RenovatieTotaal juni

Praktijkblad voor de renovatiesector Jaargang 3 # 3, Juni 2013

Gratis t? n abonneme

RENOVATIE

TOTAAL

Mail naar evati info@reno nl l. a tota

13 Lichtkoepels voor

optimaal vloergebruik

14 Balengebouw

2,5 meter gelift

20 Ons’ Lieve Heer Op Solder: installaties weggewerkt

33 Nieuwe gevelpuien voor Nedinsco

!

NI

EU

W

Stap 1: Isoleren

Stap 2: Houten raamwerk

Stap 3: Esthetisch afwerken

SlimFort

GEPATENTEERD

®

De beste isolatie-oplossing voor droge gevelsystemen De beste isolatie • Doorlopende isolatielaag = geen koudebruggen.

• Een dunnere gevelopbouw.

• Automatisch optimaal geventileerd = langere levensduur.

• Unieke messing/groef-verbinding.

• Geen uitzakkende isolatie.

• DUBOkeur® gecertificeerd (fiscale voordelen).

Het snelst verwerkbaar • Met geïntegreerde metalen beugels.

• Snel en eenvoudig verwerkbaar in slechts 3 stappen.

• Zeer eenvoudig stelwerk.

• Door één persoon verwerkbaar.

Veel voordeliger

SlimFort®

Traditionele methode

• Aanzienlijke materiaalbesparing t.o.v. de traditionele bouwwijze*.

Besparing aantal m3 isolatiemateriaal

Besparing aantal m3 hout

Besparing folie (overbodig bij SlimFort®)

Onderdeel van:

15% 50%-75%

100%

R

OD

UC T

P

* Gebaseerd op berekeningen conform NEN 1068:2001

www.isobouw.nl/SlimFort 20138147_SlimFort_264x370_RenovatieTotaal.indd 1

16-04-13 12:11

ISO

13 12:11

Investeer samen met Isotechniek in een energie zuinige toekomst

Met Isotechniek is het direct besparen!

Als bouwprofessional bent u voortdurend bezig met het realiseren van de woonwensen van uw klant. Het realiseren van een prettige woonomgeving waar uw klant zich thuis voelt, is hierbij het belangrijkste uitgangspunt. Een prettig woonklimaat levert namelijk een essentiële bijdrage aan het wooncomfort. Zorg vandaag nog voor een prettig woonklimaat voor uw klant!

Als één van de weinige na-isolatiebedrijven van Nederland biedt Isotechniek u het totale scala aan na-isolatieoplossingen en denkt daarom in creatieve zin graag met u mee. Uiteraard verwerken wij uitsluitend hoogrenderende en milieuvriendelijke isolatiematerialen. Dat maakt ons niet alleen een isolatiebedrijf maar tevens dé sparringpartner om het ideale werk- of wooncomfort te creëren.

Maak daarom een afspraak met een van onze Isotechniek adviseurs voor een vrijblijvend gesprek wat de diverse na-isolatiemethoden voor u, maar vooral uw klanten kunnen betekenen. We helpen u graag verder!

Isotechniek Nederland B.V. Segment 3 - 6921 RC Duiven - Tel. 0313 - 422 422 - Email post@isotechniek.nl - isotechniek.nl ISOT0025 Adv Renovatie totaal 264x375.indd 1

17-01-13 11:41

#probin_nl probin nederland

HOGEDRUKREINIGER 1151 TST

met “start/stopsysteem” en met 15 mtr hogedrukslang slang, keramische plunjers, messing pomphuis, RVS kleppen, reinigingsmiddel-aanzuiging met filter.

• Motor: • Afmeting: • Bedrijfsdruk: • Doorloopcapaciteit: www.kranzle.nl 855.554.0405

2,8 kw / 220 Volt / 2800 tpm.

300 x 330 x 800 mm.

10 tot 130 bar.

600 ltr per uur.

Prettig ergonomisch handvat

Slangtrommel met 15 mtr staalweefselversterkte hogedrukslang

Messing pompkop

Grote edelstalen manometer

Kabelopwikkeling p g met 5 mtr kabel Koker voor Vario-jet lans en vuilfrees

Nu incl. UFO wasborstel VAN 913,50

Nu incl. wasborstel VAN 913,50

649,

599,

00

00

Robuuste wielen, geschikt voor terrein en trappen

Sterke landelijke technische groothandel voor bouw en industrie Specialist in hang- en sluitwerk en toegangscontrolesystemen Ruim 25.000 artikelen op voorraad Uitsluitend A-merken KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN ALLE ADRESSEN OP WWW.PROBIN.COM

probin renovatietotaal juni 2013.indd 1

21-06-13 14:48

In dit nummer

Redactioneel

Respect

14

Project in beeld: B alengebouw gelift

20

Installaties: V erstopt in schuilkerk

Renoveren van woningen doen we … voor de bewoners, toch?

Dat zij nog lang en gelukkig leven in hun woningen. Uiteraard betekent het voor woningcorporaties ook dat zij hun woningbestand ‘op niveau’ houden. En daarin speelt het regelmatig onderhoud een belangrijke rol. Maar ook dit kan een grote inpact op de bewoners hebben.

Er kwam mij een verhaal ter ore van een groot onderhoudsbeurt voor een woningproject in Amsterdam, in – vind ik - één van die mooie buurten met vierhoge woningblokken met fraaie metselwerkdetails: de Diamantbuurt. Begin dit jaar was er al het nodige gebeurd op de zolderruimtes in verband met het verwijderen van asbest. Vervolgens kwam er een stevige schilderbeurt en het metselwerk moest worden schoongemaakt. Het begon er al mee dat de bewoners van diverse bedrijven bericht kregen over de verschillende activiteiten. De planningen daarvan kwamen echter niet helemaal overeen. De woningbouwvereniging gaf weinig duidelijkheid. Toen de werklieden dan eindelijk kwamen, merkten de bewoners pas écht dat er iets ging gebeuren. Steigerwerk aan de voor- en achterzijde, werklieden met luide muziek en herriemakend gereedschap en apparatuur. De bewoners op de begane grond waren nog het slechtste af. Er was een mevrouw met prachtige rozen, waarmee ze al vele prijzen had gewonnen, maar die nu zielige stompjes over hield. Een stel met een fraaie vijver in hun tuin zag met tranen in de ogen hoe de stenen rand voor meer als de helft in het vijverwater was getrapt. Kortom: de werklieden hadden weinig respect voor andermans eigendommen. Vraag die iemand stelde: het waren vast buitenlandse werklieden? Nee hoor, er werd ‘gewoon’ Nederlands gesproken op de steigers! Alle ergernissen van de bewoners blijven niet binnen deze blokken. Als de renovatiekaravaan al lang is vertrokken, zitten de bewoners nog steeds met de nasleep. Door dit soort verhalen, zetten bewoners van andere wijken, waar plannen gemaakt worden, de hakken in het zand. Er is maar één oplossing: betrek de bewoners van het begin af aan bij de plannen, maar ga ook tijdens de uitvoering respectvol om met de bewoners én met hun eigendommen.

Carla Debets Hoofdredacteur RenovatieTotaal

Reageren? redactie@renovatietotaal.nl

COLOFON

30 6 11 13 17 19 23 25 26 29 33 35 36 39

Restauratietechniek: O nderhoud leien

Actueel Column André Thomsen Techniek: Lichtkoepels voor optimaal vloergebruik Hout: Houten kozijnen in monumentale panden OudNieuw Installaties: WTW mogelijk door slim ruimtegebruik Installatienieuws Installaties: Renovatie Active House Installatienieuws Techniek: Nedinsco krijgt uitstraling terug Bouwkosten: Binnenschilderwerk Bouwkosten: Herstel dakbeschot Productoverzicht

RenovatieTotaal is een onafhankelijke informatiebron en verschijnt 6 maal per jaar. RenovatieTotaal gaat over renovatie, restauratie, herbestemming, onderhoud, op- en aanbouwen en alles wat met de bestaande bouw te maken heeft.

Ontwerp en Opmaak De opmaakredactie, Wehl www.deopmaakredactie.nl

Jaargang 3, nummer 3, juni 2013

Druk Dijkman, Diemen

Uitgever André Lardinois Hoofdredactie Carla Debets Redactie Frank de Groot Ronald van Bochove Paul Engels Medewerkers Ed de Rechteren van Hemert André Thomsen, Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten, Casa Data Advertenties André Lardinois (0570) 654660 E-mail: a.lardinois@handelsuitgaven.nl Freddy Burgers (0570) 623852 E-mail: freddy@handelsuitgaven.nl Hugo Arends (0570) 861007 E-mail: hugo@handelsuitgaven.nl

Fotografie cover Zoetermeer, lichtkoepels VELUX, zie pagina 13

RenovatieTotaal is een uitgave van Nederlandse HandelsUitgaven BV Postbus 2273 7420 AG Deventer Maagdenburgstraat 22 7421 ZC Deventer Tel. 0570 – 654660 Fax. 0570 – 656580 E-mail: info@handelsuitgaven.nl Copyright Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder de nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Deze uitgave is zorgvuldig en naar het beste weten samengesteld. Uitgever en auteurs kunnen echter niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, als gevolg van handelingen of beslissingen die op deze informatie zijn gebaseerd.

nr. 3 | juni 2013

5

Actueel

Herontwikkeling Slaakhuys Aan de Slaak in Rotterdam staat sinds 1955 het Slaakhuys, gebouwd op de fundamenten van het in de oorlog gebombardeerde gebouw Voorwaarts. Het icoon van de Rotterdamse wederopbouw wordt nu gerestaureerd en herbestemd tot bedrijfsverzamelgebouw voor nieuwe ondernemers.

Het tussen 1951 tot 1955 gebouwde kantoor werd door de architecten J.J.M. Vegter en P.A. Leupen ontworpen voor het uitgeefconcern De Arbeiderspers.

In het gebouw bevond zich op de begane grond een boekwinkel, met daarboven kantoren met redactieruimtes, en aan de achterzijde een drukkerij met sheddaken. Kenmerkend voor de architectuur uit de jaren ’50 waren de betonconstructies met baksteenvlakken,

bewerkte betonnen borstweringen en details met natuursteen en mozaïek. Bij de restauratie wordt onder andere beton hersteld, reparaties verricht aan de stalen en houten kozijnen en glas vervangen, en de dakbedekkingen vervangen. Alle onderdelen die niet monu-

mentaal zijn, worden verwijderd. Mei architecten tekende voor het ontwerp en aannemer Huurman voert de herstel- en restauratiewerkzaamheden uit.

De verwachting is dat het gerestaureerde gebouw in de zomer van 2013 wordt opgeleverd.

Tweede editie vakbeurs MONUMENT Op 5, 6 en 7 november 2013 vindt in de Evenementenhal Venray de tweede editie van de vakbeurs MONUMENT plaats. Op deze vakbeurs staan specifieke kennis, producten en persoonlijk contact centraal.

Uitgave Gebieden vol Energie In opdracht van Energiesprong/ Platform31 werd onder regie van Ivo Opstelten en Claudia Laumans een publicatie – ‘bookazine’ – gemaakt over ambitieuze projecten waarin een minimale energiereductie van 45 procent wordt behaald.

De publicatie is een vervolg op het Voorbeeldenboek Kleinschalige Binnenstedelijke Gebieden, een rapport met voorbeelden van gebiedsconcepten, dat verscheen in 2010. In deze tweede publicatie Gebieden vol energie, wordt verder ingegaan op de praktijk. Daarin komen vijf interessante projecten aan bod, de meeste op het gebied van sloop – nieuwbouw, maar in het project Kerkrade gaat het om grootschalige renovatie. Het project ‘Bestaande Wijk van Morgen’ omvat niet alleen schilverbetering bij oude woningen maar ook passief renovatie.

Diverse betrokkenen bij alle projecten vertellen over hun motieven en argumenten om te kiezen voor een energiesprong op gebiedsniveau.

De publicatie is verkrijgbaar door een mail te sturen naar energiesprong@platform31.nl en te vragen om een exemplaar. Daaraan zijn geen kosten verbonden. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt.

6

nr. 3 | juni 2013

Tijdens de vakbeurs MONUMENT kunnen bezoekers en exposanten op een zakelijke, professionele maar toch informele wijze informatie uitwisselen, contact leggen en inspiratie en ideeën opdoen. Met grote historische steden als Nijmegen, Venlo, Eindhoven, Roermond en Maastricht op steenworp afstand is er in de regio Zuidoost Nederland genoeg te beleven op restauratiegebied.

De organisatie wil graag na de eerste editie in 2012 de vakbeurs naar een hoger niveau tillen. Zo is er tijdens de beurs ook een kennisprogramma.

Bovendien vindt gelijktijdig in de Evenementenhal in Venray de vakbeurs Bouw compleet plaats. Deze vakbeurs richt zich op de totale bouwbranche; vanzelfsprekend hebben MONUMENT en Bouw Compleet diverse raakvlakken. Gedurende de beursdagen is er een doorloopmogelijkheid

gecreëerd voor bezoekers om, indien gewenst, beide beurzen te bezoeken.

De openingstijden op alle beursdagen zijn van 14.00 uur tot 22.00 uur. De beurs MONUMENT is te bezoeken op uitnodiging van de exposanten, later zijn (gratis) entreebewijzen verkrijgbaar via de website.

Er is nog ruimte voor deelname aan de vakbeurs en/of het kennisprogramma.

Meer informatie: www.evenementenhal.nl of via beursorganisator Rick Jacobs: rickjacobs@evenementenhal.nl; (0478) 51 97 91.

Renovatie van asbestcement standleidingen Tubus System is een innovatieve Zweedse onderhouds- en renovatietechniek voor het ‘relinen’ van binnenhuisriolering, zonder hak- en breekwerk. Naar aanleiding van recent onderzoek is de techniek nu ook een bewezen onderhoudstechniek voor het ‘relinen’ van asbestcement afvoerleidingen.

Tubus System brengt bij de renovatie enkele lagen glasversterkte polyester tegen de binnenzijde van bestaande leidingen aan. Dit versterkte materiaal vormt daardoor een nieuwe en duurzame leiding in de oude leiding met een verwachte levensduur van min-

stens 50 jaar. Veel Nederlandse woningen gebouwd vanaf de jaren ‘50 hebben asbestcement afvoerleidingen.

Het relinen van zulke leidingen mag uiteraard geen gevaren opleveren voor de monteurs en bewoners.

Tubus System heeft nu in samenwerking met BME Asbestconsult haar werkprotocol voor het reinigen en relinen van gietijzeren leidingen aangepast en onder het toezicht van BME Asbestconsult een aantal asbestcement standleidingen in een flatgebouw in Almelo behandeld.

Daarbij zijn voortdurend validatiemetingen uitgevoerd op de werklocaties en in de woningen. Fibrecount analyseerde de metingen waarbij werd geconcludeerd dat de Tubus System techniek geen gevaren meebrengen voor werknemers en bewoners.

Verschillen UAV 2012 en UAV 1989 overzichtelijk gebundeld Petersen Civiele Techniek heeft het handzame boekje ‘De UAV 2012 naast de UAV 1989’ samengesteld. Deze uitgave maakt de verschillen tussen de UAV 2012 en de UAV 1989 in één oogopslag zichtbaar.

De UAV staat voor Uniforme Administratieve Voorwaarden voor de uitvoering van werken, vastgesteld in 1989 en opnieuw in januari 2012. Dankzij de synchroon naast elkaar geplaatste UAV’s kunnen zowel lopende contrac-

ten op basis van de UAV 1989, als nieuwe contracten op basis van de UAV 2012, met één boekje bekeken worden.

Het boekje bevat daarnaast veel toelichtingen, tips en handige extra’s. Om het digitaal zoeken in de UAV te vergemakkelijken, heeft Petersen Civiele Techniek ook een applicatie ontwikkeld voor laptop, tablet en smartphone. Deze applicatie is gratis te gebruiken via www.m.petersen.nl of www.petersen.nl.

Het boekje bevat een helder stappenplan op basis waarvan snel op te maken is hoe in geval van afwijkingen, bijvoorbeeld stagnatie, overschrijdingen of bestekswijzingen, gehandeld moet worden. De uitgave van de UAV 2012 vormt bovendien een vast onderdeel van het UAV-spel waarmee Petersen de kennis van aannemers, gemeentelijke opdrachtgevers en directievoerders over de UAV uitbreidt of opfrist.

Meer informatie: www.petersen.nl of www.hetuavspel.nl .

Extra subsidie voor herbestemming De rijksoverheid hecht veel belang aan het vinden van nieuwe functies voor monumenten en karakteristieke gebouwen. Minister van Cultuur, Jet Bussemaker heeft het budget van de subsidieregeling eenmalig opgehoogd met 3,8 miljoen euro. In totaal was daardoor 6,2 miljoen beschikbaar.

Voor 500 monumenten en karakteristieke gebouwen start binnenkort een onderzoek naar herbestemming. Al deze gebouwen staan leeg of komen dat op korte termijn. Bij 20 gebouwen worden bovendien noodvoorzieningen getroffen. De onderzoeken en noodvoorzieningen worden mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De subsidies gaan vooral naar industrieel erfgoed, zoals fabrieksgebouwen, silo’s en watertorens, religieus erfgoed zoals kerken en kloostergebouwen, maar ook voor boerderijen worden herbestemmingen gezocht.

Een succesvolle herbestemming is vaak een complex, tijdrovend proces

met tal van onzekerheden. Daarom zijn er subsidies voor haalbaarheidsonderzoeken en het provisorisch wind- en waterdicht maken van gebouwen, met een structureel budget van respectievelijk 1,7 miljoen en 0,7 miljoen euro. Aanvragen kunnen elk jaar worden ingediend van 1 oktober tot 1 december bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

De Subsidieregeling Stimulering Herbestemming is een van de vele activiteiten, onder meer onder de paraplu van het Nationaal Programma Herbestemming (www.herbestemming.nu).

Ook is er een digitale kennisbank met meer dan 150 voorbeeldprojecten en kennisdossiers: www.kennisbankherbestemming.nu.

Daarnaast geeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een brochurereeks – Een toekomst voor … - uit over de herbestemming van verschillende erfgoedcategorieën, te vinden op www.cultureelerfgoed.nl. Daar is ook meer informatie te vinden over de subsidieregeling.

Schelpen lossen koude vloeren en vochtproblemen op Woningcorporatie Gooi en Omstreken heeft de kruipruimtes van 109 woningen in Bunschoten geïsoleerd met schelpenisolatie. De woningen hadden onder andere te kampen met koude vloeren en vochtproblemen als gevolg van vochtige kruipruimtes.

De vochtproblemen ontstonden door hoge grondwaterstanden. Na het aanbrengen van de schelpen op de bodem van de kruipruimte wordt het vocht uit de bodem afgesloten waardoor boven de schelpen een isolerend pakket droge en zuivere lucht ontstaat. Deze luchtlaag zorgt ervoor dat de bovenliggende vloer warm en droog blijft. Dit komt het wooncomfort van bewoners ten goede en scheelt hen stookkosten.

Doordat de schelpenisolatie bovendien eenvoudig is aan te brengen, is de overlast voor bewoners minimaal. Dat Isoschelpen ook onder extreem natte omstandigheden nog isoleren, trok de corporatie over de streep. Martin Groot Kormelinck, projectleider Groot Onderhoud van Het Gooi en Omstre-

ken ‘We wilden te allen tijde een droge kruipruimte en met de schelpenisolatie slagen we daarin. Bij een hoge waterstand blijven de schelpen op hun plaats, in tegenstelling tot bijvoorbeeld isolatiechips. En nadat het water weer gezakt is, is slechts geringe ventilatie al voldoende om de lucht weer snel droog te maken.’

Met behulp van een tankauto en een slang worden alle kruipruimten gevuld met een laag Isoschelpen. De dikte van het schelpenpakket is minimaal 25 centimeter waarbij een isolatiewaarde van minimaal R=2,5 wordt bereikt.

Afhankelijk van de hoogte van de grondwaterstand is de laag in een aantal ruimtes aangevuld tot maximaal 35 centimeter. Uit de energierekeningen zal straks moeten blijken in hoeverre de kruipruimte-isolatie samen met de andere isolatiemaatregelen, de stookkosten verlagen. Eind 2013 worden de woningen opgeleverd en hebben dan energielabelklasse B of C. Zie voor meer informatie: www.isoschelp.nl.

Nieuwe kopgevels voor flats in Veenendaal Woningstichting Patrimonium uit Veenendaal besloot de galerijflats aan de Boogschutter en het Zuiderkruis te Veenendaal te renoveren en de kopgevels te updaten. Architect Ary Kroesbergen werd gevraagd hiervoor een ontwerp te maken.

De flats dateren van het begin van de jaren 70 en zijn voor Veenendaal beeldbepalende gebouwen. Met de renovatie ervan wil Patrimonium graag een aantrekkelijke woonomgeving realiseren voor haar huidige en toekomstige bewoners. Het nieuwe gevelbeeld moest een frisse en eigentijdse uitstraling hebben en uiteraard passen binnen de bestaande omgeving.

Op de fabriek van Daas Baksteen in Azewijn werden uiteindelijk vier verschillende steensoorten uitgezocht.

De architect maakte vervolgens de verdeling van de kleuren en liet de afzonderlijke steensoorten tot een mix samensmelten. De keuze voor een doorstrijkmortel, een metselmortel en voegmortel ineen, bleek niet alleen

kwalitatief een betere optie; doordat de voeg wat verder terug ligt in het geveloppervlak, komen de kleuren van de gevelstenen nog beter tot hun recht.

De mix bestaat uit 30 procent Rood onbezand, 30 procent Rood generfd, 30 procent York onbezand en 10 procent Aston. Een horizontale onderbreking in de kopgevel zorgt voor een mooie verdeling van het geveloppervlak, met de toepassing van LED verlichting in deze gevelstroken als ‘finishing touch’.

(Bron: Nieuwsbrief Daas Baksteen)

nr. 3 | juni 2013

7

(advertorial)

Zelfstellende kerntrekbeveiliging voor renovatieprojecten

Snel een inbraakveilige deur Installateurs zullen het direct herkennen. Het ingenieuze, zelfstellende veermechanisme in het AXA veiligheidsbeslag scheelt aanzienlijk in montagetijd bij renovatie. Het gepatenteerde veersysteem zorgt voor een perfecte aansluiting op iedere bestaande europrofielcilinder. Het inbraakveilig maken van de voordeur, achterdeur of garagedeur is daarmee snel en doeltreffend te realiseren.

Om de steeds slimmer wordende inbrekers een halt toe te roepen ontwikkelen diverse deurbeslag fabrikanten methoden om de kerntrek methode te pareren. Bij deze inbraak methode schroeven criminelen een schroef in de cilinder van het slot van de deur om deze er vervolgens met grote kracht uit te trekken.

AXA Raam en Deurcomponenten uit Veenendaal boog zich ook over dit probleem. ‘Om de kerntrek methode uit te sluiten zou je een compleet nieuw slot kunnen ontwerpen. Maar dat is met name voor renovatieprojecten geen optie.’ zegt Richard Griffioen van AXA marketing. ‘De oplossing moet gezocht worden in een systeem waarbij je bestaande sleutels en sloten gewoon kunt blijven gebruiken. Een beveiliging die je voor of over het bestaande slot kunt plaatsen en er ook nog slank uit blijft zien.’

Vernuft Griffioen: ‘AXA ontwikkelde een kerntrekbeveiliging in de vorm van een beschermkap. Deze metalen beveiliging is rammel loos opgenomen in het AXA Curve deurbeslag. Omdat de lengte van de gebruikte profielcilinders variabel is, ontwikkelde het bedrijf een inventief veersysteem.’ ‘We bedachten een kunststof profiel met een verende werking dat zich automatisch instelt op de lengte van de cilinder,’ zegt Willem Jan de Visser, manager product development van de afdeling Raam & Deurcomponenten.

‘We weten hoe lastig het werken is voor de monteurs in de renovatie praktijk. Daarom is het veersysteem volledig opgenomen in het deurbeslag. Er zijn geen losse onderdelen. Bij de montage hoef je niet na te stellen, het past altijd. Dit verhoogt de montagesnelheid aanzienlijk.’ Het veermechanisme overbrugt een afstand tussen 9 en 15 mm, ruim voldoende om de standaard cilinderverlengingen van 5 mm te overbruggen.

Voor diverse krukgat-sleutelgat maten (PC maten) heeft het bedrijf het beslag op voorraad. De Visser: ‘Maar ook afwijkende maten zijn geen probleem, die kunnen naar wens worden gemaakt. Standaard worden er bevestigingsbouten bijgeleverd voor een deurdikte van 38 tot 40 mm dikte. Voor dikkere deuren zijn verlengde krukstiften en verlengde bevestigingsbouten leverbaar.’

Nog meer voordelen Het geslepen aluminium deurbeslag is tot in de kleinste details op haar taak berekend. Niet alleen schuift de beveiliging naadloos in het schild, door de afgeronde hoeken van het schild is de water afvoer bij buitendeuren gegarandeerd. Als extra accessoire is er een speciale vocht/tochtafdichter, die voorkomt dat vocht en tocht rond de cilinder vrij spel hebben.

De rozetuitvoering is rond of rechthoekig en het beslag is voor zowel links als rechtsdraaiende deuren te gebruiken.

Griffioen: ‘We hebben het beslag geslepen met een lichte profilering. Hierdoor zullen krassen, die tijdens het gebruik onvermijdelijk ontstaan, minder zichtbaar zijn.

De meerprijs ten opzichte van standaard veiligheidsbeslag blijft beperkt en tenslotte is het beslag natuurlijk ook goedgekeurd voor Politie Keurmerk Veilig Wonen en SKG***.’

Actueel Boek Stedelijk Architectuur Het kon niet uitblijven: een boek over het meest besproken museumgebouw van het afgelopen jaar. Een must voor architectuurliefhebbers, én voor alle bezoekers van het spectaculaire nieuwe museum.

In september 2012 werd het Stedelijk Museum Amsterdam groots en feestelijk geopend na een verbouwing die acht jaar duurde. De opvallende nieuwe witte aanbouw naar een ontwerp van Benthem Crouwel Architekten – in de volksmond ‘de badkuip’ - is de aanleiding van deze rijk geïllustreerde publicatie over de architectuur van het Stedelijk Museum Amsterdam.

In Stedelijk Architectuur, met foto’s van internationaal gerenommeerd architectuurfotograaf Iwan Baan en plattegronden, doorsneden en details van de nieuwbouw, beschrijft architectuurcriticus Hans Ibelings de geschiedenis van het museum, vanaf de opening van de oudbouw van architect A.W. Weissman in 1895 tot de oplevering van de spraakmakende nieuwbouw. Architect Mels Crouwel licht in een interview het gebouw toe.

Stedelijk Architectuur, Hans Ibelings, € 19,95, Nederlandse editie ISBN 978-94-6280-034-8, 136 pagina’s, uitgave: nai010 uitgevers in samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam.

Grootschalige renovatie VN gebouw De Nederlandse staalspecialist MHB is geselecteerd voor de prestigieuze renovatie van het Verenigde Naties gebouw in Genève. Het bedrijf plaatst 1100 nieuwe ramen met de kenmerkende ranke stalen profielen, ontwikkeld naar hedendaagse richtlijnen.

De kenmerkende ramen in het gebouw van de Verenigde Naties zullen worden

vervangen door innovatieve, duurzame en isolerende raamelementen. De ranke stalen profielen voldoen daarbij aan de hoge hedendaagse Zwitserse eisen voor wat betreft isolatie, wind- en waterdichtheid en zijn een perfecte replica van het bestaande ontwerp uit 1935. Inmiddels zijn al meer dan 100 grote ramen geïnstalleerd. Deze grootschalige renovatie zal eind 2013 gereed zijn.

Nico Pulskens, directeur export bij MHB is blij met en trots op deze prachtige opdracht: ‘Een renovatie die wederom een internationale blijk van erkenning aangeeft. Door mee te denken met de klant hebben wij het bovendien voor elkaar gekregen om de oorspronkelijke bronzen grepen aan de binnenzijde op de nieuwe ramen te monteren’.

Spectaculaire verhuizing seinhuis Roosendaal Onlangs verplaatste ProRail een monumentaal seinhuis op emplacement Roosendaal. Op een platte wagen met veel wielen werd het 240 ton wegende gebouwtje in zijn geheel naar zijn nieuwe bestemming gereden anderhalve kilometer verderop.

Om het transport van het seinhuis mogelijk te maken, heeft Strukton Systems eerst de bovenleiding weggeknipt en weggelegd. Direct na het transport is de bovenleiding weer aan elkaar geknoopt en opgehangen. Dat is een stuk economischer en duurzamer dan een nieuwe bovenleiding bouwen.

Het seinhuis stond tussen de sporen, waar het ontoegankelijk was. Omdat het seinhuis belangrijk erfgoed is van de rijke spoorgeschiedenis van Roosendaal, zijn de gemeente Roosendaal, ProRail, de provincie Noord-Brabant en BOEi er in geslaagd het seinhuis te behouden door het een nieuwe toegankelijke plek te geven. Het kreeg bijna anderhalve kilometer verderop een nieuwe plaats naast de monumentale locloods aan de Bosstraat.

Aanscherping richtlijnen PUR Na berichtgeving van de NOS is er onrust ontstaan over het na-isoleren met PUR. Zo blijkt dat bij foutieve verwerking van het materiaal de kans bestaat dat er chemische dampen vrijkomen.

De Europese brancheorganisatie Isopa heeft de richtlijnen aangescherpt.

Jaarlijks wordt er bij zo’n 10.000 woningen PUR-isolatie tegen de onderzijde van de begane grondvloer aangebracht. Dit is één van de mogelijkheden om de vloer vanuit de kruipruimte te isoleren. Voor het spuiten van de polyurethaanschuim oftewel PUR-schuim worden twee chemische componenten samengevoegd. Veelal levert dit geen problemen op, maar soms gaat er bij dit mengen van de chemicaliën iets niet helemaal goed.

In die gevallen stopt het chemisch

proces niet en blijven er dampen vrijkomen. Bewoners kunnen daardoor gezondheidsklachten krijgen met als gevolg dat zij niet in hun woning kunnen blijven wonen.

De Europese brancheorganisatie Isopa stelde daarom voor de vloerisolatiebranche strengere richtlijnen op voor de toepassing van gespoten PUR. Zo mogen bewoners voortaan niet meer in hun huis blijven als de werkzaamheden worden uitgevoerd. Tijdens de spuitwerkzaamheden moet bovendien goed worden geventileerd en moet de woning na afloop worden geïnspecteerd op giftige stoffen en/of dampen.

Ook wordt aanbevolen alleen met gekwalificeerde bedrijven te werken.

De brancheorganisatie gaat voor de in de branche werkzame bedrijven een Europees certificaat ontwikkelen.

nr. 3 | juni 2013

9

Actueel

Start Fortenseizoen Nieuwe Hollandse Waterlinie Vanaf half april zijn de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie weer open. Dan is iedereen van harte welkom om te genieten van het unieke karakter van de Hollandse Waterlinie. Wandelen, fietsen, varen, klimmen, spelen, luisteren naar verhalen, vleesmuizen spotten, schatzoeken en lekker eten.

De Waterlinie is een Nationaal Landschap, aangewezen als grootste rijksmonument van Nederland en staat op de voorlopige lijst van UNESCO Werelderfgoed. De Nieuwe Hollandse Waterlinie, gelegen tussen Muiden en de Biesbosch, was een verdedigingslinie met water als verdedigingswapen.

In tijden van oorlog konden stroken weiland onder water gezet worden.

Het land werd daardoor moeilijk begaanbaar voor de vijand. De linie

deed dienst van 1815 tot ongeveer 1940. Tegenwoordig heeft de Nieuwe Hollandse Waterlinie een nieuwe functie. Het is nu een prachtig recreatief gebied, waarin je kunt wandelen, fietsen, varen, dineren en zelfs overnachten. Vooral in de maanden van april tot en met september zijn er tal van activiteiten.

Kijk op www.hollandsewaterlinie.nl en facebook.com/hollandsewaterlinie.

Hergebruik wandplaten zorgt voor BREEAM NL ‘Excellent’ Op het Expo Business Parc in Hengelo wordt een 78 meter lange Hebel buitenwand van Xella afgebroken om zes meter naar binnen weer te worden opgebouwd. Dit inventieve hergebruik leverde het pand het predicaat ‘Excellent’ van BREEAM NL op én de opdrachtgever een financieel voordeel van circa 130.000 euro.

De verplaatsing van de gevel is nodig om te voldoen aan de brandveiligheidseisen die er aan de nieuwe bestemming van de locatie worden gesteld. De voormalige beurshal Expo Center wordt namelijk verbouwd tot datacenter met logistieke ruimte, in opdracht van automatiseringsbedrijf Odin Groep Hengelo.

Om het keurmerk BREEAM NL ‘Excellent’ te krijgen werd ook de afvalverwerking onder de loep genomen. De nieuwe gevel zou aanvankelijk in houtskeletbouw worden uitgevoerd en de bestaande cellenbetonwand zou worden gesloopt. Jan IJzerman, rayonmanager van Xella, stelde voor de bestaande wandplaten te demonteren en vervolgens 6 meter naar binnen opnieuw op te bouwen. Daarmee wordt niet alleen circa 77 kuub afval bespaard, maar ook tijd en geld omdat de hout-

Heeft u een renovatieproject uitgevoerd waarin Strikolith producten zijn toegepast en waarop u bijzonder trots bent? Dan kunt u meedoen met de wedstrijd ‘Strikolith Project van het Jaar’.

Iedere stukadoor, aannemer of architect kan tot 1 november 2013 één of

10

nr. 3 | juni 2013

skeletbouwgevel niet meer nodig is.

Dat scheelt bovendien nog eens acht weken voorbereidingstijd én veel aanen afvoer van materiaal.

Adviesbureau Nieman maakte voor het gebouw twee afzonderlijke ontwerpen: één voor de ruimte waarin de data wordt beheerd (serverruimte) en één voor het logistieke gedeelte. Een voorlopige beoordeling door BREEAM NL leverde twee ontwerpcertificaten op: BREEAM Data voor het datagedeelte en BREEAM Mixed Use voor het logistieke deel. Beide kregen het predicaat ‘Excellent’. De verbouwing tot datacenter met logistieke ruimte en de bouw van de kantoortorens moeten eind mei 2013 gereed zijn. Dan worden de gebouwen opnieuw beoordeeld.

Het herbestemde Catharinadalklooster in Breda. Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Een toekomst voor kloosters ‘Een toekomst voor kloosters’ is de nieuwste uitgave van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in publicatiereeks over herbestemming.

Steeds meer kloosters in Nederland hebben te maken met leegstand. De laatste kloostergemeenschappen zullen binnen afzienbare tijd bijna allemaal hun gebouwen verlaten.

Kloostergebouwen zijn over het algemeen met veel zorg en aandacht voor detail ontworpen. Vaak gaat het bij kloosters niet alleen om een complex van gebouwen, maar ook om een kloostertuin met functies als een begraafplaats of een moestuin. Dit maakt het herbestemmen ervan tot een bijzondere opgave.

Met ‘Een toekomst voor kloosters’ wordt een praktische handreiking geboden over hoe om te gaan met transformatie en herbestemming van deze gebouwen en complexen. Voor eigenaren, architecten en ontwikke-

Project van het jaar? meerdere projecten insturen waarbij Strikolith materiaal is gebruikt: producten van Strikolith, Strikotherm, Peents en/of Bofimex. Het betreft overigens niet alleen renovatieprojecten; nieuwbouwprojecten zijn ook welkom.

Na de sluitingsdatum zal een deskundige jury het winnende project kiezen dat op de website en in de landelijke vakmedia extra in de schijnwerpers wordt gezet.

Wordt uw inzending gekozen tot het

laars bevat de brochure inspirerende voorbeelden en tips.

Een aantal kloosters is al succesvol herbestemd. Zie ook RenovatieTotaal nummer 2 van april 2013. Het Constantinianum in Amersfoort is als klooster met school voor het hoger onderwijs gebouwd in 1952-1957, maar functioneert nu als leerhotel en scholengemeenschap. Over de herbestemming van klooster Sint Catharinadal in Breda tot casino is veel te doen geweest. Passend of niet passend, de nieuwe functie is duurzaam en grijpt ruimtelijk niet in de oude structuur in.

‘Een toekomst voor kloosters’ is de achtste uitgave in deze publicatiereeks, die inspirerende praktijkvoorbeelden, een overzicht van wet- en regelgeving, subsidiemogelijkheden en nuttige adressen bevat.

‘Een toekomst voor kloosters’ is te bestellen via de InfoDesk van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, info@cultureelerfgoed.nl

winnende project dan ontvangt u van Strikolith een reischeque ter waarde van een verzorgd weekend naar Barcelona voor twee personen.

Meer informatie: www.strikolith.com, of afdeling PR & Marketing, (0162) 51 47 50 of pr@strikolith.com.

Column

Eerste elf certificaten uitgereikt Op 27 juni heeft IKOB-BKB de eerste certificaten uitgereikt aan de Total Wall Concept dealers, voor het aanbrengen van renovatieankers. Met deze nieuwe certificatieregeling is het voor gebouweigenaren eenvoudig om een goed bedrijf te kiezen voor het herstellen van onveilige gevels. Het doel is om in het najaar het KOMO-keurmerk aan de certificatie te verbinden.

De VROM-Inspectie heeft eind 2007 alle gemeenten gewezen op het risico van doorgeroeste spouwankers, vooral bij gemetselde kopgevels. De gebouweigenaar is verantwoordelijk voor de veiligheid van de gevels. De veiligheid van veel gevels is daarom onderzocht en in veel gevallen zijn renovatieankers gemonteerd. Deze ankers moeten op de juiste wijze worden aangebracht en de prestaties moeten goed worden gecontroleerd.

De certificatie richt zich op de uitvoering, met als doel een duurzame bevestiging van het buitenblad. Om dit te borgen, worden er strenge eisen gesteld aan de opleiding van de medewerkers, de toe te passen ankers, de montage van de

ankers en het uitvoeren van trekproeven. Dit is erg belangrijk omdat elk ankertype andere kritieke punten heeft tijdens de verwerking. Soms moeten boorgaten goed worden schoongemaakt en soms zijn er speciale boren nodig voor het verminderen van boorgruis en vervuiling in de spouw. Ook is het bij harde binnenmuren soms noodzakelijk om bijzondere asymmetrische ankers toe te passen.

De eerste certificaathouders zijn JCS Gevelonderhoud, Takkenkamp Gevelonderhoud, Gevelwerken Orly & Endevoets, IMTO Benelux, Koedooder, Sijtsma Noord, Jans Wildvank Voegersbedrijf, A. Timmer, De Boer Gevelrestauratie, Bouwbedrijf Braber Renesse, en Aannemersbedrijf W. Hofman.

Total Wall Concept is marktleider voor het herstel van gevels. Naast verzorgen van engineering en het aanbrengen van renovatieankers, verwerken de dealers ook lintvoegwapening voor het herstel van scheuren in metselwerk.

IKOB-BKB BV, Houten, (030) 635 80 60, www.ikobbkb.nl

Renovatie gebouw Tandheelkunde De Radboud Universiteit Nijmegen heeft Inbo gekozen als architect en Total Engineer voor de renovatie van het gebouw van de opleiding Tandheelkunde, onderdeel van de Faculteit der Medische Wetenschappen. Gastvrij, helder, overzichtelijk, flexibel en duurzaam zijn de kernwoorden van het visieontwerp van Jeroen Simons van Inbo.

Het nieuw gerenoveerde gebouw voor Tandheelkunde wordt een plek van ontmoeting en concentratie en poortwachter van de campus van de Radboud Universiteit. Tandheelkunde combineert onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg op vooraanstaand niveau. Mondzorgkunde leidt op voor zorgverlening gericht op preventie, gedragsverandering en basisinterventie.

Het gebouw uit 1970 krijgt nieuwe gevels, een nieuw centraal atrium en nieuwe installaties. De gebouwplint wordt vernieuwd en uitnodigend. De routing en logistiek wordt voor alle gebruikersgroepen sterk verbeterd. De

Welstand Renoveren is niet alleen een kwestie van techniek.

Het zijn meestal niet de slechtste gebouwen die gesloopt worden. Woningen worden meestal niet gesloopt omdat ze bouwtechnisch slecht zijn, maar omdat ze weinig opbrengen, of omdat de grondwaarde hoger is dan de exploitatiewaarde, of omdat slopen de makkelijkste manier is om van sociale problemen en minder gewenste bewoners af te komen. Maar vooral ook omdat niemand ze mooi vindt en van ze houdt.

Bij renoveren geldt meestal het omgekeerde. Doorslaggevend is in de regel dat het om een karakteristiek gebouw gaat waarvan mensen houden.

Dat kan ook tot lastige dilemma’s leiden, want smaken verschillen. Bij verbouwingen gaat het meestal om dakkapellen, erkers, aan- en uitbouwen enzovoorts, ingrepen die de gebruikswaarde en het wooncomfort verhogen maar het gevelbeeld soms ernstig aantasten. Steeds vaker en nog erger speelt dat bij thermische isolatie - inmiddels een essentieel onderdeel van renovaties en soms zelfs het belangrijkste doel. Afgezien van spouwmuurvulling - dat maar een beperkt effect heeft gaat het bij een grote labelsprong om de keus tussen isolatie aan de binnenkant - wat ten koste gaat van de binnenruimte -, of aan de buitenkant - wat ofwel ten koste gaat van het uiterlijk van het gebouw ofwel zeer kostbare cosmetische ingrepen vereist. Uiteraard kan er gekozen worden voor een mix waardoor het karakter van het gebouw het minst wordt aangetast of zelfs kan worden versterkt. Maar de verleiding om de goedkoopste oplossing te kiezen is groot.

Helemaal lastig wordt het als ook de overheid er wat over te zeggen heeft, omdat het bijvoorbeeld de voorgevel betreft, of een beschermd stads- of dorpsgezicht of een monument. Dan komt het welstandstoezicht om de hoek kijken en dat leidt soms tot bizarre uitkomsten. In het verleden was het bijvoorbeeld geen uitzondering dat een gemeente een gebied had aangewezen voor sloop en herstructurering terwijl de welstandscommissie verbeteringsingrepen afkeurde vanwege aantasting van het gevelbeeld. Nog maar kort geleden werden in de Haagse wijk Rustenburg-Oostbroek door de gemeente gestimuleerde en gesubsidieerde dakopbouwen door de gemeentelijke welstandscommissie afgekeurd, of om goedkeuring te krijgen zoveel duurder dat bewoners afhaakten. Veel niet-vergrootte woningen worden nu door Turkse huisjesmelkers per kamer verhuurd en de gevolgen zijn nu al aan de voorgevel te zien. Bij het welstandstoezicht in de bestaande stad is het betere nogal eens de vijand van het goede.

Daarmee wil ik niet zeggen dat welstandstoezicht niet nodig is. Integendeel. De bouwopgave zal de komende jaren steeds meer verschuiven naar de verbetering en verduurzaming van de bestaande voorraad. Om verloedering te voorkomen zal het bewaken van de architectonische omgevingskwaliteit alleen maar belangrijker worden. Dan helpen heldere regels vooraf, zoals middels een beeld-kwaliteitsplan. Het helpt nog meer als de nu nog steeds sterk op nieuwbouw gerichte bouwregelgeving meer op de bouwopgave van de komende decennia wordt gericht: de aanpassing, verbetering en transformatie van de bestaande voorraad. De beoogde nieuwe Omgevingswet biedt daarvoor een goed kans. Wordt vervolgd.

André Thomsen

hoogniveau-renovatie zal in fases plaatsvinden, zodat onderwijs, onderzoek en patiëntenbehandeling tijdens de renovatie door kunnen gaan. Volgens de werkmethodiek Duurzame Kans, ontwikkeld door Inbo en Deerns, ondergaat het gebouw een duurzaamheidslag gericht op energiebesparing, comfortverhoging en een eigentijdse uitstraling.

Het Total Engineeringsteam, dat de komende tijd samen gaat werken aan dit project van 22.500 m² vloeroppervlakte, bestaat naast Inbo uit Deerns (installaties en duurzaamheid), Croes (constructies) en Facilicom Advies (exploitatie en beheer). (bron: Nieuwsbrief Inbo)

In elk nummer van RenovatieTotaal geeft prof. ing. André Thomsen zijn mening over een aspect van ‘de renovatiewereld’.

André Thomsen is als emeritus hoogleraar Woningverbetering en Woningbeheer verbonden aan het Onderzoeksinstituut OTB van de TU Delft en onder meer voormalig voorzitter jury Nationale Renovatie Prijs, thans Gulden Feniks.

nr. 3 | juni 2013

11

Vooruitgang op het gebied van isolatie betekent zich ook laten inspireren door de natuur

ACTIS ISOLATIE MATERIAAL OP BASIS VAN HOUTVEZELS Omdat hout een hoogwaardig natuurlijk isolatiemateriaal is, heeft ACTIS zich hierdoor laten inspireren bij de ontwikkeling van een assortiment milieuvriendelijke en uitstekende isolatiematerialen. De isolatiepanelen van ACTIS zijn gefabriceerd op basis van onbehandelde, gerecycleerde houtvezels en bieden door de combinatie van een hoge dichtheid en een hoge thermische inertie zowel ’s winters als ’s zomers maximale efficiëntie. De panelen zijn leverbaar in een flexibele en harde uitvoering en zijn daardoor geschikt voor allerlei toepassingen.

RCS CARCASSONNE 380 986 265

ACTIS, is een onderneming met een ISO 9001-kwaliteitscertificaat en een ISO 14001-milieucertificaat.

Certified company

Voor meer informatie kunt u contact openen met 06-46612360 of kunt u een e-mail sturen aan verkoop@actis-isolation.com Ook kunt u een bezoek brengen aan onze website www.actis-isolation.com

AC57_BOIS_BouwTotaal_265x385_HOLL_NL.indd 1

PEFC/10-31-2030 Promoting sustainable forests management

05/12/11 15:30

Techniek

Optimaal gebruik vloeroppervlak dankzij lichtkoepels Nadat leerkrachten en de verschillende leergroepen van de Prins Clausschool zo’n 1,5 jaar in noodgebouwen op het schoolplein bivakkeerden, zijn ze onlangs weer terugverhuisd naar hun gerenoveerde en uitgebreide schoolgebouw. Flexibiliteit in het gebouw stond bij de aanpak voorop, om het beschikbare vloeroppervlak zo optimaal mogelijk te benutten.

Slim toegepaste lichtkoepels helpen daarbij.

D

e oude basisschool Prins Clausschool in Zoetermeer is na de verbouwing en uitbreiding een modern, integraal kindcentrum geworden; hier wordt onderwijs en buitenschoolse opvang geboden aan kinderen van 0 tot 12 jaar. Het bestaande gebouw uit de jaren ’70 is gerenoveerd en er is een nieuwe vleugel aangebouwd. Daardoor is onder andere het aantal lokalen gegroeid van acht naar veertien. Marjo van Keulen en Henk Pouw van ONX-architecten maakten het ontwerp.

Flexibiliteit en daglicht

De nieuwe school moest na de verbouwing ook ruimte bieden aan de continue veranderingen in het onderwijs. Daarvoor zijn veel multifunctionele en flexibele ruimtes nodig. Via verschuifbare wanden zijn bijvoorbeeld nu alle lokalen onderling te koppelen. Ook de speelzaal en de aula kunnen bij elkaar getrokken worden.

Werden gangen vroeger wel eens gebruikt om kinderen een (ander) lesje te leren; tegenwoordig worden de gangen vaak ingezet als extra werkruimte waar kinderen individueel of in kleine groepjes aan de slag kunnen. In het bestaande gebouw van de Prins Clausschool leverde dit echter problemen op: de gangen wa-

ren veel te smal en donker om werkruimtes te maken. Daarom zijn deze gangen op een aantal plaatsen 1 meter verbreed door de scheidingswanden tussen lokaal en gang te verplaatsen.

Het andere probleem van architect Van Keulen was hiermee echter nog niet aangepakt: er bleef te weinig daglicht om de werkplekken functioneel te maken én tegelijkertijd te voldoen aan de eisen uit het Bouwbesluit: ‘Er kwam wel wat daglicht de gangen binnen via de transparante wanden van de lokalen, maar dit was niet voldoende. Daarom hebben we VELUX lichtkoepels in het dak toegepast. Met die grote hoeveelheid extra daglicht worden de gangen functioneel én wordt voldaan aan de wettelijke eisen.’

In totaal zijn er in de school 14 VELUX lichtkoepels toegepast. In de bestaande gangen zijn acht lichtkoepels geplaatst: vier met afmetingen van 1200 x 1200 mm en vier van 600 x 600 mm. Daarvoor zijn sparingen gemaakt in het bestaande

Projectgegevens

Daylight Visualizer VELUX heeft een speciale Daylight Visualizer ontwikkeld waarmee het mogelijk is al in een vroeg stadium van het ontwerpproces het effect van daglicht in een gebouw te bepalen.

Deze software simuleert de helderheid, lichtbronnen, daglichtfactoren en de ligging ten opzichte van de zon.

De Daylight Visualizer is gratis te downloaden via www.velux.nl/ visualisatietools.

Duurzaam en inbraakwerend

▲ De vernieuwde gangen zijn 1 meter breder en voorzien van lichtkoepels; daardoor kunnen ze ook ingezet worden als extra werkruimte voor de kinderen.

houten dak. Enkele koepels zijn voorzien van een elektrische motor. Daardoor zijn zowel de koepel als de toegepaste buitenzonwering eenvoudig met een afstandsbediening te openen. Bovendien zijn de koepels door de geïntegreerde glasplaat regengeluiddempend en sluiten ze vanzelf door de standaard regensensor, bij de eerste regen.

Opdrachtgever: Gemeente Zoetermeer Gebruiker: Prins Clausschool, als onderdeel van de Unicoz onderwijsgroep Architect: ONX-architecten, Hoofddorp Aannemer: Slingerlandbouw, Nijkerk Leverancier: VELUX Nederland, www.velux.nl/lichtkoepels

In de aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing die bij de renovatie en uitbreiding van de school een rol speelden, hebben ook de VELUX lichtkoepels een belangrijk aandeel. Zo zijn de koepels standaard voorzien van een HR++ glasplaat en hebben ze een isolatiewaarde van U = 0,72 W/m²K. Ze zijn bovendien onderhoudsarm en hebben een lange levensduur. VELUX Nederland geeft standaard een garantie van 10 jaar op de lichtkoepels.

Wanneer een plat dak makkelijk opklimbaar is, zoals bij de Prins Clausschool, is het van groot belang dat de toegepaste lichtkoepels inbraakwerend zijn. Alle VELUX lichtkoepels komen in aanmerking voor het Politiekeurmerk Veilig Wonen®, ook de elektrische varianten.

Door de glasplaat met HR++ veiligheidsbeglazing direct onder de polycarbonaat koepel, ontstaat een hybride opbouw. De lichtkoepels worden bovendien met een verstevigde kunststof opstand aan het dakbeschot vastgeschroefd. Dit zorgt er voor dat alle VELUX lichtkoepels voldoen aan weerstandsklasse 2 en de eisen van het Bouwbesluit 2012. De VELUX lichtkoepels waren de eerste lichtkoepels die hieraan voldeden en zijn bovendien de enige lichtkoepels die voorzien zijn van een KOMO certificaat.

▲ Ook in overige delen van de deels gerenoveerde en uitgebreide school is gebruik gemaakt van lichtkoepels. ▲ De oude, smalle en donkere gangen voor de renovatie.

nr. 3 | juni 2013

13

Project in beeld

Historisch Balengebouw 2,5 meter gelift Het Balengebouw stond middenin het rampgebied van de Vuurwerkramp in Enschede. Woningbouwcorporatie besloot het historische pakhuis te verbouwen voor het Cremer Museum. De gewenste vrije verdiepingshoogtes werden verkregen door de fundering van het gebouw te vervangen door een kelderbak, de bovenste twee verdiepingen circa 2,5 meter op te krikken én het dak te verhogen.

Tekst en beeld: Carla Debets Bouwtekst

I

n het oude pakhuis uit 1907 lagen vroeger de balen katoen opgeslagen voor de textielindustrie. De schade die met de vuurwerkramp (in 2000) was ontstaan betrof vooral enkele gaten in de gevels. Deze werden zodanig met glas gedicht dat de schade nog zichtbaar was.

In 2007 besloten gemeente, woningbouwvereniging De Woonplaats en de stichting Cremer Museum het gebouw te herbestemmen tot Cremer Museum. In het museum zijn

ruimtes gecreëerd voor een museum, horeca, gastateliers en wisselende exposities. Door diverse oorzaken werd echter eind 2012 – toen de verbouwing nagenoeg gereed was besloten dat dit plan niet door ging; het inmiddels prachtig verbouwde pakhuis staat leeg.

Architectenbureau SeARCH maakte het ontwerp voor de verbouwing/ herbestemming, in samenwerking met Rem Koolhaas. Daarbij ging het om forse ingrepen, vooral om de ontoe-

reikende verdiepingshoogtes van 2,5 meter te vergroten.

Nieuwe kelderbak Door de begane grond te verdiepen kon hier meer vrije hoogte worden verkregen, namelijk zo’n 4 meter, waardoor de ruimte meer geschikt zou worden voor tentoonstellingen.

Het bestaande gebouw was op staal gefundeerd, met gemetselde poeren en stroken. Deze fundering is in eerste instantie vervangen door een hulpdraagconstructie op nieuwe palen.

Deze hulpconstructie is ook gebruikt om de bovenste verdiepingen te liften. Tussen de palen van de hulpconstructie kon vervolgens de grond onder het gebouw grotendeels worden weggegraven. Dit schiep ruimte voor het maken van de nieuwe kelderbak.

Het gebouw was opgebouwd in een skelet met gietijzeren kolommen, stalen vloerliggers en getoogde betonvloeren tussen de stalen liggers; in de gevels was dragend metselwerk toegepast. De nieuwe kelderbak met nieuwe stalen buispalen dient nu als ondersteuning voor het oude gebouw. Daarvoor zijn onder andere de gietijzeren kolommen van de begane grond verlengd zodat ze op de kelderbak rusten.

Verhoging tweede verdieping Op de tweede verdieping is het gebouw als het ware horizontaal doorgesneden, waarna het bovenste deel maar liefst 2,5 meter is gelift. Dit geldt ook voor de toren van 23 meter hoog, waarin zich vroeger de watertank voor de sprinklerinstallatie bevond. Omdat dit bij het vijzelen zou kunnen zorgen voor ongelijkmatige

p Voor de nieuwe aanbouw werden gevelelementen gemaakt met het portret op het boek ‘Ik, Jan Cremer’.

14

nr. 3 | juni 2013

belastingen, is de toren afzonderlijk opgevijzeld. Dit gebeurde met behulp van een hulpconstructie van zes stalen kolommen op de nieuwe kelderbak. Hydraulische vijzels bovenop deze kolommen trokken de toren – met een gewicht van circa 240 ton omhoog naar zijn uiteindelijke plek.

Voor het omhoog brengen van de tweede en derde verdieping werden eerst – net boven de vloer van de tweede etage – sparingen in de gevels gezaagd. In deze sparingen kwamen de vijzels te staan. Om scheuren in de gemetselde gevels te voorkomen, werd dit metselwerk ingepakt met staalprofielen aan de binnen- en buitenzijde, verbonden met bouten door de gevels. Voordat de vijzels in werking kwamen, werden de tweede en derde verdieping door frezen grotendeels losgesneden. Voor het omhoog krikken werden ook onder de stalen kolommen in het gebouw hydraulische vijzels aangebracht. Het vijzelen zelf moest zeer gelijkmatig worden uitgevoerd, om problemen te voorkomen; zo waren slechts toleranties van enkele millimeters toegestaan.

Voor het maken van de nieuwe dragende constructie tussen de twee

p De aanbouw is gesloopt. De toren staat in de ‘steigers’ (staalprofielen) om gelift te worden.

Projectgegevens

Projectgegevens Opdrachtgever: Woningcorporatie De Woonplaats, Enschede Architect: Architectenbureau SeARCH en Rem Koolhaas Aannemer: Paul Hardonk Bouw, Deventer Constructieadviseur: Pieters Bouwtechniek Utrecht BV Vijzelwerk: Bresser, ‘s Gravendeel Leverancier prefab betonelementen: Westo Prefab Beton, Coevorden Uitvoeringstermijn: 2010 - 2012 Omvang: 2.500m2 BVO

p Het Balengebouw vóór de aanpak in 2010. In de gevelopeningen die door de vuurwerkramp zijn beschadigd, is alleen glas geplaatst.

gebouwdelen is staal toegepast. Hiervoor moesten echter wel de vijzels en houtstapels eerst worden verwijderd.

Om dit mogelijk te maken, moest een tijdelijke hulpdraagconstructie worden aangebracht, waarvoor de lange stalen palen weer buiten het gebouw rusten op de kelderbak. De gietijzeren kolommen op deze verdieping zijn vervangen door nieuwe kolommen in dezelfde vormgeving.

Hoger dak en glas Ook op de hoogste verdieping is het dak nog verhoogd, zodat hier eveneens een hogere verdiepingshoogte ontstond. Alleen de eerste verdieping behield zijn oorspronkelijke hoogte van 2,5 meter; de ruimte wordt bestemd voor installaties en opbergruimten.

De verhogingen van het gebouw zijn aan de buitenzijde expliciet vormgegeven met glazen stroken in de gevels, zowel op de tweede verdieping als op het dak. Bovendien zijn de nieuwe trappenhuizen in een staalconstructie tot buiten de bestaande gevels gebracht en ook deze zijn aan de buitenzijde voorzien van glas. Alle glasstroken zijn

p

met elkaar verbonden, wat een bijzonder beeld oplevert én het gebouw een open karakter geeft.

Meer vloeroppervlak Het Balengebouw kreeg niet alleen méér verdiepingshoogte, maar ook meer vloeroppervlak. Hiervoor is eerst een oude aanbouw gesloopt.

Op de plaats hiervan is een nieuwe aanbouw gerealiseerd. De gevel van de nieuwbouw bestaat uit prefab betonelementen van Westo Prefab Beton, die dezelfde bruinrode kleur hebben als het metselwerk van het historische gebouw. De prefab sandwichelementen variëren in grootte van 1,5 tot 9 meter lange en 2 tot 4,5 meter hoog. Diverse elementen ­hebben raamsparingen.

Elke betonplaat is voorzien van een bijzonder reliëf, namelijk van de beroemde foto op het omslag van het boek ‘Ik, Jan Cremer’: Jan Cremer op de Harley Davidson. Hiervoor werd deze foto in 3D gedigitaliseerd en bewerkt. Reckli maakte voor de prefab betonleverancier speciale matrijzen van elastische rubberen matten waarmee de foto op het beton kon worden gerealiseerd.

Het vijzelen van de tweede en derde verdieping.

p Voorbereiding van de staalconstructies voor nieuwe trappartijen ‘buiten het gebouw om’.

Ter plaatse van de gevel werden nieuwe staalconstructies aangebracht en binnen nieuwe stalen kolommen.

p

nr. 3 | juni 2013

15

(advertorial)

Intelligente compacte HR-ketel met Beheer op Afstand

De beste HR ketel De Kombi Kompakt HReco 36 ketel van Intergas levert uitstekende prestaties. De ketel levert snel warm tapwater, is robuust en energiezuinig. Voor de installateur en bijvoorbeeld de technische dienst van woningbouwcorporaties is de mogelijkheid van Beheer op Afstand een belangrijk tijdbesparend voordeel. De vorig jaar geïntroduceerde ketel viel al direct in de prijzen. In een vergelijkend warenonderzoek van de Consumentenbond kwam de ketel als beste uit de test.

Ketelfabrikant Intergas uit Coevorden breidde vorig jaar haar assortiment uit met drie typen Kombi Kompakt HReco ketels. De compacte ketels, de grootste meet slechts 710 x 450 x 240 mm, zijn geschikt voor zowel renovatie- als nieuwbouwprojecten.

De Kombi Kompakt HReco 36 ketel is door consumenten goed ontvangen. In het testrapport dat vorig jaar november werd gepubliceerd, was de Consumentenbond lovend over het hoge verwarmings- en tapwaterrendement, de snelheid waarmee warm water wordt geleverd, en de zeer korte tijd waarin een bad kan worden gevuld. De Kombi Kompakt HReco kreeg het ‘rapportcijfer’ 8,1 en kwam daarmee als beste uit de test.

De goede prestaties dankt de ketel onder meer aan een nieuw warmtelabyrint. Het water wordt direct verwarmd in de koperen circuits van de warmtewisselaar. De Kombi Kompakt HReco is standaard voorzien van een traploos modulerende regeling die ervoor zorgt dat het vermogen van de ketel automatisch wordt aangepast aan de warmtebehoefte. Verder is de ketel standaard voorzien van een RF-module en hierdoor geschikt voor ‘Beheer op Afstand’ en rechtstreekse communicatie met draadloze kamerthermostaten van Honeywell.

Energiezuinig en duurzaam De ketel is bijzonder energiezuinig. Een zelflerende eco-comfortschakelaar zorgt ervoor dat de warmhoudfunctie van de warmhoudvoorziening automa-

tisch in- of uitschakelt als er langdurig geen warmwater gebruikt wordt. De installateur heeft de keuze uit drie typen ketels, waarmee hij de prestaties precies kan afstemmen op de warmtebehoefte van de woning en het warmwatercomfort dat de bewoners wensen. Daarbij is de Kombi Kompakt HReco eenvoudig te combineren met zonneboilersystemen, warmteterugwinsystemen en indirect gestookte luchtverwarmers. Tenslotte beperkt een geschakelde voeding de zogenaamde stand-by verliezen tot een minimum.

De dubbele twee-in-één warmtewisselaar van de Kombi Kompakt HR-ketels is de afgelopen jaren uiterst betrouwbaar gebleken. Intergas geeft daarom een garantie van 15 jaar op dit cruciale onderdeel. Door het ontbreken van een driewegklep is een grote bron van storingen verdwenen. Verder zijn alle Kombi Kompakt HReco toestellen vooruitlopend op de nieuwe energiewetgeving van 2015 voorzien van een nieuwe, zeer zuinige A-label pomp. Hierdoor wordt het elektrisch energieverbruik van de ketel gehalveerd.

Beheer op afstand De RF-module in de ketel maakt Beheer op Afstand mogelijk, een innovatie van Intergas Verwarming.

Met deze module communiceert de unit met onderhoudsdiensten van de corporatie of installateur. Op deze wijze wordt onderhoud niet meer bepaald door de kalender maar door de onderhoudsstaat van het toestel. Door het toepassen van Beheer op Afstand

wordt het mogelijk om eenvoudig het ideale moment voor service en onderhoud vast te stellen.

Op het moment van storing of onderhoudsvraag krijgt de installateur een (e-mail) melding en kunnen online de prestaties van de cv-ketel, zoals het aantal branduren uitgelezen worden. De informatie over een reeks parameters zoals werking van de pomp, temperatuur en waterdruk van elk willekeurige toestel is voor de installateur voortdurend beschikbaar.

Intergas is van mening dat het Beheer op Afstand installatiebedrijven, gespecialiseerd in onderhoud en service, grote kansen biedt. Door de efficiëntere en effectievere manier van monitoren kan tijd en geld worden bespaard. Bovendien zorgt het systeem ervoor dat de prestaties van de cv-ketel, de staat van onderhoud én de werking continu worden bewaakt.

Bijkomend voordeel is dat elke storing of onderhoudshandeling direct digitaal gedocumenteerd wordt en meldingen ook onderweg uit te lezen zijn.

Intergas Verwarming B.V. Europark Allee 2 7742 NA Coevorden 0524-512245 www.intergasverwarming.nl

Hout

Houten kozijnen terug in monumentale panden ▲ Een dusdanig project werd het meest kosteneffectief bij een effectieve planning en goed overleg tussen aannemer en timmerfabrikant.

‘Alles van waarde is weerloos’ is een bekende dichtregel van Lucebert. Het gold ook voor de uit 1893 stammende panden Vinkzicht op de hoek Da Costakade en Kinkerstraat in Amsterdam. Door speculatie en controversie rond herbestemming verkommerde het monumentale pand tien jaar lang tot een schim van zichzelf. Maar de oude luister is hersteld. En zelfs verbeterd Tekst: Kees de Vries

N

u er op veel plaatsen een einde is gekomen aan de levensduur van de kunststof kozijnen die in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw geplaatst zijn, is er op het moment een grootschalige herplaatsing van houten kozijnen in Nederland aan de gang. Houten geveltimmerwerk heeft dan ook een lange veelgeprezen traditie in ons land. Of het nu gaat om duurzaamheid, veiligheid, milieubelasting of uitstraling.

Het streven van gemeenten als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag is houten geveltimmerwerk terug te brengen daar waar het van oorsprong heeft gezeten. Esthetisch gelijkend op het oorspronkelijk ontwerp van de architect, maar geproduceerd volgens de laatste stand der techniek, esthetisch en maattechnisch perfect passend en voldoend aan de huidige gebruikerseisen van duurzaamheid, isolatie en comfort.

▲ De Vinkzicht panden uit 1893 zijn nu gezamenlijk een monumentaal sieraad op de hoek van de Kinkerstraat en de Da Costakade. Foto: johnlewismarshall.com.

Monumentale setting Vinkzicht op de hoek van de Kinkerstraat en de Da Costakade in Amsterdam is een rijksmonument. ‘In een onbewaakt moment zijn er kunststof kozijnen ingezet’, aldus architect Onno Vlaanderen (Onno Vlaanderen Architecten te Amsterdam). ‘Bij de renovatie is besloten deze te vervangen door meranti kozijnen met een detaillering die er uitziet als de originele schuifraamconstructie, maar dan wel uitgevoerd met draaikiepramen en HR++ isolatieglas.’

Na de renovatie die is uitgevoerd door GF Deko Aannemers te Amsterdam, krijgen de nieuwe woningeigenaren moderne appartementen in een monumentale setting, die aan alle moderne wooncomforteisen voldoen, inclusief onzichtbare ventilatie tussen het onder- en bovenraam.

Op maat Maar voor het zover was, bleek er veel

▲ Oude situatie en nieuwe: in een onbewaakt ogenblik zijn kunststof kozijnen geplaatst die het gevelbeeld geen recht deden. Foto: NBvT.

▲ Oude situatie: door verwaarlozing van bijna een decennium moest het gebouw van ver komen. Foto: NBvT.

werk aan de winkel. De panden zijn een tijdlang onderwerp geweest van speculatie, krakers hebben zich er eigen van gemaakt en daarna is er tussen gemeente en Stichting Behoud Vinkzicht een veeljarige strijd gevoerd over herbestemming (tot hotel) en de renovatie van de panden. Verklaring tot monument bood uiteindelijk de gewenste mogelijkheden. Voorwaarde was wel dat de traditionele zogenoemde Amsterdamse kozijnen teruggeplaatst zouden worden. Toen het werk uiteindelijk aangenomen was, bleek het pand dusdanig verzakt dat er geen serie kozijnen was te produceren met dezelfde afmetingen. De werkvoorbereider van de betrokken timmerfabriek meette in vier dagen elk van de 175 stuks buitenkozijnen op om voor elke gevelopening een kozijn op maat te produceren.

Omdat het gebouw behalve woongebouw ook een winkelbestemming in de plint kreeg, werden hier naar ont-

▲ De nieuwe meranti kozijnen stralen.

werp van de architect speciale kozijnen voor geproduceerd in overmatige houtmaten (10,5 x 25 cm) in de oorspronkelijk stijl van het gebouw.

Woon- en winkelgevel vormen nu samen in ontwerp en materialisatie een eenheid.

Bouwfasebestendig De productie van de kozijnen werd per gevel uitgevoerd (achtergevelvoorgevel Kinkerstraat en idem Da Costakade, daarna de winkelpuien) en in vijf tranches vanuit de locatie van de timmerfabriek in Friesland naar de binnenstad van Amsterdam gebracht.

Vanwege de zeer beperkte opslagmogelijkheid werd elk kozijn op de aanleverdag vanaf de aankomst om 06.30 uur voor zijn specifieke gevelopening op de steiger gezet, waarna het inmonteren kon beginnen. Omdat de kozijnen voor een deel ook aan de binnenwanden moesten worden verbonden werd gekozen voor bouwfasebestendige Concept I-kozijnen die kort na montage in het werk zijn beglaasd en afgewerkt.

Blinkend De voorspoedige renovatie is voor een belangrijk deel te danken aan de uitgebreide briefing vooraf tussen partijen en goed overleg tussen timmerfabrikant en aannemer in de bouwfase.

Vinkzicht laat zien dat de tijd die vooraf aan planning en werkvoorbereiding wordt besteed in de bouwfase dubbel en dwars wordt terugverdiend. Hoe ingewikkeld het werk ook is. Met blinkend resultaat.

nr. 3 | juni 2013

17

(advertorial)

Nieuwe dakgoot N.A.G. is maatschappelijk duurzaam ondernemen, niet alleen voor 100% recyclebaar, maar ook nog eens veilig beloopbaar.

N.A.G. brengt een voor 100% recyclebare dakgoot op de markt zonder de omstreden P.U.R.-isolatie.

Deze P.U.R.-isolatie is momenteel in het nieuws is vanwege de schade die het kan aanbrengen aan de gezondheid. Waarom dient een dakgoot nu eigenlijk ge誰soleerd te zijn, wat zijn de voordelen hiervan?

N.A.G. is van mening dat er geen voordelen zijn, doch heel veel nadelen. Een van deze nadelen is dat een dakgoot die gevuld is met isolatie in de zomer de warmte, die aan de binnenzijde van de goot onstaat, niet kwijt kan. Hierdoor gaat de binnenzijde geheel afzonderlijk werken van de buitenzijde van de dakgoot, die door deze isolatie juist amper warm wordt. Kortom, twee gootdelen die verbonden zijn door isolatie en die afzonderlijk van elkaar gaan

werken kan de kwaliteit voor nu en in de toekomst nooit ten goede komen. Deze nadelen, niet alleen voor het milieu, maar ook gezien de kwaliteit in de toekomst, heeft N.A.G. aan het denken gezet. N.A.G. heeft vervolgens een geheel eigen produkt ontwikkeld en op de markt gebracht.

Inmiddels is deze dubbelwandige dakgoot, met inwendige aluminium gootbeugels, voorzien van een patent en een krachtberekeningsrapport waaruit blijkt dat deze dakgoot ook nog eens veilig beloopbaar is.

Niet dat een dakgoot daarvoor gemaakt is, maar het gebeurd maar al te vaak in de praktijk dat deze er wel voor wordt gebruikt. U herkent dat vast wel; voordat we van de ladder het dak betreden, nog even steun zoeken in de dakgoot.

Wanneer een dakgoot, gevuld met P.U.R. of andere isolatie, gerenoveerd moet worden gaat dit over het algemeen samen met extra onnodige kosten om deze isolatie te scheiden van het aluminium. Om nog maar niet te spreken over de milieubelasting die dit teweeg brengt. Het te slopen en af te voeren materiaal moet dan namelijk grotendeels behandeld worden als chemisch afval. Bij de dubbelwandige dakgoten van N.A.G. krijgt u geld terug en wordt uw dakgoot voor 100% hergebruikt als auto, fiets enz. De gehele dakgoot bestaat alleen uit aluminium en de milieuvriendelijkste poedercoa-

ting, zodat er aan het milieu zo min mogelijk schade word toegebracht. We willen toch allemaal een steentje bijdragen aan een leefbaar klimaat voor onze nieuwe generatie?

We zijn met zijn allen bezig met een groen milieu en met recyclebare produkten, die ook nog eens sterk en betaalbaar zijn toch? Dan heeft u die produkten nu gevonden; de aluminium dubbelwandige dakgoten van N.A.G. voldoen aan al deze eisen. Durft u de uitdaging aan of heeft u nog vragen neem gerust vrijblijvend contact met ons op en het zal u verbazen hoeveel voordelen deze dakgoten voor u hebben.

Zowel de levertijd en de oneindige modellen, maar ook prijstechnisch, komen deze dakgoten u aan alle kanten tegemoet.

Bezoek voor meer informatie onze website www.nag.nl of bel 075-68 77 034.

OudNieuw De bewoners van deze woning in Amersfoort wilden hun woonoppervlak vergroten door een nieuwe aanbouw. LOT Architectuur uit Amersfoort koos voor een aanbouw afgewerkt met hout, waardoor de bestaande woning met gemetselde gevels een eenheid bleef. De nieuwe ruimte – waarin de nieuwe open keuken is gesitueerd - staat fysiek los door middel van een strook glas tussen oud en nieuw.

Zowel de gevelafwerking als de schuifframes zijn samengesteld uit houten latten; voor de gevels in verschillende maten. Daarbij

is gekozen voor NobelWood®, een volwaardig alternatief voor tropisch hardhout. Het fijn bezaagde grenen is gecoat met Woodstain zodat het niet vergrijst. De schuifframes kunnen al dan niet voor de ramen geplaatst worden, als zonwering.

Bouwbedrijf Hertzinger uit Leusden was als aannemer verantwoordelijk voor de verbouwing en heeft de detaillering uitgewerkt in samenwerking met LOT Architectuur en OVB-ingenieursbureau. Het Nobelwood hout werd geleverd door Foreco uit Dalfsen.

Uitdaging!

Heeft u ook meegewerkt aan zo’n mooi voorbeeld van renoveren, restaureren, herbestemming, onderhoud, enzovoort?

En is het project in 2012 of 2013 opgeleverd? Laat het ons weten!

Mail een foto van vóór de aanpak en na de aanpak naar RenovatieTotaal (info@handelsuitgaven.nl) en wie weet staat uw project de volgende keer op deze plaats!

nr. 3 | juni 2013

19

Installaties

Terughoudend met installaties in Ons’ Lieve Heer Op Solder Waar het prachtige 17e-eeuwse monumentale pand in Amsterdam het verhaal vertelt aan de thans ruim 90.000 bezoekers per jaar, daar ‘zwijgen’ de installaties. Althans, ze zijn dusdanig terughoudend en gecamoufleerd ingezet bij de restauratie van Museum Ons’ Lieve Heer Op Solder, dat de bezoekers de pracht van het gebouw en de huiskerk op zolder in volle glorie ervaren. Geen zichtbare, storende installatietechniek.

Tekst: Paul Engels Teksten

M

useum Ons’ Lieve Heer Op Solder - een combinatie van religieus erfgoed van katholiek Amsterdam en een fraaie collectie voorwerpen van kunst en kunstnijverheid – is gehuisvest in een 350 jaar oud pand. Het museum ligt aan de Heintje Hoeksteeg in Amsterdam en wordt bij de restauratie/renovatie tweemaal zo groot door een buurpand, het ‘Nieuwe Huis’, via een ondergrondse passage, bij het ‘Oude Huis’ te betrekken. Het monument is naar de sfeer van vroeger gerestaureerd; de restauratie is dit voorjaar afgerond.

Bij de renovatie van het Nieuwe Huis wordt ruimte gemaakt voor publieksfuncties, zoals entree, garderobe en horeca, inclusief bijbehorende installatietechniek met onder andere luchtbehandeling en verwarmingsunit voor beide panden. De renovatie van het Nieuwe Huis heeft pas recent groen licht gekregen.

Inpassen in monument

De opzet met het ‘tweelinghuis’ schiep ruimte om het oude monument zo zuiver mogelijk te houden als gebouw waarin mensen woonden, werkten en

hun geloof beleden. Ir. Kees Zandijk, manager bij DWA, legt de aanpak uit: ‘Sinds 1888, toen het museum voor het publiek werd opengesteld, is de druk op het gebouw toegenomen. Mede door voorzieningen die in de loop der tijd zijn aangebracht, wordt het rommelig binnen een gebouw. Wij hebben als DWA ervaring met complexe, terughoudende installatietechniek. In zo’n gebouw wil je de sfeer van het gebouw veiligstellen en daarnaast toch adequate installatietechnische voorzieningen aanbrengen.

Ook bij het Oude Huis moest de authentieke sfeer terugkeren, zo was de uitdrukkelijke wens van de opdrachtgever, in de persoon van directeur Judikje Kiers en het museumbestuur. Je ziet dat het gebouw één al kwaliteit is en dan ga je het niet volhangen met installatietechniek. Bij de uitvoering moet je nette oplossingen vinden om kabels, leidingen, buizen, radiatoren, verlichting en beveiligingscamera’s een onopvallende plek te geven.’

Klimaatrichtlijn

Uit een studie naar het monument van de TU Eindhoven bleek dat er in de zo-

p Moderne – later aangebrachte – verlichting, met leidinggoten. Deze armaturen en leidingen zijn allemaal verwijderd.

20

nr. 3 | juni 2013

mer veel warmte binnenkwam door de ramen en in de winter te hard werd gestookt, mede omdat het pand niet geïsoleerd was. Niet goed voor de collectie en de kerk. ‘Bij onze aanpak hebben we het vierstappenplan van de klimaatrichtlijn van Bart Ankersmit als uitgangspunt genomen. Daarbij kijk je achtereenvolgens naar de waardestelling van de collectie, naar de mogelijkheden van het gebouw, naar de plek en eisen van de collectie in relatie tot het gebouw, en als vierde stap naar de beheersing van het binnenklimaat. Daarom hebben we gekozen voor de zogeheten ‘conservating heating’ gedachte, waarbij je de temperatuur en luchtvochtigheid voor de collectie in balans houdt. Je mag bijvoorbeeld alleen verwarmen als de luchtvochtigheid het toelaat. De klimaateisen zijn gesteld op 17 graden Celsius in de winter en minimaal 40 procent luchtvochtigheid, en in de zomer 24 graden Celsius en een luchtvochtigheid lager dan 70 procent. Slechts gedurende tien dagen mag boven deze waarden worden uitgekomen. Je neemt dus extreme waarden weg en brengt meer stabiliteit in het binnenklimaat.

Dit komt ten goede aan het conserveren

van de collectie. Maar dan wel met zo min mogelijk technische maatregelen.’

Kees Zandijk regelt bij voorkeur veel klimaattechnische zaken in de schil van het gebouw. ‘Maar bij dit monument mochten wij het dak bijvoorbeeld niet isoleren. Ook het karakteristieke enkelglas mocht niet worden vervangen door dubbelglas, maar is afgeplakt met isolerende folie. Wel is de vloer deels - ter hoogte van de toekomstige ondergrondse passage - geïsoleerd. Er was een grote gaskachel aanwezig die de radiatoren op de verdiepingen voedt. Zeker in zo’n monument moet je echter de risico’s met gas minimaliseren. Vandaar dat we straks de verwarming overhevelen naar het Nieuwe Huis. Daar komen nieuwe gasketels die via de onderdoorgang ook het Oude Huis gaan verwarmen. Op diverse plaatsen in het Oude Huis zijn al onopvallende plaatradiatoren aangebracht. De ventilatie gebeurt via vrije koeling. In het hoge gebouw wordt in de zomer van bovenaf lucht afgezogen met behulp van een beperkte mechanische ventilatie-unit en ververs je van beneden af het gebouw en voorkom je oververhit-

p Nieuwe verlichting in de kerk. En het schilderwerk kreeg zijn oorspronkelijke roodpaarse kleur weer terug.

p Aan de buitenzijde is niet zichtbaar dat zich hier op zolder een (schuil)kerk bevindt; dat was destijds ook precies de bedoeling.

p Het ‘Oude Huis’ is het eigenlijke museum en kerk; via een onderdoorgang in de steeg wordt het ‘Nieuwe Huis’ gekoppeld.

ting, zonder een dominant aanwezig luchtkanalenpakket.’

Naar elkaar luisteren

Voor zo’n stelsel was ook helemaal geen plek geweest. Nu was het samen met de projectpartners zoeken naar maatwerkoplossingen. Telkens moest worden gekeken of er ergens een schacht kon worden benut voor het wegwerken van leidingen. Er moesten veel elektriciteitsleidingen worden getrokken, onder andere voor de beveiligingsinstallatie en de verlichting. ‘Zo moet er bijvoorbeeld voor camera’s eerst worden gekeken naar een goede plek en dan moet er ook nog een leiding gecamoufleerd naar die plek kunnen. Samen met de conservator

p Nieuwe verlichtingselementen naar oude voorbeelden. Zonder storende leidingen of kabels.

hebben we elke camera een goede plek gegeven. Je moet naar elkaar luisteren bij zo’n proces. Dan kun je integraal ontwerpen, en functie en gebouw in balans brengen. Een essentiële schakel hierbij is de werkwijze van installateur Van Dorp installaties geweest die proactief voorstellen heeft gedaan om de beste maatwerkoplossingen te realiseren.’

Het Nieuwe Huis

Het proces van integraal ontwerpen wordt vervolmaakt als het Nieuwe Huis gereed is. Voor de renovatie is recent toestemming gegeven. Arjan Bakker, ontwerper bij DWA, heeft hierbij een wezenlijke rol gespeeld. Hij nam het stokje over van Marco Rijsdijk die beide

projecten enkele jaren heeft uitgeplozen. Bakker wil nog niet veel kwijt over de renovatie en installatietechniek, omdat dit deel nog in de voorbereidingsfase zit. Toch kan hij een tipje van de sluier oplichten: ‘Ook het Nieuwe Huis wordt een behoorlijk opgave. We moeten daar veel installatietechniek kwijt, onder andere de behoorlijk forse luchtbehandeling- en verwarmingsunit, en een koelmachine. Eerste gedachte was om veel techniek onder de vloeren te hangen met verlaagde plafonds. Maar dat kwam niet uit met de gevelindeling en raamopeningen van het pand. Het idee is nu

om behalve de gevels het pand volledig te slopen en nieuwe vloeren aan te brengen. Dat is bouwkundig een grote ingreep, maar installatietechnisch biedt dit zoveel voordelen dat we daarmee de bouwsom omlaag kunnen brengen. De nieuwe bouwkundige en installatietechnische aanpak is als een harmonieus samenspel opgezet. Maar ook hierbij zal nog de nodige finetuning moeten plaatsvinden, want elke vierkante meter in het gebouw is bij voorkeur ruimte voor het museum. Ook in dit gebouw krijgt de installatietechniek zeker een doordachte plek.’

Projectpartners Opdrachtgever: Museum Ons’ Lieve Heer Op Solder Ontwerp Oude Huis: Bureau voor Bouwhistorisch Onderzoek en Restauratie Ontwerp Nieuwe Huis: Claus en Kaan architecten Constructeur: Bouwadviesbureau Strackee Projectleiding: NLbouwmeesters Bouwkosten: Basalt bouwadvies Installatieadviseur: DWA, Bodegraven Bouwfysica, akoestiek en brandveiligheid: Lichtveld Buis & Partners Installateur: Van Dorp installaties, Amersfoort

p De kerk is leeggehaald voor de restauratie. Let ook op de andere kleur van het schilderwerk.

p De kerk in het ‘Oude Huis’ is inmiddels weer in authentieke sfeer te zien.

nr. 3 | juni 2013

21

De slimste wanden voor

[schroefvastheid]

Waarom? Omdat een FAAY-wand een massieve kern van geperste vlasvezels heeft. Daarin vindt elke schroef houvast, z贸nder plug: schroefvast met een uittrekkracht van 110 kg (gewone schroef) tot 230 kg (houtdraadbout). Een wastafel kan zonder achterhout worden opgehangen! FAAY is gewoon de b茅ste wand als het gaat om schroefvastheid. Meer weten? Kijk op www.faay.nl of bel met (0347) 376 624.

Installaties

Warmteterugwinning in woningcomplex in Oranje Nassau Kazerne In 1990 is het monumentale hoofdgebouw van de Oranje Nassau Kazerne in Amsterdam (1814) getransformeerd naar een gebouw waar gewoond en gewerkt kan worden. Woonstichting De Key heeft er 146 wooneenheden en 3.000 m2 bedrijfsruimte gerealiseerd. De destijds aangebrachte installatietechniek krijgt nu een revisiebeurt.

Voor de nieuwste voorzieningen ‘verwarming en ventilatie, met warmteterugwinning’ leek in eerste instantie geen plek in het gebouw te zijn. Maar door slimme installatietechnische oplossingen is die ruimte toch gevonden.

W

In de voormalige Oranje Nassau Kazerne zijn (al in 1990) bedrijfsunits en woningen ondergebracht. Nu was een revisiebeurt voor de installaties nodig (foto: De Key).

t

oonstichting De Key is opdrachtgever voor de renovatie van de installatietechniek.

Daarbij heeft de corporatie de neuzen van alle partijen in dezelfde richting weten te krijgen zowel voor de noodzakelijke ingreep alsook de financiële middelen. Na een intensief voortraject werd groen licht gegeven voor de ingreep. Daarop heeft Henk van Goor van Uniek InstallatieAdvies uit Nijkerk in nauwe samenwerking met Annemieke van Gorkom-Jansen, projectleider bij De Key, talloze opties doorgeworsteld om tot een praktische oplossing te komen. Bij de eerste concrete uitwerkingen is vervolgens ondersteuning ondervonden door Gasservice Noordholland en Zehnder-J.E.StorkAir. Het complex was uitgevoerd met individuele WTW-units en cv-installaties, een cv-ketel in combinatie met vloerverwarming. De verbrandingsluchttoevoer van de cv-ketels was aangesloten op de ventilatieluchttoevoerleiding van de WTW-installatie.

Uitgangspunten voor aanpassing was onder andere om de overlast van de werkzaamheden voor de bewoners te beperken en een veilige technische oplossing te maken.

Proefopstelling In de gekozen oplossing zijn de schachten eerst gedeeltelijk open gemaakt. Uitdaging hierbij waren de isolerende korrels waarmee de schachten waren volgestort. Ook bleek dat er geen ruimte was in de schachten voor extra kanalen. De oplossing werd gevonden door de gebruiksfunctie van de bestaande ventilatietoevoerkanalen in de schacht te veranderen naar een RGA/ LTV-systeem. Ofwel een verbrandingsluchttoevoerkanaal waarin nieuwe flexibele rookgasafvoerslangen voor de individuele cv-ketels worden aangebracht. Tegelijkertijd is in het schalmgat bij de trappenhuizen ruimte gevonden om nieuwe collectieve ventilatiekanalen aan te brengen. Op deze manier is in het monumentale pand een goed functionerend gescheiden systeem gerealiseerd.

Kookluchtjes Bij het oude balansventilatiesysteem kwamen onder andere kookluchtjes in andere woningen. De afgevoerde ventilatielucht werd klaarblijkelijk onder bepaalde omstandigheden gemengd met de aangevoerde verse lucht. Dat vormde ook een risico op het aanzuigen van rookgassen. In de schachten was ten behoeve van de

ventilatie een groot toevoerkanaal en afvoerkanaal opgenomen, met daarnaast de rookgasafvoer van de individuele cv-ketels, alsmede de rioleringsbeluchting. Henk van Goor: ‘Afgezien van de kookluchtjes, werkte ook de balansventilatie niet goed; er werd onvoldoende ventilatielucht gemeten.

Bovendien bleek dat bij het vervangen van de cv-ketels in 2007 niet voldoende was gekeken naar de bestaande rookgasafvoer. Je moet deze bij vervanging van cv-ketels altijd controleren. Verbindingsringen kunnen bijvoorbeeld uitdrogen. Ook de rookgasafvoer moet een keer worden vervangen. Voorts zijn toen in alle woningen CO-melders opgehangen.’

Er is in het verleden veel onderzoek gedaan naar oplossingen voor de problematiek. ‘Nu is gekozen voor een grootscheepse aanpak. Daarbij hebben we in de schachten gekeken, alle leidingen zijn onderzocht en we hebben ook de werking van de terugslagkleppen meegenomen. Op basis van die bevindingen is gekozen voor een goed functionerend gescheiden CVen WTW-systeem (WHR930) van J.E.StorkAir. Echter, zomaar even ventilatieroosters aanbrengen in de gevel of een extra ventilatie-unit op het dak zetten, dat kan natuurlijk niet bij een monument. Er moest plek worden

▲ De aanwezige schachten in het gebouw zaten propvol kanalen; daar kon geen leiding meer bij.

▲ In het schalmgat bij de trappenhuizen is plek voor de nieuwe centrale ventilatietoevoer.

▲ De nieuwe luchttoevoer vanuit het trappenhuis is gekoppeld aan de ventilatiesystemen van de woningen.

gevonden voor een pakket nieuwe ventilatie- en rookgasafvoerleidingen.’

Lumineus idee De propvolle schachten, de beperkte ruimte bij de tussenvloeren en de aanwezige plaatstalen ondervloeren noopten tot inventieve oplossingen.

‘We kwamen toen gezamenlijk op het lumineuze idee om de rookgasafvoer te ontkoppelen en zo dicht mogelijk bij de individuele ketels te houden.

Door het kanaal van de luchttoevoer in de schacht op te offeren, kunnen we daarin de slangen voor de rookgasafvoer aanbrengen. In de entreehal is in het trapgat ruimte om een nieuwe centrale verticale ventilatietoevoer te realiseren, met een aangepaste nieuwe ventilatiedakkap voor toevoerventilatielucht. Uiteraard voldoen de extra kanalen in het trapgat aan alle brandweereisen. De luchttoevoer kan vanuit het trappenhuis en via de verlaagde plafonds worden gekoppeld aan de ventilatiesystemen van de woningen die aan de entree liggen.’

Test via proefstrang De slimme oplossing biedt veel voordelen: de schachten hoeven niet helemaal te worden opengemaakt, de installateurs hoeven niet door vloeren heen en er is minder werk in de woningen, dus minder overlast voor de bewoners. Toch betekent het nog steeds een complexe installatie voor de monteurs van Gasservice Noordholland uit Purmerend. Vanaf 6 mei 2013 zijn de eerste installaties aangebracht en eind van dit jaar moet het installatiewerk af zijn. Henk van Goor besluit: ‘We hebben vooraf het systeem via een proefstrang getest, alle leidingen zijn schoongemaakt en er zijn doorlopend uitvoeringscontroles.

Er is maar één conclusie mogelijk: de gekozen oplossing is inventief en het functioneert weer zoals het moet.’

nr. 3 | juni 2013

23

DE GREENWORKS ACADEMY OPLEIDINGEN

Greenworks is de verzamelnaam voor de duurzame bouwmaterialen van Raab Karcher die zijn geselecteerd uit een uitgebreid assortiment. Middels de Greenworksscore is meteen inzichtelijk wat de duurzame materiaal- en productie eigenschappen van deze bouwmaterialen zijn. In Breda is vorig jaar de eerste fysieke Greenworks Academy geopend. DE plaats voor alle partijen in de bouwsector, zoals aannemers, architecten, woningbouwverenigingen en zzp’ers om zich te laten informeren over duurzaam bouwen rondom drie verschillende thema’s Leren, Zien en Doen. Fleur en Willem zijn onze Greenworks ambassadeurs, zij vertellen u graag meer over de opleidingen.

WILLEM VAKMAN TRAININGEN: t.w.v. € 285,-/€ 570,-

FLEUR In samenwerking met de industrie bieden wij u een interessant opleidingsprogramma aan gericht op duurzaamheid. Na afronding ontvangt u een certificaat en een autosticker en bent u een Greenworks gecertificeerd vakman. De prijzen van de opleidingen variëren van € 190,- tot en met € 570,-, maar bieden wij u tijdelijk gratis aan.

Willem vertelt u meer over het opleidingsprogramma.

27 juni 21 augustus 3 september 11 september 25 september 23 oktober

- Dakdekker - Schilder - Aannemer (2-daags) - Aannemer (2-daags) - Metselaar - ZZP’er en kleine aannemer (2-daags) 30 oktober - ZZP’er en kleine aannemer (2-daags) 7 november - Stucadoor 14 november - Timmerman 19 november - Tegelzetter 5 december - Dakdekker

THEMATISCHE TRAININGEN: t.w.v. € 190,5 september 3 oktober 9 oktober 12 november 11 december

- Luchtdicht bouwen - Binnenafbouw - Passiefhuis - Isolatie expert - Dak- en gevelrenovatie

Meer informatie over de trainingen vindt u op: WWW.GREENWORKSACADEMY.NL

WWW.GREENWORKSACADEMY.NL

CTIE: BOUWTOTAAL A GEN ALLE OPLEIDIN TIS! TIJDELIJK GRA

Installatienieuws Gezamenlijke strategie tegen heffing op zonnepanelen

Europa gaat een antidumping heffing invoeren voor Chinese zonnepanelen. De Europese Commissie heeft besloten tot een heffing in van 11,8 procent; na twee maanden wordt dit percentage mogelijk verhoogd naar gemiddeld 47,6 procent. De Nederlandse zonne-energiebranche en minister Ploumen van Buitenlandse Handel betreuren de importheffing. De minister verwacht dat de maatregel zonnepanelen aanzienlijk duurder zal maken voor Nederlandse bedrijven en consumenten. ‘De afgelopen jaren is de vraag naar zonnepanelen in ons land juist sterk gestegen, omdat de panelen door Chinese concurrentie steeds goedkoper werden,’ aldus Ploumen. ‘Een groeiend aantal bedrijven en huishoudens zag de voordelen van duurzame zonne-energie. Dit heeft bovendien voor toenemende werkgelegenheid gezorgd in de installatiebranche.’

Brancheorganisatie Uneto-VNI is eveneens fel tegenstander van de heffing. ‘De groei van de zonnepanelenmarkt was de laatste tijd onstuimig, we vrezen dat de importheffing ons terugwerpt in de tijd’, zegt Uneto-VNI voorzitter Titia Siertsema. De komende zes maanden zal de Europese Commissie het antidumping onderzoek voortzetten, om te komen tot een voorstel voor een definitieve heffing. Nederland zal zich, samen met gelijkgezinde landen, blijven verzetten tegen een dergelijke maatregel. Op 11 juli zal minister Ploumen met een aantal grote Nederlandse bedrijven uit de zonnesector om de tafel gaan zitten om te bespreken wat de beste strategie is.

Samenspel bouwkunde en installatietechniek Een aantal eisen uit het Bouwbesluit 2012 is per 1 maart 2013 gewijzigd. Dit is onder andere het geval voor de isolatiewaarde van ramen, deuren en kozijnen.

Vanaf die datum moeten deze constructieonderdelen bij nieuwbouw een volgens NEN 1068 bepaalde warmtedoorgangscoëfficiënt (U-waarde) hebben van ten hoogste 1,65 W/m2K (Stb 2013, nr. 75). Tot 1 maart was dat 2,2 W/m2K. Het verbeteren van de thermische eigenschappen van de gebouwschil draagt bij aan het verlagen van de vraag naar energie. Dit is echter slechts een onderdeel van het realiseren van een duurzaam gebouw. Van belang is het samenspel tussen de bouwkundige en installatietechnische eigenschappen waarbij die ten dienste staan van de gebruikers van het gebouw. Bij het ontwikkelen van duurzame gebouwen moet daarom niet alleen op duurzaamheid en energieverbruik worden gelet, maar ook op thermisch comfort, gezondheid, veiligheid, akoestiek, daglicht en installatiegeluid.

Informatie: Vereniging FME-CWM, Jacqueline van Oosten (Jacqueline.van.oosten@fme.nl).

Informatie: www.informatiepuntventilatie.nl

Kantoren vernieuwen naar energieneutraal

Bron: www.peutz.nl

Mannen wateren voor stroom Wetterskip Fryslân doet in het kader van innovatie en duurzaamheid mee aan een praktijkonderzoek van Wetsus waarbij urine wordt omgezet in elektriciteit. In het gebouw zijn speciale urinoirs geïnstalleerd. In een container bij het hoofdkantoor wordt de urine van mannelijke medewerkers van Wetterskip Fryslân behandeld en omgezet in elektriciteit. Het experiment duurt minimaal een jaar. Wetsus uit Leeuwarden test nieuwe technologie in de praktijk.

Informatie: www.wetsus.nl

Energiesprong lanceerde eerder een innovatieprogramma voor renovatieprojecten in de kantorensector, waar een energiebesparing van minimaal 60 procent ten opzichte van het huidige gebruik kan worden gerealiseerd. Doel van het programma is om alle partijen in de huisvestingsketen van kantoren in beweging te krijgen om een grootschalige toepassing van duurzame energie en een forse reductie van het gebruik van fossiele brandstoffen te realiseren. Het programma bestaat uit twee onderdelen: haalbaarheidsstudies en realisatieprojecten. In maart zijn zeven studies gestart voor een technische onderbouwing van kantoorrenovaties met een energiereductie van 60 procent. Bekijk de projecten die meedoen aan ‘Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal’ en bekijk ook andere inspirerende projecten op www.kantoorvolenergie.nl.

Installatiesector sterk in meerjarig onderhoud

Onderzoek naar totale installatie FME en UNETO-VNI gaan samen met NEN, het centrum van normalisatie, onderzoeken hoe verdelers, componenten en de installatie van elektrische apparatuur beter op elkaar afgestemd kunnen worden. Het elektriciteitsnet blijft gelijk, maar de belasting verandert en neemt toe. Om de kwaliteit en veiligheid te waarborgen gaan leveranciers en installateurs op zoek naar een praktische oplossing. Naast diverse brancheverenigingen betrokken kunnen ook individuele bedrijven aanhaken bij dit initiatief. Aanleiding voor het onderzoek zijn de gewijzigde eigenschappen van elektronische apparatuur. Leveranciers van elektrotechnische apparaten voor de utiliteitsbouw en installateurs krijgen te maken met extra componenten op het net.

Het net wordt op de verkeerde manier en hierdoor te zwaar belast. Hierdoor gebeurt het steeds vaker dat de elektrische spanning binnen een pand uitvalt. Het is inmiddels duidelijk dat de installatie van de verdelers, componenten en elektronische apparatuur in de nabije toekomst moet veranderen. Het gebruik van de juiste componenten én de juiste installatie zijn essentieel. Dit heeft directe gevolgen voor de kwaliteit, werking, betrouwbaarheid en energie-efficiëntie van de totale installatie binnen een pand. Wanneer één van de drie elementen niet juist is uitgevoerd, is er sprake van (sterke) kwaliteitsvermindering van het net en toename van storingen. De eindgebruiker zal dan niet tevreden zijn met het eindproduct.

Informatiepunt Ventilatie. Het Informatiepunt is een initiatief van de Woonbond, Vereniging Eigen Huis, de Vereniging Leveranciers Luchttechnische apparaten (VLA), VACpunt Wonen en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het initiatief wordt ondersteund door voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal.

Het Informatiepunt bestaat uit een speciale website en een helpdesk voor vragen over de ventilatie van woonhuizen. Bewoners met specifieke vragen kunnen hier telefonisch advies krijgen. Huurders kunnen terecht bij de Woonbond en woningeigenaren bij Vereniging Eigen Huis.

Bestuurder Wietze de Haan (l) en secretarisdirecteur Micha van Akkeren (r) bij de onderzoekscontainer bij het hoofdkantoor van Wetterskip Fryslân. (beeld: Wetterskip Fryslân)

Beter ventileren hard nodig In veel woningen wordt niet goed geventileerd waardoor allergieën of problemen aan de luchtwegen kunnen optreden. Helaas staan weinig mensen stil bij het belang van goede ventilatie. Frisse lucht in huis kan gezondheidsklachten en vervelende zaken als schimmel voorkomen. Juist nu huizen steeds beter geïsoleerd zijn, gaat de ventilatie niet meer vanzelf en moet er op andere manieren geventileerd worden. Nu is er het

Meerjarige onderhoudscontracten zijn gemeengoed in de installatiesector. Ook voor de komende jaren wordt door de uitvoerende partijen in de bouw- en renovatiesector een verdere groei van deze vorm van onderhoud verwacht. Dit blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy onder ruim 300 uitvoerende partijen in de bouwsector. Uit het onderzoek komt naar voren dat installateurs aanzienlijk vaker werken met meerjarige onderhoudscontracten dan (gespecialiseerde) aannemers. Met name W-installateurs werken vaak met dit soort contracten. Onderhoudscontracten voor onder andere CV-ketels zijn dan ook vrij gebruikelijk, wat de voorsprong van de installatiesector verklaart. Ook schilders werken vaak al met meerjarige onderhoudscontracten; gemiddeld is bij zo’n 12 procent van de opdrachten sprake van een meerjarig contract. Twee op de vijf uitvoerende partijen in de bouwsector verwachten dat er in de komende jaren vaker met meerjarige onderhoudscontracten gewerkt gaat worden. Het zijn opnieuw de installateurs die hier het meest positief over zijn; 56 procent verwacht vaker met dit soort contracten te gaan werken. Opvallend is dat met name de partijen die nu al vaak werken met meerjarige onderhoudscontracten een toename verwachten voor de komende jaren.

Aftrap van het Informatiepunt Ventilatie.

nr. 3 | juni 2013

25

Installaties

Wooncomfort staat voorop bij Active House renovatie Tien rijtjeswoningen in Montfoort zijn gerenoveerd volgens het Active House principe. De woningen krijgen meer comfort. Niet alleen door het vergroten van de leefruimte, ook door een verbeterde isolatie en gebalanceerde ventilatie. Active House renovatie maakt A++ energieprestaties mogelijk.

Tekst: Ronald van Bochove

D

e Active House visie gaat uit van een verbetering van het wooncomfort voor de gebruikers zonder daarvoor het milieu te belasten en daarmee bij te dragen aan een schonere en

gezondere wereld. Dit wordt bereikt door het vergroten van de toetreding van daglicht en het vergroten van de leefruimte. ‘Een Active House gaat uit van de wensen van de gebruiker,’ zegt Hoogleraar Jos Lichtenberg. ‘Die wil

▲ Een actief huis kenmerkt zich door het grote wooncomfort. Installaties ten dienste van de mens en niet de energierekening.

▲ Architecten die het actief huis principe doorvoeren kunnen gebruik maken van een vergroot dakoppervlak om meer zonnepanelen te gebruiken.

26

nr. 3 | juni 2013

veel licht, comfort en een fatsoenlijke binnenluchtkwaliteit. Alle drie staan op gespannen voet met energiebesparing, maar we gaan daarvan uit.’

Lichtenberg werkt aan HoTT, House of Tomorrow Today, een nieuwbouwproject dat vele bouwinnovaties combineert. Maar het Active House principe is ook toepasbaar in de renovatie van bestaande woningen.

De benodigde energie voor een gezond en comfortabel binnenklimaat moet komen uit een ‘eigen’ productie uit zonnecollectoren en cellen op het dak, uit collectieve systemen of duurzame elektriciteit om het ­milieu niet te belasten.

Vanwege de vergroting van het wooncomfort is dakramenfabrikant Velux in Nederland een belangrijke ambassadeur van deze bouwfilosofie. Met de hulp van dakramen met drielaags glas komt meer daglicht in de woning en kan, indien de woning de juiste oriëntatie op de zon heeft, meer gebruik worden gemaakt van zonnewarmte. Bij renovatie van bestaande woningen in Montfoort is de zolderverdieping door de toepassing van dakramen als woonruimte toegevoegd en wordt veel energie uit zonlicht binnengehaald door de nieuw verkregen ‘openingen.’

Eerste Active House renovatie Bij de renovatie van De Poorters in Montfoort is voor het eerst in Nederland een tiental woningen duurzaam gerenoveerd met de focus op een comfortabel binnenklimaat gebaseerd op de principes van Active House.

Hiervoor wordt een nieuw renovatieconcept toegepast met een goede balans tussen energieontwerp, binnenklimaat en omgeving, waarbij het wooncomfort en de gezondheid van de bewoners centraal staat. Het renovatieconcept is ontwikkeld door de VELUX Groep en Danfoss en speciaal voor De Poorters verder uitgewerkt door de Bouwhulpgroep en Nieman Raadgevende Ingenieurs. BAM

Meer informatie over Active House techniek

Kennis opgedaan in internationale projecten over heel de wereld wordt gedeeld via congressen en het internet. In april in Wenen, zal er weer zo’n symposium zijn. Van 23 tot en met 27 juni is er een internationale duurzame-energie-week waarbij in Nederland ook Active House haar informatie zal presenteren.

Het secretariaat van de Stichting Active House zit in het Groothandelsgebouw onder het dak van SBR. Tel. (010) 206 59 59, www.ActiveHouse.info

Woningbouw zorgt voor de ontwikkeling en realisatie.

Het concept focust op het opwekken van zonne-energie, het gebruik van passieve zonnewarmte en technologie voor energie- en klimaatbeheersing.

Gecombineerd met het allerhoogste niveau van isolatie en natuurlijke ventilatie is een nieuwe schil om de woning gecreëerd die de energieprestatie aanzienlijk verhoogt.

De woningen in de Poorterstraat in Montfoort zijn veertig jaar oud en hadden energielabel E. Eerder zijn 82 woningen gerenoveerd en opgewaardeerd naar energielabel A. Bij normaal groot onderhoud worden dergelijke woningen meestal opgewaardeerd naar energielabel C. Vanwege de goede ligging, maar vooral omdat het ruime woningen zijn met een hoge toekomstwaarde, besloot woningcorporatie GroenWest tien woningen naar een nog hogere energieprestatie te brengen en voor de bewoners te zorgen voor een gezond en comfortabel binnenklimaat met meer daglicht en frisse lucht. Deze woningen worden opgewaardeerd naar een energieprestatie van energielabel A++. Voor een gemiddelde woning betekent dit een reductie in

▲ House of Tomorrow Today. Een Nederlands actiefhuis van bouwinnovator Jos Lichtenberg.

▲ Actiefhuis met geïntegreerde zonnepanelen.

aardgasequivalenten van meer dan 60 procent. Om dit te bereiken wordt het dak vernieuwd (Rc 4,5 m²K/W), en worden nieuwe kozijnen met drie lagen glas, gevelisolatie van 3,5 m²K/W en vloerisolatie (3,0 m²K/W) toegepast. De woning wordt voorzien van lage temperatuurverwarming die wordt gevoed door een warmtepomp op buitenlucht. De keuze voor buitenlucht als bron betekent dat er geen boringen nodig zijn. Daarnaast worden zonnepanelen en zonneboilers toegepast om energie op te wekken.

Door de Active House aanpak is de totale vraag naar energie en de CO2uitstoot toch zeer beperkt.

In theorie wordt warmte en warmtapwater opgewekt door middel van een warmtepomp op ventilatielucht, om zo efficiënt met energie om te gaan.

In het project in Montfoort helpt de woning zelf bij het opwekken van energie; met zonneboilers (4,6 m²) en zonnepanelen (18,6 m²). Afhankelijk van de ligging en het beschikbare dakoppervlak wordt het mogelijk om een ‘all electric’ woning te maken.

Doordat er met de toegevoegde dakramen meer openingen te maken zijn, komt er meer licht en lucht de woning binnen. Het gewenste binnenklimaat kan bereikt worden door vensters te openen op de zolder en gebruik te maken van natuurlijke principes (schoorsteeneffect) om de woning te ventileren. Om het hele jaar door een goed binnenklimaat te garanderen wordt er verder mechanisch afgezogen aangestuurd via CO2 sensoren.

De investering voor de renovatie komt voor rekening van GroenWest, maar de aanvullende woningverbetering heeft voor de bewoners een huurverhoging tot gevolg. Deze wordt voor de bewoners meer dan gecompenseerd door de winst in energielasten. “De energielasten gaan omlaag en aangezien de algemene verwachting is dat de energiekosten de komende jaren nog sterker zullen stijgen dan de afgelopen jaren, worden de totale woonlasten, ondanks de hogere huur, op termijn zelfs lager”, aldus Bernard van Dam, verantwoordelijk projectleider van GroenWest.

▲ Demonstratie opstelling van de installatie in een actiefhuis.

▲ Danfloss warmtepompen zorgen voor lage temperatuurverwarming

Het monitoren van de gewonnen en verbruikte energie is tegenwoordig zeer inzichtelijk weer te geven.

t

▲ Installaties in de nieuwe situatie (Bouwhulpgroep)

Fotografie: Benthem Crouwel architecten

nr. 3 | juni 2013

27

Voelt u nattigheid?

Optimaal binnenklimaat voor de woning ■

MultiVent Basis dakdoorvoer

Dé oplossing voor vochtproblemen in bestaande woningen.

■

MultiVent Hybride dakdoorvoer Natuurlijk als het kan, mechanisch als het moet!

■

MultiVent Zolderventilatie

De zelfregelende ventilatiecombinatie voor ruimtes onder een hellend dak.

www.ubbink.nl

Ubbink, dat installeert wel zo makkelijk!

UBB Adv MultiVent 265x380mm.indd 1

11-06-13 15:24

Installatienieuws Brandwerend alternatief

kraan volledig omgespoeld door koud water waardoor de buitenzijde van de kraan nooit heet wordt en je je niet kunt verbranden. De kinderveilige temperatuurbegrenzer zorgt er bovendien voor dat de temperatuur niet zomaar voorbij de 38°C kan worden gedraaid als de kinderen er op een onvoorzien moment toch aan zitten.

Voor nog meer bedieningsgemak zijn de thermostaatkranen voorzien van duidelijk leesbare informatie. De gebruiker kan eenvoudig zelf de gewenste waterhoeveelheid kiezen met de GROHE Eco button. Deze knop is duidelijk herkenbaar in groene letters op de grepen van de in- en opbouwthermostaatkranen.

Door het assortiment brandwerende dozen van Attema in te zetten kan het brandgevaar in gebouwen worden beperkt. Het assortiment bestaat uit enkelvoudige voor- en namontage hollewanddozen, een duo hollewanddoos, een koppeldoos en een vierkante centraaldoos. Ze voldoen allemaal aan de NEN-EN 60670 en de brandwerendheidnormen NEN-EN 1364/1365.

Philips helpt met lichtscan Onder het thema ‘De Brandwerende Installateur’ zal Attema de komende maanden volop aandacht besteden aan deze uitbreiding van haar assortiment brandwerende dozen. Al in 2011 introduceerde Attema een tweetal inbouwdozen voor de holle wand: de UHW50BW en de HWD50L-BW. Deze dozen die halogeenvrij zijn en bij brand geen giftige rook verspreiden, krijgen er nu een aantal varianten bij.

Door het Bouwbesluit 2012 neemt de aandacht voor brandwerende oplossingen alleen nog maar verder toe.

Hierin is vastgelegd dat de installateur voortaan de plicht heeft om brandwerend installatiemateriaal toe te passen, overal waar brandwerendheid een vereiste is.

Via de door Attema ontwikkelde website www.debrandwerendeinstallateur.nl is alle informatie over de producten en hun toepassing terug te vinden.

Ledverlichting voor verkoopruimtes Een gerichte, authentieke verlichting van producten is dé kunst bij de verlichting van verkoopruimtes. De gevraagde prestaties zijn hoog. Zumtobel’s kleine XPO armaturen leveren die grote prestaties.

Het kleinste LED-verlichtingssysteem voor rekken van fabrikant Zumtobel is slechts 7 millimeter hoog en 11 millimeter breed. Dankzij het plug & play concept biedt XPO bovendien een zeer grote flexibiliteit: Het is verkrijgbaar voor rekken van 600, 1.000 en 1.200 millimeter en zet met haar heldere LED-licht in combinatie met een speciaal ontwikkelde optiek elk product hoogwaardig in de spotlight.

XPO is verkrijgbaar in een Stable White uitvoering (kleurtemperaturen van 2.700, 3.000, 4.000 en 5.000 K) en in een Selectable White uitvoering, waarmee naargelang de behoefte de kleurtemperatuur tussen 3.000, 4.000 of 5.000 K kan worden gevarieerd.

Het LED-verlichtingssysteem heeft verder als voordeel de snelle en gereedschapsloze montage en de hoge efficiëntie met waarden tot 72 Lumen per Watt. Dit en de lange levensduur maken van XPO een van de meest efficiënte oplossingen voor de presentatie van bijvoorbeeld producten in supermarkten.

Om het alternatief van Led verlichting eenvoudig en duidelijker onder de aandacht van de installateur te brengen, ontwikkelde Philips een Lichtscan. Via de site www.lighting.philips.nl/lichtscan.wpd kunnen professionals de energiebesparing laten berekenen en Led mogelijkheden bekijken.

De Lichtscan van Philips is een scan waarbij alle lampen in een winkel of onderneming in kaart worden gebracht.

Vervolgens wordt aangegeven of voor deze lampen een energiezuiniger alternatief beschikbaar is. Deze gratis lichtscan wordt uitgevoerd door een door Philips erkend bedrijf.

In deze tijd waarin energiebesparing zich direct vertaalt in een besparing in kosten kijken veel ondernemers naar een alternatief in de vorm van Ledverlichting.

Middenstand mengkraan is koud De mengkraan Coolstart van fabrikant Hansgrohe geeft standaard koud water als de greep in het midden staat.

Compacte energiemeter De EQ energiemeter C11 is een compacte meter voor één fase bemetering en geschikt voor veel applicaties.

Op een klein maar duidelijk display zijn de gegevens gemakkelijk af te lezen.

De EQ energiemeter C11 van ABB is een compacte digitale KWh-meter voor één fase bemetering (directe meting tot 40A), 1 moduul breed (17,5 mm).

Data van de C11-meter kan worden uitgelezen via de puls- of alarmuitgang.

Het alarm is eenvoudig in te stellen met de druktoets.

ABB ziet als voornaamste toepassing van de energiemeter het registreren van het verbruik van individuele gebruikers in bedrijfsverzamelgebouwen of het weergeven van de opbrengst van de zonnecollector bij particulieren.

Zeker van de prestaties van het product nodigt ABB installateurs bij te dragen aan de populariteit van het product door ervaringen te delen via de sociale media als Linkedin en facebook.

Bij de CoolStart wastafelmengkranen geeft de greep in de middenpositie koud water. Hierdoor slaat de warmwatervoorziening niet onnodig aan en wordt de levensduur verlengd. De CoolStart wastafelmengkranen voorzien van de EcoSmart technologie waardoor ze een waterdoorlaat hebben van 5 l/min. Greenbuild selection #2 De EcoSmart technologie van Hansgrohe zorgt voor een verlaging van het waterverbruik bij kranen tot maar liefst 60 procent. Dit wordt bereikt door het bijmengen van lucht en de speciale EcoSmart perlator. De perlator reageert dynamisch op de waterdruk door de straalopening te vergroten of te verkleinen. Hierdoor blijft de waterdoorstroom constant op 5 l/min.

Vele hotels en wellness centers buiten en in Nederland kozen voor de producten van Hansgrohe. Onder andere het Consious Hotel in Amsterdam en CitizenM Hotels.

Moderne thermostaatkraan Sanitairfabrikant Grohe introduceert een nieuwe generatie thermostaatkranen onder de naam ‘Groh­ therm 2000 New’. De lijn bestaat uit in- en opbouwthermostaten met een opvallende vormgeving waarbij ergonomie en design goed op elkaar zijn afgestemd.

Alle thermostaatkranen zijn voorzien van de beproefde Grohe technologie die garant staat voor veiligheid, gemak en waterbesparing: De thermostaatkranen uit deze nieuwe serie zijn uitgerust met 100 procent Grohe CoolTouch. Door deze techniek wordt het huis van de

nr. 3 | juni 2013

29

Restauratietechniek

Onderhoud leien in Rijndekking Rijndekking betreft schubvormige leien op het dak, vooral in het oosten en noorden van het land populair omdat deze leien door de Rijn werden aangevoerd. Deze leien liggen – net als leien in Maasdekking – vooral op historische gebouwen. Voor een maximale levensduur is regelmatig onderhoud noodzakelijk.

Tekst: Carla Debets Bouwtekst Beeld: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

D

e kwaliteit van een leien dak wordt bepaald door de kwaliteit van de leien zelf, maar ook door het vakmanschap waarmee de leien zijn aangebracht, de wijze van bevestigen en de onderliggende constructie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed streeft naar een duurzaam dak waarbij bij herstel zoveel mogelijk oorspronkelijk materiaal wordt gebruikt. Ook behoud en eventueel herstel van het oorspronkelijke beeld,

met de juiste aansluitdetails, is hierbij belangrijk.

Opstellen van een dakenplan Een goed dakenplan vormt de basis voor een vlotte uitvoering e een duurzaam resultaat. Een inventarisatie vooraf – onder meer over de noodzaak van vervanging – is meestal ook nodig voor een aanvraag voor de monumentenvergunning en voor subsidie of andere financiering. De inventarisatie betreft met name de kapconstructie en het dakbeschot, de leibedekking zelf én aansluitingen en voorzieningen.

Enkele van de vragen die beantwoord moeten worden: - verkeert de kapconstructie en het dakbeschot nog in goede staat?

- verandert de bestemming van de ruimte onder de kap en/of wordt er geïsoleerd?

▲ Leien in Rijndekking.

-w at is de resterende levensduur van de leibedekking?

-m oeten de loodaansluitingen vervangen worden?

- z ijn er voorzieningen voor inspectie en onderhoud? En zo nee, moeten deze dan worden aangebracht?

Het is verstandig eerst offertes bij (gekwalificeerde!) leidekkers aan te vragen vóórdat een plan wordt ingediend voor vergunning en/of subsidie.

In de offerteaanvraag is het belangrijk aan te geven dat de leibedekking moet worden uitgevoerd volgens de Uitvoeringsrichtlijn Rijndekking. Een garantietermijn van tien jaar is gebruikelijk.

Soms kan worden volstaan met een onderhoudsbeurt.

Uitvoering leibedekking De schubvormige leien voor Rijndekking werden vroeger bevestigd met gesmede ijzeren nagels, maar tegenwoordig met koperen nagels met een brede platte kop en een geribbelde schacht van 32 of 40 mm, afhankelijk van de grootte van de leien.

Allereerst moet echter het dakbeschot worden gecontroleerd. Voor de gespijkerde leien is een horizontaal dakbeschot een vereiste, bijvoorbeeld van arm geschaafde delen. Bij krimp van het hout ontstaat dan voldoende ven-

Vergunning en subsidie Bij het vernieuwen van leibedekking gaat het meestal om een ingreep die als een wijziging van een monument moet worden aangemerkt. Dit geldt ook als de wijze van dekken en de vorm van de lei niet wordt gewijzigd.

Voor het wijzigen van een beschermd monument is een vergunning vereist die meestal wordt verleend door de gemeente.

Het onderhoud en de vernieuwing van leibedekking worden in beginsel aangemerkt als subsidiabele werkzaamheden in het kader van het Besluit rijkssubsidiëring instandhouding monumenten. De toegepaste leien moeten dan wel voldoen aan de eisen die de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed stelt (zie hiervoor de brochure Het keuren van natuurstenen leien).

tilatie. Voor de Rijndekking geldt dat het dakbeschot minimaal 32 mm dik moet zijn. Onder de leibedekking mag geen gebitumineerd papier, dampdichte folie of iets dergelijks als waterkerende laag worden toegepast.

▲ Uitgevallen reparatie aan de hervormde kerk van Oene, Gelderland.

▲ Horizontaal dakbeschot op de hervormde kerk van IJzendoorn, Gelderland.

30

nr. 3 | juni 2013

▲ Dakloopsteiger op de kapel van het Sint-Pieters- en Bloklandsgasthuis in Amersfoort. Let op de correctie van de stijglijn.

Hoogwaardige kunststoffen scheppen onbeperkte mogelijkheden.

Ideaal daglicht!

De leibedekking wordt door het gebrek aan ventilatie ook overmatig aan vocht blootgesteld, wat het schilferen en verweren van de leien kan bevorderen. Een waterkerende laag maakte het bovendien voor de leidekker moeilijk om te zien waar hij nagels of haken in het dakbeschot slaat.

De brochure Het keuren van natuursteen leien gaat nader in op de eisen die gesteld worden aan de kwaliteit.

Deze zijn gebaseerd op een levensduur van minimaal tachtig jaar.

Bevestiging en dekking Behalve van koperen nagels wordt bij reparaties van dakleien ook veel gebruik gemaakt van roestvaststalen leihaken. Bij een strakke dekking kunnen echter door reparatie met de dikkere leihaken van 2,7 mm problemen ontstaat door het opwrikken van de omliggende leien, zeker bij kleine leien. In die gevallen is het beter om speciale strippen hard koper van 1 mm dikte te gebruiken en deze om te buigen.

De enkele dekking die algemeen wordt toegepast, is niet onder alle omstandigheden waterdicht, zoals bij stuifsneeuw en regen met harde wind.

Vooral insnoeringen en aankappingen met een kleinere helling dan 35 graden hebben hiervan te lijden. Dubbele

▲ Zuidwesthoek van de theekoepel op de Waaldijk te Druten, Gelderland.

Vanaf deze hoek worden de leien vanaf het weer af gedekt.

dekking komt echter in Nederland nauwelijks voor, mede in verband met het gewicht en de kosten.

De dekleien worden bij Rijndekking in schuin naar boven gaande rijen gedekt.

Hiervoor moet dus vóór het dekken eerst de juiste hellingshoek van de opgaande rijen leien worden uitgezet.

Daarbij geldt: hoe steiler de helling van het dakvlak, des te flauwer de hellingshoek van de opgaande rijen dekleien.

Bij Rijndekking kan – in tegenstelling tot Maasdekking, zie RenovatieTotaal 5 van oktober 2012 – rekening worden gehouden met de windrichting: men dekt de leien van de wind af. Dit betekent dat op het zuidelijk dakvlak andere leien nodig zijn dan op het noordelijk dakvlak, namelijk het spiegelbeeld.

Nokken en kepers worden in Nederland bijna overal afgedekt met lood.

Dit lood moet steeds van het weer af worden dichtgefelst. Bij het opnieuw dekken of herstel van leien kunnen voor een goed bereikbaarheid ladderen klimhaken worden aangebracht.

Deze zijn essentieel voor inspectie en onderhoud. Ook dakluiken kunnen daarvoor noodzakelijk zijn als er geen dakkapellen zijn.

Voor ventilatie worden ook wel ventilatiekappen of monnikskappen aangebracht. De plaatsing is sterk afhankelijk van de kapconstructie en de ventilatiemogelijkheden aan de dakvoet. Tenslotte kan het noodzakelijk zijn bliksemafleiders op het dak aan te brengen. Tegenwoordig worden daarvoor vaak roestvaststalen klemsteunen toegepast die tussen de leien geschoven worden en worden vastgenageld op het dakbeschot. Het verdient aanbeveling dat de dakdekker hiervoor overlegt met de bliksembeveiligingsfirma.

Meer informatie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Techniekbrochure 50.

Leien in Rijndekking

Restauratietechniek

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort stelde vele technische brochures samen over diverse aspecten van restauratie.

RenovatieTotaal besteedt aandacht aan diverse restauratietechnieken, waarvoor medewerking van de Rijksdienst werd verkregen.

Meer informatie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Postbus 1600, 3800 BP Amersfoort, tel. 033 - 4217421, Info@cultureelerfgoed.nl en www.cultureelerfgoed.nl

BOS RECLAME GORINCH EM

▲ Reparatie van een Rijndak met gebruikmaking van een koperen strip.

In de hedendaagse architectuur speelt daglicht een belangrijke rol. Van Boven geldt als pionier op het gebied van kunststof bouwproducten en heeft zich ontwikkeld tot één van de belangrijkste producenten van kunststof daglicht producten. Voor vrijwel iedere toepassing wordt een lichtdoorlatend kunststof product geleverd.

Lichtkoepels

Lichtplaten

Schelluinsestraat 52-56 | 4203 NN Gorinchem Telefoon 0183 63 34 77 | www.van-boven.com

Bouwboeken.nl Powered by

Nederlands Bouwkosten Instituut

Bouwprijzen Schilderwerk 2013 Vanaf heden is deze uitgave ook in E-book te bestellen. In de E-book kunt u ook zoeken.

Het berekenen en controleren van schilderwerk van woningen, woongebouwen, bedrijfs - en kantoorgebouwen, winkels, gebouwen in de gezondheidssector en overheidsgebouwen.

Niet alleen zijn de totaalprijzen per m of m2 gegeven.

Per onderdeel worden de manuren, loonkosten, materieelkosten, materiaalprijzen en de totaalprijs gegeven.

Prijs E-book: € 39,95 Voor een geprint versie betaald u € 20,extra per stuk.

1

(excl. BTW & incl. eventuele verzendkosten)

Voor meer info of bestellen kijk op:

WWW.BOUWBOEKEN.NL

NBI

Nederlands Bouwkosten Instituut

Postbus 189 - 7000 AD DOETINCHEM - T 085-4010460

nr. 3 | juni 2013

31

KUNSTSTOF KOZIJNENFABRIEK â– kwaliteit: 28 jaar ervaring met VEKA Wij maken kunststofkozijnen â– snelheid: levertijd standaard kleuren 10 kunststofkozijnen werkdagen, sneller in overleg. â– Bezorgen: eigen transport uitsluitend voor â– Scherpe prijs â– CE Keurmerk de zakelijke â– Naast de versteklas tevens HoutVerbinding-Look markt! â– Offerte: binnen 24 uur

LUTEN

Mera Benelux is sinds 1976 importeur / groothandel van meetinstrumenten voor de bouw, installatietechniek, industrie, laboratoria, universiteiten en vele andere toepassingen.

1DDVW HHQ ]HHU JURRW DVVRUWLPHQW DDQ LQIUDURRG VWUDOLQJVWKHUPRPHWHUV HQ WKHUPRJUDĂ€H camera's leveren, kalibreren en repareren wij ook digitale meetinstrumenten en dataloggers voor temperatuur, rv, ph, licht, luchtsnelheid, CO2 en vele andere grootheden.

Mera Benelux BV Imbosweg 30 '' /RHQHQ 1/ 7HOHIRRQ

info@merabenelux.nl www.merabenelux.nl

kunststofkozijnen Molenlei 8 1921 CZ Akersloot Tel. 072 534 1005 - Fax. 072 532 3648 Email: mail@luten-kozijnen.nl www.luten-kozijnen.nl 72 uur levering Het is mogelijk om kozijnen te leveren in 72 uur. Met snelle samenwerking kunnen wij maximaal 5 kozijnen per dag leveren met draairaam, draai-kiepraam, klepraam, stapeldorpel deur, dubbele deuren en hefschuifdeuren.

Gageldijk 2 • 3602 AL Maarssen • T 030-261 20 57 F 030-261 57 04 • E contact@bluemink.nu

Meer informatie en de voorwaarden kunt u opvragen via contact@bluemink.nu

X-Pro

ÂŽ

www.toiletservicetwente.nl Droogtoiletten voor renovaties

MeeKro schoorsteen systemen t kwalitei me op ĂŠĂŠnza hoogte.

Trap ĂŠn Werkbank

X-ProÂŽ telefoon 0598-453992

www.meekro.nl SUPER SNELLE VERWERKING

VEILIGSTE KEUZE

www.altrex.com

Afdekken en beschermen van vloeren, trappen, kozijnen en nog veel meer Easydek is voorloper op het gebied van slimme, handige en tijdbesparende afdekmaterialen voor het tijdelijk beschermen van het interieur van gebouwen, woningen en schepen tijdens nieuwbouw, renovatie en onderhoud.

Voor meer informatie en advies neem contact met ons op: 033 - 285 92 22

WEINIG AFVAL

WWW.EASYDEK.NL

Techniek

Nedinsco krijgt authentieke uitstraling terug Na jaren van leegstand besloot de gemeente Venlo het karakteristieke Nedinsco-complex uit 1923 te behouden. In het complex worden kantoren en appartementen gerealiseerd.

Bijzonder element is de 35 meter hoge ‘periscooptoren’. MHB werd geselecteerd om nieuwe gevelpuien voor de toren te leveren, met behoud van de oude uitstraling.

H

et Nedinsco complex in Venlo wordt ook wel ‘de Van Nelle van het Zuiden’ genoemd. Geen wonder, want het gebouw stamt uit dezelfde (Bauhaus)tijd waarin veel staal, beton en glas in gebouwen werd toegepast.

De toren werd na negen jaar aan het complex toegevoegd en was bestemd voor de bouw van duikbootperiscopen. Dit sloot aan bij de activiteiten van de fabriek op het gebied van camera’s, verrekijkers, afstandsmeters, als dochteronderneming van het bedrijf Carl Zeiss; Nedinsco = Nederlandse Instrumenten Compagnie.

Voor de bouw van de persicopen was een specifieke hoge constructie nodig, die tevens extreem stabiel, flexibel én transparant moest zijn. Uitvoering van de kozijnen in slank staal lag in die tijd voor de hand.

Voor de nieuwe bestemming van de toren – tot kantoorruimten voor onder andere mediagerelateerde bedrijven – voldeden de oude gevelpuien met enkel ongeïsoleerd glas echter niet meer aan de huidige technische (bouwfysische) eisen. Met de nieuwe stalen SL30-ISO® stalen puien van MHB blijft de transparantie van de toren behouden.

Slanke thermisch geïsoleerde stalen profielen Kenmerkend voor de SL30-ISO® sta-

▲ Het Nedinsco complex vóór de herbestemming. ◄ Ook de kenmerkende toren van 35 meter hoog is weer in ere hersteld.

len puien is de aanzichtbreedte van slechts 30 mm, waarmee de profielen veel gelijkenis vertonen met de voorheen toegepaste stalen stoeltjesprofielen. Ondanks de geringe aanzichtbreedte hebben de toegepaste profielen wél een thermisch gescheiden profielsysteem, wat onder meer zorgt voor de hoge isolatiewaarde. Gecombineerd met glas met een U-waarde van 1,1 W/m2K zorgt dit voor goede isolatie. Het toegepaste glas heeft een zta-waarde van 60 procent en een ltawaarde van 33 procent. Het profielsysteem is bovendien voorzien van een verborgen waterafvoer.

In de toren komen diverse puien met verschillende afmetingen voor. De

meeste puien zijn opgedeeld in veel kleinere glasvlakken, tot wel 48 vlakken per raam. In de puien komen ook naar buiten draaiende ramen voor.

De stalen puien zijn voorzien van een drielaagse poedercoating die superroestwerend is. MHB geeft hiervoor een garantie van 10 jaar af op de puien.

Authentieke uitstraling Omdat het complex onder Monumentenzorg valt, is de Rijksdienst er veel aan gelegen zo goed mogelijk de oude uitstraling te behouden. Daarbij speelt niet alleen het herstel van het vele beton een rol, maar evenzo de nieuwe gevelpuien. Om te kunnen beoordelen of de door MHB te

leveren puien voldoen aan de gestelde eisen wat authentieke uitstraling betreft, werd in het pand een proefpui opgesteld. Deze bestond uit een stalen SL30-ISO® profiel met Renoseal glasopsluiting, uitgevoerd als stopverfdetail.

Slanke stalen (brandwerende) binnenpuien In totaal wordt voor het Nedinscocomplex bijna 200 m2 gevelvulling door MHB geleverd. Behalve de gevelpuien produceert en monteert MHB ook 218m2 stalen SL30 binnenpuien.

Van deze puien heeft 95 procent een brandwerendheidseis van 60 minuten. ◄ Behalve de gevelpuien, leverde MHB ook vele binnenpuien in slank staal.

▲ Kenmerkend voor de puien is de opdeling in vele kleine vlakken, tot wel 48 stuks per raam.

nr. 3 | juni 2013

33

Bestaande kozijnen weer als nieuw!

Breng kozijnen weer in topconditie met de BUVA-IsoStone renovatie-onderdorpel.

Het kozijn gaat weer probleemloos jaren mee!

voor

na

Eenvoudig aan te brengen, onderhoudsvrij en met een fraaie uitstraling als resultaat. BUVA-IsoStone renovatie-onderdorpels zijn ijzersterk, vederlicht, slijtvast en ongevoelig voor vocht en temperatuurverschillen.

Bel BUVA voor alle renovatie-oplossingen of een proefplaatsing!

0180 - 697500 | buva.nl

Hang- en sluitwerk | Woonhuisventilatie | Hardglas ramen | Aluminium- en glasvezelversterkte profielen

Bouwkosten

Renovatiekosten schilderwerk binnen Gebouwen zullen na een bepaalde periode onderhouden moeten worden, om weer aan de hedendaagse esthetische eisen te voldoen.

Door: Ed de Rechteren van Hemert, Multiconsultants, Edrecht@multiconsultants.nl, www.bouwboeken.nl

A

an deze onderhouds/ renovatiewerkzaamheden hangt vaak een ander prijskaartje dan aan het normale onderhoud. Deze werkzaamheden worden in het algemeen uitbesteed.

Deze gegevens zijn een greep uit het E -Book Schilderwerk 2013 van het NBI (Nederland Bouwkosten instituut). In het E-book staan de marktprijzen schilderwerk voor de verschillende regio’s.

De prijzen worden gegeven voor verschillende ondergronden, verfsoorten en voor details.

Toelichting

Oude lagen verwijderen: het verwijderen van dunne, slechte en aangetaste verflagen, geheel of gedeeltelijk.

Schuren: het oppervlak glad maken door wrijving met een ruw oppervlak van grotere hardheid.

Plamuren: glad maken, te gebruiken voor het repareren en egaliseren van houten ondergronden met lakplamuur.

Gronden: van een laag grondverf voorzien.

Afschilderen: het aanbrengen van de laatste laag verf.

De in de tabel opgenomen kostengegevens zijn voor compleet uitgevoerde werkzaamheden. Alle kosten, zoals arbeids-, materiaal- en materieelkosten en staartkosten zijn inbegrepen.

Schilderwerk op kozijnen/ kozijnen met vast glas Midden Onderhoudsschilderwerk op kozijn met watergedragen verf Verwijderen oude lagen 100 procent, geheel gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 30 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 10 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op kozijn met watergedragen verf Gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op voorbehandeld kozijn met watergedragen verf Schuren, spaarzaam bijplamuren, bijgronden en afschilderen Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2

Kosten per m2 Noord Oost

Schilderwerk op kozijnen/ kozijn met draaiende delen Zuid

West

66,85 42,38 28,77

62,84 39,84 27,04

61,50 38,99 26,47

64,84 41,11 27,90

74,20 47,05 31,93

56,40 37,05 23,14

53,02 34,83 21,76

51,89 34,09 21,29

54,71 35,94 22,45

62,61 41,12 25,69

48,55 32,04 20,52

45,64 30,12 19,29

44,67 29,48 18,88

47,10 31,08 19,90

53,90 35,57 22,77

44,45 26,90 19,58

41,79 25,29 18,41

40,90 24,75 18,01

43,12 26,10 18,99

49,34 29,86 21,73

28,52 19,29 12,51

26,81 18,13 11,76

26,24 17,75 11,51

27,67 18,71 12,14

31,66 21,41 13,89

Onderhouds schilderwerk op kozijn met watergedragen verf Verwijderen oude lagen 100 procent, geheel gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 30 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Verwijderen oude lagen 10 procent, kaal gekomen delen gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op kozijn met watergedragen verf Gronden, plamuren en schuren, tweede grondlaag aanbrengen, schuren, afschilderen.

Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2 Nieuw schilderwerk op voorbehandeld kozijn met watergedragen verf Schuren, spaarzaam bijplamuren, bijgronden en afschilderen Kozijnoppervlak : tot 1 m2 van 1 tot 2,50 m2 vanaf 2,50 m2

Midden

Kosten per m2 Noord Oost

Zuid

West

96,93 61,46 41,71

91,11 57,77 39,21

89,17 56,54 38,38

94,02 59,61 40,46

107,59 68,22 46,30

81,78 53,72 33,56

76,88 50,50 31,55

75,24 49,42 30,87

79,33 52,11 32,55

90,78 59,63 37,25

70,40 46,46 29,75

66,18 43,68 27,97

64,77 42,75 27,37

68,29 45,07 28,86

78,15 51,57 33,02

64,46 39,01 28,39

60,59 36,67 26,69

59,30 35,89 26,12

62,53 37,84 27,54

71,55 43,30 31,51

28,52 19,29 12,51

26,81 18,13 11,76

26,24 17,75 11,51

27,67 18,71 12,14

31,66 21,41 13,89

nr. 3 | juni 2013

35

Bouwkosten

Kosten van vervangen panlatten, tengels en dakbeschot Bij onderhoudswerk aan historische daken vervangt men dikwijls ook de panlatten en tengels. Soms moet men dan bovendien het dakbeschot geheel of gedeeltelijk vervangen. Als voorbeeld publiceert casadata.nl hier de gecalculeerde richtprijzen van deze vervangingen.

Door: www.casadata.nl, met medewerking van Lakerveld ingenieurs- & architectuurbureau BV te Noordeloos en Klaas Boeder te Ede

B

ij onderhoudswerkzaamheden aan historische daken kunnen de panlatten diverse gebreken vertonen: deze kunnen doorbuigen of kantelen. De vernageling kan

doorgeroest zijn of houtwormen en vocht kunnen de latten hebben aangetast. Ook de tengels kunnen geheel ontbreken of te dun zijn, waardoor er te weinig ventilatie onder de dakpannen

plaatsvindt of het vuil zich eronder ophoopt. Bij verkeerd aangebrachte folies kan er lekwater naar binnen lopen.

Voordat men de dakpannen verwijdert, moet men de maatvoering van de onder-

Panlatten en daktengels vervangen met (deels) dakbeschot, kosten per m2 excl. btw, bron casadata.nl Activiteit

Omschrijving dakbeschot

Panlatten en tengels vervangen

Dakbeschot is intact

Directe kosten 38,31

Indirecte kosten 6,51

Totaal 44,82

45,17 51,92

7,68 8,83

52,85

20% van dakbeschot vervangen 50% van dakbeschot vervangen

72,34

12,3

84,64

Dakbeschot volledig vervangen

98,73

16,78

115,51

Dakbeschot is intact

7,45

51,29

10% van dakbeschot vervangen

43,84 50,92

8,66

59,58

20% van dakbeschot vervangen

57,79

9,82

67,61

50% van dakbeschot vervangen

74,31

12,63

86,94

Dakbeschot volledig vervangen

104,51

17,77

122,28

10% van dakbeschot vervangen

Panlatten en tengels vervangen en dakfolie aanbrengen

60,75

Kostenspecificatie van panlatten, tengels en 10% dakbeschot vervangen, vuren g.g.-delen dik 22 mm, 50 m2 oppervlakte, bron casadata.nl Soort kosten Loonkosten

Hoeveelheid 900

stk

Norm per eenheid 0,010

9,00

Kosten per uur/eenheid 38,34

50

m2

0,150

7,50

38,34

287,55

5

m2

1,200

6,00

38,34

230,04

m m

0,030

3,90

38,34

149,53

Panlatten aanbrengen

130 200

0,030

6,00

38,34

230,04

Terug leggen dakpannen

900

stk

0,018

16,20

37,80

612,36 1.854,58 101,75

Omschrijving Zorgvuldig afhalen van dakpannen Verwijderen panlatten, tengels en dak schoonmaken van vuil Inboeten dakbeschot Tengels aanbrengen, h.o.h. 400 mm

Eenheid

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

Totaal uren

48,60

Totaal Kosten 345,06

5

m2

20,35

Tengels, vuren, 11 x 38 mm

130

m

Panlat, vuren klasse C, 32 x 50 mm, geschaafd, netto 28 x 44 mm

200

m

0,25 1,15

230,00

Toeslag (klein) materiaal, bevestigingsmiddelen en gereedschap

50

m2

0,79

39,50

Vuren, g.g.-delen, 22 x 125 mm

Subtotaal materiaalkosten Eindtotaal directe kosten

32,50

403,75 2.258,33

Kostenspecificatie van panlatten, tengels en 50% dakbeschot vervangen, incl. dakfolie aanbrengen, vuren g.g.-delen dik 22 mm, 50 m2 dakoppervlakte, bron casadata.nl Hoeveelheid 900

stk

Norm per eenheid 0,010

Verwijderen panlatten, tengels en dak schoonmaken van vuil

50

m2

0,150

7,50

38,34

287,55

Inboeten dakbeschot

25

m2

1,200

30,00

38,34

1.150,20

130 200

m m

0,030

3,90

38,34

149,53

Panlatten aanbrengen

0,030

6,00

38,34

230,04

Terug leggen dakpannen

900

stk

0,018

16,20

37,80

612,36 2.774,74 508,75

Soort kosten

Omschrijving

Loonkosten

Zorgvuldig afhalen van dakpannen

Tengels aanbrengen, h.o.h. 400 mm

Eenheid

Subtotaal loonkosten Materiaalkosten

Directe kosten

36

Totaal uren 9,00

Kosten per Totaal Kosten uur/eenheid 38,34 345,06

72,60

Vuren, g.g.-delen, 22 x 125 mm

25

m2

20,35

Dampdoorlatende, waterkerende folie, Miofol 125 G

55

m2

130

m

1,54 0,25

84,70

Tengels, vuren, 11 x 38 mm Panlat, vuren klasse C, 32 x 50 mm, geschaafd, netto 28 x 44 mm

200

m

1,15

230,00

Toeslag (klein) materiaal, bevestigingsmiddelen en gereedschap

50

m2

1,70

Subtotaal materiaalkosten Eindtotaal directe kosten

nr. 3 | juni 2013

32,50 85,00 940,95 3.715,69

ste en bovenste rij en de verticale h.o.h.afstand vastleggen. De dakpannen moeten zorgvuldig worden afgehaald, gesorteerd en tijdelijk opgeslagen. Vervolgens verwijdert men de panlatten, tengels en vernageling waarbij men ook het dak schoonmaakt van al het vuil.

Waar nodig wordt het plaatselijk aangetaste dakbeschot vervangen. Houdt hierbij rekening met inboeten tot op het hart van de gordingen en sporen. Ook de onderliggende draagconstructie moet worden ge誰nspecteerd op gebreken. Bij geconstateerde gebreken moet men deze eerst herstellen voordat men de dakbedekking teruglegt.

Eisen aan tengels

Vanwege de veiligheid en een betere beloopbaarheid tijdens het opschuiven van de dakpannen bij het gebruik van een veiligheidslijn, moeten de tengels 28 mm dik zijn bij een beschoten kap met Hollandse dakpannen, dat steiler is dan 30 graden. Bij een dak dat minder steil is dan 30 graden moeten de tengels 35 mm dik zijn. Is het dak gedekt met andere dakpannen dan Hollandse pannen, dan moeten tengels van 22 mm dik worden toegepast, als het dak steiler is dan 25 graden. Bij een minder steil dak dan 25 graden moeten de tengels 28 mm dik zijn.

Eisen voor panlatten

Bij een onbeschoten kap dienen de panlatten 22 x 47 mm te zijn, bij een onderlinge afstand van de sporen van 330 mm of minder. Is de onderlinge afstand van de sporen groter, dan moet men een dubbele panlat van 35 x 47 mm toepassen. De draadnagels dienen enigszins schuin naar beneden aan de bovenkant van de panlat te worden ingeslagen, zodat de panlat als het ware hangt en minder gauw zal kantelen. De panlatten per bevestigingspunt met twee draadnagels of schroeven vastzetten. Men mag de panlatten nooit vastnieten.

Bij lassen moet men een extra stukje panlat over minimaal twee tengels onder de las aanbrengen. De onderste panlat (voetlat) moet zwaarder zijn of moet men op zijn kant uitvoeren om te voorkomen dat de onderste dakpan niet in de lijn ligt van de bovenliggende dakpannen en gaat knikken.

Dakfolie aanbrengen

Om doorwaaien van vocht en vuil bij onge誰soleerde daken tegen te gaan, past

men veelal een ventilerende dakpanfolie toe. Breng deze folie echter niet rechtstreeks op het dakbeschot aan. Door de tengels tussen het dakbeschot en de folie aan te brengen, kan er nog enige ventilatie onder de folie plaats vinden. Op de folie is een tweede tengel nodig om het ophopen van vuil op de panlatten te voorkomen. Meestal levert het toepassen van een tweede tengel geen problemen op bij de randafwerking, topgevels of overstekken, maar dit moet men wel eerst controleren. De nieuwe dakopbouw bestaat dan van binnen naar buiten uit de bestaande kapconstructie, het bestaande (en herstelde) dakbeschot, tengels, ventilerende dakpanfolie, daktengels, panlatten, bestaande dakpannen. Bij niet goed sluitende dakpannen moet men folie toepassen, dat goed bestand is tegen ultraviolette straling, omdat anders de folie op den duur verpulvert en zijn functie verliest.

Bij het inboeten of het aanbrengen van het nieuwe houten dakbeschot moet men de stuiknaden uit het zicht aanbrengen op de sporen of gordingen.

Aandachtspunten

Soms zijn er met verschillende kleuren dakpannen bepaalde patronen in het dakvlak gemaakt. Voordat de dakpannen worden verwijderd, moet men deze patronen documenteren, bijvoorbeeld door foto’s of op tekeningen vastleggen.

Bij het toepassen van isolerende folies moet men bij de aansluitdetails op de dakvlakken aandacht besteden aan voldoende ventilatieruimte. Pas bij niet goed sluitende dakpannen UV bestendige folie toe. En pas bij flauw hellende daken folie toe die niet dichtslibt. Bij naisolatie aan de buitenzijde moet men vooraf de aansluitdetails op overstekken, dakranden en dakkapellen controleren of dit wel kan.

Planningsaspecten: Bij controle en mogelijk herstel van de draagconstructie, kan het dak langer open liggen.

Onderhoudsbehoefte: Eenmaal per drie jaar de aansluiting van het dakbeschot op de muurplaat controleren op aantas-

ting door lekkages. Controleer bovendien eenmaal per 5 jaar de conditie van de panlatten steekproefsgewijs.

Vervangingskosten

Elk kostenbedrag is gedetailleerd berekend met alle directe uitvoeringstijden voor de werkzaamheden en met de bruto prijzen voor de materialen en producten.

Voor het vervangen van de panlatten en tengels is uitgegaan van een dakvlak van 10 x 5 meter, gedekt met Hollandse pannen. Op dit dakvlak liggen de panlatten h.o.h. ongeveer 260 mm. Bij een onbeschoten kap is gerekend met twee h.o.h. afstanden, namelijk 320 mm (tot 330 mm) en 450 mm (vanaf 330 mm).

Bij het gedeeltelijk of volledig vervangen van het dakbeschot is gerekend met een ongeïsoleerd dakbeschot van g.g.-delen met een dikte van 22 mm. Er is uitgegaan van het opnieuw gebruiken van de bestaande dakpannen. Uiteindelijk zijn de totaalkosten van het aanbrengen van panlatten, tengels en folie gedeeld door de oppervlakte van het dakvlak.

De kosten zijn exclusief sporen en stempelwerk, steigerwerk, materieelgebruik, transportkosten, leveren of sorteren dakpannen, afkomende materialen afvoeren en stortkosten. Het uurloon is zonder opslagen voor de bouwplaatskosten, algemene bedrijfskosten en winst en risico. Alle complete calculaties kan men op www.casadata.nl na het inloggen zien. Deze calculaties kan men dan ook meteen downloaden in Excel en eenvoudig aanpassen.

Het regionale kostenniveau betreft de regio Oost Gelderland (postcode 7000 7100). Op www.casadata.nl ziet men het kostenniveau van de eigen regio door het opgeven van de postcode. Bij de indirecte kosten is gerekend met een toeslag op de directe kosten van 17%. Dit toeslagpercentage bestaat uit 8% voor algemene bedrijfskosten, 5% voor winst en 3% voor risico.

Meer informatie: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Techniekbrochure nummer 27: Duurzame monumentenzorg.

Het kozijn van de toekomst: “niet duurder, wel beter!”

Wilt u geld verdienen ?

Kies dan voor het 3D-Combikozijn concept III

15 JAAR GEGARANDEERD VAKWERK IN DAKWERK Garanties op materialen en hun functionaliteit krijgt u al van de fabrikanten. Met DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS heeft u nu ook zekerheid over de manier waarop het Hellend Dak gemaakt is.

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS VAN DE STICHTING DAKMEESTER

DAKSYSTEEMGARANTIE PLUS BELOOFT DAT EEN HELLEND DAK

Daksysteemgarantie PLUS is een product van de Stichting Dakmeester; de kwaliteitsspecialisten in hellende daken. Met Daksysteemgarantie PLUS willen Dakmeesters opdrachtgevers nog meer zekerheid bieden over de kwaliteit van de door hen gemaakte daken. Met name het zorgvuldig, digitaal, opgebouwde dossier wat bij oplevering wordt overhandigd is in dit kader een unieke kwaliteitsimpuls. Daarnaast nemen Dakmeesters verplicht deel aan relevante fabrikantenopleidingen in het kader van regelgeving.

• is gemaakt door een dakdekker met het Komoproces-certificaat hellende daken, aangesloten bij de Stichting Dakmeester; • beschikt over vastlegging van alle relevante facetten tijdens de bouw in een digitaal dossier; • is gecontroleerd door het onafhankelijke IKOB/BKB; • wordt opgeleverd met een garantiecertificaat voor 15 jaar met bijbehorend bouwdossier.

VOOR MEER INFORMATIE Stichting Dakmeester | Postbus 29 | 3417 ZG Montfoort Kijk op www.dakmeester.nl voor de Dakmeester bij u in de buurt.

nr. 3 | juni 2013

37

TONZON voor comfortabel, energiezuinig en gezond wonen

met slimme oplossingen voor o.a. koude vloeren en radiatoren “Een prima besteding van spaargeld.

Onder de vloer heeft het meer rendement en je krijgt een prettiger huis op de koop toe.”

TONZON isoleert als een thermosfles

“Het verschil is direct merkbaar.

Hadden we dat maar eerder gedaan.”

TONZON produceert opvouwbaar isolatiemateriaal dat is gebaseerd op het thermosflesprincipe. Bestaande vloeren worden nog warmer dan in de nieuwbouw. Omdat u lucht gebruikt die overal gratis aanwezig is, is het volume zeer beperkt. Het TONZON principe is van toepassing op vloeren, muren (voorzetwanden), daken, radiatoren, verwarmingsbuizen, baden, sauna’s, woonboten, chalets en zomerhuisjes.

Meer comfort en lagere stookkosten met vloerisolatie van TONZON Veel beganegrondvloeren in Nederland zijn onaangenaam koud. Dit probleem blijkt eenvoudig te verhelpen met TONZON Thermoskussens. Ook bij vloeren die al met andere isolatiematerialen zijn geïsoleerd, kunt u met deze unieke Nederlandse uitvinding uw vloer extra isoleren. Zo geniet u van een nóg fijner binnenklimaat.

Deze waarde is fors hoger dan van bijvoorbeeld 15 cm PUR-schuim of van de dikke pakken EPS die in de nieuwbouw worden gebruikt.

Voor Koud en klam

Radiatorfolie doet onzichtbaar zijn werk Een radiator straalt nu nog naar twee kanten.

Niet alleen naar de kamer maar ook naar de muur daarachter. Dat laatste is jammer, want veel warmte gaat zo onbenut verloren. TONZON heeft een nieuw concept ontwikkeld om dit probleem op een slimme en elegante manier te lossen. Niet zoals vroeger met een folie op de muur, maar met een folie die op de achterkant van de radiator zelf wordt aangebracht. Bekijk het filmpje op onze website www.tonzon.nl en zie hoe eenvoudig het aanbrengen gaat.

Snel terugverdienen met radiatorfolie TONZON radiatorfolie is de makkelijkste manier om energie te besparen en voor het milieu de meest effectieve. De energie die nodig is voor

Infraroodfoto van jaren 30 woning met erker.

Waarom zouden we buitenmuren zo intensief opwarmen?

de grondstoffen, de productie, het transport en de montage bedraagt circa 0,1 m3 gas. Maar u bespaart jaarlijks een veelvoud.

Nu online te bestellen in onze webshop via www.tonzon.nl. De radiatorfolie wordt u per post toegestuurd, het past door de brievenbus.

Extra kostenbesparend Een van de bijzondere eigenschappen van het Thermoskussen is dat de vloer nog warmer wordt dan de lucht erboven.

Het systeem bespaart mede daarom veel meer energie dan een gewone vloerisolatie.

Bij de bepaling van het energielabel telt het met Rc=3,8 m²K/W zeer hoog mee.

Na Warm en droog

Gezondheid binnenmilieu De warmere vloer en de droge kruipruimte heeft een positief effect op de gezondheid van het binnenmilieu, dat in veel woningen nog zeer te wensen overlaat. Dat bleek onlangs weer in het programma Apotheek en Gezondheid TV-Magazine van RTL4.

Voor een samenvatting van enkele afleveringen kijk op www.TONZON.nl/tv.

Direct zien hoe het werkt?

Scan de code en bekijk de filmpjes.

TONZON BV • Enschede • T: 053 - 433 23 91 • E: info@tonzon.nl • www.tonzon.nl • YouTube: TONZONHR

HOUTVERVANGEND DUURZAAM HOUTVERVKOZIJNHERSTEL voor het renoveren van bestaande kozijnen

Geef uw kozijnen een nieuw, lang leven met één van de duurzame kozijnrenovatie oplossingen van DTS® De dorpels en neuten worden altijd volledig volgens klantspecificatie geproduceerd zodat ze altijd aansluiten op de bestaande situatie. Alle authentieke elementen worden overgenomen. Het aanbrengen van duivenjagers, verstekken en waterhollen behoren o.a. tot de vele mogelijkheden.

Kijk op www.renovatie-dorpel.nl voor meer informatie of neem vrijblijvend contact met ons op voor een passend advies.

LBS®; duurzame glas- en neuslatten, weldorpels en deurverlengers van DURODEEN® voor kozijnrenovatie.

DURODEEN® is zeer goed te behandelen met alle in de bouw gebruikelijke verfsystemen. Epoxy reparatiemiddelen hechten uitstekend net als PU-lijmen. Dankzij de zeer gunstige eigenschappen en verwerkingingsmogelijkheden is het bij uitstek geschikt voor het duurzaam herstellen van hout.

Weldorpels, deurverlengers, glas- en neuslatten, worden geleverd uit een breed scala standaard profileringen of volledig volgens klantspecificatie.

I : www.kreunenkunststoffen.nl T: 0573 - 43 84 10 E: info@kreunenkunststoffen.nl F: 0573 - 43 26 09

€549,-

€399,-

Nu €150n, ! bespare

Het krachtigste Renovatiesysteem ter wereld FEIN SuperCut Construction op stroom en Accu (18V) in tijdelijke “Edition” uitvoering voor een aantrekkelijke prijs Prijzen zijn excl. btw.

FEIN Nederland

Tel: 0180-441600

Web: www.fein.nl

Productoverzicht Nieuwe WTW radiator regelt ook ventilatie Onlangs presenteerde Secoia het nieuwste prototype radiator met ingebouwde WTW functie, geschikt voor zeer lage watertemperaturen. De radiator verenigt de technologieën van Jaga en ClimaRad. Hij controleert en regelt het comfort en de kwaliteit van de binnenlucht voor 100 procent, met maximale energiebesparing en energie-efficiëntie.

De twee technologieën zijn een Jaga warmtewisselaar geschikt voor zeer lage watertemperaturen en een ClimaRad decentrale WTW unit voor ventilatie. De technologieën komen samen in een speciaal ontworpen Jaga design omkasting. De nieuwe radiator heeft zes functies: verwarmen, ventileren, binnenluchtkwaliteit regelen, buitenlucht filtreren, lokale warmteterugwinning (WTW) en nachtkoeling. Secoia ziet vooral kansen voor de renovatiemarkt.

Verwarming en ventilatie worden nog vaak als twee verschillende systemen gezien, terwijl ze alles met elkaar te maken hebben. Goed geïsoleerde en luchtdichte woningen vereisen een uitstekende afstemming tussen energiezuinige ventilatie en verwarming voor optimale luchtvochtigheid, zonder vervuiling, stof en huisstofmijten. De radiator controleert en regelt het comfort en de kwaliteit van de binnenlucht voor 100 procent. Een luchtvochtigheidsensor detecteert te hoge luchtvochtigheid en reduceert deze met behulp van ventilatie. De synergie in technologie leidt bovendien tot maximale energiebesparing en energie-efficiëntie.

Secoia, Den Bosch, (073) 639 50 36, www.secoia.nl

Zelf veiligheidsschoenen beoordelen Steel Blue heeft jarenlang wetenschappelijk onderzoek naar veiligheid en comfort van werkschoenen vertaald in een test voor het beoordelen van veiligheidsschoe-

nen. Met deze ‘zelfdoe-test’ kunnen professionals hun huidige veiligheidsschoenen onderzoeken en nieuwe schoenen beter beoordelen.

Aan de hand van de test worden alle belangrijke aandachtspunten voor de aanschaf van nieuwe schoenen doorlopen. Naast zorgvuldig passen, komt ook de natuurlijke afwikkeling van de schoen en de torsie aan de orde. Het doel van de test is dat professionals veilige en comfortabele werkschoenen met plezier dragen, ongeacht het merk. Veel mensen staan gedurende een week meer uren op hun werkschoenen dan op vrijetijdsschoenen. Daarom is Steel Blue van mening dat de aanschaf van nieuwe werkschoenen een zorgvuldig proces moet zijn, waarbij kritisch gekeken wordt naar de eigenschappen van de verschillende veiligheidsschoenen.

Naast de lancering van de test heeft Steel Blue het komend jaar nog meer activiteiten op het gebied van ‘voetgezondheid op de werkvloer’ in petto. Zo presenteert het bedrijf een kennisquiz en verschijnt er een publicatie over het thema ‘Voetgezondheid op de werkvloer’. De handzame ‘zelfdoe-test’ voor werkschoenen is gratis op www.steelblue.nl Steel Blue, Wormerveer, (075) 614 60 27, www.steelblue.nl

Aluminium kozijnen- en deurenprogramma Finstral Nederland introduceerde onlangs FIN-Project: een aluminium kozijnen- en deurenprogramma met uitzonderlijk hoge thermische isolatiewaarde. De kozijn- en deursystemen hebben bovendien een strak en slank ontwerp.

Het systeem combineert de isolerende eigenschappen van een kunststof kozijnkern, opgebouwd uit volledig lucht- en waterdichte kamers, met de voordelen van een hoogwaardige, onderhoudsarme aluminium afwerking. Dat leidt tot een thermische isolatiewaarde Uw tot 0,83 W/m2K. Deze hoge isolatiewaarde is onder andere te danken aan de meerkamer kunststof profielen met middendichting, een isolerende glasafstandhouder en drievoudige beglazing. Doordat de vleugel van het kozijn is verlijmd met het glas, is FIN-Project uitermate stabiel en stijf. Na de levensduur – minimaal 75 jaar – is

het programma volledig te hergebruiken.

Ook nieuw is het kozijnsysteem Reno+, een speciaal voor de renovatiemarkt ontwikkelde kozijnvariant in zowel 72 als 90 mm inbouwdiepte. ‘Het grote voordeel van Reno+ is dat dit systeem het mogelijk maakt een kozijn te vernieuwen zonder het te vervangen’, aldus Patrick de Jonge van Finstral Nederland. ‘We maken aluminium en houten kozijnen hoogwaardig door er een nieuw kozijn overheen te trekken. Dat kost veel minder geld en tijd dan een complete vervanging. Op die manier bieden we ook passende oplossingen voor de grote renovatie-uitdaging die de bouwwereld de komende jaren wacht.’

Finstral Nederland, Zutphen, (0575) 53 85 38, www.finstral-nederland.nl

Nieuwe naam, nieuwe website All-in liften heet voortaan Orona. Vanaf januari 2013 levert All-in liften alle producten en service onder een nieuwe naam: Orona.

Orona heeft een uitdagende doelstelling voor ogen: het versterken van een hoog gekwalificeerde lokale speler, ondersteund door een wereldwijde organisatie.

Duizenden professionals in nieuwbouw en service werken dagelijks aan dezelfde doelstelling: het ontwikkelen van de best presterende, meest veilige en comfortabele oplossing voor alle klanten, onder een nieuwe ‘groene’ merknaam.

Het is niet toevallig dat het nieuwe logo groen is.

ORONA is het eerste bedrijf in de liftenbranche ter wereld met het certificaat voor Milieuvriendelijk Ontwerpen (ISO 14006). ORONA streeft naar een duurzamere toekomst, milieuvriendelijke technologieën en internationaal erkende groene labels voor gebouwen.

Naam en logo veranderen, maar de focus van het bedrijf op professionaliteit en klantvriendelijkheid blijft onveranderd.

Orona, www.orona.nl

HYPERTECTUM�

Dé vloeibare dakbedekking VOOR

Hypertectum® is een vloeibare dakbedekking zonder vezels of kunststof versterkende matten, en zonder naden. Hypertectum® kan uitstekend geplaatst worden op horizontale en verticale vlakken. Aansluitingen op doorvoeren, dakkapellen, opstaande randen en andere onderbrekingen zijn geen probleem vanwege de uitstekende hechtingseigenschappen.

Importeur Nederland: Coating Products • ‘t Goor 55 7071 PC Ulft • 0314 200 125 info@coatingproducts.nl • www.coatingproducts.nl

ZORGELOOS UW SCHUIFDEUR NA GEBRUIK ALTIJD MECHANISCH LATEN SLUITEN?

DICT MAT 50 DICTA ervaar zelf het comfort en bedieningsgemak

NA

   

Eenvoudige montage, ook ideaal bij renovatie Geruisloos en sluitsnelheid instelbaar Als compleet systeem of in losse componenten Energiebesparend en betrouwbaar

Ook ideaal voor toepassing in bijv. ziekenhuizen en verzorgingstehuizen.

Energieweg 11 8304 AJ Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

nr. 3 | juni 2013

39

CES OMEGA FLEX

Geniaal eenvoudig – eenvoudig geniaal Veiligheid zonder compromis

Moderne toegangsbesturing in gebouwen vereist innovatieve oplossingen. OMEGA FLEX biedt door zijn intelligente constructie optimale integratie- en aanpassingsmogelijkheden.

Door eenvoudig te regelen toegangsrechten kunnen op het vlak van personen, tijd en ruimten probleemloos transpondersleutels worden beheerd. Dankzij een flexibel netwerkgebruik is de OMEGA FLEX geschikt voor toepassing op vrijwel elke plaats, geïnstalleerd zonder kabels.

CESnederland is specialist op het gebied van mechanische en elektronische sluitsystemen.

Neem voor meer informatie contact met ons op.

CESnederland B.V. · Lage Brink 9 · 7317 BD Apeldoorn tel. 055-5266890 · infonl@ces.eu

A company of CESGRUPPE

www.ces.eu/nl

X-TACK7

De professionele MS-polymeer met de hoogste aanvangshechting!

Zware verlijmingen zonder klemmen of ondersteuning, zelfs op verticale vlakken.

Veilige, zeer krachtige en blijvende hechting op alle bouwmaterialen, zelfs op vochtige ondergrond.

Aanbrengen, aandrukken en direct verder werken.

Aanbrengen, positioneren, vergeten. Geen gedoe met klemmen, schroeven of tijdelijke constructies.

Met X-TACK7 blijft u de baas over alle montages.

Zonder hulpmiddelen.

X-TACK7 blinkt uit door zijn extreem hoge aanvangshechting en zijn snelle uitharding. Het is de perfecte keuze voor alle montages waarbij afschuiven een probleem is. Met X-TACK7 blijven uw werkstukken precies op de plaats waar u ze geplaatst heeft.

• de krachtigste MS-polymeer • tril- en slagbestendig • V-vormige spuitmond voor een perfecte dosering • vastklemmen wordt overbodig • bloedt niet door op natuursteen • veilig op spiegels • zeer goed weerbestendig • perfect voor verticale verlijmingen • ook op een natte ondergrond aan te brengen

Industrielaan 5B - 2250 Olen - Belgium t +32 14 85 97 37 - f +32 14 85 97 38 info@tec7.be - www.tec7.nl

Volg ons op FB voor wedstrijden, acties en antwoorden op al uw technische vragen: www.facebook.com/tec7.Belgium

Productoverzicht

Steeds meer apparatuur wordt tegenwoordig via een USB-aansluiting opgeladen. Deze manier van opladen is niet alleen comfortabel, maar ook milieuvriendelijker.

ABB levert hiervoor sinds kort speciale USB-contactdozen van Busch-Jaeger.

Deze nieuwe contactdozen voor wandmontage kunnen met de meeste schakelaarprogramma’s worden gecombineerd. De producten, die compatibel zijn met alle gangbare mobiele apparatuur, laten zich daarmee naadloos combineren met bestaande installaties en overtuigen door een functioneel design.

Er zijn diverse varianten. De USB-contactdoos leent zich met een dubbele USB-laadaansluiting bij uitstek voor toepassing in niet-gebruikte inbouwdozen. Het bijbehorende centraalplaatje is leverbaar voor alle schakelaarprogramma’s van Busch-Jaeger. De geïntegreerde voeding biedt automatisch de benodigde laadstroom.

Met een passend USB-kabeltje kan een grote diversiteit aan eindapparatuur worden aangesloten en opgeladen.

Een praktische alles-in-een oplossing biedt de SCHUKO/ USB-contactdoos. Hierin kunnen gelijktijdig de gewone 230V en de USB voeding worden gebruikt. De USBaansluiting type A en de voeding zijn in de contactdoos geĂŻntegreerd. Daarnaast beschikt de SCHUKO/USB contactdoos over een verhoogde aanraakveiligheid.

Naast woningen leent deze oplossing zich ook uitstekend voor hotels, ziekenhuizen en andere openbare omgevingen.

ABB b.v., Low Voltage Products, Ede, (0318) 66 93 15, www.abb.com

De nieuwste hybride boor/ schroefmachine In Makita’s nieuwste hybride boor/schroefmachine zijn de vier functies boren, slagboren, schroeven en slagschroeven gecombineerd en vervolgens geoptimaliseerd. Zo beschikt de machine over meer bewerkingsmogelijkheden en slimmigheden en is de machine ongekend veelzijdig Ên intelligent.

De machine herkent zelf welke bewerking goed is ingesteld en welke niet. Daar reageert de machine op met een automatisch aangepast toerental of met een veiligheidsstop. Deze hybride boor/schroefmachine is

specifiek bestemd voor installateurs, onderhoudsmonteurs, keukeninstallateurs, interieurbouwers en allround zzp’ers. Aan de hand van de interactieve tool ‘Pas jij bij mij?’ kunnen potentiĂŤle gebruikers direct kijken of de machine geschikt is voor hun dagelijkse werkzaamheden.

De hybride boor/schroefmachine past per bewerking automatisch het toerental aan en in totaal regelt de hybride boor/schroefmachine 26 toerentallen. Makita heeft bij de (slag)boorstand de toerentallen geoptimaliseerd, zodat de professional een breed scala aan boren kan gebruiken. De (slag)boorstand is verder geoptimaliseerd met een elektronische (veiligheids)slipkoppeling.

Deze combinatie is nieuw en tot nu toe nog niet beschikbaar op de markt.

Ook de schroefstand is volledig vernieuwd en de machine beschikt over de meest veelzijdige slagschroevendraaier met drie verschillende toerentallen. Deze zijn digitaal instelbaar, waardoor het maximaal koppel automatisch verandert. Dit resulteert in een breed scala aan bevestigingsmogelijkheden. De boor/schroefmachine is vanaf 1 april leverbaar in vier uitvoeringen.

Makita Nederland BV, Eindhoven, (040) 206 40 40, www.makita.nl

Afdichtende en beschermende coating HBS-200 Liquid Rubber van Griffon is een afdichtende en beschermende coating die een goede hechting biedt op vrijwel alle ondergronden waaronder beton, steen, pvc, bitumen en metaal.

Het product is daarbij te gebruiken voor het afdichten, beschermen en repareren van onder andere vloeren, wanden, muren, naden, voegen en scheuren. Verder is de water- en dampdichte coating geschikt voor natte cellen, daken en dakgoten. Toepassingen zijn dan ook te vinden in zowel de bouw als de installatie- en daktechniek. HBS-200 op waterbasis is niet toxisch en tevens oplosmiddel- en VOCvrij.

Griffon - Bison International, Goes, (0113) 23 57 00, www.griffon.nl

Voegmortel met waterbuffersysteem De Beamix Voegmortel 332 UR+ van Saint-Gobain Weber Beamix is vervaardigd van een speciaal samengesteld zandpakket en toegevoegde hulpstoffen waardoor de mortel licht verwerkbaar is.

Innovatief “vloerliftâ€?-systeem middels schuimbeton-injecties voor het liften van verzakte vloeren • vullen van holle ruimtes • stabiliseren van vloeren snel • effectief • 100% recyclebaar Fagro BV • Lemsterpad 54 • 8531 AA Lemmer • tel. 0514-533174 • info@vloerliften.nl • www.vloerliften.nl

Coenen is al jarenlang ĂŠĂŠn van de toonaangevende bedrijven in de branche op het gebied van kitten, afdichten, gevelrenovatie, -onderhoud en na-isolatie.

AFDICHTINGS- EN GEVELTECHNIEK

D Vandaag de dag zijn er continue ruim 65 man bij Coenen werkzaam op het gebied van AN A afdichtingstechniek, geveltechniek en -onderhoud. Coenen werkt in veel gevallen in ST K... onderaanneming voor de grote bouwers in Nederland of rechtstreeks G R O voor woningbouwverenigingen en gemeenten.

E Kwaliteit staat hoog in het vaandel, Coenen is VCA en ISO gecertiďŹ ceerd.

HO ELW V Coenen Afdichtingsbedrijf BV en Coenen Geveltechniek BV: GE Valkenierstraat 38, 2984 AZ Ridderkerk, Telefoon: 0180 - 486 866, Fax: 0180 - 486 867, info@coenen.nl, www.coenen.nl

COENEN

Het zandpakket in de voegmortel met compacte korrelopbouw en toegevoegde hydrofobeermiddelen, verdicht de poriĂŤn en remt het watertransport in de mortel af wat de kans op witte uitslag verkleint.

Door het waterbuffersysteem droogt de mortel minder snel in de speciekuip waardoor deze langer is te verwerken. Het voorkomt bovendien verbranding van de voegmortel. Het voegproduct is beschikbaar in meer dan honderd kleuren waarvan er zeven standaard zijn. Verkrijgbaar in zakgoedverpakkingen van 25 kg.

Saint-Gobain Weber Beamix B.V., Eindhoven, (040) 259 79 11, www.weber-beamix.nl

PUR-schuimen schadelijk?

Door het isoleren van begane grondvloeren met twee componenten (2K) polyurethaan sprayfoam, kunnen gezondheidsproblemen ontstaan voor de verwerker en de bewoners. Tremco illbruck produceert en levert geen sprayfoam; de bussen PUR-schuim bevatten namelijk een ĂŠĂŠncomponent schuim.

De mogelijke problemen ontstaan bij tweecomponenten (2K) polyurethaan sprayfoam dat in grote hoeveelheden op grote oppervlakken wordt verwerkt. Bij dit type schuim vindt de chemische reactie plaats door het samenvoegen van de chemische bestanddelen na het verlaten van het spuitsysteem. Deze methode wordt veelvuldig toegepast bij het na-isoleren van de begane grond.

Tremco illbruck is fabrikant van PUR-schuimen in aerosol-verpakking. Het belangrijkste verschil is dat die bussen PUR-schuim een ĂŠĂŠncomponent schuim bevatten. De mix van chemische bestanddelen heeft al plaatsgevonden bij het vullen van de bus. Uitharding is de enige reactie die nog moet plaatsvinden na het verlaten van het spuitsysteem en gebeurt door vochtopname uit de lucht en de ondergrond.

Overigens produceert Tremco illbruck wel 2K-schuim producten in busvorm, maar hierbij bestaat de tweede component uit een versneller en niet uit een chemisch bestandsdeel. Bovendien komt schuim uit de bus als een dikke rul naar buiten, waardoor er geen druppeltjes worden gevormd die vervliegen.

Tremco illbruck, Arkel, (0183) 56 80 23, www.tremco-illbruck.nl

De Glasschade-expert

GLASFIKS INTERNATIONALÂŽ GLASRENOVATIE

Glasschade-expertisekantoor

GlasďŹ ks antiscratch ďŹ lm, krasverwijderen van alle soorten glas en kunststofkozijnen, verwijderen cementsluier.

OfďŹ cial CLEAR SHIELDÂŽ applicatiebedrijf.

Oudeweg 23 4301 TC Zierikzee Tel: +31(0)111 - 414941 Fax: +31(0)111 - 412185 Internet: WWW GLASFIKS NL e-mail: INFO GLASFIKS NL

Oudeweg 23 4301 TC Zierikzee Tel.: 0111 - 422771 Fax: 0111 - 422884 info@deglasschadeexpert.nl www.deglasschadeexpert.nl

nr. 3 | juni 2013

De Glasschade-expert

Opladen vanuit de wandcontactdoos

41

Met een combinatie van

De beste basis onder iedere afwerking!

specialistische kennis van de materie, vakbekwame medewerkers en state-ofthe-art machines, kunnen wij iedere opdracht aan.

STOFVRIJ WERK Stralen Diamantschuren Schaven STOFARM WERK Schuren Trommelfrezen Excentrisch frezen Sponsstralen DROOGSTRALEN Openstralen Droogijsstralen NATSTRALEN Reinigen Stoomreinigen OPEN STRALEN Gritstralen OVERIGE TECHNIEKEN Slopen Strippen Egaliseren Electrische vloerverwarming Infrezen vloerverwarming

Nieuwenhuis Stofvrij Stralen B.V. Hambakenwetering 22 | 5231 DC ‘s-Hertogenbosch | T (073) 548 24 82









MHB renoveert Nedinsco MHB SL30-ISO® en Classic-ISO® Klassieke en strakke vormgeving voor renovatie en restauratie.

SL30- ISO® en het stoeltjesprofiel Classic-ISO® zijn de slankste stalen profielsystemen op de markt die volledig thermisch geïsoleerd en 100% wind- en waterdicht zijn.

Toe te passen met naar binnen en buiten draaiende ramen en deuren. Draai- of valraam.

Kortom vele mogelijkheden gecombineerd met grote glasoppervlakten.

Staal inspireert MHB al 75 jaar.

In het stalen SL30-ISO® profielsysteem zijn alle kennis en ervaring van MHB met de kwaliteiten van staal optimaal geïntegreerd. Een aantal vernuftige technische hoogstandjes is ontwikkeld en gepatenteerd voor dit unieke SL30-ISO® profielsysteem.

SL30-ISO® profielsysteem kent dankzij thermisch gescheiden binnen- en buitenprofiel een goede thermische isolatie en dus lage isolatiewaarden.

Het staal dat we voor dit stalen profielsysteem gebruiken is 100% afkomstig uit gerecycled staal.

MHB paste dit gepatenteerde stalen profielsysteem toe bij het project Nedinsco.

Voor meer informatie over SL30-ISO® en Classic-ISO® kunt u contact opnemen met: MHB b.v.

Postbus 6, 6674 ZG Herveld 0488 - 45 19 51 www.mhb.nl Roland Werring rw@mhb.nl

Ernst Mahler em@mhb.nl



www.nieuwenhuis.nl

 







Productoverzicht Mini-docu informeert over ervaringen met AVT Makita bekrachtigt de voordelen van werken met trillingsarm gereedschap met de lancering van een mini-docu over AVT. Deze door Makita ontwikkelde actieve Anti Vibratie Technologie absorbeert trillingen, waardoor de machines voelbaar rustiger in de hand liggen.

oplosmiddelen. Het is voor zowel binnen- als voor buitenvloeren te gebruiken. De mortel heeft bovendien een zeer snelle droogtijd: na circa 6 uur is deze weer belastbaar voor licht verkeer. Na circa 12 uur is het product bestand tegen zwaar verkeer en chemische belastingen.

RUST-OLEUM, Roosendaal, (0165) 59 36 36, www.rust-oleum.eu

Slimme randisolatie voor daken De mini-docu neemt de kijker mee naar een project van bouwbedrijf Huybregts Relou, waar medewerkers op de bouwplaats vertellen over hun ervaringen met trillingsarm gereedschap. Makita is de eerste gereedschappenleverancier die ervaringen van gebruikers op deze manier in beeld brengt.

De realisatie van de mini-docu sluit aan bij de vorig jaar gelanceerde campagne ‘Tril minder, doe meer. AVT.’ In het filmpje vertelt Jan van Ham van Huybregts Relou over zijn ervaringen met de combihamer HR4010 met AVT. “Je bent aan het boren, maar het is net of je niet boort. Zo prettig ligt de machine in de hand. Bij machines zonder AVT tril je zelf helemaal mee, dat doe je met deze machines niet. Dat merk je vooral als je later op de dag veel moet boren. Dan doen je handen ‘s avonds nog steeds zeer en kun je ze niet meer open en dicht doen. Daar heb je met deze trillingsarme machines geen last van.”

Makita Nederland, Eindhoven, (040) 206 40 40, www.makita.nl/avt

Epoxy reparatiemortel voor vloeren 5180 Epoxy Reparatiemortel™ is een product van Rust-Oleum® dat beschadigde oppervlakken van beton of metselwerk weer als nieuw maakt. De Epoxy Reparatiemortel is zelfs 2,5x sterker dan beton. Reparaties gemaakt met 5180 zijn haast onverwoestbaar, en de hechting en slijtvastheid zijn ongeëvenaard.

5180 Epoxy Reparatiemortel™ krimpt of scheurt niet.

Daarnaast is het middel uitstekend bestand tegen temperatuurwisselingen, chemische belasting en

Help!

Scheuren in de muur,

Bij renovatie van platte daken zijn de bestaande dakranden vaak een probleem om een isolatiewaarde van 3,5 of hoger te behalen. IsoBouw introduceert een renovatie-oplossing RenoTopHR waarmee hoge isolatiewaarden kunnen worden bereikt zonder aanpassingen aan de waterkerende detaillering (dakranden, voetlood).

Met de nieuwe EPSHR isolatieplaten voor de randzones wordt over een afstand van 1 meter een geleidelijke hoogteoverbrugging gerealiseerd vanaf de rand naar de rest van het dak. Hierdoor wordt tevens een scherpe vouwvorming in de afwerklaag voorkomen. Voordeel - volgens IsoBouw – is bovendien dat er in de goot een ideale verwerking van de afwerklaag mogelijk is met een minimaal aantal naden in de afwerklaag. De verwerking levert vooral bij de afwerklaag veel tijdwinst op. De geleidelijke overgang van dikte in de RenoTopHR-plaat zorgt voor een kwalitatief betere randafwerking. RenoTopHR wordt geleverd in diverse diktes, heeft standaard een druksterkte van 100 kPa en een lambadawaarde van 0,031 W/mK. IsoBouw Systems bv, Someren, (0493) 49 81 11, www.isobouw.nl

Reparatieplamuur voor hout Repair Care introduceerde onlangs DRY FLEX® SF, een product, waarin het beste van plamuur en epoxy gecombineerd wordt, speciaal bedoeld voor het plamuren en repareren van kleine gebreken en oneffenheden in hout.

Komt u in uw dagelijks werkzaamheden scheuren in muren tegen en wilt u dit constructief repareren? Dat kan met de materialen van ABC ADAMAS. Wij hebben een compleet assortiment in huis waarmee u vakwerk kunt leveren zodat de reparatie nagenoeg onzichtbaar is.

Wij kunnen alle soorten spiraalanker wapening en bijhorende materialen leveren voor zowel grote en kleinere klussen. Speciaal voor de kleinere klussen hebben we een Basis-Set in ons assortiment waarmee u direct kunt beginnen.

Nu ook verkrijgbaar bij uw vertrouwde bouwmaterialen leverancier. Vraag er naar!

De belangrijkste producteigenschap van DRY FLEX® SF is de zeer snelle uitharding. Ook bij koudere temperaturen. Bij 20 graden Celsius is het product namelijk na een half uur al schuur- en overschilderbaar; bij 5 graden Celsius al na 1 uur. Daarnaast is het product nagenoeg het hele jaar door te gebruiken (toepassingstemperatuur 0 – 30 graden Celsius) voor reparaties van 0 – 6 mm. Om nog sneller te kunnen werken is het bovendien niet nodig om voor te behandelen met een voorstrijk.

Tijdens de introductieperiode (t/m 30 juni 2013) is er een introductiekorting van 20 procent, waardoor een koker DRY FLEX® SF tijdelijk € 24,46 (excl. BTW) kost.

Repair Care International B.V., Waalwijk, (0416) 65 00 95, www.repair-care.com

Veilig werken op hoogte Wienese – al ruim 100 jaar leverancier van draagbaar klimmateriaal – heeft een nieuw product toegevoegd aan het assortiment. Naast laddermatten die voorkomen dat de ladder kan wegglijden en verfblikhouders voor de schilders, is er sinds kort de LadderLimb.

De LadderLimb is een praktisch hulpmiddel waarmee diverse gereedschappen en benodigdheden aan de ladder kunnen worden gehangen op iedere gewenste hoogte. Dit levert in de praktijk een extra vrije hand op waardoor het werken op de ladder een stuk veiliger is.

Door de conische vormgeving past de LadderLimb in vrijwel alle aluminiumladders. Het duurzame rubberen gedeelte neemt geleidelijk in diameter toe en klemt zich vast in de sport. Het gereedschap of andere benodigdheid wordt vervolgens aan de musketonhaak geklikt. Dit kan tot een gewicht van maximum 10 kilogram. De LadderLimb is links en rechts toepasbaar op de ladder en kan ook worden gebruikt om bijvoorbeeld de schroefmachine aan te hangen. De LadderLimb maakt het werken op de ladder veiliger (NB. De beoordeling om een ladder als werkplek in te zetten maakt men aan de hand van een risico-inventarisatie en – evaluatie!).

De Wienese LadderLimb is verkrijgbaar bij de professionele ijzerwarenhandel, bouwmaterialenhandel of verfgroothandel, www.wienese.nl

Valbeveiliging tijdens montage zonnepanelen RSS

Roof Safety Systems

wat nu?

Jupiter 10M, 8448 CD Heerenveen Tel.085-4011320 info@abcadamas.nl

TEL 085-4011320

Zeker

ABC ADAMAS is tevens de leverancier van renovatiespouwankers. Wij hebben voor praktisch elke situatie een oplossing.

Voor verankeringen in een betonnen binnenmuur hebben wij het A-SYMMETRISCHE spouwanker. Dit is het enige juiste wokkelvormige anker voor deze toepassing!

Door uw keuze voor het juiste anker levert u de kwaliteit die nodig is!

Ondersteuning en advies nodig? Wij helpen u graag!

WWW.ABCADAMAS.NL

Ons complete assortiment vindt u op

www.abcadamas.nl

75%

goedk dan ste

oper

igerbo

uw!

06 21 89 77 31 - www.RoofSafetySystems.com nr. 3 | juni 2013

43

DiViSiOn inSUlATiOn

Maak kennis met het uitgebreide assortiment van Unilin

ISOLERENDE DAKELEMENTEN EN ISOLATIEPLATEN Als opdrachtgever of ontwerper stelt u hoge eisen aan de gebouwschil. Unilin heeft het meest uitgebreide assortiment aan isolerende dakelementen en isolatieplaten. Denk daarbij aan duurzaamheid, maatwerkoplossingen en een zeer ruime keuze aan afwerkingen en toepassingsmogelijkheden. Unilin heeft de technische kennis en jarenlange ervaring om samen met u de optimale gebouwschil te ontwerpen en te realiseren.

Unilin insulation bv - Beneluxstraat 1 - 5061 KD Oisterwijk - T +31(0)13 523 13 13 - info.nl@unilin.com - www.unilininsulation.com

Productoverzicht Nieuwe hoogefficiënte circulatiepomp Onder de naam Calio presenteert KSB een nieuwe generatie onderhoudsvrije, hoogefficiënte busmotorpompen. De pompen voldoen nu al aan de toekomstige efficiëntievereisten van 2015.

De nieuwe serie omvat in totaal 25 bouwgrootten, waarvan in eerste instantie 12 in het vermogensbereik van 10 - 175 W worden geïntroduceerd. De aggregaten hebben een capaciteit tot 13 m3/uur bij een maximale opvoerhoogte van 10 meter. De nieuwe pompen zijn uitgevoerd als zogenaamd All-In-Concept, waarbij seriematig interfaces en pompfuncties zijn geïntegreerd. Naast het bekende constante druk-, proportionele drukregeling- en instelbedrijf kan met de nieuw ontwikkelde software met energiebesparende EcoMode, aanzienlijk op de kosten worden bespaard. De bediening van de Calio is erg eenvoudig; de gebruiker heeft direct zicht op de vermogensopname in Watt en de capaciteit in kubieke meter/uur.

Met een temperatuurbereik van -10 tot +110 graden Celsius zijn de nieuwe aggregaten geschikt voor veel toepassingen – van verwarmingswater tot transport van koudemiddelen en industriële circulatiesystemen. De pompen worden standaard geleverd met warmte-isolatie. Voor koudetoepassingen is optioneel ook diffusiedichte isolatie leverbaar. De compacte bouwvorm met schroef- of flensaansluiting zorgt ervoor dat de Calio ook probleemloos kan worden gemonteerd in lastige inbouwsituaties.

Ultravlak en dun vloerafwerksysteem Viega biedt met het nieuwe Fonterra Base Flat afwerksysteem een vloerverwarming met geringe opbouwhoogte en cementafwerkvloer. Dit systeem kan vooral een oplossing zijn in gebouwen met een problematische belastbaarheid, zoals oudere gebouwen met balkenvloeren.

Het nieuwe systeem wordt als een standaard natbouwsysteem verwerkt, waarbij aan de cementafwerkvloer een bepaald middel wordt toegevoegd. Daarmee blijft de opbouwhoogte van het totale systeem beperkt tot 35 mm, met isolatieplaat is dat 45 mm. Vloerverwarmingssystemen voor natbouw worden vooral in de nieuwbouw toegepast omdat hier meestal voldoende opbouwhoogte beschikbaar is. Bij renovatie gelden niet alleen andere omstandigheden, maar ook zijn vaak grenzen aan de belastbaarheid van de vloer gesteld.

Daarom werden in renovatie vaak droogbouwsystemen toegepast.

Bij de speciaal ontwikkelde combinatie van systeemnoppenplaat, polybuteen-buis 12 x 1,3 mm en afwerkvloer bedraagt de totale bouwhoogte slechts 35 mm, mét isolatieplaat op 45 mm. Een afwerkvloer van 15 mm volstaat om aan alle eisen van de woningbouw tot een capaciteit van 2 kN te voldoen. Door de beperkte opbouwhoogte is ook het gewicht van de nieuwe vloer minder en het toevoegmiddel aan de afwerkvloer zorgt voor een kortere droogtijd.

de aanschaf van een nieuwe accu of oplader. Het nieuwe 2 jaar+ accugarantieplan staat open voor zowel professionele eindgebruikers als particulieren.

Makita Nederland, Eindhoven, (040) 206 40 40, www.makita.nl

Webtool met oplossingen voor pannendak Wienerberger heeft een webtool voor alle Koramic daktoebehoren online gezet. Op basis van een illustratie van een groot pannendak zien dakdekkers en aannemers in één oogopslag welke oplossingen beschikbaar zijn.

Viega Nederland, Naarden, (035) 538 04 42, www.viega.nl

Verdubbeling garantietermijn accu’s en opladers Makita heeft onlangs het 2 jaar+ accugarantieplan gelanceerd. Hiermee verruimt het bedrijf de garantie op alle Li-ion accu’s en opladers van 1 naar 2 jaar.

Metselbedrijf Gebr. van der Heijden BV

Metselbedrijf Gebr. van der Heijden BV

KSB Nederland B.V., Zwanenburg, (020) 407 98 00, www.ksb.nl

Gaat een accu of oplader door normale slijtage binnen 2 jaar defect, dan repareert of vervangt Makita deze gratis. Om aanspraak te kunnen maken op de extra garantie is het noodzakelijk dat de gebruiker de accu’s of oplader binnen vier weken na aankoop registreert via www.makita.nl/accugarantie. Ook als een accu of oplader in het derde jaar na aankoop defect gaat, komt Makita de gebruiker tegemoet. Op basis van het accugarantieplan wordt 20 procent korting gegeven op

Specifieke oplossingen voor een bepaald dakdeel verschijnen in pop-ups. Van onderdakfolie en ondervorsten voor nok- en hoekkeperafwerking tot ventilatiedoorvoeren en panhaken. Wienerberger levert onder de merknaam Koramic een compleet pakket daktoebehoren, zowel een groot assortiment keramische dakpannen als hulpstukken in verschillende vormen, kleuren, formaten en afwerkingen. De webtool is gratis beschikbaar op www.wienerberger.nl.

Wienerberger B.V., Zaltbommel, (0418) 59 71 52, www.wienerberger.nl

• Asbestverwijdering • Dakbedekking

Raamdorpelelementen BV

Kijk voor een razendsnelle offerte op www.HeBlad.com

•

Elke kozijnmaat leverbaar

•

12 kleuren en 10 modellen

•

Levering 1 tot 4 weken

•

Geleverd in stalen bakken en rekken

•

Eenvoudig en snel te plaatsen

HeBlad Raamdorpelelementen BV - T 0497 - 36.07.91 - F 0497 - 38.09.71 - info@HeBlad.com RDE okt2010.indd 1

30-9-2010 14:29:31

Drachten Bedum Beilen

T 0512 - 54 44 45 T 050 - 301 35 13 T 0593 - 72 11 00

www.manenmach.nl nr. 3 | juni 2013

45

Productoverzicht Schokabsorberende binnenzolen Steel Blue introduceert de schokabsorberende Steel Blue Ortho Rebound. Deze binnenzool heeft een voetbed met een bijzonder patroon, dat zorgt voor een gelijkmatige verdeling en absorbering van het lichaamsgewicht.

Door deze speciale binnenzolen wordt de gehele voet ondersteund, verbetert de balans, verminderen gezondheidsrisico’s en neemt het draagcomfort toe. De binnenzolen zijn gemaakt van hightech en veerkrachtig polyurethaan dat ook na langdurig dragen zijn specifieke eigenschappen behoudt. Het speciale ontwerp van de inlegzool zorgt ervoor dat de voeten bij iedere stap een luchtstroom voelen.

Steel Blue gaat alle veiligheidsschoenen standaard met deze nieuwe inlegzolen leveren. Daarnaast is de Steel Blue Ortho Rebound los verkrijgbaar voor gebruik in andere schoenen.

Ningaloo Trading, Wormerveer, (075) 614 60 27, www.steelblue.nl

Nieuwe zijsnijtangen versterken handkracht De X-CUT® en de TwinForce® zijn twee nieuwe krachtpatsers van Knipex. De X-CUT knipt 40 procent lichter dan een zijsnijtang met dezelfde grootte en de TwinForce knipt zelfs 50 procent lichter dan de beproefde kracht-zijsnijtang.

De Knipex X-CUT is een compacte en lichte zijsnijtang die krachtig en met precisie alle draadsoorten doorsnijdt. Met zijn – voor een zijsnijtangen nieuwe – doorgestoken scharnier biedt hij de hoogste stabiliteit bij een laag gewicht. Precieze sneden door alle draadsoorten onderscheiden deze nieuwe zijsnijtang. De slanke kop biedt een grote openingswijdte voor dikkere kabels.

De Knipex TwinForce is een superieure kracht-zijsnijder want hij beschikt over een gepatenteerd dubbel scharnier. Hij is uitermate geschikt om zowel grof als zeer fijn te snijden, geeft weinig terugslag, beschermt de hand en ontlast spieren en pezen. Een geheel nieuwe functie is de mogelijkheid opnieuw aan te zetten. Zelfs 4 mm dikke draden knipt de Knipex TwinForce met twee tot drie keer herhaling zonder veel kracht.

bak- en bouwsteen (volle en holle) en kalkzandsteen.

De chemische mortel AC100-PRO beschikte al eerder over de ETA optie 7 goedkeuring, maar onlangs is de goedkeuring (ETA-08/0290) voor de hoogste Europese gebruikscategorie afgegeven. De ETA goedkeuring voor metselwerk (ETA-12/0545) komt in de plaats van de eerder behaalde Duitse Zulassung. Powers Europe biedt met AC100-PRO nu qua goedkeuringen, toepasbaarheid en temperatuurbereik een van de meest complete chemische ankers in haar klasse. AC100-PRO heeft een goedgekeurd temperatuurbereik tot 120ºC en een snelle uitharding voor zware belastbaarheid. Dit chemische anker is zeer geschikt voor gebruik in met boorhamer gemaakte gaten, watergevulde boorgaten en bovenhoofdse toepassingen.

Powers Europe, Wieringerwerf, (0227) 59 47 47, www.powerseurope.nl

Snelselectiekaart voor vloerverwarming Inspelend op de brede belangstelling voor vloerverwarming, heeft Viega Nederland een snelselectiekaart geïntroduceerd. Het handzame boekje maakt in één oogopslag duidelijk welk type Fonterra vloerverwarmingssysteem kan worden gekozen en met welke gegevens bij het ontwerp rekening moet worden gehouden.

Viega levert met het Fonterra systeem een veelzijdige oplossing voor vloer- en wandverwarming, zoals bijvoorbeeld het droogbouwsysteem Fonterra Reno. Een beschrijving van de verschillende systemen, inclusief belangrijkste kenmerken, zijn nu samengebracht in de handzame nieuwe uitgave. Voor ieder systeem staat bij uiteenlopende kamer/vertrekoppervlakken aangegeven welke hoeveelheden materiaal nodig zijn (buis, tacker-, noppen- of gipsvezelplaat, verdeler, koppelingen, bochten, randisolatie, etc.) en met welke legafstand, warmteafgifte en aanvoer- en retourtemperatuur rekening moet worden gehouden. De nieuwe, handzame uitgave van Viega is volledig geplastificeerd zodat deze ook bestand is tegen dagelijks gebruik op de bouwplaats.

Exemplaren van de snelselectiekaart zijn te bestellen via Viega Nederland, (035) 538 0442, info@viega.nl

Ruro Gereedschappen bv, IJsselstein, (030) 608 42 42, www.knipex.com; www.ruro.nl

Chemisch anker nog veelzijdiger AC100-PRO van Powers Europe heeft een ETA optie 1 goedkeuring gekregen. Omdat seismische belasting valt binnen deze ETA goedkeuring, is AC100-PRO het eerste chemische anker ter wereld met een ETA goedkeuring voor seismische lasten volgens categorie C1.

Tegelijkertijd heeft dit veelzijdige vinylester anker ook de nieuwe Europese ETA goedkeuring voor metselwerk ontvangen. De AC100-PRO kan nu in bijna elk basismateriaal toegepast worden, van beton en natuursteen tot

46

nr. 3 | juni 2013

Vernieuwde muurdemper De Silenzio muurdemper van Duco Ventilation & Sun Control is nu ook beschikbaar met een zelfregelende klep waardoor deze in renovatieprojecten zonder problemen geïntegreerd kan worden in een ventilatiesysteem.

Een perfecte renovatieoplossing, aldus de leverancier, in combinatie met het Duco CO2 System of het Duco Comfort System. Vooral omdat er niets met het kozijn hoeft te gebeuren. De vernieuwde muurdemper Silenzio is bovendien erg geschikt voor toepassing in een hellend dakvlak.

De muurdemper is voorzien van duurzaam dempingsmateriaal dat gegarandeerd dempt tot 39 dB(A). De ventilatiecapaciteit bedraagt 16,6 dm3/s, of 9 dm3/s voor de extra akoestische variant. De afmetingen van de binnenkap en buitenkap bedragen respectievelijk 350 x 350 mm en 288 x 335 mm (bxh).

Duco Ventilation & Sun Control, Veurne, (0032) 58 33 00 33, www.duco.eu

Scheurvrije plamuurproducten Het assortiment van Jansen Plamuur – beschikbaar via Vista – omvat onder andere Acryl Reparatieplamuur, ook wel Acryl Feinspachtel Rapid genoemd en 2K-polyester plamuur.

Acryl Reparatieplamuur is een watergedragen dispersieplamuur met een roest-inhibitor die zonder gronden direct in spijker-, schroef- en nietgaatjes is aan te brengen. Verder is deze plamuur zeer snel drogend, goed vullend en tot 1.000 µm scheurvrij op te zetten.

De 2K-Polyester Plamuur onderscheidt zich door zijn elasticiteit en witte kleur waardoor de volgende laag beter dekt. Voor grotere oppervlaktes is gebruik te maken van Ahrweilit Lakplamuur.

Vista B.V., Voorburg, (070) 369 41 41, www.vistapaint.nl

Online tool voor vloerkosten Forbo Flooring introduceerde onlangs een online levenscycluskosten calculator om de totale kosten en de kostenonderdelen van alle soorten vloeren eenvoudig met elkaar te kunnen vergelijken.

De unieke tool maakt gebruik van standaarden van beheer en onderhoudskosten van SDU uitgevers en kan worden afgestemd op de eigen situatie. Levenscycluskosten worden bepaald door de aanschafprijs van een product, levensduur, mate van herstelbaarheid en gemak van schoonmaak en onderhoud. Veruit de grootste factor in de totale kosten wordt bepaald door schoonmaak en onderhoud. Een goede op de situatie afgestemde reiniging en goed onderhoud doet voor elke vloer wonderen.

De levenscycluskosten kunnen worden uitgedrukt in kosten per jaar per vierkante meter, totale kosten per

jaar en kosten per jaar gedurende de gehele levensduur van het object. Bij de laatste variant is ook duidelijk te zien dat de levensduur van de vloerbedekking van belang is in verband met de tussentijdse vervanging.

letselschadeveilige glas dus voorzien van één zijde gehard en één zijde gelaagd glas.

Weekamp RDC, Dedemsvaart, (0523) 62 54 75, www.weekamprdc.nl

Naast de afmeting 110 x 63 mm zijn de nieuwe GWO 6 wandgoten leverbaar in 130 x 63 mm, 170 x 63 mm en 170A x 63 mm.

Informatie: www.forbo-flooring-kostenvergelijker.nl

Drempelovergang van kunststof SecuProducts heeft naast een groot aantal producten om de inbraakwerendheid van woningen te vergroten, nu een drempelsysteem geïntroduceerd. Met het idee dat veel ouderen langer in hun woning willen/moeten blijven wonen.

In tegenstelling tot veel andere drempelsystemen die veelal zijn vervaardigd van aluminium, is het drempelsysteem SecuCare van SecuProducts gemaakt van duurzaam kunststof onderdelen.

Deze onderdelen zijn eenvoudig en snel in elkaar te zetten waardoor een drempel op maat is te realiseren; zowel voor binnen- als buitendeuren.

Het drempelsysteem is sterk en geschikt voor praktisch alle situaties. Daarvoor is het systeem beschikbaar in vrijwel alle drempelhoogtes. Het systeem is bovendien te belasten tot een gewicht van maximaal 18.000 kg. Bij levering van het drempelsysteem is het montagemateriaal inbegrepen.

SecuProducts B.V., Nieuw-Vennep, (0252) 62 09 01, www.secu.nl

Glasassortiment uit voorraad bij balkondeuren Weekamp Deuren biedt sinds kort een compleet glasassortiment uit voorraad voor haar balkondeuren.

Het gaat om zowel standaard isolatieglas als veiligheidsisolatieglas.

Cv-ketels draadloos uit te lezen Als eerste cv-ketelfabrikant introduceert Nefit een app waarmee installateurs cv-toestellen kunnen uitlezen, testen en instellen via de eigen smartphone of tablet.

Kunstleien alternatief voor traditionele dakbedekking

Met deze Nefit Service Tool II wil de ketelfabrikant installateurs ondersteunen bij onderhoud en service. De app maakt onderhoud aan cv-ketels gebruiksvriendelijker, levert installateurs tijdswinst op en zorgt voor een professionele uitstraling. De Service Tool bestaat uit een app, geschikt voor Android of iOS, en een speciale key met ingebouwde WiFi module, de Nefit Service Key II. Deze key zorgt voor de communicatie tussen de ketel en de smartphone of tablet. Het apparaatje in broekzakformaat is snel aan te sluiten op ieder type Nefit-toestel met EMS-protocol.

Het cv-toestel wordt automatisch herkend en de installateur krijgt direct alle informatie op zijn scherm, bijvoorbeeld een grafische weergave van de toesteldata, eventuele foutmeldingen en mogelijke oplossingen.

Verder kan de monteur met de app componenten testen en de instellingen van het cv-toestel wijzigen. Dit levert, naast gebruiksgemak, een aanzienlijke tijdsbesparing op bij ieder service- of onderhoudsbezoek.

De Tapco leien hebben een gewicht van slechts 12,35 kg per m2. Andere voordelen: de leien breken of barsten niet (dus geen breukverlies zoals bij natuurleien), beloopbaar; vorst- en hagelbestendig; kleur- en windvast, ze doorstaan extreme weersomstandigheden en zijn milieuvriendelijk, duurzaam en volledig recyclebaar.

De leien hebben een speciale welving waardoor ze na bevestiging stevig tegen het oppervlak drukken ter bescherming tegen regen en wind, én vooraf buigen van de lei niet nodig is. Er vindt geen capillaire werking plaats door de speciale profilering van de achterzijde van de lei. Voorsortering van de leien voorkomt verschil in kleurvlakken in het dak. Afstandhouders zijn niet nodig, de lei is voorzien van afstandpuntjes; dit bespaart niet alleen op arbeid, maar ook op de kosten.

Voordeel is ook dat bij het snijden van de leien (met een stanleymes of zaag) geen kwartsstoffen vrijkomen zoals bij steenachtige dakbedekkingen. Volgens de leverancier zijn de Tapco leien qua aanzicht niet te onderscheiden van natuurleien en hebben ze dezelfde diversiteit in structuur en kleur. De fabrieksgarantie is 50 jaar.

Nefit, Deventer, (0570) 67 85 66, www.nefit.nl/servicetool

Eenvoudig te installeren wandgoten Legrand vervangt de bestaande stalen GWO 4 en GWO 5 wandgoten door het nieuwe Van Geel GWO 6 wandgootsysteem. Dit slimme systeem heeft het uiterlijk en de kwaliteit van z’n voorgangers, maar beschikt over meer functionaliteiten en is gemakkelijker te installeren.

Het standaardglas is isolerend en biedt daardoor een hoog wooncomfort. Bovendien is het nu rechtstreeks uit voorraad leverbaar voor een aantrekkelijke prijs.

Het glas wordt geleverd inclusief beglazingsband en – blokjes.

Het veiligheidsisolatieglas voldoet aan de nieuwste NEN-norm met betrekking tot letselschadeveiligheid én het meest recente Bouwbesluit met betrekking tot inbraakwerendheid. Bovendien is het glas extra isolerend. In NEN 3569 wordt omschreven aan welke eisen het glas moet voldoen in het kader van letselschadeveiligheid. Concreet betekent dit dat bij toepassing van glas beneden de 140 cm vanaf de vloer dit glas gehard of gelaagd moet zijn. Het veiligheidsglas van Weekamp is aan één zijde gehard en aan één zijde gelaagd.

In NEN 5096 wordt omschreven aan welke eisen het glas moet voldoen in het kader van inbraakveiligheid. In de laatste versie van juni 2009 is daarin bepaald dat minimaal één laag glas bij isolatieglas moet bestaan uit niet-thermisch voorgespannen glas. Daarom is het

Legrand Nederland B.V., Boxtel, ((0411) 65 31 11, www.legrand.nl

De GWO 6 wandgoten zijn bovendien lichter, eenvoudiger af te korten en ze hebben tegelijkertijd meer ruimte voor de kabels. Vanaf 1 juni 2013 wordt het Van Geel GWO 6 systeem geleverd met de GWO 6 Snapper voor het snel monteren van de bekabeling. Deze multifunctionele clip zorgt niet alleen voor de scheiding van voeding- en datakabels, maar houdt de kabels ook op de juiste plaats. Daarnaast biedt de eenvoudig te installeren Snapper extra dekselondersteuning. Snel in te korten scheidingsschotten, flexibele hoekstukken en de frontmontage van de wandgootdozen optimaliseren het installatiegemak.

In tegenstelling tot de huidige wandgoten is de GWO 6 wandgootromp niet langer uitgevoerd met een C-rail.

Hierdoor is het nieuwe systeem lichter, eenvoudiger af te korten en minder milieubelastend. In de wandgoot is standaard een maataanduiding aangebracht, die helpt bij het plaatsen van wandgootdozen en bij het afkorten van onderdelen. De GWO 6 wandgoten zijn geschikt voor de inbouw van Mosaic en traditioneel schakelmateriaal. De kleinere stalen wandgoot is 110 mm hoog.

Tapco kunstleien zijn bij uitstek geschikt voor zowel nieuwe daken als bij renovatie ter vervanging van shinglesdaken, pannendaken en natuurleiendaken vanwege het lage gewicht.

Ikking Group, Achterveld, (0342) 4525 75, www.ikking.com

Stootvaste, vezelversterkte gipskartonplaat De nieuwe LaDura Premium-gipskartonplaat van Siniat is opgebouwd uit een geïmpregneerde volle kern met hout- en glasvezels versterkt. Dankzij deze samenstelling wordt het plaatmateriaal dus veel robuuster.

Door de opbouw is LaDura Premium niet alleen stabiel, vrij licht, extra brandveilig, bijzonder vochtwerend en ongekend geluidsisolerend, maar vooral opmerkelijk stootvast. Voor wandopbouwen wordt gebruik gemaakt van standaard 0,6 mm profielen. Het plaatmateriaal wordt vooral toegepast in ziekenhuizen, scholen, bioscopen en andere locaties waar een hoge stootvastheid is vereist, maar ook steeds meer als scheidingswand in woningen. De montage is volledig ‘droog’, behalve het afvoegen van de naden. Na montage zijn de vlakke wandoppervlakken direct klaar voor een verdere afwerking. Bovendien biedt de spouw veel ruimte voor het wegwerken van installaties en is het gewicht van de complete wandconstructie maximaal 61 kg/m2. Met de LaDura Premium-platen van 12,5 mm dik, al of niet in combinatie met ‘gewone’ gipsplaten, zijn wandsystemen te maken in verschillende diktes, met een scala aan mogelijkheden voor geluidwering en brandwerendheid.

Siniat B.V., Delfzijl, (0596) 64 93 00, www.siniat.nl

nr. 3 | juni 2013

47

galerij-, balkon- en balustradeverhogingen galerij-, balkon- en balustradeverhogingen Q-netics galerijverhogingen en balkonver-

Kernpunten hogingen worden geplaatst om een betere

Kernpunten

Q-netics galerijverhogingen en balkonverhogingen worden geplaatst om een betere

 Lichtgetoegankelijkheid wicht (20kg/m²) naar de woning te creëren toegankelijkheid naar de woning te creëren voldoet aan Bfl engalerijS1 volgens 13051-1 en om de huidige galerij- en balkonvloeren Brandveilig,  Brandveilig, voldoet aan Bfl en S1 volgens NEN-EN13051-1 en om de huidige enNEN-EN balkonvloeren  Lichtgewicht (20kg/m²)

 Zeer gote edverfraaien. e antislip, voldoet aan NTA 7909  Zeer goede antislip, voldoet aan NTA 7909

te verfraaien.

 Modulair

 Goede De dragalerijinagecaen pacbalkonverhogingen iteit zijn licht- De galerij- en balkonverhogingen zijn licht Modulagewicht, ir brandveilig, modulair en voorzien gewicht, brandveilig, modulair en voorzien

 Grote vormvrijheid

 Grote vvan ormde vrijjuiste heid antislip. Q-netics galerij- en

 Goede drainagecapaciteit

    

van de juiste antislip. Q-netics galerij- en  D u u r z a a m Duurzaam balkonverhogingen kunnen in elke gebalkonverhogingen kunnen in elke ge Onderhoudsarm Onderhoudsarm wenste vorm, afmeting en hoogte worden wenste vorm, afmeting en hoogte worden  M i n i m a al contactgeluid Minimaal contactgeluid toegepast. De samenstelling van dit product toegepast. De samenstelling van dit product  Levensduur meer dan 20 jaar Levensduur meer dan 20 jaar bestaat uit glasvezelversterkte panelen die bestaat uit glasvezelversterkte panelen die Elke gewenste kleur, standaard RAL-7040  Elke gewenste kleur, standaard RAL-7040 ondersteund worden door aluminiumliggers ondersteund worden door aluminiumliggers voorzien van traploos instelbare kunststof

voorzien van traploos instelbare kunststof

schroefvijzels.

schroefvijzels.

De panelen hebben een zeer goede draina- De panelen hebben een zeer goede drainagecapaciteit doordat ze zijn samengesteld

gecapaciteit doordat ze zijn samengesteld

uit T-profielen van 40 mm breed, met een

uit T-profielen van 40 mm breed, met een

onderlinge afstand van 1 mm. Daarnaast zijnonderlinge afstand van 1 mm. Daarnaast zijn er diverse mogelijkheden op het gebied van er diverse mogelijkheden op het gebied van details en afwerking die in nauw overleg

details en afwerking die in nauw overleg

met de opdrachtgever worden afgestemd.

met de opdrachtgever worden afgestemd.

Q-netics galerij- en balkonverhogingen pro- Q-netics galerij- en balkonverhogingen produceren een minimaal contactgeluid door

duceren een minimaal contactgeluid door

de toegepaste materialen, de zeer stabiele

de toegepaste materialen, de zeer stabiele

ondersteuning en het gebruik van rubber

ondersteuning en het gebruik van rubber

dempingsmateriaal. Alle standaard compo- dempingsmateriaal. Alle standaard componenten hebben een maximale lengte van 2 nenten hebben een maximale lengte van 2 meter. Aanvoer van het materiaal kan daar- meter. Aanvoer van het materiaal kan daaropbouw galerijverhogingen

balustradeverhogingen door meestal gewoon via de personenlift.

door meestal gewoon via de personenlift.

Doordat er geen lijm of coating wordt toe- Doordat er geen lijm of coating wordt toegepast tijdens het montageproces blijven de gepast tijdens het montageproces blijven de woningen ten allen tijden bereikbaar, met

woningen ten allen tijden bereikbaar, met

een minimale overlast voor de bewoners.

een minimale overlast voor de bewoners.

Q-netics is tevens gespecialiseerd in het

Q-netics is tevens gespecialiseerd in het

ontwerpen, produceren en monteren van

ontwerpen, produceren en monteren van

balustradeverhogingen. De balustrades wor- balustradeverhogingen. De balustrades wor-

Postbus 3011 3316 GK Dordrecht Kamerlingh Onnesweg 51 3301 DA Dordrecht T: 078 6172308 F: 078 6174107 E: info@q-netics.nl W: www.q-netics.nl

www.q-netics.nl Q-netics_RT1206.indd 1

den verhoogd om de borstwering ook na

Postbus 3011 het verhogen van de vloeren aan het Bouw3316 GK Dordrecht besluit te latenKamerlingh voldoen.

Onnesweg 51 Q-netics balustradeverhogingen worden 3301 DA Dordrecht 078 6172308 vervaardigd uitT:aluminium, verzinkt staal of F: 078 6174107 RVS. De balustrades worden indien gewenst E: info@q-netics.nl afgewerkt met W: poedercoating in RAL-kleur. www.q-netics.nl

den verhoogd om de borstwering ook na het verhogen van de vloeren aan het Bouwbesluit te laten voldoen.

Q-netics balustradeverhogingen worden vervaardigd uit aluminium, verzinkt staal of RVS. De balustrades worden indien gewenst afgewerkt met poedercoating in RAL-kleur.

www.q-netics.nl 11-6-2012 14:30:00

11-6-2012 14:30:00