvallende stemmen: laat de zon in onze tuintjes schijnen en de zonnepanelen voeden. Het Spoorpark mag ook geen voorwendsel zijn om bij de ontwikkeling van Nieuw Zurenborg op het geplande groen te besparen, zegt er iemand. Sommige bewoners hebben in de loop van de jaren hun koertje of tuin uitgebreid door, in afspraak met Infrabel, een deel van de spoorwegberm in te palmen. Daar telen ze groentes of gaan ze gewoon lekker in de zon zitten. Hoe moet dat in de toekomst, vragen ze zich af. “Erfpacht misschien, liefst geen eigendomsoverdracht”, zegt de gids ontwijkend. Er is dus gespreksstof genoeg bij de volgende inspraakmomenten. Zeg niet dat de buurt zich niet betrokken voelt. MEER INFO: www.agvespa.be

Willen ze van de kasseiweg van de Omheining Statie van Borgerhout een wandel- en fietspad maken, dat doorloopt van Zurenborg tot in Borgerhout? Hugo POPPE moet er hartelijk om lachen. “We keren terug in de tijd”, zegt hij. Toen hij in ‘39 naar het eerste leerjaar ging in de Grote Hondstraat, ging hij altijd langs daar. Hij woonde immers in Borgerhout, binnen de centers, vlak bij de Varkensmarkt, zoals het Luitenant Naeyaertplein in de volksmond heette. “We waren met een man of zes uit de buurt en trokken ’s ochtends samen op. Onderweg staken we kattenkwaad uit. In een hof van de Tweelingenstraat pikten we al eens een peeke, tot grote woede van de bewoners. We kwamen altijd te laat op school.” De buurt zag er toen heel anders uit. Op de Varkensmarkt stond het ene café naast het andere. Daar konden de reizigers die vanuit Nederland in het Ooststation aankwamen, zich laven. Het station had zijn ingang op het plein, een goed beklant frietkot verkocht er heerlijke puntzakken. De centers aan de Plantin en Moretuslei waren nog dicht. Geen doorgaand verkeer dus. Dat is pas vanaf eind jaren zestig het geval, na de aanleg van de Ring. “Op de Draakplaats verfristen we ons aan de drinkbak voor de paarden, aan de ingang van wat vroeger de remise voor de paardentram was.” Aan het huidige busdepot dus. Na de oorlog kreeg de helling van de statie van Borgerhout een andere functie in Hugo zijn leven. “Dat was de slotkilometer van onze tijdrit”, vertelt hij. Met zijn tienervrienden uit Borgerhout reden ze een koppeltijdrit, hun Trofeo Baracchi. Vertrekken deden ze in de Godtsstraat, aan de poort waar de melkboer zijn paarden stalde. Nu heeft galerie Zeno X daar zijn intrek genomen. Het parcours liep via de Turnhoutsebaan tot waar nu de Macro is, langs de militaire route, terug via de Herentalsebaan en de Stenenbrug, een stukje cyclocross langs de vesten, waar nu de Ring ligt, en de asseweg, voorbij de houten huizekes, waar daklozen een onderkomen gevonden hadden, slachtoffers van de V1’s en de V2’s die de nazi’s op het Ooststation en omgeving afgestuurd hadden, en over het voetbalveld van de caféploegen. “In de zomer kwam Rik Coppens van den Beerschot er sjotten op het tornooi.” Aan Berchem Station gekomen, reden de wielerhelden in de richting van de centers en ten slotte moesten ze de botte stenen op en af naar de Varkensmarkt, waar de aankomst lag. “Een soort Strade Bianche, hé, ik heb niet gewonnen.”

NU OOK LOTTO MAANDAG - VRIJDAG VAN 7U TOT 18U30 ZATERDAG VAN 8U TOT 14U ZONDAG : GESLOTEN

ROLWAGENSTRAAT 79 • 2018 ANTWERPEN Tel. (03) 235 52 54 • Fax: (03) 272 39 10

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Fietsen op Zurenborg

“ Eén van de problemen is het drukke autoverkeer”

Zoals dat van de Plantin en Moretuslei, dat behoort tot de bevoegdheid van het Vlaams Gewest? RVH: “Het Vlaams Gewest is van mening dat de lokale overheid de enige gesprekspartner is. Wat de Plantin en Moretuslei betreft, hebben we ons advies gegeven, maar dat is niet gevolgd. Er is weliswaar een verbetering, maar als je weet dat dit een belangrijke as is voor fietsers en voetgangers dan zijn onzes inziens de fietspaden te smal. Wij bekijken de as over de gehele lengte, dus tot voorbij het Stadspark. Vooral bypassen, waar auto’s mogen afslaan zonder op het stoplicht te moeten wachten, zijn ten zeerste af te raden. Waar liggen de pijnpunten over het algemeen? RVH: “Ten eerste de regeling van de verkeerslichten. Voor de veiligheid moet die conflictvrij zijn, d.w.z. als fietsers en voetgangers groen licht hebben om rechtdoor te gaan, mogen de auto’s niet afslaan. Ook moeten de oversteektijden voor hen voldoende lang zijn om dat veilig te kunnen doen.”

Sauve qui peut. Foto: Jeannine FÜHRING

Ook gemerkt dat de enige fietsstraat in de wijk, de Grote Hondstraat, verlengd is? Op de bestrating van de Oostenstraat en de Baron Joostensstraat, tot aan het kruispunt met de Plantin en Moretuslei, zijn nu ook de symbolen aangebracht die zo’n straat kenmerken. Voor wie er verder rijdt langs de Van Immerseelstraat is er een fietspad tot aan de kruising met de Somersstaat. Daar stopt, bizar genoeg op honderd meter van de achteringang van het Centraal Station, elke vorm van fietsinfrastructuur. Maar… kijk toch best uit als je koffiekoeken gaat kopen in de Domestic, want waar zowel de Arend- en de Steenbokstraat als de tunnel onder het spoor op de fietsstraat uitkomen, daar is het sauve qui peut. Er is meer. De heraanleg van de Waterloostraat, met twee stroken voor tweewielers, maakt van fietsen een plezier in plaats van een kasseiklassieker. Aan de andere kant is de wijk twee

Velostations kwijt, onder de bruggen en op de Plantin en Moretuslei, en is dat aan het zwembad verplaatst en vanwege de werkzaamheden moeilijk bereikbaar. De weg naar een heus tweewielerparadijs is nog lang, als je Renaat Van Hoof van de Fietsersbond mag geloven. (Marcel SCHOETERS) Renaat is al 15 jaar vrijwilliger bij de Fietsersbond. “Ik had in een artikel gelezen dat ze vrijwilligers zochten”, zegt hij. Om den brode geeft hij voor het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen advies over signalisatie en verkeersveiligheid. Hij woont niet in de wijk, maar is goed vertrouwd met de situatie op Zurenborg. Hoe schatten jullie Zurenborg in als ﬁetsomgeving? RVH: “Eén van de problemen waarmee Zurenborg kampt, is het erg drukke autoverkeer. Zelfs in de fietsstraat merk je tijdens de spits dat het niet zo goed werkt. In heel Antwerpen rijden er overigens te veel auto’s. Er zijn in de wijk heel wat kruispunten die overgestoken moeten worden. Op momenten dat het rustig is, is dat geen punt, maar plekken als de Draakplaats en de Tramplaats vormen met hun kriskrasverkeer toch wel een probleem.” Worden jullie betrokken bij de besluitvorming? RVA: ”Om de drie maanden plegen we overleg met de Mobiliteitsdienst van de Stad Antwerpen. We proberen mee heraanlegdossiers op te volgen.”

In de Stanleystraat is er nogal wat te doen over het feit dat daar nu twee fietspaden liggen: een dubbel langs de spoorwegzijde en een enkel langs de huizenrij. Is dat niet te veel van het goede? RVH: “Die verbredingsplannen zijn logisch. Maar ook de mensen die in die huizen wonen, moeten op dat fietspad kunnen geraken en dan is dat voor hun deur zeker zinvol. Ze kunnen toch niet zomaar de straat oversteken? Maar ik geef toe dat het daar op sommige plaatsen een complexe situatie is.” Ook elektrische en bakfietsen gebruiken de fietspaden. De manier waarop ze rijden, zorgt wel eens voor wrevel. Hoe staan jullie daar tegenover? AVH:” Over het algemeen is de Belg niet zo hoffelijk in het verkeer, zeker niet als het op aangepaste snelheid aankomt. De opkomst van de elektrische fiets maakt dat probleem alleen maar groter. Met een speedelec moet je er rekening mee houden dat je niet overal 40km/u mag rijden. Zone 30 geldt voor iedereen. Maar het zijn alleen degenen die zich slecht gedragen die opvallen. Fietsers krijgen soms veel te weinig ruimte.” Buurtbewoners ergeren zich aan fietsers die over de stoep rijden. Wat vindt de Fietsersbond daarvan? AVH: ”Ik kan me die ergernis wel voorstellen, hoewel ik dat niet zo goed ken. Meestal zijn daar twee redenen voor. Ofwel is het wegdek te slecht en zoekt de fietser een comfortabele oplossing, ofwel gaat het om straten met autoverkeer in één en fietsverkeer in twee richtingen. Als er dan teveel wagens op je afkomen, wordt er naar de stoep uitgeweken. Pas op, daarmee keur ik dat nog niet goed!”

Bijzondere opleiding Fiscaal Recht, Bijzondere Opleiding Jeugdrecht, Voorkeurmaterie: Personen- en Familierecht (echtscheiding,…). Tel: +32(0)3/236.90.81 • GSM: +32(0)495/21.82.98 Fax: +32(0)3/236.00.79 • E-mail: ludo.sanders1@telenet.be ING: BE 45 6300 6649 6589 • Derden: BE 37 6300 6510 3328

Bleekhofstraat 113/41 • B-2140 BORGERHOUT

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Fietsen op Zurenborg

“ Maak van heel Zurenborg een ﬁetsstraat”

In Onze stad, Inspiratie voor de stad van morgen, dat hij drie jaar geleden schreef samen met de huidige directeur van de Roma, Danielle Dierckx, ontvouwt buurtbewoner Marc Swyngedouw, hoogleraar aan de KULeuven, Ik fiets veel, da’s waar. Ik vermoed dat je nog weet dat ik aangaf voorstander te zijn om alle straten van Zurenborg, met uitzondering van die waar de bussen en trams doorkomen, tot fietsstraten om te vormen. Niet alleen omdat dat de veiligheid van de buurt ten goede zou komen, maar ook omdat het nu volgens het verkeersreglement in de meeste straten op Zurenborg zelfs verboden is om met de auto een fietser voorbij te steken. REKEN MAAR NA Als in de straten op Zurenborg langs beide zijden auto’s staan geparkeerd, dan schiet er ongeveer 4 meter bruikbare weg over. Fietsers worden geacht zo dicht mogelijk bij de geparkeerde wagens te fietsen, maar ze moeten toch een veilige marge van ca.

zijn plannen over hoe Antwerpen er in de toekomst uit moet zien. Niet in het boek staan zijn ideeen over ﬁetsen op Zurenborg. Die schudt hij voor de Gazet uit de losse pols, de lintmeter in de hand.

1 meter nemen (openslaande autodeuren!). De fietssuggestiestrook aangebracht door de stad (een soort moordstrookje zoals in de Pretoriastraat) is aan de uiterste kant 1,7 à 1,8 m van de geparkeerde middenklassenauto’s (3,15 à 3,20 m van de gootkant). Dat laat dus op de straten die we fietsstraten willen maken nog ongeveer 2,3 m over. Een gewone middenklassenwagen is zowat 1,70 breed (de 4x4 Land Rover Discovery zit zelfs aan 2,2 m en bestelwagens gaan ook naar 2 meter en meer). Er blijft dus nog 2,3 m - 1,7 m = 0,6 m over van de rijweg als een fietser wordt voorbijgestoken. Zestig centimeter! En dan mag de voorbijrijdende auto geen ruimte laten aan de kant waar uitsluitend auto’s geparkeerd staan. Dat is te weinig, zegt art. 40 van de wegcode: in

stedelijk gebied moet er minimaal één meter tussen de fietser en de voorbijrijdende auto zijn. M.a.w., je mag legaal gewoon niet voorbijsteken, maar daar is natuurlijk geen handhaving op (ook niet van de zone 30 trouwens). Maar er is nog meer. Het verkeersreglement staat toe dat fietsers in de stad met zijn tweeën naast elkaar rijden, zolang ze het verkeer komende uit de tegenovergestelde richting niet hinderen. Als ze dat doen, kan een auto dus sowieso niet meer legaal voorbijsteken. Nu weet haast niemand dat. Auto’s steken gevaarlijk dicht voorbij. Maak er fietsstraten van en iedereen is op de hoogte van het gewone verkeersreglement en er is geen discussie meer.

De ﬁetsstraat loopt door. Foto: Jeannine FÜHRING

FIETSAS Verder ben ik een hevig voorstander om de Lamorinièrestraat tot fietsstraat om te vormen. Daar zijn minstens zeven scholen in de buurt en ’s morgens en ’s avonds is het daar voor veel kinderen op de fiets levensgevaarlijk. Een Lamorinièrestraat-fietsstraat sluit bovendien perfect aan bij de bestaande fietspaden en fietsstraten, zodat het mogelijk wordt om vanaf Merksem en Deurne over Zurenborg veilig met de fiets tot aan het kruispunt van de Nationale Bank te raken. Zo zou je een belangrijke fietsas naar de binnenstad kunnen realiseren. VERKEERD BEZIG De realisatie van de Waterloostraat is blijkbaar het perfecte excuus om het stukje dat moet doorgaan voor een fietspad in de Cogels Osylei niet meer te onderhouden. Niet alleen krijg je op de rode steentjes hoofdpijn als

je erover rijdt – een glad fietspad is iets anders – maar het heeft onlangs weken geduurd voor een levensgevaarlijke put eindelijk gedicht werd. De heraanleg van de Plantin en Moretuslei is een verkeken kans voor vele jaren. In plaats van de fietsers te geven wat ze vragen, tweerichtingsfietspaden aan beide zijden van de weg – hun desire line noemen ze dat in Kopenhagen –, krijgen we te smalle fietspaden, die 100 % zeker in de twee richtingen gebruikt zullen worden. Als ik van de Dageraadplaats naar de Delhaize wil fietsen en de Plantin en Moretuslei niet wil kruisen op plaatsen waar er geen lichten zijn – wat ik technisch gesproken wel mag maar dat is levensgevaarlijk –, dan zou ik naar de Wolfstraat moeten rijden, daar oversteken, vervolgens naar de Provinciestraat rijden en daar weer oversteken om dan richting Delhaize te rijden. Wie doet er dat?

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Bewoners ontgoocheld

Nieuw uitstel voor verhuizing bus stelplaats De Lijn vraagt opnieuw uitstel voor een periode van tien jaar voor de verhuizing van het busdepot aan de Tramplaats. De openbaar vervoersmaatschappij krijgt in deze de steun van de stad, heeft schepen Koen Kennis laten weten. De verkoop van de gronden van de stelplaats aan de stad zal daaraan niet vreemd zijn. Het aanslepende dossier van de verhuizing is voor velen op Zurenborg een doorn in het oog. Gazet van Zurenborg heeft zowel het ongenoegen als de creatieve tegenvoorstellen opgevangen. (Diederik van Woensel/Herman Kok) Dagelijks circuleren tussen vijfhonderd en duizend bussen door de wijk met groot ongemak tot gevolg (Route A). Een aanzienlijk aantal ritten is strikt genomen overbodig vermits het een zuiver in- en uitrijden van lege bussen betreft of van bussen, die instaan voor personeelsvervoer. Die overdosis zorgt voor ernstige luchtverontreiniging, geluidsoverlast en stevige trillingen. Op veel plekken langs de route door de wijk leidt ze tot ronduit onveilige en gevaarlijke verkeerssituaties. De infrastructuur van de straten in de omgeving maakt de overlast nog ondraaglijker. VOORGESCHIEDENIS In zijn duurzaamheidsengagement in 2004 gaf De Lijn aan dat bus stelplaatsen niet thuishoren in residentiële omgevingen. In 2015 verwoordt de toenmalige woordvoerster, Eva De Wolf, het zo: “Wij zijn ons ervan bewust dat het intense busverkeer zware hinder veroorzaakt voor omwonenden. Wij zijn dan ook bereid om maatregelen te nemen die de hinder beperken.” Vele bewoners hadden zich dan ook getroost met de

gedachte dat de situatie medio 2016 zou veranderen. De milieuvergunning van De Lijn zou immers verlopen en de maatschappij had altijd aangegeven dat ze op dat moment zou verhuizen. Na protest en een rechtszaak van de bewoners tegen een nieuwe milieuvergunning werd ze niet voor de gevraagde twintig maar slechts voor vijf jaar verlengd, tot medio 2021. De beloofde maatregelen bleven evenwel grotendeels uit, mede omdat volgens De Lijn de kosten, 250.000 euro, niet opwogen tegen de baten in die vijf jaar. Ook oplossingen als de spreiding over verschillende routes op basis van eenrichtingverkeer (Route B) en daarmee het deels verplaatsen van het probleem, of het openstellen van een alternatieve route buiten de woonwijk om (Route C), werden om uiteenlopende redenen niet uitgewerkt. In de buurt is de ontgoocheling groot, daar het vertrek van de stelplaats weer op de lange baan is geschoven. Maar tegelijk geeft ze De Lijn en de stad aan in welke richting ze oplossingen kunnen zoeken.

ALTERNATIEF Na de recente aankondiging dat de stad de gronden van de stelplaats aankoopt, zullen zowel die site als de voormalige gassite in haar bezit zijn om Nieuw Zurenborg als uitbreiding van de woonwijk Zurenborg te realiseren. Kijkend vanuit de lucht, met wat muren en hekken wegdenkend, creëert dat een uitgelezen mogelijkheid voor een tijdelijke, overlastvrije, directe verbinding tussen de zijingang en de binnensingel (Route D), en vervolgens de hoofdwegen en Berchem station. Eventueel met keerlussen bij de kruisingen, voor busverkeer van en naar de buitensingel. Dat schept ook een grote kans voor De Lijn en de betrokken overheden om te laten zien dat ze de belangen van wijkbewoners na meer dan 35 jaar discussie en protest serieus nemen. Teveel moeite voor een korte periode? Welnee. Immers, de stad beoogt Nieuw Zurenborg tot stand te brengen, hetgeen veel en zwaar bouwtransport zal genereren. De tijdelijke ontsluiting van het depot is ideaal voor dat verkeer. Er moet nog zo veel gebeuren, waarbij stad, district en bewoners op zoeken kunnen naar synergie, zoals de uitvoering van het Herwaarderingsplan Zurenborg, de heraanleg van de Cogels Osylei, de verwezenlijking van het Spoorpark, de ontwikkeling van Nieuw Zurenborg en de implementatie van de Ringlandplannen. In de buurt geven ze de stad en het district de keuze: kan Zurenborg uitgroeien tot een UNESCOwaardige, monumentale stadswijk of blijft het de door (bus)verkeer gedomineerde buurt, die het vandaag de dag is. De afwikkeling van het stelplaatsdossier is richtingbepalend. Waar een wil is, is een weg.

ontharingen • massage • pedicure manicure • make-up • gelaatsverzorging verwendagen • cadeaubons Voor alle verzorgingen worden 100% natuurzuivere producten van Dr. Hauschka en Chi gebruikt.

www.mooimakerijanemoon.be ann@mooimakerijanemoon.be gsm 0498/69 39 45 Volg ons ook op Facebook en Instagram

Kabuki

Sushi • Grill • Wok Alle dagen open van 11:00-14:30 en 17:00-23 Dageraadplaats 28 2018 Antwerpen Info@kabukisushi.be www.kabukisushi.be

Tel. 03 663 8200

www.the-park.be - info@thepark.be Boekenbergpark for Body & Mind www.facebook.com/AtTheParkBoekenberg/

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Onverwachte gevolgen

Zet corona aan tot stadsvlucht? Wie had begin 2020 kunnen weten dat ons leven diametraal zou zijn veranderd door corona? Massaal werken van thuis uit, sterke beperkingen op café- en restaurantbezoek en online winkelen. Zaken, waarvoor men in de stad moet zijn, kunnen even niet. De woning heeft er heel wat functies voor werk en vrije tijd bij gekregen. Een huis met een tuin voldoet wellicht, maar een bescheiden appartement zonder buitenruimte? Of een kot? De vraag is hoe het nieuwe normaal er uit gaat zien. Gaan we terug naar het oude of gaan we meer vanop afstand doen? In het laatste geval, wat doen we nog in de drukke, dure stad? Lonkt het buitenleven weer? Zien we een herleving van de stadsvlucht, zoals we die in de tweede helft van de vorige eeuw hebben gekend? En wat betekent dat op Zurenborg? (Herman KOK)

lockdown benadrukt het belang van voldoende binnen- en buitenruimte. Een kantoor aan huis, een tuin of een terras zijn in deze tijden zeer gevraagd. Veel woningen in Antwerpen bieden niet de ruimte, het comfort en de flexibiliteit om daaraan tegemoet te komen. Het openbaar vervoer is vanwege mogelijke infecties een gezondheidsrisico, dat slechts met hoge frequenties deels kan worden opgevangen. De beelden van overvolle trams in Antwerpen gedurende de coronacrisis hielpen niet. Echter, Antwerpen is in vele opzichten een 15-minuten stad, waar nagenoeg alle verplaatsingen te voet of met de fiets te maken zijn, ware het niet dat voetganger en fietser betrekkelijk weinig ruimte krijgen en het intensieve autoverkeer niet bijdraagt tot de veiligheid van de zachte verkeersdeelnemer. Een versnelde vergroting van het domein voor voetgangers en fietsers, als nu gebeurt in grote steden als Brussel, Parijs en Milaan, lijkt aan Antwerpen grotendeels voorbij te gaan. Ten tweede kunnen velen nu een langere forenstijd accepteren daar men niet meer iedere dag op kantoor wordt verwacht. Nu werken van thuis uit stilaan de norm is en bedrijven zien dat thuiswerken niet ten koste van de productiviteit hoeft te gaan, is de verwachting dat mensen in de toekomst meer thuis blijven werken en er niet langer iedere dag gependeld hoeft te worden. Met andere woorden, dicht bij de job in de stad wonen wordt minder belangrijk. TRENDS Dr. Tim Moonen, managing director van Business of Cities, een bureau gelieerd aan de University City of London, dat grootstedelijke overheden adviseert, ziet een trend. Mogelijk kunnen regionale centra en middelgrote steden zich als een aanvullende hub voor de grote steden aandienen. Ook verwacht Moonen dat eisen gesteld aan kantoren, woningen en voorzieningen als winkels en restaurants, en ook de openbare ruimte, flink kunnen veranderen. Aan de stedelijke overheid om behendig om te gaan met die dynamiek. Dat biedt namelijk kansen om versneld tot een meer duurzame en circulaire stad te komen. Moonen geeft aan dat steden als Antwerpen het voordeel hebben relatief compact van omvang te zijn, waardoor mensen vaak een alternatief hebben om zich te verplaatsen en de 15-minuten stad makkelijker te realiseren is. Dat wil niet zeggen dat een nieuwe stadsvlucht volgens hem niet mogelijk is. Huizenprijzen en hoge belastingdruk in de grote steden kunnen het vooral voor gezinnen met kinderen zeer interessant maken om naar de rand te verhuizen. Ze zijn naast luchtvervuiling belangrijke redenen om de stad te verlaten. Gezondheid en welzijn worden steeds belangrijker. Volgens Moonen hebben steden die inzetten op klimaat en milieu, digitalisering en innovatie, en diensten en voorzieningen aantrekken die de stad attractief maken, de beste kans op slagen.

Huizen met tuinen, een wapen tegen stadsvlucht. Foto: Herman KOK

Het consultancy bureau McKinsey laat in het recente rapport ‘Meet the next-normal consumer’ van augustus 2020 zien hoe vrijwel alle aspecten van het leven van consumenten zijn veranderd. Bemoeilijkt afstand houden fysieke activiteiten als reizen, winkelen, sporten en evenementen bezoeken, dan zijn de grote winnaars van thuiswerken en -studeren over online shoppen tot Netflix en andere digitale entertainmentkanalen. De versnelde digitalisering zal naar verwachting doorzetten. WAT MET DE STAD? Dat corona tot een grondige herijking van het stedelijke leven en het gebruik van vastgoed zal leiden is zeer waarschijnlijk. Denk maar aan opvattingen over ventilatie en klimaatregeling van gebouwen, openbare ruimte en publiek groen. Ook hoe kantoren en werkplekken zullen worden georganiseerd, en de eisen gesteld aan woningen en alle vormen van collectieve verplaatsing, van het openbaar vervoer tot liften in kantoren en woongebouwen. Minder waarschijnlijk is dat de stad haar positie in de economie, als hub voor agglomeratie-voordelen en snelkookpan voor creativiteit en innovatie fundamenteel aangepast ziet. Grote steden gelden als plekken waar wordt gestudeerd, carrières worden opgestart en

mensen hun partner tegenkomen. Wereldwijd neemt de bevolking in stedelijke gebieden met zo’n 200.000 per dag toe. De verwachting is dat in 2025 tweederde van de wereldbevolking daar woont. In het verleden hebben epidemieën en dramatische gebeurtenissen, als de pest, de Spaanse griep, cholera en grote stadsbranden vaak ertoe geleid dat het leven anders werd georganiseerd, niet dat steden verdwenen. Zo werd er in steen gebouwd in plaats van hout, werden rioleringen standaard en kwam er meer aandacht voor hygiëne en gezondheid. Volgens Philippe Janssens, oprichter van het vastgoedadviesbureau Stadim, hangt de toename van de stadsvlucht samen met twee zaken. Ten eerste, veranderingen in leefstijl, geforceerd door de coronalockdown en de daarmee gepaard gaande beperkingen. Ten tweede, de ervaringen die men daarmee heeft opgedaan. Janssens geeft aan dat buiten de bebouwde kom een woning met tuin 20 tot 30% goedkoper kan zijn dan in de stad. Voor een middenklasse gezin met kinderen betekent dat nogal wat. Daarbovenop komen de relatief hoge opcentiemen in Antwerpen. VOORDELEN VAN HET BUITENGEBIED Ten eerste bieden woningen buiten de stad vaak meer ruimte en flexibiliteit. De corona-

WAT OP ZURENBORG? Janssens van Stadim geeft aan dat de stad heel wat voordelen biedt, zoals werkgelegenheid en voorzieningen. Steden als Antwerpen zijn niet te uitgestrekt en grote delen van de agglomeratie zijn per (elektrische) fiets tamelijk vlot bereikbaar. Een wijk als Zurenborg heeft een goede uitgangspositie, zoals haar centrale ligging nabij belangrijke concentraties van werkgelegenheid, de bereikbaarheid met fiets en openbaar vervoer en een woningaanbod dat bestaat uit huizen met tuinen. Luc Grauwels van vastgoedmakelaar Century21, actief op Zurenborg, beaamt dat. Op de markt is er een goede vraag naar huizen op Zurenborg. Een trend als stadsvlucht ziet hij niet. Hoewel de uitgangspositie van Zurenborg in de coronacrisis behoorlijk gunstig is, zijn bepalender voor de toekomst vragen als hoe fijnstofvervuiling en door de Ring gegenereerde geluidshinder via het Ringlandoverkappingsplan kunnen worden gereduceerd en hoe de overlast van de stelplaats van De Lijn kan worden beperkt. Voor Zurenborg, en Antwerpen in het algemeen, geldt dat de door corona getriggerde veranderingen in leefstijl op zich niet leiden tot een dramatische kanteling. Echter, door corona is het bewustzijn ten aanzien van gezondheid en welzijn toegenomen en kan het zijn dat de bevolking gevoeliger is voor luchtvervuiling en geluidshinder. Daardoor zullen de gevolgen van beleidskeuzen, die leefbaarheid en gezondheid van de stad en de wijk beïnvloeden, in de toekomst groter zijn.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Zurenborg en Congo

Generaal Brialmont, de oom van de spin Een grijsblauwe tegel lijkt het, nauwelijks verschillend van de andere tegels op het voetpad van de Uitbreidingsstraat. Maar als je goed kijkt, zie je de inscriptie: 193 G. Hij ligt tegen de gevel van nr. 546 aan. Dit is de laatste grenspaal, het enige overblijfsel dat er op Zurenborg te vinden is van de Brialmontomwalling. Hij ligt iets ten noordoosten van de Borsbeeksepoort, tot diep in de jaren zestig de doorgang voor wie vanuit de Gitschotelwijk in Berchem langs Zurenborg de stad introk. (Guy POPPE)

De grenspaal van de Brialmontomwalling aan de Uitbreidingstraat. Foto: Jörg PYL

De constructie van de omwalling, een gordel rond de stad om ze te verdedigen tegen vijandige aanvallen, komt vanaf 1859 op gang. Wanneer ze in 1969 de Ring open verklaren voor het verkeer, is de imposante vesting volledig afgebroken. Op hier en daar een grenspaal na, zoals 193 G, die herinnert aan wat er ooit geweest

is. Waar de omwalling vroeger liep, komen er op termijn aan het station van Berchem en aan de afrit Borgerhout groengebieden. In Berchem zijn onlangs tijdens graafwerkzaamheden restanten gevonden, in de buurt van de groenzone, die er stilaan allure krijgt. Met haar naam, Brialmontpark, verwijst ze naar een

verdwenen verleden. Henri-Alexis Brialmont is nog geen generaal, en ook nog niet verkozen als volksvertegenwoordiger voor de Liberale Partij, maar medewerker van de minister van Oorlog als hij zijn plannen ontvouwt voor de omwalling, die onder zijn naam de geschiedenis ingegaan is. Met zijn ontwerp, het bouwwerk, de bijhorende vesten en de enkele kilometers verder opgetrokken fortengordel van Hoboken tot Wijnegem, wil Brialmont Antwerpen oninneembaar maken. KONGO In die tijd werkt Brialmont nauw samen met koning Leopold II en helpt hij de vorst zijn idee vorm te geven om ergens ter wereld een kolonie te stichten, wat in 1885 uiteindelijk uitmondt in de oprichting van Kongo-Vrijstaat. Forten bouwen is zijn leven. Een van zijn leerlingen spiegelt zich aan zijn plannen voor het fort van Shinkakasa bij Boma, in de jaren negentig van de negentiende eeuw de hoofdstad van de KongoVrijstaat. Brialmonts concept van fortenbouw strekt zich uit tot in de buurlanden. Het fort in Gitega, in Burundi, dat België vanaf 1924 bestuurt, heet heden ten dage nog altijd een boma. Het fungeert tegenwoordig als gevangenis. Wanneer ik het een jaar of tien geleden bezoek, pikt een gedetineerde er zonder dat ik het merk enkele bankbriefjes uit het borstzakje van mijn hemd. Maar dat is een ander verhaal. NEEF MOLS Henri-Alexis Brialmonts neef, Alexis Mols, zoon van zijn zus, EliseHubertine, is een vertrouweling van Leopold. De koning spoort hem begin jaren negentig van de negentiende eeuw aan om te investeren in de Vrijstaat, er bedrijven op te zetten en handel te drijven. Mols groeit uit tot de spin in een netwerk van Antwerpse zakenlui uit de burgerij, die activiteiten in Kongo ontplooi-

Bel ons of spring gerust eens binnen, altijd welkom! Bent u op zoek naar een nieuwe woning? Wenst u uw eigendom te verkopen? Of wenst u gewoon meer informatie over de evolutie in de vastgoedmarkt of over de woningprijzen in uw buurt? Ons team staat klaar voor u en zal u met plezier en zonder enige verplichting verder helpen. Dus spring gerust even binnen! Wij zijn van maandag tot vrijdag doorlopend geopend van 10u tot 18u . Eveneens buiten de kantooruren welkom na afspraak.

ACTIVITY

Voor meer informatie of om een afspraak te maken, bel ons op het nummer 03 239 21 21 of stuur een email-bericht naar info@century21activity.be. GRATIS SCHATTING!

Dageraadplaats 31 - 2018 Antwerpen 03/239.21.21

en. Sommigen zijn van adel, vaak hebben ze een politiek mandaat. Mols is provincieraadslid voor de Liberale Partij. Om Leopold genoegdoening te verschaffen zoekt Mols contact met verscheidene Antwerpse families. Op de Grote Markt 9, naast waar nu de stadswinkel is, vestigen ze de zetel van hun bedrijven. Daarvan is dezer dagen niets meer te merken. Decennia terug was er in dat huis een kantoor van de Benelux Bank, waarin de Kreglingers actief waren, een van de door Mols aangezochte families. Ook de Osterrieths, de Kronackers en de Levers, grondleggers van het Unilever imperium, maakt Mols warm om in Kongo aan de slag te gaan. Mols zijn Société des Cultures houdt zich bezig met de teelt van voedingsgewassen. Ook schopt hij het tot voorzitter van de Raad van Bestuur van de Compagnie du Congo belge, de vennootschap waarin de Antwerpse rubbermaatschappijen in 1911 na fusie opgaan. Door zijn toedoen zijn na verloop van tijd Antwerpse ondernemingen actief in suiker en palmolie, koffie, cacao en rubber. Op politiek vlak moet hij Leopold uit de brand helpen, als die internationaal onder vuur komt liggen voor het terreurbewind in Kongo en een door hem uitgestuurde onderzoekscommissie de wandaden bij de exploitatie van grondstoffen en mineralen bevestigt. Leopold stelt Mols aan als een van de leden van de hervormingscommissie, die aanbevelingen moet doen voor een andere aanpak.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Grenzeloze Liefde

Het sprookje blijft duren Voor deze rubriek ontmoet Gazet van Zurenborg deze maand Liesbeth Vande Craen en Leon Peijnenburg in hun warme, met kerstlichtjes versierde huis in hartje Zurenborg. Een verhaal van liefde doorheen landen en jaren (Fran VAN ESCH)

Wat het bezoek nog een tikkeltje specialer maakt: Willy Vandersteen woonde hier vroeger. Zo staat hun huis afgebeeld in een van de strips van Suske en Wiske: Sooi en Sientje, in Het Nieuwsblad aangekondigd als ‘het superspannende verhaal van de ergerlijke erwten’. Bij Liesbeth en Leon is er gelukkig niets van ergernis te vinden. Hun gezellige en enthousiaste uitstraling nam me meteen helemaal mee in hun verhaal. EUROPACOLLEGE Liesbeth is geboren en getogen in de Kempen. Op haar 18de ging ze op kot in Antwerpen, waar ze economie studeerde. Na haar studies wou ze liefst iets internationaals doen, met verschillende talen. Uiteindelijk belandde ze in het Europacollege in Brugge. “Die tijd in het Europacollege heeft een enorme impact gehad

Leon Peijnenburg en Liesbeth Vande Craen. Foto: Marc VINGERHOEDT

op mijn leven. Je zit daar een jaar lang met meer dan twintig verschillende nationaliteiten en verblijft er op de campus. In het weekend organiseerde elke nationaliteit een feest, dus dat was natuurlijk verbroedering alom. Je belééft Europa gewoon.” Leon is in Nederland geboren, vlak over de Belgische grens. Zijn ouders reisden heel de wereld af en hadden een restaurant. De reiskriebel zit klaarblijkelijk in zijn genen. “Elk jaar reisde ik met mijn broer naar andere continenten. Wij wilden graag alles zien. Met onze rugzak stapten wij de

wereld in. Met reizen beleef je steeds nieuwe avonturen. Ik ben ook wel een beetje een levensgenieter (lacht), vier graag feest met mijn vrienden, ga weleens een biertje drinken en vroeger speelde ik ook in een bandje.” Leon heeft naast reizen ook nog andere interesses: de internationale politiek en de Europese Unie. Hij studeerde politieke wetenschappen en trok daarna ook naar het Europacollege. Leon en Liesbeth zitten op dat moment dus samen op school. Leon was toen 23, Liesbeth 21. Leon: “We hadden nog niet echt oog voor mekaar. We kwamen elkaar vaak tegen via gemeenschappelijke vrienden en vonden elkaar wel tof, maar daar bleef het bij. Belgen voelden op dat moment al erg vertrouwd voor mij. Ik kwam vroeger vaak in Antwerpen omdat ik vlak over de grens woonde. Het enige probleem dat ik in Brugge had, was bij de kappers. Zij praatten West-Vlaams en ik heb dat Nederlandse accent, dus begrepen we elkaar niet altijd heel goed. Ik was voortdurend bang dat ik met een verschrikkelijke coupe naar buiten ging komen.” EIGEN WEG Na het Europacollege gingen ze elk hun eigen weg. Liesbeth: “Ik startte mijn carrière in België en na twee jaar vertrok ik naar Spanje. Daar heb ik drie jaar in Madrid gewerkt als correspondent, onder meer voor de VRT, en als leerkracht economie. Dat vond ik zalig om te doen. Mensen zien economie vaak als een kille wetenschap maar daar zit eigenlijk veel emotie in.” Leon werkte op dat moment in Brussel en reisde veel voor zijn werk. Liesbeth: “Toen ik 29 was, woonde ik ook in Brussel. Ik weet nog dat ik op de bus zat, onderweg naar mijn werk, en toen zag ik Leon heel hard fietsen met zijn lange krulharen en een grote, fladderende, blauwe jas. Dat was echt een Nederlander in Brussel (lacht).” KREEFTENFEESTJES Ze waren allebei vooraan in de dertig toen ze elkaar via gemeenschappelijke vrienden weer tegenkwamen. Iemand die daar een bijzondere rol in heeft gespeeld is Eva, een Zweedse die ze hebben leren kennen op het Europacollege. “Eva is een goede vriendin van ons allebei.

Zodoende kwamen wij elkaar via Eva wat vaker tegen.” De vonk is toen overgeslagen op Eva’s befaamde crayﬁsh party. Dat is een traditioneel Zweeds kreeftenfeestje, dat meestal plaatsvindt in de late zomer. Het valt samen met de vangstperiode van rivierkreeften. Leon: “Elke nationaliteit op dat feestje moest een lied zingen. Liesbeth en ik waren de enige twee Nederlandstaligen en we besloten samen te zingen. We stonden daar samen op die stoel te zingen en maakten toen zo veel plezier dat het voor mij duidelijk was.” Liesbeth: “Ook bij mij sloeg de vonk over maar het ‘probleem’ was dat we ondertussen goede vrienden waren en dat maakte het ook enigszins beangstigend. Als de relatie niet lukt, ben je ook een goede vriend(in) kwijt. Daarom twijfelde ik aanvankelijk toen Leon me vroeg om met hem mee naar Portugal te gaan, maar wat ben ik blij dat ik toch ja gezegd heb. Tijdens die vakantie besefte ik dat ik niet meer zonder Leon wou zijn. Uiteindelijk zijn wij dus een koppel geworden in Portugal.” GELUK Na Portugal is alles heel snel gegaan. Liesbeth kreeg na een paar maanden een job aangeboden in Amsterdam maar wou niet zonder Leon gaan. Na twee uur nadenken besloot Leon dat hij mee wou. Hij vond er ook gauw werk. Liesbeth: “We hebben zes jaar in de Jordaan gewoond, echt de mooiste jaren van ons leven. Onze twee kinderen zijn daar geboren.” Een aantal jaar geleden kochten ze samen een huis in Zurenborg. “Het sprookje blijft duren”, zeggen ze allebei. Leon: “Ik wist daarvoor niet van het bestaan van de wijk af maar het is een fantastische keuze. Het voelt echt aan als een dorp vlak bij de stad. We hebben hier veel nieuwe vrienden gemaakt en we wonen in een straat met fijne buren, met wie we speelstraten en straatfeesten organiseren.” Liesbeth: “Natuurlijk zijn er dingen die we missen van de plekken waar we gewoond en geleefd hebben, maar dit is nu echt onze thuis. Onze kinderen zijn hier gelukkig en wij ook. We gaan natuurlijk altijd die reiskriebel blijven hebben, dus wie weet waar het leven ons nog brengt.”

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Wijkweters : Kathleen Vandenhoudt

“ Het toffe aan Zurenborg is dat je altijd iemand tegenkomt” Iemand onder de sterrenhemel van de Dageraadplaats interviewen, wanneer de avond valt, is geen straf, integendeel. In de laatste herfstwarmte settel ik me op de houten bankjes waar, volledig coronaproof, op afstand Kathleen Vandenhoudt aanschuift. (Karen CLAES)

Kathleen Vandenhoudt op bezoek op Zurenborg. Foto: Dani VAN REMOORTEL

Vandenhoudt is muzikante, vooral bekend bij het grote publiek van tvoptredens in de jaren ’90. En uiteraard ook van vele muziekoptredens met diverse bands door de jaren heen. Ze is geboren in 1969, het jaar van Woodstock, waar Janis Joplin met haar rauwe, scheurende stem het publiek toezong. Een stem uit de duizend, zo ook die van Kathleen die americana, roots & blues en country zingt om nooit te vergeten. Ze heeft absoluut soul. Dat hoor en voel je. Een oude geest in een jong lichaam. STIEKEM GITAAR SPELEN We beginnen ons verhaal niet op een weide aan een Amerikaanse boerderij maar in Diest. Haar jeugdjaren herinnert Kathleen zich als heel fijn, fantastisch. Muzikaal ook, ze volgde notenleer en leerde trompet spelen. Haar twee oudere broers speelden in garagegroepjes en punkrockbands. Dat stak haar ogen uit. Wanneer haar broers het uitgaansleven ingingen, speelde Kathleen stiekem op hun gitaar. Eén broer stak een hoofdhaar tussen zijn snaren zodat hij kon zien of ze er stiekem op gespeeld had. Maar ze wist die truc te omzeilen en stak het hoofdhaar nadat ze gespeeld had altijd correct op dezelfde plek terug. DROMEN KOMEN UIT In ‘The Night Mission’, haar eerste bandje, speelde ze als 14-15-jarige. Ze braken door via ‘Fan Club’, een muziekprogramma op de toenmalige BRT. Het publiek mocht via gele briefkaarten stemmen en ze gingen steeds door. Enkele jaren later, in 1989, werd ze gevraagd om deel te nemen aan een zangwedstrijd tussen de diverse provincies, de Baccarabeker. Ze leert grote namen als Boogie Boy en Guido Belcanto kennen. ‘Petra’ komt dat jaar als

winnaar uit de bus maar Kathleen gaat lopen met de Sabamprijs, de publieksprijs én de persprijs, haar carrière ging toen echt van start. Na lange, wilde jaren in Gent, waar ze toen woonde, en vele muzikale ervaringen rijker, kwam ze rond haar 26ste naar Antwerpen. Ze woonde toen op het Zuid en werkte o.a. samen met Vitalski bij ‘Circus Bulderdrang’, het legendarische rariteitenkabinet, waar ze de rol van weerwolvin speelde. Ze omschrijft de jaren hier in Antwerpen als creatief, was muzikaal actief in de undergroundcultuur. Blij dat ze dat allemaal heeft meegemaakt, vertelt ze met een grote glimlach. In 1999 woonde ze in Borgerhout en kon ze met een buurtproject binnenkijken in huizen. Ze had ooit geroepen dat ze graag op Zurenborg wou wonen en toen ze met dat project in diverse huiskamers stond, werd het verlangen alleen maar groter. Ze kwam regelmatig in café ‘Zeezicht’, toen al een bruisend gegeven. Ook in de ‘Moeskop’ en het ‘Hofke van ellende’ kwam ze vaak. Zo werd ze langzaam opgenomen in een vaste vriendenkring rondom het plein. Ze leerde haar vrouw Sylvie kennen en in 2008 kwamen er verschillende dromen uit, zoals samenwonen op Zurenborg. Dat Zurenborg een dorp is, in de stad, vindt ze heel fijn. Ze heeft dat nodig. Niet het gevoel van de grote stad, waar je verdwijnt of niet van betekenis bent. Ze wil haar steentje bijdragen en er ook zijn voor de mensen. MUZIKALE BUBBEL Kathleen goochelt tijdens het hele gesprek nonchalant met namen, de ene al groter dan de andere. Het is me duidelijk dat ze vele muzikale levens heeft geleid. De muziekgroep, waarbij ze het meest speelt en waarmee ze toert, is ‘Billy and Bloomfish’. Die groep bestaat zeven jaar maar haar

bluescompagnon, Pascale Michiels, kent ze al 23 jaar, een muzikaal huwelijk. In het verleden deden ze samen projecten als ‘About Queens of the Blues’ en traden ze op in het voorprogramma van Bill Wyman van The Rolling Stones op zijn Europese tournee. Ze spelen ook in een ander project, ‘The Rielemans Family’. Sinds de eerste lockdown zitten ze met z’n tweeën in een muzikale bubbel. Zo kunnen ze samen verder schrijven en werken aan hun derde plaat. Of deze coronatijden een grote impact hebben op hun samenwerking en inspiratie? Kathleen verwoordt het mooi: “Het is niet omdat onze wereld kleiner wordt dat we de wereld niet kunnen binnenhalen. We kunnen naar de wereld blijven kijken.” Door het internet en de (sociale) media is er genoeg te beleven. Zeker in tijden van de Brexit, de Amerikaanse verkiezingen en het coronavirus. Ze streamen nu ook hun concerten vanuit de huiskamer zodat iedereen kan meegenieten. TOEKOMSTMUZIEK Hoe ze haar muzikale toekomst ziet? Ze is samen met Pascale volop bezig aan plaatopnamen voor de derde plaat van ‘Billy & Bloomfish’, die na corona uitkomt, hopelijk begin 2021. Ze blijven bezig. Er is een project met duetten dat pril vorm krijgt met combinaties van muzikanten, die niet voor de hand liggen. En misschien een muzikaal project met haar broers, dat nog in de kinderschoenen staat. Tot nu toe speelden ze maar uitzonderlijk samen, jaarlijks, op moederdag. Dit jaar zong ze vanwege de coronamaatregelen alleen zonder haar broers haar 83-jarige moeder toe, via de videochat: “Mama, jij bent de liefste van de hele wereld…” Ze zingt het en er gaat een rilling door me heen. ZON Waar ze graag komt op Zurenborg? Ze zit graag op een bankje op de Dageraadplaats of op de trappen van de kerk. Je kan haar ook vaak terugvinden op de Draakplaats in de ‘Gitanes’. En ze kijkt graag naar de graffiti in de Krugerstraat die regelmatig vernieuwen, dat vindt ze een tof buurtproject. Het toffe aan Zurenborg is dat je altijd iemand

tegenkomt. Voor een babbeltje en een glaasje. Zonder afspraken naar het plein trekken en dan spontaan iemand tegen het lijf lopen, dat vindt ze heel prettig. Op die manier schijnt op Zurenborg de zon altijd. ROMANTICA Of ze zin heeft in de feestdagen? Ja, ze is een absolute romanticus. En het thuis gezellig maken ligt haar wel. Cosy things. Lichtjes overal. Kerstboom plaatsen, lekker koken, met wild op het menu en hopelijk de familie dichtbij, maar dat zullen de tijd en de coronamaatregelen moeten uitwijzen. Of ze nog een tip heeft voor de Zurenborgers? Ja, blijf kijken naar je buren, contact is zo belangrijk. Komen er nieuwe buren wonen, maak er meteen een praatje mee. Zo blijft onze buurt het dorp waar we graag wonen. En blijf lokaal kopen, winkels zoals ‘’t Rolwagentje’ van Martine zijn ook belangrijk voor onze buurt. Ze sluit ons interview zingend af met een liedje, dat ze hier vaak op café zongen: “Goe weer vandaag, goe weer vandaag en het zal vandaag niet regenen, en als dat morgen nog zo is, dan zingen wij het refrein nog eens. Goe weer vandaag, goe weer vandaag en het zal vandaag niet regenen.” GENIETEN Het is ondertussen donker geworden. Het plein wordt stiller en de kou sluipt langzaam door de straten. Gelukkig zitten we nog op het houten bankje met Kathleen. De warmte die haar stem uitdraagt, zit zeker ook in haar hart. De liefde en de passie voor mensen, muziek, de buurt, een bourgondische levensstijl. Kortom, ze plukt de dag en geniet van het leven. En wij zeker ook van haar en haar muziek… MEER INFO: Wie benieuwd is naar de muzikale projecten van Kathleen kan terecht op www.kathleenvandenhoudt.com Wie graag een online concert wil bijwonen kan de kalender in de gaten houden op http://billyandbloomfish.com

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Nieuws in het kort

Vlees op de markt? Elke andere week

Dominique om de week op de markt. Foto: Karolien BOGAERTS

Ze komt nog maar om de twee weken naar de markt op de Dageraadplaats, slagersvrouw Dominique, en vandaag is bovendien haar medewerkster, Marianne, ziek. Gelukkig geen COVID-19. “Zeven dagen op zeven werken, dat kan echt niet langer”, sakkert Dominique. Om halfvijf is ze opgestaan om haar charcuterie af te werken, neen, straks moet de riem er af voor enkele dagen. Een foto? “Liever niet, er hangt américain in mijn haar.” Zie je niet op een zwartwitfoto, klik, kiekje gemaakt. Dominique heeft een alternatief voor de keren dat ze er niet is. “Op vrijdag sta ik in Berchem, aan de kerk van het Heilig Sacrament op de Groenenhoek, op 2 km van hier, met de fiets ben je er zo.” Nog beter nieuws, ze

zoekt iemand extra om op Zurenborg haar eigengemaakte patés, haar beuling en haar paardensteaks, die ze gezien de vorm ervan visjes noemt, te komen verkopen. “Die wil ik wel eerst opleiden, dat is dus niet voor volgende week.” Frank, die elke week een keure van groentetaarten in de aanbieding heeft, was aangedaan toen hij het nieuws van de slagerskraam vernam. “Slecht voor de markt”, zei hij. “Als de klanten die hier hun aankopen doen, beseffen dat ze voor vlees ergens anders naartoe moeten, dan gaan ze misschien ál hun boodschappen daar doen.” Frank denkt wel vaker het ergste. Toen André een keertje ontbrak en we zijn pastéis de nata die week op onze buik konden schrijven,

dacht Frank meteen dat de Portugese marktkramer voorgoed afgehaakt had. Maar de week daarna was André blakend van gezondheid weer op post en beantwoordde hij de vraag wat hij van zijn afzet op de Dageraadplaats vindt met één woord : “keigoed”. Vertaald uit het Portugees die uitdrukking, denk ik. Toch vergt ze permanent aandacht, die markt in onze wijk. Als ze op volle sterkte functioneert, staan er tien kramen. De bloemenverkoopster hebben we na de eerste coronaquarantaine niet meer teruggezien. Er zou een Nederlander in de plaats komen, was de mare, maar hij is met zijn tulpen in Amsterdam gebleven. Op een donderdag in oktober waren er zes verkopers komen opdagen. Zes! Het is kantje boord, die markt van ons. Een lockdowntip van kaasboer Tim, gesprokkeld door de redacteurs van onze kinderkrant : “Passeer eens langs de markt”.

Een wonderlijke plant op Zurenborg

“ Er groeit er ook een naast de Eiffeltoren!” Op de Dageraadplaats lagen de kastanjes de voorbij weken weer voor het rapen. De kastanjebomen hebben hun jaarlijkse werk gedaan. De Japanse kerselaren? Tja, die zijn al een tijd weg. Zurenborg is geen park, verre van, er is een schromelijk tekort aan groen. Maar… er vallen ontdekkingen te doen. (Renee DUFAIT) Wie geregeld langs de Zurenborgse straten wandelt, heeft hem vast al gezien: een prachtige, grote plant met indrukwekkende bladeren, die her en der een gevel siert. Een beetje opzoekingswerk leert ons dat het om een Anna Paulownaboom gaat, een exoot vernoemd naar Anna Paulowna van Rusland, echtgenote van de Nederlandse koning Willem II. De boom is afkomstig uit Oost-China en kan gemakkelijk 10 meter hoog worden. Over het exemplaar voor de Velodroomstraat 38 vertelt

Kristin Rosseel: “Ik wil daar liever een andere plant zetten want ik ben een beetje bang dat deze te snel groeit en de leidingen zal beschadigen. Ook wordt de plant in de herfst nogal lelijk. Ik heb hem in de zomer moeten snoeien want ’s nachts had iemand hem vertrappeld. Intussen is hij gauw weer bijgegroeid. Maar ik wil hem dus vervangen door iets anders.” De gevel van de Velodroomstraat 45 stond vol met grote planten, die in de kelder geworteld waren, maar ze zijn met de grond gelijkgemaakt. Waarschijnlijk was de plant op weg om tot een boom uit te groeien. Het mooiste exemplaar vind je naast de lantaarnpaal van de Generaal Van Merlenstraat 45. Marianne Segaert vertelt trots: “Veel mensen willen zich bij de plant laten fotograferen of ze vragen naar de naam ervan. In de dierentuin, niet ver van de okapi’s, staat een exemplaar van 2 meter en in Parijs op de weg naast de Eiffeltoren ook! Maar het is nu herfst en de plant is aan het kapotgaan.” Er ging ook het gerucht dat in de tuin van huis ‘De Aarde’ op de hoek van de Generaal Capiaumont- en de Velodroomstraat een reuzenexemplaar te vinden is, maar de bewoners ontkennen dat. Ze hebben alleen in de voortuin bomen staan. Weet Erik Molenaar, ervaren natuurgids en conservator

Een Anna Paulownaboom. Foto: Renee DUFAIT

van het natuurgebied De Wolvenberg, meer? Hij heeft een simpele uitleg: “Door de klimaatopwarming is die plant hier gekomen en de reinigingsdienst heeft hem laten staan.” Zo is het maar net. Als we langs de gevels lopen, zien we op heel wat plaatsen kleine scheutjes opkomen!

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Over het muurtje “Schilderen geeft me rust”

Ze lezen in het Groen Kwartier even goed Gazet van Zurenborg als Het Kwartiertje, hùn wijkkrant. Dit is grensgebied. Hoofdredacteur Luc Janssen, maakt me wegwijs, terwijl we genieten van de herfstzon op het dak van een gebouw, waar PAKT met een collectieve daktuin begonnen is. In bakken en serres telen ze er groenten en kruiden. Beneden zie ik eettentjes en kofﬁebars. ’s Woensdags is er een boerenmarkt. Zurenborgers die hun te groot geworden huis ingeruild hebben voor een flat, hebben er hun intrek genomen. Gazet van Zurenborg heeft al lang de gewoonte om zijn lezers het programma van het Cultureel Centrum in Berchem aan te bieden. Daarbij mag het niet blijven. Laten we af en toe over het muurtje kijken. In deze krant nemen we gewoon een artikel uit het herfstnummer over, een gesprek met Begga Vermaelen. Ze woont in de Stanleystraat en restaureert beroepshalve muurschilderingen. In haar vrije tijd leeft ze zich uit in haar passie: schilderkunst. “Ik woon hier al 15 jaar. Wat mij hier zo aanspreekt? Het multiculturele karakter, de vele mooie huizen, de gezellige straten ook in Haringrode. Zeker ’s avonds maak ik graag nog een wandeling langs ’t Groen Kwartier en het PAKT met zijn toffe zaken. Ik ben meer gehecht aan deze buurt dan aan mijn huis. Intussen zijn de prijzen wel fors gestegen. Wellicht speelt de aanwezigheid van ’t Groen Kwartier en de uitwaaiering van het hippe Zurenborg daarbij een rol.” Het Militair Hospitaal heeft voor haar weinig geheimen. Nog voor deze site transformeerde tot een woonbuurt bezocht Begga het Hoger Instituut Schone Kunsten, toen gevestigd in het Hospitaal, onder meer in het Poortgebouw. “Ik vind het Poortgebouw een mooi gebouw, het was een echte toegangspoort tot het Militair Hospitaal en de bebouwing sloot aan op de poort. Toen had het gebouw zijn functie, nu staat het los van deze context, maar het is goed dat het bewaard is gebleven.” SCHILDERINGEN Creëren zit in haar DNA. “Als kind zat ik altijd te tekenen, voor mijn verjaardag kon je mij heel blij maken met een stel kleurpotloden. Ik voelde me gelukkig als ik kon tekenen of schilderen”. Logisch dat Begga in het middelbaar een kunstopleiding volgde. Nadien specialiseerde ze zich in de restauratie van muurschilderingen. Wat me zo aanspreekt in de muurschilderingen? De verbinding van een schildering met de context en locatie. Je komt in een verhaal, de kunstenaar die het heeft gemaakt, het gebouw als achtergrond voor de muurschildering, de omgeving waarin het zich situeert.” Door haar werk als restaurateur van muurschilderingen komt ze veel in contact met onderzoek naar historische gebouwen die in aanmerking

komen voor herbestemming. “Als het interieur aan herbestemming toe is, gebeurt onder meer kleurenonderzoek of onderzoek van het schrijnwerk. We maken dan trapsgewijs vensters met alle verflagen en op basis daarvan formuleren we adviezen voor de restauratie”. Onlangs onderzocht ze nog een modernistisch gebouw in Gent en in het verleden maakte ze ook deel uit van het team dat werkte aan het onderzoek van het interieur van de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen. Deze job neemt haar halftijds in beslag. De rest van de tijd gooit ze zich met veel energie en goesting op haar ware passie: zelf kunst creëren. “Als ik dingen maak kom ik het dichtst bij wie ik ben en het is mijn droom van deze kunst te kunnen leven. Ik heb een heel visueel geheugen en kan genieten van beelden die ik al wandelend door de stad of het landschap opmerk. Vooral lichtinval en wat dat doet met een beeld spreekt me heel erg aan. Door het samenspel van licht en slagschaduw op een gevel ontstaat een beeld. Dergelijke belevingen maken me gelukkig. Zo werk ik momenteel op basis van foto’s genomen in modernistische gebouwen, zoals deSingel van architect Léon Stynen, wegens de bijzondere lichtinval. Ik wou vereenvoudigen en tot de essentie komen. Linodrukken bijvoorbeeld helpen mij om die focus te verscherpen.” RONDWANDELEN Rondwandelen in de buurt geeft inspiratie. Wie aan-dachtig naar woningen en gevels kijkt, ontdekt pareltjes. Ga maar eens kijken naar de gevel van de Cobdenstraat 34, nu galerie Ruimte 34. De muurschildering met een centraal paneel, voorzien van een varkenskop op een schotel, geflankeerd door twee panelen met slagers-gereedschap, zoals zaag, mes-

sen, hakbijl, touw en priem, is werk van de Brusselse art-nouveaukunstenaar Paul Cauchie. Deze muurschildering maakt duidelijk dat hier voorheen (begin 20ste eeuw) een runds- en varkensbeenhouwerij gevestigd was. Of neem het modernistisch huis van schilder Floris Jespers in de Marialei. Voor mij is dat een van de meest fascinerende huizen van de buurt. Ik ben echt benieuwd wat er binnen in het gebouw nog terug te vinden is. Floris Jespers is een interessant kunstenaar. Het is een huis met een verhaal, maar zo zijn er vele huizen in de buurt. Zeker in de Cogels-Osylei en omgeving. Niet alleen de buitengevels maar ook de interieurs zijn er vaak een feest voor de ogen. Je vindt hier pareltjes van veranda’s met muurschilderingen van woestijntaferelen. Sommige hebben aan de bovenzijde stucwerk zoals je dat kan terugvinden in Moorse paleizen. Deze motieven komen veel voor in deze wijk. Is dat een modeverschijnsel geweest in de periode dat die huizen werden gebouwd? Ik wil daar wel meer over weten. Ga in de Lange Leemstraat maar eens kijken naar de poort van Roothooft met het beeld van het Arabierke. Je ziet dat hier vensterkes

Het Arabierke van Roothooft. Foto: Jörg PYL

zijn geschraapt, de bovenste laag verf is weggekrabd en dan ontdek je door die vensterkes de oudere versie van de Arabier. Dat fascineert me en sluit aan bij wat ik in mijn werk doe. Die oude fabrieksgebouwen zijn mooie gebouwen, dat voorste gebouw heeft iets van een spookkasteel en die panden hebben vaak mooie structuren. Ik hoop dat de renovatie gebeurt met respect voor het authentieke van dit gebouw.” Begga is fan van graffiti. “In een bepaalde bebouwde omgeving iets nieuws creëren, wat graffitikunstenaars doen, vind ik heel mooi. Graffiti is een heel moeilijke techniek. Die techniek van het spuiten, je moet dat echt wel onder de knie hebben. De graffiti in Berchem, zoals bijvoorbeeld de street art in de Krugerstraat, vind ik best geslaagd.” MEER INFO : http://www.beggavermaelen.be www.musaconservation.be

Grafﬁti in de Krugerstraat. Foto: Jörg PYL

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Over het muurtje

Bakkerij met een Roemeense toets

Nicoleta voor de etalage van Crispinart. Foto: Ernest VAN RINTEL

Drie jaar geleden, op haar eenenveertigste, verliet Nicoleta Badiu Roemenië. Onlangs opende ze in Berchem een bakkerij, een droom die werkelijkheid werd. Bijna net zo belangrijk voor haar als de kans die haar zoon Cristi hier krijgt om naar school te gaan. Hij is veertien en heeft een beperking door zuurstofgebrek bij de geboorte. In Roemenië was er geen opvang voor hem en geen school. Dat is het eerste wat ze me toevertrouwt vanachter het masker dat ze door corona al vanaf dag één draagt. (Yo VAN DEN BULCK) Nicoleta studeerde food engeneering aan de universiteit van Galati, een grote havenstad in Roemenië, een beetje het Antwerpen aan de Donau. Eten maken en bewaren, controle en distributie, op wetenschappelijke basis. Om haar studies te betalen werkte ze in een industriële bakkerij. Ze emigreerde naar België en vond een pand in de Statiestraat, op nr. 131. Met eigen middelen en met de hulp van haar echtgenoot knapte ze het op. BAKERIJ Bij mijn eerste bezoek zie ik drie Ikearekken en in de etalage een aantal foto’s van de aangeboden broden, met daarboven in grote letters: Bakerij Crispanart. Ze weet dat het een spelfout is maar vraagt om geduld omdat ze nog geen budget heeft om nieuwe letters te kopen. De naam verenigt ongeveer alles wat voor haar belangrijk is in dit leven: Cris

van zoon Cristi, pan voor brood en art, de kunst die daarbij komt kijken. In dat minimale interieur geeft Nicoleta me maximale uitleg over haar brood. Het gebruik van additieven en bewaarmiddelen vindt ze ontoelaatbaar. Ten einde raad vroeg ze advies aan een van haar leraren, die enkel kon bevestigen dat ze best leert leven met die gang van zaken. Maar dan kende je Nicoleta niet… Niet dus… Ze bereidt haar brood met zuurdesem, gefermenteerde bloem met water. Die ambachtelijke techniek is voor haar cruciaal. Alleen het deeg maken neemt twee dagen in beslag maar het resultaat is een beter verteerbaar brood zonder additieven, dat langer bewaart. ASSORTIMENT De keuze is beperkt: huishoudbrood, speltbrood en volkorenbrood met lijnzaad. Je betaalt een eerlijke prijs, tussen drie euro en drie euro zestig.

Chocolade mufﬁns van Nicoleta. Foto: Ernest VAN RINTEL

Een kleine brioche, een chocolade muffin en focaccia (€ 1,50) en pompoencake (€ 2) verschijnen ook op de rekken als er tijd is. Alles altijd met een Roemeense touch. Zo vind je in de brioche rozijntjes en is de focaccia een beetje zuurder dan het Italiaanse broertje. Pompoencake is geen goede vertaling voor een soort koffiekoek met pompoen, die veel minder zoet is. De klanten mogen meedenken over een betere benaming. Dat is trouwens zo leuk aan Nicoleta, ze staat open voor suggesties en aanpassingen. Ze wil in de toekomst ook meer typisch Roemeens brood en gebak aanbieden zoals cozonac, een lekkernij die vooral rond Pasen gemaakt wordt in haar moederland. 11 UUR De winkel is open van elf uur ’s morgens tot zes uur ’s avonds. Openen om elf uur heeft niks te maken met de luiheid van de bakkerin. Cristi heeft haar onverdeelde aandacht nodig voor hij naar school gaat. Er is wel een systeem om gezien de coronaregels en het beperkte aanbod online te reserveren op http://www. bakkersonline.be/crispanart. Woensdag en zondag zijn de sluitingsdagen. Als je eenmaal de charmante bediening en de met passie gebrachte professionele uitleg gewend bent – Nicoleta leert elke dag beter Nederlands maar technische zaken verklaren gaat voorlopig

nog vlotter in het Engels – vraag je je misschien af waarom ze niet op zondag opent. Ze heeft alvast het idee om op die dag een soort croissant te maken en meer zoet. CORONA De start van Crispanart verliep gezien de moeilijke omstandigheden tamelijk goed, maar de tweede golf bracht ook voor Nicoleta een merkbare terugval in de verkoop. Hoog tijd dus om tijdens je dagelijkse wandeling hier eens je dagelijks brood te kopen. Supergezond! Dan is ook haar broodje gebakken.

Een lockdowntip, gesprokkeld door onze jonge redacteurs, Emma, Dene, Kamiel en Nina

Marc Besson & Ka De Wandel Een ﬁlm in openlucht met de vrienden voor het raam

Restaurant

is verhuisd We verwelkomen u heel graag om de hoek Draakplaats 3

www.cuichine.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

DE GAZET

gekaapt

Waar dromen jongeren van? Gazet van Zurenborg is benieuwd en geeft hen een forum. We ruimen twee bladzijden in voor tien piepjonge journalisten, die aan de start van de extra lange herfstvakantie een online redactieraad hielden en besloten om een themanummer te maken over… corona, wat had u gedacht?

HELDEN VAN DE ZORG Het dagelijkse applaus voor de zorg is gaan liggen. Maar ook tijdens de tweede golf geven dokters, verpleegkundigen en verzorgers dag en nacht het beste van zichzelf. Vier portretten van zorgverleners uit de buurt geven een gezicht aan de vele anonieme helden van de zorg.

Sara Croes Hoofdverpleegster in het Sint-Vincentiusziekenhuis Tekst & Beeld: Nathan Muylle en Ward Lauwers

Ward, Kamiel, Leon, Leen, Nathan, Noam, Lotte, Emma, Dene, Nina, Amelia

Ik ben al 18 jaar verpleegster op chirurgie en verzorg patiënten na hun operatie.

Maar tijdens de lockdown zijn er geen operaties.

Op mijn dienst verzorgen we nu coronapatiënten. Elke patiënt heeft twee verplegers toegewezen gekregen: een ‘propere’, die niet in aanraking komt met de patiënt, en een ‘vuile’, die wel in aanraking komt met de zieke. De kamer van de patiënt met COVID19 is ‘vuil’.

Wat is je uniform als ‘vuile’ verpleegster?

Haarnetje, spatbril, FFP2 masker, waterdichte schort enbij elke patiënt andere handschoenen.

Is buiten je kleding ook je werk anders?

Ja, mensen met virusziektes verzorgen is nieuw voor mij. Het gaat ook veel trager omdat de patiënten vaak veel verzorging en medicatie nodig hebben en dikwijls verdoofd zijn.

Philippe Van Eerdenbrugh Worden corona patiënten bewaakt?

Ze mogen geen bezoek ontvangen en aan alle ingangen van het ziekenhuis staan er grenswachters. Familie en vrienden mogen wel gerief naar het ziekenhuis brengen maar niet naar de kamers. Enkel als iemand stervende is, mag familie komen, maar één voor één en voor maar 30 minuten. Veel patienten spreken geen Nederlands, dat maakt het alleen maar moeilijker.

Ben je bang om zelf ziek te worden?

Ja, een derde van mijn collega’s is ziek. Sommigen liggen zelfs hier, in hun eigen ziekenhuis. Ik volg de regels streng op. Buiten mijn gezin zie ik niemand. Eigenlijk sluit ik mezelf op, mijn man doet de boodschappen.

huisarts in Nederland Tekst & Beeld: Noam Eynikel & Leon Mattelet

Voor mij valt het als huisarts wel mee. In Nederland onderzoekt eerst een dokter van de gemeente de meeste coronapatiënten.

Bent u bang dat u zelf corona krijgt?

Die kans is er natuurlijk. Want eenmaal als die dokter de coronapatienten gezien heeft, moeten wij beslissen of ze naar het ziekenhuis moeten of niet. En dan moeten wij ze soms onderzoeken.

Maar dan bescherm je jezelf wel met een beschermingspak.

Een jas, een masker en een bril. Dat went wel, in het begin is het een beetje verstikkend.

Hebt u tips?

Goed naar het nieuws luisteren, mondmasker dragen, afstand houden, handen wassen en alleen contact met de eigen familie.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Stien Leytens

Verpleegkundige in UZA Tekst & Beeld: Lotte Frencken en Amelia Kahn

vallen er meer kinderen van bijvoorbeeld trampolines. Er wordt meer en anders gesport, en daardoor zijn er ook meer ongevallen.

Is het veel werk ?

Ik ben verpleegkundige in het UZA en verzorg mensen met COVID-19. Ze kunnen niet meer goed ademen, hebben koorts en pijn. Ik doe afwisselend ochtend-, avond- en nachtdiensten want natuurlijk moet ook ‘s nachts de zorg gewoon doorgaan. Dat is heel zwaar.

Ja, want als we iemand gaan halen die positief is getest of die symptomen heeft van COVID-19, moeten we een pak aantrekken, een bril, een nieuw mondmasker, een scherm. Tegelijk moet je die persoon zo weinig mogelijk dingen laten aanraken, want na het transport naar het ziekenhuis moeten we de hele ziekenwagen ontsmetten.

Zijn er veel coronapatiënten?

Is iedereen blij als ze jullie zien?

Sinds maart heb ik er veel verzorgd, de meesten genezen en zijn dankbaar en opgelucht. We krijgen dan chocolaatjes en kleine attenties. In de zomer was het rustiger maar nu hebben we weer veel patiënten. Ik ben wel bang om ook ziek te worden, ik zie hoe gevaarlijk het virus kan zijn.

Hoe vaak moet je getest worden?

Niet. Dat gebeurt enkel als we symptomen hebben of thuis een risicocontact.

Hoe beschermen jullie je?

We moeten in het ziekenhuis veel voorzorgen nemen als we patiënten verzorgen: een extra schort, feitelijk een pak, een dubbel paar handschoenen, een skibril en een afsluItend masker zodat het virus geen kans heeft om zich via hulpverleners te verspreiden. Het is erg warm met zo’n pak aan en de skibril dampt aan zodat je op de duur nog weinig ziet. Wij moeten ons ook voortdurend omkleden, dat is lastig, zo’n hele dag lang.

Ben je erbij als er iemand sterft?

Als iemand sterft, zijn we er ook bij. Dat is heel zwaar omdat de mensen zonder hun familie of naasten helemaal alleen zijn. Dan is het belangrijk om hen in hun laatste uren te troosten en te steunen. Op het einde mag er wel één familielid tegelijk bij, maar natuurlijk enkel als die zich volledig aankleedt zoals het moet.

Belanden er ook kinderen in het ziekenhuis met corona?

Héél soms, maar dan hebben die kinderen meestal ook een andere aandoening, waardoor ze extra kwetsbaar zijn voor corona. Gelukkig gebeurt dat niet vaak.

Ze applaudisseerden voor ons. Er zijn mensen die zo dankbaar zijn dat ze ons geld willen geven. Dat nemen we natuurlijk niet aan. Want dit is ons werk en we doen dat graag. Maar niet iedereen is even blij. Soms worden ze boos en ze reageren zich

Je contacten beperken en afstand houden, je handen geregeld wassen en zo vaak mogelijk ramen open zetten op school en thuis om te verluchten!

Ambulancier Tekst & Beeld: Leen Penneman en Kamiel Van den Bergh

Ben je bang om besmet te worden met het coronavirus?

Neen, ik heb me er bij neergelegd dat de kans erin zit dat ik ziek word, maar ik ben niet bang.

Is het leuk om de sirenes aan en uit te zetten?

Ik denk dat het vooral leuk is voor de mensen die meerijden. Als bijvoorbeeld de familie van een patiënt meerijdt, dan zit de patiënt achteraan en de familie naast mij. En die vinden het altijd wel leuk als de sirene aangaat.

Verzorgen jullie de patienten tijdens de rit naar het ziekenhuis?

Neen, als we ergens ter plaatse komen, verzorgen we de mensen eerst tot de patiënt goed genoeg is om te vervoeren. We gaan – tenzij het echt niet anders kan – nooit al verzorgend vertrekken. Rijden terwijl iemand rechtstaat, dat is niet veilig.

Mis jij iemand tijdens deze lockdown? Laat merken dat je aan ze denkt. Kleur de tekening in, kleef ze op een dik papier, schrijf een plezierige boodschap op de achterkant en stuur ze op naar wie je mist. Zo maak je ze blij.

Wat kunnen kinderen doen om zichzelf en anderen te beschermen?

Rij je vooral oudere mensen of kinderen?

Vooral oudere mensen die gevallen zijn, maar de laatste tijd ook meer kinderen van scholen of speeltuinen. Omdat scholen door corona de normale activiteiten zoals zwemmen niet meer mogen organiseren, probeert de turnleerkracht andere activiteiten uit te werken. En dan

dan wat af. Dat maakt het ons niet altijd even makkelijk.

PAPIEREN HELDEN

Ibtissam Yahyaoui

Ik ben ambulancier. Ik rij tot 10 ritten per dag.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Werken aan de bruggen Even leek het erop dat de werkzaamheden aan het Tramplein en de Draakplaats niet meer vorderen. Maar schijn bedriegt. Ze gingen ondergronds door, aan de oostelijke boog naast de middenboog. Er zijn rioolbuizen aangelegd en daarover kwam een keurige laag beton, die uiteraard eerst moet uitharden. Als u dit leest, zou het bovenstuk van de middelste boog geplaatst moeten zijn. Dat is gepland voor 13 december. Helaas ligt het voetpad er nog steeds onbruikbaar bij en zijn de bushaltes nog niet opnieuw in gebruik. Omdat er arbeiders met uiteenlopende nationaliteiten aan het werk zijn, zijn de coronarichtlijnen, zoals de mondmaskerplicht, nu in verschillende talen aangebracht. Ze worden nu ook beter opgevolgd. (Tekst en foto’s Jörg PYL)

Lockdowntips, gesprokkeld door onze jonge redacteurs, Emma, Dene, Kamiel en Nina

Ina Verhagen & Sofie Dessers een goed boek lezen, zoals ‘De meeste mensen deugen’

Joris & Sofia Peeters naar het bos gaan en in bomen klimmen

Tom & Ivy Boven videobellen met de grootouders