Gazet van Zurenborg Editie 4 - 2021 by Gazet van Zurenborg

4 21 SEPTEMBER OKTOBER

kom af met je gitaar voor de middenpagina van volgende editie en krijg een plectum van Gibson !

PAGINA

Gazet van Zurenborg – Stanleystraat 21 – 2018 Antwerpen – gazetvanzurenborg@telenet.be – www.gazetvanzurenborg.be

Omdat onze kunstenaars ons nauw aan het hart liggen, hebben wij geluisterd naar de verzuchtingen van enkelen onder hen, we spraken met de nieuwe artistiek leider van het Cultureel Centrum Berchem en met aanstormend schildertalent Charline Tyberghein.

KAN KUNST DE WERELD REDDEN? PAGINA

SOFIE'S CHOICE: Tweede solotentoonstelling van Charline Tyberghein in Gallery Soﬁe Van de Velde.

Foto: Joost JOOSEN PAGINA

Josse De Pauw. Foto: Dani VANREMOORTEL

Fons Martens mediteert in de boeddhistische tempel Jiko-ji, die vanaf nu gesloten is. Foto: Jörg PYL PAGINA

Zondag 12 september is het open monumentendag die dit jaar in het kader van diversiteit staat. In onze wijk doen mee: het eindelijk voltooide Rijksarchief op de Door Verstraeteplaats (reserveren verplicht) en lgbtq-boekhandel van ons land Kartonnen Dozen in de Draakstraat (zonder reservatie). PAGINA

Dit is niet de kus van Gustav Klimt, maar wel van Bavo en Annie uit onze rubriek Grenzenloze Liefde of hoe Amerika van Zurenborg houdt. Foto: Jörg PYL PAGINA

BAL VAN DE BEVRIJDING VRIJDAG 3 SEPTEMBER 2021

PAGINA

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Edito Jörg Pyl hoofdredacteur van de Gazet van Zurenborg laat zijn gedachten gaan over de gebeurtenissen in de wijk.

Gazet van Zurenborg is een uitgave van de vzw NIEUWE ZURENBORGSE PERS Bankrekening: 001/3873842/29 www.gazetvanzurenborg.be P/a E. Vanrintel Stanleystraat 21 2018 Antwerpen Raad van Beheer VZW Johan Bijttebier, Jochanan Eynikel, Peter Hernou, Ernest Vanrintel, Diederik Van Woensel Contact hoofdredactieteam gazetvanzurenborg@telenet.be Hoofdredacteur Jörg Pyl: jorg.pyl@hotmail.com  03 236 65 36 - 0472 81 13 35 Redactiesecretaris André Dejonghe: andredejonghe@outlook.be Medewerkers (tekst en foto’s) Ahmad Alchikh, Ricardo Anemaet, Dirk Blijweert, Karolien Bogaerts, Nadia Christoff, Karen Claes, Anne Clark, Kristien Cockx, Dieter Dedecker, Walter De Ley, Annelies De Mul, Luk Depondt, Inge Driesen, Renée Dufait, Lucy Elliott, Jeannine Führing, Jeroen Geuens, Machteld Hardy, Jan Holvoet, Gerda Huygen, Sylvaine Jacquart, Karen Kets, Herman Kok, Jerry Koninckx, Ad Moeskops, Annelies Oeyen, Luc Pandelaers, Guy Poppe, Jörg Pyl, Marcel Schoeters, Tine Sneyers, Michelle Smets, Bernard Soenens, Bart Steenhaut, Peter Theunynck, Will Van Broekhoven, Karen Vandenberghe, Yo Van den Bulck, An Van de Wal, Fran Van Esch, Lies Van Gasse, Dani Van Remoortel, Nathalie Van Sundert, Miguel Van Steenkiste, Wim Verzelen, Marc Vingerhoedt Lay-out & Pre-press Pascale Holemans pascale.holemans@skynet.be Advertenties Kris Bekkers Jochanan Eynikel advertenties@gazetvanzurenborg.be Administratie en facturatie Gerda Eelen gerda.eelen@telenet.be  0468 29 43 65 Drukker Drukkerij Goossens Achterbroeksesteenweg 208 • 2180 Kalmhout Distributie Hans Dresselaers Van Diepenbeeckstraat 43 • 2018 Antwerpen  0472 345684 • dressle.arts@gmail.com Website www.gazetvanzurenborg.be

Die vraag werd dikwijls gesteld en blijft nog steeds actueel, maar willen wij de kunstenaars redden of zien wij hen als een uitstervende soort, die niet voldoet aan alle vereisten van de economische wetten? De pijn en de naweeën van de pandemie hebben velen onder ons geraakt, maar de groep kunstenaars is hierdoor meer dan gemiddeld getroffen. Vooral de podiumartiesten kregen het serieus te verduren. In deze krant laten wij drie van de vele artiesten die onze wijk rijk is, aan het woord. Wij konden jammer genoeg niet iedereen aan het woord laten en dus een welgemeend excuus aan alle anderen. Wat opvalt, is dat de drie artiesten niet aan de klaagmuur gingen staan, maar wel moedig naar de toekomst kijken. Nochtans werden zij slechts later dan de andere beroepscategorieën gesteund door de overheid. Deze crisis bracht ook enkele pijnpunten aan het licht. Vooral de jonge kunstenaars die nog geen recht hadden op het kunstenaarsstatuut, vielen uit de boot en konden geen werkloosheidssteun ontvangen. Het probleem is dat hierdoor veel jong talent de kans niet kreeg zich te ontwikkelen en in het slechtste geval zich ging heroriënteren naar meer prozaïsche beroepsbezigheden. Terwijl er volop in infrastructuur geïnvesteerd werd, bleven de jonge beloften in de kou staan. Het was alsof men alleen de serres ging onderhouden en de oude planten een beetje water gaf, terwijl men de

Kan kunst de wereld redden?

jonge planten liet verdorren. Daarnaast was deze epidemie ook een harde dobber voor dichters die van hun pen leefden. Een gevestigde dichter ziet meestal zijn dichtbundel gedrukt worden op een oplage van luttele 300 exemplaren. Om enigszins in leven te blijven, zijn deze auteurs dus verplicht voordrachten en optredens te geven, alleen zijn de boekingen hiervoor soms erg onregelmatig, waardoor zij hun geleden verlies moeilijk konden bewijzen. Ook scheppende kunstenaars zagen hun boeken cd-voorstellingen dikwijls uitgesteld. Hierbij komt dat in Vlaanderen cultuur herleid is tot een nevenactiviteit van de minister-president. Dan heeft men het over het uitstralen van de Vlaamse identiteit. Maar wat is dat? Het moet meer zijn dan vendelzwaaien of musea met Vlaamse Primitieven voor Vlaamse primitieven, zoals opera meer is dan de champagnebar om te lobbyen. In het verleden werden onze streken achtereenvolgens bevolkt of overheerst door Galliërs, Belgen, Romeinen, Kelten, Noormannen, Fransen, Spanjaarden, Oostenrijkers en Nederlanders. In de vorige eeuw kregen we bovendien tweemaal ongewenst bezoek van de Duitsers. Ons landsgedeelte bestaat momenteel uit meer dan honderdzeventig nationaliteiten. Als wij de optelsom van verleden en heden maken, kan het niet anders dan dat onze cultuur internationaal is, maar heeft ons cultuurbeleid dat ook zo begrepen?

Kunst gedijt niet in een keurslijf, maar moet juist onvoorspelbaar en verrassend blijven en buiten de kaders kleuren. Hoe de overheid over kunst spreekt, is denigrerend. De culturele sector krijgt subsidies terwijl de regering investeert in de harde economie. Zo geeft de regering het gevoel dat de kunsten profiteren en de bedrijven nuttig zijn voor de samenleving. Nochtans is de culturele sector niet alleen een belangrijke werkverschaffer, kunst biedt ook soelaas aan de vele getormenteerde zielen die door getoonde emoties hun eigen gevoelens weer in evenwicht kunnen brengen. Om het cru te stellen, kan men zeggen dat kunst ons een bezoek aan de psycholoog kan besparen door ons naar de catharsis te leiden, waardoor wij weer vrij en opgelucht kunnen ademen. Om maar te zwijgen over de strijd in het onderwijs waar nu nog onderhandeld wordt over een minimum aantal kunstvakken. Maar is het met cultuur niet zoals met poëzie, zoals Herman de Coninck ooit vertelde. “Toen ik ooit lesgaf, poëzie, aan jongens die daar helemaal niet om gevraagd hadden, was de eerste vraag: moeten we dat kennen voor het examen? Nee, voor het leven, zei ik.” Daarom kan kunst de wereld redden en moeten wij goed zorgen voor onze artiesten.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Boeddhistische tempel Jiko-ji sluit zijn deuren Spiritueel Zurenborg is een pleisterplaats armer. Na een aanwezigheid van bijna zeventig jaar in Antwerpen en bijna veertig jaar in de Pretoriastraat 68, sluit Jiko-ji, de boeddhistische tempel van licht en mededogen, deﬁnitief zijn deuren. Jiko-ji behoorde tot het Japanse Shinboeddhisme, een stroming van het boeddhisme die stelde dat ook eenvoudige mensen recht hebben op geluk, zonder moeilijke boeken te lezen, zoals de vorige priester Fons martens het ooit in deze krant verwoordde. (Jörg PyL) Bij het verdwijnen van Jiko-ji uit Zurenborg hoort een korte geschiedenisschets. In 1954 stichtte Adriaan Peel uit de Leemputstraat het Centrum voor boeddhistische studies en voorlichting op de Eiermarkt 24 in Antwerpen en haalde zo het boeddhisme naar ons land. In het begin had hij vooral interesse in het Zenboeddhisme, maar uiteindelijk koos hij voor het meer volkse Shinboeddhisme na een studie van de verschillende stromingen in die leer. Hij laat zich tot boeddhistisch priester wijden en neemt de naam Shitoku aan. Op dit ogenblik is hij al druk bezig met het schrijven van cursussen. Shitoku Adriaan Peel gaat ook de discussie aan over diverse interpretaties van de boeddhistische leer. Hij was niet te beroerd om met gevestigde waarden van mening te verschillen. Hij richtte ook een uitgeverij ‘De simpele Weg’ op om boeddhistische cursussen en geschriften te publiceren. In 1978 wijdde het toenmalige BRT-programma Terloops dan ook een bijdrage aan deze Vlaamse boeddhist, gevolgd door een radio-interview in “Het Vermoeden”. PioNiER Het Centrum voor Shinboeddhisme met zijn tempel is best wel een buitenbeentje onder soortgelijke organisaties. In Vlaanderen behoort het alleszins tot een van de eerste boeddhistische verenigingen. Eind jaren zeventig smeedde tempelstichter Shitoku Adriaan Peel banden met Japanse boeddhistische denkers en intellectuelen. Behalve oprichter van de boeddhistische tempel van Licht en Mededogen, was Shitoku Adriaan Peel ook decaan van de faculteit voor vergelijkende godsdienstwetenschappen. Hij was

ook enkele jaren voorzitter van de Boeddhistische Unie van België. Na zijn opruststelling stierf deze uitgeverij een stille dood. Voor de bezoekers van de tempel was hij een autoriteit en een houvast die iemand makkelijk op het juiste boeddhistische spoor kon zetten. De laatste levensjaren leefde Shitoku in een rusthuis. Na enkele moeilijke dagen stierf hij op 20 september 2009 op de leeftijd van 82. Nadat hij om gezondheidsredenen niet meer de groep van Jiko-ji kon leiden, nam Fons Martens zijn taak over. Omdat de tempel toen niet over een priester beschikte, trok hij naar Japan om zich daar te laten wijden en mag sindsdien Dao (eerwaarde) genoemd worden. In een eerder artikel in deze krant stelde hij: “Het boeddhisme is in de eerste plaats een heilsleer, die zich niet bekommert om intellectuele en (para) psychologische of wetenschappelijke polemieken. Cru gesteld, kan men zelfs zeggen dat het boeddhisme niets vertelt over het al dan niet bestaan van een god noch enig uitsluitsel geeft over het ontstaan van de wereld. In feite is het boeddhisme een leer om de mens te helpen zich goed te voelen en gelukkig te zijn ondanks allerlei tegenkantingen en tegenslagen. Deze drang sluimert in elke mens en je kunt daarom stellen dat er een boeddhist in iedereen verborgen is. De basis hiervoor wordt gelegd in de vier edele waarheden van het boeddhisme (zie kader). Maar in 2018 overlijdt Fons Martens aan een slepende ziekte. Sinds 1985 is de geklasseerde woning eigendom van de vzw “Centrum voor Shinboeddhisme” en biedt eveneens onderdak aan de Japanse tempel. Als zogenaamde hondo (tempelruimte met Boeddhabeelden) is het een ceremoniële ruimte en

DE kERN vAN hEt BoEDDhiSmE, DE viER EDELE WAARhEDEN

De eerste waarheid stelt dat elke levensvorm aan lijden in de ruimste zin van het woord onderhevig is. De tweede waarheid vertelt dat de oorzaak van het lijden ligt in de gehechtheid aan de dingen of personen en een onwetendheid dat elke entiteit aan veranderingen onderworpen is. De derde waarheid stelt dat wanneer je de oorzaak van het lijden kent, je de mogelijkheid hebt om aan de lijdenservaring een einde te stellen. De vierde edele waarheid is het achtvoudige pad, de wegwijzer en de methode om het lijden te overwinnen. Het achtvoudige pad behandelt de thema's wijsheid, moraliteit en concentratie van de geest.

Jiko-ji -Boeddha. Foto: Jörg PYL

Het Centrum voor Shinboeddhisme. Foto: Jörg PYL

geen zen-do, een ruimte voor zenbeoefening of dojo, een oefenruimte voor Japanse vechtsporten (zoals kendo of judo). In het begin zag de tempel het levenslicht in een bijzaaltje ergens op de Grote Markt en verhuisde later naar een verdieping in de Grote Beerstraat. Uiteindelijk kreeg Jiko-ji een onderdak in een groot huis in de Pretoriastraat via een schenking. Via een collecte van Japanse boeddhisten in Kyoto in 1985 werd de tempelruimte voorzien van meubilair in lakwerk en een schitterend rechtstaand Boeddhabeeld met goudinleg naar Japans ambacht. Het was dan ook de eerste Europese tempel in die speciﬁeke boeddhistische traditie, namelijk de Jodo Shinshutraditie (andere benaming voor het Reine land of Shinboeddhisme). Het besluit om dit uitzonderlijke huis te verkopen was een moeilijke beslissing. Voor Japanse contacten was de art-nouveauwoning stilaan een vertrouwd referentiepunt geworden eenmaal in Europa aanbeland. Met hotels in de buurt, genoeg eetgelegenheid, dicht bij spoor en luchthaven, gelegen op een relatief korte afstand van de Engelse, Franse en Duitse vestingen leek het een ideale Europese locatie. Maar geruime tijd was de statige woning een bron van zorgen. De fondsen voor de meest urgente restauratiewerken ontbraken. Het vooruitzicht van jarenlange restauratie in kleine stapjes werd stilaan te veel voor de drijvende krachten achter de organisatie. Voor hen was het huis helaas een zorgenkind geworden. DooRStARt De tempel en de vzw houden echter niet op te bestaan. Kostbare tempelattributen worden opgeborgen en in afwachting van een nieuw waardig onderkomen, zoeken de Japanse boeddhisten een tijdelijke locatie op. In zekere zin betekent de verkoop van het unieke huis in de Pretoriastraat ook een opportuniteit en doorstart. Er kan opnieuw gedacht worden aan nieuwe initiatieven en aan een nieuw concept voor de ceremoniële tempelruimte. Sven Vanderbiest, huidig waarnemend centrumcoördinator, vindt het jammer dat de vereniging zich niet nadrukkelijker wist te proﬁleren. Een mooie, authentieke tempel in een geweldig huis is er om te koesteren. Naast een groeiende aantal meditatieplekken en mindfulnessinitiatieven, bestaan er in Vlaanderen slechts weinig authentieke boeddhistische tempels. Mensen kijken tegenwoordig kritisch naar traditionele instellingen, maar blijven toch

nog zoeken naar authenticiteit en weten het typische Japanse karakter juist te waarderen. Hier meet de boeddhistische school van de Jodo Shinshu (andere benaming voor het shin boeddhisme) zich een bescheiden karakter aan: met een minimale vorm aan hiërarchie en zonder grote blikvangers of uithangbord. Shinran Shonin, de Japanse grondlegger van de school wordt door de traditie beschreven als noch monnik, noch leek. Van zichzelf vond hij dat hij geen buitengewone kwaliteiten bezat. In Japan wordt hij beschouwd als een belangrijk hervormer binnen het toenmalige, vastgeroeste boeddhisme, en maakte door zijn optreden en non-conformisme een echt statement. Hij wilde vooral de boeddhistische idee van Verlichting toegankelijker maken voor mensen van alle standen en levenswandel. kERkASiEL “Maar we moeten eerlijk zijn”, aldus Sven Vanderbiest, “nadat Fons Martens, voorzitter en tempelpriester, in 2018 aan een slepende ziekte overleed, is het niet meer hetzelfde geweest. De laatste tijd liep het publiek terug. Vroeger wist het centrum zich te onderscheiden door een ruim aanbod aan cursussen en voordrachten, eigen publicaties, een bibliotheek en door haar eigen oosters patrimonium van Boeddhabeelden, kalligraﬁe en schilderwerk van tijd tot tijd uit te stallen bij opendeurdagen, vernissages en workshops. Het organisatorische talent van wijlen Fons Martens was hier doorslaggevend. Hij was echt passioneel bezig met het verbinden van mensen en groepen, schoolbezoeken en studentenstages te begeleiden en op locaties te gaan spreken. Toen Fons rond het jaar 2000 in het centrum verscheen, heeft hij tempel en vzw het digitale tijdperk binnengeloodst. Eigenlijk zijn we nog steeds op zoek naar een opvolger.” In september echter hoopt de boeddhistische tempel zijn typische ceremonies en aansluitende activiteiten eindelijk te kunnen vervolgen. Als voorlopig onderkomen vond men de Kerk van de Verrezen Heer in de Berchemstadionstraat 8, Berchem op ruime wandelafstand van de oorspronkelijke locatie. Het tijdschrift Ekō zal ook opnieuw uitgeven worden. De data van de diensten vanaf september zijn te volgen op de website en facebook. www.jikoji.be Facebook: JikoJi.Antwerpen/

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Grenzeloze Liefde

FROM pORTLAND WITH LOVE in een van de kleinste straatjes in Zurenborg ontmoet ik woensdagavond op een regenachtige dag Bavo Lodewyckx (30) en Annie Steward (41). hun warme huis is een groene oase die me meteen doet vergeten wat voor een natte zomer het de afgelopen maand al is geweest. hun twee kleine, witte katjes dartelen vrolijk rond in de tuin. Nadat Bavo voor iedereen een glas witte wijn inschonk vloeide het verhaal over hun ontmoeting en hun leven er even gemakkelijk uit. (Fran vAN ESCh)

hebben het café die avond afgesloten,” lacht Annie. “Er waren natuurlijk verschillende redenen waarom het zo goed klikte tussen ons, maar initieel was het feit dat we op dat moment beiden in een scheiding zaten, iets waar we elkaar heel goed in konden vinden. We vonden een enorme steun bij elkaar.” Bavo: “Wij zijn beiden ook enorm extraverte en heel impulsieve mensen. Ik vind dat zalig. Als wij bezig zijn over waar we over een jaar naar op reis zouden gaan, is dat al een groot toekomstplan voor ons (lacht)”. Zowel Annie als Bavo hebben kinderen uit hun vorig huwelijk: Elliot (7), de dochter van Annie, en Wannes (8) en Soﬁe (7), de kinderen van Bavo. Deze integratie hebben ze zo vlot mogelijk proberen maken. “We hebben er eerst voor gezorgd dat onze kinderen vriendjes konden worden, voordat we het idee van ons als koppel op tafel legden,” vertelt Bavo. “Onze kinderen zijn ook allemaal van rond dezelfde leeftijd, dus dat was heel mooi meegenomen. Ze vonden het uiteindelijk superleuk om er een plusbroertje of -zusje bij te krijgen. Het woord stiefzus of stiefbroer gebruiken wij niet, dankzij Disney (lacht). De negatieve connotatie die daar rond stiefzussen en -moeders hangt heeft het voor ons echt verpest.” LiNkiEWiNkiES Van een culturele kloof heeft het duo

Bavo Lodewyckx en Annie Steward. Foto: Jörg PYL

Annie komt uit Portland, Oregon. Ze kocht vier jaar geleden het huis waarvan de tuin vriendelijkheid en geborgenheid uitstraalt. Bavo’s ouders wonen al heel hun leven in het huis daarnaast. Als je in het lot gelooft, zou dit wel eens een mooi voorbeeld kunnen zijn. Toen Bavo op bezoek was bij zijn ouders, nodigde zijn vader Annie uit voor een drankje, waar hun eerste ontmoeting plaatsvond. Beiden gingen ze op dat

eigenlijk niet veel gemerkt, omdat ze zo goed overeenkomen. “Het is hier natuurlijk wel helemaal anders dan waar ik vandaan kom. In Portland is er bijvoorbeeld een wet die zegt dat er om de drie meter een boom geplant moet zijn. Het is daar zo groen. Dat is één van de dingen die ik wel mis,” vertelt Annie. Op de vraag of ze ooit terug naar Amerika wil verhuizen, antwoordt ze wel volmondig nee. “Wij noemen onszelf echte linkiewinkies. Wij zijn heel links progressief, en Amerika representeert de waarden niet meer waar ik achtersta. Het land is naar mijn mening echt achteruitgegaan. Je kan het zo stellen, ik heb soms wel heimwee naar een plek die niet meer bestaat. Ik woon wel heel graag in België, en zeker in Zurenborg. Soms vind ik hier ook plekken terug die me aan Portland doen denken. Café ’Het Zeezicht' zou je bijvoorbeeld zo kunnen terugvinden daar. De gezelligheid en openheid van de mensen vind ik echt geweldig.” Over de toekomst denken Annie Steward en Bavo Lodewyckx niet al te veel na. Ze stralen echt uit dat ze heel gelukkig zijn samen en graag samen in het moment leven. “Het is voor ons vooral belangrijk dat we onze normen en waarden kunnen doorgeven aan onze kinderen,” vertellen ze tezamen. “We willen echt dat ze kunnen leven, en dat we samen veel plekken van de wereld kunnen ontdekken.”

Eline Vercruyssen moment door een scheiding, waardoor het snel duidelijk werd dat Annies uitnodiging eigenlijk een setup was. Tot op de dag van vandaag wordt dit wel nog steevast ontkend door Bavo’s ouders.

Opticien - Optometriste

SChEiDiNG Er was eigenlijk direct een klik tussen de twee. Een aantal dagen na hun eerste ontmoeting vond er een eerste echte date plaats in het Zeezicht. “We

tel : 03/235 16 35 • fax : 03/235 17 44 optiekdedageraad@telenet.be

BAKKERIJ GYBELS: OPEN OP ZONDAG Bakkerij Gybels • Dageraadplaats 9 Open elke dag vanaf 6u30 tot 17u Woensdag: tot 15u • Vrijdag: tot 14u Zaterdag: gesloten • Zondag: tot 13u Bestellingen: 03-235 53 21

Dageraadplaats 12 2018 Antwerpen

OPENINGSUREN MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG

GESLOTEN 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 13 uur

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Wijkweters: Josse De pauw Josse De Pauw wil graag meewerken aan een interview maar op voorwaarde dat het doorgaat in de tuin van Lieve ulburghs in de Cogels osylei. Zo gebeurt het dat we enkele weken later op een prachtige zomerdag in de tuin zitten van Lieve. Deze idyllische plek met atelier in de tuin en beelden en prachtige planten dompelt je onder in een andere wereld. Dit alles onder het genot van lekkernijen die Lieve op tafel zet en een glaasje wijn. Dichter bij een vakantiegevoel kan je niet komen. (karen CLAES) Ik vraag me af waarom we speciﬁek op deze plek hebben afgesproken? Hij heeft Lieve en haar man, wijlen beeldhouwer Dré Peeters leren kennen op een reis in Algerije, in de jaren ’70. Zo is er een vriendschap ontstaan en meteen ook zijn link met de wijk Zurenborg. Zo zijn we meteen terug in de tijd gekatapulteerd. Josse schrijft, acteert, regisseert en schrijft columns. Waar is het leven van deze bezige bij begonnen? Josse werd geboren in Asse en studeerde erna in Brussel. Na het conservatorium is hij nog niet helemaal overtuigd om het theater in te stappen, maar bij de start van de theatergroep Radeis in 1976 voelt hij er zich helemaal thuis. Iedereen deed alles en kreeg ook de kansen om zijn of haar talenten te ontwikkelen. Hij heeft toen geleerd dat je het best kan werken met mensen die je graag ziet en waar je graag tijd mee doorbrengt. Hij past goed in de wereld van de kunsten, het is ook de wereld waar hij het meest van begrijpt en makkelijk mee omgaat. Je mag de bal hier al eens misslaan en je wordt er niet meteen voor afgestraft. Geld is dan ook zeker niet het uitgangspunt om de theaterwereld in te stappen. Je moet het gevoel krijgen gesoigneerd te worden door mensen die je credits geven en je je gang laten gaan. Zo kan je iets uitbouwen en moet je je niet onmiddellijk focussen op het eindresultaat. Muziektheater was een logisch vervolg op zijn acteren. Omringd door muzikanten en

componisten voelt hij zich thuis. Les geeft hij niet, maar als studenten hem vragen om hen te coachen zal hij dit zeker niet afslaan. Zo heeft hij ook een tijdje de acteurs van STAN gecoacht. Grote dromen heeft hij niet meer, hij wordt 70 jaar en is een content mens. Hij hoeft niet per se lijstjes af te vinken. Corona heeft veel schade veroorzaakt, maar stillaan trekt het culturele leven zich weer in gang. Toch zullen we gaandeweg heel wat culturele schade ontdekken: de vele artiesten die zonder werk zaten en producties die niet door konden doorgaan. De culturele wereld heeft voor een lange tijd overhoopgelegen. Door Corona heeft hij wel zijn boek kunnen afmaken. (‘In open veld’, het nieuwe boek van Josse verscheen in april dit jaar) Elke dag schrijven is iets anders dan acteren. Het was zoeken naar structuur en ritme. Normaal krijgt hij een schema of repetitieagenda. Dat geeft automatisch een indeling aan zijn dag. Nu moest hij zelf die structuur vinden en opbouwen. Dit boek was dus zeker welkom. Meestal schreef hij in de voormiddag en in de namiddag genoot hij dan van een wandeling en aperitiefje. Het boek heeft als uitgangspunt de reden van het kiezen voor theater. Tijdens het schrijven schrok hij ervan wat hij al had meegemaakt. Het boek zit vol fragmenten van zijn jeugd,

Josse De Pauw. Foto: Dani VAN REMOORTEL

de reis naar Algerije, zijn conservatoriumtijd, het ontstaan van theatergroep Radeis en ontmoetingen met muzikanten. Het is geen boek vol memoires, wel een poging om te begrijpen wat hij allemaal heeft gedaan. Het boek brengt ook een grote glimlach naar boven. “Jan Jaap van der Wal (Nederlandse cabaretier en stand-upcomedian) heeft het zelfs gelezen en die leest anders nooit”, zegt Josse al grinnikend. Hij woont al meer dan tien jaar in Antwerpen (aan de andere kant van de spoorwegberm), maar voelt zich nog steeds Brusselaar. Er heerst in Antwerpen een heel andere mentaliteit. Hij heeft zijn actieve jaren doorgebracht in Brussel en is ook gevormd door die stad, misschien komt het daardoor? Zijn vader werkte vroeger ook in Brussel en met zijn moeder ging hij dan vaak vanuit Asse naar Brussel winkelen of een ijsje eten. Nu reizen kinderen overal naartoe, maar toen was een uitstap naar een andere stad al een ware belevenis. Door de lockdown sprong hij vaker op de ﬁets en is zijn liefde voor Antwerpen gegroeid.

Tot slot vroeg ik of hij nog een geheimpje met ons wilde delen. Dat vond hij een moeilijke vraag, want hij is een normaal mens. Om die conclusie alleen al moeten we lachen. Net zoals velen ging ook hij tijdens de pandemie veel wandelen en ontdekte hij nieuwe plekken. Hij drinkt graag een kofﬁetje bij Bazart waar je vanop het terras, gelegen in een driehoek van straten, veel ziet gebeuren op straat. Vroeger kwam hij heel vaak in buurtcafé Rood Wit, maar dit is ondertussen overgenomen. Zijn gelovige moeder moet hij nog steeds meenemen naar zijn favoriete plek in Antwerpen: de Calvarieberg aan de Sint-Pauluskerk. Er is een beeldentuin omringd door huizen waar hun tuintje op uitkomt. Een bijzondere plek, vindt hij zelf, zeker het bezoeken waard. Met deze woorden nemen we afscheid. Met de zon op ons gezicht laten fotografe Dani en ik, Josse en Lieve achter in de prachtige tuin waar ze samen op een bankje zitten te keuvelen. Hier is het laatste glas wijn nog niet gedronken. We stappen dromend en tevreden door de Cogels Osylei de zomer tegemoet. Josse De Pauw, in open veld, Borgerhoff & Lamberigts iSBN 9789463934145

ontharingen • massage • pedicure manicure • make-up • gelaatsverzorging verwendagen • cadeaubons voor alle verzorgingen worden 100% natuurzuivere producten van Dr. hauschka en Chi gebruikt.

www.mooimakerijanemoon.be ann@mooimakerijanemoon.be gsm 0498/69 39 45 Volg ons ook op Facebook en Instagram

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Drie gele sterren voor een frank

Ofﬁciële voorstelling van de herdenkingssteen van de gruwel van augustus 1942

op de avond van 28 augustus om 19.30 uur zal de ofﬁciële inhuldigingswandeling van de gedenksteen aan de school Crea 16 in de Grotehondstraat plaatsvinden onder leiding van Jeroen olyslaegers en herman van Goethem. De steen herinnert aan de deportaties van Joden tijdens Wo ii. De tocht begint aan het mediaplein (voorheen kievitplein) en eindigt aan de ingang van de school waar indertijd Joden werden bijeengebracht, voordat ze werden gedeporteerd. (yo vAN DEN BuLCk)

Ayala Agranat aan de gedenksteen in de Grotehondstraat. Foto: Ernest VAN RINTEL

Aan de gevel van de Crea 16 school staat te lezen: “Herinneren met iedereen zodat de één de ander niet vergeet.” Deze tekst komt uit de pen van Jeroen Olyslaegers, de auteur van het boek Wil, waarin de razzia van 28 augustus 1942 wordt beschreven. Honderden opgepakte Joden kwamen in 1942 terecht op de speelplaats van deze Zurenborgse school, alvorens ze werden afgevoerd naar de Dossinkazerne in Mechelen. Slechts enkelen keerden ooit terug. RAZZiA In juni 1942 stonden veel Joden aan te schuiven aan het schoolgebouw van de Grotehondstraat. ‘Drie gele sterren voor één frank’, stond er op een bord. Alsof het een mooie reclamestunt betrof. De werkelijkheid was gruwelijker. Elke Jood moest van de Duitse bezetter een ster kopen en op zijn/haar jas naaien, zodat Joodse medemensen vanaf een afstand al herkenbaar waren. Wat toen niemand kon bevroeden, was dat velen van hen een paar weken later daar weer zouden staan. In de nacht van 28 augustus vond er namelijk een grote razzia plaats in Antwerpen. De opgepakte Joden werden die nacht bijeengebracht in de synagoge in de Oostenstraat en op de speelplaats van de school in de Grotehondstraat.

Van hieruit werden ze op transport gezet, richting de vernietigingskampen. StRAF Razzia’s waren een handig middel om een groot aantal mensen op transport te zetten naar een vernietigingskamp. Zo was er door de Duitse bezetter één gepland op 15 augustus 1942, in samenwerking met de Antwerpse politie. Op het laatste moment werd deze razzia echter afgeblazen, omdat er informatie was uitgelekt en dus veel Joodse families vooraf waren verwittigd. De razzia op 28 augustus werd door de Antwerpse politie in haar eentje uitgevoerd. De Duitse bezetter hield de Antwerpse politie namelijk verantwoordelijk voor het mislukken van de razzia op 15 augustus en daarom moest de politie als straf, dus zonder hulp van de bezetter, duizend Joden in één nacht oppakken. In de ochtend van 28 augustus is er op de speelplaats van de school in de Grotehondstraat alleen kofﬁe voor de bewakers, maar enkele agenten halen brood bij de bakker op de hoek van de Dageraadplaats voor de opgepakte Joodse medemensen. Rond elf uur stoppen vrachtwagens voor de school. Iedereen moet instappen. Daarna wordt “de lading”

vervoerd naar de Dossinkazerne in Mechelen. Het begin van het einde voor de meesten. 1942 In 2017, 75 jaar na de nacht van de razzia, bracht historicus Herman van Goethem een boek uit over deze donkere periode in de geschiedenis: “1942, het jaar van de stilte”. Jeroen Olyslaegers zal voor zijn roman WIL (2016), waarin de razzia een centrale rol speelt, vooral de bronnen en archieven van deze historicus raadplegen. In 2017 werd de nacht van de razzia voor het eerst herdacht met een wandeling waar werd stilgestaan bij bijzondere plaatsen in onze stad die verwijzen naar de Jodenvervolging in de oorlog. De wandeling leidde de deelnemers naar de speelplaats in de Grotehondstraat waar na lezing uit het boek Wil en duiding door Herman van Goethem op de tonen van Klezmermuziek de herdenking wordt afgesloten. CREA16 Het initiatief van de herdenkingssteen ligt bij de directie en de oudervereniging van de school Crea 16 en de ondersteunende diensten van het stedelijk onderwijs. Er werd samen op zoek gegaan naar een passende manier om de Holocaust in het algemeen en de nacht van de razzia in het bijzonder te herinneren. Een werkgroep koos voor een gedenksteen aan de gevel van het schoolgebouw. De tekst “herinneren met iedereen zodat de één de ander niet vergeet” werd door letterbeeldhouwster Maud Bekaert aangebracht op een gedenksteen. De steen is heel zichtbaar voor iedereen opgesteld aan de buitengevel van de school.

AyALA AGRANAt Ayala Agranat (51) uit de Grotehondstraat groeide op in Israël waar de rest van haar familie woont. Zijzelf woont ondertussen al zeventien jaar in ons land: “Na die eerste herdenking in 2017 waren heel veel mensen diep ontroerd en onthutst dat zoiets was gebeurd in het hart van onze wijk. Na de herdenking in 2017 werd een werkgroep opgericht om een blijvende herinnering te maken ter nagedachtenis van deze trieste periode. “Ik was een van de leden van de werkgroep. We legden vooral de nadruk op de plek en het wij-gevoel. Het herdenkingsteken mocht niet dwingend zijn, niet afschrikwekkend. Er werd gediscussieerd of het binnen of buiten moest komen. Er werd uiteindelijk gekozen voor een herdenkingssteen aan de buitenzijde van de school. De steen is dus voor iedereen zichtbaar.” Onlangs is de steen onthuld en op de avond van 28 augustus zal er dus opnieuw een herdenkingswandeling komen. De wandeling begint om 19.30 u op het Mediaplein (voormalige Kievitplein) en de wandeling zal eindigen aan de gedenksteen. De juiste gegevens kan u vinden op de website van Curieus Zurenborg. Geïnteresseerd in boeken met betrekking tot dit onderwerp: - Herman Van Goethem, “1942, het jaar van de stilte” Hardcover, ISBN 978-94-6310-373-2 - Jeroen Olyslaegers, “Wil”, Gebonden en E-book Geïnteresseerd in de kunstenaar die de gedenksteen heeft gemaakt: - www.maud@maudbekaert.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Zurenborg en Congo

Joodse oorlogskinderen uit Zurenborg in Frankrijk

“Misschien iets voor de Gazet”, zegt redactiesecretaris André Dejonghe, als hij me twee partituren uit het familiearchief overhandigt. Een van de twee draagt als titel “Tabora - Marche”. Dat laat een belletje rinkelen. in 1916 heeft de Congolese Weermacht, Afrikaanse soldaten onder het commando van Belgische ofﬁcieren, het Duitse leger een nederlaag toegediend

in tabora, een stad in tanganyika, het huidige tanzania, toen een Duitse kolonie. voer voor een artikel in de rubriek “Zurenborg en Congo”. Een gesprek met André dringt zich op maar uiteindelijk gaat het verhaal een heel andere kant op, naar het centrum van Frankrijk. Leest u maar. (Guy PoPPE)

De partituren zijn afkomstig van Arthur van Vlasselaer, Andrés grootvader, een flamboyant zakenman. Hij heeft ze ten geschenke gekregen van Félix Chevrier, auteur van het libretto en het dankwoord. We lezen: « En souvenir d’heures grises et d’espoir commun, cordial hommage de l’auteur ». De boodschap is op een merkwaardige manier gedateerd:

Mme Pascal nodigt me uit om documenten bij haar thuis in te komen kijken. Aangezien ik de zomer doorbreng in een dorp op zo’n 80 km van Fursac, hemelsbreed, ga ik graag op haar voorstel in. Maar een afspraak kan pas op het einde van de vakantie, wanneer de kinderen en kleinkinderen weer weg zijn. Die krijgen voorrang.

halen. “Inimaginable, ce qui s’est passé”. Je kunt het je niet voorstellen, zo steekt ze van wal. Die enkele jaren tijdens haar jeugd hebben op haar een onuitwisbare indruk gemaakt. Het was één en al improvisatie. Chevrier vindt dat de kinderen school moeten lopen en richt in het kasteel drie extra klassen in, met daarin ook dorpskinderen. “Wij op onze

7 9 juli 1940, de oorlog is pas twee maanden oud. Wat hebben de Fransman Chevrier en de Antwerpenaar Van Vlasselaer, actief binnen de verzetsorganisatie van de Witte Brigade, op touw gezet, waarvoor de eerste de tweede bedankt, met twee partituren? En waarom die verwijzing naar Tabora? Heeft het met joodse kinderen op Zurenborg te maken, een hypothese die André opgevangen heeft?

Op de website van de gemeente lezen we: “L’ancien château réquisitionné par l’OSE (Organisme de Secours aux Enfants) pendant la seconde guerre mondiale a accueilli et protégé plus de 400 enfants juifs de toutes nationalités». In het kasteel hebben dus tijdens de oorlog meer dan vierhonderd joodse kinderen uit de vier windstreken onderdak gevonden. Ik geef op het formulier op de site aan waarnaar ik op zoek ben. Er komt geen antwoord. Na enkele dagen bel ik zowel het gemeentehuis als de toeristische dienst van Fursac op. Ze kennen het verhaal niet en vragen me om wat basisgegevens in een mail te zetten. Die sturen zij dan rond, in de hoop dat er iemand reageert die meer weet. Ik pruttel tegen, want ik ben bang dat ze me met een kluitje in het riet sturen maar ga toch op hun verzoek in. GEtuiGE Gauw krijg ik een telefoon van Jacky Cariat, die me het nummer geeft van Colette Pascal, die in Chabannes woont. Ze is de laatste in het dorp, vertelt ze, die in het begin van de oorlog in het kasteel op de schoolbanken gezeten heeft met de joodse kinderen. “Je l’ai vécu, je suis la dernière du village”, ze was toen een jaar of zeven, acht. Ze moet dus een flink eind in de tachtig zijn maar ze kan zich alles nog helder voor de geest

Ruim een jaar later komt er een einde aan het verblijf van iedereen. Op een dag in november 1943 verwittigt de vader van de zussen Paillassou, een gepensioneerd rijkswachter, zijn dochters dat er die nacht een razzia gepland is. Een uur later zijn in allerijl alle kinderen uit het kasteel weggebracht. Pas ruim een kwarteeuw later, in mei 1969, ter gelegenheid van een herdenkingsplechtigheid, komen een aantal van die joodse kinderen naar de plek afzakken waar ze drieënhalf jaar een veilig onderkomen gevonden hebben. Vooral in de Verenigde Staten, maar ook in België, Israël en andere landen hebben ze een nieuw leven opgebouwd.

19 40

ZoEktoCht Op de partituur zie je dat Chevrier Van Vlasselaer aanschrijft vanuit Fursac, een gemeente in het departement van de Creuse, zo’n 40 km ten noorden van Limoges. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Chevrier directeur van het kasteel van Chabannes, een dorp dat deel uitmaakt van Fursac.

gendarmes werken voor het regime van Vichy, dat in afspraak met de nazi’s een deel van Frankrijk bestuurt.

Mme Charamont stuurt me ook een foto op van de gedenkplaat (zie hiernaast). Aangezien de verf afbladdert, komt er binnenkort een nieuwe, in duurzame lavasteen. De plaat ligt bij haar thuis, het is wachten tot na de vakantie van de gemeentearbeiders om ze te plaatsen. Besluit Lucile Charamont in haar mail: “Ongelukkigerwijs gebeurt het dezer dagen weer dat grenzen dicht gaan voor migranten die hun land ontvluchten om politieke redenen of vanwege oorlog, honger of gebrek aan werk”.

Gedenkplaat in Chabannes, Creuse, Frankrijk. Foto: Lucile CHARAMOND

klompen, zij in hun stadskleren”, vertelt Mme Pascal. Twee zussen uit Chabannes, Irène en Renée Paillassou, zijn de onderwijzeressen. De nieuwkomers spreken allemaal de taal van het land waar ze vandaan komen, Duits, Pools. “Ook Jiddisch?” (ik denk aan de Antwerpse kinderen). “Très peu”, antwoordt Mme Pascal. Na razzia’s loopt het kasteel leeg. De kinderen worden ondergebracht in gezinnen, her en der in de bosrijke omgeving van het rurale Fursac. Mme Pascal herinnert zich dat sommigen vele jaren later op bezoek gekomen zijn, nazaten ook. Of er iemand zich permanent in de Creuse gevestigd heeft, daarvan kent ze geen voorbeeld. Het kasteel van Chabannes ligt er tegenwoordig verlaten bij, er zijn ook vernielingen gebeurd. Een gedenkplaat is verhuisd van het kasteel naar de muur van de vroegere dorpsschool.

DoCumENtEN Het gesprek met Colette Pascal is nog maar net verteerd of ik krijg een mail van Lucile Charamond. Ze is in 1940 in Parijs geboren, te jong om het zelf meegemaakt te hebben. Haar ouders waren afkomstig uit Chabannes en ze heeft er tijdens haar jonge jaren heerlijke vakanties doorgebracht. Pas na haar pensioen is ze zich voor de in het vergeetboek geraakte geschiedenis van de joodse kinderen gaan interesseren. “Les personnes qui la vécurent n'en parlaient plus”, niemand sprak er nog over. Mme Charamond verwijst me naar sites, waarop er meer informatie te vinden is. Wat Mme Pascal me verteld heeft, krijgt zo diepgang. Op 26 augustus 1942 komt er een eerste waarschuwing voor de joodse kinderen in Chabannes. Franse gendarmes nemen zes adolescenten mee voor deportatie naar Auschwitz. Vier onder hen overleven het niet. De

oPRoEP Op het kasteel van Chabannes zijn er tijdens de oorlogsjaren kinderen uit 210 joodse gezinnen opgevangen. Van negen kinderen uit Antwerpen hebben we de namen teruggevonden: Annie Affenkraut-Fuchs, Etti en Rosa Chaneles, Ruth Heymann, Rosa Josefowicz, Maurice Musler, Elie Schönbrunn, Maurice Spielmann en Yoris Sztrum. Wie weet, kent u, lezer met voeling met de joodse gemeenschap op Zurenborg, één van hen. Mocht dat het geval zijn, dan horen we het graag. Wie weet, vind ik meer in de documenten ten huize van Colette Pascal. Het onderzoek mag niet stilvallen. oPEN vRAGEN Net als Irène en Renée Paillassou heeft Félix Chevrier na de oorlog de eretitel "Rechtvaardige onder de Volkeren" gekregen. Die titel reikt Israël uit aan niet-joden, die tijdens de holocaust joden hebben helpen overleven. Waarom Chevrier bij wijze van dank precies de Taboramars opstuurt aan Arthur van Vlasselaer blijft een raadsel. De mars is een eerbetoon aan koning Albert I en is dus zo goed als zeker voor zijn dood, in februari 1934, gecomponeerd. Er is geen verband met de opvangoperatie van de joodse kinderen. De rol, die Van Vlasselaer gespeeld heeft, blijft in het ongewisse. André heeft nog lang niet alle antwoorden.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De historicus die Zurenborg weer op de kaart zette

Zurenborg als stadswijk is nog niet zo oud. De wijk werd grotendeels in het laatste kwart van de 19e eeuw en het eerste decennium van de 20ste gerealiseerd als woongebied voor de middenklasse en de bourgeoisie. Zurenborg is een uniek voorbeeld van een door een plan en visie gestuurde stedelijke ontwikkeling. De wijk heeft de tand des tijds redelijk doorstaan en is ondertussen grotendeels beschermd. (herman kok) Echter, in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw leek het er op dat grote delen van de wijk zouden worden gesloopt, en was het verhaal van Zurenborg grotendeels in de vergetelheid geraakt. Met de totstandkoming van het beschermde stadsgezicht in 1979 en de klassering van veel panden tot monumentaal erfgoed in 1984 kwam er geleidelijk ook weer meer belangstelling voor het verhaal van Zurenborg. Begin jaren ’80 raakte Jan Possemiers, student geschiedenis geïnteresseerd in Zurenborg en schreef onder begeleiding van professor Eddy Stols zijn licentiaatsverhandeling ‘De voorstad groeit - Antwerpen Zurenborg, 1900 Een bouwmaatschappij creëert haar wereld’, dat in 1991 als boek werd uitgegeven. Dat boek vormt de basis van de hedendaagse kennis over de ontwikkeling van Zurenborg en wordt als standaardbron beschouwd voor vrijwel alles wat over het ontstaan van de wijk wordt geschreven. De pensionering van Jan Possemiers: “, Zurenborg-kenner bij uitstek, leek een goed moment voor een gesprek.

Zurenborg als onderzoeksobject - Onderzoek doen naar de ontwikkeling van Zurenborg was begin jaren 1980 niet zo evident. Hoe begint een student geschiedenis van de KU Leuven, geboren in Mortsel en opgegroeid in Hoboken nu een studie speciﬁek over Zurenborg? JAN POSSEMIERS: “Vader en moeder Possemiers waren beiden actief werkzaam bij de toenmalige Caisse Hypothécaire Anversoise (AN-HYP), een belangrijke hypotheekverstrekker in stad en regio. Mijn vader was als schatter, zeg maar taxateur, veel onderweg om panden te bezoeken en te waarderen. Op zoek naar een afstudeerproject in het kader van de studie geschiedenis bracht hij mij naar Zurenborg, een wijk die ik nauwelijks kende. Veel panden in de Cogels-Osylei en de omliggende straten waren enkele jaren eerder beschermd als stadsgezicht. Over de ontstaansgeschiedenis van de buurt was toen relatief weinig bekend en sommigen dachten dat de bouw van de Cogels-Osylei de uitkomst was van een prijsvraag waarbij alle inzen-

Stadsgids Jan Possemiers gaat met pensioen. Foto: Luc PANDELAERS

dingen, de huizen dus, gerealiseerd werden. Via mijn vader kwam ik in contact met Engetrim, de opvolger van het bedrijf dat Zurenborg grotendeels heeft gebouwd en ook lange tijd veel panden als huurwoningen in eigendom heeft gehouden. Ontwikkelen en bouwen deed Engetrim rond 1985 nauwelijks meer, en het bedrijf was vooral gericht op het beheren van het huurwoningenbezit in Zurenborg. De directeuren van Engetrim waren best verbaasd over mijn belangstelling in de oorsprong van de wijk, want wat kon er nu interessant zijn aan een wijk met dergelijke verouderde en ‘uitgeleefde’ huizen. Maar mij werd alle medewerking toegezegd en toegang tot het archief gegeven, een archief dat door de tijd helaas wel was aangetast en dat ook deels in ondergelopen kelders was verloren gegaan. Echter, met handwerk, gedetailleerde observatie van halfvergane teksten, een vergrootglas, en vooral veel geduld en tijd kon veel materiaal worden ontcijferd en opnieuw opgeschreven. Kopieën van correspondentie tussen het bedrijf en de stad, het bedrijf en architecten en aannemers, en ook tussen het bedrijf en bewoners gaven een goed beeld van de strategie en handelswijze. De Zurenborgse Bouwmaatschappij als schepper van een wijk - In uw licentiaat ‘De Voorstad groeit’ omschrijft u Zurenborg als een bijzondere wijk. Samen met het Zuid is zij het enige gebied waar een stedenbouwkundig plan ten grondslag heeft gelegen aan de bouw van de wijk. Was het Zuid vooral een plan geïnitieerd door de stad, Zurenborg is vrijwel geheel vormgeven door een private bouwmaatschappij. Hoe kon dit zo gebeuren? JAN POSSEMIERS: “De ontwikkeling van Zurenborg, toen ook wel bekend als het Oostkwartier, is op gang gekomen door de ontsluiting van de gronden van de families Osy en Cogels middels de bouw van een spoorweg met ook het station Antwerpen-Oost, toen nog statie van Borgerhout genoemd. Dankzij de ﬁnanciële draagkracht van de familie Osy en haar Antwerpse

vrienden en relaties werd de Zurenborgse bouwmaatschappij opgericht en kon de ontwikkeling beginnen. Louis Luyckx, eerder begonnen als boekhouder, groeide uit tot algemeen directeur. Hij was ervan overtuigd dat een woongebied met een goede stedenbouwkundige visie meer waarde zou genereren. Hij zag Zurenborg als een urbanistisch verantwoord geheel van straten en pleinen, met daarin ook zichtlijnen. Zurenborg moest een fraaie en comfortabele stadswijk worden met veel aandacht voor het straatbeeld en de façades die vooral de middenklasse en ook delen van de bourgeoisie moest aantrekken. Ondanks het grote belang dat aan ontwerp en esthetiek werd gegeven, werd de winstgevendheid zeker niet uit het oog verloren. Elke frank werd eerst twee keer omgedraaid. De Zurenborgse bouwmaatschappij ging te werk als een soort dirigent. Aan de hand van het stedenbouwkundig plan werd de wijk pand voor pand, of beter, met huizengroepen, gebouwd. Per gebouwengroep werden architecten en aannemers gecontracteerd. De maatschappij deed zelf relatief weinig, en was vooral gericht op afwerking aan de ene kant, en beheer en onderhoud aan de andere. Louis Luyckx, die zelf de bovenverdiepingen van het kantoor van Engetrim in de Grotehondstraat bewoonde, hield alle bouwactiviteiten nauwlettend in de gaten. Alles moest tot op detail kloppen. De ontwikkelaars van Zurenborg waren, anders dan het liberale stadsbestuur van Antwerpen in die periode, sterk gelieerd met de roomskatholieke kerk en de katholieke partij. De bouw van een voorname kerk in de wijk, de Sint-Norbertuskerk, was dan ook van groot belang, en de bouwmaatschappij, met vooral Louis Luyckx, was ook zeer selectief bij het werven van huurders voor de woningen in de wijk, wat bij Engetrim later is gebleven. Wat Zurenborg ook bijzonder maakt is dat de ontwikkeling vrijwel volledig een Antwerpse onderneming is geweest. Initiatiefnemers, kapitaalverschaffers, management, architecten en aannemers kwamen vrijwel allemaal uit Antwerpen. De architecten waren in die tijd geen

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

internationale grootheden en waren bereid onder regie van de bouwmaatschappij te werken hetgeen betekende dat het ontwerp tot in detail kon worden aangepast op instructie van de bouwmaatschappij. - Zurenborg werd vooral een wijk voor de bourgeoisie, het Antwerpse deel vooral voor de middenklasse, en het Berchemse deel vooral voor rijke stadsbewoners en inwijkelingen. Maar wie kwamen er vooral wonen? JAN POSSEMIERS: “In lijn met de economische en politieke verhoudingen in die tijd was het, vooral in het Berchemse deel, een Franstalige elite die in de nieuwe huizen trok. De bewoners waren welgestelde Antwerpenaren die de binnenstad ontvluchtten of buitenlanders, uit Nederland, Duitsland, Frankrijk, enz. die vaak verbonden waren aan de grote handelsﬁrma’s in de haven. Er woonden ook heel wat hogere militairen, de vestinggordel - waar nu de Ring ligt - was immers vlakbij. Dit was een situatie die tot na de Eerste Wereldoorlog bleef bestaan. Gedurende het Interbellum begon deze groep geleidelijk uit de wijk weg te trekken en kwamen er relatief veel Joodse Antwerpenaren naar Zurenborg, aangetrokken door de centrale locatie nabij het Diamantkwartier en de ruime kwalitatief goede huizen. Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog wist een aantal van hen te ontkomen, maar velen werden weggevoerd en overleefden de holocaust niet. Wellicht werden na de oorlog veel huizen leeg aangehouden in afwachting of er misschien nog mensen uit de kampen zouden terugkeren of nabestaanden het eigendom zouden overnemen. Na de Tweede Wereldoorlog, vooral vanaf de jaren ’60, begon de suburbanisatie goed op gang te komen en had een groot deel van de nieuwe middenklasse een voorkeur voor functionele en comfortabele woningen met tuin buiten de stad. Zurenborg beef door al deze ontwikkelingen in feite wat verweesd achter als een wijk zonder duidelijke doelgroep. De wijk geraakte dan ook in verval. Dit gold vooral voor het Berchemse deel waar de grote huizen niet meer voldeden aan de eisen van de moderne tijd. van sloopplannen tot klassering - De veranderde bevolkingssamenstelling en de opkomende suburbanisatie waren het begin van het verval in de wijk. Hoe kwam het tot een omslag naar behoud en bescherming? JAN POSSEMIERS: “Misschien is het feit dat de wijk wat verweesd was, ook wel een reden dat de sloop van huizen en vervanging door appartementen zoals we elders bijvoorbeeld aan de Belgiëlei en de Mechelsesteenweg goed kunnen zien, in Zurenborg nauwelijks is

gebeurd. Vanaf het eind van de jaren ’60 ontdekten kunstenaars, hipsters en schrijvers Zurenborg en werd de wijk geleidelijk herontdekt. Er streken ook veel journalisten neer die de publieke opinie kunnen beïnvloeden. Meer en meer mensen ijverden voor behoud en bescherming van de wijk. Zelfs de modernistische architect Renaat Braem schreef een vurig betoog tot behoud van de huizen aan de CogelsOsylei. De afbraak waar het toenmalige Berchemse gemeentebestuur zeker voor te vinden was, werd uiteindelijk gelukkig geschrapt nadat het gebied op initiatief van minister Frans Van Mechelen tot beschermd stadsgezicht was verklaard. Veel huiseigenaren waren woedend omdat ze dachten dat de grond meer waard was dan de vaak vervallen panden. De Berchemse gemeenteraad, onder aanvoering van burgemeester Edgard Ryckaerts, sprak zich in die tijd unaniem uit tegen bescherming van de wijk. Uiteindelijk werden grote delen van de buurt vanaf 1979 beschermd en nadien geklasseerd en begon een geleidelijk proces van herwaardering.” - Het is inmiddels 30 jaar geleden dat uw licentiaatsthesis over Zurenborg is gepubliceerd. U bent Zurenborg altijd blijven volgen en heeft sindsdien veel bijgedragen aan publicaties zoals ‘Op wandel door de Belle Epoque’ als coauteur met Alex Elaut, en u heeft ook veel geschreven voor de Gazet van Zurenborg. Wat zijn voor u de belangrijkste veranderingen in Zurenborg sindsdien? JAN POSSEMIERS: “ Zurenborg is sedertdien sterk veranderd. Migranten en armere mensen zijn verdwenen. Bakkers en slagers ruimden de baan voor kwalitatieve horeca. De wijk heeft zich ontwikkeld tot een voorname buurt, zeer gewild bij gezinnen die een centrale stadslocatie met ruimte en comfort willen combineren en ook verliefd worden op het aparte karakter van hun woning. Onvermijdelijk gevolg: dit vertaalt zich in de huizenprijzen in Zurenborg. Ze behoren inmiddels tot de hoogste in Antwerpen. Die evolutie kon niemand in de jaren ‘60 vermoeden. Ook is de interesse en de betrokkenheid van de bewoners met de wijk sterk veranderd. Het engagement van vroeger is wellicht wat afgezwakt maar men wil nog steeds geïnformeerd zijn over de geschiedenis van huis en wijk en men volgt kritisch de nieuwe projectplannen Toen wij rond 1985 begonnen met wandelingen als stadsgidsen, kregen wij veel vragen over wat we deden. Onder meer de trambestuurders keken verbaasd naar zoveel belangstelling. Nu zijn bezoekers en stadsgidsen de normaalste zaak in Zurenborg, en groeit de belangstelling voor de wijk in haar geheel nog steeds. “

ALLE DAGEN OPEN VANAF 10 UUR

- Eén van de grote wensen in het hedendaagse Zurenborg is de realisatie van een park. Is dit iets waaraan in het originele ontwerp van de wijk wel is gedacht maar nooit tot uitvoering is gekomen? JAN POSSEMIERS: “Voor een park was in het originele plan geen plaats. Een park werd in die tijd nog niet als belangrijk gezien, toch niet in een nieuwe stadswijk. En ook zou een park gepaard gaan met een verlies aan bouwkavels en daarmee ten koste van de winstgevendheid. Alleen de Dageraadplaats was in feite als een groot plantsoen ontworpen. Vooral na het besluit de Sint-Norbertuskerk niet op het plein maar aan de zijkant van het plein te bouwen, was er ruimte voor bomen, wandelpaden, en ook een muziekkiosk. “ - U heeft veel onderzoek gedaan naar de stedenbouwkundige geschiedenis van Zurenborg. Wat zou u nog meer willen onderzoeken in de wijk Zurenborg? JAN POSSEMIERS: “De stedenbouwkundige geschiedenis van Zurenborg is inmiddels goed vastgelegd. En over de belangrijkste architecten, betrokken bij de bouw van de wijk zijn verschillende werken gepubliceerd. Iets wat mij zeer interesseert, is de geschiedenis van de bewoners in Zurenborg. Wie hebben er door de jaren heen gewoond? De transitie van bewonersgroepen doorheen de geschiedenis van Zurenborg is fascinerend. En een beter begrip van wie er in de huizen heeft gewoond is een fraai sociologisch project. Hier hoop ik nog eens een stap in te zetten. Maar nu eerst de handen vol aan een biograﬁe over de Antwerpse zakenfamilie Nyssens die ik dit of volgend jaar hoop af te ronden. toekomst Zoals beschreven door Possemiers:” Zurenborg is

Jan een

’onwaarschijnlijk volmaakt voorbeeld van een belle-époquebuurt in een middelgrote Europese stad’. Als ‘voorbeeld van een beginnende anti-urbane houding’ in de 19e eeuw is het uitgegroeid tot een gewilde centrale stadswijk. De Zurenborgse Bouwmaatschappij, en vooral directeur Louis Luyckx, hebben laten zien dat stedenbouwkundige visie en fraaiheid goed samen kunnen gaan met winstgevendheid. De vaders van Zurenborg waren geen ordinaire speculanten, ze hielden van hun stad, wilden ze mooier maken en er goed aan verdienen.” Met andere woorden, Zurenborg is een wijk die verdere bescherming verdient. Met Nieuw Zurenborg is er een unieke kans om te laten zien dat de ambitieuze ontwikkelingsﬁlosoﬁe van de Zurenborgse Bouwmaatschappij en Louis Luyckx, gebaseerd op visie, esthetiek nog steeds goed samen kan gaan met winstgevendheid. Met wellicht een wijkpark op de site van de stelplaats met bijvoorbeeld een herbouwd Zurenborg-station, van waaruit vroeger de trams naar Hoogstraten en Turnhout vertrokken, als paviljoen als kroon op het werk. Wie zal het zeggen. Met Zurenborg hebben we een potentieel stuk UNESCOWerelderfgoed in Antwerpen, goed vastgelegd door Jan Possemiers. De toekomst biedt, mits met visie vormgegeven, veel mogelijkheden. vooR mEER iNFoRmAtiE over zijn licentiaatsthesis en andere publicaties over Zurenborg kunt u Jan Possemiers contacteren via janpossemiers@hotmail.com

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Fitnesscentrum M4teria veert weer op na de corona

ANTWERpENS BEST BEWAARDE GEHEIM

Waar de Filomenastraat uitmondt in de Grotehondstraat geeft een poort toegang tot een ruim binnenplein, waar allerlei bedrijfjes gevestigd zijn. De begane grond van het grote roodstenen gebouw recht tegenover wordt grotendeels in beslag genomen door ﬁtnesscentrum M4teria (spreek uit: Materia). Daar had ik een interview met twee van de vier eigenaren, khalid en maxim. (Will vAN BRoEkhovEN)

buffer achter de hand waar we op konden teren. Onze gezinnen hebben materieel weinig onder de crisis hoeven te lijden. We hebben de slappe tijd benut door onderhoud te doen, waarvoor je in normale omstandigheden het centrum een paar weken stil zou moeten leggen, en dan moet je heel hard aan de slag om het werk op tijd gedaan te krijgen. Nu konden we rustig aan doen. We hebben op de achterplaats kunstgras gelegd en zijn daar begonnen met de bouw van een sauna. Er komt nog een terras. Door de onvoorspelbaarheid van corona en de maatregelen die de overheid nam was het moeilijk om volgens een strak plan tewerk te gaan. Als je alles vanaf het begin tevoren had geweten dan had je het anders aan kunnen pakken. Zelfs nu nog is er een vorm van onzekerheid, met die nieuwe variant.’ DooRGAAN Afgelopen mei was het weer mogelijk om lessen te geven in de buitenlucht, op de parkeerplaats. Maxim: ‘Onze klanten waren daar erg enthousiast over. Je merkte dat ze het bewegen onder begeleiding hadden gemist. Intussen kunnen de klanten, met in acht nemen van de veiligheidsregels, weer volop binnen trainen. De meesten zijn teruggekomen, er waren zelfs nieuwe aanmeldingen.’ Khalid: ‘De oude klanten zijn bijna allemaal weer op hun vroegere niveau. De troeven die wij vanaf dag één hadden,: een klein team en een overzichtelijke klantengroep waar elk teamlid al het nodige van iedereen weet, kwamen nu extra uit de verf.’ PRoGRAmmA Oppervlakkig gezien wijkt het programma van M4teria niet af van andere ﬁtnesscentra. Maxim: ‘Ook wij geven groepstrainingen en persoonlijke trainingen, circuittrainingen, krachttrainingen, bokstrainingen, yoga, Pilates. Je kunt ook gewoon je eigen gang gaan en op je eigen manier werken aan je conditie, gezondheid en ontspanning. Maar meer dan ergens anders wordt hier geïnvesteerd in persoonlijke aandacht.’ WiE Ik wil weten wat voor soort mensen hier komen. Khalid: ‘Veel klanten uit de buurt, vrienden, vrienden

Maxim en Khalid in ﬁtnesscentrum M4teria. Foto: Jörg PYL

Beide dertigers hebben als achtergrond sportacademie, maar ze leerden elkaar hier pas kennen. Een paar jaar geleden namen ze het centrum over van de eerste eigenaar. De zaak floreerde, tot corona een streep door

Kabuki

Sushi • Grill • Wok Alle dagen open van 11:00-14:30 en 17:00-23 Dageraadplaats 28 2018 Antwerpen Info@kabukisushi.be www.kabukisushi.be

Tel. 03 663 8200

de rekening zette. Ze waren gedwongen om te sluiten en dat kwam hard aan. Khalid: ‘Zakelijk was het een grote tegenvaller, voor ons, maar ook voor onze klanten, die hier aan hun gezondheid hadden gewerkt. Dat lag nu ineens stil.’ Maxim: ‘We zijn vanaf het begin het begin online contact blijven houden. We hebben ook digitale lessen gegeven. Op die manier konden we toch ondersteuning bieden.’ Khalid : ‘De bedrijfsschade is betrekkelijk. Geen bedrijf is er zonder kleerscheuren afgekomen. Wij hadden nog een

Bijzondere opleiding Fiscaal Recht, Bijzondere Opleiding Jeugdrecht, Voorkeurmaterie: Personen- en Familierecht (echtscheiding,…). Tel: +32(0)3/236.90.81 • GSM: +32(0)495/21.82.98 Fax: +32(0)3/236.00.79 • E-mail: ludo.sanders1@telenet.be ING: BE 45 6300 6649 6589 • Derden: BE 37 6300 6510 3328

Bleekhofstraat 113/41 • B-2140 BORGERHOUT

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

van vrienden, familieclubs. Het zijn mensen van allerlei pluimage. Je treft hier jong en oud aan, de zakenman, de kunstenaar, de creatieveling, de kantoorman, de gewone buurtbewoner. De dertigers domineren, dat spreekt vanzelf, maar verder zijn de leeftijden behoorlijk gespreid.’ Hoewel de aanwas van nieuwe klanten voorspoedig verloopt, vindt het team het toch nodig om meer aan de weg te timmeren. Khalid: ‘Zurenborg is een trekpleister voor allerlei nieuwe mensen en die kennen ons niet. Al liggen we heel centraal in de wijk, toch vallen we niet op. Ik denk wel eens: wij zijn Antwerpens best bewaarde geheim. Dat is jammer, want we hebben een belangrijke functie, juist in deze tijd nu veel mensen een conditieachterstand hebben opgelopen.’

Armspieren oefenen. Foto: Jörg PYL

M4teria werkt met een eenheidstarief van 100 euro per maand. Daarvoor kun je onbeperkt met alle activiteiten meedoen en op eigen houtje trainen zoveel je wilt. Er zijn geen instapkosten, geen verborgen kosten. PRoEFLES Tot slot het relaas van iemand die juist een proefles achter de rug had. Een zeventiger, die onbekend wil blijven. ‘Maxim vroeg hoe het met mijn gezondheid gaat en wat ik aan mijn conditie doe. Dat is bar weinig. Een paar keer per week wandel ik naar het Stad, op mijn gemak. Iedere weekdag loop ik naar de supermarkt. Om mijn armspieren op peil te houden draag ik mijn boodschappen zelf, ik hou niet van zo’n wagentje. In mijn appartement neem ik vaak de trap in plaats van de lift. Dat is het wel zo’n

Sauna nog in aanbouw. Foto: Jörg PYL

beetje. Ik zit de godganse dag achter de computer, meestal in gebogen houding. Maxim zette mij om warm te lopen eerst vijf minuten op de loopband, die stond afgesteld op 2,5 kilometer per uur. Daarna werden mijn spieren stevig op de proef gesteld. Armen, benen, buik, rug en schouders, met behulp van gewichten en trekveren. Een paar oefeningen op de mat, bijvoorbeeld mezelf met mijn armen opdrukken en mijn rug recht houden als een plank. En in een zithouding een poosje tegen een muur leunen. Je voelt je bovenbeenspieren. Maxim liet mij bij iedere oefening net niet tot het uiterste gaan. Hij zwaaide mij telkens lof toe. Die nam ik natuurlijk met een korreltje zout. De reeks oefeningen werd twee keer herhaald, waarbij de eisen telkens werden opgeschroefd. Ten slotte mocht ik op een hometrainer in een lichte stand

rustig een poosje afkoelen. Ik vergat nog te vertellen dat ik tussen de oefeningen door veel water moest drinken. Ik was benieuwd wat Maxim mij zou adviseren. Zelf had ik zware cardio-oefeningen in gedachten: lang hardlopen of ﬁetsen. Maar dat bleek nou juist niet de bedoeling te zijn. Wat ik al aan mijn conditie deed, moest ik zeker blijven doen. Daarnaast raadde hij me aan om vooral aan mijn spieren te werken en aan mijn houding. Dat kon eventueel thuis, maar misschien beter nog onder persoonlijke begeleiding in het ﬁtnesscentrum. Ook yoga kon daaraan bijdragen. En ik moest veel water drinken, veel meer dan dat halve litertje dat ik nu dagelijks drink. Of ik me in ga schrijven? Daar moet ik nog eens goed over nadenken. Het trekt me wel. Ik vond het wel aangenaam dat Maxim mij helemaal niet onder druk zette.’

De Wim Hof Methode (ademhalingsoefeningen, koudetraining en focus) • brengt je immuunsysteem in balans • geeft je meer energie • brengt rust in je hoofd • helpt je om je sportprestaties te verbeteren Volgende workshops: zondag 22 augustus: 10-15u donderdag 16 sept: 9.30-14.30u zaterdag 25 september: 10-15u Grotebeerstraat 36 2018 Antwerpen Voor meer datums, info en inschrijvingen: www.de-poolster.be info@de-poolster.be 0494 98 18 52 Annemie Lambert gecertiﬁceerd WHM instructeur www.wimhofmethod.com/instructors/annemielambert

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Hoe zou het met de stelplaats van de Lijn en de heraanleg van de Cogels-Osylei zijn? Sinds maandag 28 juni is het aanzienlijk rustiger in Zurenborg geworden. Een routewijziging voor de buslijnen 20 en 21, gecombineerd met aan aangepaste ontsluiting van de stelplaats heeft geleid tot een reductie van het van het dagelijkse aantal bussen door de wijk. ook lijken de snelheidslimieten door busverkeer beter te worden gerespecteerd. Een turbulente periode, waarin de wijk geconfronteerd werd met nog eens een verlengd verblijf van de busstelplaats, overlast van de bijna 600 bussen die dagelijks door de wijk reden en een wel heel eenzijdig op verkeersdoorstroming gericht heraanlegplan voor de Cogels-osylei, nam hierbij een verrassende wending. (herman kok)

De Cogels-Osylei in slechte staat. Foto: Dieter DEDECKER

miNDER BuSSEN DooR DE WiJk De tijdelijke verlenging van het verblijf van de stelplaats in Zurenborg voor nog eens drie jaar is wel gepaard gegaan met een pak randvoorwaarden die de overlast moeten beperken. Door Leefbaar Zurenborg en de Stad is ingezet op een reductie van het aantal buslijnen door de wijk naast een omlegging van het stelplaatsverkeer. De Lijn was bereid om busroutes die parallel aan tram 11 lopen te heroverwegen.

REDuCtiE vAN hoNDERDEN BuSSEN PER DAG DooR ZuRENBoRG Dit komt neer op een reductie van honderden bussen per dag door Zurenborg zonder dat de bereikbaarheid van het openbaar vervoer in gedrang is gekomen.

Volgens actrice en juriste Lien Van de Kelder, betrokken bij Leefbaar Zurenborg, is de veiligheid en leefbaarheid in en rond de school, hoewel nog niet perfect, sterk verbeterd. De school wacht nog op de resultaten van een recent uitgevoerd onderzoek naar de impact van het zware verkeer op de luchtkwaliteit. De reacties van de buurt mochten er zijn: ‘Heerlijk, een weldaad voor geest, lichaam en patrimonium’. Vensters aan de straatzijde konden open en buurtbewoners konden een praatje maken op het voetpad zonder te veel langsrazende bussen. Voor de vele toeristen en bezoekers in de wijk zal het ook veel aangenamer zijn. Joost Louwagie voor Leefbaar Zurenborg: ‘Als burgerinitiatief zijn we heel dankbaar voor de steun en eensgezindheid vanuit de buurt met talrijke buurtbewoners die actief steunen, voor de betrokkenheid van kabinet schepen Koen Kennis en voor de wil van De Lijn om de overlast nu echt serieus aan te pakken’. Volgens hem is er voor de wijk en bezorgde buurtbewoners omwille van historiek daadwerkelijk nood aan concrete engagementen waardoor men kan vertrouwen op een goede afloop. Een goede afloop waarbij De Lijn zich houdt aan de verplichtingen binnen een vergunning en met een concrete tijdslijn. hERAANLEG CoGELS-oSyLEi Nu WEL EEN DiALooG De presentatie van de heraanlegplannen van de CogelsOsylei in januari 2021 verliep niet succesvol. De bewoners moesten de plannen van District Berchem vernemen via de media. De daaropvolgende informatiesessies boden geen ruimte voor discussie en inspraak. De massale dagelijkse bussenstroom en het feit dat in het plan van het District de straat werd aangeduid als een Openbaar Vervoerstraat, zorgden voor ongerustheid bij de bewoners. Een veredelde busbaan in het plan zou nog verder ten koste van de leefbaarheid in de straat gaan. Voor de bewoners, reeds op scherp door de discussie rond de stelplaats, restte dan ook niets anders dan de oprichting van het Burgerinitiatief Heraanleg Cogels-Osylei. Ook hier is de wending significant. Stefan Coucheir van het Burgerinitiatief is zeer verheugd dat er nu een dialoog tot stand gekomen en dat er een nieuw bijgestuurd plan in voorbereiding is. De contouren van het nieuwe plan werden in juli door het bestuur aan het Burgerinitiatief gepresenteerd. Zo blijft de multifunctionele parkeerstrook in lijn met het huidige straatprofiel gehandhaafd. De flexibiliteit in het profiel van de straat die stalling van containers en werfauto’s bij renovaties faciliteert, filmopnames mogelijk maakt, ruimte biedt aan groepen bezoekers en voorziet in broodnodige parkeerruimte, blijft behouden. In het aangepaste plan wordt het rondpunt halverwege de Cogels-Osylei omgebouwd tot een kruispunt. Het snelheidsremmende groene lavendelperk zal verdwijnen, maar daarentegen krijgt de voetganger er meer ruimte. Architect en buurtbewoner Luc Deleu, betrokken bij het Burgerinitiatief, heeft aangegeven mee te willen denken over de inrichting van dit gebied. Met de nu gaande dialoog en de voorgestelde hoofdlijnen van het plan is voor Stefan Coucheir ‘het glas meer dan halfvol’, om hopelijk samen met alle betrokken tot een mooi toekomstverhaal te komen voor de Cogels-Osylei.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Ryckaertplein zal eindigen en de stedelijke fietsroutes via de Grotehondstraat, Oostenstraat en de Lange Altaarstraat. Ook biedt de status van fietsstraat en verkeerswettelijk een bescherming aan fietsers. Het verbod voor auto- en busverkeer om fietsers in te halen zou snelheidsremmend werken. Dat hoeft geen probleem te zijn daar de toegelaten limiet immers 30 km per uur is. Ook qua sluipverkeer is er veel te winnen. Verkeerscirculatieplannen liggen politiek gevoelig daar ze vaak problemen verleggen in plaats van oplossen. Ook is nog onduidelijk wat het nieuwe hoofdkantoor van de politie bij Post X qua verkeersdrukte zal veroorzaken.

De Cogels-Osylei heeft gevaarlijke kantjes. Foto: Dieter DEDECKER

vEEL vRAGEN Toch blijven er veel vragen en is het risico groot dat doorstroming ook na de heraanleg te veel centraal staat. District en Stad geven aan dat er veel randvoorwaarden worden gesteld door Dienst Onroerend Erfgoed en De Lijn, zoals onder meer de bestrating, de plaatsing van de bovenleiding op palen en de afstand tussen de tramsporen. Waarom zitten deze partijen niet mee aan tafel? Een plan met draagvlak voor alle belanghebbenden zal altijd een compromis zijn. Bovendien zullen huiseigenaren die gelukkig zijn met de heraanleg van de straat naar alle waarschijnlijkheid meer moeite doen om hun pand verder op te waarderen, op zich een bonus voor Dienst Erfgoed.

DE tRAmSPoREN ZuLLEN vERDER uit ELkAAR LiGGEN Een opvallend nieuw element in de bijgestuurde plannen is het feit dat de tramsporen verder uit elkaar zullen liggen. De vraag is welke impact dit zal hebben op de het grotere geheel. Een gevolg kan zijn dat er meer rij-manoeuvreerruimte voor het busverkeer is. Iedere verbreding van de rijbaan gaat immers ten koste van de voetganger en verhoogt de gemiddelde snelheid. De recente heraanleg van de Guldenvliesstraat heeft tot een forse toename van de gemiddelde snelheid in de straat geleid. Volgens bewoners is het wat dat betreft gunstig dat door de beperkte rijbaanbreedte tegemoetkomende trams en bussen elkaar daar niet te vlot kunnen passeren, omdat de gemiddelde snelheid anders nog hoger zou zijn. Wellicht kunnen de tramsporen wat verder

uit elkaar zonder dat ook de rijbaanruimte aan de buitenkant wordt verbreed. De voetpaden zijn immers al smal. Ook snelheidsbeperkende maatregelen krijgen hopelijk nog een verdere invulling. Nu is er vanwege de tramsporen fysiek niet veel mogelijk, maar waarom dan geen camera’s of trajectcontrole? De reden van de plaatsing van het rondpunt in de jaren ’90 was immers verkeersonveiligheid ten gevolge van hard rijden. Voorts zullen ook goed gemarkeerde en verlichte zebra-oversteekplaatsen, al dan niet met verkeerslichten, essentieel zijn. Wederom laat de situatie in de Guldenvliesstraat zien dat snelheidsregels zonder toezicht of snelheidsbeperkende maatregelen weinig zin hebben. Een andere uitdaging is de mogelijke plaatsing van de bovenleiding van de tram op palen. Zijn er alternatieven voor de overweging om beeldverstorende en ruimte innemende palen. Worden het retrokopieën van de belleépoquepalen of gangbare hedendaagse palen? De bevestiging van de bovenleiding aan de huizen functioneerde immers prima en ook elders in de stad zoals in de Nationalestraat en de Gulden Vliesstraat blijft bovenleiding bevestigd aan huizen. Waar men wel tot plaatsing van de bovenleiding op palen is over gegaan, is de Herentalsebaan in Deurne. Het resultaat daar is forse palen van 50 cm doorsnee op het voetpad. Wanneer dergelijke palen op het versmalde voetpad in de Cogels-Osylei worden geplaatst, wordt het haast onmogelijk met een rolstoel of een kinderwagen te passeren. De positie van de fietser lijkt secundair te blijven. Waarom wordt de Cogels-Osylei met de vernieuwde bestrating geen fietsstraat? Dit zou logisch zijn als verbindingsstuk tussen de fietsostrade F11 Lier-Antwerpen die op het

hERAANLEG BEPALEND vooR ZuRENBoRG De heraanleg van de Cogels-Osylei blijft essentieel voor de positie van Zurenborg op de verkeerskaart. Een te veel op verkeersdoorstroming gericht plan draagt bij aan de overlast van sluipverkeer door de wijk en tast de leefbaarheid van de wijk aan. Dankzij de inzet van Leefbaar Zurenborg en de Stad en de bereidheid van De Lijn om busroutes te herzien, is Zurenborg veiliger, gezonder en leefbaarder geworden. Hopelijk is deze keuze voor minder bussen onomkeerbaar, dus ook na de heraanleg van de Cogels-Osylei. De recent door Infrabel opgeleverde fraai vernieuwde spoorbrug bij de Tramplaats en Draakplaats en de heraanleg van straten in het Berchemse deel van Zurenborg laten goed zien dat een hoge kwaliteit echt wel mogelijk is. De heraanleg van de Cogels-Osylei moet hierop aansluiten om te voorkomen dat Zurenborg terug de buscorridor van Antwerpen wordt en de wijk verder ontwikkelt tot een verkeersspaghetti. De discussies rond de stelplaats en de heraanleg laten ook zien dat er met een goed gestructureerd overleg vanuit de wijk met Stad en District heel wat bereikt kan worden. Dat toont maar weer het belang van een organisatie vanuit de wijk die met ontwikkelingen en projecten begaan is.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Gevaarlijk kruispunt zorgt voor meer verkeer in de binnenstad

het kruispunt Pretoriastraat-Singel er tegelijk groen met afslaand veiligheid in de buurt. in mei is een levensgevaarlijke plek voor verkeer. We spraken met buren gebeurde er nog een dramatisch voetgangers en ﬁetsers. Ze krijgen en specialisten over de verkeers- ongeval. (Jeroen GEuENS)

Kruispunt Pretoriastraat en Singel. Foto: Jörg PYL

“Vroeger was het hier beter”, zei een van de buren uit de Generaal Capiaumontstraat. “Toen was dit nog een gewoon kruispunt. Toen kon je als automobilist van de Pretoriastraat rechtdoor de Zurenborgbrug op of links naar de Singel. Daarna hebben ze geleiders gezet en nu moet je verplicht naar rechts als je de Pretoriastraat uit komt. En als de fietsers en voetgangers tegelijk groen hebben kan het zijn dat je ze niet ziet omdat ze achter de spijlen van je auto zitten. Je moet dus eerst goed uitkijken voor fietsers of voetgangers en daarna moet je geluk hebben dat je de Singel op geraakt langs die veel te korte invoegstrook. En als je naar het noorden wil moet je nog terugdraaien aan Berchem Station. Dat is een probleem voor de voetgangers hier én voor die aan het kruispunt in Berchem. Twee, drie plaatsen waar je voetgangers kruist. En je kunt wel binnendoor langs de Draakplaats en de Plantin en Moretuslei naar de autostrade, maar dan moet je langs speelstraten, door een zone 30, en toch zijn er die dat liever doen dan hier het kruispunt te nemen.” oNGEvALLEN “Er zijn op het kruispunt al verschillende ongevallen gebeurd. De eerste keer heb ik het zelf niet gezien. Ik geloof dat er toen een fietser overstak en dat die werd aangereden door een gezinswagen of een ludospace. Wij zijn direct naar het kruispunt gelopen om te helpen want die fietser bleef liggen. Na een tijd kroop hij weer recht en het bleek al bij al nog mee te vallen. Hij was wel geschrokken en hij had wat kwetsuren aan zijn knie.

Een oversteek voor zwakke weggebruikers naar de binnenstad. Foto: Jörg PYL

De keer daarna was het veel erger. Ik zat boven aan mijn bureau te werken en er daverde een vrachtwagen het kruispunt op. Ik hoorde piepende remmen, een knal en mensen die riepen. Ik ben naar buiten gegaan en dat was verschrikkelijk. Een zware vrachtwagen had op het kruispunt een jogger aangereden. Of een van de twee door het rood gegaan is weet ik niet. Maar de jogger is meegesleurd door de vrachtwagen en bleef voor dood liggen. Voorbijgangers hadden de hulpdiensten al gebeld. De man op de grond was nog bij bewustzijn, maar een stuk van zijn been was afgerukt. Het was een gruwelijk gezicht. Het was het ergste ongeval dat ik al gezien heb. Zo dichtbij. Zo confronterend ook.” FiEtSComFoRt Aan Berchem-Station en aan de Plantin en Moretuslei krijgen fietsers en voetgangers ook tegelijk met auto’s groen. Zurenborger Alex Elaut was 42 jaar fietscoördinator bij Toerisme Provincie Antwerpen. Hij wil meer aandacht voor zwakke weggebruikers en dan vooral voor fietsers. “De stad vindt fietsen wel belangrijk, er is al heel wat geïnvesteerd, maar er is geen langetermijnvisie. Ik zeg het al lang: willen we meer mensen op de fiets, dan moeten we het fietscomfort en de veiligheid verhogen. Veel fietspaden zijn bijvoorbeeld eenrichtingsverkeer. Als je van het Nachtegalenpark komt en je wil in de Wezenberg gaan zwemmen, dan moet je de Singel over, de Karel Oomsstraat over en weer de Singel over om in orde te zijn. Drie keer wachten om reglementair over te steken. En dat

wil zeggen: afstappen, want er zijn wel zebrapaden, maar die zijn voor voetgangers. In de Hooftvunderlei in Deurne is er nu wel een fietsoversteekplaats gekomen naast een zebrapad. Dat kost dus niets, enkel wat strepen trekken. Ik zou ook graag meer groene linten naar de stad zien. De fietsostrades zijn goed en belangrijk, maar je fietst langs de achterdeur. Tussen een spoorweg en garageboxen. Dat is nooit de mooiste weg. Dat is nooit optimaal om te genieten van het fietsen. Mensen die recreatief fietsen, willen de voorkant van de huizen zien. Die willen landschappelijk interessante dingen. Het stuk tussen de Karel Oomsstraat en het Nachtegalenpark zou daar bijvoorbeeld goed voor zijn. Nu moet je twee, drie bruggen over en er staan dampende vrachtwagens op de Ring. Doe die parkeerplaatsen op de middenberm van de Gerard Le Grellelaan weg en maak er een dreef van, een soort Ramblas zoals in Barcelona. En verder richting Borgerhout, naar Hof ter Lo, dat hebben ze heel knap gedaan met die onderdoorgang en dan kom je zo direct het Rivierenhof in. Dát is een groen lint.

Ik heb een mail gestuurd naar het kabinet van minister Peeters [Lydia Peeters, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare werken, jg] en naar Koen Kennis [Antwerpse schepen voor onder andere mobiliteit, jg] en de ﬁetsersbond. Ik hoop dat ze de problemen op die kruispunten bekijken en aanpakken. Ik zeg altijd: er wonen 500.000 mensen in Antwerpen. Al die mensen zouden moeten kunnen ﬁetsen van aan hun voordeur. Op een veilige en aangename manier.” WERkEN Tussen 28 juni en 14 juli zou de stad aan het kruispunt PretoriastraatSingel werken. Tijdens die periode zou de middenberm afgesloten zijn voor sleufwerken zodat de aannemer kabels kon leggen voor een nieuwe verkeerslichtenregeling. Op 17 juli zag het kruispunt er hetzelfde uit als voor de werken. Fietsers en voetgangers kregen nog tegelijk groen met auto’s. Buren hadden geen machines gehoord of gezien. Door de vakantie was de stad onbereikbaar voor een reactie.

Restaurant

is verhuisd We verwelkomen u heel graag om de hoek Draakplaats 3

www.cuichine.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

DRUGS IN ZURENBORG De laatste tijd circuleren enkele ophefmakende berichten op hoplr over drugs op Zurenborg. Niet dat ze ooit helemaal weggeweest zijn, maar de verhalen van de bewoners uit de Stierstraat zijn wel alarmerend. iedereen slikt en rookt wat hij of zij wil, maar de gebruikers mogen wel geen overlast in de wijk veroorzaken. Drugs zijn ook nog altijd illegaal. (Jörg PyL) De meeste meldingen kwamen uit de Stierstraat waar naast achtergelaten drugs op de straat ook sprake is van spuiten die in de straat rondslingeren. Linsay Baert uit de Stierstraat windt er geen doekjes rond: “Vandaag vond mijn dochter aan de voordeur een zakje met pillen waar GOLD op stond gedrukt, blijkbaar zouden dit een soort van MDMApillen zijn. Of ze nep of echt zijn, interesseert mij niet maar als een kind dit vindt en opeet kan het wel eens fataal worden. Kijk uit als jullie kinderen dingen zien oprapen en opeten op het plein of straat. Het moet mij van het hart maar het is niet de eerste keer dat ik dealers moet wegjagen voor de deur, het begint schering en inslag te worden, jonge kerels van 16, 17 jaar alsof het de normaalste zaak van de wereld is, maar ik begin het kotsbeu te worden en er mag dringend eens wat meer politie komen controleren. Tegenstanders onthouden zich best gewoon van alle commentaren, het is wat het is en de feiten zijn er.”

Drugsoverlast onder anderen in de Stierstraat. Foto: Jörg PYL

LAAt uW kiNDEREN NiEtS oPRAPEN De mensen van BIN Zurenborg contacteerden hiervoor de politie die herhaalde klachten over drugsoverlast op Zurenborg bevestigde: “Beste BIN-lid, recent ontving Politiezone Antwerpen verschillende meldingen van druggerelateerde overlast op en rond de Dageraadplaats. De politie neemt deze meldingen zeer serieus en controleert regelmatig in de omgeving om deze en andere vormen van overlast te bestrijden. Als u informatie heeft of feiten vaststelt, aarzel dan niet om de politie te contacteren via de Blauwe Lijn, 0800 123 12. U kan ook steeds uw wijkteam bereiken via centrum. wijkwerking@politie.antwerpen.be.” Dat was exact was Linsay Baert deed: ”Ja dat was inderdaad hun advies, telkens we dealers bezig zien moeten we bellen naar de blauwe lijn, als het niet te druk is kunnen ze er snel bij zijn. Maar zoals de agent

zei, ze worden zodanig jong dat we hen niets kunnen maken, een politiek en gerechtelijk probleem, volgens de agent. En voor elke dealer die ze oppakken staan er tien andere te wachten. Het is dweilen met de kraan open. Maar zoals ik zei, het gaat mij meer over het feit dat kleine kinderen dit kunnen opeten als ze het vinden, die van mij zijn gelukkig oud en wijs genoeg om te weten dat dit foute boel is.” Al die onrust maakte nog meer tongen los. Zo is er het verhaal van een golden retriever die in april tijdens een wandeling in het Groen Kwartier verschillende zakjes met bolletjes verpakt in een stuk stof onder een struik opgegeten had. In enkele uren tijd is hij volledig ongecontroleerd geworden, gaan stuipen en uiteindelijk overleden. hoRECA David Joris van Café Zeezicht die een wit T-shirt met het opschrift ‘War on

Drugs’ draagt, relativeert: “Ik vind die heisa fel overdreven, het is nu veel beter dan vroeger. Ik zie ook wel iemand een jointje roken, maar twintig, vijfentwintig jaar was het veel erger. Toen kwamen de gebruikers gewoon spuiten zetten in de toiletten. Ikzelf ben toen verschillende keren bedreigd door de dealers, zelfs met de dood. Ik heb al verschillende keren een lezersbrief willen schrijven omdat ik al die onrust overdreven vind. Ook Sven van Het Strand van Oostende snapt de onrust niet.” Het is uiteraard mogelijk dat de drugsproblematiek zich van de horecazaken naar de straat verplaatst heeft, zeker als er minderjarige dealers gesignaleerd werden, die blijkbaar nogal nonchalant met hun ‘koopwaar’ omspringen. Wees dus waakzaam, laat uw kinderen niets oprapen en laat uw hond niets opeten op straat.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Werken aan de Draak- en Tramplaats eindelijk klaar

Sinds november 2018 was het plein rond de vijf bogen het toneel van zware werken. maar netjes volgens planning was het plein weer heraangelegd einde juli 2021. Alleen de nieuwe bomen moeten nog aangeplant worden en ook enkele lantarens langs de kant Berchem zijn nog niet geplaatst, maar een kniesoor die daarom maalt. (tekst en foto's jp) Geheel volgens planning werd het betonnen gedeelte van de vijf bruggen afgebroken en vervangen door een bredere betonconstructie zoals het huidig reglement voor spoorwegbruggen voorschrijft. Tijdens deze werken bleven de trams en de bussen rijden. Alleen werden de bushaltes onder de bruggen tijdelijk verplaatst naar de omliggende straten en de tramhalte van tram elf op de Draakplaats werd tijdelijk niet meer bediend. Nu is die halte voor de tram weer in gebruik en ook bus 30 rijdt terug op het vertrouwde traject. Ook het spoorverkeer boven

op de bruggen bleef rijden, wat de werken compliceerde. Om de hinder voor Zurenborg enigszins te beperken werden sinds 28 juni 2021 de buslijnen 20 en 21 verplaatst. Bus 20 rijdt voortaan tussen Berchem Station en de Simonsstraat via de Guldenvlies-, Cuperus- en Mercatorstraat. Dit is de route langs de spoorweg die nu al door bus 32 wordt bediend. De haltes ‘Draakplaats’, ‘Montensstraat’ en ‘Van Den Nestlei’ worden niet meer bediend door bus 20. De haltes ‘Cuperus’, ‘Zurenborg’, ‘Lamorinière-

straat’, en ‘Mercatorstraat’ komen in de plaats. Bus 21 rijdt voortaan van Berchem Station rechtstreeks via de Binnensingel naar de Plantin en Moretuslei. De halte ‘Draakplaats’ wordt niet meer bediend door bus 21. Haltes ‘Montensstraat’ en ‘Berchem Station’ vormen een goed alternatief voor wie goed ter been is. Ook de halte ‘Station Oost’ van bus 38 wordt voortaan bediend richting Wilrijk. De reden voor de wijziging is het stratennet in de wijk Zurenborg. De bussen maakten gebruik van woonstraten die niet ideaal zijn voor druk busverkeer. Het protest van de bewoners heeft dus wel iets opgeleverd. De halte ‘Draakplaats’ in het hart van de wijk zal wel nog steeds bediend worden door tram 11 en bus 30. De reiswegen van deze lijnen wijzigen niet.

Wie ook opgelucht ademhalen, zijn de horeca-uitbaters langs beide kanten van de Tram- en de Draakplaats. Vooral die van de kant Berchem

Foto: Elke HEIRMAN

kregen het hard te verduren, omdat het zwaartepunt van de werken zich daar situeerde, soms ook tijdens de weekenden. De grootste verrassing is echter voor de nachtelijke bezoekers weggelegd. Van zodra het donker wordt, kleuren de bogen in de kleuren van de regenboog, tot grote vreugde van Het Roze Huis, Cavaria en boekhandel Kartonnen Dozen. De zondagse tangosessies onder de bruggen kunnen eveneens hernomen worden zodra covid het toelaat en allicht nog andere activiteiten. Het resultaat mag uiteraard gezien worden. Alle bakstenen en zandstenen elementen en de gewelven zijn ofwel vernieuwd of schitterend gereinigd. Als het met de luchtverontreiniging een beetje meezit, zullen de vijf bogen nog lang een van de pronkstukken in Zurenborg zijn.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De bomen op de Dageraadplaats zijn ziek

Zieke bomen, bijna helemaal kaal. Foto: Jörg PYL

In een lang verleden schreef een toenmalige redacteur in elke nummer van de krant iets over de bomen, zoveel zelfs dat onze gazet spottend de bomenkrant genoemd werd. Maar dat is bijna twintig jaar geleden. Maar nu is er iets meer aan de hand. Verschillende linden, vooral aan de kant van de Ramstraat, zijn bijna helemaal kaal geworden, al groeien er hier en daar enkele

Bomen van de Dageraadplaats in juli. Foto: Jörg PYL

zijscheuten. Aan de overkant is de toestand niet goed, maar minder erg. Bij de persdienst van de stad Antwerpen viel men uit de lucht en gaf men opdracht aan de Groendienst om de bomen te onderzoeken. Ondertussen had ook Ahmed Benberroum de Groendienst op de hoogte gebracht van de dramatische toestand. De mensen zijn prompt komen kijken en vermoeden dat het

Een ongezonde linde op het plein. Foto: Jörg PYL

probleem aan een gebrek aan water lag. De Dageraadplaats is grotendeels verhard en slechts een klein vierkant rond de stam laat water door, maar is mogelijk ook verhard. Daarnaast zijn ook een drietal kastanjebomen aan de kant van de kerk in slechte toestand. Eind augustus komt de Groendienst zich nog eens vergewissen van de toestand. Vraag is of en welke bomen

nog gered kunnen worden. Maar na het terrassenseizoen wordt de bevloering van de Dageraadplaats weer onder handen genomen en verdwijnen onder andere de tijdelijke dalstenen na de nutswerken voor het bouwverlof. Wordt ongetwijfeld vervolgd. (jp)

Medewerkers gezocht voor Gazet van Zurenborg Wij zijn nog steeds op zoek naar goede artikelschrijvers en fotografen. De lijst van medewerkers is weliswaar lang, maar de leeftijdspiramide

oogt niet bepaald fraai. De redactie wordt bevolkt door een slordig aantal zestiger en zeventigers, die uiteraard over veel ervaring beschikken. Voor

een stuk is dit een normale evolutie, omdat brugpensioen hoe langer hoe schaarser wordt en het beroepsleven steeds jachtiger. Maar er

moet in opvolging voorzien worden, wanneer al die taken ooit te zwaar wegen op de schouders van onze oudste redactieleden. Gelukkig mochten wij dit jaar al wat jongere medewerkers welkom heten, maar we kunnen best nog een aantal gebruiken. Ook al kan iemand maar een artikel per nummer of slechts enkele per jaar schrijven, dat kan allemaal besproken worden. Elke pen is meer dan welkom. De hele krant wordt gemaakt door vrijwilligers, dat wil zeggen dat er geen geldelijk gewin mee te verdienen valt, wel eeuwige roem in Zurenborg en een dankbare schaar lezers. Gemaakte onkosten worden uiteraard vergoed. Na nieuwjaar komen de redactie, de verdelers en de adverteerders samen voor een nieuwjaardrink, als het mag van covid. Na elk nummer, eveneens als het weer mag, komt de redactie samen in een zaaltje van een sympathieke horecazaak om de krant te evalueren en de nieuwe editie voor te bereiden. De consumpties zijn dan uiteraard voor de rekening van de krant. Doe mee, het is de krant van ons allemaal, met alle vrijwillige medewerkers zijn wij allicht de grootste vrijwilligersorganisatie van Zurenborg.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

ROMMELMARK

Eén rommelmarkt betekent het einde van covid niet, maar toch kraampjes er weer en dat gaf hoop. De gangen tussen de kraam (dat mag in de toekomst ook zo behouden blijven) en enkele richti opgevolgd werd. Luc Pandelaers ging op pad en fotografeerde karakterkoppen, een beetje Breughel op Zurenborg. (JP) (Foto's en tekst Luc PANDELAERS) AFBiEDEN “Negen euro” “Ik geef er zeven voor” “Allez, zevenenhalf is goed!”

kLEuR Wij zijn er trots op dat we zowat het laatste blad ter wereld zijn dat alle foto’s in zwart-wit brengt. Maar soms denk je toch wel eens als fotograaf: “dit had ik toch echt wel in kleur willen hebben”.

ChRiStiNA GREEN EN BARt BERGhS Christina Green heeft een Italiaanse moeder en een Amerikaanse vader. Zij en haar vriend Bart Berghs delen een standje met een stel vrienden, puur voor de lol. Zij wonen niet in Zurenborg maar ze zijn wel habitués van de Dageraadplaats.

FAti Fatima woont in Merksem een standje op de rommel beetje loopt? “Ik heb nog gekre

kEuZEStRESS “Papa, mag ik er ook nog eentje kiezen?” Keuzestress voor jong en oud.

mAuRiCE CENtRo ANDiNo Maurice is vrijwilliger bij de vzw Centro Andino die ontwikkelingsprojecten steunt bij de Andesvolkeren in Latijns-Amerika. Zij verzamelen tweedehandse materialen en verkopen die op rommelmarkten om hun projecten te financieren.

StiLLEvEN mEt hoND Bizar stilleven met pseudo-antieke kastjes en een speelgoedhond die eerder aftands dan antiek is. Maar zelfs met die hond hebben kinderen ooit plezier gemaakt.

LiZZy GRoENENhoEk Lizzy woont op de Groenenhoek. Ze kon op de valreep nog een standje bemachtigen omdat iemand anders zich afgemeld had. Ze hoopt vooral terug wat ruimte te krijgen in haar kelder en zolder.

SJAko Ro Sjako (voluit Jacobus Corn maar doet het liefst ro “Omdat de mensen hier hij houdt wel een blikje H Tegen plotse aanva

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

KTEN

in mei stonden de mpjes waren breder ing die redelijk goed de meest typische

o’NEiLL O’Neill iemand? Dan kan die strijkplank ook wel van pas komen.

JA, ER Zit BoCh tuSSEN! Standjes met porselein hebben altijd veel aantrek. Kwestie van dat oud servies van de bomma nog wat aan te vullen En ja, er zit Boch tussen!

hANNE EN BRuNo Hanne en Bruno wonen in Hoboken maar zakken ook graag af naar de Dageraadplaats. Het is hun eerste rommelmarkt en dat valt reuze mee. “Heerlijk weer en een toffe ambiance.”

BEtALEN BiJ DE kAPitEiN Kleurrijke figuren. Met een zonnehoedje dat recht uit de paddi’s van Indonesië komt of met het uniform van zoetwaterkapitein. “Betalen moet bij de kapitein”.

JohAN vAN RomPAy DEuRNE Johan woont in Deurne en staat regelmatig op rommelmarkten. Maar die van de Dageraadplaats doet hij het liefst. “Nergens anders vind je zo’n leuk en divers publiek. En ze hebben hier een pakt met de weergoden want ik heb hier nog nooit slecht weer gehad.”

kuNSt EN kitSCh Wat voor de een kunst is is voor de ander kitsch. Maar is dit echt zoveel slechter dan Jeff Koons? Het is alvast een stuk goedkoper…

kLEDiJ iN ALLE mAtEN T-shirts, polo’s, sweaters, broeken, ze zijn er in alle maten. En voor 2 euro per stuk geraak je zelfs in de Primark niet gesteld.

StiLLEvEN mEt vAAS Een pseudo-Egyptische vaas en een koloniale trofee van een verre grootnonkel-missionaris. En wie kent de spelregels van dat bordspel nog?

imA m en heeft voor het eerst lmarkt. Of de verkoop een niet eens alles uitgepakt egen.”

ottERDAm nelis) woont in Rotterdam mmelmarkten in België. r minder zeuren.” Maar Heineken achter de hand. allen van heimwee?

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De laatste bank doet de deur dicht

Het Belﬁuskantoor Plantin en Moretuslei sluit op 29 september via klanten met een kluis bereikten ons in april de eerste berichten dat het laatste bankkantoor in Zurenborg zijn deuren zou sluiten. klanten met een kluis werden verzocht hun waardepapieren elders een onderkomen te geven. kantoordirecteur michiel Clippeleyr verwees

ons naar de persdienst, omdat hij zelf niet bevoegd werd geacht de Gazet van Zurenborg te woord te staan. in april vond deze dienst een mededeling alsnog voorbarig, maar voor het augustusnummer had men er wel oren naar. (Jörg PyL) dat de klanten van Plantin Moretus zo veel mogelijk hun vertrouwde contactpersoon kunnen behouden.” Om niet uitsluitend van een bron afhankelijk te zijn, staken wij ook ons licht op bij onze contactpersoon bij de vakbond BBTK. Hun antwoord klonk een beetje minder gepolijst: “Het kantoor Plantin behoort tot onze zelfstandige kantoren (Belfius heeft eigen kantoren en kantoren van zelfstandigen zoals dat van Zurenborg red.) Daar krijgen wij geen info over, zelfs niet in de ondernemingsraad. Maar er zullen van het kantorennet ook weer filialen sluiten, meer detail daarover worden bekend gemaakt in de Ondernemingsraad van augustus. Er gaan ook meer en meer bankautomaten verdwijnen bij alle banken. In 2023 zullen de vier grootbanken (KBC, Belfius, ING België en BNP Paribas Fortis red.) centrale bankautomaten openen in stations, winkelcentra, enz. maar ondertussen heeft het personeel wel spreekverbod gekregen.”

Belﬁus op Plantin en Moretuslei sluit. Foto: Jörg PYL

Om praktische reden stelden wij onze vragen per mail en kregen onverwijld de gevraagde informatie dat het kantoor gesloten zal zijn vanaf woensdag 29 september en de klantendossiers dan automatisch naar het Belfiuskantoor op de Mechelsesteenweg zullen verhuizen. Wat gebeurt er met bancontact en selfbanking. Waar kunnen de cliënten terecht? Persdienst Belfius: “Alle modaliteiten van selfbanking en bancontact zullen vanzelfsprekend ook beschikbaar zijn in het kantoor op de Mechelsesteenweg. Bovendien kunnen alle Belfius-klanten voor hun verrichtingen terecht in al onze vestigingen en specifiek voor geldafhalingen ook op het volledige Belgische netwerk van ATM ’s (= Automated Teller Machine, geld- of bankautomaat red.). Alle klanten worden uiteraard persoonlijk ingelicht over de verhuis van het kantoor en samen met hen wordt gezocht naar de beste oplossing. Ook de lokale overheden worden op de hoogte gesteld van deze nieuwe situatie. Alles wordt dus in het werk gesteld om – in samenspraak met de betrokken partijen – een oplossing te vinden die beantwoordt aan ieders verwachtingen. Tegen 2025 vindt 95% van de Belgische bevolking een geldautomaat (ATM) binnen een straal van maximaal 5 km. Dat is het engagement van Batopin (Belgian ATM Optimization Initiative), de onderneming die begin 2020 werd opgericht door Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC, om in België samen een nieuw geoptimaliseerd cashnetwerk tot stand te brengen. Tussen juli 2021 en eind 2023 neemt Batopin geleidelijk

de geldautomaten in de kantoren van de deelnemende banken over met het oog op de creatie van nieuwe neutrale sites. Daar zal geld kunnen worden opgevraagd en gestort, kan men zijn pincode wijzigen en het saldo raadplegen. De banken van hun kant behouden hun cashless-ATM's, waar niet-gedigitaliseerde klanten nog altijd hun saldo zullen kunnen raadplegen, overschrijvingen uitvoeren, hun pincode wijzigen, enz.” Zijn er nog kantoren van Belfius die sluiten? Zijn dat zelfstandige kantoren of kantoren van Belfius zelf die geviseerd worden? Persdienst Belfius: “Het gewijzigde gedrag van onze klanten in combinatie met de steeds veranderende bankomgeving verplicht ons ertoe de inplantingen van onze kantoren constant in vraag te stellen, steeds met de bedoeling om de service aan onze klanten nog te verbeteren. Voor Belfius zijn en blijven de kantoren essentieel in de relatie tussen de klant en de bank: wij geloven in een omnichannel-aanpak waarbij de digitale kanalen en de kantoren elkaar versterken in het leveren van een kwalitatieve service aan de klanten. Het al dan niet sluiten van kantoren is geen strategie op zich, maar steeds een uitgebreid afwegen van de pro’s en contra’s, waarbij de noden van de klanten altijd op de eerste plaats komen. Zo wordt vooraf uitgebreid onderzoek gedaan naar het aantal bezoeken ter plaatse, het aantal operaties aan de loketten, de verrichtingen in de Self Service Zone enz. alvorens tot een dergelijke beslissing over te gaan. “ Wat gebeurt er met het personeel? Persdienst Belfius: “Alle personeelsleden verhuizen mee naar het Belfius-kantoor op de Mechelsesteenweg 126. Zo zorgen we ervoor

Het spreekt vanzelf dat deze sluiting voor wat onrust zorgt bij de Zurenborgers. De meest dichtsbijzijnde bankautomaat bevindt zich nu in Berchem Station en aan het Centraal Station. Ook al is het gebruik van cash afgenomen, toch is deze functie nog van belang, vooral voor de ouderen die nog niet op de digitale trein zitten. Bovendien geeft een bevraging van Test Aankoop Budget aan dat zonder covidmaatregelen nog steeds 61% van alle bevraagden een persoonlijk contact aan een loket verkiest. Bovendien zijn niet alle zaken digitaal af te handelen, zeker niet wanneer het gaat om problemen op te lossen. Voor de oudere bevolking is die afstand best groot en tot overmaat van ramp behoren de niet digitale klanten vooral tot deze categorie, al kent de wijk ook veel digitaal mondige senioren. Men kan zich ook de vraag stellen of een staatsbank zoals Belﬁus die door belastinggeld gered is, niet de plicht heeft de oudere bevolking tegemoet te komen in hun noden om hun ﬁnanciële zaken dicht bij huis te regelen. De digitale trein is uiteraard niet tegen te houden en dat is ook niet wenselijk, maar een menselijk uitdoofbeleid zou een staatsbank sieren. De andere commerciële banken zijn de vorige jaren al verdwenen uit Zurenborg.

EEN VAKMAN VOOR AL UW KLUSWERKEN!

Yannick Schippers 2018 Antwerpen

Fixit-Antwerpen

0472/47.57.93 info@ﬁxitantwerpen.be www.ﬁxitantwerpen.be

ﬁxit_antwerpen

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

A WALK IN THE pARK

vlak bij ons Zurenborg ligt er een park, waar sedert kort een nieuw dorp verrezen is: het vaccinatiedorp vaccovid. Er zijn veel Zurenborgers actief als vrijwilliger. Wij spraken met een van hen, An Leuridan, voor velen bekend als hun eigen apothekeres in de Draakstraat. (Jan hoLvoEt)

An, een domme vraag om te beginnen: ben jij gevaccineerd? An Leuridan: “Jazeker, alle gezondheidswerkers kwamen al vroeg in de vaccinatiecampagne aan de beurt. In onze apotheek kregen we allemaal AstraZeneca toegediend. Zo konden we veilig onze patiënten helpen en uit eigen ondervinding over de vaccinatie spreken.” Dat vaccin wordt nu door veel mensen gewantrouwd. Terecht volgens jou? An Leuridan: “Zeker bij het begin van de campagne hadden we dagelijks mensen in de apotheek die twijfelAn Leuridan, apothekeres in hart en nieren. den over het vaccin. Enerzijds omdat het er zo snel was Foto: Gerda HUYGEN gekomen, anderzijds uit angst voor de nevenwerkingen. Mensen kregen via heel wat kanalen informatie en werden dan onzeker. Het was voor ons dan belangrijk om objectieve informatie te verstrekken zodat ze zelf konden laatsten maken indien nodig de verdunning, beslissen of ze zich lieten vaccineren of niet. Vaak zijn trekken de spuiten op en etiketteren ze. mensen gerustgesteld na een rustige en volledige uitleg. De taak van de apothekers is tweevoudig: kwaliteitscontrole op de klaargemaakte Ik heb voor mezelf niet getwijfeld over het aangeboden spuiten en ook het opstellen en opvolgen van vaccin van AstraZeneca. Ik had vooral schrik om kwets- de dagplanning. bare personen in de apotheek en ook privé te besmetten. De planning is soms wel complex. Er kunnen En de kans op verregaande complicaties na het oplopen op dezelfde dag tot vier verschillende vaccins van een covid-19-infectie blijft voor iedereen, jong en oud, worden bereid (Pﬁzer, Moderna, AstraZeneca vele malen groter dan de zeer zeldzame nevenwerkingen en Johnson & Johnson). Een deel daarvan van het vaccin. Maar iedereen beslist uiteindelijk zelf.” wordt ook afgehaald voor thuisvaccinatie met de nodige documenten en transportvereisten Wat bracht jou ertoe om naast je drukke activiteit in het (koeling o.a.). vaccinatiecentrum te gaan werken? Ieder vaccin heeft zijn eigen bereidingsAn Leuridan: “Ik was onmiddellijk enthousiast. Het protocol. De beperkte houdbaarheid van een succes van de gigantische vaccinatiecampagne is een klaargemaakte vaccinspuit zorgt ervoor dat eerste stap in de bestrijding van een pandemie en ik we per uur de planning maken en de nodige wilde daar graag aan meewerken. Dit is echt iets waar vaccinflacons uit de koelkast halen ter bereiwe als maatschappij trots op kunnen zijn. Daarnaast ding van de spuiten. kan ik gelukkig vertrouwen op ons superteam van Er wordt een begeleidend etiket gedrukt met de apotheek Leuridan zodat ik hier zonder zorgen af en toe naam van het vaccin, een kleurcode eigen aan tijd in kon steken. het vaccintype, vervaluur en lotnummer. Ondertussen heb ik al een paar maanden op regelmatige basis mogen meedraaien in deze geoliede organisatie. Al dit werk moet gedaan worden vóór de vacDe positieve werksfeer en de enorme drive maken dat ik cinatie. We beginnen dus om 7 uur ’s morgens er nog geen moment spijt van heb gehad.” en gaan door tot een uur of 10 ’s avonds, weliswaar in shiften van acht uur. Het zijn intensieve Hoe is jouw werkruimte georganiseerd? dagen, soms tot 10.000 te bereiden spuiten per An Leuridan: “Er zijn altijd twee tot drie apothekers aan- dag, maar de leuke sfeer en het enthousiasme wezig en een twintigtal medisch geschoolde vrijwilligers van de hele ploeg in het vaccinatiecentrum (verplegers, artsen, ambulanciers, studenten…). Deze maken dat de tijd voorbijvliegt!”

En wat gebeurt er nadat de spuiten de apotheek verlaten hebben? An Leuridan: “De spuiten en bijhorende etiketten vertrekken vanuit de apotheek in bakjes naar de vaccinatiestraten. Deze bestaan uit verschillende opeenvolgende kamertjes, een klavertjevier met centraal één medisch geschoolde vaccinator en rond hem vier te vaccineren bezoekers, elk op hun stoeltje. De vaccinator wandelt van de ene naar de andere patiënt en zet bij elk het vaccin. Het etiket wordt meegegeven en nadien gescand zodat elke gezette spuit traceerbaar is en gelinkt kan worden aan een gevaccineerde. Na de injectie moeten de mensen een kwartiertje wachten voor zij het vaccinatiedorp verlaten. In die ruimte is er steeds een arts en een eerstehulpteam aanwezig. Mensen die al gevaccineerd zijn, zullen het bevestigen: dit loopt allemaal als een trein, op een half uurtje ben je terug buiten.” het is een zware job voor de vrijwilligers. Zijn er veel die afhaken? An Leuridan: “Eigenlijk bijna geen, het is echt een heel erg gemotiveerd en ondertussen hecht team. Misschien wordt de vakantieperiode nog een uitdaging. Voor die periode zou het kunnen dat er nog extra vrijwilligers nodig zijn.” En wat gebeurt er als iedereen gevaccineerd is? An Leuridan: “Als iedereen zijn tweede spuit heeft gehad, zouden normaal gezien de vaccinatiecentra dichtgaan. Ook als er nog een derde spuit zou volgen. Deze zal vermoedelijk niet meer centraal verlopen. Maar het blijft moeilijk om ver vooruit te kijken aangezien we nog ieder dag bijleren over het virus, zijn verspreiding, mutaties en ook over de toegepaste vaccins en hun eigenschappen. Hopelijk volgt ook de vaccinatie van de rest van de wereld, dan kunnen we misschien beginnen covid te vergeten.”

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

WiJkDiChtERWooRDEN

De zijspiegel

Zomer De Narwaltand

Als alles tegelijk plaats vindt de mens gesloopt door dromen eenhoorn hoorns verplaatst narwaltanden gevonden. Als tijd bedacht is om te voorkomen dat romantische dagdromen verdwijnen het aanbod van antieke wijsheid krimpt ze te luxueus is ongrijpbaar en overbodig. Als alles synchroon plaats vindt Sabeltandtijgertanden gevonden niemand nog echt onzichtbaar zwarte neushoorn hoorns verpulvert. Dan is onze verbeelding een geheimtaal orakel voor ondoorgrondelijke gebeurtenissen maar wie geeft dan het antwoord als de eenhoorn de sabeltandtijger of de neushoorn is.

Geen opwaaiende zomerjurken, wel losse hemdjurken die in fraaie kleurvlakken voorbijflitsen. Mannen hebben hun korte broek opgezocht, omdat ze altijd jongens willen blijven. Misschien ook om het losse zomers gevoel voor te zijn op het weer. En verder schuift iedereen op slippers door die als bevrijdend vooropgezette zomertijd. Vol hoop dat een pagina kan worden omgedraaid. De terrassen zinderen en roezemoezen als tevoren. Neen, toch niet, ze zijn voller, groter, aanweziger en lokken onstuimiger wie lange tijd op zijn honger en dorst zat. De speeltuin wordt gevuld met extra kleur, hoge gilletjes en krachtige kreten, met gestoei en gezwier. Gewoon kinderlijk genot dat de tijd en de pandemie overstijgt. De stratenster om het plein is geüpdatet. Alle ingewanden zijn grondig onderzocht en met extra bekabeling berekend voorbereid op de toekomst. De ster is met glasvezel klaargemaakt voor de Dageraad van morgen. Al blijken er toch telkens weer mysterieuze ingrepen te moeten gebeuren omdat wat eerst als afgewerkt leek te kunnen worden beschouwd, nu weer operatief moet worden bijgewerkt. Her en der duiken dan ook weer werkers op, breken recent nog herschikte stoeptegels op en bekommeren zich om opnieuw een andere leiding, verbinding of wat er verder ondergronds in de buik van onze straten te vinden is. Bovengronds blijken de straten zich ondertussen ook gewoon zomers opgemaakt te hebben met bloemen en planten als oog- en gemoedsstreling, een verleidelijk groengevoelige make-up. Wordt het elk jaar uitgebreider? Anderzijds is het soms ook minder uitbundig en zelfs opvallend stil in een straat. Niet omdat ze onbekom-

Ricardo ANEMAET

Foto: Jörg PYL

merd en stilzwijgend in vakantiestemming is, maar net omdat ze geschokt is. En aangedaan, getroffen wegens een tragisch ongeval dat ze moet incasseren en er diep meeleven opduikt als indringende troost. Maar die straat doet meer. Ze zwijgt niet enkel, ze wordt actief. Ze wil de familie helpen die getroffen is en organiseert een decente en goed op elkaar afgestemde ondersteuning. Er wordt eten aangedragen, dag op dag, met een dubbele betekenis: het materieel ontlasten van een pijnlijk getroffen gezin maar ook het mee helpen dragen van mentale last en niet-aflatende onzekerheid. Zo’n verbinding van mensen met elkaar gebeurde met een vanzelfsprekendheid die we misschien niet meer spontaan op ons netvlies hebben. Ze moet daarom geroemd worden. Ze moet ons trots maken. En ondertussen verdwijnt stilaan de sluier die ons maanden lang heeft overvleugeld. Voorzichtig weghalen dan, niet abrupt. We staan zo weer kwetsbaar in ons blootje. Jammer, dat ze niet verder kwamen, die Duivels, denk ik nog af en toe. Het plein was er anders wel goed op voorbereid. Zij blijkbaar niet. De vlag dan weer wel op het failliet, steeds, want die heeft altijd een rouwrand. En ja, ook dit stukje is kort… zomers kort. Wim Verzelen

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Een nieuwe naam en huisstijl in de maak

Anne Janssen wordt nieuwe coördinator van Cultureel Centrum Berchem in Cultureel Centrum Berchem werd er de voorbije maanden nagedacht over hoe ze hun sterke kanten nog beter kunnen benutten om een open en inspirerend huis te zijn met speciale aandacht voor diversiteit, nieuwe makers en zowel een lokaal als bovenlokaal bereik. Anne Janssen wordt de incarnatie van deze vernieuwing in haar nieuwe functie als cultuurcoördinator na het afscheid van Steven Van Goethem. Eind juli ging ze ofﬁcieel van start. (Bernard SoENENS)

Anne Janssen, de nieuwe cultuurcoördinator van CCBerchem.

Foto: Sylvaine JACQUART

Toch is Anne Janssen niet helemaal nieuw. Na een tocht langs Brussel, Gent, Madrid en Borgerhout leeft en woont ze al jarenlang opnieuw in Berchem, als vaste toeschouwer in Cultureel Centrum Berchem. Ze wordt vrolijk van de wijdverspreide streetart in de Berchemse straten. Haar opleiding stuurde haar recht naar een loopbaan in de culturele sector. Ze studeerde Taal- en Letterkunde in Brussel, Moderne Vergelijkende Letterkunde in Gent en Sociale en Culturele Antropologie aan de KU-Leuven. Na haar stage in Brussel bij Passa Porta startte ze daar haar eerste job. Ze werkte er tien jaar in diverse functies: achtereenvolgens projectcoördinator, productieverantwoordelijke, programmator, coördinator van de artistieke werking en zakelijk leider. Alle kanten van een culturele organisatie leren kennen, was de ideale voorbereiding voor nieuwe uitdagingen in de culturele sector. Ze wist dat Cultureel Centrum Berchem een aantrekkelijke werkomgeving zou zijn. Eerst ging ze aan de slag in de bibliotheek in Berchem, een boeiende job gezien haar achtergrond. Onverwachts kon ze een jaar later de stap zetten naar Cultureel Centrum Berchem om de vacante functie van cultuurcoördinator in te vullen. Dat

Chrisssy's Chris Vissers

Kleermaakster Retouche info.chrisssys@gmail.com www.chrisssys.be 0485 39 33 66

was voor haar de ideale carrièreswitch. CuLtuuRCoÖRDiNAtoR Anne Janssen legt uit wat de job zoal inhoudt: “Als cultuurcoördinator heb je een eerder brede opdracht, met onder meer de functie van directeur, althans als je district een cultuurcentrum heeft. Er zijn ook de vele contacten met het district en met de culturele partners. Je moet enerzijds peilen naar de noden van de mensen lokaal en anderzijds eindverantwoordelijke zijn van het cultuurbeleid van het district en dit linken aan het beleid van de stad.” PARtNERS Belangrijke partners zijn de bibliotheek en de academie. Lokaal zijn er partners uit de privésector zoals het buurtcentrum Posthof, artistieke organisaties en theatergezelschappen die een zetel hebben in het cultuurcentrum of de buurt. Bovenlokaal zijn er de andere cultuurcentra en het kunstenveld. Het netwerk aan partners zet het cultuurcentrum stadsbreed in een ruime context. Het geeft kansen om een breed publiek aan te trekken, samen te werken met andere culturele centra en te streven naar een bovenlokale uitstraling. Het treinstation Antwerpen-Berchem is daarbij een pluspunt. Maar de aandacht gaat ook naar de bewoners van het district, dat een cultuurantenne in dienst heeft als aanspreekpunt voor kunstenaars en organisaties die plannen, ideeën of vragen hebben. Samen vormen ze een cultuurraad – in Berchem heet dat Het Berchems Cultuurschap – om ideeën uit te wisselen, te overleggen en elkaar te ondersteunen. De cultuurantennes werken nauw

samen met het team van het cultuurcentrum.

AmBitiES Anne Janssen gaat uiteraard van start met ambities. “Cultureel Centrum Berchem werkt mee aan een traject van de stad Antwerpen rond het profiel van de cultuurhuizen. We willen het Berchemse centrum scherper in de markt plaatsen met een nieuwe naam, een nieuwe huisstijl en een relevanter profiel. In het cultuurweekend van de stad plannen we op zondag 29 augustus 2021 het openingsfeest van ons huis. Het wordt niet enkel een heropening, maar ook de start van iets nieuws. Dit alles in een nieuw jasje. De komende jaren werken we aan de uitdaging om van ons huis een levendige, open, diverse ontmoetingsplaats te maken met focus op nieuw talent en nieuwe makers die mensen nieuwsgierig maken, prikkelen en inspireren. Een bevraging van het publiek bewees dat dit nu al een stuk onze identiteit is. Maar we willen het nog scherper stellen en zowel voor de artiesten op het podium als het publiek in de zaal oog hebben voor diversiteit. Er moet een zekere herkenning zijn tussen de makers en hun toeschouwers. De culturele centra hebben op dat vlak een achterstand tegenover de globale diversiteit in de stad Antwerpen. Dat vraagt om een inhaalbeweging” aldus Janssen. BuuRt tEGENovER GRootStAD: De uitdaging is om de verschillende doelstellingen van het cultureel centrum, district en stad met elkaar te verbinden. Het Cultureel Centrum Berchem zoekt een evenwicht tussen het huis laagdrempelig houden voor de buurt en inspelen op de lokale noden en tegelijk grootstedelijk scoren door bovenlokale uitstraling. “We trekken met ons ruim programma-aanbod al mensen van buiten Berchem vlot aan. Uit Zurenborg halen we veel toeschouwers, maar onderzoek heeft uitgewezen dat we uit diverse districten publiek bereiken. Antwerpen, Borgerhout, Wilrijk, Deurne zijn vlakbij en we zijn zeer bereikbaar met trein en tram. Dat is onze grote troef. We gaan dat niet afschermen, wel verder uitbouwen.” CuLtuuRWERkiNG Cultureel Centrum Berchem legt de klemtoon op podiumkunsten met het drieluik dans – theater – familie. “Dat werkt en dat willen we voorlopig graag behouden. Tijdens het weekend en de schoolvakanties kunnen kinderen met hun gezin of familie genieten van het kinderaanbod in de foyer en daarna een voorstelling meepikken. Het programma focust verder op een kwalitatief aanbod van theater en dans. Andere culturele centra kiezen dan weer voor muziek. Zo is het mooi verdeeld. We hebben een zeer gevarieerd publiek, dat ook voor een specifiek gezelschap komt, terwijl andere cc’s meestal hetzelfde publiek over de vloer krijgt. Daarnaast willen we nog meer ruimte maken voor werken van jonge (theater)makers en dit combineren met meer gevestigde waarden.”

oPEN “Het hele coronajaar waren de deuren gesloten voor het publiek, maar ons huis bleef open voor opnames, workshops, werksessies en repetities. Bij de heropening zal het een spannend moment zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat het publiek hunkert naar voorstellingen. Op het openingsfeest zullen alle deuren open staan, zodat de aanwezigen een oogje kunnen werpen op wat hier allemaal gebeurt. Deze vernieuwde opening koppelen we ook aan de viering van veertig jaar Cultureel Centrum Berchem.” ZomERPRoGRAmmA Ondertussen is het district ver gevorderd in het zomerprogramma rond Beleef Berchem. Het was zoeken om met buitenactiviteiten een breed publiek te bereiken en met het Brialmontpark natuur, cultuur en kunst aan elkaar te koppelen. Het eengemaakte Brialmontpark is een pluspunt ten opzichte van het erg verstedelijkte Berchem. In de vorige editie van Gazet van Zurenborg stelden we het project Breedbeeld met vier professionele beeldende kunstenaars voor. De resultaten van dat project kan je buiten in de publieke ruimte nog steeds op diverse plaatsen aanschouwen. Na het openingsfeest van 29 augustus start ook het seizoenprogramma: een combinatie van nieuw werk en het hernemen van producties die in het afgelopen jaar geannuleerd werden. Er leeft hier en daar angst dat er een overaanbod zal zijn, maar mensen staan klaar om naar voorstellingen te komen. tEvREDEN Als een cultuurcentrum mensen kan prikkelen door zich als artiest of publiek thuis te laten voelen in een open huis dan ben je geslaagd. Anne Janssen somt drie punten op: " 1. Om mensen te prikkelen werken we aan een cultuurcentrum met personeel, vrijwilligers, artiesten en publiek die samen een weerspiegeling zijn van de samenleving zeker ten opzichte van de diversiteit in de stad Antwerpen. 2. Via onze programmatie moeten we gekend zijn als een belangrijk podium van en voor nieuwe makers. 3. Om een open huis te hebben, willen we het gebouw en onze uitstraling opener maken. De drempel is voor sommige mensen nog te groot om het gevoel te hebben dat ze welkom zijn. De werking is open, maar het gebouw is dat minder. 't Hof van Even' naast het centrum is een groene plek voor de buurt waar iedereen mag komen zitten of tuinieren. Daar zijn ook kleinschalige optredens. We denken nog na hoe we onze infrastructuur verder optimaal kunnen afstemmen op onze inhoudelijke werking.” het zomerprogramma van Beleef Berchem vind je op www.beleefberchem.be het programma seizoen 21-22 vind je op www.ccb.be het openingsfeest vindt plaats op zondag 29 augustus.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

"Geen Bach meer in de Arendstraat 2 "

Gratis concert in de Sint Norbertuskerk op zondag 5 september om 14 uur van Ludo Sander uit de Arendstraat ontvingen wij volgend ontroerend bericht: Lieve buren, Zurenborgenaars, Op 7 april overleed mijn liefste Soﬁa aan de gevolgen van speekselklierkanker. Ze ging op jonge leeftijd bij George Octors viool studeren aan het conservatorium van Brussel. Op zondag 5 september zullen een 50-tal van haar muzikale collega's voor haar musiceren in onze Sint Norbertuskerk van 14.00 u tot ongeveer 18.30 u. De inkom is gratis en jullie zijn allemaal van harte welkom. Mondmaskers waarschijnlijk nog wel verplicht. Ludo Sander Veel Zurenborgers zullen zich het vioolspel van Soﬁa nog herinneren. Bij goed weer speelde zij viool met een open raam. Beroepshalve was ze verbonden aan de Filharmonie van Antwerpen. Bevriende muzikanten en collega’s herdenken haar op vijf september met een uniek concert. Iedereen is welkom op deze uitzonderlijke hommage van een prachtige muzikante. (jp)

Soﬁa Pevenage, violiste uit de Arendstraat is niet meer. Foto: Jeannine FÜHRUING

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

OpROEp: Fender, Gibson en de rest Of toch niet? Hier en daar kom je nog een enkeling tegen die het niet weet, maar de wereld is verdeeld in drie grote kampen: de Fender-, de Gibson- en de andere gitaarspelers. Wij wilden wel eens weten of deze opdeling zich doortrok tot op het niveau van de Zurenborgse wijkbewoner. Toegegeven: onze nieuwsgierigheid werd wat aangewakkerd door een vriendelijke, uit Nederland afkomstige, Cogels-Osylei bewoner. Wij vroegen hem om bij één van zijn volgende

USA reizen wat plectrums met het opschrift Gibson mee te brengen. Bleek dat hij een doosje met 50 exemplaren bij zich had. En wat doe je met vijftig van die dingen? Het antwoord was snel gevonden. Je houdt er wat bij en deelt het grootste deel uit aan wie met haar of zijn gitaar op de middenpagina van de GvZ wil staan. Wel met een woordje uitleg waarom het precies die gitaar moet zijn.

We hadden hiermee graag de middenpagina van de krant die begin oktober verschijnt gehaald, dus: - We voorzien vijf fotografen bij wie je terecht kan om foto’s te laten maken en wat info over je gitaar of gitaren te laten noteren. Liefst Fender of Gibson, maar ander en beter moet ook kunnen. - Wil je in de krant, neem zo snel mogelijk (alleszins voor 4 september 2021) contact op met één van die vijf fotografen. Spreek af waar en wanneer de foto’s genomen kunnen worden. - De fotografen zijn: Dani Vanremoortel Ernest Vanrintel Jeannine Führing Reserves: Jörg Pyl André Dejonghe

0485 93 32 98 0479 11 98 06 0475 37 19 22 0472 81 13 35 0475 37 19 22

- Wie geen gitaar heeft noch speelt, maar een buur heeft die wel… mail ons naar: Andredejonghe@outlook.be of ernest.vanrintel@telenet.be - De redactie neemt ondertussen al contact op met een aantal gitaarbezitters die we kennen. Er ligt nog een hoopje onbespeelde plectrums op jullie te wachten. André

Gerhard Eckstein Veertig jaar woonde hij op diverse plekken in Zurenborg, de laatste 10 jaar in de Steenbokstraat. Een onopvallende verschijning sleurend met zijn charetteke naar het wassalon in de Kleine Beerstraat, praatjes makend met eenieder die toevallig passeerde. Op zaterdagochtend in alle vroegte was hij daar te vinden. Gerhard heeft een bewogen leven geleid: opgegroeid in een Joods gezin in nazi-Duitsland, gevlucht naar Oostenrijk alwaar hij onderkomen vond in een luthers kindertehuis en zodoende ook de oorlog ternauwernood overleefde. Bij gebrek aan familie groeide hij daarna op in verschillende tehuizen in het naoorlogse Duitsland. Deze jaren werden getekend door honger en ellende. Begin jaren 60 ging hij gedreven

Geboren op 19 oktober 1938 in Hegge, Duitsland Overleden op 3 augustus 2021 te Antwerpen.

door avontuur naar de Verenigde Staten. Om een verblijfsvergunning te krijgen nam hij dienst in de US Army. Hij behoorde tot de eerste groepen militairen die naar Vietnam werden gestuurd. Over wat hij daar heeft meegemaakt praatte hij niet. Alleen de granaatscherf in zijn hoofd was een blijvende herinnering aan die periode in zijn leven. Die speelde zo nu en dan heel vervelend op, maar klagen deed hij niet. In 1969 kwam hij terecht in Antwerpen. Hij vond er werk als huisschilder en bleef. Drang om terug te keren naar Duitsland was er niet. In de jaren die volgden hielp hij anderen waar hij kon: hij stond altijd klaar voor anderen. Zelfs zijn magere inkomen deelde hij met wie niets had. In april kreeg hij een TIA (transient

ischaemic attack). Vreselijk vond hij het om afhankelijk te zijn van anderen. Maar het ging niet meer alleen. Eind mei verhuisden we hem naar WZC Moretus op de Grote Steenweg in Berchem. Gelukkig had hij uitzicht richting Zurenborg. Op dinsdagavond 3 augustus is hij gestorven in het Sint-Vincentius ziekenhuis. Aan een bewogen leven is een einde gekomen. Hij was in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een goeie vriend. Wij als familie zullen hem missen. De urneplaatsing vond plaats op dinsdag 10 augustus om 15:00 op het Schoonselhof. Paula Bertholet en familie Kleine Beerstraat 37

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Opendeurdag op 12 september Het Rijksarchief Ter gelegenheid van de Open Monumentendag is het Rijksarchief op de Door Verstraeteplaats 5 voor het publiek toegankelijk op zondag 12 september van 10 u tot 18 u. De omwoners krijgen dan een unieke gelegenheid het gebouw waar 16 jaar aan gewerkt is ook aan de binnenkant te bewonderen. Dankzij de geslaagde renovatie en de aanzienlijke uitbreiding kan het monumentale Rijksarchiefgebouw zijn rol als centrum van historische kennis en bewaarplaats van waardevol archivalisch erfgoed in de wijk Zurenborg terug opnemen. Ter gelegenheid van open monumentendag zullen de bezoekers uitzonderlijk ook een blik kunnen werpen in de archiefdepots en de ruimten die normaal niet voor het publiek toegankelijk zijn. Iedereen is welkom, maar vooraf reserveren is wel verplicht en mondmaskers allicht ook. Rondleidingen zijn voorzien om 10u, 11u, 12u, 13u, 14u, 15u, 16u en 17u.

Het Rijksarchief is blij de omwonenden die tijdens de werken last gehad hebben nu inkijk te gunnen in de binnenruimten. Reserveren kan via onderstaande link of via www.uitinvlaanderen.be/agenda dan naar datum 12.09.2021 gaan en Antwerpen, postcode 2018 invullen. Onder de titel ‘De schone slaapster ontwaakt’ komt u ook op de site om te reserveren voor het Rijksarchief. Zurenborgers kunnen echter ook reserveren via volgende emailadressen: rijksarchief-antwerpen-beveren@arch.be of johan.dambruyne@arch.be Voor personen die niet over een computer of voldoende kennis op dat vlak beschikken, kan er ook telefonisch een inschrijving gemaakt worden op het nummer 03 2136 73 00 tijdens de werkuren. Reserveren kan vanaf 10 augustus tot 12 september (jp)

www.uitinvlaanderen.be/agenda/e/de-schone-slaapster-ontwaakt

Het Rijksarchief, Door Verstraeteplaats 5. Foto: Jörg PYL

Boekhandel Kartonnen Dozen

Op 12 september is het Open Monumentendag. Het thema van dit jaar is inclusie en diversiteit. Een perfect moment om boekhandel Kartonnen Dozen in de kijker te zetten. De boekhandel (voorheen Enig Verschil) is niet alleen een monument omdat hij al 25 jaar bestaat en de enige gespecialiseerde lgbtq-boekhandel is in de Benelux, maar de winkel zit ook in een pand met een interessante geschiedenis. Er is - net als in andere panden en straten op Zurenborg - een connectie met Zuid-Afrika! Kom het ontdekken op 12 september. Foto winkel: Framed by Matt: www.framedbymatt.com Meer info vind je op https://www.openmonumentendag.be.

Boekhandel Kartonnen Dozen, Draakstraat 34. Foto: Matthias DE BOECK

NU OOK LOTTO MAANDAG - VRIJDAG VAN 7U TOT 18U30 ZATERDAG VAN 8U TOT 14U ZONDAG : GESLOTEN

ROLWAGENSTRAAT 79 • 2018 ANTWERPEN Tel. (03) 235 52 54 • Fax: (03) 272 39 10

Een ‘Luchtig’ kunstboek Soms komen dromen uit, soms niet, maar deze keer is het Denise hoedemakers gelukt om haar kunstboek Luchtig waarover we in de vorige krant berichtten, uit te geven. het boek toont collages van de luchtfoto's van marco van middelkoop. vanaf eind augustus is het leverbaar voor de prijs van 31 €. het is beschikbaar via Denise hoedemakers zelf. (jp) www.the-park.be - info@thepark.be Boekenbergpark for Body & Mind www.facebook.com/AtTheParkBoekenberg/

PRAktiSCh: ‘Luchtig’, soft cover. Formaat 31/20, 172 pagina's, 31 € met gratis acht postkaarten Bestellen kan via mail naar hoedemakers.denise@scarlet.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Dajo De Prins ontrafelt het geheime recept van werkgeluk

“ Volkomen geluk vind je enkel in sprookjes”

Dajo De Prins (45) uit de Walvisstraat is al decennialang gefascineerd door geluk. ‘ik zag zoveel ongelukkige mensen om me heen dat de vraag me bezighield of je je eigen geluk kan maken? Ik begon er steeds meer over te lezen.’ Na een doctoraat over de grondwet en politieke partijen en een carrière van 15 jaar als academicus, koos de jurist voor een baan als politiek adviseur. ‘in de politiek leek het me logisch dat politieke partijen of de overheid als taak hebben om zoveel mogelijk mensen gelukkig te maken.’ vandaag geeft Dajo De Prins bedrijfstrainingen over werkgeluk. Nu is er dus ook zijn boek, Werkgeluk, recent uitgegeven door manteau. We gaan erover in gesprek in café Walvis, een van de favoriete werkplekken van Dajo. (Annelies oEyEN)

Dajo De Prins. Foto: Dieter DEDECKER

WERkGELuk ‘In kranten lees je voortdurend cijfers over werkgeluk op basis van oppervlakkig onderzoek. Ik ben academisch geschoold, dus wilde ik proberen om mijn boek te baseren op degelijk onderzoek. Wat blijkt? Werkgeluk is een duurzaam positief gevoel dat ontstaat wanneer je tevreden bent over je baan, wanneer je duidelijk meer positieve dan negatieve gevoelens op het werk ervaart, je elke dag geëngageerd gaat werken en je het gevoel hebt iets zinvols te doen. Dan ga je met plezier werken en haal je voldoende energie uit je job.’ ‘Soms kies je er door omstandigheden tijdelijk voor om bepaalde aspecten van je geluk te laten vallen, maar meestal houd je dat niet vol op lange termijn. Zo had een bioingenieur, die deelnam aan een van mijn trainingen, na de geboorte van haar kinderen een functie als consultant op hoog niveau ingeruild voor een veilige HR-baan bij een ziekteverzekeraar. Ze verveelde zich, tot ze zelfs van haar werk begon te walgen. Uiteindelijk koos ze voor een ander carrièrepad. Zelf heb ik voor de Liga voor Mensenrechten gewerkt. Ik werkte in een onaangename omgeving en werd slecht betaald, maar ik had het gevoel dat ik zinvol bezig was. Een jaar lang was ik bereid om plezier en tevredenheid op het

werk te laten varen, maar niet langer. Ben je benieuwd op welke manier je gelukkig of ongelukkig bent op je werk? Dan kan je de enquête in mijn boek doen. In totaal zijn er acht verschillende soorten werkgeluk.” ZELFkENNiS, ERvARiNG EN moED ‘Hoe je werkgeluk kan vinden? We moeten op jonge leeftijd kiezen wat we gaan studeren of doen. Om een goede keuze te maken, moet je weten wat je leuk vindt, wat je intrinsiek motiveert, wat je zinvol vindt. Bij gebrek aan zelfkennis kom je vaak terecht bij wat je niet wil. Dan kan je binnen hetzelfde bedrijf je job craften tot wat je leuk vindt. Of van baan of beroep veranderen. Toen ik zelf mijn job aan de universiteit beu was, waagde ik de sprong en ging ik voor een politieke partij werken. Toen ze mij daar vroegen of ik me wilde verdiepen in immateriële waarden zoals geluk, steeg mijn werkplezier sterk want dat vond ik interessant. Een functie vinden waarin je geluk vindt, heeft dus ook met ervaring, zelfkennis, moed en chance te maken. Mensen hebben vaak een bepaalde carrière opgebouwd met een loon en maatschappelijke status. Als je dan niet gelukkig bent, dan vraagt het moed om een nieuwe weg in te slaan. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan.' ‘Volkomen geluk vind je enkel in

sprookjes van “nog lang en gelukkig”. Geluk fluctueert. Zelfs doorheen een dag beleven we honderden verschillende emoties – ook negatieve. Maar je kan een duurzame toestand van tevredenheid over je werk en bestaan bereiken, waarin je plezier en een drive voelt én het gevoel hebt iets betekenisvols te doen. Uit studies blijkt dat mensen deze toestand vele jaren lang kunnen vasthouden. Zo loopt er in Duitsland al 30 jaar lang een onderzoek dat een grote groep Duitsers volgt en in kaart brengt wat hen gelukkiger en ongelukkiger maakt. Er wordt regelmatig gepeild naar een aantal sociaal-economische parameters. Wat blijkt? Mensen voelen zich vaak gelukkiger wanneer ze zich bezighouden met altruïstische levensdomeinen, wanneer ze bijdragen tot een maatschappelijk doel dat ze belangrijk vinden of wanneer ze zich op hun familieleven richten. Ik denk dan meteen aan Sam en Frie van koffiebar Frits. Tijdens de coronacrisis heb ik vaak met hen gebabbeld en ik heb het gevoel dat ze veel plezier uit hun job halen. Ze vervullen een betekenisvolle rol in ons kleine Zurenborg. Marx zei ooit: “mensen zijn gelukkig op het werk als ze het gevoel hebben dat ze de pijn van anderen verlichten of het plezier van anderen verhogen.” Dat is precies wat ze doen met hun koffies.’ WEG mEt DE ChiEF hAPPiNESS oFFiCER Wat doe je wanneer je niet gelukkig bent op het werk? ‘Vandaag wordt vaak gesteld dat werkgeluk de verantwoordelijkheid is van elke medewerker. Het idee dat je je geluk zelf moet maken, dat je jezelf moet oefenen in vrolijk en tevreden zijn met wat je doet. Uit onderzoek blijkt echter dat mensen zichzelf niet zomaar gelukkig kunnen maken. Wat je wel kan doen, is een baan kiezen die goed bij je past. Maar ook de werkgever heeft een verantwoordelijkheid in het zoeken naar een goede fit van een job met de voorkeuren, passies, talenten en waarden van een medewerker.’ ‘In België stijgen de cijfers voor stress en burn-out sinds 2007. Bedrijven beseffen dat de werkdruk vaak te hoog is. Ook zij hebben er belang bij dat mensen gelukkig zijn. Dus is het tegenwoordig in de mode om een geluksexpert aan te duiden, de chief happiness officer, die allerlei leuke initiatieven opgooit om mensen gelukkig te maken. Denk maar aan trainingen over omgaan met burn-out en stress, sessies over optimisme, veerkracht en dankbaarheid. Deze vertrekken allemaal vanuit het idee dat je als werkende je eigen geluk moet maken. Je houdt hier als bedrijf het gevoel aan over dat je er iets aan doet, maar eigenlijk steek je je energie beter in het creëren van de juiste omstandigheden waarin mensen gelukkig kunnen zijn.’ ‘Je kan als werkgever wel degelijk bepaalde zaken zo inrichten dat de kans groot wordt dat mensen geluk vinden in jouw bedrijf. In de eerste plaats: zorg ervoor dat medewerkers over voldoende tijd beschikken voor hun werk, voldoende loon krijgen in vergelijking met de sector, voldoende vakantie genieten en niet al te vaak gestoord worden in hun privétijd. Probeer ook administratie te be-perken of uit te besteden aan aparte banen. Ten tweede, creëer als bedrijf een goede collegiale sfeer. De figuur van de leidinggevende is hier cruciaal. Het cliché dat je er-

Werkgeluk. Foto: Dieter DEDECKER

gens begint te werken voor een baan en vertrekt voor een baas, is absoluut waar. Het is belangrijk dat een baas competent is, ondersteunt waar nodig en uiting geeft aan positieve gevoelens en enthousiasme. Vanaf het ogenblik dat de uitingen van leidinggevenden voor 2/3 positief zijn, heeft dit een positieve invloed op het werkgeluk van medewerkers. Er is ook een omgeving nodig waar mensen niet tegen elkaar opgezet worden, waar er ruimte is om goed samen te werken, collegiaal met elkaar om te gaan, vriendschappen uit te bouwen. Bedrijven met een watervalsysteem waar iedereen mikt op dezelfde posten, zijn niet bevorderlijk voor werkgeluk. Ten derde, moet je als bedrijf proberen om het werk zo vorm te geven dat je individuele medewerker gemotiveerd is. Dat is maatwerk. Je moet weten wie er voor je neus zit, wat die persoon motiveert en wat zijn ambities zijn. Ten slotte moet je proberen mensen zinvol werk te geven. Dat betekent dat je mensen ook moet tonen waarom hun werk betekenisvol is voor anderen. Vaak zit je zo middenin je werk dat je dit niet meer ziet. Werk je bijvoorbeeld aan de lopende band, dan moet je weten wat het eindproduct is en welke positieve gevoelens de gebruikers ervan ervaren.’ SChRiJvEN iN DE humm Of mijn werkgeluk de hoogte in geschoten is tijdens het schrijven aan mijn boek? ‘Vlak voor de uitbraak van de coronacrisis ben ik beginnen te schrijven. Ik heb niet veel nood aan collega’s, maar ik kan enkel schrijven op café. Ik wil leven rondom mij zien en horen. Thuiswerken lukte me niet. Gelukkig kreeg ik de sleutel van de Humm. Zelfs ’s nachts zat ik daar te schrijven, met zicht op het wonderlijke leven op de Dageraadplaats. Ik deed geregeld babbeltjes met de eigenaars, Frederik en Frances. Dankzij het ﬁjne leven hier op Zurenborg heb ik kunnen schrijven. Anders was mijn boek nog niet af geweest.’ mEER iNFo Dajo De Prins, Werkgeluk. De fabels, de feiten en de oplossingen, Manteau/De Standaard uitgeverij, 2021. www.dajodeprins.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Tweede solotentoonstelling van Charline Tyberghein

SOFIE’S CHOICE

Charline tyberghein groeide op in Zurenborg, liep school op Crea 16 en speelde urenlang op de Dageraadplaats. vervolgens ging zij naar de kunsthumaniora, studeerde af op kASk-A en bij haar afstuderen werd zij verkozen als de beste van veertien Europese academies. onder de vleugels van galeriste Sofie Van de Velde kreeg haar carrière al snel internationale allures. in september stelt zij voor de tweede keer solo tentoon bij Sofie van de velde Gallery op Nieuw Zuid. in haar werk gaat zij op een speelse wijze om met elementen uit het dagelijkse leven. maar Charline is toch een beetje Zurenborgster gebleven is; zij bezoekt er nog regelmatig haar mama. (Jan hoLvoEt) - in september houdt u een nieuwe solotentoonstelling bij Sofie Van de Velde, uw huisgaleriste. Sofie heeft de reputatie empathisch en zorgzaam te zijn voor haar jonge kunstenaars. hoe belangrijk is zij voor u geweest? Charline Tyberghein: “Bij Sofie staat het comfort van de kunstenaar op de eerste plaats, dat is zeker niet overal zo. Zeker als je pas afstudeert, ken je alle ongeschreven regels van het samenwerken met een galerij nog niet. Iemand zoals Sofie die daar eerlijk en geduldig in is, was dus erg belangrijk voor mij. Ze is ook beschermend en alert als het gaat over samenwerkingen met andere galerijen of werken verkopen. Er heerst in de galerij een sfeer waarin het vooral belangrijk is dat de kunstenaar haar of zijn werk kan doen, de rest neemt de galerij zo veel mogelijk op zich. “

Charline Tyberghein. Foto: Joost JOOSSEN

en ontroering wordt gekeken naar een man die iets constructiefs doet met zijn emoties, terwijl wij van een vrouw niets anders verwachten. “ - U beeldt weinig menselijke figuren af, wel veel voorwerpen en materialen uit het dagelijkse leven, waarvan u zegt dat het symbolen zijn die uw leven uitbeelden. Zo’n autobiografie maakt u alleen maar raadselachtiger, lijkt mij. Wilt u bewust weinig of niets van uzelf prijsgeven? Charline Tyberghein: “Het begint al bij het zeer simpele feit dat ik vreselijk ben in het tekenen van de menselijke figuur. Ik heb absoluut geen voeling met hoe een mens in elkaar zit en dat kan mijn docent modeltekenen zeker bevestigen. Dus, net zoals het meeste van mijn werk, gaat het over een oplossing zoeken. Hoe creëer of impliceer je emotie zonder een mens. Daarom gebruik ik andere vormen die mij aanspreken om die emotie te vertalen. Het is niet mijn bedoeling om raadselachtig te zijn, het is eerder mijn bedoeling om te suggereren in plaats van te illustreren. Mij gaat het er niet om dat mensen een schilderij van mij zien en denken “Ah, ze heeft ruzie gehad met haar lief”, maar denken aan hun eigen ruzie, met hun eigen lief. Ik denk simpelweg dat het niet boeiend is om via schilderijen de details van mijn leven uit de doeken te doen. Daarbij komt dat je al heel veel laat zien door gewoon een schilderij te tonen, voor mij is het nodig om een deel voor mezelf te houden. “

mAGRittE - Op welke voorgangers heeft u zich geïnspireerd? De link met het surrealisme wordt gemakkelijk gemaakt, zeker met magritte en in de optische spelletjes zie ik referentie naar de op-art. Een Engelse criticus had het over uw Belgitude, een plaats voor u in de Belgische traditie. Charline Tyberghein: “Het is zeker geen geheim dat Magritte mij blijft inspireren, zowel vormelijk als technisch. Toen ik tijdens mijn studies een boek met oude werken van Vasarely tegenkwam, ben ik beginnen experimenteren met simpele trompe l'oeil. Maar ook Gertrude Abercrombie en Christina Ramberg zijn grote inspiratiebronnen voor mij. Verder is andermans schilderkunst maar een deel van mijn inspiratiebronnen. Ik heb een grote voorliefde voor banale zaken, ik kan uren spenderen in een kantoorwinkel. Verder kijk ik vooral naar pictogrammen of bijvoorbeeld gevelstenen in de stad. “

"magritte blijft mij inspireren, zowel vormelijk als technisch." - Pictogrammen nemen inderdaad een belangrijke plaats in in uw werk. is dat de invloed van de digitale media, waar tekens de (geschreven) taal vervangen? Bent u erg digitaal aanwezig? Charline Tyberghein: “Ik ben totaal niet bezig met digitale media. De aantrekking tot die pictogrammen komt, denk ik, door hun duidelijkheid. Het is leuk om te proberen om beweging of emotie te krijgen in die bekende beelden die gewoonlijk zo’n statische betekenis hebben. Emoji’s horen wel bij het nieuwe alfabet van pictogrammen dat we gebruiken, dus er zal er wel eens een mijn schilderijen binnensluipen. Het is natuurlijk ook eigen aan schilderkunst om niet al te veel geschreven taal te bevatten :-) Verder ben ik niet zo aanwezig op sociale media, ik gebruik Instagram wel voor mijn werk. Het is een handige manier om je werk de wereld in te sturen, zeker vorig jaar toen veel galerijen gesloten waren en het niet altijd even evident was om nieuw werk te tonen.“

Foto: Gallery Soﬁe Van de Velde

- uw carrière loopt als een trein, maar vrouwen lijken relatief ondervertegenwoordigd op de kunstscène. is het voor een vrouw moeilijker om door te breken? Charline Tyberghein: “Ik vind het moeilijk om te spreken voor de vrouw aangezien ik natuurlijk enkel mijn eigen ervaring heb om op terug te vallen. Er zal altijd iemand zijn die een radicaal andere ervaring heeft. Maar ik denk dat we historisch gezien wel kunnen stellen dat het als vrouw absoluut moeilijker is, een probleem dat niet wordt opgelost door tentoonstellingen te maken met enkel vrouwen (waar de nadruk ligt op het feit dat het allemaal vrouwen zijn). Als ik rondkijk en zie hoeveel middelmatige mannen een podium krijgen, tegenover getalenteerde vrouwen die er geen krijgen, dan kan ik niet anders dan concluderen dat er toch nog anders met vrouwen wordt omgegaan. Ik denk dat er nog steeds met een soort van bewondering

titel verﬁjnt de emotie. Zoals ik het zie, schetst het een realistischer beeld van hoe we ons echt voelen; momenten of herinneringen zijn zelden opgebouwd uit één enkele emotie.”

uw antwoorden zijn zowel doordacht als geestig, zoals uw werk, waarvoor mijn dank.

PRAktiSCh Foto: Gallery Soﬁe Van de Velde

- Critici hebben het dikwijls over uw humor, zowel visueel als in de titels. is dat ook een vorm van afschermen of bent u gewoon een grappig mens? Charline Tyberghein: “Ik zou mezelf niet meteen een grappig mens noemen. Ik poog humor te gebruiken om balans in mijn schilderijen te brengen, een serieuzer werk met een grappige

Tentoonstelling Gallery Soﬁe Van de Velde, Léon Stynenstraat 21, 2000 Antwerpen (Nieuw Zuid) van 4/9/21 tot 11/10/21 Werk te volgen op Instagram @nofuntyberghein www.charlinetyberghein.com

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

“Het heeft echt lang genoeg geduurd”

Enkele Zurenborgse podiumartiesten en corona

Lissa Meyvis. Foto: Luk DEPONDT

Frank Mercelis. Foto: Luk DEPONDT

FRANk mERCELiS Frank woont in de Kleinehondstraat. In 2017 had ik het in onze Gazet over zijn nieuwe cd ‘Chansons Fatales’ en de start de succesrijke gelijknamige tournee met Franse liedjes. Wat zag je verloren gaan tijdens corona? Frank Mercelis: “Een hoop optredens, een 50-tal in totaal. Maar nog belangrijker dan dat miste ik vooral het samenspel met mijn vrienden muzikanten en natuurlijk het contact met een publiek. Een contact dat je nooit kan vervangen door een streaming. De ’trilling’ tussen beiden is afwezig en die kan enkel live écht tot stand komen. Daarvoor doe je het ook. “ Hoe heb je die periode overleefd? Financieel hield ik wel stand. Ik spreek ook tekenﬁlms en reclamespots in en dat studiowerk werd redelijk snel hervat. Daarnaast kon ik tijdens de lockdownperiode zeer goedkoop in een dure villa wonen. Ze stond te koop en men wilde krakers vermijden. Daarom mocht ik conciërge van dit optrekje zijn mét zwembad en sauna. Niet slecht dus. Emotioneel hield ik het ook wel uit, maar het was niet altijd evident. Het wegvallen van optredens, het beperkt aantal knuffelcontacten en hierdoor een gebrek aan contact in het algemeen wogen zwaar. Daarnaast liep mijn relatie op de klippen tijdens deze periode. Het was soms pittig en tegen deze soms rauwe pijn is natuurlijk geen enkele dure villa opgewassen. Het enige dat dan telt zijn goeie vrienden en familie. Ik heb gelukkig het beestje genaamd Covid kunnen ontlopen. En dat dit een venijnig virus is, dat weten we allemaal ondertussen.” Heb je tijdens de pandemie (nieuwe) activiteiten uitgewerkt of aan activiteiten meegewerkt? Frank Mercelis: “Ik heb een nieuwe muziekvoorstelling gemaakt: ’Talk To Me In French’. Samen met pianist Antoon Offeciers breng ik eigen werk en covers. Tussendoor vertel ik verhalen. Dimitri Leue is de coach van deze muziekvertelling. Hoewel we pas op 2 november in première gaan (in CCBe), hebben we eind juni al een

aantal try-outs gespeeld om eens te voelen hoe warm het water is. En dat zit al goed. Her en der moeten we nog wat dingen bijstellen, maar het gevoel en de goesting zitten al goed. Ik kijk in ieder geval uit naar de tournee, al was het maar om samen met Antoon Offeciers onderweg te zijn.” Ben je ondertussen weer aan de slag op het podium? Frank Mercelis: “ Op 19 juni speelde ik weer een eerste keer na lange tijd in De Theatergarage in Borgerhout. Een heel bijzonder ervaring was dat. Alsof er een spier in mijn lijf werd aangesproken die maandenlang had stilgelegen. Ja, het was even wennen. Maar dankzij het enthousiasme en de gulzigheid van het publiek voelde ik me heel snel weer op mijn gemak. Ook voor hen was het eindelijk weer zover. Dan voel je pas echt de noodzaak van cultuur. Ook het sociale aspect hiervan is niet te onderschatten.” Heb je plannen voor de toekomst? Welke? Frank Mercelis: “Ik ga ’Talk To me In French’ spelen. Dat is voor komend seizoen. En met Eddy et les Vedettes pik ik de draad van ‘Chansons Fatales’ weer op. We hebben namelijk een schoolvoorstelling klaar voor de secundaire scholen. Die was er al voor Covid en hiermee gaan we vanaf januari weer de boer op. Hopelijk. In deze voorstelling leggen we de brug tussen hedendaagse ‘chansonniers’ zoals Stromae, Angèle en Zaz én de groten van weleer als Brel, Piaf en Gainsbourg. Voor leerkrachten Frans een ideaal glijmiddel uiteraard om de Franse taal sexyer te laten klinken. De reacties van de leerlingen waren tot nog toe toch heel enthousiast. En wat is er nobeler dan iemand warm maken voor chanson? Daarnaast broei ik komend seizoen op nieuwe ideeën, zoals steeds. www.frankmercelis.be LiSSA mEyviS Lissa woont in de Arendstraat. Ze is klassieke zangeres, die zich ook aan het ‘lichtere’ genre waagt, zoals op een cd en optredens met liedjes van Toon Hermans. Wat zag je verloren gaan? Lissa Meyvis: “Mijn job, maar ook een deel van mijn identiteit. Van de ene dag op de andere ging ik van voltijds

De voorbije jaren schreef ik voor Gazet van Zurenborg enkele artikels over Zurenborgse podiumkunstenaars. Ze zaten toen vol plannen. maar corona trok daar voor een groot deel een streep door. hoe hebben ze het voorbije anderhalf jaar doorgemaakt? En wat verwachten ze van de toekomst? Ik vroeg het aan enkelen van hen. hieronder vind je drie verhalen. Alle artiesten van Zurenborg interviewen was niet mogelijk, daarom een oprechte sorry aan alle andere kunstenaars van onze wijk. (Luk DEPoNDt)

Hanne Torfs. Foto: Luk DEPONDT

zangeres naar voltijds huismoeder. Hoe heb je die periode overleefd? Lissa Meyvis: “Ik heb het grote geluk dat ik kon terugvallen op een werkloosheidsuitkering. Daarnaast is mijn man steeds kunnen blijven doorwerken van thuis uit, waardoor zijn inkomen niet is weggevallen. Mentaal heb ik het een tijdje moeilijk gehad om mij te vinden in mijn nieuwe situatie. In die mate dat dit ook zorgde voor fysieke ongemakken. Na een tijdje ben ik begonnen met elke dag een yogasessie te doen (Yoga with Adriene op youtube, een echte aanrader). Dat heeft mij er eerst fysiek en nadien ook mentaal weer bovenop geholpen. Na een hele dag moederen is het heel ﬁjn om ’s avonds een half uurtje tijd voor jezelf uit te trekken.” Heb je tijdens de pandemie (nieuwe) activiteiten uitgewerkt of aan activiteiten meegewerkt? Lissa Meyvis: “Als je het een activiteit kan noemen, ik ben ondertussen mama geworden van mijn tweede kindje. Gelukkig heeft de pandemie mij goed voorbereid op thuis zitten met een baby’tje. Met mijn groep-van-vier, Ode an die Freunde, hebben we een programma rond musical, operette, opera, pop en jazz met humor als rode draad. Tijdens corona hebben we video’s opgenomen en online op Facebook en Instagram gezet. Hier hebben we heel veel plezier uit gehaald en het heeft ervoor gezorgd dat we als groep steeds gefocust en verbonden zijn gebleven, al was het online. Er zitten een paar heel leuke en mooie video's bij, al zeg ik het zelf!” Ben je ondertussen weer aan de slag op het podium? Lissa Meyvis: “Nee, voorlopig ben ik nog in bevallingsverlof. Maar vanaf augustus ga ik stilaan weer aan de slag, in de hoop een normaal theaterseizoen tegemoet te kunnen gaan.” Heb je plannen voor de toekomst? Welke? Lissa Meyvis: “Ik ben zeker van plan om weer voltijds aan het werk te kunnen als zangeres, al vrees ik dat dit zeer stapsgewijs zal verlopen. De angst zit er dik in, bij organisatoren en bij het publiek. De enkele keren dat ik tijdens deze pandemie heb kunnen optreden of repeteren, hebben mij zo veel deugd gedaan, dat het mijn

geduld meer dan waard is.” Facebook: ode an die Freunde instagram: odeandiefreunde_ hANNE toRFS Hanne uit de Kreeftstraat is lid (zang en synthesizers) van de rockgroep School Is Cool en leadzangeres in het elektronische poptrio ‘Fortress’ en actrice. Wat zag je verloren gaan? Hanne Torfs: “De connectie met het publiek en cultuur in het algemeen. Ook de release van de nieuwe cd ‘Things that don’t go right’ van School Is Cool kon in april van vorig jaar niet doorgaan. Ik miste ook sociale verbinding en een groter groepsgevoel. “ Hoe heb je die periode overleefd? Hanne Torfs: “Persoonlijk erg goed… Moment van zelfreflectie. Ik zag het meer als een soort van sabbatjaar, waarin ik voornamelijk voor en aan mezelf heb gewerkt. Ik heb genoten van de rust en heb me creatief meer dan ooit op mezelf kunnen ontplooien. Ik heb veel muziek geschreven.” Heb je tijdens de pandemie (nieuwe) activiteiten uitgewerkt of aan activiteiten meegewerkt? Hanne Torfs: “Ik ben gestart met juwelen ontwerpen, een heerlijke nieuwe passie, waarin ik via sociale media toch behoorlijk wat mensen heb kunnen bereiken. Juwelen maken en ondertussen naar podcasts luisteren is de ultieme ontspanning. Ben je ondertussen weer aan de slag op het podium? Hanne Torfs: “Ja, gelukkig wel. Het heeft ook wel echt lang genoeg geduurd. Er komen veel festivals aan met School Is Cool. En met Fortress stel ik mijn concertﬁlm voor in Trix. Deze kan je ook bekijken via www.fortressmusic.be. “ Heb je plannen voor de toekomst? Welke? Hanne Torfs: “Nog veel meer tijd en energie investeren in mijn band Fortress en daarnaast ook aandacht geven aan mijn juwelen, want daarmee heb ik ook wel iets heel moois aangeboord. Een plaat opnemen met School Is Cool, een EP met Fortress en toeren met theatervoorstellingen, veel leuks om naar uit te kijken.” facebook.com/hanne.torfs facebook.com/fortressthemusic

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Karen en Katrijn geven mensen ruimte om hun verhaal te vertellen

“Kunst zet hoe dan ook dingen in beweging”

mensen leven vaak in een moeilijke situatie zonder de kans te krijgen om daarover te praten en hun situatie te delen. Als ze praten, werkt het doorgaans louterend, zowel voor de verteller als voor de toehoorder. twee vriendinnen, karen vandenbranden en katrijn vanaelst, nodigden via sociale media mensen uit om hun verhaal te vertellen. met het project BesBreekbaar wilden ze mensen, met persoonlijke/breekbare verhalen, sterken door hun verhaal bespreekbaar te maken, te delen en iets tastbaars terug te geven. het kwam de deelnemers ten goede. (Bernard SoENENS) kAREN/kAtRiJN Beiden kennen elkaar sinds hun opleiding creatieve therapie. Karen is nu zelfstandig therapeut, woont in Zurenborg en schrijft in haar vrije tijd gedichten. Katrijn is beeldend kunstenaar, woont in Brugge en werkt voornamelijk aan allerlei kunstprojecten: van sculpturen in openbare ruimtes tot artistieke kortﬁlms. Haar eigen werk, waarmee ze tentoonstelt, zijn gekleurde tekeningen op houten panelen. Kort na hun opleiding, in maart 2020, begon de lockdown en in die leegte startten ze met hun project BesBreekbaar. Karen vertelt hierover: “In die sociale leegte val je op jezelf terug: geen familie, geen werk, geen zangstonden, geen vrienden. Er is ook een leegte in je hoofd en die geeft je de ruimte om te creëren en te schrijven. Positief dus. De lockdown was de stimulans om iets te doen. Ik was toen veel bezig met gedichten te schrijven en Katrijn was aan het tekenen. Ze vroeg om eens een gedicht op te sturen, zodat ze er een beeld bij kon maken. We zijn dan “woord en beeld' gaan combineren en vroegen ons af of we daar iets meer konden mee doen. Onze achterban reageerde daar heel positief op.

hEmELDAkBEWoNERS Het project ging van start met een oproep via sociale media om mensen aan te trekken die nood hadden om hun niet zo tastbaar maar persoonlijk verhaal te delen en iets tastbaars terug te krijgen. Wie intekende wist dat zijn verhaal visueel werd opgenomen en gedeeld en dat zorgde wel voor enige selectie. Dankzij de Vlaamse cultuursubsidies was er een budget om die opnames te ﬁnancieren. De initiatiefnemers noemen zichzelf 'hemeldakbewoners' naar een gelijknamig gedicht dat Karen schreef op basis van een beeld van Katrijn. Zij is 'betekenaarster' omdat wat ze 'tekent' ook iets 'betekent' en Karen is de 'woordbespeelster' omdat dichten een spel met woorden is en er in hun creatie ook iets speels zit. “We kregen een dertigtal verhalen uit diverse provincies binnen, waaruit we er acht geselecteerd hebben met aandacht voor diversiteit.”

Karen Vandenbranden en Katrijn Vanaelst. Foto: Luc PANDELAERS

het project willen hun verhaal niet alleen vertellen maar tevens zo breed mogelijk verspreiden. vERhALEN Begin 2021 werden acht ‘hemeldakbewoners-bezoekers' van diverse leeftijden en met uiteenlopende thema's geïnterviewd door Karen en Katrijn. Sally vertelt over 'Dilbi', een bijzondere boom op een uitzonderlijk vredevolle plaats in Syrië. De boom is een rode draad in haar leven, ook nadat ze gevlucht is. Kim vertelt over het verlies van haar zoontje. Els en Annelies trotseren de uitdaging om voor elkaar te kiezen ondanks de schuldgevoelens tegenover hun kinderen en ex-man. Lenny en Elke zetten zich na het verlies van hun eigen kindje vrijwillig in voor 'sterrenouders'. Carmen vertelt als jonge moeder vrijuit over haar gevecht tegen kanker. De ouders van Nette, die mentaal en fysiek beperkt is, praten over de moeilijkheden, het loslaten van verwachtingen en alles wat je van haar kan leren. Roland en Christine richten een vzw op voor mensen met jongdementie en hun omgeving naar aanleiding van de diagnose die Roland een paar jaar geleden zelf kreeg. Bart vertelt het ontroerende verhaal van 'de hereniging van broer en zus', hun adoptiekinderen uit Ethiopië. EFFECt De deelnemers zitten bij het interview in een veilige ruimte en krijgen de tijd om hun verhaal helemaal te vertellen. Ze zijn verrast dat dit kan zonder onderbrekingen en dat appreciëren ze heel erg. Ze komen er sterker uit en verwoorden dat door uitspraken als 'nu heb ik de stimulans om door te gaan', 'nu kan ik iets afronden' of 'ik ga dit aanpakken'. De kunstwerkjes die ze cadeau kregen zorgden voor een extra effect omdat ze zichzelf in beeld en woord herkenden. Karen en Katrijn: “Het project heeft daarmee geen artistieke bedoelingen maar heeft wel

BESBREEkBAAR Het project BesBreekbaar wil gevoelige thema's bespreekbaar maken, taboes doorbreken, herkenbaarheid creëren en troosten. Karen en Katrijn selecteren de verhalen die het meest raken en begeleiden het interview. Vanuit hun kunstzinnige talenten maakt Katrijn als ' betekenaarster' een beeld en Karen als 'woordbespeelster' een gedicht. “We wilden een creatief luik toevoegen aan het verhaal en ons kunstwerk als cadeau meegeven. Via de sociale media – Youtube, Facebook, Instagram – worden de ﬁlmpjes wijd verspreid. De deelnemers aan

therapeutisch een extra effect op de verteller. Kunst zet hoe dan ook dingen in beweging. Door de vorm is het bespreekbaar, zowel voor de mensen die gelouterd zijn na het vertellen van hun verhaal als voor de mensen die met het verhaal geconfronteerd worden.” vERvoLG De eerste realisatie van het project BesBreekbaar is geslaagd en rijp voor een vervolg. Dat maken beiden duidelijk: “We zijn dankbaar dat we voor het eerste project gesubsidieerd werden. De filmpjes met de interviews zijn er en zijn ook bruikbaar voor scholen, in de opleiding pedagogie en in sociale organisaties. We staan open voor andere vormen die minder tijd en financies vragen. Twee kunstdisciplines combineren werkt wel en betekent ook iets. We zoeken na de zomer naar nieuwe vormen. Als je een reportage op tv haalt, bereik je veel kijkers, maar dat strookt niet met ons doel. De noodzaak van de mensen is hun verhaal voluit te vertellen. We geven hun ruimte en tijd en laten hen in die vrijheid, daar waar een tv-reportage alles nauwgezet afbakent en verhalen monteert van drie minuten. We denken eerder aan de publicatie van een filosofisch boek als dat een meerwaarde kan zijn. Iedere deelnemer had immers een heel duidelijke boodschap die ze ook erg graag wilden verspreiden. Er is ook het belang van de herkenbaarheid en van het contact tussen lotgenoten. Het combineren van levensverhalen en kunst in het project van Karen en Katrijn doet denken aan het danstheater Gardenia van Alain Platel en Frank Van Laecke. De acteurs in deze visuele productie zijn mensen die in hun jeugd worstelden met hun identiteit, daar in de voorstelling uitzonderlijke getuigenissen van aflegden en tegelijk met zang en dans zowel hun lijden als levensvreugde in de verf zetten. Als mensen kansen krijgen, kan kunst veel doen bewegen.

kAREN vANDENBRANDEN

kAtRiJN vANAELSt

woont al 2,5 jaar in Zurenborg in de Provinciestraat boven in het huis van Elly die ze al kent van toen ze veertien jaar was. Ze is verliefd op Zurenborg. “Het is een dorp in de stad, waar mensen naar buiten kunnen komen en elkaar kennen. Zurenborg heeft een gezelligheid en toch de mogelijkheden van de stad.” Ze is zelfstandig therapeut met een praktijk in Sint-Niklaas. In haar vrije tijd schrijft ze gedichten, een eigen voorstelling “En later word ik…” en zingt ze in allerlei projecten.

is beeldend kunstenaar en woonachtig in Brugge. Ze werkt voornamelijk aan allerlei kunstprojecten. Van sculpturen en allerlei participatieprojecten in openbare ruimtes tot artdirector voor kortﬁlms en publiciteit. Haar eigen werk, waarmee ze tentoonstelt, zijn gekleurde tekeningen op houten panelen. Ze heeft ook mobiele kunstateliers “Het Openbaar Kunstkabinet” voor festivals, scholen en ontmoetingsplaatsen. www.katrijnvanaelst.com

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Bar Vanil verleidt met overheerlijk biologisch ijs

“Ons ijssalon wil de buurt verbinden”

Ze ging er helemaal voor, voor haar stoute droom, een droom die werkelijkheid werd voor myrthe Rijks. Deze goedgemutste Limburgse en prille dertiger stampte in mei dit jaar Bar vanil uit de grond. Wat volgt is een watertandend gesprek. over schepijs, natuurlijk en over ondernemen, want ze is een echte duizendpoot. maar ook over verbinding vanuit haar sociale kracht, zo was het ijs snel gebroken. (karen kEtS)

tomeloze enthousiasme tot gezonde proporties kon herleiden (lacht). Een creatieve vriend zorgde voor het fris ogende logo. Ik kom zelf uit een ondernemende familie, onder meer actief binnen interieurinrichting. Zo werd de ruimte op tijd aangekleed, met als blikvanger de ijstoog natuurlijk, toch onontbeerlijk in een ijssalon. We plaatsten eigenhandig een vals plafond, gyproc en sanitair. Ook voor de schilderwerken staken we de handen uit de mouwen. Ik mag dan wel praktisch en doelgericht zijn ingesteld, een steunend én ondersteunend netwerk geeft écht wel vleugels. Het is fijn wanneer je omgeving je enthousiasme deelt.” - Vanwaar dan de keuze voor ijs? Myrthe Rijks: “IJs is een dankbaar product, het maakt instant blij! Bovendien was er langs deze kant van de spoorweg nog geen ijssalon. Ik wilde ook een soort van leemte vullen en tegelijk met een verbindend buurtproject uitpakken. - De buurt, het lokale, is dat belangrijk voor je? Myrthe Rijks: “Absoluut! We willen voor iedereen toegankelijk zijn, dit is zo'n toffe omgeving! Het publiek is heel divers, jong van leeftijd of jong van hart, en al die nationaliteiten hé, de hele wereld komt hier over de vloer. Tegelijk betekent 'lokaal' voor mij ook: werken met lokale ingrediënten en het stimuleren van de plaatselijke productie en economie.” - Is dit de basisfilosofie voor je duidelijke keuze om enkel biologisch ijs te verkopen? Myrthe Rijks: “Inderdaad. Ons ijs wordt gemaakt met eieren, melk en room afkomstig van een bio boerderij uit de achtertuin van Antwerpen, dus vlakbij. De productie gebeurt 100% natuurlijk, zonder chemische processen, zonder toevoeging van smaaken kleurstoffen. En uiteraard komen er ook geen plastics aan te pas. Het ijs en de hoorntjes hebben ook een bio-label. Respect voor de natuur en het leefmilieu is een groene draad in het verhaal.” - maar bestaat bio-ijs ook in verschillende smaken, net zoals gewoon roomijs? Myrthe Rijks: “Zeker! Een brede waaier zelfs. Er zijn zeven vaste smaken: vanille, chocolade, stracciatella, mokka, aardbei, speculaas en citroensorbet. Daarnaast ook tel-

Myrthe Rijks in haar Bar Vanil. Eigen foto

- myrthe, hoe ben je in het ondernemerschap gerold? Myrthe Rijks: “Echt wel uit pure ondernemerszin! Ik werk sinds mijn afstuderen als verpleegkundige in loondienst. Ook vandaag nog trouwens, want van maandag tot en met woensdag ben ik coördinator van de medische dienst in een opvangcentrum van Fedasil. Ik doe mijn job zielsgraag, maar ook het ondernemerschap lonkte. Ik heb nu eenmaal veel interesses en hou ervan met verschillende dingen naast elkaar bezig te zijn.” - knap! Ging je bij die concrete stap niet over één nacht ijs? Myrthe Rijks: “Er komt wel wat bij kijken natuurlijk, vóór je zo'n belangrijke knoop doorhakt. Een businessplan, een boekhouding, een locatie. Maar dat laatste

was bijvoorbeeld al een uitgemaakte zaak: mijn vriend en ik kochten dit huis twee jaar geleden, en misschien was het stiekem wel de beschikbare ruimte op de benedenverdieping die ons mee over de streep trok. We moésten er wel een zinvolle bestemming aan geven (lacht)! Tegelijk geeft deze ruimte die deel uitmaakt van ons pand ook mentale rust en het scheelt ook een flinke duit.” - En hoe verliep de praktische invulling? Myrthe Rijks: “Het was best wel stevig doorwerken, want ik wou echt in mei opstarten. Er was een strikte deadline, amper twee maanden om alles rond te krijgen. Maar ik had het geluk op heel wat steun te mogen rekenen: in eerste instantie van mijn partner dus, die door zijn rustige standvastigheid mijn soms

kens twee 'smaken van de week', die kunnen variëren van hazelnoot tot lavendel en rode roos met witte chocolade. Deze twee smaken veranderen telkens op donderdag. Tijdens de zomer zullen we in het palet 'smaken van de week' ook een sorbet voorzien. O ja, van sorbet gesproken: deze met citroensmaak is trouwens geschikt voor veganisten, want bereid zonder melk en eieren. Er is hier echt veel vraag naar!” - op een zwoele zomeravond is het heerlijk genieten van een ijsje, maar wat als Koning Winter nadert? Myrthe Rijks: “IJs is inderdaad een seizoensproduct, daarin schuilt ook zijn kracht. Het ijssalon is geopend tot begin oktober. Dan maak ik de balans op van vijf maanden Bar Vanil. Best spannend, maar eigenlijk weet ik nu al dat ik er volgend jaar mee verder ga. Het bevalt me erg, het concept wordt goed onthaald door de buurt, én is ook vlot van start gegaan. Het is nog even in het duister tasten of het ijssalon tussen oktober en mei een andere invulling krijgt. Met een ander seizoensproduct dus. Ik heb er wel zin in hoor, tips van de lezers zijn zeker welkom!” ADRES: IJssalon Bar Vanil Statiestraat 165 2600 Antwerpen oPENiNGSuREN: Van mei tot oktober, telkens van donderdag tot en met zondag. Uren: van 15:00 uur tot 21:00 uur (in de zomer zelfs tot 22:00 uur!) www.bar-vanil.be

Plantin en Moretuslei 92 2018 Antwerpen T. 03 233 66 80 info@apotheekplantijn.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Ook in het Groen Kwartier ontwaakt de horeca uit winterslaap

Racine pAKT: lunchen in a New York state of mind ook in het Groen kwartier komt de horeca weer volop uit zijn winterslaap. En zeker ook in het PAkt, de voormalige industriële site aan de rand van het Groen kwartier die als een magneet werkt op alles wat jong en creatief is. Wij gingen er een kijkje nemen en streken neer in lunchrestaurant Racine. (Luc PANDELAERS) Over het Groen Kwartier niets dan lof. Nu ja, de nieuwbouw is er wat banaal en steriel, maar de manier waarop de oude militaire gebouwen gerestaureerd en geïntegreerd zijn in de wijk is bewonderenswaardig. Ook het vele groen met de kloeke oude bomen maakt het tot een oase die ook steeds meer niet-bewoners aantrekt. En al helemaal een verademing is de totale afwezigheid van auto’s. Hier in Zurenborg hopen we vooral dat wanneer er eindelijk eens werk wordt gemaakt van Nieuw-Zurenborg het groot voorbeeld het Groen Kwartier zal zijn, en niet de zielloze verzameling blokkendozen van Nieuw-Zuid. Cruciaal daarbij is dat zo een project niet volledig in handen komt van de projectontwikkelaars maar dat er ook plaats blijft voor creatievelingen die hun wilde ideeën willen botvieren op het industriële erfgoed dat op de oude gassite aanwezig is. PAkt Want de kers op de taart van het Groen Kwartier is een project dat er wel aan grenst maar er tegelijk ook los van staat, namelijk het PAKT. Het is een initiatief van twee broers, Ismail en Yusuf Yaman, en Stefan Bostoen. In 2006 werden ze verliefd op de oude pakhuizen, ergens tussen hartje Antwerpen en het oude militair hospitaal. Voor de start van de renovatiewerken besloten ze om de locatie ter beschikking te stellen van verschillende artiesten en muzikanten, met een levendige, kleurrijke sfeer als resultaat. Geïnspireerd door vergelijkbare plaatsen in Berlijn of New York, creëerden ze een uniek ecosysteem waar werken wordt gecombineerd met sport, vrije tijd en stadslandbouw (op het dak van de oude pakhuizen is een stadsboerderij van 12.000 m²!). In 2017 vestigde een mix van 25 bedrijven zich op de nieuwe PAKT-site. Chefs, brouwers, barista's, koffiebranders, modellen, sportliefhebbers, digitale duizendpoten en duurzame initiatieven vonden hun weg naar de site. In hartje Antwerpen ontstond een nieuwe biotoop. hoRECA Dat trok meteen hippe en wat alternatieve horeca aan. Foodbar Kasserol presenteert zich als “een stukje Brooklyn in Antwerpen” en werd al gauw een favoriet van veel veggies. Caffenation is de hipste koffiebar van Antwerpen en parfumeert de hele buurt met koffiearoma omdat ze hun bonen ter plaatse branden.

Team Racine PAKT. Foto: Luc PANDELAERS

Standard Pizza serveert pizza’s met zuurdesemdeeg en werd door het blad Culinaire Ambiance verkozen tot een van de vier beste pizzeria’s van Antwerpen (pluim voor Zurenborg: Orso in de Kleine Beerstraat en Bellini op de Tramplaats waren er ook bij). Wij gingen een kijkje nemen bij lunchrestaurant Racine. NEW yoRk Terwijl we wachten tot zaakvoerder Koen Van Cauter zich kan vrijmaken bekijken we op het aangename terras op de eerste verdieping boven Caffenation alvast eens de menukaart. Ook hier is de New Yorkse inspiratie duidelijk. Pastrami? Check! NY salmon sandwich? Check! Verder flink wat veggie en vegan gerechten en kleurrijke salades. Ook Sinte Quinoa en San Avocado worden hier duidelijk vereerd. De drankenkaart oogt eveneens alternatief. Veel verse groenten- en fruitsapjes, natuurwijnen en onbekende bieren van microbrouwerijen. Wanneer Koen Van Cauter er komt bijzitten opperen we dat hun belangrijkste doelgroep op het eerste gezicht hoogopgeleide vrouwen tussen 30 en 40 zijn, die minstens twee kookboeken van Ottolenghi bezitten. “Wij hebben het voor onszelf nooit zo scherp geformuleerd”, lacht hij, “maar het klopt ergens wel. Er bestaat grote behoefte aan een nieuw soort keuken. Lichter, gezonder, met veel aandacht voor lokale producten en nieuwe exotische smaken en kleuren. Yotam Ottolenghi is daar zeker een van de gangmakers

en aanvankelijk sloeg dat vooral aan bij jonge vrouwen in grootsteden als New York en Berlijn. Maar intussen is het ook uitgedeind naar de kleinere centra en is de doelgroep ook groter geworden.” - Hoe zou je de keuken van Racine omschrijven? Koen Van Cauter: ”Misschien moet ik eerst zeggen dat wij een bijhuis zijn Van de Epicerie du Cirque en Moss in de Volksstraat. Dennis Broeckx en Ellen Destuyver wisten met de Epicerie in het verleden een Michelinster te veroveren maar toen ze die weer moesten inleveren gooiden ze het over een andere boeg. Ze trokken resoluut de kaart van streekgebonden en seizoensgebonden producten. In 2017 kwam daar op hetzelfde adres lunchrestaurant Moss bij met dezelfde nadruk op lokale producten. De groenten komen van een bioboerderij in Hombeek en voor de New York style sandwiches betrekken ze speciaal quinoabrood van bakker Toon De Klerck op het Eilandje. Naast verse vruchten- en fruitsapjes zetten ze ook in op natuurwijnen

en lokale bieren van weinig bekende microbrouwerijen. Hier in Racine hebben we dezelfde kaart als in Moss en vrijwel alles wordt ook aangeleverd door de centrale keuken daar. Wij zijn na de lange coronapauze pas terug opgestart met een volledig nieuwe ploeg en momenteel hebben we enkel een koude keuken waar voornamelijk de schotels geassembleerd worden. Maar in de toekomst zal dat zeker nog evolueren.” Zijn er al concrete plannen? Koen Van Cauter: “In de eerste plaats willen wij onze openingsdagen uitbreiden. Nu zijn we vier dagen per week open, we hopen dat op zes en misschien wel op zeven dagen te brengen. Verder dromen we van een vaste overkapping van het terras wat ons meer mogelijkheden zou geven in de winter want onze binnenruimte is nu aan de kleine kant. Daar willen we dan winterbarbecues gaan organiseren. We hebben daar al een paar keer mee geëxperimenteerd en dat was telkens een groot succes.”

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De Gazet Gekaapt ziet er iets anders uit dan in de vorige edities. Onze vaste reporters hadden deze zomer andere dingen te doen, maar niet getreurd, een schaar jonge reporters en fotografen schoot in actie op de Speelstraat in de Krugerstraat op 7 en 8 augustus.

Ook de kapoentjes van de scouts stuurden beelden van hun kamp. Helaas waren slechts twee foto's groot genoeg als bestand om afgedrukt te worden, jammer, want het waren wel erg leuke foto’s. (jp)

Speelstraat Pretoria… in de Krugerstraat, 7-8 augustus 2021

Een speelstraat in de Pretoriastraat wordt steevast afgeketst door De Lijn. Als alternatief mocht het wel in de Krugerstraat. Op zaterdag werd er door “Ell Circo D’ell Fuego” een workshop circus gegeven. De regen was soms spelbreker, maar gelukkig bleef het droog tijdens de workshop.

Ik vind het leuk want dan heb je veel ruimte om te spelen, wij hebben maar een kleine tuin. Het circus was heel ﬁjn, op de bal vond ik het leukste. Ik ben ook blij dat ik nu kan jongleren. (Arne, 11 jaar)

Speelstraten zijn nog zo leuk. Ik lig daar altijd in een deuk. Soms staan er zelfs springkastelen. Dan moet je die wel met je vrienden delen. Ze leerden ons lopen op een ton, op een touw en jongleren. We pasten wel op om ons niet te bezeren. (Cesar, 9 jaar)

Ik vond het circus héél leuk, het was leuk met de andere mensen en dat er iets om te eten was. Leuke straat met al die graﬃti. En ook leuk dat het een lange straat was, want dan konden we goed ﬁetsen. (Jolien, 11 jaar) Ik vond het heel leuk dat er een circus langskwam. Ik heb alles geprobeerd: op een ton en op een bal staan, en ook koorddansen. (Lili, 9 jaar)

Ik vind een speelstraat heel tof omdat je dan je buren beter leert kennen. Het circus (Ell Circo D’ell Fuego) was heel tof, je kon op tonnen staan en tegelijkertijd jongleren met stokken. (Finn, 9 jaar)

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Het was vooral leuk om met Camilo (1 jaar, broertje van Dahl) te spelen. Het touw en de tonnen leken me wel leuk maar dat heb ik niet geprobeerd. Anders zou ik dat wel heel leuk gevonden hebben. (Pieter, 9 jaar)

De sfeer was opperbest, zelfs met de regen als spelbreker.

Ik ben Dahl, ik woon in het witte huis met de witte deur en de zwarte deur zijn mijn buren. We moesten even op de stoep en de straat en het fietspad oversteken en daar was onze speelstraat. Een speelstraat dient om te spelen natuurlijk. En om te steppen, om te fietsen en om te eten. Je eet dan pannenkoeken en broodjes met worstjes en dan ketchup daarin. Twee dagen mochten wij dat maar. Dat is een beetje kort en een beetje lang. Het leukste vond ik fietsen. En ik heb ook circus gedaan. (Dahl, 4 jaar)

De kapoentjes gingen op kamp.

Leider van de Kapoentjes, Bent liet ons een kort verslagje toekomen. Het kamp einde juli was erg sfeervol met breeklichtjes. Maar de kapoentjes moesten gecamouﬂeerd langs de toeristen lopen, dus deden ze gras op hun hoofdjes. Speeltactieken werden overlegd, er werd door velden gewandeld.

Ook de kapoentjes moesten overleggen hoe ze het volgende spel gaan aanpakken.

Voor het kampthema hadden ze zich in fraaie kostuums uitgedost, Sjakie en de chocoladefabriek. En ja, het was zo vlug voorbij.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be