Brandweer Twente | Leren van de praktijk 2021 by brandweertwente

Leren van de praktijk 2021 5e editie

Colofon

FOTOGRAFIE:

Cover: Kevin Gerrits - News United

Maart 2022, Brandweer Twente. Dit document is opgesteld om het leren van de praktijk te bevorderen. De inhoud van dit document kan niet gebruikt worden om aansprakelijkheid vast te stellen. De inhoud van dit jaarboek is met zorg samengesteld met de kennis die we tot maart 2022 hadden. In de tussentijd kunnen procedures gewijzigd zijn. Heb je vragen of opmerkingen, mail dan naar kenniscentrum@brandweertwente.nl.

Inhoudsopgave Inleiding

Kenniscentrum

6-9

Team Kenniscentrum Wat doet het Kenniscentrum?

6-7 8-9

Facts & figures 2021

10 - 11

De Basisprincipes van Brandbestrijding

12 - 17

Thema 2021: de Basisprincipes van Brandbestrijding Collega's aan het woord Slimme Vragenlijst Bevelvoerders

12- 13 14 - 15 16 - 17

Brandonderzoeken

18 - 41

Inleiding Leren van data Brandonderzoeken 2021

18 - 19 20 - 21 22 - 41

Terugblik brandonderzoekers

42 - 53

Leren van incidenten

54 - 73

Inleiding Evaluatorenpoule: Nabespreken van incidenten Infographics

54 - 55 56 57 58 - 73

De blik op...

74 - 79

Inleiding Blik op sessies

74 - 75 76 - 79

Wat doen we nog meer?

80 - 87

Inleiding Testen 2021 Safety Field lab Wat doen we nog meer op de Twente Safety Campus?

80 - 81 82 - 83 84 - 87

De blik veuroet

88 - 89

Inleiding

Daar zijn we weer hoor, alweer een jaar verder! En dankzij jullie kijken we terug op een jaar vol interessante ervaringen om brandweer breed te delen. Het is mooi dat we steeds meer open en eerlijke gesprekken hebben na incidenten. Alle ervaringen en leermomenten van 2021 hebben wij gebundeld in ons vijfde jaarboek. De VIJFDE! Een mooi moment om bij stil te staan… We zijn trots! Back to normal Dit jaar hoopten we allemaal dat we weer ‘back to normal’ konden gaan, maar het tegenovergestelde bleek waar te zijn… COVID-19 is er nog steeds en het heeft nog altijd invloed op al onze dagelijkse werkzaamheden. Afstand houden, meer thuiswerken, maar ook ‘minder’ onderzoeken, evaluaties en brandproeven. Toch hebben veel collega's ervaringen opgedaan die ze in dit jaarboek graag met jullie delen. Kennisplein Het is mooi om te horen dat (incident)ervaringen steeds vaker worden toegepast in het oefenprogramma en dat het Kennisplein op VRT Online steeds meer vorm heeft gekregen. Het Kennisplein is toch de plek waar je de meest actuele leerproducten en actualiteiten kunt vinden. Maar ook alles wat het Kenniscentrum in de afgelopen vijf jaar gedaan heeft, is hier terug te lezen.

Aandacht voor trends Aankomend jaar willen we meer aandacht hebben voor ‘de trends’ die we uit onze incidentervaringen, uit brandonderzoeksrapporten en uit landelijke onderzoeken halen. Een voorproefje hiervan is het overzicht uit de Slimme Vragenlijst. We zijn samen met het IOC en Repressie de cijfers ‘ingedoken’. Mooi dat er (omdat alle bevelvoerders de lijsten invullen, waarvoor dank!) zo veel nieuwe inzichten en kennis beschikbaar komen door de registratie van jullie inzetten. We kunnen deze inzichten steeds meer gebruiken bij het bepalen van de koers; vakbekwaamheid voor invulling van het oefenprogramma en ook repressie doet er zijn voordeel mee! Terugkomend op die eerste stap: we hebben een aantal vragen over de basisprincipes van brandbestrijding geanalyseerd. Tot in 2022 Verder speelt de doorontwikkeling van brandonderzoek naar incidentonderzoek nog steeds en worden incidenten met elektrische voertuigen inmiddels landelijk geregistreerd. Of het nu gaat over de basisprincipes van brandbestrijding, de energietransitie óf over brandonderzoek, ook in 2022 zijn we er weer voor jullie. Maar... we hebben je ook nodig! Wil jij een ervaring delen of ben je bij een incident geweest waarvan je het verloop of de oorzaak wilt weten? Heb je vanuit je beheersmatige functie een (leer)vraag? Bel ons of volg de borden naar C40 op Troned, de koffie staat klaar! YVETTE GEUSENDAM

Enjoy!

Jan Willem Klein Horstman - News United

Team Kenniscentrum

YMKO ATTEMA TEAMLEIDER

FOLKERT VAN DER PLOEG

YVETTE GEUSENDAM

SPECIALIST LEREND VERMOGEN

QUIDO HARMSEN

BRANDONDERZOEKER

BERNO HOSPERS

LIEKE KWINTENBERG

BRANDONDERZOEKER

MARK GROENEN

SPECIALIST LEREND VERMOGEN

FRANS DEKKER

BRANDONDERZOEKER

CHRISTIAAN NIJKAMP

MEDEWERKER KENNISCENTRUM

BART KUIPER

PROJECTMEDEWERKER KENNISCENTRUM

Leren van de praktijk 2021 Kenniscentrum Brandweer Twente:

Over de ervaring van het hele Korps beschikken!

HELPEN LEREN

Wat doet het Kenniscentrum? Waar vind ik deze kennis?

MET LEREN VAN DE PRAKTIJK

JE HEBT GEVOELD HOE HET WERKT IN DE PRAKTIJK EN JE BEGRIJPT HOE JE MOET HANDELEN

Dennis Nengerman - News United

Kennis kaarten

• BLIK OP NATUURBRANDEN • EERSTE OPTREDEN

Blik op sessie:

• NATUURBRANDEN

• PARKEERGARAGES • STALBRANDEN

AMBULANCE EN POLITIE

• PARKEERGARAGES

Terugblik op...

Verhaal van de bevelvoerder

• BLOKKERBRAND HENGELO

Maandelijkse mailing interne organisatie Brandweer Twente

Het Kennisplein op VRT online is online!

Leren van de praktijk 2021

Facts & figures Infographics op basis van nabespreking

Brand onderzoeken in 2021

op basis van fictieve casus

472

Aantal leden Facebooksite

Het verhaal van

35 Woningen

4 Schuurbrand 9 Bedrijfsbrand/instelling 5 Anders

Nabesprekingen van incidenten

Aantal studenten begeleid tbv praktijkonderzoek / praktijkles

Nabespreking incidenten met de ploegen/betrokkenen

Basisprincipes van Brandbestrijding centraal gesteld

186

Project Alternatief Aangedreven Voertuigen Landelijk

Volg het Kennisplein en ons streamkanaal zodat je niets mist!

Incidenten onderzocht, waarvan:

49 Brand 136 Ongeval 1

Ongeval en brand

Jack Huijgens - News United

Basisprincipes van Brandbestrijding the movie

Leren van de praktijk 2021

Basisprincipes van Brandbestrijding

CHRISTIAAN NIJKAMP

Thema 2021: de Basisprincipes van Brandbestrijding I het voorgaande jaarboek van 2020 hebben jullie al kunnen lezen In dat Brandweer Twente vanuit verschillende teams aandacht had d vvoor de implementatie van de Basisprincipes van Brandbestrijding. IIn 2021 is daar vol op voortgeborduurd. Inmiddels merken we op het Kenniscentrum dat niet alleen bij ons, maar juist ook bij de rest van de K organisatie, de basisprincipes steeds meer als een vanzelfsprekendheid o worden beschouwd. Een goede prestatie gezien de (minder actieve) w Coronaperiode waarin deze heeft plaatsgevonden! C Om iedereen weer even up-to-date te krijgen waar we als organisatie O momenteel staan ten aanzien van dit thema, hebben we ook in dit m jjaarboek verhalen van een aantal collega’s verzameld. Ze nemen je mee in hoe zij aandacht hebben voor dit onderwerp vanuit de sectoren m Vakbekwaamheid, Operationele Voorbereiding en Repressie. V Daarnaast proberen we om aan de hand van data inzichtelijk te maken D wat de veranderingen door het toepassen van de basisprincipes w iin de wereld van de harde cijfers teweeg brengt.

Leren van de praktijk 2021

Thema 2021

Collega's aan het woord: VAKBEKWAAMHEID EN KERNGROEP BRAND De Basisprincipes van Brandbestrijding is het (landelijke) fundament waarop we de gebouwbrandbestrijding verder uitbouwen. Het jaar 2021 heeft het ons, met de corona perikelen, niet makkelijk gemaakt om de Basisprincipes van Brandbestrijding verder op de kazernes te implementeren. We hebben het afgelopen jaar een aantal webinars gemaakt die zijn ingegaan op deze basisprincipes en we hebben digitaal lessen verzorgd met de basisprincipes als thema. We zijn enorm trots op de films die we als kerngroep Brand hebben gemaakt. De afgelopen maanden heeft Brandweer Twente hier kennis mee kunnen maken. Dit alles ook ter ondersteuning van de invoering van de basisprincipes. De komende periode gaan we maandelijks een nieuwe film publiceren uit de serie Basisprincipes van Brandbestrijding. Houd de informatie hierover op het Kennisplein van VRT Online goed in de gaten. De invoering van het Verbeterd Lage Druk Aflegsysteem (VLAS) heeft verder vorm gekregen en de eerste tankautospuiten zijn hier inmiddels mee uitgerust. Hiervoor hebben we het afgelopen jaar al onze brandinstructeurs opgeleid. Ook hebben we enthousiaste collega’s van de kazernes opgeleid, die meer van VLAS wilden weten en bij de invoering hiervan op hun kazerne wilden helpen. Al met al hebben we ondanks de uitdagende omstandigheden van dit jaar toch een mooie (door)start kunnen maken met de basisprincipes en VLAS. Namens Vakbekwaamheid, Matthieu Brons

Basisprincipes van Brandbestrijding

INNOVATIES VAN BEPAKKING De afgelopen jaren hebben we in Twente al veel geïnvesteerd in het werken met en volgens de Basisprincipes van Brandbestrijding. Zo is vorig jaar het besluit genomen om iedere tankautospuit te voorzien van VLAS om sneller en efficiënter meer water beschikbaar te hebben. Daardoor kan bewust een keuze gemaakt worden in het benodigd koelend vermogen. De eerste tankautospuiten zijn inmiddels voorzien van de middelen die samen met een grote vertegenwoordiging van (repressieve) collega’s zijn uitgekozen. Het komende jaar wordt door de sector Beheer & Techniek hard gewerkt om zoveel mogelijk tankautospuiten om te bouwen. De basisprincipes zijn breder dan alleen de keuze in het koelend vermogen. Zo maken we weer bewust gebruik van de branddriehoek als principe om de brand te beïnvloeden. Bij een ventilatie gecontroleerde brand wordt de grootte van de brand beïnvloed door de beschikbare hoeveelheid zuurstof. De meeste gebouwbranden zijn bij aankomst van de brandweer ventilatie gecontroleerd. We gaan ervan uit dat deurcontrole wordt toegepast bij aanvang van de (binnen)inzet om toevoer van zuurstof zoveel mogelijk te beperken en de brand klein te houden. Dit voert binnen Twente de 114 uit. Om deurcontrole effectiever uit te voeren wordt iedere tankautospuit voorzien van een rookstopper. Dit is een soort gordijn dat je in een deuropening kunt hangen en daarmee de stroming beperkt. Daarnaast kan de rookstopper een belangrijke rol vervullen bij het beperken van rookverspreiding in (woon)gebouwen. Rookverspreiding in woongebouwen is inmiddels een bekend probleem bij brand. Het IFV heeft daar onderzoek naar gedaan en inmiddels een rapport opgeleverd . Ook in Twente kennen we inmiddels meerdere incidenten waar rookverspreiding een grote rol heeft gespeeld. Zo is in dit jaarboek de casus in Delden van afgelopen voorjaar opgenomen. Bij die brand heeft de tweede tankautospuit een rookstopper geplaatst tussen het trappenhuis en de brandverdieping, waardoor rookverspreiding beperkt is gebleven. Rookverspreiding is niet altijd te voorkomen. Als vluchtwegen door rookverspreiding bedreigd zijn, kunnen aanwezige personen niet zelfstandig het gebouw verlaten. Onze inzet is dan noodzakelijk. Voor het evacueren van personen kun je een vluchtmasker gebruiker. Het masker maakt gebruik van een filterbus om een gedeelte van de rookgassen te filteren voordat de persoon deze inademt. Iedere tankautospuit en redvoertuig voorzien we van twee vluchtmaskers die op een snel bereikbare plek worden geplaatst. Het masker zit in een draagtas die je vooraf aan het ademluchttoestel kunt bevestigen. Namens Operationele Voorbereiding/Beheer en Techniek, Nick Averdijk

de Basisprincipes van Brandbestrijding INZET BRAND IN EEN WONING AAN DE JASMIJNSTRAAT “UIT HET BOEKJE” Op 12 oktober werd onze ploeg gealarmeerd voor een woningbrand aan de Jasmijnstraat in Almelo. De melding kwam om 03:11 uur binnen bij de meldkamer. De meldster gaf aan dat ze zelf haar bed in de slaapkamer in brand had gestoken en dat de vlammen zichtbaar waren uit de ramen. Op basis hiervan heeft de centralist middelbrand gemaakt. Uitrukfase Na het verzamelen van meer informatie in de uitrukfase (doorlezen kladblok, bekijken ligging en bijhorende gebouwkenmerken) heb ik gekozen om ook de autoladder te koppelen aan het incident. Tijdens de uitrukfase was het voorlopige plan om in te zetten met beide ploegen en één O-bundel en gingen we voor redding. Dit op basis van de onduidelijkheid of de meldster nog in de woning was. Inzet met O-bundels Bij het inrijden van de straat werd visueel bevestigd dat de brand aan de A-zijde op de eerste verdieping uitslaand was. Hierop is het commando gegeven aan de aanvalsploeg met de snelle aanvalslijn (geprepareerde zigzag 45mm slang) een knockdown te creëren via een blussing van buitenaf (transitional attack). De waterploeg is het commando gegeven een O-bundel op te bouwen voor de woning. De ploeg weet dat dit dan moet gebeuren door een geprepareerde 75mm slang met verdeelstuk tot aan de voordeur af te leggen waarop de 38mm O-bundels kunnen worden aangesloten. Op basis van de brandkenmerken (veel rookverSnelle aanvalslijn Toevoer met O-bundel spreiding onder daken) en de gebouwkenmerken (vooroorlogse bouw met mogelijk doorlopende vlieringen over meerdere woningen) heb ik opgeschaald naar grote brand. De autoladder is ingezet op verkenning van de daken en om voorbereidingen te treffen voor een defensieve buiteninzet. Inzet tweede en derde tankautospuit Vervolgens kwam bevestiging dat de bewoonster uit de woning was. De naastgelegen woningen waren nog niet ontruimd. Hierop is de tweede tankauotospuit ingezet met daarbij controle op uitbreiding. Bij de linker woning is hiervoor door de tweede tankautospuit een inzet met hoge druk gedaan. De derde tankautospuit is ingezet voor het opbouwen van de waterwinning en ingezet via de achterzijde van de woningen. Om 04:20 kon het sein brandmeester worden gegeven. Belangrijkste ervaringen van deze inzet uit het boekje met VLAS: • Snelle inzet met twee stralen lage druk • Snelle knockdown (binnen 20 seconden en in beide brandruimten) • Snelle inzet op de eerste verdieping met O-bundel. Naast voldoende koelend vermogen tevens veel voordeel van de kracht van de straal bij de blussing. Deze ging “door” het plafond van de zolder en hiermee werd de uitbreiding buiten de brandruimte snel beperkt. Namens Repressie, Maarten Hovenier (Bevelvoerder)

Beeld bij aankomst

Beeld direct na knockdown

Leren van de praktijk 2021

Slimme Vragenlijst Bevelvoerders Ingezette straal In deze grafiek is inzichtelijk gemaakt met welke blussing een inzet is gepleegd door de 110 t/m de 140 bij alle gebouwbranden in Twente het afgelopen jaar. Het percentage komt niet op 100% uit, omdat alleen het gebruik van hoge- en lagedruk inzichtelijk zijn gemaakt. Daarnaast zijn meerdere mogelijkheden zoals een ramoneur of kleine blusmiddelen, maar om het overzichtelijk te houden zijn de twee meest gebruikte methoden weergegeven. 110 Hoge druk

2121

70,02%

Lage druk

524

17,30%

Hoge druk

112

49,12%

Lage druk

38,16%

Hoge druk

Verschil eerste inzet hoge en lage druk

Lage druk

80%

120

70% 60%

130

50%

Hoge druk

35,00%

40%

Lage druk

52,50%

30%

Hoge druk

11,76%

Lage druk

64,71%

140

20% 10% 0%

Rol: 110

Rol: 120

Rol: 130

Rol: 140

Verkenning Een belangrijk principe binnen de basisprincipes is de uitvoering van de (volledige) rondomverkenning om de locatie, grootte en bereikbaarheid van de brand inzichtelijk te maken. Sinds begin dit jaar is de vraag m.b.t. verkenning daarom uitgebreid met de antwoordoptie volledige rondomverkenning en een vervolgvraag om inzichtelijk te maken op welke vragen antwoord is verkregen. Heb je antwoord gekregen op de 3 verkenningsvragen?

Welke werkzaamheden zijn uitgevoerd? 360 graden verkenning- volledig

147

60%

Heb je antwoord gekregen op de 3 verkenningsvragen? 73

Is bekend waar de brand zit?

49,66% 55,10%

Is er voldoende koelend vermogen?

53,74%

Geen van bovenstaande antwoorden

8,84%

Welke werkzaamheden zijn uitgevoerd? Verkennen

466

Heb je antwoord gekregen op de 3 verkenningsvragen? Is de brand (van buitenaf) bereikbaar?

189

40,56%

Is bekend waar de brand zit?

227

48,71%

Is er voldoende koelend vermogen?

204

43,78%

Geen van bovenstaande antwoorden

15,88%

50%

Percentage JA antwoord

Is de brand (van buitenaf) bereikbaar?

40%

30%

20%

10%

Is de brand vanbuitenaf bereikbaar?

Is bekend waar de brand zit?

Is er voldoende koelend vermogen?

Geen van bovenstaande antwoorden

Verkenningsvragen 360º verkenning volledig Verkennen

Slimme Vragenlijst Bevelvoerders

Inzettactiek Wanneer we kijken naar de verschillende kwadranten waarbinnen de brandweer kan optreden tijdens een incident is duidelijk dat het gros van de incidenten offensief worden aangepakt, zowel offensief binnen als offensief buiten. Om het weer even scherp te maken: een offensieve inzet is gericht op het blussen van de brand, terwijl een defensieve inzet gericht is op het voorkomen van uitbreiding van de brand. Het kwadrant 'defensief binnen' wordt relatief gezien het minst vaak ingezet. Een defensieve inzet in een gebouw is een complexe en vaak risicovolle inzet. Landelijk gaan we de komende periode aan de slag om technieken en tactieken te onderzoeken om een effectieve defensieve binneninzet uit te kunnen voeren. Eerste inzettactiek afgelopen 4 jaar (alle eenheden)

29,78% 44,22% 9,39%

Offensief buiten Offensief binnen Defensief buiten Defensief binnen

3,79%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

Eerste inzettactiek 110 60%

50%

40%

30%

20%

Offensief buiten Offensief binnen Defensief buiten

10%

Defensief binnen 0%

2018

2019

2020

2021

DEN HAM VROOMSHOOP

GEESTEREN VRIEZENVEEN

OOTMARSUM

TUBBERGEN REUTUM

HELLENDOORN

DENEKAMP WIERDEN NIJVERDAL

WEERSELO

ALMELO

BORNE HENGELO NOORD

ENTER

HOLTEN

DE LUTTE

OLDENZAAL

RIJSSEN

HENGELO CENTRUM

LOSSER

DELDEN MARKELO

ENSCHEDE NOORD

GOOR

GLANERBRUG

BOEKELO DIEPENHEIM

Brandonderzoeken opgenomen in dit jaarboek

ENSCHEDE SPAANSLAND

HAAKSBERGEN

Overige brandonderzoeken

UITGELICHTE BRANDONDERZOEKEN IN DIT BOEK:

• Brand De Stoevelaar, Goor • Woningbrand Prinsenstraat, Almelo • Woningbrand Bentheimerstraat. De Lutte • OMS melding Friso Woon- en Zorgcentrum, Almelo • Fietsbrand aan de Otto Kempererstraat, Hengelo

• PV brand Deurningerstraat, Enschede • Explosie in riool, aan de Bazaar, Hengelo • Woningbrand aan de Weerselosestraat, Oldenzaal • Brand aan de Haven Zuidzijde, Almelo (stadhuis) • Brand in hotel Huis van Bewaring, Almelo

Leren van de praktijk 2021

Brand onderzoeken

BRANDONDERZOEK

Hier alweer het vijfde jaarboek dat we voor jullie hebben gemaakt. Onder het mom, 'de Senior Brandonderzoeker aan het woord', ben ik gevraagd om iets over TBO te vertellen. Of dit nu aan mijn klimmende leeftijd ligt of aan de stijgende lijn van onderzoeken die ik doe weet ik niet, maar dat terzijde! Ik vind het een eer om deze woorden tot jullie te richten. Want in 2021 zijn er weer veel onderzoeken uitgevoerd en jullie zijn daardoor van veel informatie voorzien. Heel langzaam komt er een verbreding van brandonderzoek naar incidentonderzoek. De eerste incidentonderzoeken zijn uitgevoerd en dit worden er steeds meer. Ook hiervoor geldt: lees de nieuwsbulletins zodat je er je voordeel mee kan doen en ervan kan leren. Steeds vaker krijgen we vanuit de organisatie de vraag: is dit iets voor TBO? Hier zijn we blij mee, want daaruit blijkt dat men nieuwsgierig is naar de oorzaak van een brand of het verloop van een incident en hiervan wil leren. Het komt nog regelmatig voor dat we in de kladblokregels lezen dat de oorzaak al bekend is, voordat we ter plaatse zijn. Of we zien de oorzaak vermeld in de media. Vaak klopt het. Maar toch ook regelmatig komen we een iets andere oorzaak tegen. We krijgen op de nieuwsbulletins veel positieve reacties. Ondanks de Coronatijd waarin we nog steeds zitten, komt de vraag naar onderzoek gelukkig nog steeds bij ons binnen. Heel voorzichtig zien we een stijging van incidenten met onder andere energiedragers. De verwachting is dat dit de aankomende jaren alleen maar meer wordt in een tijd waar we steeds meer zelfvoorzienend worden. Zonnepanelen worden steeds meer de standaard en elektrisch aangedreven voertuigen, speelgoed en huishoudelijke producten etc. worden meer gebruikt en ontwikkeld.

WANNEER DOET TBO ONDERZOEK W

• • • • • •

Op verzoek. Dit kan iedereen doen, maar vaak gaat dit via de bevelvoerder of OvD Branden met gewonden Branden met betrokkenheid van (relatief) nieuwe producten/ materialen. Denk aan zonnepanelen, elektrische vervoersmiddelen, accu’s etc. Branden in gebouwen met zorgvoorzieningen. Denk aan woonzorg, verpleeghuizen, ziekenhuis etc. Branden waarbij preventieve voorzieningen een rol hebben gespeeld Stalbranden

WE HEBBEN JULLIE NODIG! W

FRANS DEKKER

H je na een incident een vraag waar brandonderzoek je bij Heb kkan helpen? Of is het incident leerzaam voor collega’s/ vvoorlichting? Bel ons dan op 088 256 7922.

Leren van de praktijk 2021

Leren van data

Het hoofddoel van brandonderzoek is om te leren van de praktijk. Brandonderzoek kijkt naar de oorzaak van de brand, het verloop van de brand, de werking van de brandpreventieve voorzieningen en het repressieve optreden. Deze bevindingen worden vaak via de brandonderzoeksbulletins gedeeld. Maar naast deze praktijk casussen is er nu ook data! Medio 2020 is de slimme vragenlijst voor brandonderzoek landelijk geïntroduceerd. En hiermee krijgen we dus inzicht in de bevindingen van de branden die in Nederland door brandonderzoekers onderzocht worden. Een belangrijke stap om op regionaal en landelijk niveau trends te kunnen signaleren en verdiepende analyses te maken. In januari is de eerste landelijke analyse van de TBO data van 2021 gepresenteerd (zie pagina hiernaast). Hieronder zie je een deel van de Twentse brandonderzoeksdata. Nieuwsgierig geworden en wil je meer weten? Onze brandonderzoekers staan voor je klaar!

Gebruikstype gebouw:

Uitsplitsing waarschijnlijke oorzaak: 1x buitenbranden

4x overig menselijk handelen

21 16

technische oorzaak apparatuur

9x Bedrijfspand/instelling

onbekend

8 5

technische oorzaak gebouw anders

35 wonen 35x

4x Industrie

Wat was de ontstekingsbron? (top 8)

elektrisch - dynamisch (vonken/ vlambogen/.weerstanden)

6 5

aardse inwerking - open vuur (gasfornuis/BBQ)

aardse inwerking - stookplaatsen - gebreken rookkanaal/stookplaatsen

aardse inwerking - stookplaatsen - directe uittreding van gloed

elektrisch - statisch

aardse inwerking - nagloeien - br.stoffen/ontstekingsmiddelen

aardse inwerking - nagloeien - rookgerij

aardse inwerking - overige warmte verspreidende voorwerpen

aardse inwerking - verlichtingsarmaturen

2 1

brandstichting

klussen/ werkzaamheden

koken

oververhitting/ kaarsen aanstraling

Situatie menselijk handelen

roken

spelen met vuur

Landelijke brandonderzoekdata 2020 nader 20202021 - 2021 naderbekeken bekeken

BRANDOORZAAK

BRANDVERLOOP

Wonen

Industrie

Stal

Wonen

Industrie

226

104 26

187

3 1

193

Stal 4 24

2 1

Winkel

Bijeenkomst

13 7

5 1

6 4

YP E T N LE

ONDERZOCH TE 206

Info rm at ie

TOTAAL

1792

AN D

Binnenbrand Buitenbrand Alternatief aangedreven voertuig Onbekend

Rookmelders in woningen

r ter plaatse (1 eke 00 o z r 8) de

WERKING PREVENTIEVE VOORZIENINGEN

B r an d

oor bevelvoer de en d r s reg (7 rk 8

914

Gezondheidszorg

Menselijk handelen Technische oorzaak apparatuur Technische oorzaak gebouw Broei Blikseminslag Anders Onbekend

Gezondheidszorg 2

Bijeenkomst 13

Beperkt tot voorwerp In de ruimte Buiten de ruimte Meerdere verdiepingen Buiten compartiment Onbekend

REPRESSIEF OPTREDEN

470

Wonen 412 114

218

Industrie

Stal

0 187

Niet aanwezig Aanwezig en functionerend Aanwezigheid onbekend Aanwezig en niet functionerend Aanwezig en functioneren onbekend

Scan de de QR-code QR-code Scan en bekijk het volledige volledige rapport. rapport. en bekijk het

Bijeenkomst

Winkel

Gezondheidszorg

Offensief binnen Offensief buiten Defensief binnen Defensief buiten Onbekend

Leren van de praktijk 2021 Brand De Stoevelaar te Goor

Stoevelaar met 7 bouwlagen

De gang met brandwerende deuren

Aangetaste magnetron

De plek waar de magnetron stond

De magnetron met de verbrande pittenzak

Verbrande pittenzak

Brandonderzoeken Brand De Stoevelaar te Goor BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

20964 De Stoevelaar, Goor 17-02-2021 Kleine Brand Wonen / Zorg F. Dekker Op verzoek bevelvoerder

ALGEMEEN Op woensdagmiddag 17 februari, iets na 18.00 uur komt er bij de RAC een OMS melding binnen van het verpleeg- en verzorgingstehuis De Stoevelaar in Goor. Omdat de RAC geen contact krijgt met het pand, wordt direct de brandweer gealarmeerd. Bij aankomst blijkt het een kleine brand te zijn in een kamer op de 4e verdieping. De brand (veelal rook) was inmiddels onder controle gebracht door de BHV organisatie van de instelling. Het bleek te gaan om een zogenaamde pittenzak die in een magnetron was gelegd door een bewoner.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN Het pand bestaat uit 7 bouwlagen en is van bouwjaar 1971. Het is een uit steen en beton opgetrokken gebouw en is o.a. voorzien van een brandmeldinstallatie. Van het pand is inmiddels bekend dat de brandwerende scheidingen niet geheel voldoen. Dit is ook aangegeven in de LiveOp.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP De bewoner heeft een zakje (pittenzak) in de magnetron gelegd om deze te gebruiken als warmtebron voor b.v. een lichamelijk ongemak. Hoe dit zakje door de invloed van de magnetron te heet is geworden kan verschillende oorzaken hebben. Of hij is klem komen te zitten op het ronddraaiende rooster of de stand van de magnetron is te hoog en/of te lang ingesteld geweest. Door de rook afkomstig van het pittenzakje, is de rookmelder in de kamer van deze meneer geactiveerd. Hierdoor is de brandmeldinstallatie in werking getreden en heeft o.a. een sein naar de RAC gestuurd. Ook is de BHV organisatie door de BMI gewaarschuwd.

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Omdat Om m de RAC geen contact kon krijgen met d de Stoevelaar, is met prio 1 aangereden naar het pand. Dat hierbij geen contact kan worden gekregen, komt hier vaker voor en ligt aan de aansturing door de BMI. Dit behoeft nog een aandachtspunt. Ter plaatse werden ze door de BHV opgewacht. Er werd hen medegedeeld dat de brand reeds uit was. Het pittenzakje was naar het balkon gebracht. De BHV-ers hadden inmiddels de bewoner uit zijn kamer gehaald evenals de naastgelegen bewoners van de aangrenzende kamers op dat deel van de gang. De nog rokende magnetron is door de brandweer naar het balkon gebracht. De rook had zich door de gang toch nog naar de naastliggende gang (compartiment) verspreid. Dit is mede gekomen doordat de BHV-ers in totaal 7 a 8 keer door de deur moesten om de bewoners te verplaatsen naar het naastgelegen compartiment. Maar het kan ook liggen aan het feit dat de brand en/ of rookwerende scheidingen niet optimaal werken.

Leren van de praktijk 2021 Woningbrand Prinsenstraat Almelo

De woning met Split-level

Na de voordeur de trap naar boven

De open keuken

De "open" keuken

De wasdroger

Plaats waar wasdroger stond

Lage inbranding op muurtje

Plaats van schakelaar

Schakelaar

Brandonderzoeken Woningbrand Prinsenstraat Almelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

29216 Prinsenstraat, Almelo 08-03-2021 Kleine brand Wonen F. Dekker Op verzoek OvD

ALGEMEEN Op maandagmiddag 8 maart, iets na half zes komt er bij de RAC een melding binnen van een woningbrand aan de Prinsenstraat te Almelo. Het betreft een brand in een appartementengebouw met split level bouwlagen. Bij aankomst blijken de bewoners, huisdieren en de door hun gewaarschuwde naaste buren, al buiten te staan. Volgens informatie van de melder/bewoner, zou de wasdroger in de keuken in brand staan.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN Het pand bestaat uit 5 bouwlagen en is van het bouwjaar 1979. Het is een uit steen en beton opgetrokken appartementengebouw. Een woningbouwvereniging is de eigenaar. In de woning zijn rookmelders op batterijen geplaatst op iedere verdieping. De rookmelder in de kamer (open verbinding met de keuken) is tijdens deze brand geactiveerd.

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aaankomst bleken de bewoners en meerd gewaarschuwde buren al buiten te staan. dere De brandweer heeft hier met 1 HD straal de brand, dienog niet volledig ontwikkeld was, geblust. Omdat de bewoner een brandwond had en behoorlijk zwart om de mond én in de neus was, is er een ambulance gealarmeerd. Deze heeft bij aankomst de bewoner nagekeken en is deze voor controle meegenomen naar het ziekenhuis. Nog diezelfde avond kon de bewoner weer naar huis terug. De woning is door de brandweer geventileerd, maar i.v.m. de hoge CO concentratie in de woning, is die niet vrijgegeven om te betreden. De volgende ochtend heeft de brandweer hier nogmaals een meting gedaan en de woning aansluitend vrijgegeven..

BRANDOORZAAK / -VERLOOP De bewoonster was in de keuken bezig met het eten te bereiden. De wasdroger die ook in de keuken stond was op dat moment ingeschakeld. Op een gegeven moment hoorde de bewoonster naar eigen zeggen, een knal en zag dat er rook uit de droger kwam. Haar partner heeft het wasgoed nog uit de droger gehaald en er 2 bakken water in gegooid. Dit hielp niet om de brand te blussen. Hierop zijn ze met medeneming van de hond naar buiten gegaan. Tevens heeft de bewoner de gaskraan in de meterkast dichtgedraaid. De bewoner is later nog weer naar binnen gelopen om wat te proberen te blussen. Hij heeft hierbij een kleine brandwond opgelopen en rook geïnhaleerd. De brand is hoogstwaarschijnlijk ontstaan door een defect in de bedieningsschakelaar van de wasdroger.

25 25

Leren van de praktijk 2021 Woningbrand Bentheimerstraat De Lutte

Toegang tot de zolder

Vliering

Zolder met plaats van schoorsteen

Dubbelwandige pijp vanuit koof

Pijp in koof badkamer, met doorgebrande balk

Weggebrande balk, dichtbij pijp

Bovenste pijp door dak aftimmering

Vierkante afwerkingspijp waar dubbelwandige pijp in zat

Brandonderzoeken Woningbrand Bentheimerstraat De Lutte BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

35153 Bentheimerstraat, De Lutte 22-03-2021 Middelbrand Wonen F. Dekker In overleg met verzekering

ALGEMEEN Op maandagavond 22 maart, omstreeks 23.45 uur komt er bij de RAC een melding binnen van een schoorsteenbrand aan de Bentheimerstraat in De Lutte. Het blijkt hier achteraf om een zolderbrand te gaan. Bij aankomst blijken de bewoners, huisdieren en de door hun gewaarschuwde naaste buren, al buiten te staan. De bewoners zaten met z'n tweeën in de woonkamer en hadden de allesbrander aan. De bewoner is even met zijn hond naar buiten gegaan omdat hij een vreemd geluid hoorde. Toen hij buiten kwam zag hij een rode gloed op het dak en heeft hierop direct de brandweer gebeld.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN De woning is vrijstaand en van het bouwjaar 1930. Het is een uit steen opgetrokken woning met houten vloeren en een pannendak. De schoorsteen bestaat uit een enkelwandige pijp, vanuit de kachel tot aan het plafond. Op de verdieping (badkamer) loopt deze als dubbelwandige geïsoleerde pijp door tot aan de bovenzijde op het dak. In de badkamer loopt de pijp door een kalkzandstenen gemetselde koof. Op de zolder stopt de koof. De woning was niet voorzien van rookmelders, wel was een CO melder aanwezig. Hiervan is niet bekend of deze is afgegaan.

INZET IIN ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) De e brandweer was gealarmeerd voor een h schoorsteenbrand. Maar tijdens het aanrijden door de TAS van De Lutte, is hier al opgeschaald naar middelbrand. Dit omdat het zichtbaar op afstand om een uitslaande zolderbrand ging. Eveneens is daarvoor i.v.m. de waterwinning in dat gebied, een tankwagen bij gealarmeerd. De brand is van buiten met behulp van de hoogwerker en van binnenuit vanaf de 1e verdieping, via een zolderluik bestreden. De brand was hierdoor snel onder controle. Onder de isolatie op het dak, zat een laag met ogenschijnlijk asbest. Hiervan is de volgende dag een monster genomen door een extern bedrijf. Het bleek inderdaad asbesthoudend materiaal te bevatten.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP Het bleek na onderzoek geen schoorsteenbrand te zijn geweest, maar een woningbrand. Deze is hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door Pyrolyse. Hierdoor veranderd de samenstelling van o.a. hout wat te dicht tegen een afvoerpijp aan heeft gezeten. Of is in dit geval de aansluiting tussen twee delen van het kanaal niet optimaal geweest. Ter hoogte van deze "naad" zat een houten balk op korte afstand. De balk was hier compleet doorgebrand. Pyrolyse is een proces wat jaren kan duren en zorgt ervoor dat de ontbrandingstemperatuur van dat hout naar beneden gaat. Het hout kan dan al bij een temperatuur vanaf ongeveer 75 á 80 graden spontaan gaan branden. Hierdoor ontstaan regelmatig branden die in eerste instantie worden aangezien als schoorsteenbranden.

Leren van de praktijk 2021 OMS melding Friso Woon- en Zorgcentrum Almelo

Wand met bed en kastje

Aan hoofdeinde een tafeltje met computer en laders

Batterij welke uit de lader geschoten is

Het tafeltje die bij het hoofdeinde stond

Hoek met batterij

De lader met de batterij op volle stekkerdoos

Overal laders

En nog meer stekkerdozen met laders

Brandonderzoeken OMS melding Friso Woon- en Zorgcentrum Almelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

37878 Rustweg Almelo 29-03-2021 Kleine brand Zorginstelling F.Dekker Brand in zorginstelling

ALGEMEEN Op maandagochtend 29 maart, omstreeks 07.00 uur komt er bij de meldkamer een OMS-melding binnen van een brand aan de Rustweg te Almelo. Het blijkt om de zorginstelling, Woon- en Zorgcentrum Friso te gaan. Bij aankomst blijkt de BHV organisatie de bewoners (echtpaar) al uit de woonruimte te hebben gehaald en naar een veilige plek te hebben gebracht. De bewoners sliepen nog en werden wakker van een harde knal op hun kamer. Een batterij in een lader is door nog onbekende oorzaak geëxplodeerd. Er is gelukkig geen brand ontstaan in de kamer, alleen was er wel rookvorming.

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) De e brandweer is, toen ze ter plaatse kkwamen opgewacht door een BHV’er. Deze heeft ze naar de bewuste kamer gebracht op de 2e verdieping. Omdat er geen brand was ontstaan, is de brandweer direct begonnen met het ventileren van de kamer en aangrenzende gang(en). Voor een BHV'er is een ambulance ter plaatse geroepen om deze na te kijken i.v.m. rookinhalatie. Dit bleek mee te vallen.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN Het pand is van het bouwjaar 2009. Het pand is gecompartimenteerd en voorzien van een brandmeldinstallatie (BMI) met directe doormelding naar de meldkamer. Tevens is in het pand en aangrenzende gebouwen voorzien van droge blusleidingen. De nooddeuren worden bij een melding allemaal open gestuurd, zodat via die deuren ook de brandweer naar binnen kan.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP Voor de brandweermensen was het al snel duidelijk dat het hier een probleem betrof met een 9 volt’s blokbatterij die in de batterijoplader zat. Deze is door onbekende redenen waarschijnlijk overbelast geraakt en uit de lader geklapt. De batterij lag in de hoek van de kamer onder de tafel waar de lader opstond. De batterij heeft gezorgd voor een behoorlijk rookontwikkeling, waarop ook de rookmelder in de bewuste kamer de BMI heeft geactiveerd. De BHV organisatie is hierdoor gewaarschuwd via de piepers die ze bij zich dragen. Na onderzoek bleek op de kamer een behoorlijke hoeveelheid verlengsnoeren, diverse stekkerdozen, batterijladers en allerhande apparatuur aan de lading te liggen. Het was hier niet de vraag of het hier mis zou gaan, maar wanneer! Gelukkig heeft de batterij geen erge vlamverschijnselen veroorzaakt, want er hingen in de directe nabijheid ook nog gordijnen en stond er een bed.

Leren van de praktijk 2021 Fietsbrand aan de Otto Kempererstraat te Hengelo

De restanten van de fiets

Delen van o.a. de fietstassen

Afdruk van de geëxplodeerde cellen

Drager, door de hitte gesmolten

Accuhuis op waterbak met accucellen

Van de ±50 cellen zijn er 7 kapot.

Een "trosje” cellen, welke onderling gekoppeld zijn

Één van de 7 cellen, die geëxplodeerd is

Brandonderzoeken Fietsbrand aan de Otto Kempererstraat te Hengelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

70039 Otto Klempererstraat, Hengelo 08-06-2021 Kleine brand Wonen F. Dekker / K. Tromp Op eigen initiatief

ALGEMEEN Maandagmorgen even voor twaalf uur ziet een vrouw rook achter haar schuur vandaan komen. Ze denkt in eerste instantie dat er wat achter de schuur verbrand wordt maar gaat na een poosje toch even kijken. Bij de schuttingdeur ziet ze dat de rook uit haar eigen schuur komt. Hierop opent ze de deur en een vieze rook komt haar tegemoet. Ook hoort ze diverse knallen, dit blijken achteraf de geëxplodeerde cellen van de accu te zijn. Hierop sluit ze de deur en belt de brandweer. Het blijkt de elektrische fiets te zijn die in de schuur in de brand staat.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aaankomst van de brandweer bleek h een kleine brand te zijn in de schuur. het Deze is met een HD straal uitgemaakt. Hierop is de fiets buiten neergezet en het beschadigde accupakket in een bak met water gelegd. Na contact met de AGS, is de bewoonster medegedeeld dat ze de restanten van de accu 24 uur in water moest laten staan en nadien inleveren bij het gevaarlijke stoffen depot van Twente Milieu.

De woning is van het bouwjaar 1978. De schuur staat los van de woning en is geschakeld met de schuur van de buren. In het huis zijn geen rookmelders aanwezig.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP In de schuur stonden diverse zaken waaronder een elektrische fiets. Deze fiets was ongeveer 2 jaar oud en bezat nog zijn originele accu vanaf de fabriek. De accu van de fiets was niet aangesloten op de lader. De lader lag in de woonkamer alwaar de vrouw de accu altijd oplaadde. De fiets was die ochtend nog niet gebruikt. De accu van de fiets, die nog op de fiets zat, is in de brand gevlogen. Hoogstwaarschijnlijk is 1 van de cellen die in dit accupakket zaten, door een beschadiging of sluiting, tot ontbranding gekomen. Of in de electronica van de accu, het zgn. BMS (Batterij Management Systeem) is iets fout gegaan. Hierdoor zijn meerdere cellen door de hitte uit elkaar geknald. Er is tevens een kleine brand ontstaan doordat de fietstassen en het zadel op de fiets in brand zijn geraakt.

Leren van de praktijk 2021 PV brand Deurningerstraat te Enschede

Dak met pv panelen

Gat door PVC dakbedekking

Type PV-paneel

Omvormer

Dak met verwijderd paneel

Te heet geworden connector

Brandonderzoeken PV brand Deurningerstraat te Enschede BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

74432 Deurningerstraat, Enschede 16-06-2021 Middelbrand Wonen F. van der Ploeg Op verzoek Bevelvoerder

ALGEMEEN Woensdagmiddag rond 14:45 ziet een man rook bij het dak van de buren vandaan komen. Het is bij het platte dak van de aanbouw van de woning. Op het dak liggen 26 zonnepanelen ( PhotoVoltaïsche panelen, PV paneel) van 155 Watt elk. De buurman waarschuwt direct de bewoners en de hoofdschakelaar van de meterkast wordt uitgeschakeld. Bij aankomst van de brandweer is er geen rook en brand meer te zien. De panelen liggen 5 jaar op het dak en hebben niet eerder problemen veroorzaakt. De buurman gaf later aan al een dag of 2 wat te ruiken.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN

INZET IIN ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aaankomst van de brandweer was er geen rook en brand zichtbaar. Een nadere verkenning wees uit dat de rookontwikkeling idd bij de panelen weg kwam. De brandweer heeft stelling ingenomen en de spanning in de meterkast weer ingeschakeld. Er zijn vlambogen onder het paneel waargenomen en de spanning is direct weer uitgeschakeld. De PV panelen zijn losgekoppeld van de omvormer. Er is geen blusactie uitgevoerd.

De woning is een vrijstaande woning met aanbouw. Het dak van de aanbouw is geïsoleerd met 15 cm expanded polystyreen (EPS), in de volksmond piepschuim genoemd, en bedekt met een PVC dakbedekking. Het dak was goed bereikbaar middels een naastgelegen pad.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP De connectoren van de zonnepanelen lagen los op het dak. Bij regen loopt er water op het dak waardoor een groot aantal connectoren in het water komen te liggen. De connectoren tussen de panelen onderling zijn van hetzelfde type. De eerste en de laatste connector zijn van een ander type (visuele waarneming) en worden dmv een verlengkabel naar de omvormer gevoerd. Hier zijn dus verschillende type connectoren gebruikt. Juist deze aansluiting met twee verschillende type connectoren is heet geworden en gaan smelten. Door corrosie is er een overgangsweerstand ontstaan waar warmte in gegenereerd werd. Daardoor is er ruimte ontstaan tussen de 2 aansluitingen waardoor er vlambogen zijn ontstaan, misschien het best te vergelijken met een gloeidraad in een lamp. Het betreft hier dan ook geen kortsluiting maar overbelasting. TBO heeft een paneel verwijderd. Onder het paneel is er een gat van ongeveer 8cm in diameter in de PVC dakbedekking gebrand. Daaronder is de EPS ter grootte van een voetbal weggesmolten/gebrand. Er zijn brandsporen en smeltsporen aangetroffen. De energie, zonder de vlamboog, is net te laag geweest om de brand zichzelf te laten onderhouden. Ook kan het (te kleine)gat in combinatie met rookontwikkeling van het EPS te weinig zuurstof hebben gehad.

33 33

Leren van de praktijk 2021 Explosie in riool, aan de Bazaar te Hengelo

De bewuste brander

De plek waar de rioolput eruit is geklapt

Putdeksel op de kop

Onderzijde plafond boven de put

Putje waar de benzine ingegooid is

Meten is weten door de AGS

Inhoud wordt uit het putje gehaald

Vloeistof uit het putje bevat niet alleen water, gezien de vele kleuren

Brandonderzoeken Explosie in riool, aan de Bazaar te Hengelo BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

85007 Bazaar, Hengelo 08-07-2021 Middel IBGS Wonen F. Dekker Eigen initiatief (Incident Onderzoek)

ALGEMEEN Donderdagmorgen om 09.49 uur komt een melding van een brandje met een daaropvolgende explosie in een riool aan de Bazaar te Hengelo. Een medewerker van een bedrijf was met een gasbrander bezig bij een appartementencomplex, om onkruid weg te branden op de trottoirs en parkeerplaatsen. Opeens zag hij uit een straatkolk waar hij bezig was, vlammen naar boven komen. Toen hij van zijn auto terugkwam, nadat hij een brandblusser had gepakt, zag hij dat de vlam snel kleiner werd en hoorde hij een vreemd sissend geluid. Direct hierop vond er een explosie plaats wat door hem gezien werd, doordat putdeksels van de putten afvlogen en verderop het trottoir open knalde en een compleet putdeksel tegen de onderzijde van een appartement aanvloog. Gelukkig raakte hierbij niemand gewond.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aaankomst van de brandweer bleek er i d d inderdaad een explosie in een hemelwaterafvoerleiding te zijn geweest. De woningen zijn uit voorzorg ontruimd omdat er in eerste instantie nog een explosief mengsel werd gemeten. Hiervoor is dan ook opgeschaald naar middelongeval. Door Enexis zijn de gasleidingen rondom het pand nagekeken. Dit om uit te sluiten dat het geen gaslek is geweest die deze explosie heeft veroorzaakt. Het bleek dat er geen gasleidingen in de buurt van deze afvoer lagen. Het rioolstelsel van deze hemelwaterafvoer is door een bedrijf gereinigd en de vervuilde inhoud is door hen afgevoerd. Hierdoor hoefde de brandweer de leidingen niet meer door te spoelen.

Het appartementengebouw is van het bouwjaar 1973. Tijdens het onderzoek is de onderzoeker niet in de woningen geweest, omdat daar geen schade was. Dit had eventueel wel kunnen gebeuren als de waterafvoer van de woningen én de hemelwaterafvoer in één leiding uitgekomen waren. Deze zijn hier gescheiden van elkaar aangelegd.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP Na onderzoek bleek dat hier in een put onder het appartementengebouw, hoogstwaarschijnlijk benzine of een gelijkende brandbare stof is gegooid. Benzinelucht was heel sterk waarneembaar in en rondom het putje. Omdat de medewerker met de brander bij de put is geweest, is de vloeistof in brand geraakt. Doordat er meer zuurstof in het riool is gekomen/gezogen, (waarschijnlijk het vreemde geluid wat de man hoorde) en het al een tijdje uitdampen van de vloeistof in de leidingen, is hier een explosief mengsel ontstaan, met de explosie tot gevolg.

Leren van de praktijk 2021 Woningbrand aan de Weerselosestraat in Oldenzaal

De hobbykamer op de beganegrond

Zijkant bureau, met lage inbranding

De kamerdeur vanuit de hal gezien

In de hoek naast het bureau, de ontstaansplek

De wandcontactdoos

Apparatuur op bureau met 2 contactdozen

Dezelfde deur vanuit de woonkamer met pers sporen van rook

Brandonderzoeken Woningbrand aan de Weerselosestraat in Oldenzaal BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

88581 Weerselosestraat, Oldenzaal 15-07-2021 Middelbrand Wonen F. Dekker Verzoek OvD

ALGEMEEN Donderdagmiddag om 15.10 uur kwam de melding bij de alarmcentrale binnen, over een brand in een woning aan de Weerselosestraat te Oldenzaal. Het was direct al bekend dat de brand op de begane grond was en dat de bewoners uit de woning waren. De bewoner was die middag nog wel in de bewuste (hobby) kamer geweest. Hij heeft hier al zijn computers, fototoestellen, muziekapparatuur, CD's en alles wat daarmee te maken heeft, staan. Hij was in de woonkamer even op de bank gaan liggen om een dutje te doen. Toen hij na een tijdje wakker werd, rook hij een rare lucht. Hij is gaan kijken en zag toen hij de deur naar die kamer opendeed dat het daar behoorlijk brandde en vol met rook stond. Hij heeft hierop de woning verlaten.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aaankomst van de brandweer bleek er i d d inderdaad een brand op de begane grond te zijn. De rook kwam zelfs al onder de dakpannen vandaan. Omdat het niet direct bekend was hoe de brandwerende scheiding tussen de woningen was, is een 2e TAS ingezet op de naastgelegen woning om deze te controleren. De brand heeft alleen gewoed in de betreffende hobbyruimte. Wel is de rook via de hal en overloop naar boven verspreid en was daar ook behoorlijke rook en roetschade. Dit komt omdat de bewoner de deur naar de hobbyruimte niet weer had dichtgedaan, na het ontdekken van de brand.

De woning is uit 1963 en was voorzien van een rookmelder op de begane grond. Deze is overigens niet afgegaan. Wat de oorzaak daarvan was is niet bekend, wel zat er een batterij in. De woning is een geschakelde woning, en deze zijn 60 minuten brandwerend gescheiden van elkaar.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP Na onderzoek bleek dat er naast een bureau een kastje heeft gestaan. Bij navraag bleek dat daar, evenals als op het bureau zelf, veel elektronische apparaten in en op stonden. Veel van deze apparatuur was aangesloten op de daar aanwezige wandcontactdoos d.m.v. enkele tafelcontactdozen. Het betroffen o.a. diverse harde schijven voor computers, en laders van batterijen voor foto en filmcamera's. Diverse beschadigde batterijen hiervan zijn ook aangetroffen in de bewuste hoek. De oorzaak is hier niet direct aantoonbaar, maar een mogelijke oorzaak zou een defect aan één van de aanwezige apparaten kunnen zijn. Tevens kan overbelasting hier niet geheel worden uitgesloten. Doordat de bewoner de deuren naar de woonkamer dicht heeft gehouden, is deze ruimte vrijwel bijna van rook en roet gevrijwaard gebleven. Hierdoor is te zien, dat deuren dichthouden bij een brand, zeker een positief effect heeft op de rook en brand verspreiding.

Leren van de praktijk 2021 Brand aan de Haven Zuidzijde te Almelo (stadhuis)

Serverruimte in stadhuis

UPS-kast met modules

Locatie van rookontwikkeling

Flessen stikstof gasblusinstallatie

Label op gasfles

Nozzle aan plafond (inblaaskop)

Condensator

Smeltpatroon op condensator

Condensator op de module

Brandonderzoeken Brand aan de Haven Zuidzijde te Almelo (stadhuis) BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

126199 Haven Zuidzijde, Almelo 07-10-2021 Stadhuis Wonen F. van der Ploeg / S. Leenstra Op verzoek bevelvoerder

ALGEMEEN Donderdagmiddag om 15.59 uur kwam een melding van brandgerucht bij de brandweer binnen, over een mogelijke brand in het stadhuis te Almelo. Het zou hier gaan om een brand in de serverruimte. De aspiratie melder was afgegaan en een werknemer is vervolgens gaan kijken. Hierbij is direct rookontwikkeling waargenomen. Op het moment dat deze werknemer snel een foto nam ging de sirene van de gasblusinstallatie af. De werknemer heeft direct de kamer verlaten en de gasblusinstallatie is in werking getreden. De brandweer was snel ter plaatse en een ontruiming van het complete gebouw was al ingezet. Na het sein brandmeester om 16.27 uur is de brandweer weer teruggekeerd en mocht het personeel het pand weer in. Om 16.56 uur kwam er een nieuwe melding bij de meldkamer binnen. Het betrof opnieuw de serverruimte van het stadhuis waar wederom rookontwikkeling was waargenomen. De brandweer arriveerde kort daarna bij het gebouw en stelde opnieuw een brand op dezelfde locatie als eerder vast.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN Het stadhuis, bestaande uit meerdere bouwlagen, is recent gebouwd in de periode 2013-2015 en naast diverse brandpreventieve voorzieningen volledig voorzien van een brandmeldinstallatie. De serverruimte, gelegen in een brandcompartiment, is gelegen op de eerste verdieping van het gebouw en enkel toegankelijk voor bevoegd personeel. In de ruimte is aanvullend een gasblusinstallatie aanwezig die is voorzien van een aspiratie melder (aspiratiemelder: melder die continue lucht aanzuigt dat actief langs een sensor wordt gevoerd). Middels een vooralarm, om eventueel aanwezig personeel de tijd te geven te ruimte te verlaten, is het incident gemeld aan de interne organisatie. De gasblusinstallatie blust met 100% stikstof. De stikstof wordt onder een hoge druk in de kamer geblazen. Bij deze installatie, wordt de complete voorraad ineens gebruikt en is de installatie niet voor een tweede keer te gebruiken.

BRANDOORZAAK / -VERLOOP De brand is ontstaan in een condensator van één van de modules in de UPS-kast (Uninterruptible Power Supply). Hierbij vond rookontwikkeling plaats waardoor de aspiratiemelder is afgegaan. De gasblusinstallatie heeft stikstof in de ruimte verspreid en zo een

zuurstofarme atmosfeer gecreëerd. De installatie is zo gebouwd dat deze zuurstofarme atmosfeer minimaal 10 minuten stand moet houden. Door het zuurstoftekort en beperkte vuurlast is de brand gaan doven. Na het eerste sein brandmeester werd er een half uur later opnieuw rookontwikkeling waargenomen in de serverruimte. De rook kwam opnieuw uit de UPS-kast. Er is hierop door de manager van ICT en elektrotechnische aannemer besloten de UPS-kast volledig uit te schakelen om verdere brand te voorkomen. Na het demonteren van de kast werd een condensator op een van de modules vastgesteld als de veroorzaker van beide branden. De condensator is open gebarsten en hevig aangetast. De module is verder onaangetast. De oorzaak van het branden van een condensator kan een overbelasting zijn of een interne zwakke plek.

INZET IN NZ ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aankomst werd de brandweer opB geva g a gevangen door de BHV. Na een verkenning op de 1ste verdieping werd er direct een vreemde geur waargenomen. Dit betrof een citroengeur die wordt toegevoegd aan het “reukloze” stikstof ter herkenning van het in werking treden van de gasblusinstallatie. Op het moment van de verkenning was er dus sprake van een zuurstofarme atmosfeer in de ruimte. De brandweer heeft de serverruimte vervolgens betreden met ademlucht. Hierbij werd geen rook waargenomen, wel hing er een nevel waarvan binnen en buiten de ruimte. Na een verkenning binnen de ruimte is er geen gevaarlijke situatie waargenomen en is het sein brandmeester gegeven waarna het is overgedragen aan de monteurs en ict’ers. Na de eerste uitruk volgde er binnen een half uur al een tweede uitruk naar het stadhuis. Opnieuw rookontwikkeling op dezelfde locatie. De oorzaak was nog niet bekend bij de brandweer. Er werd in eerste instantie uitgegaan van een accu als oorzaak die door een thermal runaway een tweede brand zou hebben veroorzaakt. De UPS kast is vervolgens gedemonteerd, hierbij bleek het om een condensator te gaan. De situatie was hierdoor weer stabiel en vervolgens weer overgedragen aan monteurs en ICT. Die nacht is personeel in het stadshuis gebleven en zijn er CO2 handblussers geplaatst.

39 39

Leren van de praktijk 2021 Brand in hotel Huis van Bewaring

Nooduitgang> aanvalsweg

Vooraanzicht hotel

Meterkast, met verbrande automaten

Hal

Verschillende apparaten op kamers

Gasmeter

Ingebrand aansluitdraad hoofdschakelaar/zekering

Verbrand contact van de hoofdschakelaar/zekering

Brandonderzoeken Brand in hotel Huis van Bewaring BASISINFORMATIE Incidentnummer: Adres brandlocatie: Datum incident: Classificatie: Gebruiksfunctie: Brand onderzoeker(s): Reden onderzoek:

143945 Marktstraat 7, Almelo 16-11-2021 Grote Brand Gebouw 07 logies B. Hospers, F vd Ploeg, B. Kuiper Verzoek OVD

ALGEMEEN Op 16 November om 20.43 komt er een OMS melding binnen bij de AC, het zou gaan om een automatische melding bij het Hotel het huis van bewaring in Almelo. Op het moment van de melding zijn er 26 gasten aanwezig van wie er een aantal op dat moment op hun kamer zijn. De 1e TS krijgt onderweg te horen dat er daadwerkelijk brand is in de meterkast. De portier was reeds begonnen met het ontruimen van de hotelgasten en heeft de handbrandmelder ingedrukt. Door de complexiteit van het pand en omdat de brandweer er bekend was (regelmatig geoefend) is er opgeschaald naar grote brand. In de week voor de brand is er een storing geweest in de verwarmingsketel waardoor er gedurende enkele dagen geen verwarming meer was in het hotel. Hierop zijn er in bijna alle kamers ventilatoren en elektrische kacheltjes geplaats van 2000 watt. Iedere kamer was afgezekerd op 16 Ampère ( 3680 watt), tevens waren er nog andere stroom gebruikers aanwezig in de kamers en in het hotel, waaronder elektrische fietsen die in de hal werden opgeladen.

PREVENTIEVE- / BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN

IINZET N ( (Nader bekeken aan de hand van de B Basisprincipes Brandbestrijding) Bij aaankomst van de brandweer zijn de 111 en 112 met een CO2 blusser naar binnen gegaan richting de meterkast. Na het openen van de deur van de meterkast (die was gesloten door de portier) kwam er een grote steekvlam uit de kast waarop de deur weer is dicht gedaan. Daarna is de CO2 blusser geheel leeggespoten in de meterkast, daarmee was de brand nog niet uit. De inmiddels aangevoerde snelle aanval (lagedruk) is daarop ingezet via de nooduitgang die direct naast de meterkast zit. Toen de brand geblust was bleef men zitten met een gaslek dat niet zo snel gedicht kon worden. Hierop is doormiddel van een elektrische ventilator en hydraulische ventilatie het gas naar buiten geventileerd totdat Coteq de gastoevoer in de straat heeft afgesloten. Er is opgeschaald naar grote brand i.v.m. een mogelijke vermissing van een persoon. Deze bleek niet aanwezig te zijn tijdens de brand.

In het hotel zijn alle verblijfruimtes voorzien van rookmelders die zijn aangesloten op een brandmeldpaneel met een doorschakeling naar de meldkamer. De kamers zijn gecompartimenteerd en aan de wanden in de gang hangen slanghaspels en handmelders. De deur tussen de ingang(hal) en de receptie is voorzien van kleefmagneten waardoor de deuren automatisch sluiten bij een melding. In de centrale hal hangen beveiliging camera's.

BRANDVERLOOP Doordat er in veel kamers elektrische kachels zijn geplaatst, is ten tijde van de in storing zijnde verwarmingsketel, de hoofdzekering/schakelaar overbelast geraakt. Dit heeft ervoor gezorgd dat de meterkast is gaan branden. Brandende delen zijn op de gasmeter gevallen die deze, zo hebben beschadigd dat er een ook een gasbrand is ontstaan. Door de hevige rookontwikkeling was de hal geheel gevuld met rook en tevens alle aangrenzende ruimtes waarvan de deuren niet dicht waren.

41 41

Leren van de praktijk 2021

Terugblik brandonderzoekers In 2008 is er een landelijke pilot gestart met zes regio's om brandonderzoekers op te leiden. Twente was één van die regio's. Eén van de eerste branden die onderzocht werd, was Rodepa in Enschede. Eén van de eerste bulletins die geschreven is, is die van de Welkoop in Wierden, destijds nog een kaal artikeltje g op een A4-tje. o IIn die tijd hadden we een kratje met spullen verzameld om onderzoek te doen. Het kratje ging mee achter in de eigen auto en dan ter plaatse gaan om d onderzoek te doen. In het begin veelal met zijn tweeën. o Inmiddels In n hebben we een mooie auto met spullen. Een rooster, dat als we gevraagd worden, goed van dienst kunnen zijn. We zijn uitgegroeid tot een g tteam van vijf brandonderzoekers die bereikbaar en beschikbaar zijn. We geven input aan evaluaties en Infographics en lichten brandonderzoeken toe g op kazernes. We zijn de spreekwoordelijke “schouder” voor gedupeerden van o een brand. We leiden studenten op tot brandonderzoek(st)er en duiken in de e gevaren van de energietransitie en de daaruit voortkomende leermomenten. g W We geven leermomenten terug aan repressie en gaan ons verder verbreden n naar incidentonderzoek. In dit hoofdstuk blikt elke brandonderzoeker terug op e een brandonderzoek van de afgelopen jaren die hen is bijgebleven. FOLKERT VAN DER PLOEG

H Hoe zou het over vijf jaar zijn?

Leren van de praktijk 2021 Brand ‘Couponhal’ te Enschede

aantasting / afspatten van beton door hitte ter plaatse van doorgang lage naar hoge industriehal

bij stijging 1oC per m1

ten gevolge van zuurstof (via daklicht) goede verbranding (opbouw hoge temperatuur) van rookgassen ter plaatse van dakconstructie.

bij stijging 200oC

maximale uitzetting bij gelijkmatige aanstraling

20 m

Uitzetting staal lengte vakligger +/- 20m

0,016 mm

64 mm

Uitzetting beton lengte betonplaat +/- 4m

0,012 mm

bij stijging 400oC

20 m

128 mm

10 mm

bij stijging 600oC

20 m

192 mm

19 mm

29 mm

Tabel: uitzetting materiaal bij temperatuurstijging

Terugblik brandonderzoekers Brand ‘Couponhal’ te Enschede Terugblik Quido Harmsen Als brandweerman/-vrouw hebben we allemaal weleens dat je langs een bepaald gebouw of locatie rijdt en dan ineens terugdenkt aan een incident. Vanuit brandonderzoek heb ik dat met de Couponhal (voormalige melkfabriek) in Enschede, waar in de nacht van 2 oktober 2013 een grote brand woedt en opgeschaald wordt naar GRIP 1. Terugkijkend naar oktober 2013, ik ben dan kort werkzaam in de functie van brandonderzoeker en net begonnen met de leergang aan de Brandweeracademie. Met het uitvoeren van dit brandonderzoek (bestaand uit het veldonderzoek ter plaatse, het houden van interviews met de repressieve ploeg en het bestuderen van de literatuur) maakt het voor mij direct duidelijk waarom we onderzoek doen als brandweer en kennis moeten delen / overdragen.

Op woensdag 2 oktober 2013 wordt brandweer Enschede rond 2 uur s ‘nachts gealarmeerd voor een woningbrand aan de Deurningerstraat te Enschede. Bij aankomst blijkt het echter niet om een woning te gaan, maar om de ‘Couponhal’ (een winkel in tapijten) in combinatie met de aangrenzende industriehal (zijnde een voormalige melkfabriek). Vanwege de omvang van de brand en de ontruiming van aangrenzende / bovengelegen woningen is opgeschaald naar grote brand / GRIP 1.

BRANDWEERINZET Bij aankomst van de brandweer is er in de aangrenzende ruimte van de winkel, onderdeel uitmakend van de voormalige melkfabriek sprake van een ontwikkelde brand die zich kenmerkt door een hoge temperatuur en een hevige rookproductie. Het betreft hier te gaan om een forse opslag / voorraad van tapijtrollen. Rekeninghoudend en anticiperend op de RSTV-elementen wordt de brand succesvol bestreden met een offensieve binneninzet. Het zicht in de industriehal, waar vanuit deels is ingezet, is tot circa 3 à 4 meter boven de grond goed. De brandhaard is goed te zien en er is sprake van een rustige ‘neutrale rookgaslaag’. Vanwege deze rookgaslaag is het plafond / dak van de hal echter niet te zien. In een later stadium van de brandbestrijding worden er op de vloer betonnen dakelementen aangetroffen. In eerste instantie wordt er geen relatie met de brand gelegd, totdat de hoogwerker scheuren / ontzetting van muren waarneemt. Wanneer met de ploeg de bevindingen met betrekking tot de aangetroffen dakelementen worden gedeeld, krijgen mogelijk gehoorde ‘instortingsgeluiden’ een andere waarde... Opmerking: Gelukkig waren er ten tijde van de brandbestrijding geen ploegen in de directe omgeving van de ingestorte dakelementen ingezet. De brandweerinzet heeft echter wel plaats gevonden in hetzelfde compartiment, zo ook onder dezelfde ‘gevaarlijke’ dakconstructie.

GEBOUWBOUWCONSTRUCTIE (G) COUPONHAL Gebouweigenschappen bepalen in grote mate hoe een binnenbrand gaat verlopen, maar de brand bepaald daarentegen hoe het gebouw (constructie / materialen) zich houdt. Ten gevolge van de brand in de Couponhal en de hierbij vrijgekomen hete verbrandingsgassen is de staalconstructie (vakwerkligger) en betonnen dakvloer aangestraald. De combinatie van zuurstof / brandstof bij opening daklicht heeft geleid tot een verhoging van de temperatuur ter plaatse van dakconstructie. Door een samenloop van omstandigheden (o.a. ontwerp gebouw, bouwmethode, gebruikte bouwmaterialen, wijze van oplegging, locatie brandhaard, vuurbelasting en toevoer zuurstof) heeft de aangestraalde stalen vakwerkligger zo’n temperatuur aangenomen dat het is gaan uitzetten, waardoor het de muur heeft weggedrukt. Ten gevolge hiervan is de oplegging van de betonnen dakelementen verdwenen, met een instorting als resultaat. In de bijgevoegde tabel is ter indicatie weergegeven hoe staal en beton zich qua uitzetting bij brand gedragen.

Materialen bezitten niet over dezelfde stofeigenschappen en zullen zich bij een brand verschillend van elkaar gaan gedragen (bijv. uitzetten en het verliezen van sterkte). Ook een in eerste instantie robuust lijkende industriehal (G), bestaande uit betonskelet met stalen vakwerkliggers (die door de rookgaslaag niet direct zichtbaar was voor de brandweer) ondergaat tijdens een brand een verandering en brengt hierdoor veiligheidsrisico’s met zich mee!! Heb continu aandacht voor het Gebouw bij brand!

45 45

Leren van de praktijk 2021 Brand in de “Kelders” te Leeuwarden

Terugblik brandonderzoekers Brand in de “Kelders” te Leeuwarden Terugblik Folkert van der Ploeg Toen brandonderzoek nog niet regionaal georganiseerd was in Nederland ben ik, samen met drie andere brandonderzoekers uit drie verschillende regio’s, in Leeuwarden geweest. Veiligheidsregio Fryslân had besloten om onderzoek uit te laten voeren naar de zeer grote brand in de binnenstad onder leiding van de Inspectie Veiligheid en Justitie. Onderzoekers van de Brandweeracademie en brandonderzoekers uit het land hebben op verzoek hun expertise ingebracht.

Het betrof een plaats delict PD met een dodelijk slachtoffer. De politie heeft onderzoek gedaan naar de oorzaak van de brand, de brandonderzoekers naar het brandverloop. De brand zou zijn ontstaan doordat een medewerker van de winkel bezig was met een losse gaskachel en een gasfles waardoor er een steekvlam ontstond en kleding in de winkel vlamvatte. Middels de brandpatronen hebben we de plaats van ontstaan kunnen vinden en vandaar uit het verloop van de brand en rook kunnen herleiden en in kaart gebracht. De brand en nog sneller de rook, verspreidden zich door het pand. Van de winkel aan de Kelders van nr. 29 tot aan de Poststraat nr. 38. De gebouwen zijn meermaals verbouwd samengevoegd, gesplitst en gebruiksfuncties zijn veranderd, muren zijn verplaatst en stalen draagbalken zijn geplaatst. De gebouwen voldeden niet aan de gewenste eisen (Rapport brand aan de Kelderste Leeuwarden19 oktober 2013 Inspectie Veiligheid en Justitie Juni 2014).

BRANDVERLOOP

De brand in Kelders 29 veroorzaakt een forse rook die zich snel verplaatst naar de panden Kelders 31 en 33en de daarachter en daarboven gelegen panden Poststraat 36 en 38.

Brand aan de Kelders te Leeuwarden | Rapport | Inspectie Justitie en Veiligheid (inspectie-jenv.nl) (QR) De meldkamer heeft ongeveer 15 minuten telefonisch contact gehad met een jongen in een studentenkamer aan de Poststraat die de brand uiteindelijk niet zal overleven. Het slachtoffer is op een bovengelegen binnenplaats terecht gekomen, niet direct zichtbaar en lastig te bereikbaar van buitenaf. Het trappenhuis liep vol met rook waardoor de weg naar buiten werd afgesloten. Rook die zich door naden, kieren, doorvoeringen, open verbindingen, losse ventilatiespijpen heeft kunnen verspreiden. Ook de binnenplaats waarnaar hij gevlucht was, liep langzaam vol met rook... Tijdens het onderzoek hebben we ontdekt waarom dit heeft kunnen gebeuren, samen met de inspectie de banden beluisterd en traden we in de voetsporen van het slachtoffer en hebben het pad bewandeld waarlangs hij wilde vluchten... Dat heeft wel indruk gemaakt!

Snelle uitbreiding van de brand naar de bovengelegen bouwlagen heeft plaats kunnen vinden door het bezwijken van een stuk plat dak aan de achterzijde van de winkel de Kelders nr.29.

47 47

Leren van de praktijk 2021 Brand onder appartementen Prinsenborgh te Nijverdal

Rechts de Prinsenborgh, en links de bank - Daartussen de hellingbaan

Oorzaak in motorcompartiment linker voertuig (Peugeot 3008), rechter (Toyota Yaris / hybride)

Isolatie met polystyreen, samen met o.a.kunststof/bekleding van 2 auto’s oorzaak van ernstige roetvorming

Toegangsdeur naar sluis (was gesloten) - Trappenhuis en liftschacht - Besloten galerij op verdiepingen

Terugblik brandonderzoekers Brand onder appartementen Prinsenborgh te Nijverdal Terugblik Frans Dekker Meest bijgebleven onderzoek van de laatste jaren. In het weekend voorafgaand aan de kerstdagen in 2017 brak er ‘s nachts brand uit in een (na verkenning bleek) parkeerkelder aan de Johan Frisostraat te Nijverdal. Dat deze brand grote en langdurige gevolgen had, was toen nog niet bekend. Het onderzoek vond de volgende morgen plaats samen met de verzekering en met de afdeling FO (Forensisch Onderzoek) van de politie. Dit gaf al gauw uitsluitsel, dat de brand ontstaan was in een auto welke geparkeerd stond in de parkeerkelder onder het appartementencomplex ‘de Prinsenborgh’.

Parkeren Rabobank

Parkeren ander appartement

Hellingbaan naar garage’s

Parkeren Prinsenborgh

Ingang Prinsenborgh op beganegrond

Twee auto’s waren hier totaal uitgebrand. Ondanks de brand en de gevolgen hiervan zijn hier gelukkig geen gewonden gevallen. De kantoorpanden en appartementen die boven deze parkeergarage waren gesitueerd, hadden naar later bleek, ernstige rook en roetschade opgelopen. En zo ook het pand van de Rabobank dat ernaast lag. Door deze schade konden de bewoners niet direct terug naar hun woningen. De bewoners moesten voor langere tijd vervangende woonruimte zoeken. In totaal zijn de bewoners van het complex, een half jaar lang in tijdelijke woningen, huisjes en bij familie opgevangen geweest. De vereniging van huiseigenaren (VvE) had hier een goede coördinatie in en hield de bewoners de gehele tijd via bijeenkomsten en de zogenaamde “brandbrief” op de hoogte van wijzigingen en voortgang tijdens dit hele proces. Om het pand weer bewoonbaar te maken moest in het pand behoorlijk veel gesloopt worden en wederopbouw plaatsvinden. De schade liep in de miljoenen. Ook op gebied van begeleiding en voorlichting was dit een behoorlijke invulling voor TBO. Veel vragen kwamen er via inwoners uit de gemeente Hellendoorn binnen. Diverse teams van Brandweer Twente en korpsen uit Twente en zelfs uit andere regio’s hadden belangstelling om deze casus te bekijken en uitleg er over te krijgen. Het pand is weer in gereedheid gebracht volgens de huidige eisen van het Bouwbesluit en in goed overleg met de adviseurs van Brandweer Twente.

Brand aan de Kelders te Leeuwarden | Rapport | Inspectie Justitie en Veiligheid (inspectie-jenv.nl) (QR)

49 49

Leren van de praktijk 2021 Goudenregenstraat te Almelo

Bed van s.o met verbrand voeteneinde

Matras door brandweer naar buiten gebracht

Meterkast met concentrator voor zuurstof

Slang op bed

Slang voor bed op vloer

Slang op vloer in hal naar concentrator

Terugblik brandonderzoekers Goudenregenstraat te Almelo Terugblik Berno Hospers Het onderzoek aan de Goudenregenstraat in Almelo op 13 oktober 2019 was voor mij een hele leerzame. In eerste instantie was PD gemaakt op verdenking van brandstichting, waarbij een dodelijk slachtoffer betrokken was. Er waren in de woning namelijk drie brandhaarden. Ik heb het onderzoek samen met FO gedaan en we zijn tot de conclusie gekomen dat het een ongeluk is geweest en geen brandstichting.

BRANDOORZAAK

INZET

Op 13 oktober om ca. 7.30 uur is er een woningbrand geweest aan de Goudenregenstraat te Almelo. Bij de alarmering was het al duidelijk dat er waarschijnlijk nog een persoon binnen zou zijn en dat deze slecht ter been was. En het zou best branden binnen volgens de melder.

Bij aankomst van de brandweer hadden de buren een poging gedaan om via het geopende raam (die op de nachtstand stond) het SO te redden. Dit is helaas niet gelukt. De brandweer die inmiddels aanwezig was heeft d.m.v. het forceren van de voordeur en het gebruik van één straal lage druk de vlammen in de hal/ woonkamer onder controle gekregen en zijn zo doorgestoten naar de woonkamer om daar het SO te redden. De rooklaag die op het punt stond om een roll over te worden had men snel onder controle. De ambulance heeft het SO overgenomen waarna de ploeg de drie vuurhaarden heeft afgeblust en de woning heeft gecontroleerd.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN In de woning waren geen preventieve voorzieningen aanwezig, wel lag er een nieuwe rookmelder in de verpakking in de uitgebrande meterkast. De tussendeur van de gang naar de woonkamer stond op een kier en ook stonden er in de woonkamer twee ramen op de nachtstand.

BRANDVERLOOP Naar alle waarschijnlijkheid heeft er doordat het slachtoffer (SO) heeft gerookt in bed in combinatie met het gebruik van zuurstof een ontbranding plaatsgevonden in de woonkamer daar waar hij zijn bed had geplaatst. De concentrator (zuurstofmachine) stond in de gang, waar een lange slang aan was bevestigd die door de gang en de meterkast door de muur onder het bed van het SO uitkwam. De brand is ontstaan op het bed wat aan de inbranding op de matras duidelijk te zien is. De brand is via de slang weer terug “gelopen” richting de concentrator. Doordat er onder het bed ter hoogte van het voeteneind kleding, schoeisel en andere voorwerpen op de slang lagen zijn deze ook gaan branden en hebben het bed en de matras doen ontsteken. Doordat de concentrator door blijft lopen is deze pas uitgegaan nadat de slang de meterkast heeft bereikt en deze ook heeft doen ontbranden en toen de hoofd zekering eruit zijn gegaan. Ook was toen de zuurstof machine al ontstoken. Kort gezegd waren er bij aankomst van de brandweer drie vuurhaarden.

51 51

Leren van de praktijk 2021 Vinkenstraat te Oldenzaal

Links de droger

Plafond boven droger

Inbranding achter droger

Doorvoer afzuiging vanaf begane grond

Doorvoer vanaf eerste verdieping (vloer doorgezakt)

Meerdere plafonds in verlaagd plafond (vanaf BG)

Gang bovenverdieping

Gang bovenverdieping richting het dak

Op alle plekken in het pand rookschade

Vanaf het dak, gaten aangebracht door brandweer

Terugblik brandonderzoekers Vinkenstraat te Oldenzaal Terugblik Lieke Kwintenberg Het brandonderzoek wat mij erg bij is gebleven, is een brand in de binnenstad van Oldenzaal in januari 2019. Het betrof een brand in een viswinkel, waarbij de brand waarschijnlijk is begonnen bij de droger. De precieze oorzaak (technisch mankement o.i.d.) hebben we niet meer kunnen achterhalen. De reden waarom deze brand mij erg is bijgebleven, is omdat op de brand op het eerste oog redelijk beperkt is gebleven; namelijk in de ontstaansruimte. Deze ruimte was een soort kantine achter in het pand waar de wasmachine en droger stonden. De brandschade was vooral lokaal groot. Wat indruk op mij heeft gemaakt is dat de brand zich middels het verlaagd plafond door de gehele ‘schil’ van het pand heeft verspreid. Hierdoor brandde het in de spouwmuren en vloeren dakconstructie. Het pand was zelfs zo beschadigd dat het uiteindelijk gesloopt moest worden. Dit was een bewustwording voor mij hoe de gevaarsetting verandert tijdens de bluswerkzaamheden als je van ‘brand in gebouw’ (brandende droger in kantine), naar ‘gebouw in brand’ (brand breidt zich uit via verlaagd plafond) gaat. Overal zag je dat de constructie van het pand door de brand is aangetast. Deze brand neem ik ook mee voor mijzelf bij een repressieve inzet. Zo zie je dat je als brandonderzoeker de koppeling maakt naar je eigen repressieve taak en ook veel leert van de brand van een ander!

BRANDOORZAAK

BRANDVERLOOP

Even voor 02:00 uur komt er op 6 januari, in de nacht van zaterdag op zondag, een melding binnen van een brand in een viswinkel met een bovengelegen woning in Oldenzaal. De brand wordt gemeld door buurtbewoners en voorbijgangers. De bovenwoning is leeg en er zijn geen mensen meer aanwezig in het pand. Bij aankomst blijkt dat er in de achterkant van de viswinkel brand is, in een wasruimte / kantine. De brand is doorgeslagen naar bovengelegen verdieping. Aan de hand van de brandsporen is terug te herleiden dat de ontstaansplek van de brand bij de wasdroger ligt. De eigenaar gaf aan dat het een condensdroger betrof en dat deze heeft gelopen op de avond voorafgaand aan de brand. Door het eerder sluiten van de zaak is de droger uit gezet toen hij eigenlijk nog een half uur moest draaien. De deur van de droger is open gezet. Waardoor de brand in/nabij de droger is begonnen, is niet met zekerheid te achterhalen. Dit kan zijn door stof in de droger, elektrisch defect, sluiting of eventueel broei door oliën die in kleding kunnen achterblijven. De schade aan het pand is zo groot dat het gesloopt moet worden.

De brand is begonnen ter hoogte van de droger. In deze ruimte bevond zich ook de doorvoer van de afzuiging van de frituur naar bovengelegen verdieping, waar hij uiteindelijk op het dak uitmondt. Waarschijnlijk is de brand op deze plek ‘in het plafond geslagen’. Door de vele verlaagde plafonds en door de houten constructie heeft de brand zich via verlaagd plafond en spouw door kunnen verspreiden in de ‘schil’ van het pand. Hierdoor was er een doorslag naar de bovenverdieping en is de brand uiteindelijk ook in het dak gekomen.

PREVENTIEVE VOORZIENINGEN Het is een pand uit 1955 en bestaat uit een viswinkel/restaurant met daarachter opslag en een woning op de eerste verdieping. In 2013 heeft de eigenaar zijn winkel verbouwd en een brandwerende scheiding aan moeten brengen van 20 minuten tussen begane grond en eerste verdieping (bestaande bouw), welke op sommige plekken niet goed was aangebracht. De constructie van het pand bestond veelal uit steenachtig materiaal en uit hout. In het plafond op de eerste verdieping zat zachtboard. Er is te zien dat er in de jaren meermaals is verbouwd, door verschillende verlaagde houten en gipsplafonds die er tussen de verdiepingsvloer en plafond van begane grond aanwezig zijn. De ruimte hiertussen bedroeg een ruime meter, met de meerdere voormalige plafonds er tussen. De eigenaar van de viswinkel had geen brandmeldinstallatie of rookmelders in de winkel, wel had hij brandblussers. De bovengelegen woning had rookmelders. Of deze gewerkt hebben is onbekend.

INZET Bij aankomst was het bekend dat er geen mensen in het pand aanwezig waren. De TS van Oldenzaal was als eerste ter plaatse en heeft ingezet op het lokaliseren blussen van de brand. De TS van De Lutte en Weerselo kwamen als tweede en derde TS ter plaatse en zijn ingezet op de achterzijde van het pand en voorkomen van eventuele overslag naar de naastgelegen panden. De brand in de ontstaansruimte was in eerste instantie redelijk snel onder controle, maar toen bleek dat de brand nog in de tussenlagen van het plafond zat en via de schil (loze ruimtes in de muren en dak) doorgeslagen was naar het plafond en het dak. Er zijn gaten gemaakt in vloeren/plafonds om te kunnen zien waar in het pand het brandde. Hierbij is gebruik gemaakt van de hoogwerker.

53 53

Terugblik op Blokkerbrand Hengelo 2006

IN DIT JAARBOEK:

• • • • • • • •

Zeer grote brand Bistro de Kruidentuin Geesteren IBGS inzet (Grip 1) Hengelo Brand houtmotsilo Enter Zeer grote brand (Grip 1) appartementencomplex Delden Zeer grote brand bowlingboederij Nijverdal Grote brand hotel Huis van bewaring Almelo Zeer grote brand Slauerhoffstraat Hengelo (december 2020) Infographic over het Duikteam

Leren van de praktijk 2021

Leren van incidenten Dit jaar zijn er weer diverse incidenten nabesproken waar uiteindelijk ook een infographic van gemaakt is. Het maken van de infographic is geen doel op zich, maar een middel om aan de rest van de organisatie terug te geven wat is er gebeurd. De infographic bevat bijvoorbeeld altijd een situatieschets van het incident in combinatie met dilemma's en ervaringen, zodat de highlights van het incident duidelijk zijn. Ik denk dat dit meer aanspreekt dan een rapport van tien pagina’s.

ROB LIPMAN

Persoonlijk vind ik het ook erg interessant en ik leer telkens weer wanneer ik aanwezig ben bij de nabespreking van een incident. Wat ging goed? Waar kunnen we van leren? Terugkijkend op jaren geleden werden de leerpunten over het algemeen alleen binnen de ploeg of hooguit de kazerne gedeeld. Met deze nabesprekingen en de teugkoppeling middels de infographic delen we deze punten nu in de hele regio. Daar zit dan ook de grootste winst en kunnen we nu ook van elkaar leren. Ik ben ervan overtuigd dat je daar een betere brandweerfunctionaris van wordt. Daarom werk ik graag mee aan nabesprekingen, zodat we collega’s kunnen meegeven niet in dezelfde valkuil te stappen of een soortgelijke slimme inzettactiek te gebruiken.

Evaluatorenpoule:

YMKO ATTEMA

YVETTE YVETTE YVE TTE GE GEUSENDAM GEUSE USENDA NDAM M

MARK GROENEN

QUIDO HARMSEN

FOLKERT VAN DER PLOEG

CHRISTIAAN CH CHR HRIST ISTIAA IAAN N NIJKAMP NIJKAM NIJKAMP NIJK AMP

BART BART KUIPER KUIPER KUIP ER

LIEKE LIE IEKE KE KWINTENBERG KWINTENBER KWINTE KWI NTENBE NBERG RG

ROB LIPMAN

TESSA VAN OMMEN

RENÉ SCHAGE

LUC KAMPHUIS

RENÉ REN NÉ LANG LLANGELER ANGEL ELER

Leren van de praktijk 2021

Nabespreken van incidenten Ook in 2021 hebben we weer diverse incidenten nabesproken. De Basisprincipes van Brandbestrijding stonden centraal bij elke nabespreking van een brand. Een evaluatie wordt begeleid door twee personen uit de Evaluatiepoule. Hiernaast zie je welke collega’s je tegen kunt komen. WAT DOEN WE EN WANNEER KAN JE OP DE ‘EVALUATIE-KNOP’ DRUKKEN? Het begint altijd met een interessant incident, met een ervaring of leermoment dat collega’s willen delen, of een andere vraag uit de organisatie. Samen met de betrokkenen gaan we in gesprek hoe we de nabespreking gaan organiseren. Het incident wordt met de direct betrokkenen besproken en er wordt altijd gekeken wat we er als organisatie van kunnen leren. Dit laatste wordt vertaald in een infographic en gedeeld met de organisatie. Een nabespreking kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld met de ploegen, met de OvD/ Bevelvoerders, multi, op locatie, aan de hand van 3D-beelden van drone Argus of onderzoeksresultaten van TBO. Je leest het al, we passen de vorm van evalueren aan op de behoefte van de groep. WANNEER NABESPREKEN EN ERVARINGEN DELEN?

• Op aanvraag van de ploegen, bevelvoerder of OvD • Ongeval eigen personeel • Incidenten waarbij de Basisprincipes van Brandbestrijding zijn toegepast

• Incidenten die raakvlak hebben met Energietransitie • Incidenten in een risicovol object: bijvoorbeeld industriepanden of een appartementencomplex

• Incidenten met een bijzondere oorzaak • Als er een andere (beheersmatige) leervraag is. Heb je zelf een ervaring of leermoment die je graag wilt delen? Bel of mail ons, we gaan graag samen aan de slag!

Het verhaal van...

hetverhaalvan

BEDRIJFSWONING

OvD

KIPPENSCHUUR UR

TS 120

N343

D RV

TS 130

C N747

B TS 140

TS 110 TANKSTATION

TW AGS

HOvD

CCFM + AH

A: adreszijde B: linkerzijde C: achterzijde D: rechterzijde

ZZW, 2 m/s

De aanhanger van Tubbergen met 400 meter vierduimsslangen.

,1&,'(17 Ơ ơ Duidelijk zichtbaar dat de rook uit het restaurant perst voorbij de compartimentering.

Inzet van kraan onder verantwoordelijkheid van brandweer.

Basisprincipes brandbestrijding, WTS400

MATERIEEL GOUDEN TIPS

INZETTACTIEK

defensieve buiteninzet

defensieve binneninzet

offensieve binneninzet

offensieve buiteninzet

Van begin tot eind is de inzettactiek offensief buiten geweest.

• De A 10004 beschrijft de vuistregels waterwinning die als geheugensteuntje voor BV’s en OvD’s kan dienen. • Op enig moment daalde de waterdruk vanaf de ondergrondse brandkranen. In overleg met het drinkwaterleidingbedrijf kon de druk worden verhoogd. • Wanneer een kraan wordt ingezet door de brandweer, moet je die zien als onderaannemer waarvoor de leiding van de brandweer verantwoordelijk is. Als OvD en BV zie je dus toe op een verantwoorde inzet van die kraanmachinist en je corrigeert onveilig handelen.

2431 2731 3131 9033 9095 9021 3151 2461 2761 1361 5461 2441 5121 1081, 1181, 1182, 1183, 1281, 1185 9001 9002 9004 9091 9092

Tubbergen Weerselo Almelo Ootmarsum RV Almelo Tubbergen Weerselo Borne Nijverdal CCFM + AH400 WVD en sensor Argus VZH, ABH, COH ARGUS OVI Voorlichting HOvD-TC HOvD-LC

110 120 130 140 100 AGS TW TW TW TW

Zeer Grote Brand Bistro De Kruidentuin Geesteren Op 16 februari 2021 wordt ’s nachts om 03:47 uur brand gemeld door een medewerker van bistro De Kruidentuin in Geesteren. Aanrijdend wordt opgeschaald naar middelbrand en ter plaatse schaalt de bevelvoerder op naar grote brand, omdat deze al uitslaand is. De gekozen inzettactiek wordt offensief buiten en uiteindelijk wordt de brand gekwalificeerd als zeer groot. Voor de waterwinning wordt gebruik gemaakt van ondergrondse brandkranen, tankwagens en de CCFM van Tubbergen die in combinatie met een aanhanger met 400 meter vierduimers fungeert als een WTS400. Er ligt nog een flink pak sneeuw, de wegen en fietspaden zijn vrij van ijs en de temperatuur ligt net boven het vriespunt.

CHRONOLOGISCH 03:48

MK: Zou branden in bistro. Niemand binnen. Ziet ook vlammen