BRUZZ - editie 1537 by bruzz.be

van 8 tot 14 september 2016

N° 1537 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE, AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X P303153

BAKKERS

BIJ DE VLEET Maar wie heeft nog lekker brood? p 3 en p 10 - 11

Deze bakkerij in Schaarbeek is over te nemen.

SERIE

Muntpunt blaast drie kaarsjes uit

“De stakingen dit jaar hebben ons meer kwaad gedaan dan de aanslagen”

DENKERS & democratie Thomas Decreus (1)

p6-7

“Ik hoop dat de EU snel verdwijnt” p8-9

70 Jaar TINTIN

Het wonderlijke avontuur van het weekblad Kuifje p 18 - 19

2 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

EDITO Waar is het volk?

STEVEN VAN GARSSE, Chef weekblad ”Met de toenemende globalisering en de expansie van het internet, kloppen de oude modellen niet meer”

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw. Buiten België 30 euro per jaar. OPLAGE 62.609 exemplaren. ADVERTEREN? Barbara Hartert 0478-84.01.93 ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariëns HOOFDREDACTIE Klaus Van Isacker (Nieuws), Jeroen Roppe (Strategie), Robert Esselinckx (Adjunct) WEEKBLAD & MAGAZINE Steven Van Garsse (chef ) EINDREDACTIE Elien Haentjens ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier REDACTIE Jean-Marie Binst, Bettina Hubo, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn CENTRALE REDACTIE Dries Ceuppens, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Lore Quintelier, Filip Van Der Elst MEDEWERKERS Michaël Bellon, An Devroe, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene. Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bruzz.be

Het zijn boeiende tijden voor de politieke filosofie en de denkers over de democratie. Die laatste lijkt niet ongeschonden de eenentwintigste eeuw te zullen doorkomen. Vroeger was het simpel. Er was de natie en de staat. Later kwamen er grondrechten voor iedereen. En dan nog was het simpel. Filosofen bedachten zelfs theorieën om minderheden in de natie een plaats te geven. Maar migratie heeft de inzichten grondig overhoopgegooid. Politiek filosofen zitten met de handen in het haar. Zeker met de globalisering die hand over hand toeneemt en de expansie van het internet, kloppen de oude modellen niet meer. Wat betekenen begrippen als solidariteit en sociale cohesie nog als de referentiekaders binnen de natie niet meer dezelfde zijn? Waar is de demos, het volk, waar de Oude Grieken hun staatsinrichting op lieten steunen? Dat dit een ernstig probleem is, is door de feiten bewezen. Naar de terroristische aanslagen is al veelvuldig verwezen. Hoe kan het dat honderden Belgen die hier school hebben gelopen en zijn opgegroeid gefascineerd raken door de geweldadige praktijken van IS?

Intussen wapperen in Sint-Joost en Schaarbeek reusachtige Turkse vlaggen, zonder twijfel als steun voor Recep Erdogan, die zich ontpopt heeft tot een autoritair personage dat lak heeft aan de rechtstaat. De Fethullah Gülen-krant Zaman moet de boeken dichtdoen. Kritische stemmen voor de AK Partij op een lokale Turkse radio in Schaarbeek worden in de kiem gesmoord. Een journaliste uit Zele die aan de slag ging bij Zaman is door de Turkse staat en een Belgisch-Turkse journalist gevraagd om er te spioneren en abonneelijsten door te spelen. Hoe ver moet dit nog gaan? Intussen blijft het oorverdovend stil bij de Turkse gemeenschap in Brussel. Politieke vertegenwoordigers die dicht bij die gemeenschap staan, horen we al helemaal niet. Op zo’n moment van verwarring is het goed om terug te grijpen naar de basisbegrippen van de democratie en die even langs alle kanten te bekijken. Dat is wat we de komende weken zullen doen. Filosofen geven zelden antwoorden. Ze stellen vooral vragen. Voor een keer zijn wij het die de vragen stellen. Dat is wat we doen met de reeks Denkers & democratie. Veel leesplezier.

WAUTER MANNAERT

“

Benoît Lutgen legt elk jaar meer dan 100.000 kilometer af met de auto. Met enkel zijn hondje naast zich, iedere keer naar Brussel en terug” RUDI VERVOORT, De Brusselse minister-president haalt uit naar de CDH-voorzitter omdat het Waals Gewest niet wil weten van een kilometerheffing (in ‘De Morgen’).

“

Op 200 meter van de Grote Markt ben je in SaoediArabië” JEAN QUATREMER, De Brussel-correspondent van de Franse krant ‘Libération’ is na eerdere controversiële uitspraken weer zijn eigenste zelf (in ‘Le Vif’).

Donderdag 8 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1537 I 3

Vastgoed OCMW zoekt bestemming voor Latour de Freins

Munt gooit programma om

Kasteel met park te huur

BRUSSEL – De Munt schrapt plotsklaps aangekondigde operaproducties van januari tot juni 2017. En vervangt ze door andere producties in de tent op Thurn & Taxis. Want de renovatiewerken aan het theaterhuis zullen minstens nog tot aan het seizoen 20172018 aanslepen. Eind juni kon Bruzz al meegeven dat de geplande herintrede in een gerenoveerde Muntschouwburg niet in december zou plaatsvinden (zie Renovatie De Munt weer vertraagd, Bruzz van 29 juni, JMB). Het hele seizoen 2016-2017 zou De Munt nog gebruik moeten maken van andere locaties, wegens vertraging van de werken aan decor- en podiumliften, de scène, stoelen en klimaatregeling. Voor het grote operawerk betekent dat vooral onderdak vinden in het Muntpaleis, de tent op Thurn & Taxis. Toelichting hierover heeft intendant Peter de Caluwe pas willen geven in zijn persconferentie van woensdag 7 september. Op dat moment raakte bekend welke de afgelastingen zijn van producties die in het nieuwe programmaboek 2016-2017 staan aangegeven. Opera’s als Lohengrin (januari/februari), Lucio Silla (maart/april) en Hertog Blauwbaards Burcht (juni) worden uitgesteld naar volgende seizoenen. Zij vereisen afstemming op een theaterbühne met diens faciliteiten. In de tent zou het muziektheaterspektakel niet de verhoopte prestatiekracht halen. Ter vervanging biedt het huis Aida (Verdi), Het sluwe vosje (Janácek) en de concertante uitvoeringen Pénélope en Il Ritorno d’Ulisse in patria aan. De opera Madama Butterfly (in mei) blijft wel in een aangepaste versie behouden, al verhuist ze naar het Muntpaleis.

Ook de eindejaarsopera De Gouden Haan gepland als eerste in een gerenoveerd theaterhuis, waarvoor de koningin was uitgenodigd, zal daar niet kunnen doorgaan. Als toemaatje worden wel extra dansproducties toegevoegd, waaronder werk van Sidi Larbi Cherkaoui en Sasha Waltz. Wie een abonnement nam of wachtte op de losse ticketverkoop van de voorstellingen zal het dus met een ander aanbod moeten stellen. “Hadden we deze informatie vroeger gekregen, dan hadden we het uiteraard anders kunnen aanpakken,” zo verzacht De Caluwe de bittere pil van de verbouwingsvertraging die uitloopt tot... ‘normaliter’ september 2017.

CULTUUR Aangekondigde opera’s geschrapt

LATOUR DE FREINS OCMW zoekt nieuwe kasteelbewoner

“De grote opera’s vereisen afstemming op een theaterbühne” Peter de Caluwe intendant Abonnees kunnen individueel overleg plegen met het bespreekbureau als hun keuze voor producties in het voorjaar 2017 veranderingen heeft ondergaan. Jean-Marie Binst

UKKEL - Sinds enkele weken biedt het OCMW van Brussel-Stad op zijn website het domein Latour de Freins te huur aan, een kasteel met een park van zes hectare in Ukkel. Het domein aan de Engelandstraat staat al anderhalf jaar leeg, sinds Innoviris en enkele andere researchorganisaties verhuisden. Het kasteel in neorenaissancestijl behoorde ooit toe aan Charles de Latour de Freins. Die schonk het op het einde van de negentiende eeuw aan het Brusselse OCMW, dat er bijna een eeuw lang een hospitaal had. Daarna deed het kasteel dienst als ambassade van Tsjecho-Slovakije en ook heel even als futuristisch lab voor de megalomane ondernemer Walter De Brouwer.

Het bracht de toenmalige Brusselse regering in 2002 op het idee om van het domein een oord te maken waar de Brusselse research zou worden gepromoot. Het gewest sloot een erfpacht van 27 jaar met het OCMW en verbouwde het kasteel tot conferentiecentrum met vergaderzalen, restaurant en appartementen voor onderzoekers. Het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie, het huidige Innoviris, kreeg er zijn stek en ook verwante researchorganisaties konden er terecht. Twee jaar geleden besloot de Brusselse regering echter om Innoviris, samen met Impulse Brussels en Atrium, onder te brengen in het Ondernemershuis op de Charleroisesteenweg. Dat zou een stuk efficiënter én goedkoper zijn. Voor Latour de Freins moest het gewest jaarlijks immers een half miljoen euro betalen, plus onderhoud en renovatie. De erfpacht werd verbroken en alle organisaties trokken weg.

Lange zoektocht Nu zoekt het OCMW dus een nieuwe huurder. Op de site Brudomo wordt het goed aangeprezen als ‘volledig gerenoveerd kasteel met statige toegangsdreef, vijf conferentiezalen, park van zes hectare, groot buitenparkeerterrein, boomgaard, oude stallen en tenniscourt’. De huurprijs wordt niet vermeld. OCMW-voorzitster Pascale Peraita verwacht dat het een lange zoektocht wordt. “Het zal niet gemakkelijk zijn om voor zo’n domein een geschikte huurder te vinden.” Bettina Hubo

Meer info over de wijzingingen via www.demunt.be

VOEDING Meer bakkers, klein en groot, warm en koud WONEN Stukje erfgoed stapt 21ste eeuw binnen

©BELIRIS

Flatgebouw Floréal in het nieuw

Aan de Aartshertogensquare in Watermaal-Bosvoorde is Beliris begonnen met de langverwachte renovatie van de sociale woontoren van tuinwijk Floréal. Het gebouw uit begin jaren 1930 staat sinds 2008 leeg. De renovatie had heel wat voeten in de aarde. De gevel van het gebouw werd in 2001 geklasseerd en Monumenten en Land-

schappen verzette zich in 2013 nog tegen de opknapbeurt. Uiteindelijk werd toch een evenwicht gevonden tussen erfgoedconservatie en modernisering. Zo worden de muren bijvoorbeeld langs binnen geïsoleerd om de gevel te vrijwaren. Daarnaast moeten ook de installatie van dubbel glas en een ventilatiesysteem met warmterecuperatie de energiefactuur van de toekomstige bewoners beperkt houden. De indeling van de appartementen wordt herbekeken zodat ze groter zijn en allemaal beschikken over een eigen badkamer en toilet. Dat was bij de bouw niet het geval. Door de ingrepen wordt het aantal woningen teruggebracht van 61 tot 44. Het gebouw, dat vernoemd is naar de negentiende-eeuwse socialist Hector Denis, blijft in handen van de coöperatieve Floréal. Die zal de flats verhuren tegen een sociaal tarief. De werkzaamheden zullen ongeveer twee jaar duren. Beliris, de federale dienst voor de verbetering van Brussel, investeert bijna 6 miljoen euro in het project. Laurent Vermeersch

Brood is overal BRUSSEL - Bij veel stadsbewoners bestaat de indruk dat er steeds minder bakkers zijn, maar niets is minder waar. Dat blijkt uit door ons opgevraagde cijfers van de FOD Economie. De grootste groei situeert zich bij de koude bakkers. Hun aantal is tussen 2004 en 2015 meer dan verdubbeld, van 131 tot 270. Maar dat betekent niet dat de warme bakker verdwijnt. Er zijn nog steeds meer warme bakkers dan koude, en ook hier is de tendens stijgend. Vorig jaar telde de overheid bijvoorbeeld 302 warme bakkers in heel het hoofdstedelijk gewest. In 2004 waren dat er 228. De cijfers lijken misschien in te gaan tegen de intuïtie. Veel bakkers die al wat langer meegaan, houden er dan ook (al dan niet vervroegd) mee op. Ofwel omdat ze geen opvolging hebben, of omdat ze moeten stoppen om gezondheidsredenen bijvoorbeeld. Tegelijk zijn er dus minstens evenveel nieuwe die het proberen. Naar het beeld van de groeiende en veranderende Brusselse bevolking zijn dat vaak Marokkaanse, Poolse of Franse bakkers. En toch. Zelfs als we de demografische evoluties in rekening brengen, is de stijging van

het aantal kleine spelers opvallend. Tegelijk is immers het aantal industriële bakkerijen toegenomen, net als het aantal supermarkten, die hun broodaanbod jaar na jaar uitbreiden. Daarbovenop heb je dan nog de vele zaken waar je terechtkan voor een snelle hap. De overheid spreekt van “eetgelegenheden met beperkte bediening”. Daar zitten veel snacks en broodjeszaken bij, net als bakkerijketens zoals Le Pain Quotidien. Het aantal dergelijke zaken vermeerderde van 920 tot 2.407. Hoewel de consumptie van klassiek brood jaar na jaar afbrokkelt, is het aanbod van brood en aanverwante producten het voorbije decennium dus min of meer geëxplodeerd. De tijd dat je een brood enkel bij de bakker kocht, is al lang voorbij. Steeds meer plekken verkopen steeds meer soorten brood. Het blijft afwachten in welke mate er sprake is van een kentering, een tijdelijke heropleving of een mode. Met het ongeziene aanbod stelt zich ook de vraag wat een goed brood is. Een warme bakker is bijvoorbeeld niet langer per definitie ook artisanaal. Lees Laurent Vermeersch meer op pagina 10-11.

4 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 SEPTEMBER 2016

DE WEEK

IN BEELD Stenen struisvogels sieren voortaan het Leopoldpark. De diertjes verwijzen naar het verleden van het park, dat midden negentiende eeuw een zoo was. Of verwijzen ze naar de struisvogelpolitiek die soms wordt gevoerd in het aanpalende Europees parlement? Sommige steken immers ostentatief hun kop in het zand.

in het NIEUWS TERREURVERDACHTE AL SINDS JULI OPGEPAKT

bereid. De exacte locaties waar dit plaats zou vinden, worden niet prijsgegeven. Anderzijds is beslist dat de aanwezigheid van de militairen op straat en dreigingsniveau 3 verlengd wordt tot 2 oktober.

AUDI BRUSSELS GEKORTWIEKT Maandag raakte bekend dat de Marokkaan Abid Tabaouni al in juli werd opgepakt in Brussel. De terreurverdachte was eerder ontsnapt uit Oostenrijk. In augustus is hij terug aan dat land uitgeleverd. Dat heeft het federaal parket bevestigd. Hij zou samen met twee kompanen, Adel Haddadi en Muhammad Usman, die zich opbliezen bij het Stade de France-drama, nieuwe aanslagen in Europese steden hebben voor-

Minister van Financiën, Johan Van Overtveldt (N-VA), overweegt om de federale investeringsaftrek voor Audi Brussels vanaf 2019 te schrappen. Die maatregel past in het plan om de vennootschapsbelasting te verlagen met twintig procent. Daarmee zou ruim de helft aan overheidssteun voor

Audi Brussels wegdeemsteren. Dat staat in een onderhandelingsnota die de VRT kon inkijken. Net die investeringsaftrek haalde Audi over de streep om zijn nieuw elektrisch model, de E-Tron Quattro, in Brussel te produceren. De onderhandelingsnota is een werkdocument. Een definitieve beslissing is er nog niet.

BELGISCH-TURKSE STUDENTE VRIJGELATEN

De Belgische-Turkse studente Bilen Ceyran uit Anderlecht, die was opgepakt in Turkije, werd afgelopen week vrijgelaten. De 24-jarige vrouw, die momenteel filosofie studeert in Parijs, werd op 26 augustus tijdens een vakantie aan de westkust van Turkije gearresteerd. Bijna een week lang werd ze vast-

gehouden op verdenking van links terrorisme. Ceyran is vicevoorzitter van Young Struggle, een linkse jongerenorganisatie die sympathie heeft voor de Koerdische zaak. Bij haar terugkeer in België zei Ceyran stappen te overwegen tegen Turkije.

AXA ZET 650 MENSEN OP STRAAT

De volgende twee jaar schrapt AXA België, met hoofdzetel in Brussel, 650 banen. Een en ander is een

gevolg van de nieuwe focus van het bedrijf op schadeverzekeringen en pensioenopbouw. Individuele beleggingsverzekeringen worden uit de corebusiness gehaald en doorgeschoven naar AXA Bank. Bij de verzekeringstak sneuvelen dit jaar al 300 banen. Over een periode van twee jaar gaat het om 650 jobs. In totaal werken er 4.000 mensen bij AXA. Het resterende personeel zal op loon moeten inleveren. Jean-Marie Binst en Bettina Hubo

MEER NIEUWS DE HELE WEEK ROND OP

Donderdag 8 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1537 I 5

UITGELICHT Gewest mikt voor collectie op samenwerking met buitenlands museum

Museum opent met themajaar BRUSSEL - Het geplande museum in de Citroëngarage zou moeten openen in het seizoen 20192020. Er komt dan ook een themajaar rond hedendaagse kunst. Voor de collectie wordt ondertussen steeds nadrukkelijker gekeken naar een samenwerking met een buitenlands museum. Het was al langer duidelijk dat N-VA, in de federale regering aan de knoppen van de wetenschappelijke instellingen, het Brussels Gewest geen collectie gunt voor het geplande museum in de Citroëngarage aan het kanaal. Na eerdere suggesties dat Brussel dan maar een beroep zal doen op (de vele) privécollecties, duikt nu steeds prominenter de piste op van een samenwerking met een buitenlands topmuseum. Rudi Vervoort (PS) hintte eerder zelf al in die richting en afgelopen week schoof La Libre Belgique een samenwerking met de musea van Guggenheim of het Centre Pompidou in Parijs als opties naar voren. De Brusselse kunstwereld is alvast groot en vooral internationaal genoeg om de komst van een dergelijk wereldmerk te verantwoorden. Bij de Louvres van deze wereld bestaat bovendien al langer een trend om bijhuizen te openen. Of er dan nog genoeg ruimte zal zijn voor de talrijke lokale artiesten is een andere vraag. Op het kabinet van minister-president Vervoort houdt men de lippen voorlopig stijf op elkaar. Dat wijst erop dat er zeker nog geen formeel akkoord is. Volgens het kabinet zou er op het einde van september wel duidelijkheid gebracht

worden over een eventuele internationale samenwerking.

Architectuurwedstrijd Tegelijkertijd zou ook iemand worden aangesteld om het project te leiden en wordt het startschot gegeven voor een internationale architectuurwedstrijd. Een voorafgaande studie om uit te maken wat de mogelijkheden zijn met het gebouw van 30.000 vierkante meter is ondertussen afgerond. De studie moet nog worden goedgekeurd door de Brusselse regering, maar gaat in de richting van een quasi volledige culturele bestemming. Ze pleit met andere woorden tegen een gedeeltelijke verbouwing tot woningen of het behoud van productieve activiteiten. Naast het museum zal er waarschijnlijk plaats zijn voor het architectuurcentrum CIVA, dat onlangs is overgedragen van de Franse gemeenschap naar het Gewest, en andere activiteiten in samenwerking met verzamelaars, galerijen en andere spelers uit het cultuurveld. Voor de opening wordt nu gemikt op het seizoen 2019-2020. De komst van het nieuwe museum moet de kers op de taart worden van een themajaar rond hedendaagse

kunst. “Brussel moet een hoofdstad van hedendaagse kunst worden,” aldus Yves Goldstein, kabinetschef van Vervoort, vorig weekend in het Parijse Palais de Tokyo, waar niet minder dan 36 Brusselse artiesten uit alle disciplines te gast waren. Het dossier van het museum in de Citroëngarage is nog lang niet compleet, maar het mag duidelijk zijn dat Vervoort hard aan

“Brussel moet een hoofdstad van hedendaagse kunst worden” Yves Goldstein

de kar trekt om het project rond te krijgen, wars van alle weerstand en scepsis. Afwachten wat het totale prijskaartje wordt, en of dat opweegt tegen de uitstraling die het project Brussel kan bezorgen. Laurent Vermeersch

De spraakmaker de sociale media, in de kijker werkte. Kobo, actief bij antidiscriminatieorganisaties Kif Kif en Movement X, trok in zijn tweets en blogs stevig van leer tegen racisme en ook tegen Israël. Zowel Vlaams Belang als N-VA en haar voorzitter Bart De Wever moesten het regelmatig ontgelden. Het was door enkele oudere anti-Israël-tweets dat Kobo, die officieel Youssef Aouriaghel heet, eind juli plots in een komkommerstorm terechtkwam. In een interview over die tweets in het blad Joods Actueel zei De Wever dat hij het verontrustend vond dat Kobo op het kabinet van Debaets werkte.

YOUSSEF KOBO ©BDW

Het was uiteindelijk een oude tweet over Gaia die hem de das heeft omgedaan. Maandag diende CD&V’er en opiniemaker Youssef Kobo (28) noodgedwongen zijn ontslag in als kabinetsmedewerker van Brussels staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Dierenwelzijn Bianca Debaets (CD&V). Kobo, afkomstig uit het Mechelse, was nog maar goed een half jaar aan de slag op het kabinet in Brussel, waar hij zich met diversiteit bezighield. Voor die tijd had hij in avondschool rechten gestudeerd aan de VUB en een tijdje gewerkt bij het productiehuis Panenka. Maar het was vooral als activist en modern opiniemaker dat hij zich, met gretig gebruik van

Op dat moment nam CD&V het voor hem op. Voorzitter Wouter Beke hekelde het ‘ranzige discours’ van de N-VA-voorzitter.

Afgelopen weekend was het echter opnieuw raak. De krant Het Nieuwsblad kwam op de proppen met een andere oude tweet van Kobo, ditmaal over Gaia. ‘En als we nu eens bij wijze van compromis vanaf nu Gaia-activisten in plaats van schapen slachten,’ zo luidde de ironische boodschap uit 2013, waarvoor Kobo zich meteen verontschuldigde. Een jeugdzonde, zo klonk het. Maar Gaia, zelden in voor een grapje, kon er niet mee lachen. De dierenrechtenorganisatie vond dat het niet anders kon worden geïnterpreteerd dan als een doodsbedreiging.

Voor de staatssecretaris voor Dierenwelzijn was de maat vol. Ze besloot een hartig woordje met haar medewerker te spreken. Kobo besefte dat de partij begon te vrezen voor imagoschade en trok zijn conclusies. Hoe het nu verder moet met deze ‘jonge belofte’, is onduidelijk. Zelf zegt hij dat hij lid blijft van CD&V en volgens de partij is het niet uitgesloten dat hij volgende keer opduikt op een kieslijst, misschien wel in Antwerpen. Wat de politieke toekomst van Kobo ook wordt, als opiniemaker is zijn broodje gebakken. Deze herfst verschijnt zijn eerste boek, Sire, er zijn geen allochtonen meer.

Bettina Hubo

6 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

INTERVIEW Drie jaar Muntpunt: terug- en vooruitblikken

Studenten zijn ons nieuw publiek’ BRUSSEL – Geen toeters en bellen voor de derde verjaardag van belevingsbibliotheek Muntpunt. Al blikken de voorzitter en de directeur ad interim wel tevreden terug. “Om nu te zeggen: we zijn er, dat zou overdreven zijn. Maar we hebben wel het vertrouwen dat we op het goeie spoor zitten.”

e opstart van belev ingsbibliotheek Muntpunt liep niet van een leien dakje. Aanvankelijk bleek het integreren van drie verschillende functies (bibliotheek, informatie en stadspromotie) geen sinecure, en bovendien rommelde het intern een tijdlang stevig. Directeur Ann Van Driessche stapte op, voorzitter Guy Polspoel hield naar eigen zeggen de eer aan zichzelf en vertrok ook. Muntpunt doet het nu al meer dan anderhalf jaar met een directeur ad interim, Roel Leemans. De nieuwe voorzitter kwam over van de VUB. Patrick Stouthuysen is academisch directeur van de faculteit Economische en Sociale wetenschappen van de VUB, maar zit ondertussen ook een tiental maanden aan het stuur van Muntpunt. “We nemen overal onze tijd voor, dat hebben we geleerd. We willen voor alles een draagvlak.”

Jullie bezoekerscijfers zijn niet slecht: vorig jaar kwamen er 600.000 mensen over de vloer. Maar de gloriedagen van bibliotheken lijken voorbij. Het aantal leners en uitleningen daalt. Leemans: Dat is overal zo. In Ne-

derland zijn de bibliotheken op tien jaar tijd 20 procent van hun publiek verloren. Misschien zijn ze daar te lang blijven hangen bij het oude bibliotheekmodel, en zijn ze te laat beginnen nadenken over hoe ze ervoor konden zorgen dat mensen ook voor andere zaken naar de bib komen. Het gemiddelde Muntpuntlid leest nu gemiddeld 23 boeken per jaar. Vroeger waren dat er nog 26. Er is een verschuiving in profiel. Nu zijn er mensen die misschien maar één boek per jaar lezen, maar hier wel

twee keer per week komen voor het digitale aanbod aan kranten en tijdschriften, of voor het gebruik van de stadsstudiezaal. Dat is anders dan vroeger. Toen waren het actieve leners, vandaag zijn het actieve leden. Het is de maatschappij die verandert. Het is niet onlogisch dat dit zijn weerslag heeft op de bibliotheek. Het dieptepunt zat ergens rond de 8.000 leden, ondertussen hebben we dat cijfer verdubbeld. We hebben lezers kunnen terugwinnen. Het aantal actieve leners stijgt, maar de uitleningen stagneren.

Wat is er vandaag aan Muntpunt veranderd? Wat zagen jullie drie jaar geleden niet aankomen? Stouthuysen: Er zijn voortdurend dingen die veranderen in een grootstad als Brussel. Dat is ook onvoorspelbaar. Neem nu de horde studenten die in groep willen leren. Dat is een recent fenomeen. De bibliotheek wordt gebruikt door een groep waarvan nooit gedacht is dat het een doelgroep zou worden. Of toch niet in deze mate. De student is een hoofdgebruiker geworden, en dat heeft grote gevolgen voor de hele organisatie. Leemans: Je moet verschillende doelgroepen verzoenen. De studenten schrikken veel mensen af. Bij de middelbare schoolstudenten, die het talrijkst zijn, zie je excessen. Die zie je op straat en op elk plein in Brussel. Als je de stad binnenhaalt, haal je ook dat mee naar binnen. In het begin waren er zelfs een paar tussenkomsten van de politie nodig. Dat hier studenten zouden komen studeren wisten we, maar dat we overrompeld zouden worden was niet te voorspellen. Dat wil natuurlijk zeggen dat er in Brussel te weinig aanbod was voor studenten. Elke studeerperiode passen wij ons gebouw en onze werking aan. Dan wordt de bibliotheek weer een stiltezone. Dan halen we ‘hangplekken’ weg, zoals zeteltjes waar te veel ge-

praat zou worden. We zorgen voor plekken met tafels en stoelen. De chaos proberen we eruit te halen.

Muntpunt is een kostelijke affaire, klinkt het wel eens. De sprinters kosten geld, en de boetes zijn duur. Leemans: Wat is duur? Is tien euro

abonnement per jaar veel? Met dit aanbod? Dat is minder dan een euro per maand. In Scandinavië zijn veel bibliotheken gratis. In Angelsaksische landen denkt men er net over om het wat duurder te maken. In Nederland moet je voor het aanbod e-boeken minstens 42 euro betalen. Stouthuysen: Moeten we niet naar een uniform tarief in Brussel? Dat is een zinvolle overweging. Bijvoorbeeld vijf euro per jaar om van eender welke Brusselse bibliotheek gebruik te maken. We werken al samen met de andere lokale Brusselse bibliotheken. Het zou logisch zijn dat de tarieven herbekeken worden. Leemans: Het geld moet natuurlijk van ergens komen. Dat is ook een uitdaging voor de komende jaren, want om er zomaar van uit te gaan dat het van overheden zal komen…

“Midden in de stad zitten heeft veel voordelen, maar we ondergaan ook wat de stad ondergaat” Patrick Stouthuysen, voorzitter Muntpunt

Jullie maken zelf de vergelijking met het buitenland. Wordt het niet tijd om Muntpunt ook op zondag te openen? Leemans: Er zijn bibs die op zondag

open zijn, maar die in de week wel twee dagen dicht zijn. We zijn 58 uur per week open. Dat is niet weinig. Op een gemiddelde dag hebben we tweeduizend bezoeken. Als het er op zondag zevenhonderd zijn, loont dat dan wel de moeite? Stouthuysen: Alles heeft een kostprijs. We moeten nadenken hoe we ons personeel het efficiëntst kunnen inzetten. We zitten met een heel groot gebouw, waardoor de kosten snel oplopen.

wordt, zakken de bezoekerscijfers. Moet je een heel gebouw openhouden voor een dertigtal bezoekers? Een model dat nu opgang maakt is een soort selfservicemodel. We gaan vroeger open, om acht uur bijvoorbeeld, en we blijven later open, maar de eerste twee ochtenduren zit er niemand aan de balie. Je kan uitlenen en inleveren, maar de dienstverlening start pas om tien uur en eindigt twee uur voor sluitingstijd.

Hebben de aanslagen invloed gehad op jullie bezoekerscijfers?

En Muntpunt langer openhouden?

Leemans: Wij zijn na de aanslagen

Leemans: Is acht uur zo vroeg om

twee dagen gesloten gebleven. Een kleine week draaiden we op 75 pro-

te sluiten? Eens het zes, zeven uur

cent. Daarna is de veerkracht zeer groot gebleken. De student moet studeren en blijft komen. De Brusselaar wil zich niet laten doen. Maar de perceptie in Vlaanderen is vaak iets anders. De grote verliezen zoals de horeca en cultuurhuizen hebben wij nooit gekend. De aanhoudende stakingen in het voorjaar hebben veel meer kwaad gedaan. De pendelaar raakte niet in Brussel. Die is echt weggebleven. Ook de Brusselaar moest omwegen maken door betogingen. Stouthuysen: Midden in de stad zitten heeft veel voordelen, maar we ondergaan ook wat de stad ondergaat.

DonDerDag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 7

“Wie de bib langer open wil, zal rekening moeten houden met een soort selfservicemodel” Roel Leemans, directeur ad interim

3 jaar Muntpunt: meer bezoekers, aantal ontleningen stagneert Muntpunt blaast op zeven september drie kaarsjes uit. De hoogste tijd dus om een balans op te maken. Vorig jaar kwamen er meer dan 600.000 mensen over de vloer, tien procent meer dan het jaar ervoor. ook het aantal leden zit sinds de start van Muntpunt in de lift, maar ze lenen wel steeds minder uit.

Sinds 2007 zat het aantal bezoekers van de toenmalige Hoofdstedelijke Openbare Bibliotheek in het slop. Het aantal mensen dat er nog over de vloer kwam, werd in een jaar tijd gehalveerd. De komst van Muntpunt heeft daar verandering in gebracht. De bibliotheek die er prat op gaat meer te zijn dan een boekenfabriek lokt weer meer bezoekers, tot 600.000 in 2015. Daar zitten de talrijke activiteiten van de bib ongetwijfeld voor iets tussen. Vorig jaar alleen al werden er een dikke 700 georganiseerd. Dat is bijna twee per dag. Heel wat mensen komen dus wel langs, maar niet altijd om er het betere boek terug te vinden.

Leden

LeeMans: Misschien vraagt men mij

niet. (Lacht) Dat is niet duidelijk. Maar als het zover komt, dan is de kans groot. stoutHuysen: We denken erover om met een open vacature te werken. In september wordt die discussie in de raad van bestuur opgestart. Gaan we met een externe vacature verder, en doen we dat nu of stellen we dat nog wat uit? Welk profiel zoeken we? Dat zijn vragen voor de nabije toekomst.

u doet dit interview samen met meneer Leemans. Verraadt dat niet dat

u zelf graag verder wil met hem? stoutHuysen: We zien allemaal dat

hier een goeie sfeer hangt, en dat het verhaal positief is geëvolueerd. Iemand extern binnenhalen brengt risico’s mee. We willen de gevonden evenwichten behouden. We zijn ons er allemaal van bewust dat dat belangrijk is. Maar we zijn voorzichtig. We hebben geleerd uit het verleden. Het draait er echt om dat mensen hier met goesting en inzet werken, en we willen voor alles een draagvlak. Dat vergt tijd. We willen zeker zijn dat iedereen mee is in het verhaal. Liever te veel tijd dan te weinig. Lore Quintelier

Naast het grote Muntpunt heeft elke Brusselse gemeente een lokale Nederlandstalige bibliotheek. En die kunnen nog altijd het hoofd boven water houden. Er zitten zelfs

Verjaardag

Drie jaar Muntpunt klinkt dan wel als een bijzondere verjaardag, het wordt niet ofﬁcieel gevierd. Muntpunt grijpt de datum wel aan om met een campagne te starten om de bibliotheekfunctie van Muntpunt wat meer in de schijnwerpers te zetten.

Brunch en boekenverkoop Bibliotheekweek, van 7 tot 15 oktober www.muntpunt.be

BEZOEKERS

ACTIVITEITEN

in 2015

georganiseerd in 2015

700

600.000 AANTAL LEDEN

UITGELEEND MATERIAAL

19.743 in 2007

16.500 in 2015

007 in 2

514.935

Roel Leemans, u bent sinds januari vorig jaar directeur ad interim. Bent u kandidaat om uzelf op te volgen?

Gemeentelijke bibs

807.442

Al is er geen reden tot klagen. Muntpunt kan in de eerste jaren van haar bestaan een gestaag groeiend aantal leners voorleggen. In 2014 waren dat er een kleine 14.000, een jaar later zijn dat er al 16.500. Zeventig procent van de leden komt uit Brussel, ook dat

aantal neemt in de eerste drie jaar Muntpunt toe. Toch zijn de gloriedagen van de bibliotheek voorbij, lijkt het. Van 2006 tot 2008 bleef het aantal leners van de toenmalige HOB ongeveer gelijk. Er waren jaarlijks bijna 20.000 mensen die minstens één boek, ﬁlm of cd uitleenden. Opvallend meer dan dezer dagen dus. Er werd in die jaren ook beduidend meer materiaal uitgeleend in de hoofdbibliotheek. In 2007 piekte het aantal uitleningen nog met 807.442 boeken of ﬁlms die werden ontleend en verlengd. Ondertussen moet Muntpunt het met zestig procent daarvan doen (514.935). Al stagneert het aantal uitleningen wel min of meer in de eerste drie jaren van Muntpunt.

een paar behoorlijk populaire bibs tussen, zoals de lokale Brusselse bibliotheek in Laken, de bib van Jette en die van Schaarbeek. Die drie steken er traditioneel bovenuit, zowel wat aantal leners als uitleningen betreft. Die populariteit is deels te verklaren omdat er meer Nederlandstaligen wonen in de gemeenten. Anderzijds zetten die bibliotheken extra in op activiteiten. Daarnaast kan voldoende zichtbaarheid geen kwaad. Zo is de bibliotheek van Schaarbeek een aantal jaren geleden verhuisd naar een zichtbare en vlot bereikbare locatie op de Lambermontlaan. Ook zo’n vernieuwing lokt leners.

015 in 2

LEDEN UIT BRUSSEL

70%

8 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

SERIE

DENKERS & democratie

e democratie is in crisis. De aanslagen, maar ook de reactie op de coup in Turkije hebben ons met de neus op de feiten gedrukt: niet iedereen in ons land houdt er dezelfde mening op na over hoe de democratie er fundamenteel zou moeten uitzien. In een

superdiverse stad zijn de tegenstellingen duidelijker dan ooit. Het debat wordt steeds ruiger gevoerd. Weg van de waan van de dag trokken we naar drie poltieke filosofen met prangende kwesties waar iedereen vragen zou bij moeten stellen. Thomas Decreus legt deze week uit

waarom de parlementaire democratie ziek is. Tinneke Beeckman onderstreept in de krant van volgende week hoezeer we onze liberale democratische verworvenheden dreigen te vergeten en Helder De Schutter legt de week daarna uit waarom Brussel het model van de toekomst is.

INTERVIEW Op zoek naar een alternatief voor de representatieve democratie

‘Ik hoop dat de EU snel BRUSSEL - Het zijn moeilijke tijden voor de representatieve democratie. De economie wordt steeds globaler, de politiek blijft lokaal. Dat zorgt voor spanningen, antigedrag en populisme. “Ik zie niet meteen een volwaardig alternatief voor onze huidige democratie,” zegt de linkse politiek filosoof Thomas Decreus.

THOMAS DECREUS STUDIE Master geschiedenis en Doctor in de filosofie aan de KULeuven DOCENT Gaf ‘Hedendaagse filosofische vraagstukken’ en ‘Marxistische stromingen’ aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (KUL) JOURNALIST schrijft voor DeWereldMorgen.be

“Waarom zou de overheid burgers geen toelage geven om politiek en sociaal actief te zijn?” Thomas Decreus, filosoof

Thomas Jefferson, een van de founding fathers van de Verenigde Staten, zei: een regering is er van het volk, door het volk en voor het volk. Akkoord? Thomas Decreus: Die definitie doet het nog al-

tijd. Het basisprincipe van democratie is volkssoevereiniteit. Niet de vorst of de aristocratie zijn soeverein, maar het volk. We moeten ons wel blijven afvragen wie dat volk is en wat het volk wil. Volkssoevereiniteit kan je nooit letterlijk nemen, ‘het’ volk bestaat niet. Je komt het nooit tegen op straat of in de supermarkt, het is een abstract principe. Maar wij zijn niet zomaar een democratie, we zijn een liberale democratie. Die bepaling heeft niets te maken met liberale partijen, maar met de fundamentele rechten en vrijheden. Denk maar aan de vrijheid van meningsuiting en van vergadering, die gebeiteld zijn in de Grondwet en het Europees Verdrag van de Rechten van de

Mens. Die niet-evidente koppeling maakt onze democratie tot wat ze is.

Bij de vorige gewestverkiezingen is zeventien procent van de stemgerechtigde Brusselaars niet komen opdagen in het stemhokje. Decreus: Het absenteïsme bij verkiezingen doet zich niet alleen in Brussel voor. Het is een algemene trend waar België ten dele aan ontsnapt omdat er stemplicht is, maar zelfs met die stemplicht zien we dat het absenteïsme toeneemt. Ik vrees dat we vandaag het failliet van de representatieve democratie meemaken. Dat systeem loopt op zijn laatste benen .

Dat moet u even toelichten. Decreus: Stel dat Donald Trump president van de Verenigde Staten wordt, in hoeverre representeert hij dan het Amerikaanse volk? Het is sowieso een soort minderheidsrepresentatie,

Donderdag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 9

1 THOMAS DECREUS

“

Er duiken nieuwe vormen van solidariteit op”

Danny Vileyn en Ken Lambeets

2 TINNEKE BEECKMAN

“

Wij springen heel slordig om met de idealen van de verlichting”

Danny Vileyn en Bettina Hubo

“

Europa moet een groot België worden”

grens van Laken en Molenbeek, een voorbeeld voor de toekomst.

verdwijnt’ wie er ook president wordt, omdat de VS met een getrapt systeem werken. In Amerika is er geen stemplicht, dus gaan veel Amerikanen niet stemmen. De verplichte registratie is bovendien heel complex. Uiteindelijk krijg je een president die maar 20 à 30 procent van de bevolking achter zich heeft. Na de verkiezingen moet de bevolking vaak vaststellen dat regeringen vrij machteloos zijn. Griekenland is het meest spectaculaire voorbeeld. De regering met een uitgesproken links programma kreeg een brede steun van de bevolking, maar ze loopt tegen een muur van internationale en supranationale instellingen zoals de EU, de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds die een heel gebrekkige of zelfs geen democratische ruggensteun hebben. Ik hoop eigenlijk dat de Europese Unie zo snel mogelijk verdwijnt. In de kern van de EU zit

Conflict ”Als de representatieve democratie wegvalt of aan geloofwaardigheid verliest, dan is er geen manier meer om binnen de samenleving conflicten te kanaliseren.”

een uiterst ondemocratisch beginsel: het idee dat we via een gemeenschappelijke markt een gemeenschappelijke politieke identiteit kunnen uitbouwen. De markt kan nooit de basis van een samenleving zijn. De staat en de politiek maken een markt mogelijk, niet andersom. De EU is de snelste manier om Europa onmogelijk te maken. Het is de EU zelf die de Brexit heeft gecreëerd, niet andersom.

Lijken de politieke partijen niet te veel op elkaar zodat het stemmen niet langer aantrekkelijk is? Decreus: Ook bij ons gaan steeds minder mensen stemmen, omdat het in se niet zo veel uitmaakt welke partijen de verkiezingen winnen, zelfs al is de tijd voorbij dat alle partijen richting centrum schoven. Maar als de internationale markten de overheid kapotmaken als het beleid niet naar hun zin is, dan wordt die democratie machteloos. De economie is globaal en de politiek nationaal. Dat is een onhoudbare spanning. Dat leidt tot defaitisme en antigedrag bij kiezers. Ze gaan ofwel niet meer stemmen, ofwel kiezen ze voor populistische partijen en kandidaten zoals Trump in Amerika, Geert Wilders in Nederland of Marine Le Pen in Frankrijk. Ook dat populisme is de crisis van de representatieve democratie.

Dat klinkt behoorlijk pessimistisch. Zijn er ook tekenen die op een kentering wijzen? Decreus: Een democratisch systeem is nooit perfect, democratie is een crisis op zich. Maar toch word ik niet vrolijk van de crisis van de representatieve, parlementaire democratie. Ze is niet perfect, maar ze heeft wel altijd relatief goed gewerkt. Ze heeft de ideologische conflicten en spanningen binnen de samenleving kunnen evacueren naar een bepaalde ruimte, het parlement, waar ze via bepaalde procedures beslecht werden. Als die representatieve democratie wegvalt of aan geloofwaardigheid verliest, dan is er geen manier meer om binnen de samenleving conflicten te kanaliseren. En dan zijn we heel ver van huis. Op dit moment zie ik echt geen volwaardig alternatief. Er tekent zich wel een duidelijke kentering af richting participatieve democratie. Sinds ik aan politiek doe, klinkt de roep naar directe inspraak steeds luider. Die eis overstijgt de links-rechtsopdeling en gaat lijnrecht in tegen het systeem van de getrapte verkiezingen. De G1000 van Brusselaar David Van Reybrouck is een duidelijk voorbeeld van participatieve democratie, maar ook de inspraak die de Brusselaars eisen voor de inrichting van de verkeersvrije Anspachlaan.

In uw recente boek ‘Dit is morgen’ noemt u Parckfarm, het ecologische volkspark op de © BART DEWAELE

3 HELDER DE SCHUTTER

Decreus: Omdat de welvaartsstaat afbrokkelt, zoeken mensen nieuwe vormen van solidariteit op. Ze verkennen de ruimte tussen markt en staat. Ze bouwen nieuwe commons uit, gemeenschappen rond gemeenschappelijke eigendom of gemeenschappelijk beheerde eigendom. Parckfarm is daar een voorbeeld van. Een ander Brussels voorbeeld zijn de woonprojecten van de community land trust. Dat is naast de klassieke sociale woningbouw en de private markt een derde manier om op zoek te gaan naar een woning. Bewoners sparen op een gezamenlijke rekening, beslissen samen hoe het wooncomplex vorm krijgt en hoe de plannen er moeten uitzien. Al deze projecten verdienen steun, ze zijn een sterk staaltje burgerschap. Natuurlijk is er in de praktijk altijd iets op aan te merken en niet alle projecten slagen in hun opzet. Dat is het leven.

Even terug naar de theorie. Vrijheid, gelijkheid, rechtvaardigheid: welke van deze drie pijlers moeten we het hoogst in het vaandel dragen? Decreus: Dat is een lastige vraag. Democratie

mag geen lege doos worden. Je kan niet debatteren over democratie zonder het te hebben over materiële zelfstandigheid of individuele vrijheid.

“De keuze - opschorten van vrijheden of de terroristen laten winnen - is vals” Thomas Decreus, filosoof

Werkgevers of de grillen van de markt mogen burgers niet beletten om individueel of gezamenlijk actie te voeren of aan politiek te doen. Bij democratie horen burgers, maar als je tien uur per dag moet werken en drie kinderen moet opvoeden, dan heb je geen tijd voor politiek. Er was een periode in de Atheense democratie waarin burgers (geen beroepspolitici, dv/kl) geld kregen om deel te nemen aan een volksvergadering. Waarom zou de overheid vandaag burgers geen toelage geven om politiek en sociaal actief te zijn?

Brussel kampt met een torenhoge werkloosheid. Binnenkort is de robotisering een feit. Hoe gaan we dat oplossen: met massale arbeidsduurvermindering of toch maar met een basisinkomen? Decreus: In steeds meer sectoren worden de contracten tijdelijk en voorwaardelijk: zowel hoog- als laaggeschoolden moeten van het ene interimcontract naar het volgende hoppen. De loopbanen worden heel grillig. Steeds minder mensen zijn nodig om hetzelfde of zelfs meer werk te verrichten, we worden alsmaar productiever. Een vaste, voltijdse baan voor iedereen wordt een fictie. De werkloosheidscijfers duiden niet langer op een crisis zoals vroeger. Het is de permanente staat van het

Danny Vileyn en Steven Vangarsse

economisch systeem. De filosofie achter arbeidsduurvermindering en basisinkomen is dezelfde: zorg ervoor dat mensen niet volledig overgeleverd zijn aan de arbeidsmarkt. Dat was ook de filosofie achter de sociale zekerheid die na WO II ontstond. Omdat de maatschappij sterk geëvolueerd is en de sociale zekerheid niet meer volstaat, moeten we nadenken over een basisinkomen en arbeidsduurvermindering. De Nederlandse opiniemaker Rutger Bregman noemt dat ‘nadenken over gratis geld voor gewone mensen’. Het bestaande systeem van tijdskrediet kan natuurlijk uitgebouwd en geradicaliseerd worden. Iedereen zou gedurende vijf jaar tijdens zijn loopbaan kunnen beslissen wat hij wil doen terwijl hij verder wordt betaald. Daar kan heel creatief mee worden omgesprongen. Het idee van onvoorwaardelijkheid, van loskoppelen van arbeid en loon, staat wel centraal.

Met de aanslagen in Zaventem en Maalbeek in het achterhoofd stond de vrijheid van meningsuiting deze zomer in het brandpunt van de belangstelling. Zelfs een beperking ervan bleek voor sommigen geen taboe meer. Decreus: Sinds 9/11 probeert de rechterzij-

de onder het mom van de oorlog tegen terreur fundamentele vrijheden en rechten op te schorten. Maar de keuze waarvoor men ons stelt - opschorten van vrijheden of de terroristen laten winnen - is een valse keuze. We moeten daarentegen de democratie verdiepen, uitbouwen en de fundamenten steviger maken. Om de democratie te beschermen, moet je ervoor strijden. Ik vrees dat de gangbare visie op radicalisering niet met de werkelijkheid overeenstemt. We denken bij radicalisering spontaan aan een jongeman van 16 à 25 jaar oud die in contact staat met IS, radicaliseert en vanuit die radicalisering aanslagen pleegt. Die analyse klopt maar zeer gedeeltelijk. Eén: in de praktijk zondigt IS tegen alle regels die de islam oplegt. Zo worden er bij dode IS-strijders vaak captagon en heroïne teruggevonden. Ook seks en verkrachtingen zijn schering en inslag. Het zijn dus niet de grote ideologen, die naar politiek geweld grijpen, maar machtswellustelingen die een ideologie op een cynische manier gebruiken. Twee: ook de terroristen die de aanslagen in Brussel pleegden, waren geen overtuigde politieke islamisten, maar criminelen die vanuit een soort radeloosheid hun daden probeerden te verantwoorden met godsdienst.

Bent u desalniettemin optimistisch over de toekomst? Decreus: Met al dat terrorisme beleven we een turbulente periode. Omdat de jaren 1990 en het eerste deel van de jaren 2000 heel stabiel waren, wordt die indruk nog versterkt. Maar dat is geen reden tot pessimisme, integendeel: het is een reden om extra hard te strijden voor de waarden die je persoonlijk belangrijk vindt en om deze waarden op de politieke agenda te zetten. Danny Vileyn en Ken Lambeets

VOLGENDE WEEK: Tinneke Beeckman

10 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

Voeding Artisanale en industriële bakkers strijden om gunst van veeleisende consument

Boterham deluxe BRUSSEL - Waar koop je lekker brood? Het is een vraag die menig stadsbewoner bezighoudt. Het aanbod is gevarieerder dan ooit, en de grens tussen artisanaal en industrieel is helemaal vervaagd.

aar in jaar uit eten we minder brood. De traditionele boterham wordt, wegens smaak of snelheid, vervangen door andere graanproducten, van muesli tot quinoasalade. Maar de laatste jaren neemt de interesse voor het ouderwetse basisvoedsel opnieuw toe. Vooral speciaalbroden zijn in trek. Dat past in de trend om op zoek te gaan naar gezonder voedsel, slow food of smaken van vroeger. De broodrevival zorgt de laatste jaren voor een bescheiden golf van nieuwe broodzaken. Tegelijk verdwijnen er nog steeds bakkers uit het straatbeeld, maar die zijn meestal te oud of te moe - het is een zwaar beroep - om zich nog aan te passen aan de nieuwe trends. “Veel Belgische bakkers die al twintig jaar of langer meedraaien hebben hun aanbod niet laten evolueren,” zegt Géry Brusselmans van Tartine & Boterham (zie kadertje). Bij de nieuwkomers zitten opvallend veel zuiderburen: Charli, Gateau, Caillier... Zij verspreiden de rijke Franse broodtraditie in de stad, zij het vooral in de betere wijken, waar ze kunnen terugvallen op een stukje Frans cliënteel. “De Franse bakkers zien hier potentieel omdat ze weten dat de vraag naar goed artisanaal brood groter is dan het aanbod.” In Brussel is de industrie echter al veel vroeger op de spreekwoordelijke kar gesprongen. Le Pain Quotidien slaagt er al bijna een kwarteeuw in om industrieel brood met een hoog prijskaartje te verkopen dankzij een imago van authenticiteit en is zo uitgegroeid tot een

wereldmerk. De laatste jaren is het aanbod in de supermarkten geëxplodeerd en zij beroepen zich evenzeer op artisanale methodes en kwaliteitsingrediënten. Delhaize heeft bijvoorbeeld zelf een in onbruik geraakte tarwesoort geherintroduceerd en werkt met verschillende bakkerijen om een gevarieerd aanbod te hebben. “Het toont dat de industrie heel flexibel is en behalve goedkoop spul ook exclusieve, kwaliteitsvolle producten kan maken,” zegt onze foodcolumnist Nick Trachet. Het gevolg is dat sommige mensen hun brood eerder in de supermarkt gaan zoeken dan bij de bakker om de hoek. Zeker als die laatste om de prijs te drukken of om krachten te sparen zijn toevlucht zoekt in door de industrie aangeleverde mengsels. “Ze moeten enkel nog water toevoegen, laten rijzen en bakken,” aldus Trachet.

Imago Terwijl de industrie zich een authentiek imago aanmeet, grijpt de kleine bakker soms naar industriële hulp. Het mag duidelijk zijn dat de tweedeling artisanaal versus industrieel nog moeilijk vol te houden is. Zijn er dan nog objectieve criteria om kleinschalig boven industrie te verkiezen? Niet echt. Zelfs het argument dat iemand die ter plekke produceert en verkoopt voor minder milieuvervuiling zorgt, is betwistbaar. “De industrie werkt efficiënter en volgens velen dus ook duurzamer,” zegt Trachet. “De grootste milieukost is bovendien niet het transport van de fabriek naar de winkel, maar van de vele

Het ene brood is het andere niet Er zijn duizenden manieren om brood te maken. We zetten enkele varianten op een rij.

klanten naar het verkooppunt. Het is minder vervuilend om naar de supermarkt om de hoek te gaan dan om kilometers te rijden naar een boerenmarkt.” Als we het duurzamer willen aanpakken, moeten we dus eigenlijk terug naar de thuisbedeling. “Die is destijds afgeschaft omdat steeds meer mensen uit werken gingen en niemand thuis dat brood kon binnennemen, maar de opkomst van thuiswerk kan de zaak opnieuw veranderen.”

“De industrie is heel flexibel” Nick Trachet, foodcolumnist

Luxeproduct Dan is er nog de kwestie van de prijs. Het broodaanbod is gevarieerder dan ooit, en dat zien we ook aan de uiteenlopende prijzen. Bij sommige bakkers betaal je al snel een veelvoud van de standaard broodprijs. “De ingrediënten maken het verschil en spelt of rogge is nu eenmaal veel duurder dan gewone tarwe,” zegt Brusselmans. Op die manier is het o zo nederige brood voor velen een luxeproduct ge-

worden. “Bij sommigen koop je brood alsof het een merk is, nog net niet gehandtekend door de kunstenaar,” aldus nog Trachet. Prijsbewuste consumenten kunnen nog altijd terecht bij vele bakkers die uit andere (brood) culturen komen. Vooral bakkers van Marokkaanse origine vind je overal in de stad. Kwaliteit van ingrediënten staat bij hen niet altijd voorop omdat ze vooral de prijs laag willen houden. Toch zijn er heel wat die zich onderscheiden, zeker qua patisserie. Desondanks blijft de drempel om er binnen te stappen voor velen hoog. “Voor een stuk gaat het om verschillende codes,” zegt Nicolas Dehon van Atrium, het gewestelijk agentschap dat handelaars ondersteunt. “Zij hebben in onze ogen geen aantrekkelijk logo, velen hebben ook geen eigen broodpapier. Mede daardoor stralen ze geen kwaliteit of betrouwbaarheid uit.” Natuurlijk is het belangrijkste argument uiteindelijk de smaak en die is erg persoonlijk. Veel mensen zoeken smaken die ze kennen, al dan niet van hun kindertijd. Anderen willen net variatie. Ook andere gevoelsmatige elementen kunnen een rol spelen. Voor contact met de maker en een persoonlijke toets kan je uiteindelijk niet buiten de artisanale bakker. “Die maakt unieke producten die je nergens anders vindt,” zegt Brusselmans. “Niet in de supermarkt, maar ook niet bij andere artisanale bakkers, want ze werken allemaal met andere producten en zijn afkomstig uit andere streken.” Laurent Vermeersch

VOLKORENBROOD

ROGGEBROOD

Traditioneel bruin brood, gemaakt met volkorenmeel. Dat wil zeggen meel waar de zemelen niet zijn uitgehaald. Voedzamer dan wit brood.

Gemaakt met rogge in plaats van tarwe. Was in onze gewesten courant voor de opkomst van tarwe. Roggebrood bevat minder koolhydraten en meer vezels.

Donderdag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 11

‘Een bakker kiest zelf hoe goed hij bakt’ Bakker geldt al jaren als een knelpuntberoep, maar misschien is er wel een kentering aan de gang. Bij Coovi in Anderlecht is de opleiding voor bakker na jaren van achteruitgang opnieuw in trek. “Voor het eerst sinds een jaar of tien à vijftien hebben we de inschrijving voor het derde beroeps bakker stopgezet omdat we volzet zijn,” zegt Luc Jenet, sectorverantwoordelijke en al 36 jaar voor de klas. “We hebben de klas zelfs ontdubbeld. Dat is, denk ik, de eerste keer.” © SH

UTTE

RSTO

Hoe verklaart u het succes? JENET: Misschien is er opnieuw meer interesse in het beroep. Of leveren we gewoon goed werk. Het is te vroeg om dat te zeggen, maar de stijging is al enkele jaren bezig. Voordien hebben we een dipje gekend en was het knokken gedurende een zestal jaar om het leerlingenaantal opnieuw op pijl te krijgen.

Ziet u de toekomst rooskleurig in?

Artisanale bakkersgids

JENET: Ik hoor al 30 jaar zeggen dat onze stiel verdwijnt, maar er zullen altijd bakkers zijn. Mensen eten stilaan opnieuw meer brood. Leerlingen die bij ons afstuderen, komen meestal goed terecht en verdienen goed. Er is nog altijd vraag naar geschoolde arbeiders, ook bij de vele Marokkaanse bakkers bijvoorbeeld.

De supermarkten en ketens kent iedereen, maar waar vind je de artisanale bakkers? Journalist Géry Brusselmans schat dat er om en bij de 60 zijn in Brussel. Hij bezoekt ze één voor één en verzamelt ze op zijn website Tartine & Boterham. “Artisanale bakkers klagen soms dat ze het moeilijk hebben, en tegelijk zijn er veel mensen op zoek naar goed brood,” vertelt Brusselmans. “Online aanwezigheid is vandaag heel belangrijk om potentiële klanten te bereiken, maar veel bakkers zitten heel de dag in hun atelier en hebben daar geen tijd voor. Vandaar het idee om een soort Tripadvisor te maken met de beste bakkers van Brussel.” Ook voor Tartine & Boterham is het echter moeilijk om te beslissen wie het label artisanaal krijgt. “Wij hanteren drie criteria: het atelier moet vlakbij de winkel liggen, minstens 80 procent van het aanbod moet in het atelier gemaakt zijn, en ze moeten goede ingrediënten gebruiken. Een bakker die werkt met industriële meelmengsels nemen we niet op.”

Luc Jenet woont in Koekelberg en gaat geregeld brood kopen bij bakkerij Maes.

Leggen jullie de nadruk op artisanaal of industrieel bakken? JENET: Onze leerlingen moeten in elk

“België heeft het beste, zachtste brood” Luc Jenet Sectorverantwoordelijke bakkerij bij Coovi

Jullie publiek is erg divers geworden. Hoe gaan jullie daarmee om?

Tartine-et-boterham www.tartine-et-boterham.be

JENET: Communicatie met de ouders is cruciaal. We merken dat meer en meer Marokkaanse moeders ook Nederlands spreken en dat is heel tof. Op die manier worden voor de kinderen kansen gecreëerd. Leerlingen van wie de ouders geen Nederlands praten, zijn een vogel voor de kat. Die kinderen zijn heer en meester van die taal en kunnen hun ouders alles wijsmaken als er problemen zijn.

geval de basis van het brood bakken beheersen. Maar we kunnen niet verzwijgen dat de industrie hulpmiddelen aanbiedt. De leerlingen moeten de twee manieren van werken kennen. Afhankelijk van hun interesse kunnen ze stage doen bij een kleine bakker of een semi-industriële bakker.

Sommigen vinden het brood van de supermarkt beter dan bij de bakker om de hoek... JENET: Dat spreek ik ten stelligste tegen! Het brood van de supermarkt is afgrijselijk. Bij een kleine bakker is het brood altijd vers. In de supermarkt hebben ze remrijskasten waarmee ze het brood tot 72 uur kunnen stockeren alvorens het te bakken. Het resultaat is een rosse in plaats van een bruine korst, met blaasjes. Dat brood is ook taai. Voor mij is dat smeerlapperij. Als mensen dat lekker vinden, is het omdat hun smaakpapillen dat gewoon geworden zijn.

Zijn er dan geen slechte bakkers? JENET: Een bakker kiest natuurlijk zelf hoe goed hij bakt. Op twee uur kan je geen goed brood maken. Hoe meer tijd je erin steekt, hoe meer smaak het heeft. Dat hangt zelfs niet af van de prijs. Met de simpelste grondstoffen kan je nog goed brood maken. Een bakker die het niet goed doet, jaagt zijn klanten naar de supermarkt.

Spelen jullie in op trends zoals zuurdesembrood? JENET: Ja, maar ik heb mijn twijfels. Men wil graag terug naar vroeger, maar niemand weet nog hoe het vroeger was. Zelfs toen ik het vak leerde, was er geen sprake van zuurdesem. Dingen van vroeger zijn niet noodzakelijk beter. Het brood van de oude Egyptenaren of Grieken zouden wij vandaag niet meer eten. Je hoort vaak zeggen dat het brood lekkerder is in Frankrijk, maar mensen eten dat enkel op vakantie. Als je dat dag in dag uit eet, knabbel je je dood (Lacht). In België hebben wij het beste, zachtste brood. LV

SPELTBROOD

GLUTENVRIJ

KAMUTBROOD

DUBBELGEBAKKEN

ZUURDESEM

Gemaakt met spelt, een oude variant van tarwe die uit de vergetelheid is gehaald omdat het gezonder zou zijn.

Sommige mensen verteren geen gluten, een eiwit dat onder meer in tarwe te vinden is. Glutenvrij brood kan worden gemaakt met granen die van nature glutenvrij zijn zoals boekweit, of van andere granen waar de gluten zijn uitgehaald.

Gemaakt met Kamut of Khorasantarwe, een oude tarwesoort afkomstig uit Centraal-Azië.

Brood dat extra gebakken is en zo een hardere korst heeft. Was lang populair in Brussel, maar is nu wat vergeten.

Gefermenteerd deeg waarmee men brood kan laten rijzen zonder bakkersgist. Erg arbeidsintensief, dus gebruiken sommige bakkers zuurdesempoeder. Dat geeft dezelfde smaak, maar niet dezelfde voedingseigenschappen.

12 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

STEDENBOUW Vijf veelbelovende projecten die jaren vertraging opliepen

Hoe het had moeten zijn

VICTOR

TORENS IN DE KOELKAST

BRUSSEL - In Brussel worden onophoudelijk grote werven aangekondigd, door de overheid en door privéspelers. Maar al die infrastructuur ook echt bouwen blijkt in sommige gevallen erg moeilijk. Een ministerwissel, een slabakkende vastgoedmarkt… Er zijn heel wat redenen waarom projecten jaren vertraging oplopen. BRUZZ keek hoe het staat met vijf grote projecten. Waarom zijn ze er nog niet? Tim Gatzios

De hele reeks Zie bruzz.be

VOETGANGERSBRUG

EEN DECENNIUM VERTRAGING

Wie aan het Kanaal komt, ziet het duidelijk: aan de Vlaamsepoort ontbreekt iets. In de promenade gaapt een gat, dranghekken scheiden de voetganger van het kanaalwater. Op deze plek had een voetgangersbrug het stadscentrum en metrohalte Graaf van Vlaanderen moeten verbinden vanaf 2012. Anno 2016 ligt de werf van de voetgangersbrug stil, enkel de funderingen liggen er al. De bouw van de brug werd keer op keer uitgesteld door onenigheid. Ook een ministerwissel gooide roet in het eten. Het project van Mobiliteitsminister Pascal Smet (SP.A) begon te slabakken toen Brigitte Grouwels (CD&V) hem opvolgde in de regering. Zij wou een hogere brug: zeven meter, geschikt voor grotere schepen. En dus moest de brug opnieuw naar de tekentafel. Voeg daarbij een stroeve samenwerking tussen het gewest en Brusselfonds Beliris en je krijgt uitstel na uitstel. Ondertussen zit Pascal Smet terug op zijn oude plek en is er weer sprake van ‘tijdelijke’ vaste bruggen. Voor het eerst in het dossier lijkt alles volgens plan te lopen: het ontwerp is klaar, in september wordt de bouwvergunning aangevraagd. Einde van de werken: 2019. Totale vertraging: bijna een decennium.

“Het is zo’n lange weg, dat is... pfff, dat is ongelofelijk.” Stéphan Sonneville, de CEO van ontwikkelaar Atenor, zucht diep wanneer we hem bellen over Victor. Die torens aan het Zuidstation staan al op de planning sinds 2008, maar anno 2016 is er nog steeds geen vergunning. Al snel na de voorstelling van het project, goed voor 100.000 vierkante meter, kwam er protest: banale architectuur, te groot. Toen de gemeente Sint-Gillis in 2013 weigerde het openbaar onderzoek te organiseren vlogen de torens de koelkast in. Het was toen wachten op een richtschema voor de buurt aan het Zuidstation, dat bepaalt hoe die er moet gaan uitzien en wat er gebouwd mag worden. Dat is er nu. “Er zijn geen politieke issues meer, maar we hebben het ontwerp helemaal moeten omgooien. Dat was een grote teleurstelling,” zegt Sonneville. Weg zijn dus de vier Victor-torens. Dat worden er drie. Ze worden ook wat lager. De hoeveelheid woningen werd stevig opgetrokken, de totale oppervlakte blijft gelijk. Begin 2018 moet de vergunning er zijn, ten vroegste in 2021 zal het project klaar zijn. Dat is maar liefst dertien jaar na aanvang. “Onbegrijpelijk, en een slechte zaak voor de stad,” besluit de Atenor-CEO.

ADVERTENTIE

STADSFESTIVAL CONNECTING BRUSSELS MET MUZIEK VAN DE BRUSSELSE BAND JAUNE TOUJOURS

17 september vanaf 14u Cultuurhuis Les Brigittines - Korte Brigittinenstraat 1, 1000 Brussel

GRATIS TOEGANG - FOOD & DRINKS

GRATIS

DIRK DE WACHTER EN HERMAN VAN ROMPUY IN GESPREK IN BRUSSEL

Inschrijven: bianca.debaets@outlook.com

Donderdag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 13

RAC

GIGANTISCH MYSTERIE

Een van de grootste werven van Brussel, maar ook een van de minst bekende, ligt pal in het centrum aan de Pachecolaan. Daar verscheen vanaf 1958 het Rijksadministratief Centrum, een stad in de stad voor de ambtenaren van de Belgische staat. Niet al te goed zichtbaar vanop de straat, maar enorm. Meer dan 10.000 ambtenaren werkten hier, de site had zelfs een eigen postcode (1010). In 2002 verkocht de overheid het complex. Vrij onopgemerkt is er al heel wat veranderd op de site. Bestaande gebouwen werden gerenoveerd, er komen ook appartementen bij. De toren van het RAC werd gesloopt, maar wat er in de plaats moet komen blijft een mysterie. Even circuleerden er beelden van kunstenaar Arne Quinze, met hoge onregelmatige torens. Dat project ligt in de prullenmand. Net als bij Victor kwamen er na de protesten pas reglementen. Daarin staan de plannen voor twee torentjes van zo’n 60 meter hoog met vooral appartementen. Op de site is ook plaats voorzien voor een school. Het panorama van aan de Congreskolom moet bewaard blijven. Het RAC kan er dus uitzien zoals op de bovenstaande afbeelding, maar details zijn er niet. De investeerder communiceert liever over het ontwerp. Eind 2016 moeten de eerste beelden er zijn, in 2020 is het RAC klaar.

SILVER TOWER

HIJ BLINKT NOG NIET

In de Noordwijk komt een nieuwe slanke kantoortoren: de Silver Tower, 137 meter hoog en daarmee het vierde hoogste gebouw van het land. Voorlopig blijft de toren echter steken op nul meter. Ontwikkelaar AG Real Estate zette de werken dit jaar on hold, de geplande opleveringsdatum van 2016 zal dus niet gehaald worden. Veel meer dan een bouwput is er op dit moment niet te zien in Sint-Joost-ten-Node. Het is niet de eerste keer dat de toren in de koelkast verdwijnt, dat gebeurde ook al in 2012. Dat had toen alles te maken met de slabakkende kantoormarkt, en dat is ook nu nog zo. Er zijn immers te veel kantoren op de markt, terwijl bedrijven in deze crisistijden net steeds minder plaats nodig hebben. Met andere woorden: er is nog geen huurder gevonden voor de Silver Tower. “Maar we zijn hard op zoek,” klinkt het bij de ontwikkelaar. De bouwvergunning komt niet in het gedrang, begin 2017 beginnen de werken opnieuw. Ook de heraanleg van het SintLazarusplein, betaald door AG Real Estate, gaat gewoon verder. In 2019 mag de Brusselaar dan eindelijk een nieuwe piek in de skyline verwachten.

SCHUMAN

BESCHEIDEN ALTERNATIEF

In de Verenigde Staten staan tv-correspondenten aan het Witte Huis, in Brussel staan EU-correspondenten aan het weinig glamoureuze Schumanplein. Al in 2001 smeekte Commissievoorzitter Romano Prodi om een nieuw plein. Even leek er schot in de zaak te komen: in 2009 werd een architectuurwedstrijd gelanceerd. Die leverde een spectaculaire winnaar op. Architect Xaveer De Geyter stelde een plein met een groot amfitheater voor. Dat plein belandde in de prullenmand. Technische problemen en een overvloed aan betrokken partijen bezegelden het lot van het project. Mogelijk vonden de overheden het plein ook wat te subversief: het amfitheater maakte het betogers wel erg gemakkelijk om het plein naar hun hand te zetten. In 2015 volgde een nieuwe architectuurwedstrijd voor een bescheidener (en goedkoper) plein. Daar deden heel wat bureaus aan mee, bevestigt de Brusselse bouwmeester. In 2017 wordt de uiteindelijke winnaar bekendgemaakt. Dat is later dan eerst aangekondigd was. Na de aanslagen vroeg de Europese Commissie om extra veiligheidsmaatregelen, wat de vertraging ten dele verklaart. Pas in 2019 zal het nieuwe plein op uw favoriete internationale nieuwszender te zien zijn.

ADVERTENTIE

silence is the missing voice… p ho

to H

A ns

Sto

ck m

an s

peace starts within: come to Brussels on 15, 16 or 17 September and sit in silence Vanuit stilte weerklinkt een andere boodschap. Stilte biedt een universele basis voor reﬂectie en dialoog. Silenceforpeace organiseert drie dagen stilte op het Muntplein in het hart van Brussel. Doe mee en schrijf je in op silenceforpeace.org follow & share

www.silenceforpeace.org

facebook.com/silenceforpeace.org/

@ silenceforpeace

14 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 SEPTEMBER 2016

Stel zelf je vraag EN STEM op BRUZZ.BE © SASKIA VANDERTSICHELE

Karen paemen uit schaarbeek:

Hoe komt Brussel aan al zijn hoogteverschillen... allemaal natuurlijk of ook aangelegd? En waarom? ”Mensen hebben hier en daar wel een put gegraven, maar de hoogteverschillen van Brussel zijn grotendeels overblijfsels van natuurlijke processen,” zegt Matthieu Kervyn, fysisch geograaf aan de VUB. “De huidige topografie van Brussel is het resultaat van de verschillende ijstijden van de laatste twee miljoen jaar. Tijdens die ijstijden was er hier een toendravegetatie en een permanent bevroren bodem, de permafrost, die voor een sterkere erosie zorgde waardoor de twee grote noord-zuid georiënteerde valleien van de Zenne en de Woluwe werden gevormd. Alle valleien in Brussel zijn trouwens asymmetrisch, met een steile oostkant en een veel zachter hellende westkant. Tektonische bewegingen hebben geen recente invloed gehad, maar het type gesteente in de ondergrond - Brusseliaans zand in de hoofdvallei, hardere gesteenten van het Brabants Massief in het zuiden of de Yperiaanse klei - en de oriëntatie van de helling bepalen waar en hoe diep de riviervallei insnijdt.” De ondergrond werd in de middeleeuwen goed omgewoeld en dat laat zijn sporen na. In de straatnamen onder andere, aldus Pierre Van Nieuwenhuysen: “De mens heeft het Brusselse reliëf beïnvloed door de uitbating van zand- en steengroeven. De toponymische elementen poel en put wijzen heel vaak op oude steengroeven. In het Jetse Poelbos werd zandsteen uit de grond gehaald en de naam Zavel(put) is op vele plaatsen terug te vinden. Turfputten waren er onder andere in Evere, turfwinning veroorzaakte vaak een verzakking van de bodem. Leem en klei werden gedolven om er vakwerkhuizen mee te bouwen en potten, bakstenen en dakpannen mee te bakken. Zo is er in Molenbeek de Potaardegatstraat, in Anderlecht de Potaardenbergstraat en in Laken de Steenbakkerijstraat.” “Het grootste reliëfverschil merk je in het histo-

“Alle valleien in Brussel zijn asymmetrisch, met een steile oostkant en een veel zachter hellende westkant”

Matthieu Kervyn

fysisch geograaf

HOOGTE HONDERD IN VORST Zicht van op de Sint-Augustinuskerk, de hoogste plek van Brussel. rische stadscentrum,” dat laat stadsgids Roel Jacobs zijn publiek al eens voelen: “De Zennevallei wordt er gedomineerd door de heuvels. Aan het Beursplein zitten we op nog geen twintig meter boven de zeespiegel, bovenaan de Naamsestraat al op meer dan zeventig meter. Alleen zag dat er vroeger veel spectaculairder uit. Als je van het stukje overgebleven Terarkenstraat naar het Koningsplein stapt, en op de Regentschapsstraat weer naar beneden naar de Ruisbroekstraat, dan ben je eigenlijk de oude Coudenberg open afgegaan. Maar werken aan de infrastructuur veranderden het natuurlijke reliëf op diverse schaal. Ga je het Warandepark binnen aan de kant van het Koninklijk Paleis, dan zie je dat de dreven eigenlijk dijken zijn, terwijl ze aan de kant van het Parlement dan weer zijn ingegraven in het park. Zo sterk helde het oorspronkelijke domein van de hertogen af. Het hertogelijk paleis lag trouwens een stuk lager dan het koninklijk paleis vandaag, wat het soms zo moeilijk maakt om ons op wandtapijten en schilderijen de omgeving van het Paleizenplein voor te stellen. In de acht-

tiende eeuw werd het gebied genivelleerd om een klassiek uitzicht te geven. Daarvoor was de breuk tussen hoog- en laagstad veel abrupter, zoals nog te zien is tussen de Miniemenstraat en de Hoogstraat met die steile straatjes ertussen. Ook de noord-zuidverbinding, die een bocht maakt waar de Zenne dat doet omdat ze er bovenop werd gelegd, heeft de vallei opgehoogd. In Sint-Gillis moet 30 à 40 meter onder het Moricharplein nog een installatie liggen die destijds de adel van water voorzag. Het Park van Laken had vroeger een veel heuvelachtiger, erg bucolisch karakter, wat enkel nog te zien is achter het Groentheater. Naar aanleiding van de twee wereldtentoonstellingen van 1934 en 1958 werd alles meer geëgaliseerd. De vlakke Louizalaan ligt ook al in een zone die doorsneden is door de vallei, maar daar gaat het alleen in de tunnels nog op en neer.” An Devroe VOLGENDE WEEK: Waarom heeft de Europese wijk de Etterbeekse postcode 1040 en niet gewoon die van Brussel-Stad?

JOUW MENING

lezersbrieven@bruzz.be

Oud worden Ik ben onlangs 87 geworden. Dat brengt allerlei ongemakken met zich mee. Eén: marcheren wordt er niet gemakkelijker op. Ik ben aangewezen op mijn auto. Al was het maar om boodschappen te doen. Ik denk hierbij aan sommigen in Nederland die ouderen zouden willen beletten met hun auto te rijden. Komt daar nog bij dat hoewel ik een parkeerschijf voor gehandicapten bezit velen dat niet respecteren. Twee: iets anders dat ik spijtig vind: het verdwijnen van teletekst op de VRT. Dat was gemakkelijk om de actualiteit te volgen. Op de VRT verwijzen ze nu naar de dagbladen en internet, maar ze vergeten dat teletekst gratis is en een dagblad

niet. Wat internet en een computer betreft: meer dan 25 jaar geleden besefte ik het nut van deze nieuwe media nog niet. Ik was toen net gepensioneerd, en het was tamelijk kostelijk om de nieuwigheden en aanpassingen te volgen. Ik wil hieraan toevoegen dat van mijn generatiegenoten die nog overblijven de meesten geen computer hebben. En dan worden we altijd verwezen naar www enzovoort voor inlichtingen of voor diensten zoals de gemeentelijke administratie. Drie: ik wil het toch even hebben over ons budget. Met ons gezinspensioentje komen we juist rond, ook omdat we niet veeleisend zijn. Sparen lukt niet meer. Toen ik met brugpensioen was, hadden we nog een spaarpotje wat ons toeliet op vakantie te gaan. Maar dat is ge-

leidelijk aan verminderd. Hoe? Het leven is duurder geworden en ons pensioen is niet mee geëvolueerd. Vier: iets waar ik vroeger niet aan heb gedacht. In 1960 kochten we ons huis uit 1932. Het is een gewoon rijhuis: twee plaatsen beneden, twee plaatsen op het eerste en een zolder. We hebben er 30 jaar voor betaald, en wonen er nu nog na 56 jaar. Ik heb in dat huis veel zelf gewerkt om een beetje comfort te hebben. Het was hier vroeger een rustige buurt met veel groen, bloemisten en groentenboeren. Nu zoveel jaren later blijft er van dat groen niet veel meer over. Men heeft onder meer een school, een betonnen blok, naast ons huis gebouwd. Op sommige dagen is er van rust niet veel sprake meer. Wat ook veranderd is, zijn de buren.

Vroeger kenden we de meesten, en in de beginjaren spraken de meesten Vlaams (60%) en Frans (40%). Nu spreken er nog vijf of zes buren Vlaams. De rest: veel buitenlanders, en die spreken Frans. Vijf: dit is misschien het gezeur van

een oude zaag, maar ik troost mij met de gedachte dat ik mijn prachtige dochter en twee kleinkinderen heb zien opgroeien. Dat maakt veel goed!

Louis Gaudeus, Anderlecht

CORRECTIE

In het artikel over de Koninklijke Sterrenwacht van vorige week schreven we dat de restauratie van de koepels van de Sterrenwacht gebeurde met geld van het Nationale Loterij. Dat klopt niet. Alleen de restauratie van de telescoop is met Lottogeld betaald. Juist is juist.

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bdw.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

ADVERTENTIE

VERKEN DE STAD

Schrijf in voor een WOONTOUR en ontdek de wijken van BRUSSEL. WWW.WONENINBRUSSEL.BE

WAAR WIL JE WONEN? IN BRUSSEL. Op zoek naar een plek in Brussel om te huren of te kopen? Alleen, met z’n tweeën of met je gezin en de hond? Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit 19 gemeenten en 118 wijken. Van rustige buitenwijken tot het levendige centrum. Ontdek je stad.

ADVERTENTIE

zaterdag

24 SEP 14u -21u OSB

TUINFEEST VUB Gratis toegang deelname barbecue €20 inschrijven: info@osb.be

ACTIVITEITEN

V UB ca mp u s E t te r b ee k

KINDER ANIMATIE

L IV E M US IC

ADVERTENTIE

stappen om te leren fotograferen

VLAKBIJ METRO SINT-GUIDO

Inschrijven tot 30/9 opendeurdag op za. 17/9 (10-17 u.) WWW.ACADEMIEANDERLECHT.BE

INFO@ACADEMIEANDERLECHT.BE - T 02 523 03 71 - DAPPERHEIDSPLEIN 17 - B-1070 ANDERLECHT

Lagere graad kinderen van 6-11 jaar

Beeldende kunsten volwassenen vanaf 18 jaar Beeldhouwkunst Fotokunst Interactieve media Keramiek Schilderkunst Tekenkunst Toegepaste grafiek Vrije grafiek

Middelbare graad jongeren van 12-17 jaar

Kunstambacht restauratie-conservatie volwassenen vanaf 18 jaar Glas-in-lood Hout-meubel Polychromie Schilderen Smeden Steen-beeld Textiel

1. Surf

naar www.cvomj.be

vestigingsplaatsen in Meise, Jette, Asse, Wemmel, Londerzeel, Vilvoorde en Halle

online inschrijven vanaf nu

www.cvomj.be Stationsstraat 35 • 1861 Meise • 02 892 24 00

24/06/2016 16:47:55

Vind alle informatie over sportclubs en sport sportlessenreeksen in de sportgids, G-sportfolder en de folder Sport 50+.

REGISSEREN VOOR BEGINNERS

3/10

SCENOGRAFIE MET MARC CNOPS VAN CONCEPT TOT DECOR

Zoek een sportaanbod op jouw maat via www.sportinbrussel.be

VANAF ZA 24/09

VERTELLEN MET CHRIS LOMME, JOHANNES VANBINNEBEEK EN JAN SAS VERTELLERS EN SCHRIJVERS GEZOCHT

Maak in september kennis met de Brusselse sportclubs tijdens de Maand van de Sportclub. Sportclub

24/09

IMPRO EN SAMENSPEL MET ALEC ILYINE PARCOURS VOOR MUZIKALE DUIZENDPOTEN VANAF DI

BDW 29 aug fotografie.indd 1

ONTDEK HET NIEUWE SPORTSEIZOEN

3/10

REGIE MET AN VANDEVELDE

VANAF ZA

27/09

sport INFO:

ZINNEMA WORKSHOPS

DOWNLOAD DE PROGRAMMABROCHURE

zinnema.be

in september

SPORT IN BRUSSEL

ACTEREN MET PIETER DELFOSSE SPELTECHNIEK VOOR BEGINNERS

VANAF MA

3. Start

ADVERTENTIE 19/05/16 15:51

WORKSHOPS 09 > 12/2016

VANAF MA

je cursus

12 talen • Vlaamse Gebarentaal • informatica • fotograﬁe • mode beroepsopleidingen: zorgkundige, begeleider in de kinderopvang, voetverzorger, multimedia operator, industrieel elektricien

ADVERTENTIE Aca_adv_eindejaar_15-16_BDW_125x178.indd 2

2. Kies

zinnemavzw

brussel © Guillaume Kayacan

MIJN GEDACHT

Donderdag 8 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1537 I 17

‘Debat voetgangerszone heeft inhoud nodig’ BURGERS “ De aanzet moet van de burgers komen. De politiek volgt pas als ze voelt dat de maatschappij er klaar voor is”

Met het nieuwe politieke seizoen moet na enkele maanden radiostilte het debat rond de voetgangerszone opnieuw op gang getrokken worden. “Maar we moeten komaf maken met de loopgravenoorlog die het discours domineert en het debat opnieuw tot de basis herleiden,” zeggen leerkracht Gert Boel (32) en Picknick The Streets-activist Malte Arhelger (32). Zij organiseren dit weekend Piétonparler/Pratonier, een open debat aan de Beurs. Een maand later springt ook burgerbeweging BRAL op de kar met een studie- en discussiedag in de Beursschouwburg. De voetgangerszone en het maatschappelijk debat verkeert op alle vlakken in limbo, zegt Gert Boel. “Enerzijds zie je dat de voetgangerszone wordt gelaten zoals die is – onafgewerkt - of dat die zelfs op bepaalde plekken zoals in de Zuidstraat wordt ingeperkt, vaak zonder dat daar over gecommuniceerd wordt. Maar ook het debat is gaan liggen. Iedereen lijkt zijn handen te willen afhouden van het hete hangijzer. Zowel de politiek als de burgers doen er voorlopig het zwijgen toe. En dat terwijl iedereen er net baat bij heeft om het debat opnieuw ten gronde te voeren.” Boels vriend en mede-initiatiefnemer Malte Arhelger heeft een verleden bij Picknick The Streets, waarbij mensen nog voor de invoering van de voetgangerszone de Anspachlaan bezetten om te protesteren tegen de toenmalige dominantie van Koning Auto. “Dat begon met het idee dat er met de publieke ruimte veel meer kan worden gedaan dan toen het geval was. We wilden het debat op

GERT BOEL

Leerkracht en organisator debat Piétonparler/ Pratonnier

MALTE ARHELGER

Picknick The Streetsactivist en organisator debat Piétonparler/ Pratonnier

“Iedereen lijkt zijn handen van het hete hangijzer te willen afhouden”

gang brengen. Maar als ik zie waar dat allemaal is in uitgemond... Het debat is verzand in een stellingenoorlog zonder concrete uitkomsten. De broodnodige discussies worden uit de weg gegaan. Wat met het parkeergeleidingssysteem? De parkings? De mobiliteitsproblemen? De toegang tot handelszaken?” vraagt Arhelger zich af. Het debat van aanstaande zondag moet een aanzet zijn om zowel de ontevreden handelaar als de tevreden wandelaar bij elkaar te krijgen. “Iedereen heeft zijn eigen redenen om voor of tegen de voetgangerszone te zijn. De voetgangerszone verenigt en verdeelt, dat hebben we ondertussen al kunnen opmaken uit het discours van het afgelopen jaar. Agree to disagree, daar gaat het in de eerste plaats om,” aldus Boel. Na het debat zal er een rapport van het hele gebeuren aan burgemeester Yvan Mayeur (PS) en de andere betrokken politici worden overgemaakt. “Maar de aanzet moet van de burgers komen, zoveel is duidelijk. We moeten zelf eerst mekaar in de ogen kijken, samen naar oplossingen zoeken. De politiek volgt pas als ze voelt dat de maatschappij er klaar Mathias Declercq voor is.”

Debat Piétonparler/Pratonnier zondag 11 september, van 15 tot 17 uur op het Beursplein. Studie- en discussiedag over de voetgangerszone van BRAL, zaterdag 22 oktober, inschrijven verplicht.

18 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

VADROUILLE Strips Weekblad Kuifje viert 70ste verjaardag

Lionel Messi

Met het personage Kuifje mocht het weekblad Kuifje de Lionel Messi onder de striphelden in stelling brengen.

Het wonderlijke avontuur van het weekblad Kuifje >

La grande aventure du journal Tintin 777 pagina’s een gezamenlijke uitgave van Le Lombard en Moulinsart

Donderdag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 19

SINT-GILLIS - Op 26 september zal het precies zeventig jaar geleden zijn dat het striptijdschrift ‘Kuifje’ begon met het betoveren van jongeren van 7 tot 77 jaar en de Brusselse uitgeverij Le Lombard met haar royale bijdrage aan de geschiedenis van het beeldverhaal. Met dat erfgoed wordt gepronkt in een drie kilo zwaar, Franstalig hebbeboek van 777 pagina’s. Kan een overdosis nostalgie de gezondheid schaden?

en zware bevalling is de geboorte van de weekbladtweeling Tintin en Kuifje, op 26 september 1946, niet. Slechts een week over tijd. Twaalf pagina’s dik. Vier pagina’s in kleur. Kostprijs: 3,50 frank. Dat is vrij veel omdat er voor de kwaliteit en de spitstechnologie van de Brusselse drukkerij Van Cortenbergh gekozen is. Op drie dagen tijd vliegt de volledige oplage de deur uit: 40.000 Tintins en 20.000 Kuifjes. Een affichecampagne, reclame in de bioscopen en op de Brusselse trams hadden de jeugd warm gemaakt. Bovendien wil niemand de eerste pagina’s van De Zonnetempel missen, het vervolg op De zeven kristallen bollen. De conceptie en de zwangerschap waren een ingewikkelder geval. Het weekblad is namelijk het kind van een verzetsstrijder en een collaborateur. Hergé was zijn burgerrechten kwijt omdat hij de avonturen van Kuifje tijdens de Tweede Wereldoorlog verdergezet had in de door de Duitsers gecontroleerde kranten Le Soir en Het Laatste Nieuws. Het voorstel om een striptijdschrift op te richten kwam van Raymond Leblanc, een verzetsheld die stond te popelen om als ondernemer in te spelen op de wederopbouw van België. Een verstandshuwelijk kwam beiden goed uit. Hergé neemt het artistiek zeggenschap over het weekblad ernstig. Dat moest ook wel. Met het personage Kuifje mocht het weekblad Kuifje de Lionel Messi onder de striphelden in stelling brengen. Het concurrerende weekblad Robbedoes/Spirou beschikte over een heel elftal sterspelers. Op de voorpublicatie van Kuifje alleen kon het tijdschrift niet teren. Hergé haalt de jonge, rotgetalenteerde Paul Cuvelier (Corentin) aan boord, net als zijn goede Brusselse vriend Edgar Pierre Jacobs. Die pakt meteen uit met een instantklassieker: Het geheim van de zwaardvis, het eerste avontuur van de legendarische stripreeks Blake en Mortimer. Hergé legt zich in Quick en Flupke toe op de fratsen van twee ketjes, tekent zelf het ene covervoorstel na het andere en werkt vlijtig teasers, kalenderillustraties, wedstrijdteke-

ningen en grafische ideetjes ter promotie van het blad uit. Het helaas enkel in het Frans uitgegeven hommageboek La grande aventure du journal Tintin 1946-1988 barst van de schitterende voorbeelden. Kuifje-freaks kunnen er ook in vaststellen dat de voorpublicatie in het weekblad soms afweek van het uiteindelijke Kuifje-album.

sel typerend ijkpunt dat de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen het in 2006 klasseert. Niet slecht voor een reclamebord.

Renaissance Na de fabelachtige beginjaren valt het weekblad wat terug. Een tweede glorieperiode begint wanneer de hoofdredactie in 1965 toevertrouwd wordt aan Greg, een bijzonder productieve scenarist en tekenaar. Onder zijn bewind (en vaak ook dankzij zijn scenario’s) vinden geprezen stripreeksen als Comanche en Bernard Prince van Hermann, Luc Orient van Eddy Paape, Bruno Brazil van William Vance, Buddy Longway van Derib en Jugurtha van Franz hun weg naar het publiek. Kuifje neemt het voortouw in de ruk naar meer realistische stripavonturen. Voor Jonathan van Cosey en Corto Maltese van Hugo Pratt gaan de liefhebbers van de betere strip nog altijd plat.

Opmars Het weekblad wint razendsnel aan gewicht. Na dertien nummers wordt het aantal pagina’s al met een kwart vermeerderd. Pasen 1947 verschijnt de bekende ondertitel “Het superblad voor de jeugd van 7 tot 77 jaar”. Wat later komt Willy Vandersteen erbij met Suske en Wiske (de befaamde blauwe reeks) en Jacques Martin met Alix, de prachtig getekende avonturen van een Romeinse wittekop. Samen met het weekblad richtte Raymond Leblanc de uitgeverij Le Lombard op, genoemd naar de Brusselse straat waar het kantoor aanvankelijk gevestigd was. In 1950 geeft het de eerste albums uit: Het geheim van de zwaardvis en Corentin van Cuvelier. Meteen twee kanjers. Er zullen er nog véél volgen. De uitgeverij kan maximaal profiteren van de vele grote talenten die het weekblad reveleert. Het zijn er zoveel dat je niet meer kan gewagen van een bijdrage aan de geschiedenis van de Frans-Belgische strip. Kuifje en Le Lombard schrijven die geschiedenis net als Robbedoes en Dupuis. De Brusselse school en de school van Marcinelle concurreren elkaar naar de top. Kuifje lanceert in de jaren vijftig Chick Bill en Rik Ringers van Tibet, het recent in ere gestelde Chlorophyl van Raymond Macherot, Ton en Tineke van André Franquin en Michel Vaillant van Jean Graton. Dankzij Oumpah-Pah komen Albert Uderzo en René Goscinny samen, het Franse duo dat wereldberoemd werd met Asterix. In het fameuze expojaar 1958 verhuizen het weekblad, de uitgeverij en de bijhorende animatiefilmafdeling Belvision naar een gebouw op de Paul-Henri Spaaklaan op een boogscheut van het Zuidstation. Op het dak komt een ronddraaiende af beelding van Kuifje en zijn hond Bobby. Dat wordt een zodanig Brus-

De Brusselse school en de school van Marcinelle concurreerden elkaar naar de top

Eind jaren zeventig zien twee striphelden het licht die tot op vandaag goudhaantjes blijken te zijn: Deribs edelmoedige jonge indiaan Yakari (3,5 miljoen verkochte albums, uitgegeven in veertien talen) en Thorgal (15 miljoen verkochte albums, uitgegeven in achttien talen) van tekenaar Grzegorz Rosinski en scenarist Jean Van Hamme. In het weekblad verschenen niet alleen voorpublicaties maar ook een eindeloze reeks rubrieken en korte verhalen, al dan niet met bekende helden in de hoofdrol. Vandersteen pioniert door een grap met Lambik op één pagina uit te werken. Cuvelier beeldt de Illias van Homeros uit. Michel Vaillant ruilt de racewagen voor een raceboot. In Tounga komt de prehistorie tot leven. In Michel Logan fantaseert scenarist Van Hamme (Thorgal, XIII)

rond een vliegenier die op een onbewoond eiland een elfachtig wezen uit een andere wereld ontmoet. Bob De Moor laat acteur-detective Georges Barelli op het nippertje ontsnappen aan een onthoofding tijdens een voorstelling over Richard II. Het verjaardagsboek bestaat voor het grootste deel uit mooi tot prachtig materiaal dat nooit in album verschenen is.

Ondergang November 1988 is Kuifje uitgezongen. Hergé is al vier jaar dood en nam Kuifje mee het graf in. Striplezers zijn massaal overgegaan op het lezen en verzamelen van albums, striptijdschriften zijn uit de tijd. Bovendien verkoopt Leblanc zijn bedrijf aan de Frans-Belgische groep Média-participations waarna de erfgenamen van Hergé de toestemming intrekken om de naam Kuifje te gebruiken. Zowel Le Lombard als de Stichting Hergé beginnen een eigen stripblad: respectievelijk Hello Bédé en Tintin reporter maar geen van beide haalt 1994. In het post-Kuifje-tijdperk moet Le Lombard het over een andere boeg gooien. Het start meerdere collecties die niet allemaal even succesvol zijn. De prestigecollectie Getekend maakt wel het mooie weer. Nieuwe series als Kinky & Cosy van Nix, Niklos Koda van Jean Dufaux en Olivier Grenson of Govert Suurbier van Laurent Verron en Yann krijgen hun kans. De uitgeverij leert met de jaren om haar historisch patrimonium ten gelde te maken. Dat kan via monografieën over de bekendste stripmakers, via de verzorgde heruitgave van historische uitgaven of door de zeventigste verjaardag veel luister bij te zetten. Maar de wind blaast niet altijd meer vanzelf in de zeilen. Een evenwicht vinden tussen nieuw en oud is vandaag nog steeds een van de grote uitdagingen voor de Brusselse uitgeverij. Ze zette de voorbije vijf jaar zwaar in op het uitmelken van Thorgal door de serie zonder scenarist Van Hamme voort te zetten en meerdere spin-offs (Kriss van Valnor, Wolvin, De jonge jaren van Thorgal) te groeperen onder de naam De werelden van Thorgal. Ze nam recent de beslissing om iets te verkleinen. De stripmarkt is er niet eenvoudiger op geworden. Mensen blijven strips kopen maar de markt wordt overspoeld. In 2015 zouden 5.257 strips uitgekomen zijn waarvan 3.924 nieuwe titels. Lombard kiest nu voor de strategie om meer in te zetten op kwaliteit en minder op kwantiteit. De recente uitgave van Salto van de Brusselse Judith Van Istendael of van Verkild hart van Brusselaar Johan de Moor tonen de wil van de uitgeverij voor jeugd van 7 tot 77 jaar om voortaan ook de volwassenen aan te spreken. Tijden veranderen. Dat maakt terugblikken alleen maar plezanter. Dat weet ook het Grand-Palais in Parijs. Daar maken ze zich op voor de grootste Hergé-tentoonstelling ooit. Kuifje is nog niet uitgeraasd. Niels Ruël

20 I BRUZZ 1537 I DONDERDAG 8 SEPTEMBER 2016

INTERVIEW Huis Jean Prouvé jaar lang centraal in CAB

Een brandend actueel DEMONTEERBAAR HUIS Dankzij de combinatie van het axiale bouwprincipe en gestandaardiseerde afdekplaten kan het huis heel snel worden opgebouwd.

ELSENE - Het demonteerbare huis van architect en designer Jean Prouvé dateert uit 1944, maar is actueler dan ooit tevoren. In het kunstencentrum CAB fungeert het een jaar lang als inspiratiebron voor hedendaagse kunstenaars.

oewel hij zelf dertig jaar geleden overleden is en tijdens zijn leven amper erkenning genoot, verwierf de Franse architect en designer Jean Prouvé (1901-1984) de laatste jaren enorm veel faam met zijn werk. Zo bracht fabrikant Vitra een reeks meubels, waaronder de beroemde Standard-stoel, opnieuw op de markt. Drie jaar geleden toonde de Franse galerist Patrick Seguin, die gespecialiseerd is in meubels en

architectuur van de twintigste eeuw, een van zijn demonteerbare huizen tijdens de beurs Design Miami. Nu staat er ook een in Brussel. Of beter, momenteel staan er zelfs twee. Al zijn ze erg verschillend. Het ene bij La Patinoire Royale dateert uit 1957, het andere bij CAB Art Center uit 1944. “Het huis is eigendom van de drijvende kracht achter ons kunstencentrum, Hubert Bonnet. Al vijftien jaar verzamelt hij het architectuuren designwerk van Prouvé. Toen we

ADVERTENTIE

GC DE MARKTEN O U D E G RA A N M A R KT 5 10 00 B RUSSE L

M ee r i nf o ?

ASTER . VANDEVEL D E@N- VA. B E O F 0473 88 02 49

M ARC D ESCH E E MAECKER

D E L IJ N , B R U S S E L S A IR P O R T , E X - N M BS

regio Elzas-Lotharingen, waar ook dit 6 op 6 meter grote huis in 1945 werd gebouwd. “Oorspronkelijk was het bedoeld voor een familie, maar de laatste jaren betrok een alleenstaande het huisje. Tot Hubert Bonnet het in 2015 kocht. Hoewel het 70 jaar in weer en wind heeft gestaan, moest er – op wat opfrissingswerk na – niet veel aan het huis gebeuren.”

Huis inspireert kunstenaars Een jaar lang vormt de woning het kloppende hart van het CAB. In de maand september krijgt het huis zelf de volle aandacht, en wordt het bemeubeld met meubels uit die tijd. Videodocumentaires en een artistieke audio-interventie van kunstenaar Roel Heremans brengen het geheel tot leven. Later op het jaar krijgen enkele hedendaagse kunstenaars de kans om in dialoog te gaan met het huis. “We zijn aangenaam verrast om te merken hoeveel kunstenaars echt gefasci-

WAT IS CAB?

D EBATAVOND dinsdag 13 september VA N A F 1 9.00U

de invulling van ons nieuwe seizoen bespraken, ontstond het idee om het huis als rode draad te gebruiken,” vertelt Eléonore de Sadeleer die de dagelijkse leiding over het CAB heeft. Prouvé begon in 1939 met de ontwikkeling van zijn axiale bouwprincipe. Die bouwwijze maakte het mogelijk om een structuur te creëren waarop later gestandaardiseerde afdekplaten in de gewenste afmetingen konden worden geplaatst. Aangezien alle elementen konden worden geprefabriceerd, kon het moduleerbare huis zelf heel snel worden geplaatst. Op die manier leverde Prouvé een belangrijke bijdrage aan de heropbouw van heel wat getroffen gebieden op het einde van de Tweede Wereldoorlog, en kan hij gezien worden als de pionier van de prefabtechniek voor noodwoningen. Prouvé bracht de industrialisatie uit de designwereld over naar de architectuur, zonder daarbij in te boeten op de esthetiek. Een van die gebieden was de Franse

MOB I LITEIT LI TEIT R US SEL S EL B RUS

CI EL T J E VA N A CHT ER

BRUS S E L S P ARL E M E N TS L I D

Het CAB is een hedendaags kunstencentrum dat er in april 2012 kwam op initiatief van privéverzamelaar Hubert Bonnet. Het centrum legt zich toe op de promotie van hedendaagse kunst via de organisatie van tentoonstellingen in een magnifieke art-decoruimte in Elsene. Het 800 vierkante meter grote gebouw dateert uit de jaren dertig en deed oorspronkelijk dienst als opslagplaats voor steenkool. Na een grondige renovatie – mét behoud van de authentieke architectuurelementen én in samenspraak met architect Olivier Dwek - ontstond een prachtige open ruimte die makkelijk kan worden heringericht. Twee keer per jaar organiseert CAB een tentoonstelling waarvoor het gevestigde namen en jong talent uit België en de wereld – vaak uit opkomende kunstlanden – uitnodigt om nieuw werk in situ, én dus in relatie tot de architectuur, maken.

DONDERDAG 8 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1537 I 21

ADVERTENTIE

Sociale Verhuurkantoren (SVK)

huis

Verhuur uw woning zonder risico en zonder zorgen

a Gegarandeerde huur elke maand

“We zijn aangenaam verrast hoeveel kunstenaars gefascineerd zijn door het werk van Prouvé”

U zoekt een rusthuis of een andere woonvorm voor ouderen?

Verzekerd verhuurbeheer

a Onderhoud van uw woning

a Hulp bij renovatie a Fiscale voordelen

www.fedsvk.be 02 412 72 44

Vraag informatie en advies bij Home-Info. Met de steun van de VGC en de GGC.

Eléonore de Sadeleer, verantwoordelijke CAB

Jean Prouvé van 8 tot 24 september 2016. - 9 september: lezing Catherine Coley over het avant-gardisme van Prouvé. Inschrijven kan via info@cab.be. - 8 tot 11 september: tijdens het Brussels Gallery Weekend is CAB uitzonderlijk open van vrijdag tot zondag, telkens van 10 tot 19 uur. Borrensstraat 32-34, 1050 Elsene www.cab.be

neerd zijn door het werk van Prouvé. Want hoewel Prouvé in eerste instantie architect en designer was, vindt zijn werk dankzij het avant-gardistische karakter nauw aansluiting bij de kunstwereld. Het belichaamt thema’s als de droom, noodzaak, soberheid en realiteit. Thema’s die ook de hedendaagse generatie kunstenaars bezighouden,” vertelt De Sadeleer. Voor de eerste door het huis geïnspireerde tentoonstelling nodigde CAB twee kunstenaars uit, Athanasios Argianos en Haroon Mirza. Vanaf 25 oktober is hun werk in relatie tot het huis te zien. “Beide artiesten maken kunst die in nauwe relatie staat met het huis. Terwijl Mirza werkt rond zonnepanelen, en meer algemeen hernieuwbare energie, komt bij Aranis meer het esthetische en organische aspect aan bod.” Later op het jaar, van april tot juni, volgt er een groepsshow. Centrale thematiek is een reflectie rond het begrip ‘noodzaak’, een in onze hedendaagse maatschappij erg relevant onderwerp dat verband houdt met thema’s als ecologie, sociale behoeftes en radicaliteit of de vluchtelingenproblematiek. “Die terugkeer naar de essentie kan rechtstreeks gelinkt worden aan het huis. Want kenmerkend voor het werk van Prouvé zijn de eenvoud en het gebruik van pure materialen als hout en aluminium. Met zijn werk wist Prouvé noodzaak te koppelen aan schoonheid, en industriële materialen boven zichzelf te laten uitstijgen,” besluit De Sadeleer. Elien Haentjens

Op zondag 11 september gaat het voetbalseizoen pas echt van start. Met RWDM - FC Ganshoren is BRUZZ bij de eerste Brusselse derby van het seizoen. Volg de match LIVE op TV of via BRUZZ.be. RWDM - FC Ganshoren zondag 11 september vanaf 14u45 live op BRUZZ en herhaling om 21u.

LIVE

o p TV

22 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 september 2016

ENFANT TERRIBLE wes degreef architect en docent Absurd dat ze in Afrika het Westen als voorbeeld nemen en alles in beton willen bouwen”

“Ook al ben ik fulltime architect en geef ik daarnaast les, toch heb ik niet het gevoel dat ik te veel werk. Dat heet dan passie zeker? Het typische beeld dat mensen hebben van een architect is vaak dat die van ’s morgens tot ’s avonds achter zijn computer zit en blijft doorwerken in het weekend. Zelf zou ik bijna durven beweren dat we bij ons op kantoor een 9-to-5-job hebben. Ik heb het gevoel dat deze job echt wel bij mij past. Ik vrees ook dat ik niet echt iets anders kan.” “Het feit dat ik zo’n jonge docent ben, leverde al grappige situaties op. Vaak komen studenten juichend het lokaal binnen en bekoelt hun vreugde als ik laat weten dat de docent wél is komen opdagen. Beginnende architectuurstudenten denken bij bouwen meteen aan het meest voor de hand liggende materiaal: baksteen. Maar op de werven in Afrika zijn we met ons bureau, BC Architects & Studies, bezig met aardebouw. Ik wil ze dan ook een bredere visie geven op wat architectuur allemaal kan zijn.“

“Met ons bureau zijn we intensief bezig met de eigenschappen van materialen. Daarbij blijft de culturele achtergrond steeds een belangrijke rol spelen. Hierdoor zijn we in Afrika beland. Nu hebben we projecten lopen, van een ziekenhuis tot een bibliotheek in Nigeria, Marokko en Ethiopië. We stellen ons steeds bij de aanvang van een project de vraag: ‘hoe bouwen ze?’. Het is absurd dat ze in Afrika het Westen als voorbeeld nemen en bijgevolg alles in beton willen bouwen terwijl een zak beton het equivalent kost van zestien dagen loon. Een betonnen gebouw is voor hen een uitdrukking van rijkdom. Het moeilijkste is om die mindset te veranderen. Door nu bijvoorbeeld een baksteenfabriek te bouwen, doen we meer dan een gebouw neerzetten. We bouwen een plaatselijke economie op.” “Voor de rest zitten we hier in België niet stil. We doen vaak mee aan wedstrijden voor publieke gebouwen, zoals nu voor de Interbeton-site aan het kanaal. Voor kok Kobe Desramaults bouwen we een bakkerij en gro-

“Nieuwbouw vind ik het moeilijkste dat er is” te steenoven in Bokrijk. Voor particulieren werken we woningen uit. Al moet je ons niet naar een fermette vragen. En ook nieuwbouw vind ik super moeilijk. Je hebt nergens een ankerpunt om een verhaal aan op te hangen. Ik vertrek liever van wat er al is. Daarom vind ik bouwen in een stad zoals Brussel heel boeiend. Je botst altijd op onverwachte dingen. Hoe pas je bijvoorbeeld je plannen aan als je plots stuit op iets van 300 jaar oud? We houden van een uitdaging en als die er niet is, dan creëren we er wel een.“ “In 2009, toen ik in mijn laatste jaar zat, had ik samen met een klasgenoot al plannen voor een eigen bureau. In het begin was dit bijna

wes degreef Wes Degreef, 30 jaar, is architect en medeoprichter van BC Architects & Studies (www.bc-as.org). Daarnaast doceert hij aan de KUL Sint-Lukas in Brussel en Gent.

onbegonnen werk, de financiële krater was diep. Ik heb ondertussen mijn appartement verkocht, een herenhuis gekocht en ik denk er sterk over na om samen met mijn vriendin en schoonouders een oud vervallen kasteel in Frankrijk op te kopen. Ik waag graag een sprong in het diepe. Als het echt moet, kan je altijd terug. En uit negatieve ervaringen kan je enkel lessen trekken. Mijn ouders krijgen intussen geen hartaanval meer als ik over mijn wilde plannen vertel.” (Lacht) “Als het op ruimtelijke ordening in Brussel aankomt, heeft elke architect wellicht zijn mening. Vooral dan over hoe het niet moet. Ik denk hoe langer hoe meer dat het hier nog niet zo slecht is. Vroeger was het mijn droom om in New York te werken maar nu blijf ik liever in Brussel. Je hebt hier een beetje vanalles. Bovendien zie ik de stad op een heel positieve manier evolueren. Ze wordt veel vriendelijker en toegankelijker.“ Hilke Andries

Donderdag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 23

NICK TRACHET Brussel en de wereld culinair ontdekt Hij is lekker, maar hij is ook mooi. In die zin, dat hij er origineel uitziet, niet de vis van dertien in een dozijn. Zonnevis heet hij in het Nederlands. Hij straalt van de gouden en donkere tekeningen, en in het midden van zijn lijf prijkt een zwarte zon. Hij heeft nog vele andere namen: petrusvis, in het Frans saint-pierre. Die verwijzing naar de heilige van de vissers is een beetje verwarrend, er zijn nogal wat vissoorten die die naam opeisen. Zo noemt men een soort tilapia wel eens petrusvis/saint-pierre, omdat die voorkomt in het meer van Tiberias, de plek waar Simon Petrus visser was. Andere vissen hebben een vlek op hun lijf die doet denken aan een vingerafdruk. De folklore wil dat die van de duim van Sint-Pieter is. De schelvis heeft zo’n afdruk en de zonnevis ook. Zonnevis doet mij aan het Vast Wervingssecretariaat denken. Ik ging er halverwege de jaren 1990 langs om mijn kennis Frans te laten testen en verscheen voor een gezelschap dat mij in de taal van Molière vragen stelde. Op het einde vroeg een meneer: “Vous dites être specialiste de poissons? Pouvez-vous donc me dire que c’est qu’un zée?” Het raasde door mijn hersenen. Ik had het woord nog nooit gehoord,

maar toen herinnerde ik mij de Franse gewoonte om vissen naast populaire, ook verfranste Latijnse namen te geven. De zonnevis heet voor de wetenschap Zeus, dus in het Frans geeft dat ‘zée’. “C’est le saint-pierre,” riep ik triomfantelijk uit. De examinator was onder de indruk. In het Engels heet de vis John Dory. Niemand die weet waar zo’n naam vandaan komt, maar ik leerde van een visser dat die uit het Nederlands stamt: jandorie, de bastaardvloek. In het Afrikaans heet de vis trouwens ook jandorie. We‘re going to John Dory’s locker betekent in het Engels dat we naar de kabeljauwskelder gaan. De zonnevis is een hoge, zijdelings afgeplatte vis die over heel de wereld voorkomt. Hij wordt nooit in grote scholen gevangen. Zeus faber noemde Linnaeus hem, naar de Griekse oppergod. Misschien omwille van zijn kroon van vinstralen? Of zijn alziend oog? Het is waar dat hij een voorname aanblik geeft, een ernstig kijkend, aristocratisch creatuur. Hij is zo plat dat hij in sommige kookboeken bij de

Zonnevis

Koop waar mogelijk de vis met kop en staart. Dat is niet altijd mogelijk, er valt van de vis heel wat af wanneer hij wordt ‘schoongemaakt’ en dan komt hij enkel tot bij ons als filet. Er is die gigantische kop, maar langs buik en rug loopt ook nog een dikke rij korte stekels. De vis ziet er wat uit als een middeleeuws slagwapen. Als dat allemaal verwijderd is, en enkel de filets overblijven, houdt u vaak net geen 30 procent over. En de rest hebt u mee betaald, ook al hebt u ze nooit gezien. Ofwel laat u hem schoonmaken door de vishandelaar en vraagt u de resten mee. Ofwel doet u dat thuis zelf, met een mes voor de kop en een stevige schaar voor rug en buikvinnen. De graten komen er vanzelf uit wanneer de vis gaar is, fileren hoeft u niet te leren. Laat ook zeker het vel er aan zitten, dat houdt de vis sappiger tijdens de bereiding en de piepkleine schubben blijven stevig vastzitten tijdens het kookproces. Net zoals bij de kabeljauw. U hoeft de vis dus ook nog te ontschubben! Zonnevis leent zich tot heel wat

“Hij is zo plat dat hij in sommige kookboeken bij de platvissen wordt vermeld, maar hij zwemt in de regel niet op zijn zij” platvissen wordt vermeld, maar hij zwemt in de regel niet op zijn zij zoals grieten en tongen. De zonnevis is een typische restaurantvis. In de kleinhandel kom je hem niet zo vaak tegen, maar op de spijskaart wel, zeker in Frankrijk waar hij een van de duurdere vissen op de markt is. Het is ook een plezier om mee te koken. Ik ben geen handige kok, maar het visvlees raakt niet zo snel overkookt en valt niet in duigen, terwijl het ook niet taai is. Een allemansvriend in de keuken, zonder uitgesproken koppige smaak en met een mooie, witte filet.

bereidingen en, zoals ik schreef, hij valt niet makkelijk uiteen. Bakken in de pan is een optie, roosteren ook. Ik bereidde hem laatst in de oven op een bedje van prei. Heerlijk. De ‘afval’ (letterlijk hier: wat er bij de schoonmaak af valt) is uitstekend om een fumet van te trekken. Dat doet u eenvoudig met wat grof gesneden ajuin, prei, peterselie en selder. Aanstoven met vet naar keuze. Dan de ‘afval’ erbij en blussen met een onbehoorlijke hoeveelheid droge witte wijn, afvullen met water tot boven de vis, zout en peper toevoegen, lookteentje en laurierblad. Vijfentwintig minuten laten koken. De fumet zeven. Klaar. Dit is een basis voor vissoep, maar ook om andere vis in te bereiden. Wat er in de zeef achterblijft, moet u eens bekijken. Zo komen we bij de faber in de wetenschappelijke naam. Faber is Latijn en betekent bouwer, werkman, architect. Als u de beentjes uit de kop één na één op het aanrecht legt, herkent u (met wat verbeelding) hamer, zaag, passer, bijtel, winkelhaak en schroevendraaier... Smakelijk.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/trachet

ADVERTENTIE

PROEF HOE EXCLUSIEF WONEN IN HARTJE BRUSSEL SMAAKT

EXCLUSIEVE VIP-PREVIEW ZATERDAG 10 SEPTEMBER VAN 13 TOT 17 UUR, WARMOESBERG 40 ONTDEK EEN ICONISCH PROJECT IN HET CENTRUM VAN DE HOOFDSTAD

ET IS M KENN RVICES K O L SE K O M A A S I D EN T I A E DE R ER-

RATPIS G R 2 JA AISCHE ENENSTEN I T PRAK NLIJKE D O SO

THE CHAMBON. Ooit de majestueuze hoofdzetel van een grote bank. Vandaag een unieke woonresidentie met luxe-appartementen in hartje Brussel. Een unieke plek om te wonen of te investeren!

Immobel nodigt u op zaterdag 10 september uit om ter plaatse de afgewerkte nieuwbouw te ontdekken. Vanaf 13 uur wordt u verwelkomd met een hapje en een drankje en krijgt u een exclusieve rondleiding in: • de reeds aangelegde tuin naar de hand van landschapsarchitect Wirtz, • het prachtig afgewerkte art-deco gebouw, • een volledig ingericht luxe-appartement. Tot 17u kan u doorlopend kennismaken met: • het exclusieve pakket Residential Services, • de eigen verhuurdienst gespecialiseerd in verhuur aan eurocraten, • interessante investeringsmogelijkheden.

Vooraf inschrijven op www.thechambon.be is vereist. Wees snel, de plaatsen zijn beperkt!

Nu al meer weten over de uitzonderlijke investeringskansen in de laatste fase van The Chambon? Bel dan 02/201 00 01 of kijk op www.thechambon.be

ADVERTENTIE

SEP

Donderdag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 25

Laptopia

MODE Hatshoe viert 25ste verjaardag in Dansaertstraat

Schoenen als juweeltjes

Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren.

PIONIER

Aangezien Lieve Buyse in Brussel geen winkel vond voor het schoenenmerk dat ze vertegenwoordigde, besloot ze er zelf één op te richten.

25 jaar geleden opende Lieve Buyse haar winkel Hatshoe in de Dansaertstraat. Dat was toen nog niet de hippe straat die het nu is, maar toch voelde je de creatieve sfeer al opborrelen. Hatshoe voelt er zich nog steeds als een vis in het water. Elke vrouw die ooit door de Dansaertstraat liep, is wellicht zonder het goed en wel te beseffen een keertje voor de etalage van Hatshoe blijven plakken. Ook als de winkel gesloten is, kan je het hele aanbod bekijken. De gepresenteerde schoenen lijken net kostbare juweeltjes die met veel precisie zijn uitgestald. Ook de winkel zelf ziet er bijzonder verzorgd uit. Ontwerpers Danny Venlet en Dirk Meylaerts lieten het artdeco-interieur volledig tot zijn recht komen.

“Klanten vinden het fijn dat ons aanbod beperkt is, dat wij voor hen al een keuze maken” Lieve Buyse eigenares Hatshoe

“De inrichting sluit perfect aan bij mijn filosofie voor het aanbod. Ik breng minimalistische schoenen die er dankzij het gebruik van enkele bijzondere details zoals een mooi vormgegeven hak uitspringen. Bij Hatshoe vind je geen blingblingschoenen of zeer klassieke modellen. Daarnaast is een kwalitatieve afwerking belangrijk, net als het gebruik van aparte materialen, kleuren en proporties. Tenslotte is ook het comfort primordiaal: we kiezen voor modellen die we zelf graag aandoen, en die elke vrouw in principe elke dag kan dragen.” “Merken die bij deze filosofie passen zijn onder meer het Belgische Ellen Verbeek, Veronique Branquinho, Nathalie Verlinden en Dries Van Noten. Ook Balenciaga apprecieer ik zelf enorm. Soms ontdekken we in de showrooms in Parijs of via de uitnodigingen die we krijgen nieuwe merken, zoals het Franse David Beauciel en het Italiaanse Marsèll.”

Klein, maar fijn Dat Hatshoe al 25 jaar in deze relatief kleine winkel huist, is een bewuste keuze.

“Klanten vinden het fijn dat ons aanbod beperkt is, dat wij voor hen al een keuze maken. Ze appreciëren onze persoonlijke selectie. Zo komen mijn klanten zeker niet alleen uit Brussel, maar ook uit Gent of Leuven. En zelfs uit Londen en Parijs, omdat ze ons aanbod waarderen,” vertelt Buyse. Zelf kwam Lieve Buyse eerder toevallig in de schoenenwereld terecht. “Ik studeerde voor kok en diëtiste, maar kreeg op een bepaald moment de kans om agent te worden voor het Franse merk Robert Clergerie en de tweede lijn Espace. Die opportuniteit greep ik met beide handen, want ik vond het boeiend om mode en verkoop te combineren. Overal vond ik winkels waar het merk verkocht kon worden. Behalve in Brussel. Ik wilde zelf sowieso al een zaak opstarten en daarom heb ik besloten om het pionierswerk te doen, en in combinatie met mijn werk als agent een winkel met schoenen én hoeden – vandaar de naam Hatshoe - te openen.” Hoewel de Dansaertstraat in 1991 helemaal nog niet de bekende modestraat was die ze nu is, voelde je wel dat er iets op til was. “Toen hier een ruimte vrijkwam, was mijn keuze snel gemaakt. Min of meer in dezelfde periode vestigden bekende merken als Comme des garçons en Yohji Yamamoto zich hier, een beetje later volgde Stijl,” vertelt Buyse. 25 jaar later voelt Lieve Buyse zich nog steeds perfect thuis in de Dansaertstraat. “De Stefania-tunnel is opnieuw open, en de klanten vinden stilaan de weg terug naar het centrum ondanks de voetgangerszone. Ik hou van de diversiteit die Brussel biedt. Elke buurt heeft zijn eigen karakteristieken. Altijd valt er wel iets nieuws te ontdekken. Net zoals in een grootstad, terwijl het toch een stad op mensenmaat is.”

Elien Haentjens

25 jaar Hatshoe FAVORIETE SCHOEN

Een exemplaar uit de lente-zomercollectie van Marc Jacobs uit 2008.

Om de verjaardag te vieren presenteert Hatshoe in september een wisselende minitentoonstelling met iconische modellen van de laatste 25 jaar. www.hatshoe.be

AARSCHOTSTRAAT donderdag 25 augustus, 22 uur Dat er niet veel zomer meer over is, merk je aan het feit dat het zonlicht ‘s avonds almaar sneller wordt gedoofd. Maar hier op Sunset Boulevard gebeurt dat niet zonder effect. Als het daglicht het voor bekeken houdt, kapseist de straat, en zakt de ene kant in een bad van blacklight en neon, terwijl de andere kant oplost in het duister van de blinde muur die de perrons van Brussel-Noord hooghoudt. Dat het zwaartepunt van het Brusselse orificesverhuur zich in de donkere schacht van uitgerekend de Aarschotstraat heeft genesteld mag dan al een goede woordgrap zijn, ik wil in dit korte bericht uit de schaamstreek toch ook graag even ingaan op de stedenbouwkundige kant van die curieuze kwestie. Het kan namelijk geen toeval zijn dat de georganiseerde raamprostitutie zich ontwikkelde in een straat die langs één kant behuizing ontbeert. Aan de Amsterdamse Wallen is het - ik heb het allemaal natuurlijk maar van horen zeggen - niet anders. Heimelijke hoerenlopers behoeven op die manier geen rugdekking, en moeten maar één kant op kijken om hun keuze te maken. Aangenomen dat het gepresenteerde aanbod hen met keuzestress zou opzadelen. De vrouwen op hun beurt hoeven in de gegeven omstandigheden niet naar hun evenbeelden aan de overkant te kijken. Wat ze nu zien door het raam is de ene na de andere Wandelende Kloot in seksuele nood die voorbijtrekt. Daarachter een onophoudelijke stroom brommende auto’s, en daarboven de vertrouwde beweging van de aankomende en vertrekkende treinen: in en uit, in en uit, in en uit. Omdat ook neon kan sterven, lijken vele rode, groene en blauwe lampjes recent vernieuwd. Het licht pakt niet op het getaande bloot, maar des te meer op de witte of fluo accenten van de schaarse stof die de dames op krukken nog omhult. Achter hen een assortiment tissues, tasjes en flesjes. De orchidee tiert welig als het subtielere seksesymbool. Ergens

op een muur staat geschreven: ‘La véritable intimité est celle qui permet de rêver ensemble des rêves différents’. De vraag is alleen of hier niet vooral séparément des rêves similaires gedroomd worden, en of hier wel sprake kan zijn van intimiteit. De mannen - niet zelden gespierde lui die een opgepompt sfeertje creëren - komen blijkbaar bij voorkeur in groep. Kwestie van de situatie en de vrouwen ten allen tijde onder controle te kunnen houden. Die laatsten - ‘serveuses’ worden ze genoemd met wat tegelijk een eufemisme en een pijnlijk adequate benaming is - rekenen tijdens het wachten op het gezelschap van hun smartphone. Of zou dat er ook één zijn van de zaak? De meeste peeskamers floreren en defloreren zonder naam, maar bepaalde cafés en huizen van ontucht doen wel aan sfeerzetting met namen als Virgin, Touch and Go of Red Devils. Speciaal voor de Vlamingen in Brussel is er café Den Bureau, want je hoort in de rue d’Aerschot ook Nederlands spreken. Deze straat willen de pendelaars blijkbaar nog wel even doorlopen vooraleer ze naar huis terugkeren. The Tunnel aan de spoorwegbrug is ook een goeie, maar Mirage vat het allemaal nog het best samen. Je kan er geheel toepasselijk terecht voor een opbeurende pils van het merk Desperados. Met een Burger House en een Pitta Markt is ook een andere tak van de vleesindustrie vertegenwoordigd. Dankzij plaatstalen urinoirs die voortdurend gereinigd worden met een stevige straal, valt het mee met de pisgeur. Maar geil word je hier niet van - eerder filosofisch, en dan van de misantropische strekking.

“Mirage vat het allemaal nog het best samen. Je kan er geheel toepasselijk terecht voor een opbeurende pils van het merk Desperados” Michaël Bellon

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/laptopia

26 I BRUZZ 1537 I Donderdag 8 SEPTEMBER 2016

en dan nog niet eens op mijn leeftijd. Ik ben er dus best fier op.”

KLIMMEN Chloé Caulier heeft nog veel werk voor de Olympische Spelen van Tokio

‘ Ik ben gemaakt voor de competitie’

Van nul beginnen

Olympische Ambitie Voor de Spelen moet ik mijn trainingen omgooien, en het volume opdrijven.

BRUSSEL – Chloé Caulier (19) heeft een dubbel gevoel bij de opname van klimmen als olympische sport in 2020. Uiteraard is ze tevreden dat ze misschien kan deelnemen aan hét wereldwijde sportevenement, maar ze moet wel stevig aan de bak. In Tokio moeten de drie klimdisciplines (boulder, lead en speed) gecombineerd worden, en in die laatste is Caulier zo goed als een leek. Maar dat schrikt haar niet af.

“I

k weet nog hoe ik als jonge meid opkeek naar Muriel Sarkany,” vertelt Caulier. “Zij is de Belgische klimster met de mooiste carrière. Haar ontmoeten was een droom. Op competities waar ik aan deelnam, en waar zij naar kwam kijken, is het gelukt. Ondertussen zijn we vriendinnen en klimmen we regelmatig samen. Als ze niet in de bergen zit tenminste.” De interesse voor de Brusselse Sarkany en het klimmen kwam per toe-

val. Op een druilerige dag besloten de ouders van Caulier haar mee te nemen naar de opendeurdag van een klimzaal. De vonk sloeg meteen over. Haar hobby werd snel een passie. “Ik combineer mijn sport met studies kinesitherapie omdat klimmen niet zo goed betaalt. Maar indien ik kon, deed ik niets anders. Ik houd ervan me te overtreffen, en te winnen. Ik ben voor de competitie gemaakt.” “Je hebt drie disciplines in het klimmen. Boulder, waarbij op korte muren wordt geklommen, is een zeer fysieke en explosieve variant. Vergelijk het met sprint. Daarnaast heb

je lead, waarbij je een route moet volgen en langer klimt. Dat vraagt meer uithoudingsvermogen. En dan heb je speed, waarbij om ter snelst altijd dezelfde sporen worden beklommen. Omdat ik al van kleins af aan veel kracht heb, geniet boulder mijn voorkeur.” Volgens Caulier wordt de klimsport atletischer. Zaken als souplesse, behendigheid en techniek mogen dus zeker niet worden vergeten. Zo traint ze regelmatig in lead om aan haar uithoudingsvermogen te werken. Boulder is explosief, maar om drie dagen lang aan een competitie deel te nemen moet je ook in de

lengte kunnen presteren. “In 2010 ben ik goede resultaten beginnen klimmen, waaronder verschillende finaleplaatsen op Europese competities. Daardoor mocht ik bij de nationale ploeg aantreden en was ik echt gelanceerd.” “Ik heb bij de jeugd onder meer twee bronzen medailles behaald op de Europese beker boulder (IFSC). Dat garandeert uiteraard nog geen goede resultaten bij de senioren, bij wie ik dit jaar voor het eerst uitkom. In het Japanse Kazo ben ik meteen in de finale geraakt van de wereldbeker boulder (IFSC). Slechts een vijftal Belgen heeft dat bereikt,

De Belgisch kampioene is zeer professioneel met haar sport bezig. Ze heeft een team rond zich waar onder meer een fysieke coach, een sportdokter, een kinesitherapeut en een diëtist deel van uitmaken, en volgt een strak trainingsprogramma. Daar is onlangs een belangrijke afspraak bijgekomen: de Olympische Spelen. “De klimsport is al even bezig met het toetredingsdossier. Natuurlijk ben ik zeer blij dat we er in Tokio bij zullen zijn. Hopelijk helpt het onze sport vooruit en kunnen we op meer steun rekenen. Momenteel bekostig ik zelf veel, zoals verre verplaatsingen.” “In Tokio zullen de drie klimdisciplines worden gecombineerd. Dat heeft het voordeel dat niemand uit de boot valt, maar daardoor moet ik mijn trainingen wel omgooien. Het trainingsvolume moet omhoog om beter te worden in speed. Die discipline is volledig nieuw voor mij. Ik moet van nul beginnen.” Caulier moet daarbij afrekenen met het feit dat er in België geen officiële klimmuur is voor speed, waardoor ze regelmatig naar Frankrijk moet. Ze beseft dat ze veel werk voor de boeg heeft, maar gaat er met veel

“Voor mij heeft slechts een vijftal Belgen de finale van een wereldbeker boulder bereikt. Ik ben er dus best fier op” Chloé Caulier, klimster zin tegenaan. “Vorig jaar heb ik speed geprobeerd op het wereldkampioenschap bij de jongeren, waar ik dertiende ben geëindigd in boulder. Dat ging niet zo goed. Ik ben niet gevallen, maar heb wel twintig seconden gedaan over vijftien meter, terwijl de toppers dat in zes seconden doen. Het is een andere techniek. Het is altijd hetzelfde spoor, en dezelfde bewegingen. Dat moet ik leren. Ik denk nog te veel na. Die toppers doen dat spoor met de ogen toe.” “Ik heb nog geen specifieke planning voor de Olympische Spelen. Daarvoor wacht ik op de bekendmaking van de kwalificatiecriteria. Het gerucht gaat dat er maar twintig vrouwen en twintig mannen mogen deelnemen. Het wordt dus moeilijk. Daarom focus ik me er nog niet te veel op. Nu denk ik vooral aan een podiumplaats op een wereldbeker. Maar dat deelnemen aan de Olympische Spelen een doel is, daar mag je zeker van zijn.” Tim Schoonjans

Tiens? Een vraag over Brussel? BRUZZ geeft je het antwoord. Stel jouw vraag over jouw stad op bruzz.be Volg je score in de poll. En verneem het antwoord in big city van BRUZZ.

Donderdag 8 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1537 I 29

SPORTagenda

ESTAFETTE KEN LAMBEETS

Het allermooiste aan de Olympische Spelen? Sporters die zich jarenlang opofferingen getroosten om zichzelf op dat ene moment van de waarheid onder zware druk te overtreffen. Enkele Belgische medaillewinnaars in Rio bezorgden me dan ook tranen in de ogen. Daar hadden de 20.000 toeschouwers op zondag 23 mei 1948 in het Heizelstadion ook last van, toen een kleine Belgische bokser zichzelf overtrof. Cyriel Delannoit, bijgenaamd Tarzan, is op dat moment 22 jaar. Hij is een van de twaalf telgen van een arbeidersgezin uit Geraardsbergen. Delannoit neemt het in het Europees Kampioenschap der Lichtgewichten op tegen de grote Franse kampioen Marcel Cerdan – de Muhammed Ali van zijn tijd, zeg maar. Eén cijfer zegt genoeg: zijn vorige 104 wedstrijden heeft Cerdan allemaal gewonnen. De gezaghebbende krant Sportwereld vat de krachtsverhoudingen op voorhand als volgt samen: “Wat wij vooral vrezen voor onze jeugdige belofte is een knock-out. Het is geen oneer op deze manier door Cerdan overwonnen te worden, echter wel een gevaar om hem, al is het maar tijdelijk, in zijn opgang te stuiten.” Als Delannoit de Franse bokskampioen wil verschalken, zal hij met andere woorden behendig moeten zijn en gebruik moeten maken van de openingen die Cerdan zo nu en dan laat. Hij zal het gepaste ogenblik moeten afwachten om een plotselinge inval te wagen – uiteraard met het risico om op een counter te lopen van de tien jaar oudere Fransman. De bokswedstrijd is in heel België een onderwerp van gesprek. In Brussel kan je kaartjes kopen in Sportsman Bourse in de Ortsstraat en in het Café des Artistes in de Onderwijsstraat. Maar ook in Luik, Antwerpen, Geraardsbergen, Charleroi, Doornik, Gent en enkele andere steden gaan er tickets over de toonbank. Het wordt een drukke sportnamiddag in het Heizelstadion. Om 16 uur vinden de eerste bokswedstrijden plaats, een uur later komt de laatste rit van de Ronde van België in het stadion aan. De rit tussen Charleroi en Brussel wordt gewonnen door André Declerck, de Antwerpse volksheld Stan Ockers is de eindwinnaar van de wielerwedstrijd. Maar de meeste mensen in het stadion zijn toch gekomen voor de wedstrijd tussen de jonge Belg en de ervaren Fransman. Delannoit is niet onder de indruk van de gebeurtenissen en gaat furieus van start. In de eerste van vijftien ronden treft hij Cerdan meteen met een uppercut en een linkse in de maag. Een ronde later probeert Delannoit enkele korte hoekslagen, maar incasseert hij ook een eerste uppercut. Het eerste deel van de wedstrijd is duidelijk in het voordeel van de dappere Belg. In de tiende ronde geeft Cerdan zelfs een vermoeide indruk, maar dan maakt hij zich op voor een slotoffensief. Met enkele hoekslagen in de elfde ronde treft hij Tarzan voortdurend.

Delannoit schuddebolt en zwijmelt in de koorden. Even lijkt de kamp voorbij, maar de Belg weet toch rechtop te blijven. In de laatste ronden staat Delannoit opnieuw iets steviger in de schoenen, maar tot echt gelukte slagen komt het niet meer. De wedstrijd wordt op punten beslecht. De neutrale toeschouwers denken dat Cerdan het nipt zal halen, maar Delannoit wordt ietwat verrassend aangeduid als winnaar. Het zal de toeschouwers worst wezen. Sportwereld schrijft daags nadien: “De zegepraal was niet verdiend, maar zij was niettemin schitterend en zodanig onverhoopt, dat wij ze mogen beschouwen als de mooiste overwinning die een Belgische bokser ooit haalde.” Delannoit mag op bezoek in het Brusselse stadhuis bij burgemeester Joseph Vandemeulebroek, net als Churchill, Eisenhower, Montgomery en De Gaulle enkele jaren eerder. Ook in Geraardsbergen wordt Delannoit als een ware held ontvangen. Het volksbal duurt tot in de vroege uurtjes. Enkele maanden later, op 10 juli, vecht Delannoit opnieuw tegen Cerdan, ditmaal in een volgelopen Sportpaleis in Schaarbeek. Tarzan is deze keer duidelijk de betere, maar Cerdan krijgt zijn revanche en wint op punten. In november herovert Delannoit de Europese titel na een overwinning tegen de Nederlander Luc Van Dam, een jaar later is hij de titel alweer kwijt aan een Italiaan. Het laatste grootste wapenfeit uit Delannoits carrière is een kamp tegen wereldkampioen Sugar Ray Robinson in 1951 in Turijn. Na drie rondes gooit Tarzan de handdoek in de ring. Delannoit woont nog twintig jaar in Brussel tot hij eind jaren 1970 volledig berooid naar Geraardsbergen terugkeert. Hij overlijdt er in 1998 aan een slepende ziekte. Toch zal Tarzan vooral herinnerd worden om zijn prestatie op 23 mei 1948, de dag waarop hij even boven zichzelf uitsteeg.

Tarzans tour de force

23 mei 1948 De dag dat Tarzan even boven zichzelf uitsteeg.

Journalist Ken Lambeets houdt van literatuur en van echte sporten

Topbasketbal met nieuwkomers

Het is nog een kleine maand tot Basic-Fit Brussels op 1 oktober aan het seizoen begint tegen Okapi Aalstar, maar volgende

In september begint het nieuwe sportseizoen, een mooie gelegenheid om sportclubs en –disciplines in de kijker te zetten. Verschillende clubs organiseren proeflessen. Zo kunt u bij The Vertical Club klimmen, of turnen bij Turnkring Hermelijn. Op www.sportinbrussel.be vindt u een overzicht van de deelnemende clubs.

nieuwe lessenreeksen Bent u op zoek naar nieuwe lessen? Neem dan een kijkje op www.cultuurcentrumbrussel.be. Lessen Qigong in gemeenschapscentrum Wabo of lessen capoeira in gemeenschapscentrum Pianofabriek: sporters van diverse pluimage vinden er ongetwijfeld een aanbod op hun maat.

vrijdag 9 september Brussels games Brussels Gay Sports verwacht dit weekend zowat 600 sportievelingen voor hun Brussels Games. Op vrijdag worden de sporters ontvangen in de Sint-Gorikshallen, vanaf zaterdag moeten ze vol aan de bak. Badminton, futsal en volleybal staan op het programma, net als zwemmen en wandelen. Naar goede gewoonte sluit een feest de Brussels Games af. Op www.brusselsgames. bgs.org ontdekt u het programma.

zaterdag 10 september Jogging Foyer Foyer vzw en zijn atletiekclub Atlemo organiseren zaterdag voor de 23ste keer hun jaarlijkse jogging. De start en de aankomst liggen aan de Molenbeekse Werkhuizenstraat 25. Het parcours leidt de lopers door oud-Molenbeek. Kinderen jonger dan tien beginnen vanaf 14 uur aan hun één kilometer lange tocht, tien minuten later beginnen jongeren ouder dan tien aan hetzelfde parcours. Daarna kunnen volwassenen het vijf kilometer lange parcours één of twee keer afleggen. Meer informatie vindt u op jogging.foyer.be.

zondag 11 september urban trail tour

Basketbal Drie Europese toppers komen naar Neder-Over-Heembeek

NEDER-OVER-HEEMBEEK – Basketbalclub Basic-Fit Brussels staat voor een stevige uitdaging. Tijdens de tweede editie van hun Brussels European Tournament tekenen Telenet Oostende, Frankfurt Skyliners en Cibona Zagreb present.

maand van de sportclub

week zullen ze al grotendeels weten hoe ver ze staan. Op 14 en 15 september zakken er namelijk drie toppers af naar de sportzaal in Neder-Over-Heembeek. Zowel Oostende, Frankfurt (de huidige FIBA-bekerhouder) als Zagreb nemen deel aan de komende Champions League basketbal en zullen de Brusselaars zwaar op de proef stellen. Basic-Fit neemt het woensdag om 20.30 uur in de halve finale op tegen Cibona Zagreb om zich te proberen plaatsen voor de finale. Om

18 uur neemt Oostende het op tegen Frankfurt. De wedstrijd voor de derde plaats wordt donderdag om 18 uur gespeeld, de finale vindt om 20.30 uur plaats. Het tornooi is niet enkel een mooie gelegenheid om topbasketbal te zien, u kunt er ook kennismaken met de nieuwkomers van Basic-Fit Brussels. Met Litouwer Augustas Peciukevicius en de Amerikanen Jeremy Simmons, Chavaughn Lewis en Chris Dowe hebben de Brusselaars flink ingekocht. Ze hopen na het kunststukje van vorig seizoen (halve finale van de play-offs) dit jaar te bevestigen en misschien zelfs beter te doen. Op www.brusselsbasketball.be vindt u het laatste nieuws en kunt u tickets kopen. Voor acht euro kunt u de twee wedstrijden van de dag bijwonen. Abonnees mogen gratis binnen. Tim Schoonjans

Royal Racing Club Bruxelles laat u WatermaalBosvoorde ontdekken aan de hand van een mooi parcours (5 of 9,7 kilometer), dat heuvelachtig en technisch is. Alvorens via de Nymphenlaan de gemeente in te trekken start de tocht om 10.30 uur met een rondje in het Drie Lindenstadion. Op www.rcb-gal.be komt u meer te weten over inschrijvingen. De kostprijs bedraagt negen euro.

Sports open day Het Drie Lindenstadion is zondag ook het decor van de tweede editie van de Sports Open Day. Clubs als Yama Tsuki Karate, de Bosvoordse rugbyclub en La Maison de l’Escrime laten bezoekers kennismaken met hun sporten. De toegang tot het zwembad is bovendien gratis. Het programma vindt u op www.watermaal-bosvoorde.be.

petanquetornooi Zowel competitiebeesten als liefhebbers van petanque komen zondag aan de bak naast de loods van gemeenschapscentrum Op-Weule. Het petanquetornooi gaat omstreeks 14.30 uur van start en kost drie euro.

Tim Schoonjans