3. OCHRONA ZASOBÓW WODNYCH W ROLNICTWIE – OSZCZĘDZANIE I ZATRZYMANIE WODY
ZARZĄDZANIE WODĄ W GOSPODARSTWIE BIODYNAMICZNYM W JUCHOWIE MARIA STANISZEWSKA Polski Klub Ekologiczny Gospodarstwo biodynamiczne w Juchowie gospodaruje na około 2 tys. ha. Niemal połowa jego obszaru została zmeliorowana. Prowadzona jest hodowla bydła (ok. 700 szt.), przy gospodarce o obiegu zamkniętym, tj. paszę (siano) wytwarza się na miejscu, a żyzność gleb zapewniają przekompostowany obornik, zielony nawóz z pozostałości pochodzących z własnych upraw i produkcji zwierzęcej oraz siew roślin bobowatych. Wobec powtarzających się okresów ze znikomą ilością opadów w sezonie wegetacyjnym, powstała potrzeba zretencjonowania większej ilości wody. W ciągu 13 lat powstały 23 ziemne stawy retencyjne oraz 14 budowli piętrzących, a także dokonano zakupu 7 deszczowni przenośnych i ułożono podziemne rurociągi ciśnieniowe do deszczowni. Ponadto wykonano odwierty studni zasilających stawy retencyjne, z których dokonuje się poboru wody do deszczowni, a także zakupiono pompy tłoczące do nich wodę. Dużą wagę przywiązuje się także do zabiegów agromelioracyjnych, które poprawiają właściwości fizyczno-wodne gleb i zwiększają ich zdolności retencyjne. Obecnie zretencjonowana rocznie w gospodarstwie woda w przeliczeniu na metr kwadratowy to prawie tyle samo, ile w tym regionie wynosi roczna suma opadów. Warto dodać, że jedynie 13% objętości zretencjonowanej do nawodnień wody to wody podziemne uzyskane za pomocą odwiertów. Wykorzystywane są one niechętnie, ponieważ ich użytkowanie niesie ze sobą pewne ryzyka i koszty środowiskowe, a ponadto są one stosunkowo mało atrakcyjne z punktu widzenia rolnictwa (z powodu niskiej temperatury i braku życia biologicznego).
Gospodarstwo biodynamiczne, którego prawnym właścicielem jest Fundacja im. Stanisława Karłowskiego, zajmuje około 2000 ha i stanowi największe tego typu gospodarstwo w Europie. Do realizacji celów Fundacji – m.in. użytkowania posiadanych gruntów – została powołana Spółka Rolnicza Juchowo Sp. z o.o. Gospodaruje ona na gruntach będących w przeszłości własnością PGR Juchowo oraz PGR Radacz. Obszar użytków rolnych, jakie posiada Fundacja, to: ❚ Gospodarstwo Juchowo: 1076,08 ha, w tym obszar zmeliorowany – 464,14 ha ❚ Gospodarstwo Radacz: 668,55 ha, w tym obszar zmeliorowany – 293,64 ha Użytkowanie posiadanych gruntów ukierunkowane jest głównie na zapewnienie paszy dla bydła mlecznego. Łączna obsada bydła wynosi 700 sztuk, w tym bydła mlecznego 320 sztuk. Prócz tego około 20 ha przeznaczone jest na uprawy ogrodowe – warzywa i zioła. Na potrzeby przetwórstwa uprawia się żyto, jęczmień, pszenicę, orkisz, owies, grykę, len, rzepak i burak pastewny. Żyzność gleb poprawiana jest uprawą koniczyny i lucerny. Większość areału rolnego przeznacza się na produkcję paszy dla zwierząt i gospodarstwo jest w tym zakresie samowystarczalne. Krowy od maja do października są wypasane na pastwiskach, siano zbiera się z przemiennych i trwałych użytków zielonych i przechowuje w stodołach. Rolnictwo biodynamiczne w Juchowie funkcjonuje w obiegu zamkniętym, tzn. krowy otrzymują paszę wytwarzaną w gospodarstwie. Następnie z obornika i innych pozostałości po produkcji roślinnej i zwierzęcej na terenie gospodarstwa produkowany
89
