22 Katern en boekblok

KATERN EN BOEKBLOK

22

22.3 katernhart [o -en] het gebied langs de binnenkant van de °vouw van het binnenste bestanddeel van het ºkatern. ¶ D Lagenmitte [v] E centre fold, inner — F fond [m] intérieur du cahier, centre [m] du cahier

22.4 katernrug [m -gen] het gebied langs de buitenkant van de °vouw van het buitenste bestanddeel van het °katern. ¶ D Lagenrücken E outer fold F fond [m] extérieur du cahier, dos [m] du cahier

22.5 insteken [ -gestoken] 22.6 tussensteken 22.7 omsteken omhangen [ -gehangen] °vellen of °bladen aan een bestaand °katern zodanig in het °katernhart, resp. tussen andere bestanddelen van het katern, resp. buiten de °katernrug toevoegen, dat zij door eenzelfde °katernvouw kunnen worden °genaaid.

Indien elementen zodanig in een bestaand katern zijn gevoegd dat hun °rugvouw niet met alle reeds aanwezige rugvouwen samenvalt (excentrisch tussengestoken), is een aparte naaifase vereist. ¶ ingevoegd element E inset F encart • insteken D einstecken • tussensteken D Zwischenstecken • omhangen D umhängen, umblegen E wrap around, fold around, hook F plier à cheval

22.8

doorschieten [doorschoten] het toevoegen van blanco °bladen tussen de bladen van een boek. ¶ D durchschießen E interleave F interfolier

22.9 hartstrookje [o -s] °strook, doorgaans van °perkament, in het °katernhart van een (papieren) °katern meegenaaid (als bescherming tegen het insnijden van het °garen). ¶ D Falzstreifen [m] in Lagenmitte E stay F onglet [m] au fond intérieur du cahier, renforcement [m] à 1'intérieur du cahier

22 KATERN EN BOEKBLOK

22.10 rugstrookje

°strook, van °perkament of °papier, met een °vouw in de lengte, om de °katernrug meegenaaid. Niet te verwarren met °rugbeleg. ¶ D außen sitzender Falzstreifen [m] F onglet [m] au fond extérieur du cahier, renforcement [m] à l'extérieur du cahier

22.9 hartstrookje 22.10 rugstrookje

22.11 boekblok [o-ken] het geheel van geordende °katernen, inclusief de daaraan vastgehechte of ingevoegde elementen (bv. °stroken), die door het °naaien tot een boek verenigd zijn (c.q. zullen worden). Meestal duidt 'boekblok' het genaaide boekblok aan. De stapel vergaarde en gevouwen, maar nog niet genaaide katernen kan als ongenaaid boekblok worden aangeduid. Het °dwars doorgenaaide boekblok kan ook uit losse bladen in plaats van uit katernen bestaan. ¶ D Buchblock [m], Block E text block F corps [m] du volume, bloc [m]

22.12 boekrug [m -gen] de zijde van het °boekblok waar de °bladen door het °naaien met elkaar verbonden zijn (c.q. zullen worden).

Bij naaien door de vouw is de boekrug dus de zijde waar de °katernvouwen liggen. ¶ D Buchrücken [m], innerer — E back, spine F dos [m]

22.13 netto boekblok de som van de °bladen die aan de binder ter hand zijn gesteld als datgene wat ingebonden moest worden.

22.14 bruto boekblok

het °boekblok met inbegrip van de door de binder aan het °netto boekblok toegevoegde °bladen (m.n. de °schutbladen).

22.15 buitenkatern [o -en] het eerste c.q. het laatste °katern van het °netto boekblok. ¶ D Außenlage [v] F cahier [m] extrême

30

SCHUTBLADEN

23

23.0 SCHUTBLADEN zijn (een of meer) extra bladen, die door de boekbinder tussen het boekblok en de platten zijn aangebracht. Hun functie is: bescherming van het boekblok; verbetering van de verbinding tussen boekblok en plat; nette afwerking van de binnenzijde van het plat, of verdergaande versiering. Er is meestal meer dan één schutblad; de constructie van de schutbladen aan voor- en achterzijde van het boek is meestal symmetrisch. Meestal zijn de schutbladen van blanco papier (of perkament); ook sierpapier (m.n. marmerpapier) is veel toegepast. Soms is afvalmateriaal (maculatuur) als schutblad gebruikt. Indien geen schutbladen zijn toegevoegd, kan aan de uiterste bladen van de buitenkaternen zelf een schutbladfunctie zijn gegeven. Als regel omvatten de schutbladen een DEKBLAD, opgeplakt op de binnenzijde van het plat, en een of meer VRIJE SCHUTBLADEN. Deze elementen kunnen aan de buitenkaternen van het netto boekblok zijn toegevoegd, nl. omgehangen; ze kunnen ook een apart katern(tje), of verscheidene katernen, vormen en zijn genaaid; of ze kunnen alleen zijn aangeplakt of opgeplakt. (Dit laatste is m.n. het geval met sierpapieren, die zelf niet sterk genoeg zijn om direct te worden verwerkt.) Ook combinaties van deze mogelijkheden komen voor. Hart- en rugstrookjes kunnen eveneens worden toegepast.

Aan de schutbladen worden hoge mechanische eisen gesteld: ze behoren tot de kwetsbaarste onderdelen van de boekband. Dit verklaart de talloze variaties in de schutbladconstructie, die als regel een verbetering van de mechanische kwaliteiten beogen. Vaak zijn de schutbladen niet meer intact of is de oorspronkelijke constructie door reparatie niet meer waarneembaar. OMGEHANGEN en GENAAIDE SCHUTBLADEN worden tijdens het naaien toegevoegd; AANGEPLAKTE SCHUTBLADEN kunnen later worden toegevoegd, maar meestal nog voor het afsnijden. OPGEPLAKTE SCHUTBLADEN kunnen ook in latere fasen worden aangebracht.

23.1 schutblad [o-en] extra °blad, tussen het (°netto) °boekblok en het °plat toegevoegd.

Als regel omvatten de schutbladen een °dekblad en een of meer °vrije schutbladen. Ook het °oor kan tot de schutbladen worden gerekend. Het samenstel van schutbladen kan onderscheiden worden in voor- en achterschutbladen. ¶ schutblad D Vorsatzblatt [o] E endpaper F feuille [v] de garde, garde [v] • voorschutblad D Vorsatzblatt, vorderes Vorsatz, Vorsatz vorne E front endpaper, upper endleaf F feuille de garde au début • achterschutblad D Nachsatzblatt, hinteres Vorsatz, Vorsatz hinten E back endpaper, off endpaper, lower end leaf F feuille de garde à la fin • schutbladen (het samenstel van) D Vorsatz [o], Vorsätze E endpapers [mv], end leaves F gardes [v mv], feuilles [v mv] de garde

23.2 dekblad

°schutblad dat op de binnenzijde van het °plat is °opgeplakt. Gewoonlijk is het dekblad over de °inslagen geplakt. Het kan er echter ook onder vallen, of er geheel binnen vallen. Gewoonlijk is het dekblad, net als andere schutbladen, met het °boekblok verbonden; is dat niet het geval (zelfs niet door °plakken over een smalle strook), dan is het een