5. OCHRONA ZASOBÓW WODNYCH W ROLNICTWIE – PRODUKCJA ZWIERZĘCA
WIELOFUNKCYJNOŚĆ DOBROSTANU ZWIERZĄT GOSPODARSKICH JUSTYNA ZWOLIŃSKA Koalicja Żywa Ziemia, Stowarzyszenie Prawnicy na rzecz Zwierząt, Instytut Nauk o Żywności Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego Argumenty przemawiające za praktykami gwarantującymi dobrostan zwierząt gospodarskich są liczne i dotyczą takich kwestii jak zdrowie konsumentów, dbałość o środowisko czy humanitarne traktowanie zwierząt, a także ochrona jakości życia na terenach wiejskich. Sytuacja mogłaby ulec zmianie, gdyby unijne i krajowe środki na rolnictwo zostały skierowane na pakiet dobrostanowy składający się z sześciu płatności za: wypas poprawiający stan środowiska (np. retencję wody w glebie) i jednocześnie produktywność trwałych użytków zielonych (TUZ), wypas wspomagający sekwestrację węgla w glebie, wprowadzenie alternatywnych metod podnoszenia odporności zwierząt (ograniczenie leków), karmienie paszą z lokalnych upraw, zachowanie starych ras oraz humanitarne traktowanie zwierząt. Efektywność pakietu dobrostanowego zostałaby wzmocniona dzięki stworzeniu mechanizmów rynkowych wspierających ten rodzaj produkcji (np. system znakowania produktów pochodzenia zwierzęcego w zależności od poziomu dobrostanu zwierząt) oraz ich odbiór w ramach zielonych zamówień publicznych. Jakość produktu pochodzenia zwierzęcego jest wprost proporcjonalna do poziomu dobrostanu zwierzęcia. Jest ona związana z wieloma aspektami chowu, transportu i uboju. W odniesieniu tylko do chowu można wyróżnić kilka najważniejszych elementów, na które konsumenci zwracają szczególną uwagę w powiązaniu z jakością produktu pochodzenia zwierzęcego. Są to: wartość odżywcza, brak pozostałości zanieczyszczeń chemicznych i bakteryjnych, zwłaszcza pozostałości glifosatu oraz antybiotyków.
Z prowadzonych w Europie badań jasno wynika, że konsumenci chcą mieć dostęp do żywności wolnej od pozostałości pestycydów (np. glifosatu), a także obawiają się antybiotykooporności w związku z nadużywaniem leków w przemysłowym chowie zwierząt. Dla 96% mieszkańców UE dobrostan zwierząt jest ważny.
L
epsza ochrona środowiska, zdrowe i humanitarnie traktowane zwierzęta, mniej emisji gazów cieplarnianych, a także lepsza jakość produktu i stan zdrowia publicznego oraz możliwość prowadzenia gospodarki o obiegu zamkniętym – to sześć najważniejszych korzyści, które wiążą się z zapewnieniem zwierzętom gospodarskim wysokiego dobrostanu. Niestety, argumenty na rzecz dobrostanu związane ze zdrowiem, środowiskiem i klimatem oraz ochroną zwierząt nadal przekonują niewielką grupę producentów rolnych w Polsce. Nie może być inaczej, gdyż nie są wśród rolników prowadzone właściwie żadne kampanie edukacyjne dotyczące wpływu rolnictwa na zdrowie i środowisko. Promowany jest natomiast rozwój przemysłowej produkcji zwierzęcej, która z definicji nie ma nic wspólnego z dobrostanem zwierząt gospodarskich i powiązanymi z nim korzyściami. Presja na rozwój intensywnego chowu trwa pomimo sprzeciwu mieszkańców już w ponad 300 gminach w Polsce. Nikt nie chce mieszkać w sąsiedztwie przemysłowej fermy zwierzęcej, wydaje się więc, że dobrostan zwierząt gospodarskich zapewnia także realizację bardzo ważnej potrzeby społecznej jaką jest ochrona jakości życia społeczności lokalnych na obszarach wiejskich. Sytuacja mogłaby ulec zmianie, gdyby unijne i krajowe środki na rolnictwo zostały skierowane na pakiet
139
