Builder_03_2015 by Builder PL biznes budownictwo architektura

Koniec dyktatu najniższej ceny?

2014

POLSKI2014

HERKULES

2014

Builder 5(202) 2014 2015 NR 3 (212) MAJ MARZEC

Builder 3 marzec 2015

WIODĄCY mIesIęCznIk Dla buDOWnICtWa, arChItekturY I bIznesu WIODĄCY mIesIęCznIk Dla buDOWnICtWa, arChItekturY I bIznesu

Rok XIX (212) 5zł (w tym 8% VAT)

BIZNES BUDOWNICTWO ARCHITEKTURA INWESTYCJE komercyjne PRAWO Konsorcja budowlane FARBY zolowo-krzemianowe

program rewitalizacji polskich miast

7%.49,!#*! I +,)-!49:!#*!

$/$!4%+ "2!. /79

www.ebuilder.pl www.ebuilder.pl

m ê êsn

MARZEC

program rewitalizacji polskich miast ~ A ê Xê êê snêt ê}êÀêp}ê ê ê ê ê}ym

Podążamy w wyznaczonym kierunku Gilles clavie Prezes zarządu orbis sa

marzec 2015

Builder

Fot. arch. Orbis

10 „Wyzwaniem są dla nas oczekiwania klienta, i mówię tu o kliencie przez duże K” – Gilles Clavie, Prezes Zarządu Orbis SA Koniec dyktatu najniższej ceny?

2014

POLSKI2014

HERKULES

Builder 3

Podążamy w wyznaczonym kierunku

Rozmowa z Gillesem Clavie, Prezesem Zarządu Orbis SA.

INFORMACJE

DEBATA BUILDERA Czy to koniec dyktatu? ZARZĄDZANIE FIRMĄ Po co nam liderzy?

FARBY zolowo-krzemianowe

IMPREZY BRANŻOWE Najlepsi w budowaniu z PSB

program rewitalizacji polskich miast

7%.49,!#*! I +,)-!49:!#*!

$/$!4%+ "2!. /79

MARZEC

program rewitalizacji polskich miast ~ A ê Xê êê snêt ê}êÀêp}ê ê ê ê ê}ym

Podążamy w wyznaczonym kierunku Gilles clavie Prezes zarządu Orbis sa

Fot. arch. Astaldi

Marcel Klimczak

WYWIAD Grupa w dobrym składzie Rozmowa z Mirosławem Lubarskim, Członkiem Zarządu Grupy PSB

Fot. arch. A. Rotter

Andrzej Ulfig, Prezes Zarządu Selena SA

PRAWO Konsorcja budowlane

WYWIAD Stoimy przed wielką szansą Rozmowa z Michałem Daszkiewiczem, Dyrektorem Pionu Betonu, Członkiem Zarządu CEMEX Polska

KOMENTARZ Nie klient, lecz partner

INWESTYCJE komercyjne

Adrianna Lewandowska

BIZNES 18

Rok XIX (212) 5zł (w tym 8% VAT)

BIZNES BUDOWNICTWO ARCHITEKTURA

m ê êsn

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE Manager z zewnątrz

Fot. arch. Orbis

RYNKI, KONTRAKTY, PIENIĄDZE Na włoskiej fali Aleksandra Sobczyk

PRAWO Konsorcjum na budowie Przemysław Wierzbicki, Jakub Brzeski

RAPORT Urządzenia grzewcze a preferencje wykonawców

Inwestycje komercyjne Michał Oksiński

Fot. arch. A. Rotter

MECENASI GALI

2014

marzec 2015

GALA BUILDERA Builder Awards 2015

Grzegorz Przepiórka

Pożegnanie profesora Kazimierza Szulborskiego

Koledzy i Przyjaciele z Redakcji i Rady Programowej „Buildera”

cenionym projektantem konstrukcji kościołów, budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, jak również rzeczoznawcą budowlanym. O pozycji profesora Szulborskiego jako rzeczoznawcy świadczy wielokrotne pełnienie przez niego funkcji przewodniczącego zespołów kryzysowych powoływanych przez Wojewodę Mazowieckiego i Prezydenta m.st. Warszawy przy okazji katastrof i awarii budowlanych. Ponadto liczba przeszło 2000 ekspertyz technicznych, których był autorem, mówi sama za siebie. Jego działalność naukowo-dydaktyczna oraz projektowa była wielokrotnie doceniana, m.in. nagrodą II stopnia Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministra Budownictwa, rektora Politechniki Warszawskiej oraz złotą statuetką Polskiego Herkulesa i Budowniczego Polskiego Sportu. W swoim pracowitym życiu profesor Szulborski wykazał się ponadto ogromnym zaangażowaniem na rzecz samorządności inżynierów budownictwa. Tworzył struktury i program działania Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa. Był przez wiele lat przewodniczącym, a w ostatnich latach życia – wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej PIIB. Imponująca jest liczba osiągnięć, które złożyły się na ten jeden życiorys i z pewnością będą służyły wielu pokoleniom inżynierów budownictwa. Imponująca jest pasja, z jaką były realizowane. Ale największym osiągnięciem profesora Kazimierza Szulborskiego jest to, że potrafił być przede wszystkim wspaniałym Człowiekiem – o wielkim sercu. Rodzinie, Przyjaciołom i Współpracownikom Profesora składamy najszczersze wyrazy współczucia

Builder

lutego z głębokim żalem pożegnaliśmy prof. zw. dr. hab. inż. Kazimierza Szulborskiego, naszego bliskiego Przyjaciela, wielkiego formatu wykładowcę, darzonego sympatią i szacunkiem przez studentów i dydaktyków Politechniki Warszawskiej, wybitnego naukowca i konstruktora, cenionego rzeczoznawcę, wybitną postać polskiego budownictwa, pasjonata swojego zawodu. Był dla nas niewątpliwym autorytetem. Byliśmy zaszczyceni, kiedy 15 lat temu zgodził się objąć funkcję Przewodniczącego Rady Programowej naszego miesięcznika. Wspierał nas swoją wiedzą i doświadczeniem, zarażał pasją, darzył życzliwością. Zawsze niezwykle aktywny, zaangażowany w nasze przedsięwzięcia, znajdował dla nas czas mimo licznych własnych obowiązków. Profesor Kazimierz Szulborski był absolwentem Wydziału Inżynierii Budowlanej Politechniki Warszawskiej. Doktorat obronił w Wojskowej Akademii Technicznej w 1970 r., w 1983 r. uzyskał habilitację, a w 1998 r. – tytuł profesora. Od 1963 r. poświęcił się pracy jako nauczyciel akademicki, a jako świetny dydaktyk obdarzany był wielkim szacunkiem młodzieży akademickiej. W ciągu ponad pół wieku aktywności stał się wychowawcą kadr naukowych i wielu pokoleń inżynierów. W ramach pracy na Politechnice Warszawskiej był m.in. Zastępcą Dyrektora Instytutu Projektowania Architektonicznego, organizatorem i Kierownikiem Zakładu Mechaniki Konstrukcji, a następnie Kierownikiem Katedry Projektowania Konstrukcji. Wkładał wielki trud i pasję w realizację swoich dydaktycznych i naukowych osiągnięć. Na kartach historii polskiej nauki prof. Kazimierz Szulborski zapisał się niewątpliwie jako wybitny specjalista w dziedzinie mechaniki budowli i konstrukcji budowlanych. Do jego największych osiągnięć naukowych należą prace badawcze dotyczące wiszących konstrukcji cięgnowych. Dzięki nim wprowadzono w Polsce nowatorskie zoptymalizowane konstrukcje cięgnowe podwieszone, wykorzystane w projektowaniu mostów i przekryć wiszących. Dzięki inicjatywie Profesora wydaliśmy przełomowe w branży projektowej Zeszyty Edukacyjne „Buildera” EUROKODY, które mogliśmy pro bono udostępnić wyższym uczelniom technicznym w kraju oraz sporej grupie projektantów i firm budowlanych. Był z tego bardzo dumny. Profesor Szulborski potrafił ponadto doskonale przekładać teoretyczne osiągnięcia na działania praktyczne. Był

marzec 2015

(1940-2015)

Fot. arch. Keim

marzec 2015 Wprowadzone 10 lat temu nowe spoiwo zolowo-krzemianowe wyraźnie poszerzyło możliwości stosowania farb mineralnych. Jednym z takich nowych obszarów jest beton architektoniczny.

Pafawag w nowej szacie

74 60

program rewitalizacji polskich miast

102

Tu warto być

Fot. arch. K. Fross

WENTYLACJA I KLIMATYZACJA

ekreacja elementem R rewitalizacji

dodatek branżowy

REZENTACJA P Z OKŁADKI Więcej niż standard

90 Fot. arch. Farby Keim

Klej roku od Alpol Gips Jarosław Pacierz

dodatek branżowy

marzec 2015

nowoczesnym W klimacie Bogdan Mizieliński

F ORUM EKSPERTÓW Cechy nowoczesnej wentylacji

entylacja pożarowa W w budynkach

Farby zolowo-krzemianowe Józef Adamowski, Wojciech Laska

Wentylacja i klimatyzacja

Builder

Wioletta Neumann

Klaudiusz Fross

Budowa Cricoteki. Anna Sobotka, Aleksandra Radziejowska

Regiony o finansowaniu

program rewitalizacji polskich miast

odułowe ABC. M Klocki w wersji XXL Piotr Grodecki

Mieczysław Borówka

Fot. W. Kryński

RYNEK

Paweł Sulik, Wojciech Węgrzyński

100

RYNEK

Fot. arch. LG

56 58

Fot. arch. Unibep

BUDOWNICTWO

Fot. arch. LG

Builder

Więcej niż standard

LG Multi V – IV generacja technologii w systemach klimatyzacji VRF

OD REDAKCJI

W bieżącym numerze prezentujemy wyniki konkursu „Buildera” dla młodych architektów, który nasuwa liczne refleksje związane z samą ideą konkursu architektonicznego, wymaganiami wobec uczestników i oczekiwaniami ich samych wobec założeń czy jurorów. Tegoroczna edycja wzbudziła wiele emocji i zainicjowała falę ożywionych dyskusji na temat jakości architektury i myśli architektonicznej w Polsce. Mamy satysfakcję z tego, że nasz konkurs wyróżnia się na tle innych. Nie mamy wątpliwości, że konkursy powinny mieć wymiar edukacyjny i kształtować poczucie estetyki, dawać szansę sprawdzenia się, a co za tym idzie – wpływać na obraz architektury w Polsce, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, gdzie nie ma bezpośredniego kontaktu z ośrodkami dydaktycznymi ani możliwości obcowania wprost z architekturą i ukształtowania tego poczucia estetyki samodzielnie, na zasadzie porównania.

Danuta Burzyńska Redak tor Naczelna

Nasz codzienny sprzeciw budzą zaniedbania dotykające nas wszystkich jako odbiorców i twórców. Zajęcia plastyczne w szkołach nie polegają na kształtowaniu wrażliwości, a historia sztuki to temat, który dane było liznąć zaledwie ułamkowi uczniów. Nikt nie uczy dzieci doboru kolorów, tylko żeby nie poplamiły (farbką) ubranka, a efekty później mamy na czystych elewacjach po termomodernizacji. Mało kto uczy twórczego podejścia do zabawy, a tylko tego, żeby zabawki były w pudełku – później pojawia się lęk i opór przed innowacją. Oczywiście temat nie dotyczy jedynie dzieci.

Edukacją w tym zakresie powinni zostać objęci wszyscy, a w naszej branży – koniecznie producenci, wykonawcy, spółdzielnie mieszkaniowe i inwestorzy. Wszyscy pracują na końcowy obraz naszego wspólnego otoczenia. Musimy mieć tego świadomość i dlatego pragniemy podziękować młodym architektom za tak liczny udział w konkursie i wysoki poziom prezentowanej architektury, dający nadzieję na przyszłość architektury polskiej.

Builder

marzec 2015

Nie pozostaje mi nic innego, jak tylko zaprosić Państwa do zapoznania się z nagrodzonymi pracami (str. 28 – architektura i design), a wszystkich zainteresowanych – do współpracy z „Builderem” przy tym ważnym i rozwojowym przedsięwzięciu.

Spośród inwestycji komercyjnych najbardziej rozwojowy jest rynek biurowy. Według analityków w całej Polsce w 2015 r. na rynku przybędzie ok. 900 tys. m2 powierzchni biurowej, natomiast w 2016 r. – ok. 700 tys. m2. Inwestycje komercyjne Michał Oksiński Kompas Inwestycji

biznes/raport

str. 50

Wprowadzone dziesięć lat temu nowe spoiwo zolowo-krzemianowe wyraźnie poszerzyło możliwości stosowania farb mineralnych. Jednym z takich nowych obszarów jest beton architektoniczny. Farby zolowo-krzemianowe dr. inż. Józef Adamowski mgr inż. Wojciech Laska

budownictwo

str. 68

Istotnym elementem wpływającym na bezpieczeństwo użytkowników budynków, w tym ich ewakuację w czasie pożaru, są systemy służące usuwaniu dymu oraz zapewniające kontrolę nad jego rozprzestrzenianiem się w budynku.

KONKURS dla

MłODych ARchITEKTóW edycja II

2014

Wentylacja pożarowa w budynkach część 1 wymagania i systematyka

Uważam, że konkurs się rozwija. I oby przyciągał w przyszłości jak największą liczbę młodych architektów – tego rodzaju rywalizacja jest bowiem najlepszym sposobem na kształtowanie własnej osobowości twórczej, a bez niej architekt może być tylko i zaledwie rzemieślnikiem.

dr inż. Paweł Sulik mgr inż. Wojciech Węgrzyński

Młodzi z przyszłością

budownictwo/dodatek

prof. nzw. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz

str. 96

architektura i design

str. 24

Prezes Zarządu Orbis SA

Gilles Clavie

Podążamy w wyznaczonym kierunku Fot. arch. Orbis

Grzegorz Przepiórka: Zacznijmy od bardzo ogólnej refleksji – żyjemy w czasach, kiedy dużo się podróżuje, w różnych celach. Sądzę, że to „złoty wiek” dla turystyki i branży hotelarskiej. Zgodziłby się Pan z tym stwierdzeniem?

Gilles Clavie: Z jednej strony zgadzam się z tym, co Pan powiedział – ludzie chcą podróżować, zwiedzać, być w ruchu. Staje się to coraz częściej jedną z głównych pasji. Patrząc jednak z zawodowego punktu widzenia, mu-

szę zauważyć, że rynek hotelowy jest całkowicie powiązany z PKB poszczególnych krajów, uzależniony od sytuacji geopolitycznej, klimatu. Tak więc na naszej drodze do sukcesu mogą pojawić się różne przeszkody i zagrożenia, na które musimy być przygotowani, mieć jakąś alternatywę. G.P.: Poza trudnymi do przewidzenia zmianami w kontekście ekonomicznym i geopolitycznym, jakie inne wyzwania stoją jeszcze przed firmami takimi jak Orbis?

G.C.: Wyzwaniem są dla nas oczekiwania klienta, i mówię tu o Kliencie przez duże K. Goście naszych hoteli są coraz bardziej wymagający. Oczekują, że będziemy potrafili odgadnąć ich potrzeby. Atmosfera, dobre samopoczucie, świadomość, że są obsługiwani w szczególny, indywidualny sposób – chcemy sprostać tym oczekiwaniom. G.P.: Kolejną kwestią, którą chciałbym poruszyć są inwestycje Orbisu. Jedną z najbardziej spektakularnych było

G.P.: Wróćmy na rynek polski, na którym Orbis jest bardzo aktywny ostatnio. Obecnie przymierzacie się m.in. do realizacji hotelu w Krakowie – Mercure Centrum. Jakie jest uzasadnienie dla tej inwestycji, skoro Orbis posiada już hotele w Krakowie?

G.C.: Owszem, mamy w Krakowie pięć hoteli: Novotel, dwa hotele Ibis i Ibis budget – bardzo dobrze usytuowane i świetnie prosperujące. Rynek krakowski jest jednym z najbardziej interesujących w Polsce. Wszystkie hotele w tym mieście są w wysokim stopniu zarezerwowane przez dużą część roku. Dostrzegamy tutaj dalsze możliwości rozwoju i dlatego podjęliśmy decyzję, by zaangażować własne środki finansowe. Mam tutaj na myśli właśnie realizację 200 pokojowego hotelu Mercure. Drugim powodem, dla którego zdecydowaliśmy się wybudować ten obiekt była doskonała lokalizacja działki, którą nabyliśmy – naprzeciw dworca kolejowego, obok centrum handlowego i w bezpośredniej bliskości Starego Miasta.

G.C.: Mamy wszystkie zezwolenia administracyjne i przygotowany projekt. Dokładnie wiemy, jak hotel będzie wyglądał. Dlatego już teraz mogę powiedzieć, że będzie to piękny obiekt i wierzymy, że zostanie otwarty do końca 2016 roku. Osobiście, jestem bardzo dumny z tego projektu. Hotel Mercure Kraków Centrum będzie oferował 200 pokoi, sale konferencyjne i wszelkie udogodnienia, które zostały dobrze dopasowane do potrzeb gości biznesowych oraz turystów. Ponadto trzeba podkreślić, że będzie to nasz pierwszy „zielony hotel”. Jest to ogromne wyzwanie, jakie podjęliśmy, ale zależy nam, by Orbis był zdecydowanie kojarzony z realizacją filozofii CSR. W tym obszarze jest kilka zagadnień, na które kładziemy nacisk – jednym z nich jest właśnie zrównoważony rozwój. G.P.: W jakich miastach poza Krakowem ulokowane są projekty inwestycyjne Orbisu?

G.C.: Przystąpiliśmy też do realizacji projektu w centrum Gdańska, gdzie mamy działkę w dobrej lokalizacji, blisko Starego Miasta – powstanie tu hotel Ibis, oferujący 120 pokoi. W Szczecinie mamy już wybraną lokalizację i jesteśmy w trakcie przeprowadzania analiz – wiele zależy od naszych rozmów z przedstawicielami miasta, z biurem konserwatora zabytków, ponieważ część prac do wykonania ma charakter archeologiczny. Trzeba jednak pamiętać, że nasz rozwój w Polsce idzie w dwóch kierunkach. Z jednej strony to inwestycje, które prowadzimy w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, czy Gdańsku, i jest to proces, który jak się spodziewamy, przyniesie wysokie zwroty. Naszym drugim kierunkiem rozwoju są kontrakty o zarządzanie i franczyzę. Szukamy inwestorów, którzy widzą sens w inwestowaniu w biznes hotelarski. Ta koncepcja okazuje się sukcesem. Niedawno pozyskaliśmy na przykład nowy, piękny hotel Mercure w Bydgoszczy. To inwestycja zrealizowana przez prywatnego inwestora.

G.C.: Każdego roku inwestujemy ok. 80-100 milionów złotych w renowację naszych istniejących hoteli. Ostatnio praktycznie całkowicie zmodernizowane zostały m.in. Sofitel i Novotel w centrum Warszawy. Z kolei znajdujący się w centrum Gdyni hotel Orbis wkrótce, po zakończonej modernizacji, zmieni markę na Mercure. Z technicznego punktu widzenia jest to olbrzymi projekt. Proces rebrandingu obejmie również hotel Orbis Posejdon w Gdańsku, który także zostanie przekształcony w Mercure. Interesuje nas każdy projekt, który przynosi Orbisowi dodatkową wartość. G.P.: Modernizacja hoteli to doskonała okazja, by na nowo urządzić wnętrza. W tym przypadku Orbis wyróżnia się zwłaszcza nowymi koncepcjami gastronomiczno-restauracyjnymi. Czym one się charakteryzują?

G.C.: W zakresie F&B (food and beverage), stworzyliśmy nowy, autorski koncept adresowany do hoteli Mercure o nazwie Winestone. Koncepcja ta została już wdrożona w hotelach w Warszawie i Gdyni a niebawem zostanie zrealizowana w Poznaniu i Krakowie. Warto podkreślić, że jest to projekt całkowicie stworzony w Polsce. Koncepcja Winestone oznaczająca, miejsce przyjazne dla każdego, proste, łatwo dostępne, ze specjalną, regionalną ofertą posiłków, dotyczy hoteli Mercure. Opracowaliśmy również koncepcję Novo Square (NOVO2), która dedykowana jest hotelom Novotel. Całkowicie zmieniliśmy tutaj naszą ofertę, przeanalizowaliśmy drogę, jaką pokonuje każdy gość i w efekcie stwierdziliśmy, że to bar jest centralnym punktem strefy food & beverage w hotelu. Wokół niego skupiają się wszelkiego rodzaju aktywności, które tworzą szczególną atmosferę. Do tego – goście w każdym miejscu strefy F&B mogą korzystać z dostępu do sieci WIFI. Dodaliśmy trochę międzynarodowego charakteru poprzez modyfikacje menu, są w nim dania z całego świata. Pomysł ten według nas doskonale pasuje do profilu gości, którzy zatrzymują się w hotelach Novotel. Obecnie wprowadzamy również nową ofertę gastronomiczną w hotelach Ibis, idealnie dostosowaną do oczekiwań gości hoteli tej marki. G.P.: Dziękuję za rozmowę.

marzec 2015

G.P.: Co poza świetną lokalizacją będzie wyróżniać hotel Mercure Kraków Centrum i kiedy można się spodziewać w nim pierwszych gości?

G.P.: Jeśli mówimy o inwestycjach, to w przypadku Grupy Orbis są to nowe budowy, akwizycje, ale również realizowany konsekwentnie plan ciągłego ulepszania produktów...

G.C.: Wszystkie aktywa, które posiadamy i nasza aktywność w ostatnich latach sprawiły, że ta transakcja była absolutnie koniecznym posunięciem i jedyną możliwością, jaką mieliśmy, aby kontynuować nasz rozwój. Jesteśmy obecni w 32 miastach, z praktycznie wszystkimi markami hotelowymi grupy Accor, których używamy. Trzy, cztery lata temu rozpoczęliśmy równolegle rozwój w Krajach Bałtyckich. Przed transakcją mieliśmy w Grupie 69 hoteli i ograniczone możliwości rozwoju w nadchodzących latach. Nasi akcjonariusze oczekiwali od nas, abyśmy kontynuowali wzrost wartości Spółki i dlatego szukaliśmy możliwości dokonania zakupu, przejęcia. Przeanalizowaliśmy bardzo wiele ofert akwizycji hoteli w Polsce. W październiku ubiegłego roku Accor złożył Orbisowi ofertę przejęcia sieci hoteli w Europie Wschodniej. Propozycja ta odpowiadała idealnie naszym oczekiwaniom, dając możliwość rozwoju w szybki sposób na rynku, który jest dobrze rozpoznany i porównywalny do polskiego; z poziomem ryzyka, które jest pod kontrolą.

Warto przy okazji zauważyć, że w Krakowie kładziemy też nacisk na rozwój poprzez umowy o franczyzę i zarządzanie. Niedawno podpisaliśmy umowę na hotel Ibis Styles, który dołączy do Grupy Orbis pod koniec 2016 r.

Builder

przejęcie pod koniec roku udziałów w spółkach zależnych grupy Accor w Europie Środkowo-Wschodniej na sumę ponad 142 mln euro. Jakie są Pana oczekiwania w związku z tą inwestycją?

Tematyka firm rodzinnych nabiera większego znaczenia w polskiej gospodarce: prowadzone są badania, powstają raporty i artykuły dotyczące ich strategii, wartości czy sukcesji. Firmy rodzinne lepiej radzą sobie w kryzysie, jednak mimo to 70% z nich może nie przetrwać transferu do drugiego pokolenia. Naprzeciw potrzebom firm rodzinnych wychodzi II Międzynarodowy Kongres Firm Rodzinnych, wydarzenie poświęcone rozwojowi przedsiębiorczości rodzinnej, która jest filarem światowej gospodarki. Wydarzenie odbędzie się w dniach 19-20 marca w Poznaniu. Prelegenci kongresu to przedsiębiorcy – właściciele firm rodzinnych (Pani Teresa Medica czy Suempol), managerowie – autorzy niezwykłych przemian (Hansgrohe), doradcy i badacze (dr Adrianna Lewandowska) – znający specyfikę firm rodzinnych. Wszyscy chętni dzielić się swoim doświadczeniem i historiami, o których nie przeczytasz w żadnej książce. To wiedza bezcenna! Uczestnicy dowiedzą się, jak zinterpretować i wykorzystać szanse stające przed nimi i firmą, jakie rozwiązania z zakresu profesjonalizacji zarządzania pomogą rozwinąć firmę, wprowadzić firmę rodzinną na rynek zagraniczny i utrzymać swoją tożsamość, zapewnić długowieczność firmy, przejść efektywnie sukcesję. Zapisz się już dziś! www.kongresfirmrodzinnych.pl

Katowice i Poznań – razem można więcej

więcej informacji na eBuilder.pl

Certyfikat Euroventu dla technologii VRF Firma LG Electronics (LG) otrzymała certyfikat efektywności energetycznej przyznany przez europejską organizację Eurovent dla zaawansowanego systemu klimatyzacji Multi V IV (VRF). Współczynnik efektywności energetycznej w trybie chłodzenia (EER) sięgający do 4,83 oraz współczynnik efektywności w trybie ogrzewania (COP) sięgający do 5,32 w jednostkach VRF marki LG gwarantuje użytkownikom znaczne oszczędności energii. LG Electronics oferuje obecnie najbardziej efektywną technologię VRF powietrze-powietrze wśród obecnych na rynku produktów o mocy 14HP i 16HP. Parametry systemu Multi V IV wyróżniają się w obu trybach pracy: chłodzenia i ogrzewania.

Dostrzegając potencjał i dążenia Śląska, by stać się nie tylko symbolem polskiego górnictwa i przemysłu ciężkiego, lecz także jedną ze stolic turystyki biznesowej i – jak mówiło dawne hasło promocyjne Katowic – miastem wielkich wydarzeń, Międzynarodowe Targi Poznańskie wraz z Grupą Kapitałową TRIAS utworzyły spółkę HKO i wystartowały w przetargu zorganizowanym przez Urząd Miasta w Katowicach na organizację wydarzeń i zarządzanie Międzynarodowym Centrum Kongresowym oraz Halą Widowiskowo-Sportową „Spodek”. Fot. arch. MTP

W dniach 27-29 marca br. w Hali Stulecia we Wrocławiu odbędą się Targi Budownictwa i Wyposażenia Wnętrz TARBUD. Szeroką tematykę wydarzenia można określić jako kompleksową ofertę budowy domu – od projektu architektonicznego, materiałów, instalacji, wykonawstwa, po wystrój wnętrza i projekt ogrodu. Targi są doskonałą platformą prezentacji wszelkich nowości i ciekawostek branżowych, sprawdziły się jako forma bezpośrednich spotkań klientów z dostawcami usług i nawiązywania nowych kontaktów handlowych. TARBUD adresowany jest również do poszukiwaczy inspiracji, entuzjastów i amatorów tematyki budowlano-dekoracyjnej. Liczne prezentacje praktycznych rozwiązań, najnowszych trendów w zakresie projektowania wnętrz oraz prac wykończeniowych cieszą się ogromną popularnością. W tym roku na szczególną uwagę zasługuje niecodzienna ekspozycja zlokalizowana na zewnątrz Hali Stulecia. W Mobilnej Sali Ekspozycyjno-Szkoleniowej znajdzie się zaprojektowana przez słynnego polskiego designera Janusza Kaniewskiego galeria łazienek. Równocześnie w sali głównej będzie można „na żywo” oglądać poszczególne etapy budowy domu o drewnianej konstrukcji szkieletowej.

Fot. arch. m.Goleń

Builder

marzec 2015

TARBUD już w marcu

Tomasz Kobierski

KOMENTARZ

Wiceprezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich Razem można przecież więcej. W planach mamy implementowanie na Śląsku prestiżowych wydarzeń, na jakie ten region w pełni zasługuje. Katowice to duży i poważny rynek. Mamy adekwatną do tego ofertę i zespół najlepszych profesjonalistów z całego kraju.

INTERMASZ – pokaz wielkich możliwości Jeszcze tylko trzy miesiące dzielą nas od rozpoczęcia największej w Polsce ekspozycji maszyn, urządzeń oraz sprzętu budowlanego i specjalistycznego sektora infrastrukturalnego. W Poznaniu ponownie – wyjątkowo rok po roku – pojawi się najnowsza oferta producentów i dystrybutorów maszyn, które na co dzień podziwiać możemy m.in. przy budowie dróg, autostrad czy też modernizacji sieci kolejowych. Wśród wystawców targów znajdziemy niemal wszystkie najbardziej znane marki, firmy uważane za liderów branży. Zobaczymy też ofertę firm debiutujących w targach INTERMASZ. Cztery targowe dni (6-9 maja) rozpoczną się od mocnego uderzenia. Targi INTERMASZ gościć będą Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, który dokona uroczystego otwarcia wydarzenia oraz I Kongresu Infrastruktury Transportowej. Kongres będzie doskonałą okazją do rozmów na temat przyszłości polskiej infrastruktury transportowej, planowanych oraz realizowanych inwestycji. Fot. arch. MTP

INFORMACJE

Nowe horyzonty dla firm rodzinnych

25 lat Grupy ALPOL W tym roku Grupa ALPOL obchodzi jubileusz – 25-lecie istnienia. To najlepszy najlepszy dowód na to, jak wielki sukces na naszym rynku może odnieść firma z wyłącznie polskimi korzeniami. Pierwszy zakład rozpoczął działalność w 1991 r. w Sitkówce k. Kielc od produkcji wapna hydratyzowanego. Jego doskonała jakość i uznanie na rynku stały się podstawą do dalszego rozwoju firmy. Po ośmiu latach uruchomiono drugi z a k ład w Fidorze k. Końskich w ramach nowo powstałej firmy Alpol Gips. Od tego czasu z powodzeniem rozwijana jest sprzedaż coraz bardziej zaawansowanych wyrobów chemii budowlanej. Na początku było to kilka podstawowych produktów, a obecnie już kilkaset, w tym grunty, tynki i farby dekoracyjne, posadzki, kleje i spoiny, produkty gipsowe, hydroizolacyjne i nanoprodukty. 25 lat działalności Grupy ALPOL to nie tylko rozwój zakładów produkcyjnych oraz kolejne nowości, niejednokrotnie z ochroną patentową, oddawane do rąk wykonawców, architektów i inwestorów, lecz także szereg udogodnień informatycznych dla dystrybutorów (Strefa Klienta na www.alpol.pl z obsługą zamówień i systemu barwień ALPOL czy automatyczne informowanie klientów o zrealizowanym załadunku i wyjeździe towaru z zakładu). Przez ćwierć wieku grupa wspierała wiele inicjatyw społecznych i angażowała się w działalność sportową, sponsorując tak duże kluby jak Korona Kielce czy Vive Targi Kielce.

PRENUMERATA

2015

Czytasz, wiesz więcej www.ebuilder.pl zakladka PRENUMERATA

22 853 06 87 REKLAMA

Według najnowszych raportów firmy badawczej PMR zatytułowanych „Rynek drzwi w Polsce 2015 – Prognozy rozwoju na lata 2015-2020” oraz „Rynek okien w Polsce 2015 – Prognozy rozwoju na lata 2015-2020” dzięki wzrastającemu eksportowi oraz odżywającemu po kilku latach stagnacji rynkowi krajowemu rok 2014 zakończył się wzrostami zarówno na rynku drzwi, jak i okien. Analitycy PMR szacują, że dynamika produkcji okien była nieco wyższa niż w przypadku drzwi (odpowiednio 10% i 8%), głównie z uwagi na większy udział sprzedaży na eksport. Natomiast sprzedaż okien i drzwi wyłącznie na rynku krajowym wzrosła odpowiednio o 8% i 6%.

W roku 2015 spodziewać się można dalszej poprawy, w rezultacie czego sprzedaż krajowa w obu segmentach wzrośnie o ok. 8%. W ocenie graczy rynkowych prognozy na 2015 r. są najlepsze dla segmentu aluminium. Nieco mniejszy wzrost ma odnotować segment PCV, drewna i stali. Biorąc pod uwagę obecną poprawę w branży budowlanej, szacuje się, że wzrosty wystąpią we wszystkich segmentach rynku.

Pontifex Cracoviensis 2015 Zarząd Oddziału Małopolskiego Związku Mostowców Rzeczpospolitej Polskiej po raz piąty organizuje konkurs przyznający nagrodę im. Sebastiana Sierakowskiego – „Pontifex Cracoviensis”. Tym wyróżnieniem honorowane są osoby, które swoją działalnością przyczyniają się do rozwoju polskiego mostownictwa. Konkurs zostanie rozstrzygnięty podczas gali w Krakowie, która odbędzie się 19 marca br. w Filharmonii Krakowskiej. Kapituła złożona z przedstawicieli Zarządu Oddziału Małopolskiego Związku Mostowców RP, przyzna nagrody w czterech kategoriach: Budowniczy roku – nagroda przyznawana osobom, które przyczyniły się do wybudowania najbardziej prestiżowych obiektów mostowych; Projektant roku – nagroda przyznawana osobom, które zaprojektowały najciekawsze obiekty mostowe; Menadżer roku – nagroda przyznawana przedsiębiorcom związanym z rynkiem świadczącym usługi dla segmentu budownictwa mostowego; Debiut mostowy roku – nagroda dla osób, które poprzez działalność projektową, inwestycyjną lub technologiczną, swoim debiutem zaistniały na rynku budownictwa mostowego. Wszelkie informacje dotyczące konkursu oraz zdjęcia i filmy z poprzednich edycji dostępne są na stronie www.pontifex.krakow.pl.

Innowacyjne warsztaty biznesowe w Fakro Rozpoczęła się kolejna edycja szkoleń w firmie FAKRO. W tym roku szkoleniowcy, wspólnie ze sprzedawcami i dekarzami, w ramach warsztatów biznesowych zastanawiają się, jak sprostać zmianom w branży budowlanej. A zmian jest sporo, bo najbliższe lata to era nowych technologii i wyzwań związanych z energooszczędnością i ekologią. Zmieniają się również Fot. arch. Fakro

INFORMACJE marzec 2015

14 Builder

więcej informacji na eBuilder.pl

8% wzrost rynku drzwi i okien w 2015 r.

oczekiwania klientów. To, co jeszcze niedawno było produktem luksusowym, staje się standardem. Tegoroczne szkolenia przyjęły formę warsztatów biznesowych. Zajęcia prowadzone w małych grupach pozwalają w pełni zaangażować wszystkich uczestników. Wzbogacony o ćwiczenia i materiały audiowizualne program warsztatów mobilizuje do współpracy, pokazuje jak budować relację z klientami. Szkolenia w siedzibie firmy FAKRO prowadzone są od 2003 roku. W ciągu ostatnich pięciu lat firma przeszkoliła ponad 50 tys. przedstawicieli branży budowlanej.

TOP 20 konkursu Malarz Roku Dekoral 2014 Zakończył się pierwszy etap konkursu „Malarz Roku Dekoral 2014”. Spośród wielu nadesłanych w eliminacjach regionalnych zgłoszeń, prezentujących realizacje projektów budowlanych, do półfinału zakwalifikowało się 20 najlepszych inwestycji. Ich wykonawcy będą walczyć nie tylko o tytuł najlepszego profesjonalisty w Polsce, lecz także o cenne nagrody, m.in. samochód VW Caddy. To już piąta odsłona konkursu, którego organizatorem jest Klub Dekoral Professional. Podczas jego trwania uczestnicy zaprezentowali inwestycje zrealizowane z wykorzystaniem produktów PPG Deco Polska dostępnych w sieci sklepów Centrum Dekoral Professional. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi podczas finałowej gali. Zwycięzca otrzyma tytuł „Malarz Roku Dekoral 2014”, a inwestycja przez niego zrealizowana miano „Inwestycji Roku Dekoral 2014”. Dodatkowo inwestorzy mają szansę otrzymać tytuł „Malarza Roku Dekoral 2014 Publiczności”, a internauci, którzy wezmą udział w głosowaniu oraz umotywują swój wybór komentarzem, będą mieli szansę na zdobycie atrakcyjnej nagrody przyznanej przez jury. Listę wykonawców, którzy będą walczyć o tytuł „Malarz Roku Dekoral 2014”, prezentujemy w serwisie ebuilder.pl. Codziennie na stronie www.malarz-roku.pl oraz www.facebook.com/MalarzRokuDekoral prezentowana jest jedna realizacja wraz z opisem i galerią zdjęć. Już wkrótce ruszy głosowanie za pośrednictwem Internetu na oficjalnej stronie konkursu.

Kolejne rekordowe wyniki roczne BZ WBK Leasing

Ski Construction Cup 2015

Rok 2014 był rekordowy dla całej branży leasingowej. Według danych pochodzących ze Związku Polskiego Leasingu w zeszłym roku sfinansowano ruchomości i nieruchomości o łącznej wartości prawie 43 mld zł, a dynamika wzrostu r/r wyniosła ponad 21%. Kolejny rok z rzędu rekordowe wyniki osiągnął BZ WBK Leasing. Firma uzyskała ponadrynkowe przyrosty praktycznie w każdej istotnej kategorii finansowania środków trwałych, umacniając swoją silną pozycję na rynku leasingu. Spółka umocniła czwartą pozycję na rynku, utrzymując pozycję lidera branży w segmencie maszyn i urządzeń oraz zamykając 2014 rok z ponad 11% udziałem w rynku i wartością sfinansowanych maszyn na kwotę ponad 1,465 mln zł (dynamika prawie +27% r/r).

Tomasz Sudaj

Dyrektor Zarządzający ds. Strategii Rynkowej BZ WBK Leasing Rok 2014 był dla naszej spółki niezwykle ważny, ponieważ BZ WBK Leasing obchodził okrągłą, piętnastą rocznicę swojej działalności na rynku leasingu w Polsce. Dziś dzięki naszej pewności w działaniu, szybkości w reakcji oraz otwartości i wsłuchiwaniu się w potrzeby klienta możemy cieszyć się z osiąganych rezultatów.

Fot. arch. organizatorów

Fot. arch. BZ WBK Leasing

KOMENTARZ

W terminie 13-15 marca 2015 r. w Zakopanem na Kasprowym Wierchu odbędą się Mistrzostwa Polski Branży Infrastrukturalnej w Narciarstwie Alpejskim SKI CONSTRUCTION CUP. Jest to impreza narciarska dla przedstawicieli inwestorów, generalnych wykonawców, deweloperów i nadzoru inwestorskiego, biur inżynieryjnych oraz branży drogowej. Uczestnicy będą mogli rywalizować w dyscyplinach slalom gigant oraz snowboard gigant w odpowiednich kategoriach wiekowych. Oprócz części sportowej organizatorzy przygotowali wiele dodatkowych atrakcji i bogatą część towarzyską. Wydarzenie stanowi doskonałą okazję do spotkania się w gronie kolegów i koleżanek ze środowiska branżowego wokół wspólnej sportowej pasji w atmosferze absolutnego relaksu. Serdecznie zapraszamy do rejestracji za pośrednictwem formularza na stronie: www.skiconstructioncup.pl

REKLAMA

INFORMACJE

Zaproszenie na Budmę W dniach od 10 do 13 marca 2015 roku, już po raz drugi, w wiosennym terminie, na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich odbędzie się największe w Europie ŚrodkowoWschodniej spotkanie przedstawicieli branży budowlanej. Międzynarodowym Targom Budownictwa i Architektury BUDMA towarzyszyć będą Targi Maszyn, Narzędzi i Komponentów do Produkcji Okien, Drzwi, Bram i Fasad WINDOOR-Tech, Targi Branży Szklarskiej GLASS oraz Targi CBS – Budownictwa Sportowego i Rekreacyjnego, które utworzą synergię branż związanych bezpośrednio z budownictwem.

egoroczna edycja tego olbrzymiego bloku targowego to imponująca wystawa najnowszych rozwiązań dedykowanych szeroko rozumianej branży budowlanej. Setki nowości produktowych i rozwiązań technologicznych prezentowanych przez ponad 1 tys. wystawców z kilkudziesięciu krajów świata, w tym wiele rynkowych premier, innowacyjny park maszynowy, najnowsze trendy, przestrzenie specjalne, a do tego cztery dni pokazów, wykładów i prezentacji.

Builder

marzec 2015

Dla projektantów

W Akademii efektywnego projektowania, przestrzeni ARCHISPACE, każdy polski projektant znajdzie najnowszą wiedzę i nowinki ze świata systemów CAD oraz rozwiązań technologicznych wspomagających projektowanie. Studenci architektury będą zaś mogli wziąć udział w prestiżowym konkursie organizowanym przez Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz Izbę Architektów RP.

Dla inwestorów i wykonawców

O najważniejszych zaletach i koncepcjach budownictwa energooszczędnego i koncepcjach budownictwa pasywnego zainteresowani dowiedzą się w trakcie VI Forum Budownictwa Energooszczędnego i Pasywnego. O ekonomicznych korzyściach zastosowania energii odnawialnej, koncepcji budownictwa pasywnego, innowacyjnych rozwiązaniach termoizolacyjnych, czy też technologiach stosowanych w budynkach niemieszkalnych i halach pasywnych.

więcej informacji na eBuilder.pl

Dla dystrybutorów

HANDEL z całym światem? Dlaczego nie. Pierwszy dzień targów zaplanowany został głównie z myślą o osobach odpowiedzialnych za wybór i zakup asortymentu budowlanego, właścicielach, szefach sieci i hurtowni budowlanych, dyrektorach ds. zakupów oraz kupców, zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Biznesowym rozmowom w komfortowych warunkach sprzyjać będzie specjalna Strefa Dystrybutora w pawilonie 3A. W ramach programu Hosted Buyers w Poznaniu pojawią się przedstawiciele najważniejszych sieci handlowych i grup zakupowych z aż 17 krajów! Wystawcy targów BUDMA biorący udział w Programie będą mieli niepowtarzalną okazję do rozmów z reprezentantami handlu z Algierii, Białorusi, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Francji, Kanady, Kazachstanu, Litwy, Mołdawii, Niemiec, Rosji, Rumunii, Szwecji, Turcji, Ukrainy, a także Włoch.

Dla konsumentów

Uczestnicy konferencji „Świadomy konsument – Bezpieczeństwo osób i mienia w obiektach budowlanych” będą mogli zapoznać się z przyczynami i sposobami włamań, metodami pokonywania zabezpieczeń, doborem zabezpieczeń – zasadami sporządzania projektów branżowych, wymogami eksploatacji i montażu. Wskazane zostaną także nieprawidłowości w zabezpieczeniu technicznym i organizacyjnym. Podczas konferencji przedstawione zostaną możliwości skutecznego zabezpieczenia obiektu, jak również zasady sporządzania umów, gwarancje, rękojmia, reklamacja, instrukcje eksploata-

cji i montażu przeszkód budowlanych i zabezpieczeń technicznych – w związku ze zmianami w przepisach dotyczących ochrony osób i mienia oraz praw konsumenta. Istotnym elementem konferencji będzie tematyka umiejętnego kształtowania bezpiecznych przestrzeni i otoczenia obiektów budowlanych.

Dla inżynierów budownictwa

Targi BUDMA ponownie staną się miejscem dyskusji na najbardziej aktualne tematy dotyczące zmian zachodzących w przepisach i nowych regulacji, mających ogromny wpływ na planowane inwestycje. W ramach Dni Inżyniera Budownictwa (10-11 marca) pierwszego dnia poruszone zostaną takie tematy, jak m.in.: nowelizacja ustawy Prawo Budowlane, nowelizacja ustawy o wyrobach budowlanych, ustawa o zamówieniach publicznych czy też pozacenowe kryteria oceny ofert w zamówieniach publicznych. Z kolei drugiego dnia będzie można dowiedzieć się o możliwościach programu BIM (Building Information Modelling), który został wykorzystany w projekcie autostradowej obwodnicy Sztokholmu, zagadnieniach praktycznych dotyczących inteligentnych budynków użyteczności publicznej oraz niekonwencjonalnych rozwiązaniach konstrukcyjnych budynku ICHOT w Poznaniu, jako sposobu realizacji śmiałej koncepcji architektonicznej.

Dla wykonawców i montażystów

Budma przygotowała pokazy, szkolenia i współzawodnictwo w ramach następujących projektów: SALON PARKIETU – Międzynarodowe Mistrzostwa Polski Parkieciarzy, STREFA BRANŻY WYKŁADZINOWEJ – II Mistrzostwa Polski Montażu Wykładzin, STREFA DOBREGO DACHU – pokazy sztuki dekarskiej, FINAŁ MISTRZOSTW POLSKI GLAZURNIKÓW, ZAWODY FINAŁOWE MISTRZOSTW POLSKI ZRZESZENIA MONTAŻYSTÓW STOLARKI.

Dla pasjonatów sportowej Polski

Rozwiązania proponowane dla profesjonalnych sportowców to jedynie część oferty wystawców targów CBS, które przedstawią zwiedzającym pełen horyzont możliwości produktowych i technologicznych w zakresie szeroko rozumianej rekreacji oraz wellness&spa. Szeroka oferta wystawców CBS to znakomita okazja, aby w jednym miejscu i czasie zapoznać się z najnowszymi trendami oraz technologiami obowiązującymi w zakresie budownictwa sportowego. To właśnie podczas targów CBS będzie można porównać oferty kilkudziesięciu najbardziej liczących się w tym sektorze ﬁrm, a także nawiązać bezpośredni kontakt z ich przedstawicielami i rozwijać sportową mapę Polski.

Dla producentów wyrobów ze szkła

Targi Branży Szklarskiej GLASS łączą w sobie ekspozycję z prezentacją najnowszych zastosowań tego surowca w budownictwie i architekturze. Ekspozycja zainteresuje z pewnością producentów wyrobów ze szkła, przedstawicieli zakładów i terenów zielonych, konserwatorów zabytków, a także reprezentantów środowiska naukowego.

BIZNES Fot. arch. SELENA SA

Andrzej Ulfig Rozwój oferty produktowej wciąż stanowi podstawę działania każdego wytwórcy materiałów budowlanych i ważne źródło wzrostu sprzedażowego. Nietrudno jednak zauważyć, że coraz ciężej osiągnąć spektakularną przewagę na rynku dzięki skokowemu zwiększeniu konkurencyjności produktowej, szczególnie w branży chemii budowlanej – chociaż przypomnę, że są firmy, którym to się wielokrotnie udawało, jak np. Selena. W celu zwiększenia własnej konkurencyjności producenci zaczęli szukać innowacyjnych rozwiązań również w sposobie obsługi rynku, a także w jakości komunikacji z nim. W latach 90. rzeczywiście wielu wytwórców chemii budowlanej tworzyło swoją pozycję rynkową w oparciu o działania kierowane wyłącznie do kanału dystrybucji. Wtedy rola kreowania rynku pozostawiona była głównie partnerom handlowym. Jednak wraz ze wzrostem znaczenia profesjonalnego wykonawstwa, wprowadzaniem do oferty rynkowej coraz nowocześniejszych technologii, zmieniło się znaczenie bezpośrednich relacji z końcowymi użytkownikami. Usługi budowlane czy remontowe są realizowane coraz powszechniej przez wysokiej klasy, wykształconych ekspertów. Ta coraz większa profesjonalizacja branży wymaga od producentów partnerskiego podejścia do piastowanego przez wykonawców zawodu. Systemy szkoleń związanych z budowaniem wiedzy czy doświadczenia w pracy z produktami, zapewnienie doradztwa technicznego, czy błyskawicznego dostępu do informacji stanowią trzon bezpośredniej komunikacji producenta z rynkiem. Fachowcy chcą też dzielić się swoimi spostrzeżeniami z innymi przedstawicielami branży, ale również korzystać z ich wiedzy. Grupa ta wyraźnie odczuwa zapotrzebowanie na wzmożoną komunikację

komentarz

Nie klient, lecz partner Wraz z profesjonalizacją branży zmieniło się znaczenie bezpośrednich relacji producentów z końcowymi użytkownikami chemii budowlanej. Co to konkretnie oznacza dla producentów i jak z nowymi wymaganiami radzi sobie rynkowy lider – przybliża Andrzej Ulfig, Prezes Zarządu SELENA SA. z pozostałymi specjalistami, co potwierdza zasadność naszej misji: RAZEM BUDUJEMY SPRAWNIEJ i LEPIEJ. Co to dla nas oznacza? Zmianę modelu pracy, a precyzyjniej – współpracy. Wcześniej funkcjonowaliśmy jako dostawca wysokiej jakości materiałów budowlanych, do których klienci mają zaufanie, a teraz chcemy jeszcze bliżej współdziałać z rynkiem. Do współpracy zapraszamy wykonawców pełnych pasji i zaangażowania i to z nimi kształtujemy i stale rozszerzamy naszą i tak już bardzo rozległą ofertę produktową. W skład naszej grupy wchodzi 30 spółek, a jej działalność zlokalizowana jest na 4 kontynentach. Produkty Seleny dostępne są w ponad 70 krajach świata, dzięki czemu mamy możliwość analizowania zachowań użytkowników, często diametralnie różnych, nie tylko ze względu na szerokość geograficzną, a coraz bardziej na samą grupę produktową, z którą obcują. To dodatkowy impakt wynikający z dzielenia się doświadczeniem, a przedmiotowa współpraca daje nam wyjątkową satysfakcję ze współtworzenia rynku budowlanego, nie tylko w Polsce.

Andrzej Ulfig Absolwent Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej w Gliwicach oraz Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w zakresie zarządzania i marketingu. Z Seleną związany od 1994 roku. Od 2005 roku kieruje spółką na rynku w Polsce, w tym od 2009 jako Prezes Zarządu Seleny SA. Od tego czasu wolumen sprzedaży wzrósł trzykrotnie, a spółka wzmocniła pozycję lidera w segmencie pian i uszczelniaczy, rozwijając jednocześnie asortyment do najszerszej oferty na rynku.

Builder

20 marzec 2015

BIZNES

Builder Awards 2015 12 lutego poznaliśmy laureatów wyróżnień Budowlana Firma Roku, Osobowość Branży, Polski Herkules oraz Laury Buildera, przyznawanych konsekwentnie od dwunastu lat przez miesięcznik „Builder”. Obok doświadczonych twórców najlepszych ról i dzieł w polskim budownictwie scena Multikina Złote Tarasy, na której wręczono wyróżnienia, gościła debiutantów – zwycięzców II edycji Konkursu dla Młodych Architektów. Mecenat nad uroczystością objęły Grupa PSB oraz „Słoneczny Zdrój” Hotel Medical Spa&Wellness w Busku-Zdroju. Grzegorz Przepiórka

MECENASI GALI

BIZNES Uroczystość poprowadzili w oscarowym stylu Danuta Burzyńska, Redaktor Naczelna „Buildera” i Dominik Suwiński, Dyrektor marketingu i sprzedaży PWB Media.

marzec 2015

Builder

Gala „Buildera”, oprócz promowania dobrych praktyk, spełnia jeszcze jedną funkcję – integruje branżę.

„Gala Buildera to już tradycja, dlatego z przyjemnością objęliśmy mecenat nad tym wydarzeniem” – Mirosław Lubarski, Członek Zarządu Grupy PSB.

Gośćmi uroczystości byli m.in. najwybitniejsi polscy architekci. Na zdjęciu Marcin Sadowski z JEMS Architekci oraz Barbara i Oskar Grąbczewscy z OVO Grąbczewscy Architekci.

oroczne nagradzanie przez miesięcznik „Builder” firm projektowych, producenckich, wykonawczych czy dostawczych oraz ich konkretnych przedstawicieli – to już tradycja. Ale tradycja, która na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego zdecydowanie promuje nowoczesność i która potrafi również realizować się w nowoczesnej, multimedialnej oprawie. Tak bowiem było w przypadku XII Gali Buildera, która po raz pierwszy zorganizowana została w sali Multikina-Złote Tarasy i zgromadziła rekordową liczbę gości – m.in. przedstawicieli branży budowlanej, biznesu, polityki, mediów oraz uczelni technicznych. Ich przekrój, podobnie jak i nagrodzonych, pokazuje, że wydarzenie organizowane przez miesięcznik „Builder”, oprócz promowania dobrych praktyk, spełnia jeszcze jedną, niezwykle istotną funkcję – integruje branżę. Daje szansę znaczącego spotkania, budowania relacji, wszystkim uczestnikom procesu inwestycyjnego. Co więcej, skupia w jednym miejscu zarówno tych, których znamionują doświadczenie i bogaty dorobek, jak i dopiero wkraczających w dorosłe ży-

cie zawodowe, głodnych sukcesu, a przede wszystkim doświadczeń.

Najskuteczniejsi w trudnej rzeczywistości

Ubiegły rok, mimo bardzo obiecujących pierwszych sześciu miesięcy, był dla firm budowlanych sporym wyzwaniem. Niemniej jednak polskie budownictwo powoli wychodzi na prostą po regresie w latach 20122013, a uczestnicy rynku z coraz większym optymizmem patrzą w przyszłość. Kilka firm potrafiło bardzo dobrze wyczuć tę niewielką na razie falę wznoszącą, imponując w 2014 r. ciekawymi osiągnięciami. Najskuteczniejszym Redakcja i Rada Programowa miesięcznika „Builder” postanowiły, jak co roku, przyznać tytuł Budowlanej Firmy Roku. Ich osiągnięcia, zwłaszcza w kontekście warunków rynkowych, podkreślał w swoim przemówieniu Marek Zdziebłowski, wydawca „Buildera”: – Nie sztuką jest podbijać rynek w dobie koniunktury. Sztuką jest odnosić sukcesy w trudnej rzeczywistości. Dlatego dzisiejsi laureaci, tym bardziej zasługują na podziw i ogromny szacunek. W gronie Budowlanych Firm Roku znalazły się przedsię-

andrzej roch dobrucki, Prezes Polskiej izby inżynierów Budownictwa.

biorstwa o bardzo różnym profilu działalności, pomimo to wiele je łączy – przede wszystkim skuteczne zarządzanie, dobre wyniki, innowacyjność proponowanych rozwiązań oraz rzetelność i stabilność. Oprócz tego na ich czele stoją zazwyczaj

nietuzinkowe osoby, które potrafią udźwignąć ciężar odpowiedzialności, imponują odwagą, wytrwałością, determinacją, a przede wszystkim biznesową intuicją. Zasługują tym samym na miano „Osobowości Branży Budowlanej” – i takim tytułem po raz pierwszy w tym roku postanowił ich uhonorować miesięcznik „Builder”. Warto zauważyć, że obok własnych możliwości branża budowlana korzysta na co dzień ze wsparcia szeregu firm, instytucji, organizacji, uczelni czy pojedynczych osób, bez których pełnego pasji zaangażowania osią-

laureat złotej statuetki Polskiego herkulesa – dyrektor zarządzający sopro Polska aleksander Barszcz w rozmowie z Mirosławem lubarskim, członkiem zarządu Grupy PsB.

gnięcia na określonym poziomie nie byłyby możliwe. Wiedza, technologie i usługi dostarczane przez te podmioty często zasługują na miano ponadprzeciętnych, a tym samym na wyróżnienie tytułem „Laury Buildera”. Tradycyjnie przekrój w tej kategorii był bardzo szeroki – obok przedstawicieli środowiska naukowego, polskich projektantów, w tym konstruktorów – co ważne – doceniono również rolę doradztwa dla budownictwa oraz rosnące znaczenie działań na rzecz propagowania idei modelowania informacji o budynku. Ponadto po raz pierwszy „Lau-

Prof. Piotr noakowski – członek rady Programowej „Buildera”, dr Marian Płachecki – laureat srebrnej statuetki Polskiego herkulesa i danuta Burzyńska – redaktor naczelna „Buildera”.

Jerzy krawczyk, Prezes zarządu Budrem Group sp. z o.o.

dariusz Blocher, Prezes zarządu Budimex s.a.

prof. nzw. dr inż. arch. Marek Budzyński

Mieczysław Grodzki, Przewodniczący rady Mazowieckiej okręgowej izby inżynierów Budownictwa

Xii Gala Buildera zgromadziła rekordową liczbę gości.

w głębi: wiktor Piwkowski, sekretarz Generalny PziTB i andrzej kozłowski, Prezes zarządu firmy ulma construccion Polska – osobowość Branży 2014.

aleksander Barszcz, dyrektor zarządzający sopro Polska sp. z o.o.

doborowe grono dyskutantów: prof. leonard runkiewicz, architekci andrzej chołdzyński i Marek Budzyński (tyłem) oraz czołówka firmy unibep: leszek Gołąbiecki, Prezes zarządu i Jan Mikołuszko, Przewodniczący rady nadzorczej.

dr inż. Marian Płachecki, Przewodniczący krajowej komisji kwalifikacyjnej Polskiej izby inżynierów Budownictwa

Budownictwo – osoBowości Branży 2014

Andrzej Kozłowski Prezes Zarządu Ulma Construccion Polska S.A.

Alfred Watzl, Członek Zarządu STRABAG Sp. z o.o.

Alojzy Szczupak, Prezes Zarządu ALSTAL Grupa Budowlana Sp. z o.o. Sp. k.

Jarosław Szczupak, Dyrektor Operacyjny, Udziałowiec ALSTAL Grupa Budowlana Sp. z o.o. Sp. k.

Piotr Dauksza, Prezes Zarządu H+H Polska Sp. z o.o.

Leszek Gołąbiecki, Prezes Zarządu UNIBEP S.A.

Marek Budner, Prezes Zarządu BUDNER S.A.

Zbigniew Juroszek, Prezes Zarządu ATAL S.A.

Marek Antczak, Prezes Zarządu Firma Budowlana Antczak Marek Sp. z o.o.

Michał Wrzosek, Prezes Zarządu Peri Polska Sp. z o.o.

Grzegorz Dziewulski Prezes Zarządu Layher Sp. z o.o.

Radosław Borkowski, Dyrektor Generalny Somfy Sp. z o.o.

Anna Śpiewak, Prezes Zarządu Austrotherm Sp. z o.o.

Jacek Czyżewicz, Prezes Zarządu BAUMIT Sp. z o.o.

Grzegorz Muszyński, Prezes Zarządu Betomax Polska S.A.

Piotr Dąbrowski, Dyrektor Generalny Den Braven East Sp. z o.o.

Leszek Gierszewski, Prezes Zarządu DRUTEX S.A.

Andrzej Bibik, Prezes Zarządu EJOT Polska Sp. z o.o. Sp. K.

Ryszard Florek, Prezes Zarządu Fakro Sp. z o.o.

Marek Noculak, Prezes Zarządu Farby KABE Polska Sp. z o.o.

Przemysław Szajter, Wiceprezes Zarządu Farby KABE Polska Sp. z o.o.

Piotr Potowski, Dyrektor Generalny Grupa Topex Sp. z o.o. Spółka Komandytowa

Małgorzata Zydek, Prezes Zarządu Grupa SILIKATY Sp. z o.o.

Paweł Ziembiński, Prezes Zarządu IZOHAN Sp. z o.o.

Thomas Lehmann, Prezes Zarządu i Dyrektor Zarządzający LIBET S.A.

Piotr Przyborowski, Prezes Zarządu Lotos Asfalt Sp. z o.o.

Mikołaj Placek, Prezes Zarządu OKNOPLAST Sp. z o.o.

Sławomir Majchrowski, Prezes Zarządu PPG Deco Polska Sp. z o.o.

Mariusz Gil, Prezes Zarządu Quick-Mix Sp. z o.o.

Krystyna Boczkowska, Prezes Zarządu Robert Bosch Sp. z o.o.

Andrzej Kielar, Prezes Zarządu ROCKWOOL Polska Sp. z o.o.

Andrzej Ulfig, Prezes Zarządu SELENA S.A.

Tanguy Vanderborght, Prezes Zarządu SINIAT Sp. z o.o.

Marek Maj, Prezes Zarządu Smay Sp. z o.o.

Andrzej Kaczor, Dyrektor Zarządzający SOUDAL Sp. z o.o.

Michał Kalinowski, Dyrektor Generalny Steinbacher Izoterm Sp. z o.o.

Budowlana Firma roku 2014 – Pracownie architektoniczne

ARCH-DECO Sp. z o.o. – architekci Zbigniew Reszka i Michał Baryżewski (nagrodę odebrał Ireneusz Korzeniewski)

Architecture&Design LORENS – architekci Anna i Marek Lorens

Nizio Design International – arch. Mirosław Nizio

OVO Grąbczewscy Architekci – architekci Barbara i Oskar Grąbczewscy

Pracownia Architektoniczna Ewy i Stanisława Sipińskich Sp. z o.o. – architekci Ewa i Stanisław Sipińscy

rami Buildera” wyróżnieni zostali inwestorzy publiczni. Dzięki ich determinacji również wiele dzieje się w budownictwie. Przykładem jest miasto Rybnik, które w ciągu ostatnich 5 lat 30% budżetu, czyli ok. 200 mln zł rocznie, przeznaczało na inwestycje budowlane. Drugim nagrodzonym w tej kategorii została Warszawa oraz jej prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz. Stolica to obecnie największy plac budowy wśród miast europejskich – ponad 800 zadań w realizacji podczas ubiegłego roku i 20 mld zł zainwestowanych w tym obszarze na przestrzeni ostatnich 8 lat, co nie ma odniesienia w historii.

Solidne filary

Istnieją na polskim rynku przedsiębiorstwa, których działalność wypada oceniać w perspektywie czasowej dłuższej niż rok. Firmy, które udowodniły, że ich mocna od wielu lat pozycja na rynku nie jest przypadkowa. Na ich czele stoją jednostki, które odznaczają się bogatym doświadczeniem zawodowym, potrafiące skutecznie wyznaczać kierunek działań swoich firm oraz wykazujące się szczególnym zaangażowaniem w rozwój polskiego budownictwa. Tego rodzaju firmom oraz ich menadżerom miesięcznik „Builder” przyznaje prestiżowy tytuł i statuetkę „Polskiego Herkulesa”. W tym roku do zaszczytnego grona laureatów tych wyróżnień dołączyła firma Budimex – najlepszy obecnie na polskim rynku generalny wykonawca – i jej

Przyszłość przed nimi

Zorganizowana przez miesięcznik „Builder” uroczystość była ponadto doskonałą okazją, by zwrócić uwagę na tych, którzy dopiero zdobywają pierwsze szlify, ale

reklama

Prezes Dariusz Blocher. – Dziękuję Państwu, że doceniacie zmiany, jakie zachodzą w Budimeksie, i to, jak firma poradziła sobie na rynku w stosunku do tego, co prezentowała konkurencja. Ale również – że dostrzegacie sposób, w jaki nasza spółka realizuje cele, czyli zawsze z poszanowaniem zarówno najwyższych standardów w zakresie BHP, jak i otoczenia – mówił nagrodzony. Ponadto, za stworzenie silnej polskiej firmy budowlanej Kapituła konkursu postanowiła uhonorować złotą statuetką „Polskiego Herkulesa” Prezesa firmy Budrem – Jerzego Krawczyka. Obok niego najwyższe wyróżnienie przyznawane przez miesięcznik „Builder” otrzymał Aleksander Barszcz – autor sukcesu firmy Sopro Polska, na czele której stoi od momentu jej utworzenia jesienią 1994 roku, wykazując się niezawodną intuicją biznesową. Obok firm i ich menedżerów o rozwoju polskiego budownictwa decydują również wybitne osoby niezwiązane bezpośrednio z sektorem biznesu. Ich dorobek twórczy, naukowy, dydaktyczny czy zaangażowanie w działalność samorządu inżynierów po raz kolejny zostały dostrzeżone przez miesięcznik „Builder”. Tytuł i statuetkę „Polskiego Herkulesa” odebrali: prof. Marek Budzyński – jeden z najbardziej cenionych współczesnych polskich architektów, dr inż. Marian Płachecki – Przewodniczący Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa oraz Mieczysław Grodzki – Przewodniczący Rady, Mazowiecka Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa.

BIZNES

BUDOWLANA FIRMA ROKU 2014 ALSTAL Grupa Budowlana Sp. z o.o. Spółka komandytowa ARCH-DECO Sp. z o.o. Architecture&Design LORENS ATAL S.A. Austrotherm Sp. z o.o. BAUMIT Sp. z o.o. Betomax Polska S.A. BUDNER S.A. Den Braven East Sp. z o.o.

Podczas XII Gali Buildera nagrody odebrali również zwycięzcy II edycji Konkursu dla Młodych Architektów.

DRUTEX S.A. EJOT Polska Sp. z o.o. Sp. K. Fakro Sp. z o.o. Farby KABE Polska Sp. z o.o. Firma Budowlana Antczak Marek Sp. z o.o. Grupa SILIKATY Sp. z o.o.

Builder

marzec 2015

Grupa Topex Sp. z o.o. Spółka Komandytowa H+H Polska Sp. z o.o.

Celem Konkursu jest wspieranie młodych architektów w ich twórczym rozwoju oraz promocja talentów.

IZOHAN Sp. z o.o. Layher Sp. z o.o. LIBET S.A. Lotos Asfalt Sp. z o.o. Nizio Design International OKNOPLAST Sp. z o.o. OVO Grąbczewscy Architekci Peri Polska Sp. z o.o.

Specjalnymi certyfikatami uhonorowani zostali Mecenasi Konkursu.

PPG Deco Polska Sp. z o.o. Pracownia Architektoniczna Ewy i Stanisława Sipińskich Sp. z o.o. Quick-Mix Sp. z o.o. Reynaers Polska Sp. z o.o. Robert Bosch Sp. z o.o. ROCKWOOL Polska Sp. z o.o. SELENA S.A. SINIAT Sp. z o.o. Smay Sp. z o.o. Somfy Sp. z o.o. SOUDAL Sp. z o.o. Steinbacher Izoterm Sp. z o.o. STRABAG Sp. z o.o. UNIBEP S.A.

to, co prezentują, pozwala wierzyć, że do nich będzie należała przyszłość. Mowa o laureatach II edycji Konkursu dla Młodych Architektów. Obszerny blok zawierający relację z rozstrzygnięcia Konkursu, podsumowania członków Kapituły oraz prezentacje prac i sylwetek laureatów, publikujemy na stronach działu Architektura&Design. W tym miejscu warto jeszcze tylko dodać, że podczas Gali Buildera oficjalnie ogłoszono trzecią edycję Konkursu dla Młodych Architektów. Znaczna część firm już potwierdziła swój udział, wśród nich Budimex, Cemex Polska, Hauraton Polska, PPG Deco

Polska, Peri Polska, Sopro Polska, Soudal i Velux Polska. Lista jest wciąż otwarta, a redakcja gorąco zachęca do współpracy.

Bądźmy optymistami

XII Gala Buildera była okazją do podsumowania osiągnięć, integracji, ale również spojrzenia w przyszłość. Analitycy podkreślają, że gospodarka powoli nabiera ożywienia, a budownictwo zawsze jest jej kołem zamachowym. Dzięki kolejnej transzy pieniędzy unijnych z pewnością tak będzie i tym razem. Oczywiście, jak przestrzegał w swoim przemówieniu laureat Polskiego Herkulesa z ubie-

U 8 T h e r mYBO SZ

CZY

F OJ

ED YN

RYNKU

NAJCIEPLEJS

NA WE

OKNO DACHO ZE

M PAKIETEM

BIZNES

prof. dr hab. inż. Włodzimierz Starosolski

Krzysztof Bochus, Dyrektor Marketingu i PR w firmie Budrem Group i Jerzy Krawczyk, Prezes Zarządu Budrem Group – laureat złotej statuetki Polskiego Herkulesa.

prof. dr hab. inż. Kazimierz Rykaluk

Miasto Rybnik i Prezydent Piotr Kuczera

arch. Artur Chołdzyński – z pracowni AMC – ANDRZEJ M. CHOŁDZYŃSKI Sp. z o.o.

Osobowością roku 2014 w branży budowlanej został m.in. Michał Kalinowski, Prezes Zarządu firmy Steinbacher Izoterm.

Ryszard Trykosko – Przewodniczący Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa

Miasto Stołeczne Warszawa i Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz

Gala Buildera była również okazją do spotkania członków Rady Programowej „Buildera”. Na zdjęciu m.in. prof. Zdzisław Hejducki, dr inż. Jan Gierczak i dr inż. Marek Sawicki.

Po prawej architekt Ryszard Jurkowski laureat Laurów Buildera.

architekci: Maria SaloniSadowska, Jacek Świderski, Marcin Goncikowski – z pracowni KURYŁOWICZ & ASSOCIATES Sp. z o.o.

Na temat osiągnięć w 2014 r., przyszłości i wielu innych kwestii toczyły się w kuluarach dyskusje jeszcze długo po zakończeniu części oficjalnej.

dr inż. arch. Jerzy Grochulski

arch. Ryszard Jurkowski – A.I.R. JurkowscyArchitekci Sp. z o.o.

mgr inż. Roman Nalewajko – konstruktor

serwis Kompas Inwestycji i współwłaściciele Maja Bromowska i Wojciech Czypicki (nagrodę odebrał redaktor Michał Oksiński)

ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. i Małgorzata Walczak Gomuła – Prezes Zarządu

WSC Witold Szymanik Sp. z o.o. i Witold Szymanik Prezes Zarządu

głych lat i przewodniczący Rady Nadzorczej Unibep Jan Mikołuszko, aby tak się stało, musimy odrobić lekcję historii z ostatniej perspektywy. Dlatego przesłanie jest jedno – uczmy się na błędach i bądźmy optymistami. Przyszłość to oprócz dobrych prognoz na najbliższe lata dla branży również ciekawe propozycje przedsięwzięć planowanych przez miesięcznik „Builder”, które już podczas uroczystości zasygnalizował jego wydawca Marek Zdziebłowski. Oprócz wspomnianej już trzeciej edycji Konkursu dla Młodych Architektów, na przełomie kwietnia i maja, a następ-

nie w październiku zorganizowane zostaną kolejne edukacyjne warsztaty pod nazwą Dzień Młodego Architekta. – W planach jest ponadto stworzenie projektu promującego tych, którzy może trochę niesłusznie nazywani są aktorami drugiego planu, czyli inżynierów. Dzięki ich wiedzy, umiejętnościom technicznym piękne architektoniczne dzieła mogą zostać wybudowane i mogą służyć nam wszystkim – mówił wydawca „Buildera”. Warto również zwrócić uwagę na uruchomiony w 2014 r. wspólnie z dwoma partnerami – firmą Kreisel i Grupą PSB – projekt pod nazwą „Polski Biznes w Bu-

downictwie”. Ma on na celu promocję firm rodzimych, często zarazem rodzinnych, lokalnych, choć na skalę regionalną będących liderami. Redakcja „Buildera” zaprasza wszystkich do udziału w powyższych przedsięwzięciach, jak również zachęca do odwiedzania niedawno uruchomionego profilu na Facebooku oraz kanału na platformie YouTube. n

BIZNES marzec 2015

30 Builder Autor zdjęcia: Adam Rotter

Grupa w dobrym składzie Polskie Składy Budowlane rosną w siłę

Mirosław Lubarski Członek Zarządu Grupy PSB S.A.

D.B.: Czy w stosunku do roku 2013 wzrosła liczba akcjonariuszy Grupy, prowadzonych przez nich składów budowlanych, marketów PSB-Mrówka czy centrów handlowych PSB-Profi?

M.L.: W ciągu minionego roku Grupa powiększyła się o 22 nowe Firmy Partnerskie, będące akcjonariuszami spółki. Łącznie na koniec roku 352 Partnerów prowadziło swój biznes w 425 składach, 181 Mrówkach (wzrost o 30 placówek) oraz 38 centrach budownictwa PSB-Profi (wzrost o 11 obiektów). D.B.: Jak przedstawia się obecnie udział PSB w krajowym rynku dystrybucji materiałów budowlanych i w rynku hurtowym?

M.L.: Możemy tu mówić jedynie o szacunkach, jeśli przyjmiemy, że wartość krajowego rynku dystrybucji w roku 2014 wyniosła 37 mld zł, to udział Grupy PSB wyniósł w nim ok. 14%, w tzw. kanale tradycyjnym (hurtownie) przekroczył 24%, a w kanale DIY oceniamy go na niemal 7%. D.B.: Z jakich przedsięwzięć i inwestycji ubiegłego roku jesteście Państwo szczególnie zadowoleni i dumni?

M.L.: Najbardziej wymiernym efektem minionego roku był dalszy rozwój sieci – zarówno Mrówek jak i Profi. W połowie 2014 roku w Mrówkach ruszył największy program lojalnościowy Payback – pomogło to naszym placówkom dodatkowo umocnić swoją pozycję na lokalnych rynkach i oczywiście podniosło świadomość naszej marki w społeczeństwie. Aktualnie 165 tysięcy posiadaczy kart korzysta podczas zakupów z przywilejów programu. E-sklepy PSB – zakończyliśmy proces przygotowań do bardziej skoordynowanych działań naszych Partne-

D.B.: Rok temu zapowiadaliście Państwo zacieśnienie współpracy Centrali z Partnerami i wsparcie akcjonariuszy, głównie Mrówek i Profi, nowym projektem, który miał na celu redukcję kosztów prowadzonej działalności (wspólne usługi w cenach niedostępnych dla firm spoza grupy)? W jakim stopniu udało się zrealizować zamierzony cel?

M.L.: Obszarami, w których największa liczba Partnerów, a także Dostawców PSB, redukuje koszty, są wspólne zakupy paliwa (w końcu minionego roku dokonywało ich 245 firm), energii elektrycznej (120 firm, wzrost w ciągu roku aż o 90 podmiotów) oraz telefonii komórkowej (169 firm). Łączne oszczędności w tych obszarach za rok 2014 sięgają kilku milionów złotych. D.B.: Co Pana zdaniem jest stymulatorem, a co inhibitorem rozwoju małych i średnich rodzinnych firm w Polsce?

M.L.: Od niemal dekady wsparciem dla firm z sektora MSP są niewątpliwie środki unijne. Wiele małych i średnich podmiotów, także w naszej branży, wykorzystuje je w swojej działalności. Są jednak dwie zasadnicze bariery rozwoju – po pierwsze, polityka państwa nie służy rozwojowi przedsiębiorczości tak, jak powinna – wysokie pozapłacowe koszty pracy, częste kontrole, biurokracja różnych instytucji i nieefektywne sądownictwo. Duże firmy w takich warunkach prowadzenia biznesu radzą sobie znacznie lepiej niż małe. Druga bariera leży w nas samych – polscy przedsiębiorcy, zwłaszcza mali, w dalszym ciągu cechują się bardzo dużym indywidualizmem i nie mają dobrych nawyków współpracy, która mogłaby pomóc im w rozwoju. W efekcie przy niskiej skali działania napotykają na wysoką barierę różnych kosztów, i to ich ogranicza… D.B.: W jaki sposób będziecie dalej wzmacniać Grupę i wspierać hurtowników w prowadzeniu ich biznesu?

M.L.: Przede wszystkim będziemy kontynuować te formy wsparcia, które są najbardziej niezbędne – dalsze programy naprawcze w hurtowniach i przekształcanie części z nich w Profi. To samo dotyczy Mrówek – doradztwo w ich prowadzeniu oraz zachęcanie do otwarć marketów przez tych hurtowników, którzy jeszcze na taki krok się nie zdecydowali. Mrówki są bardzo dobrym rozwinięciem biznesu hurtowego – są rentowne, poprawiają płynność fir-

marzec 2015

Mirosław Lubarski: Efekty uzyskane przez Grupę PSB w końcu 2014 roku można opisać kilkoma okrągłymi, ale i dużymi liczbami. W połowie grudnia łączne przychody marketów Mrówka przekroczyły 1 mld zł, w końcu listopada obrót Centrali przekroczył 2 mld zł, a łączne przychody Partnerów PSB ze sprzedaży materiałów dla budownictwa (Składy i Mrówki) przebiły pułap 5 mld zł. To nie wszystko – przychody całkowite Partnerów (handel budowlanką plus inne dziedziny – paliwa, nawozy, deweloperka, wykonawstwo, produkcja, hotelarstwo) przekroczyły aż 6 mld zł.

rów w e-handlu. Około 60 Partnerów prowadzi swoje sklepy w ramach jednej witryny.

Danuta Burzyńska: Jaki był 2014 rok dla Grupy Polskie Składy Budowlane i z jakimi przychodami ze sprzedaży materiałów budowlanych Grupa weszła w rok 2015?

Builder

W minionym roku Grupa powiększyła się o 22 nowe Firmy Partnerskie. 352 Partnerów prowadzi swój biznes w 425 składach, 181 Mrówkach oraz 38 centrach budownictwa PSB‑Profi.

BIZNES

my i budują jeszcze lepsze i długotrwałe relacje z lokalnymi klientami. Kolejny kierunek to skoordynowany w Grupie e-handel – wiele składów ma własne e-sklepy, ale nie wykorzystują one efektów marketingowych i redukcji kosztów, które można uzyskać poprzez współpracę w ramach jednej popularnej witryny. Będziemy dalej wspierać naszych Partnerów marketingowo – przez programy lojalnościowe, kampanie marketingowe, PR i social media. D.B.: Czy pojawiły się nowe pomysły? Jakie są Państwa nowe plany?

Builder

marzec 2015

M.L.: Będziemy kłaść nacisk na propagowanie zrównoważonego budownictwa – w tym kierunku będą szły główne trendy, jeśli chodzi o technologie i style budowania. Planujemy budowę drugiego centrum logistycznego w północnej części kraju – nasza sieć jest już tak duża, że jedno centrum, zlokalizowane koło Buska-Zdroju, nie wystarcza. D.B.: Proszę o prognozę dla branży, jak będą kształtować się ceny produktów i na jakie materiały budowlane będzie największe zapotrzebowanie w tym roku?

M.L.: Nie widzimy przesłanek do znaczących wzrostów cen, w 2014 roku przeważały kilkuprocentowe spadki cen większości materiałów. Spodziewamy się raczej niewielkich ruchów w górę. Stagnacja w budownictwie indywidualnym nie tworzy dobrych perspektyw dla materiałów konstrukcyjnych – tu sytuację będzie ratować budownictwo deweloperskie, ale jego udział w wolumenie sprzedawanych materiałów jest znacząco mniejszy. Spodziewamy się rosnącego w tempie jedno-, a nawet dwucyfrowym popytu na materiały do remontów i wykończeń, a przede wszystkim do utrzymania domów i ogrodów. D.B.: Firmy wykonawcze rozpoczęły rok z nowymi zamówieniami, które jednak, co zrozumiałe, ze względu na czas realizacji nie przełożą się w bieżącym roku na wyraźny wzrost sprzedaży. Wykonawcy spodziewają się istotnych wzrostów dopiero za rok, dwa lata. Czy należy się wówczas spodziewać wzrostu cen materiałów budowlanych i robocizny?

M.L.: Zawsze na wolnym rynku działa zasada – kiedy rośnie popyt, rosną ceny – takiego mechanizmu możemy się spodziewać w tych segmentach budownictwa, w których nastąpi wyraźna poprawa koniunktury. D.B.: Rozwój nowoczesnego, energooszczędnego budownictwa

wymaga, a jeśli wziąć pod uwagę perspektywę najbliższych 5-6 lat, nawet wymusza (oprócz wielu innych ważnych aspektów) nowe rozwiązania – materiały budowlane i technologie, które pozwolą osiągnąć normowe i unijne wymagania. Czy Pana zdaniem producenci spełniają te oczekiwania?

M.L.: W Polsce, w sektorze produkcji materiałów dla budownictwa, działa bardzo wiele koncernów międzynarodowych. Przez ostatnie dwie dekady zbudowano od nowa lub znacząco zmodernizowano tutejsze fabryki – bardzo często są to najbardziej nowoczesne i wydajne zakłady tych korporacji. Nie ustępują im jakością zakłady polskich przedsiębiorców. Tak więc pod względem jakości wytwarzanych w Polsce materiałów i technologii nie musimy się zupełnie martwić o wyniki ich konfrontacji z unijnymi wymogami. Znacznie słabszym ogniwem w procesie tworzenia nowoczesnych obiektów jest jakość wykonawstwa. D.B.: Słyszę ostatnio sprzeczne opinie branży – z jednej strony, że polskie firmy mało inwestują w badania i rozwój produktów, przez co plasujemy się na ostatnich pozycjach w rankingach, dotyczących innowacyjności. Z drugiej strony wykonawcy twierdzą, że nowych rozwiązań jest za dużo, trudno jest im rozeznać się w ofertach, woleliby produkty sprawdzone i w dobrej cenie, nieniosące ryzyka, które ma wpływ na trwałość i bezpieczeństwo inwestycji. Jaka jest Pańska opinia na ten temat?

M.L.: 25 lat temu nie mieliśmy w ogóle technologii budowlanych odpowiadających, choćby połowicznie, standardom światowym. Nie było też dobrych firm wykonawczych, wiedzę o nowoczesnych technologiach przywozili ludzie powracający z zagranicy – oni byli pionierami i zakładali pierwsze firmy wykonawcze. Obserwujemy wyraźne zainteresowanie wykonawców zwiększeniem swojej wiedzy – co roku, wraz z producentami, nasze składy szkolą kilka tysięcy wykonawców w ramach tzw. szkoły Dobrego Budowania PSB. Trudno jednak w krótkim czasie zbudować powszechną wiedzę wśród wykonawców i inwestorów, dodajmy także… architektów. Polska należy do najbiedniejszych krajów europejskich, trudno zatem oczekiwać, aby polscy inwestorzy, szczególnie prywatni, sięgali od razu po najnowsze i najdroższe technologie. Tylko wyjątki stać na domy pasywne. Pozostali budują domy w tańszych technologiach, coraz częściej

są to domy energooszczędne. Postęp w tej dziedzinie jest ogromny, choć ciągle jeszcze narzekamy, bo porównujemy się do najbogatszych. D.B.: Producenci przestali dbać o reżim technologiczny na budowach, kontrolować sposób wbudowania materiału czy służyć specjalistyczną pomocą w rozwiązywaniu problemów projektowych i wykonawczych – liczy się głównie sprzedaż, a solidne doradztwo techniczne oferuje coraz mniej firm. Z czego to wynika i czy PSB zauważa ten problem?

M.L.: W powyższym stwierdzeniu jest trochę prawdy. Specyfiką polskiego rynku jest próba dostosowania oczekiwań cenowych inwestora do wymogów technologicznych. Dotyczy to i producentów, i dystrybutorów, i wykonawców. Przykładem mogą być systemy tarasowe. Kiedyś klej podstawowy do ich wykonania kosztował ponad 50 zł. Potem został zastąpiony przez inny, teoretycznie spełniający warunki, już za 40 zł. Obecnie istnieje klej, który też jest przeznaczony do systemów tarasowych i kosztuje niespełna 30 zł. Zamiennik to bardzo częsty przedstawiciel naszego rynku materiałów budowlanych. Niby się nadaje, ale to już nie to… Producenci, będący liderami w swoich branżach, służą specjalistyczną pomocą w rozwiązywaniu problemów projektowych i wykonawczych. W przypadku klientów indywidualnych funkcje doradcze przejmuje odpowiednio przeszkolony handlowiec w hurtowni. Standardem jest, że za sposób wbudowania materiału odpowiada nie producent, a firma wykonawczo-montażowa. Rolą inspektora nadzoru jest aby ten proces został właściwie wykonany. Składy PSB działające na rynku profesjonalnym nie pozwalają sobie na współpracę z producentami nie do końca rzetelnymi. Wszystkie ich produkty mają stosowne certyfikaty, a budowy są objęte nadzorem producenckim. Niestety, inwestorzy często dokonują zakupów, kierując się wyłącznie ceną, wybierają produkty najtańsze, nie pytając o certyfikaty i gwarancję. Nie wspominam już o przypadkach zakupów bez faktury, gdyż tego typu „oszczędzanie” to po prostu lekkomyślność. Trudno jednak za tę sytuację winić uczciwych producentów i profesjonalne składy budowlane. Działa jednak zasada łyżki dziegciu w beczce miodu, gdy nieprofesjonalne działania wyjątków rzutują na całą branżę. D.B.: Dziękuję za rozmowę.

TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Kapituła nagradza statuetką TopBuilder najwyższej jakości produkty i rozwiązania budowlane oraz realizacje, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne, materiałowe i technologiczne, a także produkty IT mające zastosowanie w architekturze i budownictwie. Tytułem i statuetką TopBuilder nagradzane są również usługi i produkty finansowe oraz projekty, inicjatywy, programy i przedsięwzięcia dedykowane branży budowlanej. Ogłoszenie laureatów i ceremonia wręczenia statuetek TopBuilder odbędzie się 11 marca 2015 roku, o godz. 17.00 na targach BUDMA w Poznaniu, pawilon 10.

ZAPRASZAMY

imprezy branżowe

bizNes

Najlepsi

w budowaNiu z psb

Builder

marzec 2015

7 lutego 2015 r. odbył się „Bal Karnawałowy Grupy PSB” dla najlepszych klientów programu lojalnościowego „Buduj z PSB”. Na Balu bawili się przedstawiciele 20 dostawców Grupy, 20 partnerów sieci PSB i ich 20 klientów (wykonawców), którzy w 2014 roku dokonali największych zakupów produktów dostawcy – partnera programu lojalnościowego „Buduj z PSB”.

ącznie ponad 120 osób uczestniczyło w zorganizowanym po raz pierwszy Balu, który odbył się w hotelu Słoneczny Zdrój Medical Spa&Wellnes w Busku -Zdroju. Goście świetnie bawili się przy muzyce zespołu Sweet Combo oraz pokazie iluzjonisty Pawła Kluza. Przed Balem zorganizowana została konferencja dla mediów branżowych oraz partnerów i laureatów programu. Podczas tego spotkania zarząd Grupy PSB podziękował partnerom i klientom programu za dotychczasową współpracę oraz przedstawił podsumowanie roku 2014, strategię Grupy PSB, sytuację w budownictwie mieszkaniowym, koniunkturę w budownictwie oraz zarys prognozy rozwoju rynku na rok 2015.

Przed Balem zorganizowana została konferencja dla mediów branżowych oraz partnerów i laureatów programu.

Dwudziestu najbardziej lojalnych

Po konferencji odbyła się uroczystość wręczania statuetek 20 najlepszym klientom – wykonawcom – programu sprzedaży premiowej „Buduj z PSB”. Każdą nagrodę wręczał laureatowi przedstawiciel dostawcy – producenta materiałów budowlanych, którego produkty kupował laureat – oraz przedstawiciel partnera PSB (sprzedawca), u którego wykonawca dokonywał zakupów w 2014 roku. Program lojalnościowy sprzedaży premiowej „Buduj z PSB” działa od kliku lat, a jego partnerami są producenci materiałów budowlanych – ponad 40 największych dostawców Grupy PSB. W ramach programu klienci otrzymują kartę w placówce handlowej PSB, na którą zbierają punkty i wymieniają je na nagrody dostępne w katalogu nagród. W programie mamy prawie 1600 aktywnych kart. Wartość wydanych nagród dla klientów wynosi ok. 280 tys. zł, a średnia wartość nagrody to 470 zł. Klienci najczęściej wybierają z katalogu nagrody: kupon premiowy SodexoPASS, bon TravelPASS Plus, odkurzacz bezprzewodowy, kombinezon roboczy i szlifierkę kątową. W 2014 r. po raz pierwszy w ramach programu nagrodą do wygrania za największe zakupy zrealizowane w placówkach PSB było 20 podwójnych zaproszeń na „Bal Karnawałowy Grupy PSB”. W 2015 r. Grupa PSB będzie kontynuowała program oraz konkurs na „Najlepszego Klienta Grupy PSB”.

Mirosław Lubarski, członek zarządu Grupy PSB przedstawił m.in. podsumowanie roku 2014.

Po konferencji odbyła się uroczystość wręczenia statuetek.

Łącznie ponad 120 osób uczestniczyło w zorganizowanym po raz pierwszy „Balu Karnawałowym Grupy PSB”, który odbył się w hotelu Słoneczny Zdrój Medical Spa&Wellnes w Busku-Zdroju.

Builder

Kamieniarstwo Mariusz Dacewicz (laureat) – AkzoNobel (dostawca) – PSB Warszawa (sprzedawca); Firma Budowlana Gut Krzysztof – Alpol Gips – Kalbud 2, Czarny Dunajec; Neo-Świat Rajmund Węgrzynek, Paweł Brodzik sp.j. – AMF – PSB Warszawa; Jarosław Łojek – Baumit – Modom Podhale, Szaflary; FHU „GT” Tomasz Gabryszak – Bosch – PSB Tomasz Gajewski, Strzelno; „Zakład Budowlany Zbigniew Chmura” – Fakro – Szczesny Materiały Budowlane, Połczyn Zdrój; Jacek Płonka – Farby Kabe – Buster Mikołów; Mostostal Warszawa S.A. – H+H – CrazBud, Modlnica; ZRB Kazimierz Kostrzewa – Icopal – Artom, Tomaszów Maz.; Daniel Derkowski i Dariusz Palach – Isover – BAT, Sierakowice; Hreczpol Piotr Hreczka – Izobud – Matbud, Gliwice; Z.R.B. Paweł Chmielarczyk – Kreisel – CrazBud, Modlnica; Krakbau S.A. – Lemar – CrazBud, Modlnica; AK Budownictwo i Konserwacja sp. z o.o. – quick-mix – Pagaz, Wałbrzych; Profilux sp. z o.o. S.K – Rockfon – Impuls, Limanowa; Albud Albert Zakonnik – Rockwool – PSB Warszawa; Jan Klejna – Selena – BAT, Sierakowice; Marek Kosmela – Sika – Buster, Mikołów; Usługi Remontowo-Budowlane Krzysztof Bloch – Sopro – PSB Warszawa; Edwin Onaszkiewicz – Ursa – Minox, Warszawa.

marzec 2015

laureaci programu lojalnościowego „buduj z psb”

20 najlepszych klientów – wykonawców – programu „Buduj z PSB”.

Grupa Polskie Składy Budowlane S.A. z siedzibą w Wełeczu k. Buska-Zdroju działa na rynku od 16 lat. Jest największą i najszybciej rozwijającą się siecią hurtowni materiałów budowlanych oraz marketów dom i ogród w Polsce. Obecnie Grupa zrzesza 331 małych i średnich, rodzinnych firm z terenu całej Polski, które prowadzą handel w 428 składach budowlanych, w 181 marketach PSB-Mrówka oraz w 38 centrach handlowych PSB-Profi. W placówkach tych pracuje ponad 11 tysięcy osób. Przychody ze sprzedaży materiałów budowlanych uzyskane przez składy będące partnerami Grupy PSB S.A. na koniec 2014 r. osiągnęły pułap 5 mld zł (kilkuprocentowy wzrost). Przychody Grupa PSB S.A. (centrali) w 2014 r. przekroczyły poziom 2,1 mld zł (wzrost o 18%). Udział w krajowym rynku dystrybucji materiałów budowlanych szacowny jest na niemal 14%, a w rynku hurtowym – ponad 27%. W 2014 roku znajomość marki Grupy PSB deklarowało ok. 41% Polaków, sieć sklepów PSB-Mrówka – 40%, a placówek PSB-Profi – 16%. ■

Zdjęcia: archiwum Grupa PSB

Mocny wzrost

BIZNES

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Partner STRATEGICZNY programu

O sile i pozycji budownictwa w polskiej gospodarce decydują nie tylko duże firmy, lecz także ich partnerzy biznesowi – tysiące małych i średnich przedsiębiorstw. Wśród nich są firmy rodzinne. Dlatego „Builder” w ramach programu „Polski Biznes w Budownictwie” prezentuje historie takich ludzi i ich firm. Chcemy, by stali się bardziej rozpoznawalni w branży i stanowili inspirację dla innych. Prezentacje uzupełni cykl artykułów w praktyczny sposób podejmujący istotne dla tych firm zagadnienia, takie jak sukcesja, zarządzanie, ekspansja, prawo i wiele innych.

Partner programu

marzec 2015

Manager z zewnątrz dr Adrianna Lewandowska, MBA

Builder

Prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego Doradca ds. strategii i sukcesji w firmach rodzinnych

ukcesja w firmach rodzinnych nabiera coraz większego rozpędu w polskiej gospodarce: prowadzone są liczne badania, powstają kolejne raporty i publikacje dotyczące sposobu dziedziczenia oraz roli sukcesora i nestora w całym procesie sukcesji. W ostatnim czasie bardzo wiele dyskutuje się także na temat tego, czy w przedsiębiorstwie rodzinnym kluczowe stanowiska powinny być zajmowane przez członków rodziny. Wielu z nich nie posiada wystarczającego zewnętrznego doświadczenia, bo od najmłodszych lat zdobywali je tylko w rodzinnym biznesie. Czy mogą zatem objąć stery tak sprawnie, jak zrobiłaby to osoba z wieloletnim doświadczeniem w branży, choć nie z rodziny? Czy przyjęcie osoby „z zewnątrz” zawsze musi wiązać się z nieprzyjemnymi konfliktami, niechęcią ze strony pozostałych pracowników, nieuwspól-

Wieloletnie doświadczenie zewnętrznego managera kontra rodzinne więzy. Profesjonalne metody zarządzania kontra ideologia i wartości. Firmy rodzinne coraz częściej myślą o przekazaniu zarządzania przedsiębiorstwem w obce ręce: w ręce managera zewnętrznego. Czy ten proces można przeprowadzić bez konfliktów oraz sporów i w zgodzie z intencją właściciela? Czy nastawienie pracowników i samego managera wystarczy, aby osiągnąć sukces? nionymi wartościami, celami i strategiami oraz problemami w komunikacji? Jak można temu zapobiec i co trzeba zrobić, aby wprowadzić to rozwiązanie w życie i móc wierzyć, że przyniesie oczekiwane korzyści? [1]

Manager zewnętrzny – tylko ostateczność?

W większości przypadków to właściciele firm rodzinnych mają największe obawy związane z zatrudnieniem zewnętrznego managera – i to najczęściej emocjonalne. Boją się, że ich nowy pracownik nie będzie w stanie zrozumieć ich dotychczasowego i bardzo indywidualnego sposobu zarządzania, że dla obecnych współpracowników zbyt trudne okaże się zaufanie „obcemu” i zaakceptowanie go, a także że ideologia i wartości, które towarzyszyły przedsiębiorstwu od samego momentu założenia, zostaną teraz zastąpio-

ne przez nowe, nieznane i niestosowane wcześniej metody i propozycje. Wreszcie obawiają się, że nowy zarządzający będzie miał zupełnie inny pomysł na biznes. Że skrytykuje dotychczasowe działania, zmieni kontrahentów, wypomni błędy… Kolejną z wątpliwości firm rodzinnych jest często obawa, że zatrudnianie managera spoza rodziny może spowodować utratę „rodzinności” przedsiębiorstwa. Właściciel, który od lat buduje rodzinną tożsamość swojej firmy, z całych sił będzie bronił jej statusu. W jednym z badań stwierdzono jednak, że chociaż managerowie spoza rodziny wnoszą do przedsiębiorstwa nowe działania i style zarządzania, to „specyficzne i unikalne aspekty systemu rodziny oraz jej poszczególnych członków, a także sama firma, dostarczają synergicznych sił, które równoważą zewnętrzny wpływ niepochodzącego z rodziny manage-

Doświadczenie pokazuje jednak, że prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu przez przedsiębiorstwo rodzinne rośnie wraz z zatrudnieniem wykwalifikowanego zarządzającego. Kiedy obecni właściciele firm rodzinnych zakładali swoje przedsiębiorstwa w latach 90., niewiele mówiło się o profesjonalizacji, a wiedza na temat zarządzania nie była tak spopularyzowana jak obecnie. Każdy, zakładając firmę, wiedział, że tego, jak ma prowadzić biznes, nauczy się na własnych porażkach i sukcesach. W tamtych czasach taki styl zarządzania w pełni umożliwiał efektywne prowadzenie firmy, która generowała zyski. Dziś, w rozwiniętych już biznesach, w czasach wzmożonej konkurencji, profesjonalne zarządzanie staje się coraz ważniejsze, aby firma skutecznie konkurowała na rynkach międzynarodowych. Wnoszenie świeżych myśli, pomysłów i metod pochodzących od ekspertów zewnętrznych może być cenne na wszystkich poziomach działalności gospodarczej [3]. Nie mając doświadczenia zdobytego w innych przedsiębiorstwach, sukcesorzy z pokolenia dzieci mogą nie udźwignąć

Jak znaleźć złoty środek?

Każdy właściciel, stojąc przed wyzwaniem sukcesji, musi zadać sobie pytanie, czy chce przekazać czy sprzedać firmę. To dwa skrajne rozwiązania. Co jednak, gdy właściciel chciałby zrezygnować z aktywnego życia w firmie, a zarazem zachować tradycję i firmę dla następnych pokoleń, ale jego syn/córka są jeszcze zbyt mali lub nie przejawiają zainteresowania? Właśnie w takich wypadkach najlepszym rozwiązaniem jest zatrudnienie managera kontraktowego. Manager może wprowadzić wiele zmian, o których członkowie rodziny nawet by nie pomyśleli. Właściciel musi rozważyć: • Czy byłby w stanie zrezygnować ze swojej strategii na rzecz nowej, zaproponowanej przez managera? • Czy rodzina wie już o planach właściciela? • Jakie wartości koniecznie musi wyznawać manager, aby mógł zostać zatrudniony w firmie rodzinnej? • Jakie manager będzie miał obowiązki, ale też – jakie uprawnienia? • Czy będzie to osoba zatrudniona na zasadzie umowy o pracę czy kontraktu managerskiego? Właściciel koniecznie musi również podjąć temat wynagradzania: • Czy manager otrzyma stałą pensję? • Czy manager zewnętrzny otrzyma udziały w firmie? • Za co może otrzymywać premie? A w momencie zatrudniania managera koniecznie trzeba wspólnie z nim: • zdefiniować cele i strategię firmy, • przeanalizować system wartości i wspólnie go zaakceptować,

zasady i harmonogram kontroli ze strony właściciela. Wtedy i właściciel (oraz jego rodzina), i manager będą w pełni przygotowani do współpracy w rozwijaniu biznesu rodzinnego.

Akceptacja jako niezbędny czynnik warunkujący powodzenie

„Jako niepochodzący z rodziny manager, trzeba mieć także głęboki szacunek do niewidocznych związków pomiędzy samymi pracownikami w firmie rodzinnej. Nie można zignorować też faktu, że zawsze będzie istniała szczególna więź pomiędzy rodzinną firmą i jej właścicielem. Zawsze” [4]. Nie bez znaczenia jest więc odpowiednie nastawienie managera spoza rodziny do pewnych niepisanych zasad w rodzinnym biznesie. Nowy zarządzający musi liczyć się z pewnymi związkami i relacjami. Jednocześnie także właściciel musi zaakceptować indywidualizm managera: jego decyzje i wybory. Ich zakres można w pewnym stopniu określić w odpowiednio skonstruowanej umowie, np. nie dać managerowi uprawnień do zwalniania wieloletnich pracowników czy zmiany niektórych dostawców albo wymagać akceptacji pewnych kwestii przez członków rodziny. Ważne jest jednak, aby wszystkie wątpliwości wyjaśnić już w czasie negocjacji z managerem, a nie dopiero po jego zatrudnieniu. Odpowiednie przyjęcie managera w środowisku firmy rodzinnej pozwoli mu wypełniać obowiązki w przyjaznej atmosferze, a przedsiębiorstwu umożliwi korzystanie z doświadczenia zewnętrznego, poznanie nowych, innowacyjnych metod zarządzania i wypracowanie rozwiązań prowadzących do rozwoju całej firmy. n Przypisy: 1. Liczne narzędzia dotyczące procesu sukcesji m.in. testy i formularze pozwalające ocenić managera zewnętrznego w roli potencjalnego sukcesora, opracowali eksperci projektu „Kody wartości – efektywna sukcesja w polskich firmach rodzinnych”, którego autorka jest liderem merytorycznym [www.sukcesja.org.pl]. 2. Matthew C. Sonfield and Robert N. Lussier, FamilyMember and Non-family-Member Managers in Family Businesses, „Journal of Small Business and Enterprise Development”, vol. 16, no. 2 (2009), p. 196–209. 3. Focusing on Business Families, BDO, listopad 2009, udostępnione: październik 2011, static.staging.bdo.defacto-cms.com/assets/documents/2010/04/Focusing_on _business_families.pdf. 4. Por. słowa zewnętrznego managera zatrudnionego w przedsiębiorstwie rodzinnym. Annika Hall and Mattias Nordqvist, Professional Management in Family Businesses: Toward an Extended Understanding, „Family Business Review”, vol. 21, no. 1 (2008): 51–69.

marzec 2015

ciężaru zarządzania całą firmą i kontrolowania wszystkich procesów. Ponadto pracownicy spoza rodziny mogą zaoferować sprawiedliwe i obiektywne spojrzenie na problemy biznesowe, co w przyszłości może sprzyjać wzmocnieniu stabilności i trwałości rodzinnego przedsiębiorstwa.

• określić

Może jednak ekspert z zewnątrz?

Nie bez znaczenia jest odpowiednie nastawienie managera spoza rodziny do pewnych niepisanych zasad w rodzinnym biznesie. Jednocześnie i właściciel musi zaakceptować indywidualizm managera: jego decyzje i wybory.

Builder

ra” [2]. Rodzinność zostaje zatem zachowana i nie ma powodu, by obawiać się o jej zachwianie. Dla samych managerów zewnętrznych zatrudnienie w przedsiębiorstwie rodzinnym może oznaczać pewnego rodzaju dyskomfort; zmierzenie się z wyzwaniami niekoniecznie leżącymi w zakresie ich obowiązków związanych ze stanowiskiem w firmie może w efekcie przyczyniać się do frustracji i zmniejszonej efektywności. Profesjonalny manager jest często przyzwyczajony do pracy w korporacji, w określonych systemach, i przestrzegania jasno wytyczonych procedur. Przystosowanie się i zderzenie z rzeczywistością firmy rodzinnej, gdzie bardzo dużo opiera się na wartościach, relacjach i wspólnych ideach, może być problematyczne. Zatrudnienie profesjonalnego managera jest prawdopodobnie jedną z najważniejszych decyzji rekrutacyjnych, jakie właściciel firmy rodzinnej będzie musiał podjąć. Sama decyzja o oddaniu steru komuś innemu jest trudna. Jeżeli chodzi o kogoś, kogo się właściwie nie zna – decyzja staje się jeszcze trudniejsza.

Stoimy przed wielką szansą Builder: Jakie są pana największe wyzwania na nowym stanowisku?

Michał Daszkiewicz: Wyzwania i decyzje są silnie związane z tym, co dzieje się na rynku. Zacznę od tego, że jako branża budowlana mamy przed sobą dobre perspektywy. Spodziewamy się, że w latach 2015-2018 popyt na materiały budowlane będzie się istotnie zwiększać. Napływ środków z budżetu unijnego, w szczególności z programów wspierających inwestycje infrastrukturalne, będzie silnym bodźcem do rozwoju dla sektora budowlanego w Polsce. Wyzwaniem dla CEMEX Polska będzie jak najlepsze wykorzystanie nadchodzącej szansy rynkowej, pojawiającej się dzięki bieżącej perspektywie budżetu UE. Cieszę się z zapowiedzi GDDKiA, z których wynika, że nawierzchnie ponad 800 km dróg zostaną wykonane z betonu. Przypomnę tylko, że trwałość nawierzchni betonowych przekłada się na oszczędności w utrzymaniu dróg w całym cyklu życia nawierzchni, co jest ważne z perspektywy długoterminowej. Przygotowujemy się więc solidnie na wzrost rynku budowlanego, który będzie wynikać m.in. z programu

budowy infrastruktury drogowej, a także z inwestycji w energetyce i na kolei. Wyraźne ożywienie w segmencie infrastrukturalnym jest już widoczne, ale powinniśmy odczuć je mocniej w drugiej połowie 2015 r. Jaki jest sposób CEMEX na właściwe wykorzystanie tej szansy?

Jako firma stawiamy sobie najwyższe wymagania w zakresie BHP, jakości produktów i usług oraz zrównoważonego rozwoju. Bezpieczeństwo jest priorytetem i fundamentem wszystkich działań CEMEX. Uważamy, że zdrowie i życie naszych pracowników, a także klientów, dostawców i partnerów, to najważniejsza wartość. Mamy zamiar utrzymywać najwyższe standardy w tym zakresie w naszej firmie, ale nie tylko. Chcemy dzielić się najlepszymi praktykami również z dostawcami, klientami i podwykonawcami. Kolejnym priorytetem są partnerskie relacje z naszymi klientami. Chcemy z nimi współpracować i wspólnie tworzyć kompleksowe rozwiązania spełniające bardzo indywidualne oczekiwania i potrzeby naszych odbiorców, między innymi poprzez ofertę produktów i rozwiązań specjalistycznych. W CEMEX dobrze rozumiemy po-

Fot. arch. CEMEX

BIZNES Builder

marzec 2015

Rozmowa z Michałem Daszkiewiczem, od 1 stycznia 2015 r. dyrektorem pionu betonu i członkiem zarządu CEMEX Polska.

W jaki sposób przedstawione perspektywy rynkowe oraz priorytety CEMEX Polska wpłyną na wyniki firmy?

Jak wspomniałem, CEMEX chce w pełni włączyć się w zbliżającą się szansę dla budownictwa przez dostarczanie klientom najlepszych rozwiązań. Jednak obecnie ceny betonu na rynku nie są właściwie wyważone. Wynika to m.in. z faktu, że jeszcze niedawno przetargi budowlane były wygrywane za pomocą niskich cen, a w rezultacie mieliśmy do czynienia z opóźnieniami w realizacjach inwestycji lub wręcz koniecznością ogłaszania nowych przetargów na odcinki, gdzie prace nie zostały dokończone. Wierzymy, że produkty i rozwiązania CEMEX mogą być przykładem pod względem bezpieczeństwa, trwałości i wspierania zrównoważonego rozwoju. Oczekujemy, że klienci dostrzegą te wartości. Chciałbym dodać, że możemy się spodziewać wzrostu cen materiałów budowlanych, ponieważ do tej pory były one zdecydowanie niedowartościowane. Wzrost ten będzie wynikał także z rosnących kosztów produkcji, a w szczególności z wyższych cen surowców, kosztów energii elektrycznej oraz kosztów pracy. Uważam też, że ceny naszych produktów powinny odzwierciedlać inwestycje, które ponosimy dla poprawy bezpieczeństwa pracy, jakości oraz na rzecz zrównoważonego rozwoju. Przewiduje pan, że branżę budowlaną czekają dobre lata…

Jestem przekonany, że dobre perspektywy rynku oraz przyjęcie właściwej strategii, czyli wybór najlepszych materiałów i ich dostawców, mogą przyczynić się do wykorzystania przez Polskę tej wyjątkowej okazji do rozwoju. W naszej strategii bardzo poważnie traktujemy szansę, którą daje nam rosnący w najbliższych latach rynek. Uważam, że pozwoli to branży budowlanej, w tym betonowej, a w szczególności CEMEX, na odbudowę rentowności na zrównoważonym poziomie. Patrzymy pozytywnie na nadchodzące lata. Jako branża betonowa musimy właściwie wykorzystać szansę, która staje przed polskim rynkiem budowlanym. W CEMEX Polska jesteśmy na to w pełni gotowi. Dziękuję za rozmowę.

Michał Daszkiewicz – od 1 stycznia 2015 r. dyrektor pionu betonu i członek zarządu CEMEX Polska. Inżynier budownictwa, absolwent MBA. Z branżą betonową związany od 2001 r. Od pięciu lat w pionie betonu CEMEX Polska, odpowiedzialny m.in. za budowanie strategii sprzedaży oraz marketingowej dla pionu betonu.

REKLAMA

trzeby sektora budowlanego. Dysponujemy wiedzą i doświadczeniem w zakresie technologii, przez co możemy być najlepszym partnerem dla klientów w przedsięwzięciach „Zaprojektuj i zbuduj”. Zwracamy szczególną uwagę na to, żeby zawsze dostarczać produkty i usługi na najwyższym możliwym poziomie. Wybudowane w najbliższych latach drogi, mosty czy biurowce będą nam służyć przez kolejne dekady, dlatego cała branża powinna skupić się na jakości oferowanych materiałów i rozwiązań. W ten sposób możemy w przyszłości minimalizować koszty remontów i utrzymania. Dodatkowo ważnym elementem naszej strategii jest rozwój biznesu. Poszukujemy obecnie szans na zwiększenie obecności na wybranych rynkach głównie poprzez wykorzystanie istniejących już na rynku zakładów. Jesteśmy także otwarci na zwiększenie mocy produkcyjnych przez dodatkowe zakłady, ażeby jak najlepiej odpowiadać na rosnące potrzeby klientów wraz ze wzrostem popytu.

debata

BIZNES

Czy to koniec dyktatu? Nowe przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych weszły w życie w październiku ubiegłego roku. Jedna z podstawowych zmian przewidywała, że cena nabycia przestanie być wyłącznym kryterium rozstrzygania przetargów. Postanowiliśmy zweryfikować, jak nowe przepisy sprawdzają się w praktyce i czy faktycznie oznaczają koniec dyktatu najniższej ceny.

Leszek Marek Gołąbiecki

Builder

marzec 2015

Prezes Zarządu UNIBEP

Wprowadzona w październiku nowelizacja prawa zamówień publicznych daje zamawiającemu możliwość ustalenia kryteriów wyboru najkorzystniejszej oferty innych niż tylko najniższa cena. Czy jest to realizowane? W pewnym sensie tak. W zamówieniach infrastrukturalnych

dr inż. arch. Jerzy Grochulski SARP

Inercja funkcjonowania prawa zamówień publicznych, w tym omawianej nowelizacji, której skutki w obszarze twórczości architektonicznej widoczne są z opóźnieniem powodowanym trwaniem procesów inwestycyjnych, nie pozwala na kategoryczne oceny. Cieszą nowe zapisy, które w swej treści eliminują dyktat najniższej ceny, i cieszy zrozumienie przez twórców noweli znaczenia kryterium jakościowego dla finalnego efektu.

Najniższa cena nadal pozostaje jedynym kryterium wyboru.

Urząd Zamówień Publicznych w ślad za wywołaną przez Stowarzyszenie Architektów Polskich dyskusją publiczną na temat miejsca konkursów architektonicznych w systemie zamówień na twórcze prace projektowe z dziedziny architektury podjął prace nad kolejnym udoskonaleniem PZP, tak by konkurs architektoniczny, jako jedna z procedur tego prawa, był dla każdego z zamawiających trybem silnie osadzonym w regulacjach formalnych. Wiedza na temat zasad stanowienia kryteriów oceny prac konkursowych pozwala na stwierdzenie, że wybór tego trybu da realnie jakościowy kwantyfi-

coraz częstszą praktyką jest punktowanie czasu realizacji i okresu gwarancji. Jaki jest tego efekt? Większość wykonawców oferuje maksymalny okres gwarancji i najkrótszy czas realizacji. Tak więc najniższa cena nadal pozostaje jedynym kryterium wyboru. Na pewno pozytywnym trendem jest to, że coraz częściej zamawiający korzystają z definicji „rażąco niskiej ceny” i możliwości odrzucenia oferty znacznie odbiegającej cenowo od pozostałych konkurentów.

Nowe dyrektywy unijne mogą wprowadzić prawdziwą rewolucję w zamówieniach publicznych. Należy jednak poczekać do prac nad przyjęciem tych regulacji. Jeżeli zakończy się na tym, że zmiany zostaną sprowadzone wyłącznie do przepisania treści tych dyrektyw bez dostosowania do istniejących przepisów PZP, to nie będzie to zmiana istotna i nadal najniższa cena będzie jedynym kryterium wyboru oferty.

kator stanowiący o wyborze rozwiązania. Łącznie można powiedzieć, że analizowana nowela PZP stała się ważnym krokiem w kierunku zniesienia dyktatu ceny. Oczywiście nie wszyscy zamawiający chcą posłużyć się trudno mierzalnym

Zaproponowane rozwiązania cieszą, tempo ich aplikacji – zdecydowanie mniej. kryterium jakościowym i, budując własny „system bezpieczeństwa swych administracyjnych pozycji”, nie rezygnują z posługiwania się procedurami przetargowymi, a w ich ramach stosują „stare” sposoby weryfikacji ofert, w których cena wciąż jest najważniejszym kryterium. Tym bardziej warto przypomnieć o pozaprawności takich zachowań, z konsekwencjami godzącymi w ich pozycje. Reasumując: zaproponowane rozwiązania cieszą, tempo ich aplikacji – zdecydowanie mniej.

Jarosław Szczupak Dyrektor Operacyjny i główny udziałowiec GB ALSTAL

Moim zdaniem dyktat najniższej ceny absolutnie się nie skończył. Co prawda obecne uregulowania są jakimś krokiem naprzód, ale to jeszcze nie rewolucja.

Jacek Wójcicki Prezydent Gorzowa Wielkopolskiego

Dyktat najniższej ceny nadal niestety istnieje i taki stan rzeczy nie dziwi pewnie uczestników rynku zamówień publicznych. Przecież przed nowelizacją zamawiający również mogli ustalać pozacenowe kryteria oceny ofert. Co stało na przeszkodzie, że tego nie robili? Otóż opis przedmiotu zamówienia przygotowany przez zamawiającego co do zasady winien odzwierciedlać jego oczekiwania i potrzeby techniczne, jakościowe, funkcjonalne, eksplo-

Jednym z czynników mających wpływ na istotne różnice w cenie jest fakt różnej interpretacji przez oferentów wymagań określonych w przetargu. Wszystkie te kryteria muszą mieć realnie przypisane wagi, w taki sposób, by cena nie stanowiła jedynego czynnika decydującego o wybraniu oferty. Jednym z czynników mających wpływ na istot-

Te przepisy nie są w stanie zmienić obecnego rynku zamówień publicznych. Dopóki – jako społeczeństwo – nie zmienimy modelu myślenia z krótkookresowego na model strategiczny, długookresowy, dopóty zastępy osób, które decydują o wydatkowaniu środków publicznych, nie będą miały mandatu do pro-

Te przepisy nie są w stanie zmienić obecnego rynku zamówień publicznych.

atacyjne, gwarancyjne i serwisowe. Jeżeli zostaną one w sposób należyty wyrażone, to wykonawca musi je uwzględnić w swojej ofercie i pozostaje mu już tylko konkurowanie ceną. Z drugiej strony wskazywane w ustawie kryteria, takie jak jakość, funkcjonalność, parametry technicz-

Trzeba zmienić mentalność i uprzedzenia wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych

Aktualnie trwają prace nad projektem nowej ustawy PZP, która ma zawierać przepisy wdrażające Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/ UE w sprawie zamówień publicznych, dlatego uważam, że jest zdecydowanie za wcześnie na podejmowanie ostatecznej, całościowej oceny sytuacji i wpływu tych zmian na polski rynek budowlany.

marzec 2015

Nowelizacja ustawy – Prawo zamówień publicznych z 19 października 2014 r. z całą pewnością jest istotnym krokiem w kierunku wprowadzenia jasnych i racjonalnych standardów w budownictwie. Jestem przekonany, że potrzebny jest szereg długofalowych zmian, które pozwolą ustanowić nową jakość w zamówieniach publicznych. Trudno jednak stwierdzić, że październikowa nowelizacja to już kategoryczny koniec dyktatu najniższej ceny.

ne różnice w cenie jest fakt różnej interpretacji przez oferentów wymagań określonych w przetargu. Niektóre z tych interpretacji mogą nie być w zgodzie z oczekiwaniami zamawiającego, dlatego warto byłoby kłaść nacisk na wymaganie od oferentów składania ofert bardziej szczegółowych, również pod kątem technicznym. Kolejną kwestią wymagającą wyjaśnienia jest doprecyzowanie, kiedy zamawiający powinien oczekiwać korekty do oferty, a w jakim przypadku wykluczyć oferenta z postępowania, jeżeli w ofercie czy dokumentacji znajduje się błąd.

mowania najważniejszych składowych efektywnego przedsiębiorstwa. Mam tu na myśli jakość, solidność, organizację i wszystko to, co buduje naszą gospodarkę, a co za tym idzie – nasze państwo.

ne, aspekty środowiskowe, społeczne, czy innowacyjne, są mało ostre i nieprecyzyjne. Ich opis w odczuciu wykonawców może być subiektywny i niegwarantujący zachowania zasad uczciwej konkurencji. Jakość czy funkcjonalność interpretowana jest na różne sposoby, a właściwe określenie kryteriów, ich wagi oraz sposobu oceny ofert można porównać do pracy sapera. Każda nieścisłość czy niedoskonałość wymaga interwencji

Dyrektor Zarządzający Mota-Engil Central Europe

Warto pochylić się nad rozszerzeniem liczby kryteriów, w szczególności o jakość, funkcjonalność i parametry techniczne.

Builder

Manuel Mota

Krajowej Izby Odwoławczej, a co za tym idzie – powoduje wydłużanie procedur o udzielenie zamówienia. Dlatego cena była i nadal będzie dominującym kryterium oceny ofert, stosowanym również z obawy przed zarzutami o niegospodarność, korupcję lub związki z wykonawcami. Problem bylejakości zamawianych dostaw, usług czy robót budowlanych nie zostanie rozwiązany przez nakaz stosowania innych, poza ceną, kryteriów oceny ofert. Trzeba zmienić mentalność i uprzedzenia wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych.

zarządzanie firmą

BIZNES

Po co nam

liderzy? Marcel Klimczak

marzec 2015

Konsultant biznesu, trener, coach Exertus Sp. z o.o.

Builder

Część 2

oprzednią część zamknąłem następującymi sugestiami: po pierwsze, lider wie, że każda pożądana zmiana zależna jest od ludzi. Niezbędne wartości, takie jak motywacja, zaangażowanie, lojalność i uczciwość, a także rezultaty (poziom sprzedaży, realizacja projektu w czasie) nie istnieją bez człowieka.

Po drugie

Lider wie lub/i instynktownie wyczuwa, czego potrzebuje człowiek, aby zaoferować te wartości (np. firmie, pracodawcy), i co powoduje, że jest on w stanie podejmować wysiłek, ponosić wyrzeczenia w imię idei, które głosi. Co więc takiego oferuje lider, skoro ludzie decydują się za nim iść „na dobre i na złe”? Tym „magnesem” wydaje się jedno z najbardziej podstawowych pragnień i dążeń – poczucie bezpieczeństwa. Dla uzyskania tego poczucia człowiek jest w stanie znieść wiele trudności, zagrożeń, wyrzeczeń. Paradoksalnie, bo przecież te sytuacje eliminują, zdawać by się mogło, właśnie owo poczucie bezpieczeństwa. Jak to działa? Najważniejsze pytanie w życiu człowieka brzmi: „po co coś robię?” „w imię czego”? Powinno mu ono towarzyszyć przy wszyst-

Po trzecie

Lider – świadomie, lub odruchowo – wyczuwa, co w jego działaniu przekłada się na motywację ludzi. Efekt działania lidera można ocenić poprzez zachowania jego ludzi. Podstawowym zjawiskiem weryfikującym osobę lidera jest to, że ludzie faktycznie i dobrowolnie kierują się ku niemu i „idą za nim”, ponieważ uznają go za wiarygodnego i godnego zaufania. Tak więc nie nazwiemy liderem osoby, która wymusza czyjeś zachowania poprzez dyrektywy czy w oparciu o „autorytet stanowiska”. Spróbujmy teraz przełożyć powyższy „model lidera” na sferę bliższą naszej codzienności. Co to oznacza być liderem w firmie? Zastanówmy się także, co można robić, by stać się liderem na skalę swojej organizacji. Lider jest liderem niezależnie od skali i zasięgu swojego działania. W jaki sposób oddziałuje na ludzi, że chcą iść właśnie za nim? Dokładnie w taki sam sposób jak przywódca narodu, tzn. dając im to, co naj-

ważniejsze, czyli poczucie bezpieczeństwa, i oddziałując nie tylko na sposoby ich działania (metody, techniki, wiedzę, standardy), ale przede wszystkim na sferę wartości i przekonań. I tu zaczynają się trudności.

Lider, który sam jest niepewny i brak mu przekonania do swoich idei, nie odniesie sukcesu. Może być świetnym menedżerem czy „szefem”, ale nie liderem. Nie ma bowiem innej drogi do oddziaływania na te sfery u innych ludzi, jak tylko poprzez swoje własne poczucie bezpieczeństwa. Lider, który sam jest niepewny i brak mu przekonania do swoich idei, nie odniesie sukcesu. Może być świetnym menedżerem czy „szefem”, ale nie liderem. Przekonanie i zdecydowana postawa lidera nie powinny być oczywiście kojarzone ze stosowaniem dyrektywnego i autorytarnego (totalitarnego) sposobu bycia. Wyrażenie „ludzie idą za liderem” oznacza „czynią za liderem”, czynią jak on. Podstawowe źródło autentycznej siły lidera stanowi jego własny dojrzały system wartości i jego własne

Po czwarte

Dążący do celu lider pokłada większą nadzieję w przekonaniach ludzi niż w ich umiejętnościach. Wie, że źródłem siły działania (zachowań) ludzi są ich przekonania. Rozwija więc przede wszystkim ich postawy

Lider to osoba, która nie tylko widzi cel działania swego zespołu, lecz także potrafi go świetnie komunikować swoim ludziom jako pociągającą wizję. i przekonania, wiedząc, że skuteczne umiejętności i techniki pójdą zwykle w ślad za nimi. Przykład: jeśli lider wie, że celem działania kelnerów w jego restauracji jest zapewnienie gościom takiego klimatu, serwisu i komfortu, by powrócili i polecili ją dalej, skoncentruje się raczej na wzmacnianiu w nich właśnie poczucia tej roli niż na nieustannej kontroli poprawności ustawienia sztućców czy sposobu złożenia serwetki (choć pewnie i to jest jakoś

Liderzy to lokomotywa organizacji. Zapewniają jej oni szybki rozwój poprzez uruchomienie i ukierunkowanie nie tylko umiejętności, ale zwłaszcza pokładów energii i talentów u swoich ludzi. Ich główną zaletą jest umiejętność zdecydowanego prowadzenia zespołów w kierunku konkretnie wyznaczonego celu. W zespole kreowanym i prowadzonym przez dobrego lidera z rzadka pojawiają się postawy roszczeniowe i konflikty. Jeśli występują, to w małej skali, nie zagrażającej realizacji strategii przedsiębiorstwa. Lider potrafi przekierować energię ludzi z destruktywnego konfliktu na konstruktywne współdziałanie. Ryzyka związane z obecnością liderów w firmie są związane głównie z cechami ich osobowości, tymi samymi jednak, które czynią z nich właśnie liderów (niekonwencjonalność, nonkonformizm, upór, czasem przekora, arbitralność, silna dynamika, zdecydowanie itp.). Z uwagi właśnie na te ryzyka są jeszcze w Polsce organizacje, gdzie z obawą wymawia się słowo „lider”. 20-letnia praktyka w kształceniu liderów w Polsce pozwala nam stwierdzić, że organizacja przygotowana na pracę liderów wygrywa, gdy postrzega różnorod-

• Koncentruje się na ludziach, a nie na technologii czy procedurach • Zna potrzeby swoich ludzi i wie, co ich pociąga • Jest dogłębnie przekonany o słuszności swoich decyzji i postępowania (także w odniesieniu do czyjejś strategii, którą stara się dobrze zrozumieć) • Wie, które elementy jego własnego systemu wartości służą ludziom i w jaki sposób. Umie stale i na bieżąco weryfikować swoje postępowanie (np. style zarządzania) względem przyjętego przez siebie porządku wartości (autorefleksja). • Potrafi przejrzyście i konsekwentnie komunikować zasady, którymi się kieruje, i swój system wartości • Swój sukces rozumie jako sukces wszystkich • Potrafi komunikować się z ludźmi swoimi słowami, ale przede wszystkim pokazywanym przykładem.

ność (z ang. diversity) jako atut, ważną część swojej kultury organizacyjnej i motor sukcesu, a nie jako zagrożenie. To jeden z ważnych warunków rozwoju firmy i zdystansowania konkurencji. www.exertus.pl Więcej o warsztatach rozwijających umiejętności liderskie: www.akademiamenedzera.com

Marcel Klimczak Konsultant biznesu, trener, coach aktualnie związany z warszawską firmą doradczoszkoleniową Exertus. Od 20 lat wdraża projekty zwiększające skuteczność działania ludzi w organizacjach. Obejmują zarówno pracę na procesach wewnętrznych (wyznaczanie celów, strategii, skuteczne zarządzanie ludźmi i zespołami), jak i zewnętrznych (sprzedaż, relacje z klientami, negocjacje). www.exertus.pl

marzec 2015

Organizacja przygotowana na pracę liderów wygrywa, gdy postrzega różnorodność jako atut, ważną część swojej kultury organizacyjnej i motor sukcesu, a nie jako zagrożenie. To jeden z ważnych warunków rozwoju firmy i zdystansowania konkurencji.

Cechy lidera:

istotne). Tak samo dyrygent odniesie bez wątpienia szybszy i lepszy efekt, swej pracy wpajając instrumentalistom swoją koncepcję, wizję wykonania symfonii, wrażenia, jakie powinni odnieść słuchacze, niż koncentrując się wyłącznie na technice gry, błędach i upomnieniach. Muzyk porwany koncepcją, wizją, dyrygenta i w ten sposób osobiście zaangażowany w jego realizację, na pewno nie spóźni się na próbę, i będzie się do niej skrupulatniej przygotowywał. Lider jest to więc osoba, która nie tylko widzi cel działania swojego zespołu, lecz także potrafi go świetnie komunikować swoim ludziom jako pociągającą wizję.

Builder

przekonania wyrażane w dostrzegalnym dla innych postępowaniu. Dlatego tak trudno jest menedżerowi, który nie jest do końca przekonany o przyjętej przez zarząd strategii firmy, wywołać energiczne i skuteczne działania podwładnych. Znany amerykański filozof – eseista Ralph W. Emerson ujął to tak: „To, kim jesteś, krzyczy tak głośno, że nie słyszę, co mówisz”. To prawda. Nasze prawdziwe przekonania trafiają do ludzi szybciej i silniej niż nasze słowa budując w nich nasz wizerunek. Co jednak najważniejsze – ich oddziaływanie jest nieuchronne. Komunikowanie naszych głębokich przekonań odbywa się kanałem mikroruchów i mikrogestów, których – w przeciwieństwie do ruchów i gestów – praktycznie nie da się objąć kontrolą i trwale zakłamywać. Aktorstwo przykryje naszą niepewność tylko na chwilę, i to dość nieudolnie. Rozbieżność głoszonych przez nas przekonań i działań powoduje u odbiorcy tzw. dysonans poznawczy. Wszelkie, nawet najskrzętniej ukrywane niespójności komunikatów mają taką właściwość, że omijają świadomość odbiorców i trafiają wprost do ich podświadomości. Utrudnia to niespójnemu wewnętrznie człowiekowi osiąganie rezultatów lidera.

rynki, kontrakty, pieniądze

BiZNes

Na włoskiej fali aleksandra sobczyk

Builder

marzec 2015

ekspert ds. internacjonalizacji wydział Promocji Handlu i inwestycji ambasada RP w Rzymie

anujący we Włoszech od 2009 r. kryzys gospodarczy w dużej mierze wpłynął na pogorszenie się kondycji sektora budowlanego. Jak wynika z danych włoskiego stowarzyszenia firm budowlanych ANCE, od jego początku zatrudnienie we włoskim sektorze budowlanym spadło o 25,9% i znacznie zmalała liczba funkcjonujących na rynku podmiotów gospodarczych, a firmy, którym udało się przetrwać, położyły duży nacisk na innowację oraz na internacjonalizację. Do głównych problemów, z którymi boryka się sektor we Włoszech, należą opóźnienia w płatnościach ze strony administracji publicznej, trudności w dostępie do kredytów oraz znaczne spadki w nakładach inwestycyjnych: w 2013 r. przeznaczono 11 mld euro na budownictwo mieszkaniowe i 5,6 mld euro na sektor budownictwa przemysłowego (niemieszkaniowego), a wśród priorytetów rządu znalazły się działania związane z renowacją i modernizacją budynków szkolnych, jak również działania ukierunkowane na poprawę bezpieczeństwa hydrologicznego kraju.

Sblocca Italia

Jednakże w obliczu pogarszającej się koniunktury wsparcie sektora budowlanego okazało się warunkiem koniecznym dla poprawy kondycji gospodarczej kraju. W celu osiągnię-

W ostatnim okresie we Włoszech utrwaliło się postrzeganie Polski jako kraju nowoczesnego, o dynamicznym rozwoju gospodarczym, co ma istotne znaczenie przy popycie na polskie materiały budowlane. Szczególne triumfy na tym polu święci stolarka okienna i drzwiowa. cia lepszego efektu działania rządu miały charakter wielopłaszczyznowy. Wprowadzono m.in. ulgi remontowe, zgodnie z którymi przez okres kolejnych 10 lat będzie można odliczyć 50% wydatków poniesionych w 2014 r. na remont mieszkania lub części wspólnych budynku mieszkalnego. Ulga ta przyniosła tak dobre efekty, że zdecydowano się ją utrzymać również w 2015 r. Drugą istotną z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy ulgą jest możliwość odliczenia 65% wydatków na działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa sejsmicznego budynków i poprawy ich wydajności energetycznej. Warto zaznaczyć, że w ostatnim wymienionym przypadku podstawowym działaniem jest wymiana okien i drzwi. Co więcej, w listopadzie 2014 r. rząd przyjął ustawę, która ma na celu pobudzić włoską gospodarkę oraz doprowadzić do zwiększenia zatrudnienia poprzez m.in. inwestycje infrastrukturalne. Ustawa ta, potocznie zwana „Sblocca Italia”, przeznacza ok. 3,8 mld euro w latach 20132020 na realizację największych projektów infrastrukturalnych. Dodatkowego wsparcia finansowego na projekty budowlane można oczekiwać w ramach funduszy europejskich, których beneficjentem są również Włosi. Przykładowe planowane inwestycje infrastrukturalne to rozbudowa

linii C rzymskiego metra, automatyzacja przejazdów kolejowych na trasie Bolonia – Lecce, budowa tunelu pod przełęczą w Brenner, rozbudowa metra w Turynie oraz sieci tramwajowej we Florencji, modernizacja lotnisk w Salerno i Florencji.

Dobre relacje

Do największych włoskich podmiotów należą m.in. grupa Astaldi (prezentujemy zdjęcia z wybranych budów), Salini-Impregilo czy CMC, a 60% firm działających w sektorze to firmy jednoosobowe, z których ok. 1650 ma polskiego właściciela. Warto nadmienić, że polski i włoski sektor budowlany już od wielu lat łączą dobre relacje biznesowe. Przykładem na to może być udział tak dużych włoskich podmiotów jak Astaldi i Salini-Impregilo przy realizacji projektów budowlanych w Polsce oraz inwestycje producenta chemii budowlanej MAPEI w Trzebini i Gliwicach. Z kolei polscy pracownicy budowlani i podwykonawcy cieszą się we Włoszech opinią rzetelnych i wiarygodnych partnerów. Ponadto w ostatnim okresie utrwaliło się postrzeganie Polski jako kraju nowoczesnego, o dynamicznym rozwoju gospodarczym, co ma istotne znaczenie przy popycie na polskie produkty, w tym materiały budowlane. Niektórzy polscy przedsiębiorcy wykorzystują szanse, jakie daje kryzys gospodarczy we Włoszech, na

Budowa drogi krajowej 106 (Jonica)

umocnienie swojej pozycji na rynku. Dotyczy to zarówno poszerzenia sieci kontaktów, które w momencie rozkwitu gospodarczego pomogą w ekspansji firmy, jak również powolnego zajmowania miejsca upadających włoskich producentów materiałów budowlanych.

Polscy producenci na włoskiej fali

W związku z powyższym WPHI Rzym kładzie duży nacisk na promocję polskiego sektora budowlanego.

Kolejnym przedsięwzięciem promocyjnym o dużym znaczeniu dla sektora są targi budowlane SAIE w Bolonii. W zeszłorocznej edycji tych targów WPHI Rzym, przy współpracy z polską Izbą PrzemysłowoHandlową Budownictwa, na wspólnie zorganizowanym stoisku promował polskie wyroby wentylacyjne, elementy pokrycia dachów oraz drewniane rozwiązania konstrukcyjne. Odnotowujemy także rosnące zainteresowanie polskich producentów płytek ceramicznych włoskim rynkiem. Coraz więcej podmiotów z tej branży bierze udział w targach Cersaie w Bolonii, które uznawane są za jedne z najważniejszych w branży. Nasz wydział aktywnie wspiera polskich przedsiębiorców we współpracy nie tylko z partnerami z Włoch, ale również z Malty i Albanii. Pracownicy wydziału odpowiadają na zapytania polskich przedsiębiorców,

a dzięki dostępnym bazom danych mają możliwość generowania listy potencjalnych partnerów biznesowych. Ponadto informacje o przetargach oraz zapytania włoskich podmiotów gospodarczych są zamieszczane na Portalu Promocji Eksportu www.eksporter.gov.pl. Pełny wykaz świadczonych przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji usług można znaleźć w katalogu na stronie https:// roma.trade.gov.pl/pl/. ■

marzec 2015

ANCE www.ance.it ANDIL www.laterizio.it ANIE www.anie.it ANIMA www.anima.it ASCOMAC www.ascomac.it ASSOMET www.assomet.it ASSOVETRO www.assovetro.it CONFINDUSTRIA CERAMICA www.confindustriaceramica.it CONFINDUSTRA SERVIZI INNOVATIVI E TECNOLOGICI www.confindustriasi.it FEDERACCIAI www.federacciai.it FEDERBETON www.federbeton.it FEDERCHIMICA www.federchimica.it FEDERCOMATED www.federcomated.it FEDERLEGNOARREDO www.federlegnoarredo.it FEDERUNACOMA www.federunacoma.it OICE www.oice.it SITEB www.siteb.it.

Istotną z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy ulgą jest możliwość odliczenia 65% wydatków na działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa sejsmicznego budynków i poprawy ich wydajności energetycznej. Podstawowym działaniem w drugim przypadku jest wymiana okien i drzwi.

Jedną z charakterystycznych cech włoskiego rynku jest silna tendencja do tworzenia zrzeszeń i stowarzyszeń. Jeżeli chodzi o sektor budowlany, to w zależności od oferowanego produktu lub usługi warto nawiązać kontakt z następującymi organizacjami:

Builder

Rzym. Metro C, stacja Giardinetti

waŻNe oRGaNiZaCje

Zdjęcia: archiwum Astaldi

Mediolan. Nowe tereny targowe

Jednym z flagowych sektorów branży jest stolarka okienna i drzwiowa dofinansowywana w ramach branżowego programu promocji organizowanego przez Ministerstwo Gospodarki (działanie 6.5.1. POIG). Podczas dwóch kolejnych edycji targów budowlanych Made Expo w Mediolanie polscy producenci okien PCV mieli okazję przedstawić swoją ofertę, która spotkała się z dużym zainteresowaniem włoskich partnerów biznesowych. Wśród zalet polskich okien PCV wymieniana jest przede wszystkim ich dobra jakość i atrakcyjna cena. Warto tutaj wspomnieć o niekwestionowanym sukcesie firmy Oknoplast, która posiada we Włoszech ok. 560 salonów. W jej ślady poszedł Drutex, który w ostatnich miesiącach prowadził rozbudowaną kampanię reklamową we włoskich mediach.

prawo

biZnes

Konsorcjum na budowie Przemysław wierzbicki

adwokat, wspólnik zarządzający wierzbicki adwokaci i radcowie Prawni

jakub brzeski

Builder

marzec 2015

aplikant adwokacki wierzbicki adwokaci i radcowie Prawni

Przy zawieraniu z innymi przedsiębiorcami umów konsorcyjnych warto mieć na uwadze ryzyka, jakie wiążą się z funkcjonowaniem konsorcjum.

onsorcjum jest formą współpracy przedsiębiorców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego i realizujących to zamówienie. Instytucja konsorcjum nie została w sposób kompleksowy uregulowana w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Wypada jedynie wskazać na treść art. 23 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych („PZP”), zgodnie z którym wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia. W takim wypadku wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Do wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wykonawcy. Jeżeli oferta konsorcjum została wybrana, zamawiający może żądać przed zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego umowy regulującej współpracę tych wykonawców. Ponadto zgodnie z art. 141 PZP członkowie konsorcjum ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Warto zauważyć, że ustawodawca nie posługuje się terminem „konsorcjum”. Pojęcie to wyrosło z praktyki stosowania prawa. Konsorcjum nie stanowi odrębne-

go i samodzielnego podmiotu praw i obowiązków, lecz jest rodzajem umowy, w odniesieniu do stron której PZP przewiduje określone uprawnienia, obowiązki i ograniczenia.

Stosunki wewnątrz

Przy tworzeniu konsorcjum budowlanego konsorcjanci korzystają z zasady swobody umów wyrażonej w art. 3531 Kodeksu cywilnego. Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Co do zasady konsorcjanci mają swobodę w regulowaniu zasad wzajemnej odpowiedzialności w obrębie konsorcjum, podziału zadań i czynności przypisanych poszczególnym stronom umowy, wyboru pełnomocnika do reprezentowania konsorcjum w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego, a także podziału wynagrodzenia z tytułu realizacji zamówienia. Możliwe jest wprowadzenie do umowy konsorcjum m.in. klauzul obejmujących zobowiązanie jednego lub kilku konsorcjantów do zwolnienia innego członka lub członków konsorcjum z całości lub części odpowiedzialności względem zamawiającego w zakresie, w jakim ów członek lub członkowie przyczynili się do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej. Tym niemniej zamawiający – zgodnie z art. 141 PZP – będzie mógł zawsze dochodzić całości odszkodowania od każdego z konsorcjantów z osobna, a zwolnienie z całości lub części odpowiedzialności odniesie skutek na etapie dalszych rozliczeń regresowych między konsorcjantami. Konsorcjanci mogą dowolnie określić zasady wzajemnej odpowiedzialności w obrębie konsorcjum, w tym mogą taką wzajemną odpowiedzialność wyłączyć lub ograniczyć. Należy mieć jednak na uwadze, że zgodnie z art. 473. §1 Kodeksu cywilnego nieważne jest zastrzeżenie stanowiące, że dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie. Z tego względu – niezależnie od ewentualnych odmiennych zastrzeżeń umownych – konsorcjanci zawsze będą wzajemnie wobec siebie odpowiedzialni za szkody wyrządzone umyślnie.

Konsorcjum nie stanowi odrębnego i samodzielnego podmiotu praw i obowiązków, lecz jest rodzajem umowy, w odniesieniu do stron której PZP przewiduje określone uprawnienia, obowiązki i ograniczenia. W przypadku zawarcia umowy przez wszystkich konsorcjantów istnieje możliwość wprowadzenia do umowy solidarnej odpowiedzialność konsorcjantów za zobowiązania, tym niemniej nie ma takiej konieczności i nic nie stoi na przeszkodzie, by wprowadzić np. odpowiedzialność poszczególnych uczestników konsorcjum względem podwykonawcy tylko do określonej sumy stanowiącej część wynagrodzenia podwykonawcy. W tym aspekcie uwydatnia się jedna z podstawowych różnic między umową konsorcjum, która nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym, a umową spółki cywilnej – za zobowiązania spółki cywilnej (która, co warto podkreślić, nie jest osobą prawną ani też jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznawałaby zdolność prawną), wspólnicy odpowiedzialni są zawsze solidarnie. W przypadku zawarcia umowy z podwykonawcą przez część konsorcjantów tylko ta część konsorcjantów będzie odpowiedzialna za zobowiązania względem podwykonawcy, a pozostali członkowie konsorcjum nie będą odpowiadać za te zobowiązania. Również w tym wypadku od konkretnych zapisów umowy z podwykonawcą za-

Odpowiednie ukształtowanie umowy konsorcyjnej zmniejsza ryzyko ponoszenia negatywnych konsekwencji cudzych działań. Taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku dokonania przez inwestora zapłaty na rzecz podwykonawców za wykonane przez nich roboty budowlane na podstawie art. 6471 §5 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. W wyroku z dnia 17 września 2008 roku, sygn. akt III CSK 119/08 Sąd Najwyższy dopuścił – w określonych przypadkach – możliwość solidarnej odpowiedzialności uczestników konsorcjum w stosunku do inwestora, który wypłacił wynagrodzenie na rzecz podwykonawców, którzy nie uzyskali wynagrodzenia od uczestnika konsorcjum, z którym łączyła ich umowa podwykonawcza. Wypada jednak zauważyć, że nie jest do końca jasne, w jaki sposób należałoby odnieść takie rozwiązanie do ugruntowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, zgodnie z którym inwestor, spłacając zobowiązanie generalnego wykonawcy wobec podwykonawcy, zaspokaja cudzy dług i wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela (podwykonawcy) na podstawie art. 518 §1 Kodeksu cywilnego (por. m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dn. 17 lutego 2011 r., IV CSK 293/10). Może się bowiem wydawać, że z utrwalonej koncepcji wstąpienia inwestora w prawa zaspokojonego wierzyciela wynikałoby, że inwestorowi po zapłacie wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy przysługuje roszczenie jedynie względem tego uczestnika konsorcjum, który został „wyręczony” przez inwestora w zapłacie wynagrodzenia należnego podwykonawcy. Warto ponadto zauważyć, że problemy z regulowaniem zobowiązań wobec podwykonawców mogą stanowić podstawę do odstąpienia przez zamawiającego od umowy z wykonawcą ze względu na wielokrotne dokonywanie bezpośredniej zapłaty przez zamawiającego na rzecz podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy lub konieczność dokonania bezpośrednich zapłat na sumę większą niż 5% wartości umowy w sprawie zamówienia publicznego. Taką podstawę odstąpienia od umowy przewiduje art. 143c ust. 7 PZP. Nietrudno zauważyć, że w tym kontekście niewywiązywanie się przez jednego z konsorcjantów ze zobowiązań wobec podwykonawców może odnieść wymierny i negatywny skutek wobec całego konsorcjum. Podobnie, negatywnym następstwem braku rzetelności jednego z konsorcjantów w stosunkach z podwykonawcami może być potrącanie przez zamawiają-

marzec 2015

Rozpatrując zasady odpowiedzialności konsorcjum i jego członków względem osób trzecich, należy poczynić rozróżnienie według kryterium podmiotowego odnoszącego się do podmiotów wchodzących z konsorcjum i konsorcjantami w stosunki prawne. Art. 141 PZP stanowi, że członkowie konsorcjum ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Jest to odpowiedzialność względem zamawiającego, który może się domagać zapłaty całości odszkodowania od każdego z członków konsorcjum. O tym, czy i w jakich częściach konsorcjant, który zaspokoił żądania zamawiającego, może żądać zwrotu od pozostałych uczestników konsorcjum, decyduje treść umowy konsorcjum, a w przypadku braku uregulowania tej materii w umowie konsorcjum, każdy z uczestników konsorcjum powinien dokonać zwrotu w częściach równych. Inaczej kształtuje się natomiast odpowiedzialność członków konsorcjum względem podwykonawców. Należy w tym aspekcie wskazać, że możliwe jest zawarcie umowy z podwykonawcą przez wszystkich członków konsorcjum, przez niektórych członków konsorcjum lub przez jednego tylko członka konsorcjum.

Stosunek konsorcjum wobec osób trzecich

leży, czy odpowiedzialność tej części członków konsorcjum, która zawarła umowę z podwykonawcą, będzie solidarna, czy też nie. W przypadku zawarcia umowy z podwykonawcą przez tylko jednego z członków konsorcjum, odpowiedzialność wobec podwykonawczy będzie ponosił tylko ten jeden członek konsorcjum. Warto mieć jednak na uwadze pewną szczególną grupę przypadków, w których ekonomiczny ciężar wynikający z umów o roboty budowlane z podwykonawcami, które zostały zawarte przez jednego konsorcjanta, może zostać przeniesiony na pozostałych członków konsorcjum

Builder

Ponadto konsorcjanci mają swobodę w podziale zadań przypadających na poszczególnych uczestników, w tym także mogą wprowadzić do umowy konsorcjum takie rozwiązania, które pozwalałyby na wykonanie części zamówienia przez innych konsorcjantów niż konsorcjanci przypisani pierwotnie do tych zadań w wypadkach, gdyby wykonanie prac w terminie przez owego pierwotnie przypisanego konsorcjanta było utrudnione lub niemożliwe z uwagi np. na brak wolnych zasobów ludzkich lub materiałowych.

prawo

BIZNES

cego kwot wypłaconych podwykonawcom z wynagrodzenia należnego całemu konsorcjum jako wykonawcy. Na marginesie należy jedynie wskazać, że przepisy PZP rozszerzają solidarną odpowiedzialność inwestora z wykonawcą zamówienia publicznego na roboty budowlane za zapłatę wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy o przypadki, gdy przedmiotem umowy podwykonawczej są dostawy lub usługi niebędące robotami budowlanymi. Celowa wydaje się zatem współpraca oraz zapewnienie pełnego przepływu informacji, a także prowadzenie konsultacji między uczestnikami konsorcjum w przedmiocie umów zawieranych przez poszczególnych członków z podwykonawcami. W tym kontekście warto także w odpowiedni sposób uregulować w umowie konsorcjum materię wzajemnych rozliczeń regresowych.

Builder

marzec 2015

Umowa konsorcjum a prawo ochrony konkurencji

Podmioty mające zamiar ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane w ramach konsorcjum powinny mieć na uwadze okoliczność, że w niektórych przypadkach konsorcjum może zostać uznane za porozumienie ograniczające konkurencję polegające na uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu zakresu prac lub ceny. Takie rozstrzygnięcie w odniesieniu do konsorcjum zapadło w decyzji Prezesa UOKiK z dnia 31 grudnia 2012 roku RLU 38/2012, a ponadto na możliwość naruszania prawa konkurencji przez porozumienia konsorcyjne wskazano w raporcie UOKiK pt. „System zamówień publicznych a rozwój konkurencji w gospodarce”.

Zgodnie z art. 141 PZP członkowie konsorcjum ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. W odniesieniu do stanowiska wyrażanego przez UOKiK ryzyko naruszenia konkurencji spowodowane ubieganiem się o udzielenie zamówienia publicznego przez konsorcjum jest wyższe w przypadku, gdy członkami konsorcjum są duże podmioty, które spełniałyby samodzielnie warunki udziału w przetargu, a ponadto miałyby realną szansę na samodzielne zwycięstwo w przetargu. W przypadku stwierdzenia naruszenia prawa konkurencji Prezes UOKiK może nałożyć na uczestników porozumienia kary pieniężne w wysokości do 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kar. W przypadku, gdy przedsiębiorca w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary nie osiągnął obrotu lub osiągnął obrót w wysokości nieprzekraczającej równowartości 100 tys. euro, Prezes UOKiK, nakładając karę pieniężną, uwzględnia średni obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w trzech kolejnych latach obrotowych poprzedzających rok nałożenia kary. Z kolei w przypadku, gdy przedsiębiorca nie osiągnął obrotu w okresie trzyletnim lub gdy obrót przedsiębiorcy obliczony na podstawie tego przepisu nie przekracza równowartości 100 tys. euro, Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10 tys. euro. Odrębne kary może nałożyć na przedsiębiorców Prezes UOKiK w przypadku utrudniania przez nich prowadzenia postępowania antymonopolowego.

Oczywiście nie każdy przypadek utworzenia konsorcjum przez podmioty samodzielnie spełniające warunki udziału w przetargu uznać należałoby za naruszenie prawa konkurencji. W przypadku rozpatrywania danej konkretnej sprawy znaczenie ma dający się odczytać rzeczywisty cel zawarcia porozumienia oraz inne specyficzne dla danej sprawy okoliczności. O wyjątkowości rozstrzygnięć Prezesa UOKiK uznających konsorcjum za porozumienie ograniczające konkurencję świadczy znikoma liczba rozstrzygnięć Prezesa UOKiK w tym przedmiocie. Przy zawieraniu z innymi przedsiębiorcami umów konsorcyjnych warto mieć na uwadze wszelkie ryzyka, jakie wiążą się z funkcjonowaniem konsorcjum. Odpowiednie ukształtowanie umowy konsorcyjnej zmniejsza ryzyko ponoszenia negatywnych konsekwencji cudzych działań. Nietrudno jednak zauważyć, że – podobnie jak na wielu innych polach działalności – kluczowe znaczenie dla osiągnięcia korzyści z realizacji zamówień w ramach konsorcjum ma znajdujące obiektywne podstawy wzajemne zaufanie, jakim darzą się konsorcjanci. Niezależnie bowiem od przyjętej formy współpracy z innymi uczestnikami rynku w przypadku obcowania z nieuczciwymi lub nierzetelnymi partnerami biznesowymi ryzyko prowadzonej działalności rośnie. Istnieje szeroki wachlarz możliwości odnośnie ukształtowania praw i obowiązków umowy konsorcyjnej i z tego powodu warto poddać potencjalne zapisy umowne gruntownej analizie – w taki sposób, by należycie zabezpieczyć swoje interesy na wypadek wystąpienia negatywnych zdarzeń w okresie obowiązywania umowy konsorcyjnej. Dobrze skonstruowana umowa konsorcyjna będzie jednocześnie chronić interesy konsorcjantów i otwierać przed nimi możliwości działania nieosiągalne dla nich w przypadku nieprzystąpienia do konsorcjum. Z kolei brak pełnej świadomości prawnej konsorcjanta na etapie zawierania umowy konsorcjum może prowadzić do jego potencjalnego pokrzywdzenia w przyszłości. n

adw. Przemysław Wierzbicki Wspólnik zarządzający kancelarii Wierzbicki Adwokaci i Radcowie Prawni. Specjalizuje się w obsłudze prawnej obrotu gospodarczego oraz w sporach sądowych, w tym z zakresu usług finansowych i zamówień publicznych. Ma wieloletnie doświadczenie w doradztwie z zakresu ochrony konsumenta dla firm świadczących usługi masowe dla ludności, w tym z branży finansowej i deweloperskiej. Uczestniczył w precedensowych postępowaniach sądowych, m.in. przed Trybunałem Konstytucyjnym i przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu. Jest autorem licznych artykułów prasowych i prelegentem na wielu konferencjach.

Jakub Brzeski aplikant adwokacki, Kancelaria Wierzbicki Adwokaci i Radcowie Prawni Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje przy różnych projektach, między innymi z zakresu sporów cywilnych i gospodarczych oraz korporacyjnej obsługi spółek prawa handlowego. W kręgu jego zainteresowań leży również prawo zamówień publicznych.

Urządzenia grzewcze Junkers Immergas Defro De Dietrich Termet Buderus 0,0

8,0

10,0

12,0

14,0

ŵĂƌŬĂ Ž ĚŽďƌĞũ ũĂŬŽƑĐŝ

ĨƵŶŬĐũŽŶĂůŶŽƑđͬ ƉƌĂŬƚǇĐǌŶŽƑđ

ŬŽƐǌƚ ĂĚĞŬǁĂƚŶǇ ĚŽ ŬŽƌǌǇƑĐŝ

marka znana/ popularna

ŶĂũŶŝǏƐǌǇ ŬŽƐǌƚ

ƉƌŽŵŽĐũĂ ǁ ƉƵŶŬĐŝĞ ƐƉƌǌĞĚĂǏǇ

bezproblemowy, dobry serwis

marka polecana przez innych wykonawców

przyzwyczajenie

ƌſĚųŽ͗ ASM – ĞŶƚƌƵŵ ĂĚĂŷ ŝ ŶĂůŝǌ ZǇŶŬƵ ŶĂ ƉŽĚƐƚĂǁŝĞ ƌĂƉŽƌƚƵ ͣDĂƌŬĂ ŽŬŝĞŵ ǁǇŬŽŶĂǁĐǇ” ASM – CENTRUM B$'$Ĝ I ANALIZ RYNKU

1DMF]ēħFLHM SROHFDQD PDUND grzejników (w %, N=300) Purmo Kermi CosmoNOVA - VNH Fabryka Grzejników Radson Buderus Armatura Kraków 0,0

5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0

ASM – CENTRUM B$'$Ĝ I ANALIZ RYNKU ƌſĚųŽ͗ ASM – ĞŶƚƌƵŵ ĂĚĂŷ ŝ ŶĂůŝǌ ZǇŶŬƵ ŶĂ ƉŽĚƐƚĂǁŝĞ ƌĂƉŽƌƚƵ ͣDĂƌŬĂ ŽŬŝĞŵ ǁǇŬŽŶĂǁĐǇ”

ŵĂƌŬĂ Ž ĚŽďƌĞũ ũĂŬŽƑĐŝ

ŬŽƐǌƚ ĂĚĞŬǁĂƚŶǇ ĚŽ ŬŽƌǌǇƑĐŝ

ĨƵŶŬĐũŽŶĂůŶŽƑđͬ ƉƌĂŬƚǇĐǌŶŽƑđ

marka znana/ popularna

ŶĂũŶŝǏƐǌǇ ŬŽƐǌƚ

przyzwyczajenie

&]\QQLNL GHF\GXMĎFH R SROHFDQLX JU]HMQLNyZ (w %, N=300)

ƉƌŽŵŽĐũĂ ǁ ƉƵŶŬĐŝĞ ƐƉƌǌĞĚĂǏǇ

70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0

marka polecana przez innych wykonawców

W przypadku kotłów grzewczych najczęściej polecaną marką jest Vaillant z 13,0% poparciem. Kolejny na podium Viessmann zyskał 9,8% wskazań, a trzecią lokatę uzyskał Junkers z wynikiem 8,7%. Wśród polecanych przez wykonawców marek grzejników na szczególną uwagę zasługuje Purmo, z niemal jedną trzecią (31,3%) spontanicznych wskazań. Marka Kermi zyskała 9,7%

6,0

&]\QQLNL GHF\GXMĎFH R SROHFDQLX NRWãyZ JU]HZF]\FK (w %, N=300)

ĞƐƚĞƚǇŬĂ ŝ ǁǇŐůČĚ

Najczęściej polecane marki

4,0

70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0

ĚųƵŐŝ ŽŬƌĞƐ ŐǁĂƌĂŶĐũŝ

adanie, przeprowadzone na reprezentatywnej próbie w pierwszym kwartale 2014 r., dostarczyło informacji uzyskanych na podstawie spontanicznych odpowiedzi respondentów – fachowców zajmujących się montażem urządzeń grzewczych. Wyniki stanowią między innymi źródło informacji na temat marek najczęściej polecanych przez instalatorów kotłów i grzejników. Fachowcy zajmujący się montażem instalacji CO bardzo chętnie polecają zarówno marki produktów, jak i same rozwiązania. Robią to średnio w 8 na 10 przypadków (77,5%). Proponowane przez instalatorów rozwiązania i marki stosowane są przez zdecydowaną większość inwestorów – w 83,2% przypadków rekomendowany przez wykonawcę produkt zostaje zainstalowany.

2,0

ƌſĚųŽ͗ ASM – ĞŶƚƌƵŵ ĂĚĂŷ ŝ ŶĂůŝǌ ZǇŶŬƵ ŶĂ ƉŽĚƐƚĂǁŝĞ ƌĂƉŽƌƚƵ ͣDĂƌŬĂ ŽŬŝĞŵ ǁǇŬŽŶĂǁĐǇ” ASM – CENTRUM B$'$Ĝ I ANALIZ RYNKU

ƌſĚųŽ͗ ASM – ĞŶƚƌƵŵ ĂĚĂŷ ŝ ŶĂůŝǌ ZǇŶŬƵ ŶĂ ƉŽĚƐƚĂǁŝĞ ƌĂƉŽƌƚƵ ͣDĂƌŬĂ ŽŬŝĞŵ ǁǇŬŽŶĂǁĐǇ”

wskazań, a CosmoNOVA – VNH Fabryka Grzejników, z wynikiem 4,7%, znajduje się na trzecim miejscu.

Czynniki decydujące o wyborze

Wśród czynników decydujących o wyborze marki kotła/grzejnika na pierwszym

Opracowanie: ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. www.asm-poland.com.pl

Vaillant Viessmann

miejscu znajduje się dobra jakość (62,6%/64,3%), kolejne zaś to funkcjonalność/praktyczność (30,0%/22,6%) i koszt adekwatny do korzyści (27,2%/27,7%). Na podobnym poziomie kształtuje się znaczenie czynników związanych z handlem i dystrybucją. Warto natomiast zwrócić uwagę na to, że czynnik o znikomym znaczeniu w przypadku kotłów grzewczych – przyzwyczajenie do marki (3,7%) – w przypadku grzejników plasuje się dużo wyżej, na szóstym miejscu (6,8%). Wskazania rankingu Budowlana Marka Roku potwierdziły wysoką pozycję najczęściej stosowanych w ubiegłym roku marek urządzeń grzewczych polecanych przez wykonawców. Corocznie podejmowane przez firmę ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku ogólnopolskie badanie ankietowe, które pozwala wyłaniać marki materiałów budowlanych cieszące się największym zaufaniem wykonawców, jest realizowane techniką CATI (wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny) na próbie ponad 2 tys. firm wykonawczych. Preferencje fachowców zostają precyzyjnie określone dzięki próbie badawczej sprofilowanej dla każdej z kilkudziesięciu kategorii produktowych. Pozwala to wyłonić marki, które w danym segmencie cieszą się największą renomą i popularnością. Co ważne, respondenci wskazują marki produktów w sposób spontaniczny (bez podpowiedzi zawartych w kafeterii).

Builder

ASM – CENTRUM B$'$Ĝ I ANALIZ RYNKU

1DMF]ēħFLHM SROHFDQD PDUND NRWãyZ JU]HZF]\FK (w %, N=300)

ĚŽƐƚħƉŶŽƑđ ƉƌŽĚƵŬƚƵ

Eksperci ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku na podstawie badania wykonawców wskazali głównych graczy na rynku urządzeń grzewczych.

marzec 2015

a preferencje wykonawców

raport

BIZNES

Inwestycje komercyjne Michał Oksiński

Builder

marzec 2015

redaktor portalu Kompasinwestycji.pl

Spośród inwestycji komercyjnych najbardziej rozwojowy jest rynek biurowy. Najaktywniejszym inwestorem jest Echo Investment z wynikiem 10 projektów, w tym siedmiu w realizacji i trzech w planach. Na rynku biurowym jako generalny wykonawca najlepiej radzi sobie Skanska. Firma ma w portfelu 18 inwestycji z tego sektora. Na podstawie projektów wpisanych do bazy serwisu KompasInwestycji.pl (która zawiera średnie i duże inwestycje z terenu całej Polski) przygotowaliśmy zestawienie inwestycji komercyjnych z sektorów: „hotele, pensjonaty, budynki zakwaterowania”, biurowego, obiektów handlowo-usługowych oraz magazynów i centrów logistycznych. Bierzemy pod uwagę projekty których rozpoczęcie zaplanowano od pierwszego kwartału 2014 roku. Zestawienie obejmuje zarówno inwestycje zakończone, będące w toku, jak i planowane przedsięwzięcia. Prezentujemy porównanie inwestorów oraz generalnych wykonawców pod względem liczby prowadzonych inwestycji.

Inwestorzy

W naszym zestawieniu najbardziej aktywnych inwestorów działających w sektorze „hotele, pensjonaty, budynki zakwaterowania” prowadzą dwie firmy. Pierwsza z nich to Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Bydgoszczy. Odpowiada on za sześć projektów, odnoszą się one jednak wyłącznie do budynków zakwaterowania, głównie koszarowych. Warto zaznaczyć, że aż cztery z nich są na etapie wizji. Również sześć projektów ma na koncie Grupa Hotelowa Orbis.

W części z nich występuje jako franczyzodawca marki posiadający duży wpływ na ostateczny kształt inwestycji. Budowa hotelu Ibis Wrocław została wstrzymana, Orbis ma w realizacji projekty modernizacji Hotelu Gdynia i budowy obiektu w Siedlcach. Hotel Ibis Styles Grudziądz jest na etapie projektowania, natomiast hotel Ibis Poznań Północ czeka na wybór generalnego wykonawcy. W gronie inwestycji własnych na etapie wizji należących do Orbis znajduje się projekt budowy hotelu ul. Jana Heweliusza w Gdańsku. Po cztery inwestycje posiadają: Zdrojowa Invest i Qualia Development. Pierwsza z firm ma na koncie realizację dwóch etapów budowanego za ponad ćwierć miliarda złotych kompleksu hotelowo-apartamentowego Baltic Park Molo w Świnoujściu oraz projektowany hotel z aquaparkiem w Szklarskiej Porębie, gdzie na siedmiohektarowej działce Zdrojowa Invest zrealizuje kompleks hotelowy z 250 pokojami w standardzie cztero- i pięciogwiazdkowym oraz centrum sportowo-rekreacyjne. Wartość inwestycji szacuje się na ok. 100 mln zł. Jedna inwestycja Zdrojowej została wstrzymana. Chodzi o szacowany na 120 mln zł projekt Dwie Wieże w Kudowie Zdroju.

Kompleks miał obejmować dwa hotele: cztero- i pięciogwiazdkowy. W czołówce najaktywniejszych inwestorów działających w sektorze budynków biurowych znajdują się trzy firmy: Ghelamco Poland, Echo Investment i AIG/Lincoln Polska. Mają po 10 inwestycji na koncie. W przypadku Ghelamco aż osiem zostało wstrzymanych. Na etapie projektowania znajduje się pierwszy etap Synergy Business Park we Wrocławiu, natomiast na etapie wizji pozostaje kompleks biurowy przy ul. Romanowicza w Krakowie. Echo Investment ma w realizacji projekty: kompleks biurowy Tryton w Gdańsku, 155-metrowy Q22 w Warszawie, wrocławski Nobilis Business House, I etap Opolska Business Park w Krakowie, West Gate we Wrocławiu, II etap A4 Business Park w Katowicach i II etap Parku Rozwoju w Warszawie. Na etapie projektowania znajdują się trzy pozostałe inwestycje: budynki biurowe przy ul. Taśmowej i przy Beethovena w Warszawie oraz park biurowy przy Najaktywniejsi inwestorzy w sektorze biurowym AIG/Lincoln Polska Sp. z o.o.

Echo Investment S.A.

Ghelamco Poland Sp. z o.o.

Skanska Property Poland Sp. z o.o.

EURO STYL Sp. z o.o. S.K.A.

Vastint Poland Sp. z o.o. (wcześniej SwedeCenter Sp.

Buma S.A.

Vantage Development S.A.

Polski Holding Nieruchomości PHN S.A.

Capital Park Sp. z o.o.

Europejskie Centrum Inwestycyjne ECI S.A.

Grupa Inwestycyjna Hossa S.A.

PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Auto-Pol Serwis Sp. z o.o. s.k.a.

Garvest Real Estate Cooperatief U.A.

Gaz-System S.A.

Globe Trade Centre S.A.

Griffin Real Estate Sp. z o.o. Sp.k.

Hochtief Development Poland Sp. z o.o.

Qualia Development Sp. z o.o. (zmiana nazwy z: PKO

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Bydgoszczy

Rejonowy Zarząd Infrastruktury Zielona Góra

Stołeczny Zarząd Infrastruktury

TriGranit Development Polska Sp. z o.o.

Yareal Polska Sp. z o.o.

3 Źródło: Kompasinwestycji.pl

ERBUD S.A.

HOCHTIEF POLSKA S.A.

Budimex S.A.

Arbud Nieruchomości Sp. z o.o.

Consteel Sp. z o.o.

Grupa Inwestycyjna Hossa S.A.

AWBUD S.A.

RD bud Sp. z o.o.

Warbud S.A.

ALLCON Budownictwo Sp. z o.o. S.K.A.

Ataner Sp. z o.o.

Eiffage Polska Budownictwo S.A.

ELWOZ Sp. z o.o.

Forbau Sp. z o.o.

Ghelamco Poland Sp. z o.o.

Mirbud S.A.

Pekabud Morasko Sp. z o.o.

PORR (POLSKA) S.A.

Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych i Transportowych Cechi

TEKTONIKA Sp. z o.o.

UNIBEP S.A.

2 Źródło: Kompasinwestycji.pl

ul. Hetmańskiej w Poznaniu. AIG/ Lincoln Polska ma w portfelu jedną wstrzymaną inwestycję – drugi budynek kompleksu biurowego Radom Office Park. Spółka prowadzi obecnie budowę trzeciego etapu The Park Warsaw i projektuje stołeczną inwestycję Lincoln Park, która ma być realizowana w VI etapach. W sektorze obiektów handlowousługowych liderem jest Rank Progress. W portfelu spółki znajduje się 16 projektów, z czego siedem zostało wstrzymanych (budowa centrum handlowego w Turawie i parków handlowych w Jarosławiu, Jaworznie, Nowym Targu, Skarżysku Kamiennej, Tychach i Zawierciu). W omawianym okresie czasu inwestor zrealizował jeden projekt – budowę II etapu parku handlowego Miejsce Piastowe. Na etapie projektowania znajdują się 3 inwestycje: Centrum Handlowe Jaroty, Centrum handlowe w Kołobrzegu oraz Galeria handlowa w Wejherowie. W najbliższym czasie powinna ruszyć budowa Galerii Aviator w Mielcu – inwestycja ma już generalnego wykonawcę i pozwolenie na budowę. Na etapie

W 2015 r. na rynku przybędzie ok. 900 tys. m2 powierzchni biurowej, natomiast w 2016 r. – ok. 700 tys. m2

marzec 2015

BUMA CONTRACTOR SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOW

Builder

Skanska S.A.

wizji znajdują się cztery inwestycje Rank Progress: Makroregionalne Centrum Handlowe w Kielcach, Regionalne Centrum Handlowe Terespol, II etap Bramy Pomorza oraz centrum handlowe w podwarszawskiej gminie Wiązowna. Na drugim miejscu najaktywniejszych inwestorów w sektorze obiektów handlowo-usługowych znajduje się ITM POLSKA rozwijająca w Polsce dwie marki: Intermarché oraz Bricomarché. W naszym zestawieniu spółka odpowiada za 15 projektów, z czego dwa zostały zakończone, a trzy są w budowie. Pozostałe znajdują się na etapach przed realizacją – projektowania (4), wyboru generalnego wykonawcy (3), generalny wykonawca wybrany (3). W sektorze „budynki magazynowe, centra logistyczne” najaktywniejszym deweloperem jest Panattoni Europe. W omawianym okresie firma prowadziła 22 inwestycje. Trzy z nich są wstrzymane (Centrum Usług Magazynowych w Czeladzi, Panattoni Park Mysłowice – budynek 8 oraz Wrocław Industrial Park), siedem projektów zostało zakończonych (Wrocław Industrial Park, hala 2. w centrum logistycznym Amazon, rozbudowa Panattoni Park Łódź East i kompleksu produkcyjnego K-Flex, I etap Panattoni Park Poznań III, Panattoni Park Stryków oraz Panattoni Park Wrocław III – Budynek 1). Obecnie sześć inwestycji jest na różnych etapach realizacji, dwie – Panattoni Park Bydgoszcz oraz 2. Budynek Panattoni Park Wrocław III – w fazie projektowania. Panattoni Europe ma w planach cztery projekty dotyczące różnych etapów realizacji Panattoni Park Poznań IV. Na drugiej pozycji uplasował się Goodman Poland. Firma odpowiada za dziewięć projektów, z czego pięć zostało zakończonych: centrum logistyczno – spedycyjne Goodman w Żdżarach, podpoznańskie centrum magazynowo – dystrybucyjne dla Grupy Muszkieterów, Cracow Airport Logistic Centre – etap III, kompleks logistyczny Niepruszewo, Sosnowiec Logistics Centre – etap I. Dla dwóch inwestycji spółki zakończono projektowanie (rozbudowa Goodman Logistic Center w Pabianicach i II etap Sosnowiec Logistics Centre), natomiast II etap Pomorskiego Centrum Logi-

reklama

Najaktywniejsi generalni wykonawcy w sektorze biurowym

raport

BIZNES marzec 2015

52 Builder

Najaktywniejsi inwestorzy w sektorze handlowo-usługowym

Najaktywniejsi generalni wykonawcy w sektorze handlowo-usługowym

Rank Progress S.A.

ERBUD S.A.

ITM POLSKA Sp. z o.o.

BESTA Przedsiębiorstwo Budowlane Sp. z o.o.

Lidl Polska Sp. z o.o.

Mirbud S.A.

Echo Investment S.A.

11 10

Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane BUDECON S.A.

Inter IKEA Centre Polska S.A. Kleba Invest S.A. (d. Wittman)

Polskie Koleje Państwowe S.A. ( PKP S.A.)

Zakład Budowlano Remontowy BUDREM Sp. z o.o. S.K.

Dekada Realty Sp. z o.o.

P.A. NOVA S.A.

Kaufland Polska Markety Sp. z o.o.

Skanska S.A.

Abrava Sp. z o.o. IGP S.K.A.

Usługi Drogowo-Budowlane i Kanalizacyjne ARKA BUD Artur

Mayland Real Estate Sp. z o.o.

Budimex S.A.

Adept Investment Sp. z o.o.

ITSC Polska Sp. z o.o.

Apollo Rida Poland Sp. z o.o.

RO.SA.-HALE SP. Z O.O.

Elbfonds Development Sp. z o.o.

Signum Przemysław Haraj

Jeronimo Martins Polska S.A.

Strabag Sp. z o.o.

Auchan Polska Sp. z o.o.

WODROL Spółka z o.o. Lublin

Carrefour Polska Sp. z o.o.

Agmet Sp. z.o.o.

Immochan Polska Sp. z o.o.

Budner S.A.

P.A. NOVA S.A.

CONRAD Sp. z o.o.

Pinnacle Poland sp. z o.o.

CZARBUD Usługi Remontowo-Budowlane

AdV Por Property Investment S.A. S.K.A.

Dekpol S.A.

Atrium Poland Real Estate Management Sp. z o.o.

Eiffage Polska Budownictwo S.A.

Centrum Development & Investments Polska Sp. z o.o

Getmar Miazek Grzegorz Usługi Remontowo‑Budowlane

Griffin Real Estate Sp. z o.o. Sp.k.

Grafit Sp. z o.o.

Katharsis Development Sp. z o.o.

INTERBUD Lublin S.A.

Krokus Sp. z o.o.

Korporacja Budowlana Doraco Sp. z o.o.

McKinlay Development Sp. z o.o.

Pol-Swed Projekt Sp. z o.o.

MERKURY MARKET Sp. z o.o. S.K.

PRO-BUD S.A.

RD bud Sp. z o.o.

Yoneco Sp. z o.o.

METRO PROPERTIES SP. Z O.O.

Polimeni International

Polski Holding Nieruchomości PHN S.A.

TK Development Polska Sp. z o.o.

Zakład Budowlano Remontowy BUDREM Sp.z o.o. S.

Żródło: Kompasinwestycji.pl

stycznego jest na etapie wyboru generalnego wykonawcy. Goodman Poland ma w planach odkupienie użytkowanych przez Grupę Muszkieterów obiektów magazynowo-biurowych przy ul. Janikowskiej w Poznaniu. Inwestor zamierza przeprowadzić remont i przebudowę kompleksu.

Generalni wykonawcy

W zestawieniu generalnych wykonawców z największą liczbą inwestycji z sektora „hotele, pensjonaty, budynki zakwaterowania”, których rozpoczęcie zaplanowano od pierwszego kwartału 2014 roku, najlepszy wynik trzech inwestycji wypracowały firmy: Skanska, Eiffage Polska Bu-

Źródło: Kompasinwestycji.pl

downictwo i Budimex. Skanska prowadzi przebudowę Domu Studenckiego Przegubowiec we Wrocławiu, budowę Hotelu Ambasador w Łodzi (200 pokoi) i apartamentów rekreacyjnych w Pogorzelicy. Wszystkie te inwestycje posiadają wartość do 50 mln zł. Z kolei Eiffage Polska Budownictwo prowadzi budowę (obecnie na etapie stanu surowego) OVO Wrocław – kompleksu apartamentów, biur i pięciogwiazdkowego hotelu Hilton. Jego realizacja pochłonie 260 mln zł. Eiffage Polska Budownictwo odpowiada również za dwie in-

Rok 2015, podobnie jak miniony, będzie korzystny dla rynku przemysłowo-logistycznego. Jego główną siłą napędową jest sektor e-commerce, branża motoryzacyjna i przemysł lekki.

westycje o wartości do 50 mln zł – dom spokojnej starości we Wrocławiu i czekający na rozpoczęcie budowy Radisson Blu Hotel & Residences w Zakopanem (158 pokoi). Budimex finalizuje realizację zespołu pensjonatowo – apartamentowego Aquamarina Świnoujście i przymierza się do rozpoczęcia budowy dwóch kompleksów koszarowych. Każda z tych inwestycji te nie przekracza swoją wartością 50 mln zł. Liderem sektora budynków biurowych została Skanska – ma w portfelu 18 inwestycji, z czego większość o wartości do 50 mln zł. Firma prowadzi obecnie realizację 10 projektów, na etapie projektowania znajdują się cztery inwestycje: trzeci etap Atrium South w Warszawie, budynek Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu oraz dwa etapy Silesia Business Park w Katowicach. W najbliższych miesiącach ma rozpocząć się budowa kompleksu biurowego Generation Park w Warszawie (wartość z przedziału 50-100 mln zł), przebudowa budynku koszarowego w Tarnowskich Górach oraz realizacja biurowca Maraton w Poznaniu (wartość z przedziału 50-100 mln zł). Na etapie wizji jest koncepcja budowy biurowca przy ul. Składowej w Łodzi. Drugą pozycję wśród najaktywniejszych generalnych wykonawców w sektorze biurowym zajmuje Buma Contractor z 7 projektami. Wszystkie mają wartość do 50 mln zł i są zlokalizowane w Krakowie. W realizacji znajduje się pięć: krakowski biurowiec Benaco, budynek biurowy przy al. Pokoju, DOT Office, Quattro Business Park – budynek Five. Dwie inwestycje, dla których zakończono projektowanie to II i III etap DOT Office. W sektorze obiektów handlowousługowych najbardziej aktywnym generalnym wykonawcą jest Erbud z wynikiem ośmiu projektów. Zakończone zostały trzy z nich: Dekada Brodnica, Galeria Galaktyka we Wrocławiu oraz Retail Park Bielsko. Pozostałych pięć inwestycji jest w realizacji. Wśród nich znajduje się projekt o znacznej wartości – warszawska Hala Koszyki. Inwestorem kompleksu handlowo-biurowego jest Griffin Group. Inwestycja warta jest około 81 mln euro i ma być gotowa w drugiej połowie 2016 roku. Pozostałe obiekty w budowie to: Centrum Handlowe Nowy Rynek w Jeleniej Górze, Galeria Grona Park w Zielonej Górze, Dekada Malbork i – projekt szacowa-

Skanska S.A.

Millenium Logistic Parks (MLP)

GOLDBECK Sp. z o.o.

Depenbrock Polska Sp. z o.o.

Piotr i Paweł S.A.

RO.SA.-HALE SP. Z O.O.

ProLogis Poland Management Sp. z o.o.

CoBouw Polska Sp. z o.o.

Jakon Sp. z o.o.

AIG/Lincoln Polska Sp. z o.o.

Mirbud S.A.

Centrum Magazynowe Hutnicza Sp. z o.o.

Goodman Poland Sp. z o.o.

General Logistics Systems Poland Sp. z o.o.

Kajima Poland Sp. z o.o.

Jeronimo Martins Polska S.A.

Skalski Sp. z o. o. Sp. k.

Amwin Sp. z o.o. Sp.k.

MEGA S.A.

BIN BIURO INŻYNIERSKIE Sp. z o.o.

PCC Intermodal S.A.

Budimex S.A.

COMMERCECON Sp. z o.o. S.K.

Segro Poland

Dekpol S.A.

Wojskowy Zarząd Infrastruktury w Poznaniu

ERBUD S.A.

Zarząd Morskiego Portu Gdańsk SA

Feerum S.A.

7R Logistic S.A.

Firma Budowlana ANNA-BUD Sp. z o.o.

Llentabhallen Sp. z o.o.

Biuro Inwestycji Kapitałowych S.A.

MCM Project Sp. z o.o.

Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny Sp. z o.o

Przedsiębiorstwo Budowlane Ambit Sp. z o.o.

Steel-Building Sp. z o.o.

Clean&Carbon Energy S.A.

Strabag Sp. z o.o.

DL Invest Group Sp. z o.o.

TRASKO-INWEST Sp. z o.o.

Euro-Trade Sp. z o.o.

Eurocash S.A.

Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Inżynierii Przemysłowej Sp. z

Jakon Sp. z o.o.

Nova Trading S.A.

Polski Holding Nieruchomości PHN S.A.

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie

Selgros Sp. z o.o.

Sevroll-System Sp. z o.o.

Urząd Miasta Chełm

WAN S.A.

Raben Polska Sp. z o.o.

Lidl Polska Sp. z o.o.

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Bydgoszczy

Barter S.A.

Źródło: Kompasinwestycji.pl

ny na 120 mln zł – Galeria Vivo w Stalowej Woli. Do grona generalnych wykonawców z pięcioma inwestycjami na koncie należą cztery firmy: Zakład Budowlano Remontowy BUDREM, Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane BUDECON, Mirbud i BESTA Przedsiębiorstwo Budowlane. Ostatnia z firm specjalizuje się w realizacji obiektów pod marką Merkury Market. Mirbud zakończył realizację czterech projektów z sektora handlowo-usługowego, jedna inwestycja – centrum handlowe w Nowym Dworze Mazowieckim – została wstrzymana. W omawianym okresie czasu Przedsiębiorstwo Inżynieryjno-Budowlane BUDECON zrealizowało je-

Źródło: Kompasinwestycji.pl

den obiekt (parking Manufaktury w Łodzi), aktualnie prowadzi dwie budowy (Park Handlowy Cydr w Radzionkowie i Park Handlowy Zgoda w Świętochłowicach). Firma przymierza się do realizacji osiedlowego centrum handlowego w Siemianowicach Śląskich i supermarketu Bricomarche w Sanoku. Zakład Budowlano Remontowy BUDREM zakończył budowę jednego obiektu (MultiBox w Ostrowie Wlkp.), w realizacji ma centrum handlowo-usługowe sieci Kaufland w Płońsku. W przygotowaniu jest budowa trzech obiektów sieci Multibox – w Dęblinie, Nowym Tomyślu i Tczewie. W sektorze „budynki magazynowe, centra logistyczne” najlepszy wynik ośmiu inwestycji wypracowała Skanska. Wszystkie są w realizacji. Jedna

Polski rynek powierzchni handlowych wykazuje coraz większą gotowość i potrzebę rozwijania nowych formatów handlowych.

marzec 2015

Goodman Poland Sp. z o.o.

Builder

Panattoni Europe

Najaktywniejsi generalni wykonawcy w sektorze magazynowologistycznym

reklama

Najaktywniejsi inwestorzy w sektorze magazynowo-logistycznym

raport

Perspektywy rozwoju rynku

marzec 2015

BIZNES

z inwestycji – będące na ukończeniu centrum dystrybucyjne Jeronimo Martins w Sosnowcu – ma wartość z przedziału 50-100 mln zł. Wartość pozostałych nie przekracza 50 mln zł. Skanska buduje trzy centra logistyczne (Elmex w Swarzędzu, kompleks w Dobrej oraz Inteligentne Centrum Logistyczne Nutrifarm w miejscowości Pustynia k. Dębicy), budynek Mroźni w Nowym Dworze Mazowieckim i centrum przeładunkowe firmy UPS Polska pod Strykowem oraz rozbudowuje centrum magazynowe Grene Dystrybucja w miejscowości Modła Królewska. Na drugim miejscu najbardziej aktywnych generalnych wykonawców w sektorze magazynowym i logistycznych jest GOLDBECK. Firma odpowiada za 7 inwestycji, 6 z nich zostało zakończonych. Obecnie Goldbeck prowadzi budowę Panattoni Park Ożarów II w obrębie Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Wisłosan.

reklama

Builder

Według analityków CBRE, w całej Polsce w 2015 r. na rynku przybędzie ok. 900 tys. m2 powierzchni biurowej, natomiast w 2016 r. – ok. 700 tys. m2. W Warszawie powstaje obecnie 46 nowych biurowców o łącznej powierzchni ponad 660 tys. m2. Stolica jest największym krajowym rynkiem biurowym i jednym z czołowych miast Europy pod względem aktywności deweloperów. Podaż osiągnie punkt kulminacyjny w okolicach II kwartału 2016 r., wtedy Warszawa odnotuje wzrost powierzchni niewynajętej do rekordowego poziomu ok. 18-21%, z dzisiejszych prawie 14%.

Najaktywniejsi inwestorzy w sektorze hotelowym Grupa Hotelowa Orbis S.A.

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Bydgoszczy

Qualia Development Sp. z o.o.

Zdrojowa Invest Sp. z o.o.

Adler Schiffe Polska Sp. z o.o.

Domy Wczasowe WAM Sp. z o.o.

Politechnika Gdańska

B&B Hotels Polska Sp. z o.o.

Elfeko S.A.

Genfer Hotels Sp. z o.o.

Quart Development S.A.

Qubus Hotel Management Sp. z o.o.

Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Szczecinie

Topacz Investment Sp. z o.o.

Totalizator Sportowy Sp. z o.o.

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Urząd Miejski w Wałbrzychu

Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych

Źródło: Kompasinwestycji.pl

Najaktywniejsi generalni wykonawcy w sektorze hotelowym Budimex S.A.

Eiffage Polska Budownictwo S.A.

Skanska S.A.

ERBUD S.A.

KARMAR S.A.

Stanbud Stanisław Pięta, Firma Usługowo‑Handlowa

Warbud S.A.

Zakład Budowlano-Montażowy GRIMBUD Sp. z o.o.

Źródło: Kompasinwestycji.pl

Jak wcześniej przewidywali eksperci CBRE, rok 2014 okazał się bardzo korzystny dla rynku przemysłowo-logi-

stycznego. – Sektor e-commerce, branża motoryzacyjna i przemysł lekki są obecnie główną siłą napędową rynku. W roku 2015 będziemy świadkami dalszych wzrostów tych sektorów – podkreśla Patrick Kurowski, dyrektor działu powierzchni magazynowych i przemysłowych CBRE w Polsce. Według CBRE zasób nowoczesnych powierzchni przemysłowych i logistycznych w Polsce przekracza obecnie 8,5 mln m2, a kolejne 650 tys. m2 jest w budowie. Najwięcej nowych projektów logistycznych powstaje w regionie wrocławskim i poznańskim, w których wskaźniki pustostanów są jednymi z najniższych w kraju. Najwyższy popyt w skali kraju odnotowano na Górnym Śląsku. Zdaniem analityków CBRE rok 2014 był dobry dla polskiego rynku nieruchomości handlowych. W tym okresie w całej Polsce przybyło prawie 450 tys. m2 powierzchni handlowej. W 2015 r. spodziewany jest przyrost kolejnych 688 tys. m2, przez co podaż osiągnie poziom ponad 11 mln m2 Eksperci CBRE podkreślają, że polski rynek powierzchni handlowych wykazuje coraz większą gotowość i potrzebę rozwijania nowych formatów handlowych. W roku 2015 i kolejnych latach będą powstawały obiekty wyspecjalizowane, m.in. zaprojektowane wyłącznie dla marek premium czy centrów handlowych typu convenience oraz strip mall.

Fot. arch. Selena

Płynna folia HYDRO jest gotowym jednoskładnikowym produktem przeznaczonym do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych na powierzchniach narażonych na zawilgocenie lub czasowy kontakt z wodą. Tworzy szczelną i wysoko elastyczną powłokę mostkującą rysy podłoża oraz trwale uszczelniającą naroża pomieszczeń, szczeliny dylatacyjne i przejścia rur sanitarnych w połączeniu ze specjalnymi taśmami i kołnierzami uszczelniającymi z systemu hydroizolacji TYTAN. Stosowana w łazienkach, kuchniach, pralniach, pomieszczeniach technicznych oraz na balkonach. Do nanoszenia na typowe podłoża budowlane, takie jak tynki gipsowe, cementowo-wapienne, płyty G-K i cementowo-wiórowe, wylewki anhydrytowe i cementowe, beton komórkowy, pustaki i cegły ceramiczne, stare płytki oraz na podłoża drewnopochodne i podłogi ogrzewane.

Papa Matizol Max super Montaż Matizol MAX Super Montaż Modyfikowana elastomerem SBS to doskonała papa wierzchniego krycia, zgrzewalna na osnowie z włókniny poliestrowej modyfikowana elastomerem SBS do pokryć jednowarstwowych i wielowarstwowych. Wysoka odporność na odkształcenia trwałe, przebicie, pęknięcia wywołane ruchami podłoża. Możliwość montażu w miesiącach wiosennych i jesiennych bez narażenia na uszkodzenia związane z niską temperaturą. Doskonała odporność biologiczna. Możliwość stosowania w okresach chłodniejszych oraz zwiększona elastyczność podczas montażu i eksploatacji. Duża odporność na starzenie, na odkształcenia mechaniczne i działanie promieni UV. Wyjątkowo wydłużony okres eksploatacji pokrycia wykonanego z tej papy. Produkt przeznaczony jest do wykonywania pokryć jednowarstwowych lub jako wierzchnia warstwa wielowarstwowych pokryć dachowych oraz jako renowacja starych pokryć dachowych. Sposób montażu to zgrzewanie lub mocowanie mechaniczne.

Fot. arch. SELENA

Papa Matizol Fundament sBs

Papa Matizol Fundament SBS polecana na wszystkie zabezpieczenia hydroizolacyjne fundamentów. Nowoczesna papa przeznaczona do izolacji przeciwwodnych (typu T – izolacji ciężkiej) izoluje elementy pionowe i poziome fundamentów, piwnic, ścian, itp. Produkt ten spełnia wszystkie wymagania techniczne pap asfaltowych chroniących obiekt przed działaniem wody wywierającej ciśnienie hydrostatyczne. Wysoka odporność na odkształcenia trwałe, przebicie, pęknięcia, wywołane ruchami podłoża. Normatywna odporność na ciśnienie hydrostatyczne wynosi 60 kPa. Odporność na korozję biologiczną: pleśń, mchy, grzyby. Skuteczne zabezpieczenie przed wilgocią w całym okresie istnienia obiektu. Możliwość stosowania w okresach chłodniejszych. Zwiększona elastyczność podczas montażu i eksploatacji. Duża odporność na starzenie, na odkształcenia mechaniczne i działanie promieni UV.

Masterseal® 6100 FX firmy BasF Pod koniec stycznia br., dwa lata po premierze produktu na rynkach europejskich, MasterSeal 6100 FX staje się coraz bardziej rozpoznawalny w kilku europejskich krajach oraz wykorzystywany w najbardziej wymagających i złożonych projektach związanych z zabezpieczeniem przeciwwilgociowym. MasterSeal 6100 FX to bardzo sprężysta i elastyczna powłoka jednoskładnikowa o niskim zużyciu i dużej szybkości utwardzania. Główne zalety produktu wynikają z jego wysoce zaawansowanej technologii łączącej najbardziej zaawansowane systemy wiążące z dodatkami sproszkowanych polimerów. MasterSeal 6100 FX należy do działu produktów Master Builders Solution, w ramach którego firma BASF łączy swoje zaawansowane rozwiązania chemiczne na potrzeby budowy, konserwacji, naprawy i renowacji budynków.

Fot. arch. BASF

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej.

Produkty nagrodzone statuetką toPBuilder 2014

BUDOWNICTWO

Płynna folia Hydro

Fot. arch. Dorma

HSW EASY SAFE – nowy system szklanych ścian przesuwnych

Swoboda projektowania w połączeniu z bezpieczeństwem. Dzięki innowacyjnej technologii mocowania Clamp & Glue, system HSW EASY SAFE umożliwia zastosowanie laminowanego szkła hartowanego o wysokim poziomie ochrony. Zastosowanie grafiki wewnątrz laminowanego szkła pozwala na wykorzystanie ściany przesuwnej jako elementu własnej aranżacji, wyznaczając nowe standardy w projektowaniu wnętrz. System jest znacznie prostszy w montażu, a te same profile pozwalają na stosowanie szkła o grubości do 22 mm. Zastosowano prosty (nożny system) otwierania ściany oraz nowy innowacyjny sposób zamknięcia.

Fot. arch. Dorma

HSW FLEX THERM – ściana przesuwna zapewniająca izolację termiczną

Nowością EJOT w grupie systemów mocowań termoizolacji na fasadach jest łącznik EJOT Dart-Set. Jest to rozwiązanie składające się z łącznika fasadowego, wkręcanego SDF-S plus 8UB (przeznaczonego do stosowania na podłożach typu: A, B, C, E) oraz specjalnej tulei tworzywowej. Łącznik ten znajduje swoje zastosowanie w przypadku mocowania takich elementów jak rynny, anteny satelitarne, okiennice, oświetlenie zewnętrzne, reklamy czy szyldy. Rozwiązanie to jest pomocne wszędzie tam, gdzie chcemy możliwie dyskretnie zamocować element o wadze do 11 kilogramów i zastanawiamy się, jak dokonać tego w warstwie ocieplenia, aby mieć gwarancję bezpiecznego użytkowania. Warto wspomnieć, że, tworzywowa tuleja, która jest kompatybilna ze śrubą metryczna M8 lub śrubą M10 z gwintem typu A, skutecznie redukuje mostki termiczne. EJOT Dart-Set może być stosowany do grubości izolacji od 80 do 280 mm.

Builder

Wnętrze łazienki stale narażone jest na działanie zarówno wody, wilgoci, jak i różnego rodzaju detergentów. Taki mikroklimat sprzyja rozwojowi pleśni, grzybów i bakterii, które nie tylko mogą tworzyć nieestetyczne zacieki, ale również mają bardzo szkodliwy wpływ na zdrowie domowników. Wystarczy jednak sięgnąć po wysokiej jakości silikony i uszczelniacze, które sprawią, że żadna kropla wody nie przedostanie się w niepożądane miejsce i nie stanie się zagrożeniem dla zdrowia. Przykładem produktu o właściwościach przeciwbakteryjnych jest Silikon Sanitarny Spectrum firmy Den Braven. Zawiera on środek hamujący rozwój grzybów i pleśni, dzięki czemu zabezpieczone nim miejsca będą nieskazitelne przez długi czas. Dodatkowo stanowi skuteczną barierę ochronną przed osadzającym się brudem, a także resztkami mydła i środków czyszczących. Nie da się jednak ukryć, że miejsca styku urządzeń sanitarnych z podłożem są dobrze widoczne, dlatego też powinny również elegancko się prezentować. Jeszcze do niedawna istniało przekonanie, że silikon uszczelniający musi być jedynie skuteczny, zatem większość produktów była dostępna tylko w kolorze białym. Tymczasem funkcjonalność nie wyklucza estetycznego wyglądu. Za przykład posłużyć może Silikon Sanitarny Spectrum firmy Den Braven, który wybrać można w jednym z 44 różnorodnych i trwałych odcieni.

EJOT Dart-Set

Fot. arch. Ejot

Fot. arch. Fakro

Nowatorska konstrukcja okien dachowych FTT firmy Fakro gwarantuje doskonałe parametry termoizolacyjne i dużą oszczędność energii cieplnej. Okno dachowe FTT U8 Thermo o współczynniku Uw=0,58W/m2K to najbardziej energooszczędne okno dachowe na świecie z pojedynczym pakietem szybowym. Już teraz zdecydowanie przewyższa wymogi termoizolacyjności, które będą obowiązywać okna dachowe od 2021 roku. Okno FTT U8 Thermo spełnia wymagania budownictwa pasywnego, czego potwierdzeniem jest certyfikat Passive House.

Silikon Sanitarny Spectrum firmy Den Braven

Fot. arch. Den Braven

FTT U8 Thermo – okno z przyszłością

marzec 2015

HSW FLEX THERM to nowy przyjazny dla użytkownika system ścian przesuwnych zapewniający wysoką izolację termiczną. Komfortowa temperatura wewnątrz pomieszczenia i niemal pełna panorama na zewnątrz, tworzą atmosferę odprężenia. Innowacyjny system blokady w systemie HSW FLEX THERM zapewnia niezwykle proste i niezawodne działanie.

BUDOWNICTWO

Pafawag

w nowej szacie

Paweł Grudzień

Builder

marzec 2015

Prezes Zarządu Aluco System Sp. z o.o.

istoria wrocławskich fabryk Pafawagu sięga drugiej połowy XIX w., gdy w ówczesnych zakładach Linkego rozwijał się przemysł maszynowy. Specjalizowały się one w produkcji wagonów kolejowych. W 1871 r. stały się spółką akcyjną, a w 1912 r. na skutek fuzji z fabryką powozów Hofmanna powstał wielki kombinat Linke-Hofmann-Werke, zatrudniający prawie 6,5 tys. robotników i należący do największych tego typu w Niemczech. W czasach PRL Pafawag był jednym z głównych dostawców wagonów kolejowych dla PKP. Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku został sprywatyzowany, nowy właściciel przejął jednak tylko część nieruchomości.

Fasady wewnętrzne

Zabytkowa hala dawnego Pafawagu we Wrocławiu zyskuje nowe oblicze i charakter. W ramach zleconych prac m.in. odtworzono pasy naświetli ze szkła zbrojonego i zachowano poprzecznie rozłożone świetliki, które wypełniono panelami poliwęglanowymi ALUCO – PANEL AP50. Pozostały teren z halami przejęła gmina. Obecnie właścicielem terenu jest Wrocławski Park Technologiczny.

Na przestrzeni lat

Hala VII została zbudowana na podstawie projektu wykonanego w sierpniu 1939 roku, sygnowanego przez Bernhardta. Pozwolenie na budowę uzyskano 13 lipca 1940 roku i prawdopodobnie w tym samym roku prace przy hali zostały ukończone. Od połowy 1944 do stycznia 1945 roku wewnątrz hali znajdowała się filia obozu koncentracyjnego GrossRosen – podobóz Breslau II. Hala była jednocześnie obozem i miejscem pracy. Pomiesz-

czenia dla około 800-1200 osób znajdowały się na antresoli. W styczniu 1945 roku z zakładów wywieziono maszyny. Podczas walk na jego terenie na początku kwietnia 1945 roku, hala została uszkodzona (pogięte stalowe elementy konstrukcji świetlików, okien, zniszczone niemal w 100% szklenie). Po odgruzowaniu i uzupełnieniu szklenia, w 1946 roku uruchomiono w hali VII produkcję węglarek. Od drugiej połowy lat 90. XX wieku hala nie była użytkowana, ani remontowana. W ostatnich latach została w dużym stopniu zdewastowana, pozbawiona instalacji i dużej części żeliwnych płyt posadzkowych na znacznej powierzchni szklenia budynku.

Naświetlanie w rytmie ALUCO

marzec 2015

ALUCO SYSTEM na Budmie: hala 5 stoisko 41 www.aluco.com.pl Zdjęcia i rysunki: archiwum ALUCO

Dziś hala ma szansę przeżyć renesans. Jej właściciel, czyli Wrocławski Park Technologiczny, postanowił przywrócić jej dawną świetność. Autorem projektu modernizacji hali jest pracownia projektowa MAJOR ARCHITEKCI z Wrocławia. W maju 2014 roku firma ALUCO SYSTEM podpisała umowę z generalnym wykonawcą

Rys. 1 i 2. Przekrój przez świetlik

Hala jest budynkiem trzynawowym, o konstrukcji stalowej (stalowe słupy dwuteowe i dźwigary kratownicowe rozmieszczone w rozstawie co 13,65 m), ze ścianami osłonowymi ceglanymi grubości 12 lub 25 cm, z poziomymi pasami szklenia oraz prostokątnymi w przekroju świetlikami dachowymi. Stalowa konstrukcja ścian została wykonana bez skośnych stężeń. Pokrycie dachu wykonano z płyt betonowych (dyli żelbetowych korytkowych krytych papą). Wyposażeniem dodatkowym są suwnice belkowe o udźwigu od 4,5 t do 12,5 t, w tym przynajmniej w jednej bocznej nawie – oryginalne. Pod budynkiem hali na niewielkiej powierzchni znajdują się częściowo zasypane schrony i warsztat. Ściany zewnętrzne hali, pozbawione funkcji konstrukcyjnych, odgrywają jedynie rolę przejrzystej szklanej przegrody, dzielącej proces produkcyjny od zewnętrznych warunków atmosferycznych. Rzędy szklanych świetlików, rytmicznie dzielące prostą bryłę, miały zapewnić jak najlepsze oświetlenie stanowisk pracy. Hala VII jest bardzo cennym we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku przykładem niemieckiej architektury przemysłowej nurtu Neue Sachlichkeit z lat 30. i 40. XX wieku, jednym z nielicznych, które się zachowały. Niezwykłe są jej rekordowe rozmiary, „minimalistyczna” architektura, której „ozdobą” jest rytm świetlików i szprosów okiennych.

modernizacji obiektu – firmą OZ-BUD z Wrocławia – na dostawę i montaż naświetli dachowych oraz elewacji z paneli poliwęglanowych. W ramach zleconych prac odtworzono pasy naświetli ze szkła zbrojonego i zachowano poprzecznie rozłożone świetliki wypełniając je panelami poliwęglanowymi ALUCO – PANEL AP50 (U = 0,77 W/m2K) osadzonymi w profilach aluminiowych z termoizolacją. Ze względu na konieczność polepszenia warunków cieplnych obiektu od wnętrza całej hali wprowadzono ocieplenie ścian. Zdecydowano o wyborze technologii bazującej na wstawieniu w istniejącą kubaturę nowej kubatury o lepszych parametrach cieplnych. Jest ona wykonana z mlecznych paneli poliwęglanowych ALUCO PANEL AP 50 układanych wertykalnie na całej powierzchni ścian, łącznie z przekryciem pasów okiennych. W ten sposób stworzono minimalistyczne, industrialne, nowoczesne wnętrze, w którym na ścianach rysują się prześwity pasów okiennych. Strefę cokołową ścian zewnętrznych wykonano z płyt warstwowych w kolorze jasnoszarym. Panele ALUCO PANEL zostały osadzone w profilach aluminiowych, ciepłych, z wkładką termiczną, o przekroju 8 x 7 cm, lakierowanych proszkowo, mocowanych za pomocą profili zimno giętych do konstrukcji hali. Dodatkowo panele poliwęglanowe zostały przymocowane punktowo za pomocą kotew ssących do poziomych profili zimno giętych. W okresie od czerwca do grudnia 2014 r. firma Aluco System dostarczyła i zamontowała 14 tys. m2 fasady Aluco Panel AP50 Therm na obiekcie Hali VII dawnego Pafawagu. n

Builder

W rytmie świetlików i szprosów okiennych

Nowe naświetla dachowe

Rys. 3 i 4. Przekrój przez fasadę

p r o m oc j a

Stara hala przed modernizacją

BUDOWNICTWO marzec 2015

60 Builder

Ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny BUILDERA

program rewitalizacji polskich miast Głównym celem Programu jest wypełnienie luki merytorycznej dotyczącej zagadnień rewitalizacji obszarów miejskich i budynków, w tym wzniesionych w systemach wielkopłytowych. Informowanie i edukowanie uczestników procesów inwestycyjnych, realizowanych w miastach, o źródłach finansowania modernizacji i rewitalizacji, problemach technicznych i możliwościach ich rozwiązania. programprogramu jest Ważnym elementem promocjarewitalizacji nowoczesnych materiałów polskich budowlanych i technologii oraz miast rozwiązań konstrukcyjnych, architektonicznych i urbanistycznych służących kompleksowej rewitalizacji i poprawie efektywności energetycznej rewitalizowanych budynków.

Do współpracy zapraszamy firmy budowlane, wykonawcze i producenckie, wpisujące się w ideę przedsięwzięcia zarówno pod względem misji i wizji, jak i z uwagi na posiadaną ofertę produktową lub usługową.

builder@pwbmedia.pl partner programu

patronat programu

Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Więcej informacji o programie na

www.ebuilder.pl

RegIONy

Część 5

O fINaNsOWaNIU Mieczysław Borówka

Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego

Wielkopolska przygotowała dwa obszary finansowego wsparcia, w ramach których będzie możliwa poprawa stanu budynków w regionie, choć nadrzędnym zadaniem jest osiągnięcie różnych celów rozwojowych. Na ich realizację województwo planuje przeznaczyć łącznie 171 mln euro.

ewitalizacja przestrzeni miejskiej, modernizacja budynków, w tym wielorodzinnych, to bardzo złożone zagadnienie rozwojowe. To problem zarówno urbanistyczny, jak i społeczny, ekonomiczny czy środowiskowy. Oznacza to, że modernizacja budynku nie jest celem, lecz narzędziem osiągania konkretnych i zarazem różnych celów rozwojowych.

Wspieranie efektywności energetycznej

W ramach perspektywy finansowej Unii Europejskiej w latach 2014-2020 będzie możliwe finansowanie poprawy stanu budynków w ramach realizacji dwóch celów. Pierwszym z nich jest wspieranie efektywności energetycznej i inteligentnego zarządzania energią, a drugim – rewitalizacja obszarów problemowych. W ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 realizacja wymienionych celów jest wypadkową celów regionalnych, krajowych oraz wspólnotowych. Ograniczona jest ponadto przebiegiem tak zwanej „linii demarkacyjnej”, która określa, w jakim zakresie cel ten realizowany będzie na poziomie regionalnym, a w jakim na krajowym. Głównym źródłem finansowania modernizacji budynków mieszkaniowych w ramach WRPO będzie oś priorytetowa Energia, której celem jest wspieranie tworzenia i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Tego rodzaju projekty będzie można realizować w ramach priorytetu inwestycyjnego 4c Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i sektorze mieszkaniowym, na realizację którego planuje się przeznaczyć 91 mln euro, Mimo znacznego postępu dokonanego w ostatnich 20 latach, wciąż konieczne jest usprawnienie efektywności energetycznej w regionie, ponieważ budynki nadal charakteryzują się wysokim wskaźnikiem utraty ciepła. Średnie zużycie energii w ostatnich latach jest znacznie niższe niż w poprzednich okresach, wciąż jednak jest wyższe niż w niektórych państwach Europy Zachodniej. Niezadowalający jest także stan spełnienia wymagań energetycznych budynków – aż 2/3 z nich nie osiąga wymaganej wartości referencyjnej wskaźnika EP (wielkość rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną niezbędną do zaspokajania potrzeb związanych z użytkowaniem budynku). Budynki mieszkalne, komercyjne i publiczne odpowiadają za niemal 40% zużycia energii i mają bardzo duży potencjał w zakresie oszczędności energii. Ponadto największe możliwości oszczędności energii zidentyfikowano w sektorach publicznym i mieszkaniowym.

reklama

PoszczegĂłlne projekty muszÄ&#x2026; gwarantowaÄ&#x2021; odpowiednio duĹźÄ&#x2026; skalÄ&#x2122; oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci energii, czyli odpowiednio gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokÄ&#x2026; termomodernizacjÄ&#x2122;, co oznacza, Ĺźe nie kaĹźdy projekt uzyska dofinansowanie. PoszczegĂłlne dziaĹ&#x201A;ania i przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; miaĹ&#x201A;y wpĹ&#x201A;yw na zmniejszenie energochĹ&#x201A;onnoĹ&#x203A;ci przede wszystkim sektorĂłw publicznego i mieszkaniowego. Realizacja projektĂłw w sposĂłb kompleksowy rozwiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cych problem znaczÄ&#x2026;co wzmocni efekty podejmowanych dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E;. W wyniku modernizacji energetycznej budynkĂłw publicznych, starej tkanki mieszkaniowej i blokĂłw mieszkalnych wybudowanych w technologii â&#x20AC;&#x17E;wielkiej pĹ&#x201A;ytyâ&#x20AC;? nastÄ&#x2026;pi obniĹźenie zuĹźycia energii, zarĂłwno w konkretnych obiektach, jak i w caĹ&#x201A;ym regionie.

*EDYNE NA RYNKU MOCOWANIE MECHANICZNE DO WZMACNIANIA

%*/4 733 0LUS

Celem rewitalizacji ma byÄ&#x2021; rozwiÄ&#x2026;zywanie problemĂłw spoĹ&#x201A;ecznych, a poprawa stanu infrastruktury, takĹźe mieszkaniowej, ma to uĹ&#x201A;atwiaÄ&#x2021;.

a7)%,+)%* 0Â&#x20AC;949q

0LANUJESZ OCIEPLENIE BUDYNKU BY MIEĂ&#x192; PIĂ&#x2021;KNÂ&#x2013; I ENERGOOSZCZĂ&#x2021;DNÂ&#x2013; ELEWACJĂ&#x2021;

Na tym etapie nie moĹźna jeszcze szczegĂłĹ&#x201A;owo okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; rodzaju budynkĂłw oraz typĂłw beneficjentĂłw, ktĂłrzy bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mogli z tego rodzaju wsparcia skorzystaÄ&#x2021; w ramach programu regionalnego. Dotychczasowe ustalenia linii demarkacyjnej mĂłwiÄ&#x2026;, Ĺźe spĂłĹ&#x201A;dzielnie oraz wspĂłlnoty mieszkaniowe bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mogĹ&#x201A;y korzystaÄ&#x2021; ze Ĺ&#x203A;rodkĂłw programu krajowego, a pozostaĹ&#x201A;e, w tym obiekty publiczne, uzyskajÄ&#x2026; wsparcie w ramach programy regionalnego. W ostatnim czasie proponowane jest przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju rozwiÄ&#x2026;zanie, by program krajowy finansowaĹ&#x201A; projekty spĂłĹ&#x201A;dzielni oraz wspĂłlnot mieszkaniowych, lecz tylko z miast wojewĂłdzkich oraz ich obszarĂłw funkcjonalnych, a pozostaĹ&#x201A;e program regionalny.

luty 2015

.IE WIESZ CZY STAN TECHNICZNY a7IELKIEJ 0Â?YTYq NA TO POZWALA

Wspieranie rewitalizacji

a!BY OCIEPLIĂ&#x192; BUDYNEK Z a7IELKIEJ PÂ?YTYq NALEÂ&#x153;Y PRZED OCIEPLENIEM yCIAN ODPOWIEDNIO JE WZMOCNIĂ&#x192; 0ROPONUJEMY 0AĂ&#x17D;STWU SYSTEM OPARTY NA NIERDZEWNYCH KOTWACH %*/4 733 0LUS /FERUJEMY DORADZTWO TECHNICZNE WSPARCIE PROJEKTOWE SZKOLENIA DLA WYKONAWCĂ?W ORAZ WYPOÂ&#x153;YCZENIE SPRZĂ&#x2021;TU q

W wyniku modernizacji energetycznej budynkĂłw publicznych, starej tkanki mieszkaniowej i blokĂłw mieszkalnych wybudowanych w technologii â&#x20AC;&#x17E;wielkiej pĹ&#x201A;ytyâ&#x20AC;? nastÄ&#x2026;pi obniĹźenie zuĹźycia energii, zarĂłwno w konkretnych obiektach, jak i w caĹ&#x201A;ym regionie.

3YSTEM WZMACNIANIA a7)%,+)%* 0Â&#x20AC;949q PRZY UÂ&#x153;YCIU KOTWY 733 0LUS GWARANTUJE

Builder

Drugim obszarem wsparcia w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu operacyjnego, w ramach ktĂłrego bÄ&#x2122;dzie moĹźliwa poprawa stanu budynkĂłw, bÄ&#x2122;dzie oĹ&#x203A; priorytetowa 9. Infrastruktura dla KapitaĹ&#x201A;u ludzkiego. W ramach tej osi, w priorytecie inwestycyjnym 9b Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i spoĹ&#x201A;ecznej ubogich spoĹ&#x201A;ecznoĹ&#x203A;ci na obszarach miejskich i wiejskich, na realizacjÄ&#x2122; ktĂłrego planuje siÄ&#x2122; przeznaczyÄ&#x2021; 80 mln euro, bÄ&#x2122;dzie moĹźna miÄ&#x2122;dzy innymi poprawiaÄ&#x2021; stan budynkĂłw mieszkalnych. NaleĹźy jednak zaznaczyÄ&#x2021;, Ĺźe celem rewitalizacji ma byÄ&#x2021; rozwiÄ&#x2026;zywanie problemĂłw spoĹ&#x201A;ecznych, a poprawa stanu infrastruktury, takĹźe mieszkaniowej, ma to uĹ&#x201A;atwiaÄ&#x2021;.

:ESPĂ?Â? %*/4 0OLSKA

BEZPIECZEĂ&#x17D;STWO â?&#x2019; PRZENOSZENIE OBCIÂ&#x2013;Â&#x153;EĂ&#x17D; yCIANY NATYCHMIAST PO ZAMOCOWANIU â?&#x2019; NIEZMIENNOyĂ&#x192; PARAMETRĂ?W PRZEZ LAT UÂ&#x153;YTKOWANIA â?&#x2019; PEWNE WZMOCNIENIE PÂ?YT ZARYSOWANYCH I SPĂ&#x2021;KANYCH

W Wielkopolsce skala degradacji fizycznej, gospodarczej i spoĹ&#x201A;ecznej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci obszarĂłw jest znaczÄ&#x2026;ca. W mniejszych miastach regionu istniejÄ&#x2026; znaczne obszary charakteryzujÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; zdegradowanÄ&#x2026; zabudowÄ&#x2026;, zdekapitalizowanÄ&#x2026; infrastrukturÄ&#x2026; technicznÄ&#x2026;, ograniczonÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; transportowÄ&#x2026;, koncentracjÄ&#x2026; negatywnych zjawisk spoĹ&#x201A;ecznych. W duĹźych miastach regionu istniejÄ&#x2026; niekiedy caĹ&#x201A;e dzielnice z zaznaczajÄ&#x2026;cymi siÄ&#x2122; rĂłĹźnymi przejawami niedostosowania do standardĂłw wspĂłĹ&#x201A;czesnoĹ&#x203A;ci oraz ze znacznym stopniem degradacji zabudowy, przestrzeni publicznej, wyposaĹźenia w elementy infrastruktury technicznej. Sytuacjom tym towarzyszy czÄ&#x2122;sto wykluczenie spoĹ&#x201A;eczne mieszkaĹ&#x201E;cĂłw tych obszarĂłw. NaleĹźy takĹźe podkreĹ&#x203A;liÄ&#x2021;, Ĺźe spoĹ&#x201A;eczno-gospodarcza i fizyczna degradacja wystÄ&#x2122;puje takĹźe na znacznej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci obszarĂłw wiejskich Wielkopolski.

â?&#x2019; WYSOKOGATUNKOWA STAL NIERDZEWNA ! OPTYMALIZACJĂ&#x2021; KOSZTĂ?W â?&#x2019; NISKI KOSZT CAÂ?KOWITY NA M OCIEPLANEJ ELEWACJI â?&#x2019; SZYBKI MONTAÂ&#x153; BEZ UÂ&#x153;YCIA CHEMII â?&#x2019; DÂ?UGOLETNIA Â&#x153;YWOTNOyĂ&#x192; SYSTEMU â?&#x2019; SZKOLENIE DLA WYKONAWCĂ?W Z ZAKRESU MONTAÂ&#x153;U WYPOÂ&#x153;YCZANIE NARZĂ&#x2021;DZI MONTAÂ&#x153;OWYCH DOBĂ?R ILOyCI PRODUKTĂ?W DO PROJEKTU

%*/4 0OLSKA 3P Z O O 3P K r UL *EÂ&#x153;OWSKA r #IASNA TEL r FAX r WWW EJOT PL r EJOT EJOT PL

program rewitalizacji polskich miast

dr hab. inż. arch. Klaudiusz Fross

Builder

marzec 2015

BUDOWNICTWO

Rekreacja elementem rewitalizacji Wydział Architektury Politechniki Śląskiej, Euro Projekt Dr Fross

Jednym z ważniejszych elementów rewitalizacji osiedli, w tym z wielkiej płyty, są tereny rekreacyjne. Ich jakość stanowi o atrakcyjności miejsca zamieszkania, może także mieć bezpośredni wpływ na profilaktykę zdrowia mieszańców. Często poprzez stan utrzymania terenów zielonych i rekreacyjnych postrzegamy dane osiedle.

siedla są zbiorowiskiem użytkowników z różnych grup wiekowych, a tym samym o różnorodnych oczekiwaniach w zakresie spędzania wolnego czasu i rekreacji. Przy planowaniu rewitalizacji należy precyzyjnie poznać owe potrzeby. Warto zwrócić uwagę na współczesne tendencje w sposobie spędzania wolnego czasu przez dzieci, młodzież, rodziny, osoby starsze, grupy zainteresowań, przedstawicieli biznesu itp.

Dobry program to podstawa

Prawidłowe rozpoznanie grup użytkowników i ich potrzeb jest podstawą do stworzenia dopasowanego programu funkcjonalno-użytkowego. Pomocne w tym zakresie są badania jakościowe. Za pomocą technik badawczych można prawidłowo rozpoznać potrzeby oraz zaprogramować przestrzeń. Dlatego, jak już wielokrotnie wspominano w serii artykułów dotyczących rewitalizacji osiedli z wielkiej płyty, wszelkie decyzje inwestycyjne rewitalizacji warto rozpocząć od przeprowadzenia profesjonalnych badań jakościowych z analizą potencjału nieruchomości1.

W dobrze zaprojektowanej strefie rekreacyjnej każdy użytkownik powinien znaleźć coś dla siebie. Teren zabawowy to nie tylko plac zabaw dla dzieci – to miejsce spotkań młodzieży, spacerów, rozmów, odpoczynku, wydzielone przestrzenie do gier zespołowych, urządzenia do gimnastyki czy kulturystyki, ścieżki zdrowia, urządzenia edukacyjne, interaktywne itp. Oferty producentów są w tym zakresie niezwykle bogate. Naturalnym uzupełnieniem jest zieleń urządzona w formie trawników, krzewów i drzew oraz rabat kwiatów sezonowych czy ziół. Elementy wodne są doskonałym dopełnieniem terenów zielonych, mają znaczący wpływ na jakość rekreacji oraz mikroklimat, szczególnie latem. Warto jednak pamiętać, że często wymagają znacznych nakładów inwestycyjnych (jak technologie wodne) oraz są kosztowne w eksploatacji, a czasami nawet kłopotliwe. Jednak ich urok i znaczenie dla jakości strefy rekreacyjnej są warte poniesionych nakładów. W strefie rekreacyjnej ważne są odpowiednio ułożone siedziska, umiejscowione w sposób uwzględniający możliwość obserwacji zestawów zabawowych czy ekspozycję słoneczną, ale także

elementy chroniące przed słońcem w upalne dni, jak drzewa i pergole. Ale to wszystko jest przecież oczywiste… Istota tkwi w atrakcyjnym i dopasowanym do oczekiwań programie użytkowym, właściwych powiązaniach, organizacji poszczególnych stref, interesującej kompozycji oraz elementach uzupełniających, wpływających na komfort i bezpieczeństwo. Ze względu na znaczny koszt zagospodarowania terenów rekreacyjnych warto pomyśleć o ich ochronie przed wandalizmem za pomocą ogrodzeń i monitoringu.

Użytkownik miarą projektu

Jest wiele pozornie atrakcyjnych nowych przestrzeni rekreacyjnych – w miastach, gminach i na osiedlach. Widać w nich znaczne nakłady inwestycyjne, często widoczne w wysokiej jakości nawierzchni czy innych elementach. Ale ich funkcjonalność oceniają przede wszystkim użytkownicy. Czy jest gdzie usiąść, czy są atrakcyjne widoki, czy są elementy do aktywnego spędzania czasu, czy jest bezpiecznie, czy są toalety? Czy jest po prostu po co tam pójść, czy jest co tam robić? Dzieci i młodzież

REKLAMA

WWW BODYS PL 5MOÂ&#x153;LIWIAMY AKTYWNOyĂ&#x192; NA yWIEÂ&#x153;YM POWIETRZU DAJÂ&#x2013;CÂ&#x2013; Ă&#x192;WICZÂ&#x2013;CYM ENERGIĂ&#x2021; I RADOyĂ&#x192; KAÂ&#x153;DEGO DNIA

marzec 2015

Fot. 1. Niska jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; terenĂłw rekreacyjnozabawowych osiedla.

Builder

Fot. 2. Elementy wodne majÄ&#x2026; znaczÄ&#x2026;cy wpĹ&#x201A;yw na mikroklimat.

Fot. 4. To uĹźytkownicy oceniajÄ&#x2026; atrakcyjnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; zabawowych.

Fot. 5. Wysoka jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i rĂłĹźnorodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nawierzchni.

Fot. 6. Skate-park â&#x20AC;&#x201C; nieodĹ&#x201A;Ä&#x2026;czny element stref rekreacyjnych.

ZdjÄ&#x2122;cia: K. Fross, 2013, 2014

Fot. 3. ChÄ&#x2122;tnie odwiedzane Ĺ&#x203A;cianki wspinaczkowe i urzÄ&#x2026;dzenia treningowe.

BUDOWNICTWO marzec 2015

64 Builder

Programy funkcjonalno-użytkowe dwóch przykładowych, zrealizowanych i zdaniem autora modelowych przestrzeni rekreacyjnych: 1. Program funkcjonalny miejskiego parku rekreacji „Rafa” w Rydułtowach (woj. śląskie) – oddany do użytku w 2010 roku:

2. Program funkcjonalny gminnego parku rekreacji „Tropikalna Wyspa” w Marklowicach (woj. śląskie) – oddany do użytku w 2006 roku:

• parking dla samochodów osobowych, zatoka autobusowa, • stojaki na rowery, • ogrodzenie z bruku granitowego i stali, • energooszczędne (LED) oświetlenie nocne i dekoracyjne (latarnie z kolorowymi słupami, lampy niskie, wbudowane w posadzkę, podświetlające pergole i zieleń), • pawilon gastronomiczny z WC, • obiekt kontenerowy ochrony, • prostokątny plac centralny przeznaczony do organizowania imprez gminnych, • miejsce na rozkładaną scenę, • ścieżki spacerowe, • sześcienne pergole drewniane na ciągach spacerowych, • zestawy zabawowe: żyrafa, piramidy linowe, huśtawki z koszem, piaskownica z domkiem, huśtawka-waga, pociąg, wykopaliska dinozaurów, zadaszony basen z piłkami, karuzela, zjeżdżalnia-słoń, zestaw dla małych dzieci, klocki gąbkowe, zestaw do gry „kółko i krzyżyk”, • skate-park ze sklejki, • tor treningowy dla rowerów BMX z różnymi przeszkodami miejskimi i nawierzchniami (2 x 60 m), indywidualnie projektowany, • ściany wspinaczkowe z laminatów, • kosz do gry koszykówkę, • zjeżdżalnia linowa, • zestawy szachowe, • mini-golf (kije i piłki do wypożyczenia w gastronomii), • siedziska: ławki, siedziska amfiteatralne w formie piramidy schodkowej z cegły klinkierowej z drewnianą pergolą zacieniającą z zielenią, • trawniki, • atrakcyjne okazy drzew i krzewów zgrupowane w monochromatycznych zestawach kolorystycznych (pod kątem koloru liści i kwiatów): zielony, biały, czerwony, żółty, • rabaty ziołowe, • rabaty kwiatów sezonowych, • tabliczki opisujące gatunki zieleni, • górki saneczkowe, • tablice informacyjne, • regulamin użytkowania.

• parking dla samochodów osobowych i autobusów, • stojaki na rowery, • ogrodzenie z bruku granitowego i stali nierdzewnej, • energooszczędne (LED) oświetlenie nocne i dekoracyjne (latarnie, lampy niskie, wbudowane w posadzkę, podświetlające nawierzchnie oraz elementy dekoracyjne i zieleń, oświetlenie elementów wodnych i fontann), • budynek ochrony i WC, • obiekt zadaszonej sceny z zapleczem, • place: „fontanny”, „gwiazdy”, „sceny”, • półkolisty plac centralny przeznaczony do organizowania imprez gminnych (zimą miejsce na sezonowe lodowisko zadaszone namiotem), • wydzielone ścieżki spacerowe i rowerowe, • łukowa pergola drewniana przy stawie, • sztuczna rzeka, staw z wyspą, wodospad z gejzerami, mostki, • wyspa z tarasem widokowym i parasolem ze strzechy, • fontanna dmuchawiec, fontanny skaczące typu jet, • zestawy zabawowe: zamek, urządzenia linowe, huśtawka z koszem, huśtawka-waga, pociąg, • zestaw siłowni: rowerek, wioślarz, atlas, ławeczka, • skate-park betonowy, • ściany wspinaczkowe betonowe, • zestawy szachowe, • zestaw piknikowy ze stolikiem, • siedziska: indywidualnie projektowane ławki, siedziska murowane klinkierowe z zielenią, siedziska sceny, łukowe siedziska amfiteatralne schodkowe klinkierowe z zielenią, siedziska granitowe, • rzeźba ze stali nierdzewnej poruszana wiatrem, • grota, wodopój oraz ścieżki dla kucyków i koników pony, • pawilon gastronomiczny, • trawniki, • atrakcyjne okazy drzew i krzewów, • rabaty ziołowe, • granitowe donice na kwiaty sezonowe, • granitowe stożkowe donice na drzewka ozdobne, • tabliczki opisujące gatunki zieleni, • regulamin użytkowania.

są dzisiaj coraz bardziej wymagające wobec sposobu spędzania wolnego czasu. Podobnie jest z dorosłymi. Dlatego sterylny plac, rząd ławek i geometryczna zieleń zamknięta w sześciennych siatkach mogą swoją wyrafinowaną estetyką zachwycać projektantów, ale czy tak samo myślą użytkownicy? Czy takie rozwiązania są dobrą odpowiedzią na ich oczekiwania, czy tego właśnie potrzebują? Jaka jest ich opinia? Czy są zadowoleni? To przecież dla nich powstaje dana inwestycja. Oczywiście nie o to chodzi, aby użytkownicy projektowali. Znana metoda partycypacyjna z udziałem przyszłych użytkowników doskonale sprawdza się w projektach przestrzeni publicznych, szczególnie osiedlowych. Pozyskane informacje stanowią pomocniczą bazę wiedzy, niemniej jednak decyzje końcowe podejmuje zawsze projektant i to od niego zależy cały efekt końcowy. O atrakcyjności danej przestrzeni rekreacyjnej świadczy liczba zadowolonych użytkowników.

Cenne wskazówki

Jest także wiele istotnych detali mających duże znaczenie dla komfortu użytkowania, m.in. siatki zabezpieczające przez wypadaniem piłki czy strefy bezpiecznego upadku w okolicy urządzeń zabawowych (piasek, kora, gumowe płyty upadkowe). W zakresie skate-parku rodzaj materiału ma wpływ na jakość oraz trwałość. Elementy stalowe nadmiernie hałasują oraz szybko ulegają rdzewieniu i obniżeniu estetyki, elementy betonowe mają dużą trwałość, a te ze sklejki są najbardziej cenione, ale mniej trwałe. Warto także pamiętać, że komponując i dobierając zestawy skate-parku, należy brać pod uwagę zarówno wymagania profesjonalistów, jak i potrzeby początkujących czy małych dzieci. Przy projektowaniu skate-parku można nawiązać dyskusję (np. mailową) z przyszłymi użytkownikami, co zaowocuje doborem układu i samych urządzeń wg konkretnych wymagań. Ze względu na częste wzajemne przeszkadzanie sobie jeżdżących na rolkach, deskorolkach i rowerach BMX warto rozdzielić użytkowników, tworząc np. oddzielny tor przeszkód dla rowerzystów. Jednym z ważnych elementów, o którym nie można zapomnieć, jest regulamin korzystania z obiektu rekreacyjnego i zachowania się na nim.

Nowa jakość

Dla jakości przestrzeni rekreacyjno-sportowej mają znaczenie elementy dawniej niebrane pod uwagę, jak ogrodzenie, ochrona czy toalety. Mają one wpływ na wzrost komfortu i bezpieczeństwa, a także na zabezpieczenie mienia, co pomaga w utrzymaniu stale wysokiej jakości. Autor nie ukrywał zdziwienia, gdy ponad 25 lat temu, będąc w Paryżu, spotkał się z ogrodzonym parkiem z placem zabaw dla dzieci i godzinami jego otwarcia. Dzisiaj staje się to standardem. Gdy zainwestuje się znaczne środki finansowe w atrakcyjne zagospodarowanie terenów rekreacyjnych i zielonych, nie

REKLAMA

BAWIĄC SIĘ ODKRYWAĆ, DOZNAWAĆ I ZMIENIAĆ ŚWIAT

SIK-Holz� oferuje duży wybór indywidualnie zaprojektowanych urządzeń do zabawy z drewna robinii takich jak: bujaki, domki do zabawy, wielofunkcyjne kombinacje zabawowe, rzeźby i wiele innych. U nas otrzymacie Państwo planowanie, projekt, produkcję i montaż z jednej ręki. Budujemy nasze urządzenia według normy DIN EN 1176-2008 i posiadamy certyfikat EN ISO 9001:2008.

Fot. 9. Siedziska amfiteatralne murowane z cegły klinkierowej umożliwiają obserwację całości terenu oraz użytkowników (w tym dzieci przez rodziców).

Builder

Fot. 7. Atrakcyjne rozplanowanie układu terenu rekreacyjnego „Tropikalna Wyspa” z podziałem na strefy oraz wydzieleniem ścieżek pieszych i rowerowych. Obszar ogrodzony, z elementami wodnymi, pawilonem gastronomicznym, ochroną, WC oraz sceną.

marzec 2015

Fot. 8. Pergole z zielenią zacieniającą są obowiązkowym elementem terenów rekreacyjnych.

BUDOWNICTWO

Główne elementy terenów rekreacyjnych na osiedlu: • atrakcje zabawowo-rekreacyjne dopasowane do różnych grup wiekowych, jak zestawy i pojedyncze urządzenia zabawowe (dla dzieci, młodzieży i dorosłych w różnym wieku), • strefy, boiska i urządzenie sportowe, • różnorodne siedziska, • ogrodzenie, • alejki spacerowe, place, • ścieżki rowerowe, • oświetlenie nocne funkcjonalne i dekoracyjne, • zieleń urządzona.

Builder

marzec 2015

Istotne elementy terenu rekreacyjnego o szerszym zakresie oddziaływania w ramach dzielnicy, gminy czy miasta: • atrakcje zabawowo-rekreacyjne, • strefy, boiska i urządzenie sportowe, • różnorodne siedziska, • ogrodzenie, • monitoring, • portiernia-ochrona, • alejki spacerowe, place, • ścieżki rowerowe, • oświetlenie nocne funkcjonalne i dekoracyjne, • zieleń urządzona z opisaniem gatunków roślin, • elementy wodne (np. fontanna, sztuczna rzeka, wodospad, gejzer, staw), • toalety, • gastronomia, • scena, • plac imprez zbiorowych.

Fot. 10. Ogrodzenie gwarantuje bezpieczeństwo użytkowania i ochronę mienia.

można sobie pozwolić na pozostawienie mienia bez stałej kontroli i zabezpieczenia. Dobrym przykładem są ogrodzone i wyposażone w odpowiednie zaplecze boiska „Orlik”.

Modelowe przykłady przestrzeni rekreacyjnych

W artykule wymieniono programy funkcjonalno-użytkowe dwóch przykładowych, zrealizowanych i zdaniem autora modelowych przestrzeni rekreacyjnych, tłumnie odwiedzanych przez mieszkańców, wycieczki szkolne oraz przyjezdnych z innych miejscowości. W obydwu przykładach na etapie programowania wykonano przedprojektowe badania jakościowe obiektów o podobnych funkcjach. Na podstawie ocen uzyskano zestawy popełnionych błędów oraz przykłady praktyk projektowych godnych naśladowania. Następnie po zrealizowaniu obiektów prowadzono badania kontrolne zachowań użytkowników i sposobu użytkowania. Obserwowano także, które strefy czy urządzenia są chętniej wykorzystywane i cieszą się większą popularnością. „Tropikalna Wyspa” uzyskała dofinansowanie ze środków unijnych. Obydwa przykłady były wysoko oceniane przez internautów w konkursach na najlepszą przestrzeń publiczną. Warto dodać, że każdy projekt poprzedzono programem z badaniami i koncepcją, poddano szczegółowej ocenie inwestora (władz gminy czy miasta), a dopiero później wykonano wielobranżową dokumentację projektową budowlano-wykonawczą i zlecono realizację. Takie etapowanie jest najbardziej prawidłowym zestawem działań inwestycyjnych. Pomijanie etapu programowania i koncepcji, a także niestosowanie badań przedprojektowych stanowią duże zagrożenie dla przyszłego sukcesu inwestycji, która może nie spełniać wszystkich oczekiwań przyszłych użytkowników. Obydwa przykłady prezentują zakres elementów odpowiedni dla skali osiedla i są godne naśladowania. Najważniejsze cechy zaprezentowanych przykładów realizacji: • maksymalna liczba atrakcji dopasowana do wszystkich grup wiekowych, • edukacyjny charakter wyrażony w różnorodnych zestawieniach materiałowych i kompozycyjnych nawierzchni – możliwość porów-

nania przez użytkowników rodzajów nawierzchni, ich zestawień kompozycyjnych i kolorów (nawierzchnie granitowe, betonowe z płyt i kostki, bazaltowe, klinkierowe, z otoczaków, kamieni skalnych, żwirowe itp.), • duża ilość i różnorodność siedzisk, • elementy wodne wpływające na mikroklimat, • parking, ogrodzenie, ochrona, WC i gastronomia podstawą wysokiego standardu, co znacznie wpływa na chęć przedłużenia czasu przebywania na obiekcie do kilku godzin, • możliwość doinwestowania, rozbudowy i rozwoju w przyszłości (wolne przestrzenie umożliwiające wprowadzenie nowych czy sezonowych atrakcji, np. dmuchanych zabawek czy lodowiska zimą), • różnorodność zieleni z atrakcyjnymi okazami oraz rabaty ziołowe z tabliczkami opisującymi dany gatunek roślin – rola edukacyjna, • tworzenie różnorodnych stref funkcjonalnych wpływających na atrakcyjność i możliwość zmiany miejsca wypoczynku oraz bodźców estetycznych, • możliwość codziennego wypoczynku indywidualnego, weekendowego oraz okolicznościowych imprez zbiorowych (plac, scena z zapleczem). Można wysnuć zasadniczy wniosek, że przestrzeń rekreacyjno-sportowa powinna spełniać współczesne oczekiwania w zakresie spędzania wolnego czasu wszystkich grup wiekowych. Warto koncentrować zakres przestrzenny z korzyścią dla uzyskania maksymalnej atrakcyjności i wysokiego standardu. Niezbędne są jednak analiza kosztów eksploatacji, w tym stałego utrzymania sprawności technicznej oraz czystości, a także określenie sposobu zabezpieczenia i ochrony przez zniszczeniem oraz wandalizmem. n

Autor od wielu lat stosuje badania jakościowe w ocenie obiektów zrealizowanych oraz w programowaniu i projektowaniu nowych inwestycji. Skuteczne metody oceny opisano w książce K. Fross „Badania jakościowe w projektowaniu architektonicznym na wybranych przykładach”, wydanie II, Wydawnictwo Euro Projekt, 2014 – e-book, www.fross.pl.

Fot. 11. Nowatorski tor przeszkód BMX zlokalizowany przy skate-parku.

BUDOWNICTWO

Farby

zolowo-krzemianowe do betonu architektonicznego i kamienia naturalnego dr inż. Józef Adamowski Politechnika Wrocławska

Builder

marzec 2015

mgr inż. Wojciech Laska

W poprzednim numerze „Buildera” została zaprezentowana stosunkowo młoda, obecna na rynku polskim od 10 lat, generacja farb mineralnych – farby zolowo-krzemianowe. Przedstawiona została 130-letnia historia farb krzemianowych oraz ich rozwój w ostatnich pięćdziesięciu latach, ze szczególnym uwzględnieniem ostatniej dekady. W tym numerze przedstawimy technologię zolowo-krzemianową, wykorzystywaną do malowania powierzchni betonu architektonicznego.

eton architektoniczny (ang. architectural concrete, niem. Sichtbeton) to surowy, naturalny beton, nie pokryty żadnym tynkiem ani materiałem powłokowym. To bardzo popularny ostatnio materiał, który oprócz typowej funkcji konstrukcyjnej niesie ze sobą również funkcję estetyczną i wykończeniową. Czy zatem temat farb do betonu architektonicznego (który z definicji ma być surowy, naturalny i niczym nie pokryty) nie jest sam w sobie sprzeczny? Czy pomalowany beton nie przestaje być betonem architektonicznym? Rzeczywiście, w zdecydowanej większości przypadków tak właśnie jest. Dominująca na rynku grupa farb dyspersyjnych (emulsyjnych) całkowicie zmienia optykę powierzchni betonu. Szczególnie często wykorzystywane farby akrylowe, które stanowią bardzo dobrą ochronę betonu przed karbonatyzacją, nadają powierzchni połysk i wypełniają drobne nierówności, przez co oryginalny beton traci swoją surowość. Mineralny kompozyt betonowy a organiczna kompozycja farby dyspersyjnej to dwie różne struktury. Natomiast kompozycja farby zolowo-krzemianowej, złożonej z mineralnego spoiwa oraz mineralnych pigmentów i wypełniaczy, nie jest już tak odległa od struktury betonu.

Scalenie kolorystyczne

Beton bardzo często nazywany jest sztucznym kamieniem. Przyjrzyjmy się zatem przez chwilę malowaniu kamienia naturalnego. Bardzo popularny w budownictwie piaskowiec jest nierzadko malowany specjalnymi półprzejrzystymi farbami mineralnymi, nakładanymi w bardzo cienkich warstwach. Ich zadaniem nie jest wcale stworzenie pełnej, ciągłej i kryjącej powłoki, ale delikatne scalenie kolorystyczne kamienia. Taką technikę ujednolicenia kolorystycznego wykorzystuje się zarówno przy malowaniu kamienia nowego, jak i przy renowacji starego, w którym konieczne jest scalenie kolorystyczne wykonanych uzupełnień. Dobrym przykładem jest przeprowadzona w latach 2008-2009 renowacja kamiennego mostu w Bolesławcu. Obiekt ten jest najdłuższym kamiennym wiaduktem w Pol-

sce. Próba scalenia kolorystycznego przy użyciu tradycyjnych farb organicznych skończyła się ich natychmiastowym usunięciem. Mimo doboru odpowiednich, zróżnicowanych kolorów optyka pomalowanej powierzchni była całkowicie odmienna od kamienia naturalnego. Późniejsze wykorzystanie półprzejrzystych farb zolowo-krzemianowych pozwoliło na scalenie powierzchni w zdecydowanie lepszym stopniu (fot. 1). Powszechnie stosowany w budownictwie piaskowiec jest podłożem relatywnie porowatym i chłonnym. A zatem spoiwo tradycyjnych farb krzemianowych (krzemian potasu) może dość dobrze penetrować kamień i reagować z podłożem nawet na głębokość kilku milimetrów. Jednak beton, w szczególności wysokiej klasy beton architektoniczny o bardzo gładkiej powierzchni, jest materiałem zdecydowanie bardziej zwartym i mniej chłonnym. A zatem powiązanie tradycyjnej farby krzemianowej z takim podłożem będzie zapewnione tylko poprzez reakcję powierzchniową. Nowe spoiwo zolowo-krzemianowe, które wykorzystuje podwójmy mechanizm powiązania (poprzez reakcję chemiczną oraz siły adhezji), gwarantuje lepszą przyczepność do gładkiego i zwartego betonu architektonicznego. Współczesne techniki deskowań i form do betonu, odpowiednie środki antyadhezyjne, coraz lepsze metody upłynniania, transportu i zagęszczania mieszanki betonowej stwarzają szerokie możliwości kształtowania konstrukcji. Pozwalają też na uzyskanie bardzo trwałego betonu, który w warunkach atmosferycznych nie wymaga żadnego dodatkowego zabezpieczenia. Właśnie dzięki takim możliwościom beton stał się materiałem nie tylko konstrukcyjnym, ale również wykończeniowym. Niestety, mimo ogromnego postępu technologicznego nie zawsze udaje się uzyskać beton, który oprócz spełnienia warunków technicznych, spełniałby również wymagania estetyczne. Aspekt wizualny, w szczególności jednorodność kolorystyczna, okazuje się trudniejszym zadaniem niż osiągnięcie właściwych parametrów wytrzymałościowych. Na fot. 2 przedstawiono jeden z takich obiektów – centralny magazyn firmy Lidl w Niemczech.

1 2

BUDOWNICTWO

12 13

marzec 2015

Builder

Zdjęcia: archiwum KEIM

Na fotografii nr 3 w zbliżeniu widać nieudany fragment elewacji betonowej, a na zdjęciach 4 i 5 efekt uzyskiwany po nałożeniu półprzejrzystej farby o dwóch różnych stopniach krycia. Końcowy efekt po scaleniu kolorystycznym widzimy na zdjęciu 6.

Naturalna struktura

Półprzejrzysta farba zolowo-krzemianowa pozwala na ujednolicenie kolorystyczne powierzchni z zachowaniem naturalnej faktury betonu. Dzięki bardzo drobnym pigmentom i wypełniaczom farba nie maskuje żadnych nierówności. Pozostawia więc naturalną strukturę powierzchni, włącznie

ze śladami po deskowaniu (fot. 7). Mineralne składniki farby sprawiają, że optyka powierzchni jest matowa niczym naturalnego betonu. Dla niewtajemniczonego odbiorcy tak pomalowany beton wydaje się całkowicie surowym materiałem. Pinakoteka Współczesna w Monachium pokryta półprzejrzystymi farbami mineralnymi wydaje się zbudowana z całkowicie naturalnego, niczym nie pokrytego betonu (fot. 8). Podobne wrażenie niemalowanych powierzchni sprawiają ściany holów wejściowych Hali Stulecia we Wrocławiu (fot. 9). Dopiero archiwalne zdjęcia z remontu przypominają nam, jak wyglądała powierzchnia przed scaleniem kolorystycznym (fot. 10).

ZÂ kolei elewacje Hali Stulecia oraz Pawilonu Czterech KopuĹ&#x201A; we WrocĹ&#x201A;awiu to przykĹ&#x201A;ady nie tylko ujednolicenia kolorystycznego, ale rĂłwnieĹź podbarwienia powierzchni betonu (fot. 11). Zabytkowy charakter budowli wyklucza malowanie farbÄ&#x2026; akrylowÄ&#x2026;. Zastosowanie takiego rozwiÄ&#x2026;zania, typowego np. dla obiektĂłw przemysĹ&#x201A;owych, spowodowaĹ&#x201A;oby bezpowrotnÄ&#x2026; utratÄ&#x2122; monumentalnego wyglÄ&#x2026;du. Hala Stulecia, zgodnie zÂ intencjami jej twĂłrcĂłw, miaĹ&#x201A;a byÄ&#x2021; manifestacjÄ&#x2026; szczeroĹ&#x203A;ci iÂ prawdy â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznie zÂ uczytelnieniem Ĺ&#x203A;ladĂłw deskowania. Deski, zÂ ktĂłrych wykonywano formy, starannie dobierano, zwracajÄ&#x2026;c uwagÄ&#x2122; na ich usĹ&#x201A;ojenie tak, aby â&#x20AC;&#x17E;surowaâ&#x20AC;? powierzchnia elementĂłw konstrukcyjnych byĹ&#x201A;a noĹ&#x203A;nikiem wartoĹ&#x203A;ci estetycznych, upatrywanych wÂ â&#x20AC;&#x17E;szczeroĹ&#x203A;ci materiaĹ&#x201A;uâ&#x20AC;?. Bardzo drobne pigmenty iÂ wypeĹ&#x201A;niacze farby laserunkowej pozwoliĹ&#x201A;y na zachowanie oryginalnej struktury iÂ faktury powierzchni betonowej.Â Uzyskany efekt podbarwienia betonu wÂ peĹ&#x201A;ni uwidoczniĹ&#x201A;, aÂ nawet podkreĹ&#x203A;liĹ&#x201A; fakturÄ&#x2122; iÂ rysunek tej powierzchni (fot. 12 iÂ 13). Matowa, mineralna optyka powĹ&#x201A;oki malarskiej zachowaĹ&#x201A;a monumentalny wyglÄ&#x2026;d iÂ oĹźywiĹ&#x201A;a ducha stuletnich obiektĂłw. Zastosowanie pĂłĹ&#x201A;przejrzystej farby zolowo-krzemianowej pozwala teĹź na uzyskanie efektu betonu barwionego wÂ masie. Na fotografiach 14 iÂ 15 przedstawiono dwa budynki wÂ Szwajcarii. Elewacje sprawiajÄ&#x2026; wraĹźenie wykonanych zÂ betonu barwionego. Dopiero kiedy widzimy beton wÂ przekroju (fot. 16) lub gdy moĹźemy go porĂłwnaÄ&#x2021; zÂ niepomalowanym betonem wÂ strefie cokoĹ&#x201A;owej (fot. 17), moĹźemy zobaczyÄ&#x2021;, Ĺźe jest to beton podbarwiony delikatnÄ&#x2026;, pĂłĹ&#x201A;przejrzystÄ&#x2026; farbÄ&#x2026; mineralnÄ&#x2026;, ktĂłrej optyka do zĹ&#x201A;udzenia przypomina prawdziwÄ&#x2026;, surowÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2122;. Podbarwienie betonu otwiera przed architektami iÂ plastykami szerokie moĹźliwoĹ&#x203A;ci dekoracyjne. DoskonaĹ&#x201A;ym przykĹ&#x201A;adem jest Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad OdrÄ&#x2026; (fot. 18). Surowy iÂ szary beton architektoniczny byĹ&#x201A; pierwotnym zaĹ&#x201A;oĹźeniem projektu, jednak jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonanego betonu wymagaĹ&#x201A;a scalenia kolorystycznego. KoniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ujednolicenia powierzchni oraz moĹźliwoĹ&#x203A;ci, jakie oferujÄ&#x2026; pĂłĹ&#x201A;przejrzyste farby zolowo-krzemianowe, zachÄ&#x2122;ciĹ&#x201A;y architektĂłw do wykonania dekoracji. ChoÄ&#x2021; kolorystyka nie przypomina naturalnego, szarego betonu, to pĂłĹ&#x201A;przejrzysta, delikatna powĹ&#x201A;oka zolowo-krzemianowa sprawia wraĹźenie, Ĺźe mamy do czynienia zÂ prawdziwym, surowym betonem barwionym wÂ masie (fot. 19).

REKLAMA

Podbarwienie betonu

FARBY MINERALNE DO BETONU ARCHITEKTONICZNEGO

Podsumowanie

Wprowadzone 10 lat temu nowe spoiwo zolowo-krzemianowe wyraĹşnie poszerzyĹ&#x201A;o moĹźliwoĹ&#x203A;ci stosowania farb mineralnych. Jednym zÂ takich nowych obszarĂłw jest beton architektoniczny. Zgodnie zÂ normÄ&#x2026; PN-EN 1062-1 taka pĂłĹ&#x201A;przejrzysta, cienkowarstwowa powĹ&#x201A;oka speĹ&#x201A;nia przede wszystkim funkcjÄ&#x2122; dekoracji iÂ konserwacji.Â ChoÄ&#x2021; zÂ zaĹ&#x201A;oĹźenia beton architektoniczny nie wymaga Ĺźadnej ochrony, to warto jednak dodaÄ&#x2021;, Ĺźe zastosowanie spoiwa zolowo-krzemianowego wzmacnia teĹź powierzchniÄ&#x2122; betonu, aÂ dodatki hydrofobowe zawarte wÂ farbie ograniczajÄ&#x2026; wÂ pewnym stopniu penetracjÄ&#x2122; wody,Â przy jednoczesnym pozostawieniu doskonaĹ&#x201A;ej paroprzepuszczalnoĹ&#x203A;ci (Sd = 0,02m). ChoÄ&#x2021; farby zolowo-krzemianowe sÄ&#x2026; stosowane dopiero od 10 lat, to trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; tradycyjnych farb krzemianowych mierzona dziesiÄ&#x2026;tkami, aÂ nawet setkami lat pozwala sÄ&#x2026;dziÄ&#x2021;, Ĺźe elewacje zÂ betonu architektonicznego, pokryte nowÄ&#x2026; rodzinÄ&#x2026; farb rĂłwnieĹź speĹ&#x201A;niÄ&#x2026; oczekiwania pokĹ&#x201A;adane wÂ ich trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci iÂ zasadzie budownictwa zrĂłwnowaĹźonego. n

1. JĂłzef Adamowski, WiesĹ&#x201A;aw SĹ&#x201A;owiĹ&#x201E;ski, Nowe generacje farb zolowo-krzemianowych, â&#x20AC;&#x17E;Builderâ&#x20AC;? 2/2015. 2. Ernest Niemczyk, WrocĹ&#x201A;awski Panteon â&#x20AC;&#x201C; tryumf Ĺźelazobetonu, â&#x20AC;&#x17E;Architektura Betonowaâ&#x20AC;? 2001. 3. Leszek Konarzewski, Renowacja elewacji Hali Stulecia we WrocĹ&#x201A;awiu â&#x20AC;&#x201C; projekt aÂ realizacja, â&#x20AC;&#x17E;WiadomoĹ&#x203A;ci Konserwatorskieâ&#x20AC;? 26/2009. 4. JĂłzef Adamowski, Zygmunt Matkowski, Wybrane problemy zwiÄ&#x2026;zane zÂ remontem zabytkowego budynku Ĺźelbetowego we WrocĹ&#x201A;awiu, â&#x20AC;&#x17E;MateriaĹ&#x201A;y Budowlaneâ&#x20AC;? 9/2010. 5. Wojciech Laska, Renowacja elewacji Hali Stulecia we WrocĹ&#x201A;awiu, â&#x20AC;&#x17E;Renowacje iÂ Zabytkiâ&#x20AC;? 1/2010. 6. PN-EN 1062-1 Farby iÂ lakiery. Wyroby iÂ systemy powĹ&#x201A;okowe stosowane na zewnÄ&#x2026;trz na mury iÂ beton. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 1: Klasyfikacja, listopad 2005.

Targi BUDMA 3R]QDĂą PDUFD U 3DZLORQ VWRLVNR =DSUDV]DP\

www.keim.pl KEIM FARBY MINERALNE Sp. z o.o tel. 71 750 00 51

BUDOWNICTWO

KLEJ ROKU

OD ALPOL GIPS Jarosław Pacierz Product Manager

Builder

marzec 2015

ści do podłoża ≥ 0,5 MPa (ALPOL AK 509 – AK 511), jak i kleje elastyczne/odkształcalne klasy C2* o przyczepności do podłoża ≥ 1 MPa (ALPOL AK 512 – AK 518). W zależności od wyboru mogą one być stosowane na podłoża nieodkształcalne lub odkształcalne (np. z ogrzewaniem podłogowym, na tarasy i balkony), niewymagające (betonowe, cementowe) lub trudne (np. asfaltowe, stare płytki, płyty gipsowo-kartonowe). Są wśród nich kleje szybkowiążące, do okładzin wielkoformatowych, glazurowanych, terakotowych, gresowych, ale również specjalne kleje do klinkieru (chroniony patentem ALPOL AK 518), kamienia (również marmuru), kleje upłynnione. Szeroka oferta zapewnia możliwość doboru właściwej zaprawy klejowej do konkretnych potrzeb.

niwersalność i wszechstronność zapraw klejowych nie byłaby możliwa do uzyskania bez użycia specjalnych dodatków i domieszek, mających wpływ na podniesienie jakości wyrobu. Aby cieszyć się bezproblemowym użytkowaniem okładzin, konieczny jest odpowiedni dobór rodzaju kleju pod kątem jego późniejszego zastosowania. Powinien on uwzględniać wiele czynników, m.in. rodzaj podłoża, do którego będą mocowane płytki, rodzaj przyklejanej okładziny i jej wielkość, miejsce wbudowania czy warunki pracy.

Szeroka oferta klejów ALPOL GIPS

promocja

Współczesny rynek oferuje klientom szeroki wybór produktów z branży chemii budowlanej, w tym również klejów do okładzin. producenci rozwijają swoją ofertę, wprowadzając do niej zaprawy klejowe o bardzo szerokim spektrum zastosowań.

Firma Alpol Gips, wchodząca w skład Grupy ALPOL, obchodzącej w tym roku 25-lecie swojej działalności, to producent wysokiej jakości systemów i produktów chemii budowlanej, mający w swojej ofercie zarówno kleje cementowe normalnie wiążące klasy C1* o przyczepno-

Nagrodzony klej

Jednym z wyrobów o szerszym zastosowaniu, na który warto zwrócić szczególną uwagę jest klej do gresu uelastyczniony ALPOL AK 511 (klasy C1TE) – zwycięzca konkursu na „Najlepszy Klej Roku 2014 w kategorii klejów C1”w plebiscycie ogłoszonym przez portal www.chemiabudowlana.info. Najważniejsze atrybuty produktu, które zadecydowały o zajęciu pierwszego miejsca to wysoka jakość, zaufanie do produktu oraz jego korzystna cena. Klej do gresu uelastyczniony ALPOL AK 511 jest przeznaczony do przyklejania różnego rodzaju płytek gresowych, wielkowymiarowych, płytek glazurowanych, terakotowych i kamiennych (poza marmurowymi) wewnątrz i na zewnątrz budynków. Jego specjalna formuła sprawia, że doskonale nadaje się na podłoża z ogrzewaniem podłogowym. Wyrób wykazuje również inne ważne cechy ułatwiające pracę:

• pomijalny spływ, dzięki czemu układanie płytek można wykonywać od dowolnego miejsca na ścianie (nie ma konieczności rozpoczynania prac na listwach startowych zamocowanych na dole ściany i używania wkładek dystansowych), • wydłużony czas otwarty, zapewniający prawidłową przyczepność zaprawy klejowej do okładzin przez 30 minut od momentu naniesienia jej na podłoże, • długi, bo trwający aż dwie godziny czas przydatności do użycia od chwili wymieszania z wodą. Nie bez znaczenia jest różnorodność powierzchni, na których mogą być prowadzone prace z użyciem kleju ALPOL AK 511. Odpowiednie w jego przypadku są tynki cementowe, cementowo-wapienne, podłoża betonowe, posadzki cementowe, mury z cegieł i pustaków ceramicznych, silikatowych i bloczków z betonu komórkowego, ale również powierzchnie trudniejsze: płyty gipsowo-kartonowe lub wykonywane w pomieszczeniach mokrych warstwy hydroizolacji (z foli uszczelniającej, np. ALPOL AH 751, zapraw wodoszczelnych, np. ALPOL AH 752, ALPOL AH 753). Ten klej w pełni zasłużył na miano lidera rynku w swojej klasie. * oznaczenia wg PN-EN 12004

ALPOL GIPS Sp. z o.o. Fidor, 26-200 Końskie tel. 41 372 11 00, fax 41 372 12 84 e-mail: alpol.gips@alpol.pl www.alpol.pl

BUDOWNICTWO

Modułowe ABC Klocki w wersji XXL

Część 3 dr inż. arch. Piotr Grodecki

Builder

marzec 2015

Politechnika Warszawska

wielu krajach europejskich ważny segment rynku budowlanego stanowią systemy modułowe w formule abc – tj prostopadłościany o wymiarach a – długość, b – szerokość i c – wysokość. W systemie modułowym abc realizowane są budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne, a także budynki użyteczności publicznej, np. szkoły, przedszkola, szpitale, budynki biurowe, administracyjne, a nawet budynki z funkcją gastronomiczną i kulturalną. Popularny w Niemczech wspomniany już system ALHO jest przykładem tego, jak sprytnie można wykorzystać tę formułę przestrzenną dla kształtowania funkcjonalnego budynków. Zależność pomiędzy charakterem funkcjonalno-przestrzennym realizowanego budynku a wykorzystanym do jego budowy systemem technologicznym jest podstawową zasadą racjonalnego stosowania systemów modułowych abc. Dlatego w obiektach, w których przewidzianych jest wiele powtarzalnych modułów funkcjonalnych, (np. sale szkolne, sale szpitalne, pokoje biurowe itp), zastosowanie systemu modułowego abc może być sposobem na znaczne przyśpieszenie czasu budowy, a w konsekwencji – znaczne zmniejszenie kosztów. We wszystkich popularnych i znanych systemach modułowych abc obowiązuje zasada maksimum pracy w wytwórni – minimum pracy na placu budowy. Moduły z pełnym wy-

W obiektach, w których przewidzianych jest wiele powtarzalnych modułów funkcjonalnych, np. sale szkolne, sale szpitalne czy pokoje biurowe, zastosowanie systemu modułowego abc może być sposobem na znaczne przyśpieszenie czasu budowy, a w konsekwencji – znaczne zmniejszenie kosztów. We wszystkich popularnych i znanych systemach modułowych abc obowiązuje zasada maksimum pracy w wytwórni – minimum pracy na placu budowy. posażeniem i prawie wykończone wykonywane są w wytwórni, na placu budowy dokonywany jest tylko ich montaż i prace kosmetyczno-wykończeniowe. Ta zasada skraca proces budowy. Nierzadko okazuje się jedynym racjonalnym systemem technologicznym możliwym do zastosowania w konkretnych warunkach klimatycznych.

Co decyduje o wyborze systemu?

Wybór materiału strukturalnego do budowy modułów też może mieć niebagatelne znaczenie. W systemie ALHO moduły są realizowane w konstrukcji stalowej, ale np w systemie IN-DUO moduły są konstruowane w oryginalnej konstrukcji drewnianej. Oba te systemy, tj. oparty na konstrukcji stalowej i drewnianej, mają swoje zalety, ale też ograniczenia wynikające z materiału strukturalnego, z którego powstają moduły. Wybór systemu podyktowany jest różnymi uwarunkowaniami, m.in. przewidywaną funkcją, parametrami technicznymi i technologicznymi budynku oraz warunkami klimatycznymi, które determinują sposób realizacji i eks-

Mamy własny niemały potencjał intelektualny i technologiczny. Warto z niego czym prędzej skorzystać na swoim podwórku.

ploatacji budynku. Na wybór technologii modułowej, w której realizowane są budynki, wywiera również wpływ tradycja. Inny jest „emocjonalny” stosunek inwestora norweskiego czy fińskiego do technologii drewnianych, a inny chociażby polskiego. Powody, dla których polski inwestor z „taką nieśmiałością” dopuszcza te technologie sprawdzone w krajach skandynawskich, wymagałyby osobnego omówienia. Niemniej jednak wspomniany opór słabnie, a argumentem przemawiającym za ich wyborem jest cena gotowego wyrobu: mieszkania czy domu. Technologie drewniane w porównaniu do żelbetowych lub stalowych są znacznie tańsze i znacznie bardziej „bezpieczne i przyjazne” dla środowiska naturalnego. Wg metodologii LCA / life cycle assessment/ technologie drewniane w tej „konkurencji” znacznie przewyższają dwie pozostałe. W wielu krajach właśnie z tego powodu dostają dodatkowe bonusy podatkowe (m.in niższy podatek VAT). Korzyść jest podwójna: dla inwestorów i dla środowiska naturalnego, znacznie mniej narażonego na degradację. Nie bez przyczyny na zastosowanie technologii modułowej abc w konstrukcji drewnianej w takiej skali zdecydowali się Norwegowie. Przesądziły o tym zarówno uwarunkowania klimatyczne, jak i „ciepły” stosunek Norwegów do drewna. Ale jeszcze bardziej zaskakujące jest to, że do realizacji modułów drewnianych

wybrali polskiego producenta! Norwegowie, zawsze dbający o swój wewnętrzny rynek i wysoki standard produkowanych wyrobów, w tym jednak wypadku zdecydowali się na „obcego” wykonawcę modułów. Firmą tą jest UNIHOUSE, mająca swoją siedzibę w Bielsku Podlaskim. Okazało się, że polska firma jest w stanie wykonać moduły w technologii drewnianej wg norweskich standardów technologicznych, a zmontowane budynki charakteryzują się wysokimi walorami energetycznymi oraz walorami estetycznymi. A to dzięki wielu rozwiązaniom, które pozwoliły uzyskać te wyśrubowane przez norweskiego zleceniodawcę parametry. Wybór materiału konstrukcyjnego, w tym wypadku drewna, znacząco pomaga. Materiał ten ma bowiem dwie istotne cechy: jest elementem strukturalnym modułów, a oprócz tego „izolatorem” termicznym. Rozwiązuje to problemy technologiczne związane z minimalizacją skutków tzw. mostków termicznych (występujących m. in. w nadprożach okiennych czy drzwiowych), tak dokuczliwe w technologiach stalowych czy ceramiczno-żelbetowych. W technologiach drewnianych wszystkie te najbardziej niebezpieczne miejsca elementów budynku, które mogą być przyczyną występowania mostków termicznych właściwie nie pojawiają się z racji cech fizycznych drewna. Należy jednak zauważyć też, że system modułów drewnianych ma ograniczenia, których nie posiadają systemy modułowe abc w konstrukcji stalowej. W systemach modułowych abc stalowych można łączyć ze sobą moduły dłuższymi bokami bez konieczności wstawiania dodatkowych podpór, słupów. Dzięki temu można kształtować przestrzenie o module szerokości np. 12 m i prawie dowolnej długości bez potrzeby wstawiania słupów wewnętrznych. Poszerza to zakres funkcjonalny budownictwa modułowego opartego o konstrukcje stalowe. Ale jeśli nie ma takiej potrzeby funkcjonalnej i są inne uwarunkowania dające przewagę technologiom drewnianym, można je racjonalnie wykorzystać. Dowodem na to jest program budowy mieszkań wielorodzinnych z drewnianych modułów mieszkalnych.

UNIHOUSE

Firma UNIHOUSE organizacyjnie i technologicznie jest przygotowana do realizacji tak wymagających kontraktów. Linia produkcyjna jest w pełni uprzemysłowiona i zautomatyzowana. Maszyny wykonują większość prac przy produkcji głównych elementów modułów, tj. ścian zewnętrznych i wewnętrznych, dolnych i górnych stropów. Bardziej pracochłonne i z natury rzeczy mniej zautomatyzowane są prace wykończeniowe już po złożeniu całego modułu na zewnątrz i w środku, związane z uzbrojeniem instalacyjnym (również z urządzeniem rekuperacyjnym), standardowo montowanym we wszystkich domach i mieszkaniach w Norwegii. Moduły mieszkalne wyposażane są w meble kuchenne i sprzęt AGD. Podobnie łazienki – są

Fabryka domów modułowych UNIHOUSE w Bielsku Podlaskim.

BUDOWNICTWO

Założenia projektowe są proponowane przez stronę norweską, ale projekty budowlane, wykonawcze i technologiczne realizowane są przeważnie przez stronę polską. Firma UNIHOUSE ma swoich projektantów. Korzysta też z usług biur projektowych ściśle współpracujących z firmą. System modułowy abc oprócz wspomnianych zalet ma również ograniczenia. Tym najbardziej dokuczliwym jest konieczność projektowania różnej wielkości jednostek mieszkalnych (w przypadku budynków mieszkalnych wielorodzinnych) na prawie tych samych modułach przestrzennych. Ale inwencja projektanta pozwala to ograniczenie pokonać. W efekcie powstają sprawne funkcjonalne mieszkania. Norwegowie akceptują te rozwiązania, skoro są one przez nich tak chętnie kupowane. Nieprzekraczalnym parametrem modułu abc jest jego maksymalna szerokość. To wynik uwarunkowań transportowych, zarówno na lądzie, jak i na morzu. W tej chwili moduły mieszkalne mają szerokość 4,2 m, a to oznacza, że wymiar wewnętrzny modułu wynosi ok. 3,4-3,6 m. Budynki mieszkalne to nie jedyne przedsięwzięcia budowlane realizowane przez firmę UNIHOUSE na terenie Norwegii. Hotele należą do kolejnej kategorii budynków, które są odpowiednie do systemów modułowych abc i również technologii drewnianej. To optymalny wybór tam, gdzie panują ekstremalne warunki klimatyczne, bardzo niskie temperatury średnioroczne oraz – co jest nie bez znaczenia – „sprzyjające” normy budowlane (m.in. przepisy przeciwpożarowe), dopuszczające realizację budynków mieszkalnych wielorodzinnych czy użyteczności publicznej w technologiach drewnianych, modułowych.

Na własnym podwórku

Moduły budowane są w technologii drewnianej wg norweskich standardów technologicznych. w pełni wykończone i nie wymagają – poza kosmetycznymi – już żadnych dodatkowych prac. W tej chwili firma realizuje kontrakt w Trondheim. Wykonuje moduły dla budynku mieszkalnego wielorodzinnego. Moduły mają szerokość 4,2 m i długość do 12 m Z tych „klocków” składane są mieszkania różnej wielkości od małych o powierzchni 35 m2 aż do dużych o pow. nawet 130 m 2. Firma produkuje dwa moduły dziennie, choć możliwości technologiczne pozwalają zwiększyć produkcję do trzech, a w szczególnych wypadkach (krótki czas realizacji kontraktu) – nawet do czterech modułów dziennie. W ubiegłym roku firma wyprodukowa-

ła około 1 tys. modułów przeznaczonych dla inwestora norweskiego. Widać wyraźnie, że realizowane kontrakty są korzystne zarówno dla strony norweskiej jak i polskiej.

Wykonywane w firmie UNIHOUSE moduły spełniają wymagające kryteria modułów energoszczędnych, mając przy tym cechy z istoty struktury modułów, bo w konstrukcji drewnianej – również niskoenergetycznych.

Czy w Polsce jest możliwość powszechniejszego stosowania systemów modułowych abc w technologii stalowej lub drewnianej? Bez wątpienia kryterium wyboru w przypadku polskich inwestorów jest cena. Warunki przetargów, jakie obowiązują w naszym kraju, preferują wykonawców podających zazwyczaj najniższą cenę. Inne walory są znacznie niżej oceniane, a niektóre (np. wpływ na środowisko) prawie zupełnie pomijane. Szkoda, bo wiele krajów stosuje różnego rodzaju zachęty wspierające i propagujące technologie proekologiczne, energooszczędne i niskoenergetyczne. Tu należy się drobna uwaga na marginesie. Wbrew powszechnemu mniemaniu wspomniane pojęcia budownictwa proekologicznego, energooszczędnego i nisko energetycznego nie są pojęciami tożsamymi. Pojęcie obiektu energooszczędnego odnoszę do obiektów wymagających relatywnie mało energii do eksploatacji (w polskich warunkach klimatycznych przede wszystkim do ogrzewania), a pojęcie budynku niskoenergetycznego – do takiego, którego realizacja, a w końcu i utylizacja wymaga równie mało energii. Zatem budynek może być ener-

BUDOWNICTWO marzec 2015

78 Builder Zdjęcia archiwum Unibep S.A./ Unihouse

Zmontowane z modułów budynki charakteryzują się wysokimi walorami energetycznymi oraz walorami estetycznymi.

gooszczędny, ale nie musi być niskoenergetyczny, i odwrotnie. Oczywiście najlepiej, gdyby miał cechy budynku energooszczędnego i niskoenergetycznego. I właśnie obiekty realizowane w technologiach drewnianych, jak chociażby technologie drewniane dsd/3dT, czy TLC spełniają oba te warunki. Ale do tej grupy należą również technologie modułowe abc w konstrukcji drewnianej. Inwestor norweski zadbał o to, aby wykonywane w firmie UNIHOUSE moduły spełniały wymagające kryteria modułów energoszczędnych, mając przy tym cechy z istoty struktury modułów, bo w kon-

strukcji drewnianej – również niskoenergetycznych. Wkrótce czeka nas rewolucja technologiczna, wymuszająca na krajach zrzeszonych w UE projektowanie i realizowanie budynków mieszkalnych mających cechy budynków pasywnych (energooszczędnych). Choć zastanawiam się, czy będzie to standard budynku pasywnego definiowany przez Wolfganga Feista? Chodzi o parametr E na poziomie 15 kWh/m2 pow. użytkowej na rok. Bez wątpienia technologie bazujące na konstrukcjach drewnianych, drewnopochodnych będą w przyszłości w krajach UE promowane z racji wielu cech, które do

tej pory były lekceważąco pomijane. Dbałość o ochronę środowiska naturalnego, zasobów naturalnych i znaczące efektywniejsze wykorzystanie produkowanej energii spowodowały zmiany w świadomości projektantów, inwestorów, a w końcu i samych użytkowników dla których jednostka energii zaczęła mieć swoją wartość. Technologie drewniane ze względu na walory (są energooszczędne i niskoenergetyczne ) będą w miały trwałe miejsce na rynku budowlanym, a na rynku mieszkaniowym w szczególności. Jest bardzo prawdopodobne, że ten zakres, jak pokazują ostanie osiągnięcia w dziedzinie technologii budowlanych drewnianych (TLC) będzie się jeszcze poszerzał. Warto zatem przychylnym okiem spojrzeć na dokonania Finów (program Modern Wooden Town) czy Norwegów, realizowane z pomocą polskiej firmy UNIHOUSE. Mamy własny niemały potencjał intelektualny i technologiczny. Warto z niego czym prędzej skorzystać na swoim podwórku. n

Fot. Wojciech Kryński

BUDOWNICTWO marzec 2015

80 Builder

Budowa

Część 2

Cricoteki wyzwania realizacyjne prof. dr hab. inż. Anna Sobotka mgr inż. Aleksandra Radziejowska

AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki

Cricoteka, mimo wielu trudności podczas jej realizacji, stanowi dziś jeden z ciekawszych punktów do zwiedzania. Jej rozmach pokazuje, że należy szukać innowacyjnych i ciekawych rozwiązań, a często to, co wydaje się niemożliwe do wykonania, w późniejszym czasie staje się realne i osiągalne.

Prognozowanie czasu budowy

Budową Cricoteki autorzy publikacji [5], [14], [15] interesowali się od momentu jej rozpoczęcia. W ramach pracy dyplomowej w 2010 r. [5] obserwowano postęp prac i opracowano na podstawie dostępnych danych analizę czasu realizacji inwestycji, uwzględniając ryzyko zmiany w terminach i czasach trwania robót budowlanych. Zastosowano do uwzględnienia ryzyka czasu metodę PERT [6], wyznaczając termin oczekiwany zakończenia stanu surowego z prawdopodobieństwem 0,9 na 30 października 2012 r. W rzeczywistości realizacja robót związanych z wykonaniem konstrukcji pomostu z wymienionych wcześniej powodów uległa zawieszeniu na czas wykonania wielu ekspertyz, które powinny były odpowiedzieć na kilka ważnych pytań: czy budynek zaprojektowano prawidłowo, czy wykonane już dodatkowe prace były konieczne i czy po ich wprowadzeniu konstrukcja będzie bezpieczna. Prace przy wykonywaniu konstrukcji wznowiono 9 sierpnia 2012 r. i według optymi-

marzec 2015

Budowa Cricoteki realizowana była ze znacznym opóźnieniem w stosunku do planowanych terminów. Rozpoczęcie budowy nastąpiło dnia 11 grudnia 2009 r., podczas gdy rozstrzygniecie konkursu na projekt odbyło się w 2006 r., prace nad dokumentacją architektoniczną i wykonawczą ukończono w 2008 r., a w 2009 r. wybrano generalnego wykonawcę w drodze przetargu [13]. Podczas przygotowania i budowy tej inwestycji wykonawcy mieli do pokonania wiele wyzwań różnej natury. Podczas wykonywania prac związanych z inwentaryzacją stanu wałów wiślanych na placu budowy została znaleziona studnia, która nie była ujęta na żadnej mapie, jak również nie została uwzględniona w zakresie wykonywanych prac. Rezultatem znalezienia studni było przerwanie prac związanych z inwentaryzacją wałów wiślanych. W wyniku decyzji inwestora oraz konserwatora zabytków rozebrano istniejącą studnię (rys. 1c). Bardzo groźną sytuacją, która spowodowała dość znaczne opóźnienie całej budowy, była majowa powódź (rok 2010) (rys. 1a i b). W najgorszym momencie poziom wody odnotowany na punkcie pomiarowym w Krakowie-Bielany wynosił 957 cm i był to najwyższy poziom odnotowany od ponad 40 lat. Ówczesny poziom wody gruntowej spowodowany powodzią był przyczyną spowolnienia postępu robót na budowie. Ponadto pojawiły się roboty dodatkowe, wynikające z braku rzetelnej inwentaryzacji obiektu. Prace związane z wykonywaniem fundamentów palowych zostały wstrzymane i wznowione dopiero we wrześniu. Zakończenie budowy ustalano kilkakrotnie, począwszy od końca 2011 r. i skończywszy na 13 września 2014 r. Przyczyny opóźnień powstających na poszczególnych etapach robót były następujące: • ambitny projekt techniczny, łączący tradycyjne i współczesne technologie budowania, • problemy z własnością gruntów, • niedostateczne rozpoznanie stanu technicznego istniejącej zabudowy, • powódź w maju 2010 r., powodująca długotrwałe podniesienie poziomu wód gruntowych, • wstrzymanie robót przez wykonawcę z powodu obaw o bezpieczeństwo konstrukcji, • przetargi i wykonanie dodatkowych ekspertyz konstrukcji stalowej i żelbetowej wież i innych, • wielokrotne korekty i poprawki elementów wykończeniowych, • trudności konstrukcyjne, tj. duże przewieszenia i brak symetrii obiektu, • nowa norma wiatrowa wdrożona w czasie prowadzenia procesu projektowo-realizacyjnego, • zmiana sposobu realizacji technologii wykonania konstrukcji stalowego przęsła, które w systemie podwykonawstwa realizowały przedsiębiorstwa mające własne rozwiązania i patenty, • ciągłe poszukiwania oszczędności, których wprowadzanie jest szczególnie trudne, gdyż polega na wdrażaniu technologii dających oszczędności, ale nieobniżających założonych standardów jakościowych, • konieczność spełnienia wymogów konserwatorskich (np. podczas prac w części podziemnej odkryto dodatkowe pomieszczenia, o których nie było informacji w dokumentacji inwentaryzacyjnej), • problemy z tytułu koordynacji budowy ze względu na dużą liczbę podwykonawców pracujących jednocześnie na budowie, • częste wykonywanie prac na tych samych frontach robót (z tego powodu różni podwykonawcy przeszkadzali sobie nawzajem, co prowadziło często do ponownego wykonywania tych samych elementów i procesów, a tym samym zwiększało koszty i czas realizacji poszczególnych robót), • konieczność dotrzymania terminu budowy narzuconej przez użytkownika i inwestora (długo wcześniej zaplanowana wystawa Tadeusza Kantora na 13 września 2014 r.)

Problemy i zakłócenia przebiegu realizacji

• błędy w organizacji obsługi logistycznej dostaw (często błędy ludzkie) powodowały wydłużenie czasu zaopatrzenia, co prowadziło również do nakładania się różnych frontów robót na siebie i opóźnienia poszczególnych prac, • opóźnienie robót konstrukcyjnych pociągnęło za sobą opóźnienie realizacji robót wykończeniowych, • skomplikowany projekt wykończenia oraz nietypowe prace wiązały się ze szczególnie dużą czasochłonnością poszczególnych robót, co prowadziło do wydłużenia czasu realizacji [9].

Rys. 1. Widok mostu Józefa Piłsudskiego w Krakowie: a) widok z marca 2010 r., b) widok z maja 2010 r. oraz c) inwentaryzacja wałów wiślanych i widok zabezpieczenia studni [5]

Builder

imo wielu trudności pojawiających się w trakcie realizacji inwestycji możemy śmiało stwierdzić, że stanowi ona przykład godny do naśladowania.

1.01.2010 1.

Planowany wg. wykonawcy

Planowany wg autorów

Rzeczywisty przebieg robót

Planowany z uwzględnieniem ryzyka

Wstrzymanie robót

11.12.2009

Rzeczywiste rozpoczęcie robót wykończeniowych

Rzeczywisty przebieg wykonania elewacji z cortenu i blachy lustrzanej

Rzeczywisty przebieg wykonania elewacji szklanej

1.01.2011 30.06

1.01.2014

1.01.2013

1.01.2012

- rozpoczęcie budowy

1.01.2015

- zakończenie stanu surowego

31.03

11.09

- zakończenie zalewania płyty dennej 30.08 - utrudnienia z powodu powodzi

powódź

28.10 10.02

- wznowienie robót fundamentowych

30.01 (E) 30.10 (E) 30.04

09.08

07.05

- termin oczekiwany zakończenia stanu surowego z prawdopodobieństwem 0,9 - przetarg na wykonanie ekspertyzy - wstrzymanie robót

30.07

- wznowienie robót 30.11

01.03

- prognozowane oddanie do ekploatacji - zakończenie ocieplenia ścian pod elewację i montażu profili mocujących

02.01 10.02

15 - 30.06 13.09

- zakończenie wykonania elewacji z cortenu i blachy lustrzanej - rozpoczęcie wykonywania elewacji szklanej - zakończenie prac wykończeniowych szklanych - poprawki dot. wykończenia szkłem - planowane otwarcie

Builder

marzec 2015

Rys. 2. Planowany i rzeczywisty czas budowy Cricoteki (opracowanie własne)

stycznych prognoz budowę Cricoteki planowano zakończyć 1 stycznia 2014 r. Zakłócenia w robotach wykończeniowych, wynikające głównie ze złej organizacji robót i niesprawnego zarządzania budową finansowaną ze środków publicznych, spowodowały kolejne przesuniecie terminu oddania do użytkowania Cricoteki – uroczystość otwarcia Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora miała miejsce 13 września 2014 r. Opisane terminy zakończenia budowy ilustruje rysunek (harmonogram budowy). Ryzyko i niepewność są cechami każdego procesu inwestycyjnego. Przy prowadzeniu przedsięwzięć budowlanych, a w szczególności tych związanych z rewitalizacją, gdzie występują obiekty zabytkowe, gdzie nie istnieje pełna dokumentacja techniczna, a przeprowadzenie badań wstępnych jest kosztowne, analiza źródeł ryzyka (ryzyk) powinna być bardzo wszechstronna na etapie przygotowania, projektowania i planowania inwestycji. Skutkami ryzyka w budowie Cricoteki były: niedotrzymanie terminu i zwiększenie kosztów inwestycji. I to właśnie zostało zaobserwowane: wydłużenie czasu budowy o około 2,5 roku oraz wzrost kosztów. Cena w ofercie wykonawcy tej inwestycji określona została na ok. 29 mln zł (roboty budowlane). Natomiast 10 grudnia 2009 r. w Urzędzie Marszałkowskim podpisano umowę na dofinansowanie budowy Cricoteki. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ponad 42 mln zł, z czego 35 mln zł sfinansowała Unia Europejska [1]. Pomimo bardzo nietypowych i złożonych warunków opisywanej budowy, warto wymienić wiele prostych metod, które mogą być stosowane do identyfikacji i analizy ryzyk, ich źródeł, prawdopodobieństwa wystąpienia, oceny skutków, przyjęcie strategii oraz monitorowanie i usprawnianie procedur zarządzania ryzykiem. Metody identyfikacji ryzyka to np.: • analiza SWOT (Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats – analiza strategiczna, pozwala dokładniej przyjrzeć się możliwościom realizacji projektu w ramach organizacji, ocenić otoczenie projektu i zdiagnozować możliwe do pojawienia się ryzyka oraz daje wskazania korekt w zakresie i planie realizacji projektu z wykorzystaniem silnych stron do zniwelowania słabych), • analiza wymagań, • analiza interesariuszy (analizuje istniejącą sytuację, aby opracować wizję sytuacji pożądanej w przyszłości i wybrać odpowiednie strategie, które pomogą nam osiągnąć zamierzony cel),

• burza mózgów (służy do pobudzenia kreatywności, zastosowania efektu synergii, ważne jest stosowanie jasno określonych zasad co do celu oraz czasu, zawsze nad dyskusją musi być wyznaczony moderator), • fiszki Crawforda, • metoda Delficka (polega na wykorzystaniu wiedzy i opinii eksperckich, którzy tworzą ranking ryzyka, a następnie niezależnej identyfikacji zagrożenia i analizy), • diagram Ishikawy (jest diagramem drzewa błędów, które pozwala zilustrować związki przyczynowo-skutkowe analizowanego projektu, schemat pozwala dostrzec złożoność problemu), Do zminimalizowania efektu zaskoczenia i lepszego zarządzania przedsięwzięciem podczas jego realizacji dokonać należy analizy ryzyka oraz przyjąć plan reagowania na nie. Plan reakcji na ryzyko obejmuje: • plan zarządzania projektem, • ranking ryzyk (część z nich była znana od początku budowy), • listę zagrożeń priorytetowych dla jakościowej i ilościowej analizy ryzyka, • oszacowanie prawdopodobieństwo osiągnięcia zamierzonych kosztów i celów czasowych, • listę potencjalnych reakcji na występujące ryzyko, • dane dotyczące przyjętych progów ryzyka, • listę przyczyn zagrożeń i określenie ich właścicieli. Zaprojektowane i wdrożone procedury zarządzania ryzykiem poddawane są monitorowaniu i działaniach naprawczych. Ten proces może być prowadzony wieloma metodami, jedną z nich jest mierzenie postępów metodą wartości uzyskanej (EVM – Earned Value Management) powszechnie stosowaną ale sporadycznie w działalności budowlanej [2]. Obserwując proces budowy Cricoteki, nie zauważono, aby zastosowano jakiekolwiek metody identyfikacji ryzyka, a co za tym idzie, kolejne kroki związane z jego zarządzaniem. Niewątpliwie podstawowymi źródłami ryzyka analizowanej inwestycji było ryzyko projektu (wykonalności śmiałych i nietypowych rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych), ryzyko warunków gruntowych, ryzyko braku doświadczeń głównych uczestników procesu inwestycyjnego, a w szczególności inwestora, ryzyko związane z procedurami prawnymi. W przypadku zastosowania wymienionych metod zarządzania ryzykiem można było uniknąć niektórych z pojawiających się utrudnień i przyspieszyć ostateczny termin ukończenia inwestycji.

Zdjęcia: archiwum autorek

BUDOWNICTWO

LEGENDA

HARMONOGRAM BUDOWY

Podsumowanie

Cricoteka, mimo wielu trudności podczas jej realizacji, stanowi dziś jeden z ciekawszych obiektów do zwiedzania. Jej projekt pokazuje, że należy szukać innowacyjnych i ciekawych rozwiązań, a często to, co wydaje się niemożliwe do wykonania, w późniejszym czasie jest realne i osiągalne. Cricoteka stanowi akcent, a nawet dominantę przestrzenną w podgórskiej panoramie miasta. Realizacja kompleksu obiektów Cricoteki potwierdza, że proces projektowania nie kończy się na wykonaniu dokumentacji, ale trwa do samego końca realizacji dzieła i bez udziału autorów groziłby ryzykiem niedokończenia budowy lub obniżeniem standardów jakościowych. Praktyka wskazuje, że szacowanie czasu i kosztu realizacji przedsięwzięć jest często nietrafne i sprawia kłopoty w zarządzaniu przedsięwzięciami budowlanymi. Najczęściej problemy te występują podczas przedsięwzięć budowlanych polegających na remontach, rozbudowie, rewaloryzacji czy rewitalizacji obszarów miejskich. Rewitalizacja stanowi tutaj kompleksowy proces, składający się z wielu zintegrowanych działań, wśród których można wyróżnić – obok inwestycji w infrastrukturę techniczną i obiekty budowlane – również działania podejmowane w obszarach gospodarczym, społecznym i kulturalnym. Podczas ich realizacji wy-

stępuje wiele dodatkowych, innych niż przy nowych inwestycjach, czynników niepewności i ryzyka, zwłaszcza z powodu niedokładnej inwentaryzacji i niedostatecznego rozpoznania stanu technicznego obiektów. Często też w przypadku procesu rewitalizacji mamy do czynienia z nietypowymi, śmiałymi w rozwiązaniach konstrukcyjno-materiałowych projektami architektonicznymi, a także, jak miało to miejsce w niniejszym przedsięwzięciu, zastosowaniem innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych. Warunki realizacji robót budowlanych, zwłaszcza w kompleksach podległych rewitalizacji, sprawiają, że ustalony na etapie przedrealizacyjnym termin i koszt budowy obarczone są dużym ryzykiem niedotrzymania. Dlatego też inwestor i wykonawca powinni podczas planowania budowy posługiwać się metodami, które pozwalają określić czas, a tym samym koszt realizacji z dużym prawdopodobieństwem, przeanalizować wszystkie możliwe źródła ryzyka, jego prawdopodobieństwo i skutki, a odpowiedzialność za poszczególne – przydzielić według kompetencji odpowiednim uczestnikom przedsięwzięcia inwestycyjnego [4], [8], [12]. Mimo wielu trudności pojawiających się w trakcie realizacji inwestycji możemy śmiało stwierdzić, że inwestycja ta stanowi przykład godny do naśladowania. n Praca wykonana w ramach badań statutowych nr 11.11.100.197 AGH Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Builder

marzec 2015

Literatura

[1] Budowa Muzeum Tadeusza Kantora i nowej siedziby Cricoteki. Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka ul. Szczepańska 2, 31-011 Kraków, www.cricotekawbudowie.pl/inne-wydarzenia (dostęp: 30.06.2014) [2] Czarnigowska A., Sobotka A., Metoda planowania i kontrolowania realizacji przedsięwzięć budowlanych: studium przypadku. „Górnictwo i Geoinżynieria”, 2011, r. 35 z. 1, s. 37-56. [3] Deńko S., Muzeum Kantora w Krakowie. „Architektura”, 07/2013. [4] Hastak M., Shaked A., ICRAM-1: Model for international construction risk assessment. “Journal of Management in Engineering”, vol. 16, 2010, no. 1, 59-69. [5] Jasiak P., Opracowanie oferty przetargowej z uwzględnieniem warunków losowych realizacji przedsięwzięć budowlanych. Praca magisterska pod kierunkiem A. Sobotki, AGH, Kraków, 2010. [6] Jaworski K. M., Metodologia projektowania realizacji budowy. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, Warszawa. [7] Kołomyjski T., O budowie Cricoteki i o Tadeuszu Kantorze, Biuletyn informacyjny dzielnicy XIII. http://corten.bawi.pl/ [8] Kristowski A. (2002). Modelowanie niepewności w harmonogramowaniu budowy podpór mostów składanych. Praca doktorska. Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa. [9] Koper A., Marcinkowski R., Ryzyko w planowaniu przedsięwzięć budowlanych. W: Problemy przygotowania i realizacji inwestycji budowlanych. Warsztaty inżynierów budowlanych, Wydawnictwo WACETOB, Puławy, 2007, s. 239-246. [10] Ogłoszenie wyników konkursu na projekt architektoniczny Muzeum Tadeusza Kantora www. sztukpuk.art.pl/assets/galerie/cricoteka_arch.htm (dostęp: 16.07.2012) [11] Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”. Dokumentacja projektowa inwestycji. Kraków 2010. [12] Skorupka D. (2006). Metoda zintegrowanej oceny ryzyka realizacji inwestycji budowlanych. „Wiadomości Projektanta Budownictwa”, 2/2006. [13] Sprawozdanie z funkcjonowania systemu zamówień publicznych w 2009 roku. Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2010. [14] Sobotka A., Tradition and modernity of Cricoteka in Cracow – problems with realization // W: Culture of the city / ed. Elżbieta Przesmycka, Elżbieta Trocka-Leszczyńska. – Wrocław : Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2012. – ISBN: 978-83-7493-739-9. – s. 255–264. [15] Sobotka A., Jasiak P., Uwzględnienie ryzyka w ocenie czasu w ofercie rewitalizacji obiektu zabytkowego, Budownictwo i Inżynieria Środowiska, 2/2011.

Rys. 3. Budynki elektrowni „wczoraj” i „dziĞ” a) fotografia elektrowni w mieĞcie Podgór (obecnie dzielnicy Krakowa)., Ĩródáo: [11]; b) budynki elektrowni jako element komplek „Cricoteka”(zdjĊcie wáasne) .

Rys. 3. Budynki elektrowni „wczoraj” i „dziś” a) fotografia elektrowni w mieście Podgórze (obecnie dzielnicy Krakowa)., źródło: [11]; b) budynki elektrowni jako element kompleksu „Cricoteka”(zdjęcie własne)

Abstract. REVITALIZATION OF BUILDINGS OF THE PODGÓRZE POWER PLANT OF CRACOW. As a result of the revitalization of the old buildings of the former power plant area of Krakow Podgórze a multifunctional object providing city with a cultural institution called Cricoteka – Cantor Arts Documentation Center is being created. The paper presents the genesis of the construction of the Centre and the description of the project with a very interesting design solutions and material. Observation of the investment shows what problems occurred during the building of investments realized in terms of increased risk and uncertainty of the project undertaken. The collected material was allowed to analyze the source of the delays and costs of investments financed with public funds. The authors suggest the desirability of the use of methods that take into account the risks arising on such investments, financed from public funds and risk management.

Wentylacja i klimatyzacja

Builder

dodatek branżowy

Fot. arch. LG

marzec 2015

Więcej niż standard

LG Multi V – IV generacja technologii w systemach klimatyzacji VRF

prezentacja z okładki

WENTYLACJA I KLIMATYZACJA marzec 2015

88 Builder d o d a te k b r a n ż o w y

LG Multi V – IV generacja technologii w systemach klimatyzacji VRF

Więcej niż standard Wioletta Neumann

AE Product Marketing Manager LG Electronics Polska Sp. z o.o.

ysokie parametry systemu Multi V IV zostały potwierdzone prestiżowym certyfikatem efektywności energetycznej, który został przyznany przez europejską organizację Eurovent. Jeden z najbardziej znanych programów certyfikacji produktów w Europie – Eurovent – zbiera i publikuje dane statystyczne i techniczne dotyczące wydajności urządzeń klimatyzacyjno-wentylacyjnych oraz chłodniczych.

Rozwiązanie

System klimatyzacji LG Multi V IV generacji stworzono na bazie przełomowych w dziedzinie HVAC rozwiązań technologicznych stosowanych w systemach VRF. LG Electronics przy pracy nad Multi V IV skupiła się przede wszystkim na zmaksymalizowaniu wydajności całego systemu poprzez odnalezienie i wyeliminowanie wszelkich źródeł generujących niepotrzebne straty energii. W efekcie w systemach Multi V IV-generacji zastosowano autorskie rozwiązania technologiczne, które pozwoliły na uzyskanie nieosiągalnych dla konkurencji parametrów sezonowej wydajności energetycznej. Wysoką wydajność czwartej generacji systemu LG Multi V zapewniają cztery kluczowe elementy całego układu, czyli sprężarka, wymiennik ciepła, dystrybucja czynnika chłodniczego oraz technologia zarządzania olejem. W efekcie intensywnych prac

Wykorzystując nowe i rewolucyjne technologie w celu maksymalnego ograniczenia strat energii, LG Electronics stworzyło system klimatyzacji MULTI V IV, niekwestionowanego lidera systemów VRF czwartej generacji. MULTI V IV oferuje jedną z najwyższych na świecie wydajności energetycznych. Przełomowe rozwiązania technologiczne LG czynią go absolutnie innowacyjnym na rynku. badawczo-rozwojowych prowadzonych przez LG Electronics powstały system wyróżnia się wyjątkową oszczędnością poboru energii na przestrzeni całego roku średnio o 41% w porównaniu do systemu Multi V III, dzięki: • technologii zarządzania olejem HiPOR (High Pressure Oil Return), • aktywnej kontroli ilości czynnika chłodniczego, • inteligentnemu systemowi odzyskiwania oleju, • wymiennikowi ciepła z technologią zmiennych przepływów.

Sprężarka inwerterowa IV‑generacji

Systemy klimatyzacji LG Multi V IV wyposażono w najnowszą i najbardziej innowacyjną wersję sprężarki inwerterowej, która gwarantuje imponującą efektywność energetyczną, dzięki zaawansowanej obsłudze pracy przy niepełnym obciążeniu. Lżejsza o 50% sprężarka inwerterowa typu Scroll HSS (High Side Shell) oraz wysokowydajny silnik BLDC udoskonalają wydajność urządzenia, a także zwiększają częstotliwość zakresu pracy ze 120 Hz do 150 Hz. Zastosowanie dwufazowego wtrysku gazu w najnowszej sprężarce LG umożliwiło maksymalizację wydajności grzewczej dzięki dwustopniowej kompresji oraz wysoką sprawność grzewczą w niskich temperaturach. Zwiększenie zakresu pracy do 150 Hz pozwala na szybszy czas re-

akcji, sprawniejsze osiąganie zadawanych temperatur oraz wzrost wydajności przy niepełnym obciążeniu. Systemy klimatyzacji Multi V IV wyposażono w najnowszą i najbardziej innowacyjną wersję sprężarki inwerterowej, która gwarantuje imponującą efektywność energetyczną, dzięki zaawansowanej obsłudze pracy przy niepełnym obciążeniu. Lżejsza o 50% sprężarka inwerterowa typu Scroll HSS (High Side Shell) oraz wysokowydajny silnik BLDC udoskonalają wydajność urządzenia, a także zwiększają częstotliwość zakresu pracy ze 120 Hz do 150 Hz. Zastosowanie dwufazowego wtrysku gazu w najnowszej sprężarce LG umożliwiło maksymalizację wydajności grzewczej dzięki dwustopniowej kompresji oraz wysoką sprawność grzewczą w niskich temperaturach. Zwiększenie zakresu pracy do 150 Hz pozwala na szybszy czas reakcji, sprawniejsze osiąganie zadawanych temperatur oraz wzrost wydajności przy niepełnym obciążeniu.

Technologia zarządzania olejem HiPOR (High Pressure Oil Return)

Dzięki zastosowaniu dwufazowej kompresji wtrysku gazu o średnim oraz niskim ciśnieniu uzyskano większą sprawność systemu przy ekstremalnie niskich temperaturach zewnętrznych. Wtrysk pary w połączeniu z technologią wysokociśnieniowego odzysku oleju HiPOR istotnie poprawił wydajność

Zastosowanie technologii aktywnej kontroli ilości czynnika chłodniczego zasadniczo wpłynęło na wzrost sprawności energetycznej i wydajności całego systemu. System Multi V IV automatycznie sprawdza, czy poziom czynnika chłodniczego jest odpowiedni do trybu pracy, podnosząc w ten sposób sprawność energetyczną i wydajność grzewczą urządzenia.

Wymiennik ciepła

Wymiennik ciepła LG z technologią zmiennych przepływów stanowi nowatorskie rozwiązanie zwiększające wydajność i efektywność grzewczą oraz chłodniczą systemu. Optymalna ilość przepływów jest automatycznie dostosowywana do każdego trybu pracy. W technologii zastosowanej w systemie Multi V IV kierunek i liczba przepływów dostosowane są optymalnie do trybu pracy i temperatury w przeciwieństwie do systemu konwencjonalnego, gdzie kierunek i liczba przepływów są z góry ustalone, niezależnie od trybu pracy i temperatury.

Chłodzenie systemu w technologii inwerterowej

System Multi V IV umożliwia szybkie chłodzenie dzięki zastosowaniu wyłącznie inwerterowych sprężarek i systemowi wysokowydajnych cykli pracy. Poprzez uruchomienie dwóch sprężarek jednocześnie znacząco skraca się czas potrzebny na osiągnięcie maksymalnej wydajności w stosunku do jednostek konwencjonalnych bazujących na przemiennym cyklu pracy sprężarki inwerterowej i sprężarki on/off.

W systemach LG Multi V IV zastosowano technologię częściowego odszraniania wymiennika ciepła w trakcie pracy systemu, która eliminuje konieczność zatrzymywania pracy jednostek wewnętrznych celem odszronienia wymiennika, jak ma to miejsce w konwencjonalnych systemach. Dzięki temu zwiększa się wydajność systemu w trybie ogrzewania, co zapewnia bardziej komfortowe warunki wewnątrz budynku. Dzięki różnorodności jednostek wewnętrznych dedykowanych dla systemów LG Multi V IV możliwy jest optymalny montaż klimatyzacji z użyciem odpowiednich urządzeń dla każdego rodzaju klimatyzowanego pomieszczenia. Jednostki wewnętrzne dla systemu Multi V IV, to: ARTCOOL, ścienne, konsole, kasetonowe, kanałowe, przypodłogowo-sufitowe, podstropowe, podłogowe.

Tryb ogrzewania ciągłego

Builder

Technologia inteligentnej kontroli oleju stanowi unikalną technologię opatentowaną przez LG, która zwiększa wydajność systemu oraz niezawodność sprężarki, dzięki czujnikowi mierzącemu poziom oleju w sprężarce w czasie rzeczywistym. Sensor uruchamia odzysk oleju tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Wyrównanie poziomu oleju oraz właściwy algorytm odzysku oleju eliminuje konieczność pracy w trybie regularnego odzyskiwania oleju, co bezpośrednio wpływa na zwiększenie komfortu pracy i eliminację strat energii. Dla porównania: w systemach konwencjonalnych odzyskiwanie oleju odbywa się okresowo (co 8 godzin) z uwagi na brak możliwości kontroli jego poziomu w sprężarce. Ponadto podczas cyklu odzyskiwania oleju występuje konieczność zatrzymania pracy sprężarki, co z kolei powoduje spadek ogólnej wydajności oraz generuje znaczny hałas.

Obniżono minimalną temperaturę pracy systemu Multi V IV z -5°C do -10°C, aby zapewnić najlepsze rozwiązanie dla pomieszczeń, w których wymagany jest całoroczny tryb chłodzenia (np. serwerownie).

PROMOCJA

Aktywna kontrola ilości czynnika chłodniczego

Technologia inteligentnej kontroli oleju

marzec 2015

Zdjęcie archiwum LG Electronics Polska Sp. z o.o.

energetyczną całego układu oraz temperaturowy zakres pracy systemu. Technologia maksymalizuje wydajność i niezawodność sprężarki dzięki redukcji strat ciśnienia, które uzyskano w efekcie zastosowania pomp wewnątrz sprężarki odpowiedzialnej za bezpośrednie przekazywanie czynnika chłodniczego i oleju do górnej części urządzenia. Zastosowanie technologii HiPOR w sprężarce inwerterowej pozwala na rozwiązywanie problemów z redukcją wydajności spowodowanych odzyskiwaniem oleju z instalacji i na szybsze osiąganie zadawanych temperatur przez sprężarkę, a także umożliwia osiągnięcie większej wydajności przy niepełnym obciążeniu w każdym zakresie pracy.

wentylacja i klimatyzacja marzec 2015

90 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

W nowoczesnym klimacie prof. dr hab. inż. Bogdan Mizieliński

Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa Politechniki Warszawskiej

becne i przyszłe wymagania inwestorów wymuszają budowanie budynków inteligentnych. Taki budynek zawiera szereg elementów z różnych dziedzin, w tym także wentylacji i klimatyzacji. O stopniu automatycznego sterowania różnymi procesami w budynku decyduje projektant, po uwzględnieniu oczekiwań inwestora. Stopień inteligencji budynku powinien być dostosowany do rodzaju oraz przeznaczenia budynku i określony z uwzględnieniem analizy kosztów. Założenia technicznotechnologiczne wymagają połączenia aspektów architektonicznych i inteligentnych technologii, w skład których wchodzą zintegrowane systemy zarządzania energią cieplną i elektryczną, chłodem, systemy bezpieczeństwa z uwzględnieniem systemów oddymiania i ochrony pożarowej budynków. Muszą być także uwzględnione zagadnienia związane z ostatecznym efektem, jakim jest osiągnięcie optymalnych warunków klimatu wewnętrznego pomieszczeń. W projektowaniu systemu klimatyzacji rozważyć należy: • ustalenie wysoko skutecznego rozdziału powietrza • rozpoznanie możliwych do wystąpienia źródeł zanieczyszczenia • zaprojektowanie systemu odzysku ciepła, dobór odpowiednich filtrów, obliczenie niezbędnego, świeżego strumienia powietrza • ocena właściwości ochrony cieplnej przegród budowlanych, proporcji pomiędzy przegrodami przezroczystymi i nieprzezroczystymi

W praktyce projektowej stosowany jest cały szereg różnego rodzaju systemów wentylacji i klimatyzacji. Ciągle jednak poszukuje się nowych rozwiązań, które byłyby przyjazne dla środowiska naturalnego, energooszczędne i efektywne w działaniu. oraz rodzaju i właściwości stosowanych przegród przezroczystych • określenie warunków wilgotności powietrza oraz sposobów nawilżania i kontrola mikrobiologiczna nawiewanego do pomieszczeń powietrza.

Naturalne i hybrydowe

Jednym z przykładów nowego rozwiązania są systemy z wykorzystaniem wentylacji naturalnej. Wprowadza się do praktyki systemy mieszane, to jest wentylacji mechanicznej i naturalnej lub tylko naturalnej. Systemy z udziałem wentylacji naturalnej chętnie są projektowane w budynkach, gdzie występują atria. Duża kubatura atriów i ich znaczna wysokość obejmująca kilka kondygnacji stwarza warunki do naturalnej wymiany powietrza. Do wprowadzenia powietrza w ruch i pokrycia strat ciśnienia przy przepływie przez urządzenia wentylacyjne wykorzystuje się takie zjawiska jak termiczne ruchy powietrza i parcie wiatru. Wentylacja naturalna pozwala na odebranie obciążenia cieplnego do 80W/m2 w budynkach użyteczności publicznej. Główną różnicą pomiędzy konwencjonalnym systemem wentylacji a systemem wentylacji hybrydowej jest fakt, że ten ostatni poprzez sterowanie automatyczne może być przełączany pomiędzy trybami naturalnym i mechanicznym w celu minimalizacji zużycia energii i utrzymania satysfakcjonujących warunków powietrza wewnętrznego. Wybudowanie budynku wyposażonego w wentylację hybrydową wiąże się ze znacznymi nakładami inwestycyj-

nymi, jednak późniejsze niskie koszty eksploatacyjne w ciągu kilku lat niwelują tą różnicę, a w dalszych latach przynoszą wyraźne korzyści.

Wyżej i obszerniej

Rozwój nowych technologii materiałowych i konstrukcyjnych w budownictwie oraz inwencja architektów przyczyniają się do powstawania coraz to wyższych i obszerniejszych budowli. Powstają budynki bardzo wysokie, jak Burj Khalifa w Dubaju o wysokości 820 m. Projektowany jest już budynek o wysokości około 1000 m. Są to budynki wymagające zupełnie nowego podejścia do projektowania instalacji klimatyzacyjnej. Uwzględniając fakt, że znaczną część przestrzeni zajmują przewody wentylacyjne przechodzące przez kolejne piętra oraz urządzenia zlokalizowane na piętrach technicznych, próbuje się w innej formule układać instalację klimatyzacyjną. Pojawiła się tendencja lokalizowania central klimatyzacyjnych na poszczególnych piętrach, co przybliżyło podstawowe urządzenia do pomieszczeń, które obsługują. Takie rozwiązania obniżają koszty poprzez wyeliminowanie części przewodów o bardzo dużych przekrojach i uniknięcie przebijania się przez stropy pomiędzy kondygnacjami. Nieco inne problemy występują w budynkach o bardzo dużej kubaturze i umiarkowanej wysokości, jak na przykład największa galeria handlowa na świecie – Barwa Ain Khalid Commercial Avenue, zlokalizowana w Katarze – Doha o powierzchni 900 tys. m2 i długości około 8,5 km.

Budownictwo przemysłowe także bije rekordy we wznoszeniu hal produkcyjnych. Największą halę świata ma firma Boeing, która znajduje się w USA. Kubatura tego kolosa wynosi 13,4 mln m3. Jest to główna hala zakładów lotniczych w miejscowości Everett o długości 641 m, szerokości około 500 m i wysokości 40 m. W Polscy też budujemy hale wielkokubaturowe. Przykładem jest hala produkcyjna o kubaturze 1,1 mln m3 budowana na wyspie Gryfin w Szczecinie. W fabryce tej będą powstawały elementy morskich farm wiatrowych. Będzie miała 240 m długości, a jej wyższa część 42 m wysokości. Powierzchnia hali wyniesie ponad 2 ha. W budynkach wielkokubaturowych, a szczególnie w halach przemysłowych, wyraźnie faworyzowane są wentylacyjne centrale dachowe. Mogą być stosowane proste aparaty, ale częściej montuje się bardziej skomplikowane, rozbudowane centrale klimatyzacyjne z odzyskiem ciepła, nawilżaniem, chłodzeniem i oczyszczaniem powietrza. Filtracja powietrza w przemyśle ma coraz większe znaczenie, zwiększają się wymagania co do czystości powietrza dla osób pracujących, ale przede wszystkim ze względu na wymagania nowoczesnych procesów produkcyjnych. Przykładem jest miniaturyzacja krzemowych podzespołów komputerowych. W najbliższych może kilku latach dojdzie się do produkcji elementów krzemowych o wielkości 7 nanometrów. To w przybliżeniu jedna pięciotysięczna ludzkiego włosa. W fabryce wytwarzającej takie elementy musi być sterylnie czysto. Ilość pyłów i mikroelementów musi być kilkusetkrotnie mniejsza niż w sali opera-

cyjnej szpitala. Rozwiązanie tego problemu zapewnić musi najnowocześniejszy system klimatyzacji z zastosowaniem materiałów filtracyjnych, których być może dopiero poszukujemy. W doprowadzaniu powietrza wentylacyjnego do strefy roboczej budynków o dużej kubaturze najczęściej stosowane są nawiewniki o zmiennym strumieniu powietrza dostosowanym do temperatury nawiewanego powietrza.

Systemy wentylacji przecipożarowej

Montowana w obiekcie zaawansowana automatyka zapewnia płynną zmianę kształtu strumienia nawiewanego powietrza i dostosowuje przepływ powietrza w strefie pracy do wymagań technologicznych i optymalnych warunków pracy. Intensyfikacja budownictwa wysokiego i wielkokubaturowego oraz wyposażenia budynków, szczególnie przemysłowych, w bardzo drogie instalacje technologiczne powoduje nacisk na rozwiązywanie zagadnień związanych z oddymianiem budynku w warunkach pożaru. Systemy wentylacji pożarowej spełniają ważne funkcje, do których można zaliczyć przeciwdziałanie niekontrolowanemu przepływowi dymu i produktów spalania w budynku rozważanym jako układ hydrauliczny połączonych pomieszczeń przewodami wentylacyjnymi, korytarzami i klatkami schodowymi czy szybami windowymi, utrzymanie w stanie niezadymionym klatek schodowych i poziomych dróg ewakuacyjnych, wentylację przedsionków oraz śluz lub stosowanie przeciwpożarowych kurtyn powietrznych, a także określenie warunków technicznych, w jakich system oddymiania może być włączony do wspólnego systemu wentylacji ogólnej.

marzec 2015

W halach przemysłowych

Centrala wentylacyjna Mark Klimat – fabryka Nifco w Świdnicy

Jednym z ważnych elementów projektowania klimatyzacji jest gospodarowanie energią. Uchwalona dyrektywa Unii Europejskiej 2002/91/EC stanowi podstawę do przyjmowania regulacji krajowych w zakresie gospodarowania energią w budynkach, co jest zgodne z postanowieniami Protokołu z Kyoto. W celu ułatwienia oceny wymagań energetycznych budynków wprowadzono podział ze względu na zapotrzebowanie na energię: EBR (Energy Building Regulation) – budynki które spełniają wymagania energetyczne w stopniu minimalnym, LEB (Low Energy Buildings) – budynki niskoenergetyczne, ZEB (Zero Energy Buildings) – budynki zeroenergetyczne. Zapotrzebowanie na energię ostatecznie użytą, z podziałem na końcową i pierwotną, jest związane ze sposobem wykonania budynku: izolacją, szczelnością przegród zewnętrznych, koniecznością zapewnienia komfortu cieplnego w pomieszczeniach oraz warunkami produkcji energii, także z określeniem źródeł energii pierwotnej. Wyraźne oszczędności w gospodarowaniu energią można uzyskać przez stosowanie odpowiednich procedur związanych z projektowaniem, jakością urządzeń, wykonawstwem i eksploatacją. Wiele uwagi tym procedurom poświęca Unia Europejska w SAVE II EC Programme – DG XVII, Energy. W pierwszej fazie projektowania interesujące byłoby wykonanie symulacji komputerowej uwzględniającej zarządzanie energią w budynku Building Energy Management System (BEMS). W fazie projektowej wymagane byłoby dostarczenie takich elementów jak program obejmujący projektowanie, wykonanie, testy funkcjonalności i instrukcje eksploatacji oraz wyniki porównań uzyskanych parametrów z założeniami projektowymi. Wymagany jest także opis wszystkich urządzeń i elementów użytych do budowy systemu. W fazie konstrukcyjnej ważne jest skontrolowanie i ewentualne poddanie testom urządzeń oraz sprawdzenie aprobat technicznych. Na zakończenie następuje faza akceptacji dotychczasowej procedury i realizacji programu przygotowania i oceny systemu. W najbliższych latach widoczną poprawę w gospodarowaniu energią w budynkach zapewni powszechniejsze stosowanie energii odnawialnej w systemach klimatyzacji w postaci pomp ciepła, kolektorów słonecznych i innych zaawansowanych technicznie urządzeń. n

Builder

Fot. arch. Mark Polska

Gospodarowanie energią

DǇƑůŝŵǇ Ž ƉƌǌǇƐǌųŽƑĐŝ tĚƌĂǏĂŶŝĞ ƉŽƐƚĂŶŽǁŝĞŷ ZŽǌƉŽƌǌČĚǌĞŷ tǇŬŽŶĂǁĐǌǇĐŚ ǇƌĞŬƚǇǁǇ ǇƌĞŬƚǇǁĂ ǁ ƐƉƌĂǁŝĞ ŬŽƉƌŽũĞŬƚƵ ŵĂ ǁ ƐǌĐǌĞŐſůŶŽƑĐŝ ŶĂ ŬŽƉƌŽũĞŬƚƵ ; ƌW͕ ϮϬϬϵͬϭϮϱͬt Ϳ ƉƌǌǇŶŝŽƐųŽ ŽĐǌĞŬŝǁĂŶǇ ĞĨĞŬƚ͗ ƉƌǌĞĚĞ ĐĞůƵ ǌǁŝħŬƐǌĞŶŝĞ ĞĨĞŬƚǇǁŶŽƑĐŝ ĞŶĞƌŐĞƚǇĐǌŶĞũ ƉƌŽĚƵŬƚſǁ ǌǁŝČǌĂŶǇĐŚ ǁƐǌǇƐƚŬŝŵ ǁǌƌŽƐƚ ƑǁŝĂĚŽŵŽƑĐŝ ĞŬŽůŽŐŝĐǌŶĞũ /ŶǁĞƐƚŽƌſǁ͕ WƌŽũĞŬƚĂŶ- ǌ ĞŶĞƌŐŝČ ŝ ŚĂƌŵŽŶŝǌĂĐũħ ǁǇŵŽŐſǁ ĚůĂ ƚĂŬŝĐŚ ƉƌŽĚƵŬƚſǁ ǁ ŽĚŶŝĞƚſǁ ŝ tǇŬŽŶĂǁĐſǁ͘ ƐŝĞŶŝƵ ĚŽ ĞƵƌŽƉĞũƐŬŝĞŐŽ ƌǇŶŬƵ ǁĞǁŶħƚƌǌŶĞŐŽ͘ EŝĞ ďĂŐĂƚĞůŝt ƉƌŽũĞŬƚĂĐŚ ǁĞŶƚǇůĂĐǇũŶǇĐŚ ŽďƐĞƌǁƵũĞŵǇ ǌŶĂĐǌŶČ ǌƵũĞ ũĞĚŶŽĐǌĞƑŶŝĞ ŬǁĞƐƟŝ ĞŬŽŶŽŵŝĐǌŶĞũ͕ ǌĂƉĞǁŶŝĂũČĐ ǇƌĞŬƚǇǁĂ ƌW ƉŽƉƌĂǁħ ũĂŬŽƑĐŝ ŝ ĨƵŶŬĐũŽŶĂůŶŽƑĐŝ͘ ǌħƐƚǇŵ ŬƌǇƚĞƐƚŽƉŶŝŽǁǇ͕ ǌƌſǁŶŽǁĂǏŽŶǇ ƌŽǌǁſũ ƉƌǌĞŵǇƐųƵ ǁĞŶũĞƐƚ ĐǌħƑĐŝČ ƌŝƵŵ ǁǇďŽƌƵ ƐƚĂũČ Ɛŝħ ƉĂƌĂŵĞƚƌǇ ƉƌĂĐǇ ƵƌǌČĚǌĞŷ ƚǇůĂĐǇũŶĞŐŽ͘ ŝ ŵŽǏůŝǁŽƑĐŝ ƐƚĞƌŽǁĂŶŝĂ͘ ĚŽĐĞůŽǁĞŐŽ ƉƌŽũĞŬƚƵ 'ƌƵƉĂ ZŽƐĞŶďĞƌŐ͕ ďħĚČĐ ĐǌųŽŶŬŝĞŵ 'ƌƵƉĂ ZŽƐĞŶďĞƌŐ ǁǇĐŚŽĚǌŝ ŶĂƉƌǌĞĐŝǁ ŽĐǌĞǌĂųŽǏǇĐŝĞůƐŬŝŵ ŽƌŐĂŶŝǌĂĐũŝ s/ ͕ ĂŬƚǇǁŶŝĞ ŬŝǁĂŶŝŽŵ ƌǇŶŬƵ ĞƵƌŽƉĞũƐŬŝĞŐŽ͘ tǌƌŽƐƚ ǌĂǁƐƉſųƵĐǌĞƐƚŶŝĐǌǇ ǁ ƚǁŽƌǌĞŶŝƵ ĚŽŬƵŵĞŶƚĂĐũŝ ŝŶƚĞƌĞƐŽǁĂŶŝĂ ƉƌŽĚƵŬƚĂŵŝ ǁǇƐŽŬŝĞũ ũĂŬŽƑĐŝ ǌŐŽĚŶŝĞ ǌ ŬƚſƌǇŵ ĚŽ ϮϬϮϬ ƌ͘ ŶĂůĞǏǇ ƉŽǌǁĂůĂ ŶĂŵ ŶĂ ƵƚƌǌǇŵĂŶŝĞ ĐĞŶ ƉƌŽĚƵŬƚſǁ͕ ŶĂ ƉŽƚƌǌĞďǇ ĚǇƌĞŬƚǇǁ ŝ ƌŽǌƉŽƌǌČĚǌĞŷ ĞƵƌŽǌƌĞĚƵŬŽǁĂđ ǌƵǏǇĐŝĞ ĞŶĞƌŐŝŝ Ž ϮϬй͕ ŵŝŵŽ ǁǌƌŽƐƚƵ ŬŽƐǌƚſǁ ŵĂƚĞƌŝĂųſǁ ŶŝĞǌďħĚƉĞũƐŬŝĐŚ͘ ZŽǌƵŵŝĞŵǇ͕ ũĂŬ ǁĂǏŶĂ ũĞƐƚ ǌŝŶƚĞŐƌŽǁĂŶĂ ƉŽůŝƚǇŬĂ ƉƌŽĚƵŬƚƵ ;IPP - Integrated ŶǇĐŚ ĚŽ ŝĐŚ ǁǇƚǁŽƌǌĞŶŝĂ͘ Ă ƵĚǌŝĂų ĞŶĞƌŐŝŝ ŽĚŶĂǁŝĂůŶĞũ Product PolicyͿ͕ ǌŵŝĞƌǌĂũČĐĂ ĚŽ ŽŐƌĂŶŝĐǌĞŶŝĂ ǁ ǌƵǏǇĐŝƵ ǌǁŝħŬƐǌǇđ ŶĞŐĂƚǇǁŶĞŐŽ ǁƉųǇǁƵ ŶĂ ƑƌŽĚŽǁŝƐŬŽ ǁ ĐŝČŐƵ tƐǌǇƐƚŬŝĞ ƉƌŽĚƵŬƚǇ ƐƉƌǌĞĚĂǁĂŶĞ ŶĂ ƚĞƌĞŶŝĞ Ž ϮϬй͘ ĐĂųĞŐŽ ĐǇŬůƵ ǏǇĐŝĂ ƉƌŽĚƵŬƚƵ͘ WŽǌǁĂůĂ ƚŽ ƵŶŝŬŶČđ WŽůƐŬŝ ƉƌŽĚƵŬŽǁĂŶĞ ƐČ ǁ ŬƌĂũĂĐŚ hŶŝŝ ƵƌŽƉĞũƐǇƚƵĂĐũŝ͕ ǁ ŬƚſƌĞũ ƉŽƉƌĂǁĂ ĞŬŽůŽŐŝĐǌŶŽƑĐŝ ǁ ŽĚŶŝĞƐŬŝĞũ ŝ ƐƉĞųŶŝĂũČ ǁƐǌǇƐƚŬŝĞ ŽďŽǁŝČǌƵũČĐĞ ŶŽƌŵǇ ŝ ƐŝĞŶŝƵ ĚŽ ŬŽŶŬƌĞƚŶĞŐŽ ƑƌŽĚŽǁŝƐŬĂ ǁǇǁŽųǇǁĂđ ďħĚǌŝĞ ƉƌǌĞƉŝƐǇ͘ Ž ǁŝħĐĞũ Ͳ ŶŝĞ ĐǌĞŬĂŵǇ Ͳ ƐƵŬĐĞƐǇǁŶŝĞ ĚŽƐƚŽƐŽŶĞŐĂƚǇǁŶĞ ƐŬƵƚŬŝ ǁ ŝŶŶǇĐŚ ŵŝĞũƐĐĂĐŚ͘ ǁƵũĞŵǇ ƉƌŽĚƵŬƚǇ ĚŽ ǁǇŵĂŐĂŷ ŽďŽǁŝČǌƵũČĐǇĐŚ ǁ ƉƌǌǇƐǌųŽƑĐŝ͊

20-20-20

Ž ǌƌŽďŝůŝƑŵǇ ǁ ĐŝČŐƵ ŽƐƚĂƚŶŝĐŚ ůĂƚ͍ 2010/2012 tǇďƵĚŽǁĂůŝƑŵǇ ŽĚƌħďŶČ ŚĂůħ ƉƌŽĚƵŬĐǇũŶČ Ž ƉŽǁŝĞƌǌĐŚŶŝ ϳϱϬϬ ŵϮ ƉƌǌĞǌŶĂĐǌŽŶČ ĚŽ ƉƌŽĚƵŬĐũŝ ĞŶĞƌŐŽŽƐǌĐǌħĚŶǇĐŚ ƐŝůŶŝŬſǁ ;ŬŽŵƵƚŽǁĂŶǇĐŚ ĞůĞŬƚƌŽŶŝĐǌŶŝĞͿ ŝ ƉƌŽĚƵŬƚſǁ ǁǇŬŽƌǌǇƐƚƵũČĐǇĐŚ ƚħ ŶŽǁŽĐǌĞƐŶČ ƚĞĐŚŶŽůŽŐŝħ͘

2011 ŽƐƚŽƐŽǁĂůŝƑŵǇ ƐƉƌĂǁŶŽƑĐŝ ƐŝůŶŝŬſǁ ŬŽŶǁĞŶĐũŽŶĂůŶǇĐŚ ;ǌĂƐƚŽƐŽǁĂŶǇĐŚ ŵ͘ŝŶ͘ ǁ ǁĞŶƚǇůĂ-ƚŽƌĂĐŚ sE ŝ WE Ϳ ĚŽ ǁǇŵĂŐĂŷ ƵŶŝũŶǇĐŚ͘

2012/2014 ĨĞŬƚǇǁŶŽƑđ ǁĞŶƚǇůĂƚŽƌſǁ ŽƐŝŽǁǇĐŚ Yͬ Y͕ Zͬ Z ŝ ƑƌĞĚŶŝŽĐŝƑŶŝĞŶŝŽǁǇĐŚ E ͬ E ĚŽƐƚŽƐŽǁĂůŝƑŵǇ ĚŽ ŽďŽǁŝČǌƵũČĐǇĐŚ ǁǇŵĂŐĂŷ ĞƵƌŽƉĞũƐŬŝĐŚ ;ƌŽǌƉŽƌǌČĚǌĞŷ ǁǇŬŽŶĂǁĐǌǇĐŚ ǇƌĞŬƚǇǁǇ ƌWͿ͘

2014 ǁƵŬƌŽƚŶŝĞ ƉŽǁŝħŬƐǌǇůŝƑŵǇ ƚǇƉŽƐǌĞƌĞŐ ǁĞŶƚǇůĂƚŽƌſǁ ƵŶŝǁĞƌƐĂůŶǇĐŚ hEKͲD ;ǌŶĂũĚƵũČĐǇĐŚ ǌĂƐƚŽƐŽǁĂŶŝĞ ǁ ǁĞŶƚǇůĂĐũŝ ŬƵĐŚŶŝ ƉƌǌĞŵǇƐųŽǁǇĐŚͿ͕ ƚǁŽƌǌČĐ ǁĞƌƐũĞ ĚĞĚǇŬŽǁĂŶĞ ĚŽ ƉųǇŶŶĞũ ƌĞŐƵůĂĐũŝ ǌĂ ƉŽŵŽĐČ ƉƌǌĞƚǁŽƌŶŝĐǇ ĐǌħƐƚŽƚůŝǁŽƑĐŝ͘ ŽƐƚŽƐŽǁĂŶŝĞ ƉƌĂĐǇ ǁĞŶƚǇůĂƚŽƌĂ ;Ă ƚǇŵ ƐĂŵǇŵ ƉŽďŽƌƵ ĞŶĞƌŐŝŝͿ ĚŽ ƌǌĞĐǌǇǁŝƐƚĞŐŽ ǌĂƉŽƚƌǌĞďŽǁĂŶŝĂ ũĞƐƚ ƚĞƌĂǌ ũĞƐǌĐǌĞ ƉƌŽƐƚƐǌĞ͘

2014 WŽƐǌĞƌǌǇůŝƑŵǇ ŽĨĞƌƚħ ǁĞŶƚǇůĂƚŽƌſǁ ĞŶĞƌŐŽŽƐǌĐǌħĚŶǇĐŚ ǁǇƉŽƐĂǏŽŶǇĐŚ ǁ ƐŝůŶŝŬŝ ͕ ǌĞ ǌŝŶƚĞŐƌŽǁĂŶČ ĞůĞŬƚƌŽŶŝŬČ͕ ŬƚſƌĂ ƵŵŽǏůŝǁŝĂ ųĂƚǁČ ƌĞĂůŝǌĂĐũħ ƌĞŐƵůĂĐũŝ ǁǇĚĂũŶŽƑĐŝ͕ ƚĞŵƉĞƌĂƚƵƌǇ ŝ ĐŝƑŶŝĞŶŝĂ ŽƌĂǌ ŬŽŵƵŶŝŬĂĐũħ ǌ ŶĂĚƌǌħĚŶǇŵŝ ũĞĚŶŽƐƚŬĂŵŝ ƐǇƐƚĞŵƵ D^͕ ŶƉ͘ ƉƌǌĞǌ DŽĚďƵƐ Zdh͘

2011/2013 WŽƐǌĞƌǌǇůŝƑŵǇ ƉƌŽĚƵŬĐũħ ŬŽŵƉĂŬƚŽǁǇĐŚ͕ ĞŶĞƌŐŽŽƐǌĐǌħĚŶǇĐŚ ĐĞŶƚƌĂů ǁĞŶƚǇůĂĐǇũŶǇĐŚ ^ƵƉƌĂ Žǆ ŽŵĨŽƌƚ͕ ǁǇƉŽƐĂǏŽŶǇĐŚ ǁ ƐŝůŶŝŬŝ ŝ ƉƌǌĞĐŝǁƉƌČĚŽǁĞ ǁǇŵŝĞŶŶŝŬŝ ĐŝĞƉųĂ͘

2011/2013 tĞ ǁƐƉſųƉƌĂĐǇ ǌ hŶŝǁĞƌƐǇƚĞƚĞŵ ,ĞŝůďƌŽŶŶ ƐƚǁŽƌǌǇůŝƑŵǇ ŝŶŶŽǁĂĐǇũŶǇ ƉƌŽĚƵŬƚ͕ ŽƉĂƌƚǇ ŶĂ ǁĞŶƚǇůĂĐũŝ ǁǇƉŽƌŽǁĞũ͘ ĞŶƚƌĂůħ ^ƵƉƌĂ Žǆ ĞůƵǆĞ ϱϬϬs ŶĂŐƌŽĚǌŽŶŽ ŶĂ ƉƌĞƐƟǏŽǁǇŵ ŬŽŶŬƵƌƐŝĞ W>h^ y t Z ũĂŬŽ ŶĂũůĞƉƐǌǇ ƉƌŽĚƵŬƚ ƌŽŬƵ ϮϬϭϯ͘ ĞŶƚƌĂůĂ ŽƚƌǌǇŵĂųĂ ƌſǁŶŝĞǏ ǁǇƌſǏŶŝĞŶŝĞ ǁ ŬĂƚĞŐŽƌŝĂĐŚ͗ ŝŶŶŽǁĂĐǇũŶŽƑđ͕ ǁǇƐŽŬĂ ũĂŬŽƑđ͕ ĨƵŶŬĐũŽŶĂůŶŽƑđ͕ ĞŬŽůŽŐŝĂ͘

2012/2014 ǁŝħŬƐǌǇůŝƑŵǇ ƐƉƌĂǁŶŽƑĐŝ ŬƵƌƚǇŶ ƉŽǁŝĞƚƌǌŶǇĐŚ͕ Ă ƚĞ ŵŶŝĞũ ĞĨĞŬƚǇǁŶĞ ǌĂƐƚČƉŝůŝƑŵǇ ŶŽǁǇŵŝ ŵŽĚĞůĂŵŝ͘ KƉƌĂĐŽǁĂŶĞ ǁ ƵďŝĞŐųǇŵ ƌŽŬƵ ŝŶŶŽǁĂĐǇũŶĞ͕ ƉƌŽŐƌĂŵŽǁĂůŶĞ ƐƚĞƌŽǁŶŝŬŝ ƵŬĂǏČ Ɛŝħ ũƵǏ ŶŝĞďĂǁĞŵ ǁ ŶĂƐǌĞũ ŽĨĞƌĐŝĞ ƉƌŽĚƵŬƚŽǁĞũ͘

2014/2015 DǇƑůŝŵǇ Ž ƉƌǌǇƐǌųŽƑĐŝ͊ :ƵǏ ƚĞƌĂǌ ŶĂƐǌĞ ŶĂũƉŽƉƵůĂƌŶŝĞũƐǌĞ ǁĞŶƚǇůĂƚŽƌǇ Z ĚŽƐƚŽƐŽǁĂůŝƑŵǇ ĚŽ ǁǇŵĂŐĂŷ ŽďŽǁŝČǌƵũČĐǇĐŚ ŽĚ ƌŽŬƵ

ϮϬϭϲ͊

forum ekspertów

wentylacja i klimatyzacja marzec 2015

94 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Nowe trendy Co oznacza dzisiaj, w dobie świadomości ekologicznej, zrównoważonego rozwoju oraz obowiązujących norm i wymagań unijnych, nowoczesna wentylacja i klimatyzacja?

Dike Błocka

Specjalista ds. Rozwoju Biznesu Rosenberg Klima Polska Sp. z o.o. Nowoczesna wentylacja w roku 2015 oznacza system wyposażony w urządzenia energooszczędne, o niskiej awaryjności i długiej żywotności. Zmienność zapotrzebowania powietrza w obiektach użyteczności

Michał Zalewski Kierownik Sekcji Szkoleń w Grupie KLIMA-THERM S.A.

Można przyjąć, że średnio co 5 lat systemy są dwa razy lepsze. Co to oznacza w 2015 roku, możemy prześledzić na przykładzie urządzeń FUJITSU przeznaczonych do budynków użyteczności publicznej. Oto ich zalety: – wysoka efektywność energetyczna – przestrzeń publiczna oznacza długie okresy użytkowania, tylko urządzenia w klasie efektywności energetycznej co najmniej A+, lub o wskaźniku EER powyżej 4 zapewniają niskie koszty eksploatacji; FUJITSU oferuje tu systemy VRF o wskaźniku nawet EER 4,4, – mała wymagana przestrzeń instalacyjna, np. jednostka kanałowa SLIM o wysokości tylko 198 mm, zwarte jednostki zewnętrzne,

publicznej implikuje wybór wentylatorów EC, które umożliwiają płynną regulację wydajności, temperatury i ciśnienia, oraz komunikację z nadrzędnymi jednostkami systemu BMS, np. przez Modbus RTU. Serce układu to zazwyczaj przeciwprądowy wymiennik ciepła o wysokiej sprawności odzysku ciepła (ponad 90%) lub wymiennik obrotowy, zapewniający odzysk wilgoci.

– ergonomiczne, fabryczne systemy sterowania (funkcje energooszczędne, możliwość ograniczania dostępu dla osób nieupoważnionych) – FUJITSU oferuje sterowanie lokalne (piloty), grupowe (sterowniki ścienne) i centralne (panele dotykowe lub specjalne oprogramowanie), – możliwość komunikacji z nadrzędnymi systemami zarządzania budynkami (tzw. BMS) lub możliwość sterowania poprzez sieć internetową czy urządzenia mobilne (telefony i tablety), – wysoki komfort użytkowania – cicha praca, około 35 dB(A), specjalne opcje filtrowania powietrza, możliwość modelowania strumienia powietrza, – wysokiej jakości, trwałe materiały, długa, co najmniej 5-letnia gwarancja, – sieć sprawnego i łatwo dostępnego serwisu.

Jacek Chrząszcz Dyrektor Sprzedaży Daikin Airconditioning Poland Sp. z o.o.

Aktualnie najważniejsze cechy systemu wentylacyjno-klimatyzacyjnego, z punktu widzenia zarządcy czy inwestora, to przede wszystkim ekonomiczność. Należy pamiętać, że rozwiązania ekonomiczne charakteryzuje nie cena zakupu, ale przede wszystkim warunki eksploatacyjne, takie jak: długa żywotność, jakość montażu oraz wyspecjalizowany serwis, to one pozwala-

Wioletta Neumann AE Product Marketing Manager LG Electronics Polska Sp. z o.o.

Spośród szerokiej gamy systemów klimatyzacyjnych typu VRF dedykowanych do dużych obiektów inwestorzy muszą wybrać te, które najbardziej odpowiadają specyfice danego budynku oraz wymogom potencjalnych najemców. Kluczowe cechy nowoczesnych systemów klimatyzacyjnych to niezawodna praca, opcja jednoczesnej pracy w trybie grzania i chłodzenia (w różnych pomieszczeniach) czy elastyczne systemy sterowania i kontroli całego systemu. Jednak obecnie naj-

ją w sposób realny porównać wartość inwestycji do osiąganych oszczędności. Istotne dzisiaj jest również dostosowanie się do obowiązujących przepisów legislacyjnych, co może być konieczne w przypadku wielu budynków użyteczności publicznej, które nadal posiadają systemy klimatyzacyjne na czynnik R22. Wychodząc temu naprzeciw, firma Daikin opracowała „Technologie Zamiany” pozwalającą na dostosowanie posiadanych układów do bieżących wymagań. Po szczegóły zapraszam na stronę www.daikin.pl

ważniejszym parametrem dla inwestorów jest efektywność energetyczna wybranego rozwiązania, która przekłada się na znaczne oszczędności w późniejszej eksploatacji budynku oraz zmniejsza całkowite zużycie energii przez użytkownika. Na polskim rynku jest niewielu producentów, oferujących systemy klimatyzacji VRF, których wysokie parametry efektywności energetycznej zostały potwierdzone przez prestiżową niezależną organizację EUROVENT. Jednym z producentów wyróżnionych certyfikatem EUROVENTU jest firma LG, której system klimatyzacji Multi V IV znalazł się na liście certyfikowanych urządzeń klimatyzacyjnych typu VRF.

R-32

– zwiększona efektywność – obniżona wartość GWP Dlaczego czynnik chłodniczy R32?

Firma Daikin jest znana ze swojego pionierskiego podejścia do opracowywania produktów. Częścią zaangażowania firmy Daikin w zagadnienia ochrony środowiska jest dążenie do projektowania systemów, które podnoszą poziom komfortu, wywierając równocześnie mniejszy wpływ na środowisko. Czynnikiem kluczowym jest korzystanie z czynników chłodniczych, które są oceniane na podstawie poniższych kryteriów: potencjał globalnego ocieplenia (GWP), efektywność energetyczna i efektywność zasobów naturalnych. R32 charakteryzuje wartość GWP równa 675, co w porównaniu z wartością GWP dla R410A równą 2088 stanowi redukcję o 68%. Urządzenia stosujące R32 mogą również uzyskiwać wyższe poziomy efektywności zarówno przy częściowych, jak i pełnych obciążeniach, a R32 jest jednoskładnikowym czynnikiem chłodniczym, co ułatwia jego recykling.

Dostępność szerokiego asortymentu jednostek stosujących czynnik chłodniczy R32 W 2013 roku Daikin wprowadził czynnik chłodniczy R32 w nowej gamie urządzeń Ururu Sarara. Od 2015 roku ten czynnik chłodniczy R32 znajdzie się także w urządzeniach Daikin Emura i FTXM-K.

Najmniejsze oddziaływanie na środowisko naturalne – SEER I SCOP do A+++ – Niska wartość potencjału globalnego ocieplenia GWP dla czynnika chłodniczego R32

Daikin już teraz oferuje urządzenia na czynnik

kg CO2 15 000

1. Urządzenia Ururu Sarara FTXZ-N

11 250

2. Klimatyzator Daikin Emura FTXJ-LW, FTXG-LW

7500

3. Jednostki serii Professional FTXS-K, FTXM-K, FTXLS-K,CTXS-K

3750 0 oddziaływanie pośrednie oddziaływanie bezpośrednie

www.daikin.pl

WENTYLACJA I KLIMATYZACJA marzec 2015

96 Builder d o dat e k b r a n ż ow y

Wentylacja pożarowa Część 1 w budynkach wymagania i systematyka dr inż. Paweł Sulik,

Zakład Badań Ogniowych Instytut Techniki Budowlanej, Szkoła Główna Służby Pożarniczej

mgr inż. Wojciech Węgrzyński,

Zakład Badań Ogniowych Instytut Techniki Budowlanej

stotnym elementem wpływającym na bezpieczeństwo użytkowników budynków, w tym ich ewakuację w czasie pożaru, są systemy służące usuwaniu dymu oraz zapewniające kontrolę nad jego rozprzestrzenianiem się w budynku. Wpływają one na wielkość dopuszczalnych długości przejść i dojść ewakuacyjnych czy wielkości powierzchni stref pożarowych, a przede wszystkim pozwalają zapewnić wymagania prawne zapisane w §207 rozporządzenia [1], mówiące m.in. o ograniczeniu rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynkach, możliwości ewakuacji ludzi, a także uwzględniające bezpieczeństwo ekip ratowniczych. Szczególną rolę odgrywają one w przypadku dróg ewakuacyjnych, na których niespełnienie wymagań z zakresu właściwej wentylacji pożarowej powoduje, że budynek może zostać uznany za zagrażający życiu [2].

Wymagania

W obowiązujących w Polsce warunkach technicznych [1] można znaleźć co najmniej kilkanaście odwołań do systemów wentylacji pożarowej. Występujące w rozporządzeniu [1] określenia związane z wentylacją pożarową nie są jednoznaczne, użyta nomenklatura budzi w środowisku wiele kontrowersji, spotyka się różnorod-

ne, często sprzeczne interpretacje tych samych zapisów, które często są wykorzystywane do „naginania” wymagań lub ich obchodzenia. Biorąc jednakże pod uwagę cel stosowania wentylacji pożarowej określony w warunkach [1], to znaczy zapewnienie użytkownikom jak i ekipom ratowniczo-gaśniczym odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, uwzględniając interpretacje wydane przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej, poniżej przedstawiono podstawowe zapisy związane z wentylacją pożarową zawarte w rozporządzeniu [1] wraz z komentarzem interpretującym te zapisy: §208 ust. 1 pkt. 2d „(…) właściwości funkcjonalnych urządzeń służących do wentylacji pożarowej” – definicja z tego paragrafu obejmuje wszystkie urządzenia wchodzące w skład systemów wentylacji pożarowej, których klasyfikacja opisana jest w normach PN-EN 13501-3 oraz PNEN 13501-4, w szczególności te przywołane w §270; §212 ust. 9 „Pomieszczenia (…) maszynownie wentylacji do celów przeciwpożarowych (…)” – definicja z tego paragrafu obejmuje wszystkie mechaniczne systemy wentylacji pożarowej; §227 ust. 4 „(…) samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą systemu wykrywa-

nia dymu” – nazwa, która pojawia się także w §237, dotyczy systemu wentylacji oddymiającej lub wentylacji strumieniowej (w garażach), których zadziałanie następuje bez ingerencji człowieka w wyniku otrzymania sygnału z systemu sygnalizacji pożaru; §229 ust. 1 „(…) samoczynnymi urządzeniami oddymiającymi” – taki zapis pojawia się także w §230 czy §277, to definicja szersza niż przedstawiona powyżej, obejmująca każdy system wentylacji pożarowej, który w razie pożaru uruchomi się bez ingerencji człowieka, w tym także klapy dymowe uruchamiane wyzwalaczami termicznymi. Należy zauważyć, że chociaż ustawodawca nie mówi tutaj o konieczności uruchamiania wskazanego systemu wentylacji automatycznie poprzez system sygnalizacji pożaru, w większości przypadków takie uruchamianie będzie niezbędne, aby móc stwierdzić, że system jest zgodny z wymaganiem §270; §243 ust. 1 „(…) lub innych urządzeń technicznych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu” – w przypadku korytarzy „urządzeniem technicznym” do którego odnosi się ustawodawca, jest system wentylacji oddymiającej; §243 ust. 2 „(…) wymaganie, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy korytarzy, na których zastosowano rozwią-

zania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem (…)” – definicja ta jest powtórzona w §247 ust. 1, w tym przypadku chodzi o system wentylacji oddymiającej, chociaż można uznać, że system różnicowania ciśnień w korytarzu także wypełni tę definicję; §245 – W tym paragrafie przedstawiono dwa rozwiązania zabezpieczenia klatek schodowych: urządzenia zapobiegające zadymieniu – czyli systemy różnicowania ciśnień oraz urządzenia (…) służące do usuwania dymu – czyli systemy wentylacji oddymiającej klatek schodowych (zabezpieczające przed zadymieniem). Podział na urządzenia „zapobiegające” oraz „usuwające” można odnaleźć w dalszych paragrafach dot. innych dróg ewakuacji; §247 ust. 2 „(…) rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych” – w odniesieniu do pasażu lub przykrytego dziedzińca są to systemy wentylacji oddymiającej uruchamiane z systemu sygnalizacji pożaru; §247 ust. 3 „(…)rozwiązania techniczno-budowlane zapewniające usuwanie dymu z tego pomieszczenia i z dróg ewakuacji” – w tym wypadku chodzi o system wentylacji oddymiającej kondygnacji podziemnej oraz dróg ewakuacji, przy tym należy zauważyć, że w niektórych przypadkach zastosowanie systemu zapobiegającego zadymieniu drogi ewakuacyjnej poprzez wytworzenie nadciśnienia może okazać się rozwiązaniem zapewniającym wyższy poziom bezpieczeństwa niż system oddymiania korytarza; §270 ust. 1 „Instalacja wentylacji oddymiającej (…)” – w tym paragrafie ustawodawca stawia wymagania dla większości systemów wentylacji oddymiającej oraz systemom kontroli dymu i ciepła czy oczyszczania z dymu. §270 ust. 1. definiuje istotny warunek stosowania tych systemów. „Instalacja wentylacji oddymiającej powinna: 1) usuwać dym z intensywnością zapewniającą, że w czasie potrzebnym do ewakuacji ludzi na chronionych przejściach i drogach ewakuacyjnych nie wystąpi zadymienie lub temperatura uniemożliwiająca bezpieczną ewakuację 2) mieć stały dopływ powietrza zewnętrznego uzupełniającego braki tego powietrza w wyniku jego wypływu wraz z dymem”. Definicja ta stawia wymóg funkcjonalny dotyczący skuteczności działania systemów wentylacji pożarowej, przez co w większości przypadków wykorzystanie „samoczynnego urządzenia oddymiającego” w postaci klap dymowych

Rys. 1. Podział systemów wentylacji pożarowej z uwagi na typ oraz rodzaj wykorzystanych urządzeń, z zaznaczeniem systemów najczęściej wykorzystywanych w garażach zamkniętych [3]

uruchamianych jedynie elementami termoczułymi nie jest akceptowalne. Termin „wentylacja pożarowa” w rzeczywistości oznacza wieloelementowy zestaw zarówno systemów, jak i urządzeń, mających na celu ograniczanie skutków pożaru przez usuwanie i kontrolę nad rozprzestrzeniającym się w wyniku pożaru dymem. Jak wspomniano powyżej, stosowana nomenkla-

tura, jak również duża ilość systemów i ich zastosowań sprawiają wiele problemów. Pomimo nieścisłości w nazewnictwie wymagania dotyczące stosowania systemów wentylacji pożarowej zawarte w przepisach techniczno-budowlanych są dość szczegółowe. Zazwyczaj dotyczą budynków, w których bezpieczeństwo dróg ewakuacji jest szczególnie istotne – budynki wysokościowe

Rys. 2. Zasady działania systemów wentylacji oddymiającej, oczyszczania z dymu oraz kontroli dymu i ciepła w garażu [3]

WENTYLACJA I KLIMATYZACJA marzec 2015

98 Builder d o dat e k b r a n ż ow y

(WW), kondygnacje podziemne, pasaże handlowe itp., lub w których ryzyko pożaru jest duże, np. wielkopowierzchniowe garaże (> 1500 m2). Często systemy wentylacji pożarowej wykorzystywane są jako rozwiązanie zamienne, czy to z mocy prawa – klasa odporności pożarowej budynku §215-216, dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej §227-230 – czy jako element wniosku o odstępstwo od wymagań przepisów technicznobudowlanych [1].

Systematyka systemów wentylacji pożarowej

Z uwagi na rodzaj wykorzystywanych urządzeń (rys. 1), systemy wentylacji pożarowej możemy podzielić na: • wentylację grawitacyjną; • wentylację przewodową (rys. 2); • wentylację strumieniową (rys. 2); • systemy szachtów nawiewno-wyciągowych (ang. cross ventilation); • systemy różnicowania ciśnień. Z uwagi na cel stosowania wentylacji pożarowej możemy wyróżnić: • oczyszczanie z dymu (ang. Smoke Clearence, dilute) – system, którego zadaniem jest usuwanie dymu oraz mieszanie dymu z napływającym, chłodnym powietrzem kompensacyjnym w celu obniżenia jego toksyczności i temperatury; • systemy kontroli dymu i ciepła – system, który ma utrzymać dym w wyznaczonym obszarze pomiędzy źródłem ognia a miejscem jego usuwania, zapewniając jednocześnie łatwy dostęp do źródła ognia dla ekip ratowniczych; • wentylację oddymiającą (ang. SHEVS – Smoke and Heat Ventilation System) system mający na celu usuwanie dymu z warstwy zgromadzonej pod stropem i utrzymanie wolnej od dymu przestrzeni, w której mogą ewakuować się ludzie. Inaczej należy podejść do systemów mających na celu zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych. W tym wypadku można wyróżnić dwa systemy: zabezpieczający przed zadymieniem oraz zapobiegający zadymieniu. Pierwszy z nich jest pełnoprawnym systemem wentylacji pożarowej, drugi dymu nie usuwa, a jedynie zabezpiecza przed jego wpłynięciem do strefy chronionej poprzez wytworzenie różnicy ciśnienia (systemy różnicowania ciśnień).

Oczyszczenie z dymu

System oczyszczania z dymu należy do najmniej efektywnych rozwią-

zań wentylacji pożarowej zamkniętych przestrzeni. Założeniem dla tego typu rozwiązań jest wypełnienie strefy chronionej dymem o temperaturze i stopniu toksyczności niestanowiących bezpośredniego zagrożenia życia osób mających z nim kontakt. System ten jest tańszym rozwiązaniem od opisanych poniżej, a przez to, że nie ułatwia ewakuacji osób, jego wykorzystanie jest ograniczone w zasadzie do niewielkich stref pożarowych garaży ZL IV czy ZL III (do 3 tys. m2), w których mało prawdopodobna jest jednocześnie obecność dużej liczby osób nieznających budynku. Oczyszczanie z dymu może być realizowane zarówno poprzez system wentylacji przewodowej, jak i wentylacji strumieniowej. W wypadku wentylacji strumieniowej stosuje się opóźnienie uruchomienia wentylatorów strumieniowych do chwili zakończenia ewakuacji osób. Obniżenie temperatury dymu spowalnia rozwój pożaru oraz zazwyczaj umożliwia bliskie podejście do źródła ognia ekip ratowniczych. Wydajności wymagane od systemów oczyszczania z dymu powinny wynosić około 160 tys. – 200 tys.m3/h dla systemów strumieniowych oraz 50 tys. – 60 tys. m3/h dla systemów przewodowych. Opisując systemy oczyszczania z dymu należy podkreślić, że jest to najmniej efektywny system wentylacji pożarowej i w ocenie autorów wykorzystywanie go jako rozwiązanie zamienne czy dodatkowo podnoszące poziom bezpieczeństwa pożarowego nie jest wskazane. Odniesienia normatywne dla systemów oczyszczania z dymu opisano m.in. w NBN S 21-208-2 [4] oraz BS 7974 Part 7 [5].

Kontrola dymu i ciepła

System kontroli dymu i ciepła jest systemem wentylacji strumieniowej stosowanym m.in. w garażach, czy przejazdach w garażach zamkniętych. Zadaniem systemu jest wspomaganie działań ekip ratowniczo-gaśniczych. W pierwszym etapie działania systemu, podczas ewakuacji ludzi, wentylatory strumieniowe nie powinny być włączone. Włącza się je w etapie drugim, po zakończeniu ewakuacji, i wtedy aktywne powinny być wszystkie urządzenia wchodzące w skład systemu. System kontroli dymu i ciepła ma za zadanie ograniczenie rozprzestrzeniania się dymu i ciepła do obszaru pomiędzy źró-

dłem pożaru a punktem, w którym jest on usuwany, zapewniając wolną od dymu drogę dostępu do źródła pożaru. W przypadku większości garaży o wysokości co najmniej 2,90 m na skutek działania sił wyporu w początkowej fazie pożaru, a zatem w czasie, w którym trwa ewakuacja, a wentylatory nie są włączone, dym unosi się pod stropem garażu, nie zagrażając jego użytkownikom. Aby zadośćuczynić przepisom prawa mówiącym o samoczynnym urządzeniu oddymiającym (§277 [1]), za wystarczające uważa się uruchomienie w czasie ewakuacji jedynie szachtów nawiewnych i wyciągowych z ograniczoną wydajnością, powodującą powolny, laminarny przepływ dymu w kierunku punktu wyciągu. Projektowanie systemów kontroli dymu i ciepła jest skomplikowane i w większości wypadków wymaga zastosowania metod numerycznych (CFD). Systemu kontroli dymu i ciepła nie da się zaprojektować dla każdego garażu – często niewielka jego powierzchnia, kwadratowa geometria czy niewystarczająca wysokość uniemożliwiają wykorzystanie takiego systemu. Nie bez znaczenia jest także jego wydajność. W państwach europejskich, gdzie doświadczenia z tego typu systemami jest większe systemy wentylacji strumieniowej charakteryzują się wydajnością rzędu 300 tys. – 400 tys. m3/h. W Polsce, prawdopodobnie z uwagi na czynniki ekonomiczne, bo techniczne uzasadnienie trudno jest znaleźć, rzadko spotyka się systemy o wydajności powyżej 160 tys. m3/h. Należy podkreślić, że w przypadku garaży o szerokości większej niż 24-32 m (w zależności od jego kształtu) systemy tego typu mają trudności z zapewnieniem oczekiwanej kontroli nad dymem. Wadą system jest ponadto wymaganie bardzo dużej wydajności szachtów wyciągowych i napowietrzających, których wymaga wentylacja strumieniowa. W przypadku systemów wentylacji strumieniowej, szczególnie w pierwszej fazie ich działania, doprowadzenie powietrza kompensacyjnego z niewielką prędkością nabiera wielkiego znaczenia. Maksymalna prędkość jego przepływu w pobliżu źródła ognia nie powinna przekraczać 1 m/s, a w miejscach, w których nie ma zagrożenia mieszania się nawiewanego powietrza z dymem powstałym w pożarze (np. w innej strefie dymowej), nie powinna przekraczać 5 m/s.

Odniesienia normatywne dla systemów wentylacji oddymiającej opisano m.in. w PN-B-02877-4 [7]; DIN 18232 Teil 2 [8], VDI 6019 Blatt 1 [9], BS 7974 Part 4 [10], NFPA 204 [11], NFPA 92 [12].

Podsumowanie

Systemy wentylacji pożarowej odgrywają kluczową rolę w bezpieczeństwie pożarowym – umożliwiają sprawną ewakuację ludzi ze strefy zagrożonej, ograniczają rozprzestrzenianie się dymu, jak również tworzą warunki do przeprowadzenia skutecznej akcji gaśniczej. Przedstawione w artykule wymagania prawne oraz podział systemów wentylacji pożarowej, z podaniem charakterystyki poszczególnych rozwiązań, w kolejnych częściach zostanie uzupełnione m.in. o zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych, ocenę kryteriów skuteczności funkcjonowania systemów wentylacji pożarowej, stosowane narzędzia inżynierskie wykorzystywane przy ocenie na etapie projektowania poszczególnych rozwiązań, weryfikację przy odbiorach skuteczności działania systemów oraz doświadczenia własne autorów.

Bibliografia:

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. nr 75, poz. 690), z późniejszymi zmianami. [2] R ozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 109, poz. 719), z późniejszymi zmianami.

Dr inż. Paweł Sulik – absolwent Wydziału Inżynierii Lądowej i Sanitarnej Politechniki Lubelskiej. Obecnie pracownik naukowy zatrudniony w Zakładzie Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej oraz Szkole Głównej Służby Pożarniczej. Specjalista z zakresu bezpieczeństwa konstrukcji, w tym szeroko rozumianego bezpieczeństwa pożarowego, oceny stanu technicznego obiektów, oraz oceny wyrobów i elementów budowlanych. Autor lub współautor kilkudziesięciu publikacji technicznych z zakresu m.in. bezpieczeństwa pożarowego konstrukcji. Mgr inż. Wojciech Węgrzyński – absolwent Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie. Pracownik naukowy zatrudniony w Zakładzie Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej, gdzie obecnie pełni funkcję Kierownika Pracowni Kontroli Dymu, Sygnalizacji i Automatyki Pożarowej. Specjalista z zakresu systemów wentylacji pożarowej i metod numerycznych. Autor lub współautor kilkunastu artykułów technicznych z zakresu bezpieczeństwa pożarowego budynków.

marzec 2015

Wentylacja oddymiająca to najbardziej doskonałe i kompleksowe rozwiązane wentylacji pożarowej. Zapewnia ona utrzymanie dymu na pożądanej wysokości ponad drogami ewakuacji poprzez usuwanie dymu bezpośrednio z obszaru pod stropem, tzw. zbiornika dymu. Oddymianie może odbywać się zarówno w pomieszczeniu zagrożonym, jak i poprzez obszar wspólny dla większej liczby małych pomieszczeń, co jest szczególnie wykorzystywane w pasażach handlowych. Zasadniczy wpływ na działanie systemu wentylacji oddymiającej ma poprawny podział obiektu na strefy dymowe. Ich maksymalny wymiar wynosi 2 tys. m2 dla systemów wentylacji grawitacyjnej oraz 2,6 tys. m2 dla systemów wentylacji mechanicznej. Istotne jest również powolne dostarczanie powietrza kompensacyjnego do obszaru oddymianego, z prędkością przepływu nie przekraczającą 1 m/s w pobliżu źródła ognia. Doprowadzenie powietrza ze zbyt wysoką prędkością powoduje mieszanie dymu z napływającym powietrzem, przez co zmniejsza on swoją temperaturę i traci naturalne siły wyporu, a w konsekwencji opada. Wentylację oddymiającą stosuje się przede wszystkim w garażach, pasażach handlowych, dużych pomieszczeniach handlowych, jednokondygnacyjnych budynkach wielkopowierzchniowych, poziomych drogach ewakuacji oraz w mniej skutecznej formie jako zabezpieczenie przed zadymieniem pionowych dróg ewakuacji, gdzie najlepiej radzi sobie system różnicowania ciśnień. Należy pamiętać, że nie w każdym pomieszczeniu możliwe jest wykonanie skutecznego systemu wentylacji oddymiającej. W wielu wypadkach utrzymanie dymu na pożądanej wysokości co najmniej 2,20 m – 2,50 m nie będzie możliwe, np. w pomieszczeniach niższych niż 2,90 m. Istotna jest też objętość zbiornika dymu, przez co niewielkie powierzchnie, poniżej 500 – 600 m2, o małej wysokości nie mają szans skutecznie zgromadzić dym i sukcesywnie go usuwać. Wentylację oddymiającą można zrealizować z wykorzystaniem systemu grawitacyjnego (klap dymowych) oraz mechanicznego (wentylatorów wyciągowych i przewodów oddymiających).

[3] W . Węgrzyński, G. Krajewski, Systemy wentylacji pożarowej garaży. Projektowanie, ocena, odbiór, Instytut Techniki Budowlanej, 2015. [4] N BN S 21-208-2 Brandbeveiliging in gebouwen – Ontwerp van rook – en warmteafvoersystemen (RWA) van gesloten parkeergebouwen. [5] B S 7974 Part 7: Components for smoke and heat control systems — Part 7: Code of practice on functional recommendations and calculation methods for smoke and heat control systems for covered car parks. [6] NEN 6098:2010 Rookbeheersingssystemen voor mechanisch geventileerde parkeergarages, 2010. [7] PN-B-02877-4 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. Zasady projektowania. [8] DIN 18232 Teil 2. Baulicher Brandschutz im Industriebau. Rauch – und Warmeabzugsaniagen. Rauchabzuge. Bemessung, Anforderungen und Einbau. [9] V DI 6019 Blatt 1 Ingenieurverfahren zur Bemessung der Rauchableitung aus Gebäuden Brandverläufe, Überprüfung der Wirksamkeit. 2006TR. [10] BS 7974 Part 4: Components for smoke and heat control systems. Functional recommendations and calculation methods for smoke and heat exhaust ventilation systems, employing steady-state design fires. Code of practice, Londyn 2003. [11] N FPA 204: Standard for Smoke and Heat Venting, 2012 Edition. 2012. [12] N FPA 92: Standard for Smoke Control Systems, 2012 Edition. n

Wentylacja oddymiająca

W przypadku systemów grawitacyjnych szczególną uwagę należy poświęcić szacowanej temperaturze usuwanego dymu, która determinuje jego skuteczność systemu. Ideałem jest, kiedy temperatura dymu jest wyższa co najmniej o 100°C od temperatury otoczenia, tak aby siła wyporu z łatwością wypychała dym przez otwory w stropie czy ścianach. Jeżeli różnica temperatur jest mniejsza niż 20°C, wykorzystanie systemu grawitacyjnego nie ma sensu z uwagi na znikomą skuteczność. Kolejnym czynnikiem wpływającym na skuteczność działania systemu wentylacji grawitacyjnej jest oddziaływanie wiatru, które jeżeli pozostawi się poza kontrolą potrafi skutecznie zakłócić działanie systemu.

Builder

Odniesienia normatywne dla systemów kontroli dymu i ciepła opisano m. in. w NEN 6098:2010 [6], NBN S 21208-2 [4], BS 7974 Part 7 [5].

Deluxe Sirius – nowy model klimatyzatora LG W roku 2015 portfolio produktowe LG poszerzyło się o nowy model klimatyzatora w kategorii małych jednostek pokojowych RAC – jednostka wewnętrzna LG Deluxe Sirius w nowoczesnej technologii Inverter V. Klimatyzator Deluxe Sirius z ponadczasowym designem wyposażony jest w najnowsze osiągnięcia nowoczesnej technologii, jak np. niezwykła efektywność energetyczna, bardzo cicha praca (19dB), funkcja oczyszczania powietrza ze szkodliwych substancji (m.in. kurz, bakterie, grzyby, wirusy), czy gotowość do obsługi poprzez Wi-Fi na urządzeniach mobilnych z systemem Android lub iOS. Smukła, kompaktowa obudowa, komponująca się z każdym wnętrzem, innowacyjny nawiew oraz wysokie parametry techniczne – to kolejne atuty tego modelu.

Nowe produkty firmy SMAY przeznaczone do pomieszczeń czystych: Seria ABSOLUT.s NAF (nawiewnik z filtrem absolut-

SmartAir 50+ centrala z klasą… TB1 (M)

nym) oraz KAF (obudowa kanałowa filtra absolutnego)

W dzisiejszych czasach powstaje coraz więcej pomieszczeń wymagających czystego powietrza. Nowe produkty firmy SMAY zapewniają dostarczenie powietrza o odpowiednim stopniu oczyszczenia, jedocześnie są proste w montażu i regulacji, zapewniają łatwy dostęp do filtrów w celu ich konserwacji i wymiany. Wykonywane standardowo ze stali ocynkowanej oraz lakierowanej. Obudowy kanałowe KAF przeznaczone są do montażu w sieci kanałów, natomiast skrzynki NAF przeznaczone są do stosowania na zakończeniach instalacji czystych, łącznie z jednym z dedykowanych nawiewników. Skrzynka NAF standardowo wyposażona jest w króćce umożliwiające badanie integralności filtra oraz manualną regulację przepustnicy za pomocą dźwigni umieszczonej wewnątrz skrzynki. Gwarancja szczelności osadzenia filtrów. Pozytywny wynik badania integralności osadzenia filtra wg normy PN-EN 14644-3.

Fot. arch. SMaY

Fot. arch. Lindab

Lindab prezentuje jedyną na rynku centralę wentylacyjną, która dzięki zastosowaniu specjalnego profilu do budowy central w oficjalnej certyfikacji Eurovent uzyskała klasę mostków termicznych TB1(M)! Profil składa się z płaszczyzn aluminiowych, w których zamocowano specjalne wstawki wykonane z tworzywa sztucznego (nylon) o bardzo dobrych właściwościach izolacyjnych dla przewodnictwa termicznego. Taka konstrukcja profilu ramy nie pozwala na powstanie liniowego mostka termicznego. Aby dodatkowo wyeliminować mostki punktowe, zastosowano narożniki wykonane również z tego samego materiału co wstawki w profilu. Centrale mogą być wyposażone w wymienniki krzyżowe lub obrotowe. Ponieważ centrale projektowane są w programie doborowym Ventmaster, można dowolnie konstruować wybrane urządzenie. Centrale SmartAir znajdują zastosowanie głównie w budynkach użyteczności publicznej, takie jak biurowce, centra handlowe i logistyczne itp. www.smartair.info. Wyłączny dystrybutora marki Salda w Polsce Lindab Sp. z o.o.

ABSOLUT.s nawiewnik NAF z filtrem absolutnym

Fot. arch. daikin airconditioning Poland Sp. z o.o.

System klimatyzacyjny VRV Q IV jest unikatowym rozwiązaniem technologicznym. Zapewnia dostawę chłodu, a zarazem może stanowić jedyne źródło ciepła dla budynku. Najważniejszą cechą VRV Q IV jest możliwość zastosowania go jako systemu zamiennego do przestarzałych instalacji pracujących na czynnik R22, którego zastosowanie jest zakazane, począwszy od 1 stycznia 2015 r. Pozwala to zaoszczędzić nawet do 45% czasu na instalację ze względu na brak konieczności wymiany instalacji rurowej. Wymianie podlegają jedynie jednostki wewnętrzne i agregat zewnętrzny. System może być aplikowany do zamiany systemów klimatyzacyjnych wszystkich producentów.

Fot. arch. LG electronics Polska Sp. z o.o.

informacje z branży

wentylacja i klimatyzacja marzec 2015

100 Builder d o dat e k B R a N Ż oW Y

System klimatyzacyjny VRV Q IV

Builder

Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl, serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący

prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński prof. dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski prof. dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński Biuro Reklamy Katarzyna Dąbała, Katarzyna Hołodyn, Krzysztof Rutkowski Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, EMPIK, podczas targów i wystaw budownictwa

Wydawca PWB MEDIA, 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Agnieszka Lusawa Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa. Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

– członek Loży Złotej Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na StrOnie – www.eBuiLDer.pL – prenumeratĘ przyjmuje: reDakcja, ruch, kOLpOrter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

TU WARTO BYĆ

11 III

TOPBUILDER 2015

11 marca br. podczas targów BUDMA w Poznaniu miesięcznik BUILDER nagrodzi najlepsze rozwiązania dedykowane branży budowlanej i środowisku projektantów. Wyróżnieniem TOPBUILDER nagradzane są materiały, technologie, urządzenia, budowle i rozwiązania IT, rozwiązania finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia i programy przeznaczone dla branży budowlanej, a także projekty architektoniczne i konstrukcyjne.

10-13 III

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA Kolejna edycja targów BUDMA odbędzie się

pod hasłem „Materiały – Systemy – Technologie”. Budmie w tym roku towarzyszyć będą targi WinDoor-tech z arcyciekawą „Fabryką Okien na Żywo” oraz Glass, czyli Targi Branży Szklarskiej. Istotnym elementem organizowanych w Poznaniu targów będzie również jedyna w Polsce ekspozycja produktów i oferty firm zajmujących się tematyką infrastruktury sportowej, czyli Targi CBS – Centrum Budownictwa Sportowego. www.budma.pl

12 III

O architekturze: cerowanie miasta „O architekturze: cerowanie miasta” to tytuł

wykładu, który wygłosi Zbigniew Maćków w ramach cyklu spotkań z „gwiazdami” architektury. Organizatorem wydarzenia jest Stowarzyszenie Akademickie WAPW. Miejsce: Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, aula 101, g. 17:30.

19-20 III

II Międzynarodowy Kongres Firm Rodzinnych

Wydarzenie poświęcone rozwojowi przedsiębiorczości rodzinnej. Uczestnicy dowiedzą się m.in., jak zinterpretować i wykorzystać szanse stające przed firmą, jakie rozwiązania z zakresu profesjonalizacji zarządzania pomogą rozwinąć firmę, wprowadzić firmę rodzinną na rynek zagraniczny i utrzymać swoją tożsamość, zapewnić długowieczność firmy i efektywnie przejść sukcesję. Miejsce: Hotel Andersia, Poznań. kongresfirmrodzinnych.pl

25-28 III

XXX Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji

Jubileuszowa edycja Warsztatów poświęcona będzie problemom obejmującym naprawy i wzmocnienia konstrukcji budowlanych. Problematyka Warsztatów i prezentacja w formie wykładów i seminariów nadaje wydarzeniu charakter zawodowego szkolenia specjalistycznego. Miejsce: Szczyrk. www.pzitb.bielsko.pl

27-29 III

Targi Budownictwa i Wyposażenia Wnętrz TARBUD

Największe na Dolnym Śląsku targi budowlane. Szeroką tematykę wydarzenia można określić jako kompleksową ofertę budowy domu – od projektu architektonicznego, materiałów, instalacji i wykonawstwa, po wystrój wnętrza i projekt ogrodu. Miejsce: Hala Stulecia, Wrocław. tarbud.wroclaw.pl

27-29 III

XXIV Targi Budowlane BUD-GRYF i XIX Targi Energii Konwencjonalnej i Odnawialnej ENERGIA

BUD-GRYF i ENERGIA to największe targowe imprezy branży budowlanej i energetycznej w województwie zachodniopomorskim. Odwiedzane są w większości przez indywidualnych inwestorów, deweloperów i architektów – co stanowi ich najistotniejszy atut. Miejsce: Szczecin.

16-17 IV

Konferencja KS 2015 Konstrukcje Sprężone

Tematyka organizowanego po raz drugi wydarzenia obejmuje zarówno zagadnienia podstawowe, jak i najnowsze trendy i nowe rozwiązania związane ze sprężaniem konstrukcji. Oddzielna sesja w ramach obrad Konferencji będzie poświęcona tematowi wiodącemu, jakim są płyty sprężone. Miejsce: Politechnika Krakowska www.ks2015.pk.edu.pl

6-9 V

INTERMASZ i INFRATEC

II edycja międzynarodowych targów przygotowanych z myślą o producentach oraz dystrybutorach maszyn i urządzeń stosowanych m.in. w budownictwie, przemyśle wydobywczym, usługach komunalnych czy kolejnictwie. Wydarzenie ponownie potrwa cztery dni. W programie pojawią się również merytoryczne spotkania z autorytetami branży budownictwa infrastrukturalnego, konkursy i zabawy, a także szereg dodatkowych atrakcji, zarówno dla dorosłych, jak i najmłodszych. Miejsce: Poznań. www.intermasz.pl

13-15 V

XXI Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA

Największa targowa impreza sektora drogownictwa w Polsce i jedna z czołowych tego typu na arenie europejskiej. Targom AUTOSTRADA-POLSKA towarzyszą Międzynarodowe Targi Infrastruktury TRAFFIC-EXPO, oraz Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD. Miejsce: Kielce.

20-23 V

XXVII Konferencja Naukowo-Techniczna „Awarie Budowlane” 2015

„Awarie Budowlane” od ponad 30 lat stanowią forum wymiany poglądów i doświadczeń naukowców, inwestorów, projektantów, wykonawców oraz przedstawicieli administracji budowlanej w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa konstrukcji budowlanych. Miejsce: Międzyzdroje. Organizatorzy: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie oraz Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział Szczecin.

21-23 X

II Konferencja Naukowo-Techniczna „TECH-BUD'2015”

„Nowoczesne materiały, techniki i technologie we współczesnym budownictwie” to temat II edycji odbywającej się w Krakowie konferencji „Tech-Bud”, organizowanej przez Oddział Małopolski Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. Szczegółowe informacje: techbud@pzitb.org.pl.

profile – Pracownia Architektoniczna E. S. Sipińskich

Młodzi z przyszłością Finaliści II edycji konkursu Buildera

KOnKURs dla

MłOdYcH aRcHiTeKTów edycja ii

2014

Współczesna willa w Polsce

lekcje aR cHi TeK TURY

MARZEC 2015

ARCHITEKTURA&DESIGN om

dyz.c

para www.

Mecenasi PROGRaMU PROMUJeMY POLsKĄ aRcHiTeKTURĘ

Prestiżowy Konkurs Baumit

Poznań, zgłoszenie: Przedsiębiorstwo ARI Sp. z o.o.

Weź udział w prestiżowym Konkursie Baumit Fasada Roku i wygraj jedną z pięciu nagród pieniężnych w wysokości 10 000 zł. W Konkursie wyłaniamy najlepsze realizacje budowlane, oddane do użytku pomiędzy 01.01.2014 r. a 31.12.2014 r., na których elewacji zastosowano kompletną technologię Baumit: system ociepleń, system tynkowy z wykończeniem oraz program produktów renowacyjnych, także z wykończeniem.

Nagroda Nowy budynek 2013

Warszawa, zgłoszenie: DIP Biuro Projektów, Krzysztof Pasternak

Zwycięskie obiekty Konkursu Baumit Fasada Roku wezmą udział w międzynarodowej odsłonie Konkursu Baumit Life Challenge. Więcej na www.fasadaroku.pl

NOWE KATEGORIE! Wyróżnienie Nowy budynek 2013

Lublin, zgłoszenie: Biuro Inżynieryjno-Wdrożeniowe Intelligent Systems

Nagroda Budynek po rekonstrukcji i adaptacji 2013

Do wygrania 5 x 10 000 zł Poznań, zgłoszenie: IMB Asymetria Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k.

Poznań, zgłoszenie: Sasiak-Sobusiak Pracownia Projektowa

Warszawa, zgłoszenie: Architekci mgr inż. arch. Dariusz Filak

Wyróżnienie Nowy budynek 2013

Wyróżnienie Budynek po rekonstrukcji i adaptacji 2013

Nagroda Budynek z wielkiej płyty 2013

www.lodegroup.com EkspErci od ścian i ElEwacji

C 32 / M 94 / Y 67 / K 33 K 90

ELEWACJE

ŚCIANY

cegła pełna cegła drążona kształtki

OGRODZENIA

pustaki ceramiczne

CERAMIKA

płytki klinkierowe, galanteria

BETON

pustaki betonowe

PREMIUM

Lode Sp. z o.o., ul. Kozielska 1, 44-156 Sierakowice, www.lode.pl TeknoAmerBlok Sp. z o.o., ul. Janka Muzykanta 60, 02-188 Warszawa, www.teknoamerblok.pl C 32 / M 94 / Y 67 / K 33

marzec 2015

Fot. arch. A.Rotter

Builder

profile – Pracownia Architektoniczna E. S. Sipińskich

Młodzi z przyszłością Finaliści II edycji konkursu Buildera

KOnKURs dla

MłOdYcH aRcHiTeKTów edycja ii

2014

Współczesna willa w Polsce

lekcje aR cHi TeK TURY

MARZEC 2015

z.com

parady

PROJEKTY ŚWIATA

10 Mecenasi PROGRaMU PROMUJeMY POLsKĄ aRcHiTeKTURĘ

Grzegorz Przepiórka

Cathy Chatfield-Taylor

Informacje

PROFILE Pracownia Architektoniczna E.S. Sipińskich

lekcje Ar chi tek tUrY

Młodzi z przyszłością

Fot. arch. autorów

Jak zapanować nad diabelskim młynem?

Fot. J. Zielińska, A. Glubiak

www.

Fot. arch. Arup

ARCHITEKTURA&DESIGN

Fot. E.S. Sipińscy

ARCHITEKTURA&DESIGN

XII Gala Buildera była doskonałą okazją, by obok doświadczonych uczestników rynku inwestycyjnego, wyróżnić tych, którzy dopiero zdobywają pierwsze szlify, ale zarazem przekonują, 24 że przyszłość z dużym prawdopodobieństwem będzie należeć do nich. Mowa o laureatach II edycji zorganizowanego przez miesięcznik „Builder” Konkursu dla Młodych Architektów.

Współczesna willa w Polsce wg Barycza i Saramowicza Rafał Barycz, Paweł Saramowicz

Nowe horyzonty – szanse i wyzwania dla młodych architektów

Prezentacje laureatów II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

']LčNXMHP\ ]D ]DXIDQLH

www.aluprof.eu

informacje z branży

lu atrakcji. Podczas wydarzenia można było wysłuchać prelekcji wielokrotnie nagradzanych architektów i designerów z całego świata, takich jak Johannes Baar-Baarenfels, Cristian Santandreu Utemark, Ian Macready, Erik Nissen Johansen czy Martin Gran, którzy prezentowali swoje najnowsze realizacje. Gościem specjalnym wydarzenia była jedna z najbardziej prestiżowych projektantek wnętrz i wielokrotna laureatka International Design & Architecture Awards, portugalska architekt Nina Andrade Silva. Konferencję uświetnili również najbardziej uznani polscy designerzy: Janusz Kaniewski, Piotr Wełniak i Tomasz Wojtkowiak. Konferencja GIS ma na celu integrację całego sektora, dlatego w sekcjach plenarnych uczestniczyli również przedstawiciele czołowych producentów z branży architektury i wyposażenia wnętrz. Dyrektor ds. Marketingu i Innowacji Saint-Gobain Glass Piotr Komala przedstawił przełomowe szkło SGG TIMELESS. Opowiedział także o nowych odcieniach szkła SGG PLANILAQUE EVOLUTION na sezon 2015.

Architektura w obiektywie

Fot. arch. Adam Zyzman

Builder

marzec 2015

29 stycznia odbył się w Krakowie wernisaż wystawy fotografii Bartłomieja Senkowskiego zatytułowanej „Architektura”. Na wystawie znalazły się fotogramy przedstawiające nowoczesną architekturę, także i wnętrz, zarówno z kraju, jak i z różnych stron świata. Obok fotografii biurowca PGE z Bełchatowa prezentowane są na niej widoki Mercedes Benz Museum oraz zdjęcia z Beverly Hills. Bartłomiej Senkowski jest absolwentem Wyższej Szkoły Sztuki i Projektowania w Łodzi. 28-letni artysta zajmuje się fotografią od 2003 r. Architekturę fotografuje od 3 lat. Jego prace zostały docenione przez wydawców nie tylko w Polsce, lecz także za granicą.

Ski Archi Cup 2015 Mistrzostwa Polski Architektów w Narciarstwie Alpejskim to ogólnopolskie wydarzenie, gromadzące architektów wokół sportowej pasji, które już na stałe zagościło w wielu kalendarzach. Tegoroczna, XXIV edycja zawodów odbędzie się w dniach 6-8 marca w Zakopanem, dokąd uczestnicy po raz kolejny przybędą, aby rywalizować o tytuły najlepszych narciarzy i snowboardzistów. Jak w ubiegłym roku, część sportowa odbędzie się na zboczach Kasprowego Wierchu na Hali Gąsienicowej. Obok narciarskich wrażeń program imprezy wypełniają spotkania z gośćmi specjalnymi, konkursy z atrakcyjnymi nagrodami oraz bogata część towarzyska. Wszystko to sprawia, że wspomniane wydarzenie stanowi idealne połączenie sportowych wrażeń z relaksem w doborowym gronie koleżanek i kolegów architektów z całej Polski. Patronami honorowymi wydarzenia są Zarząd Główny Stowarzyszenia Architektów Polskich, Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Klub Architektów Narciarzy i Tenisistów KLAN. http://www.skiarchicup.pl/

ARCHITEKTOUR 2015 W dniach od 20 do 25 kwietnia odbędzie się 6. edycja ogólnopolskich warsztatów architektonicznych cyklu Architektour. W tym roku studenci wybiorą się do Wałbrzycha, gdzie pod okiem profesjonalistów opracują szereg tematów związanych z miastem. Wydarzenie organizowane jest przez Samorząd Studentów Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej, Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz Urząd Miasta Wałbrzych. Tematem przewodnim warsztatów jest hasło „Człowiek a miasto, miasto a człowiek”. Zadaniem studentów będzie praca nad konkretnymi obszarami – działkami wybranymi przez władze miasta. Zróżnicowany charakter poszczególnych działek będzie determinował konkretne tematy, a wszystko to odbędzie się pod czujnym okiem tutorów – architektów z polskich i zagranicznych pracowni (m.in.: Jörg Rügemer, Gunita Kuikovska, WWAA, HS99, Interurban, Monika Arczyńska, Paweł Jaworski). Bogaty program warsztatów oferuje ponadto spotkania z ważnymi osobistościami świata architektury i kultury. Wydarzenia towarzyszące oraz praca projektowa będą miały miejsce w Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia, nowoczesnym, zrewitalizowanym kompleksie obiektów powstałym na terenie dawnej kopalni węgla kamiennego „Julia”. Uczestnikami będą studenci kierunków projektowych z całej Polski, którzy wcześniej opracują projekt wstępny na zadany przez organizatorów temat. Wszelkie informacje o terminach i sposobie rekrutacji dostępne będą na wydziałach, stronie internetowej www.architektour.pl oraz profilu www.facebook.com/Architektour.

Fot. arch. P.B.Inter-System

9 lutego w Warszawie odbyła się 5. edycja Międzynarodowej Expo Konferencji Architektury Wnętrz i Designu. Wydarzenie poświęcone promowaniu wybitnych osiągnięć w dziedzinie architektury zgromadziło ponad 200 uczestników. Jednym ze sponsorów wydarzenia była firma Saint-Gobain Glass, która po raz pierwszy zaprezentowała swoje nowe, unikatowe szkło do wnętrz. Tegoroczna konferencja GIS dostarczyła uczestnikom wieFot. arch. Saint-Gobain

ARCHITEKTURA I DESIGN

GIS po raz piąty

na w 5 kategoriach: „Budynek jednorodzinny nowy”, „Budynek wielorodzinny nowy”, „Budynek po rekonstrukcji i adaptacji”, „Budynek niemieszkalny” i „Budynek po renowacji”. Nagrodą główną w każdej kategorii jest 10 000 zł oraz gwarantowany udział w międzynarodowej odsłonie konkursu – Baumit Life Challenge, w którym o zwycięstwo walczyć będą najciekawsze budynki z całej Europy, na elewacji których zastosowano kompletną technologię Baumit! Więcej na www.fasadaroku.pl

Regal Select 548 to farba ceramiczna nowej generacji z technologią usuwania plam i zabrudzeń – „Stain Release Technology – New Generation”. Benjamin Moore stworzył matową farbę o niebywałej odporności na plamy, zmywanie i szorowanie na mokro. W testach na ścieralność uzyskała najwyższą, 1. klasę (wg normy PN-EN 13300) z ubytkiem warstwy malarskiej zaledwie 3µm przy 200 cyklach szorowania. Farba w wyniku mycia nie wybłyszcza się i nie traci koloru. To idealny produkt do malowania obiektów komercyjnych oraz instytucji publicznych, ale też przedpokoju, kuchni czy pokoju dziecięcego. W farbie Regal Select 548 obniżono również zawartość szkodliwych lotnych związków organicznych, tzw. LZO, dzięki czemu spełnia wymagania LEED. www.benjaminmoore.pl

Fot. arch. Benjamin Moore

Jeszcze tylko przez kilka tygodni, bo do końca marca 2015 roku, architekci, inwestorzy i wykonawcy mogą zgłaszać swoje realizacje do prestiżowego konkursu Fasada Roku 2014 organizowanego przez firmę Baumit. W tegorocznej edycji budynki zgłaszać moż-

Farba ceramiczna Benjamin Moore

Wpuść Naturę do domu! Prestiżowe wyróżnienie „Product of the Year” zdobyła ekologiczna farba Natura marki Benjamin Moore. Jest ono przyznawane w drodze głosowania blisko 40 tys. konsumentów. Farby z ekologicznej linii Natura są całkowicie wolne od szkodliwych lotnych związków organicznych i występują w pełnej gamie barw marki Benjamin Moore. Mają znikomy zapach i są antyalergiczne. Świetnie sprawdzą się w pokoju dziecięcym i sypialni, jak również w żłobkach, przedszkolach czy szpitalach. Naturę w półmatowym stopniu połysku wyróżnia wysoka odporność na zmywanie. www.benjaminmoore.pl

Fot. arch. Benjamin Moore

Fasada Roku 2014

REKLAMA

Pracownia architEktoniczna E. s. siPińskich

profile

Ewa PruszEwicz-siPińska stanisław siPiński

Stanisław Sipiński, dr hab. inż. arch., profesor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, absolwent Politechniki Poznańskiej, architekt z ponad 30-letnim doświadczeniem w projektowaniu inwestycji komercyjnych, w tym mieszkaniowych, oraz obiektów specjalistycznych. Posiada uprawnienia konserwatorskie. S. Sipiński otrzymał wiele nagród i wyróżnień, w tym tytuł Architekta Twórcy nadany przez Ministra Kultury i Sztuki oraz Srebrną i Brązową Odznakę SARP. Jest samodzielnym pracownikiem naukowym, profesorem Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu (Wydział Architektury i Wzornictwa) oraz profesorem wizytującym na Politechnice Poznańskiej. Prezes Spółki – Pracowni Architektonicznej E. S. Sipińskich, główny projektant. Ewa Pruszewicz-Sipińska, dr hab. inż. arch., profesor Politechniki Poznańskiej, absolwentka Politechniki Poznańskiej, architekt z 30-letnim doświadczeniem w projektowaniu inwestycji szpitalnych, komercyjnych, w tym mieszkaniowych. Posiada uprawnienia konserwatorskie. E. Sipińska jest Profesorem Politechniki Poznańskiej na Wydziale Architektury oraz Dyrektorem Instytutu Architektury Urbanistyki i Ochrony Dziedzictwa. Wiceprezes Spółki – Pracowni Architektonicznej E. S. Sipińskich, główny projektant. Ewa i Stanisław Sipińscy są także promotorami ponad 100 prac magisterskich oraz organizują liczne praktyki i warsztaty dla studentów i absolwentów Wydziałów Architektury.

Pracownia Ewy i Stanisława Sipińskich Pracownia powstała w 1993 roku. Zespół architektoniczny liczy 22 architektów. Firma posiada stałe grono podwykonawców wszystkich branż – najlepsze firmy w Poznaniu. Pracownia specjalizuje się w projektach obiektów użyteczności publicznej – biurowych, handlowych, służby zdrowia, dworcach oraz w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym. Ponadto Pracownia zrealizowała cztery mosty w Poznaniu. Jej specjalnością są pełnobranżowe projekty obiektów szpitalnych, bloków operacyjnych i innych o szczególnie trudnej technologii. Budownictwo mieszkaniowe jest kolejnym bardzo ważnym polem działania firmy. Dla wielu polskich i zagranicznych inwestorów Pracownia zaprojektowała i zrealizowała ponad 2 tys. mieszkań, w tym ostatnio zrealizowany i nagrodzony w międzynarodowym konkursie International Property Awards 2014 budynek mieszkalno-usługowy przy ul. Towarowej 41 w Poznaniu. Przedmiotem naszej działalności, szczególnie na rynku poznańskim, są projekty komercyjnych obiektów biurowych, w tym zespół trzech wysokościowych budynków biurowych i hotelu przy Placu Andersa, w którym obecnie pracuje ponad 2,5 tys. osób, oraz budynek biurowy Skalar Office Center, który również otrzymał międzynarodową nagrodę International Property Awards 2011.

1. Motto projektowe i życiowe Dobra architektura dobrze się starzeje; fascynuje nas to co robimy. 2. Autorytet/guru architektoniczny Wybitni współcześni moderniści – Richard Meier, Renzo Piano, Richard Rogers… Nasi mistrzowie i nauczyciele to Jerzy Buszkiewicz, Marian Fikus i Jerzy Gurawski. 3. Dom marzeń Mieszkamy w takim domu… Stary budynek z 1930 r. z pięknym ogrodem. 4. Najbardziej udany projekt Andersia Bussines Centre, ABC, Plac Andersa, Poznań, realizacja 2012

Jeżeli chodzi o nasze, to Skalar Office Center – budynek biurowy, Towarowa 41 – budynek mieszkalny i most pieszy przy Galerii Malta w Poznaniu. 5. Projekt – zjadacz czasu Wszystkie projekty zjadają czas i nas.

Bezkompromisowość, dobry gust. Brak pokory. 9. Moja pierwsza nagroda Pierwsza znacząca nagroda na terenie Poznania – nagroda Prezydenta Miasta – Jan Baptysta Quadro za budynek PFC. 10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie)

Budynek biurowy Skalar, ul. Hetmańska, Poznań, 2010 Galeria Malta, Poznań, realizacja 2009

Każdy nowo zbudowany obiekt szanujemy, bo wiemy, jak ogromny nakład pracy należy włożyć, aby doprowadzić do udanej realizacji. Jest jednak jeden wyjątek – „Przystanek kolejowy” – nowy Dworzec Główny PKP w Poznaniu – zaburzenie funkcji dworca przejazdowego w ponadpółmilionowym mieście – brak pokory, uszanowania historii i tradycji miejsca.

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy

Builder

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam Przeszklenia, ekrany ścienne, rytm!

marzec 2015

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Muzyka, głównie jazz, ale również R'n'B, dobry brytyjski rock i bossa nova; sztuka przełomu XIX i XX wieku oraz XX wieku; spokój w lesie w górach i nad morzem; Nowy Jork.

Fot. Maciej Fiszer

ARCHITEKTURA I DESIGN

Zespół zabudowy mieszkaniowej Żurawiniec, Poznań, 2009

Budynek mieszkalno-usługowy, ul. Towarowa, Poznań, realizacja 2013

LORO, szpital w Świebodzinie, realizacja 2009

Osiedle przy ul. Zlotowskiej, Poznań

Zdjęcia: archiwum Pracownia Architektoniczna E. S. Sipińskich

Builder

marzec 2015

Most św. Rocha, Poznań, 2007

PFC, plac Andersa, Poznań, realizacja 2000

projekty świata

ARCHITEKTURA I DESIGN

Jak zapanować

nad diabelskim młynem? Katherine Flesh

Firma Arup kieruje budową konstrukcji High Roller w Las Vegas – najwyższego na świecie koła obserwacyjnego – łącząc rozwiązania firmy Bentley (m.in. AECOsim Building Designer) z oprogramowaniem innych dostawców.

168

-metrowe koło obserwacyjne, trafnie nazwane High Roller, stanowi zwieńczenie LINQ – nowej, centralnej części miasta, mieszczącej sklepy pod gołym niebem, lokale gastronomiczne i rozrywkowe, znajdującej się w Las Vegas w Newadzie. Diabelski młyn, mający 28 kulistych kabin zamontowanych na okrągłej obręczy, dostarcza niesamowitych wrażeń, na które składają się obraz, dźwięk i oświetlenie, zapewniając przy tym zapierające dech w piersiach widoki miasta maksymalnie 1120 osobom na raz. Firma Arup figuruje w dokumentacji jako inżynier, stanowiąc część zespołu projektowego zatrudnionego przez Caesars Entertainment Corporation w celu zaprojektowania wartej 550 milionów dolarów dzielnicy. Firma wykonała strukturalne, geotechniczne, mechaniczne i elektryczne prace inżynieryjne oraz pełniła rolę konsultanta w sprawie akustyki i bezpieczeństwa pożarowego koła obserwacyjnego, znajdującego się naprzeciwko kasyna Caesars Palace. Program AECOsim Building Designer (poprzednio Structural Modeler) firmy Bentley, wykorzystywany przez zespół jako główne oprogramowanie do modelowania informacji o budynkach i budowlach (BIM), umożliwiał płynną integrację z innymi aplikacjami i był pomocny w trójwymiarowej koordynacji oraz realizacji projektu.

Spełnianie wysokich oczekiwań

Zdjęcia arch. Arup

Builder

marzec 2015

PROJEKTY ŚWIATA

Celem klienta było to, aby obiekt stał się najwyższym na świecie kołem obserwacyjnym, wyższym niż London Eye i Singapore Flyer. Otwarty w marcu 2014 roku High Roller ten cel zrealizował. Koło o średnicy

PARTNER RUBRYKI

„Program AECOsim Building Designer zapewnił zespołowi projektowemu elastyczność i precyzję wymagane zarówno dla analitycznej części projektu, jak i dla jego części produkcyjnej” – Rob Smith, młodszy partner, firma Arup.

161 m obróci się 650 tys. razy zanim osiągnie 50 lat swojego planowego okresu użytkowania. Budowla została zaprojektowana tak, aby być odporną na zmęczenie materiału i wytrzymać skoncentrowane obciążenie łożysk, konstrukcji stalowej, lin i wyposażenia związanego z obracaniem 28 kabin, z których każda waży około 20 ton plus waga pasażerów, podczas 30-minutowej przejażdżki. W celu zapewnienia jak najlepszego widoku z kabin elementy obręczy i widoczne elementy wspierające musiały zostać zminimalizowane. Na skutek tego koło zostało zbudowane z użyciem napiętych ramion koła i unikalnej pojedynczej sprężonej obręczy. W celu zoptymalizowania przyłączeń do obręczy wymaganych do zasilania, komunikacji, oświetlenia i bezpieczeństwa zostały przeprowadzone liczne

szczegółowe analizy obciążeń. Wszystkie elementy i wsporniki zostały wymodelowane w programie AECOsim Building Designer firmy Bentley przed sporządzeniem rysunku warsztatowego. Wąska podstawa budowli również postawiła przed zespołem projektowym szereg wyzwań. Diabelski młyn High Roller mieści się nad istniejącą drogą przylegającą do kolei jednoszynowej, więc możliwe lokalizacje nóg podporowych były ograniczone. Po obszernych badaniach projektowych firma Arup uznała, że najlepszym podejściem będzie wsparcie piasty koła przy użyciu czterech pochylonych nóg, z których każda będzie miała średnicę 2,8 m, a pojedyncza poprzeczna klamra będzie umieszczona w poprzek drogi. Nogi podporowe będą pochylone, aby zapewnić wy-

Wybieranie właściwych narzędzi

Firma Arup sprostała tym wyzwaniom projektowym, używając kilku pakietów oprogramowania i wybierając jedną aplikację mającą spełnić dany cel. We wczesnych etapach projektowania wybrano oprogramowanie do swobodnego modelowania Rhinoceros firmy McNeel w celu umożliwienia szybkiego i precyzyjnego modelowania koncepcyjnego. Pakiet programów do projektowania i analiz konstrukcyjnych GSA Suite firmy Oasys (producenta oprogramowania firmy Arup) został wybrany do wczesnej analizy uproszczonych modeli belek. Kiedy nastąpiło zapotrzebowanie na zaawansowaną aplikację BIM, firma Arup wybrała program AECOsim Building Designer firmy Bentley. Inne programy były stosowane w miarę rozwoju projektu. Na etapie pomysłu, kiedy geometria konstrukcyjna koła stawała się coraz lepiej określona, firma Arup utworzyła model parametryczny przy użyciu GenerativeComponents, asocjacyjnego i parametrycznego systemu modelowania firmy Bentley do automatyzowania procesów projektowania i przyspieszenia iteracji projektów. Model parametryczny pozwolił ustalić wszelkie zmienne dla geometrii koła i pomógł określić, które wymiary były ważne dla projektu. Geometria została następnie wysłana do programu GSA Suite do analizy statycznej. Analiza wykazała, że odcinki koła w trakcie zwykłego działania doświadczałyby wahań obciążeń. Te narażone na pęknięcia elementy obejmowały obręcz, gdzie silne obciążenie występowało na pozycji odpowiadającej godzinie 6:00 na tarczy zegara, a lekkie obciążenie – na pozycji godziny 12:00. Firma Arup stworzyła modele elementów

11 Builder

starczającą szerokość, by szprychy koła z kolei służyły jako wydajny system poprzeczny przy zminimalizowaniu podstawy budowli. Przeprowadzono testy w tunelu powietrznym, aby przewidzieć ruchy wywołane wiatrem i wymagania dotyczące amortyzowania. Wskutek tego nogi podporowe zawierają w sumie 13 wyregulowanych amortyzatorów masy wstrzymujących drgania, które mogłyby negatywnie wpłynąć na wrażenia pasażerów. W trakcie obracania się koła pasażerowie odczuwają wrażenie pływania. Kulisty kształt kabin stanowi architektonicznie interesujący projekt i zapewnia jednocześnie przestronne wnętrze i niezasłonięte panoramiczne widoki. Kabiny stanowią również wyzwanie związane z klimatyzacją, polegające na tym, aby nie pozwolić pustynnym temperaturom i ciepłu słonecznemu na nadmierne ogrzanie ich wnętrza. Inżynierowie z firmy Arup zoptymalizowali projekt klimatyzacji i oszklenia kabin, tak aby kuliste panele były podwójnie oszklone, co ogranicza wymagania zasilania klimatyzacji.

marzec 2015

Utworzenie w pełni zintegrowanego i współużytkowanego modelu pomogło wzmocnić współpracę pomiędzy branżami i spółkami.

projekty świata

ARCHITEKTURA I DESIGN marzec 2015

12 Builder

przy użyciu LS-DYNA, programu o ogólnym zastosowaniu firmy Livermore Software Technology Corporation, w celu poznania zasięgu i lokalizacji obciążeń w czasie ukończenia każdego obrotu przez koło. Możliwość współpracy aplikacji była kluczowa dla procesu generowania precyzyjnych obliczeń zmęczenia naprężeniami. Na przykład szczegółowy model obręczy uwzględniał każdą śrubę, przyłącze przewodu, uchwyt dla oświetlenia, właz itp. Ten model obręczy został utworzony w programie Rhinoceros, przeniesiony do programu AECOsim Building Designer w celu projektowania, zaimportowany do programu Altair HyperMesh (preprocesora MES o wysokiej wydajności) i w końcu przeanalizowany w programie LS-DYNA. Proces ten ujawnił aktywne punkty, w których obciążenia musiały zostać zredukowane; następnie cały proces powtórzono.

Nazwa obiektu: Lokalizacja: Organizacja: Cel projektu:

Koordynowanie projektu trójwymiarowego

Program AECOsim Building Designer był wykorzystany do połączenia danych wyjściowych z różnych innych programów w jeden globalnie koordynowany model. Nawet złożone modele wykonawcze systemów napędowych stworzone za pomocą produktów SolidWorks firmy Dassault Systèmes zostały płynnie zaimportowane za pośrednictwem funkcji importu. Ogólny model koordynacji projektu został wyeksportowany z oprogramowania firmy Bentley do oprogramowania Navisworks.

High Roller Las Vegas, Newada, Stany Zjednoczone Arup Stworzenie najwyższego na świecie koła obserwacyjnego, które będzie zwieńczeniem dzielnicy rozrywkowej The LINQ, mieszczącej się naprzeciw kasyna Caesar’s Palace. Zapewnienie niezrównanego, 360-stopniowego widoku Las Vegas w stanie Newada. Zaprojektowanie z myślą o użytkowaniu przez 50 lat i do 650 tys. obrotów. Wykorzystane AECOsim Building Designer, GenerativeComponents, Navigator Mobile produkty: W liczbach Mając 158 metrów (550 stóp) wysokości, High Roller jest najwyższym diabelskim młynem na świecie. Budowla zawiera ok. 3265 ton (7,2 miliona funtów) stali i 112 szprych. Każda z 28 kulistych kabin waży około 20 ton (44 tys. funtów) i mieści 40 gości na czas jednego, 30-minutowego obrotu. Integracja produktów firmy Bentley z aplikacjami innych producentów Zwrot pozwoliła na obejmującą cały projekt współpracę i trójwymiarową z inwestycji koordynację. Integracja produktów umożliwiła szybki przepływ prac, co pozwoliło zespołowi na dotrzymanie krótkich terminów projektu. www.bentley.com/pl/builder

Dzięki regularnemu aktualizowaniu modelu w programie Navisworks i udostępnianiu go stronom zajmującym się projektowaniem firma Arup była w stanie skuteczniej łączyć się z zespołami projektującymi inne elementy projektu. W pełni zintegrowany i dzielony model geometryczny zachęcał do koordynacji między branżami i spółkami. Na skutek tego kolizje wymiarów zostały wykryte na wczesnym etapie projektowania i poprawione przed produkcją, co zaoszczędziło czas i pieniądze klienta. Podczas sprawdzania w terenie elementów konstrukcji stalowej inżynierowie wyeliminowali szkice na papierze przez korzystanie z Navigator Mobile®, aplikacji firmy Bentley służącej do przeglądania trójwymiarowych modeli i dokumentów na urządzeniu iPad firmy Apple. W celu udokumentowania projektu firma Arup polegała na programie AECOsim Building Designer firmy Bentley, aplikacji BIM, która umożliwia zespołom złożonych z przedstawicieli wielu branż projektowanie, analizowanie, konstruowanie, dokumentowanie i wizualizowanie budynków każdego rozmiaru, o każdej formie i o każdym poziomie złożoności. Narzędzia Dynamic View zostały użyte do utworzenia rysunków na każdego elementu koła. Umożliwiało to szybki przepływ pracy, który pozwalał firmie Arup na przestrzeganie krótkich terminów projektów w tym wymagającym projekcie.

Skonstruowane, by trwać

Program AECOsim Building Designer, będący główną aplikacją BIM wykorzystywaną przy projektowaniu koła High Roller, zapewniał precyzję wymaganą do budowy tej skomplikowanej, nietypowej budowli. – Modelowanie trójwymiarowe było bardzo ważne dla połączenia wszystkich niestandardowo wykonanych elementów – wyjaśnia Stephen Corney, starszy technik ds. BIM w firmie Arup. – Integracja produktów firmy Bentley z innym oprogramowaniem ułatwiała również współpracę między członkami zespołu projektowego. Możliwość importowania i eksportowania plików w różnych formatach od innych konsultantów zaangażowanych w proces projektowania była pomocna w trójwymiarowej koordynacji i wykonaniu projektu. Projekt obiektu High Roller nie tylko jest konstrukcyjnie wydajny, lecz także zapewnia doskonałą jak na diabelski młyn odporność na zmęczenie materiału. Charakterystyczne koło obserwacyjne, które zgodnie z planem ma działać 18 godzin dziennie przez 50 lat, ma wytrzymać zmęczenie materiału w miejscu każdego spawu, otworu i przyłącza. Budowla przetrwa jako osiągnięcie inżynieryjne i jako światowej klasy atrakcja turystyczna w Las Vegas. n

Projektujesz, budujesz, remontujesz dom lub willę? NIE MUSISZ REZYGNOWAĆ Z WALORÓW ESTETYCZNYCH, ABY TCHNĄĆ W SWÓJ PROJEKT TROCHĘ ŻYCIA, NOWOCZESNOŚCI I KOMFORTU!

utomatyka do rolet, wszelkich osłon okiennych takich jak: roletki materiałowe, żaluzje, czy nawet plisy, sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem, klimatyzacją – te wszystkie funkcje są możliwe bez potrzeby oszpecania wnętrz i elewacji klasycznych willi. Firma Somfy – lider na rynku światowym w dziedzinie automatyki do osłon okiennych i bram posiada rozwiązania szyte na miarę Twoich potrzeb. Ponad 50 lat doświadczenia pozwoliło firmie Somfy na zaprojektowanie wysokojakościowych, cichych rozwiązań do osłon wewnętrznych, bezpiecznych napędów do rolet zewnętrznych, czy bram, a także całej gamy dyskretnych czujników temperatury, wiatru, nasłonecznienia dbających o komfort mieszkańców. Firma Somfy jako jeden z nielicznych producentów udziela na swoje produkty 5 lat gwarancji. Ponadto firma Somfy jako jedna z pierwszych na rynku wprowadziła innowacyjny produkt – centralę TaHoma® – pozwalającą mieszkańcom mieć pełną kontrolę na domem niezależnie od miejsca w którym się znajdują.

JAK TO DZIAŁA? TaHoma® jest mózgiem całego systemu i komunikuje się drogą radiową ze wszystkimi kompatybilnymi urządzeniami w domu i jego otoczeniu. TaHoma® podłączona jest do routera internetowego i nawiązuje kontakt z bezpiecznym serwerem, do którego użytkownik ma w każdej chwili dostęp. Wystarczy komputer, tablet, lub smartfon podłączony do Internetu aby móc sprawdzić co się dzieje w domu. Dodatkowo istnieje możliwość ustawienia automatycznych powiadomień mailowych, które użytkownik otrzymuje zawsze wtedy, kiedy czujniki wykryją np. dym – wszystko w zależności od preferowanych ustawień.

CO ZYSKUJESZ DZIĘKI AUTOMATYCE WRAZ Z TAHOMĄ®? Bezpieczeństwo – Wymiana informacji pomiędzy urządzeniami jest w 100% zabezpieczona 128-bitowym kluczem systemowym. Klucz szyfrujący jest inny dla każdej instalacji i zapewnia bezpieczeństwo na najwyższym poziomie – porównywalne

do zabezpieczeń związanych z transakcjami bankowymi. Oszczędność energii – Odpowiednie ustawienie czujników pozwala skuteczniej zaoszczędzić na rachunkach za ogrzewanie zimą, oraz na klimatyzacji latem. Dzięki automatyce rolety w domu sterowane są w zależności od temperatury i nasłonecznienia, a dom staje się bardziej przyjazdy naturze i proekologiczny. Wygoda – Zamiast odsłaniać i zasłaniać okna za każdym razem kiedy słońce zacznie świecić zbyt mocno możemy z dowolnego miejsca w domu lub będąc daleko poza nim sterować roletami, bramami, ogrzewaniem, oświetleniem, klimatyzacją i wieloma innymi urządzeniami. Ponadto każdorazowo na ekranie np. pilota lub smartfona użytkownik otrzymuje informację zwrotną informującą o poprawnym wykonaniu polecenia. Dowiedz się więcej na www.somfy.pl/tahoma

ARCHITEKTURA I DESIGN

lekcje Ar chi tek tURY

według Barycza i Saramowicza Część 3

marzec 2015

dr Rafał Barycz dr Paweł Saramowicz

Autorzy, specjalizujący się w projektowaniu innowacyjnych willi i rezydencji pokazują, którędy powinna podążać współczesna polska architektura. Może wpisywać się w modne na świecie tendencje, ale zarazem nie musi tracić kontaktu z tradycją i lokalnym kontekstem. Willa Jurajska

Builder

Współczesna willa w Polsce

Jurajski Pas Skałkowy jest ewenementem przyrodniczym. Wśród pofałdowanego krajobrazu piętrzą się wapienne ostańce. To mekka dla wspinaczy skałkowych, gdzie trenowali najwybitniejsi polscy alpiniści i himalaiści. Nieopodal Dolin Bolechowickiej i Kluczwody, objętych ścisłą ochroną rezerwatową, w Bolechowicach pod Krakowem, Biuro Architektoniczne Barycza i Saramowicza wzniosło willę, której kształt przestrzenny jest odpowiedzią na niezwykłe dezyderaty krajobrazu. Liliana Jampolska mogła więc napisać: „ze szczytu jednego ze wzniesień tego unikatowego jurajskiego pejzażu dynamicznie wyrasta strzelista bryła budynku. Rozłożysta willa przyciąga wzrok intrygującą architekturą i mistrzowskim osadzeniem w krajobrazie”. Kompozycja przestrzenna budynku, złożona z licznych poziomych linii, nawiązujących do otwartego pejzażu Małopolski, została wzbogacona o wyraziste pionowe akcenty, a te strzeliste formy to paralela jurajskich uformowań skalnych. Willa ma spektakularną lokalizację. Widać z niej Kraków i panoramę Beskidów z Babią Górą na horyzoncie, a w dni, kiedy powietrze jest najbardziej przejrzyste – także Tatry. Dlatego planując układ wnętrz, zrobiliśmy to w taki sposób, aby użytkownicy na co dzień cieszyli się walorami pejzażu. Przyroda i krajobraz przenikają do wnętrz willi dzięki precyzyjnie zaplanowanym kadrom perspektywicznym, poprzez liczne i duże przeszklenia w ścianach budynku, często wysokości pełnej kondygnacji. Dodatkowo mieszkańcy niemal z każdego pomieszczenia mają możliwość wyjścia na taras czy galerię lub po prostu zejścia do ogrodu. Eksponowane położenie na wzniesieniu zawsze jest architektonicznym handicapem, toteż usytuowanie budynku na granicy pochyłości terenu było działaniem intencjonalnym, zapewniło bowiem najlepsze widoki oraz możliwość stworzenia interesującej i jednocześnie funkcjonalnej architektury.

Prosty i funkcjonalny plan budynku został skrojony z myślą o potrzebach rodziny z dwojgiem dzieci. Na parterze, gdzie obok siebie mieszczą się strefy dzienna i prywatna, zastosowano pasmowy układ wnętrz, ale obie części oddzielono ażurową ścianą, powtarzającą we wnętrzach motyw współczesnych krużganków. W strefie pobytu dziennego pomieszczenia kuchni i jadalni oraz salon z kominkiem wyartykułowano zróżnicowaniem poziomów podłogi i sufitów. Strefę prywatną uformowano jako dwa przylegające do siebie niezależne kompleksy mieszkaniowe, osobno dla dzieci i dla rodziców. Przy pokojach dzieci umieszczono ich własną łazienkę oraz przedsionek prowadzący na taras – patio. Z modułem mieszkalnym dzieci sąsiaduje pokój opiekunki, który czasem jest wykorzystywany jako apartament gościnny. Od strony ogrodu rozciąga się strefa prywatna rodziców, o bogatym spektrum funkcjonalnym. Oprócz sypialni i garderoby znajduje się tu obszerny pokój kąpielowy, pokój wypoczynkowy z sauną, a wreszcie duży taras i osobne zejście do ogrodu. W swej zasadniczej części budynek jest parterowy, tylko w niskim parterze ulokowano drewutnię i pomieszczenie na sprzęt ogrodowy, a na piętrze gabinet i pomieszczenia audiowizualne. Dążąc do koherencji materiałowej, postawiliśmy w tym budynku na ręcznie łamaną cegłę silikatową w siwym kolorze, która prowadzi dialog ze śnieżnobiałym tynkiem, a to wszystko jest odniesieniem do wapiennych form krajobrazu. Cała reszta utrzymana jest w szarej metalicznej tonacji – ocynkowane balustrady, brise-soleil z anodyzowanego aluminium, granitowe i bazaltowe posadzki. Specyficzny klimat estetyczny tej willi wyrasta z wieloplanowości, zwielokrotnienia planów architektonicznych. Oprócz geometrycznych brył i dużych powierzchni szkła zastosowano pergole, a część elewacji uformowano w postaci współczesnych portali – uzyskano w ten sposób wzbogacenie plastyki światłocieniowej.

REKLAMA

W podobnych okolicznościach przyrodniczych, w Grębynicach koło Krakowa, nad Doliną Prądnika i enklawą Ojcowskiego Parku Narodowego ze stanowiskiem światowego endemitu, jakim jest brzoza ojcowska, postawiliśmy kolejną willę. Teren ma tu ważny aspekt historyczny i kulturowy. Nieopodal znajduje się zamek w Korzkwi, dawna warownia rycerska o historii sięgającej XIV wieku. Znaczenie pobliskiego Ojcowa jako popularnego uzdrowiska, ale i ośrodka odrodzenia narodowego na rubieżach ówczesnego zaboru rosyjskiego, było nie do przecenienia u początków ubiegłego stulecia. Dlatego też willi w Grębynicach nadaliśmy formę będącą daleką intelektualną transpozycją masywnego archetypu polskiego dworu. Budynek jest współczesną wersją country-house – wiejskiej posiadłości poza miastem. Został ukształtowany nowoczesnymi metodami, stosownymi do zmysłu estetycznego współczesności. Wszelako, wypowiedziany hipernowoczesnymi środkami wyrazu architektonicznego, z użyciem cudownych możliwości, jakie daje współczesna technika, nie jest bynajmniej kalką stylu międzynarodowego. Jest twórczym nawiązaniem do naszej tradycji budowlanej. Willa ma zwarty, prostokątny, nieco wydłużony układ rzutu. Archetypiczny wyraz budynku i pewna symetria kompozycji, z wysuniętymi po bokach fragmentami bryły, przywołuje kształt polskiego dworu, z gankiem i alkierzami. Poziom główny budynku składa się w zasadzie z jednej otwartej przestrzeni pobytu dziennego, której nie dzielą ściany działowe, lecz którą kierunkują projektowane meble, przepierzenia i różnice wysokości. Strefie dziennej od strony południowej na całej jej długości towarzyszy taras, zapewniający rozległy widok na daleki krajobraz. Jest on doprawdy imponujący. Widzimy stąd Kraków, a w dalszym planie – Karpaty. Ponadto zaprojektowano taras o funkcji jadalni letniej. Osobno wydzielono pokój komputerowy z archiwum. Niezależną strefę funkcjonalną stanowi pokój gościnny, zaopatrzony w łazienkę oraz osobne wejście. Na piętrze budynku zaprojektowano strefę prywatną mieszkańców. Część prywatna rodziców obejmuje sypialnię, garderobę z toaletką i pokój kąpielowy. Sercem kondygnacji jest galeria widokowa z biblioteką. Po jej zachodniej stronie ulokowano strefę prywatną dzieci, z trzema sypialniami zaopatrzonymi we własną łazienkę. Pomieszczeniom prywatnym towarzyszą loggie. Kształt willi jest archetypiczny, zakorzeniony w pierwotnej symbolice domu jako siedziby człowieka, którą odnajdujemy w wielu miejscach naszej kultury. Bazuje na surowcach trwale wpisanych w ojczystą sztukę budowlaną, nierywalizujących z otoczeniem, a zarazem jego forma architektoniczna w zdecydowany sposób osadza go w krajobrazie. Abstrakcyjna fizjonomia willi została zwielokrotniona poprzez

jej materiałową definicję, gdzie oblicze dachu oraz ścian zostało ujednolicone i jest tożsame tak fakturowo, jak i chromatycznie. Ze spiekiem kwarcowym o wertykalnym rysunku drewna szalunkowego koresponduje kamienna okładzina z łamanego warstwowo jurajskiego wapienia. Granica pomiędzy płaszczyzną ścian a dachem została zatarta. Zunifikowana, homogeniczna forma willi wygląda jak prototyp osadzony w naturalnym środowisku. Rafał Barycz, Paweł Saramowicz W następnym odcinku: willa krakowiaków zachodnich i dom na sprzeda ż. n

Zdjęcia i rysunki: archiwum BIURO ARCHITEKTONICZNE BARYCZ I SARAMOWICZ

ARCHITEKTURA I DESIGN marzec 2015

16 Builder

Nowoczesny dwór polski

KonKurs dla

Młodych ArchiteKtów

2014

FinAł ii edycJi orgAnizAtor ProgrAMu i KonKursu

PArtner strAtegiczny ProgrAMu

PAtronAty honorowe i wsPółPrAcA

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury PArtnerzy KonKursu

PAtronAty i wsPółPrAcA

ARCHITEKTURA I DESIGN

Nowe horyzonty Jakie szanse oraz wyzwania stawia przed młodymi architektami współczesność? Przy okazji rozstrzygnięcia Konkursu dla Młodych Architektów postanowiliśmy sprawdzić, co sądzą na ten temat członkowie Kapituły oraz uczestnicy II edycji zmagań.

Andrzej Chołdzyński AMC-Chołdzyński

Szanse w dzisiejszych czasach są naturalnie nieograniczone. A raczej ograniczone w naturalny sposób: zakresem wyobraźni, talentu i determinacji, a także motywacją. I to w każdej dziedzinie zawodowej, na każdej szerokości geograficznej. Globalizacja, łatwość podróżowania i komunikowania, brak tożsamości mogą jednakowo stać się pułapką dla osób niedoświadczonych i niedojrzałych kulturowo. Stąd konieczność posiadania i nabywania gruntownego wykształcenia – od filozofii, przez historię kultury i sztuki cywilizacji staro- oraz nowożyt-

Mirosław Nizio

marzec 2015

architekt, designer Nizio Design International

Builder

i wyrasta z tożsamości, związana jest z danym miejscem, regionem, pejzażem, mikro-klimatem, historią. Zgodnie z zasadą, że piękne drzewa są przeważnie dobrze zakorzenione. Wyzwaniem jest też umiejętność przewidywania kierunków ewolucji współczesnego świata. Nie jest to wcale proste, ale ta trafna diagnoza, jeśli się uda, powinna współtworzyć wspaniałe życie zawodowe młodego architekta.

Gdy próbuję porównać perspektywy, jakie mieli przed sobą młodzi architekci w czasach, gdy ja zaczynałem swoją przygodę w zawodzie, z tymi jakie stoją dziś przed ludźmi związanymi z branżą, to nie mam wątpliwości – nigdy jeszcze świat architektury nie dawał tak wielkich możliwości rozwoju, edukacji, zdobywania zawodowych szlifów i niezbędnych w pracy doświadczeń. Przed polskimi studentami i początkującymi architektami cały ten świat stoi otworem. I to jest chyba największe wyzwanie, bo od tego, jak wykorzystają możliwości, zależy ich przyszłość. Zagraniczne uczelnie, zawodowe kursy, warsztaty, stypendia i międzynarodowe konkursy to coś, co jest na wyciągnięcie ręki. Do czego każdy, kto ma otwartą

nych, ekonomię, finanse, nauki polityczne, etc., etc. – lista jest nieograniczona. Warto też pamiętać, że oryginalność i niepowtarzalność doceniana we współczesnym świecie prawie zawsze pochodzi

Oryginalność i niepowtarzalność doceniana we współczesnym świecie prawie zawsze pochodzi i wyrasta z tożsamości.

głowę i pęd do wiedzy, może mieć dostęp. Edukacja, którą zdobywa się na uczelni nie jest wystarczająca. Nie daje szerokiego spojrzenia na pokrewne architekturze dziedziny i rzemiosła, na jej historię, dzieje meblarstwa czy architektury wnętrz, ani też na malarstwo czy rzeźbę. A przecież wiedza o nich poszerza perspektywy, wrażliwość i percepcję architekta. Przydaje się w codziennej pracy, w projektowaniu, w pobudzaniu zmysłu kreacji i twórczego myślenia. Taką wiedzę daje praktyka, praca z doświadczonymi architektami, ale też chęć kształcenia i własnych poszukiwań. Trzeba pamiętać, że architektura to dziedzina bardzo dynamiczna. Wymaga otwartości i ciągłego doskonalenia się. Dlatego apeluję

do młodych architektów, by brali udział w konkursach, takich jak ten organizowany przez magazyn „Builder”. By szukali praktyk i staży w biurach architektonicznych, które specjalizują się w tych obszarach architektury, które są im szczególnie bliskie, w których chcieliby osiągnąć biegłość. Żeby otworzyli się na świat, odnaleźli własne źródła inspiracji, gromadzili wiedzę i wymieniali doświadczenia z kolegami po fachu w każdym zakątku globu. Ale żeby – koniec końców – wracali do Polski. W naszej architekturze jest jeszcze dużo do zrobienia.

Nigdy jeszcze świat architektury nie dawał tak wielkich możliwości rozwoju.

Monika Kupska-Kupis architekt VELUX Polska

W związku dużą konkurencją wśród biur architektonicznych, a także rosnącymi oczekiwaniami inwestorów, młodzi architekci muszą szukać szans na wy-

Możliwości stwarzają na przykład konkursy architektoniczne, praktyki zawodowe seminaria i wykłady. różnienie się na rynku poprzez rozwój osobisty. Takie możliwości stwarzają na przykład konkursy architektoniczne, praktyki zawodowe seminaria i wykłady. Stałe podnoszenie kwalifikacji jest wpisane w zawód architekta, ponieważ jest to dziedzina, która stale ewaluuje. Możliwości jest z roku na rok coraz więcej i początkujący architekci chcą z nich korzystać. Świadczy o tym np. wysoka frekwencja w Konkursie dla Młodych Architektów „Buildera”, a także rosnące zainteresowanie studentów praktykami w naszym biurze architektonicznym w Danii, które prowadzimy co roku, już od 15 lat. Umożliwiamy im pracę z doświadczonymi architektami oraz uzyskanie cennej wiedzy na temat ekologicznych, energooszczędnych i wykorzystujących światło dzienne rozwiązań w architekturze. W poprzednich latach stażyści uczestniczyli m.in. w przygotowaniu projektu modernizacji kopenhaskiego osiedla z lat 60. XX wieku, modernizacji szpitala w Chile czy projektu domu na wodzie w Amsterdamie.

Monika Kozioł

Mariusz Piesik

laureatka wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Podstawowe wyzwanie młodych architektów to przemóc nasilające się parcie na tworzenie tzw. stararchitektury i projektować zgodnie z potrzebami miejsca i użytkowników, a nie pod dyktando swojego ego. Drugim wyzwaniem są warunki ekonomiczne i odwieczny problem pozyskiwania zleceń.

Uczelnie wyższe rokrocznie przyjmują coraz więcej kandydatów na kierunek, jakim jest architektura. Może to budzić obawy, że jest nas za dużo. Ale tak naprawdę to motywacja, by podejmować się jeszcze większej liczby zadań. Poprzez uczestnictwo w warsztatach architektonicznych, kontakt z różnymi architektami (polskimi czy zagranicznymi), aż wreszcie branie udziału w konkursach dajemy sobie szanse na

laureat wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Patryk Tarnowski laureat wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Ogromnym wyzwaniem jest stworzenie własnego kierunku prowadzącego do sukcesu. Zasada wydaje się prosta – pokazać coś innego, a jednocześnie dobrego pod każdym względem. Technologia, nowoczesne oprogramowania, parametryzacja to elementy, na które młody

To właśnie umiejętność obserwowania świata i chęć ciągłego rozwoju są dla młodych architektów szansą.

Zasada wydaje się prosta – pokazać coś innego, a jednocześnie dobrego pod każdym względem. projektant powinien szczególnie zwrócić uwagę. Dostępność materiałów i łatwość nawiązywania kontaktów – z wykorzystaniem zagranicznych paneli dyskusyjnych – ułatwiają i napędzają nowoczesny rozwój myśli architektonicznej opartej na najnowszej technologii. Posiadanie odpowiedniego bagażu wiedzy w tym zakresie otwiera przed architektem wiele możliwości. Synteza wiedzy budowlanej, architektonicznej z informatycznym podejściem do procesu projektowego daje wielką szansę na rozwój i tym samym wytworzenie własnego stylu.

tów, ale jednocześnie szansą na tworzenie architektury skrojonej na miarę współczesnego człowieka.

rzanie naszej wiedzy i rozwijanie umiejętności w zakresie grafiki, modelowania 3D, obcowania z technologiami związanymi z parametryzacją są już nie tyle wyzwaniem, ile oczywistością. Co ważne, nie możemy zapominać, że architektura wykracza poza ramy komputera i nie poznamy jej w pełni, jeśli nie będziemy się z nią utożsamiać.

bycie wyróżnionymi. Stanowi to jednocześnie nie lada wyzwanie – problem, który trzeba rozwiązać nie w sposób poprawny, ale wręcz unikatowy. Ciągłe posze-

Wierzę, że młody architekt sprosta każdemu zadaniu, jeśli będzie podchodził do tego z pasją.

Jerzy Marasek laureat II miejsca w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Wyzwaniem dla młodego pokolenia architektów będzie zachowanie „tego czegoś“ co popchnęło nas, kiedy zdecydowaliśmy się studiować architekturę. Wszystkim nam zależy na tym, aby nasze przyszłe projekty nie tylko cechowały się jakością, lecz również były unikalne. Niewątpliwie czasy, w których przyszło nam tworzyć, są naszą największą szansą. Dobra

Niewątpliwie czasy, w których przyszło nam tworzyć, są naszą największą szansą.

znajomość programów komputerowych umożliwi nam większą swobodę w tworzeniu skomplikowanych form. Z kolei zaawansowane programy typu BIM ułatwią nam koordynacje wielu zadań na raz i przyśpieszą pracę nawet nad wyjątkowo złożonym projektem.

marzec 2015

W moim odczuciu szanse zwykle pokrywają się z wyzwaniami.

Dynamicznie zmieniający się świat stawia przed młodymi architektami wiele wyzwań. Nieustannie rozwijająca się gospodarka i technologie, a także szybki przepływ informacji sprawiają, że również architekci nie mogą zostawać w tyle. To właśnie umiejętność obserwowania świata i chęć ciągłego rozwoju są dla młodych architektów szansą na promowanie nowych standardów i realizację własnej

laureatka III miejsca w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

twórczości. Ponadto warto zwrócić uwagę na fakt, że w procesie kształtowania architektury coraz większy udział mają ludzie niezwiązani z tą branżą. Ciągle rosnąca świadomość społeczeństwa sprawia, że ludzie chcą mieć realny wpływ na kształtowanie przestrzeni, w której żyją. Jest to wyzwaniem dla młodych architek-

Builder

Joanna Wiśniewska

ARCHITEKTURA I DESIGN

Katarzyna Jasińska laureatka wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Największymi wyzwaniami dla młodych architektów są dynamiczne zmiany w postrzeganiu zawodu oraz zderzenie się z jego rzeczywistością, zaraz po studiach. Zmiany trendów oraz ekspansja nowych technologii powodują konieczność dostosowania się do nowego środowiska. Następuje to w tej chwili znacznie szybciej niż kiedykolwiek w przeszłości. Globalizacja także przyspiesza tempo zmian. Młodzi architekci muszą znaleźć się w tej dynamicznej rzeczywistości, do której studia nie są w stanie ich przygotować. Pierwsza praca w takim środowisku jest niewątpliwym wyzwaniem.

Magda Stępniak laureatka wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Polscy projektanci są doceniani na arenie międzynarodowej, zdobywają nagrody w światowych konkursach, ich nazwiska coraz częściej pojawiają się w zagranicznej prasie. To daje nadzieję, motywację do działania i odwagę w projektowaniu. Nadszedł chyba

marzec 2015

22 Builder

w polskich miastach przez ostatnich 20 lat. Wiąże się to z wyzwaniem dla projektantów – również młodych – jak stworzyć coś, co sprosta większym oczekiwaniom odbiorców. Jak naprawić to, co dzisiaj nie działa.

laureatka wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Ogromna szansa dla mojego pokolenia architektów to rosnąca świadomość odbiorców architektury, w większości ludzi niezwiązanych z tą branżą. Budowanie świadomości to szansa na pokonanie urbanistycznego i architektonicznego chaosu, jaki królował

laureatka I nagrody w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

W dzisiejszym świecie przed młodymi architektami stoi nieograniczona liczba szans i wyzwań. Jedyne, co trzeba zrobić, to uwierzyć w siebie, we własne możliwości i mieć chęć: tworzyć, poszerzać horyzonty, zdobywać wiedzę i doświadczenie.

Warto zaznaczyć, że takie zmiany niosą ze sobą także wiele szans. Istnieje możliwość wyszukania swojej niszy. Łatwiej jest także wprowadzić nowy własny styl. Bycie świadomym zalet i wad globalizacji można przekształcić na swoją korzyść poprzez projektowanie na rynki zagraniczne, które mogą bardziej odpowiadać preferencjom architekta. Całość można podsumować zdaniem, że młodym architektom przyszło żyć w ciekawych czasach.

Do dzieła!

Marta Jasińska

Anna Maciejewska

Młodym architektom przyszło żyć w ciekawych czasach.

czas, by pozbyć się narodowych kompleksów i poszerzać horyzonty. Jako studenci mamy ogromną szansę, ale i ponosimy odpowiedzialność za dalszy dynamiczny rozwój polskiej architektury. Mamy pasję i determinację, ogromne możliwości, dostęp do informacji i tak wiele do zrobienia w Polsce. Pozostaje aktywnie włączyć się w te zmiany – słowem: do dzieła!

Kuba Szymański laureat wyróżnienia w II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Powszechne zatrudnianie na podstawie umów o dzieło zamiast etatu przy jednocześnie wysokich kosztach prowadzenia własnej działalności, zwłaszcza dla osób dopiero rozpoczynających karierę zawodową, nieuchronnie prowadzi do zasilania przez te osoby szeregów prekariatu. Dlatego ważna jest świadomość, że projektując, uczestni-

Jak stworzyć coś, co sprosta większym oczekiwaniom odbiorców.

Jako młodzi architekci mamy dużo łatwiej. Nie mamy jeszcze utartego schematu projektowania. Patrzymy w przyszłość (oczywiście pamiętając o przeszłości) szeroko otwartymi oczami, obserwujemy, jak dynamiczne zmienia się świat i oczekiwania ludzi. Jako architekci musimy sprostać tym oczekiwaniom i dać na nie odpowiedź.

Dla nas nie ma rzeczy niemożliwych.

czymy w tworzeniu otaczającej nas rzeczywistości; nie możemy zapomnieć o moralnych i społecznych aspektach architektury. Młodzi architekci i architektki, wykonując zawód zaufania publicznego, powinni publicznie zabierać głos w sprawach społecznych, prezentować rozwiązania, możliwe alternatywy, komentować rzeczywistość. Konkursy koncepcyjne są jedną z takich możliwości.

Największym wyzwaniem jest samo odnalezienie się na rynku.

ARCHITEKTURA I DESIGN

MecenAsi PoLsKieJ ARchiteKtuRy 2014, PARtneRZy ii edycJi KonKuRsu

Młodzi z przyszłością

Grzegorz Przepiórka

KonKuRs dla

Młodych ARchiteKtów

Builder

marzec 2015

edycja ii 11

Zdjęcia arch. Adam Rotter

MecenAsi GALi BuiLdeRA

2014

PODSUMOWANIA I WNIOSKI:

Konkurs to misja

Konkurs dla Młodych Architektów ma charakter edukacyjny i promocyjny. Jego celem jest wspieranie studentów wydziałów architektury oraz młodych architektów w ich twórczym, zawodowym rozwoju. Poprzez możliwość dyskusji młodzi ludzie uczą się, jak zabierać głos, prezentować swoje argumenty i rozwiązania, prowadzić dialog z innymi. Co istotne, dokonują konfrontacji swojej wiedzy i pomysłów z ekspertami. Ponadto młodzi architekci mają możliwość poznania nowych rozwiązań materiałowych i technologicznych, zdobywają o nich wiedzę z pierwszej ręki, bo od producentów, którymi są wiodące marki. Uczą się stosować takie rozwiązania w swoich projektach i – co ważne – uczą się relacji z firmami. Wsparcie merytoryczne w tym zakresie zapewniają wspomniani Mecenasi Programu – Partnerzy Technologiczni Konkursu. Roli tej podjęły się w II edycji konkursu takie firmy jak Budimex, Cemex Polska, PPG Deco, Hauraton Polska, Klinkier Przysucha, Ceramika Paradyż, Peri Polska, Samsung, Sopro Polska, Soudal, Velux i Wayman. Jak podkreślał Mariusz Ścisło, Prezes SARP-u, jest to zadanie niezwykle ważne: – Partnerzy biznesowi nasączają młodych architektów wiedzą o rozwiązaniach technologicznych. Im lepiej zaś będą oni znali technologie i możliwości materiałowe, tym lepiej będą wdrażać swoje wizje w życie. Wspomniane firmy oferują bardzo różnorodny asortyment, ale w tym przypadku łączą je co najmniej trzy wartości – bliskie są im wszelkie inicjatywy promujące twórcze idee, chęć wspierania młodych, ambitnych i pracowitych ludzi oraz wrażliwość na piękno polskiej architektury.

Konkurs, który przyciąga

Konkurs przyciąga studentów z całej Polski. Do rozstrzygniętej podczas XII Gali Buildera edycji zgłosiło się 500 zespołów, czyli około 1000 osób. Na konkurs ostatecznie wpłynęło ponad 200 prac, co jest dowodem, że stanowi on wyzwanie i wymaga sporo twórczego wysiłku. – Konkurs dla Młodych Architektów jest dużym sukcesem jeśli chodzi o liczbę uczestników. To świadczy o potrzebie dania studentom architek-

architekt, Kuryłowicz&Associates Uważam, że konkurs się rozwija. I oby przyciągał w przyszłości jak największą liczbę młodych architektów – tego rodzaju rywalizacja jest bowiem najlepszym sposobem na kształtowanie własnej osobowości twórczej, a bez niej architekt może być tylko i zaledwie rzemieślnikiem.

Mariusz Ścisło Prezes SARP Konkurs dla Młodych Architektów jest dużym sukcesem, jeśli chodzi o liczbę uczestników. To świadczy o potrzebie dania studentom architektury i młodym architektom możliwości pokazania swojego talentu.

Szymon Wojciechowski architekt, APA Wojciechowski Prace we wszystkich trzech kategoriach były bardzo ciekawe, czego potwierdzenie stanowiła gorąca dyskusja pomiędzy członkami Kapituły. W mojej ocenie ich poziom napawa ostrożnym optymizmem co do polskiej architektury w przyszłości.

architekt, OVO Grąbczewscy Architekci W pierwszej kategorii nie przyznaliśmy pierwszej nagrody, ale nie traktowałbym tego jako aktu niewiary w młodych ludzi, ale jako spostrzeżenie, że zadanie było bardzo trudne. Bardzo podobało nam się ponadto, że młodzi ludzie pracują w zespołach – było to szczególnie widoczne w drugim i trzecim zadaniu. Z czystym sumieniem wyłoniliśmy w tych kategoriach zwycięzców – to były naprawdę bardzo dojrzałe, świetnie przygotowane prace, z mocną ideą, z bardzo dobrym warsztatem.

Małgorzata Golat Kierownik Projektu Pion Realizacji Budimex Nieruchomości Wśród tegorocznych prac znalazły się takie, które udowodniły, że ich autorzy gotowi są na podjęcie wyzwań stawianych przez zmieniający się rynek i będą potrafili tak projektować, by odpowiedzieć na realne potrzeby społeczne.

Andrzej Chołdzyński architekt, AMC-Chołdzyński Liczba uczestników w drugiej edycji i ich ogromny zapał pozwalają sądzić, że formuła Konkursu ma przed sobą duże perspektywy i jeszcze nie raz będzie nas zdumiewała, jeśli chodzi o jej owoce i wyniki.

Marzena Kawalska Prezes AEC Design Jako firma specjalizująca się we wdrożeniach BIM i systemu do zarządzania projektami WAYMAN analizowaliśmy prace konkursowe pod kątem użytych technik komputerowego wspomagania projektowania. Na wyróżnienie w tym zakresie zasługuje projekt Intropia, którego twórcy używali narzędzi parametrycznego projektowania.

marzec 2015

Oskar Grąbczewski

onkurs dla Młodych Architektów, będący próbą sprawdzenia talentu i zdobytej przez młodych adeptów wiedzy, to element szerzej zakrojonego przedsięwzięcia, jakim jest ogólnopolski program „Promujemy Polską Architekturę”. Projekt ten realizowany jest przez miesięcznik „Builder” we współpracy z partnerami społecznymi oraz wiodącymi firmami z branży, które wspierają go merytorycznie i finansowo w roli Mecenasów. Biorą w nim też udział najlepsi polscy architekci – prof. Ewa Kuryłowicz, Andrzej Chołdzyński, Mariusz Ścisło, Marcin Sadowski, Robert Konieczny, Mirosław Nizio, Oskar Grąbczewski, Szymon Wojciechowski i Włodzimierz Mucha – to oni przekazują swoje doświadczenie, zarażają pasją, dzielą się interdyscyplinarną wiedzą i są przykładem dla młodych ludzi. Zarówno bez Mecenasów, jak i Mistrzów Architektury, realizacja tego projektu nie byłaby możliwa, dlatego miesięcznik „Builder” podczas uroczystości postanowił uhonorować ich specjalnymi certyfikatami. Na szczególne uznanie zasługuje też udział Stowarzyszenia Architektów Polskich, które podjęło się roli partnera strategicznego Konkursu.

prof. dr hab. arch. Ewa Kuryłowicz

Builder

XII Gala Buildera, która odbyła się 12 lutego w warszawskim Multikinie Złote Tarasy, była doskonałą okazją, by obok doświadczonych uczestników rynku inwestycyjnego wyróżnić tych, którzy dopiero zdobywają pierwsze szlify, ale zarazem przekonują, że przyszłość z dużym prawdopodobieństwem będzie należeć do nich. Mowa o laureatach II edycji zorganizowanego przez miesięcznik „Builder” Konkursu dla Młodych Architektów.

ARCHITEKTURA I DESIGN

LAUREACI

II EDYCJI KONKURSU DLA MŁODYCH ARCHITEKTÓW Dom dla młodych – Marzenie młodego architekta II miejsce – ex aequo Dom elastyczny – zespół THE ANIMALS – Elżbieta Siwiec, Kinga Kwaśny, Politechnika Śląska (fot. 1) Dom z widokiem na Beskidy – zespół Patryk Ławrynowicz, Bogusław Sierzchała, Justyna Kolasa, Politechnika Łódzka (fot. 2) III miejsce Młodzi do Centrum – zespół CUL-DE-SAC – Martyna Rowicka, Barbara Szol, Bartosz Trocha, Politechnika Warszawska (fot. 3) wyróżnienia – ex aequo FLEXI HOUSE – zespół MPL + ME – Jakub Szymański, Mariusz Piesik, absolwenci Politechniki Gdańskiej (fot. 4) 360° VIEW – zespół PAKAMO – Monika Kozioł, Katarzyna Krefta, Patryk Tarnowski, Politechnika Gdańska (fot. 5) Osiedle mieszkaniowe XXI wieku I miejsce INTROPIA – zespół MOM – Kacper Mroczek, Łukasz Orłowski, Tomasz Michalski, Politechnika Wrocławska (fot. 6) II miejsce OSIEDLE MIESZKANIOWE XXI WIEKU – Łukasz Wojciechowski, absolwent Politechniki Świętokrzyskiej (fot. 7) III miejsce Pink flood – zespół Agata Glubiak, Joanna Zielińska, Politechnika Wrocławska (fot. 8) wyróżnienie OSIEDLE MIESZKANIOWE XXI WIEKU – Katarzyna Jaśkiewicz, absolwentka Politechniki Warszawskiej (fot. 9) Koncepcja rewitalizacji Fortu Mokotów I miejsce Fort Mokotów – Iwona Sosna, Anna Maciejewska, Politechnika Śląska (fot. 10)

Builder

marzec 2015

II miejsce Fort Mokotów – zespół WZA – Jakub Wysocki, Michał Ruman, Kacper Guranowski, Jerzy Marasek, Politechnika Warszawska (fot. 11) III miejsce Koncepcja rewitalizacji Fortu Mokotów – zespół RE_STRUKTURA – Karolina Gilewska, Małgorzata Augustyniak, Joanna Wiśniewska, Politechnika Warszawska (fot. 12) wyróżnienie Gra M – zespół Marta Jasińska, Katarzyna Bartel, Magdalena Koczewska, Magda Stępniak, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu (fot. 13)

tury i młodym architektom możliwości pokazania swojego talentu – ocenia Mariusz Ścisło, prezes SARP-u i członek Kapituły. Ci, którzy zdecydowali się podjąć wyzwanie, mieli do wyboru trzy zadania konkursowe. Mogli podzielić się swoją koncepcją tego, jak powinien wyglądać „Dom dla młodych – marzenie młodego pokolenia”. Zmierzyć się można było również z projektem koncepcyjnym pt. „Osiedle mieszkaniowe XXI wieku”. Trzecim zadaniem – zaproponowanym przez firmę Budimex, mecenasa konkursu – było opracowanie, z uwzględnieniem wytycznych i podanych warunków zabudowy, „Koncepcji rewitalizacji okolic fortu Mokotów”. Do drugiego etapu, który polegał na prezentacji i obronie przygotowanej koncepcji przed kapitułą konkursową, zakwalifikowały się 24 projekty. Prace oceniało doborowe i nadzwyczaj liczne jury, zło-

III edycja ogłoszona

Konkurs dla Młodych Architektów wyraźnie się rozwija, dlatego nie jest niespodzianką, że już podczas Gali Buildera oficjalnie ogłoszono trzecią edycję. Znaczna część firm, wśród nich Budimex, Cemex Polska, Hauraton Polska, PPG Deco, Peri Polska, Sopro Polska, Soudal i Velux, już potwierdziła swój udział. Lista jest wciąż otwarta. Ponadto, na przełomie kwietnia i maja, a następnie w październiku, zorganizowane zostaną kolejne edukacyjne warsztaty pod nazwą Dzień Młodego Architekta. Redakcja „Buildera” już teraz zaprasza studentów architektury do udziału w tych przedsięwzięciach, a firmy – do współpracy przy ich realizacji, tym samym wspierania młodych ludzi w ich rozwoju.

Jak mantrę trzeba powtórzyć: najważniejsze jest, że Konkurs się odbywa i że młodzi ludzie przyzwyczajają się do tego, by brać udział w tego typu rywalizacji, która będzie częścią ich życia zawodowego.

Michał Łojek Dyrektor Rozwoju Sprzedaży CEMEX Polska Rosnące zainteresowanie Konkursem bardzo mnie cieszy. Jest to budujące, zwłaszcza że tylu adeptów architektury zaangażowało się w ten projekt. Architektów zainspirowały możliwości, jakie daje użycie białego cementu CEMEX w elementach konstrukcyjnych budynków. Dużym powodzeniem cieszyły się betony dekoracyjne CEMEX DECO Stone, mogące zastąpić tradycyjne nawierzchnie stosowane na parkingach czy chodnikach.

Andrzej Kaczor Dyrektor Zarządzający Soudal Wyróżnione prace cechuje nieszablonowy sposób myślenia i troska o środowisko naturalne. Projekt „Elastycznego domu” łączy chęć posiadania domu z chęcią odkrywaniem świata, a „Intropia” czy „Pink flood” pozwalają widowiskowo zrewitalizować nieużytki miejskie. Zastosowanie w projektach rozwiązania Soudal Window System potwierdza innowacyjność produktów.

Monika Kupska-Kupis architekt, VELUX Polska Wyróżniającym elementem tego konkursu jest możliwość uczestniczenia w warsztatach, edukacyjnych związanych z tematami konkursowymi. Podczas nich młodzi architekci mają możliwość kontaktu z najlepszymi polskimi architektami. Ich opinie i realizacje mogą być twórczą inspiracją i impulsem do dalszego rozwoju, a także startu w konkursie.

Michał Wrzosek Prezes Zarządu PERI Polska Obejmując rolę Mecenasa zarówno pierwszej, jak i drugiej edycji Konkursu dla Młodych Architektów, kierowaliśmy się bardzo prostym założeniem – trzeba wspierać młodzież. Dokonując zatem podsumowania tej edycji, chciałbym przede wszystkim podkreślić, że to założenie zostało z sukcesem zrealizowane.

Czesław Penconek Prezes Rady Nadzorczej Klinkier Przysucha Wysoki poziom zgłoszonych do konkursu projektów pokazał, jak wielu zdolnych młodych adeptów architektury mamy w naszym kraju. Większość prac była proekologiczna i skoncentrowana na funkcjonalności, co świadczy o dojrzałości ich autorów. Cieszę się, że wielu z nich wykorzystało do wykończenia elewacji płytki OLD CASTLE.

Piotr Szkurłat Dyrektor Strefy Inwestycje Ceramika Paradyż Konkurs dla Młodych Architektów organizowany przez redakcję „Buildera”, zgodnie z naszymi oczekiwaniami, przyniósł wiele przykładów udanego dialogu pomiędzy inwestorem a architektem. Cieszymy się, że produkty Ceramiki Paradyż były częścią wielu ciekawych projektów, które znalazły się wśród nagrodzonych i wyróżnionych.

marzec luty 2015 2015

Ogółem przyznano po trzy nagrody w każdej kategorii. W pierwszym zadaniu konkursowym Kapituła, po burzliwych dyskusjach, zdecydowała się nie przyznać pierwszego miejsca. Na miejscu drugim ex-aequo sklasyfikowane zostały projekty „Dom elastyczny” przygotowany przez zespół The Animals w składzie Elżbieta Siwiec, Kinga Kwaśny, oraz „Dom z widokiem na Beskidy”, opracowany wspólnie przez Patryka Ławrynowicza, Bogusława Sierzchałę i Justynę Kolasę. Zwycięzcą w kategorii „Osiedle mieszkaniowe XXI wieku” okazała się „Intropia” – propozycja reprezentującego Politechnikę Wrocławską zespołu MOM w składzie Kacper Mroczek, Łukasz Orłowski i Tomasz Michalski. Z kolei najlepszą koncepcję rewitalizacji Fortu Mokotów, zdaniem Kapituły, przygotowały studentki Politechniki Śląskiej – Iwona Sosna i Anna Maciejewska. Pełne zestawienie laureatów nagród i wyróżnień publikujemy na sąsiedniej stronie, a szersze prezentacje nagrodzonych projektów i sylwetek laureatów przedstawiamy na kolejnych stronach „Buildera”. Warto dodać, że pula nagród w tej edycji wyniosła 47 tys. zł (I nagroda – 7 tys., II – 5 tys., III – 3 tys., wyróżnienie – 1 tys.). Co więcej, wszyscy laureaci wyróżnień zostali zaproszeni w szeregi SARP-u.

architekt, JEMS Architekci

27 27

Najlepsi z najlepszych

Marcin Sadowski

Builder Builder

żone z najlepszych w Polsce architektów oraz z mecenasów konkursu. Członkowie jury brali pod uwagę przede wszystkim pomysłowość, otwartość, wysoką jakość projektowanej architektury, dbałość o detale oraz poprawność zastosowanych rozwiązań materiałowych i technologicznych. Kapitule niezmiennie przewodzi prof. Ewa Kuryłowicz, która następująco podsumowała drugą edycję: – Przy wielu autorskich relacjach odnosiłam wrażenie, że niektórzy uczestnicy owego zadania nie bardzo je zrozumieli bądź zbyt pospiesznie je interpretowali. Tak w samym projekcie, z którym przebili się do grona prezentujących, jak i w sposobie opowiadania o nim. Na szczęście były też projekty porywające, uwodzące wręcz świeżością podejścia i prostotą odpowiedzi. Są one w gronie prac nagrodzonych. One powodują, że uważam – pomimo wspomnianych uwag – że konkurs się rozwija. I oby przyciągał w przyszłości jak największą liczbę młodych architektów – tego rodzaju rywalizacja jest bowiem najlepszym sposobem na kształtowanie własnej osobowości twórczej, a bez niej architekt może być tylko i zaledwie rzemieślnikiem.

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

II nagroda ex aequo

KATEGORIA: DOm DlA młODych – mARzEnIE młODEGO pOKOlEnIA

projekt: DoM eLAsTyczNy zespół: THe ANIMALs

elżbieta siwiec, Kinga Kwaśny Politechnika Śląska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Nagroda za oryginalną próbę odpowiedzenia na temat i propozycję scenariusza życia młodej osoby.

Posiadanie własnego kąta, dającego poczucie stabilności i niezależności, jest jednym z marzeń młodych ludzi. Koszty budowy bądź kupna domu są ogromne, a perspektywa spłaty ewentualnego kredytu nie jest zbyt kusząca. Zwykle współcześni ludzie są ogromnie przywiązani do dóbr materialnych, co również nakłada na nich ograniczenia. Tym wszystkim, którzy nie boją się niekonwencjonalnych pomysłów, proponujemy pewne rozwiązanie: stosunkowo tanią, mobilną miniaturę domu – Dom Elastyczny. Dlaczego elastyczny? Dlatego, że można go swobodnie ulokować w dowolnym miejscu na ziemi: począwszy od plaż, poprzez lasy i łąki, na miastach skończywszy. Zacierają się więc granice pomiędzy mieszkaniem a podróżowaniem, ograniczać ludzi może już tylko ich wyobraźnia. Ten sposób na życie ma swoje korzenie w nomadyzmie, jednak tu zarówno pobudki, jak i warunki życia są inne. Podstawową ideą projektu było stworzenie funkcjonalnej i współgrającej z otoczeniem architektury. Minimalistyczna forma, lustrzana elewacja oraz niewielki rozmiar sprawiają, że obiekt świetnie wpisuje się zarówno w tkankę miejską, jak i w naturalny krajobraz. Powierzchnia domu jest minimalna – wynosi jedynie 21 m2 – aby ułatwić transport, zredukować koszty budowy i utrzymania. Jednocześnie jest ona wystarczająca, by zapewnić mieszkańcom odpowiedni komfort. Niewielki metraż domu wymagał wyraźnego podziału przestrzeni na dzienną i nocną. Do budynku można doprowadzić instalacje wodno-kanalizacyjną i elektryczną. Ponadto jest on również wyposażony w agregat prądotwórczy, zbiornik wody oraz toaletę próżniową. Projekt ukazuje możliwość budowy wizerunku obiektu poprzez nieoczekiwane wykorzystanie jego najbliższego sąsiedztwa. Dzięki zastosowaniu lustrzanych paneli elewacyjnych otoczenie budynku zostaje w nich odbite. Zmiana lokalizacji domu powoduje więc, że przyjmuje on różne formy, całkowicie zmieniając swój wygląd. Jest to zatem przykład architektury inspirowanej otaczającą przyrodą, pokazujący niekonwencjonalny sposób wykorzystania otaczającego nas krajobrazu, który może kształtować architekturę.

The Animals

Politechnika Śląska

Dziewczyna, której wszędzie jest pełno, ma mnóstwo szalonych pomysłów, przez życie pędzi zawsze z uśmiechem i z klasą. Wielkie serce zarówno dla innych, jak i do pracy. Duży wpływ mają na nią podróże, a doświadczenie zawodowe zdobywa w biurach architektonicznych (medusa group, BetonHouse).

Elżbieta Siwiec

Politechnika Śląska

W literaturze i kulturze bażant jest symbolem „nielota”, czyli nieudacznika. Jednak ma to niewiele wspólnego z osobowością Elżbiety, dziewczyny, która przez życie idzie pewnie, ale spokojnie. Uzależniona od odkrywania świata oraz nowych wyzwań. Jej drugą, równie ważną jak architektura pasją jest szeroko pojęta sztuka. Szczególnie zakochana w literaturze i kinie.

Kinga Kwaśny

Builder

Elżbieta „Bażant” Siwiec oraz Kinga „Kicia” Kwaśny poznały się na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Z charakteru są zupełnie różne, jednak współpracując, całkiem nieźle się dopełniają. Połączył je miedzy innymi ogromy zapał i chęć do twórczej pracy nad projektami. Właściwie ten pt. „Dom Elastyczny” jest ich pierwszym wspólnym, zamierzają jednak kontynuować tak dobrze rozpoczętą podróż przez dżunglę architektury i urbanistyki, gdyż w zespole rodzą się już kolejne pomysły.

marzec 2015

– czyli jak przeciwieństwa natury, tj. koty i ptaki, przyciągają się wzajemnie.

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

II nagroda ex aequo

KATEGORIA: DOm DlA młODych – mARzEnIE młODEGO pOKOlEnIA

projekt: DOm Z wIDOKIem nA BeSKIDY AUTORZY:

Justyna Kolasa, Patryk Ławrynowicz, Bogusław Sierzchała Politechnika łódzka

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Czytelna idea inspirowana krajobrazem, dom ma w sobie coś z miejsca otwierając się jednocześnie na widok. Dużym plusem jest spójność wnętrza z zewnętrzem.

Przystępując do etapu projektowego, staraliśmy się odpowiedzieć na pytanie: gdzie my, jako młode pokolenie, chcielibyśmy mieszkać za kilka lat? Odpowiedzią okazało się miejsce, które będzie kompromisem pomiędzy mieszkaniem w jednym z dużych polskich miast a życiem na łonie natury. Wybraną przez nas lokalizacją jest niewielka miejscowość pod Krakowem, znajdująca się w dolinie potoku Łętówka, z której rozpościera się piękny krajobraz na Beskidy. Rozpoczynając etap projektowy, wyszliśmy od prostej bryły ze spadzistymi dachami. Podzieliliśmy ją na 3 części, w których umieściliśmy najważniejsze wg nas funkcje domu, a które warto również wyróżnić w bryle budynku. Są to: jadalnia, gdzie cała rodzina spotyka się, by zacieśnić więzi, sypialnia, w której relaksujemy się po całym dniu spędzonym w pracy, oraz pokój dzienny, czyli miejsce, gdzie spędzamy najwięcej wolnego czasu w ciągu dnia. W dalszej części projektowej uzupełniamy nasz pomysł o bryłę z płaskim dachem, w której umiejscawiamy pozostałe funkcje. Z bryły tej wycinamy atrium, które tworzy przestrzeń prywatną, bardziej kameralną, do spotkań rodziny i znajomych na świeżym powietrzu. Wynikiem tego toku projektowego jest połączenie dwóch kontrastowych brył, które stanowią kompromis pomiędzy tradycyjnym kształtem dachu a jego nowoczesną formą. Bryła otwiera się na krajobraz poprzez wysokie przeszklenia. Zależało nam również, aby budynek korespondował z otoczeniem. Forma strzelistych dachów nawiązuje do pobliskich krajobrazów gór, a zastosowane materiały elewacyjne pozostają w neutralnych barwach. Projektowany budynek jest parterowy, a jego rzut dzielimy na 3 strefy: strefę wejściową z garażem i przedsionkiem, strefę dzienną z jadalnią, kuchnią i salonem oraz strefę nocną z sypialniami dzieci, gości i rodziców. Wnętrza budynku zaprojektowaliśmy w jasnych barwach, a materiały użyte do ich wykończenia są naturalne i harmonijnie komponują się z zewnętrznym charakterem domu. Uważamy, że nasz projekt jest dobrą propozycją dla młodego pokolenia, ponieważ jest funkcjonalny, wpisany w odpowiednie miejsce, a co najważniejsze – jego architektura jest ciekawa i nietuzinkowa.

Znają się od początku studiów, ale od roku aktywnie współpracują. Połączyła ich pasja do poznawania architektury poprzez wspólne podróże. Odwiedzili wystawę prac wyróżnionych nagrodą Miesa van der Rohe w Wiedniu, zwiedzili kilka europejskich miast, takich jak Wiedeń czy Berlin, a ostatnią wycieczką był wyjazd na Biennale Architektury do Wenecji, gdzie powstał pomysł sprawdzenia się w konkursie architektonicznym. Interesuje ich zabawa formą i wychodzenie naprzeciw standardowym rozwiązaniom. Podczas procesu projektowego starają się badać proporcje nie tylko na ekranie komputerów, ale za pomocą szkiców oraz makiet. Doświadczenie zdobywają w lokalnych biurach architektonicznych. Posiadają podobne spojrzenia na architekturę, ale każdy z osobna wnosi coś nowego do zespołu, przez co staje się on kompletny. Planują dalej współpracować, aktualnym celem projektowym jest tworzenie nietypowych wizji domów jednorodzinnych spersonalizowanych do otoczenia i odbiorcy. Prywatnie zamierzają dalej podróżować, a ich kolejnym kierunkiem są targi Expo w Mediolanie. Więcej na stronie: www.3xel.pl

Builder

Politechnika Łódzka

marzec 2015

Justyna Kolasa, Patryk Ławrynowicz, Bogusław Sierzchała

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: DOm DlA młODych – mARzEnIE młODEGO pOKOlEnIA

projekt: MłoDzI Do CenTRuM zespół: Cul-De-saC

III nagroda

Martyna Rowicka, Barbara szol, Bartosz Trocha Politechnika warszawska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Punktem wyjścia dla projektu była analiza potrzeb współczesnego, młodego pokolenia. Młodzi, z myślą o których został zaprojektowany dom, są osobami aktywnymi zawodowo, pracującymi w centrum, które jest także miejscem spotkań towarzyskich i wymiany doświadczeń. To właśnie te aspekty zdecydowały o wybranej przez nas lokalizacji. Podążając za myślą Petera Zumthora, który powiedział, że w projektowaniu interesuje go zrobienie czegoś zarówno dla miejsca, jak i dla tematu, zdecydowaliśmy się na projekt, który wykorzystuje potencjał tkanki miejskiej. Myślimy tu o terenach postindustrialnych, wymagających rewitalizacji, lukach w zabudowie pierzowej, czy – tak jak w naszym przypadku – ślepych ścianach. Zdecydowaliśmy się na niewielką kubaturę obiektu, dzięki czemu możliwa jest lokalizacja domu w centrum, na wspomnianych terenach. Uniwersalny charakter naszego domu, który polega m.in. na wtopieniu budynku w tkankę miasta oraz na dopasowaniu zewnętrznego wyrazu obiektu do sąsiedniej zabudowy, powoduje, że dom nie jest agresywny w swoim wyrazie, choć pozostaje czytelnym akcentem w przestrzeni miejskiej. Projektując dom, chcieliśmy także znaleźć odpowiedź na potrzeby współczesnego nomada. Zaproponowaliśmy uniwersalny układ funkcjonalny oraz stworzyliśmy możliwość adaptacji domu pod różne działki, co pozwala na powielenie projektu w różnych obszarach miasta, dzięki czemu dom staje się równie mobilny jak jego mieszkańcy. Dom określa dla nas miejsce człowieka na ziemi. Z własnej perspektywy wiemy, że naszą przyszłość wiążemy z miastem, które jest dla nas szansą rozwoju. W swoim projekcie chcieliśmy stworzyć atrakcyjne miejsce dla młodego człowieka, przestrzeń, którą będzie chciał oswoić i w niej zamieszkać, która jednocześnie spełni jego potrzeby zawodowe i duchowe.

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Projekt doceniony za poprawność oraz przejrzystość . Zaproponowany dom stanowi odpowiedź na potrzeby współczesnego nomada.

Martyna Rowicka, Barbara Szol, Bartosz Trocha

Zespół tworzą: Bartosz Trocha – stawiam na logikę myślenia oraz praktyczne podejście do każdego tematu. W życiu zawodowym zajmuję się wizualizacjami. Pomagają mi one w odkrywaniu charakteru projektowanej przestrzeni. Martyna Rowicka – interesuje mnie teoria architektury, historia designu oraz filmu. Od niedawna jestem wolontariuszką w Centrum Architektury. Doświadczenie w konkursach zyskałam przy tworzeniu projektów Pomnika Historii Żydów Polskich oraz Muzeum Guggenheima w Helsinkach. Barbara Szol – moje zainteresowanie architekturą łączę z pasją do sztuki oraz fotografią. Praktyka zawodowa we francuskim biurze projektowym pozwoliła mi na poszerzenie zdobytej już wiedzy oraz umożliwiła globalne spojrzenie na projektowanie architektury.

33 Builder

Jesteśmy studentami IV roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Projekt zgłoszony w Konkursie dla Młodych Architektów jest naszym pierwszym wspólnym dziełem. Pomysł na „Młodych do centrum” jest wynikiem burzliwych dyskusji i lawiny pomysłów, którą wywołał w nas tegoroczny temat konkursu. Różne spojrzenia na zadany problem oraz wnikliwe badanie pojawiających się rozwiązań zaowocowały projektem, który stał się bliski każdemu z nas. Od samego początku interesowała nas synergia różnych dziedzin, będąca wynikiem analizy społeczno-ekonomicznej grupy, do której adresujemy projekt. Czasem nieoczywiste na pierwszy rzut oka rozwiązania okazywały się właściwą odpowiedzią na potrzeby młodych, z którymi się utożsamiamy.

marzec 2015

Politechnika Warszawska

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: DOm DlA młODych – mARzEnIE młODEGO pOKOlEnIA

projekt: FLexi House zespół: MpL + Me

wyróżnienie

arch. Mariusz piesik, arch. Kuba szymański

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Builder

marzec 2015

Idea FlexI HOUSe

Największą zaletą projektowanego domu jest elastyczność funkcji, którą można dostosować do zmieniających się przecież w czasie marzeń. Projekt szanuje otoczenie swoją nienarzucającą się formą.

Dom dla młodych? Świetnie. Czego więc chcą młodzi w swoim domu? Jedni woleliby mieszkać w lesie, żeby mieć święty spokój i by dzieci miały kontakt z naturą; drudzy w środku miasta, by dzieci miały blisko do przedszkola, a rodzice do pracy. Trzeci znowu… „zaraz, zaraz, jakie dzieci?”. Więc ile pokoi? Piętrowo czy parterowo? Kuchnia otwarta czy zamknięta? Główną ideą jest to, że ci ludzie są MŁODZI, więc w ich życiu może się wydarzyć dużo niespodzianek, sytuacja się zmienia, tak jak i ich zapotrzebowanie, dlatego dom powinien również dostosowywać się do nowych sytuacji. W architekturze jednorodzinnej pojawiały się już pomysły domów modułowych (np. kontenerowych), które „rozrastałyby się” razem z rodziną. Wielkość działki jest jednak ograniczona, a sama ingerencja w zmianę układu przestrzennego domu dostarcza problemów i generuje kolejne koszty. Jak w takim razie rozwiązać problem adaptacyjności domu do wciąż zmieniających się potrzeb mieszkańców tak, aby jednocześnie było to szybkie do zastosowania i proste w obsłudze? A co gdyby nasz domek był pustym pudełkiem, w którym ściany co miesiąc, co tydzień, co godzinę mogą wyglądać inaczej? Rzut domu dzielimy na siatkę szyn, po których możemy te ściany przesuwać. Dzięki zastosowaniu mobilnych ścianek systemowych rozwiązanie to jest łatwe w codziennym stosowaniu i wykonaniu przy budowie domu. Moduły parkujemy w szafach w wewnętrznym trzonie budynku, który jednocześnie skrywa konstrukcję, instalacje i łazienki. Pozostała przestrzeń pozostaje wolna do aranżacji.

arch. Mariusz Piesik

Architekturę rozumiem jako model teoretyczny opisujący zasadę działania konkretnego miejsca – zbiór zależności społecznych, kulturowych, historycznych, krajobrazowych. Nakładające się warstwy projektu tworzą wartość dodatkową, a ukończony obiekt to więcej niż suma jego elementów. Kluczem do stworzenia dobrej architektury jest pełne rozpoznanie parametrów kontekstualnych przy uwzględnieniu ich niezależnej od siebie wzajemnie zmienności w czasie. miastoeksperyment.pl

Builder

arch. Kuba Szymański

marzec 2015

Architekturę postrzegam jako doskonałe narzędzie do osiągania codziennych celów. Śpimy w domu, pracujemy w biurze, kupujemy w sklepie, odpoczywamy w kinie, teatrze, muzeum, na basenie. Życie nierozerwalnie wiąże się z architekturą, która jest potężnym instrumentem do kreowania odpowiedniej atmosfery, odczuć czy warunków społeczno-socjalnych. Każdy z nas, niezależnie od pochodzenia czy zawodu, obcuje z architekturą, dlatego odczuwam związaną z tym ogromną odpowiedzialność. mariuszpiesik.pl

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: DOm DlA młODych – mARzEnIE młODEGO pOKOlEnIA

projekt: 360° VIeW zespół: pAKAMO

wyróżnienie

patryk Tarnowski, Katarzyna Krefta, Monika Kozioł Politechnika Gdańska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Zaczynając pracę nad projektem, zadaliśmy sobie następujące pytania. Czym jest młodość? Czym jest marzenie? Co odzwierciedla takie hasła? Gdzie to umiejscowić? Najważniejszą kwestią była idea, zgrana z tematem, pokazująca złożoną dynamikę. Pojęcie tak bliskie młodemu pokoleniu. Zdecydowaliśmy się zatem na wybór lokalizacji bulwaru nadmorskiego w Gdyni, który jest miejscem pełnym życia. Koncepcja, którą proponujemy to przedłużenie deptaka, tworzące jednocześnie przestrzeń publiczną i prywatną. Doskonała lokalizacja, bliskość morza, zieleni, rekreacji oraz centrum wpływają na atrakcyjność. Zaprojektowane pirsy wcinające się w morze, tworzą wspólną relację. Podział na pasy z różnym pofałdowaniem nakłania do wejścia każdego użytkownika, bez względu na wiek czy sprawność fizyczną. Obiekty mieszkalne na wodzie, ekonomiczne, stworzone dla młodych pozwalają na nowy model zamieszkania. Przeszklona struktura i zaprojektowany basen na dolnej kondygnacji podkreślają potencjał projektu. Młodzi szukają innowacji, świeżości, a koncepcja ma na to pozwalać.

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Zwraca uwagę innowacyjność pomysłu, będącego trafną odpowiedzią na zadany temat.

marzec 2015

37 Builder

Zespół: „PAKAMO” Patryk Tarnowski, Katarzyna Krefta, Monika Kozioł Politechnika Gdańska

Czym jest dla nich architektura? Zapisem analiz, najważniejszych elementów, jakie można wykorzystać w procesie projektowym. Nowy pomysł, rozwijanie go, ulepszanie musi posiadać swoją genezę. Każdy element powinien posiadać argument, dlatego najważniejsza jest dla nich idea. Fundamentalna kwestia, na której kształtują cały projekt. Łączenie myślenia prostego, strategicznego z innowacyjnym do twórczości architektonicznej. Wielki potencjał tkwi we wciąż ulepszanych oprogramowaniach, pomagających komponować coraz odważniejsze kubatury. Krzywizny i skomplikowane formy są w zasięgu ręki. Rozwijanie umiejętności w tym zakresie jest niezwykle istotne. Świadomość ta motywuje i ułatwia im wdrażanie nowości w projekty. Jakie plany na przyszłość? Ciągły dynamiczny rozwój, uczestnictwo w konkursach, warsztatach. Zdobywanie wiedzy, doświadczenia, w połączeniu z niebanalnym podejściem do projektowania ma otworzyć im wejście do tego jakże twórczego, dynamicznego świata.

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: OSIEDLE MIESZKANIOWE XXI WIEKU

projekt: InTrOpIa zespół: MOM

I nagroda

Tomasz Michalski, Kacper Mroczek, łukasz Orłowski Politechnika wrocławska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

W projekcie, stanowiącym odpowiedź na lokalnie zaobserwowany problem, zastosowano nowoczesne osiągnięcia nauki, tj. funkcje matematyczne w architekturze.

Problem: Tytuł „Osiedla mieszkaniowego XXI wieku” jest w naszym rozumieniu tytułem wielce nobilitującym. Wskazuje na pewnego rodzaju modelowość projektu oraz obliguje do próby odpowiedzi na potrzeby i wyzwania aktualnych czasów. Dzisiejszy model budownictwa mieszkaniowego stawia konsumenta przed wyborem ekonomicznej dostępności mieszkania w zabudowie wielorodzinnej bądź jakości, wiążącej się z zamieszkaniem w zabudowie jednorodzinnej. Bardzo często wybór obarczony jest brakiem obustronnej korzyści dla inwestora i konsumenta. Osiedle mieszkaniowe XXI wieku powinno charakteryzować się ekonomiczną dostępnością oraz wysoką jakością przestrzeni mieszkalnej. Poszukiwania: Naszym celem było stworzenie formy zabudowy, która połączy w sobie zalety obydwu rozwiązań. Złotym środkiem miała być struktura mieszkaniowa, która składać się będzie z zabudowy jednorodzinnej, o intensywności zagospodarowania terenu odpowiadającej zabudowie wielorodzinnej, wykorzystująca ekonomiczne, ogólnodostępne technologie. Pragnęliśmy znaleźć uniwersalną metodę wydajnego gospodarowania przestrzenią, możliwą do stosowania niezależnie od skali i kształtu zadanej działki. Natura, nieograniczona kątami prostymi, tworząca swoje własne technologie odpowiadające jej potrzebom, jest mistrzynią efektywnego gospodarowania przestrzenią. Jej wytwory zaś, dzięki swojej konsekwencji i logice rozwiązań, posiadają piękną, ponadczasową estetykę. Podstawą naszej metody projektowej stał się algorytm organizujący rzut urbanistyczny analogicznie do struktur komórkowych. Równoprawne komórki walczą o swoje miejsce, zapełniając przestrzeń regularną tkanką. Intropia: Miejscem przeprowadzenia eksperymentu mieszkaniowego stał się opuszczony stadion Śląska we Wrocławiu. Jest to miejski nieużytek w ścisłym centrum Wrocławia, stanowiący wyzwanie projektowe ze względu na charakterystyczną rzeźbę terenu. Algorytm zdefiniował przestrzenie w czterech skalach, odpowiadających kolejnym rodzajom ich przynależności. Od skali publicznej, którą stanowi centralny ogólnodostępny plac oraz główny układ komunikacji, przez półpubliczną – organizującą dojazdy z miejscami postojowymi, półprywatną – tworzącą strefy wejściowe do pięciorodzinnych zgrupowań sąsiedzkich, po przestrzenie prywatne – które stanowią pomieszczenia w poszczególnych jednostkach mieszkalnych. Efektem jest osiedle, którego trzon stanowi zabudowa atrialna. Zwarta tkanka zabudowy tworzy unikalne środowisko mieszkalne charakteryzujące się zarówno niezwykłą różnorodnością, jak i konsekwencją w podejmowanych decyzjach projektowych.

Tomasz Michalski

Politechnika Wrocławska

W ostatnich latach zgłębiał tajniki skandynawskiej szkoły architektury. Po półrocznej wymianie studenckiej w fińskim Oulu przyjął propozycję rocznej praktyki w norweskiej pracowni Nielstorp Arkitekter, gdzie zdobył między innymi doświadczenie w międzynarodowych konkursach architektonicznych oraz biegłą znajomość języka norweskiego. Obecnie jest zaangażowany w rozwój autorskiego studia wizualizacji architektonicznych vivid-vision.net.

Łukasz Orłowski

Politechnika Wrocławska

Student architektury, kompozytor, instrumentalista. Architekturę zawsze określa z naciskiem na jej warstwę znaczeniową. W swoich pracach i w kolaboracjach z artystami łączy dyscypliny architektury, inżynierii dźwięku i sztuk wizualnych, poszukując między nimi płaszczyzny porozumienia. Autor interdyscyplinarnego projektu „The Ensemble" zrealizowanego na międzynarodowych warsztatach projektowych MEDS Global Green w Dublinie.

Builder

Kacper Mroczek

marzec 2015

„Ogromną przyjemność sprawia mi obcowanie z dobrze zaprojektowanymi przedmiotami”. W szeroko rozumianym projektowaniu poza estetyką ceni ekonomiczną efektywność oraz dobry detal. Swoje doświadczenie zawodowe zdobywał w polskich pracowniach architektonicznych, takich jak GRUPA 5 Architekci. Jest współzałożycielem studia wizualizacji vivid-vision.net oraz autorem zwycięskiego projektu polskiego zegarka automatycznego Fundacji Rozwoju Polskiej Myśli Technicznej i Mechaniki Precyzyjnej G. Gerlach. Poza praktyką zawodową, stara się regularnie gimnastykować swój umysł poprzez uczestnictwo w licznych konkursach projektowych.

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: OSIEDLE MIESZKANIOWE XXI WIEKU

projekt: OsIedle mIeszkAnIOWe XXI w. AUTOR: arch. Łukasz Wojciechowski

II nagroda orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Godne nagrody jest przyjęte rozwiązanie adekwatne do podjętego problemu – tanie osiedle z możliwością rozwoju.

Podejmując problematykę przyszłości architektury mieszkaniowej, należy zwrócić uwagę na szeroki wachlarz problemów o charakterze globalnym. Kwestia mieszkaniowa powiązana z urbanizacją i towarzyszącym jej rozwojem jest jednym z najpoważniejszych problemów współczesnego świata. W osiedlach marginalnych żyje dziś około jednej trzeciej światowej populacji miast. Nietrudno na podstawie tych danych wyciągnąć wniosek, że przyszłość architektury mieszkaniowej będzie musiała dotyczyć tanich rozwiązań mieszkaniowych. Na przykładzie dzielnicy San Juan Lurigancho podjąłem próbę wskazania możliwego kierunku projektowego w kontekście przyszłości architektury mieszkaniowej, odnosząc się do szerokiego ujęcia ubóstwa oraz marginalizacji społecznej. Dzielnica leży w północnej części Limy. Teren uległ stopniowej degradacji poprzez podział parceli, chaotyczny rozwój wertykalny, zajmowanie terenów niezabudowanych, brak planu zagospodarowania przestrzennego i ubóstwo. W związku z przyjętymi założeniami rozwiązania urbanistycznego w ramach przedmiotowego zadania konsekwentnie potraktowałem je nie tylko jako zagospodarowanie wycinka kwartału, lecz jako jeden z elementów uatrakcyjnienia tego fragmentu miasta. Podstawowym zadaniem przekształcenia osiedla było stworzenie warunków ułatwiających powstanie więzi społecznych, które sprzyjają podejmowaniu wspólnych działań i poprawiają bezpieczeństwo zamieszkiwania. Program przestrzenny i funkcjonalny łączy w sobie funkcję mieszkaniowe, wypoczynkowe, edukacyjne i usługowe – tworząc swoiste miasto w mieście. Założenie charakteryzuje się wysoką funkcjonalnością, przekładającą się na aspekty przestrzenne, społeczne i ekonomiczne, przyczyniając się do zwiększenia szans rozwojowych osiedla oraz poprawy jakości życia mieszkańców. Prezentowany sposób zabudowy, który kładzie silny nacisk na aspekt ekologiczny, energooszczędność, niskie koszty eksploatacji i estetykę, nie jest niczym nowym w architekturze i nie świadczy o tym, że jest ona humanitarna. Sytuacja zmienia się jednak, gdy te elementy występują w projektach, których beneficjentami są osoby najuboższe, poszkodowane w wyniku ubóstwa, kataklizmów naturalnych, zmian klimatycznych, konfliktów zbrojnych bądź z innych powodów znajdują się w sytuacji kryzysowej. Prezentowany eksperymentalny rodzaj architektury stanowi nie tylko tanią i komfortową przestrzeń życiową dla użytkowników, lecz także gwarancję społecznego bezpieczeństwa. Nie sprawi, że osiedla marginalne nagle staną się najbardziej modnym adresem w mieście, ale pozwoli, aby za kurtyną stereotypu dostrzec trud zwykłych ludzi mierzących się z problemami życia codziennego oraz społecznymi stygmatami.

RZUT PARTERU

PRZEKRÓJ A-A

PRZEKRÓJ B-B

PRZEKRÓJ C-C

PRZEKRÓJ D-D

Builder

Jestem laureatem wielu nagród dla młodych architektów i studentów architektury. Wciąż podnoszę swoje kwalifikacje, podejmując się nowych wyzwań, biorąc aktywny udział w różnego rodzaju warsztatach oraz projektach badawczych. Wolny czas spędzam, podróżując, by nabrać dystansu do codziennej pracy. Wyrażam przekonanie, że projektować to w znacznej mierze podporządkować i rozumieć. Gromadzenie doświadczeń, odczucia, porządki i reguły pomagają mi kreować przestrzeń w architekturze. Przekształcanie przestrzeni oznacza ingerencję w zastaną sytuację historyczną, dlatego w architekturze cenię kontekst czasu, miejsca, natury i kultury.

marzec 2015

arch. Łukasz Wojciechowski

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

III nagroda orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

42 Builder

KATEGORIA: OSIEDLE MIESZKANIOWE XXI WIEKU

projekt: PInK FlOOd AUTORKI:

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Cenne jest to, że autorzy wykorzystali okoliczność konkursu do przedstawienia rzeczywistego obszaru problemowego i zaproponowali sposoby jego rozwiązania – czytelnie, estetycznie, z autorskim opracowaniem detali.

Joanna Zielińska, Agata Glubiak Politechnika wrocławska Projekt Pink Flood jest formą akademickiego eksperymentu. Tworząc nietypową koncepcję osiedla mieszkaniowego, chciałyśmy zwrócić uwagę na powszechny w polskich miastach kłopot z zagospodarowaniem terenów nadrzecznych. Nierzadko rzekę postrzega się jako problem, którego miasta próbują unikać. Szczególny problem stanowią tereny zalewowe, które często, mimo doskonałej lokalizacji, z powodu restrykcyjnych regulacji polskiego prawa są wykluczone z użytkowania. Miasta powoli stają się otoczone przez osiedla-sypialnie, a nikt nie podejmuje próby dogęszczania tkanki miejskiej poprzez wykorzystanie terenów nadrzecznych. Polskie prawo zabrania budowania na terenach zalewowych, jednak nowoczesne rozwiązania technologiczne umożliwiają realizację takich projektów. Dlatego też nasza propozycja osiedla XXI wieku ma poddać pod dyskusję obecne przepisy. W projekcie Pink Flood chciałyśmy wykorzystać tereny nadrzeczne tak, aby z rozległych nieużytków w centrum Wrocławia mogły się zmienić w jego wizytówkę. Podstawowym założeniem było zaprojektowanie osiedla w taki sposób, aby nawet w czasie podwyższonego poziomu wód w rzekach mieszkańcy mogli bezpiecznie z niego korzystać. Z tego powodu całość została oparta na konstrukcji słupowej, która pozwoliła na umieszczenie budynków znacznie ponad poziomem terenu. Główna promenada, stanowiąca ciąg usługowy, jest przeznaczona do ruchu pieszego. Została ukształtowana tak, by utworzyły się na niej niewielkie place – węzły aktywności. Poniżej promenady, na terenie międzywału, znajdują się tereny rekreacyjne dla mieszkańców. Planując układ mieszkań, skupiłyśmy się na ich modułowości, dzięki której w razie potrzeby można rozbudować osiedle. Z powodu niechcianej utraty ciepła budynki uformowane są tak, aby tworzyły zwartą formę od strony północnej i rozczłonkowaną od strony południowej. Aby jak najlepiej pokazać potencjał założenia, zaproponowałyśmy projekt urbanistyczny dla całego pasa międzywału. Promenada biegnie wzdłuż wału, łącząc poszczególne elementy planu. Zaskakujący różowy kolor promenady, przyciągający wzrok obserwatora, jest nie tyle propozycją konkretnego materiału, ile chęcią zwrócenia uwagi na problem, który poruszamy w projekcie.

marzec 2015

43 Builder

Joanna Zielińska i Agata Glubiak

Politechnika Wrocławska

Jesteśmy studentkami I roku studiów magisterskich na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, ale nasza pasja związana z projektowaniem i rysunkiem rozpoczęła się dużo wcześniej. Poznałyśmy się już w liceum, w klasie o profilu architektonicznym. Dzięki doświadczeniu, jakie wówczas zdobyłyśmy, nauczyłyśmy się zwracać szczególną uwagę na otoczenie, z którego obecnie czerpiemy większość inspiracji. Po tylu latach znamy się doskonale i tworzymy naprawdę zgrany duet. Razem pokonujemy kolejne problemy i wykonujemy zadania stawiane nam przez uczelnię. Asia ma niezwykłe pomysły i nie boi się niekonwencjonalnych rozwiązań, Agata zaś skupia się na przemyślanym rozwiązaniu funkcji. Kreatywnie się uzupełniamy. Naszej wspólnej pracy zawsze towarzyszy niekończąca się burza mózgów. Zarzucamy się różnorodnymi pomysłami. Ciągle dyskutujemy i nie wstydzimy się przed sobą nawet najdziwniejszych idei. W końcu tylko nieskrępowana, otwarta wymiana zdań może doprowadzić do stworzenia dobrego, świeżego projektu.

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: OSIEDLE MIESZKANIOWE XXI WIEKU

projekt: Osiedle mieszKAniOwe XXi w. AUTOR: arch. Katarzyna Jaśkiewicz

wyróżnienie orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Zaproponowane przeze mnie osiedle mieszkaniowe XXI wieku to odpowiedź na powszechne zapotrzebowanie na mieszkanie w domu jednorodzinnym w mieście. W obecnej chwili w Polsce panuje dość wyraźny podział na zabudowę wielo- i jednorodzinną. W swoim projekcie podjęłam próbę połączenia obu typów zabudowy. Oferowana jest więc niezależność i poczucie intymności podobne do tego w domu prywatnym, jednocześnie bez konieczności rezygnowania z korzyści płynących z mieszkania na osiedlu, czyli wspólnego parkingu podziemnego i urządzeń gospodarki komunalnej, mniejszego zagrożenia kradzieżą oraz bliskości środków komunikacji i programu usługowego. Indywidualizacja mieszkania w zespole uzyskiwana jest poprzez zapewnienie dostępu do prywatnej zieleni w formie ogrodów na parterze bądź zazielenionych tarasów na piętrach. Zaprojektowane zostały również indywidualne wejścia do domów, które są bardzo ważnym aspektem w identyfikacji budynku i uznaniu go za „swój”. Możliwość pogłębiania więzi socjalnych zapewniona jest dzięki przestrzeniom sąsiedzkim, które umożliwiają najbliższym sąsiadom utrzymywanie kontaktu w otoczeniu wspólnej zieleni oraz programu usługowego. Dzięki łączeniu jednostek mieszkalnych w grupy oraz nawarstwianiu ich na sobie osiągnięta została intensywność zabudowy wynosząca 0.9, która pozwala na wprowadzenie zespołu do strefy miejskiej, w miejsce średnio wysokiej zabudowy blokowej.

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Projekt jest wynikiem dogłębnej analizy lokalizacji, z której wyraźnie wynikają wnioski dotyczące skali i estetyki dopasowanej do miejsca.

45 Builder

Przykładowy apartament 1-poziomowy

Ulubionym tematem projektowym jest dla mnie architektura mieszkaniowa, zarówno niewielkich domów, jak i obszernych założeń. Dużą wagę w swoich projektach przywiązuję do układu funkcjonalnego budynków i mieszkań oraz relacji ich wnętrz z zewnętrzem. W procesie projektowania architektonicznego największą przyjemność sprawia mi etap tworzenia koncepcji układów wnętrz. Swój warsztat architektoniczny kształtowałam na studiach, w pracy zawodowej oraz na zagranicznych wymianach studenckich. Lubię podróżować i oglądać architekturę na żywo, ponieważ uważam, że poznawanie architektury powinno odbywać się przede wszystkim poprzez personalne doświadczenie. Moje częste podróże połączone są również z moją pasją – fotografią – w której szczególnie interesują mnie tematy architektoniczne. Do innych moich zainteresowań należą też literatura oraz malarstwo akwarelowe.

marzec 2015

arch. Katarzyna Jaśkiewicz

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

I nagroda

projekt: FORT MOKOTÓW Iwona Sosna, Anna Maciejewska Politechnika Śląska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

46 Builder

KATEGORIA: KONCEPCJA REWITALIZACJI FORTU MOKOTÓW

AUTORKI:

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Praca bezwzględnie najlepsza, świadcząca o dużej świadomości projektowej. Architektura nie jest tu konkurencyjna dla zabytków i nie wprost nawiązuje do okolicznej zabudowy. Autorki proponują atrakcyjną przestrzeń publiczną dla każdego.

Głównym celem naszego projektu było wyeksponowanie istniejącej tkanki historycznej. Obecnie na placu znajduje się chaotyczna zabudowa, przez którą Fort Mokotów traci wiele ze swoich walorów estetycznych. Chcąc uwolnić widok na poterny i przywrócić dawną oś historyczną, zdecydowałyśmy się na pozostawienie wolnego placu, a całe założenie przeniosłyśmy pod ziemię. Nowoczesny budynek na powierzchni ziemi przyciągałby zbyt dużo uwagi, stałby się dominantą miejsca. Analiza zabudowy w szerszym kontekście pokazała nam, że istniejące budynki zamykają się w prostym układzie dziedzińcowym. To doprowadziło nas do idei naszego budynku – kwadratu z otwartym dziedzińcem w środku. Istotną cechą projektu jest możliwość różnorodnego kształtowania przestrzeni w zależności od potrzeb. Nie narzucamy konkretnego układu urbanistycznego i rozmieszczenia funkcji. Do naszego obiektu wjeżdżamy dwoma pochylniami na podziemny parking, z którego dostajemy się na obniżony do poziomu -1 plac. Tam znajduje się główne wejście do strefy podziemnej budynku. Antresolami schodzimy na poziom -2, gdzie umieściłyśmy biura, restaurację, przedszkole, mediatekę i kawiarnię. Od początku starałyśmy się stworzyć dobrą architekturę wpisującą się w teren, zachowującą walory historyczne, estetyczne i kulturowe miejsca. Potrzeby dzisiejszego świata i ludzi zmieniają się bardzo szybko, dlatego wykreowałyśmy wielofunkcyjną przestrzeń przyjazną dla użytkowników. Wolny plan daje swobodę rozwiązań – dzięki tej wariantowości możemy łatwo dostosować się do potrzeb deweloperów i inwestorów. Starałyśmy się także dopracować nasz projekt na każdym etapie tworzenia – zaczynając od zagospodarowania urbanistycznego, poprzez budynki wraz z dziedzińcami, małą architekturę (ławki, fontanny i miejsca na reklamy), a kończąc na detalach architektonicznych.

Idea urbanIstyczna

Projektowany Plan zagosPodarowania terenu

Iwona Sosna, Anna Maciejewska

rzut kondygnacji -1 1. biura 4. biura 2. restauracja 5. kawiarnia 3. Mediateka 6. przedszkole

Zgrany zespół to wzajemna motywacja do działania i kreatywnego myślenia, a w życiu prywatnym przyjaźń i wspólne zainteresowania. Te cechy łączą ze sobą studentki I roku, II stopnia architektury i urbanistyki na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Każda z nas jest osobą ambitną, ma silny charakter i łatwo się nie poddaje. Odzwierciedlają to nasze projekty. Dopracowujemy każdy element, tak aby obie strony były zadowolone i przekonane do pomysłu. Znamy swoje mocne i słabe strony, dzięki temu dobrze się uzupełniamy. Mamy do siebie bardzo duże zaufanie i to daje możliwość równego podziału obowiązków. Jesteśmy osobami aktywnymi, które nigdy się nie nudzą. Iwona – pasjonuję się sportami zimowymi a w szczególności narciarstwem. W wolnym czasie lubię obejrzeć dobry film. Ania – poza architekturą uwielbiam tańczyć i jeździć na rolkach. W chłodne wieczory wolę natomiast usiąść w domu z dobrą książką w ręku. Połączyło nas wspólne zainteresowanie podróżowaniem. Obie lubimy poznawać nowe kultury i podążać szlakiem dobrej architektury. Pozwala nam to rozwijać wyobraźnię i czerpać nowe inspiracje.

Builder

marzec 2015

Politechnika Śląska

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

KATEGORIA: KONCEPCJA REWITALIZACJI FORTU MOKOTÓW

projekt: FORT MOKOTóW zespół: WzA

II nagroda

Jerzy Marasek, Jakub Wysocki, Kacper Guranowski, Michał Ruman Politechnika warszawska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Wyjątkowość miejsca, jakim jest Fort Mokotów, naprowadziła nas na szczególny tok myślenia. Skupiliśmy się na emocjach i odczuciach panujących wewnątrz fortu, czyli na poczuciu bezpieczeństwa. Kierunek, w którym poszliśmy, odróżnia naszą koncepcję od typowego budynku biurowego. Prostota naszego projektu wynika przede wszystkim z naturalnego położenia ciekawych osi widokowych, uwydatniających oryginalną tkankę historyczną. Zdecydowaliśmy się na nowoczesną i delikatną formę, która, będąc pokryta szkłem, nie dominuje w negatywny sposób w zastanej przestrzeni. Budynek, pokrywając się zielenią, kiedyś dojrzeje do swojego położenia, tworząc dookoła galerii dodatkową warstwę, która w słoneczne dni będzie rzucała delikatny cień, dając wytchnienie pracownikom. Roślinność obecna na frontowym placu czy elewacji jest wykorzystana również w przestrzeni biurowej, co pozytywnie wpływa na nastroje panujące podczas pracy czy wypoczynku. Całość założenia składa się z dwóch brył przeciętych osią widokową. Wizualnie są one jednak połączone dwoma wysokimi na dwie kondygnacje holami, które delikatnie wprowadzają do kubatur. Również tutaj staraliśmy się wygospodarować przestrzeń biologicznie czynną w taki sposób, aby nie dominowała tych dwóch delikatnych wejść. Dlatego też zamiast oplatania ich roślinami, na jednym z nich stworzyliśmy „zielony użytkowy taras”. Mimo transparentnej elewacji zdajemy sobie sprawę, że najgłębsze części biur nie zostałyby właściwie doświetlone, dlatego oświetlenie tych newralgicznych miejsc gwarantują dwa przeszklone piony biegnące w środku przez wszystkie kondygnacje. Plac Broni, na którym aktualnie znajduje się parking, co przeczy pierwotnej idei tego miejsca, został przywrócony do swej historycznej formy, a następnie zaadaptowany na potrzeby koncepcji. Podobnie jak budynek, eksponuje on poprzez zaprojektowane podziały osie widokowe. Zieleń przed budynkiem została otoczona meblami miejskimi, przybliżając „Nowy Plac Broni” pracownikom kompleksu i mieszkańcom Mokotowa. Przestrzeń biurowa

Builder

Przestrzeń wypoczynkowa

Przestrzeń handlowa

Szczególnie wyróżnia pracę: delikatność w projektowaniu zabudowy, dopełniającej obiekty historyczne.

Zespół: WZA

Jerzy Marasek, Jakub Wysocki, Kacper Guranowski, Michał Ruman

49 Builder

Jesteśmy studentami II roku studiów inżynierskich na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Zanim rozpoczęliśmy współpracę, pierwsze kroki w konkursach stawialiśmy równolegle, jako dwa osobne zespoły. Z początkiem kolejnego roku na uczelni uznaliśmy, że jako 4-osobowa grupa o szerszym przekroju umiejętności jesteśmy w stanie więcej osiągnąć, nie tylko podczas nauki na wydziale, lecz również podczas projektowania. Każdy z nas realizuje się w innym rodzaju architektury, jednak wierzymy, że właśnie zróżnicowane podejście do projektowania jest naszym głównym atutem podczas wspólnej pracy nad nowymi koncepcjami. Ponadto wiara, że proces projektowania powinien być wspomagany nowoczesnymi technikami modelowania komputerowego, stała się naszą wspólna cechą, znacząco ułatwiając nam komunikację na każdym etapie pracy. Uważamy, że idea i początkowe założenia każdego budynku nie powinny tylko wpływać na jego wygląd i odczucia użytkowników, powinny również iść w parze z jego funkcjonalnością i aspektem praktycznym.

marzec 2015

Politechnika Warszawska

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

III nagroda

KATEGORIA: KONCEPCJA REWITALIZACJI FORTU MOKOTÓW

projekt: KONCepCJA ReWITALIzACJI FORTU MOKOTóW zespół: Re_struktura

Joanna Wiśniewska, Karolina Gilewska, Małgorzata Augustyniak Politechnika warszawska

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Builder

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

Doceniono własne badania i studia autorów pracy, w tym przeprowadzony przez nich wywiad środowiskowy, co pozwoliło najściślej odpowiedzieć na lokalne potrzeby, z dodaniem własnych propozycji.

Zgodnie z definicją rewitalizacji ważną rolę w tym procesie odgrywają ludzie, zwłaszcza lokalne społeczności. Często ich zdanie i akceptacja projektu decydują o powodzeniu inwestycji. Dlatego też analizy projektowe uzupełniłyśmy o wyniki ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców, dla których fort jest ważnym elementem miejsca ich zamieszkania. Dziś, mimo silnych powiązań z osiedlem, pozostaje on od niego odseparowanym. Te dwa fakty stały się dla nas sugestią, by stworzyć niewielkie, multifunkcyjne centrum, które dzięki połączeniu funkcji biurowych, kulturalnych, edukacyjnych, gastronomicznych i handlowych mogłoby tętnić życiem zarówno w tygodniu, jak i w weekendy. Podstawowym założeniem było przywrócenie historycznej geometrii fortu poprzez uwydatnienie jego osi oraz Placu Broni, znajdującego się w centralnym punkcie założenia. W tym celu część zabudowy współczesnej, znajdującej się obecnie w złym stanie technicznym, została zakwalifikowana do usunięcia, a pozostała – do rewitalizacji. Nowo projektowane budynki, modernizacja współczesnych obiektów oraz elementy małej architektury zaprojektowane zostały tak, by współgrać z historyczną zabudową, pozostając jednak jednoznacznie współczesne. W tym celu zaprojektowano obniżenie placu, pozwalające na stworzenie wydzielonej przestrzeni towarzyszącej pawilonowi, który, będąc w zagłębieniu, nie dominuje nad istniejącą architekturą. Ponadto wybrane zostały materiały, charakterystyczne dla dzisiejszej architektury – beton, stal i perforowana stal cortenowa, które nie konkurują z historyczną zabudową ceglaną. Proponowana przez nas koncepcja wprowadza nowe rozwiązania z poszanowaniem istniejącej tkanki historycznej i zieleni, nie tylko stanowiącej wartość dla mieszkańców, lecz również będącej ważnym elementem w skali miasta. Nowo powstałe przestrzenie publiczne, rozszerzenie funkcji i wprowadzenie różnorodnych form korzystania z nich, a także poprawienie komunikacji, pozwala na dotarcie do szerszej grupy odbiorców. Rewitalizacja łączy w sobie spełnienie potrzeb mieszkańców osiedla Wyględów, a także wymagania rynku. Tworzy w ten sposób multifunkcyjny kompleks, funkcjonujący zarówno jako miejsce pracy, jak i wypoczynku.

marzec 2015

51 Builder

Zespół: Re_Struktura

Joanna Wiśniewska, Karolina Gilewska, Małgorzata Augustyniak Politechnika Warszawska

Na co dzień jesteśmy studentkami Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej oraz zdobywamy doświadczenie w warszawskich pracowniach. Mimo różnych umiejętności i zainteresowań, razem tworzymy zespół re_struktura, w którym wzajemnie się uzupełniamy. Łączy nas wspólna pasja i podejście do projektowania. W architekturze ważna jest nie tylko idea i forma projektowanego obiektu, lecz także jego spójność z otoczeniem. W projektowaniu równie istotne są dla nas aspekty społeczne, ponieważ żyjemy w czasach, w których świadomość odbiorców architektury jest coraz większa. Chcą oni mieć realny wpływ na jej kształtowanie. Uważamy, że zadaniem architekta jest umożliwienie ludziom współtworzenia miejsca ich zamieszkania, pracy czy rekreacji, ponieważ architektura nie istnieje sama dla siebie i poza nielicznymi wyjątkami nie jest tylko dziełem sztuki. Jest tworzona przede wszystkim dla ludzi i dla zapewnienia komfortu ich życia. Świat dzisiejszej architektury, pomimo szybko rozwijających się technologii, ograniczony jest przez różne czynniki, takie jak istniejąca zabudowa, przepisy prawa czy wymagania inwestorów. Jednak dla nas każde ograniczenie jest nowym wyzwaniem, które można przeobrazić w pretekst do stworzenia czegoś wyjątkowego.

Młodych ArchiteKtów edycja ii

2014

wyróżnienie

projekt: GRA_M Katarzyna Bartel, Marta Jasińska, Magdalena Koczewska, Magda Stępniak uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

orGAniZAtor KonKursu

PArtner strAteGicZny

MecenAsi PoLsKieJ ArchiteKtury 2014, PArtnerZy ii edycJi KonKursu

Idea polega na stworzeniu miejsca spotkań i pracy, dającego wytchnienie w codziennym biegu. Projekt ma na celu wprowadzenie odwiedzających Fort Mokotów w GRĘ, rozgrywającą się na płaszczyźnie ideologicznej oraz przestrzennej. Wielopoziomowa struktura w swej złożoności oferuje ścieżkę krajoznawczą do eksploracji obszernego terenu. Po pierwszych krokach odwiedzającego zaskakuje widok bujnie zarośniętych pagórków z subtelną zabudową. Te drobne bryły w rzeczywistości są osadzone na głównym korpusie budynku zasypanym ziemią. Zabieg ów dzieli budynek na dwie strefy: zakryta mieści pomieszczenia handlowe, gastronomiczne i biurowe; część odkryta stanowi hotel z wolno stojącymi jednostkami po zachodniej i modułowe biura po wschodniej stronie budynku. Wychodząc naprzeciw ludzkiej potrzebie obcowania ze SZTUKĄ i NATURĄ, głównym motywem organizującym program użytkowy uczyniłyśmy GRĘ oraz MUZYKĘ. Budynek zawiera m.in. audytorium, przestrzeń klubową i wytwórnie muzyczne. Dopełnieniem muzycznej kompozycji przestrzeni są małe wieże rozsiane na terenie fortu, wewnątrz których można w odosobnieniu słuchać muzyki. Dodatkową atrakcję, ale i wyzwanie, stanowi niebanalny sposób dostania się do wież – przygoda wspinaczkowa po ich konstrukcji. Centralnym miejscem spotkań mianowano historyczny Plac Broni, będący kontynuacją przestrzeni koncertowych. Dzięki wykorzystaniu specjalistycznych rozwiązań Partnerów Konkursu zaprojektowany budynek dąży do maksymalnej samowystarczalności i energooszczędności.

52 Builder

KATEGORIA: KONCEPCJA REWITALIZACJI FORTU MOKOTÓW

AUTORKI:

marzec 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

KonKurs dla

W projekcie unikalne jest to, że nie ginie w nim funkcja historyczna dzięki delikatnie zarysowanej, przeniesionej na nowe realia funkcji radiostacji. Duży plus za ideę i studia historyczne, nieodłączne w przypadku projektowania w otoczeniu zabytkowym.

Katarzyna Bartel, Marta Jasińska, Magdalena Koczewska, Magda Stępniak

53 Builder

Magda, Magda, Marta i Kasia: 3M + K. Cztery poznanianki, od trzech lat z zapałem studiujące architekturę na wydziale Architektury i Wzornictwa Uniwersytetu Artystycznego. Dzięki różnym pasjom i poglądom ich relacja jest silnie inspirująca, choć bywa burzliwa. Cztery żywioły. Kasia – z płomienną pasją broniąca praw zwierząt, w wolnych chwilach śpiewająca; Marta – nucąca tylko pod prysznicem, fotoreporterka i stała bywalczyni koncertów muzyki rockowej z lat 70. Magda K. – bujająca w obłokach pianistka, eksploratorka Skandynawii; Magda S. – twardo stąpająca po ziemi, ceniąca bliskość natury, entuzjastka muzyki etnicznej. Połączyło je porozumienie na płaszczyźnie wspólnego spędzania czasu i projektowania. Razem chcą poznawać świat i czerpać impulsy do tworzenia. Dzięki połączeniu temperamentów i wrażliwości, zwróciły uwagę na różnorodne aspekty projektowanej przestrzeni, co dało szeroką perspektywę i wnioski z analizy miejsca. Elementem spajającym bezspornie stała się kulturotwórcza rola miejsca. Jako środek do tego posłużyła dziedzina szczególnie bliska każdej z nich – MUZYKA. Projektowanie jako aktywność oraz muzyka jako tło sprawiają, że ich życia i wspólna praca są niezwykle barwne.

marzec 2015

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu