GAASTER[LAND-GOED] ‘creëer je eigen type verblijf in en met de omgeving’
Afstudeerplan Alies Koree | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2015
GAASTER[LAND-GOED] ‘creëer je eigen type verblijf in en met de omgeving’
Opgave: Gaaster[land-goed] Student: Alies Koree Datum T4: 25-08-2015 Opleiding: Master Architectuur Academie van Bouwkunst Amsterdam Mentor: Jeroen van Mechelen (architect) Commissielid 1: Harm Veenenbos (landschapsarchitect) Commissielid 2: Machiel Spaan (architect)
GAASTER[LAND-GOED] ‘creëer je eigen type verblijf in en met de omgeving’
Het plan Gaaster[land-goed] toont een nieuwe eigentijdse manier van recreëren op een vakantiepark waarbij het contact tussen de gebruiker en de omgeving centraal staat. De huidige ontwikkelingen op het gebied van vakantieparken in Nederland bestaan uit grootschalige parken. De parken vormen bijna complete dorpsuitbreidingen op zich met een geheel eigen stijl, voorzieningenniveau en accommodaties. Een dergelijk ‘all-inclusive’-aanbod voorkomt dat de recreant de omgeving intrekt en gaat verkennen. Bij deze parkopzet wordt nauwelijks gebruik gemaakt van de lokale kwaliteiten en aanwezige voorzieningen. Terwijl de behoefte van de recreant anno 2015 steeds meer vraagt om authenticiteit, contact met de natuur en omgeving. Het plan Gaaster[land-goed] laat zien hoe een bestaand maar ongebruikt landgoed getransformeerd wordt naar een nieuw eigentijds kleinschalig vakantiepark met huisjes als onderdeel van een groter recreatief netwerk. De recreant kan zelf, naar aanleiding van de gewenste sfeer en mate van privacy, zijn ideale verblijfsplek op het park kiezen en zo de omgeving optimaal ervaren. Door het vakantiepark, de omgeving en de regionale voorzieningen aan elkaar te koppelen ontstaat een duurzaam recreatienetwerk afgestemd op de beleving van de vakantieganger.
Contrastrijke omgeving en locatie Gaasterland is met al zijn contrasten een uniek bosrijk kustgebied in Friesland. Fiets- en wandelpaden over glooiingen wisselen elkaar af met vergezichten en pittoreske dorpjes. Het gebied functioneert nu meer als een verscholen achterkant van Friesland. Het recreatienetwerk is in de toekomst eenvoudig uit te breiden door het koppelen van de voorzieningen in de omgeving en de reeds aanwezige verblijfsaccommodaties. Doordat de ondernemers zich toeleggen op één specifieke voorziening, in plaats van een ‘all-inclusive’ systeem, wordt de kwaliteit van het netwerk versterkt en hiermee het (recreatief) functioneren van de omgeving. Gaasterland, een verborgen parel van Friesland, wordt weer op de kaart gezet. De gekozen locatie bevindt zich aan de rand van landgoed Rijsterbos. Het verlaten terrein rondom de villa heeft de potentie om beter gebruikt te worden. Zowel visueel als functioneel is de locatie met het landgoed Rijsterbos en de directe omgeving verweven. Zorgvuldig is per bebouwingsonderdeel de afweging gemaakt om te behouden, slopen of renoveren. Daarnaast is gekozen om een wellnessfunctie toe te voegen, een nog ontbrekende schakel in het voorzieningennetwerk van de omgeving. Het achtergebied van het terrein wordt open gemaakt om zichtrelaties naar het landschap te creëren. Door de toevoeging van een vaart wordt het gebied aan het waterrecreatienetwerk van Friesland gekoppeld.
Ontwerp Op Gaaster[land-goed] geen individuele kavels met privévoortuin en parkeerplaats. De huisjes zijn gepositioneerd in zogenaamde clusters met ieder zijn eigen sfeer en mate van privacy. Daarnaast maken de clusters het mogelijk om zowel in groepsverband als individueel op het park te verblijven. Hiermee speelt het plan in op de huidige verblijfsbehoefte; men wil samen recreëren maar is daarbij ook gesteld op de eigen privacy. De gekozen bouwmethode is geïnspireerd op een constructieprincipe van oudsher veelvuldig toegepast in de recreatiebouw. Het systeem is vanuit een basisprincipe makkelijk uitbreidbaar en aanpasbaar. Daardoor kan het op een efficiënte wijze afgestemd worden op diversiteit in het gebruik en de specifieke ligging per huisje. De diversiteit in positionering, oriëntatie en vormgeving geven de vakantieganger de mogelijkheid het verblijf af te stemmen op persoonlijke voorkeuren. Je eigen unieke plekje in het bos, laat je telkens weer verrassen door het diverse landschap. Voel de sfeer van de omgeving tot in je huisje; het uitzicht en de materialen uit het bos. Tussen de huisjes is ruimte om te ontmoeten en samen te komen terwijl nabij je huisje ruimte is om je terug te trekken. Trek er op uit en verken de omgeving of lees een boek op je eigen veranda. “Creëer je eigen type verblijf in en met de omgeving. “
- INTRODUCTIE -
LIGGING
GAASTERLAND EEUWENOUD LAND TUSSEN MEER EN KLIF
HUIDIG BEELD VAKANTIEPARKEN IN NEDERLAND
STATEMENT VAKANTIEPARKEN
grootschalig intern gericht standarisering
kleinschalig lokaal gericht keuzevrijheid
in Drenthe, 41% in Friesland en 10% in Groningen. Grafiek 1
Totale aantal overnachtingen (x 1000) in Noord Nederland per provincie, 2010 volgens Toerdata Noord
STATISTIEKEN VERBLIJFSTOERISME GAASTERLAND
GS perc. Hotelbedden 285 5,8% Groepsaccomodaties 706 14,6% Recreatiewoningen 394 8,2% Campingstandplaatsen 2.308 47,8% Ligplaatsen jachthaven 1.140 23,6% Totaal 4.833 100,0%
610
11600
2007-2013 | -5,8%
600
11400
590
11300 11200 19
Overnachtingen
Reeks1
570 560 550
2007 1
2008 2
2009 3
2010 4
2011 5
Aantal overnachtingen Gaasterlan Sleat
2012 6
2013 7
11100 overnachtingen (x1000)
overnachtingen (x1000)
580
540
2007-2013 | +2,5%
11500
Reeks1
11000 10900 10800 10700 10600
2007 1
2008 2
2009 3
Aantal overnachtingen Friesland
2010 4
2011 5
2012 6
2013 7
VERBLIJFSTOERISME OMGEVING
Balk
+ + +
+
Hemelum
+ Bakhuizen
++
+ ++ + ++ Rijs
Mirns
+
+ ++ + + + +
+ + + +
++
+ +
+
Sondel
+
Nijemirdum
Oudemirdum
BOSCAMPING
BUNGALOWPARK
CAMPING
CHALETPARK
+ bungalow/chaletpark + hotel/B+B + camping
DIVERSITEIT LANDSCHAP Balk
Hemelum
Sondel Bakhuizen
Mirns
*
Rijs
Nijemirdum
Oudemirdum
* KLIFFEN
STUWWALLEN
BOS
VAARTEN
Locatie Gaasterlandgoed Landgoed openbaar toegankelijk Landgoed privĂŠ
NETWERK VOORZIENINGEN EN ACTIVITEITEN Balk
Hemelum
Sondel Bakhuizen
Rijs Mirns
Nijemirdum
Oudemirdum
bereik in 7 minuten
FIETSEN
SCHAATSEN
VAREN
KITEN
PAARDRIJDEN
DOELGROEPINDELING TRADITIONEEL VAKANTIEPARK
end em ern d on
inspirerend
stijl vol &
lux e
ig nd bu
ui t
n
gez ellig
oge inget rustig
activiteiten gekoppeld aan specifieke doelgroep
DOELGROEP GAASTER[LAND-GOED]
doelgroep stelt zijn eigen verblijf samen (alleen/samen/groep, actief/passief etc.)
NIEUW STRATEGISCH NETWERK
+ omgeving
+ park
‘GAASTER[land’goed]
= bebouwing
- PARK -
HUIDIGE BEBOUWING LOCATIE
UNITS VILLA
FLAT
KAPEL
ONTWERP GAASTER[LAND-GOED]
0
10
50 m
NIEUW
TRADITIONEEL
routenetwerk voorzieningen
verkaveling groenstructuur
ONDERDELEN PARKOPZET exploitatie
6
12
6
4
4
TRADITIONEEL
koppeling huisjes
4 2 6
4
6
6
6
4 6 6
10 6 6 6
4 4
6
6
6 6
<24
<16 4
6 8
<24 6
6
4
8
2 6
6 <18 4
NIEUW
4
6
4
ZONERING
600-
REURING VAART
p=0
600-
1800+
INTIEM BOS UITZICHT
KADE
600-
1200+
BOS p=0
1500+
BOS REURING STRAAT
1200+
600+
p=0
p=0
PRIVE RUST UITZICHT INDIVIDUEEL 1200+ RAND RUIMTE
ORIENTATIE/SFEER
BUITENRUIMTE: SAMEN/PRIVE
* * *
*
*
*
SAMEN
SAMEN
*
*
*
* *
* *
SAMEN
SAMEN
*
* *
*
SAMEN
*
ROUTING
P
P
- VILLA -
VILLA ‘MOOI GAASTERLAND’
HISTORIE VILLA ‘MOOI GAASTERLAND’
aankoop villa door “Stichting Volksgezondheid” te Utrecht functie: Kindervakantiekoloniehuis
bouw villa en koetshuis
functie: ‘medisch kindertehuis’
bouw kapel vanuit de villa werd de kust bewaakt door de NSB
2050
2015
2001 2000
1977
1970
1945 1947 1950
1926 1929
1912 1900
1850
1800
definitieve sluiting als opvanghuis jeugdhulpverlening
Villa bewoonbaar kinderen weer terug
aankoop grond door maatschappij ‘Mooi Nederland’ (Den Haag)
1832
eerste bebouwing
bouw 11 units plus observatieunit en polikliniek
BETEKENIS VILLA
villa (1912) nieuwe structuur als verbinden element
kapel (1929) keuken (1961) flat (1968)
huidige situatie diverse bouwstijlen veel ruis rondom villa flat deelt terrein in tweĂŤen
kelderbak flat behouden
toevoegingen verwijderd terug naar oorspronkelijke staat (1912/1929) villa en kapel renoveren kelder flat behouden
zwembad in kelderbak
nieuwe elementen toegevoegd in harmonie met de villa villa weer zichtbaar villa als drager van park
NIEUWE SITUATIE p=0 1500+
p=0
p=0
1200+
1200+
p=0
0
10 m
p=0
NIEUWE PLEK IN HET BOS
IMPRESSIE BADHUIS/VILLA
KELDER (2900-P)
techniek keuken
0
2
4
10 m
BEGANE GROND - SAUNARITUEEL (P=0) (herhalen)
omkleden
voetenbad
0
2
sauna
4
frisse lucht
10 m
dompelbad
rusten
BEGANE GROND - HAMMAMRITUEEL (P=0)
omkleden
(voetenbad)
hammam
rusten
kamers badhuis theehuis toiletten personeel/techniek
VERDIEPING 1 - SAUNARITUEEL PRIVE (4100+P) (herhalen)
omkleden
voetenbad
0
2
sauna
4
frisse lucht
10 m
dompelbad
rusten
VERDIEPING 2 (7650+P)
7000+
4100+
kamers badhuis theehuis toiletten personeel/techniek
- HUISJES -
CONCEPT EIGEN VERBLIJF SAMENSTELLEN
traditioneel 1 huis voor 1 groep altijd samen
zelf samenstellen meerdere huisjes voor 1 groep keuzevrijheid: samen,privĂŠ, ontmoeten
SCENARIO’S VERHUUR - SAMEN/PRIVÉ
8 6 privé samen ontmoeten
4
8
SCENARIO’S VERHUUR - SAMEN PRIVÉ
8 6 privé samen ontmoeten
4
8
SCENARIO’S VERHUUR - SAMEN/PRIVÉ
8 6 privé samen ontmoeten
4
8
- UITWERKING -
INSPIRATIE CONSTRUCTIEPRINCIPE
recreatiewoning: A-frame (1955)
toegankelijk concept
CONSTRUCTIEPRINCIPE HUISJES
+
basisprincipe (A-frame)
+
archetype omgeving
=
materiaal omgeving
constructie
MATRIX TYPOLOGIE HUISJES
constructie principe
spanten toevoegen (variatie indeling/capaciteit)
vaste kern
w bgg
v1
e
s
6p+
8p+
s s
e w
s
s s
w e
s
s
variatie vloerniveau variatie gevelopeningen
s
6p e w
extern s
s
4p e w 2p
bgg
toevoeging constructie
kopgevel
s v1
gesloten
open
huisjes kunnen eenvoudig individueel afgestemd worden op de omgeving en ten opzichte van elkaar
intern
MATRIX TOEVOEGINGEN CONSTRUCTIE
lichtinval
slaapvertrek
balkon
kraaiennest
kraaiennest
veranda
hangbed
lichtinval
zicht/licht
terras
bankje
berging
lichtinval
lichtinval
berging
veranda
dakterras
schommel
uitbreiding
hangmat
buitenbad
meubilair
tentje (bi/bu)
afdak
wand (privacy)
meubilair
buitendouche
veranda
haard
steiger
bedstee
trap
uitbreiding keuken
bed+zicht
vissteiger
balkon inpandig
zitje
veranda
zicht/licht
boothuis
verzonken
steiger
IMPRESSIE TOEVOEGINGEN
zicht
lichtinval
uitbreiding keuken
TOEVOEGINGEN VS OMGEVING
2 TYPE HUISJES
1 Huisje - algemeen
1
wonen
1
koken
1
slapen
1
2
1 baden
2
2>8 personen
1 2 Huisje - multifunctioneel
wonen koken slapen baden 6> personen
2
1
1
2
2 1 1
1 1
1
1 1
UITWERKING CLUSTER
p=0
1200+
600-
p=0 1800+
600-
0
10 m
TYPE 1: ALGEMEEN 6-8
lichtinval
zitje
vissteiger
lichtinval
schommel
verdieping
begane grond 0
1
2
5m
TYPE 2: MULTIFUNCTIONEEL 6+
keuken
bed+zicht
terras
verdieping
begane grond 0
1
2
5m
- DETAIL -
MATERIALISATIE
hergebruik leien units
verholen goot
gevel: lokaal hout zwart geblakerd lariks d.m.v. shou-sugi-ban
minimale footprint
DETAILUITWERKING
samengestelde kolom
goot
kozijnen
DUURZAAMHEIDSASPECTEN PARK AFGESTEMD OP OMGEVING
lokale materialen
verwarming
groen/grijs water
duurzaam ondernemen
warmte pomp
warm tapwater
gevels en spanten gebruik lokaal hout
bronnen rietveld pomp
vaart zwemvijver
tank
hergebruik (materialen) oude bebouwing
collectieve warmtepomp
helofytenfilter
gebruiken en versterken van bestaande (voorzieningen)netwerk
IMPRESSIE CLUSTER
- OMGEVING -
RUIMTE VOOR NIEUWE VERHALEN
1 vaart
2
3 bos
1 2 landgoed
3 bos
il
versch
hoogte
4
4 hoogteverschil 5 klif
5 klif
IMPRESSIE VILLA
GAASTER[LAND-GOED] ‘creëer je eigen type verblijf in en met de omgeving’
een recreatieve omgeving..
.. waar je je eigen unieke plekje in het bos hebt .. waar je alleen of juist met diverse gezelschappen kunt verblijven .. waar de sfeer van de omgeving voelbaar is, zowel landschappelijk als architectonisch .. waar je bewust kunt recreëren zonder in te boeten op comfort .. waar de bijzondere Gaasterlandse natuur wordt gerespecteerd en versterkt .. waar je je eigen unieke beleving van Gaasterland kunt creëren
meer informatie? info@a-boud.nl alieskoree@hotmail.com