Builder_01_2015

Polski biznes w budownictwie Builder

1 STYCZEŃ 2015

Nr

Rok XIX (210) 5zł (w tym 8% VAT)

NR 1 5(202) (210)MAJ STYCZEŃ 2014 2015

program rewitalizacji polskich miast

WIODĄCY WIODĄCY miesięcznik miesięcznik dladla budownictwa, budownictwa, architektury architektury i biznesu i bi

SYSTEMY modułowe abc INWESTYCJE polski flyspot KONSTRUKCJE CIĘGNOWE w realizacjach

OPROGRAMOWANIE

DLA BUDOWNICTWA i

$/$!4%+ "2!. /79 349#:%®

3TADION /LIMPIJSKI W "AKU MODEL 4EKLA 3TRUCTURES I WIZUALIZACJA

www.ebuilder.pl

Warto być optymistą

Piotr Chełkowski

Członek Zarządu, Dyrektor Zarządzający DOKA Polska

Dobra robota zaczyna się od dobrego materiału!

Patryk Bianga

.U]\V]WRI :LHWHVND

ODW Z EUDQĪ\

ODW Z EUDQĪ\

0LFKDá 2OV]HZVNL

ODW Z EUDQĪ\

idealna do obróbek blacharskich ekstremalnie elastyczna i bezbarwna doskonale mostkuje pęknięcia do stosowania: przy zastoinach wody w deszczu i śniegu w temperaturze od -10°C do +40°C PRODUKT REKOMENDOWANY PRZEZ POLSKIE STOWARZYSZENIE DEKARZY www.tytan.pl www.mistrzowietytana.pl

styczeń 2015

Builder

Fot. arch. A. Rotter

8 „W zarządzaniu chodzi o to, by wszyscy bez wyjątku wiosłowali z lekkością�

Warto być optymistą

28

Rozmowa z Piotrem Chełkowskim, Członkiem Zarządu, Dyrektorem Zarządzającym Doka Polska Sp. z o.o.

"):.%3 "5$/7.)#47/ !2#()4%+452!

KOMENTARZ Czas wyczekiwania YWIAD W Rentowność na celowniku

30 34

Z ARZÄ„DZANIE FIRMÄ„ Ukryty syndrom transformacji Marcel Klimczak Fot. arch. SITA Zielona Energia

Fot. M. Mackiewicz

36

3934%-9 MODU�OWE ABC ).7%349#*% POLSKI FLYSPOT +/.3425+#*% #)§'./7% W REALIZACJACH

WARTO BYĆ OPTYMISTĄ

OPROGRAMOWANIE

DLA BUDOWNICTWA i˜Œ�‡ˆ•

$/$!4%+ "2!.Œ/79 349#:%Ž

3TADION /LIMPIJSKI W "AKU MODEL 4EKLA 3TRUCTURES I WIZUALIZACJA

PIOTR CHEĹ KOWSKI

CZĹ ONEK ZARZÄ„DU, DYREKTOR ZARZÄ„DZAJÄ„CY DOKA POLSKA

38

F INANSOWANIE Projekty hybrydowe – PPP z unijnym wsparciem

Z AMÓWIENIA PUBLICZNE Raşąco niska cena Ewa ŝak

Piotr Popa Fot. arch. ÄŒeskĂŠ drĂĄhy

OBIETY W BUDOWNICTWIE K Kobieta teş moşe być budowlańcem!

I NWESTYCJE Inwestycja wysokich lotĂłw Grzegorz PrzepiĂłrka

Rozmowa z Czesławem Nierzwickim, Dyrektorem Handlowym Grupy Góraşdşe

26

yÂ’ÂŽĂŞ p ĂŞĂ‚Â˘ÂĄÂŞĂƒĂŞÂĽÂ?Â ĂŞĂ‚ÂšĂŞÂ—ÂœÂ?ĂŞÂ¨ĂœĂŞ}h{Ăƒ

program rewitalizacji polskich miast

INFORMACJE

Dariusz Blocher, Prezes ZarzÄ…du Budimex SA

24

i˜ŒÂ?‡ˆ• z{€j l ꢪ¥¼

u•

Zofia Bolkowska

BIZNES 18

&EDERICO 4ONETTI program NOWY $YREKTOR :ARZ–DU rewitalizacji polskich miast ,AFARGE W 0OLSCE

0OLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Fot. M. Braszczynski

12

APORT R Wzrost niĹźszy od oczekiwanego

Fot. arch. Doka Polska

8

Piotr Chełkowski, Członek Zarządu, Dyrektor Zarządzający Doka Polska

42 24 POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE Sukces ma wiele imion

RYNKI, KONTRAKTY, PIENIÄ„DZE Czeskie przebudzenie Milan Wenit, Justyna Ĺ mĂ­dovĂĄ

Ty­tuł i sta­tu­et­ka przy­zna­ wa­n e przez Re­d ak­c ję i Ra­dę Pro­gra­m o­w ą mie­ sięcz­n i­k a „Bu­il­d er” fir­ mom, or­g a­n i­z a­cjom i ich sze­f om za szcze­g ól­n e osią­gnięcia i ugrun­to­wa­ną po­z y­cję w bran­ż y bu­dow­ la­nej oraz oso­bom, któ­r e sw o­ją do ­t y ch­c z a­s o w ą dzia ­łal­n o ­ś cią w y ­w ar ­ł y zna­czą­cy wpływ na roz­wój pol­skie­go bu­dow­nic­twa.

Builder Awards

GALA BUILDERA Finał XII edycji 12 lutego 2015 roku Warszawa, Multikino Złote Tarasy

Serdecznie zapraszamy do udziału firmy wykonawcze, deweloperskie, producenckie, projektowe oraz firmy i instytucje spoza branży budowlanej wspierające jej rozwój.

wy­r óż­nie­nie przy­zna­wa­ne przez mie­sięcz­nik „Bu­il­der” fir­mom i in­sty­tu­cjom spo­za bran­ż y bu­dow­la­nej, któ­ rych działal­ność i świad­czo­ne usłu­gi wspie­ra­ją roz­wój branży bu­dow­la­nej i działa­ją­cych w niej firm. Ka­pi­tu­ła bie­rze pod uwa­gę do­stęp­ność pro­duk­tu lub usłu­gi, no­wa­tor­stwo, do­sto­so­wa­nie do wy­mo­gów branży bu­dow­la­nej, po­trzeb klien­tów i zmie­nia­ją­ce­go się ryn­ku, a tak­że re­la­cje fir­ma – klient.

W ramach programu PROMU­ JEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ uhonorowani zostaną wybitni polscy architekci i konstruktorzy oraz Laureaci II edycji konkursu dla młodych architektów. (Więcej o konkursie na www.ebuilder.pl

Konkurs dla

Młodych Architektów edycja II

2014

ORGANIZACJA: Redakcja miesięcznika „Builder” | builder@pwbmedia.pl, tel. 22 853 06 77 wew. 121

www.ebuilder.pl

wy­r óżnie­nie przy­zna­wa­ne przez Re­dak­cję i Ra­dę Pro­gra­ mo­wą mie­sięcz­ni­ka „Bu­il­der” fir­mom z bran­ż y bu­dow­la­ nej za dy­na­micz­ny roz­wój i osią­gnię­tą po­z y­cję na ryn­ku bu­dow­la­nym oraz me­ne­dże­r om tych firm za sku­tecz­ne za­rzą­dza­nie i suk­ce­sy ryn­ko­we. BU­DOW­L A­NA FIR­MA RO­KU jest jed­no­cze­śnie no­mi­na­cją do sta­tu­et­ki POL­SKI HERKU­LES w ro­ku na­stęp­nym.

styczeń 2015

[Fot. arch. T. Rudzki

Builder

59 Konstrukcje cięgnowe należą do bardzo ekonomicznych i nowoczesnych konstrukcji inżynierskich. Jest wiele ciekawych przykładów ich zastosowania.

BUDOWNICTWO

59

Stalowe konstrukcje cięgnowe Szymon Pałkowski

46

Rewitalizacja bloków z wielkiej płyty program rewitalizacji Klaudiusz Fross

50

polskich miast

Regiony o finansowaniu Wiesław Raboszuk

52

ęstożebrowe – przegląd G rozwiązań konstrukcyjnych stropów

Informacje KADEMIA BIM A Klasyfikacja budowlana w BIM Andrzej Tomana, Michał Juszczyk

80

BIM 2014 – raport subiektywny Paweł Wierzowiecki

82

BIM znaczy inspiracje Grzegorz Przepiórka

Fot. K. Fross

program rewitalizacji polskich miast

Fot. Pline

RYNEK

Fot. arch. Moduł System

44

70 74

62

Modułowe ABC Piotr Grodecki

OPROGRAMOWANIE DLA BUDOWNICTWA

dodatek branżowy

84

E DUKACJA IT Know-how. IT w praktyce

87

ROGRAMY DLA P KONSTRUKTORÓW Orgadata – mistrz innowacji!

88

Edytor Wykazów Zbrojenia – przydatne narzędzie konstruktora Wojciech Kazek

90

Tu warto być

OPROGRAMOWANIE

Zbigniew Pająk

DLA BUDOWNICTWA i

56

poszukiwaniu nowych W nawierzchni Danuta Burzyńska

Fot. arch. Construsof

Fot. arch. Happa

$/$!4%+ "2!. /79 349#:%®

68

PREZENTACJA Z OKŁADKI Polskie projekty w Tekla Global BIM Awards 2014 Tomasz Olszewski, Radosław Sporysz, Marek Urzoń, Jan Filipiak

3TADION /LIMPIJSKI W "AKU MODEL 4EKLA 3TRUCTURES I WIZUALIZACJA

OD REDAKCJI

Czy zdarza Ci się mylić delegowanie z wydawaniem poleceń? Oddawać odpowiedzialność bez oddawania decyzyjności i zasobów? Mylić własne doświadczenie i wiedzę merytoryczną z wiedzą i doświadczeniami menedżerskimi? Traktować procedury i normy jako zbędną i męczącą „biurokrację”?

Nieumiejętnie wyznaczać priorytety decyzji i działań? Utożsamiać „motywowanie” pracowników z „wynagrodzeniem finansowym”? Spontanicznie i pod wpływem emocji reagować na problemy? Drogi Czytelniku, jeśli choć na niektóre z powyższych pytań odpowiedziałeś twierdząco – od Nowego Roku uważnie czytaj „Buildera”. Zapraszamy do lektury nowego cyklu (str. 34) przeznaczonego dla menedżerów, poświęconego ich rozwojowi, który wpływa na rozwój i sukcesy firmy. Wskażemy trudności firm szybko się rozwijających i poszukamy recepty na ich rozwiązanie. Zachęcimy menedżerów do zmiany sposobu myślenia i do uważniejszego przyglądania się pewnym pojęciom, które błędnie interpretowane hamują rozwój biznesu zamiast, jak się powszechnie sądzi, go przyspieszać.

Wyzwaniem są już nie tylko nowe produkty i ich jakość czy problemy technologiczne, konstrukcyjne oraz projektowe, lecz także kwestie związane z zarządzaniem kadrą, firmą, projektami i procesem inwestycyjnym. Wyzwaniem pozostaje również analizowanie rynku pod kątem różnych branż i aspektów oraz poszukiwanie możliwości finansowania inwestycji budowlanych i działań wpływających na rozwój firm. „Builder” wkracza więc w Nowy Rok z nowymi wyzwaniami i pomysłami, do których odkrycia zachęcam.

Danuta Burzyńska Redak tor Naczelna

W imieniu redakcji, Rady Programowej i wydawnictwa życzę Państwu wszelkiej pomyślności, optymistycznych myśli, kreatywnych pomysłów, efektywnych działań i udanych realizacji!

Builder

6

styczeń 2015

Zapraszamy do lektury!

Żadna firma nie może dziś funkcjonować autarkicznie, nikt nie jest w stanie wykonać wszystkiego samodzielnie.

Partnerskie podejście buduje wzajemne zaufanie, a w biznesie budowlanym to podstawa. sukces ma wiele imion Jerzy Krawczyk Prezes Budrem Group

polski biznes w budownictwie

str. 20

BIM jest obecnie najgorętszym – obok zmiany ustawy „Prawo zamówień publicznych” – tematem w branży budowlanej. Zagadnienie to, powszechnie już znane w większości cywilizowanych krajów, przez ostatnie lata niemal uszło uwadze polskich budowlańców, pozostawiając Polskę białą plamą na światowej mapie wdrożeń nowoczesnych rozwiązań wspomagania zarządzania procesem budowlanym.

Popularne w innych krajach systemy modułowe w Polsce napotykają ogromne bariery rozwoju.

A szkoda, bo proponowane u nas rozwiązania nie tylko nie ustępują, ale nawet przewyższają technologicznie rozwiązania systemów modułowych typu abc w krajach, w których są one powszechnie stosowane.

BiM 2014 – raport subiektywny Paweł Wierzowiecki Prezes Graph’it Studio Sp. z o.o.

Modułowe abc

Dobrze zaprojektowana kładka jest nie tylko starannie wkomponowana w otoczenie, lecz także ukształtowana w sposób ergonomiczny. W celu osiągnięcia tych efektów i wyeliminowania błędów projektowych oraz usprawnienia procesu projektowego istotna jest znajomość wytycznych dotyczących architektonicznego i estetycznego kształtowania kładek dla pieszych.

systemy oparte o prostopadłościan

KładKi dla pieszych

dr inż. arch. Piotr Grodecki Politechnika Warszawska

Wytyczne projektowania architektonicznego

budownictwo oprogramowanie dla budownictwa

str. 80

str. 62

dr inż. Marek Pańtak Katedra Budowy Mostów i Tuneli Politechnika Krakowska

architektura i design

str. 20

Specjaliści techniki deskowań.

Nieważne jak wysokie są Twoje wymagania systemy wspinające Doka wyniosą Cię bezpiecznie i wysoko.

Dzięki wieloletniemu doświadczeniu zdobywanemu latami na całym świecie staliśmy się ekspertami w budowie drapaczy chmur. Za każdym razem przygotowujemy dla Was optymalne rozwiązania obejmujące cały proces budowy od przygotowania po zamknięcie. Nasze propozycje łączą w sobie opłacalność z najwyższymi standardami bezpieczeństwa. .

d

o

k

a

.

c

o

m

/

h

iW w g i w hę

wrc

ie

si j

ne

f

o

r

m

a

c

j

ni

a

:

Osłona wiatrowa Xclimb 60 Deskowanie samowspinające SKE plus Deskowanie samowspinające Xclimb 60

Platforma SCP System barierek XP

twitter.com/doka_com facebook.com/dokapolska youtube.com/doka www.doka.com/highrise www.doka.pl

wspieramy innowacyjność, ponieważ wierzymy, że lepiej jest konkurować pomysłem i technologią niż ceną.

Fot. Adam Rotter

Członek Zarządu, Dyrektor Zarządzający DokA Polska

Piotr Chełkowski

wArto być oPty mis tą

G.P.: Czego możemy się jeszcze obawiać w 2015 roku? Gdzie Pana zdaniem znajdują się obszary największych ryzyk?

P.Ch.: Problemem branży budowlanej od dłuższego czasu są liczne upadłości firm oraz długie cykle płatności. Praktycznie ponad 20% wszystkich upadłości stanowią bankructwa firm budowlanych, a branż mamy o wiele więcej niż cztery czy pięć. Z kolei średni cykl płatności w relacjach pomiędzy firmami budowlanymi wynosi około pół roku, czyli jest o ponad 100 dni dłuższy niż w pozostałych gałęziach gospodarki. I w tym obszarze są największe ryzyka szczególnie dla dostawców, którzy są uzależnieni od kondycji finansowej i możliwości płatniczych firm wykonawczych.

Największym ryzykiem dla każdej firmy jest utrata płynności finansowej, a to ryzyko bardzo rośnie w sytuacji, gdy podejmiemy współpracę z kontrahentem, który nie będzie w stanie nam zapłacić. Dlatego aby to ryzyko minimalizować, musimy stawiać na współpracę z firmami o stabilnej sytuacji finansowej, których całe szczęście na rynku jest wystarczająca ilość.

G.P.: Jak w tych trudnych warunkach utrzymać klientów? Co więcej, jak zainteresować nowych? I czy firmie Doka się to udaje?

P.Ch.: Klienci oczekują profesjonalnej i kompleksowej obsługi. Jeśli chodzi o specyfikę rynku firm zajmujących się dostawą deskowań, to firmy wykonawcze, które są naszymi klientami liczą na partnerskie podejście dostawcy polegające na tym, że naszej roli nie ograniczamy tylko do dostawy sprzętu, lecz staramy się zrobić wszystko, żeby budowa, na której wspólnie pracujemy była sukcesem zarówno naszym, jak i naszego klienta. I jeżeli od samego początku współpracy obie firmy przyjmą taką optykę, to współpraca przebiega w ten sposób, że po zakończeniu danej budowy mamy propozycję kontynuacji na kolejnym projekcie.

Systemy deskowań Doka sprawdzają się na całym świecie. Cieszymy się, że również na wymagającym polskim rynku mamy sporą bazę stałych klientów, a w ostatnim czasie rozpoczęliśmy współpracę z firmami, które nigdy nie stosowały deskowań naszej firmy.

G.P.: Które z obecnych rozwiązań firmy DOKA potencjalni klienci powinni mieć szczególnie na uwadze?

P.Ch.: Doka od początku działalności aktywnie wspiera bezpieczeństwo realizacji projektu poprzez optymalizację i podniesienie ergonomii systemów szalunkowych. Firma wprowadziła systemy zabezpieczeń do wszystkich typów deskowań, od

G.P.: Jedną z kart przetargowych w staraniu o klienta mogą być na pewno konkretne doświadczenia. Niedawno w wypowiedzi dla „Buildera” wspomniał Pan o udziale Doki w budowie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. Przy realizacji jakich jeszcze inwestycji Doka mogła wykazać się w ostatnim czasie?

Na jakich budowach firma jest obecna dzisiaj?

P.Ch.: Doka Polska prowadzi swoją działalność w Polsce poprzez cztery biura regionalne wyposażone w magazyny sprzętu – w Zielonce koło Warszawy, w Gdańsku, w Katowicach i we Wrocławiu. W każdym regionie prowadzimy ciekawe projekty.

Trudno wymienić tutaj wszystkie budowy, ale na pewno wypada przekazać informację o większych realizacjach, a spośród nich na szczególną uwagę zasługuje budowa największego centrum handlowego w Poznaniu – CH Posnania. Kompleksowo w zakresie dostawy deskowań obsługujemy budowę dwóch dużych spalarni śmieci – w Poznaniu i w Szczecinie.

W centrum Gdańska prowadzimy kompleksową obsługę w zakresie de-

styczeń 2015

P.Ch.: Wojna cenowa nie byłaby nieunikniona, gdyby zamawiający w przetargach stosowali oprócz ceny kryteria premiujące jakość wykonania i gdyby można było swobodnie zaprezentować klientowi zamówienie alternatywne w stosunku do dokumentacji pierwotnej. Wojen cenowych można by uniknąć, gdyby firmy konkurowały rozwiązaniem technicznym i pomysłem, innowacją. Jako Doka Polska staramy się właśnie takie podejście proponować naszym klientom. Chętnie angażujemy się w projekty, gdzie jest możliwość zoptymalizowania pierwotnych założeń projektowych, co przekłada się na oszczędności w robociźnie i w sprzęcie, a zatem daje wykonawcom szansę skrócenia harmonogramu robót, dzięki zastosowaniu systemów Doka.

najczęściej stosowanych barierek ochronnych, przez pomosty K i M, aż po schodnie i drabinki XS. Obecnie Doka dostarczyła na kilka pierwszych budów w kraju zaawansowany system platform roboczych Xsafe plus. Jest to kompletne rozwiązanie podnoszące maksymalnie poziom bezpieczeństwa i komfortu pracy, przystosowane do użycia ze wszystkimi systemami deskowań pionowych: ramowych i dźwigarowych oraz systemami słupowymi.

Doka stale poszerza swoją wiedzę związaną z badaniami i rozwojem w takich obszarach jak nowe metody i technologie budowy, technologie betonu i jakość jego powierzchni, materiałoznawstwo, projektowanie systemów oraz optymalizacja procesów.

Aby zoptymalizować technologie wczesnego rozszalowania, Doka wprowadza na rynek innowacyjne rozwiązanie – nowoczesny system monitoringu przyrostu wytrzymałości betonu w czasie rzeczywistym, o nazwie Concremote.

W ofercie firmy Doka jest szeroka gama nowej generacji systemów samowznoszących, które zapewniają najwyższe bezpieczeństwo pracy, wszechstronność zastosowań oraz rozwiązania specjalnie przystosowane do trzonów i budowli z ograniczonymi warunkami przestrzennymi na zewnątrz.

9

Piotr Chełkowski: Jest to drugi prorok siedmiolatki 2014-2020 pro różnorodgramu dofinansowania różnorod nych projektów w Polsce przez Unię Europejską i spodziewamy się, że zwłaszcza w drugim półroczu sporo projektów z fazy przygotowawczej przejdzie w etap realizacji. Tym samym liczymy, że będzie więcej niż w roku ubiegłym pracy również dla firm wykonawczych i dostawców.

I wszystko wskazuje na to, że dobre tendencje wzrostu rynku utrzymają się w kolejnych latach.

Tak więc jako Doka Polska u progu nowego roku jesteśmy pełni optymizmu co do perspektyw rynkowych.

Sądzimy, że projektów będzie coraz więcej, i to zarówno w infrastrukturze, jak i w kubaturze. Powstaje jednak pytanie, czy w związku z większą podażą robót wzrosną ceny w budownictwie, co dla uzdrowienia sytuacji wielu firm byłoby wskazane.

Trudno tutaj być hurraoptymistą, ale umiarkowanym optymistą warto być.

Osobiście zakładam, że ceny powinny mieć tendencję wzrostową ze względu na wzrost wolumenu robót na rynku.

G.P.: Czy wojny cenowe w obecnych, bardzo konkurencyjnych warunkach rynkowych są nieuniknione?

Builder

Grzegorz Przepiórka: Rozpoczęliśmy rok 2015 w budownictwie. Z jakimi oczekiwaniami wkracza w niego firma Doka?

magające wszechstronną obsługę prowadzonych przez nas budów.

Wspieramy innowacyjność, ponieważ wierzymy, że lepiej jest konkurować pomysłem i technologią niż ceną.

G.P.: Doka nieustannie rozwija swój potencjał logistyczny. Mam na myśli tutaj przede wszystkim inwestycje w Bydgoszczy i w Warszawie. Jak idzie ich realizacja?

P.Ch.: Jeśli rozmawiamy o patencie na zarządzanie, to uważam, że kluczowe jest zorientowanie na zadania przy równoczesnej dbałości o atmosferę w zespole. Istotne są tutaj proporcje. Zbytnia dbałość o atmosferę, niejako zamiast troski o realizację powierzonych zadań, może prowadzić na manowce – taka firma na pewno popadnie w kłopoty.

Natomiast zorientowanie tylko na zadania za wszelka cenę, bez liczenia się z ludźmi, może dać krótkotrwałe sukcesy, ale nie zapewni długotrwałego rozwoju firmy, ponieważ zabraknie poczucia więzi członków zespołu zarówno ze sobą nawzajem, jak i z firmą. Jestem przekonany, że każdy człowiek ma wiele talentów, a rolą menedżera jest powierzenie osobom pracującym w firmie zadań adekwatnych do ich zdolności.

Brak odpowiednich umiejętności, zaangażowania ze strony pracowników, przekłada się na brak optymalnych wyników całego zespołu.

To tak, jakby bramkarzowi kazać być napastnikiem lub odwrotnie. Ważne jest budzenie w zespole poczucia, że praca każdej osoby i każdego działu przyczynia się do wypracowywania wspólnego efektu pracy. W każdym zespole są napięcia pomiędzy działami, chodzi o to, by te napięcia miały jeden cel – sukces firmy.

Klasycznym przykładem tego typu napięć jest spór pomiędzy działem produkcji i działem sprzedaży w firmie produkującej samochody – dział produkcji najchętniej produkowałby jeden model w tym samym kolorze,

G.P.: Sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstwa zależy od bardzo wielu czynników, w tym od zarządzania. Jaki jest Pana patent na zarządzanie?

P.Ch.: Nowe Centrum Logistyczne Doka w Bydgoszczy jest w trakcie budowy. Przewidujemy rozpoczęcie działań operacyjnych na przełomie III i IV kwartału 2015 roku. Jeśli zaś chodzi o inwestycję w Warszawie, to na naszej działce o powierzchni około sześciu hektarów w rejonie mostu Marii Curie Skłodowskiej obecnie projektujemy nową siedzibę wraz z centrum logistycznym.

Przewidujemy uzyskanie pozwolenia na budowę jeszcze w tym roku, a następnie ogłosimy przetarg na wyłonienie generalnego wykonawcy pełnego zakresu prac związanych z realizacją wszystkich obiektów.

G.P.: Czy oprócz inwestycji w logistykę Doka podejmuje inne działania organizacyjne, by optymalnie wykorzystać możliwości, jakie niesie perspektywa unijna 2014-2020?

P.Ch.: Prowadzimy systematyczne szkolenia dla wszystkich działów w firmie, a w szczególności dla Działu Handlowego i Działu Technicznego.

Szkolenia odbywają się zarówno w kraju, jak i w siedzibie firmy w Austrii, co zapewnia nam możliwość skorzystania z zaplecza technicznego koncernu Doka oraz wymianę doświadczeń i pomysłów z kolegami i koleżankami z innych krajów.

Ponadto inwestujemy w nowe oprogramowanie i wprowadzamy nowe systemy software'owe, wspo-

Most w Nowym Sączu

Dźwigary H20 Eco

a dział sprzedaży chciałby jak najwięcej modeli we wszystkich możliwych kolorach, zgodnie z życzeniami klientów. Jeśli firma będzie produkowała tylko jeden model w jednym kolorze, to przegra w walce konkurencyjnej na rynku i zbankrutuje, a jeśli będzie produkować zbyt wiele modeli we wszystkich możliwych kolorach, to koszty produkcji przerosną możliwości sprzedaży i efekt będzie taki sam. Analogiczne sytuacje są w firmach w wielu branżach, nie wykluczając budownictwa.

Rolą menedżera jest posiadanie wizji i wskazywanie zespołowi właściwego kierunku działań, tak – aby firma, jak żaglowiec, płynęła optymalnym kursem w kierunku rozwoju.

Jeśliby porównać firmę do łódki bez żagli, tylko wyposażonej w wiosła, to w zarządzaniu chodzi o to, by wszyscy bez wyjątku wiosłowali z lekkością, bez zbędnego wysiłku, ochoczo, a nawet ze spontanicznym śpiewem, i żeby firma płynęła z rekordową prędkością z szansami na mistrzostwo świata.

G.P.: Czego przede wszystkim należy życzyć firmie Doka w Nowym Roku?

P.Ch.: Nawiązując do poprzedniego pytania, to pomyślnych wiatrów.

A tak naprawdę to tego, czego można życzyć również wszystkim czytelnikom magazynu „Builder” – żeby rok 2015 był lepszy od poprzedniego, jeśli chodzi o ilość i wartość realizowanych w Polsce budów we wszystkich segmentach rynku i oby ta tendencja utrzymała się w kolejnych latach.

Chcielibyśmy również życzyć naszym obecnym i przyszłym klientom jak najlepszej kondycji finansowej, komfortowej płynności oraz otwartości na nowe rozwiązania i technologie.

Kiedy działamy w warunkach sprzyjającego rynku, to do nas należy, by ciężką pracą osiągnąć założone cele i satysfakcję naszych partnerów biznesowych.

G.P.: Dziękuję za rozmowę.

Podpory Eurex 20 Eco

Fot. arch. Doka Polska

styczeń 2015

10 Builder

skowań budowy biurowca Tryton o powierzchni 23,7 tys. m² stropów i o wysokości 49 m. Ponadto należy wspomnieć o modernizacji dworca kolejowego w Bydgoszczy, również wykonywanej w całości z użyciem deskowań systemu Doka, jak i o budowie kilku mostów, w tym w Nowym Sączu – w technologii nasuwu – oraz w Toruniu.

)LUPD %UXN %HW ฤ ZLร WXMH OHFLH G]LDรฏDOQRฤ FL OLVWRSDGD U WR V]F]HJรถOQ\ PRPHQW Z KLVWRULL ฤ UP\ %UXN %HW 7HJR GQLD Z SRGQLRVรฏHM DWPRVIHU]H L WRZDU]\VWZLH ]QDPLHQLW\FK JRฤ FL RGE\รฏ\ VLร XURF]\VWRฤ FL URF]QLFRZH ] RND]ML OHFLD MHM G]LDรฏDOQRฤ FL 1LH ]DEUDNรฏR SRGVXPRZDรฑ QDJUรถG L Z\Uรถฤ QLHรฑ RUD] SRG]Lร NRZDรฑ ZV]\VWNLP W\P NWรถU]\ SU]\F]\QLOL VLร GR UR]ZRMX L VXNFHVX ฤ UP\ %UXN %HW

3UH]HV ]DU]ร GX %UXN %HW .U]\V]WRI :LWNRZVNL

: OLVWRSDGRZ\ ZLHF]รถU VDOD 7HDWUX Z VLHG]LELH %UXN %HW Z 1LHFLHF]\ Z\SHรฏQLRQD E\รฏD GR RVWDWQLHJR PLHMVFD 8URF]\VWร JDOร ] RND]ML RNUร JรฏHJR MXELOHXV]X UR]SRF]ร รฏD SUH]HQWDFMD ฤ OPX SRGVXPRZXMร FHJR WU]\ GHNDG\ G]LDรฏDOQRฤ FL SU]HGVLร ELRUVWZD : GRVNRQDรฏ\ VSRVรถE SU]HGVWDZLรฏ RQ KLVWRULร SRZVWDQLD ฤ UP\ %UXN %HW RG PDรฏHJR ]DNรฏDGX U]HPLHฤ OQLF]HJR SU]H] ID]ร MHM LQWHQV\ZQHJR UR]ZRMX Dฤ GR VWDQX DNWXDOQHJR Z NWรถU\P SRFKZDOLร VLร PRฤ H ]DNรฏDGDPL SURGXNF\MQ\PL OLQLDPL WHFKQRORJLF]Q\PL L ฤ UPRZ\PL ELXUDPL VSU]HGDฤ \ 3UH]HV =DU]ร GX .U]\V]WRI :LWNRZVNL ZLWDMร F JRฤ FL SRG]Lร NRZDรฏ ZV]\VWNLP ]D ZVSรถรฏSUDFร ZVSDUFLH L ]DXIDQLH MDNLP REGDU]DOL ฤ UPร SU]H] ZV]\VWNLH WH ODWD 3U]HGVWDZLรฏ WDNฤ H SODQ\ ฤ UP\ QD QDGFKRG]ร FH PLHVLร FH Zฤ UรถG NWรถU\FK QD V]F]HJรถOQร XZDJร ]DVรฏXJXMH ZSURZDG]HQLH QD U\QHN QLH]Z\NOH QRZRF]HVQHM VHULL SURGXNWรถZ )RWROLQH Eร Gร FHM Z\QLNLHP ]DVWRVRZDQLD XQLNDOQ\FK UR]ZLร ]Dรฑ WHFKQRORJLF]Q\FK :ฤ UรถG ]JURPDG]RQHM SXEOLF]QRฤ FL QLH ]DEUDNรฏR SU]HGVWDZLFLHOL ZรฏDG] SDรฑVWZRZ\FK ฤ URGRZLVND DNDGHPLFNLHJR RUD] LQVW\WXFML NRฤ FLHOQ\FK 6ZRMร REHFQRฤ FLร XURF]\VWRฤ ร ]DV]F]\FLOL P LQ %LVNXS 7DUQRZVNL $QGU]HM -Hฤ ']LHNDQ :\G]LDรฏX ,Qฤ \QLHULL 0DWHULDรฏRZHM L &HUDPLNL $*+ SURI -HU]\ /LV &]รฏRQHN =DU]ร GX :RMHZรถG]WZD 0DรฏRSROVNLHJR 6WDQLVรฏDZ 6RU\V RUD] 3RGVHNUHWDU] 6WDQX Z 0LQLVWHUVWZLH ,QIUDVWUXNWXU\ L 5R]ZRMX -DQXV] ยฟELN -XELOHXV]RZH VSRWNDQLH VWDรฏR VLร RND]Mร GR SU]HND]DQLD Z\Mร WNRZ\FK RG]QDN L PHGDOL 0LQLVWHULDOQH RG]QDNL KRQRURZH ฤท=D ]DVรฏXJL GOD EXGRZQLFWZDฤต ZUร F]\รฏ SU]HGVWDZLFLHORP ZรฏDG] ฤ UP\ %UXN %HW SDQX .U]\V]WRIRZL :LWNRZVNLHPX RUD] SDQL 0DULL :LWNRZVNLHM 3RGVHNUHWDU] 6WDQX -DQXV] ยฟELN 3RQDGWR 3DQL '\UHNWRU 0DULD :LWNRZVND ]D VZRMH ZLHOROHWQLH DNW\ZQH G]LDรฏDQLD QD U]HF] ORNDOQHM VSRรฏHF]QRฤ FL RWU]\PDรฏD RG]QDF]HQLH ฤผ ฤท=รฏRWร 2G]QDNร +RQRURZร :RMHZรถG]WZD 0DรฏRSROVNLHJR ฤผ .U]\ฤ 0DรฏRSROVNLฤต NWรถUH ]RVWDรฏR XURF]\ฤ FLH SU]HND]DQH SU]H] 6WDQLVรฏDZD 6RU\VD 7DNฤ H L =DU]ร G %UXN %HWX Z\NRU]\VWDรฏ XURF]\VWร JDOร DE\ ZUร F]\ร KRQRURZH VWDWXHWNL RVRERP NWรถUH Z VSRVรถE V]F]HJรถOQ\ SU]\F]\QLรฏ\ VLร GR UR]ZRMX ฤ UP\

3UHVWLฤ RZH NRVWNL EUXNRZH Sรฏ\W\ WDUDVRZH L Z\URE\ GR ]DEXGRZ\ PDรฏHM DUFKLWHNWXU\ ฤ UP\ %UXN %HW FLHV]ร VLร X]QDQLHP 3RODNรถZ MXฤ RG WU]\G]LHVWX ODW

:ฤ UรถG Z\Uรถฤ QLRQ\FK ]QDOHฤ OL VLร SU]HGVWDZLFLHOH ฤ \FLD SXEOLF]QHJR RUD] ZLHOROHWQL SDUWQHU]\ KDQGORZL NWรถU\P ฤ UPD %UXN %HW ]DZG]Lร F]D REHFQร SR]\FMร OLGHUD Z EUDQฤ \ EXGRZODQHM QD SROVNLP U\QNX 1LH ]DEUDNรฏR WDNฤ H SRG]Lร NRZDรฑ GOD SUDFRZQLNรถZ ฤ UP\ NWรถU]\ VZRMร SDVMร ]DDQJDฤ RZDQLHP RUD] SRฤ ZLร FHQLHP RG ODW JZDUDQWXMร VXNFHV L SRZRG]HQLH Z UHDOL]DFML QDMฤ PLHOV]\FK ZL]ML L QDMEDUG]LHM DPELWQ\FK FHOรถZ EL]QHVRZ\FK

:\VWร S VROLVWNL 2SHU\ .UDNRZVNLHM VRSUDQLVWNL ,ZRQ\ 6RFK\ Z WRZDU]\VWZLH 2UNLHVWU\ LP -RKDQQD 6WUDXVVD

8URF]\VWRฤ FL MXELOHXV]RZH Xฤ ZLHWQLรฏ QLH]Z\Nรฏ\ Z\VWร S artystyczny Trzech Polskich Tenorรณw w towarzystwie 2UNLHVWU\ LP -RKDQQD 6WUDXVVD RUD] VROLVWNL 2SHU\ .UDNRZVNLHM VRSUDQLVWNL ,ZRQ\ 6RFK\ 1LHNZHVWLRQRZDQH JZLD]G\ SROVNLHM VFHQ\ RSHURZR RSHUHWNRZHM VWZRU]\รฏ\ QD VFHQLH 7HDWUX Z 1LHFLHF]\ QLH]DSRPQLDQH ZLGRZLVNR SHรฏQH ]DUรถZQR NODV\F]QHJR MDN L SU]HERMRZHJR UHSHUWXDUX ] GXฤ ร GDZNร KXPRUX

Politechnika Łódzka wybrała STRABAG na Generalnego Wykonawcę I etapu budowy Łódzkiego Akademickiego Centrum Sportowo-Dydaktycznego. Inwestycja w stanie surowym zamkniętym z dwoma gotowymi basenami pływackimi, łącznie z dziesięciotorowym basenem olimpijskim, powstanie na terenie kampusu Politechniki do końca 2016 roku. Wartość kontraktu wynosi ponad 77,5 mln zł brutto. Inwestycja jest współfinansowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Miasto Łódź oraz Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego.

Do kluczowych zakresów realizacji należy prowadzenie prac przy budowie basenów wg ścisłych wytycznych FINA oraz precyzyjny montaż dźwigarów przestrzennych o dużej rozpiętości, które są częścią stalowej konstrukcji dachu. Prace przy realizacji rozpoczęły się wraz z przekazaniem placu budowy 28 października 2014 roku.

ATAL w dobrej formie Fot. arch. SITA Zielona Energia

styczeń 2015

12 Builder

Działając na zlecenie SITA Zielona Energia (Partnera Prywatnego Umowy PPP z Miastem Poznań), konsorcjum HOCHTIEF Polska, HOCHTIEF Solutions i Hitachi Zosen Inova (lider) zakończyło w ramach realizacji Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ITPOK) budowę nadziemnej betonowej konstrukcji bunkra, której najwyższa ściana ma 43,5 m wysokości.

Jest to jeden z głównych elementów ciągu technologicznego ITPOK. Będą do niego trafiały odpady zaraz po ich rozładunku. Budowa tej części instalacji zaczęła się z początkiem lipca i trwała około 5 miesięcy. Cała konstrukcja bunkra została wykonana z betonu zbrojonego. Do jej realizacji zastosowano specjalistyczne deskowanie ślizgowe. Ślizg obiektu na pełną wysokość wykonano w dwóch etapach w łącznym czasie 33 dni w cyklu całodobowym, z dwutygodniową przerwą na przestawienie deskowań. Następnym etapem prac jest rozpoczęcie montażu konstrukcji stalowej budynku kotłów wraz z liniami technologicznymi oraz wykonanie konstrukcji żelbetowej budynku administracyjnego. Spalarnia odpadów o wydajności 210 tys. ton rocznie zostanie oddana do użytku w drugiej połowie 2016 roku i będzie eksploatowana przez następne 25 lat przez SITA Zielona Energia.

Fot. arch. Strabag

STRABAG generalnym wykonawcą basenu olimpijskiego w Łodzi

Spalarnia w budowie

więcej informacji na eBuilder.pl

Fot. arch. HB Reavis

Ruszyła budowa nowego dworca kolejowego Warszawa Zachodnia. W jego sąsiedztwie znajdzie się kompleks biurowy West Station. Oba projekty są efektem współpracy PKP S.A. oraz międzynarodowej grupy deweloperskiej HB Reavis. Nowy gmach dworca powstanie bezpośrednio przy Alejach Jerozolimskich, co ułatwi dostęp do niego mieszkańcom Ochoty, Warszawy Włochy czy Mokotowa. Warszawski Dworzec Zachodni będzie nowym obiektem. Dotychczasowy budynek dworca, zlokalizowany od strony ulicy Tunelowej, pozostanie niezmieniony i nadal będzie pełnił swoją funkcję. Zgodnie z planem budowa nowego dworca zakończy się w IV kwartale przyszłego roku. Ważnym elementem inwestycji jest również rewitalizacja otoczenia.

Wraz z budową Dworca Zachodniego rozpoczną się prace nad kompleksem biurowym West Station.

W ramach inwestycji powstaną dwa trzynastokondygnacyjne budynki o całkowitej powierzchni najmu 67 tys. m². Obiekt został zaprojektowany zgodnie z wytycznymi wyznaczonymi przez nowy standard energetyczny budynków, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r. Wszystkie budynki wchodzące w skład inwestycji będą spełniały najwyższe wymagania efektywności energetycznej i będą zasilane wyłącznie energią pochodzącą ze źródeł odnawialnych. HB Reavis planuje uzyskać dla inwestycji certyfikat BREEAM na poziomie Excellent. Pierwszy etap kompleksu będzie gotowy w IV kwartale 2016 r., a drugi – w I półroczu 2018 r. Autorem koncepcji architektonicznej zarówno dworca, jak i kompleksu biurowego, jest firma FS&P ARCUS sp. z o.o.

W listopadzie ATAL S.A. sprzedał łącznie 94 mieszkania w całej Polsce, a od początku 2014 roku – 957, z czego 119 w Warszawie, co jest najlepszym wynikiem w historii firmy. Dodatkowo zarezerwowanych zostało 117 lokali, z czego aż 62 w Krakowie. Spółka utrzymuje stabilną sprzedaż we wszystkich miastach, w których prowadzi działalność. Listopad był także miesiącem, w którym ATAL S.A. złożył prospekt emisyjny do Komisji Nadzoru Finansowego. Spółka zamierza zaoferować w ramach oferty publicznej do 6,5 mln nowych akcji serii E. Debiut firmy na rynku regulowanym GPW planowany jest w I kwartale 2015 roku.

Fot. arch. ATAL

INFORMACJE

Nowy dworzec Warszawa Zachodnia

Amwin „Przedsiębiorstwem Fair Play”

PRENUMERATA Fot. arch. Amwin

„Przedsiębiorstwo Fair Play” jest programem z wieloletnią tradycją, którego głównym celem jest promocja etyki w działalności gospodarczej. Organizatorem konkursu jest Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym, przy afiliacji Krajowej Izby Gospodarczej. W tegorocznej edycji wśród wyróżnionych tym prestiżowym tytułem znalazła się firma Amwin – projektant i kompleksowy wykonawca hal oraz biurowców – która już po raz piąty została wybrana „Przedsiębiorstwem Fair Play”.

Uroczyste ogłoszenie wyników XVII edycji programu „Przedsiębiorstwo Fair Play” oraz wręczenie nagród laureatom tytułu „Przedsiębiorstwo Fair Play 2014” odbyło się 12 grudnia 2014 r. w EXPO XXI w Warszawie.

2015

Czytasz, wiesz więcej

Aluprof w Stanach Zjednoczonych Rozwój przedsiębiorstw pochodzących z Polski już dawno wykroczył poza terytorium kontynentu europejskiego i otworzył się w stronę dużych rynków zbytu, jak USA czy Chiny.

Przykładem tego typu działań jest firma Aluprof, która utworzyła wraz z amerykańskimi partnerami spółkę Aluprof USA z siedzibą w Nowym Jorku. Będzie się ona zajmować sprzedażą systemów aluminiowych i stolarki okiennej w dużych miastach na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, tj. w Nowym Jorku, Chicago, Bostonie oraz Miami.

Obecnie w portfolio Aluprofu znajdują się już trzy znaczące realizacje, w których zastosowano systemy fasadowe firmy: hotel LIC Marriott w Nowym Jorku i 325 Lexington Avenue, budynek biurowy 47 East 34th Street, które zostały zrealizowane wspólnie z firmą Metalplast – Stolarka, zajmującą się produkcją i montażem fasad i stolarki okiennej. Aktualnie realizowane są kolejne obiekty, m.in. 605 W 42nd Street NY.

13

22 853 06 87

Fot. arch. Aluprof

Sezon grzewczy to najlepszy moment, aby zastanowić się nad strukturą kosztów w naszych domach i wprowadzić w życie proste, a zarazem energooszczędne nawyki. Po pierwsze, należy sprawdzić strukturę ponoszonych opłat i wyodrębnić te media, za które płacimy najwięcej. Warto też zrobić rozeznanie u dostawców energii i, jeżeli to możliwe, zmienić firmę na taką, w której zapłacimy mniej. Oprócz tego powinniśmy zacząć stosować się do kilku prostych reguł energooszczędności.

Ogrzewanie: Optymalna temperatura oscyluje pomiędzy 18 a 22°C, w zależności od pomieszczenia, stylu życia, wieku, płci czy aktywności. Przed rozpoczęciem sezonu grzewczego powinniśmy odpowietrzyć kaloryfery. Należy je również odsłonić, odsuwając meble i likwidując obudowy, które są barierą dla wytwarzanego ciepła. Poza tym przed wyjściem z domu ustawiajmy termostaty na minimum, a wietrząc pomieszczenia, całkowicie odcinajmy dopływ ciepła do kaloryferów. Światło: Najpopularniejszym sposobem ograniczania energii elektrycznej zużywanej na oświetlenie jest zastąpienie tradycyjnych żarówek energooszczędnymi lampami LED, które zużywają nawet 80% energii mniej i działają 10-krotnie dłużej. Ponadto wychodząc z pokoju, gaśmy światło i wyłączajmy sprzęty. AGD: Nie powinniśmy ustawiać lodówki obok źródeł ciepła, ani w miejscach nasłonecznionych. Nie należy do niej wkładać ciepłego jedzenia, jak również trzymać otwartych drzwiczek. Warto regularnie czyścić uszczelki lodówki oraz usuwać tworzący się szron i lód. Jeżeli mamy w domu płytę elektryczną, wyłączajmy ją kilka minut przed zakończeniem gotowania. Pamiętajmy też o używaniu pokrywek na garnki i patelnie.

Aby zagotować wodę w czajniku, wlewajmy jej tylko tyle, ile nam potrzeba. Pralkę, suszarkę i zmywarkę włączajmy dopiero, gdy jest pełna. Jeżeli kupujemy nowy sprzęt AGD, dokładnie czytajmy etykiety energetyczne. Standby: Tryb standby to tryb czuwania, w który przechodzą urządzenia takie jak telewizor, komputer czy sprzęt RTV, gdy wyłączymy je pilotem. Pomimo że nie pracują, to jednak pobierają energię elektryczną. Źródło: Velux

zakladka PRENUMERATA

Builder

Energooszczędność zbudowana na nawykach

styczeń 2015

www.ebuilder.pl

styczeń 2015

14 Builder

Problematyka spotkania skupiła się między innymi na zagadnieniach związanych z projektowanym kodeksem urbanistyczno-budowlanym i jego wpływem na obowiązujące regulacje prawne.

Szerokiej dyskusji poddane zostały także kwestie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami w kontekście tzw. zmian deregulacyjnych oraz rola i znaczenie deweloperów w obrocie gospodarczym.

Organizatorzy serdecznie zapraszają do udziału w kolejnych projektach realizowanych w tym roku akademickim. Szczegółowe informacje na temat działalności Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Gdańsk dostępne są na stronie internetowej www.gdansk.elsa.org.pl

„Nowoczesne materiały, techniki i technologie we współczesnym budownictwie” to temat II Konferencji Naukowo-Technicznej „TECH-BUD'2015”, która odbędzie się w dniach 21-23 października 2015 roku w Krakowie. Organizatorem wydarzenia jest Oddział Małopolski Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, a honorowy patronat nad sympozjum objęło m.in. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. Przewodniczącym Komitetu Naukowego jest prof. dr hab. inż. Kazimierz Flaga dr. h.c. Komitetowi Organizacyjnemu przewodniczy mgr inż. Stanisław Nowak.

Konferencja ma na celu przybliżyć najnowsze rozwiązania projektowe, technologiczne, materiałowe i nowoczesnej techniki oraz wyniki badań związane z wdrażaniem i stosowaniem nowatorskich rozwiązań w budownictwie w kontekście norm europejskich. Lista tematów uwzględnia m.in. współczesne realizacje polskie, nowe technologie budowy, nowoczesne metody zarządzania, problemy materiałowo-konstrukcyjne we współczesnych realizacjach, zagadnienia energetyczne w budownictwie, problemy ze stosowaniem aktualnych norm, wzmocnienia i naprawy konstrukcji. Referaty można zgłaszać do 5 maja 2015 r. Szczegółowe informacje w zakresie uczestnictwa udzielane są korespondencyjnie: techbud@pzitb.org.pl lub telefonicznie: 12 421 47 37. www. pzitb.org.pl

1 miliard zł obrotów w sieci PSB-Mrówka W połowie grudnia 2014 r. łączne przychody sieci marketów dom i ogród, pod nazwą PSB-Mrówka, przekroczyły 1 mld zł i były wyższe o ponad 22% od przychodów analogicznego okresu w roku 2013. Od stycznia br. sieć Mrówek powiększyła się o 31 sklepów – aktualnie funkcjonują 182 obiekty. Na przyszły rok planujemy podobne tempo wzrostu. Łączne przychody 352 przedsiębiorców tworzących Grupę PSB przekroczyły 6 mld zł, w tym przychody ze sprzedaży materiałów budowlanych 5 mld zł. Firmy te, będące akcjonariuszami Grupy PSB SA, są podmiotami, które działają przede wszystkim w sektorze dystrybucji materiałów budowlanych, ale część z nich to jednostki wielobranżowe.

więcej informacji na eBuilder.pl

REKLAMA

Fot. arch. Grupa PSB

4 grudnia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się Konferencja Prawa Budowlanego i Nieruchomości „Od lokalizacji do odbioru – prawne problemy procesu inwestycyjno-budowlanego”, zorganizowana przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Gdańsk. Wydarzenie spotkało się z ogromnym zainteresowaniem zarówno ze strony przedstawicieli świata nauki i biznesu, prawników, jak i samych studentów.

Fot. arch. ELSA

INFORMACJE

Przybliżyć nowoczesność – TECH-BUD'2015

Od lokalizacji do odbioru

Fot. arch. IBnDPP

12 grudnia br. w Centrum EXPO XXI odbyła się uroczysta Gala Finałowa „Przedsiębiorstw Fair Play 2014”, kończąca XVII edycję programu. Tytuł „Przedsiębiorstwo Fair Play 2014” otrzymały 393 firmy z całej Polski, które przeszły dwustopniową weryfikację i spełniły wymagania regulaminowe. Oceniane były wszystkie aspekty działalności firmy, uwzględniające między innymi sposób i styl prowadzenia przedsiębiorstwa.

Wyróżnienia przyznane zostały w ramach Programu Promocji Kultury Przedsiębiorczości „Przedsiębiorstwo Fair Play”, realizowanego od 1998 roku przez Instytut Badań nad Demo-

kracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym. Celem inicjatywy jest promowanie etyki w działalności gospodarczej rozumianej jako zespół norm rzetelnego postępowania we wzajemnych relacjach przedsiębiorców z klientami, kontrahentami, pracownikami, wspólnikami, społecznością lokalną, a także władzą lokalną i państwową. Program ten jest inicjatywą stworzoną dla firm, które, hołdując zasadom społecznej odpowiedzialności, nie wahają się poddać obiektywnej weryfikacji niezależnej instytucji.

Związek POiD został Partnerem Branżowym obu powyższych targów, w tym odbywającej się w ramach WinDoor-tech „Fabryki okien na żywo” – jedynego tego typu wydarzenia w naszym kraju. Podczas czterech targowych dni, zwiedzający będą mogli przyglądać się rzeczywistemu procesowi produkcji okien. Warto dodać, że powstałe w „Fabryce” okna trafią, za pośrednictwem Caritas Polska, do najbardziej potrzebujących tego rodzaju wsparcia.

Poznańskie Targi zostały z kolei przyjęte w poczet POiD, w charakterze Członka Wspierającego.

Nowa publikacja dla branży wykończeniowej W grudniu ukazała się książka pt. „Marketing usług i obsługa klienta w branży wykończeniowej. Podręcznik dla firm remontowych, handlowo-usługowych i architektów wnętrz”. Wydawcą publikacji jest Maciej Matczak z Usługowy.biz. – Przede wszystkim zależy mi na wyjaśnieniu, jakie są oczekiwania klientów wobec usługi oraz mechanizmy marketingowe usług. Dopiero na bazie tej wiedzy proponuję wysnuwanie wniosków nt. konkretnych rozwiązań dla danego usługodawcy; najważniejsze jest jednak dla mnie to, by fachowiec zrozumiał, w jakim celu coś robi i jak jego pracę postrzega klient – wtedy też samemu łatwiej będzie zaproponować własne pomysły marketingowe, dopasowane do specyfiki swojej działalności, konkretnego lokalnego rynku, a nawet do własnych cech charakteru – mówi autor. W publikacji mowa jest m.in. o składnikach oferty firmy usługowej, roli komunikowania korzyści, budowaniu wizerunku lokalnej firmy, podstawowych działaniach cenowych w usługach i o lojalności klientów. W książce opisane są też podstawy marketingu internetowego oraz elementy odpowiedzialności prawnej usługodawcy wobec klienta (konsumenta oraz przedsiębiorcy). Książkę można kupić w internecie, na stronie www.usługowy.biz.

styczeń 2015

Fair Play priorytetem

17 grudnia 2014 r. w warszawskim Hotelu Lord, Związek Producentów, Dostawców i Dystrybutorów Polskie Okna i Drzwi oraz Międzynarodowe Targi Poznańskie podpisały List Intencyjny wyrażający wolę współpracy i partnerstwa w promocji sektora stolarki budowlanej. Związek POiD oraz MTP rozpoczną wspólne działania od dwóch najważniejszych spotkań branży stolarki na targowej mapie Polski i Centralnej Europy: Międzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury BUDMA oraz Targów Maszyn, Narzędzi i Komponentów do Produkcji Okien, Drzwi, Bram i Fasad WinDoor-tech, które odbędą się w Poznaniu, w dniach 10-13 marca 2015 r. Swoje najnowsze produkty przedstawi tam spora reprezentacja członków związku.

15

Fot. arch. Velux

Firma VELUX, producent okien dachowych, od stycznia rozpocznie program szkoleń dla dekarzy i sprzedawców, który obejmie 66 kursów w 22 miejscowościach na terenie całej Polski. W trzymiesięcznym cyklu szkoleniowym weźmie udział około 3 tys. osób. Podczas szkolenia uczestnicy pogłębią swoją wiedzę na temat najnowszych trendów rynkowych i oczekiwań klientów, co ułatwi im codzienną pracę z inwestorami. Ponadto, poznają narzędzia wspierające obsługę klienta i pozyskiwanie zleceń. Akademia VELUX dostarczy również bogatej wiedzy o produktach i zasadach ich montażu.

Udział w szkoleniu jest bezpłatny, ale wymagana jest rejestracja przez stronę internetową www.velux.p/akademia lub zgłoszenie telefoniczne w Centrum Obsługi Akademii VELUX, tel. +48 502 410 410. Najbliższe terminy AKADEMII VELUX: 12-16 stycznia woj. śląskie (Bielsko-Biała) i pomorskie (Banino); 19-23 stycznia woj. małopolskie (Kraków) i warmińsko-mazurskie (Olsztyn).

Współpraca na rzecz stolarki

Builder

Startuje Akademia Rozwoju Biznesu VELUX

BIZNES Fot. arch. Budimex

Dariusz Blocher Na rynku jest mniej upadłości. Firmy, które mają doświadczenie w realizacji trudnych kontraktów w Polsce, lepiej oceniają ryzyka, natomiast nowe, które nie znają specyfiki tego rynku i nie mają zasobów ludzkich, ofertują w dalszym ciągu agresywnie.

Niestety, nie zmienia się otoczenie prawne. Czekamy na nową ustawę – Prawo Zamówień Publicznych, która w większym stopniu równoważyłaby ryzyka między wykonawcą i zamawiającym. Zmiany wymagają również zasady kwalifikacji podmiotów do realizacji inwestycji. Byłoby dobrze, żeby o wyborze oferty nie decydowało w praktyce wyłącznie kryterium najniższej ceny. KIO coraz częściej orzeka, uwzględniając wytyczne w zakresie rażąco niskiej ceny, jednak warto byłoby popracować nad rozwiązaniem prawnym.

Budimex kończy rok 2014 z bardzo dobrym portfelem zamówień, z największą w naszej historii liczbą podpisanych kontraktów. Te kontrakty nie przełożą się jeszcze na bardzo wyraźny wzrost sprzedaży w roku 2015. Istotnych wzrostów spodziewamy się dopiero w kolejnych latach. Nadal będziemy walczyli o kolejne kontrakty, zwłaszcza dla Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Chcielibyśmy także wykorzystać doświadczenia z Iławy i realizować kontrakty dla PLK, mimo nierozwiązanej sytuacji z PNI. Pracujemy nad poprawą rentowności, choć w stosunku do konkurencji jest ona i tak wysoka, zarówno w budownictwie, jak i działalności deweloperskiej.

Postaramy się ją poprawić. Pozycja gotówkowa na koniec 2014 roku będzie dobra ze względu na zaliczki, które są uwzględniane w nowo podpisywanych przetargach.

Wyzwaniem na rok 2015 będzie zarządzanie zasobami ludzkimi, czyli przygotowanie takich zespołów wykonawczych, które będą w stanie zrealizować nowy portfel zleceń. Będziemy także rozwijali kompetencje w nowym dla Budimeksu sektorze działalności – energetyce. W roku 2015 skupimy się na projektowaniu

komentarz

Czas wyczekiwania Kilka tygodni temu analitycy obwieścili przewidywany 8% wzrost w budownictwie w 2015 r. Nie brak w tym optymizmu.

Czy są to jednak realne prognozy? Czy obecna sytuacja w budownictwie stwarza warunki do osiągnięcia takiego wyniku?

Koniunkturę w branży, z punktu widzenia jednej z największych firm wykonawczych na polskim rynku, ocenia Dariusz Blocher, Prezes Zarządu Budimex SA. i pracach przygotowawczych w Turowie. W dalszym ciągu będziemy zabiegać o kolejne kontrakty, ale takie, które dają dłuższą perspektywę, czyli głównie w formule „optymalizuj i buduj” oraz „zaprojektuj i zbuduj”, gdzie możemy wykorzystać zasoby i know-how Budimeksu.

Prognozy na 2015 raczej są dobre, ale sądzę, że wzrost produkcji budowlano-montażowej, który analitycy prognozują na poziomie 8%, będzie niższy.

Z powodu bardzo dużej liczby ogłoszonych przetargów infrastrukturalnych w całej branży będą panowały dobre nastroje, choć większość ogłoszono pod koniec 2014 roku, więc w zasadzie nie wpłyną na sprzedaż roku 2015. Tak będzie też w przypadku Budimeksu. Ceny w przetargach są nadal relatywnie niskie, choć nie takie szalone jak jeszcze kilka lat temu. Nie spodziewam się istotnego wzrostu cen materiałów i robocizny w roku 2015, ponieważ nie będzie zwiększonej sprzedaży.

W roku 2016 i 2017 nastąpi wzrost cen, ale mam nadzieję, że nie tak duży jak w latach poprzednich.

Trochę rozczarowują inwestycje kolejowe, których wciąż jest za mało. Firmy, które opierają swój biznesplan na działalności kolejowej, będą mogły zdobyć niewiele kontraktów. Przełom roku 2014 i 2015, do połowy roku 2015, będzie czasem wyczekiwania na tematy z nowej perspektywy finansowej z miast, regionów i województw, PLK i hydrotechniki – tych przetargów jeszcze nie ma.

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad poszła krok do przodu i ogłosiła kontrakty dużo wcześniej.

Dariusz Blocher Od września 2009 pełni funkcję prezesa zarządu, dyrektora generalnego Budimex SA (z firmą związany jest od 2002 roku). Wcześniej pracował na stanowiskach kierowniczych, m.in. w Pepsi Co. Absolwent Politechniki Częstochowskiej oraz IESE Business School w Barcelonie.

BIZNES

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

ParTNEr STraTEGICZNY PrOGramU

ParTNEr PrOGramU

Sukces ma wiele imion O sile rynku budowlanego w Polsce decydują nie tylko potentaci, lecz także niezliczona liczba małych i średnich rodzimych przedsiębiorstw.

Kontynuujemy dyskusję na temat mniej znanej strony polskiego budownictwa. W tym wydaniu postanowiliśmy zbadać, jaką rolę spełniają polskie firmy z sektora MŚP dla dużych przedsiębiorstw z rodzimym kapitałem oraz jak wielcy gracze budują relacje z mniejszymi partnerami.

Jerzy Krawczyk Budrem Group przykłada szczególną wagę do kształtowania właściwych relacji ze swoimi mniejszymi partnerami. Nasz sukces ma przecież wiele imion.

Pracujemy na niego wspólnie. Żadna firma nie może dziś funkcjonować autarkicznie, nikt nie jest w stanie wykonać wszystkiego samodzielnie. Oczywiście, dysponujemy własnymi ekipami wykonawczymi.

Ale bez podwykonawców

i współdziałających z nami mniejszych, wyspecjalizowanych firm operowanie na tak wymagającym i skomplikowanym rynku, na jakim się poruszamy, byłoby niemożliwe. Dobrze rozumiemy tę zależność – dlatego szanujemy naszych „mniejszych partnerów” i staramy się z nimi lojalnie współpracować.

Dbamy o to, by relacje budować w sposób konsekwentny i oparty na przejrzystych zasadach. Staramy się przestrzegać umów, terminów i składanych zobowiązań. To partnerskie podejście buduje wzajem-

ne zaufanie, a w biznesie budowlanym to podstawa. W efekcie wielu z naszych podwykonawców czy mniejszych partnerów to firmy współpracujące z nami od lat. Jako firma mamy jednak swoje wymagania.

Ponieważ priorytetem dla Budremu zawsze była wysoka jakość naszych usług, szczególną wagę przykładamy do jakości wykonywanych na naszą rzecz prac.

W tej kwestii nie idziemy na żadne kompromisy. Tylko ci, którzy są w stanie tym oczekiwaniom sprostać – mogą liczyć na nasze zamówienia i kontrakty.

trzeby klientów, inspirują do ulepszania produktów, tworzenia nowych. Druga grupa to partnerzy korpo-

racyjni, którzy specjalizują się w dostawie produktów bądź usług dla nas.

I tutaj występuje pewna za-

Rozwijamy się wraz z partnerami.

Prezes Budrem Group

Partnerskie podejście buduje wzajemne zaufanie, a w biznesie budowlanym to podstawa.

Ryszard Florek Prezes Zarządu FAKRO

Trzeba podzielić partnerów na dwie grupy. Pierwsza grupa, szczególnie dla nas ważna, to ci, którzy dystrybuują i montują nasze produkty. Bez nich nie możemy się rozwijać – rozwijamy się bowiem wraz z partnerami. W tym przypadku istnieje wzajemne powiązanie. Czujemy się wobec nich zobowiązani, bo to oni, wybierając nasze produkty, postawili na nas, zaufali nam. To oni podpowiadają nam, jakie są po-

leżność. My, rozwijając się, zwiększamy u nich wolumen sprzedaży, a oni czują się odpowiedzialni za to, by ich produkty i usługi były coraz lepsze. Wówczas nasz produkt też jest lepszy. Zdobywając kolejne rynki światowe, dostarczamy zleceń dla naszych poddostawców, a ich produkty poprzez nas trafiają na cały świat. W krajach, gdzie jest dużo rodzimych firm globalnych, jest również dużo zleceń dla małych firm, poddostawców, usługodawców.

Mirosław Lubarski Członek Zarządu, Dyrektor ds. Marketingu i Eksportu Grupy PSB

Andrzej Ulfig Prezes Zarządu SELENA

Kluczowym elementem aktualnej strategii Seleny jest hasło „Blisko Użytkownika”. Co to oznacza dla nas jako producenta i dystrybutora profesjonalnej chemii budowlanej?

Przede wszystkim bezpośrednią i intensywną kooperację z małymi i średnimi firmami, do których należą zarówno hurtownie, jak i firmy wykonaw-

Słowo „partner” jest tu kluczowe. tymentową Grupy o wyroby z segmentu dekoracji. Jeśli zaś chodzi o budowanie relacji z mniejszymi partnerami, to wła-

śnie słowo „partner” jest tu kluczowe. Efektywna współpraca opiera się na zaufaniu, wspólnych ustaleniach zmierzających do

Grupa PSB to organizacja kupiecka, w której ponad 300 małych i średnich firm połączonych jest kapitałowo z centralą, Grupą PSB SA, będącą dużym podmiotem. Jednak organizacyjnie współpracę reguluje Umowa Partnerska i wypracowane przez lata zwyczaje. Kluczowym elementem jest komunikacja – bieżące mailingi, cotygodniowe newslettery, cykliczne spotkania. Dotyczą one aktualizacji oferty handlowej, akcji marketingowych, szkoleń i spraw wewnętrznych. Podstawą rela-

cji jest oferta handlowa (ponad 230 tys. produktów pochodzących od 590 dostawców) oraz zasady korzystania z niej – np. centralne fakturowanie, premie za zakupy i lojalność, limity kupieckie. Handel wspierany jest długofalową strategią marketingową – kampanie reklamowe, programy dla klientów, zasady wizualizacji, własne wydawnictwa, wewnętrzne targi, programy szkoleniowe, działania PR. Niezwykle ważna jest pomoc centrali w umacnianiu lokalnej pozycji rynkowej swoich partnerów – jest nią autorskie know-how

cze. Przyjmujemy postawę partnera, który blisko współpracuje z rynkiem, rozumie jego potrzeby i dostarcza wymiernych wartości. Dążymy do tego, aby mieć najwyższą pozycję w swojej branży – nie tylko w każdej kategorii produktów, lecz także w jakości obsługi klienta.

W zamian za to otrzymujemy z sektora MŚP wiedzę, zaufanie i przede wszyst-

Przyjmujemy postawę partnera, który blisko współpracuje z rynkiem.

Kluczowym elementem jest komunikacja. i doradztwo w prowadzeniu marketów PSB-Mrówka lub centrów budowlanych PSB-Profi. Wspólne zakupy paliwa, energii elektrycznej, usług informatycznych i kurierskich czy telefonów komórkowych to przykłady redukcji kosztów stałych w tych firmach. Konsekwentnie realizowana i rozbudowywana współpraca centrali z tymi firmami pomaga uczynić je wiarygodnymi i stabilnymi, o uznanej marce i reputacji na lokalnych rynkach.

kim lojalność naszych parterów. Skrupulatne obserwacje małych i średnich firm pokazują jednak spore zróżnicowanie tej grupy co do wielkości, rodzaju podejmowanych działań i możliwości rozwoju. Dlatego też doceniamy kontrahentów, którzy na tle konkurencji wyróżniają się wynikami, bo to powoduje długotrwałe i satysfakcjonujące obie strony działania.

styczeń 2015

Małe i średnie firmy to bardzo atrakcyjni kontrahenci dla dużych spółek.

Wiele z nich decyduje się na działalność specjalistyczną, wypełniając niszę rynkową i zapotrzebowanie na usługi, wyroby czy surowce, które nie są powszechne i dostępne w szerokiej dystrybucji, a na które istnieje zapotrzebowanie. W ten sposób takie firmy stają się liderami w wąskiej dziedzinie i są bardziej konkurencyjne dzięki wykwali-

korzyści dla obu stron (win-win), oferowania wysokiej jakości produktów, usług, obsługi. Należy też pamiętać, że to właśnie małe i średnie przedsiębiorstwa, stanowiące najliczniejszą grupę na rynku, w największym stopniu przyczyniają się do rozwoju gospodarki, także w branży budowlanej. Dzieje się tak bez względu na to, czy mówimy o dystrybutorach jako kliencie i partnerze biznesowym, czy o firmach wykonawczych jako użytkowniku końcowym.

21

Prezes Grupy ATLAS

fikowanej eksperckiej kadrze i nierzadko autorskim technologiom. Grupę ATLAS stworzyły nie tylko duże przedsiębiorstwa (zakłady produkcyjne czy kopalnie), lecz także mniejsze firmy o konkretnej specjalizacji. Takim przykładem jest FOX z Wrocławia, który w ubiegłym roku wzbogacił ofertę asor-

Builder

Henryk Siodmok

polski biznes w budownictwie

BIZNES styczeń 2015

22 Builder

Mikołaj Placek Prezes Zarządu OKNOPLAST

Funkcjonowanie każdego dużego przedsiębiorstwa wiąże się ze współpracą z gronem średnich i mniejszych firm. Również w naszym przypadku przedsiębiorstwa z sektora MŚP z jednej strony tworzą rynek zbytu dla produktów OKNOPLAST, odgrywają ważną rolę w dystrybucji i sprzedaży produkowanych przez grupę OKNOPLAST okien i drzwi, a z drugiej strony – działają jako podwykonawcy, dostarczając wielu niezbędnych komponentów

Paweł Olewiński

i usług. Dla OKNOPLASTu istotna jest przede wszystkim sprawna współpraca z partnerami handlowymi, których liczba przekracza dziś 2,5 tys. Współpracujemy również z dostawcami, którzy podobnie jak my przestrzegają zasad etyki biznesowej oraz reguł zrównoważonego rozwoju. Preferujemy przy tym relacje długoterminowe, które rozwijają się pomyślnie przede wszystkim dzięki właściwemu podtrzymywaniu kontaktu z małymi i średnimi firmami. Na efektywność wspólnych działań ma zatem wpływ przede wszystkim odpowiednia komunikacja, pozwalająca na poznanie codziennych

Budowanie poprawnych relacji z klientem to podstawa i nieodłączny element każdego biznesu. Za każdym kontaktem stoją ludzie i tylko od nich zależy, czy są w stanie wypracować wspólne podwaliny współpracy. Z tego punktu widzenia nie ma znaczenia, czy podmiot, z którym współpracujemy, to małe, średnie czy duże przedsię-

biorstwo. Ważnym czynnikiem jest oczywiście pozytywne nastawienie i zaangażowanie stron w tworzący się biznes. W przypadku firmy NOVOL dużą wagę przywiązujemy do poznania potrzeb naszych partnerów. Mała firma, która zaczyna swoją przygodę z rynkiem, w kontrze do branżowych potentatów ma zgoła odmienne zapotrzebowanie na wiedzę o produktach, wsparcie techniczne czy szkolenia z zakresu stosowanych technologii. Stawiamy na kompetencje pracowników,

Małgorzata Ostrowska

Małe i średnie firmy są częścią naszej biznesowej historii.

Dyrektor Marketingu w firmie NOVOL, Pion Wyrobów dla Budownictwa

Członek Zarządu, Dyrektor marketingu i sprzedaży J.W. Construction Holding Jako największy polski deweloper na rynku, z ponad 20-letnią historią sukcesu, współpracujemy z wieloma partnerami biznesowymi. Jesteśmy obecni zarówno na największych rynkach w Polsce – w Warszawie, Katowicach, Łodzi,

Duże przedsiębiorstwa zapewniają pracę dla kilkukrotnie większej liczby osób, niż same zatrudniają. potrzeb i rozterek naszych partnerów biznesowych.

Mam tu na myśli również zagranicznych partnerów OKNOPLAST, działających

na dziewięciu europejskich rynkach, na które sprzedajemy nasze okna i drzwi.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt, a mianowicie zatrudnienie. Przy produkcji i dystrybucji produktów OKNOPLAST zatrudnionych jest kilkanaście tysięcy osób, ponieważ sprzedaż stolarki to nie tylko liczni doradcy handlowi, ale przede wszystkim liczące po kilka osób ekipy montażowe. Można więc śmiało wysunąć tezę, że duże przedsiębiorstwa zapewniają pracę dla kilkukrotnie większej liczby osób niż same zatrudniają, właśnie poprzez ścisłą współpracę z małymi i średnimi firmami.

którzy potrafią zidentyfikować potrzeby rynku i w odpowiedni sposób na nie reagować. Fachowość i merytoryczna pomoc zawsze są dobrze odbierane przez klientów, którzy chętnie korzystają ze wsparcia i wiedzy naszych pracowników. Na dobrą opinię w środowisku trzeba sobie zapracować, a następnie pielęgnować zbudowane relacje. Ma to olbrzymi

Dużą wagę przywiązujemy do poznania potrzeb naszych partnerów.

wpływ na długotrwałe relacje z klientem i powodzenie w biznesie.

Gdyni i Poznaniu – jak i za granicą. Przy skali naszego biznesu posiadanie zaufanych i wiarygodnych podwykonawców jest niezwykle ważne. Obecnie pracujemy zarówno z małymi i średnimi polskimi firmami, jak i dużymi przedsiębiorstwami o zasięgu ogólnokrajowym czy międzynarodowym. Małe i średnie firmy to w znakomitej większości przedsiębiorcy, z którymi współdziałamy od wielu lat – są częścią naszej biznesowej historii. Jako dewelo-

per odpowiadamy za jakość pracy wszystkich firm zaangażowanych w proces budowy, dlatego niezwykle cenimy sobie te relacje. Wyznajemy zasadę, że należy rozwijać swój biznes z najlepszymi, monitorujemy więc rynek i dajemy szansę także młodym, innowacyjnym firmom. Wszystkich naszych partnerów traktujemy jednakowo i przywiązujemy szczególną wagę do przejrzystości relacji oraz terminowej realizacji wzajemnych zobowiązań.

΁ΠΫΟΒє

ͳЩΕΫΚΟ

ͼΒΝΚΤΜΒ

ΆΛΒΫΕ

΃ΠΘΠΨΚΖΔ

΀ΤΥΣΠђЩΜΒ

BiZNeS

Czesław Nierzwicki Dyrektor Handlowy, Członek Zarządu Górażdże Cement SA Grzegorz Przepiórka: Przełom roku sprzyja podsumowaniom, zatem pokuśmy się o nie: jaki był rok 2014 dla branży cementowej?

Czesław Nierzwicki: Z pewnością specyficzny, bo kluczowe znaczenie dla całego roku miały sprzyjające warunki pogodowe w pierwszym kwartale. Te pierwsze miesiące, które nadały rozpędu kolejnym, spowodowały, że po pierwszym półroczu zapotrzebowanie na cement w Polsce wzrosło o ponad 20% w stosunku do analogicznego okresu w roku ubiegłym. Trudno było oczekiwać utrzymania takiego trendu, ale już wtedy było wiadomo, że to pod względem konsumpcji nie będzie zły rok. Tak też się stało. Nie mamy jeszcze dokładnych danych, ale szacuje się, że zapotrzebowanie na cement w Polsce wzrosło o ok. 6%, czyli do ok. 15,2 mln ton. To oznacza zatrzymanie trendu spadkowego ostatnich lat. Dziś najważniejsze pytanie to czy mamy do czynienia z trwałym trendem wzrostowym czy z jednorazowym wynikiem wspomaganym przez wyjątkowo korzystną aurę.

G.P.: Jak na tle branży wypada Cementownia Górażdże?

Fot. arch. Grupa Górażdże

C.N.: Również dla nas jest to lepszy rok niż ostatnie dwa. Sytuacja w pierwszej połowie roku pozwoliła

ReNtowNość NA CelowNiku

G.P.: Jak zatem chcecie radzić sobie z tym w Górażdżach?

C.N.: Rynek materiałów budowlanych jest w znacznym stopniu rynkiem produktów utowarowionych.

Tak jest też z cementem. Wszyscy uczestnicy rynku muszą wytwarzać

Przede wszystkim zrozumieliśmy kilka fundamentalnych spraw.

Pierwszą z nich jest skoncentrowanie naszych działań na celu rentownościowym, a nie ilościowym. To niesie za sobą ogromną ilość zmian na każdym szczeblu organizacji, pociąga za sobą konieczność weryfikacji praktycznie wszystkich kluczowych procesów. Cała organizacja musi przekształcić się w klientocentryczną, a – proszę mi wierzyć – to nie jest łatwy proces. Przecież powszechnie uważano, że za dobre relacje i doświadczenia klientów odpowiada sprzedaż, może jeszcze marketing i logistyka. A przecież każda komórka organizacyjna ma na to wpływ, więcej: każdy pracownik ma wpływ na poziom satysfakcji kontrahentów. To naprawdę znacząca zmiana, której przeprowadzenie wymaga czasu.

Zrozumieliśmy także, że skoro nasze służby sprzedażowe przestały stanowić wartość dla klientów, to potrzebne są zmiany. Aby móc oferować prawdziwą wartość, nasi ludzie muszą być na to gotowi. To jest

G.P.: Na koniec pokuśmy się o próbę przewidzenia, co wydarzy się w najbliższym czasie. Jaki będzie najbliższy rok?

C.N.: Niezły. Prognozy, którymi dysponujemy, stworzone przez niezależne instytuty, są naprawdę dobre.

Przed nami nowa unijna perspektywa finansowa, której realny wpływ zaczniemy odczuwać w jakimś stopniu już w roku 2015, a w sposób bardziej zdecydowany – w latach 20162017. Spadek bezrobocia i dostęp do taniego pieniądza na rynku to z pewnością kolejne elementy potwierdzające realność pozytywnych scenariuszy, które mogą się zmaterializować w najbliższym okresie.

Zakładam, że konsumpcja cementu w Polsce wzrośnie w najbliższych dwóch latach w sumie o ponad 10%, a w najbliższym roku przekroczy 16 mln ton.

Dla mnie najważniejszym wskaźnikiem, pozwalającym wierzyć w realność prognoz, jest pojawiający się pierwszy raz od kilku lat optymizm w rozmowach z naszymi kontrahentami. Nastroje w rozmowach biznesowych zdecydowanie się poprawiły. Jeśli wszyscy zrozumiemy nową sytuację, jeśli dokonamy koniecznych zmian, jeśli dostosujemy nasze organizacje do nowych realiów i nauczymy się na zmiany reagować szybko, mamy realną szansę na skorzystanie na zbliżającym się ożywieniu w naszej branży.

G.P.: Dziękuję za rozmowę.

styczeń 2015

Chcemy stworzyć zespół konsultantów, ekspertów w poszczególnych dziedzinach i segmentach, którzy będą wspierać naszych kontrahentów w poszukiwaniu dróg do poprawy ich rentowności, w usprawnianiu ich procesów, zarówno technologicznych, jak i biznesowych.

25

C.N.: Zdecydowanie nie. Trzeba zacząć od tego, że obraz rynku zupełnie się zmienił i już nigdy nie wróci do stanu, z którym mieliśmy do czynienia przed rokiem 2008, czyli przed światowym kryzysem. To wszystko, co wydawało nam się pewne, co uważaliśmy za standard, przestało być gwarantem stabilizacji. Prognozy długoterminowe, na których bazowaliśmy przez lata, dziś okazują się kompletnie nieprzydatne. W Polsce mieliśmy poduszkę w postaci sporego zastrzyku środków unijnych i kumulację inwestycji związanych z organizacją Euro2012. Doświadczyliśmy silnego spowolnienia dopiero w drugiej połowie 2012 roku i to był w Polsce punkt zwrotny. Widzimy zdecydowaną zmianę zachowań kupujących, zmianę modelu biznesowego kontrahentów. Firmy odczuwające kryzys, objawiający się najmocniej w spadku rentowności, szybko przeszły bolesną redukcję po stronie kosztowej i równie szybko dostosowały się do panujących warunków po stronie zakupowej. Okazuje się jednak, że te działania przynoszą efekty krótkoterminowe, ponieważ zredukowane koszty są natychmiast oddawane w wyniku ogromnej presji po stronie sprzedażowej. Problem zatem pozostaje, bo okazuje się, że redukcja kosztów, której przecież nie da się przeprowadzać w nieskończoność, przynosi efekty nieporównywalnie słabsze od dbałości o utrzymanie poziomu cen. Dziś już wiadomo, że największy wpływ na wynik finansowy ma nie poziom cen zakupu, ale polityka sprzedaży.

A przecież o ten element dbano w firbomach najmniej, utrzymywano bo wiem, że ceny kształtuje rynek. Niestety, to zjawisko na rynku bardzo mocno widać.

proces, nad którym pracujemy w Górażdżach już od dłuższego czasu.

Nie chcemy, by nasi przedstawiciele zajmowali się wyłącznie negocjacjami, które od dawna definiuje się jako oddawanie. Chcemy stworzyć zespół konsultantów, ekspertów w poszczególnych dziedzinach i segmentach, którzy będą wspierać naszych kontrahentów w poszukiwaniu dróg do poprawy ich rentowności, w usprawnianiu ich procesów, zarówno technologicznych, jak i biznesowych.

Ponadto ciągle poszukujemy możliwości poszerzenia naszej oferty o elementy, które mogą stanowić dla naszych partnerów prawdziwą wartość. W tak burzliwych czasach wartościami dla partnerów biznesowych są transparentność, uczciwość, bezpieczeństwo i wiedza. Te elementy chcemy oferować naszym kontrahentom i na rozwój tak pojmowanych wartości kładziemy w Górażdżach największy nacisk.

Builder

G.P.: Widzimy, że odwrócił się trend.

Zatem jest już dobrze i branża przez następne lata będzie spijała śmietankę?

swoje produkty, spełniając określone wymogi norm, trudno zatem, by te produkty w jakiś zdecydowany sposób się od siebie odróżniały. A w takiej sytuacji cała koncentracja uwagi w rozmowach handlowych skierowana jest na cenę.

Zmieniły się też poziomy relacji z kontrahentami. Wraz ze spadkiem rentowności przyszła ciągła niepewność, obawa o przyszłość, o utrzymanie firmy, najlepszych ludzi, pozycji na rynku. Zabrakło czasu na swobodne rozmowy i wytyczanie długofalowych planów.

promocja

na domknięcie kontraktów na poziomie pozwalającym na realizację założonego planu operacyjnego. Tu też nie znam jeszcze dokładnych wyników, ale wszystko wskazuje na to, że przekroczymy 3,5 mln ton sprzedaży, co w tych warunkach rynkowych jest wynikiem zadowalającym.

BIZNES

aktywne

w branży

Aktywne aktywne budownictwo & architektura

w branży w branży

aktywne

Kobiety w branży w budownictwie

aktywne i architeKturze

w branży Kobietom w branży, ich osiągnięciom, roli i problemom, z pewnością należy się więcej uwagi.

Stąd też nowy projekt „buildera”, dedykowany „płci pięknej”. w jego ramach przybliżać będziemy sylwetki „kobiet pracujących”, które swoją ścieżkę zawodową związały z budownictwem i architekturą. będziemy też pokazywać firmy, które mocno stawiają na różnorodność zatrudnienia. zachęcam was, drogie Panie, jak również firmy stawiające na wasz rozwój zawodowy, do współpracy przy tym projekcie. to jest wasz czas, wasze miejsce!

aktywne

Builder

26

styczeń 2015

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży dominik Suwiński dyrektor Marketingu i Sprzedaży

Kobieta też może być budowlańcem!

Małgorzata Mackiewicz Dyrektor Departamentu Orzecznictwa Nadzoru Budowlanego w GUNB.

Postanowiłam wejść w środowisko męskie, aby przełamać bariery i udowodnić – przede wszystkim sobie – że kobieta też może mieć swoje miejsce w branży budowlanej. Było ciężko.

Początki to nauka w typowo męskiej szkole średniej.

Technikum Budowlane, a w nim eksperymentalny pierwszy rocznik 5-letniego kierunku architektonicznego wyłącznie dla dziewcząt. Wiedziałam, że ta szkoła to początek mojej przygody w branży budowlanej.

„Chcesz być na szczycie, nie narzekaj, że ciężko pod górę”

Ile jest w tym prawdy, zastanawiałam się, przebiegając myślami przez okres ponad 40 lat działalności zawodowej. Moja przygoda z budownictwem zaczęła

Kobieta budowlańcem? to reakcja, z jaką spotykałam się w chwili określenia swojej profesji. zarezerwowana kiedyś wyłącznie dla panów, budziła zdziwienie i nieufność. a dlaczego nie! Koniec z przestarzałymi wzorcami kulturowymi. się w 1970 r. Bardzo niepewnie stawiałam pierwsze kroki w nadzorze budowlanym, który obejmował również współpracę ze służbami architektonicznymi.

Aby mocniej stąpać w branży, rozpoczęłam studia na Politechnice Łódzkiej, na Wydziale Budownictwa Lądowego i Architektury. Na uczelni kobiety można było policzyć na palcach jednej ręki, bo kierunek typowo męski. Wymagał ode mnie większej determinacji niż od moich kolegów. Do końca życia zapamiętam pytanie „a ty przyszłaś tutaj szukać męża?” Nie szukałam, bo czas którym dysponowałam, musiałam podzielić między obowiązki zawodowe, studia, udzielanie korepetycji i pomoc mamie. Przez długie lata noc kojarzyła mi się ze stołem kuchennym, który był moją

deską kreślarską i miejscem nauki. Sypiałam po trzy godziny na dobę, a moim największym marzeniem było doczekanie chwili, kiedy nareszcie się wyśpię. Doświadczenie zawodowe, jakie uzyskiwałam, równolegle studiując, wykorzystywałam w zdobywaniu wyższego wykształcenia. Byłam niesamowicie szczęśliwa, uzyskując dyplom inżyniera budownictwa lądowego i architektury. Stał się moją przepustką w branży budowlanej. Kobieta inżynier budziła jednak zdziwienie i ciekawość „świata mężczyzn”. Miałam świadomość, że nie będzie łatwo.

I nie było.

Zaczęła się droga pod górę. Okres spędzony na budowach wyrabiał u mnie poczucie siły i wzbogacał w doświadczenie zawodowe, bezcenne na zajmowa-

Czterdzieści lat w zawodzie minęło, a ja jestem ciągle spragniona pracy i kontaktu z ludźmi. kazywania na forum ogólnopolskim zdobytych doświadczeń zawodowych zaowocowała wydaniem cyklu około 90 artykułów.

Omawiając w nich zagadnienia związane z orzekaniem w prowadzonych postępowaniach administracyjnych, starałam się je przedstawić w formie wskazówek nie tylko dla służb administracji architektoniczno-budowlanej czy nadzoru budowlanego, lecz także dla każdego czytelnika, który potrzebował informacji i pomocy w aspekcie uczestnictwa w procesie inwestycyjnym. Udział w ogólnopolskich programach TVP, w których reprezentowałam Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, nauczył mnie walki z tremą i odporności na stres. Doświadczenie za­ wodowe zadecydowało

o udziale w spotkaniu szkoleniowo–studyjnym w Danii, związanym z problematyką dostosowania polskiego Prawa budowlanego do zasad unijnych, zorganizowanym przez Izbę Projektowania Budowlanego pod patronatem przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP. Za opracowanie międzynarodowych wytycznych urbanistycznych dla rejonu Morza Bałtyckiego wyróżniona zostałam w 2008 r. dyplomem Uppsale University, Sweden. Uczestniczyłam w spotkaniach obejmujących problematykę wzmacniania innowacyjności w administracji rządowej, organizowanych przez Szefa Służby Cywilnej w ramach szkoleń centralnych. Wyzwaniem są dla mnie szkolenia. Udział w spotkaniach organizowanych dla służb nadzoru budowlanego i administracji architektoniczno-budowlanej to czas na kontakt ze środowiskiem zawodowym i wymianę doświadczeń. Życie nauczyło mnie pokory, dlatego swoje obowiązki wykonuję w sposób odpowiedzialny i kompetentny, pamiętając o skromności, uśmiechu i życzliwości dla innych. Jestem dumna, że za swoją działalność odznaczona zostałam dwukrotnie złotą odznaką honorową „Za zasługi dla budownictwa” oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi. Czterdzieści lat w zawodzie minęło, a ja jestem ciągle spragniona pracy i kontaktu z ludźmi.

Dzięki temu czuję się ciągle młoda i otwarta na nowe wyzwania.

Nie jestem jeszcze gotowa przejść na emeryturę!

„Mamo, jak Ty to wszystko zrobiłaś? Jestem z Ciebie taka dumna”. Słowa mojej córki były dla mnie najcenniejszą oceną moich dokonań. Aby je usłyszeć, warto było stąpać przez życie tak obranymi ścieżkami. n

styczeń 2015

bytą wiedzę, doświadczenie zawodowe oraz uzyskane wykształcenie techniczne wykorzystuję w pracy dydaktycznej, prowadząc zajęcia ze studentami. Rozpoczynając wykłady, zastanawiam się, czy kolejny raz przywitają mnie zaskoczone twarze studentów. Widok kobiety wykładowcy wywołuje zdziwienie. „Pani wykłada podstawy budownictwa, czekaliśmy na mężczyznę” – takie reakcje to wyzwanie zawodowe.

Kobieta też może być budowlańcem! Czułam, że zaczynam być spełniona, przekazując zdobytą wiedzę i doświadczenie młodszemu pokoleniu.

Stawałam się coraz bardziej aktywna zawodowo.

Propozycja współpracy ze strony krajowych Izb Architektów i Inżynierów oraz redakcji czasopism fachowych w zakresie prze-

27

nych (Cerkiew Prawosławna w Warszawie, Klasztor w Lądzie). Pracownie Konserwacji Zabytków działały również poza granicami Polski. Miałam zaszczyt brać udział w pracach projektowych, związanych z obiektami zabytkowymi takimi jak Pałac Sanssouci w Poczdamie, Pałac Orłowa czy secesyjny Hotel Tomme w Tallinie. Cieszyłam oczy widokiem ratowanych skarbów architektonicznych, wierząc, że zawsze będę wierna zabytkom. Los jednak bywa przewrotny i często nas zaskakuje.

Moje pełne artystycznych wizji życie zawodowe od roku 1997 zmieniło się na „osadzone w realiach życia codziennego”.

Jako zatrudniona w organach administracji publicznej mam do czynienia z budownictwem w aspekcie przepisów prawa i kontroli sądów administracyjnych.

Orzecznictwo administracyjne obejmuje zagadnienia związane z procesem inwestycyjnym i procedurami administracyjnymi.

Problemy inwestorów i bolączki ludzi muszę rozwiązać w oparciu o analizę materiału dowodowego „na piśmie”, podejmując stosowne decyzje w formie aktu prawnego. Nigdy nie sądziłam, że projektowanie zamienię na „literę prawa”, a zatem „nigdy nie mów nigdy”. Dowodem może być fakt, że po raz drugi znalazłam się w gronie studentów. Choć było bardzo ciężko, pogodziłam obowiązki zawodowe i rodzinne z nauką. Ukończyłam Wyższą Szkołę Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie i uzyskałam wyższe wykształcenie ekonomiczne. Brawo dla kobiet dojrzałych, my również możemy zdobyć dyplom z wyróżnieniem. Propozycja władz uczelni dotycząca prowadzenia wykładów wytyczyła mi kolejną ścieżkę mojej działalności w branży budowlanej. Zdo-

Builder

nych stanowiskach kierowniczych. Pasja do architektury i zabytków wytyczyła kolejną ścieżkę zawodową. Weszłam w skład zespołu urbanistyczno-architektonicznego w Łodzi, który przystąpił do opracowywania rewaloryzacji zabytkowego zespołu secesyjnych kamienic ul. Piotrkowskiej. Było to pierwsze w Polsce nowatorskie opracowanie, które wyróżnione zostało na Międzynarodowym „Sympozjum ochrony architektury IX-XX wieku” w Pradze. Współuczestniczyłam w tworzeniu Pracowni Konserwacji Zabytków w Łodzi. Kilka przepięknych lat pracy, dzięki której zabytki, jak feniks z popiołu, odradzały się na nowo do życia. Ta praca była dla mnie wyzwaniem, które zaowocowało propozycją objęcia stanowiska starszego projektanta w utworzonej Pracowni Projektowej Wnętrz Zabytkowych w Henrykowie. Wiązało się to z wyjazdem z Łodzi i przeniesieniem do Warszawy. Mało czasu na zastanowienie i męska decyzja. Z dyplomem w kieszeni znalazłam się w stolicy. Nie miałam nic, oprócz pasji. Wierzyłam jednak, że będzie to kontynuacja wielkiej zawodowej przygody. I była.

Nawet nie marzyłam, że będę miała swój udział w opracowaniu szeregu prestiżowych projektów, związanych z rekonstrukcją i rewaloryzacją obiektów zabytkowych, zrealizowanych w kraju, jak i za granicą. Z tego okresu wspomnę bliskie mojemu sercu. Była to między innymi współpraca projektowa przy rekonstrukcji i rewaloryzacji zabytków tej klasy, co pałace w Jabłonnej, Otwocku, Pęcicach, Uniejowie, Kurniku, Uphagena w Gdańsku czy Targon w Ciechocinku.

Współuczestniczyłam w pracach projektowych dla Sejmu i Senatu RP oraz projektach obiektów sakral-

BIZNES

Wzrost niższy od oczekiwanego Zofia Bolkowska

L

Optymiści spodziewali się, że już w 2014 r. nastąpi powrót do wolumenu rynku budowlanego z lat 2011-2012. Okazało się to nierealne. Niemniej jednak jest wiele czynników świadczących o szansach budownictwa na „pokonanie” kryzysu w 2015 r.

Builder

28

styczeń 2015

su powinny być ostrożne. Opinie niektórych ekspertów, ata 2012-2013 charakteryzowały się głębokim regreże rok 2014 jest najlepszy od trzech lat, wynikają z posem w budownictwie. Wartość rynku budowlanego równań do bardzo niskich wskaźników roku 2013. w okresie dwóch lat zmniejszyła się o prawie 20%.

W największym stopniu wpłynęły na to przedsiębiorstwa budowlane zatrudniające > 9 osób (przedsię2015? biorstwa te decydują o skali i charakterze rynku). Regres Na wzrost budownictwa w 2015 roku będą wpływamiał miejsce zarówno w budownictwie infrastrukturalły uwarunkowania makroekonomiczne oraz czynniki wenym, jak i kubaturowym. wnętrzne ograniczające funkcjonowanie budownictwa.

Od początku 2014 r. ogólna sytuacja w gospodarce poJuż w 2014 r. został zapoczątkowany wzrost inwestycji prawiała się, oczekiwano też na przełamanie „złej passy” i wiele wskazuje, że ta tendencja zostanie utrzymana. Zlew budownictwie. Pierwsze półrocze 2014 r. wskazywało, cenia inwestycji drogowych z „nowego rozdania unijneże następuje odbudowa rynku budowlanego (wzrost progo” wpłyną na przyśpieszenie realizacji programu. Wedukcji budowlanej wynosił 9,8%), ale wyniki od czerwdług danych z 29 listopada 2014 r. oddano do eksploataca były coraz słabsze. W niektórych miesiącach produkcji 1565,6 km autostrad i 1586,8 km tras szybkiego ruchu cja nawet malała. Po 10 miesiącach 2014 wzrost produk(łącznie 3152,4 km) – jest to 43,8% docelowej sieci autocji budowlanej wynosił 3,5%. Sytuacja finansowa przedstrad i dróg ekspresowych. siębiorstw budowlanych wykazuje niewielkie jeszcze Ważnymi zadaniami będą inwestycje energetyczne.

Na wzrost budownictwa w 2015 roku bħdČ wpųywaųy renuwarunkowania oznaki poprawy.

Po trzech kwartałach ub.r. wskaźnik W 2015 r. przewiduje się kontynuowanie i rozpoczęcie makroekonomiczne oraz czynniki wewnħtrzne ograniczajČce funkcjonowanie towności netto wynosił 2,3%. Zahamowano rosnącą licz-budownictwa. kluczowych projektów dla bezpieczeństwa energetyczJuǏ w 2014 r. zapoczČtkowany wzrost inwestycji i wiele wskazuje, Ǐe ta tendencja bęzostaų przedsiębiorstw budowlanych deficytowych, ale nanego Polski. Kolejny „pakiet” to inwestycje kolejowe. Na zostanie utrzymana. Zlecenia inwestycji drogowych z „nowego rozdania unijnego” wpųynČ na dal jest ich zbyt dużo. Mimo poprawiającej się sytuacji przyśpieszenie oczekuje budownictwo mieszkaniowe, przyƑpieszenie programu.

Wedųug danych z spadło 29 listopada 2014 r. oddano do osiągnęło jeszcze liczby mieszkań oddanych do narealizacji krajowym rynku pracy (bezrobocie do poziomu które nie eksploatacji 1565,6 km autostrad i 1586,8 km tras szybkiego ruchu (ųČcznie 3152,4 km) – jest najniższego od pięciu lat) budowlany rynek pracy „kurużytku w 2008 r. (był to najlepszy rok dla budownictwa to 43,8% docelowej sieci autostrad i dróg ekspresowych. czy się”. W budownictwie, które zawsze było liczącym mieszkaniowego w całym 25-leciu). Coraz więcej mieszWaǏnymi zadaniami bħdČ inwestycje energetyczne.

2015 W lar. przewiduje siħrozpoczynanych, co stwarza korzystne perspektysię pracodawcą w gospodarce, zatrudnienie W maleje. kań jest kontynuowanie i rozpoczħcie kluczowych projektów dla bezpieczeŷstwa energetycznego tach 2012-2014 w przedsiębiorstwach budowlanych zawy na najbliższe lata. Ponadto „rusza” rządowy program Polski. Kolejny „pakiet” to inwestycje Na przyƑpieszenie oczekuje trudniających > 9 osóbkolejowe. stan zatrudnienia zmniejszył siębudownictwo mieszkań na wynajem (po spełnieniu określonych warunmieszkaniowe, które nie osiČgnħųo jeszcze liczby mieszkaŷ oddanych do uǏytku w 2008 r. (byų o 15%. Zróżnicowanym wskaźnikom ekonomicznym toków czynsze mają być niższe od oferowanych na rynku). to najlepszy rok dla budownictwa mieszkaniowego w caųym 25Ͳleciu). Coraz wiħcej mieszkaŷ warzyszą opinie kadry kierowniczej o słabej jeszcze koBędzie to wymagało budowania nowych mieszkań w rajest rozpoczynanych, co stwarza korzystne perspektywy na najbliǏsze lata. Ponadto „rusza” niunkturze w budownictwie. mach tego programu. Może okazać się, że kupno mieszkarzČdowy program mieszkaŷ na wynajem (po speųnieniu okreƑlonych warunków czynsze majČ Podstawowym problemem jest obecnie „wyjście” z głęnia nie musi być jedynym rozwiązaniem dla młodych lubyđ niǏsze od oferowanych na rynku). Bħdzie to wymagaųo budowania nowych mieszkaŷ w bokiego regresu budownictwa, jaki miał miejsce w okredzi wchodzących w samodzielne życie. ramach tego programu. MoǏe okazađ siħ, Ǐe kupno mieszkania nie musi byđ jedynym sie ostatnich dwóch lat. Sytuacja w budownictwie nie Optymiści spodziewali się, że już w 2014 r. nastąpi porozwiČzaniem dla mųodych ludzi wchodzČcych w samodzielne Ǐycie. jest stabilna i przewidywania co do rychłego końca kryzywrót do wolumenu rynku budowlanego z lat 2011-2012.

Okazało się to nierealne. Według wstępnych ocen wartość 100 Produkcja budow lano-montaĪow a 97,1 robót budowlanych przedsiębiorstw zatrudniających > 9 w mld zá cen bieĪących 97 96 osób wzrośnie w 2014 r. o 3-4%. Byłoby to jeszcze o 10-12 w przedsiĊbiorstw ach > 9 osób mld zł mniej niż w latach 2011-2012 (kiedy zaczynał się 92 kryzys). Jest wiele czynników świadczących o szansach 90 budownictwa na „pokonanie” kryzysu w 2015 r. Ograni86 82,9 2011-2013 dane reczywiste GUS 2014 - 2015 prognoza czenia, jakie występują w budownictwie, będą sukcesywnie eliminowane i w sprzyjających warunkach w 2015 r.

80 można spodziewać się 7-8% wzrostu produkcji budowla2011 2012 2013 2014 2015 2016 nej. Może się jednak okazać, że na powrót do wolumenu Produkcja budowlano-montażowa w mld zł cen bieżących produkcji z lat 2011-2012 trzeba jeszcze poczekać. n w przedsiębiorstwach > 9 osób OptymiƑci spodziewali siħ, Ǐe juǏ w 2014 r. nastČpi powrót do wolumenu rynku budowlanego z lat 2011Ͳ2012. Okazaųo siħ to nierealne. Wedųug wstħpnych ocen wartoƑđ robót budowlanych przedsiħbiorstw zatrudniajČcych > 9 osób wzroƑnie w 2014 r. o 3Ͳ4%.

Fot. Michał Braszczyński

Builder

30 styczeń 2015

Fot. Wojciech Kryński

inwestycje

BIZNES

Inwestycja

wysokich lotów Grzegorz Przepiórka

Budowę Flyspotu pod Warszawą można zaliczyć do najbardziej śmiałych wyczynów inwestorskich w ostatnim czasie, jeśli zważyć, że to pierwszy tego typu tunel aerodynamiczny w Polsce, a zarazem inwestycja prywatna, której zrealizowanie kosztowało około 23 mln zł.

wiedzających. Zaletą dla nich jest z pewnością świetna lokalizacja. Dojazd z lotniska na Okęciu zajmuje raptem 15 minut. Samochodem również jest komfortowo, bo obiekt usytuowany został na wylocie z Warszawy, przy węźle Mory – droga ekspresowa S8, stanowiąca przedłużenie autostrady A2. Można więc tutaj łatwo dojechać od zachodniej granicy. I zostać dłużej, bo po sąsiedzku jest hotel.

Brzmi niewiarygodnie? Nic bardziej mylnego. Jak zapewnia Michał Braszczyński, inicjator przedsięwzięcia, prezes spółki AeroTunel – Mamy dzisiaj do czynienia wręcz ze zjawiskiem turystyki tunelowej.

Taka tendencja oraz renesans skydivingu w Polsce, z którym mamy do czynienia od 5 lat, powinny, jak przewiduje autor przedsięwzięcia, pomóc uzyskać zwrot z inwestycji w ciągu około 8 lat.

W skydivingowym tempie

Budowę Flyspotu pod Warszawą można zaliczyć do najbardziej śmiałych wyczynów inwestorskich w ostatnim czasie, jeśli zważyć, że to pierwszy tego typu tunel aerodynamiczny w Polsce, a zarazem inwestycja prywatna, której zrealizowanie kosztowało około 23 mln zł.

Aby się na coś takiego porwać trzeba być właścicielem funduszu inwestycyjnego albo... szaleńcem.

31

no pod względem wieku, jak i stopnia zaawansowania. Pojawia się niemało nowicjuszy, chcących zasmakować w powietrznej rozrywce, ale gros pozycji w terminarzu zajmują szkolenia profesjonalistów. Symulator pozwala im uniknąć organizacyjnego zachodu, jaki wiąże się z tradycyjnymi skokami z samolotu, zapewnia stabilniejsze warunki do szkoleń, jest bardziej ekonomiczny finansowo, a przede wszystkim bezpieczniejszy.

Podwarszawski FlySpot przyciąga zarówno krajowych miłośników skydivingu, którzy nie muszą już wyjeżdżać do Berlina lub Pragi, jak i zagranicznych, którzy stanowią ponad jedną trzecią ogólnej liczby od-

Builder

F

lyspot to nic innego jak tunel aerodynamiczny, który wykorzystywany jest chociażby przy testach motoryzacyjnych lub treningach skoczków narciarskich.

Sprawa nabiera jednak wyjątkowości, jeżeli tunel jest pionowy, a tym samym pełni funkcję symulatora swobodnego spadania. Ten rodzaj należy do rzadkości. W Europie nowych inwestycji o takim charakterze jest zaledwie pięć. Nie dziwi więc fakt, że polski FlySpot, zlokalizowany na pograniczu Warszawy i Ożarowa Mazowieckiego, od momentu otwarcia, latem ubiegłego roku, przeżywa prawdziwe oblężenie. Przekrój klientów jest bardzo szeroki, zarów-

styczeń 2015

Z zewnątrz nieco tajemnicza bryła o kosmicznym kształcie, wewnątrz oszklona pionowa tuba, wypełniona strumieniem rozpędzonego powietrza. Oto FlySpot – miejsce, w którym od kilku miesięcy można spełniać marzenie o lataniu, a jednocześnie jedna z najciekawszych w ostatnim czasie inwestycji w Polsce.

Fot. Wojciech Kryński Fot. Wojciech Kryński

Fot. Michał Braszczyński

inwestycje

BIZNES styczeń 2015

32

Fot. Michał Braszczyński

Fot. Michał Braszczyński

Builder

I początkowo faktycznie większość osób, z którymi Michał Braszczyński, inicjator przedsięwzięcia, konsultował pomysł, patrzyła na niego jak na współczesnego Ikara. Ówczesny jednak prezes Aeroklubu Częstochowa wiedział o rozwijającym się rynku skydivingu na świecie i miał przekonanie, że tego typu biznes w Polsce jest również realny. Zapał studził nieco fakt, że wcześniejsze próby podejmowane przez innych spełzły na niczym, ale chęć przekucia pasji w zajęcie zawodowe, dostarczające satysfakcji, okazała się silniejsza. Pewności dodawało również zdobyte podczas kilku lat pracy w firmie CEMEX doświadczenie budowlane. – Świadomość techniczna jest bardzo przydatna w procesie inwestycji. Może między innymi pomóc w optymalizacji kosztów – komentuje prezes AeroTunelu.

Braszczyńskiemu udało się namówić do założenia spółki dwóch kolegów: Jarosława Dąbrowskiego i Marcina Sochę-Jakubowskiego. Spotkanie organizacyjne odbyło się w marcu 2012 roku, a w nieco ponad 2 lata później stanął gotowy obiekt. Tempo iście skydivingowe jak na budownictwo i przy uwzględnieniu kosztu przedsięwzięcia oraz nietypowości projektu architektonicznego, w który należało wpisać dodatkowo nowoczesną instalację. Los jednak, jak widać, pasjonatom sprzyja. Udało się pozyskać fundusze: 4 mln zł z Unii Europejskiej, reszta to kredyty i środki własne. Ponadto Braszczyński znał architektów, którym można było zaufać i powierzyć opracowanie projektu – to krakowski tandem, współpracujący nieprzerwanie od 1988 roku: Kazimierz Łatak i Piotr Lewicki. Dla projektantów inspiracją stało się zjawisko unoszenia się, związane z funkcją obiektu, ewokujące jednocześnie unoszące się na wietrze przestrzenne latawce. Wykorzystanie betonu nadaje obiektowi co prawda masywności, ale odzyskuje on lekkość dzięki przeszkleniom części socjalnej u podstawy oraz podparciu filarami, co sprawia jakby budynek unosił się nieco nad ziemią.

Grunt to dobry partner

To jednak nie estetyka, ale funkcja, była priorytetem przy opracowaniu tego projektu. I to ona podyktowała żelbetową konstrukcję o zmiennej grubości ścian i stropów, w kształcie zbliżonym do prostopadłościanu. Od

Michał Braszczyński Prezes spółki Aero-Tunel

Świadomość techniczna jest bardzo przydatna w procesie inwestycji. Może między innymi pomóc w optymalizacji kosztów. strony materiałowej rozważanych było kilka możliwości, ale względy użytkowe, akustyczne i ekonomiczne przemówiły ostatecznie za żelbetem. – To był trafny wybór – zapewnia Michał Braszczyński – Dzięki temu materiałowi wpłynęliśmy pozytywnie na stabilność powietrza w tunelu, którego jakość obecnie stawia nasz obiekt na niespotykanym poziomie. Przeznaczenie obiektu zadecydowało również o jego wysokości, która wynosi 38 m, przy czym 11 m zostało schowane pod poziomem terenu. Generalnie budynek składa się z wewnętrznej bryły w kształcie rury cylindrycznej utworzonej przez kwadrat (7,5 m x 7,5 m) o wysokości 32 m i szerokości 15 m, która zawiera podstawową technologię wertykalnego tunelu wiatrowego. Wokół niej spiralnie rozmieszczono pomieszczenia, takie jak recepcja, pokoje biurowe i hotelowe, sale konferencyjne, sanitariaty, przebieralnie.

Są one dostępne z holu, poprzez pochylnię prowadzącą do hali lotów.

Znajduje się ona na wysokości 5 m, ale dzięki takiemu rozmieszczeniu oraz pochylni rozwiązano również kwestię schodów.

Był to zaledwie jeden z technicznych drobiazgów, z którymi trzeba było się zmierzyć podczas realizacji projektu. Największym wyzwaniem była nietypowa geometria obiektu. Niektórzy są jednak urodzeni w czepku. Los zetknął autora flyspotowego pomysłu z Michałem Wrzoskiem, prezesem zarządu Peri Polska, firmy będącej liderem na rynku deskowań i rusztowań. Nota bene, siedziba Peri znajduje się po sąsiedzku, około 7 km od tunelu, a jej szef, jak się okazało, jest również miłośnikiem skydivingu. Lepiej Braszczyński nie mógł trafić. Peri podjęło współpracę przy realizacji tunelu na etapie projektu architektonicznego i nie tylko dostarczyło swoje rozwią-

zania, lecz także zapewniało wsparcie techniczne aż do szczęśliwego finału. – Przy realizacji tej inwestycji firma Peri zdecydowanie zdała egzamin, to bardzo profesjonalny dostawca – komentuje prezes Braszczyński.

Przy takim wsparciu przestają dziwić daty: prace betoniarskie ruszyły bowiem dokładnie 27 czerwca 2013 roku, a 10 maja 2014 uruchomiona została technologia. Oficjalne otwarcie świętowano 19 sierpnia.

Kosmiczna technologia

Od strony technicznej podwarszawski Flyspot to tunel o zamkniętym obiegu, mający średnicę 4,5 m.

Wytwarzany w nim przez wentylatory dużej mocy jednorodny strumień powietrza, rozpędzony do prędkości 300 km/h, pozwala ludziom unosić się na wysokość kilkunastu metrów. Na pozór wygląda to zwyczajnie, aby jednak uzyskać przy takiej prędkości najwyższą jakość w postaci stabilnej powierzchni powietrza, potrzeba specjalnej technologii. Tę dostarczyła niemiecka firma Indoor Skydiving Germany, od lat

specjalizująca się w opracowaniu tuneli aerodynamicznych. Dostarczona przez nią technologia jest ponadto stosunkowo cicha oraz pozwala studzić nagrzewające się przy dużych prędkościach powietrze poprzez jego częściową wymianę podczas obiegu. FlySpot pod Warszawą jest dokładnie piątym na świecie tunelem wybudowany w tego rodzaju technologii przez ISG – pierwszy został otwarty w 2009 roku w niemieckim Bottrop. Dostawcą urządzeń zastosowanych w tunelu były ponadto inne znane firmy – Howden i Siemens.

Marzenie o wielkiej inwestycji

Jak dotąd technologia działa bez awarii. Klienci spełniają odwieczne marzenia o lataniu. A właściciel czerpie satysfakcję z tego, co kocha.

Podwarszawski FlySpot rozwija się, zwiększa dotarcie do klientów i zdobywa europejską renomę jako tunel zapewniający najlepsze powietrze do latania. W miarę możliwości organizuje też zawody, promując tym samym dyscyplinę, która być mo-

FlySpot Lokalizacja: Mory, ul. Wspólna

Droga 1 Inwestor: Aero-Tunel Projektant: Biuro Projektowe

Łatak i Lewicki Generalny wykonawca:

SKB Sp. z o.o.

Dostawca deskowań, wsparcie techniczne: PERI Polska Dostawca technologii tunelowej:

Indoor Skydiving Germany Dostawcy urządzeń: Howden, Siemens Okres budowy: VI 2013-V 2014 Data otwarcia: VIII 2014 Koszt realizacji: 23 mln zł że niedługo będzie jedną z olimpijskich konkurencji. Sukces tej inwestycji dowodzi, że marzenia nie tylko o lataniu, lecz także o wielkiej inwestycji, nie muszą się wcale skończyć upadkiem Ikara. n REKLAMA

zarządzanie firmą

BIZNES

Ukryty syndrom

transformacji Marcel Klimczak

Builder

34

styczeń 2015

Konsultant biznesu, trener, coach

J

est takie przysłowie: „Małe dzieci – mały kłopot, duże dzieci – duży kłopot”. Młodym rodzicom, tym, którzy nie przesypiają nocy, ustawicznie muszą radzić sobie z plamami po zupkach na stole i pod stołem, którzy pilnują, by wszystko, co ciężkie, gorące i ostre, stało poza zasięgiem rąk nieprzewidywalnego malucha, to przysłowie wydaje się często niedorzeczne. Marzą o tym, by ich bobo wyrosło wreszcie na kogoś, kogo nie trzeba już trzymać za szelki i sadzać na nocnik.

Czy przysłowie mówi więc prawdę? Czy może należy wątpić w jego mądrość? Od kilku lat z racji wykonywanego zawodu mam okazję i przywilej obserwować od wewnątrz działanie kilkunastu młodych i dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstw średniej wielkości (200800 pracowników). Przez „młodą” firmę rozumiem taką, która zaczęła działać 5-15 lat temu, czasem jako firma rodzinna.

W każdym z tych przedsiębiorstw wdrażaliśmy proces rozwoju kadry menedżerskiej, a często i handlowej. Po wielu latach pracy z firmami w Polsce zauważyliśmy, że niektóre problemy powtarzają się i układają w pewien typowy wzorzec my-

Kadrze zarządzającej czasem trudno zauważyć od wewnątrz, że już czas na zmianę podejścia i wrzucenie „drugiego biegu”. Menedżerowie nie zauważają, że spadające wyniki sprzedażowe i obniżająca się wydajność produkcji nie są spowodowane sytuacją zewnętrzną (rynek, „kryzys”, działania konkurencji, dostawców, etc), lecz ich nieaktualnym już sposobem zarządzania ludźmi i firmą. ślenia, postępowania i skutków, charakterystyczny dla stadium rozwoju tych firm. Swoisty syndrom ukrytego przejścia, transformacji. Słowo „ukryty” oznacza, że kadrze zarządzającej firmy bardzo trudno zauważyć od wewnątrz, że już czas na zmianę podejścia i wrzucenie „drugiego biegu”.

Skutki syndromu

Menedżerowie nie zauważają, że spadające wyniki sprzedażowe i obniżająca się wydajność produkcji nie są spowodowane sytuacją zewnętrzną (rynek, „kryzys”, działania konkurencji, dostawców, etc), lecz ich nieaktualnym już sposobem zarządzania ludźmi i firmą. Bywa, że czują się urażeni sugestią, że przegapiają właśnie moment wejścia ich firmy w fazę, w której zmiana sposobu zarządzania jest konieczna do przetrwania. Są gruntownie przekonani, że „jadą na piątce”, ponieważ silnik jest mocno rozgrzany i w firmie jest dużo ruchu. Tymczasem wysoka temperatura silnika przy niskich rezultatach świadczy raczej o jeździe na jedynce lub na hamulcu ręcznym.

Syndrom ukrytej transformacji, jak nowotwór, po cichu paraliżuje organizację poprzez unieruchomienie mózgu firmy – kadry menedżerskiej.

Na czym polega to unieruchomienie? Jakie są zauważalne skutki syndromu przejścia? Głównym jest narastające zmęczenie menedżerów każdego poziomu oraz chroniczne poczucie braku czasu.

Standardy, organizacja pracy i podział zadań to podstawa.

Czasy, gdy każdy robi wszystko, muszą bezpowrotnie minąć.

Zmęczenie, znerwicowanie i zaplątanie w działania operacyjne menedżerów przekłada się na zmęczoną, sfrustrowaną załogę, spadek motywacji, napięcia i konflikty, ucieczkę zdolnych pracowników, rosnące koszty rekrutacji. Bierność, zanik lojalności do firmy wśród pracowników, poszukiwanie alternatyw, otwarte konflikty z celowym niszczeniem mienia prywatnego i zakładowego włącznie to normalne oznaki syndromu. Osiąganie założonych celów (jeśli takie są w ogóle stawiane), realizacja planów (jeśli są tworzone) stają się obciążeniem ponad ludzkie siły. Wtedy często przychodzi myśl o sprzedaniu firmy nabywcy z zagranicy lub o ogłoszeniu upadłości. Czemu jed-

Nie ma „sprzedaży” – są tylko ludzie, którzy sprzedają. Nie ma zaangażowania, lojalności i uczciwości – tylko zaangażowani, lojalni i uczciwi ludzie.

Firma w niedostrzegalny sposób ewoluuje z małej, przyjaznej grupy osób (często złożonej z członków rodziny) w duże, wielofunkcyjne przedsiębiorstwo. O ile sposób koordynacji działań w małym zespole jest stosunkowo prosty, opiera się na dobrych wzajemnych relacjach, zaufaniu, bezpośredniej komunikacji, prostych procedurach i zasadach, o tyle działania w grupie kilkusetosobowej, aby przyniosły efekt, muszą być koordynowane w zupełnie inny sposób, być może już w nie tak „rodzinny”, ale zdrowy. W imię jasności zasad pojawia się potrzeba normalizacji i sprawnej organizacji pracy. Brak standardów powoduje u załogi poczucie chaosu, niesprawiedliwości i bezsensu. To poczucie ma z kolei moc drenowania sił, zaangażowania i motywacji do ostatka. Załoga nabiera poczucia bezradności, staje się bierna. Frustracja przeradza się w coraz to nowe, często nieracjonalne roszczenia, a menedżerowie – o zgrozo! – odczuwają wówczas potrzebę „dokręcania śruby”. Stosują coraz częściej metody autorytarne. Kółko się więc zamyka. Sfrustrowani narastającym chaosem pracownicy z coraz większym trudem będą tolerować autorytarne, nakazowo-rozdzielcze zachowania swoich liderów. W efekcie napięcie będzie rosnąć, a wydajność i jakość staną się coraz trudniejsze do osiągnięcia – w końcu niemożliwe.

Włączenie „drugiego biegu” i uzdrowienie sytuacji nie jest wbrew pozorom trudne ani specjalnie skomplikowane technicznie, chyba że destruktywne nawyki spowodowały już zbyt wiele szkód. Najtrudniej jest odkryć, że czas na zmianę już nadszedł. Czas na przewartościowanie własnego sposobu myślenia, a co za tym idzie – zmianę sposobu zarządzania. To odkrycie jest podstawowym warunkiem poprawy sytuacji.

Sytuację ratuje wdrożenie podstawowych standardów pracy, czyli normalizacja. Załoga z ulgą przyjmie nawet surowe zasady i normy pod warunkiem poprawnego ich wdrożenia. Standardy, organizacja pracy i podział zadań to podstawa. Czasy, gdy każdy robi wszystko, muszą bezpowrotnie minąć. Powstają normy działania, m.in. przejrzysty podział zadań, jasna ocena rezultatów, oraz spójny i przejrzysty system motywacyjny.

Do podstawowych narzędzi zarządzania należy też system oceny pracy i rozwoju pracowników, pozwalający na utrzymanie i rozwój najzdolniejszych ludzi i zdobycie nowych.

Modele te, jak żaden inny system, pozwalają też na znaczne oszczędności, zapewniają bowiem kontrolę stanu kompetencji kadry (system oceny okresowej) i uzasadnione biznesowo planowanie procesów rozwoju. Unika się w ten sposób marnotrawstwa czasu i pieniędzy na działania zbędne, „z klucza”, szkolenia, które „mają się odbyć”.

Koszty zaplanowania i wdrożenia zmian są niewspółmiernie niskie w porównaniu z kosztami strat energii, czasu i morale zespołu pracującego zbyt długo w trybie „syndromu przejścia”.

O autorze: Marcel Klimczak Konsultant biznesu, trener, coach aktualnie związany z warszawską firmą doradczo-szkoleniową Exertus.

Od 20 lat wdraża projekty zwiększające skuteczność działania ludzi w organizacjach. Obejmują zarówno pracę na procesach wewnętrznych (wyznaczanie celów, strategii, skuteczne zarządzanie ludźmi i zespołami), jak i zewnętrznych (sprzedaż, relacje z klientami, negocjacje). www.exertus.pl

styczeń 2015

Pierwszą jest brak świadomości stanu rzeczy, wynikający z braku niezbędnego dystansu i z niewłaściwej diagnozy – interpretacji sygnałów rozwoju. Zmian ewolucyjnych nie widać codziennie. Nikt nie zauważa na co dzień, że rosną mu włosy. Aby takie zmiany zauważyć, trzeba czasu, dystansu, wiedzy o zarządzaniu, obserwacji z zewnątrz oraz pewnych punktów odniesienia (na przykład: inne firmy też mają zespoły produkcyjne, ale nie mają takich problemów jak my. Dlaczego?).

Przedsiębiorców zbyt często uspokajają bieżące wskaźniki „twarde”: poziom sprzedaży, obroty, poziom zysków, ew. normy jakościowe. Jeśli obroty są dobre, sprzedaż „hula” – to znaczy, że JEST DOBRZE. Problem zaczyna się jednak w momencie, gdy klienci są i chcą kupować, ale ludzie w zakładzie jacyś oporni, niechętni i konfliktowi. Jakość produktu spada, no i ta rosnąca rotacja załogi! Co miesiąc ludzie się zwalniają, albo biorą fałszywe zwolnienia lekarskie, trzeba zatrudniać i szkolić coraz to nowe osoby, żeby utrzymać zdolności produkcyjne i jakość wyrobu…

Drugą ważną przyczyną jest nadmierne zaufanie do produktu i technologii jako do czynnika osiągnięcia sukcesu rynkowego. A przecież tak na dobrą sprawę nie ma „sprzedaży” – są tylko ludzie, którzy sprzedają. Nie ma zaangażowania, lojalności i uczciwości – tylko zaangażowani, lojalni i uczciwi ludzie.

Dodatkowa linia technologiczna i 20 nowych kontraktów są niepotrzebne, kiedy konflikty i chora komunikacja wewnętrzna uniemożliwiają realizację zleceń w dobrej jakości i na czas. Wiara w moc martwej natury stanowi moim zdaniem kluczowy, zabójczy – bo niezauważalny – „hamulec ręczny” rozwoju wielu polskich firm.

Trzecią przyczyną jest obawa przed delegowaniem działań operacyjnych i ustaleniem właściwego poziomu decyzyjności, obawa przed usamodzielnieniem się pracowników, przekonanie: „wolę zrobić to sam, bo wtedy będzie na pewno dobrze”. Obawa ta z kolei wynika z silnej potrzeby ścisłej i coraz

Kuracja

35

Jakie są przyczyny syndromu?

ściślejszej kontroli oraz wpływu na wszystkie (!) działania oraz procesy na terenie firmy. Taki sposób myślenia blokuje jednak mechanizmy rozwoju pracowników, a bez samodzielnych i zaangażowanych ludzi nie da się dziś dogonić i prześcignąć silnej konkurencji. Pętla konieczności robienia wszystkiego i bycia wszędzie zaciska się powoli i skutecznie: kalendarz szefa jest przeładowany, a jego system nerwowy u kresu wytrzymałości. Odruchowo przenosi on wówczas metody stosowane w małej, kilkunastoosobowej firmie do organizacji kilkusetosobowej. Jest to proces samobójczy.

Builder

nak oddawać na złom samochód, którego jedyną wadą było to, że… kierowca zapomniał w porę zwolnić hamulec ręczny?

finansowanie

BIZNES

Projekty hybrydowe

PPP z unijnym wsparciem Piotr Popa

Builder

36

styczeń 2015

Rzecznik Prasowy Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju

P

rojekty hybrydowe to przedsięwzięcia realizowane w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, łączące w sobie finansowanie prywatne z unijnym.

Choć ta forma finansowania inwestycji zyskuje na znaczeniu, to na razie w skali całej Europy jest ich niewiele. Europejskie Centrum Wiedzy o PPP (utworzone m.in. przez Komisję Europejską, Europejski Bank Inwestycyjny i państwa członkowskie) zidentyfikowało w 2012 r. 49 tzw. dużych projektów. Aktualnie w Polsce realizowanych jest 11 inwestycji w formule hybrydowej.

Pojęcie to zostało wprowadzone do krajowego porządku prawnego ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020.

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady współpracy w ramach PPP w Polsce jest ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym. Niemniej jednak projekty, które posiadają cechy PPP, mogą być realizowane na podstawie

Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) jest jednym z rozwiązań wspierających rozwój regionalny.

Będąc dodatkowym źródłem kapitału, jest skutecznym sposobem na realizację inwestycji w obszarze infrastruktury, świadczenia usług publicznych oraz wprowadzania nowych technologii. Po roku 2014 liczba przedsięwzięć o takim charakterze, szczególnie tzw. projektów hybrydowych, będzie jeszcze większa. szeregu innych ustaw, w szczególności ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo zamówień publicznych czy też ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.

Eksperci Inicjatywy JASPERS, której celem jest m.in. usprawnienie przygotowania projektów ubiegających się o finansowanie z funduszy europejskich, określili cztery modele PPP, pozwalające na łączenie środków unijnych z formułą partnerstwa. Zostały one opracowane w oparciu o stopień przeniesienia ryzyka na sektor prywatny. Pierwszym jest Eksploatacja i utrzymanie ze środków prywatnych (DB+O), w którym etap budowy jest wyraźnie oddzielony od eksploatacji i utrzymania. Kolejnym jest Projektuj-buduj-eksploatuj (DBO) – jedna umowa na budowę, eksploatację i utrzymanie. Równoległe finansowanie nakładów inwestycyjnych stosowane jest w celu wsparcia dwóch komplementarnych projektów na podstawie dwóch oddzielnych umów (unijne środki współfinansują realizację pierwszego przedsięwzięcia). Czwarty

– Projektuj-buduj-finansuj-eksploatuj (DBFO) to model, w którym ryzyko związane z projektem, budową, finansowaniem i eksploatacją jest przenoszone na podmiot prywatny.

Projekty hybrydowe otrzymują wsparcie w ramach Platformy Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, funkcjonującej od 2011 r. pod egidą Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. W jej skład wchodzą reprezentanci administracji rządowej i samorządowej oraz ośrodki akademickie, zakłady opieki zdrowotnej czy też agencje rozwoju regionalnego. Kompleksowa dokumentacja jest udostępniana na stronie internetowej www.ppp.gov.pl i może służyć zdobywaniu doświadczeń oraz identyfikacji barier w procesie wdrażania podobnych przedsięwzięć PPP.

Łączenie PPP i funduszy UE 2007-2013

Od 2009 r. w Polsce podpisano 64 umowy PPP (także umowy koncesji), w tym 11 dla projektów hybrydowych. Stanowią one aż 70% wartości całego rynku projektów reali-

Projekty hybrydowe w perspektywie 2014-2020

Spodziewamy się znacznego wzrostu liczby projektów hybrydowych w nowym okresie programowania.

Ministerstwo aktywnie angażowało się w przygotowywanie unijnych przepisów na lata 2014-2020, które zdecydowanie ułatwią ich realizację. Zostały one ujęte przede wszystkim w tzw. rozporządzeniu ogólnym.

Dokument m.in. wprowadza definicje PPP, operacji PPP czy beneficjenta projektu PPP. Preferowane przez Komisję Europejską kierunki przyszłego wsparcia z funduszy polityki spójności są zbieżne z obszarami szczególnie interesującymi dla partnerstwa publiczno-prywatnego. Wiążą się one ze świadczeniem usług publicznych i dotyczą m.in. transportu, ochrony środowiska (w tym gospodarki odpadami), energetyki (m.in. efektywność energetyczna), technologii in-

styczeń 2015

Realizacja projektów hybrydowych jest korzystna zarówno dla poszczególnych krajów, jak i dla całej Unii Europejskiej, przede wszystkim finansowo. Zwłaszcza, że rosnącemu zapotrzebowaniu na finansowanie coraz nowocześniejszej infrastruktury nie towarzyszy wystarczająca ilość środków publicznych na te cele.

W Polsce czynnikiem mobilizującym samorządy do współpracy w ramach PPP jest wprowadzona w 2014 r. tzw. reguła wydatkowa, porządkująca poziom zadłużania się samorządów.

Projekty hybrydowe muszą spełniać oczekiwania samorządów co do zakładanych rezultatów, być wystarczająco atrakcyjne, by przyciągnąć potencjalnych inwestorów, a także wykazać się określonymi cechami, niezbędnymi do uzyskania unijnej dotacji. Do czynników dodatkowo stymulujących wzrost zainteresowania i znaczenia PPP dla podmiotów publicznych (w szczególności samorządów) należy zaliczyć także przewidywany spadek nakładów publicznych na inwestycje. Nie ulega wątpliwości, że możliwości realizacji inwestycji przez samorządy z wykorzystaniem tradycyjnych źródeł finansowania (środki własne, pożyczki, kredyty) zostaną ograniczone. Projekty hybrydowe to także odpowiedź na możliwe kłopoty z wkładem własnym przy projektach współfinansowanych ze środków UE. Ograniczenia te zwiększą presję na wykorzystanie instrumentów, które nie powiększają długu publicznego i pozwalają uniknąć konieczności zaciągania dodatkowych zobowiązań przez sektor publiczny. n

Trwająca budowa Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Poznaniu to największy realizowany obecnie w Polsce projekt hybrydowy. Koszt budowy instalacji wyniesie 725 mln zł, z czego ponad 300 mln zł stanowią fundusze POIiŚ. Po uruchomieniu ITPOK ma spalać aż 210 tysięcy ton odpadów rocznie. Przy budowie spalarni stosowane są nowoczesne rozwiązania i technologie, które już dziś sprawdzają się w wielu europejskich instalacjach.

Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Poznaniu powstaje w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Partnerem prywatnym Miasta Poznania jest SITA Zielona Energia Sp. z o.o. Firma odpowiada za zaprojektowanie, wybudowanie, sfinansowanie i eksploatację instalacji w okresie trwania umowy, czyli przez 25 lat.

Po wygaśnięciu kontraktu partner prywatny, przekaże inwestycję w dobrym stanie miastu.

37

Korzyści z realizacji projektów hybrydowych

NAJWIĘKSZA HYBRYDA W POLSCE

Builder

formacyjno-komunikacyjnych, rewitalizacji i ochrony zdrowia.

Dokumentem stanowiącym podstawę wdrażania Funduszy Europejskich 2014-2020 w Polsce jest Umowa Partnerstwa, określająca strategię wykorzystania nowej puli unijnych środków, tj. opisująca, jak i w co będziemy je inwestować. Europejskie pieniądze będą dystrybuowane poprzez 6 krajowych programów operacyjnych – Wiedza Edukacja Rozwój, Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, Inteligentny Rozwój, Polska Wschodnia, Polska Cyfrowa, Pomoc Techniczna – a także 16 programów regionalnych, zarządzanych przez poszczególne urzędy marszałkowskie.

Fot. arch. SITA Zielona Energia

zowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Podczas gdy średnia wartość „tradycyjnej” inwestycji PPP wynosi około 23 mln zł, ten sam wskaźnik dla przedsięwzięcia hybrydowego oscyluje wokół kwoty 247 mln zł. Tego rodzaju projekty realizowane są w ramach krajowych Programów Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Rozwój Polski Wschodniej oraz programów regionalnych.

Największym pilotażowym projektem hybrydowym jest przedsięwzięcie dotyczące systemu gospodarki zarządzania odpadami w Poznaniu. Polega ono na budowie instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych o wydajności 210 tys. tonrocznie. Dzięki tej inwestycji, miasto spełni wymagania wynikające z polskiego i europejskiego prawa, związane z ograniczeniem ilości odpadów komunalnych trafiających na składowiska, odzyskiem części odpadów. Jego realizacja przyczyni się do upowszechnienia i rozwoju selektywnej zbiórki odpadów.

Koszt budowy instalacji wyniesie 758 mln zł,z czego ponad 300 mln zł stanowią fundusze POIiŚ.

Innym przykładem jest inwestycja realizowana w Sopocie, związana z zagospodarowaniem terenów dworca PKP. Jest to pierwszy w Europie projekt hybrydowy współfinansowany z wykorzystaniem instrumentów zwrotnych w ramach Inicjatywy JESSICA.

ITPOK znacząco wpłynie na gospodarkę odpadami w Poznaniu i 9 okolicznych gminach. Liczba odpadów trafiających na składowiska zmniejszy się aż do 80%. Jednocześnie spalarnia będzie wytwarzała energię cieplną, wykorzystywaną w miejskiej sieci ciepłowniczej, oraz energię elektryczną, trafiającą do krajowej sieci elektroenergetycznej. Efekty inwestycji odczują setki tysięcy ludzi. Dzięki wysokim parametrom i dużej wydajności dwóch linii termicznego przekształcania instalacja wyprodukuje energię odpowiadającą rocznemu zapotrzebowaniu mieszkańców kilkudziesięciotysięcznego poznańskiego osiedla.

BIZNES

zamówienia publiczne

niska cena

zmiany w zamówieniach publicznych Ewa Żak

Właścicielka firmy Ewa Żak Konsulting

Builder

38

styczeń 2015

Rażąco

Z

amawiający ma obowiązek odrzucenia oferty zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.

Wynika to bezpośrednio z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp. W praktyce okazuje się jednak, że udowodnienie rażąco niskiej ceny musi być poprzedzone wezwaniem do złożenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty, mających wpływ na wysokość ceny – co wynika bezpośrednio z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Przepis ten obecnie stanowi: Jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących ele-

Badanie i ocena rażąco niskiej ceny sprawia wiele problemów, zarówno zamawiającym, jak i wykonawcom.

W związku z obowiązującą nowelizacją jest to temat warty przeanalizowania. mentów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie: 1) oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz.

1314); 2) pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.

Po złożeniu wyjaśnień zamawiający powinien je ocenić, biorąc pod uwagę następujące czynniki: oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówie-

nia dostępne dla wykonawcy, oryginalność projektu wykonawcy, koszty pracy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów. Jest to otwarty katalog, a więc zarówno wykonawcy, jak i zamawiający mogą brać pod uwagę również inne czynniki.

Zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę w przypadku, jeśli wykonawca nie złoży wyjaśnień. Konieczność odrzucenia oferty następuje również, kiedy ocena wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdzi, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.

Na tle złożonych przez wykonawców wyjaśnień zapada bardzo wiele wyroków Krajowej Izby Odwoławczej (KIO). Za rażąco niską cenę należy uznać „cenę, która jest niewiarygodna dla wykonania przedmiotu zamówienia i jest całkowicie oderwana od realiów rynkowych. Możemy mówić o wystąpieniu takiej sytuacji, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie zamó-

Znowelizowana ustawa wskazuje, że jeżeli cena oferty jest niższa o 30% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, to należy podjąć działania wyjaśniające i skierować zapytanie do wykonawcy.

Zamawiający stwierdził, że to na wykonawcy, który został wezwany do złożenia wyjaśnień dotyczących ceny rażąco niskiej, spoczywa ciężar przekonania zamawiającego, że jego wątpliwości co do zaoferowanej ceny są nieuzasadnione. Powinien w tym zakresie przedstawić odpowiednie dowody, a same wyjaśnienia powinny być jak najbardziej szczegółowe, aby nie pozostawiały wątpliwości co do prawidłowego wyliczenia ceny.

Wezwanie do złożenia wyjaśnień w sprawie elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny powinno być odpowiedniej treści, aby wykonawca miał świadomość, że jego wyjaśnienia będą badane przez zamawiającego i powinny mieć na celu udowodnienie mu, że cena nie jest rażąco niska. wodawcy w tym zakresie odnajdujemy także w części przepisów dotyczących środków ochrony prawnej. W art. 190 dodano przepis, który określa, na kim spoczywa ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny. Tak więc gdy wykonawca jest stroną w postępowaniu odwoławczym, czyli składającym odwołanie, to on musi dowieść, że oferta nie jest rażąco niska; a nie zamawiający, że wystąpiły podstawy do odrzucenia – jako że podstawy zamawiający i tak opiera tylko o przesłane wyjaśnienia wykonawcy, w tym także dowody. Gdy wykonawca jest przystępującym w postępowaniu odwoławczym, czyli jest uczestnikiem postępowania odwoławczego, również musi dowieść, że jego oferta nie jest rażąco niska. Analogiczne regulacje znajdujemy w sytuacji wniesienia skargi do sądu na orzeczenie KIO (Krajowa Izba Odwoławcza).

Treść wezwania do złożenia wyjaśnień

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wezwanie do wyjaśnień powinno dotyczyć elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w tym złożenia dowodów. W sytuacji, gdy zamawiający formułuje wyjaśnienia w ten sposób, że żąda wyjaśnień, odnosząc się tylko do przywołanej treści art. 90 ust. 1, czyli żądając wyjaśnienia elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, musi oczekiwać jednoznacznych wyjaśnień, nie budzących żadnych wątpliwości co do możliwości wykonania zamówienia za zaoferowaną cenę. Kreatorem oferty, a szczególnie ceny, jest zawsze wykonawca.

Tylko on jest w stanie wykazać, jakie

styczeń 2015

W przetargu dotyczącym „Wykonania robót budowlanych polegających na adaptacji piwnic” zamawiający wezwał jednego z wykonawców do złożenia wyjaśnień w zakresie elementów mających wpływ na wysokość ceny oferty. Wykonawca złożył wyjaśnienia, ale zamawiający – po dokonaniu ich oceny – odrzucił jego ofertę. Zamawiający podkreślił, że wykonawca nie wskazał żadnego elementu, który mógłby zostać poddany ocenie oraz który miałby wpływ na wysokość ceny, jak też nie przedstawił żadnych kalkulacji ceny.

Wykonawca ograniczył swoje wyjaśnienia do złożenia oświadczenia potwierdzającego aktualność ceny.

Wskazał on jedynie, że w sezonie budowlanym pozyskał kontrakty o dobrych parametrach finansowych, co umożliwiło mu założenie minimalnego zysku, lecz nawet w tym zakresie nie wsparł tego twierdzenia odpowiednimi wyliczeniami.

TREŚĆ WEZWANIA

39

Domniemanie rażąco niskiej ceny

Wykonawca nie zgodził się z tym faktem i złożył odwołanie do KIO. Skład orzekających w pełni podzielił stanowisko zamawiającego. W uzasadnieniu swojego orzeczenia Izba wskazała: „Zgodnie z przywołanym przepisem art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, przy ocenie wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny zamawiający bierze pod uwagę obiektywne czynniki – jak już powyżej wskazano – dostępne dla tego konkretnego wykonawcy, którego cena ofertowa jest weryfikowana. (…) Odwołujący bowiem w udzielanych wyjaśnieniach powinien udowodnić zamawiającemu, że jego cena ofertowa jest realna, wiarygodna, tzn. że z tytułu realizacji zamówienia i pozyskanego za nie wynagrodzenia, przy zachowaniu należytej staranności nie będzie ponosił strat. Takich okoliczności w swoich wyjaśnieniach odwołujący w żaden sposób nie wykazał. Tym samym – w ocenie składu orzekającego Izby – zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp – odwołujący skutecznie nie obalił domniemania o rażąco niskiej cenie, postawionego przez zamawiającego poprzez skierowanie do odwołującego wezwania do wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny ofertowej tego wykonawcę” (wyrok KIO z dnia 28 stycznia 2010 r., sygn. KIO/UZP/1746/10).

Instytucja domniemania oparta jest o założenia, a nie o fakty. Ustawodawca w kwestii rażąco niskiej ceny ciężarem dowodu obarczył wykonawcę. Skoro zamawiający występują o wyjaśnienia, a treść ich wezwania wyznacza oczekiwania w zakresie tych wyjaśnień, to w tym wypadku wykonawca powinien mieć świadomość, że to, w jaki sposób odpowie na wyjaśnienia, będzie miało wpływ na decyzję zamawiającego.

Co do tej kwestii, nie ma żadnej wątpliwości – to nie zamawiający ma udowodnić, że wykonawca zaoferował rażąco niską cenę – przeciwnie, to wykonawca w wyjaśnieniach ma dowieść, że za zaoferowaną cenę jest w stanie zrealizować zamówienie publiczne.

Ugruntowany powyżej pogląd w doktrynie prawa znajduje swoje odbicie w znowelizowanych przepisach ustawy. Art. 90 ust. 2 jest bowiem skierowany wyłącznie do wykonawcy i zobowiązuje go do wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, a przepis określony w ust. 1 nawiązuje do przedłożenia przez wykonawcę także dowodów. Wzmocnienie stanowiska usta-

Builder

wienia przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne” (zob. np. wyrok KIO z 29 lutego 2012 r., KIO 342/12).

Przytoczony wyrok potwierdza tezę o nieostrości przepisu art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, ale jednocześnie otwiera możliwość interpretacji w zakresie oceny konkretnych sytuacji i ocen ofert w zależności od rodzaju zamówienia oraz zakresu ich wymagań.

zamówienia publiczne

BIZNES styczeń 2015

40 Builder

czynniki występują po jego stronie, że za taką cenę jest w stanie wykonać zamówienie. To on zna powody, przyczyny możliwości innej kalkulacji ceny, niż się ogólnie przyjmuje.

Być może ma swoją bazę sprzętową, być może ma własną specjalistyczną kadrę, nie będzie korzystał z podwykonawstwa w jakiejkolwiek formie – jednak wiedzę o tym ma tylko on, wykonawca. Zamawiający może tylko domniemywać, rozpatrując daną ofertę, jakie mogą być przyczyny zaoferowanej tak niskiej ceny. Jeżeli zamawiający skonkretyzuje pytanie, odnosząc się do którejś z części oferty, jej kalkulacji itp., to może nie uzyskać wiarygodnych informacji, wykonawca odniesie się bowiem tylko do tej kwestii, której będzie dotyczyło zapytanie. Paradoksalnie, może dojść do sytuacji, w której wykonawca może i chciałby wyjaśnić, wykazać, dowieść coś więcej, ale zamawiający, kierując wadliwe zapytanie, ogranicza mu tę możliwość.

Najbezpieczniej jest więc przywołać podstawę prawną z art. 90 ust. 1, zacytować jej treść i wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień, sugerując także, że katalog wymienionych w przepisie walorów ma charakter otwarty. Oznacza to, że jeżeli po stronie wykonawcy występują inne czynniki, które mogą dowieść związku elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, należy je także w wyjaśnieniach uwzględnić.

Nie ma żadnej wątpliwości, że to wykonawca w wyjaśnieniach ma dowieść, że za zaoferowaną cenę jest w stanie zrealizować zamówienie publiczne.

Potwierdzenie tak wyrażonego stanowiska może odnaleźć w wyroku Izby z 27 lutego 2013 r. KIO 322/13: „Z treści art. 90 ust. 1 Pzp nie wynika obowiązek wskazywania przez zamawiającego elementów oferty, które mają wpływ na wysokość ceny, a jedynie obowiązek ustalenia przez zamawiającego, czy oferta zawiera cenę rażąco niską oraz sposób, w jaki zamawiający ma to ustalić, czyli wezwać wykonawcę do wyjaśnień elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny i określić termin ich złożenia. Zamawiający nie ma obowiązku określenia, jakie to elementy oferty mają wpływ na wysokość ceny w danej ofercie. Gdy zamawiający zauważy, że np. robocizna wskazana w koszto-

rysie ofertowym u pytanego wykonawcy rażąco odbiega od robocizny wycenionej przez innych wykonawców, może o to zapytać, ale musi się wówczas liczyć z tym, że wykonawca wypowie się tylko w takim zakresie, a zamawiający nie uzyska pełnych wyjaśnień i trudno będzie mu wykonać dyspozycję art. 90 ust. 3 ustawy w zakresie oceny złożonych wyjaśnień”.

Wątpliwości związane z treścią wezwania mogą wystąpić także w zakresie wyznaczenia terminu na złożenie wyjaśnień przez wykonawców.

Ustawa nie wskazuje żadnego terminu w tym zakresie. Zamawiający, zarówno jeśli oczekuje wyjaśnień, jak i kiedy ocenia stopień ich złożoności, powinien wyznaczyć termin realny, szczególnie gdy wyjaśnienia wiązałyby się z pozyskiwaniem dodatkowych dokumentów lub dowodów na potwierdzenie przesyłanej odpowiedzi.

Jeśli chodzi o formę wezwania i odpowiedzi, to zastosowanie ma tutaj przepis art. 27 ustawy Pzp, który zgodnie z ustaleniami w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ) co do sposobu komunikowania się zamawiających i wykonawców określa, że wezwanie, jak i odpowiedź, mogą zostać dopuszczone w ustalonej w SIWZ formie.

Decyzje zamawiających co do wystąpienia o wyjaśnienie rażąco niskiej ceny powinny wcześniej odnieść się do czynności sprawdzających, czy faktycznie zaoferowana cena jest rażąco niska. Ocena ta winna być oparta o przedmiot zamówienia w odniesieniu do ustalonej wartości szacunkowej zamówienia oraz w odniesieniu do ceny rynkowych lub realizowanych wcześniej zamówień czy też złożonych ofert. Potwierdzenie tego stanowiska znajdujemy w wyroku z 28 kwietnia 2008 r. Sądu Okręgowego w Katowicach (sygn. akt XIX Ga 128/08), który wskazał, że „przepisy p.z.p. nie określają definicji pojęcia rażąco niskiej ceny, mimo że pojęcie to zostało użyte przez ustawodawcę nie tylko w art. 89 ust.

1 pkt 4 Prawa zamówień publicznych, ale i w art. 90 Prawa zamówień publicznych. Punktem odniesienia do jej określenia jest przedmiot zamówienia i można przyjąć, że cena rażąco niska to taka, która jest nierealistyczna, niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych lub podobnych zamówień i ewentualnie innych ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego”.

W znowelizowanym systemie odnajdujemy metodologię badania rażąco niskiej ceny. Ustawa wskazuje obecnie, że jeżeli cena oferty jest niższa o 30% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej wszystkich złożonych ofert, to należy podjąć działania wyjaśniające i skierować zapytanie do wykonawcy. Cena oferty jest ceną zawierającą podatek od towarów i usług, czyli jest to cena brutto. Natomiast porównanie jej do wartości zamówienia, która to wartość w systemie zamówień publicznych jest zawsze wartością netto, nie jest możliwe. Jednakże wcześniej ugruntowane już orzecznictwo w tej kwestii odnosiło się do czynności powiększenia wartości zamówienia o wartość podatku VAT i dokonania dopiero wówczas porównania, czy w sposób rażący ceny te odbiegają od siebie. Metoda ta będzie dobra w zamówieniach realizowanych z zastosowaniem jednej i tej samej stawki podatku VAT. Jednak nie będzie ona wiarygodna w zamówieniach złożonych, skomplikowanych, w których występują różne wysokości podatku VAT. Uważam, że w takiej sytuacji najlepiej porównać podaną cenę netto przez wykonawcę w formularzu ofertowych z ustaloną przez zamawiającego wartością zamówienia netto.

Reasumując – wezwanie do złożenia wyjaśnień w sprawie elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny powinno być odpowiedniej treści, aby wykonawca miał świadomość, że jego wyjaśnienia będą badane przez zamawiającego i że powinny mieć na celu udowodnienie mu, że cena nie jest rażąco niska. n Temat rażąco niskiej ceny będzie kontynuowany na łamach następnego wydania „Buildera”.

Autorka jest właścicielką firmy Ewa Żak Konsulting. Od 20 lat zajmuje się problematyką związaną z prawem zamówień publicznych. Jest członkiem Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych (OSKZP), ekspertem zamówień publicznych w Klubie Sportowa Polska, cenionym szkoleniowcem i doradcą, a ponadto doskonałym praktykiem tzw. trudnych zagadnień. Reprezentuje strony przed Krajową Izbą Odwoławczą. www.ezkonsulting.pl

rynki, kontrakty, pieniądze

biznes

Czeskie przebudzenie Milan Wenit radca

Justyna Šmídová

Builder

42

styczeń 2015

ekspert ds. realizacji poddziałania 6.5.1 Wydział promocji Handlu i inwestycji Ambasady rp w pradze

D

ane statystyczne z 2014 r. zdaniem Czeskiego Urzędu Statystycznego mogą wskazywać na to, że długotrwały kryzys czeskiej branży budowlanej dobiega końca. Na poprawę sytuacji znaczący wpływ ma zwiększenie inwestycji publicznych. W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2014 r. firmy budowlane w Republice Czeskiej pozyskały zamówienia publiczne zlecone przez administrację państwową o wartości 88 mld CZK (ok. 13, 5 mld PLN), tj. o 22,7% więcej niż w porównywalnym okresie ubiegłego roku. Do wzrostu wartości zakończonych w pierwszych dziewięciu miesiącach ub.r. przetargów doszło pomimo spadku ich liczby (o 6,5%, do 4.242). Niecałą jedną czwartą wartości zamówień w analizowanym okresie stanowiły przetargi Zarządu Dróg Kolejowych (13,2 mld CZK – wzrost o 28%) i Dyrekcji Dróg i Autostrad (7,6 mld CZK – spadek o 6%).

Dopiero wyniki produkcji budowlanej za IV kw. br. i cały 2015 r. mogą potwierdzić przewidywania co do tendencji wzrostowej w czeskiej branży budowlanej. Jedyną szansą na trwałą poprawę sytuacji w najbliższym okresie są, zdaniem analityków, planowane przez rząd inwestycje infrastrukturalne – głównie kolejowe, w mniejszym stopniu w zakresie autostrad i dróg krajowych.

W 2014 r. produkcja budowlana w Republice Czeskiej zaczęła wykazywać tendencję wzrostową – po raz pierwszy od roku 2009. Analitycy nie przewidują jednak możliwości powrotu do poziomu sprzed kryzysu gospodarczego.

Pociągi pod specjalnym nadzorem

Czeski rząd zatwierdził budowę 50 km nowych autostrad i dróg publicznych. Przewidywana wartość zamówień publicznych na te prace wynosi ok. 8,8 mld CZK bez VAT (ok. 1,3 mld PLN). Głównymi kryteriami wyboru wykonawcy będą cena i okres, na który zostanie udzielona gwarancja. Projekt obejmuje m.in. budowę dwóch odcinków autostrady D3 i przedłużenie drogi szybkiego ruchu R4. Największe z punktu widzenia wartości zamówienia będą nowe odcinki autostrady D3 Borek – Ševetín (niemal 11 km, 1,7 mld CZK) i Ševetín – Bošilec (8 km, 2,3 mld CZK). Przesunięcie drogi publicznej nr I/68 Tranovice – Nebory bardziej na północ, z ominięciem gmin Hnojník i Stnítež, będzie kosztowało 2,1 mld CZK. Przewidywana cena w przypadku pozostałych przetargów, tj. na budowę: drogi publicznej R4 (odcinek Skalka do skrzyżowania z drogą nr 118), drogi nr I/44 (Kouty nad Desnou – Cervenohorské sedlo), obwodnicy Znojma oraz 5 km drogi nr I/34 Božejov – Ondrejov – Pelhřimov, jest szacowana na kilkaset milionów koron czeskich.

W ciągu najbliższych dwóch lat ma również dojść do modernizacji tras kolejowych w województwie libereckim. Będzie ona dotyczyć przede wszystkim odcinków

między miastami: Liberec – Ceská Lípa, Frýdlant, Tanvald i Stará Paka.

Projekt ten jest kontynuacją rozpoczętej w 2014 r. poważnej modernizacji wybranych odcinków trasy kolejowej Liberec – Tanvald, która zostanie zrealizowana za 750 mln CZK (ok. 115 mln PLN). Najnowszy przetarg mający związek z województwem libereckim dotyczy modernizacji odcinka Malá Skála – Stará Paka na trasie Liberec – Pardubice za niecałe 0,5 mld CZK. Niedawno został również ogłoszony przetarg na modernizację trasy kolejowej Turnov – Liberec, zaś w przyszłym roku przetargi na rekonstrukcję trasy Knižany – Karlov pod Ještedem oraz rekonstrukcję dworca kolejowego Ceská Lípa za 1 mld CZK. W rządowym planie inwestycji na przyszły rok przewidziano również rekonstrukcję Harrachowskiego tunelu, Rigelskiego tunelu oraz modernizację dworców kolejowych Raspenava i Frýdlant. Przygotowywany jest również projekt rekonstrukcji torów kolejowych w mieście Harrachov, tak aby mogły tamtędy przejeżdżać pociągi do Polski.

Polskie firmy budowlane, w przekonaniu Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Pradze, mają możliwość zdobycia zamówienia w każdym sektorze czeskiego rynku.

W przypadku większych zamówień publicznych warto jednak skorzystać z pomocy firm miejscowych,

w Przewodniku po rynku, dostępnym na stronie internetowej https:// praha.trade.gov.pl/pl/przewodnik.

Rynek czeski wykazuje za to dużą chłonność w zakresie niewykwalifikowanej siły roboczej, np. powszechne jest zatrudniane jako pracowników budowlanych obywateli państw nienależących do UE, głównie z Ukrainy. Znaczna liczna pracowników budowlanych pochodzi ze Słowacji, Bułgarii, Rumunii oraz Polski.

Czeski tor przeszkód

W związku z niezbyt korzystną sytuacją na rynku czeskim nie ma obecnie sygnałów o większym zapotrzebowaniu na pracowników – specjalistów, szczególnie z wykształceniem technicznym. Być może planowane inwestycje, o których była mowa powyżej wpłyną pozytywnie na rynek pracy. W oczekiwaniu na taką szansę należy mieć jednak na uwadze, że w zakresie uznawania uprawnień specjalistycznych na rynku czeskim nadal istnieją pewne utrudnienia – np. w przypadku inżynierów budow-

Polskie produkty budowlane cieszą się w Republice Czeskiej dużym zainteresowaniem, głównie ze względu na korzystną relację ceny do jakości.

W ostatnim czasie mamy jednak do czynienia z ostrą reakcją czeskich firm, które m.in. w swoich reklamach deprecjonują polskie wyroby.

Informacja i promocja

Firmy budowlane zamierzające wejść na rynek czeski lub na nim już działające mogą liczyć na wsparcie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Pradze, przede wszystkim w zakresie informacji o warunkach prowadzenia działalności gospodarczej (Przewodnik po rynku czeskim), pozyskiwania informacji w miejscowych urzędach i instytucjach, jak również odnośnie do promocji ich działalności, zarówno w ramach lokalnych imprez targowo-wystawienniczych, jak również przy okazji innych przedsięwzięć promocyjnych oraz w postaci reklamy na stronach Wydziału. Na bieżąco informujemy również o ogłaszanych w Republice Czeskiej zamówieniach publicznych na roboty budowlane i materiały budowlane.

■

styczeń 2015

lanych z krajów członkowskich UE do uznania kwalifikacji w Republice Czeskiej wymagana jest znajomość języka czeskiego na poziomie komunikatywnym (http://www.ckait.cz/ content/uznavani-v-ramci-eu).

Ponadto, aby móc wykonywać pewien zakres prac, należy dysponować czeskimi uprawnieniami. Dotyczy to np. wykonywania zawodu autoryzowanego architekta i autoryzowanego inżyniera (ustawa nr 360/1992 Sb.) – uprawnienia te nabywa się po zapisie do Czeskiej Izby Architektów/Czeskiej Izby Autoryzowanych Inżynierów i Techników, co poprzedza egzamin z wiedzy specjalistycznej (o ile nie była udokumentowana potwierdzeniem o zdobytym wykształceniu) oraz z wiedzy o obowiązujących przepisach prawnych.

Szczegółowe informacje na temat prowadzenia działalności gospodarczej na rynku czeskim podajemy

43

znających specyfikę rynku i procedury przetargowe, a więc nawiązać współpracę konsorcyjną lub na podstawie innego porozumienia. Najwięcej trudności polskie firmy budowlane napotykają właśnie przy dopełnianiu wymogów związanych z procedurami przetargowymi. Takie same problemy mają czeskie firmy budowlane na rynku polskim, a więc jest to problem szerszy, związany z ogólnymi przepisami regulującymi przetargi budowlane na rynku UE. Obecnie jednak nie to może stanowić największe utrudnienie w wejściu na rynek naszych południowych sąsiadów, ale zła sytuacja w czeskiej branży budowlanej – niedostateczna liczba inwestycji, związana z tym walka cenowa o zdobycie zamówień oraz podaż usług budowlanych przekraczająca popyt.

Polskie produkty budowlane cieszą się w Republice Czeskiej dużym zainteresowaniem, głównie ze względu na korzystną relację ceny do jakości. Jednak stosunkowo niewiele – w porównaniu ze skalą zainteresowania – polskich firm produkujących materiały budowlane ma swoje oddziały w Czechach. Wiąże się to z niewielką odległością producenta od odbiorcy, umożliwiającą szybką reakcję na potrzeby rynku, oraz faktem, że czescy nabywcy indywidualni często dokonują zakupów materiałów budowlanych bezpośrednio w Polsce.

Ogólna opinia o polskich produktach pozostaje w ostatnim czasie pod wpływem powtarzających się informacji medialnych o złej jakości polskich produktów żywnościowych oraz niektórych wyrobów budowlanych, np. stolarki okiennej i drzwiowej. Jest to związane z ostrą walka konkurencyjną na rynku europejskim oraz obawą ze strony czeskich producentów przed napływem tanich produktów z Polski.

Builder

Fot. arch. České dráhy

Polskie produkty i czeskie obawy

Fot. arch. CEMEX

DOmINI to linia domieszek chemicznych do zapraw i betonów. Produkty przeznaczone są dla segmentu budownictwa indywidualnego, jak domy jedno- i wielorodzinne czy zabudowania gospodarskie. Firmy wykonawcze i klienci indywidualni mają łatwiejszy dostęp do profesjonalnych domieszek chemicznych przy prowadzeniu drobnych prac budowlanych i naprawczych, co umożliwia im uzyskanie rezultatów jakościowych trudnych do osiągnięcia tradycyjnymi metodami.

DOmINI charakteryzują się bardzo dobrą wydajnością i łatwością stosowania.

Dostępne są w poręcznym opakowaniu – 5-litrowy kanister.

Więcej na www.cx-domieszki.pl

tytan eos – klej do styropianu w wersji wężykowej Tytan Klej do Styropianu w wersji wężykowej to łatwy i wygodny w użyciu klej poliuretanowy przeznaczony do mocowania płyt styropianowych (XPS, EPS) do ścian, garaży, dachów i fundamentów; klejenia parapetów, listew ozdobnych, płyt gipsowo-kartonowych, paneli ściennych, lekkich elementów dekoracyjnych czy kasetonów. Charakteryzuje się doskonałą przyczepnością do materiałów budowlanych, także wilgotnych, takich jak spieniony polistyren (EPS), ekstrudowany polistyren (XPS), płyty poliuretanowe (PUR, PIR), kartonowe, wełna szklana i mineralna, drewno/korek, beton komórkowy/beton, metal (stal), kamień, elementy ceramiczne, silikaty, bloczki keramzytowe, PVC, powierzchnie bitumiczne z posypką mineralną, różne rodzaje tynków i pokryć dachowych czy płyty gipsowe.

tynk dekoracyjny z miką tytan e

mozaikowy Tynk Dekoracyjny z miką TYTAN® E jest odporny na uderzenia i zadrapania, a dzięki gładkiej powierzchni również na zabrudzenia. Właściwości elastyczne materiału pozwalają na mostkowanie istniejących w podłożu niewielkich rys. mozaikowy Tynk Dekoracyjny z miką TYTAN® E przeznaczony jest do ręcznego wykonywania warstwy dekoracyjnej o niekonwencjonalnej kolorystyce i powierzchni. można go stosować na wszystkich wysezonowanych, równych podłożach mineralnych, takich, jak gładkie tynki cementowo-wapienne, beton, płyty gipsowo-kartonowe czy drewnopodobne oraz na warstwach zbrojonych w systemach ociepleń TYTAN® EOS. Szczególnie zalecany do stosowania na silnie eksploatowanych ścianach wewnątrz budynku, np. przy wejściach, na korytarzach, klatkach schodowych biur, pomieszczeń mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej. Na zewnątrz budynków zalecany na cokołach, podmurówkach, balustradach, balkonach, w ościeżach okiennych i drzwiowych. Należy unikać stosowania tynku w miejscach, gdzie będzie on narażony na długotrwałe oddziaływanie wody lub wilgoci (np. na powierzchniach poziomych) oraz niezabezpieczonych przed bezpośrednim oddziaływaniem wody i deszczu, a także na elementach niemających odpowiedniej izolacji przeciwwilgociowej (fundamentach, ogrodzeniach lub murkach oporowych).

Fot. arch. SELENA

Fot. arch. SELENA

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej.

Produkty nagrodzone statuetką toPBuilder 2014

super-termoizolacyjne schody strychowe lWt Firma FAKRO posiada bogatą ofertę schodów strychowych. Na szczególną uwagę zasługuje model LWT, który ze względu na bardzo niski współczynnik przenikania ciepła (U = 0,51W/m2K) doskonale sprawdza się w budynkach energooszczędnych. Bardzo dobre parametry termoizolacyjne powodują, że schody LWT to idealny wybór w miejscach, gdzie występuje duża różnica temperatur pomiędzy ogrzewanym pomieszczeniem na poddaszu, a nieużytkowym strychem. Schody LWT posiadają czwartą, najwyższą klasę szczelności wg normy EN12207.

Wyposażone zostały w potrójny system uszczelek oraz termoizolacyjną klapę o grubości 8 cm wypełnioną wyłącznie materiałem termoizolacyjnym.

Innowacyjne rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w schodach LWT oraz bogate wyposażenie standardowe zapewniają najwyższy komfort i bezpieczeństwo użytkowania. Specjalnie zaprojektowany zawias, który steruje ruchem klapy, odsuwa ją w trakcie otwierania od stopni drabinki, zwiększając tym samym przestrzeń pozwalającą na wygodne poruszanie się po drabinie. Ponadto niewielka waga oraz nowatorski sposób zaczepiania klapy na tzw. klik pozwalają na zamontowanie schodów przez jedną osobę.

Fot. arch. Fakro

BUDOWNICTWO

doMini od CeMeXu

YTONG Panel

Nowość – system EJOT HTK 2G

Fot. arch. Xella

EJOT wprowadził na rynek europejski najnowsze rozwiązanie systemowe dedykowane do dachów płaskich z podłożem stalowym bądź drewnianym. System opiera się na nowym łączniku HTK 2G, dodatkowo obejmuje obliczenia rodzaju Fot. arch. Ejot

Gotowe płyty z betonu komórkowego Ytong Panel firmy Xella pozwalają na szybki montaż wewnętrznych przegród działowych – bez tynkowania.

To nowoczesne rozwiązanie dla wymagających inwestorów i wykonawców otwartych na nowe technologie. Dla wszystkich, którzy oczekują najwyższej jakości oraz korzyści ekonomicznych wynikających ze skrócenia czasu prac wykończeniowych do niezbędnego minimum. Płyty Ytong Panel stanowią alternatywę dla zwykłych ścianek murowanych oraz konstrukcji z bloków gipsowych i gipsowo-kartonowych. Przeznaczone do wznoszenia ścian działowych w obiektach mieszkalnych, użyteczności publicznej oraz obiektach przemysłowych. Świetnie sprawdzają się do budowy ścian korytarzy czy obudowy pionów instalacyjnych i serwisowych.

QuickDry to super lekka, akrylowa masa szpachlowa charakteryzująca się innowacyjną recepturą oraz idealnie dobraną konsystencją. Dzięki temu wyrównywanie ubytków, pęknięć i nierówności w ścianach, fasadach i sufitach można wykonać bardzo szybko i wyjątkowo łatwo. Wystarczy jednokrotne nałożenie masy, aby po 10 min uzyskać gładką, białą powierzchnię, idealnie przygotowaną pod farby akrylowe, silikonowe oraz ftalowe. Produkt charakteryzuje się doskonałą przyczepnością do powierzchni porowatych, dzięki czemu nie spływa ze ścian ani z sufitów, co wpływa zarówno na wygodę pracy, jak i na oszczędność (brak strat materiału). Do stosowania wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń.

Baumit CreativTop – elewacja bez ograniczeń!

Urzeczywistnianie nawet najbardziej nieszablonowych projektów elewacji nie jest możliwe bez innowacyjnych materiałów budowlanych. Takim produktem z pewnością jest tynk elewacyjny Baumit CreativTop. Przeznaczony do kreatywnego kształtowania struktur fasadowych, pozwala uzyskać indywidualny wyraz ścian zewnętrznych. Możliwość łączenia struktur i kolorów podkreśli oryginalną formę nawet najprostszej fasady i podniesie atrakcyjność budynku. Zaletą tynku Baumit CreativTop jest możliwość jego barwienia w modnej kolorystyce Baumit Life, jak również pomalowanie gotowej struktury farbą elewacyjną Baumit. Dzięki wariantom Pearl i Silk uzyskanie tak modnej dziś gładkiej fasady jest proste jak nigdy dotąd!

Doskonały efekt wizualny gwarantowany jest za sprawą sześciu dostępnych wielkości ziarna – od grubego Max lub Trend, poprzez średnie Fine i Vario oraz drobny Pearl, aż do bardzo drobnego Silk (dawniej S-Fein).

Fot. arch. Baumit

Fot. arch. SELENA

Tytan Professional Quick Dry

styczeń 2015

45

i ilości łączników za pomocą specjalistycznego oprogramowania oraz nowoczesne akumulatorowe urządzenie montażowe ECOset HTK. System EJOT HTK 2G charakteryzują trzy cechy: OSZCZĘDNOŚĆ, SZYBKOŚĆ I PRECYZJA. Najnowsza oferta EJOT w postaci systemu EJOT HTK 2G to ekonomiczne rozwiązanie nie tylko pod względem kosztów łączników, ale również pod względem czasu montażu, który przebiega w sposób błyskawiczny z udziałem tylko 1 montera. System ten gwarantuje precyzję każdego mocowania. Specjalna konstrukcja tulei łącznika gwarantuje osiowe prowadzenie wkręta, a surowiec, z którego jest wykonana zapewnia stabilność parametrów wytrzymałościowych.

Builder

Lafarge UpFloor to system podłogi podniesionej, przeznaczonej przede wszystkim do powierzchni biurowych. To innowacyjne rozwiązanie pozwala na wygodne rozprowadzenie instalacji elektrycznych, grzewczych, sieci internetowej czy telefonicznej. Zwiększa funkcjonalność powierzchni biurowych, jest technologiczne zaawansowane i bezpieczne oraz ułatwia zarządzanie placem budowy.

Rozwiązanie UpFloor zapewnia szybkość realizacji i sprawne niskokosztowe zarządzanie placem budowy. Dzięki dopasowanym pompom materiał dostarczany jest na wybrane piętro nawet bardzo wysokich budynków, a tempo wylewania i jednorazowo pokrywane powierzchnie są bardzo duże, nawet do 1,3 tys. m². Nie ma konieczności budowania silosów, składowania materiałów czy budowy przyłącza elektrycznego.

Podłoga podniesiona UpFloor otrzymała certyfikat klasyfikacji ogniowej od Instytutu Techniki Budowlanej.

Uzyskała również atest higieniczny Państwowego Zakładu Higieny, który potwierdza że rozwiązanie jest bezpieczne dla zdrowia użytkowników.

Fot. arch. Lafarge

System podłogi podniesionej

bUDowNictwo styczeń 2015

46 Builder

Ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny BUILDERA

program rewitalizacji polskich miast Głównym celem Programu jest wypełnienie luki merytorycznej dotyczącej zagadnień rewitalizacji obszarów miejskich i budynków, w tym wzniesionych w systemach wielkopłytowych. Informowanie i edukowanie uczestników procesów inwestycyjnych, realizowanych w miastach, o źródłach finansowania modernizacji i rewitalizacji, problemach technicznych i możliwościach ich rozwiązania. programprogramu jest Ważnym elementem promocjarewitalizacji nowoczesnych materiałów polskich budowlanych i technologii oraz miast rozwiązań konstrukcyjnych, architektonicznych i urbanistycznych służących kompleksowej rewitalizacji i poprawie efektywności energetycznej rewitalizowanych budynków.

Do współpracy zapraszamy firmy budowlane, wykonawcze i producenckie, wpisujące się w ideę przedsięwzięcia zarówno pod względem misji i wizji, jak i z uwagi na posiadaną ofertę produktową lub usługową.

builder@pwbmedia.pl partner programu

patronat programu

Rewitalizacja

bloków

z wielkiej płyty

możliwości rozbudowy i dostosowanie do obowiązujących przepisów dr hab. inż. arch. klaudiusz Fross

wydział architektury politechniki Śląskiej, euro projekt Dr Fross

Dostosowanie do obowiązujących przepisów budowlanych i rozbudowy to ważne elementy rewitalizacji bloków z wielkiej płyty, które można połączyć z termomodernizacjami elewacji.

P

rzed przystąpieniem do prac rewitalizacyjnych na całym osiedlu czy w pojedynczym bloku należy zapoznać się z zapisami planu zagospodarowania terenu. W zapisach planu znajdują się wskazania odnośnie do obowiązującego bilansu terenu, dopuszczalnych wielkości powierzchni zabudowy, nawierzchni utwardzonych czy terenów biologicznie czynnych (zielonych). Te informacje mają zasadnicze znaczenie dla dalszych działań planowania, programowania i projektowania inwestycji. Zaleca się także wykonanie profesjonalnych badań potencjału nieruchomości z wielowariantowymi propozycjami koncepcji i zestawieniami kosztowymi. Takie analizy dostarczają cennych informacji na temat wielu wariantów działań inwestycyjnych, ukazują potencjał działki i budynku z możliwościami rozbudowy.

Analizy wskazują także potencjalne możliwości komercyjne, które mogą w przyszłości znacząco wspomóc dalsze inwestycje własne. Z kolei ocena w zakresie spełnienia obowiązujących przepisów budowlanych wskaże elementy konieczne do skorygowania lub uzupełnienia. Do momentu podjęcia decyzji o remoncie, kompleksowej modernizacji czy rozbudowie stan istniejący nie sprawia formalnych problemów. Problemy pojawiają się w momencie rozpoczęcia planowanej inwestycji.

Dostosowanie do nowych przepisów budowlanych

Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Więcej informacji o programie na

www.ebuilder.pl

W zakresie dostosowania bloków do nowych przepisów konieczne są następujące działania: • dostawienie nowej klatki schodowej (na zewnątrz), • dostawienie szybu windy (na zewnątrz) dla bloku 4-piętrowego.

W zakresie ochrony przeciwpożarowej w wielu 10-piętrowych blokach istnieje konieczność wydzielenia drzwiami o odpowiedniej odporności pożarowej klatki schodowej czy szybu windy. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie drzwi do windy o odpowiedniej odporno-

reklama

*EDYNE NA RYNKU MOCOWANIE MECHANICZNE DO WZMACNIANIA

%*/4 733 0LUS

a7)%,+)%* 0€949q

0LANUJESZ OCIEPLENIE BUDYNKU

BY MIEĂƒ PIÇKN– I ENERGOOSZCZÇDN– ELEWACJÇ .IE WIESZ CZY STAN TECHNICZNY a7IELKIEJ 0Â?YTYq NA TO POZWALA

styczeń 2015

ści poşarowej. Innym wariantem moşe być konieczność wymiany wszystkich drzwi do mieszkań na drzwi specjalistyczne spełniające ochronę poşarową. Oczywiście szczegółowe ustalenia są dokonywane na etapie projektu budowlanego w uzgodnieniu z rzeczoznawcą do spraw ochrony przeciwpoşarowej i zaleşą od wielu czynników. Największy problem dostosowawczy stanowią klatki schodowe bloków niespełniające şadnych obowiązujących przepisów. W zakresie wymaganych wymiarów biegu schodów i spoczników brak moşliwości zmiany na obowiązujące. W blokach mieszkalnych na ogół szerokość biegów wynosi 110 cm, a spoczników – 90 cm. W takim wypadku istnieje wyłącznie konieczność dobudowy zewnętrznej klatki schodowej o szerokości biegu 120 cm (lub 140 cm) w świetle poręczy, ze spocznikami o szerokości 150 cm. Pojawia się takşe konieczność dobudowy windy dla obiektów o wysokości powyşej 9,5 m (poprzednio dla budynków do czterech pięter winda nie była wymagana).

Od lat większość adaptowanych obiektów biurowych po zmianie właściciela trzeba było dostosować do obowiązujących przepisów. Do zasadniczych prac dostosowawczych moşna zaliczyć likwidacje istniejących i dobudowy nowych klatek schodowych spełniających parametry oraz wyposaşonych w windy lub platformy schodowe dla osób niepełnosprawnych.

Builder

47

a!BY OCIEPLIĂƒ BUDYNEK Z a7IELKIEJ PÂ?YTYq

NALEÂœY PRZED OCIEPLENIEM yCIAN ODPOWIEDNIO JE WZMOCNIĂƒ 0ROPONUJEMY 0AĂŽSTWU SYSTEM OPARTY NA NIERDZEWNYCH KOTWACH %*/4 733 0LUS /FERUJEMY DORADZTWO TECHNICZNE

WSPARCIE PROJEKTOWE SZKOLENIA DLA WYKONAWCĂ?W ORAZ WYPOÂœYCZENIE SPRZÇTU q

:ESPĂ?Â? %*/4 0OLSKA

3YSTEM WZMACNIANIA a7)%,+)%* 0€949q PRZY UÂœYCIU KOTWY 733 0LUS GWARANTUJE Fot. 1. DuĹźy potencjaĹ‚ inwestycyjny wciÄ…Ĺź drzemie w blokach. Potrzeba Ĺ›miaĹ‚ych pomysĹ‚Ăłw, profesjonalnych analiz i trafnych decyzji.

BEZPIECZEĂŽSTWO â?’ PRZENOSZENIE OBCI–œEĂŽ yCIANY NATYCHMIAST PO ZAMOCOWANIU â?’ NIEZMIENNOyĂƒ PARAMETRĂ?W PRZEZ LAT UÂœYTKOWANIA â?’ PEWNE WZMOCNIENIE PÂ?YT ZARYSOWANYCH I SPÇKANYCH â?’ WYSOKOGATUNKOWA STAL NIERDZEWNA !

OPTYMALIZACJÇ KOSZTĂ?W â?’ NISKI KOSZT CAÂ?KOWITY NA M OCIEPLANEJ ELEWACJI â?’ SZYBKI MONTAÂœ BEZ UÂœYCIA CHEMII â?’ DÂ?UGOLETNIA ÂœYWOTNOyĂƒ SYSTEMU â?’ SZKOLENIE DLA WYKONAWCĂ?W Z ZAKRESU MONTAÂœU

WYPOÂœYCZANIE NARZÇDZI MONTAÂœOWYCH

DOBĂ?R ILOyCI PRODUKTĂ?W DO PROJEKTU

Fot. 2. To wejście do bloku „woła� o zmianę i rozbudowę.

%*/4 0OLSKA 3P Z O O 3P K r UL *EÂœOWSKA r #IASNA TEL r FAX r WWW EJOT PL r EJOT EJOT PL

BUDOWNICTWO

Fot. B. Komar, 2011

Fot. 6. Blok po rewitalizacji może także wyglądać jak atrakcyjna realizacja neomodernistyczna.

Builder

48

styczeń 2015

Fot. 3. Dobudowa windy zewnętrznej nie już jest luksusem, lecz koniecznością, a wg nowych przepisów budowlanych stanie się standardem.

Fot. B. Komar, 2011

Zdjęcia: archiwum autora

Fot. 4. Interesująca inspiracja dla rozbudowy bloku i zwiększenia powierzchni mieszkalnej.

Fot. 7. Przykład modernizacji bloku z wielkiej płyty w Niemczech – dobudowa oranżerii.

Fot. 5. Dobre oko architekta zauważy potencjał dla atrakcyjnej rozbudowy zespołu bloków. Należy oderwać się od dotychczasowych schematów.

Modernizacja to nie tylko docieplenie elewacji.

Fot. 8. Przykład modernizacji bloku z wielkiej płyty w Niemczech – dobudowa windy zewnętrznej.

W zakresie dodatkowej rozbudowy poprawiającej komfort użytkowy bloków mieszkalnych możliwe są następujące działania: • dobudowa atrakcyjnej strefy wejściowej, • dostawienie na niezależnej konstrukcji nowych balkonów, tarasów czy oranżerii, • dobudowa części mieszkalnej poprzez dostawienie do istniejącego pokoju dziennego dodatkowej powierzchni.

Różne konteksty działania

Obserwując doświadczenia niemieckie w zakresie osiedli z wielkiej płyty, należy zwrócić uwagę na inny kontekst działania. Niemieccy architekci i urbaniści, podejmując decyzje np. o obniżeniu wysokości obiektów poprzez likwidację kilku kondygnacji czy „przerzedzeniu” osiedla przez wyburzenia, mieli do dyspozycji pustostany. Z tych powodów daleki jestem od nadmiernej fascynacji czy poszukiwania wzorców do naśladowania.

Także przeznaczone środki na modernizacje infrastruktury „byłego NRD” były ogromne. W warunkach polskich wszelkie inwestycje modernizacyjne

Wskazane jest, aby przy podejmowaniu decyzji o termorenowacji przeanalizować wszelkie możliwe i konieczne w przyszłości działania rewitalizacyjne, biorąc pod uwagę nowe przepisy budowlane. bloków bazują głównie na własnych środkach przeznaczonych na remonty, możliwościach kredytowych czy dofinansowaniach z funduszy wspomagających. Na podstawie analizy przeprowadzonych w Polsce modernizacji bloków z wielkiej płyty można podjęte inwestycje w zakresie termomodernizacji ogólnie ocenić jako pozytywne. Każda taka inwestycja zna-

cząco poprawiła stan techniczny i estetyczny obiektu. W warunkach polskich remonty odbywały się w trakcie codziennego użytkowania budynków. Takie działania inwestycyjne jak ocieplanie elewacji, wymiana okien, remonty balkonów z wymianą balustrad, remonty korytarzy i klatek schodowych, rozbudowy strefy wejściowej, dobudowy balkonów o niezależnej konstrukcji, rozbudowy o nowe klatki schodowe czy szyby wind można uznać za możliwe do przeprowadzenia w trakcie użytkowania przez mieszkańców. Są to prace krótkotrwałe i stosunkowo łatwe do wykonania. Rozbudowy będą bazowały głównie na własnej i niezależnej konstrukcji.

Zalecenia

Wskazane jest, aby przy podejmowaniu decyzji o termorenowacji przeanalizować wszelkie możliwe i konieczne w przyszłości działania rewitalizacyjne, biorąc pod uwagę nowe przepisy budowlane. Wzrost jakości funkcjonalnej można uzyskać poprzez dobudowy atrakcyjnych stref wejściowych, szybów wind, klatek schodowych spełniających obowiązujące przepisy, dostawienie większych balkonów o niezależnej konstrukcji, przeszklonych oranżerii, czy dobudowy dodatkowej powierzchni mieszkalnych np. w postaci dużego salonu. Natomiast przy zmianie wizerunku obiektu warto stosować wszystkie dostępne materiały budowlane i systemy. Na rynku jest także dostępnych wiele wyrobów prefabrykowanych stalowych lub żelbetowych gotowych do dostawienia do bloku, jak np. balkony. Pamiętajmy, że wysoka jakość estetyczna ma znaczący wpływ na zadowolenie mieszkańców, a także może mieć wpływ na wzrost popytu na mieszkanie w danym budynku, a tym samym – wzrost wartości lokalu. W tym zakresie współczesna architektura polska prezentuje niezliczone przykłady godnych do naśladowania realizacji w stylu neomodernistycznym. Mogą one stać się cennymi inspiracjami przy odnawianiu elewacji i rozbudowach. n REKLAMA

BUDOWNICTWO

Regiony program rewitalizacji polskich miast

o finansowaniu województwo mazowieckie

Wiesław Raboszuk

Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego

50

styczeń 2015

Nowa perspektywa finansowa na Mazowszu to nowe spojrzenie na projekty rewitalizacyjne i infrastrukturalne.

Builder

Część 3

W

ramach RPO WM 2014-2020 będą realizowane projekty całościowe, integrujące trzy niezależne, ale silnie skorelowane obszary – społeczny, ekonomiczny i przestrzenny. Będziemy promować ich realizację we współpracy z lokalną społecznością, w sposób zaplanowany oraz zintegrowany.

Idea rewitalizacji

Trzeba pamiętać, że projekty rewitalizacyjne to nie tylko inwestycje w infrastrukturę oraz odnowienie elewacji budynków. Rewitalizacja ma być przecież ożywieniem danego miejsca. Będzie to zatem łączenie działań modernizacyjnych z działaniami, które przyniosą wyższą efektywność energetyczną, ożywią przedsiębiorczość lub ożywią kulturalnie jakiś obszar. Aby rewitalizacja miała sens, jej efekt końcowy musi być uzdrawiający w różnych aspektach. Dlatego też zakładamy, że będzie się to odbywać w pełnej współpracy z różnymi instytucjami oraz organizacjami społecznymi.

Działania rewitalizacyjne w nowej perspektywie powinny z jednej strony pomagać w rozwiązywaniu problemów społecznych – prowadzić do polepszenia jakości życia mieszkańców (m.in. zwiększenia ich szans na zatrudnienie), a także przyczyniać się do ograniczenia koncentracji ubóstwa, wykluczenia społecznego oraz do wzmacniania więzi społecznych.

Z kolei dzięki zastosowaniu wysokiej jakości rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych powinny pozwolić na trwałą odnowę obszaru, poprawę ładu przestrzennego, stanu środowiska i zabudowy. Oczekujemy, że efektem tych działań będzie także ograniczenie zjawiska eksurbanizacji, czyli rozlewania się miast w większe, mniej zurbanizowane obszary. Ma do tego doprowadzić podnoszenie atrakcyjności stref rozwojowych w miastach i odnowienie lub wzmocnienie atutów rozwojowych obszarów wiejskich. Zamierzony efekt to zmiana wizerunku obszaru poddanego rewitalizacji, a co się z tym wiąże – zwiększone zainteresowanie inwestorów tym obszarem.

Wsparcie projektów mieszkaniowych

Nie osiągniemy założonych celów bez uruchomienia środków finansowych na infrastrukturę i budownictwo mieszkaniowe. Te zaniedbane dotąd dziedziny potrzebują silnego wsparcia. Dlatego właśnie w ramach RPO WM 2014-2020 dofinansowanie otrzymają projekty mieszkaniowe.

Jednak wsparcie będzie możliwe jedynie w zakresie części wspólnych

wielorodzinnych budynków mieszkalnych, jako element szerszego działania rewitalizacyjnego. Zakładamy, że środki te nie będą mogły być przeznaczone na budowę nowych obiektów. Pomoc otrzymają natomiast projekty remontów, modernizacji, termomodernizacji i estetyzacji budynków z wielkiej płyty (ale też innych budynków) będące jednym z elementów rewitalizacji jakiegoś obszaru. Nie może to jednak być tylko i wyłącznie rewitalizacja. Działania te powinny wykazywać pozytywny wpływ na sytuację społeczno-gospodarczą na wyznaczonym obszarze kryzysowym.

Modernizacja energetyczna

O wsparcie mogą ubiegać się także projekty zintegrowane, systemowe i komplementarne, w zakresie których jednym z elementów jest poprawa efektywności energetycznej, w tym termomodernizacja. W działaniach rewitalizacyjnych obejmujących termomodernizację możliwe będzie wyjście poza części wspólne budynków mieszkalnych, jeśli audyt energetyczny to uzasadni.

Przewidujemy także wsparcie dla sektora mieszkaniowego (wielorodzinnych budynków mieszkalnych) i budynków użyteczności publicznej jako tych, w których łącznie zanotowano największe zużycie energii. Przeprowadzone analizy pokazują, że najważniejsza w tym zakresie jest modernizacja energetyczna wraz z wymianą wyposażenia obiektów na energooszczędne. Wspierane są zatem w szczególności działania przynoszące jak najwyższą efektywność energetyczną. Mogą być one realizowane w ramach jednej inwestycji lub inwestycji podzielonej na etapy, która ostatecznie doprowadzi do głębokiej termomodernizacji, obejmującej swoim zakresem m.in. ocieplenie obiektu, wymianę okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne, przebudowę systemów grzewczych, przebudowę systemów wentylacji i klimatyzacji, instalację OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, a także instalację systemów chłodzących. Niezbędnym elementem projektu będzie audyt energetyczny, który wskaże najbardziej optymalny zestaw działań zwiększających efektywność energetyczną w danym budynku.

W omawianym zakresie realizowane będą projekty polegające na renowacji, rewaloryzacji, modernizacji, adaptacji i wyposażeniu istniejącej zabudowy na cele gospodarcze, społeczne, edukacyjne, kulturowe, rekreacyjne oraz mieszkalne (ze szczególnym naciskiem na poprawę efektywności energetycznej). Prowadzone będą także inwestycje mające na celu zmianę sposobu użytkowania wspólnych przestrzeni miejskich i wiejskich (rynków, placów, skwerów, także z terenami zielonymi), wokół których można koncentrować działalność gospodarczą, szczególnie o charakterze usługowo-handlowym, polegającą na sprzedaży produktów regionalnych, co pozwoliłoby na poprawę warunków pracy i utworzenie nowych miejsc pracy, w tym dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Promowane będą także działania wzmacniające spójność społeczną oraz prowadzące do działań prewencyjnych, szczególnie w stosunku do dzieci i młodzieży, poprzez stworzenie im miejsc spotkań, rekreacji, kultury, w tym miejsc w otwartej przestrzeni z dostępem do internetu (tzw. hot-spoty), placów zabaw czy zielonych ekologicznych skwerów. n

TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Kapituła nagradza statuetką Top Builder najwyższej jakości produkty i rozwiązania budowlane oraz realizacje, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne, materiałowe i technologiczne, a także produktom IT mającym zastosowanie w architekturze i budownictwie.

Tytułem i statuetką TopBuilder nagradzane są również usługi i produkty finansowe oraz projekty, inicjatywy, programy i przedsięwzięcia dedykowane branży budowlanej.

Ogłoszenie laureatów i ceremonia wręczenia statuetek TopBuilder odbędzie się 11 marca 2015 roku na targach BUDMA w Poznaniu.

BUDOWNICTWO

GĘSTOŻEBROWE Fot. 1. Próba w przestrzeni Katowickiego Spodka (oddymianie grawitacyjne).

przegląd rozwiązań konstrukcyjnych stropów dr inż. Zbigniew Pająk Politechnika Śląska

Są obecnie jednym z najczęściej stosowanych konstrukcyjnych rozwiązań w budownictwie ogólnym i mieszkaniowym, zwłaszcza jednorodzinnym. Szczególną uwagę poświęcono w przeglądzie rozwiązaniom stropów wprowadzonym na przestrzeni ostatnich kilku lat oraz nadal stosowanym w kraju.

52

styczeń 2015

N Builder

Część 1

ajwiększą grupę wśród nich stanowią stropy o rozpiętościach do 6,0 m. Przedstawiony przegląd pokazuje, że stosowanie stropów gęstożebrowych o większych rozpiętościach nie nastręcza problemów. Istnieją typowe rozwiązania dla rozpiętości do 8,0 m przy wyższych wysokościach konstrukcyjnych stropów lub przy zastosowaniu belek sprężonych. Indywidualne rozwiązania z stropami monolitycznymi pozwalają uzyskać rozpiętości do 18 m (np. Swedeck). Prace badawcze w zakresie stropów o większych rozpiętościach są ciągle podejmowane – np. stropy z częściowo sprężonymi beleczkami kratownicowymi Teriva o łącznej wysokości 35 cm i rozpiętości 9,6 m.

Podział

Omawiane konstrukcje stropów gęstożebrowych podzielono na trzy zasadnicze grupy w zależności od sposobu wykonania żebra nośnego: • stropy monolityczne z wypełnieniem lub bez wypełnienia, • prefabrykowano-monolityczne, • prefabrykowane.

Najchętniej stosowanymi obecnie stropami są konstrukcje na belkach kratownicowych.

Bez wypełnienia lub z wypełnieniem niesztywnym i nietrwałym

Strop IS W stropie JS wykorzystuje się elementy wypełniające z kształtek styropianowych. Zbrojenie żeber nośnych wykonuje się w postaci oddzielnych prętów i strzemion zamkniętych (rys. 1a) lub przestrzennych kratownic (rys. 1b). Minimalna szerokość żebra wynosi 110 mm.

Wypełnienie oraz deskowanie tracone stropu JS stanowią tzw. płyty szalunkowe z samogasnącego styropianu PS-E, wzmocnione stalowymi elementami z blachy o grubości 9 mm. Wysokość płyty szalunkowej wynosi 155 mm, a jej maksymalna długość – 12 m.

Strop wykonuje się w wersji podstawowej oraz o wysokości zwiększonej poprzez zastosowanie dodatkowej kształtki o grubości 60 mm (rys. 1c).

Płyty szalunkowe wymagają podparcia montażowego o szerokości min.

100 mm w rozstawie nieprzekraczającym 2,0 m.

Grubość nadbetonu waha się w granicach 50-80 mm. Całkowita wysokość stropu w wersji podstawowej wynosi 205-235 mm, a ciężar – 2,0 kN/m2 (nadbeton 50 mm) i 2,75 kN/m2 (nadbeton 80 mm).

Strop Mikea Strop Mikea [3] jest gęstożebrowym stropem monolitycznym wywodzącym się z węgierskiego systemu „IsoteQ”. Wypełnienie stropu stanowią neoporowe kształtki (rys. 2), formujące przy układaniu mieszanki be-

tonowej nośne żebra. Zastosowane na powierzchniach bocznych kształtek zamki umożliwiają ich wzajemnie łączenie oraz gwarantują nieprzesuwność układu przy betonowaniu. W środkowej części kształtek uformowano korytko, które umożliwia wykształcenie żeber stropu w rozstawie równym 0,5 m. Płytę górną stropu w systemie Mikea stanowi warstwa betonu grubości minimum 50 mm – rys. 3.

W stropach Mikea, jeżeli konieczne jest zwiększenie wysokości żeber, to stosowane są styropianowe nadstawki (płyty) o wysokości 0,05 m i szerokości 0,35 m – rys. 4. Aby nadstawki nie przemieszczały się podczas układania betonowej mieszanki, łączy się je trwale stalowymi kotewkami.

W stropach Mikea do zbrojenia żeber stosuje się szkielety zbrojeniowe z prętami podłużnymi ze stali klasy „C” gatunku B500SP oraz poprzecznymi ze stali klasy „A” gatunku St500-b. Możliwe jest dozbrojenie żeber pojedynczymi dodatkowymi prętami dokładanymi na budowie (rys. 5).

Płyty górne stropu zbroi się siatkami zgrzewanymi z prętów średnicy 5 mm i oczku 0,15 m (siatka typu Q131) ze stali kasy „A” gatunku St500-b, usytuowanymi w środku wysokości płyty.

Przyjęcie rodzaju szkieletu zbrojenia żeber uzależnione jest od wartości charakterystycznego obciążenia zewnętrznego oraz rozpiętości stropu. Stropy Mikea przeznaczone są głównie dla obciążeń użytkowych o wartościach do 5,0 kN/m2, przy rozpiętościach do 7,8 m.

Strop Swedeck Strop Swedeck (rys. 6) [4], [5] jest przykładem szwedzkiego rozwiązania żebrowego stropu żelbetowego bez wypełnienia przestrzeni międzyżebrowych, stosowanego również w kraju. Rozstaw żeber wynosi od 500 do 1500 mm, przy czym standardowy rozstaw to 1200 mm. Wysokość żebra kształtowana jest w przedziale 250-760 mm, a szerokość wynosi 140 lub 200 mm. Betonowa płyta górna ma grubość od 100 do 160 mm.

Strop wykonuje się w szalunkach traconych (rys. 6). Na powierzchniach bocznych żeber i spodzie płyty szalunek stanowią galwanizowane i profilowane blachy TP 20 grubości 0,7 mm, a na spodzie żebra – stalowa galwaniczna blacha denna o grubości 15 mm.

Stropy Swedeck są szczególnie ekonomiczne dla rozpiętości powyżej 7,0 m. Maksymalna rozpiętość stropu może wynosić nawet 18,0 m. W zależności od geometrii przekroju i wielkości otuliny betonowej strop ma ognioodporność od 60 do 120 minut.

Zbrojenie żeber, jak i całą geometrię stropu, dostosowuje się do projektowanych obciążeń. Zbrojenie główne stanowi zazwyczaj 4 lub 6 prętów w układzie jak na rysunku 7. W płycie górnej stosuje się dodatkowe zbrojenie w postaci siatek.

Zbrojenie żebra zgrzewa się z blachą denną w miejscu podkładek dystansowych. Podkładki dystansowe mają z reguły grubość 12 mm. Dla żeber o szerokości 200 mm i ognioodporności 90 i 120 minut stosuje się podkładki dystansowe grubości 25 mm. Blachy, oprócz funkcji szalunku traconego, stanowią jednocześnie wykończenie dolnej powierzchni stropu. W statycznych obliczeniach blachy szalunku traconego nie są uwzględniane.

Strop na czas montażu wymaga podparcia w odstępach co 1,2 m.

System stropów Swedeck umożliwia łatwy i krótki montaż. W pierwszej kolejności montuje się denne blachy wraz z zbrojeniem żebra, następnie profilowane blachy TP 20, a na końcu układa się siatki zbrojeniowe górnej płyty.

Blachy profilowane mają ciężar do 11 kG i mogą być układane przez jednego pracownika.

styczeń 2015

53

Stropy Velox Strop Velox [6] to monolityczny strop gęstożebrowy z wypełnieniem w postaci skrzynek wykonanych z płyt zrębkowo-cementowych. Stropy Velox stosuje się głównie jako systemowe rozwiązanie w systemie budowlanym Velox.

Zbrojenie monolitycznych żeber projektuje się: w postaci przestrzennej stalowej kratownicy, układanej jako kosz zbrojeniowy (rys. 9a), lub z dwóch prętów umieszczonych w otwartych strzemionach, zawieszonych na górnej płaszczyźnie pustaka (rys. 9b). Średnica prętów kratownic dobierana jest w taki sposób, by żebra miały stałą nośność przy wszystkich rozpiętościach i bezpiecznie przenosiły obciążenia użytkowe o wartości 1,5 kN/m2. Rozstaw osiowy żeber wynosi 300 lub 500 mm, a typowa szerokość żebra – 120 mm.

Wypełniające skrzynki wykonuje się przez sklejanie zrębkowo-cementowych płyt Velox WS o grubości 25 mm. Pustaki produkuje się w podstawowych długościach: 330, 500, 660, 1000, 1330, 1500, 1660, 1830 i 2000 mm. Wysokość elementów wypełniających wynosi: 170, 220, 260, 315, 350, 400, 500 i 575 mm. Oferowana jest również możliwość wykonania na zamówienie innych elementów według dostarczonej specyfikacji. W wypadku stropów ze zbrojeniem żebra w postaci kratownicy stosu-

Rys. 1. Strop JS [1], [2]: a) ze zbrojeniem w postaci prętów w strzemionach zamkniętych (1a), b) zbrojenie w postaci przestrzennej kratownicy (1b, c) z nakładką zwiększającą wysokość (5), 2 – styropianowa płyta szalunkowa, 3 – beton, 4 – stalowy element wzmacniający

Builder

Strop GFN Brytyjski strop GKN (rys. 8) [1] jest kolejnym przykładem stosowanego współcześnie monolitycznego stropu bez wypełnienia. Rozstaw żeber stropu wynosi 600 mm, wysokość – 175, 250, 325 i 400 mm, a szerokość – 125 mm.

W przęśle stropu zbrojenie żebra stanowią proste pręty układane dołem, z których część odgina się przy podporach, oraz otwarte strzemiona kotwione w górnej płycie. Oprócz głównego zbrojenia żeber stosuje się również dozbrojenie górnej płyty siatkami. Wysokość górnej płyty wynosi 50, 75, 100, 125 i 150 mm.

Kształt stropu uzyskuje się przez zastosowanie szalunku ze specjalnych stalowych form (T-Forms). Formy te, po wykonaniu stropu i uzyskaniu przez beton odpowiedniej wytrzymałości, demontuje się. Strop jest łatwy do montażu. Ciężar pojedynczego elementu formy waha się w granicach od 3,5 do 5,4 kG, w zależności od wysokości.

Rys. 2. Element stropowy systemu Mikea

Rys. 3. Strop Mikea z elementami ściennymi IsoteQ, po ułożeniu mieszanki betonowej: 1 – żebra stropu, 2 – płyta górna, 3 – stropowe kształtki neoporowe, 4 – element wieńcowy, 5 – element podstawowy (ścienny) systemu IsoteQ, 6 – ściana betonowa z wieńcami

REKLAMA

Producent „Styropianowych płyt szalunkowych pod monolityczne stropy gęstożebrowe typu JS” :: ul. Kaczeńcowa 27 :: 91-214 Łódź :: tel.: 42 253 16 09 :: mobil: 48 731 999 270 :: www.g-tec.pl :: sprzedaz@g-tec.pl Wyroby budowlane produkowane zgodnie z zintegrowaną normą europejską nr EN 15037-4:2010+A1:2013.

BUDOWNICTWO

Rys. 4. Zwiększanie wysokości żeber stropu Mikea

Z wypełnieniem trwałym

Rys. 5. Szkielet stropu Mikea: 1 – zbrojenie podłużne, 2 – zbrojenie poprzeczne, 3 – dokładany pręt. a)

b)

c)

d)

Builder

54

styczeń 2015

je się zazwyczaj najdłuższe elementy wypełniające o szerokości 500 mm i wysokości dostosowanej do wyznaczonej wartości obciążeń. Stropy zbrojone dwoma prętami wykonuje się z mniejszych elementów. Żebra rozdzielcze uzyskuje się przez odpowiednie rozsunięcie pustaków na odległość minimum 100 mm. Zaleca się stosowanie żeber rozdzielczych w rozstawie co 2,0 m. Zbrojenie żeber rozdzielczych stanowią zazwyczaj dwa pręty poprzeczne układane w strzemionach otwartych, podobnie jak przy zbrojeniu żeber głównych.

Strop wymaga podparcia na czas montażu jedynie w strefach czołowych połączeń pustaków wypełniających. Ciężar stropu z pustaków o wysokości 170 mm + 50 mm nadbetonu wynosi 2,65 kN/m2, stropu 220 + 50 mm – 2,99 kN/m2, a stropu 260 + 50 mm – 3,25 kN/m2.

Rys. 6. Montaż stropu Swedeck [4], [5]: a) podparcie stropu przed betonowaniem, b) widok zbrojenia żebra, c) betonowanie stropu, d) widok wykonanego stropu

Rys. 7. Strop Swedeck: 1 – zbrojenie żebra monolitycznego, 2 – szalunek tracony z blach TP 20, 3 – beton, 4 – zbrojeniowa siatka płyty górnej

Strop Akermana Strop Ackermana jest nadal chętnie stosowanym, a zarazem jednym z najstarszych rozwiązań monolitycznych stropów gęstożebrowych.

Konstrukcją nośną stropu są żelbetowe żebra rozmieszczone w rozstawie co 310 mm, zbrojone pojedynczym prętem, najczęściej o średnicy ø12-ø18 mm.

Wypełnienie między żebrami stropu stanowią pustaki ceramiczne. Obecnie produkowane są pustaki A, B, C i D, różniące się wzajemnie liczbą wewnętrznych ścianek, o wysokościach 150, 180, 200 i 220 mm, szerokości 300 mm i długościach 195, 245, 295 mm [1].

Oprócz typowych pustaków, stosowano również modyfikowane elementy wypełniające: z kanałami na przeprowadzenie instalacji oraz o zmniejszonych wymiarach.

Pustaki stropu Ackermana zostały zaprojektowane z myślą o współpracy z betonem żebra, która zapewniona jest przez układ rowków o głębokości 2 mm i maksymalnej szerokości 10 mm. Współpracy tej zazwyczaj nie uwzględnia się w obliczeniach.

Przyjęcie wysokości pustaka, a co za tym idzie, wysokości stropu, związane jest z rozpiętością stropu oraz z wielkością obciążenia.

Stropy Akermana stosowane są najczęściej dla obciążeń użytkowych do 5,0 kN/m2 i rozpiętości do 7,0 m.

Przekroje podstawowych typów stropu Ackermana pokazano na rysunku 10. Strop wyjątkowo wykonuje się bez warstwy nadbetonu, gdy obciążenie użytkowe nie przekracza 1,5 kN/m2 (rys. 10a). Najczęściej grubość warstwy nadbetonu przyjmuje się równą 30-50 mm (rys. 10b).

W wypadku konieczności zwiększenia wysokości można ułożyć na pustakach cegłę dziurawkę (rys. 10c), zwiększając w ten sposób ramię sił wewnętrznych i nośność.

Strop Simplex Strop Simplex [1] stanowi rozwiązanie wzorowane na stropie Ackermana, w którym monolityczne żebra nośne występują w osiowym rozstawie co 300 mm i zbrojone są pojedynczym prętem ø12 -18 mm. Strop ten jest szeroko stosowany w Republice Czeskiej, a w Polsce jedynie w obszarach przygranicznych.

Wypełnienie stanowią dwa typy pustaków podstawowych o wysokościach 150 i 200 mm (rys. 11a, b) oraz pustaki dodatkowe, wykorzystywane jako nakładka na pustaki podstawowe w celu zwiększenia wysokości stropu (rys. 11c).

Strzemiona wykonuje się z prętów o średnicy 4,5 mm. Zasady rozmieszczania strzemion są takie jak w wypadku stropu Ackermana.

Oprócz zbrojenia górnego i strzemion stosuje się również zbrojenie rozdzielcze prostopadłe do zbrojenia głównego, umieszczone w warstwie nadbetonu.

Strop JZP-45 W stropie JZP-45 [7], [13] (rys. 12) występują dwa rodzaje elementów wypełniających. Górny płytowy element konstrukcyjny JZP-45/28S wykonany jest z betonu zwykłego i ma wymiary: szerokość 370 mm, długość 300 mm i wysokość 150 mm. Element ten ukształtowano w sposób zapewniający współpracę w strefie ściskanej z betonem wypełnia-

Rys. 8. Strop GKN: 1 – zbrojenie żebra, 2 – system deskowania stropu typu T-Forms, 3 – beton, 4 – siatka zbrojeniowa górnej płyty

Rys. 9. Strop Velox: a) żebra ze zbrojeniem kratownicowym, b) zbrojenie żebra złożone z podłużnych prętów; 1 – zbrojenie żebra, 2 – pustak Velox z klejonych płyt zrębkowo-cementowych grubości 25 mm, 3 – beton Rys. 12. Strop JZP-45: 1 – zbrojenie żebra, 2 – dolny element wypełniający z betonu lekkiego lub wiórobetonu, 3 – beton, 4 – górny element konstrukcyjny z betonu zwykłego

Builder

55

styczeń 2015

Rys. 11. Strop Simplex: a) o wysokości 190 mm, b) o wysokości 240 mm, c) z pustakiem dodatkowym (wysokość stropu 290 mm); 1 – zbrojenie żebra, 2 – pustak Simplex, 3 – beton, 4 – zbrojenie rozdzielcze

jącym. Dolny wypełniający element płytowy wykonuje się z betonu lekkiego (JZP-45/28F3) lub wiórowego (JZP-45/28F4). Szerokość i długość obu dolnych elementów wypełniających wynosi odpowiednio 450 mm i 300 mm. Elementy z betonu lekkiego mają wysokość równą 155 mm, a elementy z betonu wiórowego – 160 mm oraz grubsze ścinaki.

Strop wykonuje się przy rozpiętościach do 7,2 m i obciążeniu całkowitym nie przekraczającym 7,2 kN/m2.

Ciężar konstrukcyjnego elementu płytowego wynosi 165 N, ciężar elementu wypełniającego – 97 N, a ciężar własny stropu o wysokości 280 i 310 mm wynosi odpowiednio 3,45 i 3,85 kN/m2.

Strop wykonywano również jako prefabrykowano-monolityczny na belach kratownicowych. n

Rys. 10. Strop Ackermana: a) bez warstwy nadbetonu, b) z warstwą nadbetonu (wariantowo pokazano różne typy pustaków), c) o zwiększonej wysokości poprzez ułożenie na pustaku cegły dziurawki (wariantowo pokazano różne typy pustaków); 1 – zbrojenie żebra, 2a – pustak Ackermana typu A, 2b – pustak Ackermana typu B, 2c – pustak Ackermana typu C, 2d – pustak Ackermana typu D, 3 – beton

W kolejnym numerze: Gęstożebrowe stropy prefabrykowano-monolityczne z belkami kratownicowymi oraz z belkami sprężonymi.

Rysunki: archiwum autora

Literatura:

[1] Drobiec Ł., Pająk Z., Stropy z drobnowymiarowych elementów. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2006 i 2010, str. 228.

[2] Drobiec Ł., Pająk Z., Stropy gęstożebrowe stosowane współcześnie. „Materiały Budowlane”, nr 3/2005, str. 32-36.

[3] Materiały reklamowe i techniczne firmy „Mikea II”, Tychy, oraz www.isoteq.pl [4] www.swedeck.cadsks.com.pl [5] Drobiec Ł., Rodzaje stropów stosowanych w budownictwie. „Materiały Budowlane”, nr 5/2008, str. 2-4.

[6] Stropy w technologii Velox. „Materiały Budowlane”, nr 5/2010, str. 13.

[7] Świadectwo dopuszczenia do stosowania nr Og. – 162/90: Strop gęstożebrowy JZP. ITB, Warszawa, 1990.

BUDOWNICTWO

W poszukiwaniu

nowych nawierzchni Przedstawione rozwiązanie jest interesujące z uwagi na zastosowane materiały, technologię wykonania oraz możliwości wykorzystania w projektowaniu architektonicznym. Wnosi nową jakość do otoczenia – zarówno w zabudowie miejskiej, jak i pozamiejskiej.

Builder

56

styczeń 2015

Fot. arch. ERBIS

Danuta Burzyńska

Pasaż przy ulicy Kuźniczej we Wrocławiu

N

awierzchnie odgrywają istotną rolę dla komfortu i bezpieczeństwa pieszych.

Projektując ciągi piesze, należy mieć na uwadze zapewnienie jakości materiałowej oraz wykonania wszystkich ich warstw, w tym wierzchnich. Powierzchnie powinny być równe i bezpieczne, bo poruszają się po nich osoby starsze, dzieci, wózki itp.

Miasto przyjazne ludziom musi być przyjazne pieszym [1]. Ścieżki muszą funkcjonować

przez cały rok, być łatwe w odśnieżaniu, niezależnie od pory roku suche, nie mogą być śliskie, powinny zachęcać do chodzenia po miastach.

O ile producenci materiałów budowlanych prześcigają się w coraz szerszych ofertach rozwiązań konstrukcyjnych, elewacyjnych, wnętrzarskich itp., o tyle zagospodarowanie terenu działki, na której leży projektowany obiekt, czy też przestrzeni ogólnodostępnych

niestety nadal często ogranicza się do posadzenia kilku drzew i użycia asfaltu, trawnika, czy betonowej lub kamiennej kostki.

Przedstawione rozwiązanie jest interesujące z uwagi na zastosowane materiały (kruszywo i żywicę) oraz technologię wykonania. Co więcej, wnosi ono nową jakość do otoczenia.

W Polsce można zaobserwować już pierwsze miejskie realizacje – ciągów pieszych i skwerów (fot.).

Przekroje nawierzchni dla gruntów średnio wrażliwych na przemarzanie. Przykłady rozwiązań.

Nawierzchnie narażone na ruch samochodów (osobowych, dostawczych) np. parkingi, dojazdy

Nawierzchnia jako opaska wokół pni starszych drzew bez nabiegów korzeniowych

Builder

Nawierzchnie narażone na sporadyczny ruch pojazdów np. pielegnacja drzew, ratownictwo

57

styczeń 2015

Nawierzchnie narażone na małe obciążenia (ruch pieszy).

Zalecenia dotyczace podbudowy Nawierzchnia jako opaska wokół pni starszych drzew posiadających nabiegi korzeniowe

Fot. arch. Happa

BUDOWNICTWO Builder

58

styczeń 2015

Skwer Wolnego Słowa w Warszawie

Nawierzchnie mineralno-żywiczne

Nawierzchnie te wykonywane są w temperaturze powyżej 8°C w procesie wylewania warstwy mieszanki z kamienia twardego o frakcji kruszywa 1-2 mm, 2-4 mm, 3-5 mm, 4-6 mm lub kombinacji ziarna 1-6 mm (wypełniacz) i specjalnej żywicy dwuskładnikowej na bazie żywic epoksydowych stanowiącej spoiwo. Proces mieszania wypełniacza i spoiwa odbywa się na zimno, w ściśle określonych proporcjach wagowych oraz przedziałach czasowych. Żywica posiada właściwość punktowego łączenia krawędzi użytych kruszyw, pozostawiając pomiędzy nimi puste przestrzenie. Tworzy w efekcie strukturę przepuszczającą wodę i powietrze.

Wykonaną w ten sposób masę wylewa się na uprzednio przygotowane podłoże, natomiast gładka i równa powierzchnia uzyskiwana jest w procesie zacierania masy. Wylewana nawierzchnia może mieć dowolny kształt i wielkość. Można ją zastosować na wszelkiego rodzaju ciągi piesze, place, skwery itp.

Rozwiązanie to daje nieograniczone możliwości zastosowania nawierzchni wszędzie tam, gdzie zależy nam na przenikaniu wody i powietrza do gruntu bez tworzenia dodatkowych odwodnień czy spadków dla wody. Nawierzchnia musi być dylatowana z uwagi na zmienną, nieznaczną kurczliwość w okresie zimy i lata. Powierzchnie powinny być dylatowane do 25 m2, dylatacje poprzeczne zaleca się wykonywać w odległości co 5 m. Głębokość szczelin dylatacyjnych powinna stanowić min. 50% grubości górnej warstwy.

Rozwiązania architektoniczne wykonane w opisywanej technologii w postaci ścieżek par-

kowych, rowerowych, podjazdów dla niepełnosprawnych itp. nie wymagają żadnego pochylenia podłużnego, poprzecznego ani także łukowatego kształtu projektowanej ścieżki, gdyż opisywana nawierzchnia, w odróżnieniu od innych, przepuszcza wodę w każdym kierunku.

Aby woda mogła swobodnie przenikać do gruntu, pod nawierzchnią należy ułożyć minimum dwie warstwy podbudowy w określonej kolejności i grubości. Pierwsza z nich wykonana jest z piasku kopanego zagęszczanego (warstwa ta jest warstwą odsączającą), druga (warstwa nośna) – z klińca (kamień łamany) o ziarnie od 4-22 mm lub 4-31,5 mm, również zagęszczanego, tak jak w przypadku wykonywania podbudowy do układania kostki betonowej, granitowej czy żwirowej. Grubości opisanych warstw podbudowy podano na przykładowych przekrojach (rys. 1).

Konserwacja nawierzchni polega wyłącznie na okresowym myciu jej wodą przy użyciu myjki

ciśnieniowej lub wężem ogrodowym z odpowiednią końcówką.

Inne zastosowania

Technologię można wykorzystać do pokrywania nawierzchni parkingów i dojazdów, ścieżek parkowych i ogrodowych, boisk sportowych, dna fontann, ścieżek rowerowych, placów zabaw, podjazdów dla niepełnosprawnych, schodów, zabezpieczania korzeni drzew, ścieżek spacerowych w parkach zabytkowych, tarasów przydomowych oraz dachowych itp.

Uniemożliwia powstawanie kałuż, pozwala aktywnie oddychać glebie. Jest naturalna i nieszkodliwa dla wód gruntowych. Odciąża kanalizację miejską. Redukuje hałas. Przystosowana dla ruchu pojazdów osobowych i dostawczych.

n Bibliografia:

[1] Jan Gehl, Miasta dla ludzi, Wydawnictwo RAM. [2] Materiały firmy ERBIS (technologia TerraWay®).

STALOWE

Część 4

KONSTRUKCJE CIĘGNOWE przykłady realizacji prof. dr hab. inż. Szymon Pałkowski

Przekrycia cięgnowe

Rozwój współczesnych przekryć wiszących został zapoczątkowany dopiero w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pionierską konstrukcją tego typu była zaprojektowana w 1950 roku przez Nowickiego, a wzniesiona w 1953 roku w Północnej Karolinie (USA) arena w Raleigh (rys. 1). Konstrukcję nośną areny stanowi wstępnie napięta siatka cięgnowa w kształcie paraboloidy hiperbolicznej. Siatka ta składa się z lin o zróżnicowanej średnicy (13-32 mm), mocowanych w dźwigarze brzegowym wykonanym z dwóch wzajemnie przecinających się

parabolicznych łuków żelbetowych. Pokrycie dachu stanowią blacha falista, izolacja termiczna i warstwa materiału bitumicznego. Główne wymiary obiektu w rzucie poziomym wynoszą: długość 97 m i szerokość 92 m. Przekrycie hali stwarza wrażenie niezwykłej lekkości; wydaje się, że dach, niepodpierany przez ściany, swobodnie unosi się w powietrzu.

Do interesujących krajowych dachów wiszących należy wybudowane w 1975 roku przekrycie amfiteatru w Koszalinie (rys. 2). Dach amfiteatru, o powierzchni 4460 m2 i rozpiętości 102 m, ma kształt zbliżony do paraboloidy hiperbolicznej.

Konstrukcje cięgnowe są bezkonkurencyjne w rozwiązaniach o dużych i bardzo dużych rozpiętościach.

Konstrukcję nośną dachu tworzy wstępnie napięta siatka składająca się z cięgien nośnych (liny spiralne zamknięte o średnicy 45 mm) oraz ze sztywnych elementów napinających wykonanych z dwuteowników walcowanych I 140.

Siatka cięgnowa dachu jest kotwiona w dźwigarze brzegowym wykonanym z dwóch stalowych łuków o przekroju rurowym D = 894/22.

Każdy z łuków jest oparty przegubowo na fundamencie i kotwiony za pomocą sześciu ukośnych odciągów. Pokrycie dachu stanowią blacha fałdowa, warstwa izolacji akustycznej oraz kolorowa papa.

Bardzo efektywne wstępne napięcie siatki cięgnowej dachu zrealizowano wskutek wymuszonego obrotu łuków na przegubach. Obrót ten uzyskano przez odpowiednie skrócenie odciągów dachu. Taki sposób realizacji wstępnego napięcia umożliwił szybkie i jednoczesne sprężenie całego obiektu, bez konieczności stosowania na wysokości skomplikowanych urządzeń do naciągu lin. Szczegółowe informacje dotyczące projektu i montażu tego przekrycia wiszącego podano w [5].

Interesującym przykładem realizacji przekrycia wiszącego o konstrukcji opartej na modelu dźwigara cięgnowego jest dach audytorium w mieście Utica w USA (rys. 3). Konstrukcję nośną dachu o średnicy 76,2 m (250 ft) tworzą płaskie dźwigary cięgnowe. W środku dachu dźwigary te są połączone za pomocą pierścieni stalowych o średnicy 7 m.

Zewnętrzne końce cięgien są mocowane do żelbetowego pierścienia opartego na pionowych słupach. To przekrycie wiszące ma tę cenną zaletę, że w jego dźwigarze brzegowym (w zewnętrznym pierścieniu żelbetowym) występują równoważące się siły ściskające, które nie wywierają niekorzystnego wpływu na fundamenty.

Oddzielną grupę przekryć cięgnowych stanowią siatkowe przekrycia namiotowe. Charakteryzują się one tym, że rolę dźwigara brzegowego spełniają tu rozciągane liny brzegowe. Chyba najbardziej znaną tego typu konstrukcją jest przekrycie obiektów olimpijskich w Monachium, o całkowitej powierzchni równej

59

N

a okoliczność tę wpływa wiele specyficznych zalet tych ustrojów, jak np. duża swoboda architekta w kształtowaniu bryły obiektu, możliwość uzyskiwania dużych rozpiętości i powierzchni czy mały ciężar własny konstrukcji, wynikający z wysokiej wytrzymałości materiału oraz faktu, że w przekrojach poprzecznych cięgien (lin) występują tylko naprężenia rozciągające. Ponadto stosunkowo tani i prosty montaż konstrukcji nie wymaga na ogół skomplikowanych rusztowań.

W związku z tymi pozytywnymi cechami konstrukcje cięgnowe są bezkonkurencyjne w rozwiązaniach o dużych i bardzo dużych rozpiętościach i znajdują zastosowanie przede wszystkim w takich obiektach budowlanych jak hale widowiskowo-sportowe i pawilony wystawowe, mosty wiszące i podwieszone, maszty i kominy z odciągami, wyciągi narciarskie i kolejki linowe czy napowietrzne linie energetyczne.

Builder

Konstrukcje cięgnowe należą do bardzo ekonomicznych i nowoczesnych konstrukcji inżynierskich. Jest wiele ciekawych przykładów ich zastosowania.

styczeń 2015

Katedra Konstrukcji Metalowych, Politechnika Koszalińska

Fot. Jorge Royan Fot. Tadeusz Rudzki

Fot. Justin Doub

Fot. arch. autora

Fot. Radosław Drożdżewski

Fot. arch. autora

Fot. Doug Kerr

BUDOWNICTWO styczeń 2015

60 Builder

69 tys. m2 (rys. 4). Więcej informacji na temat a) tego przekrycia podano w [4].

W ostatnim dziesięcioleciu wybudowaa) no znaczną liczbę stadionów z zadaszeniami, w których wykorzystywane są cięgnowe elementy nośne. Przykładami tego typu zadaszeń b) są m. in. stadiony w Atenach (2003), Hannoverze (2004), Londynie-Wembley (2006), Kapsztadzie (2009), Warszawie (2011) oraz Chorzowie (2012). b) Ciekawym przykładem wymienionych przeRys. 4 Przekrycie namiotowe stadionu kryć stadionów jest zadaszenie Stadionu Naw Monachium rodowego w Warszawie (rys. 5). Zadaszenie to ma kształt elipsy o wymiarach 240×270 m i poRys. 1. Arena w Raleigh [3]: a: widok, b) rzut poziomy wierzchni ponad 50 tys. m2. Stalowa konstrukcja przekrycia (rys. 6) jest niezależna od żelbetowej konstrukcji bryły stadionu obejmującej pomieszczenia użytkowe i trybuny.

Rys. 1. Arena w Raleigh [3]: a: widok, b) rzut poziomy Konstrukcja nośna zadaszenia stadionu składa się z 36 promieniście rozmieszczonych płaskich dźwigarów cięgnowych kotwionych w konstrukcji wsporczej, złożonej ze ściskanego pierścienia (1) okalającego cały stadion, słupów (2), zastrzałów (3) i odciągów (4).

Rys.1. Arena w Raleigh Rys. 5. Przekrycie Stadionu Narodowego Słupy, zastrzały i odciągi oparte na pierścieniu obwodowym tworzą pewien rodzaj pylo240÷270 nów, do których są mocowane dźwigary cię9 5 Rys. 2. Przekrycie amfiteatru w Koszalinie (fot. W. EcheĔski) 3 gnowe złożone z cięgien nośnych (5) i napina10 8 jących (6). Nad trybunami, do lin (6), jest pod6 7 1 wieszony stały dach z tworzywa sztucznego.

4 Nad boiskiem piłkarskim znajduje się rozsu2 11 a) wany (zwijany) dach oparty na linach (8) i (9).

W środku zadaszenia jest zamocowana igliRys. 2. Przekrycie amfiteatru w Koszalinie (fot. W. EcheĔski) ca (10), której wierzchołek znajduje się na wysokości 100 m ponad poziomem murawy bo1 Rys. 2. Przekrycie Amfiteatru w Koszalinie iska. Trybuny i różnego rodzaju pomieszczeRys. 6. Schemat konstrukcji zadaszenia nia (11) są wydzielone od konstrukcji nośnej stadionu a) zadaszenia.

Z uwagi na bardzo dużą powierzchnię zadaszenia główne elementy konstrukcyjne, wykonane ze stali S355 i S460, mają stosunkowo du1 że przekroje poprzeczne, np.: • pierścień brzegowy okalający zadaszenie: ø1820/80 (S460), • słupy obwodowe podtrzymujące pierścień: ø1016/30...70 (S355), b) • zastrzały: ø1016...1200/30...45 (S355), • odciągi: ø508/25...50 (S355).

Liny spiralne zamknięte użyte do zadaszenia, w zależności od przeznaczenia, mają zróżRys. 3. Audytorium w Utica: a) widok [3], b) przekrój pionowy nicowane przekroje od ø70 (liny napinające) 7. MontaĪ pierĞcienia brzegowego (fot. autor) do ø150 (główne liny nośne). Pierścień wewnęRys. 7.Rys. Montaż pierścienia brzegowego Rys. 7. MontaĪ pierĞcienia brzegowego (fot. autor) trzny 7 (rys. 6) został wykonany z sześciu lin o średnicy 125 mm.

Szczegóły wybranych elementów konstrukcyjnych obiektu przedstawiono na rys. 7-9.

Mosty wiszące i podwieszone

Mosty takie są obecnie najczęściej stosowanym rodzajem mostów w przypadku przejść przez przeszkody wodne o średniej i dużej szerokości. Mosty podwieszone stosuje się na ogół przy rozpiętości głównego przęsła do ok.

1000 m, a powyżej tej rozpiętości znajdują zastosowanie mosty wiszące.

Rys. 3. Audytorium w Utica

Rys. 8.

Szczegół połączenia segmentów Rys. 8. Szczegóá poáączenia segmentów pierĞcienia ze sobą oraz ze sáupem (fot. autor)

Rys. 4. Fragment przekrycia namiotowego [4]

pierścienia ze sobą i słupem

Zastosowanie konstrukcji cięgnowych • hale widowiskowo-sportowe, • pawilony wystawowe, • mosty wiszące i podwieszone, • maszty i kominy z odciągami, • wyciągi narciarskie i kolejki linowe, • napowietrzne linie energetyczne.

Fot. arch. autora

Builder

5 Rys. 11. Most wiszący Akashi Kaikyo 320,0

a)

b)

Į-Į

234,7

4

175,1

3

Į

c)

294,3

5

Normy

[N1] PN-EN 1993-1-1. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych – Część 1-1: Reguły ogólne i reguły dla budynków.

[N2] PN-EN 1993-1-11. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych – Część 1-11: Konstrukcje cięgnowe.

[N3] PN-EN 12385-1: Liny stalowe – Bezpieczeństwo – Cz. 1: Wymagania ogólne.

[N4] PN-EN 12385-2:Liny stalowe – Bezpieczeństwo – Cz. 2: Definicje, oznaczenie i klasyfikacja.

[N5] PN-EN 12385-10: Liny stalowe – Bezpieczeństwo – Cz. 10: Liny jednozwite do ogólnych zastosowań w konstrukcjach technicznych.

[N6] PN-EN 1993-3-1. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 3-1: Wieże i maszty.

61

Rys. 10. Most podwieszony Normandie

styczeń 2015

Fot. Pline

Bibliografia

[1] Argyris J. H., Scharpf D., Large deflection analysis of prestressed networks. J. Struct. Div., March, 1972, pp. 633-654.

[2] Biliszczuk J., Mosty podwieszone. Projektowanie i realizacja. Arkady, Warszawa 2005.

[3] Bresler B. et al., Design of Steel Structures. John Wiley & Sons, New York 1968.

[4] Brinkmann G. (Hrsg.): Leicht und Weit. Zur Konstruktion weitgespannter Flächentragwerke. VCH, Weinheim 1990.

[5] Filipkowski J., Przekrycie amfiteatru w Koszalinie. „Inżynieria i Budownictwo” nr 7/1977, s. 251-254.

[6] Gimsing M. J., Cable supported bridges. John Wiley & Sons, New York 1983.

[7] Hankus J., Budowa i własności mechaniczne lin stalowych. Główny Instytut Górnictwa, Katowice 1990.

[8] Orkisz J., Januszek M., Zastosowanie elementów wyższego rzędu do analizy skończonych deformacji wiotkich układów cięgnowych, „Archiwum Inżynierii Lądowej”, z. 4/1985, s. 423-445.

[9] Ozdemir H., A finite element approach for cable problems, Int. J. Solids Struct.,15/1979, pp. 427-437.

[10] Pałkowski Sz., Obliczanie siatek cięgnowych metodą elementów skończonych. „Archiwum Inżynierii Lądowej”, z. 2/1979, s. 177-194.

[11] Pałkowski Sz., Konstrukcje cięgnowe. WNT, Warszawa 1994.

[12] Pałkowski Sz., Konstrukcje stalowe. Wybrane zagadnienia obliczania i projektowania. PWN, Warszawa 2009.

[13] Roik K. (Hrsg): Schrägseilbrücken. Ernst & Sohn, Berlin 1986.

[14] Scharpf D. W., Die Berechnung von vorgespannten Seilnetzkühltürmen. Bauingenieur, H. 12/1979, S. 449-458.

[15] Świtka R., Problems of cable konstructions analysis, Advances in Mechanics, No 4/1988, pp. 3-51.

Fot. Peppi17

Ciekawym przykładem zastosowania konstrukcji cięgnowych w budownictwie przemysłowym są chłodnie kominowe. Chłodnia wybudowana w 1975 roku w byłym RFN ma wysokość 180 m i maksymalną średnicę 140 m. Powierzchnię chłodni tworzy wstępnie napięta siatka cięgnowa podwieszona do centralnego masztu i zakotwiona na obwodzie w fundamencie w kształcie pierścienia.

Następnie, po stronie zewnętrznej siatki cięgnowej, została zamontowana okładzina z blach aluminiowych. Szczegółową analizę teoretyczną tego typu konstrukcji cięgnowych przedstawiono w [14].

9928

Inne konstrukcje cięgnowe

Specyficzną grupę konstrukcji cięgnowych stanowią maszty z odciągami. Rys. 12 przedstawia schemat masztu radiowo-telewizyjnego w Kisielicach k. Iławy zmontowanego w 2001 roku. Trzon masztu o wysokości 300 m (z dodatkową anteną TV o wysokości 20 m) jest wykonany w postaci stalowej trójściennej kratownicy o szerokości boku a = 2 m. Maszt cechuje się bardzo dużą smukłością (stosunek wysokości masztu do szerokości trzonu jest równy 160). Krawężniki trzonu masztu są zaprojektowane z rur okrągłych o średnicy zewnętrznej D = 168,3 mm i zmiennej grubości ściaRys. 9. Szczegóá oparcia sáupa na stopie fundamentowej (fot. autor) Rys. 9. Szczegół oparcia słupa na stopie nek. Skratowanie trzonu masztu zaprojektowafundamentowej no z rur okrągłych D = 76,1/4. Są one mocowane do krawężników w węzłach za pomocą śrub M24 kl. 8.8. Maszt ma pięć poziomów mocowania odciągów rozmieszczonych co ok. 60 m.

Można zauważyć, że aż trzy najdłuższe odciągi masztu są tu kotwione w jednym bloku fundamentowym. Maszty należy obecnie obliczać według nieliniowej analizy sprężystej II rzędu, zgodnie z PN-EN 1993-3-1 [N6].

Istnieje jeszcze wiele innych rodzajów konstrukcji, których głównym elementem nośnym jest cięgno. Można tu np. wymienić napowietrzne linie energetyczne, wyciągi narciarskie, kolejki górskie, urządzenia do transportu ludzi lub materiałów (windy) itp. n Most podwieszony Normandie (bridgepros.com/projects/) Rys. 10.

2000

Przykładem dużego mostu podwieszonego jest znany i bardzo estetyczny most Normandie we Francji, o rozpiętości głównego przęsła 856 m i całkowitej długości 2141 m (rys. 10). Dźwigary główne tego mostu to konstrukcje skrzynkowe o kształcie aerodynamicznym, stalowe w przęśle głównym (w części środkowej na długości 624 m) i z betonu sprężonego w przęsłach bocznych. Tego rodzaju konstrukcja dźwigarów głównych (stalowa i żelbetowa) jest typowa dla mostów podwieszonych o bardzo dużych rozpiętościach przęseł.

Więcej informacji na temat projektu i budowy tego mostu przedstawiono w [2].

Most Akashi Kaikyo w pobliżu Kobe w Japonii o rozpiętości głównego przęsła 1991 m i całkowitej długości 3991 m (rys. 11) jest obecnie największym mostem wiszącym. Jest to most drogowy o sześciu pasmach ruchu i całkowitej szerokości 35,5 m. Stalowe pylony mostu o wysokości 297,2 m (od poziomu wody) opierają się na żelbetowych fundamentach, które mają kształt walca o wysokości 70 m i średnicy 80 m. Kable mostu, o średnicy 1,12 m, składają się z 36830 równoległych drutów o średnicy 5,23 mm zgrupowanych w 290 wiązkach po 127 drutów w każdej wiązce. Nośność jednego kabla wynosi 550 MN.

Į

115,6

2000

2 56,0

1

152,0

90,0

45,0

76,0

Rys. 30.12.

Schemat masztu radiowo-telewizyjnego w Kisielicach: a) przekrój, b) Rys. Schemat masztu radiowo-telewizyjnego montaĪowy w Kisielicach: a) przekrój, c) b)segment schemat,

c) segment montażowy Istnieje jeszcze wiele innych rodzajów konstrukcji, których elementem noĞnym jest ciĊgno. MoĪna tu np. wymieniü napowie energetyczne, wyciągi narciarskie, kolejki górskie, urządzenia do trans lub materiaáów (windy) itp.

BUDOWNICTWO

Modułowe abc Część 1 Systemy oparte o prostopadłościan dr inż. arch.

Piotr Grodecki

Builder

62

styczeń 2015

Politechnika Warszawska

W

Polsce szczególne warunki zawierania kontraktów budowlanych, realizacyjnych, gdzie decydującym czynnikiem wyboru staje się cena, choć nie czas, sprawiają że rozwój tej technologii budowlanej nie jest tak dynamiczny, jak ma to miejsce np. krajach „starej” UE. Wsparcie w tych krajach ma również swój wymiar finansowy. Technologie modułowe o wysokich walorach technologicznych (m.in. wskaźnik E) są promowane niższymi podatkami VAT. Na szczęście technologiami modułowymi coraz liczniej interesują się studenci Wydziału Architektury PW, którzy wybierają je – nie tylko w formule abc – w swoich dyplomach inżynierskich i magisterskich, wyczuwając przyszłą koniunkturę systemów modułowych.

Moduł podstawowy

W powszechnym rozumieniu system modułowy w budownictwie jest kojarzony najczęściej z bryłą prostokąta (o wymiarach a, b, c), nierzadko również z popularnym kontenerem wykorzystywanym przede wszystkim do transportu materiałów, również bardzo ciężkich. Dlatego konstrukcja tradycyjnych kontenerów jest znormalizowana, dostosowana do funkcji, jaką spełniają. Często też – mylnie zresztą – budownictwo modułowe jest traktowane równoważnie z budownictwem kontenerowym.

Z zupełnie niezrozumiałych powodów wszystkie cechy techniczne i użytkowe systemów modułowych opartych o prostopadłościan abc są często utożsamiane z typowymi

Popularne w innych krajach systemy modułowe w Polsce napotykają ogromne bariery rozwoju.

A szkoda, bo proponowane u nas rozwiązania nie tylko nie ustępują, ale nawet przewyższają technologicznie rozwiązania systemów modułowych typu abc w krajach, w których są one powszechnie stosowane. kontenerami, jakie na co dzień możemy oglądać chociażby w portach, na lawetach samochodów czy placach budów jako przenośne magazyny. Przynosi to szkody w zakresie oceny technicznej, funkcjonalnej i użytkowej obiektów powstałych w systemie modułowym.

Specyfika

Wbrew powszechnemu mniemaniu są to budynki o zdecydowanie bardziej rozwiniętej technologii, wykorzystujące liczne rozwiązania strukturalne i materiałowe, zupełnie niedostępne w budownictwie tradycyjnym. Projektowanie i realizacja budynków modułowych bardziej przypomina technologię wykorzystywaną w montowniach samochodowych, nie tylko z powodu niezwykłej dokładności, jaka jest w tych systemach wymagana, lecz także ze względu na zastosowanie rozwiązań instalacyjnych (rozprowadzenie wody, elektryczności, powietrza itp.), które w niczym nie przypominają rozwiązań stosowanych w budownictwie tradycyjnym. Warto więc przybliżyć – choćby w okrojonym zarysie – problematykę budownictwa modułowego, wskazać, gdzie i dla jakich funkcji użytkowych, w jakich sytuacjach,

Czas realizacji i koszt budowy stanowią istotne przesłanki do stosowania w przypadku przedsięwzięcia budowlanego systemu modułowego.

warto systemy te wykorzystywać i jak kształtować je funkcjonalnie. Trzeba też sprecyzować, co jest lub może być budynkiem lub obiektem modułowym. W trzech kolejnych częściach mam nadzieję choć w zarysach przekazać mój subiektywny stosunek do tej kategorii systemów, niekoniecznie bazujących na najbardziej popularnej formule prostopadłościennej abc.

Klasyfikacja systemów modułowych

W kategoryzacji przestrzennej systemów modułowych podzieliłem je w następujący sposób: • systemy 0-wymiarowe (punkt) • systemy 1-wymiarowe (linia) • systemy 2-wymiarowe (płaszczyzna) • systemy 3-wymiarowe (prostopadłościan i struktury nieortogonalne).

W każdej z tych kategorii przestrzennych (od 0 do 3) można znaleźć rozwiązania niezwykle oryginalne, znacznie przyśpieszające proces budowy, a w konsekwencji też zazwyczaj zmniejszające ostateczne koszty realizacji. Te dwa ważne czynniki – czas realizacji i koszt budowy – stanowią istotne przesłanki do stosowania w przypadku przedsięwzięcia budowlanego systemu modułowego. Jest to szczególnie zauważalne w tych krajach, gdzie koszty robocizny są wysokie (w proporcji do kosztów materiałowych i sprzętowych), a tym samym każda technologia czy system skracający czas realizacji są szybko wdrażane do praktyki i powszechnie wykorzystywane.

63 Builder

Przykładem systemu modułowego 0-wymiarowego jest np. system IN-DUO. Istota systemu polega na specjalnie opracowanym węźle, pozwalającym łączyć ze sobą, szybko i trwale, strukturalne elementy drewniane (słupy, belki) Są one cięte, zazwyczaj na dwie, rzadziej na cztery (przy większych elementach drewnianych), i przed sklejeniem ze sobą obracane o 90 stopni. Na końcach elementów strukturalnych montowane są specjalnie w tym celu zaprojektowane stalowe trzpienie (z „wąsami”), odpowiednie do naprężeń, jaką będą przenosić. To pozornie proste rozwiązanie pozwala niezwykle sprawnie i szybko montować ze sobą elementy drewniane, a w konsekwencji uzyskiwać struktury (np. wiązary dachowe, moduły prostopadłościenne abc) o odpowiedniej sztywności przestrzennej. Nie bez znaczenia są też efekty estetyczne tego systemu.

Wszystkie łączniki stalowe są schowane „wewnątrz” konstrukcji drewnianej. Czynnikiem, który jednak zaważył o popularności systemu IN-DUO, był zdecydowanie krótszy czas realizacji elementów strukturalnych i obiektów, niż ma to miejsce w przypadku tradycyjnych rozwiązań łączenia elementów.

Przykładem niezwykle oryginalnego systemu modułowego liniowego jest system FRAMECAD. Powstał on w Nowej Zelandii i tam jest popularny, ale firma jest też obecna na rynku europejskim. Istota systemu FRAMECAD polega na systemie łączenia stalowych elementów liniowych kształtowanych jak litera C, o wysokościach 5, 10, 15, 20, 25 cm. Z tych elementów strukturalnych kształtowany jest szkielet konstrukcyjny budynku. Elementy są wykonywane w specjalnie do tego celu zaprojektowanych prasach, a cały system budowy poszczególnych elementów, jak i całego obiektu, jest zaprogramowany w systemie CAD (stąd część nazwy systemu). To pozwala realizować budynki w tempie trudnym do osiągnięcia w budownictwie tradycyjnym. Na przykład budynki akademickie, jakie firma ta realizowała w Nowej Zelandii, powstały w czasie przerwy wakacyjnej, a więc w okresie trzech miesięcy. Innym systemem liniowym jest system dsd/3dT (drobnowymiarowy szkielet drewniany, tarczowoprzestrzenny). Jest to system przeznaczony jedynie dla budownictwa jednorodzinnego. Elementami modułowymi systemu są belki drewniane o wymiarach 5 x 10/15 i 5 x 20/25 cm.

Struktura systemu jest bardziej skomplikowana i nie można go porównywać z popularnym systemem kanadyjskim, opartym zresztą na tych samych lub prawie tych samych modułach drewnianych. Budynki realizowane w systemie dsd/3dT muszą mieć szczególną strukturę funkcjonalno-przestrzenną. Dzięki temu można je realizować nie tylko szybko, ale i tanio, a jednocześnie uzyskać przy tym wysokie walory strukturalne, o architektonicznych nie wspominając. Ze względu na szczególny

styczeń 2015

Wybrane systemy i zakres stosowania

Przedszkole na warszawskim Targówku, autor projektu arch. Piotr Płaskowicki charakter systemu, jak i możliwości jego wykorzystania, przede wszystkim w warunkach polskich, będzie mu poświęcona kolejna – druga – odrębna część cyklu. Niezwykle oryginalnym i dynamicznie rozwijającym się systemem modułowym dwuwymiarowym, płaszczyznowym jest system TCL (Timber Cross Laminated). On również ze względu na swoje walory, ale i dynamikę rozwoju, zostanie omówiony w części drugiej cyklu, razem z systemem dsd/3dT.

Najbardziej popularne – trójwymiarowe

Najbardziej jednak popularne systemy modułowe to trójwymiarowe moduły prostopadłościenne abc. Jedną z najbardziej znanych firm „modułowych” w Niemczech realizującą obiekty w systemie modułów prostopadłościennych abc jest firma ALHO. Z tych prostopadłościennych modułów powstają budynki administracyjne, biurowe i oświatowe – przedszkola, szkoły, szpitale, obiekty kultury i sportu, ho-

tele, a więc takie obiekty, w których występuje powtarzalna struktura funkcjonalna (pokój biurowy, sala klasowa, pokój szpitalny, pokój hotelowy itp.), stanowiąca trzon programu użytkowego. Ale nie jest to jedyne ważne kryterium determinujące realizowanie budynków w systemie modułowym abc. Kolejnym, równie ważnym czynnikiem przemawiającym za zastosowaniem tego systemu jest możliwość swobodnego, niedestrukcyjnego przenoszenia obiektów po ich zakończeniu swojej roli w danym miejscu i czasie – przykładem mogą być np. hotele przeznaczone dla pracowników budowlanych realizujących inwestycje czy obiekty wchodzące w skład baz wojskowych czy nawet obiekty przedszkolne i szkolne, które też z wielu powodów warto przenieść po czasie w bardziej potrzebne miejsce. System ALHO jest zresztą tak zaprojektowany, aby proces składania i rozkładania budynku (kiedy zakładamy taką możliwość) lub jego części był jak najprostszy i nie degradował modułów

BUDOWNICTWO styczeń 2015

64 Builder Zdjęcia: archiwum firmy Moduł System

Przedszkole w Piastowie, autor projektu arch. Zenon Zabagło przestrzennych, uniemożliwiając ich powtórne wykorzystanie. Odpowiednie zaprojektowanie funkcjonalne modułów pozwala w maksymalnym stopniu zachować ściany zewnętrzne, instalacje, wyposażenie wnętrz, posadzki, podłogi itp. Wymogiem projektowania „modułowego” przyszłych obiektów jest więc nie tylko to, by nie struktura budynku była poukładanym logicznie zbiorem poszczególnych modułów, lecz także – aby funkcje były do tej zasady strukturalnej dostosowane. Dotyczy to również systemów instalacyjnych, które powinny być tak projektowane, by montaż i demontaż modułów nie wymagał powtórnego ich uzbrajania instalacyjnego. Ta istotna zasada zależności pomiędzy strukturą przestrzenną obiektów złożonych z modułów abc a układem funkcjonalnych i infrastrukturalnym pozwala efektywnie wykorzystywać system modułowy. Dopiero wtedy jest on rzeczywiście uniwersalny i w pełni wykorzystuje jego istotę. Wcześniejsze przygotowanie modułów przestrzennych i funkcjonalnych w razie konieczności pozwala na szybkie złożenie gotowego budynku. Oczywiście na takie rozwiązanie mogą sobie pozwolić tylko duże firmy, które mają nie tylko techniczne, ale i finansowe możliwości wcześniejszego przygotowania i składowania modułów, z których w razie potrzeby, bez niezbędnej zwło-

ki, składać można obiekty o dowolnej funkcji.

Np w przypadku jednostek mieszkalnych interwencyjnych, przeznaczonych dla rodzin poszkodowanych np. podczas. powodzi, pożaru itp., tego typu szybka interwencja jest jak najbardziej potrzebna i przynajmniej częściowo minimalizuje skutki społeczne tragedii. Chyba że zakładamy, że realizowany budynek będzie stał do swojej „śmierci” technicznej w tym samym miejscu – wtedy można przyjąć bardziej tradycyjne podejście do projektowania funkcji czy instalacji wewnętrznych.

Autorski system technologiczny

Na polskim rynku znaczącą firmą od ponad 25 lat zajmującą się realizacją obiektów w systemie modułowym jest firma

Produkcja

MODUŁ SYSTEM. Firma przez te lata opracowała swój własny system technologiczny, nieustępujący rozwiązaniom najbardziej renomowanych firm zajmujących się budownictwem modułowym. To pozwala firmie na sprawną realizację obiektów i to w czasie, jaki jest niemożliwy do uzyskania w technologiach i systemach tradycyjnych. Większość prac wykonawczych przeprowadzana jest w wytwórni – począwszy od montażu szkieletu stalowego modułów w formule abc, po obudowę, a w końcu ich instalacyjne uzbrojenie. W fabryce dokonuje się próbnego montażu obiektu, by wyeliminować wszelkie dostrzeżone niezgodności i by montaż już na placu budowy przebiegał bez szczególnych zakłóceń. Prace można wykonywać w wytwórni przez cały rok, co też nie jest bez znaczenia, bo w tym systemie technologicznym nie ma martwego sezonu budowlanego. Na zdjęciach widać proces budowy modułów, transport wreszcie montaż modułów na plac budowy. Budynki dwóch przedszkoli na warszawskim Targówku zostały zrealizowane w ciągu niewiele ponad trzech miesięcy. W tym czasie zostały wykonane moduły, odbył się ich montaż oraz pozostałe prace wykończeniowe m.in. montaż elewacji oraz prace przy uporządkowaniu i zagospodarowaniu terenu wokół przedszkoli. n

OprOgramOwanie

dla budownictwa Builder

dodatek branżowy STYCZEŃ 2015

Stadion Olimpijski w Baku model Tekla Structures i wizualizacja

iOS

Android

w Tekla Global BIM Awards 2014 Construsoft Sp. z o.o.

mgr inż. Radosław Sporysz, mgr inż. Marek Urzoń Energoprojekt Katowice SA

mgr inż. Jan Filipiak

Constravia Sp. z o.o. Sp.k.

Od pięciu lat fińska firma Tekla organizuje międzynarodowy konkurs: Global BIM Awards. Jego założeniem jest światowa promocja osiągnięć klientów oraz przybliżenie publice szczegółów inwestycji przygotowanych w oprogramowaniu Tekla Structures z wykorzystaniem założeń Modelowania Informacji o Budynku.

W

2014 roku konkurs przeprowadzany był w kilku kategoriach projektów: BIM Pełny, Inżynieryjny, Stalowy, Konstrukcji Prefabrykowanej, Konstrukcji Monolitycznej oraz Studencki.

W wydaniu międzynarodowym brały udział firmy, które zwyciężyły w edycjach regionalnych. W tym roku w konkursie uczestniczyły także firmy z Polski, m.in. Energoprojekt-Katowice SA oraz Constravia Sp. z o.o. Sp.k.

Tekla Structures jest samodzielnym systemem BIM przeznaczonym do łatwego i precyzyjnego kontrolowania oraz łączenia w spójną całość kolejnych etapów cyklu powstawania konstrukcji – od projektowania strukturalnego i detalowania, przez produkcję, aż do montażu.

68 Builder

Elektrownia we Włocławku

źródło: Energoprojekt Katowice

Od wielu lat oprogramowanie to jest wykorzystywane w pracowniach projektowych (budowlanych i cieplnych) ENERGOPROJEKTU-KATOWICE SA – lidera usług projekźródło: Energoprojekt Katowice

d o d at e k B R A N Ż O W Y

towo-inżynierskich w zakresie przygotowania i realizacji dużych bloków energetycznych. W 2014 roku z EPK zgłoszono do konkursu projekt wykonawczy kompleksu obiektów budynku głównego elektrowni gazowo-parowej o mocy 460 MW we Włocławku, której inwestorem jest Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. W Tekla Structures została zaprojektowana większość konstrukcji, m.in. cała konstrukcja stalowa oraz obudowa budynku, a także przekrycie dachu. ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA zostało zwycięzcą polskiego konkursu Tekla BIM Award 2014 w kategorii Modele Stalowe, za ww. projekt. (rys. 1).

Na kompleks składa się wiele obiektów, z których jednym z ważniejszych jest budynek maszynowni turbiny gazowej i turbiny parowej. Maszynownia to duży, ściśle związany z technologią budynek o nieregularnym kształcie o wymiarach w rzucie około 65 m x 65 m i wysokości około 23 m. Został on zaprojektowany w konstrukcji słupowo-ryglowej z kratowymi dźwigarami dachowymi, belkami podsuwnicowymi, licznymi podestami obsługowymi, pomieszczeniami (m.in. rozdzielni elektrycznych, sprężarkowni), fundamentami pod urządzenia, komorami żelbetowymi i skomplikowanymi konstrukcjami wsporczymi urządzeń technologicznych. Właśnie ze względu na znajdującą się w nim złożoną technologię, a także połączenie z sąsiednimi budynkami kotłowni i rozdzielni, elektrycznych budynek okazał się dużym wyzwaniem projektowym. Wymagał m.in. dokładnej współpracy i przepływu danych założeniowych pomiędzy projektantami i dostawcami urządzeń technologicznych, instalacji, elektryki a projektantami konstrukcji oraz architektury budynku, a także przyległych konstrukcji. Tekla Structures ułatwiła kooperację poprzez wykorzystanie modeli referencyjnych, które uzupełniły model strukturalny np. o dane instalacyjne, wyposażenie, maszyny itp. (rys. 2). W opisywanej inwestycji wykorzystano ich około 100. Modele referencyjne ułatwiają także odnalezienie kolizji międzybranżowych i usunięcie ich jeszcze w procesie projektowania. Podczas wymiany informacji z firmami zewnętrznymi bazowano na formatach .stp, .dgn i .dwg, wykorzystywano także darmowe

dr inż. Tomasz Olszewski

styczeń 2015

prezentacja z okładki

Oprogramowanie dla budownictwa

Polskie projekty

Rys. 1 Wizualizacja wykonawcza kompleksu obiektów budynku głównego elektrowni we Włocławku

Rys. 2 Widok modelu strukturalnego wraz z modelami referencyjnymi instalacji w Tekla Structures

Droga do sukcesu

Modelowanie Informacji o Budynku jest skierowane do wszystkich współpracujących branż. Pozwala ono na łatwiejszą komunikację oraz dokładniejszą wymianę informacji. Zapewnienie dostępu do tych samych danych dla inżyniera, architekta, inwestora czy instalatora przekłada się na większą wydajność i efektywność. Zalety BIM-u są znane i wykorzystywane w Polsce od wielu lat, a dzięki Tekla Structures zrealizowano wiele różnych inwestycji w kraju i za granicą. Połączenie wysokiego poziomu umiejętności rodzimych projektantów z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi BIM przekłada się na sukces – samo wzięcie udziału w Tekla Global BIM Awards jest dużym wyróżnieniem. Możemy więc mieć nadzieję, że kolejne lata zaowocują projektami z różnych dziedzin przygotowanymi przez polskie firmy i rozwojem BIM w naszym kraju. n

Rys. 3. Wizualizacja zespołu budynków mieszkalnych Eikrem Panorama.

Patrząc od lewej strony: budynki A, B i C.

Rys. 4. Widok części konstrukcji wraz ze zbrojeniami i modelami referencyjnymi

styczeń 2015 promocja

źródło: Constravia Sp. z o. o. Sp. k.

źródło: Constravia Sp. z o. o. Sp. k.

Tekla Structures zawiera także wiele rozwiązań przeznaczonych dla konstrukcji żelbetowych, montowanych z prefabrykatów czy monolitycznych zbrojonych na budowie. Zalety te wykorzystuje powstała w 2010 poznańska firma Constravia. Działalność spółki koncentruje się na rynku norweskim, dla którego przeznaczone są projekty konstrukcji z prefabrykatów żelbetowych: obiektów przemysłowych, hal i magazynów, obiektów mieszkalnych i wielu innych. Jedną z najnowszych realizacji, która została zgłoszona do Tekla Global BIM Awards, jest Eikrem Panorama – zespół budynków mieszkalnych usytuowanych w Molde w Norwegi (rys. 3).

Prezentowany kompleks składa się z trzech 10-piętrowych budynków połączonych wspólnym garażem, w których znajdzie się ok. 250 mieszkań (50 tys. m2). W związku z wielkością projekt został podzielony na trzy etapy (A, B i C) budowane w formule „Zaprojektuj i Wybuduj”, a nad jego realizacją czuwa zespół od trzech do pięciu osób. Ten sposób pracy wymaga dobrej koordynacji i szybkiej wymiany informacji między wieloma branżami. Dzięki technologii BIM w każdej fazie projektu zmiany były proste do wprowadzenia, a proces planowania produkcji i budowy – dokładny. Inną wartą uwagi zaletą BIM jest precyzyjność, która ma wpływ np. na oszczędności w zamówieniach materiału, planowaniu dostaw czy ograniczeniu odpadów. Tekla Structures pozwala na połączenie w jednym modelu różnych materiałów – oprócz stali i żelbetu także aluminium, drewna i wielu innych. Konstrukcję w Eikrem Panorama stanowią ściany prefabrykowane, stalowa konstrukcja elewacji oraz stropy z płyt kanałowych.

69

Eikrem Panorama w Norwegi

Builder

Obiekt jest wznoszony w strefie oddziaływań sejsmicznych, co wymaga specjalnych detali konstrukcyjnych. Tekla Structures udostępnia użytkownikowi wiele gotowych mechanizmów przyspieszających pracę z modelem, a oprócz tego charakteryzuje się wysokim stopniem przystosowania ustawień do potrzeb firmowych. Pracownicy Constravii wykorzystywali „Edytor komponentów użytkownika” do łatwego przygotowania narzędzi uzupełniających możliwości systemowych rozwiązań. Kolejną mocną stroną Tekla Structures jest detalowanie prętów zbrojeniowych dowolnego typu i dodawanie ich do elementów żelbetowych.

Wyzwaniami przy realizacji kompleksu okazały się krótki czas przeznaczony na jego wykonanie, zarządzanie zmianami czy współpraca z wieloma firmami dostarczającymi elementy na budowę. Metodą na uniknięcie niespodzianek i przestojów na budowie było wykorzystanie menadżera kontroli kolizji, a także dobrze zorganizowana wymiana informacji pomiędzy stronami (bazowano głównie na plikach CAD i IFC) (rys. 4).

Pracownicy biura projektowego Constravia opierają się na Tekla Structures od samego początku procesu projektowania.

Wszystkie dane zawarte w modelu można pobrać i wykorzystać w różnego rodzaju dokumentacji technicznej – od rysunków zestawieniowych i warsztatowych czy zespołów, przez rysunki wielu elementów czy szalunków i zbrojeń, po raporty i zestawienia. Do tej pory przy Eikrem Panorama wykonano ponad 2 tys. rysunków (przewiduje się, że kompletny projekt będzie zawierał ok. 2,5 tys. rysunków) elementów żelbetowych, stalowych, detali połączeń i rysunków montażowych.

Model był także podstawą do wstępnych analiza statycznych, w których wykorzystano bezpośrednie połączenie Tekla Structures z oprogramowaniem obliczeniowym Robot. Obecnie trwają prace nad częścią mieszkalną budynku B, a równolegle wylewana jest piwnica budynku A.

oprogramowanie Tekla BIMsight umieszczone w chmurze.

Projekt realizowany był przez zespół składający się z maksymalnie sześciu osób współpracujących jednocześnie w trybie wielu użytkowników. Główny okres prac związanych z detalowaniem konstrukcji zamknął się w sześciu miesiącach.

Skomplikowana i rozbudowana technologia opisywanej inwestycji wymagała szczegółowego, odpowiedzialnego opracowania konstrukcji wsporczych, fundamentów, podestów obsługowych urządzeń, tysięcy punktów podparć rurociągów itp., przejść kanałów technologicznych i instalacji przez obudowę oraz przegrody budowlane. Wykorzystanie przestrzennego modelu 3D w Tekla Structures, będącego wirtualnym odzwierciedleniem rzeczywistej budowli, umożliwiło analizę i optymalizację każdego z rozwiązań konstrukcyjnych. Przełożyło się to na płynne przejście do etapu wykonawczego i warsztatowego, a także szybką, pozbawioną większych problemów realizację projektu. Obecnie obiekt jest w zaawansowanym stadium budowy – trwa montaż urządzeń technologicznych, oddanie do eksploatacji zaplanowano na koniec 2015 roku.

MCKB wybrało BIM

Bentley Systems, Incorporated, wiodąca firma specjalizująca się w dostarczaniu kompleksowego oprogramowania dla infrastruktury wspierającej zrównoważony rozwój (ang. sustaining infrastructure) ogłosiła dzisiaj, że jej nowy produkt – AECOsim Building Designer V8i – przynosi znaczące korzyści, wykorzystywane w najważniejszych światowych projektach architektonicznych i projektowych. Ten nowy, wspierający współpracę produkt BIM przeznaczony jest do projektowania architektury oraz konstrukcji i instalacji sanitarnych. Łączy on w jednorodnym środowisku architekturę, inżynierię i budownictwo. Zapewnia dogłębne modelowanie informacji pozwalające użytkownikowi na przeprowadzanie analiz i symulacji niezbędnych do interaktywnego tworzenia lepiej funkcjonujących obiektów dzięki metodzie „optioneering”.

Jednocześnie AECOsim Building Designer w większym stopniu zapewnia mobilność informacji od etapu projektowania do budowy, zwiększając wydajność projektów, przede wszystkim dzięki oferowanym przez Bentley narzędziom współpracy ProjectWise wspierającym mobilność i integralność informacji.

Fot. arch. Konfoteka

Projektowanie Przyszłości po raz drugi W dniach 4-5 marca 2015 r. w Hotelu Andel's w Krakowie odbędzie się druga edycja międzynarodowej konferencji „Projektowanie Przyszłości – rewolucja BIM nadchodzi”. Zeszłoroczna edycja konferencji odbiła się szerokim echem w środowisku okołobudowlanym. W wydarzeniu udział wzięło ponad 100 projektantów, przedstawicieli firm budowlanych, architektów oraz managerów. Organizatorzy zapewnili wysoki poziom zarówno merytoryczny, jak i organizacyjny konferencji. Zaprezentowano 16 referatów konferencyjnych, prowadzonych także przez gości zagranicznych.

Druga edycja konferencji będzie także w całości poświęcona tematyce projektowania w technologii BIM (Building Information Modeling) i jest pierwszym tego typu cyklicznym wydarzeniem na rynku polskim.

Program konferencji w marcu 2015 r. podzielony zostanie tematycznie: architektura i design, open BIM, projektowanie, drogownictwo, BIM a polskie prawo, najciekawsze case studies oraz prezentacje praktyków dotyczące implementacji BIM w przedsiębiorstwach w Polsce i Europie.

W roli prelegentów swoje uczestnictwo potwierdzili m.in.: Sander Boogers - ARUP Holland, Graham H Stewart - Ramboll UK, David Miller - davidmillerarchitects oraz Mitch Boryslawski - View by View, BIM LifeCycle Integration.

Konferencja Projektowanie Przyszłości została objęta honorowym patronatem przez Izbę Projektowania Budowlanego. Głównym patronem medialnym jest „Builder”.

Organizator zapewnia tłumaczenie symultaniczne. Rejestracja oraz szczegóły dotyczące wydarzenia: www.projektowanieprzyszlosci.pl

MCKB – łódzki generalny wykonawca, specjalizujący się w realizacji zaawansowanych technologicznie obiektów przemysłowych, centrów logistycznych, handlowych i biurowych, wdraża modelowanie informacji o budynku (BIM) z wykorzystaniem Autodesk Building Design Suite. Proces wdrożenia rozpoczął się w 2013 roku, a jego celem jest usprawnienie prac na budowie, a także podniesienie jakości obsługi i komunikacji z inwestorem. Oprogramowanie dostarczyła firma Fot.: arch. MCKB

informacje

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

70 Builder

AECOsim Building Designer – nowy produkt BIM

Robobat Polska – Autoryzowany Partner Autodesk, która wspiera także proces wdrożenia.

– Z punktu widzenia generalnego wykonawcy najważniejszy jest szybki dostęp do informacji celem wykonania przedmiarów do ofert czy umów z podwykonawcami, a także do sprawnego zarządzania i kontrolowania budowy. Klarownie przedstawione informacje w postaci wizualizacji 3D pozwalają na szybką analizę i bardziej świadome działanie, a także eliminowanie kolizji w efekcie niepotrzebnych kosztów.

Założenia te będziemy w stanie zrealizować poprzez wdrożenie BIM – mówi Robert Handzel, Inżynier budowy i specjalista ds. BIM w firmie MCKB Sp. z o.o.

Inżynierowie MCKB pracują z wykorzystaniem pakietów Autodesk Building Design Suite w wersji Premium i Ultimate. Dostęp do portfolio rozwiązań w jednym pakiecie zapewnia koordynację i zintegrowanie pracy wszystkich branż oraz realizację pełnego spektrum zadań projektowych zgodnych z BIM. Modelowanie informacji o budynku zapewnia ogromne korzyści także na budowie dzięki możliwości stałego wglądu do bieżącej dokumentacji w wersji cyfrowej. Z punktu widzenia firmy wykonawczej to jeden z kluczowych aspektów.

W grudniu zakończył się organizowany przez fińska firmę Tekla międzynarodowy konkurs na najlepszy projekt BIM. Jury złożone ze specjalistów z całego świata wyłoniło zwycięzców w sześciu kategoriach. W kategorii Engineering pierwsze miejsce zajął projekt firmy Fort Polska Sp. z o.o. z Bydgoszczy – wielofunkcyjna sala koncertowa w Toruniu. Budynek składa się z pięciu modułów i przystosowany jest do organizacji wielu rodzajów wydarzeń: koncertów wymagających różnych ustawień akustycznych, konferencji, pokazów mody czy nawet wystaw samochodowych. Obiekt charakteryzuje się bardzo skomplikowaną architekturą, a przy jego realizacji wykorzystano oprogramowanie BIM – Tekla Structures oraz Tekla BIMsight. Pozwoliło to sprostać wyzwaniom związanym ze złożoną geometrią. Obiekt jest aktualnie w trakcie konstrukcji, której zakończenie planowane jest na maj 2015 roku.

Fot. arch. Tekla

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Projekt Fort Polska zwycięzcą Tekla Global BIM Awards 2014

REKLAMA

AEC Design – Gold Partner Autodesk oraz wyłączny dystrybutor systemu WAYMAN

Fot. arch. INTERsoft

Fot. arch. AEC Design

Bazując na 15-letnim doświadczeniu we współpracy z biurami projektowymi, stworzyliśmy pierwszą w Polsce BIM Akademię. BIM Akademia to wykłady i warsztaty prowadzone przez BIM Expertów z doświadczeniem w firmach architektonicznych i wielobranşowych.

Zapraszamy Państwa do udziału w cyklu bezpłatnych spotkań BIM Akademia dla budownictwa oraz z zakresu zarządzania projektami i procesem inwestycji WAYMAN. Prowadzący Akademię podzielą się z Państwem doświadczeniem z zastosowania, wdroşenia oraz ewaluacji procesu projektowego przy uşyciu oprogramowania Autodesk REVIT, Autodesk Navisworks oraz WAYMAN. Prelegenci Akademii BIM dysponują eksperckim poziomem wiedzy oraz aktywnie działają w środowisku zawodowym. Spotkania przeznaczone są dla biur projektowych oraz firm wykonawczych i odbywają się w siedzibie firmy AEC Design na warszawskim ŝoliborzu. Szczegółowe informacje na temat Akademii BIM są dostępne na: www.aecdesign.pl

3P[XJ‘[BOJB ;BHBEOJFÉ (FPUFDIOJD[OZDI Nowe Programy:

Szyb nowy program do projektowania szybów w kształcie kołowym

MES - Konsolidacja nowy moduł do analizy osiadań w czasie

Jarosław Chudzik Prezes INTERsoft i ArCADiasoft

Firma INTERsoft powstała w połowie 1997 roku w Šodzi. Jej załoşycielem jest absolwent Politechniki Šódzkiej mgr inş. budownictwa Jarosław Chudzik. Krótko po skończeniu studiów wyjechał on do Niemiec i rozpoczął staş w Instytut fßr Baumechanik und Numerische Mechanik (Universität Hannover) u profesora Erwina Steina z zamiarem napisania pracy doktorskiej. Zachęcony ofertą firmy „mb programme� (wówczas jednej z największych firm informatycznych w branşy budowlanej w Niemczech), poszukującej inşyniera budownictwa ze znajomością języków programowania komputerowego, rozpoczął pracę w dziale rozwoju oprogramowania.

W naszej firmie łączymy nowoczesną technologię, moje doświadczenie branşowe, zaangaşowanie całego zespołu. Połączenie tych wszystkich elementów gwarantuje sukces, czyli powstanie oprogramowania na najwyşszym poziomie.

Po dziesięciu latach wrócił do Polski i, wykorzystując zdobyte w Niemczech doświadczenie, załoşył firmę, która błyskawicznie odniosła sukces finansowy. Pozwoliło to na tworzenie na duşą skalę autorskiego oprogramowania wspomagającego projektowanie dla firm budowlanych.

Na początku poprzedniej dekady, kiedy to w biurach projektowych panowała praktyka osobnego tworzenia wszystkich koncepcji branşowych, a projektowanie obiektowe dopiero raczkowało, powstała idea napisania zupełnie nowego obiektowego programu pozwalającego na zwirtualizowanie całej budowli wraz ze wszystkimi jej instalacjami.

Dziś wiadomo, şe była to słuszna droga, a firma INTERsoft jest jedyną w Polsce i jedną z nielicznych na świecie firmą tworzącą oprogramowanie pozwalające na wykonanie projektu w BIM.

www.mmgeo.pl www.ďŹ nesoftware.pl GEO5 wersja 19 • Grupa pali - dowolny ksztaĹ‚t pĹ‚yty i rozmieszczenie pali. • Ĺšciana oporowa - dowolny ksztaĹ‚t Ĺ›ciany. • GeoSchowek - kopiowanie danych geotechnicznych przez schowek. • Konstrukcje oporowe (wszystkie) współpraca z programami Pal, Grupa Pali. • Wszystkie programy - import danych tabelarycznych z plikĂłw tekstowych i arkuszy kalkulacyjnych (TXT, CSV, LSX). • Nasypy zbrojone - nowe rodzaje zbrojenia w bazie danych. • Gabion, Ĺšciana prefabrykowana moĹźliwość uwzglÄ™dnienia minimalnego parcia do wymiarowania. • Nowe wersje jÄ™zykowe programĂłw niemiecka i wĹ‚oska. ... i wiÄ™cej.

Nowa wersja demonstracyjna bez şadnych ograniczeń

8Z‹‘D[OZ EZTUSZCVUPS X 1PMTDF

..(&0 VM 3FMBLTPXB 8BST[BXB

UFM

UFM GBY

FNBJM JOGP!NNHFP QM

d o dat e k B R a N Ż oW Y

Builder

72

styczeń 2015

Rys. arch. ULISSeS

Programy CoMoTel – lider na rynku programów dla wypożyczalni i serwisu sprzętu budowlanego – zostały rozbudowane o trzy nowe funkcje: 1. Zlecenia zdalne z wykorzystaniem tabletów, 2. Grafiki Tygodniowe Serwisantów GTS, 3. e-Faktura.

Funkcja zlecenia z wykorzystaniem tabletów ułatwia pracę mobilną. Integracja z głównym programem, gdzie rejestrujemy umowy, wydania, zwroty itp. dotyczące sprzętu, oznacza szybką wymianę informacji w ramach jednej, kompleksowej bazy danych. Funkcja została wdrożona na potrzeby zleceń serwisowych.

Grafiki Tygodniowe Serwisantów GTS to kolejne graficzne narzędzie w programach CoMoTel, przeznaczone głównie do planowania pracy serwisantom. GTS jest dostępne przez przeglądarkę, ułatwia planowanie zleceń serwisowych i kontrolę ich wykonania, uwzględnia także absencje. Integracja z danymi programu CoMoTel – wykaz Zleceń Serwisowych, Kontakty i obecności pracowników – powoduje, że mamy wygodne narzędzie do planowania i komunikacji dla osób odpowiedzialnych za organizację serwisu.

Funkcja e-Faktura pomaga kontrolować wysyłanie faktur w wersji elektronicznej do klientów oraz ich odbieranie przez klientów – wszystko zgodnie z przepisami.

Kolejny dobry rok INTENSE Group Rynek usług budowlanych z roku na rok mocniej wymusza na firmach wyższą konkurencyjność. Coraz więcej przedsiębiorstw analizujących swoje działania w tym aspekcie zauważa korzyści płynące z wdrożenia dedykowanego oprogramowania wspierającego specyficzne procesy branżowe związane z działalnością projektową, inwestycyjną i budowlaną. Potrzeba optymalizacji kosztów i procesów w firmach skutkuje większą otwartością na inwestycje w systemy IT. Miniony rok zaowocował kolejnymi projektami i rozwojem flagowego rozwiązania firmy INTENSE Group.

Platforma INTENSE jako oprogramowanie do procesowego zarządzania firmą, umocniła swoją pozycję referencyjnego systemu informatycznego dla branży budowlanej. Dzięki rozbudowanym możliwościom jest on polecany przez firmy projektowo-budowlane m.in. do: • kompleksowej obsługi procesów zarządzania projektami, • budżetowania i controllingu, • obiegu dokumentów i zadań, • harmonogramowania, zarządzania bazą sprzętową, • zaawansowanych analiz i raportowania Business Intelligence.

Ubiegły rok to szereg zakończonych i nowych projektów, rozwój funkcjonalny systemu oraz liczne, dedykowane rozszerzenia instalacji u istniejących klientów.

System został wzbogacony m.in. o: • funkcjonalność współpracy z wagami samochodowymi i przemysłowymi, • obsługę procesów zarządzania produkcją m.in. betonu i mas bitumicznych, • mechanizmy automatycznej integracji z systemami pocztowymi, • obsługę rozpoznawania tekstu – OCR. Więcej na stronie: www.intense.pl

Przemysław Nogaj SIMPLE notuje największy wzrost Dziennik „Parkiet – Gazeta Giełdy”, poświęcony gospodarce, giełdzie papierów wartościowych i rynkowi kapitałowemu, na swoich łamach podsumował wyniki finansowe liderów branży IT. Na szczególne wyróżnienie zdaniem redakcji zasługuje m.in. firma SIMPLE S.A. Spółka odnotowała spośród czterech giełdowych producentów systemów ERP największy procent wzrostu przychodów i zysku netto w stosunku do roku ubiegłego.

Jak podaje dziennik: „Jeszcze szybciej swoje przychody zwiększyło SIMPLE, które od kilku kwartałów koncentruje się na pozyskiwaniu dużych klientów, w tym szkół wyższych i z sektora zdrowia. Strategia przynosi efekty. Po dziewięciu miesiącach obroty SIMPLE były o prawie 38% większe niż rok temu i sięgały 33 mln zł. Zysk netto wzrósł aż o 72,8% do 2,6 mln zł”. „Poprawa koniunktury gospodarczej sprzyja producentom oprogramowania dla przedsiębiorstw.

Firmy chętniej niż we wcześniejszych latach inwestują w systemy informatyczne wspierające zarządzanie (ERP)”.

KOMENTARZ

menadżer ds. rozwiązań dla architektury i budownictwa, Autodesk

BIM-owa rewolucja Od kilku lat oprogramowanie przeznaczone dla BIM jest już powszechnie dostępne, pozwala tworzyć modele, rysunki i gromadzić dane z wielu systemów CAD wspomagających projektowanie. Umożliwia integrację wszystkich systemów budynku i weryfikację wystąpienia konfliktów, które mogłyby spowodować znaczne przestoje na budowie.

Zaawansowanym użytkownikom i ekspertom – specjalistom i konstruktorom – BIM umożliwia wykorzystanie analizy 4D, pozwalającej na integrację harmonogramów budowy, i 5D, umożliwiającej modelowanie kosztów. BIM oznacza także tańsze i sprawniejsze inwestycje. W lutym 2014 r. Parlament Europejski głosował za zmianą przepisów dotyczących zamówień publicznych, zalecając korzystanie z narzędzi elektronicznych, takich jak BIM. Argumentem za przyjęciem koncepcji BIM jest nie tylko zmniejszenie kosztów – zdaniem zwolenników nowego prawa wprowadzenie tych standardów oznacza także poprawę jakości i konkurencyjności na rynku. Wielka Brytania, Holandia, Dania, Finlandia i Norwegia już teraz wymagają zastosowania BIM przy inwestycjach budowlanych finansowanych ze środków publicznych.

Rozwiązania tworzone z myślą o BIM są zintegrowane z usługami w chmurze.

Zapewnia to praktycznie nieograniczone możliwości w zakresie tworzenia fotorealistycznych wizualizacji, renderingów, analiz i symulacji, a także modeli 3D ze zdjęć. Ten trend będzie się nadal rozwijał, co znacząco poprawi wydajność pracy oraz innowacyjność projektów.

Rys. arch. INteNSe

informacje

OprOgramOwanie dla budownictwa

3 nowe funkcje w programach CoMoTel

PLATFORMA INTENSE

Profesjonalne systemy informatyczne dla budownictwa

UWOLNIJ POTENCJAŁ SWOJEJ FIRMY Elektroniczny obieg dokumentów i zadań projektowych

Rejestracja i kontrola czasu pracy.

Zarządzanie bazą sprzętu i produkcją budowlaną

Obsługa CRM, przetargów, ofertowania i specyficznych branżowych procesów biznesowych

Współpraca z systemami wagowymi, opomiarowania maszyn, GPS

Kompleksowe zarządzanie projektami, kosztorysy, harmonogramy, budżetowanie i controlling

Automatyczne alerty, i raportowanie, System klasy Business Intelligence

Współpracują z nami m.in.: BUDIMEX, AWBUD SA, MGC INWEST, INTER-SYSTEM, EKOWODROL, PBDiM KOBYLARNIA

INTENSE GROUP SP. z o.o., ul. Gdyńska 31, 31-323 Kraków tel. +48 12 420 01 50 fax. +48 12 420 01 51, e-mail: info@intense.pl

www.intense.pl

akademia BIM

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

74 Builder doda t e k B R A N Ż O W Y

Klasyfikacja

budowlana w BIM Część 1 dr inż. Michał Juszczyk

Instytut Zarządzania w Budownictwie i Transporcie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

dr inż. Andrzej Tomana Datacomp sp. z o.o.

W niniejszym artykule omówiono problem zastosowań klasyfikacji dla potrzeb modelowania informacji o obiektach budowlanych (BIM), w szczególności klasyfikacji OmniClass, oraz naszkicowano funkcjonowanie klasyfikacji w systemach CAD/BIM.

W

przedsięwzięciach budowlanych duża ilość informacji związanych z przebiegiem przedsięwzięcia jest przechowywana i przetwarzana elektronicznie. Dokumenty przetargowe, dokumentacja techniczna (tworzona w oparciu o technologię CAD lub BIM), analizy kosztowe, a także szereg innych, stanowią zbiory informacji istotnych dla przebiegu przedsięwzięcia. Zbiory te mogą być zapisane w postaci dokumentów elektronicznych bądź plików odpowiednich programów komputerowych. Efektywne przetwarzanie i wymiana tych informacji wymaga usystematyzowanego podejścia, w którym kluczową kwestią jest wykorzystanie odpowiedniego systemu klasyfikacji.

Pojęcie „klasyfikacja” można rozumieć jako system klasyfikacji bądź jako proces polegający na klasyfikowaniu. Na system klasyfikacji składa się zbiór klas zawierających uporządkowane pojęcia, obiekty lub koncepcje, a także zestaw reguł dotyczący przyporządkowywania pojęć, obiektów lub koncepcji do poszczególnych klas oraz porządkowania pojęć, obiektów lub koncepcji w ramach poszczególnych klas.

Wdrożenie w Polsce powszechnie stosowanej klasyfikacji opracowanej dla potrzeb budownictwa i szeroko pojętego zarządzania przedsięwzięciami budowlanymi (w całym cyklu życia) pozwoliłoby na zachowanie porządku i jednoznaczności.

Szczególną uwagę należy przywiązać do problemu klasyfikacji dla budownictwa w kontekście technologii CAD i BIM. Modelowanie informacji o obiekcie budowlanym, „wymaga kodów potrzebnych do przetwarzania informacji, między innymi przy przechowywaniu w jednym pli-

ku (bazie danych) lub powiązanych w różnych plikach (bazach danych)” [7]. Rolę systemu kodowania informacji dla potrzeb budownictwa może pełnić odpowiednio skonstruowany system klasyfikacyjny.

Systemy klasyfikacji w Polsce i na świecie

Aktualnie w Polsce funkcjonuje kilka systemów klasyfikacji bezpośrednio lub pośrednio związanych z budownictwem. Można tutaj wymienić na przykład klasyfikacje stosowane w celach statystycznych, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej, takie jak Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB), Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), Polska Klasyfikacja Działalności (PKD). Systemem klasyfikacji zawierającym między innymi systematykę robót budowlanych stworzoną dla celów zamówień publicznych jest Wspólny Słownik Zamówień (Common Procurement Vocabulary – CPV). Niestety, ze względu na specyfikę celów żaden z wymienionych wyżej systemów klasyfikacji nie nadaje się do implementacji w systemach CAD czy BIM. Z kolei mianem quasi-klasyfikacji można określić systematykę, według której uporządkowano roboty budowlane w powszechnie dostępnych katalogach zawierających normy nakładów rzeczowych. Tutaj wadami uniemożliwiającymi implementację w systemach CAD czy BIM jest rozproszenie opisów robót w bardzo wielu różnych katalogach, brak spójności i czytelnych reguł klasyfikacyjnych czy wreszcie duplikacja opisów tych samych robót w różnych katalogach.

ArchiCAD 18 udostępnia nowoczesny

zintegrowany

system

projektowania w technologii BIM, pozwalający architektom skupić się na twórczych aspektach ich pracy. Liczne innowacje i usprawnienia sprawiają, że nawet skomplikowane projekty BIM powstają szybciej, a praca nad nimi przebiega bardziej komfortowo. Jedną z nowości jest silnik renderujący CINEMA 4D firmy MAXON, pozwalający tworzyć najwyższej klasy wizualizacje z efektami dostępnymi wcześniej jedynie w najbardziej wyspecjalizowanych aplikacjach.

Ca i Co rns m Fo ple Fami t.

Be x | Ca ly He nR n a ah ada lth n/A | w and -F ra ww. Bios me ar ch cienc ite cts e Res all ea ian rch ce. co m

www.archicad.pl

akademia BIM

Oprogramowanie dla budownictwa czerwiec 2014

Tabela 1. Wybrane systemy klasyfikacji stworzone dla potrzeb budownictwa, funkcjonujące na świecie. Źródło: opracowanie na podstawie [7] Pełna nazwa

Uwagi

SfB

Samarbetskommitten for Byggnadsfragor

Jeden z pierwszych systemów klasyfikacji robót budowlanych opracowany w Szwecji w 1959 r., stał się podstawą do opracowania m.in. norweskiego systemu norm i klasyfikacji.

Uniclass

United Classification for the Construction Industry

Brytyjski system klasyfikacji opracowany dla przemysłu budowlanego.

OmniClass

The OmniClass Construction Classification System

OmniClass jest standardem opracowanym w USA do klasyfikacji wszystkich informacji budowlanych.

Koncepcja OmniClass pochodzi z międzynarodowo uznawanych standardów, które zostały opracowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) i Międzynarodowe Stowarzyszenie Informacji Budowlanych (ICIS).

CSI Masterformat

Construction Specifications Institute Masterformat

Standard ten najczęściej stosowany jest w celu tworzenia specyfikacji i innych informacji o obiektach budowlanych dla instytucjonalnych i komercyjnych projektów budowlanych w USA i Kanadzie.

Uniformat I

System klasyfikacji opracowany wspólnie przez General Services Administration (GSA) i American Institute of Architects (AIA) w 1972 roku do oceny i analizy kosztów projektu.

Uniformat II

Uniformat II, wydany po raz pierwszy przez ASTM (American Society for Testing and Materials) w 1993 roku, jest ulepszoną wersją Uniformat I.

European Committee of Construction Economists

Klasyfikacja stworzona przez European Committee of Construction Economists (CEEC) – europejskie stowarzyszenie przedstawicieli stowarzyszeń krajowych ekonomistów budowlanych (kosztorysantów) z różnych krajów w Europie i Unii Europejskiej.

Skrót

Uniformat I

Uniformat II

Builder

76

Na świecie sytuacja wygląda nieco inaczej. Klasyfikacje opracowane dla potrzeb budownictwa, które można w różnym stopniu implementować w systemach CAD czy BIM, funkcjonują z powodzeniem od wielu lat. Syntetyczną charakterystykę wybranych systemów klasyfikacji przedstawiono w tabeli 1. Na rysunku 1 przedstawiono jako przykład zakres zastosowań wybranych sys-

d o dat e k B R A N Ż OW Y

CEEC

Rys. 1. Systemy klasyfikacji w analizach kosztowych w cyklu życia przedsięwzięcia budowlanego. Źródło: opracowanie własne

temów klasyfikacyjnych w analizach kosztowych w cyklu życia przedsięwzięcia budowlanego.

Funkcjonowanie klasyfikacji w procesie BIM

Klasyfikacja ma największe znaczenie dla funkcji związanych z analizą kosztów (pkt. 6 poniższego zestawienia) oraz w interoperacyjności i automatyzacji procesów zarządzania inwestycją. Poniżej przedstawiono rolę klasyfikacji w poszczególnych polach BIM. 1. Narzędzia informatyczne – dostawcy oprogramowania zapewniają narzędzia umożliwiające posługiwanie się klasyfikacją. Przykładem może być Tekla Structures Model Organizer.

2. Właściciel, architekt i projektant branż akceptują w umowach system klasyfikacji oraz zasady korzystania w modelu architektonicznym i w modelach branżowych.

3. Architekt – klasyfikuje obiekty do pełnej (lub określonej umową) głębokości klasyfikacji. Identyfikatory klasyfikacyjne są przesyłane do modelu strukturalnego przez IFC. 4. Konstruktor korzysta z importowanego modelu referencyjnego i tworzy na jego podstawie model konstrukcji.

Podejmując decyzje projektowe, także posługuje się klasyfikacją elementów strukturalnych i niestrukturalnych.

5. Projektant instalacji HVAC wykorzystuje atrybuty klasyfikacyjne w ich modelu do precyzyjnej identyfikacji elementów i ich parametrów używanych w obliczeniach instalacji. W przypadku, gdy klasyfikacja stosowana przez architekta i konstruktora nie obejmuje instalacji, stosowana jest specjalistyczna klasyfikacja uzupełniająca (np. stosowany system klasyfikacji o nazwie Building 2000, będący narodową implementacją wytycznych ISO 12006-2 nie jest wystarczający dla instalatorów, którzy korzystają dodatkowo z RYL 2002 – systemu klasyfikacji dla inżynierii mechanicznej).

6. Wykonawca otrzymuje jeden w pełni zintegrowany model lub model sfederowany z modeli branżowych.

Dzięki klasyfikacji może go selekcjonować według potrzeb: a. Przedmiar robót, kosztorys, tworzenie budżetu projektu, harmonogram projektu – klasyfikacja ułatwia ich opracowanie i sprawdzenie. b. Opracowanie oferty. c. Opracowanie harmonogramu prac na podstawie klas staje się znacznie ułatwione. d. Opracowanie dokładnego pakietu informacji dla Podwykonawców. Możliwość łatwego włączenia modeli podwykonawcy do całości. e. Kontrola wykorzystania budżetu. f. Kontrola realizacji inwestycji z wykorzystaniem modelu 3D do sprawdzenia i pomiaru obiektów w terenie.

7. Podwykonawca otrzymuje model 3D, który jest dużym ułatwieniem w pracach wdrożeniowych; organizacja prac wdrożeniowych odbywa się cyfrowo.

8. Producent wyrobów budowlanych i komponentów – klasyfikacja ułatwia i w dużym stopniu automatyzuje przyjmowanie zamówień i ofert od wykonawcy.

9. Podwykonawca instalacji HVAC otrzymuje od projektanta urządzeń mechanicznych model 3D pozbawiony kolizji, więc unika się zmian planu.

10. Urząd – system klasyfikacji umożliwi przejęcie z modelu 3D danych potrzebnych do akceptacji przez nadzór budowlany.

11. Zarządca obiektu wykorzystuje klasyfikację do zarządzania infrastrukturą i konserwacji urządzeń, a także do lokalizacji przestrzennej elementów.

akademia BIM

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

78 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Omniclass jako fasetowy system klasyfikacji dla budownictwa

OmniClass jest fasetowym systemem klasyfikacji, stworzonym na potrzeby branży budowlanej. Za twórcę koncepcji klasyfikacji fasetowej uważa się indyjskiego matematyka, bibliotekarza i myśliciela S. R. Ranganathana. Podstawowe założenie tego podejścia to umożliwienie sklasyfikowania wybranego „obiektu” za pomocą różnych cech (lub inaczej – właściwości) uporządkowanych w oddzielnych fasetach. Właściwości obiektów, czyli szczególnego typu informacje o obiektach, mogą więc pochodzić z kilku różnych faset (inaczej mówiąc, klas lub po prostu tabel), zawierających zhierarchizowane i uporządkowane kody i opisy.

W opisie numerycznym budowla stanowi zbiór elementów, które dla celów informatycznych powinny być oznaczone identyfikatorami, które jednoznacznie określają element budowlany.

Alternatywą takiego podejścia jest posługiwanie się opisami tekstowymi. Systemy oznaczeń, czyli klasyfikacje, to temat sam w sobie i jest przedmiotem wielu opracowań. W BIM istnieje konieczność korzystania z klasyfikacji dla potrzeb interoperacyjności i automatyzacji.

System klasyfikacyjny OmniClass obejmuje 15 tabel, z których każda reprezentuje inny rodzaj informacji dotyczących obiektów budowlanych, elementów obiektów czy przedsięwzięcia budowlanego. Poniżej zaprezentowano krótką listę sześciu wybranych tablic systemu: Table 11 – Construction Entities by Function – klasyfikacja obiektów budowlanych ze względu na funkcję, Table 21 – Elements (includes Designed Elements) – klasyfikacja elementów obiektów budowlanych, Table 22 – Work Results – klasyfikacja robót budowlanych (w tłumaczeniu dosłownym efekty robót, wyniki robót), Table 23 – Products – klasyfikacja materiałów budowlanych, Table 31 – Phases – klasyfikacja faz realizacji przedsięwzięcia budowlanego, Table 35 – Tools – klasyfikacja maszyn, urządzeń i sprzętu budowlanego.

Dla potrzeb kodowania informacji związanych z obiektem budowlanym i procesem jego realizacji każda z tabel może być stosowana niezależnie, możliwe jest również wykorzystanie kombinacji opisów i kodów z kilku tabel. Zaletą stosowania w definiowaniu zbioru informacji o obiekcie budowlanym z wykorzystaniem CAD czy BIM fasetowego systemu klasyfikacji – a do takich należy OmniClass – jest elastyczność przetwarzania informacji.

Potrzeby uczestników przedsięwzięcia budowlanego (inwestora, wykonawcy, projektanta, konsultantów, kosztorysantów czy planistów) związane z analizą zbioru informacji o obiekcie budowlanych są różne. Poprawnie zaimplementowany system OmniClass może być efektywny dla wszystkich użytkowników, którzy będą w stanie przeszukiwać, filtrować i sortować dane na wiele sposobów, z uwzględnieniem tych informacji i takiego poziomu ich agregacji, jakie będą dla nich odpowiednie.

Co więcej, spójna klasyfikacja wykorzystana poprawnie

Model Organizer

Drzewko elementów wraz z kodem klasyfikacji

Rys. 2. Struktura projektu z widoczną klasyfikacją elementów. Źródło: [8]

w dokumentacjach tworzonych w systemach CAD lub w modelach tworzonych w systemach BIM daje potencjał automatyzacji szeregu procesów z zakresu szeroko pojętego zarządzania przedsięwzięciami budowlanymi – np. szybkiej analizy kosztów z wykorzystaniem podejścia MacroBIM, przedmiarowania dla potrzeb szczegółowych analiz kosztowych, generowania zadań dla potrzeb planowania robót budowlanych, monitorowania postępu robót budowlanych i szeregu innych.

Ramy tego tekstu są zbyt ograniczone dla szerszego opisania zastosowań oraz wad i zalet klasyfikacji OmniClass, co może być przedmiotem oddzielnego artykułu. Autorzy planują kontynuację dyskusji dotyczących zastosowań systemów klasyfikacji w kolejnych artykułach i opracowaniach.

Podsumowanie

Intensywny postęp i rozwój techniki komputerowej wpływa na ewolucję metod i narzędzi projektowania obiektów budowlanych. Ostatni etap tej ewolucji to w chwili obecnej BIM – technologia pozwalająca na modelowanie informacji o obiektach budowlanych. Istotą opracowania modelu w technologii BIM jest zbudowanie zasobu informacji o obiekcie. Zasób ten obejmować może wiele cząstkowych danych. Wykorzystanie odpowiedniego systemu klasyfikacji pozwala na zakodowanie informacji i właściwości elementów składających się na model obiektu budowlanego przedstawionego za pomocą trójwymiarowej geometrii.

Jedną z możliwych propozycji klasyfikacji jest Omniclass – w chwili obecnej chyba najbardziej kompletny system klasyfikacji opracowany dla potrzeb budownictwa.

Kolejna część cyklu ukaże się w czerwcowym wydaniu „Buildera”, w ramach dodatku „Oprogramowanie dla budownictwa”. n Literatura: [1] Giess M.D., Wild P.J., McMahon C.A., The generation of faceted classification schemes for use in the organisation of engineering design documents. In International Journal of Information Management, Volume 28, Issue 5, 2008 [2] Juszczyk M., The use of a faceted classification system for managing cost information in construction projects. International scientific conference on real estate, management, technology, innovations and education, Bratislava, Slovakia, 9th–10th May, 2013.

[3] Knopp-Trendafilova, A., Link between a structural building information model and classification systems in construction master’s thesis submitted for the grading as part of the degree of master of science espoo, 2010.

[4] OmniClassTM. A Strategy for Classyfing the Built Environment. Introduction and User’s Guide. Edition: 1.0, 2006-03-28 Release.

[5] OmniClassTM. A Strategy for Classyfing the Built Environment. Table 21 – Elements. National Standard – 2012-05-16.

[6] Smith D., An Introduction to Building Information Modeling (BIM), Journal of Building Information Modeling, Fall 2007.

[7] Zima K., Charakterystyka najczęściej stosowanych na świecie systematyk robót budowlanych, In Technical Transactions 1-B/2012, Issue 2/2012.

[8] Ziółko J., Dokumenty w zarządzaniu inwestycjami. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1995. ISBN 83-7085-122-3.

akademia BIM

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

80 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

BIM 2014

raport subiektywny Paweł Wierzowiecki

Rok 2014 można uznać za przełomowy w historii BIM w Polsce, a może i za przełomowy w dziejach polskiej branży budowlanej. Jeszcze rok temu hasło BIM było znane jedynie wąskiej garstce entuzjastów, dziś można już zauważyć ogromne zainteresowanie.

B

IM jest obecnie najgorętszym – obok zmiany ustawy „Prawo zamówień publicznych” – tematem w branży budowlanej. Zagadnienie to, powszechnie już znane w większości cywilizowanych krajów, przez ostatnie lata niemal uszło uwadze polskich budowlańców, pozostawiając Polskę białą plamą na światowej mapie wdrożeń nowoczesnych rozwiązań wspomagania zarządzania procesem budowlanym. Podczas gdy rozwinięte kraje wdrażają już regulacje prawne obligujące do stosowania nowych technologii, my mamy doświadczenie z zaledwie kilkoma realizacjami w pełni BIM-owskimi.

Pozytywne zjawisko

Ale oto ostatni rok obfituje w liczne, często zbieżne w czasie konferencje, jakbyśmy chcieli nadgonić stracone lata. W tym okresie pojawiło się wiele autorytetów, których liczba wielokrotnie przekracza liczbę inżynierów, mających udokumentowane doświadczenia BIMowskie – a jest ich niestety zaledwie garstka.

Osobiście, jako jeden z pierwszych BIM-owców – praktyków w Polsce, bacznie obserwuję rozwój rynku i mogę z satysfakcją stwierdzić, że gremialne zainteresowanie,

Ostatni rok obfituje w liczne, często zbieżne w czasie konferencje, jakbyśmy chcieli nadgonić stracone lata. Cieszy, że coraz więcej organizacji, firm i inżynierów żywo interesuje się nową jakością projektowania i zarządzania inwestycją.

pomimo wielu głosów sceptycznych, jest niezwykle pozytywnym zjawiskiem. Cieszy, że coraz więcej organizacji, firm i inżynierów żywo interesuje się nową jakością projektowania i zarządzania inwestycją. Ubolewać należy tylko, że instytucje państwowe, odpowiedzialne za wydawanie publicznych pieniędzy nie są zainteresowane optymalizacją publicznych wydatków i wyrażają zdecydowaną awersję do BIM-u.

Dla zobrazowania sytuacji pozwoliłem sobie na podsumowanie najistotniejszych, moim subiektywnym zdaniem, wydarzeń minionych 12 miesięcy. Nie umniejszam przy tym wagi wielu innych, których nie zauważyłem lub w których nie mogłem wziąć udziału.

Przełomowe wydarzenie

Pierwszym chronologicznie wydarzeniem, które należy wspomnieć, była konferencja: „Innowacje i Nowe Osiągnięcia w Zarządzaniu Projektami Budowlanymi – Skuteczność realizacji zarządzania przedsięwzięciem – technologia BIM” zorganizowana przez Polskie Stowarzyszenie Menedżerów Budownictwa w Mikołajkach w dniach 21-23 listopada 2013 r. W bardzo ciekawym spotkaniu uczestniczyło ponad 70 osób reprezentujących 50 przedsiębiorstw oraz innych organizacji z całego kraju. Wystąpienia, które utkwiły mi najbardziej w pamięci, to „Wykonawca a proces realizacji obiektu w technologii BIM” Macieja Kujawskiego, „Praktyka stosowania BIM w Wielkiej Brytanii, największe zrealizowane projekty” Piotra Dudka i „BIM w projektach zrealizowanych przez SKANSKA w Polsce” Rolanda Jarosza. W moim odczuciu było to przełomowe wydarzenie w światku BIM-owskim, kiedy problematyka ta stała się pierwszy raz przedmiotem wiodącym na spotkaniu tak poważnego gremium.

Brytyjskie doświadczenia

W Wielkiej Brytanii od 2011 r. trwają prace nad wdrożeniem BIM w zamówieniach publicznych (mają one zostać sfinalizowane do 2016 roku). Taka wiedza i doświadczenie są dla nas bardzo cenne i relatywnie łatwe do przeniesienia na polski rynek, dzięki ogromnemu zaangażowaniu Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii. Ta organizacja, służąca nieocenionym wsparciem merytorycznym wszelkich inicjatyw, zorganizowała 4 marca 2014 r. konferencję w Ambasadzie Brytyjskiej w Warszawie oraz powiązaną z nią praktyczną prezentację w dniach 21-23 marca w Londynie.

Na rynku brytyjskim wielu polskich inżynierów jest wysokiej klasy specjalistami BIM-owskimi, chętnie dzielącymi się z nami swoimi imponującymi doświadczenia-

Forum Autodesk (listopad 2014, Stadion Narodowy w Warszawie)

Przełomowy rok

To krótkie podsumowanie pokazuje, że rok 2014 można uznać za przełomowy w historii BIM w Polsce, a może i za przełomowy w dziejach polskiej branży budowlanej. Jeszcze rok temu hasło BIM było znane jedynie wąskiej garstce entuzjastów, dziś zauważamy już ogromne zainteresowanie, a wręcz rozpoczęte programy wdrożeniowe w niemal wszystkich renomowanych firmach projektowych, wykonawczych i deweloperskich.

Oczywiście jest to początek drogi, bo BIM to nie rewolucja, a proces, który planuje się na wiele lat. BIM to innowacyjna technologia, ale przede wszystkim inna filozofia budowania – wymagająca współpracy, uczciwości, zaangażowania, profesjonalizmu i otwartości wszystkich uczestników procesu budowlanego – a to wymaga zmiany nie komputerów i oprogramowania, ale mentalności ludzi. n

Konferencja “Projektowanie przyszłości – proces inwestycyjny XXI w.” (kwiecień 2014, Serock)

Autor jest inżynierem, projektantem, realizatorem jednego z pierwszych wdrożeń BIM w polskim biurze projektowym, prezesem Graph’it Studio Sp. z o.o.

styczeń 2015

Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa zorganizował w Ossie w dniach 1-2 kwietnia 2014 r. „VI Konferencję dla Budownictwa” – jedno z największych forów branży budowlanej. Również w trakcie tej konferencji BIM był gorącym tematem, zwłaszcza w kontekście zamówień publicznych i nowych dyrektyw unijnych.

2 kwietnia w siedzibie Ministerstwa Gospodarki odbył się I Kongres Założycielski Unii Rynku Budowlano-Inwestycyjnego (URBI). Misją URBI jest wprowadzenie w Polsce konkurencyjnych i najlepszych w Europie standardów budowlano-inwestycyjnych, a dzięki temu odblokowanie potencja-

81

Projektowanie przyszłości

łu całej branży, zawodów i przedsiębiorstw. Jednym z celów URBI jest wprowadzenie nowoczesnych narzędzi planowania i realizacji inwestycji, takich jak technologia BIM czy Zintegrowany Proces Inwestycyjny (IPD – Integrated Project Delivery). Z założenia ma to być organizacja koordynująca wdrożenia przy reprezentacji wszystkich stron procesu budowlanego. „Projektowanie przyszłości – proces inwestycyjny XXI w.” było hasłem konferencji zorganizowanej 10-11 kwietnia w Serocku pod Warszawą przez Polską Izbę Projektowania, która od 2011 r. próbuje zainteresować wiele instytucji rządowych zaletami i korzyściami stosowania technologii BIM w inwestycjach publicznych. Ciekawymi wystąpieniami, nawiązującymi do możliwości i korzyści stosowania technologii BIM w inwestycjach publicznych była prelekcja Pawła Zejera (EFCA) pt. „Wybór projektanta na podstawie jakości” oraz „Implementacja proceu BIM na przykładzie projektu obwodnicy Sztokholmu” Mateusza Nettmanna – prezentująca międzynarodową współpracę inżynierów z kilku krajów nad jednym projektem.

6 listopada w Ambasadzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja pn. „BIM, infrastruktura i zamówienia publiczne”.

Chyba największe wrażenie wywarło na wszystkich uczestnikach wystąpienie niezwykle kompetentnego i otwartego specjalisty prof. Davida Philpa – szefa BIM Task Group w brytyjskim Ministerstwie ds. Biznesu, Innowacji i Umiejętności. Wszyscy uczestnicy, z wyjątkiem władz GDDKI, zostali przekonani do konieczności kreacji identycznego procesu wdrożeniowego w Polsce. Można też było zauważyć ogromne zainteresowanie i poparcie obecnych władz FSNTNOT, NOT, SIiTK-RP. Szczególnie wsparcie dla idei BIM zadeklarowało też PZITB. Spotkanie być może nie odbyłoby się bez zaangażowania, jak zwykle niezwykle aktywnego „The Association of Polish Engineers in Great Britain”.

Nie sposób nie wspomnieć o kilku niezwykle ważnych dla praktyków BIM spotkaniach warsztatowych nadal bardzo wąskiego grona specjalistów BIM, takich jak PROCAD EXPO 2014 – konferencja KNOW HOW i Warsztaty, Mszczonów 17.06.2014, czy Forum Autodesk 2014 na Stadionie Narodowym 04.11.2014.

Należy wspomnieć też o rosnącej aktywności stowarzyszeń „BIMKlaster” i „BIM dla polskiego BUDOWNICTWA”, zrzeszających firmy, które już wdrożyły BIM.

Builder

mi i udzielającymi wsparcia merytorycznego. Brytyjskie władze bardzo poważnie traktują technologie cyfrowe i postrzegają BIM jako najważniejsze narzędzie „Lean Construction” (eliminacji marnotrawstwa i optymalizacji przepływu pracy), co powinno być szczególnie motywujące dla rządzących tak ubogim krajem jak Polska. W tym miejscu należą się szczególne podziękowania dla Piotra Dudka za jego otwartość i dyspozycyjność oraz inicjatywę przy kreowaniu transferu know-how do Polski.

akademia BIM

Oprogramowanie dla budownictwa

BIM znaczy inspiracje Grzegorz Przepiórka

Ponad 400 dźwigów współtworzy dzisiejszy krajobraz Londynu, czyniąc ze stolicy Zjednoczonego Królestwa również centrum światowej infrastruktury. W tym kontekście, nieprzypadkowo, odbyło się jedno z najważniejszych branżowych spotkań w skali światowej – konferencja Year in Infrastructure, zorganizowana przez firmę Bentley, podczas której ogłoszono również zwycięzców prestiżowego konkursu Be Inspired 2014.

N

a pytanie, co łączy dzisiaj projektantów, wykonawców i właścicieli obiektów, preferujących nowoczesne podejście do infrastruktury, odpowiedź jest jedna – BIM. I właśnie ten nowoczesny sposób myślenia o infrastrukturze, oparty o modelowanie informacji, przyciągnął do Londynu pomiędzy 4-6 listopada kilkuset z nich. W tych właśnie dniach odbyła się konferencja Year in Infrastructure, stanowiąca ogólnoświatowe spotkanie liderów branży infrastrukturalnej, działających na styku technologii i biznesu. Organizatorem wydarzenia była firma Bentley, specjalizująca się w dostarczaniu kompleksowych rozwiązań w zakresie oprogramowania do zrównoważonego rozwoju infrastruktury.

Spotkanie cieszyło się dodatkowo dużym zainteresowaniem mediów, o czym świadczyła obecność ponad 100 dziennikarzy z całego świata. Wśród zaproszonych gości znalazła się między innymi redakcja miesięcznika „Builder”, jako wyłączny reprezentant z Polski oraz sponsor medialny wydarzenia.

Builder

82

styczeń 2015

W dialogu o BIM

Zdjęcia arch. Bentley

Year in Infrastructure to niepowtarzalne źródło informacji i wiedzy. Podczas czterech dni wypełnionych prezentacjami oraz interaktywnymi sesjami uczestnicy konferencji mogli poznać najlepsze praktyki w zakresie projektowania, tworzenia i eksploatacji infrastruktury oraz najnowsze technologie, umożliwiające bardziej zaawansowane modelowanie informacji. Należy podkreślić ponadprzeciętną rozpiętość tematyczną konferencji, która została podzielona na kilka paneli, dotyczących m.in. takich zagadnień jak realizacja projektów, drogi i koleje, przemysł naftowy, gazowy i wydobywczy, infrastruktura sieciowa czy wydajność zasobów infrastrukturalnych. Dyskutowano także nad przyszłością BIM i sposobami dalszego udoskonalania jego aplikacji. Warto zwrócić uwagę na duże zainteresowanie, jakim cieszył się gościnny wykład profesora Andrew McNaughtona, członka Królewskiej Akademii Inżynieryjnej, który zarysował opartą o BIM wizję kolei szybkich prędkości w Wielkiej Brytanii.

W poszukiwaniu inspiracji

Drugim, nie mniej ważnym wydarzeniem, które złożyło się na londyńskie spotkanie liderów branży infrastrukturalnej, było ogłoszenie wyników prestiżowego konkursu Be Inspired 2014. Ten niepowtarzalny konkurs jest organizowany przez firmę Bentley od 2004 roku i ma charakter ogólnoświatowy. Ideą przedsięwzięcia jest wskazanie niezwykłych osiągnięć w zakresie opracowania, realizacji lub eksploatacji projektów architektonicznych i inżynieryjnych z wykorzystaniem produktów firmy Bentley. W tym roku liczba nadesłanych zgłoszeń była rekordowa. Spośród nich wyłoniono 54 finalistów reprezentujących 49 krajów.

Zanim jednak dziewięć zespołów jurorskich, które zostały skomponowane z branżowych ekspertów, wybrało zwycięzcę w każdej kategorii, dzień wypełniły prezentacje zakwalifikowanych projektów. Dzięki nim profesjonaliści zajmujący się infrastrukturą mieli doskonałą okazję, by przekonać się o zaletach zastosowania BIM w praktyce, nierzadko również o sposobach przezwyciężenia konkretnych, niekiedy specyficznych problemów. Oprócz tego, podczas specjalnego panelu Meet Finalists, stanowiącego luźną serię krótkich, bezpośrednich spotkań, nominowani udzielili szeregu szczegółowych informacji przedstawicielom mediów. Warto podkreślić, że w gronie finalistów znalazł się reprezentant z Polski. Na to zaszczytne wyróżnienie zasłużył projekt Hotelu Arłamów, autorstwa pracowni MWM Architekci.

Po serii prezentacji przyszedł czas na obrady jurorów, a wreszcie wieczorem 5 listopada podczas uroczystej gali Be Inspired Awards ogłoszono zwycięzców. Przyznano osiemnaście nagród Be Inspired, po jednej w każdej z kategorii, oraz siedem nagród specjalnych. Laureaci wyróżnienia odebrali z rąk przedstawicieli zarządu firmy Bentley, w tym jej prezesa Grega Bentleya, który powiedział m.in.: – Gratuluję tegorocznym laureatom konkursu, jak również wszystkim finalistom, oraz dziękuję im za cenny wkład w rozwój infrastruktury. Redakcja miesięcznika „Builder” przyłącza się do gratulacji, a pełną listę nagrodzonych i nominowanych publikujemy w serwisie ebuilder.pl.

IT w praktyce W związku ze szczegółowymi zapytaniami, które redakcja „Buildera” otrzymuje od użytkowników oprogramowania, postanowiliśmy uruchomić nową rubrykę, w ramach której praktycznych odpowiedzi z pierwszej ręki udzielać będą eksperci z firm dostarczających programy dla budownictwa.

Jak zaimportować plik *.ifc z ArchiCad-a do Tekla Structures?

Tomasz Olszewski Construsoft

Jednym z najważniejszych założeń BIM jest bezproblemowy obieg informacji pomiędzy różnymi branżami współpracującymi przy realizacji inwestycji. Do wymiany danych pomiędzy oprogramowaniem strukturalnym Tekla Structures a architektonicznym ArchiCad możemy wykorzystywać szereg różnych typów plików.

Przy imporcie z ArchiCad-a do Tekla Structures oraz eksporcie z Tekla Structures do ArchiCad-a mogą to być pliki: AutoCAD (*.dwg i *.dxf), IFC2X3 (*.ifc i *.xml) oraz IFCZIP (*.ifczip). Formatem rekomendowanym przez firmę Graphisoft do wymiany informacji jest IFC 2X3. Ten rozwijany przez organizację buildingSMART format staje się standardem kooperacji w technologii BIM. Dzięki niemu przygotowany w ArchiCadzie model możemy przekonwertować na elementy natywne Tekla, a tym samym wykorzystać informacje udostępniane przez architekta. Taka wymiana może przebiegać w obie strony, przy czym to użytkownicy decydują, jakie dane są umieszczane w plikach IFC i przekazywane innym. Więcej informacji na temat współpracy w BIM użytkownicy mogą znaleźć na stronie helpcenter.graphisoft.com/guides.

Jak wczytać zbiór punktów do ZWCAD? Dariusz Matuszek Usługi Informatyczne SZANSA

Często zdarza się, że mamy zbiór współrzędnych punktów pomiarowych i chcemy zaimportować je do programu CAD. Do tego będzie nam jednak potrzebny dodatkowy skrypt. Nazywa on się TOOLS 2015 i jest to zestaw kilkudziesięciu różnych narzędzi, zawierający funkcję importu i eksportu punktów.

Oto przykładowy plik zawierający dane punktów.

W pierwszej kolumnie umieściłem nazwę punktu.

Kolejne kolumny to współrzędne X, Y, Z. Dane te są wpisane w arkuszu kalkulacyjnym, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby wpisać je w zwykłym notatniku, oddzielając wartości spójnikiem.

Plik powinien posiadać rozszerzenie csv.

W programie wybieramy ikonę „Wczytaj punkty" lub wpisujemy polecenie „T_GeoPImp”. Program zapyta nas o nazwę pliku. Po wskazaniu i zatwierdzeniu pliku zostaną narysowane punkty (obok).

Jeśli wybierzmy funkcję „Rysuj z pliku” to będziemy mogli dodatkowo: – zmienić skalę, a w zasadzie przemnożyć współrzędne przez stałą liczbę (inną dla każdej współrzędnej), – dodać stałą wartość dla każdej współrzędnej X, Y, Z – połączyć punkty liniami lub splajnami (obok).

W nakładce możemy również wstawić punkty z automatycznym opisem – przedrostek + liczba – i wyeksportować te punkty wraz z opisem do pliku csv.

Z ciekawych funkcji nakładki chciałbym jeszcze wymienić: – wstawienie do rysunku zestawienia współrzędnych punktów i innych zaznaczonych obiektów, np. okręgów, – szyk zaznaczonych obiektów według wstawionych punktów, – w pliku csv możemy także zdefiniować nazwę bloku, który ma być wstawiony w rysunku zamiast domyślnego symbolu punktu.

Nakładkę, jak program ZWCAD+ 2015, można pobrać ze strony www.zwcad.pl.

Rysunki archiwum: SZANSA

edukacja IT

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

84 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Know-how

Jakub Kulig

Project Manager Robobat Polska

REKLAMA

Jak poprawnie umieszczać elementy z Autodesk Inventor w Autodesk Revit?

AxisVM PROGRAM DO ANALIZ I WYMIAROWANIA KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH

PracujÄ…c w Autodesk Revit mamy PracujÄŒc moĹźliwość w Autodesk Revit wstawiemamy moÇ?liwoĆ‘Ä‘ wstawienia elementĂłw wyposaÇ?enia z wykorzystaniem z rodzin, na podstawie ktĂłrych moÇ?emy umieszczaÄ‘ wiħkszoĆ‘Ä‘ bryĹł majÄŒcych nia elementĂłw wyposaĹźenia z wykorzystaniem rodzin, naCzasami jednak musimy wykorzystaÄ‘ konkretny odzwierciedlaÄ‘ ksztaĹłty maszyn i wstawienia urzÄŒdzeš. elementĂłw PracujÄŒc w Autodesk Revit mamy moÇ?liwoĆ‘Ä‘ wyposaÇ?enia z element danego producenta, bryĹ‚ charakteryzujÄŒcy wykorzystaniem z rodzin, na podstawie ktĂłrych moÇ?emy umieszczaÄ‘ wiħkszoĆ‘Ä‘ bryĹł majÄŒcych podstawie ktĂłrych moĹźemy umieszczać wiÄ™kszość ma- siħ wiħkszÄŒ zĹłoÇ?onoĆ‘ciÄŒ niÇ? standardowe odzwierciedlaÄ‘ ksztaĹłty maszyn urzÄŒdzeš.

Czasami jednak musimy wykorzystaÄ‘ elementy, bÄŒdÇ? i teÇ? wspóųpracujemy z dziaĹłem mechaniki, konkretny ktĂłry tworzy takie obiekty w jÄ…cych odzwierciedlać ksztaĹ‚ty maszyn urzÄ…dzeĹ„.

Czaelement danego producenta, icharakteryzujÄŒcy siħ wiħkszÄŒ zĹłoÇ?onoĆ‘ciÄŒ niÇ? standardowe Autodesk Inventor. Aby nie tworzyÄ‘ nowej bryĹły w programie Revit, moÇ?emy pobraÄ‘ element elementy, bÄŒdÇ? teÇ? wspóųpracujemy z dziaĹłem mechaniki, ktĂłry tworzy takie obiekty w celu stworzona zostaĹła utworzony w Inventorze produkt i wstawiÄ‘ go do naszego projektu. W tym sami jednak musimy wykorzystać konkretny daAutodesk Inventor. Aby nie tworzyÄ‘ nowej bryĹły w programie Revit, moÇ?emy pobraÄ‘ element wymiana danych AEC Exchange. utworzony w Inventorze i wstawiÄ‘ go do naszego projektu.

W tym celu stworzona zostaųa nej firmy, charakteryzujący się większą złoşonością niş wymiana danych AEC Exchange. standardowe elementy, r elementy powierzchniowe bądź teş współpracujemy z działem mechaniki, który tworzy takie obiekty w Autodesk Inventor. Aby nie tworzyć nowej bryły w programie Revit, moşemy poModel utworzony w Inventorze musimy wczeƑniej odpowiednio obrobiđ.

Model utworzony w Inventorze musimy wczeĆ‘niej odpowiednio obrobiÄ‘. wiħc moduĹł „Wymiana BIMâ€?. danÄŒ czħƑđ do brać element utworzony wUruchamiamy Inventorze i wstawić goZanim do wyeksportujemy naUruchamiamy wiħc moduĹł „Wymiana BIMâ€?. Zanim wyeksportujemy danÄŒ czħƑđ do zewnħtrznego pliku adsk, musimy utworzyÄ‘ poĹłÄŒczenia, ktĂłre bħdÄŒ widoczne w Revicie MEP zewnħtrznego pliku adsk, musimy utworzyÄ‘ poĹłÄŒczenia, ktĂłre bħdÄŒ widoczne w Revicie MEP szego projektu. W tym celujako przyĹłÄŒcza rurowe. stworzona zostaĹ‚a wymiana dajako przyĹłÄŒcza rurowe. nych AEC Exchange.

Model utworzony w Invenr HOHPHQW\ SUĂ´WRZH torze musimy wczeĹ›niej odpowiednio obrobić. Uruchamiamy wiÄ™c moduĹ‚ „Wymiana BIMâ€?. Zanim wyeksportujemy danÄ… część do zewnÄ™trznego pliku adsk, musimy utworzyć poĹ‚Ä…czenia, ktĂłre bÄ™dÄ… widoczOstatnim etapem pracy w Inventorze jest eksport komponentu. Aby ten eksport byĹł ne w Revicie MEP jako przyĹ‚Ä…poprawny, musimy pamiħtaÄ‘ takÇ?e o orientacji i poĹłoÇ?eniu naszego modelu w przestrzeni.

Tutaj bardzo waÇ?ne jest, aby projektanci w Revicie oraz w Inventorze pracowali na tym cza rurowe. samym ukĹładzie globalnym tzn. w pracy Inventorze naleÇ?y od razu wstawiaÄ‘ maszynħ w takim Aby ten eksport byĹł Ostatnim etapem w Inventorze jest eksport komponentu.

Ostatnim etapem pracy poĹłoÇ?eniu, w jakim bħdzie fizycznie zamontowana. MoÇ?na to zrobiÄ‘ np. przez utworzenie plik w Inventorze jest eksport kompoprawny, musimy pamiħtaÄ‘ takÇ?e o orientacji i poĹłoÇ?eniu naszego modelu w przestrzeni. zĹłoÇ?eniowego, gdzie w odniesieniu do nowego ukĹładu moÇ?emy umieĆ‘ciÄ‘ caĹły nasz zespóų ponentu. Aby ten eksport byĹ‚ poprawny, musimy Tutaj bardzo waÇ?ne jest, aby pamiÄ™tać projektanci w Revicie oraz w Inventorze pracowali na tym samym ukĹładzie globalnym tzn. w Inventorze naleÇ?y od razu wstawiaÄ‘ maszynħ w takim takĹźe o orientacji i poĹ‚oĹźeniu naszego modelu w przestrzepoĹłoÇ?eniu, w jakim bħdzie fizycznie zamontowana. MoÇ?na to zrobiÄ‘ np. przez utworzenie plik r wymiarowanie VWDO Ĺ•HOEHW GUHZQR zĹłoÇ?eniowego, gdzie nowego ukĹładu moÇ?emy umieĆ‘ciÄ‘ caĹły nasz zespóų ni. Tutaj bardzo waĹźne jest, aby projektanci ww odniesieniu Reviciedo oraz w Inventorze pracowali na tym samym ukĹ‚adzie globalnym r PRGXÄ&#x;RZD budowa programu tzn. w Inventorze naleĹźy od razu wstawiać maszynÄ™ w takim urzÄŒdzeš.

Drugim waÇ?nym aspektem jest zorientowanie „Viewcubeâ€? w obu programach w poĹ‚oĹźeniu, w jakim bÄ™dzie fizycznie zamontowana.

MoĹźr ORJLF]Q\ LQWHUIHMV RSDUW\ QD ]DNÄ&#x;DGNDFK urzÄŒdzeš. Drugim waÇ?nym aspektem jest zorientowanie „Viewcubeâ€? w obu programach w identycznej pozycji. Najlepiej jest od razu na poczÄŒtku pracy w obu programach ustawiÄ‘ ten identycznej pozycji. Najlepiej jest od razu na poczÄŒtku pracy w obu programach ustawiÄ‘ ten na to zrobić np. przez utworzenie plik zĹ‚oĹźeniowego, gdzie sam widok z przodu. sam widok z przodu. w odniesieniu do nowego ukĹ‚adu moĹźemy umieĹ›cić caĹ‚y r HXURNRG\ ] ]DÄ&#x;Ă F]QLNDPL NUDMRZ\PL nasz zespół urzÄ…dzeĹ„.

Drugim waĹźnym aspekurzÄŒdzeš. Drugim waÇ?nym aspektem jest zorientowanie „Viewcubeâ€? w obu programach w identycznej pozycji. Najlepiej jest od razu na poczÄŒtku pracy w obu programach ustawiÄ‘ ten r OLFHQFMD QD NOXF]X USB tem jest zorientowanie „Viewcubeâ€? w obu prosam widok z przodu. gramach w identycznej pozycji. Najlepiej jest Dopiero wĂłwczas, gdy te dwa elementy mamy zsynchronizowane, moÇ?emy przejĆ‘Ä‘ do od razu na poczÄ…tku pracy w obu programach eksportu modelu do programu Revit. ustawić ten sam widok z przodu.

Dopiero wĂłwczas, gdy te dwa elementy mamy zsynchronizowane, moÇ?emy przejĆ‘Ä‘ do eksportu modelu do programu Revit.

Dopiero wĂłwczas, gdy te dwa eleDopiero wĂłwczas, gdy te dwa elementy mamy zsynchronizowane, moÇ?emy przejĆ‘Ä‘ do menty mamy zsynchronizowane, eksportu modelu do programu Revit. moĹźemy przejść do eksportu modelu do programu Revit.

Tak wyeksportowany obiekt wstawiamy w Revicie jako rodzinÄ™. DziÄ™ki temu, Ĺźe wczeĹ›niej ustaliliĹ›my ukĹ‚ady współrzÄ™dnych i orientacjÄ™, Tak wyeksportowany obiekt wstawiamy w Revicie jako rodzinħ. Dziħki temu, Ç?e wczeĆ‘niej ustaliliĆ‘my ukĹłady wspóųrzħdnych i orientacjħ, nie musimy siħ zastanawiaÄ‘, gdzie dany nie ustawiÄ‘ musimy siÄ™ Wystarczy, zastanawiać, gdzie element w przestrzeni modelu. Ç?e umieĆ‘cimy tħ rodzinħ, wpisujÄŒc wspóųrzħdne zerowe (0;0). Dziħki takim zabiegom oszczħdzamy czas i unikamy kĹłopotliwych i Tak wyeksportowany obiekt wstawiamy dany element ustawić w przestrzeni modelu.

Wystarczy, Ĺźe w Revicie jako rodzinħ. Dziħki temu, Ç?e wczeĆ‘niej niejednokrotnie kosztownych pomyĹłek. ustaliliĆ‘my ukĹłady wspóųrzħdnych i orientacjħ, nie musimy siħ zastanawiaÄ‘, gdzie dany :\Ä ĂĄF]Q\ G\VWU\EXWRU Z 3ROVFH umieĹ›cimy element tÄ™ rodzinÄ™, wpisuustawiÄ‘ w przestrzeni modelu. Wystarczy, Ç?e umieĆ‘cimy tħ rodzinħ, wpisujÄŒc *DPPD&$' VS ] R R wspóųrzħdne zerowe (0;0). Dziħki takim zabiegom oszczħdzamy czas i unikamy kĹłopotliwych i jÄ…c współrzÄ™dne zerowe (0;0). niejednokrotnie kosztownych pomyĹłek.

A: 5RPDQD 0D\D 3R]QDĢ Dzięki takim zabiegom oszczęT: dzamy czas i unikamy kłopoE: ELXUR#JDPPDFDG SO YouTube tliwych i niejednokrotnie koszWWW: JDPPDFDG SO | D[LVYP SO townych pomyłek.

Darmowa 30-dniowa ZHUVMD SUĂŽEQD na www.axisvm.pl

Tak wyeksportowany obiekt wstawiamy w Revicie jako rodzinħ. Dziħki temu, Ç?e wczeĆ‘niej ustaliliĆ‘my ukĹłady wspóųrzħdnych i orientacjħ, nie musimy siħ zastanawiaÄ‘, gdzie dany

Jak wymieniać dane z programami, które nie czytają „wprost" plików eksportu i importu?

Stanisław Moryc Dyrektor Handlowy Datacomp

Jarosław Koziewicz Alfabet partner firmy Bentley

Wykonanie przedmiaru robót należało do bardzo pracochłonnych czynności podczas opracowywania kosztorysu na roboty budowlane. Obecnie przy przygotowaniu przedmiaru korzystamy z dokumentacji papierowej (metoda tradycyjna) lub z aplikacji, które wspomagają wyznaczenie przedmiaru na podstawie rysunków 2D w postaci elektronicznej (metoda cyfrowa). Technologia BIM umożliwia zautomatyzowanie tego procesu, co w znacznym stopniu skraca czas, jaki należy poświęcić na jego wykonanie, oraz eliminuje większość błędów występujących w dwóch wcześniejszych metodach.

Czy możliwe jest wykonanie przedmiaru robót zaledwie w 10 minut? Odpowiedź na tak postawione pytanie brzmi – tak. Modelowanie Informacji o Budynku (BIM) jest cyfrową reprezentacją fizycznego obrazu obiektu budowlanego wraz z określeniem jego funkcjonalności i technologii wykonania.

Model służy jako wspólne źródło wiedzy o budynku. W naszym wypadku dane utrwalone w modelu wirtualnym w pierwszej kolejności będą wykorzystane dla procesu przedmiarowania. Można powiedzieć, że ilości przedmiarowe (wielkości geometryczne poszczególnych elementów modelu) posłużą do określenia ilości robót.

Do wykonania przedmiaru z modelu BIM posłuży nam program ZUZIAbim. Aplikacja pozwala na odczytanie wirtualnego modelu z pliku IFC. • Krok 1 – wczytanie modelu BIM. • Krok 2 – sprawdzenie modelu pod względem zgodności typów poszczególnych robót. Zgodność co do nazw rodzajów robót i ich elementów oraz odpowiadających jednostek miar.

• Krok 3 – automatyczne podczytanie ilości robót z elementów modelu.

• Krok 4 – określenie struktury przedmiaru robót na podstawie danych zapisanych w modelu BIM. Widok może być przedstawiony po: typach, warstwach, strefach.

• Krok 4 – ustalenie kolejności pozycji przedmiarowych.

• Krok 5 – przystąpienie do określenia ceny jednostkowej na podstawie opracowanego przedmiaru robót.

Przedmiar robót wykonany wg powyższych kroków możecie Państwo zobaczyć na stronie https://www.youtube.com/watch?v=O0kH13_BRkA&feature=youtu.be (Quantity Takeoff (Tekla Structures & ZUZIAbim). Zachęcam do zapoznania się z nową technologią BIM, która wykorzystana w kosztorysowaniu w znacznym stopniu przyspiesza proces przygotowania przedmiaru robót, a co za tym idzie – kosztorysu.

Rys. arch. Datacomp

edukacja IT

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

86 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Jak zrobić przedmiar modelu BIM (w 10 minut)?

Rys. Automatyczny pomiar powierzchni przedmiarowanych drzwi.

ProSteel to znany i ceniony program do detalowania konstrukcji stalowych. Najnowsza wersja ProSteela została opublikowana w wersji PowerProSteel. Jest to pełna wersja ProSteela z własnym środowiskiem graficznym opartym na Microstation, co oznacza, że nie trzeba posiadać licencji AutoCAD-a bądź Microstation. Chciałbym przybliżyć jeden z mniej znanych sposobów wymiany danych: ISM [Integrated Structural Modeler]. Jest to otwarty format wymiany danych stworzony przez firmę Bentley do wymiany danych konstrukcyjnych pomiędzy programami różnych producentów. Można więc przenosić dane pomiędzy ProSteelem a takimi aplikacjami jak: Autodesk Revit, Tekla, AutoPipe czy SACS. Ponadto ISM pozwala zapisać konstrukcję do formatu IFC, dzięki czemu architekt pracujący na przykład w programie ArchiCAD może skorzystać z konstrukcji stworzonej w ProSteel.

Oczywiście mamy do dyspozycji popularne formaty importu i eksportu znane z wcześniejszych wersji programu: SDNF, CIM/Steel, Dlubal RSTAB, STAAD i SCIA. Jednak ISM działa w sposób odmienny od wyżej wymienionych formatów. Zamiast z opcji „Zapisz jako” bądź „Eksportuj”, należy skorzystać z tak zwanego Repozytorium, czyli czegoś na kształt wirtualnego magazynu do przechowywania danych.

Wybieramy z menu „Utwórz repozytorium”, aby zapisać konstrukcję ProSteela w wirtualnym magazynie. Aby ją odczytać na przykład w programie Autodesk Revit, wystarczy pobrać ze strony Bentleya bezpłatną „wtyczkę” do Revita. W programie Revit klikamy „Wczytaj z repozytorium” i wskazujemy wcześniej wygenerowany plik. Po wprowadzeniu zmian do konstrukcji wybieramy opcję „Uaktualnij repozytorium”. Następnie użytkownik ProSteela wybiera opcję „Uaktualnij z repozytorium”. Wydawać się mogło, że ten sposób działania nie różni się niczym szczególnym od zwykłego importu. Jednak w chwili wczytywania zmodyfikowanej konstrukcji otrzymujemy podgląd najnowszej wersji pliku, w odniesieniu do tego, który był wcześniej eksportowany. Użytkownik widzi, jakie elementy usunięto, zmodyfikowano bądź dodano do bazowej konstrukcji. Może te zmiany zatwierdzić bądź odrzucić (częściowo bądź w całości), i dopiero taką konstrukcję wczytać do ProSteel-a.

Proces wymiany może odbywać się wielokrotnie, a za każdym razem w repozytorium pozostaje „ślad” naszych działań, dzięki czemu możemy porównywać kolejne wersje projektu bądź wrócić do dowolnej wcześniej stworzonej. ISM jest dostępne bezpłatnie w każdej wersji ProSteela.

ORGADATA

Mistrz Innowacji!

Na targach Bau 2015 Orgadata zaskoczy eksplozją pomysłów, które wprowadzone zostały w programie do projektowania okien, drzwi i fasad – LogiKal®.

Wśród nich znajdą się zarówno takie, które usprawnią aktualne funkcje i narzędzia, jak i zupełnie nowe aplikacje.

Nowa wersja programu LogiKal® będzie również ważnym wydarzeniem dla producentów systemów profili stalowych. Profile stalowe w porównaniu do aluminiowych nakładają na firmę inne wymagania, również pod względem oprogramowania. Orgadata bierze pod uwagę te wymogi, dlatego wkrótce producenci będą mieli więcej swobody, która potrzebna jest w obróbce stali.

Konfigurator elementów dla zamówień

Używając konfiguratora, w którym dane elementy zostały uprzednio określone przez producenta, handlowcy mają możliwość wysyłania zamówienia klienta wprost do zakładu produkcyjnego. Tutaj elementy z zamówienia zostaną w standardowy sposób wczytane do programu LogiKal® i niezwłocznie dodane do procesu produkcji. Trudno nie docenić tak szybkiego, dokładnego i bezpiecznego sposobu pracy, jaki umożliwia program LogiKal®.

styczeń 2015

Po raz pierwszy LogiKal® pozwala na pełną komunikację pomiędzy systemami ERP, CAD i systemami kalkulacyjnymi. Dzięki tej optymalnej koordynacji, procesy zyskują na bezpieczeństwie i pozwalają na pracę interdyscyplinarną.

Możliwości, które przyniesie kolejna wersja LogiKal®, pokażą, że np. równolegle do wprowadzania elementów, na stanowisku można otworzyć konstrukcję w CAD. Dokonane na etapie wprowadzania elementów zmiany natychmiast aktualizują konstrukcję w CAD i odwrotnie – modyfikacje lub uzupełnienia w CAD będą na bieżąco aktualizowane we wprowadzaniu elementów w programie LogiKal®. Taka równoczesność przy dokonywaniu zmian jest także możliwa podczas współpracy programu firmy Orgadata z programem „ER-Plus”. Zmiany w pozycjach w LogiKal® są natychmiast widoczne w „ER-Plus”, a pozycje, które zostały

Systemy stalowe

87

Funkcja ta wizualizuje i wykorzystuje konstrukcje i zlecenia z programu bezpośrednio na stanowisku pracy.

Najważniejsza funkcjonalność to taka, że tylko istotne informacje są przekazywane do danego stanowiska pracy.

Zmniejsza to ryzyko przeoczenia priorytetów, ponieważ pracownik nie jest zasypany zbędnymi informacjami.

Przyporządkowanie kolejnych etapów pracy każdemu stanowisku, odbywa się metodą Push, co zapobiega zarówno pominięciu danego kroku, jak i przeskoczeniu swojego miejsca w kolejce. Innowacyjne zarządzanie informacjami proponowane przez firmę Orgadata wspiera koncepcję bezpapierowego środowiska pracy. Nie ma już potrzeby drukowania zleceń,

Praca równoległa

usunięte z projektu w ERP, nie są już dłużej dostępne w połączonym projekcie w LogiKal®.

Builder

Info Server

ponieważ dostępne są za pośrednictwem monitorów w miejscu pracy.

Dzięki temu status każdego etapu projektowania i produkcji, jest wyraźnie widoczny, a cały proces staje się transparentny.

p romo c j a

F

akt, że ciągły rozwój i poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań jest nieodłączną częścią kultury korporacyjnej Orgadata, został potwierdzony, kiedy firma uzyskała prestiżową międzynarodową nagrodę biznesu „European Business Awards” jako najbardziej innowacyjna niemiecka firma – chciałoby się powiedzieć – niemiecki Mistrz Innowacji! Poniżej tylko kilka z wybranych nowości.

REKLAMA

LogiKal w procesie produkcji!

Odwiedź targi w Monachium.

Hala C3, Stoisko 131

programy dla konstruktorów

Oprogramowanie dla budownictwa styczeń 2015

88 Builder d o d at e k p r o m o c yj n y

promocja

Edytor Wykazów Zbrojenia przydatne narzędzie konstruktora Wojciech Kazek

Najnowszy program firmy SPECBUD s.c. – Edytor Wykazów Zbrojenia – jest łatwym w obsłudze i elastycznym narzędziem do tworzenia zestawień stali zbrojeniowej dla konstrukcji żelbetowych.

P

rogram stanowi bardzo przydatne narzędzie projektowe do wykonywania i edytowania wykazów zbrojenia (zestawień stali zbrojeniowej) z prętów lub siatek zbrojeniowych. Można w nim przygotować zarówno proste, jak i bardziej skomplikowane wykazy zbrojenia, wykorzystując wiele funkcji edycyjnych ułatwiających pracę.

Wykazy można tworzyć na dwa sposoby: • ręcznie – wprowadzając kolejne pozycje z wykorzystaniem narzędzi przyspieszających tworzenie wykazu, m.in. przesuwania, kopiowania (powielania) pozycji, automatycznego numerowania prętów, scalania wykazów, automatycznej zmiany gatunku stali zbrojeniowej i wielu innych; • automatycznie – wczytując (importując) wykazy zbrojenia elementów żelbetowych utworzone przez programy SPECBUD – Belka Żelbetowa, Słup Żelbetowy, Schody Płytowe, Płyta Jednokierunkowo Zbrojona, Płyta Krzyżowo Zbrojona i Fundamenty Bezpośrednie.

Możliwości programu

Program umożliwia dopasowanie widoku (ustawień) wykazu do potrzeb użytkownika. Wśród licznych opcji personalizacji ustawień edycyjnych dostępne są m.in. następujące funkcje: • możliwość włączenia/wyłączenia wyświetlania kolumn „informacyjnych” w wykazie, np. kolumn „Stal”, „Typ siatki” itd., • możliwość wstawiania wierszy z opisami elementów, których pręty zostały zestawione w jednym wykazie, • uproszczony wygląd wykazu dla pojedynczego elementu lub pełny (rozbudowany) wygląd dla wykazów wielu elementów, • wybór jednostek (mm lub cm), w jakich mają być podawane dłu-

Sposoby tworzenia wykazów zbrojenia oraz ich eksportu (zapisu)

gości prętów i rozmiary siatek zbrojeniowych, • wstawianie komentarza pod wykazem (do wyboru jest automatyczny komentarz wg normy PN-EN ISO 3766:2006 lub dowolny komentarz użytkownika).

Możliwa jest praca z wieloma wykazami jednocześnie, gdyż w programie w jednym zadaniu można utworzyć wiele pojedynczych wykazów umieszczonych w osobnych zakładkach, które następnie można łączyć (scalać) lub edytować pojedynczo. Zarządzanie wykazami jest łatwe i szybkie dzięki menadżerowi, który umożliwia otwieranie kolejnych wykazów, przełączanie między nimi, ich kopiowanie czy ustalanie końcowej kolejności wykazów.

Program umożliwia także eksport gotowych wykazów na kilka sposobów:

• bezpośredni

wydruk wykazów na drukarce, • eksport wykazów do pliku *.RTF lub wstawienie bezpośrednio do wskazanego edytora tekstów, • eksport wykazów do pliku *.XLS i automatyczne otwarcie w arkuszu kalkulacyjnym, • eksport bieżącego wykazu do pliku *.DXF lub wstawienie bezpośrednio do programu typu CAD. n

Biuro Inżynierskie SPECBUD s.c. ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice tel. 32 234 61 01, kom. 604 167 847 programy@specbud.pl, www.specbud.pl

XXX JUBILEUSZOWE OGÓLNOPOLSKIE WARSZTATY PRACY PROJEKTANTA KONSTRUKCJI SZCZYRK, 25-28 marca 2015 roku

Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział w Bielsku-Białej przy współpracy Oddziałów w Gliwicach, Katowicach i Krakowie organizuje

XXX Jubileuszowe Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji NAPRAWY I WZMOCNIENIA KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH BUDOWNICTWO OGÓLNE Program warsztatów obejmuje:

■ wykłady zamówione u autorów wywodzących się z renomowanych uczelni, instytutów i pracowni projektowych Spełnienie wymagań podstawowych przy wzmocnieniach i remontach, Diagnostyka obiektów budownictwa ogólnego oraz zabytków, Obciążenia próbne, Systemy monitoringu konstrukcji, Zabezpieczenie budynków przy głębokich wykopach, Zabezpieczenie obiektów przed drganiami, Komputerowe modelowanie konstrukcji, Ochrona przeciwpożarowa obiektów budownictwa ogólnego, Przegląd metod rozbiórki budynków i budowli, Metody określania wytrzymałości murów w konstrukcjach istniejących, Materiały stosowane do renowacji murów, Naprawy zarysowanych murów, Wzmocnienia konstrukcji drewnianych, Zabezpieczenia istniejących konstrukcji drewnianych przed korozją biologiczną i ogniem, Wzmocnienia i naprawy stropów, Utrzymanie i naprawy dachów i stropodachów, Konserwacja konstrukcyjna i wzmacnianie wybranych historycznych konstrukcji ceglanych, Sposoby napraw murowanych sklepień, Rewitalizacja zabytkowych obiektów o konstrukcji drewnianej, Wzmacnianie i naprawy fundamentów murowych i kamiennych, Naprawa tynków, tynki renowacyjne, Błędy w pracach wykończeniowych i sposoby napraw, Uszkodzenia i naprawy niekonstrukcyjnych elementów budynków, Poprawa izolacyjności akustycznej budynków, Uszkodzenia i naprawa wadliwie wykonanych izolacji termicznych, Problemy eksploatacji obiektów budowlanych, zawłaszcza balkonów i tarasów, Osuszanie i renowacja budynków zalanych wodą.

■ referaty i komunikaty opracowane przez kadrę techniczną firm wykonawczych i produkcyjnych ■ dyskusje tematyczne zainspirowane przez wygłoszone wykłady, referaty i komunikaty ■ prezentacje firm produkujących i oferujących materiały oraz sprzęt dla budownictwa ■ prezentacje firm oferujących programy komputerowe ■ prezentacje wydawnictw technicznych i naukowo-technicznych ■ spotkania kameralne, specjalistyczne i promocyjne Zamówione wykłady oraz teksty techniczno-promocyjne zostaną zamieszczone w kilkutomowym wydawnictwie

ADRES KOMITETU ORGANIZACYJNEGO: PZITB Oddział w Bielsku-Białej 43-300 Bielsko-Biała ul. 3 Maja 10/14 tel.fax. (33) 822-02-94 email: biuro@pzitb.bielsko.pl www.pzitb.bielsko.pl INFORMACJE ORGANIZACYJNE ■ do 06 marca – ostateczny termin przyjmowania zgłoszeń uczestników i opłat – decyduje kolejność wpłat ■ do 13 marca - wysłanie Komunikatu nr 2 z potwierdzeniem przyjęcia opłaty i szczegółowymi informacjami organizacyjnymi KOSZTY UCZESTNICTWA*) „nr opcji” do wpisania w Karcie Zgłoszenia Uczestnictwa W tabeli podane zostały ceny netto, do których należy doliczyć obowiązującą stawkę podatku VAT równą 23 %.

Standard

(decyduje data wpływu środków na konto PZITB Oddział Bielsko-biała)

● wyższy

Uczestnicy Warsztatów członkowie PZITB

niestowarzyszeni

Liczba miejsc

„1”

1340 zł

„2”

1440 zł

160

„3

1240 zł

„4”

1340 zł

100

● niższy

CKIR „Orle Gniazdo” Segment „A” i „B”

„5”

1140 zł

„6”

1240 zł

180

● „bez noclegów i śniadań”

„7”

CKIR „Orle Gniazdo” Segment „C”

● średni

hotel „Zagoń” (stała linia busowa)

950 zł

60

Dopłata za pokój jednoosobowy w obydwu hotelach (płatna z opłatą za udział w warsztatach) wynosi – 300 zł netto Opłaty prosimy wnosić na konto: PZITB Oddział w Bielsku-Białej ING B.Śl. S.A. 45 1050 1070 1000 0090 3025 0774 z podaniem nazwiska uczestnika i wybranego numeru opcji o uczestnictwie decyduje kolejność wpłat

14-11-07 09:48:42

Builder

Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl, serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl

Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka

TU WARTO BYĆ

12II

BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES, LAURY „BUILDERA” 2014 Rozpoczęła się kolejna edycja konkursów Budowlana Firma Roku, Polski Herkules i Laury „Buildera”.

Zgłoszenia przyjmujemy pod adresem builder@pwbmedia.pl. Konkurs jest objęty ogólnopolskim programem promocyjnoedukacyjnym „Promujemy Polską Architekturę” – 2014 w jego ramach wyróżnienia przyznawane są również pracowniom architektonicznym i konstrukcyjnym.

Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński Biuro Reklamy Katarzyna Dąbała, Katarzyna Hołodyn, Krzysztof Rutkowski Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, EMPIK, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Agnieszka Lusawa Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim.

Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa. Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

POLSKI2014

HERKULES

12II

II Konkurs dla Młodych Architektów

15 grudnia upłynął termin nadsyłania prac w zorganizowanej przez miesięcznik „Builder” II edycji Konkursu dla Młodych Architektów.

Drugi etap konkursu będzie polegał Patronat Honorowy na prezentacji zakwalifikowanych prac i odbędzie się 16 stycznia 2015 r.

Zwycięzców poznamy podczas Gali „Buildera”, która odbędzie się 12 lutego. Konkurs jest realizowany w ramach ogólnopolskiego programu „Promujemy Polską Architekturę”.

11 III

TOPBUILDER 2015

Wyróżnieniem TOPBUILDER nagradzane są materiały, technologie, urządzenia, budowle i rozwiązania IT, rozwiązania finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia i programy dedykowane branży budowlanej, a także projekty architektoniczne i konstrukcyjne (konkurs został objęty programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ). Na Państwa zgłoszenia do VII edycji konkursu czekamy pod adresem builder@pwbmedia.pl. www.ebuilder.pl

5

warunki prenumeraty na StrOnie – www.eBuiLDer.pL – prenumeratĘ przyjmuje: reDakcja, ruch, kOLpOrter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

9V

INTERMASZ i INFRATEC

II edycja międzynarodowych targów przygotowanych z myślą o producentach oraz dystrybutorach maszyn i urządzeń stosowanych m.in. w budownictwie, przemyśle wydobywczym, usługach komunalnych czy kolejnictwie.

Wydarzenie, tak jak poprzednio, potrwa cztery dni.

W programie pojawią się merytoryczne spotkania z autorytetami branży budownictwa infrastrukturalnego, konkursy i zabawy, a także szereg dodatkowych atrakcji, zarówno dla dorosłych, jak i najmłodszych.

Miejsce: Poznań.

13-15 V

XXI Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA

Największa targowa impreza sektora drogownictwa w Polsce i jedna z czołowych tego typu na arenie europejskiej. Targom AUTOSTRADA-POLSKA towarzyszą Międzynarodowe Targi Infrastruktury TRAFFIC-EXPO, oraz Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD. Miejsce: Kielce.

20-23 V

XXVII Konferencja Naukowo-Techniczna „Awarie Budowlane” 2015

2015

10-13 III – członek Loży Złotej Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego

XXIV Targi Budowlane BUD-GRYF i XIX Targi Energii Konwencjonalnej i Odnawialnej ENERGIA

BUD-GRYF i ENERGIA, to największe targowe imprezy branży budowlanej i energetycznej w województwie zachodniopomorskim. Odwiedzane są w większości przez indywidualnych inwestorów, deweloperów i architektów – co stanowi ich najistotniejszy atut.

Miejsce: Szczecin.

2014

www.ebuilder.pl

Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka

27-29 III

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA Kolejna edycja targów BUDMA odbędzie się

pod hasłem „Materiały – Systemy – Technologie”.

Budmie w tym roku towarzyszyć będą targi WinDoortech z arcyciekawą „Fabryką Okien na Żywo” oraz Glass, czyli Targi Branży Szklarskiej. Istotnym elementem organizowanych w Poznaniu targów będzie również jedyna w Polsce ekspozycja produktów i oferty firm zajmujących się tematyką infrastruktury sportowej, czyli Targi CBS – Centrum Budownictwa Sportowego. www.budma.pl

„Awarie Budowlane” od ponad 30 lat stanowią forum wymiany poglądów i doświadczeń naukowców, inwestorów, projektantów, wykonawców oraz przedstawicieli administracji budowlanej w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa konstrukcji budowlanych. Miejsce: Międzyzdroje. Organizatorzy: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie oraz Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział Szczecin.

21-23 X

II Konferencja Naukowo-Techniczna „TECH-BUD'2015”

„Nowoczesne materiały, techniki i technologie we współczesnym budownictwie” to temat II edycji odbywającej się w Krakowie konferencji „Tech-Bud”, organizowanej przez Oddział Małopolski Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. Szczegółowe informacje: techbud@pzitb.org.pl.

profile MWM Architekci

KŁADKI DLA PIESZYCH wytyczne projektowania

WSPÓŁCZESNA WILLA w Polsce wg Barycza i Saramowicza

lekcje aR cHi TeK TURY

KOnKURs dla

MłOdYcH aRcHiTeKTów edycja ii

2014

STYCZEŃ 2015

ARCHITEKTURA&DESIGN

Mecenasi PROGRaMU PROMUJeMY POLsKĄ aRcHiTeKTURĘ

Prestiżowy Konkurs Baumit

Poznań, zgłoszenie: Przedsiębiorstwo ARI Sp. z o.o.

Weź udział w prestiżowym Konkursie Baumit Fasada Roku i wygraj jedną z pięciu nagród pieniężnych w wysokości 10 000 zł.

W Konkursie wyłaniamy najlepsze realizacje budowlane, oddane do użytku pomiędzy 01.01.2014 r. a 31.12.2014 r., na których elewacji zastosowano kompletną technologię Baumit: system ociepleń, system tynkowy z wykończeniem oraz program produktów renowacyjnych, także z wykończeniem.

Nagroda Nowy budynek 2013

Warszawa, zgłoszenie: DIP Biuro Projektów, Krzysztof Pasternak

Zwycięskie obiekty Konkursu Baumit Fasada Roku wezmą udział w międzynarodowej odsłonie Konkursu Baumit Life Challenge.

Więcej na www.fasadaroku.pl

NOWE KATEGORIE! Wyróżnienie Nowy budynek 2013

Lublin, zgłoszenie: Biuro Inżynieryjno-Wdrożeniowe Intelligent Systems

Nagroda Budynek po rekonstrukcji i adaptacji 2013

Do wygrania 5 x 10 000 zł Poznań, zgłoszenie: IMB Asymetria Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k.

Poznań, zgłoszenie: Sasiak-Sobusiak Pracownia Projektowa

Warszawa, zgłoszenie: Architekci mgr inż. arch. Dariusz Filak

Wyróżnienie Nowy budynek 2013

Wyróżnienie Budynek po rekonstrukcji i adaptacji 2013

Nagroda Budynek z wielkiej płyty 2013

Fot. arch. Biuro Architektoniczne Barycz i Saramowicz

styczeń 2015

Builder

4

Informacje

PROFILE i7)!4 / 730° #:%3.! 7),,! hyê -7- I OyWIETLENIE W 0OLSCE WG "ARYCZA jopê {lrê !RCHITEKCI W PRZESTRZENI MIASTA I 3ARAMOWICZA {|y

rvur|yzê

t vk joê hyjop{lr{ ~ êppê

¢ª¡¤

PROFILE – MWM Architekci Współczesna willa w Polsce Rafał Barycz, Paweł Saramowicz

14

Moda w architekturze.

Trendy na rok 2015

16

lekcje Ar chI teK tUrY

!2#()4%+452! $%3)'.

Kładki dla pieszych – wytyczne projektowania architektonicznego Marek Pańtak

Fot. arch. Masa therm

6 10

Fot. arch. M. Pantak

Zdjęcia: archiwum MWM Architekci

z{ j l ꢪ¡¥

Fot. arch. Sopro

ARCHITEKTURA&DESIGN

Autorzy, specjalizujący się w projektowaniu innowacyjnych luksusowych rezydencji, pokazują, 10 którędy powinna podążać współczesna polska architektura. Może wpisywać się w modne na świecie tendencje, ale zarazem nie musi tracić kontaktu z tradycją i lokalnym kontekstem.

20

tljluhzpêwyvnyht|êê wyvt|qlt êê wvszr êhyjop{lr{|y ê

Pozyskiwanie energii z elewacji Tomasz Z. Błaszczyński

23

Polskie pracownie projektowe

Aneta Rostek

Konkurs ma charakter otwarty i ogólnopolski. Mogą brać w nim udział osoby pełnoletnie będące studentami I i II stopnia studiów o kierunku architektura lub architektura i urbanistyka uczelni państwowych i prywatnych oraz absolwenci tych wydziałów niezależnie od miejsca zatrudnienia, którzy nie ukończyli 30. roku życia.

Szczegóły wewnątrz numeru i na www.ebuilder.pl

KonKurs dla

Młodych ArchiteKtów

Organizator

edycja ii

Partner strategiczny

Mecenasi Polskiej Architektury

budimex.pl

cemex.pl

profesjonalnefarby.pl

hauraton.com.pl

klinkierprzysucha.pl

paradyz.com

peri.com.pl

samsung.pl

sopro.pl

soudal.pl

velux.pl

wayman.pl

1 2 3

2014

„Dom dla młodych – marzenie młodego pokolenia” „Osiedle mieszkaniowe XXI w.” „Koncepcja rewitalizacji okolic fortu Mokotów – zaskocz dewelopera”

Patronat Honorowy i współpraca

Finał Konkursu oraz ogłoszenie zwycięzców odbędzie się podczas

Gali „Buildera”, na której wręczane są wyróżnienia Budowlana Firma roku i statuetki Polskiego herkulesa w warszawie 12.02.2015

r.

rozpoczęcie Gali o godzinie 13.00.

szczegóły w regulaminie Konkursu dostępnym na www.ebuilder.pl

ARCHITEKTURA I DESIGN

OD REDAKCJI:

Fot. arch. Velux

Projektancie, pokaż metamorfozę wielkiej płyty!

Zapraszamy do nadsyłania propozycji w formie koncepcji lub projektu (zrealizowanego) metamorfozy. Na propozycje czekamy pod adresem: builder@pwbmedia.pl

Konkurs International VELUX Award 2014 rozstrzygnięty

Muzeum Polskiej Wódki w rękach najlepszych twórców

Fot. arch. NDI

25 listopada odbyła się oficjalna prezentacja finalnego projektu architektonicznego Muzeum Polskiej Wódki, którego otwarcie zaplanowano na 2017 rok w zrewitalizowanym Centrum Koneser na warszawskiej Pradze Północ. Autorem stałej ekspozycji jest renomowana pracownia architektoniczna Nizio Design International.

Logotyp i identyfikację wizualną stworzył uznany artysta plastyk – Andrzej Pągowski.

Znamy zwycięzców międzynarodowego konkursu IVA 2014.

Nagrodzone projekty nawiązywały do tematu społecznej odpowiedzialności i roli, jaką może odgrywać w niej światło dzienne. Konkurs International VELUX Award 2014 cieszył się bardzo dużą popularnością wśród studentów architektury z polskich uczelni, którzy po studentach z Chin stanowili najliczniejsze grono zarejestrowanych zespołów (286) i zgłosili najwięcej projektów (aż 115).

Pierwszą nagrodę w konkursie otrzymał projekt czteroosobowego zespołu studentów z Chin pt. „Światło, Rewitalizacja” („Light, Revitalization”), który jak podkreśliło jury, zajmuje się potencjalnym wpływem światła na współczesne życie wielkiej metropolii. Druga nagroda trafiła do dwóch studentów z Uniwersytetu Hanyang i Uniwersytetu Hongik z Seulu (Korea Południowa), za projekt pt. „Poranna Chmura Chwały” („Morning Glory Cloud”).

To połączenie wizji science fiction ze światem realnym i nawiązanie do trudnej sytuacji rozdzielonego granicą narodu koreańskiego. Kolejny zwycięski projekt (trzecia nagroda) zespołu studentów z Bułgarii pt. „Światło nadziei” („Light of Hope”) koncentruje się na problemie światowych migracji ludności, wymuszonych przez wojny, politykę i klęski żywiołowe. Wszystkie zwycięskie prace, w tym laureatów IVA 2014, znajdują się na stronie internetowej konkursu iva.velux.com. Jesienią 2015 roku zostanie ogłoszona kolejna edycja konkursu IVA, do której już dziś zaproszeni są studenci z polskich uczelni architektonicznych.

Mirosław Nizio

założyciel i główny architekt Nizio Design International Fot. arch. NDI

4 Builder

KOMENTARZ

Projektując wnętrze muzeum, zakładaliśmy, że będzie ono łączyło historię i nowoczesność. Wykorzystanie obiektów odzyskanych z dawnych gorzelni i destylarni, ich twórcze przekształcenie i recykling, a także zestawienie ze specjalnie zaprojektowanymi elementami scenograficznymi i zaawansowanymi formami multimedialnymi sprawią, że ekspozycja będzie miała unikatowy charakter. Narracja muzealna poprowadzi zwiedzających przez pięć galerii. Aranżacja i wyposażenie wnętrz muzealnych, jak również zaprojektowanych przestrzeni komercyjnych, podyktowane są kontekstem miejsca.

Q22 to 155-metrowy biurowiec, oferujący ponad 50 tys. m2 powierzchni biurowej, powstający w Warszawie w miejscu rozebranego hotelu Mercure. Wszystkie materiały uzyskane podczas rozbiórki budynku zostały poddane recyklingowi – w ten sposób uzyskano 1,5 tys. ton stali i 25 tys. ton betonowego kruszywa.

Biurowiec Q22 powstaje przy wykorzystaniu najwyższej jakości materiałów i rozwiązań technologicznych, czego efektem ma być nowoczesna i świetlista bryła budynku. Q22 otrzymał certyfikat ekologiczny BREEAM Interim Excellent z najwyższym w tej kategorii wynikiem w Polsce (79,1%). Wykonawcą stanu surowego Q22 jest firma Modzelewski & Rodek. Projekt Q22 powstał w renomowanej pracowni architektonicznej Kuryłowicz & Associates we współpracy z Buro Happold Polska. Zakończenie realizacji biurowca zaplanowano na I kwartał 2016 roku. Wartość inwestycji to 500 mln zł.

Fot. arch. Echo Investment

styczeń 2015

Wieżowiec z recyklingu

Fot. arch. ABplus Events

9 lutego w warszawskim Radisson Blu Centrum Hotel odbędzie się GIS Warszawa Międzynarodowa Expo Konferencja Architektoniczna. Wydarzenie organizowane jest przez ABplus Events i Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP. Tematyka GIS 2015 porusza zagadnienia dotyczące architektury, designu nowoczesnych wnętrz, wykorzystywanych w biurach, hotelach, centrach rekreacyjno-rozrywkowych, restauracjach i barach oraz sektorze publicznym i mieszkaniowym.

Na konferencji będzie można spotkać 14 wielokrotnie nagradzanych architektów z Europy i świata, wśród których znajdą się laureaci ostatnich edycji międzynarodowych konkursów architektury i designu, takich jak Red Dot Design Awards, World Interior of the Year, International Hotel Design Awards czy Lighting Design Awards. W konferencji będzie uczestniczyć ponad 250 architektów z najbardziej wpływowych biur architektonicznych w Polsce. Kontakt: gis@abplusevents.com; +4-0741-117-720. Więcej na www.warsaw.iegis.eu.

Polski Cement w Architekturze – najlepsze pomysły Znamy już laureatów XVIII edycji konkursu Polski Cement w Architekturze.

Dwie równorzędne nagrody główne otrzymali: Ad Artis Emerla Wojda za „Bramę Poznania Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego” oraz Jems Architekci za „Rozbudowę Biblioteki Raczyńskich”. Podczas uroczystego rozstrzygnięcia konkursu, które 13 grudnia 2014 r. odbyło się w warszawskiej siedzibie SARP, wręczono także dwa wyróżnienia: dla Maćków Pracownia Projektowa za „Rewitalizację podwórka kamienicy przy ul. Podwale 61 we Wrocławiu” i dla pracowni Artur Jasiński i Wspólnicy za „Park Technologiczny BRAINVILLE w Nowym Sączu”. Nagrodę Specjalną Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce „za użycie betonu towarowego” otrzymali również twórcy „Bramy Poznania”.

Konkurs „Polski Cement w Architekturze" jest organizowany od 1997 roku przez Stowarzyszenie Producentów Cementu oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich. Do tegorocznej edycji zgłoszono 21 prac. Pula nagród wynosiła 40 tys. złotych.

Fot. arch. PSC

Konferencja GIS 2015

REKLAMA

MWM ARChITEKCI

MARCIN SMOCZEŃSKI, WACŁAW MATŁOK, MACIEJ ŁOBOS

profile

Marcin Smoczeński – ur. 1970 w Rzeszowie, architekt. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (1989-1995). Sędzia Sądu Dyscyplinarnego POIA 2002-2005.

Zawsze miałem przeświadczenie, że praca w zespole stwarza większe możliwości i co się z tym wiąże, daje większą satysfakcję. Dlatego szybko wspólnie z Maciejem i Wacławem rzuciliśmy się na głęboką wodę.

Analizując to z perspektywy czasu muszę przyznać, że była to decyzja absolutnie nieprzemyślana, ale jak się później okazało słuszna.

Zaczynamy 15 rok naszej wspólnej architektonicznej przygody.

Wacław Matłok – ur. 1973 w Dębicy, architekt. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (1992- 2001).

Uprawnienia architektoniczne od 2001 r. Członek Miejskiej Komisji Urbanistycznej w Dębicy od 2004 r.

Członek Rady Pokarpackiej Okręgowej Izby Architektonicznej od 2006 r. do 2010 r. Zastępca Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej PKOIA od 2010 r.

Doświadczenie zawodowe zdobywałem od początku studiów na Wydziale Architektury we Wrocławiu, gdzie oprócz zdobywania wiedzy starałem się zawsze pracować, brać udział w różnych projektach, konkursach itp.

Studia, a zwłaszcza ostatni rok, to również zainteresowanie dziedziną zarządzania i zastosowanie tej wiedzy w projektowaniu w pierwszej pracy w pracowni architektonicznej, a później (i do dziś) – w naszej firmie.

Maciej Łobos – ur. 1972 w Przeworsku.

Architekt, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (1991-1997).

Wiceprezes Oddziału Rzeszowskiego SARP i członek Kolegium Sędziów Konkursowych 2002-2005, Sekretarz Podkarpackiej Okręgowej Izby Architektów 2002-2005.

Wszystkiego, co wiem o architekturze i wykonywaniu zawodu, nauczyłem się pracując, głównie „na swoim”, razem z Marcinem i Wackiem. Studia niespecjalnie były dla mnie czasem twórczego rozwoju.

Moje zainteresowania w tamtym czasie koncentrowały się na wielu różnych sprawach - polityce, ekonomii, historii, teologii itp.

Fascynacja Architekturą dopadła mnie dużo później - w trakcie prowadzenia własnej praktyki i od tamtego czasu stale rośnie.

1. Motto projektowe i życiowe Maciej Łobos: „Módl się tak, jakby wszystko zależało od Boga, pracuj tak, jakby wszystko zależało od Ciebie”.

Marcin Smoczeński: „Mało gadaj, dużo rób”… nie zawsze mi to wychodzi.

Wacław Matłok: Jeśli wpadnę na jakąś genialną myśl, pomysł lub rozwiązanie techniczne, zadaję sobie pytanie: „Czemu lub komu to ma służyć?”. Myślę, że wiele błędów popełniamy, gdy nie mamy czasu zadać sobie tego pytania i szczerze na nie odpowiedzieć (gorąco polecam zwłaszcza naszym ustawodawcom).

2. Autorytet/guru architektoniczny M.Ł.: Bóg, ponieważ zaprojektował cały wszechświat, ale jeżeli mam wskazać kogoś z ludzi to: Norman Foster – za stworzenie wyjątkowego biznesu projektowego i utrzymanie najwyższej możliwej jakości architektury; Bjarke Ingels – za pokazanie, że architektura współczesna nie musi być nudna; Herzog i De Meuron – za brak rozpoznawalnego stylu. Każdy ich budynek jest cudownie inny i trudno się zorientować, że to ich projekt. Pomimo tylu lat pracy wciąż zaskakują. W Polsce – JEMS i Stefan Kuryłowicz.

Pawilon „Różanka” w Rzeszowie

M.S.: Takie pytanie zawsze mnie blokuje. Uff! Forma akurat jest tu najmniej ważna. Myślę, że jest nim dom z sielanki o domu Wolnej Grupy Bukowina…

Osiedle mieszkaniowe „Nasz Gaj”

W.M.: Przestrzeń, gdzie czas ulega takim zakrzywieniom, że ludzie, przebywając ze sobą, nie zauważają go, napływającego wraz z problemami świata.

4. Najbardziej udany projekt M.Ł.: Chyba nadal przed nami…

M.S.: To zależy pod jakim względem. Ograniczę się do kryterium „estetyka” i ocenię projekty wykonane wyłącznie przez nasze biuro. Nominowanym jest: koncepcja hotelu Collis w Przemyślu.

Centrum handlowe IKEA w Lublinie Hotel Arłamów

W.M.: Chcę, żeby był zawsze przede mną, a ze zrealizowanych – rozbudowa ośrodka w Arłamowie.

7

3. Dom marzeń M.Ł.: Taki, w którym ognisko domowe nigdy nie gaśnie, a wszyscy domownicy wracają do niego, aby się w nim „ogrzać”. Biuro, w którym będziemy w stanie skończyć remont, zanim zrobi się za ciasne.

Builder

W.M.: Michał Anioł – za niezwykłe połączenie sztuki i organizacji. Architekci i budowniczowie średniowiecznych katedr – za odwagę w projektowaniu i budowaniu (do XIX wieku katedra w Strasburgu była najwyższym budynkiem na świecie). Krier – za przypomnienie o relacjach przestrzeni, o których, w pędzie do nowoczesności, zaczęliśmy zapominać.

styczeń 2015

M.S.: Antonio Gaudi, Stanisław Niemczyk… i moi wspólnicy oczywiście.

ARCHITEKTURA I DESIGN

5. Projekt – zjadacz czasu M.Ł.: Wszystkie!!! I to jest w nich cudowne. Meczą, ale satysfakcja na końcu jest bezcenna.

M.S.: No cóż, taka profesja. Jeżeli projekt jest dobrze zorganizowany, można nad tym zapanować i znaleźć sporo czasu na inne zajęcia.

W.M.: Nie ma ich na szczęście zbyt wiele, ale przeważnie to te dla wyjątkowo niezdecydowanych inwestorów.

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji M.Ł.: Konferencje mówcy motywacyjnego Fabiana Błaszkiewicza, a także nasze wewnętrzne dyskusje, spory i masa dowcipów.

Inspirująca jest także obserwacja pracowników, którzy zaczynali z nami kilka lat temu pracę zawodową, rozwijają się, tworzą coraz większe i trudniejsze projekty, pomagają nam zarządzać firmą.

M.S.: Są wszędzie, wystarczy tylko wybrać jedną z nich i podążyć jej tropem.

W.M.: Jak powiem, że są dookoła, to będzie brzmiało banalnie.

Z konkretów najbardziej inspirują mnie osiągnięcia nauki, techniki i szeroko rozumianej wiedzy o człowieku (w końcu to jego możliwości kreują i wpływają na postrzeganie tego, czym się zajmujemy).

MWM Architekci Biuro powstało w lipcu roku 2000 i było oficjalnym usankcjonowaniem naszej wcześniejszej kilkuletniej współpracy. Zawsze mieliśmy wrażenie, że nie nadajemy się do pracy u kogoś i stworzenie własnego biura było jedynym sensownym wyjściem. Poza tym kolejny kryzys na rynku powodował, że nikt nas nie chciał zatrudnić, więc postanowiliśmy zatrudnić się sami. Na przełomie lat 1999/2000 każdy z nas zastanawiał się nad wyjazdem za granicę.

Przeważyło wtedy przeświadczenie, że jeżeli wyjedziemy, nie będzie już powrotu, i trzeba chociaż spróbować w Polsce. Nadal próbujemy… i jest nieźle. Coraz większe i coraz bardziej interesujące zlecenia, coraz lepsi klienci i masa fantastycznych ludzi dookoła.

Firma zatrudnia (listopad 2014) 45 osób i nadal rośnie. Od roku 2014 mamy własny dział konstrukcyjny. Wychodzimy z założenia, że należy się rozwijać, odpowiadać na nowe, wciąż rosnące wymagania rynku. Fascynuje nas pomysł stworzenia w Polsce (w Rzeszowie) wielkiego, międzynarodowego biura architektonicznego – byłoby to trochę tak, jakby chłopcy z ligi okręgowej wygrali Ligę Mistrzów. Jak powiedział Michał Anioł: „Największym niebezpieczeństwem dla większości z nas nie jest to, że mierzymy za wysoko i nie osiągamy celu, ale to, że mierzymy za nisko i cel osiągamy”.

My mierzymy wysoko…

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam M.Ł.: Raczej nie mam takich przyzwyczajeń.

M.S.: Drewno i ceramika.

W.M.: Staram się nie ograniczać do jakichś preferencji materiałowych, a bardziej odnieść się do miejsca i uzyskania konkretnego charakteru z tego, co jest lokalne.

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy M.Ł.: Wady – niedotrzymywanie terminów, trudności z zachowaniem budżetu projektu, problemy z organizacją pracy. Zarozumialstwo i przeświadczenie o tym, że wszystko wie lepiej.

Zalety – wykwalifikowany dyletant – jedyna osoba, która, podobnie jak reżyser filmu, jest w stanie połączyć wysiłek wielu ludzi o różnych zawodach i specjalnościach w jedną spójną i przemyślaną całość.

Kładka piesza w Rzeszowie

W.M.: Zaleta – interdyscyplinarna wiedza i otwartość na współpracę, ale również upór w realizacji wizji, do której jest się całkowicie przekonanym. Wada – przekonanie, że posiada się uprawnienia na nieomylność.

9. Moja pierwsza nagroda M.Ł.: „Królowa Śniegu” H. Ch. Andersena. Otrzymana w wieku 5 lat.

M.S.: Wstyd się przyznać, ale nie przypominam sobie, żebym kiedykolwiek dostał jakąś nagrodę. Cierpliwie czekam…

W.M.: W dziedzinie architektury – za zajęcie I miejsca (razem ze wspólnikami) w konkursie na rozbudowę Politechniki Rzeszowskiej w 2000 r. Dała dosyć dobry start naszej firmie.

Galeria Rzeszów

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) M.Ł.: Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina w Warszawie. Po pierwsze – gniot, po drugie – symbol sowieckiej okupacji, po trzecie – fakt, że nadal stoi to wstyd dla każdego Polaka!

Zdjęcia: archiwum MWM Architekci

Builder

8

styczeń 2015

M.S.: Zaleta – szerokie horyzonty… ponoć. Wada – dyletanctwo i megalomania… Niestety.

M.S.: Nie lubię odpowiadać na takie pytania, każdy ma jakiegoś gniota na sumieniu, więc celowo je pomijam.

W.M.: To są kwestie bardzo drażliwe. Myślę, że każdy przypadek czegoś uczy. Lepiej jest uczyć się na cudzych błędach (jeśli już są).

Osiedle mieszkaniowe „Wisłok”

prof. nzw. dr hab. inż. arch.

Ewa Kuryłowicz

Rozważania o architekturze Danuta Burzyńska Redaktor Naczelna

Uczyć architektury to poważna misja, dlatego jest to zadanie dla mistrzów – osób całkowicie oddanych tej dziedzinie wiedzy, które można obdarzyć zaufaniem godnym nauczycieli.

MISTRZOWIE ARCHITEKTURY

prof. nzw. dr hab. inż. arch. ToMasz M. KoNior ElżbiETa DagNy ryńsKa

Mirosław Nizio

robErT KoNiEczNy

ryszarD JurKowsKi

zbigNiEw MaĆKÓw

Dr raFał barycz

PrzEMo łuKasiK

9

styczeń 2015

W

itamy w nowej rubryce LEKCJE ARCHITEKTURY. Jej tytułu nie należy traktować dosłownie – zamieszczane tu będą przemyślenia mistrzów architektury, które mają szansę wpłynąć na jej postrzeganie przez odbiorców, czyli inżynierów, menedżerów, doradców technicznych, handlowców z firm budowlanych, inwestorów, deweloperów, innych architektów (również tych dopiero rozpoczynających swoje kariery) czy nawet studentów. Mamy nadzieję, że publikowanie przemyśleń i rozważań mistrzów na różne tematy związane z architekturą umożliwi spojrzenie na nią z wielu niedostrzeganych dotychczas stron, a być może i rozpoczęcie dialogu na aktualne, istotne społecznie tematy. Wierzymy, że znajomość teorii architektury i umiejętność podjęcia dyskusji, wykształcenia własnych opinii opartych na solidnych podwalinach wiedzy teoretyczno-praktycznej, są potrzebne wszystkim – nie tylko ułatwiają one bowiem współpracę na wszystkich etapach planowania, projektowania i realizacji inwestycji, lecz także pozwalają na swobodniejszy odbiór architektury, a to przecież przydatne jest każdemu z nas na co dzień.

Builder

architektura synergiczna parametryczna lekcje proekologiczna architektura Ar synergiczna chi parametryczna proekologiczna tek architektura synergiczna tUrY parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna

lekcje architektury

ARCHITEKTURA I DESIGN

lekcje Ar chi tek tURY

Współczesna willa w Polsce

według Barycza i Saramowicza dr Rafał Barycz dr Paweł Saramowicz

Autorzy, specjalizujący się w projektowaniu innowacyjnych luksusowych rezydencji, pokazują, którędy powinna podążać współczesna polska architektura.

Może wpisywać się w modne na świecie tendencje, ale zarazem nie musi tracić kontaktu z tradycją i lokalnym kontekstem.

Builder

10

styczeń 2015

Willa z betonu licowego i dranicy cedrowej w Krakowie

Willa, wzniesiona w Krakowie-Libertowie przy ul. Jabłoniowej, została skomponowana z dwóch przenikających się brył, osadzonych na częściowo dekompozycyjnym planie. Jedna to tradycyjna forma we współczesnej odsłonie, mająca archetypiczny kształt domu z dwuspadowym dachem, silnie zakorzeniony w zbiorowej świadomości. Druga jest modernistycznym płaskim pawilonem. Ktoś z krytyki architektonicznej przytomnie zauważył, że przestrzenny kształt tego domu jest dalekim echem pierwowzoru budownictwa siedliskowego Małopolski, gdzie dominował układ dwubudynkowy.

Specyficzne rozplanowanie budynku, pozbawionego z jednej strony jakichkolwiek otworów okiennych, pozwoliło na skuteczną izolację od obszaru zurbanizowanego, który niestety wygląda tak, jak wszędzie w Polsce, i ukształtowanie kameralnego ogrodu, jak również kadrowanie nietuzinkowych widoków na panoramy Krakowa. Zobaczymy stąd jego ważne dominanty: kultowy erem Kamedułów na Srebrnej Górze na Bielanach (Andrea Spezza, 1609-1630), dzwonnicę pięknego konstruktywistycznego kościoła pw. Matki Boskiej Zwycięskiej na Górze Borkowskiej (Tadeusz Ruttié, 1936), a gdy smog nad Krakowem mniejszy – nawet Wawel.

Dualizm kompozycji przestrzennej willi odzwierciedlają jej strefy funkcjonalne. W modernistycznym pawilonie linearnie zaplanowano jednoprzestrzenną strefę pobytu dziennego o innowacyjnym wizerunku przestrzennym, łączącą wygodę z reprezentacyjnością. Skomponowana na zasadzie płynących przestrzeni, obejmuje kuchnię z wydzieloną spiżarnią, jadalnię z kredensem, a dalej – pokój dzienny z kominkiem. Wyposażenie Minotti Cuccine, lampy ze szkła Murano i kolekcja młodopolskich obrazów dopełniają zsyntetyzowanego wizerun-

ku całości. Strefie dziennej na całej jej długości towarzyszy drewniany taras, zapewniający rozległy widok na Kraków. Frontowa bryła budynku mieści na poziomie parteru strefę hallu wejściowego, gabinet z wariantową możliwością wykorzystania jako część gościnna, niewielką strefę rekreacyjną i osobny pokój multimedialny z kinem domowym. Dalej zaplanowano część techniczną, gospodarczą i garażową.

Na piętrze zaprojektowano strefę prywatną mieszkańców. Część pry-

styczeń 2015

11 Builder

watna rodziców obejmuje sypialnię, przechodnią garderobę z toaletką i pokój kąpielowy. W sąsiedztwie ulokowano strefę prywatną dziecka, z sypialnią zaopatrzoną we własną łazienkę i garderobę. Pomieszczeniom prywatnym towarzyszą tarasy, częściowo zadaszone.

Willa zlokalizowana jest w południowym obszarze Krakowa, gdzie teren zaczyna falować, wznosi się. To tu zaczynają się Karpaty. Poszukując wspólnego mianownika architektury karpackiej, zwłaszcza tzw. Karpat Zewnętrznych, odkryliśmy, że najbardziej wymownym tworzywem elewacyjnym jest tu gont – ale ten prawdziwy, szczypany, a nie udające go cięte piłami deseczki. Pobito nim np. niezwykłej urody cerkwie w Kwiatoniu, Piątkowej, Uluczu czy Smolniku nad Sanem, drewniane kościoły w Dębnie, Sękowej i Lipnicy, unikatowe szałasy na Polanie Podokólne na polskim Spiszu pod Tatrami. To tylko niektóre spektakularne przykłady.

Fasada budynku ma zatem oryginalny rysunek o silnym ładunku emocjonalnym i wyrazistej ekspresji. Opiera się na dialogu dwóch materiałów: betonu licowego i dranicy, czyli gontu szczypanego, do wykonania którego został sprowadzony cedr kanadyjski. Ten sam rodzaj pokrycia zastosowano na stromym, dwuspadowym dachu, wieńczącym frontowy pawilon willi. Pochyły dach jest stałym elementem polskiego krajobrazu, tutaj jednak ujednolicono fakturę i kolor dachu oraz ścian. Naturalny odcisk desek szalunkowych jest zabiegiem intencjonalnym, jako negatyw drewna, które licznie występuje na elewacji w innej postaci. Tym sposobem splatają się tu dwa żywioły: ciepły ciemny gont i chłodny świetlisty beton architektoniczny. Drewniana okładzina z czasem pokrywa się piękną, szarą patyną, której barwa współgra z chłodnym betonowym odcieniem. W budynku nie ma gzymsów ani okapów, są za to wypełnione granitowym tłuczniem gabiony i całoszklane balustrady, w roli współczesnej minimalistycznej dekoracji. Właśnie dlatego Tomasz Malkowski mógł napisać w monografii „Słynne wille Polski” (Foibos Books, Praga 2013), że w tym dualizmie jest ciekawy paradoks: betonowa część, nowoczesna, jest równocześnie duchem drewnianych chat, bo w betonie architektonicznym odbity jest rysunek deskowania szalunku. Z kolei część pokryta gontem, tradycyjna, ma współczesną technologię wielowarstwowej ściany, gdzie drewno stanowi jedynie okładzinę. Dzięki przenikaniu dwóch estetyk dom w Krakowie-Libertowie nie jest ani architekturą wernakularną ani modernistycznym pudełkiem, lecz sytuuje się gdzieś pomiędzy. Krakowskie Biuro Architektoniczne Barycza i Saramowicza, specjalizujące się w innowacyjnych luksusowych rezydencjach, pokazuje, którędy powinna podążać współczesna polska architektura. Może wpisywać się w modne na świecie tendencje, ale zarazem nie musi zatracić kontaktu z tradycją i lokalnym kontekstem.

lekcje architektury

ARCHITEKTURA I DESIGN styczeń 2015

12 Builder

Kamienna rezydencja w Konstancinie

Rezydencja zlokalizowana jest w uzdrowiskowej części miasteczka, u zbiegu ulic Środkowej i Sułkowskiego. Została wzniesiona na zamówienie wybitnego przedsiębiorcy, przemysłowca, i łączy w sobie dwie podstawowe funkcje – typowo mieszkalną, pozwalającą właścicielom komfortowo i bezpiecznie mieszkać w warunkach rozsądnie pojętego prestiżu, a jednocześnie – recepcyjno-pensjonatową, co oznacza, że może służyć również do organizowania spotkań i konferencji dla niewielkiego grona gości.

Rezydencja ma na wskroś nowoczesny charakter. Jej architektura intencjonalnie kontrastuje z dominującym typem zabudowy Konstancina. Projektanci dokonali tu świadomego wyboru, uważając, że skoro w podwarszawskim kurorcie znajduje się wiele wspaniałych budynków z początku XX wieku, to i nowo wznoszone obecnie budowle powinny stanowić szczytowy wyraz możliwości twórczych współczesnej generacji. Powstał budynek o ściśle autorskim charakterze, a zarazem uwzględniający specyfikę Konstancina oraz krajobrazu Mazowsza.

Strefę pobytu dziennego zlokalizowano w centralnej części budynku i nadano jej wysokość dwóch kondygnacji. Przestrzeń podzielona została w niej umownie: obniżeniem podłogi w wydzielonych miejscach, układem słupów lub przestrzennymi parawanami. Znajduje się tu wypełniony światłem i przestrzenią pokój dzienny, jadalnia z kuchnią koktajlową, której znaczne rozmiary pozwalają na urządzanie dużych przyjęć towarzyskich, zasadnicza wydzielona kuchnia, hall.

Wyodrębniono strefę kominkową oraz lapidarium. Jest tu też gabinet oraz strefa rekreacyjna z pokojem bilardowym. Uniwersalne przeznaczenie willi uwidocznione jest w planie piętra, które ma w jednej części charakter prywatny, o rozbudowanym programie użytkowym; a w drugiej recepcyjny. Funkcję komunikacyjną pełni otwarta galeria, która z trzech stron okala znajdującą się poniżej strefę dzienną. Aby duży budynek, otoczony pięknym starym lasem, nie dominował przesadnie w przestrzeni, jego najniższą kondygnację zagłębiono częściowo w podłożu, lokując tam m.in. salonik myśliwski.

Fasada budynku cechuje się rzeźbiarskim obliczem i dużą siłą emocji. Elewacje powstały z surowych płyt żarnowieckiego piaskowca, szlifowanych szlifem wstępnym. Stonowany, płowy kolor naturalnego kamienia pochłania światło i tworzy miękkie światłocienie, ale równocześnie podkreśla ascetyczną prostotę monolitycznej bryły budynku.

Rezydencja zlokalizowana jest na urzekającej działce, porośniętej starodrzewiem sosnowym, w elitarnej, uzdrowiskowej części suburbium. W związku z tym budynek rozplanowano w taki sposób, aby nie naruszyć istniejącego drzewostanu, a jednocześnie tak, by dom i jego naturalne otoczenie stanowiły integralną i uzupełniającą się nawzajem całość. Oszczędna w formie bryła domu z licznymi horyzontalnymi liniami harmonijnie nawiązuje do krajobrazu piaszczystych mazowieckich równin, a obszerne przeszklenia wysokości podwójnej kondygnacji zaprojektowane wokół ogrodu powodują, że krajobraz w naturalny sposób wnika w głąb budynku. Od strony obszaru zurbanizowanego budynek nabiera introwertycznego oblicza.

Kształt budynku jest egzemplifikacją filozofii przestrzennej Biura Architektonicznego Barycza i Saramowicza. Cechują go wyrazisty pomysł, prostota i funkcjonalność rzutu, gra płaszczyzn w abstrakcyjnych konfiguracjach. dr Rafał Barycz, dr Paweł Saramowicz W następnym odcinku: willa w krajobrazie naturalnym w Niepołomicach i leśna willa w Izabelinie k. Warszawy

Zdjęcia: archiwum Biuro Architektoniczne Barycz i Saramowicz

Builder

13

styczeń 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

Moda w architekturze

Trendy na rok 2015 Aneta Rostek

Senior Product Manager Sopro Polska Sp. z o.o.

Świat wnętrzarskich trendów, z pozoru różny od tendencji obowiązujących w modzie, w rzeczywistości kreowany jest przez te same źródła. Architekci i projektanci wnętrz nieustannie na siebie wpływają, wzajemnie się inspirując oraz wyznaczając trendy i kierunki obowiązujące w obu dziedzinach. Które z nich będą najmodniejsze w 2015 roku?

P styczeń 2015

rzyglądając się historii mody i porównując ubiory z architekturą danego okresu, nie sposób nie zauważyć, że istnieje pomiędzy nimi szereg podobieństw, wpisujących się w trendy panujące w konkretnej epoce. Sznyt rodem z wybiegów, podobnie jak architektura, to znak czasów, symbol prestiżu i narzędzie wyrażania swojej tożsamości. W obu tych dziedzinach zwraca się uwagę na konstrukcję i objętość budynku lub stroju, strukturę materiału, plastyczność, teksturę i kolorystykę, także najdrobniejsze detale. Wiele z trendów królujących na wybiegach i w aranżacji wnętrz w ubiegłych miesiącach umocni się w roku 2015, jednak szykuje się też sporo nowości.

promocja

Builder

14

Niebieski – najmodniejszy kolor roku 2015

Architekci, projektanci materiałów, akcesoriów wnętrzarskich i mebli, producenci czołowych marek farb oraz styliści i twórcy najmodniejszych kolekcji odzieżowych zgodnie kreują trendy kolorystyczne na rok 2015. Zarówno w świecie mody, jak i w architekturze, królować będą nasycone i żywe barwy błękitu, granatu i turkusu. Intensywne odcienie niebieskiego, zarówno w wersji total look, jak i w postaci przyciągających wzrok detali – ekstrawaganckich zdobień, designerskich dodatków czy dekoracyjnych fug – idealnie sprawdzą się przede wszystkim w projektach modernistycznych.

Zdaniem specjalistów mocne i nasycone barwy mają zachęcać do spontaniczności i śmiałych decyzji związanych ze zmianą aranżacji mieszkania. W ten trend znakomicie wpisują się również akcenty w postaci intensywnych czerwieni i ciepłych żółcieni oraz ich kontrastowych zestawień. Całość dopełniają i uspokajają ponadczasowe szarości. Odważne barwy, które zadomowiły się we wnętrzach w latach ubiegłych, będą stanowić dominujący trend w roku 2015. Wzbogacą one paletę delikatnych i spokojnych pasteli oraz stonowanych i budzących optymizm barw. Zieleń, róż i fiolet nadal będą więc stanowić idealną propozycję dla wszystkich, którzy chcą urządzić mieszkanie zarówno w nowoczesnym, jak i klasycznym, ale przede wszystkim ponadczasowym stylu.

Należy także pamiętać, że kolory takie jak czerń i biel nigdy nie wychodzą z mody. W nadchodzącym roku jeszcze częściej będą jednak zestawiane z coraz to odważniejszymi dodatkami. Idealną propozycją jest zatem przełamanie monochromatycznej płaszczyzny w wysokim połysku pojedynczym, agresywnym kolorem, np. ciemnoniebieską fugą (1072) DF 10® Design Fuga Flex marki Sopro, która podkreśli układ płytek i doda wnętrzu lub tarasowi nowoczesnego, modnego charakteru. Wymiana fugi cementowej nie jest zabiegiem trudnym ani kosztownym, a pozwala w interesujący sposób odświeżyć stylizację utrzymaną w uniwersalnej, czarno-białej kolorystyce. Dodatkowo dzięki wyjątkowo szybkiemu wiązaniu fugi Sopro DF® 10 (powierzchnię można użytkować już po dwóch godzinach, a obciążać po dwunastu) zabieg ten można wykonać nawet zimą.

Stylizacja Total Look – architektoniczny minimalizm w wersji Big Size

Minimalizm w architekturze dodaje wnętrzom przestrzeni, nie przytłacza bogactwem form i ozdób czy różnorodnością środków wyrazu.

Projekty minimalistyczne, często monochromatyczne, urzekają atmosferą spokoju, ładu i harmonii. Połączenie dużych, lśniących i odbijających światło płyt z kamienia naturalnego czy szorstkiego, chropowatego betonu z bardzo wąskimi, prawie niewidocznymi fugami o zbliżonej barwie, np. dekoracyjną Sopro DF 10® Design Fuga Flex 1-10 mm, która idealnie nadaje się do fugowania spoin o szerokości już od 1 mm i modnych cienkich płyt o grubości poniżej 4 mm, pozwala uzyskać efekt jednolitej tafli, na której wszystko pozornie stapia się w jedną całość. Rozbudowana gama szarości, beżów i brązów fugi DF® 10 pozwala dobrać idealny kolor spoiny do barwy kamienia, z którego wykonana jest okładzina. Dzięki efektowi perlenia i zastosowanym technologiom OPZ® i Hydrodur® fugę cechuje zwiększona odporność na przenikanie wody i zabrudzeń, a także rozwój pleśni, mikroorganizmów i osadów wapiennych, przez co kamienne powierzchnie, zarówno te w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz, są łatwe w czyszczeniu i cieszą trwałym kolorem i estetycznym wyglądem przez wiele lat. Ponadto gra świateł wydobywająca takie niuanse z przestrzeni, jak subtelna gra faktur czy różnorodnych odcieni zastosowanego koloru, stanowi najważniejszą ozdobę minimalistycznego wnętrza.

Moda na stylizacje w wersji total look oraz projekty przestronnych wnętrz z wykorzystaniem wielkoformatowych gresów na ścianach i podłogach były niewątpliwie jednym z przebojów w 2014 r. Trend ten utrzyma się również w przyszłym sezonie, z tą różnicą, że płytki wielkogabarytowe o rozmiarach 60 x 60 czy 60 x 120 cm zastąpią ogromne tafle o wymiarach rzędu nawet 100 x 300 cm.

Folkowe inspiracje, koronki i zdobienia – powrót dekorowanych płytek i ornamentów

W projektowaniu i aranżacji wnętrz wyraźnie powraca moda na folkowe inspiracje. Marokańskie majoliki i słowiańskie ludowe koronki, obok wszechobecnego błękitu, będą stanowiły jeden z wiodących trendów aranżacji wnętrz w roku 2015. Takie wzornictwo doskonale komponuje się z ceramicznymi płytkami, szczególnie w kuchni i łazience. Pożądany efekt uzyskamy zarówno w projektach klasycznych,

nawet o charakterze rustykalnym, jak i nowoczesnych loftach, połączonych z modernistycznym designem.

W tradycyjnych włoskich majolikach wzorowanych na ceramice wschodniej, głównie perskiej, syryjskiej i marokańskiej, przeważają żywe kolory, takie jak zieleń, indygo, kobalt i fiolet. Uzupełniają je bogato zdobione ornamenty oparte na geometrycznych deseniach: trójkątach, gwiazdach, kwadratach, łukach oraz arabeskach. W kolekcjach typowo kobiecych pojawiają się również beże i fiolety, które doskonale współgrają z perłową lub subtelnie połyskującą fugą dekoracyjną Sopro DF® 10 w delikatnym kolorze, np. białym (1050), pergamonu (1058) czy jaśminu (1056). W nowoczesnym wzornictwie wykonuje się je zarówno na matowych, jak i błyszczących płytkach, często stosując kontrasty, np. w postaci czarno-białego motywu wykonywanego na dużych powierzchniach. Stosowane na niewielkich fragmentach ściany lub podłogi, nadadzą przestrzeni bardziej artystycznego charakteru.

Sopro Polska Sp. z o. o.

Poleczki 23, 02-822 Warszawa www.sopro.pl

15

Orientalne trendy coraz odważniej wkraczają do europejskich wnętrz, które za ich sprawą przyjmują charakter od delikatnego glamour po pełen przepychu luksus. W 2015 roku modne będą bogate organiczne ornamenty, wielokolorowe mozaiki, mocne i ciemne kolory, połyskujące fugi oraz złoto i miedź. W trend przywołujący na myśl dalekie, egzotyczne podróże doskonale wpisują się wnętrza pełne kontrastów: bogate wzornictwo oparte na geometrycznych deseniach i wyszukane materiały wykończeniowe, które charakteryzuje blask, przepych, pozorny nieład oraz odważne połączenia kolorystyczne.

Biorąc pod uwagę charakter stylu, należy bardzo starannie komponować wnętrze – tak, by osiągnąć elegancję z domieszką luksusu, który nie będzie przytłaczać.

Wschodnie motywy czerpią z nasyconych kolorowych mozaik, wzorzystych ozdób i tkanin, rękodzieła oraz metalicznych i wiklinowych akcentów. Ciekawą propozycją jest wykorzystanie takich motywów na płytkach inspirowanych betonem, jako rodzaju ciekawego tatuażu, nawiązującego choćby do dywanu perskiego. W bizantyjskich wnętrzach idealnie sprawdzą się ponadto dekoracyjne fugi DF® 10 firmy Sopro, które zachwycają feerią barw, np. ciemnoczerwoną (1071), czerwoną sygnałową (1070) czy najmodniejszą w tym sezonie ciemnoniebieską (1072). Można je uszlachetnić, dodając do nich cząsteczki srebrnego lub złotego brokatu z oferty producenta. Efektowny, metalizujący wygląd najłatwiej osiągnąć poprzez oświetlenie powierzchni latarenkami lub innym światłem punktowym, dzięki czemu fuga będzie delikatnie połyskiwać. n

Builder

Orientalny przepych – brokat i mozaiki

Zdjęcia arch. Sopro

Na ceramicznych płytkach coraz częściej można też spotkać nawiązania do ludowego wzornictwa w postaci tradycyjnych kwiatów i koronek, które znakomicie prezentują się w połączeniu z postarzałym drewnem i w aranżacjach w stylu vintage. Tradycyjna żywa kolorystyka motywów słowiańskich najczęściej jest jednak zastępowana eleganckimi i stonowanymi barwami, tworząc kompromis pomiędzy nowoczesnym charakterem płytek i rustykalną tradycją.

styczeń 2015

W 2015 roku modne będą bogate organiczne ornamenty, wielokolorowe mozaiki, mocne i ciemne kolory, połyskujące fugi oraz złoto i miedź.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Kładki dla pieszych

Część 2

Wytyczne projektowania architektonicznego dr inż. Marek Pańtak

Katedra Budowy Mostów i Tuneli, Politechnika Krakowska

Dobrze zaprojektowana kładka jest nie tylko starannie wkomponowana w otoczenie, lecz także ukształtowana w sposób ergonomiczny; zapewnia pieszym wygodne pokonywanie przeszkód, stanowi atrakcyjny punkt trasy i zachęca do jej użytkowania. Do osiągnięcia tych efektów i wyeliminowania błędów projektowych oraz usprawnienia procesu projektowego istotna jest znajomość wytycznych dotyczących architektonicznego i estetycznego kształtowania kładek dla pieszych.

Builder

16

styczeń 2015

Fot. 1. Węgierska Górka, Polska

C

hoć w porównaniu z tunelami kładki są nieco bardziej kłopotliwym sposobem przekroczenia przeszkody, z racji konieczności pokonywania przez pieszych większych różnic wysokości, budowane są coraz liczniej, zarówno z powodu niższego kosztu inwestycji, jak i z chęci stworzenia niepowtarzalnego, oryginalnego dzieła podziwianego przez użytkowników.

Konstrukcja, funkcja i ekonomia

Trafne rozłożenie akcentów związanych z funkcją obiektu, jego konstrukcją i elementami architektoniczno-estetycznymi pozwala spełnić wymagania stawiane tym konstrukcjom. Ważny jest odpowiedni do-

bór proporcji obiektu. Przyjęte rozwiązania nie mogą razić i przytłaczać, a jednocześnie muszą być solidne, wzbudzać zaufanie i wywoływać poczucie komfortu oraz bezpieczeństwa podczas użytkowania.

Konstrukcja musi zachęcać pieszych do korzystania z niej. Zadbać należy o to, by była czytelna i poprawna pod względem statycznym oraz racjonalna pod względem funkcjonalnym i ekonomicznym.

Gdzie szukać zaleceń

Użytecznym zbiorem zaleceń dotyczących architektonicznego i ergonomicznego kształtowania kładek dla pieszych są wytyczne opracowane przez Wydział Dróg Ministerstwa Transportu Wielkiej Bryta-

nii [1]. Przedstawiono w nich zagadnienia związane z funkcjonalnością i estetyką konstrukcji oraz jej wpływem na użytkowników. Wyciąg z tych przepisów, w tłumaczeniu i interpretacji autora, przedstawiono w dalszej części artykułu.

Zalecenia te mogą być pomocne na etapie planowania koncepcyjnego konstrukcji i jako wskazówki dobrych praktyk projektowych. Niektóre z zawartych w nich zapisów zwracają uwagę projektantów na zagadnienia nieuwzględnianie w krajowych aktach prawnych. Ich lektura pozwoli inżynierom w nieco szerszy sposób spojrzeć na zagadnienia kształtowania tras komunikacyjnych z przeznaczeniem dla pieszych oraz kształtowania powiązanych z nimi obiektów inżynierskich.

Rozwiązanie niezalecane

Zasady ogólne, lokalizacja i forma konstrukcji

Rys. 1.

Rozwiązanie zalecane

Builder

Rozwiązanie zalecane

17

styczeń 2015

Rozwiązanie niezalecane

Rys. 2.

Rys. 3.

Geometria ramp powinna być możliwie najprostsza, zgodna z przebiegiem linii wyznaczonej przez główny kierunek ruchu pieszych. Unikać należy ramp wielopoziomowych, załamywanych pod kątem 180°.

Korzystne, z uwagi na komfort użytkowania i walory estetyczne, jest stosowanie ramp spiralnych o dużych promieniach łuków. Na rampach konieczne jest wprowadzanie spoczników w celu poprawienia warunków ich użytkowania przez osoby niepełnosprawne oraz osoby na wózkach inwalidzkich.

Wymiary schodów i ramp należy minimalizować. Należy dążyć do wpasowania schodów i ramp w kontur krajobrazu.

Piesi powinni być kierowani na kładkę przez odpowiednio zaplanowane bariery (lub pasy roślinności), ograniczające możliwość przechodzenia w poziomie drogi.

Najniższe odcinki ramp wykonywać należy w formie nasypów dopasowanych do zarysu konstrukcji. Rozwiązanie to pozwoli uniknąć akumulacji śmieci w trudno dostępnych miejscach pod rampami.

W razie konieczności należy stworzyć sztuczny nasyp na powierzchni terenu.

Zdjęcia: archiwum autora

Projektant kładki powinien uwzględnić i zrównoważyć zagadnienia dotyczące różnych rodzajów ruchu na kładce, bezpieczeństwa ruchu, estetyki konstrukcji, nośności i trwałości konstrukcji, kosztu budowy oraz możliwości dokonywania przeglądów i remontów konstrukcji.

W projekcie należy uwzględnić fakt, że kładki dla pieszych mogą być częściej narażane na różne formy zniszczenia, niewłaściwego użytkowania oraz akty wandalizmu ze strony użytkowników niż inne obiekty mostowe. Należy ocenić lokalne wzorce zachowań i prawdopodobieństwo aktów wandalizmu w miejscu lokalizacji projektowanego obiektu. Ocenę tę w razie konieczności skonsultować należy z lokalnym organem władzy i/lub policją.

Główny cel budowy kładek to ułatwienie komunikacji pieszej i rowerowej oraz zapewnienie bezpieczeństwa ruchu wszystkim użytkownikom drogi. W związku z tym nowo projektowany obiekt powinien zachęcać pieszych i rowerzystów do korzystania z niego, brać pod uwagę prawdopodobne natężenie ruchu pieszych i rowerzystów, a także zachęcać do przestrzegania zasad ruchu drogowego.

Miejsce lokalizacji kładki należy wybrać w oparciu o analizę warunków ruchu na obszarze, z którego kładka będzie zbierała ruch, oraz ocenę głównych celów ruchu użytkowników obiektu. W obszarach, w których przewidzieć można dominujący cel ruchu pieszych, pożądana jest lokalizacja kładki w osi trasy najczęściej uczęszczanej.

Geometria kładki powinna być w maksymalnym stopniu dostosowana do topografii terenu w celu uniknięcia lub minimalizacji potrzeby stosowania schodów i ramp. Jeśli rampy lub schody doprowadzające ruch do kładki znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni, należy je tak lokalizować, by piesi idący w kierunku kładki widzieli nadjeżdżające pojazdy. Jeśli droga przebiega w wykopie o stromych zboczach, zlokalizowanych po jednej lub po obu stronach drogi, zbocza te można wykorzystać do ukształtowania na nich ramp doprowadzających ruch do kładki (rys. 1).

Gdy kładka umieszczona jest między skarpami wykopu, szczególnie w sytuacji, gdy widoczna jest na tle nieba, skarpy wykopu powinny sięgać co najmniej do wysokości poziomu pomostu. W razie konieczności należy podwyższyć skarpy wykopów przez wykonanie sztucznych nasypów na koronie skarp wykopów (rys. 2).

Gdy kładka projektowana jest w ciągu naturalnej ścieżki stworzonej przez pieszych, wszelkie korekcje położenia ścieżki należy zaplanować w odległości umożliwiającej zmniejszenie długości ścieżki oraz zachowanie najkrótszego połączenia z kładką. Uczyni to ścieżkę bardziej przyjazną dla pieszych i zapewni lepszy dostęp do kładki.

W miarę możliwości, ścieżki/chodniki doprowadzające ruch do kładki, należy przewidzieć z dala od ruchliwych, nieosłoniętych dróg, w celu ograniczenia niekorzystnego wpływu ruchu pojazdów na pieszych.

Dojście do pomostu kładki, wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, należy zapewnić zarówno w postaci schodów, jak i ramp. Dojście do pomostu wyłącznie w postaci schodów jest dopuszczone tylko w wyjątkowych wypadkach, po konsultacjach z lokalnymi organami nadzoru oraz lokalnymi organizacjami niepełnosprawnych. Dojście do pomostu powinno być możliwie najkrótsze i proste, bez zbędnych zakrętów, spadków i przechyłów, powinno przebiegać wzdłuż linii wyznaczonej przez główny kierunek ruchu pieszych.

ARCHITEKTURA I DESIGN styczeń 2015

18 Builder

Rys. 4. a)

b)

c)

Rys. 5.

W przypadku zastosowania schodów ich konstrukcję należy rozwiązać w sposób pozwalający na uniknięcie gromadzenia się śmieci w trudno dostępnych miejscach pod nimi.

W obrębie kładki niedopuszczalne jest kształtowanie wnęk, zakamarków czy zacienionych obszarów, mogących wywoływać wśród użytkowników obawy o własne bezpieczeństwo.

Wygląd zewnętrzny kładki należy dostosować do otaczającego ją krajobrazu. Obiekt powinien wywoływać przyjemne wrażenia estetyczne, wzbogacać krajobraz oraz zachęcać pieszych do korzystania z niego.

Istniejące w pobliżu kładki krzewy i drzewa wykorzystać można do wizualnego ukrycia schodów i ramp. W przypadku braku roślinności w pobliżu kładki należy rozpatrzyć jej wprowadzenie, szczególnie w terenie płaskim (rys. 3). Wprowadzenie roślinności należy uzgodnić z architektem krajobrazu. Należy uwzględnić wpływ roślinności na walory użytkowe konstrukcji, jej utrzymanie i obciążenia. Planując układ roślinności, należy unikać zamkniętych obszarów mogących wywoływać obawy o bezpieczeństwo wśród użytkowników. Roślinność należy umieścić w miejscach wykluczających potknięcia oraz poślizgnięcia pieszych.

Przęsła dużych rozpiętości oraz mały ciężar własny konstrukcji należy podkreślać i uwypuklać w celu uzyskania lepszego efektu estetycznego. Zarówno konstrukcje proste, jak i złożone, należy kształtować przejrzyście, nieskomplikowanie i estetycznie. Zaleca się wykorzystywanie konstrukcji kładek dla pieszych w celach urozmaicenia monotonnego krajobrazu.

Na etapie projektowania należy ocenić zewnętrzny wygląd i odbiór kładki z różnych perspektyw i punktów obserwacyjnych (rys. 4). Proporcje obiektu należy dobrać w sposób czytelny i estetyczny w odbiorze przez użytkowników jezdni oraz oddalonych obserwatorów. Pochylnie, schody, balustrady, detale konstrukcyjne należy zaprojektować w sposób estetyczny w odbiorze przez użytkowników oglądających konstrukcję z bliska. Wymagane jest zachowanie najwyższych standardów przy projektowaniu detali konstrukcyjnych.

Przejrzystość konstrukcji i jej elementów jest podstawowym wymogiem, jaki należy spełnić, projektując obiekt. Powinno się uni-

kać montowania znaków, sygnalizacji świetlnej i jej wyposażenia na obiekcie lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie, w celu uniknięcia wrażenia nieładu i bałaganu pogarszającego estetykę konstrukcji.

W razie konieczności zastosowania znaków lub sygnalizacji świetlnej na obiekcie fakt ten należy uwzględnić we wczesnej fazie projektowania i zadbać o zapewnienie estetycznych rozwiązań.

Balustrady

Balustrady należy stosować na wszystkich przęsłach kładki, schodach i rampach. W przypadku zastosowania szklanego wypełnienia balustrad, należy wykonać je ze szkła laminowanego zachowującego po uszkodzeniu wystarczającą wytrzymałość i zapewniającego zachowanie ciągłości wypełnienia bariery.

Pochwyty przy balustradach należy przewidzieć po obu stronach schodów, ramp i pomostu. W przypadku szerokich schodów i ramp wprowadzić można dodatkową poręcz umieszczoną w środku ciągu.

Pochwyt można wyróżnić kolorem kontrastowym w stosunku do koloru balustrady. Pochwyty o przekrojach innych niż okrągłe zaleca się wykonywać z elementów o zaokrąglonych krawędziach.

Na obszarach o przeważających silnych wiatrach oraz w przypadkach wysokości pomostu nad terenem większej od 10,0 m należy w celu zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu ruchu przyjmować zwiększoną wysokość barier ochronnych (min. 1,3 m). Alternatywnie, zastosować można zamkniętą nadbudowę pomostu.

W sytuacji zagrożenia zrzucaniem lub upuszczaniem przedmiotów przez użytkowników kładki na jezdnię oraz zagrożenia próbami samobójczymi na obiekcie przewidzieć należy częściową lub całkowitą zabudowę pomostu. Zadaszenie/zabudowę pomostu należy rozwiązać w sposób uniemożliwiający bezprawne chodzenie po jej powierzchni zewnętrznej. Przewidzieć należy możliwość czyszczenia paneli zabudowy pomostu.

W celu ochrony prywatności i zapewnienia wyższego komfortu użytkowania kładki zalecane jest niestosowanie ażurowych stopni schodów oraz ażurowych nawierzchni pomostu szczególnie w przypadku pomostów przebiegających nad innymi ciągami pieszych. W celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania obiektu zalecane jest niestosowanie niewypełnionych (pustych) części czołowych (przednóżków) w stopniach schodów Dopuszcza się stosowanie perforowanego (ażurowego) wypełnienia przednóżków o maksymalnym wymiarze oczka nieprzekraczającym 50 mm i stosunku pola powierzchni otworów do całkowitego pola powierzchni przednóżka nie większym niż 0,4. W przypadku obiektów w sąsiedztwie domów mieszkalnych zaleca się stosowanie ekranów w celu ochrony prywatności mieszkańców.

Nawierzchnia i odwodnienie

Nawierzchnia zastosowana na pomoście, schodach i rampach powinna zapewniać ochronę konstrukcji przed wpływami atmosferycznymi, odznaczać się wymaganą szorstkością, uzależnioną od typu ruchu (piesi, rowerzyści itp.), być odporna na wycieranie, a w szczególnych przypadkach zapewniać tłumienie hałasu.

Podczas projektowania obiektu uwzględniać należy fakt, że sposób oświetlenia pomostu, kolor i struktura zewnętrzna nawierzchni mają wpływ na ocenę warunków użytkowania i mogą poprawić komfort użytkowania konstrukcji.

Dylatacje nawierzchni należy rozwiązać w sposób wykluczający możliwość potknięć i poślizgnięć.

Na powierzchni pomostu, schodów, ramp i zadaszeń należy ukształtować spadki w celu skutecznego odprowadzenia wody z obiektu. Niedopuszczalne jest gromadzenie się wody na pomoście oraz jej przeciekanie z konstrukcji na jezdnię lub chodnik znajdujące się pod obiektem. Wyjątek stanowią schody oraz pomosty ażurowe.

Przyjęte rozwiązania i rozmieszczenie rynien odwadniających nie może powodować utrudnień w ruchu pieszych. Na powierzchniach elementów odwodnienia występujących w obszarze pomostu

(kratki na rynnach lub otworach odwadniających) należy zapewnić odpowiednią szorstkość.

Oświetlenie

Fot. 2. Kelheim, Niemcy

Fot. 3. Szczawnica, Polska

System oświetlenia obiektu powinien być solidny i odporny na akty wandalizmu. Oświetlenie obiektu można zrealizować z wykorzystaniem istniejących lamp drogowych, podwyższonych w razie konieczności lub za pomocą dodatkowych lamp montowanych na powierzchni terenu. Gdy rozwiązania te są niepraktyczne, oświetlenie można zrealizować za pośrednictwem słupów oświetleniowych montowanych na obiekcie. W przypadku obiektów wiszących i podwieszonych oświetlenie przewidzieć można na pylonach konstrukcji. Niedopuszczalne jest wykorzystywanie elementów balustrad jako kanałów do przeprowadzenia kabli oświetlenia pod napięciem wyższym od 50 V (rys. 5).

Fot. 5. Czeskie Budziejowice, Czechy

Ku estetyce

Fot. 6. Weiden, Niemcy

W przedstawionych wytycznych wyraźnie podkreślane są aspekty estetycznego projektowania kładek. W celu opracowania projektu o odpowiednich walorach architektoniczno-urbanistycznych, osiągnięcia korzystnych efektów wizualnych i poprawnego wkomponowania obiektu w istniejące otoczenie projektant powinien znać i poprawnie stosować zasady estetyki obiektów mostowych. Przestrzeń kształtowana estetycznie polepsza warunki życia i sprzyja rozwojowi społeczeństw. Ciągi piesze lub ścieżki spacerowe zaprojektowane estetycznie zachęcają pieszych do ich użytkowania. W przestrzeniach ładnych piesi czują się dobrze. „Droga spełnia jak gdyby funkcje przewodnika po wnętrzach krajobrazowych. Im ciekawiej ten przewodnik potrafi prowadzić po wnętrzach, tym droga staje się mniej męcząca, nie nuży, a przez to wrażeniowo skraca swój przebieg.” [2].

Niech słowa te będą zachętą do dalszych studiów i pogłębiania wiedzy na temat estetyki obiektów mostowych. Zagadnienia te przedstawione zostaną w kolejnej części cyklu. n Bibliografia:

Fot. 7. Kładka Millenium Bridge, Londyn, Wielka Brytania

[1] Design manual for roads and bridges, Volume 2 Highway structures: Design (substructures) materials, Section 2 Special structures, Part 8, BD29/04 Design criteria for footbridges, Department for Transport, Highway Agency, Wielka Brytania, 2004.

[2] Bogdanowski J., Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, 1976.

19 Builder

Fot. 4. Kładka Krzywy Kij, Góra św. Anny, Polska

Analizy statyczno-wytrzymałościowe konstrukcji należy wykonywać zgodnie z odpowiednimi normami dotyczącymi projektowania konstrukcji stalowych, betonowych, drewnianych i zespolonych.

Na etapie projektowania nowej konstrukcji, wykonać należy analizy jej drgań wywoływanych przez użytkowników. Szczególną uwagę zwrócić należy na możliwość celowego wzbudzania drgań konstrukcji przez wandali oraz możliwość przypadkowego wzbudzenia drgań przez tłum pieszych. Projektowany obiekt powinien spełniać wymagania kryteriów komfortu wibracyjnego. Obiekty o podstawowych częstotliwościach drgań pionowych mniejszych od 3,0 Hz i/lub częstotliwościach drgań poziomych mniejszych od 1,5 Hz są szczególnie podatne na wzbudzanie dużych amplitud drgań przez tłum użytkowników. Użytkownicy mogą podświadomie lub celowo zsynchronizować swój krok (ruch marszowy) i dostosować go do częstotliwości drgań konstrukcji, wzbudzając drgania konstrukcji o charakterze rezonansowym. Drgania takie powodują znaczne utrudnienia w ruchu pieszych i grożą uszkodzeniem konstrukcji. Na kładkach o częstotliwościach drgań własnych niższych od określonych wartości granicznych przeprowadzać należy dynamiczne badania odbiorcze w celu weryfikacji właściwości dynamicznych konstrukcji oraz oceny stanów zagrożenia wzbudzania nadmiernych drgań konstrukcji. W razie konieczności przewidzieć należy zastosowanie rozwiązań pozwalających zredukować drgania konstrukcji, w tym instalację tłumików drgań.

styczeń 2015

Analizy statyczne i dynamiczne

energii z elewacji prof. nadzw. dr hab. Eur. inż. Tomasz Z. Błaszczyński Politechnika Poznańska

Wiek XXI przyniósł lawinę rozwiązań technologicznych – od powstania nowej dziedziny, jaką jest inżynieria fasad, aż po inteligentne elewacje ruchome, zielone, transparentne czy elewacje pozyskujące energię w sposób bierny i czynny.

P

rzykładem obiektu o zintegrowanej elewacji ukierunkowanej na maksymalne pozyskiwanie energii jest budynek Schüco International Polska [1]. W tym przypadku obiekt został potraktowany jako żywy organizm, który reaguje na warunki klimatyczne panujące wewnątrz i na zewnątrz.

Dzięki podwójnej fasadzie, wzbogaconej o aktywne elementy, jest w stanie generować energię i jednocześnie ograniczać straty cieplne. Nowy budynek został wyposażony w technologie solarne: solarotermię oraz fotowoltaikę. Panele fotowoltaiczne zostały systemowo zintegrowane ze strukturą fasady. Promienie słoneczne, pobierane przez ogniwa fotowoltaiczne, są konwertowane na energię elektryczną, a kolektory słoneczne zasilają instalację ciepłej wody użytkowej.

W powłoce budynku zastosowano elementy fasadowe – okna, drzwi oraz świetliki – o najniższych współczynnikach przenikania ciepła, wykonane w aluminiowych systemach Schüco. W części magazynowo-socjalnej zastosowano wysoko energooszczędne okna z tworzywa sztucznego Schüco.

Oszczędność energii wykorzystywanej w miesiącach letnich przez system klimatyzacji została zapewniona m.in. dzięki zastosowaniu systemu zewnętrznych żaluzji przeciwsłonecznych. Redukcję zużycia energii elektrycznej na wentylację i nocne schładzanie umożliwia zastosowanie okien wyposażonych w okucia mechatroniczne Schüco TipTronic, zintegrowane z systemem centralnego sterowania budynkiem. Oszczędzanie energii i jej generowanie nie tylko znacząco wpływa na ekonomikę użytkowania obiektu, lecz także przyczynia się do redukcji emisji CO2.

Elewacja północno-zachodnia (z wyjątkiem strefy wejściowej) została wykonana jako konstrukcja dwupowłokowa (rys. 1).

W powłoce wewnętrznej znajdują się otwierane elementy okienne wyposażone w mechatroniczne okucia Schüco TipTronic oraz system ochrony przeciwsłonecznej w postaci sterowanych żaluzji zewnętrznych Schüco BEB. W powłoce zewnętrznej zauważyć można przerwy między elementami szklanymi, umożliwiające wymianę powietrza w wolnej przestrzeni. Powłoka ta zapewnia także dodatkową ochronę akustyczną. Zaletą takiego rozwiązania jest ponadto możliwość zamocowania pomostów, po których w razie potrzeby mogą poruszać się robotnicy wykonujący prace renowacyjne czy myjący okna.

Elewacja północno-wschodnia (wjazdowa) w części biurowej została wyposażona w system stałych dużych żaluzji przeciwsłonecznych Schüco ALB oraz okna Schüco AWS 75.SI (rys. 2). Na dachu budynku magazynowego zlokalizowane zostały kolektory słoneczne Schüco.

W części południowo-zachodniej elewacja została wykonana jako fasada dwupowłokowa z wpiętymi modułami fotowoltaicznymi Schüco oraz oknami Schüco AWS 75.SI – wbudowanymi jako druga powłoka fasady (rys. 3). Okna wyposażono w system żaluzji przeciwsłonecznych Schüco BEB oraz okucia mechatroniczne Schüco TipTronic. Moduły fotowoltaiczne połączone zostały w grupy, tak aby zapewnić ich maksymalną wydajność. Należało to zrobić z racji zróżnicowanego nasłonecznienia tej części elewacji w ciągu dnia.

Rysunki: archiwum Schüco International Polska

ARCHITEKTURA I DESIGN styczeń 2015

20 Builder

Pozyskiwanie

Rys. 1. Widok elewacji północno-zachodniej (frontowej) [1]

Rys. 2. Widok elewacji północno-wschodniej [1]

Rys. 3. Widok elewacji południowo-zachodniej [1]

Rys. 4. Niedźwiedź polarny jako przykład systemu transparentnego

2

3

4

styczeń 2015

1

Rys. 7. Budynek Villa Tannheim (Niemcy) [3]

21

Rys. 5. Elementy płyty w systemie StoTherm Solar [3]: 1 – absorber, 2 – płyta kapilarna, 3 – flizelina, 4 – tynk szklany Rys. 8. Zasada działania paneli RymSol [4]

Elewacje transparentne

Podstawowym zadaniem takiej elewacji jest akumulowanie w sobie ciepła, którego dostarcza nam słońce w zimowe dni. Zimą często mamy dni mroźne, ale słoneczne. Taką energię słoneczną można także wykorzystać do dogrzania budynku.

4 1

2

3

System StoTherm Solar

Pierwszy taki system do ścian dwuwarstwowych wprowadziła firma sto-ispo. Wykorzystano przy tym kolejną obserwację przyrody polegającą na przeanalizowaniu zachowania sierści niedźwiedzia polarnego (rys. 4).

Okazało się, że skóra białego niedźwiedzia jest całkowicie czarna, a jego włosy w powiększeniu mają kształt rurkowaty. Taka konstrukcja umożliwia mu życie nawet w bardzo dużych mrozach, a także w okresie ciepłego lata. Padające nisko słońce w zimie przenika poprzez rurkowate włosy i dociera do absorbera jakim jest czarna skóra.

Następnie pobrane ciepło jest akumulowane w tkance tłuszczowej i wykorzystywane do ogrzewania całego ciała. W lecie wysoko padające słońce śladowo przenika przez rurkowate włosy, przez co dopływ energii cieplnej jest znacznie ograniczony. Zasadę tę odzwierciedlono w elementach systemu StoTherm Solar (rys. 5).

Rys. 6. Ilość przenikającego ciepła przez StoTherm Solar w zimie i w lecie [3]

Rys. 9. Budowa panelu RymSol [4] 1 – ramka, 2 – poliwęglan komorowy, 3 – blacha, 4 – izolacja RymSol,

System StoTherm Solar jest przygotowany do wkomponowywania w dowolnej powierzchni w ścianę dwuwarstwową. Na elewacji uzyskuje się natomiast różnicę w tym, że zamiast tynku cienkowarstwowego widoczny jest transparentny tynk szklany, czyli polimerowa przeźroczysta warstwa zewnętrzna systemu, co w dużym stopniu uatrakcyjnia wygląd elewacji. Konstrukcja systemu umoż-

liwia pochłanianie energii słonecznej w zimie i nieprzegrzewanie ściany w lecie (rys. 6).

System ten jest powszechnie wykorzystywany w przypadku docieplania ścian zewnętrznych klatek schodowych, zwłaszcza w przypadku termorenowacji obiektów należących do wspólnot mieszkaniowych.

W wielu wypadkach zastosowanie paneli StoTherm Solar stało się wystarczające do

Builder

Technologia biernych systemów solarnych polega na wykorzystaniu światła słonecznego jako źródła energii, jednak bez użycia aktywnych systemów mechanicznych [2]. Rozwiązania takie mają zazwyczaj małą liczbę ruchomych elementów i są bardzo proste.

Wykorzystują też charakterystyczne cechy materiałów, z których się składają, jak np. kumulacja energii. W ten sposób bierne systemy solarne przetwarzają energię słoneczną w ciepło, ale również powodują ruch powietrza w systemie wentylacji i zmniejszają zużycie energii z innych źródeł. Typowym przykładem biernego systemu solarnego może być wykonanie dużych przeszkleń na południowej stronie budynku, przez które wpadają promienie słoneczne i ogrzewają pomieszczenie.

Za bierny system solarny możemy uznać też taki system solarny, który dzięki czujnikom, w które jest wyposażony, „wie”, kiedy pomieszczenia znajdujące się od południa dodatkowo ogrzewane są wskutek bezpośredniego działania promieni słonecznych.

W takim przypadku regulator obniża odpowiednio temperaturę zasilania systemu grzewczego. Zapobiega to przeregulowaniu temperatur panujących w pomieszczeniach.

Zwykłe instalacje z regulatorami pogodowymi uwzględniają jedynie czujnik temperatury umieszczony od północnej strony budynku jako wielkość przewodnią dla regulacji temperatury ogrzewania.

Rysunki: archiwum sto-ispo Sp. z o.o.

Bierne systemy solarne

System RymSol

Rysunki: archiwum Masa-Therm Sp. z o.o.

Kolejnym systemem transparentnym, jednakże o trochę bardziej skomplikowanej konstrukcji jest system RymSol. Panele umieszczone na elewacji gromadzą w sobie ciepło i nie pozwalają mu uciec na

zewnątrz, za to wtłaczają je do wnętrza. Elewacja taka ma sens tylko w przypadku, gdy budynek jest duży, czyli posiada ogromne powierzchnie ścian. Aby zapobiec nadmiernemu przegrzaniu budynku latem, do elewacji montowane są specjalne układy sterujące (przesłony), które w lecie zapobiegają dostawaniu się ciepła z elewacji do wnętrza domu. Sama elewacja skonstruowana jest w sposób, który współpracuje z kątami padania promieni słonecznych – latem kąt padania jest duży, a elewacja pochłania mało energii słonecznej, a zimą, kiedy kąt padania jest mały, energia jest akumulowana prawie w całości [4].

Panele RymSol są specjalnym rodzajem izolacji termicznej posiadającym możliwość pochłaniania promieniowania słonecznego i oddawania go do muru w postaci ciepła. Jednoczesne pochłanianie i izolowanie daje panelom możliwość kumulowania ciepła w warstwie nośnej muru. Dzięki temu działają one jak wentyl termiczny.

Panele nie wymagają do transportu ciepła żadnych mediów, jak np. woda. Montuje się je bezpośrednio na masywnej ścianie południowej lub/i południowo-zachodniej lub/i południowo-wschodniej. Moduły RymSol skonstruowane są z materiałów niepalnych lub samogasnących, więc zapewniają bezpieczeństwo przeciwpożarowe .

Zasada działania polega na stałym utrzymywaniu ciepłego powietrza przy ścianie budynku (rys. 8). Zastosowanie tego rozwiązania warunkowane jest posiadaniem masywnych ścian z materiału nieizolacyjnego, mającego możliwość akumulacji ciepła. Wówczas ściany spełniają funkcję magazynu ciepła i ściennego ogrzewania pomieszczeń. Absorber umieszczony za warstwą płyty poliwęglanowej zimą jest odpowiednio zaizolowany od utraty ciepła na zewnątrz. Tak zbudowany solar pochłania promieniowanie przenikające do środka i zamienia je w ciepło, nagrzewając otaczające absorber powietrze. Powietrze ogrzane w kanałach kolektora zmniejsza swoja gęstość i zaczyna migrować do góry pod wpływem konwekcji. Powietrze chłodniejsze z drugiej części panelu zaczyna opadać i następuje samoczynna cyrkulacja powietrza oraz transport ciepła. W ciągu nocy z powodu niższej temperatury absorbera następuje rozwarstwienie i unieruchomienie warstw powietrza w przewodach.

Panele składają się z trzech warstw (rys. 9): • warstwa zewnętrzna – poliwęglan komorowy lub szkło, • absorber, • warstwa akumulująca.

Na rys. 10-12 przedstawiono przykładowe budynki zaprojektowane i zrealizowane z wykorzystaniem paneli RymSol.

Podsumowanie

styczeń 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN

ogrzania tej przestrzeni, przez co uniknięto umieszczania wspólnie rozliczanych grzejników. Jednym z pierwszych budynków, którego termomodernizację przeprowadzono z zastosowaniem systemu StoTherm Solar była Villa Tannheim w Niemczech (rys. 7).

Villa Tannheim była pierwszym poligonem doświadczalnym systemu w warunkach rzeczywistych. Efekty przekroczyły oczekiwania. Zostały one jednak wsparte poprzez pozostałe elementy, tj. energooszczędne okna i termorenowację pozostałej części elewacji.

Builder

22

Projektowanie komputerowe, innowacyjne technologie i nowe materiały dają architektom obecnie nieograniczone możliwości poszukiwania nowego wyrazu i znaczenia elewacji. Na pierwszy plan w chwili obecnej wysunęła się szeroko pojęta architektura ekologiczna. W dobie intensywnego eksploatowania naturalnych źródeł energii i surowców najważniejsze stało się projektowanie nastawione na ich oszczędzanie. Wskutek rozważań na temat modelu przepływu energii między budynkiem a jego otoczeniem wyodrębniono szereg elementów budynku, które są szczególnie ważne dla racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi, minimalizowania strat środowiskowych i tworzenia optymalnych dla człowieka warunków życia. Do elementów tych zaliczono elewację budynku. Wiele jej właściwości, takich jak współczynnik przenikania ciepła, masa termiczna, stopień przepuszczalności dla promieni świetlnych, możliwości w zakresie wentylacji pomieszczeń i inne, ma wielkie znaczenie dla kształtowania środowiska fizycznego wnętrz budynku. n

Literatura:

Rys. 10-12 Przykładowe budynki zaprojektowane i zrealizowane z paneli RymSol.

[1] www.schueco.com/web/pl.

[2] www.sunroom-sunrooms.com.

[3] Bera A., StoTherm Solar. Transparentny system ociepleń (TWDVS). sto-ispo 1996.

[4] www.masatherm.pl.

KP Produkcja Archi-Tektury oprócz architektury wnętrz zajmuje się projektowaniem stoisk wystawienniczych oraz form przemysłowych, a także projektowaniem i sprzedażą w e-sklepie autorskich mebli i akcesoriów na zamówienie.

KW STUDIO Warszawa, tel.: 512 512 903 e-mail: info@kwstudio.pl www.kwstudio.pl

Kultura Projektowania Katarzyna Kucyga została założona w 2007 r. i specjalizuje się w architekturze wnętrz usługowo-handlowych, rezydencji, hoteli i mieszkań. Do każdego projektu podchodzimy indywidualnie. Oferujemy pomoc podczas wszystkich etapów prac. Projekty realizowane są na terenie całego kraju.

BEATA WOJTYLAK projektant LILDESIGN to pracownia projektowa, w której powstają projekty wnętrz „szyte na miarę”. W myśl hasła „Live in Luxury” projektowane są wnętrza luksusowe, ale niepozbawione duszy. Specjalnością pracowni są wnętrza mieszkalne – apartamenty, domy i rezydencje.

LIL Design Tyniec Mały k. Wrocławia tel.: 509 845 021 e-mail: biuro@lildesign.pl www.lildesign.pl

Kultura Projektowania Katarzyna Kucyga Kołobrzeg e-mail: katarzyna_kucyga@wp.pl www.kulturaprojektowania.pl

MARLENA MAŁECKA właścicielka MMwnętrza zajmuje się projektowaniem wnętrz prywatnych i komercyjnych. Traktuję wnętrza całościowo, tworząc projekty przestrzeni, grafiki, wzornictwa i mebli na zamówienie. Dzięki profesjonalizmowi i kreatywności powstają wnętrza odpowiadające najnowszym trendom i gustowi klienta.

BEATA NAPIERAŁA właścicielka, architekt wnętrz Oferta Modify to odpowiedź na coraz większe oczekiwania klientów zainteresowanych designem oraz usługami z zakresu architektury wnętrz. Zaangażowani w każde przedsięwzięcie, czerpiemy przyjemność z projektowania zarówno małych mieszkań, jak i przestrzeni publicznych.

MMwnętrza Marlena Małecka tel.: 792 255 558 e-mail: projekt@mmwnetrza.com.pl www.mmwnetrza.com.pl

AGNIESZKA WYRWAS właścicielka, projektant be3design to autorska pracownia projektowo-graficzna. W swoich działaniach łączymy różne dyscypliny projektowe, w tym przede wszystkim kompleksowe projektowanie wnętrz połączone z wysokiej jakości wizualizacjami, które w pełni oddają charakter i klimat aranżowanej przestrzeni już na etapie koncepcji. be3design Bytom, tel.: 791 770 074 e-mail: kontakt@be3design.com www.be3design.com

Modify – Architektura Wnętrz Warszawa, tel.: 781 786 192 e-mail: beata.napierala@modify.net.pl www.modify.net.pl

DARIUSZ PERUCKI architekt, właściciel 33 Studio oferuje pełną obsługę inwestycji – od wstępnej analizy, poprzez projekt wielobranżowy, marketing i promocję, aż po okres użytkowania.

Specjalizujemy się w projektowaniu obiektów przemysłowych, centrów logistycznych, hal magazynowych, hal produkcyjnych oraz obiektów mieszkaniowych.

33Studio Kraków, tel.: 607 770 740 e-mail: biuro@33studio.pl www.33studio.pl

styczeń 2015

KATARZYNA KUCYGA, ŁUKASZ GRZYMKOWSKI właścicielka/projektant; architekt

KP Produkcja Archi-Tektury Warszawa, tel.: 791 504 712, 500 440 403 e-mail: kp.architektura@gmail.com www.kparchitektura.wordpress.com

23

KW STUDIO to pracownia architektoniczna tworząca projekty z zakresu architektury oraz projektowania wnętrz. Tworzymy z pasją, stale poszukując nowych inspiracji. Stawiamy na współpracę i otwartą wymianę myśli, wiedzy, idei i marzeń. Naszym celem jest tworzenie projektów będących twórczą realizacją wizji naszych klientów.

KONRAD BRYNDA, PAULINA DYŁKA współwłaściciele, architekci wnętrz

Builder

KLARA WESÓŁ właścicielka, architekt

polskie pracownie projektowe

ARCHITEKTURA I DESIGN

ŁUKASZ WÓJCIK, MARCIN PALA architekci MULTIPROJEKTstudio to pracownia posiadająca praktyczne doświadczenie w projektowaniu w technologii BIM. Za pierwszorzędny cel stawiamy sobie realizowanie wartości charakteryzujących właściwie rozumianą służbę, opartą na wiedzy, rzetelności, uczciwości, prawdomówności, wytrwałości i lojalności.

MULTIPROJEKTstudio s.c.

Bielsko-Biała, tel./fax.: 33 822 01 11 e-mail: multiprojektstudio@gmail.com www.multiprojektstudio.pl

MAŁGORZATA MISZKIEWICZ architekt, właściciel

styczeń 2015

24

Słuchamy i kształtujemy przestrzeń, by spełnić marzenia inwestora. Przebudujemy każdy obiekt, dostosujemy do potrzeb finansowych i obecnych wymagań prawnych. Specjalizujemy się w obiektach związanych z opieką zdrowotną i odnową biologiczną. Indywidualne projekty, od altany po obiekty przemysłowe.

MODEL 2000 Warszawa, Szczecin, tel.: 725 053 044 e-mail: architekt@model2000.pl www.model2000.pl

TOMASZ GŁĘBOWSKI właściciel, projektant

m/kwadrat to: 13 lat doświadczenia, 77,9 GB projektów kubaturowych i wnętrz, 3127 km linii w autocadzie, 787 kg złożonej dokumentacji do urzędów. Liczby są dla nas ważne, ale inwestor – najważniejszy.

Mamy własny styl, w którym skupiamy się na takich wartościach jak funkcjonalność, jakość, ekonomika oraz design. Oferujemy bardzo szeroki i kompleksowy zakres usług: od małej architektury i designu, poprzez architekturę budynków, aż po założenia urbanistyczne.

m/kwadrat pracownia architektury Łódź, tel.: 502 401 822 e-mail: pracownia@mkwadrat.com www.mkwadrat.com

AGATA MANTERYS, ANNA MAJ właścicielki, architektki

Builder

MAGDALENA SOBOLEWSKA właścicielka, architekt prowadzący

glebowski studio Tomaszów Mazowiecki tel: 693 42 47 49 e-mail: tomasz@glebowski.com www.glebowski.com

JACEK CHACZYKOWSKI, MAREK WITASZEWSKI architekci, partnerzy

Oferujemy kompleksowe opracowanie dokumentacji projektów budowlanych, projektów wnętrz, ogrodów. Łączymy pasję do architektury z doświadczeniem zawodowym oraz potrzebami inwestora. Do każdego projektu podchodzimy indywidualnie. Prowadzimy nadzór autorski na budowie – od koncepcji po realizacje inwestycji. ma4ma architekci Czeladź, tel.: 507 059 699, 606 706 411 e-mail: biuro@ma4ma.pl www.ma4ma.pl

Nasza pracownia specjalizuje się w projektowaniu sklepów, punktów i biur obsługi klienta oraz wnętrz użyteczności publicznej.

Naszą misją jest połączenie artystycznej kreatywności i inżynierskiego profesjonalizmu.

OTOMI Marek Witaszewski Warszawa tel.: 22 2168376 e-mail: info@otomi.pl www.otomi.pl

PIOTR HOFMAN prezes zarządu

MACIEJ OLCZAK architekt Projektujemy nowoczesne i stylizowane budynki mieszkalne, jedno- i wielorodzinne, usługowe i produkcyjne. Każdy temat traktujemy indywidualnie, przygotowując szczegółowe koncepcje i fotorealistyczne wizualizacje w kilku wariantach. Dużą uwagę poświęcamy również projektom wykonawczym i konstrukcyjnym.

OPS Olczak Projekt Studio Prażmów, Warszawa tel.: 502182114, 692435031 e-mail: poczta@olczak.info www.olczak.info

Biuro Architektoniczne DEDECO to doświadczony partner w projektowaniu architektonicznym i kompleksowej obsłudze inwestycji budowlanych. Projektujemy centra handlowe, logistyczne, budynki użyteczności publicznej, kompleksy hotelowe i osiedla mieszkaniowe. Oferujemy pomoc i doradztwo formalno-prawne w nabywaniu nieruchomości oraz wyszukiwaniu gruntów pod inwestycje.

DEDECO Warszawa, tel.: 22 639 76 80 e-mail: biuro.warszawa@dedeco.pl Szczecin, tel.: 91 484 13 40 e-mail: biuro.szczecin@dedeco.pl www.dedeco.pl

Życie to sztuka wyboru.

Górne czy dolne otwieranie?

Okna Nowej Generacji VELUX to pełna możliwość wyboru w zależności od potrzeb: dolne lub górne otwieranie

pięć nowych typów okien VELUX to także najwyższa jakość, komfort użytkowania i mniejsze zużycie energii: doskonałe parametry izolacyjne dzięki innowacyjnej * większa szyba nowy design i walory użytkowe VELUX to niezawodność i pewność na długie lata:

Nowe lepsze, ceny!*

VELUX. Zawsze trafny wybór.

nawet 20 lat gwarancji!* * Dotyczy wybranych produktów.

Szczegółowe warunki gwarancji na www.velux.pl