BMagazine 3 2015

BMagazine kwartaal 3, 2015

GEZOND EN FIT

DE ZOMER DOOR

Uiteindelijk komt alles goed Tijdens onze nieuwbouw, nu alweer meer dan twee jaar geleden - een bouwproject waar bijna niets verliep zoals het zou moeten - heb ik geleerd dat uiteindelijk alles goed komt.

Er staat nu een prachtig gebouw en alles werkt en iedereen is tevreden. Dat geldt ook voor enkele zorgverzekeraars. Zoals u weet hadden wij hoog oplopende discussies met enkele zorgverzekeraars over het behoud van de kwaliteit binnen de diabeteszorg. Ondanks de juridische procedures die wij hadden opgestart zijn wij altijd in contact gebleven met de zorgverzekeraars. Dit heeft half april van dit jaar geleid tot een overeenkomst met de VGZ groep. Bij Achmea gaat het moeizaam. Wij kunnen wel declareren bij Achmea ook als we geen overeenkomst hebben, alleen tegen een veel lagere prijs. De voorkeursleveranciers staan daar onder hoge druk. Er komen daar zoveel klachten binnen dat Achmea nu enkele van hun officieel gaat waarschuwen. Ik hoop dat hier ook geldt ‘uiteindelijk komt alles goed’.

Dit magazine staat in het teken van Gezond en Fit. Dit thema zal Boeren Medical de komende tijd nog meer gaan uitbreiden. Met app’s en andere programma’s.

Veel leesplezier.

Paul Boeren Directeur Boeren Medical PS: Boeren Medical is een echt familiebedrijf. In mei waren Marina en ik 40 jaar getrouwd.

Met trots een foto van onze familie, die u nog vele jaren van dienst wil zijn.

Boeren Medical B.V. Hercules 22 5126 RK Gilze T. 0800 099 66 40 F. 013 578 42 85

Colofon Opmaak: Boeren Medical Redactie: Boeren Medical Oplage: 23.000 2 | BMagazine

De inhoud van deze uitgave is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Boeren Medical kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor onvolledigheden en onjuistheden. Boeren Medical sluit alle aansprakelijkheid uit voor directe of indirecte schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of in enig opzicht verband houdt met het opvolgen van vermelde tips en adviezen. Alle rechten en prijswijzigingen voorbehouden.

4

Blz.

4

Goed nieuws!

Blz.

6

Nieuws

Blz.

8

Expeditie Elements

Blz.

10

10.000 stappen per dag

Blz.

14

Kwartaalattentie

Blz.

16

Wekelijkse oefening

Blz.

18

Het groene monster

Blz.

21

Is rood vlees slecht?

Blz.

23

De voordelen van vette vis

Blz.

24

Sporten met een tekort

Blz.

26

Loop naar een beter leven

Blz.

30

Drink water

Blz.

34

Zomerse recepten

Blz.

38

Kruiswoordpuzzel

Blz.

40

Zorgeloos op vakantie

Blz.

44

Woordzoeker

Blz.

46

Zomer activiteiten

Blz.

48

Kiara combineert topsport en diabetes

Blz.

50

Kids puzzels

10

23

30

48

NIEUWS

BOEREN MEDICAL HEEFT

GOED NIEUWS! Klanten van Boeren Medical, welke verzekerd zijn bij de VGZ-groep (hieronder vallen: VGZ, Bewuzt, De Goudse, IZA, IZA Cura, IZZ, UnivĂŠ Zorg, ZEKUR, UMC zorgverzekeraar, Cares Gouda, SZVK, Zorgzaam, Promovendum en ook de volmachten/tussenpersonen: Aevitae/ VGZ, IAK/VGZ, Nedasco/VGZ, Turien & Co/VGZ) kunnen Boeren Medical als leverancier voor diabetestestmateriaal, naalden of eventueel insulinepomptoebehoren behouden.

De overeenkomst tussen VGZ en Boeren Medical is namelijk verlengd.

Wij willen dan ook iedereen die ons een hart onder de riem heeft gestoken met steunbetuigingen en hartverwarmende complimenten enorm bedanken. Dit heeft ons veel goed gedaan en ons gesteund in de voorbije periode.

4 | BMagazine

Als u nog vragen heeft, kunt u terecht bij onze klantenservice op het gratis nummer: 0800 – 099 66 40 Of via: info@boerenmedical.nl.

Appsuline

NIEUWS

Nu ook beschikbaar voor Android!

Traditionele diabetesdagboekjes (pen en papier) worden steeds minder goed bijgehouden, zeker nu er modernere en uitgebreidere mogelijkheden zijn.

Een smartphone heeft men vrijwel altijd bij zich. Het is daarom makkelijker om een digitaal dagboekje bij te houden.

Appsuline helpt u met het bijhouden en inzichtelijk krijgen van bloedglucosewaarden, insulinegebruik en uw koolhydrateninname. Met Appsuline heeft u uw papieren diabetesdagboek niet meer nodig!

De belangrijkste functies van diabetesdagboek Appsuline: Bijhouden koolhydraten, insulinegebruik, bloedglucosewaarden; Dagboek doorsturen naar uw behandelaar; Koppelen met bluetoothbloedglucosemeter (indien van toepassing); Herinneringen instellen voor spuiten en meten; Algemene diabetesinformatie.

De app was al een tijd te downloaden voor iOS (iPhone, Ipad en Ipod) vanaf softwareversie 7, maar is nu ook beschikbaar voor Android.

Privacy en Appsuline Uw gegevens worden alleen op uw smartphone of tablet opgeslagen, en kunnen alleen met uw toestemming worden doorgestuurd.

WIJ HELPEN MENSEN MET DIABETES, U OOK? TIS GRA P! AP

Boeren Medical zal de app blijven ontwikkelen zodat iedereen met diabetes hier profijt van kan hebben.

Wensen en opmerkingen stellen wij dan ook zeer op prijs. Schroom dan ook niet om contact met Boeren Medical op te nemen als u een wens of opmerking heeft.

BMagazine | 5

NIEUWS

DIABETES UITLEG AAN KLEUTERS Senne (5) kreeg op de leeftijd van 10 maanden de diagnose diabetes type 1. Om aan zijn klasgenootjes uit te leggen wat dat betekent, ontwikkelde mama Audry Swinnen uit Keerbergen (in samenwerking met Universitair Ziekenhuis Leuven) een uniek puzzelspel.

De prikjes, het insulinepompje, opletten met verjaardagstraktaties,… Het was een hele aanpassing voor de kleine Senne. En in de kleuterklas leverde het ook vele vragen en vreemde blikken op van andere kleuters. ‘Maar hoe verklaar je al die dingen op kleuterniveau?

Daar had niemand een pasklaar antwoord op.’, vertelt Audry Swinnen, die zelf ook les geeft. Dus ontwikkelde ze, met de hulp van het UZ Leuven en sponsoren, zelf een spelletje dat de naam ‘Sweethearts’ kreeg. Het bevat twee puzzels, een voorleesboekje, emometer, kleurplaat en een handleiding.

SLEUTELTJES IN DE BUIK Het Sweethearts-spel legt diabetes uit aan de hand van een vergelijking met het starten van een auto. ‘Dat klinkt misschien raar, maar Senne en zijn vriendjes begrepen het zo onmiddellijk’, vertelt Audry. ‘Eerst laten we kinderen een puzzel maken waarbij ze moeten aanduiden wat je nodig hebt om een auto te starten. Een stuur, een wiel, maar ook een tankstation en sleutels. Dat is logisch: je hebt benzine en sleutels nodig om de motor te doen werken.

Daarna maken we de vergelijking met een spelend kindje. Wat heb je nodig om te spelen?

Een pop, een bal, een vlieger… En er staan ook een boterham, een banaan en sleuteltjes op de puzzel. In eerste instantie denken kleuters dat dit ‘fopstukken’ zijn. Maar dan leggen we uit dat je natuurlijk boterhammetjes nodig hebt. Want met honger kan je niet spelen. En sleuteltjes dan? We vertellen dat de meeste kleuters deze sleuteltjes al in hun buik hebben. Als ze eten, 6 | BMagazine

wordt onmiddellijk hun motortje gestart zodat ze veel energie hebben om te spelen. Kindjes met diabetes hebben deze sleutels (insuline) niet. Zij hebben een prikje of een pompje nodig om de sleuteltjes toe te dienen. Dan pas kan de ‘motor’ starten.’ Een heel simpele uitleg, die zijn effect niet miste, zo bleek. ‘De vriendjes van Senne hebben het voortdurend over de sleuteltjes in zijn buik. En ze weten ook dat hij niet zomaar van hun koekjes of snoepjes mag eten omdat dit niet goed is voor zijn ‘motor’, aldus een tevreden mama Audry.

PESTEN VOORKOMEN Niet alleen de uitleg van diabetes vindt Audry belangrijk aan het spel. Ook dat erover gepraat wordt en kinderen ermee leren omgaan. ‘Ik hoop dat we dankzij deze uitleg op jonge leeftijd aan vriendjes en klasgenootjes kunnen voorkomen dat kinderen met diabetes gepest zullen worden.

Want vaak komt dit pesten doordat kinderen iets niet kennen’, vertelt Audry. “En hoe normaler iedereen ermee omgaat, hoe makkelijker kindjes hun aandoening zelf aanvaarden.”Ook duidelijk maken dat diabetes type 1 niet komt door te veel suiker of vet eten, is een belangrijk doel van het spel. “We krijgen nog veel te maken met vooroordelen”, zegt ze. “Veel mensen denken dat wij ons kind al van jongs af aan slechte voeding gaven waardoor hij diabetes kreeg. Maar zo is het natuurlijk niet. Diabetes type 1 is een afwijking van het immuunsysteem.

Dat heeft niks met voeding te maken.”

OPGROEIEN MET DIABETES Bekend TV-reporter en ambassadrice van het

NIEUWS

project Annick Ruyts, wier leven volledig veranderde toen haar jongste zoon Milo (21) vijftien jaar geleden de diagnose diabetes kreeg, is enthousiast dat er nu zo’n spel bestaat. ‘Gelukkig waren Milo’s leerkrachten altijd bereid om de vragen van alle kinderen te beantwoorden, maar ik voelde toch dat er nog vele onbeantwoorde vragen waren. Een spel is dan ook een veel betere manier om deze uitleg te doen bij jonge kinderen’, vertelde ze naar aanleiding van de voorstelling van het spel op de school van Senne en Audry, het K.A. Keerbergen. ‘Diabetes hebben is minder zwaar als je het kan delen. En delen gaat zo veel makkelijker als mensen het begrijpen.’

Audry kreeg bij de ontwikkeling van het spel hulp van het UZ Leuven. Zo was klinisch psychologe Eveline Goethals nauw betrokken bij het project.

‘Kinderen moeten weten dat opgroeien met een chronische ziekte zoals type 1 diabetes geen

belemmering hoeft te zijn voor hun ontwikkeling.

Maar dit kan enkel als hun omgeving er goed mee omgaat. Daarom is het belangrijk om kleuters al op jonge leeftijd uit te leggen wat diabetes is.’

MOEILIJK LEREN OVER CHRONISCHE ZIEKTEN Ook het team van professor Kristina Casteels, het hoofd van de afdeling ‘Diabetes bij kinderen en adolescenten’ van het UZ Leuven, hielp bij de uitwerking van het spel. ‘Elk jaar stijgt het aantal kinderen met diabetes type 1 in België.

Bovendien krijgen ze het ook op steeds jongere leeftijd. Het informeren van deze kinderen en hun omgeving is dan ook erg belangrijk’, aldus Casteels. “We hadden hiervoor al wel materiaal voor basis- en secundaire scholen, maar voor kleuters waren er tot op heden weinig middelen beschikbaar. Het is dus een perfecte aanvulling’, aldus professor Kristina Casteels.

Bron: www.nieuwsblad.be/cnt/blcju_01646526

VITAMINE D TEKORT VERHOOGT RISICO DIABETES

Dit gold voor zowel de slanke mensen, als degene met overgewicht of obesitas. De resultaten laten zien dat het verband tussen het bloedsuikergehalte en vitamine D sterker is dan met de BMI.

Mensen met weinig vitamine D in hun lichaam lopen een verhoogd risico op diabetes type 2, zelfs als ze geen overgewicht hebben. Tot die conclusie komen Spaanse onderzoekers van de Universiteit van Malaga.

Het onderzoek was echter niet ontworpen om aan te tonen of vitamine D daadwerkelijk een rol speelt bij het veroorzaken van diabetes of andere aandoeningen die het glucosemetabolisme beïnvloeden. De Spaanse onderzoekers kunnen alleen een verband laten zien.

Onderzoeker Manuel Macias-Gonzalez denkt dat een vitamine D-tekort en overgewicht mogelijk samenwerken om het risico op diabetes te verhogen. “Een gemiddeld persoon kan zijn risico verlagen met een gezond voedingspatroon en voldoende beweging in de buitenlucht.” Het lichaam maakt namelijk vitamine D aan onder invloed van zonlicht.

Deze resultaten zijn verschenen in het Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. Bij de studie waren bijna 150 Spanjaarden betrokken.

De wetenschappers bestudeerden bij hen onder andere de hoeveelheid vitamine D in het lichaam en het BMI. Verder werden de deelnemers getest voor diabetes, prediabetes en andere afwijkingen aan het bloedsuikergehalte. De onderzoekers vonden dat deelnemers met diabetes gemiddeld een lager vitamine D-gehalte hadden dan de deelnemers zonder diabetes.

VERBAND

Bron: www.nu.nl/gezondheid/3999518/vita mine-d-tekort-verhoogt-risico-diabetes.html BMagazine | 7

Met elke kilometer krijgt u meer begrip voor kinderen met diabetes! Wij lopen om een gezinsweekend, georganiseerd door de Bas van de Goor Foundation, mogelijk te maken.

Helpt u mee?

lopen voor kinderen met diabetes

Graag stel ik mij eerst aan u voor. Ik ben Marieke Wassink, 36 jaar oud. Ik leef happy met mijn man en 3 kinderen en heb bijna 15 jaar diabetes type 1. Mijn diabetes heeft een behoorlijke impact op mijn dagelijkse leven, omdat deze helaas moeilijk te reguleren is en ik te kampen heb met pieken en dalen.

Ik streef ernaar te leven als iedereen. Ik probeer mee te racen in de wereld der gezonden. Dit gaat helaas niet altijd en ik beland dan ook soms even van de snelweg in de berm. Er zijn perioden dat ik meerdere malen per week hulp van hulpverleners moet vragen (internist, diabetesverpleegkundige, fysiotherapeut etc.). Gelukkig ben ik een positief ingesteld persoon en kijk ik eerder naar mogelijkheden dan beperkingen, zonder mijn ogen te willen sluiten voor de realiteit.

Al jaren speel ik met de gedachte om een expeditie op touw te zetten met mensen die diabetes hebben, voor mensen die diabetes hebben. Toen ik nog gezond was en mijn lichaam nog alles deed zoals het hoorde baande ik mij regelmatig een weg door de Alpen, PyreneeĂŤn of Schotse hooglanden. Stap voor stap 08 | BMagazine

brachten mijn bergschoenen mij naar toppen of einddoelen. Eén zijn met je lichaam, één zijn met natuur. Dat gevoel tovert ook nu nog een glimlach op mijn gezicht. Naast die glimlach ook een gevoel van kracht, van uitdaging. Ik wil die toppen, die einddoelen opnieuw bedwingen. Nu met diabetes, samen met andere positievelingen die ook diabetes hebben, voor alle mensen met diabetes! Wederom het gevoel oproepen en vertrouwen krijgen in de kracht van je lichaam.

En hoe leuk is het als we met deze tocht ook nog geld in kunnen zamelen voor een prachtig initiatief van de Bas van de Goor Foundation!

Sinds december 2014 ben ik actief geweest om een groep mensen met diabetes bij elkaar te brengen die samen met mij een groot gedeelte van de Berliner Höheweg willen gaan lopen. En dit is gelukt! De groep bestaat uit vier dames en een dappere man, allen met diabetes type 1. Gedurende een 6-daagse huttentocht gaan we onder begeleiding van ervaren tochtleider

Arnoud Wassink grenzen verleggen, dromen waarmaken, leren van elkaar en ervaren dat diabetes geen belemmering hoeft te zijn om te kunnen bewegen. Wij gaan van 12 t/m 19 september a.s. bewegen voor kinderen (en familieleden van deze kinderen) die diabetes hebben!

We lopen deze tocht onder medische begeleiding van het St. Anna Ziekenhuis (Geldrop). De groep wordt tijdens de tocht ondersteund door internist Alexander Stork en diabetesverpleegkundigen Linda Meertens en Wendy Jansen. Inmiddels is iedereen aan het trainen om de tocht te kunnen maken. Hierbij hebben we ondersteuning van fysiotherapiepraktijk de Knegt & van den Bungelaar. De groep heeft een conditionele en fysieke test ondergaan. Met persoonlijk advies van Willem van den Bungelaar is iedereen aan de slag gegaan. En met resultaat! Tijdens het voorbereidingsweekend in Houffalize hebben we maar liefst 40 km gelopen met bepakking.

Wilt u meer informatie over de expeditie of over het project dat wij hiermee ondersteunen, mail uw vraag dan naar: expeditie.elements2015@gmail.com of kijk op de site van de Bas van de Goor Foundation: www.bvdgf.org Wilt u samen met ons dit gezinsweekend mogelijk maken door middel van een financiële bijdrage? Fijn! U mag uw gift (groot of klein) overmaken op: NL55RABO0303095741, t.n.v. M. WassinkPruijt, o.v.v. Expeditie Elements.

De expeditie wordt mede mogelijk gemaakt door Boeren Medical en onderstaande sponsors.

BMagazine | 09

10.000

STAPPEN PER

DAG

IS 10.000 STAPPEN PER DAG DE NIEUWE NORM?

De oorsprong van 10.000 stappen per dag ligt in Japan, waar het gebruik van stappentellers al langer gebruikelijk is. Een van de eerste grote studies naar de positieve effecten van wandelen komt dan ook uit Japan.

Bij de Osaka Gas Company werd in de jaren ’90 een onderzoek uitgevoerd die de relatie tussen matig intensieve lichamelijke activiteit en bloeddruk analyseerde. Met die Osaka Health Survey werden alle mannelijke werknemers van het gasbedrijf (ruim 6000) onderzocht voor een 10 | BMagazine

langere periode. Wat bleek? De mannen die 21 minuten of langer naar hun werk wandelden hadden een lagere kans op hoge bloeddruk dan mannen die 10 minuten of minder wandelden.

Daarmee bleek dat ‘gewoon’ wandelen, dus niet hardlopen of joggen, ook een positieve invloed op gezondheid heeft.

Inmiddels hebben meerdere medische autoriteiten over de hele wereld aangegeven dat 10.000 stappen per dag inderdaad een gezond streven is. Dit komt neer op ongeveer 1 uur bewegen per dag, terwijl 30 minuten het minimale is volgens

de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen (NNGB).

Gemiddeld zet men 6000 stappen per dag.

Om echter gezond te leven, zouden dat er eigenlijk 10.000 per dag moeten zijn.

10.000 stappen per dag is best veel. Als u een baan heeft waarbij u veel achter uw bureau zit, zult u uw best moeten doen om die 10.000 stappen iedere dag te halen.

VIJF MANIEREN OM TOCH 10.000 STAPPEN PER DAG TE HALEN: • De lunchpauze niet besteden achter uw bureau of in de kantine, maar maak een lekkere wandeling. Boterham uit het vuistje, een frisse neus halen en vervolgens met nieuwe energie weer aan de slag. • Uw auto een eindje verderop parkeren. Kies eens niet voor de dichtstbijzijnde parkeer plaats, maar zorg dat u nog een stukje moet lopen. Reist u met het openbaar vervoer? Stap dan eens een bus, metro of tramhalte eerder uit.

BMagazine | 11

• Een lang telefoongesprek niet vanaf de bank voeren, maar tijdens het wandelen. Gebruik de headset van uw telefoon, dan kunt u comfortabel lopen en bellen.

• Een walking meeting doen. Verplaats de vergadering uit de vergaderzaal naar de buitenlucht en bespreek belangrijke zaken tijdens het lopen. Hoogst waarschijnlijk levert de frisse buitenlucht u nog extra inspiratie op ook.

• Niet ín een koffiezaakje af spreken met een vriend, familie of kennis, maar uw koffie to go mee nemen en samen even een blokje om te maken.

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat het zetten van 10.000 stappen op middelmatige intensiteit veel effectiever is voor uw gezondheid en om vet te verbanden.

Dit komt omdat bij fitness vooral koolhydraten worden verbrand, maar weinig vet. Er wordt pas vet verbrand bij een middelmatige inspanning op zo’n 60-70% van uw maximale hartslag.

Met wandelen worden zo’n 520 calorieën per uur verbrand. De verbranding start na zo’n 2.200 stappen.

Dit komt neer op ongeveer 20 minuten lopen, terwijl met fitness slechts 250 calorieën per uur worden verbrand.

WAT DOET BEWEGEN MET DIABETES? Bewegen is van levensbelang voor mensen met diabetes.

De voordelen van beweging: • Door beweging blijf je met diabetes algemeen fitter; • De bloedsuikerwaarde is beter stabiel te houden, daardoor voel je je lichamelijk en geestelijk fitter; • Minder kans op bijkomende lichamelijke gevolgen van diabetes (complicaties); • Vaak minder medicijnen nodig.

U zult merken dat u door gebruik van bijvoorbeeld een stappenteller in uw dagelijks leven steeds actiever wordt, zonder dat het als een opgave gezien wordt. De bewustheid door deze stappenteller maakt dat het een blijvende verandering zal worden. Brits onderzoek heeft aangetoond dat het aantal mensen dat een stappenteller gaat dragen, deze twee jaar later nog gebruikt. 93% is er blijvend meer door gaan bewegen.

Boeren Medical heeft daarom dit kwartaal een stappenteller voor u als kwartaalattentie, die u binnenkort bij een complete bestelling thuis zult ontvangen!

12 | BMagazine

Bron: • www.mens-en-gezondheid.infonu.nl/ gezonde-voeding/51561afvallen-met-een stappenteller.html • www.smarthealth.nl/review/10-000 stappen-per-dag/ • www.10000stappen.nl/waarom 10000-stappen • www.paradigit.nl/cms/tips/smarthealth/ vijf-manieren-om-10000-stappen-per dag-te-halen/default.aspx

BMagazine | 13

KWARTAAL ATTENTIE Boeren Medical toont haar waardering door bij elke kwartaalbestelling een attentie te schenken aan alle klanten die insuline gebruiken. Klanten die een automatische zending* (PakjeGemak) hebben en/of per e-mail dan wel via internet hun bestelling plaatsen, ontvangen een extra attentie. De attenties voor kinderen zijn vanzelfsprekend aangepast aan de leeftijd.

De ATTENTIE van dit kwartaal: Stappenteller

De extra PakjeGemak attentie van dit kwartaal Slakom Salad2Go PakjeGemak Wilt u ook het gemak ervaren van een automatische zending?

Neem dan contact op met onze klantenservice via het gratis telefoonnummer 0800 099 66 40.

14 | BMagazine

BESTELLIJST Naam:

Graag deze bestellijst

Adres:

opsturen in een envelop (zonder postzegel) naar:

Postcode:

Plaats:

Boeren Medical B.V.

Geboortedatum:

-

-

Antwoordnummer 60016 5000 VB Tilburg

Let op: indien u al gebruik maakt van onze automatische zending, hoeft u deze bestellijst niet te retourneren. Uw bestelling wordt dan al samen met de attenties automatisch naar u verzonden. Twee weken voor verzending ontvangt u van ons een e-mail ter controle.

Is uw bestelling akkoord? Dan wordt uw bestelling verzonden.

Vul hieronder de door u gewenste diabeteshulpmiddelen in voor de komende drie maanden en ontvang het attentiepakket van dit kwartaal gratis.

AANTAL ARTIKELNR.

ARTIKELOMSCHRIJVING

U kunt uw bestelling ook telefonisch doorgeven via telefoonnummer: 0800 099 66 40 of per e-mail: info@boerenmedical.nl •

•

Bestelt u deze aanbiedingen in combinatie met uw diabeteshulpmiddelen?

Dan worden er geen extra verzendkosten in rekening gebracht.

Tijdens de vakantietijd kan het voorkomen dat de post er langer over doet dan gebruikelijk.

Houd hier rekening mee.

Beoordeel ons: Boeren Medical streeft naar een zo hoog mogelijke kwaliteit van haar service en producten. Daarom zijn wij erg geïnteresseerd in uw mening. Wilt u deze met ons delen?

Vul het beoordelingsformulier online in. Ga hiervoor naar www.boerenmedical.nl/beoordeling.

Wij danken u bij voorbaat.

BMagazine | 15

Een derde van de Amerikaanse volwassenen is zwaarlijvig, terwijl meer dan 29 miljoen mensen diabetes hebben. Maar volgens het US Center for Disease Control and Prevention zal het uitvoeren van oefeningen (elke activiteit die een merkbare toename veroorzaakt in de ademhaling en hartslag) gedurende 150 minuten en twee krachtsessies per week ervoor zorgen dat u fit en sterk wordt. U hoeft niet de routine van bijvoorbeeld US-triatlon wereldkampioen Gwen Jorgensen er op na te houden. Haar trainingsweek bestaat uit 30 uur zwemmen, fietsen en lopen. In plaats van aerobic activiteiten kunt u denken aan een stevige wandeling (rond 5 km), fietsen (langzamer dan 15 km per uur is al voldoende) en tuinieren. Hoe u die 150 minuten verdeeld is aan u, maar met vijf dagelijkse 30 minuten activiteiten heeft u twee dagen rust.

Recent onderzoek in het tijdschrift Osteoporose International heeft ook aangetoond dat mannen van middelbare leeftijd die krachttraining hebben gedaan een hogere botdichtheid hebben dan degenen die dat niet doen, wat de preventieve werking van deze oefeningen benadrukt.

150 minuten lichte aerobic oefeningen per week, plus twee krachtsessies, zal ervoor zorgen dat u fit en sterk blijft

16 | BMagazine

WEKELIJKSE OEFENING: Je hoeft niet te trainen als een Olympische atleet om in vorm te blijven.

IS ZOUT EEN GEVAAR VOOR DE GEZONDHEID? Bestudeer de cijfers op levensmiddelenverpakkingen om de zoutinname - en dus bloeddruk – laag te houden.

Als uw zoutconsumptie hoog is, houdt het lichaam water vast om de hoge concentraties van natrium te verdunnen, wat op zijn beurt de hoeveelheid bloed in de bloedsomloop verhoogt. Dat legt meer druk op het hart en de bloedvaten. Deze druk kan de bloedvaten verharden, waardoor hoge bloeddruk, een aandoening die -volgens onderzoekers op het gebied van hart- en bloedvaten van de University of London 2009 twee derde vertegenwoordigt van alle beroertes en de helft van hartziektes. “Een bescheiden verlaging van de zoutinname zal leiden tot een belangrijke verbetering van de volksgezondheid,” zeggen de onderzoekers. De aanbeveling van de American Heart Association’s voor inname van natrium is teruggebracht van 2.300 mg per dag (ongeveer een theelepel zout) tot 1500 mg. Deze vermindering, zo wordt beweerd, kan overlijden aan hart- en vaatziekten in de komende tien jaar verminderen met 1,2 miljoen doden. Om effectief toezicht te houden op de inname van zout, kijkt u naar het aantal gram op het etiket van de verpakking. Kies levensmiddelen waar hier 2,4 gram of minder staat vermeld voor natrium per portie voedsel - deze hebben weinig natrium in zich. Alles boven de 6 gram voor natrium wordt beschouwd als hoog.

BMagazine | 17

Men wordt vaak gewaarschuwd voor avocado’s vanwege hun hoge vetgehalte. Hoewel het waar is dat de calorieën in de vrucht voor 75 procent vet zijn, zijn dit van nature ‘goede’ vetten, zoals enkelvoudig onverzadigd vet.

Onderzoek gepubliceerd in de Archives of Medical Research heeft aangetoond dat het volgen van een dieet verrijkt met avocado het ‘slechte’ LDL-cholesterol met bijna een kwart verlaagt, het niveau van de ‘goede’ HDL-cholesterol met 11 procent verhoogt. In tegenstelling tot de overtuiging dat avocado’s moeten worden weggelaten uit een caloriearm dieet, is er een studie van voedingswetenschappers bij Loma Linda University in Los Angeles die vinden dat ze een nuttige rol kunnen spelen.

Deelnemers die een halve avocado met hun lunch aten meldde een 40 procent verminderd verlangen om drie uur later te eten. Zij vertoonden geen tekenen van verhoogde bloedsuikerspiegel, wat aangeeft dat avocado’s een regulerende werking op de glucose niveaus kunnen hebben. Een studie gepubliceerd in Nutrition Journal in 2013 concludeerde dat het eten van avocado kan worden geassocieerd met een verminderd risico van metabool syndroom, waarvan de symptomen onder meer diabetes, beroerte en coronaire hartziekten zijn.

GENERATIE BIET Rode biet heeft een hoog nitraat gehalte en dat betekent dat het drinken van het sap zowel de bloedstroom en uithoudingsvermogen stimuleert.

Het ongewoon hoge niveau van nitraten in rode biet stimuleert de bloedsomloop door zijn eigenschappen. Daardoor is rode biet het onderwerp van veel recent onderzoek geweest.

Een glas bietensap verlaagt aanzienlijk de systolische bloeddruk gedurende enkele uren, volgens studies die zijn uitgevoerd in 2010 aan de Queen Mary’s University in Londen 18 | BMagazine

HET GROENE MONSTER Wees niet ongerust door het hoge vetgehalte van een avocado, Ze zitten vol met die ‘goede’ vetten en kan ook de eetlust onderdrukken.

en in 2012 in het Baker IDI Hart en Diabetes Instituut in Melbourne, Australië. Een team van de Wake Forest Translational Science Center in North Carolina heeft ook ontdekt dat het drinken van bietensap een positieve invloed heeft op de bloedtoevoer naar de hersenen, met name de frontale kwab. Deze kwab is de meest getroffen regio bij dementie. Het is ook het nitraatgehalte van bietensap dat het uithoudingsvermogen verhoogt bij sporters. Dat zeggen sportwetenschappers van de Universiteit van Exeter (UK). Zij onderzochten het effect van twee shots van 75 ml bietensap 150 min voor de training. Het verminderde het zuurstofverbruik van het lichaam met maar liefst 3 procent.

Verse bieten zijn er het hele jaar door, maar ze zijn het zoetst tussen juni en september.

HOU VAN JE HUID Zowel heerlijk als voedzaam, de zoete aardappel is rijk aan vitamine A en C, vezels en kalium.

Het Center for Science heeft in het tijdschrift Public Interest gepubliceerd dat zoete aardappel een voedingsmiddel is met een van de hoogste voedingswaarde, door de hoge niveaus voedingsvezels, vitamine C en vitamine A. Een middelgrote gebakken zoete aardappel bevat 561 procent van de gemiddelde dagelijkse behoefte aan vitamine A, welke het ontstaan van ‘macula degeneratie’ (oogaandoening) kan voorkomen en het risico op kanker kan verlagen. Harvard Medical School vond dat vrouwen die diëten met bronnen van beta-caroteen, zoals zoete aardappelen, een verminderd risico van 25% op borstkanker hebben. Eet zowel de schil als de aardappel om de inname van vezels, quercetine (natuurlijke kleurstof) en kalium te verhogen, een mineraal dat overvloedig in zoete aardappel zit maar ontbreekt in het dieet van de meeste (Amerikaanse) volwassenen. Volgens de National Health and Nutrition Examination Survey voldoet minder dan 2 procent aan de dagelijkse behoefte van 4,7 mg aan kalium die de bloeddruk kan verlagen, terwijl volgens Today’s Diëtist, ook het verminderen van het risico van overlijden door alle oorzaken met 20 procent wordt verminderd.

MOETEN WE SNACKEN? Is het eten van drie maaltijden per dag niet genoeg?

Onderzoek gepubliceerd in het Journal of Nutrition in 2011 suggereert dat het toevoegen van drie snacks aan een regelmatig schema van drie maaltijden kleine voordelen kan bieden wanneer deze snacks proteïne bevatten: bijvoorbeeld crackers met hummus of een stuk fruit met yoghurt.

Bij het American Society for Nutrition symposium over de eetfrequentie en snacken concludeerden experts dat een eetfrequentie van 3-6 maal per dag de voorkeur heeft mits de dagelijkse energieopname niet de energiebehoefte overschrijdt.’ De European Food Information Raad vond in 2007 dat meer frequenter eten verzadiging kan bevorderen, zij zijn voorstander van eerder op de dag eten en de inname van koolhydraten kan verhoogt worden terwijl de consumptie van vet verminderd wordt, maar ook dat een lager risico van hartaandoeningen geassocieerd kan worden met een lagere mate van het totale en LDL cholesterol. Hier werd echter hetzelfde voorbehoud toegepast: De totale dagelijkse calorie-inname mag door een tussendoortje niet toenemen.

BMagazine | 19

SUIKER Het bewijs is duidelijk, er is een direct verband tussen de consumptie van suiker en gewichtstoename.

In 2013 is er een uitgebreid onderzoek geweest naar de relatie tussen suiker en obesitas in opdracht van de World Health Organization (WHO).

De resultaten waren overtuigend: een verminderde suikerinname werd geassocieerd met een gemiddelde van 0,8 kg gewichtsverlies, terwijl een verhoogde inname gepaard ging met een toename van 0,75 kg. De herziening versterkt het verband tussen inname van suikers en obesitas en dus een hoger risico op chronische ziekten.

Als gevolg hiervan verlaagde de WHO haar aanbeveling over suiker inname met een dagelijkse limiet van 10 procent naar 5 procent van de calorie inname. Dat is ongeveer zes theelepels per dag voor een gemiddelde volwassene.

Als onderdeel van een gezonde voeding is deze hoeveelheid toegevoegde suikers geen bedreiging voor de gezondheid, maar als het gemiddelde van koolzuurhoudende frisdrank, gezien als de ergste bron van ‘lege calorieen’ negen theelepels bevat is de limiet erg laag. Helaas heeft onderzoek gesuggereerd dat alternatieven 20 | BMagazine

zoals kunstmatige zoetstoffen ons eigenlijk meer laten eten. Ze leveren geen tweede dopamine prikkel voor de opname van glucose in onze maag, maar houden ons hongerig.

Mensen met diabetes worden geadviseerd om toezicht te houden op hun inname van koolhydraten, die suiker bevat, en niet meer dan 65 procent koolhydraten te eten in hun dieet.

De World Health Organization adviseert nu niet meer suiker inname dan 5 procent van de calorie inname, wat gelijk staat aan zes theelepels per dag.

Wist u dat? Een gemiddeld Amerikaans kind verbruikt 32 theelepels suiker per dag.

IS ROOD VLEES SLECHT VOOR UW GEZONDHEID? Een wenselijke manier om het risico op kanker en hartziekten te verminderen is door de consumptie van rood vlees te verminderen.

In 2005 heeft de Amerikaanse Dietary Guidelines voor de Amerikanen aanbevolen dat de consumptie van rood en bewerkt vlees moet worden gemodereerd. De resultaten van het daaropvolgende onderzoek zijn niet eenduidig.

In een overzicht van 20 Harvard studies in 2009 werd er een verband gevonden tussen de consumptie van vleeswaren en het vaker voorkomen van hartziekten en diabetes. Hierbij was geen koppeling met rood vlees. Recenter onderzoek geleid door de Harvard Medical School en Harvard School of Public Health concludeerde dat consumptie van rood vlees werd geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en kanker bij mannen en vrouwen. Waar beide studies het over eens zijn, is dat verwerkt vlees een negatieve invloed heeft op de gezondheid. Het Amerikaanse Institute for Cancer Research adviseert niet meer dan 0,5 kilo gekookt rood vlees per week en volledige onthouding van alle verwerkte vleeswaren zoals worst, ham, bacon en hotdogs, daarbij verwijzend naar onderzoek dat een verhoogd risico op darmkanker aantoont. In beperkte hoeveelheden is onbewerkt, met gras gevoederd rundvlees het beste, volgens studies in Californie en Melbourne. Het is magerder en bevat hogere niveaus van gezonde omega-3 dan het granen gevoed rundvlees.

BMagazine | 21

GEMBER TEGEN SPIERPIJN en het verlichten van misselijkheid.

Gember blijkt effectief te zijn in het verlichten van spierpijn. Bij tests op atleten na intensieve periodes van lichamelijke oefening, ervaren deelnemers die ongeveer 3 gram gember per dag binnenkregen aanzienlijk minder spierpijn. Dit staat in een studie uit 2013 dat is gepubliceerd in het International Journal of Preventive Medicine.

Een ander onderzoek heeft zich gericht op het testen van de algemene aanname dat gember een positief effect heeft op misselijkheid. Uit een aantal studies volgt de conclusie dat gember misselijkheid tijdens de zwangerschap kan verlichten. Deze verlichting is er bij de inname van gember in een dosis van niet meer dan 1 gram per dag en niet meer dan vier dagen. Echter, verder onderzoek is nodig om te bevestigen of gember even effectief is als geneesmiddel in de behandeling van bewegingsziekte en postoperatieve misselijkheid, de verlaging van de bloeddruk en ontsteking bij de behandeling van osteoartritis.

DE VOORDELEN VAN VETTE VIS Omega 3-rijke vis, zoals zalm, verlicht de bloeddruk en vermindert de ophoping van vet - zolang je het maar op de juiste manier bereid.

Onderzoek naar de cardiovasculaire voordelen van vette vis, zoals zalm, begon toen wetenschappers het lage aantal gevallen van hart- en vaatziekten zagen bij lnnuit gemeenschappen (Eskimo’s van Groenland en Canada). Het bewijs is inmiddels zo sterk, dat de American Heart Association ten minste twee porties vette vis per week adviseert om de bloeddruk en vetopbouw in de slagaders te verminderen.

Een onderzoek uitgevoerd door Saint Luke’s Mid America Heart Institute in Kansas City, heeft overtuigend bewijs gevonden dat het nog verder gaat. Het twee keer per week eten van het juiste type van Omega 3-rijke vette kan ook de ontwikkeling van een kankergezwel voorkomen dat leidt tot borstkanker, darm- en slokdarmkanker.

De onderzoekers benadrukte het belang van een goede voorbereiding met olijfolie, die van nature laag in omega-6 is, en zonder te zouten.

Studies in Italië tonen aan dat het eten van vette vis gekookt met olijfolie de dreiging van kanker aanzienlijk verminderd.

22 | BMagazine

VOORDELEN VAN KOFFIEBONEN De potentiele gezondheidswinst van koffie kan afhangen van de genetica.

Epidemiologische studies (studies die kijken naar associaties in plaats van directe oorzaken) hebben aangetoond dat de consumptie van koffie het risico op bepaalde ziekten, zoals Alzheimer, dementie, hartziekten, Parkinson en diabetes type 2 kan verminderen en het risico op bijvoorbeeld bloedarmoede kan vergroten. Nader onderzoek door de New York State Department of Health in 2011 heeft gesuggereerd dat de invloed van koffie op de ziekte van Parkinson afhankelijk is van de

DE HEILIGE BOERENKOOL De gezondheidsvoordelen van deze groente zijn onmiskenbaar - maar zorg ervoor dat je het goed bereid.

Dit lid van de kool familie is onlangs een stuk populairder geworden dankzij enkele celebrities die enthousiast waren over de voordelen voor de gezondheid. Het is zeer rijk aan vitamine K en C, en calcium. Bovendien, boerenkool bevat veel sulforafaan, die krachtige

genen van het individu. Een ander stuk van het onderzoek, uitgevoerd door de Universiteit van Toronto, suggereert dat als een specifiek gen, CYP1A2, zich op een bepaalde manier uitdrukt, koffie snel wordt gemetaboliseerd, wat juist leidt tot een verhoging van dit risico. Als het zich op een andere manier uitdrukt, wordt koffie langzaam gemetaboliseerd, wat leidt tot een afname van dit risico. We weten met zekerheid dat koffie rijk is aan antioxidanten en potentieel voordelen heeft voor de gezondheid, dit is al bevestigd in een onderzoek samengesteld door de Universiteit van Oslo in 2010. Meer onderzoek is vereist voordat deze bevindingen kunnen worden gebruikt om koffie ook aan te bevelen.

Wist u dat? Wetenschappers en laboranten drinken meer koffie dan elke andere beroepsgroep. anti-kanker eigenschappen heeft. Een studie door onderzoekers van de Zhejiang Universiteit in China, gepubliceerd in het World Journal of Urology, toont aan dat een verhoogde inname van kruisbloemige groenten gerelateerd is aan een verminderd risico op blaaskanker.

De gekozen bereidingswijze maakt echter een aanzienlijk verschil in de anti-kanker eigenschappen. Volgens onderzoekers van de medische en scheikundefaculteiten aan de Universiteit van Warwick (GB), vermindert het koken van koolgroenten gedurende 10 minuten de waardevolle glucosinolaten met maar liefst 40-50 procent, terwijl stomen, magnetron of roerbakken deze behoudt. Verschillende opslagmethoden, daarentegen, bleken weinig effect op het behoud van deze glucosinolaten te hebben.

Wist u dat? Kool is zo vol met voedingsstoffen dat het, per calorie, meer calcium dan melk en meer ijzer dan rundvlees bevat.

BMagazine | 23

SPORTEN MET EEN TEKORT Voor duursporters die graag vet willen verbranden kan het gunstig zijn om te sporten als hun glycogeen niveau laag is.

Energiedranken zoals Gatorade en Powerade (gebaseerd op koolhydraten) zijn volop aanwezig op sportscholen in het hele land. Maar het idee dat ze elke sessie brandstof nodig hebben is onjuist, volgens onderzoek onder leiding van John Hawley, hoogleraar Exercise Metabolism bij RMIT University in Melbourne, Australie.

Hawley en collega’s hebben aangetoond dat regelmatige trainingen in een glycogeen uitgeputte toestand de metabole aanpassingen verhoogt om zo vet te verbranden. Het idee is dat dit het uithoudingsvermogen verbetert, omdat een glycogeen tekort wordt geassocieerd met vermoeidheid. Voor duursporters, zoals marathonlopers en triatleten is dit een belangrijk punt. Je lichaam slaat rond 1800 calorieën in een vorm genaamd glycogeen in lever en spiercellen op, voordat ze deze los laten in de bloedstroom in de vorm van glucose.

Daarna wordt dit afgebroken in cellulaire krachtcentrales genoemd mitochondria, en omgezet in energie. Maar door het rennen van een marathon kan rond de 1000 calorieën per uur verbrand worden, waardoor er een tekort in koolhydraten ontstaat. Op dat punt ontstaat vet.

Zelfs een fitte marathon loper slaat tot 100000 calorieën vet op in de spiervezels en vetcellen.

Dus, door training met een laag glycogeen niveau, heeft je lichaam geen andere keuze dan de vet reserves aan te spreken. ‘De belangrijkste aanpassing aan nuchtere endurance sessies versterkt het mitochondria niveau in de spieren, die alle betrokken enzymen en plaatsen bij het metabolisme niet reguleren.’ zegt dr. James Mortong van de Liverpool University. ‘Als gevolg 24 | BMagazine

van deze wijzigingen heb je de neiging om meer vet te gebruiken als brandstof voor een bepaalde intensiteit’. En dat laatste punt is de sleutel.

Hoe hard je traint wordt ook beïnvloed door de glycogeen niveau’s in de spieren en lever. Als deze laag is, zal de bloedsuikerspiegel ook te laag zijn, waardoor de sessie moeilijker vol te houden zal zijn. Daarom is het aanbevolen om inspanningen te leveren tijdens de winter en het voorjaar, wanneer je op zoek bent naar de vetverbrandingsmogelijkheden bij een gemiddelde intensiteit. ‘Als je de intensiteit van je sessies verhoogt, zorg dan dat je terug gaat naar de koolhydraten’, waarschuwt Morton.

Hawley en zijn team hebben ook aangetoond dat de intensiteit van vaste sessie verhoogd kunnen worden door het drinken van een cappuccino.

‘Als atleten trainen met een laag glycogeen niveau, daalt hun vermogen met 8 procent.’

Met een cafeine shot, daalt dit naar 3,5 procent terwijl u ook het voordeel hebt dat u meer vet verbrand. Een sessie van een week in een nuchtere toestand zal de aerobe capaciteit en het vermorgen om vet te verbranden verbeteren. Dit moet langer dan een uur zijn en voor het ontbijt, met een intensiteit van niet meer dan ongeveer 75-80 procent van je maximale hartslag.

Regelmatig trainen in een glycogene uitgeputte toestand verhoogt de mogelijkheid van het metabolisme om vet te verbranden.

HOE BEELD EN GELUID KAN MOTIVEREN Train je hersenen om die gevoelens van vermoeidheid te omzeilen.

Waarom stoppen we met sporten? Vermoeidheid van spieren door sporten wordt nog steeds niet helemaal begrepen, maar onderzoek door professor Samuele Marcora van Bangor University in het Verenigd Koninkrijk suggereert dat het niet te wijten is aan je spieren die het opgeven.

In plaats daarvan zegt hij dat het gebaseerd is op de perceptie van de inspanning en motivatie.

Hij noemt dat het “psychobiologische model van vermoeidheid”. Dertien testpersonen fietsen op hometrainers tot het punt van uitputting. Terwijl ze fietsten, keken ze naar een scherm waar periodiek beelden van gelukkige of droevige gezichten voorbij flitsten. De fietsers die droevige gezichten werden getoond reden 22 minuten en 22 seconden. De fietsers die blije gezichten werden getoond reden drie minuten langer en toonden minder gevoel van inspanning. In een tweede experiment is door Marcora aangetoond dat subliminale actiewoorden (zoals ‘go’ en ‘levendige’) de prestaties van een testpersoon met 17%

verbeterd ten opzichte van inactieve woorden (‘arbeid‘ en ’slaap’). In de toekomst kunnen dit soort berichten en afbeeldingen worden gecombineerd met mobiele display technologie, zoals Google Glass, om atleten een voordeel te geven ten opzichte van hun rivalen.

BMagazine | 25

LOOP NAAR EEN BETER LEVEN Als het gaat om het verzorgen van uw hart, dan is lopen eigenlijk beter voor u dan hardlopen.

‘Een vroege ochtendwandeling is een zegen voor de hele dag,’ zei filosoof Henry Thoreau.

Een recente studie onder leiding van Sophie Lalande, van de Mayo Medical School in Minnesota, onderzocht de effecten van een drie maanden interval wandelprogramma op de ‘piek aërobe capaciteit’ (de maximale hoeveelheid werk die je kunt doen, gemeten door zuurstof verbruik) en cardiovasculaire risicofactoren bij mensen van middelbare leeftijd.

Deelnemers aan deze studie werden verdeeld in twee groepen. 17 mensen in de niettrainingsgroep, 29 in de hardloopgroep. De wandelaars ondernamen vijf of meer sets van drie minuten lage intensiteit wandelen afgewisseld met drie minuten hoog intensiteit lopen voor een gemiddelde van vier dagen per week. Drie maanden interval lopen verhoogde de aërobe capaciteit met een gemiddelde van 28 procent en verminderde systolische bloeddruk. In feite is wandelen beter dan hardlopen. Wetenschappers van het Lawrence Berkely National Laboratory in Californie hebben deelnemers geobserveerd in de leeftijd tussen 18 en 80 jaar over een periode van zes jaar en vonden dat lopen het risico verminderde op hart- en vaatziekten met 9,3 procent terwijl hardlopen dit verminderd met 4,5 procent.

Testosteron is een hormoon dat spieren bouwt, vet verbrandt en zelfs libido verhoogt.

26 | BMagazine

DE VOORDELEN VAN EEN OCHTENDTRAINING Het verhogen van testosteron niveau op een vroeg tijdstip zorgt voor effect in de middag.

Testosteron niveaus zijn een graadmeter voor fysieke prestaties. Dat komt omdat dit bijzondere hormoon spieren bouwt, vet verbrandt en zelfs libido verhoogt. Testosteronniveau daalt gedurende de dag, wat suggereert dat hoe later u traint, hoe slechter u presteert. Professor Liam Kilduff en zijn team bij Swansea University in het Verenigd Koninkrijk onderzochten het

effect van ochtendtraining op testosteron. Na het afnemen van speeksel in de ochtend bij 18 semi-professionele rugbyspelers werden deze spelers aan het sporten gezet. Zes uur later, werd wederom een speekselmonster genomen waarna de spelers hun proeven voltooiden.

De resultaten toonden dat de gebruikelijke daling in testosteronniveaus gecompenseerd werd door de ochtendtraining. De spelers bereikten snellere sprinttijden en meer resultaat bij krachttraining. Het suggereert dat atleten beter presteren in de middag na een korte, ochtendsessie.

WORKOUT VAN ZEVEN MINUTEN Een korte workout die past in uw drukke levensstijl.

In een wereld waarin we altijd tijd tekort komen, schiet sporten er vaak als eerste bij in. Voer de zeven minuten totale workout uit, die spieren en het cardiovasculaire systeem versterkt. Auteurs Chris Jordan en Brett Klika, van de Human Perforamce Institute in Orlando, Florida, hebben een overvloed aan sport wetenschappelijke onderzoeken bestudeerd om een 12 oefeningstraining te creëren waarbij de enige apparatuur die je nodig hebt niets meer is dan een stoel en een muur. ‘Deze strategie combineert high-intensisy training met behulp van lichaamsgewicht.’ aldus Jordan. Deze aanpak combineert aerobic en weerstand in een enkele oefening welke zeven

minuten duurt.

De minimale vereiste apparatuur is ideaal voor mensen die niet altijd toegang hebben tot een fitnessruimte.

De volgorde van de oefeningen beginnen bij het bovenlichaam, daarna het onderlichaam en de buikspieren om een hoge hartslag te behouden met maximale voordelen.

Oefeningen worden gedurende 30 seconden uitgevoerd, met een rust van 10 seconden tussen elke oefening. De set oefeningen kan twee of drie keer herhaald worden.

De gevarieerde workout bestaat uit jumping jacks, wall-sits, push-ups, buikspieroefeningen, step-ups op een stoel, squats, tricep oefeningen, planking, rennen op de plaats, lunges en side planking.

BMagazine | 27

VARIEER JE OEFENINGEN Waarom een gevarieerd fitness-regime van vitaal belang is.

‘Een goede coach zal ervoor zorgen dat een trainingsschema voldoende gevarieerd is om je geïnteresseerd te houden, waarbij je toch je fysieke doelen zult halen.’ Dit zijn de woorden van wielrenner Marcel Kittel, de winnaar van vier etappes in Tour de France 2014.

Kittel’s feedback wordt ondersteund door de wetenschap. Onderzoek van de Universiteit van Florida heeft 144 proefpersonen verdeeld in drie groepen: een groep waarin de aard van de oefening varieerde tussen de trainingen, een andere groep wiens sessies niet veranderden en een derde groep zonder vast schema. De deelnemers aan de eerste twee groepen werden verteld om drie keer per week de oefeningen op een bepaalde manier uit te oefenen, de derde groep mocht oefeningen doen op de manier zoals zij het wilden. Alle drie de groepen deden dit acht weken lang. De resultaten toonden aan dat de eerste groep 15 procent meer kans had om hun routine zo vol te houden dan groep 2 en 63 procent meer kans dan groep drie. ‘Het lijkt erop dat variatie bijdraagt aan het vasthouden van een bepaalde routine’. Aldus Christopher Janelle, een van de onderzoekers. ‘Variatie zorgt ook voor een toename in plezier, wat er voor zorgt dat u het langer volhoudt.’

Tip: Als lopen onderdeel is van uw cardio regime, zorg dan dat u verschillende routes loopt op diverse terreinen in meerdere intensiteiten, om op deze manier telkens weer met frisse moed te starten.

28 | BMagazine

BLIJF ACTIEF De sportfanaten onder ons hoeven zich geen zorgen te maken. Hier zijn vijf belangrijke activiteiten die het gewicht, botten en de algemene conditie kunnen helpen.

Als de gedachte van bezwete sportzalen u vervullen met angst, vrees niet, volgens de Harvard Medical School zijn er vijf belangrijke activiteiten die uw gewicht onder controle houden, uw botten versterken en uw algemene gezondheid verbeteren als u ouder wordt.

De eerste is zwemmen. Water is ongeveer 800 maal dichter dan lucht, en geeft ongeveer 12 keer meer weerstand. Dat is de reden dat elke slag niet alleen de schouder-, borst-, arm- of beenkracht verhoogt, maar ook werkt voor de longen en het hart. Volgens Dr. I-Min Lee, Professor of Medicine aan Harvard University is het ook goed voor mensen met artritis, omdat het minder belastend is voor uw gewicht. Tai Chi is nummer twee. De Chinese krijgskunst traint zowel lichaam als geest. ‘Het is ook bijzonder goed voor oudere mensen’, legt Dr. Lee uit, ‘omdat de balans een belangrijk onderdeel van fitness is en dat is iets wat we verliezen als we ouder worden. De overige drie oefeningen is krachttraining, waarbij de spiermassa die op natuurlijke wijze afneemt als je ouder wordt onderhoudt. Wandelen, wat zorgt voor een verbeterd geheugen en kegeloefeningen, bestaande uit telkens spannen en ontspannen van de bekkenbodemspieren welke helpen om incontinentie te verminderen.

BMagazine | 29

Zorg goed voor jezelf:

DRINK WATER Ons lichaam bestaat voor een groot deel uit water.

Ongeveer 75% van ons lichaam is water en slechts 25% is vaste stof. Water is belangrijk voor de absorptie van voedingsstoffen, het verwerken van afval, celactiviteiten en alles wat nodig is om in leven te blijven. Water drinken is zelfs essentieel om ziektes te voorkomen en jezelf goed te voelen.

Wanneer u onvoldoende water drinkt is uw lichaam niet in staat om alle giftige stoffen waaraan u dagelijks wordt blootgesteld te verwijderen. Wanneer het menselijk lichaam uitdroogt schakelt het lichaam over naar een soort overlevingsmechanisme dat als doel heeft water te conserveren om de meest vitale delen van het lichaam van water te voorzien.

Een pionier op het gebied van water is de Iraanse Dr. Batmanghelidj. Hij heeft onderzocht hoe water gezond kan maken, of een gebrek aan water kan leiden tot ziektes. Hij baseert zijn kennis op meer dan twintig jaar wetenschappelijk en klinisch onderzoek en schreef er verschillende boeken over. De arts stelt dat verschillende ziektes, zoals obesitas, chronische pijn of vermoeidheid, hoofdpijnen en hoge bloeddruk, vaak vooraf gaan door jaren van niet genoeg water drinken. Veel van deze ziektes kunnen dus in bepaalde mate voorkomen worden of worden bestreden door simpelweg het lichaam voldoende hoeveelheden water te geven zodat de giftige stoffen en afval uit het lichaam kunnen worden verwijderd.

30 | BMagazine

STRESSREACTIE Wanneer het lichaam uitgedroogd is, is het lichaam echt gestrest. Dit is te vergelijken met het gevoel wanneer u enorme dorst hebt.

Hierdoor geeft het lichaam een ‘vecht of vlucht’ reactie, wat betekent dat er stresschemicaliën vrijkomen om met de situatie om te kunnen gaan.

Als deze chemicaliën over een lange periode vrijkomen, kan dat allerlei schadelijke gevolgen hebben voor het lichaam en kan zelfs ziektes tot gevolg hebben. Als u geen dorst hebt, wil dat nog niet zeggen dat uw lichaam geen behoefte heeft aan water. Zodra het lichaam namelijk gelooft dat er niet genoeg water is, wordt het ‘dorstmechanisme’ uitgezet. Maar laat jezelf niet voor de gek houden, want wanneer het lichaam het dorstmechanisme heeft uitgezet, dan wordt het eerder genoemde overlevingsmechanisme weer ingeschakeld. Het lichaam kan dan water gaan vasthouden in uw voeten, benen, armen of TIPS OM VOLDOENDE WATER TE DRINKEN: • Zet uw dagelijkse hoeveelheid water be hoefte vast klaar, bijvoorbeeld in flessen of een kan. Dit maakt visueel hoeveel het is, en u weet precies wat je nog ‘moet’ opdrinken.

• Begin de dag meteen met 1 tot 3 glazen water, gezien uw lichaam na de nacht urenlang geen vocht heeft gehad. Bouw de hoeveelheid op zodra uw lichaam weer gewend is aan het drinken van meer water.

• Zet een paar keer per dag het alarm op uw telefoon om u te herinneren aan het drinken van een glas water.

• Raakt u een beetje uitgekeken op water, dan zou u ook een smaakje aan het water kunnen toevoegen. Probeer eens stukjes water meloen, een schijfje citroen of limoen, aardbeien met wat rozemarijn of een paar plakjes komkommer. U zult zien hoe verfrissend en lekker water kan zijn.

• Vergeet niet dat uw lichaam afhankelijk is van water. Zonder voldoende water loopt u een gezondheidsrisico, dus geef uw lichaam de meest fundamentele voedingsstof die het verdient! Dit vinden wij echt de belangrijkste gezonde gewoonte.

gezicht en u hoeft minder te plassen. Dit heeft als gevolg dat u geen schadelijke afvalstoffen meer kwijt kunt. U zult dan zien dat als u een aantal weken veel water drinkt, uw dorstmechanisme weer terug komt en weer signalen geeft dat het lichaam dit voedingsmiddel nodig heeft.

Uit onderzoek in 2013 van de Universiteit van East London blijkt dat het drinken van water een positieve invloed heeft op de reactiesnelheid van mensen. Na het drinken van een glas water reageren mensen tot 14 procent sneller bij een cognitieve taak, bijvoorbeeld wanneer ze zo snel mogelijk de grootste cirkel op een computerscherm moeten aanklikken. Het effect is het sterkste bij mensen die veel dorst hebben en daarmee is aangetoond dat milde uitdroging een grote invloed heeft op de cognitieve prestaties van mensen, aldus de onderzoekers.

FEITEN EN FABELS OVER WATER: 1. “U MOET MINIMAAL 1,5 LITER WATER PER DAG DRINKEN” Feit. Met plassen, zweten en ademen verbruiken we zo’n 2,5 liter water per dag. Die hoeveelheid moet dus dagelijks worden aangevuld. Met het vocht in ons voedsel krijgen we ongeveer een liter binnen. De rest komt van het drinken. Dat hoeft overigens niet alleen water te zijn. Alle vocht telt mee, dus ook koffie, thee, frisdrank, fruitsap of bier. De hoeveelheid vocht die u nodig heeft, hangt onder andere af van hoeveel u beweegt, uw eetgewoonten en het klimaat waarin u zich bevindt. Voor de gemiddelde Nederlander geldt dat 1,5 liter drinken per dag voldoende is. Spant u zich een uur flink in, dan heeft u een halve tot een hele liter extra water nodig. 65-plussers moeten iets meer drinken, ongeveer 1,7 liter per dag. Over het algemeen eten zij namelijk minder, waardoor ze minder vocht binnenkrijgen. Verder werken de nieren van ouderen vaak wat minder goed. Ze hebben daarom meer vocht nodig om de afvalstoffen uit hun lichaam af te voeren.

BMagazine | 31

Aan de kleur van uw urine kunt u zien of u voldoende heeft gedronken. Donkere urine kan betekenen: dat u te weinig vocht hebt binnen gekregen. Het is in ieder geval belangrijk om dorst zoveel mogelijk te voorkomen. Dorst ontstaat namelijk pas als er een tekort is van 1,5 liter vocht en het lichaam begint uit te drogen. Voor uw gezondheid is het beter die situatie voor te blijven. Signalen van uitdroging zijn onder andere vermoeidheid, hoofdpijn en een gebrek aan eetlust.

2. “FLESSENWATER IS BETER DAN KRAANWATER” Fabel. De kwaliteit van het Nederlandse kraanwater is een van de beste ter wereld.

Het water wordt gezuiverd, zodat de smaak zo neutraal mogelijk is. Dat gebeurt met de modernste technieken. Er komt bijvoorbeeld al lang geen chloor meer aan te pas, een middel dat in veel andere landen nog wel wordt gebruikt. Vandaar dat het Nederlandse water zo gezond en zo lekker is. De keuze tussen kraan of fles is dus simpelweg een kwestie van persoonlijke voorkeur. Overigens is kraanwater flink wat goedkoper dan flessenwater. 1000 liter kraanwater kost ongeveer 1,50 euro. Daar kun je zo’n 5000 glazen mee vullen. Andersom kun je voor de prijs van één flesje bron- of mineraalwater van 2 euro ongeveer 1500 liter kraanwater drinken. De smaak van kraanwater kan per regio in Nederland verschillen. Dat heeft onder andere te maken met de ‘hardheid’ (de hoeveelheid calcium en magnesium) in het water. Hard water is niet ongezond. Sterker nog, calcium en magnesium zijn van belang voor 32 | BMagazine

sterke botten. Vandaar dat zacht kraanwater juist vaak ‘harder’ wordt gemaakt.

Bruisend (koolzuurhoudend) water is trouwens net zo gezond als ‘plat’ water (zonder bubbels).

Als u snel achter elkaar veel koolzuurhoudend water drinkt, kan dat wel een opgeblazen gevoel geven. Maar een gezond boertje lost dat zo op.

3. “BRONWATER IS IETS ANDERS DAN MINERAALWATER” Feit. Een belangrijk verschil tussen mineraalwater en bronwater is dat bronwater moet voldoen aan dezelfde kwaliteitseisen als kraanwater. Dat betekent dat het wordt gezuiverd. Bij mineraalwater gebeurt dat juist niet. Daarvoor gelden dan ook andere eisen.

Zo mag mineraalwater meer of minder van bepaalde mineralen bevatten dan bronwater.

Die mineralen zorgen voor een speciale smaak of eigenschappen. Verder is het zo dat mineraalwater gebotteld moet worden bij de bron, terwijl bronwater – verwarrend genoeg – nog vervoerd mag worden voordat het in de fles gaat. De bronnen voor mineraal- en bronwater dienen te zijn erkend door de overheid.

4. “WATER DRINKEN HELPT OM AF TE VALLEN” Fabel. Er doen tal van verhalen de ronde over water drinken en afvallen. Sommige mensen menen dat het drinken van een paar liter extra water per dag bijdraagt aan een snel gewichtsverlies. Anderen beweren dat je vooral niet (of juist wel) rond de maaltijd moet drinken.

Weer anderen zeggen dat het drinken van lauw of warm water de spijsvertering versnelt. Maar

voor geen enkele van deze uitspraken is ooit wetenschappelijk bewijs gevonden. Sterker nog, uit Japans onderzoek uit 2008 is juist gebleken dat het extra water drinken helemaal geen zin heeft als u wilt afvallen. Bij de duizend vrouwen die voor het onderzoek werden gevolgd, bleek geen enkel verband te bestaan tussen hun lichaamsgewicht of tailleomvang en de hoeveelheid water die ze dronken. Overigens helpt water natuurlijk wél om af te vallen als u het drinkt in plaats van calorierijke dranken als frisdrank, wijn of bier.

Een andere beautyclaim is dat veel water drinken een betere huid geeft. Ook dat is een fabeltje. Water hydrateert de huid niet van binnenuit, zoals vaak wordt beweerd. Een goede antizonnebrandcrème helpt veel beter om de huid jong en gezond te houden en rimpels te voorkomen.

5. “TE VEEL WATER KAN HET LICHAAM VERGIFTIGEN” Feit. Als iemand in korte tijd extreem veel water drinkt, kunnen de nieren de verwerking daarvan niet aan. Omdat het vocht ergens moet blijven, stroomt het naar de lichaamscellen. Die raken overvol en zwellen op. Dat leidt ertoe dat ze hun werk niet meer goed kunnen doen of zelfs kapot gaan. Er is dan sprake van watervergiftiging. In het ergste geval raken organen zo beschadigd dat ze ermee op houden en de persoon in kwestie overlijdt.

Hoeveel water teveel is, verschilt van persoon tot persoon. Per dag vier liter of meer drinken, wat

mensen die streng lijnen nog wel eens doen, is nooit verstandig. Zorg er in ieder geval voor dat u uw vochtinname goed over de dag verspreidt.

Dat geldt óók bij 1,5 liter per dag. Extra vaak plassen als u veel drinkt helpt niet; daardoor gaan de nieren niet sneller werken.

6. “HET HERGEBRUIKEN VAN EEN WATERFLESJE IS ONGEZOND” Fabel. 85% van de vrouwen en 65% van de mannen hervult hun waterflesjes, zo blijkt uit onderzoek van frisdrankfabrikanten. De helft van de vrouwen doet dat zelfs meer dan zes keer. Het is lekker makkelijk, goedkoop en ook nog eens milieuvriendelijk. Maar is het ook gezond? Dat onderzocht microbioloog Rijkelt Beumer van de Universiteit Wageningen voor het tv-programma Kassa. Zijn oordeel: hergebruik is niet echt fris, maar voor de gezondheid kan het geen kwaad.

Weliswaar komen er elke keer als u een slokje neemt bacteriën in het flesje, maar die zitten bijvoorbeeld ook tussen uw tanden. Uiteindelijk zijn het uw eigen bacteriën, daar wordt u niet ziek van. Ze kunnen er hoogstens voor zorgen dat het water wat minder lekker smaakt. Alleen al om die reden is het toch prettig om een gebruikt waterflesje minstens één keer per dag met een sopjes uit te spoelen.

Als u water lang in de open lucht laat staan, kan het overigens wel ‘bederven’. Dat wil zeggen dat er bacteriën van buitenaf in komen. Het advies is dan ook om geen water te drinken dat meer dan twaalf uur oud is.

Bron: • www.parool.nl/parool/nl/34/eten drinken/article/detail/4017461/2015/ 05/12/we-kopen-voor-het-eerst-meer water-dan-frisdrank.dhtml • www.jessevandervelde.com/berekenen hoeveel-water-je-per-dag-zou-moeten drinken/ • www.martevansanten.wordpress. com/2012/07/07/fabels-en-feiten-over waterdrinken/ BMagazine | 33

ZOMERSE

RECEPTEN

Vaak willen we met het mooie weer niet te lang in de keuken staan. Reden genoeg om voor een makkelijk recept te gaan voor een eenvoudige en lichte maaltijd .Een gezonde salade is zo gemaakt en met wat brood en een verfrissend drankje erbij is dit al gauw een heerlijke maaltijd. En zeker als u gebruik maakt van een van onderstaande gerechten komt dit zeker goed. Nu nog hopen op een warme zomer!

ZOMERFRUIT Door fruit te eten van het seizoen heeft u het lekkerste fruit te pakken en bent u ook nog eens voordeliger uit. In de zomer zijn dit vooral aardbeien, watermeloen en kersen. Aardbeien zitten vol vitamine C, zijn heerlijk zoet en goed te gebruiken door de yoghurt, een salade of een zomerse taart. Watermeloen bevat veel vitamine A en is heerlijk verfrissend, zeker in combinatie met kaas en munt of in een salade met rauwe ham. Kersen zitten boordevol kalium en zijn 34 | BMagazine

heerlijk in een chocolademousse, verwerkt in een taart of zo uit de hand.

BARBECUE Wanneer de eerste zonnestralen doorbreken begint het bij velen al te kriebelen: de barbecue mag weer aan! Heerlijk gegrild vlees of gegrilde zomerse groenten op een spies of in een salade.

Niks zo zomers als barbecueĂŤn!

ZOMERSE KABELJAUW INGREDIËNTEN • • • • • • • • • • • • • • •

1 sjalot 2 teentjes knoflook 1 zakje verse peterselie (30 gr) 1 zakje verse basilicum (15 gr) 250 gr cherrytomaten 4 kleine kabeljauwhaasjes (ca. 500 gr) 2 blikken gepelde tomaten (op tomatensap - 400 gr) 2 eetlepels olijfolie 100 gr zwarte olijven 1 eetlepel kappertjes 1 theelepel gedroogde oregano 100 ml droge witte wijn 250 gr verse tagliatelle (of fettuccine (pasta)) 100 gr pittige kaas (stukje, bijv. grana padano) 1 bakje verse groene pesto (100 gr)

Voedingswaarden (per portie) • Energie 610 kcal • Eiwit 43 gr • KH 36 gr • Vet 31 gr

BEREIDEN 1. Oven voorverwarmen op 175 °C. Sjalot en knoflook pellen en snipperen. Het blad van peterselie en basilicum fijnsnijden.

Cherrytomaten in vieren snijden. Kabeljauw sfilets eventueel halveren en bestrooien met zout en peper. 2. In ruime pan water opzetten voor pasta. Gepelde tomaten met sap in keukenmachine of met staafmixer tot gladde saus pureren. In hapjespan 1 eetlepel olie verhitten en sjalot met helft van knoflook 2 min. fruiten. Gepureerde tomaten met basilicum in pan doen en 10 min. zachtjes laten sudderen.

Saus pittig op smaak brengen met peper en zout.

3. Intussen in koekenpan 1 el olie verhitten en rest van knoflook 1 min. fruiten. Kabeljauw in pan leggen en 2 min. per kant bakken. De cherrytomaten, olijven en kappertjes toevoegen en 2 min. meebakken. Vis in ovenschaal leggen

en bestrooien met peterselie en oregano.

Wijn bij het tomatenmengsel in pan schenken en wat laten inkoken. Giet het tomatenmengsel naast en over vis.

4. Pasta in ruim water met zout iets korter koken dan gebruiksaanwijzing aangeeft, zodat pasta nog net niet beetgaar is. Afgieten en pasta door saus mengen. In 4 ovenschaaltjes groot vel aluminiumfolie leggen en in elk schaaltje een deel van de pasta en saus scheppen.

5. Kaas boven pasta raspen en pesto erover verdelen. Folie dichtvouwen en schaaltjes in oven zetten. Schaal vis erbij zetten en nog 7 min. verwarmen.

6. Schalen uit oven nemen. Vis met groenten en jus over vier warme borden verdelen. Vouw de aluminiumfolie open rond de schaaltjes.

Bron: www.albert.nl BMagazine | 35

ZOMERSE GNOCCHI INGREDIËNTEN 4 personen • 4 el olijfolie • 1 el balsamicoazijn • 500 gr cherrytomaten aan de tak

• • • • •

500 gr aardappelgnocchi 15 gr basilicum 100 gr Grana Padano 1 citroen 200 gr tuinbonen

Voedingswaarden (per portie) • Energie 450 kcal • Eiwit 17 gr • KH 49 gr • Vet 18 gr

BEREIDEN 1. Verwarm de oven voor op 160 ºC. Meng 2 el olie, de azijn, peper en eventueel zout door de tomaten. Doe in de ovenschaal en rooster de tomaten ca. 30 min. in de oven. Verhit ondertussen de rest van de olie in een koekenpan en bak de gnocchi in 10 min. goudbruin en knapperig. Bak de laatste 6 min. de tuinbonen mee. Rasp de gele schil van de citroen.

2. Schep de tomaten voorzichtig uit de schaal en houd apart. Snijd de basilicumblaadjes in reepjes. Doe het citroenrasp, het vocht uit de ovenschaal en 2/3 van het basilicum bij de gnocchi. Schep om. Serveer met de tomaten, kaas en de rest van het basilicum.

Bron: www.albert.nl

GEGRILDE KIPFILET INGREDIËNTEN 4 personen • 2 el olijfolie • 36 gr kruidenmix voor kip (bbq) • 345 gr kipfilethaasjes • 3 el wittewijnazijn

• • • • • •

300 gr spinazie 3 el mayonaise 800 gr kikkererwten 300 gr peen julienne 2 tl gemalen komijn (djinten) 100 gr ongezouten elitehaver

Voedingswaarden (per portie) • Energie 585 kcal • Eiwit 38 g • KH 32 g • Vet 31 g

BEREIDEN 1. Meng de olie en bbq-mix tot marinade. Meng met de kip en zet tot gebruik apart.

2. Snijd de spinazie grof. Meng de azijn, komijn en mayonaise tot dressing. Breng op smaak met (versgemalen) peper en eventueel zout.

3. Hak de notenmix grof. Schep de spinazie, 36 | BMagazine

kikkererwten, peen en dressing door elkaar en bestrooi met de notenmix.

4. Verhit de grillpan en gril de kip in minimaal 5 min. gaar of leg de kip op de barbecue tot dat deze gaar is. Serveer met de salade.

Bron: www.albert.nl

ZOMERFRUIT KEBABS INGREDIËNTEN • • • • • • • • • • •

1 citroen (schoongeboend) 150 ml Griekse yoghurt (500 gr) 1 el munt (fijngesneden) ½ rode grapefruit (uitgeperst) 1 el vloeibare honing ½ ananas 2 kiwi’s ½ galiameloen 2 nectarines 8 grote aardbeien 2 el abrikozenjam

Voedingswaarden (per portie) • Energie 195 kcal • Eiwit 4 gr • KH 36 gr • Vet 4 gr

BEREIDEN 1. Steek de barbecue aan. Rasp de gele schil van de citroen en pers de vrucht uit. Roer in een schaaltje de yoghurt los met de abrikozenjam.

Voeg het rasp, sap en de munt toe en schep om.

Dek af en zet de dip tot gebruik in de koelkast.

2. Roer in een kom het grapefruitsap en de honing los. Halveer de nectarines en verwijder de pit.

Halveer de halve ananas en verwijder de harde kern. Snijd het vruchtvlees in stukken. Halveer de kiwi’s. Voeg de meloen, nectarines, pruimen,

kiwi’s en aardbeien toe en schep om met het grapefruitmengsel. Laat op kamertemperatuur 20 min. marineren. Schep regelmatig om.

3. Rijg het fruit aan de pennen en gril aan elke kant 3-4 min. tot er grilplekjes op het fruit ontstaan. Bestrijk het fruit regelmatig met wat marinade. Leg op elk bord een fruitkebab en serveer de yoghurtdip erbij.

Bron: www.albert.nl BMagazine | 37

WOORDZOEKER 1

11

2

3

4

5

6

12

15

17

20

21 25 29

23 28 32 34

43 48 53

38

39

44

45

49

50

54

55

58

56

40 46

51 57

59

60

6

19

31

37

47

14

27

30

42

52

10

22

26

36

41

9

18

33 35

8

13

16

24

7

61

30

14

55

1

32

18

40

35

11

37

48

45

KRUISWOORD Breng letters uit de puzzel over naar de hokjes met het corresponderende nummer.

Horizontaal: 1 door water omgeven land. 6 beroep. 12 wreed heerser.

13 metaal. 15 voelspriet. 18 nadeel. 20 koordans. 21 afgemat. 23 vogelverblijf. 24 hemellichaam. 26 karig.

28 plaats in ItaliĂŤ. 29 troep jachthonden. 31 soort. 33 tweetal. 34 vogel. 36 vogel. 38 afkeer. 41 geestdrift.

43 insect. 45 kordaat. 47 voordat. 49 ontkenning. 51 honingdrank. 52 vleesgerecht. 55 slaginstrument.

58 insecteneter. 59 verbond. 60 bedekte spot. 61 middagslaapje.

38 | BMagazine

PUZZEL

Verticaal: 2 knus. 3 watering. 4 rivier in ItaliĂŤ. 5 kloosterzuster.

7 Engels bier. 8 beknopt. 9 heks. 10 uitgave. 11 breuk.

14 godsdienst. 16 keurig. 17 loopvogel. 18 vlek. 19 vordering. 22 rivier in Rusland. 25 motief. 26 meubel.

27 opstandeling. 28 test. 30 tijdstip. 32 deel v.h. hoofd.

35 serie. 36 roofdier. 37 band. 38 zeer warm. 39 deel v.e. mes. 40 muggenlarve. 42 pausennaam. 44 dieren geluid. 46 soort hert. 48 koortsachtig spreken. 50 aardgordel. 53 ik. 54 profeet. 56 vogeleigenschap. 57 verkeerd.

WIN â‚Ź50 AAN VVV BONNEN! Versturen Los de kruiswoordpuzzel op. De letters in het hokje vormen de oplossing. Stuur uw oplossing, met uw persoonlijke gegevens, voor 1 september 2015 naar: marketing@boerenmedical.nl of naar postbus 624, 5000 AP Tilburg.

Prijs Los de puzzel op en maak kans op â‚Ź 50 aan VVV-bonnen.

In de volgende editie wordt de winnaar bekend gemaakt.

Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. De VVV-bonnen zijn niet inwisselbaar tegen contanten.

De uitslag van de puzzel in BMagazine uitgave 2 was: Vreugdevuren.

De winnaar van de puzzel uitgave 2 is: P. van Elderen uit Goirle.

Wij sturen u spoedig de prijs op en wensen u veel plezier met de VVV-bonnen.

BMagazine | 39

ZORGELOOS OP

VAKANTIE

Waar moet u allemaal aan denken als u op vakantie gaat wanneer u diabetes heeft? Wij geven u graag een aantal handige tips, zodat u zorgeloos van uw vakantie kunt genieten.

EXTRA CONTROLE BLOEDGLUCOSEWAARDEN

Door bijvoorbeeld (minder) stress, ander voedsel, eventuele tijdsverschillen en andere lichamelijke inspanningen kunnen uw bloedglucosewaarden beïnvloed worden. Controleer daarom vooral de eerste dagen van uw vakantie uw bloedglucose wat vaker. Ook de warmte kan van invloed zijn op uw bloedglucose. Door de warmte wordt insuline namelijk sneller opgenomen, waardoor de kans op een hypoglycaemie (te lage bloedglucose) vergroot wordt.

BEWAREN VAN INSULINE BIJ HOGE TEMPERATUREN Het bewaren van insuline tijdens de vakantie vraagt wel eens wat improvisatie. Insuline wordt bij voorkeur bewaard tussen de 2 en 8 °C. Heeft u na uw vakantie nog insuline over? Dan kunt u deze het beste niet meer gebruiken, zeker als u twijfelt of de insuline tijdens de vakantie constant op de juiste temperatuur is bewaard.

Wanneer insuline wordt blootgesteld aan direct zonlicht of hoge temperaturen (25 °C of hoger), 40 | BMagazine

gaat een deel van de werking verloren. Vaak kunt u niet zien aan de insuline of een deel van de werking verloren is gegaan. Soms kan hitte of direct zonlicht de heldere (snelwerkende) insuline troebel maken. De langwerkende en voorgemengde insuline met een melkachtige kleur kunnen, nadat u deze kantelt, brokjes gaan bevatten. Een bruine kleur of mat uiterlijk van het flesje kan ook aangeven dat de insuline niet meer goed is. Neemt u daarom bij hoge bloedglucosewaarden, die niet te verklaren zijn, voor de zekerheid een nieuwe ampul of voorgevulde insulinepen. In warme landen mogen aangeprikte (al dan niet voorgevulde) ampullen na 3 weken niet meer gebruikt worden, ook als de ampul nog niet leeg is. Ook is de kans op bacteriële verontreiniging door het regelmatig aanprikken van een ampul groter dan normaal.

Tip: In landen waar het warm is kunt u uw insuline het beste bewaren op een zo koel mogelijke plaats, bijvoorbeeld in een koelkast, een thermosfles, koelbox of koeltas. Ook zijn er speciale koeltasjes verkrijgbaar. Deze kunt u onder andere verkrijgen bij Boeren Medical.

Let er wel op dat de insuline nooit direct tegen een koelelement aan ligt.

HET METEN VAN UW BLOEDGLUCOSE IN HOGER GELEGEN GEBIED Verblijft u in hoger gelegen gebied, bijvoorbeeld wanneer u op wintersport gaat of gaat bergbeklimmen?

Het kan zijn dat uw bloedglucosemeter dan de maximale hoogtegrens overschreidt. Kijk daarom in de gebruiksaanwijzing van de bloedglucosemeter wat het maximale hoogtebereik is of vraag dit na bij de leverancier van uw bloedglucosemeter.

HET METEN VAN UW BLOEDGLUCOSE BIJ EXTREME TEMPERATUREN Ook hiervoor geldt dat een bloedglucosemeter een betrouwbare uitslag geeft als de temperatuur binnen bepaalde grenzen ligt.

Een enkele bloedglucosemeter geeft aan dat het te koud of te warm is om te kunnen meten. Kijk daarom in de gebruiksaanwijzing van de bloedglucosemeter wat deze grenzen zijn of vraag het na bij de leverancier van uw bloedglucosemeter.

BUITENLANDSE MEETEENHEDEN VOOR BLOEDGLUCOSEWAARDEN Let goed op wanneer u in het buitenland een arts bezoekt of bloedglucosemeter koopt. In veel landen worden de bloedglucosewaarden namelijk aangegeven met een meeteenheid in mg/dL. In Nederland wordt gemeten in mmol/L. Een gemeten waarde in mg/dL ligt 18 keer hoger dan de waarde in mmol/L, dus 1 mmol/L = 18,016 mg/dL. Neem altijd een omrekentabel mee, zodat onnodige fouten voorkomen kunnen worden. Deze is verkrijgbaar via Boeren Medical.

ANDERE EET- EN DRINKGEWOONTES Vakantie gaat vaak gepaard met andere eet- en drinkgewoontes. Dit kan van invloed zijn op uw bloedglucosewaarden.

Het beste is uiteraard om niet veel meer of minder te eten dan dat u gewend bent. Eet regelmatig en kies bij voorkeur voor gezonde voeding: wees matig met vet, zout en suiker. Controleer ook regelmatig uw bloedglucosewaarden en pas zo nodig uw medicatie hierop aan. Uw behandelaar kan u hierin adviseren.

Hoe rekent u een waarde in mmol/L om in mg/dL? Vermenigvuldig het aantal mmol/L met 18,016 om de waarde in mg/dL uit te drukken.

Bijvoorbeeld: 10 mmol/ L x 18,016 = 180,16 mg/dL. Hoe rekent u een waarde in mg/dL om in mmol/L? Deel het aantal mg/dL door 18,016 om de waarde in mmol/L uit te drukken. Bijvoorbeeld: 170 mg/dL ÷ 18,016 = 9,436 mmol/L. Boeren Medical heeft een omrekentabel.

Vraag ernaar bij uw volgende bestelling.

ZIEKTE, DIARREE EN/OF KOORTS Bij ziekte, diarree en/of koorts stijgt over het algemeen de bloedglucose. Een hoge bloedglucose onttrekt vocht uit het lichaam.

Probeer daarom in elk geval goed te blijven drinken, bij voorkeur water. In het buitenland kunt u beter voor flessen water kiezen: het kraanwater is vaak niet goed gezuiverd. Drink ook liever geen ‘light’ producten. Tegen diarree zijn goede tabletten verkrijgbaar bij de apotheek en drogist.

Contoleer van te voren of deze invloed hebben op uw bloedglucosewaarden. Het is belangrijk dat u uitdroging probeert te voorkomen. Sportdrankjes die zowel suikers als zouten bevatten zijn hierbij zeer effectief. Bovendien biedt het meteen een goede bron van vocht. Dergelijke sportdrankjes zijn tegenwoordig bijna overal verkrijgbaar.

Een andere optie is het gebruik van een ORS preparaat: een oplossing van suiker en zout die ervoor zorgt dat uw vochtopname zal verbeteren zodat uitdroging wordt voorkomen. Ook ORS is verkrijgbaar bij de apotheek en drogist.

Controleer bij ziekte, diarree en/of koorts regelmatig uw bloedglucose en pas indien nodig uw medicatie aan. U mag nooit zomaar stoppen met het toedienen van insuline en het innemen van tabletten. Uw behandelaar kan u vertellen of dit ook voor uw medicatie van toepassing is.

Moet u braken, heeft u last van misselijkheid en/ of heeft u hoge bloedglucosewaarden? Dit zijn tekenen van uitdroging. Onderneem onmiddellijk actie en neem contact op met uw behandelaar of een lokale arts.

BMagazine | 41

LICHAMELIJKE INSPANNING EN BEWEGING

RESERVERECEPTEN

Sommige mensen bewegen meer als ze op vakantie zijn. Deze veranderingen in activiteit vereisen aanpassingen in de diabetesregulatie.

Het is belangrijk te weten hoe de verschillende vormen van lichaamsbeweging de glucosewaarden kunnen beïnvloeden. Hiervoor verwijzen wij u graag naar het boek Diabetes&, hoofdstuk ‘Diabetes& beweging’. Dit boek is verkrijgbaar bij Boeren Medical.

Het kan erg handig zijn om de recepten van de medicatie die u gebruikt bij u te hebben. Vraag uw behandelaar naar Engelstalige reserverecepten voor insuline en eventueel andere medicijnen die u meeneemt op vakantie.

VOORAF REGELEN Voordat u op vakantie gaat is het van belang om een en ander te regelen om zorgeloos te vertrekken.

REISVERZEKERING Zorg dat u een goede reisverzekering heeft.

Sommige reisverzekeringen sluiten bestaande aandoeningen, zoals bijvoorbeeld diabetes, uit. Let hier dus op bij het afsluiten van uw verzekering.

MEDICIJNPASPOORT Neem altijd een medicijnpaspoort mee. Deze regelt u eenvoudig via uw apotheek. Het kan namelijk zijn dat uw insuline in het buitenland onder een andere naam bekend is. In uw medicijnpaspoort worden de generieke namen (stofnamen) van uw medicijnen vermeld, daardoor worden deze wereldwijd herkend.

DIABETESPAS Met een diabetespas kunnen omstanders of hulpverleners zien dat u diabetes heeft. Noteer hierin ook het telefoonnummer van uw behandelaar. De diabetespas kunt u onder andere verkrijgen bij Boeren Medical.

HANDBAGAGEVERKLARING Reist u met het vliegtuig? Zorg dan voor een handbagageverklaring: een Engelstalige verklaring voor het vervoeren van diabeteshulpmiddelen in uw handbagage. Het voorkomen van misverstanden ten aanzien van het gebruik van naalden en de tegenwoordige antiterrorisme wetgeving maken deze verklaring noodzakelijk.

Uw behandelaar kan zorgen voor deze verklaring.

42 | BMagazine

WANNEER TIJDZONES OVERSCHREDEN WORDEN Wanneer u naar het buitenland reist, kunt u te maken krijgen met een tijdsverschil. Zorg dat u van te voren op de hoogte bent hoeveel uur tijdsverschil er is. Bij het overschrijden van tijdzones is het namelijk meestal noodzakelijk uw schema voor insuline en eventueel andere medicatie aan te passen. Mogelijk moeten ook de tijden van uw insulinepomp of bloedglucosemeter aangepast worden.

Uw behandelaar kan hiervoor een aangepast schema voor de insuline dosering opstellen.

EXTRA TIPS VOOR POMPGEBRUIKERS Reservepomp Binnen Nederland hebben insulinefabrikanten de plicht om binnen 4 tot 6 uur een nieuwe insulinepomp te leveren, maar bevindt u zich in het buitenland dan is dat vanzelfsprekend niet mogelijk. Heeft u slechts één pomp?

Pompgebruikers kunnen via de insulinepompfabrikant een reserve (vakantie) insulinepomp lenen. U dient deze wel ruim van tevoren aan te vragen, dus adviseren wij dit vrijwel direct na het boeken van uw vakantie te regelen.

Insulinepen en insuline voor noodgevallen Net als thuis is het altijd verstandig om ook een insulinepen en insuline voorhanden te hebben, mochten beide insulinepompen kapot gaan of zoekraken met de bagage.

Cavilonspray Bij warm weer kan het zijn dat de infuuspleister van uw pomp minder goed blijft zitten. Mocht dit bij u het geval zijn, dan kan Cavilonspray ervoor zorgen dat uw infuuspleister langer en beter hecht.

Het is van belang dat u altijd contact opneemt met uw behandelend arts of diabetesverpleegkundige.

wel altijd vooraf of u deze voedingsmiddelen mag meenemen naar het land van bestemming.

UW DIABETESMATERIALEN IN UW HANDBAGAGE

MEDEREIZIGERS INFORMEREN

Gaat u met het vliegtuig? Zorg dan dat uw diabetesmaterialen in uw handbagage zitten en niet in uw koffers. Soms daalt de temperatuur in het bagageruim van een vliegtuig namelijk ver onder het vriespunt, waardoor de insuline zijn werking verliest. In het vliegtuig mag u maar één stuk handbagage meenemen.

Breng uw medereizigers op de hoogte van uw diabetes en informeer ze over wat ze moeten doen bij een hypo. Laat ze tevens weten waar u bijvoorbeeld druivensuiker en/of GlucaGen® bewaart.

Toch raden wij u aan uw materialen, indien mogelijk, te verspreiden over meerdere stukken handbagage: bewaar bijvoorbeeld ook een gedeelte van uw materialen in de handbagage van uw eventuele reispartner. Er kan namelijk altijd onverhoopt een stuk bagage zoek raken.

Alle medicatie (zeker wanneer deze vloeibaar is, zoals gel), die u meeneemt in de handbagage moet verpakt zijn in een ongeopende verpakking en moet voorzien zijn van een etiket met uw naam in overeenstemming met uw ticket.

EXTRA KOOLHYDRATEN Zorg dat u tijdens de reis extra koolhydraten bij de hand heeft. Bij eventuele vertragingen tijdens uw reis kan dit noodzakelijk zijn. Neem genoeg voorverpakt (koolhydraatrijk) voedsel en eventueel druivensuiker mee, zodat u niet voor verrassingen komt te staan en bijvoorbeeld in geval van een hypo snel kunt handelen. Check

BIJ REISZIEKTE Heeft u last van reisziektes? Tegen zowel wagenziekte, zeeziekte als luchtziekte zijn tabletten verkrijgbaar. Deze middelen hebben geen effect op uw diabetes. Mocht u toch misselijk worden en op dat moment geen vast voedsel kunnen eten, zorg dan dat u voldoende koolhydraten en vocht binnen krijgt door bijvoorbeeld vruchtensap of frisdrank met suiker te drinken. Controleer uw bloedglucose extra vaak en pas eventueel uw medicatie aan.

Uw behandelaar kan u hierbij adviseren.

BELANGRIJKE DOCUMENTEN IN HANDBAGAGE Bewaar alle documenten die in de voorbereidingsfase geregeld zijn (zoals uw reisverzekering, medicijnpaspoort, handbagageverklaring, douaneverklaring en diabetespas) in uw handbagage.

Bron: • informatiefolders Boeren Medical BMagazine | 43

J U L I K E O D D A B O O T D

Z O U R M E R C S H O R T E T

E N C L U B R L R S O R B E T

J T H B O S S E N U I G K S R

P S T E M I T Z T H I C L N A

I P H D E R N E S L I S E A A

R A A Z N F E N V T E N E C V

T N V R V I T H G I O H T K N

H N E O A E W N C P N S S E O

C I N R R S I N R S U I A R L

O N T R E D O IJ E K E F K M L

T G A T N I S L I D E N D I A

G S O A E J U A S E I D N S B

A W R N E P A L S T I U A O N

D B E S P O R T O P J E Z E Z

WOORD ZOEKER De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar ook overlappen.

Zoek ze op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

44 | BMagazine

BADDOEK BALLONVAART BIKINI BOOT BOSSEN BRANDING CRUISE DAGTOCHT FEEST FRISBEE

HITTE JULI JUNI KERMIS KUST LEZEN LIGBED LUCHTHAVEN LUIEREN ONTSPANNING

PARASOL REIS ROUTE RUST SHELTER SHIRT SHORT SNACK SORBET SPORT TENT

TERRAS TICKET TIPS TOPJE TRIPJE UITSLAPEN VAREN IJSJE ZANDKASTEEL ZONNESCHERM ZUIDENWIND BMagazine | 45

ZOMER

ACTIVITEITEN Eindelijk, de zomer is er weer!

En om gegarandeerd in zomerse sferen te komen, hierbij een overzicht: ‘Wat te doen in de zomer’.

REN DOOR EEN SPROEIER

HOUD EEN WATERBALLONNENGEVECHT

Simpel vermaak, maar o zo heerlijk: door een sproeier rennen. Als kind was u er úren zoet mee: wie durfde er als eerst? De koude stralen die u na verloop van tijd niet meer deerden. Kom op, laat het kind in uzelf naar buiten, zet die sproeier aan en rennen maar!

GA EENS VISSEN Jeugdsentiment pur sang. De adrenaline die al door het lichaam stuift bij het vullen van de felgekleurde ballonnen. Het uitzoeken van de ‘prooi’, mikken, missen, om vervolgens zelf van achteren geraakt te worden.

Wie zegt dat u ooit te oud bent voor een waterballonnengevecht?

46 | BMagazine

Sitting on the dock of the bay. Met een hengel in uw hand en uitzicht over een van de prachtige meren die Nederland rijk is. Laat uw voeten heerlijk bungelen, wat een zomer!

BEZOEK HET STRAND Bij de zomer hoort minstens één strandbezoekje. Neem een lekkere stoel mee, een goed boek, een koelbox vol gezonde snacks, als er kinderen meegaan een schep en emmertje en ontspan. Dat is nog eens zomers genieten!

AANSCHOUW EEN ZONSONDERGANG Als u dan toch al op het strand bent… Loop na het avondeten terug over het strand en wacht totdat de zon onder gaat. Drink een sundowner (een welverdiend drankje na een lange dag) met uw partner en geniet van het moment.

BLOTE VOETEN IN HET GRAS Het ultieme zomergevoel: met uw blote voeten in het gras. Het zachte gras kietelt tussen uw tenen en uw voeten krijgen de rust die ze verdienen. Leg uw jas onder uw hoofd, doe uw ogen dicht en ontspan.

SLAAP IN EEN TENT Misschien slaapt u elke zomervakantie al in een tent, misschien is het een verre jeugdherinnering. Het maakt niet uit. Tijdens een zwoele zomernacht slapen in een tent is een ervaring an sich: ‘s ochtends brandt de dampende zon u uit uw tent. U slaat het tentdoek om en krijgt een fantastisch uitzicht cadeau. Best avontuurlijk toch?

EET LEKKER BUITEN Zodra de eerste zonnestralen door het dikke, Hollandse wolkendek breken, krijgen wij allemaal de kriebels: gooi die deuren open, dek de tafel en kook een lekkere maaltijd. Wat dacht u van een heerlijke, zomerse salade?

BEOEFEN EEN WATERSPORT Surfen, waterskiën, kitesurfen: de zomer is de perfecte tijd voor deze watersporten.

Toegegeven, leren (kite)surfen en waterskiën zal met vallen en opstaan gaan. Maar u ligt in het water, met de zon op uw gezicht, wij kunnen ons wel ergere dingen voorstellen…

BMagazine | 47

Sinds kort sponsort Boeren Medical de 8-jarige Kiara Wagemans, een jonge meid met diabetes type 1 en een passie voor de sport BMX (fietscross). Kiara heeft als motto “niets is onmogelijk” en dat laat ze keer op keer zien tijdens de training, op school en tijdens de wedstrijden.

Kiara heeft BMX met de paplepel ingegoten gekregen. Het hele gezin Wagemans heeft namelijk dit virus te pakken. Samen met haar oudere broer en ouders reist ze heel Europa af om deel te nemen aan de vele wedstrijden.

Toen op 3 december 2014 bij haar diabetes werd vastgesteld, was ook meteen duidelijk dat dat niet het einde mocht zijn voor haar sport.

Haar vader, Pascal Wagemans, heeft zelf ook diabetes type 1 en herkende de symptomen bij zijn dochter. “Het is ongelofelijk hoe ze er mee om gaat en wat er allemaal in dat kleine lijfje aan de hand is. Ze is zo fanatiek dat ze per se door wil gaan. Gelukkig gaat dat heel goed”, aldus haar vader die net zoals zijn dochter een insulinepomp heeft.

“NIETS IS ONMOGELIJK„ Zowel vader als dochter zijn klant bij Boeren Medical, vader zelfs al sinds begin jaren tachtig. Hij kan haar dan ook goed begeleiden bij het reguleren van haar diabetes. En dat is hard nodig want Kiara traint ongeveer 7 uur per week bij fietscrossvereniging Fcc Oss. Eén keer per week traint ze ook met Dorus Brink, voormalig Wereldkampioen BMX. Zowel de club als de trainer ondersteunen haar gelukkig zeer. Naast de training, heeft 48 | BMagazine

ze gemiddeld 2 wedstrijden per week.

Dat doet ze niet onverdienstelijk want ze staat momenteel 4e van Nederland en ze heeft zich gekwalificeerd voor het NK, EK en zelfs het WK. Het reguleren gaat redelijk goed maar ze moet blijven testen om dit goed te houden. Pascal Wagemans: “De adrenaline die vrijkomt tijdens zo’n wedstrijd verhoogt de bloedsuiker heel erg dus ook daar moeten we rekening mee houden”.

Kiara heeft ontzettend veel steun aan haar grote vriendin Puck die dezelfde sport beoefend. Haar vriendin houdt haar nauwlettend in de gaten en heeft zelfs op haar jonge leeftijd al bijzonder veel aandacht voor de symptomen die ze herkent bij Kiara.

Ze helpt zelfs ook met prikken.

Haar motto “niets is onmogelijk” haalde ze uit een film die ze ooit zag over een snowboarder die geblesseerd raakte maar toch wereldkampioen werd. Sindsdien zit er een sticker met die tekst op haar stuur geplakt als een permanente reminder dat je altijd kunt winnen!

Met zo’n mentaliteit kon Boeren Medical natuurlijk niets anders dan haar ondersteunen. We gaan haar dus het komende jaar in de gaten houden en zien hoe deze bijzonder meid zich ontwikkeld!

KIARA (8)

COMBINEERT TOPSPORT EN DIABETES

AGENDA 5 juli Nederlands Kampioenschap Klazienaveen, Nederland 12 juli Europees Kampioenschap Erp, Nederland 22 juli Wereld Kampioenschap Zolder, BelgiĂŤ BMagazine | 49

WOORDZOEKER J A D T P I N G U I N N

E O N G A R U A I P IJ D

X C O A T I E G N W A R

N O H T Y P E V Z D R O

Y R E P B M L N E A O M

L E I O S E E R B B D E

E K R E E T E K R T W D

G K I M T T U R A E O A

U I A A T L W P O L L R

A K R O G N I M A L F I

A W P A A R E G N I L S

N H N IJ F L O D N E R A

Hoe los je de puzzel op?

De woorden hieronder zitten in alle richtingen in de puzzel verstopt. Van boven naar beneden, van links naar rechts, van rechts naar links en ook nog eens diagonaal! Let op: sommige letters worden meer dan 1 keer gebruikt. Zoek ze op en streep ze af. De letters die overblijven vormen de oplossing.

AREND BEER BEVER DOLFIJN DROMEDARIS EMOE FLAMINGO GEIT 50 | BMagazine

GEMS GIRAF GNOE HAAI KALF KAMEEL KIKKER LEEUW

LEGUAAN LYNX NANDOE ORKA OTTER PINGUĂ?N POEMA PRAIRIEHOND

PYTHON SLINGERAAP TAPIR WOLF WRATTENZWIJN ZEBRA

VANG DE VIS Met welke lijn vang je de vis.

Is dat lijn 1, 2 of 3?

123

BMagazine | 51

Hercules 22, 5126 RK Gilze Postbus 624, 5000 AP Tilburg

T 0800 099 66 40 F 013 578 42 85 info@boerenmedical.nl W www.boerenmedical.nl