لکتورپ ۀحاس و فده

لکتورپ ۀحاس و فده

ضقن راکشآ دراوم و گنج دایز هدنوش رارکت ثاریم یعمج هتسد ربق و تشونرس زا یربخاب هب ترورض ،ناگدنامزاب یارب .تسا رشب قوقح سلجم ای/و نیفدت یارب داسجا نتفرگ لیوحت و ،نازیزع ناکم نیا .دشاب اسرف تقاط و تخس رایسب تسا نکمم ،هتسیاش تشادگرزب تقیقح زا یهاگآ ینوناق قح هب ندش لیدبت لاح رد مک مک ترورض .تسا ،تیعقاو رثوم کرد یارب هک تسا یدهاوش لماش یعمج هتسد یاهربق ،نیاربانب .دوش یم ضرف یرورض ،نابکترم همکاحم و تلادع یارجا و یرادهاگن ،تظفاحم هصح رد رثوم یاهرجیسورپ و نیناوق دوجو لاح رد ،هتبلا .دشاب یم یرورض یعمج هتسد یاهربق هرابرد قیقحت نایماح نایم رد تیلاعف شخب رد دیفم یاه شور تیدوجوم اب ،رضاح نیا رد یمسر ای کرتشم ،یناهج دردنتس ،هحاس رد رضاح فلتخم و یکارتشا یاه هسورپ قیرط زا ،لکتورپ نیا .درادن دوجو هنیمز دانسا لیدب ای هباشم لکتورپ نیا .دنک یم عفر ار دوبمک نیا ،یتروشم شور ،هکلب .1تسین هتسیاش یاهرجیسورپ و لوصا هصح رد دوجوم زا تظفاحم شخب رد ار یلآملادحتم یا هتشر-نایم و یا هتشر-نورد قباطم لکتورپ نیا .دنک یم مهارف اهنآ یسررب و یعمج هتسد یاهربق ،ناعفنیذ ددعت دوجو اب لماک مسق هب اه هسورپ نیا عیاقو خیرات بیترت هب و تیعقاو هبناجود و هناگود دربشیپ هب طوبرم یاه مزیناکم و اه هنیمز :دنک یم تیعبات ،ریز تاناکما ندرک مهارف قیرط زا ،تلادع

یاهربق هرابرد قیقحت و تظفاحم هرابرد یللملا نیب لکتورپ کی )1(

طابترا داجیا و بیکرت ،هطوبرم ینوناق ماکحا تیامح اب ،یعمج هتسد ،و هناتسودرشب یللملا نیب قوقح ،للملا نیب رشب قوقح یاه هخاش نیب و ؛ازج یللملا نیب قوقح ،موزل تروص رد

3...................................................................لکتورپ ۀحاس و فده یعمج هتسد یاهربق زا تظفاحم رد یساسا یتایلمع لوصا 6......................................................................اهنآ هرابرد قیقحت و 8..................................................نوئصم یهد شرازگ و فشک .A 8................................................................................. تظفاحم .B 9..................................................................................... قیقحت .C 12..................................................................................ییاسانش .D 14.......................................................... یناسنا یایاقب ندنادرگرب .E 15.....................................................................................تلادع .F 16.................................................................. تشادگرزب سلجم .G 17.....................................................................................1 همیمض 18.....................................................................................2 همیمض 19.....................................................................................3 همیمض 20.....................................................................................4 همیمض 21.....................................................................................5 همیمض 22.....................................................................................6 همیمض

.تسا هدش هئارا 1 همیمض رد طبترم دانسا تسل 1

و یقیقحت یاهدردنتس ،طیارش هب هجوت اب و ،لقادح حطس رد ،ینعی یارب دیاب ،دوش یم قیبطت اه تیعضو زا کیره هرابرد هک یتظفاحم دیاب ینعی ؛دشاب یفاک ،تلادع و تقیقح هب طوبرم فادها ندرک هدروآرب .دشاب دنلبرس ربتعم قیقد یسررب رد دناوتب

یسانش دوتیم

،هدش توعد نیصصختم هاگدید و هبرجت ساسا رب لکتورپ نیا یاوتحم لنوسرپ ،اه لاونراس ،تاضق ،نیققحم ،یلدع بط نیصصختم لومشب طوبرم یاه هبرجت ،اهنوتنهوپ و یندم هعماج ناگدنیامن ،سیلوپ/یتینما قوقح یکلسم شناد ،اهنآ یسررب و یعمج هتسد یاهربق زا تظفاحم هب ییایفارغج عونت نینچمه و ،ازج قوقح ای/و هناتسود رشب قوقح ،رشب 4.تسا هتفرگ لکش

اه فیرعت

:میا هدرک هئارا ار لیذ دمآراک فیراعت ام ،لکتورپ نیا رد ،تسا هدشن فیرعت للملا نیب قوقح رد هک یعمج هتسد ربق • حلاطصا زا رتشیب( نیدنچ لماش هک یصخشم هیحان ای لحم“ یانعم هب اجنیا لومشب( حطس رد هدنکارپ ای هدش قرغ ،هدش نفد یناسنا یایاقب )کی هب طوبرم طیارش هک تسا )هدش هکت هکت و طلتخم ،یتلکسا یایاقب ار نآ ندوب ینوناق هرابرد قیقحت کی باجیا ،دسج عفد ای/و گرم .”دیامنب ضقن ،گنج رثا رب هدش دوقفم صاخشا“ یانعم هب دوقفم صاخشا• 5.دشاب یم ”هتفای نامزاس تنوشخ ای/و رشب قوقح ای یدارفنا لکش هب ،هک یصاخشا“ ینعی لکتورپ نیا رد • ینابرق نایز و ررض ،یفطاع جنر ،یناور ای یمسج همدص راچد ،یهورگ اهررض نیا و دنا هدش دوخ یساسا قوقح ریگمشچ ضقن ای یداصتقا روشک رد یلعف ییازج نیناوق ضقان یاه یهاتوک ای لامعا قیرط زا ای یللملا نیب رشب قوقح راکشآ ضقن اب طبترم لامعا هجیتن رد ای هدش لیمحت اهنآ یلااب ،هناتسود رشب یللملا نیب قوقح یدج ضقن هن لکتورپ نیا رد ینابرق فیرعت ،للملا نیب قوقح هب قباطم 6.”تسا ای ”یلصا“ ناینابرق( یعمج هتسد ربق رد دوجوم صاخشا اهنت عماوج ،ترورض تروص رد ،و اهنآ یاه هداوناخ هکلب ،)”میقتسم“ .دوش یم لماش مه ار )”میقتسمریغ“ ای ”یوناث“ ناینابرق( هطوبرم ”هداوناخ یاضعا“ ،”اه هداوناخ“ هب لکتورپ رد ،تیفافش داجیا تهج دوجوم اهنآ اب طابترا رد یماکحا هک یتلاح رد ،”ریثات تحت عماوج“ و 7.تسا هدش هراشا ،دشاب یثحابم و تاساسا نداد ناشن و ساکعنا ،لکتورپ کیمداکآ ریسفت )2( هک ،کیمداکآ ریسفت .دوش یم نآ لماش ماکحا نیودت هب رجنم هک هب طوبرم یاه یدنمزاین و اهزادنا مشچ ،تسا هدش رشتنم هناگادج نیمضت فده اب ،یعمج هتسد یاهربق هرابرد قیقحت و تظفاحم هسورپ و یفرعم ار ،اهنآ یلمع عفر ،ناکما تروص رد ،و یریذپ ینیب شیپ .دیامن یم حیرشت هدش هتفرگ رظن رد نیفظوم هدافتسا یارب لکتورپ نیا :ناگدننک هدافتسا ذیفنت لنوسرپ ،یتلایا و یتلود نیلوئسم :هب دودحم هن اما لومشب ؛تسا ،یحص نیصصختم ،یلدع بط نیصصختم ،ینوناق ناگدنیامن ،نوناق 2.یندم هعماج یکلسم نلااعف و یتینما لنوسرپ

:لکتورپ قیبطت و هحاس دروم هب دروم ساسا رب

رثا رب هک یعمج هتسد یاهربق هب دودحم لکتورپ نیا ششوپ تحت هحاس ،دنا هدش داجیا یللملا نیب و یلخاد یاهگنج و رشب قوقح راکشآ ضقن اب یطابترا مادک لکتورپ نیا هک تسین ینعم نیا هب ،هتبلا .دوش یم 3.دشاب هتشادن ،دنا هدش داجیا توافتم طیارش رد هک یعمج هتسد یاهربق نکمم اهنآ .دنتسه لافطا ای/و نانز ،نادرم یعمج هتسد یاهربق ناینابرق نیا .دنشاب فرط ود زا کیره یماظن یاوق ای/و یکلم صاخشا تسا یسایس دیاقع زا رظن فرص و هدننز همدص نتشاذگ قرف نودب لکتورپ ،یسنج یدنم هقلاع ،تیسنج ،یلم تیلقا هب قلعت و یگتسباو ،هریغ ای ،تیموق ،نابز ،دلج گنر ،داژن ،نس ،هدیقع ای بهذم ،یسنج تیوه ،ینهذ ای یمسج تیلولعم ،یعامتجا ای یلم تلاصا ،یعامتجا هقبط یاه هنیمز رگید ای ،لهات تیعضو ،دلوت ،تورث ،یحص تیعضو .تسا هدش داجیا قیبطت یارب ،یللملا نیب یقوقح دانسا رد هدش هتفریذپ ”یلومعم“ ای ”دردنتس“ یعمج هتسد ربق شبن ای قیقحت ثیحنم یزیچ مادک هب یدایز یگتسباو یعمج هتسد یاهربق هرابرد تاقیقحت .درادن دوجو تیحلاص دننام یلماوع تسا نکمم نآ لیلد .دراد نآ نوماریپ هنیمز لکتورپ نیا ،هجیتن رد .دشاب یسایس طیحم زین و یونعم ای ییایفارغج همه رد دمآراک یاهرجیسورپ هرابرد یروتسد یا هیصوت درادن دصق لکتورپ نیا ،هکلب .دنک هئارا یعمج هتسد یاهربق هرابرد قیقحت دراوم یزاس هاگآ و تیامح یارب هک دنک یم هئارا ار یصاخ تاظحلام یمامت و فلتخم یاه تیعقوم رد تاقیقحت هسورپ هب طوبرم نیفظوم هک تشاد هجوت دیاب هنیمز نیا رد .تسا هدش هتفرگ رظن رد ،لحارم تاقیقحت زا کی ره رد تسا نکمم لکتورپ نیا رد هدشرکذ تاظحلام کمک یارب لکتورپ نیا هکیلاح رد .دوشن قیبطت لماک تروص هب یاه هبنج قادصم نییعت هفیظو ،تسا هدش یراذگنلاپ یناهج یناسر لوحم فظوم صاخشا هب دروم هب دروم تروص هب دیاب لکتورپ صاخ .دوش

هسورپ رد هک یناگدنامزاب هب تسا نکمم یسایس یاهراکتبا .دشاب زاجم یصصخت و یندم ،یعامتجا نامزاس تیامح اب ،یدنورهش یا همکحم تاراکتبا لماش تسا نکمم نیا 2 ریسفت هب ،رتشیب تامولعم بسک تهج .دشخبب ”تیعورشم“ ،دنا هدرک تیلاعف صصختم هن و ربق شبن هسورپ یرجم ناونعب هک یناسک و ،دنا هدرک یراکمه ربق شبن و تاقیقحت .دینک هعجارم همیمض کیمداکآ .قاچاق ای تادحرس زا تظفاحم رثا رب تایفاو و یرشب یاه تیلاعف زا یشان یایلاب لومشب ییایلاب لثم 3 .دینیبب همیمض کیمداکآ ریسفت رد دیناوت یم ار یصصخت هلخادم یارب یرادرب هنومن کینخت و هوحن هب طوبرم تامولعم 4 لثم .دوقفم صاخشا یللملا نیب نویسیمک روتسد اب تقباطم رد و 9 هحفص رد سلجم ناگدنیامن دومنهر هچباتک - دوقفم صاخشا ،ICRC )2009( و سلاجملا نیب هیداحتا زا هتفرگرب 5 نامزاس تینما یاروش 2019 همانعطق رد هدشرکذ موهفم اب هسیاقم رد ،تسا هدش داهنشیپ اجنیا رد هک یفیرعت .درادن دوجو دوقفم صاخشا یارب یدحاو فیرعت ،یعمج هتسد یاهربق هناحلسم تاعزانم رثا رب هدشن باسح“ دارفا زا 2010 لاس UNHCR فیرعت رارکت طقف همانعطق نیا .دراد یرت هدرتسگ موهفم هناحلسم تاعزانم رثا رب دوقفم صاخشا هرابرد للم .تسا لکتورپ نیا هحاس زا رتارف هک یعوضوم ،دوش یدوقفم نیرجاهم لماش تحارص هب هک تسین یقیرط هب اجنیا فیرعت ،انمض .دشاب یم )9 هرقف( ”یللملا نیبریغ ای یللملا نیب نامزاس یاهدومنهر و یساسا لوصا و ،تردق زا هدافتسا ءوس و مرج ناینابرق صاخ تلادع یساسا لوصا هرابرد للم نامزاس هینایب زا 1 ،A همیمض زا یبیکرت فیرعت کی نیا 6 نویسناونک زا 24)1( هدام زا یباتزاب و ،8 ،V همیمض ،للملا نیب رشب قوقح راکشآ ضقن و للملا نیب رشب قوقح راکشآ ضقن ناینابرق صاخ تمارغ و هراسخ ناربج هرابرد للم .تسا یرابجا ندش دیدپان ربارب رد صاخشا یمامت زا تظفاحم یللملا نیب کی کی هک تسا حضاو ،نمض رد .دنتسین ینابرق اهنآ هک هدوبن نیا فده ،تسا هدش ماجنا ”ریثات تحت عماوج“ ای ”هداوناخ یاضعا“ ،”اه هداوناخ“ هب حیرص عاجرا هک یدراوم رد 7 .دوش یم بوسحم نآ زا یشخب یعمج هتسد یاهربق هک دنشاب یسررب تحت تافلخت زا یشان عیسو یاه همدص رگید میقتسم ینابرق ناشدوخ تسا نکمم هعماج و هداوناخ یاضعا

رد صاخشا همه زا تظفاحم یللملا نیب نویسناونک 24)3( هدام مزلم ار وضع یاهروشک )CED13( یرابجا ندش دیدپان ربارب و نتفای ،وجتسج یارب ار مزلا تامادقا مامت“ هک تسا هدرک و ندرمش مرتحم ،نتفای نینچمه و ،هدشدیدپان دارفا ییاهر نامز ات دهعت نیا .»دنهد ماجنا ،تاوما داسجا یایاقب ندنادرگرب تسا رارقرب هدشدیدپان دارفا ناکم ای/و تشونرس ندش صخشم هفیظو ،یلک روط هب .)7 لصا ،14دومنهر لوصا-CED( 15.تسا هجیتن هن و هلیسو هب طوبرم دهعت کی ،رثوم تاقیقحت ،لاثم( نایفوتم ای تاوما یوجتسج هناتسودرشب یللملا نیب قوقح ؛16 هدام GC IV ؛21 و 18 تاداوم ،GC II ؛15 هدام ،GC I ،I یلیمکت لکتورپ( نیدوقفم و )17)2( هدام ،I یلیمکت لکتورپ یللملا نیب قوقح .16تسا هدرک یمازلا ار )33)2( هدام یاه فرط زا کیره هک دنک یم حیرصت یفرع هناتسودرشب تامادقا مامت“ هک تسا فظوم ،یلخاد ای یللملا نیب ،گنج تاعزانم رثا رب هدش مگ دارفا عضو هب یگدیسر یارب ار نکمم .)117 نوناق ،2006 نیناوق CIHL17( ”دهدب ماجنا ،هناحلسم

یاه مزیناکم هب یسرتسد نادقف ای دوبمک زا یشان طیارش رد هکیلاح رد و ضقانتم یاه یدنمزاین ددعت و ینماان ،دمآراکان هییاضق هوق ،بسانم یحیرص مازلا ،دوش فشک یعمج هتسد یاهربق تسا نکمم ،نامزمه .تسا دوجوم یصاصتخا تاسسوم داجیا و یلخاد نوناق دوجو یارب هیسود هب رثوم یگدیسر طرش شیپ ،تاسسوم و نوناق نیا تیدوجوم .تسا دوقفم صاخشا مامت

:یللملا نیب یاهرایعم دوقفم صاخشا یصصخت داهن و دوقفم صاخشا نوناق

هک تسا هدرک مزلم و فلکم ار طبریذ یاهداهن مامت CED یمامت تامولعم تبث یارب ار یمسر یا هرادا و اهدراکیر تبث هرادا .)17)3( هدام( دننک داجیا یدازآ زا مورحم صاخشا تیمرحم و ناینابرق یصوصخ میرح تیاعر اب دیاب سیباتید و .)11)8( ،دومنهر لصا-CED( دوش تیریدم تامولعم اجنیا رد ،تسا هدشن فیرعت للملا نیب قوقح رد هک هداوناخ • حلاطصا راک هب صاخ یاه هنیمز رد یعامتجا تنس اب طبترم موهفم ناونع هب لاثم نییعت یارب هداوناخ رد تیوضع ،لکتورپ نیا رد 8.تسا هتفر و دسج یایاقب حلاصیذ هدننک تفایرد نییعت ،9کیدزن یدنواشیوخ رد تیوضع .دراد تیمها ،دوقفم صخش یقوقح تیعضو دنس رودص و مسر ای/و اه تنس ،یلحم نیناوق ساسا رب ناوت یم ار هداوناخ .درک نییعت موسر یانعم هب )”یمومع“ ای ”ینلع همکحم رد“ ینعم هب اظفل( یا همکحم• زا یواعد هب یگدیسر یعامتجا و یقوقح ،یملع هحاس و ورملق )یلدع بط دننام( ییاضق یاه مزیناکم رگید ای/و همکاحم قیرط .تسا

لکتورپ و تمراف

قیقحت و تظفاحم هب طوبرم فلتخم ینامز یاه هسورپ لماش دنس نیا نیاربانب .تسا یرایعم یاه شور تیاعر اب یعمج هتسد ربق هرابرد نیب قوقح لوصا و نیناوق رد یحیرص یانبم لکتورپ نیا یاوتحم دوش یم عورش گنر یبآ سکب کی اب شخب ره ،نیاربانب .دراد للملا نیب یاهرایعم( 10للملا نیب قوقح زا هدش قتشم یرایعم ماکحا لماش هک هئارا ار لکتورپ نیا یداهنشیپ یاوتحم یقوقح قطنم و دشاب یم )یللملا .دنک یم

یقوقح یانبم

و وجتسج یارب اهروشک دهعت ،لکتورپ تیمامت عورش هطقن .دشاب یم قیقحت

یللملا نیب یاهرایعم قیقحت و وجتسج هفیظو

رد تسا فظوم تموکح ،یرشب قوقح نیناوق اب تقباطم رد دشاب هدش ضقن وا تینوئصم و صخش کی قوقح هکیتلاح تیعونمم و یگ هدنز قح .دیامن عورش ار قیقحت و وجتسج شخب ،زیمآریقحت ای یناسناریغ ،هناملاظ لامعا رگید ای هجنکش یم لماش ار رثوم قیقحت ترورض هب طوبرم یرجیسورپ یاه یا هقطنم نوناق هب قباطم .)7 و 6 تاداوم ،ICCPR11( دوش فافش و فرطیب ،عماج ،لقتسم ،یروف دیاب قیقحت ،رشب قوقح و دنمفده ،عماج لیلحت رب ینتبم“ دیاب نآ یاه هتفای .دشاب 12.دشاب ”هطوبرم رصانع همه هب تبسن فرطیب

خرس بیلص یللملا نیب هتیمک( قیبطت لباق یلخاد نوناق ماکحا ،قباطم و ،هب هعجارم اب ”دوقفم صاخشا دنواشیوخ“ حلاطصا زا نیدوقفم هرابرد ICRC لدوم نوناق رد 8 .تسا هدش هدافتسا )نیدوقفم هرابرد ICRC لدوم نوناق یراصتخا ناونع اب( )2)2( هدام ،نیدوقفم لدوم نوناق/دومنهر لوصا ،)ICRC( )2009( C هعومجم ییاکیرما-نیب رشب قوقح همکحم ،فراصم و تامارغ ،تایصوصخ هرابرد تواضق ،ایبمولک ولب ولبئوپ راتشک( کیدزن نادنواشیوخ و یکیتنج تاقلعت یاراد دارفا لماش 9 .274 و 273 هرقف )2006 یرونج 31 خیرات( 140 ربمن .دشاب نیدامن طقف تسا نکمم یرایعم ماکحا تسرهف ،نیاربانب 10 هب دینک هعجارم نینچمه .)ICCPR یراصتخا ناونع اب( 999 UNTS 171 )1976 چرام 23 ارجا خیرات ،1966 ربماسد 19 بوصم( یسایس و یندم قوقح یللملا نیب قاثیم 11 .58 هرقف )2019 ربمتپس 3( CCPR/C/GC/35 )یگ هدنز قح( 6 هدام ،36 ربمن یمومع شرازگ ،)HRC( للم نامزاس رشب قوقح هتیمک .130 هرقف )2020 یم هام 2( 41891/07 و 8938/07 ربمن یاه یتساوخرد ECtHR ،مکح ،ناتسجرگ هیلع رب نارگید و یلیوشلااخوک12 UN Doc A/RES/61/177 )2010 ربمسد 23 ارجا خیرات ،2007 یرونج 12 بوصم( یرابجا ندش دیدپان ربارب رد صاخشا یمامت زا تظفاحم یللملا نیب نویسناونک 13 .)CED یراصتخا ترابع اب( )2006 ربمسد 20( .)دومنهر لوصا-CED دعبب نیا زا( 7 لصا ،UN Doc CED/C/7 )2019 یم 8( هدشدیدپان صاخشا یوجتسج دومنهر لوصا ،للم نامزاس یرابجا ندش دیدپان هتیمک 14 قیقحت تامازلا زا ایلع سلجم لماک شرازگ هئارا ،231–238 یاه هرقف )2016 چرام 30( 5878/08 ربمن ECtHR تساوخرد ،ایلع سلجم مکح ،ایناتیرب هیلع رب اولیس اد15 .رثوم یراصتخا ترابع اب( 75 UNTS 31 )1949 تسگآ 12 بوصم( ،ینادیم ۀحاس رد دوجوم حلسم یاوق یاه ضیرم و نیحورجم تیعضو دوبهب هصح رد )I( اونیج نویسناونک 16 ترابع اب( 75 UNTS 85 ) 1949 تسگآ 12 بوصم( ایرد رد حلسم یاوق یتشک هدید همدص همدخ و اه ضیرم ،نیحورجم تیعضو دوبهب هصح رد اونیج نویسناونک ؛)GC I و ؛)GC IV یراصتخا ترابع اب( 75 UNTS 288 )1949 تسگآ 12 بوصم( گنج نامز رد یماظنریغ صاخشا زا تظفاحم هرابرد )IV( اونیج نویسناونک ؛)GC II یراصتخا ربمسد 7 ارجا خیرات ،1977 نوج 8 بوصم( )I لکتورپ( یللملا نیب هناحلسم تاعزانم ناینابرق زا تظفاحم هب طوبرم و ،1949 تسوگآ 12 اونیج نویسناونک یلیمکت لکتورپ .)یلیمکت لکتورپ یراصتخا ترابع اب( 1125 UNTS 17512 )1979 .)CIHL نیناوق یراصتخا ناونع اب( نیناوق :I دلج ،یفرع هناتسودرشب یللملا نیب قوقح )2006( ،.لا کب-دلاوسود و .ما-یج زتراکنه 17