WODA W ROLNICTWIE. EKSPERTYZA
POBÓR WODY W PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ PROF. DR HAB. PIOTR WÓJCIK Zakład Hodowli Bydła, Instytut Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego w Balicach Pojenie zwierząt i obsługa ferm zużywa 0,6% zasobów słodkiej wody na świecie, natomiast cała produkcja zwierzęca zużywa 8% ogólnego spożycia wody na świecie, co stanowi 29% zużycia rolniczego. W procesie wytwarzania żywności produkcja zwierzęca jest największym konsumentem wody, gdyż oprócz jej spożycia przez zwierzęta wykorzystywana jest także do procesów technologicznych. Na przykład w ubojni zużycie wody wynosi od 6 do 15 litrów na 1 kilogram mięsa krowy czy byka przeznaczonego do obróbki albo 1590 litrów na 1 ptaka. Jednak największy udział wody w produkcji zwierzęcej przypada na uprawę roślin paszowych, gdyż pochłania ona 7/8 z 8% globalnego zużycia wody. Duży wpływ na zapotrzebowanie na wodę zwierząt wszystkich gatunków ma sposób chowu, temperatura otoczenia oraz rodzaj paszy. Szczególnie wysokie zużycie wody charakteryzuje cały łańcuchu produkcji w chowie przemysłowym. Z uwagi na znaczną wodochłonność przemysłowej produkcji zwierzęcej, należy się liczyć z tym, że zwiększanie produkcji na eksport (Polska już jest istotnym producentem mięsa w Europie) zagraża trwałości zasobów wodnych oraz ochronie ich jakości. Niedobory wody mogą w przyszłości stać się przyczyną załamania tej gałęzi gospodarki i zagrozić bezpieczeństwu żywnościowemu naszego kraju.
149 Kuczyńska i Puppel 2016. 150 http://www.woda.edu.pl/artykuly/woda_a_produkcja_miesa
126
W
oda pełni ważne funkcje biologiczne i fizjologiczne w każdym organizmie. Jest nie tylko przekaźnikiem i rozpuszczalnikiem substancji odżywczych, ale jest także niezbędna do wszystkich procesów fizjologicznych, jakie w nim zachodzą. Całkowita zawartość wody w organizmie zwierząt wynosi około 70% masy ciała, a we krwi nawet 80%. Wpływa ona nie tylko na prawidłowe procesy metaboliczne – w tym pobieranie paszy – ale jest również regulatorem ciepłoty ciała i wspomaga działanie enzymów. Pełni także funkcję nawilżającą i ochronną. W hodowli zwierząt gospodarskich, w zależności od gatunku, a także procesów i stanów fizjologicznych zwierząt, zapotrzebowanie na wodę jest różne. Zwierzęta gospodarskie nie mają możliwości gromadzenia większej ilości wody w organizmie, konieczne zatem jest stałe jej podawanie w określonych dawkach i porach dnia.
Jedynie bydło, ze względu na dużą objętość żołądka, może zgromadzić większe ilości wody, przede wszystkim w żwaczu. W konsekwencji utrata jej na poziomie 10% całkowitej ilości wody w organizmie nie stanowi zagrożenia149. Także krótkotrwałe restrykcje w spożyciu wody na poziomie nawet 44% dziennego zapotrzebowania nie powodują zagrożenia dla zwierząt, a jedynie spadek wydajności o około 5 litrów mleka/dzień. Woda w produkcji zwierzęcej jest jednak najważniejszym czynnikiem warunkującym nie tylko prawidłowy rozwój osobniczy, ale także odpowiednią jakość pozyskiwanych produktów pochodzących od zwierząt. Samo pojenie zwierząt i obsługa ferm zużywa 0,6% zasobów słodkiej wody na świecie150, natomiast cała produkcja zwierzęca zużywa 8%
