Sosyal Değişim için Spor: Beden Hareketi Programı Geliştirme Rehberi
Spor ile Sosyal Güçlenme Sosyal güçlenme nedir? Güçlenme (empowerment) kavramı en genel anlamıyla, bir kişinin daha önceden sahip olmadığı ya da mahrum bırakıldığı seçeneklere erişebilir hale gelmesi ve stratejik seçimler yapma yeteneğini kazanma sürecidir. Bu süreçte en önemli bileşen, kişinin eyleyiciliğini kullanarak yaşam seçimleri yapabilir hale gelmesidir. Bir bireyin stratejik yaşam seçimleri (örneğin; başka bir mahalleye taşınmak, başka bir şehre/ülkeye göç etmek ya da etmemek, çocuk sahibi olmak, evlenmek ya da boşanmak vb.) yapma yeteneği birçok yapısal ve kültürel faktör tarafından kısıtlanır. Örneğin, şiddet gören bir kadın, eşinden boşanmak istemesine rağmen hayatta kalabilmek adına bu seçimi yapamayabilir. Bu örnekte dışarıdan bakan birine ‘seçeneklerden biri’ gibi görünen boşanma, olayın öznesi için hayati risk içeren, dolayısıyla yapısal faktörler ile kısıtlanan bir seçenektir. Ya da, boşanma kararının aile ya da çevre tarafından desteklenmemesi, bu seçeneğin hem kültürel hem yapısal olarak kısıtlanması anlamına gelebilir.
Rehber kavramlar güçlenme: stratejik yaşam seçimleri yapabilme yetisi kazanma. güç: seçim yapabilme. seçim olgusu: alternatiflerin mümkünlüğü. kaynaklar → maddi, sosyal, fiziksel/ bedensel kaynaklar eyleyebilirlik (agency): kişinin amaçlarını belirlemesi ve bunun için harekete geçmesi. maddi kaynaklar: sahip olunan maddi varlıklar. sosyal kaynaklar: sosyal ilişkiler, hayal gücü, yaratıcılık, aidiyet, yetenek, bilgi. spor ve bedensel hareket: kişinin eyleyebilirliğini sembolik ve fakat pratik (fiziksel) anlamda kullandığı performans alanları. spor ile eyleyebilirlik: spor ile hem sosyal, hem bedensel kaynaklar
Bireyin eyleyiciliğini kullanması için, aralarından tercih yapabileceği, erişilebilir yani gerçek se-
geliştirmek.
9
