De Ondernemer oktober 2015

Thema Duurzaam Ondernemen | BOV Trofee | The Aurum Brothers | Anne-Marie Rakhorst | Vakbeurs Energie | Dubo Techniek | RIVU

BOV Trofee met ‘De kunst van het ondernemen’ Pagina 4 14e jaargang nr. 9 | zaterdag 24 oktober 2015 | Deze bijlage is een commerciële uitgave van Brabants Dagblad

DEMAKELAAR “BEDRIJVIGSTE”

IN DE REGIO

BEL 073 - 623 33 11

de ondernemer 2 starter

brabants dagblad zaterdag 24 oktober 2015

tHe aurum brotHers: een juweel van een

starter

door peter de jong

Ze ontwerpen en verkopen armbanden voor mannen op meerdere continenten.

Ze schreven zich anderhalf jaar geleden in bij de KvK als The Aurum Brothers. Max Kuiper, zijn broer Scott en diens vriendin Leandra van Bronckhorst leiden nu een onderneming met zes medewerkers.

“Ik verzamelde al jaren edelstenen en natuurstenen als hobby en polijstte ze ook vaak”, zegt de 22-jarige Max Kuiper. “Een vriend had in Amerika mooie armbanden gezien, maar die waren duur.

Daarom vroeg hij me of ik iets voor hem kon maken. Dat lukte goed en toen zijn we ons met z’n drieën daarin verder gaan verdiepen.”

Het trio las boeken, struinde het internet af en volgde cursussen, bijvoorbeeld voor online marketing en het opzetten van een webshop.

In april 2014 gingen ze officieel van start met Aurum Brothers. “Aurum is Latijn voor goud. We gebruiken het vaak en het was door de eeuwen

heen vaak symbool voor welvaart en status. Onze klanten houden ervan.

Dat zijn vaak succesvolle mannen met een eigen zaak. We werken met stenen van duizenden jaren oud.

We willen ook het verhaal achter die stenen vertellen, zodat de klanten er meer een gevoel bij krijgen.

Hematiet werd bijvoorbeeld door de Amerikaanse indianen gebruikt.

Zij geloofden dat die stenen kracht gaven. Ze gebruikten het gruis om het gezicht rood te maken onder de ogen. De Romeinen deden dat ook voor ze de strijd in gingen.”

Gaandeweg werden ze steeds enthousiaster. Max was blij dat hij ‘eindelijk zijn ding had gevonden’, waarmee hij verder wilde. Zijn broer Scott (26) stopte met de opleiding voor een specialistische functie bij de politie en zijn vriendin Leandra (25) onderbrak haar studie liberal arts and sciences bij Tilburg University.

“In maart maakten we de website internationaal”, vertelt Scott. “Toen alles er in het Engels op stond, ging het meteen beter lopen. Iedere maand steeg de verkoop met 67 procent. 85 procent van onze klanten komt uit Amerika. We hebben nu klanten in 31 landen over de hele wereld. We begonnen met een setje doosjes voor de verzending van de

The Aurum Brothers. Max Kuiper, zijn broer Scott en diens vriendin Leandra van Bronckhorst leiden een onderneming met zes medewerkers Foto Marie-Therese Kierkels / Beeld Werkt armbanden. Nu hebben we duizend doosjes voor de komende twee maanden.” Max is nu de creative director en ontwerpt de armbanden, Scott de CEO en Leandra de COO. Tess, de jongere zus van Max en Scott doet de social mediamarketing. Ook is er een copywriter actief en een partner in China. De ondernemers kregen te maken met douane, importkosten en moesten formulieren invullen. “Je moet proberen positief te blijven. Want

soms werden producten ineens weer vastgehouden omdat een formulier niet goed was ingevuld. Maar gelukkig loopt het steeds soepeler.

We bekijken nu ook of we bepaalde dingen kunnen automatiseren”, zegt Leandra. “We verloren telkens geld bij het omwisselen. Daarom hebben we een gesprek gehad bij de Rabobank Langstraat en hebben we een dollarrekening geopend.”

De industrie voor armbanden voor mannen is nog redelijk jong,

weet Max Kuiper. “Er zijn een paar concurrenten. Maar wij hebben het gevoel dat wij hen kunnen inhalen.

We willen binnen enkele jaren wereldwijd een toonaangevend merk zijn. We zien daar genoeg mogelijkheden voor.” Broer Scott vult aan: “Leandra en ik hebben anderhalf jaar in China gestudeerd.

We hebben daar veel contacten opgedaan. Daardoor zien we kansen voor ons merk in China. Ons doel is om een wereldmerk te worden.”

;%8&#=8 $#22=:1 #%"=<%=&=<9(

*"#!=<!1: 2&)20 ;#!=<#=$=<9/"<<=3

/86 53=$ .113%864 -2+'&& ) 2('&& 77<,'

41&=%'=<3=% 7% ,= .1%:98<118 0=:7%8 &=8 ==% #%"=<%=&=<90#<<=2( 1#& =% $#%>5$> &D> $#77DA5 #%"DB%D&DB@ <=> +D 05%A@>B55>* 95&D% 3DBD=8 ;D &DDB "5% 577DD%* /7@ 5C>B5! :##B "D 5$>=:=>D=>D% "=D 'D =% 4)6. :##B #%"DB%D&DB@ A55% #BA5%=@DBD%, ?#<"D% 'D #!

6) "D$D&3DB 5*@* DD% #%"DB%D&DB@3#BBD7* 1#& ;D ##82 -DD& ADB<@> ;D $#77DA5 #%"DB%D&DB &DD(

-=2" 6= 11% !=< =+&172) 0="<765=%/"=21%:98<118*<10#01%3*%2 )%" &&"'%%( #" %(!&&$

de ondernemer 3

brabants dagblad zaterdag 24 oktober

thema duurzaam ondernemen

actuele ontwiKKelingen in het financieringslandschap Bij Rabobank Tilburg, in het vernieuwde (duurzame) ontmoetingscentrum, Spoorlaan 300 Tilburg vindt op dinsdag 17 november 013D LUNCH plaats.

Tijdens deze interessante themalunchbijeenkomst gaat het over actuele ontwikkelingen in het financieringslandschap.

Banken zijn door de verscherpte wet- en regelgeving steeds beperkter, kritischer en daarmee behoudender in hun kredietbeleid. De huidige marktomstandigheden vereisen steeds meer inbreng van alternatief vreemd vermogen en risicokapitaal om groei te realiseren. De beschikbaarheid van alternatief kapitaal echter, is slecht georganiseerd en deze markt is bovendien niet transparant.

Een optimale financieringsmix is opgebouwd uit een combinatie van subsidies, kredieten, fiscale regelingen, garanties en risicokapitaal. Ook winnen speciale financieringsvormen, zoals crowdfunding en financiering via kredietunies, aan terrein. 013Dienstverleners brengt op 17 november 2015 een aantal van de partijen die er op dit gebied toe doen, bij elkaar.

Tijdens deze lunchbijeenkomst wil 013Dienstverleners haar leden, hun introducees en overige geïnteresseerde dienstverleners met sterke en relevante aanwezigheid in de regionale 013 netwerken, inzicht bieden in de actuele mogelijkheden voor het verkrijgen van een passende bedrijfsfinanciering. Onder leiding van Richard Engelfriet gaan 4 financiële experts met elkaar in gesprek over de mogelijkheden en onmogelijkheden binnen het actuele financieringsklimaat waardoor deze materie een stukje inzichtelijker wordt.

Aan tafel: Wim Bens – directievoorzitter Rabobank Tilburg, Jeroen ter Huurne – algemeen directeur Collin Crowdfund, Rob Snels – Vennoot

voorwoord door ad hesemans

Kansen benutten Voor u ligt de laatste editie van DeOndernemer als commerciële bijlage van het Brabants Dagblad. Nadat deze precies een jaar geleden nog een succesvolle restyling onderging, heeft onze nieuwe eigenaar en uitgever De Persgroep gemeend het magazine DeOndernemer een nieuwe impuls te moeten geven. DeOndernemer valt komende maand niet alleen in de bus in een nieuw jasje. Het magazine verschijnt dan in 16 edities inclusief het Parool, de Gelderlander en het Brabants Dagblad. De redactieformule wordt een mix van landelijk nieuws en informatie, met aandacht voor regionale ontwikkelingen en evenementen. De nieuwe formule specifiek richt zich primair op MKB en ZZP. Bovendien biedt het een online platform dat ondernemers helpt om te ondernemen met kennis, inspiratie en netwerken; kortom arbeidsvitaminen voor ondernemend Brabant/Nederland. Het is weer een goede stap vooruit en ook een bewijs dat onze nieuwe werkgever de Persgroep, blijft doorontwikkelen en investeren in nieuwe initiatieven en uitgaven met toegevoegde waarde voor onze lezers.

! U bent volgende maand welkom bij de 013D Lunch die plaatsvindt bij Rabobank Tilburg

themalunch

van de redactie

bij Credion Midden-Brabant en Bart Taminiau – medeoprichter en bestuurslid van Kredietunie Regio Tilburg U kunt zich voor deze lunch aanmelden op de website of door een e-mail te sturen naar

info@013D.nl. U wordt van harte uitgenodigd een introducé mee te nemen (naam- en adresgegevens graag vermelden op de inschrijving) en kennis te laten maken met deze vereniging.

Deelname voor leden is natuurlijk gratis. Aan introducees vragen zij een bijdrage van € 27,50 per persoon en aan overige geïnteresseerden € 35,00 per persoon.

In deze editie van DeOndernemer aandacht voor het thema: Duurzaam ondernemen. Een mooi thema omdat het ons allemaal raakt en zeker ook onze volgende generaties. Daarom ook een belangrijk onderwerp omdat veel grondstoffen nou eenmaal niet onuitputtelijk zijn en we maar een aardbol hebben waarop we met velen samen moeten leven. Duurzaam Ondernemen is bij alle bedrijfsbeslissingen zowel een hoger bedrijfsrendement nastreven, als de kansen benutten voor een beter milieu en meer welzijn van de medewerkers en de maatschappij, ofwel het draait om ‘People, profit & planet’. Dit besef dringt bij steeds meer werkgevers gelukkig ook door, het gaat daarbij om activiteiten die een stap verder gaan dan waartoe de wet ondernemers verplicht; namelijk vanuit maatschappelijke betrokkenheid en oprechte zorg voor je werknemers.

Ad Hesemans Commercieel directeur Brabants Dagblad

&'',*'+ %+ $'* #(+)'#(!'-, ,*()%"+ @!G HJE"!(J+!<8 0GJ"/IE ?/!"G ;!*! (I5!*/,+2!"!E ;II< 2!G I<5JE/8!<!E ;JE ?/,!!E+I(8G!E> F!E 9!!8G!*/,+! <!#!%G/!D !!E =6 ,J</5 24.!*/,+89!!8G I9 !!E ;</,5!)!**!EJ;IE"7 ./, 2!??!E ;II< /!"!<! 5!*!5!E2!/" "! ,4/8G! *I#JG/!D (!G "! ,4/8G! 89!!<: B/8G 4 "JG 4 )!*98 +4EG G<I4.!E /E 2!G HJE"!(J+!<8 0GJ"/IEK B/, +4EE!E "!)! ?/,)IE"!<! "J5 5!2!!* ;II< 4 ;!<)I<5!ED /E"/!E 5!.!E8G )!*98 (!G !!E .!""/E5%*JEE!<> 0J(!E (!G IE)! (JEJ5!< 2I<!#J)J+!E 5JJE ./, 5<JJ5 (!G 4 /E 5!8%<!+ I;!< 4. 8%!#/9/!+! .!E8!E> $JG!</E5D (4)/!+D !EG!<GJ/E(!EG !E /E</#2G/E5 .I<"!ED /E 8J(!E8%<JJ+ (!G 4D ;I**!"/5 EJJ< 4. .!E8!E /E5!;4*" )I"JG 4. /E;!8G!</E5 5!5J<JE"!!<" <!E"!!<G I% "! ./,)! )IJ*8 4 "/G )I4 ./**!E: 1E)! 3&'1A<4/(G!8 )/,E )!!< 5!8#2/+G ;II< 89!!<;I**!

5!*!5!E2!"!E ;JE =C GIG -CC %!<8IE!E> 9""1 +5.:1%;7+"0 +5.:!1'$);;&)+('25& :. 84,3*6 // ,/ -*

)))21'$);;&)+('25&

#1'$);;&)+('

#1'$);;&)+(':..+$+;&

#1'$);;&)+(':..+$+;&

COLOFON | deOndernemer is een uitgave van Wegener Media BV Postbus 235, 5201 HB ‘s-Hertogenbosch | Bezoekadres: Veemarktkade 8, 5222 AE ‘s-Hertogenbosch | deOndernemer verschijnt bij Brabants Dagblad | Uitgever: Wegener Media BV, deOndernemer is geproduceerd onder verantwoordelijkheid van Marketing | Bladmanager: Ad Hesemans | Projectleiding: Erwin Verkuijlen Productie en eindredactie: Jack Monde Tekst&Media, Veghel i.s.m. Tekstbureau De Jong, Tim Durlinger, Tekst- en communicatiebureau TexTim | deondernemer@bd.nl | @BDdeOndernemer Ontwerp & Vormgeving: Wegener Speciale Producten, onderdeel van Wegener Media | Advertenties: Direct Sales, 088 - 01 39997 | Lezersservice: BD: 088 - 01 39930 |Druk: Wegener Nieuwsdruk BV Best | Copyright: Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van de inhoud van (de inhoud) van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Wegener Media.

de ondernemer 4 ondernemersprijs

brabants dagblad zaterdag 24 oktober 2015

bov trofee met de kunst van Het ondernemen door Peter de Jong

op 3 december wordt voor de 16e keer de beste ondernemers visie trofee midden-brabant uitgereikt

Thema dit jaar is ‘De kunst van het ondernemen’. Kaarten zijn al beschikbaar in de voorverkoop. De uitreiking van de BOV-Trofee, weer in de Koepelhal van de Tilburgse Spoorzone, is uitgegroeid tot een groot ondernemersevent in MiddenBrabant met meer dan zeshonderd bezoekers. De organisatie is in handen van de Junior Kamer Hart van Brabant. Volgens voorzitter Gijs van der Velden van de organiserende commissie is de BOV-Trofee ‘de mooiste prijs die je als ondernemer kunt winnen’. De uitreiking is een prachtig evenement. Er gaat een lange voorbereiding aan vooraf.

Dat geldt ook voor de juryleden.

Zij beoordelen de kandidaten; als organisatie hebben we daar geen invloed op. De jury bestaat uit lokale ‘captains of industry’ uit allerlei disciplines die een scherp

en evenwichtig beeld vormen. “De organisatie begint de dag na de voorgaande editie”, vertelt Anne Hesius, die onder andere de pr voor haar rekening neemt. “De uitreiking in de Koepelhal was vorig jaar een groot succes. De potentie en energie van deze locatie is voelbaar, net als bij de kandidaten.

Ook dit jaar vindt de uitreiking hier plaats. Met de loyaliteit van onze sponsoren, partners en juryleden, zullen wij de gasten en kandidaten opnieuw laten genieten van een spetterende dinnershow. Als organiserende commissie willen wij het netwerken ieder jaar naar een hoger niveau tillen. We vieren 3 december het ondernemerschap, dat doen we al vijftien jaar. Het exclusieve programma en de presentator of presentatrice houden we nog even geheim.” Bedrijven zijn genomineerd door banken, accountantskantoren en overige relaties van de Junior Kamer.

Vanuit een voorselectie van zo’n 45 bedrijven zijn onder leiding van de jury zes bedrijven genomineerd voor de BOV-Trofee 2015: - Brouwers Groenaannemers in De Moer, specialist in groenprojecten en cultuurtechnische en civiele werkzaamheden. - M.J. van Riel in

! bestuursleden van het evenement gijs van der velden en anne Hesius willen het netwerkevent ieder jaar naar een foto Beeld Werkt hoger niveau tillen. meer informatie: www.bov-trofee.nl Tilburg, dat zich heeft ontwikkeld tot een succesvolle speler in kraanverhuur, speciaal transport, machines en montage. - Full service internetbureau Prezent in Tilburg, wereldwijde domeinregistratie, software ontwikkeling en succesvolle internationale online marketing. - Tricorp in Rijen, producent en groothandel in werken bedrijfskleding. - Tobroco in Oisterwijk, fabrikant van Giantmachines en aanbouwdelen, zoals wielladers en verreikers. -Vekopak in

Tilburg, vouwkartonnagespecialist in kleine en middelgrote oplagen.

“Het zijn ondernemingen die zich onderscheiden in de ‘Kunst van het ondernemen’, zoals vooroplopen in innovatie, aandacht voor ketenmanagement en internationalisering”, vertelt Hesius.

Alle 6 genomineerde bedrijven zijn bezocht door de jury onder leiding van prof .dr. Theo Verhallen.

Daarnaast heeft HLB van Daal & Partners een bedrijfseconomische analyse gemaakt van de performance

van deze bedrijven. De bevindingen leiden tot drie finalisten op de avond van de uitreiking, die zijn al te zien op www.bov-trofee.nl. Op basis van interviews op deze avond kiest de jury de winnaar. Tijdens de uitreiking van de BOV-Trofee wordt ook aandacht besteed aan de startende ondernemer. Het thema van deze Junior Kamer Junior Trofee (JKJT) is dit jaar: ‘We’ve got talent’.

Inmiddels zijn hiervoor de drie finalisten: Kraftbier, Restaurant De Houtloods en Otso.

de ondernemer 5

brabants dagblad zaterdag 24 oktober

eerst even dit

VAKBEURS ENERGIE: FLINKE OPGAVE VOOR BEDRIJVEN

COLUMN

Let op fiscale aspecten bij inhuur zzp’ers Steeds meer ondernemers kiezen voor de inhuur van zzp’ers. Het is hierbij wel belangrijk om met een aantal fiscale aspecten rekening te houden. Veel ondernemers werken met een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). De VAR zou per 1 januari 2016 worden afgeschaft, maar op 19 oktober jl. is bekend geworden dat de VAR voorlopig blijft bestaan.

De VAR is nu nog een waardevol document voor zowel de ondernemer als de zzp’er.

Indien een zzp’er namelijk beschikt over een VAR-winst uit onderneming (wuo) of een VAR-inkomsten uit werkzaamheden voor rekening en risico van een vennootschap (dga) dan hoeft een ondernemer geen loonheffingen in te houden. Mocht de Belastingdienst achteraf van mening zijn, dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking tussen de ondernemer en zzp’er dan bent u in principe gevrijwaard van een naheffing van loonheffingen.

Voor de zzp’er is het voordeel dat hij met de juiste VAR makkelijker een opdracht kan verkrijgen.

! Toevallig of niet, op de laatste beursdag kwamen de eerste cijfers naar buiten van de Nationale Energieverkenning Foto Tim Durlinger (NEV) 2015

door tim durlinger

BEDRIJVEN MOETEN NÓG MEER AAN DUURZAAMHEID DOEN, BLEEK TIJDENS DE VAKBEURS ENERGIE IN DEN BOSCH.

Energie is een mannenwereld. Dat zou je kunnen concluderen na een bezoek aan de landelijke Vakbeurs Energie, van 6 tot en met 8 oktober in Den Bosch. Het aantal vrouwen onder de 10.992 bezoekers van de Brabanthallen was overduidelijk in de minderheid. Wellicht is het één van de redenen geweest om Margreet van Gastel aan te stellen als programmamanager en boegbeeld van het kersverse Expertisecentrum Energiebesparing (ECE). Dit wil als onaf hankelijke kennis- en netwerkinstelling bedrijven en organisaties activeren richting een efficiënter gebruik en besparing van energie. Dat is nodig, want ook tijdens deze beurs viel weer te beluisteren dat in Nederland veertig procent van de CO2-uitstoot af komstig is van de industrie. En de flink gedaalde energieprijs draagt natuurlijk niet bij aan duurzaamheidsinitiatieven. Toevallig of niet, op de laatste beursdag kwamen de

eerste cijfers naar buiten van de Nationale Energieverkenning (NEV) 2015. Riepen die in de politiek en bij milieuorganisaties met name veel negatieve reacties op, de sector zelf was drie dagen lang juist uitermate positief gestemd. In de Brabanthallen werd duidelijk dat er ook veel succesverhalen zijn. Van Gastel riep de aanwezige bedrijven namens de ECE op om hun ‘best practice’ met elkaar en met haar organisatie te delen. Ook vroeg ze ondernemers om eens kritisch te kijken naar wat er binnenin hun hallen aan duurzaamheid wordt gedaan: “Als je zonnepanelen op het dak van je bedrijf legt, doe je weliswaar aan energiebesparing. Het wil echter niet zeggen dat je het dan óók doet in je bedrijfsprocessen”.

De industrie ziet zich voor een enorme opgave gesteld. In het Energieakkoord uit 2013 staat dat tweederde van de besparingen vanuit het bedrijfsleven moet komen. Ook zit er in het akkoord de extra taak om in 2020 landelijk honderd petajoule minder energie te verbruiken. Ter vergelijking: één petajoule komt overeen met het jaarlijkse gemiddelde elektriciteitsen gasverbruik van circa 15.000 huishoudens. In Den Bosch werd echter duidelijk dat, zoals het er nu naar uitziet, 60 petajoule het maximaal haalbare is. Volgens

directeur Frank Buijs van de Verenging voor de Nederlandse Metallurgische Industrie VNMI doet zijn branche het nog relatief goed op dit gebied. “Maar bedrijven lopen bij hun streven om duurzame energie op te wekken nogal eens tegen gemeentelijke overheden aan.

Niemand wil windmolens in de eigen achtertuin”, gaf hij aan tijdens een debat op de beursvloer. “Er moet veel beter duidelijk worden gemaakt dat de burger ook kan meedelen in de voordelen van zo’n windmolen.”

Een van de ruim driehonderd standhouders in de Brabanthallen was directeur Rogier van Mensvoort van Isovlas Oisterwijk. Zijn bedrijf maakt isolatiemateriaal van vlas, van de restvezels uit de linnenindustrie. De belangstelling voor de beurs was volgens hem erg goed. “’s Ochtends staan ze tot buiten toe in de rij. Duurzaamheid is ook iets dat steeds hoger in het vaandel staat.” De vakbeurs is volgens hem meer gericht op de ‘voorschrijvende organisaties’, zoals woningbouwverenigingen en architectenbureaus, en wat minder op de particulier.

Wat hemzelf betreft gaat het er vooral om, om zijn gezicht te laten zien. “Op de lange termijn maak je daar omzet mee. Het is geen autobeurs waar ze per direct bestellen.”

In de praktijk blijkt echter, dat veel zzp’ers met een VAR als schijnzelfstandige werkzaam zijn. Indien u als ondernemer over de juiste VAR van de door u ingehuurde zzp’er beschikt, kan de Belastingdienst echter niet tegen u optreden. Hoogstens kan de Belastingdienst zich wenden tot de schijnzelfstandige om zijn inkomsten niet als winst uit onderneming aan te merken, zodat hem de ondernemingsfaciliteiten worden ontnomen. Het is voor de Belastingdienst alleen lastig om elke zzp’er afzonderlijk te controleren. Dit is een belangrijke reden waarom de VAR op termijn wordt afgeschaft.

Voorbeeldovereenkomsten De VAR wordt vervangen door een systeem van voorbeeldovereenkomsten, die zijn goedgekeurd door de Belastingdienst.

Inmiddels zijn er diverse voorbeeldovereenkomsten gepubliceerd op de website van de Belastingdienst. U kunt ook zelf een overeenkomst ter goedkeuring voorleggen.

Aan de hand daarvan zal de Belastingdienst oordelen over de gevolgen voor de loonhef-

fingen; dit wordt schriftelijk aan u bevestigd.

Ondernemers en zzp’ers kunnen aan de voorbeeldovereenkomsten zekerheid ontlenen. Dit geldt overigens alleen als de arbeid ook daadwerkelijk wordt verricht, zoals beschreven in de overeenkomst. Mocht achteraf blijken, dat de overeenkomst niet juist is nageleefd dan kan de opdrachtgever toch worden geconfronteerd met een naheffing van loonheffingen.

Minder rechtszekerheid De nieuwe regelgeving biedt opdrachtgevers dus minder rechtszekerheid dan onder het regime van de VAR. De tijd moet uitwijzen op welke punten de Belastingdienst zal toetsen en in hoeverre afwijkingen van de overeenkomst wel of niet worden geaccepteerd. Door forse kritiek op de voorgestelde regels is de invoering van de voorbeeldovereenkomsten uitgesteld tot 1 april 2016. Dit is althans de streefdatum. De vrijwarende werking van de VAR blijft voor de opdrachtgever bestaan, totdat de nieuwe regels in werking treden, dus in elk geval tot 1 april 2016.

Indien u als ondernemer regelmatig zzp’ers inhuurt, doet u er nu al verstandig aan om in aanloop naar de nieuwe regels kritisch te kijken naar de zzp’ers die u inhuurt en te controleren of u straks werkt conform goedgekeurde overeenkomsten.

Wilt u meer weten over de gevolgen van de afschaffing van de VAR, de voorbeeldovereenkomsten en hoe u hier tijdig op kunt anticiperen? Neem dan contact op met Ronald van Leeuwen, belastingadviseur bij ABAB Accountants en Adviseurs via telefoonnummer 013-4647268 of per e-mail: ronald.van.leeuwen@abab.nl.

ABAB Groep BV I: www.abab.nl E: info@abab.nl Ronald van Leeuwen Belastingadviseur

de ondernemer 6

brabants dagblad zaterdag 24 oktober 2015

de ondernemer 7

thema duurzaam ondernemen

bIj duurzAAMheId drAAIt het oM

vertrouwen In gesprek Met Anne-MArIe rAkhorst; onderneMer, Auteur en veelgevrAAgd spreker op het gebIed vAn duurzAAMheId. vAnuIt hAAr succesvolle bedrIjf seArch IngenIeursbureAu werkte ze vAnAf 1994 AAn een veIlIge en duurzAMe oMgevIng. vAnAf het MoMent dAt seArch julI 2014 onderdeel werd vAn wereldwIjd MArktleIder sgs, gAAt ze Als onderneMer verder. vAnuIt de onAfhAnkelIjke kennIsInstellIng duurzAAMheId.nl zet ze hAAr MIssIe oM het bedrIjfsleven te verduurzAMen voort.

door JaCK monde Afgelopen jaren publiceerde ze verschillende boeken over duurzaamheid en geeft ze regelmatig lezingen. Naast haar dagelijks werk, is ze actief bij initiatieven als de Koning Willem I Stichting, Cirkelstad Rotterdam en Vrienden van het Earth Charter. In 2000 werd Anne-Marie Rakhorst uitgeroepen tot Zakenvrouw van het jaar in Nederland. Sindsdien is zij een veelgevraagd spreker voor congressen en evenementen waar de thema’s duurzaamheid, ondernemerschap, circulair ondernemen en innovatie centraal staan. Duurzaam ondernemen is volgens Anne-Marie Rakhorst dé manier om in de toekomst te blijven (be)staan.

Hoe verduurzaam je een organisatie?

Welke oplossingen zijn er voor duurzame dilemma’s? Hoe kom je tot circulaire businessmodellen? Vanuit haar bedrijf Duurzaamheid.nl deelt zij kennis en zet zij mensen en bedrijven in beweging. Om samen van een lineair naar een circulaire economie te gaan.

Door welke ervaring in je eigen leven en ondernemerschap heb je zo’n sterke focus op ‘duurzaamheid’ gekregen?

“Ik heb het feitelijk met de paplepel ingegeven gekregen. Mijn ouders waren echte ondernemers en het kan haast niet anders dan dat ik mijn liefde voor waardecreatie van hen heb meegekregen.

Daarbij ben ik opgegroeid in een prachtige landelijke omgeving, met veel respect voor de mooie natuur om ons heen. Uit eigen ervaring weet ik inmiddels dat duurzaamheid en ondernemerschap onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Ondernemerschap draait voor mij om het creëren van zoveel mogelijk positieve impact. Niet om minder uitstoten, minder produceren, minder vervuilen, maar om meer goede dingen doen.” Nadat ik 21 jaar geleden Search ben gestart, actief op het gebied van veiligheid voor mens en milieu ben ik regelmatig geconfronteerd met grote problemen en rampen die wellicht te voorkomen waren geweest als vooraf meer en beter doordacht was wat de consequenties konden zijn”.

Ik heb het idee dat men in bepaalde branches zoals de bouwwereld met

duurzaam ondernemen al verder gevorderd is dan in andere branches.

Waar zou dat in kunnen zitten?

“Gelukkig wordt al in veel branches ‘cradle tot cradle’ ontwikkeld en geproduceerd.

Mooie voorbeeld zijn bij voorbeeld te vinden in de papierindustrie, maar over het algemeen vindt nog veel plaats in een ‘niche markt’. Duurzaam vastgoed is een van de gebieden waarop snel en doeltreffend winst valt te behalen. In ecologisch en maatschappelijk, maar zeker ook in economisch opzicht. Hiermee leggen gebouwen de basis voor een schone, leef bare en duurzame toekomst.

Door duurzame bouwtechnieken en duurzame materialen te gebruiken.

Door innoverende, betaalbare technieken voor energieopwekking, klimaatbeheersing en waterzuivering toe te passen die CO2-neutraal zijn. De tijd van energieverslindende gebouwen is voorbij. We hebben de daad bij het woord gevoegd door zelf in de Abdij van Berne een duurzaam kantoor te transformeren dat daartoe in staat is. Het is belangrijk om niet teveel te kijken naar een gebouw als groot compleet geheel, maar als een stapeling van producten, die elk een eigen omloopsnelheid kennen. De fundering en constructie gaan natuurlijk vele malen langer mee dan bijvoorbeeld scheidingswanden, die op hun beurt weer een langere levensduur kennen dan vloerbedekking en meubels. Maar in de vastgoed sector valt nog meer te verbeteren, bijvoorbeeld op het gebied van het voorkomen van faalkosten die thans nog 10 tot 15% van de totale bouwkosten bedragen.”

Het recente emissie schandaal met de dieselmotoren van Volkswagen

“onderneMen Is kAnsen benutten en MAAtschAppelIjke verAntwoordelIjkheId neMen”

toont aan dat er ook door grote multinationals kennelijk gesjoemeld kan worden met onderzoeksgegevens als het gaat om duurzaamheid. Zou de controle verbeterd moeten worden?

“Ik denk dat het heel goed is dat dit aan het licht is gekomen, hoewel deze klap nog wel even zal nadreunen. Het heeft iedereen in elk geval weer goed wakker geschud. Ik ben er van overtuigd dat wetenschappers binnen de automotive industrie er alles aan doen om, zolang er nog sprake is van het gebruik van fossiele brandstoffen, de uitstoot van schadelijke stoffen verder te beperken. Dat er dan toch nog mensen zijn onderzoeksgegevens manipuleren is denk ik niet 100% te voorkomen. Je kunt niet alles dichtspijkeren. Bij duurzaamheid draait het om vertrouwen, om afspraken maken met elkaar voor een betere toekomst voor komende generaties. “ Wij kunnen in Nederland actief werken aan bewustwording en het behalen van nieuwe doelen op het gebied van duurzaamheid, terwijl wereldwijd nog grote problemen zijn met het milieu en energievoorraden en de VS, Rusland en China het Kyoto protocol zelfs nog steeds niet bekrachtigd hebben.

Heeft het significant zin waar we in Nederland mee bezig zijn?

“Jazeker Nederland mag met 71 actieve grote bedrijven op dit gebied gerust koploper genoemd worden als het gaat om duurzaam ondernemen. Begin deze maand hebben de lidstaten van de Verenigde Naties een nieuwe lange termijn ontwikkelingsagenda vastgesteld met 17 ambitieuze lange termijn doelen Deze ‘Sustainable Development Goals’ (SDG’s), moeten ertoe leiden dat in 2030 de wereld vrij is van armoede, honger en ziektes. Tevens moeten oplossingen zijn gevonden voor problemen op het gebied van o.a. water, sanitair, klimaat en energie. Vrede en veiligheid, duurzame economische ontwikkeling, gelijkheid en partnerships zijn belangrijke middelen om deze doelen te bereiken. Nederland heeft een actieve rol gespeeld bij de totstandkoming van de nieuwe SDG’s hetgeen door VN voorzitter Ban Ki-moon expliciet werd genoemd. Het bedrijfsleven is daarin een drijvende kracht.”

‘Meer investeren in onze eigen kinderen’ Zou al niet op jongere leeftijd, bijovorbeeld reeds tijdens de basisschool periode aandacht geschonken moeten worden aan ‘duurzaam leven’ wat jou betreft?

“Schoolgebouwen zijn vaak verouderd waardoor het binnenklimaat in de klaslokalen van onze kinderen vaak ontzettend slecht is. Dagelijks kweken we groenten, fruit en bloemen in kassen met een fantastisch binnenklimaat. De vraag rijst daarbij of we het telen van gewassen belangrijker vinden dan het opgroeien van onze kinderen. Er is ook veel veranderd in de manier waarop we werken en leren. In veel kantoorgebouwen zie je dat terug. Het nieuwe werken vraagt om andere ontmoetings-, stilteruimtes en werkplekken dan de traditionele opstelling. Dat geldt natuurlijk ook voor het nieuwe leren. Het is belangrijk is dat we meer investeren in onze eigen kinderen. Frisse lucht, flexibele omgeving, slimme domotica en natuurlijk ook duurzame energie horen in een moderne omgeving van een nieuwe generatie.

Kinderen leren van hun omgeving dat weten we allemaal.”

Wat zou je de Brabantse ondernemers tenslotte nog graag mee willen geven?

“Het komt op ondernemers aan om grootse veranderingen tot stand te brengen op het gebied van duurzaamheid. Daarvoor is het van belang om kritisch naar eigen producten en processen te kijken, uit je eigen comfortzone te komen en op zoek te gaan naar nieuwe vormen van samenwerking met partijen en ketens buiten je eigen branche. Van daaruit ontstaan zeker nieuwe ideeën om verder te groeien. Want waarom zou je jezelf beperkingen opleggen? Ondernemen draait immers om het creëren van waarde. Laat dat nu heel goed samengaan met duurzaamheid. Duurzaam ondernemen levert winst op voor onderneming, mens en omgeving”

Geld stuurt de wereld Op 26 november komt een nieuw boek van Anne-Marie Rakhorst uit: ‘Geld stuurt de wereld’, u bepaalt de koers. Een ontdekkingstocht door de wereld van duurzaam beleggen. Met als centrale vraag: hoe kunnen we via ons geld een positieve impact op de wereld en economie hebben?

Nederland heeft de beschikking over een enorm kapitaal. Alleen al door ons land wordt meer dan 2.000 miljard euro belegd: 1.300 miljard via pensioenfondsen en verzekeraars en meer dan 700 miljard via banken en vermogensbeheerders. Wát we nu precies met dat geld doen, levert veel discussie en vragen op. In het boek onderzoekt Anne-Marie Rakhorst de wereld van duurzaam beleggen. Ze laat ondernemers, organisaties, wetenschappers, visionairs en adviseurs aan het woord die hard bezig zijn om via geld een positieve impact op de wereld en economie te hebben. Het leidt tot belangrijke inzichten in de criteria en de definitie van duurzaam beleggen, de kracht van de aandeelhouders en de vele mogelijkheden die er nu al zijn. Duidelijk wordt hoeveel impact ons geld, van pensioenbelegging tot spaargeld, kan hebben. Geld stuurt de wereld, wordt weleens gezegd. Met kennis van en bewustzijn over de mogelijkheden kunnen we ons geld inzetten om de wereld, en Nederland in het bijzonder, de goede kant op te sturen. Samen op weg naar een betrouwbare, transparante en circulaire economie waar iedereen voordeel bij heeft. Kijk voor meer informatie op www. annemarierakhorst.nl & www.duurzaamheid.nl

de ondernemer 6

brabants dagblad zaterdag 24 oktober 2015

de ondernemer 7

thema duurzaam ondernemen

bIj duurzAAMheId drAAIt het oM

vertrouwen In gesprek Met Anne-MArIe rAkhorst; onderneMer, Auteur en veelgevrAAgd spreker op het gebIed vAn duurzAAMheId. vAnuIt hAAr succesvolle bedrIjf seArch IngenIeursbureAu werkte ze vAnAf 1994 AAn een veIlIge en duurzAMe oMgevIng. vAnAf het MoMent dAt seArch julI 2014 onderdeel werd vAn wereldwIjd MArktleIder sgs, gAAt ze Als onderneMer verder. vAnuIt de onAfhAnkelIjke kennIsInstellIng duurzAAMheId.nl zet ze hAAr MIssIe oM het bedrIjfsleven te verduurzAMen voort.

door JaCK monde Afgelopen jaren publiceerde ze verschillende boeken over duurzaamheid en geeft ze regelmatig lezingen. Naast haar dagelijks werk, is ze actief bij initiatieven als de Koning Willem I Stichting, Cirkelstad Rotterdam en Vrienden van het Earth Charter. In 2000 werd Anne-Marie Rakhorst uitgeroepen tot Zakenvrouw van het jaar in Nederland. Sindsdien is zij een veelgevraagd spreker voor congressen en evenementen waar de thema’s duurzaamheid, ondernemerschap, circulair ondernemen en innovatie centraal staan. Duurzaam ondernemen is volgens Anne-Marie Rakhorst dé manier om in de toekomst te blijven (be)staan.

Hoe verduurzaam je een organisatie?

Welke oplossingen zijn er voor duurzame dilemma’s? Hoe kom je tot circulaire businessmodellen? Vanuit haar bedrijf Duurzaamheid.nl deelt zij kennis en zet zij mensen en bedrijven in beweging. Om samen van een lineair naar een circulaire economie te gaan.

Door welke ervaring in je eigen leven en ondernemerschap heb je zo’n sterke focus op ‘duurzaamheid’ gekregen?

“Ik heb het feitelijk met de paplepel ingegeven gekregen. Mijn ouders waren echte ondernemers en het kan haast niet anders dan dat ik mijn liefde voor waardecreatie van hen heb meegekregen.

Daarbij ben ik opgegroeid in een prachtige landelijke omgeving, met veel respect voor de mooie natuur om ons heen. Uit eigen ervaring weet ik inmiddels dat duurzaamheid en ondernemerschap onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Ondernemerschap draait voor mij om het creëren van zoveel mogelijk positieve impact. Niet om minder uitstoten, minder produceren, minder vervuilen, maar om meer goede dingen doen.” Nadat ik 21 jaar geleden Search ben gestart, actief op het gebied van veiligheid voor mens en milieu ben ik regelmatig geconfronteerd met grote problemen en rampen die wellicht te voorkomen waren geweest als vooraf meer en beter doordacht was wat de consequenties konden zijn”.

Ik heb het idee dat men in bepaalde branches zoals de bouwwereld met

duurzaam ondernemen al verder gevorderd is dan in andere branches.

Waar zou dat in kunnen zitten?

“Gelukkig wordt al in veel branches ‘cradle tot cradle’ ontwikkeld en geproduceerd.

Mooie voorbeeld zijn bij voorbeeld te vinden in de papierindustrie, maar over het algemeen vindt nog veel plaats in een ‘niche markt’. Duurzaam vastgoed is een van de gebieden waarop snel en doeltreffend winst valt te behalen. In ecologisch en maatschappelijk, maar zeker ook in economisch opzicht. Hiermee leggen gebouwen de basis voor een schone, leef bare en duurzame toekomst.

Door duurzame bouwtechnieken en duurzame materialen te gebruiken.

Door innoverende, betaalbare technieken voor energieopwekking, klimaatbeheersing en waterzuivering toe te passen die CO2-neutraal zijn. De tijd van energieverslindende gebouwen is voorbij. We hebben de daad bij het woord gevoegd door zelf in de Abdij van Berne een duurzaam kantoor te transformeren dat daartoe in staat is. Het is belangrijk om niet teveel te kijken naar een gebouw als groot compleet geheel, maar als een stapeling van producten, die elk een eigen omloopsnelheid kennen. De fundering en constructie gaan natuurlijk vele malen langer mee dan bijvoorbeeld scheidingswanden, die op hun beurt weer een langere levensduur kennen dan vloerbedekking en meubels. Maar in de vastgoed sector valt nog meer te verbeteren, bijvoorbeeld op het gebied van het voorkomen van faalkosten die thans nog 10 tot 15% van de totale bouwkosten bedragen.”

Het recente emissie schandaal met de dieselmotoren van Volkswagen

“onderneMen Is kAnsen benutten en MAAtschAppelIjke verAntwoordelIjkheId neMen”

toont aan dat er ook door grote multinationals kennelijk gesjoemeld kan worden met onderzoeksgegevens als het gaat om duurzaamheid. Zou de controle verbeterd moeten worden?

“Ik denk dat het heel goed is dat dit aan het licht is gekomen, hoewel deze klap nog wel even zal nadreunen. Het heeft iedereen in elk geval weer goed wakker geschud. Ik ben er van overtuigd dat wetenschappers binnen de automotive industrie er alles aan doen om, zolang er nog sprake is van het gebruik van fossiele brandstoffen, de uitstoot van schadelijke stoffen verder te beperken. Dat er dan toch nog mensen zijn onderzoeksgegevens manipuleren is denk ik niet 100% te voorkomen. Je kunt niet alles dichtspijkeren. Bij duurzaamheid draait het om vertrouwen, om afspraken maken met elkaar voor een betere toekomst voor komende generaties. “ Wij kunnen in Nederland actief werken aan bewustwording en het behalen van nieuwe doelen op het gebied van duurzaamheid, terwijl wereldwijd nog grote problemen zijn met het milieu en energievoorraden en de VS, Rusland en China het Kyoto protocol zelfs nog steeds niet bekrachtigd hebben.

Heeft het significant zin waar we in Nederland mee bezig zijn?

“Jazeker Nederland mag met 71 actieve grote bedrijven op dit gebied gerust koploper genoemd worden als het gaat om duurzaam ondernemen. Begin deze maand hebben de lidstaten van de Verenigde Naties een nieuwe lange termijn ontwikkelingsagenda vastgesteld met 17 ambitieuze lange termijn doelen Deze ‘Sustainable Development Goals’ (SDG’s), moeten ertoe leiden dat in 2030 de wereld vrij is van armoede, honger en ziektes. Tevens moeten oplossingen zijn gevonden voor problemen op het gebied van o.a. water, sanitair, klimaat en energie. Vrede en veiligheid, duurzame economische ontwikkeling, gelijkheid en partnerships zijn belangrijke middelen om deze doelen te bereiken. Nederland heeft een actieve rol gespeeld bij de totstandkoming van de nieuwe SDG’s hetgeen door VN voorzitter Ban Ki-moon expliciet werd genoemd. Het bedrijfsleven is daarin een drijvende kracht.”

‘Meer investeren in onze eigen kinderen’ Zou al niet op jongere leeftijd, bijovorbeeld reeds tijdens de basisschool periode aandacht geschonken moeten worden aan ‘duurzaam leven’ wat jou betreft?

“Schoolgebouwen zijn vaak verouderd waardoor het binnenklimaat in de klaslokalen van onze kinderen vaak ontzettend slecht is. Dagelijks kweken we groenten, fruit en bloemen in kassen met een fantastisch binnenklimaat. De vraag rijst daarbij of we het telen van gewassen belangrijker vinden dan het opgroeien van onze kinderen. Er is ook veel veranderd in de manier waarop we werken en leren. In veel kantoorgebouwen zie je dat terug. Het nieuwe werken vraagt om andere ontmoetings-, stilteruimtes en werkplekken dan de traditionele opstelling. Dat geldt natuurlijk ook voor het nieuwe leren. Het is belangrijk is dat we meer investeren in onze eigen kinderen. Frisse lucht, flexibele omgeving, slimme domotica en natuurlijk ook duurzame energie horen in een moderne omgeving van een nieuwe generatie.

Kinderen leren van hun omgeving dat weten we allemaal.”

Wat zou je de Brabantse ondernemers tenslotte nog graag mee willen geven?

“Het komt op ondernemers aan om grootse veranderingen tot stand te brengen op het gebied van duurzaamheid. Daarvoor is het van belang om kritisch naar eigen producten en processen te kijken, uit je eigen comfortzone te komen en op zoek te gaan naar nieuwe vormen van samenwerking met partijen en ketens buiten je eigen branche. Van daaruit ontstaan zeker nieuwe ideeën om verder te groeien. Want waarom zou je jezelf beperkingen opleggen? Ondernemen draait immers om het creëren van waarde. Laat dat nu heel goed samengaan met duurzaamheid. Duurzaam ondernemen levert winst op voor onderneming, mens en omgeving”

Geld stuurt de wereld Op 26 november komt een nieuw boek van Anne-Marie Rakhorst uit: ‘Geld stuurt de wereld’, u bepaalt de koers. Een ontdekkingstocht door de wereld van duurzaam beleggen. Met als centrale vraag: hoe kunnen we via ons geld een positieve impact op de wereld en economie hebben?

Nederland heeft de beschikking over een enorm kapitaal. Alleen al door ons land wordt meer dan 2.000 miljard euro belegd: 1.300 miljard via pensioenfondsen en verzekeraars en meer dan 700 miljard via banken en vermogensbeheerders. Wát we nu precies met dat geld doen, levert veel discussie en vragen op. In het boek onderzoekt Anne-Marie Rakhorst de wereld van duurzaam beleggen. Ze laat ondernemers, organisaties, wetenschappers, visionairs en adviseurs aan het woord die hard bezig zijn om via geld een positieve impact op de wereld en economie te hebben. Het leidt tot belangrijke inzichten in de criteria en de definitie van duurzaam beleggen, de kracht van de aandeelhouders en de vele mogelijkheden die er nu al zijn. Duidelijk wordt hoeveel impact ons geld, van pensioenbelegging tot spaargeld, kan hebben. Geld stuurt de wereld, wordt weleens gezegd. Met kennis van en bewustzijn over de mogelijkheden kunnen we ons geld inzetten om de wereld, en Nederland in het bijzonder, de goede kant op te sturen. Samen op weg naar een betrouwbare, transparante en circulaire economie waar iedereen voordeel bij heeft. Kijk voor meer informatie op www. annemarierakhorst.nl & www.duurzaamheid.nl

de ondeRnemeR 8 stand van zaken

BRaBants dagBlad zaterdag 24 oktoBer

veghel

colUmn

door mr. frans schalk directeur hof hoorneman Bankiers ´s hertogenBosch

beter De afgelopen maanden hebben wij kunnen zien dat het herstel in Europa doorzet. De groeivooruitzichten worden nu zelfs naar boven bijgesteld, dit is iets wat al lang niet meer heeft plaatsgevonden.

Men wordt positiever over de Europese economie, en dit is terecht.

Er zijn hiervoor verschillende oorzaken. De belangrijkste hiervan is ongetwijfeld de verzwakte euro. Dankzij een cocktail van QE (kwantitatieve versoepeling) van de ECB, het af bouwen van het QE programma in de VS, Zuid Europese perikelen en relatief zwakke economische groei is de euro sterk in waarde gedaald tegenover valuta´s van de belangrijkste handelspartners. Hierdoor wordt de competitieve positie van Europese bedrijven versterkt en groeien de winsten van bedrijven die veelal exporteren. Een mooie meevaller dus. Een tweede positief effect is de lagere olieprijs, waardoor consumenten (iets) meer te besteden krijgen. Dit zien we dan ook terug in consumptiecijfers in Europa. Al met al lijkt het erop dat het herstel in Europa eindelijk vorm krijgt.

In de VS is dit proces al wat verder. Al zover zelfs dat de Initial Jobless Claims (soort werkeloosheidscijfer) nu op een bijzonder laag niveau zit. Dit is goed nieuws, maar we blijven alert op loonstijgingen.

Pas wanneer dit verschijnsel waarneembaar wordt betekent het dat de arbeidsmarkt echt weer op volle toeren draait. Hier zien wij inmiddels ook de eerste tekenen van ontstaan. Hiernaast zijn aanmoedigende consumptiecijfers gepubliceerd en zitten ook bedrijfswinsten op gezonde niveaus. De economische groei in de VS lijkt voor 2015 dan ook uit te komen op om en nabij de 3%. Een mooie ontwikkeling voor de wereldeconomie en een positieve voorbode voor de Europese.

Gedurende het afgelopen kwartaal was men, ondanks de positieve signalen van de Europese en Amerikaanse economieën, toch ook angstig. Dit had vooral met China te maken en de beslissing van de Chinese Centrale Bank om de Renminbi (Chinese munteenheid) iets te devalueren. Beleggers interpreteerden dit als een signaal dat het economisch minder gaat in China. Wij vinden deze ontwikkeling niet zo schokkend. Het zou uiteraard wel een negatief effect kunnen hebben op landen die veel grondstoffen en kapitaalgoederen naar China exporteren.

Dus niet het teruglopen van de groei van de Chinese economie, maar het effect daarvan op landen die daarvan te af hankelijk zijn zien wij momenteel als grootste risico.

! From Schoolclass 2 Businessclass De vierdejaars leerlingen van de sector Economie van het van het Fioretti College zijn op vrijdag 16 oktober gestart met het ondernemersproject Sc2Bc. Het project valt binnen Erasmus+, het nieuwe EU-programma voor onderwijs, opleiding, jeugdzaken en sport. De leerlingen van de afdeling Handel & Administratie gaan op praktische en persoonlijke wijze kennismaken met het ondernemerschap. Ze leren wat er nodig is om een eigen bedrijf te starten en ondernemend te zijn. Ze gaan zich de komende tijd verplaatsen in het leven van een ondernemer en worden daarbij door gecoacht vanuit het bedrijfsleven. De school heeft zes ondernemers bereid gevonden om als coach te fungeren voor de leerlingen.

den Bosch

! Elke dag 70 starters In de eerste drie kwartalen van 2015 waren er in Noord-

Brabant bijna 19.000 startende ondernemingen, waarvan bijna 90% zzp’ers en andere eenpersoonsbedrijven. Dit is een stijging van 0,7% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Dit komt neer op een gemiddelde van bijna 70 starters per dag.

Tegenover het aantal starters staan 10.500 stoppers. Opmerkelijk is dat dit aantal ten opzichte van 2014 met 2,2% is gestegen. Dit lijkt tegenstrijdig tegen de achtergrond van een aantrekkende economie.

Een reden kan zijn dat mensen nu toch weer voor de veiligheid van een baan kiezen. Het aantal faillissementen is namelijk wel gedaald. Dit blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel.

tIlBURg

! Communicatieprijs 20 jaar De Communicatieprijs Brabant wordt deze winter voor de twintigste keer uitgereikt. De prijs voor de beste Brabantse communicatiecampagne, oftewel De Bonk, wordt uitgereikt aan een campagne of zelfstandige communicatie-uiting die zowel

creatief als effectief uitblinkt. De eerste deelnemers meldden zich al tijdens de zomervakantie.

Juryvoorzitter Pieter Hemels heeft hoge verwachtingen bij de 20e aflevering. “De Bonk is de een serieuze communicatieprijs geworden. Dat zie je ook aan de inzendingen van de afgelopen jaren. Die zijn geëvolueerd van een huisstijl of communicatieproduct tot geïntegreerde en vooral crossmediale campagnes van een hoog kwaliteitsniveau.

oss

! ‘s Werelds grootste 3D print Verel Expo uit ’s-Hertogenbosch levert een 3D geprint sculptuur aan de firma Spie Infra in Oss. Het object heeft de structuur van een glasvezelnetwerk en is geprint van biologisch af breekbaar materiaal.

Het sculptuur visualiseert op een innovatieve en creatieve manier een glasvezelnetwerk en heeft een afmeting van 3,5 meter x 5,5 meter. Hiermee is dit sculptuur het grootste 3D geprint object ter wereld. Het krijgt een plek in de ontvangsthal van Spie Infra.

synagoge toost op nieuwe chefkok Chef kok Gino Statia, die zijn sporen verdiende bij sterrenrestaurants als De Fuik in Aalst en de Treeswijkhoeve in Waalre is de nieuwe chef van Synagoge fine dining te Veghel. De nieuwe chef kok van het exclusieve Veghelse restaurant vertelt: ‘Toen ik gevraagd werd om bij Synagoge fine dining te komen koken, keek ik eens rond en dacht: ‘Ik ben wel gek als ik hier nee tegen zeg’’. Statia groeide op in Curaçao leerde daar al vroeg om op smaak te koken en met lokaal product te werken.

‘Mijn oma had alles in de tuin! Van kippen tot groenten; wat in de pan ging, kwam van eigen grond.’

Maar ook het koken zelf trok ook al vroeg zijn aandacht. Hij vertelt: ‘Vanaf mijn 5e stond ik dagelijks op een krukje naast het aanrecht, om te kijken hoe al die lekkere gerechten gemaakt werden. Op mijn 7e bereidde ik mijn eerste vis. Met limoen was dat. Ik weet het nog goed’. Toen Statia op zijn 16e naar Nederland verhuisde bleef het koken hem mateloos interesseren en dus volgde hij een

! De nieuwe chefkok van Synagoge heeft er zin in, dat straalt hij aan alle kanten uit. Foto Sander van der Veen koksopleiding. Hij verfijnde zijn kooktechnieken en ontwikkelde zich tot een volwaardig chef die in diverse sterrenrestaurants de pannen van het dak kookte. En nu staat hij in Veghel, bij Synagoge fine dining. ‘Ik heb voorgesteld om het menu iets toegankelijker te maken. Ik wil namelijk graag dat

iedereen in Veghel en omstreken kan genieten van de culinaire verrassingen die wij hier te bieden hebben.’ Synagoge fine dining biedt een à la carte menu aanm, naast bestaande 3,4, 5 en 6 gangen menu’s. Een ideale nieuwe lokatie voor een zakelijk diner in eenaangename ambiance.

Grow Campus: katalysator voor de agrifoodsector IN DEN BOSCH VORMEN OVERHEDEN, MBO- EN HBO-ONDERWIJS EN AGRIFOODBEDRIJVEN SINDS DEZE MAAND EEN DRIE-EENHEID IN DE GROW CAMPUS. HUN MISSIE IS ‘FUTURE FOOD’: SMAKELIJK, GEZOND EN DUURZAAM VOEDSEL ONTWIKKELEN.

De onderwijsboulevard in Den Bosch biedt sinds deze maand niet alleen plaats aan 30.000 studenten, maar ook aan de Grow Campus.

Dit samenwerkingsverband van ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden vormt het kloppend hart van de ‘agrifood’. Onder die noemer vallen alle bedrijven en organisaties die iets te maken hebben met de productie, distributie en verkoop van voedsel. In Noordoost-Brabant is deze branche van oudsher sterk

agRIFood

door tim durlinger

! De opening van de Grow Campus, hier vrnl met Koen Slippens (Sligro) foto Marc Bolsius Claudia Bruins (C-Law) en Marcel Kers (PlatLab) vertegenwoordigd. Met eerder al de oprichting van de AgriFood Capital wil het hierin een topregio worden. Maar er werd nog gezocht naar een katalysator voor de nodige innovatie en groei. Dat is de op 16 oktober officieel geopende Grow Campus geworden. In het gebouw van HAS Hogeschool

Den Bosch begroette voorzitter Hans Dröge van Grow Campus die dag zo’n 250 betrokkenen. De Bosschenaar en voormalig topman van Unilever legde uit hoe zijn organisatie studenten en bedrijven wil helpen om hun ambities met agrifood waar te maken: “Door bedrijven in contact te brengen

met talent. Door opleidingen te verzorgen, ook voor werknemers.

Door faciliteiten open te stellen zoals laboratoria en proeffabrieken en financiële support te regelen.

We willen toegang bieden tot een netwerk van kennisinstellingen, bedrijven en overheid.” Zo konden de aanwezigen een kijkje nemen in het eveneens die dag geopende HAS Insectlab. Insecten bevatten immers duurzame nutriënten en grondstoffen voor toepassingen in voedsel. Het draagt volgens de voorzitter allemaal bij aan de gezamenlijke missie om te komen tot Future Food: de ontwikkeling van smakelijke, gezonde en duurzame voeding. Dröge schetste hoe in 2013 de hogescholen HAS en Avans, boerenorganisatie ZLTO en de gemeente ‘s-Hertogenbosch hiervoor om de tafel gingen. Een jaar later sloot AgriFood Capital zich aan, onlangs gevolgd door

de mbo-opleidingen Helicon en Koning Willem 1 College plus de provincie. De voorzitter mistte echter de betrokkenheid van bedrijven. Uit veertig interviews met ondernemers in de agrifoodsector bleek echter dat de Grow Campus er zeker moest komen. Met enige trots meldde Dröge dat er tijdens deze opening al negentig vertegenwoordigd waren. Buurman Fortified Food Coatings, dat kant-enklaarmaaltijden van een laagje voedingsstoffen voorziet, heeft de voordelen al ervaren. Namens dit bedrijf zei juridisch adviseur Claudia Bruins heel blij te zijn om in zo’n inspirerende omgeving te zitten. “Wij zijn denk ik hét voorbeeld van een Grow Campus bedrijf dat gebruik maakt van alles wat hier in huis is. Dat varieert van de ondersteuning door Ondernemerslift+ tot Agrifood Capital, de ZLTO en studenten van de HAS. Eigen technieken ontwikkelen is motiverend voor bedrijven die iets innovatiefs op de markt willen zetten.”

de ondernemer 9

brabants dagblad zaterdag 24 oktober 2015

interview

‘IN DUURZAAMHEID VOOROP LOPEN IS HOLLEN GEWORDEN’ DUURZAAM BOUWEN IS NIET LANGER VRIJBLIJVEND. DE OVERHEID EIST PRESTATIES EN DE MARKT IN DUURZAME ENERGIESYSTEMEN VERANDERT RAZENDSNEL. DUBOTCHNIEK BEDRIJVEN IN ZALTBOMMEL PROFITEERT VAN DE KENNIS EN ERVARING DIE HET IN 20 JAAR HEEFT OPGEBOUWD. door tim dulinger Het pand van Dubotechniek Bedrijven op bedrijventerrein Van Voordenpark in Zaltbommel is gemakkelijk te vinden. Op de parkeerplaats staat een paal met een knots van een zonnepaneel.

Het pand zelf ademt ook duurzaamheid. Dubo staat tenslotte voor ‘duurzaam bouwen’. In het Dubo Trade Centre, krijgen potentiële klanten de nieuwste technieken in werking te zien: van een eenvoudige zonneboiler tot een complete energiecentrale. Een elektriciteitsmeter is hier welhaast overbodig. Dubotechniek Bedrijven is actief op het gebied van duurzame energiesystemen. Dat varieert van een haalbaarheidsonderzoek tot de realisatie, het onderhoud en de exploitatie van een installatie. Die worden geplaatst in utiliteitsbouw, woonwijken, woon-zorggebouwen en appartementencomplexen.

“Wij verkopen er de warmte, koude en warm tapwater en investeren daarin risicodragend”, vertelt directeur Ad van Rijsewijk (66).

“Ik denk ook dat dat de reden is waarom wij in crisistijden overleven.

Wanneer je nog vijftien of dertig jaar eigenaar van zo’n installatie blijft, dan moet het goed zijn.

Anders schiet je jezelf in de voet.”

Het bedrijf begon in 1999 nog als een stichting met vier partners. Het kreeg ook subsidie van de overheid via Novem, nu RVO, wanneer het duurzaamheid zou propageren.

Daarvoor werden toen al mensen uitgenodigd in een klein centrum op het Van Voordenpark. “We haalden er al na twee maanden grote werken uit”, herinnert de directeur zich. “Het eerste was Huijbregts Notarissen in Den Bosch.

Dat was een oud kantoorpand waarvoor we een WKO-installatie (warmte-koudeopslag, red.) hebben ontwikkeld. Daar ben ik trots op want we hebben die nog steeds in onderhoud.” Al gauw werd de stichting te commercieel. In 2000 zette Van Rijsewijk daarom samen met Sjoerd Lukas het bedrijf Dubotechniek Comfortsystemen BV op. Tot Lukas in 2007 overleed en Van Rijsewijk een deel van de zaak verkocht aan bouwbedrijf VolkerWessels.

De onderneming bleef groeien en telt inmiddels vijftig medewerkers.

“Zo is er een afdeling innovatie opgezet die altijd bezig is om vernieuwingen te bedenken.

! Ad van Rijsewijk van het Zaltbommelse Dubotechniek Bedrijven in zijn Dubo Trade Centre, een soort permanente tentoonstelling van de nieuwste Foto Tim Durlinger duurzaamheidstechnieken.

DUBO ZALTBOMMEL BOUWT MEGAPROJECT TILBURG MEE Dubotechniek Bedrijven in Zaltbommel levert in opdracht van SDK Vastgoed, een VolkerWessels organisatie, duurzame energiesystemen aan het project Clarissenhof in Tilburg. Daar worden in de Spoorzone negen complexen gebouwd. Twee kantoorpanden zijn inmiddels opgeleverd. “We gaan hopelijk in het eerste kwartaal van 2016 starten met de bouw van 522 appartementen en 32 woningen”, aldus directeur Ad van Rijsewijk van Dubotechniek. “Voor het project Park 20|20 in Hoofddorp hebben we een systeem gemaakt waardoor gebouwen ‘energetisch met elkaar spreken’: als er in één pand bijvoorbeeld te veel warmte is, gaat die naar een ander gebouw met een tekort. Dat heeft onze denkwijze veranderd. We gaan dit nu ook toepassen bij Clarissenhof.”

We hebben bijvoorbeeld de ONE ontwikkeld, een plug and play energiecentrale met een capaciteit tot wel twee megawatt.

Deze wordt gemaakt en getest in onze werkplaats te Brakel en daarna in één dag op locatie geïnstalleerd.” Er staat er onder meer één in het hoofdkantoor van

energienetwerkbedrijf Alliander in Duiven. Met de ONE gaat hij nu ook de Duitse markt op.

Onder de vlag van Dubotechniek Bedrijven ressorteren inmiddels diverse ondernemingen, waaronder een ingenieursbureau en servicebedrijf. Van Rijsewijk houdt er namelijk niet van om op

´HET IS EEN STERK CONCURRERENDE MARKT MET VEEL ‘COWBOYS’. DIE VECHTEN ELKAAR KAPOT´ één paard te wedden. Ook niet bij opdrachtgevers, waartoe hij woningcorporaties, bouwbedrijven en architectenbureaus mag rekenen.

“De markt is compleet veranderd sinds ik met duurzaamheid ben begonnen. Eerst was ik een geitenwollensokkenman, terwijl ik dat helemáál niet ben. Door de jaren heen werden mensen echter steeds meer geconfronteerd met duurzame energiesystemen. De overheid heeft inmiddels een energieprestatienorm ingesteld. Die was voor nieuwbouwwoningen 1,6, is nu 0,4 en moet in 2020 nul zijn.” Van Rijsewijk doet daar fanatiek aan mee in zijn Haarense woonboerderij. “Natuurlijk wil ik die meter op nul hebben. Dus test ik alle vernieuwingen op dit gebied ook zelf.” De ontwikkelingen gaan momenteel heel snel, schetst de directeur. “Wij willen graag voorop lopen, maar dat is nu hollen geworden.”

Hij zegt veel leergeld te hebben betaald in de ruim twintig jaar

die Van Rijsewijk in deze branche werkzaam is. Hij heeft meegemaakt wat er allemaal mis kan gaan met die techniek, maar is de problemen nooit uit de weg gegaan. Zijn enthousiasme gebruikt hij om klanten te overtuigen eens verder te kijken dan alleen zonnepanelen.

Want daar wordt in eerste instantie vaak naar gevraagd. “Maar dat is een sterk concurrerende markt met veel ‘cowboys’. Die vechten elkaar kapot. Uiteindelijk gaat het om vertrouwen: kun jij de rit afmaken?

Het is geen kunst om ergens een lage prijs neer te leggen en halverwege failliet te gaan. Voor ons begint het eigenlijk pas als de installatie in een gebouw zit. Dan moeten wij de klant tot wel dertig jaar ontzorgen.” Het mooiste voorbeeld van duurzame bedrijvigheid is volgens Van Rijsewijk Park 20|20 in Hoofddorp, waar Dubotechniek Bedrijven aan meewerkt. De dertien kantoorpanden die er uiteindelijk komen, worden gebouwd met materialen die over vijftig jaar kunnen worden hergebruikt. Ook is het casco zodanig ontworpen, dat het over een halve eeuw eenvoudig is aan te passen. Daar hangt natuurlijk een prijskaartje aan. “Klopt! In Hoofddorp waren de kosten twintig procent hoger dan die van de kantoorpanden aan de overkant van de weg. Maar daar staan nu veel gebouwen leeg en die van Park 20|20 zitten vol. Dat komt door de uitstraling, de gezonde werkomstandigheden en de wijze waarop de bedrijven er in hun marketingplannen op inspelen: kom bij ons kijken, wij zijn duurzaam!

Het betaalt zich terug.”

De onDernemer 10 econometer De Econometer gemiddeld 7,3

Niets mooier HEt PuNt lijKt HEtzElFDE, WEEr EEN 7,3. Maar EiGENlijK is HEt EEN 7,33125. EEN NiEuW HOOGtEPuNt HEt Gaat GOED MEt DE ECONOMiE. Dat is DE laatstE Paar jaar WEl EENs aNDErs GEWEEst. BzWvOOrzittEr PEtEr struiK ziEt Dat DE sEiNEN vOOr HEt DOOrzEttEN vaN ECONOMisCH HErstEl aaNHOuDEND OP GrOEN staaN. EN GEDEPutEErDE BErt Pauli vaN ECONOMisCHE zaKEN zEGt: ‘EEN liCHtE stijGiNG, MEDE vaNWEGE DE rECENt vErsCHENEN iNNOvatiE-iNDEx vaN iNG. Daaruit BlijKt Dat iN BraBaNt HEt aaNPassiNGsvErMOGEN aaN tOEKOMstiGE ONtWiKKEliNGEN HOOG is DOOr HEt GrOtE aaNtal HOOGOPGElEiDEN EN DE OvEr HEt alGEMEEN jONGE BErOEPsBEvOlKiNG. DiE COMBiNatiE HErBErGt GEEN ENKElE aNDErE PrOviNCiE iN NEDErlaND!’ Dat MaaKt HEt aFsCHEiD vaN DEzE vEElGElEzEN ruBriEK tOCH stuKKEN MiNDEr MOEilijK.

Bert Pauli Gedeputeerde EZ

7,7

marc Heuvelmans BORT

7

Bob Hutten Hutten

Paul rüpp Avans

6,8

7,7

Peter Struik BZW en FujiFilm

7,5

rob Hendriks Simmons & Simmons 7

erik van der Haar HLB Van Daal

7,2

Jaap Docter KvK

7,5

Het blijft toch een aparte periode. Hutten groeit met 15 procent maar we moeten harder werken dan ooit om er iets aan te verdienen. Onze beloftes zijn groot maar eerlijk, onze opdrachtgevers veeleisend en dat mag. In deze prachtige tijd speelt bezieling de hoofdrol.

Klanten zijn op zoek naar wie je bent, willen zich identificeren met mensen omdat merken niet altijd geloofwaardig meer zijn. Ze zoeken authenticiteit en autoriteit. De woorden luisteren, inspireren, delen, geven en helpen worden met hoofdletters geschreven omdat je simpelweg anders niet meer ‘geliked’ wordt. Maar als je het goed doet dan gunnen ze het je en mag je geld verdienen. Van betekenis zijn in het geluk van de ander is het grote doel voor Hutten. Doordat de overheid de regels verandert met betrekking tot de werkkosten hebben we het zwaar in onze vaste partylocaties; een feestje op locatie wordt gezien als loon in natura en zo ook belast… We zijn momenteel 8000 speculaaspoppen en 10.0000 worstenbroodjes aan het bakken in de nieuwe bakkerij die we samen met Kentalis (instituut voor doven en slechthorenden) hebben opgezet. Zo trots! Het stoerste van Hutten moet nog komen, de Verspillingsfabriek. In december gaan we hier antwoord geven op de reststromen van boeren, tuinders, veilingen, versnijders en de retail. Spannend en uitdagend maar erg zinvol. De laatste drie maanden zijn voor Hutten traditioneel het best. We hebben er zin in!

Het laatste kwartaal is aangebroken en dat betekent traditioneel in mijn tak van sport dat de eindspurt zich heeft ingezet. En het is te merken dat het beter gaat met de bedrijven in onze provincie. Waar ze voorheen wel het belang zagen maar toch nog even wilde wachten met een training voor het personeel, willen ze nu nog voor het einde van het jaar iedereen getraind hebben.

En dus rij ik kriskras door de provincie en daarbuiten om mooie en inspirerende sessies te verzorgen.

Daarbij ook geholpen door het feit dat online leren presenteren en alles wat daarbij komt kijken, een enorme vlucht neemt. En laat dat nou net mijn specialisatie zijn. 2015 was een goed jaar voor mij als zelfstandige. Veel mooie opdrachten mogen doen en ook voor volgend jaar staan de eerste boekingen alweer gepland. Dat is de afgelopen jaren wel eens anders geweest. Ook van collega’s hoor ik positieve geluiden. Een bevriend makelaar merkt het ook heel sterk. Er wordt weer ge- en verkocht. En de autohandel, met name voor de zakelijke markt, zal dit laatste kwartaal alle zeilen bij moeten zetten om met name de auto’s die dit jaar nog in de 7% bijtellingsklasse zitten te kunnen leveren. Deze laatste Econometer sluit ik dus met een dikke 8 af.

Bedankt voor het lezen en ik hoop u de komende tijd eens te treffen tijdens een training of dagvoorzitterschap.

Cindy de Koning De Koning Media 8

Edward Gaakeer WBP & Finc

7,6 Van een mooie zomer komen we terecht in de herfst. Het blad valt van de bomen. Het wordt kouder en donkerder. Als de zomertijd straks voorbij is, wordt het echt somber. Maar economisch gezien zie ik veel positieve ontwikkelingen. In mijn dagelijkse eigen praktijk van ondernemingsbegeleiding valt op dat de ondernemers actiever en positiever zijn. Weer meer in kansen denken. Ook de investeringsbereidheid groeit.

Dat is plezieriger werken. De AEX, onze beursgraadmeter ging hard omhoog dit jaar. Tot boven de 500 punten zelfs. Daarna hard omlaag, bijna 100 punten eraf. Momenteel schommelt de AEX rond de 440 punten.

Ten opzichte van 1 januari een meer realistische weergave van de werkelijkheid. Deze stand van de AEX geeft economisch gezien meer stabiliteit, verwacht ik. Verder zie ik mede door het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) dat de hypotheekrente voor de eigen woning extreem laag is.

Er worden rentes van onder de 3 % aangeboden voor 10 soms zelfs 20 jaar vast. Extreem laag als je het vergelijkt met gemiddelden van de laatste 20 tot 40 jaar. Eigenaren van een eigen huis hebben hierdoor lagere woonlasten waardoor inkomen overblijft om andere uitgaven te doen en dat is goed voor onze economie. Het aantal wisselingen van woningeigenaren is enorm toegenomen en zit bijna weer op het niveau van voor de crisis.

Wisselingen geven ook veel economische activiteiten. Ik kijk uit naar een hoopvolle toekomst.

Zo’n twee jaar geleden werd ik gevraagd om zitting te nemen in het panel van de Econometer.

Daar hoefde ik niet lang over na te denken. De economie raakt ons namelijk allemaal. Alleen door helder te duiden wat er om je heen gebeurd, kun je adequaat anticiperen. Iets wat in mijn professie door m’n klanten dagelijks van me verwacht wordt.

‘Welke kant gaan of moeten we op?’ Maar een vraagstuk staat zelden op zichzelf. Het is vaak een voortvloeisel van grotere krachten die er spelen. Daarom moet je voor oplossingen verder kijken dan enkel naar het individuele probleem. Een stap terug nemen en analyseren wat de economie deed, doet en gaat doen. We hebben hier kunnen constateren dat we uit de recessie zijn geklommen. Met vallen en opstaan. Banken vielen om en zelfs landen dreigden failliet te gaan. Maar er gloorde hoop aan de horizon. Elke keer dat ik een column mocht schrijven, ging het weer ietsje beter met de economie. Je zag dan ook mijn rapportcijfer langzaam maar zeker omhoog gaan. De rode lijn die door mijn columns is te ontdekken, is vertrouwen.

Vertrouwen is een krachtig gegeven. Uit vertrouwen groeit optimisme, durf en positiviteit.

Net de zaken die de economie altijd hard nodig heeft. Dat we op de goede weg zitten, is duidelijk.

Dat we er nog niet zijn ook. Maar dat we er komen, daar heb ik alle vertrouwen in!

Hans van Gils BDO Consultants 7,5

De onDernemer 11

BraBantS DagBlaD zaterdag 27 september 2014

dan stoppen op het hoogtepunt Onze panelleden hebben allemaal veel plezier beleefd aan de deelname aan de Econometer. Ze werden er vaak op aangesproken en dat is een teken dat de Ondernemer goed wordt gelezen. Advocaat en BORT-voorzitter Marc Heuvelmans blijft met beide voeten op de grond, maar: ‘Aan de vooravond van maatschappelijke verschuivingen, mogen we ons optimisme niet verliezen’. Jaap Docter, directeur regionale dienstverlening bij de Kamer van Koophandel, wijst wel op de onzekerheid over de gevolgen van de crisis bij Volkswagen voor de Brabantse automotive industrie. Meerdere panelleden stellen ook dat er bedreigingen zijn, zoals de inzakkende groei in de economie van China, Rusland en Brazilië. Maar in Brabant hebben we weinig te klagen. Het gaat beter, zo zien we ook dagelijks aan de drukte op onze wegen. Cindy de Koning merkt het in haar werk. Ze gaf het hoogste cijfer dat ze heeft gegeven in de afgelopen jaren. Hans van Gils (BDO) zag dat ook zijn rapportcijfer telkens een beetje steeg. Ook de Tilburgse hoogleraar Sylvester Eijffinger eindigt positief. Vanwege het economisch herstel. Hij wijst erop dat Brabant het beter doet dan de Nederlandse economie. Beleidsmakers in Den Haag en Brussel beseffen dat te weinig, stelt hij. Belangrijk is daarbij dat we het zelf in Brabant in de gaten hebben. We mogen trots zijn.

Henny de Haas Hoppenbrouwers

7,2 De economie trek aan, dat ziet iedereen. De werkzoekende zal makkelijker werk vinden, maar toch blijft het moeilijk voor de senioren onder ons. Maar dat is ook niet vreemd. Boven je 50e krijg je in veel branches al snel seniorendagen en die lopen soms op tot meer dan tien extra dagen.

Fantastisch. Dat vind ik ook.

Alleen is het onbetaalbaar.

Nu loopt dat door tot 67 jaar. Bedrijven gaan failliet, medewerkers gaan bij een ander bedrijf werken, worden een tijdje zzp’er, etc. Dat betekent dat veel mensen van 50+ werkloos zijn.

Maar als je die aanneemt gewoon fors duurder is wanneer deze tegen de 60 aan loopt. Verder worden ze ook nog extra klem gezet doordat je er na twee jaren aan vast zit.

En als deze na een ziekteperiode uit dienst gaat, lopen de kosten nog jaren door. Wie heeft er dan nog zin in een medewerker van hogere leeftijd. Is dat leeftijdsdiscriminatie? Nee. Zoals het bij elke sollicitant zit: kosten en risico’s worden naast elkaar gezet.

Willen we deze groep echt aan het werk krijgen dan moet de overheid een structurele achtervang regelen bij ontslag en bijvoorbeeld ruimte om snipperdagen bij te kopen als iemand minder wil werken.

Dat neemt twijfel weg bij werkgevers, biedt ruimte aan niet-werkenden en ruimte aan de werkende ouderen om het wat rustiger aan te doen zonder dat het extra geld kost.

We zitten in een periode waarin het economisch herstel zichtbaar wordt. Deskundigen schrijven positief over het herstel van, economie, huizenmarkt en de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Ik vroeg me al eerder af of we hebben geleerd van onze beslissingen? In mijn columns heb ik stilgestaan bij ‘wat doet economie en wat is de impact op bepaalde keuzes voor mensen’.

Oprecht hoop ik dat we daar met elkaar stil bij blijven staan. De afgelopen week berichtten de media dat er ‘ziekenhuizen op omvallen staan’ In gesprekken met een opdrachtgever werd wederom aangegeven dat de zorg de komende jaren nog meer bedden af moet staan. Diverse arbeidsplaatsen komen te vervallen en ouderenzorg komt in een heel ander perspectief te staan. Het baart mij grote zorgen. Blijven we ruimhartig ten aanzien van diegene die zoeken naar rust en ruimte?

Dan hebben we nog niet over het vluchtelingenvraagstuk.

Leerlingen vallen buiten de boot binnen ‘passend onderwijs’. Staan we daar bij stil? Bij Technobility vinden wij oplossingen voor talenten met een vorm van autisme of talenten met gedrags- of ontwikkelingsp roblematieken. Wij zien dit als een kans en geen belemmering!

Nieuwe oplossingen om iedere ambitie waar te maken. Van ouders tot leerplichtambtenaren, wij denken heel graag mee met jullie mee. Dat noemen we ‘een aandeel in elkaar’ een oprechte bijdrage aan de groei van de nieuwe economie. Daar zoeken wij ook nog een ambassadeur voor! Interesse?

irene Ogier Cardan 7

ronald van riet rsP Makelaars

7,1 Recent had ik een discussie met een bankier over de financiering van een kantoorobject van een cliënt. Hij had geen vertrouwen in de kantorenmarkt, noch op korte, noch op lagere termijn.

Zijn stelling is kort door de bocht en het laat zich raden wat zijn houding voor de financiering betekende. In de afgelopen paar jaar zijn in ’s-Hertogenbosch tienduizenden meters kantoor uit de markt gehaald. Vrijwel al die gebouwen worden verbouwd tot appartementen. Inmiddels zijn er meer dan 500 in aanbouw of voorbereiding. Het lijkt het nieuwe goud en de vraag rijst of dat allemaal verantwoord is.

Die markt is immers ook niet onverzadigbaar. Terug naar de kantorenmarkt vertoont de behoefte inderdaad nog steeds een dalende lijn. Er is bovendien nog sprake van een voorraad gebouwen die zich minder voor herontwikkeling leent maar ook niet meer aansluit op de vraag. Het aantal gebouwen dat wel aan de behoefte voldoet, neemt echter af door opname in de markt, zodat er niet van opgekeken moet worden dat hier binnen afzienbare tijd sprake is van een zekere kwalitatieve schaarste. De behoefte kantoor per medewerker daalt nog steeds maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat wij straks geen kantoren meer kennen. Bovendien komt een aantal bedrijven al terug van het thuiswerken omdat dit de cohesie in een organisatie aantast.

Conclusie: de kantorenmarkt verandert maar nuancering is van belang.

Mijn laatste bijdrage aan de Econometer eindigt positief vanwege het economisch herstel dat zich verder doorzet.

Daarbij valt op dat de Brabantse economie het systematisch beter doet dan de Nederlandse economie. De verklaring is dat de samenwerking in Brabant tussen de drie O’s (ondernemers, openbaar bestuur en onderwijs) buitengewoon goed functioneert en daarmee een voorbeeld is voor vele andere Europese regio’s. De goede samenwerking in Brabant is het gevolg van de sociale infrastructuur (‘weefsel’) waarin alle stakeholders elkaar op informele wijze snel kunnen vinden en zaken kunnen doen.

Brabant profiteert meer dan andere regio’s in Nederland en Europa van dergelijke informele netwerken, hetgeen zich vertaalt in een hogere economische groei op lange termijn. Het is duidelijk dat Brabant als groeikern een unieke positie inneemt in zowel Nederland als Europa. Dit wordt helaas onvoldoende beseft door de beleidsmakers in Den Haag en Brussel. Het is jammer dat er nu een eind komt aan de Econometer die gebaseerd was op de cijfers die een palet aan deskundigen gaven aan de Brabantse economie. Vanaf het begin van De Ondernemer ben ik betrokken geweest bij het samenstellen van wat eerst de Barometer heette en later de Econometer. In de nieuwe formule van De Ondernemer is helaas geen plaats meer voor de Econometer. Voor degenen die graag ook in de toekomst op de hoogte willen blijven van mijn persoonlijke Economische Barometer verwijs ik daarom naar mijn weblog: www. sylvestereijffinger.com.

sylvester Eijffinger tilburg university 7,3

Wim Bens rabobank tilburg eo

7,2 Recent bracht ik een bezoek aan India. Ik ben onder de indruk van de ontwikkelingen daar. De Indiase economie groeit naar verwachting zo’n 7,5% per jaar in 2015 en 2016. Dit dankzij de groeiende beroepsbevolking en de gespreide economie. De groei wordt wel beperkt door de gebrekkige infrastructuur.

Daarnaast worden bedrijven geconfronteerd met hindernissen in de vorm van bureaucratie, corruptie en staatsinterventie.

Opvallend is het goede opleidingsniveau van veel Indiase jongeren. Samen met een ongekend hoog ambitieniveau biedt dat veel kansen voor deze economie. En toch voelt onze eigen economie beter. Die groeit veel langzamer, maar wel evenwichtig op een gedegen basis van infrastructuur, onderzoek, opleiding en voorlichting. De Indiase cultuur is verdraagzaam, dat is ook voor ons een belangrijke economische driver die wij misschien niet zo vaak herkennen of ons realiseren. In 2016 zullen alle Nederlandse bedrijfssectoren groeien, maar dat betekent niet dat ondernemers het gemakkelijk hebben. Ondernemers lijken de teugels enigszins in te houden als het gaat om investeren. De verwachting van Rabobank is dat het brede herstel ondernemers in de loop van 2016 voldoende vertrouwen geeft om die teugels verder te laten vieren. En dat bedrijfsinvesteringen dan weer meer toenemen.

Kortom, allemaal minder spannend en minder onstuimig dan India.

Met 16 miljoen mensen in een delta wonen lijkt soms druk maar ik kan u zeggen dat 26 miljoen mensen in één stad (Mumbai) een dagelijkse jungle is.

DE ONDERNEMER 12 BEDRIJVENVERENIGING

BRABANTS DAGBLAD ZATERDAG 24 OKTOBER 2015

RIVU LEGT ZICH BIJ JUBILEUM ONDER VERGROOTGLAS DOOR TIM DURLINGER

BEDRIJVENVERENIGING RIVU IN DEN BOSCH REFLECTEERT BIJ 30-JARIG BESTAAN AAN BESTAANSRECHT Uniek voor Zuid-Nederland. Zo

noemt bestuurslid Toin Saris de oprichting op 4 december 1986 van RIVU, de bedrijventerreinenvereniging voor De Rietvelden (Den Bosch-West) en De Vutter (bij Engelen). “Het eerste wapenfeit was de aansluiting op de rijksweg A59. Daar heeft RIVU veel publiciteit voor gekregen: een ondernemersvereniging die zoiets voor elkaar kreeg in het publieke domein. Dat was ongekend”, herinnert de directeur van Saris & Partners bedrijfsmakelaardij zich. “Ondernemers stonden eerder bekend als mensen die toch vooral hun eigen naad naaiden.”

Maar waarom kropen juist toen de bedrijven bij elkaar? Volgens Saris is De Rietvelden eigenlijk het eerste echt grote professionele industrieterrein in de verre

omtrek. Van oudsher was de veemarkt daar gevestigd, in 1957 kwam Heineken en volgden ook grote ‘Marshallhulpbedrijven’ als Cooper Group en Michelin. “Dat had een spin-off effect op allerlei andere ondernemingen.” RIVU ontstond echter op voorspraak van de gemeente. Die vond een vast aanspreekpunt belangrijk, waar het ging om gezamenlijke speerpunten als veiligheid, milieu en verkeer. Volgend jaar viert RIVU dus dat het drie decennia geleden het levenslicht zag. Met 159 leden is RIVU de grootste bedrijventerreinenvereniging in Den Bosch. Ze is naast financieel gezond ook groeiend. De Rietvelden en De Vutter, waar zo’n 5.500 mensen werken, zijn volgens vicevoorzitter Wilfried Aarsen ook niet meer puur op productiebedrijven gericht. Ook detailhandel en jonge ‘start-ups’ vestigen zich op beide bedrijfsterreinen. “We streven nu naar een omgeving waar je prettig kunt werken en winkelen, waar je graag wilt zijn”, aldus Aarsen, manager milieu en veiligheid bij Heineken. De Rietvelden en De Vutter moeten een wezenlijk onderdeel van de stad zijn. Om dat te bevorderen hield RIVU dit voorjaar

! De aanleg van de containerterminal op bedrijventerrein De Rietvelden in Den Bosch is volgens het RIVU-bestuur typisch een taak van het bedrijfsleven. Ondernemers moeten in dit soort zaken net iets vooruitlopen. Foto Tim Durlinger een schouw, vertelt secretaris Mandy de Koning, mede-eigenaar bij Van Ewijk Advocaten Mediators.

“Geïnteresseerde ondernemers hebben samen met gemeente, politie en brandweer een ronde over onze terreinen gefietst. We konden zelf concreet aangeven waar zaken konden worden verbeterd.” Volgens bestuurslid Guido Handels is daar een actielijst uit voortgekomen. “Daarop staan zaken, variërend van de aanpak van openbaar groen, verkeersonveilige

situaties tot panden die moeten worden opgeknapt”, weet de directeur van H&B Logistics. De schouw was tevens onderdeel van het uitbreiden van het Keurmerk Veilig Ondernemen. RIVU is inmiddels toe aan het derde certificaat. Ook wordt gewerkt aan een groenplan. De vereniging grijpt het 30-jarig bestaan aan om zichzelf onder een vergrootglas te leggen. RIVU wil een organisatie vóór en dóór ondernemers zijn en draagvlak hebben, zowel bij de

grote spelers als het toenemend aantal ZZP’ers. Daarom bestaat het jaarprogramma uit uiteenlopende activiteiten en worden interesses gepeild via contacten met de ondernemers. Aarsen signaleert een grote tevredenheid en opkomst bij de activiteiten, zoals de bedrijfsbezoeken. “Maar je kunt ook denken aan nieuwe ontwikkelingen op het gebied van communicatie en veiligheid. Neem nou de aanleg van zo’n containerterminal; dat zou de gemeente nooit hebben bedacht.”

10 + Bloemen uw bedrijfsbloemist

Probeer het nu!

Eerste bestelling

Gratis!

Voor 16.00 uur besteld, wordt het dezelfde dag bezorgd!

Industrielaan 10, Uden. Tel. 06 - 526 889 08 info@flowersforall.nl www.flowersforall.nl

Lokale aandacht... Wereldwijde ondersteuning.

HLB Van Daal & Partners is daar waar de business zit. Thuis in uw regio, gecombineerd met het juiste internationale netwerk. Een inspirerende accountants- en belastingadviesorganisatie met een dienstenpakket dat naadloos aansluit bij de behoefte van ondernemers binnen het MKB. Verantwoording nemen en toegevoegde waarde bieden staan centraal.

U kunt zorgeloos ondernemen, HLB Van Daal & Partners regelt de rest.

HLB Van Daal & Partners is a member of

International. A world-wide network of independent accounting firms and business advisers.

Ondernemend, net als u

volg ons op twitter @HLBVDP

www.hlb-van-daal.nl

HLB Van Daal & Partners is gevestigd in Breda, Den Bosch, Dongen, Geleen, Gemert, Heerlen, Maastricht, Oss, Schijndel, Waalwijk, Uden en Amsterdam.