Brandweer Twente | Leren van de praktijk by brandweertwente

Leren van de praktijk 2020

Colofon FOTOGRAFIE:

Cover: Kevin Gerrits - News United

©Maart 2021, Brandweer Twente. Dit document is opgesteld om het leren van de praktijk te bevorderen. De inhoud van dit document kan niet gebruikt worden om aansprakelijkheid vast te stellen. De inhoud van dit jaarboek is met zorg samengesteld met de kennis die we tot maart 2021 hadden. In de tussentijd kunnen procedures gewijzigd zijn. Heb je vragen of opmerkingen, mail dan naar kenniscentrum@brandweertwente.nl

Inhoudsopgave

Inleiding

Kenniscentrum

6-9

Team Kenniscentrum Wat doet het Kenniscentrum?

6-7 8-9

Facts & figures 2020

8-9

Thema 2020: de Basisprincipes van Brandbestrijding

12 - 15

Thema 2020: de Basisprincipes van Brandbestrijding Collega's aan het woord

12 - 13 18 - 19

Brandonderzoeken

16 - 59

Brandonderzoek Doorontwikkeling brandonderzoek Slimme vragenlijst bevelvoerders Infographic Proeftuinen brandonderzoek Brandonderzoeken

16 - 17 18 19 20 - 21 22 - 59

Leren van incidenten

60 - 75

Leren van incidenten 60 - 61 Evaluatiepoule 62 Ervaringsfilmpjes incidenten 62 Nabespreking van incidenten 63 Infographics ' het verhaal van' 64 - 75

De blik op rookverspreiding

76 - 83

De blik op rookverspreiding Kenniskaart rookverspreiding Infographics rookverspreiding

76 - 77 78 - 79 80 - 83

Wat doen we nog meer?

84 - 91

De blik veuroet

92 - 93

Floris Kayim - News United

Inleiding

et team Kenniscentrum is er voor jullie! Dankzij jullie inbreng hebben wij de mogelijkheid om ervaringen op te halen en die binnen de brandweer te delen. We willen jullie dan ook bedanken voor de open en eerlijke gesprekken die we hadden naar aanleiding van een brand of incident. Deze ervaringen hebben wij gebundeld in ons vierde jaarboek. Voor jullie! 2020 was een bijzonder jaar. Een jaar waarin COVID-19 een belang rijke rol speelde. Het had en heeft invloed op al onze dagelijkse werkzaamheden. Afstand houden, meer thuiswerken, maar ook minder onderzoeken, evaluaties en brandproeven. Toch hebben we genoeg ervaringen opgedaan die we in dit boek met jullie willen delen. Naast dit jaarboek delen wij ook de rest van het jaar veel interessante documenten en filmpjes op het Kennisplein (VRT Online). Volg het Kennisplein en onze Stream door op de volgbutton te klikken en mis niks! Het was ook een jaar van vernieuwing. In 2020 en 2021 staat het thema Basisprincipes van Brandbestrijding centraal. Wat is de o mvang van de brand? Hoeveel vermogen komt er vrij en hoeveel bluscapaciteit is daarvoor nodig? Met dit thema zijn we nog niet klaar en daarom gaan we hier in 2021 mee door. Daarnaast is er een start gemaakt in de doorontwikkeling van brandonderzoek naar incidentonderzoek. Hierbij kijken we gericht naar handelingsperspectieven bij een inzet met alternatief aangedreven voertuigen (AAV) en we laten studenten van het Saxion lesgeven aan de brandweer. Ook hebben we ondanks alles toch een aantal leerzame brandproeven gedaan met diverse partijen. Of het nu over de energietransitie gaat, over de basisprincipes óf over brandonderzoek, ook in 2021 zijn we er weer voor jullie. Veel leesplezier! Namens team Kenniscentrum, Folkert van der Ploeg

Floris Kayim - News United

Team Kenniscentrum

YMKO ATTEMA TEAMLEIDER

FOLKERT VAN DER PLOEG BRANDONDERZOEKER

BERNO HOSPERS

BRANDONDERZOEKER

YVETTE GEUSENDAM

MARK GROENEN

SPECIALIST LEREND VERMOGEN

QUIDO HARMSEN

LIEKE KWINTENBERG

FRANS DEKKER

ANNEMARIE PAALHAAR

BRANDONDERZOEKER

PROJECT OFFICIER

BART KUIPER

STAGIAIR OPLEIDING FORENSISCH ONDERZOEK

Leren van de praktijk 2020 Kenniscentrum Brandweer Twente: Kenniscentrum Brandweer Twente:

Over de Over de ervaring van van ervaring het hethele heleKorps korps beschikken! beschikken!

HELPENM HELPEN LEREN LEREN VAN

JE HEB EN JE

MET BEHULP VAN:

LEREN VAN INCIDENTEN

MET BEHULP VAN:

VERDIEPEN VAKINHOUD

NABESPREKING

LEERTAFEL

INFOGRAPHIC

het verhaal van

BRAND ONDERZOEK

BRANDONDERZOEKSBULLETIN

kennisbak 8

KENNISKAART

HET VERHAAL / FACEBOOK

vind ik Wat doet hetWaar Kenniscentrum? Waar vind ik deze kennis? Waar vind ik deze kennis?

deze kennis?

VRT Online / Kennisplein VRT Online / Kennisplein KENNISBAK

MET LEREN LEREN MET NMET DELEREN PRAKTIJK DE PRAKTIJK NVAN DE PRAKTIJK

BT GEVOELD HOE HET WERKT IN DE PRAKTIJK BEGRIJPT HOE JE MOET HANDELEN BT GEVOELD HOE HET WERKT IN WERKT DE PRAKTIJK JE HEBT GEVOELD HOE HET IN DE PRAKTIJK BEGRIJPT HOE JE MOET HANDELEN EN JE BEGRIJPT HOE JE MOET HANDELEN MET BEHULP VAN:

INNOVATIE INNOVATIE MET BEHULP VAN:

SAFETY FIELDLAB VERTALEN VAN KENNIS NAAR SAFETY PRAKTISCHEFIELDLAB TOEPASSINGEN VERTALEN VAN KENNIS NAAR PRAKTISCHE TOEPASSINGEN

DIVERSE INNOVATIE DIVERSE PROGRAMMA’S INNOVATIE FOCUS VEILIGER EN PROGRAMMA’S EFFECTIEVER WERKEN

VAN VAN

INNOVATIE VERSNELLING INNOVATIE VERBINDEN VAN VERSNELLING KENNIS EN PRAKTISCHE VERBINDEN VAN ONDERSTEUNING KENNIS EN PRAKTISCHE ONDERSTEUNING

FOCUS VEILIGER EN EFFECTIEVER WERKEN

KENNISBAK www.hetverhaalvan.nl www.hetverhaalvan.nl www.facebook.com/groups/hetverhaalvan/ www.facebook.com/groups/hetverhaalvan/

Wat heb ik aan Wat ik aan dezeheb kennis? deze kennis?

Ervaringen komen vanzelf, ervarend leren niet. Wanneer jij onder alle omstandigheden veilig wilt kunnenkomen handelen is hetervarend van belang datniet. Ervaringen vanzelf, leren we onze kennis delen met elkaar! Wanneer jij onder alle omstandigheden veilig wilt kunnen handelen is het van belang dat JIJ REPRESSIEVE MEDEWERKER weALS onze kennis delen met elkaar! Krijgt toegang tot de ervaringen van het hele korps je houdt jezelf scherp door te leren van JIJ ALSen REPRESSIEVE MEDEWERKER de incidenten doen. Hiermee Krijgt toegang die tot er detoe ervaringen van hetvergroot hele jij je eigen en die van anderen. korps en jeveiligheid houdt jezelf scherp door te leren van de incidenten die er toe doen. Hiermee vergroot JIJ ALS NIET REPRESSIEVE MEDEWERKER jij je eigen veiligheid en die van anderen. Krijgt inzicht en je weet wat er speelt met betrekking de incidentenMEDEWERKER in Twente. JIJ ALS NIETtot REPRESSIEVE Je doet kennis eigenmet Krijgt inzicht enop je waarmee weet wat jijerjespeelt werkzaamheden betrekking tot de verrijkt. incidenten in Twente. Je doet kennis op waarmee jij je eigen werkzaamheden verrijkt.

Wat is jouw leervraag? Wat is jouw leervraag? Heb je zelf een leerzame ervaring opgedaan en wil je die delen, maar je weet niet hoe? Heb je zelf een leerzame ervaring opgedaan NEEM en wil jeCONTACT die delen,OP! maar je weet niet hoe? Mail Kenniscentrum@brandweertwente.nl of neem rechtstreeks NEEM CONTACT OP! contact op met een collega van het Mail Kenniscentrum@brandweertwente.nl Team Kenniscentrum. of neem rechtstreeks contact op met een collega van het Team Kenniscentrum.

• CORONA • BLIK OP ROOKVERSPREIDING

Unieke bezoekers

website

Het verhaal van

1256

Input geleverd voor ARO Kaart Corona (tijdens eerste corona golf)

• MUNITIE HAAKSBERGEN • SMALL PACKS ENSCHEDE

561 Website 315 Google 229 Facebook 80 Twitter 127 Anders

Het verhaal van Tesla Baarn

1260 views 10

2 Webinars

Kennis kaarten

Ervaringsfilms gemaakt verhaal van de bevelvoerder

Maandelijkse mailing interne organisatie Brandweer Twente

Het Kennisplein op VRT online is online!

Leren van de praktijk 2020

Facts & figures 2020

Infographics op basis van nabespreking

Blik op sessie

Onderzoek Rookverspreiding IFV

Brand onderzoeken in 2020

24 Woningen

Deelname module Kenniscentrum in oefenprogramma

480 Facebooksite

Aantal leden

Het verhaal van

17 Schuurbrand 3 Bedrijfsbrand/instelling 2 Anders

Testen in het Safety Field Lab

Nabesprekingen van incidenten

Nabespreking incidenten met de ploegen/betrokkenen

Basisprincipes van Brandbestrijding centraal gesteld

Natuurbrandbestrijding input voor oefendagen OvD Twente en IJsselland

Aantal studenten begeleid tbv praktijkonderzoek / praktijkles

112

Project Alternatief Aangedreven Voertuigen Oost

Incidenten onderzocht, waarvan: 5 Brand 4 Ongeval 1 Ongeval en brand 2 Anders

Volg het Kennisplein en ons streamkanaal zodat je niets mist! 11

Leren van de praktijk 2020

Basisprincipes van brandbestrijding

Thema 2020: de Basisprincipes van Brandbestrijding In 2020 stond het thema Basisprincipes van Brandbestrijding centraal. Er is op verschillende manieren aandacht besteed aan dit thema, dat inmiddels landelijk is vastgesteld en geïmplementeerd in opleidingen. Tijdens oefeningen maken jullie kennis met de principes, maar ook met de inzettechnieken en -tactieken. Vanuit het Kenniscentrum willen we hier op aansluiten door de basisprincipes centraal te stellen binnen de activiteiten die we organiseren en de producten die we maken. We zijn hier in 2020 mee gestart en gaan hier in 2021 mee door. We hebben een aantal collega’s gevraagd om iets te vertellen over hun ervaringen met de basisprincipes. Hun verhaal lees je op de volgende pagina.

Leren van de praktijk 2020

Thema 2020

Collega's aan het woord: VAKBEKWAAMHEID EN DE KERNGROEP BRAND In 2019 en 2020 zijn we al begonnen om de Basisprincipes (toen nog Hernieuwde kijk op Brandbestrijding) te introduceren in het oefenprogramma op de kazernes. Veel van de oefeningen op Troned zijn gegeven met de basisprincipes als leidraad. In 2019 en 2020 hebben we onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een V erbeterd Lage Druk Aflegsysteem (VLAS), in verband met veranderde branden en het feit dat deze om een groter koelend vermogen vragen. Hiervoor zijn testen gedaan en hebben meer dan 100 personen meegedaan aan de georganiseerde werkplaatsen om input op te halen voor VLAS.

Matthieu Brons

Inmiddels zijn de uitgangspunten van VLAS door het MT vastgesteld en gaan we in de komende tijd (1 á 2 jaar) de nieuwe materialen en werkwijzen introduceren op de kazernes. November 2020 was de maand van de Basisprincipes van Brandbestrijding. Naast landelijke aandacht hebben we in deze maand elke week een vlog laten zien over wat we als Brandweer Twente met de basisprincipes doen. Tegelijk werd er ook elke week lesmateriaal aangeboden met de basisprincipes als uitgangspunt. In 2021 komt er een film/webinar. Deze heeft als doel in te zoomen op de praktische aspecten van de basisprincipes. Je krijgt tips over hoe je er in de praktijk mee omgaat.

INZETTECHNIEKEN Met de komst van de Basisprincipes van Brandbestrijding is er een begin van een fundament waarop innovaties kunnen worden gebaseerd. De basisprincipes helpen brandweermensen in de praktijk bij het doen van een veilige en effectieve brandweerinzet.

René Tonis

Brandweer Twente is een innovatieve organisatie die altijd op zoek is naar verbeteringen. In 2020 hebben een aantal initiatieven plaatsgevonden die bijdragen aan een veiliger brandweeroptreden. Daarmee ontwikkelt de brandweer zich steeds meer van ‘experience based’ naar ‘evidence based’ oftewel op feiten gebaseerde uitgangspunten voor brandbestrijding. Op praktische en experimentele wijze is er onderzoek gedaan naar het optimaliseren van het hogedruk en lagedruk aflegsysteem (VLAS), om sneller en doeltreffender op te kunnen treden. De uitkomsten van de testen en praktijkervaringen worden meegenomen in het ontwerp van de nieuwe tankautospuiten. Naast aflegsystemen is er ook gekeken naar andere vraagstukken: Rookstopper: een ‘gordijn’ waarmee een (deur)opening kan worden afgesloten om zuurstoftoetreding en rookverspreiding te beperken; Gereedschappen voor toetreding: met een combinatie van een hooligantool en een bijl worden nieuwe technieken aangeleerd om eenvoudiger toegang te kunnen verschaffen in gebouwen; Fognail: een stalen pin met aan het einde kleine openingen die via een gat het mogelijk maakt om water in de brandruimte te spuiten. Branden worden bij voorkeur van buiten geblust; Vluchtmaskers: voor het redden en evacueren van personen die niet zelfstandig het gebouw kunnen verlaten; Ventilatoren: de ontwikkeling van accu aangedreven ventilatoren is in een stroomversnelling geraakt.

· · · · ·

De ‘Ontwikkelgroep bepakking’ heeft de bovenstaande vraagstukken in behandelding om te komen tot een uniforme voertuigbepakking in Twente.

de Basisprincipes van Brandbestrijding INZET VOLGENS DE BASISPRINCIPES VAN BRANDBESTRIJDING Op maandagavond 18:57 uur komt er een melding binnen via een beveiliger dat er rook komt uit een pand aan de Lubeckstraat in Oldenzaal. In de eerste melding is er sprake van een woningbrand. Er worden twee TS’en gealarmeerd. Tijdens het inmelden verandert de melding naar een industriebrand. Hierop wordt ook de HW van Oldenzaal gealarmeerd. Aanrijdend zijn we voorbij het pand gereden en zag ik aan de zijkant een bolling en donkere plekken aan de buitenzijde van de gevelplaten. De aanvalsploeg attendeerde me erop dat de hal bestond uit twee compartimenten. Door lokale bekendheid wisten we dat er veel potentiële brandlast in het pand aanwezig is. Het bedrijf is namelijk een bouwmaterialenhandel. Op basis van een rondomverkenning en een korte binnenverkenning tot aan een branddeur, hadden we al een redelijk beeld waar de brand zich bevond. De ploeg die de binnenverkenning heeft gedaan, heeft ook kort de branddeur geopend voor een snelle verkenning. De branddeur is hierbij ongeveer 30 centimeter geopend vanaf de vloer. Hierdoor was er zicht op de brandhaard. Daarnaast constateerden ze ook een rooklaag tot op de grond, die donker van kleur was. De bedrijfsdeskundige was inmiddels ook ter plaatse en hij gaf aan dat op de locatie van de brand een zaagmachine met afzuiginstallatie stond.

Pim Krabbe

Doordat we een duidelijke locatie hadden, voldoende koelend vermogen (er waren inmiddels ook twee tankwagens gealarmeerd), heb ik de keuze gemaakt om de fognail aan de buitenzijde in te zetten voor een eerste knock-down. De tweede TS krijgt de opdracht om via de branddeur met LD een binnenaanval te doen, op het moment dat de fognail de eerste knock-down heeft gegeven. De eerste inzet van de fognail was dusdanig succesvol dat de tweede TS de restjes kon afblussen. Vanaf de buitenzijde is een ploeg bezig geweest om gaten te zagen in de wand, om met een warmtebeeldcamera een scan te maken. Nadat we de brand onder controle hadden, zijn we gestart met het ventileren van de hal. Hierbij hebben we gebruik gemaakt van de grote overheaddeuren. Door het bewust toepassen van de basisprincipes was het een goede inzet en heeft het Floris Kayim - News United bedrijf relatief weinig schade opgelopen.

EVALUATIEPOULE Afgelopen jaar hebben we bij Brandweer Twente de Basisprincipes voor Brandbestrijding omarmd. Zo ook bij het Kenniscentrum en de hieraan verbonden groep met evaluatoren. In het begin van 2020 gebruikten we het bekende schema, maar misten we de structuur om dit te borgen in evaluaties. De evaluatiepoule komt een paar keer per jaar samen. In juni hebben we een bijeenkomst gehad om te komen tot een standaard werkwijze voor nabesprekingen. Samen met collega’s hebben we gekeken naar verschillende invalshoeken, zoals: Kwadrantenmodel, Kenmerkenschema, After Action Reviews en de Basisprincipes. Na een middag brainstormen konden we concluderen dat het goed en noodzakelijk is om deze invalshoeken onderdeel te maken van de nabesprekingen. Juist om het ook herkenbaar te maken voor ons brandweerwerkveld. Voor de zekerheid is de werkwijze ook getoetst bij de kerngroep Brand om alle onderdelen van de basisprincipes te borgen in de nabesprekingen. Kort na deze sessie hebben we hier met een aantal nabesprekingen van incidenten (Beitelstraat Hengelo en Raab Karcher Oldenzaal) bewust ervaring mee opgedaan. Dit kun je goed terugzien op de infographics van deze incidenten. Voor de komende periode gaan we ook kijken of we ‘de slimme vragenlijst’ kunnen uitbreiden om zo meer data te verzamelen over gebruik, inzet en toepasbaarheid. Ook is er een wens om een koppeling te maken met brandonderzoek. Zo kunnen we meer data ophalen over de effecten van de basisprincipes op brandverloop en schades. Hiermee kunnen we wellicht onze repressieve skills nog meer finetunen.

Luc Kamphuis

DEN HAM VROOMSHOOP

VRIEZENVEEN

OOTMARSUM

TUBBERGEN

HELLENDOORN DENEKAMP WIERDEN NIJVERDAL

WEERSELO

ALMELO

DE LUTTE

OLDENZAAL RIJSSEN

BORNE HENGELO NOORD

ENTER

HOLTEN

HENGELO CENTRUM LOSSER

DELDEN ENSCHEDE NOORD MARKELO

GOOR

GLANERBRUG

3x woning keuken

BOEKELO DIEPENHEIM

ENSCHEDE SPAANSLAND

5x woning Brandonderzoeken opgenomen in dit jaarboek

HAAKSBERGEN

algemeen

Bijzonder

Overige brandonderzoeken

2x Stal UITGELICHTE BRANDONDERZOEKEN IN DIT BOEK:

• Keukenbrand Glanerbrug • Keukenbrand Vriezenveen • Keukenbrand Overdinkel • Woningbrand Haaksbergen • Woningbrand Delden • Woningbrand Almelo • Woningbrand Enschede

• Woningbrand Rijssen • Winkel-/woningbrand Almelo • Flatbrand Hengelo • Accubrand Ambt Delden • Accubrand Nijverdal • Industriebrand Rijssen • Industriebrand Oldenzaal

• Stalbrand Bentelo • Stalbrand Enter • Horeca brand Boekelo • Brand NS station Oldenzaal • Plofkraak Enschede

2x industrie

Leren van de praktijk 2020

Brand onderzoeken BRANDONDERZOEK

Brandweer Twente heeft vijf brandonderzoekers. Lieke heeft in 2020 de leergang Brandonderzoek succesvol afgerond en is inmiddels van vaste waarde. Brandonderzoek kent geen piket, het motto is: Altijd bereikbaar, vaak direct beschikbaar. Het telefoonnummer van TBO (088 256 7922) staat altijd doorgeschakeld naar één van onze onderzoekers. Wanneer je belt, stemmen we af wat we als brandonderzoeker kunnen betekenen. Door middel van brandonderzoek leren we van incidenten. We doen onderzoek naar brandoorzaak, brandverloop, preventieve voorzieningen en de repressieve inzet. Hierdoor kunnen we effectiever en veiliger branden bestrijden, weten we beter hoe preventieve maatregelen in de praktijk werken, kunnen we goede voorlichting geven aan de inwoners van Twente en maken we casuïstiek die in ons oefenprogramma gebruikt wordt. Van elk brandonderzoek maken we een bulletin. Elke brand heeft verschillende aspecten die een brand bijzonder maken. Naast het reguliere brandonderzoek zien we dat het taakveld zich momenteel verbreedt naar incidentonderzoek. Met name bij incidenten op het gebied van de energietransitie doen we steeds vaker onderzoek en delen we onze bevindingen.

WANNEER DOET TBO ONDERZOEK

•

Op verzoek. Dit kan iedereen doen, maar vaak gaat dit via de Bevelvoerder of OvD Branden met slachtoffers

• •

•

Branden met betrokkenheid van (relatief) nieuwe producten/ materialen. Denk aan zonnepanelen, elektrische vervoersmiddelen, accu’s etc.

Branden in gebouwen met zorgvoorzieningen. Denk aan woonzorg, verpleeghuizen, ziekenhuis etc. Branden in gebouwen met zorgvoorzieningen. Denk aan woonzorg, verpleeghuizen, ziekenhuis etc. Branden waarbij preventieve voorzieningen een rol hebben gespeeld Stalbranden

• • •

WE HEBBEN JULLIE NODIG!

QUIDO HARMSEN

Heb je na een incident een vraag waar brandonderzoek je bij kan helpen? Of is het incident leerzaam voor collega’s/voorlichting? Schroom dan niet om ons te bellen op 088 256 7922.

Leren van de praktijk 2020

Doorontwikkeling brandonderzoek Brandweer Nederland heeft een visie op de ‘doorontwikkeling van brandonderzoek’ vastgesteld. In 2020 zijn er 5 landelijke proeftuinen gestart waarmee we concreet handen en voeten gaan geven aan deze visie. Daarnaast is er in 2020 ook een belangrijke stap gezet om de bevindingen van brandonderzoek vast te leggen in een landelijke database. Alle brandonderzoeken worden aan de hand van een slimme vragenlijst geregistreerd in een landelijke database. Dit is een erg belangrijke ontwikkeling voor brandonderzoek omdat we nu veel beter trends kunnen identificeren en de beschikbare data kunnen analyseren op bijzonderheden van de onderzochte branden in de regio’s. Uitsplitsing gebruikstype

Uitsplitsing waarschijnlijke oorzaak: 3

buitenbranden

wonen

gezondheid

technische oorzaak 20

industrie

menselijk handelen

winkels (combi van bijeenkomsten en winkels)

onbekend 7

overig 0

blikseminslag 1 5

Eerste reactie ontdekken brand (top 6)

aanwezigen waarschuwen

niet ingevuld

2 0

aardse inwerking - overige warmte verspreidende voorwerpen

aardse inwerking - fonken veroorzakende apparatuur

elektrisch - atmosfeer (bliksem)

moleculair (reactie)

aardse inwerking - nagloeien - br.stoffen/ontsteking...

uitvoeren van een reddingspoging (mensen, dieren...)

aardse inwerking - verlichtingsarmaturen

uitvoeren van een bluspoging

aardse inwerking - open vuur (gasfornuis/BBQ)

pand uitvluchten

Wat was de ontstekingsbron? (top 8) elektrisch - dynamisch (vonken/ vlambogen/...)

112 bellen

Situatie menselijk handelen

4 3

kaarsen

onvoorzichtig heid met apparatuur

oververhitting/ aanstraling

brandstichting

anders, namelijk

klussen/werk zaamheden

koken

Brandonderzoeken

Slimme Vragenlijst Bevelvoerders In 2018 zijn we binnen Brandweer Twente gestart met de slimme vragenlijst voor bevelvoerders. De lijst heet de slimme vragenlijst omdat je alleen vragen krijgt die relevant zijn voor het incident. Door incidentinformatie direct na een incident - door de bevelvoerder - vast te laten leggen, zorgen we er voor dat alle relevante informatie bewaard blijft. Dit is niet alleen van belang om hier als organisatie van te leren, maar ook voor bevelvoerders zelf. Het helpt de bevelvoerder namelijk bij het nabespreken van een inzet. In 2021 gaan we kijken hoe we de informatie uit de slimme vragenlijst nog beter kunnen gebruiken voor het leren van de praktijk. Met welke inzettactiek uit het kwadrantenmodel zijn jullie begonnen?

Wat was de situatie van de rook bij aankomst?

Met welke kwadranten is gewerkt?

1% defensief binnen 5% defensief buiten 3% ik werk niet met het kwadrantenmodel 16% niet van toepassing

20% buiten compartiment 3% geen rook 17% gehele compartiment

2% defensief binnen 6% defensief buiten 4% ik werk niet met het kwadrantenmodel 18% niet van toepassing

23% voorwerp 46% offensief binnen 29% offensief buiten

41% offensief binnen 30% offensief buiten

7% niet van toepassing

24% ruimte

7% ook op een andere verdieping binnen hetzelfde compartiment 14% op de verdieping waar de brand ontstaan is

Welk brandregime was van toepassing bij aankomst van jullie eenheid? 3% ventilatie gecontroleerd 54% brandstof gecontroleerd

5% kon niet worden vast gesteld/is niet vastgesteld

Welk soort blussing is gedaan? 1% fognail 1% waterkanon 5% geen 1% repressieve 1% HD schuim ventilatie 59% hoge druk 7% ramoneur

5% kleine blusmiddelen 20% lage druk

Welke waterwinning(en) zijn gebruikt? 2% WTS 500

16% bovengrondse/ondergrondse brandkraan 6% geen

13% tankwagen

1% open water

61% tankinhoud TS

22% niet van toepassing 6% ondergeventileerd

Bij incidenten kunnen meerdere eenheden betrokken zijn. Dit kan dus voor meerdere antwoorden zorgen op één vraag.

Leren van de praktijk 2020

Sporen maken SLIM Sporen maken SLIM Risicobeheersing

• Bevindingen werking brandpreventieve voorzieningen • Bevindingen brandverloop Risicobeheersing

• Bevindingen werking brandpreventieve voorzieningen • Bevindingen brandverloop

Incidentbestrijding

• Bijdragen aan incidentevaluaties • Casuïstiek van repressief optreden

Incidentbestrijding

• Bijdragen aan incidentevaluaties • Casuïstiek van repressief optreden

Doorontwikkeling 2020-2021 Doorontwikkeling Je kunt sporen zoeken en je kunt ze achterlaten. Brand onderzoek2020-2021 doet allebei. We onderzoeken incidenten en de

sporen die we aantreffen gebruiken we om van te leren. Want ons onderzoek maakt dat we de samenleving veiliger kunnen maken. Daarom maken we ons werk bekend, we laten onze sporen na. Via casuïstiek, onderzoek, statistieken en verdiepende analyses. Voor brandweercollega’s, binnen de korpsen waar we werken, bij partners in veiligheid en bij inwoners, instellingen en bedrijven. Onze ambitie is dat we nog meer aantoonbare impact gaan hebben op het lerend vermogen van de brandweer en daarmee een continue en vaste waarde worden binnen de brandweerorganisatie.

Data brandonderzoek Frank van het Hooft

Vakbekwaam worden en blijven

Robert van den Ende

Vakbekwaam worden en blijven

Robert van den End • Gebruik landelijke database per • Kwalificatieprofiel 1/1/20 brandonderzoek • Landelijke vragenlijst TBO ✓ • Diploma opleiding • Gebruik landelijke database per • Kwalificatieprofiel • Dashboard landelijke brandonderzoek 1/1/20 brandonderzoek TBOdata ✓ • FIT ✓ • Landelijke vragenlijst TBO ✓ • Diploma opleiding • Aanspreekpunt per district • Trainingsprogramma • Dashboard landelijke brandonderzoek • TBO vragenlijst ontsluiten/ brandonderzoek TBOdata ✓ • FIT ✓ aanvullen met data • Visie opleiding irt • Aanspreekpunt per district • Trainingsprogramma bevelvoerders specialisaties • TBO vragenlijst ontsluiten/ brandonderzoek aanvullen met data • Visie opleiding irt bevelvoerders specialisaties

Proeftuinen brandonderzoek Brandveilig leven

• Casuïstieken ten behoeve van voorlichting • Input voor voorlichtingsmateriaal

Onderzoek en analyse

• Onderzoek fatale woningbranden en reddingen • Analyse data brandonderzoek

Vakbekwaamheid

• Casuïstiek voor oefenscenario’s • Landelijke casuïstiekboeken: Trends om van te leren

Leren van brandonderzoek Hans Nederhoff

Verbreding naar incidentonderzoek Kenneth van Veen

Vraag- en risicogerichte brandonderzoek én Landelijk onderzoeksprogramma brandonderzoek Ymko Attema

• Toolbox regio’s voor lerend vermogen • Samenwerking met kennisregie • Nieuwe opzet landelijke casuistiekboek

• Werkwijze en organisatie van incidentonderzoek • Onderzoek alternatief aangedreven voertuigen • Opleidings en trainings behoefte vaststellen

• Vaststellen welke behoefte er is vanuit Risicobeheersing • Nieuw landelijk onderzoeksprogramma brandonderzoek

Meer info over brandonderzoek vind je op www.brandweer.nl/brandonderzoek

Leren van de praktijk 2020 Keukenbrand Glanerbrug

Aanzicht Keuken

Plaats van koelkast met bovenop de magnetron (in rood)

Restanten verdeeldoos (in cirkel)

Onderkant van de koelkast (achterkant)

Brandpatroon aan zijkant koelkast

Brandpatroon zijkant oven

Brandonderzoeken Keukenbrand Glanerbrug BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

68011 Parelmoervlinder, Enschede 2-6-2020 Kleine brand Wonen B. Kuiper / Q. Harmsen Op verzoek van OvD (2x brand in korte periode)

ALGEMEEN

INZET

Op dinsdagavond 20:07 uur komt er een melding binnen bij de AC betreffende een woningbrand, het zou in eerste instantie gaan om ‘vlam in de pan’. Op het moment van de brand worden de twee tieners, die zich bevinden op de bovenverdieping, gealarmeerd door de aanwezige rookmelder in de gang. Op dat moment is er inmiddels sprake van een ontwikkelde brand met een enorme rookontwikkeling waarop de woning wordt verlaten. Ten gevolge van rookinhalatie worden de tieners overgebracht naar het ziekenhuis.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

De woning betreft een tussenwoning van een serie van 4 en bestaand uit 3 bouwlagen. Het bouwjaar van de woning is 2003 en is traditioneel opgebouwd. De woning is voorzien van rookmelders, zo ook in de centrale gang op de begane grond. Verder zijn er geen aanvullende brandpreventieve voorzieningen aanwezig.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de brandweer wordt er donkere rook waargenomen uit het keukenraam, ook ter plaatse van de verdiepingsvloer wordt lichte rook waargenomen. Bij aankomst was duidelijk dat er geen personen meer in de woning waren. Op basis van de verkenning wordt de omvang van de brand geclassificeerd als beperkt en lokaal (keuken). Op basis hiervan is gekozen voor een offensieve binneninzet en is de brand geblust met één HD-straal. De omvang van de brand is beperkt gebleven tot de koelkast / magnetron.

BRANDVERLOOP

Mede door de werking van de rookmelder en het hierdoor alarmeren van de aanwezige tieners is de brand beperkt gebleven tot de (open)keuken. Door de open keuken heeft de aangrenzende woonkamer zich kunnen vullen met een dikke rooklaag die zich deels aftekent op de muren. Door het openen van de binnendeur naar de gang in een later stadium heeft de rook zich verder in de woning kunnen verspreiden. De brandoorzaak en hiermee de ontstaanslocatie is te herleiden naar de specifieke hoek van de keuken waar een opstelling van een drietal apparaten aanwezig waren, zijnde vriezer/koelkast magnetron - oven, waarbij er geen sprake is geweest van ‘vlam in de pan’. De brandpatronen tekenen zich laag op de muur / apparatuur af ter plaatse van achterzijde koelkast, waarbij tevens de resten zijn aangetroffen van een 6-voudige stekkerdoos (3x leeg, oven - magnetron - lampen). Door de tiener is aangegeven dat er enige tijd voor de brand gebruik is gemaakt van de magnetron. De oorzaak van de brand is terug te herleiden naar elektra / apparatuur, waarbij de 6-voudige stekkerdoos en de koelkast / vriezer niet uitgesloten kunnen worden.

Leren van de praktijk 2020 Keukenbrand Vriezenveen

Aanzicht keuken

V.l.n.r.: Oven, ladekastje en koelkast

Ontplofte spuitbuis, voor koelkast (mogelijke knal)

Wandcontactdoos met stekker verdeeldoos, achter ladekastje

Verdeeldoos Stekker koelkast stekker oven

Vloer onder ladekastje met in rode cirkel verdeeldoos

Stekker oven, verdeeldoos en stekker koelkast

Brandonderzoeken Keukenbrand Vriezenveen BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

88403 Dokter Boomstraat, Vriezenveen 14-7-2020 Middelbrand Wonen B.Kuiper/ Q.Harmsen Op verzoek van OvD

ALGEMEEN

INZET

Op dinsdag 14 juli komt er om 02:22 uur een melding binnen bij de meldkamer betreffende een woningbrand. Op het moment van de brand ligt er op de bovenverdieping een gezin, bestaande uit vader, moeder en drie kinderen te slapen. De vader van het gezin wordt wakker van een knal op de begane grond. Een paar minuten later treedt de rookmelder in de hal beneden in werking. De woning wordt door het gezin verlaten via de voordeur. Voordat de woning wordt verlaten sluit de vader ingegeven door de waargenomen knal de gasleiding af in de meterkast. De vader loopt vervolgens om de woning achter het huis en ontdekt brand in de keuken.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Op basis van de verkenning worden 111+112 ingezet via de achterkant van het gebouw. Ter plaatse van de dubbele achterdeur, die reeds ontzet is, zijn vlammentongen waarneembaar. Eerst is er gekozen voor een offensieve buiteninzet om de vlammentongen te bestrijden. Dit is gedaan met een HD-straal. Hierna is er offensief binnen getreden om de rest van de brand te kunnen bestrijden. 113 en 114 zijn ingezet via de voorzijde voor het verkennen van de bovenverdieping. Opbouw waterwinning en controle van aangrenzende woningen is door de tweede TS gedaan. De gealarmeerde hoogwerker is niet ingezet.

De woning betreft een hoekwoning uit een rij van vier huizen. De woning bestaat uit drie bouwlagen en is gebouwd in 1969. In de hal op de begane grond is een rookmelder aanwezig, welke in werking is getreden. Dit geldt ook voor de overloop. Er zijn verder geen aanvullende brandpreventieve voorzieningen aanwezig.

BRANDVERLOOP

Mede door het adequate handelen van de hoofdbewoner (gaskraan afsluiten en tussendeur dicht houden), is de brand beperkt gebleven tot de (open) keuken en woonkamer. Door de open keuken heeft de aangrenzende woonkamer veel rookschade opgelopen. De hete rooklaag heeft er ook voor gezorgd dat er thermische breuken in de ruiten zijn ontstaan en brandschade aan de gordijnen. Doordat de deur van de keuken naar de gang gesloten is gebleven, is er relatief weinig schade op de eerste verdieping. Wel is er schade waarneembaar bij de koof van de afzuigkap op de eerste verdieping en is de ontluchtingskap op het dak weg gesmolten. De brandoorzaak en hiermee de ontstaanslocatie is te herleiden naar de hoek in de keuken waar de oven en koelkast stonden. Tussen de oven en de koelkast was een ladekastje aanwezig welke door de brand is verzakt. De brandpatronen tekenen zich heel laag aan de binnen- en onderkant van dit kastje af waarbij tevens de resten van een 3- voudige verdeeldoos zijn aangetroffen (2x in gebruik: oven en koelkast, 1x leeg). De oorzaak is te herleiden naar elektra/ apparatuur, waarbij de verdeeldoos de meest aannemelijk oorzaak is.

Leren van de praktijk 2020 Keukenbrand Overdinkel

Open keuken met rechts de geopende tuindeuren

Inductie kookplaat met de aangestraalde afzuigkap

De kookplaat

Het filter van de afzuigkap is in brand geraakt

Het pannetje is achter het huis gezet om af te koelen

De ongebruikte “verbrande” olie

Brandonderzoeken Keukenbrand Overdinkel BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

109500 Vosbultkamp, Overdinkel 25-8-2020 Kleine brand Wonen F. Dekker Bewoner heeft rook ingeademd

ALGEMEEN

INZET

Op dinsdagmiddag, 12.10 uur, komt er bij de brandweer een melding binnen van een woningbrand (keuken) aan de Vosbultkamp in Overdinkel. In de keuken is een brand ontstaan doordat een pan met olie in brand is geraakt. De zoon van het gezin heeft het pannetje onbewaakt achter gelaten om even wat van zijn slaapkamer te halen. Doordat hij de “boost” knop van de inductie kookplaat had geactiveerd is de olie zeer snel tot zijn ontbrandingstemperatuur gekomen. Een “boostfunctie”, dient ervoor dat het vermogen van een kookzone met 50% wordt verhoogd, om de kooktijd te versnellen. En omdat er geen deksel op de pan zat is de olie hierdoor in brand geraakt.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

De woning uit 1994 maakt deel uit van een blok van twee. Deze woningen zijn 60 minuten brandwerend van elkaar gescheiden. Op de overloop is een rookmelder gesitueerd, waarvan de batterij leeg was. Op de zolder hangt een koolmonoxide melder i.v.m. de aanwezige CV ketel. Verder zijn er geen preventieve zaken en/of middelen aanwezig. Dit is ook aan BVL om mee te nemen in voorlichting, om dit type kookplaten niet onbewaakt te laten.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de TAS wordt op basis van de gegevens een verkenning gedaan in de woning. De brand was inmiddels uit, en op de beneden verdieping hing nog wat rook, maar er was geen hitte. Dit is tevens veroorzaakt doordat de terrasdeur naar de achtertuin open stond en de meeste rook en hitte daardoor kon ontsnappen. Door de brandweer is het pannetje naar buiten gebracht en de woning geventileerd. Met de warmtebeeldcamera is de plek van de inductieplaat en de afzuigkap met bijbehorend kanaal geïnspecteerd en zijn verder geen hotspots aangetroffen. Omdat de vader (deze heeft COPD) en zoon in de rook hadden gelopen, is nog even gekeken of hier een ambulance voor ter plaatse moest komen. Dit bleek achteraf niet noodzakelijk.

BRANDVERLOOP

De brand is net na de middag uitgebroken in de keuken toen de zoon des huizes een pannetje met zonnebloemolie op had gezet, om een loempiaatje te bakken. Hij had de olie in een pan gedaan en deze op de elektrische kookplaat gezet. Dit was een Siemens inductie kookplaat met een zogenaamde boost knop, om extra veel energie te kunnen afgeven om iets snel warm te kunnen maken. Zijn vader was ook beneden in de kamer aanwezig. De zoon is (naar eigen zeggen) voor ongeveer 20 tot 30 seconden even naar boven geweest om wat te pakken. Toen hij weer in de keuken kwam stond de olie in de pan al in brand. De vader had toen nog niets in de gaten. Hierdoor konden de vlammen eveneens de wasemkap bereiken. Een deksel om op de pan te kunnen doen was niet direct voorhanden, wel is de inductie plaat uit gezet. Toch kon het deksel er later op worden gedaan en bleef de brand hierdoor beperkt.

27 27

Leren van de praktijk 2020 Woningbrand Haaksbergen

Achterzijde woning (brand was hier uitslaand)

Trapopgang naar zolder

Ravage op zolder

Plaats matras op grond met doorbranding

Slaapkamer

Detail van de doorbranding

Brandonderzoeken Woningbrand Haaksbergen BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

7880 Mozartstraat, Haaksbergen 18-1-2020 Middelbrand Woning B. Hospers Op verzoek van OvD

ALGEMEEN

INZET

Op zaterdagmiddag komt er een melding binnen van een woningbrand in een tussenwoning, in een rij van meerdere woningen. Hier woont een vader met zijn zoon. De zoon die op zolder leeft, had hier zijn eigen huiskamer gecreëerd, waar hij ook op een matras op de grond sliep. Zijn vader was op het moment van de brand niet thuis. De zoon lag ten tijde van de brand te slapen op zijn matras.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

In de woning waren geen preventieve voorzieningen aanwezig.

BRANDVERLOOP

De brand waarschijnlijk ontstaan op de matras van de zoon des huizes. De zoon, die op zolder woont, werd wakker van de brand die inmiddels zijn matras had doen ontsteken. Met lichte brandwonden aan zijn rechterhand en gezicht heeft hij geprobeerd zijn matras de doven door hem dubbel te vouwen, toen dit niet lukte is hij naar beneden gegaan om een emmer/ bak water op te halen om hiermee de brand te blussen. Hierbij heeft hij de zolderdeur open laten staan en tevens het dakraam (deze stond altijd open). Bij terugkomst op zolder was het niet meer mogelijk de kamer te betreden en heeft hij alsnog de deur dicht gedaan en is naar beneden gegaan en heeft de buren gewaarschuwd dat er brand was. De brand was toen al uitslaand uit het geopende dakraam. Doordat het dakraam open stond en de deur naar de zolder ook, heeft dit de brand zeer waarschijnlijk bevorderd (schoorsteeneffect).

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de eerste TS is er door de bevelvoerder gelijk offensief binnen ingezet met één straal lage druk, hiermee is een binnenaanval gedaan op zolder. Op dit moment was de brand aan de achterzijde van de woning al uitslaand. Toen deze onder controle was is er een straal hogedruk ingezet op de verdieping eronder omdat er op diverse plekken in de zoldervloer (hout) doorbrandingen waren. De hoogwerker heeft aan de achterzijde van de woning de brand van buiten afgeblust. De tweede TS is ingezet op de beide naast gelegen woning om daar overdruk te creëren, om daar een doorslag mee te voorkomen. Een derde TS stond ter plaatse als back up.

Leren van de praktijk 2020 Woningbrand Delden

Keuken met deur naar de hal

De keukentafel

Diepe inbranding op de keukentafel

Meerdere afdrukken van kaarsvet

De hoek waar het gebrand heeft

Keukenstoel herplaatst

Aardlekschakelaar verkeerd om

Brandonderzoeken Woningbrand Delden BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

13433 Benteloseweg Delden 31-1-2020 Middelbrand Woning F. van der Ploeg / L. Kwintenberg Op verzoek van OvD, i.v.m. onduidelijke oorzaak

ALGEMEEN

INZET

Om 0:30 uur wordt er een brand gemeld bij de alarmcentrale door de bewoonster van het brandadres. Zij zit zelf boven en neemt rook en hitte waar in de gang. Hierdoor kan zij niet naar beneden en vertelt dat haar man nog beneden is (slaapt beneden). Vervolgens roept ze boven uit het raam naar hulp. Dit horen de buren en de mannelijke bewoner wordt door de buren uit de woning gehaald. De bewoonster wordt door de brandweer via het raam uit de woning gehaald. Uiteindelijk blijkt er een keukenbrand te zijn geweest.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het betreft een twee-onder-een-kap woning uit 1936, met een uitbouw aan de achterzijde. De keuken is gesitueerd aan de voorzijde en woonkamer aan de achterzijde (in de uitbouw). In de hal is de toegang naar deze ruimtes en naar de kelder. Op de eerste verdieping zijn twee slaapkamers en een badkamer en er is een zolder. Op de eerste verdieping hing een rookmelder, maar de batterijen hier van waren leeg. Deze heeft dus ook niet gewerkt. Verder zijn er geen preventieve voorzieningen aangetroffen.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de eerste TS (Delden) was de brand niet uitslaand. Zij zagen gelijk de bewoonster op de eerste verdieping en hebben haar door middel van een ladder bevrijdt. Uit navraag bleek dat de mannelijke bewoner uit de woning was. Het was zichtbaar dat het aan de voorzijde brandde in de keuken. Vervolgens is de brand geblust door middel van een HD straal. De buitenruit van d e keuken is ingeslagen door de brandweer voor ventilatie. Nog een opvallendheid in de meterkast: De aardlekschakelaar is ondersteboven aangebracht. Hierdoor lijkt deze bij een vlugge blik op uitgeschakelde stand te staan, terwijl deze dan nog is ingeschakeld.

BRANDVERLOOP

De brand is ontstaan in de keuken rond de rechterkant van de keukentafel. Doordat de keukendeur open heeft gestaan heeft de rook zich via de hal naar boven kunnen verspreiden (schoorsteeneffect). De diepe inbranding op tafel wijst er op dat de brand is ontstaan op tafel, en zich heeft uitgebreid naar de keukenstoel en kratjes met spullen die op de grond lagen. Mevrouw verklaarde met naaiwerkzaamheden bezig te zijn geweest eind van de middag en dat ze hierbij ook kaarsen op tafel heeft gebrand. Zij en meneer wisten niet zeker of deze uit waren voor het slapen. Door het kaarsvet dat is aangetroffen op tafel lijkt het niet ongebruikelijk dat hier vaker kaarsen worden gebrand, wat ook is bevestigd door de bewoners. Op en rondom de tafel stonden veel verschillende spullen. Vermoeden is dat een kaars is opgebrand en het vet vloeibaar is geworden. Waarschijnlijk heeft hij zich uitgebreid naar kleedjes die op tafel lagen en zo verder via de keukenstoel en kratjes ernaast. De binnenruit van het dubbelglas van de keuken is geknapt. Een andere oorzaak is niet uit te sluiten, maar hiervoor is geen directe aanwijzing gevonden.

31 31

Leren van de praktijk 2020 Woonkamerbrand Almelo

Figuur 1: Binnendeur zijde woonkamer

Figuur 2: Binnendeur zijde gang met trapopgang

Figuur 3: Hoekbank woonkamer

Figuur 4: Hoek woonkamer (schoonbranden wand)

Brandonderzoeken Woonkamerbrand Almelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

17165 Wondestraat, Almelo 8-2-2020 Kleine brand Woonkamer L. Kwintenberg / Q. Harmsen Op verzoek van OVD

ALGEMEEN

INZET

Op zaterdagavond 21.20 uur komt er een melding binnen bij de AC betreffende een woningbrand. Er zou sprake zijn van rook ontwikkeling op de begane grond en volgens de melder zijn er geen mensen meer binnen. Echter kan hij dat niet met zekerheid zeggen. Het betreft een tussenwoning, bestaande uit begane grond en verdieping gelegen onder een schuine kap.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

De woning was niet specifiek voorzien van brandpreventieve voorzieningen. Op de overloop ter plaatse van de trapopgang was wel een rookmelder op batterij aanwezig.

BRANDVERLOOP

De brand heeft zich mede door het sluiten van deuren/ ramen (met uitzondering van klein kiepraam voorzijde die iets open stond) beperkt tot de woonkamer, de ontstaanslocatie is hierbij terug te herleiden naar het hoekbankstel (zie foto ‘patroon schoonbranden op muur’). De bewoners waren niet aanwezig ten tijde van de brand en hebben verklaard de woning circa 3,5 uur voor de melding te hebben verlaten. Op basis van uitgevoerd brandonderzoek is de meest aannemelijk oorzaak een mobiele telefoon die aan de oplader zat. De brand heeft zich niet verder ontwikkeld en is beperkt gebleven tot de ontstaanslocatie, zijnde het bankstel. Gezien de smeltpatronen/ aantasting van voorwerpen in de kamer ter hoogte van de rooklaag in combinatie met de thermische breuken in de ruit aan de achterzijde geeft aan dat er sprake is geweest van voldoende warmte. Ten gevolge van gesloten deuren/ ramen is de brand onder geventileerd geraakt en in een smeulfase terecht gekomen. Dit is ook de fase waarin de brand is opgemerkt door een voorbijganger en de brandweer is gealarmeerd.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de eerste TS is er sprake van een beperkte rookontwikkeling aan de buitenzijde. Op dit moment is het voor de ploeg nog niet duidelijk of er mensen aanwezig zijn. Ramen en deuren zijn nog gesloten en het woonkamerraam is volledig zwart aangeslagen. Er wordt echter opgemerkt dat er nauwelijks temperatuur is ter plaatse van de ramen, aan de achterzijde wordt hetzelfde waargenomen. Het betreft een kleine woning en het is duidelijk dat de brand zich bevindt op de begane grond en via een korte aanvalsweg bereikbaar is. Op basis van de verkenning is geconcludeerd dat de brand op ‘stop’ staat. Het type tussenwoning is qua oppervlakte beperkt, dit geeft ook een eerste indicatie voor het aanwezige brandvermogen. Door de aanvalsploeg wordt toegang verschaft tot de woning waarbij er met een hoge druk (capaciteit: 200 liter/minuut) direct doorgestoten naar de woonkamer. Hier wordt een smeulende brand aangetroffen die afgeblust wordt met een hoge druk. Vervolgens wordt de woning naverkend en geventileerd.

33 33

Leren van de praktijk 2020 Woningbrand Enschede

Voorzijde met toegangsdeur van overkapping

Achterzijde met verbrande dak van o.a. slaapkamer

Plaats van 4 kliko’s (rood), en de afscheiding van hout (geel)

Afstand tussen 2 woningen (2 compartimenten)

Naast overkapping, de plek van de airco buitenunit (is er tijdens de brand eraf gevallen)

Brandonderzoeken Woningbrand Enschede BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

58130 Lorentzlaan, Enschede 12-5-2020 Grote brand Wonen F. Dekker Op verzoek van OvD, snelle brandontwikkeling

ALGEMEEN

INZET

Op 12 mei om 13:28 uur komt er een melding binnen van woningbrand aan de Lorentzlaan te Enschede. Bij aankomst slaan de vlammen al hoog uit de overkapping naast de woning, welke grenst aan de woning van de buren. De naastgelegen woning heeft ook al vlam gevat en er moeten hier dus twee woningen geblust worden, hierdoor wordt er direct opgeschaald. De melding was dat er ook gasflessen aanwezig z ouden zijn onder de overkapping, deze zijn er door de brandweer uitgehaald. De overkapping was aan de zijde van de buren dichtgezet met houten schuttingdelen. Naar de achterzijde van de woning was de overkapping open.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het betreft hier een oudere woning (1953). De woning is 1 brandcompartiment. In de loop der jaren is de woning naar de achter en zijkanten behoorlijk uitgebouwd, waardoor de boei van de overkapping nu op de erfgrens en dus ongeveer een meter van de dakgoot van de buren af zit. Hierdoor kon de brand zich makkelijk uitbreiden naar deze naastgelegen woning. De woning was voorzien van een inbraakinstallatie met rookmelders. 27 minuten na de melding kwam via een PAC, de melding binnen bij de RAC dat er brandmeldingen bij hen binnen kwamen vanuit deze woning.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de eerste TS was de brand aan de rechterzijde van de woning (nr. 21) uitslaand en sloegen de vlammen er al hoog boven uit én tegen de zijgevel van de naastgelegen woning (nr. 23). De (schutting)deur naar de overkapping is met behulp van een kettingzaag opengemaakt om bij de brand onder die over kapping te kunnen komen. Na de eerste inzet van een HD straal is er direct overgegaan naar LD. De tweede tankautospuit is bij aankomst via de linkerzijde op de achterkant van nr. 21 gezet om vanaf de achterzijde de brand te kunnen bestrijden. Tevens is een redvoertuig ingezet om verdere uitbreiding te voorkomen. Bij het aanrijden was al bekend dat er gasflesjes konden staan en deze zijn onder dekking van een straal verwijderd en gekoeld. Een derde tankauto is ter plaatse geweest om meer handjes te hebben, dit omdat er totaal 4 manschappen op beide uitbouwen van de woningen zaten.

BRANDVERLOOP

De brand is ontstaan naast de woning, onder of nabij de overkapping. Hier stonden diverse apparaten, maar de meesten konden uit worden gesloten als zijnde brandoorzaak. Er hing een airco unit naast de overkapping die naar beneden is gevallen. Dat deze unit de veroorzaker is geweest kan niet worden uitgesloten maar gezien het brandbeeld lijkt dit niet waarschijnlijk. Wel stonden er 4 kliko’s onder het afdak, die totaal weg waren gebrand, de wielen en asjes waren alleen hiervan terug te vinden. Dat hier in de dag, of uren hiervoor iets ingegooid is wat de brand heeft kunnen doen ontstaan, is zeker niet onwaarschijnlijk. De grotere kinderen van de bewoners hebben s’avonds en begin van de nacht nog buiten gezeten bij deze overkapping.

Leren van de praktijk 2020 Woningbrand Rijssen

Woning met zolderraam en matras

Matras met brandgat, (zat aan onderzijde)

Restant kabel met schakelaar van lampje

Plaats van matras en restanten dekbedje

Toegang speelplek vanuit zolder en kamer

Aan rechterzijde stekker in wandcontactdoos

Restant van het lampje (snoer) aangetroffen onder plaats matras

EPS isolatie gedeeltelijk versmolten in dakpanelen

Brandonderzoeken Woningbrand Rijssen BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

125885 Veeneslagen, Rijssen 29-9-2020 Kleine brand Wonen F. Dekker Op verzoek van OvD en conform richtlijnen TBO ivm rookinhalatie

ALGEMEEN

INZET

Op dinsdagmiddag omstreeks 14.10 uur is er een melding binnen gekomen bij de RAC, voor een woningbrand aan de Veeneslagen te Rijssen. Een rookmelder ging af op de zolder. De bewoonster heeft direct haar man gebeld die in de buurt was. Het bleek een klein matrasje te zijn op zolder, in een hoek achter het traphekje, waar de kinderen vaak speelden. De kinderen waren op dat moment niet thuis. Toen hij de matras oppakte, omdat hier behoorlijke rook vanaf kwam, begon het echt goed te branden. De bewoner heeft de matras, via het raam in de zijgevel van de zolder, naar buiten gegooid. De bewoner is toen naar beneden gegaan en heeft de deuren van de zolder achter zich dichtgedaan.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het betreft hier een half vrijstaande woning uit 1992 bestaande uit 3 bouwlagen. Het pand is één brandcom partiment. In de woning zijn in de hal op de begane grond, op de overloop van de 1e verdieping en op de zolder, rookmelders aangebracht welke werken op een batterij.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Na melding zijn de TAS-sen van Rijssen en Holten (5131 en 5241), en het redvoertuig (5151) uitgerukt. Bij aankomst begon de brand op zolder zich net goed te ontwikkelen. Een vonkenregen kwam uit het nog openstaande raam van de zolder. De brand is met een hoge druk straal bestreden. Door de brandweer is het dakbeschot aan de binnenzijde verwijdert nadat uit onderzoek met de WBC bleek, dat de temperatuur daar hoger was dan op andere plaatsen. Het isolatiemateriaal bleek uit EPS (piepschuim) te bestaan, wat al behoorlijk was weggesmolten. De rook- en roetschade op de zolder en bovenverdieping is behoorlijk. Van waterschade was bijna geen sprake. De bewoners kunnen hier niet meer slapen en moeten voor langere tijd elders onderdak zoeken.

BRANDVERLOOP

De brand is ontstaan direct achter het traphekje op de zolder. Hier was een kleine ruimte onder het schuin aflopende dakbeschot waar de kinderen vaak speelden. Er lag hier een kleine matras (60 x 120) en a llerlei speelgoed. Deze ruimte was voor de kinderen te bereiken, direct langs het traphekje vanaf de zolder en vanuit de zolderkamer via een klein deurtje. De kinderen zijn tussen de middag nog op zolder wezen spelen. Hierbij is er een onlangs aangeschaft kunststof bureaulampje (wat met een klem op een bureau kan worden geklikt) meegenomen vanaf de zolderkamer naar die speelruimte. Hoogstwaarschijnlijk is dit lampje onder de matras terecht gekomen en aan blijven staan. Sporen hiervan zijn teruggevonden op de plaats waar de matras gelegen heeft de kabel was vast gesmolten in de vloerbedekking. De stekker van dit lampje zat nog in de wandcontactdoos op de slaapkamer. Door de hitte van de lamp is de matras gaan smeulen en in brand geraakt.

37 37

Leren van de praktijk 2020 Winkel-/woningbrand Almelo

Initiële brandlocatie (zijgevel) A

Overzicht met positie van andere foto’s

Terras boven opslag C

Achterzijdeopslag, B

Groene pijlen: uitstroom brand/rookgassen D

Brandonderzoeken Winkel-/woningbrand Almelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

67986 Doelenstraat, Almelo 2-6-2020 Grote brand Woon- / winkelfunctie B. Kuiper / Q. Harmsen Interesse team Brandonderzoek / binnenstad

ALGEMEEN

INZET

Op dinsdagavond 19:11 uur komt er een melding binnen bij de meldkamer betreffende een woningbrand, hierbij zou er in eerste instantie sprake zijn van een ‘dakterras in brand’. Ter plaatse blijkt er brand te zijn in een uit hout opgetrokken opslagruimte horende en aan de achterzijde grenzend aan een winkel ruimte. In verband met het type bebouwing, bereikbaarheid oude binnenstad en mogelijke branduitbreiding is uiteindelijk opgeschaald naar grote brand.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

De initiële brandlocatie betrof een uit hout opgetrokken opslagruimte, grenzend aan een winkelruimte met boven liggende woning. De winkel, aangrenzende en bovenliggende woning zijn van de zelfde eigenaar en via verschillende binnendeuren met elkaar verbonden. Aanvankelijk waren de woningen van oorsprong middels een massieve stenen muur gescheiden maar in het kader van het huidige gebruik, was dit op verschillende locaties niet meer het geval. Er waren geen aanvullende brandpreventieve voorzieningen aanwezig.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de brandweer wordt er in eerste instantie overwogen voor een 1e inzet met HD, uitgaande dat er nog sprake zou zijn van een buitenbrand. Op basis van de uitgevoerde verkenning, waaruit blijkt dat de brand al naar binnen is geslagen, wordt dit direct op basis van de betrokken vuurlast bijgesteld naar VLAS. Er wordt gekozen voor een inzet waarbij offensief buiten gecombineerd wordt met offensief binnen, dit om branduitbreiding naar de winkelruimte te voorkomen. Er is hierbij sprake van een hevige rookontwikkeling die zich zowel verspreid naar de winkelruimte als aangrenzende woning. Ter plaatse van de zijgevel wordt de 2e ploeg ingezet om branduitbreiding naar de winkel te voorkomen. De combinatie van de repressieve inzet en de ‘oude’ massieve buitenmuur winkel hebben branduitbreiding voorkomen.

BRANDVERLOOP

De brand is ontstaan ter plaatse van de zijgevel van de houten opslag, grenzend aan de achterzijde van de winkelruimte. Deze opslag, bestaande uit een stalen draagconstructie met houten afwerking, is deels ingericht als werkplaats en dient tevens als opslag van voorraad / onderdelen. De eigenaar heeft verklaard bezig te zijn geweest met het weg branden, middels open vuur, van onkruid. Hierdoor is de houten gevel, mogelijk in combinatie met de EPS-wandisolatie, gaan branden. Doordat de brand niet direct wordt opgemerkt door de eigenaar is een nog zelf te ondernemen bluspoging van de eigenaar niet afdoende. De brand breidt zich via de gevel en het isolatiemateriaal uit naar de opslagruimte zelf, waarbij er sprake is van een hevige rookontwikkeling.

Leren van de praktijk 2020 Flatbrand Hengelo

Vooraanzicht flat

Ingang flat

Ontstaanslocatie brand (rode cirkel)

Plattegrond woning

Touw om deur open te houden

Vastgemaakt aan drogestijgleiding

Wig onder galerijdeur

Briefje met vraag om deur niet te sluiten i.v.m. hygiëne

Brandonderzoeken Flatbrand Hengelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

136262 Pieter Breughelstraat, Hengelo 22-10-2020 Kleine brand Wonen / galerijflat (split level) F. van der Ploeg / Bart Kuiper Op verzoek van OvD

ALGEMEEN

BRANDVERLOOP

Op donderdagmiddag omstreeks 14.00 uur komt er een melding binnen bij de RAC voor een woningbrand. De bewoner, die er net een dag woonde, werd gewaarschuwd door de rookmelder. Ze ging eerst op zoek naar haar kinderen. Een kind was snel gevonden (2 jaar) de ander (4 jaar) niet direct. Met een afwasbak gevuld met water heeft ze de brand in de keuken grotendeels geblust. Het tweede kind zag ze in eerste instantie niet omdat die op de bank onder een deken weggekropen was. Er was veel rook en ze is naar buiten gegaan. De voordeur naar de “geloten”galerij is open blijven staan. Omdat ook de deuren op de gesloten galerij naar de centrale hal open stonden was er een behoorlijke rookverspreiding in de galerijflat. Een bewoner is ter plaatse door de ambulance onderzocht.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het betreft hier een pas gerenoveerd flatgebouw uit 1966 met 12 verdiepingen en 4 gesloten galerijen. In de entreehal, op de bgg van de flat, bevinden zich de trappen en liften die die uitkomen op de gesloten galerijen. Deze trappen en liften bevinden zicht in een open ruimte die open is tot boven in de galerijflat. Ter hoogte van de gesloten galerij is een toegangsdeur naar de centrale hal/gang van die galerij. Dit is een zelfsluitende brandwerende deur. In de centrale hal/gang zitten de voordeuren die toegang geven tot de tot de splitlevelwoningen. De woning op de brandlocatie is te bereiken door achter de voordeur een trap naar beneden te volgen. Daar bevindt zich een kleine hal, de woonkamer en de keuken. Nog een trap verder naar beneden zitten de slaapkamers en de badkamer. Tijdens de renovatie zijn er rookmelders in de woningen geplaatst die zijn aangesloten op 230V.

De brand is ontstaan in de magnetron in de open keuken. Onderzoek wijst uit dat de magnetron zelf niet de veroorzaker is van de brand. Een product dat in de magnetron heeft gestaan is gaan branden omdat de magnetron hoogstwaarschijnlijk aan heeft gestaan. De keuken stond in open verbinding met de woonkamer. De deur naar de hal stond open en de rook kon zich verspreiden naar de gesloten galerij. Omdat de branddeuren op de gesloten galerij ook open stonden kon de rook zich door het hele pand verspreiden. De brandwerende deuren zijn bewust open gezet en met wiggen, kranten of touwen vastgezet. Op de deur is een briefje geplakt “deur open laten ivm hygiëne” Dit zeer waarschijnlijk vanwege COVID-19.

INZET

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding) Na een snelle verkenning en offensieve innenaanval was direct duidelijk dat het een b kleine brand betrof. Deze is met een emmer water afgeblust. Het brandvermogen was nog klein. Er was wel een dusdanige rookverspreiding dat het hele pand uit voorzorg is ontruimd. Omdat het een oud gerenoveerd pand betreft was niet direct d uidelijk in hoeverre de rook zich verder door het pand zou kunnen verspreiden. Tijdens verdere verkenning bleek de rook tot de 2e en 3e galerij te zijn gekomen. Bij diverse gebouwen zijn vanwege COVD-19 brand en of rookwerende deuren bewust opengezet en in die stand ook vastgezet. Wees je ervan bewust dat dit gebeurt! Houd rekening met een mogelijk grotere rookverspreiding dan je op basis van de voorzieningen in het pand zo kunnen verwachten.

Leren van de praktijk 2020 Accubrand Ambt Delden

De werkplaats

De plaats waar de kast heeft gestaan

Accu’s naar buiten verplaatst

Meerdere accu’s in water geplaatst

Voorzijde pand (zijde brandruimte)

Achterzijde fietsenwinkel

Brandonderzoeken Accubrand Ambt Delden BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

15581 Langenhorsterweg, Ambt Delden 5-2-2020 Kleine brand Fietsenzaak F. van der Ploeg / L. Kwintenberg Op verzoek van OvD, i.v.m. betrokkenheid accu’s

ALGEMEEN

INZET

Om 7:41 uur wordt er een brand bij de alarmcentrale¬ gemeld door de eigenaar van het pand. Hij verhuurt het pand aan twee huurders. Aan de kant waar de brand heeft plaatsgevonden is een e-bike store gevestigd. Zij maken van reguliere fietsen elektrische fietsen en repareren oude/kapotte fietsaccu’s. De huurder van de andere zijde van het pand neemt bij het arriveren ’s ochtends rook waar in zijn pand. Hij gaat op onderzoek uit en ziet dat de ruiten van de fietsenzaak zwart zijn. De eigenaar van het pand maakt met een loper de deur open en ziet een kleine brand en zwarte aanslag. Hierop wordt de brandweer gealarmeerd.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het betreft een schuur uit 2016. Het pand is door middel van een scheidingswand in tweeën gedeeld en wordt verhuurd aan twee verschillende huurders. Er waren kleine blusmiddelen aanwezig, maar deze zijn niet gebruikt. De e-bike store is onderverdeeld in een werkplaats en winkelgedeelte. In de werkplaats heeft het gebrand.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst van de brandweer was het duidelijk waar de brand in de ruimte zat, er was toegang en een korte aanvalsroute. Het betrof een relatief kleine brand welke door middel van HD is geblust. De accu’s in het ontstaansgebied zijn naar buiten verplaatst en gedeeltelijk in speciekuipen (van eigenaar pand), gevuld met water, ondergedompeld. Doordat de andere accu’s in de ruimte door de vrijgekomen temperatuur mogelijk instabiel zijn (accu’s kunnen instabiel worden wanneer ze worden blootgesteld aan een temperatuur van 60 ºC of meer), is besloten de overige accu’s ook naar buiten te verplaatsen. Bij een mogelijke thermal runaway in een van de batterijen zou dit buiten geen verdere schade aan kunnen richten.

BRANDVERLOOP

De brand is ontstaan in een open kast waar meerdere accu’s in opgeslagen zijn. Op welk tijdstip de brand is begonnen is onbekend, maar het vermoeden is dat bij het ontdekken van de brand in een nafase zat. Het brandde nog wel iets, maar er was voornamelijk veel zwarte roetaanslag en niet veel brandschade. De ruiten vertoonden barsten, maar zaten nog wel in het kozijn. De deuren hebben dicht gezeten. De brand is hierdoor gesmoord. De repressieve dienst heeft omwille van een eventuele (nieuwe) thermal runaway de inhoud van de kast naar buiten verplaatst. Hierdoor is niet precies te zeggen in welke accu de brand is begonnen. In de werkplaats lagen overal accu’s verspreidt over werkbanken/kasten.

Leren van de praktijk 2020 Accubrand Nijverdal

Het klaslokaal, in de hoek de betreffende tafel

De tafel waar de hoverboards onder stonden

Het verbrande hoverboard

Enkele cellen van de batterij (opengescheurd)

De ingedrukte handbrandmelder

Twee schuimblussers (achterste is gebruikt)

Brandonderzoeken Accubrand Nijverdal BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

78267 Maasstraat, Nijverdal 23-6-2020 Kleine brand Onderwijs L. Kwintenberg / F. Dekker Op verzoek van bevelvoerder, i.v.m. oorzaak en gebruiksfunctie gebouw

ALGEMEEN

Om 11:53 uur komt er een melding binnen bij de alarmcentrale van basisschool ‘De Brug’ in Nijverdal. Er blijkt een hoverboard in een klas spontaan te zijn gaan branden. De school wordt ondertussen ontruimd. Brandweer Nijverdal is, gezien het feit dat de school direct tegenover de brandweerkazerne ligt, snel ter plaatse en blust de brand.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het pand betreft een basisschool uit 1970. In de school is een handbrandmeldsysteem aanwezig. Door het indrukken van een handbrandmelder wordt het ontruimingsalarm geactiveerd. Er zijn geen rookmelders aanwezig in het pand. Verder zijn er kleine blusmiddelen aanwezig.

INZET

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

BRANDVERLOOP

ontstaan en/of explosie plaatsvinden. Verkoop is verboden. NVWA heeft een publiekswaarschuwing en corrigerende maatregelen geëist.” De oplader van het hoverboard is niet teruggevonden. Er is dus niet met zekerheid te zeggen of het probleem bij de lader of hoverboard lag. Gezien de schade aan het board en de verklaring van de betrokkenen dat het hoverboard zelf ontbrandde, is het zeer aannemelijk dat de brand is ontstaan in het batterijpakket van het board. Dit is mogelijk ontstaan door het overladen van de accu. Er is verklaard dat het hoverboard niet meer goed werkte en hierdoor veel aan de oplader lag. Mogelijk was er al een mankement aan het hoverboard.

In een klaslokaal worden twee hoverboards van twee kinderen opgeladen. De hoverboards staan in de hoek van de klas, onder een tafel. Eén van de hoverboards begint tijdens de les spontaan te roken en branden. Een van de kinderen heeft lichte verwondingen aan nek/schouder doordat hij dichtbij de betreffende hoverboard zit. Deze is ter plaatse nagekeken door de ambulance. De klas wordt ontruimd en twee BHV’ers proberen het hoverboard te blussen door middel van een schuimblusser. Een handbrandmelder wordt ingedrukt en de school wordt zonder problemen snel ontruimd. De BHV’ers hebben aangegeven dat de brand tijdens de blussing alleen maar heftiger lijkt te worden. Zij hebben het tweede hoverboard nog aan de kant weten te schuiven en hebben de bluspoging gestaakt. De brand is door de brandweer geblust. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft in 2018 groot onderzoek gedaan naar hoverboards. Aanleiding hiervoor was dat zij veel meldingen ontvingen over brand en/of explosie van en door hoverboards in Nederland en het buitenland. Alle hoverboards die zijn onderzocht voldoen NIET aan de onderzochte veiligheidseisen. Uit navraag bleek het type hoverboard dat heeft gebrand een ‘I’m not a robot’ type ‘R2’ te zijn. Dit type is één van de door de NVWA onderzochte types en hun oordeel is als volgt: “Ernstig veiligheidsrisico. De beveiliging tegen overladen van het batterijpakket ontbreekt. Hierdoor kan een brand

Brandweer Nijverdal was snel ter plaatse en het betrof een kleine brand. Zij hebben het hoverboard geblust met een HD straal en het hoverboard vervolgens naar buiten gebracht.

NVWA Inspectieresultaten Onderzoeksrapport Hoverboards

Leren van de praktijk 2020 Industriebrand Rijssen

Ontstaanslocatie ter plaatse van meterkast

Aanstraling onderzijde cannelures

Overzicht dak met zonnepanelen / brandwerende scheiding

Dakisolatie

Weggebrande schakelunit

Opbouw dak ter plaatse van brandscheiding

Cannelures met EPS

Brandonderzoeken Industriebrand Rijssen BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

87031 Handelsweg, Rijssen 11-7-2020 Grote brand Industriebrand B. Hospers / Q. Harmsen Op verzoek van OVD - samen met verzekeraar

ALGEMEEN

BRANDVERLOOP

Op zaterdagmiddag, net na 12.00 uur, komt er bij de meldkamer een melding binnen van een industriebrand (dakbrand) aan de Handelsweg in Rijssen. Aanrijdend en bij het ter plaatse komen van de 1e TAS blijft het onduidelijk of er zich nog mensen in het gebouw bevinden, daarnaast worden er explosies gemeld. Mede door de aanwezigheid van 2 honden wordt er in eerste instantie ingezet op redding. Op basis van het beeld ter plaatse wordt door de 1e TAS opgeschaald naar grote brand. Uit de verkenning blijkt er sprake te zijn van brand en een hevige rookontwikkeling in de aangrenzende opslaghal die zich aan het uitbreiden is naar het dak, gelegen aan de achterzijde van het gebouw.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het gebouw heeft een oppervlakte van circa 500 m2 en heeft een dubbele gebruiksfunctie, zijnde industrie en wonen. De voorzijde, bestaande uit 3 bouwlagen (kelder, kantoren op begane grond en een zelfstandige woonfunctie op de 1e verdieping) is met een brandwerende scheiding van 60 minuten gescheiden van de achterliggende opslaghal. Naast de aanwezigheid van een brandslang en kleine blusmiddelen waren er aanvullend geen brandpreventieve voorzieningen aanwezig. Het gebouw is gerealiseerd in 2007 en bestaat uit een stalen hoofddraagconstructie. De gevels zijn opgebouwd uit geïsoleerde (PU) gevelbeplating. Het dak is uitgevoerd met cannelures, waarop EPS isolatie is aangebracht met bitumen. Het dak van de opslaghal is voorzien van circa 90 zonnepanelen.

De ontstaanslocatie van de brand is te herleiden naar de meterkast van het bedrijf, geplaatst in de opslaghal tegen de brandwerende scheidingsconstructie. De oorzaak is hierbij niet exact vast te stellen maar is van elektrische aard. De brand heeft zich ter plaatse van de meterkast, in combinatie met aanwezige vuurlast, kunnen ontwikkelingen waarbij aanvullend een gasbrand is ontstaan. De brand heeft zich deels via de constructie uitgebreid naar het dak. Ten gevolge van de temperatuuropbouw in de opslaghal is de onderzijde van het dak (cannelures) over een groot oppervlak aangestraald en is de EPS-dakisolatie gaan smelten en uitdampen.

INZET

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aankomst van de 1e TAS wordt op basis van het beeld direct opgeschaald naar grote brand en ingezet op het doorzoeken van de woning aan de voorzijde gebouw, hierbij worden twee honden gevonden. Uit de verkenning blijkt het in basis niet te gaan om een dakbrand, maar om een binnenbrand ter plaatse van de opslaghal met uitbreiding naar het dak. Gezien de potentiële vuurlast, ophoping van rookgassen i.r.t. aanwezigheid van EPS-isolatie wordt er een inzet voorbereid met lage druk. Hierbij wordt verder opgeschaald waarbij rekening wordt gehouden met een escalatiescenario. Op basis van de verkenning en omvang brand wordt met lage druk een offensieve buiteninzet gedaan via de overheaddeuren. De lage druk inzet heeft een positief effect waarna de brand beperkt wordt gehouden tot de ‘gasbrand’. Vervolgens wordt in afstemming met de hoogwerker ingezet op het voorkomen van branduitbreiding via het dakvlak, waarbij een groot deel van de EPS dakisolatie is weggebrand / gesmolten.

Leren van de praktijk 2020 Industriebrand Oldenzaal

Plek waar de Fognail is gebruikt

Trap waaronder de afzuiging heeft gebrand

De stofafzuiging met plek van schakelunit

Weggebrande schakelunit

Inbrand sporen, boven de schakelaar

2. Tussen de shop en het magazijn zaten zelfsluitende branddeuren van minimaal 60 minuten WBDBO*

3. Brandwerend glas in pui tussen het kantoor en de shop, van ook 60 minuten WBDBO*

1. De krachtstroom wandcontactdozen die bijna zijn geraakt tijdens het zagen in de buitengevel

* WBDBO = Weerstand tegen Brand Doorslag en Brand Overslag

Brandonderzoeken Industriebrand Oldenzaal BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

112580 Lubeckstraat, Oldenzaal 31-8-2020 Middelbrand Industrie F. Dekker / Bart Kuiper Op verzoek van OvD

ALGEMEEN

INZET

Op maandagmiddag, na sluitingstijd, komt bij beveiligingsbedrijf RJ Safety & Security, een inbraak melding binnen. Het bleek bij aankomst, dat er brand in het pand van Raab Karcher aan de Lubeckstraat in Oldenzaal was. RJ Safety & Security heeft hierop de brandweer gealarmeerd. De brand zou in het magazijn zijn in de buurt van de zaagmachine, en er zou inmiddels rook uit het dak komen. Deze brand is van twee zijden aangevallen. Vanaf de buitenzijde door de sandwichpanelen heen met de Fognail, en via de reguliere weg vanaf het binnenterrein. Door snel optreden is de brand en bijkomende schade hier beperkt gebleven.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het pand van Raab Karcher is gebouwd in 2008, en heeft een stalen constructie met Pir geïsoleerde sandwichpanelen wanden en het dak is met steenwol platen geïsoleerd. Het bestaat uit een kantoor, showroom en een magazijn. Eveneens liggen hierop de brandwerende scheidingen van 60 minuten WBDBO*.

BRANDVERLOOP

De brand is ontstaan in de aansturing van de afzuiginstallatie van de zaagmachine. Deze zaagmachine is voorzien van een stofafzuiging die automatisch aangaat als de zaag wordt gestart. De opstelling stond tegen de buitenwand in het magazijn direct achter de brandwerende scheiding met de shop. Omdat de brand hier bijtijds is opgemerkt door het in het pand aanwezige inbraakalarm, was de brandweer hier op tijd bij. De brand is beperkt gebleven tot de afzuiginstallatie en een gedeelte van de buitenwand.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Na melding van een woningbrand bleek het na onderzoek door de RAC, een industriepand te zijn. Hierdoor heeft de RAC direct opgeschaald, en zijn 2 TAS-en met een redvoertuig gealarmeerd. Bij aankomst is door de 1e TAS (2131) Oldenzaal, een rondom verkenning gedaan. De 1e TAS van heeft toen via de buitengevel de brand bestreden met de Fognail. Dit omdat er vanaf de buitenzijde, het plaatwerk in de buiten gevel al verkleurde én vervormde en dit een indicatie was, dat de brand zich hier direct achter zou bevinden. Tijdens de verkenning hadden de 113 en 114 al gezien dat het magazijn bijna tot op een halve meter vanaf de vloer vol stond met rook. De 2e TAS (4231) van Enschede Noord, heeft na overleg met deze ploeg van Oldenzaal, in het naastliggende compartiment (showroom) de lage druk opgebouwd voor de aanval. Toen de brandwerende deur geopend werd, bleek dat de brand al zo goed als uit was door het gebruik van de Fognail. Hierop is de brand verder afgeblust en het pand geventileerd. Tijdens het zagen met de multicutter, om inspectiegaten te maken in de buitengevel, is er vlak langs de 400v krachtstroom aansluiting gezaagd van de zaagmachine en stofafzuiging die op de buitenwand zaten. De kans is klein om onder spanning te komen te staan vanwege: het dragen van de juiste PBM (“droge” handschoenen), (mogelijk) geaarde wandconstructie, sluiting die zeer waarschijnlijk lokaal bij de draad zelf gaat plaatsvinden. Toch verdiend dit wel aandacht en is een leermoment voor de toekomst. Indien niet bekend is waar bedrading loopt is het verstandig om rekening te houden met het mogelijk aanwezig zijn van elektra én, indien mogelijk, de spanning af te (laten) schakelen.

Leren van de praktijk 2020 Stalbrand Enter

De vloerdelen welke zijn ontzet door de explosie van het methaangas, hierboven te zien (niveau verschil)

Het mechanisme voor de mestschuif, waaraan gelast is

Gele lijn is de kabel voor deze schuif

De meeste koeien stonden of lagen op dit gedeelte in het zand

Brandonderzoeken Stalbrand Enter BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

12848 Goorseweg, Enter 29-1-2020 middelbrand Industrie F. Dekker Op verzoek van OVD

ALGEMEEN

INZET

Op woensdag 29 januari kwam op de meldkamer de melding binnen over een brand in een schuur. Dit bleek later om een redelijk nieuwe stal te gaan uit 2013, van ongeveer 100 bij 40 meter. T ijdens laswerkzaamheden aan de kabel van de mestschuif, zijn hier waarschijnlijk vonken bij het methaangas in de mestput gekomen. Hier opvolgend vond er een explosie plaats met een brand boven de mestput als gevolg. De vlammen kwamen in het begin behoorlijk hoog in de stal, maar waren spoedig al verdwenen doordat het gas opgebrand raakte. Door de explosie is een g edeelte van ongeveer 20 á 25 meter van de betonnen e missievloer ontzet geraakt boven het gedeelte van de meest rechtse put. Dit wordt nog nagekeken door het bedrijf wat destijds de vloer ook heeft afgeleverd en geplaatst.

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Voor aankomst van de eerste TS, is er elijk om 2 tankwagens voor de water g winning ter plaatse gevraagd. Tevens is de dienstdoende AGS (adviseur gevaarlijke stoffen) gealarmeerd omdat het hier een stal met mestkelder betrof waarbij gassen vrij kunnen komen waaronder H2S en Methaan. De brandweer hoefde bij aankomst weinig meer te doen. Wel zijn er op diverse plaatsen metingen verricht.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

De schuur uit 2013 is gecompartimenteerd, zodat de stal en de rest van de aangrenzende ruimte’s brandwerend van elkaar zijn gescheiden. In de stal en o.a. de werkplaats en kantine, zijn diverse blusmiddelen aanwezig.

BRANDVERLOOP

Door de laswerkzaamheden is het brandbare methaangas tot ontbranding gekomen, met een explosie tot gevolg. Enkele koeien die op het betreffende vloergedeelte liepen, hebben lichte brand wonden opgelopen. Maar er zijn geen zware verwondingen bij de koeien geconstateerd. Aan het einde van de stal, stond nog een geringe hoeveelheid stro. Maar door de grote afstand tot het vuur heeft hierdoor geen overslag plaats gevonden. De brand is daarom beperkt gebleven tot dat gedeelte waarvan de vloer ontzet is geraakt.

51 51

Leren van de praktijk 2020 Brand kippenschuur Bentelo

D C

Luchtfoto (Google Maps)

De stal (B-zijde), wanden middels kraan verwijderd

C-zijde stal, op deze zijde lagen zonnepanelen

Binnenkant stal (vanuit C-zijde)

Deels aangetaste isolatie in ‘kippenren’

C-zijde

Brandonderzoeken Brand kippenschuur Bentelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

22854 Bentelerhaarweg, Bentelo 21-2-2020 Zeer grote brand Pluimveestal F. van der Ploeg / L. Kwintenberg Op verzoek van OvD, i.v.m. landelijk onderzoek naar stalbranden

ALGEMEEN

BRANDVERLOOP

Om 14:42 uur wordt er een stalbrand bij de alarmcentrale gemeld door de eigenaar van het pand. Hij geeft aan de centralist aan dat het een kippenstal betreft en het hele pand er waarschijnlijk af zal gaan, omdat hij het bij het dak al ziet branden. Hierop schaalt de centralist gelijk op naar classificatie ‘zeer grote brand’. Bij aankomst van de brandweer stond de gehele stal al in brand. Het hele pand is verloren, waarbij helaas ongeveer 31.000 kippen zijn omgekomen.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het betreft een schuur uit 2002. Het pand is opgebouwd uit een staalconstructie, waarbij het dak bestaat uit stalen spanten en houten gordingen. Op het dak liggen vezelcement golfplaten en in de schuur is het dak geïsoleerd met selthaan platen (PIR isolatieplaat met aan beide zijden aluminiumfolie). Op het dak lagen ongeveer 600 zonnepanelen. In de nok van het dak bevindt zich een lichtstraat van kunststof. De lichtinval is te bepalen door middel van houten plaat, welke middels een lier handmatig te openen en sluiten is. De buitenzijden van de schuur bestaan uit sandwichpanelen. Enkele jaren na de realisatie van de schuur is er aan beide lange zijden van de schuur een gedeelte aangebouwd dat dient als een ‘kippenren’. De kippen kunnen hier scharrelen. Deze zijden kunnen ook geopend worden zodat er open verbinding is en de kippen buiten kunnen scharrelen.

De boer gaf aan buiten aan het werk bezig te zijn geweest en een ‘knal’ hoorde in de stal. Hij keek naar de stal en zag in de lichtstraat een ‘vuurbal’ die zich vanuit het midden door de lichtstraat verspreidde. Zijn vader was op dat moment in het midden van de stal aanwezig en verklaarde ook een knal te horen. Vervolgens sprongen de lichten uit en stond stal binnen enkele seconden vol met rook. Dit laatste is waarschijnlijk te wijten aan het ventilatie systeem in de schuur. De vader probeerde te vluchten via de vluchtdeur, maar kreeg deze niet open. Hij is uiteindelijk aan de kopse kant gevlucht (D-zijde op afbeelding). De stal stond binnen korte tijd volledig in brand. De boerin heeft de kalveren uit de stal achter de kippenschuur gehaald. De rook stond namelijk volledig richting deze stal. Door de grote brandschade aan de kippenstal was er geen mogelijkheid meer om door middel van technisch onderzoek een mogelijke oorzaak te achterhalen. Een hypothese die er is, is dat er een stofexplosie in de stal heeft plaatsgevonden, mogelijk in het dak van de stal. Een duidelijke oorzaak van de brand viel niet meer te achterhalen.

INZET

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aankomst van de brandweer was het duidelijk dat de hele schuur in brand stond. Er is eerst ingezet op het behouden van belendende percelen (naastgelegen schuren). Vervolgens is er met meerdere eenheden ingezet op de schuur. Het water is door middel van meerdere tankwagens voorzien. Deze moesten gedeeltelijk over ietwat lastig begaanbaar terrein (weiland). Een watertransportsysteem is wel gealarmeerd, maar uiteindelijk bleek deze niet nodig te zijn.

Leren van de praktijk 2020 Horeca brand Boekelo

Voorzijde pand

Achteringang met rechts de deur naar het washok (achterste deel)

Droger boven wasmachine

Doorslag plafond naar verdieping

Binnen in het restaurant was er, behoudens schade aan enkele geforceerde sloten, weinig tot geen rookschade

Brandonderzoeken Horeca brand Boekelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

13008 Dirk Papestraat, Boekelo 30-1-2020 Grote brand Bijeenkomst F. Dekker Eigen initiatief

ALGEMEEN

INZET

Iets na middernacht komt bij de Alarmcentrale de melding binnen van een brand in een restaurant. Een buurtbewoonster had, toen ze de hond uitliet een brandlucht geroken en is op verkenning gegaan. Hierbij ontdekte ze dat er rook uit het restaurant kwam. De brand woede, zo bleek later, aan de achter zijde van het pand. De sleutelhouder moest uit Almelo komen en daarom zijn enkele deuren geforceerd om het pand in te komen. Bleek in een washok aan de achterzijde de droger in de brand te staan. Niet met zekerheid is hier te achterhalen wat de oorzaak is geweest. Het zou een elektronische oorzaak kunnen hebben, of vervuiling door stof maar ook omdat de brand ongeveer 2,5 uur later is uitgebroken, kan b.v. broei in de hand/theedoeken in de droger hier ook niet worden uitgesloten.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Bij aankomst was al een behoorlijke rookontwikkeling op straat te zien. De eerst aankomende TAS heeft via de zijkant, de achterzijde van het pand kunnen bereiken waar de brand ook zichtbaar was. Hier was een kleine ruimte (washok) alwaar de brand woede met een doorslag naar boven. Omdat sleutelhouder nog niet aanwezig was, heeft een ploeg van de 2e TAS de voordeur aan de straatzijde geforceerd om naar binnen te kunnen en het pand verder te verkennen. De doorslag boven heeft de 3e TAS op de verdieping kunnen afblussen, zodat de schade beperkt bleef tot die ruimte en het washok op de begane grond.

Het pand is een restaurant en is 1 brandcompartiment. De bovenverdieping wordt o.a. gebruikt voor opslag en kantoor ruimte. Er is hier geen woonruimte.

BRANDVERLOOP

De brand is bij de droger begonnen. De droger is die avond nog gebruikt, maar uitgezet rond 21.30 uur toen het personeel de zaak verliet. Ze lieten de was en droogmachine bewust niet aan, als er niemand aanwezig is. De wand tussen het washok en het restaurant is van steenachtig materiaal en er was hierdoor geen doorslag naar het restaurant zelf. Wel is er een doorslag via het schuine dak naar de bovenliggende verdieping geweest. Rook en waterschade in het restaurant was minimaal. Het restaurant kon die avond alweer open.

Leren van de praktijk 2020 Brand NS Station Oldenzaal

rand vanuit de hoogspanningskabel

Bekabeling in de grond

Waaronder een 1500 Volt kabel

In het hoogspanningsgebouw zijn diverse meterkasten en aanstuurunits uitgebrand.

Kast van de wissel verwarming

Aan onderzijde diverse sluitsporen

Brandonderzoeken Brand NS Station Oldenzaal BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

73834 Stationsplein, Oldenzaal 14-6-2020 Onbekend Industrie F. van der Ploeg / F. Dekker Op verzoek van OvD, snelle brandontwikkeling

ALGEMEEN

INZET

Op zondag 14 juni tegen 20.00 uur komt er een melding binnen van een schuurbrand aan het Stationsplein te Oldenzaal. Bij aankomst blijkt er een gasbewakingskast en een ondergrondse hoogspanningskabel in brand te staan. Uit een naastgelegen hoogspanningsruimte komt rook. Prorail is inmiddels via de AC gealarmeerd en stuurt monteurs en een OvD-R (rail) ter plaatse. Tevens is de vraag gesteld om de spanning van het spoor ruim uit te schakelen. Nieuw is dat als de OvD-R aanrijdend is, de brandweer eerst telefonisch ondersteuning krijgt van een collega OvD uit Utrecht of Schiphol. Dit omdat de OvD-R nu alléén naar een incident rijdt en geen chauffeur meer heeft zoals eerder het geval was. Als de OvD-R ter plaatse is, neemt deze het contact met bevelvoerder van de brandweer weer over.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

De brand leek in eerste instantie hoofdzakelijk buiten plaats te vinden, in diverse aansturingskasten en in leidingen in de grond. Later bleek er ook brand in de hoogspanningsruimte te zijn. Deze is voorzien van een rookmelder. Of deze gekoppeld is aan een BMI of naar een alarmcentrale gaat is hier niet duidelijk.

BRANDVERLOOP

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding)

Na de eerste verkenning ter plaatse is het niet direct noodzakelijk om een bluspoging in te zetten, omdat het kleine lokale branden zijn en het hier allerlei units betreft waar stroom voerende armaturen in zitten, veiligheid eerst! Omdat de rook die uit de grond naast het spoor komt, richting de benedenwindse woonwijk trekt wordt er een meetploeg (WvD) gealarmeerd. Mede omdat niet duidelijk is of er nog meer elektrische installaties, waarbij veel rook kan ontstaan, in brand zullen vliegen. In de hoogspanningsruimte is een meterkast weggebrand. Hier is het vuur vanzelf gedoofd waardoor er ook daar geen blusinzet gedaan hoefde te worden. Prorail gaf aan dat er met schuim geblust kan worden. Volgens de OVD geeft onze procedure aan ‘alleen water’. De vraag is gerezen waar de brand het veiligst mee geblust zou kunnen worden; water of schuim? Deze vraag zal nader onderzocht worden. Twee dagen later is de OvD opnieuw gealarmeerd. In een ander dichtbijgelegen gebouw bleek brandschade te zijn in de elektra, waarschijnlijk nog een gevolg van de eerdere brand.

Waardoor de brand is ontstaan is niet geheel terug te vinden. Er zijn in de dag ervoor graafwerkzaamheden geweest en in de uren voor het uitbreken van de brand is er een zwaar regenfront met onweersbuien over dit gebied getrokken. Het kan zijn dat er een kabel geraakt is tijdens de werkzaamheden waar later regenwater in is gelopen waardoor sluiting heeft plaatsgevonden. Ook is het mogelijk dat de bliksem hier is ingeslagen op het terrein. Omdat de herstelwerkzaamheden hier dezelfde avond en nacht al begonnen waren, konden hiervan geen sporen meer worden achterhaald. De branden die op diverse plekken hebben gewoed lijken niet in een logische opeenvolgende volgorde te zijn ontstaan (uitgaande van de onderzoeksmethode methode ‘Arc-mapping’). Gezien het schadebeeld wordt een blikseminslag dan ook waarschijnlijker geacht. Het onweerarchief van het KNMI geeft aan dat er rond die tijd diverse ontladingen in Twente zijn geweest: https:// www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/geografische-overzichten/onweer

Leren van de praktijk 2020

Panden van Domino’s en SNS, met glazen luifel

Kluis, met de weggeblazen voorgevel

Binnenzijde kluis met stalen beplating, zowel wanden, planfond als binnenkant deuren

Achterzijde kluis met scheur en loszittende stenen

Aansluiting metselwerk kluis met stalen drager in SNS bank

Brandonderzoeken Plofkraak SNS bank Winkelcentrum Enschede - Zuid BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

149111 Wesseler-Nering, Enschede 20-11-2020 Kleine brand Winkel F. Dekker / E. de Zee Op verzoek van OvD

ALGEMEEN

BRANDVERLOOP

Op vrijdagochtend om 04.23 uur komt er bij de RAC een melding binnen via een PAC, over een explosie in een winkelcentrum aan de Wesseler-Nering te Enschede. Het zou gaan om een zogenaamde “plofkraak” bij de SNS bank. Doordat niet duidelijk is hoe de situatie ter plaatse is, blijft de TS eerst nog op de uitgangsstelling staan totdat de politie ter plaatse is. De EODD (Explosieven Opruimingsdienst Defensie) rijdt bij de eerste alarmering mee waarna de TEV een inschatting maakt of de EODD ter plaatse moet komen. Na een controle van de TEV (team explosieven verkenning) komt de EODD ter plaatse om zeker te stellen dat er geen 2e explosief aanwezig is en er wordt een ambulance gealarmeerd om stand- by te staan. Nadat het pand door de EODD is gecontroleerd op mogelijke explosieven, is het pand vrijgegeven en overgedragen aan de Politie. FO (Forensisch Opsporing) van de politie is daarop met hun onderzoek begonnen. De geldautomaat zelf, is in de loop van de dag, na alle onderzoeken, afgevoerd. Het team Brandonderzoek en opleiden oefenen (in het kader van HV) hebben samen dit incident onderzocht.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

Het pand bestaat, ter hoogte van de geldautomaat, uit 1 bouwlaag en is gelegen aan de buitenzijde van een winkelcentrum grenzend aan een grote parkeerplaats. De draagconstructie van het pand heeft geen schade opgelopen. De schade aan het resterende g edeelte van het pand is beperkt gebleven tot de ruimte van de SNS bank en de naastgelegen Domino’s Pizza. De geldautomaat was gesitueerd in de SNS bank in een gemetselde en van binnen met staalplaat beklede ruimte. De met inbraakalarm beveiligde toegang tot deze ruimtes, was alleen vanaf de buitenzijde te bereiken via twee massieve deuren waarvan een met staal bekleed. De ruimte heeft ook een eigen stroomvoorziening.

De explosie heeft niet geleid tot het ontstaan van brand. De ruimte waarin de geldautomaat stond, is redelijk intact gebleven. Wel is de gehele voorgevel van de plaats van de geldautomaat, uit het pand geblazen. Uit het onderzoek van FO in niet duidelijk geworden welk explosief er is gebruikt. Sporen zijn naar het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) gestuurd voor onderzoek.

INZET

(Nader bekeken aan de hand van de Basisprincipes Brandbestrijding) De politie heeft het winkelcentrum en de straat ruim afgezet. De TS is door de AC op een uitgangsstelling gezet. Nadat bleek dat er geen brand, rook en slachtoffers bij betrokken waren heeft de AC de TS teruggestuurd. De OVD was nog aanrijdend en trof bij aankomst geen TS. De OVD heeft met de OVD-P en TEV overleg gevoerd. De TEV kon niet uitsluiten dat er nog explosieven aanwezig zouden kunnen zijn en daarop is de EODD gealarmeerd. De OVD heeft de AGS ter plaatse laten komen, deze kan ook berekeningen maken van het effect gebied bij een eventuele 2e explosie.De TS is in overleg met de OVD om 6:30 terug naar het winkelcentrum gegaan en heeft ook stand-by gestaan voor de EODD. Nadat de EODD de situatie heeft veiliggesteld is er gezocht naar een punt om de stroom af te schakelen. Omdat niet bekend was dat er een zelfstandige aansluiting is, is die is niet gevonden. De TS is nog tijdens het incident afgelost door de opkomende ploeg. De gevaar zetting hier waren de loszittende stenen van de kluis aan de magazijn kant van de SNS. En de constructie (ophanging) van de glazen overkapping aan de buitengevel.

59 59

115

OVD

AAT HAVENSTR TS 120

LINDERFLIER 135

TS 130

IN DIT JAARBOEK:

• Munitie bij woningbranden in Haaksbergen • Vreemde lucht bij bouwcenter Nobel in Rijssen • Zeer grote brand Kees Smit Vroomshoop • Zeer grote brand in bedrijfspand Beitelstraat Hengelo • Industriebrand isolatiebedrijf Handelsweg Rijssen • Middelbrand Raab Karcher Oldenzaal

Leren van de praktijk 2020

TS 110

14:

HAVENSTRAAT

Leren van incidenten

15:

We hebben ons ook dit jaar weer ingezet om jullie ervaringen met een aantal interessante incidenten tastbaar te maken. Naast het verkrijgen van kennis tijdens opleidingen en oefenavonden, is het delen van ervaringen uit de praktijk net zo belangrijk én leerzaam. We hebben daarom weer een aantal incidenten nabesproken. Hierbij hebben we de Basisprincipes van Brandbestrijding centraal gesteld. Luc vertelde je in ene eerder hoofdstuk al hoe we dit gedaan hebben. In de periode waarin we niet met groepen mensen bij elkaar konden komen, hebben we bedacht om ervaringsfilmpjes te maken. Daarin vertelt de bevelvoerder zijn verhaal over het meegemaakte incident.

15:

16:

17:

ERVARINGEN GEDEELD…EN DAN?

TS 140

We leggen ervaringen ‘vast’ in een infographic (en nu dus ook in ervaringsfilmpjes). Dit kan als gespreksstof dienen op de kazernes. Samen met Opleiden & Oefenen kijken we ook welke casussen in het oefenprogramma, een les of instructie behandeld kunnen worden. Het kan dus zomaar zijn dat je na een oefening te horen krijgt dat je een scenario draaide die een collega daadwerkelijk heeft meegemaakt! Naast ervaringen, halen we ook verbeteringen/aanpassingen voor onze organisatie op. Zo kan er: vraag naar materieel ontstaan, reden zijn om een procedure aan te scherpen of noodzaak zijn om een bepaald onderwerp meer te beoefenen. Concrete acties die uit de incidentevaluaties komen worden bijgehouden en geadresseerd aan de sector die er mee aan de slag gaat. Samen met collega’s uit andere teams hebben we de Evaluatiepoule gevormd. Deze collega’s hebben zich het afgelopen jaar weer ingezet om jullie bijzondere ervaringen en leermomenten in beeld te brengen. Op de volgende pagina’s lees je meer over wie er in de Evaluatiepoule zit en hoe we te werk gaan.

19:

22:

Meer over deze brand:

YVETTE GEUSENDAM

Evaluatiepoule:

YMKO ATTEMA

YVETTE GEUSENDAM

QUIDO HARMSEN

FOLKERT VAN DER PLOEG

ROB LIPMAN

JACK BEUTING

MARTIN VAN RIJN

ARNO FOKKER

RENÉ SCHAGE

MAIKE EFFING

LUC KAMPHUIS

LIEKE KWINTENBERG

RENÉ LANGELER

VERDER HEBBEN WE IN DEZE 'CORONAPERIODE' EEN AANTAL ERVARINGSFILMPJES GEMAAKT VAN INCIDENTEN.

Woningbrand met rieten kap in Markelo

Campingbrand in Nutter

Brand fietsenwinkel in Holten

Ongeval Tesla in Enter

Woningbrand in galerijflat in Hengelo

Leren van de praktijk 2020

Nabespreken van incidenten Ook in 2020 hebben we weer diverse incidenten nabesproken. De Basisprincipes van Brandbestrijding stonden centraal. De evaluatiepoule heeft een methode geïntroduceerd, zodat we in de nabesprekingen stil konden staan bij deze principes. De evaluatie wordt begeleid door twee personen uit de evaluatiepoule. Hiernaast zie je welke collega’s je tegen kunt komen. WAT DOEN WE EN WANNEER KAN JE OP DE ‘EVALUATIE-KNOP’ DRUKKEN?

Het begint altijd met een interessant incident, met een ervaring of leermoment dat collega’s willen delen, of een andere vraag uit de organisatie. Samen met de betrokkenen gaan we in gesprek hoe we de nabespreking gaan organiseren. Het incident wordt met de direct betrokkenen besproken en er wordt altijd gekeken wat we er als organisatie van kunnen leren. Dit laatste wordt vertaald in een infographic en gedeeld met de organisatie. Een nabespreking kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld met de ploegen, met de OvD/ Bevelvoerders, multi, op locatie, aan de hand van 3D-beelden van drone Argus of onderzoeksresultaten van TBO. Je leest het al, we passen de vorm van evalueren aan op de behoefte van de groep. WANNEER NABESPREKEN EN ERVARINGEN DELEN?

• Op aanvraag van de ploegen, Bevelvoerder of OvD • Ongeval eigen personeel • Incidenten die raakvlak hebben met Energietransitie • Incidenten waarbij de Basisprincipes van Brandbestrijding zijn toegepast

• Incidenten in een risicovol object: bijvoorbeeld industriepanden of een appartementencomplex

• Incidenten met een bijzondere oorzaak • Als er een andere (beheersmatige) leervraag is. Heb je zelf een ervaring of leermoment die je graag wilt delen? Bel een van onze collega's van Kenniscentrum of mail ons: kenniscentrum@brandweertwente.nl.

Het verhaal van...

hetverhaalvan

HET RUTBEEK

NOORDSINGEL

INCIDENT 1 HASSINKBRINK

DE ELS VELDMAAT

ER T

LA AN

INCIDENT 2

AL B

HAAKSBERGEN BUUR

SERS

TRAA T

INCIDENT 3

EEK

B SER

HONESCH

WEG

NER

EUR

EKH

BRO

HAAK

SBER

GERW

BUURSE

LANGELO

Munitie die is aangetroffen bij één van de incidenten

INZET TACTIEK

defensieve buiteninzet

defensieve binneninzet

offensieve offensieve binneninzet binneninzet

offensieve buiteninzet

Bij alle incidenten betrof het een woningbrand, waarbij bij één incident de munitie in de brandruimte lag. De aanwezigheid van munitie werd bij alle incidenten in de nablusfase geconstateerd.

GOUDEN TIPS

INCIDENT

• Luister naar je onderbuikgevoel. Wanneer je het idee hebt dat niet alle cruciale informatie wordt gedeeld, heb je het vaak bij het juiste eind. Bewoners kunnen geheimzinnig doen over aanwezigheid van gevaren voor de brandweer.

• Aanwezigheid van munitie tijdens een inzet

• Maak gebruik van de kennis van de TEV politie en AGS. Klare en onklare munitie is voor ons niet te onderscheiden.

05-4541

MATERIEEL TS Haaksbergen

(bij de drie incidenten zijn uiteraard meerdere voertuigen ingezet)

Munitie bij woningbranden in Haaksbergen In een tijdsbestek van een jaar hebben drie woningbranden in gemeente Haaksbergen voorgedaan waarbij munitie is aangetroffen. Bij alle incidenten was het onbekend dat er munitie in de woning aanwezig was en werd de munitie ontdekt tijdens de nabluswerkzaamheden. Naar aanleiding van deze opmerkelijke vondsten is een samenwerking ontstaan tussen de brandweer (kazerne Haaksbergen en team Kenniscentrum) en team Nationaal Bom Data Centrum (NBDC) en de teamleider CBRN-Explosieven Veiligheid (TEV)* van de politie. Samen hebben we deze incidenten geëvalueerd en er is een handelingsperspectief geformuleerd wanneer munitie wordt aangetroffen. Bij de evaluatie lag de focus op klein kaliber munitie en explosieven.

CHRONOLOGISCH

INCIDENT 1

INCIDENT 2

INCIDENT 3

ALARMERING

P1 - 13:37

P2 - 11:04

P1 - 14:37

TER PLAATSE

13:44

11:18

14:43

CV ruimte 1e etage

Badkamer 1e etage

Zolder

14:30

11:55

15:30

Slaapkamer en kelder

Meerdere ruimten

Zolder

- Klein kaliber munitie (kogels) - 38 wapens - Grote hulzen

Wapens/hulzen/granaten etc. (totaal 150 kg geruimd door EOD)

Klein kaliber munitie (kogels)

BRANDRUIMTE AANTREFFEN MUNITIE RUIMTE MUNITIE WAT IS AANGETROFFEN

*TEAM EXPLOSIEVEN VEILIGHEID (TEV) POLITIE

Het Team Explosieven Veiligheid (TEV) is een eenheid van de Nederlandse politie die in het geval van een verdachte situatie (bommelding/verdacht pakketje etc.) wordt ingezet om de eerste maatregelen te nemen. Zij verkennen de situatie en adviseren over de eventueel aangetroffen munitie en gevaren. Je kunt als bevelvoerder of OvD de TEV inschakelen via de meldkamer. Indien de TEV denkt dat er een werkelijk explosief aanwezig is, wordt de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) ingeschakeld. Deze maakt het explosief onschadelijk of brengt het gecontroleerd tot ontploffing.

WAT VERTELLEN WE ONZE COLLEGA’S? • In de fase van de incidentbestrijding is het soms lastig munitie te herkennen. Het is geen uitgangspunt bij verkenning en uitzondering op de regel. Wanneer je munitie aantreft, laat eerst onderzoeken of het gevaar oplevert. Na uitsluitsel van de politie kun je verder optreden. • Wanneer je mogelijk munitie of vuurwapens aantreft, probeer de brand dan te beperken. Laat munitie liggen en trek je terug naar buiten/veilig gebied en zoek afscherming. Schakel de AGS/OvD en Team Explosieven Veiligheid (TEV) in en maak samen een nieuw plan. Maak gebruik van hun kennis. • Indien een bewoner vrijstelling (verlof) heeft voor het bezit van munitie, komt dit niet automatisch in het incident in een Afspraak op Locatie (AOL) inx LiveOp. De politie beschikt over deze informatie en moet dit actief delen. Jachtaktehouders hebben wel een AOL. • Bij twee van de drie incidenten was illegaal munities en/of wapens aanwezig. Een indicator voor het aantreffen van militaire verzamelstukken in huis is dat er ook munitie aanwezig kan zijn. Het opsporen en verzamelen van munitie door middel van metaaldetectoren en magneesvissen is de afgelopen jaren flink toegenomen.

WAT GAAN WE ER MEE DOEN? Team Kenniscentrum onderzoekt samen met sector Repressie de mogelijkheden hoe deze evaluatie in de lesstof en trainingen voor leidinggevenden verwerkt kan worden.

‘KLEIN KALIBER MUNITIE IN DE BRAND’ Door de warmte bij brand zal de voortdrijvende lading (het kruit) van klein kaliber munitie tot werking komen. Dit resulteert in het openbarsten van de huls. Dit gebeurt met een hoorbare knal waarbij mogelijk delen van de huls weg vliegen en de kogel mogelijk uit de huls gedrukt wordt. De kogel vliegt met hoge snelheid weg tot hooguit een paar meter. Dit is alleen indien de munitie niet of alleen in een kartonnen doosje is verpakt. De effecten kunnen heftiger zijn indien er een gesloten stalen kist is gebruikt, maar er is weinig kans op een explosie. Voor jachtmunitie geldt in grote lijnen hetzelfde. Let op; doordat de huls over het algemeen van kunststof is zal deze eerder smelten. Hierdoor zal de voortdrijvende lading minder knaleffecten geven maar wel explosief verbranden. De hagel zal waarschijnlijk niets doen. Let op! Bij groot kaliber munitie (denk aan mortier-, handen geschutsgranaten) en ontstekingsmiddelen is de gevaarsetting veel groter. Deze munitie kan nog beschikken over hoog-explosief materiaal, wat in normale omstandigheden prima tegen brand kan. Omdat deze munitie echter vaak al 75 jaar oud is, kan de explosieve stof in de loop van de tijd kristalliseren. Deze kristallen zijn veel gevoeliger voor warmte en kunnen dus wél reageren op vuur/brand, waarmee een explosieve reactie in gang kan worden gezet. Daarnaast bevatten ontstekingsmiddelen zoals bijvoorbeeld neus- en staartbuizen veelal nog primaire springstoffen, die veel gevoeliger voor o.a. warmte zijn. Verlaat dus per direct de woning bij het aantreffen van dergelijke materialen en zoek afscherming, aangezien je aan de buitenkant van deze munitie vaak niet kunt zien of er nog wel of geen explosieve stof meer in zit. Laat dit over aan de specialisten zoals TEV en EOD.

Het verhaal van...

hetverhaalvan

AGS

OVD

HV TS 110

HOOGST GEMETEN WAARDE met de CO-meter

RI JS

ES T

RA AT

DIJ KEN KLOK

Meer informatie over accu-incidenten?

webinar waterstof ZHZ

Leerfilm ZHZ Kennisplein Brandweer:

Accu geplaatst in containerbak met zeil (waterdicht maken) en koelwater. Uitdampen en warmte loodaccu’s te zien middels gebruik WBC.

Gemeten direct naast de accu: zwavelwaterstof 2,7 ppm, 56% LEL (waarschijnlijk waterstof gemeten), 8 ppm CO (daadwerkelijk koolmonoxide), VOC (vluchtige organische componenten) 0 ppm; deze CO sensor is niet kruisgevoelig voor waterstof!

- Wilgenwaerd Nijverdal (TBO Bulletin) - Incident accu's Haaksbergen (Infographic)

Publicatie IFV:

Brandweeroptreden bij incidenten met batterijen, accu’s en brandstofcellen

Zie ook ARO kaart A33108

INZET TACTIEK GOUDEN TIPS defensieve buiteninzet defensieve binneninzet

offensieve offensieve binneninzet binneninzet offensieve buiteninzet

Toelichting op inzettactiek/kwadrant: Er was sprake van een vreemde lucht binnen, waarbij de ploegen met de benodigde pbm’s en meters op zoek zijn gegaan naar de bron.

• Een hoge meetwaarde op de CO-meter is niet pluis! CO en H2 zijn beide explosiegevaarlijk (voor CO zijn de explosiegrenzen: 11-76%) • Denk bij hoge CO-meetwaarden niet alleen aan verbrandingstoestellen maar ook aan een accu die overladen wordt: ga met een warmtebeeldcamera op zoek. • Neem contact op met de AGS m.b.t. advies bij een incident met accu’s of bij onverklaarbare meetwaarden van de CO-meter.

INCIDENT (41664) Loodaccu’s, kruisgevoeligheid CO-meter, iedereen dacht dat er CO vrijkwam

MATERIEEL 5131 3171 9095 9021

Rijssen Almelo OvD AGS

110 HV 100

Vreemde lucht bij bouwcenter Nobel in Rijssen Op maandag 6 april 2020 wordt er melding gedaan van een ‘vieze lucht’ in het bedrijfspand van Bouwcenter Nobel in Rijssen. Op het moment dat de TS van Rijssen ter plaatse komt wordt er een rare lucht waargenomen, waarbij nog onbekend is waar deze vandaan komt. De CO meters slaan hierbij in alarm (gemeten waarde is 140 ppm). Na een verkenning op verschillende plekken door het pand, blijkt de accu van een heftruck de oorzaak te zijn. De gemeten stof was dus geen CO maar waterstof. In deze infographic lees je meer over de kruisgevoeligheid van de CO meter.

CHRONOLOGISCH 06:59

Er wordt melding gedaan bij de AC van een vieze lucht bij Bouwcenter Nobel