Dennis Huiskens-Master of Architecture-Sportrevalidatiecentrum by Amsterdam Academy of Architecture

SPORTREVALIDATIECENTRUM

Student: Dennis Huiskens (architectuur) Commissie: Uri Gilad (mentor), Maike van Stiphout, Serge Schoemaker

ONTWERPOPGAVE

Kunnen bewegen is zo vanzelfsprekend voor vele van ons, echter wanneer dit ons wordt ontnomen ontstaat er een nieuwe realiteit. Na een intensieve periode in het ziekenhuis waar wordt gewerkt aan het ‘repareren’ van de lichaamlijke schade volgt er een periode waar er gewerkt zal gaan worden aan de fysieke en mentale revalidatie.

“Zorg en de zorgomgeving dient te “Door het gewone leven binnen de muren worden afgestemd op de patiëntgroep. van het centrum te halen, ontrekt het Een omgeving die de patiënt stimuleert en revalideren zich aan de ziekhuissfeer” ondersteund bij de genezing.”

Bewegen bevorderd de (fysieke) gezondheid van de mens en is een belangrijk onderdeel van een revalidatiecentrum. Werken aan je fysieke Revalideren gaat niet alleen om het herstellen van gezondheid stimuleert lichaam en geest, en de fysieke toestand maar ook juist de mentale wanneer je dit samen met andere kan doen dan toestand. Werken aan je fysieke herstel ter bevordering van het mentale. Dit vraagt wat van de ontstaat er ruimte voor sociale interactie. Door de zorg af te stemmen op een patiëntgroep in een zorgomgeving. Een zorgomgeving dat gaat over (samen) werken een een gezond lichaam en geest omgeving die stimuleert en ondersteund ontstaat er er wisselwerking tussen genezing, gebruik en binnen een omgeving dat dit stimuleert. omgeving. Wanneer men kijkt naar de wijze waarop er op dit moment zorg wordt aangeboden dan is deze met name gericht op de interne bedrijfsvoering en niet op de zorgbehoefte van de patiënt. Verschillende zorgaspecten ondergebracht in één gebouw, met als doel de patiënt zo efficient en liefst zo snel mogelijk door het zorgproces heen te leiden. De patiënt gezien als een ‘product’ wat uiteindelijk de ‘zorgfabriek’ verlaat. Ook de locatie is veelal bepaald vanuit die interne bedrijfsvoering. En niet, zoals je bij een zorginstlling zou mogen verwachten, vanuit de patiënt en bevordering van het genezingsproces.

Het is bekend dat veel revalidanten een terugval ondervinden wanneer zij hun revalidatieproces, onder intensieve begeleiding, hebben afgerond. Ze moeten de laatste fase (polyklinisch) zelfstandig voortzetten. Ze gaan terug naar hun eigen leefomgeving en komen indicenteel naar de zorginstelling om de arts te consuleren. Overgewicht, hoge bloeddruk en afname van de fysieke gemoetstoestand zijn veel voorkomende gevolgen.

ZORGBEHOEFTE AFGESTEMD OP DE PATIENT

Decentralisatie van de zorg is gebaseerd op een ordening van medische programma’s rondom verschillende patiëntengroepen, aangevuld met programma die een zorginstelling meer betekenins kan geven op sociaal vlak. Het afstemmen van de ruimtelijke omgeving op de behoeften van de patiënt draagt bij aan het (stabiliseren van het) genezingsproces. Een ondersteunende omgeving draagt bij aan het fysieke, psychische en sociale welbevinden van de patiënt.

zorginstellingen zouden veel makkelijker, en beter, aansluiting kunnen vinden bij de alledaagse sociale ruimtelijke netwerken.

“Een ondersteunende omgeving draagt bij aan het fysieke, psychische en sociale welbevinden van de patiënt.” Het ontwerp toont een wijze waarop decentralisatie van de zorg t.b.v. de ravalidant kan worden vormgegeven. Zorgbehoefte, gebouw en locatie op elkaar afgestemd ter bevoordering van fysieke, mentale genezing en sociale interactie.

Door de zorg te benaderen vanuit de patiënt ontstaan meer mogelijkheden om de zorgvoorzieningen te verweven met zijn directe omgeving. Welke zorg heeft een specifieke patiëntengroep nodig? En welke rol kan de omgeving hierin spelen? Door de architectuur te benaderen vanuit de maatschappelijke betekenis van zorgvoorzieningen veranderen de prioriteiten in de programma’s. Kan de instelling meer aansluiting vinden bij de maatschappelijke behoeften van een patiëntengroep. En zou een zorginstelling zelfs breder ingezet kunnen worden. Dus niet alleen voor een patiëntengroep, maar ook een breder publiek aan kunnen trekken. Kleinschalige

ontwerpopgave | decentralisatie van de zorg

DECENTRALISATIE ZORG 1e lijn zorg: laagdrempelige zorg in directe omgeving (denken aan huisarts, fysiotherapeur, tandarts) 2e lijn zorg: de bestaande ziekenhuizen (alleen na verwijzing uit 1e lijn zorg) verkleinen van het ziekenhuis en zorg decentraliseren, omgeving afgestemd op de zorgbehoefte.

TYPOLOGIE ZORG 1. FastCare: autonomie, zelfredzaamheid goede bereikbaarheid en toegankelijke zorg 2. CloseCare:buurt- en wijk georienteerd 3. SlowCare: de patiĂŤnt in een attractieve en stimulerende situering in een rustige groene context vitaal en gezond leven, niet alleen behandeling maar ook preventie, oftewel "onderhoud aan het lichaam"

REVALIDATIEPROCES 1e fase: intensief contact met revalidatiearts, collectief of zelfstandig herstellen 2e fase: zelfstandigheid vergroot en er onstaat behoefte aan stimulance

ontwerpopgave | decentralisatie van de zorg

Het is een bekend gegeven dat veel revalidanten een terugval ondervinden wanneer zij hun intensieve revalidatieproces, onder intensieve begeleiding, hebben afgerond. Ze moeten de laatste fase (polyklinisch) zelfstandig voortzetten. Ze gaan terug naar hun eigen leefomgeving en komen indicenteel naar de zorginstelling. Ze vallen hierdoor veelal in een isoloment en komen dan pas tot de ontdekking dat hun leven is veranderd. Overgewicht, hoge bloeddruk en afname van de fysieke gemoetstoestand zijn veel voorkomende gevolgen.

Door sport,- cultuur,- wellness- en horecafaciliteiten gelijktijdig voor meerdere leeftijdscategorieen aan te bieden, wordt de bezoekersdrempel sterk verlaagd. Thuisblijven is geen excuus meer omdat iedereen een ‘eigen’ plek kan vinden in het gebouw of directe omgeving. SPORT EN BEWEGEN

Maarliefst driekwart van de mensen in een rolstoel of een fysieke beperking krijgt te maken Na een intensieve fase waarbij met name het met overgewicht. Ook het risico op hart- en mentale aspect, middels ondersteuning van het vaatziekten, diabetes en complicaties is voor fysieke, wordt hersteld zou je willen dat de tweede, deze groep mensen veel hoger dan normaal. De meer zelfstandige fase, net zo stimulerent kan boodschap: laat het niet uit de hand lopen. Daar zijn. Een locatie waar je indicenteel begeleiding kan een sportrevalidatiecentrum in begeleiden! krijgt maar tegelijk met samengestelde en andere mensen uit de samenleving kunt bewegen en Wie na behandeling in een revalidatiecentrum naar (samen) kan blijven werken aan je gezondheid, huis mag is meestal in prima vorm. Maar die fitheid mentaal en fysiek. behouden blijkt vaak een probleem. Driekwart van de mensen krijgt te maken met overgewicht. Door het gewone leven binnen de muren van het Vooral in het eerste jaar neemt het gewicht centrum te halen, ontrekt het revalideren zich aan duidelijk toe. Hierdoor neemt niet alleen de fysieke de ziekenhuissfeer. Men hoeft er niet alleen naar toestand af en nemen de gezondheidsrisico’s toe, toe voor zorg, maar het centrum biedt plaats aan ook de mentale toestand gaat meespelen. Ze aspecten van het dagelijkse leven. Sporten in je voelen zich minder goed wat gaat ‘knagen’ in hun vrije tijd, eten met vrienden, ontspannen in de denken. Het contact met de behandeld arts is veel directe omgeving, delen van kennis en het leggen minder intens en het contact met zelfgestelden van nieuwe contacten. Allemaal aspecten die de neemt ook af. Ze moeten het opeens zelf gaan genezing bevorderen. doen!

Wanneer mensen met een fysieke beperking in een revalidatiecentrum terrecht komen is er vaak geen sprake van overgewicht. De patiënt heeft net een intensieve periode in het ziekenhuis achter de rug en zijn zelfs meestal ondervoed. Dus beginnen over de risico’s van overgewicht in een rolstoel komt dan niet echt ter sprake. Daarnaast is er door de patiënt nog niet goed nagedacht over de toekomst. Dus als ze te horen krijgen dat ze moeten oppassen dan is dat veelal niet genoeg. Er zou veel meer vanaf het begin in het revalidatieproces gestuurd moeten gaan worden op een gezonde levensstijl. Tijdens het revalidatieproces wordt er nu gewerkt aan het fysieke en menstale herstel, er zou echter ook gewerkt moeten worden een een nieuwe levensstijl. Een denkwijze die de patiënt laat nadenken over zijn/haar toekomst en wat bewegen hierin kan bijdragen. Niet alleen het revalidatieproces kan hier op worden aangepast maar ook de omgeving kan hierin bijdragen. Aanzetten tot sport en bewegen binnen de revalidatie in een omgeving die dit stimuleert.

ontwerpopgave | patientgroep

“De voorliefde voor de natuur lijkt een aangeboren liefde te zijn. Natuur raakt veel mensen, roept soms diepe bewondering op en kan een zingevende rol spelen.”

inzoomt op bijvoorbeeld gras dan blijft het een herhaling van een patroon, alleen op een andere schaal. HEALING ENVIRONMENTS

DIt blijkt voort te komen uit de levensfilosofie van de mens. Iemands natuurbeeld is bijna een persoonlijkheidskenmerk.

Het belang van natuur ter plaatse van zorginstellingen wordt ondersteund door resultaten van wetenschappelijk onderzoek waaruit blijkt dat contact met natuur welzijn en gezondheid van Voortkomend uit het onderzoek van Agnes van patiënten, bezoekers en personeel bevorderd. den Berg blijkt dat er een bepaald natuurtype is Alleen al uitzicht op groen kan herstel en stress dat bijna iedereen mooi vindt. Dat is de halfopen, bevorderen en pijn verminderen. idyllische natuur -weelderig maar niet te wild Natuur in de directe omgeving van een en ook weer niet te aangeharkt. Die voorkeur is zorginstelling kan voor gebruikers van het gebouw volgens bepaalde onderzoekers bijna evolutionair ondermeer het volgende opleveren: bepaald. Het halfopen natuurtype zou lijken op - minder stress bij patiënten, bezoekers en de afrikaanse savanne waar we oorspronkelijk personeel; vandaan komen. Een direct positieve geneesende - hogere pijntollerantie, en dus minder pijnstillers; werking voor dit natuurtype is niet direct - sneller herstel, dus kortere revalidatie; gevonden. Wel is het zo dat alles wat men mooi - verbetering van concentratie en prestatie; vind een positieve werking zou hebben op de - een hoger rendament van therapeutische genezing. Dit hoeft echter niet persé de natuur te programma’s; zijn. De weldadigheid van natuur gaat dus verder - een betere lichaamelijke conditie van patiënten, dan alleen de schoonheidsbeleving. bezoekers en personeel doordat aanwezigheid van (toegankelijk) groen stimuleert tot bewegen; De rustgevende en ontspannende werking van de - minder klachten van eenzaamheid doordat groen natuur lijkt veel meer voort te komen uit de manier uitnodigt tot het aangaan van sociale contacten; waarop wij informatie verwerken. Repetitieve - een hogere belevings- en gebruikswaarde van patronen zijn makkelijk te verwerken in de hersens, het gebouw en haar omgeving; ze doen niet zo’n beroep op je aandacht en je - de gelegenheid om er even uit te zijn en hoeft er ook je ogen niet zo voor in te spannen. gedachten aan ziekte opzij te kunne zetten. Het vergt weinig denkkracht, en wanneer je

PERSOONLIJK

PATROON

iemands natuurbeeld, de wijze waarop hij/zij deze beleefd, is bijna een persoonlijkheidskenmerk. Men ‘zoekt’ zelf naar plekken binnen de natuur die past bij zijn gemoetstoestand en persoonsvoorkeur. De ene zoekt intimiteit wanneer hij/zij verdretig is, de ander zoekt juist openheid en vrijheid. (bron: www.agnesvandenberg.nl)

...natuur heeft een zichzelf herhalend prettige structuur. Het vraagt weinig van onze aandacht wat weer resulteerd in rust en ontspanning.

BUFFER-EFFECT

LIEFDE

....als je iets ingrijpends hebt meegemaakt, dan heb je daar minder last van naarmate je meer natuur in je leefomgeving hebt. (bron: www.agnesvandenberg.nl)

de liefde die de mens voor het groen (de natuur) heeft is aangeboren. De mens vind zijn oorsprong in de natuur (caveman), het gaf hen onderdak, eten en leven. (bron: www.agnesvandenberg.nl)

foto: halfopen natuurtype ‘de afrikaanse savanne’, wordt gezien als het type wat bijna iedereenmooi vindt. foto onder: de locatie, met overeenkomsten t.o.v. de savanne

ontwerpopgave | betekenis natuur voor de mens

Eveneens wordt het verlaten van de stedelijke prikkels als prettig ervaren. (bron: www.agnesvandenberg.nl)

ontwerpopgave | betekenis natuur voor de mens

Als je kortstondig een blik werpt naar de ontwikkeling van de zorginstellingen dan zie ja dat deze door de jaren heen een enorme verandering heeft ondergaan. En hedendaags is deze nog steeds aan veranderingen onderhevig door nieuwe inzichten over hoe zorg geboden moet worden en wat de betekenis van een patiënt is. Als je kijkt naar de ontwikkeling dan kun je zien dat het ziekenhuis, de plek waar zorg wordt geboden, een ontwikkeling door heeft gemaakt van: een plek voor de zorg van een patiënt, naar een symbool van een sociale afdeling waar alleen de beter gestelde (lees rijke) paptient een plek kon krijgen. Het werdt een symbool voor macht en technologie. Er zijn in grote lijnen een aantal revoluties aan te wijzen in de ontwikkeling van het ziekenhuis: 1. een overwinning voor de wetenschap, filosofie en technologie (ca. 1800) Ziekenhuizen waren windmachines. Men dacht dat genezing voortkwam uit het omringt zijn van een pure, schone natuurlijke omgeving. Ziekenhuizen waren ontworpen om zo comfortabel mogelijk te zijn en toonde zichtzich als open/uitnodigd. Een publieksgebouw waar men genezing ondervond. Gaande weg verloor het ziekenhuis zijn betekenis en begon steeds meer een plek te worden van de technologie en wetenschap (ca. 1900). Samen

met de kerk waren ze de belangrijkste publieke gebouwen geworden binnen een stad. 2. medische wetenschap en technologie neemt het over (ca. 1900) De wijze waarop het ziekenhuis zich uitte verandere compleet toen de wetenschap en technologie om de hoek kwamen kijken. Het ziekenhuis zette zichzelf neer als “Het Instituut van Wetenschap en technologie”. De ontdekking van het feit dat bacterie de veroorzaker was van ziekten die zich verspreide via de lucht resulteerde in het compacter maken van het ziekenhuis. Verschillende gebouwen met tussenkomst van de natuur werdt teruggebracht naar één gebouw. De betekenins van de natuur werdt teruggedrongen tot alleen een zichtrelatie. 3. ziekenhuizen voor de massa (1940) Een product van de tweede wereld oorlog. Ziekenhuizen werden een symbool van een sociale afdeling, waar alleen de rijke werden ondergebracht. Dit had een grote impact op de architectuur, deze werdt een symbool van de welvaart en de nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap en sociale rechten.

4. macht richting de patiënt Rond 1950 ontstond er een grote ontwikkeling in ziekenhuizen. Er kwamen er snel veel bij die een locatie leken te preferen die geisoleerd was, weg van het moderne leven. Patiënten werden niet meer gezien als een persoon, maar als een product met verschillende ziekten. Een collectie van mogelijke ziekten. Het ziekenhuis werdt het domein van de specialist, de patiënt leek uit het beeld verdwenen te zijn. Ziekenhuizen veranderden in twee domeinen, één voor de wensen van de specialist en hun apparatuur, en één voor de “patiënt”. Een medische machine voor de contunuering van patiënt en bezoekers. 5. een revolutie die pas net is begonnen....

“Het nu gangbare ziekenhuis is een in zichzelf gekeerd gebouwtype, afgeleid uit de interne bedrijfsvoering en blind voor de locatie waar het staat. Veel meer mogelijkheden heeft het omgekeerde model: generieke gebouwen die locatie specifiek zijn afgestemd op de zorgbehoefte.” Op dit moment vind er een revolutie plaats waarbij de patiënt weer op de voorgrond wordt gezet. Zorg zou weer moeten gaan over het welzijn van de patiënt. Er wordt met name gekeken of het ziekenhuis zoals wij deze nu kennen nog we de juiste manier van zorg verlenen is. Het logge apparaat aan de rand van de stad, veelal slecht bereikbaar en niet een ambiance waar de mens, wanneer hij ziek is, zou willen verblijven.

VOORTGANG Hieruit opmakend kun je zeggen dat een zorginstelling de patiënt steeds verder op de achtergrond heeft geplaatst. Het genezingsproces afgestemd op de ziekte en de patiënt is door de ontwikkeling van de wetenschap en technologie verdwenen. Daarmee is niet gezegd dat de doktoren van vandaag allemaal alleen maar met geld technologie bezig zijn. Wel is het zo dat ze worden meegenomen in een machine die ook hun een plek lijkt te geven binnen het proces.

ontwerpopgave | ontwikkeling van een zorginstelling

LOCATIE

foto locatie, duinmeer â&#x20AC;&#x2DC;t wed gelegen aan de Zeeweg

locatie | locatie

Het Nationaal Park zuid Kennermerland kenmerkt zich als een duinlandschap met een grote diversiteit aan flora en fauna, en het is ongeveer 38 km2 groot. Het gebied is een opeenvolging van verschillende landschaptypologieen. Van het strand (zeereep) in het westen, naar een duinlandschap (middenduin) met verschillende duinmeren overgaand in het oosten naar een bosrijke (binnenduin) omgeving. Het gebied Koevlak waar het duinmeer ‘t Wed onderdeel van uitmaakt ligt hemelsbreedt op zo’n 3 km afstand van station Haarlem. Aan de zuidzijde van het duinmeer ligt de Zeeweg die eindigt in Bloemendaal aan Zee, aan de oostzijde van het meer gaat het duinlandschap over in een loofbos, en in zuid, westen noordelijke richting van het duinmeer sterkt het duinlandschap zich verder uit. Dit gebied is een goede locatie voor een sportrevalidatiecentrum. De omslotenheid en het intieme karakter van het binnenduin tegenover de glooiing en grilligheid van de verschillende duinlichamen, en het open karakter van het middenduin. Het landschap bied ondersteuning bij het herstel en onderhoud van de fysieke toestand van het lichaam. De glooiing in het landschap biedt desgewenst een parcour voor oefeningen. Naast het ondersteunende karakter bied het gebied ook stimulans. De vele sporters die dagelijks gebruik maken van het gebied stimuleren tot sporten en

bewegen van de revalidant. Nu al zijn er binnen de van vandaag nog steeds gebruikt door recreanten. directie omgeving verschillende sportvoorzieningen aanwezig, waaronder een tennispark. “De vele (sport) activiteiten die dagelijks Het gebied aan de rand van Haarlem bied een mooie locatie om een ontwikkeling op gang te brengen. Een ontwikkeling van Sport, Bewegen & Gezondheid. Een kans om de revalidant een omgeving te bieden waar kan worden gerevalideerd en tegelijk mogelijkheden zijn voor een blijvende gezonde levenstijl. Sociale contacten kunnen worden onderhouden of ontstaan. Samen werken aan gezonde levensstijl!

plaatsvinden in en rondom deze locatie zijn een goede aanvulling op het dagelijks leven van een revalidant. Sport, bewegen en onspanning in een omgeving die dit stimuleert.”

EEN PLEK VOOR ONTSPANNING De mens komend vanuit de verschillende steden gingen het duingebied en de kust als plek voor ontspanning steeds meer te waarderen. Door het aanbrengen van betere verbindingen van en naar het kustgebied, waar de Zeeweg geopend in 1921 ook deel van uitmaakt, begon de mens de kust en het aangrenzende duingebied ook steeds meer te bezoeken. Men ging dit zelfs stimuleren, ‘t Wed is hier een voorbeeld van. In eerste instantie werdt er een meer gegraven genaamd ‘het Spartelmeer’ gelegen ten noorden van het Vogelmeer. Het meer werdt een drukbezochte zwemlocatie. Echter na enkele jaren bleek deze vanwege slip en andere vervuiling niet meer geschikt voor recreatie, er werdt in 1956 begonnen met het uigraven van een tweede meer ‘t Wed. Deze wordt tot op de dag

locatie | ligging

â&#x20AC;&#x2DC;t Wed

kaart aanwezige landschaptypologieen zeereep - middenduin - binnenduin - stad

kaart aanwezige infrastructuur

locatie | ligging

kaart directe omgeving van â&#x20AC;&#x2DC;t Wed

Het is nu ruim 60 jaar geleden dat onze oosterburen ons een nogal opdringerig bezoek van lange duur brachten. Met hun komst kregen de duinen een speciale bestemming. Ze werden gebruikt als bouwterrein voor de bunkers van de Atlantikwall. Deze Atlantikwall was een enorme kustverdedigingslinie die zich uitstrekte van het uiterst koude noorden van Noorwegen tot aan de Pyreneeën, de zuidgrens van Frankrijk. Deze kustlinie werd voor Hitler-Duitsland noodzakelijk nadat Amerika in de oorlog werd betrokken en de Duitse legers zich in de Russische uitgestrektheid verslikten. De Atlantikwall zou in totaal 14.000 bunkers bevatten, waarin 17 miljoen ton beton was verwerkt en 1,2 miljoen ton staal – het was de grootste verdedigingslijn uit de wereldgeschiedenis. Het bestond onder andere uit diverse mitrailleursposten, geschutsopstellingen, uitkijkposten, aggregaatgebouwen, tientallen onderkomens en zelfs een varkensstal. In de Zeereep stonden een aantal bunkers door een loopgravenstelsel met elkaar in verbinding. Na de oorlog zat men met de talloze Duitse verdedigingswerken lelijk opgescheept. Het duingebied had ernstig geleden van de bouwaktiviteiten en op vele plaatsen maakten mijnenvelden het wandelen aan het eind van de jaren veertig nog steeds tot een hachelijke onderneming. Tijd om op te ruimen dus! De

mijnenvelden werden geveegd, loopgraven volgestort, bunkers onder het zand bedolven of opgeblazen. Op dit moment is deze periode nog steeds afleesbaar in het landschap. De nog in het duinlandschap aanwezige zichtbare bunkers en loopgraven herinneren ons hieraan. De bunkers zijn ondertussen een tweede natuur geworden binnnen het landschap. Moeder natuur neemt langzaam beslag op de betonnen elementen, het worden dragers van vegetatie en onderkomens voor dieren. Op enkele plaatsen zijn de bunkers nog toegankelijk voor de mens. Op 500 meter ten noorden van de duinwaterwinplaats werd aan de rand van Zandvoort in het Kostverlorenpark een bunkerveld op een uitgekiende manier in gebruik genomen. In totaal 37 bunkertjes werden omgetoverd tot zomerverblijven en het goede beheer van het terrein door de bewoners heeft bijgedragen tot het herstel van dit fraaie gebied. Het vakantie-bunkerdorp “Het Schuitegat” was oorspronkelijk gebouwd door de Duitse bezetters omstreeks 1943, als een onderdeel van de “Atlantikwall” met als doel een invasie tegen te houden.. Dit gebied in de Kennemer duinen met de naam “Het Schuitegat”, werd door de duitse bezetters “Langerak” genoemd.

NAAMGEVING VAN HET DUINLANDSCHAP

VOORTZETTING GESCHIEDENIS

Wanneer je kijkt naar de naamgeveing van het duingebied dan kom je namen tegen als Konijnenberg, Klein Schapenkamp, Rietvlak, Dokkenberg en natuurlijk ook Koevlak. Allemaal namen die referen naar de tijd waarbij het duinlandschap werdt gebruikt voor de landbouw.

Het ontwerp gaat mee in de traditie en geschiedenis van de locatie. De vele bunkers geintregeerd met het landschap bieden een goede referentie over hoe architectuur zich zou kunnen verhouden tot het landschap. Leesbaar in het landschap daar waar gewenst of noodzakelijk en terughoudend zodat het landschap overeind blijft.

Het gebied waar ik mijn orienteer (Koevlak) heeft ook zijn naam verkregen aan de periode van de landnouw. Wanneer je kijkt naar de defenietie van de naam koevlak dan betekend dit ‘egaal terrein waar vee werdt geweid’ (bron: hel en paradijs, Frits David Zeiler). De in 1795 gebouwde boerderij bestaat nog steeds en staat in Middenduin, aan de overkant van de Zeeweg. Maar ook namen als Langerak, Schuitegat, Herenduin herinneren ons aan het gebruik van het duingebied. Namelijk één van tijdens de oorlogsjaren. Het duingebied ten tijde van de oorlog intensief gebruikt als verdedeginglinie maar ook de jaren daarna werdt het gebied nog vaak gebruikt als oefenterrein voor het leger. Hiernaast enkele kaarten uit verschillende perioden die het gebruik hiervan zichtbaar maken.

locatie | de duinen tijdens en na de oorlogjaren

fragment kaart 1901, zichtbaar het oefenterrein â&#x20AC;&#x2DC;Langerakâ&#x20AC;&#x2122; in het duingebied

fragment kaart (datum onbekend) t.p.v. het huidige meer waar aangegeven de functie van het terrein, die van schietterrein

locatie | de duinen tijdens en na de oorlogsjaren

fragment kaart (1952) t.p.v. het huidige meer waar aangegeven de functie van het naastgelegen terrein, die van schietbaan

TYPOLOGIE BUNKER

TYPOLOGIE FORT

Bunkers zijn ontworpen met een doel, namelijk die van een (kust)verdedigingslinie. Ze hadden daarvoor een aantal specifieke eigenschappen nodig:

Een fort is met een zelfde doel ontworpen die van een (kust)verdedigingslinie. Echter ze bezitten ten opzichte van een bunker een aantal andere eigenschappen:

1. ze lagen als ‘strooigoed’ in het landschap; 2. ze moesten zoveel mogelijk uit het zicht worden onttrokken, en waren hiervoor (deels) ingegraven; 3. ze hadden een specifieke locatie in het landschap gerelateerd aan hun functie.

1. ze waren centraal georganiseerd, een duidelijk centrum met functies daar omheen georganiseerd; 2. het omliggende landschap ging mee in deze centraliteit, het relief had ook een gecentraliseerd karakter; 3. alles functies waren ondergebracht onder één dak.

De afstanden die hierdoor ontstond tussen de verschillende bunkers kwam voort uit het landschap. Om de afstanden tussen de bunkers te overbruggen werden verschillende midddelen ingezet: 1. verharde wegen door het landschap; 2. halverharde wegen door het landschap; 3. loopgraven (verdekt of open). De materiaalkeuze kwam kwam voort uit het feit dat deze bescherming moest bieden. Na mate de tijd zich voortzet werden de bunkers steeds moeilijker herkenbaar in het landschap. De natuur nam de bunkers op en bedekte ze met vegetatie, ze werden één met het landschap.

De afstanden tussen de verschillende functies waren relatief kort. Het centrum had de functie van ontvangst en verzamelen van de groepen, de verschillende functies werden binnen het volume of kort buiten het volume ondergebracht. Afstanden werden veelal als volgt overbrugt:

1. typologie ‘standaard’ revalidatiecentrum (ruimten gekoppeld aan elkaar) 2. typologie bunker (decentraal, losse volumes gekoppeld met loopgraven) 3. typologie fort (centraal, alles onder één dak, relief landschap bied bescherming)

1. gangenstelsels binnen het volume; 2. paden binnen het lichaam.

1. bunkers ondergebracht in het landschap, functie gekoppeld aan plek, losse volumes, koppeling tussen volumes door toepassing loopgraven en paden in het landschap. 2. fort, gecentraliseerde organisatie, alles onder één dak.

locatie | de duinen tijdens en na de oorlogjaren

verenigd met zijn omgeving, locatie specefiek

landschapelijke lengte assen

locatie | de duinen tijdens en na de oorlogsjaren

omsloten door landschap

Het landschap laat zich ‘lezen’ als een dynamisch landschap. Door de duinlichamen die ieder verschillen in hoogte en samenstelling komt het duinlandschap dynamisch over. Het grootste deel van het gebied bestaat uit uitblazingsvallaleien waar de wind nog een zekere mate van ‘grip’ op heeft. Het andere deel, met name oost gelegen, onstaan de meer ‘vaste’ delen van het landschap. Met name de aanplant van bomen heeft hieraan bijgedragen. Op diverse locaties in het gebied zijn duinmeren aanwezig. Locaties die bijna als oases gezien kunnen worden. Veelal gelegen in het gebied van de bebossing tonen deze locaties een overvloed aan landschaptypologieen met bijbehorende flora en fauna. VEGETATIE EN ECOLOGIE Het duinlandschap bezit een hoge verscheidenheid aan gelaagdheid (etages) ook wel vegetatiehorizonten genoemd. Door het landschap in lagen te bekijken kan er iets gezegd worden over de dikte, vorm, dichtheid, soort, bodem. Een compositie van bij elkaar horende vegetaties die samen een belangrijke rol spelen in het tot stand komen van de atmosfeer. Op de kaart hiernaast is aangeven welke vegetaties er aanwezig zijn rondom de locatie.

H. samengestelde uitblazingsvalleien met bijbehorende duinenreeksen; 2. hoofdzakelijk droge valleien, grondwater in (recente) valleien gedaald; p. - stuifduinvegetatie en/of duingrasland - kruipwilgstruweel - duinheide - duindoorn - duindoorn-vlier - duindoorn - lichtstruweel - verdroogde lage valleivegetaties en berkenbosjes

enkelvoudige uitblazingsvalleien

“Landschap is nooit af, het is altijd in beweging en aan verandering onderhevig” kamduinen

locatie | het duinlandschap

globaal overzicht van microklimaat, bodem en vegetatie in een duinvallei en de omringende duinhellingen

oude duin

jonge duin loofbos

H2j

enkelvoudige uitblazingsvalleien

N1g

stuifduinvegetatie en/of duingrasland

kamduinen, samengestelde uitblazingsvalleien

naaldbos

H2p

+ strook loofbos

loopduinen

GEOLOGISCHE KAART

jonge stuivende zandlandschap tegenover het vaste boslandschap

GEOMORFOLOGISCHE FACETKAART relief van het landschap (duintypen)

VEGETATIEKUNDIGE FACETKAART vegetatiegroep(en), loofbos tegenover stuifduinvegetatie

locatie | het duinlandschap

LANDSCHAPECOLOGISCHE KAART vegetatietype binnen vegetatiegroep

DUIN EN STRAND De materialen en elementen van het duinlandschap. Kenmerkende eigenschappen: - open en vrij; - wind en zand; - licht en schaduw; - duingrassen en struiken. Aanwezige materiaal: - stuifduinvegetatie en/of duingrasland - kruipwilgstruweel - duinheide - duindoorn - duindoorn-vlier - duindoorn - lichtstruweel - verdroogde lage valleivegetaties en berkenbosjes

locatie | materialen van het landschap

LOOFBOS De materialen en elementen van het loofbos. Kenmerkende eigenschappen: - omsloten en geborgen; - luw en beschut; - grassen en mossen; - divuus daglicht en schaduwloos. Aanwezige materiaal: - grassen - mossen - duineikenbossen - essen - struweelbos - kreupelhout

locatie | materialen van het landschap

foto bestaande toestand. open duinlandschap tegenover het geborgen loofbos

overgang van duingebied naar loofbos, overgang van open naar geborgen, overgang van direct licht naar verstrooid licht

overwegende zuid-weste wind afleesbaar in het landschap beweging van zand door wind

locatie | analyse van de locatie

een gebied heeft een omsloten karakter o verschillende landschaptypologien.

opgebouwd uit

de â&#x20AC;&#x2DC;wandenâ&#x20AC;&#x2122; in het landschap ontstaan door de vegetatie en de glooing van het landschap, er wordt richting gegeven aan zicht en (menselijke) stromingen

locatie | analyse van de locatie

aan westzijde van het revalidatiecentrum grote activiteit van menselijke stromingen. aan oostzijde van het revalidatiecentrum een rustzijde. Bepaald door de elementen in het landschap

ONTWERP

Dwalend door het landschap is de schaal en beleving waarbinnen je verblijft continu aan verandering onderhevig. Verandering van elementen (bomen, struiken, gras), materiaal (hout, zand, mos) en schaal maken dat je gevoel veranderd. De ene keer omsloten door bomen, mos en bladeren boven je hoofd, en daglicht wat zich door de bomen door een weg probeerd te banen. Hierdoor ontstaat er een gevoel van geborgenheid. Daar tegenover de beleving van vrijheid. Zand, licht, wind en zicht tot het oneindige. Kenmerken van het duinlandschap. Het omsloten geborgen landschap biedt plaats aan de verblijfsruimten die ontworpen zijn in een zelfde schaal als het omliggende landschap. Intieme openingen, ruimten met een menselijke schaal, doordringend daglicht en hout vormen de basis voor de verblijsomgeving. Het open vrije landschap bied plaats aan de hoofdfucntie van het gebouw. Sport&bewegen ondergebrahct onder het duinlichaam in een open relatie met de directe omgeving. Het ontwerp gaat mee in de schaal en beleving van het landschap. Architectuur en landschap worden elkaars gelijke waarbij het landschap het uigangspunt vormt voor de architectuur.

overgang

open tegenover geborgen

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

overgang van duingebied naar loofbos, overgang van open naar geborgen, overgang van collectief en individu

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

schaal en beleving

de schaal en beleving van het landschap vormt de basis van de architectuur. landschap en architectuur worden elkaars gelijke

organisatie

gebruik in relatie tot landschap verblijf en revalidatie in relatie tot het geborgen landschap, sport en bewegen in relatie tot het open landschap

geborgen

de compositie versterkt de beleving van het geborgen landschap er ontstaan ruimten met een intiem karakter

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

open

de compositie versterkt de beleving van het open landschap de compositie opent zich richting het open landschap en stuurt zicht en stromingen

natuur

natuur loopt tegen de architectuur aan en versterkt het gebrogen karakter, natuur wordt de architectuur ingetrokken en versterkt de open relatie

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

Zicht, licht, zand, wind, mens en dier vinden hun weg langs de wanden. Wanden sturen bewegingen in het landschap. Landdschap als doorgaande ruimte waar het leven zich door voorzet

Dwalen en ontdekken van plekken in het landschap. De compositie gaat hierin mee, zoals het ontdekken van entree binnen de geborgenheid van het landschap.

Wanden scheiden het landschap daar waar de beleving hiervan veranderd. Men wordt bewuster van de overgang.

Wanden acentueren het open landschap aan de westzijde en benadrukken de geborgenheid aan de oostzijde. Beleving van het bestaande landschap wordt versterkt. Eenvoud in eenheid. Aandacht gaat uit naar de beleving van het landschap en niet naar de architectuur.

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

Vastzetten van het zand aan de uiteinden middels vegetatie om zand ophopeing en verplaatsing tegen te gaan Massa dwars op het relief versterkt de waarneming. De wand wordt het doek waar het landschap zich op afzet.

Sluietende elementen zorgen voor een onweselijke omhoping van zand. Openingen tussen de elementen houden zodat stromingen zich kunnen voorztetten.

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

Relief landschap tekend zich af tegen de wanden. Wind en zand vinden hun weg langs het element en zand hoopt niet op tegen de elementen.

doorsneden relatie tussen architectuur en landschap, open en vrij aan de zuid-westzijde, geborgen en intiem aan de oostzijde. functie gekoppeld aan het landschap en zijn gebruik

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

plankaart duinmeer â&#x20AC;&#x2DC;t Wed met ligging sportrevalidatiecentrum

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

ontwerp | ligging en compositie in het landschap (open)

ontwerp | ligging en compositie in het landschap (geborgen)

sequentie ligging in het landschap

ontwerp | ligging en compositie in het landschap

THEMA’S IN HET ONTWERP

scheidend en organiserend

onafhankelijk en vrij

binnen landschap en architectuur

entree

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | themaâ&#x20AC;&#x2122;s

open en collectief

geborgen en persoonlijk

sport en bewegen

verblijf en revalidatie

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | themaâ&#x20AC;&#x2122;s

De kracht van een enkele element. Niet architectuur als zelfstandig overheersend component binnen het landschap maar massa dat de schaal en beleving van het landschap versterkt. Stromingen worden gestuurd en de beleving van het landschap versterkt. Binnen het ontwerp hebben de wanden een scheidende en organiserende functie in het landschap en binnen de architectuur. De wanden zijn gematerialiseerd in een gegridstraalt beton. Hierdoor zijn de nieuwe wanden ‘vatbaar’ voor de natuur, ze vormen een toekomstige drager voor de natuur. Voortkomend uit de materialisering en het relief zal aan de oosten zuidzijde een ‘vergroening’ optreden door mosafzetting en andere vegetaties waardoor het aansluiting vindt bij zijn omgeving. Terwijl aan de noord- westzijde de massa onder invloed van zand en wind meegaat in het open en ‘schone’ karakter van het landschap. Daarnaast biedt de wand plaats aan verschillende dieren door het aanbrengen van nestelgelegenheid. Hierdoor zijn bij het verticaal stijgen in het gebouw de dieren zichtbaar. Het contact met de natuur blijft voortbestaan. De nissen opgenomen in de massa vormen plekken binnen de ruimte. Een omgeving dat

scheidend en organiserend binnen landschap en architectuur

thema’s in het ontwerp | scheidend en organiserend

zich afzonderd van de omgeving zonder zich af te sluiten van deze omgeving. Een plek waar de patient een boek kan lezen of waar een arts een gesprek voert.

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

lift

langsdoorsnede over zuidwand zichtbaar het verticale transport in de wand, de nissen die een ruimte vormen binnen een ruimte, en de nestelgelegenheid bovenin de wand die zichtbaar is tijdens de opgang van de trappen.

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

kamer kast

kamer

dwarsdoorsnede over zuidwand. Scheidend tussen verblijf en sport&bewegen Scheidend tussen geborgen en open landschap Scheidend tussen individu en collectief

kast

kamer kast

buiten ruimte

huiskamer 2700+ P

kamer

kast

kamer

kast

kamer

kast

lift

mediatheek bibliotheek 5600+ P

lift

verblijfsruimte 3555+ P kast

kast

buitenruimte

kamer

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

kamer

dwarsdoorsnede over zuidwand. Scheidend tussen verblijf en sport&bewegen Scheidend tussen geborgen en open landschap Scheidend tussen individu en collectief

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

kamer kast

buiten ruimte

huiskamer 2700+ P

kamer

kast

kamer

kast

kamer

kast

lift

mediatheek bibliotheek 5600+ P

lift

verblijfsruimte 3555+ P kast

kast

buitenruimte

kamer

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

kamer

verticale ontsluiting in wand en zicht op natuur door de nestelgelegenheid in de wand

entree tot de wand

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

fragment langsdoorsnede over wand

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | scheidend en organiserend

De toren is de entree van het gebouw. Van hieruit wordt er toegang verschaft richting sport&bewegen, verblijven, revalidatie, en dagelijkse ondersteunende functies. De functies binnen de toren zetten zich af tegen de omgeving. Een naar binnen gekeerd volume over de eerste lagen om vervolgens zich te openen en vrij uitzicht te bieden over het landschap. Er ontstaat een gevoel van onafhankelijkheid.

onafhankelijk en vrij entree

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | onafhankelijk en vrij

doorsnede over toren en de entree landschap wordt naar binnen gehaald tot aan het souterrain het restaurant en terras bieden zicht over het open en geborgen landschap

TERRAS

ETEN KEUKEN MEDIATHEEK

SPORT SPORT

ENTREE

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | onafhankelijk en vrij

terras

restaurant

toiletten

keuken

mediatheek

entree

koffiebar

stilteruimte

kleine zaal

buitenruimte

500- P kast

behandel ruimte

kleedk. cardio

kast

therapiebad 500- P

behandel ruimte

douche

kracht training kast

behandel ruimte

mobiliteit buitenruimte rug

kracht training

kamer 1

kamer 2

mobiliteit

lift

benen/rug

lift

entree Peil

balie P

lift

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | onafhankelijk en vrij

entree sportrevalidatiecentrum

overgang tussen landschap en entree

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | onafhankelijk en vrij

Sport en bewegen gekoppeld aan het actieve deel van het landschap. De openingen in het duinlichaam zorgen voor het interactie met het landschap en de stromingen die hier plaats vinden. Als een vingerlas is het landschap verweven met de architectuur. Enerzijds loopt het landschap over de architectuur heen en anderzijds wordt het de architectuur ingetrokken. De verschillende functies gelegen aan deze openingen koppelen gebruik aan deze plekken.

open en collectief sport en bewegen

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

studiemodel 1: landschap als balkon geateleerd. Het gevoel van het doorgaande landschap is teniet gedaan door de architectuur.

aanzicht studiemodel 1

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

studiemodel 2: landschap loopt door over en in de achitectuur.

aanzicht studiemodel 2

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

doorsnede over voorruimte zwenbad landschap wordt naar binnen gehaald tot aan het souterrain

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

gang

huiskamer

voorruimte zwembad

kleine zaal

buitenruimte

500- P kast

behandel ruimte

kleedk. cardio

kast

therapiebad 500- P

behandel ruimte

douche

kracht training kast

behandel ruimte

mobiliteit buitenruimte rug

kracht training

kamer 1

kamer 2

mobiliteit

lift

benen/rug

lift

entree Peil

balie P

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

lift

doorsnede over terras en patio het terras biedt plaats aan sportactiviteiten in relatie tot het opne collectieve landschap, waar de vele (sport) activiteiten stimulerend werken bij de genezing van de patient

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

gang

kleedk. zwembad

lounge

kleine zaal

buitenruimte

500- P kast

behandel ruimte

kleedk. cardio

kast

therapiebad 500- P

behandel ruimte

douche

kracht training kast

behandel ruimte

mobiliteit buitenruimte rug

kracht training

kamer 1

kamer 2

mobiliteit

lift

benen/rug

lift

entree Peil

balie P

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

lift

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

zicht vanuit opening in duinlichaam naar binnen toe in dagkanten gevelopeningen nestelgelegenheid

zicht vanuit souterrain riichting het duinmeer in dagkanten gevelopeningen nestelgelegenheid

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | open en collectief

De geborgenheid en menselijke schaal vanuit het landschap vormen de basis voor dit deel van het ontwerp. Afmetingen van de ruimten afgestemd op de mens en interactie met het landschap op een intieme wijze vormgegeven. Lopend naar je kamer is er continu een interactie tussen interieur en exterieur. De relatie met het landschap wordt versterkt bij het benaderen van je kamer, binnen je kamer bepaal je zelf hoe je verhoudt tot het landschap. En op het balkon wordt je verenigd met het landschap en onstaat er een indirecte relatie met het interieur en de stromingen die hier plaatsvinden.

geborgen en persoonlijk verblijf en revalidatie

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | geborgen en persoonlijk

dwarsdoorsnede over verblijfsruimten oostzijde natuur loopt tegen de artchitectuur aan, schaal en het geborgen karakter lopen in elkaar over

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | geborgen en persoonlijk

kast

badkamer

balkon

patiëntenkamer

badkamer

balkon

patiëntenkamer

balkon

patiëntenkamer

fragment plattegrond patientkamers

fragment gevelaanzicht patientkamers

thema’s in het ontwerp | geborgen en persoonlijk

zicht vanuit huiskamer patienten

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | geborgen en persoonlijk

zicht vanuit kamer patient gelegen aan het geborgen landschap

themaâ&#x20AC;&#x2122;s in het ontwerp | geborgen en persoonlijk

MATERIAAL GEBRUIK

Een gebouw waar de hele dag mensen verblijven en intensief met hun lichaam bezig zijn vraagt iets van het materiaal waarmee het gebouwd is. Het gevoel dat een materiaal je geeft, maar ook hoe dat materiaal zich verhoud ten opzichte van zijn omgeving, het landschap. Het gevoel van het landschap doorgezet in de materialisering van het gebouw. Het hoofdmateriaal waarin het gebouw is uitgevoerd is gegridstraalt beton. Door het granulaat te vervangen in een granulaat die in kleur en samenstelling is afgestemd op het landschap ontstaat er een samenhang tussen beide. Het legt een relatie met het zand dat, wanneer je deze van dichtbij bekijkt, ook is opgebouwd uit meerdere kleuren en afmeringen.

materiaal en beleving van het open duinlandschap open - licht - contrast - wind

Daar waar de patienten verblijven is gekozen voor hout, dit materiaal heeft een warm karakter en leeft. Hout toont karakter en tekent zich na jaren door ouderdom en gebruik. Het zanderige landschap gaat in het gebouw over in een geschuurde zandsteen. Met zijn zachte uitstraling, ruwe uitstraling en geglooide oppervlak wordt het gevoel van het landschap voortgezet. Bij de verblijfsruimten, het domijn van de patient, is de vloer afgewerkt met houten delen. Het plafond van de verblijfsruimten is uitgevoerd in een leemstuc.

materiaal en beleving van het geborgen bos geborgen - omsloten - luwte - structuur

materiaal gebruik

houten delen t.p.v. verblijfruimten en nissen vloerafwerking t.p.v. verblijfruimten

gegritstraald beton (vlak) t.p.v. wanden en plafond revalidatiecentrum

leemstuc plafonds t.p.v. de verblijfruimten

gegritstraald beton (ruw) wanden in het landschap

MATERIALEN LANDSCHAP

MATERIALEN ARCHITECTUUR

geschuurde zandsteen vloerafwerking

MATERIALEN LANDSCHAP

materiaal gebruik

MATERIALEN ARCHITECTUUR

OVERZICHT GEBOUW

zwembad 3200- P

douche

lockers

kleedk. zwembad

vijver

lounge

kleedk.

massage studio

lift lockers

lift koffiebar lift

sportzaal 3200- P

stilteruimte 3200- P

lift

overzicht gebouw | plattegrond souterrain

kleine zaal

buitenruimte

500- P kast

behandel ruimte

kleedk. cardio

kast

therapiebad 500- P

behandel ruimte

douche

kracht training kast

behandel ruimte

mobiliteit buitenruimte rug

kracht training

kamer 1

kamer 2

mobiliteit

lift

benen/rug

lift

entree Peil

balie P

lift

overzicht gebouw | plattegrond begane grond

kamer kast

buiten ruimte

huiskamer 2700+ P

kamer

kast

kamer

kast

kamer

kast

lift

mediatheek bibliotheek 5600+ P

lift

verblijfsruimte 3555+ P kast

kast

buitenruimte

kamer

overzicht gebouw | plattegrond eerste verdieping

keuken 9200+ P

berging

koeling

lift

7100+ P kast

kamer

kast

kamer

kast

kamer

kast

kamer

kast

kamer

kast

kamer

buitenruimte

overzicht gebouw | plattegrond tweede verdieping

restaurant 12800+ P

overzicht gebouw | plattegrond derde verdieping

terras 18200+ P

overzicht gebouw | plattegrond vierde verdieping

overzicht gebouw | nestelgelegenheid

nestelgelegenheid binnenzijde wanden, vanuit verkeersruimte zicht op de natuur kasten aangebracht t.p.v. daklichten groen dak voorzien van vegetatie vegetatie aan zuid- en oostzijde bijna "tegen" architectuur aan, interactie tussen vegetatie (duindoorn) als natuurlijke barriĂŠre patiĂŤnt en natuur, bevoordering van de genezing tegen het valgevaar versterkt de intimiteit en beschermende karakter tussen architectuurbinnenzijde en landschap nestelgelegenheid wanden, vanuit verkeersruimte zicht op de natuur kasten aangebracht t.p.v. daklichten groen dak voorzien van vegetatie vegetatie aan zuid- en oostzijde bijna "tegen" architectuur aan, interactie tussen patiĂŤnt en natuur, bevoordering van de genezing versterkt de intimiteit en beschermende karakter tussen architectuur en landschap

wanden van ruw gewassen beton, toekomstige drager van vegetatie gebruik van duinwater, en spiegeld het daglicht nestelgelegenheid aan westzijde in dagkanten aangebracht, kasten bieden leefruimte aan dieren wanden van ruw gewassen beton, toekomstige drager van vegetatie gebruik van duinwater, en spiegeld het daglicht nestelgelegenheid aan westzijde in dagkanten aangebracht, kasten bieden leefruimte aan dieren

groen dak voorzien van vegetatie groen strook voorzien van vegetatie dubbele huid: wand voorzien van sparingen t.b.v. nestelgelegenheid vleermuizen

gebruik van duinwater brengt leven, en spiegeld het daglicht nestelgelegenheid aan westzijde in dagkanten aangebracht, kasten bieden leefruimte aan dieren

overzicht gebouw | nestelgelegenheid

colofon

Dennis Huiskens Gedempte Raamgracht 30 2011 WJ HAARLEM

COMMISSIE

M: 06 46222161 @: huiskens.dennis@gmail.com

- Maike van Stiphout (DS landschap architecten, Amsterdam)

- Uri Gilad (WINHOV architecten, Amsterdam) - mentor

- Serge Schoemaker (Serge Schoemaker architects, Amsterdam)

colofon