Builder_12_2012

DEBATA

Nowe kierunki dla budownictwa

NR 12(185) GRUDZIEŃ 2012

12 GRUDZIEŃ 2012

Nr

WWW.EBUILDER.PL

Builder

DESIGN I BUDOWNICTWO

BIZNES l BUDOWNICTWO l

Rok XVI (185) 5zł (w tym 8% VAT)

l ARCHITEKTURA

WIODĄCY miesięcznik dla budownict

WARTO MEDIOWAĆ

budujemy zaufanie w biznesie

Kontrowersyjna energia

JAK BADANO

żelbetowe kielichy?

ARCHITEKTURA

Robert Konieczny Wienerberger Ceramika Budowlana

PRAWO

Usprawnić PPP

chi y i iznesu

Kluczowy jest dialog

www.ebuilder.pl

Prezes Zarządu Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

PIOTR KLEDZIK

Rodzinnego ciepła i bezpiecznej przyszłości życzy swoim Przyjaciołom Steinbacher Izoterm

Steinbacher Izoterm Sp. z o.o. www.steinbacher.pl

Chcielibyśmy wprowadzenia zdrowych zasad realizacji kontraktów, wzorowanych na dobrych i sprawdzonych modelach europejskich.

LUDZIE I FIRMY

Kluczowy jest dialog 18

Rozmowa z Piotrem Kledzikiem, Prezesem Zarządu Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

2:0 dla budownictwa 21 Technika sceniczna na placu Teatralnym 22

DEBATA

DESIGN I BUDOWNICTWO

Nowe kierunki dla budownictwa

12 GRUDZIEŃ 2012

Nr

BIZNES l BUDOWNICTWO l

Rok XVI (185) 5zł (w tym 8% VAT)

l ARCHITEKTURA

WARTO MEDIOWAĆ

budujemy zaufanie w biznesie

Kontrowersyjna energia

JAK BADANO

żelbetowe kielichy?

ARCHITEKTURA

Robert Konieczny Wienerberger Ceramika Budowlana

PRAWO

Usprawnić PPP

DESIGN

W BUDOWNICTWIE DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

i

GRUDZIEÎ

Kluczowy jest dialog

êN ê

­êꧦ

±ê êê Àê ê X ê Nê A ¸

FIRMY I LUDZIE SUKCESU DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

i

GRUDZIEÎ

ANDRZEJ PTAK Postawmy budownictwo z powrotem na nogi Rozmowa z Prezesem Zarządu, Dyrektorem Generalnym Grupy Ożarów S.A.

Prezes Zarządu Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

Justyna Sobiecka

PIOTR KLEDZIK

Fot. arch. Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

KOMENTARZ 8 INFORMACJE 12

WWW.EBUILDER.PL

Fot. arch. Bilfinger Berger Budownictwo

18

grudzień 2012

Doka się wzmacnia 24

Rozmowa z Robertem Szpilą, Wiceprezesem Zarządu Doka Polska Sp. z o.o.

budujemy zaufanie w biznesie Warto mediować 28

36

Michał Jaksa

Lata 2013-14 dla wielu przedsiębiorstw będą oznaczać – być albo nie być. Gdzie w takiej sytuacji firmy powinny szukać nowych możliwości?

Okazuje się, że odpowiedzi jest wiele.

PRAWO

Jak usprawnić PPP? 30

Łukasz Bernatowicz, Krzysztof Gładych

Fot. arch. Mosty Gdańsk

RAPORT

46

Kontrowersyjna energia 32 Katarzyna Burzyńska

INICJATYWY BRANŻY Owoce porozumienia 34 Agnieszka Kania

DEBATA

RYNKI, KONTRAKTY, PIENIĄDZE Kierunek Wschód 40 Tomasz Szuba

firmy i ludzie sukcesu dodatek promocyjny miesięcznika

Fot. arch. Palisander

Builder

grudzień 2012

LUDZIE I FIRMY SUKCESU

ANdrzeJ PTAk

DODATEK PROMOCYJNY

WYWIAD Postawmy budownictwo z powrotem na nogi 44

Postawmy budownictwo z powrotem na nogi Rozmowa z Prezesem Zarządu, Dyrektorem Generalnym Grupy Ożarów S.A.

Rozmowa z Andrzejem Ptakiem, Prezesem Zarządu Grupy Ożarów S.A.

50

„Jestem dumny, że mimo różnych sytuacji i pokus, utrzymaliśmy stery firmy, nie posiłkując się obcym kapitałem” – Sławomir Żubrycki, Prezes Zarządu PALISANDER Sp. z o.o.

RAPORT

Czy kryzys jest nieunikniony? 46 Zofia Bolkowska

Fot. arch. Grupa Ożarów S.A.

Nowe kierunki dla budownictwa! 36

Wyniki ostatnich miesięcy wskazują, że trudno będzie uniknąć kolejnego kryzysu w budownictwie. Już wcześniej przewidywano, że zbliża się osłabienie tempa wzrostu działalności budowlanej, ale zaskakuje gwałtowność i głębokość regresu.

Vennesla Library & Cultural Center, Norwegia - Helen & Hard | www.hha.no - Foto: © Emile Ashley

VII ogólnopolski konkurs dla architektów wnętrz Vasco Integracja. Wśród nagród 2 stanowiska ArchiCADa STAR(T) Edition, rower Strida SX, a także nagrody pieniężne oraz profesjonalne sesje zdjęciowe nagrodzonych projektów w magazynach wnętrzarskich.

ArchiCAD 16 udostępnia swym użytkownikom wszechstronne i zintegrowane środowisko pracy oparte o otwartą technologię BIM. Nowatorski system kreacji, udostępniania i wyszukiwania elementów konstrukcji i wyposażenia budynków, oparty o internetową technologię chmury sprawia, że inteligentne komponenty BIM są zawsze pod ręką. Dzięki wewnętrznym procedurom dynamicznej oceny energetycznej projektowanych rozwiązań ArchiCAD jest nie tylko najbardziej zaawansowanym programem BIM, lecz jest też programem najściślej zorientowanym na ekologię. Zaimplementowany system wymiany danych w standardzie IFC sprawia, że ArchiCAD jest systemem otwartym, współpracującym z oprogramowaniem innych firm, używanym przez projektantów branżowych.

www.archicad.pl

Potwierdzona badawczo zgodność wykonanej konstrukcji kielichowego przekrycia hali głównej dworca PKP w Katowicach z projektem, w zakresie zastosowanego betonu oraz stali i zagrożenie korozją stali zbrojeniowej tylko w warunkach silnych zawilgoceń, nie uchroniły badanych obiektów przed rozbiórką.

Fot. arch. Fot. R.Jasiński, A.Piekarczyk, I.Galman

62

grudzień 2012 LUDZIE I FIRMY Polski, podlaski kapitał 50

Rozmowa ze Sławomirem Żubryckim, Prezesem Zarządu Palisander Sp. z o.o.

Fot. arch. GCL

Polski leasing na plusie 52 Piotr Jaworski

Ten rok jest rekordowy 54

Rozmowa z Aleksandrem Massem, Business Managerem Aluhak

BUDOWNICTWO Projektowanie badań geotechnicznych zgodnie z Eurokodem 7. Część 3 57 Lech Wysokiński

Jak badano żelbetowe kielichy? 62

76

Radosław Jasiński, Adam Piekarczyk, Iwona Galman

System podkładów podłogowych Cemex 68 Krzysztof Burza

Nowoczesne dachy ceramiczne – połączenie jakości i estetyki 85 Konrad Zalewski

DESIGN W BUDOWNICTWIE DODATEK PROMOCYJNY

design

w budownictwie dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

80

Fot. Bartłomiej Barczyk

„Design” nie jest arbitralną dekoracją ani odważnym stosowaniem kolorów bez pomyślunku. Powinien mieć przełożenie na istotne cechy obiektu budowlanego – jego odbiór w relacji do ogólnie pojętego kontekstu, rozwiązania funkcjonalne i użytkowe, parametry ekonomiczne inwestycji oraz w wielu przypadkach wizerunku.

Zielone ściany. Ekologia, design – a może coś więcej? 76 Przewodnik po świecie Grupy Paradyż 78 Design i budownictwo – wzajemne przenikanie się i uzupełnianie 80 Rynek 85

ARCHITEKTURA & DESIGN PROFILE – Robert Konieczny 86 Kształty przyszłości – architektoniczna Budma 90 Między tradycją a nowoczesnością 92 Grzegorz Przepiórka

Informacje 94

86

„Zaleta architekta to, mimo wszystko, umiejętność szerszego spojrzenia, umiejętność połączenia myślenia zdroworozsądkowego i abstrakcyjnego. Połączenie inżyniera z artystą” – Robert Konieczny, szef biura KWK Promes

FELIETON 96

grudzień 2012

Zielone ściany

str. 76

ekologia, design – a może coś więcej?

Fot. arch. GCL Sp. z o.o.

Fot.arch. Pracownia 137kilo

W wielu krajach Europy zielone ściany są bardzo popularne.

W Polsce istnieje ich jak na razie tylko kilka. Przykładem jest zielona ściana w Galerii Handlowej Przymorze.

W NUMERZE: debata

prawo

Paweł Antonik

Łukasz Bernatowicz

Prezes Strabag Sp. z o.o.

(Budownictwo Infrastruktury)

NOWE KIERUNKI DLA BUDOWNICTWA W tym roku w Polsce zostanie wydane ponad 20 mld złotych na drogi, jednak żeby utrzymać obecny potencjał rozwoju, pula ogłaszanych nowych przetargów co roku powinna być na takim poziomie. Jednak po ostatnich latach, bardzo dobrych dla budownictwa, nastąpi okres 2-3 lat stagnacji. To wielki problem dla wykonawców, bo do tej pory byliśmy na fali rozwoju: inwestowaliśmy, kupowaliśmy sprzęt, zatrudnialiśmy ludzi, a nagle musimy ograniczać działalność. Nie możemy także mieć pewności jak będzie wyglądała sytuacja za parę lat i czy nastąpi boom infrastrukturalny podobny do tego z ostatnich lat, dlatego uważam, że należy wykorzystać każdy dopuszczalny model finansowy, aby zapewnić stabilny rozwój firmie.

JAK USPRAWNIĆ PPP? W pierwszej kolejności warto byłoby poszerzyć zakres przedmiotowego pojęcia partnera prywatnego o osoby fizyczne, niebędące przedsiębiorstwami oraz ograniczyć zakres pojęcia „przedsięwzięcia”, poprzez wyeliminowanie świadczenia usług połączonego z zarządzaniem lub utrzymaniem składnika majątkowego. Sugeruje się również m.in. dopuszczenie stosowania przepisów ustawy PZP także w przypadku, gdy wynagrodzeniem partnera prywatnego będzie prawo pobierania pożytków. (...) Ponadto, ustawodawca powinien zastanowić się również nad zniesieniem obligatoryjnych kryteriów oceny ofert – usztywniają one bowiem proces wyboru partnera prywatnego i doprowadzają do niepotrzebnego zawyżenia poprzeczki w stosowaniu PPP.

budownictwo

design w budownictwie

dr inż. Radosław Jasiński

Jan Sukiennik

Katedra Konstrukcji Budowlanych Politechnika Śląska

Architekt, Pracownia 137kilo

JAK BADANO ŻELBETOWE KIELICHY? Potwierdzona badawczo zgodność wykonanej konstrukcji kielichów z projektem w zakresie zastosowanego betonu oraz stali i zagrożenie korozją stali zbrojeniowej tylko w warunkach silnych zawilgoceń nie uchroniły badanych obiektów przed rozbiórką i zastąpieniem ich replikami. W grudniu 2010 roku Inwestor rozpoczął rozbiórkę kielichów, którą zakończył 11 stycznia 2011 r., burząc ostatni z 16 kielichów. Zgodnie z zapewnieniami podjęto się trudu zaprojektowania nowych kielichów i zastąpienia wyburzonych konstrukcji replikami w identycznym kształcie z pierwotną fakturą betonu. Prace odtworzeniowe kielichów (poprzedzone ponad rocznymi pracami przygotowawczymi) rozpoczęto w lutym 2012 r., a zakończono we wrześniu 2012 r.

6 Builder

Partner Zarządzający w Kancelarii Prawnej Bernatowicz, Komorniczak, Mazur Radcy Prawni i Doradcy Podatkowi sp. p.

DESIGN I BUDOWNICTWO WZAJEMNE PRZENIKANIE SIĘ Świadome projektowanie konceptualne jest nieodzownym etapem w każdym procesie twórczym. Ma znaczenie nie tylko we wzornictwie, ale szczególnie w architekturze, która z definicji zostaje z nami na dłużej i ma trwały wpływ na krajobraz. “Design” nie jest arbitralną dekoracją ani odważnym stosowaniem kolorów bez pomyślunku. Powinien mieć przełożenie na istotne cechy obiektu budowlanego - jego odbiór w relacji do ogólnie pojętego kontekstu, rozwiązania funkcjonalne i użytkowe, parametry ekonomiczne inwestycji oraz w wielu przypadkach wizerunku. Design ma swoje miejsce w budownictwie.

grudzień 2012

komentarz

Docenić budownictwo

Nasze myślenie o budownictwie jest zdominowane problemami chwili. Bankructwa dużych firm, opóźnienia projektów, nieuczciwa konkurencja, brak kredytowania i istotniejszych programów wspierających – listę taką można mnożyć. Jeżeli jakaś dziedzina ludzkiej aktywności kojarzona jest głównie z kłopotami, to i grupy zawodowe z nią związane nie cieszą się nadmierną estymą.

W rankingu zawodów społecznie szczególnie szanowanych nigdy nie spotkałem murarzy. Nawet administracja rządowa „podczepia” budownictwo a to pod infrastrukturę, a to pod transport.

Tymczasem budowanie to działanie, które daje człowiekowi ogromną satysfakcję. Budując coś, pozostawiamy po sobie trwały ślad. Miliony ludzi przemierzają tysiące kilometrów, aby obejrzeć np. Taj Mahal czy Bazylikę Św. Piotra. Ktoś te obiekty zaprojektował, wybudował, ozdobił.

Dlatego też powinniśmy w naszych poczynaniach pamiętać o tej dłuższej perspektywie i promować status budownictwa jako dziedziny twórczej i ważnej. Można to robić na rozmaite sposoby, jednym ze skuteczniejszych i lepszych jest wspieranie edukacji. Jako przykład chciałbym tu wymienić Fundację Sto, która została utworzona kwotą miliona Euro, z okazji 50-lecia firmy. Fundacja wspiera stypendiami naukę niezamożnych, lecz zdolnych uczniów, studentów i doktorantów. Finansuje również przedsięwzięcia (np. konkursy architektoniczne), służące rozwojowi sztuki budowlanej. Istotne jest, że Fundacja swym zasięgiem łączy zarówno wykonawstwo jak i architekturę, przyczyniając się tym samym do kompleksowego podnoszenia branży na wyższe poziomy.

W Polsce wiele firm, w tym i nasza, działa na rzecz restytucji szkolnictwa zawodowego, które pod koniec minionego wieku całkowicie się załamało. Działania te powinny jednak być wzmocnione przez koordynację w zrzeszeniach zawodowych, a przede wszystkim przez podjęcie tej tematyki przez właściwe ministerstwa.

8 Builder

Fot. arch. Sto-ispo

Dlaczego zachodnioeuropejskie firmy podczas realizacji dużych programów budowlanych potrafiły zbudować swoją potęgę, a polskie nie? Czy trudne warunki rynkowe nie okażą się jeszcze dotkliwsze na własne życzenie uczestników branży? Czy nie czeka nas w nieodległej przyszłości kryzys gorszy niż ekonomiczny, wynikający z załamania edukacji?

Różne pytania, ale wspólna podstawa – krótkowzroczność. I obawa, czy „budownictwo chwili” ma przyszłość. O tym co powinno leżeć u podstaw myślenia o budownictwie, by miało ono pozytywny status i o jednym z konkretnych przykładów realizacji takiego myślenia, mówi Tomasz Grotowski, Prezes Zarządu Sto-ispo Sp. z o.o.

TOMASZ GROTOWSKI absolwent wydziału Handlu Zagranicznego SGPiS (obecnie SGH) w Warszawie – rok 1969. Od ukończenia studiów do 1995 r. pracował w firmie Polimex Cekop (dziś Polimex Mostostal). Zajmował się m.in. eksportem i importem kompletnych obiektów przemysłowych dla budownictwa, transferem technologii, nadzorem nad realizacjami dużych przedsięwzięć inwestycyjnych w krajach Bliskiego i Środkowego Wschodu. Od 1995 w międzynarodowym koncernie Sto, w styczniu 1996 rejestruje Sto Sp. z o.o. i rozbudowuje strukturę firmy do jej obecnej postaci, z zakładem produkcyjnym w Warszawie i 12 oddziałami regionalnymi.

W styczniu 2013 przechodzi na emeryturę, przekazując kierownictwo Spółki Jackowi Woźniczce.

grudzień 2012

www.cbs.mtp.pl tu trzeba być* 29 stycznia – 1 lutego 2013

*

n ajważniejsze wydarzenie w branży CBS Centrum Budownictwa Sportowego – Sport Rekreacja Wellness SPA – na targach Budma

ŻĄDAJ GRUNDFOS BLUEFLUX®

Nadszedł czas by żądać więcej, a Grundfos Blueflux® to nowy znak wyjątkowej efektywności energetycznej silników do pomp. Własna produkcja silników i przetwornic częstotliwości daje pewność, że każda pompa obiegowa posiada właściwy silnik w technologii Grundfos Blueflux®, która zapewnia minimalne straty energii statora, innowacyjne chłodzenie silnika, dłuższy czas eksploatacji oraz wyjątkową kontrolę systemu pompowego.

Polecając klientowi stosowanie pomp obiegowych MAGNA3 oraz nową ALPHA2 z silnikami oznaczonymi Grundfos Blueflux® pomagasz mu być w zgodzie z nadchodzącymi dyrektywami UE obowiązującymi od roku 2013 i 2015, zmniejszyć zużycie energii elektrycznej przez pompę nawet o 85% i rachunków aż o 10%.

Forum Autodesk 2012 Wyznaczaj Kierunki

Dachy i fasady na dorocznej konferencji

29 października w Warszawie odbyło się ogólnopolskie Forum Autodesk 2012 – Wyznaczaj Kierunki. Uczestniczyło w nim blisko 400 użytkowników rozwiązań Autodesk. Impreza zbiegła się z 30 rocznicą istnienia firmy. - Przygotowujemy się na kolejne lata, wykorzystując najnowsze technologie, takie jak chmura oraz aplikacje mobilne – powiedział Wojciech Jędrzejczak, dyrektor zarządzający Autodesk w Polsce. Spotkanie podzielono na 40 sesji tematycznych. Odbyły się specjalne pokazy oraz wiele wydarzeń towarzyszących, w tym m.in. wyspy ekspercie - możliwość indywidualnych konsultacji z ekspertami z firm partnerskich Autodesk. Podczas sesji „Architektura, budownictwo, infrastruktura” tematyką wiodącą było wykorzystanie modelowania informacji o budynku (BIM) na różnych etapach powstawania budynku oraz w projektach infrastrukturalnych – przykładem było zastosowanie Autodesk Revit w procesie projektowania i budowy jednego z najnowocześniejszych budynków biurowych w Poznaniu - Malta House.

Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad zaprasza na prestiżową Konferencję pt.: „DAchy i FAsady – technologie i wykonawstwo bez wad”, nad którą miesięcznik „Builder” objął patronat medialny. Konferencja odbędzie się w Poznaniu, 31 stycznia 2013 r. w pawilonie 7, w sali 1 AB. o godz. 11.00, podczas Targów BUDMA 2013. Wydarzenie adresowane jest do: architektów, projektantów, konstruktorów, wykonawców dachów płaskich i fasad, wykładowców i studentów uczelni budowlanych, generalnych wykonawców, deweloperów, a także inwestorów i inżynierów budowlanych. Wykłady wygłoszą uznani eksperci z firm zrzeszonych w DAFA. Referaty dostarczą słuchaczom specjalistycznej wiedzy na temat: lekkich przegród budowlanych, akustyki i szczelności połączeń w lekkiej obudowie hal, dachów zielonych, płynnych folii tworzywowych czy połączeń konstrukcji stalowych z betonowymi. Zgłoszenia przyjmowane są na podstawie rejestracji na www.dafa.com.pl.

więcej informacji na

Jest Wiceprezesem Datacomp, ale przede wszystkim, jak sam mówi, inżynierem nastawionym na rozwiązywanie problemów technicznych. Dlatego lubi robić rzeczy nowe i oryginalne. Tak powstało wiele programów do analizy konstrukcji, ProPublico do obsługi zamówień publicznych, a przede wszystkim system Zuzia – najlepszy polski system kosztorysowy. Jego największym kapitałem jest doświadczenie zdobyte na uczelni oraz kontakty z projektantami.

Ostatnie, realizowane pod jego kierunkiem projekty, związane są z technologią BIM, w szczególności jest to system ZUZIAbim integrujący projektowanie i kosztorysowanie. W projekty zakończone angażuje się mniej. Jako szef jest mało asertywny, co sam przyznaje, za to uznaje model partnerski. Znajomi i przyjaciele znają go także jako dobrego kompana, z którym można pośpiewać przy ognisku z gitarą i dobrym trunkiem.

Polska premiera Citana

25 października w Warszawie odbyła się oficjalna polska premiera najmniejszego samochodu dostawczego Mercedes-Benz: Citana. Podczas uroczystości zaprezentowano praktyczne możliwości tego pojazdu. Goście byli nieco zdziwieni widokiem scenerii – puste i ciemne hale, porozlewany olej, brak obsługi. Jednak kilka Citanów, które wjechały na salę, w mniej niż 40 minut umożliwiło zmianę ponurego miejsca w elegancką salę bankietową. Pojawiła się obsługa branż, które korzystać mogą z nowego pojazdu Mercedesa. Do sali Citanem wjechał też Jurek Owsiak, który wraz ze swoimi podopiecznymi – dziećmi przeszkolonymi w ramach programu „Ratujemy i uczymy ratować” – dał pokaz pierwszej pomocy. Nie zabrakło również nowego prezesa Mercedes-Benz, Nielsa Kowollika, który oficjalnie otworzył spotkanie.

Ekowodrol wdraża Platformę INTENSE

Potrzeby optymalizacji procesów, analiz efektywności działań, możliwości dostosowania systemu do specyfiki pracy firmy Ekowodrol, a także doświadczenie producenta systemu, zaowocowały wyborem jednego z najnowocześniejszych systemów informatycznych do zarządzania projektami i controllingu Platformy INTENSE w wersji dedykowanej firmom projektowo-budowlanym. Rozpoczęty w sierpniu projekt prowadzony jest przez firmę Insoft Consulting przy współpracy z producentem - INTENSE Group. Wdrożenie objęło elektroniczny obieg dokumentów, w tym rejestrację i obsługę przetargów, budżetowanie projektów budowlanych z rozbudowanymi kluczami podziałowymi, harmonogramowanie i raportowanie stopnia zaawansowania prac oraz rozbudowane analizy rentowności poszczególnych wydziałów i projektów. Ekowodrol to jedna z największych firm projektowo-budowlanych w województwie zachodniopomorskim, specjalizująca się w wykonawstwie obiektów wodociągowych, kanalizacyjnych oraz technologii uzdatniania wody.

12 Builder

grudzień 2012

Fot. arch, Mercedes-Benz

PERSONALIA

Andrzej Tomana

Fot. Ryszard Baranowski

Fot. arch. Autodesk

informacje

informacje

Samsung najemcą Focusa

Firma Samsung Electronics Polska, lider nowoczesnych technologii, wynajęła 2 900 m2 powierzchni biurowej w budynku Focus w Warszawie. Jest to nowoczesny biurowiec klasy A o powierzchni najmu ok. 33.000 m2, o 12 kondygnacjach nadziemnych i trzypoziomowym garażu podziemnym z 415 miejscami parkingowymi. W procesie negocjacji uczestniczyła firma doradcza CBRE, reprezentująca właściciela Focusa.

Grupa PSB na Liście 2000 Rzeczpospolitej Dziennik Rzeczpospolita po raz 11. opublikował Listę 2000 polskich przedsiębiorstw, uporządkowaną według wskaźników finansowych. Grupa Polskie Składy Budowlane S.A., z przychodami za 2011 rok w wysokości 1,6 mld zł., uplasowała się na 212 miejscu i awansowała o 9 miejsc w stosunku do zeszłego roku.

itelligence z Politechniką Poznańską Firma itelligence, lider we wdrażaniu rozwiązań SAP oraz outsourcingu IT, rozpoczęła kolejny etap współpracy z Wydziałem Informatyki Politechniki Poznańskiej. W ramach specjalności magisterskiej Systemy Informatyczne w Zarządzaniu na kierunku Informatyka specjaliści itelligence poprowadzą zajęcia i wykłady na temat projektowania aplikacji biznesowych. Na Wydziale ukonstytuowała się też Rada Programowa Pracodawców dla kierunku Informatyka, w której skład weszli Wojciech Darłowski, Dyrektor Outsourcingu i Usług IT w itelligence sp. z o.o. oraz Marek Szczerba, Kierownik Działu BC w itelligence sp. z o.o. Przewodniczącym Rady został Prodziekan ds. kształcenia prof. Zbyszko Królikowski. Główne cele Rady to opiniowanie i doradzanie Prodziekanowi w sprawie programu studiów oraz pomoc w pozyskiwaniu wykładowców z biznesu do prowadzenia zajęć. W ramach współpracy, itelligence była również jednym z partnerów organizowanej przez Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej międzynarodowej konferencji 16th East-European Conference on Advances in Databases and Information Systems.

Jakość nie uznaje kompromisów W fazie spowolnienia gospodarczego branża budowlana musi umieć błyskawicznie radzić sobie z niespodziewanymi zdarzeniami zachodzącymi na rynku, choćby takimi jak wzrost kosztów produkcji i cen surowców. Wyhamowuje wzrost gospodarczy, popyt wewnętrzny, a co za tym idzie inwestycje. Prognozy na nadchodzący rok też nie są optymistyczne. Sytuację w branży kostki brukowej komentuje Prezes Spółki Polbruk S.A., Aleksander Szyszko.

Niekorzystna sytuacja na rynku zmusza wiele firm do reorganizacji struktury, zmiany strategii oraz polityki cenowej. W dużej mierze firmy, by sprostać panującym realiom i utrzymać rentowność przedsiębiorstwa na akceptowalnym poziomie, skupiają się jedynie na bieżących celach, w pierwszej kolejności drastycznie tnąc koszty. Jest to jednak działanie krótkoterminowe, które w dłuższym okresie skutkuje obniżeniem jakości oferowanych produktów i utratą wiarygodności na rynku. Rosnące stawki surowców oraz zwiększające się od kilku lat koszty produkcji przy malejącej cenie mogą sprowadzić na niektóre przedsiębiorstwa widmo upadku. Receptą na przetrwanie tego trudnego okresu jest więc podniesienie cen produktów analogicznie do rosnących kosztów, elastyczne dopasowanie działań sprzedażowych do zachodzących zmian przy jednoczesnym utrzymaniu oferty na dotychczasowym, wysokim jakościowo poziomie. Firma Polbruk, jako lider w branży, zdaje sobie sprawę, że najwyższa jakość nie uznaje kompromisów. A zatem, dostarczanie na rynek atrakcyjnych kostek brukowych wysokiej jakości, produkowanych w nowoczesnych technologiach, to nasza misja. Troska o Klienta, dbałość o dobre relacje z partnerami biznesowymi oraz zapewnienie stabilnych warunków zatrudnienia pracownikom, to dla nas cele nadrzędne na rok 2013 i strategia, którą powinny kierować się przedsiębiorstwa prowadzące Strategię Odpowiedzialnego Biznesu.

Fot. arch. Basf

Nowa fabryka BASF

Firma BASF buduje w Polsce swoją największą w Europie fabrykę katalizatorów samochodowych. W pierwszym etapie budowy firma zainwestuje około 90 milionów Euro. Inwestycja powstaje w Środzie Śląskiej w Specjalnej Strefie Ekonomicznej niedaleko Wrocławia. Budowę zakładów o ogólnej powierzchni 40 000 m2 - to największa fabryka katalizatorów BASF w Europie – firma rozpocznie jeszcze przed końcem 2012 roku. Produkcja w nowych zakładach ruszy w pierwszym kwartale 2014 roku. Do 2016 roku, kiedy uruchomione zostanie wszystkie dziesięć planowanych linii produkcyjnych, wartość inwestycji wzrośnie do 150 milionów Euro. W nowych zakładach pracę znajdzie ponad 400 osób.

grudzień 2012

Ceny materiałów budowlanych według PSB W październiku 2012 r., w porównaniu do poprzedniego miesiąca, wzrosły ceny w 4 grupach: narzędzi i sprzętu budowlanego (+6,1%), materiałów ściennych ceramicznych (+5,6%), pokryć i folii dachowych, rynien (+0,7%) i gazobetonów (+0,1%). Spadły ceny również w 4 grupach: izolacji termicznych (-1,8%), silikatów (-1,3%), chemii budowlanej (-1%) i suchej zabudowy (-0,7%).

W 3 pozostałych grupach ceny nie zmieniły się.

W kategorii „inne” wzrosły ceny farb, lakierów, tapet (+3,7%), instalacji i techniki grzewczej, kanalizacji, odwodnień, wentylacji (+0,9%) oraz płytek ceramicznych, wyposażenia łazienek i kuchni (+0,7%), a spadły wyrobów stalowych (-1,9%) oraz cementu, wapna (-0,7%). Ceny kostki brukowej oraz bram, ogrodzeń nie zmieniły się.

Builder 13

informacje

„Partnerstwo strategiczne 1520: Azja Środkowa”

Tygodnik WPROST po raz drugi opublikował ranking liderów innowacji, wyróżniając Statuetką Innowatora 21 przedsiębiorstw w siedmiu kluczowych sektorach gospodarki. Ranking redakcji powstaje w oparciu o Listę 500 Najbardziej Innowacyjnych Firm w Polsce, opracowaną przez naukowców z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. Tytuł Innowatora 2012 w sektorze budownictwa redakcja przyznała Saint-Gobain Construction Products Polska. Grupa Saint-Gobain, do której należy Saint-Gobain Construction Products Polska, kładzie ogromny nacisk na innowacje, przeznaczając rocznie ponad 400 mln EUR na badania naukowe.

ISOVER na budowach

Fot. arch. ISOVER

W miejscu dawnej Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi powstają hotel DoubleTree by Hilton i sąsiadujący z nim biurowiec klasy A – MediaHUB. Do ich budowy użyto materiałów o bardzo dobrych parametrach technicznych, w tym Ventilam Alu Plus marki ISOVER, maty przeznaczonej do izolacji kanałów wentylacyjnych. Reprezentacyjna elewacja będzie oszklona, ascetyczna w formie – stonowana i czarnobiała, zaś na liczącej ponad 8 000 m2 tafli zostanie umieszczony kadr z 20. minuty filmu Leonarda Buczkowskiego, nałożony na rozwinięcie elewacji i poddany obróbce komputerowej, zmniejszeniu rozdzielczości do wielkości paneli fasady.

więcej informacji na

11 konferencja RD Bud

Rosnące zainteresowanie tematyką tzw. „zrównoważonych inwestycji” zainicjowało powstanie w 2010 roku projektu “Partnerstwo na wszystkich etapach cyklu życia zrównoważonej inwestycji budowlanej”. Pomysłodawca tego przedsięwzięcia, firma RD bud Sp. z o.o., po sukcesie tegorocznych seminariów we Wrocławiu, Katowicach oraz Gdańsku postanowiła tę tematykę przybliżyć 21 lutego 2013 roku również inwestorom ze stolicy. Część praktyczną spotkania stanowić będą warsztaty, w czasie których, na przykładzie czterech obiektów położonych w różnych strefach miasta, uczestnicy seminarium będą planować organizację budowy z uwzględnieniem różnorodnych aspektów środowiskowych.

14 Builder

Lokalne edycje targów R+T w 2013 roku Największe i najważniejsze na świecie targi branży rolet, bram i osłon przeciwsłonecznych – targi R+T w Stuttgarcie odbywają się w cyklu trzyletnim. Producenci mają również możliwość zaprezentowania swojej oferty wystawienniczej w przyszłym roku, podczas nowych – „siostrzanych” imprez-targów w Stuttgarcie. W odróżnieniu od targów o charakterze globalnym, jakimi są niewątpliwie targi R+T w Stuttgarcie, targi R+T Asia, R+T Russia i R+T Turkey są skierowane na wybrane rynki lokalne.

Pierwszą imprezą wystawienniczą z tego cyklu w 2013 r. będzie kolejna edycja targów R+T Asia, która odbędzie się w dniach 26 – 28 marca 2013 r. na terenie Shanghai New International Expo Center (SNIEC) w Szanghaju. Kolejną imprezą będą targi R+T Russia, które odbędą się w terminie 25 – 27 września 2013 r. na terenie Crocus Expo Exhibition Centre w Moskwie. Ostatnią imprezą dla tej branży w 2013 r. będą targi R+T Turkey, które odbędą się w dniach 7 – 10 listopada 2013 na terenie Istanbul Fair Center (CNR-Expo) w Istambule. Będzie to pierwsza edycja targów i zarazem jedyne targi branży rolet, bram i osłon przeciwsłonecznych w tym kraju.

Więcej informacji na temat targów uzyskają Państwo w Przedstawicielstwie Targów Stuttgarckich w Polsce, tel.: 22 620 71 98, 22 620 72 98, e-mail: karas@eurotargi.com, kuzminska@eurotargi.com.

FAKRO innowacyjne

FAKRO znalazło się w gronie sześćdziesięciu najbardziej innowacyjnych polskich firm rankingu dziennika „Rzeczpospolita” Lista 2000, uzyskując wysoką, 18 lokatę. W porównaniu z ubiegłorocznym zestawieniem sądeckie przedsiębiorstwo poszybowało w górę aż o jedenaście miejsc.

Ranking pozycjonuje firmy uwzględniając m. in. wydatki na działalność badawczo-rozwojową, uzyskane patenty oraz funkcjonowanie wyodrębnionego działu B+R.

Fot. arch. Fakro

Fot. arch. Grupa Saint-Gobain

Grupa Saint-Gobain innowacyjna

Fot. arch. Tines

Po raz trzeci temat rozwoju euroazjatyckich korytarzy transportowych został poddany analizie oraz dyskusji podczas międzynarodowego kolejowego forum biznesowego „Partnerstwo strategiczne 1520: Azja Środkowa” 12-14 listopada b.r w Astanie. Głos w panelu dyskusyjnym na temat infrastruktury zabrał prezes zarządu spółki TINES SA Tomasz Szuba, zaproszony przez rosyjskiego organizatora największych wydarzeń branżowych - Business Dialog. Tomasz Szuba zaprezentował Polskę jako „bramę” na szlaku euroazjatyckim. Jego zdaniem, w rozwoju transportu szynowego, który postrzegany jest jako zjawisko nieuchronne, infrastruktura dróg szynowych pełni rolę kręgosłupa dla sprawnego funkcjonowania systemu komunikacyjnego. Nowoczesne technologie zapewniające bezpieczeństwo, komfort, ekologię oraz zmniejszające koszty eksploatacyjne wpływają na podniesienie standardu oraz efektywności usług przewozowych.

grudzień 2012

informacje

BCC i BAA Polska zapraszają przedstawicieli firm, które nie chcą biernie poddawać się sytuacji rynkowej, na spotkanie branżowe „Liderzy zmian sektora budowlanego”. Będzie to wymiana doświadczeń i dyskusja, a prowadzący wykorzystają gry i symulacje biznesowe – nowoczesne techniki podnoszenia przez przedsiębiorców kompetencji z obszaru zarządzania zmianą.

Uczestnicy spotkania dowiedzą się, jak szukać własnych, unikatowych strategii rozwoju oraz poznają narzędzia do budowania strategii zarządzania zmianą oraz wzmacniania adaptacyjności firmy. Prowadzący przedstawią czynniki budujące adaptacyjność firm w sektorze budowlanym oraz modelową strategię zarządzania zmianą. Jako przykład, prezes spółki UNIPEB zaprezentuje swoją autorską strategię zmian. Eksperci Fundacji Rozwoju Mediacji przybliżą gościom mediacje - alternatywny sposób rozwiązywania sporów i konfliktów między stronami. Spotkanie odbędzie się 10 grudnia 2012 r. w Warszawie w siedzibie Business Centre Club, pl. Żelaznej Bramy 10. Udział w spotkaniu jest bezpłatny. Liczba miejsc jest ograniczona – decyduje kolejność zgłoszeń. Zgłoszenia należy przesyłać na adres: komisja.budownictwa@bcc.org.pl.

Ratujmy polskie budownictwo

W obliczu dramatycznej sytuacji w jakiej znalazło się polskie budownictwo 23 listopada w siedzibie Business Centre Club w Warszawie zorganizowana została konferencja pod hasłem „Ratujmy polskie budownictwo” - Okrągły stół budownictwa. W spotkaniu, którego inicjatorem była Komisja Budownictwa BCC, wzięli udział prezesi największych przedsiębiorstw budowlanych w Polsce, przedstawiciele urzędów, związków i stowarzyszeń. Niestety, na zaproszenie do dialogu nie odpowiedział minister Sławomir Nowak.

Podczas konferencji przedstawione zostały wyniki badania nt. przyczyn problemów firm budowlanych i skutków dla gospodarki. Podkreślano przede wszystkim konieczność odstąpienia od praktyk przewlekania rozliczeń wykonanych kontraktów, których celem jest opóźnienie, a nawet uniknięcie płatności. Uczestnicy konferencji zastanawiali się również, które elementy otoczenia prawno-instytucjonalnego najbardziej zawiodły. Obok diagnoz podczas Okrągłego stołu budownictwa przedstawione zostały propozycje konkretnych rozwiązań, wypracowane przez ekspertów i przedstawicieli branży budowlanej.

Więcej o Okrągłym stole budownictwa w następnym wydaniu „Buildera”, w którym zaprezentujemy stanowiska wybranych uczestników spotkania.

REKLAMA

grudzień 2012

Builder 15

Fot. Ryszard Baranowski/ BCC

Firmo, zmieniaj się!

Fot. arch. Soudal

informacje

OPEN BIM w praktyce

Fot. arch. M.A.D. Engineers

Soudal - nowy zakład w Indiach

Firmy M.A.D. Engineers, Vostok Design oraz Ekoprojekt opracowują pierwszy w Polsce projekt w technologii BIM na oprogramowaniu różnych producentów. Będzie nim budynek Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Projekt konstrukcji wykonywany jest na oprogramowaniu Tekla Structures, architektura na programie Archicad, a instalacje na Autodesk Revit MEP. Kosztorys i przedmiar całości projektu zostanie wykonany na oprogramowaniu „Zuzia BIM”.

Przez cały okres trwania prac projektowych koordynacja branż wykonywana jest w 3D na darmowym oprogramowaniu „Tekla BIMsight”. Warto podkreślić, że taki sposób projektowania jest możliwy dzięki międzynarodowemu formatowi wymiany danych „IFC”. Obecnie inwestycja znajduje się w końcowej fazie projektu wykonawczego. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie internetowej www.BIMblog.pl, w zakładce „Projekt BIM w praktyce”.

Jaki jest polski rynek budowlany?

więcej informacji na

Fot. arch. ASM

25 października 2012 r. w Warszawie, w Hotelu Lord, odbyła się organizowana przez ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o., piętnasta konferencja MONITORING RYNKU BUDOWLANEGO. Prezentacje konferencyjne odbyły się w trzech sesjach: • SESJA PIERWSZA. Kondycja i przyszłość polskiego budownictwa na tle sytuacji społeczno-gospodarczej.

• SESJA DRUGA. Panel dyskusyjny.

• SESJA TRZECIA. Jak zbudować efektywną markę na rynku budowlanym?

Sesja Pierwsza konferencji prezentowana była przez prelegentów ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku. Sesja Druga przebiegła w formie Panelu dyskusyjnego zatytułowanego “Budownictwo mieszkaniowe - jakie formy wsparcia zastąpią Program „Rodzina na swoim”?” W Sesji III omówiono temat narzędzi marketingowych w budownictwie. Konferencja Monitoring Rynku Budowlanego 2012 była okazją do integracji środowisk związanych z branżą budowlaną oraz instytucjami finansowymi.

16 Builder

Soudal otworzył właśnie swój 11. zakład produkcyjny. Nowa hala produkcyjna o powierzchni 6700 m² powstała na terenie o powierzchni 20 000 m2 w miejscowości Bawal, niedaleko New Dheli. Indyjska fabryka może wyprodukować do 15 mln kartuszy rocznie. Soudal jest aktywny na indyjskim rynku od początku 2010 roku, kiedy to założono spółkę typu joint venture z grupą McCoy z New Delhi. Rozszerzenie produkcji w Indiach pozwoli na większą elastyczność i niższe koszty transportu, większe uniezależnienie od wahań walutowych i szybkie dostosowanie do rynku lokalnego.

Warszawskie targi budowlane W dniach 10-13 września 2013 roku w warszawskim Centrum EXPO XXI odbędą się I Międzynarodowe Targi Sprzętu i Materiałów Budowlanych w Warszawie – Warsaw Build 2013. Wystawa poświęcona jest szerokiej gamie produktów branżowych: materiały budowlane, chemia budowlana, narzędzia budowlane, sprzęt budowlany. Podczas wydarzenia uczestnicy będą mieli okazję: zapoznać się z szeroką ofertą przedstawicieli firm działających w przemyśle budowlanym, podtrzymać i nawiązać nowe kontakty biznesowe, poznać nowe trendy oraz technologie, wymienić się doświadczeniami z liderami rynku. Warsaw Build 2013 w ciągu czterech dni umożliwia uczestnikom targów dotarcie zarówno do firm o silnej pozycji w branży, jak i tych, które dopiero rozważają możliwość wejścia na rynek branży budowlanej. Równolegle z targami odbędą się: WDTech 2013, Interior Design 2013 oraz CERTIBA 2013.

Polski potencjał nieruchomości biurowych Jak ocenia firma Cushman and Wakefield, mimo spowolnienia polska gospodarka jest jedną z najlepiej znoszących światową recesję w Europie. Z roku na rok Polska staje się coraz bardziej interesująca dla zagranicznych inwestorów, co generuje zapotrzebowanie na powierzchnie biurowe klasy A – rosną ceny najmu, poziom transakcji jest wysoki. Analizy wskazują, że w drugim kwartale 2012 roku przez polski rynek powierzchni biurowych przepłynęło ponad 100 milionów euro, z czego większość stanowił kapitał zagraniczny (75%).

Głównym ośrodkiem inwestycyjnym nadal pozostaje Warszawa, jednak wiele firm ze względu na redukcję kosztów decyduje się na przeniesienie swoich siedzib do innych miast regionalnych jak Kraków, Gdańsk czy Łódź.

grudzień 2012

6-8 listopada br odbyła się w Warszawie VII Międzynarodowa Konferencja „Bezpieczeństwo Pożarowe Obiektów Budowlanych” zorganizowana przez Instytut Techniki Budowlanej. Konferencja przypadła na czas szczególny dla ITB – w tym roku otwarto w Pionkach nowy oddział ITB z największym i najnowocześniejszym w Europie Laboratorium Badań Ogniowych. Partnerami konferencji byli: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa. W konferencji uczestniczyło 227 osób, w tym 24 z zagranicy. Wygłoszono 44 referaty.

Przedmiotem konferencji były teoretyczne i praktyczne problemy inżynierii bezpieczeństwa pożarowego budowli. Omówiono m.in. zachowanie materiałów w warunkach pożarowych i rozwój pożaru, bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji oraz modele obliczeniowe oceny bezpieczeństwa pożarowego obiektów budowlanych, sygnalizację i wykrywanie pożaru, urządzenia gaśnicze, czynne i bierne zabezpieczenia przeciwpożarowe, ewakuację czy wreszcie odbiory techniczne i aspekty formalno-prawne.

Prof. Mirosław Kosiorek (Politechnika Warszawska) wskazał, że polskie przepisy dotyczące bezpieczeństwa pożarowego utrudniają proces inwestycyjny, hamują innowacyjność firm, są przyczyną nieuzasadnionych nakładów finansowych, a poprzez instytucję odstępstw są w dużym stopniu obchodzone. Racjonalne projektowanie zastąpiono procedurami biurokratycznymi. (ID)

Jacek Czyżewicz

PERSONALIA

Fot. arch. ITB

O bezpieczeństwie pożarowym obiektów budowlanych

Jacek Czyżewicz objął stanowisko prezesa Zarządu firmy Baumit 1 listopada 2012 roku, zastępując na tej pozycji Herberta Wendta. Planuje przebudować i zoptymalizować portfel produktowy, kładąc szczególny nacisk na nowatorskie rozwiązania ciepłochronne.

Jacek Czyżewicz ma wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu przedsiębiorstwami, budowaniu zespołów i rozwijaniu ich kompetencji.

Karierę zawodową rozpoczął w roku 1981 w produkcji urządzeń opto-elektronicznych. Następnie, przez blisko 10 lat, zarządzał polskimi i zagranicznymi firmami produkującymi materiały budowlane. W 2000 roku został wiceprezesem i dyrektorem handlowym Gerda Sp. z o.o., gdzie pracował do 2005 roku. W kolejnych latach kierował Business Unit w firmie Glaspol Sp. z o.o., a następnie był prezesem Termisil Huta Szkła. Prywatnie, Jacek Czyżewicz lubi długie, górskie wycieczki oraz kulinarne eksperymenty.

Bankructwa w budownictwie trwają Branżą, która ciągnie gospodarkę w dół, jest budownictwo. Finansowa płynność polskich firm pogarsza się bardzo szybko, a najbardziej zagrożona branża to właśnie budownictwo - wynika z ostatniego raportu Coface Poland, międzynarodowej firmy zajmującej się oceną ryzyka i koniunktury w gospodarce. W trzecim kwartale 2012 roku Coface zanotował kolejny wzrost liczby i wartości przeterminowanych należności objętych ubezpieczeniem. Oznacza to nic innego, jak szybki wzrost liczby firm, które stają na krawędzi bankructwa lub zmuszone są ją ogłosić.

REKLAMA

grudzień 2012

Builder 17

Fot. arch. Baumit

informacje

ludzie i firmy

Piotr Kledzik Prezes Zarządu Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

Kluczowy jest dialog

PROMOCJA

Chcielibyśmy wprowadzenia zdrowych zasad realizacji kontraktów, wzorowanych na dobrych i sprawdzonych modelach europejskich.

Grzegorz Przepiórka: Za nami czas wielkiej budowy, przygotowań do Euro 2012, który skłania bardziej do wyciągania wniosków na przyszłość niż liczenia zysków. Jak to się dzieje, że na Zachodzie na przygotowaniach do tego typu imprez firmy budują potęgę, a u nas bankrutują?

Piotr Kledzik: Konieczność nadrobienia przez nasz kraj wieloletnich zaniedbań w zakresie modernizacji sieci dróg oraz budowy autostrad nie ulega wątpliwości, a zapowiedź władz o rozpoczęciu szeroko zakrojonych inwestycji spotkała się z uznaniem branży budowlanej, no i chyba wszystkich obywateli. Oznaczała bowiem nie tylko nowoczesną sieć dróg szybkiego ruchu i autostrad, która miała powstać w ciągu najbliższych lat, ale również szansę na dobrą koniunkturę w branży budowlanej. Ma to szczególny wymiar społeczny i ekonomiczny

18 Builder

w czasach spowolnienia gospodarczego, gdyż przekłada się na nowe miejsca pracy i oznacza zlecenia dla setek firm podwykonawczych.

Z przykrością stwierdzam, że rzeczywistość zweryfikowała te nadzieje. Ambitny plan inwestycji infrastrukturalnych, który był dla branży szansą, dziś oznacza dla nich poważne finansowe problemy, a części z nich grozi bankructwo. Do tego należy dodać bardzo poważne problemy podwykonawców, którzy nie mogą otrzymać pieniędzy za wykonaną pracę. W związku z tym cały plan budowy tak potrzebnych dróg staje się coraz mniej realny.

Według branży, którą reprezentuję, także jako Przewodniczący Rady Nadzorczej Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, jedną z głównych przyczyn tego stanu rzeczy jest polityka prowadzona przez urzędników publicznego

zamawiającego. Z naszych obserwacji wynika, że model współpracy z firmami realizującymi inwestycje został oparty nie o zasady partnerstwa, a o system nakazowy. W przypadku pojawiających się problemów – a takich nie sposób uniknąć przy żadnej poważniejszej inwestycji – nie mamy do czynienia z partnerskim dialogiem urzędników z przedsiębiorcami w celu rozwiązania problemu. My, przedsiębiorcy, jesteśmy traktowani przez urzędników jako strona winna wszelkich kłopotów.

Zamiast dialogu mamy nieprzemyślane decyzje administracyjne, nierzadko wydawane bez oparcia o stan faktyczny. W rezultacie narasta liczba sporów na linii publiczny zamawiający – wykonawcy, terminy oddania do użytku poszczególnych inwestycji coraz bardziej się przeciągają, a pojawiające się problemy pozostają bez rozstrzygnięcia.

A przecież ci sami wykonawcy z powodzeniem realizują projekty dla prywatnych inwestorów, ponadto więk-

szość firm uczestniczących w rynku inwestycyjnym ma wieloletnie doświadczenia w realizacji budów o różnym stopniu skomplikowania.

W naszej opinii, u podstaw problemu leży system wyboru wykonawców, a także zarządzania kontraktem. Wszystkie te kwestie leżą w gestii zamawiającego. Obecnie obowiązująca ustawa o zamówieniach publicznych oraz stosowana praktyka powodują, że wykonawca nie ma żadnego wpływu na warunki ustalane przez zamawiającego w procesie przetargowym. Może je jedynie przyjąć lub odrzucić.

Jest to sytuacja niezrozumiała w innych europejskich krajach, czego wyrazem może być ostatnie spotkanie w Brukseli w ramach Europejskiej Federacji Przemysłu Budowlanego, na którym jednoznacznie skrytykowano postępowanie publicznego zamawiającego.

G.P.: Wiele firm ma zarzuty ­ m.in. pod adresem GDDKiA, z którą Bilfinger również ma ostatnio na pieńku...

Do tej pory ze strony decydentów mieliśmy do czynienia raczej z monologiem i żonglowaniem hasłami.

grudzień 2012

Zapowiedź ­zmian w ­systemie ­płatności ­jest ­dobrym, ­chociaż nie­ wystarczającym ­sygnałem...

transportu. O zagrożeniach dla branży alarmujemy jako PZPB od wielu miesięcy – niestety, bez rezultatu.

Wszystkie firmy, które zaangażowały się w ostatni program budowy dróg, wychodzą z niego osłabione. W perspektywie mamy inwestycje w ramach kolejnego budżetu unijnego na lata 2014-2020. Dlatego ważne jest, abyśmy nie powielili dotychczasowych błędów. Oczekiwania dotyczące skali inwestycji infrastrukturalnych, przedstawione niedawno przez premiera, są bardzo ambitne. Jeśli te plany mają się ziścić, to potrzebne są zmiany systemowe dotyczące tego, jak w Polsce prowadzi się przetargi, a później realizuje i rozlicza kontrakty.

G.P.: Jakie konkretnie działania powinny być podjęte przez polityków w celu ratowania polskiego budownictwa?

P.K.: Moim zdaniem, trzeba rozwiązać kilka ważnych problemów. Patrząc chociażby na to, jak publiczny zamawiający konstruuje specyfikację zamówień w ostatnich przetargach, można mieć wątpliwości, czy wsłuchuje się on w głos fachowców od realizacji projektów infrastrukturalnych. Te specyfikacje sprawiają wrażenie jakby Zamawiający chciał przerzucić wszystkie ryzyka na wykonawców. Jest to o tyle dziwne, że wcześniej zapowiadał pochylenie się nad nowymi standardami w przetargach. Ostatnie działania publicznego Zamawiającego są bardzo trudne do zaakceptowania przez branżę.

Chciałbym podkreślić, że firmy budowlane nie chcą dla siebie przywilejów ani sztucznego poprawiania ich sytuacji kosztem podatnika. Chcielibyśmy wprowadzenia zdrowych zasad realizacji kontraktów, wzorowanych na dobrych i sprawdzonych modelach europejskich – tak, aby spełniały one zarówno cele zamawiającego i decydentów, ale także

by zapewniły branży budowlanej i infrastrukturalnej możliwość bycia motorem rozwoju gospodarczego, tak bardzo potrzebnego Polsce. Do spełnienia tego celu potrzebna jest równowaga i racjonalny podział ryzyka w procesie budowlanym.

G.P.: Jeżeli mamy już projekt zmian, to jak wymóc na władzach podjęcie działania?

To wydaje się dzisiaj sporym problemem. Czy środowisko nie jest przypadkiem zbyt rozdrobnione, by tego dokonać?

P.K.: Nie mogę się z tym zgodzić. Branża budowlana od lat nie była tak zjednoczona jak dzisiaj. Mimo sugestii, że duże firmy wykonawcze pozwalają sobie na robienie z małych firm podwykonawczych „poduszki bezpieczeństwa”. Jest to fałszywe stwierdzenie, sugerujące, że firmy nie płacą z rozmysłem swoim kontrahentom, a to w zdecy-

WYBRANE REALIZACJE

P.K.: Chciałbym jednoznacznie podkreślić, że obu stronom – Generalnej Dyrekcji oraz wykonawcom – zależy, albo przynajmniej powinno, na tym samym: szybkim i sprawnym oddawaniu do użytku kolejnych inwestycji drogowych.

Niestety, bez wprowadzenia do kontaktów między obiema stronami zasad rzeczywistego partnerstwa, problemy będą narastać, a istniejące już i przyszłe konflikty przełożą się na budowę dróg.

Jesteśmy zawsze gotowi do podjęcia rozmów na płaszczyźnie kontraktowej, uważamy, że dialog jest kluczowym elementem współpracy przy tak ważnych inwestycjach jakie realizujemy. Musi to być jednak dialog, a nie dyktat.

Może inaczej byłoby, gdyby stworzono małe zespoły robocze, które opracowałyby rozwiązania dotyczące poszczególnych problemów. Przy takim rozwiązaniu łatwiej o merytoryczną dyskusję, pozbawioną emocji, która jest efektem tego, co wydarzyło się w ostatnim czasie w branży.

Mamy nadzieję, że uda się zapobiec katastrofie, której skutki dla branży i dla całej polskiej gospodarki będą bardzo bolesne i długotrwałe.

Wydaje się, że bez zmiany polityki publicznego zamawiającego szanse na to są bardzo nikłe.

G.P.: Niektórzy określają rok 2012 jako początek końca.

A jak Pan by go podsumował w kontekście branży i firmy Bilfinger?

P.K.: Sytuacja branży budowlanej jest dziś bardzo ciężka.

Dziesiątki firm przeżywają poważne problemy finansowe lub są w stanie upadłości.

Oceniamy, że zwolnienia w branży mogą dotknąć nawet 150 tysięcy osób. Przy bezrobociu utrzymującym się na relatywnie wysokim poziomie jest to sytuacja groźna dla całej polskiej gospodarki.

Przyczyna tego stanu rzeczy i – co za tym idzie – klucz do rozwiązania tego problemu leży w rękach decydentów, przede wszystkim ministra

Trasa tramwajowa Franowo w Poznaniu

Południowa Obwodnica Gdańska

Dworzec Warszawa Stadion

Builder 19

to dla nas pozytywny sygnał.

Minister wspomniał wówczas o rekordowych nakładach na inwestycje drogowe i oddaniu do końca bieżącego roku około 600 km nowych dróg. Oczywiście, cieszymy się z tego, bo jest to wyraz także naszej ciężkiej pracy.

Natomiast, to tylko jedna strona medalu. Druga to zatory płatnicze, wspomniane wyżej spory GDDKiA z wykonawcami i brak woli rozwiązywania problemów ze strony urzędników. To wszystko w efekcie prowadzi do bankructw i rozgrzebanych placów budowy.

W naszej opinii, zapowiedź zmian w systemie płatności jest dobrym, chociaż niewystarczającym sygnałem. Moim zdaniem, ważniejsze jest odstąpienie od praktyk, polegających na wyszukiwaniu nieistniejących usterek lub uchybień umowy – tylko po to, by przewlec lub uniknąć płatności. Chciałbym zauważyć, że zatory te nie dotyczą płatności za wystawione faktury, ale świadomego niezatwierdzania czy nieodbierania robót już wykonanych, odrzucania rozliczeń robót dodatkowych i zamiennych. Trzeba wiedzieć, że firmy upadają głównie przez brak płatności za ro-

Wolff Żurawia

Wolff Bracka

PROMOCJA

Zebra Tower

dowanej większości przypadków jest nieprawdą. Wykonawcy nie są w stanie spłacić swoich zobowiązań wobec podwykonawców, wynika to z reguły z winy zamawiającego, bowiem gdyby chciał on rozwiązywać problemy w drodze negocjacji, a nie czekał na sądowe wyroki, to wiele mniejszych firm szybciej otrzymałoby należne wynagrodzenie. Co więcej – w tym kontekście wprowadzane w pośpiechu specjalne ustawy nie byłyby konieczne.

Nasze propozycje, by wdrożyć rozwiązania europejskie, idące w kierunku płatności przejściowych, szybkich arbitraży czy negocjacji ugodowych są odrzucane przez urzędników.

Jeśli Polska ma znów być „Polską w budowie”, należało-

20 Builder

by problemy branży z dużą konsekwencją wyjaśnić i rozwiązać.

G.P.: W połowie października minister Sławomir Nowak poinformował, że wydatki w latach 2013-2015 na autostrady i drogi krajowe będą wynosić 43 mld zł. Do końca 2015 roku oddanych zostanie 474 km autostrad i 335 km dróg ekspresowych. Jak Pan ocenia te zapowiedzi?

P.K.: Jako przedstawiciel branży budowlanej z otwartością przyjąłem deklarację ministra transportu między innymi z „Kongresu Drogowego”, że chce „rzetelnie i szczerze do bólu” rozmawiać o problemach.

Do tej pory ze strony decydentów mieliśmy do czynienia raczej z monologiem i żonglowaniem hasłami, więc jest

bym życzyć pracownikom Bilfinger Berger Budownictwo, by z takim samym zaangażowaniem i wiarą w sukces, wbrew wszelkim przeciwnościom, podchodzili do pracy w kolejnych latach.

Niestety, w związku z sytuacją gospodarczą, nie mogę obiecać, że kolejny 2013 rok będzie dla BBB lepszy niż poprzednie.

Branży budowlanej, a więc także i firmie Bilfinger Berger, chciałbym życzyć, by udało nam się wspólnie, w ramach prawdziwego dialogu, rozwiązać problemy, które narosły w ostatnich miesiącach i latach.

Niezmiennie mam także nadzieję, kierując apel do władz, na ustanowienie nowoczesnego prawodawstwa kontraktowego, opartego o zasady z powodzeniem wdrożone w Europie. Jako branża chcielibyśmy również, by z naszym środowiskiem podejmowano konsultacje w procesie przygotowania nowelizacji prawa dotyczącego branży budowlanej, w szczególności przepisów odnoszących się do zamówień publicznych. Życzę sobie i branży, by Polska również w następnych latach była wielkim placem bu-

... Ważniejsze jest odstąpienie od praktyk, polegających na wyszukiwaniu nieistniejących usterek lub uchybień umowy tylko po to, by przewlec lub uniknąć płatności.

boty wykonane, jednak niezatwierdzone do rozliczenia przez zamawiającego.

G.P.: Przed nami Święta i kolejny – nowy – rok.

Czego chciałby Pan życzyć pracownikom, firmom, budownictwu?

P.K.: W związku z kończącym się 2012 rokiem, chciał-

dowy. Jednak bez zażegnania obecnego kryzysu i bez partnerskiego traktowania wykonawców katastrofalna sytuacja będzie się dalej pogłębiać.

Bez stabilnej, silnej branży budowlanej nie uda się – tak potrzebny Polsce – kolejny skok inwestycyjny.

G.P.: Dziękuję za rozmowę. grudzień 2012

Fot. arch. Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

WYBRANE REALIZACJE

ludzie i firmy

2:0 dla budownictwa 7 października piłkarskie reprezentacje Polski i Ukrainy, złożone z przedstawicieli firm budowlanych, zmierzyły się w rewanżowym meczu na Stadionie Olimpijskim w Kijowie. Ideą zorganizowanego przedsięwzięcia było podkreślenie dorobku ludzi i firm zaangażowanych w projekty infrastrukturalne Euro 2012.

R

ozegrany mecz był rewanżowym w stosunku do spotkania, które odbyło się w październiku 2011 r. na gdańskiej PGE Arenie. Rezultat rywalizacji w Kijowie – 1:0 dla gospodarzy. Jednak nie sportowy wynik był najważniejszy. Celem obu spotkań było bowiem pokazanie społeczeństwu, zarówno w Polsce jak i na Ukrainie, wielkich umiejętności budowniczych stadionów i światowego poziomu wybudowanych obiektów. Było to również podziękowanie za wysiłek i podkreślenie, że mimo trudności osiągnięty został wspaniały efekt.

Trzeba docenić osobisty wkład w organizację imprez Wiktora Piwkowskiego, Sekretarza Generalnego Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa (po stronie polskiej) i Witalija Tarasenko, redaktora gazety „Kijewskij Fut-

bol” (po stronie ukraińskiej). Witalij grał także jako zawodnik w obu meczach.

Ważna rola przypadła także sponsorom spotkań, którymi były firmy budowlane. Po polskiej stronie należy wyróżnić: PERI, Bilfinger & Berger, Budimex, Warbud, Hochtief, PolimexMostostal. Po stronie ukraińskiej: Metrostroj Kijów, Kijewstrojbud i inne. Firmy te nie tylko pomogły w finansowaniu meczów, ale przede wszystkim dostarczyły wartościowych i ambitnych zawodników.

Trenerem prowadzącym polską drużynę w Kijowie był Krzysztof Adamczyk, który razem z drugim trenerem, Marcinem Kęćkiem (PERI), stanowili znakomity tandem. Marcin Kęciek był cichym bohaterem tego spotkania, włożył dużo energii w przygotowanie meczu i wykazał się talentem organizacyjnym. Wielką rolę odegrał też znany, polski trener Andrzej Strejlau. Nie mógł on co prawda ze względów zdrowotnych poprowadzić polskiej drużyny w Kijowie, ale wiele pomógł w jej ustawieniu i selekcji. Drużynę ukraińską poprowadził Anatolij Bokatnyj, trener m.in.

1-ligowego zespołu FC Aleksandrino (1989-92) i młodzieżowej drużyny FC Dynamo Kijów (1992-95).

Organizatorzy meczu w Kijowie zapewnili bardzo dobre zaplecze socjalne dla drużyny polskiej, która nocowała w Ośrodku Przygotowań Olimpijskich pod Kijowem „Koncza Zaspa”, którego dyrektorem jest znany tyczkarz Siergiej Bubka. Na miejscu zapewniona została opieka zdrowotna, odnowa biologiczna.

Polacy mogli ponadto trenować na obiektach należących do klubu Dynamo Kijów.

Wiktor Piwkowski

Sekretarz Generalny Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa Cieszę się niezmiernie, że udało nam się zorganizować mecz reważowy pomiędzy reprezentacjami budowlanymi Polski i Ukrainy. Domknęliśmy tym samym klamrę dwóch spotkań, których celem było zwrócenie uwagi na obiekty zrealizowane na Euro 2012 jako na wybitne osiągnięcia budowlane. Chcieliśmy w ten sposób docenić w pełni zasłużony dorobek przedsiębiorstw budowlanych. Warto również dodać, że oprócz rywalizacji sportowej, która była niejako tłem, oba spotkania przyniosły daleko idące zbliżenie pomiędzy środowiskami polskim i ukraińskim.

Na pierwszym planie W. Piwkowski i W. Tarasenko

grudzień 2012

Reprezentacja Polski

Fot. arch. Peri Polska

Fot. arch. NKS „Olimpijski”

Stadion Olimpijski w Kijowie

Najbardziej reprezentacyjny stadion na Ukrainie.

To na nim został rozegrany w tym roku finał Mistrzostw Europy Euro 2012 pomiędzy reprezentacjami Włoch i Hiszpanii. Stadion mieści 70 tys. widzów. Znajduje się w tradycyjnym dla Kijowa miejscu, w którym już w latach 20. ubiegłego wieku rozgrywano mecze piłkarskie.

Ulegał on przebudowom, w rezultacie których uzyskał dzisiejszą formę. Ma on również bieżnię lekkoatletyczną z ośmioma torami i inne urządzenia, dzięki czemu można na nim rozegrać zawody olimpijskie w pełnym wymiarze konkurencji lekkoatletycznych (stąd nazwa Olimpijski). Na Ukrainie nie popełniono błędu, który popełniono w Polsce przy budowie stadionów na Euro 2012, wznosząc areny wyłącznie piłkarskie.

Builder 21

ludzie i firmy

Technika sceniczna na placu Teatralnym Ma już prawie 250 lat, jednak jest bardzo nowoczesnym obiektem. Teatr Narodowy, bo o nim mowa, dzieli budynek na placu Teatralnym w Warszawie z Teatrem Wielkim. To tutaj publiczność może podziwiać nie tylko kunszt aktorski, ale także efekty najnowszych osiągnięć techniki scenicznej.

Justyna Sobiecka

nie tylko zniszczenia wojenne, ale także pożary. Był kilkukrotnie odbudowywany i rozbudowywany. Zmieniał się też wystrój jego wnętrz. Do dziś zachował jednak autentyczną formę w części frontowej. Położony na placu Teatralnym w Warszawie obiekt jest prawdziwym kompleksem teatralnym. Na powierzchni liczącej około 20 000 metrów kwadratowych mieści się Teatr Wielki, Teatr Narodowy i Muzeum Teatralne.

Sercem każdego teatru jest scena

We współczesnych teatrach zasadniczą rolę odgrywają zaawansowane technicznie mechanizmy sceniczne. Na polskim rynku działa należąca do Grupy

no przez sześć lat od 1990 roku. Obejmował on kompletne urządzenie dolnej i górnej mechanizacji sceny, w tym mechanikę konstrukcji stalowych, napędy hydrauliczne i elektromechaniczne oraz sterowanie elektroniczne.

Najważniejszą kwestią przy tworzeniu dekoracji i systemów mechanizacji sceny jest bezpieczeństwo. W teatrze przed oczami widzów ukryte są ważące dziesiątki ton urządzenia, takie jak na przykład zapadnie sceniczne. Wszystkie one muszą mieć specjalne zabezpieczenia chroniące przed wypadkami. Zapadnie sceniczne w Teatrze Narodowym w Warszawie mają dwa poziomy (górny i dolny), a odległość między nimi może być

Pulpit główny systemu sterowania urządzeniami mechaniki sceny

H

istoria Teatru Narodowego sięga lat 60. XVIII wieku, czyli czasów przeprowadzania przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego reformy edukacji, obyczaju i życia kulturalnego Rzeczpospolitej. Początkowo mieścił się na ulicy Królewskiej w Warszawie. Obecna siedziba zaczęła powstawać dopiero w 1825 roku. Zaprojektował ją wybitny przedstawiciel neoklasycyzmu, włoski architekt Antonio Corazzi.

Oryginalny gmach teatru, uznawany za jedną z najbardziej monumentalnych budowli XIX wieku, nie zachował się niestety do dziś. Przyczyniły się do tego

W latach 2010 i 2011 zmodernizowany został dotychczasowy komputerowy system sterowania mechanizmami sceny Teatru Narodowego.

Projekt zrealizowała firma Bosch Rexroth.

22 Builder

Bosch firma Bosch Rexroth, która od ponad 30 lat zajmuje się techniką teatralną. Systemy teatralne Bosch Rexroth wykorzystywane są w modernizowanych i nowo powstających obiektach. To one znalazły zastosowanie w jednej z największych w historii inwestycji teatralnej, w Teatrze Bolszoj w Moskwie.

Pierwszy i jednocześnie największy kontrakt firmy Bosch Rexroth w Polsce dotyczył odbudowy Teatru Narodowego po pożarze. Jego wartość wyniosła około 36 milionów złotych. Projekt realizowa-

regulowana. Takie rozwiązanie umożliwia przygotowanie inscenizacji jednocześnie na dwóch poziomach. Płaszczyzna podłogi górnego poziomu zapadni może być pochylana w zakresie +/- 6°, co pozwala na szybkie ustawienie sceny pod odpowiednim kątem w stosunku do poziomu stałej części podłogi.

Modernizacja w Narodowym

W latach 2010 i 2011 zmodernizowany został dotychczasowy komputerowy system sterowania mechanizmami scegrudzień 2012

ny Teatru Narodowego. Ten projekt również zrealizowała firma Bosch Rexroth.

Było to zadanie niezwykle skomplikowane, bo wymagało nie tylko bardzo dokładnego przygotowania technicznego, ale także znakomitej logistyki i skoordynowania dostaw, montażu, uruchomienia i odbiorów technicznych. Prace mogły odbywać się wyłącznie podczas letnich przerw w działalności teatru, więc realizacja projektu przebiegała w dwóch etapach, w okresach od 14 czerwca do 15 września 2010 i 2011 roku.

O modernizacji zadecydowała między innymi zamówiona przez Teatr Narodowy w Instytucie Maszyn Roboczych Ciężkich Politechniki Warszawskiej ekspertyza stanu technicznego dotychczasowych urządzeń. Przemawiała za nią również konieczność przystosowania systemów scenicznych do aktualnych, europejskich norm bezpieczeństwa.

W pierwszym etapie projektu wykonano modernizację układów sterowania centralnej stacji hydraulicznej oraz zespołu urządzeń górnej mechanizacji sceny.

W drugim zajęto się układem sterowania zespołu urządzeń dolnej mechanizacji sceny, w tym: zapadni scenicznych, mechanizmów pochylania zapadni, zapadni fosy orkiestry i magazynu dekoracji.

W ramach modernizacji wymieniono m.in. wszystkie pulpity sterownicze i zastosowano dodatkowo, pierwszy raz w Polsce, pulpit radiowy. W trakcie prac modernizacyjnych rozszerzono także funkcjonalność oprogramowania.

Teraz możliwe jest już między inny-

Carmen i zaawansowane technologie

Specjaliści z Bosch Rexroth projektują i konstruują także mechanizmy niezbędne do poruszenia elementów dekoracji.

Jednym z najciekawszych projektów w tym zakresie był udział firmy w tworzeniu scenografii do „Carmen“ Bizeta, wystawianej w dzielącym budynek z Teatrem Narodowym Teatrze Wielkim.

To dzięki specjalnie stworzonemu napędowi i sterowaniu gigantycznych rozmiarów byk (12 metrów długości i 7 metrów wysokości), zachwycał publiczność. Podczas uwertury widzowie obserwowali na kurtynie dwa punkty świetl-

ne. Wskazywały one rogi byka, który po odsłonięciu kurtyny „wyjechał” trzy metry w stronę publiczności. Umieszczony wewnątrz byka napęd hydrauliczny z układem akumulatorowym pozwalał mu na poruszanie się. Jego konstrukcję nośną i poszycie wykonał Teatr Wielki.

Najczęściej widzowie nie zdają sobie sprawy, jak bardzo zaawansowane technologie kryją się po drugiej stronie sceny. Nie wiedzą też zazwyczaj, jak złożone systemy czuwają nad ich bezpieczeństwem. Doskonałym przykładem mało dostrzegalnego, a bardzo istotnego systemu jest powstający właśnie w Teatrze Wielkim dźwiękowy system nagłośnienia ewakuacyjnego (DSO). Bosch Security Systems dostarcza do niego około 2800 głośników.

Przyszłość a niepowtarzalność

Obecnie w Polsce powstają nowe obiekty teatralne. Prowadzi się też prace modernizacyjne w już istniejących budynkach. Niektórzy specjaliści z zakresu techniki teatralnej twierdzą, że przyszłością są wielofunkcyjne hale, w których będzie można organizować imprezy sportowe, wystawy, koncerty, przedstawienia teatralne itd. Trudno będzie jednak poczuć w nich niepowtarzalną atmosferę towarzyszącą każdej sztuce wystawianej na deskach jednego z teatrów z placu Teatralnego w Warszawie.

Grupa Bosch jest sprawdzonym i profesjonalnym partnerem dla uczestników procesu budowlanego, zwłaszcza w przypadku złożonych projektów, w których niezbędna jest kompleksowa obsługa. Dostarcza różne grupy produktów i systemy potrzebne w nowoczesnych budynkach: systemy grzewcze (Bosch Termotechnika), systemy zabezpieczeń, nagłośnieniowe i kongresowe (Bosch Security Systems), a także elektronarzędzia. Grupa Bosch zapewnia też doradztwo i wsparcie techniczne. n

Zdjęcia arch. Bosch

Rodzina głośników Bosch Security Systems

mi sterowanie z jednego pulpitu urządzeniami górnej i dolnej mechanizacji, zdalne sterowanie i diagnoza, rejestracja procedur obsługi, zapis przejazdów (ruchu urządzeń), zabezpieczanie danych oraz archiwizacja komunikatów błędów.

Dostępne są też wszystkie funkcje potrzebne do projektowania tzw. przemiany, sekwencji ruchu lub całego przedstawienia. Możliwe jest także programowanie ruchu dekoracji przestrzennych.

grudzień 2012

Builder 23

ludzie i firmy

Doka się wzmacnia Grzegorz Przepiórka: Sugeruję rozpocząć naszą rozmowę od podsumowania. Z jakimi nastrojami Doka Polska kończy rok 2012?

Robert Szpila: Jesteśmy zadowoleni z poziomu obrotów i z tego, że wzmocniliśmy się jako organizacja. Mam na myśli tutaj zwłaszcza personel – mamy lepszych ludzi niż rok czy dwa lata temu i jest nas więcej. Natomiast nie mamy satysfakcji z wyników dlatego, że zarówno obroty wykazują tendencję spadkową lub stagnację w stosunku do roku zeszłego, jak też i po stronie marży sytuacja jest niedobra – bardzo niskie ceny, właściwie niższe niż powinny być. Wyniki za III i IV kwartał prawdopodobnie będą jeszcze słabsze, dlatego że w pierwszych dwóch kwartałach kontrakty były zawierane jeszcze na nieco lepszych warunkach.

G.P.: Ostatnie lata w Polsce to był, jak wiadomo, okres realizacji sporej liczby dużych projektów.

Robert Szpila Wiceprezes Zarządu Doka Polska Sp. z o.o.

24 Builder

Jaki był w nich udział Doki i na które rozwiązania był największy popyt?

R.S.: W realizacji inwestycji infrastrukturalnych, które miały miejsce w ostatnich latach, zastosowanie znalazły m.in. systemy podparć nośnych Staxo, użyte chociażby przez firmę Budimex przy realizacji autostrady A4. Było to zresztą największe tego typu przedsięwzięcie w historii polskiej Doki. Oprócz tego ściągnęliśmy do kraju trochę systemów rzadziej występujących, takich jak wózki do wykonywania mostów metodą nawisową, stosowane m.in. na moście nad Wisłoką. Warto też wspomnieć, że mamy w Polsce po raz pierwszy systemy samoczynnego wspinania, czyli deskowania przestawiane hydraulicznie, które w innych krajach są przez firmę Doka stosowane już od dawna.

G.P.: Na jakich budowach jesteście dzisiaj obecni?

R.S.: Najciekawszą budową w tym momencie jest z pewnością budynek Neptun, realizowany przez Budimex w Gdańsku Wrzeszczu. Wykorzystywane są tam właśnie wspomniane systemy samoczynnego wspinania. Jest to o tyle ważne, że realizacja odbywa się na bardzo małej działce. W takim przypadku trudno jest ustawić dźwigi i składować materiał obok wznoszonego budynku.

Warto też wspomnieć o NOSPRze (siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach) oraz budynku ASP w Warszawie. Są to realizacje, w których mamy stosunkowo dużo betonów architektonicznych.

G.P.: Jak staracie się sprostać wymaganiom technicznym rynku?

R.S.: Nie mamy z tym problemów, dlatego że Doka należy, w skali europejskiej i światowej, do liderów rynku, a nasze rozwiązania są w niektórych sytuacjach absolutnie wiodące, w innych zaś na równi z konkurencją. Bardzo mało jest obiektów, na które Doka nie miałaby rozwiązania. Jeżeli nawet nie ma go w Polsce, to sięgamy po wiedzę, materiał, które są na innym rynku.

G.P.: Niepewność sytuacji ekonomicznej jest od pewnego czasu stałą tendencją. Niepewnie zapowiadają się zwłaszcza najbliższe 2 lata. grudzień 2012

W jakich projektach, sektorach widzi Pan udział firmy Doka?

R.S.: Nową rzeczą na pewno będą kontrakty energetyczne. Jest szansa, że w kolejnych 10 latach będzie dużo więcej inwestycji w tym obszarze niż w ciągu ostatniej dekady. W tej dziedzinie akurat mamy pewną przewagę nad konkurencją. Mam tutaj na myśli konkretne obiekty, czyli chłodnie kominowe.

W tej chwili w Europie i w Rosji jest budowanych może 3-5 takich chłodni.

Z dużych firm, które są na rynku, tylko Doka ma specjalistyczny sprzęt do tego typu obiektów. Mam nadzieję, że rynek w energetyce doceni nasze doświadczenie.

G.P.: W najbliższym czasie Doka planuje zdecydowany rozwój. Co leży u podstaw decyzji o rozbudowie?

R.S.: W Polsce jesteśmy obecnie na czwartej pozycji i to jest stosunkowo odległe miejsce. Jeżeli spojrzymy na inne rynki europejskie, to Doka jest na pierwszym albo drugim miejscu. Wolą właściciela jest, by zmienić stan rzeczy w Polsce i dlatego m.in. wprowadzane są zmiany osobowe, o których wspomniałem na wstępie. Aby mieć istotny udział w rynku, najpierw trzeba mieć ludzi.

Nieodzowne jest doświadczenie, współpraca wzajemna w zespole, jak i kompetencja inżynierów.

Ludzie to jedno, materiał drugie, trzecim elementem jest natomiast logistyka.

W Polsce mamy jeszcze pewną słabość pod tym względem. Niektóre regiony w kraju są bardzo odległe od naszych magazynów. Aby móc powiedzieć, że możemy obsłużyć klienta właściwie w każdym miejscu w kraju, musimy z jednej strony stworzyć nowe magazyny, z drugiej zaś rozbudować istniejące.

G.P.: Gdzie planowane są nowe filie?

R.S.: Nie mamy jeszcze kupionych działek i w związku z tym możemy bardziej mówić o regionach niż o konkretnych miejscowościach. Na pewno planujemy zwiększenie naszej obecności w północnej Polsce. Mamy obecnie niewielką filię w Gdańsku i albo ją wzmocnimy, albo dokonamy inwestycji w innym obszarze tego regionu. Niewielki magazyn jest usytuowany również we Wrocławiu, ale nie daje on możliwości obsługi takiej ilości obrotów, jakie chcielibyśmy tam realizować.

Nasze inwestycje będą miały na celu wzmocnienie pozycji Doki również w tym regionie.

G.P.: Ile zajmie pełne wdrożenie planu?

R.S.: Myślę, że w ciągu najbliższych dwóch lat najważniejsze inwestycje zostaną już zrealizowane. grudzień 2012

G.P.: Czy to jest właściwy czas na rozwój, zważając na obecne uwarunkowania rynkowe?

R.S.: Za tym, by inwestować w dwóch nadchodzących latach przemawia chociażby stosunkowo niska cena działek i jednocześnie spadające ceny w wykonawstwie. W tej chwili za działkę zapłacimy o 30% mniej niż 4-5 lata temu. Ponadto wielu dużych wykonawców spodziewa się, że w najbliższym czasie ceny podstawowych produktów budowlanych nieco spadną. Jeżeli tak się stanie, mamy szansę dokonać tych inwestycji za dużo mniejsze pieniądze.

mamy obecnie. Odnoszę to nie tylko do firm, które są naszymi bezpośrednimi konkurentami, ale do całości rynku budowlanego. Jeżeli ktoś zaczyna formułować cele w ten sposób, że zbuduje potężną, polską grupę budowlaną, to źle to wróży jego przychodom i całej sytuacji na rynku. Zbudowanie silnej grupy budowlanej jest bowiem trudnym zadaniem i w większości miejsc na świecie trwa to dziesięciolecia. Jeżeli u nas ktoś postanowi dokonać tego w 5 lat, to najczęściej kończy się jak w przypadku Hydrobudowy, dużym bałaganem i szkodą dla całej branży.

Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego, wykonawca: Skanska

Przeciwko inwestycjom przemawia oczywiście fakt, że rynek jest ograniczony, a marże kiepskie, ale firma Doka postrzega potencjał danego rynku w długofalowej perspektywie. Słabsze rynki za pewien czas się odrodzą i jeżeli chce się mieć w nich udział, to trzeba się przygotowywać do tego dużo wcześniej.

G.P.: Rozumiem, że finalnie te zmiany mają zaowocować tym, że Doka przesunie się na pierwsze miejsce w Polsce?

R.S.: Nie wiem czy jest sens tak formułować swój cel, dlatego że nie są to zawody sportowe, w których mielibyśmy rozdzielać medale. Jak będzie Pan mierzył ten numer jeden? Jeśli wysokością obrotów, to nie mamy takich ambicji.

G.P.: Niektórzy traktują ten wyścig bardzo poważnie.

R.S.: Wiem, ale mam wrażenie, że z takiego współzawodnictwa, ambicji posiadania więcej niż konkurencja, wynika część niedobrej sytuacji na rynku, którą

G.P.: Przejdźmy do innowacyjności. Jaką faktycznie rolę odgrywa ona w budownictwie?

R.S.: Może za czasów inżyniera Eiffla budownictwo było nośnikiem rzeczywistego postępu, ale od wielu dziesięcioleci nie jest już on tak widoczny. Cykl życia produktów jest w tej branży stosunkowo długi. Część sprzętu nie zmienia się gruntownie przez lata czy nawet dziesięciolecia, podlega jednak udoskonaleniom. Oczywiście od czasu do czasu pojawiają się innowacje, a te największe dotyczą zazwyczaj wybranych tylko budów, tzn. takich, gdzie są albo super wysokie budynki, albo specyficzny most lub tunel. Znaczna część pracy natomiast jest związana z powtarzalnymi zadaniami.

G.P.: Pewien postęp jednak się dokonuje, ale nie wszędzie. Dlaczego?

R.S.: Proszę sobie wyobrazić, że w całej Europie są tyko nieliczne kraje, które

Builder 25

ludzie i firmy spiętrzenie inwestycji przed Euro 2012, zwyżkę cen, konieczność dostarczenia dużej ilości sprzętu, który w tej chwili jest niepotrzebny. Firmy nie są zainteresowane, by zatrudniać ludzi. Większość ma podwykonawców. Im mniejsza firma podwykonawcza, tym mniej się ją opłaca szkolić. Tracimy właściwie na tym wszyscy, cała branża.

Zadziwia mnie, w kontekście zjawisk, o których mówiłem, nieświadomość i arogancja niektórych przedstawicieli administracji państwowej, którzy mówiąc o swojej roli, ograniczają ją do jak najtańszego zakontraktowania prac. Jest to wyjątkowo nierozsądne spojrzenie, czasami lepiej bowiem dać zlecenie sensownej krajowej firmie i zobowiązać ją, by zatrudniła, szkoliła i wychowywała

wę o zamówieniach publicznych, mam na myśli dominację ceny nad wszystkimi innymi kryteriami. Trudno nie wspomnieć też o niskiej cenie robocizny.

G.P.: Problem jest złożony.

R.S.: To kwestia organizacji całego przemysłu budowlanego w Polsce, w którym, jeśli się zastanowić, to nie wydajność i nie innowacyjność decydują.

Sposób pracy tej branży odbiega znacznie od tego z czym mamy do czynienia na przykład w krajach skandynawskich czy w Niemczech. Mam na myśli fakt, że firmy nie są w stanie przewidzieć, jakie zlecenia będą miały i czy w ogóle będą je miały za rok czy dwa lata. Uniemożliwia im to zakup sprzętu, czy szkolenie ludzi. Polityka państwa spowodowała

ludzi, płaciła podatki, niż cieszyć się, że ktoś inny zrobi to za pół ceny kosztorysowej, a później mieć problem poprawek czy braku gwarancji.

Jeżeli w tym momencie w drogownictwie z poziomu kilkudziesięciu schodzimy na poziom kilku miliardów, to znaczy że działania rządu pogorszą jeszcze bardziej stosunkowo już słabą koniunkturę w gospodarce.

G.P.: Wróćmy do produktów. Jakich nowości możemy się spodziewać ze strony Doki w najbliższym czasie?

R.S.: Oprócz systemów, o których wspominałem, na wiosnę wprowadzimy system stropowy – stropowe panelowe deskowanie o nazwie Dokadek. Nie ukrywam, że tego typu systemy istnieją

Zdjęcia arch. Doka Polska

liczą nakłady robocizny. Są to Niemcy, Austria, Szwajcaria czy kraje skandynawskie, w których jest przyzwyczajenie do liczenia z dużą starannością.

W wielu krajach taki rachunek w ogóle nie jest wykonywany, przykładem jest cała południowa Europa. Jeżeli takich obserwacji się nie prowadzi, to nie można wdrożyć postępu technicznego, bo nie wiadomo, który element jest lepszy.

Z tego względu postęp techniczny dokonuje się głównie w produktach tych krajów, które dokonują pomiarów.

G.P.: A jak to wygląda u nas?

R.S.: W Polsce, wbrew temu co się mówi o innowacyjności, a mówi się bardzo wiele, niewiele się robi. Na dodatek na niekorzyść postępu technicznego działa błędne myślenie narzucone przez usta-

26 Builder

już u konkurencji. Doka długo zwlekała z wprowadzeniem takiego rozwiązania.

Różni się ono oczywiście od tego, co ma konkurencja i w niektórych warunkach daje rewelacyjnie niskie nakłady robocizny. Deskowanie Dokadek bardzo szybko się ustawia. Szybkość wynika tutaj z faktu, że jest to system stalowy, ma panele o dużej powierzchni. Czy ten system się przyjmie? Mieliśmy dobre recenzje od kolegów z Budimexu, którzy przy zastosowaniu tego rozwiązania budują biurowiec w Warszawie. Było to pierwsze zastosowanie tego systemu w Polsce. Wierzę, że jego zalety zostaną docenione przez wielu użytkowników.

G.P.: Duży nacisk kładziecie nie tylko na produkty, ale i na usługi. Co obejmuje ten drugi element?

R.S.: Klient może liczyć między innymi na usługę projektową. Chciałbym w tym miejscu zarysować pewne tło.

Przez ostatnie 20 lat postęp dokonywał się między innymi w ten sposób, że racjonalizacja dotknęła często osób zatrudnionych w firmach wykonawczych.

Dawniej w firmach były działy przygotowania produkcji. Przez ostatnie lata zostały one zlikwidowane albo ograniczone w sposób na tyle istotny, że wiele prac związanych z przygotowaniem produkcji zostało przesuniętych na stronę dostawców czy usługodawców takich jak my. Niegdyś firmy brały sprzęt i same nim zawiadywały, dzisiaj na coraz większej liczbie budów chcą uzyskać poradę w jaki sposób efektywnie wykonać daną budowlę oraz sensownie wykorzystać sprzęt. Zakres tego typu usług wzrósł znacznie na przestrzeni ostatnich kilku czy kilkunastu lat.

Oprócz tego pojawiają się szczególne wymogi architektoniczne. Modny na przykład stał się ostatnio beton architektoniczny, czego przykładem jest budynek NOSPR w Katowicach. Doka zajmuje się taki projektami. Wymóg w tym przypadku jest taki, że trzeba zaprojektować każdy odcisk betonu. Nie jest obojętne, gdzie znajduje się łączenie płyt, gdzie jest otwór na ściąg. Elementy technologiczne stają się elementami dekoracyjnymi. Wykonujemy też deskowania nietypowe, czyli pod zastosowanie na jednym obiekcie.

G.P.: Niedawno powstało nawet biuro specjalizujące się w nietypowych projektach…

R.S.: Mamy grono doświadczonych projektantów, ale na ten temat nie chciałbym dużo mówić, bo nad kształtem naszego biura technicznego jeszcze pracujemy.

G.P.: Dziękuję za rozmowę. grudzień 2012

buduj zaufanie w biznesie Dołączając do programu: Budujesz wizerunek rzetelnego i odpowiedzialnego partnera w biznesie.

Zdobywasz zaufanie potencjalnych klientów i partnerów biznesowych.

Stawiasz na rozwój nowoczesnej, społecznie odpowiedzialnej firmy.

Dbasz o interesy swoich klientów, kontrahentów, pracowników i partnerów biznesowych.

Przyczyniasz się do promowania idei mediacji.

„WARTO MEDIOWAĆ budujemy zaufanie w biznesie” to ogólnopolski program o charakterze informacyjnym i promocyjnym, skierowany do firm i instytucji, którego celem jest popularyzacja mediacji, skutecznej metody rozwiązywania sporów i konfliktów w biznesie.

Organizatorzy programu:

F

M

FUNDACJA ROZWOJU MEDIACJI

Szczegóły na stronie:

www.wartomediowac.pl Kontakt:

tel. +48 602 774 777 e-mail: sekretariat@fundacjamediacji.pl

budujemy zaufanie w biznesie

Olga Widerszal-Piotrowska

Prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Mediacji Mediator, socjolog, związana z biznesem. Od 2005 r. prowadzi mediacje gospodarcze, cywilne, prawa pracy. Ukończyła szkolenia z zakresu mediacji, negocjacji i rozwiązywania konfliktów. Wpisana na Listę Stałych Mediatorów przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.

P

ojawianie się sporów i konfliktów w biznesie jest procesem naturalnym i nieuniknionym. Konflikt jest postrzegany jako zagrożenie, ale daje też szansę na wprowadzenie konstruktywnych zmian we współpracy i w funkcjonowaniu firm.

Koszty długotrwałych konfliktów to nie tylko finanse, to także czas, zaangażowanie ludzi, utrata dobrego wizerunku firmy, zaufania, zerwane kontrakty i relacje biznesowe.

Warto więc szukać rozwiązań: rozmawiać, negocjować i WARTO MEDIOWAĆ.

Mediacja pozwala stronom zakończyć spór i uniknąć realnych strat, daje możliwość wspólnego wypracowania najkorzystniejszego dla obu stron porozumienia i kontynuowania dalszej współpracy. Próbę rozwiązania sporu na drodze mediacji najlepiej więc podejmować przed skierowaniem sprawy do sądu, aby zapobiec sytuacji, gdy skutki konfliktu będą już dla stron odczuwalne.

Proponujemy, aby umowy pomiędzy partnerami biznesowymi zawierały klauzulę mediacyjną, będącą zobowiązaniem stron do podejmowania próby ugodowego rozwiązywania sporów na drodze mediacji przed skierowaniem na drogę sądową.

W ciągu ostatnich kilku lat poziom wiedzy na temat mediacji niewątpliwie wzrasta.

Jednak dostęp do szczegółowych, rzetelnych informacji jest nadal niewystarczający i stanowi jedną z głównych barier utrudniających powszechne stosowanie mediacji jako metody rozwiązywania sporów.

Wraz z wydawcą miesięcznika „Builder” podjęliśmy działania, w ramach których powstał program „WARTO MEDIOWAĆ budujemy zaufanie w biznesie”. Naszym celem jest propagowanie mediacji, szybkiej i skutecznej metody rozwiązywania sporów i konfliktów. To również program promocji dobrych praktyk w zakresie rozwiązywania sporów i konfliktów w biznesie.

28 Builder

M

Warto

ediacja jest dziś coraz bardziej popularna, mimo to bardzo często mylona jest z negocjacjami, arbitrażem, a nawet medytacją. Mediator kojarzy się z negocjatorem, czasem z adwokatem lub terapeutą. Czym więc jest mediacja i kim jest mediator?

Dlaczego warto mediować?

Mediacja to jedna ze skuteczniejszych metod rozwiązywania sporów i konfliktów pomiędzy stronami.

To dobrowolny i poufny sposób dochodzenia do porozumienia, prowadzony z pomocą bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej, jaką jest mediator. To specjalista w prowadzeniu rozmów zmierzających do wypracowania i zawarcia ugody mediacyjnej. Po zatwierdzeniu przez sąd, ugoda zawarta przed mediatorem ma moc ugody sądowej. Po nadaniu jej klauzuli wykonalności stanowi podstawę do postępowania egzekucyjnego.

W tym artykule, pierwszym z cyklu artykułów publikowanych w ramach kampanii informacyjnej WARTO MEDIOWAĆ, postaram się odpowiedzieć na kilka najczęściej zadawanych pytań dotyczących mediacji.

Czy podczas mediacji obowiązują jakieś zasady, które mają na celu ochronę interesów stron?

Przede wszystkim mediacja jest poufna, co oznacza, że wszelkie informacje przekazane podczas procesu jej trwania są objęte tajemnicą i nie mogą być przekazywane żadnej instytucji ani osobie prywatnej.

Dodatkowo mediacja jest dobrowolna. Strony uczestniczą w niej z własnej woli. Same decydują, czy rozwiązanie jest dla nich korzystne.

Mają też możliwość wycofania się z mediacji na każdym jej etapie.

Zasada akceptowalności dotyczy osoby mediatora oraz zasad prowadzenia mediacji. Zaakceptowanie ich przez obie strony jest warunkiem rozpoczęcia mediacji.

Mediacja to jedna ze skuteczniejszych metod rozwiązywania sporów i konfliktów pomiędzy stronami. To dobrowolny i poufny sposób dochodzenia do porozumienia, prowadzony z pomocą bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej, jaką jest mediator.

Michał Jaksa Wiceprezes Zarządu Fundacji Rozwoju Mediacji

Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu. Wykładowca akademicki. Prowadzi mediacje gospodarcze, cywilne, prawa pracy.

Ukończył szkolenia z zakresu mediacji, negocjacji i rozwiązywania konfliktów.

Wpisany na Listę Stałych Mediatorów przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.

Mediacja zakłada neutralność mediatora wobec spornych kwestii, ale głównie wobec dyskutowanych i ostatecznie przyjętych ustaleń między stronami. Zadaniem mediatora jest współpraca ze stronami mającymi na celu wypracowanie takiego rozwiązania, które będzie najlepiej odpowiadało ich potrzebom i interesom. Nie narzuca stronom wyboru konkretnego rozwiązania, nie wypowiada też swoich osobistych opinii na temat sporu.

Mediator jest bezstronny. Nie opowiada się za racjami żadnej ze stron.

Nie reprezentuje interesów żadnej grudzień 2012

mediować z nich. Wspiera obie strony w procesie dochodzenia do porozumienia.

Stosowanie wszystkich wymienionych zasad zapewnia obu stronom pełną decyzyjność oraz kontrolę nad rozwiązaniem, a tym samym chroni ich interesy.

Co zatem może być przedmiotem mediacji?

Analizując nasze dotychczasowe doświadczenia, konflikty zgłaszane do mediacji w sprawach gospodarczych dotyczą w szczególności relacji między przedsiębiorcami (często między firmami budowlanymi), między udziałowcami, wspólnikami, partnerami biznesowymi, relacji z klientem, ale również innych spraw cywilnych, takich jak podział majątku, zniesie- nie współwłasności lub sprawy sąsiedzkie.

Kiedy warto mediować?

Na każdym etapie współpracy, gdy pojawiają się problemy, a próby ich rozwiązania bezpośrednio przez strony nie przynoszą oczekiwanego rezultatu. Próby warto podejmować jeszcze przed złożeniem pozwu. Wtedy udział w rozmowach neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej – mediatora, może pomóc stronom na wczesnym etapie, szybko wypracować wspólne rozwiązanie.

Można też podjąć próbę rozwiązania sporu poprzez mediację w trakcie toczącego się postępowania w sądowego. Prowadzenie rozmów niezależnie od procesu sądowego pozwala na szukanie i ustalenie takich warunków, na które nie byłoby miejsca w postępowaniu sądowym. Na tym etapie jedna ze stron lub obie zgodnie zgłaszają się do mediatora. Coraz częściej sąd kieruje strony do mediacji.

Dlaczego warto mediować?

Przede wszystkim dlatego, że rozwiązywanie sporu na drodze mediacji daje stronom możliwość szybkiego wypracowania własnego porozumienia. W mediacji to strony decydują o treści ugody. Drugim argumentem jest szybkość zakończenia sporu. Dla firm jest szczególnie istotna, ponieważ pozwala szybko uzyskać porozumienie, uniknąć udziału w długotrwałym procesie, a tym samym oszczędzić czas i pieniądze, ale także rozliczyć się z kontrahentem. Wypracowanie rozwiązania i zakończenie sporu ułatwia stronom utrzymanie dalszych relacji biznesowych. Efektem ubocznym jest uczenie się efektywnego rozwiązywania sporów i negocjowania porozumienia, a to okazuje się bardzo przydatne, kiedy ponownie znajdziemy się w sytuacji konfliktu i trzeba usiąść do wspólnych rozmów.

WARTO MEDIOWAĆ budujemy zaufanie w biznesie to program o charakterze informacyjnym i promocyjnym, skierowany do firm i instytucji, którego celem jest popularyzacja mediacji - skutecznej metody rozwiązywania sporów i konfliktów w biznesie. Kampania informacyjna obejmuje cykl artykułów poświęconych mediacji, konsultacje na temat mediacji oraz dostęp do rzetelnej wiedzy na tematy związane z mediacją.

WARTO MEDIOWAĆ budujemy zaufanie w biznesie to również program promocji dobrych praktyk w zakresie rozwiązywania sporów i konfliktów w biznesie. Realizowany jest w ramach projektu WARTO MEDIOWAĆ mediacja, dialog społecznie odpowiedzialny.

Organizatorami programu WARTO MEDIOWAĆ są Fundacja Rozwoju Mediacji i wydawca miesięcznika „Builder”.

W ramach programu, na łamach miesięcznika „Builder” będą publikować artykuły poświęcone mediacji. Eksperci Fundacji odpowiedzą na pytania czytelników. Szczegółowe informacje na temat programu i zasad uczestnictwa znajdują się na stronie internetowej www.wartomediowac.pl.

Zapraszamy do udziału w programie.

www.fundacjamediacji.pl Fundacja Rozwoju Mediacji jest organizacją pozarządową, utworzoną przez mediatorów z wieloletnią praktyką w przeprowadzaniu postępowań mediacyjnych.

Naszym celem jest rozwijanie i propagowanie idei mediacji, jako metody rozwiązywania sporów sądowych i pozasądowych.

Podejmujemy szereg działań na rzecz rozwoju mediacji oraz alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR), a także upowszechniania wiedzy dotyczącej mediacji oraz różnych form jej wykorzystania. Prowadzimy mediacje w sprawach gospodarczych, cywilnych, rodzinnych, prawa pracy i ubezpieczeń.

W naszej pracy kierujemy się Standardami Prowadzenia Mediacji przyjętymi przez Fundację Rozwoju Mediacji.

grudzień 2012

Działamy także w innych obszarach: prowadzimy szkolenia, warsztaty i konsultacje. Nasz zespół stanowią doświadczeni mediatorzy, którzy ukończyli liczne szkolenia z zakresu mediacji, negocjacji i rozwiązywania konfliktów. Wpisani są na Listę stałych mediatorów Fundacji Rozwoju Mediacji prowadzoną przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.

FUNDACJA ROZWOJU MEDIACJI 01-828 Warszawa, ul. Schroegera 82 lok. 100 (budynek DOMU NAUKI, wejście od ul. Przybyszewskiego, I piętro) telefon: 602 774 777 fax: (22) 834 50 51 e-mail: sekretariat@fundacjamediacji.pl, www.fundacjamediacji.pl

Builder 29

prawo

Jak usprawnić PPP? Łukasz Bernatowicz Partner zarządzający w Kancelarii Prawnej Bernatowicz, Komorniczak, Mazur Radcy Prawni i Doradcy Podatkowi sp.p.

Radca prawny z wieloletnim doświadczeniem w zakresie prawa cywilnego i handlowego.

Arbiter w Sądzie Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie. Ekspert prawny Business Centre Club w Warszawie. Sporządza opinie prawne na zlecenie Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej oraz Kancelarii Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej.

Krzysztof Gładych Aplikant radcowski Kancelarii Prawnej Bernatowicz, Komorniczak, Mazur Radcy Prawni i Doradcy Podatkowi sp. p. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Posiada bogate doświadczenie w wewnętrznej obsłudze spółek kapitałowych w charakterze inhouse, a także w obsłudze prawnej prowadzonej w Kancelariach Prawnych.

30 Builder

Niewątpliwie w stosowaniu i korzystaniu z PPP kryje się wielki potencjał. Równocześnie jednak istnieje potrzeba wykonania dużej pracy, aby proces ten funkcjonował w Polsce tak jak należy.

P

artnerstwo publiczno-prywatne (zwane dalej „PPP”) polega na współpracy pomiędzy jednostkami administracji publicznej i samorządowej, a podmiotami prywatnymi w sferze usług publicznych.

PPP najłatwiej określić jako powiązania pomiędzy usługodawcami publicznymi i prywatnymi, w wyniku których obydwaj wnoszą specyficzny wkład do wspólnego świadczenia usług.

Uczestnikami procesu po stronie publicznej są m.in. rząd, jednostki samorządu terytorialnego, zaś po stronie prywatnej przedsiębiorcy, przedsiębiorstwa, mieszkańcy regionu oraz banki.

Plusy partnerstwa

Podstawowymi korzyściami płynącymi ze stosowania partnerstwa publiczno-prywatnego są w szczególności: • zwiększona ilość inwestycji infrastrukturalnych, przy równoczesnym mniejszym obciążeniu dla budżetu Państwa, • podział ryzyka inwestycji – w ramach projektów partnerstwa publicznoprywatnego każda ze stron ponosi ryzyko w swoim zakresie (tym samym następuje zdjęcie części ryzyka inwestycyjnego z podmiotu publicznego), • zwiększona jakość świadczonych usług oraz poprawienie jakości zarządu publicznym mieniem, • zróżnicowanie źródeł finansowania rozwoju publicznego, • możliwość realizacji celów długoterminowych, a ponadto nastawionych (w odróżnieniu od zamówień publicznych) na realizację wielu celów.

Partnerstwo publiczno-prywatne przerzucając część ryzyka inwestycji i ponoszonych kosztów na sektor prywatny, pozwala zachować pożądaną skalę i poziom inwestycji, pomimo niewątpliwego zmniejszenia zaangażowania finansowego samego państwa.

PPP w Polsce

W Polsce, partnerstwo publiczno-prywatne stawiało swoje pierwsze kroki dopiero w 2005 r., kiedy to w życie weszła pierwsza regulacja prawna, bezpośrednio odnosząca się do problemu partnerstwa publiczno-prywatnego (wcześniej funkcjonowały jedynie ustawa o gospodarce komunalnej oraz ustawa o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym, który dotykały omawianej materii wyłącznie w sposób pośredni). Aktualnie współpracę tą regulują ustawa z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi ze stycznia 2009 r.

Pomimo relatywnie krótkiego okresu stosowania PPP w Polsce, do chwili obecnej ogłoszono już ponad kilkadziesiąt postępowań o wybór inwestora prywatnego oraz zawarto kilkanaście umów o PPP. Dotyczą one różnorodnych przejawów aktywności i obejmują m.in.: budowę parkingów podziemnych, zarządzanie gospodarką wodno-ściekową, sektor ochrony zdrowia i transport publiczny. Z PPP skorzystano również przy organizacji EURO 2012. Zwiększająca się liczba projektów PPP wynika w dużej mierze z deficytu środków publicznych i konieczności pozyskania prywatnego kapitału.

Niemniej jednak, w dalszym ciągu istnieje szereg wad regulacyjnych PPP. Wynikają one m.in. z braku wypracowanego modelu współpracy gmin z firmami prywatnymi, braku właściwego doświadczenia jednostek samorządowych, małego zainteresowania inwestowaniem w małych gminach ze względu na ograniczony rynek zbytu czy też trudnej sytuacji finansowej zarówno samorządów, jak i prywatnych firm. Problemom tym naprzeciw musi wyjść przede wszystkim ustawodawca.

Liczba projektów PPP powinna być zdegrudzień 2012

cydowanie większa i obejmować coraz to większe projekty. W chwili obecnej, pomimo poprawy sytuacji, nie jest to jednak w dalszym ciągu możliwe.

PPP w nowej odsłonie

19 grudnia 2008 r. została uchwalona (weszła w życie 5 lutego 2009 r.) nowa ustawa o partnerstwie publicznoprywatnym. Nowa regulacja znacząco odformalizowała PPP jako sposób realizacji zadań publicznych. Zrezygnowano bowiem z niezrozumiałego dotąd ograniczenia, w postaci możliwości posłużenia się tą metodą realizacji zadań publicznych, wyłącznie w sytuacji, gdy będzie ona korzystniejsza od innych metod. Zmiana ta w pewien sposób i w pewnym zakresie „uwolniła” więc stosowanie PPP w Polsce.

W pierwszej kolejności warto byłoby poszerzyć zakres przedmiotowego pojęcia partnera prywatnego o osoby fizyczne niebędące przedsiębiorstwami oraz ograniczyć zakres pojęcia „przedsięwzięcia”, poprzez wyeliminowanie świadczenia usług połączonego z zarządzaniem lub utrzymaniem składnika majątkowego.

Niemniej jednak, ustawa ta nie jest również wolna od mankamentów. W jej treści łatwo zauważyć, iż ustawodawca pomimo wcześniejszego „uwolnienia” PPP dokonał równocześnie kilku niepotrzebnych zmian, utrudniających stosowanie PPP w praktyce. Odnosi się to przede wszystkim do rozszerzenia zakresu kryteriów obligatoryjnych i wprowadzenia dodatkowych czterech kryteriów fakultatywnych stosowania PPP. Ponadto, również w zakresie kryterium wyboru partnera prywatnego, ustawodawca postanowił nie odbiegać zbytnio od regulacji z 2005 r., co za tym idzie w dalszym ciągu znacząco utrudniając procedurę tego wyboru. Niepotrzebnie zawęził rolę podmiotu publicznego w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych (do komandytariuszy i akcjonariuszy) ograniczając tym samym ich wpływ na realizację przedsięwzięcia, a także niezasadnie ograniczył wysokość, do której organy administracji rządowej mogą w danym roku zaciągać zobowiązania finansowe z tytułu umów o PPP. Tego rodzaju ograniczenia, z całą pewnością nie zachęciły do rozpoczynania projektów PPP, co więcej wpłynęły odstarszająco na potencjalnie grudzień 2012

zainteresowane podmioty. Oznaczało to bowiem konieczność planowania z dużym wyprzedzeniem realizacji zadań w formule PPP, a ponadto przyczyniło się do trudności w zmianie koncepcji wykonania zadania.

Domniemywać można, iż sam ustawodawca nie był w stanie dokonać jasnego wyboru kierunku, w którym powinna iść nowelizacja PPP. Zmiany doprowadziły więc przewrotnie zarówno do udogodnień jak i ograniczenia stosowania PPP. Ustawodawca nie zachęcił tym samym potencjalnych stron PPP do zdecydowania się na ten krok.

Poza powyższymi, jednym z ważniejszych problemów PPP była również zmiana wprowadzona w rok po wejściu w życie nowej ustawy, prowadząca do swego rodzaju dualistycznego stanu regulacji prawnej PPP. Gwoli wyjaśnienia, zgodnie z ustawą do wyboru partnera prywatnego stosuje się – w zależności od planowanego źródła wynagrodzenia partnera – ustawę o koncesji na roboty budowlane lub usługi albo prawo zamówień publicznych (dalej PZP).

Z niezupełnie znanych przyczyn ustawodawca postanowił jednak rozszerzyć ww. dualizm. Zgodnie z ustawą z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, dwie powyższe ustawy znalazły też zastosowanie w przypadku kształtowania samej umowy o PPP. Wcześniej takiego obowiązku nie było. Długość umów zależała od specyfiki danego projektu i porozumienia uczestników partnerstwa. Ta niewielka zmiana spowodowała szereg negatywnych skutków. Obowiązek ich stosowania spowodował między innymi, że bezpośrednie zastosowanie mają również te ich przepisy, które określają ograniczenia okresu, na jaki mogą zostać zawarte umowy o PPP. Długość umowy determinowana jest więc nie przez specyfikę konkretnego projektu lub cele stron, ale przez dwie regulacje prawne, odmiennie ten czas kształtujące. Wydaje się, że wraz z powyższą zmianą nastąpił niestety duży krok wstecz w stosowaniu PPP w Polsce. Aktualny stan prawny, w sposób niewątpliwy, znacząco utrudnia praktyczne stosowanie ww. regulacji.

Proponowane zmiany

Aktualnie obowiązująca regulacja zawiera więc szereg mankamentów. Dla pełnego wykorzystania potencjału PPP w Polsce, konieczne wydaje się stopniowe jej usprawnianie. Możliwości, jakie kryje stosowanie ww. regulacji w praktyce, nie powinny być, jak dotychczas,

Ustawodawca powinien zastanowić się nad zniesieniem obligatoryjnych kryteriów oceny ofert – kryteria te usztywniają bowiem proces wyboru partnera prywatnego i doprowadzają do niepotrzebnego zawyżenia poprzeczki w stosowaniu PPP. marnowane. W tym celu konieczne jest podjęcie kroków przez ustawodawcę.

W pierwszej kolejności warto byłoby poszerzyć zakres przedmiotowego pojęcia partnera prywatnego o osoby fizyczne, niebędące przedsiębiorstwami oraz ograniczyć zakres pojęcia „przedsięwzięcia”, poprzez wyeliminowanie świadczenia usług połączonego z zarządzaniem lub utrzymaniem składnika majątkowego.

Sugeruje się również m.in. dopuszczenie stosowania przepisów ustawy PZP także w przypadku, gdy wynagrodzeniem partnera prywatnego będzie prawo pobierania pożytków. Niewątpliwie zmiana taka umożliwiłaby wybór partnera w trybie bardziej rygorystycznym, ale i zdecydowanie bezpieczniejszym.

Wydaje się, że zmiana ta mogłaby spowodować pewien pozytywny impuls w stosowaniu PPP. Warte rozważenia byłoby też umożliwienie powołania spółki projektowej przez partnera prywatnego po wyborze jego oferty jako tej najkorzystniejszej czy możliwość wstąpienia podmiotów finansujących w miejsce partnera prywatnego – sytuacja taka mogłaby mieć miejsce, gdyby realizacja przedsięwzięcia w całości lub większości finansowana była przez bank bądź instytucję finansową.

Ponadto, ustawodawca powinien zastanowić się również nad zniesieniem obligatoryjnych kryteriów oceny ofert – kryteria te usztywniają bowiem proces wyboru partnera prywatnego i doprowadzają do niepotrzebnego zawyżenia poprzeczki w stosowaniu PPP. Wydaje się również, iż dobrym pomysłem byłoby dopuszczenie do zawarcia umowy z partnerem prywatnym, wybranym na podstawie przepisów ustawy PZP na okres dłuższy niż 4 lata, a także wprowadzenie możliwości wcześniejszego jej rozwiązania. Zmiany te dałyby wyraźny znak, iż PPP stanowi formę współpracy, nie tylko efektywną, ale i relatywnie łatwą w realizacji. Piętrzące się dotychczas pasmo ograniczeń i niedogodności powinno być jak najprędzej zastąpione swobodą i wymiernymi korzyściami stosowania PPP. Tu jednak główną rolę powinien wziąć na siebie właśnie ustawodawca.

n

Builder 31

raport

Mapa arch. Ichabod Paleogene, Krzysztof Kori

Mapa rozmieszczenia, planów budowy i wyłączeń elektrowni atomowych

Kontrowersyjna energia

Działające reaktory jądrowe, budowa nowych Działające reaktory jądrowe, planowana budowa nowych Brak reaktorów jądrowych, budowa nowych Brak reaktorów jądrowych, planowana budowa nowych Działające reaktory jądrowe, brak poczynań odnośnie kolejnych Działające reaktory jądrowe, rozważanie wyłączenia ich Cywilna energetyka jądrowa jest nielegalna Brak reaktorów jądrowych

Po serii wypadków jądrowych związanych z katastrofą japońskiej elektrowni atomowej Fukushima, zaufanie społeczne w stosunku do pozyskiwania energii jądrowej znacząco spadło. W efekcie w Unii Europejskiej pojawiło się pytanie o bezpieczeństwo reaktorów znajdujących się na jej terenie.

Katarzyna Burzyńska

S

zacuje się, że w efekcie katastrofy na raka zginie nawet do 1300 osób w Japonii i 2500 osób na świecie. Do potencjalnych przyczyn zaistniałych nowotworów należy spożycie zanieczyszczonej odpadami radioaktywnymi żywności lub wody, kontakt zewnętrzny lub inhalacja pierwiastków radioaktywnych z powietrza itp. Inne przypadki wynikały z bezpośredniego napromieniowania podczas

32 Builder

ewakuacji z miejsca wypadku. Do tej pory odnotowano około 600 ofiar śmiertelnych. Prawdopodobnie śmiertelność będzie mniejsza niż w przypadku Czarnobyla.

W Chinach planowana jest budowa ponad 100 nowych reaktorów jądrowych.

Po raz kolejny stajemy więc przed pozornie nieskomplikowanym dylematem, w którym na podstawie proroczych prognoz bezpieczeństwa stawia się wartość pieniądza ponad dobro obywateli. Biznes to biznes – niezależnie, czy chodzi o energię jądrową, czy leczenie nowotworów.

Zaskakującym zdaje się być fakt, że w Polsce planuje się wznowienie budowy elektrowni jądrowej, podczas gdy Niemcy rozważają wyłączenie swoich, a co za tym idzie inwestycję w energie odnawialne. Do 2020 roku, kiedy to u nas ma zakończyć się budowa elektrowni jądrowej, Niemcy planują zwiększenie udziału energii odnawialnych

do 47%, a do 2021 wyłączenie elektrowni atomowych. Ruch antynuklearny dominuje w wielu krajach Unii Europejskiej, przykładem jest Austria, pozostająca przeciwnikiem energii atomowej w swoim kraju.

Nowa Zelandia określa się hasłem strefy wolnej od energii jądrowej, co zakłada zakaz wstępu na wody terytorialne kraju statkom zasilanym energią jądrową.

Raport Komisji Europejskiej

4 października 2012 roku Komisja Europejska opublikowała dokument dotyczący oceny bezpieczeństwa elektrowni jądrowych na terenie Unii Europejskiej.

Po katastrofie w Czarnobylu wygaszono elektrownie atomowe we Włoszech.

Przeprowadzono testy wytrzymałościowe w celu określenia reakcji poszczególnych elektrowni na różnego rodzaju nieprzewidziane zdarzenia, po-

W 12 krajach świata trwa budowa kolejnych, natomiast w Iranie pierwszej elektrowni jądrowej. Plany budowy kolejnych reaktorów podjęło 17 krajów, natomiast pierwszych 16, w tym Polska, Hiszpania i Holandia pozostają bez planów, natomiast Niemcy do 2022 roku zlikwidują reaktory obecne na terenie kraju. grudzień 2012

cząwszy od katastrof naturalnych, przez błędy użytkowania, do uszkodzeń technicznych itp. oraz analizy zagrożeń i metod zapobiegania im w przypadku ataków terrorystycznych. Według raportu, normy bezpieczeństwa są spełnione przez wszystkie obiekty zlokalizowane na terenie Unii Europejskiej, w związku z czym nie ma podstaw do zamknięcia żadnego z nich. Jednakże, poprawa systemów zabezpieczeń jest zalecana jednocześnie w niemal wszystkich tych elektrowniach. Komisja przedstawiła najistotniejsze zagadnienia dotyczące opieki nad reaktorami.

54 z 145 obiektów nie posiada satysfakcjonującej ochrony w razie wystąpienia trzęsienia ziemi, natomiast 62 w razie powodzi. Na terenie 83% reaktorów zauważono konieczność udoskonalenia lub zainstalowania przyrządów pomiarowych aktywności sejsmicznej, w celu umożliwienia odpowiedniej reakcji w przypadku katastrof naturalgrudzień 2012

Przepis na elektrownię

Najistotniejszym elementem budowy elektrowni jest jej lokalizacja, tj. przy dużym zbiorniku wodnym - rzece lub morzu ze stabilną sytuacją sejsmiczną, w umiarkowanej odległości od dużych miast - z potrzeby pozyskiwania klientów i transportu, ale i ze względów bezpieczeństwa.

Nie mniej ważny zdaje się być budżet liczony w miliardach euro i znajomość procesu, który zachodzi w reaktorach.

Atomy uranu mają największe jądra atomowe ze znanych dotychczas pierwiastków. Odkryto, że jeśli wystrzeli się neutron w jądro atomu uranu, ten dzieli się na dwie cząstki, wydzielając przy tym ciepło i energię. W procesie tym powstają nowe neutrony, które oddziałują na inne jądra atomowe, w rezultacie wywołując reakcję łańcuchową.

Ważną rolę odgrywa woda, która zwalnia tempo poruszania się neutronów.

W celu zatrzymania reakcji łańcuchowej wprowadza się materiały absorbujące neutrony. Co kilka lat, zużyte paliElektrownia jądrowa Olkiluoto w Finlandii

wo wymienia się na nowe, stare natomiast przechowuje się w ogromnych rozmiarów basenach. Opracowywane są metody usuwania odpadów poprzez umieszczenie 24-tonowych kanistrów z odpadami w tunelach w podłożu skalnym o znanej historii stabilności. Szacuje się, że odpady będą składowane ok. 60-70 lat (w przypadku fińskiego reaktora jest odpowiednia ilość miejsca na odpady atomowe z takiego przedziału czasowego), a po 250 000 latach ulegną one rozkładowi i bezpiecznym będzie ich usunięcie.

Bibliografia 1. Raport „Worldwide health effects of the Fukushima Daiichi nuclear accident” J.E. Ten Hoeve, M.Z. Jacobson z kwietnia 2012.

2. COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT: „Technical summary on the implementation of comprehensive risk and safety assessments of nuclear power plants in the European Union” z dn. 4.10.2012.

3. „Testy wytrzymałościowe obiektów jądrowych potwierdzają przestrzeganie rygorystycznych norm bezpieczeństwa oraz potrzebę dalszego doskonalenia”.

Komunikat prasowy Komisji Europejskiej Elektrownia atomowa „Bruce” w Kanadzie

Fot. arch. kallerna

Jak podaje Money.pl, pierwszą w Polsce elektrownię atomową wybuduje czterech liderów polskiej energetyki: PGE, Enea, KGHM i Tauron PE. Rozważane są trzy lokalizacje na wybrzeżu Morza Bałtyckiego, tj. Choszczewo, Gąski i Żarnowiec. To właśnie w Żarnowcu 20 lat temu rozpoczęto budowę elektrowni jądrowej.

Miała ona stanowić część polskiego planu energetyki jądrowej wraz z budową elektrowni w miejscowości Klempicz. Budowę ostatecznie przerwano w 1989 roku, po protestach społecznych zaistniałych pod wpływem katastrofy w Czarnobylu (1986). W 1990, po referendum, w którym 86% głosujących opowiedziało się przeciwko budowie elektrowni, zadecydowano o jej likwidacji, za powody podając jej zbędność dla bilansu energetycznego w kraju, wątpliwą rentowność i niejednoznaczność kwestii bezpieczeństwa. Dokładnie 20 lat później Żarnowiec znalazł się na przodującej pozycji w rankingu lokalizacji pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, której powstanie szacuje się na rok 2020, jej koszt natomiast na 10 mld EUR.

nych. 32 reaktory wymagają instalacji układu filtrów wentylacyjnych obudowy. Ponad połowa elektrowni nie posiada sprzętu do walki z poważnymi wypadkami, nie jest on odpowiednio przechowywany lub łatwo dostępny. W 24 reaktorach odnotowano potrzebę dostępności rezerwowego pomieszczenia kontrolnego na wypadek awarii. Do końca roku 2012 mają zostać przygotowane krajowe plany i harmonogramy wdrażania zmian.

Testy odbyły się w trzech etapach, tj.

I - samoocena operatorów, II - ocena wyników etapu I przez krajowe organy regulacyjne, III - analiza sprawozdań etapu II przez zespoły ponadnarodowe. Elektrownie przebyły konieczne wizytacje.

Fot. arch. Cszmurlo

Elektrownia jądrowa w Polsce

Builder 33

inicjatywy branży

Owoce porozumienia Od 1 stycznia 2013 r. na budowach wszystkich sygnatariuszy Porozumienia dla Bezpieczeństwa w Budownictwie obowiązywać będzie wspólny wzór IBWR. To kolejny efekt tegorocznych prac Porozumienia, obok załącznika BHP do umów podwykonawczych oraz ramowego programu szkoleń informacyjnych.

Wypracowane przez Porozumienie wspólne dokumenty dotyczące BHP pomogą w budowaniu jednolitych standardów bezpieczeństwa pracy na polskich budowach.

Agnieszka Kania

W

iele firm podwykonawczych współpracuje z kilkoma generalnymi wykonawcami – sygnatariuszami Porozumienia.

Wprowadzenie wspólnej dokumentacji dotyczącej BHP oznacza, że na każdej z budów realizowanych przez członków Porozumienia podwykonawcy spotkają się z identycznymi wymaganiami w zakresie BHP.

34 Builder

O Porozumieniu

Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie to inicjatywa zawiązana w 2010 roku przez siedmiu generalnych wykonawców: Bilfinger Berger, Budimex, Hochtief Polska, Mostostal Warszawa, Polimex Mostostal, Skanska i Warbud. Porozumienie za cel nadrzędny stawia sobie wyeliminowanie wypadków z placów budów w Polsce.

Poprawa bezpieczeństwa na budowach ma nastąpić poprzez zrealizowanie szeregu projektów wprowadzających rozwiązania systemowe z dziedziny BHP, m.in.: wspólne wzory dokumentów, model potwierdzania kwalifikacji zawodowych pracowników budowlanych czy szkolenia okresowe. Porozumienie chce propagować kulturę bezpieczeństwa, uświadamiać zagrożenia płynące grudzień 2012

z pracy na budowie i w konsekwencji eliminować ryzyko.

W I połowie 2012 r. uszczegółowione zostały cele działalności Porozumienia i ustalone priorytetowe obszary działań.

Przyjęto także zasady współpracy i harmonogram realizacji zadań. Priorytetowe obszary działań to: wykwalifikowana siła robocza, szkolenia BHP, podwykonawcy, zarządzanie ryzykiem oraz kultura BHP. Prace nad poszczególnymi obszarami i zakresami tematycznymi realizowane są przez kilka grup zadaniowych, a ich harmonogram został zaplanowany do końca 2014 roku.

Działania Porozumienia rozłożone są na wiele lat i wiążą się nie tylko ze zmianami organizacyjnymi, ale także ze zmianą mentalności przyzwyczajeń pracowników i społeczeństwa. Inicjatywę wspierają: Główny Inspektorat Pracy, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Polski Związek Pracodawców Budownictwa oraz Związek Zawodowy Budowlani.

Efekty działań

W maju 2012 r. prezesi firm – sygnatariuszy Porozumienia dla Bezpieczeństwa w Budownictwie podpisali wspólny załącznik do umów podwykonawczych „Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy”. Dokument ten opisuje oczekiwania generalnych wykonawców wobec firm podwykonawczych w zakresie przestrzegania przez nich wymagań dotyczących bezpieczeństwa. „Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy” stanowią element umowy pomiędzy generalnymi wykonawcami a firmami podwykonawczymi. Zostały opracowane na podstawie przepisów polskiego prawa oraz wewnętrznych procedur bezpieczeństwa sygnatariuszy Porozumienia. Zobowiązują one podwykonawców do organizowania i prowadzenia robót w sposób gwarantujący bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w tym do zapewnienia środków i materiałów niezbędnych dla bezpiecznego wykonania powierzonych zadań. Ponadto, nakładają na firmy podwykonawcze obowiązek współdziałania z sygnatariuszami Porozumienia w zakresie BHP - zarówno podczas przygotowania, jak i realizowania budowy.

Od 1 października br. załącznik BHP obowiązuje na projektach każdej z firm - sygnatariuszy.

Kolejne wspólne dokumenty sygnatariuszy podpisane w 2012 r. to „Wytyczne do sporządzania IBWR” oraz „Deklaracja szkoleń informacyjnych”. „Wytyczne do sporządzania IBWR” grudzień 2012

ujednolicają zakres informacji znajdujących się we wzorach Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robót obowiązujących na budowach każdego z sygnatariuszy Porozumienia. IBWR wykonywana jest w celu poinformowania pracowników o występujących zagrożeniach i bezpiecznym sposobie wykonania prac, na podstawie sporządzonej oceny ryzyka dla zadania. Zapoznanie z nią wszystkich pracowników wykonujących daną pracę przed rozpoczęciem robót jest obowiązkowe.

Wspólna IBWR będzie wdrażana na projektach członków Porozumienia od 1 stycznia 2013 r. „Deklaracja szkoleń informacyjnych” określa natomiast wspólny dla wszystkich sygnatariuszy ramowy program szkoleń informacyjnych. Jest to minimum informacji, które należy przekazać pracownikom – każdy z sygnatariuszy może poszerzyć program szkolenia z zachowaniem układu tematów i minimalnych informacji. „Deklaracja” określa także zasady przeprowadzania szkoleń informacyjnych.

Szkolenia informacyjne są obowiązkowe dla wszystkich osób pracujących na danej budowie: pracowników generalnego wykonawcy i podwykonawców.

Ich celem jest zapoznanie pracowników z ryzykami dotyczącymi placu budowy i jego otoczenia.

Od 1 stycznia 2013 r. szkolenia informacyjne będą wdrażane na wszystkich nowych budowach sygnatariuszy. Na budowach istniejących będą one wprowadzane sukcesywnie.

W 2013 r. Porozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie zamierza opracować wytyczne do szkoleń okresowych oraz wspólne standardy dla prac szczególnie niebezpiecznych.

Wzory brytyjskie

Wzorem dla działań Porozumienia jest Wielka Brytania. Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku liczba wypadków śmiertelnych wynosiła tam około 120 rocznie, podobnie jak obecnie w Polsce.

Największe firmy budowlane powołały Grupę Generalnych Wykonawców, która zrzeszała 23 firmy mające 35-procentowy udział w brytyjskim rynku. Nadrzędnymi celami Grupy było zmniejszenie liczby wypadków śmiertelnych o 10 procent co roku i zapewnienie w pełni wykwalifikowanej siły roboczej przez trzy lata. Cel osiągnięto – przez dziesięć lat liczba śmiertelnych wypadków na brytyjskich budowach spadła o połowę (ze 105 do 53 rocznie). Jeśli możliwa była zmiana w zakresie bezpieczeństwa

Niebezpieczne budownictwo Budownictwo jest branżą, która przoduje w statystyce wypadków przy pracy. Każdego roku na polskich budowach dochodzi do około 120 śmiertelnych wypadków, co oznacza, że co 3 dni ginie człowiek. To więcej niż w górnictwie, uważanym powszechnie za najbardziej niebezpieczną branżę.

Głównym powodem dużej liczby wypadków w branży budowlanej jest brak kwalifikacji pracowników budowlanych, nieprzestrzeganie zasad BHP oraz niedoskonały system zabezpieczeń. Co druga ofiara śmiertelna na budowie to pracownik ze stażem pracy nieprzekraczającym trzech miesięcy.

Wypadki śmiertelne w budownictwie wg GUS 2008

127

2009

117

2010

112

2011

130

na rynku brytyjskim, nie ma żadnych przeszkód, by takie same zmiany przeprowadzić również w Polsce.

Organizacja prac

Nadzór nad pracami Porozumienia pełni Komitet Sterujący złożony z prezesów wszystkich siedmiu spółek.

O wysoki poziom merytoryczny wypracowanych rozwiązań dbają grupy robocze złożone z szefów BHP każdego z sygnatariuszy, wspierane przez zespoły specjalistów od bezpieczeństwa.

Projekty realizowane są według przyjętego harmonogramu, a ostateczny efekt każdego z nich zatwierdzany jest przez Komitet Sterujący, a więc przez wszystkich sygnatariuszy Porozumienia.

Członkowie Porozumienia chcą dzielić się z innymi firmami doświadczeniem, wiedzą i wynikami. Zwiększa to szanse osiągnięcia znaczącej poprawy w zakresie BHP w skali całej branży. Od jednolitych, jasnych i egzekwowanych zasad BHP nie ma odwołania, ponieważ w ostatecznym rozrachunku stawką jest to, co najcenniejsze - ludzkie życie i zdrowie.

Więcej informacji na temat działalności Porozumienia można znaleźć na stronie www.porozumieniedlabezpieczenstwa. pl. Jest ona skierowana do firm budowlanych, osób zajmujących się na co dzień BHP, dziennikarzy zainteresowanych tematyką bezpieczeństwa pracy oraz wszystkich, którzy chcą poszerzać swoją wiedzę w tym zakresie. n

Builder 35

debata

Nowe kierunki dla budownictwa!

Lata 2013-14 dla wielu przedsiębiorstw będą oznaczać – być albo nie być.

Gdzie w takiej sytuacji firmy powinny szukać nowych możliwości? Obok rynku krajowego badamy perspektywiczność rynków zagranicznych, zamieszczamy wskazówki, ostrzegamy przed barierami.

Janusz Żbik Podsekretarz Stanu Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej

Szansą na wzrost rynku jest budownictwo energooszczędne i pasywne.

Polski rynek budowlany w 2013 i 2014 będzie przygotowywał się zarówno na nowelizację ustawy o wyrobach budowlanych, jak i na nowy Kodeks Budowlany, który chcemy dopracować i przekazać do legislacji do końca 2014 roku. Ale szansą na wzrost rynku jest budownictwo energooszczędne i pasywne. Przygotowywany w ministerstwie projekt założeń nowej ustawy o charak-

36 Builder

terystyce energetycznej budynków musi być, zgodnie z dyrektywą europejską, powiązany z promocją poprawy efektywności energetycznej budynków. Już dziś interesują się tym problemem środowiska naukowe i zawodowe oraz przedsiębiorcy budowlani. Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków wynika z konieczności wdrożenia postanowień dyrektywy 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 2010 r. Obecnie rosnący potencjał tego rynku nie jest dostatecznie wykorzystany, ale z pewnością się to zmieni, gdy przeorientowane zostaną nie tylko regulacje dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej, ale przede wszystkim także regulacje dotyczące niezależnego systemu kontroli świadectw oraz sprawozdań z przeglądów systemów grzewczych i klimatyzacji oraz kotłów. Już obecne technologie pozwalają budować budynki o niskim zapotrzebowaniu na energię.

Pozwala to na zmniejszenie uzależnienia od nieodnawialnych źródeł energii, a jedno-

cześnie zapewnia użytkownikom najlepszy komfort użytkowania w przystępnej cenie. Budownictwo niskoenergetyczne i niskoemisyjne jest tańsze w użytkowaniu.

Know-how wykonawców, firm projektowych – w kontekście oszczędności budżetowych inwestorów – będzie źródłem przewagi konkurencyjnej na trudnym rynku zamówień.

Istotnym źródłem finansowania inwestycji drogowych i kolejowych są środki europejskie. Czekamy na informację o wysokości dostępnych dla Polski środków na inwestycje infrastrukturalne z nowej perspektywy finansowej UE. Jeszcze w 2013 roku, zgodnie z zapowiedzią Premiera, uruchomione zostaną nowe przetargi, tak aby nie powstała luka inwestycyjna pomiędzy starą a nową perspektywą finansową, m.in. na dokończenie autostrady A1 Tuszyn - Pyrzowice. Dla inwestycji tej szukamy finansowania także poza budżetem. Realizowane są zapowiedzi przedstawione w II expose: GDDKiA ogłosiła przetarg na dokończenie zachodniej obwodnicy Poznania, a Rada Ministrów w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2011-2015 dokonała zmian umożliwiających ogłoszenie przetargu na budowę obwodnicy Marek.

W kolejnych latach zostaną ogłoszone przetargi na dokończenie S7 między Krakowem a Warszawą, S5 między Poznaniem a Wrocławiem, S19 Rzeszów - Lublin i inne.

W połowie października Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sławomir Nowak poinformował, że wydatki na modernizację i rewitalizację kolei w latach 2013-2015 wyniosą ponad 30 mld zł: inwestycje w linie kolejowe to 26,5 mld zł, środki na nowoczesny tabor wyniosą 3,5 mld zł, natomiast na remonty dworców kolejowych zostanie przeznaczony 1 mld zł. W latach 2013-2015 modernizowanych będzie ponad 1300 km linii rocznie.

Ryszard Nowosielski Radca, Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pretorii z siedzibą w Johannesburgu

Na RPA nie można patrzeć w izolacji od wszystkich rynków południa Afryki z uwagi na powiązania gospodarcze tych krajów. Rozpoczęcie tu działalności dotyczy co najmniej 15 krajów wspólnoty SADC. Z RPA łączy Polskę wiele podobieństw, ale są też zagrudzień 2012

sadnicze różnice. Gospodarka RPA kształtowała się pod wpływem Europy Zachodniej przez dziesiątki lat, podczas gdy nasz staż europejski w zakresie gospodarki wolno-rynkowej jest krótszy.

U nas nie pojawiły się też dotąd czynniki wymuszające daleko posuniętą konsolidację rynku. Co to oznacza w praktyce: rynek lepiej zorganizowany, bardziej przejrzysty niż w Polsce, ale z konkurencją firm kilkakrotnie większych od głównych graczy na rynku polskim. Perspektywy polskich firm określa więc tylko możliwość podwykonawstwa dla dużych firm lokalnych i usługi w zakresie budownictwa specjalistycznego z dużym prawdopodobieństwem w ramach kontraktów realizowanych przez nie, lub inne firmy międzynarodowe w pozostałych krajach SADC (Wspólnota Rozwoju Afryki Południowej).

Razem z RPA potencjał rynku budowlanego obszaru sięga około 33 mld dolarów rocznie, z czego 60% dotyczy rozbudowy infrastruktury (energetyka, drogi, linie kolejowe, porty, infrastruktura wodna, służba zdrowia, tanie budownictwo mieszkaniowe, hotele). O ile rynek usług budowlanych RPA rośnie stosunkowo wolno (ok. 2,5%), w pozostałych krajach wzrost sięga 9%.

Przekłada się to na znaczące szanse przede wszystkim dostaw polskich towarów z grupy zaopatrzenia budownictwa, ale również i usług. Na rynku tym jednak potrzeba partnerów, a nie agentów, dlatego barierą nadal pozostaje brak środków finansowych małych i średnich firm do założenia w RPA własnego oddziału prowadzącego sprzedaż bezpośrednią.

Polska na południu Afryki wykorzystuje zaledwie 20% możliwości, realizując obroty handlowe rzędu 1 miliarda dolarów. Ponad 4 mld dolarów pozostaje do wzięcia, a jest to dopiero początek, bo grudzień 2012

na tym nie kończą się perspektywy najciekawszego obszaru XXI wieku. Więcej informacji na stronie: www.johannesburg.trade.gov.pl lub pod adresem office@poltrade.org.za

Paweł Antonik Prezes STRABAG Sp. z o.o.

(Budownictwo Infrastruktury)

Wspólnie z firmą forfaitingową bierzemy udział w pilotażowym projekcie organizowanym przez miasto Częstochowa.

W tym roku w Polsce zostanie wydane ponad 20 mld zł na drogi, jednak żeby utrzymać obecny potencjał rozwoju, pula ogłaszanych nowych przetargów co roku powinna być na takim poziomie. Jednak po ostatnich latach, bardzo dobrych dla budownictwa, nastąpi okres 2-3 lat stagnacji. To wielki problem dla wykonawców, bo do tej pory byliśmy na fali rozwoju: inwestowaliśmy, kupowaliśmy sprzęt, zatrudnialiśmy ludzi, a nagle musimy ograniczać działalność. Nie możemy także mieć pewności jak będzie wyglądała sytuacja za parę lat i czy nastąpi boom infrastrukturalny, podobny do tego z ostatnich lat, dlatego uważam, że należy wykorzystać każdy dopuszczalny model finansowy, aby zapewnić stabilny rozwój firmie.

STRABAG podpisał umowę z firmą wdrażającą tzw. forfaiting. Jest to forma finansowania, która przez Eurostat nie jest uznawana za zadłużenie jednostek samorządowych lub skarbu państwa. Inną korzyścią jest to, że w przypadku dużych projektów PPP for-

ma ta pozwala dodatkowo na dużą oszczędność czasową, bo nawet w ciągu 6-7 miesięcy można podpisać umowy. W forfaitingu wykorzystuje się także ustawy o podmiotach specjalnego przeznaczenia. Taki podmiot główny, który ma np. wybudować i utrzymywać drogę, może powołać podmiot docelowy do wykonania i sfinansowania projektu. Cały proces jest transparentny, bo odbywa się na podstawie regulacji zamówień publicznych, można też prowadzić negocjacje. W tym momencie do spółki głównej zgłasza się firma budowlana z bankiem lub z funduszem czy private equity. Spółka główna gwarantuje spłatę spółce docelowej. Każdy samorządowy projekt infrastrukturalny od razu generuje zadłużenie w pełnym wymiarze. Chodzi o to, by tę kwotę dopasować czy też rozłożyć np. na 10 lat. W takim układzie tylko 1/10 wchodzi w zadłużenie na dany rok i miasto może uruchomić w ten sposób następne projekty w kolejnym roku. Wspólnie ze wspomnianą firmą forfaitingową bierzemy udział w pilotażowym projekcie organizowanym przez miasto Częstochowa. Jeśli się powiedzie, wyznaczy to kierunek dla branży, a my nie będziemy musieli się martwić o to, co będzie za 2-3 lata, czy mamy zwalniać pracowników i co zrobić ze sprzętem.

Staramy się zniwelować redukcję zatrudnienia, próbujemy przesunąć część potencjału w kierunku wschodnim.

Bardzo dużo dzieje się obecnie w Rosji, która przygotowuje się do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 2018 roku. Ogłoszono już gdzie mają powstać stadiony i jakie drogi mają zostać wybudowane. Uruchomiliśmy już wytwórnię mas bitumicznych w Wielkim Nowogrodzie.

Mamy tam również zlecenie na remont 22-km odcinka drogi krajowej. Trzeba jednak pamiętać, że rozpoczęliśmy

w marcu tego roku, a rozwinięcie struktury na nowym rynku to kwestia minimum 2-3 lat. W tej chwili dysponujemy zespołem ok. 30 osób, polskich operatorów i techników, plus ok. 5 osób kadry rosyjskiej. W pozostałych krajach – Kazachstanie, Azerbejdżanie i Turkmenistanie – startujemy w prekwalifikacjach Banku Światowego. Jeżeli znajdziemy się na shortlistach, to wtedy będziemy już kalkulować i myśleć nad logistyką przerzutu sprzętu oraz ludzi z Polski. W STRABAGU większość pracowników rozumie, że to jest dla nich szansa i nie obawiają się tego wyzwania. Jeżeli chodzi o wymienione kraje, to planuje się w nich bardzo dużo nowych projektów i ogłasza przetargów, a ich własny potencjał do ich realizacji jest minimalny. Oceniam, że minimum 20 lat zajmie realizacja wszystkich przedsięwzięć, które zostały zaplanowane w niektórych z tych krajów.

Andrzej Grabowski Radca-Minister, Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie

Ukraiński rynek budowlany powinien być przedmiotem zainteresowania polskich firm poszukujących nowych możliwości i nowych rynków zbytu.

Rynek ten odnotowuje wprawdzie przejściowo trudności wywołane kryzysem gospodarczym, jaki Ukraina odnotowała na przełomie lat 2008/2009, niemniej jednak

Builder 37

debata statystyki rynku budowlanego wskazują na stopniowy powrót koniunktury na tym rynku. W 2011 r. bowiem łączna wartość wykonanych na Ukrainie prac budowlanych wyniosła blisko 60,4 mld hrywien (wzrost o 11% w porównaniu do poprzedniego roku i o ponad 32% w stosunku do kryzysowego 2009 r.), a łączna powierzchnia oddanych do użytkowania mieszkań wyniosła 9,4 mln m2 (wzrost o 0,7% w porównaniu do poprzedniego roku i o ponad 47% w stosunku do kryzysowego 2009 r.).

Należy również podkreślić, iż władze Ukrainy zdają sobie sprawę z potrzeby wspierania rozwoju krajowego rynku budowlanego jako sektora, którego rozwój może pozytywnie wpłynąć na całościową sytuację gospodarki ukraińskiej. Takim mechanizmem stymulowania ukraińskiego rynku budowlanego były chociażby finansowane przede wszystkim z budżetu państwa inwestycje infrastrukturalne, realizowane na Ukrainie w związku z przygotowaniami tego kraju do Euro 2012. Obecnie rząd ukraiński podejmuje inne inicjatywy na rzecz dalszego rozwoju tego sektora, takie jak chociażby upraszczanie prawa budowlanego, realizacja programu ocieplania budynków czy wdrażanie różnych mechanizmów wspierania rozwoju społecznego budownictwa mieszkaniowego (m.in. częściowe kompensowanie kosztów oprocentowania kredytów hipotecznych, finansowanie kosztów budowy 30% powierzchni mieszkań oraz udzielanie preferencyjnych kredytów dla młodych osób).

Dlatego też pozytywnie oceniamy dalsze perspektywy ukraińskiego rynku budowlanego i zachęcamy polskie firmy do poszukiwania nisz na tym rynku dla swoich produktów i usług. O dużych możliwościach w tym zakresie świadczyć może również

38 Builder

już bezpośrednia obecność polskich firm na tym rynku – wymienić tu należy chociażby takich dużych producentów materiałów budowlanych jak Cersanit, Barlinek, Śnieżka, Fakro czy firm wykonawczych jak Trasko-Inwest.

Oczywiście działalność na ukraińskim rynku budowlanym nie jest prosta. O ile bowiem dostawy materiałów budowlanych to działalność, która nie wiąże się z jakąś szczególną specyfiką (do rozwiązania pozostaje jedynie kwestia przeprowadzenia atestacji materiałów budowlanych oraz przeprowadzenia ich odprawy celnej), to już bezpośrednie świadczenie usług budowlanych na ukraińskim rynku wiąże się z koniecznością spełnienia przez zainteresowaną firmę szeregu wymogów.

Chodzi tu przede wszystkim o uprzednie uzyskanie licencji na prowadzenie działalności budowlanej i późniejsze uzyskanie szeregu pozwoleń na realizację określonego projektu (a w przypadku zaangażowania specjalistów z Polski – także pozwoleń na ich pracę na Ukrainie). Uzyskanie każdego tego rodzaju dokumentu jest kosztowne i czasochłonne, a w ocenie działających na Ukrainie firm wiąże się także z oczekiwaniami korupcyjnymi ze strony ukraińskich urzędników. Dlatego też, w naszej ocenie, polskie firmy, zainteresowane działalnością na ukraińskim rynku budowlanym i nie posiadające jeszcze doświadczenia w działalności na tym obszarze, powinny w pierwszej kolejności szukać możliwości współpracy z partnerami z Ukrainy przy realizacji konkretnego projektu. Nie bez znaczenia jest też współpraca z doświadczoną kancelarią prawną, której pracownicy pomogą sprawnie przebrnąć przez biurokratyczne przeszkody związane ze świadczeniem usług budowlanych na Ukrainie.

Małgorzata Walczak-Gomuła Dyrektor Generalny ASM-Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.

Pod względem liczby zagranicznych zapytań ofertowych Rosję wyprzedza jedynie Rumunia.

W czołówce zagranicznych rynków wskazywanych przez polskich przedsiębiorców z branży budowlanej znajduje się Rosja – uwzględniając zarówno potencjał importowy państwa, jak i plany eksportowe samych zainteresowanych (na podstawie badań ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku). Pomimo nie do końca zadowalającej sytuacji gospodarczej kraju, wynikającej m.in. z faktu, że rosyjska gospodarka jest jedną z tych, które silnie ucierpiały z powodu światowego kryzysu gospodarczego, a wzrost gospodarczy nie osiągnął jeszcze wyników, jakimi cieszył się przed czasem recesji, rynek rosyjski może mieć wiele do zaoferowania polskim przedsiębiorcom z branży budowlanej. Należy zaznaczyć, że Polska i Rosja to ważni partnerzy handlowi, a wartość naszej wymiany handlowej wzrasta.

Nasz wschodni sąsiad to kraj, z którego pochodzi znacząca część zagranicznych zapytań ofertowych skierowanych do polskich przedsiębiorców z branży budowlanej, publikowanych na Portalu Promocji Eksportu – pod względem liczby zagranicznych zapytań ofertowych Rosję wyprzedza jedynie Rumunia, co świadczy o zainteresowaniu polski-

mi produktami i usługami budowlanymi wśród przedstawicieli tych państw. Nie można nie wspomnieć, że w Rosji w najbliższych latach odbywać się będą dwie duże imprezy sportowe (Olimpiada Zimowa w 2014 r. oraz Mundial 2018), co przełoży się na dynamiczny wzrost budownictwa. Niedawno zatwierdzono też administracyjne rozszerzenie granic Moskwy i planowane jest przeniesienie poza jej tradycyjne granice znacznej części funkcji administracyjnych na szczeblu federalnym oraz urzędów państwowych, co oznacza w niedalekiej perspektywie silny wzrost robót budowlanych w tym rejonie. Rynek rosyjski nie jest oczywiście pozbawiony barier dla zagranicznych przedsiębiorców próbujących na niego wkroczyć. Materiały budowlane muszą przejść system certyfikacji, by zostać dopuszczonymi do obrotu.

Potencjalni eksporterzy usług muszą liczyć się natomiast z koniecznością uzyskania licencji. Potencjał rynku zdaje się jednak tak duży, że warto podjąć wysiłek uzyskania certyfikatów i licencji, by zaistnieć w Rosji.

Ronald Ziegler Dyrektor Sprzedaży i Marketingu na Europę Środkową w Terex Construction

Klimat wokół małych przedsiębiorstw w Polsce jest wciąż korzystny.

Najbardziej perspektywicznymi rynkami, jeśli chodzi o sektor budowlany, są Niemcy – kraj o niezwykle stabilnej grudzień 2012

gospodarce, a następnie kraje skandynawskie, które charakteryzuje zdolność do opierania się skutkom kryzysu ekonomicznego oraz tzw. nowe rynki wschodzące, np. kraje Bliskiego Wschodu czy Rosja.

W przypadku tych ostatnich musimy mierzyć się z dodatkowymi ryzykami – jedno z nich to zależność tamtejszych gospodarek od zmiennych cen ropy i gazu, drugie to ryzyko walutowe, a trzecie – polityczne. Kilka lat temu byliśmy bardzo optymistycznie nastawieni do rynków północnoafrykańskich. Dziś sytuacja zmieniła się diametralnie i niektóre rynki, takie jak np. Libia już właściwie nie istnieją. Dlatego jest niezwykle trudno czynić jakiekolwiek przewidywania dotyczące tych gospodarek.

Polska jest najważniejszym rynkiem w Europie Środkowo-Wschodniej. Polska gospodarka jest stosunkowo stabilna i chociaż nieodporna na spowolnienie, nadal radzi sobie lepiej niż wiele gospodarek europejskich. Niestety jako spółka produkująca maszyny budowlane obserwujemy ostatnio drastyczne spowolnienie na rynku dużego sprzętu budowlanego.

Pierwsze oznaki pogorszenia koniunktury zauważyliśmy pod koniec ubiegłego roku, a sytuacja pogorszyła się po zakończeniu Euro 2012.

Bardzo ważny dla budownictwa rynek koparko-ładowarek znacząco ucierpiał z powodu kryzysu w tym roku. W porównaniu do tego samego okresu przed rokiem, całkowita liczba maszyn sprzedanych w Polsce zmniejszyła się o 25-30%. Innym przykładem jest dekoniunktura na rynku ciężarówek typu off-road. Niemal w ogóle nie sprzedawały się w tym roku wozidła przegubowe i sztywne po okresie bardzo dobrej koniunktury w 2009 i 2010 r.

Wiele pozytywów widzimy natomiast na rynku maszyn kompaktowych. Obserwujemy 65% wzrost na grudzień 2012

rynku niewielkich ładowarek kołowych o mocy poniżej 100 koni mechanicznych w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2012 r. i 15% wzrost na rynku małych koparek gąsienicowych. To dlatego, że klimat wokół małych przedsiębiorstw w Polsce jest wciąż korzystny. Dla przykładu w samorządach realizuje się nadal mnóstwo inwestycji wodno-kanalizacyjnych, a to jest istotne dla rynku małych maszyn budowlanych.

Muammer Durmus Sekretarz Generalny Polsko-Tureckiego Stowarzyszenia Rozwoju Przedsiębiorczości

ty zagraniczne są obecnie wyżej cenione w Turcji niż wyroby krajowe i podobnie, zdaniem ekspertów, ma wyglądać sytuacja na rynku deweloperskim. W ciągu najbliższych 10 lat przewiduje się rozwój budownictwa mieszkaniowego na obrzeżach Istambułu. Konkretne lokalizacje nie są wciąż jednak znane – wiele zależy od decyzji władz centralnych co do umiejscowienia trzeciego mostu łączącego brzegi Bosforu. Nie należy również zapominać o zagranicznych inwestorach indywidualnych, zainteresowanych nabyciem domu czy mieszkania w Turcji. Przyciągają ich zwłaszcza niskie ceny. Najwięcej transakcji tego typu dokonywanych jest w Antalyi, Fethiyi i wspomnianym już Bodrum.

Mikołaj Placek Prezes Zarządu OKNOPLAST Sp. z o.o.

Prawie połowa budynków w większości tureckich miast musi zostać odnowiona.

Turcja to przede wszystkim kraj z młodym społeczeństwem – połowa obywateli nie skończyła jeszcze 25 lat. Według statystyk, co roku ok. 800 tys. par pobiera się i szuka własnego domu. Nic więc dziwnego, że popyt na nieruchomości rezydencjalne jest w tym kraju szczególnie wysoki. Koniunkturę nakręca dodatkowo fakt, iż prawie połowa budynków w większości tureckich miast musi zostać odnowiona. Wykonane niedokładnie i ze złej jakości materiałów, grożą powtórką tragedii, jaka miała miejsce po trzęsieniu ziemi w sierpniu 1999 r.

W Istambule realizowana jest obecnie większa część projektów rezydencjalnych, zarówno tych finansowanych przez rząd, jak i przez prywatnych deweloperów. Produk-

Podstawą jest określenie swojej przewagi i mocnych stron.

W dzisiejszych czasach bardzo dużej dostępności do produktu i informacji klient staje się coraz bardziej wymagający. Obecnie podstawą jest określenie swojej przewagi i mocnych stron, które pomogą zaistnieć na danym rynku i pozwolą z powodzeniem na nim konkurować. W pierwszej kolejności należy dążyć do specjalizacji w określonej dziedzinie oraz skupić się na umacnianiu pozycji na rynku, na którym już się funkcjonuje. Posiadając stabilną pozycję w danym kraju, można rozpocząć działania eksportowe na kolejne rynki. Decyzja o wejściu na każdy za-

graniczny rynek powinna być poprzedzona jego dogłębną analizą. Należy zbadać na co jest zapotrzebowanie, jaki jest potencjał zakupowy lokalnego społeczeństwa, struktura konkurencji, jej aktywność marketingowa i kanały dystrybucji. Musimy określić, co my, jako firma, możemy zaoferować na danym rynku, czym się wyróżnić. Kluczowe jest oczywiście sporządzenie rachunku ekonomicznego oraz ocena po jakim czasie nasz eksport zacznie przynosić dochody.

Przyszłość rysuje się coraz bardziej optymistycznie na rynkach takich jak Brazylia, Rosja, Chiny czy Indie. Kraje te są najbardziej perspektywiczne ze względu na dużą liczbę mieszkańców, dynamiczny rozwój oraz szybko zwiększającą się liczebność klasy średniej. Przykładowo w Indiach notuje się rosnące PKB, co przekłada się na rozwój gospodarczy kraju. Istotna jest również powszechna znajomość języka angielskiego obywateli Indii, ułatwiająca w znacznym stopniu komunikację w ramach współpracy międzynarodowej. Ważną przewagą naszych firm jest jakość produktów oraz poziom usług w porównaniu ze standardem oferowanym na wspomnianych rynkach.

Na pewno jedną z głównych barier działania za granicą jest duża konkurencja, jak na każdym rynku, ale także uwarunkowania lokalne, których polskie firmy często nie są w stanie przewidzieć.

Dlatego decydując się na wejście na konkretny rynek, należy bardzo dokładnie przemyśleć ofertę oraz dostosować ją do wymogów i zapotrzebowania potencjalnych klientów. Ważna jest również znajomość przepisów prawa, regulujących działania przedsiębiorstw na danym rynku. Nie bez znaczenia pozostają także różnice kulturowe i światopoglądowe kraju, w którym chcemy zainwestować.

Builder 39

rynki, kontrakty, pieniądze

Kierunek Wschód zapowiadanego przez rząd budżetu na kolejne lata Tomasz Szuba Niepewność budzi u wielu przedsiębiorców z jednej strony obawy, z drugiej Autor jest Prezesem Zarządu, Dyrektorem Generalnym TINES S.A.

motywację do poszukiwań dodatkowych rynków zbytu.

O

becna sytuacja na polskim rynku budownictwa kolejowego nie należy do łatwych. Ostatnie dziesięciolecie stało się wielką szansą dla znacznego przyspieszenia poprawy stanu infrastruktury kolei w Polsce.

Programy unijne, środki finansowania przez Polskie Linie Kolejowe oraz budżet państwa, pozwoliły na zrealizowanie wielu inwestycji. Dodatkowym impulsem transformacji sektora szynowego były mistrzostwa EURO 2012 – sprawdzian przede wszystkim dla polskiego systemu logistycznego. W efekcie została rozbudowana, a także zmodernizowana, infrastruktura Polski na szeroką skalę, która pozostanie do dyspozycji kolejnych pokoleń. Jednak chcąc osiągnąć poziom przybliżający nas do krajów Europy Zachodniej, inwestycje nie powinny zwalniać, a raczej nabierać tempa.

Niepewność zapowiadanego przez rząd budżetu na kolejne lata budzi u wielu przedsiębiorców z jednej strony obawy, z drugiej motywację do poszukiwań dodatkowych rynków zbytu.

Proces ekspansji technologii TINES na obszar krajów wschodnich rozpoczęliśmy w 2008, kiedy otworzyliśmy spółkę TINES UKRAINA z siedzibą w Kijowie.

Rosja i Kazachstan

Aby osiągnąć poziom przybliżający nas do krajów Europy Zachodniej, inwestycje nie powinny zwalniać, tylko nabierać tempa.

40 Builder

W kolejnych latach powstała TINES RUSSIA w Moskwie oraz TINES KAZAKHSTAN w Astanie. Dostarczaliśmy nasze rozwiązania do kluczowych projektów infrastrukturalnych m.in.: Metra Kijowskiego, Metra w Ałmacie, Metra w Sankt Petersburgu, do szeregu inwestycji tramwajowych w dawnej stolicy Rosji, a także zrealizowaliśmy pierwszy projekt w Moskwie. Kolejnym krokiem w stronę Wschodu było uruchomienie na początku października b.r. produkcji w Kazachstanie, na podstawie utworzonej wspólnie z lokalnym partnerem biznesowym, firmą Magnetik, spółki zależnej TINES Manufacture Railway KAZ. Przedsiębiorstwo z miejscowym

producentem podkładów żelbetowych, które wyposażyliśmy w nasze linie technologiczne oraz know-how, umożliwi nam obsługę rynków Azji Centralnej.

Szczególnie imponujący jest potencjał oraz poziom zaawansowania pod względem biznesowym na rynku kazachskim, który planuje modernizację i budowę infrastruktury oraz inwestuje w tabor kolejowy. W ubiegłym roku Koleje Kazachstanu wybudowały 87 nowych stacji kolejowych, a także zmodernizowały 635 km głównych linii kolejowych. Te liczby najlepiej obrazują możliwości Republiki Kazachstanu jako dynamicznie rozwijającej się gospodarki. Dodatkowo, podczas największego międzynarodowego forum biznesowego „Partnerstwo strategiczne 1520: Azja Środkowa” 12-14 listopada w Astanie usłyszeliśmy deklarację premiera Kazachstanu, który zapowiedział kontynuację programu modernizacji Kolei Kazachskich oraz

Szczególnie imponujący jest potencjał oraz poziom zaawansowania pod względem biznesowym na rynku kazachskim, który planuje modernizację i budowę infrastruktury oraz inwestuje w tabor kolejowy. stworzenie pozycji Republiki jako handlowego, logistycznego i biznesowego centrum regionu Środkowo-Azjatyckiego, a także budowę mostu tranzytowego między Europą i Azją.

Cykliczne spotkanie najważniejszych decydentów transportu kolejowego obszaru WNP było doskonałą możliwością do przedstawienia spółki na arenie międzynarodowej, a także prezentacji projektów inwestycyjnych w obszarze WNP, w realizacji których wybrano nowoczesne rozwiązania TINES, spełniające wymagania współczesnej infrastruktury: bezpieczeństwo, komfort i ekologię. n grudzień 2012

firmy i ludzie sukcesu dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

grudzień 2012

ANDRZEJ PTAK Postawmy budownictwo z powrotem na nogi Rozmowa z Prezesem Zarządu, Dyrektorem Generalnym Grupy Ożarów S.A.

GLOBALNE WSPARCIE DLA TWOJEJ FIRMY

Nasza oferta to profesjonalne systemy:

deskowań ściennych stropowych

Harsco Infrastructure Polska Sp. z o.o. Łubna 55 05-532 Baniocha

Facebook: www.facebook.com/pages/HarscoInfPolska

Tel. +48 22 231 23 00, Fax +48 22 231 23 90

YouTube: www.youtube.com/HarscoInf

www.harsco-i.pl

Twitter:

www.twitter.com/HarscoInf_PL

rusztowań fasadowych przestrzennych przejezdnych

ludzie i firmy

Postawmy budownictwo z powrotem na nogi

Przed nami olbrzymie inwestycje w energetyce i kolejnictwie, w których rażąco niska cena musi od razu stanowić alarm dla decydentów.

Danuta Burzyńska: Koniec roku to czas podsumowań. Jak Pan Prezes ocenia niełatwy dla branży budowlanej, mijający rok z perspektywy jednego z liderów branży cementowej w Polsce?

Andrzej Ptak: Z oczywistych względów mijający rok nie wytrzymuje porównania z wyjątkowym dla całej branży budowlanej rokiem 2011.

Tylko w przypadku cementu szacujemy,

Fot. arch. Grupa Ożarów

Andrzej Ptak Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny Grupy Ożarów S.A.

44 Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU

że spadek sprzedaży w kraju wyniesie ok. 14%.

Jednakże, jeśli spojrzymy na nasz

rynek z szerszej perspektywy, okazuje się, że konsumpcja cementu w Polsce będzie czwartą najwyższą w erze gospodarki wolnorynkowej i przekroczy poziomy notowane w latach 2009 i 2010. Pamiętajmy, że polska gospodarka nie jest bardzo uzależniona od eksportu i oparta jest na mocnych, wewnętrznych fundamentach. Kolejne lata to dalsze inwestycje inży-

Branża budowlana ma ciągle przed sobą duży potencjał i w trendzie wieloletnim będziemy doświadczać jej wzrostu. nieryjne, szczególnie w energetyce i kolejnictwie oraz rozwój budownictwa komercyjnego i mieszkaniowego, gdzie nadal mamy wiele do nadrobienia w porównaniu ze średnią unijną. Branża budowlana ma ciągle przed sobą duży potencjał i w trendzie wieloletnim będziemy doświadczać jej wzrostu.

Tak więc z perspektywy menedżera nie martwi mnie chwilowa dekoniunktura, która jest poniekąd konsekwencją zeszłorocznego boomu i wpisuje się w naturalny schemat cyklu koniunkturalnego. Natomiast obawą napawa mnie balansowanie na progu rentowności firm z branży, któremu musimy przeciwdziałać. grudzień 2012

D.B.: Tak, na przestrzeni kilkunastu ostatnich miesięcy byliśmy świadkami kilku spektakularnych bankructw i pogłębiających się kłopotów firm budowlanych. Jakie wnioski powinna wyciągnąć z tego branża budowlana?

A.P.: Niestety olbrzymie inwestycje, które miały być kołem zamachowym polskiej gospodarki, okazały się gwoździem do trumny dla wielu firm budowlanych. Pogoń za kontraktami doprowadziła do drastycznego obniżenia się cen i marż, które w efekcie zaowocowało wspomnianymi przez Panią bankructwami. Powszechnie cieszono się z niskich cen uzyskiwanych w przetargach, ale jak się okazało ceny te nie miały oparcia w rzeczywistości – firmy budowały poniżej kosztów. Nie możemy w przyszłości doprowadzać do podobnych sytuacji, bo odbijają się one potem na kondycji całej gospodarki. Przed nami olbrzymie inwestycje w energetyce i kolejnictwie, w których rażąco niska cena musi od razu stanowić alarm dla decydentów. Tylko przez powrót do zdrowej konkurencji zapewniającej firmom odpowiedni poziom marż postawimy polskie budownictwo z powrotem na nogi.

D.B.: A jak ta sytuacja wpłynęła na Grupę Ożarów S.A.?

A.P.: Dzięki naszej wyważonej polityce finansowej udało nam się uniknąć problemów z płatnikami.

Natomiast mocno odczuliśmy drastyczny spadek marż w całej branży. Staraliśmy się nie przenosić tych złych tendencji na naszych PartZ perspektywy menedżera nie martwi mnie chwilowa dekoniunktura, która jest poniekąd konsekwencją zeszłorocznego boomu i wpisuje się w naturalny schemat cyklu koniunkturalnego.

Natomiast obawą napawa mnie balansowanie na progu rentowności firm z branży, któremu musimy przeciwdziałać. grudzień 2012

O marce CEMENT OŻARÓW Marka stała się synonimem najwyższej jakości produktów wysoko cenionych przez klientów w całej Polsce i za granicą.

Na swoją mocną pozycję wśród producentów materiałów budowlanych Grupa Ożarów SA pracuje już od 35 lat, tworząc unikalną wartość dla swoich klientów opartą na polsko-irlandzkiej współpracy. Ścieżka zrównoważonego rozwoju, którą podąża przedsiębiorstwo, obejmuje działania w trzech przenikających i uzupełniających się obszarach: efektywności ekonomicznej, dbałości o środowisko naturalne i filozofii społecznej odpowiedzialności biznesu.

CEMENT OŻARÓW to najnowocześniejsza technologia oparta na krajowej bazie surowcowej oraz doskonałej kadrze fachowców, co w połączeniu z kapitałem irlandzkiego koncernu CRH owocuje doskonałymi wynikami ekonomicznymi.

nianych i zapobieganie utraty bioróżnorodności.

Dzięki instalacji współspalania paliw alternatywnych świętokrzyskiej cementowni udało się znacząco zmniejszenie jednostkowej emisji CO2 pochodzącej z produkcji klinkieru w porównaniu do wielkości odnotowanej w 1990 r. Zwiększanie udziału ciepła z paliw alternatywnych do 55% to również znaczna redukcja NOx, a także zmniejszenie ilości odpadów, które gdyby nie ta inicjatywa zostałaby umieszczone na składowisku odpadów.

W codziennej pracy Spółka kieruje się filozofią społecznej odpowiedzialności biznesu. Zapewniając

Ponadto, w centrum uwagi firmy znajduje się dbałość o klienta i uwzględnianie potrzeb przez niego zgłaszanych.

Szczególny nacisk kładziony jest na doskonalenie relacji z klientami i prowadzenie z nimi stałego dialogu, aby możliwie w największym stopniu pozyskać ich uznanie.

Partnerzy Grupy Ożarów SA mają pewność korzystania z najlepszych produktów, profesjonalnej logistyki dostaw oraz doradztwa technicznego dostosowanego do potrzeb każdego z nich.

Spółka przeprowadziła szereg inwestycji unowocześniających proces produkcji, a przede wszystkim wpływających na poprawę ochrony środowiska.

Utrzymywane wysokie standardy, stawiają ją w gronie najlepszych i najczystszych cementowni na świecie. Przedsiębiorstwo chroni środowisko i klimat przez ograniczanie emisji gazów cieplarnerów i możliwie najbardziej elastycznie odpowiadać na ich oczekiwania cenowe, co w perspektywie ostatnich czterech lat doprowadziło do realnych spadków naszych cen. Jednakże wobec wysokich w tym okresie wzrostów cen energii (węgiel +33%, elektryczność +33%), transportu (+30%) i usług przekraczających znacznie tempo i tak wysokiej inflacji, nie jesteśmy w stanie brać ich

najwyższe standardy pracy, zdobyła uznanie pracowników, solidnie wywiązując się z zobowiązań, zdobyła szacunek swoich Partnerów, wspierając lokalną kulturę, dziedzictwo i najbardziej potrzebujących, zyskała zaufanie społeczności lokalnej.

CEMENT OŻARÓW, to zrównoważony i harmonijny rozwój, zapewniający wzajemne korzyści wszystkim interesariuszom od klientów i dostawców, poprzez pracowników i partnerów biznesowych po społeczność lokalną.

dłużej tylko na swoje barki. Wzrosty te odczuwamy tym bardziej, że jak pokazują badania The Boston Consulting Group, branża cementowa cechuje się niższą rentownością kapitału niż inne, pokrewne branże (np. stalowa). Zyski, które wypracowujemy, musimy w znaczącej mierze reinwestować, aby nasi Partnerzy nadal otrzymywali produkty i usługi najwyższej jakości.

D.B.: Dziękuję za rozmowę.

Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU 45

ludzie i firmy

Czy kryzys jest nieunikniony ?

Ze względu na charakter działalności, budownictwo jest narażone na ryzyko, a wahania „wpisane” w jego funkcjonowanie.

W efekcie kryzysy w tym sektorze występują częściej niż w stabilnych dziedzinach gospodarki. prof. dr Zofia Bolkowska

W

ostatnich latach okresy dobrej koniunktury są coraz krótsze, a na załamanie wzrostu w coraz większym stopniu wpływają wewnętrzne trudności firm budowlanych. Wyniki ostatnich miesięcy wskazują, że trudno będzie uniknąć kolejnego kryzysu w budownictwie. Już wcześniej przewidywano, że zbliża się osłabienie tempa wzrostu działalności budowlanej, ale zaskakuje gwałtowność i głębokość regresu. Problemy „narastały” od wielu miesięcy, jednak nieprawidłowości związane ze sposobem zarządzania były niedoceniane przez przedsiębiorstwa.

biorstw zatrudniających > 9 osób) największy udział mają przedsiębiorstwa realizujące autostrady, drogi, koleje, lotniska, a łącznie z innymi elementami infrastruktury jest to około 60%. Pozostała część rynku budowlanego to głównie budownictwo mieszkaniowe i niemieszkalne. Przy tak dużym finansowym udziale programów infrastrukturalnych w rynku – warto uczestniczyć w ich realizacji, przedsiębiorstwa budowlane dostrzegały swoje szanse i zabiegały o uzyskanie kontraktów.

Problemy „narastały” od wielu miesięcy, jednak nieprawidłowości związane ze sposobem zarządzania były niedoceniane przez przedsiębiorstwa.

Początki były obiecujące

Wartość rynku budowlanego wzrastała po wejściu Polski w struktury unijne – do 190 mld zł w 2011 roku (w tym znaczący udział mają zakłady małe, o charakterze lokalnym, które realizują głównie remonty i inne usługi). Programy infrastrukturalne i program budowy dróg i autostrad (współfinansowane funduszami UE) wpływały na wzrost koniunktury. W strukturze produkcji budowlanej (przedsię-

Początki były obiecujące, produkcja budowlana wzrastała, rozpoczynano zadania planowane na wiele lat, „front” robót rozszerzał się. Po kilku latach zmiennej koniunktury sektor budownictwa osiągał w roku 2011 wysokie (ponad 16%) wskaźniki wzrostu, w budownictwie infrastrukturalnym wzrost

był jeszcze większy. W 2012 r. sytuacja ulegała zmianie. W pierwszych miesiącach wartość produkcji budowlanej jeszcze wzrastała, bowiem występowała presja na realizację opóźnionych zadań programu dróg i autostrad – przed Euro 2012, ale przy tendencji malejącej; od czerwca sytuacja w budownictwie była coraz gorsza, produkcja zmniejszała się w kolejnych miesiącach od 5% do 18%. Po trzech kwartałach 2012 wskaźnik wzrostu budownictwa wynosił zaledwie 1,4%. W ubiegłych latach budownictwo infrastrukturalne było „motorem” wzrostu budownictwa, a w 2012 infrastruktura hamowała wzrost produkcji budowlanej.

Podstawowe przyczyny problemów

Podjęcie realizacji programów współfinansowanych funduszami unijnymi było wielką szansą dla zmodernizowania zaniedbanej infrastruktury i szansą zysków dla przedsiębiorstw, ale wykonawcy nie zawsze oceniali realnie swoje możliwości. Podejmowane olbrzymie zadania często przekraczały ich doświadczenie, umiejętności organi-

Podstawowe wskaźniki charakteryzujące sytuację w budownictwie

I-III

1-VI

I-IX

VII

VIII

IX

94,9

91,2

95,0

82,2

102,1

86,0

87,1

104,6

85,1

1,1

0,6

0,5

0,1

-0,3

-0,7

4,0

1,4

0,4

-0,4

1,0

-1,5

-2,9

5,0

4,1

3,5

2,4

1,7

1,2

0,1

2010

2011

Budownictwo ogółem; rok poprzedni = 100

3,5

116,3

114,9

108,0

101,4

Budownictwo infrastrukturalne; rok poprzedni = 100

1,8

125,9

136,8

108,7

Wzrost cen produkcji budowlanej w %

-0,1

1,0

1,4

Wzrost płac w budownictwie; rok poprzedni = 100

2,2

4,6

Zatrudnienie w budownictwie; rok poprzedni = 100

1,6

7,6

46 Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU

VI 2012

grudzień 2012

Źródło: dane GUS

Wyszczególnienie

110 100 90

2012

2011

2010

2009

1-9.09

1-6.09

2008

1-6.08

2007

2006

2005

2004

––

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

grudzień 2012

1993

Konsekwencją presji na przyśpieszenie realizacji zadań infrastrukturalnych był w 2011 r. wzrost zatrudnienia (o 7,6%) i wzrost płac (o 4,6%), większy wzrost notowano w grupie przedsiębiorstw inżynierii lądowej i wodnej. Ale już od pierwszych miesięcy 2012 r. piętrzyły się trudności na budowlanym rynku pracy, na co wpływało ograniczanie działalności, ale też rosnąca liczba upadłości przedsiębiorstw budowlanych. Budownictwo jest pra-

1992

80

1991

Wahania produkcji i zmiany na rynku pracy

– inwestycje – budownictwo

1990

obciążały wykonawcę (często nawet wtedy, gdy zmiany nie zależały od niego). Wykonawca ponosi ryzyko różnych zmian, a ma ograniczone możliwości rewaloryzacji wartości kontraktów. Wszystkie te problemy ujawniały się, kiedy terminy oddawania obiektów nie były dotrzymywane, pieniędzy na wypłaty wykonawcom brakowało i „lawinowo” wzrastały upadłości.

Inwestycje i budownictwo w latach 1990-2012 (rok poprzedni = 100)

120

Zmiany w budownictwie – % do roku poprzedniego w przedsiębiorstwach > 9 osób

30

25,9

20 16,3

10 8,7

0

Koszty realizacji kontraktów przekraczane były nie tylko dlatego, że nierealna była ich wycena, ale rosły ceny materiałów i płace.

Źródło: Dane GUS

130

1989

zacyjne i logistyczne. Kłopoty zaczęły się już na początku, ale cykl realizacji dużych projektów trwa długo i uważano, że zaległości uda się „nadrobić”. A opóźnienia w realizacji zadań i przekroczenia kosztów były coraz większe. Największym problemem była zbyt niska (nierealna) wycena kontraktów.

W przetargach obowiązuje kryterium najniższej ceny. Przedsiębiorstwa „zachłannie” walczyły o kontrakty i zgłaszały niskie oferty cenowe. Przekraczane były koszty realizacji kontraktów nie tylko dlatego, że nierealna była ich wycena, ale rosły ceny materiałów i płace (rosnące ze względu na angażowanie wysoko wykwalifikowanych specjalistów i pośpiech w realizacji zadań). Projekty były opracowywane „w ostatniej chwili”, niezbędne były więc liczne zmiany, koszty zmian

8,0 1,4

2011

I-IV 2012

2,1

I-IX 2012

budownictwo ogółem infrastruktura VIII 2012

VI 2012

4,6

VII 2012

-5,0

XI 2012

-5,0 -8,8

-10

-12,9

-14,0

-14,9 -17,5

Wskaźniki rentowności obrotu netto w budownictwie w % 4

jednostki realizujące infrastrukturę

4,2 3,0

2

2,3

1,6

0 -2 -4 -6

-1,0

ogółem sektor budownictwa

-1,9

– – – – 2010

2011

1-3.2012

codawcą dla ponad 600 tys. pracowników bezpośrednio zaangażowanych w działalność budowlaną, a występuje jeszcze „efekt mnożnikowy”; 100 osób zatrudnionych w budownictwie kreuje 300 – 400 miejsc pracy w dziedzinach współpracujących (m.in. projektowanie, działalność usługowa, transport, materiały budowlane, wyposażenie obiektów budowlanych). Ograniczenie działalności w budownictwie to też zmniejszenie zatrudnienia w dziedzinach współpracujących. Istotne są też wahania wy-

1-6.2012

nagrodzenia w budownictwie; po okresie rosnących płac wobec presji na realizację opóźnionych zadań, płace nominalne w okresie trzech kwartałów 2012 r. były prawie stabilne (wzrost o 0,4%), w trzecim kwartale 2012 spadały. Przy inflacji prawie 4% następował spadek wynagrodzeń realnych.

Załamanie sytuacji finansowej

Negatywny wpływ na działalność firm budowlanych miały coraz większe trudności finansowe.

-6,2 -7,3

Już drugie półrocze 2011 r. wskazywało, że sytuacja finansowa w budownictwie może być zagrożeniem dla płynnego funkcjonowania.

W 1. półroczu 2012 r. warunki finansowe uległy dalszemu pogorszeniu, szczególnie w jednostkach budujących autostrady, drogi i obiekty infrastrukturalne. Malała rentowność, w 1. półroczu 2012 r., wskaźnik netto w sektorze budownictwa był ujemny (-1,9%), a w przedsiębiorstwach inżynierii lądowej i wodnej wynosił -7,2%. Około 45% przedsiębiorstw budowlanych nie

Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU 47

ludzie i firmy

nieruchomości (prawie 30% wszystkich upadłości). Są to tylko upadłości orzeczone przez sądy do końca września, nie obejmują jednostek w trakcie upadłości i zagrożonych upadłością. Tak duża (a nawet większa) „fala” upadłości miała miejsce w latach 2001-2003 w czasie głębokiego kryzysu w budownictwie. W owym okresie upadały głównie małe zakłady, a teraz problemy niewypłacalności i upadłości dotyczą nawet bardzo dużych przedsiębiorstw.

przynosiło zysku, w przedsiębiorstwach realizujących projekty infrastrukturalne nawet 56%. Rosło zadłużenie i powstawały zatory płatnicze (informacje pochodzą z danych GUS na podstawie 1740 przedsiębiorstw > 49 osób objętych badaniami w 1. półroczu 2012 r.).

Około 45% przedsiębiorstw budowlanych nie przynosiła zysku, w przedsiębiorstwach realizujących projekty infrastrukturalne nawet 56%.

Prognozy na najbliższe lata

Dane po trzech kwartałach wskazują, że rok 2012 jest już „stracony” dla budownictwa; nie osiągnie się wzrostu w skali całego roku mimo „konsumowania” dobrych wyników pierwszych miesięcy.

Obserwacja kryzysów w budownictwie w minionych latach wskazuje, że po spadku produkcji stosunkowo szybko nadchodzi koniunktura, kryzys wymusza restrukturyzację, „eliminowane” są z rynku

Pogarszającej się sytuacji finansowej w budownictwie towarzyszy rosnąca liczba upadłości przedsiębiorstw lub zagrożenia upadłością.

Upadłości występują we wszystkich działach gospodarki, ale najszybciej wzrasta liczba firm upadających w budownictwie. W pierwszych trzech kwartałach 2012 r. polskie sądy ogłosiły upadłość 147 podmiotów w budownictwie i 28 na rynku

Udział przedsiębiorstw budowlanych wykazujących straty w ogólnej liczbie badanych firm w % 80

60

40

20

––

69,3

ogółem sektor budownictwa

56,4

56,0

jednostki realizujące infrastrukturę

44,8 29,7

23,4

19,5

18,8

0 2010

150 120 90

––

2011

0

1-6.2012

Liczba przedsiębiorstw objętych upadłością w okresie trzech kwartałów 2008-2012 147

budownictwo rynek nieruchomości

107

73

60 30

1-3.2012

54

46

28

22 10

4

2008

2009

8

2010

48 Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU

2011

2012

przedsiębiorstwa najsłabsze. Argumentem, że kryzys w budownictwie nie powinien trwać długo jest fakt, że budownictwo jest sektorem o dużym potencjale, rozpoczętych (i wymagających zakończenia) zadaniach i nadal niezaspokojonym zapotrzebowaniu na usługi budowlane. Jednak czynnikami osłabiającymi optymizm są niepewne źródła i skala finansowania kontynuowanych oraz jeszcze nie rozpoczętych zadań infrastrukturalnych, mieszkaniowych, komercyjnych (oczekiwane środki unijne, finansowanie z budżetu centralnego, budżetów samorządów, inwestycje zagraniczne, kredyty mieszkaniowe).

W pierwszych trzech kwartałach 2012 r. polskie sądy ogłosiły upadłość 147 podmiotów w budownictwie i 28 na rynku nieruchomości (prawie 30% wszystkich upadłości).

Wobec kryzysu na europejskich rynkach finansowych niewielkie są szanse na szybki powrót inwestorów zagranicznych na polski rynek budowlany (zrezygnowano z niektórych programów budownictwa niemieszkalnego-usługowego). Wątpliwe jest także utrzymanie wzrostu budownictwa mieszkaniowego nawet na poziomie zbliżonym do osiąganego dotychczas w 2012 r. Niepokojące jest, że rozpoczyna się coraz mniej mieszkań, maleje popyt realny na mieszkania, kredyty są nadal trudno dostępne. Bardzo groźna jest słabnąca kondycja finansowa sektora budownictwa, jeżeli nie nastąpi znacząca poprawa w najbliższym czasie – to działalność firm budowlanych będzie nadal trudna.

Nadzieje budzą propozycje inwestycyjne zaprezentowane przez Premiera Rządu RP w wystąpieniu sejmowym w tzw. „drugim exposé”, które mogą dać szansę budownictwu na szybki powrót na ścieżkę wzrostu. prof. dr Zofia Bolkowska Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa grudzień 2012

ludzie i firmy

Polski, podlaski kapitał

Sławomir Żubrycki Prezes Zarządu firmy PALISANDER Sp. z o.o.

Fot. arch. Palisander

Jestem dumny, że mimo różnych sytuacji i pokus, utrzymaliśmy stery firmy, nie posiłkując się obcym kapitałem.

50 Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU

Danuta Burzyńska: Gratulując jubileuszu, który obchodzić będziecie Państwo w przyszłym roku, proszę o wskazanie największego osiągnięcia, z którego jest Pan najbardziej dumny i które zapisało się na kartach 20 lat funkcjonowania firmy Palisander.

Sławomir Żubrycki: Dwadzieścia lat to dużo i wydarzyło się w tym czasie wiele. Osiągnięcia, które w danym momencie wydają się spektakularne, z biegiem lat stają się tylko historią. Patrząc na firmę z perspektywy dwudziestu lat, widzę bardziej całokształt niż pojedyncze sukcesy. Dzisiaj jestem pewien, że największym sukcesem są ludzie, których udało mi się „przyciągnąć” do firmy. Zatrudnialiśmy zazwyczaj młodych absolwentów, a dzisiaj - po kilkunastu latach - są oni dyrektorami kluczowych działów firmy, odpowiedzialnymi za najważniejsze jej zadania. Rośli i rozwijali się razem ze wzrostem i rozwojem firmy, a raczej to firma rosła dzięki ich ambicjom i stałemu samodoskonaleniu. Dlatego dziwi mnie dzisiaj rosnące bezrobocie wśród absolwentów dobrych uczelni, ponieważ jestem przekonany, że nasza firma urosła właśnie dzięki młodym, ambitnym inżynierom. To ich zapał, energia, „wiatr w żaglach” były i są główną siłą napędową.

Jestem też dumny, że mimo różnych sytuacji i pokus, utrzymaliśmy stery firmy, nie posiłkując się obcym kapitałem. Nadal jest tylko polski (podlaski) kapitał. Jest to szczególny powód do satysfakcji, kiedy konkurentami są korporacje międzynarodowe z ogromnym kapitałem, a tym samym ogromnymi możliwościami.

I naprzeciw nich my, skromni (?) panowie z Podlasia.

Zawsze, kiedy o tym myślę, „włącza” mi się patriotyzm. Może to nie jest złe, że na rynku budowlanym pozostało niewiele polskich

firm, ale ja osobiście chciałbym widzieć ich wokół jak najwięcej. Pracujemy w Polsce, dajemy pracę rodakom, nasze zyski i podatki zostają w kraju.

Powodem do dumy jest również fakt, że przez 20 lat firma nigdy nie odnotowała strat, nawet w czasach kryzysowych i ostatnich, bardzo trudnych miesiącach, kiedy to zostałem oszukany przez ludzi, których darzyłem szczególnym zaufaniem.

A tak ogólnie, to jestem zwyczajnie dumny z całej firmy. Moja żona często mi powtarza, że jednakowo dbam o naszych synów Pawła i Maćka oraz córkę Palisander. Pewnie ma rację.

D.B.: Sztandarowe realizacje 2012 roku, w których braliście Państwo udział dostarczając poszczególne systemy to...

S.Ż.: Kampus Uniwersytetu w Białymstoku, którego budowa właśnie dobiega końca - bardzo ciekawa inwestycja. W Lublinie obsługiwaliśmy najwyższy budynek w mieście – Metropolitan. Ponadto: trzy estakady i tunel na Trasie Generalskiej w Białymstoku oraz estakadę na węźle Marynarska w Warszawie.

A przede wszystkim 20 mostów na autostradzie A1. Dopiero w marcu 2010 podjęliśmy decyzję o zainwestowaniu w szalunki dla infrastruktury drogowej. Widać jednak jak szybko nasz zespół potrafił uzupełnić specjalistyczną wiedzę w tym zakresie i zdobyć doświadczenie.

To są tylko niektóre z wielu realizacji 2012 roku. Tak naprawdę to wszystkie są dla nas sztandarowymi, ponieważ – powiem całkiem nieskromnie - staramy się wybierać do realizacji tylko ciekawe projekty.

D.B.: A jakie zadania, jaki cel jest jeszcze przed Panem i firmą?

S.Ż.: Tu, jak zwykle, wachlarz marzeń, planów i zadań jest bardzo szeroki. Pozwolę sobie wymienić grudzień 2012

tylko te strategiczne: Po pierwsze: rozwój i intensyfikacja działań na obszarach naszych nowych oddziałów, czyli zachód i południe Polski. Po drugie: permanentne zmiany w naszej ofercie; dostosowanie jej do zmieniających się potrzeb i oczekiwań naszych klientów. Po trzecie: rozwój i szkolenie załogi w ramach Międzynarodowej Platformy Wymiany Wiedzy i Technologii, mające na celu doskonalenie techniczne i merytoryczne, pozyskanie wiedzy z zakresu najnowszych rozwiązań i nowatorskich technologii, co pozwoli sprostać najtrudniejszym zadaniom. A po czwarte: pozyskanie kapitału na zwiększenie udziału w rynku.

D.B.: W 2011 roku rzucił Pan wyzwanie wielkim rywalom...

W jakiej kondycji jest Palisander dzisiaj? Jak pozycjonuje się na tle konkurencji?

S.Ż.: Myślę, że kondycja naszej firmy jest dobra. Jesteśmy przygotowani do kryzysu, który ma nastąpić w najbliższych latach. Załoga też jest przygotowana do trudnych czasów. Rok 2012 z pewnością zamkniemy na poziomie bardzo przyzwoitego zysku. W następnym roku przewidujemy lekki spadek przychodów, ale z rentownością in plus.

Nasza pozycja na tle konkurencji wygląda, moim zdaniem, imponująco; mamy około 4% rynku w skali całego kraju, działając tylko na 1/3 jego terenu. To tak, jakbyśmy osiągnęli 12% udział w rynku.

Jak wcześniej wspomniałem, konkurujemy z dużymi, światowymi koncernami. Dużą przewagę daje nam to, iż jesteśmy bardziej elastyczni i szybsi w podejmowaniu decyzji – z pożytkiem dla klienta. O pozostałych przewagach nie chciałbym mówić z przyczyn oczywistych.

D.B.: Jaką receptę ma Pan na przetrwanie w dobie mocnej konkurencji i małej liczby nowych kontraktów?

S.Ż.: Nie dysponuję niestety super receptą i chyba nic odkrywczego tu nie powiem. Po prostu zaciskamy pasa, otaczamy większą opieką naszych dobrych klientów, grudzień 2012

otwierając się jednocześnie na nowych, którzy - nie wiedzieć czemu dopiero w trudnych czasach zawsze przypominają sobie, że jest taka fajna i solidna firma jak Palisander.

D.B.: Firma przeżyła kryzysy w 1996, 2001 i 2009 roku i z każdego wychodziła wzmocniona, i z większym doświadczeniem. Jak obecnie przygotowany jest Palisander do 2014 roku, a to nie taka krótka niepewna perspektywa.

Wspominał Pan w jednym z wcześniejszych wywiadów dla „Buildera”, nie uchylając wówczas rąbka tajemnicy, że rozważa różne scenariusze na te „chude lata”. Czy teraz może je Pan zdradzić?

S.Ż.: W czasie każdego kryzysu zawsze sprawdza się jeden z trzech scenariuszy: ofensywny, defensywny i scenariusz konserwatywny.

Niech na razie pozostanie tajemnicą, który z nich przyjęliśmy do realizacji. Po wyjściu z kryzysu chętnie opowiem o nim i o tym, jaki on miał wpływ na naszą sytuację.

D.B.: Trzymam Pana za słowo...

Co w takim razie, Pana zdaniem, mogłoby uzdrowić obecną sytuację polskich firm budowlanych i budownictwa w naszym kraju?

S.Ż.: Z całą pewnością prawo zamówień publicznych wymaga rekonstrukcji.

Poza tym obecny zapis Art. 6471.§ 5 Kodeksu Cywilnego przewiduje solidarną odpowiedzialność inwestora i wykonawcy w stosunku do podwykonawcy.

A gdzie jest ochrona dostawcy?

Wprowadziłbym do Kodeksu Cywilnego nowy Art. 6472, mówiący o solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy w stosunku również do dostawców materiałów i urządzeń niezbędnych do realizacji budowy. Nie trzeba byłoby wówczas tworzyć naprędce „spec ustaw”, takich jak np. Ustawa z dnia 28.06.2012.

No i oczywiście banki: finansowanie inwestycji oraz firm budowlanych. Tu komentarz wydaje się zbędny.

D.B.: Dziękuję za rozmowę.

Metropolitan Park w Lublinie

Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej

Kampus Uniwersytetu w Białymstoku

Tunel PG-198A, Autostrada A1

Wiadukt drogowy WD-187, Autostrada A1

Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU 51

ludzie i firmy

Polski leasing na plusie

Z

danych Związku Polskiego Leasingu (ZPL) dotyczących kondycji branży po III kwartale wynika, że od początku roku firmy leasingowe zrzeszone w ZPL sfinansowały aktywa na łączną kwotę 22 493,70 mln zł, co daje wynik o 1,5 proc. wyższy niż w tym samym okresie roku ubiegłego. Natomiast wynik Europejskiego Funduszu Leasingowego po III kwartale wynosi 1 898,62 mln zł.

Piotr Jaworski Autor jest Dyrektorem Zarządzającym Linii Biznesowej Retail Leasing Europejskiego Funduszu Leasingowego

Leasing w budowlance

W tym też okresie firmy leasingowe zrzeszone w ZPL sfinansowały sprzęt budowlany o wartości 1 126,50 mln zł, oddając w leasing 4 579 sztuk różnego rodzaju maszyn stosowanych w przemyśle budowlanym. Przywołane wyniki potwierdzają fakt znacznego spowolnienia w finansowaniu aktywów tej branży. Jednak słabnące nastroje widać we wszystkich sektorach gospodarki. Dlatego gorsza kondycja polskich firm budowlanych w obecnym czasie nie jest wyjątkiem.

Branża budowlana w Polsce przechodzi trudny czas i coraz częściej pojawiają się próby poprawy sytuacji w tym sektorze. Co więcej, w obecnej sytuacji gospodarczej, dla branż o podwyższonym ryzyku, w tym również dla branży budowlanej, zostały jednak zaostrzone procedury udostępniania finansowania.

Firmy z tego sektora mogą odczuwać pewne ograniczenia dostępności kredytów oferowanych przez banki. Jednak budowlanka wciąż pozostaje ważnym klientem firm leasingowych, a jednocześnie istotnym odbiorcą specjalistycznego sprzętu. Dla firm skupionych w sektorze budowlanym leasing zapewnia dostęp do łatwiejszego finansowana takich sprzętów jak m.in.: koparki, spycharki, ładowarki, maszyny do robót ziemnych, drogowych i budowlanych (zarówno nowych jak i używanych).

Czynniki wpływające na segment maszyn budowlanych

Decydujący wpływ na segment maszyn budowlanych w roku 2012 miały i niewątpliwie wciąż mają echa europejskiego kryzysu. W ich następstwie gorsze nastroje przedsiębiorców skutkują ograniczaniem inwestycji, w tym sprzętu budowla-

52 Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU

nego, finansowanego za pomocą zewnętrznych narzędzi, takich jak leasing. Na sytuację w branży budowlanej wpływ miało również zakończenie prac związanych z przygotowaniami do Euro 2012, kiedy to w związku z realizacją wielu zamówień firmy budowlane rozbudowywały swoje parki maszynowe. Natomiast obecnie rządowe plany zwiększenia inwestycji w infrastrukturę kolejową sprawiły, że firmy leasingowe przygotowują się do obsługi tego typu transakcji, ponieważ przedstawiciele sektora budowlanego będą finansować specjalistyczny sprzęt potrzebny do ich realizacji.

Prognozy

Na koniec 2012 roku na rynku leasingu oczekiwane jest utrzymanie dodatniej dynamiki na poziomie ok. 3,5 proc., co będzie korespondowało z podjętymi inwestycjami firm. Zapotrzebowanie na usługi leasingowe powinno pozostać bez zmian w sektorach m.in. pojazdów ciężarowych, osobowych, maszyn wykorzystywanych do produkcji, jak również w segmencie IT oraz sektorze maszyn i urządzeń rolniczych.

Warto w tym punkcie zaznaczyć, że zwyczajowo, pod koniec roku, firmy prowadzą wiele transakcji i inwestują w nowe sprzęty, maszyny czy pojazdy. Tym samym, producenci i dostawcy sprzętu są bardziej skłonni do udzielania rabatów, dlatego też coraz częściej można spotkać atrakcyjne finansowo oferty. Mamy również nadzieję, że i przedstawiciele branży budowlanej będą zainteresowani zakupem wyposażenia.

Pomimo prognozowanego na rok 2013 kilkunastoprocentowego spadku inwestycji finansowanych leasingiem w segmencie budowlanym, Europejski Fundusz Leasingowy planuje w dalszym ciągu aktywnie wspierać firmy z sektora budowlanego w finansowaniu ich inwestycji.

Europejski Fundusz Leasingowy SA powstał w 1991 roku, jako jedna z pierwszych firm leasingowych w Polsce.

Firma aktywnie wspiera rozwój przedsiębiorczości w Polsce. W myśl hasła „Więcej przestrzeni dla przedsiębiorczych”, konsekwentnie poszerza zakres rozwiązań dla biznesu i dba o zaspokojenie potrzeb swoich klientów. Pomaga w prowadzeniu firmy i jest w stanie zapewnić wsparcie również w sytuacjach problemowych. Od 2001 roku EFL jest częścią Grupy Crédit Agricole, co gwarantuje firmie stabilność finansową i bezpieczeństwo oraz pozwala korzystać z wiedzy i doświadczeń instytucji finansowej o międzynarodowym zasięgu. EFL od ponad 20 lat współpracuje z najbardziej liczącymi się producentami i dostawcami maszyn, urządzeń, pojazdów oraz innych środków trwałych.

Grupa Credit Agricole SA debiutowała na polskim rynku finansowym w 2001 roku. Oferuje swoim klientom szeroką gamę rozwiązań finansowych w zakresie produktów bankowych, leasingowych, ubezpieczeniowych i factoringowych. W skład grupy wchodzą między innymi Credit Agricole Bank Polska (dawny Lukas Bank), Grupa Europejskiego Funduszu Leasingowego (EFL, Carefleet, EFL Finance, EFL Service, Credit Agricole Commercial Finance Polska SA, a także Credit Agricole Corporate and Investment Bank Oddział w Polsce SA oraz Credit Agricole Ubezpieczenia na Życie SA.

grudzień 2012

NAJ L E PSZYP AKI E TL E ASI NGOWYWE F L !

RE GUL ACJ ARAT PE Ł NAOCHRONA NI S KAWPŁ AT AWŁ AS NA

I nf ol i ni a:801677666,www. ef l . pl

wi ęc ejpr z es t r z eni dl apr z eds i ębi or c z yc h

Fot. arch. Aluhak

ludzie i firmy

Będziemy w dalszym ciągu promować aluminium jako jedyną alternatywę dla ciężkich, rdzewiejących rusztowań stalowych.

Aleksander Muss Business Manager ALUHAK

Ten rok jest rekordowy

Grzegorz Przepiórka: Jaki był dla firmy Aluhak rok 2012?

Proszę o wskazanie naistotniejszych osiągnięć.

Aleksander Muss: Pod wieloma względami ten rok jest rekordowy dla firmy ALUHAK. Zarówno wielkość produkcji jak również wyniki finansowe są najlepsze w historii. Od stycznia 2012 po raz pierwszy wyszliśmy poza rynek norweski, na którym mamy pozycję lidera rusztowań aluminiowych i rozpoczęliśmy promocję naszych produktów w Polsce i innych krajach europejskich.

Stale rozwijamy sieć dystrybutorów m.in. w Wielkiej Brytanii, prowadzimy zaawansowane rozmowy z dużymi firmami przemysłowymi.

G.P.: Jakie są zalety rusztowań aluminiowych, w których specjalizuje się firma Aluhak?

A.M.: Rusztowania aluminiowe ALUHAK, w porównaniu z tradycyjnymi rusztowaniami stalowymi, mają właściwie same zalety. Produkowane są z najlepszego dostępnego na świecie stopu aluminium. Bezpieczeństwo, niższe koszty pracy monterów, niska waga, niższe koszty transportu, łatwość montażu (brak użycia narzędzi), brak stężeń, wielofunkcyjność (możliwość wykorzystania rusztowań modułowych jako przejezdne lub schodnie), „długowieczność” i brak korozji to tylko kilka z korzyści wynikających z zakupu naszego systemu. Rusztowania ALUHAK są produkowane w klasie 5, co powoduje, że można je obciążać w większym stopniu niż rusztowania stalowe!

G.P.: W jakich branżach, sektorach znajdują

54 Builder dodatek promocyjny FIRMY I LUDZIE SUKCESU

zastosowanie proponowane przez Państwa rozwiązania?

A.M.: Firma ALUHAK wywodzi się z przemysłu naftowego (platformy morskie, rafinerie) jednak nasze rusztowania znajdą zastosowanie w każdej branży sektora przemysłowego. Nasi klienci używają rusztowań aluminiowych ALUHAK w energetyce, przemyśle spożywczym, petrochemicznym, budownictwie (rusztowania fasadowe) i wszędzie tam, gdzie liczy się szybkość montażu i najwyższa jakość. Właściwości używanego przez nas stopu powodują, że naszych rusztowań nie trzeba dodatkowo uziemiać, można ich używać w środowisku narażonym na kontakt z chemią, a przy pracach związanych z piaskowaniem rusztowania ALUHAK zachowują się podobnie do rusztowań stalowych.

G.P.: Czego możemy się spodziewać po firmie Aluhak w nadchodzącym roku? Jakie założyliście sobie cele?

A.M.: Z pewnością będziemy w dalszym ciągu promować aluminium jako jedyną alternatywę dla ciężkich, rdzewiejących rusztowań stalowych. Używanie rusztowań aluminiowych sprawia, że montaż odbywa się szybciej, zwiększa się mobilność, pracownicy są bardziej wydajni, a to wszystko powoduje ogromne oszczędności i poprawę bezpieczeństwa.

Po udanym debiucie na rynku polskim i angielskim chcemy rozpocząć sprzedaż na rynkach pozostałych krajów europejskich i nie tylko.

Prowadzimy rozmowy z klientami z Azji i Bliskiego Wschodu.

G.P.: Dziękuję za rozmowę. grudzień 2012

Kołki do ociepleń Ejot

ü łączniki dla profesjonalistów ü do 42 cm mocowanej termoizolacji

(idealne rozwiązanie dla domów pasywnych)

ü szybkie mocowanie termoizolacji bez szpachlowania ü brak mostków termicznych, brak „efektu biedronki” ü mocowanie we wszystkich podłożach budowlanych, każdego rodzaju materiału termoizolacyjnego

ü serwis na budowie: pokazy montażu, próby wyrywania ü zamów dziś - dostawa 24 h

www.ejot.pl

EJOT Polska Sp. z o.o. Sp.k., 42-793 Ciasna, ul. Jeżowska 9, tel. 34 35 10 660, fax 34 35 35 410

budownictwo

Projektowanie badań geotechnicznych zgodnie z Eurokodem 7 Część 3. Badania polowe i laboratoryjne Fot. arch. autora

prof. zw. dr hab. inż.

Lech Wysokiński Specjalista w dziedzinie geotechniki, geologii inżynierskiej i ochrony środowiska. W latach 1961-1994 pracownik Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego w Instytucie Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej.

Od 1984 r. pracownik Instytutu Techniki Budowlanej.

Od 1986 r. kierownik Zakładu Geotechniki i Fundamentowania, a od 1994 r. przewodniczący Komitetu Technicznego nr 254 Geotechnika w Polskim Komitecie Normalizacyjnym – opracowującym europejskie normy geotechniczne do stosowania przez polskich inżynierów.

Autor 4 książek, ok. 300 artykułów i ok. 60 referatów na konferencje, a także blisko 2000 ekspertyz, opracowań i konsultacji budowlanych różnych obiektów. Miał duży udział w realizacji zabezpieczenia Skarpy Płockiej, budowie Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów, Metra Warszawskiego, Składowiska Odpadów Niebezpiecznych Tarnowskie Góry.

Przedmiotem zainteresowań naukowych autora są: badania i określanie parametrów geotechnicznych gruntów, zabezpieczenia stateczności skarp, budowa składowisk odpadów, głębokie posadowienia, budowa metra, normalizacja.

Artykuł niniejszy jest kolejnym z cyklu poświęconego nowym normom europejskim z dziedziny geotechniki, wymaganym w projektowaniu geotechnicznym.

P

oprawne rozpoznanie podłoża wymaga dobrze przeprowadzonych badań geotechnicznych, zarówno polowych, jak i laboratoryjnych.

Badania polowe

Norma w obecnej formie podaje 11 wybranych metod sondowań powszechnie uznanych i stosowanych w większości krajów europejskich.

Oprócz sondowań w geotechnice stosowane są tradycyjnie metody rozpo-

grudzień 2012

znania podłoża wierceniami. Lista metod badań będzie w przyszłości uzupełniana o metody geofizyczne, szybko się rozwijające i wykorzystujące pomiary elektrooporowe, radarowe sejsmiczne itp.

Wybór metody i sprzętu przy planowaniu programu badań podłoża powinien mieć na celu osiągnięcie najlepszego technicznego i ekonomicznego rozwiązania zadania geotechnicznego. Sprzęt i procedury do badań powinny odpowiadać wymaganiom zawartym w szczegółowych normach i specyfikacjach.

Sondowania a inne metody pomiaru podłoża

Sondowania nie tylko charakteryzują poszczególne punkty pomiarów, ale dają informacje o całych profilach i przelotach. Budując model geotechniczny podłoża, tj. rysując warstwy i przypisując im parametry, zwrócić należy uwagę na badania geofizyczne. Pozwalają one z coraz lepszą dokładnością uzyskiwać modele przestrzenne, tj. określać masy jednorodne pod względem „właściwości materiałowych” podłoża. Minęły już czasy, gdy charakterystykę podłoża uzyskiwało się jedynie z wierceń i analiz makroskopowych. Obecnie do oceny podłoża, oprócz wierceń, które zawsze są konieczne, bo pozwalają nam dotknąć i zobaczyć grunt, pobrać próbki, należy także wykonywać w odpowiedniej liczbie sondowania statyczne, sondowania dynamiczne, dylatometry i inne badania, sprawdzając opór gruntu.

Ocena wyników badań polowych

Kiedy wyniki otrzymane w trakcie wykonywania badań nie odpowiadają założeniom początkowym, dotyczącym uzyskania z nich potrzebnych danych do projektowania, należy zlecić badania dodatkowe, w tym na przykład dokonać zagęszczenia siatki badań lub zmienić metody badań.

Przy ocenie wyników badań polowych, zwłaszcza w przypadku wyprowadzania parametrów geotechnicznych głównie na podstawie wyników, należy wziąć pod uwagę każdą dodatkową informację na temat warunków w podłożu, na przykład wyniki opisów prób z wierceń i wykopów lub wyniki badań laboratoryjnych. Norma PN-EN 1997-2 wymaga również, aby przy ocenie wyników badań uwzględniać wpływ sprzętu i zmienności gruntów na mierzone parametry. Gdy grunt wykazuje silną anizotropię, należy zwrócić uwagę na kierunek działania obciążenia w stosunku do kierunku anizotropii.

Stosując załączniki informacyjne (nieobligatoryjne) od D do K z normy PN-EN 1997-2, należy upewnić się, czy warunki w podłożu badanego terenu (rodzaj gruntu, współczynnik jednorodności, wskaźnik konsystencji

Builder 57

budownictwo Tabela 1. Zestawienie metod, wyników pomiarów wraz z parametrami wyprowadzanymi na ich podstawie

Metoda

Wykonywane pomiary

Wartości wyprowadzane*

Sondowanie dynamiczne DP

liczba uderzeń N10 dla następujących badań: DPL, DPM, DPH, liczba uderzeń N10 lub N20 dla badania DPSH

ID, φ', M

Badanie dynamiczne sondą cylindryczną SPT

liczba uderzeń N, współczynnik energii Er, opis gruntu

IL, ID, qc, φ', E

Badanie statyczne sondą stożkową CPT

opór zagłębienia stożka qc, miejscowy, jednostkowy opór tarcia na pobocznicy fs, współczynnik tarcia Rf

IL, ID, cu, φ', c', M, E, OCR, K0, IC

Badanie statyczne sondą stożkową z możliwością pomiaru ciśnienia porowego CPTU

skorygowany opór stożka qt, miejscowy, jednostkowy opór tarcia na pobocznicy fs, pomierzone ciśnienie porowe u

IL, ID, cu, φ', c', M, E, γ, OCR, K0, IC, cv(h), kh(v), G0, CRR

Badanie dylatometrem płaskim DMT

skorygowane ciśnienie p0, skorygowane ciśnienie p1 przy wychyleniu membrany 1,1 mm, moduł dylatometryczny EDMT, wskaźnik materiałowy IDMT oraz wskaźnik naprężeń poziomych K DMT

cu, φ', M, K0, OCR, kh

Badanie presjometryczne Menarda MPM

moduł presjometryczny EM, ciśnienie pełzania pf, ciśnienie graniczne pLM, krzywa ekspansji (rozszerzalności)

ID, IL, cu, M, qc

Badanie dylatometrem cylindrycznym FDT

moduł dylatometryczny EFDT, krzywa odkształcenia

ID, IL, cu, M, qc

Inne badania presjometryczne (PBP, SBP, FDP)

krzywa odkształcenia

ID, IL, cu, M, qc

Badanie polową sondą krzyżakową FVT

wytrzymałość na ścinanie bez odpływu (bez poprawki) cfv, wytrzymałość na ścinanie bez odpływu gruntu ściętego crv, krzywa momentu obrotowego

IL, cu, cr, St

Badanie sondą wkręcaną WST

ciągły zapis oporu sondowania, opór sondowania sondą wkręcaną to: – wielkość zagłębienia przy obciążeniu normowym, albo – liczba półobrotów potrzebnych na każde 0,2 m wpędu, przy normowym obciążeniu 1 kN

φ', E, cu, ID

Próbne obciążenie płytą PLT

graniczne naprężenie kontaktowe pu

cu, EPLT, k s

Objaśnienia symboli ID, IL, IC = 1 - IL – określenia stanów gruntów. (ID ) zagęszczenia, (IL, IC ) plastyczności; qc – opór zagłębienia stożka sondy statycznej CPT; φ’, c’ – efektywne parametry wytrzymałościowe gruntu, (φ) kat tarcia wewnetrznego, (c) spójność (wg teorii Coulomba-Mohra); cu – wartość spójności dla gruntów spoistych bez możliwości drenażu; M, E, G 0 – Moduły odkształcenia: (M) ściśliwości, (E) sprężystości i (G0 ) ścinania; OCR, CRR – wartości wskaźników prekonsolidacji; k0 – współczynnik parcia bocznego; k – współczynnik filtracji. * Wybrano najbardziej znaczące parametry, symbole i opisy wg PN-B-02481:1998 i PN-EN ISO 17892:2009.

itd.) są zgodne z warunkami brzegowymi dla danych korelacji. W tym celu należy wykorzystywać lokalne doświadczenia, które potwierdzą poprawność zastosowanych zależności lub pozwolą na ich weryfikację.

Program badań laboratoryjnych

Zakres badań podany w normie PN-EN 1997-2 to zakres minimalny, dlatego mogą być konieczne dodatkowe wymagania i zalecenia do odpowiedniego rozpoznania warunków geotechnicznych podłoża gruntowego projektowanych budowli. Przy ustalaniu programu badań laboratoryjnych należy wziąć pod uwagę typ budowli, rodzaj podłoża, jego genezę i stratygrafię oraz parametry geotechniczne potrzebne do obliczeń projektowych.

Ponadto należy uwzględnić doświadczenia porównywalne. Szczegółowe procedury badań laboratoryjnych zawiera norma PN-EN ISO TS 17892, części 1-12. Przed wykonaniem badań laboratoryjnych wszystkie próbki gruntu powinny być sprawdzone makroskopowo, należy też stosować proste badania wskaźnikowe do klasyfikacji i wstępnego rozpoznania właściwości gruntów, zwłaszcza konsystencji i właściwości mechanicznych (penetrometr tłoczkowy). Wyniki przeprowadzonych badań na tle dokumentacji z wierceń powinny być opracowane w formie tabeli, laboratoryjnych badań makroskopowych oraz naniesione na profile analityczne otworów.

58 Builder

Profile analityczne punktów badań powinny umożliwić określenie stratygrafii podłoża i wydzielenie warstw geotechnicznych, dla których wykonano badania laboratoryjne w zadowalającej liczbie i rodzaju.

Warstwy geotechniczne powinny być wydzielane zależnie od zadania geotechnicznego, jego złożoności, lokalnej geologii i wymaganych parametrów do projektowania. Próbki do badań powinny być tak zlokalizowane, aby możliwe było określenie właściwości wskaźnikowych każdej warstwy geotechnicznej. Badania powinny być prowadzone z próbek gruntu reprezentatywnych dla każdej warstwy geotechnicznej. Próbki gruntu powinny być zbadane po pobraniu tak szybko, jak to jest możliwe. Badania powinny być prowadzone zgodnie z procedurami i wymaganiami podanymi w normie PN-EN ISO TS 17892.

Interpretacja wyników badań

Wyniki badań należy interpretować z uwzględnieniem poziomu wody gruntowej, rodzaju gruntu, metody wierceń, metody pobierania próbek, transportu i warunków składowania oraz przygotowywania próbek do badań. W zależności od rodzaju badanych właściwości gruntu, wyróżniono trzy kategorie metod pobierania próbek: A, B i C. Metodami kategorii A pobierane są próbki zupełnie nienaruszone lub tylko lekko naru-

grudzień 2012

Tabela 2. Rodzaje badań polowych podczas projektowania geotechnicznego na różnych etapach rozpoznania

OPINIA GEOTECHNICZNA Badania studialne na podstawie map topograficznych, geologicznych i hydrogeologicznych.

Interpretacja zdjęć lotniczych danego obszaru. Przegląd materiałów archiwalnych.

BADANIA DO KONCEPCJI POSADOWIENIA Grunty spoiste

Grunty niespoiste

Skały

CPT, SS, DP lub SPT; pobieranie próbek (PS, TP, CS, OS) PMT, GW

SS, CPT, DP lub SPT, SR; pobieranie próbek (AS, OS, SPT, TP) PMT, DMT, GWO

obserwacje danego obszaru; mapa nieciągłości, SE; w słabych skałach: DP, CPT, SPT, SR lub CS

Wstępny wybór metody posadowienia DOKUMENTACJA BADAŃ PODŁOŻA Grunty spoiste

Grunty niespoiste

Skały

fundamenty na palach

fundamenty bezpośrednie

fundamenty na palach

fundamenty bezpośrednie

fundamenty na palach

fundamenty bezpośrednie

SS, CPT, DP, SPT lub SR; pobieranie próbek (PS, OS CS), FVT, PMT, GWC, PIL

SS lub CPT, DP; pobieranie próbek (PS, OS, CS, TP), FVT, DMT lub PMT, GW

CPT, DP lub SPT; pobieranie próbek (PS, OS, AS), PMT, DMT, GWO, PIL

CPT+DP, SPT pobieranie próbek (PS, OS, AS, TP); możliwość PMT lub DMT (PLT), GWO

SR; mapa szczelin w TP, CS, RDT (PMT w zwietrzałych skałach), GWO

PROJEKT GEOTECHNICZNY PROJEKT KONSTRUKCYJNY FUNDAMENTÓW Objaśnienia symboli Badania terenowe: SR – sondowanie gruntu i skał, SS – sondowanie statyczne, CPT(U) – sonda wciskana (z pomiarem ciśnienia wody w porach), DP – sondowanie dynamiczne, SPT – badanie sondą SPT, PMT – badanie presjometryczne, DMT – badanie dylatometrem gruntów, FVT – badanie sondą krzyżakową, PLT – próbne obciążenie płytą, SE – badania sejsmiczne, PIL – próbne obciążenie pali, GWC – pomiar w systemie zamkniętym, RDT – badanie dylatometrem skał Pobieranie próbek: PS – próbka o nienaruszonej strukturze, CS – próbka rdzeniowa, AS – próbka ze świdra spiralnego, OS – próbnik otwarty, TP – próbka z wykopu otwartego, GWO – pomiar wody gruntowej, GW – zwierciadło wody

szone, w których wilgotność i wskaźnik porowatości są takie, jak w warunkach in situ, i nie następują w nich zmiany składników oraz składu chemicznego gruntu. Metodami kategorii B pobrać można próbki o naruszonej strukturze, zawierające wszystkie składniki gruntu in situ z zachowaniem naturalnej wilgotności. Metodami kategorii C można pobierać próbki o naruszonej strukturze i wilgotności. Zgodnie z klasyfikacją przygotowywania próbek do badań, wyróżnia się pięć rodzajów próbek gruntów: nienaruszone, naruszone, zagęszczane, przerobione, odtworzone (rekonstytuowane).

Próbki gruntu przygotowane do badań powinny być odpowiednio duże, aby uwzględniały największe wymiary ziaren i naturalne właściwości (np. takie jak struktura). Próbki nienaruszone powinny być przygotowywane

w pomieszczeniu o dużej wilgotności powietrza. Wymagane minimalne masy rozdrobnionego gruntu do badań klasyfikacyjnych i badań próbek zagęszczanych podane są szczegółowo w Eurokodzie PN EN 1997-2.

Przed wykonaniem badań laboratoryjnych wszystkie próbki przyniesione do laboratorium powinny być poddane opisowi makroskopowemu.

Zmienność mierzonych parametrów gruntów może wskazywać na istotne różnice warunków geotechnicznych w podłożu budowli i bardzo ważne jest, aby rozpoznać warstwy słabe oraz uwzględnić niepewność w wynikach badań laboratoryjnych. Zastosowanie statystyki do określenia wartości wyprowadzonych może „zamaskować” obecność warstwy słabszej.

Metody statystyczne powinny być wykorzystywane ostrożnie i na ogół nie jako jedyne metody analizy wyników. n

REKLAMA

grudzień 2012

Builder 59

budownictwo

Jak badano

żelbetowe kielichy?

Potwierdzona badawczo zgodność wykonanej konstrukcji kielichowego przekrycia hali głównej dworca PKP w Katowicach z projektem, w zakresie zastosowanego betonu oraz stali i zagrożenie korozją stali zbrojeniowej tylko w warunkach silnych zawilgoceń, nie uchroniły badanych obiektów przed rozbiórką i zastąpieniem ich replikami. dr inż. Radosław Jasiński dr inż. Adam Piekarczyk dr inż. Iwona Galman

R

ozpoczęty już w 2004 roku (2009 r. podpisanie umowy z Inwestorem) proces inwestycyjny przebudowy katowickiego dworca PKP [1] i stworzenie nowoczesnego Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego (Galerii Katowickiej) pierwotnie zakładał zachowanie charakterystycznych elementów zadaszenia budynku głównego w formie brutalistycznych kielichów. Zamierzano wykorzystać wybudowane w latach 70. (1972r.) XX wieku kielichowe konstrukcje i wkomponować je w nowoczesne obiekty. W związku z tym konieczne stało się dostosowanie historycznych, żelbetowych elementów zadaszenia hali do aktualnie obowiązujących przepisów prawnych i norm, co z kolei wymagało ustalenia stopnia zużycia korozyjnego obiektów oraz parametrów mechanicznych materiałów i rzeczywistego rozmieszczenia zbrojenia. Z tego powodu Katedrze Konstrukcji Budowlanych Politechniki Śląskiej zostały powierzone badania [2,3], których zasadniczym celem było określenie ich stanu technicznego na podstawie obszernych badań betonu i stali, zagrożenia korozyjnego i możliwości ich zastosowania w przyszłości.

Skrócony opis konstrukcji

Konstrukcja dachu składała się z 16 oddylatowanych od siebie układów kielichowych o kwadratowym rzucie poziomym 18 x 18 m, rozmieszczonych w dwóch rzędach w osiach A i B. Długość ogólna budynku wynosiła 8 x 18 = 144 m, a szerokość 2x18 = 36 m.

Badania obejmowały elementy przekrycia kielichowego, pokazanego na rysunku 1, do których należała powłoka przekrycia opisana krzywą paraboloidy hiperbolicznej - 1, belki wieńcowe - 2, żebra promieniowe - 3 oraz słup - 4.

62 Builder

Kielichowe przekrycie hali dworca zaprojektowano w postaci powłoki żelbetowej o kształcie paraboloidy hiperbolicznej grubości 6 cm (rys. 1).

Zbrojenie powłok zaprojektowano w postaci siatek z prętów gładkich rozmieszczonych co 8 cm o średnicy 8 mm w jednym kierunku oraz dwóch prętów średnicy 6 mm umieszczonych jeden nad drugim, pod i nad prętem o średnicy 8 mm (rys. 1) w drugim kierunku. Siatki te umieszczano w środku grubości powłoki.

Belki wieńczące o przekroju prostokątnym bxh=60x20 cm zazbrojono górą 5 prętami o średnicy 21,7 mm ze stali gatunku 18G2 – rys. 1. Żebra promieniowe miały zmienny na długości przekrój o szerokości od 25 cm do 90 cm i o sumarycznej wysokości od 40 cm do 70 cm. Przekrój poprzeczny żeber (rys. 1) składał się z części prostokątnej o stałej na długości żebra wysokości, równej 20 cm i dolnej części trapezowej o wysokości od 20 cm do 50 cm. Zaprojektowano zbrojenie żeber z prętów o średnicy 23,3 mm ze stali gatunku 18G2. Zbrojenie dolne zaprojektowano jako 3 pręty biegnące przez całą długość żeber, natomiast zbrojenie górne składało się z 9 prętów – rys. 1.

Dolne części słupów zaprojektowano jako kwadratowe przekroje cienkościenne o długości boku równej 120 cm i grubości ścianek wynoszącej 15 cm. Część dolna słupa przechodziła w część górną, na końcu której przekrój był obrócony o 45° i długość boku zwiększała się do 135 cm w stosunku do dolnej części słupa. Wysokość dolnej części słupa wynosiła około 4,70 m, natomiast części górnej 5,35 m. Zbrojenie dolnej części słupów wykonano z równomiernie rozmieszczonych na obwodzie słupa 36 prętów o średnicy 16,7 mm wykonanych ze stali gatunku 18G2 – rys. 1.

BRUTALIZM W ARCHITEKTURZE Termin „brutalizm” narodził się w 1953 roku z francuskiego „béton brut” (surowy beton) za sprawą małżeństwa architektów Smithson. Pojęcie to było popularne dzięki postaci Le Corbusiera, który w ten sposób określał materiał, którego używał w wielu ze swoich powojennych projektów. To właśnie beton stał się ulubionym tworzywem brutalistów, z całą gamą możliwości jego wykorzystania, plastycznością faktury odbitego deskowania. Główną zasadą jednak było zastosowanie materiałów w ich naturalnej, surowej postaci: także np. naturalnej cegły, surowej stalowej konstrukcji. Nurt wyrósł z architektury późnego modernizmu i to właśnie małżeństwo Smithsonów jest z nim najczęściej kojarzone, głównie ze względu na projekt szkoły w Hunstanton w Wielkiej Brytanii, który to uważany jest za przełomowy. Wybitnym przykładem brutalizmu w Polsce był budynek katowickiego dworca kolejowego, zaprojektowany przez W. Kłyszewskiego, J. Mokrzyńskiego i E. Wierzbickiego. grudzień 2012

Badania niszczące betonu

Z 16 kielichów wytypowano 5 (4 zewnętrzne i 1 wewnętrzny), z których pobrano po 2 rdzenie średnicy 54 mm z powłok oraz po dwa rdzenie średnicy około 80 mm ze słupów. Dodatkowo, w miejscach wykonanych odkrywek fundamentów pobrano 5 próbek średnicy 100 mm. Wymiary obiektu, warunki użytkowania oraz dostęp do poszczególnych elementów wykluczył możliwość pobrania próbek z każdej powłoki oraz każdego słupa. Ponieważ osobno betonowano słupy z fundamentami, a osobno powłoki [4], przy planowaniu badań przyjęto, że wszystkie wyniki badań próbek pobranych z powłok stanowić będą oddzielną populację wyników podobnie jak wyniki badań fundamentów i słupów.

Wszystkie próbki pobierano (rys. 2a, 2b) i przygotowywano zgodnie z zaleceniami normy PN-EN 12504-1:2001 [5]. Do badań przeznaczono środkowy fragment rdzeni, zawierający jak najmniej prętów zbrojeniowych.

Przygotowane próbki zbadano w jednym cyklu aż do zniszczenia i określono wytrzymałość na ściskanie, którą skorygowano, jeżeli w próbkach znajdowały się pręty zbrojeniowe [6] oraz gdy stosunek l/d<1 stosowano współczynniki przeliczeniowe według pracy [7] dopuszczone przez normę PN-EN 13791:2008 [8]. Dodatkowo, zgodnie z normą PN-EN 12504-1:2001 [5], przy rdzeniach o średnicy 54 mm wprowadzono odpowiedni współczynnik przeliczeniowy, uwzględniający zarówno wymiar kruszywa, jak i średnicę próbki.

Przy określaniu wytrzymałości charakterystycznej betonu uwzględniono także wpływ różnicy dojrzewania próbek w warunkach in-situ i w laboratorium. W tabeli 1 podano wytrzymałość uzyskaną na pobranych próbkach f ism(n) oraz sprowadzoną do wytrzymałości próbek dojrzewających w warunkach laboratoryjnych fc,cube,m(n). Podano również wartości odchyleń standardowych wytrzymałości i współczynniki zmienności.

Tabela 1. Wyniki badań wytrzymałości na ściskanie

Parametr

Element

Powłoki

Słupy

Fundamenty

f ism(n) MPa fc,cube,m(n) MPa

40,9

40,4

30,6

48,1

47,6

36,1

s MPa, v %

8,7, 18%

4,7, 10%

3,7, 10%

Ponieważ uzyskane średnie wytrzymałości betonu w powłokach i słupach nie różniły się między sobą w sposób istotny (co potwierdzono testem), rozpatrywano je łącznie, a wówczas średnia wytrzymałość wyniosła f ism(n)= 32,1 MPa, wytrzymałość minimalna f lowest = 28,5 MPa, a odchylenie standardowe s = 5,8 MPa. Klasyfikację badanego betonu pod względem klasy wytrzymałości przeprowadzono według kryterium podanego w normie [8]. Wyniki zawarto w tabeli 2.

Przedmiotową konstrukcję zaprojektowano na przełomie lat 60. i 70., obowiązywała wówczas znowelizowana norma [9], w której operowano markami betonu Rw, (określanymi na walcach ø160x160). Aby porównać wytrzymałością obliczeniową betonu przyjmowaną przez projektanta w przeliczeniu na dzisiejsze standardy (wytrzymałość gwarantowana obliczona na kostkach 150x150x150 mm), przeliczono ją na wytrzymałość gwarantowaną f Gc,cube56 [10] - tabela 2. Szczegółową procedurę przeliczeniową oraz wyniki badań nieniszczących zawarto w pracy [2].

Rys. 1. Szkic konstrukcji hali głównej Dworca w Katowicach [2]

Rys. 2. Pobieranie próbek do badań niszczących: a) próbka rdzeniowa betonu z powłoki, b) próbka stali z żebra promieniowego

Tabela 2. Klasyfikacja betonu konstrukcji dachu

Wytrzymałość charakterystyczna wg normy [8] f Gc,cube MPa

f Gc,cube56 [MPa]

Powłoki

C30/37

32,5

22,7 – 18,3

Słupy

C30/37

34,4

19,6 – 15,8

Powłoki+Słupy

C30/37

32,1

--

Fundamenty

C20/25

23,6

--

grudzień 2012

Rysunki autorów

Element

Klasa wytrzymałości wg PN-EN 13791:2008 [8]

Rys. 3. Zależność σ−ε  wszystkich zbadanych prętów

Builder 63

budownictwo Badania stali zbrojeniowej

W celu określania parametrów mechanicznych stali zbrojeniowej pobrano dołem z żebra 1 pręt, natomiast z dolnych powierzchni powłok pobrano 3 pręty - rys. 1,2. Lokalizację miejsc, w których pobrano próbki stali, przedstawiono na rys. 1.

Pręty oznaczone jako A, B, C i E miały zróżnicowaną średnicę (6÷22 mm) i długość wynoszącą około 50 cm. Pręty A, C i E wydobyte z powłoki były gładkie, natomiast pobrany z żebra pręt B miał specyficzne użebrowanie w postaci „brodawek”. Każdą z próbek poddano próbie rozciągania w maszynie wytrzymałościowej zgodnie z normą PN-EN 100021:1998 [11]. Zbiorcze zestawienie wyznaczonych parametrów przedstawiono w tabeli 3, natomiast zależności σ -ε pokazano na rys. 3.

Tabela 4. Zbiorcze zestawienie wyników badań prętów

Oznaczenie próbki

d0

[mm]

ReH

[MPa]

Rm

[MPa]

E

[MPa]

Agt

[%]

A

6

205,4

256,6

167000

9,7

B

22

376,6

570,5

204000

4,9

C

6

307,9

374,4

179000

5,9

E

8

383,8

447,9

196000

8,9

gdzie: d0 -średnica próbki na długości roboczej (z pominięciem żeber), ReH - górna granica plastyczności, Rm – wytrzymałość na rozciąganie, E – moduł sprężystości stali, Agt - całkowite procentowe wydłużenie przy największej sile.

Badania rozmieszczenia zbrojenia metodą elektromagnetyczną

Rys.4. Szkicowa inwentaryzacja uszkodzeń dolnych powierzchni kielichów

64 Builder

Badania położenia zbrojenia prowadzono nieniszczącą metodą elektromagnetyczną, polegającą na analizie zmian wieloczęstotliwościowego strumienia magnetycznego emitowanego w głąb badanej konstrukcji.

W opisywanych badaniach wykorzystano urządzenie, które umożliwia wykonywanie jednokierunkowych skanów zbrojenia o długości nawet do 20 m oraz skanów dwukierunkowych, przy czym powierzchnia badana może mieć wymiary od 15 cm × 15 cm do 60 cm × 60 cm. Celem opisywanych, nieniszczących badań było stwierdzenie zgodności założeń projektowych z rzeczywistą lokalizacją zbrojenia, rozstawem lub liczbą prętów zbrojeniowych, ich średnicą oraz grubością otulenia betonem. Obszerną analizę wyników badań zestawiono w pracy [2].

W powłokach Pomiarów grubości otulenia dokonywano w 10 powłokach na dolnych powierzchniach. W rzeczywistości stwierdzono na podstawie badań elektromagnetycznych występowanie prętów o średnicy 8 mm i prostopadłych do nich prętów ø6 mm.

Stwierdzono uśredniony dla poszczególnych powłok, rzeczywisty rozstaw prętów średnicy 8 mm, wynoszący od 75 mm do 85 mm oraz prętów o średnicy 6 mm od 75 mm do 82 mm. Nominalne otulenie prętów średnicy powinno zgodnie z projektem wynosić 20 mm, a w badaniach uzyskano otulenie z zakresu od 18 mm do 22 mm. Nominalna wartość otulenia zbrojenia o średnicy 8 mm powinna wynosić 26 mm, a uzyskano otulenie w zakresie od 24 mm do 26 mm.

W belkach wieńczących Stwierdzono w badaniach elektromagnetycznych istnienie 5 prętów zbrojeniowych o średnicy około 20 mm, otulonych warstwą betonu o grubości od 26 mm do 37 mm. Strzemiona o średnicy 6 mm na odcinku, który podlegał skanowaniu, rozstawiono co około 250 mm, a otulenie betonem strzemion wynosiło od 18 mm do 25 mm.

W żebrach promieniowych Niemożliwe okazało się skanowanie zbrojenia górnych powierzchni żeber ze względu na zbyt dużą grubość warstw wykończeniowych i izolacyjnych na dachu konstrukcji oraz prawdopodobnie zastosowania w jednej z warstw stalowej siatki lub zbrojenia rozproszonego.

grudzień 2012

Wyniki skanowania bocznych powierzchni żeber wskazały na istnienie zbrojenia dolnego w postaci prętów o średnicy około 25 mm, umieszczonych w dwóch warstwach oraz strzemion średnicy 6 mm rozmieszczonych w rozstawie od 200 mm do 350 mm. Zmierzono otulenie prętów zbrojeniowych o wartości od 23 mm do 40 mm oraz otulenie strzemion wynoszące od 8 mm do 40 mm.

W słupach Na podstawie badań elektromagnetycznych zbrojenia dolnych części słupów stwierdzono, że zbrojenie słupów wykonano z prętów o średnicy około 16 mm. Stwierdzono występowanie od 10 do 15 prętów wzdłuż jednego boku słupa w rozstawie od 101 mm do 170 mm.

Grubość otulenia betonem zbrojenia głównego wynosiła od 11 mm do 74 mm. Strzemiona o średnicy 6 mm lub 8 mm na obszarach, które obejmowały badania rozstawiono co około 200 mm. Zmierzona grubość otuliny strzemion wynosiła od 39 mm do 59 mm.

Badania grubości powłoki i ścianek słupów

W miejscach, w których pobrano próbki rdzeniowe, dokonano również pomiarów grubości powłoki oraz ścianek słupów w sposób bezpośredni. Grubości powłoki wahały się w granicach 54÷92 mm, natomiast średnia z 13 rdzeni wynosiła 65 mm i była nieznacznie większa od przyjętej w projekcie [4]. Grubości ścianek słupów określone w 4 rdzeniach (na wysokości 1 – 1,5 m ponad powierzchnią posadzki) mieściły się w przedziale 153÷160 mm. Średnia grubość określona na podstawie 4 pomiarów wynosiła 157 mm i jest zbliżona do podanej w projekcie [4], w którym zakładano grubość w miejscu połączenia z powłoką 20 cm, u podstawy nad stropem galerii 15 cm i w połowie wysokości 17,5 cm.

Na podstawie analizy statystycznej stwierdzono, że zmierzone grubości powłok dla słupów mają rozkład normalny przy poziomie istotności α = 0,001. Określony przedział ufności grubości wyznaczony z rozkładu t-Studenta wynosił: • powłoki: t min = 54 mm oraz t max = 78 mm, • słupy t min = 153 mm oraz t max = 160 mm.

Uszkodzenia konstrukcji

Oględziny konstrukcji kielichów wykazały występowanie szeregu uszkodzeń, z których najistotniejszymi były zarysowania powłok biegnące wzdłuż belek wieńczących (2 na rys. 1). Na rysach tych umieszczono plomby gipsowe, na których naniesiono datę instalacji odpowiadającą okresowi wykonania konstrukcji (1972r.). W okolicach pachwin powłok zaobserwowano także rysy promieniowe, biegnące w kierunku słupów. Rysy te najprawdopodobniej miały charakter skrośny, ponieważ na dolnych powierzchniach widoczne były zacieki oraz zasolenia spowodowane nieszczelnościami pokrycia dachowego. Szerokości rys na powłokach wynosiły 0,5 – 1,0 mm i przekraczały wartości dopuszczalne 0,3 mm. Dolne powierzchnie powłok wykazywały również niedowibrowania betonu, odsłaniające zbrojenie powłok i żeber. Szkicową inwentaryzację dolnych powierzchni powłok kielichów pokazano na rys. 4, a przykładowe uszkodzenia przedstawiono na fotografiach rys.5. Oględziny nie wykazały zarysowań belek wieńczących, żeber promieniowych, a także słupów, stwierdzono natomiast niedowibrowania betonu oraz zawilgocenia.

a)

b)

c)

d)

Rys.5. Przykładowe uszkodzenia konstrukcji żelbetowych kielichów: a) ukośne zarysowania powłok w rejonie skrzyżowania belek wieńcowych, b) równoległe do belek wieńcowych zarysowania powłok, c) zacieki zasolenie w okolicach rys w pachwinach powłok oraz wzdłuż żeber promieniowych, d) niedowibrowania betonu w belkach promieniowych i powłokach

Rys.6. Rozbiórka kielichów – 29.12.2010 r. (wyburzone kielichy A-8 i B-7, B-8) a)

b)

c)

Podsumowanie i wyniki badań

Na podstawie przeprowadzonych badań wyciętych z konstrukcji rdzeni betonowych stwierdzono, że: a) beton pobrany z powłok konstrukcji dachu spełniał wymagania obecnej klasy C30/37, a charakterystyczna wytrzymałość na ściskanie wynosiła f Gc,cube = 32,5 MPa i była wyższa od zakładanej w projekcie [4] marki Rw = 200 o f Gc,cube56 = 22,7÷18,3 MPa. Badania niszczące betonu pobranego ze słupów konstrukcji pozwoliły na przyporządkowanie go do klasy C30/37, a wartość 5% kwantyla wytrzymałości betonu słupów wynosiła f Gc,cube = 34,4 MPa i była

grudzień 2012

Rys.7. Fazy realizacji replik żelbetowych kielichów: a) wykonane słupy żelbetowe (02.2012 r.), b) rozdeskowanie pierwszego kielicha (05.2012 r.) c) gotowa hala dworca 11.2012 r.

Builder 65

budownictwo wyższa od odpowiadającej zakładanej w projekcie [4] marki Rw = 170 o f Gc,cube56 = 20,8÷18,3 MPa, b) rozpatrując łącznie beton powłok i słupów, badania niszczące pozwoliły na zakwalifikowanie go do klasy C30/37 o wytrzymałości gwarantowanej równej f Gc,cube = 32,1 MPa, która była wyższa od zakładanej w projekcie [4] betonowi marki Rw = 170 lub 200, c) na podstawie badań próbek pobranych z fundamentów zgodnie z normą PN-EN 13791:2008 beton spełniał wymagania stawiane klasie C20/25, a wartość kwantyla rzędu 5% rozkładu wytrzymałości na ściskanie wynosiła f Gc,cube = 23,6 MPa i była także wyższa niż zakłada w projekcie marka Rw = 170 równa f Gc,cube56 = 19,6÷15,8 MPa, d) Jakkolwiek podane wyniki dotyczą ściśle jedynie badanych elementów, to można wnosić, z uwagi na równomierność rozrzutu tych wyników, że są w przybliżeniu reprezentatywne dla wszystkich analogicznych elementów, z wyjątkiem fundamentów, z których pobrana liczba odwiertów nie pozwala jeszcze na takie uogólnienie. e) w przypadku stali gładkiej w postaci prętów o średnicy 6 mm i 8 mm wydobytych z powłok konstrukcji, stwierdzono zgodność ich średnicy, granicy plastyczności i wytrzymałości na rozciąganie z projektem [4], f) w przypadku pręta ze stali żebrowanej stwierdzono zgodność właściwości mechanicznych z wartościami zakładanymi w projekcie konstrukcji [4], g) średnica, rozstaw lub liczba prętów zbrojenia głównego powłok, belek wieńczących, żeber promieniowych i dolnych części słupów była zgodna z projektem budowlanym [4], h) otulenie betonem zbrojenia powłok w postaci prętów o średnicy 6 mm było mniejsze od wartości uznanych za prawidłowe (od 18 mm do 22 mm) w 41 % oraz większe od tych wartości w 15 % wszystkich zbadanych przypadków, i) otulenie betonem zbrojenia powłok prętami ø8 mm było globalnie mniejsze od wartości prawidłowych (od 24 mm do 28 mm) w 25 % i większe w 28 % wszystkich przypadków. j) stwierdzone uszkodzenia w postaci zarysowań, zawilgoceń i niedowibrowań betonu powstały już na etapie realizacji lub wczesnego wieku konstrukcji, o czym niewątpliwie świadczą wykonane i nieuszkodzone wskaźniki zarysowań. Uszkodzeniami natury termiczno-skurczowej lub wykonawczej charakteryzują się jednak nie tylko historyczne, ale także współczesne konstrukcje żelbetowe.

Tak też było w wypadku unikatowych katowickich kielichów. Ówcześni projektanci i wykonawcy nie dysponowali doświadczeniami pozwalającymi na ich uniknięcie, mimo to obiekty przetrwały ponad 40 lat. Brak należytej konserwacji i dbałości o konstrukcję tylko uwypuklił pierwotne uszkodzenia, które stały się zauważalne nawet gołym okiem.

dr inż. Radosław Jasiński dr inż. Adam Piekarczyk dr inż. Iwona Galman Katedra Konstrukcji Budowlanych Politechnika Śląska

66 Builder

Postscriptum Potwierdzona badawczo zgodność wykonanej konstrukcji kielichów z projektem w zakresie zastosowanego betonu oraz stali i zagrożenie korozją stali zbrojeniowej tylko w warunkach silnych zawilgoceń [3] nie uchroniły badanych obiektów przed rozbiórką i zastąpieniem ich replikami. W grudniu 2010 roku Inwestor rozpoczął rozbiórkę kielichów, którą zakończył 11 stycznia 2011 r. burząc ostatni z 16 kielichów – rys. 6.

Zgodnie z zapewnieniami podjęto się trudu zaprojektowania nowych kielichów i zastąpienia wyburzonych konstrukcji replikami w identycznym kształcie z pierwotną fakturą betonu. Prace odtworzeniowe kielichów (poprzedzone ponad rocznymi pracami przygotowawczymi) rozpoczęto w lutym 2012 r., a zakończono we wrześniu 2012 r. Halę dworca PKP w Katowicach ze wszystkimi 16 kielichami, z których wyeksponowane są w całości tylko 4 od strony wschodniej, oddano do użytku 29.10.2012 r. Oddanie całego kompleksu Galerii Katowickiej, obejmującego jeszcze Dworzec Autobusowy, galerię handlową i parking, zaplanowano na drugą połowę 2013 r. Należy żywić nadzieję, że Włodarze Katowickiego Dworca będą dbali o stan techniczny replik kielichów z większą starannością i nie podzielą one w przyszłości losu swoich protoplastów.

Literatura [1] SUD Architectes Polska. Dworzec PKP w Katowicach. ARCHIVOLTA 4(44)/2009, październik-grudzień 2009, str. 39-44.

[2] Jasiński R., Piekarczyk A., Galman I.: Badania głównych elementów konstrukcji dworca PKP w Katowicach. Inżynieria i Budownictwo, Nr 3/2010, str. 129÷134.

[3] Jaśniok M.. Jaśniok T., Zybura A.: Badania korozyjnego zagrożenia zbrojenia kielichowej konstrukcji budynku dworca kolejowego w Katowicach. Inżynieria i Budownictwo, Nr 5-6/2010, str. 249÷253.

[4] Katowice – dworzec kolejowy. Obliczenia statyczne. Część I. Wykonane przez Miastoprojekt Stolica Południe Przedsiębiorstwo Projektowania Budownictwa Miejskiego, Warszawa, ul. Królewska. Warszawa, grudzień 1964. Zawierające obliczenia powłoki, słupów, żeber i fundamentów. Autorzy: mgr inż. Jerzy Lindemann, mgr inż. Tadeusz Woźniak, mgr inż. Tadeusz Zajączkowski. Sprawdzający: Dr inż. Zdzisław Czerski, mgr inż. Roman Woźniak.

[5] PN-EN 12504-1:2001 Badania betonu w konstrukcjach. Cześć 1. Odwierty rdzeniowe. Wycinanie, ocena i badanie wytrzymałości na ściskanie.

[6] Brunarski L.: Określanie klasy betonu na podstawie diagnostycznych badań konstrukcji. XIII Ogólnopolska Konferencja Warsztat Pracy Projektanta Konstrukcji. Gliwice-Ustroń, 1998, s. 7-20.

[7] Neville A.M.: Właściwości betonu. Wydawnictwo Polski Cement Sp. z o.o., Kraków 2000.

[8] PN-EN 13791:2008 Ocena wytrzymałości betonu na ściskanie w konstrukcjach i prefabrykowanych wyrobach betonowych.

[9] PN-56/B-03260 Konstrukcje żelbetowe. Obliczenia statyczne i projektowanie.

[10] PN-B-03264:2002 Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone – Obliczenia statyczne i projektowanie.

[11] PN-EN 10002-1:1998 Metale. Próba rozciągania. Metoda badania w temperaturze otoczenia.

grudzień 2012

ZAPRASZAMY DO PRENUMERATY CZASOPISM!

TopFIRMA

WWW.EBUILDER.PL

Sto-ispo

Nr

Rok XVI (179) 5zł (w tym 8% VAT)

DEBATA BUILDERA o odpowiedzialności w biznesie

WNICTWO l ARCHITEKTURA

TARGI, na których się targuje

dodatek specjalny miesięcznika

Builder czerwiec 2012

dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

czerwiec 2012

LogiKal® – nowe perspektywy w projektowaniu

Wspieramy zrównoważone budownictwo

Profesjonalne oprogramowanie do konstrukcji okien, drzwi i fasad str. 96

Prezentacja rozwiązań firmy GCL Sp. z o.o. str. 52

KonsTRUKcjE

Nr

Builder

5 MAJ 2012

Rok XVI (178) 5zł (w tym 8% VAT)

BIZNES l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA IX Gala Builder Awards – SŁUSZNY KIERUNEK

DEBATA BUILDERA o uprawnieniach budowlanych

WWW.EBUILDER.PL

DACHY

OprOgramOwanie

Sopro Polska Wienerberger Ceramika Budowlana

dla budownictwa

WWW.EBUILDER.PL

BIZNES l BUDO

6 CZERWIEC 2012

PRODUCENCI O RYNKU materiałów budowlanych

Sto-ispo Sopro Polska Wienerberger Ceramika Budowlana

ARChITEKTURA dekonstruktywizmu SPAwANIE

Nr

BIZNES

zEspoLonE nawet pod wodą

l BUDOWNICTWO l

Rok XVI (177) 5zł (w tym 8% VAT)

l ARCHITEKTURA

ZGoDNIE Z pRAwEm Nabycie zabytku

według Eurokodu 4

4 kwiecień 2012

SyStemy grzewcze

wentylacja i klimatyzacja dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

kwiecień 2012

RÜdigER Kuhn

pRojEKTowANIE z Dalekiego Wschodu

(nIE)BEzpIEcznE MARKETING konstrukcje linowe w budownictwie

Kolej spod znaku EURO

Budujemy przyszłość

Rozmowa z Prezesem Zarządu CEMEX Polska Sp. z o.o.

pRAcA dla inżyniera

SUKCES BUDOWLANYCH

LESZEK STOKŁOSA Reagujemy na potrzeby i wyzwania rynku

DESIGN

Builder

Nowoczesna centrala wentylacyjna SELEN II

REHAU zagrzewa do boju

Prezentacja rozwiązania firmy BErLüf GmbH str. 52

Ogrzewanie murawy na Stadionie Narodowym str. 92

Nr

TopFIRMA

BIZNES

3 MARZEC 2012

Rok XVI (176) 5zł (w tym 8% VAT)

l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA

Wycena nieruchomości pod inwestycje drogowe

TrenDy w architekturze Budownictwo KomuniKacyjne

Maszyny drogowe CAT

Transakcje W energeTyce

dodatek promocyjny miesięcznika

Builder maj 2012

Prezentacja firmy Bergerat Monnoyeur Sp. z o.o. str. 56

MIchał KalInowSKI

Naprawa i ochrona beTonu

Przyszłość oferujemy dzisiaj

SebaStian Myśliwiec

Rozmowa z Dyrektorem Generalnym Steinbacher Izoterm Sp. z o.o.

PŁYTKI CERAMICZNE

sportplus

FASADY I OKNA

dodatek promocyjny miesięcznika

dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

Builder

marzec 2012

budujemy domy marzeń

niezależne, nowoczesne i dynamiczne pismo środowiskowe, lider fachowej prasy budowlanej, ukazujące się co miesiąc od 1997 roku.

NOWA RUBRYKA

DEBATA o energetyce

dodatek promocyjny miesięcznika

kwiecień 2012

aquatherm-Polska Jacek Ligaszewski

Rozmowa z Prezesem Zarządu LOTOS Asfalt Sp. z o.o.

marzec 2012

Okna energeto® – energooszczędna rewolucja

Klinkier w Twoim stylu

Prezentacja nowoczesnego rozwiązania str. 44 firmy Aluplast Sp. z o.o.

Prezentacja firmy CERRAD Sp. z o.o. str. 88

Rozmowa z Prezesem spółki ArtHauss

miesięcznik w całości poświęcony tematyce związanej z projektowaniem, budową, modernizacją, wyposażeniem i utrzymaniem obiektów sportowych i rekreacyjnych, finansowaniem i zarządzaniem inwestycjami sportowymi. miCHAel BRill o zarządzaniu, nie tylko Stadionem Miejskim we Wrocławiu

NR 2 (55) LUTY 2012

Kluby w Sieci – Internet jako narzędzie komunikacji z fanami

NR 1 (54) STYCZEŃ 2012

Budownictwo pod lupą

OBIEKTY EURO 2012

WWW.EBUILDER.PL

DEBATA BUILDERA o poziomie edukacji w budownictwie

Relacja z 5. Ogólnopolskiego Kongresu Infrastruktury Sportowej

Specjalnie dla „Sportplusa”: Jagna Marczułajtis-Walczak

2

Po co nam „orliki”?

NR 3 (56) MARZEC 2012

5 ZŁ W TYM VAT 8%

NR

DoDatki specjalne

MULTIMEDIA w sporcIE

dodatek specjalny miesięcznika

marzec 2012

Cyfrowe standardy na obiektach sportowych

Rozwiązania firmy Flexvision Systemy Digital Signage – rozrywka, bezpieczeństwo i promocja

PLACE PLACE ZABAW MULTIMEDIA ZABAW W sPorCIE

5 (58) MAJ 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%

dodatek specjalny miesięcznika dodatek

specjalny marzec 2012 marzec 2012 miesięcznika

marzec 2012

Place zabaw, ale jakie?

Dobra zabawa a bezpieczeństwo Pamiętajmy o ogrodzeniach

Inspiruje nas uśmiech dzieci

Rozmowa z Markiem Sokołowskim, założycielem i prezesem firmy CoMeS Sokołowscy Sp.j.

JaceK WSzOła: Gdy zostanę ministrem sportu...

Co z tym filCem? Pielęgnacja nawierzchni trawiastych

5 ZŁ W TYM VAT 8%

NR 2(15) MAJ 2012

Kontrowersje wokół menedżera Pomysły na lato – rowerem po stoku Przemyślana technologia w Sölden

5 ZŁ W TYM VAT 8%

SPORT BIZNES

luty 2012

BASeny WellneSS SPA

Budujemy polski sport – zmieniamy standardy

Zwycięskie Jakuszyce – Relacja z Pucharu Świata w biegach narciarskich

INFRASTRUKTURA

Moda na sauny

Termy Maltańskie – konkurencja dla tropików

Wodne place zabaw

Doskonała rekreacja, oryginalny i niepowtarzalny design – realizacje firmy ARRAS B Tychy

Jak zaprojektować dobry SKAtepArK?

„oRliki” – bezpieczne, bo ogrodzone

Homologacja basenów pływackich

SponSoRing w sporcie – zysk czy darowizna?

inWeStycje na lata Rozmowa z MaRkieM WRzaleM, Prezesem Zarządu Berndorf Baderbau Sp. z o.o.

Specjalnie dla „Stacji Narciarskiej”:

APOLONIUSZ TAJNER

Prezes Polskiego Związku Narciarskiego

PrZePiSy do wymiany Wszystko o SNoWParkach W jedNości Siła – wspólny skipass na Podhalu

Pomysły na zimę i lato w Białce Tatrzańskiej Oferta firmy rhSPORT

Rodzina na medal

Gminy inwestują w bezpieczne kąpieliska

JeSSiCA – nowy sposób finansowania inwestycji

Michał, Zbigniew i Grzegorz Wojciul z firmy Anchem

Kompleksowe realizacje Firmy Mazur i Elplast+ Sp. z o.o.

PWB Media zo­bo­wią­zu­je się do wy­sta­wie­nia fak­tu­r y VAT i przesłania jej na ad­res po­da­ny na za­mó­wie­niu w ter­mi­nie 7 dni od da­t y wpły­nię­cia zapła­ ty na wska­za­ne po­w y­żej kon­to.

Stanowisko

Zgadzam się na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych PWB Media Zdziebłowski Sp.J. z siedzibą w 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155 oraz na ich wykorzystanie w celach marketingowych i promocyjnych.

Jednocześnie PWB Media informuje, że przysługuje Państwu prawo do wglądu i poprawiania zgromadzonych danych zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. nr 133 poz 883 z 1997 r.

e-mail

Niniejszym zamawiamy:

q

q

papierową prenumeratę Buildera x

60 zł

=

cena brutto

ilość prenumerat

x

60 zł

cena brutto

=

elektroniczną prenumeratę Buildera

do zapłaty

papierową prenumeratę Sportplusa

Prezes Zarządu i Dyrektor ds. Technicznych Klimor SA

oraz po prze­sła­niu fak­sem lub pocz­t ą za­mó­wie­nia do wy­daw­cy: PWB Media Zdziebłowski Sp.J., ul. Rol­na 155/1, 02-729 War­sza­wa, tel. 22 853 06 87, fax 22 244 24 63, e­- ma­il: biuro@pwbmedia.pl

Imię i nazwisko adresata prenumeraty

ilość prenumerat

MarEK KupIEc

BRE BANK SA 67 1140 2017 0000 4602 1287 8423

tel./fax

Adres do faktury (jeśli jest inny niż powyżej)

DbAmy o jAKość PowieTrZA

Za­mó­wie­nie zo­sta­nie zre­ali­zo­wa­ne po do­ko­na­niu wpła­ty na kon­to:

Adres do wysyłki (kod, miejscowość, ulica, nr)

q

Podążając za trendami Sport bez barier – sprzęt dla osób niepełnosprawnych

Z AMÓWIENIE

Zamawiający: nazwa firmy lub imię i nazwisko osoby fizycznej

NIP

Oferta firmy Interplastic Roger Żółtowski

„Biały Orlik” 2012 O hIgIenIe na zapleczu basenu

dodatek specjalny miesięcznika

Uzdatnianie wody basenowej

„Krokodyle” zawiodły nA ŚląSKim

NR 1(14) STYCZEŃ 2012

WYPOSAŻENIE I SPRZĘT SPORTOWY

dodatek specjalny miesięcznika

maj 2012

Specjalnie dla „Sportplusa”: Andrzej StrejlAu

do zapłaty

x

ilość prenumerat

q

30 zł

=

cena brutto

ilość prenumerat

x

30 zł

cena brutto

=

Prenumerata obejmuje 12 kolejnych numerów począwszy od momentu dokonania opłaty.

elektroniczno-papierową prenumeratę Buildera

do zapłaty

elektroniczną prenumeratę Sportplusa

q

do zapłaty

x

ilość prenumerat

q

70 zł

=

cena brutto

do zapłaty

elektroniczno-papierową prenumeratę Sportplusa

ilość prenumerat

Data

x

70 zł

cena brutto

=

do zapłaty

podpis

budownictwo

Systemy podkładów podłogowych CEMEX Produkt. Można go stworzyć i rozpocząć sprzedaż dowolnie, bez większego zaangażowania, kontroli i oceny efektów.

Możliwe jest jednak wprowadzenie systemowe i profesjonalne podejście łączące wiele doskonale współpracujących ze sobą elementów produkcji, sprzedaży i wykonania – program CEMEXPERTS. Krzysztof Burza

C

EMEXPERTS to program zapewniający najwyższą jakość usług, związaną z zastosowaniem systemu podkładów podłogowych SLID – od specjalistycznego produktu, poprzez odpowiedzialne doradztwo i produkcję, aż do wbudowania przez profesjonalną ekipę. Każdy z wymienionych elementów programu jest ważny i decyduje o końcowym sukcesie – idealnej powierzchni i zadowoleniu klienta.

System cementowych podkładów podłogowych

samochodami osobowymi. Odpowiedni podkład podłogowy dobierany jest nie tylko ze względu na przewidywane obciążenia, ale również w zależności od rodzaju warstwy wykończeniowej jaka zostanie zastosowana - płytki ceramiczne, wykładziny, panele, parkiet, posadzki żywiczne. SLID jest wyrobem cementowym, dzięki czemu jest odporny na wodę – można go stosować zarówno w pomieszczeniach suchych (pokój dzienny, sypialnie), jak i w pomieszczeniach mokrych (łazienki, piwnice). Doskonale współpracuje ze wszystkimi klejami do płytek ceramicznych – nie wymaga wcześniejszego gruntowania w celu zwiększenia przyczepności zapraw klejowych, więc nie generuje dodatkowych kosztów.

Z jastrychów SLID wykonuje się podkłady pływające na warstwie rozdzielającej, na izolacjach akustycznych oraz z ogrzewaniem podłogowym.

Wyroby SLID stosowane są jako podkłady pływajace na warstwie rozdzielającej, podkłady podłogowe na izolacjach akustycznych, podkłady podłogowe z ogrzewaniem oraz jako związane z podłożem betonowym.

SLID to zestaw samopoziomujących jastrychów cementowych wzmocnionych włóknami. SLID 200 jest przeznaczony do pomieszczeń mieszkalnych obciążonych wyłącznie ruchem pieszym. SLID 250 można dodatkowo zastosować przy bardziej intensywnym ruchu np. w obiektach użyteczności publicznej, natomiast SLID 300 nadaje się również do obciążania

ZALETY SYSTEMU CEMENTOWYCH PODKŁADÓW PODŁOGOWYCH SLID • Samopoziomujacy, zapewniający równomierne rozłożenie.

• Wyrób jest odporny na wodę - można go stosować zarówno w pomieszczeniach suchych (pokój dzienny, sypialnie), jak i w pomieszczeniach mokrych (łazienki, piwnice).

• Mieszanka jest wzmocniona rozproszonym włóknem.

• Wyrób przygotowywany w węzłach betoniarskich bezpośrednio przed wbudowaniem – nie generuje dodatkowych kosztów (paliwo, koszty ogrzewania, prąd) związanych z magazynowaniem i wielokrotnym transportem z miejsca wyprodukowania do magazynu i z magazynu na budowę.

• Brak strat – na budowie nie ma pozostałości cementu, piasku i innych kruszyw.

• Brak zanieczyszczeń na budowie w postaci pustych worków, które trzeba późnej utylizować.

68 Builder

grudzień 2012

SLID 200

SLID 250

SLID 300

Wytrzymałość

Grubość układania

CT-C20-F4

na folii na podłożu nieściśliwym 35 – 80 mm na izolacjach akustycznych 50 – 80 mm ogrzewanie podłogowe 50 – 80 mm (w tym min. 30 mm nad przewodami grzewczymi)

CT-C25-F4

na folii na podłożu nieściśliwym 35 – 80 mm na izolacjach akustycznych 45 – 80 mm ogrzewanie podłogowe 50 – 80 mm (w tym min. 30 mm nad przewodami grzewczymi)

CT-C30-F5

na folii na podłożu nieściśliwym 35 – 80 mm na izolacjach akustycznych 40 – 80 mm ogrzewanie podłogowe 50 – 80 mm (w tym min. 30 mm nad przewodami grzewczymi)

Stosując systemowy preparat gruntujący, podkłady podłogowe SLID można również układać na podłożach betonowych.

Samopoziomujące jastrychy cementowe SLID są wyrobami innowacyjnymi – dostarczane są w postaci gotowej do użycia. Przygotowanie wyrobu odbywa się w wytwórniach CEMEX Polska i materiał transportowany jest na miejsce wbudowania betonowozem. Cały cykl produkcji – od momentu dozowania surowców aż do rozładunku na budowie - jest monitorowany przez technologa. Daje to gwarancję, że dostarczony wyrób ma odpowiednią konsystencję oraz spełnia wszystkie zadeklarowane parametry wytrzymałościowe.

SLID – to samopoziomujące jastrychy cementowe wzmocnione włóknami, przygotowywane w wytwórniach CEMEX i dostarczane na budowę w postaci gotowej do użycia. Przeznaczone do układania mechanicznego pompami ślimakowymi lub tłokowymi.

Wykonawstwo i doradztwo w pakiecie

Jastrychy cementowe SLID układane są przez profesjonalnych, oferujących najwyższą jakość usług, wykonawców zrzeszonych w programie CEMEXPERTS. Aby przystąpić do programu, firma przechodzi intensywne szkolenia oraz wykonuje przez pierwsze miesiące wszystkie prace pod nadzorem doradców CEMEX Polska. Szczególna uwaga zwracana jest na prawidłowe przygotowanie podłoża, odpowiednią organizację pracy oraz technikę układania podkładów podłogowych. Zdobycie przez wykonawcę wiedzy potwierdzane jest wydaniem certyfikatu uprawniającego do stosowania systemów podłogowych SLID. SLID układany jest przy użyciu odpowiednich pomp ślimakowych, będących na wyposażeniu firm wykonawczych, ewentualnie z wykorzysta-

Zdjęcia. arch. Cemex

Tab. Parametry techniczne wyrobów SLID

CEMEXPERTS – to program partnerski opracowany w trosce o zapewnienie najwyższej jakości usług, związanych z zastosowaniem systemu podkładów podłogowych SLID. Program skierowany jest do firm wykonawczych, które chcą stosować ten specjalistyczny system podkładów podłogowych i posadzek. niem pompo-gruszek CEMEX Polska. Pełna mechanizacja robót sprawia, że realizacja przebiega bardzo szybko – w ciągu 1 godziny wykwalifikowana ekipa wyposażona w pompę jest w stanie wykonać ponad 100 m2 podkładu podłogowego o grubości 5-6 cm. Jastrych ma właściwości samopoziomujące i nie wymaga dużego nakładu sił – po wylaniu na odpowiednią grubość należy go jedynie odpowietrzyć specjalną sztangą.

Warto również pamiętać, że po zakończeniu pracy nie ma na budowie pustych worków, które zaśmiecają środowisko.

Dlaczego warto?

CEMEXPERTS to kompletny system. Są w nim wysokiej jakości samopoziomujące jastrychy cementowe SLID. Jest dokładna i pewna produkcja ze sprawdzonych, wysokiej jakości surowców. Jest logistyka, zapewniająca dostawę w odpowiednie miejsce na określony czas. Są doradcy, służący wiedzą i doświadczeniem, dobierający odpowiednie rozwiązanie w zależności od przeznaczenia, rodzaju obiektu, obciążeń i przewidywanych wykończeń. Jest odpowiedni sprzęt potrzebny do wykonania prac i są profesjonalni wykonawcy – partnerzy CEMEX.

Więcej informacji: Krzysztof Burza tel. 693 923 302, e-mail: krzysztof.burza@cemex.com; www.betonnadom.pl

Program to profesjonalizm w każdym calu Twojej podłogi SLID produkowany jest przez CEMEX, globalnego lidera w branży materiałów budowlanych. Dzięki swojemu ponad 100-letniemu doświadczeniu dostarcza wysokiej jakości produkty i usługi w ponad 50 krajach świata.

W Polsce jest jednym z największych producentów betonu towarowego.

Dysponuje ponad 40 wytwórniami betonu na terenie kraju.

grudzień 2012

CEMEX Polska Sp. z o.o.

Al. Jerozolimskie 212 A, 02-486 Warszawa tel.: +48 (22) 57 14 100, fax: +48 (22) 57 14 101 www.cemex.pl

Builder 69

budownictwo

Aka demia Buildera – to przedsięwzięcie o charakterze edukacyjnym, adresowane do projektantów, wykonawców i technologów robót specjalistycznych oraz inwestorów. Porady, zalecenia i wskazówki projektowe, wykonawcze oraz użytkowe wraz z rekomendacją odpowiednich produktów.

Projekt realizowany wspólnie z wiodącymi firmami z branży.

Partner merytoryczny Wienerberger Ceramika Budowlana SP. Z O.O.

Nowoczesne

dachy ceramiczne połączenie jakości i estetyki Budując dach, który bez wątpienia jest kluczowym elementem dla termiki naszego domu, należy pamiętać, że jest to jedna z ważniejszych decyzji podczas całego procesu inwestycyjnego.

Podstawowym kryterium, jakim należy się kierować, jest wysoka jakość i ponadprzeciętna wytrzymałość pokrycia dachowego, przy czym wybór najlepszego materiału nie musi oznaczać kompromisu między walorami estetycznymi a trwałością dachu.

B

ezpieczeństwo, trwałość, estetyka – dobry dach musi spełniać te jakże podstawowe kryteria, dlatego warto rozważyć wybór rozwiązania możliwie najbardziej kompleksowego. Produkty Koramic, od dachówek aż po spinki do ich mocowania, stanowią integralne elementy kompletnego systemu.

Podstawą rozwiązania są produkty ceramiczne, czyli dachówki i ak-

cesoria uzupełniające (m.in. gąsiory, trójniki, dachówki szczytowe), które tworzą widoczną połać dachową. Jednak, aby zapewnić najwyższą trwałość konstrukcji dachu, w ofercie znajduje się też szereg elementów dodatkowych, zapewniających szczelność, wentylację czy też właściwe mocowanie elementów (membrany dachowe, taśmy kalenicowe, spinki, klamry, płotki przeciwśniegowe itd.). Ich

poziom wykonania, pomimo braku ekspozycji, musi dorównywać ceramice. To właśnie stanowi o sile rozwiązań systemowych firmy Wienerberger.

ABC dachu z ceramiki

Ceramiczny dach Koramic to gwarancja wieloletniej trwałości, oczywiście pod warunkiem stosowania się do zaleceń producenta w kilku podstawowych kwestiach,

Konrad Zalewski Menedżer Produktu ds. Pokryć Dachowych Koramic, Wienerberger

70 Builder

Zdjęcia arch. Wienerberger

Warto rozważyć wybór rozwiązania możliwie najbardziej kompleksowego.

grudzień 2012

które można nazwać prawidłowym wykonaniem. Najwyższa jakość produktów to nie wszystko. Trwałość i prawidłowe działanie dachu wymagają również precyzyjnego i fachowego montażu, a także odpowiedniego składowania elementów systemu przed ich wbudowaniem. Firma Wienerberger przygotowała kilka prostych zasad, o których należy pamiętać rozpoczynając budowę dachu.

Dobrze dobrać ekipę dekarzy Wszystkie elementy systemu Koramic są tworzone tak, aby przyspieszyć i ułatwić prace budowlane. Prawidłowe wykonanie dachu wymaga jednak od wykonawcy wiedzy i doświadczenia.

Warto sprawdzić dokumenty potwierdzające przygotowanie zawodowe dekarza, a także poznać opinie wcześniejszych klientów.

Po zakończeniu budowy należy również zachować umowę, faktury i inne dokumenty stanowiące potwierdzenie wykonania dachu przez daną ekipę. Stanowią one podstawę do zgłoszenia ewentualnych przyszłych reklamacji wykonawstwa.

Zadbać o produkty Często materiał do budowy dachu trafia na teren inwestycji dużo wcześniej. Łatwo go wtedy

ZALECENIA Ekipa dekarzy winna legitymować się odpowiednim doświadczeniem i certyfikatami.

Należy pamiętać o odpowiednim sposobie przechowywania dachówek i akcesoriów przed procesem montażu.

Właściwy dobór modelu oddającego specyfikę projektu jest kluczem do wysokiej estetyki.

Należy pamiętać o mieszaniu dachówek z kilku palet dla osiągnięcia jednolitego koloru na całej połaci.

grudzień 2012

zniszczyć bądź zabrudzić. Warto wygospodarować na placu budowy miejsce, gdzie ryzyko przypadkowego uszkodzenia będzie minimalne. Warto też pamiętać, że nie każdy produkt nadaje się do długotrwałego przechowywania na zewnątrz. Przykładowo membrany dachowe mają ograniczoną odporność na działania promieniowania UV i warto je zabezpieczyć przed działaniem tego typu czynników, np. składując w zamkniętym pomieszczeniu.

Dobrze dobrać dachówkę W systemie Koramic oferowanych jest 19 modeli dachówek, które są dostępne w różnych wykrojach i kolorach. Dzięki temu dobór dachówki spełniającej wymagania inwestora, a jednocześnie właściwie komponującej się z architekturą obiektu, nie stwarza żadnych problemów. Na przykład dachówka Karpiówka charakteryzuje się małymi rozmiarami, a w konsekwencji możliwością idealnego dopasowania nawet do dachów o bardzo skomplikowanych kształtach. Z kolei Alegra 9, największa dachówka w palecie Koramic, to model dachówki zakładkowej, gdzie do pokrycia 1 m2 wystarcza zaledwie 9 sztuk.

Dzięki temu znacząco upraszcza się i skraca proces układania. Jej mniejsza siostra, Renesansowa L15, wyposażona jest w podwójne, głębokie zamki, zapewniające wyjątkową szczelność i doskonale chroniące dom przed działaniem warunków atmosferycznych. fekt musi nam się podobać E – nie ma kompromisów Bogate wzornictwo i kolorystyka sprawiają, że dachówki z palety Koramic można z powodzeniem stosować zarówno w nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym, użyteczności publicznej, jak i przy renowacji obiektów zabytkowych. Właściwe dobranie kształtu i koloru dachówki do architektury budynku ułatwi nam osobisty rekonesans gotowych obiektów lub zapoznanie się z galerią budynków referencyjnych. Dachówka inaczej prezentuje się, gdy oglądana jest z bliska (np. na 1 m2 ekspozycji w hurtowni), a inaczej na gotowej, często kilkaset razy większej, połaci. Należy pamiętać, by podczas

Builder 71

budownictwo trza zapewniającego niezbędną wentylację połaci dachowej.

układania używać dachówek pochodzących z różnych palet. Ceramika będąca wynikiem suszenia i wypalania naturalnego surowca jakim jest glina może charakteryzować się nieznacznymi różnicami odcieni barwy. Dlatego mieszając dachówki uzyskujemy na dachu piękny, jednolity kolor.

Dach musi oddychać Dobrze skonstruowany dach powinien maksymalnie chronić dom przed niskimi temperaturami i wilgocią, umożliwiając jednocześnie odpowiednią wentylację.

Dlatego w systemie Koramic do zabezpieczenia kalenic, grzbietów, okapów oraz innych detali dachu stosowane są specjalistyczne taśmy. Łączą one w sobie właściwości uszczelniające i wentylacyjne.

Przykładowo najbardziej popularna taśma kalenicowa FlexiRoll stanowi połączenie dwóch materiałów: umożliwiającego wentylację polipropylenowego pasa pośrodku oraz pozwalających na łatwe odprowadzenie wody plisowanych aluminiowych pasów po bokach.

Dzięki warstwie kleju butylowego, którym aluminium pokryte jest od spodu, możliwy jest szczelny i trwały montaż. Do obróbki okapu warto wykorzystać takie elementy jak grzebienie, listwy wentylacyjne lub siatki ochronne, które skutecznie zabezpieczą wszelkie szczeliny przed gromadzeniem się różnych zanieczyszczeń, np. liści. Jednocześnie pozwalają one na swobodny przepływ powie-

72 Builder

kcesoria systemowe – gwaA rancja mocnego i bezpiecznego dachu Kilkudniowe opady śniegu lub deszczu połączone z silnymi wiatrami mogłyby powodować nadmierne gromadzenie się wilgoci w warstwie izolacji termicznej.

Dlatego w systemie Koramic przewidziano warstwę hydroizolacji w postaci membrany dachowej.

Specjalna technologia oparta na materiale polipropylenowym powoduje, że produkty te łączą w sobie zarówno doskonałą wodoodporność, jak również wysoką paroprzepuszczalność. Dzięki temu możliwe jest odprowadzenie wilgoci pochodzącej z wnętrza budynku, a zbierającej się w warstwie termoizolacji, przy jednoczesnym zabezpieczeniu jej przed działaniem wody pochodzącej z czynników atmosferycznych.

Do mocowania stosuje się specjalne spinki, które wykonane z materiałów najwyższej jakości, skutecznie zabezpieczają dachówkę przed silnymi porywami wiatru. Jednocześnie na kalenicach i grzbietach stosuje się klamry do gąsiorów oraz wsporniki łat, na których te gąsiory są mocowane. Przy konstrukcjach skośnych należy również zastosować śniegowstrzymywacze i płotki przeciwśniegowe. Rozwiązania te uniemożliwiają zsuwanie się dużych mas śniegu, rozbijając je na mniejsze oraz zapewniają bezpieczeństwo w obszarach przebywania ludzi, takich jak wejście do domu bądź wjazd do garażu.

Szukaj rozwiązań kompleksowych – mniej problemów, szybszy montaż Dach jest najbardziej wymagającym i jednym z najtrudniejszych etapów budowy domu. Specjaliści z firmy Wienerberger opracowali rozwiązania kompleksowe, przede wszystkim po to, aby idealnie skomponować elementy pod względem technicznym. Korzystanie z produktów pochodzących z różnych źródeł to zawsze pewne niebezpieczeństwo i sztuka kompromisów oraz najprostsza droga do akceptacji małych niedociągnięć. Ich skutki, także finansowe,

KORZYŚCI Możliwość kompleksowego wykonania dachu wyłącznie w oparciu o rozwiązania Koramic.

Wysoka jakość i trwałość ceramiki dzięki starannie dobranej glinie i procesowi wypalania w temperaturze przekraczającej 1000°C. Szlachetny materiał, podnosi walory estetyczne i wartość nieruchomości.

Wyjątkowa wytrzymałość na niekorzystne czynniki atmosferyczne. Łatwy i szybki montaż, dzięki użyciu kompatybilnych produktów jednej marki.

mogą być odczuwalne w przyszłości, np. za 5 lub 10 lat. Akcesoria systemowe Koramic pochodzą od jednego producenta i są do siebie idealnie dopasowane, także pod względem kolorystycznym.

Koramic – tradycja w nowoczesnym wydaniu

Ceramika jest jednym z najstarszych znanych materiałów budowlanych, choć proces produkcji został w ogromnej mierze unowocześniony. Dachówki Koramic produkowane są w zaawansowanych technologicznie, zautomatyzowanych i wyposażonych w ekologiczne piece tunelowe zakładach Wienerberger w Kunicach, w województwie dolno-

Partner meryto ryczny

śląskim. Efektem wykorzystania doskonałej gliny i precyzyjnego procesu wypalania w temperaturze przekraczającej 1000°C jest najwyższa jakość i wieloletnia trwałość. Podstawowa linia ceramiki jest naturalnie czerwona, a pozostałe barwy i stopień połysku uzyskuje się podczas procesu angobowania, co dodatkowo podnosi odporność na zabrudzenia.

Ponadto wyróżnikiem dachówek ceramicznych i jednocześnie ich ogromną zaletą jest optymalny ciężar. Odpowiednia waga pokrycia zapewnia stabilność dachu i odporność na warunki atmosferyczne. Masywność decyduje z kolei o stopniu izolacji dźwiękowej, szczególnie ważnej w trakcie silnych opadów deszczu.

Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o. ul. Ostrobramska 79, 04-175 Warszawa tel.: 22 514 21 00, fax: 22 514 21 03 www.wienerberger.pl Konsultacje techniczne tel.: 22 514 20 20 konsultacje.techniczne@wienerberger.com grudzień 2012

design

w budownictwie dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

grudzień 2012

Zielone ściany

ekologia, design str. 76 – a może coś więcej?

Oras Vienda bezdotykowa nowość

www.oras.com

Zielone ściany

ekologia, design – a może coś więcej? Ściana w Galerii Handlowej Przymorze

Od kilku lat można zaobserwować w budownictwie znaczny wzrost popularności zielonych dachów, jako rozwiązania alternatywnego dla papy, betonu czy żwiru. Teraz czas na rozwiązania zamienne dla ścian z tynku.

W wielu krajach Europy zielone ściany są bardzo popularne.

Przykładem jest Francja, gdzie wiele lat temu zaczął je projektować „ich ojciec” – Patrick Blanc oraz Anglia, Holandia czy Niemcy.

76 Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE

grudzień 2012

Fot. arch. GCL

W

Polsce istnieje jak na razie kilka zielonych ścian. Na razie są tą głównie instalacje wewnątrz budynku.

Przykładem jest zielona ściana w Galerii Handlowej Przymorze w Gdańsku, autorstwa wyżej wymienionego Patricka Blanca. Duża, umieszczona w centralnym miejscu gdańskiej galerii stanowi jej główną ozdobę, jak i jest podstawowym jej wyróżnikiem spośród innych podobnych miejsc.

Jednak prawdziwym wyzwaniem jest tworzenie zielonych ścian na zewnątrz budynków.

Przy ich budowie należy wziąć pod uwagę wiele aspektów przyrodniczych, jak wystawa do światła, siła wiatru i deszczu. Najważniejszym czynnikiem w Polsce są warunki atmosferyczne panujące w zimie. Zimy są dużo bardziej srogie w porównaniu z warunkami panującymi w Anglii czy Francji, więc i dla roślin czy konstrukcji zielonej ściany jest to też poważne wyzwanie.

Właściwy dobór gatunkowy roślin i stworzenie im odpowiednich warunków dla przetrwania mrozów, jak również montaż właściwej konstrukcji, warunkuje prawidłowe działanie takiej ściany przez wiele lat.

Zielona ściana, podobnie jak i zielony dach, w swoim założeniu, pełni nie tylko funkcje estetyczne, będąc odzwierciedleniem wizji architekta. To również szereg funkcji wymiernych ekonomicznie. Zewnętrzna ściana budynku obsadzona roślinami chroni jego wnętrze przed utratą ciepła w zimie i przed nadmiernym nagrzewaniem w lecie. Tłumi również hałasy dochodzące z zewnątrz. Odpowiednio zaprojektowana i wybudowana, nie wymaga intensywnej pielęgnacji.

Iwona Polańska Dyrektor ds. Rozwoju i Sprzedaży Członek Zarządu, GCL Sp. z o.o.

GCL Sp. z o.o. ul. Pabianicka 26/6 04-219 Warszawa tel. [22] 616 41 70 info@gcl.com.pl www.gcl.com.pl

ODDZIAŁ POŁUDNIE kom. +48 662 040 748 martynowicz@gcl.com.pl

grudzień 2012

Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE 77

Przewodnik po świecie

Grupy Paradyż

1. przystanek – wyróżniki

Wyobraź sobie kwiaty namalowane na szkle, szlachetne marmury, ciepłe kolory drewna – piękne, prawda?

A gdyby te elementy przenieść na płytki ceramiczne, w różnych formatach i kolorystykach, a następnie udekorować nimi łazienkę, kuchnię czy salon i cieszyć się tym efektem przez długie lata? Teraz to możliwe.

Wystarczy sięgnąć do oferty Grupy Paradyż, której produkty zaprojektowane zostały po to, by spełnić Twoje marzenia o pięknym wnętrzu.

Oferta Grupy Paradyż to ponad 200 kolekcji ściennych i podłogowych, podzielonych na 3 marki, o szerokim wachlarzu zastosowań wewnątrz oraz na zewnątrz budynków. Mnogość wzorów, kolorów i formatów oraz wysoka jakość wykonania sprawiają, że płytki Grupy Paradyż od lat cieszą się zaufaniem konsumentów w Polsce i prawie 40 krajach świata. Inspiracje do tworzenia pięknych wzorów projektanci firmy czerpią zarówno ze świata natury będącej nieskończonym źródłem pomysłów, jak i np. z życia wielkich miast. Zaobserwowane na targach w Mediolanie, Paryżu czy Londynie naj-

78 Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE

nowsze trendy pozwalają z kolei szeroko rozumieć istotę piękna, która w produktach Grupy Paradyż zyskuje ponadczasowy wymiar. Natomiast w ramach uczestnictwa w największych branżowych wydarzeniach – CERSAIE czy MosBuild – firma ma okazję wyznaczać kierunki z szybkością, która niejednokrotnie zaskakuje konkurentów.

2. przystanek – technologia

Aby stworzyć wyjątkową płytkę, niezbędne są dziś nowoczesne technologie, które w Grupie Paradyż podlegają nieustannemu rozwojowi.

Firma jest pierwszym producentem w Polsce, który wdrożył inno-

wacyjną technologię zdobienia płytek przy użyciu druku cyfrowego.

Dzięki niej możliwości projektowania wzorów ograniczone są jedynie wyobraźnią projektantów. Druk cyfrowy na szkle, jaki oferuje firma, jest nowoczesną metodą nanoszenia pigmentów w postaci nanocząsteczek. Rozdzielczość uzyskanego obrazu jest bardzo wysoka, a kolory niesamowicie intensywne i nasycone, co można podziwiać w najnowszych kolekcjach w formacie 20x60 cm. Grupa Paradyż wprowadziła również do swojej oferty propozycje ekologicznych, ściennych płytek FIT, których grubość wynosi tylko 7,2 mm. Produkowane są metodą pocieniania, zużywającą w procesie produkcji mniej mate-

Abrila / Purio

grudzień 2012

riału. Takie działanie umożliwia nie tylko wytwarzanie lżejszych płytek, ale również redukuje emisję CO2 do atmosfery. Ta ekologiczna technologia pozwala tworzyć produkty, które zachowują doskonałe parametry wytrzymałościowe i jakościowe – do tej pory zarezerwowane dla wyrobów o większej grubości.

Chiara / Purio

3. przystanek – marki Grupy Paradyż

My Way Paradyż Group to marka premium dedykowana osobom najbardziej wymagającym, oferująca ekskluzywne produkty, zgodne z najnowszymi trendami w designie, w klasycznej i tradycyjnej odsłonie. To wybór dla tych, którzy cenią oryginalność i najwyższą jakość wykonania. Promowana jest hasłem „Wyraź siebie”, a jej kolekcje oddają piękno naturalnych kamieni, w szczególności marmuru i różnorodnych rodzajów drewna. Płytki dopracowane w najdrobniejszych detalach zachwycają wzorami, strukturami, mnogością dodatków oraz niespotykanymi formatami.

Paradyż to najbardziej rozbudowana i pełna pięknych wzorów marka Grupy Paradyż. Jej hasło „Twój wybór piękna” jest doskonałym odzwierciedleniem bogactwa zdobień, kolorów, formatów i dodatków kolekcji znajdujących się w jej portfolio. Oferta przeznaczona jest dla poszukujących ciekawych i przemyślanych rozwiązań na długie lata. grudzień 2012

Villo

Propozycje Kwadro Ceramika to połączenie klasyki we wzornictwie z dobrą ceną i gwarancją wysokiej jakości. Konsument odnajdzie kompleksowe kolekcje ścienno-podłogowe w różnych formatach, z zestawem dedykowanych dekoracji.

4. przystanek – piękno odnalezione

W poszukiwaniu kolekcji Grupy Paradyż najlepiej zapoznać się z nową odsłoną serwisu internetowego firmy – www.paradyz.com. W eleganckiej szacie graficznej zaprezentowano pełne portfolio firmy, wraz z opisami i zdjęciami. Dodatkowo, można tutaj sprawdzić, jak blisko znajduje się sklep posiadający w ofercie wybrany wzór. Zapraszamy do świata piękna!

Miriam / Mirio

Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE 79

Zdjęcia arch. Ceramika Paradyż

Portfolio firmy podzielone jest na 3 marki – My Way Paradyż Group, Paradyż oraz Kwadro Ceramika. Każda z nich skierowana jest do innego segmentu rynku i innego klienta.

Design i budownictwo

wzajemne przenikanie się i uzupełnianie

Jan Sukiennik Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Od 2006 roku prowadzi pracownię 137kilo, która działa w wielu skalach – od architektury, po wnętrza i scenografie. Od października tego roku udziela się w zarządzie warszawskiego oddziału SARP, gdzie wspólnie z młodym zespołem pracuje nad polepszeniem jakości dyskusji o architekturze i scaleniu środowiska.

D

esign ma swoje miejsce w budownictwie. Przykłady można roboczo podzielić na takie, w których rozwiązania budowlane zostają dobrane do uzyskania określonego celu estetycznego oraz takie, w którym estetyka wynika ze świadomego wykorzystania technologii budowlanej – na przykład podkreślając naturalne właściwości materiałów, lub odpowiednio kształtując modułowość i podziały. W praktyce te dwa podejścia nieraz przenikają się i żadne nie jest lepsze, ani gorsze.

Istotne jest to, by zamiar był klarowny i przyczyniał się do poprawy jakości przestrzeni.

Oba przedstawione w artykule przykłady pokazują, że design i budownictwo nie tylko przenikają się, ale często uzupełniają. Proponowa-

Świadome projektowanie konceptualne jest nieodzownym etapem w każdym procesie twórczym.

Ma znaczenie nie tylko we wzornictwie, ale szczególnie w architekturze, która z definicji zostaje z nami na dłużej i ma trwały wpływ na krajobraz. „Design” nie jest arbitralną dekoracją ani odważnym stosowaniem kolorów bez pomyślunku.

Powinien mieć przełożenie na istotne cechy obiektu budowlanego – jego odbiór w relacji do ogólnie pojętego kontekstu, rozwiązania funkcjonalne i użytkowe, parametry ekonomiczne inwestycji oraz w wielu przypadkach wizerunku.

nego projektu. Analogicznie, nieposzerzenie wiedzy budowlanej jest ograniczeniem puli zabiegów estetycznych w warsztacie każdego projektanta.

Po pierwsze design

Dobrym przykładem przenikania się „designu” z warunkami technicznymi i realizacją ambitnych założeń w procesie budowlanym jest Służewski Dom Kultury w Warszawie.

W 2007 roku nasza pracownia – 137kilo Architekci wraz z pracownią WWAA wygrała konkurs na nowy dom kultury w Dolinie Służewieckiej. Dotychczasowa instytucja działała od wielu lat jako ekologiczne gospodarstwo edukacyjne z własnym zwierzyńcem i ptaszarnią.

Mieściła się w kontenerach po budowniczych metra, na podłużnym terenie zielonym w centrum miasta.

Pragnęliśmy zachować charakter tego miejsca, a inspiracją architektoniczną było zachowane siedlisko wiejskie nieopodal działki. Ten sposób zagospodarowania przestrzennego dominował na terenie Służewia do początku lat 70. Tam, gdzie jeszcze niedawno były pola uprawne, łąki i sady, a widok pasących się krów nikogo nie dziwił, w ciągu kilku lat wyrosły bloki osiedla Służew nad

Dolinką oraz trasa szybkiego ruchu.

Szukaliśmy nieinwazyjnej i kulturowo uzasadnionej formy zabudowy oraz takiego osadzenia budynku, które ułatwiłoby okolicznym mieszkańcom kontakt z parkiem, przy okazji zachęcając do korzystania z obiektu. Dzięki schowaniu zasadniczej części funkcji na poziomie -1, w projekcie został uwolniony parter – potraktowany jako otwarta ogólnodostępna przestrzeń, w której pojawiają się niewielkie, tradycyjne w formie i materiale, domki. Każdy ma dostęp bezpośrednio z poziomu terenu i mieści funkcję wymagającą dostępu do światła dziennego – np. pracownię plastyczną lub klub literacki.

Projekt trawestując tradycyjną formę siedliska nie tylko jest mocno osadzony w tradycji i kulturze miejsca, przy okazji szanując granice stref urbanistycznych i funkcjonalnych, ale także wpisuje się w pewną konwencję dziecięcej ikonografii.

Technologia podporządkowana designowi

Założenia koncepcyjne należało zderzyć z rzeczywistością – przepisami, planem miejscowym, oczeki-

nie rozwiązań estetycznych bez zrozumienia ich technicznych uwarunkowań jest w najlepszym przypadku niewykorzystaniem szansy na stworzenie spójnego i racjonal-

80 Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE

grudzień 2012

grudzień 2012

bryły bez różnicowania materiałów na ściany i pochyły dach, równocześnie ograniczając niekorzystny wpływ wody na drewno. Tradycyjny układ siedliskowy został wzbogacony o turbinę wiatrową – dominantę górującą nad wejściem do domu kultury i wpisującą się w ekologiczny charakter całego założenia. Wiatrak podłączono do obwodu zasilającego oświetlenie parkingu.

Pomimo dużej roli technologii, pierwsze skrzypce gra design, a rozwiązania budowlane pełnią rolę drugoplanową. Ale to nie cała prawda. Już na etapie konkursu musieliśmy zmierzyć się z kolektorem ściekowym biegnącym przez fragment działki na głębokości pięciu metrów. Warunki gestora sieci

SŁUŻEWSKI DOM KULTURY W WARSZAWIE projekt wykonany wspólnie z pracownią WWAA, 2007-2012 r.

W tym przypadku technologia została podporządkowana „designowi” – konstrukcja domków została wykonana ze stali, ponieważ konstrukcja drewniana – zdecydowanie bliższa wydźwiękowi założenia – nie pozwalała na wykonanie ram o potrzebnej rozpiętości bez widocznych zastrzałów.

Zdjęcia arch. Pracowni 137kilo i WWAA

waniem klienta, ale równocześnie przetłumaczyć na rozwiązania budowlane, które pozwoliłyby wykonać obiekt z zachowaniem charakteru projektu. W tym przypadku technologia została podporządkowana „designowi” – konstrukcja domków została wykonana ze stali, ponieważ konstrukcja drewniana – zdecydowanie bliższa wydźwiękowi założenia – nie pozwalała na wykonanie ram o potrzebnej rozpiętości bez widocznych zastrzałów. Drewniane elewacje domków powstały jako ażurowe połacie z desek z impregnowanego modrzewia syberyjskiego, zdystansowane na łatach od konstrukcji właściwej, szczelnie obłożonej izolacją przeciwwodną. Pozwoliło to zachować wrażenie jednolitej

Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE 81

Zdjęcia i rysunki arch. Pracowni 137kilo

PARKING W BUDOWIE Projekt koncepcyjny systemu mobilnych regałów parkingowych. Pomysł powstał jako projekt ideowy i głos w dyskusji na temat problemów komunikacyjnych w stolicy. „Design” w tym przypadku jest całkowicie podporządkowany rozwiązaniom budowlanym i technologicznym. Regał parkingowy jest z założenia lekką, ażurową konstrukcją stalową, zoptymalizowaną pod kątem gabarytów samochodów. Trudno mówić o szczególnej estetyce, poza czysto funkcjonalną.

wykluczały możliwość budowy nad strategiczną instalacją, co znacznie komplikowało zadanie. Złożony problem budowlany miał duży wpływ na całe założenie architektoniczne – całość programu została podzielona tak, by stworzyć dwa powiązane, ale mogące funkcjonować oddzielnie budynki. Między nimi zaprojektowano amfiteatr z głównymi wejściami do obu bu-

dynków na poziomie -1. Ta zagłębiona niecka dodatkowo pełni funkcję sceny z widownią w czasie plenerowych przedstawień. Jej ciepła, drewniana posadzka zachęca do zabaw i relaksu w przerwach między zajęciami. Jednocześnie może zostać łatwo rozebrana w przypadku konserwacji kanału ściekowego przebiegającego pod spodem.

82 Builder dodatek promocyjny DESIGN W BUDOWNICTWIE

Design podporządkowany rozwiązaniom budowlanym i technologicznym

Drugim przykładem jest projekt koncepcyjny systemu mobilnych regałów parkingowych. Pomysł powstał w naszej pracowni jako projekt ideowy i głos w dyskusji na temat problemów komunikacyjnych w stolicy. Postulaty ograniczenia dzikiego rozwoju „kultury samochodu” wydają się bezapelacyjnie słuszne. Jak zrealizować te wizje w obliczu gwałtownego rozwoju miasta, wieloletnich braków w infrastrukturze publicznej oraz indolencji ustawodawczej wciąż rozwijającej się młodej demokracji? Kibicuje się wprowadzeniu nowych buspasów, ograniczeniu miejsc postojowych w centrum oraz odzyskaniu miejskiej przestrzeni dla pieszych.

Równocześnie włodarze stolicy nie nadążają z kluczowymi inwestycjami w infrastrukturę komunikacji zbiorowej. Tworzenie nowych parkingów podziemnych równolegle ze strategicznymi remontami placów okazało się obietnicą bez pokrycia

i nie do pogodzenia z budżetem ratusza. Stworzenie miejskiego systemu mobilnych, modularnych i kilkupiętrowych „regałów parkingowych” pozwoliłoby na tymczasowe odciążenie krytycznych punktów zapalnych i dodanie wysoce kompaktowych miejsc postojowych.

Pomimo koncepcyjnego charakteru tematu, projekt został oparty na konkretnych rozwiązaniach dostępnych na rynku. Parkowanie jest w pełni zautomatyzowane i działa na zasadzie karuzeli. Hydrauliczny mechanizm obraca samochody zwalniając oraz zajmując kolejne miejsca. Kierowca parkuje na dolnym stanowisku. Po opuszczeniu samochodu mechanizm lokuje pojazd na wyższym poziomie, udostępniając następne wolne miejsce. „Odzyskanie” samochodu nie jest uzależnione od kolejności ustawienia pojazdów i następuje po uiszczeniu opłaty kartą płatniczą, miejską lub sms-em. Dojazd na parking może być dwustronny lub przelotowy. Ze względu na to, że zaparkowane pojazdy mają wyłączone silniki, zbędne jest wykonywanie kosztownych zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz systemów wentylacyjnych i oddymiających. „Design” w tym przypadku jest całkowicie podporządkowany rozwiązaniom budowlanym i technologicznym. Regał parkingowy jest z założenia lekką, ażurową konstrukcją stalową, zoptymalizowaną pod kątem gabarytów samochodów. Trudno mówić o szczególnej estetyce, poza czysto funkcjonalną.

Scenariusz zakładał montaż jednostek w potencjalnie prestiżowych lokalizacjach w centrum miasta – np. w szczelinach między kamienicami, w trakcie remontów i kluczowych inwestycji miejskich. Zatem „design” wzbogacono o wartość dodaną w postaci funkcji publicznych na górnych poziomach. „Parkingi w budowie” mogłyby być pretekstem do edukacji i rekreacji, poprzez wprowadzenie funkcji takich jak biura informacji miejskiej, punkty widokowe na ważne budowy miejskie, zielone tarasy i miejsca wypoczynku lub edukacyjne projekty z wykorzystaniem kolektorów słonecznych. grudzień 2012

Weber – Leca® KERAMZYT antypoślizgowy

Fot. arch. Weber

Kruszywo przeznaczone jest do posypywania oblodzonych nawierzchni dróg, ulic, chodników, schodów, podjazdów itp. w celu eliminacji zjawiska poślizgu. Lekkość ceramicznych granulek keramzytu umożliwia pokrycie i zabezpieczenie czterokrotnie większej powierzchni, niż w przypadku zastosowania piasku o takiej samej wadze.

Nie zawiera soli ani innych dodatków niszczących karoserie samochodów, obuwie czy niebezpiecznych dla zwierząt i roślin. Stosowanie kruszywa nie powoduje obumierania roślin (drzew, krzewów, traw).Produkt nie zamarza i nie ulega zbryleniu, jest bardzo wydajny oraz łatwy w przechowywaniu. Dostępny jest w workach 55 l.

Zaprawa Masterseal®FX 6100

BASF opracował wysoce elastyczną, lekką membranę jednoskładnikową do izolacji przeciwwilgociowej betonu. Membrana cementowa o skróconym czasie utwardzania chroni konstrukcję przed dostępem wody, a nawierzchnie betonowe – przed uwęglanowieniem i działaniem chlorków. Dzięki unikalnej recepturze oraz wykorzystaniu sproszkowanych polimerów, 15-kilogramowe opakowanie Masterseal 610 FX zastępuje 25 kg porównywalnych produktów dwuskładnikowych. Zapewnia odpowiednią jakość zabezpieczenia już przy pokryciu warstwą o grubości 2 mm. Odporność na niską temperaturę wydłuża czas prowadzenia prac. Produkt został zaprojektowany i opracowany zgodnie z kryteriami programu LEED®.

Fot. arch. Case

CASE – seria koparek kołowych 8 WX

Firma Case Construction Equipment zaprezentowała pierwsze trzy modele z udoskonalonej gamy koparek kołowych. Modele WX148, WX168 oraz WX188 korzystają z mocy i wydajności układu hydraulicznego z trzema pompami hydraulicznymi, w tym z dedykowaną pompą obrotu nadwozia, nowego panelu sterowania, wytrzymałego podwozia i ulepszonej kabiny operatora. Wprowadzone udoskonalenia zwiększają komfort operatora, ułatwiają obsługę oraz zapewniają wyjątkową dostępność serwisową i redukcję kosztów eksploatacji.

Modele mają optymalne osiągi w trudnych zadaniach, np. zrywanie i podnoszenie. Mogą się szybko przemieszczać (35 km/h). Inteligentny układ sterowania prędkością obrotów nadwozia Case (CIS) pozwala operatorowi na dostosowanie prędkości obrotowej nadwozia do różnych warunków roboczych. Nowe modele oferują cztery ustawienia przyspieszenia obrotów oraz trzy ustawienia ich zmniejszenia. Maszyny są napędzane nową i w pełni zautomatyzowaną hydrostatyczną skrzynią biegów powershift. Wszystkie trzy modele koparek wyposażono w nowe tuleje o długiej trwałości użytkowej.

Okna Schüco AWS 112.IC

Jest to rozwiązanie przeznaczone w szczególności dla budynków niskoenergochłonnych i pasywnych. Wysoko izolowana konstrukcja bazowa z płetwowym uszczelnieniem środkowym została wzbogacona o umieszczone po jednej stronie skrzydła komory z rdzeniem piankowym. Systemowa izolacja wrębu szyby w postaci wkładki z EPDM stanowi doskonałą ochronę przed przewodzeniem ciepła. Jako uszczelnienie szklenia zastosowano innowacyjne, dwumateriałowe uszczelki o piankowym środku i płetwach z EPDM. Okno z szybą Ug=0,7 W/(m2K) osiąga parametry pasywne na poziomie Uw ≤ 0,8 W/(m2K). Tak wykonana stolarka ma głębokość zabudowy 112 mm – można wykonywać szerokie i wysokie skrzydła, o wadze nawet do 160 kg.

grudzień 2012

Zaprawa murarska Baumit Klinker S

Jest to fabrycznie przygotowana, sucha mieszanka, gotowa do użycia po wymieszaniu z wodą. Służy do murowania na pełną spoinę z cegieł klinkierowych o niskiej nasiąkliwości (ok. 6%). Może być również stosowana do fugowania wznoszonej konstrukcji. Zaprawa jest barwiona w masie na 7 kolorów: jasnoszary, szary, ciemnoszary, antracyt, beż, brąz oraz czarny. Ma klasę M10 wytrzymałości na ściskanie, jest odpowiednio szczelna i nisko nasiąkliwa. Skład oraz dodatki poprawiające własności użytkowe znacznie ograniczają powstawanie wykwitów wapiennych oraz przebarwień na murach.

Możliwe jest przygotowanie na zamówienie wersji zaprawy do cegieł klinkierowych o wysokiej nasiąkliwości (do 16%) pod nazwą Baumit Klinker S WN16.

Fot. arch. Baumit

Jest to otulina na bazie ekstrudowanej pianki elastomerowej. Tolerancja temperaturowa wynosi od -50 do aż 150°C, co pozwala stosować ją w instalacjach solarnych, parowych, grzewczych, a nawet w pojazdach silnikowych. Zachowuje bardzo dobre właściwości przez cały czas działania, bez względu na duże wahania temperatury. Współczynnik przewodności ciepła w temperaturze 0°C wynosi 0,038 W/(mK). Zaletą produktu jest również wytrzymałość na warunki zewnętrzne - otulina została pokryta specjalną warstwą folii poliolefinowej, co chroni przed uszkodzeniem mechanicznym, a także przed wpływem warunków atmosferycznych oraz przed szkodliwym promieniowaniem UV.

Fot. arch. Schüco

Fot. arch. Armacell

Izolacja HT/Armaflex S firmy Armacell

Builder 85

Architekt, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W 1996 roku uzyskał certyfikat New Jersey Institute of Technology. Szef biura KWK Promes powstałego w 1999 roku.

Konieczny był sześciokrotnie nominowany do Europejskiej Nagrody Fundacji Miesa van der Rohe (dla Domu Aatrialnego, Domu OUTrialnego i Domu Otwartego, Domu z Ziemi Śląskiej, Domu Bezpiecznego oraz Domu Autorodzinnego). Jest laureatem prestiżowej nagrody House of the Year 2006 za projekt Domu Aatrialnego, zwyciężając w konkursie portalu World Architecture News na najlepszy dom mieszkalny na świecie. W 2007 roku pracownia KWK Promes znalazła się na liście 44 najlepszych młodych architektów świata wydawnictwa „Scalae”. W tym samym roku magazyn „Wallpaper” zaliczył pracownię Roberta Koniecznego do 101 najbardziej ekscytujących biur architektonicznych na świecie.

W 2008 roku Konieczny został także laureatem „Europe 40 under 40” – Europe’s Emerging Young Architects and Designers, przyznawaną

przez The European Centre for Architecture Art Design and Urban ­Studies and The Chicago Athenaeum, najlepszym, młodym projektantom na świecie poniżej 40 roku życia. W tym samym roku Międzynarodowe jury Museum of Architecture and Design w Chicago zaliczyło Dom Aatrialny i Dom Ukryty do najlepszych budynków świata.

Projekty Roberta Koniecznego zdobyły wiele nagród i wyróżnień.

W 2009 roku Dom Bezpieczny znalazł się w finale World Architecture ­Festival Awards 2009 w Barcelonie, wśród najlepszych realizacji świata, a Dom OUTrialny w tym samym roku został zakwalifikowany do finału LEAF Awards 2009 w Berlinie, konkursu dla najbardziej nowatorskich budynków świata. W 2011 roku Robert Konieczny otrzymał doroczną nagrodę Ministra Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie architektury, jako drugi architekt w historii przyznawania tej nagrody. W lutym 2012 roku Dom Aatrialny został najlepszym budynkiem III RP w plebiscycie architektonicznym ogłoszonym przez tygodnik „Polityka”. To pierwszy te-

ROBERT KONIECZNY KWK Promes

profile

architektura i design

86 Builder Builder

grudzień 2012

go typu plebiscyt w Polsce, w którym spośród 15 nominowanych obiektów najlepszy budynek wybierali sami czytelnicy.

Obecnie pracownia Roberta Koniecznego realizuje wygrany w konkursie projekt – Muzeum Narodowe Przełomy w Szczecinie, stanowiący hybrydę placu miejskiego, kwartału zabudowy i budynku podziemnego. Budowa ma zakończyć się za 2 lata.

Fot. Aleksander Rutkowski

Konieczny jest jednym z najczęściej publikowanych polskich architektów za granicą. Jego realizacje znalazły się w najważniejszych publikacjach, w tym dwukrotnie w „The Phaidon Atlas of Contemporary World Architecture”, serii książek wydawnictwa Tashen. W książce „European Architecture since 1890” światowej sławy krytyka – Hansa Ibelingsa, KWK Promes została wymieniona jako jedyna współczesna pracownia z Polski, która wniosła wkład w rozwój architektury europejskiej.

Dom Aatrialny

Zawsze staram się równać do najlepszych i myślę, że w ten sposób można zrobić coś wielkiego.

Dom OUTrialny

grudzień 2012

Dom z kapsułą

Fot. Archiwum KWK Promes

Fot. Bartlomiej Barczyk

Fot. Juliusz Sokołowski

Zaleta architekta to, mimo wszystko, umiejętność szerszego spojrzenia, umiejętność połączenia myślenia zdroworozsądkowego i abstrakcyjnego.

Połączenie inżyniera z artystą.

Fot. Juliusz Sokołowski

Chcę mieć cały czas otwartą głowę.

Builder Builder 87

architektura i design

Fot. Aleksander Rutkowski

1. Motto projektowe i życiowe

Kiedy byłem młodym architektem, jeszcze studentem, powiedziałem sobie, że chciałbym się ścigać z całym światem, nawet jeśli ten świat tego nie wie. Wtedy wydawało się to naiwne, ale dzisiaj zbieram tego efekty.

Zawsze staram się równać do najlepszych i myślę, że w ten sposób można zrobić coś wielkiego. Trzymam się tej zasady do dziś.

Fot. Aleksander Rutkowski

2. Autorytet, guru architektoniczne

Dom Autorodzinny

Na tym polega wyjątkowość KWK Promes, że nad każdą koncepcją spędzamy do trzech miesięcy, a czasem dłużej, dopiero potem dochodzi faza techniczna. A więc przede wszystkim myślenie, a później rysowanie.

Jest nim jeden z moich pierwszych nauczycieli – Andrzej Duda, którego bardzo cenię za to, jakim jest architektem i pedagogiem.

Mógłbym też przytoczyć innych architektów, światowych klasyków, ale Duda to był mój początek i do dziś z jego zdaniem bardzo się liczę.

3. Dom marzeń

Muzeum Narodowe PRZEŁOMY w Szczecinie

Hmm, na pewno takim domem marzeń zawsze było posiadanie własnego. Tak też się w końcu dzieje i spełniam niejako marzenia, ponieważ buduję swoją Arkę. Bardzo lubię ten projekt, ale kiedy można zamarzyć, to chce się mieć milion rzeczy, których w Arce mieć nie będę z przyczyn bardzo prozaicznych, bo finansowych.

Zawsze marzył mi się dom w górach, który będzie dla mnie odskocznią od codzienności. I właśnie teraz go buduję, realizując może nie dom, ale taki domek marzeń.

Wizualizacje: KWK Promes

4. Najbardziej udany projekt

88 Builder

W moim prywatnym rankingu (uśmiech) jest ich kilka, a nawet kilkanaście, ale tak naprawdę nie mnie je oceniać.

Pozostawiam to krytykom architektury, którzy z resztą nie raz wypowiadali się na temat naszych projektów i nigdy nie był to wyłącznie jeden, a kilka spośród nich. Myślę też, że szereg publikacji, które ukazały się na całym świecie, o naszych projektach, jest chyba najlepszą ich rekomendacją. grudzień 2012

5. Projekt – zjadacz czasu

Fot. Aleksander Rutkowski

W naszej pracowni każdy projekt jest zjadaczem czasu. Na tym polega wyjątkowość KWK Promes. Nad każdą koncepcją spędzamy do trzech miesięcy, a czasem dłużej, dopiero potem dochodzi faza techniczna. Więc przede wszystkim myślenie, a później rysowanie.

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji

Każda dziedzina, każda sytuacja w życiu, każda rzecz, którą oglądam, o której czytam, może mnie zainspirować. Jakieś lata temu były to np. takie wynalazki jak wirtualne okulary czy przestrzenne projekcje laserowe, szkło hartowane, które zamienia się w ekran itd. Takie nowinki techniczne wprowadzaliśmy w architekturę i okazywało się potem, że projekty, w których zostały użyte, wygrywały w konkursach.

7. Ulubione rozwiązanie, materiałowe, technologiczne, którego często używam

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy

Wadą jest, że każdy architekt uważa, że jest najlepszy na świecie. Prawie każdemu wydaje się, że zawsze potrafi zrobić lepiej od tego drugiego. Zaleta to, mimo wszystko, umiejętność szerszego spojrzenia, umiejętność połączenia myślenia zdroworozsądkowego i abstrakcyjnego.

Połączenie inżyniera z artystą.

Fot. Aleksander Rutkowski

Ponieważ jestem konceptualistą i z pomysłu wynika cały projekt – nie chcę mieć ulubionego materiału, rozwiązania, bo nie chcę się ograniczać.

Chcę mieć cały czas otwartą głowę i tej zasady się trzymam.

Dom Bezpieczny

Moja pierwsza nagroda... Musiałbym chyba sięgnąć do konkursów... Wymienić taką pierwszą poważną... To pierwsze wyróżnienie w konkursie międzynarodowym na szkołę w Weimar. Otrzymałem je wraz z kilkoma kolegami i od tego momentu właśnie zaczęły się nagrody w konkursach międzynarodowych.

Cenię je sobie najbardziej.

Dom TypOwy

Fot. Mariusz Czechowicz

9. Moja pierwsza nagroda

Najgorszy budynek... Ciężko powiedzieć...

Niestety w Polsce jest złych budynków naprawdę tak dużo, że ciężko wybrać jeden....

Niedawno miałem przyjemność znaleźć się w jury tygodnika „Polityka” i wybieraliśmy najgorsze budynki, które pismo wcześniej nominowało. Mimo że „Polityka” przyznała jedno pierwsze miejsce, to dla mnie budynków – maszkar jest tak dużo, że absolutnie nie jestem w stanie wybrać tego jednego!

grudzień 2012

Dom z Ziemi Śląskiej

Fot. Archiwum KWK Promes

10. Najgorsza budowla (w moim mieście, Polsce, Europie, na świecie)

Builder 89

architektura i design

Kształty przyszłości architektoniczna BUDMA

P

rojekt budynku to niezwykle istotny element „większej całości”. Zanim jednak powstaną fundamenty pod budowę, zainteresować musi ona inwestora i przejść formalno-prawną drogę przez urzędników mających ostateczny wpływ na kształtowanie przestrzeni publicznej. I właśnie złożoności całego procesu poświęcona będzie debata architektoniczna w ramach FORUM ARCHITEKTURY, części składowej Międzynarodowych Targów Budownictwa BUDMA 2013.

Porozmawiajmy...

Fot. arch. MTP

Już w poprzedniej edycji targów BUDMA debata architektoniczna cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem wśród targowych gości. Temat tegorocznej edycji targów BUDMA 2012, „Relacje pomiędzy wartością architektury, a wartością nieruchomości” rozpoczął cykl spotkań, których celem jest próba zdefiniowania aktualnych związków pomiędzy jakością architektury, ekonomią nierucho-

90 Builder

Budownictwo przyszłości rozpoczyna swój żywot w pracowni architektonicznej.

Inteligentny budynek wyłania się wraz z każdym dodanym przez projektanta elementem i każdy z nich ma istotny wpływ na jego wizerunek i funkcjonalność, a docelowo kształt i jakość całej przestrzeni publicznej.

mości i jednocześnie wspólnej odpowiedzialności za kształtowanie środowiska życia człowieka. Konkluzje, jakie wypłynęły z tej debaty, skłoniły organizatorów do zaproszenia do dyskusji kolejnego, niezwykle istotnego „ogniwa” całego procesu tworzenia przestrzeni publicznej. Oprócz znanych polskich architektów oraz inwestorów, w debacie organizowanej przez Izbę Architektów RP oraz Targi BUDMA pt. „Jakość przestrzeni publicznej jako wynik działań architekta, inwestora i urzędnika” udział potwierdzili także wiceprezydenci i architekci miejscy kilku największych miast.

Już dzisiaj zapraszamy do udziału w tej zapowiadającej się niezwykle interesująco debacie!

Powrót do przeszłości

Wielokrotnie przechadzając się po miastach w Polsce napotykamy budynki, które mają ogromną i często bardzo ciekawą historię. Przedwojenne kamienice, perły architektury powojennej w wielu wypadkach nie czarują już swoim wyglądem, a wręcz stanowią „niechciany” element otoczenia. Nie musi tak jednak być. Forum „Budownictwo Przeszłości Budownictwem Przyszłości – druga, lepsza młodość budynku”, przy współpracy ze Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków, udzieli ważnych odpowiedzi na temat dostępnych instrumentów finansowania rewitalizacji i remontów. Poruszone zostaną tematy związane z prawami i obowiązkami właścicieli obiektów zabytkowych poddawanych zabiegom odnawiającym. Nie zabraknie dyskusji na temat stolarki do obiektów zabytkowych – wymieniać, rekonstruować, a może konserwować drewniane elementy budynków? Omówiony zostanie również aspekt osuszania, hydroizolacji,

Architektura na Budmie • „Jakość przestrzeni publicznej, jako wynik działań architekta, inwestora i urzędnika”. (debata) • „Budownictwo Przeszłości Budownictwem Przyszłości – druga, lepsza młodość budynku”. (forum) • „Myśl i kształt: forma architektury” – profesor Renato Rizzi. (wykład) a także ocieplania modernizowanych budowli. Wszystko po to, by stare dzielnice naszych miast ciągle opowiadały swoją historię w piękny, odnowiony sposób.

Cztery targowe dni, już od 29 stycznia 2013 roku, obfitować będą w niezwykle ciekawe wydarzenia. Ekspozycja najnowszych produktów, rozwiązań technologicznych, myśli architektonicznej, debat, seminariów i pokazów, tak w telegraficznym skrócie przedstawiają się Międzynarodowe Targi Budownictwa BUDMA 2013.

Profesorska architektura

Znamy już temat oraz termin spotkania z niewątpliwą gwiazdą światowej architektury, projektantem niekonwencjonalnym, Professore Renato Rizzi. Wykład „Thought and shape: form of architecture (Myśl i kształt: forma architektury)” odbędzie się 30 stycznia 2013 r. w godz.

15:30-17:00.

Wkrótce więcej szczegółów dotyczących programu wydarzeń jednych z najważniejszych targów branżowych w Polsce. Już dzisiaj proponujemy zarezerwować czas od 29 stycznia do 1 lutego 2013 r. na przyjazd do Poznania. n

grudzień 2012

SPORTPLUS Przez Cały Rok Specjalnie dla „Sportplusa”: ANITA WŁODARCZYK i SZYMON ZIÓŁKOWSKI

O jakości nawierzchni poliuretanowych

9 (50) WRZESIEŃ 2011 5 ZŁ W TYM VAT 8%

numer

NR

sportplusa

dodatek specjalny miesięcznika

wrzesień 2011

EURO 2012

Jerzy engel: Przyspieszenie dzięki eUrO Kto skorzysta na mistrzostwach?

Areny eUrO 2012

Mapa inwestycji stadionowych w Polsce „Biały Orlik” 2011 Hospitality wkracza do Polski

Siatki ze znakiem jakości HUCK

Wielkopolska jakość nie zna granic Realizacje Dawar Sport Sp. z o.o. w RPA

H2O dla murawy – nawadnianie boisk NR

Ozonowanie wody basenowej

CBS 2012 – wszystko o targach

75 procent stadionów na EURO gotowych

10 (51) PAŹDZIERNIK 2011 5 ZŁ W TYM VAT 8%

Barca nad Wisłą Sponsoring po polsku

NR

Termy Maltańskie – gigant z klimatem

Kibice w strefie, czyli EURO 2012 na wielkim ekranie

11 (52) LISTOPAD 2011 5 ZŁ W TYM VAT 8%

Paweł Adamowicz, Prezydent Gdańska, o PGE Arenie i EURO 2012 NR

Kluby w Sieci – Internet jako narzędzie komunikacji z fanami

Strefy kibiców na EURO 2012 – poradnik dla samorządów

12 (53) GRUDZIEŃ 2011 5 ZŁ W TYM VAT 8%

NR

Specjalnie dla „Sportplusa”: Andrzej StrejlAu

1 (54) STYCZEŃ 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%

Specjalnie dla „Sportplusa”: Joanna Mucha, Minister Sportu i Turystyki NR

lato 2012 fair KAMPANIA PROMOCYJNA play sportplusa

Od lat w czołówce – jakość receptą na sukces „SporTpluS” rekoMenduje

7 (60) LIPIEC 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%

Specjalnie dla „Sportplusa”: mistrz olimpijski Tomasz majewski NR

weGeTacja w sTudni dlaczego na polskich stadionach nie rośnie trawa?

10 (63) PAŹDZIERNIK 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%

NR 3(13) PAŹDZIERNIK 2011

Czy prywatyzować PkL? Przedsezonowy przegląd armatek

5 elementów lodowiska

Środowisko o środowisku

„Krokodyle” zawiodły nA ŚląSKim

W dwóch dolinach

Dla kogo Narodowy?

O pielęgnacji „orlików” Stadion na dachu świata

Żyjemy z gór

20-lecie firmy P.P.H.U. „Jerzy”

Homologacja basenów pływackich

Boisko idealne

Pielęgnacja to podstawa Zestaw Honda F720 przeznaczony do pielęgnacji boisk ze sztuczną nawierzchnią

Woda czysta jak łza

Polska-Ukraina

– sukces budowlanych

Bezpieczeństwo

listopad 2011

dodatek specjalny miesięcznika

Husqvarna Sprzęt do zadań specjalnych

LUDZIE I FIRMY SUKCESU

Skąpani w zabawie dodatek specjalny miesięcznika

grudzień 2011

Zarządzanie bezpieczeństwem w infrastrukturze sportowej Bezpieczne EURO 2012 Stadiony nie dla wszystkich

Podsumowanie roku w inwestycjach sportowych Osiągnięcia i plany firm sukcesu Budowniczowie Polskiego Sportu

Ochrona EURO 2012 będzie priorytetem

Rozmowa z DaRiuszem KuRKiem, Dyrektorem Ochrony impel security Polska

Architektura sportowa

według Piotra Dominiczaka i Mariusza Szczuraszka

Firmy z branży na giełdzie O2 dla korzeni traw, czyli wszystko o aeracji

Jak zaprojektować dobry SKAtepArK?

Wodne place zabaw Firmy Mazur

NR 1(14) STYCZEŃ 2012

Specjalnie dla „Stacji Narciarskiej”:

APOLONIUSZ TAJNER

Prezes Polskiego Związku Narciarskiego

PrZePiSy do wymiany Wszystko o SNoWParkach W jedNości Siła – wspólny skipass na Podhalu

Pomysły na zimę i lato w Białce Tatrzańskiej Oferta firmy rhSPORT

Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej bez tajemnic

inWeStycje na lata Rozmowa z MaRkieM WRzaleM, Prezesem Zarządu Berndorf Baderbau Sp. z o.o.

Zalety ogrzewania Rozwiązania firmy aquatherm‑Polska

str. 66

Golf powszechny – da się? Ano!

lipiec 2012

TENIS & SQUASH

dodatek specjalny miesięcznika

Polski tenis u progu rozkwitu

RAdom ma nowy stadion Innowacje sPa & wellness

Specjalnie dla „Sportplusa”: Marcin Matkowski i Mariusz Fyrstenberg

Padel

sport bez wad Rozmowa z JERZYM KALETKĄ, właścicielem firmy Padel-Sport

NR 3(16) PAŹDZIERNIK 2012

O górach na nizinach Relacja z najważniejszego spotkania branży narciarskiej BezpieczeństwO w górach Między prawem a praktyką KOntrOle specjalne wyciągów i kolei linowych

stok przez cały rok

Niezwykła historia Malta Ski

NA EURO2012

Czas na Polskę!

Czeska firma HB Golf s.r.o. chce podbić polski rynek

architektura i design

Między tradycją a nowoczesnością W dniach 17-18 października br. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie odbyła się konferencja „Między ortodoksją a kreacją.

Dialog konserwatorsko-architektoniczny”. Już po raz czwarty oba środowiska próbowały znaleźć wspólny język w podejściu do problemu odnawiania zabytków.

Grzegorz Przepiórka

O

rganizatorami zainicjowanych w 2009 roku, dwudniowych spotkań są: Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP i Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków. W ciągu kilku edycji konferencja zdobyła uznanie i jest uważana za jedno z najważniejszych forów dyskusyjnych, na którym urzędnicy najwyższych szczebli administracji rządowej i samorządowej mają możliwość bezpośredniego dialogu z architektami, projektantami, inwestorami i deweloperami.

py zawodowe przyjmują za najważniejsze, lub też zwyczajniej nie ustalenie konsensusu między priorytetami już w początkowej fazie planowania czy później projektowania. Obserwując na co dzień taką sytuację, wraz z organizatorami chcemy pomóc nawiązać dialog między architektami i konserwatorami zabytków, również dlatego, że nam jako firmie oferującej najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne dla chemii budowlanej łatwiej, gdy dialog zaistnieje, te rozwiązania zaproponować”. Sopro jest od początku nie tylko sponsorem głównym sesji, ale również

partnerem merytorycznym odznaczającym się sporym wkładem.

W tym roku swoją obecność wśród prelegentów zaznaczyli Tomasz Witczak, z referatem na temat rekonstrukcji i odbudowy Zamku Krzyżackiego w Giżycku i Piotr Wiórkiewicz, który podjął temat rewitalizacji przestrzeni publicznych w kontekście nawierzchni.

Wyzwania konserwatorskoarchitektoniczne

Tegoroczną konferencję zaingaurowała Prezydent Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz, która objęła

również patronat honorowy nad wydarzeniem. Konferencji patronowali także Piotr Żuchowski, Generalny Konserwator Zabytków oraz Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego. Wykłady otwierające konferencję skoncetrowane były na problemie lepszego łączenia potrzeby ochrony dziedzictwa z możliwościami ekonomicznymi, co jak pokazały kolejne prezentacje pozostaje niezmiennie trudne.

Pierwszy dzień konferencji poświęcony został prezentacji najciekawszych projektów, realizacji i adaptacji konserwatorskich, zorganizowanych w Polsce w ostatnich la-

Pomóc w dialogu

O potrzebie tego typu spotkań przekonani są nie tylko przedstawiciele wspomnianych środowisk, ale i producenci. Wagę problemu podkreśla Dariusz Zalewski, Zastępca Dyrektora Zarządzającego ds. Marketingu w firmie Sopro Polska: „Jako aktywny uczestnik gry rynkowej, której przedstawiciele na co dzień kontaktują się zarówno z architektami jak i konserwatorami zabytków, dostrzegamy wielokrotnie, jak różnią się sposoby podejścia do problemu odnawiania zabytkowej tkanki miast czy miejsc historycznych przez jednych i drugich. Bardzo często występuje tu brak zrozumienia wynikający z odmiennych priorytetów, które te gru-

92 Builder

Od prawej: Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta Krzysztof Bojanowski, Wicerpezes SARP Hanna Gronkiewicz-Waltz, Prezydent Warszawy Andrzej M. Chołdzyński, architekt

grudzień 2012

Zdjęcia arch. Łukasz Zandecki

W SKRÓCIE:

Tomasz Witczak Doradca Techniczny Sopro Polska Sp. z o.o.

tach. Uczestnicy podjęli temat wyzwań, jakie stają przed inwestorami, deweloperami, architektami oraz konserwatorami zabytków w zakresie projektowania architektury w ścisłej strefie konserwatorskiej. Wśród prelegentów w tej części znaleźli się tacy wybitni architekci jak Ewa Kuryłowicz, Andrzej M. Chołdzyński, który o poszukiwaniu równowagi między konserwatorską ortodoksją a kreacją opowiadał na przykładzie projektu rozbudowy Domu Partii w Warszawie, czy Maciej Miłobędzki z pracowni JEMS Architekci, referujący na temat problemów rozbudowy warszawskiej Biblioteki Raczyńskich i ASP. Poszukiwaniu symbiozy między wartością historyczną i zrównoważonym budownictwem komercyjnym poświęcone było wystąpienie przedstawicieli firmy Kulczyk Silverstein Properties rewitalizującej i przebudowującej kamienicę Krasińskich przy placu Małachowskiego w Warszawie. Przedmiotem innych prezentacji były m.in. rozbudowa Sejmu RP, rewitalizacja Muzeum AK w Krakowie, renowacja kamienicy przy ul. Wrocławskiej i Gołębiej w Poznaniu, projekt rewitalizacji i przebudowy byłej fabryki Polleny w Warszawie oraz Browaru „Piast” we Wrocławiu.

W drugim dniu konferencji rozmawiano o roli przestrzeni publicznej – placów, skwerów czy pasaży, w zabytkowej tkance miasta. Ramy

grudzień 2012

prawne w w tym zakresie nakreślił Maksymilian Cherka, Adiunkt w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji UW. Przedmiotem dwóch referatów stał się w tej części plac Małachowskiego: varsavianista Jerzy S. Majewski przywołał jego obraz sprzed 1939 r., natomiast Tomasz Andryszczyk zwrócił uwagę na współczesną koncepcję rewitalizacji tego miejsca. Rolę placów we współczesnej tkance miejskiej podkreślali również przedstawiciele warszawskiej grupy M20, Wojciech Nowakowski i Marcin Wojciechowski, zwracając uwagę, że potencjał tego rodzaju miejsc pozostaje niewykorzystany, czy też zaprzepaszczony, w związku z parkingowym przeznaczeniem.

Trzeba uczciwie zaznaczyć, że konferencje, takie jak „Między ortodoksją a kreacją”, nie przynoszą natychmiast gotowych rozwiązań problemów, ale są dobrym do tego wstępem, a co najważniejsze podkreślają wagę, jaką należy przykładać do ochrony jakości przestrzeni publicznej. Przypomina o tym dodatkowo, w sposób znamienny, miejsce, w którym przez dwa dni obradowano – siedziba Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie – jeden z najcenniejszych zabytków architektury dziewiętnastowiecznej w skali Warszawy i Polski. n

Średniowieczny Zamek w Giżycku był siedzibą prokuratora zakonnego. Powstał w miejscu strażnicy krzyżackiej między 1335 a 1340 rokiem. Zamek składał się z domu mieszkalnego i prostokątnego dziedzińca otoczonego murem i fosą. W 1365 roku został spalony przez Litwinów, następnie odbudowany przez Krzyżaków. Przebudowany w XVI wieku w renesansowym stylu. Po rozbiórce dokonanej w XIX wieku, do naszych czasów zachowało się tylko skrzydło mieszkalne. Jego rekonstrukcja, a zwłaszcza odbudowa pozostałych budynków twierdzy, budzi w środowisku kontrowersje. Wynikają one głównie z kompromisu zawartego między konserwatorem, architektem a inwestorem.

Przy renowacji budynku zamku kierowano się jego XIV wieczną formą.

Podczas wykonywania prac związanych z uszczelnieniem i wzmacnianiem fundamentów, odkopano wiele fragmentów, które potwierdzają burzliwe dzieje zamku. Przy konserwacji zachowanego skrzydła mieszkalnego, używano odpowiednio dobranych produktów, np. przy konserwacji murów, do przemurowań oraz uzupełniania zapraw i spoin, zastosowano zaprawę trasowo-wapienną Sopro TrasKalkMoertel 183.

Wokół właściwego zamku odtworzono obiekty, które niegdyś tu istniały.

Aby zachować charakter budynków, także tu stosowano materiały na bazie trasu np. zaprawę murarską oraz spoinową Sopro KMT Plus. W ramach projektu dobudowano do istniejącej budowli trzy skrzydła oraz basztę. Dostosowano ich wnętrza do charakteru użytkowego całego obiektu. Powstał basen wraz z zapleczem, wykorzystujący sprawdzony system basenowy Sopro Polska. Charakterystyczne dla tego obiektu są apartamenty wysokości 6 m wykonane w budynku zamku.

Całe przedsięwzięcie, czyli wzmocnienie fundamentu zamku i całej konstrukcji, konserwacja elementów samego budynku i w rezultacie powstanie nowoczesnego centrum wypoczynkowo-konferencyjnego, było kompromisem pozwalającym na uratowanie niszczejącego zabytku.

Efekty tego kompromisu pozostawiamy do indywidualnej oceny. (Tytuł referatu: „Rekonstrukcja i odbudowa Zamku Krzyżackiego w Giżycku”)

Piotr Wiórkiewicz Zastępca Dyrektora Zarządzającego ds. Technicznych Sopro Polska Sp. z o.o.

Zniszczenia powstałe na powierzchniach brukowych rzadko tłumaczone są złą jakością kamieni brukowych. Najczęściej przyczyny uszkodzeń można znaleźć w niewłaściwym projektowaniu lub wykonaniu okładzin brukowych. Szczególnie powierzchnie brukowe ułożone z zastosowaniem hydraulicznie wiążących materiałów do fugowania wymagają wyjątkowej staranności wykonania. Z tego właśnie powodu ważne jest, aby dostosować technologię wykonania do oczekiwanych obciążeń. Fachowe wykonawstwo jest równie istotne jak zastosowanie właściwych materiałów, które pod każdym względem powinny sprostać specyficznym wymaganiom i obciążeniom, jakim będzie podlegała okładzina. Sopro dysponuje kompletnym asortymentem do profesjonalnego wykonania prac brukowych. Od układania do spoinowania. Z dobraniem właściwego produktu do każdego specyficznego profilu zapotrzebowania. Wymagania wobec materiałów do spoinowania są wysokie. Muszą być nie tylko odporne na podwyższone, mechaniczne obciążenia, lecz także posiadać właściwości drenażowe i uszczelniające. (Tytuł referatu: „Techniczne aspekty przy projektowaniu nawierzchni: rewitalizacja przestrzeni publicznych”)

Builder 93

Fot. arch. „Architektura-murator”

architektura i design

Międzynarodowe Targi Poznańskie wzbogaciły się o najnowocześniejsze i największe centrum kongresowe w Polsce. Trzy kondygnacje to ponad 13 000 m2 nowoczesnej i naszpikowanej elektroniką powierzchni, 38 sal konferencyjnych, dostosowanych do organizacji wydarzeń dla 4 000 osób. Wnętrze otwiera jasny, przestronny i funkcjonalny poziom 0, gdzie mieszczą się kameralne powierzchnie konferencyjne, cześć kuluarowo-recepcyjna oraz przestrzenie VIP. Poziom 1 ma wyraźnie zdefiniowany charakter konferencyjny. Dzięki zastosowanemu systemowi mobilnych ścian, wygląd kondygnacji można dowolnie modyfikować, budując od jednej sali zajmującej całe piętro obiektu, aż do siedmiu mniejszych. W całym obiekcie dominują trzy kolory: czerwień, czerń i popiel. Najwyższa kondygnacja to mocny, granatowy akcent. Mieści się tam nowoczesna sala plenarna dla 2000 osób – Sala Ziemi. Wyróżnia ją rozmiar, elastyczność aranżacji oraz niepowtarzalna estetyka. Jej charakterystyczne ściany to gra futurystycznych płaszczyzn i światłocienia, które budują unikatową atmosferę.

Lubelski terminal „Ulubieńcem Polski” Terminal pasażerski Portu Lotniczego w Lublinie został uznany przez internautów za najlepszy obiekt architektoniczny wybudowany w Polsce w XXI wieku i zwyciężył w plebiscycie na Ulubieńca Polski. Autorami projektu są Grzegorz Stiasny i Jakub Wacławek z warszawskiej pracowni ARÉ, a inwestorem przedsiębiorstwo Port Lotniczy Lublin.

O tytuł Ulubieńca Polski rywalizowało 120 finalistów wybranych przez jury spośród 1064 zgłoszeń. Plebiscyt odbył się w ramach Konkursu ŻYCIE W ARCHITKTURZE. W głosowaniu wzięła udział rekordowa liczba 368 tys. osób. Na drugim miejscu uplasowała się przystań na Wyspie Młyńskiej w Bydgoszczy projektu młodych architektów Katarzyny Wojciechowskiej-Rokickiej i Tomasza Rokickiego, a na trzecim Tatr Rozrywki w Chorzowie biura Stożek i Partnerzy. Organizatorem Konkursu jest redakcja miesięcznika „Architektura-murator”.

Fot. arch. SIPUR

Fot. arch. Międzynarodowe Targi Poznańskie

Kongresowa ekstraklasa

ResidencePark w Słupsku

Kompleks domów jednorodzinnych ResidencePark w zabudowie szeregowej zlokalizowany jest tuż przy granicy Słupska. 60 domów zostało zaprojektowanych w nowoczesnym stylu, a wnętrza wykończono z dużą dozą gustu. Podczas kolejnych etapów budowy wykorzystywano tynki wewnętrzne oraz materiały elewacyjne firmy Baumit. Były to przede wszystkim cementowo – wapienne tynki wewnętrzne, a także tynk gipsowy maszynowy RatioGlatt oraz podkład gruntujący Gypsum Primer. Elewacje domków zostały również wykonane w technologii Baumit. Zastosowano tutaj tynk silikatowy, grunt UniPrimer, klej DuoContact oraz siatkę z włókna szklanego StarTex.

Warsztaty architektoniczne OSSA

Fot. arch. Baumit

Warsztaty to coroczna inicjatywa Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Studentów Architektury OSSA. W tym roku sponsorem przedsięwzięcia został Polski Związek Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR SIPUR. XVI edycja odbyła się w Lublinie w dniach 21-28 października 2012 r. Tematem warsztatów był negatyw. Działając zgodnie z zasadą negatywu – poprzez odwrócenie rzeczywistości i pierwszych wrażeń – studenci architektury mieli przedstawić na nowo miejsca pozornie negatywne, niedoceniane i zapomniane, wskazać ich potencjał i tkwiące w nich możliwości. Warsztaty były elementem programu edukacyjnego SIPUR, którego celem jest dotarcie do studentów architektury i budownictwa oraz zapoznanie ich z zaletami nowoczesnych wyrobów izolacyjnych z PU.

94 Builder

grudzień 2012

Fot. arch. Wienerberger

Gdański hotel Fahrenheit o fantasmagorycznej formie został zaprojektowany przez Pracownię Architektoniczną Szotyńscy. Budynek mieści się w gdańskim śródmieściu, u zbiegu ulic Grodzkiej i Sukienniczej.

Jest położony w miejscu, gdzie w XV wieku znajdowała się brama wjazdowa do zamku krzyżackiego, wzniesionego w stylu późnogotyckim. Nawiązując do tych historycznych rozwiązań, architekci zdecydowali się zastosować na elewacji klasyczną cegłę klinkierową o czerwonym odcieniu. Falujące linie elewacji oraz inne nieregularności bryły sprawiają, że obiekt robi wrażenie surrealistycznego, bajkowego.

Pierwszy w Europie dom e4 BRICKHOUSE 2020 Projekt największego na świecie producenta cegieł - firmy Wienerberger - to kolejny ważny krok w stronę zrównoważonego budownictwa przyszłości. W miejscowości Zwettl, zwanej austriackim biegunem polarnym, ze względu na mrozy sięgające nawet -36.6° C, powstał pierwszy w Europie, niemal zero energetyczny dom z cegieł ceramicznych - e4 BRICKHOUSE 2020. Nad planem i realizacją projektu czuwał Franz Schiller - ambitny inwestor, na co dzień ściśle współpracujący z Wienerberger.

Koncepcja holistyczna domu e4 jest oparta na czterech kluczowych elementach: solidnych, energooszczędnych ścianach zewnętrznych z pustaków ceramicznych (energia), odnawialnych źródłach energii (environment - środowisko), przystępnych kosztach budowy i eksploatacji (ekonomia) oraz wysokim komforcie życia (emotion & health – dobre samopoczucie i zdrowie). Dom zbudowany jest z najnowszej generacji pustaków ceramicznych Wienerberger, ze zintegrowaną izolacją termiczną, które zapewniają doskonałą ochronę i wysoką akumulację cieplną. Dodatkowo, nowoczesny system ogrzewania oraz fotowoltaiczne panele sprawiają, że 100% zapotrzebowania na energię jest pozyskiwane ze źródeł odnawialnych. Austriacki Instytut Technologii będzie monitorować dom przez dwa lata, by zebrać wiarygodne dane na temat zużycia i produkcji energii oraz czynników takich jak jakość powietrza w pomieszczeniach, wilgotność itp. Projekt e4 BRICKHOUSE 2020 jest współfinansowany przez Austriacki Fundusz Klimatu i Energii (Austrian Federal Climate Energy Found) i w ramach programu badań „Nowa Energia 2020”.

W przyszłym roku Kościerzyna wzbogaci się o kolejne centrum handlowo-usługowe - Stary Browar Kościerzyna. W XIX w. istniał tu Browar Kościerski, chluba miasta i regionu. Stary Browar Kościerzyna to nowe centrum handlowo-usługowe, które powstaje w Kościerzynie (woj. pomorskie), na terenie istniejącego tu niegdyś Browaru Kościerskiego.

Zarówno poprzez nazwę, logo, jak i znajdujące się w nim atrakcje, Stary Browar Kościerzyna będzie nawiązywać do przeszłości tego obiektu. Obecnie z dawnej dumy Kościerzyny pozostała tylko wieża słodowni z wysokim, ceglanym kominem (w sumie mierzą 16 metrów) oraz stalowym wiatrołapem przypominającym anioła.

Jednak tradycje browarnicze regionu nie zostaną zapomniane. W centrum Stary Browar Kościerzyna znajdzie się lokalna warzelnia piwa (w planach jest produkcja trzech gatunków) oraz stylowy pub z wyeksponowanymi kadziami i pamiątkami po dawnym browarze.

grudzień 2012

Fot. arch. Krzysztofa Jażdżewskiego

Stary Browar Kościerzyna

– Chcieliśmy, żeby obiekt skłaniał do zastanowienia, by jego forma wyzwoliła wyobraźnię oglądającego – mówi Szczepan Szotyński. Ściany zewnętrzne wykonano w technologii trójwarstwowej. Przy ziemi wprowadzono specjalne stalowe kątowniki. Zastosowano mocowanie w systemie Halfen. Polega ono na wpuszczeniu w mur specjalnych kotew, które szpikulcami wchodzą w spoiny. Przy murowaniu zastosowano wiązanie w systemie polskim oraz w systemie wozówka-wozówka. Ponadto cegły położone powyżej są nieco wysunięte względem warstw pod nimi.

W rezultacie klinkier z wyższej warstwy rzuca trójkątny cień na cegłę poniżej.

Builder 95

Fot. arch. Röben

Nowy obiekt „krzywej” architektury

Builder Adres redakcji i wydawnictwa 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący, prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz, prof. dr hab. inż. Antoni Biegus, prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła, prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński, dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący, dr inż. Mariusz Gaczek, dr inż. Józef P. Adamowski, dr inż. Jan Gierczak, dr inż. Marek Sawicki, dr inż. Andrzej Stańczyk, mgr inż. Miłosz Węcławski, mgr inż. Czesław Sokołowski, mgr inż. Małgorzata Chojnacka, mgr inż. Karol Kramarz, Redaktor Naczelna Danuta Burzyńska, Redakcja Grzegorz Przepiórka, Joanna Ryńska, Współpraca Katarzyna Burzyńska, Adam Zyzman, Redaktor Serwisów Internetowych Joanna Ryńska, Korekta Anna Zawadzka, Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński, Biuro Reklamy Izabela Dembna, Agnieszka Król, Dyrektor Artystyczny Wojciech Jaźwiński, Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka, DTP PI Projekty Indywidualne, Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sprzedaż sieć EMPIK, sieć placówek PressCaffe, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155, Prezes Marek Zdziebłowski, Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska, Sekretariat Wydawnictwa Justyna Kwiatkowska Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim.

Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

– członek Loży Złotej

Business Centre Club,

Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na STRONIE – www.EBUILDER.pl – PrenumeratĘ przyjmuje: redakcja, ruch, kolporter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

FELIETON

… iżby nie wyrżnąć w drzewo

Wyjeżdżam z miasta. Domki, domeczki, urody takiej i takiej, trochę lasu, strumyk, nad strumykiem mostek, pole zależnie od pory roku – brązowe, zielone, złociste… W te sielskości nawtykane ogromne tablice z dziewczynami, kiełbaskami, fotelami i czopkami na hemoroidy – jeszcze się trzymam. Nagle mam chęć wyrżnąć w drzewo. Dom turkusowy i seledynowy, dziesięć arkad, osiem wykuszy, trzy kominy – każdy z innej bajki, a na czubku orzeł z rozpostartymi skrzydłami na półtora metra. Do tego okna rozmaite – Jarosław zwykłe, niezwykłe i całkiem „porąbane”. Dlaczego nie zawróciłem pod tablicą Kroplewski z napisem „to jest miejsce dla Ciebie”. Nie wytrzymuję tego krajobrazu. Dlainżynier, rzeczoznawca czego żaby przechodzące przez jezdnię są chronione, a krajobraz nie! budowlany, Zawziąłem się. Dotarłem do projektanta – trafiło, że koleżanka. Jak mogłaś? wykładowca Klient tak to zarysował, nawet zdjęć ze swoich wojaży naznosił – muszę z czena Politechnice goś żyć. Myślisz, że tak łatwo o robotę? No to idę dalej, do architekta powiaGdańskiej, literat towego, który to zatwierdził. Trafiło, że kolega sprzed lat. Jak mogłeś? Tobie (pisze po polsku i po kaszubsku), się to podoba? Oczywiście, że to śmieszno-straszek, ale jak mógłbym się ostatnio wydał sprzeciwić? Linia zabudowy pasuje, nachylenie dachu pasuje, wysokość pazbiór opowiadań suje. Nie miałem podstaw do odrzucenia. Próbuję coś jeszcze wywodzić, a ten „Różowy guzik”, z ciosem nokautującym: „wszystkie procedury zostały dochowane”. Procedumistrz Polski w zażywaniu ry zamiast rozumu – sztuczne oddychanie nie pomoże. tabaki.

Co może organ z wykształceniem wyższym architektonicznym? Może policzyć kartki i pieczątki oraz sprawdzić, czy to jest zgodne z tym, co jakaś bezosobowa demokracja samorządowa uchwaliła wedle tajemniczych procedur. Może jeszcze – tu stopień trudności wzrasta – sprawdzić, czy zagospodarowanie działki nie łamie któregoś z kilkunastu paragrafów warunków technicznych. Zresztą to sprawdzenie już nie wiadomo po co, skoro projektant załączył oświadczenie, że zaprojektował zgodnie z prawem i jeszcze dał sprawdzić wszystko drugiemu projektantowi. Organy mają tam na to nawet poukładane procedury sprawdzania projektu. Żeby prawo prawem było. Ale organ z wykształceniem wyższym architektonicznym nie może mnie żadnym sposobem uchronić przed ochotą wyrżnięcia w drzewo z powodów estetycznych.

No to brnę dalej. Jadę do innego właściwego organu, do Powiatowego Nadzoru Budowlanego, wymachuję mu przed oczami artykułem 66 prawa budowlanego, gdzie stoi, że organ, gdy stwierdzi, że obiekt budowlany powoduje swym wyglądem oszpecenie otoczenia, może nakazać usunięcie nieprawidłowości. Wymachuję organowi tym artykułem, domagam się zasłonięcia tego maszkarona, a przy okazji wyrzucenia tej reklamy czopków, bo w końcu wyrżnę w drzewo i mogę się od tego nawet zabić, a organ się tylko puka w czoło. Nie ma na to żadnych procedur. Gdyby to była oberwana rynna, znalazłbym procedurę.

Czytałem wierszyk Fredry, gdzie Paweł mówi do Gawła: „wolnoć Tomku w swoim domku”, ale gdzie się kończy domek Tomka – przed płotem czy za nim? Jakby Tomek na cały regulator puszczał od rana do wieczora „Majteczki w kropeczki” i inne takie hity, to gdybym go wieczorem udusił, dałoby się to wytłumaczyć afektem czy nie? Stosunki graniczne reguluje kodeks cywilny w kilku artykułach – to można rzucić na stół w przypadku hałaśliwego grilla, ale jakoś mniej, gdy idzie o formę architektoniczną zakłócającą trawienie. Nie zacienia, znajduje się cztery metry od sąsiada, więc jest dobrze.

Od kilku już lat co rusz to nowe grupy są powoływane przez różnych ministrów dla wymyślania nowego prawa budowlanego. Nawet premier ogłosił w sejmie, że tworzony jest nowy kodeks budowlany. Do tego za miesiąc wrócę i rozwinę. Teraz tylko zaczepiam w tym wąziutkim zakresie.

Najnowsze ugrupowanie kodyfikatorów to siedemnaście postaci, wśród których jest tylko jeden architekt i to taki, który całe prawie życie zawodowe był organem, a organom wygodnie nie brać na siebie ciężaru oceniania – są procedury, po co myśleć.

Oto mam dla kodyfikatorów „przypominajkę” – trzy artykuły z prawa budowlanego z 1928 roku: Art. 262: Lica budynków powinny być tak wykonane, iżby nie powodowały zeszpecenia placu, ulicy albo podwórza.

Art.263: Budynki nie powinny być malowane w kolorach jaskrawych lub w ogóle rażących.

Art. 337: W miejscowościach, w których krajobraz zasługuje na ochronę, właściwa władza może odmówić pozwolenia na budowę, o ile te roboty mogłyby spowodować zeszpecenie krajobrazu.

Najbardziej stawia mnie na baczność określenie „właściwa władza”. Niechby nasz właściwy organ stał się właściwą władzą, która będzie autoryzować krajobraz. Postuluję, apeluję, proszę. Bo jak nie, to wyrżnę w drzewo.