BouwTotaal maart 2014

jaargang 11 / nummer 3 maart 2014

Aantal stofvrije bouwplaatsen neemt toe Werknemers in de bouwnijverheid werken steeds vaker op plaatsen waar maatregelen tegen het zeer schadelijke kwartsstof zijn genomen. Werkgevers zeggen meer te doen aan de stofproblematiek en er wordt vaker gebruik gemaakt van stofbeperkende apparatuur. Maar liefst 93,1% geeft aan de apparatuur om het stof af te zuigen of met water te vernevelen toe te passen. Dit blijkt uit het onlangs gepubliceerde Arbouw-rapport ‘Evaluatie kwarts in de bouwnijverheid’.

I N HOU D

8 10

Is uw gebouw nog in goede conditie? iQwoningen® voor 85 procent in fabriek gemaakt

‘We zien de laatste tijd inderdaad veel gunstige ontwikkelingen op het gebied van de strijd tegen kwartsstof’, zegt senior projectmanager en kwartsstofspecialist André Moons van TNO in deze BouwTotaal. In juli 2013 is TNO samen met de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid gestart met een project met als doel het overdragen en uitwisselen van kennis over stofvrij werken en het gebruik van stofvrije gereedschappen tussen TNO en aannemers in de bouw. Enkele toonaangevende bouwbedrijven ondertekenden in mei 2013 de intentieverklaring ‘Gebruik stofvrije (hand) gereedschappen’. Hiermee gaan deze bedrijven een inspanningsverplichting aan om het stofvrij werken in de bouw een extra stimulans te geven. In deze BouwTotaal volop aandacht voor stofvrij werken.

12 15 17 20

Lees verder op pagina 12

Wonen in een Hobbit Huis Wie een kleine woning bouwt of bewoont, spaart vanzelf het milieu. Simon Dale uit Wales is, net als veel eigenaren en ontwikkelaars van kleine gebouwtjes, begaan met het milieu. Hij is een fan van slim ruimtegebruik door minimaal ruimtebeslag, maar ook door bewust te leven in harmonie met z’n leefomgeving. Terug naar de basis, alleen gebruiken wat je nodig hebt en waardering voor het groeiproces en de eigenschappen van de bouwmaterialen (zacht, natuurlijk, geluiddempend). Simon blijft zo dicht mogelijk bij de natuur.

Aantal stofvrije bouwplaatsen neemt toe Beheersystemen voor stofvrij werken Classificatie stofzuigers Forumdiscussie Scholingsstructuur steigerbouw

EN VERDER 22 Praktijkoplossingen 24 Slimbouwen 26 Slim Ruimtegebruik 29 Bouwkosten 33 Bouwgebreken 35 Fiscaal & Personeel 36 Betonnieuws 39 Product in beeld 41 Productnieuws

Altrex VoorjaarsActie 17 maart t/m 9 mei 2014

i www.altrex.com

(Vellingkant)-lijmblokken Metselblokken Gevelstenen Profielstenen Splitstenen BIA-ECO blokken Nieuw BIA LockBlock

zie www.bia-beton.nl

TEL.: 024 - 648 84 84

Lees verder op pagina 26

HARMSEN Schaftwagens

www.omnicol.eu

Nieuwe & gebruikte schaftwagens

voor uw tegelwerkadviezen

www.harmsenschaftwagens.nl adv. 65x45mm BouwTotaal 2014.indd 1

15-01-14 08:50

www.roval.eu

DIVISION INSULATION

8

Bekijk de brochure:

INNOVATIEVE DAKOPLOSSINGEN VOOR DE BESTAANDE WONINGBOUW

UNILIN BIEDT DE OPLOSSING VOOR ELKE RENOVATIE!

UNILIN Insulation bv - Beneluxstraat 1 - 5061 KD Oisterwijk - T +31(0)13 523 13 13 - info.nl@unilin.com - www.unilininsulation.com

ACTUEEL

3

Record aantal miljoenenbranden in 2013 2013 staat voor een record aantal miljoenenbranden in Nederland, meldt het Verbond van Verzekeraars. Deze branden hebben samen gezorgd voor een verzekerde schadelast van zo’n 636,5 miljoen euro. Er hebben zich 148 grote branden voorgedaan, met elk een schade van meer dan één miljoen euro. Dit is het hoogste aantal miljoenenbranden in een jaar sinds de start van de registratie ervan in 1998.

Dit blijkt uit de meest recente registratie van het NIVRE, in samenwerking met de aangesloten expertisebureaus en verzekeraars. De grootste brand van 2013 vond plaats in een kunststofbedrijf in Zevenaar.

De schade liep daarbij op tot 65 miljoen euro. Op de tweede plaats staat een brand in een afvalverwerkingsbedrijf in Alkmaar met een schade van 57 miljoen euro. Daarna volgden een bedrijfsbrand in Oldenzaal (schade: 50 miljoen euro), een brand bij een printplatenfabriek in Kassel (schade: 40 miljoen) en een brand bij een stomerij in Gramsbergen (schade: 35 miljoen euro).

Ook ontwikkelden de partijen een verbeterd Formulier Brandgevaarlijke Werkzaamheden. Ondernemers kunnen dit (digitale) formulier gebruiken om aan te geven welke brandrisico’s er aan bepaalde werkzaamheden verbonden zijn. Zowel met de checklist als het formulier willen de initiatiefnemers een bijdrage leveren aan het verminderen van risico’s en de kans op schade.

Terugdringen elektrabranden

Een ander initiatief om bedrijfsbranden te voorkomen is de ontwikkeling van het Inspectieprotocol ‘VIER’. Dit protocol is ontwikkeld door de vereniging iKeur, een platform van onafhankelijke inspecteurs dat de veiligheid van elektrotechnische bedrijfsvoering wil optimaliseren. Het protocol richt zich op de controle van elektrische installaties en de daarop aangesloten elektrische apparaten.

Afgelopen november hebben het Verbond en iKeur een Safety Deal gesloten. Daarbij hebben ze afgesproken dat ze inspectieprotocol VIER verder uitrollen en opleidingseisen en -trajecten ontwikkelen. Doel is het terugdringen van het aantal elektrabranden.

Checklist Brandgevaarlijke Werkzaamheden

Het Verbond meldde eind vorig jaar dat één op de tien bedrijfsbranden door brandgevaarlijke werkzaamheden ontstaat.

Brandveilig ondernemen blijkt belangrijker dan ooit, gezien de hoeveelheid schades dit jaar. In november introduceerde het Verbond, in samenwerking met Brandweer Nederland, VNO-NCW en MKB-Nederland, de Checklist Brandgevaarlijke Werkzaamheden op de website www.checklistbrand. nl. Werkzaamheden die door het personeel of externe partijen worden gedaan, zijn vaak brandgevaarlijker dan ondernemers beseffen. De checklist bestaat uit een aantal vragen, met als uitkomst een brandveiligheidadvies op maat.

De brand bij kunststoffabriek Promens te Zevenaar was de brand met de hoogste schade in 2013: 65 miljoen euro.

Loodgieter schuldig aan verkeerd geïnstalleerde cv-ketel Een loodgieter die in 2012 een cv-ketel verkeerd monteerde in een recreatiewoning, heeft recent een werkstraf van 200 uur en een voorwaardelijke celstraf van een half jaar gekregen voor dood door schuld. Door de verkeerde installatie en een verkeerd aangebrachte rookgasafvoer kwamen twee mensen in de woning om door koolmonoxidevergiftiging.

pact hebben gehad en vindt een werkstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf passend.

Rookgasafvoer verkeerd aangesloten

Tijdens de rechtszaak had OM betoogd dat het tweetal de hoogrendement gaswandketel in de inpandige schuur van de recreatiewoning had geplaatst. Ze zouden daarbij een ongeijkte, verouderde en defecte CO-meter hebben gebruikt. De rookgasafvoer was onjuist op ketel aangesloten en, tegen de voorschriften in, waren er beugels van kunststof gebruikt. Volgens het Openbaar Ministerie werd de ketel ook niet op propaangas ingesteld. De rechter acht deze punten bewezen.

Stoftroep Werknemers in de bouwnijverheid blijken steeds vaker maatregelen te nemen tegen het zeer schadelijke kwartsstof. Ook werkgevers zeggen meer te doen aan de stofproblematiek en er wordt vaker gebruik gemaakt van stofbeperkende apparatuur. Maar liefst 93,1% geeft aan de apparatuur om het stof af te zuigen of met water te vernevelen toe te passen. Dat blijkt uit het onlangs gepubliceerde Arbouw-rapport ‘Evaluatie kwarts in de bouwnijverheid’. Een mooie ontwikkeling, maar ik vrees dat de uitkomst wel erg optimistisch is.

Vooral met de opkomst van de zzp’ers in de bouw.

Op zich prima, maar is deze grote groep mensen zich wel voldoende bewust van de gevaren van kwartsstof? Als ik naar de verbouwing die aan mijn woning en kantoor eind 2012 en begin 2013 is uitgevoerd kijk, ben ik geneigd te denken dat er nog veel te winnen is.

Drie dagen lang was een sloop-zzp’er met een hulp bezig op de zandcementdekvloer uit mijn woning te krijgen, ter voorbereiding van de aanleg van vloerverwarming. Drie dagen lang trilde de sloophamers door mijn woning en drie dagen lang hing er een deken van mist (zie foto). Als ik er doorheen liep – want ja, ik wilde natuurlijk wel af en toe zien wat de vorderingen waren – had ik ’s avonds een helm op mijn hoofd. Althans, zo voelde mijn stofrijke en hard geworden haren. Eén van de heren had nog een kapje voor, maar zijn hulp vaak niet. Stofafzuiging bij breekhamers was toentertijd nog niet verkrijgbaar, maar Makita heeft inmiddels ook voor dit gereedschap een afzuiging ontwikkeld, zoals in dit blad is te zien.

Ook bij verbouwing in mijn woonwijk zie ik regelmatig de stofwolken uit de ramen komen. Allemaal werk van zzp’ers en kleine aannemersbedrijven. Want die worden nu massaal ingeschakeld bij verbouwingen, omdat verhuizen door de lastige woningmarkt de laatste jaren erg lastig is. Tja, en vooral bij verbouwingen wordt er naar hartenlust gezaagd, geboord, geschuurd, geschaafd en gesloopt. Een zelfstandige heeft grotendeels dezelfde verplichtingen als een werkgever wat betreft beveiliging van de werkplek en het gebruik van veilige machines en gereedschappen. Maar ik denk dat er nog een grote inspanning nodig is om die doelgroep te overtuigen van de noodzaak van stofvrij werken. In ieder geval geven we in deze BouwTotaal weer de nodige voorlichting en tips.

Nu nog hopen dat ze tijd hebben om het te lezen…

Ing. Frank de Groot Hoofdredacteur BouwTotaal

wellness bouwtotaal 132x94_Opmaak 1 6/12/13 09:03 Pagina 1 (Advertentie)

Voor bouwprofessionals

Tegellijmsystemen voor wellnessruimtes Compleet assortiment voor badkamer, zwembad en sauna

De loodgieter is volgens de rechter ‘zeer onachtzaam en zeer nalatig geweest’ bij de installatie van de cv-ketel. Een tweede loodgieter, de zoon van de veroordeelde, is vrijgesproken. Justitie had eerder voor de rechtbank in Lelystad 18 maanden celstraf

(waarvan 6 maanden voorwaardelijk) geeist tegen de twee loodgieters uit Harderwijk.

De rechtbank heeft echter in de uiteindelijke strafmaat mee laten wegen dat de gebeurtenissen ook op de dader een grote im-

n n n n

Hardschuimplaten in vele modellen Douche/elementen met draingoot of afvoer Tegellijm- en waterdichtingssystemen Projectbegeleiding en systeemgarantie

www.PCI-Afbouw.nl

SAMEN KrAChtIGEr BouwCenter en Imabo gaan samen verder onder de naam Bouwcenter.

Samen zijn wij nóg krachtiger en daar wordt u ook krachtiger van!

OSB-constructieplaat 18 mm SCHERP GEPRIJSD!

€5,

45

GESCHIKT VOOR TIES C U R T S N O C K A D T A L P

PER M2

• Afmeting: 244 x 61 cm • TG4 Type II en CE2+

Wij kennen u en u kent ons. Uw vak is ons vak, wij weten

Dat BouwCenter en Imabo samen verdergaan, levert u ook

precies wat u nodig heeft en hebben dat allemaal onder één

spijkerharde voordelen op: nog scherpere prijzen bijvoorbeeld.

dak. Wij kennen ook de lokale markt, weten wat er speelt en

Gewoon omdat wij nog groter kunnen inkopen. Maar ook altijd

kunnen u daardoor al vroeg in het bouwproces ondersteunen.

dicht in de buurt. Project buiten uw regio? Geen probleem

En wij zijn flexibel. Ons bedrijf gaat niet om vijf uur dicht. Als u

met 86 Bouwcenter-vestigingen in Nederland is er altijd een

ons nodig heeft, zijn wij er. Wij zijn namelijk ook ondernemers.

in de buurt. Gewoon de vertrouwde kennis en service dichtbij

Net als u.

uw project. Dat wat u als bouwprofessional nog krachtiger maakt!

De aanbiedingen zijn geldig van 10 maart t/m 6 april 2014 en zolang de voorraad strekt. Prijzen gelden bij afhalen en zijn netto exclusief btw en verwijderingsbijdrage. Afbeeldingen kunnen afwijken. Zet- en/of drukfouten voorbehouden.

13192_Adv_bouwtotaal265x380mmAK3.indd 1

07-03-14 17:19

ACTUEEL Bedrijfsnieuws Master Builders Solutions in Europa Deze maand lanceert BASF het wereldwijde merk Master Builders Solutions in Europa. Dit betekent dat alle bouwchemische producten van het concern voortaan onder een herkenbare en uniforme naam op de markt worden gebracht. Volgens het bedrijf zorgt dit voor meer transparantie en duidelijkheid voor de klanten.

Onder meer door overnames en uitbreidingen hanteerde BASF inmiddels ruim dertig merknamen voor haar bouwchemische producten. ‘Dat maakte het er voor de klant niet overzichtelijker op’, zegt Head of Marketing Peter Michels van BASF Construction Chemicals in Oosterhout. ‘Met Master Builders Solutions bieden we een transparant en eenduidig totaalconcept, waarmee we het vakmanschap van onze divisie verbinden met de competenties van BASF (We create chemistry).’

Voortaan hebben de oplossingen van BASF voor nieuwbouw, onderhoud, reparatie en renovatie wereldwijd dezelfde naam. Zo worden alle vloersystemen vanaf nu geleverd onder de merknamen MasterTop en Ucrete, reparatiemortels onder de merknamen MasterFlow en MasterEmaco en hulpstoffen onder de merknamen MasterGlenium ACE en MasterGlenium SKY. ‘Daardoor is het voor onze professionele partners eenvoudiger om de juiste oplossing te kiezen voor hun uitdaging’, aldus Michels. ‘Uiteraard kunnen onze klanten blijven rekenen op de topkwaliteit die ze van ons gewend zijn. We blijven de vertrouwde producten en systemen verkopen, alleen hebben ze voortaan een naam die duidelijker maakt voor welke toepassing ze zijn bedoeld.’

Meer informatie over de producten en activiteiten is te vinden op www.basfcc.nl.

5

Logistieke organisatie op bouwplaats kan en moet efficiënter De logistieke organisatie op de bouwplaats kan en moet efficiënter. De meerderheid van de partijen in de bouw- en installatiesector vindt dat de verantwoordelijkheid hiervoor bij één persoon moet komen te liggen. De uitvoerder is hier volgens hen de aangewezen persoon voor. Echter, een kleine meerderheid van de ondervraagde bedrijven geeft aan dat in de praktijk de verantwoordelijkheid bij meerdere betrokkenen op de bouwplaats ligt. Dit blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy.

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouw en infra. In het derde kwartaal van 2013 werden 851 bedrijven in de bouw- en installatiesector over dit onderwerp een mening gevraagd.

Onder de logistieke organisatie verstaat men het zo efficiënt mogelijk bestellen, transporteren en beschikbaar stellen van materiaal en materieel, zodat het arbeidsproces van de verschillende vakmensen (in de bouwketen) zo min mogelijk wordt onderbroken. Hierdoor kunnen faalkosten worden verminderd, wordt de veiligheid verhoogd en zal de samenwerking op de werkplek efficiënter verlopen. Daarnaast

worden werkzaamheden steeds complexer en wordt er meer gewerkt met prefab elementen waarbij een goede organisatie van de logistiek op de bouwplaats essentieel is. De verantwoordelijkheid hiervoor moet volgens 60% van de bouwbedrijven bij één persoon (de uitvoerder) komen te liggen, in plaats van bij alle betrokkenen op de bouwplaats. Dit laatste is nog veel het geval in de praktijk.

naast moeten in de voorfase goede onderlinge afspraken en een goede logistieke planning gemaakt worden. De uitvoerder heeft in theorie een organisatorische functie, waaronder de organisatie van de logistiek op de bouwplaats en het plannen en voorbereiden van werkzaamheden vallen. Vanwege de huidige economische crisis is de uitvoerder meer genoodzaakt uitvoerend mee te werken op de bouwplaats.

Echter, voor een goede logistieke organisatie op de bouwplaats is het van belang dat de uitvoerder (na herstel van de crisis) zich gaat focussen op zijn kerntaken en de vaardigheden die van belang zijn om de logistiek op de bouwplaats goed te organiseren.

Ketensamenwerking

Bouwbedrijven geven aan dat de logistieke organisatie op de bouwplaats verbeterd kan worden door een goede samenwerking tussen de verschillende partijen op de bouwplaats (ketensamenwerking). Daar-

PVC snijafval nu ook hergebruikt Vekudak, de verenigde leveranciers van pvc dakbedekking, helpt de aangesloten leden met het inzamelen van pvc snijafval. Icopal vervult bij dit initiatief een voortrekkersrol binnen de branchevereniging en sluit zich aan bij RoofCollect.

Hilbert Pool, Manager Special Accounts bij Icopal: ‘Het snijafval van pvc dakbanen verdween tot nu toe als afval en dat paste niet in onze filosofie. We willen graag dat alles wat we produceren wordt hergebruikt.

Door dit als collectief op te pakken binnen de branchevereniging Vekudak hebben we een groot gezamenlijk doel. We hebben ons idee aan branchevereniging Vebidak voorgelegd en de leden reageerden enthousiast. Hierdoor is er tussen Vekudak en Vebidak een samenwerking ontstaan waardoor de recycling van pvc membranen markt gedragen is.’

Hoe werkt het?

In de praktijk werkt het systeem erg eenvoudig. Een dakdekkersbedrijf meldt zich bij RoofCollect (www.vekudakrecycling. nl), de organisatie die het pvc snijafval verwerkt. Daar bestelt de dakdekker big bags om het pvc afval in te vervoeren en maakt een afspraak om het op te laten halen.

RoofCollect zorgt vervolgens dat het afval op de juiste plaats belandt voor hergebruik.

De leden van Vebidak en klanten van Ico-

pal krijgen voor het jaar 2014 een korting voor het afvoeren van de big bags, die kan oplopen tot 25%.

Pool: ‘Was milieubewustzijn voor sommige bedrijven tot nu toe een verhaal van woorden, nu kunnen we dit gezamenlijk omzetten in daden. We zien graag dat de hele keten gaat meedoen. Dit initiatief heeft betrekking op snijafval, maar uiteindelijk moeten ook renovatiedaken van pvc gescheiden en gerecycled worden.’

Volgens Erwin Wevers, Manager Product Development & QA van Icopal, is dit een logische stap en zeker niet de laatste: ‘We zamelen bij Icopal afval van bitumen al gescheiden in, zodat dat verwerkt en dus hergebruikt kan worden tot bitumen dakbedekking. Dat levert een aanzienlijke CO2-besparing op in de keten. In sommige Europese landen is men al verder met het hergebruiken van dakbedekkingen. In Duitsland, waar ook een zusterbedrijf van ons werkzaam is, doet men dit al langere tijd via RoofCollect. Het belang voor klanten is duidelijk: bijdragen aan een beter milieu is een taak voor iedereen. Dat we die

taak uiterst serieus nemen, blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat we sinds kort Monarplan FPO leveren. Een nieuwe milieubewuste kunststof dakbedekking zonder weekmakers en zware metalen. Ook die gaan we op termijn laten recyclen.’

(Advertentie)

Van Linschotenstraat 7, 554 PM Valkenswaard, Tel: 040-2070605, Fax: 040-2300111, Email: info@jenetje.com, Internet: www.jenetje.com

SPECIALIST IN KWALITATIEF HOOGWAARDIGE NETTEN EN DOEKEN

Voor al uw Veiligheids-, Sport- en Tuinnetten: Alles op gebied van PBM voor de bouw: - Veiligheidsnetten voor volwassen en kinderen - Afdekzeilen - Steigernetten - Container– en vrachtafdekkingen - Balvangnetten - Diversen soorten doelnetten (voetbal / hockey) - Klimnetten - Touwladders - Zandbaknetten - Zichtschermen - Kunsthaag - Vijvernetten - Volièrenetten - Zonneschermen - Schaduwnetten - Insectennetten -

Laat u overtuigen door onze: • Service en Flexibiliteit

Profiteer van onze 10% introductie-korting: Kortingscode: BT0214 Deze is eenmalig te gebruiken op onze website.

www.jenetje.com

Wat u ook van plan bent, dit boek helpt. Want hierin staat ons uitgebreide assortiment, inclusief alle specificaties en prijzen. En naast verhuur van materieel, vindt u hier ook alle diensten die Workx te bieden heeft. Handig dus om altijd bij de hand te hebben.

• Landelijke dekking: meer dan 40 vestigingen • 24/7: dag en nacht bereikbaar, ook in het weekend • Vakkundig advies: personeel met jarenlange ervaring in de verhuur • Ruim aanbod: altijd een compleet assortiment • Duidelijkheid vooraf: alle prijzen geprint in het boek Bestel het verhuurboek nu via www.workx.nl, bel 0900 0605 (€ 0,15 p/m) of kom langs bij de vestiging bij u in de buurt.

Workx weet hoe het werkt

STOFVRIJ WERKEN Metabo heeft een zeer compleet aanbod stofzuigers, waarmee u stof buitensluit.

L en M klasse, van handmatige filterreininging naar semiautomatisch tot automatische filtercleaning. U bepaalt wat u nodig heeft.

Kijk voor meer informatie op www.metabo.nl

ASA 32 L

adv_metabo.indd 1

ASA 25 L PC

ASA 30 L PC

ASR 25 L SC

ASR 50 L SC

ASR 25 M SC

ASR 35 L Clean

ASR 35 M Clean

21/01/14 15:04

ACTUEEL

7

Materiaal, techniek en branche centraal op NatuursteenVakdag

NatuursteenVakdag 2014

Op vrijdag 23 mei organiseert het BranchePlatform Natuursteen de NatuursteenVakdag met presentaties, demonstraties en een informatiemarkt in Harderwijk.

Die dag toont de branche wat er mogelijk is met natuursteen. ’s Ochtends zijn er plenaire voordrachten over de ontwikkelingen en toekomst van de branche en worden spraakmakende projecten belicht. De hele dag is er een informatiemarkt met demonstraties van machines, gereedschappen en technieken. Dagvoorzitter is tv-presentator Astrid Joosten.

Wanneer: vrijdag 23 mei 2014 Tijd: 10.00 – 16.00 uur Locatie: Bouw & Infra Park, Ceintuurbaan 2, 3847 LG Harderwijk.

Organisatie: BranchePlatform Natuursteen.

Voor wie: architecten, ontwerpers, adviseurs, aannemers, producenten, leveranciers, opdrachtgevers, overheid, ontwikkelaars, kunstenaars, beeldhouwers en studenten.

Entree: gratis.

Meer informatie en inschrijven: www.natuursteenvakdag.nl.

Peter Roos, voorzitter BranchePlatform Natuursteen en sectorbestuurder FNV Bouw: ‘Wij organiseren de NatuursteenVakdag om natuursteen onder de aandacht te brengen bij opdrachtgevers, aannemers en ontwerpers, want het materiaal blijkt nog redelijk onbekend. En we willen de werknemers in de sector kennis laten nemen van nieuwe ontwikkelingen.’

‘Ook kunstenaars en beeldhouwers zijn van harte welkom’, vult Louw Elzinga aan, directeur van de ABN (Algemene Nederland-

Op de NatuursteenVakdag 2014 toont de branche de mogelijkheden van natuursteen in al zijn toepassingen en varianten.

se Bond van Natuursteenbedrijven), medeorganisator van de NatuursteenVakdag.

‘We streven er naar bezoekers zoveel mogelijk te betrekken bij demonstraties en het werken met producten, machines en gereedschappen zelf te laten uitproberen.’

Lezingenprogramma

De NatuursteenVakdag wordt georganiseerd op het Bouw & Infra Park in Harderwijk.

Het lezingenprogramma bevat voordrachten over architectuur, marktontwikkelingen, duurzame inzetbaarheid, opleidingen, innovatie en techniek. Ook worden spraakmakende projecten belicht. Sprekers zijn onder meer John Kerstens (Tweede Kamerlid PvdA) en Florens van der Gaag (USP). Architect Pieter Bannenberg (NLarchitects) en Marco van der Ploeg (ABT) belichten de natuursteengevel van het nieuwe Groninger Forum en Boot Natuursteen toont fraaie toepassingen van natuursteen in interieurbouw. Astrid Joosten interviewt voormalig directeur Toon Huijps van natuursteenleverancier Michel Oprey & Beisterveld over innovatie, techniek en maatschappelijk

Gouden Brander Spaan 2014

BranchePlatform Natuursteen

De NatuursteenVakdag wordt georganiseerd door de vakorganisaties FNV Bouw en CNV Vakmensen en de werkgeversorganisatie Algemene Nederlandse Bond van Natuursteenbedrijven (ABN), vertegenwoordigd in het recent opgerichte kennis- en adviescentrum BranchePlatform Natuursteen. Het platform gaat de opleidingen voor werknemers en ondernemers in de natuursteensector organiseren, stimuleert kennis en promotie van het vakmanschap en geeft voorlichting over scholing, opleiding en onderwijs. Kijk voor meer informatie op www.brancheplatformnatuursteen.nl. Het platform is gevestigd in Harderwijk.

Bezoek het eerste energieneutrale woonzorgcentrum van Nederland Het is bijna gereed: het eerste energieneutrale woonzorgcentrum van Nederland, aan de Stationslaan in Vroomshoop. Vlak voordat het gebouw in gebruik wordt genomen, kunt u het bezichtigen en u laten bijpraten over de integrale bouwaanpak en de passiefhuis-methode. Opdrachtgever en bouwpartners nodigen u graag uit om op 11 of 20 maart 2014 aan te schuiven en mee te lopen met de professionals. Teken in voor een halve of hele dag en kom kennis halen en delen.

Op donderdag 10 april 2014 vindt de uitreiking van de 10e Gouden Brander Spaan plaats met als thema ‘Kleurrijk en duurzaam bouwen’.

Gewaagde ontwerpen, ingetogen projecten met natuurlijke kleuren of prachtige stucco afwerkingen: het is allemaal mogelijk. In de beoordeling staat de beleving van de kleur naar de functie van het project of ruimte en de relatie met de omgeving centraal.

U hoort alles over:

De Gouden Brander Spaan wordt in twee categorieën uitgereikt:  Zakelijke opdrachtgever  Particuliere opdrachtgever

 Waarom dit centrum als massief passiefhuis is gebouwd.  Wat morfologisch ontwerpen is en hoe het heeft bijgedragen aan de opzet van het woonzorgcentrum.  Hoe de opdrachtgever het BIM-traject heeft ervaren.  De bouwkundige en installatie technische opzet van het gebouw met een rondleiding door het BIM-model.  Uitleg over het rekenprogramma passiefhuis PHPP.  Luchtdicht bouwen en de bijbehorende details.  En nog veel meer!

Zowel kantoorgebouwen als woonhuizen komen dus in aanmerking voor een award. Elk project wordt door een onafhankelijke vakjury beoordeeld op kleur en de toepassing van gekleurde Brander sier-, glad- of spuitpleisters. Daarnaast wordt er met bijzondere aandacht gekeken naar de afwerking en inventieve oplossingen voor moeilijk te stuken oppervlakken. www.goudenbranderspaan.nl

verantwoord ondernemen in de natuursteenbranche. Tevens praat zij aan tafel met gasten over het belang van opleiden, vakmanschap en duurzame inzetbaarheid.

Er hebben zich al diverse bedrijven en organisaties voor standruimte opgegeven. Wie meent dat zijn producten of diensten bijdragen aan het doel en het bereik van deze dag, is van harte uitgenodigd mee te doen en een plek te reserveren. Zowel binnen als buiten is standruimte beschikbaar.

De winnaar uit 2011: Schuller Restauratie.

Meer weten en aanmelden?

Ga naar www.calduran.nl.

GEBOUWBEHEER

Is uw gebouw nog in goede conditie?

‘Onderhoudskosten bepalen een belangrijk deel van de kosten van onroerend goed. Maar er zijn ook veel verborgen kosten. Sluiten de indeling, kwaliteit en uitstraling nog wel aan bij de bedrijfsvoering? En heeft u inzicht in besparingsmogelijkheden op de energiekosten?’, zegt Jan Baars, directeur NOP Gebouwbeheer. Zijn bedrijf is gespecialiseerd in het planmatig onderhoud en beheer van gebouwen vanuit een technisch perspectief.

‘Goed georganiseerd onderhoud betekent waardebehoud van vastgoed, verlengen van de levensduur en het vergroten van het gebruiksgenot. Dat kan door planmatig te werken, zoals met een Meerjarenonderhoudsplanning.’

8 Energiekosten

De aandacht voor de energieprestatie van bestaande gebouwen wordt steeds groter door de stijgende energiekosten en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Het besef neemt toe dat het gebruik van fossiele brandstoffen tot uitputting van grondstoffen leidt. Het is maatschappelijk niet meer verantwoord om veel energie te verbruiken. Bedrijven willen dat ook uitstralen, in verband met imagoverbetering. Daarnaast worden de energiekosten steeds hoger, dus wordt het financieel steeds aantrekkelijker om energiebesparende maatregelen te nemen.

Ook convenanten, keurmerken en regelgeving dwingen gebouwbeheerders tot het nemen van energiebesparende maatregelen. Denk aan de energieprestatie-eisen (epc) uit het Bouwbesluit, het vorige jaar afgesloten Energieakkoord, BREAAMNL van de Dutch Green Building Council (DGBC), GreenCalc, GPR-Gebouw, EcoQuantum, LEED en energielabels voor gebouwen.

Baars refereert ook nog aan het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Barim, of Activiteitenbesluit). In artikel 2.15, eerste lid staat: ‘Degene die de inrichting drijft neemt alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder of alle energiebesparende maatregelen die een positieve netto contante waarde hebben bij een interne rentevoet van 15%.’

Jan Baars, directeur NOP Gebouwbeheer: ‘Tachtig procent van de onderhoudskosten zit in twintig procent van de gebouwkosten, zoals schilderwerk, daken en installaties. Dat geeft al aan dat er in het ontwerp goed nagedacht moet worden over de onderhoudskosten.’

‘Vaak is de enige kennis voor de te verwachte uitgaven voor onderhoud de komende jaren de boekhouding van voorgaande jaren. Met betrekking tot gebouwbeheer is dat niet verstandig. Het is beter met een Meerjarenonderhoudsplanning te werken. Een goed gemaakte MJOP geeft een veel duidelijker beeld over wat er de komende jaren uitgegeven moet worden’ , aldus Baars.

Een goed onderhoudsplan en de keuze voor onderhoudsarme materialen verlagen de Total Cost of Ownership (TCO). Dit is een benaderingswijze waarbij, naast de stichtingskosten, ook gekeken wordt naar de financiële gevolgen van keuzes in de ontwerpfase van gebouwen. TCO brengt de totale kosten op korte en langere termijn in beeld om een beoogde prestatie te kunnen realiseren. Baars: ‘Bij gebouwen is bijvoorbeeld niet alleen de huurprijs of de bouwprijs van een gebouw relevant, maar ook de kosten tijdens gebruik voor energie, schoonmaak, (bouwkundig) onderhoud, beveiliging, bouwkundige aanpassingen en parkeerkosten.

Tachtig procent van de onderhoudskosten zit in twintig procent van de gebouwkosten, zoals schilderwerk, daken en installaties. Dat geeft al aan dat er in het ontwerp goed nagedacht moet worden over de onderhoudskosten.’

Hij verbaast zich er regelmatig over hoe slecht sommige gebouwbeheerders hun

gebouw kennen: ‘Gebouwdelen en installaties zijn vaak slecht gedocumenteerd.

Ik pleit dan ook voor een gebouwdossier

waarin alle relevante eigenschappen van gebouwdelen en installaties zijn opgenomen.’

Volgens Baars wordt er sinds kort ook gecontroleerd bij bedrijven waarvan het energieverbruik in enig kalenderjaar groter is dan 200.000 kilowatt uur aan elektriciteit of groter is dan 75.000 kubieke meter aardgasequivalenten aan brandstoffen. Het bevoegd gezag kan bij in gebreke blijven eisen dat er binnen een bepaalde tijd alsnog aan de eis uit het Barim wordt voldaan.

‘Maar wat moet je met energiemaatregelen die in vijf jaar zijn terugverdiend, als je een gebouw na zeven jaar wilt slopen?

Maak daarom een energiezorgplan waarin alle afwegingen zijn opgenomen.’

Veel gebouwbeheerders worstelen volgens Baars met de vraag hoe ze de energieprestatie van een gebouw integraal kunnen benaderen: ‘Dan wordt er in een deel van een gebouw verwarmd, terwijl er elders in het gebouw wordt gekoeld. Omdat echter alles centraal wordt geregeld, ziet men dat niet.

Energiemonitoring, waarbij het energieverbruik per bouwdeel, ruimte of installatie zichtbaar wordt gemaakt, biedt inzicht in de energiestromen. Je ziet nu bijvoorbeeld ook de tendens om T8-armaturen te vervangen door T5-armaturen en led-verlichting. Maar het ontbreekt aan een visie voor de komende twintig jaar. Stel een energieplan op en toets alle beslissingen op het gebied van comfort, uitbreiding, indeling, et cetera, aan dat plan. Denk dus niet: ik vervang alle T8 door T5 verlichting en plaats TL adapters in de oude armaturen. Want over twee jaar zijn de armaturen aan vervanging toe en kun je alle adapters weer weggooien. Vervang dan ook gelijk de armaturen. Kortom; een integrale visie op energie is noodzakelijk om tot de juiste energiebesparende maatregelen te komen.

Wij kunnen daarbij helpen.’

Vervangende nieuwbouw?

Op advies van NOP Gebouwbeheer is een laboratorium geheel voorzien van nieuwe gevelpanelen.

Dit moest gebeuren zonder dat de werkvloer van het laboratorium daar last van had. Uiteindelijk is meer dan de helft van de gevel vernieuwd terwijl alles gewoon doorging. Baars: ‘Wij noemen dit integraal gebouwbeheer. Onderhoudswerkzaamheden moeten zo worden uitgevoerd dat het bedrijf er zo min mogelijk last van heeft.’

Soms is er volgens Baars sprake van dermate zwaar achterstallig onderhoud dat vervanging van complete bouwdelen of zelfs het gehele gebouw in overweging genomen moet worden: ‘Je kunt wel een meerjaren onderhoudsplanning maken voor bouwdelen met zwaar achterstallig onderhoud, maar dan is het verstandig ook te berekenen of vervanging op de korte termijn - over een lange termijn gezien - niet goedkoper is. Je gaat ook geen epdm-dakbedekking met een levensduurverwachting van 40 jaar op een oud dak leggen. Dat is kapitaalvernietiging. Breng je keuze in overeen-

GEBOUWBEHEER

9

Quickscan Om een goed inzicht te krijgen in de onderhoudsbehoefte hanteert NOP Gebouwbeheer een NOP-QualitySCAN. Dit is een Quickscan van een gebouw waarbij de verschillende aandachtsgebieden globaal in kaart worden gebracht en een advies wordt gegeven over hoe de beheerder zijn gebouw het best kan beheren. Het maken van zo’n Quickscan vraagt vier tot acht mensuren.

stemming met de levensduurverwachting van een bouwdeel. Dan kan een goedkopere bitumen dakbaan met een kortere levensduur wel eens een betere keuze zijn.

Kortom; er is bij gebouwbeheer geen standaardoplossing.’

Baars noemt een voorbeeld van een gebrekkige dakconstructie die hij aantrof bij een laboratorium: ‘Het dak bestond uit stalen liggers en damwandplaten. De beplating had door aantasting nog maar 70 procent van de draagkracht. Nou kun je het hele dak vervangen, maar wij hebben geadviseerd om er in de dwarsrichting nieuwe damwandplaten overheen te leggen.

Hierop komt een pakket isolatie met dakbedekking, zodat tevens de isolatiewaarde van het dak toeneemt. Voordeel van deze aanpak is dat het dak zijn functionaliteit weer terug heeft, de thermische isolatiewaarde fors is verhoogd en tevens de on-

derliggende ruimten nauwelijks overlast ondervinden van de vernieuwing van het dak. Het gaat dus vaak om een maatwerk aanpak. Maar als we ons werk goed doen dan verdient de gebouwbeheerder de kosten voor ons advieswerk weer ruimschoots terug in de exploitatie.’

De scan bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Interview met de opdrachtgever. In een kort interview wordt besproken wat de verwachtingen met betrekking tot het pand van de opdrachtgever zijn en welke aandachtsgebieden hij in het rapport tot uiting wil zien komen.

2. Globale bouwkundige inventarisatie en beoordeling van het gebouw. Daarbij zijn de aandachtsgebieden: dak, gevels en constructie.

3. Globale inventarisatie en beoordeling van de gebouwgebonden installaties. Daarbij zijn de aandachtsgebieden: elektrische installatie, verwarming, koeling, luchtbehandeling, liften en overige gebouwgebonden installaties.

4. Duurzaamheidsaspecten. Daarbij zijn de aandachtsgebieden: isolatie, energieverbruik en binnenklimaat.

5. Branchegebonden regelgeving (indien van toepassing).

6. Rapportage.

Meer weten? Kijk op www.nop-gebouwbeheer.nl.

Meerjarenonderhoudsplanning De basis van efficiënt en planmatig onderhoud is een meerjarenonderhoudsplanning (kortweg MJOP). In een meerjarenonderhoudsplan worden alle uit te voeren onderhoudswerkzaamheden beschreven en op een tijdsbalk gepland. Zo krijgt u inzicht in de aard en de omvang van uit te voeren werkzaamheden en de termijn waarin deze moeten plaatsvinden.

Een belangrijk onderdeel vormt de meerjarenbegroting. In een meerjarenonderhoudsbegroting worden de kosten van de uit te voeren werkzaamheden berekend en deze kosten worden per jaar getotaliseerd. Zo ontstaat er een gedetailleerde begroting voor de komende periode (bijvoorbeeld vijf of tien jaar) en een globale begroting voor een langere termijn (bijvoorbeeld 20 of 30 jaar).

Het opstellen van een MJOP verloopt in een aantal stappen.

Inventarisatie

Er wordt gekeken welke onderdelen van het gebouw onderhoudsgevoelig zijn en wie er verantwoordelijk is voor de uit te voeren onderhoudswerkzaamheden. Zo wordt er een onderscheid gemaakt tussen het totale gebouw en de huurder of eigenaar van een appartement en de V.v.E. Ook wordt er in deze fase gekeken naar de aanwezigheid van informatie en lopende onderhoudscontracten op onderdelen.

Inspectie

Als de bouwdelen in beeld zijn gebracht wordt de conditie van de onderdelen beoordeeld. Bekeken wordt waar onderhoudswerkzaamheden nodig zijn. Het gaat dan om schades die geconstateerd worden en het slijtagepatroon van de onderdelen. Hierbij wordt de norm NEN 2767 ‘Conditiemeting van gebouwen’ in acht genomen.

Bevindingen

De ernst van de schade wordt per gebouwonderdeel bekeken en de termijn waarop onderhoud gepleegd moet worden. Bij de bepaling van de urgentie onderscheiden we zes gradaties (volgens NEN 2767): 1. Uitstekende conditie. Incidenteel kunnen er geringe gebreken zijn.

2. Goede conditie. Incidenteel beginnende veroudering.

3. Redelijke conditie. Plaatselijk zichtbare veroudering, functievervulling van bouw- en installatiedelen niet in gevaar. Gebreken hebben geen gevolgen voor de constructie.

4. Matige conditie. Functievervulling van bouw- en installatiedelen incidenteel in gevaar. Het niet verhelpen van de schade of het niet uitvoeren van het onderhoud leidt tot beschadiging van andere onderdelen.

5. Slechte conditie. De veroudering is onomkeerbaar. Er is snel actie nodig.

6. Zeer slechte conditie. Technisch rijp voor sloop. Onmiddellijk herstel is noodzakelijk, onderhoud kan niet worden overgeslagen of uitgesteld.

Opstellen MJOP

In een berekening worden onderhoudswerkzaamheden begroot en er wordt aan iedere activiteit een tijdsplan gekoppeld. Naast de benodigde kosten wordt ook het uitvoeringsjaar gepland en de cyclus waarin het herhaald zal moeten worden. Het resultaat is een verslag met bevindingen en een meerjarenonderhoudsbegroting.

Actualisatie

Regelmatig, bijvoorbeeld eens per twee of drie jaar, dient opnieuw een inspectie uitgevoerd te worden om eventuele nieuwe schades te vast te stellen en te bekijken in hoeverre het verouderingspatroon ook daadwerkelijk verloopt zoals voorzien. Het gaat bij een MJOP altijd om inschattingen. In werkelijkheid kunnen onderdelen sneller of juist langzamer slijten.

Het gevolg kan zijn dat geplande onderhoudswerkzaamheden uitgesteld dan wel naar voren geschoven dienen te worden. De voorgaande stappen worden opnieuw doorlopen zodat de MJOP kan worden bijgesteld.

TECHNIEK

10

iQwoningen® voor 85 procent In Eindhoven is in de wijk Tongelresche Akkers een project van 74 energieneutrale woningen al halverwege, nadat de assemblage op de bouwplaats eind november 2013 startte. De bouw gaat razendsnel: zes weken tijd zit er tussen start en oplevering. De woningen worden namelijk volgens het innovatieve woonconcept van Ballast Nedam voor 85 procent in de fabriek gemaakt.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst; beeld: Ballast Nedam, Carla Debets

De wijk Tongelresche Akkers/Berckelbosch ligt ten oosten van het centrum van Eindhoven. In totaal zijn in de wijk circa 900 woningen gepland, waarvan er 240 zullen zijn gerealiseerd als het project van Woonbedrijf klaar is. De bouwstijl van de woningen is geïnspireerd op de jaren dertig: hoge kappen en forse overstekken, roodoranje bakstenen en een horizontale raamindeling.

Woonbedrijf heeft al veel geïnvesteerd in de voorzieningen in deze wijk, zoals wijkcentrum De Torloop, en in woningen boven het winkelcentrum, maar ook in tal van andere wijkprojecten. De voorzieningen zijn

ste grote project huurwoningen te realiseren met het iQwoningconcept®.

Snelle bouw

Ballast Nedam ontwikkelde de iQwoning® vanuit zijn visie op modulair bouwen. In een speciaal daarvoor gebouwde fabriek in Weert worden de verschillende onderdelen van de woningen geprefabriceerd en samengesteld. Voor het Eindhovense project gaat het om twee typen woningen, namelijk woningen van twee lagen met een langskap én woningen van drie woonlagen met een plat dak. Alle woningen hebben een breedtemaat 5,40 meter h.o.h. en een diepte van 9,40 meter.

Elke woonlaag bestaat uit drie betonnen 3D-elementen: twee elementen van 3 me-

Rijtje voor rijtje worden de woningen opgebouwd en afgewerkt.

3D-elementen voor de woningen, in de speciale fabriek van Ballast Nedam in Weert.

Waar nodig/ gewenst worden de elementen voorzien van onder meer prefab binnenspouwbladen, trappen, keukens, badkamers en al het leidingwerk.

Met behulp van een kanteltafel worden de elementen na het storten en ontkisten in de juiste positie gezet.

gebaseerd op een groeiend aantal buurtbewoners en voor de ontwikkeling van de wijk is het van belang dat die er ook komen.

In de wijkvisie werd geconstateerd dat er ook behoefte was aan huurwoningen, in het prijssegment van 680 euro per maand.

Duurzaamheid stond eveneens hoog op het verlanglijstje van de toekomstige bewoners. Ballast Nedam realiseerde eerder in de wijk al een aantal koopwoningen en besloot samen met Woonbedrijf hier het eer-

ter diep en één element van 3,40 meter diep. In de elementen zijn de trappen al aangebracht, evenals de keuken, de badkamer, het tegelwerk en al het leidingwerk.

Ook de indeling met lichte scheidingswanden is al gerealiseerd.

Voor de gevels levert De Mâr uit Grou de elementen in de fabriek in Weert aan. De complete binnenspouwbladen in houtskeletbouw zijn voorzien van isolatie en kozijnen met glas en worden in de fabriek al bevestigd aan de betonnen casco’s. Dit betekent dat ook de kierdichting – door een zorgvuldige detaillering – onder geconditioneerde omstandigheden kan plaatsvinden.

Op de bouwplaats worden palen voor de fundering geslagen met prefab betonnen balken. Vervolgens worden zes prefab betonunits geplaatst voor de woningen met langskappen. Daarbovenop komen twee betonnen topgevels per woning én de prefab scharnierkappen die eveneens door De Mâr zijn geprefabriceerd, maar op de

Vervolgens worden de elementen naar de bouwplaats getransporteerd en direct op de juiste plaats gezet: twee woningen per dag.

bouwplaats worden afgeleverd. De drielaagse woningen met plat dak bestaan uit zeven units: drie voor de begane grond en twee keer twee voor de verdiepingen. De gevels worden ter plaatse gemetseld, vooral uit oogpunt van gewichtsbesparing van de prefab betonnen units: de elementen werden anders te zwaar en qua gewicht uit balans.

Het modulaire bouwsysteem levert een extreem korte bouwtijd op: per dag worden er twee woningen geplaatst, die zes weken later helemaal zijn afgewerkt. Johan Postma, commercieel manager iQwoning® bij Bal-

last Nedam: ‘Doordat de woningen voor 85 procent in de fabriek worden gemaakt, zijn er 30 tot 40 procent minder vervoersbewegingen van en naar de bouwplaats van mensen en materialen. Ook de hoeveelheid afval van de industriële producten is beperkt. Grondstoffen en materialen kunnen bovendien efficiënter worden ingekocht en gebruikt, en het beperkte restafval dat ontstaat, wordt volledig gerecycled.’

Duurzaamheid

De iQwoningen® in Eindhoven zijn energieneutraal. Duurzaamheid was immers

TECHNIEK

in fabriek gemaakt de van minder dan 0,6. Voor het energieneutraal maken van de woningen (ofwel een EPC van 0) zijn er onder meer zonnepanelen op het dak geplaatst. Opmerkelijk is dat deze zonnepanelen hoog op het dak liggen en aan twee zijdes. Postma: ‘Afhankelijk van de oriëntatie van het dak is de opbrengst per paneel verschillend en kan het dus noodzakelijk zijn om op een tweede dakvlak panelen aan te brengen.’

Bewonerswensen

Wordt bij veel prefabricage al snel gedacht dat er weinig variatie is in bijvoorbeeld het uiterlijk of de indeling van de woningen, bij het iQwoningconcept® van Ballast Nedam waren juist de bewonerswensen één van de belangrijkste uitgangspunten. Het concept omvat twee woningtypes: woningtype 5.40, met bouwmuren h.o.h.

5,40 meter, en type 6.30, met bouwmuren h.o.h. 6,30 meter. Met deze types zijn zowel eengezinswoningen als gestapelde appartementen mogelijk. Qua uiterlijk biedt

11 Projectgegevens

Opdrachtgever: Woonbedrijf, Eindhoven Architect: Diederendirrix Architecten, Eindhoven Ontwikkelaar en aannemer: Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling Zuid, Eindhoven - in samenwerking met: De Mâr, Grou (leverancier hsb gevel- en dakelementen) en Transcarbo, Heerlen (kozijnen) Start bouw: november 2013 Oplevering (gepland): mei 2014 Catalogusprijzen: (standaard) iQwoning® van 450 m3 (minimaal 20 woningen) 129.900 euro, excl. BTW en excl. grondkosten

het tegelwerk, en de technische aspecten van de nieuwe woningen. Het productieproces leidde tot veel vragen, maar ook de kennismaking met de mogelijk nieuwe buren was bijzonder. In de fabriekshal stond bovendien een modelwoning die inzicht

Het metselen gebeurt op de bouwplaats; de elementen zouden anders te zwaar worden.

De prefab daken (scharnierkappen) komen op de bouwplaats op de woningen.

Nagenoeg opgeleverd, in jaren ’30 stijl, mét zonnepanelen.

De prefab binnenspouwbladen zijn al in de fabriek aangebracht.

een belangrijk uitgangspunt van Woonbedrijf voor realisatie van deze huurwoningen. Hiervoor hebben de woningen ondermeer begane grondvloeren met een Rc-waarde van 5,0 m2K/W en is de Rc-waarde van gevels en daken 7,0 m2K/W. Daarvoor is onder meer driedubbel glas geplaatst, is extra isolatie aangebracht (in de gevels 400 mm en in de daken 300 mm) en ook de kierdichting werkt positief mee.

Uitgangspunt voor de ontwikkeling van de iQwoningen® is standaard een EPC-waar-

Dit rijtje is klaar voor het metselen van de gevels.

de geveldichting alle vrijheid, evenals de dakafwerking.

Wat indeling betreft gaat het vooral om de keuken vóór of achter, de badkamer vóór of achter en alle mogelijke afwerkingen. Omdat het in Eindhoven om huurwoningen gaat, heeft Woonbedrijf hier de plattegronden met indelingsvarianten vastgesteld.

Dit geldt ook voor de badkamer en keukenindeling én de indeling van de bovenverdieping.

Ruim 140 bewoners van de (toen nog) toekomstige huurwoningen maakten in oktober 2013 van de gelegenheid gebruik om een kijkje te nemen in de fabriek in Weert.

Daar kregen ze informatie over de productie, de indeling, de kleuren en patronen van

gaf in bijvoorbeeld de grootte van de woning en de verschillende ruimtes én de inrichting en afwerking van de keuken en badkamer.

Vervolgprojecten

Momenteel is Ballast Nedam bezig met een project van acht energiezuinige iQwoningen® voor Vivare in Rheden, die in de zomer van 2014 worden opgeleverd. Ook zijn er vergevorderde plannen voor een CPOproject voor een corporatie en een project voor een belegger. In Beusichem ontwikkelt Ballast Nedam zelf een project met tien iQwoningen®. Net als de al gerealiseerde projecten variëren deze projecten in omvang en type.

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

12

Aantal stofvrije bouwplaatsen neemt toe Werknemers in de bouwnijverheid werken steeds vaker op plaatsen waar maatregelen tegen het zeer schadelijke kwartsstof zijn genomen. Werkgevers zeggen meer te doen aan de stofproblematiek en er wordt vaker gebruik gemaakt van stofbeperkende apparatuur. Maar liefst 93,1% geeft aan de apparatuur om het stof af te zuigen of met water te vernevelen toe te passen. Dit blijkt uit het onlangs gepubliceerde Arbouw-rapport ‘Evaluatie kwarts in de bouwnijverheid’.

In het rapport zijn de gegevens verwerkt van 350 werkgevers en werknemers in de bouw, infra en afbouw en onderhoud. Het blijkt dat de kennis over de risico’s van kwartsstof in tien jaar tijd, substantieel groter is geworden. Bijna alle werkgevers (95,8%) zeggen bekend te zijn met de gevaren. Dit is significant meer dan in 2003, toen 68,5% aangaf de gevaren te kennen.

Ruim 93% geeft aan de apparatuur om het stof af te zuigen of met water te vernevelen toe te passen. In 2003 was dit iets meer dan de helft (52,5%), toen een zogenoemde nulmeting werd gehouden naar de kwartsstofproblematiek. Ook werknemers zijn vaker op de hoogte van de risico’s. Ruim 87% is bekend met de stofbeperkende apparatuur, ten opzichte van 42,4% in 2003.

‘We zien de laatste tijd inderdaad veel gunstige ontwikkelingen op het gebied van de strijd tegen kwartsstof’, zegt senior projectmanager en kwartsstofspecialist André Moons van TNO. In juli 2013 is TNO samen

Jonge mensen willen niet meer in het stof staan. Het imago van de bouw wordt beter door stofvrij werken.

André Moons, senior projectmanager en kwartsstofspecialist bij TNO: ‘Aannemers hebben de keus: het stofprobleem aanpakken of boetes blijven betalen. Dan is de keuze snel gemaakt.’

met de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid gestart met een project met als doel het overdragen en uitwisselen van kennis over stofvrij werken en het gebruik van stofvrije gereedschappen tussen TNO en aannemers in de bouw. Enkele toonaangevende bouwbedrijven ondertekenden in mei 2013 de intentieverklaring ‘Gebruik stofvrije (hand)gereedschappen’. Hiermee gaan deze bedrijven een inspanningsverplichting aan om het stofvrij werken in de bouw een extra stimulans te geven. Sinds die tijd hebben meerdere aannemers de intentieverklaring ondertekend.

‘Hoopgevend is ook de Governance Code Veiligheid in de bouw die op 16 januari 2014 door vijftien grote partijen uit de bouw, infra en installatietechniek werd onderte-

kend. Opdrachtgevers en opdrachtnemers werken hierin samen om de veiligheidscultuur van hun eigen organisatie te verbeteren en een voorbeeld te zijn voor de gehele sector. Veilig en gezond werken komt eindelijk tussen de oren van bouwpartners, maar we mogen niet stil blijven zitten. Nog steeds werkt een deel van de aannemers zonder bescherming en er zijn nog altijd verbeteringen mogelijk bij het stofvrij werken.’

Belemmeringen

Als wordt gevraagd welk soort belemmeringen voor bedrijven het zwaarst wegen bij het doorvoeren van maatregelen, blijken deze volgens het Arbouw-onderzoek voornamelijk van financiële (40,6%) en

13

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN technische aard (39,1%). Een veelgehoorde reden bij werkgevers en werknemers om geen verneveling toe te passen, is de nattigheid die deze methode veroorzaakt. De meest genoemde reden om geen afzuiging te gebruiken is voor werkgevers de tijdsduur van het pakken, aansluiten en verplaatsen van de stofzuiger. Werknemers die geen afzuiging toepassen, zeggen dat het niet helpt, de werkgever de apparatuur niet ter beschikking stelt of de aansluiting niet past. Dit beeld verschilt niet sterk van de situatie in 2003.

‘Toch zien we dat door technische verbeteringen afzuigsystemen voor veel aannemers al tot het standaard gereedschap horen. Ik verneem van toonaangevende gereedschapfabrikanten dat de vraag naar afzuigsystemen enorm gestegen is. Deze systemen worden nu al bijna standaard geleverd bij gereedschap. Dat heeft ook te maken met een toenemend besef bij aannemers dat ze verantwoordelijk zijn voor een gezonde werkplek. Bovendien controleert de Inspectie SZW intensief op ‘zichtbaar stof’ dat vrijkomt naar de ademzone van de werknemer. Overtredingen kunnen leiden tot flinke boetes en stillegging van het werk. Aannemers hebben dus de keus: het probleem aanpakken of boetes blijven betalen. Dan is de keuze snel gemaakt.’

Kwaliteit beschermingsmiddelen verbeterd Uit de antwoorden bij werknemers in afbouwberoepen blijkt dat het gebruik van ademhalingsbescherming ten opzichte van 2003 ongeveer gelijk is gebleven, maar

dat de kwaliteit van de beschermingsmiddelen nu beter is. De P3-snuitjes en volgelaatsmaskers worden vaker gebruikt, en beschermen bovendien veel beter dan bijvoorbeeld de eenvoudige P1-snuitjes.

Moons reageert: ‘Wat voor de ademhalingsbescherming geldt, geldt ook voor de stofafzuigsystemen. Zowel de kwaliteit als kwantiteit van het aanbod aan beschermingsmiddelen stijgt. Door de toenemende vraag loont het ook voor fabrikanten om hier in te investeren. Sterker nog: ik hoor grote fabrikanten zeggen dat Nederland nu het voorland is van stofvrij werken. Middelen die voor Nederland worden ontwikkeld, worden daarna wereldwijd uitgerold. Dat is een trendbreuk!’

Hoeveel kwartsstof komt er vrij?

De wettelijke grenswaarde (GSW TGG-8u) voor kwartsstof is 0,075 mg/m³ (per kubieke meter lucht) bij een achturige werkdag. Dat betekent dat een werknemer niet meer dan 0,075 mg/m³ tijdens een werkdag van acht uur aan respirabel kwartsstof mag inademen.

Bij die waarde is het risico op kanker zo klein dat het verwaarloosbaar is. Maar hoeveel kwartsstof komt er vrij bij gangbare werkzaamheden in de bouw? We geven een kort overzicht.

Documenten beter op orde

Tijdens de enquête zijn ook vragen gesteld over de administratieve verplichtingen. Bedrijven moeten een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) opstellen waarin de belangrijkste risico’s in hun bedrijf zijn opgenomen. In een plan van aanpak moeten zij aangeven hoe zij deze risico’s willen verminderen. Het aantal bedrijven met een plan van aanpak is sterk toegenomen ten opzichte van 2003 (75% ten opzichte van 23,6%). In 2013 is ook veel vaker voorlichting over kwartsstof gegeven. De toolboxmeeting is daarbij de meest gekozen vorm (82,2%).

‘Een volgende stap is het integreren van stofvrij werken in de bouw-opleidingen.

Wellicht kunnen de opleidingscentra voor de bouw ook meedenken over nieuwe maatregelen om stofvrij te werken. Stofvrij werken moet in alle fasen worden geïntegreerd: dus van opleiding, via werkvoorbereiding, uitvoering tot onderhoudswerkzaamheden en sloop. Jonge mensen willen niet meer in het stof staan. De bouwplaats blijft schoon, waardoor stofvrij werken ook een verkoopargument wordt.’

Deze pagina’s kwamen tot stand in samenwerking met TNO en Makita.

Activiteit

Kwartsstof in de lucht (mg/m3) gedurende de werkzaamheid

Zagen

tot circa 15

200 x teveel

Frezen (sleuven)

tot circa 15

200 x teveel

Frezen (vlakken)

tot circa 15

200 x teveel

Boren

tot circa 2,5

33 x teveel

Schuren/slijpen van vlakken

tot circa 15

200 x teveel

Vegen

tot circa 1

13 x teveel

Bron: Arbouw

Verplichtingen ZZP’er en werknemer ZZP’er

Een zelfstandige heeft grotendeels dezelfde verplichtingen als een werkgever wat betreft beveiliging van de werkplek en het gebruik van veilige machines en gereedschappen, mits hij niet opereert onder het gezag van zijn opdrachtgever. Hij is vrijgesteld van een aantal verplichtingen inzake het voeren van arbobeleid, zoals het geven van instructie en het voeren van overleg. ZZP’ers zijn ook uitgezonderd van het opstellen van een RI&E (Risico-Inventarisatie en –Evaluatie). Zij mogen een ‘Checklist Gezondheidsrisico’s’ opvoeren. Bij overtredingen zijn de boetenormbedragen identiek, maar door de kleine bedrijfs-omvang valt een zelfstandige in de laagste boetecategorie.

Werknemer

De werknemer is mede verantwoordelijk voor de uitvoering van het arbobeleid in de onderneming. Soms kan ook hij worden beboet door de Inspectie SZW. Wie bij stoffig werk is betrokken, heeft baat bij de volgende algemene maatregelen en uitgangspunten:  Vermijd direct contact met stof.  Voorkom zoveel mogelijk dat de stof terechtkomt op de huid of in de lucht die je inademt.  Vermijd installaties en ruimten waar met kankerverwekkende stoffen wordt gewerkt als je daar niet hoeft te werken.  Gebruik beschikbare persoonlijke beschermingsmiddelen.  Houd er goede hygiënische gewoonten op na: niet eten of drinken op de werkplek als daar met kankerverwekkende stoffen wordt gewerkt. Na afloop van de werkzaamheden goed de handen wassen.  Rook niet als je in aanraking komt met kankerverwekkende stoffen: het kan de werking van sommige kankerverwekkende stoffen aanzienlijk vergroten.

(Advertentie)

Volg ons op:

@bouwtotaal

aluminium carports serredak dubbele carport metalen carport deurluifel rokersoverkapping overkapping auto terras overkapping veranda afdak

Nobelstraat 26 | 3846 Cg HarderwijkT 0341 460444 | F 0341 412224 | E info@carportharderwijk.nl

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

15

Beheersystemen voor stofvrij werken waarde voor respirabel kwarts is 0,075 mg/ m³) er geen gezondheidseffecten aangetoond zijn.

Stand der Techniek

Voor kankerverwekkende stoffen zonder ‘drempelwaarde-effect’ (zoals houtstof van hardhout / DME) echter geldt dat wanneer de blootstelling lager kan (technisch) het ook moet. Met andere woorden: wanneer de blootstelling onder de grenswaarde (huidige grenswaarde voor inhaleerbaar houtstof (hardhout) is 2,0 mg/m³) ligt maar het is technisch mogelijk de blootstelling nog verder te verlagen (bijvoorbeeld door toepassing Stand der Techniek), dan is de werkgever daartoe verplicht.

De Stand der Techniek kan worden om-

Fijnstof is schadelijk voor de gezondheid en dan vooral kankerverwekkende stoffen zoals respirabel kwarts, hardhout, chroom en nikkel. Daarom is het noodzakelijk dat meer werknemers stofvrij werken en dat er meer systemen ontwikkeld worden die zorgen voor minder fijnstof op de werkvloer.

Samen met marktpartijen ontwikkelt TNO goede beheersystemen voor fijnstof, zoals stofafzuigsystemen, waarmee de blootstelling aan deze stoffen tot wel 100 keer afneemt.

TNO beoordeelt (valideert) de ontwikkelde ‘stofvrije’ gereedschappen of systemen met een TNO Prestatietoets (zie kadertekst ‘Classificatie stofzuigers’). Elk gereedschap of systeem heeft een eigen prestatietoets. De toets vermeldt onder andere de feitelijke blootstellingen van de gebruikers aan schadelijke stoffen. Inspectie SZW erkent en accepteert het werken met deze getoetste gereedschappen of systemen als voldoende bewijs dat een werknemer

wordt blootgesteld aan minder fijnstof dan de huidige wettelijke grenswaarden.

Daarbij mag een werknemer, gemeten in de ademzone, gemiddeld over een 8-urige werkdag niet worden blootgesteld aan de Grenswaarde Stoffen op de Werkplek (GSW TGG-8u). De grenswaarde voor kwarts is vastgesteld op basis van het ‘drempelwaarde-effect’. Dat betekent dat bij concentraties onder de grenswaarde (huidige grens-

eisen er gesteld behoeven te worden aan de stofzuiger of andere beheersmaatregel.

Toepassing van een afzuigsysteem geeft de grootste vermindering van de verspreiding van stof vergeleken met andere beheersmaatregelen (water, nevel, ...). Naarmate de bron meer ‘open’ is, betekent dit het gebruik van stofzuigers met een grote afzuigcapaciteit. De kwaliteit van de filters (H, M en L) is mede bepalend voor de secundaire verspreiding van stof in een werkruimte. Ook het filterreinigingssysteem (automatisch, handmatig, trilling, lucht) is een belangrijke parameter. Al deze aspecten in hun samenhang bepalen uiteindelijk de feitelijke blootstelling van de werknemer op de werkplek en Stand der Techniek van het gereedschapssysteem.

schreven met ‘Hoogste niveau van technische ontwikkeling’. Met betrekking tot stofvrije gereedschappen betekent dit een systeem waarmee de grenswaarden van schadelijke stoffen (respirabel kwarts, houtstof van hardhout, en anderen) NIET worden overschreden. De Stand der Techniek van stofvrije gereedschappen wordt in belangrijke mate bepaald door een combinatie van de volgende aspecten:  Mate van compartimentering.  Effectieve capaciteit van de stofzuiger.  Kwaliteit filtersysteem (stoffilters en reiniging stoffilters).  Effectiviteit andere beheersmaatregel (toevoer water, nevel).

Voor veel gereedschappen geldt per juni 2013 reeds Stand der Techniek:

De meest effectieve manier om de verspreiding van stof naar de ademzone van de werknemer te voorkomen is het (volledig) compartimenteren van een bron (boren, schuren, slijpen en dergelijke). Hoe beter de compartimentering, hoe minder

Wie doen er mee?

Bewerking van kalkzandsteen, beton, steen:  Combihamers;  Diamantboormachines;  Hak- en sloophamers;  Pneumatische hakhamers;  Haakse slijpers.

Bewerking van hout:  Schuurmachines;  Invalcirkelzagen;  Handschaafmachines;  Decoupeerzagen.

TNO werkt momenteel samen met de volgende marktpartijen bij de ontwikkeling van stofvrije gereedschappen: Airbo, Allin techniek, Almi, Bona, Bosch, Carat, DeWalt, Dustco, Dustcontrol, Eibenstock, Festool, Hilti, Hytile, Lecol, Makita, Milwaukee, Numatic, Pullman-Ermator, Ronda, Sparky, Starmix, Van der Leij, Veeneman en Verhagen Leiden. Sinds kort zijn ook Hitachi en Metabo gaan samenwerken met TNO.

Makita stofadapters slimme oplossing in strijd tegen stof

Makita beschikt over stofadapters waarmee aannemers, installateurs, bouwvakkers en zzp'ers eenvoudig en betaalbaar stofvrij kunnen werken en daarmee voldoen aan de richtlijnen van de Inspectie SZW. Makita heeft stofadapters voor SDS-PLUS boor- en combihamers en SDS-MAX combi- en breekhamers. Deze stofadapters maken onderdeel uit van de ruim 185 TNO-gecertificeerde oplossingen waarmee Makita de strijd aangaat tegen stof in de bouw.

Stofoplossing voor breken

Stofoplossing voor grotere diameters

Totaaloplossing: stofzuiger die kan boren

Nieuw is de stofadapter speciaal voor SDS-MAX breekhamers. De stofadapter is een slimme accessoire die eenvoudig kan worden gecombineerd met bestaand gereedschap. De mond van de adapter beweegt flexibel met de beitel mee waardoor je zicht blijft houden op je werkstuk en die tegelijkertijd schadelijk fijnstof opzuigt.

Stofvrij boren in steen en beton met grotere diameters en lengtes van 800 mm is geen probleem meer. Afhankelijk van de lengte van de boor of beitel is het mogelijk de stofafzuigadapter te verlengen met een of meerdere kokers.

De flexibele kokers drukken als een soort harmonica in elkaar op het moment dat de boor verder in het boorgat verdwijnt. Samen met met de juiste stofzuiger TNO gecertificeerd en erkend door Inspectie SZW. Geldt alleen voor boren, niet voor breken. Bekijk het filmpje op www.youtube.com/makitanederland.

Licht en compact, energiezuinig en vooral stofvrij. Met z’n geïntegreerde stofbox, heb je geen gesleep meer met een stofzuiger. Tevens TNO gecertificeerd voor het boren in beton van 1400 gaten op een 8-urige werkdag. Op 1 volle acculading (3,0 Ah) ben je in staat om 29 gaten te boren met een boordiameter van 10 of 12 mm en met een diepte van 80 mm. Standaard geleverd met twee 3,0 Ah accu’s en een 22-minuten snellader.

Machine: HM1213C

Machine: HR4013CV

€ 709,00 service € 25,60 /mnd*

€ 685,00 service € 24,74 /mnd*

Machineprijs is exclusief adapter.

Machineprijs is inclusief adapter

Adapter: 195866-2

Adapter: 196572-2

€ 45,00

€ 95,00

Machine: DHR242RFJV**

€ 559,00 service € 20,19 /mnd*

**) Ook verkrijgbaar zonder accu’s en oplader: DHR242ZJ € 289,00 Stofbox ook los verkrijgbaar: 195898-9 € 95,00

*)Alle genoemde prijzen zijn exclusief BTW. Ga voor meer informatie over servicecontract naar www.makita.nl/servicecontract.

Zo eenvoudig, zo goed.

PAVATEX is een unieke natuurlijke isolatie gemaakt van afvalhout van houtzagerijen.

Daken, gevels, vloeren, HSB-elementen en Passiefhuizen kunnen met PAVATEX houtvezelisolatie snel en eenvoudig worden geïsoleerd.

PAVATEX isolatie én afdichtingen bieden zekerheid in systeem voor damp-open en luchtdicht bouwen.

Isoleren met PAVATEX is bouwen aan de toekomst.

Swiss engineering Made by PAVATEX

Bouwen. Isoleren. Aangenaam leven. thermische isolatie in de winter

bescherming tegen zomerhitte

geluidisolerend

brandveiligheid

diffusieopenheid

luchtdichtheid

aangenaam binnenklimaat

duurzaam en milieuvriendelijk

Slimme oplossingen...

Sterke materialen!

GB Bouwverankering

GB Tuinbeslag

GB Spouwankers

GB Klein IJzerwaren

GB Houtverbindingen

GB Specials/Maatwerk

Pavatex Benelux b.v.

T: +31 (0)53 433 17 69, F: +31 (0)53 435 21 11, E: info@pavatex.nl

www.pavatex.nl

Isoleren met hout

Atoomweg 2 - Postbus 1, 2420 AA Nieuwkoop Tel.: (0172) 52 01 10 - Fax: (0172) 57 17 53

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

17

Classificatie stofzuigers Er is een TNO Prestatietoets voor diverse stofvrije gereedschappen, zoals gereedschappen voor steen-, hout- en metaalbewerking. Daarnaast is er een TNO Prestatietoets voor stofzuigers. Deze toets is gebaseerd op het testen van complete systemen (gereedschap, afzuigmodule, slang en stofzuiger). Als voorbeeld gaan we hier in op de toets van stofzuigers.

Kijk voor meer gereedschappen op www.stofvrijwerken.tno.nl. ceerd. De hoeveelheid kwartshoudend materiaal verzameld in de industriële stofzuiger bedraagt circa 7 kg. De test resulteert in een label.

Het label geeft aan hoeveel uur (1-8 uur) per 8-urige werkdag kan worden gewerkt zonder dat de blootstelling aan een schadelijke stof (respirabel kwarts, hardhout en dergelijke), gemeten in de ademzone van de werknemer, wordt overschreden. De blootstelling wordt getoetst aan de wettelijke grenswaarden (GSW TGG-8u) zoals vermeld op de website van de Sociaal Economische Raad (SER)

Vergelijking stofzuigers

De voorlopig door TNO best geteste stofzuiger is de Pullman-Ermator S26 stofzuiger met 5 meter afzuigslang (Ø 50 mm). Met deze stofzuiger kunt u verantwoord de gehele acht-urige werkdag slijpen (480 meter) in kalkzandsteen, beton en baksteen. Dit alles getest in combinatie met een 125 mm haakse slijper met Dusttool afzuigkap. Ruim voldoende voor de A-klasse. Ook de S13 haalt 8 uur, maar die valt in de B-klasse.

Voor zowel de gereedschappen als de industriële stofzuigers wordt het principe ‘gelijkwaardigheid’ toegepast. Dit betekent dat voor vergelijkbare systemen (gereedschappen of stofzuigers) er geen (extra) TNO Prestatietoets nodig is. Deze beoordeling is aan TNO. Om de prestaties van verschillende stofzuigers onderling te kunnen vergelijken heeft TNO een standaardtest ontwikkeld. Deze test betreft een industriële stofzuiger in combinatie met een haakse slijper 125 mm met TNO afzuigkap. Gedurende een periode van 60 minuten wordt continu gewerkt in kalkzandsteen. In deze periode wordt circa 60 strekkende meter sleuf geprodu-

Om toch de vergelijking tussen enkel de stofzuigers onderling te kunnen maken, is er speciaal voor stofzuigers een tweede label (zie voorbeeld) ontwikkeld. Dit label geeft aan binnen welke klasse een stofzuiger valt. Voor een indeling in één van de genoemde klassen geldt dat een stofzuiger aan zowel de eisen met betrekking tot de minimale capaciteit voor die klasse moet voldoen als aan de eis dat het minimale TNO uurlabel behorende bij die klasse is behaald.

TNO definieert de volgende vier stofzuigerklassen Type stofzuiger

Operationele capaciteit [m³/uur]*

TNO label

A-klasse

C > 150

5 - 8 uur

B-klasse

C > 100 en C ≤ 150

2 - 4 uur

C-klasse

C ≤ 100

1 uur

D-klasse

Alleen voor stofzuigers voor bewerkingen met hout

* capaciteit gemeten na de test aan het eind van de slang

Vergelijking en uitwisseling stofzuigers

Op basis van de genoemde classificatie kunnen stofzuigers onderling worden vergeleken. Een stofzuiger getest conform het hierboven vermelde protocol TNO haak-

De Airbo ADD2440(A) stofzuiger haalt in Klasse A een verantwoord gebruik van vijf uur slijpen op een werkdag in kalkzandsteen en acht uur in beton en baksteen.

se slijper/ TNO afzuigkap en resulterend in de TNO Prestatietoets kan uitsluitend worden vervangen door een stofzuiger die in dezelfde of een hogere klasse valt, én minimaal hetzelfde uurlabel behaald heeft. Indeling in de A-klasse met een 8-uurs label is het hoogst haalbare.

Een overzicht van de door TNO geteste stofzuigers en de daarop behaalde klasse vindt u op www.stofvrijwerken.tno.nl/stofzuigers.

Intentieverklaring gebruik stofvrije gereedschappen De aannemersbedrijven Heijmans, BAM Woningbouw, Volker Wessels, Hegeman, Ter Steege groep, Van der Leij Bouwbedrijven en BAM Materieel hebben in mei 2013 de intentieverklaring ‘Gebruik stofvrije (hand)gereedschappen’ ondertekend. Hiermee zeggen deze bedrijven toe om het stofvrij werken in de bouw een extra stimulans te geven.

Inmiddels is een tiental andere aannemers ook aangehaakt. Het ondertekenen van de intentieverklaring is een initiatief van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid en TNO. De ondertekenaars van de intentieverklaring spreken naar elkaar uit dat zij zowel naar opdrachtgevers als naar onderaannemers het stofvrij werken verder aanjagen door het als uitgangspunt te nemen bij de uitvoering van het werk. De grotere bouwondernemingen spelen hierbij een belangrijke rol. Immers, zij kunnen vanuit hun rol en positie het best het initiatief nemen om zowel hun opdrachtgevers als de onderaannemers aan te spreken als het gaat om de

aanpak van kwartsstof. Het streven is op termijn 50 tot 100 bedrijven te interesseren voor dit initiatief.

Ook Aboma en TNO hebben hun handtekening onder de intentieverklaring gezet. Zij zijn vooral betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe werkmethoden rondom stofvrij werken en de wijze waarop bouwbedrijven deze werkmethoden in de praktijk kunnen toepassen. De Inspectie SZW controleert en handhaaft of bij werkzaamhe-

den in de bouw, zoals boren, hakken, slijpen en zagen, zichtbaar stof vrijkomt. Dan wijst dit op het niet gebruiken van de juiste beheersmaatregelen of op het niet goed functioneren van de beheersmaatregelen.

In beide situaties is zowel door de werknemer, werkgever, hoofdaannemer als opdrachtgever actie geboden.

Doelstelling

De doelstelling van deze intentieverklaring is het realiseren van een stofvrije werkplek.

De aannemers geven hiermee invulling aan de Arbowet en aan het begrip ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’.

Zorg voor gezonde arbeidsomstandigheden van werknemers en minimalisatie van de overlast naar anderen (bewoners, collega’s) is belangrijk. De ondertekenaars ver-

Stofzuigerlabel.

vullen een voorbeeldfunctie voor de gehele bouwketen, van opdrachtgevers tot aan zzp’ers.

De intentieverklaring heeft geen juridische status, het is vooral een uiting van verantwoordelijkheid nemen en dat naar elkaar toe publiekelijk uitspreken. Inspectie en ondertekenaars laten hiermee zien dat ze samen werken aan het verder verbeteren van de arbeidsomstandigheden in de bouw.

Gedurende een periode van één tot twee jaar kunnen de deelnemende bedrijven TNO direct benaderen met vragen over stofvrije gereedschappen/systemen. Welke keuzes zijn effectief om de blootstelling aan schadelijke stoffen (respirabel kwarts, houtstof) te minimaliseren? Wat zijn de voordelen of nadelen van bepaalde gereedschappen of stofzuigers? Hoe kunnen we opdrachtgevers betrekken bij stofvrij werken? Voor welke werkzaamheden zijn nog geen commerciële oplossingen beschikbaar en zijn innovaties noodzakelijk?

De betrokken aannemers ontvangen na de implementatie van stofvrije gereedschappen/systemen in hun bedrijf de TNO-SZW Award ‘De Stofvrije Aannemer’.

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Nieuw: TNO Worst Case Room

In mei 2014 opent TNO een nieuw Bouwlab in Delft, met daarin ook een klimaatkamer met de sprekende naam ‘Worst Case Room’. Deze ruimte is speciaal ingericht om emissies van met name fijnstof bij het gebruik van professioneel gereedschap te kunnen bestuderen. novaties te kwantificeren en gereedschapssystemen te toetsen en te valideren ten opzichte van de huidige Grenswaarden Stoffen op de Werkplek (GSW). De algemene specificaties voor de TNO Worst Case Room zijn als volgt:  afmetingen 2,5 bij 2,5 bij 2,3 meter;  inhoud kamer 15 m³;  instelbare luchttoevoer 10 - 250 m³/uur;  instelbare temperatuur 10 - 40 graden Celsius;  instelbare luchtvochtigheid 20 - 95%.

Testen van stofafzuiging in de huidige testruimte.

De testruimte is karakteristiek voor een kleine werkomgeving (badkamer, hal, ...) met een relatief grote emissiebron en een op de praktijk afgestemd ventilatievoud, zodat er onder ‘worst case conditions’ getest wordt. De tests worden uitgevoerd met 100% inschakeltijd van het betreffende gereedschap gedurende één uur. Tijdens een test is gereedschap met afzuigmodule, stofzuiger (of andere specifieke beheersmaatregel), bouwmateriaal, werknemer en meetapparatuur in de kamer aanwezig.

De kamer is ontworpen met als doel om in-

Voor de tests met (hand)gereedschappen wordt er gewerkt met een luchttoevoer van 150 m³/uur, 20 graden Celsius en een relatieve vochtigheid van 50%. De monsterneming vindt plaats op de volgende drie meetpunten:  in de ademzone boven linker revers werknemer;  in de ademzone voor mond werknemer;  in de ademzone boven rechter revers werknemer.

Voor de monsterneming van respirabel kwarts worden FSP10-cyclonen gebruikt met een debiet van 10 dm³/min en 37 mm glasvezelfilters. Voor de bemonstering van houtstof (hardhout) worden PAS-monsterkoppen gebruikt met een debiet van 10 dm³/min en 25 mm glasvezelfilters.

Noviteiten

Stofadapter voor breekhamer Makita beschikt over stofadapters waarmee aannemers, installateurs, bouwvakkers en zzp'ers eenvoudig en betaalbaar stofvrij kunnen werken en daarmee voldoen aan de richtlijnen van de Inspectie SZW. Nieuw in het assortiment is de stofadapter speciaal voor SDS-MAX breekhamers. De stofadapter is een slimme accessoire die eenvoudig kan worden gecombineerd met bestaand gereedschap.

De mond van de adapter beweegt flexibel met de beitel mee waardoor je zicht blijft

De Droomslijper is oorspronkelijk bedacht door en voor de tegelzetters van Tuijps Tegelprojecten. Omdat de tegelzetters al gauw tot de conclusie kwamen dat een stofzuiger of een ruimte-afzuiger niet werken voor de tegelzetter is de Droomslijper ontwikkelt.

Mark Tielemans (directeur Tuijps Groep) en Marc van Driel (KAM-coördinator Tuijps Groep) waren niet tevreden over wat er werd aangeboden voor de tegelzetters en zijn op zoek gegaan naar de ‘Droom’ van iedere tegelzetter. Het resultaat: de Droomslijper.

Gewoon flexibel stofvrij werken zonder allerlei apparatuur, verlopen, filters en slangen te moeten aanschaffen. Door een brainstormsessie met de onderhoudsmonteur van Tuijps Groep is de Droomslijper bedacht. Di-

verse tegelzetters van Tuijps Tegelprojecten zijn gaan werken met de Droomslijper en hieruit kwamen diverse verbeteringen naar voren. Oktober 2012 is het eerste project gestart waarbij de noviteit volledig is ingezet. In januari en februari 2013 zijn alle tegelzetters overgegaan op de Droomslijper. Dus al ver voordat de Inspectie SZW streng ging controleren. Dit tot grote genoegen van de inspecteur die wel adviseerde om de Droomslijper te laten keuren.

In december 2013 is de Droomslijper goed-

houden op je werkstuk en die tegelijkertijd schadelijke fijnstof opzuigt.

Daarnaast heeft Makita stofadapters voor SDS-PLUS boor- en combihamers en SDS-MAX combihamers. Deze stofadapters maken onderdeel uit van de ruim 185 TNO-gecertificeerde oplossingen waarmee Makita de strijd aangaat tegen stof in de bouw. De stofadapter voor breekhamers kost € 45,00, excl. BTW. Makita Nederland B.V., Eindhoven, (040) 206 40 40, www.makita.nl

Stofvrij renoveren De stofvrij werk-combinaties van Festool op het gebied van schuren, zagen, frezen, schaven en saneren hebben de hoogste score bereikt (8-uurs certificaat) voor de Prestatietoets van TNO en voldoen hiermee aan de strenge eisen van het ministerie SZW. Zo halen de Festool RG 80 E, 130 E en 150 E Saneringsfrezen, onderdeel van de RENOFIX renovatiefrezen, in combinatie met de Festool CTM 36 E AC HD Stofzuiger een verantwoord gebruik van acht uur per dag voor het frezen in kalkzandsteen, beton of baksteen. Dit is getest door TNO en voldoet daarmee ruimschoots aan de prestatietoets van TNO en daarmee aan de eisen van de inspectie SZW. Ook zijn er combinaties van de Festool CTM 36 E AC HD Stofzuiger met de langnek schuurmachine Planex LHS 225 en de accuboorhamer BHC 18 die de maximale score van acht uur halen.

Met de nieuwe renovatiefrezen kunt u

zeer snel, veilig en stofvrij diverse ondergronden, muren en plafonds eenvoudig bewerken. Voor het vlak saneren van betonnen ondergronden tot het verwijderen van hardnekkige lijmresten zijn de nieuwe renovatiefrezen de beste keuze.

Niet alleen werkt u veilig en stofvrij, u bespaart ook veel tijd. Ten opzichte van het werken met een boorhamer bespaart u tot 50% van uw tijd bij het saneren van 1 m2 pleister.

Op het gebied van stofvrij bewerken van (hard)hout heeft Festool ook een aantal stofvrij werk-combinaties. Zo zijn er combinaties van de Festool CTL Mini stofzuiger met afkortzagen, trek-/afkortzagen, invalcirkelzagen, accu decoupeerzagen, freesmachines, schaven en schuurmachines. Deze combinaties halen volgens recente testen door TNO ook de maximale score van acht uur veilig stofvrij werken per dag.

Tooltechnic Systems B.V., Waddinxveen, (0182) 62 19 40, www.festool.nl

Principeschets van de nieuwe TNO Worst Case Room]

Stofvrij slijpen

18

gekeurd. Deze geeft de garantie voor een goedgekeurde haakse slijper, wat inhoud dat je gegarandeerd geen problemen krijgt met de Inspectie. Uit de test die is uitgevoerd is gebleken dat slechts 25% van toegestane norm van blootstelling aan kwartstof vrijkomt tijdens het slijpen met de Droomslijper.

Voordelen van dit hulpmiddel zijn dat geen stroom nodig is voor gebruik op de haakse slijper en er ook geen gesjouw met grote, zware stofzuiger/afzuigunits nodig is.

Het ‘potloodlijntje’ blijft verder zichtbaar en u hoeft geen dure HEPA filters te kopen.

De Droomslijper neemt geen extra ruimte in beslag en u kunt er direct mee aan de slag. Er is tot slot eenvoudig mee te werken doordat er geen stofzuigerslang nodig is.

Droomslijper BV, Volendam, (06) 238 99 248, www.droomslijper.nl

ZOMERBODYWARMER - AVILA FEECEVEST - PENZA TWEEKLEURIGE MULTIZAKKENBROEK MET KNIEZAKKEN - SEATTLE VEILIGHEIDSSCHOENEN S3 - HERMES

www.dassy.eu

FORUMDISCUSSIE

20

Voorkomen fraude en schijnveiligheid

Nieuwe scholingsstructuur steigerbouw benadrukt specialisme Recent is de Richtlijn Steigers geactualiseerd. Daarmee dient zich ook een nieuwe scholingsstructuur aan die tegenwicht biedt aan de valse certificaten die momenteel in omloop zijn. De nieuwe structuur geldt voor iedereen die steigers monteert en treedt uiterlijk 1 januari 2017 in werking.

Welke gevolgen heeft de nieuwe structuur voor de branche en wat valt er te verwachten van het branchecertificaat, de persoonscertificering en de EVC-trajecten? Deze en andere vragen werden beantwoord tijdens een VSB-forumdiscussie.

Voordat wordt ingegaan op de opleidingsstructuur is het goed om even stil te staan bij de Richtlijn Steigers waar de nieuwe structuur deel van uitmaakt. De

Dick Koster, Van der Panne Steigerbouw: ‘Onderaannemers nu stimuleren om ook te investeren in opleiding en kwaliteit.’

richtlijn werd zo’n 5 jaar geleden geïntroduceerd en is sindsdien steeds aangepast aan de stand der wetenschap. De meest recente update zag in december 2013 het licht. Op de vraag wat het belang is van de Richtlijn Steigers voor de branche antwoordt René Scholts van SA Safety & Training Consultants: ‘De richtlijn draait om kwaliteit en daarmee om een veilige steiger. Die koppeling tussen kwaliteit en veiligheid ligt eigenlijk vast in de Richt-

VSB-Forumdiscussie De VSB-Forumdiscussie is een initiatief van de Vereniging van Steiger-, Hoogwerken Betonbekistingbedrijven (VSB). Door hun jarenlange ervaring beschikken de VSB-leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en deskundigheid. Die knowhow wordt ook via de forumdiscussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder meer de stand van de wetenschap, ontwikkelingen en aandachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De VSB-Forumdiscussie wordt vier maal per jaar georganiseerd, waarbij actuele of relevante onderwerpen centraal staan. De bijeenkomsten staan onder leiding van Frank de Groot, hoofdredacteur van BouwTotaal en vinden plaats onder auspiciën van de PR-commissie van de VSB.

V.l.n.r. met de klok mee: Gaston Vleminckx, Jan de Swert, René Scholts, Peter Rijnbeek, Wouter Slob, Dick Koster, Peter Hecker, Miel Ferket, Sjaak Rowinkel, Marcel Koerts, Martin Franke en Frank de Groot.

Deelnemers aan de VSB-Forumdiscussie over de nieuwe scholingsstructuur voor de steigerbouw waren Gaston Vleminckx en Jan de Swert van Altrad Balliauw Groep (Verrebroek, België), René Scholts van SA Safety & Training Consultants (Middelharnis), Peter Rijnbeek, voorzitter van de Commissie Richtlijn Steigers, Wouter Slob van Bouwradius (Zoetermeer), Dick Koster van Van der Panne Steigerbouw (Rotterdam), Peter Hecker van VSB (Zoetermeer), Miel Ferket van Scaffolding Training Europe (Barendrecht), Sjaak Rowinkel van Harsco Infrastructure (Velsen) en Marcel Koerts van Opleidingsbedrijf VSB (Rotterdam).

lijn Steigers.’ Peter Rijnbeek vult aan: ‘Met de Richtlijn Steigers willen we bedrijven de middelen bieden om een veilige steiger te bouwen. Je moet er op kunnen vertrouwen dat je ’s avonds weer net zo gezond naar

Jan de Swert, Altrad Balliauw Groep: ‘Richtlijn geeft duidelijkheid als het om opleiden gaat.’

huis kunt gaan als je er ’s ochtends op bent gaan staan. Daar is een veilige, betrouwbare steiger voor nodig die aan de laatste stand der wetenschap voldoet.’

Jan de Swert van Altrad Balliauw Groep: ‘De Richtlijn Steigers kun je ook niet los zien van Europese ontwikkelingen. Op Europees niveau is er doelstellingswetgeving die in de verschillende landen vertaald is door branche- en vakverenigingen. Daarmee maakt de richtlijn tastbaar wat er in Europa gewenst wordt.’ Miel Ferket van Scaffolding Training Euope vult aan: ‘Waar wij in Nederland de Richtlijn Steigers hebben, kent men in België de Code van Goede Praktijken. Die code is op maat van het Koninklijk Besluit geschreven. In Nederland houden opdrachtgevers je echter meer aan de Richtlijn Steigers.’

Wie naar de meest recente update kijkt, zal al snel merken dat er meer veranderd is dan alleen de scholingsstructuur. Peter Rijnbeek licht toe: ‘Een belangrijk punt is de overgang van standaard- en complexe steigers naar de begrippen fabrikant- en bedrijfsconfiguratie. Met de introductie van deze door het steigerbouwbedrijf (bedrijfsconfiguratie) of de fabrikant (fabrikantconfiguratie) opgestelde steigers wordt meer ruimte geboden voor standaardisatie. Een ander punt is de collectieve beveiliging. Die dient te allen tijde voorop te staan. Alleen wanneer het écht niet toepasbaar is, kan middels een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) de collectieve beveiliging worden vervangen door andere systemen.’ René Scholts denkt dat die overgang ook voor onduidelijkheid kan zorgen: ‘Het begrip RI&E is geen eenduidig begrip en zou in de praktijk wel eens kunnen ‘wringen’.

Miel Ferket, Scaffolding Training Europe: ‘Grote uitdaging om mensen over de drempel te helpen om diploma te halen.’

Voor sommigen is het niet direct duidelijk dat het hier om de steigerconstructie en bijbehorende taak/risicoanalyse gaat.’

Nieuwe scholingsstructuur Een belangrijke aanpassing van de Richtlijn Steigers betreft de scholingsstructuur.

Waar bestaat die aanpassingen in grote lijnen uit? Peter Rijnbeek: ‘De richtlijn kende een scholingsstructuur die eigenlijk al voorhanden was en door VSB en Fundeon was ingevuld. In de update komen nu nieuwe eindtermen die nadrukkelijker inspelen op de praktijk en de eisen van vandaag.

Ook de functies zijn anders ingevuld. In de geactualiseerde versie wordt nu een onderscheid gemaakt tussen hulpmonteur, monteur, 1e monteur en voorman.’ Peter Hecker van VSB vult aan: ‘Achtergrond is de gedachte om de opdrachtgever te ontzorgen.

Die wordt altijd geconfronteerd met de vraag hoelang bepaalde kennis ‘houdbaar’ is. Dat wordt met de nieuwe scholingsstructuur van de richtlijn geregeld.

Dat geldt ook voor de manier waarop men een bepaald scholingsniveau bereikt.’

Miel Ferket ziet de update dan ook als een belangrijke mijlMarcel Koerts, Opleidingsbedrijf VSB: ‘Bestaande competenties aantonen en zonodig aanvullen met deelcursussen.’

paal: ‘Vanuit de EU is de Richtlijn Veilig Werken op Hoogte samengesteld. In de richtlijn is onder meer vastgelegd dat valgevaar moet worden voorkomen. Daarnaast moet duidelijk worden gemaakt wat een taak inhoudt en welke bevoegdheden daarbij horen. Tenslotte is bepaald dat voldoende scholing en onderwijs nodig zijn.

Dat is met deze update nu eindelijk vastgelegd. Daarin onderscheidt de Richtlijn Steigers zich van alle andere initiatieven.’

Wouter Slob van Bouwradius: ‘Waar het om gaat zijn kennis en vaardigheden. Daar moet iemand aan het eind van een scholingstraject in voldoende mate over beschikken. Hoe die weg wordt afgelegd is minder relevant; daar biedt de nieuwe scholingsstructuur meerdere mogelijkheden voor.’ ‘Bovendien geeft de richtlijn duidelijkheid als het om opleiden gaat’, vult Jan de Swert aan. ‘In de wetgeving wordt gesproken over een bevoegd of bekwaam persoon. Dat is een wat ondefinieerbare term. Die term wordt nu door de update verhelderd.’

21

FORUMDISCUSSIE Meerdere wegen

Met de komst van een nieuwe scholingsstructuur is altijd de vraag hoe dat in de praktijk geregeld wordt. Per slot van rekening is de uitvoering minstens zo belangrijk als de plannen die eraan vooraf gingen.

Wie gaat de nieuwe scholingsstructuur invullen? Waar moet men terecht voor scholing en hoe verhouden die opleiders zich tot elkaar? Marcel Koerts van Opleidingsbedrijf VSB: ‘Het verschil tussen opleidings- en cursusinstituten is dat de eerste opleidt voor een diploma en de tweede cursussen geeft die tot een certificaat leiden. In de Richtlijn Steigers wordt uitgegaan van een zogenaamd kwalificatiedossier dat voor alle scholing -ook cursussen- hetzelfde is. Voor Opleidingsbedrijf VSB is opleiden een kerntaak waarbij de nadruk ligt op de BBLopleiding. Daarnaast geven we in samenwerking met verschillende partners cursussen.’

Onderdeel van de nieuwe scholingsstructuur is een EVC-

Peter Rijnbeek, Commissie Richtlijn Steigers: ‘Aantoonbare deskundigheid uit Arbowet nu tastbaar te maken.’

traject, Hierbij kunnen verworven competenties worden erkend. Wat valt er van dat traject verwachten? Marcel Koerts: ‘Binnen het EVC-traject worden de ervaringen van een werknemer getoetst op basis van het kwalificatiedossier. Competenties die niet kunnen worden aangetoond, moeten door middel van deelcursussen of specifieke modules worden aangevuld. Het gaat dan vaak om theoretische kennis omdat de betreffende ervaring vaak in de praktijk is opgedaan. Je kunt het EVC-traject dan ook zien als een weg om tot een er-

René Scholts, SA Safety & Training Consultants: ‘Iedereen er van doordringen dat nú opleiden noodzakelijk is.’

Peter Hecker, VSB: ‘Opdrachtgevers ontzorgen als het om ‘houdbaarheid’ van kennis gaat.’

koppelingconstructies. Veel steigerbouwers die alleen maar ervaring kunnen hebben met systeemsteigers kunnen geen pijpkoppelingconstructies bouwen.’ Dick Koster van Van de Panne Steigerbouw: ‘Waar het in onze branche om gaat, zijn vakmensen.

Als je pijpkoppelingconstructies niet snapt of niet kunt bouwen, ben je eigenlijk geen steigerbouwer. Een steigerbouwer moet een goede opleiding hebben. Daarna kan je in een bedrijf altijd een keuze maken welke kant je op wilt.’ Miel Ferket beaamt dat: ‘Je moet inderdaad een goede basis hebben. Op grond daarvan maak je een keuze voor de materialen waar je bedrijf mee werkt.

Sommige bedrijven kiezen ervoor om de nadruk te leggen op meters maken, andere kiezen juist voor een niche-markt en onderscheiden zich op die manier. Je kunt het een beetje vergelijken met autorijden. Je leert het, maar na het behalen van je rijbewijs begint het leren pas écht. Dan pas kan je in de praktijk ervaren hoe het écht moet.’

Belangrijke datum

Een belangrijke datum in de agenda van iedereen die actief is in de steigerbouw, is 1 januari 2017. Op die dag wordt de nieuwe structuur werkelijkheid. Tot die tijd hebben bedrijven de tijd om hun werknemers op het juiste niveau te brengen. Om op het gewenste niveau te komen, staan drie mogelijkheden open: een diploma op MBO-niveau, een branchecertificaat met persoonscertificering of een EVC-traject leidend tot diploma.

Wat zijn de uitdagingen voor de branche?

Dick Koster: ‘Om te beginnen natuurlijk: zorgen dat je eigen medewerkers zo snel mogelijk over de juiste papieren beschikken. Daarnaast gaan wij ook breder: wij stimuleren onze onderaannemers heel actief om ook de kwaliteit te leveren die wij willen bieden. Dat betekent: diploma’s halen. Dat is ook onze verantwoordelijkheid. Wij moeten ervoor zorgen dat goede mon-

Wouter Slob, Bouwradius: ‘Weg naar kennis en vaardigheden minder relevant dan eindresultaat.’

Scholingsstructuur in één oogopslag Waarom nieuwe scholingsstructuur?  Duidelijkheid voor klanten: wie voldoet wel/niet?  Duidelijkheid voor steigermontagebedrijven: welke opleiders te kiezen?  Aantoonbare vakbekwaamheid voor de monteurs.  Kwaliteit en veiligheid branche krijgt nieuwe impuls.  Erkenning specialisme steigermonteurs.  Upgraden van steigermonteur A en B naar Monteur en 1e Monteur.

Voor wie van toepassing?  Voor iedereen die steigers monteert.  Geborgd in Richtlijn Steigers.

Wanneer van kracht?  Vanaf heden, maar uiterlijk voor iedereen vanaf 1 januari 2017.

Wat zijn de mogelijkheden?  Diploma op MBO-niveau (erkenning overheid en branche).  Branchecertificaat onder persoonscertificering (erkenning branche) Hoe te bereiken?  Opleidingsbedrijf VSB, trajecten leer/werk (BBL) en (deel-)cursussen/trainingen.  Trainingen, cursussen met theorie en praktijk; gecertificeerd examen.  Erkenning Verworven Competenties (EVC) traject.

Waar terecht?  Opleiders die aantoonbaar werken conform hoofdstuk 7 Richtlijn Steigers.  Certificerende instanties met juiste erkenning Raad voor de Accreditatie.  Informatie via info@vsb-online.nl.  Overzicht via richtlijnsteigers.nl en vsb-online.nl Om de scholingsstructuur voor iedereen goed inzichtelijk te krijgen en overzichtelijk te houden, heeft de VSB verschillende routekaarten over de structuur, de diplomering en het EVC-traject samengesteld. Deze kunnen worden aangevraagd bij het VSB-secretariaat.

teurs hun diploma kunnen halen. Dat geldt voor ons én onze onderaannemers.’

Sjaak Rowinkel van Harsco Infrastructure vult aan: ‘Opleiding moet een permanent proces zijn met aandacht voor de praktische én theoretische kant van ons vak. Daar moet je als werkgever in investeren.’ Miel Ferket vult aan: ‘De grote uitdaging is om mensen over de drempel te helpen om dat diploma te gaan halen. Dat kan via verschillende wegen.

Dat maakt het denk ik wat eenvoudiger maar er blijft toch een belangrijke taak voor de branche om te zorgen dat er mee begonnen wordt, óók voor het personeel dat wordt ingehuurd. Als STE zijn wij zelf in 1994 al begonnen met persoonscertificering conform ISO 17024.

Daarmee ben je verzekerd van kwaliteit en eenduidigheid. Wij leiden op en geven vervolgens de persoon over aan een certificatie-instelling, zoals DNV. Het moet natuurlijk allemaal beginnen met registratie van alle steigerbouwers in een centraal register, dan pas is het ook te controleren en houden we het beheersbaar.’

Is de datum van 1 januari 2017 haalbaar met de opleidingscapaciteit die voorhanden is? René Scholts: ‘Jazeker. Met Opleidingsbedrijf VSB, SA Safety, STE en Bouwradius is voldoende capaciteit voorhanden. Het is ech-

ter wel zaak dat iedereen er van doordrongen raakt dat er moet worden aangepakt.

We moeten erop aandringen dat het diploma wordt gehaald zodat we voorkomen dat iedereen zich pas ergens in 2016 laat opleiden.’ Peter Rijnbeek: ‘Wij zullen duidelijk moeten maken dat er méér is dan de aantoonbare deskundigheid die in de Arbowet nu nog aan de werkgever wordt gesteld voor zijn werknemers.

Grote opdrachtgevers hebben daar ook een verantwoor-

Sjaak Rowinkel, Harsco Infrastructure: ‘Opleiding moet een permanent proces zijn.’

delijkheid. Die moeten erop toezien dat hun aannemers aan bepaalde eisen voldoen. Het helpt daarbij dat de overheid de Richtlijn Steigers steeds meer als stand van de wetenschap hanteert.’

(Advertentie) d ei nt s br e er ge im k it rt n u so wa as ou sp

varingscertificaat te komen. Dit ervaringscertificaat, zonodig aangevuld met specifieke cursussen en/of training, leidt tot een branchecertificaat of zelfs het officiële diploma.’

‘Toch is er nog een grote slag te maken’, aldus Miel Ferket. ‘In de branche wordt nog vaak gedacht dat het aantonen van ervaringen voldoende is. Het gaat natuurlijk om het eindresultaat; dus de ervaringen én de cursussen. EVC’s hebben twee kanten: een vakinhoudelijke en een procedurele. De vakinhoudelijke is daarbij echter wel het belangrijkst. Het moet niet een achterdeurtje zijn voor mensen die eigenlijk niet in staat zijn om hun diploma te halen. De ‘tekorten’ moeten eerst worden bijgespijkerd en pas dan komt het certificaat. Het is goed om daarbij te bedenken dat je een diploma over het algemeen voor het leven behaalt, maar dat je in de steigerbouw competen-

ties aantoonbaar moet onderhouden middels persoonscertificatie. Dit moet al binnen 5 jaar na het behalen van het diploma.’

René Scholts: ‘Zonder dat bijspijkeren gaan er echt problemen ontstaan. Bijvoorbeeld met pijp-

www.hakron.nl

PRAKTIJKOPLOSSINGEN

22

Hoe sluit u kozijnen luchtdicht aan?

Zowel overheid als bewoners stellen steeds hogere eisen aan de energiezuinigheid en het comfort van woningen. Luchtdicht bouwen wordt steeds belangrijker, want via lekken kan lucht ongecontroleerd in en uit de woning stromen. Het gevolg: klachten over tocht, geluid, vocht én onnodig energieverlies. Houten, aluminium, kunststof en stalen kozijnen zijn doorbrekingen, en moeten dus afgedicht worden om een goede barrière te kunnen vormen. In dit artikel aandacht voor de vraag hoe u het luchtdicht aansluiten van kozijnen juist aanpakt.

Vooral woningen met luchtdichtheidsklasse 2 (goed) en 3 (uitstekend /Passiefhuisniveau) verdienen uw extra aandacht als het gaat om het kiezen en verwerken van luchtdichtingen. Zorg om te beginnen dat er goede werkinstructies aanwezig zijn, en dat er regelmatig controles worden uitgevoerd. Maak hierbij duidelijk onderscheid tussen:  luchtdichtheidsklasse 1 (basis luchtdichting);  luchtdichtheidsklasse 2 (goede luchtdichting);  en klasse 3 (uitstekende luchtdichting; Passiefhuisniveau).

Zorg voor een rondgaande (kader)dichting en gebruik nastelbare scharnieren en sluitplaten. Zorg er ook voor dat u draaiende delen nauwkeurig afhangt, en dat het sluitwerk licht knevelend is afgesteld. Zet de dichting rondom het kozijn door, ook in de hoeken.

bruikelijk om het kozijn met montagehoeken te bevestigen (zie Figuur A). U dicht de aansluiting tussen spouwlat en binnenspouwblad dan met compressieband. Goede alternatieven hiervoor zijn pur-schuim, kit (met rugvulling) of afplakken van de naden.

Oplossingsrichtingen 1. Aansluiting van binnenspouwblad met spouwlat

Dat is de meest gebruikelijke oplossing. Dat betekent dat u de spouwlatten op de stijlen lijmt, ook de spouwlat van de boven- en de onderdorpel. Zorg ervoor dat hier geen naden ontstaan. Let er ook op dat u de aansluiting van een horizontale spouwlat (of stelkozijn) met een verticale spouwlat (of stelkozijn) luchtdicht uitvoert.

2. Aansluiting van een spouwlat met het kozijn

3. Aansluiting kozijn met draaiende delen

U kunt de luchtdichting tussen de spouwlat en het kozijn op diverse manieren realiseren:  verlijming van een vertande aansluiting (zie figuur C);  compressieband in een vertande aansluiting (zie figuur D).

Wanneer u de luchtdichting niet aan de binnenzijde kunt realiseren, moet u de aansluiting tussen spouwlat en kozijn lijmen.

Het gebruik van een rondgaand kunststof of rubberen kaderprofiel (figuur E) verdient de voorkeur boven aluminium profielen; dit in verband met de kierdichting in de hoekaansluiting en een betere indrukbaarheid. Aluminium profielen komen nog veel voor in de bestaande bouw.

Gebruik nastelbare scharnieren en sluitplaten. Zorg ervoor dat draaiende delen nauwkeurig zijn afgehangen. Zie hiervoor onder andere de KVT (www.NBvT.nl).

De plaats, vorm en afmetingen van de dichtingsprofielen verschillen per soort kozijn. Zorg ervoor dat u het sluitwerk licht knevelend aanbrengt/afstelt. Kaderdichting in deuren is alleen mogelijk bij deuren met een dikte ≥ 54 mm.

Om luchtdichtheidsklasse 2 te realiseren hoeft u geen dubbele kierdichting toe te passen. Met een rondgaand kaderprofiel in combinatie met goed knevelend hang- en sluitwerk, realiseert u voldoende luchtdichting. Mogelijk is in verband met de vereiste geluidwering van de gevel wel een dubbele kierdichting noodzakelijk. Voor luchtdichtheidsklasse 3 is dubbele kierdichting sowieso een must.

4. Aansluiting van beglazing met kozijn

Houten binnenspouwblad Heeft u te maken met een houten binnenspouwblad? Pas dan prefab gemonteerde kozijnen toe.

Gelijmd binnenspouwblad Bij een gelijmd binnenspouwblad is het ge-

te zekerheid voor wat betreft de water- en luchtdichtheid. Vaak is een combinatie van PUR-dichting (isoleren / opvullen van de stelruimte) en afplakken noodzakelijk.

Voor buitengevelisolatiesystemen geldt dat u aansluitingen luchtdicht moet afplakken.

Dit geeft in dit geval de meeste zekerheid voor wat betreft wind- en waterdichtheid.

Figuur B.

U kunt de naad tussen de beglazing en het kozijn dichten met ‘natte’ of ‘droge’ beglazing. Bij een natte (gekitte) beglazing zult u, mits u te werk gaat volgens de voorschriften, een goede luchtdichtheid realiseren. Let er dan vooral op dat de voeg

Prefab betonnen binnenspouwblad Voor de luchtdichting tussen een prefab betonnen binnenspouwblad en een spouwlat (Figuur B) kunt u gebruikmaken van pur-schuim, geïmpregneerd schuimband of een buisprofiel (geschikt voor prefabricage). Zorg ervoor dat u de afdichting rondom het kozijn doorzet (ook in de hoeken).

Figuur A.

Algemeen Voor luchtdichtheidsklasse 3 moet u de aansluiting tussen de spouwlat en het binnenspouwblad afplakken. Als alternatief kunt u kiezen voor een extra dichting aan de binnenzijde; bijvoorbeeld een aftimmering met band/kitvoeg.

Voor de aansluiting van het (stel)kozijn op het binnenspouwblad zult u over het algemeen moeten kiezen tussen een PUR-voeg, band of laminaatfolie (afplakken). Geadviseerd wordt om in ieder geval bij hogere gebouwen (gebouwen > 20 meter) voor ‘afplakken’ te kiezen. Dit geeft de mees-

Infoblad 022 Luchtdichte aansluiting van kozijnen Dit artikel is een bewerking van Infoblad 022 ‘Luchtdichte aansluiting van kozijnen’ van SBRCURnet. De Infobladen behandelen een groot aantal bouwtechnische onderwerpen in kort bestek. U kunt er direct mee aan de slag. Zoeken kan op onderwerp of trefwoord. Ga via de tab ‘Producten’ op www.sbrcurnet.nl naar Infobladen, of typ het rechtstreekse webadres in: http://www.sbrcurnet.nl/producten/infobladen.

Figuur C: SBR-detail 201.0.3.01. Verlijmen van een vertande aansluiting.

PRAKTIJKOPLOSSINGEN

23

BouwLokalen Luchtdicht Bouwen SBRCURnet, kennispartner voor de bouw, organiseert van 26 maart tot en met 24 april de serie BouwLokalen Luchtdicht Bouwen. In de praktijk blijkt de luchtdichtheid van een project nogal eens af te wijken van wat er in het ontwerp werd afgesproken. Tijdens deze BouwLokalen horen de deelnemers hoe zij ervoor kunnen zorgen dat hun project bij oplevering wél aan de eisen voldoet.

Figuur D: Aansluiting spouwlat op kozijn met vertande aansluiting en compressieband.

Figuur E: Rondgaand kunststof of rubberen kaderprofiel.

schoon en droog is voordat de (overschilderbare) kitvoeg wordt aangebracht! Het is daarom ook noodzakelijk om de voeg direct na het plaatsen van het glas aan te brengen. Zie figuur F. Wat betreft de beglazingskit moet u uitsluitend gebruikmaken van klasse 20 of 25.

Klasse 20 heeft een vervormingsvermogen

van 20 procent en klasse 25 van 25 procent.

Bij beglazing met een beglazingsprofiel (droge beglazing) wordt de naad aan zowel de binnen- als buitenzijde (of alleen binnen) gedicht met celrubbers (schuimband) of (vol)rubbers (EPT-rubber of EPDM). Zie Figuur G. Let daarbij op het volgende:  Het buitenbeglazingsprofiel moet u rondom, zonder rek, aanbrengen, waarbij de stuik in de bovendorpel plaatsvindt (koud tegen elkaar).  Zorg dat de glaslat onder druk wordt aangebracht. De benodigde indrukking is afhankelijk van het toegepaste afdichtingsmateriaal.  Zorg dat ter plaatse van de hoekaansluitingen de profielen goed aansluiten.

Als beglazingsprofiel kunt u kiezen voor een lip- of een kroonprofiel. Meer hierover is te lezen in de Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR) 3577 en de Europese norm NEN-EN 12488. Bij beglazing van binnenuit

Luchtdicht bouwen wordt steeds belangrijker. De voornaamste redenen: energiebesparing, een beter comfort, het voorkomen van vochtproblemen, brandveiligheid en geluidwering. Maar in de praktijk blijkt luchtdicht bouwen nog niet zo eenvoudig, mede daarom krijgen aannemers te maken met steeds strengere controles.

Wat en voor wie?

Bouwlokalen start met de theorie: wat is luchtdicht bouwen? Welke eisen zijn er?

Hoe realiseert u een goede luchtdichtheid? En hoe meet je de luchtdoorlatendheid?

Vervolgens deelt een spreker zijn praktijkervaringen. Zowel nieuwbouw als renovatie van bestaande bouw komen aan bod.

De middag is bedoeld voor aannemers, opdrachtgevers of ontwerpers geïnteresseerd in de techniek met het oog op luchtdicht bouwen. Maar ook vastgoedeigenaren, beheerders of onderhoudsbedrijven zijn van harte welkom.

Deelname is gratis

Deelnemen kost niets. Alle data en locaties zijn te vinden op www.bouwlokalen. nl. Via deze site kan men zich ook direct inschrijven. De bijeenkomsten duren van 16:00 tot 18:30 uur.

Meer BouwLokalen in aantocht

Na deze serie zijn in elk geval nog twee series BouwLokalen in aantocht, over BIM en over Biobased Bouwen. Over de invulling van een vierde serie wordt nog nagedacht.

26 maart 2014 27 maart 2014 1 april 2014 2 april 2014 3 april 2014 8 april 2014 9 april 2014 16 april 2014 17 april 2014 22 april 2014

Doetinchem Bergen op Zoom Heerhugowaard Nuth Amersfoort Drachten Den Haag Veldhoven Ruinen Hardinxveld-Giessendam

Meer weten en aanmelden? Ga naar www.bouwlokalen.nl/agenda

Nieuwe publicatie en cursus Figuur F: Kitvoeg aanbrengen direct na het plaatsen van het glas.

De SBRCURnet-publicatie Luchtdicht Bouwen is in een nieuwe druk verschenen. Alle nieuwe materialen, inzichten en wijzigingen in regelgeving en berekeningsmethodieken zijn in deze herziene uitgave verwerkt. Daarnaast treft u nu ook hoofdstukken aan over utiliteitsbouw, hoge gebouwen en rieten daken.

Op 17 april biedt SBRCURnet tevens de Cursus Luchtdicht bouwen aan. Deelnemers ontdekken welke eisen vandaag de dag worden gesteld. Waar moet u rekening mee houden in een ontwerp voor een luchtdicht gebouw, qua dichting en qua uitvoering? En welke meetmethoden zijn er?

Meer weten? Kijk op www.sbrcurnet.nl.

Figuur G: Beglazingsprofiel.

plaatst u de glaslatten aan de binnenkant.

Om te voorkomen dat bij houten kozijnen, ramen en deuren water onder de glaslat naar binnen komt, hoort u een hieldichting aan te brengen (bron: NPR 3577).  Bij een plaatsingshoogte tot 10 meter moet u de hieldichting over de gehele lengte aan de onderzijde aanbrengen, en tot een hoogte van 200 mm in de stijlen.  Bij een plaatsingshoogte boven 10 me-

ter moet u de hieldichting over de gehele lengte aan de onderzijde van de beglazing aanbrengen, en over de gehele lengte van de stijlen.

Bij openingen op grotere hoogten (en luchtdichtheidsklasse 3) is het raadzaam om de dichting helemaal rondom het glas aan te brengen. Voor inbraakwerendheid kunnen andere eisen gelden. Zie hiervoor de SKHpublicatie 98-08.

SLIMBOUWEN

24

Bouwen op een luchtkavel In Den Haag werd onlangs de uitslag bekend gemaakt van een prijsvraag waarbij Slimbouwen in de persoon van Jos Lichtenberg als jury adviseur mocht optreden. De prijsvraag droeg de uitdagende naam: ‘Bouwen op elkaar’.

Tekst: Jos Lichtenberg

Met de uitgifte van bouwterreinen wordt nog steeds voorzien in een enorme vraag.

Nog steeds is het dringen als er vrije bouwkavels worden uitgegeven en dat is toch een signaal. In de Randstad is ruimte wel een heel schaars goed natuurlijk, vandaar dat het een intellectuele uitdaging is om te voorzien in deze basis behoefte. Den Haag schreef een prijsvraag uit en daagde creatief Nederland uit om te komen tot gestapelde bouwterreintjes. De opgave was om

gave werd aangevlogen, de redeneertrant, de worsteling met de vele ingrediënten. De één met complete vrijheid, de ander met een meer in mijn ogen (geconditioneerd in de oude architectenrol) te geregisseerde oplossing.

Kennelijk helpt het om een afwijkende opgave te hebben om tot originele oplossingen te komen. Voor de deelnemers een nieuw speelveld waar zij frivool doorheen dartelden. Tegelijkertijd merk je dat het

Licht-Lucht-Ruimte-Vrijheid van Studiohecht, in samenwerking met ABT bv uit Den Haag.

HOGE Vrijheid van Martijn van der Hijden architecten uit Amsterdam.

een concept te bedenken waarmee met een hoogte van tenminste 30 meter invulling kon worden gegeven aan deze vraag om naar eigen wens een huis te realiseren.

Maar liefst 125 inzenders voelden zich uitgedaagd en streden voor de eer en mogelijk de kans om hun innovatieve gedachten te realiseren. Er waren oplossingen met structuren als een soort rek, met units opgehangen aan een schacht (de verticale straat), jack block oplossingen (de bovenste verdieping wordt het eerst gebouwd en opgekrikt voor de op één na hoogste verdieping, et cetera), gestapelde 3D units, wokkelvormig geschakelde woningen, enzovoort. Slimbouwen is wel heel erg gemaakt voor dit soort opgaven. Nieuwe concepten en technieken maken een scheiding openbaar, collectief en privaat mogelijk.

Alles op zijn kop

Bij de opgave ging het niet alleen om een conceptuele uitwerking, maar ook om het aandragen van ideeën om de overlast van

voor sommigen moeite kost om het oude denken helemaal los te laten.

Wat opviel is dat op een enkele inzending na, de nadruk vooral lag op het scheppen van een visueel beeld. De andere aspecten, zoals duurzaamheid, business case en juridische scheiding, werden meestal besproken omdat de opgave het afdwong,

bouwende bovenburen te beperken, om duurzaamheid, om een juridisch kader te scheppen in een te verkavelen gebouw en om de financierbaarheid. Het ging niet om een ontwerp voor een gebouw, maar om een conceptontwikkeling waarbij alles op zijn kop lijkt te moeten worden gezet. Kortom, een heerlijke opgave met prachtige resultaten. Interessant met name hoe de op-

komstige opgave vereist veel meer kennis van bedrijfskundige processen en productietechnieken en je merkt dat die bij velen achterblijft.

Drie winnaars

Dat neemt niet weg dat de prijsvraag veel nieuwe visies en ideeën opleverde. In Den Haag werden drie winnaars aangewezen (zie de illustraties). Zij kregen de opdracht om hun inzending verder uit te werken.

Met name ook aangaande de ontbrekende aspecten. Binnenkort horen we meer en kijken we gespannen uit naar de Slimbouwen innovatie die dit project met zich meebrengt en waarmee Den Haag internationaal op de kaart zal worden gezet.

Slimbouwen®Keurmerken op Milieulijst 2014 Vanaf januari 2014 zijn de keurmerken van Slimbouwen op de Milieulijst opgenomen. Met de opname op de milieulijst stimuleert te overheid de vraag naar Slimme oplossingen die voldoen aan de FRED-waarde. Bent u FRED? Tekst: Monique Blacha

Tree of life, van E.A. Paymans , SYNarchi uit Roosendaal.

maar waren veelal onderbelicht. Ook de bouwtechniek bleef bij de meesten op een globaal niveau, waar die in Slimbouwen kringen toch direct uitdagingen oproept, zoals: waar zitten de leidingen, waar ligt de scheiding openbaar-privaat, hoe kan ik overal bij, hoe kan ik het contactgeluid (denk aan de constante bouwactiviteit) temmen, hoe gaan we met energie, ventilatie en comfort om en hoe richt ik mijn proces in?

Slechts een enkeling gaf een nauwkeurig antwoord op een deel van dit soort zaken.

Wellicht mag je ook niet meer verwachten van een ideeën prijsvraag, maar toch zegt het iets over de handicap van hedendaagse ontwerpers in de nieuwe wereld. De toe-

Een beter milieu komt de gehele samenleving ten goede. Daarom investeert de overheid in milieuvriendelijke apparatuur, producten en initiatieven. Er zijn daartoe vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Financiën twee investeringsregelingen in het leven geroepen die het investeren in milieuvriendelijke oplossingen extra aantrekkelijk maken. Dit zijn:  Regeling willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil);  Regeling milieu-investeringsaftrek (MIA).

De bedrijfsmiddelen die in aanmerking komen voor deze regelingen staan vermeld op de milieulijst, die ieder jaar wordt geupdate. Het Slimbouwen®Keurmerk dat verleden jaar door middel van de prijsvraag Slimste item van 2013 is geïntro-

duceerd is niet onopgemerkt gebleven!

Vanwege de grote bijdrage aan het verduurzamen van de gebouwde omgeving en producten die die proces ondersteunen is besloten zowel het Product Keurmerk als het Project Keurmerk op de lijst op te nemen. Dit betekent grote voordelen voor de Slimbouwen®participanten die overwegen een keurmerk aan te vragen en voor alle toekomstige opdrachtgevers.

FRED-waarde

Alleen die producten en gebouwen die positief scoren op de FRED-waarden worden beloond met het officiële Slimbouwen®Keurmerk. FRED staat voor: flexibiliteit, reductie van de footprint, efficiency en duurzaam. Producten met het Slimbouwen®Keurmerk worden door deze regeling interessanter om aan te schaffen, omdat de bedrijven die ze aanschaffen middels de MIA/Vamil fis-

caal voordeel kunnen opdoen (code A 1810 op de milieulijst) . Projecten met het Slimbouwen®keurmerk komen in aanmerking voor de Vamil regeling (code C 6129 op de milieulijst). Dit betekent dat men 75% van het gebouw willekeuring en versneld mag afschrijven.

Slimbouwen®keurmerk ook voor u!

Het keurmerk is zowel interessant voor opdrachtgevers als voor producerende bedrijven. Bent u van plan een utiliteitsgebouw te bouwen of te renoveren? Wilt u dat uw ontwikkeling toekomstbestendig en FRED is? Of heeft een product dat volgens u volledig voldoet aan de FRED-waarde? De kans bestaat dat uw ontwikkelingen in aanmerking kunnen komen voor het keurmerk en daarmee ook voor de MIA/Vamil. Wilt u meer inzicht in de kansen die er voor u liggen? Neem dan contact op met Slimbouwen via info@slimbouwen.nl.

SLIMBOUWEN

25

Wist u dat…

De klant een andere taal spreekt?

Stelt u zich eens voor, dat u niet langer wordt uitgedaagd de laagste prijs te bieden, maar de hoogste kwaliteit te leveren?

Tekst: Monique Blacha

Duurzaamheid, energie en milieu in de bouwsector staan volop in de belangstelling. Er worden allerlei methodieken ontwikkeld en toegepast die vooral betrekking hebben op het bouwproces en het gebouw zelf. Uit onderzoek blijkt dat een hoge duurzaamheidsprestatie van een gebouw

proces en het gebouw. Dat leidt in een aantal gevallen na oplevering tot onnodige aanpassingen of toevoegingen aan het gebouw, verkeerd gebruik van technieken of installaties en zelfs tot leegstand en vroegtijdige sloop. De bouw staat voor de uitdaging om waarde te creëren voor gebruikers van gebouwen. Daarmee komen de wensen van gebruikers van het vastgoed centraal te staan.

Klant centraal

De benadering van de gebruiker is tot voor kort nooit als belangrijk gezien. Er werd gebouwd en er werd verkocht, het ging perfect, dus waarom moeite doen om gebrui-

sing met zich mee brengt voor de gebruiker, blijft vaak achterwege. Deze omslag krijgt de bouwsector alleen voor elkaar als de sector zichzelf reorganiseert van een hierarchisch gestructureerde logge sector met achtereenvolgende disciplines, naar een geïntegreerde, transparante en goed samenwerkende sector, waarin open kennis wordt gedeeld.

Mythe of waarheid?

Er ligt er een enorme kans wanneer de partijen de competenties ontwikkelen om dezelfde taal te spreken en eenduidig te communiceren met klanten en gebruikers. Wat denkt u? Is de ‘klant centraal’ het nieuwe

Flexibel Bouwen Gebouwen bouwen we voor de eeuwigheid, maar we ontwikkelen ze meestal slechts voor de eerste gebruiker en dan ook nog eens voor het eerste gebruik. Als gebouwen niet meer als een maatkostuum voelen zeggen we de huur op en zoeken we wat anders. Het gebouw in leegstand achterlatend. Zo bouw je het trieste beeld op dat met name in de kantoren- en retail-sector nu werkelijkheid is geworden.

Het kan zo niet langer. Niet qua (desolaat) gebied, niet qua duurzaamheid en ook financieel niet. Ik vind het opmerkelijk dat eigenaren van leegstaande gebouwen zo zorgeloos door het leven lijken te gaan. Of is het ook hier de schijn die bedriegt?

Woning gericht op wensen rolstoelgebruikers, project Het Dorp, Fotograaf Mick Dorland.

niet betekent dat het gebouw ook voldoet aan de eisen en wensen van de gebruikers van het gebouw en de waarde van het gebouw voor die gebruiker. Daarmee wordt de gebruiker ondergeschikt aan het bouw-

Slimbouwen in BouwTotaal Deze pagina’s komen tot stand onder verantwoordelijkheid van de Stichting Slimbouwen. Deze stichting is een actief kennisplatform dat samen met de innovatoren in de bouwsector het bouwproces reset. Een platform voor kennis, expositie, innovatie en samenwerking, gebaseerd op een wetenschappelijk onderbouwde en bewezen methodiek van werken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Monique Blacha van Slimbouwen.

Bezoekadres: Lichttoren 32, Eindhoven en Einsteinbaan 1, Nieuwegein Postbus 1127, 3430 BC Nieuwegein Tel. (030) 750 98 05 Email: monique@slimbouwen.nl Internet: slimbouwen.nl

kers te betrekken? De economische crisis en opkomst van de kennismaatschappij heeft deze machtspositie echter ter discussie gesteld. Veel bedrijven voelen deze kanteling aan. De laatste jaren wordt er daarom een duidelijke trend gespot, waarin bedrijven massaal praten over het centraal zetten van de klant en concepten ontwikkelen rond dit thema. Lettend op de wijze waarop de klant nu wordt betrokken, valt te betwisten in hoe verre de gebruiker in deze projecten en concepten daadwerkelijk een stem heeft. Met uitzonderingen als Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) projecten; daarin staat de gebruiker namelijk automatisch centraal. Het betreft hier ook geen anonieme klant.

Kloof overbruggen

Het centraal stellen van waarde en wensen van potentiele gebruikers, wordt gezien als een oplossing voor veel problematieken in de bouw. Om dit te kunnen realiseren, dienen de twee werelden van gebruikers en bouwsector echter dichter naar elkaar toe te worden gebracht. Het zijn nu twee vreemde werelden die elkaars taal onvoldoende of niet spreken. De bouw communiceert vanuit technische aspecten, U-waardes, LTA-waardes, EPC, allemaal begrippen waar de klant vaak geen weet van heeft. De waarde die de technische oplos-

modewoord, dat net als ‘duurzaam bouwen’ een containerbegrip begint te worden? Of brengt deze benadering daadwerkelijk verandering? Is het onderdeel van de nieuwe bouwsector?

Slimbouwen brengt graag bedrijven bijeen die betrokken willen worden bij een onderzoek gericht op dit het onderwerp: ‘Bouw ontmoet bewoner’. Heeft u ideeën of wilt u graag onderdeel van het onderzoek uitmaken? Maak uw interesse dan kenbaar bij Slimbouwen via info@slimbouwen.nl.

Slimbouwen agenda 2014  15 april. Congres Reframe Housing.  4 juni. Slimbouwen Excursie.  24 september. Wie is de slimste van 2014?  12 november. Slimbouwen excursie.

Interesse om deel te nemen aan een van de bijeenkomsten? Meld u aan bij Slimbouwen via info@slimbouwen.nl.

Het kan zo niet langer, maar het gaat ook niet langer zo. Eind februari voltooide een breed gedragen platform ‘adaptief vermogen’, met Brink Groep en de TU Delft als uitvoerende partij, een zoektocht naar een methode om gebouwen op flexibiliteit te kunnen beoordelen. Mogelijk een basis voor aankomende regelgeving. Ook de overheid is zich meer en meer bewust dat leegstaande gebouwen geen symbool van duurzaamheid kunnen zijn. Dat flexibiliteit een groot goed is in het kader van het vasthouden van gebruikers, de efficientie bij gebruikers, het tweede leven na het vertrek van de eerste gebruiker, et cetera. Waar economisch geld moet worden rondgepompt dient - ecologisch gezien verwerkt bouwmateriaal juist met rust te worden gelaten. Althans het meeste materiaal. Sommige toepassingen bestem je voor een kortere levensduur of om verplaatst te kunnen worden.

Flexibiliteit is een voor Slimbouwen essentiële indicator waarop we producten, concepten en gebouwen beoordelen. Belangrijk is dat de markt het nu omarmt.

Opdrachtgevers zijn ook denkende wezens die wijzer worden van de recente leegstandservaringen. Hun wordt vaak verweten dat ze meestal monodisciplinair uit zijn op alleen maar rendement. Welnu ik kan u verzekeren dat leegstand helemaal niets met rendement heeft te maken. Van leegstand word je alleen maar armer. Enkele tientjes per m2 per jaar om een gebouw in stand te houden tellen met veel vierkante meters en veel jaren lekker door. Ik voorspel dat 50% van de huidige leegstand na een flexibele ingreep weer verhuurd kan worden, meestal voor een andere functie. Tien procent wordt zonder ingreep alsnog verhuurd, de rest zal na mogelijk nog een periode van leegstand worden gesloopt. Eigenaren krijgen eenmaal tot sloop gedwongen spijt dat ze niet eerder hebben ingegrepen, verder ook dat ze destijds niet flexibel hebben gebouwd.

Aannemers zijn meestal volgend, maar voor de proactieve bouwer die met visie opdrachtgevers tot een reddingsactie van het vacante OG weten te bewegen, liggen hier gouden kansen. Om gebouwen te herontwikkelen, ook om de gebouwen te beheren en onderhouden. Bedrijven zouden ook flexibeler kunnen zijn?

Jos Lichtenberg Prof. dr. ir. Jos Lichtenberg, hoogleraar productontwikkeling aan de TUe, consultant bij projecten productinnovatie en voorzitter stichting Slimbouwen.

SLIM RUIMTEGEBRUIK

Wonen in een Hobbit Huis Wie een kleine woning bouwt of bewoont, spaart vanzelf het milieu. Simon Dale uit Wales is, net als veel eigenaren en ontwikkelaars van kleine gebouwtjes, begaan met het milieu. Hij is een fan van slim ruimtegebruik door minimaal ruimtebeslag, maar ook door bewust te leven in harmonie met z’n leefomgeving. Terug naar de basis, alleen gebruiken wat je nodig hebt en waardering voor het groeiproces en de eigenschappen van de bouwmaterialen (zacht, natuurlijk, geluiddempend). Simon blijft zo dicht mogelijk bij de natuur.

26

houden en langzaam af te geven.  De koelkast wordt gekoeld door koude lucht uit de grond, een dakraam geeft natuurlijke binnenverlichting en zonnepanelen zijn prima geschikt voor extra verlichting, muziek en computergebruik.  Gebruik water bij voorkeur uit een bron of vang het regenwater op en installeer een composterings-toilet.

Strobalen als universele bouwstenen

(vrij hout) uit de omgeving en bouw een dak met spanten van rondhout: zelfdragend, esthetisch fraai en gemakkelijk uit te voeren.  Verwerk hierna strobalen in de vloer, wanden en dak voor super-isolatie.

Breng op het dak wel een kunststof laag dakbedekking aan, met daarop een aarde/turf dak.  Kalkpleister gaat op de muren; het is ademend en heeft minder productieenergie nodig dan cement.

Strobalen vormen de kern van de woning. Deze traditionele lego methode kent een rijke traditie en mag zich verheugen in groeiende populariteit. Strobaal bouwen is ontwikkeld in Amerika in de 19de eeuw. Gebouwen met strobalen zijn eenvoudig, goedkoop en energie efficiënt. Conventionele bouwmethodes gebruiken grote hoeveelheden energie en produceren een groot deel van de broeikasgassen. Maar stro is een natuurlijk materiaal waarvan we op dit moment een overmaat produceren, die voldoende is om elk jaar een half miljoen

 Afvalhout (schroot, gebruikte pallets, et cetera) is ideaal geschikt voor de vloeren en aansluitingen. Bij bouw- en sloopafval vind je soms nog de mooiste ramen, kozijnen, branders, bedrading en leidingen.  Plaats een houtkachel voor verwarming.

Hiermee benut je hernieuwbare brandstoffen en neem de rookgasafvoer op in een laag steengips om de warmte te be-

huizen te bouwen. Stro is ook sterk isolerend, waardoor energiebesparingen mogelijk zijn tot 75% in vergelijking met een conventioneel modern huis. Strobaalmuren hebben bovendien een uitstekend draagvermogen en zijn bijvoorbeeld zeer geschikt om twee verdiepingengebouwen te realiseren. Ze kunnen worden gebruikt voor dragende muren of tussenwanden. In beide gevallen zijn de balen gestapeld als reus-

Tekst: Ir. Marcel van Mierlo

Simon heeft ‘natuurlijk bouwen’ in z’n hart gesloten. Met z’n schoonvader bouwde hij een Hobbit Huis met uitsluitend natuurlijke materialen. Hij wil niet alleen natuurlijk bouwen, maar ook in harmonie met de natuur leven. Hij maakt bijvoorbeeld gebruik van natuurlijke energiebronnen en verbouwt gewassen voor eigen consumptie.

Zijn eigen woning maakte hij van strobalen, als isolerende bouwstenen, afgewerkt met aarde en kalkpleister. ‘Sinds 2003 wonen en bouwen we op het land’, vertelt Simon bevlogen. ‘We hebben ontdekt, dat het met een paar duizend pond en enkele maanden werk mogelijk is eenvoudige leefruimte te creëren, die in harmonie is met het landschap, ecologisch verantwoord en geweldig om in te leven.’

Voor een appel en een ei

Na circa vier maanden bouwen, konden Simon en z’n familie de woning al in gebruik nemen. De investering bedroeg slechts 1.000 tot 1.500 manuren en zo’n £ 3.000 aan materialen. De belangrijkste gereedschappen die hij gebruikte, waren een kettingzaag, een hamer en een 1 inch beitel, weinig anders. Simon is geen bouwer of timmerman, zijn ervaring was beperkt tot één soortgelijk huis, dat hij twee jaar eerder bouwde en hij stak natuurlijk her en der z’n licht op bij vergelijkbare projecten.

‘Bouwen van zo’n woning is voor iedereen bereikbaar. Mijn belangrijkste vaardigheden waren zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen en twee vrienden, die me zo nu en dan een lift gaven naar de bouwplaats.’

Piece of cake

Met strobalenbouw kan je gemakkelijk organische ronde vormen maken. Hoe ronder en compacter het huisje, hoe gunstiger de verhouding tussen ruimte en buitenop-

pervlak, dus hoe energiezuiniger in het gebruik. Simon Dale geeft ook wel wat adviezen hoe je een natuurlijk bouwen project met strobalen tot een succes kan maken:  Probeer de woning in te graven in een heuveltje, zodat de woning zoveel mogelijk één wordt met de omgeving. Gebruik vervolgens de uitgegraven grond voor de wanden en fundering.  Maak een frame van eiken dunningen

Doorsnede Hobbit Huis.

Plattegrond Hobbit Huis.

SLIM RUIMTEGEBRUIK achtige stenen en aan elkaar bevestigd met grote houten pinnen.

Het is belangrijk dat de balen kunnen ademen om vochtophoping te voorkomen.

De baal moet dus niet rechtstreeks op een (plastic) dampdichte laag worden gezet.

Dit kan leiden tot ophoping van vocht aan de onderkant van de muur. In plaats daarvan moet het vocht via de onderkant van de muur weg kunnen. Een 45 cm hoge droogstenen muur zal dit werk heel goed doen als u op de grond bouwt. Als u op een platform bouwt, is een houten basis meestal meer geschikt.

Strobaalmuren worden meestal gepleisterd. Een ademende pleister kan worden gemaakt uit een mix van zand en kalk of klei.

Kalk is waterresistent en dus geschikt voor buitengebruik in een nat klimaat. Het is sneller droog en vaak sterker dan klei. Een goedkope kleipleister kan meestal worden gemaakt met behulp van lokale klei. Het pleisterwerk kan worden afgewerkt met Limewash of een natuurlijke ademende verf.

Pionier en missionaris

Simon Dale is een echte liefhebber van natuurlijk leven: ‘We willen een natuurlijk en organisch leven leiden (non toxic, lage energie, ecologisch), dichtbij de natuur en zelf onze woning en gewassen (ver)bouwen.

Vaak wordt onze ontwikkeling gedreven door fantasie, optimisme en onzin, het proces is organisch. Daardoor ontstaan ook organische en natuurlijke vormen. Ik houd van zacht en rond, vormen die je veel tegenkomt in de natuur. Christopher Day is voor mij een groot voorbeeld.’

Maar zijn er dan geen nadelen? Simon vertelt lachend: ‘Het is lastig om rechthoekig meubilair te integreren. We hebben geen rechte wanden en geen vlakke vloer. Maar ja, we waren al niet van die IKEA liefhebbers. Hundertwasser (een Duitse kunstenaar/architect van organische gebouwen) gaat zelfs zover, dat een vlakke vloer onnatuurlijk voor ons zou zijn. Ik heb zijn aanbevelingen graag ter harte genomen en me de moeite bespaard om de vloer te egaliseren.’

27

COB-building voor 30% wereldbevolking De belangrijkste natuurlijke bouwmethode is COB-building. Ongeveer 30% van de wereldbevolking woont in volledig aarden woningen, gemaakt van COB: klei, zand, stro en water. Dikke wanden (gebruikelijk circa 60 cm) van COB zorgen voor thermische massa met een stabiel binnenklimaat. Dit ecologische bouwmateriaal mag zich wereldwijd verheugen in sterk toenemende interesse. Het goedkope en duurzame materiaal laat zich gemakkelijk verwerken tot alle gewenste vormen.

En zo wordt een ogenschijnlijk nadeel dus weer een voordeel, dat prima past in het natuurlijk bouwen. ‘Deze manier van wonen, terwijl we werken in het bos, ecologische herbebossen en een eigen bostuin hebben, was onmogelijk geweest als we een gewone huur of hypotheek zouden moeten betalen voor een traditioneel huis’, besluit Simon Dale met een brede glimlach op z’n gezicht.

Informatie

Interieur van de woning.

Het frame bestaat uit eiken dunningen (vrij hout) uit de omgeving en het dak uit spanten van rondhout: zelfdragend, esthetisch fraai en gemakkelijk uit te voeren. Afvalhout (schroot, gebruikte pallets, et cetera) is ideaal geschikt voor de vloeren en aansluitingen.

Simon Dale bouwde in circa vier maanden de woning met grotendeels slechts een kettingzaag, een hamer en een 1 inch beitel.

Het is belangrijk dat de strobalen kunnen ademen om vochtophoping te voorkomen. De baal moet dus niet rechtstreeks op een (plastic) dampdichte laag worden gezet, maar op bijvoorbeeld een 45 cm hoge droog-stenen muur.

BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik

In januari 2013 is ir. Marcel E. van Mierlo gestart met kennisplatform LEVEN IN TUINEN, een podium voor uitwisseling van kennis over ‘innovatieve en duurzame gebouwtjes in de achtertuin’. Op www.facebook.com/levenintuinen kan iedereen nieuwe voorbeelden posten en vragen behandelen, die te maken hebben met het leven in de achtertuin. In een twee-wekelijkse interactieve blog op www.levenintuinen.nl behandelt Marcel een specifiek thema, bijvoorbeeld: de kleinst mogelijke footprint (vanaf 1 m2), het tweede leven van zeecontainers, leef je eigen sprookje in een hobbit house, mantelzorg in je achtertuin, biologische huisjes en Plug & Play. En natuurlijk thema’s op verzoek van de platformdeelnemers.

In BouwTotaal zal Marcel van Mierlo in iedere uitgave een slimme oplossing van ruimtegebruik laten zien. De getoonde voorbeelden zijn namelijk niet gebonden aan de achtertuin, maar kunnen overal worden toegepast waar slim ruimtegebruik is gewenst.

Een nieuw project van Simon

Wilt u meer leren over natuurlijke bouwwijzen, kijk dan eens bij:  http://lammas.org.uk/ over natuurlijk bouwen en leven, een levensstijlproject.  http://naturalhomes.org/simondale.htm met artikelen over natuurlijke bouwwijzen.  http://livinginthefuture.org/ met video’s van ecovillages.  http://www.levenintuinen.nl met COB-bouw, een mais- en een strobalenhuisje en bouwen met champignons en zeewier.

U kunt ook een keertje proefslapen in een Hobbit Huis. In de Kennemerduinen is een heus Hobbit Huis nagebouwd, waar u kunt overnachten. Kijk op www.kennemerduincampings.nl/ en/geversduin/accommodation/hobbit-house-1037.html.

Spreekt de Hobbitsfeer u aan, maar klinkt zelf bouwen niet zo aantrekkelijk, dan zijn er ook legio bouwpakketten te verkrijgen. Kijk eens op www. wooden-wonders.com.

Bron: www.beingsomewhere.net

ADVERTORIAL

28

"Prijs telt in de huidige markt" In de huidige markt waar prijs een belangrijke rol speelt, is het als machinedealer lastiger om je te onderscheiden van je concurrenten. "Specificaties van machines ontlopen elkaar tegenwoordig nauwelijks meer.

Prijs wordt steeds belangrijker. En als je dan een machine kunt verkopen die goedkoop èn kwalitatief uitstekend is, is zowel de dealer als gebruiker tevreden."

Van Aimsak hebben weinigen in de bouwsector nog gehoord. Aimsak is een Zuid-Koreaans powertoolsmerk en produceert al 24

zijn. Met Aimsak vangen kopers twee vliegen in één klap: ze hebben een goedkopere machine die uitstekende prestaties levert.

Voordeel voor ons als dealer is dat we een uniek product verkopen, mede doordat het merk niet op iedere straathoek te koop is. Iedereen is dus tevreden."

Innovatief

Behalve het prijstechnische element is Aimsak ook aantrekkelijk vanwege de innovaties die het merk doorvoert. "Zo is het het eerste merk dat een slagstuk aanbracht in accumachines, met

Korte lijnen

Wouter Schwagermann (l) en Ron Zwart (r).

jaar kwalitatief accugereedschap. Het ZuidKoreaanse merk heeft nu via Electrobouw uit Sassenheim voet aan Nederlandse grond gekregen. Electrobouw is importeur en distributeur in professionele gereedschappen en heeft de firma Zwart Bouwmachines als Aimsak dealer geselecteerd.

Zwart Bouwmachines

Familiebedrijf Zwart Bouwmachines BV uit 's-Gravenzande is meer dan officieel dealer en hoofdreparateur van Aimsak, zo licht Ron Zwart toe. "Wij repareren boormachines, slijptollen, compressoren, alles waar een snoer of een slang aan zit", lacht hij. Zwart levert, repareert, keurt volgens NEN3140 VCA keuringen en verkoopt verschillende merken machines aan de kassenbouw, maar ook andere takken van de bouwsector. Sinds twaalf jaar heeft de zaak een eigen winkel erbij waarin machines van verschillende merken worden verkocht. "Via Electrobouw zijn we een half jaar geleden ook Aimsak gaan verkopen en fungeren we als servicedealer. Ik kende het merk nog niet, voor ons was het ook een beetje een sprong in het diepe. Maar we zijn dik tevreden."

Prijs en kwaliteit

Eigenlijk kwam de vraag van Electrobouw om Aimsak te gaan verkopen op het juiste moment, zegt Zwart. "Mensen geven tegenwoordig niet snel hun geld meer uit aan een machine. Machines en accu's zijn prijzig, dus moeten deze kwalitatief in orde

Daarnaast zijn accu’s en onderdelen voordeliger. Bovendien horen we er na verkoop vrijwel niets over van onze klanten, en dat is goed. Wij zien ze hier op de reparatieafdeling nauwelijks terugkomen. En gezien onze doelgroep wil dat wel wat zeggen.

als gevolg een succesvolle lijn slagschroevendraaiers en slagmoersleutels", zegt Arjan Kamp van Electrobouw. "Alle machines zijn ook nog eens uitgerust met een unieke schakelaar die de machines tegen overbelasting beschermt en de accu's tegen diepontlading."

Elektrobouw is de Benelux importeur van Aimsak, en Zwart de servicedealer. "Als er een probleem is met een machine, laten we die direct ophalen en gaat hij direct naar Zwart. Door de korte onderlinge lijnen met reparatieverantwoordelijke Wouter, kunnen we snel tot actie overgaan", zegt Kamp.

"Doordat Zwart alle Aimsak onderdelen op voorraad heeft, is binnen vijf werkdagen de machine weer terug in handen van de eindgebruiker."

Wilt u een machine testen?

Kijk op www.aimsak.nl voor een dealer bij u in de buurt.

BOUWKOSTEN

29

Indirecte bouwkosten en uurlonen Wat zijn de bouwplaats-, uitvoerings-, algemene kosten en winst & risico bij de aannemers in diverse regio’s? Wat zijn de uurlonen? Het Nederlands Bouwkosten Instituut heeft onderzoek uitgevoerd, dat er op was gericht om inzicht te krijgen in de indirecte kosten en uurlonen die bedrijven berekenen of in rekening brengen voor de verschillende werkzaamheden.

Tekst: Ed de Rechteren van Hemert Nederlands Bouwkosten Instituut Edrecht@multiconsultants.nl

Omdat niet overal de indirecte kosten en uurlonen hetzelfde zijn is gekozen voor indirecte kosten en uurlonen per provincie.

De gemiddelde indirecte kosten voor Nederland zijn te algemeen om een betrouwbaar beeld te krijgen. Een bedrijf in Gelderland heeft niet veel aan de indirecte kosten of uurlonen die een bedrijf in Noord-Holland hanteert. Veel bedrijven vinden het namelijk belangrijk om te weten hoe hun indirecte kosten of uurlonen ten opzichte van andere bedrijven in hun omgeving liggen. Zo krijgen ze een idee of ze niet te hoog of te laag zitten.

De indirecte kosten en uurlonen worden gehanteerd in calculaties van nieuwbouw, onderhoud, renovatie en klussen/klantenwerk. De uurlonen zijn inclusief opslagen voor algemene kosten en winst & risico.

Opslagen voor uitvoeringskosten en bouwplaatsvoorzieningen zijn niet opgenomen

in deze uurlonen. Opgenomen zijn uurlonen voor bouwkundige, installatietechnische werkzaamheden, uurlonen van adviseurs, leidinggevend en administratief personeel.

Van verschillende bedrijven (groot tot klein) en werkzaamheden (nieuwbouw tot onderhoud) worden de percentages indirecte kosten per provincie gegeven. Hier als voorbeeld de indirecte kosten in Groningen en de uurlonen in Limburg.

Indirecte bouwkosten Groningen

Bouwplaats

Uitvoering

Algemene

Winst &

kosten

kosten

kosten

Risico

%

%

%

%

2,10

1,85

2,25

2,05

Bouw/Aannemers bedrijven Zelfstandige,

0 werknemers 1 tot 2 werknemers

2,35

2,10

2,50

2,30

3 tot 5 werknemers

2,60

2,20

2,75

2,55

5 tot 10 werknemers

2,70

2,40

3,75

3,55

10 tot 25 werknemers

2,85

2,65

3,40

3,40

25 tot 50 werknemers

2,60

2,45

2,75

2,55

50 tot 100 werknemers

3,15

2,90

3,30

2,40

vanaf 100 werknemers

2,95

3,05

3,10

2,10

0 werknemers

1,60

1,40

2,50

3,00

1 tot 2 werknemers

1,85

1,65

2,75

3,25

Tuin en terrein bedrijven (hoveniers) Zelfstandige,

3 tot 5 werknemers

2,10

1,75

3,00

3,50

5 tot 10 werknemers

2,20

1,95

3,05

3,75

vanaf 10 werknemers

2,35

2,20

2,70

2,60

Timmer bedrijven, ruwbouw Zelfstandige,

Marktprijzen Uurlonen Limburg

Gemiddeld

Laag

Hoog

Aannemers/bouwbedrijf Nieuwbouw

32,42

28,56

40,89

Onderhoud

37,65

33,05

46,95

Renovatie

34,35

30,25

41,20

Verbouw

36,00

31,65

43,10

Klussen/klantenwerk

30,93

25,95

37,28

Nieuwbouw

24,90

22,20

31,90

Onderhoud

28,60

25,35

34,65

Renovatie

26,10

23,25

31,85

Verbouw

27,35

24,30

33,25

Klussen/klantenwerk

23,90

21,35

29,30

Nieuwbouw

30,10

26,65

38,20

Onderhoud

33,10

29,20

39,80

Renovatie

31,60

27,95

38,10

Verbouw

33,10

29,20

39,80

Klussen/klantenwerk

28,90

25,65

35,00

Nieuwbouw

45,80

40,00

59,00

Onderhoud

52,70

45,85

64,10

Renovatie

48,10

41,95

58,90

Verbouw

50,40

43,90

59,50

Grondwerk

Tegelwerk

Liftinstallaties

0 werknemers

2,85

2,55

2,95

3,25

1 tot 2 werknemers

3,10

2,80

3,20

3,50

3 tot 5 werknemers

3,35

2,90

3,45

3,35

5 tot 10 werknemers

3,45

3,10

4,45

3,75

vanaf 10 werknemers

3,60

3,35

4,10

3,60

Liftinstallaties/onderhouds bedrijven Zelfstandige,

0 werknemers

2,70

2,80

2,65

2,55

1 tot 2 werknemers

2,95

3,05

2,90

2,80

3 tot 5 werknemers

3,20

3,15

3,15

2,65

5 tot 10 werknemers

3,30

3,35

4,15

3,05

vanaf 10 werknemers

3,45

3,60

3,80

2,90

Marktprijs Indirecte Projectvoorzieningen maakt deel uit van de serie marktprijzen, deze bestaat uit de volgende onderdelen: - Bouwkundige en Installatie materialen - Calculatienormen Bouwkundige en Installatie - Uurlonen per provincie - indirecte Projectvoorzieningen per provincie (Algemene kosten) - Materieel( verhuurprijzen) - Onderaannemersprijzen Deze gegeven zijn gratis verkrijgbaar bij Multiconsultants na registratie.

Info: Marktprijzen@multiconsultants.nl

BOUWKOSTEN

30

Staalconstructies met zadeldak Voor staalconstructies met een zadeldak, zoals toegepast bij loodsen of in de stallenbouw heeft Casadata.nl de bouwkosten uitgewerkt voor de constructies met een vrije overspanning en met het toepassen van tussenkolommen. Ook de effecten op de kosten van de verschillende nokhoogten vanwege de diverse afmetingen zijn op een rij gezet.

Tekst: www.casadata.nl.

Voor diverse afmetingen en nokhoogten van staalconstructies van hallen of stallen met een zadeldak zijn de kosten uitgewerkt. Er is onderscheid gemaakt tussen een staalconstructie met vrije overspanning of met het gebruik van tussenkolommen. Bij de staalconstructie zijn de tussenspanten uitgevoerd in HE of IPE kolommen en tussenkolommen en met IPE liggers. De kopgevelspanten zijn uitgevoerd in IPE kolommen en IPE liggers. De omranding van de deuren is samengesteld uit UNP profielen. Als conservering is de staalconstructie thermisch verzinkt.

Bouwkosten

In de kostenberekeningen is uitgegaan van het aanbrengen van een complete staalconstructie van een hal of stal met hellend dak, inclusief kop- en voetplaten, windverbanden en omrandingen. De kostenberekening is gebaseerd op een gebouw in windgebied 3. De dakhelling is 20 graden.

De bouwkosten zijn inclusief staafijzer, koppelstaven, kop- en voetplaten en inclusief de benodigde staalprofielen voor deuromrandingen en dergelijke. De bouwkosten zijn exclusief ankers stellen en spanten ondersabelen, kraankosten, veiligheidsvoorzieningen, transportkosten staalconstructie, reis- en verblijfskosten en afvoer

Kostentabel staalconstructie met zadeldak aanbrengen, kosten per m2 vloeroppervlakte, excl. btw, bron casadata.nl Activiteit

Omschrijving

Nokhoogte

Afmeting

Vloeroppervlakte

Directe kosten

Indirecte kosten

Totaal

Complete staalconstructie met hellend dak aanbrengen, 3.250 mm goothoogte, conservering thermisch verzinkt

Met vrije overspanning

6.890 mm nokhoogte

20 x 40 m

800 m2

41,83

7,11

48,94

20 x 50 m

1.000 m2

41,62

7,08

48,70

20 x 60 m

1.200 m

2

41,48

7,05

48,53

20 x 65 m

1.300 m2

41,43

7,04

48,47

30 x 40 m

1.200 m2

45,26

7,69

52,95

30 x 50 m

1.500 m

2

44,96

7,64

52,60

30 x 60 m

1.800 m2

44,93

7,64

52,57

30 x 65 m

1.950 m

2

45,18

7,68

52,86

40 x 40 m

1.600 m2

53,18

9,04

62,22

40 x 50 m

2.000 m

2

52,78

8,97

61,75

40 x 60 m

2.400 m2

52,52

8,93

61,45

40 x 65 m

2.600 m

52,42

8,91

61,33

20 x 40 m

800 m2

37,33

6,35

43,68

20 x 50 m

1.000 m2

36,99

6,29

43,28

20 x 60 m

1.200 m

2

36,76

6,25

43,01

20 x 65 m

1.300 m2

36,67

6,23

42,90

30 x 40 m

1.200 m2

38,55

6,55

45,10

30 x 50 m

1.500 m

38,06

6,47

44,53

30 x 60 m

1.800 m2

37,73

6,41

44,14

30 x 65 m

1.950 m

37,61

6,39

44,00

40 x 40 m

1.600 m2

40,16

6,83

46,99

40 x 50 m

2.000 m

2

39,40

6,70

46,10

40 x 60 m

2.400 m2

38,89

6,61

45,50

40 x 65 m

2.600 m2

38,69

6,58

45,27

8.710 mm nokhoogte

10.530 mm nokhoogte

Met tussenkolommen

6.890 mm nokhoogte

8.710 mm nokhoogte

10.530 mm nokhoogte

2

2

2

BOUWKOSTEN afkomende materialen en stortkosten. De materiaalkosten zijn gebaseerd op de bruto prijs.

Elk kostenbedrag is gedetailleerd berekend met alle directe uitvoeringskosten van arbeid en materiaal. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, algemene bedrijfskosten en winst en risico. Meer richtprijzen van andere staalconstructies van hallen en stallen ziet u op casadata.nl. Daarvan zijn na het inloggen alle complete calculaties te zien en te downloaden in Excel of te importeren in het calculatieprogramma CasadataCalc en daar eenvoudig aan te passen.

Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost Gelderland (postcode 7000 - 7100).

Op www.casadata.nl ziet u het kostenniveau van uw eigen regio door het opgeven van de postcode. Bij de indirecte kosten is gerekend met een toeslag op de directe kosten van 17%. Dit toeslagpercentage bestaat uit 8% voor algemene bedrijfskosten, 5% voor winst en 3% voor risico.

31

Kostenspecificatie staalconstructie met afmeting 20 x 40 m en vrije overspanning, goothoogte 3.250 mm, nokhoogte 6.890 mm, 800 m2 vloeroppervlakte, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal Kosten

Loonkosten

Teken- en rekenwerk

800

m2

0,06

48

54,00

2.592,00

Productie staalconstructie

800

m

0,26

208

38,45

7.997,60

Montage staalconstructie

800

m2

0,15

120

38,45

4.614,00

2

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

376

Balkstaal

11.318

kg

0,80

9.054,40

Staafijzer

679

kg

0,85

577,15

Kokerprofiel

1.132

kg

0,88

996,16

Kop- en voetplaat

525

kg

2,10

1.102,50

Moeren en bouten

263

kg

2,35

618,05

Thermisch verzinken

13.917

kg

0,31

4.314,27

Diversen

800

m2

2,00

1.600,00

Subtotaal materiaalkosten

18.262,53

Eindtotaal directe kosten

33.466,13

Kostenspecificatie staalconstructie met afmeting 40 x 65 m en vrije overspanning, goothoogte 3.250 mm, nokhoogte 10.530 mm, 2.600 m2 vloeroppervlakte, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal kosten

Loonkosten

Teken- en rekenwerk

2.600

m2

0,06

156

54,00

8.424,00

Productie staalconstructie

2.600

m

0,26

676

38,45

25.992,20

Montage staalconstructie

2.600

m2

0,15

390

38,45

14.995,50

2

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Meer dan 24.000 calculaties op www.casadata.nl

Voor betrouwbare richtprijzen van de bouw- en onderhoudskosten ga je naar www.casadata.nl. Daar vind je ruim 24.000 richtprijzen op basis van complete calculaties. Elke calculatie kun je na het inloggen direct bekijken, downloaden, aanpassen of er een eigen begroting of offerte mee maken.

Eindelijk gemakkelijk en snel kostenbegrotingen en offertes maken!

Dat kan nu met het handige en praktische calculatieprogramma CasadataCalc. Daarmee kun je met alle kostengegevens van Casadata. nl en met je eigen calculatiegegevens werken. CasadataCalc is volledig nieuw ontwikkeld volgens de nieuwste inzichten en met de meest recente technieken op het gebied van automatisering. Het programma ziet er dan ook uit als Excel en is ook even flexibel en gemakkelijk in gebruik.

In CasadataCalc kun je met de Casadata richtprijzen met hun onderliggende calculaties werken en deze kostengegevens ook meteen aanpassen met betrekking tot de te rekenen uren en uurlonen of de materiaalhoeveelheden of prijzen. Je kunt werken in een vrije, eigen werkvolgorde, zonder dat je daarbij gebonden bent aan een opgelegde, dwingende structuur van bijvoorbeeld een standaard bestek. Uiteraard kun je in CasadataCalc per projectcalculatie steeds de uurlonen, kortingen en toeslagen in stellen. Ook het afdrukken is flexibel: je kunt met je eigen bedrijfslogo in een eigen vormgeving printen en kiezen welke onderdelen van de calculaties je wilt printen.

15.203,60

Directe kosten

1222

49.411,70

Balkstaal

55.489

kg

0,80

44.391,20

Staafijzer

3.329

kg

0,85

2.829,65

Kokerprofiel

5.549

kg

0,88

4.883,12

Kop- en voetplaat

2.575

kg

2,10

5.407,50

Moeren en bouten

1.287

kg

2,35

3.024,45

Thermisch verzinken

68.229

kg

0,31

21.150,99

Diversen

2.600

m

2,00

5.200,00

2

Subtotaal materiaalkosten

86.886,91

Eindtotaal directe kosten

136.298,61

Kostenspecificatie staalconstructie met afmeting 20 x 40 m en tussenkolommen, goothoogte 3.250 mm, nokhoogte 6.890 mm, oppervlakte 800 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal kosten

Loonkosten

Teken- en rekenwerk

800

m

2

0,06

48

54,00

2.592,00

Productie staalconstructie

800

m2

0,26

208

38,45

7.997,60

Montage staalconstructie

800

m

0,15

120

38,45

4.614,00

2

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

376

15.203,60

Balkstaal

8.869

kg

0,80

7.095,20

Staafijzer

532

kg

0,85

452,20

Kokerprofiel

887

kg

0,88

780,56

Kop- en voetplaat

412

kg

2,10

865,20

Moeren en bouten

206

kg

2,35

484,10

Thermisch verzinken

10.905

kg

0,31

3.380,55

Diversen

800

m2

2,00

1.600,00

Subtotaal materiaalkosten

14.657,81

Eindtotaal directe kosten

29.861,41

Kostenspecificatie staalconstructie met afmeting 40 x 65 m en tussenkolommen, goothoogte 3.250 mm, nokhoogte 10.530 mm, oppervlakte 2.600 m2, excl. btw, bron casadata.nl Kostencomponent

Omschrijving

Hoeveelheid

Eenheid

Norm per eenheid

Totaal uren

Kosten per uur / eenheid

Totaal kosten

Loonkosten

Teken- en rekenwerk

2.600

m2

0,06

156

54,00

8.424,00

Productie staalconstructie

2.600

m

0,26

676

38,45

25.992,20

Montage staalconstructie

2.600

m2

0,15

390

38,45

14.995,50

2

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

1.222

49.411,70

Balkstaal

31.244

kg

0,80

24.995,20

Staafijzer

1.875

kg

0,85

1.593,75

Kokerprofiel

3.124

kg

0,88

2.749,12

Kop- en voetplaat

1.450

kg

2,10

3.045,00

Moeren en bouten

725

kg

2,35

1.703,75

Thermisch verzinken

38.418

kg

0,31

11.909,58

Diversen

2.600

m2

2,00

5.200,00

Subtotaal materiaalkosten

51.196,40

Eindtotaal directe kosten

100.608,10

33

BOUWGEBREKEN

Jong schilderwerk bladdert al weer af Na aankoop van een appartement waar nog wel ‘wat’ aan gedaan moet worden, start de bewoner met klussen. In de woning wordt stucwerk hersteld, geschilderd en behangen dat het een lieve lust is. Ook het balkon en de buitengevel worden van een nieuwe afwerking voorzien; deze zagen er niet uit. Met nog een beperkt budget te gaan wordt besloten de gevel te laten schilderen en de vloer opnieuw te laten coaten. Twee jaar later blijkt de verf er al weer voor een groot deel af te zijn. Zelfs het stucwerk komt op die plaatsen van de muren.

Tekst: Sjang den Ouden, Bureau voor Bouwpathologie BB

Het appartement wordt aangekocht in een mooie, droge zomer. De aspirant bewoners beginnen meteen vol goede moed aan de afwerking. Ze laten een aannemer bepa-

De bewoners voelen zich hiermee niet gemakkelijk, omdat zij juist aan de aannemer hadden gevraagd het probleem goed op te lossen en hij daarbij garanties heeft verstrekt. Ze willen nu wel eens weten wat de oorzaak is van het zo snel afbladderen en ze willen het herstel nu een keer goed la-

nen dakrand is lichte scheurvorming waarneembaar. Op de gevel is plaatselijk vrijwel geen schilderwerk meer aanwezig. Plaatselijk is alg- en mosaangroei op het metselwerk zichtbaar. Ook op de onderliggende gevel, van de onderburen, blijkt het schilderwerk af te bladderen. De coating op de vloer van het balkon zit nog wel vast.

Wanneer ter indicatie plaatselijk de gevel met water wordt besproeid dan blijkt het water te worden opgezogen in de voegen van de raamdorpelstenen. Dit gebeurt zelfs zo sterk dat aan de binnenzijde van de gevel, achter de radiator de vochtigheid van het metselwerk na tien minuten meetbaar sterk toeneemt. Ook ter hoogte van de aansluiting van de gevel op de dakrand wordt water langs de gevel afgevoerd en is geen afdruiprand aanwezig. Het water wordt in de daar aanwezige scheuren opgezogen.

voeg tussen de raamdorpelstenen is dusdanig slecht dat deze plaatselijk helemaal is verdwenen. De overige voegen zijn zeer poreus. Door het schilderwerk op de gevel heeft dit metselwerk veel minder snel aan de buitenzijde kunnen opdrogen en uitdampen. Dit heeft voor een versterking van de vochtdoorslag gezorgd. Ter plaatse van de hoeken van de raamdorpelstenen is dit effect nog wat sterker.

Ter plaatse van de dakrand is door een werkingsverschil tussen het metselwerk en de betonnen dakrand een klein scheurtje in het schilderwerk ontstaan. Op deze plaats is ook water in het metselwerk gekomen, achter het schilderwerk.

Bij het voetlood blijkt het in het metsel-

Schade onderburen.

werk aanwezige vocht achter het voetlood (als voeglood uitgevoerd) langs te trekken. Dit vocht komt door scheurvorming tussen balkonvloer en binnenvloer, in het metselwerk van de onderburen, waardoor ook hier het afbladderen is begonnen. Het vele vocht in de gevel heeft er voor gezorgd dat het schilderwerk is afgebladderd. Dat dit zo snel heeft kunnen gebeuren ligt in het feit dat de meest kritische aansluitingen van het schilderwerk niet zijn meegenomen in de afwerking van gevel en balkon. Op dit werk had slechts een garantie op gebreken in zeer korte tijd kunnen worde afgegeven door de sterke inwatering en de slechte waterkering van de verschillende aansluitdetails.

Herstel

Schade schilderwerk.

len wat het beste met de buitengevel en balkonvloer kan worden gedaan om deze weer mooi te krijgen. De aannemer krijgt één voorwaarde, en dat is een taakstellend budget. Verder moet het vooral goed zijn en lang mee gaan. De aannemer maakt een offerte waarin wordt gesteld dat het vrijwel kale metselwerk moet worden geborsteld om de laatste resten schilderwerk te verwijderen. Hierna moet nieuw schilderwerk worden aangebracht. De vloer moet worden afgewerkt met een extra toplaag coating. In de offerte worden garanties verstrekt van vijf jaar afbouwend met daarin de optie nog langer bij te kopen.

Al na twee jaar begint de verf ernstig af te bladderen en blijkt de verf nog weer twee jaar later vrijwel geheel te zijn verdwenen.

De aannemer wordt er bij geroepen en die geeft aan dat het zijn probleem niet is omdat het onderhoud aan de achtergevel niet juist is uitgevoerd. Destijds hadden nog meer werkzaamheden moeten worden uitgevoerd maar dit paste niet in het budget.

ten uitvoeren. Ze besluiten daarom het Bureau voor Bouwpathologie BB in te schakelen voor het uitvoeren van een onderzoek naar de oorzaak en het geven van een hersteladvies.

Onderzoek

De gevel betreft een massief metselwerk gevel. Aan de buitenzijde is deze voorzien van een ademende muurverf in de kleur wit. Aan de binnenzijde is de gevel afgewerkt met een stuclaag die tijdens het opknappen van de woning is voorzien van een muurverf. In de gevel zijn houten raamkozijnen aanwezig waaronder een loodslabbe is aangebracht als aansluiting op de raamdorpelstenen. De raamdorpelstenen zijn keramisch, waartussen een cementgebonden voeg zit.

De aansluiting van de betonnen dakrand op de metselwerk achtergevel vertoont een lichte scheurvorming. Ook in de beton-

Het voetlood van de gevel blijkt als voeglood te zijn uitgevoerd. Bij het omhoog vouwen van het lood blijkt het water hier gemakkelijk achterlangs te trekken.

Oorzaak

De schade aan het stucwerk en schilderwerk aan de binnenzijde van de gevel ontstaat door vochtdoorslag van de gevel door het inmiddels vrijwel verdwenen schilderwerk. De vochtdoorslag trad echter al voor het afbladderen op via de voegen in de raamdorpelstenen. De kwaliteit van de

De bouwwijze van dit complex is met de massief metselwerkgevels niet gemakkelijk. Elke vorm van herstel, anders dan de gevel voorzien van een tweede huid, zal in de toekomst versneld onderhoud vragen. Dit komt door de inwateringsgevoelige details.

Herstel dient minimaal te bestaan uit het geheel kaal maken van de gevelstenen.

Ook moet de voeg tussen het metselwerk en de betonnen dakrand worden uitgeslepen. De scheuren in de betonnen dakrand moeten worden dichtgezet en de raamdorpelstenen moeten, inclusief voegen, worden vervangen. Dat geldt ook voor het voeglood aan de onderzijde van de gevel.

Hierna dient de gevel opnieuw te worden geschilderd met een ademende verf waarbij de voegen moeten worden afgekit met een elastische kit. Op de dakrand, boven het metselwerk kan een extra afdruipprofiel worden aangebracht om inwatering extra tegen te gaan.

De stucwerkschade aan de binnenzijde kan hierna weer worden hersteld. Na dit herstel moet minimaal jaarlijks inspectie en indien nodig onderhoud worden uitgevoerd. Dit is noodzakelijk omdat kitwerk niet gegarandeerd blijft hechten aan de ondergrond en de elasticiteit hiervan afneemt. Dit zou ervoor zorgen dat vrij snel toch weer inwatering van de gevel kan plaatsvinden: met opnieuw binnen enkele jaren schade tot gevolg.

illb_ad_perfect 265x385mm.indd 1

18-02-14 12:36

FISCAAL & PERSONEEL

35

Belastingdienst extra alert bij ‘VAR-wuo’ Het aantal zzp’ers groeit gestaag. Niet vreemd natuurlijk: het zijn aantrekkelijke medewerkers voor opdrachtgevers en de zzp’ers zelf profiteren van fiscale voordelen. In de praktijk nemen opdrachtgevers vaak aan dat de ‘Verklaring arbeidsrelatie winst uit onderneming’ hun de garantie biedt dat zij geen loonbelasting, bijdrage Zvw en premies werknemersverzekeringen hoeven af te dragen. Maar let op: de belastingdienst controleert steeds scherper of de ‘VAR-wuo’s’ ook terecht zijn afgegeven.

Tekst: Mr. Frank Kerkhof RB Alfa Accountants en Adviseurs te Bennekom fkerkhof@alfa.nl

De belastingdienst beoordeelt steeds kritischer of de ‘Verklaring arbeidsrelatie winst uit onderneming’ ofwel ‘VAR-wuo’ terecht is afgegeven aan de aanvrager hiervan. De belastingdienst toetst de verklaring aan de feiten en kijkt daarbij min of meer zijdelings naar wat er op papier is afgesproken.

Blijkt dat de VAR-wuo ten onrechte is afgegeven (omdat de zzp’er eigenlijk in loondienst werkzaam is), dan kan dat voor de zzp’er vervelende consequenties hebben.

Maar ook de opdrachtgever is dan niet vrij van risico’s. Het kan zijn dat hij met terugwerkende kracht loonbelasting, bijdrage Zvw en premies werknemersverzekeringen verschuldigd is.

Risicobeperking opdrachtgever

De opdrachtgever zit uiteraard niet te wachten op dit soort financiële perikelen. Als hij een zzp’er inschakelt, wil hij er juist gewoon van op aan kunnen dat hij geen belasting en premies hoeft in te houden. Daarom is het voor de opdrachtgever van belang om te voldoen aan de volgende voorwaarden:  hij moet beschikken over een kopie van de VAR-wuo van de zzp’er over het juiste tijdvak; en  de feitelijke werkzaamheden moeten overeenstemmen met de afgegeven VAR-wuo.

Als aan beide voorwaarden is voldaan, kan de belastingdienst niet achteraf constateren dat de opdrachtgever tóch belasting en premies had moeten inhouden. Het advies aan opdrachtgevers is dan ook om deze twee voorwaarden goed in het oog te (blijven) houden.

Het naheffingsrisico wordt hiermee sterk ingeperkt.

Risico zzp’er

Maar het risico ligt natuurlijk ook bij de zzp’er. Als hij bij de aanvraag van de VAR-wuo bepaalde vragen, al dan niet bewust, (gedeeltelijk) verkeerd invult, kan de belastingdienst ten onrechte de onjuiste conclusie hebben getrokken dat sprake is van een onderneming. Heeft de zzp’er ten onrechte een VARwuo gekregen, dan vordert de belastingdienst inkomstenbelasting na bij de zzp’er. Dit omdat hij achteraf beschouwd geen recht had op de gunstige faciliteiten voor de ondernemer zoals de

zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling. De belastingdienst kan ook de misgelopen premies navorderen. Het risico bedraagt minimaal enkele duizenden euro’s en kan gemakkelijk oplopen tot meer dan tienduizend euro! Natuurlijk zit geen enkele zzp’er daarop te wachten.

Meldplicht zzp’er

De zzp’er zal de gestelde vragen bij de aanvraag van een VAR-wuo daarom juist en

zorgvuldig moeten beantwoorden. Blijkt nadat de VAR-wuo is afgegeven dat de feiten afwijken van hetgeen is doorgegeven aan de belastingdienst bij de VARaanvraag? Dan is de zzp’er verplicht de veranderde omstandigheden te melden.

De belastingdienst kan de VAR vervolgens herzien. Meldt de zzp’er de veranderde omstandigheden niet, dan riskeert hij forse belastingaanslagen.

Tenslotte

Inmiddels is aangekondigd dat er met ingang van 1 januari 2015 een ‘VAR-webmodule’ komt. De komst van deze webmodule brengt met zich mee dat de opdrachtgever medeverantwoordelijk wordt voor de VARaanvraag van de zzp’er. Het is dus zowel voor de zzp’er als de opdrachtgever van belang deze ontwikkeling in de gaten te houden.

Goudzoekers De Hoge Raad besliste in november vorig jaar dat de BOF niet discriminerend is. En de BOF is dan natuurlijk niet de zeer besmettelijke kinderziekte, maar de uiterst gunstige bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de Successiewet. Op grond van deze faciliteit geldt voor het vererven en schenken van ondernemingsvermogen een zéér hoge vrijstelling.

Deze BOF stond al snel ter discussie: de faciliteit zou in strijd zijn met het gelijkheidsbeginsel. De BOF geldt immers niet voor vererven en schenken van privévermogen. In vergelijking met ondernemingsvermogen wordt schenken en erven van privévermogen in Nederland dus (te) zwaar belast. Maar de Hoge Raad heeft aan deze discussie, zoals gezegd, een einde gemaakt. De Nederlandse wetgever mag in de Successiewet middels de BOF onderscheid maken tussen de verkrijging van privévermogen en ondernemingsvermogen.

‘End of story’ zou je dan denken, maar niet volgens de Stichting Meldpunt Collectief Onrecht. Zij laat het er niet bij zitten en riep mensen (die aanslagen schenk- of erfbelasting hebben ontvangen) op om aan te haken bij een collectieve procedure bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. U heeft de advertenties in de landelijke- en regionale kranten vast gezien. De kosten van het aanhaken bedragen (afhankelijk van het ‘no cure, no pay percentage’), zo begreep ik, 495 of 995 euro. De grote vraag is: moet of moest u aanhaken? Ook aan mij is deze vraag de afgelopen maanden veel gesteld. Tja, en wat zeg je dan? Stel dat iemand u vraagt of het zinvol is deel te nemen aan de postcodeloterij. Wat zou u dan zeggen? Het is zonder meer verstandig erop te wijzen dat de kans op winst nagenoeg te verwaarlozen is. Maar de ‘goudzoekers’ onder ons zien toch vooral een kans.

Ik moet ineens denken aan het pittoreske plaatsje Heusden. De bewoners kregen jaren geleden miljoenen euro’s over zich uitgestrooid omdat hun postcode in de prijzen viel. Groot feest natuurlijk, maar niet voor de op zich verstandige niet-deelnemers. Zij vielen volledig buiten de prijzen en moesten de uitzinnige vreugde van bijna al hun buren ondergaan. Ik geloof dat één van hen zelfs nog heeft geprobeerd bij de rechter een schadeclaim in te dienen voor dit ‘onrecht’ of ‘leed’. Over ‘goudzoekers’ gesproken. Maar dit voorbeeld schetst wel goed wat de situatie is: het is zeker niet onverstandig uw geld aan iets anders te besteden dan de stichting, maar er is een (wellicht bijna te verwaarlozen) kans en stel nu eens dat …

Mr. F.J. Kerkhof FB Alfa Accountants en Adviseurs fkerkhof@alfa-accountants.nl

BETONNIEUWS

een innovatieve, originele manier kunt inzetten om de natuur te beschermen.

‘Leven in een betonhotel’ gevleugelde winnaar Erik Bretveld heeft met zijn inzending ‘Leven in een betonhotel’ de ideeënprijsvraag 2013 ‘In de kiem gescoord – Beton voor de natuur’ gewonnen. Hij ontving uit handen van André Burger, directeur Cement&BetonCentrum, een cheque ter waarde van € 5.000 voor de verdere ontwikkeling van zijn idee.

De Ideeënprijsvraag ‘In de kiem gescoord’ wordt sinds 2009 jaarlijks georganiseerd door het Cement&BetonCentrum om een stimulans te geven aan duurzame en in-

novatieve ontwikkelingen op betongebied. Het thema voor de Ideeënprijsvraag 2013 was ‘Beton voor de natuur’, waarbij de voorgestelde toepassing en/of producteigenschappen aantoonbaar moesten bijdragen aan natuurbeleving, -ontwikkeling en/ of -bescherming.

De jury, bestaande uit deskundigen op het gebied van natuur, cultuur en betonconstructies onder voorzitterschap van Madeleine Maaskant (architect en werkzaam als hoofd van de afdeling Gebouwen bij Natuurmonumenten), had een flinke klus aan

36 Betonhotel

de beoordeling van de 85 inzendingen. Er is gekeken naar originaliteit, technische en economische haalbaarheid, relevantie en presentatie van de inzendingen. Daarnaast werden de inzendingen grofweg in drie categorieën onderverdeeld: Objecten, Materiaal en Stedelijke Context. Enkele overtuigende ideeën in deze categorieën werden beloond met een eervolle vermelding.

Bij de laatst overgebleven inzendingen oordeelde de jury dat ze ruimschoots aan alle criteria voldeden. Daarmee werd door de inzenders aangetoond dat je met beton iets kunt toevoegen aan de ontwikkeling van nieuwe natuur, maar ook dat je beton op

Leven in een betonhotel van Erik Bretveld bestaat uit een betonnen steen met gaatjes. Deze oplossing schittert in zijn eenvoud. De steen doet dienst als insectenhotel en brengt de natuur in de stad. Groots gedacht, oogt professioneel en straks een prachtig huis voor solistische bijen, hommels en lieveheersbeestjes. Een kansrijk, mooie, strak vormgegeven oplossing voor de biodiversiteit in steden. Producttechnisch gezien is de steen goed te realiseren en in te metselen. Door af te wachten ontstaat er vanzelf iets moois.

Alle inzendingen zijn gebundeld tot de publicatie Beton voor de natuur.

Deze is te downloaden via de website www.indekiemgescoord.nl, of aan te vragen via info@cementenbeton.nl.

Betonmortel met minimale kruip bij grote tunnelmaat In Rijnsburg is Van Rhijn Bouw uit Katwijk begonnen met de bouw van de Waterklaver, een woonproject met zeven woonlagen en zeventig appartementen. De aannemer gebruikt voor de betonwerken een tunnelbekisting met een overspanning van maar liefst 9 meter. Met een dergelijk grote tunnelmaat loop je bij ontkisten het risico op kruipverschijnselen. Castcrete®, betonmortel van Mebin, herleidt dit risico tot het absolute minimum.

Van Rhijn Bouw kiest als één van de eerste bouwbedrijven in Nederland voor een bekisting met een grote overspanning van 9 meter, bestemd voor koude tunnelgietbouw. Een echt huzarenstukje, gemaakt door Red Betonbouw in samenwerking met Hendriks Stalen Bekistingtechniek uit Veenendaal. Door de grote tunnelmaat kan

de woning heel vrij ingedeeld worden.

Van Rhijn Bouw vroeg Mebin een betonmengsel te leveren dat in koude tunnelgietbouw daags na het storten al hard genoeg is om te ontkisten en nagenoeg geen kruipverschijnselen vertoont. In de praktijk betekent dit dat het mengsel binnen de vooropgestelde tijd van 16 uur een druk-

sterkte van 20 N/mm2 haalt in plaats van de standaardsterkte van 14 N/mm2. Castcrete® voldoet hieraan. Het product is specifiek geschikt voor koude tunnelgietbouw: het ontwikkelt veel warmte in alle omstandigheden, zonder toevoeging van externe warmtebronnen.

Concremote®: live monitoren

Mebin monitort het verhardingsproces met Concremote®: een draadloos, web-based systeem om druksterkte en temperatuurontwikkeling live te monitoren en zo op tijd te ontkisten. Hans van Rhijn, directeureigenaar Van Rhijn Bouw: ‘Wij zijn heel enthousiast over het systeem. Onze mensen op de bouwlocatie krijgen een sms-berichtje wanneer de druksterkte van 20 N/mm2 bereikt is. Ze weten precies wanneer ze kunnen ontkisten.’

Paul Koopman, vestigingsmanager Mebin Voorburg en Katwijk: ‘Aan de hand van de gegevens die je via Concremote® krijgt, kun je het proces constant bijsturen. Voor het project Waterklaver bereikten we de

gewenste druksterkte op een gegeven moment om 5 uur ’s nachts. Dat was niet de bedoeling: de aannemer wilde om 7 uur ’s ochtends ontkisten, begin werktijd. Onze specialisten pasten het mengsel aan en zorgen ervoor dat de druksterkte om 7 uur bereikt werd.’

Doordat aannemer en betonmortelproducent het verhardingsproces nauwgezet kunnen opvolgen en de vereiste druksterkte met Castcrete® snel bereikt wordt, kan de bouwtijd aanzienlijk ingekort worden.

Voor de Waterklaver zou het totale tunnelproces initieel 15 weken in beslag nemen.

Afhankelijk van de weersomstandigheden schat Van Rhijn Bouw drie weken eerder klaar te zijn dan gepland.

Castcrete® is beschikbaar in een zomer-, overgangs- en wintersamenstelling en is verkrijgbaar in de sterkteklassen C20/25 of C30/37 en consistentieklasse S3. In overleg kan er maatwerk geleverd worden.

HeidelbergCement Benelux, ’s-Hertogenbosch, (073) 640 12 13, www.heidelbergcement.com

37

BETONNIEUWS

Nullen en enen op de gevel De façade van het AlphaCloud datacenter heeft een opvallende structuur van nullen en enen. Met de binaire voorstelling van ASCII-tekens geeft de architect een knipoog naar de functie van het gebouw en lijkt de betonnen wand tot leven te komen. De structuur werd gerealiseerd met NOEplast-structuurmatten.

Miljarden bits en bytes worden opgeslagen op de dataservers in het gloednieuwe datacenter van AlphaCloud in Mechelen (België). De serverhallen worden beheerd door de IT-bedrijven ATOS en Syntigo, een dochter van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen NMBS. Tussen nu en 2016 zullen de data verviervoudigen: gegevensopslag wordt daarmee alleen maar vitaler.

Het datacenter in Mechelen werd gebouwd én ingericht in een periode van minder dan twaalf maanden. Voor de façade van het gebouw werd gekozen voor een betonstructuur met prefab gevelelementen in beton C30/37 ZVB. Deze keuze werd onder meer ingegeven door de gevraagde bouwsnelheid, lengte van het gebouw, de integratie ervan in een woonomgeving en de door de opdrachtgever vereiste beveiliging en duurzaamheid.

Wat direct opvalt is de uitvoering van de 2.700 m2 prefab betonnen gevelelementen: deze lijken rijkelijk ‘bestrooid’ te zijn met nullen en enen. De prefab-gevelelementen hebben een afmeting van 141 x 141 cm en zijn vervaardigd van grijs beton dat voorzien is van wapening. De wapening heeft deels een constructieve functie en dient tegelijkertijd als kooi van Faraday voor de gevoelige elektronische apparatuur die in het datacenter staat opgesteld.

Om de prefab betonelementen te kunnen voorzien van de binaire voorstellingen,

Aquaduct Leeuwarden van brandwerend prefab beton Leeuwarden krijgt een aquaduct waarin speciaal brandwerend beton is verwerkt. Polypropyleenvezels in het betonmengsel moeten het afspatten van beton bij brand voorkomen. Dit project is één van de eerste keren dat in Nederland PP-vezels in prefab beton worden verwerkt. Haitsma Beton heeft de engineering van de prefab elementen verzorgd en deze hebben de brandproeven succesvol doorstaan. Naast de strenge brandveiligheidseisen moeten de prefab elementen voldoen aan CUR-Aanbeveling 100 voor Schoonbeton.

Plaatsing van een met PP-vezels versterkte stempelbalk. Fotografie: Erik Bootsma.

werd gebruik gemaakt van NOEplast-matten. De matten werden vervaardigd door NOE-Betonvormgeving. De binaire voorstellingen werden speciaal ontwikkeld en uitgewerkt naar elf verschillende modellen met op elk paneel een binaire combinatie. De modellen zijn CNC gefreesd in NOEmodelbouwplaat – een speciaal voor dit doel ontwikkeld zeer goed en gedetailleerd freesbaar PU - waarop de benodigde NOEplast-matten rechtstreeks konden worden gegoten.

De NOEplast-matten bieden als voordeel dat zij - bij normaal gebruik - gegarandeerd 80 tot 100 keer kunnen worden ingezet.

Het overgrote deel van de matten wordt na afloop van het AlphaCloud-project door de aannemer zelfs hergebruikt voor de realisatie van twee volgende gebouwen naast het gerealiseerde project.

NOE-Betonvormgeving, Arkel, (0183) 56 98 88, www.betonvormgeving.nl

Voor het nieuwe aquaduct in het Van Harinxmakanaal (beroepsvaart en watersport) levert Haitsma Beton, in opdracht van Ballast Nedam Infra, de prefab betonnen elementen. Het aquaduct moet in december 2014 gereed zijn. Aquaducten moeten net als tunnels aan strenge veiligheidseisen voldoen, ook ten aanzien van brandwerendheid. Zo mogen bij hoge temperatuurbelastingen geen stukken beton afspatten. In dit project moeten de prefab elementen een temperatuur van 1.100 graden minimaal 120 minuten (plus 120 minuten afkoelen) kunnen doorstaan.

De zestien stempelbalken van ruim 23 meter lengte hebben een dubbele functie: ze houden de tunnelwanden in positie en dragen het dek dat er later bovenop wordt geplaatst. De productie van de schaaldelen start pas dit jaar. Het betreft hier 20 grote, gekromde elementen (6 x 6,7 x 5 meter) die het aquaduct een mooi afgerond aanzicht zullen geven. Haitsma Beton verzorgt ook het transport van alle 36 elementen.

Grote panelen bekistingssysteem versnellen bouwproces Met Framax Xlife biedt Doka Nederland een kaderbekistingssysteem dat verschillende grote panelen omvat. De grote panelen hebben standaard-afmetingen van 240 x 270 cm en 240 x 330 cm (b x h). Met de bijbehorende Framax snelspanner-RU of uni-spanner en Framax-klemprofiel, kunnen de panelen worden verhoogd tot een maximale bekistingshoogte van maar liefst 10,80 meter.

Met de grote panelen van het Framax Xlife bekistings-systeem van Doka zijn bekistingshoogten tot maar liefst 10,80 meter mogelijk.

Alle verbindingsonderdelen en toebehoren van het Framax Xlife-systeem passen naadloos in het 15 cm-raster, waardoor het bekistingssysteem op maat aan elk bouwplan kan worden aangepast. De consequente rasterpatronen zorgen bovendien

voor een vereenvoudigde planning en logistiek en staan garant voor een geordend plaatpatroon. Het bekistingssysteem leent zich voor wand-, kolom- en funderingsbekistingen en kan worden gecombineerd met de Doka-klimbekisting MF, de zelfklimmende bekistingen van Doka, Doka-vouwklimsteigers en Doka-steunbokken.

Framax Xlife panelen met grote oppervlakken lenen zich er bij uitstek voor om met de kraan te worden verplaatst. Wanneer het bekistingssysteem wordt gecombineerd met de klimbekisting MF van Doka, kunnen bekisting en klimsteiger zelfs in één enkele kraanbeweging als een eenheid worden verplaatst.

Het Framax kaderbekistingssysteem is op-

Effectieve brandwering

Het gebruik van brandwerend prefab beton voor civiele kunstwerken heeft tal van voordelen. Naast het feit dat de toegepaste PP-vezels zeer effectief zijn, is het integreren van passieve brandbescherming in de constructie economisch interessanter dan het gebruiken van brandwerende bekleding. Daarnaast is PP-vezelversterkt beton minder gevoelig voor lekken en beter bestand tegen mechanische beschadiging en vorst-/dooiaantasting.

Haitsma Beton B.V., Kootstertille, (0512) 33 56 78, www.haitsma.nl

gebouwd uit een vormstabiel, van binnen en buiten thermisch verzinkt en gepoedercoat stalen frame dat een grote sterkte en stijfheid combineert met een hoge corrosieweerstand. De afwerking met een poedercoating zorgt er bovendien voor dat het frame zich gemakkelijk laat reinigen. De maximale betondruk bedraagt 80 kN/m2 bij een 20 mm centering.

De Xlife bekistingsplaat wordt gevormd door een kern van multiplex, die is voorzien van een kunststof bekleding die langdurig meegaat en eenvoudig kan worden gereinigd en minder gevoelig is voor beschadigingen. De kunststof bekleding staat bovendien garant voor een strak betonoppervlak.

Doka Nederland, Oss, (0412) 65 30 30, www.doka-nederland.nl

THIS IS NOT A PAIR OF GLOVES. THIS IS BREAKING NEWS! In de jaren 70 hebben we een revolutie teweeggebracht in workwear. Nu hebben we eens goed gekeken naar uw werkhandschoenen en hebben ze voorzien van de laatste technologie. We hebben ook maar meteen de manier waarop je ze kunt kopen verandert. Je hoeft ze niet langer per paar te kopen maar gewoon per stuk, wanneer dat nodig is. Omdat je handen links en rechts verschillen, ander werk doen en omdat daardoor je handschoenen links en rechts ook anders slijten.

Bekijk al het nieuws op www.snickersworkwear.nl en ontdek hoeveel verschillende handen u heeft en welke handschoenen daarbij nodig zijn.

www.snickersworkwear.nl

PRODUCT IN BEELD

39

Dertien meter hoge wand in één keer storten In opdracht van European Bulk Services (E.B.S) BV bouwt Cordeel op de Europoort Terminal een nieuwe vlakloods voor opslag van 65.000 m3 agribulk. Engineers van NOE Bekistingtechniek ontwikkelden een oplossing waarmee de betonwanden van de loods tot ruim 13,5 meter hoogte in één keer kunnen worden gestort.

E.B.S. is een droge massagoed/stuwadoor in de haven van Rotterdam die zich voornamelijk bezighoudt met het laden, lossen, op- en overslaan van droge bulkproducten, zoals kolen, mineralen, agri- en biomassaproducten. Voor één van haar klanten wordt momenteel de nieuwe vlakloods gebouwd. Verwacht wordt dat hiermee jaarlijks circa één miljoen ton extra agribulk zal worden aangevoerd.

Naast de vlakloods van 65.000 m3 worden eveneens transportsystemen en weeginstallaties gebouwd. Ook het huidige trein-/trucklaadstation wordt compleet herbouwd en uitgebreid. Om de goederenstroom goed te kunnen ontvangen, zal het Havenbedrijf Rotterdam bovendien een extra zeesteiger in de Beneluxhaven bouwen met een diepgang van 16 meter. Deze steiger wordt door E.B.S. voorzien van een nieuwe ontvangsthopper en een transportbandensysteem. De bouw van de nieuwe vlakloods met bijbehorende transportbanden en de uitbreiding van het trein-/trucklaadstation zullen naar verwachting in de eerste helft van 2014 gereed zijn.

Bewegende massa

De nieuwe loods bestaat geheel uit in het werk gestort beton en wordt gerealiseerd

op een fundering ‘op staal’. In plaats van funderingspalen staat de vlakloods op een betonnen plaat. Opmerkelijk detail is het feit dat door het ontbreken van funderingspalen de vlakloods zal meebewegen met de ‘vulgraad’ van de loods. Wanneer de vlakloods volledig met agribulk wordt gevuld, zal het gebouw circa 4 à 5 cm naar beneden zakken om vervolgens weer omhoog te komen, wanneer de loods leeg raakt.

De vlakloods zelf heeft een oppervlakte van ruim 6.200 m2; de lengte bedraagt circa 170 meter, terwijl de breedte circa 36,5 meter is.

De wanden aan de lange zijde hebben een hoogte van 10 meter; aan de kopse kant van het gebouw bedraagt de hoogte van de betonnen wanden door het schuinoplopende dak maximaal 18,5 meter. Ook de dwarswanden, die de loods in verschillende compartimenten verdelen, hebben een hoogte van ruim 18 meter.

13 uur onafgebroken storten

De betonwanden van de loods worden in het werk gestort. De bekistingen hiervoor zijn geleverd door NOE Bekistingtechniek.

Een opmerkelijke oplossing leverde het bedrijf voor de 13 meter hoge wanden, waardoor een groot deel van de wanden in één keer kunnen worden gestort. De 18,5 meter hoge dwarswanden en wanden aan de kopse kant worden in twee storts gerealiseerd: één van 13 meter en één van 5,5 meter.

De bekisting voor de 13 meter hoge wanden bestaat uit NOEtop-bekistingpanelen.

De panelen van de dwarswanden zijn conisch gemonteerd, waardoor de wanden aan de onderzijde één meter dik zijn om vervolgens tot een hoogte van 6,5 meter te verjongen, vanwaar de wand verder 0,50 meter dik is.

NOEtop bekistingsysteem

De NOEtop-panelen zijn hoofdzakelijk grootvlak-panelen van 5.300 x 2.650 mm waarvan er steeds twee boven elkaar zijn gemonteerd. Om de gewenste hoogte van 13 meter te bereiken, worden deze gecombineerd met liggende panelen van 1.000 x 2.650 mm en 1.325 x 2.650 mm. De inzet van de 5.300 x 2.650 mm metende groot-

vlakpanelen, zorgt ervoor dat de montagetijd tot een minimum beperkt kan blijven.

De afmeting van de panelen staat bovendien garant voor een grote stijfheid van de bekisting. Het hoogte- en breedteraster van de panelen is doorlopend, zodat deze naar wens staand en liggend te combineren zijn.

NOEtop bekistingpanelen zijn voorzien van een geïntegreerde gording waardoor het voor conische betonwanden monteren van panelen, sterk wordt vereenvoudigd.

De opneembare bekistingdruk voor de panelen bedraagt 88 kN/m². Deze bekistingdruk geldt voor alle mogelijke combinaties van NOEtop panelen in hoogte en breedte, staand en liggend.

Om snel te kunnen be- en ontkisten en de bekisting om te zetten, combineerde NOE de NOEtop-panelen met de klapbare NOE AB300 klimsteiger. Dit klimsteigersysteem leent zich ook voor bekistinghoogten tot 5.300 mm en heeft een werkbreedte van 2.100 mm. Kenmerkend is de automatische borging bij het inhangen van de steiger tegen opwaaien en uithaken.

NOE-Bekistingtechniek b.v., Arkel, (0183) 569 888, www.noe.nl

ADVERTORIAL

40

"Meer kun je niet willen" "Ik zou ze graag meteen in mijn bus willen stoppen en wegrijden", lacht Hans van Vulpen. De timmerman testte enkele weken twee nieuwe geesteskinderen van Fein en is bijzonder te spreken over het tweetal accu schroefmachines.

Dakkapellen, kozijnen, in- en externe verbouwing, aanbouwen. noem maar op.

Bij het timmerbedrijf van Hans van Vulpen wordt volop gewerkt, en dus ook geschroefd. Timmeren zit Van Vulpen in het bloed, zegt hij. "Ik ben nog net niet geboren met een hamer in mijn handen. Ik zit nu al zestien jaar in het vak en met veel plezier." Hij heeft in die zestien jaar uiteraard van alles voorbij zien komen wat machines betreft. Fein steekt er echter wat accu schroefmachines betreft met kop en schouders bovenuit.

Gewicht en ergonomie

"Allerlei bekende merken heb ik al geprobeerd", zegt Van Vulpen, die voor Fein de nieuwste twee accu schroefmachines heeft getest: de ABS18 en de accu slagschroevendraaier ASCD. "Het is een hele zoektocht geweest, maar het lijkt erop dat ik nu eindelijk de juiste machines heb gevonden." Van Vulpen is vooral te spreken over het gewicht en de ergonomie van de apparaten. "Ze liggen lekker in de hand en zijn licht van gewicht. En ze maken veel toeren maar je voelt het bijna niet. Dat zijn de belangrijkste eisen voor mij als vakman. Je bent er hele dag mee aan het werk, dus die zaken zijn belangrijk." Verder moet de machine natuurlijk kwalitatief goed en krachtig zijn, aldus Van Vulpen. "Dat zit bij deze twee machines zeker wel goed. Alle schroeven draaien ze er moeiteloos in."

Accu's

Van Vulpen is ook zeer te spreken over de kwaliteit van de accu's die hij voor Fein testte, een 18 V met 2 amp per uur en een 18 V met 4 Amp per uur. "Met die 4 Amp heb ik twee dagen op ĂŠĂŠn lading gewerkt.

Ik heb hem amper in de lader gehad. Bovendien kun je de accu's uitwisselen met andere Fein machines. Echt heel handig."

Garantie

En mocht de machine het ondanks alles begeven, dan is er de garantietermijn van drie jaar op de machine, de lader en de accu. "Dat spreekt me als vakman ook aan, dat een bedrijf ook bij eventuele na-service voor me klaarstaat. Zeker bij een schroefmachine is dat mooi want dat is zo'n beetje het eerste dat ik iedere dag uit mijn bus haal."

Haak

Al met al is er weinig dat Van Vulpen aan te merken heeft de op twee Fein machi-

nes. "Er zit alleen geen haak aan om de machines aan je broekzak of riem te hangen.

Je moet hem tussen je benen klemmen.

Het is maar een klein dingetje, maar toch."

Fein Nederland is daar reeds op ingesprongen en is met Fein Duitsland in overleg om te kijken of het mogelijk is een haak aan te kunnen bieden.

"Samenvattend zou ik de machine zeer zeker aanbevelen bij mijn collega's: hij is krachtig, de accu gaat lang mee, hij ligt goed in de hand, is lekker licht en doet zijn werk op een stabiele manier. Meer kun je eigenlijk niet willen."

Rotterdams Handelshuis B.V. Postbus 3000 2980 DA Ridderkerk Wagenmakerstraat 13 2984 BD Ridderkerk (Nederland) Tel. +31 (0)180-441603 Fax. +31 (0)180-415007 info@fein.nl www.fein.nl / www.rhh.nl

PRODUCTNIEUWS

41

Kranen voor mensen met beperkte mobiliteit Voor ouderen en mensen met een beperkte mobiliteit heeft Hansgrohe de Care kranenserie ontwikkeld. Deze kranen bieden meer gebruiksvriendelijkheid in de badkamer.

Naast de bestaande Talis Care serie, introduceert Hansgrohe met Focus Care een betaalbare kranenserie waarmee iedere badkamer, waarin een speciale kraan gewenst is, kan worden ingevuld. In combinatie met de Ecostat Comfort thermostaat is een veilige, comfortabele badkamer voor iedereen mogelijk.

Met de extra lange greep van maar liefst 121 mm, maken de Focus Care kranen de bediening van de temperatuur en waterdoorstroom zeer eenvoudig, ook voor mensen met een fysieke beperking. De ééngreeps wastafelkranen zijn verkrijgbaar in staande uitvoering in twee hoogtes en als wanduitvoering, waardoor er voor vrijwel iedere wastafel een geschikte kraan is.

Voor de douche kan gekozen worden voor een mengkraan die eveneens is voorzien van een verlengde greep. Wie liever kiest voor een thermostatische kraan, kan met de Ecostat Comfort Care douche-en bad thermostaten de badkamer completeren.

De thermostaat bevat net als de wastafelkraan een extra lange greep en heeft dui-

delijke functiesymbolen. De thermostaat is veilig dankzij de SafetyStop temperatuurbegrenzing op 40°C. De Focus Care kranen zijn voorzien van de waterbesparende EcoSmart technologie, waardoor de waterdoorlaat is begrensd op 5 l/min. Hierdoor wordt zowel water als energie bespaard, met behoud van comfort. Het geïntegreerde QuickClean anti-kalksysteem zorgt ervoor dat kalk- en vuilafzetting nauwelijks kunnen hechten en eenvoudig met één vinger weg te wrijven zijn. Dit verlengt de levensduur van de kraan en is hygiënisch.

Hansgrohe, Westknollendam, (075) 646 14 14, www.hansgrohe.nl

Gegarandeerd sterke stofbeheersing!

Stofbeheersing is een steeds belangrijker worden thema in de media, maar nog meer voor de ondernemers in de bouw. Strengere controles en de dreiging van hoge boetes laat veel ondernemers tot het besef komen dat stofbeheersing moet. Bij DEWALT zijn we het daar mee eens en nemen we veiligheid op de bouwwerf in zijn algemeenheid heel serieus met het Perform & Protect programma.

Het Perform & Protect programma is het resultaat van een jarenlange ontwikkeling van DEWALT machines op het gebied van veilig werken.

Drie thema’s staan centraal binnen het Perform & Protect programma: Vibraties, Controle en Stofbeheersing. Het platform voor stofbeheersing verdient speciale aandacht.

Inadembaar stof, zoals kwartsstof, zijn schadelijk voor de gezondheid. Het is daarom van groot belang om de verspreiding van stof tot een minumum te beperken. Een veelvoorkomende klus waar veel stof bij vrijkomt is boor- en breekwerk. Bij boor- en breekwerk biedt DEWALT een passend hulpstuk voor elke toepassing dat zij combineren met hun MKlasse stofzuiger. Voor lichte combihamers biedt de stofafzuigtelescoop een ideale oplossing. Je klikt hem op de boorkop van de combihamer en de telescoop komt direct op het boorgat te staan. De slang sluit je aan op de stofzuiger en je kunt aan de slag.

Maar Perform&Protect gaat niet enkel om

Werkhandschoen biedt bewegingsvrijheid én bescherming Maximale bewegingsvrijheid en vingergevoeligheid: dat biedt de nieuwe Showa 341 werkhandschoen van Prestop. Deze ultradunne handschoen met extra flexibiliteit en ademende handrug is ideaal voor bouwvakkers en stratenmakers.

veiligheid. Het garandeerd ook een betere prestatie van de machine zelf. Een mooi voorbeeld hiervan is de nieuwe 32mm SDS-puls Combihamer range. De combinatie van een krachtige 1000Watt motor, een hoog aantal toeren per minuut en innovatieve vibratiecontrole maakt deze combihamers een grote vernieuwing in het 4kg segment. Deze combihamers zijn overigens ook TNO gecertificeerd in combinatie met DEWALT stofafzuigsysteem. www.dewalt.nl

Dankzij de anatomische vorm, lijkt het net alsof u geen handschoen draagt. Daarbij is de handschoen gemaakt van een extra sterk stiksel, zodat deze veel langer meegaat dan andere ‘dunne’ handschoenen. Met de introductie van de Showa 341 geeft Prestop gehoor aan de vraag uit de markt. Uit marktonderzoek is namelijk gebleken dat er behoefte is aan een flexibele, dunnere handschoen met waterdichte palm. Een handschoen, die bescherming en comfort biedt voor stratenmakers en bouwlieden. U kunt een gratis monster aanvragen. Stuur een e-mail naar info@prestopbv.nl.

Prestop B.V., Uden, (0413) 24 44 88, www.prestopbv.nl

Kortste boor-schroefmachine

Het moet de compactste boor-schroefmachine zijn in de 10.8 Volt klasse: de PowerMaxx BS van Metabo. Met het gereedschap snel wisselsysteem Quick is deze ook als PowerMaxx BS Quick verkrijgbaar. Met snelspanboorhouder is hij slechts 162 mm lang en daarmee de kortste boor-schroefmachine op de markt.

Met een koppel tot 34 Nm en een toerental van maximaal 1400 omwentelingen per minuut is de machine nog sterker en productiever geworden, in vergelijking tot zijn voorganger. Het voordeel van de korte uitvoering is volledig te benutten door de snelspanboorhouder af te nemen. De boor-schroefmachine meet dan nog slechts 122 mm. Daarbij heeft Metabo de machine met een magnetische kwart-inch binnen zeskant opname in de as uitgerust. De boor-schroefmachine weegt slechts 800 gram.

Snel wisselen tussen schroeven en boren kan met de PowerMaxx BS Quick. In een handomdraai kan er gewisseld worden tussen bitshouder, boorhouder en haaks-voorzetstuk. Deze laatste vergemakkelijkt het werken aan bijzonder moeilijk toegankelijke plaatsen en in hoeken.

De capaciteit van de accu-packs is verhoogd van 1.5 Ah naar 2.0 Ah. De grotere 4.0 Ah accu-packs zijn uiteraard uitwisselbaar.

Hoe lang de professionele gebruiker met de acculading kan werken laat de capaciteits-aanduiding in het motorhuis van de boor-schroefmachine zien. De universele PowerMaxx BS is als compacte probleemoplosser ideaal voor lichte en middel zware schroef- en boortoepassingen. In staal maakt de machine gaten tot 10 mm, in hout zijn zelfs gaten tot 22 mm mogelijk. De machine heeft verder een aan beide zijden van de machine monteerbare riemhaak en een LED-verlichting.

Metabo Nederland bv, Breukelen, (0346) 25 90 60, www.metabo.nl

Ubiflex Ribbel

De slimme loodvervanger voor dakpannen en gegolfde dakbedekkingen

Ubiflex Ribbel

Ubbink, dat bouwt wel zo makkelijk!

UBB Adv Ubiflex Ribbel 265x190 contour.indd 1

KUNSTSTOF KOZIJNENFABRIEK ■ kwaliteit: 28 jaar ervaring met VEKA Wij maken kunststofkozijnen ■ snelheid: levertijd standaard kleuren 10 kunststofkozijnen werkdagen, sneller in overleg.

■ Bezorgen: eigen transport uw leverancier van:prijs uitsluitend voor ■ Scherpe ■ CE Keurmerk de zakelijke ■ Naast de versteklas tevens HoutPolyester dakgoten Verbinding-Look markt! Polyester windveren & boeiborden ■ Offerte: binnen 24 uur

Polyester deurluifels uw leverancier van: deurluifels Aluminium uw leverancier van: leverancier van: an: kunststofkozijnen Polyester dakgoten dakkapellen PolyesterPolyester dakgoten Molenlei 8 1921 CZ&Akersloot uw leverancier van: windveren boeiborden PolyesterPolyester windveren & boeiborden olyester dakgoten en Tel.Polyester 072 534 1005 -schoorsteenomkledingen Fax. 072 532 3648 Polyester deurluifels Polyester deurluifels olyester windveren & boeiborden ren & boeiborden Email: mail@luten-kozijnen.nl Polyester raamluiken Polyester Aluminium dakgotenAluminium deurluifels deurluifels www.luten-kozijnen.nl olyester deurluifels fels Polyester Polyester windveren & boeiborden Polyester dakkapellen Polyester gevelelementen dakkapellen luminium deurluifels uifels Polyester Polyester deurluifels Polyester schoorsteenomkledingen schoorsteenomkledingen olyester dakkapellen ellen Keralit Beers Bouwproducten BV Aluminium deurluifels Polyester raamluiken Polyester raamluiken olyester schoorsteenomkledingen steenomkledingen Polyester Polyester dakkapellen Bouwen met vertrouwen Polyester gevelelementen Leuningverhogers voor o.a. galerijen gevelelementen olyester raamluiken iken

LUTEN

Polyester Keralit schoorsteenomkledingen Keralit olyester ementengevelelementen uwleverancier leveranciervan: van: uw Polyester Leuningverhogers raamluiken Leuningverhogers o.a. galerijen voor o.a. voor galerijen eralit Polyester gevelelementen Polyesterdakgoten dakgoten euningverhogers voor o.a. galerijen rs voor o.a. galerijen Polyester Keralit Polyester windveren & boeiborden Polyester windveren & boeiborden Beers Bouwproducten Beers Bouwproducten B.V. voorB.V. de voor de Leuningverhogers voor o.a. galerijen Polyester deurluifels Polyester deurluifels en markt eers Bouwproducten B.V. de professionele ducten B.V. voor de zakelijkezakelijkeen voor professionele markt Aluminium deurluifels Aluminium deurluifels akelijkeprofessionele markt rofessionele markt Beersen Bouwproducten B.V. voor de Polyester dakkapellen Polyester dakkapellen Houtkopersgilde 2a Houtkopersgilde 2a Houtkopersgilde 2a Polyester schoorsteenomkledingen zakelijkeen professionele markt 1671 RB Medemblik Polyester schoorsteenomkledingen 1671 Houtkopersgilde 2a RB Medemblik persgilde 2a Polyester raamluiken 1671 RB Medemblik Tel.712 (0227) 712 362 Polyester raamluiken Tel. (0227) 362 1671 RB Medemblik Medemblik Polyester gevelelementen Houtkopersgilde 2a Fax (0227) 712 363 Fax (0227) 712 363 Polyester gevelelementen 27) 712 Tel. 362(0227) 712 362 Tel. (0227) 362 Keralit 712 1671 RB Medemblik 27) 712Fax 363(0227) 712 363 Keralit Leuningverhogers voor o.a. galerijen Tel. (0227) 712 362 Fax (0227) 712 363 Leuningverhogers voor o.a. galerijen E712 EURWS363 B O UWPRO C T E N.N L Fax W W W. BW EW E(0227) RW.B SBO PRO DU C T EDU N.NL

20-08-13 15:06

Genie rupstelescoophoogwerkers.

Het Genie TRAX systeem heeft 2 rupsen per as, dus 4 in totaal. Deze rupsen kunnen onafhankelijk van elkaar 22 graden op en neer kantelen waarmee ze de oneffen grond of de laadklep van een vrachtwagen netjes volgen. Het actieve pendelassysteem zorgt ervoor dat alle 4 de rupsen ook in ruw terrein contact blijven houden met de bodem voor maximale terreinvaardigheid.

De Genie TRAX heeft net als een bandenmachine slechts één joystick voor het rijden en waarop men met de duim kan sturen. Ook stuurt hij net als een bandenmachine gewoon met de twee voorste (rubber) rupsen waardoor hij nauwelijks sporen achterlaat.

De rupstelescoophoogwerkers zijn verkrijgbaar in 4 werkhoogtes, te weten 14,2 15,75 20,3 en 21,8

Beers Bouwproducten B.V. voor de zakelijke- en professionele markt

EERSB OUTW P .RO PRO DUC EN N LD U C T E N.NL

Beers Bouwproducten B.V. voor de Beers Bouwproducten B.V. voor de zakelijkeen professionele markt

W W.BEE R S B OW UW D UC WP RO W.B E TEERN.NL S B OU W P RO D U C T E N . NL

zakelijke- en professionele markt Houtkopersgilde 2a 1671 RB Medemblik Houtkopersgilde 2a Tel. (0227) 712 362 1671 RB Medemblik Fax (0227) 712 363

Tel. (0227) 712 362

Tel: 0180-491010 www.hdwnl.com sales@hdwnl.com

PRODUCTNIEUWS

43 Wandsystemen in BIM

Zichtbare werkkleding Het is in de industrie en logistieke sector vaak niet verplicht, maar wél veilig: kleding met extra zichtbaarheid. In magazijnen en werkplaatsen zijn veel mensen continu in beweging, te voet maar ook met heftrucks. Een eenvoudige reflectie kan onnodige ongevallen voorkomen. Er is dan ook veel vraag naar kleding zonder de ‘zware Hi-Viz normen’, maar wel met net dat beetje extra reflectie.

Gyproc wandsystemen zijn nu direct te downloaden als Bouw Informatie Model (BIM) via de Gyproc wandselector op gyproc.nl. Met behulp van de wandselector is eenvoudig, op basis van gewenste prestaties zoals brand en geluid, het juiste wandsysteem te vinden.

Björnkläder laat graag de drager bepalen en heeft daarom een sweatshirt en jas ontworpen, met extra zichtbaarheid op de schouders en bovenarmen. Subtiel en heel functioneel. De kleding is voorzien van handige zakken en is duurzaam én degelijk.

Draagcomfort is één van de eigenschappen waarin Björnkläder volgens de makers uitblinkt. Dit is ook bij het sweatshirt en de jas het geval. Gemaakt van 100% katoen en voorzien van praktische opbergmogelijkheden, wordt de drager van vele gemakken voorzien.

Om de set compleet te maken, kunt u ook kiezen voor de praktische werkbroek met reflecterende details op de broekspijp.

Wiltec B.V., Uden, (0413) 24 44 44, www.wiltec.nl

Eenvoudig stofvrij werken met Hilti oplossingen!

Al ruim 40 jaar is Hilti bezig met stofvrij werken voor eindgebruikers in de bouw. Niet voor niets zijn wij wereldwijd marktleider met innovatieve oplossingen en hebben daarmee het grootste aanbod gecertificeerde oplossingen op het gebied van stofvrij werken. Onze innovaties verhogen de productiviteit en veiligheid van de gebruiker, alsmede de levensduur van het gereedschap.

Flexibel stofvrij boren.

Met het Hilti TE 6-A DRS systeem boort u eenvoudig de kleinere diameters op accu met de geïntegreerde stofafzuigmodule. De TE 6-A met DRS boort de meeste gaten per accu lading en is de meest robuuste oplossing voor de dagelijkse werkzaamheden op de bouw.

De wandselector informeert en adviseert alle bouwprofessionals over de beste Gyproc-oplossing voor bouwkundige uitdagingen. Om de gewenste prestaties te behalen gaat het om de juiste combinatie van producten binnen een systeem. Gebruiksvriendelijkheid en complete informatieverstrekking zijn dé uitgangspunten voor de selector. Daarom kunnen de wandsystemen nu ook in BIM modellen worden toegepast.

De grote voordelen van de wandsystemen in een BIM model zijn tijdwinst, kostenefficiency en een meer nauwkeurige werkvoorbereiding. Ook kunnen (constructie)fouten in een vroeg stadium worden herkend en is automatische (her)berekening van het aantal m2 wand met bijbehorende producten mogelijk. Met bouwtekeningen in BIM wordt niet alleen tijd bespaard, maar ook onnodige kosten. Alle benodigde projectinformatie van de bouwpartners is op één plek te vinden. Daarnaast zal een digitaal 3D model een verbeterd inzicht geven in het project.

Saint-Gobain Gyproc, Vianen, (0347) 325 100, www.gyproc.nl

Mobiele Leeflijn Het Arbobesluit (wet) verplicht eigenaren en opdrachtgevers van gebouwen om er bij het ontwerp al voor te zorgen dat reinigen, onderhoud, inspectie en (ver)bouwen, zowel in de uitvoeringsfase als ook in de gebruikersfase, gezond en veilig uitgevoerd kan worden.

Ook bestaande gebouwen van vóór 1997 vallen ook onder deze verplichting.

Verantwoordelijk?

De eigenaar/gebouwbeheerder is verantwoordelijk dat er op of aan het gebouw op een veilige wijze onderhoud gepleegd kan worden.

Boven de 2.5 meter dienen er voor onderhoud collectieve/beschermende maatregelen genomen te worden om valgevaar tegen te gaan.

Unieke holle boren.

Met Hilti’s gecertificeerde TE-CD en YD holle boren wordt het boorstof direct bij de bron afgezogen. Deze unieke holle boren zijn te gebruiken voor alle SDS plus en SDS max hamer- en combiboormachines en is in combinatie met Hilti’s HIT-HY 200 chemi¬sche injectiemortel zelfs ETA gecertificeerd voor het veilig plaatsen van zwaardere, constructieve ankers.

Stofvrij hakken en slopen.

Hak- en sloopwerkzaamheden worden

vanaf nu stofvrij met het unieke TNO gecertificeerde Hilti DRS-B en DRS-Y systeem voor hakhamers. De opzetstukken zijn te gebruiken op alle Hilti hakhamers.

Mobiele Leeflijn AE 310 / 320.

Vaak is het probleem dat er op bestaande

daken, of plaatsen waar men tijdelijk moet werken er geen veiligheidsvoorzieningen zijn.

Lanex heeft hiervoor special de mobiele leeflijn AE 310 / 320 ontwikkeld.

Deze is vaak makkelijk toe te passen in bestaande situaties.

Het voordeel van dit leeflijn systeem is dat hier met 3 personen tegelijk aan gewerkt mag worden.

Uiteraard leveren wij ook diverse bij behorende producten voor het makelijker toe te passen van een mobiel Leeflijn systeem.

Voor verdere informatie kunt u altijd contact met ons opnemen.

www.hilti.nl Je Netje BV (040) 2070605 www.jenetje.com

STOFVRIJ WERKEN MET HILTI. MAXIMALE PRODUCTIVITEIT.

Dat stof ernstige risico‘s met zich meebrengt voor uw gezondheid wist u waarschijnllijk al, maar het verkort daarnaast ook nog eens de levensduur van uw machines en verlaagt de productiviteit.

Het streven is daarom een gezonde, stofvrije werkplek.

En dat is nu eenvoudiger dan ooit! Hilti biedt namelijk het grootste aanbod stofvrije oplossingen met TNO certificaat waardoor ook u stofvrij kunt werken en uw productiviteit kunt verhogen. Neem vandaag nog contact met ons op voor advies en gecertificeerde oplossingen op maat.

Bel met onze Customer Service op 010 - 519 11 11 of kijk op www.hilti.nl/stofvrijwerken Hilti. Outperform. Outlast.

Advertentie_Bouwtotaal_maart_2014.indd 1

3/10/2014 11:37:55 AM

PRODUCTNIEUWS

45

Professionele mengmechanismen voor alle mengklussen Dik of dun vloeibaar menggoed; Bosch biedt professionals met de GRW 12 E Professional en GRW 18-2 E Professional voor elke mengklus de passende mengmechanismen. Beide toestellen beschikken over een 1200, respectievelijk 1800 wattmotor voor het krachtig en snel mengen van verschillende materialen. Door de framegreep liggen de mengmechanismen hierbij bijzonder goed in de hand.

De elektronicaschakelaar is in de greep geintegreerd en is makkelijk te bedienen. Bovendien kan de mengsnelheid traploos geregeld worden. Dat vermindert het spatten van het menggoed tijdens het mengen tot een minimum. De menggarde is eenvoudig te vervangen door de universele M14-gereedschapsopname.

GRW 12 E Professional

Het mengmechanisme met één stand, de GRW 12 E Professional, is bijzonder geschikt voor materialen met lage tot gemiddelde viscositeit. Zo kunnen bijvoorbeeld schilders zonder probleem verf en lak roeren

Robuuste en compacte vouwsteiger

of tegelleggers kunnen lijm en voegmassa mengen. Afhankelijk van de consistentie wordt het menggoed met maximaal 1.000 omwentelingen per minuut gemengd.

Het maximale mengvolume bedraagt 50 kilogram. Er kunnen menggardes tot maximaal 140 millimeter diameter gebruikt worden.

GRW 18-2 E Professional

Voor mengvolumes tot 80 kilogram biedt Bosch het mengmechanisme GRW 18-2 E Professional met twee standen aan. Met een motortoerental tot 450 omwentelingen per minuut kunnen vaklui in de eerste stand bijzonder goed dik vloeibare materialen, zoals sierpleister, mortel en plamuurpasta mengen. De tweede stand met maximaal 1.050 omwentelingen per minuut is geschikt voor het mengen van dun vloeibare materialen, zoals lijm of gietmassa.

Er kunnen menggardes tot maximaal 180 millimeter diameter gebruikt worden.

Hakron, leverancier van producten voor beton- en woningbouw, heeft haar pakket spouwankers en toebehoren drastisch uitgebreid. In de onlangs verschenen brochure ‘Spouwankers’ is het productengamma helder toegelicht.

Spouwanker met isoclip.

Bosch Groep, www.bosch.com

Nieuw in het Altrex assortiment is de vouwsteiger 4400-POWER. Deze robuuste en compacte vouwsteiger is eenvoudig door te bouwen met onderdelen uit de Altrex 4000-serie tot een werkhoogte van 7,80 meter. Door het speciale scharnierprincipe is de vouwsteiger eenvoudig in en uit te klappen. Het platform is op diverse werkniveaus instelbaar, zodat eenvoudig op verschillende hoogtes kan worden gewerkt.

De vouwsteiger 4400-POWER is geschikt voor zowel binnen- als buitenwerk. Deze robuuste en compacte vouwsteiger heeft een basismaat van 0,75 x 1,85 meter. Zonder demontage is deze vouwsteiger eenvoudig verrijdbaar door een standaard deuropening. De vouwsteiger is voorzien van een dubbel geremd kunststof wiel (Ø 125 mm) met rubber loopvlak. De houten platformen zijn voorzien van een zwaar antislipprofiel. De opwaaibeveiliging op de platformen zorgt voor extra veiligheid. Ook de sporten, met een sportafstand van 28 cm, zijn voorzien van een antislip-profiel. De 4400-POWER is zeer compact op te bergen.

Spouwankers en toebehoren

De mengmechanismen GRW 12 E Professional en GRW 18-2 E Professional zijn tegen de verkoopadviesprijs van respectievelijk 339,95 euro en 449,95 euro excl. btw in de vakhandel verkrijgbaar. In de leveringsomvang inbegrepen is bij de GRW 12 E Professional een menggarde met 140 millimeter diameter, bij de GRW 18-2 E Professional een menggarde met 160 millimeter diameter. Bijkomende accessoires, zoals een menggarde van roestvrij staal is in het Bosch-accessoireprogramma verkrijgbaar.

Het pakket omvat spouwankers voor verschillende toepassingen:  inmetselen/lijmen in binnen-/buitenspouwblad (traditioneel): spouwanker type Welle-L, Multi, Multi Plus en Duo;  inboren/ schroeven in binnenspouwblad: slagspouwankers type Welle, Welle D, ZV-Welle en ZM 4-6;

Altrex B.V., Zwolle, (038) 455 77 00, www.altrex.com

 inboren en vastzetten isolatie in binnenspouwblad: slagspouwankers type PUWelle en PU-Welle D;  inschroeven in binnenspouwblad: schroefspouwankers type PB 10 en Welltec;  instorten in prefab binnenspouwblad: type Prefab-spouwanker.

De Hakron-spouwankers zijn leverbaar in drie kwaliteiten: vanuit voorraad in Roestvast staal A4 (toepasbaar t/m milieuklasse MX 4) en roestvast staal A2 (toepasbaar t/m milieuklasse MX3 incl. MX3.2). Omdat er in de markt nog altijd vraag is naar verzinkt, zijn op aanvraag de spouwankers ook in verzinkt stalen kwaliteit leverbaar.

Conform norm adviseert Hakron echter om standaard te kiezen voor roestvast stalen spouwankers. De brochure is als PDF op de site te downloaden of wordt u op aanvraag gratis toegezonden.

Hakron, Nunspeet, (0341) 27 88 10, www.hakron.nl

Toepassing ZM-Welle.

PRODUCTNIEUWS

46

Besmeurde muur eenvoudig te reinigen Eerst een muur besmeuren met moeilijk te verwijderen vlekken, waaronder ketchup, mosterd, taart en stroop. Daarna de muur eenvoudig en snel reinigen zonder enige opglanzing of verkleuring. Dit kan met Sigmapearl Clean Matt van Sigma Coatings. Deze verf is onlangs onderworpen aan een praktijktest en toepassing scheelt aanzienlijk in onderhoudskosten op lange termijn.

De test is uitgevoerd in het kader van de nieuwe campagne ‘Doekje erover. Klaar!’ van Sigma Coatings. Na het verwijderen van een vlek, blijft de matte ‘look’ van de muur behouden. Door het egale uiterlijk sluit deze muurverf tevens aan bij de trend van nu, waarbij strakke wandafwerking steeds vaker de voorkeur krijgt. Dave van Duuren, eigenaar van Van Duuren Schilderwerken uit Amersfoort, past Sigmapearl Clean Matt regelmatig toe in keukens.

‘Daar worden de muren vaak smerig door bijvoorbeeld koffie of spaghettisaus,’ weet hij. ‘Zelf bracht ik na het schilderen nog wel eens een transparante lak of vloercoating aan om te voorkomen dat een vlek zich aan de verf kan hechten. Dat werkt goed, maar kost veel tijd en extra materiaal en dus geld. Als je deze nieuwe verf gebruikt, kun je dat goed schoonmaken zonder dat er verkleuring of slijtage optreedt.’

Het geheim van Sigmapearl Clean Matt is dat na dertig dagen uitharding zowel water- als vetachtige substanties niet in de coating trekken. Damian Froklage, international product marketeer bij Sigma Coatings: ‘Deze innovatieve oplossing zorgt er-

voor dat je bijvoorbeeld sporen van zwarte schoenzolen of fineliners gemakkelijk met een doekje van het oppervlak kan wegvegen. Dit is met name handig in publieke ruimtes waar hygiëne een belangrijke rol speelt, zoals ziekenhuizen, scholen of hotels.’ Voor meer hardnekkig vuil, zoals koffie- of wijnvlekken, is Sigmapearl Cleaner ontwikkeld.

Sigmapearl Clean Matt is schrobvast klasse 1 volgens EN13300, in verwerking optimaal dekkend en heeft een fijne structuur.

Daarnaast is het product oplosmiddel- en emissievrij, geurarm, waarmee overlast voor de eindgebruiker tot het minimum wordt beperkt. De verf is onderscheiden met een DUBOkeur certificaat. Met een gemeten VOC Emissie volgens ISO 11890-2: 2006 van 0 g/ltr. voldoet Sigmapearl Clean Matt ook maximaal aan de BREEAM HEA9 credit.

De praktijktest is hier te zien: http://youtu. be/UzY8U0efWyM. PPG Coatings Nederland B.V., Sigma Coatings Bouwdivisie, Uithoorn, (0297) 54 19 11, www.sigma.nl

Nieuwe generatie vulstoffen verbetert eigenschappen gevelverven Sto introduceert iQolor: Intelligent Color. Dit zijn slimme gevelverven met een nieuwe generatie vulstoffen als basis.

Door een geheel nieuwe, gepatenteerde receptuur van de vulstoffen heeft het bedrijf de karakteristieken per gevelverf geoptimaliseerd. De iQolor producten staan voor bescherming, levensduur, kleurstabiliteit en duurzaamheid. iQolor staat voor Intelligent Color, slimme gevelverf. Aanpassing van de vulstoffen heeft invloed op de functionaliteit van de gevelverf en verbetert de eigenschappen. iQolor van Sto is de nieuwe standaard van gevelverf, ingedeeld op functionaliteit. De samenstelling van de vulstoffen is geoptimaliseerd. Tot de familie behoren inmiddels de gevelverven StoColor X-black, StoColor Silco / Silco G, StoColor Lotusan G en StoColor Royal.

Schroefdraadafdichting meer dan 180° nastelbaar De geïmpregneerde, vezelversterkte band Kolmat® Fibre Seal voor het afdichten van metalen én kunststof schroefdraadverbindingen is meer dan 180° nastelbaar.

Kolmat® Fibre Seal van Griffon is geschikt voor leidingen voor (drink)water, stoom, gas, LPG, glycol, (pers)lucht en verdunde zuren en basen. Het product is toepasbaar op koper, messing, (gegalvaniseerd) staal, RVS, zink, PVC, CPVC en ABS. De vezelver-

sterkte band is bestand tegen 26 bar druk, temperaturen tot 160°C en conform Europese normering EN 751-2 getest bij gas tot 5 bar bij -20°C tot +70°C en bij water tot 16 bar bij +95°C en 7 bar bij 130°C. In tegenstelling tot meer traditionele technieken voor het afdichten van schroefdraadverbindingen is Kolmat® Fibre Seal meer dan 180° nastelbaar. Hierdoor is het mogelijk om zonder problemen de verbinding in de gewenste positie te monteren.

Het band is gepatenteerd en voldoet aan alle relevante (inter)nationale keuren, zoals DVGW, WARS, KVBG en Europese normering EN 751-2.

Bolton Adhesives, Rotterdam, (088) 3 235 700, www.griffon.eu

Verf bestaat uit pigmenten, bindmiddel en vulstoffen; de combinatie ervan bepaalt de kwaliteit van de verf. Vulstoffen zijn van grote invloed op de prestaties van de verf, deze vormen namelijk het grootste bestanddeel (80%).

Tot nu toe is gevelverf meestal ingedeeld op basis van bindmiddel. ‘De iQolor functie-indeling van Sto is vernieuwend’, vertelt Jan Hoks, productmanager Sto Isoned.

‘Vulstoffen bepalen de eigenschappen van de gevelverf in grote mate. Ze zijn niet al-

leen essentieel om laagdikte op te bouwen.

Over de gehele gevel dragen ze bij aan de additionele eigenschappen van de gevelverf, zoals een harder oppervlak, een verbeterde dekking op de korrel en meer donkere kleuren. Sto werkt continu aan producten die de traditionele, maar ook de toekomstige taken van de gevel aan kunnen. iQolor van Sto is de nieuwe norm voor gevelverf.’

Sto Isoned bv, Tiel, (0344) 62 06 66, www.sto.nl

Revolutie in regenkleding Eindelijk is er ademende werkkleding beschikbaar die de vergelijking met Gore Tex glansrijk doorstaat. Met Simply No Sweat is Hydrowear er in geslaagd regenkleding voor de gewone werkman te maken. De kleding heeft niet alleen een zeer lage RET-factor (5,2), maar is ook nog betaalbaar. Onlangs is een compleet assortiment geïntroduceerd.

Bij het dragen van regenkleding steekt één klacht er altijd met kop en schouders bovenuit: zweten. Ook de zeer goed lopende kleding die gemaakt is van PU-Stretch heeft nog altijd een RET-waarde van 38.

Daarmee zit deze kleding op het gebied van ademende eigenschappen weliswaar in klasse 2, maar optimaal in het gebruik is het nog niet.

Gerard Cramer van Hydrowear in Emmen liet zich inspireren door de kwaliteit van Gore-Tex: ‘De meeste kleding op dit gebied beschermt wel tegen regen en kou. Maar de eindgebruiker gaat er hevig in transpireren omdat de gebruikte stof niet voldoende transpiratievocht doorlaat. Wij hebben een stof ontwikkeld die zelf ventileert. We coaten niet, maar brengen op onze kleding een laminaat aan. Daardoor ademt de kleding beduidend beter. Onder de naam Hydrowear Simply No Sweat brengen we het op de markt. Deze stof heeft een RET-waarde van 5,2 en zit daarmee overtuigend in de hoogste klasse. De prijs ligt op hetzelfde niveau als PU stretch kleding die 90% van de markt beslaat.’

De buitenstof van Simply No Sweat is gemaakt van zeer sterk polyestermateriaal.

Door een speciale behandeling is de stof soepel gemaakt waardoor het aanvoelt als textiel. De wrijvingssterkte is gemeten met een zogeheten Martindale test. Zo’n test houdt in dat er machinaal 30.000 wrijvingen op de stof worden toegepast. Als er hierna geen inwerking op het materiaal te zien is, behaalt men het beste testresultaat.

Hydrowear BV, Emmen, (0591) 65 31 85, www.hydrowear.nl

PRODUCTNIEUWS

47

NEFIT wint publieks- en juryprijs VSK Awards 2014 NEFIT is de grote winnaar van de VSK Awards 2014. De kamerthermostaat NEFIT Easy sleepte zowel de VSK Award in de categorie systeemoplossingen als de publieksprijs in de wacht. De winnaars van de VSK Awards 2014 werden maandag 3 februari in de Jaarbeurs bekendgemaakt. De jury beoordeelde 32 inzendingen in vier categorieën. Andere winnaars zijn: ATAG Verwarming Nederland BV, Viega Nederland en Ubbink BV.

de gebruiker op afstand de temperatuur regelen. De Nefit Easy meldt ook automatisch storingen, de installateur is hierdoor beter in staat vooraf het probleem te analyseren.

De thermostaat is zelflerend en informeert

De Awards werden uitgereikt door juryvoorzitter Ed Nijpels, de publieksprijs door Claudia Reiner, vicevoorzitter van UNETOVNI.

Categorie Systeemoplossingen

Nefit toont volgens de jury lef om een thermostaat te ontwikkelen die los van welke energieleverancier en merk CV-ketel ook gebruikt kan worden. ‘Met de slimme kamerthermostaat Nefit Easy laat het bedrijf zich van zijn beste kant zien’, aldus het juryrapport. De thermostaat levert NEFIT de

Winnaar categorie Design: Viega Eco Plus van Viega Nederland.

Colofon Onafhankelijke informatiebron voor de uitvoerende bouw waaronder de aannemers, onderaannemers, inkoopmanagers, metselaars, voegers, dakdekkers, installateurs, stukadoors, zzp-ers en al hun toeleveranciers.

Winnaar categorie energiebesparing: hybride CV-ketel ALEC Low Energy Concept van ATAG Verwarming Nederland.

jaargang 11, nr. 3, maart 2014 Uitgever André Lardinois Hoofdredacteur ing. Frank de Groot

VSK Award op in de categorie systeemoplossingen. Met een bijbehorende App kan

Redactie Carla Debets Jan Bol Joop Wilschut Vaste medewerkers Ed de Rechteren van Hemert Mr. F. J. Kerkhof Ing. Peter Borgers Ing. Arjan van Wingerden Cor Spronk Casadata CV Advertentie André Lardinois telefoon: 0570-654660 e-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers telefoon: 0570-623852 e-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends telefoon: 0570- 861007 e-mail: hugo@handelsuitgaven.nl Ontwerp en opmaak Ronald Wientjes (create-by) e-mail: ronald@create-by.nl Abonnementen e-mail: mirjam@handelsuitgaven.nl BouwTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV

NHU Nederlandse HandelsUitgaven

De kamerthermostaat NEFIT Easy sleepte zowel de VSK Award in de categorie systeemoplossingen als de publieksprijs in de wacht.

Postbus 2273 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 7421 ZC Deventer tel.: 0570-654660 e-mail: info@handelsuitgaven.nl

Copyright

Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

over het gebruik. Volgens Nijpels een goede manier om mensen bewuster met energie om te laten gaan: ‘Een prachtige systeemoplossing voor consument en installateur.’

Categorie energiebesparing

‘Met kop en schouders steekt de hybride CV-ketel ALEC Low Energy Concept uit bo-

Eerste accu haakse slijper ter wereld Ø 150 mm Profielen en buizen met een diameter van maximaal 45 mm doorslijpen zonder de machine of het werkstuk te draaien is vanaf heden ook snoerloos mogelijk met de nieuwe accu haakse slijper W 18 LTX 150 van Metabo. Deze fabrikant breidt haar 18 Volt range uit met de eerste accu haakse slijper ter wereld voor schijven van Ø 150 mm.

Met de 150 mm Flexia rapid schijf kan de professionele metaalbewerker, in vergelijking tot de 125 mm schijf, niet alleen circa 40% diepere maar ook duidelijk meer doorslijpsneden maken. In 10 mm rondstaal maakt de schijf bijvoorbeeld 340 in plaats van 100 sneden. Metabo rust de W 18 LTX 150 met de nieuwe, ’s wer e l d s eerste, lithium-ion accupack met 5.2 Ah uit.

De standaard meegeleverde doorslijp-beschermclip kan de gebruiker bij doorslijpwerkzaamheden eenvoudig op de beschermkap plaatsen.

De sterke en duurzame motor heeft een onbelast toerental van 8.000 omwentelingen per minuut. Het stoffilter is zonder gereedschap eenvoudig aan te brengen, te verwijderen en te reinigen. De machine heeft verder een as-vergrendeling en een snelspanmoer. Het slanke motorhuis en de ergonomische positie van de schakelaar garanderen, ook bij continu gebruik, comfortabel en moeiteloos werken. Met de draaibare accu-pack kan de gebruiker ook aan moeilijk toegankelijke plaatsen comfortabel werken. Andere beveiligingsfuncties, zoals de herstartbeveiliging na het wisselen van de accu-pack, verminderen

ven vergelijkbare concepten’, aldus Nijpels. ATAG Verwarming Nederland viel met deze toepassing in de categorie energiebesparing in de prijzen. Nijpels noemt de CV-ketel één van de meest energiezuinige toepassingen die er op dit moment beschikbaar is op de markt. De jury is te spreken over de sociale en maatschappelijke impact van de innovatie die recht doet aan trends als duurzaam bouwen en passief bouwen. Het systeem slaat niet alleen zonne-energie op zoals elke zonneboiler dat doet, het energieopslagvat wordt ook gebruikt om restwarmte van verbranding van fossiele brandstoffen op te slaan.

Categorie Design

In de Categorie Design was de jury onder de indruk van Viega Eco Plus van Viega Nederland. Zonder gebruik te maken van elektrische aandrijving is het toilet door de gebruiker in hoogte te verstellen. Het toilet is eenvoudig te plaatsen door de installateur.

Onnodige reparaties zijn niet nodig omdat kwetsbare onderdelen ontbreken. Het juryrapport noemt het vernuftig om gebruik te maken van hydrauliek. Nijpels: ‘Het design haakt in op de trend naar leeftijdbestendig wonen. Dit sluit aan op het regeringsbeleid om mensen langer thuis te laten wonen.’

Winnaar categorie Installateurszaken: Kompakt Schoorsteen 2.0 van Ubbink B.V.

het risico op letsel. De thermische beveiliging tegen overbelasting en de afschakeling bij stroompieken beschermen de gebruiker en machine nog eens extra.

De W 18 LTX 150 is verkrijgbaar als losse machine of als set in koffer. Tot de standaardlevering behoort in beide uitvoeringen twee doorslijp-schijven en een doorslijp-beschermclip. Bij de set-uitvoering is de machine uitgerust met twee krachtige 5.2 Ah accu-packs en een lader. Er geldt een drie jaar onbeperkte garantie op alle Metabo accu-packs. Dit is zonder registratie en onafhankelijk van het aantal laadcycli.

Metabo Nederland bv, Breukelen, (0346) 259 060, www.metabo.nl

Categorie Installateurszaken

Ubbink B.V won in de categorie Installateurszaken de VSK Award met de Kompakt Schoorsteen 2.0, een slimme oplossing die het installeren van een verzamelkap voor rookgas- en ventilatiesystemen en rioolontspanning aanzienlijk vereenvoudigt.

Bovendien is één uitvoering geschikt voor dakhellingen van 15 tot 55 graden. De jury zegt onder de indruk te zijn van het gemak waarmee de schoorsteen geplaatst kan worden: ‘Een oplossing voor alle dakhellingen, universeel toepasbaar’, aldus Nijpels.

De jury prijst de inspanning van Ubbink om zo duurzaam mogelijk te werken. Bij de productie van de Kompakt schoorsteen wordt het afval hergebruikt door energieopwekking.

#probin_nl probin nederland

DISPENCER-AKTIE

FALCO FDO

handige dispencer om uitvulplaatjes voor stel- en regelwerk georganiseerd in te bewaren en mee te kunnen nemen. Geleverd incl. 1010 stuks divers gekleurde ( wit, geel, zwart, blauw, rood, grijs en groen ) uitvulplaatjes!

313.356.4581-89/4590

in principe zelfde ladder als de FEO, maar nu dubbel oploopbaar én zonder gereedschapsbakje.

Voorzien van een inklapbare steunbeugel voor compact opbergen of makkelijk vervoer. Het unieke scharniersysteem van het bordes voorkomt beknelling van vingers. Grote voeten geven de trap optimale stabiliteit. www.altrex.com 143.265.2162-70

SETPRIJS:

80,00

INCL. 1010 STUKS UITVULPLAATJES!

2-TREEDS VAN

85,

99,00

00

BRANDWERENDE KLUIZEN

volgens DIN4102 met dubbelwandige constructie.

Voorzien van een 3-zijdig sluitstysteem en solide stalen schoten met een diameter van 2,5 cm. Verder met een dubbelbaardssleutelslot en een indicatie waardeberging van € 5000,-. De inlegborden zijn bij de elektronische versies in hoogste verstelbaar. www.deraat.eu 503.295.6100-04/6111-14 VANAF 167,00

TYPE ET Artikelnummer 143.265.2162 143.265.2163

119,

00

Artikelnummer Afmeting Formaat (mm) 503.295.6100 PT-0 250 x 290 x 220 503.295.6101 PT-1 330 x 450 x 380

Normaal Nu € 167,00 € 119,00 € 272,00 € 159,00

503.295.6102

PT-2

450 x 450 x 380

€ 314,00

€ 189,00

503.295.6103

PT-3

600 x 450 x 380

€ 387,00

€ 269,00

503.295.6104

PT-4

810 x 450 x 380

€ 524,00

€ 359,00

503.295.6111

ET-1

330 x 450 x 380

€ 356,00

€ 249,00

503.295.6112

ET-2

450 x 450 x 380

€ 398,00

€ 269,00

503.295.6113

ET-3

600 x 450 x 380

€ 482,00

€ 339,00

503.295.6114

ET-4

810 x 450 x 380

€ 597,00

€ 419,00

799,

143.265.2164

2x4

0,95 m

2,85 m

2x5

1,20 m

3,20 m

€ 168,00 € 145,00 € 199,00 € 169,00

143.265.2166

2x6

1,40 m

3,40 m

€ 221,00 € 189,00

143.265.2168

2x8

1,90 m

3,90 m

€ 284,00 € 245,00

143.265.2170

2 x 10

2,35 m

4,35 m

€ 354,00 € 299,00

NEN 2484

NEN 2484

MAX. Professioneel gebruik

150(Arbo) kg

5

jaar MAX. garantie 150 kg

5

NEN NEN 2484 2484 jaar

Professioneel Professioneel gebruik gebruik (Arbo) (Arbo)

garantie

5 5

MAX. MAX.

150 150kg kg

jaar jaar garantie garantie

P GEPRIJST! NIEUW, SCHER FALCO FEO

TYPE PT

compacte, stille 1700 Watt aggregaat met perfecte spannings- en frequentiestabiliteit. Standaard voorzien van olieniveaubeveiliging, elektronische overbelastings- en kortsluitbeveiliging.

Zowel geschikt voor 12V en 230V. Werkt 7 uur op een volle tank. Tankinhoud 7,7 liter. Gewicht 22 kg.

729.417.9420 VAN

Max. Max. Normaal Nu stahoogte werkhoogte 0,45 m 2,45 m € 99,00 € 85,00 0,70 m 2,70 m € 152,00 € 135,00

143.265.2165

Professioneel gebruik (Arbo)

CC 98

AGGREGAAT EPSI 2000

Aantal treden 2x2 2x3

990,00

00

NIVEAU 68 DBa MAX. GELUIDS

Kijk voor meer informatie www.probin.com

robuust, enkel oploopbare trap voor intensief professioneel gebruik. Met enkel kokerprofiel van de hoge, afgeronde trede voor meer stevigheid. De grijs gecoate stijlen maakt de trap vuilafstotend en geeft niet af aan uw handen.

143.265.2063-70

3-TREEDS VANAF

128,00

109,00 Artikelnummer 143.265.2063 143.265.2064

Aantal treden 3 4

Max. Max. Normaal Nu stahoogte werkhoogte 0,70 m 2,70 m € 128,00 € 109,00 0,95 m 2,95 m € 140,00 € 119,00

143.265.2065

5

1,20 m

3,20 m

143.265.2066

6

1,40 m

3,40 m

€ 154,00 € 129,00 € 178,00 € 149,00

143.265.2067

7

1,65 m

3,65 m

€ 204,00 € 179,00

143.265.2068

8

1,90 m

3,90 m

€ 233,00 € 199,00

143.265.2070

10

2,35 m

4,35 m

€ 289,00 € 249,00