Geopunt: geodata voor hulpdiensten

In november 2013 lanceerde Digitaal Vlaanderen (toen nog het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen) www.geopunt.be. Geopunt is het unieke geoportaal van de Vlaamse overheid en bundelt een schat aan geografische informatie voor ondernemingen, overheid en hulpdiensten.

Geopunt is de centrale toegangspoort tot geografische (overheids)informatie. Het portaal richt zich met een uitgebreid data-, diensten- en toepassingenaanbod naar een breed en divers publiek. Van de Vlaamse ambtenaar op zoek naar officiële ruimtelijke informatie, de GIS-coordinator van een gemeente, het studiebureau dat een milieustudie wenst uit te voeren of hulpdiensten op zoek naar het correcte adres of op zoek naar werken en evenementen op het openbaar domein in Vlaanderen. Geopunt maakt een laagdrempelig gebruik mogelijk van geografische informatie. Maatschappelijk relevante geografische gegevens en diensten worden immers op een slimme en gebruiksvriendelijke wijze bijeengebracht. Geopunt maakt het mogelijk om gegevens uit verschillende officiële bronnen te combineren en inzicht te krijgen in de waarde, de eigenschappen en de bruikbaarheid van het terrein. Een professioneel gebruiker op zoek naar informatie over een bepaald perceel kan uit meer dan 600 kaartlagen kiezen en op die manier de nodige analyse maken zonder op het terrein te gaan. Een bedrijf kan op zoek gaan naar een geschikte bedrijfs- of winkellocatie op basis van demografische gegevens, mobiliteit, beschikbaarheid van bedrijventerreinen … Hulpdiensten kunnen actuele kaartlagen van adressen, gebouwen, werken en evenementen op de openbare weg, scholen of andere interessante plaatsen in de buurt … eindeloos combineren om zo de geschikte hulpverlening te kunnen aanbieden.

Elke databeheerder draagt zijn steentje bij aan Geopunt. Het nobele principe ‘wanneer iedereen voor zijn deur veegt hebben we een propere straat’ is hier zeker van toepassing. Wijzigingen in bijvoorbeeld adressen, straten en ruimtelijke bestemmingen worden vaak geïnitieerd op lokaal niveau. Gemeenten zijn dus de beste partij om die wijzigingen te registeren en bij te houden. Andere gegevens zoals fietsroutenetwerken, gewestwegen, jachtterreinen, overstromingskaarten … worden door provincies en het Vlaams Gewest beheerd. Door het voorzien van een geografische data-infrastructuur GDI die tegemoet komt aan de noden van de verschillende besturen kan de gegevensuitwisseling en de samenwerking tussen de verschillende besturen vlotter verlopen. Hierdoor kunnen gegevens sneller geactualiseerd, verwerkt en ter beschikking gesteld worden via Geopunt. Dit leidt tot een beter en sneller beslissingsproces binnen de overheid, en uiteindelijk tot een betere dienstverlening voor de ambtenaren, ondernemingen en hulpdiensten.

Na 8 jaar is Geopunt echter aan evolutief onderhoud toe om de bedrijfszekerheid te blijven garanderen. In de loop van 2020 en 2021 hebben we, dankzij verschillende interventies (interviews, business werkgroepen, klankbordgroepen) met de betrokken stakeholders, een gedragen visie en strategie ontwikkeld voor een nieuw geoportaal. Hierbij hebben we rekening gehouden met de gewijzigde noden sinds het ontstaan van Geopunt, het evoluerende landschap en de ontwikkeling van nieuwe complementaire diensten van Digitaal Vlaanderen en een duurzame financiering. We hopen begin 2022 te starten met de ontwikkeling van een vernieuwd Geopunt.

WAT IS ER ALLEMAAL TE VINDEN OP GEOPUNT?

Vlaamse basisregistraties

Op grootschalig niveau is de Vlaamse Basiskaart (Grootschalig Referentiebestand of GRB) en het Adressenregister gebiedsdekkend beschikbaar. Als Vlaamse basisregisters zijn ze de authentieke bronnen van de Vlaamse overheid. Op middenschalig niveau kan je beschikken over een hele reeks luchtopnames (orthofoto’s) die vanaf 2013 jaarlijks gevlogen worden, de Vlaamse Hydrografische Atlas en heel wat andere geodata: in Geopunt-kaart worden meer dan 600

datalagen van de Vlaamse overheid ontsloten en verdeeld over verschillende thema’s zoals milieu, bouwen en wonen, cultuur, onderwijs …

Binnen Vlaanderen worden voor alle geodata ook metadata aangemaakt. Een gebruiker weet dus te allen tijde wat de kwaliteit van de geodata is waarmee hij aan de slag gaat en of deze geodata geschikt zijn voor zijn specifiek gebruik. Het gebruik van een gemeenschappelijke referentie is de garantie voor de geometrische interoperabiliteit van de verschillende afgeleide geodata. Als iedereen dezelfde basiskaarten gebruikt om zijn eigen geometrie in te tekenen of af te bakenen, dan is de garantie groter dat die data onderling bruikbaar zijn.

Geopunt bestaat uit: • de Geopunt-kaart met verschillende kaarttoepassingen (Reis door de tijd, Hinder in kaart, Ondernemen, Vrije tijd …) gericht op gebruikers met verschillende behoeften en achtergrond (van specialist tot leek); • de Geopunt-Catalogus, een laagdrempelige productcatalogus waarin je kan grasduinen doorheen het beschikbare aanbod van metadata; • en de rubriek ‘Voor Experts’ waar je je als geïnteresseerde of ervaren gebruiker kan verdiepen in de achtergrondinformatie, technische richtlijnen en aanbevelingen.

Hiermee wordt beantwoord aan het grootste deel van de behoeften van de gebruikers, en dat zonder GIS (Geografisch Informatiesysteem) of knip- en plakwerk van url’s om geografische webservices te kunnen benutten. Bijzonder is dat Geopunt kan gebruikt worden zonder veel GIS-kennis. Men gaat naar www.geopunt.be en krijgt dan een scherm dat ongeveer hetzelfde werkt als Google- of Bing Maps. Het volstaat om een adres, interessante plaats (school, kinderopvang …) of coördinaat in te tikken, of een locatie op de kaart van Vlaanderen aan te duiden. Luchtfoto’s worden binnen de 1 à 2 seconden weergegeven dankzij snelle tegeldiensten, en dat geldt ook voor het GRB. Via een navigatiemenu ziet de gebruiker vervolgens wat er aan informatie beschikbaar is. De gebruiker kan onder andere het GRB, een wegenkaart of jaarlijks geactualiseerde luchtfoto’s als ondergrond nemen, maar hij kan ook een keuze maken uit meer dan 600 themalagen die beschikbaar zijn, deze over elkaar leggen, spelen met de transparantie, meten, delen met collega’s, enz …

Een schat aan data

Geopunt draait om generieke overheidsinformatie, dus informatie die voor veel mensen relevant kan zijn. Een ICT- of GIS-medewerker kan verder zoeken in de uitgebreide Catalogus om zo nog veel meer elektronische diensten te kunnen oproepen of data te downloaden. Er zijn veel gegevens beschikbaar. Om te beginnen alle beschikbare geodata binnen de Vlaamse overheid, maar ook niet-typische geodata die aan een locatie of een adres kunnen worden gekoppeld en als POI (Place Of Interest) beschikbaar worden gesteld.

De beschikbare geodata worden aangeboden volgens thema. Elk thema bevat verder nog een aantal rubrieken.

Kaarttoepassingen

Op vraag van bronbeheerders maar ook van de gebruikersgemeenschap werden de laatste jaren aparte kaarttoepassingen gemaakt: Reis door de tijd, Ondernemen, Hinder in kaart, Recht van voorkoop, Bouwen … Elke kaarttoepassing heeft specifieke kaartfunctionaliteiten en/of bevat enkel kaarten binnen een thema.

Zo toont de kaarttoepassing “Hinder in kaart” de geplande innames van het openbaar domein die hinder met zich meebrengen. Het gaat daarbij om concreet geplande en in uitvoering zijnde grondwerken, werken (zoals containers, (werf)kranen, stellingen …) en evenementen (zoals markten, optochten of wielerwedstrijden …). De informatie over deze innames komt uit het Generiek Informatie Platform Openbaar Domein (GIPOD). De gegevens worden aangeleverd door de initiatiefnemers van de werken of door vergunningverleners in het geval van particuliere innames.

Meerwaarde door integratie en innovatie

Gebruikers kunnen de functionaliteit van Geopunt breed gebruiken in hun organisatie. Men kan met weinig moeite de gratis en actuele dataservices betrekken vanuit Geopunt en integreren in front- en backend processen, in plaats van

zelf databases op te bouwen en bij te moeten houden. Bovendien zullen buitendienstmedewerkers steeds meer nood hebben aan applicaties die nóg eenvoudiger zijn dan Geopunt zelf. Om aan deze behoefte tegemoet te komen, kunnen mobiele apps gebouwd worden bovenop de Geopunt diensten die toegespitst worden op de noden van de brandweer, de nutssectoren, de aannemers …

Misschien niet voor echte beginners, maar men kan in Geopunt tevens een eigen datalaag opladen om in een kaartje combinaties te maken van gegevens die in Geopunt beschikbaar zijn. Geografische webservices (WMS) kunnen rechtstreeks opgeladen worden.

Tot slot kan de aangemaakte kaart afgedrukt of gedeeld worden via een URL of HTML-code om te verwerken in een iframe op je eigen website (mini-kaart).

Geopunt plug-ins

Om GIS-gebruikers binnen en buiten de Vlaamse overheid op een eenvoudige manier dezelfde functionaliteit ter beschikking te stellen als aangeboden in Geopunt op een eenvoudige manier, heeft Digitaal Vlaanderen kant-en-klare software plug-ins ontwikkeld die deze functionaliteiten geïntegreerd aanbieden binnen de meest gangbare GIS-desktop omgevingen. De volgende GIS-software werd geselecteerd: Quantum GIS (QGIS) en ESRI ArcMap. Beide plugins worden als open-source ter beschikking gesteld via de rubriek ‘Voor Experts’.

Geografische webdiensten

Specifiek voor Geopunt zijn volgende API’s beschikbaar: geolocatie op basis van CRAB-adressen en POI’s, geocoding op basis van CRAB, POI, metadata zoekdienst, kaartdiensten (mini-maps, kaarten delen …) en een hoogteprofieldienst op basis van het Digitaal Hoogtemodel. Deze API’s verlagen de drempel voor applicatieontwikkelaars binnen bedrijven en openbare besturen om geo-informatie in hun eigen toepassingen en processen te integreren.

Wil je meer weten over Geopunt, kom dan even langs op de Trefdag Digitaal Vlaanderen op 24, 25 en 26 november 2021 in het ICC te Gent. Tijdens dit jaarlijkse gratis event kom je heel wat te weten over alle lopende projecten die Digitaal Vlaanderen uitvoert.

Er worden ook regelmatig opleidingen/infosessie aangeboden over Geopunt. Meer info vind je op https://overheid. vlaanderen.be/informatie-vlaanderen