Knippen “Knip, knip, knip, zo doet mijn schaar. Ik knip de reepjes naast elkaar. En wat krijg ik als beloning? De kroon van een echte koning!”
Deze informatie is samengesteld aan de hand van stencils, gebruikt op de Klos in Tilburg in de periode 1970-1975, waarin helaas geen bronnenboek(en) vermeld werden. Mijn grote dank gaat uit naar mijn didactiek- en methodiekdocenten: Ank van den Berg, Petri Bloemkolk en Jos Bartels die ons op inspirerende wijze al deze kennis hebben bijgebracht.
Maart 2018, Erica Ritzema.
KLOSkennis: Knippen
2
03-2018 LB
Leerlijn van het knippen De leerlijn van het knippen lijkt op die van het scheuren, maar knippen is veel moeilijker omdat het kind hierbij veel minder tweezijdig werkt dan bij het scheuren. Laat dus vooraf veel scheuren om het samenwerken van beide hersenhelften te stimuleren middels de samenwerking tussen beide handen.
Vrij knippen Observeer hoe het kind de schaar hanteert en grijp indien nodig in om te laten zien hoe de schaar (helemaal) geopend moet worden om goed te kunnen knippen en hoe het kind met duim en wijsvinger de knipbeweging dient te maken. Een kind dat een schaar hanteert als een tuinschaar werkt nog vanuit de schouder en is niet toe aan knippen. Snippers knippen In verschillende kleuren en die eventueel tot een product laten verwerken. Dit is een activiteit die bedoeld is om de knipbeweging steeds te herhalen en die je aantrekkelijker kunt maken door verschillende soorten en/of kleuren papier aan te bieden. De beweging blijft dezelfde maar de kleur van de snippers varieert. Je kunt deze snippers: • op een ondergrond in een bijpassende kleur laten plakken, • of op een in een actuele vorm geknipt vel papier, bijvoorbeeld een kerstboom, • of gebruiken om bijvoorbeeld de rand van een tekening mee te versieren.
KLOSkennis: Knippen
3
03-2018 LB
Deze stukjes zijn door de hoekige vormen minder geschikt om een vorm mee op te vullen. Hieronder zie je een foto van een snippers in blauw en wit, die op een bruin papier werden geplakt dat in het kader van het project voeding in de vorm van een boterham werd geknipt (met muisjes).
Kroon knippen Vouw een reep in de lengte dubbel en laat de reep inknippen tot de vouw. Eventueel kun je het eerste deel van de knipjes ter KLOSkennis: Knippen
4
03-2018 LB
ondersteuning voortekenen. De geknipte deeltjes laat je om en om naar buiten vouwen, eventueel kun je het niet ingeknipte deel laten versieren [bijv met snippers]. Meet de omvang van het hoofd van het kind, niet daarna de uiteinden op de juiste maat aan elkaar vast en het kind heeft een kroon. Tip: Altijd van binnenuit nieten zodat de tandjes van de nieten aan de buitenkant zitten omdat de haren van het kind er dan niet in vast kunnen haken. Begeleidend versje: “Knip, knip, knip, zo doet mijn schaar. Ik knip de reepjes naast elkaar. En wat krijg ik als beloning? De kroon van een echte koning!�
KLOSkennis: Knippen
5
03-2018 LB
Reepjes knippen Nu een (halve) reep dóór laten knippen in plaats van ín te knippen. Eventueel het eerste gedeelte weer voortekenen. In eerste instantie een niet té groot formaat papier aanbieden. Dat zorgt voor een succeservaring. De geknipte reepjes kun je eerst vrij laten verwerken en in een later stadium middels een opdracht laten verwerken zoals in de afbeelding hieronder
KLOSkennis: Knippen
6
03-2018 LB
Vierkantjes en driehoekjes knippen met ondersteuning Gebruik de eerste keer een reep met voorgetekende of voorgevouwen vierkanten ter ondersteuning. Laat ook hier zien dat er een driehoek ontstaat als je het vierkant diagonaal doorknipt. Tip: Gebruik mozaĂŻek om dit te illustreren. Je kunt de vierkantjes vrij laten verwerken of er een opdracht mee geven. Vierkantjes en driehoekjes knippen zonder ondersteuning Laat zien dat het makkelijker is om van een vel eerst een reep af te knippen (dat hebben ze immers al geleerd) die je dan vervolgens tot vierkantjes en driehoekjes verknipt. Geknipte vormen vrij laten verwerken of er een opdracht mee geven. Cirkels knippen mĂŠt ondersteuning. Voortekenen bijvoorbeeld met omtrekmodellen op vouwblaadjes, dat is een makkelijk hanteerbaar formaat. Hieronder heeft het kind cirkels uit kadopapier geknipt.
KLOSkennis: Knippen
7
03-2018 LB
Vrij laten verwerken of er een opdracht mee geven. Cirkels knippen zรณnder ondersteuning. Vrij laten verwerken of er een opdracht mee geven. Opdracht geven Zoals bijvoorbeeld het knippen van een kabouter in het bos, waarbij je er attent op bent dat alle knipvormen verwerkt worden in de opdracht.
KLOSkennis: Knippen
8
03-2018 LB
Materialen Zie scheuren voor de variatie in papiersoorten Vaardige knippers (kom je maar weinig tegen in de kleutergroep) kun je ook laten werken met: • Golfkarton
KLOSkennis: Knippen
9
03-2018 LB
• • •
stof dun schuimrubber natuurlijke materialen zoals bijvoorbeeld grote bladeren, grassoorten, veren
KLOSkennis: Knippen
10
03-2018 LB
Variaties binnen het knippen •
levensfiguren als mensen
•
dieren
KLOSkennis: Knippen
11
03-2018 LB
• •
• • • •
schoonheidsfiguren opgebouwd vanuit het midden, vanuit de hoeken of in reliëfvorm motiefje knippen zodat door de herhaling een patroon ontstaat
versieren van een ander product, bijvoorbeeld een lijst maken om een schilderij voorwerpen beplakken, bijvoorbeeld een schoenendoos of een keukenrol vormen uit een dunne kwaliteit behangpapier knippen vormen uit kadopapier knippen
KLOSkennis: Knippen
12
03-2018 LB
Combinatie van technieken •
knippen en vouwen (eigenlijk vouwen en knippen) kleedjes knippen, een vouwblaadje in vieren of zessen vouwen en daar vervolgens hoekjes en hapjes uit laten knippen zodat er patronen ontstaan.
•
knippen en tekenen
KLOSkennis: Knippen
13
03-2018 LB
•
knippen en (water)verf
Taak van de leerkracht •
•
•
observeren om het knipniveau te bepalen en daarop aan te kunnen sluiten. als het kind het papier met de schaar ombuigt’, is het niet toe aan knippen noteer of het kind links- of rechtshandig is, er zijn linkshandige scharen in de handel. Als het kind nog geen voorkeurshand heeft, kun je het beter laten scheuren zodat het die voorkeurshand kan ontwikkelen. zorg voor een goede kwaliteit scharen, ze mogen niet bot zijn
KLOSkennis: Knippen
14
03-2018 LB
• •
•
•
bied de juiste papiersoort aan, zodat het kind gemotiveerd blijft kinderen met verkrampte handen kun je een warming-up laten doen door middel van bewegingen met handen en vingers om de spieren soepel te maken bij uitval op een onderdeel datzelfde onderdeel in een latere periode laten herhalen maar wel met ander materiaal of met andere kleuren zodat het voor de kleuter nieuw lijkt. stimuleren is toegestaan, forceren niet.
Veel succes, Erica Ritzema
KLOSkennis: Knippen
15
03-2018 LB