Builder_09_2014

Page 1

Budownictwo rolnicze Okazja czy wyzwanie?

Polski biznes w budownictwie

Builder NR 9 5(202) (206)MAJ WRZESIEĹƒ 2014 2014

TERMOWIZJA badania KONSTRUKCJE ZESPOLONE w praktyce

MOCNE STRONY ALUPROFU

www.ebuilder.pl

Tomasz Grela

Prezes ZarzÄ…du Aluprof S.A.

3934%-9 '2:%7#:%

i˜Œ�‡ˆ•

$/$!4%+ "2!.Œ/79

72:%3)%ÂŽ

m’—­ê„•†‹­ê}Œˆ––Â?„‘‘

WIODĄCY WIODĄCY miesięcznik miesięcznik dla budownictwa, dla budownictwa, architektury architektury i biznesu i bi

BEZPIECZEĹƒSTWO PPOĹť prĂłby dymowe

lulynvvz j kuv ĂŞkvwhzv~huh u’š’NÂ†ÂŒĂŞÂšĂŞÂ’Â‰ÂˆÂ•Â†ÂŒÂˆĂŞ}Œˆ––Â?„‘‘ –—•­êŒ¤

wrzesień 2014

Builder

"UDOWNICTWO ROLNICZE /KAZJA CZY WYZWANIE

i˜ŒÂ?‡ˆ• ~y lzpl ꢪ¥¤

u•

4%2-/7):*! BADANIA

8 Naszą mocną stroną jest projektowanie indywidualnych rozwiązań systemów dostosowanych do potrzeb danych obiektów. Tomasz Grela, Prezes Zarządu Aluprof S.A.

TOMASZ GRELA

KOMENTARZ Nakręcić koniunkturę OLSKI BIZNES P W BUDOWNICTWIE Idealny sukcesor

34

RYNEK

40

SĹ‚abe ogniwa W-70. Zakres koniecznych prac remontowych i modernizacyjnych

Anita Radecka, Eliza Niewiadomska

u’š’NÂ†ÂŒĂŞÂšĂŞÂ’Â‰ÂˆÂ•Â†ÂŒÂˆĂŞ}Œˆ––Â?„‘‘ –—•­êŒ¤

Jerzy Piotrowski

Z ARZĄDZANIE FIRMĄ BUDOWLANĄ Mapa wiedzy. Główne bloki programu ZAMÓWIENIA PUBLICZNE Konkurs czy przetarg? Część 2

72:%3)%ÂŽ

lulynvvz j kuv êkvwhzv~huh

38

Marek Sawicki

$/$!4%+ "2!.Œ/79

Fot. arch. CEMEX

30

i˜Œ�‡ˆ•

BUDOWNICTWO

Fot. arch. M. Sawicki

INFORMACJE

3934%-9 '2:%7#:%

Prezes ZarzÄ…du ALUPROF S.A.

Mocne strony Aluprofu

Jacek Siwiński, Dyrektor Generalny Velux Polska Sp. z o.o.

20

MOCNE STRONY ALUPROFU

m’—­ê„•†‹­ê}Œˆ––Â?„‘‘

Fot. arch. Tomasz Pikuła

+/.3425+#*% :%30/,/.% W PRAKTYCE

BIZNES 18

"%:0)%#:%ÂŽ347/ 00/ÂŒ PRĂ?BY DYMOWE

Rozmowa z Tomaszem GrelÄ…, Prezesem ZarzÄ…du Aluprof S.A.

12

yÂ’ÂŽĂŞ }pppĂŞĂ‚¢ªŒĂƒĂŞÂĽÂ? êĂ‚ÂšĂŞÂ—ÂœÂ?ê¨ĂœĂŞ}h{Ăƒ

"):.%3 "5$/7.)#47/ !2#()4%+452!

Fot. arch. Tomasz Pikuła

8

0/,3+) "):.%3 7 "5$/7.)#47)%

44

Posadzka w nowoczesnym magazynie Krzysztof Burza

Ewa Więcek-Janka

22

Somfy inwestuje w Polsce Rozmowa z Radosławem Borkowskim, Dyrektorem Zarządzającym Somfy Sp. z o.o.

28

Mamy nadziejÄ™ na poprawÄ™ klimatu w budownictwie Rozmowa z RĂźdigerem Kuhnem, Prezesem CEMEX Polska i Europa Wschodnia

24 DEBATA – Budownictwo rolnicze. Okazja czy wyzwanie?

Fot. arch. Inbepo

wrzesień 2014

Builder

66

I zolacyjność akustyczna stropów. Część 2 Leszek Dulak

70

Badania termowizyjne Paweł Krause

i˜Œ�‡ˆ•

$/$!4%+ "2!.Œ/79

72:%3)%ÂŽ

lulynvvz j kuv ĂŞkvwhzv~huh u’š’NÂ†ÂŒĂŞÂšĂŞÂ’Â‰ÂˆÂ•Â†ÂŒÂˆĂŞ}Œˆ––Â?„‘‘ –—•­ê§Œ

Fot. arch. Viessmann

m’—­ê„•†‹­ê}Œˆ––Â?„‘‘

3934%-9 '2:%7#:%

SYSTEMY GRZEWCZE

dodatek branĹźowy

Testy z uşyciem ciepłego sztucznego dymu są obecnie najbardziej realistyczną metodą weryfikacji sposobu funkcjonowania systemów oddymiania.

Fot. arch. Viessmann

54

76

PREZENTACJA Z OKŠADKI Energooszczędność dopasowana Viessmann

46

ozwiÄ…zania konstrukcyjne R stropĂłw. Stropy monolityczne Zbigniew PajÄ…k

49

Próby z ciepłym dymem Janusz Paliszek-Saładyga, Piotr Smardz

58

Sufity podwieszane na Narodowym. Badania wieszaków i kołków Paweł Przybysz, Kazimierz Szulborski

62

ragmatyzm na najwyĹźszym P poziomie

rojektowanie garaĹźy P podziemnych wielokondygnacyjnych

Fot. arch. Junkers

Fot. arch. Z. PajÄ…k

53

78 80

INFORMACJE Z BRANĹťY lternatywne systemy A grzewcze Marian B. Nantka

Hanna Michalak

50

onstrukcje zespolone K w praktyce SĹ‚awomir Labocha

65

Szybka budowa hal o wysokiej odporności ogniowej Wojciech Rogala

Fot. arch. Wilo

Fot. arch. Xella

Fot. arch. S. Labocha

Amwin

85

I nteligentne układy pompowe – optymalizacja korzyści Wilo Polska

86

Tu warto być

OD REDAKCJI wrzesień 2014

6 Builder

Da­nu­ta Bu­rzyńska Re­dak­tor Na­czel­na

Polskie rolnictwo nadal zajmuje ważną pozycję w nowej perspektywie budżetu Unii Europejskiej. Już wiadomo, że na realizację Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce w latach 2014-2020 planuje się przeznaczyć 42 mld euro. Na rozwój infrastruktury i przedsiębiorczości z samego tylko Funduszu Spójności Rada Ministrów ma przeznaczyć 5,2 mld euro. Większe środki niż poprzednio zostaną skierowane także na dofinansowanie inwestycji w obiekty inwentarskie – inwestycje te wyniosą prawie 3 mld euro. Budownictwo rolnicze Okazja czy wyzwanie? Mariusz Młodawski Dyrektor Rozwoju Sprzedaży Pionu Betonu i Kruszyw CEMEX Polska

W poszukiwaniu interesujących rynków zbytu dla polskich produktów i usług budowlanych, nowych możliwości i segmentów, które dzięki funduszom unijnym z nowego budżetu Unii Europejskiej są szansą dla polskich firm budowlanych na najbliższe lata, postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej polskiemu rolnictwu. Czy nadal potrzebuje ono nowoczesnej infrastruktury i czy posiada finansowanie na jej budowę i rozwój? Zdaniem działających już w tym sektorze firm z branży do zagospodarowania przez firmy budowlane, zarówno te oferujące specjalistyczne rozwiązania, jak i te zajmujące się wykonawstwem, jest jeszcze spora część rynku, a sam rynek budownictwa rolniczego jest wciąż rozwojowy, choć specyficzny. Zapraszam do zapoznania się z debatą „Budownictwo rolnicze. Okazja czy wyzwanie?” (str. 24). Do tematu wrócimy już niebawem – wskażemy m.in. tendencje zmian w budownictwie rolniczym i pokażemy jego specyfikę oraz wynikające z nowego Programu Obszarów Wiejskich (2014-2020) nowe inwestycyjne możliwości. Firmy zaś, szczególnie producenckie, zachęcam do prezentowania na łamach „Buildera” oferty dla nowoczesnego budownictwa rolniczego. Zapraszamy do lektury!

Zastosowanie termowizji w budownictwie pozwala na dokonywanie oceny poprawności wykonanych prac na etapie prowadzonej budowy i okresową kontrolę jakości przegród zewnętrznych budynków istniejących. W połączeniu z innymi metodami badawczymi i pomiarami cieplnymi umożliwia kompleksową ocenę izolacyjności termicznej przegród zewnętrznych pod warunkiem spełnienia wszystkich wymogów dotyczących sposobu prowadzenia badań i pomiarów oraz zasad interpretacji uzyskanych wyników. Badania termowizyjne dr inż. Paweł Krause Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa Politechnika Śląska

biznes/debata

str. 24

budownictwo

str. 70

W kontekście Dyrektywy Unijnej ErP, która wejdzie w życie we wrześniu przyszłego roku, największymi wskaźnikami efektywności energetycznej rzędu A+ do A+++ legitymować się będą tzw. generatory hybrydowe, które łączą w sobie kilka sposobów i rodzajów wytwarzania energii. Najprostszym przykładem hybrydy, która może spełnić powyższe kryteria, jest kondensacyjna centrala grzewcza połączona systemowo z baterią kolektorów słonecznych.

Szczególnie ważna dla architektów pożądana barwa elewacji oraz jej struktura może zostać uzyskana jedynie wówczas, gdy będziemy dostarczać identyczne składniki mieszanki betonowej przez cały czas trwania betonowania. Różny cement może spowodować zmianę koloru poszczególnych partii, a różnice uziarnienia kruszywa spowodują różnice w strukturze betonu.

Dyrektywa Unijna ErP a hybrydy

prof. nadzw. dr hab. Eur. inż. Tomasz Z. Błaszczyński Politechnika Poznańska

Waldemar Matuszyński Product Manager De Dietrich Technika Grzewcza

systemy grzewcze

str. 78

Współczesne elewacje Elewacje z betonu architektonicznego

architektura i design

str. 26

Prezes Zarządu Aluprof S.A.

Tomasz Grela

Mocne strony Aluprofu Fot. arch. Aluprof

Fot. arch. Tomasz Pikuła

Naszą mocną stroną jest projektowanie indywidualnych rozwiązań systemów dostosowanych do potrzeb danych obiektów. Architekci chwalą naszą firmę za elastyczność w podejściu do ich wizji.

T.G.: Tak, to prawda. Cieszymy się ich dużym zaufaniem. Poświęciliśmy wiele czasu, by przekonać tę grupę, że polski produkt może być dobrej jakości. Środowisko architektów to bardzo twórcza i oryginalna grupa zawodowa, dlatego współpraca z nią to dla nas inspirujące doświadczenie. Dzisiaj architekt oczekuje przede wszystkim wyzwań – zleceń, w których będzie mógł się zrealizować – oraz pewnej dozy swobody artystycznej. Na co dzień praca z projektantami to wypracowywanie kompromisu pomiędzy ambicjami artystycznymi architekta a oczekiwaniami ze strony inwestora i możliwościami wykonawcy. G.P.: Jak godzić oryginalne – jeśli nie powiedzieć: artystyczne – wizje architektów z rzeczywistością? Na podstawie informacji do nas docierających można wywnioskować, że nie macie problemu z tworzeniem bardzo indywidualnych rozwiązań dla tej grupy klientów.

T.G.: Wszystko oparte jest na dialogu i wzajemnym zrozumieniu. Zdajemy sobie sprawę z ich artystycznego zacięcia, które musi znaleźć swoje ujście, niemniej jednak architekci muszą zrozumieć też techniczne możliwości naszych produktów. Naszą mocną stroną jest projektowanie indywidualnych rozwiązań systemów dostosowanych do potrzeb

T.G.: Osobiście podoba mi się coraz bardziej, ale nie jestem architektem, więc nie jest to opinia eksperta. Faktem jest, że mamy wielu uzdolnionych polskich architektów, którzy zyskują popularność oraz renomę w Polsce i na świecie, a tworzone przez nich realizacje w niebanalny sposób zmieniają otaczający nas krajobraz. G.P.: Sądząc po liczbie zgłoszonych propozycji konkursowych, to architekci chyba lubią aluminium. Czy tak faktycznie jest? Co wynika z rozmów? Jakie cechy tego materiału szczególnie sobie cenią?

T.G.: Faktycznie, architekci coraz bardziej doceniają właściwości aluminium. Jest to materiał idealnie nadający się do realizacji ich wizji. Lekki, niezwykle plastyczny, a przy tym o dobrych parametrach wytrzymałościowych. Trwały i w pełni przetwarzalny. Można mu nadawać dowolny kształt i kolor, a dzięki odpowiednim rozwiązaniom posiada on również doskonałe parametry cieplne. G.P.: Samo aluminium to jeszcze nie gwarancja sukcesu. Trzeba je umiejętnie przełożyć na konkretne rozwiązania i jeszcze ująć nimi klienta, krótko mówiąc – być lepszym niż inni. Co sprawia, że klienci wybierają Aluprof?

T.G.: Posiadamy przede wszystkim bardzo szeroką ofertę produktową. Produkty o bardzo dobrych, sprawdzonych właściwościach cieszą się uznaniem wśród klientów w kraju i za granicą. Ale produkt to nie wszystko. Od lat z powodzeniem budujemy naszą markę. Zapewniamy klientowi wsparcie handlowe i techniczne na najwyższym poziomie. Elastyczne podejście na każdym etapie współpracy – od rozpoczęcia nowego projektu po obsługę logistyczną – sprawia, że klienci decydują się na współpracę z silnym partnerem o ugruntowanej pozycji rynkowej, który w sposób kompleksowy potrafi odpowiedzieć na ich oczekiwania. Dlatego od lat pozostajemy liderem rynku. G.P.: Jakie nowe rozwiązania Aluprof pojawiły się lub niebawem pojawią na rynku?

G.P.: Rozmawiając o rozwiązaniach, warto byłoby wspomnieć o kierunku, w jakim zmierza budownictwo, czyli o energooszczędności. Jak na tym tle wypada Aluprof? Z tego co wiem, poza systemem Passive są jeszcze dwa inne rozwiązania, które uzyskały ostatnio certyfikaty Instytutu Budynków Pasywnych w Darmstadt.

T.G.: Tak, rolety w systemach podtynkowych SP i SP-E. Skrzynka roletowa 165 uzyskała certyfikat Instytutu Domów Pasywnych – to pierwszy certyfikat PHI dla polskiej firmy w tej grupie produktów. Więc można powiedzieć, że przecieramy szlaki na polskim rynku. G.P.: Co trzeba mieć, by takie rozwiązania dostarczać na rynek? Zacznijmy od pomysłu. Jakim potencjałem R&D dysponuje Aluprof?

T.G.: Aluprof nieustannie przykłada ogromną wagę do stałego rozwoju oraz utrzymywania najwyższego poziomu swoich wyrobów i usług. Inwestycje w innowacyjne technologie i nowoczesny park maszynowy gwarantują solidne i trwałe produkty oraz zadowolenie klientów. Kreatywna praca działu konstrukcyjnego, który opracowuje rewolucyjne rozwiązania nowych produktów, ma w tym swoje zasługi. Ponadto uwzględnia on uwagi i wskazówki użytkowników, prowadzi prace badawcze oraz nadzoruje jakość wykonania na każdym etapie powstawania wyrobu. G.P.: Właściwie to należałoby zacząć od ludzi, choć mam wrażenie, że obecnie zrobiło się już z tego hasło. Proszę zatem udowodnić, że faktycznie ludzie są potencjałem firmy Aluprof.

T.G.: Chyba nie ma potrzeby tego udowadniać. Od zawsze powtarzam, że kapitałem tej firmy są ludzie. Bez zaangażowanych, dobrze wykwalifikowanych pracowników nie byłoby mowy o ciągłym rozwoju Aluprofu.

wrzesień 2014

G.P.: Konkurs to również okazja do zacieśnienia relacji z architektami, choć dla Aluprofu kontakt z tym środowiskiem to chleb powszedni. No właśnie, jak współpracuje się z architektami na co dzień? Czego dzisiaj architekt oczekuje?

G.P.: A teraz trochę ogólniej: jak Pan ocenia współczesną polską architekturę? Co by Pan w niej skrytykował? A które realizacje architektonicznych pomysłów do Pana przemawiają?

T.G.: Niedawno do swojej oferty wprowadziliśmy kilka nowych propozycji. Przede wszystkim nowoczesny system okienny MB-104 Passive, który uzyskał certyfikaty Instytutu Domów Pasywnych w Darmstadt. Produkt łączy w sobie duże możliwości techniczne, doskonałą ochronę cieplną i estetykę. Nowe rozwiązania fasad segmentowych, coraz szersza gama produktów ognioodpornych oraz systemy do konstruowania ścianek wewnętrznych to tylko część ciągle poszerzającej się oferty. Ponadto wzbogaciliśmy ofertę o wypełnienia do drzwi panelowych opartych na znanym systemie MB-86.

9

Tomasz Grela: Przyjęliśmy z zadowoleniem tak dużą liczbę zgłoszeń – pokazuje ona, że w naszym kraju powstaje coraz więcej nowatorskich i odważnych projektów. Do drugiego etapu konkursu zakwalifikowały się 54 obiekty, m.in. Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie, Stadion Narodowy czy SKY Tower we Wrocławiu. Dzięki konkursowi te projekty będą mogły zostać zaprezentowane szerszej publiczności, co bardzo nas cieszy, a ponadto dowiemy się, który z nowo powstałych w naszym kraju budynków zyskał największe uznanie zawodowego jury, a który przypadł do gustu internautom.

danych obiektów. Architekci chwalą naszą firmę za elastyczność w podejściu do ich wizji. To jeden z argumentów, który pozwolił nam zbudować taką silną pozycję w tym segmencie.

Builder

Grzegorz Przepiórka: Nasza rozmowa odbywa się na przysłowiowe 5 minut przed rozwiązaniem konkursu „Obiekt roku w systemach Aluprof”. Nawet nie ujawniając zwycięzców, można już chyba dokonać pewnych podsumowań. Jak ocenia Pan całe przedsięwzięcie?

Dzisiaj to już ponad tysiąc osób. Opinie rynku o naszej firmie w kontekście najwyższej jakości obsługi handlowej, wsparcia technicznego czy działań marketingowych stanowią dowód na to, że ludzie tworzący naszą firmę to jej mózg i serce. G.P.: Firma posiada solidne zaplecze: nowoczesny park maszynowy, własna lakiernia, logistyka. Czy w najbliższym czasie planowane są w tym zakresie jakieś poważniejsze inwestycje?

T.G.: Inwestycje są nieodzownym elementem rozwoju Aluprofu. Właśnie oddaliśmy nową halę produkcyjno-magazynową o powierzchni ponad 16,5 tys. m2, dzięki czemu będziemy mogli lepiej sprostać oczekiwaniom klientów i zapewnić im sprawniejszą logistykę. W tym roku rozpoczęliśmy budowę kolejnej hali o powierzchni ponad 1,8 tys. m2, gdzie na przełomie roku stanie nowa lakiernia pionowa. Równolegle Grupa Kęty zaakceptowała wniosek o budowie nowej prasy w Kętach. Dodam jeszcze, że w związku z obecną, bardzo dobrą pozycją firmy Aluprof podjęliśmy decyzję o budowie nowej siedziby, na projekt której właśnie ogłosiliśmy konkurs. G.P.: Zmieniamy temat. Na rynku obserwowane jest wyraźne ożywienie. Czy ten wiatr hossy jest również widocznie odczuwalny dla Aluprofa? Czy wyniki po pierwszym półroczu są satysfakcjonujące?

T.G.: Bardziej niż satysfakcjonujące. Wzrost przychodów o prawie 25% i zysku o ponad 30% cieszą nas i powodują, że spokojnie patrzymy w przyszłość. G.P.: Jak zapatruje się Pan na tych kilka miesięcy 2014 roku, które są jeszcze przed nami? Jakie są oczekiwania co do wyników na koniec roku, ale również prognozy i nastroje w związku z nowym inwestycjami, finansowanymi ze środków UE?

T.G.: Oczywiście oczekujemy dalszych wzrostów przychodów. Praca w dwóch segmentach oraz dynamiczny rozwój sprzedaży na rynkach eksportowych dają nam komfort dywersyfikacji zagrożeń związanych z ewentualnymi zawirowaniami na rynku krajowym. Dlatego ze spokojem postaramy się wykorzystać faktycznie dobry okres dla naszej branży i powalczymy o jak największą pulę z planowanych inwestycji. G.P.: Oprócz rynku polskiego, Aluprof jest aktywny na kilku rynkach zagranicznych. Jak to wygląda geograficznie i ilościowo?

Jaką część w wynikach firmy stanowi eksport?

T.G.: Myślę, że pod koniec roku nasz eksport będzie stanowił 40% sprzedaży. Eksportujemy do większości krajów Europy, ale nie tylko. Obsługę tych rynków prowadzimy za pośrednictwem siedmiu naszych spółek w Europie oraz przez sprzedaż bezpośrednią z Polski. Poza historycznie dobrymi wynikami w Czechach, Niemczech czy na Wyspach Brytyjskich odnotowujemy coraz lepsze wyniki w Belgii, Skandynawii czy USA. G.P.: Szczegółowo chciałbym dopytać o dwa rynki. Najpierw Zachód i Niemcy. Jak radzicie sobie z rygorami tego rynku?

T.G.: Rynek zachodni jest niewątpliwie jednym z najbardziej wymagających. Tamtejsi klienci są z reguły konserwatywni, jeśli chodzi o wybór

Inwestycje w innowacyjne technologie i nowoczesny park maszynowy gwarantują solidne i trwałe produkty oraz zadowolenie klientów. dostawcy. Bez badań przeprowadzonych w zachodnich jednostkach certyfikujących, bez odpowiednich parametrów systemowych, bez odpowiedniej, wysokiej jakości produktów zdobycie tych rynków jest bardzo trudne. G.P.: A Wschód i Ukraina? Jak obecna sytuacja wpłynęła na udział firmy na tamtejszym rynku?

T.G.: Ze względu na wydarzenia, jakie mają miejsce na wschód od naszej granicy, a w szczególności na Ukrainie, dwa pierwsze kwartały 2014 roku były spadkowe. Przyszłość tego rynku zależeć będzie od kierunku rozwoju konfliktu ukraińskiego, który zmusił nas do porzucenia obsługi wschodniej części Ukrainy. G.P.: Jakie rynki uważa Pan za potencjalne, oczywiście w kontekście Aluprofu? Czy rozważana jest obecnie możliwość dalszej ekspansji?

T.G.: Planowany jest rozwój na rynkach skandynawskich, Beneluksu, Francji i USA. Przypomnę, że niedawno przejęliśmy spółkę w Danii, mamy tam już więc przyczółek do obsługi rynku Skandynawskiego. Ponadto

otworzyliśmy spółkę w USA, coraz aktywniej działamy w Belgii, a wkrótce – również we Francji. G.P.: Co to dzisiaj oznacza „przejawiać społeczną odpowiedzialność biznesu”? Wyrywkowe akcje, by mieć spokojne sumienie, czy jasno określony cel i strategia? Czy „opłaci” się być odpowiedzialnym społecznie?

T.G.: Jako jedna ze spółek Grupy Kapitałowej Kęty realizujemy wspólną strategię Społecznej Odpowiedzialności Biznesu. Współfinansujemy działania Fundacji Grupa Kęty Dzieciom Podbeskidzia, która wspiera podopiecznych domów dziecka w lepszym starcie w dorosłe życie. Ponadto Aluprof stara się realizować ideę Społecznej Odpowiedzialności Biznesu polegającą na dostrzeganiu potrzeb akcjonariuszy, pracowników, klientów, partnerów biznesowych, społeczności lokalnych i wielu innych. Wobec wszystkich mamy zobowiązania, ale sami także czerpiemy korzyści z dobrych relacji z nimi. To właśnie wobec ludzi biznes ponosi główną odpowiedzialność. Doskonale wiemy także, że nasz sukces nie byłby możliwy bez partnerskiej współpracy z naszymi klientami. To dzięki firmom wykonawczym, z którymi współpracujemy, nasze produkty znajdują zastosowanie w różnych obiektach użyteczności publicznej. Budowanie takich wszechstronnych relacji z otoczeniem jest gwarantem harmonijnego rozwoju spółki i drogą do kreowania pozytywnego wizerunku. G.P.: Na koniec nieco luźniejsze pytanie, o lekturę książek. Lubi Pan zwłaszcza, jak czytałem w jednym z wywiadów, prozę Waldemara Łysiaka. Czy literatura przydaje się Panu w życiu i w zawodzie, czy stanowi raczej odskocznię, rozrywkę? Co ciekawego Pan ostatnio przeczytał?

T.G.: Według mnie nie można funkcjonować w oderwaniu od śledzenia bieżącej sytuacji gospodarczej i politycznej w kraju i na świecie. Sposób, w jaki Łysiak opisuje tę rzeczywistość, jest mi bardzo bliski. Jeśli zaś chodzi o czytanie dla rozrywki, to króluje w mojej biblioteczce fantastyka. Bardzo często polskich autorów, i to nie tylko „mistrza” Sapkowskiego, lecz także kolejnego pokolenia autorów, takich jak Pilipiuk, Komoda czy Piekara. Fantastyka, bardzo często ubrana w ramy historycznych realiów, to coś, co czyta się łatwo i przyjemnie. G.P.: Dziękuję za rozmowę.

Sejm przegłosował długo oczekiwaną nowelizację ustawy Prawo zamówień publicznych (PZP), dzięki czemu można oczekiwać stopniowej stabilizacji na rynku pracy, dalszego spadku bezrobocia, a nawet ograniczenia „szarej strefy” w zatrudnieniu. Po ponad rocznych pracach posłów Platformy Obywatelskiej oraz podkomisji pod przewodnictwem Adama Szejnfelda i Marii Janyskiej wprowadzono kluczowe dla pracowników i pracodawców zmiany: 1. możliwość waloryzacji umów w sektorze zamówień publicznych; 2. wymóg zatrudniania pracowników na umowę o pracę oraz wymóg kalkulowania kosztów pracy na podstawie co najmniej płacy minimalnej; 3. odejście od dyktatu najniższej ceny, a w zamian za to – wdrożenie kryterium oferty „najkorzystniejszej ekonomicznie”. Dodatkowym ułatwieniem dla Zamawiających będzie baza dobrych praktyk, którą opracuje i udostępni Urząd Zamówień Publicznych. Dzięki nowelizacji ustawy PZP zyskają wszystkie strony na rynku. Źródło: Konfederacja Lewiatan

Przebudowa ikony europejskiego modernizmu Immobel rozpoczyna przebudowę i rozbudowę budynku dawnego Centralnego Domu Towarowego, będącego ikoną modernizmu, położonego u zbiegu Al. Jerozolimskich i ul. Kruczej w Warszawie. Prace restauratorskie oraz modernizacja przewidują zachowanie zabytkowych elementów konstrukcji budynku oraz przywrócenie oryginalnej, historycznej elewacji, z charakterystycznymi pionowymi i poziomymi podziałami, a także iluminacją. U zbiegu ulic Brackiej i Kruczej powstanie zupełnie nowa część budynku – nowoczesna konstrukcja pokryta szkłem, wizualnie korespondująca z odrestaurowaną częścią CEDET-u. Rozbudowa pozwoli odtworzyć zachodnią pierzeję ul. Brackiej i przywróci mieszkańcom Fot. arch. Immobel

INFORMACJE

Nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych uchwalona

Builder

12

wrzesień 2014

Mieszkaniówka lekko na minusie Główny Urząd Statystyczny opublikował dane z budownictwa za 2013 rok. Zgodnie z nimi oddano do użytku o 5% mniej mieszkań niż w roku 2012. Przeciętne mieszkanie oddane do użytku w roku 2013 posiadało 104,6 m2, zmalała liczba mieszkań przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem oraz odnotowano spadek liczby mieszkań zrealizowanych na terenie miast. Wzrost ogólnego poziomu zrealizowanych mieszkań odnotowano w roku 2013 wyłącznie w budownictwie indywidualnym (o 0,2% rok do roku), a także społecznym czynszowym (o 14,1%). Co za tym idzie, mniej mieszkań oddano do użytku w budownictwie przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem (spadek o 11,2%), spółdzielczym (redukcja o 16,7%), komunalnym (-7,2%) oraz zakładowym, gdzie liczba realizacji zmalała o 97 mieszkań. Źródło: RynekPierwotny.pl

stolicy fragment dawnej, wielkomiejskiej przestrzeni. Autorem koncepcji przebudowy i rozbudowy jest konsorcjum uznanych pracowni architektonicznych AMC – Andrzej Chołdzyński i RKW Rhode Kellermann Wawrowsky. Budynek ten po przeprowadzonych pracach budowlanych będzie łączyć funkcje handlowo-biurowe. Immobel planuje zakończenie inwestycji na I kwartał 2017 r. Cedet został wybudowany w latach 50. XX wieku w samym sercu powojennej Warszawy, według wybitnego projektu autorstwa uznanych architektów Zbigniewa Ihnatowicza i Jerzego Romańskiego.

więcej informacji na eBuilder.pl

REKLAMA

25 września 2014 r. w Warszawie, w Hotelu Lord, specjaliści z kraju i z zagranicy pochylą się nad zagadnieniem rewitalizacji obiektów budowlanych. Organizatorem konferencji pt. „Zrównoważone renowacje – druga młodość inwestycji budowlanych” jest firma RD bud, która od lat propaguje politykę nowoczesnego budownictwa pozostającego w zgodzie z naturą. W ramach spotkania poruszone zostaną dwa kluczowe aspekty mające wpływ na osiągnięcie standardu budynku niskoenergetycznego – rewitalizacja struktury zewnętrznej oraz powierzchni wewnętrznych obiektu. Uczestnicy konferencji staną ponadto przed wyzwaniem zorganizowania zrównoważonej renowacji na funkcjonujących obiektach. Konferencja jest XII sympozjum wiedzy w ramach projektu „Partnerstwo dla zrównoważonego budownictwa”, który ma na celu zarówno podnoszenie świadomości w kwestii zrównoważonego budownictwa, jak i promowanie horyzontalnej współpracy wszystkich grup zawodowych biorących udział w procesie realizacji inwestycji budowlanych.

Fot. arch.: Isover

ISOVER dla „AKOGO?” ISOVER, producent materiałów izolacyjnych, rozpoczął współpracę z Fundacją „AKOGO?”, która zajmuje się pomocą dzieciom po ciężkich urazach mózgu, często przebywających w śpiączce. Od każdej sprzedanej rolki wełny ISOVER Termo-Mata Plus i IsoMata jeden złoty zostanie przekazany na rzecz Fundacji Ewy Błaszczyk. Sprzedaż specjalnych rolek potrwa do końca 2015 roku. Więcej na stronie: www.isover.pl

Jedna czwarta bez gwarancji Zmniejsza się liczba inwestycji ociepleniowych realizowanych bez gwarancji producenta systemu ociepleń – deklarują wykonawcy ociepleń ścian zewnętrznych ankietowani przez TNS Polska. Od 2011 roku udział prac ociepleniowych z wykorzystaniem dowolnie zestawionych, a więc nieobjętych gwarancją materiałów zamiast wymaganych przez prawo systemów ociepleniowych spadł z 32% do 26%. Wyniki badania wykonawców wskazują, że obecnie w niemal trzech czwartych przypadków (74%) budynki są ocieplane systemowo i zabezpieczone gwarancją producenta wyrobu.

Fot. arch. SSO

„Partnerstwo dla zrównoważonego budownictwa”

REKLAMA

Polimex-Mostostal – reaktywacja 8 sierpnia zarząd Polimexu-Mostostalu powziął informację o wydaniu przez Sąd Rejonowy w Warszawie, Sąd Gospodarczy, X Wydział Gospodarczy do spraw upadłościowych i naprawczych, postanowień w sprawie umorzenia toczących się postępowań upadłościowych oraz uchylenia zabezpieczenia na majątku spółki w postaci ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego. 30 lipca br. Polimex-Mostostal podpisał z wierzycielami finansowymi aneks do umowy restrukturyzacyjnej, zapewniający spółce możliwość efektywnego funkcjonowania. W wyniku porozumienia spółka uzyskała m.in. linię gwarancyjną, która umożliwi pozyskiwanie i realizację nowych kontraktów. Równolegle Polimex-Mostostal reorganizuje grupę kapitałową, w rezultacie czego powstaje struktura holdingowa. Głównymi kompetencjami holdingu będzie wyspecjalizowana działalność inżynieryjno-projektowa w energetyce i petrochemii, z dużym udziałem własnego wykonawstwa, jak również działalność serwisowa.

W związku z upływem kadencji Zarządu Spółek Grupy Paradyż Walne Zgromadzenie Wspólników podjęło uchwałę o powołaniu nowego Zarządu. Funkcję Prezesa Zarządu objął Paweł Łuczka. Na Wiceprezesa Zarządu ds. Finansów powołano Wioletę Bojdo. Funkcję Wiceprezesa ds. Handlu będzie piastował Łukasz Kardas, dotychczasowy Prezes Zarządu. Wiceprezesem ds. Produkcji został ponownie Piotr Kucharski. Wszyscy Członkowie Zarządu są długoletnimi pracownikami firmy i zasiadali już w Zarządzie Grupy Paradyż. Podobnie jak w ubiegłych latach wykorzystano mechanizm rotacyjności kluczowych osób decyzyjnych, dzięki któremu możliwe jest zachowanie ciągłości operacyjnej i spójności w realizacji zaplanowanych Paweł Łuczka, Prezes Zarzadu działań strategicznych na najwyż- Spółek Grupy Paradyż szym szczeblu organizacji. Właściciele, Pan Leszek Wysocki i Pan Stanisław Tępiński, niezmiennie pozostają na stanowiskach Członków Zarządu.

Fot. arch. Grupa Paradyż

Po raz 17. firma ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku organizuje konferencję Monitoring Rynku Budowlanego. Konferencja odbędzie się 28 października 2014 roku w Sound Garden Hotel przy ul. Żwirki i Wigury 18 w Warszawie, w godz. 10:00-15:30 (rejestracja uczestników od godz. 9:30). To wydarzenie jest jednym z najważniejszych i największych eventów sektora budownictwa w Polsce. Podejmuje tematykę budownictwa w szerokim zakresie, począwszy od budownictwa mieszkaniowego, poprzez niemieszkalne, a skończywszy na inżynieryjnym. Dla przedstawicieli przedsiębiorstw i instytucji otoczenia biznesu jest to cenna okazja do zapoznania się z aktualnymi analizami rynku budowlanego oraz prognozami jego rozwoju. Ponadto podczas konferencji zostanie zaprezentowany blok marketingowy, który ma na celu zapoznanie uczestników z działaniami pomocnymi w realizacji strategii sprzedażowych i budowania marki. Tradycyjnie oprócz badaczy i analityków ASM podczas konferencji wystąpią eksperci zewnętrzni. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął Minister Gospodarki. Udział w konferencji jest bezpłatny. Szczegóły spotkania (w tym plan i formularz zgłoszeniowy) znajdują się na stronie organizatora: www.asm-poland.com.pl. Informacji na temat konferencji udziela Elżbieta Czerniec, tel.: 24 355 77 95, e-mail: e.czerniec@asmpoland.com.pl.

Powołanie Zarządu Grupy Paradyż na nową kadencję

Branża budowlana ku integracji Kongres Polskich Stowarzyszeń Branży Budowlanej to nowa inicjatywa, której celem jest integracja organizacji pozarządowych działających w budownictwie. W spotkaniu, które odbędzie się 25 września br. w MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel w Ożarowie Mazowieckim, będą uczestniczyć przedstawiciele stowarzyszeń z branży budowlanej, elektrycznej, wentylacyjnej i sanitarnej, a także producenci oraz dystrybutorzy materiałów budowlanych. Głównym celem pierwszego Kongresu Polskich Stowa-

rzyszeń Branży Budowlanej jest integracja, a także wypracowanie możliwych form konsolidacji bądź współpracy w kwestiach wspólnych dla całego środowiska budowlanego. Organizator, czyli Polska Federacja Budownictwa, liczy, że spotkanie zaowocuje podpisaniem „Deklaracji współpracy stowarzyszeń branży budowlanej” i powołaniem do życia Unii Polskich Stowarzyszeń Budownictwa. Więcej na stronie www.pfb.org.pl.

Nowe Vito podczas targów w Hanowerze Główną atrakcją stoiska Mercedes-Benz Vans podczas międzynarodowych targów pojazdów użytkowych w Hanowerze (od 25 września do 2 października br.) będzie publiczna premiera nowego Vito. Model ten jako jedyny w klasie dostępny jest z trzema konfiguracjami napędu. Także wysoka ładowność, unikalne wyposażenie z zakresu bezpieczeństwa i wyjątkowa ekonomika sprawiają, że wyznacza on nieznane wcześniej standardy wśród vanów wagi średniej. Nowemu Vito towarzyszą wprowadzone całkiem niedawno modele Sprinter i Citan – Mercedes-Benz Vans może pochwalić się najmłodszą flotą w segmencie.

Fot. arch. Mercedes-Benz

INFORMACJE wrzesień 2014

14 Builder

więcej informacji na eBuilder.pl

Monitoring Rynku Budowlanego 2014

Fuzje: Ruukki Construction W związku z połączeniem SSAB i Rautaruukki nastąpiło scalenie pionów obsługi klientów budowlanych, co doprowadziło do utworzenia nowej dywizji. Utworzona dywizja Rautaruukki i SSAB działająca w branży budowlanej nosi nazwę Ruukki Construction i ma siedzibę w Helsinkach. Ruukki Construction oferuje klientom produkty dachowe pod markami Plannja i Ruukki, które są dostępne za pośrednictwem szerokiej sieci dystrybucyjnej. Dywizja produkuje komponenty budowlane, takie jak konstrukcje stalowe do budynków, nośne produkty dachowe, panele elewacyjne i ścienne płyty warstwowe. Oprócz produkcji Ruukki Construction zajmuje się także projektowaniem i montażem.

Technologia jutra dostępna już dzisiaj To właśnie pod takim hasłem 23 września odbędzie się III Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Tematyka Kongresu obejmie podsumowanie obecnej sytuacji rynku pomp ciepła na tle rynku innych urządzeń grzewczych w skali Polski i innych krajów Unii Europejskiej. Podczas spotkania odbędzie się premiera kolejnych wytycznych publikowanych przez PORT PC. Omówione zostanie również znaczenie

KOMENTARZ

Marko Somerma Fot. arch. Ruukki

Prezes Zarządu Ruukki Construction

Prowadzimy naszą działalność bez zmian. Produkty, usługi, kontrakty i osoby kontaktowe pozostają takie same. Nowa, scalona dywizja, umożliwi nam zaoferowanie klientom szerszego portfela produktów.

pomp ciepła w świetle nowych Warunków Technicznych, które zaczną obowiązywać w roku 2014, 2017 i 2021. Przedstawione zostaną prognozy i kierunki rozwoju technologii pomp ciepła na podstawie bieżących projektów realizowanych w ramach programów rozwojowych dotyczących pomp ciepła Międzynarodowej Agencji Energetycznej. Zaprezentowane zostaną również nowe pola zastosowań i rozwoju technologii pomp ciepła np. w dziedzinie dużych mocy grzewczych. Miejscem spotkania przedstawicieli branży pomp ciepła będzie Centrum Konferencyjne EXPO XXI w Warszawie. Szczegółowy program i informacje na temat III Kongresu PORT PC, można znaleźć na stronie internetowej www.portpc.pl w zakładce „Wydarzenia”. Źródło: PORT PC

REKLAMA

INFORMACJE

W Warszawie 18 sierpnia br. zarejestrowana została Konfederacja URBI – Unia Rynku Budowlano-Inwestycyjnego, której kongres założycielski miał miejsce 2 kwietnia br. w Ministerstwie Gospodarki. Jest to pierwsza inicjatywa konsolidująca uczestników branży budowlanej i inwestycyjnej dla wzmocnienia znaczenia tych sektorów w gospodarce. Jej pomysłodawcami są Centrum im. Adama Smitha oraz Rudnicka Consulting. Celem URBI jest stworzenie racjonalnych, ekonomicznie prostych i przejrzystych zasad pracy, inwestowania i budowy w Polsce. URBI chce doprowadzić do zmiany prawa budowlanego oraz inwestycyjnego, tak by stało się ono równie przejrzyste jak w innych krajach Unii Europejskiej. Stabilny rozwój tych gałęzi gospodarki jest tym bardziej istotny, że stanowią one jeden z głównych filarów polskiej ekonomii o zasadniczym wpływie zarówno na PKB, jak i na poziom zatrudnienia. W gronie założycieli URBI są m.in.: Polski Związek Pracodawców Budownictwa, Związek Rzemiosła Polskiego, Podkarpacka Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa, Akademia Inżynierska w Polsce, Inicjatywa Firm Rodzinnych, Polski Kongres Drogowy, Stowarzyszenie Producentów Cementu, Stowarzyszenie Budowniczych Domów i Mieszkań. Na prezydenta Rady URBI został wybrany Andrzej Sadowski, założyciel Centrum im. Adama Smitha, na wiceprezydenta Marzena Rudnicka, właściciel Rudnicka Consulting a prezesem zarządu został Marcin Mikulewicz, członek Zarządu Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców (SIDiR). Więcej informacji: http://urbi.org.pl

Pod Słońcem – III etap

16

wrzesień 2014

URBI konsoliduje branżę budowlaną i inwestycyjną

Fot. arch. Budimex Nieruchomości

więcej informacji na eBuilder.pl

Builder

Budimex Nieruchomości rozpoczyna budowę III eta- pu osiedla przy ul. Batalionów Chłopskich na warszawskim Bemowie. Etap III to 4- i 6-piętrowy budynek o rzucie litery C z wewnętrznym dziedzińcem. Powstaną 124 mieszkania, wszystkie z balkonem, tarasem bądź przydomowym ogródkiem. Wyróżnikiem ich są ponadto praktyczne rozkłady. Wewnętrzny dziedziniec będzie służył mieszkańcom osiedla. Nie zabraknie ładnej zieleni, częściowo usytuowanej na trejażach. W części rekreacyjno-wypoczynkowej staną ławki i stoliki do gier. Osiedle powstaje w spokojnej części Bemowa. W okolicy dominuje nowa, niewysoka zabudowa osiedlowa. Okolica jest dobrze skomunikowana z miastem. W sąsiedztwie znajdują się też szkoły, przedszkola oraz galerie handlowe. Niedaleko stąd również do bemowskiego lasu i Puszczy Kampinoskiej. Zakończenie budowy planowane jest na koniec 2015 roku. Projekt architektoniczny przygotowała pracownia MARBUD-INWEST z Warszawy.

Powrót hossy na rynku magazynowym w Polsce Lawinowy wzrost aktywności deweloperów – ponad 800 tys. m2 w budowie, czyli najlepszy wynik od początków kryzysu gospodarczego w 2008 r. – oraz mocny popyt na poziomie 912 tys. m2 (z czego aż 526 tys. m2 przypadło na nowe umowy) kształtują obraz rynku magazynowego na koniec I półrocza 2014, jak wynika z podsumowania firmy JLL. Przy założeniu, że rynek utrzyma swoją dynamikę w nadchodzących miesiącach, nowe umowy mogą przekroczyć milion m2 w przeciągu całego roku. Głównymi odbiorcami projektów magazynowych pozostają operatorzy logistyczni. Rośnie również udział powierzchni magazynowej przeznaczonej na obsługę rozwijającego się sektora e-commerce.

W pierwszym półroczu zasoby powierzchni magazynowej i przemysłowej w Polsce zwiększyły się o 298 tys. m2. Był to wynik o 85% wyższy niż przed rokiem. Największe projekty, których budowę ukończono w pierwszych sześciu miesiącach tego roku, to budynek BTS zrealizowany dla Castoramy w Strykowie (50 tys. m2), rozbudowa Prologis Park Wrocław V oraz „szyty na miarę” obiekt dla firmy motoryzacyjnej Polaris w Opolu. W I połowie roku największą aktywnością budowlaną wykazała się firma Panattoni, która zrealizowała w tym okresie 108 tys. m2. Źródło: JLL

III Forum Budowlane – Płock 2014 Forum – Konferencja NaukowoTechniczna „Budownictwo energooszczędne i rewitalizacja obiektów budowlanych” odbędzie się w dniach 22-23 października 2014 r. w Płocku. Organizatorem jest Instytut Budownictwa Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej w Płocku przy współudziale Urzędu Miasta Płocka oraz Naczelnej Organizacji Technicznej, Izby Gospodarczej Regionu Płockiego, Mazowieckiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa i Towarzystwa Naukowego Płockiego. Tematyka Konferencji: budownictwo energooszczędne: zawilgocenia i osuszanie obiektów budowlanych, rewitalizacja zabudowy śródmiejskiej, jakość w budownictwie, wystawa osiągnięć i ofert dla budownictwa.

Inwestycja dla polskiej nauki W Warszawie trwa budowa Laboratorium Centralnego Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii CEZAMAT, innowacyjnego centrum badawczo -wdrożeniowego, które współtworzone jest przez warszawskie uczelnie i instytuty naukowe. Nowa inwestycja, która zostanie oddana do użytku w 2015 roku, ma umożliwić prowadzenie interdyscyplinarnych badań nad przyszłościowymi materiałami i technologiami. Kompleks laboratoriów przy ul. Poleczki w Warszawie wyposażony zostanie w najnowocześniejszą aparaturę technologiczną i pomiarową znajdującą się w tzw. clean-roomach, tj. pomieszczeniach zapewniających optymalne warunki techniczne do prowadzenia badań z zakresu wysokich technologii.

Fot. arch. PW

KOMENTARZ

prof. dr hab. inż.

Jan Szmidt

Rektor Politechniki Warszawskiej

Wspólnie mamy szansę osiągnąć przełom w polskiej nauce i zapewnić konkurencyjność Polski i Europy w obszarze wysokich technologii na arenie międzynarodowej.

Po raz 20. naukowo i technicznie w Ciechocinku OWEOB Promocja Sp. z o.o. – autor Systemu SEKOCENBUD – zaprasza na jubileuszową XX Konferencję Naukowo-Techniczną. Ciechocińskie spotkania stały się już jednymi z najważniejszych wydarzeń dla specjalistów zajmujących się przygotowaniem, realizacją i rozliczaniem inwestycji. Każdy jubileusz jest okazją do podsumowań i perspektywicznego spojrzenia przed siebie. Tematyka dwudziestej konferencji będzie połączeniem aktualności z perspektywą rozwiązań w najbliższej przyszłości. W dwóch tematycznych blokach zaprezentowane zostaną zarówno aktualne problemy wyceny robót budowlanych w zamówieniach publicznych, jak i nowoczesne narzędzia do wyceny i realizacji całego procesu inwestycyjnego. BLOK I: Wycena robót budowlanych w zamówieniach publicznych – prawo i praktyka (metody obliczania ceny za wykonanie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane, kosztorys inwestorski, kontrola realizacji zamówienia zgodnie z ustaloną ceną, ryzyka związane z wyborem oferty z najniższą ceną, od projektu do wykonania, wpływ kolejnych etapów na koszt inwestycji, zmiany wynikające z nowej Dyrektywy PE dot. zamówień publicznych, orzecznictwo sądowe i KIO – przykłady). BLOK II: Nowoczesne narzędzia wspomagające proces inwestycyjny (kosztorysowanie przyszłości, technologia BIM a oczekiwania uczestników procesu inwestycyjnego, wykorzystanie BIM przy wycenie kosztów robót budowlanych). Szczegółowe informacje na www.sekocenbud.pl i www.raportsekocenbud.pl oraz pod nr tel.: 22 24 25 434.

REKLAMA

Organizator:

Główny Patron Medialny:

Patroni:

i ogólnopolska konferencja warsztatowa

KONSTRUKCJE BUDOWLANE

Złoty Sponsor:

Nowe wymagania, technologie i materiały - przykłady rozwiązań w praktyce. Konstrukcje żelbetowe, stalowe, betonowe i inne.

Warszawa, 21 listopada 2014 r. Stadion Narodowy w Warszawie Wykład inauguracyjny - Mimowolne błędy przy projektowaniu konstrukcji z betonu - Profesor Włodzimierz Starosolski

Złoty Sponsor: Sponsor:

Podczas konferencji zostaną zaprezentowane: භ najnowsze rozwiązania projektowe, technologiczne, materiałowe, w oparciu o realne przypadki, භ wyniki badań związane z wdrażaniem oraz stosowaniem nowatorskich rozwiązań w budownictwie w kontekście norm europejskich i przepisów krajowych, භ nowości techniczne z obszaru diagnostyki budowli oraz zabezpieczeń i napraw konstrukcji. W programie m.in.: භ Badanie płyty żelbetowej zbrojonej stalą EPSTAL w sytuacji wystąpienia katastrofy postępującej - Magdalena Piotrowska, Hanna Popko, CPJS; භ Konstrukcje na Stadionie Narodowym z perspektywy projektanta, Jordahl@Pfeifer; භ Zmiany przepisów w budownictwie - Kodeks urbanistyczno-budowlany - aktualne wytyczne -Wiesław Bocheńczyk, rzeczoznawca branżowy, były Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego; භ Normy a przepisy - status Polskich Norm - Janusz Opiłka, Kierownik Sektora Budownictwa i Konstrukcji Budowlanych Polskiego Komitetu Normalizacyjnego Więcej informacji na temat konferencji na stronie: http://konferencje.pwn.pl/konstrukcje

,, DEKLARACJA UDZIAŁU W I OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI WARSZTATOWEJ ,,KONSTRUKCJE BUDOWLANE Cena: 329,00 zł netto + 23% VAT Imię i nazwisko Adres e-mail: . . Firma/Instytucja Miejscowość .

. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

UCZESTNIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . .

nr akcji - KONS/BUI/0914

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . NIP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kod . . . . . . . . . . . .

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Wydawnictwo Lekarskie PZWL Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Daimlera 2 w celu realizacji mojego zamówienia, jak również w celach marketingowych. Wydawnictwo zapewnia klientom prawo do wglądu i zmiany swoich danych osobowych. Wyrażam zgodę na przesyłanie informacji handlowej, przez Wydawnictwo Lekarskie PZWL Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie, ul. Daimlera 2, za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Złożenie zamówienia jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu sprzedaży Wydawnictwa. Wypełniony kupon prosimy przesłać na adres organizatora: Wydawnictwo Lekarskie PZWL Sp. z o.o., ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa, faxem na numer: (22) 695 40 32 lub jego skan na adres e-mail: konferencje@pwn.com.pl. Wpłaty można dokonać na numer konta: 30 1030 1016 0000 0000 4553 7001.

........................................... data i podpis

. . . .

BIZNES Fot. arch. VELUX Polska

Jacek Siwiński Moim zdaniem niedoceniany jest potencjał drzemiący w gruntownej renowacji istniejących budynków. Stworzenie warunków do szybszego tempa modernizacji istniejącej zabudowy z pewnością zaowocowałoby znacznym wzrostem w naszym sektorze. Musimy mieć także świadomość, że w 2050 roku aż 90% istniejących budynków będzie nadal w użytkowaniu. Według badań i symulacji przeprowadzonych przez firmę doradczą Copenhagen Economics przyspieszenie procesu renowacji istniejących budynków w Europie to w 2020 roku zysk dla społeczeństwa o wartości od 104 do nawet 175 mld euro, w zależności od stopnia zaawansowania i skali inwestycji. W tym samym czasie europejski PKB mógłby wzrosnąć o dodatkowe 1,2 do 2,3%. Instytut badawczy szacuje, że w 2020 roku zyski w Polsce mogłyby osiągnąć 5,25 mld euro, a jednocześnie powstałoby nawet około 60 tys. miejsc pracy. Co ciekawe, tylko około połowę ogólnych zysków z renowacji budynków można przypisać samej redukcji zużycia energii. Co najmniej tyle samo można zaoszczędzić na kosztach walki z zanieczyszczeniem powietrza, a najwięcej – na korzyściach zdrowotnych wynikających z poprawy klimatu wewnątrz budynków. Warto zaznaczyć, że Polska jest na piątym miejscu w Europie pod kątem potencjału renowacji, możliwe do osiągnięcia korzyści byłyby wyższe niż w innych krajach UE ze względu na gorszy od średniej europejskiej standard istniejących budynków. Jednak warunkiem koniecznym do osiągnięcia wymiernych korzyści jest utrzymanie odpowiedniego tempa renowacji – około 1 do 3% w skali roku. W Polsce istnieje kilka instrumentów wspierania termomodernizacji budynków prywatnych, a także użyteczności publicznej. Ostatnio Bank Gospodarstwa Krajowego ogłosił uruchomienie dodatkowych środków finansowych w ramach Krajowego Funduszu Termomodernizacji i Remontów, a tym samym wznowił możliwość udzielania przez banki kredytów z premią termomodernizacyjną. Na przykład NFOŚiGW realizuje

komentarz

Nakręcić koniunkturę Budownictwo to barometr całej gospodarki, dlatego stymulowanie tej branży jest szczególnie istotne. Warto zastanowić się, co jeszcze można zrobić, aby wykorzystać tkwiący w niej potencjał. Kilka pomysłów przedstawia Jacek Siwiński, Dyrektor Generalny VELUX Polska Sp. z o.o. program System Zielonych Inwestycji GIS, wspierający poprawę efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej. Wszystkie tego typu działania są oczywiście bardzo pożyteczne, ale sądzę, że powinno być ich więcej i muszą być one prowadzone na szerszą skalę. Co można zrobić, aby zwiększyć tempo renowacji? Moim zdaniem niezbędne są trzy rzeczy. Po pierwsze, przepisy prawa, które skuteczniej wymuszą wyższe standardy dla budynków nowych, ale także istniejących. W przyszłości konieczność dostosowania się do tych norm spowoduje powszechne wykorzystywanie bardziej energooszczędnych technologii, które równocześnie będą miały szansę stać się tańsze i przez to bardziej dostępne. Po drugie, użyteczne byłyby także instrumenty wsparcia finansowego pozwalające potencjalnym inwestorom na łatwiejszy dostęp do środków na renowację. Niebagatelne znaczenie ma również edukacja inwestorów na rzecz budowania wyższej świadomości korzyści finansowych i zdrowotnych płynących z poprawy standardu energooszczędnego budynku. Idealnie byłoby, gdyby cała branża budowlana zgodnie angażowała się na rzecz edukacji i promocji instrumentów wspierających i wymuszających gruntowną renowację energetyczną istniejącej zabudowy.

Jacek Siwiński Od 2013 roku zarządza spółką VELUX Polska. W latach 1993-2013 pracował w Grupie Robert Bosch na różnych stanowiskach. Jest absolwentem Politechniki Warszawskiej, Szkoły Głównej Handlowej, gdzie ukończył podyplomowe studia menedżerskie oraz Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej, gdzie niedawno skończył z wyróżnieniem studia MBA.

TEKLA STRUCTURES Łatwe modelowanie konstrukcji łączących w sobie elementy z różnych materiałów. Automatycznie tworzone rysunki, raporty czy pliki danych dla maszyn CNC. Pełna kontrola nad zmianami w każdym etapie projektu. To kilka z wielu zalet BIM, które znajdziesz w Tekla Structures. Skorzystaj z bezpłatnego testowania programu! Pobierz za darmo: campus.tekla.com

www.construsoft.pl

BIZNES

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Partner STRATEGICZNY programu

O sile i pozycji budownictwa w polskiej gospodarce decydują nie tylko duże firmy, lecz także ich partnerzy biznesowi – tysiące małych i średnich przedsiębiorstw. Wśród nich są firmy rodzinne. Dlatego „Builder” w ramach programu „Polski Biznes w Budownictwie” prezentuje historie takich ludzi i ich firm. Chcemy, by stali się bardziej rozpoznawalni w branży i stanowili inspirację dla innych. Prezentacje uzupełni cykl artykułów w praktyczny sposób podejmujący istotne dla tych firm zagadnienia, takie jak sukcesja, zarządzanie, ekspansja, prawo i wiele innych.

Partner programu

wrzesień 2014

Idealny sukcesor Ewa Więcek-Janka

Builder

20

Ekspert Instytutu Biznesu Rodzinnego Politechnika Poznańska

P

ierwsza „wielka fala” sukcesji dotyczy przedsiębiorstw zakładanych w końcu lat 80. i na początku lat 90. XX w. Sukcesorzy tych firm są osobami dorosłymi, posiadającymi własne rodziny, których utrzymanie jest związane albo z prosperity ich rodzinnych biznesów, albo z pracą poza biznesem rodzinnym. W tym drugim przypadku sukcesorzy staną przed poważnym wyborem między przejęciem firmy lub pozostaniem przy wcześniejszych decyzjach [1]. Przejście przez proces sukcesyjny wymaga przejęcia nie tylko własności i władzy, lecz także odpowiedzialności za zarządzanie biznesem i zatrudnionymi w nim ludźmi. Młodym sukcesorom potrzebne są umiejętności zarządcze związane z planowaniem, kierowaniem i motywowaniem pracowników. Od tego, jakimi będą szefami, zależeć będzie, czy zaistnieje konieczność zatrudniania menedżerów spoza rodziny.

Sukcesor firmy rodzinnej – to określenie będzie w najbliższym czasie często powtarzane w środowisku firm rodzinnych, które przygotowują się do pierwszej sukcesji. Wiążą się z tym oczekiwania i nadzieje na rozwój, odbudowę czy też nowe życie biznesu rodzinnego, jakie w sukcesorach pokłada rodzina. Czego potrzebują następcy i jacy muszą być, aby sprostać tym wyzwaniom? Można dodać, że kompetencje menedżerskie są w firmach rodzinnych szczególnie istotne z uwagi na specyfikę relacji. Z częścią pracowników łączą bowiem sukcesora bliskie relacje, a pracownicy spoza rodziny pamiętają go jako dziecko. Pogodzenie takiego postrzegania, a tym samym relacji z pracownikami z rodziny, z ambicjami i planami rozwojowymi sukcesora jest nie lada wyzwaniem. Wyzwaniem jest dzisiaj również samo nabywanie odpowiednich kompetencji – przy obecnej popularności zawodu menedżera jest to proces dość skomplikowany i wymagający dużych zasobów wiedzy. Pamiętajmy jednak, że biznes rodzinny może stanowić dobrą pierwszą szkołę. Można w nim bowiem łączyć, jak sama nazwa wskazuje, biznes z rodziną poprzez kształtowanie wartości przedsiębiorczych w wychowaniu pokolenia sukcesorów jako przyszłych menedżerów.

Zarządzanie musi służyć ludziom

Trzeba pamiętać, że menedżerowie najczęściej oceniani są na podstawie osiąganych wyników. Ich sukcesy są związane z procesem długotrwałym i angażującym grupę osób, które zdolne są do współpracy, dlatego też kształcenie kompetencji menedżerskich to przede wszystkim nabywanie zdolności zarządzania zasobami ludzkimi i organizacyjnymi grupy. W przedsiębiorstwach rodzinnych zasoby ludzkie, ich potencjał i dynamika rozwoju mają szczególne znaczenie dla zachowań rynkowych sfery biznesowej. Istotą zarządzania w firmach rodzinnych jest produktywne wykorzystywanie posiadanej wiedzy i umiejętności, pracowników zarówno z rodziny, jak i spoza niej, a także relacji, jakie tworzą wartości budowane przez dziesięciolecia funkcjonowania. Tak rozumiane zarządzanie wymaga nowego spojrzenia na pracę i funkcje współczesnych menedże-

Kim jest idealny sukcesor?

Niezależnie od przyjętej klasyfikacji kompetencji należałoby zadać nestorom firm rodzinnych pytanie: Kim ich zdaniem jest idealny sukcesor –

W opinii specjalistów w najbliższych latach najbardziej pożądanymi na rynku pracy mają być specjaliści w zakresie administracji i zarządzania, sprzedaży, marketingu i public relations. W 2020 r. ta szeroka branża ma zatrudniać 564 tys. osób, aż o 175 tys. więcej niż dzisiaj [4]. Duża część z nich trafi do przedsiębiorstw rodzinnych jako sukcesorzy lub kierownicy spoza rodziny. menedżer gotowy do przejęcia biznesu rodzinnego? Takie pytanie zadano podczas badań realizowanych w maju i czerwcu 2014 r. Uzyskano kilkanaście ciekawych określeń. Pierwsze z niżej przedstawionych nawiązuje do tradycji przejmowania firmy przez namaszczenie: „Menedżer – sukcesor to ktoś z najbliższej rodziny, kto jest godny i gotowy do przejęcia firmy. Godny – to znaczy będzie realizował „nasze” wartości. Gotowy – to znaczy będzie posiadał kompetencje, które pozwolą mu z pełną świadomością wziąć odpowiedzialność za podejmowane decyzje biznesowe”. Drugie określenie odwołuje się do praktyki emocjonalnego związania z firmą poprzez trening praktycznych umiejętności: „Kluczem jest przygotowanie praktyczne sukcesora. Jeśli spędził dzieciństwo i młodość w firmie, jeśli wyrobił sobie szacunek do pracy i ludzi, to będzie dobrym szefem i menedżerem”. Położono także nacisk na realizację celów biznesowych: „Menedżer jest osobą odpowiedzialną za realizację działań podległych mu osób. Jego celem jest zwiększanie efektywności pracy przez stosowanie odpowiednich sposobów zarządzania ludźmi. To jest najważniejsze, nawet gdyby przyszedł ktoś z zewnątrz”. Literatura:

Model kształtowania kompetencji sukcesora w firmie rodzinnej

[1] Więcek-Janka E., 2011, Kompetencje jako produkty na rynku pracy w Finlandii I Wielkopolsce na podstawie badania firm rodzinnych, Ekonomiczne Problemy Usług, nr 74, s. 607-623. [2] Penc J., 2003, Zarządzanie w warunkach globalizacji, Difin. [3] www.coveria.com.pl [data dostępu: 30.05.2014] [4] Sendrowicz B., Piatkowska M., 2013, Zawody z przyszłością, „Gazeta Wyborcza” nr 284.8013, s.1-2. [5] Drucker P., 1993, Post-capitalist Society, Harper Business, New York.

wrzesień 2014

Jedną z najbardziej uznawanych klasyfikacji kompetencji jest ta stworzona przez Organizację Współpracy i Rozwoju Gospodarczego (OECD – Organisation for Economic Cooperation and Development), która w roku 1996, dokonała analizy oświaty w Europie i w następstwie wymieniła dziewięć głównych kompetencji [3]. Zaliczono do nich umiejętność: pracy w zespole, posługiwania się nowoczesną technologią informa-

ZARZĄDZANIE NA TOPIE

21

Jakie kompetencje są niezbędne?

cyjną i komunikowania się, rozwiązywania problemów, wysłuchiwania innych i brania pod uwagę ich punktów widzenia, korzystania z odmiennych źródeł informacji, porozumiewania się w kilku językach, łączenia i porządkowania rozmaitych porcji wiedzy, radzenia sobie z niepewnością i złożonością, a także organizowania i oceniania własnej pracy. W Polsce za wzór przyjęto pięć kompetencji kluczowych [3]: planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się, skuteczne porozumiewanie się w różnych sytuacjach, efektywne współdziałanie w zespole, rozwiązywanie problemów w sposób twórczy, sprawne posługiwanie się komputerem. Pożądane na rynku pracy doświadczenie łączy w sobie wiele czynników. Aby doświadczenie było przydatne jednostce, a następnie firmie, powinno być dodatkowo podparte odpowiednimi cechami charakteru, umiejętnościami, zdolnościami oraz postawami. Poziom kompetencji to ostateczny etap procesów uczenia się i nabywania doświadczenia, a więc procesów kształtowania i zarządzania umiejętnościami.

Builder

rów i sukcesorów firm rodzinnych. Również wypracowanie nowych modeli kształcenia, które w większym stopniu będą kładły nacisk na takie aspekty, jak zdolności przywódcze, umiejętność motywowania czy dbanie o rozwój i doskonalenie kompetencji pracowników, wymaga nowych trendów i wielu zmian. Penc (2003) trafnie zaznaczył, że zarządzanie musi służyć ludziom. Zdobycie umiejętności właściwego zarządzania kompetencjami pracowników jest dla menedżerów zadaniem ważnym, o ile nie najważniejszym. Skuteczność tego procesu jest niewątpliwie jednym z elementów przesądzających o budowaniu potencjału kapitału intelektualnego organizacji czy grupy, w której się działa. Są to także czynniki zdobywania trwałej i trudnej do podważenia przewagi konkurencyjnej w otoczeniu rynkowym.

BIZNES

Somfy inwestuje w Polsce

Builder

22

wrzesień 2014

Danuta Burzyńska: W Polsce spółka istnieje już 18 lat. Jak zmienił się w tym okresie zakres jej działalności?

Radosław Borkowski: Somfy to światowy projektant i lider w zakresie automatyki i systemów sterowania, wykorzystywanych do ożywiania zewnętrznych i wewnętrznych elementów budynków – zarówno mieszkalnych, jak i komercyjnych (w tym między innymi osłon okiennych, bram, czy też zamknięć handlowych). Ale Somfy intensywnie działa również w obszarze zaawansowanych rozwiązań dedykowanych inteligentnemu budownictwu i poszerza swoją ofertę o zintegrowane systemy zarządzania domem. Firma powstała w 1960 roku w Clues we Francji. Od tego czasu rozwinęła swoją obecność już w 56 krajach na świecie. Spółka posiada 73 filie, 51 przedstawicielstw i biura na wszystkich kontynentach. Jest notowana na giełdzie papierów wartościowych EURONEXT w Paryżu.

w 2001 roku, rynek był niewielki, ale świadomy produktu. Opierał się na kilku dużych, jak na tamte lata, graczach oraz na hurtowniach. Przez ten czas hurtownie w sposób naturalny zostały z rynku wyeliminowane, pozostali tylko producenci. Ta sytuacja uległa zmianie po zalewie rynku tanimi silnikami przez włoskich producentów. Tuż po tym pojawiła się kolejna fala fascynacji chińskimi rozwiązaniami. Teraz jednak odnoszę wrażenie, że wróciliśmy do rynku świadomego wyboru produktu. Jestem też pełen podziwu dla naszych klientów, którzy w tak krótkim czasie, przez jedno dziesięciolecie, wykorzystali swoje szanse i rozwinęli firmy tak, że stały się bardziej nowoczesne niż ich zachodnioeuropejscy konkurenci. D.B.: Od 1 września tego roku pełni Pan funkcję Dyrektora Zarządzającego Somfy Sp. z o.o. Jakie cele stoją przed Panem?

R.B.: Najważniejsze z nich to utrzymanie pozycji lidera na rynku sprzedaży automatyki do rolet i markiz, uruchomienie Centrum Dystrybucji w Niepołomicach, rozwój technologii związanej z tzw. inteligentnym budownictwem oraz systematyczna budowa marki na polskim i litewskim rynku. Niemałe wyzwanie związane jest z utrzymaniem dotychczasowej dynamiki wzrostu sprzedaży w branży charakteryzującej się dużym rozdrobnieniem oraz konkurencyjnością. Jestem jednak przekonany, że wiedza na temat rynku, którą zdobyłem przez ostatnie trzynaście lat pracy w Somfy, jak i znajomość wszystkich procesów funkcjonowania organizacji, pozwolą mi na sprawne zarządzanie firmą D.B.: Dziękuję i życzę powodzenia.

D.B.: Somfy inwestuje także w Polsce. Jakie plany wiążą się z nowo wybudowaną fabryką w Niepołomicach?

R.B.: Fabryka Sopem (woj. małopolskie) to jedna z najważniejszych inwestycji w tym roku w Polsce, dowód, jak istotny i ceniony jest polski rynek w Grupie Somfy. Jej wartość docelowo ma wynieść 120 mln zł, a zatrudnienie ma w niej znaleźć nawet 800 osób. Fabryka już teraz każdego dnia wytwarza 2,4 tys. napędów elektrycznych do żaluzji zewnętrznych, krat sklepowych, okiennic i okien. Pod koniec tego roku dziennie będzie w stanie produkować 10 tys. silników, a w 2020 roku, po rozbudowie fabryki – nawet dwa razy tyle. To oznacza, że docelowo moce produkcyjne będą na poziomie 4 mln silników rocznie. SOPEM ma zaopatrywać głównie rynki Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Ukrainy i Rosji, ale przede wszystkim rynek polski. R.B.: Rynek krajowy od wielu już lat ma swoje stałe tempo i przewiduję, że to raczej raczej nie ulegnie zmianie. Jednak lokomotywą naszej branży jest eksport, który napędza wzrost sprzedaży, i tu widzę pewne zagrożenia. Średnia cena sprzedaży metra kwadratowego rolety zewnętrznej waha się od 23 do 30 euro, podczas gdy we Francji jest to 85 euro. Taka strategia sprawdza się w krótkim okresie czasu i trzeba pamiętać, że po rozszerzeniu UE kraje takie, jak Rumunia czy Bułgaria, zaczną oferować jeszcze tańsze produkty. Dlatego tak ważne jest, by zadbać o pozytywny wizerunek polskiego producenta i podkreślić wysoką jakość eksportowanych produktów. Tańsze nie zawsze znaczy lepsze, o czym coraz częściej przekonują się konsumenci w Polsce. Mam wrażenie, że nasza branża ostatnio zatoczyła koło. Kiedy zaczynałem swoją przygodę z Somfy

Radosław Borkowski

Dyrektor Zarządzający Somfy Sp. z o.o. Współzałożyciel i Wiceprezes Stowarzyszenia Nowoczesne Budynki

Fot. arch. Somfy

promocja

D.B.: Jak ocenia Pan rynek krajowy, a jak rynki zagraniczne, z punktu widzenia produktów Somfy?

debata

BIZNES

Budownictwo rolnicze

Okazja czy wyzwanie?

Na realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2014-2020 przewidziano 13,5 mld euro, z czego część jest przewidziana na wsparcie inwestycji związanych z budynkami inwentarskimi lub magazynami. Środki te z pewnością generują nowe możliwości nie tylko dla samych rolnikówinwestorów, ale i dla firm budowlanych. Trzeba jednak zauważyć, że budownictwo rolnicze rządzi się szczególnymi prawami. Postanowiliśmy więc zapytać przedstawicieli przedsiębiorstw, czy ten segment faktycznie stwarza szanse dla ich firm.

Piotr Cieślewicz

Dyrektor Zarządzający KINGSPAN INSULATION Sp. z o.o. Z branżą budowlaną – a od samego początku także z budownictwem rolniczym – związany jestem od 16 lat. Budownictwo to ewoluowało od tzw. syste-

Mariusz Młodawski Dyrektor Rozwoju Sprzedaży Pionu Betonu i Kruszyw CEMEX Polska

Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej rolnictwo w naszym kraju uległo zdecydowanym przemianom organizacyjnym. Różnorodne programy wsparcia finansowego odmieniły oblicze rolnictwa. Ro-

mu budowania „gospodarczego”, opartego na siłach rodziny inwestora, poprzez etap zatrudniania drobnych podwykonawców koordynowanych przez samego rolnika, aż po obecny poziom generalnego wykonawstwa, które w ograniczonym zakresie (pozostawiając wyposażenie specjalistycznym firmom) zaczyna powoli wchodzić do standardów budowania szczególnie większych obiektów. Jak już wspomniałem standard ten nie jest jeszcze w pełni powszechny i dlatego moim zdaniem jest jeszcze spora część rynku do zagospodarowania przez firmy budowlane. Zjawisku temu sprzyja fakt, że niewielkie

firmy rzemieślnicze znajdują zatrudnienie w miastach, a i zmienia się demografia wsi, co ogranicza możliwość budowania we własnym zakresie. Ponadto istotne jest coraz powszechniejsze kredytowanie inwestycji obligujące do jak najszybszego uruchomienia produkcji. Zasadniczym jednak warunkiem wejścia na ten rynek jest znajomość aspektów produkcji rolnej ściśle związanej z technolo-

dzinne gospodarstwa zmieniły się w coraz lepiej wyspecjalizowane, nowoczesne i efektywne przedsiębiorstwa. Warto nadmienić, że możliwe było to także dzięki środkom zagospodarowanym w ramach programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, z którego to wpłynęło do polskich rolników prawie 57 mld zł. Polska wieś inwestuje nie tylko w sprzęt rol-

niczy. Typowo biznesowe podejście do prowadzenia gospodarstwa rolnego wymaga również stosowania nowoczesnych i trwałych materiałów podczas budowy infrastruktury gospodarstwa, w celu ograniczenia ewentualnych przestojów w funkcjonowaniu i obniżenia kosztów prowadzenia działalności. W przypadku budowy nowych obiektów jed-

Zasadniczym warunkiem wejścia na ten rynek jest znajomość aspektów produkcji rolnej ściśle związanej z technologią budowania.

gią budowania. Niedostateczna termoizolacja to ryzyko chorób zwierzęcych i większe zużycie paszy. Niespotykane za Odrą metalowe pokrycia dachu bez gwarancji producenta dla budynków inwentarskich to widmo przyśpieszonych remontów. Te przykłady przyśpieszania prac i redukcji kosztów w ramach uzgodnionej ceny są przyczyną utraty renomy wśród bardzo świadomych inwestorów rolnych. Kierowana przeze mnie firma współfinansowała niedawno wydanie pierwszego w Polsce poradnika inwestora budynków rolniczych, aby obu stronom procesu przybliżyć niezbędną wiedzę w tym zakresie.

Rafał Kuczyński Zastępca Dyrektora Handlowego PRUSZYŃSKI Sp. z o.o.

Rok 2004 i wejście Polski do Unii Europejskiej było wydarzeniem przełomowym. W ciągu 10 lat członkostwa infrastruktura miast i wsi przeszła wręcz rewolucyjne zmiany. Dotyczy to zwłaszcza wsi, która dzięki dopłatom i Wspólnej Polityce Rolnej stanęła na nogi i niemal całkowicie zmieniła swoje oblicze. U źródła tych przemian leżą pieniądze z dotacji przeznaczane na rozwój m.in. infrastruk-

Polska wieś inwestuje nie tylko w sprzęt rolniczy. Typowo biznesowe podejście do prowadzenia gospodarstwa rolnego wymaga również stosowania nowoczesnych i trwałych materiałów podczas budowy infrastruktury gospodarstwa. nym z najczęściej stosowanych materiałów jest beton. Beton stosowany jest

Sektor rolniczy jest dla wielu firm, także dla mojej, wręcz modelowym zleceniodawcą. tralny zmieniło potencjał produkcyjny i eksportowy polskiego rolnictwa. Dzisiaj rocznie produkujemy żywność za 60 mld euro. Z tego eksport to 20 mld euro.

spożywczym. Mamy swój skromny udział w spektakularnej przemianie polskiego rolnictwa. I dzisiaj, mimo rozszerzenia naszej działalności o nowe obszary, m.in. o branżę deweloperską, budownictwo na rzecz sektora rolno-spożywczego pozostaje niezmiennie jednym z priorytetów Budrem Group.

tury rolnej i przedsiębiorczości. Z naszego punktu widzenia najważniejsza jest jednak trzecia płaszczyzna inwestowania – chodzi o inwestycje budowlane. Nowoczesne budownictwo rolnicze niewiele różni się

od przemysłowego, dlatego właściwie wszystkie produkowane przez nas materiały mieszczą się w obszarze zainteresowań rolników. Restrykcyjne przepisy unijne wymuszają modernizację i budowę nowych obiektów zgodnie z wytycznymi, co przekłada się na wykorzystywanie takich materiałów, jak płatwie dachowe, blachy trapezowe czy płyty warstwowe. Z naszych produktów powstają zatem pieczarkarnie, kurniki, obory, chlewnie i owczarnie, jak również obiekty z zakresu przetwórstwa rolnospożywczego tj. przechowalnie, mroźnie i chłodnie.

Rozwój, a co za tym idzie wzrost zarobków wśród rolników, przekłada się również na budowę i remonty budynków mieszkalnych. W niedoinwestowanym jeszcze do niedawna rolnictwie drzemie więc ogromny potencjał nabywczy, który dzięki szybko postępującemu rozwojowi posiada realny kapitał na modernizację do poziomu państw zachodnich.

do budowy fundamentów budynków gospodarczych i stropów, ale także bardzo wymagających elementów konstrukcji – silosów na kiszonkę, płyt gnojowych, posadzek w oborach czy magazynach paszowych. Materiał ważny jest również ze względu na odporność na specyficzne warunki biologiczne i chemiczne w budynkach gospodarczych.

Polskie rolnictwo nadal zajmuje ważną pozycję w nowej perspektywie budżetu Unii Europejskiej. Już wiadomo, że na realizację Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce w latach 2014-2020 planuje się przeznaczyć 42 mld euro. Na rozwój infrastruktury i przedsiębiorczości z samego tylko Funduszu Spójności Rada Ministrów ma przeznaczy 5,2 mld eu-

ro. Większe środki niż poprzednio zostaną skierowane także na dofinansowanie inwestycji w obiekty inwentarskie, które wyniosą prawie 3 mld euro. Jak widać, budownictwo rolnicze daje szereg perspektywicznych możliwości dla firm budowlanych, możliwości, które właściwie rozpoznane i wykorzystane mogą znacząco wpłynąć na wyniki w branży.

W niedoinwestowanym jeszcze do niedawna rolnictwie drzemie ogromny potencjał nabywczy. wrzesień 2014

Firmy budowlane mają się dobrze wtedy, kiedy mają co budować. A kiedy zlecenia płyną ze strony tak dynamicznie rozwijającego się działu gospodarki jak rolnictwo – można mówić nie tylko o szansie, ale o realnym czynniku wzrostu. Sektor rolniczy jest dla wielu firm, także dla mojej, wręcz modelowym zleceniodawcą. Odrabianie wieloletnich zaniedbań infrastrukturalnych otworzyło bowiem przed firmami budowlanymi nowe możliwości. W ostatnich kil-

Taka jest miara naszego wysiłku inwestycyjnego – i wspólnego, w jakiejś mierze, sukcesu. Potwierdzeniem prawdziwości tej ogólnej refleksji jest także doświadczenie mojej firmy, Budrem Group. Przed kilkoma laty, w czasach trudnych dla budownictwa, zaczęliśmy poszukiwać nowych rynków zbytu dla naszych usług. Zgodnie z nową, opracowaną wtedy strategią rozwoju Budrem zaczął specjalizować się w właśnie w budowie obiektów przemysłowych dla rolnictwa. Okazało się, że był to strzał w przysłowiową „dziesiątkę”. Wyspecjalizowaliśmy się w roli generalnego wykonawcy na rynku rolno-

25

Prezes Zarządu Budrem Group Sp. z o.o.

ku latach w polskie rolnictwo zainwestowano wiele miliardów euro. Na naszych oczach wyrosło wiele nowoczesnych obiektów przemysłowych, hal, sortowni owoców i warzyw czy magazynów. Dzięki nim polscy producenci zyskali możliwość przechowywania owoców i warzyw, co w sposób diame-

Builder

Jerzy Krawczyk

debata

BIZNES

Andrzej Dobrowolski

Builder

26

wrzesień 2014

Kierownik produktu keramzyt Saint-Gobain Construction Products Polska Sp. z o.o. marka Weber Leca® Obecnie przejeżdżając przez wieś widzimy nowe i wyremontowane kolorowe budynki mieszkalne, nowe i zmodernizowa-

Mirosław Rzeszutko

Specjalista ds. Produktów Porotherm, Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o. Firma Wienerberger z roku na rok obserwuje rosnącą liczbę inwestycji w sektorze budownictwa rolniczego. Potwierdzają to też nasze dane sprzedażowe. Ten trend ma z pewnością związek z restrykcyjnymi unijnymi normami dotyczącymi chowu i opieki nad zwierzętami. Wpływa na niego także świadomość rolników w zakresie roli warunków panujących w gospodarstwach hodowlanych na jakość mięsa i nabiału. Z badania przeprowadzonego przez Millward Brown na zlecenie firmy Wienerberger wynika, że aż 48% z nich za najistotniejszą właściwość ścian w budynkach hodowlanych

ne budynki inwentarskie, przechowalnie płodów rolnych, budynki infrastruktury rolniczej. Przemieszczamy się po wyremontowanych drogach, z których trudno nie zauważyć nowych maszyn pracujących na polach. Tak dynamiczny rozwój wieś zawdzięcza w znacznej części dopłatom unijnym. Koło rozwoju wsi zaczęło toczyć się szybciej. Intensywność tego rozwoju potrwa z pewnością co najmniej kilka, do kilkunastu lat. Nadal w wielu dziedzinach dopiero dążymy do osiągnięcia wysokich standardów unijnych. Hodowla zwierząt przenosi się ze starych, wyeksploatowanych budynków inwentarskich do nowych, przestrzennych, dobrze oświetlonych i nowocześnie wyposażonych obiektów. Do ich wznoszenia

uznało odporność na gromadzenie się wilgoci. Jej nadmiar może prowadzić do zagrzybienia pomieszczeń i powodować choroby zwierząt. Firmy budowlane, chcąc wykorzystać potencjał rozwoju na rynku rolniczym, powinny dostosowywać swoją ofertę do zmieniających się przepisów i potrzeb rynku. Do budowy obiektów hodowlanych inwestorzy coraz częściej wybierają ceramiczne cegły konstrukcyjne, np. Porotherm EKO+. Ten w pełni naturalny materiał jest bezpieczny dla środowiska, odporny na

potrzebne są nowe materiały budowlane. Polska leży w strefie bardzo dużych rocznych wahań temperatur – od -30°C do +30°C – dlatego konieczne jest stosowanie materiałów ściennych, które są wytrzymałe, termoizolacyjne i o wysokiej paroprzepuszczalności. Warunek ten spełniają np. wyroby z keramzytobetonu.

Ostatnie lata to czas bardzo pozytywnych zmian na polskiej wsi. Innym przykładem nowego podejścia do produkcji zwierzęcej jest ograniczenie uciążliwości tej produkcji dla otoczenia. Jeszcze kilkanaście lat temu szerzej nie zajmowano się problemami emisji amoniaku i innych szkodliwych gazów do środo-

Firmy budowlane, chcąc wykorzystać potencjał rozwoju na rynku rolniczym, powinny dostosowywać swoją ofertę do zmieniających się przepisów i potrzeb rynku. gromadzenie się wilgoci, a także posiada doskonałe parametry termoizolacyjne. Wilgotność ścian wykonanych z ceramicznych cegieł nie przekracza 1%. Dodatkowo, ceramika poryzowana jest materiałem „oddychającym”, więc szybko odparowuje nadmiar wody i wysycha, np. po gruntownym czyszczeniu budynku myjkami ciśnieniowymi. Równie istotne jest utrzymanie odpowiedniej temperatury w budynku, dlatego często wybieranym rozwiązaniem są ceramiczne ściany jednowarstwowe, zapewniające bardzo dobry współczynnik przenikania ciepła. Taka technika budowania obiektów rolniczych gwarantuje odpowiednie warunki chowu.

wiska. Obecnie nad zbiornikami z gnojowicą pojawiają się pokrywy szczelne i pływające z keramzytu, które skutecznie ograniczają emisje wspomnianych gazów. Tym sposobem zmienia się również „swojski” zapach wsi. Konkurencja w produkcji żywności jest bardzo duża. Aby polskie rolnictwo utrzymało się na tym rynku, musi się nadal modernizować i dostosowywać do standardów europejskich. Proces ten jest niemożliwy bez budowy nowych obiektów. A do tego potrzebni są projektanci, producenci materiałów budowlanych, wykonawcy wznoszący budynki i firmy dostarczające ich wyposażenie. W ten sposób rolnictwo staje się jednym z bardzo ważnych elementów decydujących o rozwoju budownictwa.

Dodatkowo ściany w budynkach inwentarskich ze względu na duże natężenie prac, obecność maszyn, sprzętu i zwierząt często narażone są na uszkodzenia mechaniczne. W tym aspekcie przegrody jednowarstwowe są rozwiązaniem optymalnym, ponieważ odznaczają się dużą wytrzymałością i trwałością w całym cyklu życia budynku. Obiekty inwentarskie charakteryzują się specyficzną bryłą. Są to w większości podłużne budynki z małymi oknami i dwuspadowym dachem. Przy tego rodzaju konstrukcji doskonale sprawdza się technologia Porotherm Dryfix, dzięki której możemy przyspieszyć prace murowe nawet dwukrotnie i otrzymać suchą, ciepłą i trwałą ścianę gotową do przejmowania obciążeń już po 48 godzinach. System cieszy się uznaniem wśród wykonawców i jest często stosowany w budownictwie rolniczym.

Monika Mychlewicz Dyrektor ds. Marketingu i Zarządzania Procesami Sprzedaży Xella Polska Sp. z o.o.

Intensyfikacja inwestycji na terenach wiejskich związana z programami pomocowymi i pochylenie się nad problemem budownictwa rolniczego w prawie budowlanym stwarzają budownictwu rolniczemu szerokie możliwości w zakresie oferowania materiałów odpowiednich do specyficznych warunków oraz typów budynków, takich jak chlewnie, obory czy kurniki. Pamiętajmy, że budynki tego typu służą specyficznym potrzebom, jak zapewnienie odpowiednich warunków do życia dla zwierząt gospodarskich, pozyskiwanie produktów spożywczych (mleko, jaja)

czy przechowywanie płodów rolnych. Aby budynki rolnicze długo i efektywnie spełniały swoje funkcje, muszą one być nie tylko właściwie zaprojektowane, lecz także wybudowane z odpowiednich materiałów budowlanych. Cenionym przez inwestorów rozwiązaniem są bloki Silka. Cechuje je wysoka odporność na działanie ognia - w trakcie po-

żaru przegrody nie emitują szkodliwych substancji oraz ograniczają rozprzestrzenianie się ognia, gwarantując bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji przebywających w budynku ludzi, zwierząt i maszyn rolniczych. Kolejny atut to korzystny zdrowy mikroklimat - silikaty to jeden z najzdrowszych materiałów budowlanych. Bloki Silka są naturalnie obojętne chemicznie, a więc odporne na korozję chemiczną i biologiczną, pojawiającą się w budynkach inwentarskich narażonych na działanie agresywnego środowiska. Ściany wzniesione z tego materiału można pozostawić nieotynkowane, bez ryzyka ich degradacji. Równie istotna jest akumulacyjność cieplna oraz zdolność regulacji wilgotności powietrza wewnątrz pomieszczeń - co pozwala utrzymywać opty-

Aby budynki rolnicze długo i efektywnie spełniały swoje funkcje, muszą one być nie tylko właściwie zaprojektowane, lecz także wybudowane z odpowiednich materiałów budowlanych. malną wilgotność na poziomie około 60%. Zastosowanie silikatów zapobiega także zagrzybieniu murów i pojawianiu się glonów, chroniąc zwierzęta hodowlane przed chorobami wywołanymi pleśnią. Na szczęście rosnąca świadomość inwestorów oraz specjalizacja gospodarstw rolnych (na którą wskazują choćby dane GUS) to szansa na zaistnienie firm budowlanych w tym segmencie rynku oraz na jego dalszą profesjonalizację. n

REKLAMA

BIZNES

Mamy nadzieję na poprawę klimatu w budownictwie

czy po prostu bardziej partnerskie podejście inwestora do wykonawców poprawi klimat wokół budowy dróg w Polsce. Z pewnością skorzystają na tym firmy wykonawcze, ich podwykonawcy, ale także dostawcy materiałów i surowców budowlanych. Wtedy będziemy mogli powiedzieć, że praca w tym sektorze jest rzetelnie oceniana. Warto o tym pamiętać, bo fala upadłości firm budowlanych z kilku ostatnich lat najbardziej dotknęła pracujących w nich ludzi.

Rüdiger Kuhn: Dane obrazujące poziom produkcji i sprzedaży materiałów budowlanych rzeczywiście mogą być co najwyżej średnio zadowalające. Sprzedaż i produkcja cementu w pierwszym półroczu były znacznie – bo o ponad 20% – wyższe niż w tym samym okresie rok wcześniej. Jednak po wynikach drugiego kwartału i prognozach na kolejne miesiące widzimy, że krótka zima była sympatycznym prezentem dla branży budowlanej, a całoroczne wyniki będą wyższe o zaledwie kilka procent. Powtarzają to wszyscy producenci i wykonawcy z naszej branży, ale warto sobie uzmysłowić, że nie widać poprawy, poza tą wywołaną efektem pogodowym. Produkcja betonu towarowego w drugim kwartale była o 7% wyższa w porównaniu do tego samego okresu w 2013 r. Prognoza, którą przygotowało Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego, zakłada, że tegoroczna produkcja będzie wyższa niż w 2013 r., ale oczekiwany wynik 19,3 mln m3 betonu to mniej niż ilość wyprodukowana przez całą branżę w 2012 r.

promocja

Zgadza się Pan z opinią, że inwestycje drogowe, tak ważne dla budownictwa w Polsce, na dobre rozpoczną się w 2015 r.?

R.K.: Dokładnie śledzimy postępy w przygotowaniu przetargów, ponieważ od tego uzależniamy swoje plany produkcyjne i sprzedażowe. Rzeczywiście, obserwujemy, że projekty zapowiadane na połowę tego roku są przesuwane na później, nawet na

Rüdiger Kuhn

Prezes Zarządu CEMEX Polska i Europa Wschodnia

początek 2015 r., i niezależnie od naszych oczekiwań, które wyrażałem na łamach „Buildera” wiosną tego roku, musimy cierpliwie poczekać. Czekamy jednak nie tylko na zamówienia na cement, beton czy kruszywa. Liczymy na poprawę klimatu wokół projektów infrastrukturalnych. Na to, że zapowiedzi poprawy relacji na linii zamawiający – wykonawca staną się faktem. Wszyscy odrobiliśmy lekcję z poprzedniego okresu boomu drogowego i wiemy, że poszukiwanie wykonawcy z najniższą ofertą jest destrukcyjne dla całego łańcucha dostawców. Wielokrotnie podkreślałem, że najniższa cena może wyrządzić wiele kłopotów, także po stronie zamawiającego. Liczymy na to, że ostatnie, pozytywnie przez nas oceniane zmiany w prawie zamówień publicznych

Czy należy rozumieć, że w tej chwili dla sektora budowlanego liczy się tylko infrastruktura drogowa?

R.K.: Budownictwo w Polsce nie opiera się wyłącznie na projektach infrastrukturalnych, ale nie ukrywamy, że jest to dla naszej branży wielkie koło zamachowe. Mimo spowolnienia programu drogowego z powodzeniem dostarczamy nasze produkty na wiele placów budowy. Nasz cement trafia nie tylko do betonu towarowego. Widzimy duże zapotrzebowanie wśród producentów materiałów prefabrykowanych, zarówno elementów ściennych, jak i betonowej kostki brukowej. Dużą grupę wśród odbiorców cementu stanowią też producenci suchych zapraw i chemii budowlanej oraz składy materiałów budowlanych. Nasze produkty znajdują zastosowanie w inwestycjach na kolei, w energetyce i budownictwie mieszkaniowym. Liczba rozpoczętych budów w obszarze mieszkalnictwa w pierwszym półroczu tego roku była o ponad 2% wyższa niż rok temu. O 13% wzrosła liczba udzielonych pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych. Te liczby pokazują pozytywne trendy w naszej branży. Dziękuję za rozmowę.

Fot. arch. CEMEX

Builder

28

wrzesień 2014

Builder: Panie prezesie, zgodzi się pan, że jak na razie nie doczekaliśmy się wyraźnej poprawy koniunktury w budownictwie. Jak wygląda sytuacja z perspektywy CEMEX Polska?

zarządzanie firmą budowlaną

BIZNES

Mapa Wiedzy główne bloki programu dr inż. Marek Sawicki

Politechnika Wrocławska Instytut Budownictwa, Zakład Technologii i Zarządzania w Budownictwie

Builder

30

wrzesień 2014

Program „Mapa Wiedzy” wersja 2.1. zbudowano na strukturze siedmiu dziedzin grupujących i zbierających niezbędne informacje wspomagające zarządzanie firmą budowlaną.

P

oszczególne dziedziny programu „Mapa Wiedzy” wersja 2.1. (MW w. 2.1.) tworzą uporządkowaną strukturę. Każda składa się z trzech elementów – poddziedzin wiedzy. Proponowany model jest zgodny z charakterem działania firm budowlanych, strukturą przebiegu realizowanych procesów, ściśle powiązanych z dokumentami i realizacjami. Poszczególne procesy składające się na realizację podlegają ocenie, dzięki czemu można dokonać analiz i skorygować nieodpowiednie działania. Prowadzi to do rozwoju firmy i wzrostu jej konkurencyjności na rynku. Dwie pierwsze dziedziny programu: 1. System i otoczenie oraz 2. Zasoby omówiono w sierpniowym numerze „Buildera”. W niniejszym artykule omówiono pozostałe bloki.

Procesy realizowane w firmie

Następny główny blok programu – 3. Procesy – zawiera informacje o procesach realizowanych w firmie budowlanej. Ze względu na różny charakter firm – firmy wykonawcze, projektowe i projektowo-wykonawcze – w grupowaniu procesów uwzględniono specyfikę tego typu firm. Procesy podzielono na trzy podgrupy: 3.1. Procesy główne, 3.2. Procesy pomocnicze i 3.3. Procesy ze sfery zarządzania. Dla firm wykonawczych program uwzględnia procesy ze sfery wykonawstwa budowlanego, dla projektowych – procesy związane z przygotowaniem inwestycji od strony projektowej, a dla firm o szerokim obszarze wykonywanej działalności – wszystkie możliwe procesy pojawiające się w przedmiotowym obszarze. Wyodrębnienie niezbędnych procesów do danego zadania inwestycyjnego odbywa się w sposób intuicyjny po wypełnieniu formularza ankiety, dzięki czemu program sugeruje użytkownikowi zakres niezbędnych procesów dla danego przedsięwzięcia. Specyfika polskiego prawa budowlanego wymaga szeregu procedur formalno-prawnych, jakie należy spełnić, aby prawidłowo przeprowadzić proces inwestycyjny, co zdaniem autorów programu zostało w pełni uwzględnione. Trudność zapisu procesów i zbudowania odpowiedniej struktury hierarchicznej

wymagała pełnej analizy możliwych przypadków zgodnie z wymogami obowiązującego prawa i aktualnie zmieniających się przepisów. Zbudowane karty procesów zawierają informacje dotyczące kolejnych działań związanych z wykonaniem danego procesu, informują o właścicielu procesu oraz dokumentach wejściowych i wyjściowych.

Wprowadzone algorytmy przetwarzania wpisanych informacji pozwalają wieloaspektowo analizować procedury związane z zarządzaniem firmą budowlaną, której działalność sankcjonowana jest przez wiele przepisów prawa, dynamicznie się zmieniających. Dzięki zgromadzonej bazie procesów można wykonać szereg przydatnych analiz, raportów i zestawień (m.in. ustalić prawidłowość wykonania procesów w firmie w odniesieniu do procesu wzorcowego programu, określić odpowiedzialnych w firmie za poszczególne procesy, stopień wykonania zadań i poziom obciążenia poszczególnych pracowników obowiązkami, ocenić procesy, ocenić poszczególne komórki organizacyjne firmy w odniesieniu do realizowanych procesów, a także zestawić niezbędne dokumenty do przebiegu procesu wraz z ich wzorcami). Większość danych z grupy bloku 3. jest zapisana w sposób umożliwiający wykonanie analizy w różnych aspektach, lecz wymaga to szczegółowego zdefiniowania potrzeb użytkownika w danej firmie. W obecnej wersji programu MW istnieje możliwość raportowania procesów budowlanych pod kątem listy procesów, cząstkowej czy całkowitej oceny procesów czy wykorzystania danych procesów w firmie. Parametry oceny ustalone przez autorów programu wynikają z doświadczeń zawodowych, studiów literaturowych oraz procedur wdrożeniowych w firmach budowlanych. W tej części programu użytkownik ma możliwość zmiany kryteriów oceny, sposobu i skali stosowanych ocen

w własnej firmie. Takie podejście procesowe w sferze zarządzania wpływa na poprawę sprawności działania firmy budowlanej i przyczynia się do lepszego wykorzystania posiadanego potencjał produkcyjnego.

Dokumenty

Rys. 1. Poddziedzina Zasoby, karta dotycząca zasobów materialnych

31

wrzesień 2014

Rys. 2. Struktura zapisu procesów zgodna z normami ISO [3,4]

Builder

Integralnym elementem wpływającym na przebieg procesów budowlanych w firmie są dokumenty, zebrane w dziedzinie 4. Dokumenty, którą podzielono na trzy poddziedziny: 4.1. Dokumenty wewnętrzne, 4.2. Dokumenty zewnętrzne i 4.3. Dokumenty ze sfery zarządzania. Kolejne poziomy klasyfikacji uzyskano przez wprowadzenie do oznaczenia kolejnego indeksu, np. 4.1.1.1., dzięki czemu zachowując odpowiednią procedurę klasyfikacyjną, przypisano dokumenty do poszczególnych klas, grup i podpoziomów (rys. 9). Taki sposób zapisu i podziału pozwala na wieloaspektową analizę zgromadzonych dokumentów (danych/informacji czy rekordów), zarówno w postaci odpowiednich edytowalnych lub nieedytowalnych wzorców, jak i rzeczywistych dokumentów przygotowanych przez firmę. Dzięki temu firma w prosty sposób może zgromadzić własną bazę prawidłowych dokumentów w jednym miejscu w programie MW. Zmiany zachodzące w prawie budowlanym wymagają korekt w dokumentach związanych z procesem inwestycyjnym, co można na bieżąco zmieniać w programie, ręcznie lub za pomocą hiperłącza, korzystając z wzorców dokumentów zamieszczonych na stronach internetowych urzędów i instytucji. Dostęp do poszczególnych grup dokumentów ustalany jest przez administratora programu po konsultacji z kierownictwem firmy. Zapisane w bloku informacje i dokumenty są elektronicznym archiwum firmy, które można łatwo przetwarzać i analizować. Dodatkową zaletą zapisu elektronicznego w programie MW jest wbudowanie bloku korygującego edytowane czy tworzone dokumenty w odniesieniu do opracowań wzorcowych. Dzięki temu skraca się ich czas opracowania dokumentów w porównaniu z tymi edytowanymi ręcznie.

Realizacje

Dziedzina 5. Realizacje gromadzi informacje na temat inwestycyjnej działalności firmy budowlanej. W kolejnych poddziedzinach zapisano 5.1. Zadania planowane, 5.2. Zadania w toku i 5.3. Zadania zrealizowane. Integralną część dziedziny Realizacje stanowi podprogram typu ankieta, umożliwiający wstępny wybór procesów i dokumentów niezbędnych do danego typu realizacji. Dzięki temu skraca się czas przygotowania niezbędnych dokumentów i procedur związanych z procesami dla przygotowanej inwestycji. Zapisując do bazy programu MW kolejne zadania, zbieramy informacje dotyczące m.in. szczegółowego uporządkowanego opisu planowanego/zrealizowanego/realizowanego projektu, z zapisem parametrów czasowych (terminów planowanych i założonych), informacji kosztowych i ilościowych dotyczących robocizny, materiału i sprzętu, uporządkowania procesów i oceny danego przedsięwzięcia czy elementów związanych z organizacją zadań. Budowany w ten sposób bank informacji tworzy bank wiedzy firmy budowlanej. Zebrane informacje odpowiednio zapisane i przetworzone mogą stanowić element wskazujący na mocne i słabe strony realizowanych przez firmę przedsięwzięć. Dzięki odpowiednio sformalizowanej strukturze zapisu możliwe jest

Rys. 3. Przykładowa karta dotycząca zapisu procesu 5.06. Odbiory techniczne wykonanych robót

Rys. 4. Rozwiniecie dziedziny 3. Procesy na przykładzie 3.1.1. Przygotowanie inwestycji do podpoziomu niższego.

zarządzanie firmą budowlaną

Analizy i korekty

Dziedzina 6. Analizy i korekty składa się z poddziedzin 6.1. Oceny, 6.2. Reklamacje i 6.3. Działania korygujące. Ocenie poddane są następujące elementy składowe zapisane w programie MW: personel firmy (techniczny, zarząd, robotnicy), dostawcy i kooperanci, procesy, dokumenty i przedsięwzięcia. Większość ocen uzyskiwana jest na podstawie analizy danych wprowadzonych we wcześniejszych blokach programu, a niektóre uzyskujemy po wprowadzeniu danych w przedmiotowym bloku. Wstępnie w programie przyjęto prostą metodę oceny, bazującą na ocenie wielu kryteriów charakterystycznych dla danego elementu w skali punktowej z odpowiednią ich wagą. Blok oceniający jest definiowany dla 10 kryteriów poddanych ocenie, w skali od 1 do 5, z odpowiednio ustalaną procentową wagą danego kryterium. Autorzy zaproponowali typowe kryteria oceny i ich wagi, ale oceniający (użytkownicy programu) mają możliwość edytowania informacji i procedur oceny w tym bloku. Rys. 5. Rozwiniecie dziedziny 3.3. Procesy zarządzania (PZ) wraz ze strukturą procesów niższego poziomu

32

wrzesień 2014

BIZNES

wykorzystanie ww. informacji w przyszłości do przygotowania nowych zamierzeń czy do analizy działalności firmy pod kątem efektywności jej działań. Zgromadzone przy danej realizacji informacje można raportować lub poddać innej analizie.

„Mapa Wiedzy” nie jest programem zamkniętym, w przyszłości, po zdefiniowaniu potrzeb firmy odnośnie do zakresu nowych informacji, sposobu ich przetworzenia i uzyskanych wyników, może być rozwijany i rozbudowywany.

Builder

Dokonując oceny wybranych elementów wg ustalonych metod i przyjętych kryteriów, można weryfikować posiadane zasoby firmowe oraz przyjąć odpowiednią strategię przyszłych działań. Uzyskane informacje na podstawie wykonanych raportów i analiz pozwalają m.in. na przegląd zasobów firmy pod katem personelu oraz dokonywanie oceny kooperantów i dostawców. Podobnie oceniane są procesy i przedsięwzięcia. Na podstawie danych przetworzonych w tym bloku firma budowlana może formułować działania naprawcze, ustalać elementy działań operacyjnych i strategicznych.

Rozwój i innowacje

Rys. 6. Dziedzina dokumenty a/ rozwiniecie programu do poziomu 4.1.1.1, b/ przykładowy raport dotyczący wybranych dokumentów

Ostatnia dziedzina programu to 7. Rozwój złożony z elementów składowych takich jak 7.1. Działania zapobiegawcze, 7.2. Innowacje i 7.3. Zmiana stanu wiedzy. W poddziedzinach tych gromadzone są przetworzone informacje z bloków wcześniejszych, a mające wpływ na zarządzanie i rozwój firmy. To tam zapisane są działania zapobiegawcze, jakie zostały zasugerowane we wcześniejszych blokach, z określeniem przedmiotu i podmiotu działania, osób odpowiedzialnych za wykonanie i kontrole działania, terminu realizacji czy informacji, jakiego procesu działania zapobiegawcze dotyczą. W małych i średnich firmach budowlanych takie informacje ze względu na ograniczenie liczby osób zatrudnionych w zespole zarządzającym mogą ginąć w natłoku informacji, a dzięki ich odpowiedniemu zapisaniu w MW w jednym miejscu mogą być monitorowane i kontrolowane na bieżąco. W dziedzinie 7.2. Innowacje zapisano działania doskonalące w firmie, z podaniem przedmiotu innowacji, autora zgłoszenia, terminu i oceny,

Podsumowanie

Zbudowany model zarządzania wiedzą w firmie budowlanej z wykorzystaniem programu „Mapa Wiedzy” przyczynia się do uzyskania wielu korzyści wpływających na obniżenie kosztów działalności firmy i jej konkurencyjność na rynku. Jest narzędziem do elektronicznego zbierania i przetwarzania informacji pojawiających się w firmie budowlanej. Proponowane rozwiązanie można opisać następującymi cechami: 1. W jednym prostym i intuicyjnym w obsłudze programie zgromadzono wiele informacji o firmie budowlanej, jej otoczeniu i realizacjach, w ujęciu procesowym. 2. H ierarchia zbierania informacji jest ściśle związana z logicznym układem: firma – zasoby – procesy – przedsięwzięcia – realizacje – oceny, co zgodne jest z przebiegiem procesów realizacyjnych w budownictwie. Taki sposób gromadzenia, magazynowania i przetwarzania informacji przyczynia się do rozwoju firmy budowlanej.

33 Builder

3. Wprowadzone algorytmy przetwarzania wpisanych informacji pozwalają wieloaspektowo analizować procedury związane z zarządzaniem firmą budowlaną, której działalność sankcjonowana jest przez wiele przepisów prawa, dynamicznie się zmieniających. Zmiany te w małych i średnich firmach ze względu na ograniczenie pracowników mogą zostać przeoczone, co prowadzić może do perturbacji w działalności firmy. 4. Przepływ informacji zgromadzonych w programie jest dostępny dla osób uprawnionych, podobnie jak możliwe jest uprawnienie osób do wprowadzania nowych danych. Dzięki temu można indywidualnie ustalać poziomy dostępu do niezbędnej wiedzy dla poszczególnego stopnia personelu czy ograniczać dostęp do informacji niejawnych. 5. Nie jest to program zamknięty, w przyszłości, po zdefiniowaniu potrzeb firmy odnośnie do zakresu nowych informacji, sposobu ich przetworzenia i uzyskanych wyników może być rozwijany i rozbudowywany. 6. W celu rejestracji wprowadzanych zmian, gromadzenia sugestii o programie innych użytkowników autorzy programu stworzyli do programu dwa nowe moduły: BAZA WIEDZY i BANK ROZWOJU WIEDZY. n Literatura: 1. Hoła B., Polak A., Sawicki M., Gawron K., Morka M., Skibniewski M., Knowledge maps for small and medium-sized construction firms., Creative Construction Conference 2012, [Dokument elektroniczny]: proceedings, June 30 – July 3, 2012, Budapest, Hungary / eds. Miklós Hajdu, Mirosław J. Skibniewski Budapest: Diamond Congress, 2012, s. 252-262. 2. Hoła B., Sawicki M., Skibniewski M., Benefits from the use of the knowledge map in the construction enterprise. Creative Construction Conference 2013 [Dokument elektroniczny]: July 6-9, 2013, Budapest, Hungary: proceedings / eds. Miklós Hajdu, Mirosław J. Skibniewski. Budapest: Diamond Congress, 2013, s. 309-319. 3. Hoła B. Polak A., Mapa Wiedzy o przedsiębiorstwie budowlanym, „Przegląd Budowlany” 11/2011. 4. Hoła B., Gawron K., Polak A., Sawicki M., Identyfikacja procesów zarządzania w przedsiębiorstwie budowlanym, „Przegląd Budowlany” 10/2012, Warszawa 2012. 5. http://www.gmw.pwr.wroc.pl

Zdjęcia i rysunki: archiwum autorów

czy innych kryteriów wpływających na przyjęcie lub odrzucenie rozwiązania. Dopuszcza się wprowadzenie własnych kryteriów oceny innowacji, zarówno pod kątem obniżenia kosztów w firmie, jak i skrócenia czasu czy osiągnięcia założonych wcześniej celów działań strategicznych firmy. Dzięki informacjom zawartym w poddziedzinach 7.1 i 7.2. można przejść do ostatniego bloku 7.3. Zmiana stanu wiedzy będącego podsumowaniem zmiany przedmiotowych informacji dotyczących wiedzy w firmie. Jest to poddziedzina podsumowująca działalność firmy w aspekcie sfery zarządzania. Ocena końcowa finalizowana jest w postaci przestrzennego wykresu ilustrującego zmianę zakresu wiedzy w poszczególnych poziomach w ocenianym okresie.

wrzesień 2014

Rys. 7. Schemat obiegu informacji do programu MW

zamówienia publiczne

BIZNES

Konkurs czy przetarg?

Część 2

konkurs architektoniczny w zamówieniach publicznych Anita Radecka

Builder

34

wrzesień 2014

prawnik, ekspert PZP

W dyrektywach unijnych sięgnięto po konkurs – zwyczajową metodę konkurencji pomiędzy projektantami i architektami.

Eliza Niewiadomska

prawnik Legal Transition Programme EBOR, doradca SARP

J

ak przygotować i przeprowadzić konkurs z jak największym pożytkiem dla zamawiającego? Ogłoszenie o konkursie powinno zawierać wszelkie informacje niezbędne do wzięcia udziału w konkursie. Zgodnie z aktualną „best practice” w ogłoszeniu takim powinno się w szczególności podać adres strony internetowej, na której zamawiający organizujący konkurs opublikował do pobrania online warunki konkursu i wszystkie dokumenty techniczne niezbędne do prawidłowego opracowania pracy konkursowej. W konkursie zamawiający: (a) publikuje ogłoszenie o konkursie, z zastrzeżeniem obowiązkowych przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych; (b) organizuje rejestrację uczestników konkursu i składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w konkursie; (c) organizuje pracę sądu konkursowego; (d) zapewnia ogłoszenie wyników konkursu wraz z odtajnieniem prac konkursowych. Według własnego uznania zamawiający może przeprowadzić pełną

lub częściową weryfikację kwalifikacji zawodowych uczestników konkursu. Jeżeli konkurs jest konkursem realizacyjnym, zaleca się, żeby organizator konkursu określił wymagania w stosunku do uczestników w ogłoszeniu konkursu i uprzedził uczestników o okoliczności, że zamówienie po konkursie będzie mogło być udzielone tylko zespołowi autorskiemu wykonawcy, w którym co najmniej jeden członek zespołu posiada tytuł zawodowy architekta. Uczestnicy konkursu, którzy zostali zaproszeni do składania prac konkursowych, powinni złożyć prace w jednakowym dla wszystkich terminie, wyznaczonym w ogłoszeniu o konkursie. Po upływie terminu składania prac konkursowych sąd konkursowy przystępuje do ich oceny. Zanim jednak sąd konkursowy zapozna się z pracami, zamawiający ma obowiązek sprawdzić, czy wszystkie prace w konkursie zostały złożone zgodnie z zasadą anonimowości – to znaczy czy nie zawierają żadnych oznaczeń wskazujących na autora pracy konkursowej. W przypadku stwierdzenia, że uczestnik konkursu nie zastosował się do zasady, że

sąd konkursowy nie powinien znać tożsamości autora ocenianej pracy (i podpisał lub inaczej oznaczył swoją pracę konkursową), zostanie on zdyskwalifikowany, a jego praca – odrzucona z oceny w konkursie. Po zakończeniu oceny prac konkursowych sąd konkursowy przedstawia zamawiającemu rekomendację rozstrzygnięcia konkursu, to znaczy wyboru prac najlepszych i podziału nagród pomiędzy laureatów konkursu. Na podstawie rekomendacji sądu konkursowego zamawiający rozstrzyga konkurs, zapewnia wypłatę nagród w konkursie i udzielenie zamówienia po konkursie, jeżeli było przewidziane.

Czy trudniej zorganizować konkurs?

Porównanie procedury konkursowej z procedurą wymaganą dla przetargu o tej samej wartości szacunkowej zamówienia prowadzi do wniosku, że przygotowanie i przeprowadzenie konkursu wymaga tyle samo czasu i pracy co udzielenie zamówienia w innym trybie udzielenia zamówienia publicznego

Co zmienią nowe przepisy?

Dyrektywa 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 roku wprowadza szereg innowacyjnych rozwiązań. Celem wprowadzania nowych regulacji jest przede wszystkim uproszczenie procedur przetargowych, otwarcie rynku zamówień publicznych, zachowanie zasad interoperacyjności oraz elektroniczna komunikacja. Przepisy dyrektywy kładą duży nacisk na przejrzystość postępowania bez zbędnej biurokracji. Ma to wpłynąć na eliminację ryzyka korupcji poprzez ograniczenie możliwości manualnych zaburzeń procesu i zbędnych interak-

cji. Jednolitość i przewidywalność praktyki udzielania zamówień ma być osiągnięta dzięki standaryzacji procesu zakupowego klienta publicznego. Efektywne zarządzanie procesem udzielania zamówienia ma w efekcie doprowadzić do uzyskania niższej ceny bez utraty jakości, a także do pełnej transparentności informacji poprzez publiczny dostęp do informacji o rezultatach zamówień publicznych i katalogów standardowych produktów.

Wprowadzenie szeregu zmian będzie miało duży wpływ na organizację konkursów. Zgodnie z definicją podaną w dyrektywie konkurs oznacza procedury umożliwiające zamawiającemu nabycie projektu wybranego przez sąd konkursowy po przeprowadzeniu postępowania konkursowego z przyznaniem lub bez przyznania nagród, przede wszystkim w dziedzinie urbanistyki i planowania przestrzennego, architektury oraz inży-

35

Konkurs może być studialny lub realizacyjny. Celem konkursu studialnego jest uzyskanie obrazu przestrzennego, funkcjonalnego, technicznoorganizacyjnego, ekonomicznego itp., pracą konkursową jest więc idea (koncepcja) rozwiązania. Celem konkursu realizacyjnego jest uzyskanie najlepszego projektu do realizacji oraz zlecenie autorowi tego projektu realizacji finalnego opracowania na potrzeby prowadzenia inwestycji. Z tego względu praca konkursowa jest koncepcją rozwiązania wraz z danymi niezbędnymi do jego realizacji. Konkursy mogą być organizowane jako konkursy jednoetapowe lub dwuetapowe. Zamawiający wybiera konkurs dwuetapowy, jeżeli spośród wielu koncepcji rozwiązania przedstawionych w pierwszym etapie konkursu chciałby wybrać kilka prac konkursowych i poprosić autorów tych prac o dalsze opracowanie proponowanego rozwiązania. Ostateczny wybór najlepszej pracy konkursowej następuje wtedy w drugim etapie: ten sam sąd konkursowy dokonuje oceny prac konkursowych w obu etapach, a anonimowość złożonych prac przestrzegana jest przez cały czas trwania konkursu w obu etapach Sąd konkursowy. Ocenę prac konkursowych, zgodnie z kryteriami określonymi w warunkach konkursu, przeprowadza niezawisły sąd konkursowy. Sąd konkursowy składa się wyłącznie z osób posiadających kwalifikacje umożliwiające ocenę zgłoszonych prac konkursowych. Dyrektywy wskazują, że jeżeli od uczestników konkursu wymaga się posiadania szczególnych kwalifikacji zawodowych, to co najmniej 1/3 członków sądu konkursowego powinna pozostawać niezależna od zamawiającego i legitymować się kwalifikacjami nie niższymi niż wymagane od uczestników konkursu. Warunki konkursu. Warunki konkursu muszą być jasne i jednoznacznie określać cel konkursu oraz treść zadania konkursowego. Powinny szczegółowo i precyzyjnie opisywać wymagania względem uczestników konkursu i prac konkursowych oraz określać, w jaki sposób zamawiający zamierza wykorzystać rezultaty konkursu. W szczególności warunki konkursu muszą zawierać informację o kryteriach oceny prac konkursowych oraz o rodzaju i wysokości nagród w konkursie. Nagrody i zwrot kosztów. Nagrody, wyróżnienia oraz zwrot kosztów przygotowania prac konkursowych przyznawane są w konkursie w taki sposób i w takiej wysokości, jak to określono w warunkach konkursu. Nagrody, w tym wyróżnienia oraz zwrot kosztów w konkursie, ich liczba, rodzaj i wysokość powinny odpowiadać treści zadania konkursowego oraz rodzajowi i formie konkursu, a także pozostawać w odpowiedniej proporcji do wysokości średniego honorarium za wykonanie zadania konkursowego. W konkursie dwuetapowym dla wszystkich uczestników drugiego etapu konkursu powinien być przewidziany zwrot kosztów przygotowania prac konkursowych jako część sumy ogólnej przeznaczonej na nagrody, wyróżnienia i zwrot kosztów.

wrzesień 2014

O KONKURSIE ARCHITEKTONICZNYM

Builder

(np. negocjacje z ogłoszeniem albo przetarg na usługi). Rzeczywiście, nie ma w polskich przepisach o zamówieniach publicznych oficjalnych standardowych dokumentów dla konkursu, wzorów regulaminu konkursu czy regulaminu pracy sądu konkursowego. To prawda, że przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych regulują najważniejsze, a nie wszystkie czynności w postępowaniu konkursowym dla zamówień publicznych, ale dokładnie tak samo jest w przypadku pozostałych procedur udzielenia zamówienia publicznego. Nie oznacza to jednak, że polscy zamawiający nie mają dostępu do wzorów i sprawdzonych w praktyce standardów. Zasady Konkursowe SARP to zbiór dobrych praktyk, opisujący prowadzenie konkursów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych – od przygotowania konkursu do podpisania umowy na prace projektowe z autorem najlepszej pracy konkursowej. Opracowane na podstawie doświadczenia Stowarzyszenia w prowadzeniu konkursów architektonicznych i urbanistycznych zasady, swego rodzaju „instrukcja obsługi” konkursu, są przewodnikiem po procedurach konkursowych dla zamawiającego, organizatora konkursu na zlecenie zamawiającego, jak również dla członków sądu konkursowego, specjalistycznych konsultantów branżowych i specjalistów ds. zamówień publicznych pracujących dla zamawiającego. Zasady Konkursowe SARP oraz wzory dokumentów zostały opublikowane do wykorzystania przez zainteresowanych zamawiających na stronie internetowej SARP: www.sarp.org.pl. Oczywiście, z chwilą przyjęcia nowych przepisów o zamówieniach publicznych w związku z wdrożeniem dyrektyw z 2014 r. SARP opublikuje nową wersję dokumentów. Intensywne prace nad aktualizacją wzorów i dokumentów do przepisów nowych dyrektyw już trwają.

zamówienia publiczne

BIZNES wrzesień 2014

36 Builder

nierii lub przetwarzania danych (dyrektywa 2014/24/UE, art. 2.1.21). Istotną zmianą jest wprowadzenie tzw. jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia publicznego (dyrektywa 2014/24/UE, art. 59). Dokument taki to formalne oświadczenie wykonawcy, że spełnia on warunki podmiotowe udziału w postępowaniu. Wprowadzenie takiego dokumentu ograniczy konieczność przedstawiania znacznej liczby dokumentów. Kwalifikacja do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia czy też do uczestniczenia w konkursie odbywać się będzie na podstawie oświadczeń własnych wykonawcy o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu. Dowody na potwierdzenie tych warunków będą przedstawiane przed samym udzieleniem zamówienia, a w przypadku konkursów – po ogłoszeniu rozstrzygnięcia konkursu. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami potencjalny uczestnik postępowania czy też konkursu zmuszony jest do przedłożenia szeregu różnych zaświadczeń. Często jest to powód do rezygnacji z udziału w postępowaniu. Reasumując, jednolity europejski dokument zamówienia będzie formalnym oświadczeniem wykonawcy stwierdzającym, że odpowiednia podstawa wykluczenia nie ma zastosowania lub odpowiednie kryterium kwalifikacji jest spełnione. Głównym celem zmian ma być wprowadzenie do procedur zamówienia narzędzi umożliwiających optymalizację procesu udzielania zamówień, a przy tym uproszczenie, odformalizowanie i w efekcie przyśpieszenie całej procedury. Nowa dyrektywa wprowadza obowiązek komunikacji elektronicznej pomiędzy stronami postępowania. W chwili obecnej obligatoryjna jest pisemna forma postępowania, a komunikacja elektroniczna jest dopuszczana przez zamawiającego jako dodatkowy element komunikacji wymagający pisemnego potwierdzenia. Pełna elektroniczna komunikacja oznacza komunikację za pomocą środków elektronicznych na wszystkich etapach postępowania, łącznie z przekazywaniem wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i obejmuje elektroniczne składanie ofert. Konkurs jest procedurą, w której nie na każdym etapie możliwa jest tylko komunikacja elektroniczna. Przepisy dyrektywy do-

puszczają stosowanie innych środków komunikacji w sytuacji, gdy np. wymagane jest dostarczenie modelu fizycznego albo zachodzi konieczność użycia specjalistycznych narzędzi lub formatów plików, które nie są ogólnie dostępne, ewentualnie w przypadkach związanych z ochroną praw własności intelektualnej. Nie oznacza to jednak, że w takich sytuacjach cała oferta składana jest w innej formie niż elektroniczna. Ograniczenie to powinno dotyczyć tylko tych części oferty, których nie można przesłać inaczej. Elektroniczna wymiana informacji w postępowaniu uprości również proces udzielania wyjaśnień do treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, a w przypadku konkursów – wyjaśnień co do treści regulaminu. Organizator konkursu będzie miał możliwość aktywnej wymiany informacji poprzez interaktywne for-

ZASADY KONKURSOWE SARP To zbiór dobrych praktyk opisujący prowadzenie konkursów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych – od przygotowania konkursu do podpisania umowy na prace projektowe z autorem najlepszej pracy konkursowej. To swego rodzaju „instrukcja obsługi” konkursu, przewodnik po procedurach konkursowych dla zamawiającego, organizatora konkursu na zlecenie zamawiającego, jak również dla członków sądu konkursowego, specjalistycznych konsultantów branżowych i specjalistów ds. zamówień publicznych pracujących dla zamawiającego. Zasady Konkursowe SARP oraz wzory dokumentów zostały opublikowane do wykorzystania przez zainteresowanych zamawiających na stronie internetowej SARP: www.sarp.org.pl. Z chwilą przyjęcia nowych przepisów o zamówieniach publicznych w związku z wdrożeniem dyrektyw z 2014 r. SARP opublikuje nową wersję dokumentów.

mularze, co spowoduje przyśpieszenie, a w efekcie skrócenie całej procedury. W ogłoszeniu o konkursie przesyłanym do Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej główna zmiana będzie dotyczyć obligatoryjnego podania adresu internetowego lub e-mail, pod którymi umożliwiony zostanie nieograniczony, pełny, bezpośredni i bezpłatny dostęp do dokumentów zamówienia. W ogłoszeniu o wynikach konkursu będzie trzeba wskazać dodatkowo rodzaj konkursu (czy będzie procedura otwarta czy ograniczona), kryteria, które zostały zastosowane podczas oceny projektów, datę decyzji sadu konkursowego, informację, czy zwycięzca konkursu należy do małych i średnich przedsiębiorców, oraz kod NUTS. Standardowe formularze ogłoszeń Komisja ustanowi za pomocą aktów wykonawczych. Elektroniczna komunikacja w zamówieniach publicznych wymusza zbudowanie i udostępnienie eusług umożliwiających przeprowadzanie całego postępowania za pomocą środków elektronicznych. Projekt taki swoim zakresem obejmowałby elektronizację poszczególnych etapów w postępowaniu od przygotowania i publikacji ogłoszenia, składania wniosku o dopuszczenie do udziału, składania ofert, do ogłoszenia o udzieleniu zamówienia, ogłoszenia o wyniku postępowania oraz informację o zawartej umowie. W przypadku organizowania konkursu model postępowania obejmowałby poszczególne etapy postępowania w zależności czy konkurs będzie organizowany, jako procedura konkursu otwartego czy ograniczonego. Poprzez wprowadzenie standaryzacji procesu udzielania zamówień, w tym również standardowych dokumentów i narzędzi dostępnych dla wszystkich, może powstać jednolity, przejrzysty i przewidywalny proces zakupowy. W celu dostosowania prawa krajowego do przepisów nowych dyrektyw Urząd Zamówień Publicznych prowadzi prace przygotowawcze i modelowanie procesu zamówień publicznych w poszczególnych procedurach udzielenia zamówienia. Większość modeli procedur jest już gotowa, ostatnio powstała zaś idea współpracy SARP z Urzędem Zamówień Publicznych w celu przygotowania standardowego modelu procesu dla procedury konkursowej. n

poland@flowcrete.com www.flowcrete.com.pl @flowcrete

FLOWCRETE JEST PRODUCENTEM QSMIEC?D D;EIĢ=C POSADZEK ĻSQC=THS=B4 9 iks^frlčhpr\a& ]^dhkZ\rcgr\a& iZkdbg`hpr\a 9 ^ihdlr]hpr\a& ihebnk^mZghpr\a& f^mZdkrehpr\a& pbgreh^lmkhpr\a 9 Zgmrihģebs`hpr\a& Zgmr[Zdm^krcgr\a& \a^fhh]ihkgr\a& ZgmrlmZmr\sgr\a

System SENSEC® ma zastosowanie do izolacji cieplnej wyposażenia budynków i instalacji przemysłowych. Firma poleca go do termoizolacji ścian od wewnątrz budynku. Jego główną warstwą jest izolacyjna płyta krzemianowo-wapniowa SENSEC® o współczynniku λ = 0,06 W/(mK), małej wadze (225 kg/m3) oraz klasyfikacji ogniowej A1 – niepalny. Niezwykle istotną właściwością płyt SENSEC jest zdolność do oddawania wilgoci do otoczenia. Płyta wraz z pozostałymi składowymi systemu jest paroprzepuszczalna. System SENSEC® ma atest higieniczny, Certyfikat CE oraz deklarację zgodności ze specyfikacją techniczną PN-EN 14306. Filmy instruktażowe i więcej informacji na: www.sensec.pl

Fot. arch. Karmar

Miasteczko Orange

Wybudowany przez KARMAR S.A. kompleks biurowy MIASTECZKO ORANGE o powierzchni użytkowej 45 tys. m2 składa się z pięciu sześciokondygnacyjnych budynków połączonych ze sobą na poziomie parteru i pierwszego piętra. Od strony Alei Jerozolimskich wznosi się długi na prawie 150 m główny budynek, z którego wychodzą cztery prostopadłe skrzydła. Na jego terenie, oprócz 31,5 m2 biur, znajdą się m.in. kantyna dla 300 osób, sklepy, kawiarnie, klub fitness oraz zadrzewione patio z fontanną i drewnianym tarasem. Budynek uzyskał certyfikat BREEAM z oceną EXCELLENT. Zapewnione są bardzo dobry dostęp do światła dziennego oraz doskonała wentylacja. Wprowadzono szereg energooszczędnych rozwiązań – od oświetlenia strefowego, po windy zużywające o 20% mniej energii niż standardowe oraz strefowe sterowanie systemem grzania i chłodzenia. Obniżono zużycie energii na potrzeby ogrzania budynku – m.in. dzięki parametrom fasady oraz systemu HVAC. Zadbano też o dojazd do pracy – w podziemnych parkingach obok miejsc parkingowych dla 1054 samochodów przewidziano miejsca dla 120 rowerów (wraz z zapleczem socjalnym), a przed wejściem do budynku zainstalowano rowerową stację Veturillo.

System składa się z materiałów do przygotowania i naprawy podłoża, obrzutki tynkarskiej, tynków ręcznych, tynków maszynowych oraz gładzi i gipsów wykończeniowych. Wszystkie składniki systemu (poza środkami gruntującymi) oparte są na spoiwach mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje możliwość wykorzystania wielu kombinacji cementowo-wapiennych oraz gładzi wapiennej EKONatura. Są to materiały trwałe, odporne na warunki wilgotne oraz pleśnie i grzyby. Niezależnie od zastosowanych rozwiązań zapewniają wysoką paroprzepuszczalność, co wpływa na komfort wilgotnościowo-cieplny. Tynki cementowo-wapienne w warunkach letnich dobrze pochłaniają i magazynują ciepło, a w warunkach zimowych – oddają je. Tym samym poprawiają one komfort cieplny pomieszczeń niezależnie od pory roku. Są ponadto trwałe i znacznie bardziej odporne na uderzenia mechaniczne niż tynki gipsowe. Zastosowanie różnego rodzaju tynków umożliwia wykorzystanie systemu do napraw, remontów i pogrubień, do wykańczania murów nowo wznoszonych, do wykańczania murów mocno chłonnych i powierzchni poziomych oraz w renowacjach budynków i obiektów zabytkowych.

Parcel Walk – brama przemysłowa firmy Hörmann Usługi przesyłania paczek wymagają zastosowania specjalnych bram w stacjach przeładunkowych. W tego typu centrach odbywa się bowiem załadunek i rozładunek zarówno samochodów ciężarowych, jak i dostawczych. Sprawny i komfortowy przeładunek zapewnia w obu przypadkach specjalna konstrukcja firmy Hörmann – dzielona brama przemysłowa Parcel Walk. To jedyne na rynku rozwiązanie umożliwiające jednoczesny przeładunek samochodów ciężarowych i dostawczych w jednej stacji przeładunkowej. Przed rozpoczęciem przeładunku samochodu ciężarowego lub naczepy wymiennej najniższy segment bramy Parcel Walk jest odłączany i otwierana jest tylko jej górna część. Aby podczas załadunku lub rozładunku paczek w kilku samochodach ciężarowych lub naczepach przejść na wyżej położony pomost i bezpiecznie przemieszczać się między bramami, pracownicy obsługi mogą korzystać ze stopni umieszczonych z prawej i lewej strony bramy. Do przeładunku niższych samochodów dostawczych na poziomie posadzki hali otwiera się całą bramę, razem z najniższym segmentem i pomostem. Dzięki bramie Parcel Walk można zmniejszyć liczbę różnych stacji przeładunkowych, a tym samym obniżyć wydatki na technikę przeładunku, dodatkowe odcinki transportowe i personel, a także wykorzystać miejsce przed halą i wewnątrz niej. Ta nowa konstrukcja firmy Hörmann pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie stacji przeładunkowej.

Fot. arch. CEMEX

System tynkarski CEMEX ZDROWE ŚCIANY

Fot. arch. Hörmann

Fot. arch. Steinberg

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej.

Produkty nagrodzone statuetką TopBuilder 2014

BUDOWNICTWO

SENSEC® od firmy Steinberg

Fot. arch. EXPOM

39

Wymowne atuty zewnętrzne, pokaźne wartości wewnętrzne, maksymalne korzyści i niskie koszty sprawiają, że nowy Mercedes-Benz Vito jest wszechstronnym profesjonalistą wśród średniej klasy vanów o dopuszczalnej masie całkowitej od 2,5 do 3,2 t. Jednocześnie mimo rekordowej ładowności cena jego zakupu i wydatki na utrzymanie są nadspodziewanie niskie. Rzemiosło, handel detaliczny, usługi czy przewóz osób – nowe Vito to prawdziwy „samochód do wszystkiego”. Vito Furgon jako jedyny model w klasie oferowane jest w trzech wersjach długości i z trzema układami napędowymi, ma też najwyższą w segmencie ładowność – do 1369 kg. Vito Mixto łączy z kolei zalety nadwozia typu furgon z funkcjonalnością kombi. Wraz z Vito Tourer Mercedes-Benz rozpoczyna zupełnie nowy rozdział w transporcie pasażerskim. Do wyboru są trzy odmiany: funkcjonalna i wytrzymała Vito BASE, uniwersalna Vito Tourer PRO i Vito Tourer SELECT, zapewniająca standard klasy premium. W rezultacie Tourera można dopasować do wszelkich rodzajów transportu pasażerskiego.

wrzesień 2014

Vito ustanawia nowe standardy wśród vanów

Fasada Ponzio z Certyfikatem Instytutu w Darmstadt

System ścian osłonowych Ponzio PF 152HI, polecany szczególnie do realizacji o wysokich wymaganiach dotyczących izolacyjności termicznej, uzyskał prestiżowy dokument potwierdzający jego doskonałe parametry termiczne. W procesie certyfikacji przeprowadzonym w niemieckim Instytucie Budownictwa Pasywnego w Darmstadt system Ponzio PF 152HI otrzymał miano Certyfikowanego komponentu budownictwa pasywnego, spełniającego wszelkie standardy i wysokie wymagania stawiane elementom budownictwa energooszczędnego. W systemie wprowadzone zostały modyfikacje konstrukcyjne polegające na zastosowaniu specjalnych elementów izolacyjnych mocujących szybę, które znacznie poprawiły właściwości termiczne badanej fasady. Przy wykorzystaniu do badania różnych szyb o współczynniku Ug od 0,50 do 0,70 W/(m2K), uzyskano współczynniki przenikania ciepła Ucw < 0,80 W/(m2K) dla całego elementu badanej fasady. W przypadku szklenia o współczynniku Ug = 0,50 W/(m2K) uzyskano wartość współczynnika przenikania ciepła Ucw = 0,61 W/(m2K). Ten doskonały wynik lokuje system Ponzio w elitarnym gronie certyfikowanych systemów aluminiowych rekomendowanych do stosowania w budownictwie pasywnym.

Builder

W 2014 roku firma STIEBEL ELTRON świętuje 90-lecie działalności. Z tej okazji przygotowała dwie atrakcyjne promocje z zakresu asortymentu Techniki Domowej, skierowane do instalatorów i partnerów handlowych. Promocja rozpoczęła się 1 sierpnia i potrwa do końca roku. Jej zasady są proste: każdy zakup trzech dowolnych ogrzewaczy z serii jubileuszowej będzie premiowany atrakcyjnym prezentem – markową bluzą typu Softshell. Jubileuszowa seria nowych ogrzewaczy przepływowych, których światowa prapremiera odbyła się podczas poznańskich Targów INSTALACJE w kwietniu, to nowoczesne, atrakcyjne cenowo urządzenia do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Seria składa się z pięciu modeli: PER, PEO, PEY, PEG i PHB. Szeroki typoszereg, wybór mocy oraz zróżnicowane funkcje z pewnością stanowią o wyjątkowości tych urządzeń.

Balustrada Glass ViewTM to nowoczesna i lekka szklana balustrada o konstrukcji aluminiowej. Balustrada jest skonstruowana w taki sposób, że tafle szkła tworzą jednolitą całość – brak jest ram pionowych czy punktowych uchwytów. GV TM spełnia wszystkie wymagania wytrzymałościowe, nawet przy maksymalnym obciążeniu pionowym i poziomym. Za pomocą anodowania lub malowania proszkowego możliwe jest uzyskanie profili w dowolnym kolorze, w tym wg palety RAL. Wszystkie łączniki i marki są wykonane z wytrzymałych stopów aluminium, stali nierdzewnej i stali ocynkowanej ogniowo. Balustrada GVTM może być montowana na płycie i/lub od czoła balkonu czy loggi.

Fot. arch. Ponzio

Fot. arch. Stiebel Eltron

Ogrzewacze wody i piece akumulacyjne z nagrodami

Nowoczesna balustrada

Fot. arch. Mercedes-Benz

Soudal Flexifoam to zaaprobowana przez Instytut Techniki Budowlanej wysokiej jakości niskorozprężna i superelastyczna piana pistoletowa nowej generacji. Jako jedna z niewielu jest produktem całorocznym, pozwala bowiem na pracę w temperaturach od -10°C do +35°C. Flexifoam charakteryzuje się wysokim odkształceniem elastycznym bez uszkodzenia jej struktury, krótkim czasem utwardzania oraz doskonałą izolacyjnością termiczną i akustyczną. Wykazuje także znakomitą przyczepność do typowych podłoży budowlanych, również w niskich temperaturach. Produkt jest niezwykle przydatny w montażu stolarki otworowej, wypełnianiu szczelin w podatnych na odkształcenia złączach ściennych i stropowych oraz wygłuszeniu stopni schodów, ścianek działowych i elementów narażonych na wibracje i naciski mechaniczne. Piana Flexifoam doskonale sprawdzi się również w wypełnianiu i izolacji przepustów kablowych, a także elementów instalacji centralnego ogrzewania i wodno-kanalizacyjnej. W prestiżowym rankingu przeprowadzonym wśród wykonawców piany montażowe Soudal po raz kolejny otrzymały podwójny tytuł Złotej Budowlanej Marki Roku 2014 i Złotego Championa Roku 2014.

Fot. arch. Soudal

Piana montażowa Flexifoam

BUDOWNICTWO wrzesień 2014

40 Builder

Ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny BUILDERA

Celem programu jest wypełnienie luki merytorycznej dotyczącej poszczególnych systemów budownictwa wielkopłytowego, problemów technicznych i eksploatacyjnych budynków z wielkiej płyty oraz możliwości ich rozwiązania, a także promowanie wyróżniających się projektów rewitalizacji – metamorfoz – oraz nowoczesnych technologii i materiałów budowlanych, które mają wpływ na trwałość i przedłużenie cyklu życia budynków z WP. Do współpracy zapraszamy firmy budowlane, wykonawcze i producenckie, wpisujące się w ideę przedsięwzięcia zarówno pod względem misji i wizji, jak i z uwagi na posiadaną ofertę produktową lub usługową.

builder@pwbmedia.pl

Słabe ogniwa W-70

Część 2

Zakres koniecznych prac remontowych i modernizacyjnych dr hab. inż. Jerzy Piotrowski, prof. PŚk

Katedra Fizyki Budowli i Energii Odnawialnej, Wydział Inżynierii Środowiska, Geomatyki i Energetyki, Politechnika Świętokrzyska

Konieczność podjęcia prac remontowych i modernizacyjnych dla budynków zrealizowanych w ramach systemowego budownictwa wielkopłytowego jest nieunikniona.

W

partner programu

związku z tym, że pierwsze budynki systemu szczecińskiego, a wkrótce również OWT czy W-70, osiągną wiek 50 lat, należy już podejmować działania określające niezbędny program prac remontowych dla poszczególnych obiektów. Większość zarządców, w szczególności spółdzielni mieszkaniowych, skłania się do wykonania remontów o charakterze kapitalnym i kompleksowym. Obecnie, w obliczu perspektywy (do 2020 roku) wsparcia funduszami rozwojowymi i programami finansowanymi ze środków europejskich projektów rewitalizacyjnych, występuje konieczność podjęcia starań o kompleksową przebudowę systemowego budownictwa mieszkaniowego.

patronat programu

Konstrukcja i bezpieczeństwo

Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Więcej informacji o programie na

www.ebuilder.pl

W latach 90. ubiegłego wieku pojawiła się dyskusja dotycząca bezpieczeństwa eksploatacji budownictwa systemowego, w szczególności W-70, w odniesieniu przede wszystkim do korozyjności łączników w płytach ściennych trójwarstwowych. Po kilkuletniej przerwie ponownie wzmogła się dyskusja w tym zakresie, którą można podsumować następującymi uwagami: • istnieje zalecenie, częściowo realizowane, aby wzmacniać łączenie warstw sworzniami ze stali nierdzewnej, • nie odnotowano spektakularnych uszkodzeń i odpadnięć warstwy zewnętrznej ze skorodowanymi łącznikami,

niczeniem grubości warstwy wyrównawczej, można osiągnąć zwiększenie wysokości w świetle o dodatkowe 1-2 cm, co pozwoli na zastosowanie np. paneli czy desek podłogowych. W pracach remontowych posadzek należy uwzględnić wprowadzenie izolacji akustycznej w postaci taśmy izolacyjnej między posadzką i ścianą.

Ciepłochronność

41

wrzesień 2014

W sytuacji, kiedy od momentu wprowadzenia W-70 kilkakrotnie zmieniała się norma cieplna, a wraz z nią zmniejszał się dopuszczalny współczynnik U (wcześniej k), trudno wymagać jednoznacznej i trwałej polityki dociepleniowej [4]. Nie ulega wątpliwości, że dostosowanie do obecnych wymogów ciepłochronnych to konieczność dodatkowego docieplenia wcześniej ocieplonych ścian, z ewentualnym wariantem wymiany starego docieplenia. Szczególnie dotyczy to przypadków zastosowania w technologii lekkiej suchej wełny mineralnej i płyt okładzinowych cementowoazbestowych. Elementy obudowy (oprócz ścian nadziemnych) najczęściej nie były poddawane zabiegom termomodernizacyjnym, co niewątpliwie wymaga uzupełnienia. Dociepleniu powinny więc podlegać również ściany i stropy piwnic, stropodachy, a także ściany klatek schodowych na parterze. W ramach zabiegów dociepleniowych powinny zostać wymienione okna wraz z uszczelnieniem połączenia ramy okiennej i ścia-

Builder

• jednoznacznie nie udowodniono, eksperymentalnie i w rzeczywistości, jaki jest stan łączników międzywarstwowych po kilkudziesięciu latach eksploatacji, • część specjalistów twierdzi, że mimo utraty nośności łączników węzły są w stanie zapewnić odpowiednią wytrzymałość i trwałość połączenia w trójwarstwowych płytach ściennych. Nie są to stwierdzenia dające gwarancję bezpieczeństwa użytkowników budynków W-70. Dlatego występuje obecnie konieczność zintensyfikowania prac doświadczalnych zarówno w komorach termicznych, jak i w warunkach rzeczywistych, aby można oszacować stan i trwałość przegród trójwarstwowych. Badanie w komorach jest skomplikowane z uwagi na trudność w uchwyceniu skali czasowej degradacji. Oprócz możliwych do symulacji procesów kondensacji należy pamiętać o dodatkowej wymianie powietrza na styku ocieplenie – beton, zmieniającej warunki korozyjne. Mimo braku wyraźnej warstwy wentylacyjnej taki proces w ograniczonej skali stwierdzono podczas badań przegród w warunkach naturalnych [3]. Intensywny ruch powietrza wewnątrz przegrody został częściowo ograniczony w wyniku przeprowadzonych zabiegów dociepleniowych metodą mokrą i uszczelniających podczas wymiany okien. Przeprowadzenie badań przegród w warunkach rzeczywistych w celu wypracowania metod diagnostycznych stanu łączników jest możliwe w odniesieniu do małych i niskich obiektów, przewidzianych do kapitalnego remontu i z wykwaterowanymi użytkownikami. W budynkach np. dwukondygnacyjnych ostateczne zniszczenie warstwy zewnętrznej jest stosunkowo proste i możliwe do wykonania, a uzyskana tą drogą informacja będzie najbardziej wiarygodna. Będzie ona również niezbędna do weryfikacji obliczeń symulacyjnych i przyjętych ostatecznie metodologii diagnostycznych. Sposób zabezpieczenia warstwy zewnętrznej, przy założeniu braku trwałego zespolenia z warstwą wewnętrzną, poprzez montaż sworzni – kotew ze stali nierdzewnej, jest uważany za poprawny, aczkolwiek znacznie zwiększa koszty prac remontowych. Jednocześnie pojawiają się wariantowe metody, także do zastosowania we wcześniej ocieplonych obiektach, w których nie wykonano żadnego wzmocnienia. Należą do nich zabezpieczenia np. taśmami z włókna węglowego czy kotwami mocowanymi do wieńca i węzłów pionowych. Przy okazji wzmocnienia łączenia warstw w płytach występuje konieczność uzupełnienia docieplenia, a w niektórych przypadkach – ponownej termomodernizacji. Dotyczy to szczególnie obiektów docieplonych supremą lub poddanych termomodernizacji metodą suchą lekką. Problem korozyjności może dotyczyć także marek mocujących balkony. Ich trwałość jest zdecydowanie większa niż trwałość łączników płyt ściennych z uwagi na gabaryt, grubość przekroju, łączenie spoiną pachwinową oraz częściowe zabezpieczenie warstwą betonu. Jednak z uwagi na wielkość obciążeń, także dynamicznych, możliwość bezpośredniej penetracji wody i nietrwałe zabezpieczenie betonem (możliwe pęknięcia i odspojenia) występuje konieczność diagnozowania połączenia, oszacowania wielkości osłabienia nośności, ewentualnie podjęcia zabiegów zabezpieczających. Niewątpliwie w zakres tych działań powinno wejść wzmocnienie poprzez powiększenie i rozszerzenie strefy spawu marki lub boczne, dodatkowe mocowanie płyty balkonowej do wieńca. Zarówno balkony, jak i loggie, wymagają docieplenia zgodnie z obecnymi wymogami. Klatki schodowe z pierwszych realizacji systemu mają zbyt małą szerokość. Jeżeli nie będzie możliwe rozwiązanie tzw. odstępstwem (możliwym w przypadku niskich i niedużych obiektów), to pozostaje konieczność dobudowy klatki schodowej oraz modyfikacji istniejącej, która to modyfikacja polega m.in. na wydłużeniu spocznika do części dobudowanej. W miejscu rozebranych biegów schodowych możliwe będzie wykonanie np. windy, z wejściem bezpośrednio ze spocznika piętrowego. Rozwiązanie takie podwyższy standard remontowanych obiektów. Niewielką modyfikację można przeprowadzić w zakresie wysokości pomieszczeń, jednak ograniczenie możliwości jest znaczne, z uwagi na wysokość w świetle w stanie surowym 2,58 m. Wymieniając podłoże z izolacją akustyczną na bardziej efektywny materiał izolacyjny, łącznie z ogra-

Rys. 1. Szczelność elementów budownictwa systemowego przed termomodernizacją, wyrażone wielkością wymiany powietrza w zależności od różnicy ciśnień: 1 – okno, 2 – rama, 3 – parapet, 4 – połączenie ściany [3]

Rys. 2. Rozdział powietrza wpływającego przez otwór nawiewny w budynku W-70: 1 – kuchnia – 45%, 2 – pokój – 14%, 3 – pokój – 8%, 4 – łazienka – 10%, 5 – wc – 11%, 6 – pokój 7%, 7 – pokój – 5% [5]

BUDOWNICTWO wrzesień 2014

42 Builder

ny (jeżeli ta czynność nie została wykonana wcześniej). Zabiegi termomodernizacyjne wpływają w znaczący sposób na poprawę szczelności obudowy obiektu [5]. Praktycznie zanika wymiana powietrza przez okno, połączenia ramy, parapetu i ściany, które przed ociepleniem stanowiły podstawę wymiany powietrza (rys. 1) [3]. Po zabiegach termomodernizacyjnych rolę tę powinny przejąć montowane w oknach nawiewniki powietrza.

Wentylacja

Problem skutecznie działającej wentylacji związany jest z brakiem szczelności kanałów oraz szachtów, w których kanały są zamontowane, a w ostatnim czasie – nadmiernie uszczelnionych przegród ściennych i okiennych. Rozszczelnienie okien poprzez wprowadzenie nawiewników jest rozwiązaniem połowicznym w przypadku nieszczelnych przewodów kominowych i szachtów. Remont trzonów kominowych może polegać albo na wymianie i zastosowaniu indywidualnych kształtek kominowych, albo na uszczelnieniu istniejących kanałów oraz wprowadzeniu wspomagania hybrydowego, a także na zmianie wentylacji na mechaniczną. Przebudowa kanałów jest możliwa w budynkach niskich, w których jest wystarczająco dużo miejsca w wycięciu instalacyjnym w płycie stropowej. Łatwiejsze i być może skuteczniejsze jest uszczelnienie przewodów, najlepiej rękawem z folii aluminiowej, i wykonanie wspomagania hybrydowego z dobranymi nawiewnikami. Optymalnym rozwiązaniem odpowiadającym współczesnym tendencjom budownictwa energooszczędnego jest wprowadzenie, przy uszczelnionych przewodach, wentylacji mechanicznej, co, przy obecnych rozwiązaniach technicznych, pozwala na zastosowanie rekuperacji. Możliwe jest również wprowadzenie miejscowej (w obrębie mieszkania) wentylacji nawiewno-wywiewnej z rekuperatorem, montowanej w ścianie zewnętrznej. Mankamentem jest zajęcie przez urządzenia ok. 0,5 m2 powierzchni przy ścianie zewnętrznej. W przypadku wykonania wentylacji mechanicznej występuje konieczność likwidacji piecyków przepływowych gazowych lub kotłów grzewczych z otwartą komorą spalania. W każdym przypadku planowanego remontu czy modernizacji wentylacji konieczny jest montaż nawiewników lub wprowadzenie nawiewu systemowego o charakterze scentralizowanym. W miejsce nawiewników w stolarce okiennej dobrym rozwiązaniem jest wykonanie jednego, większego, o regulowanym przekroju otworu nawiewnego w ścianie zewnętrznej w kuchni. Jak wykazały badania [6], rozdział powietrza na poszczególne pomieszczenia jest bardzo dobry, a jednocześnie nie są odczuwalne przeciągi, strugi chłodnego powietrza w okresie zimowym (rys. 2). Podczas remontu wentylacji grawitacyjnej należy pamiętać o podwyższeniu indywidualnych przewodów wentylacyjnych. W systemie zbiorczych kanałów indywidualne przewody obsługują wyłącznie ostatnie dwie kondygnacje, narażone na niestabilność działania wentylacji i możliwe tzw. „wsteczne ciągi”. Również istotne jest docieplenie trzonów kominowych na odcinku wentylowanej przestrzeni stropodachowej. W przeciwnym wypadku może następować cofanie zimnego powietrza i mało komfortowe odczucia użytkowników. Schładzanie kanału powietrzem cofniętym do przewodu wentylacyjnego jest tak duże, że może doprowadzić, do zamarznięcia wody w przewodach wodociągowych biegnących w sąsiedztwie trzonów kominowych, co miało miejsce w niektórych obiektach.

Instalacje

Żywotność instalacji ograniczona jest do 50 lat. W przypadku kompleksowej modernizacji budynków konieczna jest wymiana pionów i rozprowadzeń instalacyjnych. Przy tej okazji powinno zostać wykonane uszczelnienie przejść instalacji przez strop międzykondygnacyjny. W budynkach W-70 specjalne uszczelnienie – oprócz montażu przegrody z blachy na poziomie stropów – nie było wykonywane. Najczęściej następowało samoczynne uszczelnienie gruzem i odpadami budowlanymi na etapie wznoszenia obiektów. Ważnym elementem modernizacji instalacji jest wymiana piecyków przepływowych lub kotłów grzewczych na urządzenia z zamkniętą komorą spalania, co zdecydowanie poprawia bezpieczeństwo i komfort użytkowania. Jest to możliwe przy okazji modernizacji trzonów kominowych

w budynkach niskich, maksymalnie pięciokondygnacyjnych. Dla budynków wyższych, w których modernizacja trzonów jest ograniczona, pozostaje zmiana podgrzewania ciepłej wody z zasilenia indywidualnego na zewnętrzne z kotłowni lub węzła cieplnego. Na etapie prototypowych rozwiązań badana jest możliwość wprowadzenia specjalnych kanałów nawiewnych, z których czerpane może być powietrze dla urządzeń z zamkniętą komorą spalania, również dla budynków wysokich. Jest to jednak uzależnione od możliwości technicznych poprowadzenia tych przewodów. Istnieje również sposób (wymagający zgody zarządcy budynków) czerpania powietrza poprzez otwory indywidualne w ścianie zewnętrznej budynku. Jest to dobre rozwiązanie pod warunkiem poprawnego wykonania w aspekcie wizualnym elewacji budynku oraz pod wzgledem technicznych możliwości realizacji tzn. koniecznej lokalizacji urządzeń grzewczych przy ścianie zewnętrznej. Niezależnie od możliwości technicznych wymiana piecyków przepływowych lub kotłów grzewczych związana jest z wynikami analizy dotyczącej efektywności podłączeń zasilania obiektu w nośniki energetyczne. Obecnie np. zalecane jest zastąpienie urządzeń grzewczych gazowych podłączeniem do ciepłowni, w których współspalanie biomasy przekracza poziom 10%. Modernizacja instalacji przy obecnych wymogach energetycznych powinna być podyktowana możliwością wykorzystania zasilania z OZE. Stosunkowo najprostsze, aczkolwiek nie najtańsze do realizacji, jest wprowadzenie podgrzewania ciepłej wody kolektorami słonecznymi. Jest to jednak rozwiązanie do zastosowania w obiektach małych. Chodzi o konieczność gromadzenia ciepłej wody i stosowanie zbiorników o dużej pojemności. Rozbiór wody np. w łazienkach jest tak duży i nierównomierny, że zastosowanie kolektorów z koniecznym uzupełnieniem grzania bezpośrednio energią elektryczną lub z pomp ciepła, nawet w przypadku małych obiektów wielorodzinnych, może być nieopłacalne. Wykorzystanie w tym wypadku dodatkowo baterii fotowoltaicznych jest możliwe, ale na granicy opłacalności, przy stosunkowo długim okresie zwrotu inwestycji. Efektywnym rozwiązaniem wspomagania grzania kolektorami słonecznymi jako dodatkowe i uzupełniające źródło zasilania jest zastosowanie pomp ciepła powietrze – woda. Dobrym i sprawdzonym rozwiązaniem jest np. zasilenie pomp powietrzem z toalet, co w przypadku modernizacji kanałów wentylacyjnych i ewentualnego wprowadzenia wentylacji mechanicznej jest możliwe. Takie rozwiązanie może być zastosowane nawet w większych obiektach mieszkalnych. Druga możliwość wykorzystania OZE to – w sytuacji wprowadzenia wentylacji mechanicznej – rekuperacja ciepła wentylacyjnego i wsparcie dodatkowego nagrzewania energią z pomp ciepła z dolnym źródłem w wymienniku gruntowym. W tym przypadku okres zwrotu jest również stosunkowo długi, ulega jednak znacznemu skróceniu przy zastosowaniu w budynkach wysokich. Kolejna możliwość wykorzystania OZE to pompy ciepła z wymiennikiem gruntowym jako zasilanie c.o. Jednak w tym przypadku podstawowym problemem jest ograniczenie wynikające z wysokości pomieszczeń i możliwości umieszczenia instalacji grzewczej niskoparametrowej w posadzce. Alternatywą jest poprowadzenie instalacji na ścianach w warstwie podtynkowej. Istnieją jeszcze inne rozwiązania będące na etapie prototypowania, np. wykorzystanie ciepła pozyskiwanego z pokrycia do akumulowania lub zasilania pomp ciepła czy wykorzystanie przeszklenia wielowarstwowego fasady do podgrzewania lub chłodzenia czynnika zasilającego urządzenia grzewcze lub klimatyzacyjne. Popularne ostatnio rozwiązanie wykorzystania wody opadowej do spłukiwania toalet jest w przypadku budownictwa wielorodzinnego zupełnie nierealne i nieopłacalne z uwagi na koszt urządzeń, ich eksploatację i oddzielną instalację.

Architektura

Wraz z modernizacją całego wnętrza obiektów systemowych zachodzi konieczność poprawy wizerunku architektonicznego budynków. Oprócz, często niezbędnej, dobudowy klatek schodowych, wydaje się oczywiste wykonanie zmiany w obrębie elewacji, a także stropodachów (w granicach możliwości konstrukcyjnych). W zależności od potrzeb, ale przede

wszystkim proporcji obiektĂłw, lokalizacji i noĹ›noĹ›ci fundamentĂłw, moĹźe nastÄ…pić np. nadbudowa o nowÄ… konstrukcjÄ™ dachowÄ… wraz ze zmianÄ… odprowadzenia wody opadowej na zewnÄ…trz. NiewÄ…tpliwie dobrym rozwiÄ…zaniem bÄ™dzie urozmaicenie elewacji zabudowÄ… fasadowÄ…, tym bardziej jeĹźeli zostanie ona wykorzystana do dodatkowego pozyskiwania energii. DostÄ™pne i czÄ™sto stosowane sÄ… róşne detale upiÄ™kszajÄ…ce: obramowania okien, gzymsy, ryzality, fryzy itp. Zdecydowanie podnoszÄ… one atrakcyjność elewacji i caĹ‚ego budynku, Ĺ‚amiÄ…c monotoniÄ™ osiedli systemowych. Wymiana okien i zabiegi termomodernizacyjne powinny podlegać dziaĹ‚aniom poprawiajÄ…cym ogĂłlnÄ… estetykÄ™. Okna powinny zachować jednolity podziaĹ‚ i barwÄ™, a kolorystyka budynku powinna komponować siÄ™ z przyjÄ™tÄ… kolorystykÄ… osiedla. BezwzglÄ™dnemu uporzÄ…dkowaniu powinny podlegać zabudowy loggi, ktĂłre muszÄ… być objÄ™te dziaĹ‚aniami systemowymi, kompleksowymi i ujednoliconymi. Nie mogÄ… one być wykonywane wedĹ‚ug indywidualnych koncepcji.

Podsumowanie

Obecnie, szczegĂłlnie przy okazji wsparcia funduszami rozwojowymi i programami finansowanymi ze Ĺ›rodkĂłw europejskich, wystÄ™puje konieczność podjÄ™cia staraĹ„ o kompleksowÄ… modernizacjÄ™ budownictwa mieszkaniowego systemowego. W programie prac remontowych i modernizacyjnych powinno siÄ™ uwzglÄ™dnić: • poprawÄ™ bezpieczeĹ„stwa pĹ‚yt trĂłjwarstwowych oraz mocowania balkonĂłw,

• poprawÄ™ uĹźytkowania przez dostosowanie do obecnych standardĂłw i obowiÄ…zujÄ…cych przepisĂłw (aranĹźacja wnÄ™trz, klatki schodowe), • kompleksowe docieplenie obiektĂłw, • modernizacjÄ™ wentylacji i zakresu szczelnoĹ›ci powietrznej, • wymianÄ™ instalacji i urzÄ…dzeĹ„ grzewczych, • poprawÄ™ komfortu mikroklimatycznego, • wprowadzenie nowych rozwiÄ…zaĹ„ poprawiajÄ…cych bilans energetyczny i dodatkowo wspomaganych instalacjami OZE, • poprawÄ™ wizerunku architektonicznego. n Literatura

[1] Praca zbiorowa: Poradnik techniczny kierownika budowy. Arkady, Warszawa 1977. [2] Zaleski S. i inni, Remonty i modernizacja budynkĂłw mieszkalnych. Poradnik. Arkady, Warszawa 1987. [3] Piotrowski J.Z., Faryniak L., Przenikanie powietrza przez elementy przegrody budowlanej. 41 Konferencja Naukowa KILiW PAN i KN PZITB, Krynica 1995, s. 131 – 138. [4] Arendarski J., Poprawa izolacyjnoĹ›ci cieplnej budynkĂłw mieszkalnych. Arkady, Warszawa 1988. [4] Piotrowski J.Z., Telejko M., Warunki mikroklimatyczne w mieszkaniach z zainstalowanymi nawiewnikami powietrza. 50 Konferencja Naukowa KILiW PAN i KN PZITB, Warszawa – Krynica 2004, s. 117-124. [6] Piotrowski J.Z., Research into Air Exchange and Air Flow with the Marker Method. Indoor 2nd International Conference „Air Quality Ventilation and Energy in Buildingsâ€?, Montreal 1995, s. 361-367.

PROBLEMS OF OPERATION AND RANGES OF REPAIR AND MODERNIZATION WORKS OF RESIDENTIAL PREFABRICATED BUILDINGS. Currently, especially thanks to the financial support of EU's development funds and programmes, a major need to start a complex system of modernization of pre-fabricated housing is widely observed.

reklama

:<32Ĺ?<&= MXĹž WHUD] L W HVWXM 6]NROHQLH ] PRQWDĹžX

GRATIS!

System EJOTÂŽ HTK 2G 12:( 52=:,Ă°=$1,( 6<67(02:( '2 0217$Ĺ?8 ÄŞĂ°&=1,.°: 1$ '$&+$&+ 3ÄŞ$6.,&+

EJOT Polska tel.34 35 10 660, 34 35 10 667 www.ejot.pl, ejot@ejot.pl

Ĺš

26=&=Ä„'12Ŀò .26=7°: , &=$68

Ĺš

6=<%.2Ŀò 2.2Ī2 m2 '$&+8 : *2'=,1

Ĺš

35(&<=-$ 32:7$5=$/12Ŀò 32Īð&=(1,$

BUDOWNICTWO

Posadzka w nowoczesnym magazynie

Do projektu i wykonania posadzki trzeba podejść w sposób bardzo odpowiedzialny. Mając na uwadze, że jest to zagadnienie bardzo złożone i wymagające obszernej, specjalistycznej wiedzy, CEMEX proponuje zmianę sposobu konstruowania posadzek przemysłowych.

Builder

44

wrzesień 2014

Krzysztof Burza CEMEX

H

ala magazynowa to inwestycja na wiele lat, wymagająca podjęcia na etapie projektowania i wykonania wielu ważnych decyzji, mających wpływ na późniejszą eksploatację i związane z nią koszty. Każdy, nawet najmniejszy element ma wpływ na komfortowe i bezawaryjne użytkowanie obiektu. Jednak nawet pełne zautomatyzowanie obsługi magazynu i zastosowanie najnowocześniejszych technologii nie da pełnej satysfakcji bez prawidłowo zaprojektowanej i wykonanej konstrukcji.

Niesłuszne lekceważenie posadzki

promocja

Każdy obiekt magazynowy, niezależnie od konstrukcji i przeznaczenia, ma zawsze jedną część wspólną – jest nią posadzka, po której odbywa się ruch transportowy i na której składowane są towary. I to właśnie posadzka, która jest odpowiedzialna za przenoszenie praktycznie wszystkich obciążeń użytkowych, zazwyczaj traktowana jest na etapie projektowania bez należytej uwagi. Skutkuje to często wykonaniem posadzki niedopasowanej do obiektu. Jeśli nie zostały uwzględnione wszystkie newralgiczne parametry, posadzka może w krótkim czasie ulec uszkodzeniom. Może się również zdarzyć sytuacja, w której posadzka zostanie wykonana z nieproporcjonalnie dużym, niepotrzebnym zapasem nośności, co generuje dla inwestora dodatkowe i niczym nie uzasadnione koszty.

Nowe podejście do posadzek

Do projektu i wykonania posadzki trzeba podejść w sposób bardzo odpowiedzialny. Mając na uwadze, że jest to zagadnienie bardzo

złożone i wymagające obszernej, specjalistycznej wiedzy, CEMEX proponuje zmianę sposobu konstruowania posadzek przemysłowych. Jest to podejście świadomego i szytego na miarę projektowania posadzki oraz mieszanki betonowej, uwzględniające faktycznie istniejące warunki gruntowo-wodne oraz obciążenia statyczne, dynamiczne i termiczne oddziałujące na posadzkę. Dzięki takiemu podejściu możliwe jest zaproponowanie rozwiązania optymalnego zarówno pod względem technicznym, jak i kosztowym. Tym rozwiązaniem jest FIBRON FL.

FIBRON, czyli większa wytrzymałość

FIBRON FL to specjalnie zaprojektowany beton posadzkowy wzmocniony konstrukcyjnymi makrowłóknami polimerowymi, dzięki którym ma on o wiele większą wytrzymałość na zginanie, wyższą odporność na uderzenia i uszkodzenia mechaniczne oraz niższy skurcz niż betony niezbrojone lub zbrojone tradycyjnie zbrojeniem ciągłym. Przeznaczony jest do wykonywania trwałych i odpornych na obciążenia betonowych posadzek i nawierzchni zewnętrznych w obiektach przemysłowych, halach produkcyjnych, magazynach, sklepach, garażach, powierzchniach wystawienniczych, budynkach użyteczności publicznej itp. Nawierzchnię posadzki można wykończyć w zależności od przewidywanych obciążeń, sposobu użytkowania, wymaganej estetyki itp., stosując np. suche posypki utwardzające, powłoki z żywic syntetycznych lub polerowanie powierzchni z zastosowaniem odpowiednich impregnatów utwardzających. FIBRON FL jest mieszanką

pompowalną, dostępną w różnych klasach wytrzymałości i ekspozycji, indywidualnie projektowaną w zależności od przeznaczenia i przewidywanych obciążeń.

Mieszanki wypełniające GRUNTON

Bezproblemowa, wieloletnia eksploatacja posadzek przemysłowych wymaga przeprowadzenia na etapie projektowania wnikliwej i dokładnej analizy. Należy uwzględnić wiele parametrów wpływających na jakość, takich jak rodzaj i nośność podłoża, rodzaj i wielkość obciążeń, jakie będą występować (obciążenia od regałów, ruchu pojazdów itp.), wpływ temperatury oraz sposób eksploatacji. W tym celu przed przystąpieniem do projektowania zbierane są wszystkie niezbędne informacje dotyczące inwestycji. Jednym z kluczowych aspektów jest określenie i prawidłowa ocena gruntów zalegających bezpośrednio pod projektowaną posadzką. Prawidłowe przygotowanie podłoża oraz podbudowy ma decydujące znaczenie – nawet najlepiej zaprojektowana posadzka szybko ulegnie uszkodzeniom, jeśli zostanie wykonana na nieodpowiednim podłożu. W tym celu należy wykonać badania geologiczne, na podstawie których podejmowana jest decyzja o dalszym zakresie prac dostosowujących podłoże do wymaganych parametrów. Przy korzystnych warunkach gruntowo-wodnych wystarczy odpowiednie zagęszczenie gruntów rodzimych oraz wykonanie podbudowy dolnej z zagęszczonej warstwy piasku. Zdarza się jednak, że wymagana jest wymiana gruntów nienośnych lub nasypów

niebudowlanych na nowe podłoże. W tym celu wykorzystuje się zagęszczany warstwami piasek lub można zastosować specjalne mineralne mieszanki wypełniające GRUNTON, skomponowane z kruszywa, spoiwa, dodatków mineralnych oraz domieszek chemicznych. Mieszanki dostarczane na budowę są samozagęszczające się, czyli nie wymagają wibrowania, a po stwardnieniu posiadają właściwości zagęszczonego gruntu, podbudowy lub chudego betonu. Dzięki zastosowaniu mieszanek GRUNTON można znacząco skrócić harmonogram prac, ponieważ tworzą one jednocześnie podbudowę dolną i górną, a tym samym są doskonałą alternatywą dla podbudowy z piasku i warstwy chudego betonu.

FIBRON FL to specjalnie zaprojektowany beton posadzkowy

n

45 Builder

FIBRON FL jest kompletnym rozwiązaniem systemowym, obejmującym projekt wykonany przez uprawnionego konstruktora, dostawy materiału zgodnego z opracowaną specyfikacją, stałe i profesjonalne doradztwo techniczne oraz pomoc w wyborze firmy wykonawczej. Dzięki zastosowaniu konstrukcyjnych makrowłókien polimerowych posadzka jest w pełni odporna na korozję, która bardzo często występuje przy posadzkach zbrojonych włóknami stalowymi i powoduje tworzenie się na powierzchni rdzawych śladów. Wykorzystanie FIBRON FL pozwala na osiągnięcie wielu oszczędności – m.in. oszczędności czasu poprzez zastosowanie specjalistycznego sprzętu podczas układania posadzki. Dokładna analiza zebranych danych do zaprojektowania posadzki daje możliwość zmniejszenia grubości posadzki, co przekłada się bezpośrednio na atrakcyjniejszy koszt 1 m2. Łatwość układania oraz brak widocznych włókien na powierzchni nie tylko wpływa na estetykę, lecz także podwyższa trwałość posadzki i zmniejsza koszty eksploatacji całego obiektu. Rozwiązanie FIBRON FL jest dostarczane przez CEMEX, globalnego lidera w branży materiałów budowlanych. W Polsce, gdzie obecny jest od kilkunastu lat, należy do grupy największych producentów betonu towarowego. Dysponuje ponad czterdziestoma wytwórniami betonu na terenie kraju. Dzięki swojemu przeszło stuletniemu doświadczeniu dostarcza wysokiej jakości produkty i usługi w ponad pięćdziesięciu krajach świata.

Zdjęcie: archiwum CEMEX

Kompletność, oszczędność, trwałość i estetyka

wrzesień 2014

wzmocniony konstrukcyjnymi makrowłóknami polimerowymi, dzięki którym ma on o wiele większą wytrzymałość na zginanie, wyższą odporność na uderzenia i uszkodzenia mechaniczne oraz niższy skurcz niż betony niezbrojone lub zbrojone tradycyjnie zbrojeniem ciągłym.

BUDOWNICTWO

Rozwiązania konstrukcyjne stropów Fot. 1. Próba w przestrzeni Katowickiego Spodka (oddymianie grawitacyjne).

Część 1

wrzesień 2014

Stropy monolityczne dr inż. Zbigniew Pająk

Builder

46

Politechnika Śląska

W

Cykl artykułów będzie stanowił przegląd współcześnie stosowanych konstrukcyjnych rozwiązań stropów z uwzględnieniem monolitycznych i prefabrykowanych konstrukcji żelbetowych, sprężonych oraz zespolonych konstrukcji prefabrykowano-monolitycznych.

konstrukcjach budowlanych stropy, wydzielające poszczególne kondygnacje, spełniają szereg funkcji. Przenoszą obciążenia pionowe (ciężar własny, obciążenia użytkowe), odgrywają rolę tarcz w przekazywaniu obciążeń poziomych na ściany i słupy, a także muszą zapewniać spełnienie wymagań użytkowych (rysy, ugięcia), izolacyjności akustycznej, termicznej, odporności ogniowej oraz gazolub dymoszczelności. Konstrukcje stropów projektuje się w sytuacjach obliczeniowych trwałych i przejściowych (stany wznoszenia, montażu, rozformowania, transportu). W statyczno-wytrzymałościowych obliczeniach stropów stosuje się najczęściej metody analizy sprężystej (z redystrybucją lub bez), przyjmując obciążenia i wymagania materiałowe lub konstrukcyjne na podstawie właściwych norm PN lub PN-EN. W budownictwie ogólnym stosowane są głównie stropy o konstrukcji betonowej. Wyjątek stanowią stropy drewniane, wykorzystywane w budynkach o konstrukcji drewnianej.

obciążonych siłami skupionymi (np. płyty nad przejazdami). Wysokości belek przyjmuje się w zależności od obciążeń, rozpiętości i sposobu podparcia. Zwykle przyjmuje się wysokości belek h = (1/12-1/18) l.

Stropy płytowo-belkowe jednokierunkowo zbrojone

W ostatnich latach coraz chętniej stosowane są stropy płytowo-słupowe, bezgłowicowe lub z płaskimi głowicami (rys. 5). Pozwalają one na dużą swobodę kształtowania siatek słupów na rzutach stropów. Podobnie jak w płytach wielokierunkowo zbrojonych stosowane są płyty pełne, kasetonowe, z wypełnieniami z lekkich materiałów lub z pustkami formowanymi przez zastosowanie specjalnych wkładów. Rozpiętości w osiach podpór, w stropach płytowo-słupowych, najczęściej przyjmowane są w granicach:

Monolityczne stropy płytowo-belkowe składają się z jednokierunkowo zbrojonych płyt opartych na podpierających je drugorzędnych belkach (żebrach) i głównych belkach (podciągach) (rys. 1). Przy ustalaniu rozpiętości elementów stropu należy brać pod uwagę wartość obciążenia. Najczęściej rozpiętości płyt przyjmuje się w granicach 1,8-3,5 m, rozpiętości żeber – 4,0-7,0 m, podciągów – 5,0-7,0 m. Minimalna grubość monolitycznych płyt nie powinna być mniejsza od 60 mm i 120 mm dla płyt

Stropy płytowe wielokierunkowo zbrojone

Płyty wielokierunkowo zbrojone to takie, w których ze względu na kształt i warunki podparcia występują istotnej wartości zginające momenty co najmniej w dwóch kierunkach (rys. 2). Płyty wielokierunkowo zbrojone występują w różnych rozwiązaniach – płyty prostokątne, trójkątne, trapezowe, kołowe, pierścieniowe i inne przy różnych warunkach podparcia. Widok rozwiązania płyty stropowej wielokierunkowo zbrojonej o nietypowym kształcie, podpartej na belkach i słupach, pokazano na rys. 3. Stosowane są płyty pełne, żebrowe, kasetonowe oraz z elementami wypełniającymi z lekkich materiałów (rys. 4). Wysokość płyt nie powinna być mniejsza niż 1/50 rozpiętości płyty w świetle.

Stropy płytowo-słupowe

a)

Stropy monolityczne • stropy płytowo-belkowe jednokierunkowo zbrojone

Rys. 1. Przykładowe rzuty stropów płytowo-belkowych: 1 – żebro, 2 – podciąg b)

• stropy płytowe wielokierunkowo zbrojone • stropy płytowo-słupowe

a)

Rys. 2. Przykładowe schematy stropów wielokierunkowo zbrojonych: 1 – płyta, 2 – podciągi, 3 – belki, 4 – słupy

47

b)

Builder

d)

Rys. 3. Widok monolitycznego stropu z płytami wielokierunkowo zbrojonymi opartymi na belkach i słupach

c)

a)

b)

wrzesień 2014

c)

Rys. 5. Przykłady stropów płytowo-słupowych: a) strop płaski, b) strop z płaskimi głowicami, c) strop kasetonowy, d) płaski strop sprężony

c)

d)

d)

e)

Rys. 4. Przekroje monolitycznych płyt stropowych: a) płyta pełna, b) płyta kasetonowa, c) płyta kasetonowa z wypełnieniami z lekkich materiałów, d) płyta z wypełnieniami, e) płyta z wypełnieniami elementami kulowymi, f) ruszt

Rys. 6. Zbrojenie strefy podporowej zespołami trzpieni [2]

Rys. 7. Rozwiązania trzpieni do zbrojenia płyt na przebicie: a) Ancon [1], b) perforowana listwa ciągła Halfen [3], c, d) zbrojenia na przebicie firmy Peikko [4]

Zdjęcia: archiwum autora

f)

BUDOWNICTWO

• żelbetowe płyty pełne – 5-7 m (h/l = 1/24-1/30, gdzie l – większy rozstaw słupów w osiach, h – grubość płyty), • żelbetowe płyty kasetonowe i z wewnętrznymi pustkami lub wkładami z lekkich materiałów – 7-15 m (h/l = 1/18-1/28). Większe rozpiętości (do 12 m – płyty pełne i do 20 m, a także więcej – płyty kasetonowe) oraz większe smukłości płyt stropowych (h/l do 1/45) można uzyskać przez ich sprężenie. Do sprężania płyt stosowane są zarówno kable z przyczepnością, jak i bez przyczepności. Najczęściej stosuje się sprężanie jedynie w pasmach słupowych stropów płytowosłupowych. Sprężenie pozwala na uzyskanie większej nośności, ograniczenie ugięć i rys oraz niekorzystnych wpływów skurczu i zmian temperatury.

Builder

48

wrzesień 2014

Zbrojenie na przebicie

Do zbrojenia stref podporowych na przebicie stosowane są obecnie najczęściej systemowe stalowe trzpienie dwugłówkowe z prętów gładkich lub żebrowanych, oferowane przez różne firmy [1], [2], [3], [4], [5]. W celu usprawnienia montażu w deskowaniu trzpienie łączone są w zespoły od 2 do 8 trzpieni za pomocą spawanych płaskowników, perforowanych listew montażowych lub prętów zbrojeniowych (rys. 6). Zespoły trzpieni rozmieszcza się promieniście lub ortogonalnie wokół słupów. Na rys. 7 przedstawiono stosowane rozwiązania trzpieni do zbrojenia na przebicie, a na rys. 8 – rozmieszczenie trzpieni wokół słupów. Na rys. 9 zaprezentowano z kolei zalecenia normy brytyjskiej odnośnie rozmieszczania trzpieni.

a)

a)

b)

b)

Rys. 8. Przykładowe rozwiązania rozmieszczenia trzpieni na przebicie przy słupach: a) układy promieniste, b) układy ortogonalne

c)

a)

d)

b)

e)

Dylatacje płyt stropowych

W związku z potrzebą dylatowania płyt stropowych, zwłaszcza w stropach płytowo-słupowych, w ostatnich latach wprowadzono rozwiązania z zastosowaniem stalowych trzpieni dylatacyjnych, umożliwiających przesuw konstrukcji w jednym lub dwu kierunkach. Zastosowanie trzpieni pozwala przede wszystkim na uniknięcie podwójnych podpór przy dylatacjach (rys. 10). Można je stosować przy grubościach płyt powyżej 16 cm i szerokościach dylatacji od 20 do 60 mm. Trzpienie produkowane są ze stali nierdzewnej o średnicach od 20 do 60 mm, a szczeliny dylatacyjne zabezpieczane są specjalnymi wkładkami ogniochronnymi. Krawędzie płyt z trzpieniami wymagają stosowania dodatkowego zbrojenia na lokalne dociski i ścinanie (rys. 11). Obliczeniowe nośności trzpieni na ścinanie podawane są w katalogach firmowych. Oferowane są także obliczeniowe programy do projektowania trzpieni. Na rys. 12 przedstawiono przykładowe rozwiązania dylatacyjnych trzpieni. Dylatacyjne trzpienie mogą być także stosowane do połączeń monolitycznych płyt ze ścianami lub belkami. n

Rys. 9. Zalecenia normy brytyjskiej dotyczące rozmieszczania trzpieni: a) układy promieniste, b) układy ortogonalne a)

b) g)

Rys. 10. Rozmieszczenie dylatacyjnych trzpieni: a) dylatacja w jednym kierunku, b) dylatacja w dwu kierunkach

Literatura

[1] www.ancon.co.uk [2] www.maxfrank.co.uk [3] Materiały techniczne „Halfen” Sp. z o. o. Poznań, www.halfen.pl [4] Materiały techniczne „Peikko” Polska Sp. z o. o., www.peikko.pl [5] Materiały techniczne „Jordahl & Pfeifer”. Technika Budowlana Sp. z o.o., www.jordahl-pfeifer.com.pl [6] www.schock.pl

f)

Rys. 11. Dodatkowe zbrojenie przy krawędzi płyty z dylatacyjnymi trzpieniami [5]

h)

Rys. 12. Przykładowe konstrukcje trzpieni dylatacyjnych: a, b) trzpienie firmy Halfen [3], c, d) trzpienie podwójne firmy Jordahl [5], e, f ) trzpienie pojedyncze firmy Jordahl [5], g) trzpienie firmy Frank [2], h) trzpienie firmy Schöck [6]

Pragmatyzm

Przede wszystkim ergonomia

Szczególną uwagę Inwestor przykładał do ergonomii koncepcyjnej, czyli wprowadzania zasad ergonomii już na etapie formułowania założeń do projektowania obiektu. Z tego powodu założeniem było stworzenie wyjątkowych warunków pracy z punktu widzenia komfortu cieplnego i oświetlenia przy stosunkowo niskim zużyciu energii. Z uwagi na fakt, że do montażu wiązek świetlnych wymagana jest nadzwyczajna jakość oświetlenia, zastosowane zostanie specjalne oświetlenie stanowiskowe zamontowane bezpośrednio na stołach montażowych. Dodatkowo projektant przewidział natężenie oświetlenia ogólnego w hali produkcyjnej na poziomie 300 lx, 200 lx dla hali magazynowej oraz 500 lx dla części administracyjnej. W całym obiekcie dobrano białą barwę światła (o temp. 4000 K ) z uwagi na swoje właściwości pobudzające i motywujące do działania. Ponadto w obiekcie obwody oświetleniowe zostały zaprojek-

49

W

lipcu bieżącego roku Amwin zakończył realizację inwestycji dla niemieckiej spółki Kehrel Aktiengesellschaft, która prowadzi działalność w zakresie produkcji wiązek kablowych dla przemysłu motoryzacyjnego. W ramach niniejszego zadania inwestycyjnego Amwin we współpracy z Inwestorem zaprojektował i wybudował w Mutowie k. Szamotuł halę magazynowo-produkcyjną o powierzchni 4 tys. m2 wraz z jednokondygnacyjnym budynkiem biurowo-socjalnym o powierzchni 880 m2. Celem inwestycji było powiększenie potencjału produkcyjnego spółki oraz umożliwienie rozszerzenia swojej oferty.

towane w taki sposób, aby uniknąć zjawisk stroboskopowych występujących przy obsłudze maszyn wirujących. Kolejnym rozwiązaniem znacząco podnoszącym komfort pracy było wprowadzenie na całym obiekcie systemu wentylacji mechanicznej oraz wielkopowierzchniowego ogrzewania podłogowego. Dwie nowoczesne centrale wentylacyjne z wymiennikami ciepła zapewniają możliwość wymiany do 20 tys. m3 /h, co gwarantuje stały dopływ świeżego powietrza we wszystkich pomieszczeniach obiektu. Jednym z interesujących rozwiązań w kontekście obniżenia zapotrzebowania na energię jest przewidywane w przyszłości zastosowanie ogniw fotowoltaicznych. W tym projekcie Inwestor zdecydował się na przygotowanie obiektu pod względem konstrukcyjnym do montażu ogniw w późniejszym terminie. Unikalnym rozwiązaniem jest również zastosowanie do ogrzewania obiektu zestawu złożonego z dwóch źródeł ciepła, tj. kondensacyjnego kotła gazowego oraz kogeneratora. Punktem centralnym tego systemu jest gazowy agregat prądotwórczy, który podczas wytwarzania energii elektrycznej wydziela również ogromną ilość energii cieplnej, którą zużywa się do ogrzewania obiektu. W przypadku braku zapotrzebowania na energię elektryczną kogenerator może przekazywać jej nadmiar do sieci energetycznej. Do sprawnego i ekonomicznego działania takiego systemu grzewczego niezbędny jest duży odbiornik energii cieplnej. Zostało to przewidziane w postaci ogrzewania podłogowego pod całą posadzką przemysłową hali produkcyjnej i magazynowej. – Jak w przypadku każdego energooszczędnego rozwiązania, wysokość nakładów inwestycyjnych jest wysoka, ale perspektywicznie patrzący Inwestor zdecydował się na takie rozwiązanie nie tylko ze względu na kalkulację osiąganych oszczędności, lecz także w nadziei na to, że polski ustawodawca pójdzie w ślady krajów Europy Zachodniej i wesprze produkcję energii – mówi Maciej Winter, Wiceprezes ds. Rozwoju i Nowych Klientów firmy Amwin. n Amwin Sp. z o.o. Sp. k. Projektant i kompleksowy wykonawca hal oraz biurowców ul. Kosynierów 62A, 62-300 Września, tel. 61 436 73 13, fax 61 437 79 16 e-mail: amwin@amwin.pl, www.amwin.pl

Builder

Amwin po raz kolejny wykazał pragmatyczne podejście do projektowania energooszczędnych obiektów produkcyjnych oraz biurowych i z sukcesem zrealizował inwestycję dla firmy Kehrel Aktiengesellschaft.

promocja

wrzesień 2014

Fot. arch. Amwin

na najwyższym poziomie

BUDOWNICTWO

Konstrukcje zespolone w praktyce Fot. 1. Próba w przestrzeni Katowickiego Spodka (oddymianie grawitacyjne).

dr inż. Sławomir Labocha

Builder

50

wrzesień 2014

Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach

Część 1

Celem dwuczęściowego cyklu jest prezentacja zastosowania konstrukcji zespolonych stalowo-betonowych w budownictwie przemysłowym.

W

niniejszym artykule przedstawiono przyjęte rozwiązania konstrukcyjne i omówiono istotne elementy związane z ich realizacją. W części drugiej zaprezentowane zostaną wybrane elementy obliczeń statycznych elementów zespolonych stalowo-betonowych.

Przykładowa realizacja

Omawiane w artykule rozwiązania zrealizowano przy rozbudowie hali produkcyjnej firmy Protea z Kluczborka [1], specjalizującej się w budowie maszyn ciężkich i urządzeń dla przemysłu offshore, tj. w obszarze przemysłu wydobycia i przetwarzania produktów naftowych. Widok ogólny przedmiotowego obiektu pokazano na rys. 1. Konstrukcję hali zaprojektowano jako stalową, szkieletową, z lekką obudową z płyt warstwowych [2]. Obiekt jest jednonawowy, jednokondygnacyjny, z suwnicami natorowymi, z dostawionymi przybudówkami bocznymi. Budowę zakładu produkcyjnego przewidziano jako etapową. Po wykonaniu i oddaniu do użytkowania pierwszego etapu zamierzenia inwestycyjnego, obejmującego między innymi połowę długości hali głównej, nastąpiły istotne zmiany związane z poszerzeniem oferty produkcyjnej firmy.

Rozwiązania projektu zamiennego

Zapadła decyzja o niemal dwukrotnym podwyższeniu obiektu oraz wyposażeniu go w suwnice o dwukrotnie większym udźwigu w stosunku do wersji pierwotnej. Z uwagi na wykonanie już fundamentów oraz posadzek przemysłowych wg projektu pierwotnego, aby nie niszczyć zrealizowanych konstrukcji, zdecydowano o bardzo nietypowym rozwiązaniu wprowadzonym do projektu zamiennego. Obiekt posadowiono na zrealizowanych wcześniej fundamentach stopowych, ograniczając momenty zginające przekazywane na zakotwienia oraz poziome przemieszczenia wywołane oddziaływaniami suwnic poprzez zastosowanie stalowych zastrzałów rurowych widocznych na rys. 1. Zakotwienie zastrzałów zrealizowano za pomocą oczepów przekazujących obciążenia na kotwy gruntowe. Na zdjęciu widoczna jest również inna nietypowa konstrukcja – zamontowana w ścianie szczytowej ogromna brama przesuwna (z niezależną bramą rolowaną wewnątrz), pozwalająca na transport bardzo wysokich elementów żurawi czy suwnic bramowych. Gabaryty bramy przesuwnej wynoszą ok. 12 x 23 m, tj. stanowią prawie połowę całej ściany szczytowej. Na rys. 2 pokazano przekrój poprzeczny przez omawianą część rozbudowywaną hali. Całkowita wysokość hali wynosi 25,9 m, szerokość nawy głównej – 24 m. Poziom główki szyn suwnicy o udźwigu 2 x 64 t wynosi 21,0 m. Wysokość przybudówek wynosi około 7,3 m przy okapie, natomiast ich szerokość całkowita – 6,33 m. Przybudówki zapro-

jektowano jako dwukondygnacyjne. Konstrukcję nośną dachu przybudówek oraz słupy zaprojektowano jako stalowe. Dach i stropy oparto od strony wewnętrznej na słupach hali głównej. Dopuszczono takie rozwiązanie z uwagi na wydatne ograniczenie przemieszczeń poziomych słupów dzięki zastosowaniu zastrzałów. Wszystkie stropy przybudówek rozwiązano jako zespolone stalowo-betonowe, składające się z zespolonej płyty wykonanej na blasze profilowanej, zespolonych belek oraz zespolonych podciągów. Schemat konstrukcyjny stropów pokazano na rys. 3. Betonową płytę stropową o grubości całkowitej 130 mm zaprojektowano na blasze profilowanej typu Cofrastra 40 o grubości 0,75 mm. Rozpiętość przęsła płyty wynosiła 240 cm. Belki stropowe zaprojektowano z kształtowników walcowanych IPE 220 (elementy B2 na rys. 3). Rozpiętość przęsła belek wynosiła około 6,3 m. Podciągi wewnętrzne, o teoretycznej rozpiętości 12,0 m (elementy B1 na rys. 3) zaprojektowano z kształtowników walcowanych HEA 500. Podciągi zewnętrzne (elementy B3 na rys. 3) o teoretycznej rozpiętości 6,0 m zaprojektowano z kształtowników walcowanych IPE 240. Przybudówki, pełniące funkcje socjalno-biurowe i techniczne, stanowią oddzielne strefy pożarowe. Zakwalifikowane zostały one jako budynki niskie i zaliczone do kategorii ZL III, o wymaganej klasie odporności ogniowej „D”. Wydzielenie strefy oddzielenia przeciwpożarowego wykonano miedzy innymi poprzez zastosowanie: • ścian zewnętrznych EI30 (płyty warstwowe grubości 20 cm z wypełnieniem wełną mineralną), • stropu międzykondygnacyjnego REI30 (płyta zespolona Cofrastra grubości całkowitej 13 cm), • ścian pomiędzy halą, a częścią socjalno-biurową EI60 (ściany murowane grubości 18 cm). Stalowe belki stropowe, podciągi i słupy zabezpieczono przeciwpożarowo, wykonując ich obudowę z płyt gipsowo-kartonowych. Widok konstrukcji stropu od spodu przed wykonaniem obudowy ogniochronnej belek i słupów przedstawiono na rys. 4. Konstrukcja zespolona stropów spełnia wymagania normy [3], a elementy i połączenia stalowe spełniają wymagania norm [4], [5], [6]. Belki i podciągi stropu zaprojektowano jako podpierane w fazie realizacji, oraz założono pełną ich stabilizację w tej fazie tj. zabezpieczenie przed zwichrzeniem poprzez tarczę utworzoną z blach profilowanych. Widok zmontowanej tarczy z blach profilowanych pokazano na rys. 5.

Połączenia

W projekcie budowlanym [2] założono, że sworznie średnicy 19 mm będą przypawane do belek na budowie przez blachę grubości 0,75 mm.

Zdjęcia: archiwum autora

Zbrojenie dodatkowe

Konstrukcja płyty zespolonej na blachach profilowanych Cofrastra została obliczona jako układ płyt betonowych swobodnie podpartych, których zbrojenie przęsłowe stanowi przekrój blachy stalowej. Uwzględnienie wymagań normy [3] w zakresie zabezpieczenia przed zarysowaniem, jak również wymagane obliczeniowo zbrojenie poprzeczne w strefie zespolenia łącznikami sworzniowymi płyty i belek, narzuciło konieczność zastosowania dodatkowego zbrojenia płyty. Przekrój poprzeczny płyty stropowej wraz ze schematem zbrojenia pokazano na rys. 10. Dodatkowe miejscowe zbrojenie pętlowe (wg punktu 6.6.5.3 normy [3]) oraz zbrojenie podłużne zastosowano w obszarze łączników nad podciągami, które w rozpatrywanym przypadku stanowiły jednocześnie krawędź podłużną płyty. Przekrój poprzeczny i widok z góry prezentujący schemat tego zbrojenia pokazano na rys. 11.

Rys. 2. Przekrój poprzeczny hali w części rozbudowywanej

Rys. 3. Schemat konstrukcyjny fragmentu stropów

Elementy uzupełniające

W projekcie wykonawczym stropów zespolonych betonowanych na blachach profilowanych należy również przewidzieć elementy dodatkowe, tj. uszczelniające lub formujące, np. wypełnienie fałd dolnych blachy zabezpieczające przed wypływem mieszanki betonowej w fazie realizacji oraz brzegowe elementy kształtujące krawędź płyty. Producenci blach profilowanych oferują specjalne profile wypełniające z tworzyw sztucznych lub pianek. Elementy te są jednak relatywnie drogie. W przedmiotowej realizacji wykonano uszczelnienie indywidualne za pomocą pianek poliuretanowych. Natomiast przykładowy sposób rozwiązania elementów brzegowych z blachy stalowej i ich mocowania przedstawiono na rys. 12. Do wykonania stropu zespolonego użyto betonu klasy C25/30 (B30), stali zbrojeniowej klasy A-III znaku RB-500W oraz stali kształtowej S355.

Podsumowanie

Zaprezentowana realizacja stropu w wykonaniu konstrukcji zespolonej stalowo-betonowej okazała się finalnie konkurencyjna cenowo w stosunku do rozwiązań tradycyjnych. Różnica okazała się jednak relatywnie niewielka, gdyż przyjęte rozwiązania były uzależnione w znacznym stop-

Rys. 4. Widok stropu zespolonego od spodu przed obudową belek i słupów

51

wrzesień 2014

Rys. 1. Widok ogólny hali od strony części rozbudowywanej

Builder

Zgodnie z wymaganiami normy [3] średnica sworznia w takim przypadku nie może być większa niż 20 mm. Dzięki temu do obliczeń w stadium realizacji przyjęto, że połączenie blach profilowanych z belkami za pomocą sworzni oraz wzajemne połączenie arkuszy blach za pomocą blachowkrętów zapewnia utworzenie sztywnej tarczy stropowej. Wykonanie przypawania bezpośrednio przez blachę na budowie miało w zamierzeniu dać efekty nie tylko statyczne, lecz także ekonomiczne. Koszt blach profilowanych dostarczanych na budowę z wykonanym przez producenta otworowaniem jest wyższy. W rozpatrywanym tutaj przypadku plasował się na poziomie około 10% kosztu materiału. Tymczasem półautomatyczny proces przypawania kołków sworzniowych jest bardzo wydajny i szybkosprawny nawet w warunkach budowy [7]. Potwierdziły to całkowicie również doświadczenia z niniejszej inwestycji. W trakcie realizacji dokonano jednak pewnej zmiany na prośbę wykonawcy. Okazało się, że dotychczasowe doświadczenia realizacyjne w praktyce wskazywały na częste wady połączeń kołków przypawanych do belek przez blachy profilowane. W związku z tym wykonawca zaproponował metodę wybijania w blasze otworów na budowie i bezpośredniego przypawania łączników sworzniowych do belek. Widok wybitych otworów pod łączniki pokazano na rys. 6. Bardzo krótki czas tej operacji praktycznie nie wpłynął na proces realizacji stropu. Oczywiście konieczne było wykonanie dodatkowych połączeń arkuszy blachy z belkami za pomocą wkrętów. Ponadto niezbędne było sprawdzenie nośności samych łączników sworzniowych, które w przypadku umieszczenia w otworach, zgodnie z normą [3], mogą charakteryzować się nieco niższą nośnością. Na rys. 7 pokazano zrealizowane przypawania łączników sworzniowych belek stropowych oraz podciągów. Szczegóły tych połączeń w zbliżeniach pokazano na rys. 8 i 9, odpowiednio w przypadku połączenia belki stropowej oraz podciągu.

BUDOWNICTWO

niu od funkcji przybudówek i ich powiązania z pozostałą częścią obiektu. Narzucone we wcześniejszej wersji projektu rozwiązania funkcjonalne pomieszczeń socjalnych i technicznych nie pozwoliły na przyjęcie optymalnych konstrukcyjnych rozwiązań dla samego stropu. Zdecydowanie jednak realizacja okazała się korzystna z uwagi na wymagany bardzo krótki czas realizacji w stosunku np. do stropów monolitycznych tradycyjnych. Z kolei zastosowanie żelbetowych stropów prefabrykowanych było w rozpatrywanym przypadku utrudnione koniecznością uzyskania minimalnej wysokości obiektu z uwagi na ograniczoną dostępną przestrzeń pod zastrzałami hali głównej. Płyta zespolona grubości 13 cm z przestrzenią między belkami stropowymi wykorzystanymi dla instalacji okazała się tutaj rozwiązaniem optymalnym. n Literatura

Rys. 6. Wybijane otwory w blasze profilowanej pod łączniki sworzniowe

Builder

52

wrzesień 2014

Rys. 5. Widok tarczy stropowej z blach Cofrastra

[1] www.protea.pl [2] Projekt budowlany. Budowa zakładu produkcyjnego Protea Kluczbork – Rozbudowa hali. Konstrukcja. Projektant: Sławomir Labocha. [3] PN-EN 1994-1-1:2005. Eurokod 4: Projektowanie konstrukcji zespolonych stalowo-betonowych. Część 1-1: Reguły ogólne i reguły dla budynków. [4] PN-EN 1993-1-1:2006. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-1: Reguły ogólne i reguły dla budynków. [5] PN-EN 1993-1-5:2008. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-5: Blachownice. [6] PN-EN 1993-1-8:2008. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-8: Projektowanie węzłów. [7] Kucharczuk W., Labocha S., Konstrukcje zespolone stalowo-betonowe budynków. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2007.

Rys. 10. Przekrój poprzeczny płyty stropowej i schemat zbrojenia dodatkowego

Rys. 11. Zbrojenie pętlowe przy krawędzi płyty nad podciągiem wewnętrznym Rys. 7. Widok przypawanych łączników sworzniowych belek i podciągów

Rys. 8. Widok łączników sworzniowych belek stropowych

Rys. 9. Widok łączników sworzniowych podciągów zewnętrznych

Rys. 12. Widok brzegowych elementów formujących płytę nad podciągami

Janusz Paliszek-Saładyga Piotr Smardz INBEPO Sp. z o.o.

S

ystemy bezpieczeństwa pożarowego, w tym w szczególności systemy wentylacji pożarowej, są bardzo istotnym, a także kosztownym elementem wyposażenia współczesnych budynków oraz obiektów budowlanych, takich jak tunele czy podziemne stacje metra. Ze względu na istotne znaczenie tych

Testy z użyciem ciepłego sztucznego dymu są obecnie najbardziej realistyczną metodą weryfikacji sposobu funkcjonowania systemów oddymiania. Mogą być z powodzeniem stosowane jako narzędzie sprawdzające zarówno w nowo budowanych, jak i istniejących już obiektach. systemów dla bezpieczeństwa ludzi, a w niektórych przypadkach – również ochrony mienia, konieczne jest praktyczne sprawdzenie poprawności działania tych systemów przed przekazaniem obiektu do użytkowania, a w trakcie użytkowania obiektu – poddawanie ich okresowym przeglądom i testom. W odnie-

sieniu do wentylacji pożarowej coraz bardziej powszechną metodą sprawdzania poprawności funkcjonowania stają się próby przy użyciu ciepłego dymu (ang. hot smoke tests). Ze względu na swoją specyfikę stanowią one wiarygodną i – jeżeli chodzi o zjawiska towarzyszące pożarom – najbardziej zbliżoną do rze-

53

z ciepłym dymem

Builder

Próby

wrzesień 2014

Fot. 1. Próba w przestrzeni Katowickiego Spodka (oddymianie grawitacyjne).

Szerokie możliwości zastosowania

Próby z użyciem ciepłego dymu mogą być z powodzeniem stosowane zarówno w nowych, jak i istniejących obiektach, będących na etapie odbiorowym bądź już użytkowym. Próby mogą być wykorzystane do sprawdzania zarówno systemów oddymiania grawitacyjnego, jak i mechanicznego. Powszechnie stosowane są w garażach zamkniętych, centrach handlowych, halach widowiskowosportowych, inżynierskich obiektach podziemnych (tj. tunele), obiektach atrialnych i obiektach przemysłowych. Próby takie mogą być również przeprowadzane w obiektach wyposażonych w instalację tryskaczową (o ile zapewnione zostało prawidłowe zabezpieczenie tej instalacji, zapobiegające jej uruchomieniu w czasie próby).

W nowo budowanych obiektach testy służą do weryfikacji oraz oceny poprawności zaprojektowania oraz wykonania systemów oddymiania, co najczęściej odbywa się w fazie odbiorowej. Wówczas sprawdzeniu podlega nie tylko sam fakt wykonania takiego systemu i skuteczność jego funkcjonowania, lecz także poprawność wysterowań. W przypadku istniejących obiektów testy służą do oceny systemów oddymiania pod kątem ich wydajności, a gdy jest to wymagane – również określenia możliwości poprawy, udoskonalenia bądź konieczności zmian w funkcjonowaniu systemu, tak aby zarówno sam system, jak i obiekt (w miarę możliwości), odpowiadały obecnym standardom projektowym i spełniały powszechnie stosowane techniczne kryteria funkcjonowania oraz projektowania. Próby z użyciem ciepłego dymu mogą być również materiałem pomocniczym w przypadku technicznych ekspertyz dotyczących ochrony przeciwpożarowej, przeprowadzanych dla istniejących budynków.

Zgodnie z procedurami

Metodologia prób bazuje na wytycznych zapisanych w australijskiej normie AS 4391-1999 [1]. W dokumencie tym zawarte są wszystkie najważniejsze zalecenia oraz wytyczne dotyczące

Rys. 1. Schematyczny układ stanowiska testowego zalecany przez normę AS 4391.

Builder

54

wrzesień 2014

BUDOWNICTWO

czywistości metodę weryfikującą poprawność przyjętych założeń projektowych oraz prawidłowość wykonania i skuteczność działania systemów oddymiania.

Fot. 2. Przykład stanowiska do wytwarzania ciepłego dymu w czasie próby w garażu podziemnym.

Fot. 4. Kaskada dymu wpływającego do oddymianego świetlika (od dołu) kolumny konwekcyjnej dymu w czasie próby w hali widowiskowo-sportowej.

Fot. 3. Wypływ dymu z przestrzeni lokalu oraz wytworzenie się podsufitowej warstwy dymu w czasie próby w pasażu handlowym.

Fot. 5. Widok kaskady dymu wpływającego do oddymianego świetlika (od góry).

OFERUJEMY: • SYMULACJE KOMPUTEROWE POŻARÓW METODĄ CFD • PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW ODDYMIANIA WG NORM PN, BS i NFPA • ANALIZY ODPORNOŚCI OGNIOWEJ KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH • ANALIZY CZASU EWAKUACJI W WARUNKACH POŻARU • DORADZTWO W ZAKRESIE INŻYNIERII BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

INBEPO Sp. z o.o. Siedziba: ul. Domeyki 9a, 53-209 Wrocław Biuro: ul. Krzycka 90F/1, 53-020 Wrocław tel. +48 71 787 49 00, inbepo@inbepo.pl

• AUDYTY ORAZ EKSPERTYZY TECHNICZNE W ZAKRESIE WARUNKÓW OCHRONY PPOŻ • UZGADNIANIE PROJEKTÓW BUDOWLANYCH POD WZGLĘDEM WYMOGÓW OCHRONY PPOŻ • PRÓBY ODBIOROWE Z UŻYCIEM CIEPŁEGO DYMU

www.inbepo.pl Zapraszamy do odwiedzenia nas na YouTube:

www.youtube.com/user/inbepo

BUDOWNICTWO

oddymiania oraz zastosowaniu innych systemów ochrony przeciwpożarowej (jak np. instalacja tryskaczowa) dobiera się odpowiednią moc pożaru testowego.

Przebieg prób

Źródłem ciepła jest palący się alkohol etylowy w metalowych tacach rozmiaru ISO (A4 do A1) znajdujących się w kąpieli wodnej. Jako znacznik do kolumny konwekcyjnej wprowadzany jest dym ze specjalnych generatorów dymu. Dym stosowany w tego typu próbach jest nietoksyczny, niebrudzący i niemalże bezwonny. Dzięki takim właściwościom próby z użyciem gorącego dymu stosować można w obiektach gotowych do użytkowania bądź już użytkowanych. Przed przystąpieniem do prób następuje dokładne zapoznanie się z obiektem oraz informacją projektową, na podstawie której wykonano systemy oddymiania. Podczas przeprowadzania prób wykonywana jest szczegółowa dokumentacja filmowo-fotograficzna, a także

Tym, co wyróżnia próby z użyciem ciepłego dymu od prób z użyciem chociażby świec dymnych, jest zachowanie się wytworzonego dymu. Próby z ciepłym dymem w sposób znacznie bardziej realistyczny odzwierciedlają zjawisko rzeczywistego pożaru. pomiary najważniejszych parametrów, takich jak czas wystąpienia zaobserwowanych zdarzeń, prędkość nawiewanego powietrza, prędkość wywiewanego powietrza czy temperatura dymu w niewielkiej odległości od źródła ciepła. Ponadto prowadzone są obserwacje dotyczące występujących zjawisk oraz zachowania się dymu w oddymianej przestrzeni. Na koniec sporządzany jest szczegółowy protokół, opisu-

Zdjęcia: archiwum Inbepo

Builder

56

wrzesień 2014

tego, w jaki sposób takie próby powinny się odbywać (m.in. wielkość pożarów testowych, przewidywane temperatury na interesującej nas wysokości nad źródłem pożaru, etc.). Szczegółowy opis metodyki wykonywania prób wg wspomnianej normy znaleźć można m.in. w publikacjach w kwartalniku „Ochrona Przeciwpożarowa” [2], [3]. W niniejszym artykule omówiono jedynie najistotniejsze założenia i zalecenia. Szczególnie istotne jest przestrzeganie procedur przeprowadzenia próby z ciepłym dymem w obiektach wyposażonych w instalacje tryskaczowe. Ważnym kryterium doboru odpowiedniej mocy źródła ciepła jest wymóg nieprzekroczenia temperatury aktywacji ampułek tryskaczy, a najlepiej – określenie źródła ciepła na takim poziomie, aby spodziewana temperatura dymu na poziomie zainstalowania tryskaczy była niższa co najmniej o 10°C od temperatury aktywacji. W zależności od rodzaju obiektu, wysokości i powierzchni pomieszczenia, rodzaju systemu

Fot. 6. Próba w budynku muzeum.

Fot. 7. Próba w przestrzeni holu kas dworca kolejowego.

Fot. 8. Próba w przestrzeni garażu podziemnego (oddymianego kanałowo).

Fot. 9. Próba w przestrzeni atrium budynku dydaktycznego chronionego instalacją tryskaczową (oddymianie mechaniczne).

jący metodykę oraz przebieg prób z uwzględnieniem występujących zjawisk. Tym, co wyróżnia próby z użyciem ciepłego dymu od prób z użyciem chociażby świec dymnych, jest zachowanie się wytworzonego dymu. Próby z ciepłym dymem w sposób znacznie bardziej realistyczny odzwierciedlają zjawisko rzeczywistego pożaru. Dzieje się tak za sprawą właściwości ciepłego dymu, który poprzez swoją wyporność rozprzestrzenia się w sposób naturalny w danej kubaturze. Bardzo częstym zjawiskiem jest wytworzenie wyraźnej podstropowej warstwy ciepłego dymu, unoszącego się na głowami osób przebywających w pomieszczeniu zadymianym. Należy jednak pamiętać, że ze względu na wielkość mocy pożaru testowego, ograniczoną w celu uniknięcia potencjalnych uszkodzeń, próby takie nigdy nie będą w pełnej skali odzwierciedlać rzeczywistego pożaru mogącego wystąpić w danym obiekcie.

Zakres usług: • próby z gorącym dymem na potrzeby oceny poprawności działania i skuteczności systemów wentylacji pożarowej, • wizualizacja przepływów w instalacjach wentylacji pożarowej mechanicznej (kanałowej, strumieniowej), grawitacyjnych systemach oddymiania i wentylacji bytowej, • sprawdzenie szczelności kanałów i szachtów oddymiających oraz stref dymowych, • monitorowanie parametrów urządzeń składowych w/w systemów, takich jak: wydajność, prędkość przepływu, temperatura transportowanych gazów, • sprawdzenie poprawności realizacji scenariusza pożarowego.

Wykrywanie błędów

Sprawdzeniu podczas prób podlegają: • zadziałanie systemu wykrywania pożaru i alarmowania, • zadziałanie automatyki sterującej systemami bezpieczeństwa pożarowego, • poprawność wykonania wydzieleń stałych i aktywnych (np. kurtyn dymowych), • zsynchronizowanie poszczególnych elementów systemów bezpieczeństwa pożarowego, • poprawność zaprojektowania oraz wykonania systemu oddymiania (wizualna ocena), • wpływ lokalizacji, wielkości oraz liczby punktów nawiewnych na jakość działania systemu. Podczas wykonywania testów przy użyciu ciepłego dymu ujawniają się błędy, które w przypadku zastosowania innych metod odbiorowych mogłyby przejść niezauważone. Próby z użyciem ciepłego dymu dają możliwość wykrycia usterek i błędów wykonania systemów ochrony przeciwpożarowej, które trudno jest wychwycić, wykonując uproszczone testy (np. poprzez wzbudzenie pojedynczych czujek). Do najczęściej wykrywanych błędów należą: • błędy wysterowań (automatyki) – brak zablokowania systemu automatyki na wysterowaniu dla pierwszego potwierdzonego scenariusza pożaru, • nieodpowiednie czasy wysterowań różniące się od przyjętych w scenariuszach, • zbyt duża prędkość powietrza nawiewanego-napływającego przez punkty kompensacyjne, • nieodpowiednie usytuowanie punktów nawiewnych lub niewystarczająca ich liczba, • nadmierne zaburzenie warstwy gorącej dymu jeszcze przed przyjętym czasem potrzebnym do bezpiecznej ewakuacji. Należy tutaj podkreślić, że w przypadku wykrycia nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu oddymiania na podstawie wyników przeprowadzonych testów z użyciem ciepłego

Najciekawsze zrealizowane/sprawdzone obiekty: • • • • • • • • • •

Hala sportowa w Płocku Tunel kolejowy Okęcie Terminal Portu Lotniczego Okęcie Budynek RONDO1 w Warszawie Galeria Mokotów w Warszawie Galeria ECHO Kielce Galeria Blue City w Warszawie Oxford Tower w Warszawie Galeria Słoneczna w Radomiu systemy wentylacji pożarowej w garażach podziemnych centrów handlowych i obiektów biurowych, handlowo-mieszkalnych i użyteczności publicznej

SMOKE FACTORY tel: 609 856 514, 22 499 62 38 biuro@smokefactory.pl

www.smokefactory.pl REKLAMA

dymu może zostać zaproponowany pakiet czynności naprawczych bądź rozwiązań technicznych mogących w wyraźny sposób poprawić skuteczność działania systemu oddymiania, tak aby spełniał pierwotne cele, dla których został wprowadzony do obiektu.

Podsumowanie

Jeśli uwzględnić rolę, jaką odgrywają systemy bezpieczeństwa pożarowego, bardzo istotnym zagadnieniem jest możliwość właściwej weryfikacji ich działania. Próby z użyciem ciepłego dymu umożliwiają kompleksowe sprawdzenie prawidłowości zaprojektowania i wyko-

nania systemów wentylacji pożarowej, a pośrednio – również innych systemów bezpieczeństwa pożarowego występujących w danym obiekcie. n Filmy z rzeczywistych prób dymowych dostępne są na kanale YouTube tj. youtube.com/user/inbepo

Literatura:

[1] AS 4391 – 1999. Australian Standard Smoke management systems – Hot smoke test [2] Skaźnik M., Metodyka sprawdzania funkcjonowania systemów oddymiania. Testy z wykorzystaniem gorącego dymu, „Ochrona Przeciwpożarowa” 1/2008. [3] Paliszek-Saładyga J., Smardz P., Próby z gorącym dymem jako narzędzie inżynierskie, „Ochrona Przeciwpożarowa” 2/2013

BUDOWNICTWO wrzesień 2014

58 Builder

Sufity podwieszane na Narodowym Część 2

Badania wieszaków i kołków dr inż. Paweł Przybysz prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski

W ubiegłym roku na Stadionie Narodowym na poziomie B1, w strefie dziennikarskiej, nastąpiła awaria sufitu podwieszanego. Co wykazały badania materiałowe i wytrzymałościowe?

Politechnika Warszawska

S

ala strefy dziennikarskiej (strefy awarii) ma kształt zbliżony do podłużnego prostokąta i układ trójnawowy, powierzchnia pomieszczenia to ponad 1200 m2. Jej konstrukcję stanowi siatka słupów żelbetowych o zmiennym rozstawie, zgodnym z eliptycznym kształtem stadionu. Sufit podwieszany wykonany jest nad całą tą salą. Sufit ma układ geometrycznej siatki, gdzie pasy pomiędzy słupami wykonane są z płyt gipsowo-kartonowych, a w polach pomiędzy słupami znajdują się prostokątne moduły z siatki stalowej. Każdy moduł „siatkowy” składa się z 35 paneli o wymiarach 1,16 x 1,16 m (siedem paneli w poziomie i pięć paneli w pionie) (rys. 1). Awarii uległo ok. 70 m2 sufitu podwieszanego wykończonego panelami z siatki oraz płytą gipsowo-kartonową, a także uszkodzeniu uległo około 35 m2 sufitu wykończonego tylko płytą gipsowo-kartonową.

Ocena stanu technicznego sufitu

W całej sali (strefa dziennikarska), pomiędzy słupami konstrukcyjnymi, znajduje się 31 pól (modułów) z paneli siatkowych. Spośród nich wybrano losowo 32 panele 1,16 x 1,16 m z każdego modułu siatkowego (w niektórych polach wykonano więcej niż jedną odkrywkę). Po demontażu paneli z siatki stalowej dokonano oceny stanu technicznego konstrukcji sufitów podwieszanych: modułów siatkowych i pasów z płyt gipsowo-kartonowych. Na

WYNIKI BADAŃ MATERIAŁOWYCH I WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH – stwierdzona w czasie badań obecność wad materiałowych nie wpływa na własności wytrzymałościowe kołka KMW, – zbadana wytrzymałość zestawu składającego się z kołka KMW i wieszaka wynosi średnio 1,55 kN, odchylenie standardowe wynosi 0,35 kN, dopuszczalna wartość obciążenia wieszaka to 0,24 kN, – wytrzymałość kołków zamocowanych w otworach wywierconych pod kątem 10 stopni jest niższa o ok. 15% w odniesieniu do kołków zamocowanych w otworach wierconych prostopadle do powierzchni płyty betonowej, – badane kołki w danej serii pomiarowej charakteryzują się dużym rozrzutem wyników. Tabela 1. Wyniki badań niszczących in situ L.p. 1. 2. 3. 4. 5.

Siła niszcząca [kN] 0,720 1,340 0 1,948 1,848

6.

2,648

7. 8. 9. 10. 11. 12.

2,940 2,158 1,706 0,588 1,648 1,471

Uwagi w rejonie awarii, zniszczenie kołnierza, strefa rozciągana stropu w rejonie awarii, zniszczenie kołnierza, strefa rozciągana stropu sufit gipsowo-kartonowy, imitacja mocowania zamaskowana wełną mineralną sufit gipsowo-kartonowy, zniszczenie kołnierza, strefa rozciągana stropu w rejonie awarii, zniszczenie kołnierza, strefa rozciągana stropu w rejonie awarii, zniszczenie kołnierza, strefa rozciągana stropu, kołek przyklejony taśmą do wieszaka sufit gipsowo-kartonowy, strefa ściskana stropu, brak zniszczenia kołka w rejonie awarii, zniszczenie kołnierza, strefa ściskana stropu, w rejonie awarii, kołek wyszedł ze stropu zerwanie części Zn-Al, strefa rozciągana stropu, w rejonie awarii, zniszczenie kołnierza, strefa rozciągana stropu, w rejonie awarii, cały kołek wyszedł ze stropu, strefa rozciągana stropu, w rejonie awarii, trzpień stalowy wyszedł z kołka, strefa rozciągana stropu,

Rys. 1. Widok sufitu podwieszanego w strefie dziennikarskiej, poziom B1, z zaznaczonymi odkrywkami stropu [1]

Fot. arch. autorów

Rys. 2. Montaż wieszaka sufitu podwieszonego do stropu żelbetowego za pomocą kołków rozporowych wbijanych KMW

Rys. 3. Obciążenia próbne wieszaków noniuszowych

Fot. arch. autorów

Badania mikroskopowe wykonano przy pomocy mikroskopu skaningowego „Ultra plus” firmy Zeiss, a do analizy składu chemicznego wykorzystano detektor EDS firmy Bruker. Badania makroskopowe wykonano przy użyciu mikroskopu stereoskopowego SZX-9 firmy Olympus. Przeprowadzona mikroanaliza składu chemicznego potwierdziła, że materiałem stosowanym na tuleje rozporowe kołków KMW jest stop Zn-Al (znal) z gatunku ZnAl4 zawierający ok. 96% wagowych cynku, resztę składu stanowi aluminium. Obserwacje makroskopowe wykazały istnienie w obszarze łba tulei rozporowej wad materiałowych w postaci pustek i rzadzizn, wynikających z wytwarzania tulei metodą odlewniczą (rys. 5, 6).

Rys. 5. Mikrostruktura tulei rozporowej kołka KMW wykonanej ze stopu Zn-Al. wraz z zaznaczonym polem (żółty prostokąt) wykonania mikroanalizy składu chemicznego, zapis dyfrakcyjny [4].

Fot. arch. autorów

Badania makro- i mikroskopowe oraz analiza składu chemicznego kołków

59

Przeprowadzono badania niszczące dwunastu kompletnych wieszaków sufitu podwieszonego znajdujących się w rejonie wystąpienia awarii. Wieszaki stalowe ocynkowane mocowane były do konstrukcji żelbetowej stropu stadionu kołkami rozporowymi wbijanymi KMW z tulejami wykonanymi ze stopu Zn-Al (znal) i rdzeniem stalowym (gwóźdź). Sposób montażu pokazano na rys. 2. Badania wieszaków wykonano na podstawie normy [3] – poddano je statycznej próbie obciążenia. W trakcie badań rejestrowano wielkość siły niszczącej (rys. 3) zestawu obciążeniowego wieszaków (zestaw obciążeniowy został dostosowany do istniejących warunków pomieszczenia). Podczas badań nie mierzono przemieszczeń zawiesia. Obserwowano typowe zniszczenie kołka rozporowego poprzez urwanie kołnierza (rys. 4). W obliczeniach nie brano pod uwagę wyniku dla wieszaka 3 i 7. Na podstawie badań niszczących (tab. 1) wyznaczono: • wartość średnią obciążenia granicznego wieszaka – 1607 N, • wartość kwantyla obciążenia granicznego wieszaka rzędu 5% – 90 N, • dopuszczalną wartość obciążenia wieszaka (w strefie awarii) – tylko 36 N.

wrzesień 2014

Badania niszczące wieszaków

Rys. 4. Typowe zniszczenie kołka rozporowego poprzez urwanie kołnierza

Rys. 6. Badania mikroskopowe kołków [4]

Builder

podstawie przeprowadzonych badań, dokonano oceny stanu technicznego elementów konstrukcyjnych sufitów podwieszanych w strefie dziennikarskiej i stwierdzono, że: • w stanie przedawaryjnym jest 11 z 32 odkrytych paneli sufitu podwieszanego (rys. 1), • w stanie niezadowalającym jest 12 z 32 odkrytych paneli sufitu podwieszanego, • w stanie mało zadowalającym – 2 z 32 odkrytych paneli sufitu podwieszanego, • w stanie zadowalającym – 9 z 32 odkrytych paneli sufitu podwieszanego. Miejsca wykonanych odkrywek i stan techniczny paneli sufitowych pokazano na rys. 1.

BUDOWNICTWO

Badania wytrzymałościowe kołków rozporowych wraz z wieszakami

Builder

60

wrzesień 2014

Rys. 7. Stanowisko badawcze [4]

Rys. 8. Wykres rozciągania dla kołka rozporowego zamocowanego w betonie wraz z zamontowanym wieszakiem systemowym [4] [5]

a)

b)

c)

d)

e)

f)

g)

h)

Rys. 9. Poszczególne etapy zniszczenia kołka podczas badań [4]

Badania wytrzymałościowe przeprowadzono laboratoryjnie w maszynie Instron model 1115 z głowicą pomiarową typu 2511-319 (rys. 6). Badania wytrzymałościowe kołków rozporowych i wieszaków przeprowadzono w różnych konfiguracjach. Modelowano następujące schematy badawcze: • badania samej tulei kołka w uchwycie osiowym (etap IA), • badania samej tulei kołka w uchwycie mimośrodowym (etap IB), • badania całego kołka w uchwycie osiowym (etap IIA), • badania całego kołka w uchwycie mimośrodowym (etap IIB), • badania całego kołka z wieszakiem (etap IIC), • badania kołka z wieszakiem mocowanie w betonie (etap IIIA i IIIB), • badania kołka z wieszakiem mocowanie w betonie pod kątem 10° (etap IIIC), • badania kołka z wieszakiem mocowanie w betonie wiertło ø 6,5 mm (etap IIID). Najważniejsze wnioski z badań wytrzymałościowych: • pomierzona w trakcie badań średnica w części walcowej tulei wynosi powyżej 6,0 mm i uniemożliwia swobodne zamocowanie kołka w otworach wierconych wiertłem o średnicy 6,0 mm (wg zaleceń producenta kołków), • mechanizm odkształcania kołka w trakcie próby rozciągania ma zasadniczy wpływ na wytrzymałość. W przypadku rozciągania tulei kołka po pełnym obwodzie z zastosowaniem tulei stalowej lub ceownika w połączeniu z zamocowaniem części walcowej kołka w szczękach pryzmatycznych, wytrzymałość kołka jest prawie dwukrotnie wyższa, niż w przypadku zastosowania kołka w połączeniu z wieszakiem systemowym i szczęk pryzmatycznych, • zastosowanie wieszaka systemowego powoduje zginanie części walcowej tulei kołka i mimośrodowe jej rozciąganie, • przy rozciąganiu kołka z prędkością 5 mm/min zaobserwowano dwa rodzaje zniszczeń: – ścinanie tulei po powierzchni tworzącej walca, powodujące zwiększenie średnicy otworu w łbie i pozostanie w betonie części walcowej tulei łącznie z trzpieniem rozporowym, – oderwanie łba tulei od części walcowej, łącznie z trzpieniem rozporowym, • przy wyższej prędkości rozciągania (500 mm/min) mechanizm zniszczenia polegał głównie na oderwaniu łba łącznie z trzpieniem od części walcowej, • badane kołki w danej serii pomiarowej charakteryzują się dużym rozrzutem wyników,

czego potwierdzeniem są wartości skrajne oraz wielkość standardowego odchylenia. Analiza wyników laboratoryjnych badań wytrzymałościowych kołków rozporowych i wieszaków systemowych (etap II C) w odniesieniu do normy PN-EN 13964:2005 – Sufity podwieszane – wymagania i metody badań [3] wykazała, że : • wartość średnia obciążenia granicznego wynosi 1537 N, • wartość odchylenia standardowego wynosi 382 N, • dopuszczalna wartość obciążenia wieszaka to 240 N. Otrzymane w wyniku analizy obciążenie dopuszczalne wieszaka jest większe niż obciążenie wieszaka dla typowego rozwiązania sufitu podwieszanego z dwóch płyt gipsowokartonowych 2x12,5 mm przy rozstawie profili głównych wynoszących 100 cm i rozstawie zawiesi 85 cm (system DK/CD60/25) dla którego obciążenie pojedynczego wieszaka wynosi 195 N.

Podsumowanie

Przeprowadzone badania materiałowe i wytrzymałościowe, wykazały że: • stwierdzona w czasie badań obecność wad (pustek i rzadzizn) nie wpływa na własności wytrzymałościowe kołka KMW, • zbadana wytrzymałość zestawu składającego się z kołka KMW i wieszaka wynosi średnio 1,55 kN (osadzenie w betonie ściskanym) odchylenie standardowe wynosi 0,35 kN, dopuszczalna wartość obciążenia wieszaka to 0,24 kN, • wytrzymałość kołków zamocowanych w otworach wywierconych pod kątem 10° jest niższa o ok. 15% w odniesieniu do kołków zamocowanych w otworach wierconych prostopadle do powierzchni płyty betonowej, • badane kołki w danej serii pomiarowej charakteryzują się dużym rozrzutem wyników, czego potwierdzeniem są wartości skrajne oraz wielkość standardowego odchylenia. n

Literatura

[1] Szulborski K., Nalewajko R., Przybysz P., Majewska A., Ekspertyza techniczna dotycząca oceny stanu technicznego sufitów podwieszanych wraz z oceną przyczyn awarii konstrukcji fragmentu sufitu podwieszanego w poziomie B1 sekcja 06 (strefa dziennikarska pomiędzy osiami 330-340) Stadionu Narodowego w Warszawie, kwiecień 2013. [2] Aprobata Techniczna AT-15-7637/2008 – Łączniki rozporowe, wbijane KMW, GS i TMS firmy Koelner S.A. [3] PN-EN 13964:2005 – Sufity podwieszane – wymagania i metody badań. [4] Badania wytrzymałościowe laboratoryjne kołków KMW firmy KOELNER wraz z wieszakami Lafarge użytych do montażu sufitów podwieszanych Stadionu Narodowego w Warszawie (poziom B1, osie 330-340), Wykonawca: Instytut Mechaniki i Poligrafii Politechniki Warszawskiej, ul. Narbutta 85, 02524 Warszawa. [5] PN-91 H-04310 Próba statyczna rozciągania metali.

Obok na stronie 91 publikujemy sprostowanie i wyjaśnienie dotyczące pierwszej części artykułu.

REKLAMA

SPROSTOWANIE i WYJAŚNIENIE

dotyczące pierwszej części artykułu

„Sufity podwieszane na Narodowym” W artykule autorstwa dr inż. Pawła Przybysza oraz prof. zw. dr hab. inż. Kazimierza Szulborskiego pod tytułem „SUFITY PODWIESZANE NA NARODOWYM. Badania i analiza przyczyn awarii” opublikowanym w sierpniowym wydaniu miesięcznika „Builder”, podano Czytelnikom nieścisłe oraz wprowadzające w błąd informacje wymagające sprostowania. W szczególności z treści podsumowania artykułu wynika, że autorzy w części opierali swoje ustalenia na informacjach zawartych w katalogu NIDA Lafarge z 2010 roku oraz cenniku Lafarge. Niniejszym informujemy, że systemy oferowane przez SINIAT Sp. z o.o. (wcześniej Lafarge Gips Sp. z o.o.) nie były zastosowane w miejscu wystąpienia awarii. Systemy suchej zabudowy – Katalog rozwiązań, NIDA Lafarge odnosi się wyłącznie do rozwiązań konstrukcyjnych projektowanych i wykonywanych przy użyciu oferowanych przez nas produktów. W podsumowaniu artykułu zamieszczono opinię zgodnie z którą „brak jednoznacznego określenia w dokumentacji technicznej typu kołka mocującego do stropu żelbetowego jest błędem”. Informujemy, że nasze materiały nie są dokumentacją techniczną. W katalogu umieszczono nazwę „kołek stalowy rozporowy NIDA”, co nie jest nazwą własną produktu. Oczywistym jest, że rodzaj i typ kołka powinien być dobrany w zależności od rodzaju stropu, klasy betonu itp. na podstawie danych udostępnionych przez producenta w stosownych dokumentach. W naszej ofercie posiadamy dwa rodzaje kołków do betonu dla najczęściej stosowanych typów stropów (zakres stosowania i nośność znajdują się w ogólnodostępnych materiałach, np. na stronie www.siniat.pl). Dobranie odpowiedniego typu kołka do konkretnego rozwiązania powinno znaleźć się w dokumentacji technicznej. Jednakże nie jest to rola producenta. Wobec powyższego użycie marki NIDA w kontekście opisu przyczyn awarii może spowodować błędne przekonanie Czytelników o jakimkolwiek jej związku z jakością produktów i rozwiązań oferowanych przez SINIAT Sp. z o.o. SINIAT Sp. z o.o.

TRZYMAMY SIĘ STROPU!

W dniu 4 listopada 2011 r. sfinalizowano transakcję sprzedaży Lafarge Gips Sp. z o.o. w Polsce firmie Etex Group. Od tego dnia Lafarge nie posiada ani aktywów ani asortymentu produktów z linii gipsów. Lafarge jest producentem i dostawcą produktów z linii cementu, kruszyw i betonu. Grupa Lafarge

Od autorów: W odpowiedzi na sprostowanie firmy SINIAT Sp. z o.o. informujemy: Badane przez nas sufity podwieszane na Stadionie Narodowym nie zostały wykonane zgodnie z systemowymi rozwiązaniami katalogowymi firmy Lafarge Gips, co zostało przez nas w artykule zaznaczone. Niemniej jednak do budowy sufitów podwieszanych użyto materiałów firmy Lafarge Gips (w szczególności wieszaków). W artykule zostały przedstawione główne błędy wykonawcze. W podsumowaniu artykułu zwróciliśmy uwagę na błąd w katalogu sufitów podwieszanych Nida Lafarge z roku 2010 polegający na niejednoznacznym określeniu rodzaju kołka rozporowego mocującego konstrukcję sufitu podwieszonego do stropu. Należy nadmienić, że w asortymencie firmy Lafarge Gips występowały dwa rodzaje kołków rozporowych. Do mocowania badanych sufitów podwieszanych na Stadionie Narodowym został zastosowany kołek rozporowy KMW firmy Koelner S.A. Był to kołek oferowany w asortymencie sufitów podwieszanych firmy Lafarge Gips. Przeprowadzono badania laboratoryjne kołka KMW w połączeniu z wieszakiem systemowym firmy Lafarge Gips (część 2 artykułu). Badania dały pozytywne rezultaty mimo dużego rozrzutu otrzymanych wyników.

Systemy podwieszanych aluminiowych sufitów rastrowych.

Labcreation s.c. ul. Wilczyńskiego 25E Najbogatsza oferta tel. 089 521 33 34, Fax: 089 521 27 83, w Labcreation s.c. ul. Wilczyńskiego 25E na rynku!

tel. 089 521 33 34, Fax: 089 521 27 83, w

dr inż. Paweł Przybysz prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski

Labcreation s.c.

biuro handlowe: tel. 89 521 33 34, fax 89 521 27 83 www.sufitypodwieszane.net, info@sufitypodwieszane.net

BUDOWNICTWO

Projektowanie garaży podziemnych

Część 2

wielokondygnacyjnych

wrzesień 2014

dr hab. inż. Hanna Michalak

Builder

62

prof. nadzw. PW, Politechnika Warszawska

Z

badań [7], [8], [12], [13] wynika, że największe ograniczenie przemieszczeń podłoża gruntowego uzyskuje się poprzez zrealizowanie części podziemnej budynków metodą stropową lub w ścianach szczelinowych podpartych rozporami wstępnie sprężonymi. Z uwagi na konieczność ograniczenia poziomych przemieszczeń ścian szczelinowych powinny one mieć odpowiednią sztywność, niezbędną głębokość zakotwienia poniżej poziomu płyty dennej oraz właściwe rozparcie. W zależności od głębokości wykopu rozparcie powinno być stosowane w kilku poziomach, przy czym ograniczenie przemieszczeń poziomych tej obudowy jest najefektywniejsze, jeżeli następuje wraz z postępem robót ziemnych, rozpoczynając od poziomu „0” (poziom stropu nad najwyższą kondygnacją podziemną). Odkształcenia podłoża gruntowego w strefie posadowienia budynków mogą stać się przyczyną ich wypiętrzeń bądź osiadań. W zależności od rodzaju tych odkształceń mogą wystąpić osiadania równo- bądź nierównomierne, skutkujące przechyleniem. W zależności od stanu technicznego, rodzaju konstrukcji i jej rozwiązania materiałowego przemieszczenia te mogą powodować uszkodzenia konstrukcji i elementów wyposażenia budynku. Istnieje związek między rodzajem i rozmiarami uszkodzeń budynków a rodzajem konstrukcji i przemieszczeniami podłoża w strefie posadowienia budynków powstałymi podczas eksploatacji. Wartości graniczne (w ujęciu historycznym) przechyleń θ, promieni krzywizny ρz oraz osiadań Sdop, po których przekroczeniu mogą powstać uszkodzenia w elementach wyposażenia bądź konstrukcji budynków, zostały scharakteryzowane w pracach [7].

Projektowanie i realizacja budynków z wielokondygnacyjnymi podziemiami w warunkach zwartej zabudowy miejskiej należy do jednych z najtrudniejszych zagadnień inżynierskich i wymaga rozszerzenia zakresu analiz i badań o istniejące obiekty (budynki, infrastrukturę techniczną) usytuowane w strefie spodziewanych oddziaływań (wpływu) wykonania nowego budynku.

W badaniach ITB [4] określono – w odniesieniu do budynków w dobrym i średnim stanie technicznym (nie wykazujących uszkodzenia konstrukcji) – w zależności od rodzaju konstrukcji budynku, wartości przemieszczeń granicznych konstrukcji, które „sygnalizują” możliwość wystąpienia w budynku stanów granicznych (tabela 1): a) użytkowalności Sku, b) nośności Skn. Tabela 1. Wartości granicznych przemieszczeń konstrukcji budynków, mm [4] Rodzaj konstrukcji

Sku

Skn

Budynki murowane bez wieńców, ze stropami drewnianymi lub typu Kleina

5÷7

15÷18

Budynki murowane ze stropami gęstożebrowymi lub żelbetowymi, budynki prefabrykowane

7÷9

20÷25

Budynki o konstrukcji monolitycznej

9÷11

25÷35

Na podstawie danych literaturowych [6], a także badań [7], oceniono, że gdy przechylenie budowli osiągnie wartość: • 1/600-1/500, tj. 1,66-2,00 mm/m – powstają zarysowania elementów wyposażenia budynku (lekkie szkody architektoniczne), • 1/500-1/300, tj. 2,00-3,33 mm/m – powstają pęknięcia elementów wyposażenia budynku (średnie szkody architektoniczne),

Builder

63

wrzesień 2014

Fot. arch. autorki

Fot. 1. Wzmocnienie konstrukcji części nadziemnej budynku ściągami stalowymi oraz zabezpieczenie otworów okiennych i prześwitu bramnego tymczasową konstrukcją drewnianą. • 1/300-1/150, tj. 3,33-6,67 mm/m – mogą powstać rysy i pęknięcia elementów konstrukcji budynku, • 1/200-1/150, tj. 5,00-6,67 mm/m – powstają rysy i pęknięcia elementów konstrukcji (szkody konstrukcyjne lekkie i średnie), • od 1/150 (większe od 6,67 mm/m) – powstają pęknięcia elementów konstrukcji o znacznych rozwartościach (szkody konstrukcyjne ciężkie). Wymagania, które należy uwzględnić w projektowaniu, dotyczące granicznych wartości przemieszczeń i odkształceń budynków w fazie eksploatacji, są podane w normie PN-B-03020:1981 i PN-EN 1996 (Eurokodzie 6). W tych wartościach należy uwzględnić odkształcenia podłoża gruntowego od obciążeń budynkiem istniejącym oraz spowodowane wznoszeniem nowego budynku.

Zakres badań zabudowy usytuowanej w strefie wpływu

Badania zabudowy istniejącej i ocena jej stanu technicznego powinny być przeprowadzone w fazie przygotowania inwestycji, a także stanowić element jej dokumentacji projektowej. Wyniki tych badań powinny pozwolić na określenie możliwości bądź jej braku do przeniesienia dodatkowych obciążeń, wynikających z przewidywanych nierównomiernych przemieszczeń pionowych podłoża w stre-

W przypadku wznoszenia części podziemnych metodą stropową bądź w ścianach szczelinowych rozpartych znacząca część przemieszczeń pionowych powierzchni terenu następuje w odległości do około 1,3 h od krawędzi wykopu, a następnie te przemieszczenia zanikają. fie posadowienia tych budynków, przez ich konstrukcję. W przypadku określenia stanu technicznego budynku – w wyniku przeprowadzonej diagnostyki – jako niedostatecznego do przeniesienia dodatkowych obciążeń niezbędne jest zaprojektowanie odpowiednich wzmocnień elementów konstrukcji budynku, podłoża gruntowego bądź jednoczesne wzmocnienie konstrukcji i podłoża. W trakcie prac diagnostycznych budynku rozpoznaniu powinny podlegać przede wszystkim: układ nośny, rodzaj i głębokość posadowienia, konstrukcja i technologia wykonania stropów, konstrukcja i usytuowanie elementów zapewniających sztywność przestrzenną (piony komunikacyjne, szyby windowe, schody, zwieńczenia w poziomach stropów), konstrukcja przekrycia dachowego, rozwiązania materiałowe elementów konstrukcji,

BUDOWNICTWO wrzesień 2014

64 Builder

Całkowity zasięg oddziaływania realizacji nowego budynku, obejmujący również wykonanie jego części nadziemnej, wynosi 2,8h w gruntach niejednorodnych z utworami piaszczystymi w strefie posadowienia oraz 5,4h w gruntach niejednorodnych z iłami w strefie posadowienia. rok wzniesienia, okres eksploatacji budynku, projektowana funkcja użytkowa budynku oraz zgodność (bądź brak) sposobu użytkowania z projektowanym, czynniki losowe mające wpływ na zmianę stanu technicznego elementów konstrukcji (działania wojenne, pożary, powodzie, awarie sieci uzbrojenia podziemnego w sąsiedztwie, awarie instalacji stanowiących wyposażenie budynku itp.), a także istniejące uszkodzenia (rysy, pęknięcia) elementów konstrukcji i wyposażenia. Istniejące uszkodzenia budynku powinny zostać zinwentaryzowane, a wyniki inwentaryzacji – opracowane w postaci dokumentacji fotograficznej, fotogrametrycznej bądź graficznej (rysunkowej), z określeniem położenia, długości i rozwartości pęknięć bądź rys. W wyniku przeprowadzonej diagnostyki elementów konstrukcji oraz po przeprowadzeniu: analiz istniejącej dokumentacji technicznej, badań wytrzymałościowych materiałów i sprawdzających obliczeń statycznych elementów konstrukcji, powinna być dokonana ocena stanu technicznego budynku z uwzględnieniem jego zużycia naturalnego i technicznego. Wszystkie budynki usytuowane w strefie prognozowanego wpływu nowej realizacji powinny podlegać obserwacji wizualnej i geodezyjnej. Zakres tej obserwacji powinien być uzależniony od jej usytuowania i odległości od zewnętrznej krawędzi wznoszonego budynku. Na podstawie własnych badań [7] można ocenić, że ¾ przemieszczeń pionowych powierzchni terenu (dla obudów ze ścian szczelinowych rozpartych bądź wznoszonych metodą stropową) następuje w odległości do 1,3h wykopu, a następnie przemieszczenia stopniowo zanikają. Z tych względów w tej strefie należy objąć konstrukcję istniejących budynków szczegółową obserwacją geodezyjną i wizualną dotyczącą: • pionowych przemieszczeń elementów konstrukcji nośnej (liczba i usytuowanie reperów zależy od długości budynku istniejącego i powinna umożliwiać określenie odkształceń każdej oddylatowanej bryły), • poziomych przemieszczeń tarcz ściennych budynków przylegających do projektowanego obiektu, • poziomych przemieszczeń korony obudowy wykopu oraz na głębokościach podpór pośrednich, • pionowych przemieszczeń płyty dennej wznoszonego budynku. Baza tych pomiarów (stabilizacja reperów i pomiar wyjściowy) powinna być wykonana przed rozpoczęciem robót budowlanych związanych ze wznoszeniem nowego budynku. W etapie przygotowania inwestycji należy ponadto wykonać dokumentację fotogrametryczną bądź fotograficzną istniejących uszkodzeń zewnętrznych i wewnętrznych elementów konstrukcyjnych oraz ogólnobudowlanych zabudowy sąsiedniej, zinwentaryzować istniejące uszkodzenia (z określeniem rozwartości rys i pęknięć elementów konstrukcji budynków) oraz ewentualnie założyć plomby, np. gipsowe, na istniejących najpoważniejszych pęknięciach elementów konstrukcji budynków. W odniesieniu do zabudowy usytuowanej w zasięgu zanikających przemieszczeń podłoża gruntowego, tj. w odległości ponad 1,3h od krawędzi projektowanego budynku, jej badania mogą być ograniczone do obserwacji przemieszczeń pionowych elementów konstrukcji nośnej, przy czym liczba i usytuowanie reperów powinny umożliwiać określenie odkształceń każdej oddylatowanej bryły budynku. Częstość prowadzenia obserwacji powinna być dostosowana do postępu robót budowlanych i może ulegać zmniejszeniu po wykonaniu części podziemnej nowego budynku. Należy jednak prowadzić tę obserwację do momentu stabilizacji odkształceń podłoża gruntowego, która w gruntach niejednorodnych następuje po około roku od rozpoczęcia eksploatacji nowego budynku.

Wyniki badań geodezyjnych powinny być bezzwłocznie analizowane i poddawane ocenie zgodności z wartościami prognozowanymi, podanymi w dokumentacji projektowej.

Metody zabezpieczenia bądź wzmacniania zabudowy istniejącej

W zależności od prognozowanych przemieszczeń podłoża gruntowego oraz stanu technicznego istniejących budynków może wystąpić potrzeba – przed rozpoczęciem realizacji nowego budynku – zabezpieczenia bądź wzmocnienia elementów ich konstrukcji, w szczególności: • wzmocnienia strefy ich posadowienia: systemem pali lub mikropali w celu przekazania obciążeń z fundamentów budynku na nośne warstwy gruntu, żelbetowymi wieńcami obwodowymi usytuowanymi w strefie przyziemia budynku lub przez zwiększenie nośności gruntu pod fundamentami, np. metodą iniekcji wysokociśnieniowej, • wzmocnienia części nadziemnej budynków istniejących, np. systemem ściągów stalowych (patrz fot. 1.), sytuowanych wzdłuż ścian nośnych, zazwyczaj w kilku poziomach, a także ewentualnie wykonanie elementów usztywniających bądź stężających konstrukcję.

Podsumowanie

Przemieszczenia pionowe powierzchni terenu w sąsiedztwie wykopu oraz zasięg oddziaływania realizacji nowego budynku zależą przede wszystkim od rodzaju gruntów podłoża, zastosowanej obudowy wykopu i przyjętego sposobu jej rozparcia oraz założonego schematu statycznego, ale również od faz realizacji i związanego z nimi stanu odciążenia i obciążenia podłoża gruntowego. W przypadku wznoszenia części podziemnych metodą stropową bądź w ścianach szczelinowych rozpartych znacząca część przemieszczeń pionowych powierzchni terenu następuje w odległości do około 1,3h od krawędzi wykopu, a następnie te przemieszczenia zanikają. Całkowity zasięg oddziaływania realizacji nowego budynku, obejmujący również wykonanie jego części nadziemnej, wynosi: • 2,8h w gruntach niejednorodnych z utworami piaszczystymi w strefie posadowienia, • 5,4h w gruntach niejednorodnych z iłami w strefie posadowienia. Przemieszczenia obudowy wykopu i terenu sąsiadującego, a następnie realizacja nowego obiektu mogą mieć istotny wpływ na stan zabudowy sąsiedniej. Z tych względów przed rozpoczęciem inwestycji należy dokonać diagnostyki zabudowy istniejącej w strefie oddziaływania, a także opracować i wdrożyć program jej obserwacji geodezyjnej i wizualnej. n Literatura:

[1] Breymann H., Freiseder M., Schweiger H. F., Deep excavations in soft ground, in-situ measurements and numerical predictions. Proceedings of the XIV International Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Hamburg 1997. [2] Burland J.B., Simpson B., St. John H.D., Movements around excavations in London Clay. Proceedings of the VII European Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Brighton 1979. [3] Kłosiński B., Projektowanie obudów głębokich wykopów. Materiały seminarium pt. „Głębokie wykopy na terenach wielkomiejskich”. IDiM PW oraz IBDiM. Warszawa, 19 listopada 2002. [4] Kotlicki W., Wysokiński L., Ochrona zabudowy w sąsiedztwie głębokich wykopów. ITB, Warszawa 2002. [5] Long M., Database for retaining wall and ground movements due to deep excavations. „Journal of the Geotechnical and Geoenviromental Engineering”, nr 3/2001. [6] Michalak H., Garaże wielostanowiskowe. Projektowanie i realizacja. Arkady, Warszawa, 2009. [7] Michalak H, Pęski S., Pyrak S., Szulborski K., O wpływie wykonywania wykopów głębokich na zabudowę sąsiednią. „Inżynieria i Budownictwo”, nr 1/1998. [8] Michalak H., Kształtowanie konstrukcyjno-przestrzenne garaży podziemnych na terenach silnie zurbanizowanych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, zeszyt nr 2, Warszawa 2006. [9] Smoltczyk U (red.), Geotechnical Engineering Handbook. T. 1 – Fundamentals (2002); t. 2 – Procedures (2003); t. 3 – Elements and Structures. (2003). Ernst & Sohn, A Wiley Company, Berlin. [10] Siemińska-Lewandowska A., Przemieszczenia kotwionych ścian szczelinowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Zeszyt nr 139 – Budownictwo. Warszawa 2001. [11] Simpson B. i inni, Design parameters for stiff clays. Proceedings of the VII European Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Brighton 1979. [12] Szulborski K., Pyrak S.: O katastrofie obudowy wykopu głębokiego pod budynek przy ul. Puławskiej w Warszawie. „Inżynieria i Budownictwo”, nr 12/1998. [13] Szulborski K., Problemy konstrukcyjne w realizacji inwestycji wznoszonych w zabudowie zwartej. Materiały V Konferencji Naukowo-Technicznej „Warsztat Pracy Rzeczoznawcy Budowlanego”. ITB, Kielce, 27-29 kwietnia 1999.

Szybka budowa hal

Zalety elementów ze zbrojonego betonu komórkowego Ytong:

• krótki czas montażu konstrukcji ścian, dachów i stropu (dzięki dużym wymiarom, systemowym łącznikom i zawiesiom), • doskonała odporność ogniowa, • wyeliminowanie przerw technologicznych związanych z wiązaniem betonu, • brak konieczności wykonywania deskowań i podpór montażowych, • mały ciężar elementów, w tym elementów stropowych i dachowych, • możliwość bezpośredniego obciążania stropu lub dachu zaraz po zamontowaniu, • bardzo dobra izolacyjność termiczna, • możliwość wznoszenia ściany o wysokości nawet 20 m bez wieńców pośrednich.

promocja

Korzyści

Szybki montaż elementów zbrojonych Ytong to nie tylko obniżenie kosztów robocizny i zmniejszenie kosztów stałych budowy, takich jak utrzymanie zaplecza budowy, wynajem sprzętu, ochrony etc., lecz także przyśpieszenie momentu, w którym inwestycja zaczyna przynosić zyski. Statystyki pokazują, że większość firm, które doświadczyły pożaru budynków, już nigdy nie odzyskało wcześniejszej kondycji finanso-

Więcej informacji o ścianach osłonowych z betonu komórkowego można znaleźć w zeszycie technicznym „Elementy zbrojone YTONG” dostępnym na stronie www.ytong-silka.pl. Zachęcamy Państwa do kontaktu z nami w celu porozmawiania o możliwości realizacji konkretnej inwestycji z wykorzystaniem elementów zbrojonych Ytong. Nasi Doradcy Techniczni są do Państwa dyspozycji pod numerem telefonu 801 122 227.

65

J

ednym z wariantów gwarantujących wysoką odporność ogniową jest zastosowanie elementów ze zbrojonego betonu komórkowego Ytong. Jest to nowoczesne rozwiązanie do wznoszenia ścian osłonowych zewnętrznych i wewnętrznych, oraz stropów i dachów w obiektach przemysłowych, handlowych, biurowych oraz użyteczności publicznej. Budynki zbudowane w systemie zbrojonych płyt z betonu komórkowego Ytong wyznaczają nowy standard w budownictwie komercyjnym. Powstają w starannie kontrolowanym i dopracowanym procesie technologicznym, z całkowicie naturalnych surowców – wapna, piasku, wody, cementu i środka spulchniającego – pasty aluminiowej. Produkowane są o długości do 8000 mm, wysokości 500-750 mm i grubości: 150; 175; 200; 240 lub 300 mm.

Builder

mgr inż. Wojciech Rogala

wej i pozycji na rynku. Pomimo wypłaty odszkodowań, czas potrzebny na odtworzenie majątku spowodował przejęcie rynku przez konkurencję i w konsekwencji często przyczyniał się do upadłości firmy. Odporność ogniowa w przypadku elementów zbrojonych Ytong została potwierdzona wieloletnim doświadczeniem w stosowaniu ich do budowy centrów logistycznych i dystrybucyjnych, które mają coraz wyższe wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej. Elementy zbrojone Ytong posiadają klasę reakcji na ogień A1 (są całkowicie niepalne, podczas pożaru nie wydzielają szkodliwych substancji). Ściana o grubości 150 mm podczas pożaru chroni przed rozprzestrzenianiem się ognia przez ponad 6 godzin (EI360)! Zastosowanie elementów zbrojonych na ściany hal zapewnia bezpieczeństwo nie tylko towarom i znajdującym się w nich maszynom, ale przede wszystkim ludziom przebywającym w halach. Warto również pamiętać o izolacji przed gorącym powietrzem latem. Lekkie ściany osłonowe, z uwagi na swoją niską masę akumulacyjną, przyczyniają się do przegrzewania wnętrz latem. Duża bezwładność cieplna elementów zbrojonych Ytong zapewnia utrzymanie stałej, niskiej temperatury zarówno w dzień, jak i w nocy, a tym samym znaczne zmniejszenie kosztów eksploatacji hali latem. Jest to szczególnie istotne, gdy w hali przebywają ludzie lub przechowywane są produkty wrażliwe na działanie wysokiej temperatury.

Fot. arch. Xella

Inwestycja w halę magazynową lub produkcyjną stanowi dla przedsiębiorcy istotny krok w kierunku rozwoju firmy. Jednak z doświadczeń związanych z pożarami hal wynika, że aby ten krok okazał się właściwy, należy starannie dobrać materiały i wyznaczyć strefy pożarowe. Jest to konieczne zarówno ze względu na bezpieczeństwo ludzi, jak i ochronę budynku oraz mienia.

wrzesień 2014

o wysokiej odporności ogniowej

BUDOWNICTWO

Izolacyjność akustyczna stropów Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa Politechnika Śląska

Builder

66

wrzesień 2014

dr inż. Leszek Dulak

Część 2

Jak wygląda ocena przenikania dźwięków powietrznych i uderzeniowych przez stropy? Jakie rozwiązania stropów gwarantują skuteczną ich redukcję? I jakie wyniki uzyskano w badaniach przeprowadzonych na Politechnice Śląskiej?

W

przypadku oceny przenikania dźwięków powietrznych przez stropy stosuje się takie same kryteria jak w przypadku ścian. Najczęściej wskaźnikiem adekwatnym do oceny jest wskaźnik R’A1. W tabeli 1 pokazano wartości wskaźnika R A1 i R A2 dla wybranych rozwiązań stropów. Kolorem niebieskim zaznaczono te rozwiązania, przy użyciu których prawdopodobne jest spełnienie standardu podwyższonego [3] (po uwzględnieniu przenoszenia bocznego). W tabeli podano wartości projektowe skorygowane o 2 dB. Na podstawie poniższej tabeli stwierdzić należy, że osiągnięcie parametrów izolacyjnych powiązanych ze standardem, zaproponowanym przy realizacji Projektu „Miejski Budynek Jutra 2030” [4], praktycznie wyklucza użycie stropów gęstożebrowych, a spełnienie standardu podwyższonego możliwe jest jedynie dla stropów żelbetowych o m’ > 400 kg/m2. Wyjątek mogą stanowić stropy drewniane o poprawionych parametrach akustycznych. Przykładem takiego rozwiązania jest strop Knauf przedstawiony na rysunku 1, którego izolacyjność od dźwięków powietrznych określona w badaniach terenowych wyniosła R’A1 = 67 i R’A2 = 61 dB [2].

Rys. 1. Przekrój przez strop drewniany wykonany w systemie Knauf. Rozwiązanie o zwiększonej izolacyjności akustycznej; R’W (C;Ctr)=67 (0;-6)dB, L’n,w = 48 dB.

Od dźwięków uderzeniowych

Strop jest elementem budynku, gdzie najczęś generowane są dźwięki uderzeniowe. Sporadycznie mamy do czynienia z generowaniem dźwięków uderzeniowych w ścianach budynku (np. podczas remontów: wiercenie, stukanie itp.). Z tego właśnie względu stropy zabezpiecza się przed tego typu hałasem. Jedynym sposobem, który gwarantuje skuteczną redukcję poziomu uderzeniowego w budynkach wielorodzinnych jest prawidłowo wykonana podłoga pływająca. Celem uwzględnienia jej udziału w redukcji dźwięków uderzeniowych należy posługiwać się poniższym wzorem na wskaźnik ważonego poziomu uderzeniowego znormalizowanego:

Rys. 2. Teoretyczna zależność wskaźnika poziomu uderzeniowego znormalizowanego dla stropu bez dodatkowych warstw Ln,w,eq od masy powierzchniowej stropu jednorodnego.

gdzie:

Ln,wR = Ln,w,eq - ΔLwR dB (1)

Ln,w,eq – równoważny ważony wskaźnik poziomu uderzeniowego znormalizowanego dla stropu bez dodatkowych warstw w dB, ΔLw – ważony wskaźnik zmniejszenia poziomu uderzeniowego przez podłogę w dB.

W tabeli 2 pokazano, dla wybranych rozwiązań materiałowych, wartości równoważnego ważonego wskaźnika poziomu uderzeniowego znormalizowanego dla stropu bez dodatkowych warstw Ln,w,eq. Kolorem zielonym zaznaczono te materiały, przy użyciu których prawdopodobne jest spełnienie standardów MBJ2030 (przy założeniu ΔLw = 25 dB, przenoszenia bocznego K = 2 dB oraz korekty 2 dB). W tabeli podano wartości

gr. przegrody (bez tynku) cm

Masa (bez tynku) kg/m2

R A1R

R A2R

dB

dB

1.

Strop gęstożebrowy Fert 45, pustaki ceramiczne 20 cm, nadbeton 3 cm z podłogą pływającą (np. 30 mm wełny min. + jastrych cementowy gr. 40 mm)

23

275

51

47

2.

Strop gęstożebrowy Cerit, pustaki ceramiczne 24 cm, nadbeton 4 cm z podłogą pływającą (np. 30 mm wełny min. + jastrych cementowy gr. 40 mm)

28

305

52

48

3.

Strop gęstożebrowy Ceram pustaki ceramiczne 21 cm, nadbeton 3 cm z podłogą pływającą (np. 30 mm wełny min. + jastrych cementowy gr. 40 mm)

24

314

52

48

4.

Strop żelbetowy 2400 kg/m3, płytowy gr. 14 cm z podłogą pływającą (np. 30 mm wełny min. + jastrych cementowy gr. 40 mm)

14

336

54

50

5.

Strop żelbetowy 2400 kg/m3, płytowy z podłogą pływającą (np. 30 mm wełny min. + jastrych cementowy gr. 40 mm)

15

360

54,9

51,4

6.

j.w.

16

384

55,8

52,3

7.

j.w.

18

432

57,3

53,8

8.

j.w.

20

480

58,8

55,3

9.

j.w.

25

600

61,7

58,2

10.

j.w.

30

720

64,2

60,7

11.

Strop drewniany Knauf + podłoga (20 mm wełny min. + jastrych gr. 35 mm)

40

ok.100

67

61

Tabela 2. Wybrane rozwiązania materiałowe stropów wraz ze wskaźnikiem Ln,w,eq w dB (na zielono zaznaczono stropy spełniające niski standard MBJ2030 przy założeniu ΔLw = 25 dB, na niebiesko – podwyższony standard MBJ2030 przy założeniu ΔLw = 30 dB). gr. stropu cm

Masa kg/m2

Ln,w,eq dB

Strop gęstożebrowy Fert 45, pustaki ceramiczne 20 cm, nadbeton 3 cm

23

275

79

2.

Strop gęstożebrowy Cerit, pustaki ceramiczne 24 cm, nadbeton 4 cm

28

305

78

3.

Strop gęstożebrowy Ceram pustaki ceramiczne 21 cm, nadbeton 3 cm

24

314

77

4.

Strop gęstożebrowy EF 45/23 pustaki ceramiczne 20 cm, nadbeton 3 cm

23

265

84

5.

Strop gęstożebrowy EF 45/26 pustaki ceramiczne 22 cm, nadbeton 4 cm

26

306

82

6.

Strop gęstożebrowy Porotherm 15/50 pustaki ceramiczne 15 cm, nadbeton 4 cm

19

282

77

7.

Strop gęstożebrowy Porotherm 15/50 pustaki ceramiczne 15 cm, nadbeton 6 cm

21

328

76

8.

Strop gęstożebrowy Porotherm 23/50 pustaki ceramiczne 23 cm, nadbeton 4 cm

27

360

74

9.

Strop gęstożebrowy Porotherm 23/50 pustaki ceramiczne 23 cm, nadbeton 6 cm

29

406

73

10.

Strop prefabrykowany W-70 (kanały Η 14,7 cm co 20 cm)

22

340

74

11.

Strop kanałowy typu Ż - żerański (kanały Η 17,8 cm co 22 cm)

22

320

73

12.

Strop żelbetowy 2400kg/m 3, płytowy

14

336

77

13.

j.w.

18

432

72

14.

j.w.

20

480

70

15.

j.w.

22

528

69

16.

j.w.

25

600

67

17.

j.w.

30

720

64

Nr

Nazwa

1.

67

Nazwa

Builder

Nr

wrzesień 2014

Tabela 1. Wybrane rozwiązania materiałowe stropów wraz ze wskaźnikiem oceny izolacyjności akustycznej właściwej RA1R i RA2R.

BUDOWNICTWO wrzesień 2014

68 Builder

Tabela 3. Wybrane rozwiązania podłóg pływających ze wskaźnikiem ΔLw w dB (na zielono zaznaczono rozwiązania dedykowane dla niskiego standardu MBJ2030 ΔLw ≥ 25 dB, na niebiesko – dla podwyższonego standardu MBJ2030 ΔLw ≥ 30 dB,). Nr

Nazwa

gr. izolacji mm

gr. w-wy wierzchniej mm

Lw dB

1.

wełna mineralna ISOVER TANGO

20

50

29

2.

wełna mineralna ISOVER TANGO

25

50

30

3.

wełna mineralna ISOVER TANGO

30

50

32

4.

wełna mineralna ISOVER TANGO

35

50

32

5.

wełna mineralna ISOVER TDPS

45

50

33

6.

wełna mineralna ISOVER TDPS

55

50

35

7.

wełna szklana URSA TEP

20

50

32

8.

wełna mineralna STROPROCK

40

40

24

9.

płyty styropianowe AUSTROTHERM STK

36/32

40

26

10.

płyty styropianowe MARBET AKUSTYR

47

40

26

11.

maxit Floor 4950

3,5

24

19

12.

maxit Floor 4950

3,5

35

18

13.

maty z pianki polietylonowej NATURFLEX MA

10

40

22

14.

maty z pianki polietylonowej NATURFLEX MA

15

40

24

15.

maty z ekstrudowanej pianki polietylenowej ETHAFOAM 222E

2x5

40

24

16.

płyty styropianowe STYROFLEX

17/15

40

26

17.

płyty styropianowe STYROFLEX

22/20

40

28

18.

płyty styropianowe STYROFLEX

33/30

40

32

19.

płyty styropianowe STYROFLEX

43/40

40

32

20.

płyty styropianowe elastyczne TERMO-D

17/15

40

28

21.

płyty styropianowe elastyczne TERMO-D

22/20

40

30

22.

płyty styropianowe elastyczne TERMO-D

33/30

40

32

23.

płyty styropianowe elastyczne TERMO-D

43/40

40

32

24.

polietylenowe maty warstwowe MIELTERM-AKUSTIK

10

40

17

25.

pianka polietylenowa GOLDFLEX

15

40

15

26.

płyty styropianowe elastyczne STYRAK

17/15

40

23

27.

płyty styropianowe elastyczne STYRAK

22/20

40

24

28.

płyty styropianowe elastyczne STYRAK

33/30

40

28

29.

płyty styropianowe elastyczne STYRAK

38/35

40

28

30.

płyty styropianowe elastyczne TONOPIAN EPS T 4,0

33/30

40

30

31.

płyty styropianowe elastyczne TONOPIAN EPS T 4,0

38/35

40

32

32.

płyty styropianowe elastyczne TONOPIAN EPS T 4,0

43/40

40

32

33.

maty z pianki polietylenowej CONTACTFOAM

10

40

19

34.

EKM 1006 SIRCONTEC (EPS poddany procesowi recyklingu)

6

-

25

wyznaczone w laboratorium (bez korekty 2 dB). W tabeli 2 zaznaczono natomiast na niebiesko te stropy, dla których prawdopodobne jest spełnienie standardu podwyższonego MBJ2030 (przy założeniu podłogi pływającej charakteryzującej się wskaźnikiem ΔLw = 30 dB, przenoszenia bocznego K = 2 dB oraz korekty 2 dB). Na podstawie przedstawionej tabeli stwierdzić należy, że osiągnięcie parametrów izolacyjnych powiązanych z podwyższonym standardem MBJ2030 jest możliwe do realizacji tylko dla stropów żelbetowych o masie powierzchniowej przekraczającej 400 kg/m2. Korzystając z wzoru (1), można wyznaczyć teoretyczną zależność wskaźnika poziomu uderzeniowego znormalizowanego dla stropu bez dodatkowych warstw Ln,w,eq od masy powierzchniowej stropu jednorodnego (rys. 2). Analiza wykresu potwierdza powyższe wnioski dotyczące minimalnej masy powierzchniowej 400 kg/m2 potrzebnej w celu osiągnięcia parametrów pozwalających spełnić wymagania standardu podwyższonego. Wyjątek mogą stanowić stropy drewniane o poprawionych parametrach akustycznych. Przykładem takiego rozwiązania jest strop Knauf, którego izolacyjność od dźwięków uderzeniowych określona w badaniach terenowych wyniosła L’n,w = 48 dB (rys. 1).

Osiągnięcie parametrów izolacyjnych powiązanych ze standardem MBJ2030 praktycznie wyklucza użycie stropów gęstożebrowych, a spełnienie standardu podwyższonego możliwe jest jedynie dla stropów żelbetowych o m’ > 400 kg/m2. Wyjątek mogą stanowić stropy drewniane o poprawionych parametrach akustycznych. W tabeli 3 zestawiono wybrane rozwiązania podłóg pływających oraz podaną przez producenta wartość ważonego wskaźnika zmniejszenia poziomu uderzeniowego przez podłogę w dB. W tabeli zaznaczono kolorem zielonym podłogi charakteryzujące się wskaźnikiem ΔLw ≥ 25 dB (podłogi dedykowane dla niskiego standardu MBJ2030). Kolorem niebieskim zaznaczono podłogi charakteryzujące się wskaźnikiem ΔLw ≥ 30 dB (podłogi dedykowane dla podwyższonego standardu MBJ2030).

Jedynym sposobem, który gwarantuje skuteczną redukcję poziomu uderzeniowego w budynkach wielorodzinnych, jest prawidłowo wykonana podłoga pływająca. Na podstawie analizy wybranych rozwiązań można przypuszczać, że wykonanie podłogi pływającej o wskaźniku ΔLw ≥ 30 dB nie nastręcza trudności. Użytkownicy nowych mieszkań wskazują jednak często właśnie na dźwięki uderzeniowe jako źródło najbardziej uciążliwych hałasów. Wyniki badań laboratoryjnych tłumienia dźwięków uderzeniowych przez podłogi pływające różnego typu na masywnym stropie wzorcowym przeprowadzone w Laboratorium Akustycznym Wydziału Budownictwa Politechniki Śląskiej [1] potwierdzają negatywne odczucia użytkowników mieszkań. W tabeli 4 zestawiono wszystkie przebadane podłogi, natomiast na rysunku 3 przedstawiono wyniki tych badań. Dodatkowo, dla materiałów, dla których informacje takie były dostępne, na wykresie pokazano wartości ΔLw, deklarowane przez producentów.

Wyniki badań

Na podstawie przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że dla wszystkich podłóg wykonanych na bazie styropianu elastycznego odnotowano znaczący niedobór wyznaczonej wartości ΔLw w stosunku do wartości deklarowanych przez producentów. Zdecydowanie korzystniej sytuacja przedstawia się w przypadku podłóg pływają-

cych wykonanych na bazie wełny mineralnej lub szklanej. Może to prowadzić do sytuacji, kiedy pomimo prawidłowo wykonanej prognozy akustycznej, opartej na wartościach deklarowanych przez producentów, parametry rzeczywiste zrealizowanych stropów z podłogami pływającymi mogą znacząco odbiegać od wymagań normowych. Na uwagę zasługuje wynik uzyskany dla materiału o nazwie handlowej EKM 1006 wyprodukowanego z EPS poddanego procesowi recyklingu (tab. 3 poz. 34). Producentem materiału jest słowacka firma SIRCONTEC. Wyniki badań uzyskaRys. 3. Ważony wskaźnik zmniejszenia poziomu uderzeniowego ∆Lw, przebadanych podłóg no w ramach współpracy z Politechniką pływających [1]. Śląską. Materiał mógłby znaleźć zastosowanie w niskim standardzie MBJ2030. Na rys. 4 pokazano wyniki badań uzyskane w Laboratorium Zakładowym Sircontec dla wyżej wymienionego materiału i odmiany EKM 1009. n

Rys. 4. Zmniejszenie poziomu uderzeniowego znormalizowanego ∆Lw, dla podłogi pływającej z SIRCONTEC EKM 1006 gr. 6 i EKM 1009 gr. 9 mm [2]. Tabela 4. Zestawienie podłóg pływających poddanych badaniom tłumienia dźwięków uderzeniowych. Nr probki

rodzaj materiału sprężystego

1a.

styropian elastyczny producent S1

1b.

wełna mineralna producent W1

1c.

wełna mineralna producent W2

1d.

wełna mineralna producent W3

2a.

styropian elastyczny producent S2

2b.

styropian elastyczny producent S3

2c.

styropian elastyczny producent S4

2d.

wełnamineralna producent W3

3a.

styropian EPS 100 producent S5

3b.

styropian elastyczny producent S6

3c.

wełna mineralna producent W3

grubość materiału sprężystego

warstwa wierzchnia

gr. 20 mm

jastrych cementowy gr. 40 mm

TONOPIAN EPS T 4,0 gr. 30 mm jastrych anhydrytowy gr. 40 mm gr. 40 mm

• Tłumienie dźwięków uderzeniowych do 31dB; • Deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła, λD ≤ 0,043 W/(m·K) • Ważony wskaźnik zmniejszenia poziomu uderzeniowego, ΔLw – dla płyt 22-3 – 26 dB (1), 28 dB (2) – dla płyt 33-3, 38-3, 43-3, 50-3 – 29 dB (1), 31 dB (2) • Obciążenie użytkowe na warstwie wyrównawczej – ≤ 4,0 kPa (1) – dla jastrychu o grubości 40 mm, (2) dla jastrychu grubości 60 mm

Więcej na www.arbet.pl

69

TONOPIAN EPS T 4,0 stosowany jest do izolacji akustycznej stropów od dźwięków uderzeniowych, poprzez zastosowanie dwuwarstwowego układu, zwanego podłogą pływającą. Podłoga oddzielona jest od wszystkich elementów konstrukcyjnych, tj. stropu, ścian i słupów, warstwą TONOPIANU. Zastosowanie TONOPIANU EPS T 4,0 umożliwia uzyskanie wysokich parametrów ochrony akustycznej, przy równoczesnej pewności, że podłoga zachowa swoje parametry użytkowe nawet przy długotrwałym obciążeniu. TONOPIAN może być stosowany do izolacji stropów międzykondygnacyjnych, w każdym budynku mieszkalnym i użyteczności publicznej. Płyty TONOPIAN EPS T 4,0 dostępne są w następujących grubościach nominalnych: 22, 33, 38, 43 i 50 mm.

Builder

REKLAMA

wrzesień 2014

Literatura

[1] Dulak L., Żuchowski R., Badania laboratoryjne tłumienia dźwięków uderzeniowych przez podłogi pływające na masywnym stropie wzorcowym. Badania statutowe Katedry Procesów Budowlanych Wydziału Budownictwa Politechniki Śląskiej. Gliwice 2009. [2] Żuchowski R., Dulak L., Nowoświat A., Opis możliwości praktycznego wykorzystania materiałów z recyklingu, jako materiałów dźwiękochłonnych. MBJ2030 „Miejski Budynek Jutra” – zadanie W5.1.2. Projektu Celowego „Miejski Budynek Jutra 2030”, numer 6 ZR6 2009 C/07319 współfinansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. [3] Dulak L. Izolacyjność akustyczna cz. I „Builder” nr 39, lipiec 2014. [4] Projekt Celowy „Miejski Budynek Jutra 2030”, numer 6 ZR6 2009 C/07319 współfinansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

BUDOWNICTWO

Badania termowizyjne dr inż. Paweł Krause

Builder

70

wrzesień 2014

Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska

B

udownictwo energooszczędne, pasywne, zeroenergetyczne… W ostatnich latach w Polsce można zauważyć zwiększone zainteresowanie zagadnieniami ochrony cieplnej budynków. Wynika ono nie tylko z możliwości zmniejszenia kosztów eksploatacyjnych, lecz coraz częściej także z dbałości o odpowiedni mikroklimat i komfort użytkowania pomieszczeń mieszkalnych. Ze względu na poprawę parametrów izolacyjności termicznej przegród wszelkie wady oraz nieprawidłowości w zakresie termoizolacji mogą powodować znaczne obniżenie temperatury wewnętrznej powierzchni przegrody, a co za tym idzie pogorszenie komfortu cieplnego. Uzyskanie dokładnych danych o jakości i prawidłowości wykonanej w budynku izolacji termicznej nie jest prostym zadnieniem. Zrealizowany budynek nie zawsze wykonany jest zgodnie z projektem pod względem izolacyjności cieplnej przegród budowlanych. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być zróżnicowane i dotyczyć użycia innych materiałów budowlanych (niezgodnych z projektem), lub zastosowania materiałów budowlanych o innej grubości. Dodatkowo może dojść do pojawienia się imperfekcji wykonawczych, powstałych w skutek niewłaściwego poziomu wykonawstwa robót budowlanych. Aby dokonać poprawnej oceny stanu ochrony cieplnej budynku metodami nieniszczącymi, należy wykonać specjalistyczne badania.

Pomiar temperatury

Jest jednym z najtrudniejszych pomiarów w technice cieplnej. Dokładność otrzymanych wyników z pomiarów zależy od wielu czynników, m.in. od wyboru właściwego urządzenia pomiarowego, jego dokładności czy też np. poprawnego zamontowania na badanej przegrodzie. Metody pomiaru temperatury można podzielić na stykowe i bezstykowe. W metodach stykowych wykorzystuje się czujnik temperatury połączony z badanym ciałem, który wymienia ciepło przede wszystkim na drodze przewodzenia i konwekcji. Metody bezstykowe wykorzystują zjawisko emitancji promieniowania cieplnego przez nagrzane ciało. Ciekawym przyrządem do bezstykowego pomiaru temperatury jest pirometr. Daje on możliwość pomiaru temperatury powierzchni elementu, wykorzystując zdolność promieniowania każdego ciała, które posiada temperaturę wyższą od zera bezwzględnego. Ze względu na to, że pomiar odbywa się na odległość, badanie nie zakłóca istniejącego pola temperatury. Wadą tego typu urządzenia jest punktowy pomiar temperatury, ograniczający wyko-

Coraz większą popularność w ocenie stanu ochrony cieplnej budynków zyskuje zastosowanie pomiarów termowizyjnych.

nanie szerokiej diagnostyki cieplnej budynków. Coraz większą popularność w ocenie stanu ochrony cieplnej budynków zyskuje zastosowanie pomiarów termowizyjnych.

Termowizja

Badanie tą metodą jest częściowo analogiczne do pomiarów wykonywanych pirometrem, lecz pozwala na określenie rozkładu temperatury na powierzchni większego fragmentu przegrody. Dotychczasowe wytyczne normatywne pozwalają na wykorzystanie termowizji do oceny jakościowej stanu technicznego przegrody pod kątem izolacyjności termicznej. Termowizja jest metodą badawczą polegającą na zdalnej i bezdotykowej ocenie rozkładu temperatury na powierzchni badanego ciała. Metoda ta jest oparta na obserwacji i zapisie rozkładu promieniowania podczerwonego wysyłanego przez każde ciało, którego temperatura jest wyższa od zera bezwzględnego, i przekształceniu tego promieniowania na światło widzialne [3]. Termowizja jest coraz powszechniej stosowana w różnych dziedzinach naszego życia, ze względu na coraz łatwiejszy dostęp do urządzeń pomiarowych (kamery termowizyjne stają się dostępne cenowo dla wielu firm związanych z rynkiem budowlanym). Pomiary termowizyjne to skomplikowana dziedzina metrologii, wymagająca dużej wiedzy z zakresu techniki materiałowej i cieplnej, umiejętności właściwej oceny warunków środowiskowych, a także praktyki. Zastosowanie termowizji w budownictwie pozwala na dokonywanie oceny poprawności wykonanych prac na etapie prowadzonej budowy, a w przypadku budynków już istniejących – okresową kontrolę jakości przegród zewnętrznych budynku. W połączeniu z innymi metodami badawczymi i pomiarami cieplnymi umożliwia kompleksową ocenę izolacyjności termicznej przegród zewnętrznych pod warunkiem spełnienia wszystkich wymogów dotyczących sposobu prowadzenia badań i pomiarów oraz zasad interpretacji uzyskanych wyników. Interpretacja uzyskanych wyników jest uzależniona między innymi od rodzaju i jakości zastosowanego sprzętu pomiarowego. Kamery termowizyjne były stosowane w naszym kraju do celów diagnostyki cieplnej od lat 70. XX w. Otrzymywane w wyniku pomiarów termowizyjnych termogramy i opracowywane na ich podstawie raporty wymagały znacznej wiedzy i doświadczenia potrzebnego do właściwej interpretacji rozkładu temperatury. Przykładowy termogram z początku lat 80. XX w. przedstawiono na rys. 1.

Wraz z rozwojem sprzętu diagnostycznego poprawie ulegała jakość otrzymywanych termogramów. Na rys. 2 przedstawiono termogram w skali barw czarno-białych z próbą przekształcenia na termogram barwny (16 kolorów). Aktualne możliwości kamer termowizyjnych umożliwiają przedstawienie rozkładu temperatury w skali barwnej o bardzo dobrej jakości. O ile na termogramach przedstawionych na rys. 1 i 2 w przypadku braku zestawienia termogramu ze zdjęciem wykonanym w paśmie widzialnym istniały znaczne trudności z określeniem miejsca prowadzenia pomiarów termograficznych, o tyle aktualna jakość zdjęć termowizyjnych umożliwia dość dokładne rozpoznanie fragmentu obiektu poddanego badaniom (rys. 3)

Zgodnie z normą

71

Rys. 3. Termogram z kamery termowizyjnej rozdzielczości 320 x 240 [2].

wrzesień 2014

Rys. 1, 2. Przykładowy termogram z lat 80-tych (a) i 90-tych (b) XX w. [7].

Builder

Zgodnie z PN-EN 13187 „Właściwości cieplne budynków – Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku – metoda podczerwieni” przed wykonaniem pomiarów termowizyjnych należy wykonać analizę dokumentacji projektowej (jeśli takowa jest dostępna). Następnym krokiem jest określenie emisyjności materiałów powierzchniowych, Istotnym elementem jest zapis temperatury powietrza zewnętrznego i wewnętrznego, zachmurzenia, opadów i wilgotności powietrza oraz ocena oddziaływania wiatru, a także określenie usytuowania budynku względem stron świata. Norma zaleca także określenie ewentualnego wpływu różnicy ciśnień (jeśli jest to istotne dla realizowanych pomiarów). Ważną kwestią jest dodatkowo określenie wpływu efektów wytwarzanych przez wentylowane warstwy powietrza (np. ściana wentylowana), a także analiza oddziaływania lokalnych źródeł ciepła. Czasami istotne jest wyłączenie lokalnych źródeł ciepła przed badaniami, a także wcześniejsze usunięcie poza obszar badań np. mebli, obrazów (na tyle wcześniej by uniknąć efektów przejściowych). Temperatura powietrza wewnętrznego i zewnętrznego powinna być określona z dokładnością ±1°C. Minimalna wykrywalna różnica temperatury dla powierzchni przy temperaturze 20°C wynosi 0,3 K i jest wystarczająca do interpretowania termogramów. Minimalna różnica temperatury powietrza po obu stronach przegrody powinna wynosić minimum 10 K [1]. Na podstawie doświadczenia autora niniejszego artykułu zaleca się, by minimalna różnica temperatury była nie mniejsza niż 15 K. Schemat postępowania przy wykonywaniu badań zasadniczych określony w powyższej normie powinien uwzględniać następujące czynności [1]: • wykonanie za pomocą kamery termowizyjnej przeglądu całego obiektu (zgodnie z zaleceniami należy wykonać przegląd od strony zewnętrznej i wewnętrznej), • zarejestrowanie obrazów termograficznych wybranych części badanych przegród od strony zewnętrznej, fragmentu przegrody wolnego od defektów (miejsc o najmniejszym zróżnicowaniu pól temperatur), fragmentów przegród w których występują wady (zmniejszenie grubości lub brak materiału termoizolacyjnego, infiltracja lub eksfiltracja powietrza itp.) w miejscach, gdzie zróżnicowanie pól temperatur jest największe, • pomiar odległości od badanej powierzchni (wykonuje się go dla każdego obrazu termograficznego), • określenie różnic między temperaturą powierzchni przegrody w miejscu pozbawionym defektów, a temperaturą gdzie defekty te występują, przy czym każdy termogram musi jednoznacznie wskazywać miejsce jego wykonywania na zdjęciu lub rysunku. Pomiary od strony wewnętrznej są dokładniejsze z uwagi na bardziej stabilne warunki otoczenia wewnątrz budynku. Stabilność warunków cieplnych wewnątrz budynków zależy w dużej mierze od sposobu ogrzewania. Tylko na termogramach wykonanych od wewnętrznej strony przegród zewnętrznych widoczne są mostki cieplne, związane z elementami konstrukcyjnymi (wieńce, słupki, gzymsy). Termogramy wykonane od strony wewnętrznej, w stabilnych warunkach pomiarowych, mogą posłużyć do określenia izolacyjności cieplnej przegrody zewnętrznej. Badania termowizyjne służą głównie do jakościowej oceny przegród budowlanych w zakresie kontroli stanu izolacji cieplnej w przegrodach, tj. do wskazania miejsc nieciągłości lub braku izolacji cieplnej (mostki

Rys. 4. Postępowanie ogólne przy interpretacji termogramów [6].

Temperatura powietrza wewnętrznego i zewnętrznego powinna być określona z dokładnością ±1°C. Minimalna wykrywalna różnica temperatury dla powierzchni przy temp. 20°C wynosi 0,3 K i jest wystarczająca do interpretowania termogramów.

BUDOWNICTWO wrzesień 2014

Rys. 5. Termogram ściany zewnętrznej dobrze wentylowanej [2].

Rys. 6. Termogram ściany zewnętrznej wraz z detalem projektowym [2].

Na podstawie doświadczenia autora artykułu zaleca się, by minimalna różnica temperatury powietrza po obu stronach przegrody była nie mniejsza niż 15 K.

Builder

72

termiczne) poprzez pomiar wartości temperatury na powierzchni przegrody oraz wskazania zasięgu (obszaru) jej występowania. Możliwa jest również ocena ilościowa przegród budowlanych, np. określenie wartości współczynnika przenikania ciepła U, ale dopiero po wykonaniu w tym samym czasie dodatkowych pomiarów innych wielkości związanych z przenikaniem ciepła przez badane przegrody. Badania termowizyjne są pomocne w określaniu wad budynku wpływających na zwiększenie strat ciepła. Za pomocą termografii można wykrywać nie tylko wady izolacji termicznej przegród zewnętrznych i wszelkie mostki termiczne, lecz także nieszczelności związane z niekontrolowaną infiltracją powietrza.

Rys. 7. Przykład niewłaściwego rozwiązania projektowego połączenia ściany i podłogi na gruncie [7].

Dokumentacja projektowa a termowizja

Jednym z pierwszych kroków jest analiza dokumentacji projektowej budynku (jeśli takowa jest dostępna). Umożliwia ona analizę rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych oraz wstępne określenie potencjalnych miejsc mostków termicznych w budynku, mogących stanowić anomalie cieplne. Bardzo ważną kwestią jest określenie ewentualnych nieprawidłowości projektowych, w zakresie izolacyjności termicznej, co może zostać potwierdzone w późniejszych pomiarach termowizyjnych. Zaznajomienie się z projektem budowlanym umożliwi dodatkowo zaplanowanie, które fragmenty przegród budowlanych będą szczegółowo analizowane i z której strony przeprowadzenie pomiaru będzie miarodajne. W przypadku ścian dobrze wentylowanych wykonanie badań termowizyjnych od strony zewnętrznej nie da nam jednoznacznej odpowiedzi na pytania o stan ochrony cieplnej przegrody. Dopiero wykonanie dodatkowych pomiarów termowizyjnych od strony wewnętrznej umożliwi przeprowadzenie rzetelnej diagnostyki cieplnej takich ścian. Przykładowe termogramy dla ścian wentylowanych przedstawiono na rys. 5. Na rys. 6 przedstawiono termogram fragmentu naroża ściany zewnętrznej i stropodachu dwudzielnego wentylowanego. Analiza dokumentacji projektowej wykazała niewłaściwe zaprojektowanie detalu mocowania okna. Izolacja termiczna ściany zewnętrznej nie przylegała bezpośrednio do ramy okiennej powodując występowanie znacznego wychładzania (i przemarzania) wieńca żelbetowego. Dodatkowo wieniec ten był wychładzany od strony pustki wentylacyjnej stropodachu wskutek braku zaprojektowania dodatkowej izolacji termicznej na ścianie stropodachu od strony wewnętrznej. Ciekawym przykładem nieprawidłowego rozwiązania projektowego jest rozwiązanie termomodernizacji budynku użyteczności publicznej w obrębie ściany przyziemia (rys. 7). Budynek niepodpiwniczony, posadowiony na płycie fundamentowej został poddany kompleksowej termomodernizacji. Projekt zakładał m.in. ocieplenie ścian zewnętrznych. Projektant wykonał warstwę ocieplenia w postaci polistyrenu ekspandowanego EPS 040, pocieniając warstwę termoizolacji bezpośrednio przy płycie fundamentowej i opierając ją na tej płycie. W wyniku tego rozwiązania wykształcił się mostek termiczny stanowiący defekt cieplny w obudowie budynku. Przeprowadzone badania termowizyjne (rys. 8) potwierdziły przypuszczenia powstałe na etapie analizy dokumentacji projektowej budynku, dotyczące znacznych strat ciepła w miejscu połączenia ściany i podłogi na gruncie. Konsekwencją tego rozwiązania było zawilgocenie naroża ściana-podłoga, powstałe wskutek powierzchniowej kondensacji wilgoci. n Literatura:

Rys. 8. Badanie termowizyjne fragmentu budynku przedstawionego na rys. 7 [2].

[1] PN-EN 13187 Właściwości cieplne budynków – Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku – metoda podczerwieni. [2] T.Steidl, P.Krause. Ekspertyza techniczna „Ocena stanu ochrony cieplnej budynków mieszkalnych i usługowo-handlowych zlokalizowanych na Górnym Śląsku. STEKRA. Mikołów 2005-2013. [3] Fouad N.A., Richter T., Leitfaden Thermografie im Bauwesen. Fraunhofer IRB Verlag. Stuttgart 2006. [4] Krause P., Steidl T., Nowoświat A., Diagnostyka termowizyjna z urządzeniami dodatkowymi. Katalog termogramów wzorcowych. Sprawozdanie Etap I– Diagnostyka in situ izolacyjności cieplnej. Gliwice 2011. [5] Steidl T., Krause P., Termowizja w ocenie jakości przegród budowlanych. „Pomiary Automatyka Kontrola”, nr 11/2009. [6] Krause P., Steidl T., Nowoświat A., Jakościowa analiza obrazu cieplnego w diagnostyce izolacyjności termicznej zewnętrznej przegrody budowlanej. W: Kompleksowa diagnostyka cieplna in situ budynków. Konferencja naukowa, Gliwice, 16 listopada 2012 r. Materiały konferencyjne. [7] STEKRA Mikołów. Materiały archiwalne.

Builder

dodatek branżowy

WRZESIEŃ 2014

Fot. arch. Viessmann

SYSTEMY GRZEWCZE

Energooszczędność dopasowana Nowości w ofercie Viessmann str. 76

Buderus Pompy ciepła

Czerp siłę z natury – z pompami ciepła marki Buderus

Ziemia, woda i powietrze – to natura, w której tkwią nieograniczone zasoby darmowej energii. Dzięki pompom ciepła marki Buderus możesz wykorzystać tę energię do ogrzewania Twojego domu i to prawe bezpłatnie, bo aż do 80% energii funduje natura! W ten sposób odczuwalnie ograniczasz swoje bieżące wydatki. W naszej ofercie z pewnością znajdziesz rozwiązanie na miarę Twoich potrzeb. Chętnie doradzimy w dokonaniu właściwego wyboru.

Robert Bosch Sp. z o.o., ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, Infolinia Buderus 801 777 801, www.buderus.pl Firma Robert Bosch Sp. z o.o. (gwarant) udziela nawet do 5 lat gwarancji na sprawne działanie urządzeń grzewczych, zgodnie z warunkami zawartymi w kartach gwarancyjnych poszczególnych urządzeń.

prezentavja z okładki

SYSTEMY GRZEWCZE

Energooszczędność dopasowana Nowe rozwiązania firmy Viessmann umożliwiają jeszcze efektywniejsze wykorzystanie bezpłatnej energii ze środowiska naturalnego. Pozwalają w łatwy sposób połączyć konwencjonalne źródła energii z odnawialnymi, w nowych i modernizowanych budynkach.

E

nergooszczędność to najlepsze paliwo, dzięki któremu można obniżyć koszty eksploatacji każdego budynku. W połączeniu z odnawialnymi źródłami energii pozwala niemal całkowicie uniezależnić się od dostawców tradycyjnych paliw i energii elektrycznej. Jakie urządzenia wykorzystać?

Hybrydowa pompa ciepła Vitocaldens 222-F to kompaktowe urządzenie, w którym znajduje się powietrzna pompa ciepła typu Split i wysokosprawny kondensacyjny kocioł gazowy o mocy grzewczej 3,2-19 kW, zasilany gazem ziemnym lub płynnym. Jednostka montowana wewnątrz budynku wyposażona jest w osprzęt modułu pompy ciepła, kocioł gazowy kondensacyjny i zasobnik warstwowy ciepłej wody użytkowej o pojemności 130 l – wydajność początkowa c.w.u.: 182 l/10 minut.

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Builder

76

wrzesień 2014

Hybryda spakowana

Vitocaldens 222-F

Pracą kotła i pompy ciepła w Vitocaldens 222-F steruje regulator pogodowy Vitotronic 200 typ WO1C. Na podstawie cen prądu i gazu stale kontroluje on koszty ogrzewania domu. W pierwszej kolejności wybiera najtańsze w danym momencie źródło ciepła. W ten sposób, powietrzna pompa ciepła może dostarczać w ciągu roku nawet 80% ciepła potrzebnego do ogrzewania domu. Dodatkowa zaleta hybrydy to brak konieczności stosowania zasobnika buforowego wody grzewczej w instalacji z grzejnikami lub z zasilanym bezpośrednio ogrzewaniem podłogowym (bez zaworu mieszającego). Zmniejsza to ilość potrzebnego miejsca i obniża koszty inwestycji. Pompa ciepła z kotłem gazowym może być idealnym sposobem na łatwą modernizację starego ogrzewania – gdy trzeba pomyśleć o wymianie wysłużonego już kotła gazowego na nowy lub gdy chcemy o przynajmniej połowę, obniżyć rachunki za ogrzewanie gazem płynnym. To

Oszczędne ogrzewanie ciepłem z powietrza

Nowa pompa ciepła Vitocal 300-A typ AWO-AC to uniwersalne rozwiązanie dla wyjątkowo oszczędnego ogrzewania ciepłem z powietrza, nawet o temperaturze -20°C. W letnie, upalne dni może aktywnie chłodzić pomieszczenia. Vitocal 300-A to również nowy i bardziej wydajny układ chłodniczy. Wysoką efektywność pracy uzyskano między innymi przez zastosowanie sprężarki inwerterowej i zoptymalizowanego wtrysku pary (cykl EVI). Temperatura wody do 65°C pozwala na skuteczne ogrzewanie również modernizowanych budynków. Przykładowe parametry Vitocal 300-A typ AWO-AC 301. B11, wg EN14511 przy schłodzeniu 5K: - moc grzewcza 7 kW, COP 3,90 dla A2/W35; - moc grzewcza 10,5 kW, COP 3,11 dla A-7/W35; - moc 9,22 kW, COP 2,5 dla A-20/W35; - moc 9,6 kW, COP 2,17 dla A-20/W45; - moc 10,10 kW, COP 1,9 dla A-20/W55; - moc 12,39, COP 2,09 dla A-5/W65.

NOWOŚCI

• Hybrydowa pompa ciepła Vitocaldens 222-F • Nowa pompa ciepła Vitocal 300-A typ AWO-AC • Możliwość łączenia w kaskady do pięciu pomp ciepła Vitocal 200-S • Nowy układ termodynamiczny pomp ciepła z efektywnymi sprężarkami Scroll typu ZH (R410A) • Asymetryczny wymiennik ciepła – dolnego i górnego źródła ciepła w pompach ciepła Vitocal • Instalacje z fotowoltaiką i pompami ciepła Zdjęcia: archiwum Viessmann

wszystko da się zrealizować, wykorzystując istniejące przyłącze gazu i bez konieczności dewastowania otoczenia domu, jak również jego wnętrza.

Vitocaldens 222-F

77 Builder

Vitocal 300-A

– jak również wyżej temperaturze wody na zasilaniu instalacji grzewczej: do 65°C. Nowością w pompach ciepła Vitocal jest również asymetryczny wymiennik ciepła – dolnego i górnego źródła ciepła. Uzyskano w ten sposób jeszcze wyższą efektywność wykorzystania ciepła z gruntu, która wynosi: >5, dla B0/W35 wg EN14511. Viessmann oferuje innowacyjną koncepcję instalacji z fotowoltaiką i pompami ciepła. Pompy ciepła Vitocal i Vitocaldens wyposażone są w regulator Vitotronic 200 typ WO1C, który dba o możliwie wysoki stopień wykorzystania prądu solarnego dla własnych potrzeb. Pompy ciepła Viessmann skutecznie wykorzystują ciepło z powietrza atmosferycznego, gruntu, wody gruntowej, a nawet z lodu. Wysoka efektywność ich pracy potwierdzona jest między innymi znakiem jakości Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła: EPHA. Praktycznie każda instalacja z pompami ciepła Viessmann bez trudu spełni wymagania minimalnego sezonowego wskaźnika efektywności energetycznej SCOP wymaganego przez program Prosument.

www.viessmann.pl

p romoc j a

W nowej ofercie firmy Viessmann również popularne pompy ciepła powietrze-woda Vitocal 200-S zyskały jeszcze większe możliwości zastosowania. Można je łączyć w kaskadę – do pięciu pomp ciepła. Specjalny algorytm sterowania poszczególnymi pompami ciepła i kaskadą pozwala uzyskać najwyższy roczny współczynnik efektywności SCOP pracy instalacji. W pompach solanka-woda typu „300”, firma Viessmann również udoskonaliła kilka elementów, dzięki czemu pracują one jeszcze efektywniej. Przede wszystkim jest to nowy układ termodynamiczny pomp ciepła z efektywnymi sprężarkami Scroll typu ZH (R410A) o większym zakresie temperatur dolnego źródła – od -10°C do maksymalnie +25°C

wrzesień 2014

Więcej nowości dla wysokiej efektywności

Product Manager De Dietrich Technika Grzewcza

Dyrektywa Unijna ErP a hybrydy W kontekście Dyrektywy Unijnej ErP, która wejdzie w życie we wrześniu przyszłego roku, największymi wskaźnikami efektywności energetycznej rzędu A+ do A+++ legitymować się będą tzw. generatory hybrydowe, które łączą w sobie kilka sposobów i rodzajów wytwarzania energii. Najprostszym przykładem hybrydy, która może spełnić omawiane powyżej kryteria, jest kondensacyjna centrala grzewcza połączona systemowo z baterią kolektorów słonecznych. Automatyka w takiej prostej hybrydzie potrafi optymalizować proces wytwarzania ciepła z priorytetem wykorzystania energii słonecznej. W bieżącej ofercie De Dietrich tego rodzaju hybryda występuje jako typoszereg MODULENS G AGC. Innym przykładem hybrydy, który prezentują niektórzy producenci, jest połączenie w jednym urządzeniu kotła kondensacyjnego o wysokiej sprawności z powietrzną pompą ciepła małej mocy, do ok. 8 kW. Koncepcja tego rozwiązania zakłada, że zapotrzebowanie na ciepło w okresach przejściowych, do temperatur zewnętrznych z przedziału np. +2 do +12, zabezpiecza moduł pompy ciepła, a poniżej tego przedziału – kotłowy moduł kondensacyjny. Oczywiście granice stanów łączeniowych modułów są płynne i optymalizowane przez automatykę. Hybrydy tego rodzaju De Dietrich zaproponuje w połowie przyszłego roku. Będą one oparte początkowo na kotle MCR3, współpracującym z zewnętrzną, monoblokowa jednostką termodynamiczną.

Fot. arch. Junkers

Junkers wprowadził na rynek nowy hybrydowy kocioł kondensacyjny Cerapur Solar Comfort z zasobnikiem warstwowym c.w.u. o pojemności 75 litrów oraz płytowym wymiennikiem ciepła wykonanym ze stali szlachetnej. Urządzenie pracuje wyjątkowo oszczędnie, a dzięki łączeniu zasady ładowania warstwowego i podgrzewania przepływowego gwarantuje wysoki komfort przygotowania ciepłej wody.

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Builder

78

wrzesień 2014

Cerapur Solar Comfort od Junkersa

Konstruktorzy nowego kotła kondensacyjnego stworzyli urządzenie proste w instalacji, łatwo integrujące się z innymi nośnikami ciepła i wyróżniające się wyjątkowo wysoką efektywnością. Największe oszczędności możliwe są dzięki wykorzystaniu technologii hybrydowej i spalaniu przez kocioł gazu tylko wówczas, kiedy energia dostarczana przez system solarny jest niewystarczająca do ogrzania domu i zapewnienia ciepłej wody użytkowej. W ofercie dostępne są kotły Cerapur Solar Comfort z zasobnikiem warstwowym o mocy grzewczej 14 lub 24 kW.

Kocioł kondensacyjny DuoTec Compact marki BAXI Nowością, pochodzącą ze słonecznej Italii, jest wiszący kocioł kondensacyjny DuoTec Compact marki BAXI. Dostępne są cztery jego wersje: model 1-funkcyjny oraz trzy modele 2-funkcyjne. Tym typoszeregiem De Dietrich prezentuje mały kocioł kondensacyjny z toroidalnym wymiennikiem głównym ze stali nierdzewnej, ale już z pogłębioną modulacją w proporcji 1:7 oraz pompą elektroniczną. Nowatorskim rozwiązaniem jest zastosowanie systemu GAC (gas adaptive control), który w sposób ciągły kontroluje jakość spalanej mieszanki gazowo-powietrznej w celu zapewnienia jak najwyższej sprawności. DuoTec Compact dostępny jest również w pakietach z pojemnościowymi podgrzewaczami c.w.u w wersji standardowej oraz ładowanymi warstwowo. Istnieje możliwość dodatkowego wyposażenia, obejmującego segment systemów regulacyjnych.

Fot. arch. De Dietrich

GŁOS BRANŻY

Logano S112 od Buderusa Buderus wprowadził na rynek nowy stalowy kocioł na paliwa stałe Logano S112. Urządzenie przeznaczone jest zarówno do pracy w systemach grzewczych układu otwartego, jak i w układach zamkniętych. Kocioł jest bardzo prosty w obsłudze, a dzięki możliwości sterowania pompą ciepłej wody użytkowej, a także centralnego ogrzewania przy współpracy z termostatem pokojowym, wyjątkowo łatwa jest również eksploatacja instalacji grzewczej. Załadunek paliwa do kotła ułatwiają drzwiczki górne umieszczone pod kątem 45 stopni, a odprowadzenie popiołu usprawnia opatentowany mechanizm rusztu obrotowego. Wentylator wyciągowy zapewnia większą tolerancję na niski ciąg kominowy i gwarantuje, że podczas załadunku paliwa dym nie wydostanie się do kotłowni. Wykorzystany w Logano S112 trójciągowy wymiennik obniża temperaturę spalin i zwiększa średnioroczną sprawność kotła. W sprzedaży dostępne są trzy wersje kotła Logano S112 – o mocy 15, 20 i 25 kW. Buderus udziela na kocioł Logano S112 pięcioletniej gwarancji.

Fot. arch. Buderus

informacje z branży

SYSTEMY GRZEWCZE

Waldemar Matuszyński

Fot. arch. Viesmann

Dawid Pantera

Akademia Viessmann

Połączenie kilku źródeł energii dla większej efektywności

79

wrzesień 2014

Zadaniem urządzeń grzewczych jest już nie tylko dostarczanie ciepła. To stanowczo za mało. Od nowoczesnych urządzeń grzewczych oczekujemy, by były ekonomiczne, wygodne w użyciu i pomagały obniżać rachunki. Od sierpnia 2014 roku Viessmann oferuje już cały sprawdzony, wdrożony typoszereg urządzeń hybrydowych: Vitocaldens 222-F – splitowa pompa ciepła powietrze – woda w połączeniu z gazowym kotłem kondensacyjnym i Vitosorp 200-F – zeolitowa pompa ciepła w połączeniu z gazowym kotłem kondensacyjnym. Vitocaldens 222-F posiada funkcję automatycznej adaptacji punktu biwalentnego. W urządzeniach Viessmann wartość tego punktu (a więc temperatury zewnętrznej) zależy od ustawionego trybu pracy: ekonomicznego albo ekologicznego, a więc hybryda pracuje możliwie jak najtaniej lub jak najmniej obciążając środowisko emisją. W Vitocaldens 222-F pompa ciepła wspomaga c.o. i c.w.u. i w razie potrzeby używa kotła do pomocy.

Pompa Wilo-Stratos PICO Wilo-Stratos PICO to w pełni elektroniczna pompa obiegowa o najwyższej sprawności do obiegów grzewczych i klimatyzacyjnych, teraz z pięcioletnią gwarancją producenta oraz z funkcją Dynamic Adapt – automatycznego odnalezienia punktu pracy w instalacji. Pompa wirowa została wyposażona w wyświetlacz LCD, z aktualnym pomiarem mocy i zużyciem energii elektrycznej. Minimalny pobór mocy 3W dzięki zastosowaniu synchronicznego silnika w technologii ECM, z dużym momentem rozruchowym, wyposażona w funkcję automatycznego odblokowywania się. Dodatkowo funkcja automatycznego odpowietrzania, obniżenia nocnego oraz blokady ustawień. Prosty montaż i podłączenie elektryczne dzięki zastosowaniu wtyczki Wilo-Konektor. Pompa Wilo-Stratos PICO to niezawodna i energooszczędna pompa obiegowa zapewniająca: • 5 lat gwarancji producenta, • do 90% oszczędności energii w porównaniu do pomp standardowych, • roczne zużycie energii – 46,5 kWh potwierdzone przez TÜV SÜD, • duży wyświetlacz LCD wskazujący aktualny pobór mocy (W) i całkowite zużycie energii (kWh), • automatyczny tryb obniżenia nocnego, • dynamiczna regulacja wysokości podnoszenia – Dynamic Adapt.

Builder

Kocioł gazowy czy pompa ciepła ? Dla tych, którzy nie mogą się zdecydować, najlepszym rozwiązaniem może być połączenie obu sposobów ogrzewania. Hybrydowa pompa ciepła Vitocaldens 222-F to kompaktowe urządzenie, w którym znajduje się pompa ciepła wykorzystująca ciepło z powietrza atmosferycznego i wysokosprawny kondensacyjny kocioł gazowy o mocy grzewczej 3,2-19 kW, zasilany gazem ziemnym lub płynnym. Nowy kompakt w ofercie firmy Viessmann składa się z dwóch części. Podobnie jak w urządzeniach typu Split na zewnątrz budynku znajduje się jednostka zewnętrzna modułu pompy ciepła. Jednostka montowana wewnątrz domu wyposażona jest w osprzęt modułu pompy ciepła, kocioł gazowy kondensacyjny i zasobnik warstwowy ciepłej wody użytkowej o pojemności 130 litrów. Całe urządzenie potrzebuje niewielkiej powietrzni podłogi do jego ustawienia – tylko 595 x 600 mm. Można je zabudować po bokach i dopasować np. do wnęki lub ciągu szafek. Moduł wewnętrzny pompy ciepła połączony jest z jednostką zewnętrzną cienkimi przewodami, w których krąży czynnik chłodniczy. Niepotrzebne są więc duże przekucia i przejścia przez ściany budynku. Mimo małej pojemności zasobnika do dyspozycji mamy dużą ilość ciepłej wody użytkowej – 182 litry wody o temperaturze 45°C w ciągu pierwszych 10 minut jej poboru. Dodatkowa zaleta hybrydy to brak konieczności stosowania zasobnika buforowego wody grzewczej w instalacji z grzejnikami lub z zasilanym bezpośrednio ogrzewaniem podłogowym (bez zaworu mieszającego). Zmniejsza to ilość potrzebnego miejsca i obniża koszty inwestycji. Pracą kotła i pompy ciepła w Vitocaldens 222-F steruje regulator pogodowy Vitotronic 200 typ WO1C. Na podstawie cen prądu i gazu stale kontroluje on koszty ogrzewania domu. W pierwszej kolejności wybiera najtańszy w danym momencie sposób ogrzewania. Regulator przystosowany jest do współpracy z instalacją fotowoltaiczną. Pozwala maksymalnie wykorzystać darmowy prąd ze słońca na własne potrzeby, również do ogrzewania domu. W zależności od potrzeb Vitocaldens 222-F może pracować w trzech trybach: pracuje tylko kocioł gazowy; pracuje tylko pompa ciepła; pompa ciepła wstępnie ogrzewa wodę a kocioł gazowy dogrzewa ją do wymaganej temperatury. O wyborze odpowiedniego trybu decyduje regulator, który wybiera najkorzystniejszy w danej chwili sposób ogrzewania. W ten sposób powietrzna pompa ciepła może dostarczać w ciągu roku nawet 80% ciepła potrzebnego do ogrzewania domu. Pompa ciepła z kotłem gazowym może być idealnym sposobem na łatwą modernizację starego ogrzewania, gdy trzeba pomyśleć o wymianie wysłużonego już kotła gazowego na nowy lub gdy chcemy o przynajmniej połowę obniżyć rachunki za ogrzewanie gazem płynnym. To wszystko z wykorzystaniem istniejącego przyłącza gazu i bez konieczności dewastowania otoczenia domu, jak również jego wnętrza.

GŁOS BRANŻY

Fot. arch. Wilo

Fot. arch. Viesmann

Kocioł gazowy z pompą ciepła od Viessmanna

SYSTEMY GRZEWCZE wrzesień 2014

80 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Alternatywne systemy grzewcze prof. dr hab. inż. Marian B. Nantka

Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Politechnika Śląska

W poniższym opracowaniu zaprezentowano techniki grzewcze, które mogą nie tylko stanowić alternatywę dla wyposażania budynków w tradycyjne instalacje grzewcze, lecz także podnosić poziom jakości usług cieplnych, eliminując jednocześnie kontrowersyjne zasady rozliczeń za zużyte ciepło.

M

ożliwości poprawy działania systemów grzewczych i rozliczeń za zużyte ciepło wiążą się głównie z zastosowaniem przyrządów pomiarowych w poziomych instalacjach centralnego ogrzewania (1 na rys. 1). Zastosowanie znaleźć mogą rozwiązania dwu- i jednorurowe, a także rozwiązanie które można nazwać horyzontalnym (rys. 2). Do ich zalet zalicza się możliwość regulacji i montażu przyrządów do pomiaru ilości ciepła. System horyzontalny składa się z dwururowych pionów, zasilanych siecią poziomych przewodów rozprowadzających, i jednorurowych pętli, obejmujących zasięgiem piętra lub mieszkania. W rozwiązaniach tych przygotowanie ciepłej wody może być realizowane indywidualnie lub centralnie. W pierwszym przypadku (pomijamy tu już powszechnie znane zagrożenia związane z użytkowaniem urządzeń gazowych i znaczne koszty eksploatacji urządzeń elektrycznych [1]), rozliczanie sprowadza się do opłat za zużyty gaz lub energię elektryczną. Drugi przypadek wymaga stosowania mieszkaniowych ciepłomierzy. Z uwagi na łączną najczęściej realizację dwóch potrzeb grzewczych (ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody) oraz konieczność dokonywania rozliczeń za zużyte do tych celów ciepło wskazane jest wyjście poza wąski, tradycyjny zakres stosowanych rozwiązań instalacyjnych i poszukiwanie innych systemów. Mogą nimi być systemy z tzw. mieszkaniowymi węzłami cieplnymi (lub indywidualnymi stacjami cieplnymi) [2].

Zasada działania i struktura indywidualnych stacji cieplnych

Układy takie, o właściwościach umożliwiających realizację indywidualnych funkcji wynikających z przeznaczenia poszczególnych mieszkań, są rozwijane suk-

cesywnie od ponad 20 lat. Dostępne są rozwiązania o nazwach Redan, Modusat, Ferroli, APV Therm, Logomax, Meibes-Logotherm, Plewo, EWFE-Minisat, Tytan, Thermatic, i szereg innych. Przykładem systemu wykorzystującego indywidualne stacje cieplne może być rozwiązanie z rys. 5 [3]. Oprócz węzła mieszkaniowego, stanowiącego podstawowy element każdego z systemów, w skład rozwiązania wchodzą armatura czerpalna, poziome przewody rozprowadzające ciepłą wodę, rozdzielacz wody zimnej i ciepłej, wodomierz i licznik ciepła oraz system regulacji z automatycznym programatorem. Zasadniczym elementem różniącym poszczególne rozwiązania jest budowa samej stacji cieplnej oraz sposób jej regulacji (1 na schemacie po lewej stronie rys. 3). Najszerszą ofertę posiadają rozwiązania typu 1, nazywane logotermami [4] (schemat po prawej stronie rys. 3). Zastosowany w nich regulator PM (2) sterowany jest różnicą ciśnień występującą w momencie uruchomienia jakiegokolwiek zaworu czerpalnego ciepłej wody. Konstrukcję proporcjonalnego regulatora przepływu PM przedstawia rys. 4. Składa się on z dwóch części – sterującej i sterowanej – którymi są obiegi ciepłej wody i czynnika grzewczego. Wodę ogrzewaną od wody grzewczej oddziela podwójna dławnica (3), w której porusza się trzpień wykonany ze stali nierdzewnej (4) z tłokiem (5) pełniącym rolę nastawnika. W przypadku braku poboru ciepłej wody użytkowej tłok ten zamyka otwór wlotowy (6), a przy jej poborze za tłokiem pojawia się chwilowy spadek ciśnienia przekazywany natychmiast kanałem (10) do komory ponad membraną (8). W wyniku tego membrana wraz z nastawnikiem zostaje przesunięta, a jednocześnie zimna woda, doprowadzona wcześniej króćcem (1) pod nastawnik, zaczyna napływać do wymiennika. Charakterystyczne dla regulatora PM jest tym większe przesunięcie ku górze membrany, nastawnika i tłoka (11), im większy jest pobór ciepłej wody. Przesunięcie to wynosi około 1 mm na 1 dm3 wody. Możliwa jest także regulacja temperatury ciepłej wody, polegająca na dławieniu przepływu czynnika do obiegu grzejnikowego za pomocą specjalnej dźwigni. Podczas poboru ciepłej wody regulator otwiera przepływ do wymiennika i zamyka dopływ do obiegu grzejnikowego (priorytet ciepłej wody). W tabeli 1 zestawiono wybrane dane. Jak widać, mają one podobną moc cieplną i wymiary, a wszystkie z nich są zaopatrzone w odpowiednie przyłącza. Są to przyłącza z odpowietrznikami wody grzew-

Tabela 1 . Zestawienie danych mieszkaniowych stacji cieplnych typu 1 Wyszczególnienie

Logopack 500/350/250 13

Rodzaje stacji cieplnych Saturn Uran Pluton 635/470/260 17

Wodnik(d) – wys./szer./gr., mm ciężar, kg – ciśnienie wody zimnej/ minimum – 2/6 ciśnienie pracy, bar moc cieplna 15(a) 10(a) ogrzewania, kW jw. lecz ciepłej wody, kW 33(b) 38(c) (a) – przy ∆t = 20 K, (b) – przy temperaturze zasilania 65°C i ogrzewane o 40 K oraz przy poborze równym 12 dm3/min, (c) – przy temperaturze zasilania 65°C i ogrzewane o 45 K oraz przy poborze jak wyżej, (d) – rozwiązanie o nazwie Wodnik stosowane jest jedynie w miejsce gazowych podgrzewaczy ciepłej wody. Tabela 2. Zależność mocy cieplnej i wydatku w rozwiązaniu typu 2 Temperatura zasilania, °C 60/65 70/75

Rozbiór ciepłej wody, dm3/min 7,7/10,3 12,5/14,6

Moc cieplna, kW 24,1/32,0 38,9/45,0

Strata ciśnienia zimnej wody, bar 0,21/0,33 0,47/0,66

Temperatura powrotu, °C 34/30,5 28/26

Tabela 3. Główne dane techniczne węzła mieszkaniowego Minisat. Wyszczególnienie Cecha 600 (z konsolą)/390/110 Wysokość/szerokość/grubość, mm, 136*, (9 **) (ciężar, kg) Temperatura zasilania/powrotu, °C 65 80/45 55 Temperatura ciepłej wody, °C 40 60 >14(840) Ilość ciepłej wody, dm3/min. (m3/h) Moc przekazywana do grzejników, kW ≤8 (dla ∆T = 20K) Moc wymiennika, kW >35 Ciśnienie wody wodociągowej, MPa dowolne Ciśnienie po stronie pierwotnej, MPa ≤1,0 Ciśnienie po stronie wtórnej, MPa Pojemność wodna strony pierwotnej/ 1,2/1,1 wtórnej, dm3 * – w zależności od typu ciepłomierza, ** – bez wody i mierników.

81

Rys. 2. Przykład poziomej instalacja jednorurowej (A) i struktura podłączeń do pionów (B). Oznaczenia: 1 – izolowane piony ze stali nierdzewnej, 2 – rozdzielacze (z regulacją), 3 – licznik ciepła, 4 – zawory termostatyczne, 5 – zawór podpionowy, 6 – kurki spustowe, 7 – kurki kulowe, 8 – mostek cyrkulacyjny

wrzesień 2014

Rys. 1. Schematy poziomych instalacji ogrzewania. Oznaczenia: A – układ dwururowy, B – układ jednorurowy, 1 – licznik ciepła (uwaga: zamiast kotła może zostać zastosowany węzeł ciepłowniczy)

Builder

czej i z kryzami na przewodach zimnej wody, zawory strefowe z elektronicznym programatorem mieszkaniowym z baterią 2x1,5 V (lub zasilanie 230 V) z zachowaniem miejsca na licznik ciepła. Na rys. 5 przedstawiono jedną z wielu odmian omawianej stacji mieszkaniowej. Na uwagę zasługuje także fakt zróżnicowania temperatur w obrębie wymiennika i związana z nimi możliwość odkładania się kamienia kotłowego. Przeciwdziała temu mostek cyrkulacyjny montowany na górnych końcówkach każdego pionu (np. 8 na rys. 2). Utrzymuje on odpowiednią temperaturę czynnika grzewczego na przewodzie zasilającym, a także zmniejsza koszty utrzymania w gotowości wymiennika ciepłej wody. Mostek ten pracuje okresowo (2 minuty na 2 godziny), z przepływem 4 dm3 wody. Wśród cech układów wykorzystujących omawiane stacje cieplne należy wymienić pulsacyjne działanie ogrzewania, co w praktyce oznacza brak stałej cyrkulacji lub występowanie mikrocyrkulacji wody grzewczej. Podobnym rozwiązaniem jest konstrukcja druga (typ 2) nosząca nazwę Thermatic i wykorzystująca również omówiony powyżej regulator PM, przy czym do dyspozycji są trzy odmiany tego urządzenia (Thermatic-alfa, beta i gamma). Thermatic jest indywidualnym elementem systemu grzewczego zasilanym poprzez dwuprzewodową sieć wewnętrzną z niskotemperaturowego źródła ciepła – np. węzła ciepłowniczego (tabela 2). Widok i konstrukcję tego rozwiązania Thermatic-alfa przedstawia rys. 6 [5]. Widok trzeciego z rozwiązań (typ 3) przedstawiono w tabeli 3 [6]. Nosi ono nazwę satelity grzewczego i składa się z podobnych elementów jak dwa poprzednie rozwiązania. Urządzenie wyposażone jest, podobnie jak poprzednie, w wymiennik płytowy oraz w orurowanie w całości wykonane ze stali nierdzewnej. Ponadto posiada ono filtry siatkowe, automatyczny lub ręczny zawór odpowietrzający i specjalny zawór membranowy do optymalizacji przepływu czynnika grzewczego w czasie podgrzewania ciepłej wody użytkowej (zamiast regulatora PM). Rolę regulatora spełnia tu zawór z membraną gumową (ulegającą częstemu zużyciu), co stanowi najsłabszy element rozwiązania (konieczna może być częsta wymiana zaworu). Charakteryzuje się on jednak zaletami, wśród których najistotniejsza wydaje się możliwość utrzymywania stałej wartości różnicy temperatur na całej powierzchni wymiennika. Taka stała różnica (~10 K) ogranicza do minimum możliwość ewentualnego wydzielania się kamienia kotłowego, co przedłuża czas pracy wymiennika (przykład z rys. 7). Zaletą omawianego rozwiązania jest także umieszczanie wewnątrz korpusu zaworu regulacyjnego, na połączeniach z przewodami zimnej wody, uszczelek (typu O-ring), które w pozostałych rozwiązaniach umieszczone są na zewnątrz i ulegają częstemu zużyciu. Oprócz powyżej opisanych rozwiązań dostępne są także inne stacje cieplne. W tabeli 4 zestawiono podstawowe dane techniczne dostępnych stacji grzewczych, uzupełniając je cenami jednostkowymi. Wszystkie rozwiązania indywidualnych stacji cieplnych charakteryzują się one nie tylko podobną mocą cieplną, wymiarami, pracą z tzw. priorytetem ciepłej wody, ale także ceną, wahającą się od 600 do 1100 euro. Ponadto część tych rozwiązań charakteryzuje się brakiem lub występowaniem niewielkiej mikrocyrkulacji wody grzewczej oraz możliwością wykorzystania pełnej regulacji ilościowej obydwu funkcji. Zastosowany sposób transformacji ciepłej wody zabezpiecza odbiorcę przed zagrożeniami mikrobakteryjnymi, a przede wszystkim istnieje możliwość indywidualnego, mieszkaniowego rozliczania

Rys. 4. Konstrukcja i działanie regulatora PM (opis w tekście).

SYSTEMY GRZEWCZE d o dat e k B R A N Ż OW Y

Builder

82

wrzesień 2014

Rys. 3. Dwufunkcyjna instalacja mieszkaniowa. Oznaczenia: 1 – mieszkaniowy węzeł cieplny, 2 – połączenie ze źródłem ciepła, 3 – zasilanie zimną wodą, 4 – pobór zimnej wody, 5 – punkty czerpalne ciepłej wody, 6 – przewód zasilający grzejniki, 7 – główny przewód zasilający, 8 – programator, 9 – mostek cyrkulacyjny (Uwaga: CO – centralne ogrzewanie)

Rys. 5. Widok i wyposażenie stacji mieszkaniowej (Saturn). Oznaczenia: 1 – płyta montażowa, 2 – wymiennik ze stali nierdzewnej, 3 – regulator PM, 4 – odpowietrznik, 5 – kryza na ciepłej wodzie użytkowej, 6 – zawór strefowy, 7 – filtr siatkowy, 8 – regulator/programator z siłownikiem, 9 i 11 – wstawka ciepłomierza (3/4 GZ o długości 110 mm), 10 – doprowadzenie zimnej wody, 12 – zasilanie zimną wodą, 13 – wyjście ciepłej wody do mieszkania, 14 – jw. lecz zimnej wody, 15 – powrót z mieszkaniowej instalacji centralnego ogrzewania, 16 – jw. lecz zasilanie, 17 – powrót do pionu grzewczego, 18 – jw. lecz zasilanie.

za zużyte ciepło na ogrzewanie pomieszczeń i przygotowanie ciepłej wody. Rozwiązania te są jednak nadal z różnych względów pomijane i niechętnie stosowane przez specjalistów branży instalacyjnej oraz potencjalnych inwestorów. Jedną z głównych przyczyn wydaje się złożoność struktury oraz pewna innowacyjność w stosunku do rozwiązań tradycyjnych. Inną z przyczyn jest nie do końca poznane i opisane działanie omawianych rozwiązań, na co wpływ mają dwa współczynniki nierównomierności rozbioru. Oprócz pierwszego z nich, którym jest znany i opisany w literaturze specjalistycznej współczynnik rozbioru ciepłej wody (o wartościach budzących nadal kontrowersje), występuje tu niezbyt dobrze określony współczynnik rozbioru czynnika dla potrzeb centralnego ogrzewania, którego wartości mogą wynikać z regulacji programowalnej dla każdego ogrzewanego pomieszczenia. Skutkiem nakładania się tych współczynników może być zmniejszona moc zamówiona i relatywnie mniejsze zużycie energii na potrzeby grzewcze obiektów. Istnieje możliwość opracowania współczynników rozbioru wody grzewczej, uwzględniających tego typu działanie instalacji (przykład na rys. 8). Należy tu zaznaczyć, że przy tego rodzaju mieszkaniowej ilościowej dystrybucji wody grzewczej (ciepła) o stałych parametrach zasilania na poziomie średnio- lub najlepiej niskotemperaturowym do dyspozycji w ciągu całego roku jest pełna moc grzewcza grzejników na poziomie zewnętrznych temperatur obliczeniowych wynikających z lokalizacji budynku w określonej strefie klimatycznej. Pozwala to na zwiększenie dynamiki zmian żądanych temperatur w układach temperaturowych regulatorów programowalnych. Ponadto brak cyrkulacji ciepłej wody i praca instalacji centralnego ogrzewania bez stałej cyrkulacji, a jedynie z chwilowymi przepływami, w zasadniczy sposób może zmniejszyć koszty wewnętrznej transmisji ciepła. Inną z zalet jest możliwość realizacji zasad centralnej regulacji ilościowej. Omawiane rozwiązania nie tylko zapewniają integrację ogrzewania i ciepłej wody, lecz także są przyjazne wspomaganiu ciepłem odnawialnym (rys. 9) [7].Najistotniejsza w kontekście głównego przedmiotu niniejszego opracowania jest możliwość wprowadzenia zrozumiałych i przejrzystych, a jednocześnie kompleksowych rozliczeń bez potrzeby stosowania kontrowersyjnych podzielników i rozkładania opłat na dwie części. Do wad mieszkaniowych stacji grzewczych zaliczyć można – oprócz wspomnianej powyżej możliwości wystąpienia kamienia kotłowego na powierzchni wymienników – często występujące problemy z rejestracją niskich przepływów przez liczniki ciepła (znacznie mniejszych od możliwości pomiarowych przetworników przepływu najmniejszych ciepłomierzy – 0,6 m3/h) oraz zróżnicowanie odczytów w węzłach ciepłowniczych i mieszkaniach (węzłach cieplnych). Pewnym mankamentem wydaje się stosowanie systemu z rozdzielaczami, które stanowią dodatkowe zasobniki wody, mogące zakłócić pracę mieszkaniowych stacji cieplnych. Poszukiwać należy rozwiązań ograniczających pojawianie się kamienia kotłowego na wymiennikach, niszczenie uszczelek na podłączeniach ich orurowania, a także problemy związane z różnicami pomiędzy sumą odczytów z poszczególnych mieszkań a odczytem przy źródle ciepła (węzłach ciepłowniczych), co może sprowadzić się do zastąpienia obecnie stosowanych liczników ciepła przyrządami dokładniejszymi.

Tabela 4. Porównanie własności wybranych stacji grzewczych. moc, kW

Producent/typ

Wybrane dane ∆p*, mbar bez reg. z reg. 220 – 350 – –

Vcwu, dm3 cwu Buderus/Logomax Compact 35 Akva VitaTD 35 12 Redan Akva VitaTDP 35 Orion 33 Saturn 33 12*** Meibes Uran 33 – Pluton 10 EWFE/Minisat 25 30 – – NSO/Tytan F1 35 14 200 350 Plewo/Pc-DDD25 25 2 – Thermatic-afa max.45**** 14,6 200 300 * – regulator różnicy ciśnień, ** – wysokość/szerokość/grubość, *** – przy tz = +65°C, **** – przy tz = +75°C. co 15 15 15 10 10 15 15 8,5 8 10

350

wymiary**, mm

ciężar, kg

cena, euro

360/450/190 510/500/310 460/410/325 430/470/260 520/470/260

18 29 19,3 9,0

710 1085 – 603,6 689

635/470/260 530/310/180 600/390/160 550/300/185 688/555/140

17

– –

9 15 9

654 617 –

83 Builder

Systemy z mieszkaniowymi węzłami cieplnymi są stosowane w kraju od kilkunastu lat i można je uważać za sprawdzone dla mieszkań z 5–7 grzejnikami i 2–3 punktami rozbioru ciepłej wody. Decydujące znaczenie dla potencjalnego inwestora mogą mieć wyniki wstępnych pomiarów i analiz w zakresie zużycia ciepła oraz opłat za ogrzewanie oraz korzystanie z ciepłej wody. Poniżej zestawiono wybrane wyniki takich analiz dla kilku budynków wielorodzinnych. Pierwszy z budynków monitorowany był z uwzględnieniem sytuacji wyjściowej, a więc jego zasilania z sieci ciepłowniczej i typowych rozwiązań dwufunkcyjnych instalacji grzewczych w postaci dwururowej instalacji ogrzewania w rozwiązaniu pionowym oraz centralnej instalacji ciepłej wody z przewodami cyrkulacyjnymi [8]. Budynek ten został poddany modernizacji, zamontowano w nim nową instalację grzewczą, wyposażoną w mieszkaniowe węzły grzewcze z poziomą, dwururową instalacją ogrzewania. Charakterystyczne wyniki zestawiono w tabeli 5. Na rys. 10 zamieszczono wykresy obrazujące miesięczne zużycie ciepła z wyłączeniem kosztów ocieplenia przegród. Jak widać, odnotowano około 50% spadek średniego zużycia ciepła i opłat. Charakterystyczna jest stosunkowo niska opłata odniesiona do jednostki powierzchni użytkowej mieszkań za realizację dwóch potrzeb, która w przeliczeniu na jednostkę powierzchni mieszkań wyniosła około 1,5 zł/m2 (poprzednie opłaty wahały się pomiędzy 2,8 a 3,2 zł/m2). Podobny charakter zmian odnotowano w trzech budynkach wielorodzinnych wyposażonych w systemy z zastosowanymi węzłami mieszkaniowymi typu 3 [9]. Wybrane dane z monitoringu zużycia ciepła zestawiono w tabeli 6, a na rys. 11 przedstawiono zmiany kosztów w rozbiciu na okresy miesięczne oraz ich wartości średnie. Średniomiesięczne koszty za realizację ogrzewania i przygotowania ciepłej wody są podobne do wartości uzyskanych w poprzednim przypadku i nie przekraczają wartości 1,6 zł/m2 (zamiast 2,8 zł/m2). W obu przypadkach odnotowano zatem znaczny spadek cen w porównaniu z kosztami tradycyjnie określanymi (sięgającymi nawet ponad 3 zł/m2), co wydaje się nader obiecujące. Jedyną, lecz istotną trudnością dla potencjalnych inwestorów są stosunkowo duże koszty inwestycyjne. Dotyczy to szczególnie przypadków realizacji w ramach działań termomodernizacyjnych zamiany nie tylko zużytej instalacji centralnego ogrzewania, lecz także struktury źródła ciepła i niezbędnych tu prac budowlanych.

wrzesień 2014

Efekty energetyczne i ekonomiczne

Rys. 6. Budowa i wyposażenie rozwiązania Thermatic i podłączenia do instalacji. Oznaczenia: 1 – zawór termostatyczny (ograniczający temperaturę powrotu czynnika z instalacji centralnego ogrzewania), 2 – odpowietrzniki, 3 – mostek cyrkulacyjny (zawór termostatyczny typu TTV), 4 – PM regler, 5 i 12 – wstawki do licznika ciepła (3/4 GZ o długości 110 mm), 6 – kryza (dławi przepływ wody zimnej), 7 – wymiennik płytowy (lutowany ze stali nierdzewnej), 8 – zawór strefowy instalacji centralnego ogrzewania z programatorem temperatury, 9 – regulatory różnicy ciśnień, 10 – złączka 3/4 GZ do czujnika ciepła (tuleja zanurzeniowa), 11 – filtry siatkowe, 13 – podłączenia, 14 – obudowa, 15 – zawór termostatyczny (ograniczający temperaturę wypływu ciepłej wody użytkowej)

Rys. 7. Przepływy w wymiennikach stacji grzewczych typu 1 (A) i typu 3 (B). Oznaczenia: tz/tp – temperatura zasilania i powrotu ogrzewania, tcw – temperatura ciepłej wody, tzw – temperatura zimnej wody, 1 – miejsce odkładania się kamienia kotłowego.

SYSTEMY GRZEWCZE

Tabela 5. Charakterystyka badanego budynku wraz z zestawieniem wskaźników zużycia ciepła i kosztów. Wyszczególnienie Liczba pięter/ mieszkań(użytkowników) Parametry, tz/tp, 0C/rodzaj instalacji/grzejniki/regulacja Instalacja ciepłej wody Modernizacja przegród

Rys. 8. Obliczanie wydajności ciepłej wody (do 400 kW) w zależności od liczby mieszkań

Przed modernizacją

Po modernizacji 4/60 (199)

95/70, dwururowa pionowa/żeliwne członowe/jakościowa centralna z cyrkulacją –

70/40, dwururowa pozioma/ stalowe konwekcyjne/ ilościowa mieszkaniowa z logotermami Wełna mineralna (10 cm – ściany i 15 cm – stropodach)

Potrzeby*, kW/zużycie 288/3598 153/1469 ciepła**, GJ Zużycie ciepła** GJ/koszt 3598/119954 1469/47008 zużycia**, zł Zużycie, 0,43 (35,7) 1,08 (90,3) GJ/m2×rok (MJ/m2×miesiąc) Koszty, zł/m2×rok (zł/m2×miesiąc) 17,2 (1,43) 36,2 (3,01) * – obliczeniowe (dla te = -20°C), ** – obejmuje całoroczne ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody. Tabela 6. Zużycie ciepła i koszty w trzech budynkach wielorodzinnych Numer budynku 1 2 3 1593,7 3895,8 Powierzchnia użytkowa, m2 Źródło ciepła/moc cieplna, kW 1GKK*/40 200 2GKK*/40 200 Ciepło dostarczone do mieszkań, GJ 993,5 2544,7 2498,5 1,44 1,54 1,45 Koszt jednostkowy obu potrzeb, zł/m2 * – jeden (1) lub dwa (2) gazowe kotły kondensacyjne (GKK) o modulowanych palnikach.

Rys. 9. Przykład mieszkaniowej instalacji grzewczej wspomaganej energią promieniowania słonecznego. Oznaczenia: 1 – źródło ciepła kocioł, węzeł ciepłowniczy), 2 – zasobnik (zbiornik buforowy), 3 – mieszkaniowy węzeł cieplny, 4 – kolektor słoneczny, 5 – izolacja pionów grzewczych, 6 – rozdzielacze

Builder

84

wrzesień 2014

Wyszczególnienie

Rys. 10. Zużycie ciepła w budynku (1 – przed modernizacją, 2 – po modernizacji)

Pomimo że okres dotychczasowej eksploatacji rozwiązań z mieszkaniowymi węzłami cieplnymi nie w pełni można uznać za reprezentatywny, a ponadto brak jest informacji o częstości serwisowania urządzeń grzewczych, można stwierdzić dużą przydatność mieszkaniowych węzłów grzewczych dla realizacji postulowanej idei poszanowania energii. Warto raz jeszcze podkreślić, że ich zalety mogą być spotęgowane przez ewentualną decentralizację źródeł ciepła oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Spadek kosztów eksploatacyjnych może być znaczny. Ponadto, z uwagi na odnotowane błędy w projektach i ich wykonaniu, za warunek konieczny uważać należy wykonanie obliczeń projektowych przez specjalistę zaznajomionego ze specyfiką odpowiednich rozwiązań, a także szczegółowe wykonanie zaleceń projektowych w trakcie praktycznej realizacji. Należy tu dodać, że opracowane już zostało i dostępne jest narzędzie w postaci inżynierskiego programu komputerowego, pozwalające na profesjonalne wykonanie projektów omawianych rozwiązań. n

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Przypisy:

Rys. 11. Jednostkowe koszty zużycia ciepła w trzech budynkach. Oznaczenia: 1, 2, 3 – uśrednione opłaty za zużyte ciepło do celów grzewczych dla trzech budynków mieszkalnych (wg tabeli 6)

[1] Nantka, M.B., Indoor Air Quality and Health Hazard in Dwellings with Natural Ventilation and Gas Appliances, Proceedings of 3rd International Conference on Energy and Gas, Gliwice/Szczyrk, 2005. [2] Zdaniem autora nazwę mieszkaniowe węzły ciepłownicze należy uważać za nieoddającą zasady działania wspomnianych rozwiązań; wydaje się, że poprawnym określeniem jest mieszkaniowe węzły cieplne. [3] Nantka, M.B., Idea i ocena efektywności stosowania mieszkaniowych stacji grzewczych w budynkach wielorodzinnych, Ekspertyza Naukowo-Badawcza, Gliwice 2004 (niepublikowana). [4] Katalogi techniczne firmy Meibes, 2000-2005. [5] Folder techniczny – witryna www.thermatic.com.pl. [6] Katalog informacyjno-techniczny Węzeł mieszkaniowy – Minisat, EWFE Polonia Sp.z o.o. oraz ewfe@itnet.com.pl. [7] Nantka, M.B., Renewable Energy Sources and their Co-operation with Heat Systems, Proceedings of International PAN Conference HTRSE, Międzyzdroje 2004. [8] Lomania, Ł., Zasilanie i użytkowanie ciepła w wybranych budynkach mieszkalnych, Praca dyplomowa KOWiTO, Politechnika Śląska, Gliwice 2002. [9] Dane udostępnione przez Spółdzielnię „Kormoran” w Olsztynie, 2004.

Inteligentne układy pompowe – optymalizacja korzyści

Zdjęcia: archiwum Wilo

Pompy inteligentne, czyli jakie?

Rozwój techniki pompowej w ostatnich latach zaowocował wyklarowaniem się określenia „pompy inteligentne”. W rzeczywistości określenie to związane jest z zastosowaniem systemów regulacyjnych i pomiarowych, pozwalających na sterowanie pracą pompy oraz adaptację jej parametrów do

Znaczącą cechą pracy elektronicznych pomp obiegowych typu Wilo-Stratos bądź dławnicowych pomp z nabudowanym falownikiem typu Wilo-Stratos GIGA, Wilo-CronoLine IL-E, WiloCronoBlock BL-E lub Wilo-VeroLine IP-E jest również możliwość komunikacji między pompami. Zastosowanie zintegrowanego z pompą systemu regulacyjnego pozwala na automatyczne załączanie pompy w przypadku wystąpienia awarii oraz na optymalizację dołączania drugiej pompy w przypadku układów o zwiększanej wydajności w trakcie sezonu. Gwarantuje to również równomierną eksploatację całego układu pompowego dzięki zintegrowanemu systemowi przełączania czasowego. Wysokosprawne pompy Wilo, pozwalają osiągnąć wysoki stopień optymalizacji działania systemu grzewczego, szczególnie w zakresie stabilizacji warunków hydraulicznych i zmniejszenia strat cyrkulacyjnych, a także obniżyć zużycie energii elektrycznej przy jednoczesnym podwyższeniu komfortu eksploatacji poprzez eliminację szumów przepływowych, jak również szumów na zaworach termostatycznych. Optymalizacja korzyści dla użytkowników obiektów jest nadrzędnym celem rozwoju produktów Wilo.

Wilo Polska Sp. z o.o. ul. Jedności 5, 05-506 Lesznowola www.wilo.pl

wrzesień 2014

synchronicznych z magnesem trwałym wyznaczyło nowy kierunek w technice pompowej. Dodatkowe zastosowanie automatyki w formie nabudowanych bezpośrednio na silnikach przetworników częstotliwości – pozwoliło na zwiększenie kontroli pracy pompy względem potrzeb systemu grzewczego. W ten sposób, zgodnie z nastawionymi żądanymi parametrami pracy, realizowana jest w sposób automatyczny regulacja prędkości obrotowej, a co za tym idzie – również wydajności pracy pomp, dostosowująca się do rzeczywistego zapotrzebowania na ciepło.

Sterowanie

85

wiska, przy zagadnieniu związanym z optymalizacją i usprawnieniem instalacji grzewczych nie można pominąć elementu wpływającego na możliwości transportu ciepła, jakim jest pompa obiegowa.

zmiennych warunków panujących w instalacji. Dzięki temu konsumpcja energii elektrycznej zależy m.in. od stopnia otwarcia kurka zaworu termostatycznego. W technice grzewczej dużym krokiem w kierunku automatyzacji pomp i systemów pompowych, było zastosowanie wysokosprawnych, elektronicznie komutowanych silników synchronicznych (ECM). Począwszy od małych pomp bezdławnicowych typu WiloStratos, przez pierwsze dostępne na rynku dławnicowe pomp typu WiloStratos GIGA, zastosowanie silników

Możliwość komunikacji układu pompowego z systemem automatyki budynki pozwala na stałe monitorowanie stanu pracy urządzenia, optymalizację jego parametrów oraz regulację względem potrzeb instalacji. Proces ten odbywa się w całości automatycznie, bez konieczność montażu dodatkowych układów regulacyjnych oraz integracji obsługi technicznej.

Builder

Inteligentne układy pompowe, do których należą wysokosprawne pompy Wilo, wyznaczają nowy kierunek w technice systemów grzewczych.

promocja

R

ozwój technologiczny, jak również wzrost świadomości użytkowników na przełomie ostatnich kilku lat, idzie w parze z dostępnością materiałów technicznych oraz, co równie ważne, przystępnością „innowacyjnych” technologii i systemów. Rozwiązania te pozwalają na zwiększenie efektywności działania instalacji grzewczych zarówno w zakresie zwiększenia sprawności na drodze „wytwarzanie – odbiór ciepła”, jak również zmniejszenia kosztów eksploatacyjnych, które mają znaczący udział w cyklu życia instalacji. Niezależnie od typu systemu grzewczego ani od tego, czy źródłem ciepła są urządzenia wykorzystujące energię odnawialną czy też energię konwencjonalną, nośnikiem ciepła w systemach grzewczych jest zazwyczaj woda (bądź jej roztwory). W świecie, w którym komfort cieplny w budynkach ma ogromne znaczenie zarówno dla jego użytkowników, jak również dla środo-

Builder

Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl, serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl

Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński Biuro Reklamy Iwona Dziołak, Olga Basak, Krzysztof Rutkowski Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne

Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, EMPIK, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Agnieszka Lusawa Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa. Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

– członek Loży Złotej Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na STRONIE – www.EBUILDER.pl – PrenumeratĘ przyjmuje: redakcja, ruch, kolporter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

TU WARTO BYĆ

18-20 IX

Warsaw Build

Druga edycja utworzonych w 2013 roku targów budowlano-wnętrzarskich w formule B2B organizowanych w Warszawie. Targi dzielą się na trzy główne sektory: Budowa i Konstrukcja (Build), Okna i Drzwi (Windows & Doors), Projektowanie i Wnętrza (Interiors & Design). Miejsce targów: Expo XXI, pawilon 4. Organizator: Lentewenc Sp. z o.o., ITE Group. www.warsawbuild.pl

23 IX

III Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) Konferencja

skierowana jest zarówno do przedstawicieli branży pomp ciepła, jak również do osób zainteresowanych (przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, studentów, osób prywatnych). Miejsce: Centrum Konferencyjne EXPO XXI w Warszawie. www.portpc.pl

24-25 IX

VI Śląskie Forum Budownictwa, Inwestycji, Nieruchomości

Tematem konferencji IV Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw”, będzie przedsięwzięcie programowe: „Dostosowanie wielkopłytowego budownictwa mieszkaniowego do współczesnych wymagań i potrzeb”. Współorganizatorami wydarzenia są samorządy zawodowe i gospodarcze budownictwa regionu śląskiego.

25 IX

XII Konferencja „Zrównoważone renowacje – druga «młodość» inwestycji budowlanych”

Konferencja zostanie zorganizowana przez firmę RD bud w ramach II edycji programu „Partnerstwo dla zrównoważonego budownictwa”. W trakcie seminarium uznani eksperci omawiać będą zagadnienia związane z realizacją poszczególnych etapów modernizacji inwestycji budowlanych, takich jak hotele, centra handlowe, obiekty biurowe oraz mieszkalne. Miejsce: Pure Sky Club w Warszawie.

9X

XV edycja Konkursu Budowniczy Polskiego Sportu i IX Gala Sportowa Polska Organizatorem wydarzenia jest, jak co roku,

Klub Sportowa Polska. Podczas uroczystości wręczone zostaną wyróżnienia Inwestor na Medal, Firma na Medal, Budowniczy Polskiego Sportu, Sportowy Obiekt Roku, Sportowa Architektura Regionu, Sportowa Gmina, Pasjonat Sportowej Polski. www.sportowapolska.eu

22-23 X

III Forum Budowlane – Płock 2014 Tematyka Forum obejmie następujące zagadnienia: budownictwo energooszczędne, zawilgocenia i osuszanie obiektów budowlanych, rewitalizacja zabudowy śródmiejskiej, jakość w budownictwie. Organizator: Instytut Budownictwa Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej w Płocku. Miejsce: Płock, ul. Łukasiewicza 17. www.fb.pw.plock.pl

28 X

MONITORING RYNKU BUDOWLANEGO 2014 Po raz siedemnasty

firma ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku organizuje konferencję MONITORING RYNKU BUDOWLANEGO. Dla przedstawicieli przedsiębiorstw i instytucji otoczenia biznesu jest to cenna okazja do zapoznania się z aktualnymi analizami rynku budowlanego oraz prognozami jego rozwoju. Szczegóły spotkania na stronie organizatora: www.asm-poland.com.pl.

6-7 XI

XIX Konferencja Częstochowska Tematem konferencji będzie

„Podwykonawstwo na etapie przygotowania, udzielania i realizacji zamówień publicznych na roboty budowlane – przepisy a praktyka”. Zaprezentowane w trakcie konferencji referaty i panelowe dyskusje powinny stanowić istotną pomoc dla zamawiających i wykonawców przy stosowaniu nowych przepisów.

25 IX

15 XII

Głównym celem spotkania będzie wypracowanie możliwych form konsolidacji lub współpracy stowarzyszeń branży budowlanej oraz powołanie związku stowarzyszeń. Miejsce: MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel w Ożarowie Mazowieckim. Organizator: Polska Federacja Budownictwa.

kierowanego do młodych architektów i studentów architektury. Przedsięwzięcie jest organizowane przez miesięcznik „Builder” w ramach ogólnopolskiego programu „Promujemy Polską Architekturę”. 16 X w warszawskiej siedzibie SARP (ul. Foksal 2) odbędzie się Dzień Młodego Architekta – spotkanie informacyjno-edukacyjne, podczas którego zostaną zaprezentowane technologie do uwzględnienia w pracach konkursowych. Zgłoszenia do konkursu można przesyłać do 31 X. Termin nadsyłania prac upływa zaś 15 XII. Zwycięzców poznamy podczas przyszłorocznej Patronat Honorowy Gali „Buildera”. Regulamin i szczegółowe informacje są dostępne na stronie www.ebuilder.pl lub pod nr. tel. 513 091 638.

Kongres Polskich Stowarzyszeń Branży Budowlanej

8-10 X

XX Konferencja NaukowoTechniczna Temat tegorocznej konferencji to „Prawidłowa wycena robót budowlanych w zamówieniach publicznych”. Organizatorem spotkania jest OWEOB „Promocja”. Uczestnikami konferencji będą m.in. projektanci, kierownicy budów i kontraktów, inspektorzy nadzorów, przedstawiciele inwestorów i zamawiających, przedstawiciele Urzędu Zamówień Publicznych oraz kosztorysanci. Miejsce: Ciechocinek.

II Konkurs dla Młodych Architektów Ruszyła II edycja konkursu

profile Mąka Sojka Architekci

DOMY JEDNORODZINNE wg Koniecznego

WSPÓŁCZESNE elewacje wrzesień 2014

ARCHITEKTURA&DESIGN

Miej to w planie! Mecenasi PROGRAMU PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ

Fot. arch. MÄ…ka Sojka Architekci

wrzesień 2014

Builder

MÄ…ka Sojka Architekci, warszawska pracownia architekoniczna o uznanej renomie, w swoich projektach szczegĂłlnÄ… uwagÄ™ przywiÄ…zuje do poĹ‚Ä…czenia walorĂłw estetycznych z wysokÄ… jakoĹ›ciÄ… rozwiÄ…zaĹ„ uĹźytkowych.

PROFILE -–KA 3OJKA !RCHITEKCI

$/-9 *%$./2/$:)..% WG +ONIECZNEGO

730°Â€#:%3.% ELEWACJE

4 KONKURS

DLA MĹ ODYCH ARCHITEKTĂ“W 2014

20 Budownictwo wysokie

ROZWIÄ„ZANIA PARTNERĂ“W KONKURSU DLA MĹ ODYCH ARCHITEKTĂ“W

6 7 8

w Polsce. Czasy współczesne

Hubert Markowski, Krzysztof Owczarczyk, Kazimierz Szulborski

Klinkier Przysucha

tljluhzpêwyvnyht|êê wyvt|qlt€êê wvszr êhyjop{lr{|y ê

Tomasz Z. Błaszczyński

-–KA 3OJKA !RCHITEKCI TO ZAÂ?OÂœONA W ROKU PRZEZ -ACIEJA -–KÇ I 2ADOSÂ?AWA 3OJKÇ WARSZAWSKA PRACOWNIA

ARCHITEKTONICZNA O UZNANEJ RENOMIE 7 SWOICH PROJEKTACH SZCZEGĂ?LN– WAGÇ PRZYWI–ZUJ– DO POÂ?–CZENIA WALORĂ?W ESTE TYCZNYCH Z WYSOK– JAKOyCI– ROZWI–ZAĂŽ UÂœYTKOWYCH "IURO NIE OGRANICZA SIÇ DO SPECJALIZACJI W JEDNEJ DZIEDZINIE LECZ WYKONUJE PROJEKTY O ZRĂ?ÂœNICOWANEJ FUNKCJI I SKALI 7 PRACOWNI POWSTAJ– PROJEKTY MIESZKANIOWE HANDLOWE UÂœYTECZ NOyCI PUBLICZNEJ BIUROWE SPORTOWE HOTELOWE I SZPITALE !RCHITEKCI DOSKONALE ODNAJDUJ– SIÇ ZARĂ?WNO W REALIZACYJ NYCH PROJEKTACH DUÂœYCH ZESPOÂ?Ă?W ZABUDOWY I STUDIALNYCH ZAÂ?OÂœENIACH URBANISTYCZNYCH JAK RĂ?WNIEÂœ W MNIEJSZYCH PROJEKTACH POJEDYNCZYCH BUDYNKĂ?W I KAMERALNYCH REZYDENCJI NA PROJEKTACH MEBLI MIEJSKICH KOĂŽCZ–C :ESPĂ?Â? STAR TUJE W WIELU KONKURSACH I ZDOBYÂ? LICZNE NAGRODY M IN )) MIEJSCE W KONKURSIE NA 3ALÇ +ONCERTOW– NA 0LACU 7OLNO yCI WE 7ROCÂ?AWIU R )) NAGRODÇ W KONKURSIE NA ROZBUDOWÇ -UZEUM +AZIMIERZA 0UÂ?ASKIEGO W 7ARCE R )) MIEJSCE W KONKURSIE NA 3ZPITAL 0EDIATRYCZNY 7ARSZAWSKIEGO 5NIWERSYTETU -EDYCZNEGO R )) NAGRODÇ W KON KURSIE NA PROJEKT 3ALI +ONCERTOWEJ 3INFONIA 6ARSOVIA W 7ARSZAWIE ORAZ ) NAGRODÇ W KONKURSIE NA PROJEKT ROZBU DOWY 3ZPITALA +LINICZNEGO PRZY UL +AROWEJ W 7ARSZAWIE

– Mąka Sojka Architekci

Fuga przyjazna architektom

-ACIEJ -–KA

5RODZONY W R W 7ARSZAWIE ARCHITEKT ABSOLWENT 7YDZIAÂ?U !RCHITEKTURY 0OLITECHNIKI 7ARSZAWSKIEJ KTĂ?R– UKOĂŽ CZYÂ? W R 0RAKTYKÇ ZAWODOW– ROZPOCZ–Â? JESZCZE PODCZAS STUDIĂ?W W PRACOWNI PROJEKTOWEJ - ! -AREK -IESZ KOWSKI A NASTÇPNIE ZDOBYWAÂ? DOyWIADCZENIE W ZESPOLE +ULCZYĂŽSKI !RCHITEKT /D R WSPĂ?LNIE Z 2ADOSÂ?AWEM 3OJK– STWORZYÂ? AUTORSK– PRACOWNIÇ -–KA 3OJKA !RCHITEKCI KTĂ?R– PROWADZI DO DZISIAJ /D R ZASIADA WE WÂ?ADZACH WARSZAWSKIEGO ODDZIAÂ?U 3!20 3ÇDZIA KONKURSOWY !UTOR WIELU NAGRODZONYCH I WYRĂ?ÂœNIONYCH PROJEKTĂ?W 0ASJONUJE SIÇ PODRĂ?ÂœAMI ORAZ DOBR– KUCHNI– !KTYWNIE SPÇDZA WOLNY CZAS ZIM– JE|DZI NA NARTACH LATEM UPRAWIA KITESURFING ÂŒONATY OJCIEC CZWĂ?RKI DZIECI

Aneta Rostek

2ADOSÂ?AW 3OJKA 5RODZONY W 7ARSZAWIE W R ARCHITEKT ABSOLWENT 7YDZIAÂ?U !RCHITEKTURY 0OLITECHNIKI 7ARSZAWSKIEJ $YPLOM UZY SKAÂ? W R $OyWIADCZENIE ZAWODOWE ZDOBYWAÂ? W PRACOWNIACH !TELIER Do!RCHITECTURE 0ACZOWSKI ET &RITCH W ,UK SEMBURGU 3PYCHAÂ?A I 0ARTNERZY ORAZ +ULCZYĂŽSKI !RCHITEKT W 7ARSZAWIE 7 R WSPĂ?LNIE Z -ACIEJEM -–K– STWO RZYÂ? AUTORSK– PRACOWNIÇ -–KA 3OJKA !RCHITEKCI KTĂ?R– PROWADZI DO DZISIAJ 7 LATACH PRACOWAÂ? JAKO SÇDZIA S–DU DYSCYPLINARNEGO -AZOWIECKIEJ /KRÇGOWEJ )ZBY !RCHITEKTĂ?W #ZÂ?ONEK +OLEGIUM 3ÇDZIĂ?W +ONKURSOWYCH /7 3!20 !UTOR WIELU NAGRODZONYCH I WYRĂ?ÂœNIONYCH PROJEKTĂ?W #ZAS WOLNY POyWIÇCA RODZINIE ORAZ GRZE W GOLFA ÂŒONA TY OJCIEC CĂ?RKI !LEKSANDRY

Fot. arch. E. Uthman

~–“IÂ?Â‘ÂŒÂ†ÂœÂŽĂŞy„‡’– Â„šêzÂ’Â?Ž„¹êt„†ŒˆÂ?ĂŞt8Ž„

Fot. arch. MÄ…ka Sojka Architekci

-‚+! 3/*+! !2#()4%+#)

26 Współczesne elewacje

Roberta Koniecznego

14 PROFILE 18

Fot. arch. Mohdalg

Fot. arch. KWK Promes

INFORMACJE

10 Dom jednorodzinny według -!#)%* -‚+! 2!$/3€!7 3/*+!

-IEJ TO W PLANIE

Samsung

!2#()4%+452! $%3)'.

29 Transparentność szklanych fasad

Ewa Wala

32

Polskie pracownie projektowe

Konkurs ma charakter otwarty i ogĂłlnopolski. MogÄ… brać w nim udziaĹ‚ osoby peĹ‚noletnie bÄ™dÄ…ce studentami I i II stopnia studiĂłw o kierunku architektura lub architektura i urbanistyka uczelni paĹ„stwowych i prywatnych oraz absolwenci tych wydziaĹ‚Ăłw niezaleĹźnie od miejsca zatrudnienia, ktĂłrzy nie ukoĹ„czyli 30. roku Ĺźycia.

Szczegóły wewnątrz numeru i na www.ebuilder.pl

Fot. arch. VELUX

Fot. arch. Apartamenty Sky Tower

~y lzpl ꢪ¥¤

PROFILE

ARCHITEKTURA&DESIGN

14

ArchiCAD 18 udostępnia nowoczesny

zintegrowany

system

projektowania w technologii BIM, pozwalający architektom skupić się na twórczych aspektach ich pracy. Liczne innowacje i usprawnienia sprawiają, że nawet skomplikowane projekty BIM powstają szybciej, a praca nad nimi przebiega bardziej komfortowo. Jedną z nowości jest silnik renderujący CINEMA 4D firmy MAXON, pozwalający tworzyć najwyższej klasy wizualizacje z efektami dostępnymi wcześniej jedynie w najbardziej wyspecjalizowanych aplikacjach.

Ca i Co rns m Fo ple Fami t. Be x | Ca ly He nR n a ah ada lth n/A | w and -F ra ww. Bios me ar ch cienc ite cts e Res all ea ian rch ce. co m

www.archicad.pl

ARCHITEKTURA I DESIGN wrzesień 2014

4 Builder

Konkurs dla

Młodych Architektów edycja II

2014

WEŹ UDZIAŁ

Przygotuj projekt koncepcyjny na wybrany temat Termin nadsyłania prac upływa 15 grudnia 2014 roku

Zadania konkursowe

NAGRODY

Uczestnik lub zespół może złożyć więcej niż jedną pracę, ale nie więcej niż jedną do danego zadania konkursowego. Organizator dopuszcza zgłoszenie przez studentów prac kursowych, które wykonywane są pod kierunkiem wykładowcy lub promotora. Szczegóły w regulaminie Konkursu.

W każdym z trzech zadań konkursowych zostaną przyznane następujące nagrody:

1 2 3

I nagroda – 7.000 zł

„Dom dla młodych – marzenie młodego pokolenia”. Projekt koncepcyjny domu jednorodzinnego i jego otoczenia.

II nagroda – 5.000 zł

„Osiedle mieszkaniowe XXI”. Projekt koncepcyjny osiedla mieszkaniowego i jego otoczenia.

ł ączna pula nagród pieniężnych: 45.000 zł oraz nagrody dodatkowe i wyróżnienia.

„Koncepcja rewitalizacji okolic fortu Mokotów – zaskocz dewelopera”. Projekt koncepcyjny będzie mógł mieć szansę realizacji, dlatego należy wykonać go według wytycznych dewelopera i według podanych warunków zabudowy.

III nagroda – 3.000 zł

Nagrodzone prace i ich autorzy zostaną zaprezentowani w specjalnym wydaniu miesięcznika „Builder”.

ROZWIĄZANIA DO ZASTOSOWANIA W ZADANIACH KONKURSOWYCH Warunkiem koniecznym do spełnienia we wszystkich zadaniach konkursowych jest wykorzystanie minimum po jednym rozwiązaniu przedstawionym przez każdego z Partnerów Konkursu. Wykaz rozwiązań wraz z kompletem materiałów do pobrania z: http://konkurs.pwbmedia.pl użytkownik: builder, hasło: KON1754abc

ABY WZIĄĆ

UDZIAŁ w KONKURSIE

wystarczy:

1 ZAREJESTRować SIĘ

formularz rejestracyjny dostępny jest na stronie ebuilder.pl. Po rejestracji otrzymasz bezpłatną, roczną prenumeratę miesięcznika „Builder”.

i materiały, które należy uwzględnić w pracy konkursowej. Szczegóły w regulaminie Konkursu na stronie ebuilder.pl i w kolejnych numerach „Buildera”.

Organizator

3

Partner strategiczny

O konkursie Konkurs dla Młodych Architektów jest realizowany przez miesięcznik „Builder” w ramach projektu „Promujemy Polską Architekturę”. Celem Konkursu jest wspieranie studentów wydziałów architektury oraz młodych architektów w ich twórczym, zawodowym rozwoju i wyłonienie autorów najlepszych prac konkursowych, cechujących się pomysłowością, otwartością, wysoką jakością projektowanej architektury, dbałością o detale oraz poprawnością zastosowanych rozwiązań materiałowych i technologicznych. Konkurs ma charakter otwarty i ogólnopolski. Mogą brać w nim udział osoby pełnoletnie będące studentami I i II stopnia studiów o kierunku architektura lub architektura i urbanistyka uczelni państwowych i prywatnych oraz absolwenci tych wydziałów niezależnie od miejsca zatrudnienia, w wieku do 30 roku życia. Szczegóły w Regulaminie Konkursu dostępnym na www.ebuilder.pl

HARMONOGRAM 1. Termin nadsyłania formularzy zgłoszeniowych upływa 31.10.2014 r. 2. Warsztaty edukacyjne – Warszawa, 16.10.2014 r., od godz. 12.00, w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP), ul. Foksal 2. 3. Termin nadsyłania prac konkursowych upływa 15.12.2014 r. 4. P rezentacja prac Finalistów Konkursu przed Kapitułą Konkursu – Warszawa, 16.01.2015 r., od godz. 13.00, w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP), ul. Foksal 2. 5. Finał Konkursu oraz ogłoszenie zwycięzców odbędzie się podczas Gali „Buildera”, na której wręczane są wyróżnienia Budowlana Firma Roku i statuetki Polskiego Herkulesa w Warszawie w dniu 12.02.2015 r. Rozpoczęcie Gali o godzinie 13.00.

budimex.pl

cemex.pl

profesjonalnefarby.pl

hauraton.com.pl

klinkierprzysucha.pl

paradyz.com

peri.com.pl

samsung.pl

sopro.pl

soudal.pl

velux.pl

wayman.pl

Patronat Honorowy i współpraca

wrzesień 2014

4 PRZYsłać PRACĘ konkursową

Mecenasi Polskiej Architektury

5

Wziąć UDZIAŁ W WARSZTATACH dla młodych architektów. Warsztaty połączone będą z wykładami oraz spotkaniem informacyjnym i konsultacjami z ekspertami na temat prawidłowego wykorzystania materiałów i technologii przy projektowaniu nowoczesnych obiektów.

Builder

2 POZNAć ROZWIĄZANIA

rozwiązania partnerów konkursu dla młodych architektów

Płytki klinkierowe stanowią estetyczne wykończenie elewacji w każdym klimacie i stylu. Naturalne i ponadczasowe

Minimalna grubość i stosunkowa lekkość pozwalają na użytkowanie płytek klinkierowych jako okładzin na ściany wewnętrzne i elewacje – czy to projektów w trakcie realizacji, czy to już istniejących. Niezwykle szeroka gama kolorów i faktur doskonale współgra zarówno z architekturą klasyczną, jak i z nawet najbardziej nowoczesnymi koncepcjami. Płytki klinkierowe są produktem naturalnym i ponadczasowym, dzięki czemu nie tracą swojego unikatowego charakteru nawet z upływem wielu lat. Znacznie przekraczające minimalne normy parametry techniczne, takie jak mrozoodporność, niska nasiąkliwość wodna, wytrzymałość na zginanie, odporność na plamienie, odporność chemiczna oraz odporność na środki chemii gospodarczej, czynią z płytek produkt niezastąpiony przy realizacji projektów, które mają przetrwać w niezmienionym stanie dziesiątki

lat. Więcej informacji na www.klinkierprzysucha.pl/informacje-techniczne.

Old Castle

Otwarcie w grudniu 2013 roku ultranowoczesnej fabryki zaowocowało stworzeniem niepowtarzalnej kolekcji płytek o nieregularnej strukturze lica. Kolekcja Old Castle to ciekawe połączenie szorstkiego designu z unikatową kolorystyką. Pełny przekrój kolorystyczny oraz ciekawie przenikające się melanże ciepłych i chłodnych odcieni stanowią oryginalną propozycję dla architektury w każdym stylu. Naturalne, stylizowane na stare cegły krzywizny podkreślają ich wyjątkowy i rustykalny charakter. Płytki Old Castle dzięki swej stylistycznej elastyczności dostarczają nieograniczonych możliwości przy projektowaniu wszelkich elewacji. Tekstury i modele produktów dostępne są pod adresem www.klinkierprzysucha.pl/tekstury-modele-3d.

www.klinkierprzysucha.pl Firma Klinkier Przysucha od 1972 roku specjalizuje się w produkcji wyrobów klinkierowych, odznaczających się najwyższą jakością, trwałością i wyjątkową estetyką. Kontakt:

Aneta Krawiec tel. kom. (+48) 668 137 463 anetakrawiec@klinkierprzysucha.pl

Zdjęcia arch. Klinkier Przysucha

Builder

6

wrzesień 2014

ARCHITEKTURA I DESIGN

Klinkier Przysucha

SAMSUNG

Możliwości wielkiego formatu

Zdjęcia arch. SAMSUNG

Systemy Digital Signage oparte na monitorach wielkoformatowych Samsung pozwala-

ją również na prezentację multimediów oraz programowanie kolejności prezentacji treści. Dzięki temu jeśli znamy średni czas przebywania klienta w oddziale banku, możemy optymalnie dopasować czas prezentacji treści. To rozwiązanie coraz częściej znajduje zastosowanie również w systemach komunikacji wewnętrznej. Monitory umieszczone w stołówkach, salach konferencyjnych i na korytarzach umożliwiają dotarcie do pracowników z komunikatami, które często nie przebijają się w gąszczu e-maili, które każdy z nas otrzymuje. Relacja ze spotkania świątecznego czy prezentacja najnowszych produktów firmy doskonale nadają się do zaprezentowania na monitorach, które pracownicy mijają lub mają gdzieś w zasięgu wzroku. Monitory wielkoformatowe z powodzeniem sprawdzają się też jako wyposażenie sal konferencyjnych. Projektory, będące do niedawna podstawowym wyposażeniem każdej sali konferencyjnej, coraz częściej są zastępowane nowocześniejszymi tablicami interaktywnymi, zbudowanymi w oparciu o jeden lub kilka połączonych wielkoformatowych ekranów, tzw. videowall, np. modele UD46 oraz UD55. Ich przewaga nad tradycyjnym

Kontakt:

Paweł Zaworski Smart Signage Solution Architect tel. +48 600 088 477 p.zaworski@samsung.com

wrzesień 2014

To zestaw technologii pozwalających na stworzenie treści wizualnej, opublikowanie jej i zarządzanie nią oraz urządzeniami w środowiskach składających się z dziesiątek, czy nawet setek nośników – monitorów o różnych wielkościach i parametrach. Dzięki takim rozwiązaniom możemy np. z jednego miejsca sterować treścią prezentowaną na monitorach w oddziałach na terenie całego kraju. Skalowalność takich rozwiązań jest ograniczona jedynie dostępem do sieci, z której przekazywany będzie sygnał. Taka sieć monitorów w wielu miejscach zastąpiła już tradycyjne plakaty, których zaleta, czyli niski jednostkowy koszt zakupu, blednie w obliczu nakładów na wielokrotną wymianę treści w kilku tysiącach lokalizacji. Oprócz kosztu usługi wymiany plakatów dochodzi jeszcze czas realizacji takiej operacji. W przypadku treści elektronicznej wystarczy tylko wcisnąć przycisk enter.

Firma SAMSUNG opracowuje innowacyjne technologie i skuteczne procedury, które tworzą nowe rynki, wzbogacają życie ludzi i umożliwiają utrzymanie przez firmę Samsung pozycji lidera w dziedzinie technologii cyfrowych.

7

Digital Signage

www.samsung.com

Builder

Rozwój technologii monitorów oraz oprogramowania do zarządzania treścią sprawił, że obserwujemy obecnie kolejny rozdział w historii komunikacji, nazwany Digital Signage.

projektorem jest niepodważalna i chodzi tu nie tylko o lepszą jakość wyświetlania, wyższą jasność i rozdzielczość, lecz także o niższe koszty eksploatacji. Takie monitory mogą również służyć jako element dekoracyjny, informacyjny czy reklamowy np. w foyer hotelu lub w punkcie usługowym, w miejscu gdzie klient czeka na obsługę. Ciekawym rozwiązaniem są również ekrany z nakładką dotykową, np. model ME46C, które można umieścić np. na recepcji lub w punkcie obsługi klienta. Służą one jako punkty informacyjne lub do pozyskiwania informacji – np. przeprowadzania szybkich ankiet czy rozeznania celu wizyty klienta. Możliwość prezentowania interaktywnej oferty może zmniejszyć czas oczekiwania na kontakt z obsługą lub pomoże dodatkowo sprofilować klienta, zanim zostanie skierowany do odpowiednio wyspecjalizowanego agenta obsługi.

Zapraszamy do nadsyłania pomysłów. Na propozycje czekamy pod adresem: builder@pwbmedia.pl

Dominic Harris i Fokke Moerel podczas GIS Warszawa 2014

wrzesień 2014

Jednym z 8 międzynarodowych i wielokrotnie nagradzanych architektów, którzy wystąpią podczas konferencji w roli prelegentów, będzie Dominic Harris. Jest on artystą, którego interaktywna paleta materiałów zawiera oświetlenie, projektowanie interakcji i elektronikę. Jest także założycielem i dyrektorem kreatywnym Cinimod Studio. Uzyskał tytuł architekta w Bartlett School of Architecture w Londynie, gdzie otrzymał wyróżnienie za interaktywne projektowanie w architekturze. Na co dzień fascynuje się oświetleniem i elektroniką, co jest widoczne w wysoce innowacyjnych systemach oświetleniowych w każdym z jego projektów.

Fot. arch. Fokke Moerel

Inną ciekawą osobowością architektoniczną, która zagości podczas GIS Warszawa, będzie Fokke Moerel, Project Manager w MVRDV (Rotterdam, Holandia). To zwyciężczyni Red Dot Design Award 2013 za Book Mountain (Spijkenisse). Projekt będzie prezentowany na GIS Warszawa 2014. GIS Warszawa 2014 porusza zagadnienia dotyczące architektury, designu i aranżacji oświetlenia nowoczesnych wnętrz. Wydarzenie skierowane jest do architektów, projektantów wnętrz, designerów oświetlenia, specjalistów ds. oświetlenia, właścicieli i beneficjentów projektów oraz firm prezentujących rozwiązania w zakresie projektowania wnętrz. Organizatorami są ABplus Events we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich SARP. Informacje i rejestracja: www.warsaw.iegis.eu, gis@abplusevents.com.

Fot. arch. Hugo Tillman

22 października 2014 r. w Pawilonie Wystawowym SARP przy ulicy Foksal 2 w Warszawie odbędzie się Międzynarodowa Expo Konferencja Architektury Wnętrz, Designu, Mebli i Oświetlenia – GIS Warszawa 2014. Wydarzenie zgromadzi ponad 250 polskich i zagranicznych architektów, projektantów wnętrz oraz designerów oświetlenia, wśród których znajdą się laureaci ostatnich edycji międzynarodowych konkursów architektury i designu.

25 lipca br. rozstrzygnięty został konkurs na koncepcję wnętrza i ekspozycję pierwszego w Polsce i na świecie Muzeum Polskiej Wódki. Wśród wyróżnionych prac znalazły się projekty pracowni ARCHIGRAF Michał Brutkowski, NIZIO DESIGN INTERNATIONAL Mirosław Nizio oraz Marwan Basmaji i Kamila Bielińska-Basmaji. Konkurs zorganizował Warszawski Oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich na zlecenie Agros Holding S.A., spółki z Grupy Pernod Ricard, inicjatora powstania muzeum. W zwycięskiej pracy pracowni ARCHIGRAF Michał Brutkowski jury uwiodły przede wszystkim ciekawe rozwiązania, bardzo dobra analiza przestrzeni i trafne wykorzystanie historycznych walorów budynku. Propozycje autorów nadały wnętrzu nowy wyraz, eksponując jednocześnie charakterystyczne ceglane ściany i żebrową konstrukcję stropu. Sąd konkursowy docenił konsekwencję w zamyśle całego projektu i zwrócił szczególną uwagę na umieszczoną w holu wejściowym instalację ze szklanych butelek podwieszonych pod sufitem. Muzeum Polskiej Wódki powstanie w 2017 roku w zabytkowym budynku Rektyfikacji, na terenie zrewitalizowanej Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser” przy ulicy Ząbkowskiej na Pradze Północ. Miejsce wybrano nieprzypadkowo – to tu produkowano renomowane marki wódek, jak np. Wyborową czy Luksusową.

Fot. arch. Archigraf

Projektancie, pokaż metamorfozę wielkiej płyty!

8 Builder

Archigraf zaprojektuje Muzeum Polskiej Wódki

Nowa Klasa V z nagrodą Red Dot za design Nowy Mercedes-Benz Klasy V został odznaczony prestiżową nagrodą Red Dot za wzornictwo. Red Dot to jeden z największych na świecie konkursów z dziedziny designu przemysłowego. W tym roku o uznanie 40-osobowego jury walczyło 1816 producentów, projektantów i architektów z 53 krajów. Poza produktami nagrodzonymi za topową jakość designu wskazywane są także najlepsze projekty komunikacyjne oraz koncepcyjne. Nowy van Mercedes-Benz zaimponował jury przede wszystkim wrodzoną elegancją i dynamicznym charakterem. Wyróżnia go pionowa osłona chłodnicy z trójwymiarową gwiazdą oraz wyraziste spojrzenie zachodzących na błotniki reflektorów, podkreślających optyczną szerokość karoserii. Także w kabinie Klasa V demonstruje język przejrzystego projektowania: deska rozdzielcza ma zdecydowanie osobową naturę, a w jej rysunku dominują okrągłe otwory wentylacyjne oraz wolnostojący ekran multimediów. Kolejną wizytówką modelu jest inteligentne wykorzystanie przestrzeni, którą potęguje dobór wyrafinowanych materiałów i ich odcieni.

Fot. arch, Mercedes-Benz

ARCHITEKTURA I DESIGN

OD REDAKCJI:

W stylu tektury falistej

Fot. arch. Amwin

Kartonika, firma specjalizująca się w produkcji opakowań z tektury falistej, rozpoczęła nową inwestycję, która związana jest z budową hali produkcyjno-magazynowej z częścią biurowo-socjalną. Obiekt o łącznej powierzchni 1,2 tys. m2 powstanie w Budzyniu (woj. Wielkopolskie). Amwin – projektant i kompleksowy wykonawca hal oraz biurowców – realizuje inwestycje w oparciu o wariant współpracy Projektuj-Buduj.

Innowacje – Inspiracje – Trendy To tytuł cyklu konferencji organizowanego dla architektów przez grupę firm oferujących kompleksowe rozwiązania dla architektury: GEZE, GUARDIAN, IGP PULVERTECHNIK, PONZIO, PROVENTUSS, WINKHAUS. Cykl trzech spotkań konferencyjnych odbędzie się we wrześniu i październiku w ciekawych – również pod względem architektury – miejscach naszego kraju. Tematyka wykładów będzie skupiona wokół najnowszych tendencji w architekturze, dotyczących m.in. zaawansowanych technologii, komfortu i bezpieczeństwa, nowoczesnego wzornictwa, itp. W kolejnych wydaniach „Buildera” można będzie śledzić relacje z przebiegu konferencji.

Najlepszy projektant motownętrz 2014 Podczas targów motoryzacyjnych Automotive Interiors Expo 2014 w Stuttgarcie, prezentujących trendy w projektowaniu wnętrz samochodów, Gorden Wagener został uznany za najlepszego designera wnętrz roku. Od 6 lat nadzoruje on wygląd samochodów Mercedes-Benz. W opinii jury Wagener miał w minionych 12 miesiącach największy wkład w poprawę jakości wnętrz, ich innowacyjność oraz zgodność środowiskową. Z estetycznego punktu widzenia został oceniony jako wiodący projektant w swojej branży.

Zaprojektowany przez Santiago Calatravę imponujący architektonicznie węzeł komunikacyjny World Trade Center Transit Hub zostanie ukończony na wiosnę 2015 r. Dzięki centralnej lokalizacji umożliwi dogodny dojazd do One World Trade Center metrem (11 linii) lub szybką koleją PATH z każdego miejsca obszaru metropolitalnego Nowego Jorku. Centralnym elementem obiektu będzie otwieralny świetlik szczelinowy oraz hala o szerokości ponad 91 m przeznaczona na sklepy i restauracje Westfield World Trade Center o łącznej powierzchni 41 806 m2, w tym lokale znanych międzynarodowych marek, takich jak Apple, Hugo Boss i Disney. W wynajmie obiektu One World Trade Center, oferującego 282 255 m2 powierzchni biurowej na zasadzie współwyłączności, pośredniczy Firma Cushman & Wakefield.

Nini Andrade Silva Fot. arch, Mercedes-Benz

9 Builder

Fot. arch. Vetrex

World Trade Center Transit Hub

Fot. arch. Cushman & Wakefield

Kolorystyka obiektu zostanie utrzymana w odcieniu szarym, który jest uznawany za kolor ponadczasowy i symbolizuje solidność oraz nowoczesność. Ponadto barwa ta doskonale komponuje się z odcieniem pomarańczowym, który nawiązuje do logotypu przedsiębiorstwa. W celu nadania projektowanemu obiektowi charakteru i stworzenia niepowtarzalnego designu, na części biurowej została zaproponowana elewacja wykonana z płyty warstwowej w układzie poziomym w połączeniu z blachą falistą. Ponadto blacha na projektowanym obiekcie nawiązuje swoją strukturą do przekroju tektury falistej, która jest głównym przedmiotem działalności przedsiębiorstwa. Kolejnym zabiegiem architektonicznym zwiększającym harmonię i estetykę obiektu jest attyka zaprojektowana na części biurowej. Jej zadaniem jest zakrycie spadzistości połaci dachowej obiektu.

W Oławie pod Wrocławiem powstaje ciekawa realizacja – budynek w kształcie auta wyścigowego. Inwestorem jest właściciel agencji kreatywnej Wena, zajmującej się reklamą wizualną. Niespotykana bryła nowej siedziby firmy z jednej strony jest oryginalną formą autoreklamy, z drugiej zaś – odzwierciedla pasję przedsiębiorcy, jaką jest kolekcjonowanie zabytkowych aut. – W budynku mieścić się będą biura oraz część wystawiennicza, w której eksponowane będą auta. Projekt inwestycji powstał na indywidualne zamówienie, wykonała go pracownia architektoniczna LKJ-BUD. Imponującym elementem konstrukcji są 7-metrowe, w całości przeszklone koła samochodu, gdyż we wnętrzu każdego z nich znajdują się gabinety pracowników – tłumaczy Tomasz Jurczak, inwestor. Montaż nietypowych przeszkleń zajął 3-osobowej ekipie firmy Omega, wspieranej przez serwisantów Vetrex, dwa dni i był wyjątkowo ambitnym projektem, ponieważ, ze względu na szklaną elewację okna należało wysunąć od lica muru na odległość ok. 20 cm. W tym celu użyto specjalnych konsoli, podtrzymujących konstrukcje.

wrzesień 2014

Stolarka Vetrex w budynku-aucie

ARCHITEKTURA I DESIGN wrzesień 2014

10 Builder

Opowieść o domach

czyli dom jednorodzinny według Roberta Koniecznego Co stanowiło punkt wyjścia w projektowaniu domów jednorodzinnych, jak powstawały i skąd autor czerpał inspirację? Przedstawiamy wybrane projekty, które składają się na ciekawą opowieść o domach, ich mieszkańcach, dla których były tworzone, i oczywiście o samym autorze i jego indywidualnym, śmiałym i nowatorskim podejściu do każdego z nich.

Z

daniem Roberta Koniecznego architektura jest – wbrew pozorom – bardzo logiczną dziedziną. Zaprojektowane przez niego budynki z czegoś wynikają i jest to według niego nie tylko kwestia intuicji architekta czy wyczucia twórcy, lecz także logiczna zasada działania i powstania. Kręgosłupem każdego projektu jest koncept.

wrzesień 2014

11 To nowy sposób myślenia o domu podmiejskim, do którego najczęściej dojeżdżamy samochodem, a do środka dostajemy się przez garaż (główne wejście rzadko jest używane). Postęp technologiczny w motoryzacji sprawia, że samochody są coraz bardziej ekologiczne i czyste, dlatego też postanowiliśmy włączyć garaż do reprezentacyjnej części budynku. W domu autorodzinnym strefa wejścia i wjazdu jest jedną przestrzenią, a moment wjeżdżania do środka staje się przyjemnym doświadczeniem. Dojazd możliwy był jedynie od strony południowej, gdzie planowano ogród. Pojawił się pomysł zniwelowania terenu i wytworzenia dwóch stref: placu dojazdowego na poziomie drogi i intymnego ogrodu wraz z domem trzy metry wyżej. Aby wygodnie dostawać się do budynku, czyli parkować samochodem na poziomie salonu, zaprojektowaliśmy drogę łączącą oba poziomy. Aby uniknąć rozcięcia ogrodu i naruszenia jego intymności, droga została przykryta zielonym dachem i ograniczona ścianami. W efekcie powstał tunel (łączący w sobie wejście i wjazd), który wyłania się w ogrodzie, a dom to jego logiczne przedłużenie.

Builder

Dom autorodzinny

ARCHITEKTURA I DESIGN wrzesień 2014

12 Builder

Dom bezpieczny

Budynek jest zlokalizowany w małej wsi pod Warszawą, a jego sąsiedztwo to typowe „kostki polskie” powstałe w latach 60. i drewniane wiejskie stodoły. Sprawą priorytetową dla inwestora było uzyskanie w przyszłym domu maksymalnego poczucia bezpieczeństwa. To właśnie zadecydowało o działaniu i wyglądzie budynku. Bryła domu jest prostopadłościanem, w którym fragmenty ścian zewnętrznych są ruchome. Kiedy dom otwiera się na ogród, ściany boczne (wschodnia i zachodnia), przesuwają się w kierunku zewnętrznego ogrodzenia i tworzą plac wejściowy. Po minięciu furtki w ogrodzeniu wchodzący musi czekać w tym swoistym buforze bezpieczeństwa, aż zostanie wpuszczony do domu, nie ma także ryzyka, że bawiące się w ogrodzie dzieci w niekontrolowany sposób wydostaną się na ulicę. Nowatorstwo pomysłu polega więc na ingerencji ruchomych przesłon w układ funkcjonalny działki, przez co gdy dom jest zamknięty (np. w nocy), strefa bezpieczna zawiera się tylko w obrysie budynku. Za dnia, w wyniku otwarcia ścian, zostaje poszerzona o otaczający ogród. Ruchome ściany nie zależą od geometrii czy formy budynku, dlatego można je stosować zarówno w domach nowoczesnych, jak i tradycyjnych, piętrowych czy parterowych o różnych geometriach dachów. Jest to uniwersalne rozwiązanie, dające w efekcie nowy typ budynku, wyrażający się nie w formie, lecz w sposobie funkcjonowania. Nazwa „dom bezpieczny” nabiera nowego znaczenia.

Dom outrialny

Zielona polana otoczona lasem była jedynym kontekstem dla projektowanego, niewielkiego domu. Stąd myśl, by „wykroić” kawałek trawy i potraktować go jako zadaszenie, pod którym poukładane będą niezbędne funkcje. Gdy całość była już gotowa, pojawiło się życzenie inwestora, aby znaleźć miejsce na małe studio muzyczne i oranżerię. Ta ostatnia powstała w wyniku połączenia parteru z trawiastym dachem poprzez „nacięcie” i „wgięcie” zielonej płaszczyzny do środka budynku. Wskutek tego zabiegu dach stał się atrium, gdyż można dostać się na niego tylko z wnętrza domu. W przeciwieństwie jednak do typowego atrium nowo powstała przestrzeń posiada wszystkie zalety ogrodu zewnętrznego, wciąż pozostając bezpieczną, wewnętrzną strefą budynku. W ten sposób udało się stworzyć nowy typ domu, a jego nazwa – outrialny – ma obrazować nietypowe atrium, będące jednocześnie wnętrzem i zewnętrzem budynku. Studio powstało w podobny sposób jak oranżeria, jednak aby zapewnić w nim komfort pracy muzykowi rockowemu, zostało odizolowane od reszty domu przez wyniesienie do góry. W kolejnym numerze: Dom typOwy, Dom z kapsułą i Dom z ziemi śląskiej.

Zdjęcia, wizualizacje i rysunki KWK Promes

Builder

13

wrzesień 2014

Od redakcji: Wszystkich chętnych do wzięcia udziału w Konkursie Dla Młodych Architektów zapraszamy na warsztaty pn. „Dzień Młodego Architekta”, które odbędą się 16 października 2014 r., w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich, ul. Foksal 2, w Warszawie. W programie m.in. wykład Roberta Koniecznego na temat związany z pierwszym zadaniem konkursowym. Informacje o Konkursie na str. 4 i na www.ebuilder.pl

Mąka Sojka Architekci

profile

Maciej Mąka, Radosław Sojka

Wspólnicy: Radosław Sojka, Maciej Mąka Mąka Sojka Architekci to założona w 1999 roku przez Macieja Mąkę i Radosława Sojkę warszawska pracownia architektoniczna o uznanej renomie. W swoich projektach szczególną wagę przywiązują do połączenia walorów estetycznych z wysoką jakością rozwiązań użytkowych. Biuro nie ogranicza się do specjalizacji w jednej dziedzinie, lecz wykonuje projekty o zróżnicowanej funkcji i skali. W pracowni powstają projekty mieszkaniowe, handlowe, użyteczności publicznej, biurowe, sportowe, hotelowe i szpitale. Architekci doskonale odnajdują się zarówno w realizacyjnych projektach dużych zespołów zabudowy i studialnych założeniach urbanistycznych, jak również w mniejszych projektach pojedynczych budynków i kameralnych rezydencji, na projektach mebli miejskich kończąc. Zespół startuje w wielu konkursach i zdobył liczne nagrody, m.in. II miejsce w konkursie na Salę Koncertową na Placu Wolności we Wrocławiu (2005 r.), II nagrodę w konkursie na rozbudowę Muzeum Kazimierza Pułaskiego w Warce (2009 r.), II miejsce w konkursie na Szpital Pediatryczny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (2009 r.), II nagrodę w konkursie na projekt Sali Koncertowej Sinfonia Varsovia w Warszawie (2010) oraz I nagrodę w konkursie na projekt rozbudowy Szpitala Klinicznego przy ul. Karowej w Warszawie (2011).

Maciej Mąka Urodzony w 1970 r. w Warszawie, architekt, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, którą ukończył w 1996 r. Praktykę zawodową rozpoczął jeszcze podczas studiów w pracowni projektowej M.A. Marek Mieszkowski, a następnie zdobywał doświadczenie w zespole Kulczyński Architekt. Od 1999 r. wspólnie z Radosławem Sojką stworzył autorską pracownię Mąka Sojka Architekci, którą prowadzi do dzisiaj. Od 2013 r. zasiada we władzach warszawskiego oddziału SARP. Sędzia konkursowy. Autor wielu nagrodzonych i wyróżnionych projektów. Pasjonuje się podróżami oraz dobrą kuchnią. Aktywnie spędza wolny czas: zimą jeździ na nartach, latem uprawia kitesurfing. Żonaty, ojciec czwórki dzieci.

Radosław Sojka Urodzony w Warszawie w 1968 r, architekt, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Dyplom uzyskał w 1998 r.. Doświadczenie zawodowe zdobywał w pracowniach Atelier d’Architecture Paczowski et Fritch w Luksemburgu, Spychała i Partnerzy oraz Kulczyński Architekt w Warszawie. W 1999 r. wspólnie z Maciejem Mąką stworzył autorską pracownię Mąka Sojka Architekci, którą prowadzi do dzisiaj. W latach 2001-2006 pracował jako sędzia sądu dyscyplinarnego Mazowieckiej Okręgowej Izby Architektów. Członek Kolegium Sędziów Konkursowych OW SARP. Autor wielu nagrodzonych i wyróżnionych projektów. Czas wolny poświęca rodzinie oraz grze w golfa. Żonaty, ojciec córki Aleksandry.

Maciej Mąka 1. Motto projektowe i życiowe Nie mamy jakiegoś szczególnego motta projektowego, chociaż czasami zapytani o naszą dewizę odpowiadamy: „Dzieło mistrza chwali”. Naszą pasją jest tworzenie architektury autorskiej: wyrazistej i rozpoznawalnej.

wrzesień 2014

4. Najbardziej udany projekt sPlace na Żoliborzu – jest w końcowej fazie realizacji i zapowiada się naprawdę interesująco. Jeden z nielicznych budynków wielorodzinnych w Warszawie bez grama tynku na elewacji.

15

3. Dom marzeń Nie mam tego typu marzeń. Problem polega na tym, że ten wymarzony dom nie może być zrealizowany, gdyż Warszawa nie leży nad morzem.

Builder

Żoliborz Artystyczny – zespół budynków mieszkalnych przy ul. Powązkowskiej w Warszawie

2. Autorytet/guru architektoniczny Z grona polskich architektów szczególną atencją darzę Juliusza Żórawskiego. Za lekkość formy i finezyjne operowanie detalem. Spoza Polski cenię projekty Davida Chipperfielda – za harmonię i spokój, Carlosa Ferratera – za genialną prostotę i operowanie nastrojem, oraz Mathiasa Klotza i Marcio Kogana – za wyjątkowe projekty domów.

5. Projekt – zjadacz czasu Projekt własnego domu. Za chwilę się skończy, a ta chwila trwa już dobrych parę lat. 6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji To często podróże, lektury, wydarzenia kulturalne, czasem film, na pewno bardzo inspirujące są rozmowy w gronie przyjaciół przy dobrym jedzeniu i winie. 7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam To zależy od kontekstu, w którym powstaje projekt, i od budżetu, którym dysponujemy. Dla mnie najważniejsza jest szczerość używanych materiałów, brak udawania czy zastępowania szlachetnych materiałów imitacjami. Decydujące są dla mnie takie cechy, jak faktura, trwałość, kolor i to, jak materiał zachowuje się w czasie. Nowy Pawilon Górny na stoku narciarskim w Przemyślu

Zdjęcia: archiwum Mąka Sojka Architekci

sPlace – zespół zabudowy mieszkaniowej przy ul. Rydygiera w Warszawie

ARCHITEKTURA I DESIGN

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy Wada: w mojej ocenie to brak konsekwencji i uleganie chwilowym modom. No i oczywiście brak talentu. To ważne, ponieważ pozostawiamy po sobie dość trwałe ślady. Zaleta: interdyscyplinarność naszego zawodu. 9. Moja pierwsza nagroda Moja pierwsza nagroda w zamówieniu publicznym to nagroda w konkursie SARP na rozbudowę szpitala im. Księżnej Anny Mazowieckiej w Warszawie. 10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) W moim mieście jest wiele takich budynków, jeszcze więcej w Europie i na świecie. Nie będę ich wymieniał, bo brak talentu lub umiejętności po stronie architekta nie może być podstawą do publicznego ferowania takich ocen. Wydaje mi się, że niektórzy z naszych kolegów po prostu nie potrafią i to nie ich wina. Problemem wśród architektów jest brak samooceny lub przekonanie o swoim „geniuszu”, bezmyślność inwestorów prywatnych lub ich konsultantów decydujących się na tego typu „atrakcje” albo, w przypadku zamówień publicznych, werdykty sędziów konkursowych dopuszczających do realizacji ewidentne architektoniczne buble. Centrum Handlowe Galeria VENEDA w Łomży

Builder

16

wrzesień 2014

Hotel BoniFaCio SPA & Sport Resort Kępa, k/Sochocina

Decydujące są takie cechy, jak faktura, trwałość, kolor i to, jak materiał zachowuje się w czasie.

Radosław Sojka 1. Motto projektowe i życiowe Wszystko co się dzieje, kiedyś minie. 2. Autorytet/guru architektoniczny Ludwig Mies Van Der Rohe, Oscar Niemayer, Giuseppe Terragni. 3. Dom marzeń Nad oceanem. 4. Najbardziej udany projekt Wieża na osiedlu Żoliborz Artystyczny zapowiada się nieźle. 5. Projekt – zjadacz czasu Projekty, które pozwolenia na budowę dostały w 2007 i 2008 r., a końca ich realizacji wciąż nie widać.

9. Moja pierwsza nagroda Medal za bieg na 60 m.

Apartamenty KLIMT HOUSE przy ul. Kazimierzowskiej w Warszawie Budynek produkcyjno-biurowy firmy TOPSIL, Żabia Wola

Najważniejsza jest szczerość używanych materiałów, brak udawania czy zastępowania szlachetnych materiałów imitacjami.

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) Poniżej pewnego poziomu już nie dokonuję klasyfikacji. Łatwiej byłoby wymienić 10, a może nawet 100 bardzo nieudanych.

17

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy Zaleta: skromność i umiejętność właściwego operowania środkami wyrazu. Wada: chore ambicje, zbyt silne przeświadczenie o realizowanej przez siebie misji oraz pewność w wygłaszaniu „prawd absolutnych” dotyczących projektowania i preferencji estetycznych odbiorcy.

Builder

Miasteczko Wilanów kwartał ROYAL AXIS w Warszawie

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam Nie mam takich, zawsze próbuję dostosować je do konkretnej sytuacji.

wrzesień 2014

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Muzyka, malarstwo, rzeźba, literatura, szachy, podróże.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Fuga przyjazna

architektom Projektowanie wnętrz, choć niezwykle wdzięczne i dające szybkie efekty wizualne, jest jednocześnie długim i złożonym procesem. Ogrom oraz różnorodność materiałów wykorzystywanych do aranżacji przestrzeni jest tylko pozornym komfortem. W tak bogatej ofercie rynkowej produkty wyjątkowe i oryginalne mogą okazać się trudne do wyłuskania. Dlatego oprócz doskonałych parametrów technicznych i zaskakującej estetyki produktu tak ważne jest przedstawienie go w unikalny i efektowny sposób. Aneta Rostek

Senior Product Manager Sopro Polska Sp. z o.o.

Builder

18

wrzesień 2014

A

rchitekci wnętrz już dawno przestali skupiać się wyłącznie na projekcie przysłowiowych czterech ścian. Nowoczesne budownictwo mieszkaniowe wyróżnia się oryginalną bryłą, która umożliwia wykorzystanie zewnętrznych powierzchni w formie rozległych balkonów lub tarasów o niestandardowych wymiarach. To sprawia, że projektowanie staje się zdecydowanie bardziej interdyscyplinarne, co zmusza architektów do tworzenia spójnych aranżacji mieszkania z balkonem czy domu z tarasem. W takiej sytuacji walory estetyczne okładzin oraz spoin stają się równie ważne co ich trwałość, elastyczność i funkcjonalność. Taka właśnie jest cementowa zaprawa fugowa DF 10 Design Fuga Flex marki Sopro.

promocja

Nasycony i trwały kolor

Sopro DF 10 Design Fuga Flex wyróżnia szeroka paleta barw, które nie blakną przez długie lata i doskonale dopasowują się do każdej aranżacji. Architekci mogą wybierać spośród dwudziestu trzech oryginalnych kolorów zaprawy, począwszy od bieli, poprzez beże, brązy i szarości, a skończywszy na żywych czerwieniach, błękitach i czerni. Wykorzystując je w swoich projektach, mogą uzyskać zarówno harmonijne połączenia, jak i nowoczesne kontrastowe zestawienia zaprawy fugowej z barwą płytki, które przyciągają wzrok, podkreślają ich wielkość i układ oraz dodają wnętrzu drapieżności i są jego głównym elementem dekoracyjnym. Dzięki temu, że Sopro DF 10 Design Fuga Flex występuje w odcieniach zbliżonych do koloru wielu okładzin kamiennych, możliwe jest wyekspo-

Elastyczna fuga dekoracyjna DF 10 jest jedną z najbezpieczniejszych i trwałych zapraw do spoinowania, doskonale sprawdza się w miejscach szczególnie narażonych na wilgoć, zabrudzenia oraz intensywną eksploatację.

nowanie naturalnej tekstury płytek i uniknięcie wyraźnych połączeń, które w przypadku kamienia nie są wskazane. Takie rozwiązanie doskonale sprawdziło się np. w lobby wysokiej klasy nowoczesnego hotelu Copernicus w Toruniu. Dekoracyjną fugę DF 10 można dodatkowo uszlachetnić, dodając do niej cząsteczki srebrnego lub złotego brokatu z oferty producenta. Efektowny metalizujący efekt najłatwiej osiągnąć przez oświetlenie tarasu latarenkami lun innym światłem punktowym, które sprawi, że fuga będzie delikatnie połyskiwać.

Elastyczna fuga dekoracyjna DF 10 ze względu na bogatą gamę kolorystyczną, daje nieograniczone możliwości aranżacyjne przestrzeni. Chcąc ułatwić pracę projektantom, firma Sopro dołączyła do elitarnego grona firm, które w komunikacji z architektami korzystają z zaawansowanego oprogramowania do projektowania i wizualizacji 3D. We współpracy z CAD PROJEKT K&A stworzyła specjalny moduł swoich produktów dla programu CAD DECOR. Wykorzystanie wszystkich możliwości tego rewolucyjnego narzędzia zapewnia nieosiągalne dotąd usprawnienie procesu aranżowania przestrzeni z użyciem fug i płytek ceramicznych. Dzięki niemu architekt może bez trudu nanosić, edytować i wyceniać, zgodnie z obowiązującym cennikiem, produkty Sopro, w tym zaprawę fugową DF 10. Zaprawa przystosowana jest do spoinowania różnego rodzaju materiałów, a z uwagi na bogate walory dekoracyjne, takie jak idealna gładkość i nasycony kolor, jest szczególnie rekomendowana do projektów aranżacji wnętrz i przestrzeni luksusowych. Możliwość wygenerowania w programie trójwymiarowych wizualizacji pozwala na zaprezentowanie wizji tarasu czy wnętrza inwestorom, którzy powierzyli jego projekt w ręce architekta.

19

Z myślą o architektach

Builder

Sopro Polska Sp. z o. o. Poleczki 23, 02-822 Warszawa www.sopro.pl

Sopro DF 10 Design Fuga Flex jako jedyna fuga na rynku oferuje tak szerokie możliwości w zakresie wykończenia luksusowych wnętrz i przestrzeni zewnętrznych zaprojektowanych z użyciem kamienia naturalnego, ceramiki, konglomeratów i szkła. Można ją bez obaw stosować do spoinowania najbardziej dziś pożądanych cienkich płyt i płytek o grubości poniżej 4 mm oraz przy wypełnianiu najmodniejszych obecnie, wąskich szczelin pomiędzy nimi, już od 1 mm. Dzięki zastosowaniu unikalnych technologii produkcyjnych fuga Sopro DF 10 oferuje – obok niepodważalnych korzyści wizualnych i estetycznych – szereg funkcjonalności użytkowych, zachęcających do stosowania jej na balkonach i tarasach. Jako że jest jedną z najbezpieczniejszych i trwałych zapraw do spoinowania, doskonale sprawdza się w miejscach szczególnie narażonych na wilgoć, zabrudzenia oraz intensywną eksploatację. Jest odporna na przenikanie wszelkich zabrudzeń, tworzenie się osadów wapiennych oraz negatywne działanie substancji chemicznych, w tym kwaśnych preparatów czyszczących, często stosowanych na tarasach i balkonach.

wrzesień 2014

Bezkres możliwości

Elastyczna fuga dekoracyjna DF 10, ze względu na bogatą gamę kolorystyczną, daje nieograniczone możliwości aranżacyjne przestrzeni.

Wszystkie wspomniane parametry bezsprzecznie potwierdzają najwyższą jakość produktu, dzięki czemu był on wielokrotnie nagradzany i doceniony przez szerokie grono twórców i specjalistów w Polsce i w Europie, którzy chętnie wykorzystują ją do realizacji nawet najbardziej wymagających projektów. Unikalne cechy oraz ciekawa paleta kolorystyczna zadecydowały o wykorzystaniu Sopro DF 10 m.in. do wykończenia wnętrz luksusowych apartamentów na wynajmem firmy VILLASGROUP w Zurychu. Ekskluzywne mieszkania tej firmy można również wynająć w najbardziej prestiżowych dzielnicach Berlina, Lozanny, Wiednia, Warszawy oraz na Majorce. Architekci do realizacji swoich projektów użyli wyłącznie innowacyjnych materiałów najwyższej jakości, które nie tylko umożliwiły osiągniecie oryginalnej wizji artystycznej, ale jednocześnie są gwarantem bezpieczeństwa i trwałości użytkowania. W przypadku prestiżowych apartamentów VISIONAPARTMENTS w Zurychu do spoinowania okładziny z kamienia naturalnego na ścianach i podłogach projektanci wybrali Sopro DF10 Design Fuga Flex. n

Zdjęcia arch. Sopro

Doceniona przez branżę

ARCHITEKTURA I DESIGN

Budownictwo wysokie w Polsce Czasy współczesne dr inż. arch. Hubert Markowski mgr inż. Krzysztof Owczarczyk prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski

I

stotnym impulsem w rozwoju budownictwa wysokiego po II wojnie światowej była realizacja w 1955 r. Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Ten 230-metrowy symbol socrealistycznej architektury na stałe przełamał przedwojenną skalę warszawskiej zabudowy. Na następne realizacje nie trzeba było długo czekać.

Builder

20

wrzesień 2014

Warszawska ściana wschodnia i zachodnia

W latach 60. powstaje zabudowa wschodniej części centrum Warszawy, nazywana potocznie „ścianą wschodnią”, projektu arch. Zbigniewa Karpińskiego, z trzema mieszkalnymi punktowcami dochodzącymi do wysokości 78 m. W 1974 r. powstaje w Warszawie pierwszy po Pałacu Kultury i Nauki budynek przekraczający granicę 100 metrów – jest nim Hotel Forum, autorstwa szwedzkiego arch. S. Samuelsona. W 1975 r. pojawia się budynek Intraco I, autorstwa arch. Petera Diebitscha o całkowitej wysokości 138 m. W latach siedemdziesiątych powstają ambitne plany zabudowy „ściany zachodniej”. Planiści przedstawiają projekty kilku budynków wysokich. W 1979 r. zostaje zrealizowany pierwszy z nich, o nazwie Intraco II, autorstwa projektantów J. Skrzypczaka, H. Świergockiej-Kaim i W. Grzybowskiego. Zaproponowali oni wieżowiec o wysokości 150 m. Budowa drugiego (obecnie Hotelu Marriott) rozpoczyna się w 1980 r. i przerywa ją kryzys lat 80. Sytuacja polityczna w kraju uniemożliwia kontynuację budowy innego, 120 metrowego drapacza chmur (obecnie Błękitny Wieżowiec) powstającego przy Placu Bankowym. Obydwa zostaną dokończone po 1989 r. Lata 90. XX w. to wielki boom na budownictwo wysokie w Warszawie. Trwa on nieprzerwanie do dzisiaj. Na początku XXI w. trend zapoczątkowany w stolicy rozprzestrzenia się także na inne miasta w Polsce.

Zabawa formą

Biurowiec Warszawskiego Centrum Finansowego, zwany potocznie WCF, jest ikoną wśród warszawskich wieżowców. Zaprojektowany przez znaną i cenioną na świecie, kojarzoną z budownictwem wysokim pracownię architektoniczną Kohn Pedersen Fox Associates oraz A. Epstein & Sons International. Z polskiej strony za projekt architektoniczny odpowiadali J. Jańczak i J. Skrzypczak. Konstrukcje obiektu opracowali A. Pawłowski, J. Pawlikowski, Al. Baisek i Steven Ball.

Część 2

Lata 90. XX w. to wielki boom na budownictwo wysokie w Warszawie. Trwa on nieprzerwanie do dzisiaj. Na początku XXI wieku trend zapoczątkowany w stolicy rozprzestrzenia się także na inne miasta w Polsce. Wieżowiec został ukończony w 1998 r. Wysokość, którą osiągnął, to 143 m. Postmodernistyczna architektura budynku to zabawa formą. Składa się z przenikających się wzajemnie prostopadłościanu oraz wycinka walca (rys. 1). Mimo tych formalnych zabiegów osiągnięto ciekawy efekt dobrze wpisujący się w tę część miasta. Powierzchnia użytkowa budynku to około 50 tys. m2. Ciekawostką jest umieszczenie kondygnacji garażowych z 337 miejscami parkingowymi powyżej poziomu terenu. Pomysł pochodzi z czasów, kiedy władze miasta widziały rozwiązanie problemu braku miejsc postojowych w zwiększaniu powierzchni parkingowej w powstających budynkach. Aktualnie ten trend jest zmieniany i rozwiązanie wspomnianego problemu realizuje się poprzez nacisk na rozbudowę sieci komunikacji miejskiej. Niemniej jednak sześć pierwszych kondygnacji nadziemnych zostało przeznaczonych na parking. Rozbicie bryły na dwie części – 33-metrową podstawę oraz wieżę – ma za zadanie wkomponować bryłę budynku w okoliczną zabudowę. Dwie podziemne kondygnacje zajmuje część techniczna wraz z awaryjnym generatorem prądu. Konstrukcja budynku została wykonana w technologii żelbetowej w układzie trzonowo-słupowym. Siatka słupów została zaprojektowana w rozstawie 9 x 11 m i oparta na centralnie usytuowanym trzonie. Bardzo duże rozpiętości pomiędzy słupami wynikały z założeń architektonicznych przyjętych do projektu układów funkcjonalnych poszczególnych pięter. Konsekwencją tych rozwiązań była konieczność zastosowania stropu o zwiększonej sztywności na zginanie typu ryglowo-płytowego. Trzon posiada ściany o grubości 56 cm. Dolna jego cześć, do dwudziestej drugiej kondygnacji, została wykonana z betonu B50, powyżej zastosowano klasę B40. Słupy konstrukcyjne dolne zostały wykonane z betonu klasy B55, a w górne, powyżej dwudziestej drugiej kondygnacji, zaaplikowano beton B40 [1]. Graniczne wychylenia szczytu budynku zostały określone w dokumentacji projektowej na 7 cm. Fasadę budynku wykonano jako systemową samonośną mocowaną do konstrukcji stropów. Zielonkawy odcień elewacji budynku wynika z zastosowania okładzin granitowych oraz szyb w tym kolorze. WCF jest pierwszym drapaczem chmur w Polsce, w którym zastosowano najnowsze osiągnięcia z dziedziny budownictwa wysokiego.

Rys. 1. Budynek Warszawskiego Centrum Finansowego

wrzesień 2014

Biurowiec Warsaw Trade Tower został ukończono w 1999 r. Wysokość całkowita obiektu to 208 m, do dachu 184 m. Projekt został przygotowany przez architektów: W. Hermanowicza, P. Majewskiego, A. Wyszyńskiego, G. Divanna i R. Epeloguuru. Konstrukcja została zaprojektowana w biurze SAP-Projekt. Forma architektoniczna jest w całości postmodernistyczna z elementami dekonstruktywizmu (rys. 2). Trzy bryły przywodzą na myśl stale wznoszony i przebudowywany obiekt. Zastosowanie różnych rodzajów elewacji systemowych rozbija formę budynku i czyni ją mniej monotonną. Rzut na dolnych piętrach z prostokąta na ostatnich kondygnacjach zmienia się w połówkę koła. Układ nośny wieżowca, podobnie jak w WFC, został zaprojektowany jako trzonowo-słupowy. Różnica polega na zastosowaniu stali jako głównego materiału konstrukcyjnego. Zabieg ten miał na celu zmniejszenie ciężaru budynku. Wymiary trzonu zmieniają się wraz z wysokością w zakresie od 29 do 21 m szerokości. Słupy stalowe na dolnych kondygnacjach są prostokątne, przysunięte do elewacji budynku ich dłuższym bokiem. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie wchodzą do wnętrza budynku i umożliwiają swobodne kształtowanie przestrzeni biurowej na poszczególnych kondygnacjach. Zaokrąglenia szczytowych partii budynku znacznie redukują wpływ sił wywołanych parciem wiatru. Ze względu na przyjętą formę architektoniczną następuje to tylko z kierunków wschodnich. Wychylenia budynku zostały ustalone na maksymalnym poziomie 20 cm. Wieżowiec po zakończeniu budowy wzbudzał kontrowersje związane z jego usytuowaniem na zamknięciu osi saskiej, jednym z ważniejszych założeń urbanistycznych kształtujących historyczną zabudowę Warszawy.

Fot. arch. WCF

Postmodernizm z elementami dekonstruktywizmu

Łucka City z układem ścianowym

Builder

21

Budynek mieszkalny w Warszawie Łucka City został zrealizowany przez znanego warszawskiego developera J.W. Construction Holding S.A (rys. 3). Projekt wieżowca został przygotowany przez krakowską pracownię arch. W. Wójtowicza. Prace nad dokumentacją zakończyło warszawskie biuro projektowe prowadzone przez arch. M. Berko-Sas. Autorem projektu konstrukcji budynku byli prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski i mgr inż. Stefan Nalewajko. Budynek został wybudowany w latach 2000-2004. Mierzy on 120 m wysokości i posiada trzydzieści kondygnacji nadziemnych i oraz cztery kondygnacje podziemne, pełniące funkcję garażu. Układ konstrukcyjny jest ścianowy z dwoma trzonami usztywniającymi. Całość konstrukcji wykonano jako żelazobetonową. Grubość ścian nośnych w podziemnej części budynku wynosi 45 cm. Stropy na dolnych kondygnacjach posiadają grubość 26 cm. W górnej części mieszkalnej po 20 cm. Całość została posadowiona na płycie fundamentowej o grubości 2,2 m. Wybór układu ścianowego w przypadku wysokościowca mieszkalnego jest właściwą decyzją. Ściany nośne oddzielają od siebie poszczególne mieszkania oraz korytarze. Stanowią dobrą barierę akustyczną i zapewniają ochronę przeciwpożarową. W budynku mieszkalnym występują inne wymagania dotyczące doświetlenia poszczególnych pomieszczeń, dlatego otwory okienne są mniejsze. Dzięki temu powłoka zewnętrzna może być wykonana jako monolityczna i wciągnięta do współpracy z konstrukcją budynku. Wysokościowiec Łucka City był najwyższym budynkiem mieszkalnym w Polsce do momentu realizacji budynku Sea Towers w Gdyni [2].

Biurowiec Rondo 1 (rys. 4) został zbudowany w 2005 r. Ma 194 m wysokości i jest jedną z najlepszych realizacji wysokościowców w Polsce. Zaprojektowany został przez pracownię Skidmore, Owings & Merrill we współpracy z polskimi architektami. Konstrukcja biurowca została stworzona przez inżynierów: Jacka Andrzejewskiego, Romualda B. Jonsona i Jerzego Błażeczka. Bryła tego 40-kondygnacyjnego budynku została dostosowana do skomplikowanego kształtu narożnej działki znajdującej się przy Rondzie ONZ w Warszawie. Projektan-

Fot. arch. Warbud SA

Jeden z najlepszych

Rys. 2. Budynek Warsaw Trade Tower

b)

c)

Fot. arch. J.W. Construcion

Rys. 3. Budynek Łucka City

d)

wrzesień 2014

e)

Fot. arch. CBRE

Builder

22

f)

Rys. 4. Biurowiec Rondo 1 w Warszawie

Rys. 5. Detale konstrukcyjne budynku Rondo 1: a) węzeł podwójny mocowania krzyżulców umiejscowiony na konstrukcji szybów windowych, b) węzeł pojedynczy mocowany do głównego budynku c) węzeł z pozostawioną możliwością przesuwu, d) widok klatki schodowej podwieszonej do konstrukcji łącznika, e) widok węzła krzyżulca, f) widok konstrukcji łącznika

Zdjęcia Jacek Andrzejewski

ARCHITEKTURA I DESIGN

a)

Sea Towers

Budynki wysokie powstają także w innych miastach w Polsce. Jedną z bardziej spektakularnych realizacji była budowa wieżowca Sea Towers w Gdyni (rys. 6). Ten drapacz chmur został ukończony w 2009 r. Stał się wówczas najwyższym budynkiem mieszkalnym w Polsce oraz dziewiątym najwyższym budynkiem w kraju. Projekt architektoniczny został wykonany w wiedeńskiej pracowni arch. Andrzeja Kapuścika. Dokumentację konstrukcji obiektu przygotowała warszawska pracownia BWL-Projekt. Głównymi konstruktorami byli inż. Jerzy Błażeczek i inż. Jacek Andrzejewski. Bryła budynku została podzielona na dwie wieże, wyższa ma 36 kondygnacji i wysokość 141,6 m, niższa – 28 kondygnacji i wysokość 91 m. Trzy podziemne kondygnacje zawierają parkingi oraz przestrzeń techniczną. Lokalizacja budynku jest niezwykle prestiżowa. W pobliżu głównego deptaku miasta, jakim jest skwer Kościuszki, przy najważniejszym basenie portowym, zwanym prezydenckim. To ciekawe położenie spowodowało wiele problemów projektowych. W momencie analizy podłoża gruntowego zalęgającego pod planowanym obiektem okazało się, że ten teren został sztucznie utworzony przez człowieka w wyniku budowy portu w Gdyni. Przed rokiem 1930 było w tym miejscu jeszcze morze. Inżynierowie zdecydowali się na zagęszczenie warstw piasku metodą wibroflotacji. Płyta fundamentowa, na której posadowiono obiekt, ma grubość 2,4 m. Konstruktorzy szacowali osiadanie obiektu na 10,5 cm. Z pomiarów rzeczywistych wynika, że budynek osiadł 5,4 cm. Ustrój konstrukcyjny budynku Sea Tower jest zbliżony do układu trzon w trzonie, wspomagany usztywniającymi ścianami poprzecznymi. Trzony są dość nieregularne. Związane jest to z niejednorodną bryłą archi-

Fot. arch. SEA TOWERS

ci podzielili budynek na trzy części. Główna wieża z charakterystycznym zaokrągleniem skupia w sobie wszystkie funkcje biurowe, część prostopadłościenna z tarasowymi uskokami, umiejscowiona obok właściwego budynku, spełnia funkcję komunikacji pionowej z osiemnastoma szybkobieżnymi windami. Parking został zaprojektowany jako nadziemny i funkcjonalnie połączony z głównym budynkiem. W trzonie części wieżowej znajdują się klatki ewakuacyjne oraz winda do celów ratowniczych. Ze względu na stosunkowo niewielką powierzchnię poszczególnych kondygnacji wielkość trzonu znacznie ograniczono. Zostało to zrekompensowane wprowadzeniem gęstej siatki słupów. Konsekwencją tego rozwiązania mogą być problemy w elastycznym kształtowaniu podziałów funkcjonalnych wnętrza poszczególnych kondygnacji. Komunikacja pionowa została zaprojektowana w bryle usytuowanej na zewnątrz w stosunku do części wieżowej budynku. Konstrukcja części komunikacyjnej składa się z żelbetowych poprzecznych ścian powiązanych ze sobą szkieletem stalowych belek (rys. 5). Obie bryły są ze sobą połączone stalowymi krzyżulcami i podciągami, na których ułożone zostały blachy trapezowe stanowiące szalunek tracony dla wylanych na nich płyt żelbetowych. Poważnym problemem projektowym był przewidywany niejednorodny sposób osiadania obu części. Ze względu na smukłość obydwu obiektów nie było możliwości wprowadzenia dylatacji pomiędzy nimi. Sposobem na unikniecie zbyt dużych naprężeń w krzyżulcach podczas osiadania budynku było umożliwienie im niewielkiego przesuwu. Po tym okresie pręty konstrukcji zostały zespawane. Budynek został posadowiony na płycie fundamentowej wspomaganej ścianami szczelinowymi jak i baretami. Elewacja części głównej budynku składa się z przezroczystych szklanych paneli ściany kurtynowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu możemy z zewnątrz obserwować okrągłe słupy o znacznych przekrojach, usytuowane po obwodzie stropu. Poziome pasy widoczne na elewacji są konsekwencją wprowadzenia nieprzeziernych tafli w miejscu w którym przebiegają stropy oraz są schowane elementy mocowania paneli kurtynowych. Budynek Rondo 1 jest niewątpliwie znaczącym krokiem w rozwoju polskiego budownictwa wysokiego.

Rys. 6. Budynek Sea Towers

ARCHITEKTURA I DESIGN

tektoniczną budynku. Ściany usztywniające stanowią podziały pomiędzy mieszkaniami. Budynek, ze względu na swoje usytuowanie, jest wystawiony na silne działanie wiatrów od morza. Oddziaływanie od sił poziomych jest przenoszone przez sztywny układ konstrukcyjny budynku. Zaskakuje fakt, że architekci nie starali się zaprojektować bryły budynku o bardziej opływowych kształtach. Prostopadłościenne formy obydwu wież powodują znaczne zwiększanie wielkości parć wiatru oraz mogą powodować występowanie zaburzeń przepływu powietrza po elewacji budynku. Projektanci drapaczy chmur o funkcji mieszkalnej powinni zwracać szczególną uwagę na problemy związane z wpływem aerodynamiki budowli na aspekty użytkowe budynku.

Multifunkcjonalny

Budowę wieżowca Sky Tower (rys. 7, 8), najwyższego budynku we Wrocławiu, rozpoczęto w 2007 r., a ukończono w 2013 r. Realizacja napotykała na wiele problemów. Zmieniali się główni projektanci. Pierwszą koncepcję przygotował arch. Zbigniew Walas, jednak nie znalazła ona uznania w oczach mieszkańców. Druga zatwierdzona do realizacji została zaprojektowana przez arch. Dariusza Dziubińskiego. Prace budowlane były wstrzymywane na ponad pół roku z powodu kłopotów finansowych inwestora i światowego kryzysu. Ostatecznie wysokość głównej wieży została obniżona z projektowanych 258 m (co dałoby Sky Tower miano najwyższego budynku w Polsce) do 207 m. Pomimo redukcji wysokości budynek jest najwyższym drapaczem chmur w Polsce zrealizowanym po 1995 r. oraz najwyższym budynkiem mieszkalnym. Wieżowiec jest multifunkcjonalny, oprócz mieszkań znajdą się tam pomieszczenia hotelowe, biurowe, usługowe i rekreacyjne. Cały kompleks składa się z trzech budynków o następujących wysokościach: wieżowiec nr 1 – 258 m (zmiana do wysokości 212 m), wieżowiec nr 2 – 54-92 m, oraz podstawy o wysokości 19 m. Projekt konstrukcyjny został opracowany przez warszawską pracownię BWL-Projekt. Głównymi projektantami są inż. Jerzy Błażeczek i inż. Jacek Andrzejewski. Konstrukcja jest w całości żelbetowa. Układ konstrukcji głównego budynku jest trzonowo-słupowy. Przyjęty kształt eliptyczny dla rzutu wieży znacznie redukuje obciążenia wiatrem. Słupy są ustawione po obwodzie stropu. Trzon położony centralnie nie współgra z zewnętrzną architekturą i jest prostokątny. Posadowienie budynku odbywa się poprzez pale powiązane z płytą fundamentową. Projekt poddawany jest krytyce. Zarzuty dotyczą wysokości obiektu i sugerują niedostosowanie jej do istniejącej skali zabudowy Wrocławia. Jednak zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania okoliczny teren został przeznaczony pod zabudowę budynkami wysokimi i w przyszłości może się stać Wrocławską dzielnicą wieżowców [3], [4]. W następnym numerze o najnowszych zrealizowanych i realizowanych budynkach wysokich w Polsce.

Rys. 7, 8. Budynek Sky Tower

Fot. arch. Apartamenty Sky Tower

Abstract: High-rise buildings in Poland The nineties of the twentieth century was a period of a good prosperity for high-rise buildings in Warsaw. It lasts continuously until today. At the beginning of the twenty-first century, a trend started in the capital also spreads to other cities in Poland. The article is a review of selected, high-rise buildings most representative in terms of their architecture and design and applied the most interesting solutions.

Literatura:

[1] Pawłowski A., Cała I., Budynki Wysokie. Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2006. [2] Szulborski K., Nalewajko R., O projekcie i realizacji części podziemnej wysokościowego budynku mieszkalnego w Warszawie. „Inżynieria i Budownictwo”, nr 2, Warszawa 2003. [3] Markowski H., Rozprawa doktorska.: Kształtowanie konstrukcji i form architektonicznych budynków wysokich. Wydawnictwo PW, Warszawa 2011. [4] Skura M., Chrobota T., Czy sięgnie nieba? „Inżynieria i Budownictwo”, nr 12, Warszawa 2008.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Współczesne elewacje elewacje z betonu architektonicznego prof. nadzw. dr hab. Eur. inż. Tomasz Z. Błaszczyński Politechnika Poznańska

Wiek XXI przyniósł lawinę rozwiązań technologicznych w zakresie elewacji. Rozpoczynamy prezentację najciekawszych osiągnięć w tym zakresie. Niniejszy artykuł zawiera wprowadzenie w temat i poświęcony jest elewacjom z betonu architektonicznego wykonanego w systemie monolitycznym i prefabrykowanym.

Builder

26

wrzesień 2014

E

lewacja każdego budynku to pierwsze z nim spotkanie, wrażenie, które bardzo często kształtuje ocenę budynku. To na swój sposób również prezentacja inwestora, projektanta, wykonawcy, producenta zastosowanych materiałów oraz użytkownika, wizytówka całego obiektu. Elewacja stanowi ponadto wydzielenie pewnej kubatury z przestrzeni, kubatury skrywającej w swoim wnętrzu wiele elementów indywidualnych, prywatnych. Elewacje poszczególnych budynków, obojętnie, w jakiej części miasta są usytuowane, tworzą i wpływają na atmosferę otoczenia przez takie czynniki, jak rodzaj zastosowanego i widocznego materiału, kolor, struktura czy forma architektoniczna. Są też odzwierciedleniem otoczenia, jego uzupełnieniem, często podkreślają unikatowy lub indywidualny charakter regionu miasta czy kraju. Z historycznego punktu widzenia elewacje budynków wykonywane były z tych samych materiałów, z których wykonywano ściany – z materiałów, które ludzkość znała od lat, czyli z kamienia, drewna, ceramiki, tynku. Wydaje się, że dopiero XIX i XX wiek przyniosły – wraz z rozwojem kulturowo-technicznym – inne, nowe materiały budowlane, które stały się również materiałem elewacji – fasady. Opanowanie nowych technologii wytwarzania, uzyskiwania wysokich właściwości technicznych, dużej niezawodności użytkowej i odporności na czynniki zewnętrzne, a także wypracowanie technik montażu i mocowania, wprowadziło oprócz wcześniej wymienionych materiałów takie, jak metale, beton, szkło, tworzywa sztuczne czy tworzone z nich kompozyty lub elementy warstwowe [1]. Współczesne ściany zewnętrzne stają się coraz bardziej skomplikowanym elementem technicznym. Na ich strukturę mają wpływ takie

czynniki, jak komfort cieplno-wilgotnościowy użytkowanych pomieszczeń, koszty eksploatacji i wygląd zewnętrzny. W Polsce najważniejszą pozycją w bilansie energetycznym w mieszkaniach jest ogrzewanie (70%). Różnice w rocznym jednostkowym zużyciu energii przeznaczonej na ogrzewanie w zależności od daty oddania budynku do użytku są znaczące [2]. Ściany zewnętrzne budynku muszą nie tylko zapewniać jego nośność i stateczność konstrukcyjną, lecz także spełniać wymogi związane z bezpieczeństwem pożarowym i użytkowania, ochroną przed hałasem, warunkami higieny, zdrowia i ochrony środowiska oraz oszczędnością energii i ochroną cieplną. Ściana zewnętrzna jest elementem konstrukcyjnym służącym do przenoszenia obciążeń (głównie pionowych) oraz stanowiącym przegrodę oddzielającą wnętrze budynku od środowiska zewnętrznego. Wybór konstrukcji oraz jej grubości zależą od warunków statycznych, termicznych i ekonomicznych. Ściany zewnętrzne, w zależności od ich funkcji konstrukcyjnych przenoszą – oprócz ciężaru własnego – obciążenia od stropów, konstrukcji dachowych, parcia wiatru i innych konstrukcji je obciążających. Wykonywane są na podstawie dokumentacji technicznej, zawierającej m.in. dokładną charakterystykę konstrukcji budynku oraz wymagania dotyczące samych materiałów stosowanych do budowy ścian zewnętrznych.

Elewacje z betonu architektonicznego

Beton architektoniczny, zwany również fasadowym lub elewacyjnym, to inaczej powierzchnia betonowa o charakterystycznym, wymaganym wyglądzie. Dzięki temu uzyskuje się jednocześnie estetycznie

wykonaną powierzchnię o odpowiednich właściwościach wytrzymałościowych. Powierzchni takiej nie pokrywa się już inną warstwą wykończeniową, ponieważ sama w sobie zapewnia ona wystarczający efekt architektoniczny i kolorystyczny. Ważnym aspektem, dla uzyskania odpowiedniego betonu architektonicznego, jest proces produkcji i wbudowania [3]. Elewacje z betonu architektonicznego możemy uzyskać na dwa sposoby: • w procesie budownictwa monolitycznego, • w procesie budownictwa prefabrykowanego (prefabrykowane panele elewacyjne). Tego rodzaju elewacje najczęściej stosowane są w obiektach użyteczności publicznej, biurowcach czy budynkach handlowych.

W systemie monolitycznym

Builder

27

wrzesień 2014

Wykonanie takiej elewacji przebiega w identyczny sposób jak wykonanie zwykłej konstrukcji monolitycznej. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na szereg czynników. Mają one charakter technologiczny, materiałowy oraz wykonawczy, a spośród nich można wymienić następujące: • kształt i obrys szalunku, • warunki dojrzewania betonu, • warunki zewnętrzne podczas prowadzenia robót betonowych, • wskaźnik wodno-cementowy mieszanki betonowej, • uziarnienie kruszywa mieszanki betonowej, • zastosowane domieszki chemiczne, • użyty środek adhezyjny, • rola zbrojenia pod kątem zapobiegania pęknięciom. Przykładem tego typu rozwiązania jest elewacja Biurowca O14 w Dubaju. Ciekawymi obiektami są również budynki nagrodzone w konkursie Concrete In Architecture w 2014 r., organizowanym przez WAN (World Architecture News), w którym zwycięzcami byli Vila H36 w Sztutgarcie i Al Hamra Tower w Kuwejcie (na zdjęciach), zaprojektowany przez Skidmore, Owings & Merrill LLP.

Pożądana barwa elewacji oraz jej struktura może zostać uzyskana jedynie wówczas, gdy będziemy dostarczać identyczne składniki mieszanki betonowej przez cały czas trwania betonowania. Ocena wykonanego betonu nie jest łatwa, ponieważ musi on spełniać ściśle postawione przez projektanta wymagania estetyczne, a także wytrzymałościowe. Aby uzyskać wymaganą trwałość, niezwykle ważne jest zachowanie szczelności materiału. Zapewni to ochronę fasady przed niszczącym działaniem nasiąkającej w głąb materiału wody niosącej rozpuszczone w sobie agresywne środki chemiczne, a także ochroni materiał przed karbonatyzacją. Ważny dla walorów estetycznych jest fakt, że niska nasiąkliwość zapewni dłuższą trwałość kolorów fasady. Dopuszczalna nasiąkliwość betonu tego typu wynosi 20-30 mm. Zwykle brak wodoszczelności w betonie zwykłym wynika z porowatej struktury fazy przejściowej kruszywo-zaczyn, powodowanej nadmiarem wody i brakiem frakcji pylastych w mieszance. W celu zredukowania ilości wody zarobowej i uzyskania odpowiedniej konsystencji do betonów fasadowych należy stosować domieszki modyfikujące – plastyfikatory na bazie lignosulfonianów wapniowych lub magnezowych i/lub superplastyfikatory melaminowe, naftalenowe lub ich mieszanki, a nawet upłynniacze najnowszej generacji na bazie eterów polikarboksylowych. Pozwalają one zmniejszyć ilość dozowanej wody przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej plastyczności i urabialności mieszanki. Przez to mieszanka łatwiej układa się w szalunkach, nie pozostawia pustych przestrzeni oraz łatwo się zagęszcza. Samozagęszczalne betony wysokowartościowe, szczególnie te z ograniczonym maksymalnym wymiarem ziaren kruszywa grubego, charakteryzują się cechami reologicznymi nieobserwowanymi

Zdjęcia: Mohdalg. Licensed under Creative Commons Attribution 3.0 via Wikimedia Commons

ARCHITEKTURA I DESIGN

w betonach zwykłych. Dają się one łatwo wprowadzać do elementów konstrukcyjnych o gęstym zbrojeniu, szczelnie i dokładnie wypełniają przestrzenie w deskowaniu bez zagęszczania wibratorami i wykazują własności samopoziomujące.

Decydującą rolę w uzyskiwaniu jednorodnej i zamkniętej powierzchni odgrywają środki antyadhezyjne stosowane do szalunków. Szczególnie ważna dla architektów pożądana barwa elewacji oraz jej struktura może zostać uzyskana jedynie wówczas, gdy będziemy dostarczać identyczne składniki mieszanki betonowej przez cały czas trwania betonowania. Różny cement może spowodować zmianę koloru poszczególnych partii, a różnice uziarnienia kruszywa spowodują różnice w strukturze betonu. Kruszywo powinno być okrągłe lub w kształcie foremnym. Aby dobrze zagęścić mieszankę, należy ją podawać w odpowiednich warstwach, a dodatkowo, żeby nie doszło do segregacji jej składników, podawanie powinno odbywać się maksymalnie z wysokości 1 m. Decydującą rolę w uzyskiwaniu jednorodnej i zamkniętej powierzchni odgrywają jednak środki antyadhezyjne stosowane do szalunków. Podczas pielęgnacji betonu należy zadbać w szczególności o: • utrzymywanie zabetonowanych elementów w szalunkach w stanie wilgotnym, • okrywanie ich wilgotnymi matami jutowymi, przykrytymi dodatkowo foliami, • stosowanie płynnych środków do pielęgnacji, rozpylanych na powierzchni betonu bezpośrednio po zdjęciu szalunków, • prowadzenie pielęgnacji standardowo przez 3 dni (przy zastosowaniu cementów mieszanych czy hutniczych okres pielęgnacji należy wydłużyć).

W systemie prefabrykowanym

Builder

28

wrzesień 2014

Elewacje takie wykonuje się z gotowych paneli przygotowanych w zakładzie prefabrykacji. Ważną cechą jest dowolność nadawanego kształtu, faktury, a nawet koloru poszczególnych elementów. Panele mogą mieć dowolny format, jednak ich grubość zazwyczaj nie przekracza 10 cm. Elementy zbrojone są siatką zbrojeniową umieszczoną w środku grubości elementu. Montaż elementów przebiega jak w przypadku standardowego systemu prefabrykowanego, np. w panelu zamocowany jest wieszak, a w konstrukcji budynku zakotwio-

ny jest odpowiadający mu uchwyt. Uchwyty mogą być mocowane za pomocą dybli, za pomocą szyn kotwiących lub wbudowane w konstrukcję nośną wylewaną na mokro. Elementy uzupełniające dla wieszaków i uchwytów to śruby dystansowe, kotwy zębate oraz kotwy wiatrowe. Podstawowymi cechami tego rozwiązania są: • łatwość i szybkość montażu, • trwałość, • odporność na warunki atmosferyczne, • wodoszczelność, • odporność na wykwity. Szczególnym przypadkiem betonu architektonicznego jest beton fotokatalityczny. Technologia betonu fotokatalitycznego opiera się na zastosowaniu nanocząsteczek TiO2, który wykazuje właściwości fotokatalityczne oraz hydrofilowe. Na powierzchni betonu zawierającego nanokrystaliczny dwutlenek tytanu tworzą się rodniki wodorotlenowe OH o silnych właściwościach utleniających, które utleniają i rozkładają różnego rodzaju zabrudzenia organiczne (tłuszcze, oleje, spaliny, bakterie, gazy zapachowe). Dzięki zastosowaniu tego typu betonu, obniżeniu ulega ilość tlenków azotu i siarki. Podczas naświetlania promieniami ultrafioletowymi (UV) szkodliwe tlenki azotu NOx przechodzą w jony azotanowe NO3 . Jony azotanowe reagują z wodą deszczową i tworzą kwas azotowy, który jest neutralizowany na powierzchni betonu i spłukiwany przez opady deszczu. Podobne procesy zachodzą w przypadku tlenków siarki [4]. Z przeprowadzonych badań wynika, że poziom szkodliwych tlenków siarki czy azotu może być zredukowany nawet do 80% [5]. Dwutlenek tytanu może być stosowany we wszystkich rodzajach betonu, a jego dodanie nie ma żadnego wpływu na jego pozostałe właściwości. Beton samoczyszczący po raz pierwszy został zastosowany w roku 2003 do budowy Kościoła Dives in Misericordia Tor Tre Teste w Rzymie [6].

Literatura

[1] Błaszczyński T., Błażej Z., Elewacje z wyrobów klinkierowych, „Ceramika Budowlana”, nr 4/2003, 3-8. [2] Błaszczyński T., Błażej Z., Próba oceny rozwiązań materiałowych ścian w aspekcie ochrony cieplno-wilgotnościowej, „Ceramika Budowlana i Silikaty”, nr 4/2002, 3-8. [3] Pogon K., Beton architektoniczny. „Architektura-murator”, nr 1/2007 [on-line]. [4] Kaszuba S., Nowoczesne kierunki w technologii betonu, prezentacja, Betotech sp. z o.o. Heidelberg Cement Group, wykłady otwarte, Akademia Górniczo Hutnicza 2007. [5] Danielewska K., Pszczółkowska A., Górecki T., Nanotechnologia w budownictwie, „Materiały Budowlane”, nr 2/2007, 46-47. [6] Błaszczyński T.: Betonowe cuda, XXV Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji, Szczyrk, Tom I, 1-41, 2010.

Transparentność szklanych fasad architektury nowe walory estetyczne i nowy rodzaj ekspresji.

Przezroczystość

Pozwala ona na swobodne przenikanie światła przez szklaną przegrodę i wzajemne wyraźne postrzeganie wszystkiego, co znajduje się po obu jej stronach. Zależy ona od względnych wartości światła na zewnątrz i we wnętrzu, które zmieniają się wraz

Fot. arch. J. Rabiej

Półprzejrzystość uzyskana za pomocą sitodruku w fasadzie budynku Vertigo, TU/e w Eindhoven (Diederen, Dirrix, van Wylick, 1998-2002) Fot. arch. E. Wala

Fot. arch. P. Paniczko

Półprzejrzysta fasada wirydarza Pawilonu Chrystusa, wystawionego na EXPO w Hanowerze (gmp Architekten, 2000)

Przeświecająca fasada Kursaal w San Sebastian, wykonana ze szkła piaskowanego (Rafael Moneo, 1995-1999)

wrzesień 2014

ne domy” wykorzystują całą gamę różnorodnych środków wyrazu. Podstawowym narzędziem w kształtowaniu szklanej architektury jest niewątpliwie transparentność. Dziś oznacza ona nie tylko przezroczystość szklanych fasad, ale także jej ograniczanie i stopniowanie w różny sposób, z wykorzystaniem również takich cech jak półprzejrzystość i przeświecalność. Wprowadzają one do szklanej

29

S

zklana architektura ma dziś już ponad stuletnią tradycję, mimo to wciąż zaskakuje swych odbiorców nowymi kreacjami. Zaawansowane technologie materiałowe i rozwiązania techniczne wprowadzane na przełomie XX i XXI wieku, które poprawiły walory funkcjonalno-użytkowe szklanej obudowy, dały architektom impuls do poszukiwania nowych, oryginalnych rozwiązań formalno-plastycznych. Współczesne „szkla-

Kreatywne wykorzystanie materii i światła staje się dziś inspiracją do odkrywania nowych, niespotykanych dotychczas walorów estetycznych szklanych budynków, które wzbogacają współczesną architekturę.

Ruchome przesłony w szklanej fasadzie Instytutu Świata Arabskiego w Paryżu (Ateliers Jean Nouvel, 1981-1987)

Builder

Wydział Architektury Politechnika Śląska

Fot. arch. E. Wala

dr inż. arch. Ewa Wala

ARCHITEKTURA I DESIGN

z oświetleniem, miejscem i kątem obserwacji. W ocenie Colina Rowe budynki osłonięte przezroczystą kurtyną pozbawione są fasady i składnika reprezentacji [3]. Dziś dostrzega się w nich raczej aspekt znaczeniowy, związany z otwartością i uczciwością instytucji funkcjonującej w ich wnętrzu. Wykorzystywana jako atrybut prężnie działających firm, identyfikowana jest z funkcją społeczną oraz symbolicznym odwzorowaniem demokracji. Postrzegana z tej perspektywy ma znaczenie reprezentacyjne [4]. We współczesnych szklanych budynkach najczęściej spotykana jest przezroczystość fasady, która dematerializuje przegrodę szklaną i niczym witryna odsłania wnętrze budynku, tak jak w budynku siedziby Fundacji Cartiera w Paryżu (Nouvel, 1991-1994). Obiekt widziany z okien usytuowanego naprzeciw École Camonado pozwala dostrzec strukturę wnętrza, jego wyposażenie i ludzi, którzy ożywiają jego wizerunek. W niektórych obiektach światło wnikające do budynku z różnych kierunków eksponuje nie tylko przezroczystość szklanej obudowy, lecz także przylegającego do niej fragmentu budynku. Dzieje się tak w miejscach, w których stykają się dwie powierzchnie szklane, tak jak w narożniku budynku biurowego projektu Renzo Piano i Christofa Kohlbeckera, usytuowanego przy Potsdamer Platz w Berlinie (1995-99).

Builder

30

wrzesień 2014

Półprzejrzystość fasady szklanej uzyskiwana jest m.in. poprzez nadruki nakładane na powierzchni szklanej w formie serigrafii. Niezwykła fascynacja przezroczystością prowadzi także do realizacji obiektów całkowicie osłoniętych szkłem, co pozwala eksponować pełną przezroczystość obudowy i formy. Najbardziej transparentne są niewielkie obiekty pozbawione we wnętrzu elementów ograniczających. Przenikające je światło sprawia, że wizualnie stają się one nieobecne. Pozwala to w sposób niemal niezakłócony postrzegać równocześnie ich wnętrze i otoczenie, przy zachowaniu ciągłości widoku. Realizacja tego typu rozwiązań wynika najczęściej z kontekstu i chęci bezinwazyjnego wpisania nowego obiektu w istniejące, najczęściej historyczne otoczenie, tak jak w przypadku Wielkiej Piramidy wybudowanej w otoczeniu Luwru w Paryżu (Pei, 1983-1989). Jednak przezroczystość jej formy można postrzegać jedynie wtedy, gdy stoi się na wprost jednej ze ścian obiektu. W innych ujęciach ogranicza ją widok gęstej struktury nośnej. Jedną z najbardziej transparentnych struktur szklanych, jakie powstały w ostatnich latach, jest Apple Store w Nowym Jorku (Boh-

lin, Cywiński, Jackson, 2006). Obiekt ten ma formę szklanego sześcianu o boku 10 m. Pełni funkcję wejścia do sklepu usytuowanego w części podziemnej. Ze szkła wykonana jest nie tylko jego obudowa, lecz także elementy struktury nośnej (słupy, belki i żebra) oraz elementy wyposażenia funkcjonalnego (schody i dźwig). Rozwiązanie to charakteryzuje się niespotykaną dotychczas estetyką nieobecności, która jest efektem wykorzystania nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Ponieważ szkło jest materiałem, którego zachowanie nie jest dziś jeszcze do końca przewidywalne, dlatego rozwiązania, w których występuje ono w elementach nośnych, nadal mają charakter eksperymentalny. Obiekt Apple Store został przebudowany w 2011 r. Zamiast dotychczasowych dziewięćdziesięciu elementów szklanych, zastosowano zaledwie piętnaście, dzięki czemu uzyskano jeszcze większą przezroczystość formy.

Półprzejrzystość

Wynika ona z częściowego ograniczenia przezroczystości szklanych fasad. Półprzejrzystość, w literaturze nazywana również semitransparentnością, posiada – jak słusznie zauważa Toyo Ito – tę przewagę nad przezroczystością, że „ma dodatkową możliwość rozgraniczania przestrzeni, bez całkowitego jej rozdzielenia” [2]. Elementy ograniczające, zintegrowane z fasadą wykonaną z przezroczystego szkła, sprawiają, że nabiera ona materialnego wymiaru. Oprócz żaluzji, rolet, czy okiennic, które mają gównie walory funkcjonalne i pozwalają na świadome sterowanie przepływem światła, stosowane są również rozwiązania nietypowe, które wprowadzają do szklanej architektury walory dekoracyjne i/lub znaczeniowe. Takim przykładem jest Pawilon Chrystusa, wybudowany na EXPO w Hanowerze (gmp Architekten, 2000), a po wystawie przeniesiony do założenia klasztoru Cystersów w Volkenroda w północnej Turyngii. Poszczególne pola szklanej obudowy wirydarza wypełnione są materiałami o różnej gęstości i różnej transparentności (m.in. piaskiem, żwirem, kamykami, piórami oraz przedmiotami codziennego użytku: żarówkami, długopisami, probówkami itp.) W wizerunku zewnętrznym tworzą one wielobarwną szachownicę, a we wnętrzu pozwalają obserwować interesującą grę światłocieni. Jedna z najciekawszych półprzejrzystych fasad szklanych znajduje się w budynku Instytutu Świata Arabskiego w Paryżu (Nouvel, 1981-1987). W przestrzeni międzyszybowej południowej fasady wmontowane są innowacyjne, ruchome elementy zacieniające. Funkcjonują one podobnie jak przesłony fotograficzne. Otwierają się lub przymykają, i w ten sposób sterują przepływem światła. To efektowne rozwiązanie w swoim wyrazie estetycznym odwołuje się do tra-

dycyjnych motywów mauretańskich. Zwłaszcza we wnętrzu pozwala uzyskiwać efekty podobne do tych, które są charakterystyczne dla arabskich mashrabiji. Mimo że przezroczysta szklana przegroda ma gładką powierzchnię, elementy ograniczające udzielają jej swej faktury i barwy. W ten sposób w jej wizerunku pełnią one pierwszoplanową rolę [3].

Przeświecalność uzyskiwana jest za pomocą bloczków i kształtek szklanych oraz mlecznego lub zmatowionego szkła. Półprzejrzystość fasady szklanej uzyskiwana jest również poprzez nadruki nakładane na powierzchni szklanej w formie serigrafii. Choć rozwiązania te były znane i stosowane od wielu lat, służyły jedynie do ograniczania infiltracji promieni słonecznych. Obecnie są podstawowym narzędziem w kształtowaniu wyrazu architektonicznego szklanych budynków. Pełnią rolę nowego typu dekoracji. Stopień ograniczenia przezroczystości obudowy zależy od intensywności nadruku. Gdy zajmuje on większą część powierzchni szklanej, wizualnie zamyka bryłę i uniemożliwia obserwację jej wnętrza, tak jak w budynku Vertigo w TU/e w Eindhoven (Diederen, Dirrix, van Wylick, 1998-2002). Jednak po wejściu do budynku można zauważyć, że światło przenikające przez szklaną przegrodę odsłania użytkownikom mniej lub bardziej czytelny widok otoczenia. W nocy, gdy wnętrze wypełnione jest światłem, sytuacja się odwraca. Taka dwoistość wizerunku półprzejrzystej obudowy wprowadza do szklanej architektury element zmienności i zaskoczenia [3].

Przeświecalność

Występuje ona w przypadku przegród szklanych nieprzejrzystych dla wzroku, które równocześnie zapewniają swobodę przenikania światła. Uzyskiwana jest za pomocą bloczków i kształtek szklanych oraz mlecznego lub zmatowionego szkła. Obiekty osłonięte przeświecającą obudową w świetle dziennym postrzegane są jako masywne i matowe. Często porównywane są do brył lodowych lub obiektów przemysłowych, co wprowadza negatywne konotacje. Jednak wieczorem, gdy światło wypełnia ich wnętrze, nabierają lekkości i przekształcają się w ogromne, rozświetlone lampiony [3]. Aby podnieść atrakcyjność ich dziennego wizerunku, architekci łączą szkła o różnej przejrzystości i/lub nadają obudowie ciekawą fakturę. Wprowadzają tym samym ciekawy efekt światłocienia, tak jak to ma miejsce w budynku Kursaal w San Sebastian (Moneo, 1995-1999). Obiekt składa się z dwóch zasadniczych brył, które osłonięte są wielo-

Builder

31

wrzesień 2014

Fot. arch. E. Uthman (en.wikipedia.org)

Przezroczysta struktura szklana Apple Store w Nowym Jorku (Bohlin, Cywiński, Jackson, 2006) warstwowym szkłem laminowanym, równomiernie zmatowionym przez piaskowanie. Obudowa składa się z poziomych, lekko wygiętych elementów szklanych, które w ogólnym wizerunku tworzą fakturę podobną do faktury wafla. W jednorodną, przeświecającą powierzchnię wpisane są też pojedyncze okna, które przełamują monotonię jej wizerunku. Nieprzejrzyste fasady stają się również tłem dla komunikatów i form medialnych. Na budynku umieszczane są grafiki i napisy, nakładane bezpośrednio na szklaną powierzchnię. Przeświecająca obudowa jest też tłem dla projekcji i iluminacji, budowanych sztucznym światłem. Rozwiązania te wyznaczają estetykę budynku i kreują jego relacje z otoczeniem. Choć obiekt stwa-

rza wrażenie niedostępnego, jego nietypowy wizerunek sprawia, że jest łatwo rozpoznawalny w strukturze miasta. Transparentność jest dziś jedną z najbardziej charakterystycznych cech szklanej architektury, która pozwala tworzyć jej różnorodne kreacje. Dzięki niej budynek odsłania wnętrze i odsyła przechodnia do jego treści lub w świadomy sposób wykorzystuje półprzejrzystość i przeświecalność szklanej obudowy, które nadają jej rzeczywistego (materialnego) wymiaru i przesłaniają jej semantyczne znaczenie. n Abstract: Transparency of glass facades. Transparency is today one of the most characteristic features of glass architecture,

which lets create its various creations. Today, it focuses not only on the transparency of glass facades, but allows it in different ways to limit and grade, also using features such as: semitransparency and translucency. This paper presents a new aesthetic that can be obtained through transparency, with examples of implementation. Literatura

1. Kalitko K., Twarze architektury i tradycja antropomorficzna, „Kultura Współczesna”, nr 3(49)/2006. 2. Raczyński M., Idea przezroczystego prostopadłościanu w architekturze końca XX i początku XXI wieku. Próby syntezy, Gliwice-Szczecin 2008 (praca niepublikowana). 3. Rowe C., Stirling J., Building and Projects, Arnell P. (red.), New York 1984. 4. Wala E.; Szkło we współczesnej architekturze, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013.

polskie pracownie projektowe

ARCHITEKTURA I DESIGN

EWELINA BOŻACKA-OLSZA prokurent, architekt

P. KOWALCZYK, P. ZARZYCKI, P. OWCZAREK, M. SIKORSKI architekci

Nasz zespół to kompetentni specjaliści w zakresie doradztwa finansowego oraz projektanci z doświadczeniem w opracowaniu kompleksowych wielobranżowych dokumentacji projektowych, zarówno kubaturowych, jak i liniowych. Posiadamy doświadczenie w realizacji projektów na każdym etapie procesu inwestycyjnego.

TOMASZ WUCZYŃSKI założyciel pracowni, architekt Jesteśmy butikową pracownią specjalizującą się w projektach biurowych, hotelowych oraz wysokobudżetowych domach jednorodzinnych. Aranżujemy wnętrza komercyjne i prywatne. Charakteryzuje nas oszczędny w wyrazie, funkcjonalny styl. Współpracujemy ze sprawdzonymi projektantami branżowymi i zapewniamy pełną obsługę inwestycji.

wrzesień 2014

BARTŁOMIEJ HOMIŃSKI, MICHAŁ JEZIERSKI właściciele, architekci

32

Wytwórnia Pracownia Projektowa Wrocław, tel.: 511 661 099 e-mail: biuro@wytworniapp.com www: www.wytworniapp.com

ARCHICE Szczecin, tel.: 91 880 38 93 e-mail: biuro@archice.eu, www.archice.eu

Grupa Plus Architekci Warszawa, tel. 694 445 346 e-mail: kontakt@grupaplus.org www.grupaplus.org

Builder

Projektujemy budynki małoi wielkokubaturowe o prostej i nowoczesnej formie. Funkcjonalność to kluczowy element naszych architektonicznych poszukiwań. Każdy projekt stanowi nowe, pasjonujące architektoniczne wyzwanie.

Biuro 9780 Architekci zajmuje się projektowaniem architektury. Uważamy, że zrozumienie wyartykułowanych i niewyartykułowanych potrzeb klienta oraz złożonego kontekstu, w jakim przychodzi nam działać, pozwala tworzyć budynki funkcjonalne, ponadczasowe, szczere i eleganckie. 9780 Architekci Kraków, tel.: 508 07 82 37, 609 53 16 27 e-mail: biuro@9780.pl www.9780.pl

JAN KARPIEL „BUŁECKA”, MARCIN STEINDEL architekci i właściciele Biuro Karpiel i Steindel od 2006 roku tworzy i realizuje unikalne, w pełni autorskie koncepcje architektoniczne. Indywidualne podejście pozwala na spełnienie estetycznych i użytkowych oczekiwań klientów. Charakterystyczna dla projektów tworzonych w pracowni jest dbałość o jakość i pochodzenie materiałów. Karpiel i Steindel – Biuro architektoniczne Zakopane, tel.: 18 201 52 76 e-mail: biuro@karpielsteindel.eu www.karpielsteindel.eu

ROBERT REKE, PIOTR ORLICKI architekci ARCHIRO zajmuje się wielobranżowym projektowaniem budynków mieszkalnych, biurowych, zakwaterowania turystycznego i użyteczności publicznej. Załatwiamy w imieniu inwestora wszelkie sprawy formalno-prawne związane z procesem projektowym. Pracujemy głównie dla firm deweloperskich. Zapewniamy nadzór autorski. ARCHIRO Sp. z o.o. Gdynia, tel.: 58 714 26 24 e-mail: archiro@archiro, www.archiro.pl

NELA KARPIŃSKA właściciel, architekt Jesteśmy grupą projektantów wszystkich branż (architektura, konstrukcja, instalacje sanitarne, elektryczne). Projektujemy budynki przemysłowe, usługowe i mieszkalne, zapewniamy kompleksową obsługę procesu inwestycyjnego oraz przygotowanie dokumentacji projektowej wszystkich branż wraz z niezbędnymi uzgodnieniami, opiniami i dokumentami do pozwolenia na budowę. Biuro Projektowe Nela Karpińska Szczecin, e-mail: nelakarp@o2.pl www.biuroprojektowe.szczecin.pl

MARCIN MYSZKIEWICZ architekt Jesteśmy dynamicznie rozwijającą się firmą. Zajmujemy się projektowaniem budynków, ich wnętrz i otoczenia. Specjalizujemy się w projektowaniu budynków o nowoczesnej formie i funkcji. Nasz zespół cechuje indywidualne podejście do projektowania architektury. Każda realizacja jest traktowana indywidualnie z pełnym zaangażowaniem. CUBE design Białystok tel.: 504 216 516, 602 224 813 www.cube-design.pl

Dla tych, którzy od klucza oczekują czegoś więcej

blueSmart Inteligentna kontrola dostępu + system wkładek elektronicznych otwieranych kluczem + technologia sieci wirtualnej + inteligentne rozprzestrzenianie informacji + komfort systemu online

blueSmart rozpoczyna nową epokę w dziedzinie elektronicznej kontroli dostępu. To innowacyjna technologia, w której czytnik, elektroniczne wkładki i klucze tworzą wirtualną sieć wewnętrznej komunikacji, a nośnikiem informacji jest klucz. Wymiana danych następuje niepostrzeżenie podczas normalnego użytkowania systemu. Klucz wyposażony w chip z danymi dostępowymi dodatkowo zapisuje dane, które sczytuje z wkładek elektronicznych, i przekazuje je innym wkładkom. Takie „wirusowe“ przekazywanie danych umożliwia bardzo szybkie, bezprzewodowe rozprzestrzenianie informacji. Dowiedz się więcej: tel. +48 603 115 438.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.