Builder_02_2015

Polski biznes w budownictwie

FORUM EKSPERTÓW Dlaczego budowle przeciekają?

program rewitalizacji polskich miast

2 LUTY 2015

Nr

Rok XIX (211) 5zł (w tym 8% VAT)

program rewitalizacji polskich miast

ENERGETYKA warta miliardy REWITALIZACJA budowa Cricoteki

MODUŁOWE ABC oryginalne systemy Nagrody BUDMY

WYKORZYSTAJMY SZANSĘ DLA POLSKI

MARCELO CATALA prezes Zarządu cemex Polska

Ăœ

3

&

ƒjunĂ’wxÂźlr xm €j{rjw}~ r €n{|sr ƒ~҂lrn yjur€j € l‚tu~ ªŠlƒxw‚v xm Ä˜Ă–Ä™ mx ęÖÄ? uăĖĕĕ tvĂ– nvr|sj 2 xm Ä?Äž mx Ä–Ä–Ä• pătvĂ• wox{vjlsn mx}‚lƒŠln xmƒ‚|t~ r {nl‚turwp~ yxsjƒm°€ €‚lxojw‚lq ƒ nt|yuxj}jlsr wj |}{xwrn €€€Õ|txmjĂ&#x;j~}xĂ•yu

NOWA Ĺ KODA FABIA xv‚Ÿu x sn|ƒlƒn kj{mƒrns x|ƒlƒ›mwns nt|yuxj}jlsrĂ– t}°{Š vj|ƒ ƒjyn€wrxwŠ mƒr›tr ntxwxvrlƒw‚v |ruwrtxv x{jƒ yjtrn}x€r y{ƒnpuŠm°€ € |}jwmj{mƒrnĂ• xv‚Ÿu x yxm€‚Ò|ƒxw‚v knƒyrnlƒnÂŹ|}€rnĂ– t}°{n p€j{jw}~sn vĂ•rwĂ• |‚|}nv j~}xvj}‚lƒwnpx qjvx€jwrj {xw} Č—||r|}jw}Ă• xv‚Ÿu x €‚pxmƒrnĂ– t}°{Š mjsn wjs€r›t|ƒ‚ kjpjĂ’wrt € |€xsns tuj|rn ƒ y{ƒnv‚Ÿujw‚vr {xƒ€rŠƒjwrjvrĂ– t}°{n ~ÂŞj}€rjsŠ yjtx€jwrnĂ• wx€ns U

jkrj vj|ƒ €|ƒ‚|}txĂ– lx wrnƒk›mwn yu~| rw|yr{~sŠl‚ mn|rpwĂ• ƒnpx lqlrnÂŽ €r›lnsĂœ jy‚}js x j}{jtl‚swŠ xon{}› muj €xsns or{v‚Õ

skoda-flota.pl

luty 2015 Marcelo Catala, Prezes ZarzÄ…du CEMEX Polska

30

Wykorzystajmy szansÄ™ dla Polski Rozmowa z Marcelo Catala, Prezesem ZarzÄ…du CEMEX Polska Sp. z o.o.

i˜ŒÂ?‡ˆ• s|{€ê¢ª¥¼

yÂ’ÂŽĂŞ p ĂŞĂ‚Â˘ÂĄÂĄĂƒĂŞÂĽÂ?Â ĂŞĂ‚ÂšĂŞÂ—ÂœÂ?ĂŞÂ¨ĂœĂŞ}h{Ăƒ

program rewitalizacji polskich miast

"):.%3 "5$/7.)#47/ !2#()4%+452!

KOMENTARZ Czas waĹźnych zmian

32

APORT R Inwestycje energetyczne warte miliardy

Fot. Hubertburzawa.com

Michał Oksiński

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE W modelowym domu Fot. arch. Mostostal Warszawa

Grzegorz PrzepiĂłrka, Joanna Turlej

26

program rewitalizacji polskich miast

INFORMACJE

SĹ‚awomir Majchrowski, Prezes ZarzÄ…du PPG Deco Polska

20

&/25- %+30%24°7 $LACZEGO BUDOWLE PRZECIEKAJ–

u•

Ewa Ĺťak

BIZNES 18

0OLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Wizualizacja TAURON Wytwarzanie

12

Z AMÓWIENIA PUBLICZNE Raşąco niska cena

YWIAD W Pozytywne perspektywy Rozmowa z Miguelem Angelem Heras Llorente, Wiceprezesem ZarzÄ…du, Dyrektorem Generalnym Mostostalu Warszawa SA

36 38

%.%2'%49+!

WARTA MILIARDY 2%7)4!,):!#*!

BUDOWA #RICOTEKI

Fot. arch. Cemex Polska

Fot. arch. Cemex Polska

Builder

8

8 „Naszym celem jest taki rozwój kraju, dzięki któremu Polska moşe stać się przykładem w skali międzynarodowej.�

-/$5€/7% !"# ORYGINALNE SYSTEMY .AGRODY "5$-9

WYKORZYSTAJMY SZANSĘ DLA POLSKI

MARCELO CATALA PREZES ZARZÄ„DU CEMEX POLSKA

KOBIETY W BUDOWNICTWIE ARKETING M Racjonalnie czy emocjonalnie?

40

Maciej Matczak

24 POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Z ARZÄ„DZANIE FIRMÄ„ Po co nam liderzy?

Marcel Klimczak

Jakie warunki do rozwoju majÄ… polskie firmy z sektora MSP?

Fot. arch. W. Kryński

luty 2015

Builder

70 W wyniku rewitalizacji starych zabudowań byłej elektrowni dzielnicy Krakowa Podgórze powstał obiekt zapewniający miastu wielofunkcyjną instytucję kultury zwaną Cricoteka – Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora.

BUDOWNICTWO

46

70

Gorące dachy, ciepłe ściany

Paweł Krause

Anna Sobotka, Aleksandra Radziejowska

RYNEK Laureaci Złotego Medalu 2015

60

Nowe generacje farb zolowo-krzemianowych Józef Adamowski, Wiesław Słowiński

Regiony o finansowaniu Fot. P. Grodecki

80

Parkingi elementem rewitalizacji Klaudiusz Fross

76

Współczesne elewacje.

Elewacje wentylowane Tomasz Z. Błaszczyński

Fot. K. Fross

program rewitalizacji polskich miast

Fot. arch. Sto-ispo

program rewitalizacji polskich miast Marcin Szmyt

48

Budowa Cricoteki.

Projekt. Część 1

Fot. arch. firmy KEIM

42 44

52

66

Modułowe ABC Oryginalne systemy modułowe.

Część 2 Piotr Grodecki

56 FORUM EKSPERTÓW Dlaczego budowle przeciekają?

Gęstożebrowe.

Przegląd rozwiązań konstrukcyjnych stropów.

Część 2 Zbigniew Pająk

84

Tu warto być

Gala Buildera

BUILDER AWARDS 2015 nagrody miesięcznika Builder za 2014 rok

Laury Buildera 2014 Budowlana Firma Roku 2014 Osobowość Branży 2014 Polski Herkules 2014 12 lutego 2015 roku WARSZAWA, MULTIKINO ZŁOTE TARASY

Mecenas Gali Buildera

OD REDAKCJI

Zagadnienia omawiane w artykułach technicznych w dziale „Budownictwo” są uzupełnieniem i pogłębieniem tematyki zasygnalizowanej w dziale „Architektura i design”. I na odwrót – aspekt techniczny i czysto budowlany, inżynierski, wymaga spojrzenia na obiekt pod kątem wyjaśnienia idei, której jest odzwierciedleniem, funkcji, estetyki oraz jego miejsca i wpływu na otoczenie.

Chcielibyśmy, żeby projektant – architekt i konstruktor, a także wykonawca – inżynier na budowie, pełniący różne funkcje, wyciągał wnioski z proponowanej w „Builderze” lektury, aby powstawały coraz lepsze projekty, a tym samym – lepsze obiekty, żeby doskonalił się w projektowaniu czy wykonawstwie i stale podnosił ich jakość.

Wraz z szerokim gronem autorów zachęcam Państwa do korzystania z ich przemyśleń, doświadczeń i badań. Wiele cennych wskazówek znajdą również inwestorzy i użytkownicy obiektów budowlanych.

Danuta Burzyńska Redak tor Naczelna

Podążając w tak wyznaczonym słusznym kierunku (praktyka budowlana i edukacja architektoniczna), w bieżącym numerze odpowiadamy na pytanie, dlaczego budowle przeciekają, rozpoczynamy odkrywanie zalet produktów zolokrzemowych, kontynuujemy przegląd systemów modułowych i konstrukcji stropów gęstożebrowych, przypominamy zalety fasad wentylowanych oraz znaczenie diagnostyki termowizyjnej, ale również piszemy o świadomości w sztuce projektowania i kształtowaniu postawy twórczej. Przybliżamy budowę Cricoteki, która stanowi interesujący przykład rewitalizacji zabudowy poprzemysłowej z wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązań funkcjonalnych, konstrukcyjnych i technologicznych. Realizacja tej inwestycji potwierdza, że proces projektowania nie kończy się na wykonaniu dokumentacji, lecz trwa do samego końca realizacji obiektu (więcej w numerze marcowym).

Builder

6

luty 2015

Zapraszamy do lektury!

Energetyka to jeden z najbardziej rozwojowych sektorów polskiego budownictwa.

W perspektywie najbliższych pięciu lat spółki Skarbu Państwa zainwestują w energetykę 60 mld zł.

Inwestycje energetyczne warte miliardy Michał Oksiński Kompas Inwestycji

biznes/raport

str. 32

W wyniku rewitalizacji starych zabudowań byłej elektrowni dzielnicy Krakowa Podgórze powstał obiekt zapewniający miastu wielofunkcyjną instytucję kultury zwaną Cricoteka – Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora.

Budowa Cricoteki część 1 Projekt prof. dr hab. inż. Anna Sobotka mgr inż. Aleksandra Radziejowska Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

budownictwo

Zarówno system dsd/3dT, jak i TCL są wykorzystywane przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej jako „narzędzie” w pracach dyplomowych inżynierskich i magisterskich.

Jest więc nadzieja na upowszechnienie tych technologii w takim stopniu, na jaki zasługują.

Modułowe abc Część 2 Oryginalne systemy modułowe dr inż. arch. Piotr Grodecki Politechnika Warszawska

str. 70

budownictwo

str. 66

Twórczość lekcje nie ma granic.

AR Jej wartość ChI TEK nie zawiera się TURY jednak tylko w jej samej obecności w procesie projektowym. Jej obecność można testować, sprawdzając, czy projekt, a też i zrealizowany w oparciu o niego obiekt, jest czytelny, co oznacza, że odpowiada na trzy podstawowe pytania architektury: „co?” „dlaczego?” i „jak?”

Sens i potrzeba twórczości w architekturze prof. nzw. dr hab. inż. arch.

Ewa Kuryłowicz

architektura i design

str. 18

Prezes Zarządu CEMEX Polska Sp. z o.o.

Marcelo Catala

Grzegorz Przepiórka: 1 stycznia 2015 r. objął Pan stanowisko prezesa zarządu CEMEX Polska – firmy, która produkuje cement, beton i kruszywa w ponad pięćdziesięciu zakładach. Pozwoli Pan, że zacznę od pytania, jak ocenia Pan perspektywy dla polskiej gospodarki na najbliższe lata.

Marcelo Catala: Zanim przyjechałem do Polski cztery lata temu, pracowałem w wielu krajach świata.

Patrząc teraz na to, co się tutaj dzieje, jestem przekonany, że mamy do czynienia z wyjątkową szansą, która otwiera się na okres najbliższych pięciu lat, począwszy od 2015 r.

Zgadzam się z opinią tych ekonomistów, którzy przedstawiają nadchodzące lata jako kolejny „złoty wiek” dla Polski. Można powiedzieć, że wynika to z obecnego korzystnego układu gwiazd. Niezmiennie korzystne są cechy naszego kraju, czyli surowce naturalne i strategiczne położenie.

Wiele zależy też od ludzi: są tu świetnie przygotowani profesjonaliści, a Polacy słyną z pracowitości oraz przedsiębiorczości. Współpracujemy z zaangażowanymi liderami, wspieranymi przez stabilny system instytucji publicznych. Niezwykle korzystnym czynnikiem będzie napływ środków unijnych oraz ze strony inwestorów prywatnych, poszukujących perspektywicznych rynków. Wsparciem będzie również ogólna sytuacja makroekonomiczna, czyli niskie stopy procentowe, rosnące zapotrzebowanie na ważnych dla Polski rynkach eksportowych oraz ogólnie dobry klimat płynący z instytucji unijnych.

Kombinacja korzystnych czynników będzie bardzo pomocna w tworzeniu fundamentów szybkiego rozwoju Polski, który może być bardzo wyraźnym punktem odniesienia dla innych krajów, nawet w skali globalnej.

Fot. arch. CEMEX Polska

Wykorzystajmy

szansę dla polski

G.P.: Jakie priorytety powinna przyjąć w tej chwili branża budowlana?

M.C.: Powinniśmy wspólnie zrozumieć, że ten wyjątkowy czas, który właśnie się zaczyna i ma na celu położenie fundamentów pod kolejne etapy rozwoju kraju, nakłada na naszą branżę szczególną odpowiedzialność. Rozumiem to jako przykładanie najwyższej wagi do bezpieczeństwa ludzi, jakości oraz zrównoważonego rozwoju. Chciałbym, żeby wszyscy rozumieli to w ten sam sposób: społeczeństwo, władze unijne oraz w kraju na szczeblu centralnym i samorządowym, a także firmy i korporacje działające w Polsce. Jestem przekonany, że wszyscy rozumiemy znaczenie BHP oraz konieczność ciągłego przypominania o bezpieczeństwie. Nawet jeśli widzimy dużą poprawę w ciągu ostatnich lat, uważam, że warto szukać możliwości wdrażania najlepszych praktyk w tym obszarze. Liczba

oczekiwania w tym zakresie w postępowaniach przetargowych. Firmy powinny czynić starania, aby dotrzymywanie najwyższych standardów BHP stało się najważniejszym celem. Co ważniejsze – powinny też inwestować w poprawę bezpieczeństwa pracowników. Jeśli nie znajdują na to środków, powinny raczej zaprzestać swojej działalności.

G.P.: Podobnie jak firmy, które oferują produkty wątpliwej jakości...

M.C.: Jakość produktów, usług i oferowanych rozwiązań ma również kluczowe znaczenie. Skala inwestycji, czas realizacji oraz ich znaczenie dla przyszłości kraju są teraz niezwykle ważne, więc nie ma mowy o chodzeniu na skróty. Upadłości i pozyskiwanie kontraktów niskimi cenami odbiły się w naszej branży mniejszą dbałością o jakość, terminowość czy planowe prowadzenie projektów. To, co tanie, czyli oferowane jak najszybciej, przez pryzmat niskiej ceny ofertowej, w dłuższej perspektywie okaże się drogie. Polskie społeczeństwo ma prawo do użytkowania infrastruktury o najwyższej jakości. Urzędy powinny stworzyć mechanizm doceniania w procedurach przetargowych takich firm, które regularnie wykazują się dobrą jakością dostarczanych materiałów i usług. Formą docenienia mogłyby być korzystniejsze warunki płatności. Co rozumiem przez dobrą jakość? Oferowanie rozwiązań, które pozwolą na niższe koszty użytkowania budowanego obiektu, ale także na pokrycie kosztów inwestycji ponoszonych przez producenta, niezbędnych do dalszego funkcjonowania.

Aby zapewnić coraz wyższą jakość, o wyborze materiałów używanych

G.P.: Sporo do zrobienia jest również w zakresie zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności biznesu...

M.C.: Jestem przekonany, że zagadnienia zrównoważonego rozwoju oraz społecznej odpowiedzialności biznesu również znajdą właściwe uznanie w naszej branży. To, co robimy teraz, ma znaczenie dla kolejnych dekad – chcemy przecież zostawić nasze zasoby kolejnym pokoleniom jak najmniej naruszone i zubożone. Lokalne społeczności w miejscach, gdzie funkcjonują zakłady, oczekują rzeczowej współpracy, która stanie się częścią większej strategii, a nie tylko jednorazowym przedsięwzięciem. Sądzę, że w Polsce jeszcze wiele musimy zrobić, aby w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu zbliżyć się do standardów europejskich. Klienci oczekują, że produkty będą przyjazne środowisku, a ich powstawanie nie zakłóca interesów lokalnych społeczności. Władze powinny promować w przetargach takie rozwiązania i stosujące je firmy, które dbają o wszystkie aspekty zrównoważonego rozwoju i w ten sposób udowadniają, że zrównoważony rozwój całego kraju nie jest dla nich obojętny.

Monitorując swój wpływ na środowisko naturalne i społeczne, firmy ponoszą dodatkowe koszty działalności.

Przykładem mogą być paliwa alternatywne stosowane w cementowniach.

Inicjatywy na rzecz społecznej odpowiedzialności są także kosztem prowadzenia biznesu.

G.P.: Jakie ryzyka z Pana punktu widzenia stoją przed branżą i jak można im zapobiec?

M.C.: Przede wszystkim ważne jest myślenie strategiczne, czyli rzetelne podejście całej branży do tego wyjąt-

luty 2015

M.C.: Budownictwo ma do odegrania szczególną rolę. Mamy przed sobą etap rozwoju, który będzie bazować na funduszach alokowanych przez polski rząd i Komisję Europejską w postaci programu Infrastruktura i Środowisko, w wysokości 27 mld euro. W pełni zgadzam się z decyzją władz, które w ten sposób potwierdziły wagę i rolę zbudowania wydajnej sieci połączeń komunikacyjnych. Będą one niezbędne dla wzrostu potencjału gospodarczego, właśnie ze względu na tranzytowe położenie kraju, na konieczność skomunikowania firm i zakładów oraz ich pracowników, zarówno na terenie kraju, jak i za granicą. Dobra infrastruktura wraz z projektami mieszkaniowymi, nowoczesną bazą obiektów produkcyjnych i biurowych pozwoli na przyciągnięcie kolejnych inwestorów zagranicznych, co wpłynie na dalszy rozwój gospodarczy.

Wierzę w strategiczną rolę polskiego budownictwa w procesie budowania podstaw dla dalszego rozwoju kraju.

w projektach powinny decydować wytrzymałość i niskie koszty użytkowania, co zapewnia na przykład beton. Drogi betonowe są świetnym przykładem zaawansowanej technologii, która przyczyni się do poprawy jakości i wytrzymałości polskich dróg na dłuższy okres, tak jak się to dzieje w Niemczech czy Stanach Zjednoczonych. Dyskusja, z jaką mieliśmy do czynienia w grudniu ubiegłego roku, dotycząca dróg betonowych, oparła się o argumenty technologiczne. Uważam, że toczyła się we właściwym kierunku i pokazała, że GDDKiA promuje myślenie perspektywiczne. Mam nadzieję, że odejdziemy wreszcie od krótkoterminowej polityki najniższej ceny.

9

G.P.: Jaka jest Pana zdaniem rola polskiego sektora budownictwa w tym szczególnym okresie?

ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych w Polsce jest dużo wyższa niż średnia europejska. Poza tym, że są to ogromne osobiste tragedie, ocenia się, że dochód narodowy traci na tym ok. 3% rocznie. Polacy mają prawo, ale też obowiązek, ażeby oczekiwać coraz lepszych standardów bezpieczeństwa w podróży, w pracy czy w domu. Władze powinny podkreślać znaczenie bezpieczeństwa i podnosić

Builder

Chciałbym jednak zwrócić uwagę na to, że wyjątkowa okazja na dynamiczny rozwój Polski nie potrwa zbyt długo, co najwyżej kilka lat. Dłuższe utrzymanie się korzystnego układu wszystkich czynników jest raczej niemożliwe, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę zmienność cykli koniunktury oraz brak informacji o tym, jak będzie się kształtować budżet Unii Europejskiej po roku 2020. A zatem kluczowy jest czas, aby nie zaprzepaścić szansy stojącej przed Polską.

luty 2015

10 Builder

kowego projektu, jakim jest rozpoczynający się etap rozwoju kraju. Nie ma miejsca na taryfę ulgową.

Powodem do niepokoju jest sytuacja producenta, który funkcjonuje w pobliżu granicy Unii Europejskiej. Nie mamy równych szans w konkurowaniu z producentami zza wschodniej granicy, ponieważ tam nie obowiązują te same standardy BHP, jakości czy ochrony środowiska. Ryzyko, nad którym powinny pochylić się polskie władze, to zjawisko tzw. carbon leakage, ważne dla sektora cementowego. Jest to sytuacja stawiająca polskie cementownie na straconej pozycji, ponieważ my jesteśmy zobowiązani do ponoszenia dodatkowych kosztów z tytułu nabywania praw do emisji CO2. Nie mamy takich samych szans w porównaniu z producentami ze Wschodu, gdzie ten problem nie istnieje. Polskie cementownie, a w szczególności należące do CEMEX, zainwestowały wiele środków, aby obniżyć emisję dwutlenku węgla. Inwestycja jest oczywiście wartościowa, o ile System Handlu Emisjami UE nie uczyni tego nieatrakcyjnym ekonomicznie.

G.P.: Jak zobrazowałby Pan pokrótce wspomniany wkład?

M.C.: Przykładem ilustrującym wkład polskiego przemysłu cementowego w zrównoważony rozwój jest cały proces inwestycyjny, który pozwolił zmienić postrzeganie naszego sektora. Już nie jest on dużym konsumentem węgla kamiennego. Od dłuższego czasu stosujemy przyjazne środowisku paliwa alternatywne. Jestem dumny z osiągnięć cementowni Chełm na-

leżącej do CEMEX. Substytucja paliw kopalnych przez paliwa alternatywne wynosi ponad 80%. Problemem dla branży cementowej mogą być planowane zmiany w gospodarce odpadami, o ile zmieni się strumień surowca do produkcji paliw, czyli odpadów.

Chciałbym przypomnieć, że produkcja i współspalanie paliw alternatywnych oznacza zagospodarowanie setek tysięcy ton odpadów rocznie, a cementownie, w tym zakłady CEMEX, stały się istotnymi elementami gospodarki odpadowej całego kraju.

G.P.: Co może jeszcze stanowić powód do niepokoju?

M.C.: Branża budowlana w Polsce jest dodatkowo narażona na ryzyko zewnętrznych wahań koniunktury. Mam na myśli kryzys na wschodzie Europy, który może spowodować kłopoty gospodarcze niektórych krajów Unii Europejskiej. Myślę też o zawirowaniach w polityce walutowej, które mogą przyczynić się do wzrostu kosztów produkcji.

Wierzę jednak w strategiczną rolę polskiego budownictwa w procesie budowania podstaw dla dalszego rozwoju kraju. Ryzykowne byłoby, gdyby nie wszyscy grali do tej samej bramki i nie rozumieli, że w zasadzie łączy nas wspólny cel. Ważne, żebyśmy zrozumieli, jak ważny jest ten czas, żebyśmy uniknęli samozadowolenia z tego, co już osiągnęliśmy. Chciałbym zachęcić wszystkich, żebyśmy pomyśleli o sobie jak o „polskiej drużynie”, zdolnej do największych wyzwań, wyjątkowej odpowiedzialności i do myślenia o najwyższych celach. Abyśmy razem pomyśleli o tym, że Polska może być przykładem dla wielu krajów świata. Chciałbym porównać dzisiejszą sytuację do tej, w której niedawno znaleźli się siatkarze polskiej reprezentacji. Połączyły ich wspólny cel, jasno określone przywództwo, ciężka praca, przestrzeganie wyraźnie określonych reguł i sprzyjające okoliczności. Zostali mistrzami świata i teraz są przykładem dla wielu innych reprezentacji.

G.P.: Jak CEMEX przyłączy się do tego projektu?

M.C.: Razem z moim zespołem w CEMEX Polska jesteśmy silnie zmotywowani, ażeby przyłączyć się do projektu jako dostawcy sprawdzonych rozwiązań budowlanych. Nasze cele strategiczne są w pełni zbieżne z celami rozwoju kraju.

Jeszcze raz wrócę do kwestii bezpieczeństwa. BHP jest najważniejszą sprawą w CEMEX Polska, promu-

jemy w ten sposób postawę „uwagi i poważnego przejmowania się” tym obszarem. Jako firma chcemy zrobić wszystko, aby nasi pracownicy, dostawcy i klienci zawsze bezpiecznie mogli wrócić do domu po pracy.

Chcemy być przykładem pełnej gotowości do współpracy z klientem.

Taka postawa jest ważna właśnie teraz, a polega na stworzeniu oferty przygotowanej indywidualnie dla każdego z klientów, zapewniającej szeroko rozumianą wartość, innowacyjnej, z gwarancją najwyższej jakości materiałów i usług. Oczekujemy, że tak przygotowana oferta zostanie doceniona, również w postaci ceny, ponieważ obecny poziom cen nie gwarantuje należytej opłacalności naszego biznesu.

Pracujemy nad ulepszaniem naszej działalności z zamiarem dostosowania oferty do miejsc, gdzie jest ona najbardziej oczekiwana. Staramy się tak kształtować nasz biznes, aby ochronić miejsca pracy, które tworzyliśmy do tej pory, ponosząc naprawdę duże koszty. Rozważamy rozwój w obszarach produkcji betonu towarowego i kruszyw. Chcemy w ten sposób być bliżej klientów w skali całego kraju.

G.P.: Dużą wagę przykłada Pan w swojej wizji również do etycznego podejścia…

M.C.: Zrównoważony rozwój i społeczna odpowiedzialność biznesu pozostają jednymi z najważniejszych obszarów. Nie jest dla nas obojętne, czy produkcja i produkty są przyjazne środowisku. Wkładamy też wiele wysiłku w nasze relacje z partnerami społecznymi w miejscowościach, gdzie produkują nasze zakłady.

W CEMEX Polska kierujemy się takimi wartościami jak współpraca, kreatywność i uczciwość. Często powtarzam swojemu zespołowi: to, JAK postępujemy i pracujemy, jest nie mniej ważne od tego, CO jest robione. Osobiście promuję postawę JAK MOŻNA TO ZROBIĆ, przy czym wyraziłem stanowczą dezaprobatę dla jakichkolwiek zachowań nieetycznych.

Jak wspomniałem, mamy do czynienia z wyjątkową szansą i jednocześnie z wielką odpowiedzialnością.

CEMEX Polska włącza się do tego projektu, przyjmując postawę bliskiej współpracy z klientem. Naszym celem jest taki rozwój kraju, dzięki któremu Polska może stać się przykładem w skali międzynarodowej.

G.P.: Dziękuję Panu za rozmowę.

M.C.: Również dziękuję za okazję do zaprezentowania mojej wizji.

TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Kapituła nagradza statuetką TopBuilder najwyższej jakości produkty i rozwiązania budowlane oraz realizacje, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne, materiałowe i technologiczne, a także produkty IT mające zastosowanie w architekturze i budownictwie.

Tytułem i statuetką TopBuilder nagradzane są również usługi i produkty finansowe oraz projekty, inicjatywy, programy i przedsięwzięcia dedykowane branży budowlanej.

Ogłoszenie laureatów i ceremonia wręczenia statuetek TopBuilder odbędzie się 11 marca 2015 roku na targach BUDMA w Poznaniu.

Fot. arch. Mostostal Warszawa

Builder

12

luty 2015

Pierwszy w Polsce i jeden z nielicznych w Europie innowacyjny most drogowy z materiałów kompozytowych powstaje w ramach projektu badawczego Com-bridge. Będzie to również jeden z największych (pod względem rozpiętości przęsła) tego typu obiektów na świecie. Realizuje go konsorcjum kierowane przez Mostostal Warszawa S.A. z udziałem Politechniki Rzeszowskiej, Politechniki Warszawskiej i firmy Promost Consulting z Rzeszowa. Wykonawcy szacują, że most będzie można eksploatować bez ponoszenia dodatkowych kosztów od 50 do 75 lat. Demonstracyjny most zostanie zrealizowany w ramach programu „Demonstrator Plus” realizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Most powstanie w miejscowości Błażowa pod Rzeszowem. Będzie wykonany z kompozytów włóknistych o osnowie polimerowej (ang. fibre-reinforced polimer – FRP). Użycie tego typu materiałów powoduje, że konstrukcje z nich wykonane są lżejsze oraz bardziej wytrzymałe.

Całe przedsięwzięcie rozpoczęło się w listopadzie 2013 r. i zakończy się w marcu 2016 r. Szacowany koszt projektu to 10 mln zł.

Fot. arch. Cemex

Pierwszy w Polsce most drogowy z kompozytów FRP

więcej informacji na eBuilder.pl

Fot. arch. WPIP

Pod koniec ubiegłego roku w Pieńkowie pod Warszawą odbyło się uroczyste otwarcie inwestycji pn. „Laboratorium syntezy organicznej, laboratorium analityczne oraz laboratorium formulacji i technologii wraz z częścią biurową, socjalną i techniczną”. Inwestycja była realizowana w systemie „projektuj i buduj”. Za całokształt działań odpowiedzialna była firma Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Inżynierii Przemysłowej z Poznania. Efektem ponad 12-miesięcznej realizacji jest nowoczesne Centrum Badań i Rozwoju Grupy ADAMED. Obiekt składa się z zespołu laboratoriów (w tym z częścią czystą) rozlokowanych w dwukondygnacyjnym budynku o powierzchni blisko 3 tys. m2. Więcej na www.wpip.pl

Marcelo Catala nowym Prezesem CEMEX w Polsce

1 stycznia 2015 r. nowym Prezesem CEMEX Polska został Marcelo Catala, dotychczasowy Wiceprezes ds. Planowania Strategicznego na Polskę i Europę Północną oraz Członek Zarządu CEMEX Polska Sp. z o.o. od 2011 r.

Wcześniej pracował jako Dyrektor Korporacyjnego Działu Planowania Strategicznego CEMEX, gdzie był odpowiedzialny za możliwości rozwoju globalnego oraz działania mające na celu poprawę wysiłków operacyjnych. Przed dołączeniem do firmy CEMEX obsługiwał różne wielonarodowe grupy jako Doradca ds. Strategii w Boston Consulting Group (BCG). Na początku swojej kariery zawodowej pełnił również funkcje w obszarze bankowości inwestycyjnej i marketingu.

M. Catala, lat 40, urodzony w Hiszpanii. Absolwent Programu CEMEX Leader-to-Leader dla Kierownictwa oraz Międzynarodowych Programów Zarządzania (CIMP w Stanford/Insead/Monterrey Tech).

Jest również Stypendystą Fulbrighta w Sloan’s School of Management MBA. Posiada dyplom z Zarządzania i Prawa oraz Nauk Politycznych. Włada biegle językiem hiszpańskim, angielskim i francuskim. Posługuje się również niemieckim i zamierza dalej doskonalić swoją znajomość języka polskiego.Ojciec piątki dzieci, czas wolny najchętniej spędza z rodziną i przyjaciółmi. Marcelo lubi jazdę na nartach, koszykówkę, bieganie, podróże, dobre kino oraz nurkowanie. Aktywnie wspiera działalność wolontariacką Fundacji CEMEX Polska oraz ceni dzielenie się ciekawymi lekturami na swoim koncie na portalu Twitter.

1093 mieszkania sprzedane ATAL S.A. w 2014 r. sprzedał 1093 mieszkania. Najlepszy wynik został odnotowany w Krakowie, gdzie nabywców znalazło 456 lokali. W minionym roku firma znacznie umocniła swoją pozycję w Warszawie, gdzie podpisała 140 umów deweloperskich i wprowadziła do oferty mieszkania z trzech nowych osiedli. W ubiegłym roku ATAL S.A. zakończył realizację 5 inwestycji, a do sprzedaży trafiło 1180 lokali w 9 nowych projektach. W listopadzie spółka złożyła prospekt emisyjny do Komisji Nadzoru Finansowego. Debiut spółki na Rynku Głównym GPW możliwy jest już w I kwartale 2015 r.

Fot. arch. Atal

INFORMACJE

Nowoczesne Centrum już otwarte

Bogaty program targów R+T w Stuttgarcie W terminie 24-28 lutego 2015 roku na terenach targowych w Stuttgarcie, odbędzie się jubileuszowa, 20. edycja najważniejszych targów dla branży rolet, bram i osłon przeciwsłonecznych – targów R+T w Stuttgarcie. Zwiedzających przyciąga na targi nie tylko bogata oferta wystawiennicza, lecz także fachowy i interesujący program ramowy. W tym roku w programie znalazły się m.in.: BVT – Forum Bram (25 – 27.02), ES-SO Workshop przy-

PRENUMERATA

2015

Czytasz, wiesz więcej gotowany przez Europejskie Zrzeszenie Osłon Przeciwsłonecznych (26.02), Forum Praktyków Branży Elektrycznej (26.02), pokaz specjalny „Więcej niż światło i cień” (codziennie), Forum przybliżające tematykę automatyki dla budynków i „inteligentnych domów” (26.02), prezentacja laureatów tegorocznej Nagrody Innowacyjności (codziennie), spacer po targach dla architektów i planistów (26.02), giełda kooperacji „Handwerk International” (codziennie), zawody dla rzemieślników-monterów Handwerkerbattle (codziennie), R+T International Forum (27.02), pokaz „Junge Talente” prezentujący umiejętności młodych rzemieślników (codziennie), prezentacja Niemieckiego Zrzeszenia Rolet i Osłon Przeciwsłonecznych RS (codziennie), prezentacja poświęcona profesjonalnemu czyszczeniu osłon przeciwsłonecznych (26.02). Bilety wstępu na targi: 22 620 72 98 lub kuzminska@eurotargi.com.

Fot. arch. Izohan

Ćwierćwiecze IZOHANU IZOHAN, należący do Grupy ATLAS producent rozwiązań w zakresie hydroizolacji, obchodzi w tym roku 25-lecie istnienia. Izohan jest przykładem sukcesu polskiej przedsiębiorczości i myśli technicznej. Firma od początku produkowała specjalistyczne materiały stosowane w budownictwie komunikacyjnym, oferowane wraz z usługą wbudowania, stawiając równocześnie na badania i rozwój. Owocem tych działań było wprowadzenie linii hydroizolacyjnych mas bitumicznych. Początkowo pojedyncze produkty wkrótce stworzyły rozwiązania systemowe do wykonywania zabezpieczeń przeciwwodnych i przeciwwilgociowych dla polskiego rynku.

W 2006 roku spółka dołączyła do struktur Grupy ATLAS, rozbudowując asortyment największego polskiego producenta chemii budowlanej. W roku 2013 IZOHAN przejął od Grupy LOTOS Jednostkę Biznesową Materiały Hydroizolacyjne NEXLER w Jaśle, a w roku 2014 nastąpiło połączenie z PPMB IZOLMAT. Obecnie IZOHAN to trzy zakłady produkcyjne, w tym najnowocześniejszy w Polsce zakład produkcji chemii hydroizolacyjnej i najnowocześniejsza w Europie linia produkcji pap.

www.ebuilder.pl zakladka PRENUMERATA

22 853 06 87 REKLAMA

luty 2015

14 Builder

więcej informacji na eBuilder.pl

Jednym ze sposobów prezentacji firm na targach będzie udział w projekcie „Budujemy energooszczędnie”. Jego celem jest edukacja i propagowanie innowacyjnych technologii i materiałów budowlanych o doskonałych parametrach energooszczędnych. Najnowsze osiągnięcia naukowe i technologiczne, wyniki badań, zarówno wdrożone, jak i planowane instalacje OZE – to tematy, których będzie dotyczyć odbywająca się podczas targów ósma edycja konferencji „Odnawialne źródła energii szansą zrównoważonego rozwoju regionu”. Więcej na www.mts.pl

Fot. E. Skrzypczak

Konkurs Fasada Roku 2014 wystartował 1 września ubiegłego roku.

Architekci, inwestorzy, wykonawcy oraz właściciele i zarządcy nieruchomości mogą zgłaszać do konkursu realizacje, na elewacji których zastosowano kompletną technologię Baumit. Ostateczny termin przyjmowania zgłoszeń mija 31 marca 2015. Zwycięzców wyłoni Jury złożone z architektów, osób zawodowo związanych z branżą budowlaną i architektoniczną oraz przedstawicieli mediów branżowych. Podobnie jak w poprzednich edycjach głosowanie odbędzie się także wśród internautów. Osoby, które odwiedzą portal www.fasadaroku.pl, będą mogły oddawać głosy na najlepsze ich zdaniem obiekty. Budynek, który zyska największą liczbę głosów, otrzyma „Wyróżnienie Internautów”.

Dr inż. Marcin M. Kruk nowym dyrektorem ITB

1 stycznia 2015 r. dr inż. Marcin Kruk został powołany przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju na stanowisko Dyrektora Instytutu Techniki Budowlanej, największej jednostki badawczej budownictwa w Polsce – w roku jubileuszu 70-lecia obchodzonego pod hasłem „Razem ku przyszłości”.

Absolwent Politechniki Lubelskiej w 2001 r. uzyskał tytuł magistra inżyniera konstrukcji budowlanych i inżynierskich. Od 2001 r. pracował w COB-R Przemysłu Betonów „CEBET”, gdzie specjalizował się w badaniach autoklawizowanego betonu komórkowego, m.in. zarządzał projektem badawczym dotyczącym zarysowań ustrojów ściennych z betonu komórkowego (2002-2006). Na podstawie rozprawy o cechach mechanicznych muru z betonu komórkowego z uwagi na zarysowanie w 2010 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych, nadany przez Radę Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej.

Pracując w ITB od 2010 r., zajmował się certyfikacją wyrobów i usług budowlanych oraz działalnością aprobacyjną. Poznawał przy tym przedsiębiorstwa w Polsce i na świecie. Doświadczenia z zakresu zarządzania zaowocowały ukończeniem menedżerskich studiów podyplomowych i uzyskaniem w roku 2013 dyplomu MBA Politechniki Lubelskiej i University of Minnesota.

Aktywność zawodową od lat studenckich wiąże z działalnością społeczną w Polskim Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. Ponadto w latach 2008-2012 pełnił funkcję Wiceprezesa ds. Finansowych Klubu Polskich Laboratoriów Badawczych „POLLAB”.

BSP wprowadza innowacyjne rozwiązanie Od zeszłego roku zaczęły w Polsce obowiązywać nowe przepisy dotyczące warunków technicznych dla budynków. Zmiana ma na celu stopniowe, rozłożone na kilka najbliższych lat aż do roku 2021, zmniejszenie zapotrzebowania budynków na ciepło i zwiększanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Wychodząc naprzeciw tym zmianom, firma BSP Bracket System Polska – lider w rozwiązaniach systemowych do zamocowań elewacji wentylowanych – wprowadziła na rynek unikalne rozwiązanie pozwalające na znaczne polepszenie właściwości termicznych stosowanych zamocowań – konsolę pasywną. Jest to połączenie tradycyjnej konsoli wykonanej z tłoczonego aluminium ze specjalnie zaprojektowanym elementem wykonanym z tworzywa sztucznego, które zapewnia z jednej strony wysoką (porównywalną z aluminium) wytrzymałość mechaniczną, a z drugiej rewelacyjne właściwości termiczne, praktycznie niwelujące zjawisko mostka termicznego. Rozwiązanie zapewnia bezproblemowe osiągnięcie wymagań dotyczących współczynnika przenikania ciepła U z zapasem pozwalającym, osiągnięcie wartości docelowych na rok 2021 już dziś.

Fot. arch. BSP

Już po raz 24. targi budowlane BUD-GRYF oraz towarzyszące im od kilkunastu lat targi ENERGIA przyciągną do Szczecina firmy z branży, architektów, wykonawców i dystrybutorów materiałów budowlanych. Organizatorzy zapraszają w dniach 27-29 marca 2015 do hali MTS przy ul. Struga. Impreza gromadzi co roku ok.

200 wystawców i blisko 8 tys. zwiedzających.

Dla osób i firm działających w branży budowlanej i energetycznej targi są najważniejszym w województwie zachodniopomorskim wydarzeniem, które sprzyja nawiązywaniu nowych kontaktów biznesowych i ułatwia spotkania bezpośrednie z klientami.

Internauci wybiorą własną Fasadę Roku 2014

Fot. arch. ITB

INFORMACJE

Targi budowlane BUD-GRYF i ENERGIA

Adam Miłosz

partner w kancelarii Galt

Polityka „nowej szansy”

W Sejmie trwają prace nad projektem prawa restrukturyzacyjnego i zmian do prawa upadłościowego, które będą miały ogromne znaczenie dla branży budowlanej. Ich celem jest dostarczenie przedsiębiorcom i kontrahentom skutecznych narzędzi do restrukturyzacji przy jednoczesnej ochronie praw wierzycieli oraz zagwarantowanie instytucjonalnej autonomii restrukturyzacyjnej bez stygmatyzujących postępowań upadłościowych. Innym istotnym aspektem projektu jest polityka „nowej szansy” – zapewnienie ponownego startu przedsiębiorcom, których fiasko przedsięwzięcia gospodarczego wynika z niekorzystnej zmiany warunków ekonomicznych i sytuacji rynkowej. Nowelizacja zakłada również instytucję tzw. przygotowanej likwidacji (pre-pack), alternatywy dla długotrwałego postępowania upadłościowego, która umożliwi sprzedaż nowemu inwestorowi nadal działającego przedsiębiorstwa przed ogłoszeniem jego upadłości. Ustawa określi warunki stworzenia interdyscyplinarnego zespołu przeprowadzającego „pre-pack” zgodnie z określonymi warunkami. Ustawa może zostać uchwalona tuż przed jesiennymi wyborami.

Zgromadzenie Ogólne Polskiego Związku Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR „SIPUR” zatwierdziło zmiany w organach statutowych, w wyniku których w skład aktualnego Zarządu wchodzą: Michał Kalinowski, Prezes Zarządu (Steinbacher Izoterm) – na zdjęciu; Marek Ciechowski Wiceprezes Zarządu (Recticel); Piotr Cieślewicz, Wiceprezes Zarządu (Kingspan Insulation); Mirosław Dąbrowski (BASF Poliuretany); Stanisław Jędraszewski (Bauder Polska); Sławomir Golonka (Bayer); Krzysztof Ciak-Brzeziński (Dow Polska); Michał Kawa (Huntsman Poland); Grzegorz Żmuda (IKO); Piotr Owczarek (PCC Prodex) i Karolina Roszak (Polychem Systems).

Trendy zmian cen materiałów W grudniu 2014 r., w porównaniu do poprzedniego miesiąca, wzrosły jedynie ceny suchej zabudowy (+1,5%) oraz pokryć i folii dachowych, rynien (+0,3%). Spadły ceny w 7 grupach wyrobów, najbardziej silikatów (-4%) i mat. ściennych ceramicznych (-2,2%), a minimalnie gazobetonów, drewna i mat. drewnopochodnych, chemii budowlanej, izolacji wodochronnych i termicznych. W pozostałych grupach ceny nie zmieniły się. W kategorii „inne” wzrosły jedynie ceny instalacji i techniki grzewczej, kanalizacji, odwodnień, wentylacji (+0,9%). Spadły ceny farb, lakierów i tapet (aż o 9,6%) oraz cementu i wapna (o 0,1%). Nie zmieniły się ceny płytek ceramicznych, wyposażenia łazienek i kuchni, wyrobów stalowych, kostki brukowej oraz bram i ogrodzeń.

Fot. arch. Steinbacher Izoterm

Zmiany w Zarządzie „SIPUR”

REKLAMA

Fot. arch. Galt

KOMENTARZ

INFORMACJE luty 2015

16 Builder

więcej informacji na eBuilder.pl

BUDMA 2015 – technologia dla budownictwa W jaki sposób połączyć ze sobą elementy, które będą tworzyć otaczającą nas architekturę? Które produkty najlepiej i najefektywniej spełnią oczekiwania?

Co zmieniło się w przepisach i jakich zmian możemy się spodziewać? Odpowiedzi na te i inne pytania będzie można uzyskać podczas najbliższych targów BUDMA.

T

argi BUDMA to miejsce, w którym swoją najnowszą ofertę zaprezentuje ponad tysiąc wystawców z kilkudziesięciu krajów, w tym sporo z polskiej czy europejskiej czołówki. Wśród nich znajdą się m.in. uznani producenci okien, drzwi, pokryć i akcesoriów dachowych, chemii budowlanej czy narzędzi, pokazujący setki nowych propozycji. Podczas targów w Poznaniu zaprezentowane zostaną doskonałe jakościowo i funkcjonalnie materiały, odpowiednio dopasowane do potrzeb systemy, technologie, które sprawiają, że życie staje się bardziej komfortowe, ale również dbające o ekologię i – ostatecznie – o portfel inwestora. Warto zwrócić uwagę na produkty, które znajdą się w Klubie Premier Targów BUDMA. Tu zaprezentowane zostaną absolutne nowości, które po raz pierwszy zobaczymy właśnie w Poznaniu. Na szczególne zainteresowanie zasługiwać będą również te, które zdobyły najbardziej prestiżową nagrodę targową w Polsce – Złoty Medal MTP. To jednak nie wszystko co przygotowali organizatorzy targów. Na specjalnych przestrzeniach prezentowane będą designerskie perły z oferty wystawców, a skierowane głównie do architektów i projektantów, w ramach projektu Strada di Architettura.

Tradycyjnie już BUDMA będzie miejscem spotkania z gwiazdą światowego formatu – tym razem organizatorzy zapraszają do bezpośredniej dyskusji z Alberto Veiga, projektantem m.in. efektownego Konsorcjum Winiarskiego Ribera del Duero, położonego w historycznym zakątku regionu Burgos w Hiszpanii. Alberto Veiga ma na swoim koncie również polski akcent – projekt Filharmonii Szczecińskiej. Nie zawiodą się także młodzi adepci sztuki architektonicznej, którzy będą mieli okazję spotkać się z przedstawicielem „młodej generacji” architektów Przemysławem Łukasikiem, słynącym z niestandardowych rozwiązań i bezpretensjonalnego podejścia, autorem bodaj najbardziej znanego domu w Polsce – Bolko Loftu, pozostającego w awangardzie współczesnej architektury.

Testuj produkty Ciekawą atrakcją targów BUDMA będzie Strefa Testów. To tutaj każdy fachowiec będzie mógł własnoręcznie przekonać się o najważniejszych zaletach prezentowanych produktów.

O najskuteczniejszym i najbardziej efektywnym sposobie ich stosowania dowiemy się także podczas prezentacji i pokazów prowadzonych przez specjalistów z wystawiających się firm. Na potrzeby Strefy Testów przeznaczony zostanie pawilon nr 2, a w ręce zwiedzających trafią produkty takich firm jak m.in. Den Braven, Selena, PompSerwis, Wkręt-Met, a także Kreisel.

Architektura BUDMY Organizatorzy targów BUDMA spodziewają się około 5 tys. architektów i projektantów, dla których przygotowano szereg dedykowanych wydarzeń. Przy ścisłej współpracy z Izbą Architektów RP kontynuowany będzie projekt Forum Architektury, podczas którego odbędzie się m.in. debata architektoniczna z udziałem zagranicznych gości na temat „Wzajemne Inspiracje. Europejscy Architekci w Polsce. Sukcesy i Porażki”. Będziemy mieli okazję dyskutować m.in. z Alberto Veiga, Dmitrijem Antonyukiem, a także polskim architektem, Piotrem Szaroszykiem. Strada di Architettura odsłoni najciekawsze propozycje produktowe, wyróżniające się szczególnym designem, a jednocześnie zachowujące najwyższą jakość wykonania.

BUDMA merytorycznie Targi to oczywiście miejsce spotkań biznesowych, gdzie najważniejsza jest możliwość bezpośredniego spotkania między zwiedzającymi a wystawcami. To tutaj można nawiązać nowe kontakty, ale także utrzymać znakomite relacje. Nie należy jednak zapominać o zmianach zachodzących w przepisach, nowych regulacjach, które przecież mają ogromny wpływ na prowadzone inwestycje. I tutaj BUDMA wychodzi naprzeciw oczekiwaniom. Cztery targowe dni wypełnione będą debatami i konferencjami traktującymi o najważniejszej problematyce branży. Na szczególną uwagę zasługują tutaj Dni Inżyniera Budownictwa (10 oraz 11 marca), gdzie będziemy mieli okazję porozmawiać m.in. na temat nowelizacji ustawy Prawo Budowlane, ale także szeregu innych, niezwykle ważnych z punktu widzenia zarówno inwestorów, jak i wykonawców.

BIZNES Fot. arch. PPG Deco

Sławomir Majchrowski Miniony rok dla producentów farb był pełen wyzwań, ale także obfitował w ważne wydarzenia. Również w rozpoczynającym się roku spodziewamy się wielu ważnych zmian związanych z wdrażaniem nowych przepisów, które mogą mieć znaczący wpływ na producentów farb. W mijających 12 miesiącach miało też miejsce jedno szczególnie ważne wydarzenie – do życia powołano Związek Producentów Farb i Klejów.

Pierwsze półrocze ubiegłego roku było dla branży niezwykle korzystne, a wpływ na to miała głównie bardzo łagodna zima. W drugiej części roku okazało się jednak, że te pozytywne wyniki nie są stałą tendencją i wynikają przede wszystkim z przyspieszenia planów inwestycji i remontów, a nie z generalnego wzrostu popytu. Popyt niejako został „przesunięty” na pierwszą połowę roku, w drugiej połowie nie obserwowaliśmy już bowiem takiej dynamiki. Jak będzie w roku 2015?

Wiele zależy od pogody – czy przyjdzie ostrzejsza zima, a jeśli tak, to kiedy i jak długo potrwa. Wydaje się, że czynniki makroekonomiczne nam sprzyjają, ale jeszcze za wcześnie, by o tym jednoznacznie wyrokować.

W nadchodzących miesiącach niezwykle istotne dla branży będą kwestie legislacyjne. Podlegamy szeregowi norm, wytycznych i procedur nałożonych przez UE: ustawie o konfekcjonowaniu, składowaniu i przewożeniu substancji chemicznych, ustawie o ograniczeniu emisji lotnych związków organicznych do atmosfery, ustawie o etykietowaniu i wprowadzaniu do obrotu prawidłowo oznaczonych produktów czy też ustawie o zawartości środków biobójczych.

Wymieniłem te, które już obowiązują lub zaczną obowiązywać w najbliższych miesiącach. Dzięki ustawie o ograniczeniu emisji lotnych związków organicznych do atmosfery nasze produkty stają się bardziej ekologiczne.

Z kolei jeśli chodzi o substancje biobójcze, to pewne składniki chemiczne mają być wycofane w 2015 r. Są też składniki, które – jeśli będą wykorzystane w produkcie –

komentarz

Czas

ważnych zmian Producenci farb w Polsce, począwszy od ubiegłego roku, postanowili mówić jednym głosem – to przełomowe wydarzenie w tej branży. O szansach wynikających z konsolidacji oraz o najważniejszych wyzwaniach, jakie czekają producentów farb w najbliższych miesiącach opowiada Sławomir Majchrowski, Prezes Zarządu PPG Deco Polska. spowodują konieczność kaucjonowania opakowania.

W 2015 r. będziemy ponadto mieć pierwszą fazę tzw.

CLP, czyli zajdzie konieczność oznaczenia wszystkich produktów specjalnymi etykietami.

Mam nadzieję, że w historii naszej branży na stałe zapisze się data 9 września 2014 r. Tego dnia powołaliśmy Związek Producentów Farb i Klejów.

Do tej pory w Polsce takowy nie istniał, podczas gdy podobne stowarzyszenia funkcjonowały od lat w większości krajów Unii Europejskiej. To niemal wstyd, że na piątym pod względem wielkości rynku w Europie nie było organizacji branżowej zrzeszającej producentów farb, lakierów czy uszczelniaczy.

Chcemy, aby głos producentów farb i klejów był mocniejszy, wyraźniejszy. To da im szansę wpływania na legislacje, konsultowania pewnych problemów i rozwiązań, byśmy mogli prezentować jednorodne stanowisko organom odpowiedzialnym za tworzenie prawa. Będziemy także mieli styczność z Europejskim Związkiem Producentów Farb i Tuszy Drukarskich oraz Europejskim Związkiem Producentów Klejów.

Organizacje te działają w Brukseli, przy agendach unijnych. Przepływ wszelkich informacji będzie więc natychmiastowy. W Polsce działają średnie, małe i duże przedsiębiorstwa. Głos każdego z nich musi być jednakowy – by mała firma znaczyła tyle samo co wielki koncern.

Sławomir Majchrowski Od 1997 r. związany z PPG Deco Polska. Początkowo zajmował stanowiska w obszarze marketingu. Od listopada 2006 r. jest Członkiem Zarządu Spółki, a od lipca 2013 r. – jej Prezesem Zarządu. Absolwent Chemii na Politechnice Wrocławskiej oraz Zarządzania i Marketingu, a także Analizy Finansowej na wrocławskim Uniwersytecie Ekonomicznym.

Sukces jest owocem pracy zespołowej.

Koncern STRABAG osiągnął wynik finansowy na poziomie 14 mld euro i realizuje ponad 15.000 projektów rocznie. Jest jednym z wiodących europejskich koncernów w branży technologii budowlanych.

Nasza oferta obejmuje szeroki zakres usług we wszystkich dziedzinach budownictwa. Możliwe jest to dzięki wiedzy oraz zaangażowaniu 73.000 pracowników, którzy jako jeden zgrany zespół poprzez perfekcyjnie opracowane procesy, realizują nawet najbardziej skomplikowane projekty budowlane dostarczając żądaną jakość w terminie i w atrakcyjnych cenach.

Wierzymy w siłę naszego zespołu. To dzięki niemu zdobywamy kolejne zlecenia, a nasza współpraca z Klientami prowadzi do powstania wyjątkowych projektów. www.strabag.pl

STRABAG Sp. z o.o, 05-800 Pruszków, ul.Parzniewska 10, Tel. +48 22 7144-800, pl_office.strabag@strabag.com

BIZNES

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Partner STRATEGICZNY programu

O sile i pozycji budownictwa w polskiej gospodarce decydują nie tylko duże firmy, lecz także ich partnerzy biznesowi – tysiące małych i średnich przedsiębiorstw. Wśród nich są firmy rodzinne.

Dlatego „Builder” w ramach programu „Polski Biznes w Budownictwie” prezentuje historie takich ludzi i ich firm. Chcemy, by stali się bardziej rozpoznawalni w branży i stanowili inspirację dla innych.

Prezentacje uzupełni cykl artykułów w praktyczny sposób podejmujący istotne dla tych firm zagadnienia, takie jak sukcesja, zarządzanie, ekspansja, prawo i wiele innych.

Partner programu

W modelowym domu

Builder

20

luty 2015

Modelowy dom, który można obejrzeć w tarnowskiej centrali firmy SUFIGS, to jedyna taka ekspozycja w Polsce, a zarazem inspirujący przykład nieszablonowego sposobu prezentacji oferty przez skład budowlany. Modelowo przedstawia się również rozwój samej firmy, należącej do rodziny Olchawa.

Grzegorz Przepiórka, Joanna Turlej

S

ufigs jest kolejnym przykładem firmy rodzinnej, która swoją ugruntowaną, wysoką pozycję na rynku zawdzięcza ciężkiej pracy członków rodziny, mianowicie Czesława i jego trzech synów: Artura, Piotra i Mateusza.

Z niewielkiej działalności założonej przez Czesława w Tarnowie w roku 1992, sprowadzającej się głównie do sprzedaży suchej zabudowy, SUFIGS obecnie stał się firmą, która kompleksowo obsługuje w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych wszystkie podmioty funkcjonujące na rynku – od największych w branży firm wykonawczych (generalnych wykonawców) i deweloperów, po drobnych wykonawców i klientów indywidualnych. Rodzina Olchawa zbudowała firmę, która na dzień dzisiejszy posiada sześć oddziałów zlokalizowanych w województwie małopolskim (Tarnów, Skawina k. Krakowa, Nowy Sącz) i podkarpackim (Dębica, Mielec, Rzeszów). Natomiast – jak podkreśla Zarząd – zasięg prowadzonej działalności ma charakter ogólnopolski, co sprawia, że SUFIGS jest bardziej konkurencyjny na rynku.

652% i 3 tys. m2

Na przestrzeni 22 lat działalności, a w szczególności ostatniej dekady, Zarząd stale realizuje strate-

gie nastawione na zwiększanie wartości finansowej firmy, nie pomijając przy tym aspektu klienta jako jednostki najważniejszej. Głównym inicjatorem wszelkich działań strategicznych jest Artur Olchawa, który – obejmując w roku 2000 stanowisko dyrektora handlowego – zaczął tworzyć nowy wymiar zarządzania w firmie i umacniać tym samym markę SUFIGS na rynku. Dzięki temu, że wdrożył on system zarządza-

Skalę rozwoju firmy na przestrzeni ostatnich 10 lat pokazuje dynamika wzrostu obrotu o 652% i przyrost liczby pracowników o 302% w stosunku do roku 2004. nia partnerskiego (koncepcja marketingu partnerskiego), Zarząd na przestrzeni ostatnich lat mógł niejednokrotnie szybko zareagować na pojawiające się na rynku perturbacje.

Wdrażane rozwiązania miały i nadal mają na celu budowanie trwałej więzi z klientem i dopasowywanie oferty do jego stale rosnących potrzeb.

Aby sprostać oczekiwaniom tak zróżnicowanej grupy klientów, Zarząd podejmuje również działania wewnątrz firmy, które mają na ce-

lu poprawę jej organizacji. Odnoszą się one głównie do zwiększania floty transportowej, szukania nowych kanałów dystrybucji, tworzenia i rozwijania standardów obsługi przed- i posprzedażowej. Skalę rozwoju firmy na przestrzeni ostatnich 10 lat pokazuje dynamika wzrostu obrotu o 652% i przyrost liczby pracowników o 302% w stosunku do roku 2004.

Ostatnimi najbardziej spektakularnymi inwestycjami, jakie Sufigs zakończył w Centrali w Tarnowie, było oddanie w 2013 r. jednego z największych i najnowocześniejszych Marketów Budowlano-Wykończeniowych PSB-Mrówka o powierzchni blisko 3 tys. m2 oraz – w roku 2014 – Centrum Budownictwa PSB-Profi. Warto podkreślić, że w skład PSB-Profi wchodzą hurtownia SUFIGS, doskonale zaopatrzony sklep samoobsługowy z poszerzoną strefą BHP, salon techniczny z szerokim asortymentem elektronarzędzi, strefa testów oraz strefa miękka, gdzie klienci mogą w komfortowych warunkach zapoznać się z ofertą, jak również pozyskać wszelkie informacje od pracownika SUFIGS.

Przekrojowe źródło informacji

Elementem wyróżniającym to miejsce od innych w Polsce jest pionierski projekt, ukazujący sposób wyko-

luty 2015

21 Builder Zarząd firmy SUFIGS: Mateusz, Czesław, Artur i Piotr Olchawa

Ostatnimi najbardziej spektakularnymi inwestycjami, jakie Sufigs zakończył w Centrali w Tarnowie, było oddanie w 2013 r. jednego z największych i najnowocześniejszych marketów budowlano-wykończeniowych PSB-Mrówka o powierzchni blisko 3 tys. m2 oraz – w roku 2014 – Centrum Budownictwa PSB-Profi.

Idąc z duchem czasu Modelowy dom swoją konstrukcją zbliżony jest do domu pasywnego, gdzie kluczową rolę odgrywają parametry izolacyjności cieplnej. Klient zapoznaje się z nowoczesnymi rozwiązaniami termoizolacyjnymi, przy wyborze których uzyska znaczące profity w postaci oszczędności energii (obniżone koszty ogrzewania). Dlatego też głównym założeniem w realizacji tego projektu było zwiększanie świadomości klienta indywidualnego, niezwiązanego z branżą budowlaną, na temat wykonawstwa kolejnych etapów budowy domu. Modelowy dom może również posłużyć jako miejsce szkoleń dla firm wykonawczych.

Realizacja tego projektu z pewnością wyróżnia SUFIGS na tle konkurencji w branży pod względem sposobu prezentowania oferty, może również stanowić swego rodzaju inspirację dla innych do tworzenia czegoś nowego, innowacyjnego. n

Zdjęcia: archiwum Hubertburzawa.com

polski biznes w budownictwie

BIZNES luty 2014

22 Builder

nania budynku od podstaw – Modelowy dom według pomysłu Artura Olchawy. – Pomysł ten nasunął mi się podczas licznych pobytów na targach budowlanych, gdzie producenci prezentowali swoje produkty wykorzystując przekroje montażu, ale w ujęciu odnoszącym się wyłącznie do danego elementu, np. sposobu ułożenia dachu, izolacji murów, fundamentów czy też montażu elementów konstrukcyjnych – komentuje autor koncepcji. Klient, podejmując decyzję o budowie domu i chcąc poszerzyć swoją wiedzę na temat technologii wykonania, a tym samym zastosowania odpowiednich materiałów, musiał korzystać z przeróżnych źródeł informacji, tj. czasopism branżowych, Internetu, poradników, targów budowlanych itp. – Po to właśnie stworzyłem Modelowy dom, aby w jednym miejscu, pod okiem wykwalifikowanej kadry pracowników, klient mógł te wszystkie informacje pozyskać – więcej, aby mógł na własne oczy zobaczyć, jak w ujęciu całościowo-przekrojowym wygląda budowa domu „od fundamentów po dach” (poszczególne jego etapy) z uwzględnieniem wszelkich detali – dodaje Artur Olchawa. Przekrojowa prezentacja w Modelowym domu obrazuje klientowi ponad 80 profesjonalnych rozwiązań związanych z zastosowaniem materiałów budowlanych, zasadami montażu, sposobem wykonania, jak również możliwościami wykończenia budynku z zewnątrz, wewnątrz i zastosowaniem systemu „inteligentnego domu”. W Modelowym domu zostały zastosowane najwyższej klasy materiały od wielu dostawców, tak aby klient mógł zapoznać się z produktami wiodących na rynku marek.

BIZNES

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

ParTNEr STraTEGICZNY PrOGramU

ParTNEr PrOGramU

Polskie spektrum możliwości O sile rynku budowlanego w Polsce decydują nie tylko potentaci, lecz także niezliczona liczba małych i średnich rodzimych przedsiębiorstw.

To już trzecia odsłona dyskusji na temat mniej znanej strony polskiego budownictwa.

W tym wydaniu postanowiliśmy głos oddać samym zainteresowanym i skierowaliśmy do nich pytanie: jakie warunki do rozwoju mają obecnie polskie firmy z sektora MŚP?

Roman Tarnowski

Builder

24

luty 2015

Prezes Zarządu Polskiej Federacji Budownictwa Prezes Omega Lublin

Od uchwalenia pierwszej ustawy o działalności gospodarczej upłynęło ponad 25 lat, a warunki dla małych i średnich polskich firm są w Polsce coraz gorsze. Brak ulg inwestycyjnych, wysokie podatki i bardzo wysokie koszty zatrudniania pracowników w konsekwencji pozbawiają przedsiębiorcę środków na rozwój firmy. Skomplikowane, niejednoznaczne i często zmieniające się

Zbigniew Kwapisz Dyrektor Filii Grupy PSB w Warszawie

Obecnie na polskim rynku jest blisko dwa razy więcej hurtowni budowlanych niż w wielokrotnie bogatszych Niemczech. W każdym większym mieście jest po kilka marketów i hipermarketów budowlanych.

Szanse na przetrwanie z nową hurtownią są bliskie zeru, tym bardziej że marże na sprzedaży materiałów budowlanych systematycznie w Polsce spadają. Nawet nowe firmy, dysponujące olbrzymimi wielomilionowymi kapitałami, mają kłopoty z funkcjonowaniem na rynku, a niektó-

Skomplikowane, niejednoznaczne i często zmieniające się prawo, w połączeniu z dowolną jego interpretacją przez urzędy, odbiera polskim przedsiębiorcom pewność jutra.

re z niego wypadają. Marzenie, że gdzieś w polu za stodołą otworzymy kolejną hurtownię i zarobimy na sprzedaży cegieł, musimy jak najszybciej wyrzucić na śmietnik. Szkoda czasu i kapitału, którym dysponujemy.

Nie oznacza to, że biznes na polskim rynku budowlanym jest niemożliwy.

Brakuje małych wyspecjalizowanych firm wykonawczych. Na rynek wchodzą nowe technologie, lepsze materiały. A firm, które potrafią się nimi posługiwać, jest jak na lekarstwo. Trzeba tylko się uczyć, nabierać doświadczenia, korzystać z licznych szkoleń, a w odpowiednim momencie założyć własną firmę i ruszyć

prawo, w połączeniu z dowolną jego interpretacją przez urzędy, odbiera polskim przedsiębiorcom pewność jutra. Powołanie do kontrolowania firm aż ponad dwudziestu urzędów i instytucji jest dowodem podejścia naszego państwa do przedsiębiorców.

System wymiaru sprawiedliwości w Polsce jest nieskuteczny. Trwające latami procesy oraz często nieobiektywne wyroki, przyczyniają się do rozkwitu przestępczości gospodarczej, dodatkowo osłabiającej kondycję uczciwych przedsiębiorców.

Obrazu sytuacji dopełnia fakt, że wielkość i siła polskich firm jest nieporównywalnie mniejsza w stosunku do działających tu, bez żadnych ograniczeń, firm zagranicznych. Otwarcie polskiego rynku dla wielkich zachodnich korporacji, które dzięki wykorzystywaniu efektu skali ponoszą niższe koszty działalności, dobija polskie małe i średnie firmy handlowe.

Reasumując, polski przedsiębiorca w Polsce ma niestety bardzo małe szanse na rozwój swojej działalności.

do ataku. 20 lat temu można było liczyć tylko na siebie, teraz są liczne możliwości kredytowe, są dofinansowania z UE i wielu już z nich skorzystało.

W Polsce ciągle prawdziwy fachowiec znający się na sztuce budowlanej jest bardzo poszuki-

Sami powinniśmy pracować na zmianę wizerunku polskiego przedsiębiorcy wany. Sami powinniśmy pracować na zmianę wizerunku polskiego przedsiębiorcy – małego cwaniaka w sprowadzonym z Niemiec bmw. Takie nastawienie jest jeszcze w Polsce dość powszechne. Przecież taka, a nie inna, postawa urzędników w kontaktach z przedsiębiorcami nie bierze się z próżni, lecz z realnej sytuacji społecznej.

Tylko aktywność i przedsiębiorczość mogą te postawy powoli zmieniać. Myślę, że mimo wszystko warto w Polsce zostać biznesmenem.

Przyszłość należy do przedsiębiorstw, które zarządzane są przez wykształcone kadry, potrafią skorzystać z nowoczesnych narzędzi oraz sięgnąć po zewnętrzne źródła finansowania.

Rozdrobnienie rynku i jego negatywne skutki pogłębia uruchamianie działalności przez odchodzących pracowników, wykorzystujących nie tylko nabyte doświadczenie – co im wolno – lecz także kontakty z kontrahentami byłego pracodawcy oraz inne jego ważne informacje handlowe, co jest niestety naruszeniem art. 23 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Wydawać by się mogło, że trudna sytuacja rynkowa wymusi łączenie się mniejszych firm w celu redukcji kosztów i kumulacji potencjału rynkowego. Niestety, ze względu na formę działalności oraz często ambicje przedsiębiorców do integracji generalnie nie dochodzi. Dlatego wiele małych podmiotów, funkcjonujących na rynku

Builder

Wiele firm sektora MŚP stoi w obliczu sporych wyzwań mogących zaważyć na ich dalszym rozwoju czy wręcz egzystencji. Ich menedżerowie nie zawsze dostrzegają nowe zagrożenia, często też nie znajdują właściwego sposobu przeciwdziałania.

Ogromna konkurencja na rynku budowlanym, zarówno w wykonawstwie, jak i w handlu materiałami budowlanymi, wynika z nadmiernej liczby podmiotów w relacji do ograniczonego popytu, a wciąż niski poziom kompetencji marketingowych powoduje, że małe firmy konkurują najczęściej wyłącznie ceną, zamiast jakością usług. W rezultacie mamy powszechny dumping na rynku i rozrost szarej strefy, w której dominuje sprzedaż bez faktu-

od wielu lat, po wyczerpaniu prostych rezerw egzystuje na granicy rentowności, szukając rozwiązania choćby w sukcesji pokoleniowej, która również w wielu przypadkach się nie udaje.

Myślę, że przyszłość należy do tych małych i średnich przedsiębiorstw, które zarządzane są przez wykształcone kadry, potrafiące skorzystać z nowoczesnych narzędzi marketingowych i zarządczych oraz sięgnąć po coraz bardziej dostępne zewnętrzne źródła finansowania rozwoju, szybko dostosowując się do zmiennej sytuacji rynkowej. Małe, tradycyjnie zorganizowane i zarządzane firmy czeka natomiast powolna degradacja rynkowa, mimo ich niewątpliwej pionierskiej roli w budowaniu polskiej przedsiębiorczości.

luty 2015

Prezes Zarządu Seeger Dach

ry (bez VAT), co przy wysokiej stawce tego podatku stawia przedsiębiorstwa uczciwe na przegranej pozycji. Niestety, organy kontroli skarbowej nie radzą sobie z tym procederem.

25

Maciej Jerzy Stec

Łukasz Błoński Dyrektor Zarządzający FOX

Sektor małych i średnich przedsiębiorstw jest obecnie siłą napędową polskiej gospodarki i zasadniczo decyduje o poziomie zatrudnienia w Polsce, wydawałoby się więc, że powinien być traktowany priorytetowo i w sposób uprzywilejowany przez decydentów ministerialnych. Tymczasem doświadczenie funkcjonowania gospodarki rynkowej w Polsce pokazuje, że warunki, w jakich musi działać sektor MŚP, są coraz gorsze: brak ulg inwestycyjnych, wysokie podatki i koszty zatrudnienia pracowników, finalnie ograniczone możli-

wości zachowania nakładów finansowych na rozwój firmy. Z polskim ustawodawstwem rzecz ma się niestety podobnie – prawo jest skomplikowane, często ulega zmianie, jest niezrozumiałe. Kluczowa wydaje

się interpretacja przepisów urzędów, zwłaszcza skarbowych, co często źle odbija się na kondycji przedsiębiorstw. Polskim przedsiębiorcom nie przysługuje prawo do błędu. Niestety, instytucja indywidualnych zapytań podatkowych nie rozwiązuje problemu w całości.

Uciążliwe są też nadmierne kontrole urzędowe – tworzą atmosferę restrykcji i nieufności.

Czarę goryczy przelewa nieskuteczny, powolny i niekompetentny system wymiaru sprawiedliwości, nieczujący istoty, niuansów prowadzenia działalności gospodarczej, nierozumiejący tej specyfiki, a wyrokujący w jej sprawach. Polski rynek jest prokorporacyjny – stwarza dogodne warunki

dla dużych koncernów zagranicznych, które dzięki specjalnym strefom ekonomicznym, ulgom podatkowym i dotacjom budżetowym osłabiają polski sektor MŚP i utrudniają uczciwą

Polski rynek jest prokorporacyjny konkurencję – o ile nie czynią jej niemożliwą. Ważne, że pomimo wspomnianych udogodnień zachodnie koncerny nie zatrudniają pracowników na dużo lepszych warunkach, a raczej szukają taniej siły roboczej – to główny wyznacznik atrakcyjności miejsca inwestowania. Wywożą też kapitał za granicę – próby wprowadzenia „podatku wyjścia” póki co spełzły na niczym. W takim otoczeniu sektor MŚP jest bez szans w starciu z „rekinami".

polski biznes w budownictwie

BIZNES

Prezes MIROX

Małe i średnie polskie firmy w minionych latach miały bardzo ciekawe warunki do działania. Czuły się, jak gdyby były na polu minowym, a co najmniej na obozie przetrwania. To, że MŚP rośnie i rozwija się, biorąc pod uwagę brak kapitału oraz zainteresowania kolejnych ekip rządowych, jest prawdziwym cudem nad Wisłą.

Te małe i średnie firmy zatrudniają 70% pracowników, pracujących w polskiej gospodarce, generują 72% PKB w sektorze przedsiębiorstw, utworzyły ponad 6 milionów miejsc pracy. Nie biorą dopłat z budżetu, nie wyprowadzają zysków poza granice Polski w formule „spółek cypryjskich”. Przecież to jest znosząca złote jaja kura pol-

skiej gospodarki. A czy ktoś się z nimi liczy? Niestety, ale nie.

To, że MŚP rośnie i rozwija się, biorąc pod uwagę brak kapitału oraz zainteresowania kolejnych ekip rządowych, jest prawdziwym cudem nad Wisłą.

MŚP rozwijają się wolno, lecz systematycznie. Duża część z tych firm to biznesy rodzinne, mające długi horyzont czasowy. Nie są nastawione na szybki zysk, a głównie na gwarancje pracy, bezpieczeństwo finansowe, systematyczny rozwój. Dotychczasowe oprzyrządowanie prawne i działalność Sądów Gospodarczych (przewlekłość postępowania) powodowały dużą ostrożność w ekspansji gospodarczej MŚP.

Olbrzymie zmiany, które można porównać do odkrycia Ameryki przez Kolumba, przyniosło wejście Polski do UE. Możliwość skorzystania z dotacji unij-

nych, a przede wszystkim dostęp do rynków europejskich, do nowych technologii, to zupełnie nowy świat. Firma Mirox działa i rozwija się na rynku okien PVC i aluminium od 25 lat. Jest to rozwój po poznańsku – systematycznie, lecz bezpiecznie finansowo. Korzystamy z dotacji unijnych, które pozwoliły nam osiągnąć niemiecki poziom technologii. Dotacje do eksportu umożliwiają nam sprzedaż produktów do kilkunastu krajów Europy.

O dalszy systematyczny rozwój firmy niech już się martwią wnuki.

Builder

26

luty 2015

dr Marek Piechocki

Zbigniew Sieciński Dyrektor ds. Techniczno-Handlowych Chemiks

Sektor MŚP od wielu lat odgrywa znaczącą rolę nie tylko w Polsce, lecz także na świecie. Ma on bezpośredni wpływ na ograniczanie bezrobocia, jako że tworzy nowe miejsca pracy, oraz ogromne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego poszczególnych regionów.

Branża chemii budowlanej, w której operuje firma Chemiks, oraz jej specjalizacja w zakresie produkowania gotowych wyrobów na bazie żywic chemoutwardzalnych dla budownictwa, stale współpracuje z wieloma firmami z sektora MŚP. Aby tego typu podmioty mogły efektywnie funkcjonować oraz były gotowe do podjęcia ryzyka

działania, należy im stworzyć odpowiednie warunki, ograniczając i znosząc bariery rozwojowe. Niestety, próby, jakie podejmuje administracja rządowa w celu stworzenia środowiska bardziej sprzyjającego sektorowi, są całkowicie niewystarczające i nie wnoszą zbyt wiele zmian dla firm

w nim operujących. Nadal bardzo dużą odczuwalną przeszkodą w prowadzeniu firm, jak również

Sektor MŚP z całą pewnością czeka na konkretne zmiany i wprowadzenie szeregu rozwiązań umożliwiających rozwój potencjału firm. w rozwoju i zwiększaniu zatrudnienia, są koszty płacowe i pozapłacowe, dodatkowo niemodyfikowany Kodeks Pracy, nieprzewidujący żadnych uproszczeń czy ułatwień dla pracodawcy, a ponadto wadliwy system podatkowy i brak kompetencji niektórych organów kontrolnych.

Wszystko to sprawia, że przedsiębiorca z sektora MŚP działający w obszarze wyko-

nawstwa czy produkcji ma niestety bardzo małe szanse na rozwój swojej działalności. Stworzenie możliwości oraz uzdrowienie dla sektora MŚP powinno być jednym z najważniejszych celów każdej gospodarki, która ma na celu rozwój i dobro ogółu.

Sektor MŚP z całą pewnością czeka na konkretne zmiany i wprowadzenie szeregu rozwiązań umożliwiających rozwój potencjału firm wchodzących w jego skład oraz konstruktywne funkcjonowanie w realiach dużej konkurencji rynkowej.

Zmiany i uzdrowienie sektora będą elementem odczuwalnej i wymiernej korzyści ekonomiczno-gospodarczej – nie tylko dla sfery biznesu i poszczególnych firm, ale przede wszystkim dla całej gospodarki, w tym również branży budowlanej.

■

BIZneS

Miguel Angel Heras Llorente Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Generalny Mostostal Warszawa SA obiektów, a obecnie również realizuje ciekawe inwestycje, jak np. stadion w Tychach czy nowoczesną salę koncertową na Jordankach w Toruniu...

PoZyty PoZ ytyW Wne PerSPektyWy Grzegorz Przepiórka: Jak obecnie wygląda portfel zamówień Mostostalu Warszawa? Co i gdzie będziecie budować?

Miguel Angel Heras Llorente: W ostatnich miesiącach Grupa Mostostal Warszawa pozyskała kontrakty o łącznej wartości 958 mln zł, między innymi terminal pasażerski mazurskiego lotniska w Szymanach, inwestycje mieszkaniowe dla firmy Ronson w Warszawie i Poznaniu, remont kapitalny wraz z przebudową budynku dla AGH w Krakowie, halę sportową w Zakopanem czy budowę II etapu instalacji odsiarczania spalin dla kotłowni WP-70 Przedsiębior-

stwa Energetyki Cieplnej – Gliwice.

Końcówka roku była dla nas równie udana – wygraliśmy przetarg na rewitalizację zabytkowych budynków pod nazwą „Centrum Kreatywności Targowa” na warszawskiej Pradze oraz pozyskaliśmy kontrakt o wartości ponad 114,6 mln zł brutto na budowę jednego z najnowocześniejszych Parków Wodnych w Europie, który powstanie w Tychach. Obecny portfel zleceń Grupy Mostostal Warszawa wynosi ok. 3,4 mld zł.

G.P.: Powyższe realizacje jeszcze przed Mostostalem Warszawa.

Tymczasem w ubiegłym roku firma ukończyła budowę kilku znaczących

M.L.: Najważniejsze budowy oddane przez Grupę Mostostal Warszawa w zeszłym roku to m.in. Kraków Arena (Centrum Konferencyjno-Sportowe), Centrum Nauk Stosowanych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, Galeria Handlowa „Brama Mazur” w Ełku, Obwodnica Opalenicy, Obwodnica Wojnicza, most drogowy w Toruniu, Muzeum Warszawskiej Pragi, rozbudowa DK-8 do parametrów drogi ekspresowej czy montaż kotła na biomasę w Karlstad. Dosyć mocno rozwijamy również naszą działalność w sektorze energetycznym czy ochrony środowiska. Realizacje w tym obszarze oddane przez nas do użytku w zeszłym roku to m.in. blok energetyczny opalany biomasą dla Energa Kogeneracja w Elblągu oraz Zakład Zagospodarowania Opadów dla Regionu Białej Podlaskiej. Warto też wspomnieć o budowanych przez nas obecnie zakładach utylizowania odpadów dla obszarów szczecińskiego i kieleckiego. Jak widać z realizowanych przez nas kontraktów, naszą działalność koncentrujemy tak, by stać się liderem w pięciu kluczowych dla nas obszarach. Są to budownictwo energetyczne, przemysłowe, kubaturowe, z zakresu ochrony środowiska, a także projekty infrastrukturalne.

G.P.: Czy pod względem wyników Mostostal Warszawa również ma się lepiej? W jakiej kondycji jest obecnie firma?

M.L.: Mostostal Warszawa szczęśliwie przetrwał zawirowania, które mogliśmy obserwować w latach 20112013 na polskim rynku budowlanym.

Niestety wielu firmom z naszego sektora się to nie udało. Duża w tym zasługa głównego akcjonariusza – firmy Acciona, która udzieliła nam pożyczek na łączną kwotę 484 mln zł i część z nich, w wysokości 202 mln zł, przekształciła na kapitał. Sytuacja zaczęła się jednak radykalnie zmie-

M.L.: W ostatnich latach spółka przeszła restrukturyzację, dostosowując strategię rozwoju do obecnych, niełatwych i dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych.

W minionych latach wykonaliśmy potężną pracę wewnątrz firmy w celu optymalizacji działania i przystosowania jej do przyszłych wyzwań.

Ograniczyliśmy liczbę pracowników z 1500 do 550 aktualnie zatrudnionych. Zainwestowaliśmy również w szkolenie naszego personelu technicznego, tak aby zagwarantować właściwy rozwój nowych kontraktów w sektorze przemysłowym, energetycznym i ochrony środowiska. Uprościliśmy działanie i ograniczyliśmy rozmiar struktur centralnych oraz działów niezaangażowanych w pro-

Kraków Arena

M.L.: W przyszłym roku planujemy wypracować około 1 mld zł przychodów. To poziom, który z nawiązką wystarczy na pokrycie kosztów stałych. Na razie koncentrujemy się na mniejszych i średnich projektach z sektora budownictwa kubaturowego oraz ochrony środowiska. Interesują nas też duże przetargi w energetyce, we współpracy z silnym partnerem technologicznym. Nie rezygnujemy również z infrastruktury. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, podobnie jak Polskie Koleje Państwowe, to w najbliższych latach najważniejsi klienci. Naszym celem jest utrzymanie silnej pozycji w gronie największych krajowych wykonawców poprzez tworzenie prężnego i nowoczesnego przedsiębiorstwa, aktywnego we wszystkich rentownych segmentach polskiego rynku budowlanego. Strategia rozwoju naszej Grupy zakłada ponadto dalszą dywersyfikację produktu opartą o rozwinięcie działalności w segmencie budownictwa energetycznego i kolejowego, zwiększenie dynamiki przychodów ze sprzedaży i pozyskiwanie nowych kontraktów o rentowności zapewniającej osiąganie dodatnich wyników finansowych. Skupiamy się również na szacowaniu ryzyka przedsięwzięcia, identyfikowaniu potencjalnych zagrożeń i podejmowaniu niezbędnych działań zapobiegawczych. W swojej działalności dużą wagę przywiązujemy także do kwestii dbania o środowisko naturalne, kwestii społecznej odpowiedzialności biznesu i bezpieczeństwa naszych pracowników, które nieodłącznie są wpisane w strategię naszej działalności.

luty 2015

M.L.: Innowacyjność w biznesie to jedna z naszych kluczowych wartości. Mostostal Warszawa, jako jedyna firma w całej branży budowlanej w Polsce, powołał dziewięć lat temu własny Dział Badań i Rozwoju.

Współpracujemy niemalże ze wszystkimi liczącymi się jednostkami badawczymi w kraju i za granicą. Mamy świadomość tego, że wspierając nowe technologie, inwestujemy nie tylko w rozwój firmy, ale – co ważniejsze – w rozwój polskiej myśli inżynierskiej. Prowadzimy szereg procesów badawczych na różnych polach – począwszy od prac naukowych nakierowanych na zastosowanie nowych materiałów (dotychczas niestosowanych w budownictwie), takich jak kompozyty typu FRP i nanomateriały, aż po te dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych, obejmujących opracowywanie nowych rozwiązań i narzędzi wspierających działalność przedsiębiorstwa.

Skupiamy się też na rozwijaniu technologii wspomagających procesy decyzyjne i monitoring placów budowy oraz na rozwoju technologii zwiększających wydajność energetyczną w budynkach. W zakresie infrastruktury nasza działalność badawcza koncentruje się na zastosowaniu nowych materiałów w obiektach infrastruktury transportowej. Dużą wagę przy-

G.P.: Jakie są Pana prognozy na 2015 rok?

29

G.P.: Mostostal jest znany ze swojego wkładu w rozwój polskiej myśli inżynierskiej. Niedawno mogliśmy usłyszeć o budowanym przez Państwa pierwszym w Polsce innowacyjnym moście z kompozytów FRP. Dlaczego innowacje są dla Was tak ważne?

wiązujemy też do kwestii związanych z rozwojem zrównoważonego budownictwa. Stale prowadzimy prace badawcze nad technologiami mającymi na celu racjonalizację zużycia energii oraz innych zasobów w budynkach czy technologii umożliwiających stosowanie materiałów przyjaznych środowisku naturalnemu.

Builder

G.P.: W celu poprawy sytuacji w firmie podjęte zostały działania restrukturyzacyjne. Jakie zabiegi zostały przeprowadzone? Co pozostało jeszcze do zrobienia?

dukcję, zatrzymując pracowników o wysokim potencjale i inwestując w nich. Oprócz tego wyłączyliśmy z Grupy dwie niestrategiczne spółki, stanowiące balast z punktu widzenia płynności finansowej i rentowności Grupy. W zeszłym roku zakończyliśmy restrukturyzację, tak aby móc pracować w organizacji dużo skuteczniejszej i bardziej efektywnej. Mamy też ambicje stać się liderem i nadal wnosić znaczący wkład w unowocześnianie kraju, jak to robiliśmy przez ostatnich 70 lat.

G.P.: Dziękuję za rozmowę.

Zakład utylizacji odpadów Biała Podlaska

Kampus Uniwersytecki w Białymstoku

Zdjęcia arch. Mostostal Warszawa

niać pod koniec 2013 r. Od tamtego czasu Grupa Mostostal wykonała ogromną pracę na rzecz restrukturyzacji i udało jej się odzyskać rentowność – pierwsze półrocze 2014 r. zamknęliśmy z zyskiem, zarówno na poziomie Grupy, jak i Mostostalu Warszawa – spółki matki. Nasza sprzedaż wyniosła 702 mln zł, marża – 44 mln zł, a zysk przed opodatkowaniem – 13 mln zł. W połowie listopada Grupa Mostostal Warszawa opublikowała również wyniki finansowe za trzeci kwartał 2014 r., które potwierdziły pozytywne perspektywy na przyszłość, będące odzwierciedleniem podejmowanych przez nas działań na przestrzeni ostatniego roku. Grupa wygenerowała obrót na poziomie 1,1 mld zł, marżę brutto 67,2 mln zł oraz zysk przed opodatkowaniem równy 17,3 mln zł. Według stanu na koniec września 2014 r. środki pieniężne w Grupie Kapitałowej wynosiły 228 mln zł, a kapitał obrotowy – 149 mln zł. Rok 2014 niewątpliwie oznaczał dla Mostostalu Warszawa powrót na ścieżkę rentowności i wypłacalności, stworzył dobre podwaliny na przyszłość, którą oceniamy jako perspektywiczną.

zamówienia publiczne

BIZNES

Rażąco

Część 2

niska cena

zmiany w zamówieniach publicznych Ewa Żak

Builder

30

luty 2015

Właścicielka firmy Ewa Żak Konsulting

W

postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego czasami się zdarza, że złożona przez wykonawcę oferta budzi ogromne wątpliwości zamawiającego co do zaoferowanej przez niego ceny, a tym samym gwarancji należytego wykonania zamówienia, zgodnie z określonymi wymaganiami. Przepisy art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, dalej zwanej Pzp, umożliwiają zbadanie oferty wykonawcy pod tym kątem. Swobodna jego interpretacja może jednak czasami przysporzyć wiele kłopotów. W niniejszym artykule przybliżamy dwa scenariusze związane z udzielanymi wyjaśnieniami.

Wystarczające wyjaśnienia

W praktyce często dochodzi do sytuacji, gdy wykonawca składa ofertę znacznie niższą niż oferty konkurencji oraz szacunkowa wartość zamówienia, a pomimo to składa wyjaśnienia zawierające kalkulację, z której wynika, że nie złożył ceny poniżej kosztów wykonania danej dostawy, usługi czy roboty budowlanej.

Taka sytuacja miała miejsce w postępowaniu na usługi w zakresie kon-

Badanie i ocena rażąco niskiej ceny sprawia wiele problemów, zarówno zamawiającym, jak i wykonawcom.

W związku z obowiązującą nowelizacją jest to temat warty przeanalizowania. Kontynuujemy rozważania podjęte w poprzednim wydaniu. serwacji i bieżącego utrzymania sygnalizacji świetlnej na drogach krajowych – prowadzonym w drugiej połowie 2010 r. W postępowaniu tym ustalona przez zamawiającego wartość przedmiotu zamówienia powiększona o podatek od towarów i usług wynosiła 443 903,20 zł, cena oferty wykonawcy, który kwestionował wybór oferty, wynosiła 388 116,79 zł, a cena wykonawcy, który został poproszony o złożenie wyjaśnień na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp – 190 320 zł. W drugim zadaniu tego postępowania wartość szacunkowa powiększona o podatek od towarów i usług wynosiła 311 548,40 zł, cena wykonawcy kwestionującego cenę oferty najkorzystniejszej wynosiła 204 405,51 zł, a cena wykonawcy poproszonego o złożenie wyjaśnień stanowiła kwotę 121 548,60 zł. Różnice te były bardzo duże.

Wykonawca z najniższą ceną (poniżej 50% wartości szacunkowej zamówienia) złożył wyjaśnienia (kosztorys pn. „Koszty usług – eksploatacja sygnalizacji świetlnych” zawierający 22 pozycje rodzajów napraw tożsame ze wskazanymi w ofercie). Poszczególne ceny za wykonanie usług podane w kosztorysie były zgodne z cena-

mi oferty. Jako element cenotwórczy wskazano jednostkowe ceny materiału. Ponadto dla poszczególnych pozycji podano nazwę producenta lub dostawcy, przy czym dla ośmiu pozycji stwierdzono dodatkowo w rubryce producenta lub dostawcy: „stan magazynowy”. Do wyjaśnień załączono fragmenty cenników i ofert cenowych kilku producentów.

Krajowa Izba Odwoławcza uznała te wyjaśnienia za wystarczające: „W rozpoznawanej sprawie, ustalony i przedstawiony wyżej stan faktyczny wskazuje, że w zakresie usług wchodzących w skład przedmiotu zamówienia dla obu zadań miały miejsce znaczące różnice tak w zakresie cen ofertowych, jak i poszczególnych ich składników. Izba nie uznała przy tym za udowodnione, iż w odniesieniu do wskazanych przykładów odwołujący wykazał, że omawiane usługi można wykonać wyłącznie w oparciu o materiały dostarczone przez wskazanego w odwołaniu producenta, zważywszy, iż wybrany wykonawca wskazał na innych producentów i dostawców. W ocenie izby zamawiający prawidłowo uwzględnił wyjaśnienia wykonawcy jako potwierdzające, że oferta nie zawiera rażą-

Należy podkreślić, że w praktyce może dojść do sytuacji, gdy złożone wyjaśnienia będą na tyle ogólne, że nie będzie ich można uznać za wyjaśnienia złożone na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Przykładowo należy wskazać na sytuacje, gdy wykonawca w sposób ogólny oświadcza, że dany przedmiot zamówienia wykona, ponieważ posiada odpowiednie narzędzia, kadrę i wie, w jaki sposób wykonać daną robotę lub usługę taniej niż konkurencja. W takim przypadku należy rozważyć, czy takich wyjaśnień nie potraktować jako brak wyjaśnień.

W tym zakresie należy wskazać na wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 5 stycznia 2007 r. (sygn. akt V Ca 214/06), gdzie wskazano – „Dla zakwalifikowania oferty do dalszego postępowania nie jest wystarczające złożenie jakichkolwiek wyjaśnień, lecz wyjaśnień odpowiednio umotywowanych, przekonujących, że zaproponowana oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny”.

Tym samym – stwierdzić należy, że nawet w sytuacji, gdy dany wykonawca złożył pismo zatytułowane „Wyjaśnienia” to można stwierdzić, że w istocie nastąpił ich brak.

• Analizując orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej w zakresie rażąco niskiej ceny, należy podkreślić, że bardzo duże znaczenie ma prawidłowa ocena wyjaśnień. Istotna jest również treść wezwania skierowanego do wykonawcy na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, z której powinno wynikać, że wezwanie dotyczy elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.

• Samo domniemanie, że zaoferowana cena jest rażąco niska, nie może stanowić podstawy do odrzucenia oferty. Obalenie domniemania zamawiającego leży po stronie wykonawcy.

• Wyjaśnienia zawierające kalkulację poszczególnych składników ceny oferty, wskazujące na źródła pozyskiwania materiałów, czy na szczególny sposób wykonania danej usługi, jak również na posiadanie odpowiednich materiałów do wykonania danego zadania z zasady uznawane są za wystarczające.

• Realizacja przedmiotu zamówienia np. bez zysku sama przez się nie może prowadzić do uznania, że mamy do czynienia z ceną rażąco niską.

podejmowanych przez zamawiającego. Stąd też jeśli zamawiający po złożeniu przez wykonawcę wyjaśnień, nadal ma wątpliwości co do okoliczności uzasadniających zaoferowaną przez wykonawcę cenę, może żądać od wykonawcy dalszych wyjaśnień. Jest to szczególnie uzasadnione w sytuacji, gdy zamawiający w sposób wadliwy wystąpił o wyjaśnienia, co w obowiązującym stanie prawnym od 19.10.2014 r. ma duże znaczenie. n

Reasumując...

W celu podjęcia decyzji co do braku bądź istnienia podstaw do odrzucenia oferty wykonawcy z powodu rażąco niskiej ceny, zamawiający powinien umożliwić wykonawcy wyjaśnienie wszystkich wątpliwości, jakie powziął w związku z zaproponowaną przez wykonawcę ceną, a także ze złożonymi przez wykonawcę wyjaśnieniami. Celem przepisu nakładającego obowiązek żądania wyjaśnień jest ochrona wykonawcy przed arbitralnością decyzji

Autorka jest właścicielką firmy Ewa Żak Konsulting. Od 20 lat zajmuje się problematyką związaną z prawem zamówień publicznych.

Jest członkiem Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych (OSKZP), ekspertem zamówień publicznych w Klubie Sportowa Polska, cenionym szkoleniowcem i doradcą, a ponadto doskonałym praktykiem tzw. trudnych zagadnień. Reprezentuje strony przed Krajową Izbą Odwoławczą. www.ezkonsulting.pl

luty 2015

Wyjaśnienia uznane za „brak wyjaśnień”

RAŻĄCO NISKA CENA W PIGUŁCE

31

nia, a także źródłem dochodów właścicieli, załogi przedsiębiorstwa oraz finansowania jego rozwoju”.

Wartością określającą efektywność gospodarowania lub inwestowania jest rentowność. „Sam fakt, że cena zaoferowana przez wykonawcę jest niższa od wartości szacunkowej, wartości, jaką zamawiający ma przeznaczyć na wykonanie przedmiotu zamówienia, lub jest niższa od cen zaoferowanych przez pozostałych wykonawców, nie jest wystarczający do uznania danej ceny za rażąco niską.” (KIO 676/12).

Builder

co niskiej ceny, mimo iż odbiega ona znacznie od oszacowanego przedmiotu zamówienia. W tym wypadku zatem uprawnione było i uzasadnione odniesienie ocenianej ceny do realiów rynkowych przedmiotowych usług” (Wyrok z dnia 30 września 2010 r.

KIO/2014/10).

Niemniej jednak formalizm ustawy Pzp, w tym wielość użytych przez ustawodawcę pojęć nieostrych, może doprowadzić do sytuacji, w której decyzje zmawiającego, nie zawsze zamierzone, mogą być krzywdzące dla wykonawcy. „Realizacja przedmiotu zamówienia np. bez zysku sama przez się nie może prowadzić do uznania, iż mamy do czynienia z ceną rażąco niską.

Sam brak wypracowania zysku nie przesądza o powyższym fakcie. Za rażąco niską cenę należy bowiem uznać taką, która uniemożliwia realizację przedmiotu zamówienia. Zysk nie jest bowiem elementem conditio sine qua non koniecznym do uznania, iż tylko i wyłącznie w okolicznościach, w których występuje możliwa jest, z przyczyn obiektywnych, realizacja zamówienia. Ma on charakter fakultatywny i biorąc pod uwagę ocenę zaoferowanego wynagrodzenia pod kątem ceny rażąco niskiej nie sposób uznać, iż jego brak uniemożliwiałby realizację przedmiotu zamówienia. „Nie jest on elementem koniecznym dla kalkulacji ceny, w przeciwieństwie do kosztów materiałów, robocizny, transportu, podatku itp., tj. takich kosztów, których poniesienie jest niemożliwe do uniknięcia” (KIO 676/12).

Uznanie, iż wykonawca nie może zaoferować ceny, która nie gwarantuje zysku z udzielonego zamówienia publicznego jest mylące i niebezpieczne. Pamiętam orzecznictwo z tym związane, gdy w 2007 roku w lipcu zaczęła obowiązywać nowa stawka podatku VAT w budownictwie. Stanowiło ono wówczas, że sam fakt wzrostu stawki podatku VAT, nie przesądza o stratach dla firmy w zakresie realizowanej umowy w sprawie zamówienia publicznego, bowiem o upadłości i braku rentowności firmy stanowią wszystkie realizowane przedsięwzięcia, a nie to jedno udzielone na podstawie ustawy Pzp. Dla zgłębienia tego pojęcia warto przytoczyć definicję zysku z Wikipedii – „W rachunkowości jest to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa (…). Zysk stanowi realny zarobek przedsiębiorstwa i jest przedmiotem materialnego zainteresowa-

raport

BIZNES

Inwestycje energetyczne warte miliardy Michał Oksiński

Builder

32

luty 2015

redaktor portalu Kompasinwestycji.pl

N

a podstawie projektów wpisanych do bazy serwisu KompasInwestycji.pl (która zawiera średnie i duże inwestycje na terenie całej Polski) przygotowaliśmy zestawienie inwestycji z podsektora „Obiekty i instalacje rafinerii i elektrowni”, których rozpoczęcie zaplanowano od pierwszego kwartału 2013 roku. Obejmuje ono zarówno projekty zakończone i będące w toku, jak i planowane przedsięwzięcia. Prezentujemy porównanie inwestorów oraz generalnych wykonawców pod względem liczby prowadzonych inwestycji, omawiamy najbardziej znaczące projekty. Nakreślamy również plany inwestycyjne największych graczy na polskim rynku energetycznym.

Inwestorzy

W naszym zestawieniu najbardziej aktywnych inwestorów prowadzi spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne z 39 projektami. Największą grupę (23) stanowią inwestycje o wartości z przedziału 100-500 mln zł. Spółka posiada w portfelu 8 projektów o wartości do 50 mln zł, 6 o wartości z przedziału 50-100 mln zł oraz dwie znaczące in-

Energetyka to jeden z najbardziej rozwojowych sektorów polskiego budownictwa. W ciągu najbliższych czterech lat PSE zamierza przeznaczyć na swoje inwestycje 9 mld zł.

Realizująca projekty o największej wartości PGE Polska Grupa Energetyczna na lata 2014-2020 przyjęła program inwestycyjny o wartości ok. 50 mld zł. westycje. Pierwsza z nich to budowa stacji energetycznej 400(220)/110 kV Żydowo – Kierzkowo wraz z instalacją transformatorów 400/110 kV i 220/110 kV oraz linii elektroenergetycznej 2x400 kV Żydowo Kierzkowo – Słupsk wraz z budową traktu światłowodowego OPGW. Linia o długości ponad 70 km obejmie 5 gmin na terenie woj. zachodniopomorskiego.

Umowa na wykonawstwo inwestycji w systemie „zaprojektuj i wybuduj” została zawarta w listopadzie 2013 roku. Za najkorzystniejszą inwestor uznał ofertę złożoną przez Pinggao Group. Firma wyceniła prace na 350 mln zł netto. Aktualnie trwa projektowanie inwestycji. Potrwa ono do 2017 roku, kiedy to planuje się rozpoczęcie prac budowlanych.

Będą prowadzone do końca 2019 roku. Największa inwestycja PSE to realizowana wspólnie z PGNiG TERMIKA (spółka zajmuje drugie miejsce w naszym zestawieniu) budowa bloku gazowo-parowego w warszawskiej Elektrociepłowni Żerań. Wartość projektu szacuje się na ok. 1,5 mld zł. Przetarg na budowę bloku gazowo-parowego w Elektrociepłowni Żerań został ogłoszony z końcem listopada ubiegłego

roku. Zamówienie obejmuje dostawę i montaż bloku gazowo-parowego o mocy elektrycznej w granicach od 420 MWe do 490 MWe netto i mocy cieplnej powyżej 250 MWt wraz z instalacjami i obiektami pomocniczymi, wykonanie niezbędnych robót budowlanych oraz zaprojektowanie, uruchomienie i przekazanie do eksploatacji kogeneracyjnego bloku energetycznego. Czas trwania zamówienia określono na 180 miesięcy.

Okres ten obejmuje realizację inwestycji oraz serwis wybranych urządzeń bloku.

W perspektywie najbliższych pięciu lat spółki Skarbu Państwa zainwestują w energetykę 60 mld zł.

Według PSE plan rozwoju sieci przesyłowej na lata 2010-2025 (PRSP), który przewiduje rozbudowę i modernizację sieci przesyłowej wymaga zaangażowania około 23 mld zł (ceny stałe 2011 r.). Zatwierdzony w listopadzie 2013 r. Plan Zamierzeń Inwestycyjnych na lata 2014-2018 obejmuje łącznie 276 zadań, z czego 211 ujętych jest imiennie, a 65

50 mld na energetykę

W gronie najbardziej aktywnych inwestorów wysoko uplasowała się PGE Polska Grupa Energetyczna i spółki z jej grupy: PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna oraz PGE Energia Odnawialna. PGE Polska Grupa Energetycz-

Fot. arch. Enea

PGE przeznaczy te fundusze na współfinansowanie programu inwestycyjnego oraz bieżącej działalności. Grupa Kapitałowa PGE realizuje program inwestycyjny na lata 20142020 o wartości ok. 50 mld zł. Na budowę nowych i modernizację istniejących aktywów wytwórczych Grupa PGE planuje wydać ok. 30 mld zł.

W segmencie energetyki odnawialnej, na koniec 2015 r., Grupa planuje przekroczyć poziom 500 MW mocy zainstalowanej w lądowej energetyce wiatrowej, umacniając pozycję czołowego producenta czystej energii w Polsce.

Energa, Enea, Tauron

W Programie Inwestycyjnym spółki Energa na lata 2014-2022 na podstawowe inwestycje przewidziano kwotę 11,8 mld zł, z czego 9,8 mld zł to nakłady, które poniesione zostaną w segmencie dystrybucji, a najważniejsze inwestycje w tym obszarze to przyłączanie nowych odbiorców, rozbudowa i modernizacja sieci oraz nakłady przeznaczone na rozwój inteligentnych sieci. Łączne nakłady inwestycyjne, planowane przez Grupę w latach 2014-2022 roku wyniosą 18,2 mld zł i obejmują także dodatkowe inwestycje rozwojowe, które realizowane będą m.in.w obszarze OZE, akwizycji oraz projektów badawczo-rozwojowych. W ciągu trzech kwartałów 2014 roku Energa zrealizowała kilka inwestycji wytwórczych: w lipcu do użytku oddano nowy blok biomasowy w Elblągu, który zwiększył moce wytwórcze Grupy w OZE o 25 MWe. Energa wybudowała w Gdańsku farmę foto-

luty 2015

Elektrownia wiatrowa Bardy

33

na to krajowy gigant pod względem wartości prowadzonych projektów – 5 z 6 inwestycji to przedsięwzięcia o wartości ponad 1 mld zł. Grupa PGE jest inwestorem największej do tej pory realizacji w polskim sektorze energetycznym – budowy nowych bloków w Elektrowni Opole. Wykonawcą inwestycji zostało konsorcjum firm RAFAKO, Mostostal Warszawa i Polimex – Mostostal. Łączna wartość kontraktu wynosi 11,5 mld zł. Umowa przewiduje budowę „pod klucz” bloków energetycznych nr 5 i 6 o mocy 900 MW każdy, z kotłami pyłowymi na parametry ultranadkrytyczne. Obiekt realizowany jest w formule EPC (Engineering, Procurement, Construction – projektowanie, dostawa, budowa, rozruch, przekazanie do eksploatacji, serwis w okresie gwarancyjnym).

Prace w Opolu trwają od lutego 2014 roku. W przypadku bloku 5 potrwają 54 miesięcy, a jeśli chodzi o blok 6 – 62 miesiące.

W dniu 1 grudnia 2014 r. wykonawcy kolejnej dużej inwestycji PGE – nowego bloku na węgiel brunatny w kompleksie wydobywczo-energetycznym Turów – otrzymali Polecenie Rozpoczęcia Prac. Projekt o wartości około 4 mld zł brutto realizuje konsorcjum firm Mitsubishi Hitachi Power Systems Europe GmbH (lider), Budimex oraz Tecnicas Reunidas. Zgodnie z umową przekazanie bloku do eksploatacji ma nastąpić w terminie 56 miesięcy od daty wystawienia NTP, czyli w trzecim kwartale 2019 r. Energii elektrycznej wyprodukowanej w nowym bloku wystarczy do zaspokojenia potrzeb ok. 1 mln gospodarstw domowych.

W trakcie realizacji projektu kontrakty na dostawę surowców i materiałów otrzyma kilkaset firm, prace wykonywać będzie ponad 100 przedsiębiorstw budowlanych, a zatrudnienie na placu budowy w szczytowym momencie sięgnie 2 tys. osób. Nowy blok w Elektrowni Turów jest jednym z projektów ambitnego programu inwestycyjnego Grupy Kapitałowej PGE o łącznej wartości ok. 50 mld zł, zakładającego m.in. redukcję emisji dwutlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz pyłów, tym samym w istotny sposób ograniczającego wpływ przedsiębiorstwa na środowisko.

W grudniu 2014 r. PGE Polska Grupa Energetyczna podpisała z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę kredytową o wartości 1 mld zł.

Builder

przewidzianych jest do przygotowania. Łączne planowane do poniesienia nakłady inwestycje w latach 2014-2018 wynoszą 9 mld zł, z tego ponad 700 mln zł w 2014 r. Najwyższe nakłady planowane są w latach 2017-2018.

Na drugiej pozycji naszego zestawienia znajduje się PGNiG TERMIKA – największy w Polsce wytwórcą ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu, czyli kogeneracji. Spółka ma na koncie 7 inwestycji, największa z nich to wspomniana powyżej budowa bloku gazowoparowego w Elektrociepłowni Żerań. Na ukończeniu znajduje się realizowana wspólnie ze spółką TAURON Wytwarzanie inwestycja w Stalowej Woli dotycząca budowy największej w Polsce elektrociepłowni gazowej. Projekt zakłada wybudowanie do połowy 2015 roku bloku gazowo-parowego o mocy 450 MWe oraz 240 MWt. Umowa z generalnym wykonawcą inwestycji – hiszpańską firmą Abener – opiewa na kwotę 1,57 mld zł. Elektrociepłownia Stalowa Wola ma według założeń produkować rocznie 3000 GWh energii elektrycznej i spalać około 600 mln m3 gazu ziemnego wysokometanowego. Blok zasilany gazem będzie emitował o połowę mniej – w porównaniu z konwencjonalnymi jednostkami węglowymi – dwutlenku węgla.

Wśród planowanych przedsięwzięć PGNiG TERMIKA znajduje się m.in. budowa w Elektrociepłowni Siekierki nowego bloku energetyczno-kondensacyjno-ciepłowniczego o mocy elektrycznej brutto 480 MWe i mocy członu ciepłowniczego 500 MWt (projekt o wartości z przedziału 500 mln – 1 mld zł). Blok ma być wyposażony w kocioł pyłowy opalany węglem kamiennym z kompletnym układem oczyszczania spalin.

Obecnie projekt jest w trakcie analiz, decyzja o realizacji inwestycji ma zapaść na przestrzeni najbliższych trzech lat. Szacuje się, że do 2020 r.

PGNiG TERMIKA w samym rejonie warszawskim zainwestuje ponad 4 mld zł.

raport źródło: KompasInwestycji.pl

Builder

34

luty 2015

BIZNES

Zestawienie generalnych wykonawców wg liczby projektów z podsektora "obiekty i instalacje rafinerii i elektrowni" przeznaczonych do realizacji od I kw. 2013 r SAG Elbud Gdańsk S.A.

9

Eltel Networks Olsztyn S.A.

6

SAG Elbud Kraków Sp. z o.o.

5

Rafako S.A.

5

Przedsiębiorstwo Budownictwa Elektroenergetycznego Elbud W

5

CJR Polska Sp. z o.o.

5

ALSTOM Power Sp. z o.o.

5

MEGA S.A.

4

Juwi Energia Odnawialna Sp. z o.o.

4

Elfeko S.A.

4

Wiktor Sp.j. Piotr Machalewski i Witold Świtkowski

3

POLIMEX-MOSTOSTAL S.A.

3

Pinggao Group Co. Ltd. Oddział w Polsce

3

Opeus Produkcja Sp. z o.o. S.K.A.

3

Mostostal Warszawa S.A.

3

Energotechnika Sp. z o.o.

3

ELEKTROBUDOWA S.A.

3

Ekoinstal Sp. z o.o.

3

Zakład Wykonawstwa Sieci Elektrycznych Rzeszów Sp. z o.o.

2

Solartec s.r.o.

2

SNC-Lavalin Polska Sp. z o.o.

2

Savex S.A.

2

SANITO Sp. z o.o.

2

Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe INTERBUD WEST Sp. z o.o.

2

PILE ELBUD KRAKÓW Sp. z o.o.

2

MOTA-ENGIL CENTRAL EUROPE S.A.

2

IDS-BUD S.A.

2

Hoven Inwestycje Sp. z o.o

2

H. Cegielski Poznań S.A.

2

ERBUD S.A.

2

Energoserwis S.A.

2

Enercon GmbH

2

Eco-Team Sp. z o.o. Sp.k.

2

Control Process S.A.

2

Bilfinger Infrastructure S.A.

2

Babcock-Hitachi K.K.

2

Aldesa Polska (Grupa)

2

Aldesa Nowa Energia Sp. z o.o.

2

woltaiczną o łącznej mocy 1,64 MW. Instalacja będzie produkować około 1,5 GWh energii rocznie, co pozwoli zaspokoić zapotrzebowanie około 720 gospodarstw domowych. W trakcie realizacji jest także budowa elektrowni fotowoltaicznej w Czernikowie, o mocy ok. 4 MWe. W 2014 r.

Grupa ENERGA uruchomiła również nowe źródło ciepła dla Ostrołęki, a dzięki budowie nowoczesnej instalacji część Elektrowni Ostrołęka obok energii elektrycznej zaczęła produkować także ciepło.

Grupa Enea w okresie trzech kwartałów 2014 r. wydała na inwestycje 1,58 mld zł, z czego ponad 1,1 mld zł w segmencie wytwarzania. Kluczową inwestycją jest budowa nowego bloku w Kozienicach. Jego moc wyniesie 1075 MW i będzie produkował 13% polskiej energii elektrycznej. Za budowę, montaż oraz wyposażenie nowego bloku odpowiada konsorcjum Polimex-Mostostal i Mitsubishi Hitachi Power Systems Europe. Wartość kontraktu wynosi 6,3 mld zł brutto. Wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowego bloku odbyło się w dniu 21 listopada 2012 r. Blok w Kozienicach zostanie przekazany do eksploatacji w 2017 roku, a jego sprawność netto, która osiągnie 45,59%., będzie jedną z najwyższych na świecie. W maju 2014 r. Enea podpisała z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę programową dotyczącą emisji obligacji długoterminowych o wartości 1 mld zł. Celem będzie finansowanie bieżącej działalności oraz potrzeb inwestycyjnych Grupy. Podczas podpisania umowy Włodzimierz Karpiński, minister skarbu państwa, zdradził, że plany inwestycyjne spółki na najbliższych 5 lat zakładają wydatki na inwestycje w kwocie 20 mld zł, a do 2020 r. spółki Skarbu Państwa zainwestują w energetykę 60 mld zł.

W kwietniu 2014 r. Tauron Wytwarzanie podpisał kontrakt na budowę bloku energetycznego o mocy 910 MW w elektrowni Jaworzno III. Jest to największa inwestycja Grupy Tauron. W przetargu na budowę nowego bloku wybrano ofertę konsorcjum Rafako i Mostostalu Warszawa za 5,4 mld zł brutto. Obiekt ma zaspokoić 5%. zapotrzebowania Polski na energię. Zgodnie z harmonogramem blok zostanie oddany do eksploatacji po niespełna pięciu latach, co pozwoli na uzupełnienie wycofywanych z użytkowania po roku 2016 starszych jednostek węglowych, przy

czym parametry nowego bloku węglowego będą znacznie lepsze od zastępowanych. Jego sprawność wyniesie blisko 46%. Zakres inwestycji obejmuje budowę bloku energetycznego w oparciu o kocioł pyłowy, opalany węglem kamiennym z niskoemisyjną komorą spalania, przepływowy, na nadkrytyczne parametry pary oraz kondensacyjną turbinę parową sprzęgniętą z generatorem wytwarzającym energię elektryczną. Blok będzie podłączony do nowej rozdzielni 400 kV wyprowadzającej energię elektryczną do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Umowa z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi na wyprowadzenie mocy i przyłączenie bloku do rozdzielni 400 kV stacji Byczyna została już zawarta.

Strategia Grupy Tauron zakłada odbudowę i wzrost zainstalowanych mocy wytwórczych do poziomu około 6,15 GW w 2023 r., z aktualnie posiadanych 5,4 GW. Jak wyjaśnił Dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia, wzrost mocy będzie wynikał z uruchomienia nowych wysokosprawnych bloków energetycznych węglowych i gazowych oraz farm wiatrowych. W dalszej perspektywie Tauron planuje posiadać w miksie wytwórczym energię z elektrowni jądrowej, dzięki zaangażowaniu Grupy w budowę takiej jednostki wspólnie z partnerami strategicznymi. Łączne nakłady inwestycyjne Grupy Tauron w latach 2014-2023 wyniosą ok. 37 mld zł (do 2020 roku – około 29 mld zł). W ramach planowanych inwestycji celem jest uruchomienie mocy wytwórczych na poziomie około 2200 MW, w tym w szczególności: 1030 MW w technologii opartej o węgiel kamienny (910 MW w Elektrowni Jaworzno III, moce w kogeneracji: 55 MW w Zakładzie Wytwarzania Nowa, 65 MW w Zakładzie Wytwarzania Tychy); około 675 MW w technologii gazowej (225 MW w Elektrociepłowni Stalowa Wola (blok budowany wspólnie z PGNiG) i około 450 MW w Elektrowni Łagisza); około 500 MW w energetyce wiatrowej.

W 2023 r. Grupa będzie dysponować źródłami wiatrowymi o łącznej mocy ok. 700 MW, co pozwoli osiągnąć cel w nowych źródłach OZE na poziomie 800 MW (łącznie z biomasą). Inwestycje w kolejne farmy wiatrowe uwarunkowane są rozwiązaniami w zakresie wsparcia w docelowej formule ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) i będą finansowane poza bilansem Grupy. W 2014 roku 92%

Zgodnie z planami rządu w 2017 r. powinna zapaść zasadnicza decyzja co do budowy elektrowni jądrowej.

Właściwa budowa pierwszego bloku powinna ruszyć w 2020 r., a do końca 2024 r. miałby on zostać oddany do eksploatacji. Pierwsza elektrownia jądrowa ma mieć moc rzędu 3000 MW. Póki co PGE, KGHM, Tauron i Enea utworzyły spółkę celową PGE EJ1. Ma ona być odpowiedzialna za przygotowanie procesu inwestycyjnego, przeprowadzenie badań lokalizacyjnych oraz budowę elektrowni. Ocenia się, że łączne koszty przygotowania inwestycji – które proporcjonalnie do udziałów poniosą cztery spółki – wyniosą ok. 1 mld zł. Na etapie przygotowania inwestycji planowane jest wyłonienie partnera strategicznego w projekcie, dostawcy technologii, wykonawcy w formule „pod klucz”, dostawcy paliwa jądrowego oraz pozyskanie finansowania całego projektu. Aktualnie PGE EJ1 w Żarnowcu i Choczewie – dwóch pomorskich lokalizacjach wybranych pod budowę elektrowni jądrowej – prowadzi badania pod kątem środowiskowym i bezpieczeństwa. Mają one prowadzić do uzyskania decyzji zarówno środowiskowej, jak i lokalizacyjnej. Spółka podpisała już umowę z doradcą technicznym, który pomoże w wyborze technologii, analizuje również modele finansowania inwestycji. Szacuje się, że wybudowanie elektrowni jądrowej ma kosztować 40-60 mld zł. n

luty 2015

Energia z atomu

35

W zestawieniu generalnych wykonawców z największą liczbą inwestycji z podsektora „Obiekty i instalacje rafinerii i elektrowni”, których rozpoczęcie zaplanowano od pierwszego kwartału 2013 roku, zdecydowanym liderem jest Grupa SAG i jej dwie spółki: SAG Elbud Gdańsk prowadzi 9 projektów, natomiast SAG Elbud Kraków 5 inwestycji. Gdańska spółka posiada dwa kontrakty o wartości do 50 mln zł (farma wiatrowa Postolin na etapie projektowania, stacja 400/110 kV Ostrów – rozbudowa rozdzielni 400 kV – na etapie „generalny wykonawca wybrany”). SAG Elbud Gdańsk prowadzi budowę farmy wiatrowej Ostaszewo o łącznej mocy 40 MW (wartość z przedziału 50-100 mln zł) oraz 6 inwestycji o wartości z przedziału 100-500 mln zł. W tej ostatniej grupie na etapie projektowania są trzy projekty: dwutorowa linia 400 kV Jasiniec – Pątnów, linia 400 kV Kozienice – Siedlce Ujrzanów oraz stacja 400/220/110 kV Mikułowa (przedsięwzięcie prowadzone wspólnie z SAG Elbud Kraków). Trwa realizacja farmy wiatrowej w gminie Głuchów i niedawno rozpoczęta rozbudowa stacji elektroenergetycznej 400/220/110 kV Grudziądz Węgrowo (projekt realizowany w konsorcjum z SAG Elbud Kraków). Dla projektu budowy linii 400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń nie została jeszcze podpisana umowa z inwestorem.

SAG Elbud Kraków ma w portfelu trzy inwestycje o wartości do 50 mln zł. Spółka rozbudowuje stację 400/110KV Narew, prowadzi projektowanie rozbudowy rozdzielni 110 kV w stacji elektroenergetycznej 110/220 kV Żukowice i przymierza się do rozpoczęcia inwestycji w Ostrowie Wielkopolskim. SAG El-

Elektrownia Jaworzno III

Builder

Generalni wykonawcy

bud Kraków jest również generalnym wykonawcą dwóch projektów o wartości z przedziału 100-500 mln zł: budowy stacji Mikułowa oraz rozbudowy stacji elektroenergetycznej Grudziądz Węgrowo.

Eltel Networks Olsztyn, który osiągnął w naszym zestawieniu wynik 6 projektów, posiada cztery o wartości z przedziału 100-500 mln zł. W tej grupie znajdują się dwie projektowane inwestycje (dwutorowa linia 400 kV Jasiniec – Pątnów, linia 400 kV Kozienice – Siedlce Ujrzanów) i dwie na etapie „generalny wykonawca wybrany” (linia 400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń, Stacja 400/220 kV Krajnik). Eltel Networks Olsztyn prowadzi również dwa projekty o niższej wartości: budowa farmy wiatrowej Kukinia (do 50 mln zł) oraz będąca na ukończeniu realizacja stacji 400 kV Stanisławów (50-100 mln zł).

W gronie generalnych wykonawców, którzy mają w portfelu po 5 projektów, poza wspomnianą powyżej spółką SAG Elbud Kraków znajdują się także: Rafako, Przedsiębiorstwo Budownictwa Elektroenergetycznego Elbud, CJR Polska oraz ALSTOM Power. Przyjrzyjmy się trzem największym kontraktom o wartości przekraczającej 1 mld zł. Dwie takie umowy ma w swoim portfelu Rafako. Firma, jako członek konsorcjum (wspólnie z Mostostal Warszawa i Polimex – Mostostal), realizuje jedną z największych inwestycji w polskim sektorze energetycznym – budowę nowych bloków w Elektrowni Opole. Łączna wartość kontraktu wynosi 11,5 mld zł. Drugi znaczny kontrakt Rafako to umowa na budowę bloku energetycznego o mocy 910 MW w elektrowni Jaworzno III. Firma prowadzi tą inwestycję wraz z Mostostalem Warszawa. Wartość prac konsorcjum wyceniło na 5,4 mld zł brutto.

W grudniu 2013 roku podpisano umowę na budowę pierwszego etapu elektrowni konwencjonalnej w miejscowości Rajkowy, w gminie Pelplin (woj. pomorskie). Wykonawcą została Grupa Alstom. W pierwszym etapie powstanie blok o mocy 800 MWe. Alstom zobowiązał się zakończyć wszelkie prace związane z budową, montażem i uruchomieniem pierwszego bloku Elektrowni Północ w terminie 73 miesięcy od momentu podpisania umowy. Dokładnej wartości kontraktu nie ujawniono. Koszt inwestycji szacowany jest na 12 mld zł.

Wizualizacja TAURON Wytwarzanie

zainstalowanych w Grupie mocy wytwórczych przypadło na technologie węglowe. W 2023 r. ich udział spadnie do ok. 74%, w tym 25% przypadać będzie na nowoczesne, wysokosprawne bloki węglowe. Udział technologii niskoemisyjnych, tj. gazowej, wiatrowej, wodnej, biomasowej, wyniesie ok. 26%. Łączne nakłady inwestycyjne Grupy Tauron w Obszarze Dystrybucji wyniosą ok. 21,1 mld zł – przeznaczone zostaną głównie na przyłączenia nowych klientów i źródeł oraz związaną z tym budowę sieci oraz modernizację i odtworzenie istniejącego majątku.

BIZNES

aktywne

w branży

Aktywne aktywne budownictwo & architektura

w branży w branży

aktywne

Kobiety w branży w budownictwie

aktywne i architeKturze

w branży Kobietom w branży, ich osiągnięciom, roli i problemom, z pewnością należy się więcej uwagi.

Stąd też nowy projekt „buildera”, dedykowany „płci pięknej”. w jego ramach przybliżać będziemy sylwetki „kobiet pracujących”, które swoją ścieżkę zawodową związały z budownictwem i architekturą. będziemy też pokazywać firmy, które mocno stawiają na różnorodność zatrudnienia. zachęcam was, drogie Panie, jak również firmy stawiające na wasz rozwój zawodowy, do współpracy przy tym projekcie. to jest wasz czas, wasze miejsce!

aktywne

Builder

36

luty 2015

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży

aktywne

w branży dominik Suwiński dyrektor Marketingu i Sprzedaży

Natalia Paszkowska Architekt, WWAA

Skończyłam studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, moim promotorem i pierwszym pracodawcą był profesor Stefan Kuryłowicz.

Myślę, że to zajęcia w jego katedrze oraz poznany jeszcze na studiach przyszły partner zawodowy i życiowy (Marcin Mostafa) zadecydowały o tym, że pracuję jako architekt.

Mam też to szczęście, że wychowałam się na warszawskim Żoliborzu, w kontekście zbudowanym przez świetną urbanistykę i prawie tak dobrą architekturę, zawsze więc doceniałam wagę tego zawodu, potencjał zmiany jakości życia w mieście, który w sobie niesie. Od zawsze lubię Warszawę i chciałam w niej i dla niej pracować.

Widok na Warszawę i świat

Mam świetnych, inspirujących partnerów i doskonały zespół. Pracujemy w niezwykle przyjemnym miejscu – zrewitalizowanym poprzemysłowym budynku na Kamionku. Nasze budynki rosną wokół nas i możemy obserwować, jak działają, zmieniają swoje otoczenie. I co najważniejsze, przychodzą do nas inwestorzy z coraz ciekawszymi tematami. Ogromna satysfakcja to też każda wygrana w konkursie – rzadka, ale niezwykle cenna nagroda chyba dla każdego architekta.

Jeżeli chodzi o inspiracje, to zmieniają się one dość często, w zależności

od etapu, na którym aktualnie się znajduję. Obecnie: widok na Warszawę z moich okien, czytanie prasy, dzieci, książki – klasyczne pozycje z działu teoria architektury.

Jako WWAA zmagamy się z klasycznymi problemami niewielkiego autorskiego biura – wciąż pracujemy nad optymalną organizacją pracy. Od dwóch lat mamy coraz liczniejsze projekty poza granicami kraju, co stwarza nowe problemy i wyzwania, wymaga przewartościowania dotychczasowej struktury.

Osobiście chciałabym przede wszystkim świadomie rozwijać swoje kompetencje oraz spróbować w możliwie zbalansowany sposób pogodzić pracę z wychowywaniem dwojga malutkich dzieci.

mgr inż.

Anna Panek

Kierownik Zakładu Aprobat Technicznych w Instytucie Techniki Budowlanej Swoją karierę zawodową związałam z branżą budowlaną, początkowo idąc śladami rodziców. Jako córka architekta postanowiłam również zająć się tym – po części artystycznym, a po części technicznym – zawodem. Niestety, na egzaminie wstępnym z rysunku zabrakło mi umiejętności, a także wyobraźni, tak bardzo potrzebnej w tym zawodzie.

Negatywny wynik egzaminu był moją pierwszą poważną życiową porażką.

Jako studia najbliższe architekturze wybrałam budownictwo i tym sposo-

bem zostałam studentką Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Dopiero po pewnym czasie, po rozpoczęciu pracy zawodowej, uznałam, że decyzja ta, w sumie przypadkowa, była słuszna i zapewniła mi ciekawą i pełną wyzwań pracę.

Codzienny kontakt z innowacjami

W ciągu wielu lat pracy w Instytucie, począwszy od roku 1990, gdy Polska dopiero zaczynała otwierać się na świat i nowe technologie, mogłam obserwować zmiany, jakie zachodziły w dziedzinie, którą się zajmowałam, uczestniczyć w nich, a czasem w pewnym sensie je kreować. Szczególnie po wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej, gdy możliwe stało się rzeczywiste uczestnictwo polskich jednostek w Europejskiej Organizacji ds. Aprobat Technicznych EOTA, Instytut Techniki Budowlanej stał się jednym z najaktywniej działających członków tej organizacji i jedyną w Polsce europejską jednostką aprobującą. Reprezentując Instytut w Radzie Technicznej EOTA, a jednocześnie kierując pracami nad Europejskimi Aprobatami Technicznymi udzielanymi przez ITB, miałam zaszczyt i przyjemność obserwować, jak coraz większa liczba polskich producentów wyrobów budowlanych uzyskuje możliwość wejścia ze swoimi wyrobami na jednolity rynek europejski i konkurowania z producentami z całego świata.

Jedną z najważniejszych cech mojej pracy, która nie pozwala na nudę i rutynę, a jednocześnie stanowi niekończące się wyzwanie, jest codzienny kontakt z innowacyjnymi, wciąż zmieniającymi się, nowo-

Kierownik kontraktu, HOCHTIEF Polska Oddział w Warszawie W firmie HOCHTIEF, z którą jestem związana od 17 lat, pracuję jako kierownik kontraktu i jestem odpowiedzialna za kompleksową organizację i realizację całego procesu, jakim jest przedsięwzięcie budowlane, a przede wszystkim za osiągnięcie dodatniego wyniku finansowego. Tym, co mnie fascynuje w mojej pracy, jest jej olbrzymia różnorodność. Realizacja przedsięwzięcia budowlanego to nie tylko aspekty techniczne, ale przede wszystkim sprawna organizacja i zarządzanie, a także umiejętność efektywnego poruszania się na płaszczyznach prawnych i finansowych.

Dotychczas udało mi się z sukcesem zrealizować 12 różnych projektów, w tym budynki biurowe, apartamentowe, zakłady produkcyjne, siedzibę i stację satelitarną telewizji oraz

Natalia Paszkowska

Pracując jako kobieta na trudnym i często bezwzględnym rynku pozyskiwania i realizacji kontraktów budowlanych, staram się zawsze pozostać sobą – kobietą, wrażliwą, ale profesjonalną, wiedzącą, co chcę osiągnąć i konsekwentnie do tego dążącą.

Mimo pracy w środowisku zdominowanym przez mężczyzn nie przejmuję „męskich” zachowań. Cenię sobie i stosuję w pracy to, co we mnie i kobietach jest mocne – miękkie metody. Na pewno pomaga mi w tym klimat pracy w firmie HOCHTIEF, gdzie doceniana jest wzajemna współpraca i przyjazna atmosfera, pozwalająca pracownikom najefektywniej wykorzystać swoje możliwości.

Wyzwania to pogodzenie pracy w wymagającym i stresującym środowisku z rolą matki. Konieczność dzielenia czasu pomiędzy często czasochłonną pracę zawodową a wychowanie dzieci. Oba te obszary mogą się wzajemnie dobrze uzupełniać, będąc raz odskocznią, raz źródłem energii, jeden dla drugiego. To również otwartość i gotowość do zmian, tak charakterystycznych dla naszych czasów, a w konsekwencji konieczność ciągłego rozwoju. n

luty 2015

Pozostać sobą

37

Monika Rakowska

dom spokojnej starości.

Każdy projekt jest inny, stawia inne wyzwania i problemy, zmusza do szukania nowych rozwiązań, daje okazję do nauki czegoś nowego. To także nowi ludzie, zarówno partnerzy biznesowi, jak i organizacja własnego zespołu i wydobycie ze współpracowników tego, co w nich najlepsze. Bo sukces w realizacji projektu budowlanego to wzajemna praca całego zespołu.

Builder

czesnymi wyrobami budowlanymi. Pytanie, co nowego pojawi się dzisiaj, towarzyszy mi codziennie od 24 lat. Jednak to, co najbardziej cenię w mojej pracy i co mnie inspiruje, to kontakt z ludźmi – krajowymi i europejskimi ekspertami w dziedzinach różnorodnych grup wyrobów, ale przede wszystkim z producentami, wśród których zdarzają się ludzie wyjątkowi, twórczy i wszechstronni, prawdziwi pasjonaci.

mgr inż.

Anna Panek

Monika Rakowska

marketing

BIZNES

Racjonalnie

czy emocjonalnie?

Emocje i rozum w marketingu usług wykończeniowych Maciej Matczak

Builder

38

luty 2015

Usługowy.biz

N

iektóre z kryteriów, za pomocą których których psychologowie rozważają sposób podejmowania decyzji zakupowych przez klientów, to: • racjonalność i jej przeciwieństwo – emocjonalność, • niskie lub wysokie ryzyko nabycia produktu bądź usługi i, co za tym idzie, takież zaangażowanie w zakup.

I tak na przykład samochody sportowe oraz perfumy klienci zwykle kupują, kierując się emocjami, podejmując duże ryzyko i angażując się w zakup (a nuż się nie spodoba, a pieniądze wydane!). Z kolei piwo i cygara niektórzy kupują dla przyjemności, a więc kierując się emocjami, którym jednak nie towarzyszy duże ryzyko zakupu. Cukier oraz rodzynki nabywa się bezstresowo i bez emocji. Do ostatniej kategorii, dużego ryzyka oraz racjonalności, można zaliczyć na przykład zakup drogiego sprzętu AGD i samochodów rodzinnych.

A usługi remontowe? Większość z nich należy do takich zakupów, w przypadku których klient: • mocno angażuje się w zakup, gdyż jest on dla niego ważny i ryzy-

Im szybsza możliwość podejmowania decyzji zakupowych, tym większa rola emocji. Ale już w komunikacji usług remontowych na odległość, np. przy pomocy ulotki, większą rolę odegrają argumenty racjonalne. kowny (finansowo oraz z powodów związanych m.in. z bezpieczeństwem, jak również estetyką), • kieruje się rozwagą oraz racjonalnymi (nieemocjonalnymi) kryteriami.

Stwierdzenie, że większość wyborów podejmowanych jest raczej racjonalnie, a nie w sposób emocjonalny, dotyczy etapu dochodzenia do decyzji, szukania alternatyw, orientowania się w cenach itd.

Co do zasady usługi remontowe należą do takich, w których wyborze klient będzie kierował się rozumem, a nie sercem.

Może się jednak okazać, że podczas bezpośredniej rozmowy z pracownikiem firmy bardzo istotna będzie rola emocji i dzięki nim klient podejmie decyzję, której jeszcze kilka chwil wcześniej się nie spodziewał (np. zamówienie granitowego, a nie drewnianego, blatu stołu kuchennego).

Dlatego wnioski z podziału zaprezentowanego powyżej służyć nam będą, by określić cechy komunikatu marketingowego, który jest typowo

pośredni, jak np. tradycyjna reklama usług w mass mediach. Z kolei w przypadku narzędzi marketingu bezpośredniego (np. ulotka czy mail) nadal konieczne będzie użycie elementów racjonalnych, ale dopuszczalna okaże się pewna liczba tych emocjonalnych. Kryterium podziału między elementami racjonalnymi i emocjonalnymi jest oddalenie od klienta, możliwość kontrolowania komunikatu podczas jego odbioru oraz czas reakcji klienta na komunikat. Im bliżej klienta, tym większa możliwość kontroli i krótszy czas reakcji na to, co klient czuje podczas odbierania komunikatu. Im szybsza możliwość podejmowania decyzji zakupowych, tym rola emocji jest większa – tak jak podczas bezpośredniej rozmowy sprzedażowej. W sytuacjach odwrotnych emocje, nawet jeśli się pojawią, mogą dość szybko zaniknąć i odbiorca ostatecznie nie zareaguje na taki komunikat.

Rola emocji w podejmowaniu decyzji zakupowych „na miejscu”

Coraz częściej rezygnujemy z produktu czy usługi, gdyż nie byliśmy obsłużeni tak, jak byśmy te-

go oczekiwali. Każdy z nas ma pewnie takie doświadczenie, że opuścił sklep, serwis czy biuro jakiejś firmy, mówiąc sobie: „Nigdy więcej” i przenosił się do konkurencji (lub o ile to było możliwe, nawet rezygnował z podobnych usług).

I odwrotnie – w wielu przypadkach jesteśmy w stanie przymknąć oko na wyższą cenę czy też na inne niedoskonałości, jeżeli pracownicy obsługi stworzą przyjemną atmosferę, czyli zadbają o te najbardziej miękkie elementy jakości funkcjonalnej.

Obsługa klienta (jakość funkcjonalna) traktowana jest często po macoszemu. Trudno odpowiedzieć, dlaczego tak się dzieje. Może dlatego, że często kładzie się nacisk na wiedzę i fachowość pracowników obsługi (jakość techniczną), wychodząc z założenia, że to jest sprawa najważniejsza. Rzeczywiście, jest ona kluczowa, ponieważ nic tak nie irytuje, jak brak kompetencji czy błędna diagnoza (nierzadko wiążąca się z wysokimi kosztami), a co wię-

cej, bez fachowości i wiedzy nie da się prowadzić firmy, o której klient powiedziałby, że jest dobra.

Często jednak koncentrujemy się tak bardzo na fachowości zagadnienia, że zapominamy o bardzo ważnej kwestii – ludzie podejmują decyzję w jakiejś mierze pod wpływem emocji.

Zadaniem pracowników jest m.in. budowanie relacji ze zleceniodawcą na emocjach, które tej relacji służą.

Zaufanie, sympatia, tolerancja, zrozumienie itp. (to wszystko emocje!) lepiej i skuteczniej wpłyną na klienta niż złość, irytacja czy lekceważenie. Odczucia mogą też przyczynić się do tego, że klient będzie korzystał z usług firmy, która wywołuje emocje pozytywne.

Zadaniem pracowników jest więc m.in. budowanie relacji ze zleceniodawcą na emocjach, które tej relacji służą.

Oczywiście im bardziej usługi związane są z estetyką (np. wykończenie wnętrz), w tym większym stopniu wybór będzie oparty na emocjach. n

Maciej Matczak specjalizuje się w marketingu usług. W 1999 roku ukończył Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Podczas pracy zawodowej zajmował się takimi zagadnieniami jak jakość i standardy obsługi, badania jakościowe, tworzenie usług posprzedażnych, działania typu PR. Pracował w marketingu centrum handlowo-kulturalno-rozrywkowego Manufaktura w Łodzi w trakcie budowy. Wydaje książki oraz organizuje szkolenia z tematyki nietechnicznej dla usługodawców (sprzedaż i obsługa, zarządzanie firmą i pracownikami, prawo, rentowność usług), jak również prowadzi szkolenia z marketingu usług.

Teksty, które ukażą się w cyklu, pochodzą z książki pt. „Marketing usług i obsługa klienta w branży wykończeniowej. Podręcznik dla firm remontowych, handlowo-usługowych i architektów wnętrz” dostępnej na www.usługowy.biz. Przedstawiona tematyka może więc mieć swoją kontynuację w tej publikacji.

REKLAMA

zarządzanie firmą

BIZNES

Po co nam

Część 1

liderzy?

Marcel Klimczak

Mówi się, że jeden dobry lider potrafi wykrzesać z ludzi tyle energii, co stu menedżerów i tysiąc szefów.

Ze słowem LIDER kojarzy się też pewna siła, moc.

Skoro moc, to może także… magia? Mity?

Builder

40

luty 2015

Konsultant merytoryczny, trener biznesu Exertus

Słowo to jest często uważane za zbyt górnolotne w odniesieniu do codzienności naszych firm, gdzie zdawać by się mogło, że działania bieżące są tak monotonne, pośpieszne cele sprzedażowe i produkcyjne tak wysokie, a czasu pomiędzy pracą a… pracą tak mało, że nie warto mówić o czymkolwiek, co choćby trochę przypomina poezję.

Z drugiej jednak strony trzeba wziąć pod uwagę, że – jak pokazują badania – u progu XXI w., przez głowę przeciętnego człowieka przechodzi w ciągu tygodnia tyle informacji, co przez (podobną przecież rozmiarami) głowę XVII w. Anglika przez całe jego życie! W takich czasach, gdy rozwiązania technologiczne z zeszłego tygodnia dziś mogą się okazać już nieaktualne, trzeba sięgać po środki prawie magiczne, by zapewnić i utrzymać wymagane tempo rozwoju organizacji. Metody zarządzania człowiekiem stosowane u zarania ery industrialnej dziś się już nie sprawdzą – i nie sprawdzają…

Zarządzanie ludźmi w Polsce – etos pracy

Lider to ktoś, kto działa i kto wpływa na działania innych ludzi. Mówiąc o liderze w Polsce, trzeba mieć na względzie specyfikę polskiej sytuacji. Wszelkie zagraniczne opraco-

wania naukowe i poradniki na temat zarządzania, a także programy szkoleniowe oferowane i wykorzystywane „wprost”, bez głębokiego zrozumienia źródeł podstaw ludzi w Polsce, mogą przynieść więcej złego niż dobrego. Często dla organizacji kończy się to dużym, a bezcelowym wydatkiem.

Przełom, który trwa w Polsce od kilkunastu, lat to typowy przykład tego, co nazywamy „rzuceniem kogoś na głęboką wodę”. Sposób myślenia Polaków o pracy był konsekwentnie i z uporem wypaczany przez bez mała 50 lat, czyli przez ponad dwa pokolenia! Został więc silnie napiętnowany chorą, bo kreującą nienaturalne postawy ideologią, a także uruchomionym w konsekwencji u Polaków systemem naturalnych odruchów obronnych. Skutek to choćby „zaległe w neuronach” postawy roszczeniowe („czy się stoi, czy się leży…”), równoważność pojęć „dobrze” i „miło”, a także wpojona potrzeba walki (nieważne, czy z czymś, czy o coś) i czujności (podejrzliwości). Polska przedsiębiorczość jest znana na świecie. Mieszkając w USA, w wielu sytuacjach odczułem podziw dla naszego sposobu myślenia, działania i dla odwagi z jaką często podejmujemy decyzje i działania. Jednak czym innym jest

przedsiębiorczość zapewniająca doraźne przeżycie w warunkach kryzysu, a czym innym przedsiębiorczość autentyczna, gwarantująca byt pokoleniom obywateli czy pracownikom przedsiębiorstwa i ich rodzinom.

Spryciarza od cwaniaka dzieli dość wąska granica, ale ich obu od przedsiębiorcy oddziela ocean postaw i kompetencji.

Lider koncentruje swoje myśli, intencje i działania na ludziach, a nie na procedurach czy technologii.

Mechanizmy Nowej Epoki przyniosły też w Polsce toksyczne przekonanie, że dobrobyt i luksus są niezbędne i osiągalne SZYBKO i ŁATWO. To przekonanie to w większości skutek bezmyślnego z perspektywy wartości etycznych, choć naturalnego z perspektywy praw rynku kreowania wygórowanych potrzeb przez wszechobecną i agresywną reklamę. Łatwo sobie wyobrazić, jakie widzenie rzeczywistości oraz jakie frustracje powodują reklamy lśniących samochodów, eleganckich ubrań, perfum czy ubezpieczeń eksponowane na terenach o wysokim bezrobociu czy po prostu w enkla-

za wytarcie podłogi, gdy stłukłeś słoik musztardy, a natychmiast usłyszysz powiedziane ze zdziwieniem: „No problem. That’s my job, sir”. Sądzę, że źródłem takich zachowań jest tam nie tyle konsekwentne szkolenie pracowników, ile wpojony im od dawna, jeszcze w domu i w przedszkolu, szacunek do tego, co robią, do każdej pracy.

Potrzeba pozyskania punktu odniesienia oraz wyraźna luka w obszarze przekonań ludzi stwarzają doskonałe szanse oddziaływania polskim liderom i kandydatom na liderów.

Kto to jest LIDER?

Definicja lidera jest bardzo prosta.

Lider to osoba, za którą inni ludzie idą. „To lead” po angielsku oznacza przecież „prowadzić”. Wszyscy sławni liderzy, ci, którzy zajęli miejsce w historii – chlubne, czy nie – byli osobami, które spełniały ten warunek. Churchil, Jan Paweł II, Lech Wałęsa, ale także Józef Stalin, David Koresh, czy Osama Bin Laden to ludzie, którzy posiadali i posiadają moc powodowania potężnych zmian i ruchów społecznych – bezsprzecznie i niezależnie od tego, jak drażni nas to zestawienie nazwisk.

Jak lider to robi?

Co więc sprawia, że ludzie chcą iść za liderami, a nie czują takiej potrzeby w odniesieniu do innych osób? Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy sięgnąć w głąb słowa „wpływ” i w ten sposób postarać się uchwycić i nazwać czynniki, które pozwalają liderowi być liderem.

Po pierwsze, lider dostrzega, że: • Nie ma „motywacji” – jest energia, którą ludzie dają lub nie

ma „motywowania” – są ludzie, którzy wyzwalają i ukierunkowują energię innych ludzi lub tego nie potrafią, • Nie ma „dobra” – jest postępowanie ludzi, dobre lub złe, • Nie ma „zaufania” – są ludzie, którzy nim obdarzają lub nie.

• Nie ma „uczciwości” – są ludzie, którzy maja skuteczną hierarchię wartości, lub nie.

Ludzie, ludzie, ludzie. Tylko ludzie i… aż ludzie. Postawy, decyzje, systemy wartości i działania to są faktyczne źródła efektów pracy człowieka. Dlatego lider koncentruje swoje myśli, intencje i działania na ludziach, a nie na procedurach, czy technologii.

Po drugie, Lider wie lub instynktownie wyczuwa, czego potrzebuje człowiek i co powoduje, że jest on w stanie podejmować się wysiłku czy ponosić ofiarę. Prawo rządzące wysiłkiem każdego człowieka jest w istocie bardzo proste: człowiek podejmuje się wysiłku wówczas, gdy czuje lub wie, że jest szansa, że osiągnie przez to jakieś ważne dla siebie dobro.

Jakie jest to DOBRO czy ZYSK, który pozwala ludziom podejmować nieraz skrajnie wyczerpujący wysiłek, a nawet składać ofiarę z własnego życia? Z uważnej i świadomej obserwacji otaczającej nas rzeczywistości wywnioskujemy dość szybko, że najważniejszą wartością dla człowieka jest poczucie bezpieczeństwa. Czy więc człowiek, który obwiązany ładunkami wybuchowymi rzuca się na szlaban posterunku wrogich wojsk może czynić to w imię własnego poczucia bezpieczeństwa? Wydaje się to niedorzeczne.

Paradoks ten, jak i próbę wyjaśnienia, na czym tak naprawdę polega siła oddziaływania lidera, podejmę w kolejnym numerze. Zapraszam.

O autorze: Marcel Klimczak Konsultant biznesu, trener, coach aktualnie związany z warszawską firmą doradczo-szkoleniową Exertus.

Od 20 lat wdraża projekty zwiększające skuteczność działania ludzi w organizacjach. Obejmują zarówno pracę na procesach wewnętrznych (wyznaczanie celów, strategii, skuteczne zarządzanie ludźmi i zespołami), jak i zewnętrznych (sprzedaż, relacje z klientami, negocjacje). www.exertus.pl

luty 2015

Potrzeba pozyskania punktu odniesienia oraz wyraźna luka w obszarze przekonań ludzi stwarzają doskonałe szanse oddziaływania polskim liderom i kandydatom na liderów.

• Nie

41

cą”. Spróbuj zwierzyć się swemu amerykańskiemu koledze z ambitnych planów zawodowych na przyszły rok. Usłyszysz często: „Take it easy. One step at a time!”. Spróbuj podziękować policjantowi w USA za podprowadzenie cię pod właściwy adres lub pracownicy supermarketu

Builder

wach autentycznej biedy. Co sądzą tacy odbiorcy o tych, którzy mogą sobie na takie dobra pozwolić? Jakie mają poczucie przeciętnego „standardu” życiowego w Polsce, poziomu „normalnej egzystencji”, jak postrzegają swoje własne szanse życiowe i jak szukają możliwości ich wykorzystania? Co czują, gdy szara rzeczywistość uporczywie przypomina o dostępnych im możliwościach (często sprowadzonych do odstania swojego czasu w kolejce po zasiłek)?

Brakuje w Polsce tego niezależnego punktu odniesienia do oceny własnej sytuacji, który od dziesiątek lat towarzyszy społeczeństwom rozwiniętego Zachodu. Zdrowe mniemanie o sobie i swoich realiach to fundament kultury i etosu pracy.

Jeśli mówimy o punkcie odniesienia – istnieje w Holandii specjalna usługa telefoniczna, która umożliwia otrzymanie informacji o swoim obiektywnym statusie majątkowym.

Po podaniu szczegółowych danych o stanie swego posiadania klient otrzymuje informację „na jakim obiektywnie poziomie żyje”, czy powinien zarabiać więcej na danym stanowisku, czy powinien zazdrościć sąsiadowi nowego domu, czy powinien już teraz marzyć o remoncie swego mieszkania lubo kupnie nowego samochodu. Istnienie takiej usługi pokazuje, jak bardzo możemy być zdezorientowani, będąc wystawieni na wpływ mediów w realiach gospodarki rynkowej.

Jestem przekonany, że żaden z rozwiniętych narodów Zachodu nie musiał w swojej przeszłości dokonywać takich przekształceń przy takim tempie postępu technologicznego, ale także przy takim niedoborze pożytecznych przekonań i postaw u ludzi i w tak krótkim czasie.

Opisana powyżej sytuacja stawia menedżera w Polsce przed szczególnymi wymaganiami, których nie znają raczej jego koledzy z krajów już rozwiniętych. W tych krajach etos pracy przechodzi z pokolenia na pokolenie, niejako odruchowo. Odruchy myślowe często znajdują swoje odzwierciedlenie w języku. I tak np. bardzo często można w USA usłyszeć dwa potoczne sformułowania, które w Polsce jeśli w ogóle słychać, to z rzadka: „One step at a time” lub „Step by step” rozumiane jako: „Jeden krok na raz”, „Każdy krok osobno”, „Krok po kroku”, a także „That’s my job!”, rozumiane jako „Po to tu przecież jestem”, „Za to mi pła-

Fot. arch. Lafarge

Lafarge – jako pierwszy na polskim rynku materiałów budowlanych – wprowadził innowacyjne rozwiązanie w postaci bardziej ergonomicznego i wygodnego opakowania na cement z rączką. Produkt na rynku wyróżnia się również mniejszą objętością worka – 20 kg. Majster to cement wieloskładnikowy klasy 32,5 o składzie zgodnym z wymaganiami normy PN-EN 197-1. Dzięki swoim parametrom technicznym doskonale sprawdza się przy większości prac remontowo-budowlanych.

Zalety produktu: • jest uniwersalny, nadaje się do większości robót budowlanych, • zmniejsza straty materiałowe dzięki podwyższonej przyczepności zapraw do podłoża, • ogranicza konieczność stosowania wapna hydratyzowanego do produkcji zapraw murarskich i tynkarskich, co obniża koszty wytworzenia zaprawy, • poprawia komfort pracy dzięki dobrej urabialności i plastyczności zapraw i mieszanek betonowych, • zapewnia optymalny czas zachowania właściwości roboczych mieszanki betonowej lub zaprawy, • ogranicza ryzyko wystąpienia wykwitów węglanowych.

tytan neo Mineral Bio TYTAN® NEO MINERAL Bio – farba zolokrzemowa wewnętrzna odporna na zmywanie jest farbą na bazie krzemionki koloidalnej z dodatkiem żywicy silikonowej, wysokiej jakości wypełniaczy i pigmentów. Dzięki zastosowaniu specjalnych środków tworzy barierę utrudniającą rozwój pleśni i grzybów. Ma bardzo dobre właściwości kryjące, wysoką odporność na działanie wilgoci oraz dobrą przepuszczalność pary wodnej. Tworzy odporną na zmywanie, matową i gładką powłokę. Podczas aplikacji nie chlapie i nie pozostawia smug. Farba dostępna jest w systemie kolorowania TYTAN® EOS w Kolekcji Barw TYTAN® EOS a także może być barwiona wg dowolnego wzorca kolorystycznego.

Farba wewnętrzna TYTAN® NEO MINERAL Bio z systemu TYTAN® NEO przeznaczona jest do wymalowań pierwotnych i renowacyjnych wszystkich wysezonowanych podłoży mineralnych, takich jak płyty gipsowo-kartonowe, tynki gipsowe, cementowe, cementowo-wapienne i wapienne, cienkowarstwowe tynki mineralne, akrylowe i zolokrzemowe, a także beton. Szczególnie zalecana do malowania ścian i sufitów w pomieszczeniach „mokrych”, takich jak łazienki, baseny czy kuchnie, oraz w systemie suchej zabudowy we wszystkich rodzajach pomieszczeń.

Fot. arch. SELENA

taśmy okienne tytan Professional

drzwi płaszczowe Ponzio z pozytywnymi wynikami badań w itB Bardzo dobre właściwości funkcjonalne systemu drzwi płaszczowych Ponzio PE 78N zostały potwierdzone w badaniach przeprowadzonych w Zakładzie Konstrukcji i Elementów Budowlanych Instytutu Techniki Budowlanej w Warszawie. Badaniom poddano drzwi dwuskrzydłowe otwierane na zewnątrz i do wewnątrz z wypełnieniami dwóch renomowanych producentów paneli na rynku: firm ADECO i RODENBERG. Wyniki uzyskane na podstawie przeprowadzonych badań, potwierdzają zgodność z wymaganiami wobec badanych drzwi, m.in. w zakresie: przepuszczalności powietrza – spełnione jak dla kl. 3; wodoszczelności – spełnione jak dla kl. 9A; odporności na obciążenie wiatrem – jak dla kl. C3 (1200Pa); odporności na uderzenie wiatrem – spełnione dla +1800Pa/-1800Pa. Drzwi płaszczowe Ponzio PE 78N to produkt, który wpisuje się w ciekawy sposób głównie w architekturę domów jednorodzinnych – ze względu na swój indywidualny charakter oraz specjalną konstrukcję, która pozwala na uzyskanie jednolitej płaszczyzny skrzydła drzwiowego.

Fot. arch. SELENA

Taśmy Okienne Tytan Professional są przeznaczone do montażu warstwowego stolarki otworowej.

Produkty zapewniają skuteczną eliminację mostków termicznych oraz podnoszą efektywność energetyczną budynku.

Taśmy Okienne Tytan Professional zabezpieczają połączenia pomiędzy murem a ramą okna przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych, tj. pary wodnej, powietrza i wody. Nowa pozycja w gamie produktów Tytan Professional spełnia wymogi wysokiej klasy energooszczędności.

Fot. arch. Ponzio

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej.

Produkty nagrodzone statuetką toPBuilder 2014

BUDOWNICTWO

Majster – cement remontowo-budowlany

Zaprawa fugowa Sopro DF10®

Betonowe nawierzchnie dekoracyjne DECO STONE

Fot. arch. Sopro

43 Builder

Firma EJOT, działająca w branży mocowań budowlanych, oferuje rewolucyjne rozwiązanie w postaci wkrętów EJOFAST (JF-2H-4,8). Wkręty te przeznaczone są do mocowania wzdłużnego stalowych i aluminiowych blach profilowanych i mocowania wzdłużnego płyt warstwowych na fasadach budynków oraz na dachach. Są to wkręty z grupy wiercących o specjalnej konstrukcji gwintu, który frezuje i formuje otwór, gwarantując antypoślizgowe i bezwiórowe mocowanie, dzięki czemu zapobiega korozji blach i przyśpiesza proces mocowania. Dodatkowym atutem jest możliwość montażu wkrętów JF (zmagazynowanych na listwie) za pomocą akumulatorowego urządzenia montażowego, co znacznie zwiększa efektywność i komfort pracy.

luty 2015

Wkręty EJOFAST

Fot. arch. CEMEX

DECO STONE to nawierzchnie betonowe z eksponowanym kruszywem, które w naturalny sposób komponują się z otaczającą zielenią oraz budynkami. Mnogość barw stosowanych kruszyw oraz stopni ich ekspozycji daje niezliczone możliwości w kształtowaniu wyglądu nawierzchni. Kolekcja betonów dekoracyjnych DECO STONE charakteryzuje się unikalnym wyglądem i znakomitym wykończeniem.

Architekci mają możliwość zaprojektowania nawierzchni o dowolnej strukturze i w dowolnym kolorze. Oczekiwany efekt w dużej mierze zależy od zastosowanych surowców. Betony dekoracyjne to produkty barwione i jak kameleon potrafią zmieniać kolor, dostosowując się do otoczenia. Betony dekoracyjne, niczym kreatorzy mody, mogą zmienić klasyczne szarości i beże na wybrany kolor przy użyciu materiałów budowlanych o różnych kolorach, odcieniach i intensywności, wkomponowując je w otoczenie, z uwzględnieniem charakterystyki miejsca czy preferencji mieszkańców.

Zastosowane betony dekoracyjne zachowują swoje walory wizualne przez wiele lat, a także idealnie komponują się z otoczeniem, ponieważ tworzą niepowtarzalne połączenie z takimi szlachetnymi materiałami, jak kostka brukowa, metal czy drewno.

Więcej informacji o DECO Stone można znaleźć na: www.cemexbeton/produkty-specjalne

Cementowa, elastyczna, szybkowiążąca zaprawa fugowa Sopro DF10® charakteryzuje się bardzo dużą wytrzymałością i trwałością barw. Nie tworzący osadów wapiennych, zgodny z normą CG2 WA wg PN-EN 13888 produkt, nadaje się do spoinowania okładzin z kamienia naturalnego oraz wszelkiego typu okładzin ceramicznych. Efekt perlenia oraz technologii Hydrodur® chronią zaprawę przed przenikaniem wody i zabrudzeniami, co sprawia, że doskonale sprawdzi się zarówno we wnętrzach, jak i w obszarach zewnętrznych i basenach kąpielowych. Sopro DF10® nadaje się także do fugowania płyt i płytek o grubości poniżej 4 mm. Szeroka gama kolorystyczna fugi DF10® oraz możliwość uszlachetniania jej srebrnym lub złotym brokatem pozwala na wiele aranżacyjnych eksperymentów.

Fot. arch. Ejot

Membrana Matizol to pięciowarstwowa membrana przeznaczona do wykonywania warstwy podkładowej pod nieciągłe pokrycia dachowe, np. gonty asfaltowe, blachy na dachach stromych.

Membrana Dachowa Matizol reprezentuje wyroby HYDROIZOLACYJNE najnowszej generacji, które są polecane na rynku materiałów pokryciowych jako zapewniające długotrwałą nieprzemakalność i łatwy montaż. Ze względu na elastyczność w niskich temperaturach wydłuża się sezon stosowania w miesiącach wiosennych i jesiennych, bez narażenia jej na pęknięcia i inne uszkodzenia związane z niska temperaturą. Jest odporna na starzenie i negatywny wpływ zmiennych temperatur, wilgotności.

Elastyczna i wytrzymała na zrywanie. Wysoka odporność mechaniczna. Jako pokrycie tymczasowe gwarantuje szczelność izolacji przed deszczem, kurzem i śniegiem. Lekki materiał pokryciowy, łatwy w transporcie i montażu. Zakłady absorbujące niewielkie ilości kleju. Bezpieczna w stosowaniu dla dekarzy (obuwie się nie ślizga). Trwałość nie niższa niż trwałość warstwy wierzchniej, np. gontów bitumicznych, dachówki. Wilgoć nie koroduje jej biologicznie, nie fałduje się.

Fot. arch. SELENA

Hydroizolacja najnowszej generacji

Zbudowana zupełnie od nowa trzecia generacja Fabii wyznacza nowe standardy swojej klasy, będąc idealną propozycją dla klienta flotowego. Nowa ŠKODA Fabia Combi to przestronność, funkcjonalność i niskie koszty eksploatacji. Dodatkowo nowy model wyposażony jest w najnowocześniejsze rozwiązania w dziedzinach bezpieczeństwa, komfortu i multimediów, które sprawią, że podróżowanie stanie się o wiele przyjemniejsze. Pomimo kompaktowych wymiarów zewnętrznych nowa ŠKODA Fabia Combi oferuje niezrównaną przestrzeń dla pięciu osób oraz największy bagażnik w swojej klasie. W ubiegłym roku do klientów flotowych dostarczono aż 30 102 samochody marki ŠKODA, co plasuje ją na pozycji lidera rynku już kolejny rok z rzędu. Duże zasługi ma w tym ŠKODA Fabia, której druga generacja cieszyła się niesłabnącą popularnością – przez rok 2014 firmy zarejestrowały aż 6 619 jej sztuk.

Fot. arch. ŠKODA

Czas na coś nowego – nowa ŠKODA Fabia Combi

BUDOWNICTWO

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA 2015 System mobilnych zadaszeń CORSO ALUKOV a.s., Republika Czeska

Zgłaszający: ALUTHERM Sp. z o.o., Poznań

System Rynnowy „PROAQUA Rynny Profesjonalistów” BUDMAT Sp. z o.o., Bogdan Więcek , Płock

Builder

44

luty 2015

Drzwi tarasowe unoszono-przesuwne HST 85 mm Premium Fabryka Okien i Drzwi MIROX Sp. z o.o., Poznań

Zgłaszający: MIROX sp. z o.o., Poznań

Okno do dachów płaskich DXW przystosowane do chodzenia po nim

Laureaci Złotego Medalu 2015

Złoty Medal MTP to jedna z najbardziej rozpoznawalnych nagród na polskim rynku, która jest przyznawana – po wnikliwej ocenie ekspertów – innowacyjnym produktom najwyższej jakości.

W tegorocznej edycji konkursu Złotym Medalem na targach BUDMA, CBS, WINDOOR TECH uhonorowanych zostanie- 29 produktów, które prezentujemy poniżej.

Fakro Sp. z o.o. , Nowy Sącz

Schody supertermoizolacyjne LWT Fakro Sp. z o.o. , Nowy Sącz

System rynnowy bezokapowy Galeco

Płyta fundamentowa FPL IZODOM 2000 POLSKA Sp. z o.o., Zduńska Wola

Drzwi stalowe KMT PLUS 75 passiv

Galeco Sp. z o.o., Balice

KRAT-MET Dariusz, Przemysław i Helena Szymaniuk Sp.j., Kobylnica

Młot wyburzeniowy H90SG

System uszlachetniania powierzchni HOT COATING 717

Hitachi Koki Co. Ltd, Japonia

Wienerberger cihlárský prumysl, a.s., Republika Czeska

Zgłaszający: Hitachi Power Tools Polska Sp. z o.o., Warszawa

System ArCADia BIM ArcADiasoft Chudzik Sp.j., Łódź

Zgłaszający: INTERSOFT Sp. z o.o., Łódź

KLEIBERIT/KLEBCHEMIE M.G. Becker &Co. Kg, Niemcy

Podest ruchomy przejezdny typu Alulift Lockhard Sp. z o.o.

Stalowe drzwi energooszczędne (pasywne) – Marc-De

Rynienka odpływowa do kabin prysznicowych Wiper ELITE

Małkowski – Martech S.A., Kórnik

WIPER Sp. z o.o., Mikołów

Kominek wentylacyjny VIRTUM® ø 160

System Ściany TERMOton DIAMENT

mdm nt Sp. z o.o., Bielsko Biała

Zakład Ceramiki Budowlanej OWCZARY R.E.R. STĘPIEŃ Sp.j., Owczary

Panel dachowy „REGLE” PRUSZYŃSKI Sp. z o.o., Warszawa

Kompozyt drewniany STEICO ULTRALAM/ STEICO LVL STEICO CEE Sp. z o.o., Czarnków

Sika Unitherm Platinium Sika Deutschland GmbH Industrial Coatings Zgłaszający: SIKA POLAND Sp. z o.o., Warszawa

Zakład Ceramiki Budowlanej OWCZARY R.E.R. STĘPIEŃ Sp.j., Owczary

Targi Maszyn i Komponentów do Produkcji Okien, Drzwi, Bram i Fasad WINDOOR TECH 2015 Okno PASSIV LINE PLUS Firma ADAMS H. Pędzich, Mrągowo

System profili energeto®8000 ALUPLAST Sp. z o.o., Poznań

SL4 FF robot do kształtowego łączenia profili PVC GRAF SYNERGY S.R.L, Włochy

Okno inteligentne CAPITAL SMART STOLBUD WŁOSZCZOWA S.A., Włoszczowa

Aluminiowy System Rynnowy „NIAGARA TYTANIUM” SYSTEM PRUSZYŃSKI Sp. z o.o., Drzewica

Hybrydowy wywietrznik zintegrowany MONSUN UNIWERSAL Sp. z o.o., Katowice

Zgłaszający: FIMTEC –POLSKA Sp. z o.o., Wysogotowo

Centrum obróbcze profili SBZ 151 elumatec Ag, Niemcy Zgłaszający: elumatec Polska Sp. z o.o., Września

3 osiowe centrum obróbcze Phantomatic M3 EMMEGI GROUP , Włochy

Dystrybutor w Polsce R & D TECH Sp. z o.o., Zielona Góra Zgłaszający : R & D TECH Sp. z o.o., Zielona Góra

luty 2015

Zgłaszający: Planco s.c. Rzeszów

45

FALQUON GmbH, Niemcy

Pustak Ceramiczny TERMOton P+W DIAMENT

Builder

Panele podłogowe na wysoki połysk utwardzane aluminiową wstawką zamiast fugi

BUDOWNICTWO luty 2015

46 Builder

Ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny BUILDERA

program rewitalizacji polskich miast Głównym celem Programu jest wypełnienie luki merytorycznej dotyczącej zagadnień rewitalizacji obszarów miejskich i budynków, w tym wzniesionych w systemach wielkopłytowych. Informowanie i edukowanie uczestników procesów inwestycyjnych, realizowanych w miastach, o źródłach finansowania modernizacji i rewitalizacji, problemach technicznych i możliwościach ich rozwiązania. programprogramu jest Ważnym elementem promocjarewitalizacji nowoczesnych materiałów polskich budowlanych i technologii oraz miast rozwiązań konstrukcyjnych, architektonicznych i urbanistycznych służących kompleksowej rewitalizacji i poprawie efektywności energetycznej rewitalizowanych budynków.

Do współpracy zapraszamy firmy budowlane, wykonawcze i producenckie, wpisujące się w ideę przedsięwzięcia zarówno pod względem misji i wizji, jak i z uwagi na posiadaną ofertę produktową lub usługową.

builder@pwbmedia.pl partner programu

patronat programu

RegIONy

O fINaNsOWaNIU Marcin szmyt

Dyrektor Wydziału Zarządzania strategicznego Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

Nowy Regionalny Program Operacyjny oferuje największe w historii Pomorza Zachodniego pieniądze przeznaczone do dystrybucji bezpośrednio na poziomie regionalnym.

K

wota 1,6 mld euro pozwoli kontynuować politykę tworzenia dogodnych warunków do rozwoju gospodarczego oraz podnoszenia poziomu życia mieszkańców województwa zachodniopomorskiego. Dokument oparty jest na filarach: gospodarczym, infrastrukturalnym i społecznym. Ważne będą również projekty rewitalizacyjne oraz zwiększające efektywność energetyczną budynków w sektorze mieszkaniowym i użyteczności publicznej. Na Pomorzu Zachodnim na ten cel na przeznaczono 80 mln euro.

Rewitalizacja, czyli odnawiamy kompleksowo

W nowej perspektywie na dofinansowanie będą mogły liczyć projekty rewitalizujące tereny popegeerowskie, poprzemysłowe, dawne jednostki wojskowe oraz zaniedbane dzielnice miejskie. Środki z tej puli skierowane są do beneficjentów, którzy wyjdą poza realizację standardowych działań inwestycyjnych, takich jak odnowa elewacji czy zagospodarowanie przestrzeni wokół starych kamienic. Premiowane będą działania obejmujące jednocześnie rewitalizację społeczną, fizyczną i gospodarczą. Ważne jest, żeby po zakończeniu prac inwestycyjnych w nowych „starych” miejscach podejmowane były działania służące realizacji celów społecznych, gospodarczych, edukacyjnych, kulturalnych lub rekreacyjnych. Na takie inwestycje mogą liczyć przede wszystkim mieszkańcy tzw. specjalnej strefy włączenia (SSW).

Przede wszystkim aktywizacja

SSW objęto obszary o niższym poziomie rozwoju, niekorzystnych uwarunkowaniach pod względem dostępności komunikacyjnej czy istniejącej infrastruktury publicznej. W dużym stopniu z takimi problemami boryka się centralna i wschodnia część województwa zachodniopomorskiego. Osłabiona baza ekonomiczna tych terenów to istotny spadek po poprzednim systemie. Zaplanowane projekty rewitalizacyjne mają zmniejszyć problem bezrobocia i wykluczenia społecznego (aktywizacja społeczna), a także wpłynąć na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej strefy. W zakresie projektów dotyczących mieszkalnictwa możliwa będzie realizacja działań związanych z renowacją części wspólnych budynków wielorodzinnych.

Dla kogo środki?

Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Więcej informacji o programie na

www.ebuilder.pl

Część 4

Zadania rewitalizacyjne na Pomorzu Zachodnim finansowane będą z priorytetu inwestycyjnego 9b „Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich”. Województwo zachodniopomorskie przeznaczyło na ten cel 40 mln euro. O dofinansowanie z tej puli mogą starać się jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, jednostki sektora finansów publicznych, kościoły i związki wyznaniowe, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, instytucje kultury, osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, TBS-y oraz rolnicy. Działania podejmowane w ramach priorytetu inwestycyjnego 9b muszą być komplementarne względem działań realizowanych przy współudziale Europejskiego Funduszu Społecznego na rzecz rewitalizacji społecznej.

reklama

Termomodernizacja szansÄ… na remont

Nowa perspektywa przynosi Pomorzu Zachodniemu nowe rozwiązania równieş w zakresie poprawy efektywności energetycznej, która w poprzednim okresie programowania nie stanowiła tak wyraźnego kierunku wsparcia. W latach 2014-2020 z Regionalnego Programu Operacyjnego

*EDYNE NA RYNKU MOCOWANIE MECHANICZNE DO WZMACNIANIA

%*/4 733 0LUS

a7)%,+)%* 0€949q

W nowej perspektywie na dofinansowanie będą mogły liczyć projekty rewitalizujące tereny popegeerowskie, poprzemysłowe, dawne jednostki wojskowe oraz zaniedbane dzielnice miejskie. na modernizację energetyczną budynków będzie moşna pozyskać 40 576 416 euro (z czego 20 576 416 euro przeznaczono na kwestie mieszkaniowe). Realizowane inwestycje mają zmniejszyć zuşycie energii w domach, biurach, sklepach oraz w budynkach uşyteczności publicznej. Środki na ten cel dostępne będą w ramach priorytetu inwestycyjnego 4c „Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym�. Beneficjenci po wcześniejszym przeprowadzeniu audytu energetycznego będą mogli starać się o bezzwrotną pomoc finansową.

0LANUJESZ OCIEPLENIE BUDYNKU

BY MIEĂƒ PIÇKN– I ENERGOOSZCZÇDN– ELEWACJÇ .IE WIESZ CZY STAN TECHNICZNY a7IELKIEJ 0Â?YTYq NA TO POZWALA

SkÄ…d ta zmiana?

Pracami termomodernizacyjnymi zostaną objęte wielorodzinne budynki mieszkalne – czynszowe, komunalne oraz uşyteczności publicznej. Warto podkreślić, şe środki z priorytetu 4c są duşą szansą dla mieszkańców budynków komunalnych. Obiekty te charakteryzują się wysoką – prawie 70% – luką remontową.

Działania prowadzone w ramach przyznawanych dotacji nie będą się ograniczały tylko do ocieplania budynków. Modernizacja obejmować będzie m.in. wymianę zewnętrznych okien i drzwi, oświetlenia, przebudowę systemów grzewczych, modernizację systemów wentylacji i klimatyzacji, instalację Odnawialnych Śródeł Energii. Dofinansowanie otrzymają takşe projekty polegające na wymianie źródeł ciepła opartych na paliwach konwencjonalnych na źródła ciepła wytwarzane z energii z odnawialnych źródeł.

Kto moşe starać się o dotacje?

Z priorytetu 4c finansowane będą projekty złoşone przez przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, jednostki naukowe, parki krajobrazowe, Lasy Państwowe, kościoły, instytucje kultury, kościoły, jednostki sektora finansów publicznych, JST. Dofinansowanie trafi do uzasadnionych ekonomicznie i społecznie zadań.

WaĹźne daty

Negocjacje Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014-2020 zostały zakończone 5 grudnia 2014 r. Zatwierdzenie Programu – w drodze wydania przez Komisję Europejską formalnej decyzji – nastąpi do końca marca 2015 r. Naleşy spodziewać się, şe pierwsze nabory w ramach RPO zostaną uruchomione w II kwartale 2015 roku. Dodatkowe informacje na temat RPO Województwa Zachodniopomorskiego znajdują się na stronie internetowej: www. perspektywa2020.wzp.pl.

47

a!BY OCIEPLIĂƒ BUDYNEK Z a7IELKIEJ PÂ?YTYq

NALEÂœY PRZED OCIEPLENIEM yCIAN ODPOWIEDNIO JE WZMOCNIĂƒ 0ROPONUJEMY 0AĂŽSTWU SYSTEM OPARTY NA NIERDZEWNYCH KOTWACH %*/4 733 0LUS /FERUJEMY DORADZTWO TECHNICZNE

WSPARCIE PROJEKTOWE SZKOLENIA DLA WYKONAWCĂ?W ORAZ WYPOÂœYCZENIE SPRZÇTU q

Builder

KtĂłre budynki otrzymajÄ… wsparcie?

luty 2015

Efektywność energetyczna ma zasadnicze znaczenie dla unijnej polityki, dąşącej do zmniejszenia zuşycia energii oraz emisji gazów cieplarnianych. Podobnie jak w przypadku projektów rewitalizacyjnych, beneficjenci będą musieli wykazać się kompleksowością zaproponowanych działań, pokazać tzw. głęboką termomodernizację budynku. Oznacza to, şe preferowane będą inwestycje zwiększające efektywność energetyczną powyşej 60%. Do wsparcia nie będą kwalifikowane te ponişej 25%.

:ESPĂ?Â? %*/4 0OLSKA

3YSTEM WZMACNIANIA a7)%,+)%* 0€949q PRZY UÂœYCIU KOTWY 733 0LUS GWARANTUJE BEZPIECZEĂŽSTWO â?’ PRZENOSZENIE OBCI–œEĂŽ yCIANY NATYCHMIAST PO ZAMOCOWANIU â?’ NIEZMIENNOyĂƒ PARAMETRĂ?W PRZEZ LAT UÂœYTKOWANIA â?’ PEWNE WZMOCNIENIE PÂ?YT ZARYSOWANYCH I SPÇKANYCH â?’ WYSOKOGATUNKOWA STAL NIERDZEWNA !

OPTYMALIZACJÇ KOSZTĂ?W â?’ NISKI KOSZT CAÂ?KOWITY NA M OCIEPLANEJ ELEWACJI â?’ SZYBKI MONTAÂœ BEZ UÂœYCIA CHEMII â?’ DÂ?UGOLETNIA ÂœYWOTNOyĂƒ SYSTEMU â?’ SZKOLENIE DLA WYKONAWCĂ?W Z ZAKRESU MONTAÂœU

WYPOÂœYCZANIE NARZÇDZI MONTAÂœOWYCH

DOBĂ?R ILOyCI PRODUKTĂ?W DO PROJEKTU

â– %*/4 0OLSKA 3P Z O O 3P K r UL *EÂœOWSKA r #IASNA TEL r FAX r WWW EJOT PL r EJOT EJOT PL

BUDOWNICTWO

Parkingi elementem rewitalizacji

program rewitalizacji polskich miast

dr hab. inż. arch. Klaudiusz Fross

Builder

48

luty 2015

Wydział Architektury Politechniki Śląskiej, Euro Projekt Dr Fross

Jest wiele istotnych zagadnień urbanistyczno-architektonicznych dotyczących rewitalizacji osiedli z wielkiej płyty. Jednym z ważniejszych problemów, które powinna obejmować rewitalizacja, są parkingi.

T

ermomodernizacje bloków są podstawowym i powszechnie realizowanym działaniem rewitalizacyjnym. Warto jednak zwrócić uwagę, że jest jeszcze wiele innych ważnych aspektów do rozwiązania, jak np. problemy parkingowe, zieleń urządzona, strefy rekreacyjne, dostosowanie do obowiązujących przepisów budowlanych, możliwości rozbudowy czy ekonomika eksploatacji, w tym zastosowanie energooszczędnych źródeł energii i wiele innych.

Potrzeby parkingowe

Są chyba jedną z najistotniejszych potrzeb mieszkańców oraz problemem do rozwiązania w zakresie osiedla. Mają one znaczący wpływ na jakość funkcjonalną i organizacyjną związaną z wygodą zamieszkania na osiedlu. Stale rosnąca liczba samochodów oraz często skostniały układ dróg osiedlowych i parkingów powodują, że nie da się rozwiązać tego problemu bez kompleksowego podejścia do planu urbanistycznego osiedla. W momencie oddawania bloku do użytkowania wiele lat temu na parkingu stały 2-3 samochody, tymczasem obecnie na każde mieszkanie powinno przypadać min. jedno miejsce parkingowe. Codzienna „walka” o miejsce dla samochodu staje się coraz bardziej męcząca i irytująca, nie wspominając już o gościach odwiedzających mieszkańców, dla których znalezienie miejsca może graniczyć z cudem. Czy można coś zrobić z takim stanem rzeczy? Pojawiają się także poglądy, że samochody są złem i najlepiej je usunąć z osiedli czy miast, a mieszkańców przesadzić na komunikację publiczną i rowery. Wydaje się, że zamiast wygłaszać tak radykalne opinie, należy po prostu zapewnić wystarczającą liczbę miejsc parkingowych, co powinno być zasadniczym obowiązkiem

władz miasta, gminy czy zarządców osiedli. Oczywistym jest przecież, że każdy chce dojechać samochodem jak najbliżej miejsca pracy, usług czy zamieszkania.

Jak rozwiązać problem?

Rozwiązaniem jest przeprowadzenie aktualnej i szczegółowej analizy zagospodarowania terenu osiedla, wyznaczenie potencjalnych rezerw terenu na ewentualne parkingi, wykonanie bilansu terenu oraz porównanie z zapisem w planie zagospodarowania przestrzennego w zakresie powierzchni zabudowy, nawierzchni utwardzonych czy terenów zielonych (biologicznie czynnych). Jeżeli plan przestrzenny dopuszcza zwiększenie nawierzchni utwardzonych, a rezerwy terenu na to pozwalają, można przystąpić do wyznaczenia dodatkowych parkingów i rozwiązania problemu parkowania. Oczywiście nie da się nie zauważyć, że zwiększenie liczby parkingów odbędzie się kosztem tzw. terenów zielonych. Może warto przy tej okazji podejść do zagadnienia kompleksowo i poprawić także zagospodarowanie obszarów zieleni pod kątem wzrostu jakości przy zmniejszeniu powierzchni. Lepiej zagospodarowana zieleń osiedlowa z przemyślanymi, atrakcyjnymi strefami wypoczynku, ciekawymi okazami zieleni i elementami małej architektury może być bardziej użyteczna niż duża, niezagospodarowana przestrzeń. Przy takim działaniu zauważalny będzie wzrost jakości w zakresie zarówno komunikacji na osiedlu, jak i terenów rekreacyjnych. Nie będzie odczuwalna strata części terenów zielonych. Tutaj ważne jest wsłuchanie się w rzeczywiste potrzeby poszczególnych grup użytkowników osiedla w zakresie codziennej rekreacji. Oczywiście, jak już wielokrotnie wspomina-

Fot. 6. Oczekiwana jest nie ilość, lecz wysoka jakość przestrzeni rekreacyjnej.

Fot. 3. Powszechne na osiedlach parkowanie na zieleńcach spowodowane brakiem miejsc.

Fot. 7. Niska jakość terenów rekreacyjno-zabawowych oraz niewystarczająca liczba parkingów.

Fot. 4. Parkowanie na chodnikach.

Fot. 8. Nieliczne garaże przyosiedlowe – luksus czy kłopot?

luty 2015

Fot. 2. Każdy parkuje gdzie się da, na parkingu, chodniku, zieleńcu…

49

Fot. 5. Nowe parkingi zorganizowane na zazielenionych płytach betonowych ażurowych wtapiają się w tereny zielone.

Zdjęcia: K. Fross, 2014

Builder

Fot. 1. Przykładowe osiedle z widocznymi rezerwami terenu w zakresie zieleni nieurządzonej, na ewentualne nowe parkingi.

BUDOWNICTWO

no w poprzednich artykułach dotyczących rewitalizacji, najskuteczniejszą metodą poznania rzeczywistych potrzeb mieszkańców są badania jakościowe jako element zbudowania nowego programu funkcjonalnoprzestrzennego osiedla. Dlatego wszelkie decyzje inwestycyjne rewitalizacji warto rozpocząć od przeprowadzenia profesjonalnych badań jakościowych z analizą potencjału nieruchomości. Takie podejście może dać wymierne korzyści oraz uzasadnić prawidłowość podejmowanych decyzji. Zaleca się także wykonanie badań potencjału nieruchomości z wielo-

Zapewnienie wystarczającej liczby miejsc parkingowych powinno być zasadniczym obowiązkiem władz miasta, gminy czy zarządców osiedli. wariantowymi propozycjami koncepcji i zestawieniami kosztowymi. Takie analizy dają inwestorom (użytkownikom) cenne informacje na temat wielu wariantów działań inwestycyjnych, wskazują potencjał działki i budynku oraz możliwości remontu czy rozbudowy obiektu1. Wskazanym rozwiązaniem jest także wyznaczenie kopert zakazu postoju bezpośrednio przy wejściu do budynku w celu zapewnienia rezerwy miejsca na podjazd samochodów specjalnych (karetka pogotowia, osoba niepełnosprawna, taxi, kurier, dostawca, przeprowadzka, itp.). Problem pojawia się dopiero, gdy osiedle nie dysponuje rezerwą terenu i nie jest możliwe zwiększenie liczby miejsc parkingowych. W takim wypadku rozwiązania można poszukiwać już tylko poza osiedlem, np. w organizacji ogrodzonego strzeżonego i płatnego parkingu (w ostatnich latach przy osiedlach powstało wiele takich parkingów). Wynika to z dwóch głównych przyczyn: potrzeby bezpiecznego przechowywania samochodu oraz z braku miejsca na parkingach osiedlowych. Właściwe, lecz bardziej kosz-

REKLAMA

towne inwestycyjnie, jest rozwiązanie wielopoziomowe, pozwalające na wyznaczonym terenie zorganizować zarówno parking, jak i miejsce rekreacji. Takim rozwiązaniem jest budowa zadaszonego płytą żelbetową parkingu (na poziomie terenu, zagłębionego w całości lub w połowie) oraz przeniesienie funkcji pierwotnej (plac zabaw, skwer z zielenią, boisko itp.) na dach parkingu. Nie należy od razu zamykać się przed takimi rozwiązaniami, traktując je jako „futurystyczne” – zawsze warto opracować koncepcję takich działań i dokładnie policzyć koszty inwestycji.

Dopiero na tej podstawie można podjąć słuszną decyzję o budowie lub zaniechaniu pomysłu. Jest oczywiście wiele innych rozwiązań technicznych o wiele droższych i bardziej skomplikowanych, jak np. parking wielopoziomowy czy parking automatyczny rozwiązany na małej powierzchni, np. dostawiony do ściany szczytowej budynku. Może na takie rozwiązania nadejdzie czas lub życie po prostu samo je wymusi. Lepiej byłoby je jednak przewidywać i wcześniej organizować.

■ [1] Autor wraz z zespołem pracowników Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach od wielu lat prowadzi badania przedprojektowe z analizami potencjału nieruchomości wg metod własnych. W toku 15-letnich badań jakościowych budynków o różnych funkcjach wypracowano własne, szybkie, proste i skuteczne w zastosowaniu metody oceny opisane w książce K. Fross: „Badania jakościowe w projektowaniu architektonicznym na wybranych przykładach”, wydanie II – Wydawnictwo Euro Projekt, 2014 – pdf, www.fross.pl.

O autorze: dr hab. inż. arch. Klaudiusz Fross – wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej, uhonorowany statuetką i tytułem autorytetu budownictwa i gospodarki śląskiej podczas uroczystej gali w Operze Śląskiej w Bytomiu w listopadzie br. Nagrodę przyznała Kapituła Śląskiej Izby Budownictwa.

® DACHFIX

Systemy odwodnień na tarasy i dachy zielone W oda opadowa powinna być szybko i skutecznie usuwana z dachów płaskich i tarasów. Należy zapobiegać szkodliwemu działaniu wody na elementy budynków, zwłaszcza w strefach drzwi i okien. Należy przy tym przestrzegać wytycznych dotyczących dachów płaskich i odpowiednich norm.

Firma HAURATON proponuje szeroki zakres systemów do odprowadzania wód opadowych z dachów, tarasów i powierzchni płaskich. Wśród nich są systemy DACHFIX®, przeznaczone zwłaszcza do tarasów i dachów zielonych.

Rozwiązanie

Builder

51

luty 2015

Systemy DACHFIX® stanowią skuteczną ochronę fasad. Zbierają wodę napływającą zarówno z góry, jak i boków korytka. Ściany, drzwi i elementy okien chronione są dzięki temu przed spiętrzoną wodą.

Korytka DACHFIX® to system korytek otwartych – korpusy o stabilnej konstrukcji ramowej lub perforowane korytka, które mają możliwość odpływu z każdej strony. Dzięki opcji regulacji wysokości korytka DACHFIX® z łatwością można dopasować do poziomu różnych nawierzchni. Korytka są łatwe w montażu i można je przycinać, aby dopasować długość do wymogów projektu.

HAURATON oferuje również warianty wykonania korytek z alternatywnych materiałów oraz o konstrukcjach specjalnych.

Możliwości

Firma HAURATON proponuje szeroki zakres systemów do odprowadzania wód opadowych z dachów, tarasów i powierzchni płaskich. Zróżnicowanie systemów pozwala na dobór odpowiednich korytek w zależności od wymagań projektu. Korytka DACHIX® nie tylko są funkcjonalne, lecz także, jako detal, stanowią subtelne wykończenie.

Asortyment

DACHFIX®RESIST

DACHFIX®STEEL

NOWOŚĆ – DACHFIX®RESIST

Korytka w całości wykonane z tworzywa.

• System nie ulega korozji.

• Odporny na działanie warunków atmosferycznych.

• Odporny na mróz, sól odladzającą i podmakanie.

n

PROMOCJA

Zdjęcia: archiwum Hauraton

• Korytka ze stali ocynkowanej, stali nierdzewnej lub tworzywa PE. • Szeroki wybór wzornictwa rusztów: prętowe, kratowe o różnej wielkości oczek, szczelinowe oraz pokrywy perforowane.

DACHFIX®STANDRAD

BUDOWNICTWO

przeprowadzeniu kontroli termowizyjnej oraz demontaĪu kratki wentylac celowe zatkanie jednego przewodu przez lokatorów badanego miesz doszáo do poraĪenia mykologicznego przegród budowlanych.

Gorące dachy, ciepłe ściany

Literatura: [1] Archiwum firmy STEKRA www.stekra.pl [2] Archiwum Laboratorium Budownictwa EnergooszczĊdnego www.lbe.o [3] Steidl T., Diagnostyka termowizyjna w budownictwie. Materiaáy opracowanie autorskie. Politechnika ĝląska.

[4] Krause P., Steidl T., Balkony i loggie a straty ciepáa przez Ğciany ze 2005, X Polska Konferencja Naukowo-techniczna Fizyka Budowli w teorii [5] Psi-Therm 2D, 3D. Materiaáy Visionworld GmbH. [6] PN-EN 13187 WáaĞciwoĞci cieplne budynków – JakoĞciowa detekcja obudowie budynku – metoda podczerwieni.

dr inż. Paweł Krause

Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska

P

omiary termowizyjne wspomagają przeprowadzenie oceny stanu ochrony cieplnej budynków. Po wykonaniu kilkunastu tysięcy termogramów budynków o zróżnicowanych standardach energetycznych należy stwierdzić, że w wielu przypadkach występują wady w zakresie termoizolacji przegród zewnętrznych. Nieprawidłowości związane z zagadnieniami stanu ochrony cieplnej budynków mogą mieć zróżnicowane pochodzenie.

Rys. 1. Liniowy mostek styku poáaci dachowych dachu mansard Rys. 1. Liniowy mostek cieplnycieplny na stykuna połaci dachowych dachu mansardowego [1]

Błędy projektowe

Realizacja obiektu budowlanego poprzedzona jest szeregiem działań wstępnych, na etapie planowania inwestycji budowlanej. Jednym z nich jest przygotowanie dokumentacji projektowej.

Błędy mające swoje podłoże w nieprawidłowo wykonanych projektach budowlanych lub wykonawczych dotyczą, w większości przypadków, zarówno części opisowych (opisy techniczne), jak i obliczeniowych oraz rysunkowych. Mogą być one związane z niewystarczającymi opisami technicznymi, niewykonanymi lub błędnymi obliczeniami cieplno-wilgotnościowymi oraz błędami rysunkowymi. Wadą projektową jest także brak opracowania koniecznych detali projektowych. Błędy rysunkowe, w zakresie ochrony cieplno-wilgotnościowej, mogą wystąpić przede wszystkim na rzutach, przekrojach oraz detalach projektowych. W wielu przypadkach dotyczą one niewłaściwego rozwiązania zabezpieczeń cieplnych mostków termicznych oraz poprawnego wydzielenia termicznego stref ogrzewanych od stref nieogrzewanych lub od środowiska zewnętrznego.

Rys. 2. Mostki termiczne na styku połączenia dachu skośnego i ściany szczytowej budynku jednorodzinnego [1]

Zaniedbania wykonawcze

Przyczynami nieprawidłowości, w zakresie ochrony cieplno-wilgotnościowej budynków, powstałymi na etapie wykonawstwa mogą być zróżnicowane błędy realizacyjne. Mogą one wynikać np. z zastosowania niewłaściwych materiałów budowlanych lub wadliwego ich zabudowania. Częstym błędem jest także niedochowanie reżimów technologicznych zalecanych przez producentów materiałów i systemów budowlanych.

Termowizje dachów

Przy wykonywaniu ocieplenia dachów skośnych najczęściej stosuje się wełnę mineralną. Jest ona układana w zróżnicowany sposób.

Rys. 3. Budynek wielkopłytowy lokalnie bez warstwy izolacji termicznej między prefabrykatami ściennymi [1]

Rysunki archiwum autora

Builder

52

luty 2015

W niniejszym artykule przedstawione zostały przykłady badań termowizyjnych wybranych przegród budowlanych oraz dyskusja o uzyskanych wynikach pomiarów.

SP02

20

SP04

SP01

Termoizolację można wykonać jednowarstwowo (pomiędzy krokwiami) lub w dwóch albo trzech warstwach (wełna układana dodatkowo pod krokwiami np. pomiędzy dodatkowymi łatami drewnianymi). Istnieją także rozwiązania ociepleń nakrokwiowych, w naszym kraju wykorzystywane sporadycznie. Na rys. 1 przedstawiono termogram budynku o charakterze zabytkowym, w którym wykonano ocieplenie dachu.

Ocieplenie zostało wykonane jednowarstwowo pomiędzy krokwiami, bez wykonania dodatkowych warstw termoizolacyjnych minimalizujących wpływ mostków cieplnych konstrukcji dachu. Nad lukarnami widoczny jest liniowy mostek cieplny o znacznym natężeniu. Związany jest z brakiem wykonania dodatkowego ocieplenia konstrukcji dachu (w obrębie płatwi).

W przypadku wykonywania dwuspadowych dachów stromych o konstrukcji drewnianej jednym z kłopotliwych miejsc w zakresie ochrony cieplnej jest połączenie połaci dachu ze ścianą szczytową. Na rysunku 2 widoczny jest liniowy mostek termiczny na styku połaci dachowej i ściany szczytowej. Dodatkowo widoczny jest obrys płyt wełny mineralnej. Obniżenie temperatury na wewnętrznej powierzchni przegrody w omawianych fragmentach budynku jest związane z lokalnym liniowym mostkiem termicznym oraz brakiem zapewnienia całkowitej szczelności na niekontrolowaną infiltrację powietrza.

SP01

22,9°C

SP02

20,1°C

22

SP03

20,9°C

21

SP04

20,2°C

23,0°C 23 AR02

SP02

SP01

21

AR01

SP04

SP03

AR01

19 18

17,5°C

20 19 18

SP03

17,5°C

Rys. 4. Rozkład temperatury w narożu ściennym 3D. Brak defektów cieplnych [1]

Badanie ścian

W przypadku budynków wielkopłytowych prefabrykowane przegrody ścienne składają się z płyty konstrukcyjnej (np. żelbetowe płyty grubości 15 cm), materiału termoizolacyjnego, którym najczęściej jest wełna mineralna o grubości nieprzekraczającej 6 cm, szczeliny powietrznej oraz prefabrykowanej warstwy fakturowej. Podejmując działania termomodernizacyjne należy ocenić stan ochrony cieplnej budynków wielkopłytowych. W dotychczasowej praktyce zawodowej autora wielokrotnie zdiagnozowano lokal-

Rys. 5. Anomalie termiczne fragmentu przemurowywanej ściany zewnętrznej o zróżnicowanej przewodności cieplnej [2] REKLAMA

SP04

20,2

BUDOWNICTWO

5,0°C AR01

4 2 AR02

-2 5,0°C

-4

AR01

4 LI01

2

4 AR02 Rys. 11. Rozkáad temperatury Ğciany zaburzony oddziaáywaniem pr sáonecznego [1] 2 0 AR02

AR03 AR01

14,5°C

0 -2

12

AR01

SP04 SP01

luty 2015

LI01

-5,0°C

LI01

Rys. 11. Rozkáad temperatury Ğciany zaburzony oddziaáywaniem AR02* promieniowania

Rys. 11. Rozkáad temperatury Ğciany zaburzony oddziaáywaniem promieni sáonecznego [1] temperatury Rys. 11. Rozkład ściany zaburzony oddziaływaniem 2 14,5°C AR01*

10

AR02

SP02

promieniowania słonecznego [1] sáonecznego [1] 14

8

AR03

SP03

0

5,0°C

54

-2

6,0°C

SP04 SP01

°C

SP03

12

6

AR01*

6,0°C

10

6

Max ...

11,3°C

AR01*

Max ...

11,3°C

Rys. 8. Temperatura wzdłuż linii LI01 z rys. nr 7.

4

2 0 -2

-5,0°C

Rys. 12. Nieszczelności na styku połączenia prostopadłych przegród 2 ściennych [1] 0

-5, -2 -4 -5,0°C

kratka wentylacyjna niesprawna

Rys. 9. Mostek termiczny w obrębie zawilgoconych ścian zewnętrznych [1]

5,0

-4

5,0°C AR02*

Min 7,3°C

4

li01

li01

Line li01

AR02*

10 AR02* Rys. 11. Rozkáad temperatury Ğciany zaburzony oddziaáywaniem promieniowania AR01* sáonecznego [1] IR01 8 IR01

10

Min 7,3°C

-4

-5,0°C

LI01

Rys. 7. Termogram zawilgoconej ściany zewnętrznej [1] LI01

Line li01

-5,0°C

4

AR01

°C

-4

-4

5,0°C

LI01

-2

AR03

14

SP02

-5,0°C

5,0°C

AR01

Rys. 6. Anomalie termiczne fragmentu jednowarstwowej ściany ceramicznej [1]

Builder

0

Rys. 10. Termogram budynku wielkopłytowego – oddziaływanie promieniowania słonecznego [1] AR03

Rys. 13. Niesprawny przewód wentylacji grawitacyjnej [1]

ny brak izolacji termicznej na fragmentach ścian zewnętrznych budynków.

Jeden z przykładów przedstawiono na rys. 3.

Mostki termiczne występują w każdym budynku. Nie zawsze stanowią jednak defekty termiczne, świadczące o występowaniu nieprawidłowości w zakresie stanu ochrony cieplnej budynku. Na rys. 4 przedstawiono termogram naroża ściennego budynku wielorodzinnego [Uścian= 0,20 W/(m2K)].

Temperatura w pomieszczeniu wynosiła 22°C. Temperatura w narożu jest niższa od temperatury powietrza o około 2K. Temperatura w punkcie SP01 wyższa od 22°C wynika ze stratyfikacji termicznej w analizowanym pomieszczeniu.

Pomiary termowizyjne umożliwiają określenie zasięgu anomalii termicznych. Mogą one wynikać z zastosowania materiałów o zróżnicowanych współczynnikach przewodzenia ciepła. Na rys. 5 przedstawiono termogram fragmentu ściany zewnętrznej po przemurowaniu materiałem o innym współczynniku przewodzenia ciepła. Na rys. 6 pokazano defekty cieplne jednowarstwowej ściany wykonanej z ceramiki poryzowanej.

Rozpoznanie zawilgocenia

Zawilgocenie materiałów budowlanych, w większości przypadków prowadzi do pogorszenia izolacyjności termicznej przegrody. Diagnostyka termowizyjna umożliwia nie tylko zlokalizowanie typowych mostków cieplnych, lecz także rozpoznanie zawilgoconych fragmentów budynków. Na rys. 7 pokazano rozkład temperatury zawilgoconego naroża ściany zewnętrznej. Temperaturę wzdłuż linii LI01 pokazano na rys. 8.

Nieprawidłowe warunki prowadzenia pomiarów

Warunki prowadzenia pomiarów termowizyjnych determinują jakość i rzetelność uzyskiwanych wyników. Optymalnym jest, by badania były

prowadzone w porze nocnej. Eliminuje się wtedy wpływ niepożądanych efektów cieplnych związanych np. z oddziaływaniem promieniowania słonecznego na mierzone fragmenty budynków, uniemożliwiając przeprowadzenie jednoznacznej oceny stanu ochrony cieplnej badanej przegrody.

Przykładowe termogramy ścian budynków z lokalnym oddziaływaniem promieniowania słonecznego, przedstawiono na rys. 10 i 11.

Nieszczelności powietrzne

W przypadku ścian zewnętrznych z pustką powietrzną istotnym problemem jest zapewnienie odpowiedniej szczelności na niekontrolowaną infiltrację powietrza. Dotyczy to zarówno budynków mieszkalnych, jak i użyteczności publicznej. Na rys. 12 pokazano termogram przedstawiający lokalne nieszczelności pomiędzy ścianą z wentylowaną szczeliną powietrzną a fasadą szklaną. Brak zapewnienia szczelności powietrznej powodował zwiększenie zużycia ciepła przylegających pomieszczeń o ok. 30% w stosunku do pomieszczeń, w których nie stwierdzono występowania analogicznych nieprawidłowości.

Na rys. 13 widoczny jest jeden niesprawny przewód w obrębie kratek wentylacyjnych. Po przeprowadzeniu kontroli termowizyjnej oraz demontażu kratki wentylacyjnej stwierdzono celowe zatkanie przewodu przez lokatorów badanego mieszkania, w którym doszło do porażenia mykologicznego przegród budowlanych.

Literatura:

[1] Archiwum firmy STEKRA www.stekra.pl [2] Archiwum Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego www.lbe.org.pl [3] Steidl T., Diagnostyka termowizyjna w budownictwie. Materiały dydaktyczne – opracowanie autorskie. Politechnika Śląska.

[4] PN-EN 13187 Właściwości cieplne budynków – Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku – metoda podczerwieni.

REKLAMA

forum ekspertów Buildera

BUDOWNICTWO luty 2015

56 Builder

Dlaczego budowle przeciekają?

Ruszamy na łamach „Buildera” z nową rubryką FORUM EKSPERTÓW BUILDERA, w ramach której podejmowane będą różne problemy techniczne.

Do podzielenia się wiedzą zapraszamy najlepszych w danej dziedzinie specjalistów z jednostek naukowych, organizacji branżowych oraz firm.

W pierwszym odcinku do ekspertów skierowaliśmy tytułowe pytanie, starając się jednocześnie dowiedzieć, jak projektować i wykonywać budowle, zwłaszcza podziemne, i jakie materiały i technologie stosować, aby późniejsza eksploatacja obiektów przebiegała bez zarzutu.

Robert Krawczyk

Prezes Zarządu Stowarzyszenia Wykonawców Hydroizolacji i Renowacji w Budownictwie Współczesne budynki realizuje się głównie w nowoczesnych technologiach tzw. betonów wodoszczelnych. Nie wymagają one dodatkowych powłok uszczelniających, a jednak problematyka przecieków występuje tu stosunkowo często.

Przecieki pojawiają się w miejscach newralgicznych – na połączeniach ścian fundamentowych z płytami fundamentowymi i w miejscach tzw. korków po ściągach szalunkowych. Te miejsca wymagają zaprojektowania i wykonania specjalnych technologii uszczelniających już

na etapie wykonawstwa. Układane sznury iniekcyjne lub wałki bentonitowe wymagają znajomości zasad ich montażu. Dodatkowo dochodzą spękania powstające w procesie skurczu betonu, które później uszczelnia się iniekcyjnie. W standardowych rozwiązaniach nowego budownictwa najczęściej szwankuje izolacja powłokowa, źle wykonana lub nieprawidłowo dobrana do stopnia obciążenia wodą. Brak bieżącego nadzoru służb technicznych, brak kontroli grubości i ciągłości wykonanych powłok, dopuszczenia realizacji w nieodpowiednich warunkach atmosferycznych oraz brak szczegółowych rozwiązań projektowych dotyczących szczegółów w newralgicznych miejscach to częste

Brak rozwiązań systemowych oraz „odchudzanie” stosowanych rozwiązań skutkują pojawianiem się problemów.

grzechy na budowie. W budynkach istniejących, szczególnie wiekowych, izolacje podlegają zanikaniu. Z powodu poszukiwania najtańszych rozwiązań inwestorzy rezygnują z projektów specjalistycznych na rzecz przyjęcia technologii proponowanych przez tanich wykonawców, obiecujących długotrwałe działanie zabiegów hydroizolacyjnych. Brak rozwiązań systemowych oraz „odchudzanie” stosowanych rozwiązań skutkują pojawianiem się problemów. W końcu brak profesjonalnej diagnostyki problemów, wskazującej na ich rzeczywiste przyczyny, skutkuje koniecznością wykonywania robót kolejny raz, co przekłada się na opinię, że budowle podziemne przeciekają.

Krzysztof Wieteska Prezes Zarządu Oddziału Łódź Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy

Każdy dach, niezależnie od jego walorów z czasem utraci szczelność. Na taki stan rzeczy mają wpływ czynniki atmosferyczne oraz naturalny proces starzenia się papy. Idealnym rozwiązaniem, ale wyłącznie przy użyciu specjalistycznych i profesjonalnych produktów, jest renowacja rozszczelnionego dachu.

Przed przystąpieniem do prac musimy kompleksowo przejrzeć jego ubytki oraz ocenić ogólny stan techniczny wszystkich elementów, z naciskiem na aktualną kondycję pokrycia dachowego, w tym stopień zawilgocenia izolacji termicznej i podłoża, skuteczność odprowadzania wód opadowych, stan rynien, wypustów czy koryt spływowych, a także ogólny stan obróbek dachowych, kominów, dy-

latacji i ogniomurów. Dopiero po takiej analizie podejmujemy decyzję o sposobie i zakresie prac remontowych.

Weźmy pod lupę wybór technologii renowacji, kwestie wentylacji i docieplenia, ale przede wszystkim decyzję o pozostawieniu lub zerwaniu starego pokrycia. Faktycznie dach możemy odrestaurować na dwa główne sposoby. Po pierwsze, można ułożyć nową warstwę papy nawierzchniowej na istniejącym poszyciu lub częściowo je wymienić, a w sytuacji całkowitego uszkodzenia poszycia – zerwać stare, zniszczone warstwy, a w ich miejsce położyć nowe. Drugi sposób, mniej inwazyjny, to naprawa istniejącego materiału (bez jego zrywania) przy użyciu powłokowych mas bitumicznych Tytan Professional.

Jeżeli nasze wstępne oględziny wskazują, że kondycja dachu jest wystarczająca i nie ma konieczności zrywania podłoża, musimy je idealnie przygotować

Wszyscy uczestnicy projektowania i wykonywania hydroizolacji muszą mieć świadomość, że późniejsza naprawa, po wystąpieniu przecieków, jest bardzo trudna, kosztowna, a nieraz wręcz niemożliwa. wiednią wysokość ponad teren, projektowanie wykonania izolacji przeciwwilgociowej lub nawet

do pracy. Najpierw należy naprawić wszelkie istniejące uszkodzenia, pęknięcia, odspojenia, pęcherze, przy czym te ostatnie trzeba naciąć, osuszyć i podkle-

Przy renowacji dachu płaskiego ważny jest wnikliwy rekonesans i wybór profesjonalnych materiałów.

ić, np. lepikiem Abizol KL – DM Tytan Professional. W celu uzupełnienia ubytków i nierówności papy możemy skorzystać z masy szpachlowej Abizol G Tytan Profesional. W przypadku, gdy właściwą powłokę będziemy wykonywać z preparatu rozpuszczalnikowego (Dacholeum Tytan Professional), zalecam gruntowanie podłoża również rozpuszczalnikową masą Abizol R lub szybkoschnącym gruntem Abizol R Dr Tytan Professional, który jest roztworem bitumicznym, w skład którego wchodzi modyfikowany syntetyczny kauczuk. Preparat ten głęboko penetruje podłoże i, co ważne, będzie skuteczny nawet przy lekko zawilgoconych podłożach. Jeżeli jednak powłokę będziemy pokrywać dyspersyjnym preparatem bitumicznym Disprobit, wtedy do gruntowania możemy użyć również jego, ale w stosunku 1:2. Pamiętajmy, żeby nigdy nie połączyć gruntu rozpuszczalnikowego z masą dyspersyjną i odwrotnie.

luty 2015

W czasach, w których coraz trudniej o atrakcyjne działki budowlane, inwestorzy decydują się na realizację swoich zamierzeń budowlanych na terenach trudnych, często z wysokim poziomem wód gruntowych. Natomiast w centrach dużych miast w warunkach zabudowy istnieje warunek, aby nowo powstające obiekty wyposażone były w miejsca parkingowe, które z reguły lokowane są w częściach podziemnych budynków, często mających kilka kondygnacji. W takich warunkach istnieje duże ryzyko wystąpienia przecieków wody do wnętrza obiektu.

Pierwsze problemy pojawiają się już przy opracowywaniu projektów. Projektanci w projekcie budowlanym nie precyzują, w jaki sposób hydroizolacja ma być

przeciwwodnej na warstwie ociepleniowej (na styropianie lub polistyrenie ekstrudowanym), • błędy wykonawcze: brak należytej staranności przy wykonywaniu robót hydroizolacyjnych, brak odpowiedniego nadzoru nad robotnikami, brak zrozumienia wagi występujących robót, zamiana przewidzianych w projekcie systemów i materiałów hydroizolacyjnych, błędy popełniane przy wykonywaniu styków i detali (np. izolacji poziomej z pionową, styków izolacji wykonywanych z różnych materiałów, przejść instalacyjnych, niedokładne uszczelnienie otworów po ściągach deskowań), uszkadzanie wcześniej ułożonej izolacji przez ekipy instalacyjne (sanitarne lub elektryczne).

Podsumowując, należy stwierdzić, że wszyscy uczestnicy projektowania i wykonywania hydroizolacji, szczególnie w budowlach podziemnych, muszą mieć świadomość wagi problemu i faktu, że późniejsza naprawa, po wystąpieniu przecieków, jest bardzo trudna, kosztowna, a nieraz wręcz niemożliwa.

57

Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej

wykonana, pozostawiając decyzję co do sposobu realizacji izolacji wykonawcy. Krótkowzroczni wykonawcy realizują roboty izolacyjne z tanich materiałów, nie przywiązując wagi do staranności i dokładności robót, czego efektem są późniejsze przecieki wody.

W obiektach podziemnych przecieki wody występują głównie w dwóch obszarach. Na dole, na styku izolacji poziomej i pionowej, oraz na górze, przez nieszczelne stropodachy, które dodatkowo pełnią obecnie funkcję pasażu pieszo-jezdnego, tarasu lub dachu zielonego. W obu tych przypadkach przyczyny powstania przecieków wody można podzielić na trzy grupy: • błędy przedprojektowe: niedokładne rozeznanie warunków gruntowo-wodnych na danym terenie, • błędy projektowe: nieprawidłowy dobór systemów izolacyjnych do występujących rzeczywistych warunków, nieprawidłowy dobór materiałów, brak opracowania szczegółów, brak wyprowadzenia izolacji na odpo-

Builder

dr inż. Zygmunt Matkowski

BUDOWNICTWO

mgr inż. Sławomir Skoworodko Koordynator Techniczny WEBAC Sp. z o.o.

Buduje się coraz szybciej i coraz głębiej, coraz większe są też oczekiwania co do jakościowej strony powstającej substancji budowlanej. Od firmy WEBAC jako dostawcy materiałów uszczelniających oczekuje się rozwiązań łatwych w stosowaniu, bezpiecznych higienicznie i skutecznych w różnych warunkach wykonawczych i eksploatacyjnych.

Maciej Nocoń

Builder

58

luty 2015

Produkt Manager quick-mix Sp. z o.o.

Hydroizolacje mają ogromny wpływ na trwałość obiektu budowlanego, jak również na jego walory użytkowe. Izolacje wodochronne powinny tworzyć szczelną, elastyczną oraz ciągłą powłokę. Dodatkowo powinny być odporne na działanie agresywnych wód gruntowych oraz na korozję biologiczną.

Do najczęściej stosowanych materiałów hydroizolacyjnych należą wyroby bitumiczne modyfikowane polimerami. Izolacje bitumiczne stosuje się do wykonywania zabezpieczeń przeciwwilgociowych oraz przeciwwodnych elementów budowli zagłębionych w gruncie.

Piotr Polak

Kierownik Kategorii – Hydroizolacje SELENA SA Pokrycie dachowe to element konstrukcji, który jest narażony nie tylko na szkodliwe działanie czasu, lecz także na warunki atmosferyczne, takie jak silny wiatr, opady czy zalegający śnieg. To największy sprawdzian dla izolacji i systemu odwodnienia. Jak więc działać, żeby nasz dach sprawdził się bez zastrzeżeń?

Solidna konstrukcja dachowa powinna służyć przez długie la-

Dzięki nowoczesnym technologiom produkcyjnym, systemowi badań i kontroli produkcji zgodnych z normą ISO 9001:2008 produkty WEBAC, niezawierające rozpuszczalników organicznych, chloru i fluoru, można bez-

WEBAC – specjaliści w uszczelnianiu budowli podziemnych i głębokich. piecznie stosować w tunelach, zbiornikach i innych głęboko posadowionych konstrukcjach. Eks-

Firma quick-mix zaleca w takich miejscach stosowanie trwale elastycznych mas bitumicznych, takich jak jednoskładnikowa Bitumiczna powłoka uszczelniająca BD 1K oraz dwuskładnikowa Bitumiczna powłoka uszczelniająca BD 2K, dostępna również w wersji zimowej BD 2K W. Powłoka BD 1K zawiera wypeł-

Bitumiczne izolacje wodochronne quick-mix. niacze z polistyrolu, natomiast powłoka BD 2K wzmocniona jest dodatkowo włóknem rozproszonym. Oba materiały są bardzo łatwe w aplikacji, po związaniu tworzą elastyczne i wodoszczelne powłoki na powierzchniach ław i stóp fundamento-

ta, dlatego szczególnie ważna jest staranność jej wykonania, ale przede wszystkim dobór wysokiej jakości materiałów.

Z naszej szerokiej oferty produktów hydroizolacyjnych spo-

Solidna konstrukcja dachowa powinna służyć przez długie lata. rym uznaniem wśród dekarzy cieszy się papa termozgrzewcza wierzchniego krycia Matizol Max WZ PYE PV250 S52,

tremalne warunki wilgotnościowe, kontakt z wodą i niskie temperatury przestały być dla środków WEBAC barierą w osiąganiu skutecznych i trwałych izolacji

wych, ścian piwnicznych, stropów nad garażami podziemnymi oraz pod posadzkami piwnicznymi. Ze względu na wysoką elastyczność masy bitumiczne mostkują rysy powstające w podłożu, po kilku godzinach są odporne na działanie deszczu, umożliwiają szybkie zasypywanie wykopów. Elastyczne masy bitumiczne pozwalają wykonawcy na prowadzenie kompleksowych prac hydroizolacyjnych zarówno budynków, jak i budowli.

Powłoki bitumiczne BD 1K oraz BD 2K uzupełnione są oczywiście o produkty dodatkowe, takie jak taśmy uszczelniające oraz siatki wzmacniające.

Systemowe powłoki izolacyjne quick-mix zabezpieczają obiekty budowlane przed wnikaniem wilgoci oraz wody pod ciśnieniem,

przeciwwodnych budowli. Jako profesjonalny dostawca głównie poliuretanowych, epoksydowych i akrylowych środków iniekcyjnych zapewniamy również pompy i osprzęt iniekcyjny. Od ponad 20 lat jesteśmy na rynku polskim cenionym i wiarygodnym partnerem dla największych firm wykonujących ściany szczelinowe, głęboko posadowione konstrukcje i specjalistyczne budownictwo podziemne (metro).

Już kilkaset różnych obiektów w Polsce zaświadcza i potwierdza najwyższą jakość specjalistycznych środków uszczelniających WEBAC.

dają gwarancję szczelności oraz wydłużają żywotność obiektów budowlanych.

o wysokiej wytrzymałości pokrycia, produkowana na wkładce poliestrowej oraz modyfikowana elastomerem SBS. Grubość 5,2 mm oraz najwyższa dostępna na rynku giętkość, gwarantują wysoki standard, ale też wygodę stosowania. Papy wierzchniego krycia mogą być wykorzystywane do montażu, zarówno jedno-, jak i dwuwarstwowego, metodą zgrzewania lub mechaniczną – w zależności od warunków projektowych lub indywidualnych wymagań inwestora.

WEBAC – Iniekcje ciśnieniowe w hydroizolacjach dla specjalistów

Uszczelnienia przeciwwodne w budownictwie podziemnym i głębokim (m.in. ściany szczelinowe, podpiwniczenia, garaże, parkingi, tunele) wymagają specjalistycznych środków i techniki. Rozwiązania materiałowe WEBAC , oparte o żywice poliuretanowe, epoksydowe i hydrostrukturalne, oraz technologia WEBAC, wykorzystująca zalety iniekcji ciśnieniowej w jej różnych wariantach (przepony poziome, naprawa rys, iniekcja kurtynowa), umożliwiają:

3 Wykonywanie uszczelnień w obiektach przykrytych ziemią bez konieczności ich odsłaniania

3 Wykonywanie prac w środowisku suchym, wilgotnym, mokrym, przy wodzie napierającej oraz pod lustrem wody

3 Stosowanie wielu produktów w niskich temperaturach i na podłożach zaolejonych

3 Wytwarzanie przepon poziomych w różnych podłożach mineralnych 3 Naprawy konstrukcyjne – przenoszące naprężenia 3 Uszczelnianie dylatacji z wykorzystaniem ustabilizowanych polimerowo gum pęczniejących

3 Uszczelnianie dystansów w budownictwie szalunkowym (korki i pierścienie pęczniejące)

3 Bezinwazyjne uszczelnianie przerw roboczych w technologii węży iniekcyjnych WEBAC WEBAC to: nowoczesność, skuteczność, trwałość i bezpieczeństwo.

t

Produkty WEBAC posiadają znak CE; oznaczenie klasy bezpieczeństwa pożarowego; oznaczenie GISKODE; oznaczenie deklaracji środowiskowej EPD; odniesienie do scenariusza zagrożeń wg REACH

Nasza formuła - Wasze Rozwiązanie Our Formula – Your Solution

WEBAC Sp. z o.o. ul. Wał Miedzeszyński 646 03-994 Warszawa tel./fax 22 672 04 76 22 616 04 76 webac@webac.pl

www.webac.pl

BUDOWNICTWO

Nowe generacje

farb zolowo-krzemianowych dr inż. Józef Adamowski Politechnika Wrocławska

Builder

60

luty 2015

mgr inż. Wiesław Słowiński

K

W roku 2002 na rynek budowlany została wprowadzona nowa farba na bazie spoiwa zolowo-krzemianowego, a pierwszy artykuł autorów niniejszej publikacji w polskiej literaturze technicznej na ten temat ukazał się 10 lat temu.

Co zmieniło się w ciągu ostatniej dekady? Jak rozwinął się ten segment farb elewacyjnych?

ażda powłoka malarska przeznaczona do malowania powierzchni zewnętrznych jest bardzo istotnym elementem wykończeniowym budynku i powinna sprostać dwóm podstawowym kryteriom. Przede wszystkim pełni funkcję ochronną, zabezpieczając elewację przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych, takich jak promieniowanie UV, opady, zabrudzenia czy mikroorganizmy. Należy pamiętać, że żyjemy w jednym z najtrudniejszych dla substancji budowlanej regionów, gdzie amplituda temperatur w ciągu roku dochodzi do ok. 60°C, a liczba przejść przez 0°C osiąga rekordowe wartości. Jednak nie mniej ważnym aspektem jest również aspekt dekoracyjny. Farba elewacyjna jest zwieńczeniem prac budowlanych oraz renowacyjnych na obiekcie i jest ważnym elementem decydującym o estetyce oraz końcowym wyglądzie całego obiektu, a jej kolor i stopień połysku potrafią podkreślić fakturę powierzchni oraz detali. Aby sprostać tym wyma-

ganiom, producenci farb próbują stworzyć nie tylko coraz lepsze oraz trwalsze, lecz jednocześnie bardziej uniwersalne i łatwiejsze w stosowaniu produkty.

Od wielu lat można wyróżnić dwie grupy farb o znaczącym udziale w rynku farb elewacyjnych, gdzie podstawowym kryterium podziału jest rodzaj spoiwa użytego do ich produkcji – farby dyspersyjne (głównie akrylowe i silikonowe) oraz mineralne (praktycznie tylko krzemianowe

Farba zolowo-krzemianowa oraz jej odmiany zrewolucjonizowały rynek farb mineralnych.

Mimo że od momentu jej wprowadzenia w 2002 nie minęło jeszcze dużo czasu, to farby tej generacji zostały wykorzystane już przy malowaniu wielu obiektów w Polsce i na całym świecie. stek pigmentu. Dla porównania w farbach dyspersyjnych jest to odbicie załamane przez warstwę organicznego spoiwa.

Do dzisiaj farby te znajdują zastosowanie przy budowie i renowacji bardzo wielu obiektów na całym świecie. W Polsce wystarczy wspomnieć wiele kamienic na rynku krakowskim i wrocławskim, ratusze w Bielsku-Białej i w Lesznie, kościół św. Krzyża w Warszawie, teatry w Poznaniu i Toruniu, Zamek Królewski w Lublinie oraz wiele innych obiektów.

Jednakże to, co w jednym przypadku jest zaletą, w innym może być wadą. Wysoka alkaliczność spoiwa, którego pH wynosi ok. 11, ogranicza gamę kolorystyczną z racji braku odporności niektórych pigmentów na alkaliczne środowisko. Farby te wymagają większej wiedzy i doświadczenia od wykonawcy, a ich aplikacja jest możliwa tylko na powierzchniach mineralnych, takich jak tynki wapienne, wapienno-cementowe, krzemianowe czy kamień naturalny.

Sukiennice w Krakowie

luty 2015

Pierwsza receptura farby krzemianowej (silikatowej) została opatentowana w 1878 r. przez A.W. Keim’a z Bawarii. Opisywała ona metody produkcji oraz zastosowanie dwuskładnikowej farby składającej się z nieorganicznych pigmentów i wypełniaczy oraz spoiwa – płynnego krzemianu potasowego. W Szwajcarii, której nie dotknęły praktycznie zniszczenia z I i II wojny światowej, po dzień dzisiejszy zachowało się najwięcej obiektów pomalowanych farbami Keima pod koniec XIX w. m.in. – ratusz i kamienice w Stein nad Renem, czy ratusz w Schwyz.

Również w Polsce możemy doszukać się istniejących do dziś obiektów wymalowanych mineralnymi farbami Keim’a jeszcze na przełomie XIX i XX wieku, takich jak Bazylika w Pelplinie (1896) czy Katedra w Płocku (1904-1914).

Wraz z intensywnym rozwojem rynku materiałów budowlanych w 1962 r. opracowano pierwszą jednoskładnikową farbę dyspersyjnokrzemianową. W porównaniu do tradycyjnej farby krzemianowej gwarantuje ona niższy współczynnik przenikania wody i jest łatwiejsza w stosowaniu. Łączna zawartość substancji organicznych (głównie dodatki hydrofobowe oraz stabilizatory organiczne) w tego typu farbach zgodnie z normą DIN 18 363 nie może przekraczać 5%. Niestety ww. norma obowiązuje tylko w Niemczech. W innych krajach, w tym również w Polsce, farby dyspersyjno-krzemianowe bardzo często nazywane są po prostu farbami krzemianowymi, choć zawartość substancji organicznych w farbach wielu producentów daleko przekracza wspomniane 5%.

Podstawową cechą charakterystyczną produktów czysto krzemianowych oraz dyspersyjno-krzemianowych, w odróżnieniu od powłok organicznych, jest związanie z podłożem po-

61

Od receptury po współczesność

przez chemiczną reakcję spajającą pigmenty i wypełniacze oraz podłoże w jedną całość w procesie silifikacji (krzemionkowania). Farby takie charakteryzują się bardzo wysoką paroprzepuszczalnością. Posiadają też bardzo wysoką stabilność kolorystyczną, z racji stosowania nieorganicznych pigmentów, zapewniających odporność na działanie światła i promieniowania ultrafioletowego. Wspomniane spoiwo mineralne jest wysoce odporne na korozję biologiczną. Farby krzemianowe z reguły nie zawierają środków biobójczych, których działanie jest krótkotrwałe, gdyż w większości przypadków wystarczającym czynnikiem ograniczającym rozwój mikroorganizmów jest alkaliczny odczyn powłoki malarskiej. Zastosowanie mineralnego spoiwa oraz mineralnych wypełniaczy i pigmentów sprawia, że naniesione warstwy nie ładują się elektrostatycznie, a tym samym nie przyciągają cząsteczek kurzu, nie brudzą się więc „samoistnie”. Pomalowane powierzchnie mają głęboko matową optykę, gdyż odbicie promieni światła następuje bezpośrednio od czą-

Builder

– inaczej silikatowe). Istnieją także farby bazujące na odmianach bądź mieszaninach powyższych spoiw np. akrylowo-silikonowe, silikatowosilikonowe czy też zolowo-krzemianowe. W poniższym artykule zostaną opisane i scharakteryzowane materiały z ostatniej grupy, które ze względu na swoją trwałość, wysoką paroprzepuszczalność, matową optykę oraz prostotę aplikacji (niespotykaną we wcześniejszych farbach krzemianowych) przeżywają w ostatnich latach okres znacznego rozwoju.

BUDOWNICTWO

Technologia farb zolowo-krzemianowych

W 2002 roku na rynek budowlany została wprowadzona trzecia już generacja farb krzemianowych, których spoiwem jest mieszanina płynnego szkła potasowego oraz zolu krzemionkowego (zawiesina cząsteczek w układzie koloidalnym, gdzie rozproszenie cząsteczek ma rozmiar poniżej kilkunastu µm). Farba tej generacji nazywana jest najczęściej farbą zolowo-krzemianową, ale przez niektórych producentów także zolokrzemianową lub zolo-krzemową. Nowe spoiwo gwarantuje farbie wszystkie właściwości oraz zalety klasycznej farby krzemianowej, zapewniając jednocześnie prostotę aplikacji oraz możliwość łatwego stosowania bez-

Rys. 2. Czyste szkło wodne potasowe, pigmentowane na biało

Builder

62

luty 2015

Rys. 1. Czysty zol krzemionkowy, pigmentowany na biało

Rys. 3. Spoiwo zolowo-krzemianowe, pigmentowane na biało

pośrednio na dowolnych podłożach, np. na tynkach i powłokach akrylowych, silikonowych oraz wszelkich podłożach mineralnych. Na rysunkach pokazano różne spoiwa mineralne pigmentowane na biało, naniesione na folię z tworzywa sztucznego. Widać, że zarówno czysty zol krzemionkowy, jak i czyste szkło wodne potasowe, nie dają się nanosić na takie podłoże (rys. 1 i 2). Natomiast specjalnie ustabilizowana kompozycja tych dwóch mineralnych spoiw, tzw. spoiwo zolowo-krzemianowe, przylega bez problemów do powierzchni z tworzywa sztucznego (rys. 3).

Co bardzo istotne, zdolność przylegania (adhezji) nie zależy wcale od ilości dodatków organicznych. Udało się zatem uzyskać całkowicie mineralne spoiwo, które gwarantuje doskonałą przyczepność do dowolnego podłoża. Spoiwo zolowo-krzemianowe wiąże również z podłożem mineralnym, podobnie jak tradycyjne farby krzemianowe. I dotyczy to nie tylko podłoży całkowicie mineralnych, lecz także starych powłok czy tynków organicznych, których mineralne wypełniacze i pigmenty zostały odsłonięte na skutek oddziaływania czynników atmosferycznych. Farby na bazie takiego spoiwa wykazują zatem podwójny mechanizm powiązania z podłożem: połączenie fizyczne (adhezja) i połączenie chemiczne. Wyroby powstałe w technologii zolowo-krzemianowej, przy udziale części organicznych zgodnych z normą DIN 18 363 w ilości mniejszej niż 5%, charakteryzują się podobną do klasycznych farb krzemianowych doskonałą dyfuzją pary wodnej oraz niższym (lepszym) współczynnikiem przenikania wody.

Parametry techniczne oraz wysoka trwałość farb krzemianowych zastosowanych na podłożach czysto mineralnych są powszechnie znane.

Ale można by się zastanawiać, co zyskujemy dzięki zastosowaniu farb zolowo-krzemianowych przy renowacji podłoży organicznych, takich jak stare farby dyspersyjne, tynki i powłoki akrylowe itp. Przede wszystkim brak konieczności usuwania starych, ale dostatecznie wytrzymałych i nośnych warstw czy też stosowania specjalnych warstw gruntujących zapewnia oszczędność w procesie renowacji.

Stare podłoże zostaje także zabezpieczone przed dalszym negatywnym oddziaływaniem czynników atmosferycznych, w szczególności promieni UV, a w bardzo niewielkim stopniu zmienia się opór dyfuzyjny całej przegrody. Dla dobrych jakościowo i sprawdzonych na rynku farb zolowo-krzemianowych opór dyfuzyjny pary wodnej (dyfuzyjnie równoważna grubość warstwy powietrza) S D może wynosić nawet 0,01 m, co z dużym zapasem plasuje je w pierwszej, najwyższej klasie V1 wg PN-EN 1062-1 i PN-EN ISO 7783-2, a niski współczynnik przenikania wody o wartości W<0,1 kg/(m2∙h0,5) klasyfikuje je w najlepszej klasie W3 wg PN-EN 10623:1998 i PN-EN 1062-1:2004.

Rozwój farb zolowo-krzemianowych

Rys. 4. Dwie mieszanki proszkowe tego samego koloru – dolna część bez, a górna z dwutlenkiem tytanu. Luźny proszek optycznie nie wykazuje żadnych różnic w kolorze farb. Jednak w stanie zbitym, o gładkiej powierzchni (szczególnie czułej dla oka ze względu na małe rozproszenie światła) ukazuje się większa siła koloru mieszanki pozbawionej dwutlenku tytanu.

Pierwsze aplikacje spowodowały, że w ciągu ostatnich 10 lat farby zolowo-krzemianowe skutecznie zajęły cześć rynku tradycyjnych farb krzemianowych. Możliwość aplikacji na dowolnych podłożach sprawiła, że farby te opanowały też część rynku zarezerwowanego dotychczas tylko dla farb dyspersyjnych. Dodatkowo różne modyfikacje i odmiany otworzyły zupełnie nowe możliwości dla farb mineralnych. Wprowadzono m.in. farbę zolowo-krzemianową z dodatkiem nanocząsteczek TiO2, które wykazują właściwości fotokatalityczne. Na powierzchni farby zawierającej nanokrystaliczny dwutlenek tytanu tworzą się grupy wodorotlenowe OH-, które utleniają i rozkładają różnego rodzaju zabrudzenia organiczne, takie jak tłuszcze, oleje, spaliny, bakterie czy gazy zapachowe. Podczas naświetlania promieniami ultrafioletowymi (UV) szkodliwe tlenki azotu NOx przechodzą w nieszkodliwe jony azotanowe NO3-, które reagują z wodą deszczową i tworzą kwas azotowy, który jest neutralizowany na powierzchni i spłukiwany przez opady deszczu. Podobne procesy zachodzą w przypadku tlenków siarki.

Innym produktem zolowo-krzemianowym wprowadzonym na rynek w ciągu kilku ostatnich lat jest kryjąca farba pozbawiona zawartości dwutlenku tytanu. Podkreśla ona oryginalny charakter i strukturę podłoża.

Przeznaczona jest przede wszystkim do renowacji obiektów historycznych. Kolor powstaje dzięki odbiciu lub absorpcji promieni świetlnych o różnej długości fal. W zależności od tego, z jaką powierzchnią styka się

KEIM

0LQHUDOQD WUZDïRĂÊ 0LQHUDOQH SLÚNQR

Targi BUDMA 3R]QDñ PDUFD U 3DZLORQ VWRLVNR =DSUDV]DP\

www.keim.pl KEIM FARBY MINERALNE Sp. z o.o. • tel. 71 750 00 51

Zamek Królewski na Wawelu

Zamek Królewski w Warszawie

Literatura:

1. Adamowski J., Wiesław Słowiński, Nowa generacja farb mineralnych, „Materiały Budowlane”, nr 9/2005.

2. N owak A., Historia fasadowych materiałów powłokowych, „Renowacje i Zabytki”, nr 1/2003.

3. E rfurth U., Farby na bazie żywic silikonowych-mity i rzeczywistość, „Renowacje”, lipiec 1998.

4. PN-EN 1062-1:2004. Farby i lakiery; Wyroby lakierowe i systemy powłokowe stosowane na zewnątrz na mury i beton; Cześć 1: Klasyfikacja.

5. PN-EN 1062-3:1998 Farby i lakiery; Wyroby lakierowe i systemy powłokowe stosowane na zewnątrz na mury i beton; Oznaczenie i klasyfikacja współczynnika przenikania wody.

6. K araszkiewicz P., Farba farbie nierówna, „Renowacje”, lipiec 1998.

7. Adamowski J., Nowoczesne elewacje budynków projektowane zgodnie z zasadami inżynierii fasad, „Materiały Budowlane”, nr 9/2012.

8. A damowski J., Matkowski Z., Wybrane problemy związane z remontem zabytkowego budynku żelbetowego we Wrocławiu, „Materiały Budowlane”, 9/2010.

9. A damowski J., Remont Hali Stulecia, „Builder”, nr 3/2011.

10. C hłądzyński S., Zalewski S., Farby elewacyjne-rodzaje, właściwości i zastosowanie, „Izolacje”, nr 3/2010.

11. Szopa R., 100 lat realizacji polichromii w technice farb mineralnych KEIM w Polsce, „Renowacje i Zabytki”, 3/2007.

12. DIN 18 363: 2000 VOB Teil C: Allgemeine Technische Vertragsbedingungen für Bauleistungen; Maler und Lackierarbeiten.

13. PN-EN ISO 7783-2:1999. Farby i lakiery; Wyroby lakierowe i systemy powłokowe stosowane na zewnątrz na mury i beton; Część 2: Oznaczenie i klasyfikacja współczynnika przenikania pary wodnej.

14. Materiały informacyjne firmy Keimfarben GmbH. 15. Materiały informacyjne firmy Keim Farby Mineralne Sp. z o.o.

Hala Stulecia we Wrocławiu

Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach

Zdjęcia: arch. firmy KEIM

BUDOWNICTWO luty 2015

64 Builder

światło, powstaje niemal niekończąca się różnorodność odcieni – od jasnych do ciemnych, od subtelnych do intensywnych. Przy mieszaniu kolorów białemu pigmentowi przyznano szczególną rolę, ponieważ służy on do rozjaśniania odcieni, ich ujednolicania lub korygowania. Pierwszym przydatnym białym pigmentem była w starożytności biel ołowiowa. Dopiero ponad 2 tysiące lat później zastąpiono ją innymi pigmentami, jak np. biel cynkowa czy litopon. Na początku lat 20. XX w. rynek farb został zrewolucjonizowany przez zastosowanie dwutlenku tytanu. Z technicznego punktu widzenia dwutlenek tytanu jest „najwydajniejszym” białym pigmentem. Posiada doskonałą zdolność rozjaśniania, nadaje siłę krycia, jednorodność i jednolitość. Z tego względu właśnie odgrywa ważną rolę w przemyśle malarskim i stał się nieodzownym składnikiem farb. W przypadku farb pozbawionych bieli tytanowej pozostałe pigmenty mogą jednak ukazać swój kolor w całej swojej intensywności. Zyskują „przestrzeń”, aby pokazać swoją własną ostrość barwy i głębię koloru. Powierzchnie powłok, które nie zawierają dwutlenku tytanu, zachowują naturalną strukturę i specyficzny charakter podłoża, nadając mu indywidualny wyraz.

Dzięki temu możemy dostrzec grę elementów światła i wody na elewacji.

W zależności od kąta padania promieni słonecznych przybiera ona nowe formy: kiedy jest wilgotna, staje się ciemniejsza, a w promieniach słońca pigmenty wydają się bardziej wyraziste. Pewne cechy, jak struktura podłoża, czy powierzchnia tynku, w zależności od oświetlenia mogą zostać mocniej uwydatnione.

Odmianą farby na spoiwie zolowo-krzemianowym jest także półprzejrzysta farba do scalania kolorystycznego powierzchni tynku, cegły, kamienia czy betonu. Bardzo drobno mielone pigmenty i wypełniacze takiej farby pozwalają na zachowanie oryginalnej struktury i faktury powierzchni, niwelując jednocześnie niejednorodności lub przebarwienia wynikające najczęściej z wykonanych wcześniej miejscowych napraw. Uzyskiwany efekt w pełni uwidacznia, a nawet podkreśla fakturę i „rysunek“ powierzchni elewacji bądź detalu architektonicznego, nie tworząc przy tym w pełni kryjącej powłoki. Wykorzystanie takich cienkowarstwowych powłok laserunkowych sprawia, że powierzchnia uzyskuje dodatkową „wibrację i głębię”. W zolowo-krzemianowej technice laserunkowej wykonano m.in. renowacje elewacji Sukiennic i Zamku na Wawelu w Krakowie. Doskonałym przykładem zastosowania takich produktów na powierzchniach betonowych jest renowacja elewacji Hali Stulecia, jak również stojącego obok Pawilonu Czterech Kopuł we Wrocławiu (szczegółowy opis renowacji Hali Stulecia z zastosowaniem laserunkowej farby zolowo-krzemianowej opublikowano już w wielu artykułach – patrz dołączona literatura). Półprzejrzyste farby zolowo-krzemianowe znajdują zastosowanie również przy scalaniu kolorystycznym obiektów nowoczesnych. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się w ostatnim czasie farby do ujednolicania powierzchni betonu architektonicznego. n

BUDOWNICTWO

Modułowe abc Część 2 Oryginalne systemy modułowe dr inż. arch.

Piotr Grodecki

Builder

66

luty 2015

Politechnika Warszawska

W

1982 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w ramach programu PR5 (były to rządowe programy, piąty dotyczył budownictwa i mieszkalnictwa) został uruchomiony program wdrożenia w warunkach polskich taniego, energooszczędnego budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego opartego na lekkim szkielecie drewnianym. Projekt został nazwany SJOM / system jednorodzinnych osiedli mieszkaniowych.

Myśl, która wyprzedziła czas

Kierownikiem projektu był prof. Stanisław Tobolczyk, a ja byłem członkiem zespołu. Wziąwszy pod uwagę ówczesne realia, wprowadzenie do powszechnego stosowania zupełnie nieznanego systemu wydawało się zadaniem karkołomnym. Na początku wdrażania systemu program był przyjmowany z ogromną rezerwą przez inwestorów, ale też przez znaczną część środowiska zawodowego. Mimo oczywistych już wtedy oznak kryzysu energetycznego uważano, że ten system w polskich realiach jest nieprzydatny z uwagi na przywiązanie potencjalnych inwestorów do tradycyjnych technologii ceramiczno-żelbetowych. Powszechny wtedy system budowy budynków mieszkalnych spółdzielczych opartych na niezwykle energochłonnych technologiach żelbetowych był powszechnie akceptowanym standardem.

Program łamał zatem wiele utartych schematów, a przede wszystkim zakładał, że budownictwo spółdzielcze może być realizowane również przy pomocy budownictwa jedno-

Zarówno system dsd/3dT, jak i TCL, są wykorzystywane przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej jako „narzędzia” w pracach dyplomowych inżynierskich i magisterskich. Jest więc nadzieja na upowszechnienie tych technologii w takim stopniu, na jaki zasługują. rodzinnego. Brzmiało to wtedy niemal jak herezja, bo z powodów doktrynalnych uważano, że ten rodzaj budownictwa mieszkaniowego może być realizowany w Polsce tylko w systemie budownictwa indywidualnego, prywatnego. Istota systemu strukturalnego polegała na wykorzystaniu do budowy jednostek mieszkalnych jednorodzinnych elementów drewnianych drobnowymiarowych jedynie o przekroju 5 x 10/15 cm i 5 x 20 cm. Poza tym założono, że jednostki mieszkalne powinny być budowane bez konieczności użycia ciężkiego sprzętu (koszty). Dlatego ciężar najcięższego elementu strukturalnego budynku nie mógł przekroczyć kilkudziesięciu kilogramów – tak by trzech czy czterech cieśli mogło bez trudu go unieść i przenieść we właściwe miejsce. Choć istota systemu polegała przede wszystkim na stworzeniu modeli jednostek mieszkalnych z modułów 5 x 10/15 cm i 5 x 20 cm o minimalnym zużyciu materiałów przy jednocześnie wysokich walorach strukturalnych i energetycznych. Założono, że jednostki mieszkalne powinny być zarówno energooszczędne jak i niskoenergetyczne. Tu uwaga na marginesie: często utożsamia się te dwa pojęcia, a to błąd. Budynek energooszczędny to ten, do budowy którego wykorzystano materiały i gotowe produkty budowlane, do produkcji których zużyto minimalnych ilości energii (tzw wskaźnik Coela-Larsona). Z kolei niskoenergetyczny to ten, którego m.in. wsp. E jest relatywnie najniższy, a zatem o jak najlepszej charakterystyce energetycznej. Wynika z tego, że budynek może być niskoenergetyczny, choć niekoniecznie ener-

gooszczędny, i odwrotnie. Ideałem jest, żeby miał oba te walory. Chcieliśmy za wszelką cenę spełnić oba te warunki. No i był jeszcze jeden, najważniejszy, bo przesądzający o powodzeniu programu – koszt budowy. W początkach lat 80. ta technologia była w Polsce zupełnie nieznana, zatem ustalenie precyzyjnie na podstawie ówczesnych wskaźników kosztorysowych przewidywanych kosztów budowy było niezmiernie trudne i obarczone sporą możliwością błędu. Mimo, że technologia była oparta o te same moduły strukturalne jak w tzw. technolgii kanadyjskiej (2 x 4 cale i 2 x 8 cali) to w niczym jej nie przypominała. Zależało nam bowiem na uniknięciu błędów strukturalnych tzw. technologii kanadyjskiej, przede wszystkim tzw efektu „pływania”, który nierzadko występuje w budynkach realizowanych w systemie kanadyjskim.

System modułowy liniowy – dsd/3dT

Istota systemu dsd/3dT polega na pełnej koordynacji układu funkcjonalno-przestrzennego jednostki mieszkalnej z układem strukturalnym, konstrukcyjnym budynku. Wszystkie płaszczyzny budynku – ściany zewnętrzne, wewnętrzne, stropy, połacie dachowe – stanowią jednolitą strukturę konstrukcyjną i każdy element budynku spełnia swoje ściśle ustalone zadanie konstrukcyjne.

Nie każdy układ funkcjonalno-przestrzenny jednostki mieszkalnej jest odpowiedni, racjonalny dla zastosowania go w systemie dsd/3dT. I odwrotnie. Rozwiązania strukturalne

luty 2015

dzaju przestrzeni przy dość częstym obowiązku stosowania pochyłych połaci dachowych jest dwu-, a nawet trzykrotnie niższy niż koszt budowy powierzchni parteru! Jest to o tyle istotna uwaga, że dwa budynki o identycznej powierzchni użytkowej – jeden parterowy, drugi z poddaszem lub poddaszami – mogą się różnić ostatecznym kosztem budowy. W systemie dsd/3dT jest to reguła. Warto o tym pamiętać, dokonując wyboru, szczególnie jeśli decydujemy się na budowę domu we własnym zakresie, czyli w tzw. systemie gospodarczym. Tu oszczędności mogą być naprawdę znaczne.

Program SJOM mimo początkowych kłopotów rozwijał się bardzo dobrze i w ramach budownictwa społecznego, tj. finansowanego ze środków publicznych – podobnie zresztą jak było to w przypadku budownictwa wielorodzinnego. Tym bardziej, że na bieżąco można było sprawdzić przy kolejnych inwetycjach, czy reguła trzech minimów: energii koniecznej do budowy jednostki mieszkalnej, eksploatacji (przede wszystkim ogrzewania) i ostatecznych kosztów budowy się sprawdza. Mimo wielu niesprzyjających okoliczności udało się w latach 80. przeprowadzić w ramach programu SJOM kilka projektów, które całkowicie spełniały nasze pierwotne założenia.

Istotnym założeniem programu był przymus – przez nas narzucony – realizowania jednostek osiedleńczych w zabudowie zwartej. Wy-

67

i zbyt duże ugięcia elementów powodują – co prawda niegroźne – pęknięcia, które dla inwestorów są oznaką niedoskonałości budynku i jego nietrwałości.

Struktury płaszczyznowe, wielokierunkowe można bez trudu dostrzec w świecie przyrody, u roślin i zwierząt. O tym jednak więcej w trzeciej części cyklu o modułach biomimikrycznych. Ograniczone ramy artykułu nie pozwalają na dokładniejszą charakterystykę idei strukturalnej budynków realizowanych w systemie dsd/3dT, ale porównanie do trzech „stanów skupienia” kartki papieru dość prosto interpretuje zasadę systemu. System dsd/3dT wymusza pewne rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne, nie są one jednak na tyle „dokuczliwe”, by były nie do zaakceptowania przez potencjalnych inwestorów. Tym bardziej, że ceną za te pozorne ograniczenia jest znacznie niższa ostateczna cena budynku. W tym systemie przestrzenie poddasza pozbawione są elementów strukturalnych znanych nam z rozwiązań tradycyjnych więźb dachowych, jak słupy podtrzymujące płatwie, miecze, ściągi itp. A to sprawia, że te przestrzenie mogą być w pełni użytkowe wg zasady, że każdy metr, a właściwie każdy metr sześcienny, jest przestrzenią użytkową. W rozwiązaniach funkcjonalno-przestrzennych jednostek mieszkalnych w systemie dsd/3dT nie występują przestrzenie nieużytkowe. Należy pamiętać, że koszt budowy tego ro-

Builder

systemu narzucają pewne modele funkcjonalno-przestrzenne jednostek mieszkalnych, niezależnie od ich wielkości. Reguły ich kształtowania są uniwersalne, niezależnie od tego, jak dużą jednostkę mieszkalną zamierzamy zaprojektować i zrealizować. Uproszczony schemat ilustruje formułę strukturalną systemu dsd/3dT jako zbioru płaszczyzn wielokierunkowych tworzących spójną strukturę konstrukcyjną. Wyobraźmy sobie kartkę papieru – jest na wiotka. Jeśli tę samą kartkę papieru złożymy wielokrotnie, w harmonijkę, uzyskamy inną strukturę – znacznie sztywniejszą, o wyższych walorach strukturalnych. Tak ukształtowana kartka może „dźwignąć” np. nożyczki, a więc ciężar wielokrotnie większy od ciężaru niej samej.

Ale jeśli zgnieciemy ją w kulkę, tak jak to czasami robimy przed wrzuceniem do kosza, uzyskamy najbardziej sprawną strukturalnie konstrukcję z papieru. Wielokierunkowa kartka papieru okazuje się najefektywniejszą strukturalnie z tych trzech postaci kartki. Jak pokazała praktyka, tego typu rozwiązania okazały się efektywne nie tylko przestrzennie, lecz także strukturalnie. Zresztą w tym systemie przyjmuje się zasadę, że strzałka ugięcia dla elementów nośnych (belki podciągowe, belki płatwiowe, krokwiowe oraz stropy) nie powinna przekraczać 1,5 cm, niezależnie od rozpiętości. Wynika to z faktu, że wykończenie ścian w systemie wykonuje się z płyt gipsowo-kartonowych

Zdjęcia i rysunki archiwum autora

Drewniane osiedle w fińskim mieście Porvoo

BUDOWNICTWO luty 2015

68 Builder

chodziliśmy z założenia, że warunkiem koniecznym do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach budownictwa społecznego jest uzyskanie relatywnie wysokiego wskaźnika gęstości zaludnienia obszaru, co najmniej porównywalnego z uzyskiwanym w zabudowie budownictwa wielorodzinnego. To w konsekwencji wymusiło zdefiniowanie tzw modułu społecznego jednostki mieszkalnej, o takiej powierzchni użytkowej, która mogłaby być dofinansowana ze środków publicznych. Okazało się, że takim modułem powierzchniowym jest wartość ok 85-90 m2 dla jednej jednostki mieszkalnej przeznaczonej dla czterech osób – dwoje rodziców plus dwójka dzieci. Projektowanie i realizowanie mniejszych jednostek mieszkalnych w tym systemie wtedy nie miało sensu. Koszt budowy 1 m2 powierzchni użytkowej w systemie dsd/3dT jest nieproporcjonalny w stosunku do powierzchni jednostki mieszkalnej. Różnica pomiędzy kosztem budowy (nie ceną) jednostki mieszkalnej o pow. np 60-65 m2 a 85-90 m2 była kilkuprocentowa, więc nie było powodu, by ją propagować.

W ramach tego programu były projektowane i realizowane jednostki mieszkalne o modułach powierzchniowych 120, 150 a nawet 180 m2 powierzchni użytkowej, jednak ci inwestorzy, którzy decydowali się na większe jednostki mieszkalne, otrzymywali niewielkie finansowe wsparcie w ramach programu lub nie otrzymywali go w ogóle. Ale to był ich wybór. Niestety, w 1989 roku razem ze zmianami w Polsce program w ramach budownictwa społecznego zakończył swój żywot. Mieszka-

nie stało się towarem rynkowym i jako takie przestało być z czasem dofinansowywane ze środków publicznych.

Po latach system dsd/3dT został znacznie zmodyfikowany, ulepszony, pojawiło się na polskim rynku budowlanym wiele – wcześniej niedostępnych – materiałów, które pozwalają realizować budynki w tym systemie bez tych kłopotów i trudności technologicznych, jakie były naszym udziałem w latach 80. Czas budowy jednostek mieszkalnych w systemie dsd/3dT zazwyczaj nie przekracza trzech miesięcy, a cena (nie koszt budowy ) u deweloperów, z którymi współpracuję, obecnie nie przekracza 2,5 tys zł za 1 m2 powierzchni użytkowej domu już wykończonego.

Znakomitą ideę wprowadzili w życie Finowie, którzy z niebywałym sukcesem realizują swój projekt pod nazwą MWT (The Modern Wodden Town Project). Idea projektu polegała i polega (projekt jest nadal realizowany) na budowie w ramach budownictwa społecznego mieszkań w zabudowie jedno i wielorodzinnej w technologii drobnowymiarowego szkieletu drewnianego. Powód realizacji jednostek osiedleńczych na terenach obrzeżnych miast był oczywisty – niższe ceny gruntów. Charakter nowo powstałych jednostek osiedleńczych wg twórców programu jest „powrotem do korzeni”, budownictwa opartego o technologię drewnianą, jednak już najnowszej generacji – bez błędów technologicznych, a przede wszystkim przestrzennych jakie wcześniej popełniano w fińskim budownictwie i osadnictwie.

Moje doświadczenia z programu SJOM jak

i zdobywana później wiedza – aż do chwili obecnej – pozwoliły mi na opracowanie koncepcji jednostek mieszkalnych jednorodzinnych w ramach systemu dsd/3dT w zabudowie zwartej opartych o moduły płyty podłogowej na planie : • kwadratu – moduł O • prostokąta – moduł I • „łamanego” prostokąta – moduł L • podwójnego prostokąta – moduł Z. Ze względu na rygorystyczne założenia przestrzenne zostały opracowane jednostki mieszkalne o modułach powierzchniowych 60, 90, 120 i 150 m2 powierzchni użytkowej ± 7,5 m2 – z zastrzeżeniem, że jednostki mieszkalne o powierzchni 60 m2 zostały zaprojektowane na wyraźny wymóg potencjalnego inwestora. W ramach systemu powstała „rodzina” jednostek mieszkalnych, ponieważ podstawowe cztery typy powierzchniowe, oparte na czterech podstawowych płytach podłogowych, mają swoje warianty. Razem z modułami jednostek mieszkalnych zakładam modułowe jednostki osiedleńcze wg wielkości : • jednostki osiedleńcze typu R – rodzinne ok.

15 jednostek mieszkalnych • jednostki mieszkalne typu S – sąsiedzkie ok.

30 jednostek mieszkalnych • jednostki mieszkalne typu K – kolonia ok. 60 jednostek mieszkalnych.

Ten modularny podział na jednostki osiedleńcze ma swoje powody: jeden logistyczny, drugi infrastrukturalny. Logistyczny wynika stąd, że dla niewielkich firm deweloperskich, a do takich jest przede wszystkim skierowa-

System modułowy płaszczyznowy TCL

Niezwykle dynamicznie rozwijającą się technologią z grupy dsd jest technologia TCL. Timber Cross Laminated. Otóż z drobnowymiarowych elementów drewnianych kształtowane są bloki ścienne, stropowe, dachowe. Są

REKLAMA

na idea ewentualnego programu – nazwałem go SJOM II (społeczne jednostki osiedleńcze i mieszkalne) – przedsięwzięcia typu 15, 30 i 60 stanowią kolejne stadia inwestycyjne (związane z zatrudnieniem, wyposażeniem w sprzęt, procedurami związanymi z zatwierdzeniem dokumentacji itp.). Oczywiście ten podział jest niezwykle subiektywny i wynika jedynie z dotychczasowego doświadczenia realizacji budynków i zespołów osiedleńczych w tym systemie technologicznym. Powód infrastrukturalny takiego podziału jest bardziej złożony. Otóż zakładam, że nawet na terenach bez uzbrojenia kanalizacyjnego można było realizować jednostki osiedleńcze w zabudowie zwartej. Odwołuję się tu do doświadczeń duńskich. W tym kraju jest niezwykle rozproszona struktura sieci oczyszczalni ścieków, a jednocześnie Dania jest krajem, w którym prawie 100 % ścieków komunalnych jest przesyłanych do oczyszczalni ścieków. System jest sprawny i niezwykle skuteczny. Oczywiście warunki naturalne tego kraju zdeterminowały tę zasadę, ale można choć w części skorzystać z duńskich doświadczeń. Swoją ideę prezentowali przed laty na targach EKO w Poznaniu. Wtedy motywem przewodnim ich prezentacji był plac zabaw dla dzieci, pod którym umieszczono bezobsługową oczyszczalnię ścieków. Tak więc moduły jednostek osiedleńczych skoordynowane z możliwymi modułami potencjalnych lokalnych oczyszczalni – sytuowanymi w obrębie jednostki osiedleńczej.

Jeszcze jedną zaletą systemu dsd/3dT jest i ta, że jednostki mieszkalne można sytuować na terenach o obniżonej nośności gruntu. Z racji systemu technologicznego budynki dosłownie sytuowane są na płycie tarczowej gr. maksimum 15 cm, odpowiednio profilowanej. Ostrogi płyty zagłębione są nie więcej niż 60 cm poniżej gruntu, a ciężar samych budynków jest od 8 do 10 razy mniejszy niż budynków realizowanych w technologiach ceramiczno-żelbetowych.

Doświadczenia programu SJOM z lat 80. i programu MWT skłaniają do refleksji i zastanowienia się, czy przy tak ogromnym deficycie mieszkań w Polsce i jednocześnie niezwykle „płytkim” rynku mieszkaniowym, ograniczonych możliwościach finansowych najmłodszego pokolenia, nie dokonać weryfikacji poglądów dotyczących sposobów na rozwój budownictwa mieszkaniowego. Samo dofinansowanie bezpośrednie czy pośrednie jest rozwiązaniem ułomnym, prowadzi zazwyczaj do wzrostu cen metra kwadratowego oferowanych na rynku mieszkań.

one składane w nieparzystych warstwach 3, 5, 7 i więcej zależnie od charakteru elementu budynku jak i przewidywanej funkcji konstrukcyjnej. Zaletą technologii jest krótki czas montażu budynków, nawet o funkcji użyteczności publicznej. Tradycyjne technologie w tym wyścigu zdecydowanie przegrywają. Poza tym z punktu widzenia ekologicznego materiał strukturalny jest odtwarzalny, a jego „produkcja” wymaga jedynie energii słonecznej – na szczęście ta jest darmowa, przynajmniej na razie. Montaż jest prosty, choć wymaga ciężkiego sprzętu, podobnie jak w przypadku budynków realizowanych w technologiach ceramiczno-żelbetowych czy stalowych. Niewielki w porównaniu do betonu ciężar płyt stropowych TCL pozwala uzyskiwać spore rozpiętości, bez dodatkowych wzmocnień – już nawet do 18 m. Taka wartość jest zresztą podawana w folderach reklamowych firm zajmujących się produkcją płyt TCL. Nie bez znaczenia jest również i to, że budynki zrealizowane w tej technologii znacznie lepiej się „zachowują” podczas ruchów tektonicznych, są po prostu bezpieczniejsze dla ich użytkowników. Podejrzewam, że ta cecha, poza wspomnianymi, wpłynęła na tak dynamiczny rozwój tej technologii w tych krajach, nie tylko zresztą w Europie, gdzie zdarzają się trzęsienia ziemi. n

BUDOWNICTWO luty 2015

70 Builder

Budowa

Część 1

Cricoteki PROJEKT prof. dr hab. inż. Anna Sobotka mgr inż. Aleksandra Radziejowska

AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki

W wyniku rewitalizacji starych zabudowań byłej elektrowni dzielnicy Krakowa Podgórze powstał obiekt zapewniający miastu wielofunkcyjną instytucję kultury zwaną Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka. Artykuł przedstawia genezę budowy ośrodka i opis projektu z bardzo interesującymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi i materiałowymi.

1

luty 2015

Fot. Wojciech Kryński

K

jest bardzo wyraźnym akcentem przestrzennym w tym obszarze miasta, tworzącym nową panoramę dzielnicy Podgórze. Obiekt ten stanowi kantorowski „rekwizyt”. Nietypowe rozwiązania materiałowe użyte na elewacji Cricoteki podkreślają indywidualność i artystyczny zamysł przedsięwzięcia [1], [3], [11].

Konstrukcję budynku zaprojektowano ze stali i betonu, zewnętrzną elewację stanowią ażurowe panele, pod którymi znajdują się szyby i ocieplenie. Okładzinę wykonano z nowatorskiego stopu metali o nazwie corten, którego specjalne właściwości już dziś można podziwiać na powierzchni Cricoteki. Relację budynku z otoczeniem podkreśli także jego iluminacja.

We wnętrzach budynku są stalowe balustrady i perforowane sufity podwieszane. Projekt zawiera wiele innowacyjnych rozwiązań [3].

Wizja architektów zrealizowana na terenie starej elektrowni łączy tradycję i współczesność, lokalizacja inwestycji stanowi duże utrudnienie dla robót, a warunki i środki finansowania (publiczne) niosą za sobą wiele problemów wykonawczych wpływających na czas, koszt i jakość robót budowlanych.

Celem artykułu jest przedstawienie interesującej budowy. Autorki przedstawiają trudności w jej realizacji, które wynikają z warunków ryzyka i niepewności, w jakich realizowane są rewitalizacje zabudowy miejskiej.

Rys.1. Projekt koncepcyjny kompleksu Cricoteki, Stanisáaw DeĔko nsMoonStudio Sp. z o.o.- P Builder

71

rakowskie Podgórze to poprzemysłowa dzielnica, która przybiera obecnie nowe funkcje w szeroko pojętej „kulturze” miasta. Można znaleźć wiele przykładów inwestycji rewitalizacyjnych w tym obszarze, np. ogromna inwestycja „Bonarka City Center”, którą stanowi wieloRys. 1. Projekt koncepcyjny kompleksu Cricoteki, autorzy: IQ2 Konsorcjum funkcyjne centrum miejskie wybudowane na zrekultywowanym obszarze Wizja Sp. z o.o.

Stanisław Deńko nsMoonStudio Sp. z o.o. –IQ2 Piotr Nawara, po zakładzie chemicznym, lub Fabryka Emalia Oskara Schindlera z wyRys.1.

Projekt koncepcyjny kompleksu Cricoteki, autorzy: KonsorcjumWizja Sp Agnieszka Szultk [1] stawą stałą „Kraków – czas okupacji 1939-1945”( właściciel fabryki w czaStanisáaw DeĔko nsMoonStudio Sp. z o.o.- Piotr Nawara, Agnieszka Szultk [1] sie II wojny światowej ratował Żydów od zagłady).

Rewitalizacja zabudowań elektrowni

Zabytkowa zabudowa historyczna dzielnicy Podgórze także poddawana jest stopniowej rewitalizacji, jak np. stare budynki elektrowni Podgórze przy ul. Nadwiślańskiej. Budynki i teren wokół nich zostały wykorzystane do budowy obiektów wielofunkcyjnej instytucji kultury pod nazwą Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”. W obiektach Cricoteki zaprojektowano m.in. Muzeum Tadeusza Kantora, teatr, bibliotekę i centrum konserwacji dzieł sztuki współczesnej [7]. W roku 2004 podjęto działania mające na celu utworzenie kompleksowego ośrodka ku pamięci artysty. Konkurs na rewitalizację starej elektrowni ogłoszono w 2006 roku, Na rys. 1, 2 i 3 przedstawiono kilka prac konkursowych.

Koncepcję gmachu nowego muzeum wygrała praca konkursowa archiRys. 2. Projekt koncepcyjny budynku Cricoteki, pracownia urbanistyki tektów z pracowni: IQ2 Konsorcjum Wizja Sp. z o.o. – Stanisław Deńko, i architektury Marek Solnica [10] nsMoonStudio Sp. z o.o. – Piotr Nawara, Agnieszka Szultk. Obiekt na staRys.2. Projekt koncepcyjny budynku Rys.3. Projekt koncepcyjny budy łe odmieni pejzaż nabrzeża Wisły po stronie Starego Podgórza, nawiązuCricoteki, pracownia urbanistyki Cricoteki, pracownia PALMAline jąc do klimatu, jaki tworzy sąsiedztwo rzeki i twórczość Tadeusza Kantoarchitektury Marek Solnica [10] ra. Forma nietypowego gmachu przypomina przerzucony imost znajdujący się nad starą elektrownią (rys. 4 i 5) i nawiązuje do twórczości Kantora z cyklu „Człowiek i stół” (rys. 4). Ze względu na zabytkowy charakter Elektrowni Podgórze zostawiono komin elektrowni (choć nieco go obniżono), który jest najwyższym punktem nowej dobudowanej części kompleksu, ma on przypominać o pierwotnej funkcji obiektu.

Proponowana forma rewitalizacji elektrowni w dzielnicy Podgórze pokazuje ciekawy sposób na aktywizację nadbrzeża Wisły poprzez wzbogacenie architektury obiektów użyteczności publicznej oraz nadanie indywidualnego charakteru temu miejscu. Koncepcja gmachu Cricoteki Rys. 3. Projekt koncepcyjny budynku Cricoteki, pracownia PALMAline [10]

Rys.1. Projekt koncepcyjny kompleksu Cricoteki, autorzy: IQ2 KonsorcjumWizja Sp. z o.o.

Stanisáaw DeĔko nsMoonStudio Sp. z o.o.- Piotr Nawara, Agnieszka Szultk [1]

Rys.2. Projekt koncepcyjny budynku Cricoteki, pracownia urbanistyki i architektury Marek Solnica [10]

BUDOWNICTWO

Rys.2. Projekt koncepcyjny budynku Cricoteki, pracownia urbanistyki i architektury Marek Solnica [10]

Rys.3. Projekt koncepcyjny budynku Cricoteki, pracownia PALMAline [10]

Zdjęcia: archiwum autorek

Builder

72

luty 2015

• przebudować (zrewitalizować) zespół budynków istniejących starej elektrowni, • wybudować obiekt muzeum w postaci 5-kondygnacyjnego budynku z dwoma kondygnacjami użytkowymi nadziemnymi i trzonami komunikacyjnymi stanowiącymi konstrukcję wsporczą oraz jedną kondygnację podziemną otwartą od zachodu, Istniejący 2 budynek elektrowni jest podzielony na dwie części – część od Rys. 4. Idea pomysłu na projekt budynku Cricoteki nawiązująca do strony ul. Nadwiślańskiej i halę kotłów. W projekcie przewidziano częściotwórczości T. Kantora [3] we powiększenie piwnicy (od strony ul. Nadwiślańskiej) oraz podniesienie jej wysokości przez obniżenie podłogi. Część podziemną stanowi jedna kondygnacja, która jest wykonana na płycie żelbetowej monolitycznej na izolacji z maty bentonitowej. Ściana od strony Wisły kotwiona jest mikropalami. Ściany zewnętrzne wykonano w formie monolitycznego żelbetu, Rys. 5 Schemat konstrukcyjny budynku Cricoteki [3] tak jak i strop, którego płyta dostosowana jest do rozładunku samochodów ciężarowych przywożącymi eksponaty i dekoracje. Forma budynku zabytkowej elektrowni nie ulegnie zmianie, zostanie ona połączona z nowym obiektem, aby stanowiła spójną całość.

W projekcie rewitalizacji obiektu przewidziano wykonanie m.in. następujących prac [5]: • wzmocnienie ścian fundamentowych od strony Wisły za pomocą mikropali, • wykonanie ściany berlińskiej, zabezpieczającej wykop pod poszerzenie piwnicy, Rys. 5. Schemat konstrukcyjny budynku Cricoteki [3] • „podbicie” ścian fundamentowych betonem wraz z wykonaniem izolaRys. 5 Schemat konstrukcyjny budynku Cricoteki [3] cji poziomej i izolacji pionowej z maty bentonitowej, • wykonanie płyty dennej, żelbetowej na izolacji z maty bentonitowej, • zamurowanie zbędnych otworów, wraz z wykuciem nowych oraz założenie nowych nadproży i przemurowanie kominów ponad dachem, • rozebranie ścian działowych na parterze, dwóch słupów oraz stropu i wykonanie nowych, • wzmocnienie konstrukcji dachowej (wprowadzenie nowych wiązarów stalowych pomiędzy istniejące) oraz ocieplenie poddasza i instalacja nowych, termoizolacyjnych okien połaciowych, • wykonanie nowego pokrycia dachowego z dachówki ceramicznej • wykonanie nowych żelbetowych monolitycznych schodów, • montaż stalowej antresoli w hali kotłów, podwieszonej do wiązarów dachowych, • demontaż starej instalacji oraz wykonanie nowej, wyposażonej dodatkowo w sieć internetową, oraz zainstalowanie klimatyzacji, • zamontowanie nowej drewnianej antywłamaniowej stolarki okiennej Rys. 6. Montaż fragmentów elewacji z cortenu na Cricotece i drzwiowej.

• wykonanie elewacji z okładzin klinkierowych mocowanych do muru kotwami [3].

Funkcja, konstrukcja i wykończenie W budynku zaprojektowano dwa żelbetowe monolityczne trzony koRys. 7. MontaĪu fragmentów elewacji z cortenu Cricotece, zdjĊcie z 05.02.2014 Oprócz funkcjiwáasne komunikacyjnych (dźwig osobowy, klatNowopowstający kompleks budynków Cricoteki pełnić będzie wiele namunikacyjne. ki schodowe) oraz instalacyjnych, pełnią one rolę podpór dla stalowych funkcji. Znajdują się w nim: przestrzennych kratownic będących główną konstrukcją nośną gale• muzeum Tadeusza Kantora z obiektami scenicznymi, rekonstrukcjami Rys. 7. MontaĪu fragmentów elewacji z cortenu na Cricotece, zdjĊcie wáasne z 05.02.2014 rii muzeum. Trzony żelbetowe posadowiono na palach CFA połączoi rzeźbami ukazującymi najważniejsze etapy w jego twórczości, nych oczepem żelbetowym. Zastosowano dwa rodzaje pali: część jest • centrum wystawiennicze, wciskana, a część wyciągana. Aby dodatkowo usztywnić oczep • centrum teatralno-konferencyjne, wschodni, zastosowano żelbetowe żebra w formie ścian ukrytych pod • nowoczesny ośrodek dokumentacji historii teatru i sztuki wizualnej, powierzchnią terenu (plac niepodpiwniczony). Usztywnienie oczepu dla • czytelnia, biblioteka, księgarnia, trzonu zachodniego stanową ściany i stropy żelbetowe nad kondygna• centrum konserwacji sztuki współczesnej, cją piwniczną. Wszystkie schody zaprojektowano jako żelbetowe mono• magazyn na zbiory artystów, które nie znajdą miejsca na stałej ekspozycji. lityczne płytowe.

Program funkcjonalno-użytkowy Cricoteki wywarł istotny wpływ na architekturę i konstrukcję projektowanych obiektów.

Nośną konstrukcję nowego budynku Cricoteki stanowi galeria w formie Stara elektrownia Podgórze, wybudowana w latach 1899-1900 (już dwóch przenikających się przęseł zbudowanych z przestrzennych stalow 1926 r. przestała pełnić swoją pierwotną funkcję – obiekty zostały wówwych kratownic, opartych na dwóch trzonach komunikacyjnych. Trzecią czas zaadaptowane na dom noclegowy i łaźnię), stanowi jeden z elepodporą budynku jest stalowa dwugałęziowa podpora wahaczowa, oparmentów kompleksu Cricoteki. Teren budowy zagospodarowano tak, aby ta na fundamencie w formie oczepu żelbetowego podpartego mikrofalaistniejący zespół budynków starej elektrowni stanowił integralną całość mi (rys. 5). Zauważyć należy, że projekt charakteryzuje się dużymi przeprzedsięwzięcia. wieszeniami oraz brakiem jakiejkolwiek symetrii, co stanowi duże wyzwaW celu rewitalizacji tego obszaru postanowiono: nie dla projektantów, mających obliczyć układ wielokrotnie niewyznaczal• poddać rozbiórce dwa budynki jednokondygnacyjne oraz przybudówny [3]. Takie kształty obiektu skutkują ugięciami poszczególnych kratowkę przy istniejącej kotłowni z kominem do ponownego odtworzenia, nic, u których należało ustalić wstępne wygięcie (camber).

Zdjęcia: Wojciech Kryński

BUDOWNICTWO

3 żadnych remontów, malowania czy renowacji. Stal kortenowska sprawdza się świetnie w przypadku mostów, ze względu na jej wysoką odporność na warunki atmosferyczne i wysokie temperatury. Mimo że koszt cortenu jest kilkakrotnie wyższy niż normalnej stali ,to jego koszty eksploatacji mają zbilansować obecny duży nakład finansowy na jego zakup. Na Cricotece użyto ponad 47 ton tej stali (w przybliżeniu około 3 tys. m2) [7]. CieRys. 7. Cricoteka obecnie, zdjĊcie wáasne z 25.06.2014 kawostką jest, że stal kortenowska, której montaż rozpoczęto z końcem listopada 2013, w krakowskich warunkach atmosferycznych już w niespełna pół roku pokryła się prawie całkowicie patyną.

Elewację „sufitu zewnętrznego” budynku wykonano natomiast z blachy lustrzanej, której właściwość tworzy niesamowite wrażenie dla przyRys. 7. Cricoteka obecnie, zdjĊcie wáasne z 25.06.2014 szłego widza. W tych ponad 800 m2 powierzchni można zobaczyć zmodernizowaną starą elektrownię podgórską oraz plac znajdujący się na obszarze Cricoteki (rys. 7).

Wykończenie obiektu budowlanego nie ogranicza się jednak do zewnętrznej powłoki. Oprócz elewacji z cortenu obiekt ma duże płaszczyRys. 7. Cricoteka obecnie zny przeszkleń, które stanowią pośrednią powłokę zewnętrzną i dzięki Rys. 7. Cricoteka obecnie, zdjĊcie wáasne z 25.06.2014 którym można ze środka, poprzez perforowany corten, podziwiać panoramę nabrzeża Wisły (rys. 8). Okna i drzwi wykonywano z dobrej jakości szkła oraz profili aluminiowych. Wewnątrz budynków zamontowano grube drzwi ogniowe.

Na rys. 9 przedstawiono jedno z licznych ciekawych rozwiązań wykończenia wewnątrz, które stanowi olbrzymia ruchoma ściana, mająca za zadanie w razie potrzeby zasłonić okna w obiekcie i stworzyć niepowtarzalną atmosferę sceny. n Literatura

74

luty 2015

Rys. 8. Powáoka Ğciany zewnĊtrznej Cricoteki, [1] zdjĊcie wáasne z 24.06.2014 Budowa Muzeum Tadeusza Kantora i nowej siedziby Cricoteki. Ośrodek Dokumentacji Sztu-

Rys. 8. Powłoka ściany zewnętrznej Cricoteki

ki Tadeusza Kantora Cricoteka ul. Szczepańska 2, 31-011 Kraków, www.cricotekawbudowie.pl/ inne-wydarzenia (dostęp: 30.06.2014).

[2] Czarnigowska A., Sobotka A., Metoda planowania i kontrolowania realizacji przedsięwzięć budowlanych: studium przypadku. „Górnictwo i Geoinżynieria” , 2011 R. 35 z. 1, s. 37–56.

[3] Deńko S., Muzeum Kantora w Krakowie. „Architektura”, nr 07/2013.

[4] Hastak M., Shaked A., ICRAM-1: Model for international construction risk assessment. Journal of Management in Engineering, Vol. 16, 2010. No. 1, 59-69.

[5] Jasiak P., Opracowanie oferty przetargowej z uwzględnieniem warunków losowych realizacji przedsięwzięć budowlanych. Praca magisterska pod kierunkiem A. Sobotki, AGH, Kraków 2010.

[6] Jaworski K. M., Metodologia projektowania realizacji budowy. Wydawnictwo Naukowe PWN,2009, Warszawa.

[7] Kołomyjski T., O budowie Cricoteki i o Tadeuszu Kantorze, Biuletyn informacyjny dzielnicy XIII. http://corten.bawi.pl/ [8] Kristowski A. (2002). Modelowanie niepewności w harmonogramowaniu budowy podpór mostów składanych. Praca doktorska. Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa.

[9] Koper A., Marcinkowski R., Ryzyko w planowaniu przedsięwzięć budowlanych. W: Problemy przygotowania i realizacji inwestycji budowlanych. Warsztaty inżynierów budowlanych, Wydawnictwo WACETOB, Puławy 2007, s 239-246.

[10] Ogłoszenie wyników konkursu na projekt architektoniczny Muzeum Tadeusza Kantora www. sztukpuk.art.pl/assets/galerie/cricoteka_arch.htm (dostęp: 16.07.2012) [11] Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora „Cricoteka”. Dokumentacja projektowa inwestycji. Kraków 2010.

[12] Skorupka D. (2006). Metoda zintegrowanej oceny ryzyka realizacji inwestycji budowlanych. „Wiadomości Projektanta Budownictwa”, nr 2/2006.

[13] Sprawozdanie z funkcjonowania systemu zamówień publicznych w 2009 roku. Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2010.

[14] Sobotka A., Tradition and modernity of Cricoteka in Cracow – problems with realization // W: Culture of the city / ed. Elżbieta Przesmycka, Elżbieta Trocka-Leszczyńska. — Wrocław : Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2012. — ISBN: 978-83-7493-739-9. — s. 255-264.

[15] Sobotka A., Jasiak P., Uwzględnienie ryzyka w ocenie czasu w ofercie rewitalizacji obiektu zabytkowego, „Budownictwo i Inżynieria Środowiska”, nr 2/2011.

Builder

Rys. 8. Powáoka Ğciany zewnĊtrznej Cricoteki, zdjĊcie wáasne z 24.06.2014

Zdjęcia: archiwum autorek

Rys. 8. Powáoka Ğciany zewnĊtrznej Cricoteki, zdjĊcie wáasne z 24.06.2014

Rys. 9. Ciekawe rozwiązania wykończenia w obiekcie Cricoteki

Corten

Elewację Cricoteki wykonano z bardzo ciekawego materiału o nazwie corten. Jest to stal o podwyższonej odporności na warunki atmosferyczne. Stal kortenowska należy do grupy stopów stalowych, na powierzchni których po wystawieniu na działanie powietrza i deszczu samoczynnie pojawia się powłoka ochronna przypominająca rdzę (rys. 6). Antykorozyjne właściwości stali kortenowskiej są w wielu zastosowaniach lepsze niż właściwości innych stali konstrukcyjnych. Ich wzmocniona odporność na warunki atmosferyczne wynika z warstwy tlenków, tzn. patyny – tlenku miedzi. Ciekawe jest to, że producent gwarantuje zakończenie procesu „rdzewienia” w ciągu 36 miesięcy – w przypadku stali kortenowskiej warstwa tlenków po tym czasie stanowi szczelną ochronę dla stopu, a nie, jak w przypadku zwykłej stali, powoduje jej ciągłą degradację.

Wykorzystanie cortenu w polskich warunkach jest nowatorskim rozwiązaniem, chociaż sam pomysł tej stali powstał ponad 100 lat temu w Stanach Zjednoczonych. Ideą jego koncepcji było „wybuduj i zapomnij” , co oznaczało, że materiał po użyciu nie wymagał już w trakcie eksploatacji

Abstract. REVITALIZATION OF BUILDINGS OF THE PODGÓRZE POWER PLANT OF CRACOW. As a result of the revitalization of the old buildings of the former power plant area of Krakow ​​ Podgórze a multifunctional object providing city with a cultural institution called Cricoteka – Cantor Arts Documentation Center is being created. The paper presents the genesis of the construction of the Centre and the description of the project with a very interesting design solutions and material. Observation of the investment shows what problems occurred during the building of investments realized in terms of increased risk and uncertainty of the project undertaken.

The collected material was allowed to analyze the source of the delays and costs of investments financed with public funds. The authors suggest the desirability of the use of methods that take into account the risks arising on such investments, financed from public funds and risk management.

XXX JUBILEUSZOWE OGÓLNOPOLSKIE WARSZTATY PRACY PROJEKTANTA KONSTRUKCJI SZCZYRK, 25-28 marca 2015 roku

Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział w Bielsku-Białej przy współpracy Oddziałów w Gliwicach, Katowicach i Krakowie organizuje

XXX Jubileuszowe Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji NAPRAWY I WZMOCNIENIA KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH BUDOWNICTWO OGÓLNE Program warsztatów obejmuje:

■ wykłady zamówione u autorów wywodzących się z renomowanych uczelni, instytutów i pracowni projektowych Spełnienie wymagań podstawowych przy wzmocnieniach i remontach, Diagnostyka obiektów budownictwa ogólnego oraz zabytków, Obciążenia próbne, Systemy monitoringu konstrukcji, Zabezpieczenie budynków przy głębokich wykopach, Zabezpieczenie obiektów przed drganiami, Komputerowe modelowanie konstrukcji, Ochrona przeciwpożarowa obiektów budownictwa ogólnego, Przegląd metod rozbiórki budynków i budowli, Metody określania wytrzymałości murów w konstrukcjach istniejących, Materiały stosowane do renowacji murów, Naprawy zarysowanych murów, Wzmocnienia konstrukcji drewnianych, Zabezpieczenia istniejących konstrukcji drewnianych przed korozją biologiczną i ogniem, Wzmocnienia i naprawy stropów, Utrzymanie i naprawy dachów i stropodachów, Konserwacja konstrukcyjna i wzmacnianie wybranych historycznych konstrukcji ceglanych, Sposoby napraw murowanych sklepień, Rewitalizacja zabytkowych obiektów o konstrukcji drewnianej, Wzmacnianie i naprawy fundamentów murowych i kamiennych, Naprawa tynków, tynki renowacyjne, Błędy w pracach wykończeniowych i sposoby napraw, Uszkodzenia i naprawy niekonstrukcyjnych elementów budynków, Poprawa izolacyjności akustycznej budynków, Uszkodzenia i naprawa wadliwie wykonanych izolacji termicznych, Problemy eksploatacji obiektów budowlanych, zawłaszcza balkonów i tarasów, Osuszanie i renowacja budynków zalanych wodą.

■ referaty i komunikaty opracowane przez kadrę techniczną firm wykonawczych i produkcyjnych ■ dyskusje tematyczne zainspirowane przez wygłoszone wykłady, referaty i komunikaty ■ prezentacje firm produkujących i oferujących materiały oraz sprzęt dla budownictwa ■ prezentacje firm oferujących programy komputerowe ■ prezentacje wydawnictw technicznych i naukowo-technicznych ■ spotkania kameralne, specjalistyczne i promocyjne Zamówione wykłady oraz teksty techniczno-promocyjne zostaną zamieszczone w kilkutomowym wydawnictwie

ADRES KOMITETU ORGANIZACYJNEGO: PZITB Oddział w Bielsku-Białej 43-300 Bielsko-Biała ul. 3 Maja 10/14 tel.fax. (33) 822-02-94 email: biuro@pzitb.bielsko.pl www.pzitb.bielsko.pl INFORMACJE ORGANIZACYJNE ■ do 06 marca – ostateczny termin przyjmowania zgłoszeń uczestników i opłat – decyduje kolejność wpłat ■ do 13 marca - wysłanie Komunikatu nr 2 z potwierdzeniem przyjęcia opłaty i szczegółowymi informacjami organizacyjnymi KOSZTY UCZESTNICTWA*) „nr opcji” do wpisania w Karcie Zgłoszenia Uczestnictwa W tabeli podane zostały ceny netto, do których należy doliczyć obowiązującą stawkę podatku VAT równą 23 %.

Standard

(decyduje data wpływu środków na konto PZITB Oddział Bielsko-biała)

● wyższy

Uczestnicy Warsztatów członkowie PZITB

niestowarzyszeni

Liczba miejsc

„1”

1340 zł

„2”

1440 zł

160

„3

1240 zł

„4”

1340 zł

100

● niższy

CKIR „Orle Gniazdo” Segment „A” i „B”

„5”

1140 zł

„6”

1240 zł

180

● „bez noclegów i śniadań”

„7”

CKIR „Orle Gniazdo” Segment „C”

● średni

hotel „Zagoń” (stała linia busowa)

950 zł

60

Dopłata za pokój jednoosobowy w obydwu hotelach (płatna z opłatą za udział w warsztatach) wynosi – 300 zł netto Opłaty prosimy wnosić na konto: PZITB Oddział w Bielsku-Białej ING B.Śl. S.A. 45 1050 1070 1000 0090 3025 0774 z podaniem nazwiska uczestnika i wybranego numeru opcji o uczestnictwie decyduje kolejność wpłat

14-11-07 09:48:42

BUDOWNICTWO

Współczesne elewacje

Elewacje wentylowane Prof. nadzw. dr hab. Eur. inż. Tomasz Z. Błaszczyński

Builder

76

luty 2015

Politechnika Poznańska

Ze względu na zasadę działania oraz wiele możliwości architektonicznego projektowania okładziny zewnętrznej, elewacje wentylowane zdobywają w ostatnich latach w Polsce coraz większą popularność.

E

lewacje takie wykonuje już wiele firm na naszym rynku. Wentylowany system elewacji zapewnia prostotę i szybkość projektowania, walory estetyczne oraz łatwość montażu. Jako alternatywa dla tradycyjnych elewacji lekko mokrych charakteryzują się znaczną oszczędnością energii (do 40%) oraz wyeliminowaniem ryzyka pękania materiałów elewacyjnych z powodu osiadania budynku. Zastosowanie systemu elewacji wentylowanych zapewnia doskonałą ochronę ściany głównej oraz barierę dźwiękoszczelną, zapobiegającą przenikaniu hałasu z otoczenia do wnętrza budynku.

Budowa i zasada działania

Elewacja wentylowana to system, którego zadaniem jest zapewnienie szczeliny wentylacyjnej pomiędzy okładziną zewnętrzną (elewacyjną) a warstwą termoizolacyjną.

Dlatego też fasadę wentylowaną tworzy podkonstrukcja, warstwa izolacyjna ściany oraz okładzina zewnętrzna. Do wykonania takich fasad można zastosować niemal wszystkie dostępne materiały elewacyjne, m.in. tworzywa sztuczne, kamienie naturalne, okładziny metalowe, betonowe, drewniane lub drewnopodobne, płyty ceramiczne, kompozytowe.

System pozwala na łączenie na jednej ścianie różnych materiałów oraz na stosowanie elementów w różnych kształtach i wymiarach.

Elewację taką buduje się więc na specjalnych rusztach, które są odsunięte o kilka centymetrów od ścian. Izolacja termiczna ściśle przylega do powierzchni ściany, między nią a płytą elewacyjną znajduje się zaś szczelina wentylacyjna, umożliwiająca przepływ powietrza (rys. 1). Zewnętrzne okładziny stanowią element dekoracyjny budynku, a także zapewniają ochronę przed niekorzystnym wpływem warunków atmosferycznych.

Jedyny podział, jakiego można zatem dokonać w systemach wentylowanych fasad, to podział ze względu na elementy okładzinowe: deski, płyty, panele, płytki. Jednak idea i zasada działania tego rodzaju elewacji są takie same, a różnica jest tylko w wyglądzie zewnętrznym.

Zalety (rys. 3)

Podstawową zaletą tego rodzaju elewacji jest umożliwienie całej ścianie „oddychania”, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko kondensacji pary wodnej; wentylowana przegroda wpływa na wyrównanie ciśnienia powietrza, dlatego woda deszczowa nie jest wciągana do przestrzeni wentylowanej i nie nawilgaca warstwy nośnej ściany. Kolejna zaleta to fakt, że szeroki wybór elewacyjnych płyt okładzinowych pozwala tworzyć atrakcyjne i praktyczne projekty elewacji budynków, przy jednoczesnym wyrównaniu nierówności podłoża. Komfortowe środowisko życia poprzez naturalną wilgotność i łatwość utrzymania stałej temperatury w mieszkaniu, stanowi dodatkową izolację akustyczną oraz gwarancję bezpieczeństwa dla alergików poprzez uniemożliwienie rozwoju glonów i grzybów.

Zwiększona izolacyjność cieplna wpływa na zmniejszenie kosztów ogrzewania. Fasady wentylowane cechuje wysoki standard estetyczny.

Elewacje wentylowane z ogniwami fotowoltaicznymi

Zintegrowane z fasadą moduły fotowoltaiczne i związane z tym solarne pozyskiwanie energii elektrycznej poprawiają bilans energetyczny budynku. Moduły fotowoltaiczne o dowolnym kształcie, kolorze i strukturze można stosować w formie przeświecającej lub przezroczystej. Elewacja taka różni się od zwykłych elewacji wentylowanych zastosowanym poszyciem z paneli fotowoltaicznych. Same ogniwa fotowoltaiczne, a co za tym idzie, energia elektryczna z nich pochodząca, mogą być zastosowane do różnych celów, np. do podgrzewania wody, oświetlenia itp.

Elewacje takie możemy podzielić ze względu na rodzaj ogniw na przezroczyste moduły fotowoltaiczne w technologii cienkowarstwowej oraz przezierne moduły fotowoltaiczne z przeświecającymi ogniwami krystalicznymi.

Zalety systemów fotowoltaicznych

Systemy stosujące moduły fotowoltaiczne posiadają wiele zalet. Oto niektóre z nich:

Rys. 1. Przykładowe rozwiązania mocowania okładzin wentylowanych

Rys. arch. BSP Bracket System Polska Sp. z o.o.

Builder

77

luty 2015

BUDOWNICTWO

StoVentec Glass

StoVentec R

Zdjęcia: archiwum Sto-ispo

Builder

78

luty 2015

Rys. 2. Budowa systemu wentylowanego – przykłady

a) Przezroczyste moduły fotowoltaiczne: – wysokie walory estetyczne – specjalnie do stosowania w widocznym obszarze fasady, – możliwość indywidualnego kształtowania rastra powierzchni aktywnej i wielkości całych modułów, zapewnia swobodę projektowania i nie ogranicza widoku, – jednorodna powierzchnia dzięki amorficznym ogniwom cienkowarstwowym, – idealne do stosowania na fasadach pionowych, – korzyści uzyskuje się również przy świetle rozproszonym, – niewrażliwe na działanie wysokich temperatur, częściowe zacienienie i niedogodne kąty padania promieni światła. b) Przezierne moduły fotowoltaiczne: – doskonałe rozwiązanie we wszystkich obszarach fasady wymagających zacienienia z zewnątrz,

– światło dzienne dociera do wnętrza, bez możliwości zaglądania do budynku osób trzecich, – moduły fotowoltaiczne pobierają padające światło na całej wysokości elementu fasadowego, – maksymalna sprawność dzięki ogniwom monokrystalicznym o jednorodnej powierzchni lub ogniwom polikrystalicznym z intensywnie mieniącą się strukturą.

Nie tylko dobra izolacja

Elewacje wentylowane ograniczają wydatki na ogrzewanie, ponieważ stanowią doskonałą izolację termiczną i akustyczną. Tak skonstruowane systemy elewacyjne nie tylko jednak stanowią dobrą izolację, lecz także wspomagają oddawanie wilgoci i zapobiegają kondensacji pary wodnej.

Różnorodność materiałów, kolorów, faktur i wymiarów okładzin elewacyjnych pozwala architektom tworzyć atrakcyjne projekty budynków (rys. 2). n

REKLAMA

Producent konstrukcji aluminiowych do fasad wentylowanych

Firma oferuje kompleksowe rozwiązania do fasad wentylowanych • produkcja i sprzedaż systemowej

Rys. 3.

Zalety elewacji wentylowanej

Rys. arch. BSP Bracket System Polska Sp. z o.o.

podkonstrukcji

• wsparcie projektowe • wykonanie projektów wykonawczych • opracowanie kompleksowe projektów: wykonawczego, warsztatowego, montażowego, powykonawczego oraz obliczeń statycznych • wsparcie merytoryczne oraz nadzór montażu • dostarczanie innowacyjnych rozwiązań energooszczędnych: konsole pasywne redukujące mostki termiczne

www.bspsystem.com e-mail: info@bspsystem.com tel.: +48 22 243 09 70 Warszawa, ul. Stanisława Augusta 73

BUDOWNICTWO luty 2015

80 Builder

GĘSTOŻEBROWE

Część 2

przegląd rozwiązań konstrukcyjnych stropów dr inż. Zbigniew Pająk Politechnika Śląska

Powszechnie stosowane w polskim budownictwie ogólnym, przemysłowym i mieszkaniowym, zwłaszcza jednorodzinnym. Ich zaletą jest łatwy montaż i mały ciężar elementów stropowych, a indywidualne rozwiązania ze stropami monolitycznymi pozwalają dzisiaj uzyskać rozpiętości nawet do 18 m.

N

ajwiększą grupę wśród stropów gęstożebrowych stanowią stropy o rozpiętościach do 6,0 m. Przedstawiony przegląd („Builder” 1/2015 i 2/2015) pokazuje, że stosowanie stropów gęstożebrowych o większych rozpiętościach nie nastręcza problemów. Istnieją typowe rozwiązania dla rozpiętości do 8,0 m przy wyższych wysokościach konstrukcyjnych stropów lub przy zastosowaniu belek sprężonych. Indywidualne rozwiązania z stropami monolitycznymi pozwalają uzyskać rozpiętości do 18 m (np. Swedeck). Prace badawcze dotyczące stropów o większych rozpiętościach są ciągle podejmowane – np. w zakresie stropów z częściowo sprężonymi beleczkami kratownicowymi Teriva o łącznej wysokości 35 cm i rozpiętości 9,6 m.

Najczęściej stosowane w ostatnich latach stropy zestawiono w tabeli 1 (na podstawie [6]), z której wynika, że najchętniej realizowanymi obecnie stropami są konstrukcje na belkach kratownicowych.

Stropy Teriva

Stropy Teriva [8], [9] składają się z kratownicowych belek stropowych, pustaków betonowych, keramzytowych, żużlobetonowych oraz betonu układanego na budowie (rys. 1 i 2). Stropy Teriva przeznaczone są zarówno dla budownictwa mieszkaniowego, jak i budownictwa użyteczności publicznej. Stosuje się je dla obciążeń charakterystycznych równomiernie rozłożonych ponad własny ciężar konstrukcji, wynoszących 4,0; 6,0 i 8,0 kN/m2, oraz rozpiętości do 8,6 m. Parametry techniczne stropów Teriva zestawiono w tabeli 2. Odporność ogniowa stropów (niezależnie od rodzaju stropu) przy wykończeniu dolnej powierzchni tynkiem cementowo-wapiennym o grubości nie mniejszej niż 10 mm wynosi REI 60. Izolacyjność cieplna bez warstw wykończeniowych (od góry i od dołu) określona oporem cieplnym wynosi dla stropu Teriva 4,0-0,37 (m2K)/W, a dla Teriva 6,0 i 8,0-0,39 (m2K)/W.

Nowością są 10-cio i 12-komorowe pustaki Teriva o podwyższonej izolacyjności cieplnej i akustycznej, przeznaczone przede wszystkim do domów pasywnych.

Pustaki (rys. 3) mogą być wykonywane z betonu zwykłego, betonu na lekkich kruszywach porowatych lub z betonów, których głównym składnikiem są odpady przeróbki drewna. Wytrzymałość pustaków nie może być mniejsza niż 2,0 kN/m2. Nowością są dziesięcio- i dwunastokomoro-

we pustaki o podwyższonej izolacyjności cieplnej i akustycznej, przeznaczone przede wszystkim do domów pasywnych – rys. 4.

W stropach nad podporami (ściany, belki) stosuje się zbrojenie górne na zginanie, zgodnie z normą PN-B-03264:2002, w postaci siatek płaskich, a w stropach o rozpiętości powyżej 6,0 m – siatki zaginane, stanowiące zbrojenie na zginanie i na ścinanie. W stropach o rozpiętości od 4,0 m do 6,0 m należy zastosować co najmniej jedno żebro rozdzielcze, a przy rozpiętościach większych niż 6,0 m – co najmniej dwa żebra. Belki stropowe o rozpiętości powyżej 6,4 m produkuje się ze strzałką odwrotną o wysokości 15 mm.

Strop Frank-bud

W stropach Frank-bud [1], stosuje się belki kratownicowe Teriva.

Wykonuje się cztery typy stropów Frank-Bud: I (rys. 5a), II (rys. 5b), III (rys. 5c) i IV (rys. 5d) z czterech typów pustaków keramzytobetonowych PWK-1–PWK-4. Stropy Frank-bud I, II i III zaprojektowano dla obciążeń ponad własny ciężar konstrukcji, wynoszących: obciążenie użytkowe – 1,5 kN/m2, obciążenie od ścianek działowych – 0,75 kN/m2 i od warstw podłogowych – 1,29 kN/m2. Strop Frank-bud IV zaprojektowano dla obciążenia użytkowego 5,0 kN/m2, od ścianek działowych 0,75 kN/m2 oraz warstw wykończeniowych 1,29 kN/m2. Strop Frank-bud I stosuje się przy rozpiętościach do 5,1 m, stropy Frank-bud II i Frank-bud III – do 6,0 m, a Frank-bud IV – do 5,7 m.

Strop Baumat

Stropy Baumat [1] przeznaczone są do stosowania w obiektach budownictwa miejskiego oraz przemysłowego. Produkowane są dwa typy stropów Baumat, w dwóch rodzajach każdy: BT-1 (rys. 6a) i BT-1A (rys. 6b) oraz BT-2 (rys. 6c) i BT-2A (rys. 6d). Zbrojenie belek kratownicowych składa się ze zbrojenia stałego w postaci zgrzewanej kratownicy i zbrojenia dodatkowego umieszczanego w betonowej stopce. Pustaki stropowe Baumat wykonane są z betonu na kruszywie keramzytowym lub żwirowym. Wszystkie typy stropów Baumat wykonuje się do rozpiętości 6,0 m. Stropy BT-1 i BT-2 stosuje się przy obciążeniu użytkowym nie większym niż 1,5 do 3,0 kN/m2, a stropy BT-1A i BT-2A – przy obciążeniu użytkowym od 3,0 do 5,0 kN/m2.

Strop Leier

Stropy Leier [1] produkuje się w dwóch typach Leier (rys. 7a) i Leier Plus (rys. 7b), różniących się wzajemnie wysokością pustaka i belki kratownicowej. Strop Leier wykonuje się o rozpiętościach od 1,8 m do 6,0 m.

Tabela 1. Najczęściej stosowane w kraju stropy gęstożebrowe wg [6] 30 30

a) a)

RODZAJ STROPU Akermana Ceram-50 600 600 Ceram-45 b) b) Hurdis Techbud-40 Techbud-60 Teriva-I 600 600 Stropy prefabrykowano-monolityczne Teriva-I/KJ c) c) Teriva I – Bis 2 Teriva II, od Ğcianek dziaáowych 0,75 k zaprojektowano dla obciąĪenia uĪytkowego 5,0 kN/m Teriva III I stosuje siĊ przy rozpiĊtoĞci warstw wykoĔczeniowych 1,29 kN/m2. Strop Frank-bud Teriva Nova 600 600 stropy Frank-bud II i Frank-bud III do 6,0 m, zaĞ Frank-bud IV do 5,7 m.

Teriva Nova I/KJ Rys. 111 Przekroje Przekrojepoprzeczne poprzeczne stropów Teriva: a) Teriva strop 4,0/1, Terivab) Rys. Przekroje poprzeczne stropów Teriva: a) strop strop Teriva 4,0/1, b)4,0/1, Teriva 4,0/2, 4,0/2, Trial Rys. stropów Teriva: a) Teriva b) Teriva 4,0/2, c) Teriva 4,0/3c) c) Teriva Teriva 4,0/3 4,0/3

300 300 340 340

40 40

300 300 340 340

40 40

260 260 300 300

40 40

210 210 240 240

GRUPA Stropy monolityczne

450 450

2. Przekrój poprzeczny stropów i 8,0 dla budownictwa Rys. 2.

2.Rys. Przekrój poprzeczny stropów Teriva Teriva 6,0 Teriva 8,0 dla dla6,0 budownictwa uĪytecznoĞci publicznej publicznej Rys. Przekrój poprzeczny stropów 6,0 ii 8,0 budownictwa uĪytecznoĞci 210

210

użyteczności publicznej

Tablica Tablica 2.

2. Parametry Parametry techniczne techniczne stropów stropów Teriva Teriva 520

81

520

300

300

300

300

520

Builder

520

260

520

260

520

260

260

520

luty 2015

210

210

520

520

520

300

300

520

300

300

520

370

370

370

370

Rys. 3. stropów Teriva Rys. 3. Pustaki stropów Teriva Rys. 3. Pustaki Pustaki stropów Teriva

210

210

430 430

470 520 470

520

Rys. 4. Pustak dwunastokomorowy stropów Teriva5.

[10]Strop Rys. Rys. 4. Pustak 12-komorowy stropów Tabela 2. Parametry techniczne stropów TerivaTeriva [10]

Rys. 5. Strop Frank-bud (opis w tekście): 1 – belka kratownicowa,

pustak, 3w– beton monolityczny Frank-bud2 –(opis tekĞcie) : 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, monolityczny

Ciężar konstrukcji stropu Grubość nadbetonu Wysokość konstrukcyjna [kN/m2] [mm] stropu [m] 0,24 30 2,68 Strop Baumat 0,30 40 3,15 6,0Strop m naleĪy zastosowaü co najmniej jedno Īebro rozdzielcze, a przy rozpiĊtoĞciach wiĊkszych TERIVA 4,0/3 2,4 ÷ 8,6 0,60 0,34 40 3,40 Frank-bud Ī 6,0 m – co najmniej dwa Īebra. Belki stropowe powyĪej 6,4 przeznaczone m produkuje0,45 siĊ ze TERIVA 6,0o rozpiĊtoĞci 2,4 ÷ 7,8[1] 4,00 Stropy Baumat są do 0,34 stosowania w40obiektach budownictwa miejsk W stropach budownictwo Frank-bud [1], stosuje siĊ belki kratownicowe Teriva.

Wykonuje siĊ cztery typy stropów zaáką odwrotną o wysokoĞci Frank-Bud: użyteczności I (rys.

5a), II publ. (rys. 15 5b),mm.

III (rys. 5c) i IV (rys.

5d) z czterech typów pustaków TERIVA 8,0 2,4 ÷ 7,2 0,45 0,34 40 4,00 przemysáowego.

Produkowane są dwa typy stropów Baumat, w dwóch rodzajach kaĪ PWK-1 ÷ PWK-4. Stropy Frank-bud I, II i III zaprojektowano dla obciąĪeĔ rop keramzytobetonowych Frank-bud 2 ponad wáasny ciĊĪar konstrukcji, wynoszących: obciąĪenie uĪytkowe –jako 1,5 kN/m , obciąĪenie od dwuprzęsłowy) * dla rozpiętości powyżej 6,0 m strop projektowany ciągły (minimum 6a) i BT-1A (rys.

6b) oraz BT-2 (rys.

6c) i BT-2A (rys. 6d). Zbrojenie belek kratownico 2 2 stropach stosuje belki kratownicowe Wykonuje siĊ cztery ĞcianekFrank-bud dziaáowych [1], – 0,75 kN/m isiĊ od warstw podáogowych – Teriva.

1,29 kN/m . Strop Frank-bud IV typy stropów ank-Bud: I (rys. 5a), II (rys. 5b), III (rys. 5c) siĊ i IV (rys.

5d) z czterech typów pustaków ze zbrojenia staáego w postaci zgrzewanej kratownicy i zbrojenia dodatkowego u ramzytobetonowych PWK-1 ÷ PWK-4. Stropy Frank-bud I, II i III zaprojektowano dla obciąĪeĔ nad wáasny ciĊĪar konstrukcji, wynoszących: uĪytkowe – 1,5 kN/m2Pustaki , obciąĪenie stropowe od wobciąĪenie betonowej stopce.

Baumat wykonane są z betonu na kruszywie

W stropach nad podporami (Ğciany, belki) stosuje siĊ zbrojenie górne na zginanie, zgodnie Osiowy z rozstaw Rys. Pustak 12-komorowy stropów [10] powyĪej Przeznaczenie stropu Rodzaj stropu Rozpiętość stropu [m] normą PN-B-03264:2002, w 4. postaci siatek páaskich, a w stropach oTeriva rozpiĊtoĞci 6,0 m belek [m] siatki zaginane, stanowiące zbrojenie na zginanie i na Ğcinanie. W stropach o rozpiĊtoĞci od 4,0 m stropach nad podporami (Ğciany, belki) stosuje siĊrozdzielcze, zbrojenie agórne na zginanie,wiĊkszych zgodnie z do 6,0 m naleĪy zastosowaü co najmniej jedno przy TERIVAĪebro 4,0/1 2,4 ÷rozpiĊtoĞciach 7,2* 0,60 rmąniĪ PN-B-03264:2002, postaci páaskich, a w stropach o rozpiĊtoĞci powyĪej 6,0 m – budownictwo co najmniej w dwa Īebra. siatek Belki stropowe o rozpiĊtoĞci powyĪej 6,4 m produkuje siĊ ze6,0 m TERIVA 4,0/2 2,4 ÷ 8,0 atki zaginane, stanowiące zbrojenie na zginanie i na Ğcinanie. W stropach o rozpiĊtoĞci0,60 od 4,0 m strzaáką odwrotną o wysokoĞci 15 mm. mieszkaniowe

BUDOWNICTWO

belki stropów naleĪy podpieraü co 1,5 m.

Rys. 6. Strop Baumat (opis w tekĞcie) : 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny

luty 2015

Leier Leier [1] produkuje dwóch(opis typach Leier: 1(rys.

7a)kratownicowa, i Leier Plus (rys. 7b), róĪniących siĊ Rys. 6. siĊ StropwBaumat w tekście) – belka 2 –pustaka pustak, 3 –i belki beton kratownicowej. monolityczny mnie wysokoĞcią Strop Leier wykonuje siĊ o rozpiĊtoĞciach od Rys. 6. Strop Baumat (opis w tekĞcie) : 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny

82

Rys. 9 Strop MT (opis w tekĞcie): 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny

Builder

eier Leier [1] produkuje siĊ w dwóch typach Leier (rys. 7a) i Leier Plus (rys.

7b), róĪniących Rys.MT 8. Strop (opis w tekście): 1 – belka kratownicowa, 2 –– pustak, Rys. 9 Strop (opisMiro wsiĊ tekĞcie): 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 beton monolityczny 3 – beton monolityczny nie wysokoĞcią pustaka i belki kratownicowej. Strop Leier wykonuje siĊ o rozpiĊtoĞciach od Rys. 8. Strop Miro (opis w tekĞcie): 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monoli

Rys. 7. Strop Leier (opis w tekście) : 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny

Rys. 10. Strop SPB (a), strop Porotherm (b) : 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny

7. Strop Leier (opis w tekĞcie) : 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny Strop SKB Elementem noĞnym stropu SKB [1] są belki kratownicowe Teriva, natomiast elementem

wypeániającym pustaki z betonu komórkowego (rys. 11). Stropy SKB wykonuje siĊ przy Miro rozpiĊtoĞciach do 6,0 m. czas montaĪu, do rozpiĊtoĞci 4,0 m, kratownicowa, naleĪy stosowaü jedną podporĊ Rys. 10.

Strop SPBNa(a), strop Porotherm (b): 1 – belka Miro [1] stosuje siĊ przy rozpiĊtoĞciach do 9,1 m, a na podstawie indywidualnych projektów poĞrednią a powyĪej 4,0 m – dwie podpory. PowyĪej rozpiĊtoĞci 5,4 m zaleca siĊ dodatkowo

– pustak, – beton monolityczny Rys. 10.2Strop SPB 3(a), stropugiĊcia Porotherm (b) : 120–mm. belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton wykonanie odwrotnej strzaáki o wartoĞci monolityczny

. Strop Leier (opis w tekĞcie) : 1 – belka kratownicowa, 2 –

Strop SKB Elementem noĞnym stropu SKB [1] są belki kratownicowe Teriva, natomiast elementem wypeániającym pustaki z betonu komórkowego (rys. 11). Stropy SKB wykonuje siĊ przy pustak,rozpiĊtoĞciach 3 – beton monolityczny do 6,0 m. Na czas montaĪu, do rozpiĊtoĞci 4,0 m, naleĪy stosowaü jedną podporĊ poĞrednią a powyĪej 4,0 m – dwie podpory. PowyĪej rozpiĊtoĞci 5,4 m zaleca siĊ dodatkowo wykonanie odwrotnej strzaáki ugiĊcia o wartoĞci 20 mm.

Miro Rys. 11. Strop SKB: 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny Miro [1] stosuje siĊ przy rozpiĊtoĞciach do 9,1 m, a na podstawie indywidualnych projektów

Rys. 11. Strop SKB: 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – beton monolityczny

3

Rys. 9 Strop MT (opis w tekście): 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 –

2

1

Rys. 12. Strop JZP-LC [11]: 1 – trapezowa płyta dolna, 2 – konstrukcyjna płyta

betonowa, 3 – belka kratownicowa, 4 – beton monolityczny ys. 9 Strop MTbeton (opis monolityczny w tekĞcie): 1 – belka kratownicowa, 2 – pustak, 3 – betonRys. monolityczny 12. Strop systemu JZP-LC [11]: 1– trapezowa páyta dolna, 2 – konstrukcyjna páyta betonowa, 3 – belka kratownicowa, 4 – beton monolityczny

Rysunki: archiwum autora

4

Strop MT

Stropy MT [1] produkuje się w dwóch odmianach: MT/23 (rys. 9a) i MT/26 (rys. 9b). Stropy MT/23 stosuje się przy rozpiętościach 1,8-6,3 m, a strop MT/26 2,4÷7,2 m. Pustaki stropowe MT produkowane są z betonu lekkiego klasy LB10 na kruszywie keramzytowym. Stropy MT/23 stosuje się przy obciążeniu zewnętrznym do 3,5 kN/m2 (w tym wartość obciążenia użytkowego 1,5 kN/m2), natomiast MT/26 do 4,25 kN/m2 ponad ciężar własny (w tym obciążenie użytkowe 2,0 kN/m2). Stropy MT wymagają podparcia belek kratownicowych na czas montażu. Rozstaw podpór montażowych powinien być nie większy niż 1,85 m. Zaletą stropów MT jest mały ciężar własny – odpowiednio 2,2 oraz 2,7 kN/m2. Producent oferuje również wersję stropu MT/23 z uzupełniającym betonem lekkim na kruszywie Pollytag. Wówczas ciężar własny stropu wynosi jedynie 1,7 kN/m2.

Strop SKB Elementem nośnym stropu SKB [1] są belki kratownicowe Teriva, natomiast elementem wypełniającym pustaki z betonu komórkowego (rys. 11).

Stropy SKB wykonuje się przy rozpiętościach do 6,0 m. Na czas montażu, do rozpiętości 4,0 m, należy stosować jedną podporę pośrednią, a powyżej 4,0 m – dwie podpory. Powyżej rozpiętości 5,4 m zaleca się dodatkowo wykonanie odwrotnej strzałki ugięcia o wartości 20 mm.

Strop JZP-LC Elementem nośnym stropu JZP-LC (rys. 12) [11] są żelbetowe belki kratownicowe, natomiast elementem wypełniającym dwuwarstwowe kształtki trapezowe. Dolna część elementu dwuwarstwowego wykonywana jest z materiału porowatego, absorbującego wilgoć, a górna z betonu drobnoziarnistego, współpracującego z betonem wypełniającym układanym na budowie. Od dołu strop może być wykończony sufitem podwieszonym, np. z płyt „GK”. n

Literatura

[1] Drobiec Ł., Pająk Z.: Stropy z drobnowymiarowych elementów. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwie 2006 i 2010, 228 str.

[2] Drobiec Ł., Pająk Z.: Stropy gęstożebrowe stosowane współcześnie. „Materiały Budowlane”, nr 3/2005, str. 32-36.

[3] Materiały reklamowe i techniczne firmy „Mikea II”, Tychy, oraz www.isoteq.pl [4] www.swedeck.cadsks.com.pl [5] Drobiec Ł.: Rodzaje stropów stosowanych w budownictwie. „Materiały Budowlane”, nr 5/2008, str. 2-4.

[6] Stropy w technologii Velox. „Materiały Budowlane”, nr 5/2010, str. 13.

[7] Świadectwo dopuszczenia do stosowania nr Og. – 162/90: Strop gęstożebrowy JZP. ITB, Warszawa, 1990.

[8] Jarmontowicz R., Sieczkowski J.: Nowe zasady projektowania i wykonywania stropów Teriva. „Materiały Budowlane”, nr 5/2009, str. 29-33.

[9] Materiały techniczne firmy „Konbet”, Poznań, oraz www.konbet.com. pl [10] Przedsiębiorstwo „Konbet” Sp. z o.o., Sp. k.: Nowe rozwiązania w systemach stropowych. „Materiały Budowlane” Nr 5/2010, str. 14.

[11] Pluta J., Z., Pluta A.: Stropy zespolone systemu JZP-LC. „Materiały Budowlane”, nr 5/2010, str. 50-51.

REKLAMA

luty 2015

Stropy Miro [1] stosuje się przy rozpiętościach do 9,1 m, a na podstawie indywidualnych projektów nawet do 11,4 m. Produkowane są trzy rodzaje stropów Miro: Miro-1, Miro-2 i Miro-3, o rozstawie żeber odpowiednio 600, 450 i 480 mm. Stropy Miro-1 Miro-2 podzielono na 4 typy w zależności od wysokości: 1A i 1B (rys. 8a), 1C (rys. 8b), 1D (rys. 8c), 2A (rys. 8d), 2B (rys.8e), 2C (rys. 8f) oraz 2D. Strop Miro-3 ma przekrój poprzeczny podobny jak strop Miro-2C. Zbrojenie podstawowe belek stanowi kratownica składająca się z 2 prętów pasa dolnego o średnicach 8, 10, 12 i 14 mm i pręta górnego (ø 8 lub 10 mm), wykonanych ze stali klasy A-III i A-IIIN, oraz krzyżulców ze stali St3S-b-500 lub St3SY-b-500.

Pas dolny kratownicy jest zabetonowany w stopce z betonu klasy B20.

Wypełnienie w stropach Miro stanowią pustaki z kruszywowego betonu lekkiego. Stropy przenoszą obciążenia użytkowe o wartościach: Miro-1A, 1B i 1C do 1,5 kN/m2, Miro-1D i Miro-2A do 2,0 kN/m2, Miro-2B do 3,0 kN/m2, Miro-2C i Miro-3 do 5,0 kN/m2.

Stropy SBP [1] (rys. 10a) oraz Porotherm (rys. 10b) różnią się wzajemnie jedynie wymiarami ceramicznej kształtki w stopce belki kratownicowej oraz kształtem drążeń pustaka. Rozwiązania elementów stropu SBP podano w normach: PN-B-82027:1999 (belki), PN-B-82028:1999 (kratownice), PN-B-82029:1999 (pustaki) i PN-B-82030:1999 (kształtki).

Stropy SBP i Porotherm można stosować do rozpiętości 8,0 m. W czasie montażu belki stropów należy podpierać co 1,5 m.

83

Strop Miro

Strop SPB

Builder

Belki kratownicowe mają wysokość 160 mm. Pustaki produkuje się z betonu zwykłego i betonu lekkiego. Strop przenosi obciążenia ponad ciężar własny do 2,5 kN/m2. Przy rozpiętościach powyżej 4,2 m należy zwiększyć grubość nadbetonu do 50 mm. Strop Leier Plus stanowi uzupełnienie stropu Leier na rozpiętości od 6,0 do 7,5 m. Strop przenosi obciążenia ponad ciężar własny do 3,4 kN/m2. W czasie montażu należy stosować dodatkowe podparcie belek: przy rozpiętości do 4,2 m – jedna podpora, powyżej 4,2 m do 6,0 m – dwie podpory, a gdy rozpiętość stropu jest większa od 6,0 m – trzy podpory.

Builder

Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl, serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl

Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński Biuro Reklamy Katarzyna Dąbała, Katarzyna Hołodyn, Krzysztof Rutkowski Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, EMPIK, podczas targów i wystaw budownictwa

Wydawca PWB MEDIA, 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Agnieszka Lusawa Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim.

Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa. Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

– członek Loży Złotej Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na StrOnie – www.eBuiLDer.pL – prenumeratĘ przyjmuje: reDakcja, ruch, kOLpOrter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

TU WARTO BYĆ

12II

BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES, LAURY BUILDERA 2014 Zakończyła się kolejna edycja konkursów Budowlana Firma Roku, Polski Herkules i Laury Buildera. Gala finałowa, podczas której wręczone zostaną statuetki i wyróżnienia, odbędzie się 2014 12 lutego 2015 r. w Multikinie – Złote Tarasy w Warszawie.

2014

www.ebuilder.pl

POLSKI2014

HERKULES

12II

II Konkurs dla Młodych Architektów

Dobiegła końca II edycja zorganizowanego przez miesięcznik „Builder” konkursu dla młodych architektów i studentów architektury.

Ogłoszenie wyników nastąpi podczas uroczystej gali, 12 lutego w Multikinie – Złote Tarasy w Warszawie. Konkurs jest realizowany w ramach programu „Promujemy Polską Architekturę”.

11 III

Patronat Honorowy

XXIV Targi Budowlane BUD-GRYF i XIX Targi Energii Konwencjonalnej i Odnawialnej ENERGIA

BUD-GRYF i ENERGIA, to największe targowe imprezy branży budowlanej i energetycznej w województwie zachodniopomorskim. Odwiedzane są w większości przez indywidualnych inwestorów, deweloperów i architektów – co stanowi ich najistotniejszy atut. Miejsce: Szczecin.

6-9 V

INTERMASZ i INFRATEC

II edycja międzynarodowych targów przygotowanych z myślą o producentach oraz dystrybutorach maszyn i urządzeń stosowanych m.in. w budownictwie, przemyśle wydobywczym, usługach komunalnych czy kolejnictwie.

Wydarzenie ponownie potrwa cztery dni. W programie pojawią się również merytoryczne spotkania z autorytetami branży budownictwa infrastrukturalnego, konkursy i zabawy, a także szereg dodatkowych atrakcji, zarówno dla dorosłych, jak i najmłodszych.

Miejsce: Poznań.

13-15 V

XXI Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA

TOPBUILDER 2015

Wyróżnieniem TOPBUILDER nagradzane są materiały, technologie, urządzenia, budowle i rozwiązania IT, rozwiązania finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia i programy dedykowane branży budowlanej, a także projekty architektoniczne i konstrukcyjne (konkurs został objęty programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ). Na Państwa zgłoszenia do VII edycji konkursu czekamy pod adresem builder@pwbmedia.pl. www.ebuilder.pl

27-29 III

Największa targowa impreza sektora drogownictwa w Polsce i jedna z czołowych tego typu na arenie europejskiej. Targom AUTOSTRADA-POLSKA towarzyszą Międzynarodowe Targi Infrastruktury TRAFFIC-EXPO, oraz Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD. Miejsce: Kielce.

2015

10-13 III

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA Kolejna edycja targów BUDMA odbędzie się

pod hasłem „Materiały – Systemy – Technologie”.

Budmie w tym roku towarzyszyć będą targi WinDoor-tech z arcyciekawą „Fabryką Okien na Żywo” oraz Glass, czyli Targi Branży Szklarskiej. Istotnym elementem organizowanych w Poznaniu targów będzie również jedyna w Polsce ekspozycja produktów i oferty firm zajmujących się tematyką infrastruktury sportowej, czyli Targi CBS – Centrum Budownictwa Sportowego. www.budma.pl

20-23 V

XXVII Konferencja Naukowo-Techniczna „Awarie Budowlane” 2015

„Awarie Budowlane” od ponad 30 lat stanowią forum wymiany poglądów i doświadczeń naukowców, inwestorów, projektantów, wykonawców oraz przedstawicieli administracji budowlanej w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa konstrukcji budowlanych. Miejsce: Międzyzdroje. Organizatorzy: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie oraz Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział Szczecin.

21-23 X

II Konferencja Naukowo-Techniczna „TECH-BUD'2015”

„Nowoczesne materiały, techniki i technologie we współczesnym budownictwie” to temat II edycji odbywającej się w Krakowie konferencji „Tech-Bud”, organizowanej przez Oddział Małopolski Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. Szczegółowe informacje: techbud@pzitb.org.pl.

edycja ii

2014

LUTY 2015

perspektywy dla młodych

MłOdYcH aRcHiTeKTów

./7/#:%3.! !:)%.+!

i

$/$!4%+ "2!. /79

LUTY

why{ulyltêê ~êpu~lz{ jqhjo

m ­ê ­êj êw X

profile WXCA

KOnKURs dla

ARCHITEKTURA&DESIGN

Mecenasi PROGRaMU PROMUJeMY POLsKĄ aRcHiTeKTURĘ

Prestiżowy Konkurs Baumit

Poznań, zgłoszenie: Przedsiębiorstwo ARI Sp. z o.o.

Weź udział w prestiżowym Konkursie Baumit Fasada Roku i wygraj jedną z pięciu nagród pieniężnych w wysokości 10 000 zł.

W Konkursie wyłaniamy najlepsze realizacje budowlane, oddane do użytku pomiędzy 01.01.2014 r. a 31.12.2014 r., na których elewacji zastosowano kompletną technologię Baumit: system ociepleń, system tynkowy z wykończeniem oraz program produktów renowacyjnych, także z wykończeniem.

Nagroda Nowy budynek 2013

Warszawa, zgłoszenie: DIP Biuro Projektów, Krzysztof Pasternak

Zwycięskie obiekty Konkursu Baumit Fasada Roku wezmą udział w międzynarodowej odsłonie Konkursu Baumit Life Challenge.

Więcej na www.fasadaroku.pl

NOWE KATEGORIE! Wyróżnienie Nowy budynek 2013

Lublin, zgłoszenie: Biuro Inżynieryjno-Wdrożeniowe Intelligent Systems

Nagroda Budynek po rekonstrukcji i adaptacji 2013

Do wygrania 5 x 10 000 zł Poznań, zgłoszenie: IMB Asymetria Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k.

Poznań, zgłoszenie: Sasiak-Sobusiak Pracownia Projektowa

Warszawa, zgłoszenie: Architekci mgr inż. arch. Dariusz Filak

Wyróżnienie Nowy budynek 2013

Wyróżnienie Budynek po rekonstrukcji i adaptacji 2013

Nagroda Budynek z wielkiej płyty 2013

luty 2015

Fot. arch. dalbera

Builder

rvur|yzê

t vk joê hyjop{lr{ ~

PERSPEKTYWY PERSPEKTYWY DLA M ODYCH

êppê

¢ª¡¤

./7/#:%3.! !:)%.+!

s|{ ꢪ¡¥

PROFILE 78#!

./7/#:%3.! !:)%.+!

i

$/$!4%+ "2!. /79

LUTY

i

$/$!4%+ "2!. /79

LUTY

Fot. M. Pańtak

!2#()4%+452! $%3)'.

14

Kładki dla pieszych – konstrukcje estetyczne i funkcjonalne

why{ulyltêê ~êpu~lz{ jqhjo

Marek Pańtak

18

10

NOWOCZESNA ŁAZIENKA dodatek branżowy

Konkurs dla Młodych Architektów rozstrzygnięty!

Współczesna willa w Polsce wg Barycza i Saramowicza Rafał Barycz, Paweł Saramowicz

PROFILE – WXCA

7

Nowe horyzonty

lekcje Ar Chi tek tUrY

Fot. arch. Ceramika Paradyż

Fot. arch. Biuro Architektoniczne Barycz i Saramowicz

Informacje

22 6

lekcje Ar Chi tek tUrY

Ewa Kuryłowicz

tljluhzpêwyvnyht|êê wyvt|qlt êê wvszr êhyjop{lr{|y ê

4

Sens i potrzeba twórczości w architekturze

m ­ê ­êj êw X

~êpu~lz{ jqhjo

m ­ê ­êj êw X

why{ulyltêê

Fot. arch. WXCA

ARCHITEKTURA&DESIGN

Architektura prawdziwa, przez duże A, nie może powstać bez istotnie uruchomionej postawy 18 twórczej człowieka, który ją uprawia, który rozumie pełnię jej uwarunkowań, choć teoretycznie budynki, które powstają bez uczestnictwa takiej postawy, mają te same elementy składowe.

30

Wytyczne i trendy w projektowaniu łazienki Magdalena Smuś

33 74

Meble łazienkowe Rynek

KonKurs dla

Młodych ArchiteKtów edycja ii

Organizator

Partner strategiczny

Nominowani:

Mecenasi Polskiej Architektury

budimex.pl

2014

cemex.pl

profesjonalnefarby.pl

1

„Dom dla młodych – marzenie młodego pokolenia” zespół – cuL-de-sAc – Martyna rowicka, Barbara szol, Bartosz trocha zespół – MPL + Me – Jakub szymański, Mariusz Piesik,

hauraton.com.pl

klinkierprzysucha.pl

paradyz.com

zespół – Patryk ławrynowicz, Bogusław sierzchała, Justyna Kolasa zespół PAKAMo – Monika Kozioł, Katarzyna Krefta, Patryk tarnowski

peri.com.pl

samsung.pl

sopro.pl

soudal.pl

velux.pl

wayman.pl

Patronat Honorowy i współpraca

zespół the animals – elżbieta siwiec, Kinga Kwaśny

2

„Osiedle mieszkaniowe XXI w.”

Katarzyna Jaśkiewicz łukasz wojciechowski zespół MoM – Kacper Mroczek, łukasz orłowski, tomasz Michalski zespół – Agata Glubiak, Joanna Zielińska

3

„Koncepcja rewitalizacji okolic fortu Mokotów – zaskocz dewelopera” zespół re_struKturA – Karolina Gilewska, Małgorzata Augustyniak, Joanna wiśniewska zespół – iwona sosna, Anna Maciejewska zespół – Magda stępniak, Marta Jasińska, Katarzyna Bartel, Magdalena Koczewska zespół wZA – Jakub wysocki, Michał ruman, Kacper Guranowski, Jerzy Marasek

wyniki ii edycji konkursu i prezentacja nagrodzonych prac w kolejnym numerze Buildera.

Rozpoczęła się siedemnasta edycja międzynarodowego konkursu „Miedź w architekturze” (Copper in Architecture Awards 17) na najlepszy obiekt z zastosowaniem miedzi. Zgłoszenia konkursowe można składać do końca kwietnia 2015 roku. Do konkursu można zgłaszać budynki o różnorodnym charakterze, dowolnym przeznaczeniu i wielkości, których realizacja odbywała się w okresie od stycznia 2013 do kwietnia 2014. Warunkiem podstawowym jest wykorzystanie w konstrukcji budynku elementów miedzianych, takich jak okładziny elewacyjne, pokrycia dachowe lub inne elementy architektoniczne wykonane z miedzi lub stopów miedzi. Jury, złożone z czołowych, europejskich architektów i krytyków, oceni całość projektu, a nie tylko sposób wykorzystania miedzi. Wszystkie nagrodzone i wyróżnione realizacje zostaną opublikowane w specjalnym dodatku do czasopisma „The Architectural Review” oraz na stronie internetowej „World Architecture News”.

Fot. arch. PCPM

Fot. arch. Velux

luty 2015

4 Builder

Wyzwaniem dla współczesnego budownictwa, również użyteczności publicznej, jest zaprojektowanie i realizacja budynku nie tylko energooszczędnego, lecz jednocześnie zdrowego dla ludzi i przyjaznego dla środowiska. Przykładem obiektu, który łączy wszystkie te elementy, jest przedszkole „Solhuset” w Danii, wybudowane zgodnie z koncepcją Domu Aktywnego.

Na zdrowy klimat wewnętrzny składa się tu odpowiedni dostęp do światła dziennego i świeżego powietrza. – Obiekt ma wysoko zawieszone sufity w każdym pokoju oraz strategicznie rozmieszczone okna, które mają zapewnić optymalne wykorzystanie naturalnego światła. Automatyczne okna umieszczone na różnej wysokości w skośnym dachu umożliwiają szybkie i efektywne przewietrzanie sal – wyjaśnia Monika Kupska-Kupis, architekt z firmy Velux. Ponadto umiejscowienie okien zostało zoptymalizowane pod kątem usytuowania budynku na działce i ruchu słońca, w celu osiągnięcia maksymalnych korzyści płynących ze światła dziennego i ogrzewania słonecznego przez cały dzień i niezależnie od pory roku. Budynek ma kształt trójkąta (tak jak działka, na której się znajduje), a powierzchnia dachu pochylona jest w kierunku północnym i południowym.

Stacja pogodowa zainstalowana na dachu, współpracująca z czujnikami CO2 i temperatury w każdym pomieszczeniu, jest gwarantem dobrego klimatu – chroni przed przegrzaniem, zaopatruje w świeże powietrze, włącza i wyłącza światła zależnie od potrzeb i warunków pogodowych – i przy tym oszczędza energię.

Ruszył konkurs „Miedź w architekturze 2015”

Konkurs European Copper in Architecture Awards wywodzi się od organizowanego od 1991 r. brytyjskiego konkursu Copper Roofing Competition. Od 2002 r. zaproszono do udziału również architektów z innych krajów (12. edycja). Obecnie konkurs organizowany jest co 2 lata. Więcej informacji o 17. edycji konkursu oraz formularz zgłoszeniowy na: http://copperconcept.org/pl/ artykuly/konkurs-miedz-w-architekturze-2015-ogloszony

Elegancki kształt funkcjonalności Nowy niezwykły budynek mieszczący Archiwum oraz Wspólny Rejestr Gruntów Dolnej Saksonii i Hamburga w Stade to kolejny przykład wizjonerskiej architektury ukształtowanej przez funkcję. Atutem zwycięskiego projektu, autorstwa architektów z firmy pbr Planungsbüro Rohling AG, jest przemyślane, holistyczne podejście do planowania przestrzeni wewnętrznej i zewnętrznej estetyki budynku. Dzięki fuzji tradycyjnej cegły z nowoczesnymi materiałami w postaci szkła i aluminium powstał nowoczesny i funkcjonalny obiekt, który doskonale wkomponowuje się w przemysłowe otoczenie.

Projekt elewacji budynku to subtelna gra struktur zamkniętych, częściowo transparentnych i otwartych. Takie rozwiązanie zostało podyktowane funkcjami pełnionymi przez poszczególne strefy budynku. Nowy gmach podzielony został na dwie części: archiwalną oraz administracyjną, dostępną również dla odwiedzających. Oba sektory oddzielone są centralnym korytarzem prowadzącym do archiwum, który zaczyna się tuż przy wejściu. W trosce o kondycję przechowywanych dokumentów w części archiwalnej zastosowano masywną powłokę z cegieł, aby zminimalizować dostęp światła słonecznego. W części administracyjnej przewidziano ażurową fasadę z dużymi przeszkleniami okiennymi. Z kolei strefa wejścia w pełni oddaje ideę architektury otwartej. Eleganckie połączenie struktur otwartych i zamkniętych w powłoce budynku umożliwiły systemowe rozwiązania firmy Schüco.

Fot. arch. Schüco

informacje z branży

ARCHITEKTURA I DESIGN

Modelowe rozwiązanie – przedszkole „Solhuset”, czyli słoneczny dom

Współpraca się opłaca!

KOMENTARZ

Fot. arch. Grupa Plus Architekci

Grupa Plus Architekci

Fot. arch. Zehnder

Firma Zehnder zaprasza architektów i projektantów wnętrz oraz studentów IV i V roku architektury lub projektowania wnętrz do uczestnictwa w kolejnej edycji konkursu „Projektujesz! Zyskujesz!”. Konkurs potrwa do 31 marca 2015.

Zadaniem jest zaprojektowanie wnętrza, w którym pokazany zostanie kultowy grzejnik Zehnder Charleston. W tegorocznej edycji projekty oceniane będą w dwóch kategoriach „realizacje” oraz „wizualizacje”.

Najciekawsze prace zostaną uhonorowane nagrodami pieniężnymi oraz atrakcyjnymi upominkami. Wartość nagród pieniężnych 30 000 zł. Najlepszym firma Zehnder oferuje możliwość stałej współpracy na atrakcyjnych warunkach oraz promocji! Wszelkie szczegóły na stronie www.konkurszehnder.pl

Michał Wuczyński

Trend HIGH-TECH EKO w architekturze wnętrz

Pojęcie high-tech eko może brzmieć dosyć enigmatycznie – najkrócej mówiąc, jest to technologia w służbie ekologii. Na rynku pojawia się coraz więcej zaawansowanych technologicznie sprzętów, tzw. „gadżetów”, które mają ułatwiać codzienne prace domowe, ale z zachowaniem dbałości o ekologię. Ciekawym przykładem może być projekt funkcjonalnych szafek, które posiadają filtr z węglem aktywnym na frontach, dzięki czemu segregowane wewnątrz śmieci mogą być dłużej składowane, w większych zbiornikach. Filtr działa jak okap kuchenny, pochłaniając nieprzyjemne zapachy.

W kuchni eko oznacza m.in. samowystarczalność – dobrym pomysłem może być np. własna szklarnia z regulowaną temperaturą, do której dostarczymy świeże powietrze, czy pojemnik do sadzenia ziół. Inne cechy ekokuchni to wielofunkcyjność i odpowiednie przetwarzanie (wspomniany już recycling), a także mądre przechowywanie – w tym celu warto stworzyć przestrzeń nowoczesną, ale czerpiącą z tradycji: coś na kształt spiżarni czy piwnicy.

Trend high-tech eko to ciekawe zjawisko i wydaje się, że konkluzja jest pozytywna – jesteśmy świadomi, jak ważne jest dbanie o środowisko, otoczenie i własne zdrowie, a z drugiej strony mamy coraz większą śmiałość korzystania z technologii.

REKLAMA

ARCHITEKTURA I DESIGN

Konkurs dla

Konkurs dla Młodych Architektów rozstrzygnięty!

luty 2015

6 Builder

edycja II

Marek Zdziebłowski, wydawca miesięcznika „Builder”

Finaliści II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

16 stycznia br. II edycja organizowanego przez miesięcznik „Builder” Konkursu dla Młodych Architektów przeszła w decydującą fazę.

T

ego dnia w warszawskiej siedzibie SARP odbyło się spotkanie Kapituły Konkursu, podczas którego uczestnicy z całej Polski zakwalifikowani do drugiego etapu zmagań dokonali prezentacji prac. Finaliści rywalizowali w trzech kategoriach: „Dom dla młodych – marzenie młodego pokolenia”, „Osiedle mieszkaniowe XXI wieku” i „Koncepcja rewitalizacji okolic Fortu Mokotów – zaskocz dewelopera”. Podobnie jak w poprzedniej edycji, oceny efektów i wyboru nagrodzonych prac dokonała Kapituła Konkursu pod przewodnictwem prof. Ewy Kuryłowicz, złożona z najwybitniejszych architektów w Polsce oraz przedstawicieli firm Mecenasów Konkursu. Oficjalne ogłoszenie zwycięzców odbędzie się 12 lutego br. podczas Gali Buildera.

Wśród nominowanych znaleźli się: Dom dla Młodych

Zdjęcia arch. Piotr Bugalski

Młodych Architektów

Patryk Ławrynowicz, Bogusław Sierzchała, Justyna Kolasa, Jakub Szymański, Mariusz Piesik, Monika Kozioł, Katarzyna Krefta, Patryk Tarnowski, Elżbieta Siwiec, Kinga Kwaśny, Martyna Rowicka, Barbara Szol, Bartosz Trocha.

Osiedle mieszkaniowe XXI w.

Katarzyna Jaśkiewicz, Łukasz Wojciechowski, Kacper Mroczek, Łukasz Orłowski, Tomasz Michalski, Agata Glubiak, Joanna Zielińska.

Robert Konieczny, Mariusz Ścisło, prof. Ewa Kuryłowicz, Andrzej Chołdzyński

Koncepcja rewitalizacji okolic Fortu Mokotów

Iwona Sosna, Anna Maciejewska, Jakub Wysocki, Michał Ruman, Kacper Guranowski, Jerzy Marasek, Karolina Gilewska, Małgorzata Augustyniak, Joanna Wiśniewska, Magda Stępniak, Marta Jasińska, Katarzyna Bartel, Magdalena Koczewska.

Konkurs dla Młodych Architektów ma na celu wspieranie studentów wydziałów architektury oraz młodych architektów w ich twórczym, zawodowym rozwoju. Udział w nim jest dla wielu uczestników poważnym wyzwaniem, ale jednocześnie szansą zdobycia pierwszych doświadczeń, zasmakowania w przyszłym zawodzie. To okazja do konfrontacji własnej wiedzy oraz pomysłów z ekspertami oraz możliwość poznania najnowszych rozwiązań technologicznych i budowania relacji z ich producentami.

Finalistki II edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Przedstawiciele Mecenasów: Małgorzata Drzewowska (Soudal), Piotr Dzięgielewski (Peri)

Dariusz Blocher (Budimex – Mecenas Konkursu), Marcin Sadowski, Włodzimierz Mucha

2014

Nowe horyzonty Jakie szanse oraz wyzwania stawia przed młodymi architektami współczesność? Przy okazji rozstrzygnięcia Konkursu dla Młodych Architektów postanowiliśmy sprawdzić, co sądzą na ten temat członkowie Kapituły oraz uczestnicy I edycji zmagań.

prof. Ewa Kuryłowicz

Młodzi architekci powinni intensywnie zgłębiać programy typu BIM oraz coś, co nazywa się performance based design. Nie uczą tego jeszcze w sposób systematyczny uczelnie architektoniczne, warto jednak poznawać to samodzielnie. Konkursy są

dzie się im zmierzyć. Liczba absolwentów, liczba szkół kształcących architektów wzrosła lawinowo, a rynek zamówień w całej Eu-

JEMS Architekci

Szanse i wyzwania dla młodych architektów są w Polsce olbrzymie. Ilekroć bywam w krajach zachodnich, gdzie architektura jest elementem bardzo ważnym dla pojmowania jakości życia, to zwracam uwagę, że właściwie tam już wszystko zostało zrobione. W Polsce wciąż mamy do czynienia z wielkimi obszarami niezagospodarowanymi, które wymagają zabudowy. Istniejące potrze-

by społeczne są olbrzymie. Można powiedzieć, że istnieje problem z jakością architektury i cały czas staramy się, aby ona była coraz wyższa, ale mamy również bardzo dużo pracy, bez względu na to, czy jest kryzys czy okres względnej prosperity.

W Polsce wciąż mamy do czynienia z wielkimi obszarami niezagospodarowanymi.

ropie znacząco się zmniejsza. Poza tym architektura czy tworzenie architektury w świecie staje się globalne. Także młode pokolenie, które zaczyna pracę, będzie musiało konkurować z architektami z całego świata. W Konkursie dla Młodych Architektów były prezentowane również prace, które chyba rozumieją, że zagadnienia i problemy do rozwiązania przez architektów będą zadawane z różnych miejsc na świecie, z różnych kultur, z różnych problemów cywilizacyjnych. To dobrze, że to młode pokolenie ma pewną otwartość i chce się zmierzyć z odpowiedziami na takie pytania.

Przed młodymi architektami stoją teraz niezwykłe szanse i wyzwania. niesamowite perspektywy. Potrafimy projektować i realizować awangardowe budynki o fantazyjnych kształtach – sky is the limit. Ta twórcza wszechmoc rodzi oczywiście zagrożenia.

Prawdziwym problemem jest takie projektowanie architektury, aby odpowiadała na realne potrzeby społeczne. I ten nurt – architektury społecznej – powinien dominować w najbliższych latach.

Myślę, że jedną z najlepszych sposobności, aby swoją architektoniczną, twórczą postawę kształtować, jest właśnie branie udziału w konkursach.

Konkursy są okazją, by zmierzyć się z naprawdę ciekawymi tematami. Dają możliwość poddania swojej twórczości pod ocenę profesjonalistów. I wydaje mi się, że dla każdego młodego architekta, który myśli, aby w tym zawodzie nie tylko egzystować, ale zrobić coś naprawdę twórczego, branie udziału w konkursach jest po prostu obowiązkowe.

7

Młodzi architekci wkraczają w życie zawodowe w dosyć trudnej sytuacji pewnej sinusoidy, do jakiej można porównać obecny rynek pracy architekta. I jest to trudna konkurencja, z którą przyj-

luty 2015

Młodzi architekci powinni intensywnie zgłębiać programy typu BIM.

Młode pokolenie, które zaczyna pracę, będzie musiało konkurować z architektami z całego świata.

Marcin Sadowski

Trzeba przyznać, że żyjemy w epoce wręcz nieograniczonych możliwości. Jeżeli ktoś jest utalentowany, uparty i chce coś zdziałać w zawodzie architekta, to otwierają się przed nim

Builder

Prezes SARP

OVO Grąbczewscy Architekci

idealną okazją, by takiej wiedzy używać i w niej się wprawiać.

W Konkursie dla Młodych Architektów znalazło się trochę prac, które próbowały to czynić. Myślę, że to największy challenge, jaki stoi obecnie przed młodzieżą architektoniczną.

Przewodnicząca Kapituły Konkursu dla Młodych Architektów

Mariusz Ścisło

Oskar Grąbczewski

ARCHITEKTURA I DESIGN luty 2015

8 Builder

Aleksandra Mroczek

Wiktor Gago

laureat I miejsca w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów Z perspektywy studenta ilość szans jest niezliczona. Większość z nich jest jednocześnie wyzwaniami, ponieważ Wydział Architektury nie jest w stanie przygotować nas pod każdym kątem do przyszłej pracy, która często bardzo różni się od naszych wcześniejszych wyobrażeń. Doskonałą szansą uzupełnienia wiedzy, której nie jesteśmy w stanie posiąść na uczelni, jest uczestnictwo w konkursach architektonicznych. Pozwalają one na zderzenie się z problemami na co dzień niespotykanymi w projektach akademickich.

Największą szansą, której bardzo często nie dostrzegamy, jest możliwość poznawania architektury poprzez podróżowanie. Ta obecnie łatwo dostępna forma spędzania wolnego czasu na pierwszy rzut oka w niewielkim stopniu związana z zawodem architekta, jest w moim mniemaniu kluczem do zrozumienia otaczającej nas architektury. Możliwość bezpośredniego obcowania z obiektem obnaża wszelkie niedoskonałości przestrzeni. Ukazuje piękno i walory, których nie jesteśmy w stanie dostrzec nawet w najlepszym albumie. Pozwala zrozumieć oraz

Jakub Pieńkowski laureat I miejsca w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Obecnie posiadanie otwartych na doświadczenia horyzontów oraz synteza informacji są ważniejsze niż zdobywanie wiedzy poprzez akumulację. Możliwość łatwego podróżowania i przebywania w interesujących miejscach, którą daje nam współczesność, wzbogaca to, nad czym pracujemy. Natomiast sposobność do praktyki w zagranicznych instytucjach oferuje szansę na zmierzenie się z międzynarodowym środowiskiem projektowym oraz weryfikację własnego sposobu pracy.

laureatka II miejsca w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Doskonałą szansą uzupełnienia wiedzy, której nie jesteśmy w stanie posiąść na uczelni, jest uczestnictwo w konkursach architektonicznych.

Bycie architektem od zawsze stwarzało szansę na urzeczywistnienie swoich marzeń i pomysłów. Dla młodych ludzi, dopiero co rozpoczynających pracę w zawodzie, jest to niezwykła możliwość, aby wchodząc na własną ścieżkę kariery, mogli zobaczyć tak duży efekt swojej pracy.

Ciągłe poszukiwania i brak jednolitego stylu, który określałby nasze czasy, powoduje, że przed młodymi architektami stoi obecnie wiele wyzwań. Są przez to również narażeni na większą krytykę i oceny ze strony swojego środowiska oraz odbiorców ich twórczości. Z powodu braku swoistego wzorca w sferze ar-

chitektury oraz braku konkretnie nakreślonego kierunku, zgodnie z którym młodzi twórcy mogliby projektować, zostają oni zmuszeni do poszukiwania swojego własnego stylu. Dzięki temu powstają różnorodne projekty, z których być może niektóre okażą się przełomowe i staną się wiodącym przykładem dzisiejszej architektury.

Oczywiście bycie architektem nieodłącznie zobowiązuje do wykazywania się odpowiedzialnością. Dopiero to tworzy całokształt działań twórcy i umożliwia mu wykreowanie obiektu, przestrzeni, które poza kształtem i formą będą niosły ze sobą wyższe wartości.

Bycie architektem zobowiązuje do wykazywania się odpowiedzialnością.

wzbogaca naszą wyobraźnię.

Okres budowania świadomości, jakim niewątpliwie jest czas studiów, powinien być pełen okazji do chłonięcia architektur y wszystkimi zmysłami. Poznanie prawdy o danej przestrzeni stanowi właściwą treść działań twórczych.

Świat stawia jednak przed nami wiele nowych zadań, z który-

mi musimy się zmierzyć.

W szczególności dotyczą one zmian roli architekta, który zajmuje się coraz szerszymi zagadnieniami – także psychologiczno-społecznymi. Konkurencja w tym obszarze również jest wygórowana, ale tu jednak widzę korzyści, ponieważ przekłada się to na wyższą jakość efektów pracy.

Dużym udogodnieniem współczesności jest korzystanie

Dużym udogodnieniem współczesności jest korzystanie z nieograniczonych zasobów wiedzy.

z nieograniczonych zasobów wiedzy dostępnych w jednym momencie. Wiąże się to z odpowiedzeniem sobie na pytanie: jakiej prawdy w związku z moim działaniem szukam? Droga którego nauczyciela (mistrza) wiąże się z moimi przekonaniami? Posiadanie autorytetu jest według mnie bardzo ważną kwestią, szczególnie dzisiaj. W momencie, gdy dostępnych źródeł jest bardzo wiele, pojawia się konieczność rozsądnego wyboru.

Przypomnę słowa Romualda Gutta: „Młody architekt ma prawo błądzić, ale nie ma prawa się błąkać”. Pewną trudnością naszych czasów jest momentami oddzielenie przysłowiowego „ziarna od plew”.

Karol Mądrecki laureat wyróżnienia w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Wyzwanie jest jedno – znaleźć swój własny sens w architekturze, by móc tworzyć ją z pasją i nie żałować pięciu lat studiów i wszystkich nieprzespanych nocy, kiedy zobaczy się wreszcie swoją pierwszą wypłatę.

A co jest szansą? Cóż... też znalezienie swojego sensu, aby nie bać się popełniać błędów, zaczynać za każdym razem od nowa i zdobywać wiedzę oraz doświadczenie mimo wszystko i wbrew wszystkiemu, bo zawód architekta nie należy do łatwych, natomiast do satysfakcjonujących i dających poczucie twórczego spełnienia – jak najbardziej.

Adam SzczepanikDzikowski laureat II miejsca w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Wszyscy, bez wyjątku, wiemy, że zawód architekta to zajęcie z wielką przeszłością. Dla wszystkich, którzy zaczynają swoją architektoniczną drogę, kluczowe są znajomość przeszłości i marzenie o przyszłości.

Musimy być optymistami, mimo nieoptymistycznych sygnałów!

Nasze marzenie musi być motorem do działania! Niezwykle silny byłby bowiem ten, kto parłby w przód, widząc przed sobą jedynie klęskę. Dlatego musimy,

Bartosz Jaskulski

zawsze pozostaje nam popyt na bajkowe architektoniczne wizualizacje.

pierwsze zlecenia. Siedząc w domu, można pracować zdalnie i projektować na drugim końcu świata.

Wszystko to jest w zasięgu ręki, lecz żadna z szans nie przychodzi sama – trzeba w to włożyć naprawdę dużo pracy. Sądzę, że największym wyzwaniem stojącym przed młodym architektem jest nie zatracić się i poszukiwać własnej drogi, nie patrząc na to, co robią inni. Zawód ten nie należy do prostych, ale za to potrafi być ekscytujący i dawać wiele satysfakcji.

laureat wyróżnienia w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów

Szanse są, i to większe niż kiedykolwiek. Komunikowanie się ze światem jeszcze nigdy nie było tak proste. Mamy dostęp do ogromnej ilości wiedzy. Dzięki wymianom i programom studenckim możemy studiować na najlepszych uczelniach, a pierwsze doświadczenie zdobywać w najbardziej renomowanych pracowniach. Mamy możliwość uczestniczenia w wielu warsztatach i konkursach, nie tylko lokalnych, lecz także międzynarodowych, dzięki którym możemy zdobywać nowe kontakty oraz

niekiedy wbrew rozsądkowi, być przekonani o wielkich wyzwaniach i łączących się z nimi wielkich szansach czekających na nas w przyszłości.

Jeśli tylko odpowiednio rozszerzyć pojęcie działalności architektów – jest co robić.

Wszystko to jest w zasięgu ręki, lecz żadna z szans nie przychodzi sama.

Można by mówić o słabnącym rynku budowlanym albo szeroko rozumianej stagnacji w Europie, o przyszłych trudnościach i lukach w systemie nauczania. To wszyst-

ko problemy, z jakimi przyjdzie nam się zmierzyć, gdy rozpoczniemy pracę. Jednak w moim odczuciu największym wyzwaniem stojącym przed nami, początkującymi, jest niebycie gorszymi od naszych poprzedników. To trudne, ale to chyba najważniejszy cel.

A jak go zrealizować? Nie wiem.

Nie mam przecież planu. Wiem, że muszę widzieć, słyszeć, czuć i rozumieć, a w każdym razie próbować najlepiej, jak umiem

Największym wyzwaniem stojącym przed nami, początkującymi, jest niebycie gorszymi od naszych poprzedników.

luty 2015

Wyzwanie jest jedno – znaleźć swój własny sens w architekturze.

Szanse to przede wszystkim skutek przemian ustrojowych i postępu technologicznego. Możemy niemal swobodnie podróżować, brać udział w wymianach studenckich czy zagranicznych stażach. Nawet jeśli wiąże się to ze zbyt wysokim kosztem – w dobie internetu wystarczy chwilę poszukać, by móc wirtualnie zwiedzić zagraniczne miasta lub obejrzeć gościnne wykłady na wiodących uczelniach (np. londyńskim St. Martins). Łatwiej też mieć dostęp do baz materia-

9

laureatka wyróżnienia w I edycji Konkursu dla Młodych Architektów

łów czy nietuzinkowych rozwiązań – w tym projektowania parametrycznego. A wiedza na każdym kroku procentuje.

Wyzwań też jest co najmniej kilka. Przede wszystkim rokrocznie kształci się nas dużo – więcej, niż jest w stanie udźwignąć rynek. Na szczęście, jeśli tylko odpowiednio rozszerzyć pojęcie działalności architektów – jest co robić. Polacy powoli zaczynają interesować się przestrzenią wspólną, do tej pory niczyją; wzrasta też zainteresowanie estetyką. Marzy mi się moment, w którym ludzie będą mieli do architekta takie zaufanie jak do swojego fryzjera. Ale nawet jeśli droga do tego jest długa,

Builder

Martyna Maciaszek

WXca

profile

Marta SękulSka-WrońSka Szczepan WrońSki

Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska – absolwenci wydziału Architektury i Urbanistyki Politechniki Warszawskiej, wraz z zespołem tworzą pracownię architektoniczną WXCA z siedzibą w Warszawie.

WXCA Pracownia powstała w 2007 r. Domeną WXCA są projekty użyteczności publicznej wymagające specjalistycznej wiedzy i znajomości procedur urzędowych niezbędnych do realizacji inwestycji.

Pracownia oferuje usługi w zakresie projektowania urbanistycznego, architektonicznego, projekty wnętrz, a także architektury krajobrazu. Projekt obiektu powstaje w wyniku współpracy interdyscyplinarnego zespołu architektów i inżynierów różnych branż oraz technologów. Wspieramy naszych inwestorów w zakresie uzyskiwania niezbędnych uzgodnień i pozwoleń na realizację inwestycji. Nadzór autorski w trakcie budowy obiektu uważamy za istotny element procesu projektowego, gwarantujący realizację obiektu zgodną z intencjami inwestorów.

W naszym dorobku są projekty takich obiektów jak muzea, szpitale, dworce czy strzelnice, a także obiektów biurowych oraz mieszkalnych, jedno- i wielorodzinnych. Wykonywaliśmy również projekty modernizacji obiektów zabytkowych. Projekty WXCA zdobywają uznanie w kraju i za granicą – jesteśmy laureatami wielu konkursów i zdobywcami wielu nagród. Szczególnie cenimy zwycięstwa w międzynarodowych konkursach w Polsce na nową siedzibę Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz w Estonii – na galerię sztuki współczesnej krajów bałtyckich Baltic Sea Art Park/Port.

Projekt Muzeum Pamięci w Palmirach został nominowany do nagrody przyznawanej przez Parlament Unii Europejskiej oraz fundację Miesa van der Rohe za rok 2012.

Zespół WXCA tworzą architekci młodego pokolenia oraz osoby z wieloletnim doświadczeniem.

Wszystkich łączy pasja do projektowania. Zawód architekta jest profesją, która poza wiedzą inżynieryjną wymaga kreatywności, umiejętności rozwiązywania problemów, a także zrozumienia potrzeb przyszłych użytkowników. Te umiejętności w połączeniu z kulturą działania sprzyjają harmonijnej współpracy i osiąganiu wyznaczonych celów. Oferujemy kompleksową usługę projektową i prowadzimy dialog z inwestorem w każdej fazie projektowej, by efekt końcowy spełniał jego oczekiwania.

Z ciekawością czekamy na kolejne projekty i wyzwania!

1. Motto projektowe i życiowe Marta Sękulska-Wrońska: „Życie to surfing, więc nie bój się fal”.

Szczepan Wroński: „Szczęście sprzyja lepszym”.

2. Autorytet/guru architektoniczny

Muzeum Miejsce Pamięci w Palmirach, Kampinoski Park Narodowy

M.S.W.: Na moją osobowość jako architekta miało wpływ wiele osób. Na wydziale architektury miałam możliwość pobierania nauk od doskonałych profesorów, m.in. Ewy i Stefana Kuryłowiczów.

W życiu zawodowym możliwość współpracy z doświadczonymi specjalistami wpływa na podnoszenie moich kwalifikacji. Bardzo cenię wymianę doświadczeń z zagranicznymi architektami.

Każde doświadczenie dostarcza wiedzy, którą później dzielę się z zespołem.

S.W.: Poszukuję własnej drogi. Podziwiam pracę wielu architektów.

3. Dom marzeń M.S.W.: Moje wyobrażenie domu ewoluuje, kiedyś ważniejsza byłaby dla mnie jego bryła, dziś – wnętrze i jego mieszkańcy.

S.W.: Blisko natury.

5. Projekt – zjadacz czasu M.S.W.: Projektowanie to proces, każdy dzień przynosi nowe informacje, czasem trzeba wrócić z obranej ścieżki, znaleźć nową, dbając jednocześnie, by nie wpłynęło to na zbyt wiele zmiennych, których jest tym więcej, im bliżej końca projektu. Proces ten jest taki sam przy projektach o małej i dużej skali. Ta praca jest przyjemna i nie szkoda na nią czasu.

Prawdziwym zjadaczem czasu są procedury urzędowe, pomiędzy którymi lawirowanie jest prawdziwą sztuką.

Baza sportów wodnych, Giżycko

S.W.: Czas spędzony przy projekcie jest zawsze wyjątkowy.

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji M.S.W.: Natura, żywioły, sztuka.

S.W.: Człowiek.

Baltic Sea Art Port, Pärnu, Estonia

Projekt Muzeum Guggenheima, Helsinki

Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej, Chęciny

11

S.W.: Wszystkie, które tworzymy są wyjątkowe. Trudno wybrać wśród swoich dzieci jedno, które się najbardziej kocha.

Builder

Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa

luty 2015

4. Najbardziej udany projekt M.S.W.: Szereg naszych koncepcji to projekty wielkogabarytowe, których czas realizacji liczony jest w latach. Wciąż czekamy na budowę wielu z zakończonych projektów. Ich ocenę pozostawiam przyszłym użytkownikom.

ARCHITEKTURA I DESIGN

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam M.S.W.: Każdy projekt jest unikalny i wymaga indywidualnego podejścia. Dobór materiałów jest częścią idei projektu, zależy od formy, skali, przeznaczenia. Sztuką jest umiejętne użycie danego materiału i łączenie z innymi.

W tym wypadku „Less is more”.

S.W.: Szkło.

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy M.S.W.: Zaletą i jednocześnie wadą architektów jest to, że kochamy naszą pracę i potrafimy się w niej zatracić bez opamiętania.

S.W.: Upór/konsekwencja to zarówno wada, jak i zaleta architektów.

9. Moja pierwsza nagroda M.S.W.: Na pierwszym roku studiów na zajęciach realizowaliśmy projekt na konkurs czasopisma „Archivolta” na krzyż lub kapliczkę przydrożną.

Otrzymałam wyróżnienie specjalne za zaprojektowanie ekumenicznej kapliczki w postaci podświetlonych wersów ważnych dla różnych religii, które znajdowałyby się na chodnikach, na codziennych szlakach mieszkańców miast.

S.W.: Pierwsze nagrody otrzymywałem za wygrane regaty. W życiu zawodowym pierwszą znaczącą nagrodą było II miejsce w konkursie na terminal lotniska Lublin-Świdnik.

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) M.S.W.: Budynek powinien odpowiadać potrzebom jego użytkowników. Jeśli tak nie jest, nie można uznać go za dobry.

• II MIEJSCE W KONKURSIE na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej budynku siedziby oddziału Gaz – system w Świerklanach.

• II MIEJSCE W KONKURSIE na projekt „Pawilonu Polskiego na Expo 2015 w Mediolanie”.

• II MIEJSCE W KONKURSIE pn. „Rewitalizacja fragmentu obszaru Starego Miasta w Stargardzie Szczecińskim”.

• II MIEJSCE W KONKURSIE na opracowanie koncepcji architektonicznej sali koncertowej dla Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia w Jastrzębiu.

• I MIEJSCE W KONKURSIE MIĘDZYNARODOWYM na opracowanie koncepcji Bałtyckiego Parku Sztuki w Pärnu. Organizator: Foundation for the Museum of New Art, 2013 r.

• II MIEJSCE W KONKURSIE MIĘDZYNARODOWYM na opracowanie koncepcji zagospodarowania obszaru Łazienek Królewskich o powierzchni 2,5 ha, stworzenie koncepcji Ogrodu XXI wieku oraz wkomponowanie w ten obszar pawilonu wystaw czasowych.

• I NAGRODA „LEONARDO 2013” za projekt Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego w Białymstoku w kategorii „Town Planning and Designing", przyznana przez Biennale Młodych Architektów w Mińsku pod patronatem UIA. • NOMINACJA DO EUROPEJSKIEJ NAGRODY IM. MIESA VAN DER ROHE. Organizator: Fundacja Miesa van der Rohe oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, 2013 r.

• II NAGRODA w konkursie urbanistyczno-architektonicznym na opracowanie koncepcji zintegrowanego centrum komunikacyjnego wraz z terenami przyległymi w Białymstoku.

• I NAGRODA w konkursie na opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej przebudowy budynku starej elektrowni na potrzeby Galerii Arsenał i zagospodarowania bulwaru nad rzeką Białą. Zaproszenie do realizacji.

• NAGRODA GRAND PRIX dla Muzeum Miejsce Pamięci w Palmirach „LEONARDO 2011” za realizację obiektu, przyznana podczas Bienale Młodych Architektów w Mińsku pod patronatem UIA. • EUROPEAN PROPERTY AWARDS European Property Awards in association with Bloomberg: Best Public Service Architecture in Poland 2011 r. dla Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry.

• III NAGRODA w konkursie na opracowanie projektu architektonicznego budowy całorocznej infrastruktury sportowo-rekreacyjnej nad Jeziorem Krzywym.

• NEW WORLD BLOOD – TOP 10 ARCHITECTS UNDER 40 – 3. miejsce w rankingu „New World Blood >New Polish Blood – TOP 10 ARCHITECTS UNDER 40” stworzonym przez portal Newitalianblood.com, 2010 r.

• I NAGRODA w międzynarodowym konkursie na koncepcję urbanistyczno-architektoniczną kompleksu Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej oraz zaproszenie do realizacji.

• II NAGRODA w konkursie na opracowanie koncepcji architektonicznej zagospodarowania obszaru Placu Nowy Targ we Wrocławiu.

Builder

12

luty 2015

S.W.: Jest wiele złych budynków, niemożliwym jest wytypowanie jednego.

Nagrody zdobyte przez WXCA:

Budynek mieszkalny, Warszawa

Zdjęcia: archiwum WXCA

Modernizacja zabytkowej elektrowni na potrzeby Galerii sztuki Arsenał, Białystok

Budynek biurowy, Gliwice

Plac Narutowicza, Warszawa

ArchiCAD 18 udostępnia nowoczesny

zintegrowany

system

projektowania w technologii BIM, pozwalający architektom skupić się na twórczych aspektach ich pracy. Liczne innowacje i usprawnienia sprawiają, że nawet skomplikowane projekty BIM powstają szybciej, a praca nad nimi przebiega bardziej komfortowo. Jedną z nowości jest silnik renderujący CINEMA 4D firmy MAXON, pozwalający tworzyć najwyższej klasy wizualizacje z efektami dostępnymi wcześniej jedynie w najbardziej wyspecjalizowanych aplikacjach.

Ca i Co rns m Fo ple Fami t.

Be x | Ca ly He nR n a ah ada lth n/A | w and -F ra ww. Bios me ar ch cienc ite cts e Res all ea ian rch ce. co m

www.archicad.pl

ARCHITEKTURA I DESIGN

Kładki dla pieszych

Część 3

konstrukcje estetyczne i funkcjonalne dr inż. Marek Pańtak

Katedra Budowy Mostów i Tuneli, Politechnika Krakowska

Builder

14

luty 2015

Decyzje projektowe powinny uwzględniać nie tylko aspekty techniczne, lecz także funkcjonalne, estetyczne i ergonomiczne. Powinny ponadto być oparte na kanonie sztuki architektonicznej, jej zasadach i odpowiednich wzorcach.

Fot. 1. Czechowice Dziedzice, Polska

P

lanowanie, projektowanie i budowa nowych obiektów w otaczającej nas przestrzeni wiąże się każdorazowo z jej przekształcaniem. Zagadnienie kształtowania przestrzeni można również postrzegać jako zagadnienie aranżacji wnętrza ograniczonego ścianami stworzonymi przez istniejące w nim obiekty (roślinność i zabudowa).

Umieszczany w tym wnętrzu nowy obiekt staje się automatycznie jego

wyposażeniem (wystrojem). Za każdym razem przy realizacji zadań tego typu bardzo istotny jest odpowiedni dobór tego wyposażenia oraz staranne i poprawne jego wkomponowanie w otoczenie. Przez dobór wyposażenia wnętrza i jego odpowiednią kompozycję projektant wpływa na przyszłe wrażenia oraz warunki życia i rozwoju użytkowników wnętrza. Działania projektanta nie mogą pociągać za sobą

niekorzystnych zmian tego wnętrza (otoczenia, przestrzeni, krajobrazu). Niedopuszczalne jest stosowanie rozwiązań o ujemnym oddziaływaniu na krajobraz, o formach niezgodnych z otaczającą przestrzenią. Konieczne jest poszukiwanie takich rozwiązań, które nie przekreślają istniejących, a raczej wnoszą nowe wartości [1].

Świadomość w sztuce projektowania

15

Fot. 3 Frydek Mistek, Czechy

Fot. 4 Łapanów, Polska

Kanony architektury i estetyki obiektów mostowych

Możliwości kształtowania form obiektów mostowych są bardzo duże. Obiekty te, w zależności od potrzeby, mogą być dominantą lub jednym z elementów podporządkowanych, nie oddziałujących silnie na otoczenie. Jak twierdzą K. Flaga i K. Januszkiewicz w monografii „Piękno konstrukcji mostowych” [4], można przyjąć, że właściwości estetyczne obiektu mostowego to zdolność jego formy do wywoływania doznań estetycznych. Doznania te są skutkiem ukształtowania obiektu i jego interakcji z otoczeniem. Dla użytkowników przestrzeni istotne są aspekty funkcjonalne (ergonomiczne) i wrażenia wzrokowe (efekty wizualne), jakie związane są ze sposobem wyposażenia tej przestrzeni. Zagadnienia techniczne związane ze szczegółami projektowania i budowy elementów wyposażenia przestrzeni, najbardziej zajmujące i frapujące inżynierów, projektantów tych obiektów, z punktu widzenia użytkowników przestrzeni stają się nieistotne. O wartościach przestrzennych obiektu decyduje nie zastosowanie przodujących rozwiązań konstrukcyjnych, lecz umiejętności kompozycyjne i umiejętne wykorzystywanie zasad sztuki architektonicznej (patrz ramka str. 16.). Zasady takie przedstawił Z. Wasiutyński w monografii „O architekturze mostów” [3].

Zasady całości, prostoty i czytelności formy to zasady wielostopniowe, tzn. mające zastosowanie na etapie kształtowania form wszystkich stopni w danej budowli, odnoszące się nie tylko do formy całego mostu, lecz i do form jego elementów składowych.

luty 2015

Fot. 2 Weiden, Niemcy

Builder

Poprawne kształtowanie przestrzeni wymaga od projektanta nie tylko wiedzy z zakresu architektury krajobrazu i estetyki, lecz także odpowiedniej świadomości: co, dlaczego i po co projektuje. Świadomość ta dotyczyć musi znaczenia podejmowanych decyzji i ich wpływu na zmiany jakie te decyzje wywołają w otoczeniu i środowisku rozumianym tu jako ogół elementów nieożywionych i ożywionych (środowisko to współtworzą również ludzie, użytkownicy zaprojektowanych obiektów). Podejście nieświadome niweczy (już na starcie lub na dalszym etapie realizacji projektu) założenia leżące u podstaw planowania nowej trasy komunikacyjnej związane z dążeniem do polepszenia warunków życia społeczeństwa. Skutki zarówno dobrych, jak i złych decyzji są odczuwalne dla użytkowników przez dziesiątki lat.

Nie ma tu miejsca na nieudolność, niedbałość, niedokładność i niestaranność projektanta. Nie można dopuścić, by cechy takie stanowiły wytłumaczenie dla przyjmowania niewłaściwych rozwiązań przestrzennych [1].

Podejmowane decyzje projektowe powinny uwzględniać nie tylko aspekty techniczne, lecz także funkcjonalne, estetyczne i ergonomiczne związane z dostosowaniem konstrukcji do cech fizycznych oraz cech psychicznych człowieka. Obowiązkowo powinny ponadto być oparte na kanonie sztuki architektonicznej, jej zasadach i odpowiednich wzorcach. Zagadnienia te wykraczają poza obszary techniczne inżynierii i wymagają każdorazowego odkrywania i przyswajania przez kolejne pokolenia projektantów. Jednakże bez świadomości istnienia, obowiązywania i znaczenia tych zasad ich odkrywanie i poznawanie jest niemożliwe. W przypadku ich pomijania na etapie projektowania wykonywane czynności projektowe są niekompletne.

W miejscu tym przytoczyć należy – nieznacznie sparafrazowane – słowa wybitnego niemieckiego inżyniera, mostowca F. Leonhardta: „Inżynier-obliczeniowiec przez radość ze swoich osiągnięć i umiejętności nie może zatracić poczucia piękna i poczucia odpowiedzialności za tworzenie budowli nieestetycznych” [2], [3].

Fot. 5 Ruda Śląska, Polska Zasady prostoty i czytelności formy wynikają z właściwego człowiekowi sposobu postrzegania. Jesteśmy zdolni do jednoczesnego dostrzegania form tylko o dostatecznie małej liczbie elementów i dostatecznie prosto skojarzonych. Formy o coraz większej liczbie elementów stają się coraz trudniej rozpoznawalne, ponieważ skojarzenia ich elementów stają się coraz bardziej złożone. Obserwator nie jest w stanie dostrzec całości formy i nie doznaje przeżycia estetycznego. Zasada czytelności formy nie dotyczy czytelności elementów formy lecz czytelności skojarzeń tych elementów. W mostownictwie zasada ta odnosi się do czytelności komunikacyjnej i czytelności sił wewnętrznych. Zasada ta żąda zachowania czytelności przebiegu trasy komunikacyjnej oraz zachowania wyczuwalnej wzrokowej zależności przekazywania się sił wewnętrznych między elementami konstrukcyjnymi.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Najistotniejsze zasady projektowania architektonicznego mostów: 1. Zasada całości

Wywołanie przeżycia estetycznego jest uwarunkowane dostrzegalnością wszystkich elementów formy i ich wzajemnych zależności.

2. Zasada prostoty formy

Liczba elementów w formie powinna być dostatecznie mała, aby współzależność elementów w formie była dostrzegalna.

3. Zasada czytelności formy

Aby forma mogła wywołać wrażenia estetyczne, skojarzenia jej elementów powinny być łatwo dostrzegalne.

4. Zasada unikania pustki

Aby forma mogła wywołać wrażenia estetyczne, musi zaspokajać dążenia poznawcze obserwatora.

5. Zasada miarowości formy

Formy miarowe sprzyjają wzbudzaniu wrażeń estetycznych.

Zdjęcia: Marek Pańtak

Builder

16

luty 2015

Zasada unikania pustki wymaga unikania projektowania konstrukcji bez wyrazu, konstrukcji, których aspekty poznawcze nie wykraczają poza banalność ich parametrów użytkowych i funkcjonalnych, konstrukcji, w których obserwator nie może odnaleźć dążeń i poszukiwań projektanta zmierzających do zastosowania rozwiązań nowatorskich i innowacyjnych spełniających jednocześnie pozostałe zasady architektury. Pojęcie pustki wprowadzone w tej zasadzie oznacza brak zaspokajania dążeń poznawczych obserwatora, wywoływanie u niego wrażenia pustki poznawczej oraz odczucia znużenia, znudzenia i niechęci.

Zasada miarowości formy dotyczy cech równości między elementami formy. Jeśli mamy do wyboru dwie formy, z których pierwsza po-

Fot. 6 Bieruń Star, Polska

siada pewną cechę miarowości, a druga tej cechy nie posiada, większą wartość estetyczną jesteśmy skłonni przypisać pierwszej. Do cech miarowości formy (równości formy) zaliczane są symetria, rytm i eurytmia oraz proporcje. Rytm rozumiany jest tu jako uporządkowanie elementów w formie według przyjętej zasady i układu odniesienia, eurytmia to mnogość różnych rytmów w tej samej budowli. Warunkiem koniecznym poprawnego zastosowania rytmu w projektowanej formie konstrukcyjnej jest posiadanie wspólnych cech przez elementy biorące udział w rytmie np. ten sam cel użytkowy. Proporcje to stosunki wymiarów elementów formy (wrażenia estetyczne zależą od zachowania odpowiednich proporcji między składnikami formy).

Miarowość lub równość formy może zachodzić nie tylko między elementami geometrycznymi, lecz także między dowolnymi elementami fizykalnymi: siłami, ciężarami, właściwościami wytrzymałościowymi oraz między barwami i wzajemnymi ich relacjami. Wykorzystywanie zasady miarowości formy sprzyja spełnianiu zasady czytelności tej formy. Każda forma miarowa jest lepiej czytelna od formy nieposiadającej cech miarowości.

Istotnymi zasadami architektury mostów sprzyjającymi wrażeniom estetycznym są również zasada prawdziwości formy, zasada optymalności formy, zasada dostosowania formy do celu użytkowego. Wymagają one odpowiednio: skojarzenia elementów formy zgodnie z zakresem poznania (z uwzględnieniem aktualnego stanu wiedzy i osiągnięć nauki) oraz celem i warunkami ich działania, skojarzenia elementów formy w sposób najlepiej zaspokajający potrzeby w danych warunkach przy najmniejszym zużyciu środków oraz dostosowania elementów formy do ich przeznaczenia użytkowego. Doświadczenie poskazuje, że działania techniczne i przedmioty niedostosowane do celów i warunków nie są powtarzane i ustępują miejsca innym z chwilą poznania możliwości wykonywania działań i kształtów lepiej dostosowanych do ich celów i warunków wykonywania. Dzieła nieodpowiadające celom i warunkom zanikają, stanowiąc doświadczenie negatywne, stwierdzające potrzebę ich zmiany.

W projektowaniu budowli zasady estetyki stanowią narzędzie do sprawdzania poprawności rozwiązań architektonicznych na wszystkich szczeblach, poczynając od koncepcji całości dzieła, jego głównych części aż do szczegółów. Posługiwanie się nimi nie zastępuje inwencji, umożliwia jednak wykrywanie błędów, przez co sprzyja uzyskiwaniu poprawnych rozwiązań i stwarza przyzwyczajenie do uporządkowanego myślenia i kojarzenia elementów architektonicznych [3]. n [1] [2] [3] [4]

Buchner A., Trasy mostowe w krajobrazie miasta, PWN, Warszawa–Łódź, 1982.

Leonhardt F., Bonatz P., Brücken, Langewiesche, Königstein im Taunus, 1960.

Wasiutyński Z., O architekturze mostów, PWN, Warszawa, 1971.

Flaga K., Januszkiewicz K., Piękno konstrukcji mostowych, Wydaw. Politechniki Krakowskiej, Kraków, 2012.

ARCHITEKTURA I DESIGN

architektura synergiczna parametryczna lekcje proekologiczna architektura Ar synergiczna chi parametryczna proekologiczna tek architektura synergiczna tUrY parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna MISTRZOWIE ARCHITEKTURY parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna

Builder

18

luty 2015

Uczyć architektury to poważna misja, dlatego jest to zadanie dla mistrzów – osób całkowicie oddanych tej dziedzinie wiedzy, które można obdarzyć zaufaniem godnym nauczycieli.

prof. nzw. dr hab. inż. arch.

EWA KURyłoWiCz

prof. nzw. dr hab. inż. arch.

ElżbiETA DAgny RyńSKA ToMASz M. KonioR MiRoSłAW nizio

RobERT KoniECzny

RySzARD JURKoWSKi PRzEMo łUKASiK

zbigniEW MAĆKÓW dr RAFAł bARyCz

Sens i potrzeba

twórczości w architekturze prof. nzw. dr hab. inż. arch.

Ewa Kuryłowicz

Aktywna postawa twórcza nie sprowadza się z pewnością w swoich efektach do ekstrawaganckich rozwiązań, nie daje automatycznie w efekcie tzw. „ikon”, choć niewątpliwie prowadzi do powstania rozwiązań zawsze przemyślanych.

Jeśli powstają one jeszcze dodatkowo z udziałem utalentowanego umysłu, serca i ręki, wtedy mamy do czynienia z dziełem sztuki, architekturą wybitną. tworzą ją jednak zawsze ludzie otwarci na zmiany, uważnie obserwujący rzeczywistość, chętni do poszerzania wiedzy o świecie i człowieku, świadomi, że zawsze ów człowiek jest adresatem tego, co robią.

A

rchitektura, czyli projektowanie budynków i środowiska, w którym istnieją, pojedynczo lub w zespołach tworzących określone układy i kompozycje, jest działalnością, gdzie odpowiedzialność wytwarzającego nie ogranicza się tylko do jego zobowiązań wobec bezpośredniego zleceniodawcy, ale sięga wszystkich użytkujących ją ludzi, stanu środowiska przyrodniczego, przyszłości na równi z teraźniejszością. Ta odpowiedzialność jest mierzalna i konkretna. W tym sensie odpowiedzialność w architekturze jest zbliżona do odpowiedzialności inżynierskiej za jakość trakcji kolejowej, jakości i wytrzymałości śruby w linie napowietrznej kolejki. Podobnie jak mówimy, że Eladio Dieste1 czy Santiago Calatrava 2 to inżynierowie – artyści, tak mówimy, że Richard Rogers3 to architekt, który architekturę uczynił sztuką dzięki genialnym rozwiązaniom inżynierskim. My, architekci, mamy wiele wspólnego z tą konkretną, inżynierską działalnością. Tak samo jak inżynierowie, niemający aspiracji do bycia artystami, w pewnym sensie się nimi stają, gdy starają się zrobić krok do przodu i uzyskują efekty mierzalne niezwykłymi efektami, również estetycznymi, tak architekci, by stać się artystami, muszą ten krok stawiać na wielu płaszczyznach: racjonalności, wrażliwości, odpowiedniości estetycznej, wreszcie – cóż, wielkie słowa, ale też i egzystencjalnej.

Specyfika i wyzwania

Architektura jest dyscypliną rozpiętą między nauką a sztuką. Może powstawać jako rzeczowa ilustracja naukowych teorii; może powstawać jako efekt artystycznego natchnienia. Tezą tego artykułu jest przekonanie, że architektura prawdziwa, przez duże A, nie może powstać bez istotnie uruchomionej postawy twórczej człowieka, który ją uprawia, który rozumie pełnię

19

luty 2015

Zdjęcia Nicolas Barriola

jej uwarunkowań, choć teoretycznie budynki, które powstają bez uczestnictwa takiej postawy, mają te same elementy składowe – fundamenty, ściany, drzwi, okna. Mogą być narysowane efektownie, w różnych technikach, ale przecież nie tylko prezentacja się liczy, a i nawet nie tylko to, jak budynek wygląda przez swoje pierwsze 10 lat. Liczy się to, jak ta architektura będzie towarzyszyć dalej ludziom w ich życiu, pomagać im działać, opowiadać o przeszłości, gdy nadejdą następne pokolenia, wskazywać kierunki zmian, gdy już jej struktury nie będą już przystawać do pojawiających się potrzeb.

Zapytajmy zatem na początek: po co tak naprawdę jest nam twórczość? Co warunkuje? Czy nie wystarczy architekturze dobry rzemieślnik znający prawidła sztuki budowania i prawidłowo je stosujący, śledzący trendy i tendencje, mający dobry, wytrenowany gust i smak, sprawny kompozycyjnie? Można znaleźć wielu, którzy wyznają taki światopogląd. Jest on wypowiadany przez różne usta, z różnymi intencjami. Inaczej brzmi w relacji do przeciętnej architektury – prawidłowej, ale nie wywierającej wpływu na ludzkie emocje, poprawnej, ale nie zapamiętywalnej4. Inaczej jako przewrotne stwierdzenie w duchu słynnego powiedzenia Miesa van der Rohe – „Buduj, nie gadaj”5, które wszakże miało zupełnie inną genezę i inne przesłanie niż nawoływanie do braku refleksji i automatyzm w działaniu6.

Jak powiedziano wcześniej, wiele jest opinii, że architektura to zawód w istocie rzemieślniczy, wymagający całego wachlarza konkretnych umiejętności i wrodzonych talentów. Aby posiąść te umiejętności, nie wystarczy nawet całego życia, dlatego należy skupić się na ich zdobywaniu, a nie zajmować się teorią i jakąś tam kreatywnością, które to – i teoria i starania o kreatywność – są czasochłonne i niepotrzebne. Po prostu trzeba starać się o przeciętny wysoki poziom architektury, tzw. tła.

Przywołując i popierając podaną wyżej tezę artykułu, autorka pragnie jednak zauważyć, że w wykonywaniu zadań architektonicznych poza stosowaniem wyuczonych czynności liczy się też motywacja i że jest różnica pomiędzy umiejętnością a celem, który motywuje zastosowanie tej umiejętności. Dobrze opanowane rzemiosło może często pomagać wygrywać konkursy, realizować zlecenia i inne architektoniczne zadania. Można powtarzać jego „chwyty” i do pewnego stopnia go nauczać. Uświadomienie sobie jednak przyczyny zastosowania tych rzemieślniczych umiejętności, czyli motywacja, wymaga zajęcia odpowiedniej postawy wobec życia, uświadomienia sobie własnej idei relacji kulturowej ze światem i jego problemami egzystencjalnymi.

Aby to dobrze wytłumaczyć, trzeba sięgnąć do przeszłości.

W czasach, gdy powstawała architektura naszego kręgu kulturowego, u starożytnych Greków i Rzymian architektura była bez żadnych wątpliwości sztuką, jak poezja czy muzyka. Zarówno sztuka, jak i architektura, były rozumiane jako ilustracja jedności pomiędzy techne i poiesis. Pojęcie techne obejmowało wymiar obserwacji ziemskiej rzeczywistości, podczas gdy poiesis stanowiło o jego symbolicznej, kreatywnej, zmiennej reprezentacji. Techne nie rozgraniczało podejścia teoretycznego od praktycznego – związane z robieniem i wytwarzaniem, było rozumiane jako ucieleśnienie wiedzy i idei, które wymagały jej zastosowania. Wtedy, w czasach początków, rzemiosło, wytwarzanie zawierało w sobie odpowiedź na pytanie „dlaczego tak właśnie?” – ową wspomnianą motywację. Przełom wieków XVII i XVIII przyniósł rozdział myślenia o sztuce od myślenia o nauce – techne zostało wprzęgnięte w wiedzę instrumentalną, prowadzącą do konkretnego wytwarzania, poiesis wchłonęła symbolika subiektywnej artystycznej rzeczywistości. Było to związane z odkryciami w dziedzinie fizyki, uświadomieniem prymatu zjawisk przyrodniczych nad abstrakcyjnymi, rządzącymi do tamtego czasu sztuką. W architekturze zaowocowało to odstąpieniem od nadrzędności geometrii i kompozycji w poszukiwaniu piękna na rzecz innych, nowo odkrytych powszechnych zasad, czego ilustracje możemy znaleźć w wielu obiektach powstałych w epoce Oświecenia. To w tym czasie oddzielono studia fizyki od filozofii, przestano apologetyzować ludz-

Builder

Motywacja

Fot. 1. Eladio Dieste, Kościół Chrystusa Robotnika, Atlantida, Urugwaj

ARCHITEKTURA I DESIGN

Architektura jest dyscypliną rozpiętą między nauką a sztuką.

Może powstawać jako rzeczowa ilustracja naukowych teorii; może powstawać jako efekt artystycznego natchnienia. Tezą tego artykułu jest przekonanie, że architektura prawdziwa, przez duże A, nie może powstać bez istotnie uruchomionej postawy twórczej człowieka

Kształtowanie postawy twórczej

David Bohm, fizyk, pisząc współcześnie o kreatywności i o związkach pomiędzy nauką i sztuką w jej obserwowaniu, wspomina o zakresach wyobraźni. W swoich analizach wykazuje niezwykle dużo podobieństw pomiędzy kreatywnością w nauce i twórczością w sztuce. Twórczość jest według tego autora stanem umysłu, gotowością do notowania i wynajdywania różnic, jakie występują pomiędzy aktualnie obserwowanym faktami a poglądami, które mieliśmy przedtem na ich temat. Tak więc istota twórczości u naukowca i artysty jest podobna, choć posługują się oni innym warsztatem: „naukowiec musi testować swoje prawdy za pomocą obserwacji instrumentalnych i równań matematycznych podczas gdy artysta posługuje się bezpośrednią percepcją , w subtelniejszy sposób, który jest trudniejszy do werbalizacji . Pomimo tej różnicy wydaje mi się jednak, że sztuka ma, i zawsze miała pewien aspekt opisywalny w tym sensie ,że dobre dzieło sztuki musi być wewnętrznie spójne, także wobec podstawowych praw rządzących przestrzeni, koloru, formy, światła i tego jak są one odbierane”7.

Twórczość, jak dalej pisze Bohm, jest stanem wyzwolenia umysłu, umiejętnością nowego spojrzenia na fakt, krańcowo: tak, jakbyśmy byli w stanie konieczności szybkiego uratowania się z opresji. Wtedy człowiek (ten, który potrafi się uratować – to jest warunek) rozumuje szybko, nowatorsko i skutecznie. Musi rozwiązać problem. Potrzebny jest jednak pewien stan pobudzenia, gotowości do zmiany. I o to zawsze warto zabiegać, to w sobie pielęgnować.

Czy można postawy twórczej uczyć? Na pewno tak. Wręcz trzeba, w świetle przekonań, o których wspomniano wyżej, głoszących, że jest ona niepotrzebna. Uczenie jest procesem angażującym dwie strony – uczącego się człowieka i stronę nauczającą. Ta ostatnia może być źródłem nieosobowym – książką, filmem, wierszem; może być też źródłem ludzkim: człowiekiem – nauczycielem. Uczenie projektowania architektonicznego jest działalnością pasjonującą. Autorka ma przywilej zajmowania się nim na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej wiele lat, a los zrządził i dopomógł, że może robić to w bezpośrednim współdziałaniu z architektami wyznającymi podobne podejście, udzielającymi własnej twórczości, aby wyzwolić kreatywność u studentów. Jest to szczególnie ważne na początku studiów, na pierwszym ro-

Fot. arch. dalbera

Builder

20

luty 2015

Fot. 2. Richard Rogers, Port Lotniczy Madryt-Barajas, Hiszpania

kie ciało, będące do tego czasu ucieleśnieniem piękna rozumianego jako harmonia określana geometrycznymi proporcjami. Wraz z podziałem szkół, w których nauczano architektury, na szkoły inżynierskie i szkoły artystyczne (od XVIII wieku) ten podział się tylko pogłębiał. Ale teraz, w XXI wieku, w dobie zacierania się granic pomiędzy sztukami, nie ma powodu aby go dłużej utrzymywać. Jest on już niezwykle anachroniczny. Filozofia coraz częściej zbliża się do fizyki. Matematyka jest coraz bardziej metafizyczna. Świadomość, że twórczość jest działalnością właściwą człowiekowi we wszystkich dziedzinach, w których działa, jest coraz powszechniejsza.

Przypisy

[1] Eladio Dieste – http://en.wikipedia.org/wiki/Eladio_Dieste [2] Santiago Calatrava – https://www.google.pl/?gws_rd=ssl#q=santiago+calatrava [3] Richard Rogers – http://pl.wikipedia.org/wiki/Richard_Rogers [4] Wim Wenders: https://books.google.pl/books?id=AR7TvcMsT3gC&pg=PA22&dq=Wim+Wenders+on+films+to+remember&hl=pl&sa=X&ei=xLW-VI2IGOSeywPsg4EQ&ved=0CC4Q6AEwAg#v=onepage&q=Wim%20Wenders%20on%20films%20to%20remember&f=false [5] Forty A. „Words and Buildings http://www.amazon.co.uk/Words-Buildings-Vocabulary-Modern-Architecture/dp/0500284709 [6] Por.: Schulze F., Windhorst E. Mies van der Rohe, The University of Chicago Press, London 2012.

[7] Bohm D., On Creativity,1998, s. 38.

[8] Pracownia Teorii i Projektowania Architektury i Projektowania Produktu w ZPPiTA WA PW. [9] Jenny P., The Artist’ s Eye . Learning to see, New York 2012.

luty 2015

21 Builder

ku. Razem, w zespole z arch. arch. Agnieszką Kwiecińską, Michałem Adamczykiem, Mikołajem Kwiecińskim i Piotrem Kudelskim8, wypracowaliśmy metodę, która jest oparta na prowadzeniu przez formułowanie odpowiedzi na zadanie projektowe w sposób taki, jak przebiega faktyczny, dojrzały proces twórczy. Nie powstała ona od razu, dochodziliśmy do niej długo. Ale wydaje się, że jest w niej klucz do kreatywności, twórczości odpowiedzialnej i indywidualnej. Postępujemy według niej już szósty rok i uzyskujemy bardzo dobre rezultaty. Na czym zatem opiera się nasza droga do twórczego, indywidualnego projektowania?

Otóż zakładamy, że patrząc na fazy myślenia i uruchamiania wyobraźni w procesie projektowania architektury, można wyodrębnić trzy główne fazy: analiza, intuicja, reprezentacja.

W fazie pierwszej – analizy – chodzi o to, by wkraczając w świat architektury umieć ukształtować na nią własny pogląd, aby popatrzeć na nią np. jako na dynamiczny interfejs pomiędzy przyrodą i człowiekiem i sformułować opinię na temat tej współpracy, zestawiając to, co analityczne, z tym, co intuicyjne. Kolejny krok polega na świadomym ustaleniu własnych środków reprezentacji dla uzyskanych myśli i uruchomionej wyobraźni. Każdy projekt jest efektem połączenia wyobraźni i fantazji projektanta wspomaganych analizą i intuicją. W miarę studiów i pracy intuicja ta nasycana jest coraz bardziej wiedzą. Różnych projektantów odróżnia zarówno sposób przeprowadzania analiz, jak i posiadana wiedza oraz właśnie intuicja (faza druga), która jednak nie może zastąpić poprzednich dwóch elementów; nie może też być wygaszona. Warunkuje ona bowiem utrzymanie własnej wrażliwości. Faza trzecia to reprezentacja, w której rozwiązuje się dane zadanie sprowadzające się w niej do określenia formy i jej cech, jej relacji z otoczeniem i przyrodą, zasad funkcjonowania, elastyczności w oparciu o wykonaną drogę myślową, eksperymentalną, wrażeniową i kreatywną, którą przechodzimy graficznie, rzeźbiarsko, fotograficznie. Ilustruje to na przykład pokazana na fot. 3 praca studencka.

Twórczość nie ma granic. Jej wartość nie zawiera się jednak tylko w jej samej obecności w procesie projektowym. Jej obecność można testować sprawdzając, czy projekt, a też i zrealizowany w oparciu o niego obiekt, jest czytelny, co oznacza, czy odpowiada na trzy podstawowe pytania architektury: „co?” „dlaczego?” i „jak?” Nie otrzymają one odpowiedzi bez łącznego ich potraktowania, ze świadomością, że każde z nich jest osadzone w konkretnym czasie powstania projektu. Jeśli odpowiemy tylko na dwa z nich, co dzieje się w sytuacji, gdy nie uruchamiamy twórczej i teoretycznej refleksji, czyli ominiemy pytanie „dlaczego?”, to jesteśmy nietransparentni w swoim działaniu, nieczytelni dla współczesnych i naszych następców.

Aktywna postawa twórcza nie sprowadza się z pewnością w swoich efektach do ekstrawaganckich rozwiązań, nie daje automatycznie w efekcie tzw. „ikon”, choć niewątpliwie prowadzi do powstania rozwiązań zawsze przemyślanych. Jeśli powstają one jeszcze dodatkowo z udziałem utalentowanego umysłu, serca i ręki, wtedy mamy do czynienia z dziełem sztuki, architekturą wybitną. Tworzą ją jednak zawsze ludzie otwarci na zmiany, uważnie obserwujący rzeczywistość, chętni do poszerzania wiedzy o świecie i człowieku, świadomi, że zawsze ów człowiek jest adresatem tego, co robią. „Twój umysł jest twoją pracownią, twoje oczy są światłem. Nawet artyści amatorzy, bez żadnego formalnego wykształcenia, mogą używać swojej wyobraźni, aby tworzyć.

Oko nie tylko kocha porządek, ale też poszukuje form w pozornie przypadkowych układach. […] Wyobraźnia – coś czego nie da się zalecić ani nikomu przepisać „na receptę” – znaczy tyle co po prostu otworzyć oczy i odkrywać. To jest aż tak proste.” 9

Fot. 3. Praca studencka na temat: Norka w Norowym Dole (miejsce odpoczynku dla piechura), miejsce : Wąwóz Norowy w Kazimierzu Dln. a) Faza pierwsza: analiza b) Faza druga: intuicja c) Faza trzecia: reprezentacja Autorka: stud. Natalia Okolus, sem I WA PW r. ak. 2010/11

ARCHITEKTURA I DESIGN

Współczesna willa w Polsce

lekcje Ar chi tek tURY

według Barycza i Saramowicza Część 2

Autorzy, specjalizujący się w projektowaniu innowacyjnych luksusowych rezydencji pokazują, którędy powinna podążać współczesna polska architektura. Może wpisywać się w modne na świecie tendencje, ale zarazem nie musi tracić kontaktu z tradycją i lokalnym kontekstem.

22

luty 2015

Willa w krajobrazie naturalnym w Niepołomicach k. Krakowa

Builder

dr Rafał Barycz dr Paweł Saramowicz

Prastylem świata jest krajobraz naturalny. Willa usytuowana została w bajkowej okolicy, w pobliżu Puszczy Niepołomickiej i legendarnego klasztoru benedyktynek w Staniątkach. Z jednej strony znajduje się budząca respekt ściana lasu, a na południe rozpościera się otwarty równinny krajobraz z szeroką ekspozycją Pogórza Wielickiego na horyzoncie. Zlokalizowany w takim sąsiedztwie dom musi być zakorzeniony w ziemi i we właściwy sposób umocowany w naturze.

Willa w Niepołomicach, uhonorowana mi.in. Nagrodą Główną Stowarzyszenia Architektów Polskich „Projekt Roku”, jest dalekim echem myśli architektonicznej Francisa Lloyda Wrighta i Philipa Johnsona, z ich ideą „płynących przestrzeni” jako odzwierciedlenia bezkresu krajobrazu Ameryki. Willa powtarza krajobraz otuliny Puszczy Niepołomickiej, a piękny, równinny i lesisty pejzaż zdaje się wnikać do wnętrza budynku. Dom kontynuuje wielką płaszczyznę równinnego krajobrazu na zewnątrz. W jego wizerunku dominuje wpisana w krajobraz horyzontalna linia, a w układzie funkcjonalnym – motyw wędrujących przestrzeni.

Horyzontalną fizjonomię domu podkreśliliśmy użyciem siwego piaskowca magurskiego ze złoża w Barcicach Górnych k. Starego Sącza, zastosowanego w formie rustykalnego muru. Ułożono go w formie kamienia rzędowego, łamanego warstwowo, tzw. muraka, według klasyfikacji dawnej PN-84/B-1080. Jest on obrobiony z grubsza w formie kostki prostopadłościennej. Powierzchnia licowa jest tu mniej więcej prostokątna i płaska, a powierzchnie wsporne – prawie płaskie i prostopadłe do lica.

Przestrzeń domu, zawierająca w sobie mnóstwo różnych funkcji, zorganizowana jest na zasadzie otwartego planu z zaakcen-

towanymi strefami. Powierzchnie użytkowe nie są ściśle rozgraniczone, ale otwierają się na siebie i na równinny pejzaż. Konsolidacja funkcji w mieszkaniu podąża śladem bezmiaru krajobrazu na zewnątrz. Nie dzielą jej ściany, lecz kierunkują parawany i meble. Rdzeniem domu jest dwukondygnacyjny pokój dzienny z częścią kominkową. Jednorodną przestrzeń dzienną, o eleganckim reprezentacyjnym wizerunku, dopełniają wygodna jadalnia oraz obszerna kuchnia z aneksem śniadaniowym.

W pobliżu wejścia ulokowano strefę zaplecza, gdzie znajduje się służbówka z własnym modułem kuchennym i małą łazienką, pralnia, suszarnia, spiżarnia oraz inne pomieszczenia pomocnicze. Jest też wydzielona część przeznaczona dla gości. W głębi znalazła się strefa prywatna właścicieli, z sypialniami i biblioteką. Potrzeba przestrzennej symbiozy miejsca zamieszkania i pracy sprawiła, że w willi znalazła się część pracy twórczej, z gabinetem oraz salą konferencyjną. Wobec wyzwań, które nowoczesnej architekturze stawia współczesna cywilizacja i gospodarka oraz rozwój społeczeństwa trzeciej fali, zjawisko łączenia funkcji mieszkania i pracy staje się kluczowym zagadnieniem myśli architektonicznej mieszkalnictwa w XXI wieku.

Wnętrze willi nosi spacerowy charakter. Dom nie kończy się w obrysie ścian, lecz sięga w przestrzeń i krajobraz. Obniżające się kolejno poziomy, podążające za nachyleniem terenu, sprawiają, że dom splata się z terenem. Prosta asymetryczna kompozycja o dynamicznym charakterze, przeplatające się bryły i ciągłość przestrzeni przypominają o modernistycznym rodowodzie budynku.

W filozofii przestrzennej Biura Architektonicznego Barycza i Saramowicza kluczowym punktem jest znalezienie takiego kształtu budynku, w którym przestrzeń mieszkalna przeistacza się w krajobraz.

Zdjęcia i rysunki: archiwum BIURO ARCHITEKTONICZNE BARYCZ I SARAMOWICZ

Builder

23

luty 2015

ARCHITEKTURA I DESIGN luty 2015

24 Builder

Leśna willa w Izabelinie

Leśna willa z gontu i gabionów została wzniesiona według projektu Biura Architektonicznego Barycza i Saramowicza w Izabelinie Północnym k. Warszawy, przy ul. Orła Białego. Ta okazała, luksusowa rezydencja zlokalizowana jest na pięknej działce, porośniętej starodrzewiem sosnowym. To dominująca forma krajobrazu w położonym u wrót stolicy Izabelinie, który jest enklawą w obrębie Kampinoskiego Parku Narodowego. Esencją zadania projektowego było znalezienie takiego kształtu i takiej faktury budynku, by spolegliwie wpisać go w niezwykły krajobraz naturalny o szczytowych walorach przyrodniczych. Pomysłem na wystylizowanie domu stało się więc połączenie naturalnego szczypanego gontu dębowego z bardzo innowacyjnym materiałem, jakim są wywodzące się z hydrobudownictwa kosze gabionowe, które zasypano libiąskim dolomitem.

Wykonanie muru cyklopowego z gabionów było pionierskim wyzwaniem technicznym, skoro polska architektura pierwszy raz w tak znacznym zakresie zmierzyła się z tym kreatywnym surowcem. Użyto koszy kamiennych wypełnionych tłuczniem, kamieniem triasowym (dolomitem) ze złoża w Libiążu, o uziarnieniu 85-220 mm. Gabiony skomponowano z matematyczną precyzją – mają one następujące parametry: wysokość 50 cm; szerokość 25 cm, miejscowo 50 cm; długość odpowiednio 150 cm, 100 cm i 75 cm. Przyjęto grubość drutu 4,5 mm, o odległości oczek drucianych 76,2 x 76,2 mm, przy czym był to drut stalowy cynkowany 350 g/m2, o odporności na rozerwanie 450 N/mm2.

W celu zamocowania gabionów, określono specyficzny przekrój ścian zewnętrznych, które od wewnątrz wykonane były z pustaków ceramicznych Wienerbergera do wznoszenia muru jednowarstwowego.

Następnie założono warstwę konstrukcyjną z żelbetu, w celu zawieszenia na niej koszy szańcowych. Mocowano je za pomocą płaskownika szerokości 40 mm kotwami opaskowymi Koelnera o rozstawie 30 cm.

Nośność takiego połączenia na wyrywanie wynosi obliczeniowo 13,05 kN/mb. W rejonie nadproży zastosowano system podpór konsolowych.

Gabiony wywodzą się z hydrobudownictwa. Do obiegu architektonicznego wprowadzili je Jacques Herzog i Pierre de Meuron, projektem nowego budynku winnicy Dominusa w Yountville w Napa Valley w Kaliforni. Prekursorem architektury gabionowej w segmencie domów jednorodzinnych stał się bawarski architekt Titus Bernhardt, budując w Stadtbergen słynny „Dom 9 x 9”.

Willa w Izabelinie zawiera i łączy w sobie dwa zróżnicowane estetycznie światy, które wyrażają się poprzez użyte materiały. Świat wewnętrzny willi – ciepły przytulny gont – stoi w opozycji do zewnętrznego, nieco technologicznego – koszy gabionowych z zasypem kamiennym. Powstał zatem dom w naturze, równocześnie w pełni zintegrowany z nauką i techniką czasów współczesnych, którego skromność ma w harmonijny sposób osadzić go w otoczeniu. W celu chronienia prywatności mieszkańców masywny mur gabionowy znalazł się od strony obszaru zurbanizowanego. Natomiast elewacje sięgające w głąb ogrodu mają fakturę gontu elewacyjnego, co koresponduje z naturalnym drzewostanem porastającym nieruchomość, wpisując willę w otoczenie na zasadzie mimetycznej architektury zerowej.

Leśna Willa w Izabelinie jest manifestem filozofii architektonicznej Barycza i Saramowicza.

Architektura nowoczesnej Polski w XXI wieku musi być awangardowa i hipernowoczesna, a przy tym odrębna, nie naśladowcza, lecz czerpiąca z własnej historii i tradycji. Wyrasta bowiem z kultury i w relacji do niej buduje swą tożsamość. Należy dążyć do tego, by architektura była jak muzyka Fryderyka Chopina – szczytowe osiągnięcie w wymiarze uniwersalnym, a przy tym tak silnie naznaczone oryginalnym rodzimym piętnem. Twierdzimy, że modernizacja przestrzeni przy zachowaniu autonomii i oryginalności jest podstawowym zadaniem naszej myśli architektonicznej.

Rafał Barycz, Paweł Saramowicz W następnym odcinku: willa jurajska i nowoczesny dwór polski.

n

PARTNEREM W INWESTYCJACH

Builder

dodatek branﾅｼowy

luty 2015

Fot. arch. Ceramika Paradyﾅｼ

NOWOCZESNA ﾅ、ZIENKA

Prostota i styl, nowoczesność i funkcjonalność ... po prostu klasa Grzejnik, który inspiruje…

Marka Zehnder to specjalista w dziedzinie wzornictwa, a także wizjoner tworzący od lat „perełki” w asortymencie grzejników dekoracyjnych. W tym roku producent zaprezentował prawdziwie stylową nowość.

fot. Zehnder Vitalo Bar

fot. Zehnder Vitalo Cut

Tak pięknie może wyglądać ciepło…

Zehnder Vitalo to produkt innowacyjny i ultranowoczesny.

Jest to grzejnik o znakomitych walorach estetycznych. Uwagę zwraca jego smukła i lekka konstrukcja oraz minimalistyczny

profil, o niepowtarzalnym wyglądzie. Należy również zwrócić uwagę na nowatorski zestaw montażowy Zehnder EasyFit, który w wersji Completto jest dyskretnie schowany za zamontowanym grzejnikiem, a jedynym widocznym elementem jest niewielka część tarczy umożliwiającej sterowanie.

Do wyboru klienta producent proponuje szeroką paletę kolorystyczną, która ułatwia wkomponowanie w daną aranżację wnętrza. Zehnder Vitalo dostępny jest w dwóch - równie efektownych modelach – „bar” i „cut”. Grzejnik ten został wyróżniony prestiżowymi nagrodami w Europie, a także już w 2014 w Polsce nagrodą „Łazienka – Wybór Roku”.

fot. Zehnder EasyFit w wersji Completto fot. Zehnder Vitalo Bar

Zehnder Polska Sp. z o.o., ul. Kurpiów 14 A, 52-214 Wrocław, Polska

www.zehnder.pl

info@zehnder.pl

CERAMIKA PARADYŻ P A R T N E R E M W I N W E S T YC J A C H

OUTLET PTAK Położony w podłódzkim Rzgowie Outlet, oferuje produkty wielu znanych i cenionych marek, i już od samego progu wita tropiących, zakupowych okazji klientów szachownicą ułożoną z gresu Lavitas.

Strefy łazienkowe, wyłożone zostały natomiast kolekcją półpolerowanego gresu Taranto, oferującego wizję zaimplementowanego na ceramice beżu i brązu.

NOWOCZESNA ŁAZIENKA luty 2015

30 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Wytyczne i trendy w projektowaniu łazienki Magdalena Smuś

architekt Ceramiki Paradyż

W

ciąż zmieniająca się rzeczywistość ingeruje w stylistykę naszego życia i w sposób naturalny wymusza procesy adaptacyjne miejsc, w których mieszkamy. Architekci i projektanci, aranżując wnętrza, stawiają na spójność, minimalizm, jednolitość i coraz bardziej otwartą przestrzeń. Węzły sanitarne, o których będzie mowa w tym artykule, również podlegają tym definicjom, dlatego w miejscach publicznych obserwujemy kabiny ledwo przesłaniające wnętrza ustępów, umywalki na jednolitym blacie z szerokim lustrem, które odbiera poczucie prywatności, a w domach – próbę całkowitego otworzenia łazienki np. na sypialnię.

Łazienka w świetle prawa

Nie wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę, ale nasz styl życia podlega również zagadnieniom prawnym. Na etapie projektowym należy pamiętać, że według prawa budowlanego [1] pomieszczenia przeznaczone na węzły sanitarne są dodatkowo podzielone na: pomieszczenia użyteczności publicznej (hotele, szpitale, urzędy i inne) i użyteczności prywatnej (domy jednorodzinne, wielorodzinne) – co ma swoje dalsze konsekwencje.

O ile w miejscach prywatnych możemy pozwolić sobie na większą swobodę działań, o tyle w miejscach publicznych przepisy prawa budowlanego zobowiązują inwestora do zapewnienia niezbędnych warunków do korzystania z budynków użyteczności publicznej w sposób bezpieczny i bez barier architektonicznych (dostosowanie do osób w każ-

W projektowaniu węzłów sanitarnych użyteczności publicznej powszechne są rozwiązania minimalistyczne z mocnym akcentem kolorystycznym. Ale estetyka i trendy to jedno. Aby spełnić warunek dobrze zaprojektowanego pomieszczenia higieniczno-sanitarnego, należy pamiętać o kilku zasadach, które wyznacza prawo. dym stopniu niepełnosprawności, a w szczególności poruszających się na wózkach inwalidzkich). Podczas dużych realizacji inwestycyjnych zdarza się, że nadrzędną rolę odgrywa właśnie funkcjonalność takich pomieszczeń, często kosztem walorów estetycznych. W konsekwencji pomieszczenia sanitarne odbiegają wizerunkowo od pozostałych, równolegle aranżowanych pomieszczeń.

Główne zasady projektowe

Sztuka współczesnego projektowania to mariaż funkcjonalności i szeroko rozumianego designu. Aby spełnić warunek dobrze zaprojektowanego pomieszczenia higieniczno-sanitarnego, należy pamiętać w pierwszej kolejności o podstawowych zasadach: ściany o wysokości co najmniej 2 m, które muszą być powierzchniami zmywalnymi i odpornymi na działanie wilgoci. Całkowita wysokość takiego pomieszczenia powinna wynosić 2,5 m. Pozostałą powierzchnię warto pomalować dobrą farbą zmywalną, najlepiej lateksową, niepodatną na zabrudzenia. Nie można

Sztuka współczesnego projektowania to mariaż funkcjonalności i szeroko rozumianego designu. zapomnieć o wydzieleniu jednej kabiny dla osób niepełnosprawnym – według przepisów [2] powinna ona zapewniać przestrzeń manewrową o wymiarach co najmniej 1,5 x 1,5 m – oraz o zainstalowaniu co najmniej jednej miski ustępowej i umywal-

ki przystosowanej dla osób niepełnosprawnych. Jeżeli budynek jest specjalnego przeznaczenia, powinna znaleźć się w takiej łazience również odpowiednio zaprojektowana kabina prysznicowa. Do tego wymagane jest zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych.

Armatura

W miejscach, gdzie częstotliwość korzystania z baterii umywalkowych jest znacząca, najlepszym

rozwiązaniem są inteligentne systemy dostarczania wody, np. poprzez baterie bezdotykowe, które po pierwsze ułatwiają obsługę, po drugie zużywają o połowę mniej wody niż powszechnie używane dziś baterie jednouchwytowe. Fotokomórka uruchamia wodę wtedy, gdy naprawdę jest nam potrzebna. Poziom zużycia wody wynosi w nich ok. 5-6 litrów/min, a nie – jak w bateriach jednouchwytowych – 12 litrów/min. Nowością jest stosowanie baterii nie z mosiądzu, a z kompozytu, który wykorzystywany jest powszechnie w branży medycznej czy zbrojeniowej [3].

Centrum Handlowe PTAK w Rzgowie

Główne trendy

Łazienka w Termach Cieplice

W projektowaniu węzłów sanitarnych użyteczności publicznej powszechne są rozwiązania minimalistyczne z mocnym

31 Builder

Gminny Ośrodek Kultury Niewiadów

promocja

W łazienkach użyteczności publicznej rozwiązaniem praktycznym i jednocześnie dającym dużo możliwości aranżacyjnych są okładziny ścienne z uniwersalnych gresów szkliwionych, coraz częściej rektyfikowanych.

Im większy format płytki, tym lepiej, gdyż zanikają podziały z fug i uzyskuje się efekt jednolitej powierzchni. Dobrze prezentują się minimalne fugi – ok. 1,5 mm, najlepiej w kolorze płytki. Taka ściana (i podłoga) oprócz wysokich walorów estetycznych posiada wiele zalet: jest długowieczna, łatwa do utrzymania w czystości, odporna na zachlapania, ścieranie, uszkodzenia mechaniczne i środki chemiczne. Należy jednak pamiętać, że zastosowanie dużych formatów płytek w łazience wymaga precyzji w montażu i profesjonalnie przygotowanego podłoża. Jest to również niezwykle istotne przy układaniu na ścianie mozaik (plastry na siatce lub folii w formacie 30 x 30 cm), które projektanci coraz chętniej wykorzystują w łazienkowych wnętrzach.

Na szczególną uwagę zasługują posadzki, które powinny posiadać wykończenie matowe, strukturalne, nieszkliwione. Warto sprawdzić parametr antypoślizgowości (min. (R) – 10) oraz nasiąkliwości wodnej (E ≤ 0,5%). Dobrze, aby produkt taki posiadał atest Mokrej Stopy. Ostatecznym elementem wykończeniowym staje się fuga.

Producenci polecają spoinę porcelanową, składającą się z mikrogranulatu na bazie gresu porcelanowego, gwarantującego idealnie gładką powierzchnię. Jest ona plastyczna, wodoodporna, a co najważniejsze – nie ciemnieje.

luty 2015

Okładziny ścienno-podłogowe

Zdjęcia arch. Ceramika Paradyż

NOWOCZESNA ŁAZIENKA luty 2015

32 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

akcentem kolorystycznym. Najczęściej jako baza wybierane są matowe szarości, bezpieczne biele, beże lub tzw. popielata czerń. Kontrastowe w barwie elementy dodatkowe to przeważnie drzwi do kabin ustępów, blaty wykonane z konglomeratu lub powierzchnie ścian i sufitów.

Najmodniejsze zestawienia kolorystyczne na rok 2015 to kobalt, brudna czerwień oraz kolor khaki w połączeniu z miedzianym złotem (kolorem coraz częściej spotykanym w stylu industrialnym). TREND KOLOR, który oparty jest na mocnych akcentach kolorystycznych, bardzo dynamicznie się rozwija. Wybierając z szerokiego wachlarza płytek ceramicznych ścienno-podłogowych i szeregu dekoracji, np. listew szklanych czy dekoracji ciętych lub zadrukowanych cyfrowo, możemy uzyskać nowoczesne wnętrza łazienkowe, nawet te o przeznaczeniu publicznym.

Pałac Krotoszyce

Obecnie bardzo dynamicznie rozwija się trend kolorystyczny, a najmodniejsze zestawienia kolorystyczne na rok 2015 to kobalt, brudna czerwień oraz kolor khaki w połączeniu z miedzianym złotem.

Odmiennym stylem, idealnym dla hoteli zachowujących klimat klasycyzujący, jest trend florystyczny. Modny jest także trend eko, w którym przeważają barwy ziemi, naturalne materiały, jak len, wełna, drewno, wiklina, ceramika.

Odmiennym stylem zdeterminowanym historią, idealnym dla hoteli zachowujących klimat klasycyzujący, jest TREND FLORYSTYCZNY, inspirowany botaniką i szeroko interpretowaną naturą. Idealny dla zachowania delikatnego, subtelnego wnętrza łazienek w jasnych, klarownych odcieniach. Motywem przewodnim są tu np. multiplikacje różnych roślin, kwiatów, liści paproci czy bluszczu. W nowej odsłonie występują w formie przeskalowanej. Elementy florystyczne, wykorzystywane również w fototapetach, tapetach, a także płytkach ceramicznych, traktujemy jednoobszarowo. Kwiaty nie lubią konkurencji, dobrze komponują się w zestawieniu z gładkimi, monochromatycznymi płaszczyznami.

Centrum Handlowe PTAK w Rzgowie

Modny obecnie jest także trend EKO, który nawiązuje do recyclingu, „drugiego życia mebla”, rozwiązań oszczędzających energię i wodę. To styl ponadczasowy, w którym przeważają barwy ziemi, naturalne materiały, jak len, wełna, drewno, wiklina, ceramika. Styl ten na ogół inspirowany jest naturą, kulturą etniczną oraz skandynawską. Od niedawna coraz bardziej popularne stają się ogrody wertykalne. Zielone ściany stanowią żywą termoizolację, działają jako naturalny filtr powietrza, produkując przy tym tlen, zapewniają

skuteczne tłumienie hałasu. Wpisują się idealnie w trend eko i są coraz częściej wykorzystywane przez architektów w dużych inwestycjach.

Powyższy artykuł w wersji poszerzonej o wytyczne i trendy w projektowaniu łazienek prywatnych mogą Państwo znaleźć w serwisie ebuilder.pl.

Przypisy: 1. Prawo Budowlane, Dział III, Rozdział 6. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne, str. 76-79.

2. Prawo Budowlane, Dział III, Rozdział 6. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne, str. 85.

3. h ttp://www.lazienkowy.pl/1979-2-5-inteligentnaarmatura-do-lazienek-i-kuchni.html

Meble łazienkowe

Twoja przestrzeń zależy tylko od Twojej wyobraźni Prysznic z nowej kolekcji „Ifudo” firmy Krause

M

Builder

33

luty 2015

oduły łazienkowe Krause to nowa kolekcja produktów o nazwie Ifudo zaprojektowana z innowacyjnego materiału powierzchniowego Staron®.

Wykończona i wyposażona we wszelkie niezbędne elementy i akcesoria jest idealnym i łatwym w adaptacji kompaktowym rozwiązaniem łazienkowym. Odporność materiału na plamy, zarysowania, pleśń i bakterie czynią łazienkę praktyczną i higieniczną.

Ponadczasowa elegancja

Umywalki łazienkowe są niezniszczalne, odporne na zaplamienia. Nieporowatość mebli powoduje, że w materiał nie wnika brud i bakterie, co niewątpliwie jest higieniczne i ważne dla utrzymania czystości w łazience. Umywalki firmy Krause produkowane są na zamówienie i każdy klient ma możliwość wpływania na ich ostateczny wygląd, kolor czy stylistykę.

Funkcjonalne zaprojektowanie i wyposażenie małej łazienki bywa nie lada wyzwaniem. Umywalki połączone z blatem czy meblami łazienkowymi sprawdzają się do potrzeb niewielkich przestrzeni.

Zdjęcia arch. Krause

Oryginalna umywalka łazienkowa z kolekcji „Ifudo”

Prysznic – Twój komfort, Twoja przestrzeń

Wygodny i funkcjonalny prysznic. Każdy chce mieć w swoim wnętrzu coś wyjątkowego. Ciekawe wzornictwo, nowatorskie i funkcjonalne rozwiązania nadają łazienkom charakteru.

Wnętrze dobrze zharmonizowane

Element prysznica Ifudo jest nie tylko elegancki, ale przede wszystkim praktyczny. Przestrzeń ta jest dobrze zorganizowana i zoptymalizowana. Łazienka wymaga materiałów, które są odporne na wilgoć, a także powierzchni, które są łatwe w utrzymaniu czystości.

Połączenie unikalnych materiałów sprawia, że powierzchnie Krause idealnie sprawdzają się w takich warunkach. www.krause-design.pl

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska na Targach ISH 2015 we Frankfurcie w dniach 10-14 marca 2015 r. stoisko nr A41, hala nr 4.2

proMocja

Moda na minimalistyczne wnętrza łazienkowe skłania do coraz powszechniejszego stosowania kompaktowych rozwiązań systemowych, niezawodnych i praktycznych.

Głównym założeniem konceptu 10° jest rotacja jego poszczególnych elementów o 10° w celu zwiększenia ich funkcjonalności. Wanna, umywalka i baterie łazienkowe sprawiają wrażenie jakby wychodziły na spotkanie użytkownika, przynosząc większy komfort i ułatwiając dostęp. Dzięki niewielkiej rotacji wanny prostokątnej uzyskaliśmy wannę asymetryczną z bardziej obszerną przestrzenią i wygodnym siedziskiem. Umywalki obrócone w kierunku pomieszczenia, „wychodzą“ naprzeciw użytkownika ułatwiając dostęp, a baterie nachylone o 10° niejako same zwracają się w kierunku rąk.

Najnowszy koncept 10° został nominowany do finału TOP DESIGN award 2015, a tym samym do udziału w wystawie TOP DESIGN towarzyszącej wydarzeniu arena DESIGN 2015 w Poznaniu.

Design Kryštof Nosál www.ravak.pl

Proponowane przez producenta wanny wykonane zostały z akrylu, jednak dostępne są również modele z konglomeratu. Dominują proste formy, dzięki czemu każda z nich znajdzie zastosowanie w różnych aranżacjach – od minimalistycznych, przez klasyczne, po te bardziej wyszukane. Wewnętrzne ścianki w każdym z 11 modeli wyprofilowano w sposób, który umożliwia optymalne ułożenie ciała, zaś ich długość, oscylująca między 170 a 180 cm, zapewni swobodę i komfort nawet wysokim osobom. Wszystkie wanny akrylowe posiadają zintegrowaną obudowę bez widocznych łączeń, dzięki czemu ich powierzchnia jest jednolita i gładka. Podobnie jest w przypadku modeli z lanego marmuru. Ponieważ odlewane są w całości, misa wanny oraz obudowa stanowią jedność, nie ma więc mowy od odróżniającej się linii łączeń. Wykonane z niego wanny cechują się delikatnym połyskiem, który nierzadko przewyższa prawdziwy marmur. Ponadto wanny konglomeratowe wyróżniają się wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne.

Wanna wolnostojąca Gemini

Tigua by My Way

Fot. arch. Ceramika Paradyż

d o dat e k B R a N Ż oW Y

Builder

Sopro RAM 3®: gdy liczy się czas Szybkowiążąca sucha cementowa szpachla wyrównawcza i renowacyjna Sopro RAM 3® to innowacyjny produkt, który przyspieszy i ułatwi realizację każdej inwestycji budowlanej. Wytworzona na bazie cementu portlandzkiego, wybranych kruszyw mineralnych i specjalnych polimerów ma szeroki wachlarz zastosowań i skutecznie niweluje ubytki i uszkodzenia powierzchni mineralnych, takich jak rysy oraz pęknięcia nawierzchni betonowych. Może być stosowana jako specjalistyczna zaprawa do tynkowania, wyrównywania i wygładzania elementów architektonicznych, takich jak np. mury z pumeksu, cegieł, czy bloczków wapienno-piaskowych.

Unikalna formuła Sopro RAM 3® wyróżnia szpachlę na rynku produktów chemii budowlanej. Wśród jej licznych zalet wymienić należy przede wszystkim: • Szybki przyrost wytrzymałości – obciążanie powierzchni i układanie płytek możliwe jest już po 2 godzinach od aplikacji.

• Wzmocnienie struktury specjalnymi włóknami.

• Niezwykła wygoda stosowania Sopro RAM 3® – wynika z fabrycznej gotowości do użycia i możliwości nanoszenia agregatem tynkarskim.

• Nadaje się do stosowania zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz, na podłogach i sufitach, w pomieszczeniach wilgotnych i mokrych.

• Produkt wodoodporny i paroprzepuszczalny.

Wysoka wytrzymałość na ściskanie (ponad 20 MPa) sprawia, że wykonana warstwa może być poddawana dużym, nawet drogowym obciążeniom.

Fot. arch. Sopro

34

luty 2015

Czy wielkomiejski industrializm w odważnym mariażu z tradycyjną majoliką może odnaleźć się w dzisiejszych trendach wnętrzarskich? Oczywiście, że tak. Odpowiedzią jest gres szkliwiony utrzymany w stylistyce surowego, przemysłowego klimatu, w pięciu odsłonach kolorystycznych. Jawi się niczym esencja postmodernizmu w ceramicznym wydaniu, zaś jaskrawe, geometryczne inserta o plemiennych naleciałościach wprowadzają do niego pierwiastek życia i energii. Całość oddziałuje z mocą porównywalną do odważnego tatuażu lub ekstrawaganckiego graffiti, które w żadnym wypadku nie odbierają całości urody, a jedynie czynią ją bardziej intrygującą. Wystarczy spojrzeć na aranżacje – ręce same składają się do oklasków, a głowa kiwa się z niedowierzania. Szaleństwo!

Fot. arch. Max-Fliz

Fot. arch. Ravak

informacje z branży

NOWOCZESNA ŁAZIENKA

Koncept łazienkowy 10°

Wanny MOBI – piękno i funkcjonalność w jednym