BRUZZ - editie 1857 (13-09-2023)

‘Een bibliotheek verkleint de ongelijkheid in een stad’

Nieuwe directeur Muntpunt

Rapcrew opent hiphopschool in oude synagoge

CNN199 trekt de Noordwijk in

Crack: de link tussen ZuidAmerika en het Zuidstation De tentakels van de drugsmaffia

De microcar maakt het Brusselse verkeer (on)veilig

OPENDEURDAG WERKPLAATS EN SCHILDERSTUNNEL

ZONDAG 17/09, 10:00-16:00

Houtweg 99, 1130 Haren

halte Bordet Station

Bordet

12

De aardbeving in Marokko veroorzaakt een golf van solidariteit in Brussel

13 KORT GESPREK Pierre Jadoul, rector van de Université SaintLouis over de fusie met UC Louvain

15 BEELDCOLUMN Kim Duchateau

16 REPORTAGE De Brusselse rapcrew CNN199 lanceert een nieuw album én een ‘hiphopschool’

22 BIJGEDACHTE Verkeersveiliger dan gedacht

24 BIG CITY Waarom onderzocht een Brusselaar ooit de tatoeages van zesduizend gedetineerden?

24 BEESTIG BRUSSEL Dierenasiel ziet veel gedumpte konijnen

26 RECONSTRUCTIE De drugstrafiek van Zuid-Amerika tot het Zuidstation

30 DE SLAAPKAMER van Julian Jan

32 COVERSTORY De microauto is klaar om de stad te veroveren

36 NICK TRACHET Dictionnaire

37 SELECT Eat & Drink Manneken Pis Café Smalltalk Jessica Woodworth De vijf inzichten Mieke Verdin

‘Het eten is bij na op, ze bakken brood met hun laatste meel’

Rival (links) en Ramone van de Brusselse rapcrew CNN199 openen een ‘hiphopschool’ in de woelige wijk rond het Noordstation.

ZONDAG

13u00Lunch met Cultureghem + live performances

15u00Mobiliteitsdebat

16u30Live performances van BRUZZ-dj

iNess en Cia. Altraste Danza

Wil je graag deelnemen aan het debat? Schrijf je in via bruzz.be/debat

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar;

IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw

Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere

02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Maarten Goethals

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Eva Christiaens, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Jasper Croonen, Mien De Winter, Anke Dirix, Andy Furniere, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij

Printing Partners

Paal-Beringen

en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Debat en dialoog

Wanneer u dit leest, begint de week van de mobiliteit, of beter nog de week van de zachte mobiliteit. Traditioneel wordt dan de weg getoond naar alternatieve manieren om zich te verplaatsen. Ook wij doen dat in dit magazine, en voor een keer belichten we auto’s. Miniauto’s dan wel, maar toch auto’s. Ook op de andere BRUZZ-kanalen besteden we deze week trouwens nog meer dan anders aandacht aan mobiliteit. En wie in Brussel mobiliteit zegt, moet het uiteraard over Good Move hebben. In sommige gemeenten lijkt de storm rond de nieuwe circulatieplannen te gaan liggen en is Good Move goed ingeburgerd. In andere zitten de ambitieuze plannen ergens in een onderste schuif. Vooral in die gemeenten waar elk debat erover vastliep in geroep en getier. De vraag rijst of er nog wel een debat mogelijk is tussen voor- en tegenstanders. En ook: wat zit er onder het geroep en getier? Op die vragen wil BRUZZ een antwoord zoeken. Samen met BX1 en Filter Café Filtré brengen we op autoloze zondag voor- en tegenstanders samen op de kanaalbrug aan de Vlaamsepoort. In de hoop dat we zo alvast de dialoog nieuw leven inblazen.

Schrijf je in op BRUZZ.be/debat

FR C’est le début de la semaine de la mobilité, ou mieux encore, la semaine de la mobilité douce. Traditionnellement, on en profite pour mettre en avant des alternatives de mobilité douce. Nous faisons pareil dans ce magazine, et pour une fois, nous parlons voitures. Des mini-voitures, certes, mais des voitures tout de même. Sur les autres canaux de BRUZZ aussi, nous mettrons en avant la mobilité. Et qui dit mobilité à Bruxelles se doit bien sûr d’aborder Good Move. Dans certaines communes, la tempête autour des nouveaux plans de circulation s’est quelque peu calmée et Good Move a été bien intégré. Dans d’autres communes, l’ambitieux plan a quasiment été enterré. Surtout dans les communes où le débat était synonyme de blocage et de véhémence. Est-il encore possible de mener un débat entre partisans et opposants ? Aussi : que cache exactement cette véhémence ? BRUZZ souhaite trouver réponse à ces questions. En collaboration avec BX1 et Caféfiltré, nous invitons les partisans et opposants sur le pont du canal à la Porte de Flandre lors du Dimanche sans voiture, avec le souhait de redonner vie au dialogue. Inscrivez-vous au débat sur BRUZZ.be/debat

EN As you read this, Mobility Week, or rather Soft Mobility Week, is underway. Traditionally, it is supposed to be about alternative ways of getting around. We do that too in this issue, and for once we put the spotlight on cars. Micro-cars, but cars nonetheless. By the way, this week we are offering more coverage than usual on mobility on the other BRUZZ channels. Anyone who says mobility and Brussels must, of course, talk about Good Move. In some municipalities, the storm surrounding the new circulation plans seems to have subsided and Good Move is pretty established. In others, the ambitious plans are hidden somewhere in a bottom drawer. That is in particular true in those municipalities where any debate about it got bogged down in shouting and ranting. The question is whether any discussion between proponents and opponents remains possible and what was behind the shouting and ranting? These are the questions BRUZZ seeks answers to. Together with BX1 and Filter Café Filtré, we will bring supporters and opponents together on the canal bridge at the Vlaamsepoort/Porte de Flandre on Car Free Sunday. In the hope of reviving the dialogue. More info: BRUZZ.be/debat

“Wie in Brussel mobiliteit zegt, moet het uiteraard over Good Move hebben”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

Het gesprek. Roel van den Sigtenhorst aan het roer van Muntpunt

‘Een bibliotheek maakt de ongelijkheid in een stad kleiner’

In zijn eerste interview als nieuwe directeur van Muntpunt trekt Roel van den Sigtenhorst meteen al aan de alarmbel. “We zijn op het punt gekomen dat de basisfuncties van de bibliotheek in het gedrang komen,” zegt de Nederlander, die eerder werkte voor de Openbare Bibliotheek van Amsterdam.

door Be ina Hubo foto’s Ivan Put

Vorige week was Roel Van den Sigtenhorst (35) nog volop aan het verhuizen. Van Arnhem, waar hij de afgelopen twee jaar met zijn Vlaamse vriendin en zoontje woonde, naar Oudenaarde, dicht bij zijn schoonfamilie. “Het was praktisch om daar te beginnen, we kunnen er terecht in een mooi huurhuis. Maar de kans is groot dat we later richting Brussel opschuiven.”

Maandag ging hij aan de slag als directeur van Muntpunt, de stadsbibliotheek op het Muntplein die deze maand haar tiende verjaardag viert. Het gebouw voelt nog wat onwennig. Een eigen kantoortje heeft hij niet. Hij werkt flex, zegt hij. Dat deed hij ook in de Openbare Bibliotheek van Amsterdam waar hij de afgelopen vijf jaar meedraaide op managementsniveau.

Bij Muntpunt volgt hij die andere Roel op, Roel Leemans, die onlangs afzwaaide en vlak voor zijn vertrek nog wist te regelen dat het leegstaande café van Muntpunt een nieuwe uitbater kreeg. “Goed dat het café weer open is,” zegt Van den Sigtenhorst. “Het is

onderdeel van onze dienstverlening en er kan nog veel meer mee. Ik denk dat alle bewoners van het Muntplein de verantwoordelijkheid hebben om het maximale uit dit plein te halen.”

Kent u Brussel intussen al goed?

ROEL VAN DEN SIGTENHORST: Helemaal niet, om eerlijk te zijn. Iedere dag hier is een avontuur. Via mijn lief en mijn Vlaamse schoonfamilie heb ik de Vlaamse en Belgische cultuur wel al een beetje leren kennen en ik moet zeggen: het matcht goed. De stad Brussel ontdekken lijkt me fascinerend, het is een van de redenen waarom ik gesolliciteerd heb.

Ik heb intussen wel veel over de stad gelezen. Er zijn best wat raakvlakken met Amsterdam, de grootte, de diversiteit. Maar er zijn ook fundamentele verschillen. De sociaal-economische uitdagingen zijn hier veel groter dan in Amsterdam. Er zijn veel mensen zonder werk en ook veel mensen zonder dak boven het hoofd. Het is in deze stad niet voor iedereen mogelijk om een aangenaam leven te hebben.

Ik denk dat Muntpunt een unieke kans heeft om op dat vlak meerwaarde te bieden, mensen te helpen om te participeren, mensen verder te brengen.

Hoe ziet u dat concreet?

VAN DEN SIGTENHORST: Het wordt een van de pijlers van mijn beleid: de kansenongelijkheid verminderen. De bibliotheek moet er het meest zijn voor mensen die niet helemaal mee kunnen in de samenleving. Dat betekent niet dat je niets meer doet voor mensen die goed kunnen meekomen, wel dat je onevenredig investeert in een aanbod gericht op het verkleinen van de ongelijkheid. Dat kan gaan over taalvaardigheid, leesvaardigheid en participatie, maar ook over sociale en emotionele weerbaarheid. Ervoor zorgen dat iemand de emotionele skills heeft om ergens te komen.

Muntpunt was hier al mee bezig. Er is een babbeluurtje voor jonge ouders, hulp bij de schoolinschrijving en er is een inzamelpunt voor luieroverschotjes en afgedankte ▼

BIO

• 35 jaar

• Groeide op in Zutphen (NL)

• Volgde een pilotenopleiding en studeerde later strategisch management

• Werkte voor verschillende kunst- en cultuurorganisaties

• Draaide de afgelopen vijf jaar mee in het management van de Openbare Bibliotheek Amsterdam

• Ging op 11 september aan de slag als nieuwe directeur van Muntpunt

Het gesprek. Roel van den Sigtenhorst aan het roer van Muntpunt

sportkledij. Wordt de bibliotheek meer en meer een sociale instelling?

VAN DEN SIGTENHORST: De sociale en maatschappelijke rol wordt steeds belangrijker, ja. Natuurlijk kunnen we al dat aanbod niet in ons eentje ontwikkelen. Ik zie Muntpunt als een platforminstelling die het specialistische aanbod van veel andere organisaties in Brussel en Vlaanderen een plek geeft in het hart van Brussel.

verhalen te maken en te delen via allerlei media. Ook stelden we vast dat de lokale omroep worstelde met vragen rond diversiteit en inclusie. Vertegenwoordigen we nog wel de hele samenleving?

Op die uitdagingen wilden we een antwoord bieden. Daarom hebben we samen met de lokale omroep medialabs gecreëerd in vier wijkvestigingen van de bibliotheek. Buurtbewoners hebben er toegang tot een opnamestudio met video-, radio- en

De kansenongelijkheid uit zich ook in de digitale kloof.

VAN DEN SIGTENHORST: Zeker, de digitalisering is de meest ontwrichtende trend van de afgelopen twintig, dertig jaar. Het gaat steeds sneller en veel mensen kunnen die snelheid van verandering niet bijbenen. Wij moeten er met ons aanbod digitale vaardigheden voor zorgen dat die mensen wel meekunnen.

De digitale kloof ontstaat ook doordat een deel van de samenleving geen toegang heeft tot de nieuwste digitale technologieën. Daarom is het de verantwoordelijkheid van de bibliotheek om technologieën rond kunstmatige intelligentie, augmented reality en virtual reality aan te bieden. Dat gaat om software, ingeval van virtual reality ook om hardware, en ook om lidmaatschappen. Veel varianten van kunstmatige intelligentie zijn voorbehouden aan mensen die lid zijn, de nieuwste versie van ChatGPT bijvoorbeeld. We hebben in Muntpunt al de doe- en maakplek De Grid, maar moeten bekijken hoe we die lidmaatschappen, hardware en ook medialabs nog kunnen uitbreiden.

In Amsterdam hebt u al volop met medialabs geëxperimenteerd. U ze e een nauwe samenwerking op met de lokale tv-zender AT5, die zijn intrek nam bij de bibliotheek.

VAN DEN SIGTENHORST: We zagen een grote behoefte, vooral bij jongeren, om zelf

podcastfaciliteiten. In onze hoofdvestiging kwam een professionele tv-studio waar de bibliotheek samen met AT5 een tv-programma maakt over culturele en maatschappelijke ontwikkelingen in de stad.

Wil u dat idee ook in Brussel onderzoeken?

VAN DEN SIGTENHORST: Zeker, ik ben heel enthousiast over het resultaat. Ik denk ook dat er voor zoiets nog plaats is in dit gebouw, zeker als we de ruimtes wat anders indelen.

De Openbare Bibliotheek Amsterdam, met haar 28 vestigingen in de stad, is vele malen groter dan Muntpunt. Maar beide instellingen zagen hun bezoekersaantal met zowat een derde dalen door corona.

VAN DEN SIGTENHORST: Klopt, gelukkig is de stijging zowel in Amsterdam als hier weer ingezet. Over bezoekers maak ik mij niet zoveel zorgen. Als wij waarde creëren op

allerlei vlakken dan zullen de bezoekers komen. De noodzaak aan een aangename, veilige plek in de stad is heel groot. Een ruimte bieden waar iedereen fijn, veilig en gratis kan verblijven, is de eerste rol van de bibliotheek.

Iets anders is de afname van het aantal leden en ontleningen in beide instellingen. Is dat zorgelijker?

VAN DEN SIGTENHORST: Ja, want die daling is vrij structureel. Ik denk dat we in een tijd leven waarin mensen allerlei nieuwe vormen van lidmaatschap aangaan, een Netflix- of Spotify-abonnement bijvoorbeeld. Dat bestond vijftien, twintig jaar geleden niet. Toen was je lid van de bibliotheek om je boeken en dvd’s te lenen. Er is nu meer concurrentie. Daarom moeten wij ons continu bezinnen over ons aanbod boeken en digitale media.

“Ik ben opgegroeid in Zutphen, met een bibliotheek in een oude kerk. Voor mij had die bibliotheek iets heiligs”

“Er zijn best wat raakvlakken tussen Brussel en Amsterdam. De groo e, de diversiteit. Maar de sociaal-economische uitdagingen zijn hier veel groter”

Over boeken gesproken, blij de bib een soort bewaker van ons literaire erfgoed? Met andere woorden: blij het werk van Claus, Boon, Buysse en Elsschot in de rekken, ook al is er misschien minder vraag naar?

VAN DEN SIGTENHORST: Literaire grootheden moeten altijd een plek behouden in onze collectie omdat zij de samenleving gevormd hebben. Maar we moeten wel ons best doen om die collectie relevant te houden. Als je wil dat die boeken ook goed gelezen worden door nieuwe generaties, dan moet je ze op een manier presenteren die aansluit bij hun leefwereld.

In Nederland is er, na een lange periode van pijnlijke bezuinigingen, weer geld voor de bibliotheken. Hier zit men nog altijd in de bezuinigingsmodus. Een van de grote uitdagingen is om evenveel of meer te doen met minder geld, zo meldt het jongste activiteitenverslag van Muntpunt. Geen aanlokkelijk vooruitzicht.

VAN DEN SIGTENHORST: Ik denk dat hier iets moet gebeuren, want we zijn op het punt gekomen dat de basisfuncties van de bibliotheek in het gedrang komen, zoals de publieke verblijfsfunctie. De bibliotheek moest al een uur vroeger sluiten om te besparen. Maar er lopen gesprekken met de overheid en die zijn constructief.

Roel van den Sigtenhorst popelt om de stad Brussel te ontdekken: “Dat is een van de redenen waarom ik gesolliciteerd heb bij Muntpunt.”

Bent u zelf een grote bibliotheekgebruiker?

VAN DEN SIGTENHORST: Als kind en jongere kwam ik heel veel in de bibliotheek. Ik ben opgegroeid in Zutphen, een prachtige hanzestad in het oosten van Nederland met een van de mooiste bibliotheken van het land, in een oude kerk. Voor mij had die bibliotheek iets heiligs.

Vandaag ben ik nog steeds een grote gebruiker. Ik lees graag, vooral non-fictie, en ontleen de meeste boeken in de bibliotheek.

U hebt een gevarieerde carrière achter de rug. Hoe bent u bij de bib terechtgekomen?

Muntpunt raakt ook de inkomsten van het lidgeld kwijt nu het lidmaatschap in alle Nederlandstalige Brusselse bibs gratis wordt. Is gratis beter?

VAN DEN SIGTENHORST: In Amsterdam, waar volwassenen 39,50 euro lidgeld betalen, speelt die discussie ook. Gratis is beter voor de toegankelijkheid. Maar het kan alleen als de overheid het lidmaatschap als basisdienst ziet en het inkomstenverlies blijvend compenseert. Muntpunt krijgt een compensatie, maar slechts tot 2025.

VAN DEN SIGTENHORST: Het ging inderdaad via omzwervingen. Ik heb eerst een commerciële pilotenopleiding van drie jaar gevolgd. De financiële crisis brak uit: toen ik afstudeerde, waren er geen banen, terwijl ik een schuld van 160.000 euro had opgebouwd. Vijf jaar lang heb ik gesolliciteerd en intussen mijn kennis vers gehouden, maar tevergeefs. Uiteindelijk kreeg ik een stage en later een baan in de kunstwereld en ben ik terechtgekomen in de cultuursector. Ik werkte voor Museumnacht en vervolgens voor een vluchtelingenorganisatie. Tussendoor volgde ik nog een opleiding strategisch management. Ook kon ik een schikking treffen met de bank. Die schuld is ondertussen vereffend. Na mijn werk met vluchtelingen ging ik bij de bibliotheek van Amsterdam werken. Wat een beetje de rode draad is in mijn carrière, zeker na die episode van de luchtvaart, is dat ik graag kansen wil bieden aan mensen, kansen tot ontwikkeling, tot inspiratie, tot een betere toekomst. Ik denk dat er geen betere plek is om dat te doen dan de bibliotheek.

‘JE VEUX OFFRIR AUX GENS LA CHANCE D’UN MEILLEUR AVENIR’

FR Le Néerlandais Roel van den Sigtenhorst a quitté la bibliothèque publique d’Amsterdam pour devenir le directeur de Muntpunt. Van den Sigtenhorst a une mission claire : la bibliothèque est là avant tout pour les gens qui se retrouvent en marge de la société. « Cela ne signifie pas qu’on ne fait rien pour les autres, mais on investit surtout dans une offre qui permet de diminuer l’inégalité des chances. » Qu’il s’agisse de maîtrise de la langue, de lecture, de maîtrise du numérique ou d’accès aux nouvelles technologies, mais également de résilience sociale et émotionnelle.

‘I WANT TO OFFER PEOPLE THE CHANCE OF A BETTER FUTURE’

EN Dutchman Roel van den Sigtenhorst recently swapped the Amsterdam Central Library for Muntpunt, becoming the new director. Van den Sigtenhorst brings with him a clear mission: the library should be there most for people society has left behind. “That does not mean that you no longer do anything for those who are more fortunate, but it does mean that you invest disproportionately in an offer aimed at reducing the inequality of opportunity.” That can be about language and literacy skills, digital knowledge and access to new technologies, as well as social and emotional resilience.

In beeld. Saskia Vanderstichele

Weer leven op de beursvloer

Te warm? Te veel indrukken? Of gewoon vermoeid? De vrouw in groene jurk moest zaterdag, tijdens de officiële opening van het vernieuwde Beursgebouw, even uitrusten. Op adem komen. Tien jaar geleden kocht de Stad Brussel het monumentale gebouw op, de renovatie ervan duurde drie jaar. De galerij, met een doorgang die de voetgangerszone verbindt met de Grote Markt, werd in zijn oude glorie hersteld. De beurs herbergt daarnaast een (interactief) biermuseum en bezoekers kunnen naar het nieuwe dakterras voor een drankje. “Dit moet een levendige en dynamische plek worden,” zei Krishan Maudgal van de Belgische brouwers bij de opening. Benieuwd wat de vrouw in het groen van die ambitie vindt. MG

In de kijker.

‘Een deel van mijn hoofd zit in Marokko’

Inzamelacties, giften en jongeren die straks ter plaatse gaan helpen: de aardbeving van eind vorige week in Marokko veroorzaakt een golf van

solidariteit in Brussel.

door Kris Hendrickx

Het inzamelpunt in de Merinosstraat in Sint-Joost is nog maar twee uur open, maar de zaal is al goedgevuld met hulpgoederen. Grote stapels kleren vooral, maar ook dekens, schoenen, luiers en zelfs flesjes voor babymelk. Gemeentepersoneel en vrijwilligers zijn druk in de weer om alles te verpakken en naar een opslagplaats elders te brengen.

Mhalla Sounia (24) is net samen met haar moeder een lading komen afleveren. “Vooral slaapzakken, een matras en kussens. De getroffen streken liggen hoofdzakelijk in de bergen en daar begint het straks koud te worden. Of we familie hebben in de streek? Neen, maar het is ons land en als er zoiets gebeurt il faut bouger, quoi.”

Dat Sounia geen familie heeft in de regio van de aardbeving is geen toeval. Net zoals het grootste deel van de Brusselaars met Marokkaanse wortels komt ze uit het noorden van het land, uit de regio rond

Tanger. De ramp deed zich echter veel zuidelijker voor, in de streek van het Atlasgebergte ten zuidwesten van Marrakech. Het is een streek die voor Brussels regisseur Jawad Rhalib deel uitmaakt van ‘Le Maroc inutile’, een gebied waar de centrale regering maar weinig naar omkijkt.

Dat ze gewoon iets moesten doen, vond ook de vzw Héritage de femmes, die de inzamelactie waar we langsgaan, organiseert, samen met de gemeente Sint-Joost. “We hielpen ook al bij de aardbeving in Turkije of bij de overstroming in Pepinster,” legt Fatima Maher uit. “In dit geval komt daar nog eens bij dat we al projecten in de getroffen streek deden, zoals waterputten boren. De hulp gaat nu in de eerste plaats naar een tiental dorpen waar we direct contact mee hebben.”

Behalve gewone burgers doen hier ook handelaars een duit in het zakje. “Mensen brengen bijvoorbeeld een hele lading nieuwe

schoenen,” zegt burgemeester Emir Kir (onafhankelijk), die present tekent in het inzamelcentrum.

Dat centrum in Sint-Joost is maar een van de vele acties die in Brussel op touw worden gezet voor de slachtoffers van de aardbeving. Er komt ook een groter inzamelpunt in Anderlecht. Niet één gewestelijk centrum, maar een initiatief van de zes socialistische burgemeesters.

Kleding of niet?

In tegenstelling tot Sint-Joost wordt in Anderlecht expliciet gevraagd om géén kleren te geven. Het Rode Kruis wijst er ook op dat ongevraagde kledingzendingen tot logistieke problemen kunnen leiden ter plaatse. Zamelt Sint-Joost dan onnodige spullen in? “De prioriteit van de hulpverleners ter plekke is nu vooral geld om daar bijvoorbeeld voedsel te kunnen kopen en

In het nieuws omdat Op heel wat plaatsen in het land, en dus ook in Brussel, zijn er solidariteits- en inzamelacties voor de slachtoffers van de aardbeving in Marokko.

Over welk dossier gaat het?

Vrijdagnacht werd Marokko getroffen door een uitzonderlijk zware aardbeving, met een kracht van 6,8 op de schaal van Richter. Er is sprake van duizenden slachtoffers.

Kort gesprek. Rector Pierre Jadoul

daarnaast ook medisch materiaal,” legt Maher uit. “Maar uit ervaring weten we dat na enkele dagen toch de vraag komt om kleren te sturen. Bij de Turkse aardbeving was dat ook zo. En als het toch niet nodig blijkt, geven we ze wel aan een goed doel.”

Opmerkelijk: vaak zijn het jongerenorganisaties die de handen uit de mouwen steken. Zo haalden het Centre des Jeunes in Anderlecht en Atlas Charity in 24 uur tijd al 15.000 euro op voor de slachtoffers in de regio Al Haouz, waar het epicentrum van de beving lag. Ook hier hadden de organisaties al nauwe banden met de getroffen streek voor de catastrofe.

De jongeren van Le Foyer des Jeunes in Molenbeek plannen dan weer een reis om zelf te gaan helpen bij de wederopbouw tijdens de herfstvakantie. Een gelijkaardig plan rijpt nu bij de vzw Carpe Diem, vertelt voorzitter Abdessame Es-Salmi. “We bekijken nog met lokale partners of dat lukt. Ondertussen is een deel van mijn hoofd echt in Marokko. Ik heb er zelf geen naasten verloren, maar mensen die ik ken wel.”

Het laatste meel

Dat geld storten het nuttigst is, daar is iedereen het over eens. Tegelijk blijken Brusselaars vaak terughoudend om centen te spenderen zonder zekerheid over de bestemming ervan. “Daarom werken we bij de gemeente Oudergem met betrouwbare partnerorganisaties in de regio,” legt Said Benallel uit, die de internationale samenwerking in de gemeente coördineert.

Ook hier blijkt opnieuw: de Brusselse hulp is er vaak een die via bestaande solidariteitskanalen gaat. “We hebben al jaren een partnerschap met de gemeente Ait Zineb, Vorige week was er nog een delegatie in Oudergem, nu blijkt plots dat er vijf mensen overleden zijn. Dus zamelen we geld in en willen we ook goederen sturen, in voertuigen die we toch al zouden doneren aan Ait Zineb.”

Terug naar Jawad Rhalib. De Brusselse regisseur draaide tot de dag voor de aardbeving een documentaire over een afgelegen dorp in de streek. Acht kinderen blijken nu overleden, een van de slachtoffers filmde hij de dag voor de ramp nog. Ook Rhalib zet nu een steunactie op voor ‘zijn’ dorp. “Dat is nodig, want de mensen daar hebben echt nog niets gekregen. Het eten is bijna op, ze bakken nu brood met hun laatste beetje meel.”

De Université Saint-Louis fuseert deze week met de grotere universiteit van Louvain-la-Neuve (UC Louvain) na zes jaar van politieke discussie. Rector Pierre Jadoul wordt de nieuwe vicerector op de campus.

Maandag start het nieuwe academiejaar in Franstalig België. Wat verandert er voor de 4.500 studenten van Saint-Louis?

Niets. Hun vakken, lessen, de campus en studietraject blijven volledig gelijk. Dat geldt ook voor de meertalige opleidingen die wij samen met de KU Leuven organiseren. En de politieke afspraak is dat de UC Louvain de komende vijf jaar geen nieuwe humane opleidingen mag opstarten in Brussel. Wij plannen dus ook geen uitbreiding van de site.

Die afspraak kwam er om concurrentie met de ULB te vermijden. Die moet zich dus geen zorgen maken?

Ik denk van niet, want de ULB doet hetzelfde: ze fuseert met campussen in Bergen en Charleroi, en laat het academisch Erasmusziekenhuis samenwerken met het Sint-Pieterziekenhuis in de Marollen. Dat is evengoed concurrentie voor het universitaire ziekenhuis SaintLuc van de UC Louvain in Sint-Lambrechts-Woluwe. Dat bepaalde politieke partijen – en dan vooral de Brusselse PS – zo lang tegen onze fusie waren, vond ik niet consequent.

Welk voordeel haalt Saint-Louis uit de fusie?

Meer ondersteuning en meer samenwerking. Denk maar aan IT-processen. Op onze campus werken acht IT’ers, aan de UC Louvain zijn dat er tien keer meer. Uiteraard zal ons dat helpen. Maar ik zie ook kansen voor uitwisse-

ling. Wij kunnen nu samenwerken met de architectuur- of geneeskundecampus van de UCL in Brussel rond thema’s als economie of sociologie. En internationaal krijgen we toegang tot universiteiten met de beste menswetenschappelijke programma’s. Als kleinschalige onderwijsinstelling raak je anders toch moeilijker in contact met die grote spelers. Dat is ook nuttig voor de studenten.

Kan de extra aanwezigheid van de UC Louvain Brussel aantrekkelijker maken als studentenstad?

Die aantrekkelijkheid is er al en zal blijven. Wij ontvangen een meer diverse groep studenten dan de UC Louvain en hebben gemiddeld ook meer beursstudenten, maar jongeren uit het hele land komen sowieso graag studeren in Brussel. Die aantrekking van de grote stad zie je ook bij buitenlandse studenten. Intussen krijgt de UC Louvain een eerste Brusselse campus voor menswetenschappen en kan het profiteren van onze expertise. Win-win. EC

“Voor de studenten verandert er niets”

‘De Université Saint-Louis kan eindelijk met de grote spelers meedoen’

aan de haal met de actualiteit

Beeldcolumn. Kim gaat

Reportage. CNN199 geeft de waarden van hiphop door in nieuwe ‘hiphopschool’

Hiphop als school van het leven

CNN199 was altijd al de meest sociaal geëngageerde der Brusselse rapcrews. Samen met de release van een langverwachte nieuwe plaat opent het collectief een ‘hiphopschool’ in de woelige wijk rond het Noordstation. “Het werd tijd dat hiphop ook in België erkenning krijgt.” door Tom Zonderman foto’s Saskia Vanderstichele

Reportage. CNN199 geeft de waarden van hiphop door in nieuwe ‘hiphopschool’

Media focussen nogal graag op de problemen, maar die zijn er altijd al geweest,” zegt Ramone, samen met zijn broer Rival een van de kernleden van CNN199, de hiphoproedel die al meer dan dertig jaar door de hoofdstedelijke straten waart. De dag voor ik de broers ontmoet in de wijk waar ze geboren en getogen zijn, zond het duidingsprogramma Terzake een grimmige reportage uit over diezelfde getroebleerde buurt rond het Noordstation. Bewoners trokken er aan de alarmbel, de overlast door drugsverslaafden en bijbehorende geweldplegers is er volgens hen niet meer te harden. Bij de politie lijkt het dweilen met de kraan open. “Het misdaadcijfer ligt vandaag veel lager dan in de jaren 1980, maar als je naar het nieuws

kijkt, lijkt het een catastrofe,” zucht Ramone. “In elk land heb je rond stations mensen die verdwaald zijn,” pikt Rival in. Hij bekijkt de kwalijke verhalen over de Brusselse stationsbuurten die ons de voorbije weken overspoelden met een filosofische blik. “Het zijn mensen op doorreis, maar ze zijn de weg kwijt, ze zijn letterlijk het spoor bijster. Het heeft iets poëtisch, al is het heel donker.”

“Er ís een drugsprobleem,” benadrukt Ramone. “We hebben vrienden die als hulpverleners bijspringen, ze vertellen ons hoe ze overstelpt worden door nieuwe, goedkope drugs en medicijnen. Ontzettend veel mensen lijden hier schipbreuk, het is een uitdaging om hen op te vangen. Maar het is niet alleen maar kommer en kwel. Als alle Brusselse gemeenten samenwerken, kunnen we dingen veranderen. Andere buurten in

Schaarbeek doen het trouwens heel goed. Ik herinner me nog een tijd dat je ’s avonds niet kon buitenkomen aan het Josaphatpark, en kijk, nu is het daar heel aangenaam toeven.”

In de li

Het project waar Rival, Ramone en de andere leden van CNN199 hun schouders onder zetten, is een mooi voorbeeld van hoe een verloederde buurt een tweede adem kan vinden. De oude, ontwijde synagoge waar ze hun intrek hebben genomen en waar straks een ‘hiphopschool’ komt, bevindt zich in het hart van de wijk, tussen de gonzende handelszaken van de Brabantstraat en de sekswerkers van de Aarschotstraat. “Daar komen ateliers om te breakdancen, graffiti te maken, te dj’en, muziek op te nemen, te slammen en te rappen,” wijst Rival terwijl hij me door het gebouw leidt. Crewlid Fouad Hachmi alias HMI heeft net zijn handtekening gezet op een oversized portret van hiphoppionier Afrika Bambaataa, lege spuitbussen op de trap getuigen van het vele werk dat al is verzet. Wat verder wachten gettoblasters om verlost te worden van hun laagje stof. “Op de eerste verdieping gaan we een bar inrichten, maar ook een plek om te exposeren en een ruimte om te performen.”

Rival (links) en zijn broer Ramone voor een van de pas aangebrachte muurschilderingen in de ontwijde synagoge waar straks hun ‘hiphopschool’ komt: “Wij hebben altijd onze kennis willen doorgeven.”

Er is nog héél véél werk, beseft Rival. Vanaf 20 september gaat het hiphopwalhalla open, vanaf oktober zullen er workshops en ateliers georganiseerd worden. Tot de zomer van 2024 zullen ze hier hun intrek nemen, verduidelijkt Ramone, daarna verhuizen ze naar een tijdelijke plek even verderop, terwijl de synagoge verbouwd wordt volgens het plan dat werd uitgetekend door het winnende architectenbureau. Voor die werken sprong de gemeente Schaarbeek samen met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest financieel in de bres. RenovaS, de Schaarbeekse vzw die wijkcontracten in het kader van stadsvernieuwing coördineert, leidt alles in goede banen. Rival kijkt uit naar de verende vloer, de geluidsdichte opnamestudio, de erker met zicht op de tuin. “Maar het belangrijkste is de lift,” grijnst hij. “Want we willen écht inclusief zijn. De grootmoeder die haar kleinkind aan het werk wil zien, moet hier tussen de verdiepingen kunnen pendelen.”

Rival en Ramone zaten al meer dan tien jaar met het idee in hun hoofd voor een sociaal-culturele hub die hiphop in de spotlights zet. “Ik heb politici lang geleden al op het hart gedrukt dat hiphop dat verdient,” zegt Rival. “Maar het duurt altijd weer tot andere landen ons voor zijn. In Frankrijk heb

werkt de klok rond om de school tegen 20 september klaar te stomen voor het publiek.

je intussen vergelijkbare hiphopcentra in Parijs en Lille. Wij hebben enorm veel talent in België, niet alleen in de schijnwerpers, ook daarbuiten. Een rap met een eigen touch, bovendien. Dat mag eindelijk eens erkend worden. Zeker nu, want we vieren dit jaar vijftig jaar hiphop.”

Yo! MTV raps

Er waren politici die wél oren hadden naar dit project, zoals waarnemend burgemeester van Schaarbeek Cécile Jodogne (DéFI). “Ze was onder de indruk van de workshops die we gaven in scholen en woonzorgcentra,” vertelt Rival. “Zij heeft voorgesteld om iets te doen met dit pand. Oorspronkelijk zou hier een crèche komen, maar dat plan is niet doorgegaan. Ze begreep dat het ons vooral te doen was om de waarden van de hiphopcultuur te verspreiden, eerder dan dat we focussen op technische skills. Het is niet belangrijk dat je na drie weken geweldige punchlines uitdeelt of een volleerd breakdancer bent. Het gaat erom dat je je geest openstelt, om mensen te ontmoeten en om te werken aan een betere samenleving. Als je iets wilt bereiken, moet je jezelf overtreffen. Dat is voor mij het kernidee van de hiphop: het is de cultuur van de wilskracht. Hiphop leerde mij

bovendien dingen als eerlijk zijn, rechtuit maar respectvol, waarden die mijn ouders ons ook bijbrachten.”

De Marokkaanse moeder en vader van Rival en Ramone hadden hier in de jaren 1960 een nieuwe toekomst gezocht. Hun vader werkte in de mijnen. Na omzwervingen langs Luik en Hoboken kwam hij in Schaarbeek terecht. “We waren met vijf kids thuis, we hadden niet elk onze eigen kamer waar we wat konden gaan spelen op de PlayStation,” vertelt Rival. “Dus zaten we vaak op straat. Drugs en criminaliteit waren voor ons dagelijkse kost, we keken er niet van op. Soms zaten we iets té veel in dat straatleven, maar gelukkig bood de hiphop ons een alternatief. Dat kan ik echt wel met

de hand op het hart zeggen: hiphop heeft onze levens gered heeft.”

Rival werd als jonge ket verliefd op de rap dankzij programma’s als Yo! MTV raps en de Franse radiozender Nova. “Ik zag de breakdancers, de graffiti, ik vond het allemaal geweldig. Ik begon zelf te taggen en daarna ook te rappen.” In 1991 vormde hij CNN199 (‘Criminels Non Négligeables’) een van de eerste rapcrews in België, zijn broer Ramone vervoegde hem snel. “We hingen al een poos rond met een kliek gelijkgezinde jongeren, die naam was de vlag op ons piratenschip,” lacht Rival. Het was een tijd van rivaliserende rapcrews, tussen RAB en CNN199 liep de spanning op. “Ach, journalisten pookten die wedijver graag op,”

Een vijftigtal graffitikunstenaars

“Soms zaten we net iets té veel in de straatcultuur, maar hiphop hee onze levens gered”

Rival

Lid van CNN199 en een van de initiatiefnemers van de ‘hiphopschool’ in Schaarbeek

Reportage. CNN199 geeft de waarden van hiphop door in nieuwe ‘hiphopschool’

lacht Rival. “Wij respecteerden elkaar. Als je me niet gelooft: er zijn leden van RAB die hier meebouwen aan deze school.”

Manneken Peace

“Mercenaires à la solde de hip-hop,” noemt Rival zichzelf en zijn crewleden in de nieuwe CNN199-single ‘Le coeur de leur musique’. Er verschenen maar mondjesmaat albums van CNN199. Zijn nieuwe plaat, het van de oldskool rap druipende Indélébile, komt er na een lange afwezigheid. “Je moet niet kijken naar die output,” zegt Rival. “We hebben altijd veel dingen opgenomen, maar we brachten niet per se alles uit.” “Er waren ook veel zijprojecten waar we veel tijd in staken,” knikt zijn

broer. Voor Rival was het sociaal-culturele aspect van hiphop net zo belangrijk. Met zijn productiehuis Souterrain Productions zette hij mc-battles op, producete andermans werk en organiseerde onder meer Hip Hop(e) in de KVS, een benefiet waarvoor hij de hele Brusselse hiphopscene deed samentroepen om jonge kankerpatienten in Marokko een betere toekomst te bieden. Met La Belle Hip Hop plaatste hij dan weer vrouwelijke mc’s in de kijker. Rival zorgde er ook voor dat Manneken Pis er op 21 september, op de internationale dag van de vrede, als een breakdancer uitziet. “Het is symbolisch, Manneken Pis had 600 outfits, maar geen hiphoppak. Met Manneken Peace tonen we eindelijk dat hiphop ook tot ons patrimonium behoort.”

Kennis doorgeven is altijd zijn prioriteit geweest, zegt Rival. Die gedachte bereikt met de ‘hiphopschool’ een hoogtepunt. Maar past die rauwe, rebelse hiphopcultuur wel in een ‘lessenpaket’? “Hiphop is de school van het leven,” grijnst hij. “Kijk naar rappers als Eminem of de jongens van het Franse NTM, die kwamen uit moeilijke wijken en vonden in hiphop een houvast. Ik kijk ernaar uit om jonge kids naar hier te halen, om te tonen dat er iets anders is dan TikTok, dan met je scooter door de Aarschotstraat scheuren, dan prostitutie, drugs en geweld. Ze kunnen leren rappen en breakdancen, maar ze zullen ook te weten komen dat je om het te maken in de muziekbusiness net zo goed managers, boekhouders, media enzovoort nodig hebt. Kortom, dat ze meer uit het leven kunnen halen als ze een opleiding volgen en een diploma halen. Zie deze school als een trampoline. Het is niet de bedoeling dat je hier in een cirkel blijft draaien. We laten de dingen hier geboren worden en tot leven komen, maar ze mogen hier niet sterven.”

“Het muziekjournaille mag gerust wat meer risico nemen als het gaat over het ontdekken van nieuw talent”

Ramone

Lid van CNN199 en een van de initiatiefnemers van de ‘hiphopschool’ in Schaarbeek

Gettoblasters staan klaar om vanonder het stof gehaald te worden.

CNN199-crewlid Fouad Hachmi alias HMI legt de laatste hand aan een portret van hiphoppionier Afrika Bambaataa.

“Mensen associëren hiphop vaak met geweld, drugs en andere negatieve dingen,” zegt Ramone. “De realiteit is dat de hiphopcultuur net heel gedisciplineerd en georganiseerd is. Het is als sport, als je niet goed traint, kom je nergens. Ik ga ervan uit dat de kids liever hier workshops en ateliers zullen volgen dan op de schoolbanken zitten, ik zie hun ogen nu al blinken.” (Lacht) Rival knikt. “Wie van de Franstalige ketjes zal het niet leuk vinden om aan hun Nederlands te werken door een raptekst van Zwangere Guy te ontleden in plaats van een oude Vlaamse dichter?” Hij glundert bij de gedachte dat die jongeren hier artiesten zullen zien rondlopen die deel uitmaken van CNN199 of Starflam. “Binnenkort komt Jazz Brak van Stikstof een tekening maken. Zwangere Guy woont trouwens ook in Schaarbeek, hij kan niet anders dan langskomen.”

Rival is een goeie talentspotter. Voor The bumrush show, zijn intussen afgevoerde radioshow bij BRUZZ, haalde hij Roméo Elvis en Stromae over de vloer, nog voor ze sterren werden. “Niet veel mensen weten dat Stromae begonnen is als rapper. Niemand wilde hem toen een kans geven.” Ramone beaamt. “Stromae is met ‘Alors on danse’ overal gaan leuren, pas na een omweg via Frankrijk en Duitsland is het hem gelukt om door te breken. Nul n’est prophète en son pays. Het muziekjournaille mag best wat

meer risico nemen als het gaat om nieuw talent. Met dit soort plekken maken we het hun wat makkelijker.” (Lacht)

Popcorn

Zal de volgende Stromae vanuit de oude synagoge opwellen? “Ik hoop het,” zegt Rival. “Maar eigenlijk is dat niet zo belangrijk. We willen vooral tonen dat die bekende artiesten ooit jonge ketjes zijn geweest uit een buurt als deze. Dat maakt het zo cool.” Nu Zwangere Guy zich op een

L’ÉCOLE DE LA VIE

FR CNN199 a toujours été le crew bruxellois le plus engagé de la ville. En même temps que la sortie de leur nouvel album très attendu, le collectif ouvre une ‘école du hip-hop’ dans une ancienne synagogue en plein cœur du quartier Nord à la réputation mouvementée.

À partir d’octobre, le hub socioculturel dispensera des cours de rap, de breakdance, de graffiti, de création de beats, de slam etc. « Mais il faut surtout voir cette école comme un tremplin », explique Rival, membre fondateur de CNN199, moteur du projet avec son frère Ramone. « On fait naître des choses ici, mais le but n’est pas qu’elles meurent ici. »

acteercarrière lijkt te storten en Damso met zijn camper de wereld rondtrekt, lijkt de grote Brusselse hiphopgolf toch wat uitgerold. “Ach, Brussel is als een zak popcorn,” zegt Rival, “hoe heter het er wordt, hoe meer talent er omhoog zal poffen. (Grijnst) Kijk niet naar die golf, kijk naar de tsunami die eraan komt.”

Indélébile verschijnt op 19/9, CNN199 stelt dat album die avond ook voor in de Botanique, www.botanique.be. Op 20/9 opent CNN199 zijn ‘hiphopschool’, www.hiphopschool.be

THE SCHOOL OF LIFE

EN CNN199 was always the most socially committed of rap crews in Brussels. Along with the release of their long-awaited new record Indélébile, the collective is now also opening a “hip-hop school” in a former synagogue, right in the heart of the turbulent area around Brussels North Station. From October, you will be able to learn to rap, breakdance, spray graffiti, make beats, slam and more in this socio-cultural hub. “But people should think of this school mostly as a trampoline,” says Rival, one of the founding members of CNN199 who, together with his brother Ramone, is behind the project. “We bring things to life here, but they are not meant to die here.”

Lege spuitbussen getuigen van het vele werk dat al is verzet.

De gevel van de oude synagoge in de Rogierstraat waar CNN199 zijn intrek neemt.

Bijgedachte.

De verkeersveiligheid in Brussel: work in progress

Aan de vooravond van de Week van de Mobiliteit blijkt dat Brussel op het vlak van verkeersveiligheid beter scoort dan verwacht. Toch is er nog werk aan de winkel.

Bram Van Renterghem

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

Wie in het zoekbalkje op sociale media ‘Brussel’ ingeeft, komt al snel op filmpjes terecht van fietsers die van hun sokken gereden worden. Die filmpjes worden breed gedeeld, waarna – toch zeker aan Nederlandstalige kant –een golf van verontwaardiging de stad overspoelt, en haastige beloftes worden gemaakt om de situatie te verbeteren.

Die verontwaardiging is terecht, te meer omdat elk verkeersslachtoffer er een te veel is. In 2022 vielen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 24 dodelijke verkeersslachtoffers te betreuren, waarmee het niveau van voor corona jammer genoeg weer bereikt is. De eerste helft van dit jaar zijn dat er gelukkig ‘maar’ vijf.

Maar door zo te focussen op wat misloopt, overtrekken we misschien de zaak. Zeker, automobilisten snijden je al eens de pas af en soms is het fietspad die naam niet waardig, maar zo verschrikkelijk is het nu ook weer niet in Brussel.

Safety Index

Dat denken toch de 311 Brusselaars die samen met inwoners uit 24 andere Europese steden bevraagd werden door Cyclomedia, in het kader van de Urban

Safety Index 2023. 69 procent van de Brusselaars gaf aan zich (zeer) veilig te voelen in het verkeer in de stad. 31 procent (totaal) niet. Brussel staat daarmee op de vijftiende plaats, na steden als Tallinn, Oslo en Londen, maar voor Antwerpen, Parijs, Rome en hekkensluiter Istanboel. Geen topplaats dus, maar ook geen complete afgang. Ook bij de meeste andere vragen –over de kwaliteit van de wegen, straatverlichting en gevaarlijke kruispunten – zit Brussel ergens in de buik van het peloton. Daarmee doet Brussel het in de ranking beter dan heel wat mensen verwacht hadden. Drie elementen vallen daarbij nog extra op. Eén: Brussel staat in de rangschikking heel vaak net na of net voor Antwerpen, terwijl er in die twee steden toch een heel ander bestuur aan de macht is. Het bevestigt het idee dat verkeersveiligheid lang niet meer louter het domein van groene dogmatici is, zoals men aan Franstalige kant nog weleens durft te beweren. Ook partijen als de N-VA hebben dit thema al lang hoog in het vaandel, en vaardigden in Antwerpen bijvoorbeeld een bovengronds parkeerverbod voor bezoekers uit – iets wat rust en ruimte brengt en iets waar

Brussel nog wat van kan leren. Wie de ranking bekijkt, ziet bovendien dat Noord- en Oost-Europese steden doorgaans als verkeersveiliger ervaren worden dan Zuid-Europese steden, maar dat dat geen wetmatigheid is. Zo worden Madrid en Londen als veiliger ervaren dan Brussel, Amsterdam en Berlijn als onveiliger.

Een derde vaststelling: het gevaar komt lang niet van auto’s alleen. Zo heeft 64 procent van de Brusselaars het gevoel dat de onveiligheid verhoogd is sinds de invoering van elektrische deelvoertuigen zoals steps. Dat gevoel leeft in 22 van de 25 steden. In Brussel wil 54 procent van de bevraagden die deelsteps dan ook afschaffen. Enkel in Londen en Parijs spraken zich nog meer mensen uit voor een afschaffing. In die laatste stad is dat intussen een feit.

Hetzelfde vaatje

Om de verkeersveiligheid nog te vergroten, tapt iedereen uit hetzelfde vaatje: een betere scheiding tussen weg, fietspad en tramspoor, betere fietspaden tout court, conflictvrije kruispunten en een lagere snelheid voor het autoverkeer. Alle steden in de studie zijn hier in wisselende volgorde mee bezig. Alle steden worden verkeersveiliger, ook Brussel. Hoewel de verontwaardiging over verkeersongevallen meer dan terecht is, is het goed om ook dat af en toe eens in het achterhoofd te houden.

“Veel Brusselaars hebben het gevoel dat de onveiligheid verhoogd is sinds de invoering van elektrische deelvoertuigen zoals steps”

Volgens een bevraging van 311 Brusselaars valt het met de verkeersveiligheid in Brussel beter mee dan velen denken.

Waarom onderzocht een Brusselaar ooit de tatoeages van zesduizend gedetineerden?

Volgens criminele antropologen waren misdadigers te herkennen aan uiterlijke kenmerken. Gold dat ook voor tatoeage?

Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Nina uit Etterbeek. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

Criminaliteit is van alle tijden, dus ook het onderzoek naar criminaliteit. Eind 19e eeuw ontstond er een nieuwe stroming: de criminele antropologie. Hierbij lag de focus niet op de misdaad, maar wel op misdadiger. De vraag rees of er een crimineel type was. Daarom gingen onderzoekers verbanden zoeken tussen de uiterlijke kenmerken van misdadigers.

De grondlegger van de criminele antropologie was de Italiaan Cesare Lombroso. Hij was ervan overtuigd dat er zoiets bestond als L’uomo delinquente, de geboren crimineel. Criminaliteit zou een afwijking zijn, die erfelijk bepaald is. Meer nog, een misdadi-

Veeweyde zit bomvol gedumpte konijnen

Dierenasiel Veeweyde in Anderlecht hee dit jaar al vij ig konijnen en een tiental knaagdieren moeten opvangen. “Een huisdier op straat dumpen, betekent meestal zijn dood.”

“De meeste konijnen worden gedumpt op de openbare weg, vaak in de buurt van scholen, politiekantoren of dierenwinkels,” zegt

Ludivine Nolf, woordvoerster

van Veeweyde. “Mensen denken dat iemand het dier wel zal opvangen of dat het zelfstandig kan overleven, maar zo werkt het niet. Een tam konijn kan niet ja-

ger was volgens hem een type mens dat je kon herkennen aan bepaalde uiterlijke kenmerken. Hij onderzocht het gelaat van duizenden gevangenen en zocht verbanden in de kaken, de wenkbrauwen, de ogen, de vorm van het gezicht en de schedel ... Volgens hem zouden dat ook eigenschappen zijn, die met de evolutie van de mens zouden verdwijnen, waardoor de criminaliteit zou afnemen.

Zijn theorie stootte op veel wat tegenstand, omdat hij geen rekening hield met de sociologische contexten. De stroming die zich hiertegen afzette, richtte zich eerder op de invloed van de omgeving waarin mensen zich bevonden en het aangeleerde gedrag dat ze hierdoor gingen vertonen.

Brusselse arts

Die tweestrijd vond de jonge Brusselaar Louis Vervaeck erg interessant. Oorspronkelijk studeerde hij af in de geneeskunde.

Maar toen in 1902 werd aangenomen als geneesheer, in de toenmalige gevangenis van de Miniemen, begon hij zelf een onderzoek. Hoewel zijn research aanleunde bij de criminele antropologie, hield hij ook rekening met het sociologische denken. Hij bestudeerde immers een uiterlijk kenmerk bij gedetineerden, waar ze zélf voor kozen: tatoeages.

Tussen 1905 en 1907 onderzocht hij de tatoeages van bijna zesduizend Brusselse gevangenen. Hij liet hen een vragenlijst

gen, geen voedsel zoeken en zich niet beschermen tegen vossen of andere predatoren. Je huisdier achterlaten op straat, meestal een doodvonnis.”

Pluis in huis

Nolf vermoedt dat veel mensen aan het begin van de zomer een konijntje gekocht hebben, maar nu op de realiteit botsen van zo’n pluis in huis. “In het begin is zo’n konijn lief en schattig, maar na een tijdje heeft niemand nog zin om de kooi uit te kuisen. Veel

Tamme konijnen kunnen zelf geen voedsel zoeken.

© SHUTTERSTOCK

Om de tattoos van de criminielen nauwkeurig te kunnen bestuderen, tekende Louis Vervaeck ze stuk voor stuk over.

invullen waarin hij informatie verzamelde over de gedetineerde, de tatoeëerder en de tatoeage zelf. Om de tekeningen nauwkeurig te kunnen bestuderen, tekende hij ze stuk voor stuk over. Hoewel hij er in zijn conclusie van uitging dat er volgens hem geen eenduidig verband was tussen criminaliteit en een tatoeage, kwam hij wel tot deze bevinding: volgens hem bestond er wel zoiets als een criminele tatoeage. De tekeningen die zwaardere criminelen op hun lichaam lieten zetten, voldeden vaak aan be-

paalde karakteristieken. Hij ontdekte dat ze een voorkeur hadden voor seksueel getinte tatoeages, of anarchistische of gewelddadige opschriften. Verder zouden volgens hem tatoeages in de toekomst een manier kunnen zijn om criminelen te onderscheiden van eerlijke burgers. Hij hoopte dat de moderne pedagogie mensen zou afleren om tatoeages te zetten. Hierdoor zouden tattoos enkele nog in criminele milieus te vinden zijn. Sloeg hij daar de bal even mis! LD

Het voetbalseizoen 2023 draait op volle toeren. Luister naar Radio Radzinski, de BRUZZ-voetbalpodcast, met een occasionele gast, Brussels bier en een korrel zout.

Luister naar Radio Radzinski op BRUZZ.be en in je favoriete podcast-app

A La Carte

Op 18 juni stapte staatssecretaris

Pascal Smet uit de Brusselse regering. Deze week zit hij in de praatstoel bij Luckas Vander Taelen.

Donderdag na BRUZZ 24

mensen zijn slecht geïnformeerd over wat het betekent om voor een dier te zorgen.”

Een deel van de verantwoordelijkheid ligt dus ook bij de dierenwinkels, vindt Nolf. “Konijnen zijn goedkoop en komen vaak in een handige kit: er zit een kooi bij, wat hooi, konijnenvoer … Daardoor lijkt het alsof konijnen gemakkelijke huisdieren zijn, maar ze kosten veel tijd, hebben veel plaats nodig en zijn duur in onderhoud.” Bovendien kan een konijn meermaals per jaar zwanger worden, van telkens zes tot

acht jongen. “Wie een konijn in huis haalt, kiest dus best voor sterilisatie.”

Voor wie een konijn wil adopteren, heeft Nolf nog een tip. “Ga vooral niet naar een dierenwinkel en informeer je,” zegt ze. “Hoe ga je opvang organiseren tijdens vakanties? Zijn er allergieën in de familie? Heb je voldoende ruimte om het dier te verzorgen? Denk daarover na voordat je een dier in huis haalt.” AD

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Speelkansen voor Brusselse jongeren

Samen met Entrée gaat BRUZZ ICE op zoek naar jong, Brussels dj-talent. In TBA geven we de jonge krachten mee een podium.

TBA - To Be Announced by Entree, tweewekelijks op zaterdag vanaf 20u

Radio Radzinski

Reconstructie. Hoe drugs na een lange reis bij de gebruikers terechtkomen

Van Zuid-Amerika tot het Zuidstation: de weg die crack aflegt

Langs welke route komt de crack tot bij de verslaafden aan het Zuidstation?

En hoe gaat de maffia te werk? BRUZZ sprak met internationale experts, de politie en het parket. “Dealers gebruiken voor het vervoer in Brussel deelwagens van Miles en Poppy.”

door Maarten Goethals en Max Wyckaert

Het staat ergens in schril contrast met elkaar: de high van twintig seconden die crackgebruikers aan het Zuidstation ervaren na het oproken van de drugs, en de lange weg die het goedje moet afleggen, zo blijkt uit een reconstructie van BRUZZ.

Van Zuid-Amerika naar Antwerpen

Alles begint bij boeren uit Colombia, Peru of Bolivia die cocabladeren telen en jaarlijks wereldwijd miljoenen ton cocaïne produceren en via Ecuador verschepen naar Amerika en Europa, de twee belangrijkste afzetmarkten. Dat gebeurt via containers met verborgen vakken of via sporttassen verstopt in de lading. “Als de container in de haven van aankomst staat, breken de dealers bij nacht in, om alles te verzamelen,” legt Bob Van den Berghe uit, coördinator van het Container Control Program (CCP) van de Verenigde Naties, en in een vorig leven actief bij de

federale politie in Brussel. “In veel gevallen weet de eigenaar van de container van niets.”

Wat het maritieme vervoer van drugs uit Zuid-Amerika betreft, werd dit jaar al dertig ton cocaïne onderschept die op weg was naar de haven van Antwerpen. Van den Berghe noemt Antwerpen “een logistiek distributiecentrum”, vanwaar de onversneden drugs zowel naar Brussel en andere steden in België gaan, als naar Frankrijk, Duitsland, en via het kanaal of vrachtwagens naar het Verenigd Koninkrijk.

De politie controleert internationaal momenteel minder dan twee procent van het volledige containerverkeer op zee. En zelfs al zouden de overheidsdiensten over meer mensen en middelen beschikken, dan nog zou een doorgedreven screening niet aangewezen zijn wegens de zware economische impact op de handelsketen. Daarom staat Van den Berghe lidstaten bij om multidisciplinaire teams op te leiden die weten hoe ‘risicocontainers’ te identificeren en te controleren. Die aanpak leidde vorig

jaar tot een recordvangst van 275 ton cocaïne. “Minder controleren, maar meer resultaat,” vat Van den Berghe zijn strategie samen.

Dat die drugs uit het circuit verdwijnen, veroorzaakt trouwens geen noemenswaardige prijsstijging voor de gebruikers. Dat komt omdat de boeren in Zuid-Amerika “door synthetische en gesofisticeerde extractiemethodes” het jaar door kunnen oogsten, en niet één of twee keer per seizoen. Met andere woorden: het aanbod blijft gegarandeerd ondanks het slim opvijzelen van de pakkans.

Hoewel de Antwerpse haven belangrijk blijft als verkeersader, zien experts ook alternatieve routes ontstaan om drugs in ons land te importeren. Christophe Wauters, de nieuw aangestelde drugscoördinator van Politiezone Brussel Hoofdstad Elsene, wijst onder meer op het groeiende belang van de regionale binnenhavens. “Zoals die van Limburg, maar ook die van Brussel.”

Van den Berghe denkt daarnaast aan het cargoverkeer in de lucht, nu steeds meer ▼

In de haven van Antwerpen worden drugshonden ingezet om drugs op te sporen. Het transport gebeurt vaak via containers met verborgen vakken of via sporttassen verstopt in de lading.

Reconstructie. Hoe drugs bij de gebruikers terechtkomen

maatschappijen inzetten op vrachtvervoer. “Die weg is niet geschikt voor de grote hoeveelheden, maar ik zie wel een behoorlijk potentieel.” Het verklaart meteen waarom Ine Van Wymersch, een paar maanden geleden aangesteld als nationale drugscoördinator, pleit voor een databank, zodat vliegtuigmaatschappijen kunnen checken wie allemaal een toegangsbadge tot Zaventem krijgt. Het Sky ECC-onderzoek uit 2021, dat miljoenen vergrendelde berichten

versneden) te worden. Volgens Wauters blijft Brussel grotendeels gespaard van dat fenomeen: “In een grootstad is het praktisch onmogelijk om een synthetisch drugslaboratorium verborgen te houden.” Waar dat wel gebeurt dan? Waar het rustig is, zonder veel pottenkijkers. In de Vlaamse Rand, zoals in Sint-Pieters-Leeuw: in mei werd nog een labo ontdekt en werd een 52-jarige man uit Molenbeek opgepakt, en in de provincie Limburg en rond het Luikse.

van drugsbendes wist te kraken, leerde dat jongeren in opdracht van criminele organisaties opleidingen in de logistiek, transport of bewaking volgden, om van binnenuit de controle door politie of douane te omzeilen.

Van Antwerpen naar Brussel

Hoe komt de cocaïne van Antwerpen in Brussel? “Er is niet één draaiboek,” zegt een goedgeplaatste bron in gerechtelijke kringen, die anoniem wenst te blijven. “Soms koopt een groep rechtstreeks zijn materiaal bij een contact in de haven aan, andere Brusselse bendes kloppen aan bij een leverancier in Mechelen, die via een kennis in Berchem dan weer bevoorraad wordt.”

Opmerkelijk detail in dat kader: voor het concrete vervoer van de drugs – zo bevestigt het Brussels parket aan BRUZZ – worden vaak voertuigen van huurbedrijven Hertz of Avis gebruikt, of van de populaire deelbedrijven Miles en Poppy. Die wagens blijken, in tegenstelling tot private exemplaren, moeilijker te confisqueren bij een vaststelling van illegale middelen in de koffer.

Cocaïne die in onzuivere vorm het land binnenkomt – bijvoorbeeld als pasta of gemengd met vruchtensap – moet eerst nog langs een illegaal ‘labo’ passeren om via chemische processen teruggewonnen (en

Wat daaruit blijkt? “De groep die cocaïne importeert per container, houdt zich niet per se bezig met de retail of de verdere bereiding van die drugs,” aldus de hooggeplaatste bron. “Ieder zijn expertise.” In die zin gaat het niet over één organisatie met één baas aan de top, of één clan die alles controleert – het beeld dat vaak opduikt in maffiafilms. Maar eerder om een amalgaam aan groepen, die naast en met elkaar opereren, met elk een functie en finaliteit.

Of zoals Letizia Paoli, professor criminologie aan de KU Leuven, de modus operandi ooit samenvatte in Het Nieuwsblad: “De drugsbendes vormen geen vaste hiërarchische organisatie. Ze hebben geen eigen rituelen of subcultuur, ze zijn niet uit op politieke macht. De maffia in Italië wilde de staat vervangen. Dat zie ik niet in België.”

Over wie gaat het dan wél? “Van de Albanezen die grote hoeveelheden cocaïne laten importeren, vaak met een eigen contactpersoon in Zuid-Amerika, tot jonge gasten van achttien, twintig jaar, die met zijn vijven of zessen een drugshandel opzetten,” aldus de expert. “Ze bestellen en betalen de drugs aan een tussenfiguur, en moeten voor de rest geen rekenschap afleggen.”

De expert, die vaak economische termen gebruikt om drugsorganisaties te typeren, spreekt in die context over “een pure B2B-relatie”. Het geweld dat Brussel met de regelmaat van de klok opschrikt, komt dan ook voort uit die transacties. Een afnemer die niet betaalt, een bende die koopt en verkoopt onder de prijs, een verkeerde of laattijdige levering: in het verleden leidde dat tot bloedige afrekeningen met huurmoorde-

“Een gebruiker aan het Zuidstation staat in zekere zin rechtstreeks in contact met de boer in Zuid-Amerika“

Bob Van den Berghe Coördinator Container Control Program VN

“De ketjes van een bepaalde wijk die met drie of vier samenwerken, in plaats van op school te zi en, die zijn onze grootste uitdaging”

Michel Goovaerts Korpschef politiezone Brussel Hoofdstad Elsene

naars, vingers afknippen, ontvoeringen van bendeleden en een handgranaat in een Anderlechts café als waarschuwing.

Laatste halte: het Zuidstation

Aangekomen in Brussel wordt de cocaïne in proporties van vijftig euro aangeboden via digitale weg: WhatsApp of Snapchat. De politie kent niet echt fysieke hotspots waar iemand mondeling om de substantie kan vragen. “Er zijn wel een honderdtal cocaïnedealers bekend in Brussel,” zegt Wauters.

Aan het Zuidstation wordt veeleer crack gebruikt, een goedkope verwerking van coke met ammoniak of natriumcarbonaat. Uit één portie cocaïne kunnen gebruikers tussen de vijf en acht dosissen maken, ter waarde van vijftien euro per eenheid. “Een echte pest, want een bijzonder verslavend spul,” laat Michel Goovaerts optekenen, de korpschef van politiezone Brussel Hoofdstad Elsene.

In de laagste echelons – zij die crack verkopen aan gebruikers die bijna meteen alles oproken – ziet de politie enkele profielen terugkeren. Het zijn daklozen die vooral trachten hun eigen gebruik en verslaving te financieren met het beetje winst dat ze maken. De tweede groep zijn vluchtelingen en niet-begeleide minderjarigen, die asiel hebben aangevraagd, en vaak

hopeloos wachten op opvang. Goovaerts noemt die laatsten “vogels voor de kat”.

Tot slot zien de ordediensten ook een grote groep Brusselse jongeren actief in het milieu. Die vormen voor Goovaerts dé uitdaging: “De ketjes van een bepaalde wijk die met drie of vier samenwerken, in plaats van op school te zitten. Eén staat op uitkijk voor de politie, één int het geld, een ander haalt de drugs op, of levert die op een afgesproken plek. Dat verkleint de kans voor de politie om iedereen te kunnen vatten.”

De gerechtelijke expert: “Het gaat niet over de jongen die afstudeert op het Sint-Michielscollege en bij zijn ouders in

LE CRACK À BRUXELLES

Ukkel woont. Het gaat om jongeren die hun levensstandaard willen verbeteren, die mooie sneakers willen.” Sommige van die dealers, die zich met deelsteps over de gemeenten verplaatsen, krijgen van hun opdrachtgever behalve een inkomen van vijfhonderd tot duizend euro ook een appartement in ruil.

De niveaus erboven – de organisaties die Brussel continu bevoorraden, en de dealers aan het werk zetten – worstelen dan weer met een ander probleem: veel cash geld. Vandaar de nieuwe hype onder zowel de kleine als grote Brusselse drugscriminelen: de aankoop van cryptomunten, naast de klassieke witwasoperaties zoals pizzeria’s openen waar geen kat langskomt, aldus verschillende deskundigen. “Cocaïnehandelaars genieten van een luxueuzer leven, maar nooit echt opvallend. Een dealer wil zo veel mogelijk geld verdienen, goed wetende dat hij ooit in de gevangenis zal belanden. Maar als hij vrijkomt, wacht een gouden parachute.”

Van het Zuidstation terug naar Zuid-Amerika

Bob Van den Berghe: “Een gebruiker aan het Zuidstation staat in zekere zin rechtstreeks in contact met de boer in Zuid-Amerika duizend kilometer verder. Dat beseffen kan tot meer sensibilisering leiden en meer inzicht op de concrete impact. Wie drugs doet, financiert mee een internationaal netwerk van malafide organisaties. Ik probeer de boeren ervan te overtuigen om over te stappen naar een duurzaam model om koffie of cacao te telen, overheden en organisaties moeten in Brussel proberen de consumptie te ontmoedigen. De gebruiker draagt een bepaalde verantwoordelijkheid. Dat zal niet alle problemen oplossen, maar het kan wel een impact hebben op de budgetten van de drugsorganisaties, die zo slagkracht verliezen.”

CRACK IN BRUSSELS

FR Selon une enquête de BRUZZ, le crack que fument les toxicomanes à la Gare du Midi vient de loin. La majorité de la cocaïne, ingrédient principal du crack, vient d’Amérique du Sud et arrive au Port d’Anvers via des conteneurs. De là, des voitures partagées de Miles et Poppy sont utilisées pour acheminer les marchandises à Bruxelles. Les dealers investissent ensuite leur argent noir dans les cryptomonnaies.

EN An investigation by BRUZZ shows the long way that the crack that addicts around Brussels South Station smoke has travelled. Most of the cocaine, from which crack is made, is grown in South America, entering the port of Antwerp in containers. From there, Miles and Poppy shared cars are used to bring the stuff to Brussels. The dealers then invest their black money in cryptocurrencies.

Bob Van den Berghe in 2021 in de haven van Antwerpen. Hij coördineert het Container Control Program van de VN en noemt Antwerpen “een logistiek distributiecentrum”.

De slaapkamer. Julian Jan

Julian Jan is 12 en woont in Ukkel. Hij is voetbalfan, maar doet zelf aan atletiek. "Volgend jaar zou ik graag de 20 km van Brussel lopen."

Hopelijk mag ik volgend jaar de 20 km van Brussel lopenˇ

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Julian Jan (12), die met zijn zus en ouders in Ukkel woont. “Zelfs als Union verliest, is de sfeer goed.”

door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Ik zie veel posters van voetballers in jouw kamer. Heb je een favoriete speler?

Ik vind Kevin De Bruyne wel leuk. Andere spelers doen vaak alsof ze pijn hebben wanneer er eigenlijk niks is, maar hij doet dat niet. Hij is altijd geconcentreerd op het spel.

Ik zie een grote vlag van Union. Ja, ik heb al een paar jaar een seizoenskaart. Het stadion is op tien minuutjes wandelen van hier, ik ga erheen met mijn papa.

Neem je die vlag dan mee? Soms wel. Ik heb ook een T-shirt, een pet en een sjaal van Union.

Waarom ben je fan van Union?

Soms zijn voetbalclubs vijandig naar andere clubs en dan wordt er weleens gevochten. Bij Union gebeurt dat niet. Er bestaan geen liedjes tegen andere clubs. Zelfs als we verliezen is de sfeer goed.

Voetbal je zelf?

Ik doe aan atletiek bij club de Forestoise in Vorst. Mijn beste onderdeel is sprint. Ik heb vorig jaar de 10 kilometer van Ukkel gelopen. Hopelijk mag ik volgend jaar de 20 km van Brussel doen, net als mijn mama. Op zaterdagochtend lopen we soms samen.

Doe je nog een andere sport graag?

Ik vind skateboarden tof. Ik skate altijd met een vriend, Fritz, dan gaan we met de bus naar het skatepark van Lot. Dat is redelijk

klein en er is meestal niet te veel volk, maar wel genoeg voor een goede sfeer.

Welke trucs kan jij goed?

Eigenlijk ben ik nu niet meer zo goed. Ik ben een tijdje gestopt door corona, dus nu ben ik weer een beginner. Ik kan wel een ollie en ik ben bezig met een kickflip.

Hoe is het om in Ukkel te wonen?

Ik vind het hier tof, want er wonen veel vrienden in de buurt. In Brussel is er sowieso altijd wel iets te doen. Ik zou echt niet op het platteland willen wonen.

Waarom niet?

Hier wonen veel verschillende mensen. Op school zitten leerlingen uit Brazilië of Congo of Marokko. Dat is leuk, want dan hoor je ook andere verhalen. Dat heb je in een dorp niet, denk ik.

Wat moet er verbeteren in Brussel?

Er moet een oplossing komen voor dakloze mensen. Ik vind het erg als ik in het centrum overal daklozen zie. En het systeem van de scholen is heel slecht.

Waarom?

Ik heb vrij veel pech gehad. Ik ben niet ingeloot voor een school in Brussel, dus nu zit ik op school in Alsemberg. In de ochtend pak ik de tram tot Ukkel Kalevoet en dan een bus van de Lijn. Ik wilde naar het Atheneum Etterbeek of Mabo, maar dat wil iedereen. Ik sta negende op de wachtlijst, misschien lukt het nog.

Wie slaapt er in de kamer naast jou?

Mijn zus. Zij zit op internaat in Turnhout. Elke maandag vertrekt ze om 6 uur en dan zie ik haar niet tot vrijdag.

Mis je haar dan of vind je het ook wel goed?

Ik vind het wel goed, dan maken we minder ruzie in het weekend.

Maak je je weleens ergens zorgen over?

Vroeger kon ik niet goed slapen omdat ik nadacht over al het slechte nieuws, zoals hongersnood of klimaatverandering. Daarom kijk ik nu niet meer naar het journaal. Waarom kunnen ze niet één ding vertellen dat goed gaat? Of eindigen met goed nieuws?

Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘ON A BESOIN DE BONNES NOUVELLES’

FR Julian Jan, 12 ans, habite à Uccle avec sa sœur et ses parents. Il pratique l’athlétisme et le skateboard entre amis. Pour lui, le système scolaire bruxellois est mal fait. Il n’a pas eu de place dans son école de préférence et à cause de ça, il doit faire un long trajet chaque jour. Et il trouve dommage que le JT soit toujours négatif. « Pourquoi ne pas systématiquement terminer par des bonnes nouvelles ? ».

‘WE REALLY NEED MORE GOOD NEWS’

EN Julian Jan is 12 and lives with his sister and parents in Ukkel/ Uccle. He is into athletics and enjoys skateboarding with his friends. He does not think much of the Brussels school system, they did not find him a space and now he has a long daily commute to school. He finds it upsetting that the daily news broadcasts always just cover bad stories. “Why can’t they end with some good news?”

“Vroeger dacht ik te veel na over het slechte nieuws. Het journaal zou moeten eindigen met goed nieuws”

Damien Deroanne rijdt zelf met een elektrische miniwagen. “En ik gaf er eentje cadeau aan mijn dochter om te leren autorijden.”

Mobiliteit. De microcar zoekt zijn weg in Brussel

Maximale verwachtingen voor een miniwagen

Volgens tegenstanders onveilig en vormelijk een gedrocht. Volgens voorstanders dé oplossing voor het mobiliteitsprobleem in Brussel en andere grootsteden. Waarom verdeelt de microcar zo hard de meningen? “Mensen glimlachen nochtans als ze mij zien passeren in mijn Microlino.”

door Mien De Winter foto’s Bart Dewaele

Liefde op het eerste gezicht was het: toen Damien Deroanne – die een opleidings- en consultancybedrijf voor de autowereld heeft – een paar jaar terug op een autobeurs in Parijs voor het eerst een elektrische Microlino zag, viel de Brusselaar als een blok voor dit Zwitserse ontwerp – 2,5 meter lang, 1,5 meter hoog. Hij wilde hem meteen aanschaffen. “Ik nam contact op met de constructeur en vertelde dat ik de wagen wilde komen ophalen, zelfs in de fabriek als het moest. Een halve grap, maar het eindigde ermee dat ik met mijn net gekochte Microlino in drie dagen van Turijn – waar ze gefabriceerd en in elkaar gezet worden – naar Brussel reed, een tocht van meer dan duizend kilometer.”

Deroanne heeft voor dit type wagen met een maximumsnelheid van 90 km per uur een rijbewijs B nodig, een autorijbewijs dat bestuurders op hun achttiende kunnen

halen. Voor andere kleine auto’s die maar 45 km per uur halen – Aixam is zowat bekendste merk – volstaat een rijbewijs AM voor bromfietsen. Dat betekent dat bestuurders vanaf 16 jaar met zo’n autootje mogen rijden, weliswaar zonder passagiers.

Deroanne schreef eerder al een boek om vooroordelen over elektrische wagens te ontkrachten, en wou met zijn rit bewijzen dat microcars, ondanks hun kleine voorkomen, tot grootse dingen in staat zijn. “Mijn autootje kan tot negentig per uur halen en ik betaalde voor het hele traject slechts 18 euro aan laadkosten.” De fascinatie voor de miniwagen gaf hij door aan zijn dochter: ze kreeg een Citroën Ami om te leren autorijden: 2,41 meter lang en volgens de officiële verkoopfolder vooral bedoeld voor “tieners, dynamische senioren of jongvolwassen”.

Hetzelfde enthousiaste discours is te horen bij Anna uit Brussel Stad. Ook zij

kocht bewust een Microlino, als tweede wagen voor kleine verplaatsingen. Bij haar speelt nog een andere reden voor de aanschaf: “Sinds mijn jeugd ben ik gefascineerd door kleine autootjes en hun merkwaardige vormen. De Microlino, met zijn ontwerp gebaseerd op de BMW Isetta uit de jaren 1950, overtuigde me vrijwel meteen. Extra leuk: hij tovert een lach op de gezichten van mensen die mij zien passeren. Het is une voiture bonne humeur.”

Het klopt wat fan Anna zegt: net door zijn beperkte omvang valt de microwagen op in het straatbeeld. En waarschijnlijk ook omdat het nog steeds om een rariteit gaat. In Brussel zijn momenteel bijna honderddertigduizend wagens op een dik miljoen inwoners ingeschreven, slechts een handvol daarvan zijn microcars. Volgens Citroën werden sinds de introductie van de Ami in 2021 een honderdtal exemplaren verkocht aan

Mobiliteit. De microcar zoekt zijn weg in Brussel

Brusselaars, en dan voornamelijk aan particulieren.

Begin dit jaar opende de D’Ieteren Group, een – bescheiden – Microlino-showroom in Brussel en sinds de lancering werd een zestigtal exemplaren verkocht, verspreid over heel België. “De mindshift bij de consument moet duidelijk nog gebeuren: de Belg houdt nogal vast aan zijn gewoonten,” zegt managing director Vincent Struye, die wel optimistisch blijft over het potentieel ervan op lange termijn.

Lisa Car

Is dat optimisme terecht? Autosites spelen maar wat graag de troeven van microcars als ideale stadswagen uit. Bovenaan de lijst met voordelen staat volgens die sites de veiligheid, en dan vooral tegenover de andere, zachte weggebruikers, zoals wandelaars en fietsers. “Bij een frontale botsing met een grote wagen is de schade veel groter dan bij een aanrijding met een kleiner exemplaar,” zegt Roel De Cleen van Ouders van Verongelukte Kinderen. “In het eerste geval moet het volledige lichaam een klap incasseren, in het tweede scenario zullen de benen geraakt worden, en mogelijk terechtkomen op de motorkap. Dat maakt voor het slachtoffer een wereld van verschil.”

De Citroën Ami, de Microlino, maar ook de Silence C04, de XEV Yolo, de Ligier en Aixam uit Frankrijk, de City Transformer CT-1 uit Israël, de Opel Rocks-e passen perfect in de beweging waarvoor De Cleen al langer pleit: die van de Lisa Car, een acroniem voor light and safe. “De microcar is een deel van de oplossing om het verkeer veiliger te maken,” klinkt het stellig.

Deroanne, wellicht een van de vurigste verdedigers van microcars – op zijn LinkedIn-profiel omschrijft hij zich als coach in ‘future mobility challenges’ – wijst dan weer op de vergroening van het wagenpark, een ander belangrijk argument in tijden van duurzaamheid. “Met de uitfasering van dieselwagens in Brussel wordt het vervoer op termijn volledig elektrisch,” zegt hij.

“Niettemin vraagt de consument wagens met een hoge autonomie. De Microlino, die tot 170 kilometer kan rijden zonder laadbeurt, kan aan die behoefte voldoen.”

Ook voor de productie wordt geschermd met het duurzaamheidsargument. Volgens de ontwerpers rijdt de Microlino met minder dan de helft aan onderdelen van een gewone wagen, “wat de milieu-impact beperkt en minder onderhoud vraagt,” staat te lezen op een verkoopsite.

Niet in de tunnels

Voorlopig is de belangstelling in Brussel voor microwagens nog behoorlijk klein, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Amsterdam, waar het wagentje meer succes kent. Dat verschil is volgens gebruikers deels een gevolg van de Brusselse infrastructuur en van sommige regels die het gebruik ervan ontmoedigen. Zo kocht Marc De Bouver een Citroën Ami, die maximaal 45 kilometer per uur haalt, voor zijn ritjes van Koekelberg naar het centrum van de stad. “Ik heb een hartprobleem en kan niet met de fiets rijden, een microcar leek me het perfecte alternatief,” zegt hij. Maar na een half jaar ruilde hij noodgedwongen zijn Ami in voor een elektrische step. “Ik mag er niet mee in de Brusselse tunnels rijden. Daar heb ik me aan mispakt,” geeft hij toe. “Ik stond door bovengronds te rijden de hele tijd in de file.”

Toch geeft De Bouver niet op: “Ooit koop ik opnieuw een microcar, want die zijn droog, comfortabeler en veiliger dan een step, maar ik wacht tot er een beter alternatief op de markt komt.”

Zal dat alternatief voor De Bouver er snel zijn? Vincent Struye van D’Ieteren wijst naar de kant van de producenten, en naar het gebrek aan concurrentie. Is die concurrentie groot, dan leidt dat meestal tot een opbod aan technologische verbeteringen. “Fabrikanten laten de microcar echter nog links liggen,

“Fabrikanten laten de microcar nog links liggen, omdat ze economisch minder rendabel zijn”

Vincent Struye

Managing director D’Ieteren Group

omdat ze economisch minder rendabel zijn, zeker in vergelijking met de winst bijvoorbeeld op SUV-terreinwagens, die wel aan een opmars bezig zijn.”

De winstmarges op een autootje van gemiddeld veertien- à vijftienduizend euro zijn dus laag, en het lijkt er niet op dat er vanuit politieke hoek steunmaatregelen komen. De sector hoopt bijvoorbeeld dat de Microlino erkend wordt als dienstwagen, zodat bedrijven uit fiscale overwegingen de microcar kunnen opnemen in het gamma van extralegale voordelen. Ook aankooppremies zouden volgens de sector obstakels kunnen wegnemen. Federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) houdt voorlopig die boot af. “Er zouden te weinig gebruikers zijn,” interpreteert D’Ieteren-directeur Struye die afwachtende houding. “Maar wat is oorzaak, en wat gevolg?” vraagt hij zich af.

Groot uitgevallen gol arretje

Ook op Brussels niveau toont de overheid weinig animo voor wat sommigen een elektrisch rij-ei noemen, of een groot uitgevallen golfkar. Microcars kunnen deel uitmaken van een multimodaal model, zoals dat in beleidstermen heet, maar, zo zegt Inge Paemen, woordvoerder van Brussel Mobiliteit, “ze zijn zeker niet dé oplossing voor het mobiliteitsprobleem”.

Opvallend ook, in de scepsis tegen de microcar gebruikt de administratie hetzelfde argument als de voorstanders: de veiligheid. Die komt vooral voor bestuurder en passagiers in het gedrang. “Sommige merken installeren geen airbag, om onder de 450 kilo te blijven (voor auto’s waarvoor een rijbewijs AM volstaat, geldt er een maximumgewicht, red.), dat houdt een risico in bij ongevallen,” zegt Paemen. “Daarom koestert Brussel Mobiliteit geen plannen om de microcars aan te moedigen, ook niet om ze af te remmen trouwens. Als de markt verder evolueert, zal de overheid ingrijpen met een regelgevend kader, zoals ook gebeurde bij deelsteps.”

Of zoals te horen valt bij het kabinet van Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen): “Het is te vroeg om de regelgeving aan te passen. Al zou het optrekken van de minimumleeftijd naar achttien jaar geen slecht idee zijn.” Ook een parkeerbeleid uitwerken met verlaagde tarieven, zoals een aantal gebruikers aan BRUZZ suggereren, staat niet meteen op het prioriteitenlijstje van de minister.

Mobiliteitsdeskundige Kris Peeters kijkt met gemengde gevoelens naar de houding van

de overheid in het debat over microcars. Hij vindt die te afwachtend. “Achter de feiten aanhollend, zoals in veel dossiers,” oordeelt hij. “De overheid moet niet kijken naar de markt, maar moet zelf een visie uitbouwen en bepalen welke rol microcars kunnen spelen in het grote mobiliteitsvraagstuk. Zo kan ze de markt en het gedrag van consumenten in die richting sturen, liefst gereglementeerd in een Europees kader.”

Zelf heeft hij een dubbel gevoel bij de wagen die geen wagen is. “Het kan een evolutie in gang zetten naar veiliger verkeer, maar het kan niet de bedoeling zijn om mensen aan te zetten om de fiets op stal te zetten,” zegt hij. “Dat gebeurt nu al: in de meer gegoede Rand rond Brussel en gemeenten zoals Ukkel doen ouders hun kinderen soms een Citroën Ami cadeau om

MINI-VOITURE, GRANDES ATTENTES

hun eerste rijervaring op te doen, of als statussymbool. Gevolg? Parkeerproblemen aan de scholen, en minder jonge mensen die met de fiets rijden.”

Of dat allemaal – de magere politieke steun, de geringe vraag in Brussel en een beleid dat eerder inzet op openbaar vervoer en zachte mobiliteit – slecht nieuws moet zijn voor de verkopers van microcars? NIet noodzakelijk. Zo noteert Citroën België heel wat bestellingen voor de Ami vanuit Nederland, omdat die bij de noorderburen blijkbaar niet te verkrijgen is. En ook verhuurbedrijven ontdekken stilaan de markt: Europcar schafte onlangs nog twee Fiat Topolino’s aan voor reizigers die de hoofdstad willen ontdekken met de ‘kleine muis’, de bijnaam van de 2,4 meter korte wagen.

BIG EXPECTATIONS FOR A VERY SMALL CAR

FR Selon ses détracteurs, elle n’offre pas de sécurité et est laide et difforme. Selon ses partisans, elle est la solution aux problèmes de mobilité à Bruxelles. « Les gens sourient quand ils me voient passer dans ma Microlino. » Mais la voiture n’a pas – encore – véritablement percé. À Bruxelles, près de 130 000 voitures sont inscrites, pour une population de plus d’un million d’habitants, dont seulement une poignée de microvoitures. Et pour l’instant, le gouvernement n’est pas enthousiaste à l’idée de stimuler leur achat. L’expert en mobilité Kris Peeters se pose aussi des questions : « Le but ne peut être de décourager les gens à prendre leur vélo. »

EN According to its opponents, it is unsafe and its design is terrible. According to its proponents, it is the solution to the mobility problem in Brussels and other big cities. “People smile when they see me passing by in my Microlino,” someone says. But the so-called micro-cars have not really broken through, not yet at least. With just over one million inhabitants, Brussels currently has almost 130,000 cars registered and only a handful of those are micro-cars. For now, the government has no intention to promote the sale of these small cars. Mobility expert Kris Peeters is also sceptical: “It can’t be the intention to encourage people not to use their bikes.”

De Citroën Ami kwam in 2021 op de markt. Intussen zouden er een honderdtal exemplaren van verkocht zijn aan Brusselaars.

Trachet.

Dictionnaire

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Ik liep eens binnen bij Standaard Boekhandel op de piétonnier. Die winkel is wel erg gericht op toeristen dezer dagen, er is er op de gelijkvloerse verdieping nauwelijks nog wat Nederlandstaligs te vinden. Maar goed, ik herkende er wel het opvallend roze boek Dictionnaire de la gastronomie & de la cuisine belges van Jean-Baptiste Baronian. Nu heb ik dat boek al een jaar of drie in mijn bezit, dus verbaasde ik me erover dat het nog te krijgen was. Boeken worden zo snel oud. En al zeker als er geen prentjes in staan. Ik kreeg dat boek destijds cadeau en ik heb het ondertussen al zeker twee keer uitgelezen. Niet in één keer. Maar zo nu en dan een hoofdstukje. Het is zo’n handige alfabetische collectie van weetjes over de Belgische keuken. Tot mijn eigen verbazing zonder grote mythes. Baronian bezondigt zich ook niet aan nationalisme. Komt een gerecht ook voor in onze buurlanden, dan vermeldt hij dat zonder handrem op. Ik heb veel geleerd uit dit werk.

Jean-Baptiste Baronian blijkt een geboren Antwerpenaar

(°1942) met Armeense wortels. Een veelschrijver in het Frans, produceerde hij politieromans, kinderboeken, novellen, vooral fictie. Hij is blijkbaar een groot bewonderaar van Georges Simenon.

Het is verbazend hoe diepgaand en belezen hij deze dictionnaire heeft aangepakt. Hij citeert uit tijdschriften en boeken uit de voorbije eeuwen en vermeldt veel koks en culinaire schrijvers. Elk lemma is voorzien van citaten uit de Franstalige literatuur: Simenon, de Ghelderode, De Coster … en nog veel ouder. Zijn hoofdstukken over Jean de Gouy en Gaston Clément zijn de meest uitgebreide die ik al mocht lezen. Topchefs of historische instellingen, restaurantgidsen of romans, hij heeft ze gelezen, als ze maar over het eten in België gaan.

Hij schrijft dus een woordenboek dat gaat van Agapes en Agathopèdes tot Wynants en Zizi Coin Coin. Maar het is vooral de kennismaking met gerechten en bereidingen die mij treft. Dat hij een kleine hang heeft naar de Waalse kant is

VEERTIENDAAGSE INTERNATIONALE SOLIDARITEIT

BRUSSEL, KRUISPUNTVAN

misschien begrijpelijk, maar hij vergeet de vlaaien niet, Lierse noch Aalsterse, hij kent potjesvlees en Gentse mokken. Zelfs Achelse blauwe. Vlaams erfgoed blijkt vaak een tegenhanger te hebben aan Waalse kant.

Maar hebt u al gehoord van bonnets d’Amay, van cocognes, crètons, crompires, dorèyes, flamiches, frisquettes, hatchisses, kranskens van Halle, kuddelfleck, matoufé, miaye, mitcho, rombosses of roustiquettes ... et j’en passe et des meilleurs? Dan moet u dit boek eens lezen. Aangeraden voor al wie zich wil verdiepen in de hoeken en kantjes van onze vaderlandse keuken.

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

CONFERENTIES, VERTONINGEN, WORKSHOPS, SHOWS...

Nick Trachet

“Boeken worden zo snel oud. En al zeker als er geen prentjes in staan”

Antoni Tàpies: de kunst van introspectie en vuile sokken

Dit jaar zou de Catalaanse artiest Antoni Tàpies, een in de schaduw belande reus van de naoorlogse kunst, honderd jaar zijn geworden. Bozar zet met een grote retrospectieve de introspectieve artiest weer in de schijnwerpers, en huldigt tegelijkertijd ook zijn geliefde Teresa.

door Andy Furniere

Tentoonstelling. Bozar haalt de Catalaanse artiest Antoni Tàpies weer uit de schaduw

De in 2012 gestorven Barcelonees Antoni Tàpies is een echte grootheid van de Europese naoorlogse schilderkunst. De laatste jaren verloor zijn reputatie ietwat aan glans, maar met de retrospectieve Antoni Tàpies. De praktijk van de kunst zorgt Bozar, in samenwerking met het Reina Sofía-museum in Madrid en de Fundació Antoni Tàpies, voor eerherstel. De tentoonstelling geeft een uitgekiend overzicht van zijn oeuvre, aan de hand van 125 van de 9.000 werken die de noeste kunstarbeider doorheen de decennia maakte.

Die werken raakten aan verschillende stromingen – van het surrealisme over de art informel tot de arte povera – maar bleven tegelijk heel herkenbaar. Onder meer door het uitgesproken introspectieve karakter van

de man en zijn creaties. “Wanneer je naar zijn werk kijkt, voel je het ook. Het heeft een performatieve kracht,” benoemt curator Manuel Borja-Villel, die de kunstenaar ook persoonlijk goed heeft gekend, die onmiskenbare Tàpies-trek. “Hij stimuleerde altijd het introspectieve vermogen van de kijker. Zijn werken zijn gewoonlijk fragmentarisch, het is aan de kijker om ze als het ware te vervolmaken. Het is een kwaliteit die haaks staat op wat speelt in de consumptiemaatschappij, en is daarom vandaag net bijzonder relevant.”

Het introspectieve karakter van Tàpies werd in grote mate gevormd tijdens een lange ziekte in zijn jonge jaren. Rond zijn twintigste verbleef hij twee jaar in een sanatorium in de bergen om te herstellen van tuberculose. Tijdens die periode

verdiepte hij zich in de beeldende kunst. Hij experimenteerde onder meer met zelfportretten, geïnspireerd door giganten als Picasso en Matisse, zoals te zien is bij aanvang van de tentoonstelling in Bozar.

Toen hij weer op krachten was, vatte hij eerst nog een rechtenstudie aan, maar die maakte hij nooit af. In de plaats daarvan ging hij zich geheel wijden aan de schilderkunst, met het surrealisme als eerste liefde. Zo raakte hij nauw bevriend met zijn bekende landgenoot Joan Miró, en vormde hij met enkele geestesgenoten het avant-gardecollectief Dau al Set.

Muurschildering

Vanaf dat moment zou Tàpies, die allesbehalve een fan was van schone schijn en een academische aanpak, voortdurend de conventies uitdagen met non-conformistische methodes. Het leverde hem grote faam op toen hij in de jaren 1950 volop begon te experimenteren met ongebruikelijke materialen: marmerstof, zand, krantenpapier, haar, stro en zelfs afval. In zijn kleurenpalet begon hij zich veelal te beperken tot sobere, aardse tinten als oker, bruin, grijs, beige en zwart.

Zijn schilderijen ging hij steeds meer als ruwe ‘muren’ behandelen, met dikke lagen materialen waarin hij schreef en kerfde, in plaats van omzichtig het penseel te hanteren. Die manier van werken linkte hij aan zijn familienaam (tàpia betekent ‘muur’ in het Catalaans) en verwijst ook naar de politieke slogans en uitingen van frustratie in graffiti op de muren van het Barcelona uit zijn jeugd, tijdens de Spaanse burgeroorlog.

Na die burgeroorlog werd de Catalaanse cultuur door dictator en generalissimo Franco onderdrukt, wat Tàpies voor de rest van zijn leven zou tekenen. In 1966 werd hij aangehouden, omdat hij had deelgenomen aan een clandestiene bijeenkomst voor de oprichting van een democratische universiteitsvakbond. Ook in zijn werk toonde hij zijn politieke engagement, in de eerste plaats voor de Catalaanse zaak. Zo refereert Caixa de la camisa roja (‘Rood-hemd-doos’) naar de foltering en moord op de Catalaanse politicus Lluís Companys in 1940. Maar zijn empathie reikte veel verder dan zijn eigen streek. Zo verwerkte hij zijn afgrijzen over de etnische zuivering in Bosnië in het werk Dukkha, een begrip dat in het boeddhisme zoveel betekent als ‘ontgoocheling’ en ‘lijden’.

Zijn interesse voor de wereld buiten zijn studio uitte zich ook in een grote passie voor

Antoni Tàpies behandelde zijn schilderijen als ruwe ‘muren’, met dikke lagen materialen waarin hij schreef en kerfde.

wetenschap. Hij verdiepte zich onder meer in de kwantumtheorie en de geschriften van Einstein, Planck, Schrödinger en Heisenberg. De nucleaire dreiging, een wezenlijk gevolg van grote wetenschappelijke doorbraken, markeerde verschillende van zijn ‘muren’.

Van de sokken geblazen

Antoni Tàpies werd tegelijk erg aangetrokken door het magische, mystieke, intieme en spirituele. Vooral oosterse filosofie zou een steeds grotere impact hebben op zijn studie van de condition humaine. Het zette hem onder meer aan om de waarde van het alledaagse te huldigen. Zo krijgen delen van het menselijke lichaam een transcendentale

betekenis. Onder meer voeten worden vaak afgebeeld, wat opnieuw een verwijzing is naar (een deel van) zijn naam – pies is Spaans voor ‘voeten’. Een bed is bij Tàpies niet alleen een banaal meubel, maar evengoed de plek waar de mens wordt geboren, zelf leven verwerkt en uiteindelijk sterft.

Vaak gebruikte hij objecten uit zijn eigen dagelijkse leven. Niet altijd dingen die hem toebehoorden, zo getuigt zijn zoon Toni, die met de Galeria Toni Tàpies de artistieke erfenis van zijn vader mee beheert. “In mijn jeugd raakte ik op een dag een schoen kwijt. Ik kon hem maar niet vinden, tot ik hem uiteindelijk terugzag als een deel van een werk van mijn vader. Hij had hem tot kunst verheven.”

Zijn meest controversiële werk, Mitjó, is dan weer een monumentale sculptuur van een … sok. Vandaag siert die sok het dak van de Fundació Antoni Tàpies, maar oorspronkelijk was ze (in nog grotere vorm) bedoeld voor het Museu Nacional d’Art de Catalunya (MNAC) in Barcelona, dat gewijd

is aan Catalaanse kunst. “Een enorm beeld van een sok, die er ook vies en stinkend uitziet, werd toen na een grote polemiek ongepast bevonden voor het museum,” zegt Núria Homs, curator van de Fundació Antoni Tàpies. “Ze hebben daar achteraf spijt van gekregen, maar toen was het al te laat.”

T is voor Teresa

Behalve alledaagse objecten en lichaamsdelen maken ook letters en cijfers een belangrijk deel uit van Tàpies’ vormentaal, en vaak hebben ze meerdere mogelijke betekenissen. Tàpies zet je altijd aan het gissen. “Ik nodig je uit om te spelen, om goed te kijken, om na te denken,” zei hij daar zelf over. Zo kan de letter ‘X’ de gedaante aannemen van een kruisteken, een plusteken, een windroos of een ander symbool. De alomtegenwoordige ‘T’ (soms ook tot een kruis vervormd) is niet alleen de beginletter van zijn eigen familienaam, maar ook van de voornaam van zijn geliefde Teresa, die hij eind jaren 1940 leerde kennen en met wie hij tot aan zijn dood een twee-eenheid vormde.

Aan het einde van de expo eert Bozar ook uitgebreid Teresa Barba en de onmisbare rol die ze speelde, met twee reeksen die Tàpies opdroeg aan zijn eeuwige zielsverwant: een reeks tekeningen, getiteld Teresa, en de serie Cartes per a la Teresa (‘Brieven voor Teresa’) bestaande uit lithografieën, lithocollages en collages.

De retrospectieve Antoni Tàpies. De praktijk van de kunst loopt van 15/9 tot en met 7/1 in Bozar, www.bozar.be

BOZAR SORT ANTONI TÀPIES DE L’OMBRE

FR Antoni Tàpies est un grand nom de la peinture européenne d’après-guerre. Sa réputation s’est quelque peu perdue ces dernières années, c’est pourquoi Bozar remet les pendules à l’heure via une rétrospective. L’expo offre un astucieux aperçu de l’œuvre de cet ouvrier artiste de Barcelone qui mettait au défi les conventions avec ses méthodes anticonformistes et l’utilisation de matériaux inhabituels comme des journaux, déchets ou une chaussette sale. « L’œuvre de Tàpies est introspective », dit le curateur Manuel Borja-Villel. « C’est au spectateur d’interpréter. Ce qui est aux antipodes de la société de consommation. Et c’est pour ça que Tàpies est si pertinent de nos jours. »

BOZAR BRINGS ANTONI TÀPIES OUT OF THE SHADOWS

EN Antoni Tàpies is a luminary of European postwar painting. In more recent years, his reputation has lost some of its allure, but with its retrospective Antoni Tàpies. The Practice of Art, Bozar is making amends. The exhibition offers a sophisticated overview of the oeuvre of this artist from Barcelona, who continued to challenge conventions using non-conformist methods and unusual materials such as newspapers, rubbish or even a dirty sock. “Tàpies’ works are introspective,” says curator Manuel Borja-Villel. “The viewer has to add to them. That quality is at odds with consumer society. This is precisely why Tàpies remains so relevant today.”

“De introspectieve kracht van Tàpies werken staat haaks op wat speelt in onze consumptiemaatschappij. Net daarom is zijn werk vandaag zo relevant”

Manuel Borja-Villel

Curator

van Antoni Tàpies. De praktijk van de kunst

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ EXPO FILM

Monumentale kabouter

Al 81 lentes verzamelde Fred Bervoets op deze aardkloot. Maar deze herfst is de eerste die de legende van de Antwerpse kunstenscene bij Rodolphe Janssen doorbrengt. Daar worden uit de collectie van Bervoets’ eerste dealer Stéphane Janssen – waaruit onlangs nog werken aan het S.M.A.K. en het KMSKA werden geschonken – zijn monumentale Zelfportret als kabouter en gouaches en schilderijen uit de jaren 1960 getoond.

FRED BERVOETS > 14/10, Rodolphe Janssen, rodolphejanssen.com

Een halve eeuw Albert

In 1973 opende Albert Baronian zijn eerste galerie, vandaag de oudste in Brussel. Vijftig jaar later houdt de joviale godfather van de Brusselse kunstenscene hier nog steeds vrolijk huis, met een curieuze, eigenzinnige kijk die internationale helden als Gilbert & George paart aan lokaal talent als Leen Voet en Aline Bouvy. Met Quinquagesimum en het werk van 33 kunstenaars viert hij het halve-eeuwfeest van zijn artistieke parcours.

QUINQUAGESIMUM > 25/11, Fondation CAB, fondationcab.com

Echokamer

De nieuwe expo in het Design Museum

Brussels legt interessante links tussen twee revoluties: de opkomst van plastic tijdens de industriële boom van de jaren 1950 en de opkomst van metaal en art nouveau in interieurs in de jaren 1890. Resonanties verbindt zo objecten van de Plastic Design Collection en art-nouveaustukken uit een Brusselse privécollectie met elkaar in een vormelijke en inhoudelijke echokamer. (KS)

RESONANTIES 15/9 > 14/1, Design Museum

Brussels, designmuseum.brussels

Opnieuw en opnieuw

Kaartjes voor het concert van Fred again.. zijn even gegeerd als een frisse duik tijdens een verschroeiende nazomer. Wie alsnog een ticket op de kop kan tikken, zal ongetwijfeld een van de shows van het najaar meemaken. De Britse producer groeide het afgelopen jaar uit tot de hype van de elektropop en zijn show op Rock Werchter blies het dak van de vernieuwde Barn. Paleis 12 zal daar niet voor moeten onderdoen.

FRED AGAIN.. 16/9, 20.00, Paleis 12, www.palais12.com

In da club

Om het nieuwe seizoen af te trappen, tovert Bozar zich om tot een (jazz)club. Verwacht stomende sets van sleutelfiguren uit de Londense jazzscene, zoals saxofoniste Nubya Garcia en drummer Moses Boyd. Kolinga, met aan het roer de Frans-Congolese Rebecca M’Boungou, mengt Afrikaanse gitaren met jazz. STUFF. herrijst kortstondig uit zijn as om de boel wat op te poken, waarna je je ledematen kan losgooien op de afterparty van Young, Gifted, &... CLUB NIGHT 16/9, 19.00, Bozar, www.bozar.be

High zonder hulpmiddel

Partyen zonder roesmiddelen en de bijbehorende kater: dat is het even simpele als geniale concept van een stel ex-verslaafden, dat zich verenigde onder de banier F0cking Sober. Tijdens zijn eerste feestje koppelt het jonge Brusselse collectief beats aan het werk van verschillende multidisciplinaire artiesten, een resem liveoptredens, performances en on the spot aangebrachte tatoeages. (TZ)

C12 x F0CKING SOBER 14/9, 18.00, C12, c12space.com

Poirot in een palazzo

Soms wil een publiek gewoon een vermoeiende week van zich afschudden met een verzorgde, luxueuze film die géén eisen stelt. De derde Agatha Christie-verfilming van de voormalige Shakespeare-specialist Kenneth Branagh beantwoordt perfect aan dat profiel. In het Venetiaanse palazzo van een operadiva wordt een medium vermoord. Het vervloekte palazzo gaat op slot, aan Hercule Poirot om de dader te ontmaskeren.

A HAUNTING IN VENICE dir.: Kenneth Branagh, act.: Kenneth Branagh, Michelle Yeoh, Kyle Allen

Het verdriet van Tunesië

De Tunesische Olfa werd in 2015 afgeschilderd als een monster toen uitkwam dat twee van haar vier dochters vrijwillig IS hadden vervoegd. Kaouther Ben Hania, die voor een Oscar werd genomineerd met The man who sold his skin, nam contact op met haar en werd een van de weinige vertrouwenspersonen van het gebroken en gedemoniseerde gezin. Deze experimentele documentaire legt pijnlijke waarheden bloot.

LES FILLES D’OLFA dir: Kaouther Ben Hania, act.: Olfa Hamrouni, Hend Sabri, Eya Chikhaoui

Dubbele Palm

Tot de selecte club tweevoudige Gouden Palm-winnaars behoort naast de Dardennes, Coppola en Haneke ook Shohei Imamura. Die veelzijdige sleutelfiguur uit de Japanse cinema won in 1983 met The ballad of Narayama en in 1997 met The eel. Cinematek duikt in het oeuvre van de scherpe observator van menselijk gedrag, die oog had voor mensen in de marge en met radicale keuzes de consensus in vraag durfde te stellen. (NR)

SHOHEI IMAMURA 15/9 > 8/11, Cinematek, www.cinematek.be

CONCERTS

21.09 | BENDIK GISKE

22.09 | NATION OF LANGUAGE + MOOD BORED

24.09 | SE SO NEON

KLASSIEK

27.09 | BOROKOV BOROKOV

28.09 | ABSYNTHE MINDED

29-30.09 | SAINT JAZZ FESTIVAL

03.10 | DREAMER ISIOMA

06.10 | WOLVENNEST + E-L-R

09.10 | YOUNG

Van dak tot kelder

De nieuwe directeur van Bozar, Christophe Slagmuylder, schudt zijn paleis voor schone kunsten wakker met een klepper van een openingsweek, die alle zuilen en zalen moet belichten. Verwacht een ongeziene schildersretrospectieve, een stevige dosis film en zinnenprikkelende debatten ... Maar ook een avond vol ambient in de Henry Le Bœuf-zaal, een nacht vol jazz in de gangen en de kelder, en een dag vol klassieke muziek op het dak.

ALL OVER THE PALACE 13 > 17/9, Bozar, www.bozar.be

Hiep, hiep, hoera!

Le Baixu, het gezellige concertzaaltje op Thurn & Taxis, mag één kaars uitblazen en nodigt enkele ronkende namen uit om mee te vieren. Oud-De Munt-directeur Bernard Foccroulle zet vanachter het klavecimbel een gesprek op tussen Bach en schilder Fabienne Verdier, Schubert doet zijn liefdesperikelen uit de doeken in cabaretvorm, en het Brusselse Quatuor Akhtamar verbindt Debussy met Armeense volksmuziek.

VERJAARDAGSWEEKEND LE BAIXU 16 & 17/9, Le Baixu, www.lebaixu.be

Klaar, gereed, start

Niets beters om een nieuw seizoen mee te beginnen dan met Haydns magistrale oratorium Die Schöpfung, moeten Brussels Philharmonic en het Vlaams Radiokoor hebben gedacht. Wees getuige van het paukengekletter dat de chaotische duisternis verjaagt, de magistrale strijkers die kabbelen als de pas gecreëerde wateren, en de harmonieuze mensenstemmen die “das grosse Werk” uit volle borst bejubelen. (JC)

HAYDN: DIE SCHÖPFUNG 16/9, 20.15, Flagey, www.flagey.be

ALL CONCERTS - BOTANIQUE.BE

Season ‘23£’24

15 Sept.’23 → 7 Jan.’24

Antoni Tàpies. The Practice of Art

5 Oct.’23 → 14 Jan.’24 europalia georgia: ‘The Avant-garde in Georgia (1900-1936)’

18 Oct.’23 → 14 Jan.’24

Victor Horta and the Grammar of Art Nouveau

10 Nov.’23 → 10 Mar.’24

Kapwani Kiwanga - Rootwork

21 Feb. → 16 June’24

Histoire de ne pas rire. Surrealism in Belgium

29 Feb. → 23 June’24

James Ensor. Maestro

15 Mar. → 21 July’24

Chantal Akerman: Traveling

Info✕Tickets: bozar.be

‘Come explore our exciting new exhibitions at Bozar’

« Tout ce que nous voyons cache quelque chose d’autre.

»

René Magritte

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

The cadela força trilogy: chapter I

5X2 TICKETS, KVS BOL, 22/9

Met The bride and the goodnight Cinderella brengen de Braziliaanse Carolina Bianchi en haar collectief Cara de Cavalo het eerste deel van een bijtende trilogie rond verkrachting en femicide. Mail ‘Bianchi’

Serafine1369 IV

5X2 TICKETS, BEURSSCHOUWBURG, 22/9

Eat & Drink. Manneken Pis Café

Een adres in het centrum dat Brusselaars en toeristen niet voor idioten houdt, dat wil het pas gerenoveerde Manneken Pis Café zijn. Het is op de goede weg, al zijn er wel wat kan ekeningen te plaatsen.

De Londense kunstenaar, danser en onderzoeker Serafine1369 creëert ongedwongen dansen op het ritme van een sprekende klok. Voor de eerste keer live te zien in Brussel! Mail ‘Serafine’

Film naar keuze

5X2 VOUCHERS, UGC-BIOSCOPEN

Met onze vouchers voor UGC De Brouckère en UGC Gulden Vlies kan je zelf een film uit hun aanbod kiezen. Zoals Oppenheimer, Barbie, Luka of L’anatomie d’une chute. Mail ‘UGC’

De Brusselse stadskern is volop in transformatie: er duiken nieuwe eetplekjes op die niet alleen de gastronomische tradities respecteren, maar ook kwaliteit willen leveren. Denk maar aan In ’t Spinnekopke of Bouillon Bruxelles, twee plekken die tot voorbeeld strekken in de hoofdstad. Brussel staat stilaan weer garant voor kwaliteit en daar is het Manneken Pis Café, gelegen tegenover het beroemde plassende ventje, een bewijs van. Op die locatie zouden de uitbaters kunnen opteren voor een minimale menukaart met maximale prijzen, maar daar komt gelukkig niets van in huis.

Toen we dit adresje ontdekten op een zonnige nazomerdag, konden passanten aan een kraampje op het terras een lekker worstenbroodje (8 euro) kopen. Slim gezien van de uitbaters. Binnen charmeerde het gloednieuwe interieur ons meteen: een kleine rij ronde tafels, een enorme spiegel, een toog in hout en marmer, met zeventien blinkende tapkranen, als we goed hebben geteld – de zaak heeft een contract met Duvel Moortgat, wat toch altijd een beetje teleurstellend is, ook al is de brouwerij zeker niet de slechtste.

We namen goedgezind plaats, maar helaas verdween onze goede luim goeddeels

MANNEKEN PIS CAFÉ

•••

Lievevrouwbroersstraat 31-33, Brussel, mannekenpiscafe.com, ma > vr 12 > ..., za & zo 10 > ...

toen we bestelden. Een zelfgemaakte icetea (4 euro)? Is er niet. Jarr Kombucha (4,50 euro)? Ook niet. Duvel van het vat, een zeldzaamheid op café (5,30 euro voor 25 cl)? Het vat is leeg. Hummus van linzen (6 euro)? Is er niet. Het bordje met gouda (7 euro)? Idem dito. “Het was een druk weekend, we voelen ons een beetje bestolen,” geeft de ober toe. Gelukkig is er nog de lekkere huisgemaakte limonade (4 euro), een droge worst met mosterd (al is het eerder een vers exemplaar, voor 3,50 euro), en vooral pottekeis (7 euro). Die bevalt ons, met zijn karakteristieke mix van verse kaas en Brusselse ettekeis, zeer. De specialiteit komt van kaasmaker La Fruitière, een referentie in de sector, en wordt geserveerd met lekker brood en radijzen. Nog de moeite waard om te weten: op de bovenverdieping is er een restaurant dat open is van donderdag tot zaterdag, voor lunch en diner. De kaart is van de hand van enkele jonge wonderkinderen van St Kilda in Ukkel. Wij maken ons alvast op om er snel eens langs te gaan.

MICHEL VERLINDEN

Smalltalk. Met filmregisseuse Jessica Woodworth tussen de toeristen in Le Cirio

‘Het komt makkelijker goed als je geloo dat het goed komt’

Dat september dit jaar harder zomert dan augustus, is slecht nieuws voor Jessica Woodworth. Haar nieuwe film Luka landt deze week in de arthousezalen. Een poging tot Smalltalk terwijl een cohorte Deense oudjes in brasserie Le Cirio schrikt van de smakenrijkdom van lambiekbier.

door Niels Ruëll foto Ivan Put

“Verzetten we ons niet? Die bierproeverij is een beetje verstrooiend.” Jessica Woodworth aarzelt niet wanneer we in brasserie Le Cirio plots omsingeld worden door niet meer zo jonge Denen, die gekke bekken trekken wanneer ze van Boons Geuze Mariage Parfait proeven, terwijl ze met een half oor naar hun gids luisteren. Een tafel of vijf verder kunnen we wel ongestoord smalltalken

Anticiperen op problemen is een tweede natuur voor de Amerikaanse cineaste. Met haar Belgische echtgenoot Peter Brosens draaide ze in verre landen als Mongolië, Peru, Kroatië en Wallonië zonder grote budgetten eigenzinnige films die goed gedijen in het festivalcircuit – zoals Khadak, Altiplano, King of the Belgians, The barefoot emperor of La cinquième saison. Dan kan je maar beter goed zijn in probleemoplossend denken.

Ze twijfelt geen seconde wanneer de garçon vraagt of er slagroom op haar cappuccino mag. “Slagroom op een cappuccino? Dégueulasse.” De felheid verraadt waar ze, dit keer zonder coregisserende echtgenoot, haar nieuwste film regisseerde. “Italië! Of nee, Sicilië, dat is nog een heel andere planeet dan Italië,” lacht Woodworth. “Aanvankelijk wilde ik in Armenië draaien. Ik wilde dat de schaduw van de geschiedenis via post-Sovjet-architectuur over mijn film hing. Maar toen brak daar oorlog uit, én covid.”

Gelukkig bleek Sicilië in de schaduw van de Etna ook over fascinerende locaties te beschikken voor haar film over jonge soldaten die in een fort wachten op een

vijand die nooit opdaagt. “We filmden aan de Diga di Blufi, een nooit afgewerkte dam op een boogscheut van Palermo, en in het ondergrondse Cave di Melilli nabij Syracuse. Toestemming kregen we pas toen duidelijk werd dat we geen onderzoeksjournalisten waren, maar vertellers.”

Een actieve vulkaan, temperaturen die opliepen tot 48 °C en onverwachte plensbuien maakten van de opnames een uitdaging. “Maar dat ben ik intussen gewoon geraakt. De natuur is de baas. Het

komt makkelijker goed als je ook zelf gelooft dat het goed komt.”

De Denen houden het op één geuze.

Longread?

Meer weten over Jessica Woodworth? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

Jessica Woodworths nieuwe film Luka speelt nu in de arthousebioscopen, luka.film

De vijf inzichten. Mieke Verdin

‘Begin van nul, dan is alles winst’

Mieke Verdin staat al meer dan vij ig jaar in het Nederlandstalige en Franstalige theater. Vandaag is ze te zien in de komische tv-serie De laatste dag, en verscha ze ons vijf inzichten. door Michaël Bellon

Ik geniet en leer meer van een uitzicht dan van een inzicht Denk ik. Ik kijk graag over muurtjes. Ik ga graag bij de buren spelen, die spelletjes spelen die ik niet ken. Ik begin graag van nul, dan is alles winst. Ik voel me graag klein en anoniem in de wijde natuur én in de krioelende grootstad – twee verbonden zielen, waarin de mijne rust kan vinden.

“Veerkracht: een rare combinatie van twee woorden … … Een veer is licht en daarin zit ook net een kracht. Er zit veel lichtheid in mij, ik lach veel, ik houd van het leven. Ik ben gelukkig. Alleen ben ik gelukkig met een immens verdriet.”

Dank, Helen Perquy, om dit zo krachtig te verwoorden, ik geniet en leer er dagelijks van. Zo probeer ik gaten in mijn ietwat geschalotterd hart te koesteren en verzorgen.

69 is soixante-neuf!

En niet het ‘nieuwe zestig’ dat men er tegenwoordig van probeert te maken. Ik ben, na veel rondtollen, kreunen, hijgen, botsen en bijten – ja soms zelfs in mijn eigen staart – eindelijk mezelf tegengekomen ... Godjumenas! Dat deed pijn! Maar olala, wat een feest is dat geworden! Ik werd met open armen ontvangen door mijn staartloze zelf, en kreeg zélf de cadeautjes die ik wat verlegen had meegebracht.

“Wat iemand voor zichzelf is … … wat hem in zijn eenzaamheid vergezelt en wat niemand hem kan geven of afnemen, is kennelijk belangrijker dan alles wat hij zou kunnen bezitten of in de ogen van anderen zou kunnen zijn. Iemand met een rijke geest wordt in een volstrekte eenzaamheid door zijn eigen gedachten en fantasieën op een voortreffelijke manier beziggehouden, terwijl de voortdurende afwisseling van feestjes, toneelvoorstellingen en andere vermakelijkheden een botte geest niet van verveling kunnen vrijwaren.” Die zit, Arthur Schopenhauer.

Iedereen gelukkig?

Op de verfrissende en soms hilarische set van De laatste dag werd er voor elke take niet zomaar gecheckt of alles klaar was. Er werd gevraagd : “Iedereen gelukkig?” Het leidde tot enthousiasme en engagement. En tot de geruststelling dat, mocht er voor gelijk wie iets schuren, er met respect en aandacht bij werd stilgestaan. Een heerlijke tijd.

De laatste dag is te zien op VRT MAX, www.vrt.be/vrtmax/

Mieke Verdin als Mia in De laatste dag.

19—30.09.2023 BELLISSIMA

Salvatore Calcagno / garçongarçon

Ga

zo 10.9

zo 24.9

Noordwest Brussel

Jette, Laken, St-Jans-Molenbeek, Koekelberg en Ganshoren

zo 8.10

Van Neerpede tot Midi

St-Jans-Molenbeek, Koekelberg, St-AgathaBerchem, Anderlecht en Neerpede

Wonen rond het kanaal: zuid DB797609H3

Jobbeurs

Jobbeurs

Jobbeurs

CF Group Benelux werft aan:

Twee nieuwe talenten!

Lokaal bestuur Tervuren

Lokaal bestuur Tervuren

Lokaal bestuur Tervuren

EEN BOEIENDE SECTOR ONTDEKKEN?

CF Group Benelux is een toonaangevende fabrikant en distributeur van zwembad- en wellnessproducten en -uitrusting voor professionals.

Vrije toegang Kinderopvang voorzien

Vrije toegang Kinderopvang voorzien

Vrije toegang Kinderopvang voorzien

AC De Zevenster Markt 7a - 3080 Tervuren

AC De Zevenster Markt 7a - 3080 Tervuren

AC De Zevenster Markt 7a - 3080 Tervuren

Sales Support

(voltijds)

Solliciteer: gil.galle@cf.group

Technical Support

(voltijds)

Solliciteer: erwin.vandereyde@cf.group

Scan de QR-code voor praktische info

Scan de QR-code voor praktische info

Scan de QR-code voor praktische info

Wijzoekeneen poetsmedewerkerthuiszorg

binnen een multinationaal bedrijf

3 Een doorlopend opleidingsprogramma

3 Een competitief salaris en tal van sociale voordelen

3 Een vast contract

3 Een jonge en dynamische bedrijfscultuur

in the mood

Jehebtoogvoordetail enlaatelkeruimte spicenspanachter

Vragen?Bel027853360

Jezorgtervoordatmensenlangerthuis kunnenblijvenwonenenstimuleertde zelfredzaamheidvanjouwcliënten Ordeennetheidzijnechtjeding, enjehebteenoplossingvoorelk poetsprobleem Stelje nu kandidaat!

ofmail personeelsdienst@overijse.be

Kijkvoordevolledigejobbeschrijving, voorwaardenenprocedureop:

w cliënten ht je ding, g voor elk

Taalcursussen

Cours de langue

Language courses

Nederlands, français, English, Deutsch, português, italiano, español, Polski, русский,Ελληνικά,

Schrijf je online in voor een dag-, avond- of zaterdagcursus, online of in de klas

Inscrivez-vous en ligne à un cours du jour, du soir ou du samedi, en ligne ou en classe

Enrol online for day, evening or Saturday, online and in class

www.overijse.be/jobs

n stimuleert de .be/jobs hrijving, :

02 882 50 70 info@cvosemper.be

cvosemper.be DB794224F3 DB794224F3