Leren van de praktijk 2018
Inhoudsopgave INLEIDING
Colofon
FOTOGRAFIE:
cover: Wendy Franke, binnenwerk: Brandweer Twente
COPYRIGHT:
©Maart 2019, Brandweer Twente. Niets uit dit document mag zonder toestemming van Brandweer Twente openbaar gemaakt worden. De inhoud van dit document kan niet gebruikt worden om aansprakelijkheid vast te stellen. Vragen of opmerkingen kunt u mailen naar kenniscentrum@brandweertwente.nl
2
5
WIE IS WIE IN HET KENNISCENTRUM?
6-7
WAT DOET HET KENNISCENTRUM
8-9
BRANDONDERZOEKEN
10 - 31
INFOGRAPHICS | NABESPREKINGEN INCIDENTEN
32- 59
LEERTAFELS
58 - 65
OVERZICHT VERBETERACTIES
66 - 67
KENNISKAART
68 - 79
SAXION EN SAFETY FIELDLAB
80 - 83
FACTS AND FIGURES
84 - 85
3
Inleiding V
oor jullie ligt de tweede jaareditie van Leren van de Praktijk, Brandweer Twente. Een bundeling van concrete ervaringen en lessen opgedaan in de uitoefening van het vak. Oftewel leren van de praktijk. Het Kenniscentrum helpt bij het leren van de praktijk. Dit doen we vooral samen met jullie en maken we concreet door: 1. Brandonderzoek met als eindproduct een brandonderzoeksbulletin, 2. Leertafels waarin we naar aanleiding van een incident een onderwerp verder verdiepen, 3. Het nabespreken van incidenten met als eindproduct de infographic, 4. Het delen van relevante (nieuwe) kennis naar aanleiding van landelijke onderzoeksrapporten of actuele ontwikkelingen middels de kenniskaart. De opgedane leerpunten en kennis borgen we onder andere in onze repressieve procedures en oefenprogramma. In deze editie vinden jullie een bundeling van een aantal brandonderzoeken, de gouden tips, lessen en aandachtspunten die in de nabesprekingen naar voren zijn gekomen. Ook zijn de getekende verslagen van de leertafels opgenomen en wordt kennis van actuele onderwerpen middels de kenniskaarten gedeeld. Tot slot is de stand van zaken van de verbeteracties die in de gesprekken naar voren zijn gekomen ook in beeld gebracht. Dank aan alle collega’s die hun kennis en ervaringen gedeeld hebben en op deze manier een bijdrage geleverd hebben aan het leren van de praktijk! Als kenniscentrum blijven we nieuwsgierig naar hoe we het leren goed kunnen blijven ondersteunen en zullen hierover met jullie in gesprek blijven. We wensen jullie veel lee(s)(r)plezier! Namens team Kenniscentrum Ymko Attema Teamleider Kenniscentrum
4
5
Wie is wie in team Kenniscentrum?
YMKO ATTEMA
FOLKERT VAN DER PLOEG BRANDONDERZOEKER
BRANDONDERZOEKER
Aanspreekpunt innovatie en Lerend Vermogen
Aanspreekpunt voor de sector Repressie en verricht brandonderzoek
Aanspreekpunt voor Brandveiligheid, Lerend Vermogen
TEAMLEIDER
BERNO HOSPERS
BRANDONDERZOEKER
BRANDONDERZOEKER
FRANS DEKKER
LIEKE KWINTENBERG
Verricht brandonderzoek
Verricht brandonderzoek
Aanspreekpunt sector Beheer & Techniek, Safety Field Lab
EMELIE VERBEEK
6
QUIDO HARMSEN
PROJECTMEDEWERKER
MÉLISANDE BOERNAMA
MEDEWERKER LEREND VERMOGEN
SPECIALIST LEREND VERMOGEN
Aanspreekpunt Lerend Vermogen, aanspreekpunt sector Strategie & Ondersteuning
Aanspreekpunt Lerend Vermogen, aanspreekpunt sector Strategie & Ondersteuning In 2018 gestopt
7
Over de ervaring van het hele korps beschikken!
Leren van de praktijk 2018
HELPEN MET LEREN LEREN VAN DE PRAKTIJK
JE HEBT GEVOELD HOE HET WERKT IN DE PRAKTIJK EN JE BEGRIJPT HOE JE MOET HANDELEN
8
9
Leren van de praktijk 2018
Brandonderzoeken BRANDONDERZOEK DEN HAM VROOMSHOOP
VRIEZENVEEN
OOTMARSUM
TUBBERGEN
HELLENDOORN
DENEKAMP
WIERDEN NIJVERDAL
WEERSELO
ALMELO CENTRUM
Brandonderzoek is voor de brandweer één van de manieren om te leren van incidenten. Onderzoek levert veel informatie op over de oorzaken van branden, brandverloop, de effectiviteit van preventieve voorzieningen en de effectiviteit van onze eigen inzet. De uitkomsten van brandonderzoek hebben we als brandweer nodig om betere voorlichting te kunnen geven. Daarnaast levert brandonderzoek meer inzicht op over het brandverloop en over ons eigen optreden. Door brandonderzoek kunnen we trends zien en kunnen we deze vertalen naar les- en leerstof, zodat we als brandweer veilig en op de juiste manier kunnen optreden.
WANNEER BRANDONDERZOEK? DE LUTTE BORNE
RIJSSEN
HENGELO NOORD
ENTER
HOLTEN
DELDEN
MARKELO
OLDENZAAL
HENGELO CENTRUM
LOSSER ENSCHEDE NOORD
GOOR
GLANERBRUG BOEKELO ENSCHEDE HOOFDPOST
DIEPENHEIM
Brandonderzoeken opgenomen in dit jaarboek
- Op verzoek vanuit de organisatie (vaak door bevelvoerder en OvD); - Branden met slachtoffer (met slachtoffer bedoelen we een persoon die met verwondingen door toedoen van de brand met ambulance is vervoerd naar het ziekenhuis of is overleden ten gevolge van de brand) - Branden waarbij producten op het gebied van de energietransitie zijn betrokken (denk aan zonnepanelen, lithium ion accu’s (opslag), elektrische fietsen, laadpalen etc.) - Branden in verzorgingsgebouwen (woonzorg/verpleeghuizen etc.) - Branden waar preventieve voorzieningen een belangrijke rol hebben gespeeld, zowel positief als negatief.
HAAKSBERGEN
Overige brandonderzoeken
10
11
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Hulststraat Almelo
Hulststraat Almelo
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
De uitgebrande CV-ketel
15444 Hulststraat Almelo 6-2-2018 Kleine brand Woning F. van der Ploeg / B. Hospers / L. Kwintenberg Op verzoek van OvD, i.v.m. meerdere reparaties aan de CV ketel eerder die week
BRANDOORZAAK
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN
Het betreft een huurwoning van Beter Wonen. Mevrouw heeft net de sleutel van het huis gekregen en het huis staat verder nog geheel leeg. Op vrijdag (2-2) heeft mevrouw Beter Wonen gebeld omdat zij en haar schoonzoon een gaslucht roken in de woning. Op zaterdagmorgen (3-2) is er een monteur gekomen en heeft nieuwe rubbers bij de gasaansluiting geplaatst in de CV ketel, omdat er gas zou lekken. Op zondag (4-2) hoorde mevrouw boven een knal en dacht meteen aan de CV ketel, daarop draaide zij de gaskraan dicht. Op zondagmiddag is er monteur gekomen om de CV ketel te repareren. De pijpen van de luchtaanvoer en het afvoerkanaal lagen er zelfs af. De onderhoudsmonteur heeft de stekker er uit gehaald en aan de woningbouwvereniging aangegeven dat er verder moet worden gekeken naar de ketel. Op dinsdagmorgen om 08:00 uur is een monteur van een ander bedrijf gekomen om de C V ketel te repareren. Mevrouw heeft hem de sleutel gegeven en is zelf vertrokken richting haar werk. Toen zij rond 17:15 in het huis kwam, stond er rook in de woning. Zij heeft daarom de politie gebeld. TBO is er ter plaatse geweest, maar kan de precieze oorzaak niet achterhalen. Er zijn een paar mogelijkheden; er lekte gas in de kast voor de brand is ontstaan en dit is tot ontsteking gekomen. Een andere mogelijkheid is dat er een ander defect was in de CV ketel, maar daar is geen onderzoek naar gedaan. Wat wel vaststaat dat er na de brand een gaslekkage was (is getest) en dat er ten tijde van de inzet van de brandweer waarschijnlijk gas in de woning heeft gestaan. De gaslekkage is gestopt door het afsluiten van de hoofdkraan in de meterkast. De bewoonster rook echter geen gaslucht toen zij thuis kwam. Wat opvallend is, is dat er vorig jaar van een oudere type van dit type CV-ketel een veiligheidswaarschuwing is uitgebracht.
Niet aanwezig.
BRANDVERLOOP De mantel van de CV-ketel heeft waarschijnlijk kort, maar hevig gebrand. Deze was van kunststof. Gezien de hoeveelheid roet die aanwezig is in de kast en er was geen brandschade aanwezig rondom de ketel, geeft dit indicatie dat de brand door zuurstof gebrek is gesmoord. De CV-ketel was ingebouwd in een kast op de eerste verdieping. De rookgassen die zijn ontstaan ten gevolge van de brand zijn grotendeels afgevoerd door het rookafvoer kanaal van de ketel.
INZET Om 17:44 komt de tankautospuit van Almelo aan bij de woning. Er stond beneden weinig tot geen rook en daarom is er op aanwijzen van de bewoonster doorgegaan naar boven. De brand in de CV kast bleek gesmoord te zijn door zuurstofgebrek. Bij aankomst werd er geen warmte meer waargenomen door de warmtebeeldcamera, waarschijnlijk dat de brand al enige uren eerder was gesmoord.
De veiligheidswaarschuwing betrof NIET het type dat in de woning zat. “In 2009 hebben wij vastgesteld dat, wanneer de branderklemmen na geopend te zijn geweest niet juist worden gesloten, de brander niet altijd voldoende wordt afgesloten. Hierdoor kunnen binnenin het toestel rookgassen ontsnappen, waardoor smeltschade kan ontstaan aan de binnenzijde van het toestel. Dit zou kunnen leiden tot brand.”
De CV kast op de overloop
12
Bron: https://www.welkombijnefit.nl/nl/waarschuwing
13
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Meerdam Goor
Meerdam Goor
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
23174 Meerdam Goor 26-2-2018 Kleine brand Woonfunctie F. Dekker Op verzoek OvD
BRANDOORZAAK
BRANDVERLOOP
In de woonkamer heeft op de achterzijde van een stoffen hoekbank een router voor het internet gelegen. Deze router is hoogstwaarschijnlijk door een technisch mankement te heet geworden en heeft de bank en de daarop liggende kussens doen ontbranden.
Doordat de router op de rugleuning (framewerk) van de hoekbank lag, steunde het rugkussen daar tegen aan. Deze routers kunnen behoorlijk heet worden, en als ze dan geen voldoende ventilatie hebben kan het zoals in dit geval misgaan. De rugleuning van de bank is hierbij in de brand geraakt en heeft zich verspreid over deze bank. Er lagen ook diverse losse kussens in de betreffende hoek zodat hier voldoende brandstof aanwezig was. Toch is de brand om 2 redenen hier gesmoord. 1, omdat alle ramen en deuren gesloten waren en 2, omdat de bank en de kussens (vulling) van een nijlon-achtig materiaal waren. Dit materiaal is wel wat gaan branden, maar niet tot een goed ontwikkelde brand gekomen. Het is ook gaan gloeien en smelten met een behoorlijke rookontwikkeling als gevolg. De buurvrouw heeft deze brandlucht geroken en heeft daarop de brandweer gealarmeerd. De bewoonster was op het moment van ontstaan niet aanwezig.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Toetreding Brandweer
Hoekbank met plaats router op rugleuning
De woning is een duplex woning en ligt op de 1e verdieping. De woningen zijn huurwoningen en zijn onderling met een WBDBO van 60 minuten brandwerend van elkaar gescheiden. In de slaapkamer was een rookmelder aangebracht. Deze bleek uit berichten vanuit de sociale media, al veel eerder te zijn gehoord (ongeveer 2 uur) door passanten. Maar omdat niet bekend was waar dit geluid vanaf kwam en er niets te zien was, is er toen niet op gereageerd.
INZET Bij aankomst van de brandweer, was er een zwarte roet op de ramen te zien. Bij binnenkomst in het appartement na de voordeur te hebben geforceerd, bleek de brand al gesmoord te zijn, en kon de ingezette ploeg volstaan met ventileren.
Achter de bank zat de aansluiting van de CAI
14
Het restant van de router
15
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Potdijk Markelo
Potdijk Markelo
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
De technische ruimte van het buitenbad
Achterzijde van het gebouw
Brand en roet schade aan binnenzijde
Doorvoer boven het verlaagde plafond ter hoogte van een brandscheiding
Rook langs waterleidingen uitkomend in een badkamer
Doorvoer in de kelder die via een schacht naar het verlaagde plafond voert.
40097 Potdijk Markelo 9-4-2018 Nacontrole Industriefunctie F. Dekker / F. van der Ploeg Op verzoek bevelvoerder
BRANDOORZAAK
BRANDVERLOOP
De technische ruimte is de week voor het ontdekken van de brand, nog door de beheerder bezocht. Dit in het feit dat het zwembad deze week weer wilde beginnen met het buitenbad te vullen. Er waren geen elektrische apparaten in het gebouw in werking. Op maandag 9 april komt de beheerder weer in het pand en merkt dat de lampen het niet doen. Het blijkt achteraf dat deze wel branden, maar omdat ze door de roetaanslag zo zwart waren geworden, er hier geen licht meer af kwam. Ook is het er “raar” warm. De beheerder bemerkt dan dat alles zwart is en onder de roet zit. Hierop wordt de brandweer ter controle opgeroepen. Deze constateren bij aankomst dat er inderdaad een brand heeft gewoed, maar dat deze gesmoord is, naar men vermoed door zuurstof gebrek. De gehele ruimte is beroet, in een hoek heeft het daadwerkelijk gebrand, wat ook aan de buitenzijde aan de achterkant van het gebouw aan de deuren is te zien.
De brand is in een hoek aan de achterzijde van het gebouw begonnen. De precieze brandoorzaak is niet met 100% zekerheid vast te stellen, maar het grote vermoeden is na onderzoek van het aanwezige materiaal dat het hier om een brand gaat die veroorzaakt is door UPS unit. Deze UPS unit heeft op een plank in de hoek van het pand gestaan, en was niet in gebruik. Een UPS unit is een “Uninterruptible Power Supply”. Dit is een apparaat die wordt gebruikt in b.v. ruimtes waar computer gestuurde apparatuur staat, en verzorgt voor een bepaalde tijd de “noodstroom opvang”. Denk hierbij aan computerruimtes oid. De energie die deze apparaten levert is opgeslagen in accupack’s en wordt omgezet naar 230 volt, waarvan er in dit geval, 3 in het apparaat aanwezig waren. Hoogstwaarschijnlijk is in dit accupack iets misgegaan waardoor de accu’s sluiting maakten en zo heet zijn geworden, waardoor deze in brand is geraakt. Omdat er hier in deze hoek van het gebouw weinig brandbaar materiaal stond, behoudens de houten schappen in de stelling en de naastgelegen massieve houten achterdeuren met kozijn, is de brand hier door de (af)wezigheid van voldoende brandbaar materiaal, vanzelf weer uitgegaan.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN De technische ruimte is een apart gebouw die op de rand van het buitenterrein van zwembad “De vijf Heuvels“staat. Het pand is 1 brandcompartiment en heeft verder geen preventieve voorzieningen.
INZET Toen de brandweer ter plaatse kwam voor een nacontrole, was er nog wel enige warmte waarneembaar maar geen vlammen en/of rook.
Buitenzijde metalen kast
Aan de rechterzijde zitten de 3 accu’s. 2 hiervan zijn erg heet geweest en ook aan de buitenzijde van de stalen kast is dit zichtbaar
16
17
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Kattendamsweg Haaksbergen
Kattendamsweg Haaksbergen
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
Aan de voor en achterzijde een gat in het dak gebrand
61389 Kattendamsweg Haaksbergen 30-5-2018 Middelbrand Woonfuntie F. Dekker / B. Hospers Op verzoek OvD
De spuitlans voor het bestrijdingsmiddel
Plafond van de slaapkamer en de werkkast op de overloop, beide met zachtboard!!
BRANDOORZAAK
BRANDVERLOOP
In het pand was ten tijde van het uitbreken van de brand iemand aan het werk, welke was ingeschakeld om ongedierte wat in het hout op de zolder zat, te bestrijden. De man heeft waarschijnlijk met zijn spuitlans een gloeilamp kapot gestoten, waarop de brand is uitgebroken. Het middel wat hij gebruikte was Q-Care® Houtwormdood met o.a. als bestandsdeel het middel Permethrin. In het veiligheidsblad, van dit product staat dat het ontvlambaar is. Vlampunt ligt op >63 C en de explosie grenzen liggen respectievelijk op LEL 0,6 vol.% / UEL 7 vol.%. Vermoedelijk is door het kapotgaan van het glas van de gloeilamp de nevel van het product in contact gekomen met het hete gloei spiraal van de lamp en tot ontsteking gekomen. Door de verzekering zijn de restanten van de lamp en de bijbehorende schakelaar met bekabeling meegenomen voor onderzoek. De stukken glas (van de gloeilamp) die op de zoldervloer lagen, waren ook van de binnenzijde beroet. Onder deze resten glas was de vloer schoon van roetsporen. Verder was op de zolder geen elektronisch apparaat aanwezig wat deze brand heeft kunnen inleiden.
De brand is ontstaan op de houten zolderverdieping (bergingszolder) welke bereikbaar was d.m.v. een vlizotrap. Door de langere opkomst en inzettijd heeft de brand hier tot volledige ontwikkeling kunnen komen. Enkele balken waren al behoorlijk ver ingebrand. Doordat in veel vertrekken op de 1e verdieping ook zachtboard plafonds aanwezig waren heeft dit ook bijgedragen tot ontstaan van behoorlijk wat brandbare rookgassen. Op twee plaatsen is de brand naar beneden (1e verdieping), doorgeslagen. Dit op de grote slaapkamer aan de achterzijde en in een werkkast halverwege de woning.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Het betreft hier een vrijstaande woning uit 1971 in het buiten gebied met een pannendak. In de woning waren geen rookmelders aanwezig. Wel was er op de slaapkamer waar ook de CV ketel in een kast hing, een CO melder geplaatst. De woning is 1 brand compartiment.
Vlizotrap met toegang naar zolder
De zolder met links en rechtsdoorslagen naar beneden
De voordeur zat goed afgesloten, nachtslot en 2 x op “de knip”
18
INZET De brandweer kreeg bij aankomst niet direct de goede info over het product. Er is alleen gezegd dat er een giftig gas hing. Hierop is de AGS officier opgeroepen voor advies. Na de juiste product info te hebben gekregen kwam deze tot de conclusie dat de brandweer met gebruikmaking van de normale uitrukkleding en ademlucht, zonder gevaar naar binnen kon. Mede hierdoor én door de iets langere aanrijtijd (buitengebied) én omdat de medewerker van het bestrijdingsbedrijf, eerst zijn werkgever had gebeld i.p.v. direct de brandweer, is de blussing pas na minimaal een minuut of 22 na de melding van de brand van start gegaan. Melding 09.42 uur, en goedkeuring betreding door AGS 10.04 uur. Van het korps Neede is een collega gewond geraakt bij het zich toegang verschaffen tot de woning. Hij heeft hierbij door het glas in de voordeur zijn hand verwond en moest worden gehecht. Schrikmoment, tijdens de inzet viel er plots een gat in het plafond, en ook pannen in de slaapkamer.
Tot nu toe nog niet!!
19
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Ondernemersweg Holten
Ondernemersweg Holten
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
Buitenkant van de bedrijfshal (rode cirkel links = brandschade, rode cirkel rechts = ventilatieroosters)
Toetreding meterkast/omvormers buiten (enige toegang)
Verbrande meterkast (rood) en schakelunit (oranje) Onderste gedeelte in de afscherming
20
Afscherming (kast) vanaf binnen
70633 Ondernemersweg Holten 20-6-2018 Middelbrand Bedrijfsverzamelgebouw F. van der Ploeg / B. Hospers Verzoek OVD i.v.m. zonnepanelen op dak
BRANDOORZAAK
BRANDVERLOOP
Het pand dat ca. 15 jaar oud is, is in januari voorzien van ca. 600 zonnepanelen. In april zijn er nog ca. 400 bijgeplaatst. De panelen leveren elk 260 Wattpiek (Wp). De opgewekte stroom wordt via 6 omvormers door een centrale unit/schakelkast terug geleverd aan het net, dan wel voor eigen gebruik gebruikt. In deze centrale unit/schakelkast is brand ontstaan. Deze was dan ook volledig weggebrand. De omvormers en de unit/schakelkast waren tegen de zijwand van het pand bevestigd boven de meterkast. Doordat er werd geklaagd over het ‘lawaai’ dat de omvormers maakte is de meterkast (3 weken voor de brand) afgeschermd met geïsoleerde sandwichpanelen platen. De meterkast was nu opgedeeld in twee lagen: in het onderste gedeelte hing de traditionele meterkast en de centrale unit/schakelkast. In het bovenste gedeelte, die te bereiken is via een ladder en een gat in de vloer boven de meterkast, hingen de 6 omvormers. De meterkast en omvormers zijn door de afscherming nu alleen nog te bereiken via een zijdeur in het pand en niet meer van binnen uit.
De brand is ontstaan in het onderste gedeelte van de afscherming daar waar de centrale unit/schakelkast van de zonnepanelen hangt en de output van alle collectoren bij elkaar komt. Hier is de brand ontstaan en heeft het hevig gebrand. Van de centrale unit/ schakelkast is niets meer over. De naastgelegen meterkast is ook geheel verbrand, de contouren van de meterkast zijn nog wel zichtbaar. De rookgassen hebben zich opgehoopt in het onderste gedeelte en zijn tot ontbranding gekomen en hebben er voor gezorgd dat de eerste omvormer, boven het gat in de vloer, ook is verbrand (deze werkte niet meer, de overige 5 hadden stonden nog onder spanning door de zonnepanelen). De rook werd uit de afscherming geperst en kwam in de hal en via ventilatieroosters in de buitenwand, ook buiten terecht, waardoor de brand vanaf de buitenkant ook zichtbaar was. Buiten de afscherming, maar binnen in de hal, waren vlamverschijnselen zichtbaar door het ontbranden van de rookgassen. De huurders hebben nog filmbeelden van de eerste rookverspreiding kunnen maken welke voor les en leerstof gebruikt mogen worden.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Het pand is, zo gaf de eigenaar aan, opgedeeld in ‘compartimenten’ van ca. 1000 m2, deze compartimenten zijn door de brandvertragende wanden gescheiden. In de wanden zitten echter niet af te sluiten doorgangen waardoor de rook vrij spel had om de gehele ruimte te vullen met rook. Er is dus geen sprake van brandcompartimentering. Wel waren er in de hal diverse rookmelders geplaatst die tijdens de brand ook zijn afgegaan.
INZET Bij aankomst van de brandweer is de eerste TS ingezet op de afscherming (meterkast/omvormers). Medewerkers van het bedrijf durfden geen bluspoging uit te voeren in de meterkast. Aangezien er veel rookgassen uit de meterkast kwamen via het ventilatiesysteem is er voor gekozen om eerst de rookgassen door middel van een inzet met hoge druk aan de buitenkant van het pand. Toen men de vlammen uit de rookgassen had, is de deur geopend en is er geblust met een CO2 blusser. Ook op het bovenste gedeelte waar de omvormers zich bevonden is een CO2 blusser ingezet. Hierna is er met hoge druk op gepaste afstand de meterkast afgeblust. De tweede TS is ingezet in de hal en heeft de hal geventileerd.
Omvormers Bovenste gedeelte in de afscherming
21
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Van Der Heijdenstraat Denekamp
Van Der Heijdenstraat Denekamp BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
De schuur
22
Bij binnenkomst, linkerkant van de schuur
De brandschade op de grond
Na wat graven vinden we de elektrische fiets
Het frame waar de accu in zit
Accu uit elkaar gehaald, alle cellen gescheurd
85919 Van Der Heijdenstraat Denekamp 25-7-2018 Middelbrand Schuur L. Kwintenberg / F. Dekker Op verzoek van OvD, i.v.m. brand eerder die nacht in Denekamp
BRANDOORZAAK
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN
In de nacht van 25 juli ontstaat er brand in de schuur in de achtertuin bij bewoners in Denekamp. De buren van vier huizen verderop worden gealarmeerd doordat hun eigen rookmelder afgaat (wind stond richting hun huis). Na inspectie komen ze er achter dat er brand is bij de buren en alarmeren de bewoners. Vervolgens wordt het alarmnummer gebeld. De brand gaat volgens de bewoners vervolgens heel snel en verwoest de schuur. In de schuur stonden veel spullen, het was in het begin dan ook lastig een ontstaansplek aan te duiden. De brandschade in de schuur was aan de linkerkant het grootst. Aan deze kant is ook een plek aan te duiden waar de brandschade het grootst is, namelijk ter hoogte van waar een elektrische fiets heeft gestaan. Het accupakket zat nog in de fiets en na onderzoek bleek dat alle cellen die in het pakket zaten zijn gescheurd, wat duidt op dat ze hebben gebrand. Vermoeden is dat er brand is ontstaan in het accupakket of door de bedrading in het frame van de fiets. Het verbranden van de cellen Ăn het pakket kan echter ook gevolgschade zijn, maar gezien dit binnen schadebeeld past en er geen directe sporen zijn gevonden voor een andere oorzaak, is het erg aannemelijk dat de brand bij de fiets is begonnen. Wat de brand in de accu of bedrading heeft doen inleiden is echter lastig te zeggen, dit kan bijvoorbeeld komen door een interne beschadiging in de accu (laten vallen) of fabricagefout. De fiets was helaas ruim een week oud en de accu zat op het moment van de brand niet aan de lader. Een elektrische oorzaak in bijvoorbeeld de bedrading van de schuur is niet uit te sluiten, maar hier zijn verder geen specifieke sporen naar gevonden.
De bewoners hadden een rookmelder opgehangen in de schuur, maar deze hebben zij niet gehoord. Deze rookmelder was ook niet gekoppeld met de rookmelders in het huis.
BRANDVERLOOP Vermoeden is dat het accupakket of de bedrading in de fiets is gaan branden. In de schuur stonden veel spullen, waardoor er een grote vuurlast was. De schuur was gemaakt van houten balken en hout aan de buitenkant, met een pannendak aan de voorkant en golfplaten aan de achterkant. Mede hierdoor heeft de brand zich goed kunnen ontwikkelen. Bij aankomst van de brandweer was de brand al uitslaand, de brand was toen waarschijnlijk al zeker een uur aan de gang.
INZET Bij aankomst was direct duidelijk dat het brandde in de schuur. Doel was om overslag naar de buren te voorkomen. Bij de verkenning heeft een manschap van Denekamp heel slim gebruik gemaakt van de fiets van de buurman om de achterkant van de schuur te verkennen. Deze afstand was namelijk best groot, aangezien er geen pad tussendoor was. Aan de achterkant van de schuur stond een pand waar gasflessen aanwezig waren, deze hebben gelukkig geen gevaar opgeleverd. Ook was er gasfles bij de schuur aanwezig, deze is weggezet. Er is ingezet met hoge en lage druk. Overslag naar de schuur van de buren is gelukkig voorkomen. Zij hebben echter wel wat brandschade.
23
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Morsweg Rijssen
Morsweg Rijssen
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
104119 Morsweg Rijssen 7-9-2018 Grote brand Bijeenkomstfunctie F. Dekker / Q. Harmsen Werking brandpreventieve voorzieningen (op verzoek OVD)
BRANDOORZAAK
BRANDVERLOOP
Rond de klok van 04.00 uur vrijdagmorgen, komt bij de meldkamer een brandmelding (112-melding) binnen. De meldster, die reeds door de Particuliere Alarmcentrale (PAC) is gealarmeerd voor een brandmelding op de 1e verdieping, is ter plaatse en bevestigd dat er daadwerkelijk sprake is van brand. Op basis van de gevonden brandpatronen, de aanwezige videobeelden en het gesprek met de eigenaar die een bluspoging heeft gedaan, is het zeer aannemelijk dat de brand is ontstaan ter plaatse van de meterkast en muziek-/ lichtapparatuur achter de bar. De exacte oorzaak is niet vast te stellen, maar mogelijk betreft het overbelasting.
Uit onderzoek en analyse van de camerabeelden is op te maken dat de brand laag (nabij de grond) achter de bar is ontstaan ter plaatse van de meterkast en muziek-/lichtapparatuur. Hierbij heeft de brand zich in eerste instantie ontwikkeld tegen de achterwand en uitgebreid richting de bar. Door de zelfsluitende deuren heeft de warme rooklaag zich met name opgehoopt in de ruimte, hierbij zijn smeltsporen zichtbaar.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Recent zijn bouwkundige werkzaamheden uitgevoerd (juli 2017) op het gebied van brandveiligheid, zo ook aan de aanwezige brandwerende scheidingen. Het gebouw heeft diverse brand compartimenten verdeeld over 2 bouwlagen. De eerste verdieping heeft een brandcompartiment met een WBDBO van 30 minuten. Naast de verschillende bouwkundige voorzieningen is het gebouw ook uitgevoerd met een BMI-installatie die tevens zelfsluitende deuren aanstuurt op kleefmagneten. De brandmeldinstallatie heeft tevens een doormelding naar een PAC. De werking van de verschillende voorzieningen, enerzijds de snelheid van de detectie en doormelding gecombineerd met de werking van de preventieve voorzieningen heeft duidelijk een positieve bijdrage gehad op de omvang van de brand.
24
INZET De eerste bluspoging is gedaan door de eigenaar zelf die reeds gealarmeerd was door de PAC. Middels het gebruik van de Âschuimblussers is de brand tijdelijk getemperd maar niet onder controle gekregen. De brandweer heeft vervolgens een binnenaanval gedaan, waarbij het compartiment (centrale entree) zich ook reeds had gevuld met rook. Met hoge druk is de brand op de 1e verdieping geblust. Voor aanvang blussen is de elektra en ventilatie uitgeschakeld.
25
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Rondweg Losser
Rondweg Losser
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
Ingang van het pand
Woning vanaf de buitenzijde
114010 Volkerinksstraat Almelo 15-9-2018 Middelbrand Woonfunctie F. Dekker Op verzoek OvD en tevens reden PD door politie
BRANDOORZAAK
BRANDVERLOOP
Iets voor 23.00 uur zaterdagavond komt bij de meldkamer een brandmelding binnen van een woningbrand op het terrein van de zorginstelling Losserhof te Losser . De melding is bij de meldkamer Twente via de BMI van deze instelling binnen gekomen. Uit onderzoek is gebleken dat op de kamer van patiënt de zitting van een bankstel is gaan branden. Hierop is gelijk het personeel gealarmeerd welke direct hebben gereageerd en met twee personen de kamer zijn binnengegaan. De patiënt is hierop uit het vertrek gehaald en is de deur weer gesloten. Het personeel heeft geen bluspoging gedaan i.v.m. het ontruimen van de overige vertrekken. De brandweer heeft bij aankomst de brand geblust en heeft het pand geventileerd De patiënt van betrokken kamer heeft later aangegeven de bank zelf in brand te hebben gestoken.
De brand is binnen het subbrandcompartiment gebleven. Wel is rook door het openen van het personeel tijdens de redding en tijdens de bestrijding van de brand door de brandweer op de gang gekomen. De woonkamer en de slaapkamer van betrokken bewoner hebben flinke brand en rook schade opgelopen. Bewoner heeft geen brandwonden opgelopen en is nog door personeel van de ambulance nagekeken i.v.m. het eventuele inademen van rook.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN
De bank in de woonkamer, rechts de ontstaansplek
Hitte bij de rookmelder en ventilatieopening
26
Plaats waar rookmelder in de kamer hing
INZET Na melding zijn de korpsen van Oldenzaal en Losser gealarmeerd. Tas en Hoogwerker van Oldenzaal en de Tas van Losser zijn TP geweest. De eveneens later gewaarschuwde TAS van de Lutte en de tankwagen van Weerselo hoefden toch niet meer na te komen. De brand kon met een HD straal geblust worden en hierna is door de brandweer het gehele pand geventileerd.
De woning is een pand met een gezondheidszorgfunctie van de Twentse Zorgcentra en is gebouwd in 2007. Het pand ligt in een brandcompartiment en de kamers zijn tevens subbrandcompartimenten met een WBDBO van 30 minuten onderling. De brand is beperkt gebleven tot de kamer van de bewoner. De deuren naar de gang zijn zelfsluitend. Het pand is met een sub centrale aange sloten op de BMI van de totale zorginstelling de Losserhof. Ook zijn hier brandslanghaspels aanwezig op de gang. Het vermoeden van de brandweer was dat de bewoner misschien een rookmelder had verwijderd vanaf het plafond. Dit kon niet worden bevestigd.
Rookschade in de slaapkamer
27
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 RechterveldbrinkEnschede
Rechterveldbrink Enschede
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
Voorzijde
Recreatieruimte met brandlocatie
70142 Rechterveldbrink 16-9-2018 Grote brand Woon(zorg)gebouw B. Hospers / F. van der Ploeg; vanuit brandveiligheid : E. Hiddingh Op verzoek betrokken eenheid: Snelle rookverspreiding in het pand
BRANDOORZAAK
INZET
De brand is ontstaan in een kast in de koffiecorner/keuken op de recreatieafdeling op de begane grond. In deze kast liep een kabelgoot met diverse draden, waaronder 230V kabels, coax kabels en kabels voor een geluidsinstallatie. De oorzaak van de brand is gelegen in de kabelgoot echter is de exacte oorzaak niet meer te achterhalen. De bekabeling zorgde er mede voor dat er een behoorlijk rookontwikkeling was. Door de repressieve dienst werd aangegeven dat het mogelijk een prullenbak brand betrof. Uit onderzoek blijkt dat de prullenbakbrand gevolgschade is.
De eerste TS is om 4:41 ter plaatse. De politie is dan al bezig met de ont ruiming op de eerste verdieping. De alarmcentrale heeft de classificatie grote brand gegeven in verband met de brand in combinatie met de ontruiming. In de ontvangsthal staat al veel rook en nog veel meer in het restaurant gedeelte. De eerste TS heeft een achteringang geforceerd om bij de brand te komen. Er is een brandhaspel gebruikt om de brand te bestrijden tot er een HD straal vanaf de andere zijde ingezet kon worden. De 2e TS wordt ingezet op de ontruiming van de direct bovenliggende 1e en 2e verdiepingen. Op deze verdieping is lichte rook aanwezig. De 3e TS is ingezet op de 3e en 4e verdieping. Mensen zijn daar geadviseerd binnen te blijven. In een schacht, ter hoogte van de lift, kon rook tot de 4e verdieping komen maar is vrijwel niet op de gang terecht gekomen. De andere verdiepingen zijn allemaal verkent. Bijna iedereen is ‘horizontaal’ geëvacueerd op dezelfde verdieping. Slechts een paar bewoners zijn via de noodtrap naar beneden gegaan. Veel oudere bewoners waren slecht ter been en moesten geholpen worden waaronder een persoon in een rolstoel. Niet iedere bewoner reageerde op de signalen van de brandweer. Dit resulteerde in deuren die dicht bleven (hardhorendheid of door het niet open willen doen van deuren). Deze zijn even gepasseerd om eerst andere bewoners te waarschuwen. Met behulp van medewerkers die ter plaatse zijn gekomen, zijn de bewoners uit hun kamers gehaald. Het betreft een gebouw waar geen verzorgingsplicht aanwezig hoeft te zijn. Men is ‘zelfredzaam’. Rookverspreiding; Vanaf het moment dat de brandmeldin-
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Het gebouwd is gebouwd in 1978 en in 1998 is er een recreatieruimte aangebouwd. In 2012 is het gebouw gerenoveerd. Het pand is volledig gecompartimenteerd en gedetecteerd middels rookmelders. Er is een directe doormelding naar de alarmcentrale. Tussen 07:00-19:30 is er een vertraging van 3 minuten. De kast heeft een open verbinding naar het verlaagde plafond. Vermoedelijk zijn de eerste rookgassen opgehoopt tussen het verlaagde plafond. De brand was, zo lijkt het, al voorbij de “beginfase” te zijn voordat de rook gedetecteerd werd door de brandmeldinstallatie. Dit is de verklaring van de geconstateerde rookontwikkeling, deze was naar de mening van de repressieve collega’s verder ontwikkelt dan je op basis van een OMS mogelijk zou kunnen verwachten.
Plaats van ontstaan van de brand
Doorvoer boven het verlaagde plafond ter hoogte van een brandscheiding
28
Brandklep die niet in de scheiding zelf zit maar ervoor
Rook langs waterleidingen uitkomend in een badkamer
Doorvoer boven het verlaagde plafond, deze staat in verbinding met de kelder
Doorvoer in de kelder die via een schacht naar het verlaagde plafond voert.
BRANDVERLOOP Om 04:35 komt er een OMS melding ‘bijeenkomstgebouw’ binnen bij de meldkamer. Het betreft een woon(zorg)gebouw met meer dan 100 kamers en ‘zelfredzame’ personen. Uit het eerste contact tussen de meldkamer en een medewerker van, die ter plaatse is, blijkt dat er daadwerkelijk brand in de recreatieruimte is en de brand naar boven trekt. De alarmcentrale alarmeert daarop de dienstdoende repressieve voertuigen. Er wordt snel opgeschaald met een bijpassend scenario in dit geval gelijk aan industriebrand. Het recreatiegedeelte heeft een brandwerende scheiding van 30 min ten opzichte van de rest van het gebouw. Rook kan zich echter door diverse kleine openingen en schachten verspreiden naar andere compartimenten. Langs ventilatiekokers, cv doorvoeren, kabeldoorvoeren etc. Het plafond direct boven de brandhaard bestond uit een betonnen vloerconstructie met daarboven de 8 verdiepingen. Op 4 meter afstand van de brand op de begaande grond zat een scheiding van hoogbouw en laagbouw. Bij de laagbouw zit een plafondconstructie van damwandprofiel met EPS. De constructie is door de initiële brand zodanig aangestraald dat het EPS al is gaan smelten onder de bitumen dakbedekking.
stallatie de eerste melding genereerd, dat tijdstip is gekenmerkt als tijdstip “0”. De tijd hieronder is in minuten weergegeven. • Tussen 0 en 2:54 - 8 automatische meldingen vanuit de recreatiezaal. • Na 4:01 en 4:19 - 2 automatische meldingen niet nabij de brandruimte. • Na 4:59 en 5:01 - 2 automatische meldingen vanuit de kelder. • Na 5:02 en 08:19 - 5 automatische meldingen vanuit verschillende ruimten op de bgg. • Tussen 8:33 en 10:33 - 4 automatische meldingen kelder. • Na13:06 en 14:32 - 2 automatische meldingen elders op de begane grond. • Tussen 19:57 en 41:44 - 4 automatische meldingen vanuit het centrale trappenhuis en omg. • Na 57 min - 5 automatische meldingen vanuit het centrale trappenhuis (ventileren?). Door o.a. de ontruiming zijn deuren geopend die invloed hebben gehad op de meldingen. Niet alle meldingen zijn weergegeven.
29
Brandonderzoeken
Leren van de praktijk 2018 Theresiastraat Hengelo
Theresiastraat Hengelo
BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:
130779 Theresiastraat Hengelo 12-11-2018 Grote brand Appartement in portiekflat Q. Harmsen / L. Kwintenberg / A. von Heijden Snelle brandverloop, type gebouw, SO’s nagekeken in ziekenhuis
Ingang
Brandadres
BRANDOORZAAK Voorzijde van appartement
Achterzijde van appartement
Vanaf trap richting eerste verdieping (links brandadres)
Hoekbank
Vanaf trap richting tweede verdieping
Richting voorzijde (ontstaansgebied) (360 graden foto)
Richting achterzijde woning (360 graden foto)
Omstreeks 23:30 uur maandagavond kwam er een brandmelding binnen bij de meldkamer van een brand in een woonkamer in een portiekflat. De bewoners waren de avond van de brand thuis en hij verklaarde na een geluid te horen vanuit de woonkamer daar is gaan kijken en de brand zag ter hoogte van de hoekbank. Vervolgens heeft hij direct de alarmcentrale gebeld en is samen met zijn partner naar buiten gegaan. Doordat de woning te ver is uitgebrand zijn er geen duidelijke sporen meer zichtbaar die leiden naar een specifieke oorzaak. Het ontstaansgebied is wel terug te herleiden naar de voorkant van de woning. Hier is enkele elektra, asbak en zijn een aantal waxinelichtjes en kaarshouders gevonden. De bewoner dacht zelf eventueel dat de kat een kaarsje heeft omgestoten toen hij niet in de woonkamer aanwezig was. De kaarsen zijn dus ook daadwerkelijk aan geweest die avond, maar of dit de oorzaak van de brand is, is op basis van de restanten van de brand niet meer te zeggen. De radiator aan de voorzijde is door de brand op de puntlassen geknapt.
PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Het flatgebouw bestaat uit 18 appartementen die worden verhuurd door een woningcorporatie. Het betreft een portiekflat, bestaande uit steenachtig materiaal met drie bouwlagen en kelder. Elk appartement heeft een balkon aan voor- en achterzijde. De muren bestaan uit bakstenen en de vloeren tussen de appartementen zijn holle bakstenen (NeHoBo/Perfora), deze zijn gestuct en bekleed met gips. Er zijn in het gehele gebouw totaal drie trappenhuizen, die elk in verbinding staan met zes appartementen. Er is gesproken met bewoner van het betreffende appartement en zijn bovenbuurman, zij hadden beide geen rookmelder.
BRANDVERLOOP Radiator geknapt op puntlassen
30
Waxinelichthouder (gevonden nabij bank)
Asbak (gevonden ter hoogte van bank)
De brand heeft veel schade veroorzaakt aan de woning. De bewoner verklaarde te zien dat de hoekbank voor de helft brandde toen hij de
brand ontdekte. Hij heeft de balkondeur aan de achterzijde van het appartement geopend, zodat de kat eventueel zou kunnen ontsnappen. Hierdoor heeft de brand zich goed kunnen ontwikkelen door een toevoer van zuurstof. De voordeur van het appartement richting de hal heeft dicht gezeten. In die deur zat enkel glas, die op een bepaalde tijd is geknapt. De rook heeft zich mede daardoor nog meer verspreid in het trappenhuis. Bij aankomst van de brandweer was de brand aan beide kanten van het appartement uitslaand. De ontstaansplek van de brand is zeer waarschijnlijk aan de voorzijde van de woning (hier heeft ook de bank gestaan), te zien aan de hoeveelheid schade die hier het grootst is. De radiator aan de voorzijde is door de brand op de puntlassen geknapt. De bovenbuurman heeft bij het ontvluchten van de woning zeer waarschijnlijk zijn voordeur open laten staan, hij heeft aanzienlijke rook-/roet- en waterschade.
INZET Aanrijdend was er een melding van een woningbrand in een appartement, er kwam erg veel informatie door. Zo zou het een uitslaande brand betreffen, waarbij een gasleiding is geknapt en waarbij er buiten enkele auto’s in brand zouden staan. Het was niet bekend of er nog mensen in de portiek waren. De hulpdiensten stonden op veilige afstand, i.v.m. eventueel explosiegevaar. De eerste TS (Hengelo Centrum) die aankwam trof inderdaad een uitslaande brand aan, aan beide zijden van het appartement op de tweede verdieping. Er is voorbij het gebouw gereden en gekozen om aan de achterzijde van het gebouw een offensieve buiteninzet met 1,5 duims LD toe te passen en vervolgens aan de voorzijde voor een knock-down, daarna is doorgestoten naar binnen (ook wel bekend als transitional attack). Uit het appartement aan de rechterzijde van de brand is een vrouw met kind van het balkon gehaald door de 113 en 114 middels een ladder van de TS. De tweede TS (Hengelo Noord) is ingezet op het verkennen van de omliggende woningen en eventueel op de redding/ontruiming. Het was namelijk nog niet bekend of alle mensen uit het gebouw waren. De derde TS (Delden) heeft gas en elektra afgesloten in het gebouw.
31
Leren van de praktijk 2018
TS 120 TS 130
TS 110 DEN HAM
VROOMSHOOP
OOTMARSUM TUBBERGEN
VRIEZENVEEN
HELLENDOORN
DENEKAMP
WIERDEN
NIJVERDAL
ALMELO CENTRUM
WEERSELO
BORNE
RIJSSEN
OLDENZAAL
ENTER
HENGELO NOORD
HOLTEN
DELDEN
MARKELO
DE LUTTE
HENGELO CENTRUM
LOSSER ENSCHEDE NOORD
GOOR
Nabesprekingen incidenten Ervaringen komen vanzelf, ervan leren gaat niet altijd vanzelf. Met ruim 5.000 inzetten per jaar doen we heel veel ervaringen op. Naast alle kennis die we opdoen tijdens de opleiding en in het oefenprogramma zijn deze ervaringen erg waardevol. Een soort van realitycheck waar je in de praktijk tegenaan loopt en hoe je handelt met de kennis die je op dat moment hebt. De kunst is dat we als organisatie over die ervaringen kunnen beschikken en actief met elkaar delen. Eén van de middelen die we daarvoor inzetten is de infographic, een overzichtelijk praatplaat waarin het incident in beeld is gebracht. Direct betrokkenen hebben nagedacht over wat elke collega binnen de brandweer over dit incident en de inzet zou moeten weten. Vaak wordt er ook een gouden tip gegeven. Op deze manier proberen we de ervaringen van een aantal relevantie incidenten te ‘vangen’ en met elkaar te delen. Deze infographics kunnen vervolgens gebruikt worden voor het maken van casuistiek, onderdeel zijn bij een les of instructie, of gewoon als gesprekstof aan de koffietafel op de kazerne dienen.
GLANERBRUG BOEKELO
ENSCHEDE SPAANSLAND
DIEPENHEIM
HAAKSBERGEN
32
33
Het verhaal van
Zeer Grote Brand Woonhuis Haaksbergen
hetverhaalvan.nl
Brand Karel Doormanstraat Haaksbergen
Op 28 februari 2018 wordt de brandweer om 18.54 uur gealarmeerd voor een woningbrand aan de Karel Doormanstraat in Haakbergen. Ter plaatse bleek het om een uitslaande brand te gaan waarbij er een sterk vermoeden was dat er nog een persoon in de woning aanwezig zou zijn. De gehele woning stond, vanaf de grond tot aan de plafonds, vol met verzamelde spullen. Dit zorgde voor een extreem hoge vuurbelasting in de woning en een zeer slechte toegankelijkheid.
CHRONOLOGISCH
AN J. V
TW 4561
TS 130
R
AE
EN
SS WA
T AA STR
OvD 100
TS 120 COPI
TS 110
TW 1461
L
RE
KA
defensieve buiteninzet
INCIDENT (24047)
AN
RM
O DO
V2H
HW 115
T AA STR
1. Redden en bergen van een slachtoffer 2. Werken onder extreme weersomstandigheden 3. Communicatie
MATERIEEL
offensieve buiteninzet
S
IJK
N VA defensieve binneninzet
34
offensieve binneninzet
E SP
T AA TR
110 120 130 140 HW 100 TW TW
Melding woningbrand. Vanuit de AC directe opschaling naar “Grote Brand”.
19.07
Bericht vermoedelijk persoon binnen.
19.10
Extreem intens uitslaand vlammenbeeld.
19.13
Aanvalsploeg probeert binnen aanval, tevens inzet op naastgelegen pand.
19.15
Zeer moeilijke toegang tot en in de woning door opslag van verzamelde goederen.
19.31
Bericht dat het niet veilig meer is om de woning te betreden. Binnenaanval in de woning gestaakt.
19.36
Besluit primair bestrijden brand en uitbreiding voorkomen. Daarna redden slachtoffer.
WATERWAGEN
TS 140
WATERWAGEN
18.54
05-4541 06-9035 06-9036 05-1731 05-4152 05-9095 05- 4561 05- 1461 05-9004
Haaksbergen Neede Neede Diepenheim Enschede OVD Haaksbergen Goor PERS
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? Door de extreme vuurbelasting was de brand zo hevig dat het voor de brandweer niet veilig was om naar binnen te gaan om het slachtoffer te zoeken. Toen door de inzet de brand beheersbaarder werd kon gestart worden met het zoeken naar het slachtoffer. Deze is aangetroffen in de deuropening van de slaapkamer op de eerste verdieping. • Bij aankomst bleek de uitslaande brand bijzonder intens. Dit intense vlammenbeeld paste niet bij eerdere repressieve ervaringen. Later bleek dit mede veroorzaakt te zijn door de zeer grote hoeveelheid opgeslagen materialen. Onderkoeling was een van de grootste risico’s voor het brandweerpersoneel. Het viel op dat al het personeel hier erg alert op was en dat dit ook hoge prioriteit had. Door de inzet van meerdere eenheden en het rouleren van de werkzaamheden (zie AROkaart 56004) werd hier uitvoering aan gegeven.. In de voorafgaande dagen was al aandacht besteed aan de te verwachte extreme weeromstandigheden. Dit heeft goed gewerkt.
19.42
Opschaling “Zeer Grote Brand”.
21.00
Brand onder controle.
22.08
Politie en TBO beginnen aan het onderzoek. Daarna slachtoffer bergen.
22.50
Naastgelegen woningen worden vrijgegeven.
• Het bergen van het slachtoffer werd in goed overleg met de politie en ambulance gedaan. Dilemma hierbij was dat het pand voor de politie en ambulancedienst te onveilig was om te betreden om de dood te kunnen bepalen. Door intensief het beeld en situatie van het slachtoffer met elkaar te delen werden goede afspraken gemaakt over de berging. Extra aandachtspunt: incidenten met slachtoffers hebben veel impact en zijn mediagevoelig. Laat communicatie lopen via de operationeel voorlichter. Zij zorgen voor afstemming met de politie. Wees daarom tijdens incidenten terughoudend in het openlijk praten over slachtoffers. Dit kan opgevangen worden door de aanwezige media.
23.57
Slachtoffer geborgen “Brand Meester”.
• Over dit incident is ook een brandonderzoeksbulletin beschikbaar.
GOUDEN TIPS 1e Als je aan de ingezette eenheden vraagt wie een slachtoffer wil gaan bergen blijkt dat in de meeste gevallen de eenheid te zijn die de eerste inzet heeft gedaan. Hou er dan wel rekening mee dat het voor deze eenheid dan vaak betekent dat zij lang moeten wachten om dit te kunnen doen. Dit heeft uiteraard alles te maken met het onderzoek wat altijd eerst moet plaatsvinden.
UITGELICHT I.v.m. de weeromstandigheden vormde logistiek een bijzonder belangrijke rol in de inzetbaarheid en veiligheid van de ingezette eenheden. Het rouleren van personeel, het bieden van een beschermde plek en het voorzien van warme drank blijken een voorwaarde om goed en veilig te kunnen blijven functioneren. Uiteraard was het GCO ook betrokken bij de afhandeling van dit incident. Door goede regiogrensoverschrijdende afspraken kon dit voor alle ingezette eenheden worden ingezet.
2e De dagen na een dergelijke inzet spelen de beelden vaak nog door je hoofd. Maak achteraf in je eentje geen verwijt, maar zoek je collega’s op om er over te praten.
35
Het verhaal van
CO met een luchtje
hetverhaalvan.nl
Gaslekkage Máximastraat Nijverdal
GROTESTR AAT
Op 02 februari 2018 wordt de brandweer gealarmeerd voor een gaslekkage bij een appartementencomplex aan de Maximastraat in Nijverdal. De monteur van Enexis is snel ter plaatse. De TS geeft aan dat het om een klein incident gaat en de bewoners weer terug kunnen. Echter gaat bij het betreden van het complex de CO melder van Enexis af waarna besloten wordt het complex toch te ontruimen.
GROTESTR AAT
RAAT MÁXIMAST
CHRONOLOGISCH
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S?
08.55
Gaslucht.
Wat relatief een “eenvoudige” gaslekkage leek, bleek al voor een langere tijd een slepende fout in de installatie van een CV ketel te zijn.
08:56
AC: Enexis wil graag ass. brw.
08:57
AC: Men ruikt een gaslucht in de woning vermoedelijk een lekkende leiding onder vloer of stijgleiding. Enexis stuurt een monteur. Bewoonster gaat de buren alarmeren. Betreft een flatgebouw met winkels onderin.
09:02
AC Enexis: monteur is er met 3 a 4 minuten ter plaatse.
09:15
5341: Winkels gaan weer open, bewoners kunnen terug naar de woning. Betreft een klein lek in de meterkast klein incident 9095: We meten wel een verhoogde concentratie CO en gaan de installatie afsluiten.
09:43
9095: Gaan over totale ontruiming ivm verhoogde concentratie wij gaan ontruimen tot boven de begane grond.
• Er zijn veel partijen betrokken bij een ontruiming van een appartementencomplex. Een van de dilemma’s: wanneer is het een goed moment voor overdracht van het incident? En aan wie wordt dan de verantwoordelijkheid voor het vervolg geadresseerd? • Er is niet opgeschaald naar GRIP. Dit is door de betrokken personen niet als een gemis ervaren. De vraag kan zijn of in dit incident de GRIP status een verschil zou kunnen maken, met name gericht op het vastleggen van het incident en de overdracht van het incident zoals hiervoor benoemd.
AT RA
T AS
XIM
MÁ
09:22
• CO is reukloos en toch was de melding op basis van een gaslucht. Mogelijk heeft een open verbinding met het riool door middel van de condens afvoer hier een rol gespeeld. Het is aan te raden bij meldingsclassificaties gas en/of CO zowel een explosiemeter als een CO meter gezamenlijk te hanteren.
TS 110
AC: Persvoorlichting word in kennis gesteld.
10:19
9095: OVD-BZ regelt verdere opvang van de evacuees.
10:25
OVD: CVD en burgermeester bijgepraat. gaan niet opschalen naar grip omdat de situatie stabiel is en de OVD-BZ naar het gemeentehuis gaat.
OVD 100
14:02
OVD Oorzaak een cv ketel bij de apotheker. Deze buiten gebruik gesteld en de rest weer vrijgegeven. Om 14.15 nog een nacontrole en nader bericht.
14:41
OVD Pand overgedragen aan de eigenaar en AOV-er van de gemeente.
AT RA
T AS
XIM
MÁ
09:45
UITGELICHT SCHEMATISCHE WEERGAVE Recirculatie. Door aanzuiging van de rookgassen ontstaat er onvolledige verbranding.
Luchttoevoer zat los.
Gat in de rookafvoer ontstaan door condenswater.
INCIDENT (13646) Co / Ontruiming
GOUDEN TIP
MATERIEEL
Er is veel informatie beschikbaar bij team Brandveilig Leven naar aanleiding van 100% nabellen CO meldingen. Maar ook informatie uit het onderzoek wat we gedaan hebben met de GEAS.
9095 5341 Hellendoorn
36
OVD TS
100 110
37
Het verhaal van
Natuurbrand Hondenven Tubbergen
hetverhaalvan.nl
Natuurbrand Hondenven Tubbergen
Op woensdag 18 april 2018 wordt de brandweer gealarmeerd voor een natuurbrand aan de Vikkersweg Tubbergen. Het gebied is van een particuliere eigenaar en staat bekend onder de naam Hondenven. Bij verkenning blijkt dat de brand zich aan de noordzijde bevindt, deze locatie is voor de brandweer moeilijk bereikbaar.
OVD 100
TS 110
5m/s temp: 26,5 graden
TS 120
2x TW
EERSTE SIGNALEN BRANDHAARD
TS 140 TS 220
TS 210
VIKKE
RSWE G
SB
Offensief toegankelijk terrein
AC: natuurbrand
15:46
AC: brand een stuk van 20 x 20 meter, breidt zich snel uit volgens tweede melder, betreft het Hondenven
16:01
2442: middelbrand
16:03
2441: 3e TS ook graag doorrijden
16:12
9095: ovd9096 wordt flankcommandant, ovd9095 wordt peletonscommandant water, 9095 gaat tevens verkennen
Neem voor natuurbrand meer tijd voor je verkenning (nog meer dan bij gebouwbrand), om zo een afweging te kunnen maken de brand offensief Ăłf defensief aan te pakken. Bij dit incident heeft offensief optreden ervoor gezorgd dat de brand zich niet verder uit kon breiden. Een adequate opschaling, in combinatie met de juiste classificatie is essentieel. Want, natuurbranden kunnen zich, mede door de wind, snel ontwikkelen (vuistregel uitbereidingssnelheid per uur 100 x de windsnelheid in m/s, bij open veld twee keer zo snel). De Handcrew kan zowel offensief (brandbestrijding) als defensief (o.a. stoplijnen maken) worden ingezet als wel voor nabluswerkzaamheden. Op basis van de beelden van Argus heeft de Handcrew een inzetplan gemaakt om de overgebleven vuurhaarden te blussen. Overdracht aan een particuliere eigenaar van grond vraagt om extra aandacht, spreek concreet af wat zijn taken (zelf controleren en blussen van smeulende delen) en verantwoordelijkheden zijn.
16:21
9095: opschalen met 1 peloton op UGS, en svp terreinbeheer tp, mogelijk dat dit Landschap Overijssel is. 9096 wordt 100, 9095 wordt 200 9095: graag tw vikkerweg om 2331 te voeden en argus tp
16:38
HOVD: zeer grote brand
17:03
AC: Er is contact geweest met Overijssels landschap. Deze zorgt er voor dat de instantie van het Hondenven in kennis wordt geteld
INCIDENT (43943)
17:14
ROVD: wij gaan twee pelotons inzetten, hiervoor graag 61 in gebruik nemen
Natuurbrandbestrijding, communicatie, verkenning
17:25
Argus Tp, gaan zo de lucht in
MATERIEEL
17:53
ROVD: rond 18:30 uur worden de 100 en 200 (pelotons) uit het veld gehaald. De handcrew blijft achter in het veld om de klus af te maken samen met 2 extra TS-en voor ondersteuning handcrew
18:30
9091: afschaling: de pelotons 100 en 200 rukken in, de handcrew blijft achter met de 100 als aanspreekpunt op OD net 51, de 2 TS-en (3431 en 04-2336) behorend bij de handcrew gelden als ondersteuning
20:39
9095: Zojuist info handcrew zij hebben de zaak in kaart gebracht en er is 4 hectare verloren gegaan. ik heb met de landeigenaar en politie de zaak nog even bekeken
21:48
9095: Handcrew is uit het veld. Overleg gehad met de eigenaar: als er weer wat rook te zien is gaat hij het eerst uitmaken, als het groter wordt neemt hij contact op met de meldkamer
21:49
9095: Iedereen is uit het veld, toegangswegen afgezet met lint. De zaak overgedragen aan de eigenaar. Brandonderzoek gaat vermoedelijk vrijdag tp
05-9096 05-9095 05-2441 05-2461 05-5541 05-2341 05-2761 04-2341 05-2541 05-1541 05-5441 05-9094 05-1361 05-9091 05-9064 05-5341 05-4541 05-9092
OVD OVD TS Tubbergen TW Tubbergen TS Wierden TS Denekamp TW Weerselo TS Bergentheim TS de Lutte TS Delden TS Nijverdal OVD SB Borne ROVD Handcrew TS Hellendoorn TS Haaksbergen HOVD
100 200 110 120 130 140 210 220
WEG
38
Defensief niet toegankelijk terrein
15:44
VELD
Defensief toegankelijk terrein
Offensief niet toegankelijk terrein
OVD 200
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S?
16:27
OFFENSIEVE BLUSSING
TS 130
CHRONOLOGISCH
LEERTHEMA: COMMUNICATIE EN ETHERDISCIPLINE Goede communicatie en etherdiscipline tussen eenheden onderling, met leidinggevenden en de meldkamer zijn, zeker bij een natuurbrand van deze omvang, essentieel. Terugkijkend op dit incident is geconstateerd dat berichtgeving niet altijd is overgekomen, o.a. doordat eenheden niet in hetzelfde gespreksgroep(en) zaten (zie Aandachtskaart 00002 Inmeldprocedure C2000). - Incident groep - gebruik je aanrijdend - na aankomst wordt dit waternet - BV-net - wordt in gebruik genomen bij ter plaatse komen (communicatie tussen BV-MK-OvD) - OD net - wordt in gebruik genomen op aangeven van de OvD bij aankomst Met de werkwijze van verschillende gespreksgroep(en), is het schakelen naar het juiste net noodzakelijk: wees je hier van bewust.
GOUDEN TIPS Welke tactiek is bij deze brand de juiste? Zeker omdat voor dit gebied geen planvorming aanwezig was, was beeldvorming lastig. Het natuurgebied zelf, maar ook de weilanden er omheen, waren moeilijk toegankelijk met 4x4 voertuigen. 4 van de 8 ingezette voertuigen (TS / TW) hebben zich dan ook vastgereden en er is (onnodig) schade ontstaan. Maak altijd eerst een goede verkenning, meer nog als bij een reguliere gebouwbrand of een verkeersongeval (is de vuurhaard bereikbaar en wat is het risico dat ik neem vs. het te verwachten resultaat van de gekozen tactiek/ techniek). Als je besluit het veld in te gaan, dan verlaag je de bandenspanning voor meer grip/ draagvlak (minder kans op vastrijden. Dit biedt geen garantie!). Goede verkenning is essentieel! Tip: verken als bevelvoerder het gebied en laat manschappen zich in tussentijd gereedmaken voor eventuele inzet. Heb je een 4x4 voertuig bij je dan is dit het moment op de manschappen/ chauffeur de bandenspanning te laten verlagen en/ of de dakblussing gereed te maken. Maak slim gebruik van de tijd. Het kan ook een overweging zijn om niet het gebied in te gaan, maar de brand op een begaanbaar pad op te wachten.
39
Het verhaal van
Brand Kattendamsweg Haaksbergen
hetverhaalvan.nl
Brand Kattendamsweg Haaksbergen
Op 30 mei komt er bij de meldkamer een melding binnen van een woningbrand in Haaksbergen. Een melding die wordt gedaan door de eigenaar van een ongediertebestrijdingsbedrijf die niet zelf ter plaatse is, maar is gebeld door een van zijn medewerkers. Wanneer de centralist naar meer informatie vraagt is deze niet voorhanden en krijgen ze een mobiel nummer van wat blijkt de eigenaresse van de woning. Deze blijkt echter ook niet thuis te zijn, waardoor kostbare minuten verloren gaan. Aanrijdend weet de meldkamer, op basis van de aanwezige informatie, de 1e TS te informeren over de aanwezigheid van een bedrijf die ter plaatse ongedierte aan het bestrijden zou zijn. Bij aankomst is er daadwerkelijk brand op zolder. De medewerker van het bedrijf kan de gevraagde gegevens (productinformatie, verpakking, etikettering) niet leveren, voor de eenheden is het op dat moment onduidelijk of veilig optreden mogelijk is i.v.m. de nog giftige dampen in de woning*. Er is daarom contact gezocht met de AGS of toetreding van de woning verantwoord was.
AGS
OVD 100
* Ter bestrijding van ongedierte is de houtconstructie op de zolder met een vloeistof bewerkt. Ten gevolge hiervan ontstaan schadelijke dampen die brandbaar zijn.
CHRONOLOGISCH TS 120
9:42
TS 110
9:44
Men is met insectenbestrijding bezig en er is een brand
9:59
NB 4541: Woning staat onder gas, graag AGS tp (gas voor insecten verdelgingsmiddel). Kunnen zo niet naar binnen. Betreft een klein brandje zolder - Middelbrand
TW 10:04 TW
AL
INCIDENT (61389) Het vrijkomen van mogelijk giftige en/of explosieve dampen in woning ten gevolge van ongediertebestrijding defensieve buiteninzet
defensieve binneninzet
40
offensieve buiteninzet
offensieve binneninzet
MATERIEEL 9095 4541 4561 9036 1461 1151 9021
OVD TS Haaksbergen TW Haaksbergen TS Neede (VNOG) TW Goor AL Hengelo AGS
100 110
woningbrand
Overleg 4541 en AGS, kunt de woning betreden
10:17
NB 9096: Is er een ambu onderweg? Manschap heeft diepe snijwond, daar moet naar gekeken worden
10:36
NB 9095: Brandmeester. Ook een plaat asbest op zolder, AGS heeft dit opgepakt
12:46
AC: Wazige melding. Melding kwam van bedrijf, hij had van personeel doorgekregen dat er bij werkzaamheden brand is ontstaan, meer niet. Telefoonnummer van eigenaar gekregen, zij gaf aan niets van een brand te weten en later dat ze niet thuis was. Daarna brandweer gealarmeerd.
GOUDEN TIP
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? Het gebruik van bepaalde ongediertebestrijdingsmiddelen kan voor de brandweer risico’s met zich mee brengen met betrekking tot veilig optreden. Hierbij dient rekening gehouden te worden met het vrijkomen van giftige en/of explosieve dampen. Gelukkig zijn dit soort specifieke incidenten bij Brandweer Twente, voor zover bekend, niet eerder voor gekomen.
ENKELE AANDACHTSPUNTEN ZIJN: • Type stof (etiket / productspecificatie) geeft gevarenindicatie aan; • De gehanteerde kleding / voorzorgsmaatregelen van gebruiker geven een indicatie voor het benodigde veiligheidsniveau PBM’s brandweer; • Bij twijfel, maak gebruik van de AGS/OVD • Gebruik ten alle tijden: bluskleding, ademlucht en explosiemeter. Waar nodig start een IBGS procedure. • Wanneer een woning aan de buitenkant duidelijk en volledig is ingepakt met plastic, kan het een ‘gegaste woning’ betreffen (zie ARO-kaart 33204), hierbij is een chemiepakkeninzet noodzakelijk i.v.m. vrijkomen HF. Dit betreft een vergunningplichtige activiteit.
Bij dit incident heeft zich helaas persoonlijk letsel voorgedaan door het niet gebruiken van de PBM’s (in dit geval de handschoenen). Zorg dat je gebruik blijft maken van de PBM’s.
Wees alert en nieuwsgierig bij incidenten waar ongediertebestrijdingsmiddelen zijn toegepast voor je een binnenaanval doet. Handel altijd vanuit oogpunt van veiligheid, maak bij twijfel gebruik van AGS / OVD.
120
41
Het verhaal van
Bedrijfsbrand met zonnepanelen in Holten
hetverhaalvan.nl
Bedrijfsbrand met zonnepanelen in Holten
Op 20 juni wordt er in het begin van de middag een melding gedaan van een bedrijfsbrand waar zonnepanelen op het dak zitten. Bij aankomst van de TS blijkt dat het lastig is om goede informatie van de eigenaar te krijgen over wat er brand en wat er in het pand staat, de eigenaar wil in eerste instantie dat er geen water wordt gebruikt. Het blijkt dat een meterkast in brand staat met de omvormers en schakelunit van de zonnepanelen. De inzet is gedaan met een HD-straal. De brand is beperkt gebleven tot de meterkast, maar er hing veel rook in de bedrijfshal. Deze is geventileerd. De OvD heeft expertise vanuit de brandweer gevraagd over zonnepanelen.
OVD SEWEG LAREN
HW TS 120 TS 110
TW
SWEG
EMER
N ONDER
SEWEG LAREN
G KWE
E BRO
G SWE
MER
RNE
E OND
SCHEMATISCHE WEERGAVE CIRCUIT ZONNEPANELEN IN HOLTEN
CHRONOLOGISCH 12:09
NB Het betreft een gebouw waar zonnepanelen op aan zijn gesloten
12:15
Graag TW en HW ter plaatse.
12:16
Betreft een stroomkast inpandig.
12:20
NB Kleine brand, HW prio 2 ter plaatse en de rest kan inrukken.
12:26
OVD ter plaatse, middelbrand en Heeten word ingezet.
12:43
Nb OVD Blijft middelbrand en het hele pand is onder de rook. Er staan duizenden computers in het pand. Graag TBO contact opnemen met de OVD 9093 ivm zonnepanelen.
13:14
NB OVD Brand meester en we gaan ventileren.
13:30
NB OVD Graag netleverancier bellen.
OMVORMERS (6 STUKS)
ZONNEPANELEN
(970 STUKS TOTAAL)
- ± 160 panelen per omvormer - ± 40 Volt per zonnepaneel
SCHAKELKAST
METERKAST
Optioneel, niet altijd aanwezig Omvormers kunnen ook rechtstreeks op meterkast worden aangesloten
defensieve binneninzet
42
offensieve buiteninzet
offensieve binneninzet
Er zijn meerdere variaties in de opbouw van zonnepanelen. Zo kunnen er meer of minder zonnepanelen/omvormers, wel/geen schakelkast aanwezig zijn. Ook zijn er nog meerdere onderdelen die kunnen worden toegevoegd in het circuit (bijvoorbeeld optimizers/micro-omvormers), deze zijn buiten beschouwing gelaten, gezien ze bij dit incident niet aanwezig waren. Dit schema en de daarbij te hanteren acties kunnen gebruikt worden als basis bij het optreden bij een brand met zonnepanelen.
Bij dit incident waren 970 zonnepanelen aanwezig op het pand en zes omvormers in de kast. We merken dat er binnen de organisatie vragen zijn over hoe we moeten handelen bij incidenten met zonnepanelen. Er zijn meerdere onderdelen bij zonnepanelen die mogelijk kunnen branden en waar spanning op staat; De zonnepanelen zelf, de omvormers, schakelkast, meterkast en alle bedrading die zich hier tussen bevindt. - In het geval van een brand in één van deze onderdelen, ga er dan altijd van uit dat er spanning op alle onderdelen kan staan. Afstand is hierbij geboden en aanraking moet worden voorkomen. - Wanneer het mogelijk is, probeer de meterkast en omvormers uit te schakelen. Vanaf de meterkast naar de omvormers is het circuit dan spanningsloos (blauwe gedeelte schematische weergave). Echter, op de berdrading van de zonnepanelen tot en met de omvormers staat nog wel spanning (rode gedeelte schematische weergave). Wees hier voorzichtig mee en voorkom aanraking van de zonnepanelen en bedrading naar omvormer. - Wanneer de omvormers zelf branden zijn deze hier niet uit te schakelen. Wanneer de meterkast veilig te betreden is, schakel de spanning af in de meterkast d.m.v. de hoofdschakelaar. In het geval van dit incident kon de meterkast ook niet bereikt worden, schakel dan direct de netleverancier in om de spanning af te schakelen van het pand. Let op: er blijft in beide gevallen wel spanning staan op het rode gedeelte weergegeven in de schematische weergave. - Blussing van zonnepanelen en de omvormers is mogelijk met een hogedrukstraal, echter zijn hier veilige afstanden voor te hanteren. Houdt deze afstanden minimaal aan. Spanning (AC/DC) < 1000 Volt Spanning (AC/DC) > 1000 Volt
GOUDEN TIP Aannames zijn dodelijk, hoge spanning/stroom ook! Ga er daarom altijd van uit dat er spanning/stroom op het circuit staat en houdt afstand.
INCIDENT (70633) defensieve buiteninzet
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S?
Sproeistraal
1 meter
5 meter
Gebonden straal
5 meter
10 meter
- Pas op met het mogelijk naar beneden vallen van de zonnepanelen wanneer ze zelf deelnemen aan de brand. - Elk incident is specifiek, wanneer je niet zeker bent of je veilig kunt optreden, vraag om hulp van de OvD.
Meterkast, zonnepanelen, omvormers
MATERIEEL 5241 04 2632 5261 5151 9093
TS Holten 110 TS Heeten (VR IJsselland) 120 TW Holten HW Rijssen OVD
Een filmpje gemaakt door een medewerker van het bedrijf vanaf de binnenkant van het pand. Brandweer was toen nog niet ter plaatse.
• Over dit incident is ook een brandonderzoeksbulletin beschikbaar.
https://youtu.be/6_TqLa8M1wU
43
Het verhaal van
Rookontwikkeling Zwembad Ravijn
hetverhaalvan.nl
Rookontwikkeling Zwembad Ravijn Nijverdal
Het zwembad Ravijn wordt verwarmd door een houtkachel waarin houtsnippers worden gestookt. Op 19 maart is de houtkachel in het object door de technische dienst opgestart. Er was een nieuw vat geplaatst voor de as-opvang. Na het wisselen van het vat rook de medewerker van het zwembad een sterke brandlucht. Tijdens de zoektocht naar de oorzaak zag hij een flinke rookwolk boven de kachel. Omdat hij dit niet kon plaatsen heeft hij intern de receptie gebeld en verzocht om te bellen met de brandweer en hier een vooralarm te geven. Om 14:48 uur kwam deze melding binnen op de meldkamer. Het zwembad was op dat moment open voor publiek.
CHRONOLOGISCH 14:49
Schoorsteenbrand / brand overige
14:51
NB AC in de kelder van zwembad staan schijnbaar houtkachels, daar is wat mis en is brand ontstaan. Men is nog niet aan het ontruimen
14:54
NB AC: Object teruggebeld, opdracht gegeven om te ontruimen
14:55
@cpa: gezien de ontruiming van de badgasten en de temperatuur buiten, alvast naar jullie doorgezet
14:57
NB 9093: svp iemand van de gemeente ter plaatse
14:58
NB: 5341 Ter plaatse. Probeer het hek te openen met de sleutel, anders gaan we forceren
15:02
NB: 5341 Verkenning met de technische dienst, vooralsnog niets waargenomen
15:05
NB: 5341 Verkenning gedaan niets aan de hand er was wel rookontwikkeling maar nu niet meer
15:14
Nb 9093 Technisch mankement oorzaak van rookontwikkeling, kachel is uit en blijft uit, incident meester
15:15
NB 9093 Men was nog niet begonnen met ontruimen. Heb aangegeven dat men voor een volgende keer wel bereikbaar moet blijven voor de meldkamer
SPORTHAL
HET RAVIJN
ZWEMBAD
SPORTBAD
PIET HEINWEG
LOCATIE KACHEL
TS 110 TS 120
defensieve buiteninzet
PIET HEINW
OVD
EG
INCIDENT (31812)
offensieve buiteninzet
Risico’s pelletkachels
MATERIEEL defensieve binneninzet
offensieve binneninzet
TS 5341 Hellendoorn TS 5441 Nijverdal 9093 OvD
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? • Het personeel van zwembad Ravijn was compleet verrast dat de brandweer ter plaatse kwam. De receptionist die in opdracht van de technische man de meldkamer belde had geen beeld bij wat er aan de hand was. In hun belevening hadden ze de brandweer gewaarschuwd door een ‘vooralarmering’ te geven. Mocht de rookontwikkeling nog erger worden dan zouden ze de brandweer echt alarmeren. Hierdoor ontstond zowel aan de kant van de meldkamer, de ingezette eenheden en het personeel van zwembad Ravijn veel verwarring. • Dit incident is nabesproken met de bedrijfsleider en medewerker technische dienst van het zwembad Ravijn. Uit dit gesprek bleek dat er best nog wel vragen en onduidelijkheden waren over de werkwijze van de brandweer, de manier van alarmeren en de samenwerking tussen BHV-organisatie en de brandweer. Alle vragen en onduidelijkheden zijn inmiddels besproken en er wordt gekeken of er in de komende periode een gezamenlijke oefening georganiseerd kan worden.
UITGELICHT Het zwembad Ravijn maakt gebruik van een kachel waarin houtsnippers gestookt worden. Naast deze vorm van stoken worden er ook grotere pellet kachels gebruikt voor het verwarmen van grotere gebouwen (zwembaden monumentale gebouwen). Bij deze installaties en producenten en distribiteurs van pellets worden grotere hoeveelheden pellets opgeslagen. Het gebruik van pellets kent een enorme opmars. Houtpellets en/of houtpelletkachels vormen op zich geen gevaar. Bekende risico van pellets is het ontstaan van broei en brand. Een minder bekend risico, waar we hier aandacht voor vragen is ‘auto-oxidatie’ van houtpellets. Bij auto-oxidatie ontstaan hoge concentraties koolmonoxide (CO) en kooldioxine (CO2) ( tot wel enkele 1000ppm) , zonder dat er sprake is van brand of temperatuurverhoging, Het product ziet er onaangetast uit. De concentraties in een besloten (bulk)opslag/silo kunnen zodanig zijn dat mensen onwel raken of zelfs dodelijk verongelukken.
HANDELINGSPERSPECTIEF:
GOUDEN TIP
1. Wees je bewust van de aanwezigheid van koolmonoxide en kooldioxine in (besloten) opslag van houtpellets. 2. Betreden van besloten opslagruimte/silo: altijd ademlucht op en EX-CO meetapparatuur meenemen 3. Eventuele slachtoffers dienen snel zuivere zuurstof van ambulancedienst toe
Goede communicatie: daar valt of staat de inzet mee. Zorg dat je een aanspreekpunt hebt die weet wat er aan de hand is. Ook hier is gebleken dat lokale kennis en bekendheid belangrijk is voor een adequate inzet.
gediend te krijgen. Dit versnelt het herstel en verkleint de kans op blijvend letsel 4. Na betreden van deze ruimte ademlucht ophouden en uitrukkleding laten uitdampen 5. Bij twijfel, alarm of vragen altijd de Ovd en/of AGS om advies vragen. Zie ook ARO-kaart 2.2.4
110 120 • Over dit incident is ook een brandonderzoeksbulletin beschikbaar.
houtpellet-korrels
44
45
Het verhaal van
Drie snelwegincidenten A1 /A35
hetverhaalvan.nl
Drie snelwegincidenten A1 /A35 Borne, Enter, Holten
Op 15 juni 2018 kantelt een tankwagen na een aanrijding met een andere tankwagen bij de afslag Borne West (richting Enschede). De redding van de vrachtwagenchauffeur leidt tot een zeer complexe THV inzet. In de staart van de file (A1 ter hoogte van de afslag Enter) botst een vrachtwagen achter op een tankwagen met palmolie. De chauffeur van de achterste vrachtwagen overlijdt en moet geborgen worden. Tevens stroomt hier met grote hoeveelheden palmolie in de berm naast de snelweg. Op 19 juni botst een vrachtwagen op de A1 achterop een zandwagen die in de file staat. Deze chauffeur is tijdens de hulpverleningsinzet overleden en moest geborgen worden.
1e INCIDENT A35
CHRONOLOGISCH
(15 JUNI 2018)
HMP RE 54,0
2e INCIDENT A1 (15 JUNI 2018)
1
HMP RE 133,0
Rijssen
S.O. bekneld
Holten
Busje
3
2
Palmolie, niet lek
S.O. bekneld
Hengelo Lekt palmolie
Delden Markelo
3e INCIDENT A1 (19 JUNI 2018)
LI 120,8
Goor
INCIDENTEN (68739, 68795, 70157) 1. Snelwegincidenten; vrachtwagens met complexe beknellingen 2. Aanwezigheid, het vrijkomen en behandelen van gevaarlijke stoffen. 3. Incidentmanagement; infrastructurele gevolgen in Twente.
MATERIEEL 1e ONGEVAL A 35 BORNE 15 JUNI 2018 3131 TS Almelo 110 1331 TS Borne 120 5541 TS Wierden 130 3171 HV1 Almelo 9094 OvD 9021 AGS
GOUDEN TIP Om dit soort THV-incidenten te kunnen aanpakken heb je niet genoeg aan onze “standaard werkwijze”. Denk daarbuiten en gebruik de kennis en ervaring uit je ploeg. De staart van de file is een risico, heb hier aandacht voor. Wees je naast het repressieve werk bewust van de impact van dit type incident op de infrastructuur in Twente.
46
18:22
Melding aanrijding twee vrachtwagens afslag Borne. Door meldkamer direct opgeschaald naar groot ongeval
18:34
Bij het voorbij rijden door de Ovd op de andere rijbaan, direct een beeld geschetst. Betreft twee tankwagens
18:37
Knooppunt Azelo loopt compleet vast
18:39
Eerste nader bericht door Tas 3131. 1e Tankwagen gekanteld. Chauffeur bekneld met beiden benen
18:45
2e Tankwagen lekt koelvloeistof Verder niets aan de hand
19:06
Overleg over verdere opschaling (GRIP)
19:14
Slachtoffer bevrijdt
19:37
Incident overgedragen aan politie
19:59
NB OVD 9094: gekantelde tankwagen bevat 23 ton ethanol
20:18
Melding ongeval twee vrachtwagens in de start van de file van het 1e ongeval
20:33
Chauffeur achterste vrachtwagen bekneld en overleden, voorste vrachtwagen lekt palmolie
22:17
Start berging chauffeur (na onderzoek VOA)
22:58
Slachtoffer bevrijdt
23:32
Overdracht incident aan Rijkswaterstaat
Borne Ethanol, niet lek, op zijn kant
S.O. bekneld
Zandwagen
15 JUNI, BORNE, ENTER
2e ONGEVAL A1 ENTER 15 JUNI 2018 5631 TS Enter 110 1171 HV1 Hengelo 9097 OvD 9021 AGS (telefonisch, stond bij
19 JUNI, HOLTEN
07:18
Melding aanrijding twee vrachtwagens en een busje, een persoon bekneld, tweegewond
08:12
Bekneld slachtoffer is overleden
09:06
VOA heeft de vrachtwagen vrijgegeven en er wordt gestart met het bergen van het slachtoffer
09:22
Slachtoffer is geborgen
10:03
Incident overgedragen aan Politie en Rijkswaterstaat
ongeval A35)
3e ONGEVAL A1 HOLTEN 19 JUNI 2018 5241 TS Holten 110 3171 HV1 Almelo 9093 OvD
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? BORNE; Naast de complexe redding vraagt de lading van deze tankwagen direct om aandacht. Dit bleef lang onduidelijk. In het begin wisten we niet dat het ging om een tankwagen geladen met ethanol. Wees en blijf alert op de lading en hou er rekening mee dat dit soms veel inspanning vraagt om hier achter te komen. De vraag “wat is een veilig gebied” werd snel bepaald. Een snelle vuistregel is om een straal van 500 meter te hanteren, omdat de tank niet lek was werd een gebied van 200 meter ingesteld. Lek of geen lek: de soort lading blijft een zwaartepunt bij dit soort incidenten. ENTER; De berging van de overleden vrachtwagenchauffeur uit het tweede ongeval was direct bij de alarmering al bekend. Dit betekende voor onze eenheden dat zij in een totaal andere film zaten dan de collega’s van het eerste incident. Toch vroeg dit echter ook om de nodige vakmanschap. Het bevrijden cq bergen van een slachtoffer uit een vrachtwagen is zeker geen alledaags werk. De lekkende tankwagen (28.500 liter palmolie) was dusdanig hevig dat deze door de brandweer niet te dichten was. “Gelukkig” liep de olie in de berm en was dit beheersbaar. De gedachte dit af te dekken was zeker aanwezig maar werd, in overleg met de AGS, niet gedaan omdat onder het schuim dan een onzichtbare gladde plas was ontstaan. Door dit juist niet te doen bleef de lekkage goed in beeld. HOLTEN; Afstemming tussen brandweerpersoneel samen met ambulancepersoneel, Notartz (Heli) en politie (VOA) was van groot belang omdat, door het verslechteren van de toestand van het slachtoffer, de prioriteiten binnen een uur steeds aangepast moesten worden. We gingen van een snelle redding naar een respectvolle berging. Het ongeval leidde door het tijdstip en locatie tot een enorme file op de N350 tussen Wierden en Holten. De kazerne Rijssen was hierdoor niet meer bereikbaar. Dit werd opgelost door een deel van het personeel tijdelijk te kazerneren.
UITGELICHT LADING TANKWAGEN Indien een tankwagen meerdere compartimenten bevat moet hij aan de voor- en achterkant een oranje bord voeren met daarbij aan de zijkant per compartiment een oranje bord met de stofnummers. Daar is één uitzondering op, en dat is als ze zowel benzine- als diesel vervoeren. Dan mag hij wel een nummer aan de voorzijde voeren, maar dan van de gevaarlijkste stof (benzine dus). Indien een tankwagen één stof vervoerd mag hij dus een oranje bord aan de voor- en achterzijde voeren en aan de zijkant het oranje bord met het stof nummer. Je kunt aan de buitenzijde niet zien of hij vol geladen is. Een tank die “leeg” is maar nog niet is gereinigd moet nog steeds de stofnummers laten zitten van de stof die er in zat. INCIDENTMANAGEMENT De gevolgen van deze ongevallen waren in de infrastructuur in Twente goed zichtbaar. Files en veel vertraging op met name de provinciale wegen waren het gevolg. Het dilemma van de HOvD en CvD was om wel of niet op te schalen naar GRIP1. Vanuit de operatie was dit niet nodig, maar deze incidenten hadden behoorlijke consequenties voor de infrastructuur in Twente. Bijzonder detail bij deze twee ongevallen was dat beide tankwagens met palmolie, in het 1e en 2e incident, van hetzelfde bedrijf waren.
47
Het verhaal van
Zeer grote brand GRIP1 afvalbrand Twence
hetverhaalvan.nl
Zeer grote brand GRIP1 afvalbrand (buiten) Twence (Hengelo / Enschede) Oost 3,7 m/s Oost 3,7 m/s
TSTS 140 140
TSTS 120 120
ALAL TSTS 130 130
TSTS 110 110
INCIDENT (70633) INCIDENT (70633) -
-Veilig Veilig werken werken -Materieel Materieel waterwinning enen waterwinning -Aflossing Aflossing -Samenwerking Samenwerking -Effectgebied Effectgebied
MATERIEEL MATERIEEL
48
defensieve defensieve buiteninzet buiteninzet
offensieve offensieve buiteninzet buiteninzet
defensieve defensieve binneninzet binneninzet
offensieve offensieve binneninzet binneninzet
1131 1131 4431 4431 4131 4131 4231 4231 9094 9094
Hengelo TSTS Hengelo TS Boekelo TS Boekelo TS Enschede TS Enschede TS Enschede TS Enschede OVD OVD
110 110 120 120 130 130 140 140
INNAMEPUNT INNAMEPUNT BLUSWATERHELI HELI BLUSWATER
Tijdens inzet naast groot waterTijdens dede inzet zijnzijn naast hethet groot watertransport, continue 3 tot 4 TS-en, 1 transport, continue 3 tot 4 TS-en, 1 SBSB enen 2 HW ingezet. Collega’s zijn voortdurend 2 HW ingezet. Collega’s zijn voortdurend afgelost. afgelost.
49
Het verhaal van
hetverhaalvan.nl
Zeer grote brand GRIP1 afvalbrand (buiten) Twence (Hengelo / Enschede) Op zaterdag 30 juni wordt om 22:49 uur de brandweer gealarmeerd voor een brand in een afvalberg op het buitenterrein van afvalverwerker Twence (Boldershoekweg in Hengelo). Vanwege de snelle branduitbreiding en de rookontwikkeling wordt er opgeschaald naar zeer grote brand en uiteindelijk naar Grip1. Gezien de omvang van de afvalberg die in brand stond en de duur van de inzet is dit een uitzonderlijke inzet geweest die gezamenlijk - met inzet van de blusheli’s van defensie - met vereende krachten succesvol bestreden is. Op 2 juli is ’s avonds het sein brand meester gegeven.
CHRONOLOGISCH ZATERDAG 30 JUNI
22:49
Buitenbrand 10 meter x 20 meter x 6 meter hoog
22:50
Assistentie van 1 TS gevraagd
23:09
1131: Middelbrand. Twee afvalbergen in brand. ook een extra TW
23:11
1131: Grote brand
23:16
9094: Rookkolom gaat in richting Delden
23:25
9094 - Zeer grote brand
23:43
9094: Ivm hitte trekken de eenheden zich terug
09:48
AC: Coördinatie blushelikopter is onderweg vanuit Apeldoorn en verzoeken radiocontact met CVD
10:23
ROVD: Rutbekerveld is het innamepunt voor het Firebucket team
11:14
ROVD: 1e drop gaat nu plaatsvinden
13:12
ROVD: CVD heeft bij LOCC een tweede Firebucket team aangevraagd
13:33
ROVD: heli is terug van tanken, 1e drop van de tweede ronde gaat nu plaatsvinden
21:20
AC: op verzoek CaCo, Sitrap opgevraagd bij ROVD; Chinooks zijn inmiddels weg. Brand is nog niet uit. Brandweer blijft vannacht met 2x HW, 3x TS, 1x SB, en de WTS-en ter plaatse om de situatie onder controle te houden. Aanvraag inzet Firebucket voor morgen heeft plaats gevonden, er is nog geen bevestiging van Defensie of deze morgen ook weer daadwerkelijk ingezet kunnen worden.
ZONDAG 1 JULI
02:03
HOvD: Grip 1
02:04
OVI: Bijstand Firebucket Operations (FBO) wordt aangevraagd
02:50
04:11
08:01
AC: Gebeld door de Meldkamer Oost Nederland het regent 112tjes in gebied Deventer Er is daar veel overlast 9094: Brand nog behoorlijk, omvang brandlocatie is ca 20 voetbalvelden. Stoplijn gecreëerd om 4 afvalbergen te beschermen. Risico is talud wat weer naar het bedrijf gaat. Kunnen het gewoon niet blussen. Kunnen er niet bij. Zijn bezig met fire bucket, tweede ronde gaat nu plaatsvinden AC: Op verzoek ROVD Argus gealarmeerd.
MAANDAG 2 JULI
08:00
CVD: aanvraag voor Firebucket team is goedgekeurd. Er worden twee blushelikopers ingezet.
20:45
NB ROVD: brand meester
21:14
NB HOVD: gaan van Grip 1 naar routine, en de overdracht naar de gemeente en Twence heeft plaats gevonden
Zeer grote brand GRIP1 afvalbrand Twence WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S?
UITGELICHT
• De eerste eenheden ter plaatse hadden het dilemma dat de enige weg naar de brand in de afvalberg ook de enige weg terug was. Om een veilige terugtocht te garanderen zijn voertuigen in de juiste richting geplaatst om eventueel snel weg te kunnen. De ene TS verzorgde de dekking voor de andere TS. Door alertheid van de eenheden is, vanwege de snelle uitbreiding van de brand en de intense hitte die daarmee gepaard ging, besloten om de focus te verleggen naar een defensieve inzet.. • De brand was moeilijk bereikbaar, breidde zich snel uit en veroorzaakte forse rookontwikkeling. Hierdoor ontstond ook een groot effectgebied. Zowel in de directe omgeving als in de buurregio’s was rook en stank waarneembaar. Vroegtijdig is op besluit van het COPI ingezet op het zo snel mogelijk beperken van het effect van de rook naar de omgeving. Het managen van het effectgebied was een belangrijk aandachtspunt. Bluswater op de vuurhaard krijgen en de beschikbaarheid van voldoende bluswater was een uitdaging. De inzet van drone Argus voor detectie van de hotspots in combinatie met de inzet van de blusheli’s van defensie hebben het verschil gemaakt (in totaal zijn er 104 drops uitgevoerd van in totaal 728.000 liter water). • Het was een ongewone langdurige inzet, die veel gevraagd heeft van onze mensen en materieel. Niet alleen voor de brandbestrijding bij dit incident, maar ook voor het verzorgen van de restdekking in onze regio. Na het incident is met vereende krachten het materieel weer schoon en operationeel gemaakt. Teamwork! • Een inzet met blushelikopters komt niet vaak voor. Hierbij was het handig dat we vanuit natuurbrandbestrijding al goede contacten hadden met het Firebucket team en dat we de procedure voor het aanvragen al beschreven hadden.
VEILIG WERKEN Blijf alert op je eigen veiligheid. Tijdens dit incident is opgemerkt dat voertuigen te hard rijden op- en rond de incidentlocatie. Voor eigen personeel is dit niet veilig, maar er zijn ook andere mensen (van Twence) ter plaatse, die vooral in de avond minder goed zichtbaar waren. Door de warme temperatuur en de lange inzet kan de aandacht voor eigen persoonlijke beschermingsmiddelen verslappen. Gebruik deze waarvoor ze bedoeld zijn.
GOUDEN TIPS 1. Maak een bewust schakelmoment van een reguliere inzet naar een langdurige inzet. Dit verandert de mindset, waarbij de focus verlegd wordt op andere thema’s dan alleen het bestrijden van het incident (logistiek, aflossing, moment en wijze van overdracht) 2. Blijf altijd alert op je eigen veiligheid en die van anderen. Bij een langdurige inzet onder warme omstandigheden kan de aandacht hiervoor verslappen. Houd elkaar scherp en zorg dat bij aflossing de nieuwe eenheden hier actief op gebriefd worden.
AFLOSSING Op een aantal momenten matchten vraag en aanbod van beschikbare capaciteit niet met elkaar, waardoor er soms teveel collega’s beschikbaar waren. Oplossing is om de behoefte voor aflossing/extra personeel in het veld in het COPI vast te stellen. Een heldere behoefte uit het veld maakt maatwerk mogelijk. Denk hierbij in mensen/ functies en niet in voertuigen met standaard bemanning. Overweeg ook om de beschikbare beheersmatige voertuigen in te zetten of interregionale bijstand aan te vragen. SAMENWERKING Er is met veel partijen samengewerkt. Inzet van blusheli’s is geen dagelijkse bezigheid. Deze ervaring was waardevol en leerzaam. Ook het landelijke OndersteuningsTeam Brandweer (OTB) heeft snel gereageerd op ons verzoek om mee te denken in de wijze van brandbestrijding. En vanuit het IOC is veel coördinerend werk verricht wat veel werk uit handen heeft genomen van de collega’s op het plaats incident. Goed om op basis van de opgedane ervaringen de samenwerking tussen operatien en IOC verder te verkennen en te bespreken. EFFECTGEBIED Het managen van het effectgebied was een belangrijk aandachtspunt bij dit incident. In het COPI is vroegtijdig bepaald dat de inzet van de brandweer gericht is op het beperken van de overlast van de rook in het effectgebied. Wat hierin ook goed gewerkt heeft is de actieve informatievertrekking richting de boeren, recreatieparken en inwoners in het benedenwinds gebied. Mensen zijn fysiek benadert en geïnformeerd over de stand van zaken van de brand en de wijze van brandbestrijding / inzet van blusheli’s. Dit leverde veel goodwill op.
BEELDMATERIAAL BESCHIKBAAR!
https://youtu.be/FfkqpWBs_pE
50
MATERIEEL EN WATERWINNING Het materieel heeft door de langdurige inzet behoorlijk wat te voorduren gehad. Heb aandacht voor inzetduur van materieel en zorg voor roulatie, zodat er geen overbelasting ontstaat. Het goed gebruiken en inzetten van WTS verdient nader aandacht. Bij het uitrollen van de slangen is schade ontstaan en de waterpompen in aanjaagverband gebruiken is niet effectief gebleken. Inmiddels is een nieuwe werkwijze opgesteld. In het oefenprogramma besteden we hier aandacht aan.
https://youtu.be/IQyi3giH_wM
51
Het verhaal van
Schuurbrand Beerzerveld
hetverhaalvan.nl
beschouw ook een schuurtje niet als een ‘simpel’ object
Op zaterdag 15 september ontstond een schuurbrand aan de Waaijerinkweg in Beerzerveld (regio IJsselland). Een paar minuten na de melding werd opgeschaald naar middelbrand. Vroomshoop was voor de opschaling al gealarmeerd als tweede voertuig, maar was als eerste ter plaatse. Verder is er een WTS500,OVD en een Tankwagen van Ijsselland gealarmeerd.
CHRONOLOGISCH
WA AIJ ER
INK
WE G
WTS 500
TS 120 AFZETTING ASBEST TS 110
17:41
Westenwind 4 m/s, 17.8gr
17:43
Uitslaande brand met een asbest dak
17:49
Brand meester
18:01
Graag salvage waarschuwen
18:10
Salvage is er om 19:15 uur
18:12
NB: 3462 Ingerukt en weer beschikbaar
18:34
NB: 2341: gaat retour
GOUDEN TIPS • Pas op voor (olie)vaten in een brand. Door brand kan de vloeistof uitzetten met alle gevolgen van dien. Beschouw ook een schuurtje niet als een ‘simpel’ object. • Bij een interregionaal incident met impact is het goed om het incident af te stemmen met een (H)OVD van de buurtregio.
TW
• Een bijna ongeval is een gebeurtenis of gevaarlijke situatie die goed afloopt, er gebeurt (net) niet iets ernstigs. Een bijna ongeval moet gezien worden als een waarschuwing, want de volgende keer kan de afloop anders zijn. Het is dus belangrijk dat een bijna ongeval gemeld wordt, zodat de organisatie de oorzaak kan wegnemen waarmee een ongeval in de toekomst voorkomen kan worden.
OVD
defensieve buiteninzet
defensieve binneninzet
52
offensieve buiteninzet
offensieve binneninzet
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? • De informatie is bij dit incident niet automatisch Live Op gezet. Daardoor bleef het even onduidelijk voor de bevelvoerder wat er aan de hand was. Bij aankomst bleek een schuur van ongeveer 6 bij 12 meter in brand te staan. De schuur stond dicht op een woning. Om de woning te beschermen is in eerste instantie defensief ingezet op de aangestraalde woning. Daarvoor moest benedenwinds gewerkt worden. Nadat de waterwinning was opgebouwd is de schuurbrand offensief bestreden. • Tijdens de nabluswerkzaamheden is een soort van explosie ontstaan. Hierbij heeft een persoon een brandblaar opgelopen. Er waren diverse (afgewerkte) olievaten aanwezig en tenminste een daarvan werd gekoeld. Zodra de koeling stopte liep de olie borrelend het vat uit. Waarschijnlijk is er een vat geknapt en is er een deel van de olie direct in een laag bluswater terecht gekomen. • Drie manschappen zijn besmeurt met olie, twee ademluchttoestellen zijn afgekeurd. In een van de toestellen zat de olie zelfs in de uitleesunit van de ademluchtdruk. De vervuilde kleding is aangeboden aan logistiek. Bij deze interregionale bijstand was er onduidelijkheid over het ophalen van kleding. Dit is nu door de TS zelf meegenomen. De kleding is ook na het wassen nog vies. De pakken worden vervangen. • Er werd in eerste instantie benedenwinds gewerkt. Er is asbest vrijgekomen en een paar manschappen waren al vuil van de eerste inzet. Zij hebben nabluswerkzaamheden in de schuur uitgevoerd. Het asbest is, voor zover nagegaan, op het terrein gebleven. • Over dit incident is ook een brandonderzoeksbulletin beschikbaar.
UITGELICHT Er zijn verschillende soorten olie-en met een kookpunt variërend tussen de 180 en 350 graden Celsius. Water kookt bij 100 graden Celsius. Als water in hete olie komt verdampt het water en zet ongeveer 1700 keer uit. Een beetje water in brandende olie zorgt voor een steekvlam. Een beetje olie in veel water kan een waterfontein veroorzaken.
INCIDENT (107460) MATERIEEL TS 053531 TS 042341 TW 042360 041095 MSA-W05
Vroomshoop Bergentheim Hardenberg OvD (WTS 500)
110 120 100
https://www.youtube.com/watch?v=4PLORWkTsTU
53
Het verhaal van
Brand portiekflat Theresiastraat Hengelo
hetverhaalvan.nl hetverhaalvan.nl
Transitional Attack bij woningbrand Theresiastraat Hengelo HO
RS
OVD
Op maandagavond 12 november 2018 ontstaat er brand in een portiekflat aan de Theresiastraat in Hengelo. Het betreft een portiekflak bestaande uit zes woningen op één trappenhuis. Een melding met wisselende informatie aanrijdend: een mogelijke gasexplosie, auto’s zouden naast het complex in brand staan en de brand zou inmiddels volledig uitslaand zijn met een doorslag naar de bovengelegen woning. Bij het ter plaatse komen van de 110 is de woning aan twee zijden volledig uitslaand waarbij het de bovengelegen woning en het trappenhuis bedreigd. Er wordt door de eerste bevelvoerder bij aankomst direct opgeschaald naar grote brand.
TW
EG
CHRONOLOGISCH TS 130 TS 120
AL
THER
ESIA STRA
AT
TS 110
INCIDENT (130779) Blusmethode ‘offensief buiten’: brand bestrijden ’Hernieuwde kijk op brandbestrijding’ Aflegsystemen en straalpijpvoering Redden vs blussing Voorzijde portiekflat
defensieve buiteninzet
defensieve binneninzet
1131 1231 1151 1541 9094 1361 9021 9004 Ovd
offensieve buiteninzet
offensieve binneninzet Dit is het beeld van de eerste TS ter plaatse, aankomst brandweer is hierop vastgelegd.
54
MATERIEEL Hengelo Centrum Hengelo Noord Hengelo Centrum Delden OvD SB AGS Communicatie Bevolkingszorg
110 120 130
23:30
Woningbrand
23:32
Brand in de woonkamer, zou een bank in brand staan, melder reageerde verder niet op vragen
23:34
Politie is ter plaatse, brand is inmiddels uitslaand
23:35
Middelbrand
23:40
NB 1131: Woning staat volledig in brand, grote brand
23:41
NB OVD: Graag extra TW en secundaire waterwinning.
00:03
NB OVD: Twee woningen betrokken, 1 woning brand, woning er boven rook en roet
00:06
NB 9094: brandmeester, 110 en 120 blijven tp voor controle en ventilatie, bewoners worden opgevangen in een wijkcentrum in de paulinastraat. Waarschijnlijk mogen 12 vd 18 bewoners weer terug naar hun woning vanavond, e.e.a. in overleg met OVDBZ.
00:34
NB: TBO in kennis gesteld, nemen contact op met FO Politie.
WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? Een brand in een portiekflat kent in vergelijking tot een ‘standaard’ woningbrand een aantal bijzondere aspecten. Het belangrijkste is hierbij de aanwezigheid van één trappenhuis ten behoeve van ontvluchten. Een snelle brand- / rookverspreiding heeft hierbij direct invloed op de overlevingskans van de aanwezige bewoners. • Bij aankomst was er sprake van een intense uitslaande brand aan beide zijde van de woning, waarbij bovengelegen woning en trappenhuis bedreigd werden. • Bij aankomst stond de volledige woonkamer (daarmee vuurlast) volledig in brand. Een offensieve buiteninzet met LD was gezien het brandvermogen noodzakelijk om de overlevingskans en brandcondities voor een eventuele binneninzet te verbeteren. Deze tactiek heeft goed gewerkt. • Door de intense rookverspreiding is het centrale trappenhuis onbruikbaar als vluchtweg. In eerste instantie is niet exact duidelijk of alle woningen ontruimd zijn. Het verkennen van aangrenzende woningen op dit trappenhuis is hierbij belangrijk. Via het balkon aan de voorzijde is nog een gezin in veiligheid gebracht die niet meer kon vluchten vanwege de rookontwikkeling.
SCHEMATISCHE WEERGAVE BRANDVERLOOP 1e LD straal 110
slaapkamer
slaapkamer
woonkamer
hal
GOUDEN TIPS 1. Maak je binnen je ploeg/kazerne eigen met de hernieuwde kijk op brandbestrijding, niet alleen theoretisch maar vooral ook in de praktijk. Beoefen o.a de blusmethode ‘offensief buiten’ en ken de tactische en technische achtergronden. 2. Wees je bewust van de risico’s van brand in een portiekflat, met name de invloed van de rookverspreiding op de ontvluchting van de aangrenzende woningen.
3e LD keuken ONTSTAANSPLEK BRAND
TRAPPEN HUIS FLINKE ROOKONTWIKKELING
=
BELEMMERING VLUCHTWEG
2e LD straal 110
• Over dit incident is ook een brandonderzoeksbulletin beschikbaar.
55
.
als vluchtweg. In eerste instantie is niet exact duidelijk of alle woningen ontruimd zijn. Het verkennen van aangrenzende woningen op dit trappenhuis is hierbij belangrijk. Via het balkon aan de voorzijde is nog een gezin in hetverhaalvan.nl veiligheid gebracht die niet meer kon vluchten vanwege de rookontwikkeling.
Het verhaal van
SCHEMATISCHE WEERGAVE BRANDVERLOOP 1e LD straal 110
Brand portiekflat Theresiastraat Hengelo Blusmethode – Offensief buiten: brand bestrijden TACTISCHE DOELSTELLING
TACTISCHE OVERWEGINGEN
• Overlevingscondities voor slachtoffers verbeteren. • Verbeteren brandcondities voor een binneninzet. • Brand blussen.
• Gecoördineerd om andere inzettactieken te ondersteunen (bijvoorbeeld binneninzet/ redding). • Uitvoeren via een ventilatieopening in de brandruimte. • Uitvoeren vanaf een buitenpositie. • Het stromingspad mag niet worden onderbroken. • Opvolgen door een snelle offensieve binneninzet is cruciaal om herontwikkeling te beperken.
HOE HET WERKT
slaapkamer
slaapkamer
• Reduceren van oppervlaktetemperatuur van niet-ontstoken brandstof en het stoppen van het pyrolyseproces. • Vlammen verdwijnen van de brandende oppervlakte. • Stoomproductie absorbeert energie uit de omgeving. • Door voldoende stoom in te brengen, wordt de lucht naar buiten geperst en daalt het zuurstofpercentage onder de 15%. Op die manier wordt het bluseffect bereikt.
AANBEVOLEN TECHNIEK • Een indirecte blussing met een gebonden straal vanuit een vaste opstelling onder een steile hoek via het onderste deel van de opening. Water wordt via plafond afgebogen in de brandruimte, stoomvorming door hete oppervlakten en zorg dat stromingspad niet wordt verstoord.
VEILIGHEIDSOVERWEGINGEN
woonkamer
• Onjuiste instelling van de straalpijp, sproei i.p.v. gebonden, kan zorgen voor verstoring van het stromingspad en (brandweer)mensen die binnen zitten (ernstig) verwonden. • Verstoring van het stromingspad kan ook resulteren in een snelle branduitbreiding naar andere ruimten.
hal
3e LD keuken ONTSTAANSPLEK BRAND
TRAPPEN HUIS FLINKE ROOKONTWIKKELING
=
BELEMMERING VLUCHTWEG
2e LD straal 110
56
57
Leren van de praktijk 2018
Leertafels ‘Een ervaring is pas een ervaring wanneer je deze begrijpt’. Op de leertafels van Brandweer Twente verdiepen we de vakinhoud door de opgedane ervaringen bij incidenten te analyseren en te verklaren. Onderwerp van de leertafel is altijd een incident. Het gaat dan vaak om incidenten die qua omvang, aard of impact eruit springen. Tijdens de leertafel delen direct betrokken hun ervaringen en geleerde lessen. Aan de hand van demonstraties of praktijktesten worden specifieke aspecten van een incident uitgelegd en laten we de deelnemers de geleerde lessen ervaren zodat het uiteindelijke een gedeelde ervaring wordt. De leertafels zijn voor alle collega’s toegankelijk. Om zoveel mogelijk collega’s te betrekken wordt de leertafel gestreamd of de demonstraties opgenomen zodat deze terug kunnen worden gekeken.
58
59
Leertafel Rookgasexplosie
Leren van de praktijk 2018
Rookgasexplosies vormen een gevaarlijke situatie bij branden. Tot voor kort was er nog maar weinig bekend over dit fenomeen. Naar aanleiding van onze eigen ervaring met een rookgasexplosie in Twente en de recente ervaring van onze collegaâ&#x20AC;&#x2122;s van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond met een rookgasexplosie was het de hoogste tijd om eens preciezer te kijken naar het fenomeen rookgasexplosie. Op de leertafel nam een collega van Rotterdam Rijnmond ons mee in het incident aan de Ringersstraat in Schiedam. Op een interactieve manier zijn de kenmerken van een rookgasexplosie besproken en aan de hand van een demonstratie door de deelnemers beleeft. De opbrengst van deze leertafel is in het getekende verslag weergegeven. De opgedane kennis is opgenomen in het oefenprogramma.
Citaten deelnemer leertafel Mij is het belang van een goede verkenning, het herkennen van de kenmerken van een rookgasexplosie en kennis hebben van het kenmerkenschema en kwadrantenmodel erg duidelijk geworden. Als het niet goed voelt dan STOP!
YouTube video
60
Film Ringerstraat Schiedam
61
Leertafel De Fonteyn
Leren van de praktijk 2018
De brand bij tuincentrum (outdoor living mall) Fonteyn in Uddel ( Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland) was een opmerkelijke brand. Een gebouw van 16000m2 wat tot de verbazing van de brandweercollegaâ&#x20AC;&#x2122;s binnen 10 minuten volledig in de brand stond. De bevelvoerder en brandonderzoeker namen ons tijdens de leertafel mee in de wijze van brandbestrijding maar ook in het brandgedrag van het materiaal wat in de dakconstructie is verwerkt. Het materiaal betreft polycarbonaat wat volgens de theorie moeilijk brandbaar is. De praktijk laat echter een heel ander beeld zien. Een van de redenen is dat dit materiaal anders getest wordt op brandwerendheid dan hoe het in de praktijk wordt toegepast. Dit hebben we de aanwezige collegaâ&#x20AC;&#x2122;s op leertafel ook zelf laten ervaren door een praktijktest waarin we de brand in het klein hebben gereconstrueerd.
Citaten deelnemer leertafel Vuistregel vuurbelasting in relatie tot benodigde bluswater (lagedruk). Denk na wat mogelijk is wat betreft omvang van incident en beschikbare bluswater. Belang van lokale kennis met betrekking tot het object en lokale kennissen voor snelle hulp bij de bluswatervoorziening.
YouTube video
62
Demo Leertafel Fonteijn
63
Leren van de praktijk 2018
Op 15 juni 2018 kantelt een tankwagen met ethanol na een aanrijding met een andere tankwagen bij de afslag Borne West op de A35. De redding van de chauffeur leidt tot een zeer complexe THV inzet. In de staart van de file (kilometers verderop de A1) bots een vrachtwagen achter op een tankwagen met palmolie. De chauffeur moet geborgen worden. Uit de tankwagen stroomt met grote hoeveelheden palmolie in de berm naast de snelweg. Door deze ongevallen loopt de infrastructuur in Twente vol met langdurige files als gevolg. Op de leertafel wordt dit incident besproken vanuit het oogpunt van de Officieren van Dienst en vanuit de bevelvoerder en de collega’s die de technische hulpverlening op zich hebben genomen om de chauffeur zo snel mogelijk te bevrijden. Het thema incidentmanagement en de vindingrijkheid van de collega’s vanwege de complexe THV inzet zijn ruimschoots aanbod geweest en aan de aanwezige collega’s gedemonstreerd.
64
Leertafel snelwegincidenten A1/A35
Citaten deelnemer leertafel Geef aandacht aan de staart van de file, dat is een belangrijk risicogebied. Blijf goed kijken, verken de situatie goed.’ Denk aan eigen veiligheid en blijf communiceren met collega’s. 65
Overzicht verbeteracties
Leren van de praktijk 2018
naar aanleiding van nabesprekingen incidenten en leertafels PERIODE
INCIDENT
ADVIES VERBETERMAATREGEL
STATUS
BORGING VERBETERMAATREGEL
ACTIEHOUDER
apr -15
leertafel het verhaal van Maarten
Bewustwording creeren bij chauffeurs brw twente over gevolgen wanneer je betrokken raakt bij een incident
Gereed. Er is een ‘verhaal van’gemaakt en gepubliceert en een module gemaakt waarin dit aspect wordt belicht. Deze modulen is onderdeel van chauffeursopleiding ( ook landelijk in gebruik)
onderdeel van opleidingsprogramma chauffeurs brandweer twente
Vakbekwaamheid en kennis / Kerngroep Bijzondere functies
dec -17
Leertafel brand seniorenwoningen Notenhout Nijmegen
dec -17
Appartementbrand Nijverdal
Besluit nemen over aanschaf en gebruik maken van vluchtmasker voor ontruimen van objecten
Loopt. Item komt niet (standaard) voor in de besteklijst TS. Er is een voorstel om een ontwikkelgroep in het leven te roepen die aan geeft of de besteklijst wordt aangevuld of een bepaald item vervangen wordt
dec -17
Onderzoeksrapport brand studentenflat Diemen & leertafel brand seniorenwoning Nijverdal
dec -17
Appartementbrand Nijverdal
Verkenning van manieren voor makkelijker binnentreden van woningen
Loopt. Kerngroep brand heeft verkenning uitgevoerd en komt in Q4 2018 met voorstel over de te hanteren werkwijze
Bij een go op voorstel wordt dit aspect opgenomen in oefenprogramma.
Vakbekwaamheid en kennis / Kerngroep Brand
Alertheid op ontvluchtingsmogelijkheden bewoners hoogbouw
Gereed.Onderzoeksrapport is met brede vertegenwoordiging doorgenomen en twentse duiding gegeven. Brandveiligheid pakt dit aspect op
Bij renovatie en / of nieuwbouwprojecten is er in de advisering extra aandacht voor sluitsystemen in relatie tot vluchten. Er kan op verzoek van de gemeente een scan gemaakt worden van de toegepaste sluitsystemen in bestaande hoogbouw
Brandveiligheid
Maken nieuwe RO kaart procedure ruim uitschakelen en optreden bij treinincidenten
Gereed
ARO kaart is aangepast en wordt gepusht in LiveOp
Besluit nemen om een fognail op te nemen in het bestek van de TS
Loopt, Item komt niet (standaard) voor in de besteklijst. De ontwikkelgroep van Brandweer Twente gaat hier naar kijken
Opstellen handelingsperspectief optreden moderne voertuigen. Er is een kenniskaart Brandweer Twente opgesteld met een handelingsperspectief
Gereed. Brandweer Twente heeft een eigen handelingsperspectief opgesteld. (zie kenniskaart) Deze wordt tzt afgestemd met definitief landelijke handelingsperspectief
dec -17
aug -16
Onderzoeksrapport brand studentenflat Diemen
Treinbrand Enschede
jun -17
Leertafel incident Tesla
jun -17
Incident moderne voertuigen A35
jun -18
Afvalbrand Twence
Procedure grootwatertransport actualiseren en beoefenen
jun -18
Brand zonnepanelen Holten
Opstellen handelingsperspectief optreden bij brand zonnepanelen
Repressie
Repressie
Opgenomen in oefenprogramma
Vakbekwaamheid en kennis / Kerngroep THV
Brw twente is actief betrokken bij landelijke COP energiedragers
Vakbekwaamheid en kennis / Kerngroep THV / kenniscentrum
Gereed procedure is aangepast
In nieuwe aanbesteding groot water transport wordt gekeken naar technische voorziening waardoor problemen niet meer optreden
Repressie
Loopt, Q1 2019 gereed. In de infographic over dit incident is al een aanzet gegegeven voor een handelingsperspectief. Landelijk wordt er ook gewerkt aan handelingsperspectief en ELO deze volgt in 2019
Advies is om dit op te nemen in oefenprogramma en de ARO kaart te actualiseren
Vakbekwaamheid en kennis / kenniscentrum
In Almelo betrof het een machineloze kamerloze lift. Hierbij kan de brandweer niet optreden/ Brandveiligheid neemt dit mee in advisering bij nieuwbouw / verbouw
Brandveiligheid & Kenniscentrum
sep-18
Liftopsluiting Dimenche Almelo
Handelingsperspectief optreden bij liftopsluiting
Loopt, er wordt in Q4 2018 een kenniskaart gemaakt over optreden bij liftopsluiting en gebruik van liften bij brand
mrt-18
Rookontwikkeling Ravijn
Handelingsperspctief Pelletkachels
Gereed. Op infographic zijn risico’s optreden bij pelletkachels beschreven
ARO Kaart is aangepast en worden gepusht in LiveOP
Repressie en Kenniscentrum
sep-16
Brand Granaatstraat Hengelo Handelingsperspectoef herkennen risico op rookgasexplosie
Gereed. In de leertafel rookgasexplosie zijn de kenmerken van risisco op rookgasexplosie benoemd
Dit is opgenomen in het oefenprogramma (vb drieslagbox). Met repressie wordt nog gekeken of dit ook geborgd kan worden in LiveOP
Repressie en Kenniscentrum
Verkennen van meerwaarde van het instellen van een hulplijn voor repressie voor advies over gebouw informatie etc. tijdens incidentbestrijding
Loopt
Middels het actiecentrum IOC van Brandweer Twente kan deze hulplijn ingezet worden voor operationele ondersteuning
Repressie en Brandveiligheid
apr-18 apr-18
66
Leertafel Rookgasexplosie
67
Leren van de praktijk 2018
Kenniskaart Ontwikkelingen gaan snel en voor je het weet sta je bij een incident waar je te maken krijgt met nieuwe veiligheidsvraagstukken. Denk alleen maar aan de nieuwe energieopslagsystemen die steeds vaker in het klein en groot op heel veel verschillende manieren worden toegepast. Dit vergt ook nieuwe kennis die nodig is om veilig en efficiënt op te kunnen treden. Het kost tijd om deze kennis in de opleidingen en oefenprogramma te verwerken. Met de kenniskaarten proberen we op basis van de meest actuele inzichten sneller deze kennis te verspreiden binnen onze organisatie. Ook gebruiken we de kenniskaart om uit landelijke onderzoeksrapporten die elementen te halen die voor ons in Twente relevant zijn. Dit noemen we de zogenaamde ‘Blik op-sessies’ waarin we met een aantal collega’s uit diverse disciplines een blik werpen op landelijke onderzoeksrapporten om daar een Twentse duiding aan te geven.
68
69
Kenniskaart
Leren van de praktijk 2018
Blik op .. Brand Rode Kruislaan Diemen AANLEIDING Met de sessies ‘Blik op…’, wil Brandweer Twente een eigen duiding geven aan interessante landelijke rapporten. Op 17 januari jl. heeft op de Twente Safety Campus de aftrap plaats gevonden met ‘Blik op… Brand Rode Kruislaan in Diemen’.
BRAND RODE KRUISLAAN DIEMEN… IN EEN NOTENDOP In een studentenflat aan de Rode Kruislaan in Diemen. Conform procedure worden er twee tankautospuiten en een autoladder gealarmeerd. Het blijkt te gaan om een woningbrand op de begane grond van het complex. De eerst aankomende eenheid gaat naar binnen om de brand te blussen en het eventueel zoeken van aanwezige slachtoffers. Kort na binnenkomst treft de brandweer een slachtoffer aan dat direct naar buiten wordt gedragen. In het studentencomplex klinkt een ontruimingsalarm en direct voor het gebouw verzamelt zich een groot aantal mensen. Door de brandweer worden de verdiepingen boven de brand verkent, aanwezige bewoners worden naar buiten gestuurd. Ruim twee uur na ontstaan van de brand lijkt de situatie onder controle. De brand is uit en voor de gedupeerde bewoners is onderdak geregeld. De brandweereenheden rukken weer in naar hun kazernes. Enkele uren nadat de brandweer is teruggekeerd, wordt de brandweereenheid van Figuur 1 begane grond met brandverspreiding en stand deuren Diemen opnieuw gealarmeerd voor een melding aan de Rode Kruislaan. Ditmaal betreft het een reanimatie op de twaalfde verdieping van dezelfde studentenflat. Het betreft een bewoner van de flat, reanimatie blijkt helaas zinloos. Kort daarna wordt er ook nog een gewonde vrouw in het pand aangetroffen”.
TWENTSE DUIDING Tijdens Blik op… Brand Rode Kruislaan te Diemen wordt door de deelnemers onderkent dat een dergelijk brandscenario ook binnen de regio Twente kan plaatsvinden. Binnen Twente zijn diverse gelijkwaardige gebouwtypen aanwezig. De inzet in Nijverdal bij de parkeergarage onder een appartementencomplex d.d. 22 december 2017 heeft vergelijkbare kenmerken met het incident in Diemen. Aan de hand van de gehouden bijeenkomst en rekening houdend met de conclusies uit het onderzoeksrapport worden de volgende punten opgepakt:
1. Casus wordt besproken en behandeld door OvD’s en bevelvoerders en opgenomen in oefenprogramma onderdeel Brandbestrijding Hoogbouw (actie O&O) 2. Bij renovatie en / of nieuwbouwprojecten is er in de advisering extra aandacht voor sluitsystemen in relatie tot vluchten. (zoals bijvoorbeeld bij de renovatie van het Dishhotel in Enschede). Er kan op verzoek van de gemeente een scan gemaakt worden van de toegepaste sluitsystemen in bestaande hoogbouw. 3. Borgen van de verbinding piketfunctionarissen (operationeel / adviserend). Hierin zijn twee initiatieven gestart: - Traject om de verbinding tussen de verschillende piketten (OvD-ROvD-HOvD-CvD-OVI-MIV-AGS) van Brandweer Twente te optimaliseren. (actie Repressie en V&K) - We gaan in komende half jaar organiseren dat aantal collega’s bereikbaar zijn die repressie tijdens een inzet kunnen ondersteunen met kennis van gebouwen/evenementen/milieu/gebruik.
ANALYSE INCIDENT Op basis het kenmerkenschema is een analyse van het incident gemaakt.
MENSKENMERKEN
BRANDKENMERKEN
- Bewoners waren zelfredzaam - Het gebouw was voorzien van voldoende vluchtroutes - Ontruimingssignaal heeft naar alle waarschijnlijkheid gefunctioneerd - Er was geen vluchtplan aanwezig dat bewoners wees op de beste vluchtroute (veiligheidstrappenhuis (buiten) versus vluchttrappenhuis (binnen)) - Door de afsluitingen van de deuren (ten gevolge van TAG-systeem) werd de route van het centrale trappenhuis naar het veiligheids trapenhuis belemmerd.
- Er is sprake van een direct heftige brand als gevolg van brandstichting - Er is een drukgolf geweest die de deur naar het trappenhuis heeft opengedrukt. - De rook heeft zich, door de openstaande deur ten gevolge van de drukgolf, direct na het ontstaan van de brand binnen 7 miniuten door het hele trappenhuis en naar de vele gangen kunnen verplaatsen.
AANTAL DEELNEMERS ‘BLIK OP’ SESSIE: 22 BETROKKEN SECTOREN: - Brandveiligheid - Repressie - Vakbekwaamheid en Kennis - Strategie en Ondersteuning
Link
GEBOUWKENMERKEN - Het gebouw voldoet aan de wettelijke eisen - Door afgesloten deur (TAG-/ sluitsysteem) was niet in alle gevallen een veilige ontvluchting mogelijk.
INTERVENTIEKENMERKEN - Het gebouw voldoet aan de wettelijke eisen - Door afgesloten deur (TAG-/ sluitsysteem) was niet in alle gevallen een veilige ontvluchting mogelijk.
Onderzoeksrapport IFV ‘Brand Rode Kruislaan in Diemen
70
71
Kenniskaart
Leren van de praktijk 2018
Liftopsluiting onder tijdsdruk
TYPE LIFTEN Er zijn drie typen liften te onderscheiden. (bron: liftinstituut)
AANLEIDING Naar aanleiding van een liftopsluiting bij een zorginstelling in Almelo is er gekeken naar mogelijkheden om alsnog effectief te kunnen optreden wanneer een lift in de valbeveiliging zit.
1. De tractielift met machinekamer bovenin. Dit zijn de eerste liften die veelal in de jaren ’50 – ’70 gebouwd zijn. Een tractielift heeft boven de liftschacht de machinekamer oftewel de aandrijving van de lift. 2. De hydraulische lift. Deze liften werden vooral in de jaren ’80 – ’90 toegepast en kenmerken zich door een machinekamer elders is het gebouw. Deze lift kan worden toegepast in gebouwen tot ca. vier verdiepingen 3. De machinekamerloze lift. Dit zijn de liften die sinds 2000 worden toegepast. Bij deze liften zit de complete aandrijving en besturing in de liftschacht.
CASUS LIFT IN VALBEVEILIGING In deze casus ging het om een machinekamerloze lift in een zorginstelling waarbij tijdens de inzet de toestand in de liftkooi verslechterde en de ploeg onder tijdsdruk kwam te staan. De lift zat in de vang (valbeveiliging), vast tussen eerste en tweede verdieping, waardoor het onmogelijk was om de liftkooi te verplaatsen. Dienstdoende onderhoudsbedrijf had geen monteur beschikbaar, middels telefonische ondersteuning vanuit de fabrikant werd de conclusie getrokken dat een normale bevrijding niet mogelijk was. Hierop heeft de fabrikant een medewerker die in Twente woonachtig is verzocht om ter plaatse te gaan. Deze monteur is uiteindelijk ter plaatse gekomen. Omdat alle reguliere handelingen dus geen effect hadden, moest de ploeg helaas wachten totdat de monteur ter plaatse kon zijn. Ondertussen probeerden ze de personen in de lift te kalmeren, dit had deels effect. Uiteindelijk heeft de monteur een aantal overbruggingen geplaatst, waardoor de lift weer in werking trad en de personen uit de lift bevrijd konden worden.
Tractielift
Machinekamerloze lift
HANDELINGSPERSPECTIEF ! INDIEN DE TIJD HET TOELAAT LEES ZORGVULDIG DE TORNINSTRUCTIE, DEZE HOORT AANWEZIG TE ZIJN IN DE LIFT / MACHINEKAMER ! DENK TIJDENS HET TORNEN AAN VINGERS, KLEDING, PORTOFOONSNOEREN DIE TUSSEN DE DRAAIENDE DELEN KUNNEN KOMEN ZITTEN
Figuur 1 Machinekamerloze lift
Naar aanleiding van deze casus is er gekeken naar mogelijke oplossingen voor soortgelijke situaties. Deze verkenning kent twee uitkomsten: 1. In het geval van een machinekamerloze lift is er geen alternatieve handeling die redelijkerwijs en veilig door de brandweer uitgevoerd kan worden om de liftkooi uit de valbeveiliging te krijgen. In deze gevallen zijn we afhankelijk van de betreffende liftmonteur die voor dit soort gevallen speciaal is uitgerust met passend gereedschap etc. 2. De afdeling Brandveiligheid die adviseert over brandveilig gebruik van een object neemt dit aspect nu ook expliciet mee in de adviezen richting de gemeente. De gemeente kan dit dan vervolgens meenemen in het vergunningsproces.
In deze kenniskaart staan we verder stil bij de typen liften die er zijn en de reguliere werkwijze in geval van een opsluiting in een lift.
72
Hydraulische lift
ELEKTRISCHE LIFT
HYDRAULISCHE LIFT
Hoofdschakelaar uitschakelen
Hoofdschakelaar uitschakelen
Schachtverlichting aanzetten
Schachtverlichting aanzetten
Met remlichter de machinerem lichten/lossen
Bedien het roodgemarkeerde daalventiel en laat de lift zakken
Draai het tornwiel van de motor zover tot de liftvloer op de juiste verdieping staat
Indien de lift niet wil zakken, bedien dan de hefboom op de hydraulische pomp en pomp de lift omhoog tot de gewenste hoogte
Maak de liftdeur open met de liftsleutel
Maak de liftdeur open met de liftsleutel
Indien de binnendeur niet open gaan. Bedien dan het tornwiel aan de deurmotor op het dak van de lift
Indien de binnendeur niet open gaan. Bedien dan het tornwiel aan de deurmotor op het dak van de lift
Haal de personen uit de lift buiten werking
Haal de personen uit de lift buiten werking
Sluit alle geopende deuren zorgvuldig af
Sluit alle geopende deuren zorgvuldig af
MACHINEKAMERLOZE LIFT
Neem contact op met de liftmonteur
73
Kenniskaart
Leren van de praktijk 2018
Laadpalen elektrische voertuigen AANLEIDING De ontwikkeling van de elektrische voertuigen gaat erg snel. Het landelijke doel is dat er in 2030, 2,5 miljoen elektrische voertuigen op de weg rijden. Om al deze voertuigen van stroom te voorzien worden er steeds meer elektrische laadpalen geplaatst. In Twente zijn er op dit moment 658 laadpunten, maar dit zullen er in de komende 10 jaar steeds meer worden. Deze laadpunten hebben echter invloed op de inzet van de brandweer. Openbare laadpaal
Verlend privaat laadpunt
Snellaadpaal met stopknop
GEVAREN VAN DE LAADPAAL
Nederland heeft zo’n 32000 laadpalen en het worden er steeds meer. Statistisch gezien wordt de kans op een incident met een laadpaal dus steeds groter. Er zijn 3 typen risico’s bij laadpalen: 1. Brand 2. Aanrijd gevaar 3. Vandalisme
Bij een incident blijft het laadsnoer altijd geborgd aan de paal en het voertuig, zelfs als deze een foutcode geeft. Alleen met het pasje van de eigenaar kan deze losgekoppeld worden. Wrik nooit het snoer van de laadpaal of het voertuig met bijvoorbeeld een koevoet, dit kan een vlamboog veroorzaken. Knip ook niet de kabel door, hier staat nog spanning op. Voordat er gehandeld kan worden bij een incident dient de paal eerst spanningsloos gemaakt te worden. Dit is verschillend per type laadpaal en staat hieronder uitgelegd.
Typen 1. Privaat laadpunt: Een laadpunt die thuis of bij een bedrijf staat. Deze is aangesloten op de meterkast van het desbetreffende huis of bedrijf. 2. Openbare laadpaal: Een laadpunt die eigendom is van de gemeente. Voor het gebruik is een laadpas nodig. Deze paal heeft een eigen netaansluiting. 3. Openbare laadpleinen: Een aantal laadpalen, waarbij er één laadpaal het centrale aansluitpunt aan het net is. Deze zijn bijvoorbeeld te vinden op een openbare parkeerplaats. Voor het gebruik is een pas nodig. 4. Verlengd privaat: Een laadpunt die vaak te vinden is in een woonwijk of straat. Dit laadpunt is geplaatst in de openbare ruimte en aangesloten op een meterkast van een woning of bedrijfspand. 5. Snellaadpalen: Deze zijn schaars, vaak te vinden op goed bereikbare parkeerterreinen en carpoolplaatsen langs de snelweg. Op deze paal staat meestal dat het een snellaadpaal is.
HANDELINGSPERSPECTIEF Bij een incident met een laadpaal moet altijd eerst de laadpaal spanningsloos gemaakt worden. Dit is per type laadpaal verschillend; • Zowel een privaat laadpunt als een verlengd privaat laadpunt kan afgeschakeld worden bij de desbetreffende meterkast. Bij een verlengd privaat laadpunt moet de juiste meterkast gevonden worden door bijvoorbeeld rond te vragen; • Bij een openbare laadpaal of een openbare laadplein 1. Benader de eigenaar met de pas 2. Als de eigenaar niet aanwezig is: Er is een noodnummer en een paalnummer zichtbaar op de paal. Indien dit niet zichtbaar of aanwezig is, is dit te vinden op www.oplaadpalen.nl 3. Bel naar de calamiteitenalarmcentrale m.b.v. het noodnummer (De alarmcentrale kan ook voor je zoeken en/of bellen) 4. Geeft het paalnummer door aan de calamiteitenalarmcentrale 5. De calamiteitenalarmcentrale kan de stekker van afstand uitschakelen 6. Koppel de stekker los • Tot slot is er nog de snellaadpaal. Deze kan afgeschakeld worden door de rode noodknop op de laadpaal in te drukken; • Wrikt nooit het snoer los van de laadpaal of het voertuig; • Knip nooit het snoer door, hier kan nog spanning tot 400 Volt en een stroomsterkte tot 70 Ampère op staan.
Voor meer informatie, scan de QR code voor een filmpje van het handelingsperspectief.
Link Specifieke informatie over het handelen bij elektrische voertuigen is te vinden op de ARO kaart 55302. De ARO-kaarten zijn geplaatst in de werkgroep Vakbekwaamheid Brandweer Twente op Vnet, onder het symbool “procedures” of direct via deze link.
Filmpje handelingsperpectief
74
75
Kenniskaart
Leren van de praktijk 2018
Gevaar van kuilgassen in de maïskuil Gevaren nitreuze gassen • Contact met huid: Ontstaat salpeterzuur, hierdoor een gelige huid of chemische brandblaren. • Contact met ogen: Het hoornvlies kan beschadigen. • Inademing: Ontstaat irritatie van de luchtwegen, hoesten, pijn op de borst, benauwdheid en duizeligheid. Bij hoge blootstelling kan dit leiden • tot bewusteloosheid en de dood. Dit kan tot 24 uur na bloostelling nog plaatsvinden.
GEVAREN VAN KUILGAS Dit jaar zijn de maisoogst en het inkuilen van de gehakselde mais eerder begonnen dan normaal. Door de droogte bevindt zich veel meer stikstof in de mais. Hierdoor ontstaan, naast de altijd gevormde kooldioxide, ook nitreuze gassen. Deze zijn zeer giftig en bijtend en kunnen grote risico’s opleveren voor mens en dier. Als het gas zichtbaar is in de vorm van een gelige tot roestbruine wolk is dit al een gevaarlijke tot levensbedreigende situatie!
HANDELINGSPERSPECTIEF VOOR DE BRANDWEER
Acties bij blootstelling Bij contact met de huid direct afspoelen met veel water. Bij irritatie van de luchtwegen en hoesten, neem direct contact op met een arts en vertel dat er sprake is van nitreuze gassen. Als de arts de risico’s niet kent kan deze contact opnemen met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC)
ADVIEZEN VOOR DE BOER
1. Een incident met kuilgassen is een IBGS-incident, gebruik daarom dus altijd de IBGS-procedure. 2. Waarschuw altijd de OVD en de AGS. De gassen worden bij 60 ppm zichtbaar, ze kunnen dus al gevaarlijk zijn voordat je ze ziet! (levensbedreigende waarde is 63 ppm) 3. Gebruik altijd uitrukkleding en ademlucht! Overweeg daarnaast altijd het gebruik van een gaspak. 4. Wees bewust van de omgeving en de invloed van het weer op het verspreiden van de vrijkomende damp. Blijf hierbij altijd bovenwinds. 5. Zet voor een veilige ontruiming indien nodig ventilatoren in om een direct bedreigde stal of woning te beschermen. Dit in combinatie met een of meerdere sproeistralen kan de situatie stabiliseren. 6. Indien de situatie stabiel is moet de kuil worden ontlucht. Blijf hierbij altijd bovenwinds, want onder het folie kan lucht hebben opgebouwd, het openen kan leiden tot een forse plotselinge gaswolk. 7. Bij contact met gekleurde folie indien mogelijk chemiehandschoenen gebruiken of anders wegwerphandschoenen onder de werkhandschoenen. 8. Voor het ontluchten van de kuil kan bijvoorbeeld d.m.v. een buis een kleine opening in de kuil worden gecreëerd. Door vermenging van lucht m.b.v. de ventilator blijft de concentratie gevaarlijke gassen laag. 9. Gebruik GEEN explosiegevaarmeter, deze gaat direct kapot! Laat de AGS of meetploegen metingen uitvoeren. 10. Na de inzet de kleding grondig afspoelen en direct laten wassen.
Indien het folie van de maïskuil opbolt, mag deze beslist niet zelf geopend worden. Dit is namelijk levensgevaarlijk als er nitreuze gassen onder zitten! Vermijd ieder contact en blijf altijd bovenwinds. Als er zichtbare gassen vrijkomen, waardoor er gevaar bestaat dat mensen of dieren de gassen inademen, bel dan de brandweer via 112. Bij acuut gevaar dienen mensen en dieren geëvacueerd te worden. Controleer regelmatig de kuil. Er wordt aangeraden zeker de eerste 2 weken niet in de buurt te komen van de kuil, dit geldt voor mens en dier. Desnoods kan de kuil afgezet worden met lint of hekken. Zet dus ook geen kalverboxen in de buurt van de kuil!
Link Specifieke informatie is te vinden op de ARO kaart 36005. De ARO-kaarten zijn geplaatst in de werkgroep Vakbekwaamheid Brandweer Twente op Vnet, onder het symbool “procedures” of direct via deze link.
Kenmerken van nitreuze gassen 1. Zwaarder dan lucht, blijven dus laag hangen; 2. Niet brandbaar, bevorderd wel brand van andere stoffen; 3. Zeer giftig en bijtend; 4. Levensbedreigende waard = 63ppm; 5. Zichtbaar als gelige wolk. Bij hogere concentratie roodbruin tot roestbruin; 6. Lost op in water en kan dus met waterschermen worden neergeslagen.
76
77
Kenniskaart
Leren van de praktijk 2018
Repressief optreden elektrische voertuigen HANDELINGSPERSPECTIEF VOOR DE BRANDWEER
Bij een inzet waarbij een elektrisch voertuig is betrokken is het belangrijk om de accu zo stabiel mogelijk te houden. Een instabiele accu is erg onvoorspelbaar wat betreft ontbranding / explosiegevaar. Bij een accubrand komen schadelijke gassen vrij! Een accu kan een lange tijd tot wel 72 uur instabiel blijven. Een instabiele accu produceert brandbare gassen waarbij ook zuurstof vrijkomt waardoor verbrandingsproces blijft doorgaan, de accu kan een aantal keer opnieuw ontbranden. De temperatuur van een accu wordt bij ontbranding 630 tot 800 graden met uitschieters naar de 1200 graden.
TIPS BIJ OPTREDEN: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Gebruik altijd het Crash Recovery Systeem (CRS). Dit bevat nuttige en actuele informatie over risico’s van het betreffende voertuig; Het voertuig goed verkennen! Grijs / witte rook duidt in ieder geval op een instabiele accu. Gebruik warmtebeeldcamera om stabiliteit accu te monitoren. Wanneer temperatuur stijgt betekent dat de accu instabiel is. Bij een instabiele accu gebruik altijd ademlucht in verband met de schadelijke gassen die vrijkomen; Gebruik de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen conform de ARO; Bij redding van persoon, of werken aan beschadigd voertuig, gebruik isolerende materialen; o.a. 1000 Volt handschoenen en de daarbij behorende onderhandschoenen; Voor bestrijding is blussing direct in de accu het meest effectief. Andere opties zijn om de accu te isoleren met zand. Bij reguliere blussing: veel water gebruiken en - indien mogelijk- de accu onderdompelen; Accu kan lange tijd instabiel blijven. Zorg dat voertuig overgedragen wordt aan een expert en naar een veilige plek gebracht wordt. Bij vragen tijdens een inzet kun je contact zoeken met Richard Hassink, Egbert de Zee of Folkert van der Ploeg.
SPECIFIEKE INFORMATIE KUN JE VINDEN IN DE ARO-KAARTEN
78
TYPE VOERTUIG
RO KAART
Elektrisch / Hybride
ARO 55302
BORGING EN ACTUALISATIE VAN DEZE KENNIS 1. 2. 3.
Kerngroep THV is vertegenwoordigd in landelijk netwerk van Brandweer Nederland waar de laatste kennis en informatie over energiedragers wordt gedeeld. De ARO’s worden periodiek - en eerder bij nieuwe inzichten- geactualiseerd. Sector repressie houdt hier toezicht op De kennis en het optreden bij dit type incidenten is opgenomen in het oefenprogramma, module 3.4.
Link De ARO-kaarten zijn geplaatst in de werkgroep Vakbekwaamheid Brandweer Twente op Vnet, onder het symbool “procedures” of direct via deze link.
79
Leren van de praktijk 2018
Saxion en Safety FieldLab TEAM KENNISCENTRUM Het is belangrijk aandacht te hebben voor nieuwe ontwikkelingen en aandachtsgebieden die van invloed zijn op ons werk. Mede vanuit dit oogpunt sluit team Kenniscentrum aan bij de voorbereiding en uitvoering van experimenten en/of testen van het SafetyFieldLab op de Twente Safety Campus en onderzoeksopdrachten van Saxion Hogescholen. SAXION HOGESCHOLEN, OPLEIDING FORENSISCH ONDERZOEK Brandweer Twente is nauw betrokken bij de opleiding Forensisch Onderzoek. Zo verzorgen medewerkers van team Kenniscentrum volledig het lesonderdeel ‘brandonderzoek. Een half jaar van theorielessen en diverse praktijkopdrachten vormen hierbij de basis van een vierjarige HBO-opleiding. In samenspraak met marktpartijen/veiligheidsorganisaties dagen we derde en vierdejaars studenten uit om onderzoek te doen naar verschillende veiligheidsvraagstukken die bij ons leven. Dit levert vaak mooie resultaten op die we vervolgens graag met jullie delen. SAFETYFIELDLAB Het Safety FieldLab was ook in 2018 een plek waar verschillende praktijktesten zijn uitgevoerd, waarbij veelvuldig team Kenniscentrum is aangesloten. Met name op het gebied van ‘energietransitie’ gebeurt er veel en is er behoefte aan meer kennis en inzicht op het gebied van (brand) veiligheid. Team Kenniscentrum anticipeert, ondersteunt maar doet ook vooral kennis op die we vertalen naar beschikbare invormatie voor de medewerkers. Dit draagt uiteindelijk bij aan een adequate manier van incidentbestrijding.
80
81
Leren van de praktijk 2018
82
Samenwerking met Saxion
83
Leren van de praktijk 2018
aanwezig leertafels Rookgasexplosie
85 collega’s, livestream 351 keer bekeken
Polycarbonaat
85 collega’s, livestream 200 keer bekeken
Snelwegen
60 collega’s, geen livestream
Het verhaal van:
evenementveiligheid
Het verhaal van:
650 views
Waardering leertafels in 2018
Meldkamer Christiaan Nijkamp
3750 views
De algehele indruk van collega’s Waardering van de verhalen van collega’s
Tweet over eerste jaarboek 2017
Waardering workshops / demo’s Gemiddeld cijfer
Unieke bezoekers website
Het verhaal van
2786
incl digitale link
6
Kennis kaarten
43
100 90 80
Brand onderzoeken
70 60 50 40 30 20 10 0
9800 views
2013 2014 2015 2016 2017 2018
In 2018 waren er 43 brandonderzoeken, waarvan: - 23 woningbranden - 3 branden in (woon)zorgcomplexen - 17 overig, bijvoorbeeld bedrijf(sverzamel), bijeenkomstfunctie, horeca
AANTAL BRANDONDERZOEKEN
Nabesprekingen
369 Facebooksite
Aantal leden
Het verhaal van 84
Facts en figures
15x Toelichting
nabespreking / brandonderzoek aan collega’s op diverse kazernes 85
Leren van de praktijk 2018
86
Notities
87
DAADKRACHTIG DESKUNDIG BEHULPZAAM
Postbus 1400, 7500 BK Enschede
