Builder_11_2014

TARGI XXI wieku Builder NR 11 5(202) (208)MAJ LISTOPAD 2014 2014 WIODĄCY WIODĄCY miesięcznik miesięcznik dla budownictwa, dla budownictwa, architektury architektury i biznesu i bi

Budowniczowie Sportowej Polski nagrodzeni

www.ebuilder.pl

targi muszą dostarczać emocji

Tomasz kobierski

Wiceprezes Zarządu MTP Sp. z o.o.

LIDERZY wśród deweloperów ZAMÓWIENIA PUBLICZNE w nowej odsłonie

1RZH 9LYDUR MXń RG

]á

netto Z SURPRFML GOD SU]HGVLĒELRUFyZ

NOWE VIVARO

STWORZONE DO WIELKICH RZECZY. :\ELHU] MHGQĊ VSRĵUyG ZLHOX ZHUVML QDGZR]LD 3R]QDM QDMPRFQLHMV]H VWURQ\ QRZHJR 9LYDUR DZSURIHVMRQDOQH Z]RUQLFWZR DZNRPIRUWRZD SU]HVWU]Hĥ QDZHW GOD RVyE DZPRELOQH ELXUR ± ZV]HONLH XGRJRGQLHQLD Z ]DVLēJX UēNL DZG\QDPLF]QH MHGQRVWNL QDSēGRZH ] WHFKQRORJLĊ %L7XUER DZROEU]\PLD SU]HVWU]Hĥ àDGXQNRZD ± PLHĵFL QDZHW HXURSDOHW\ DZMHGQH ] QDMQLŅV]\FK Z WHM NODVLH ]XŅ\ā SDOLZD L NRV]WyZ XWU]\PDQLD opel.pl

3RGDQD FHQD GRW\F]\ ZHUVML (VVHQWLD &'7, .0 07 (XUR /RQJ + W RV L ]DZLHUD UDEDW\ SURPRF\MQH RUD] VNLHURZDQD MHVW GR RVyE SURZDG]ĊF\FK G]LDàDOQRĵā JRVSRGDUF]Ċ 6]F]HJyà\ SURPRFML GRVWēSQH X GHDOHUyZ ELRUĊF\FK Z QLHM XG]LDà =DSUH]HQWRZDQ\ QD ]GMēFLX PRGHO MHVW MHG\QLH LOXVWUDFMĊ L PRŅH ]DZLHUDā HOHPHQW\ Z\SRVDŅHQLD GRGDWNRZHJR GRVWēSQH ]D GRSàDWĊ =XŅ\FLH SDOLZD L«HPLVMD &22 Z ]DOHŅQRĵFL RG ZHUVML ± O NP &22 ± J NP F\NO PLHV]DQ\ ZJ G\UHNW\Z\ (& L (& ,QIRUPDFMH QD WHPDW ]àRPRZDQLD VDPRFKRGX SU]\GDWQRĵFL GR RG]\VNX RUD] UHF\NOLQJX GRVWēSQH VĊ SRG DGUHVHP LQWHUQHWRZ\P ZZZ RSHO SO

listopad 2014

Builder

4!2') 88) WIEKU

i˜ŒÂ?‡ˆ• spz{vwhkꢪ¥¤

u•

yÂ’ÂŽĂŞ }pppĂŞĂ‚Â˘ÂŞÂ¨ĂƒĂŞÂĽÂ?Â ĂŞĂ‚ÂšĂŞÂ—ÂœÂ?ĂŞÂ¨ĂœĂŞ}h{Ăƒ

"):.%3 "5$/7.)#47/ !2#()4%+452!

Fot. arch. MTP

8 „Targi muszą być dynamiczne, prezentować nadchodzące trendy, a wreszcie dawać okazję do głośnej wymiany poglądów� – Tomasz Kobierski, Wiceprezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich

TOMASZ KOBIERSKI

,)$%2:9 7i2°$ DEWELOPER�W :!-°7)%.)!

05",)#:.% W NOWEJ ODS�ONIE "%:0)%#:%Ž347/ 0/Œ!2/7% i˜Œ�‡ˆ•

$/$!4%+ "2!.Œ/79

LISTOPAD

zŽ„Â?Â‘Â„ĂŞÂšÂˆÂ Â‘Â„ĂŞyvjr~vvsĂŞĂŞ

m’—­ê„•†‹­êy’†Žš’’�

TARGI MUSZĄ DOSTARCZAĆ EMOCJI

ÀꚖÂ?A‡Â?ÂŒÂˆĂŞÂ—Â„Â?¹êŠ‡Â?ÂŒÂˆĂŞÂŒÂ–Â—Â’Â—Â‘Â„ĂŞÂ?ÂˆÂ–Â—ĂŞ ’†‹•’‘„ê“•Â?ÂˆÂ‡ĂŞÂ’ÂŠÂ‘ÂŒÂˆÂ?

Wiceprezes ZarzÄ…du MTP Sp. z o.o.

44

Fot. arch. Vastint Poland

Fot. arch. MTP

"UDOWNICZOWIE 3PORTOWEJ 0OLSKI NAGRODZENI

APORT R Liderzy wśród deweloperów Michał Oksiński

48 8

Targi muszą dostarczać emocji Rozmowa z Tomaszem Kobierskim, Wiceprezesem Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich

12

INFORMACJE

28 43

Edward Hutnik

IASTA I INWESTYCJE M Co budujÄ… miasta?

51

Na kursie rozwoju rynku

52

Rozmowa z Izabelą GórakowskąSzyszką, Dyrektor Pionu Handlowego, Członkiem Zarządu CEMEX Polska

T endencje zmian w budownictwie rolniczym Oznaki oşywienia Jarosław Dąbrowski

RAWO P Zamówienia w nowej odsłonie Ewa ŝak

BIZNES 18

KOMENTARZ

Zostańmy mistrzami świata Piotr Ignatowski, Dyrektor Techniczny Doka Polska Sp. z o.o.

20

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE Potencjał w 10 krokach

32 IMPREZY BRANĹťOWE Targi XXI wieku. Dlaczego warto?

Fot. arch. redakcji

Adrianna Lewandowska

24

UDOWNICZY POLSKIEGO B SPORTU, SPORTOWA GMINA ZÂ pasji do budownictwa sportowego Grzegorz PrzepiĂłrka

38 Aktywne w branĹźy

Cairns Family Health and Bioscience Research Complex, Canada www.architectsalliance.com | Fot.: Ben Rahn/A-Frame

ArchiCAD 18 udostępnia nowoczesny zintegrowany system projektowania w technologii BIM, pozwalający architektom skupić się na twórczych aspektach ich pracy. Liczne innowacje i usprawnienia sprawiają, że nawet skomplikowane projekty BIM powstają szybciej, a praca nad nimi przebiega bardziej komfortowo. Jedną z nowości jest silnik renderujący CINEMA 4D firmy MAXON, pozwalający tworzyć najwyższej klasy wizualizacje z efektami dostępnymi wcześniej jedynie w najbardziej wyspecjalizowanych aplikacjach.

www.archicad.pl

Z OKAZJI 30. ROCZNICY POWSTANIA ARCHICADA W LISTOPADZIE I GRUDNIU WSZYSTKIE STANOWISKA PROGRAMU DOSTARCZANE SĄ W SPECJALNEJ JUBILEUSZOWEJ EDYCJI, Z PREZENTEM W POSTACI KOLEKCJONERSKIEJ MONETY ZE ZŁOTA. WIĘCEJ INFORMACJI: WWW.ARCHICAD.PL

listopad 2014

Builder

BUDOWNICTWO 56

RYNEK

58

Regiony o finansowaniu Mariusz Węglorz

60

Potencjał wielkiej płyty

Fot. arch. CPJS

Klaudiusz Fross

Rys. 2. Przykáadowy termogram z rozkáadem temperatury

Fot. arch. Krause P., Steidl T.

Epstal na budowie Warsaw Spire

60

64

Interpretacja badań termowizyjnych Paweł Fross

68

Stalowe konstrukcje cięgnowe Szymon Pałkowski

"%:0)%#:%®347/ 0/ !2/7% i

$/$!4%+ "2!. /79

LISTOPAD

z ê êyvjr~vvsêê

m ­ê ­êy

Mówiąc o osiedlach z wielkiej płyty, należy mieć na uwadze ich wielki potencjał i wartość.

Àê A ê ±ê ê ê ê ê ê

Fot. arch. Rockwool

Fot. arch. K. Fross

62

BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE

dodatek branżowy

76

Reakcja na ogień wyrobów budowlanych

78

ezpieczeństwo konstrukcji B budowlanych w warunkach pożaru wg Eurokodów Antoni Biegus

85 86

Rynek Tu warto być

OD REDAKCJI

W bieżącym numerze pragnę zwrócić Państwa szczególną uwagę na przedsięwzięcia, w które zaangażowany jest „Builder”. Te ważne dla branży – budownictwa i architektury – projekty realizowane są w ramach zainicjowanych przez nasz miesięcznik ogólnopolskich programów: POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE (str. 20), PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ (str. 4), BUDUJEMY SPORTOWĄ POLSKĘ (str. 24) i METAMORFOZY – REWITALIZACJA WIELKIEJ PŁYTY (str. 52).

Wyróżniają one nasz tytuł i są potwierdzeniem naszej aktywności i wielokierunkowości w działaniach na rzecz edukacji oraz promocji nowoczesnych rozwiązań, najlepszych firm, prężnie działających inwestorów, najciekawszych inicjatyw, a także źródeł finansowania inwestycji budowlanych.

Da­nu­ta Bu­rzyńska Re­dak­tor Na­czel­na

Rewitalizacja i modernizacja energetyczna budynków to temat, który ze względu na szanse, jakie polskim firmom budowlanym i inwestorom daje nowa unijna perspektywa, wymaga dzisiaj analitycznego wręcz zgłębienia. Jest o co walczyć. Do grona potencjalnych beneficjentów unijnych środków mogą dołączyć – oprócz JST – spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe (str. 52). Jak na razie wszystko zależy od regionów i wyniku ostatecznych negocjacji z Komisją Europejską.

Perspektywy rozwoju budownictwa są obiecujące – nie tylko ze względu na optymizm, który zwykle wyraża branża pod koniec roku. Znaczące środki (str. 51) pozwalają mieć nadzieję na poprawę kondycji polskich firm budowlanych, choć znacząco firmy odczują to po 2015 roku.

Builder

6

listopad 2014

Zapraszamy do lektury!

Dzień Młodego Architekta, zgodnie z założeniem, wpisał się w realizowany przez „Buildera” program edukacyjny upowszechniania wiedzy o architekturze i budownictwie wśród studentów architektury.

Dał możliwość spotkania z mistrzami architektury i poznania nowoczesnych materiałów oraz technologii, które mają wpływ na kształtowanie architektury i proces projektowy.

UCZYĆ SIĘ OD NAJLEPSZYCH

W nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020 Polska ma otrzymać 82,5 mld euro, z czego 24,3 mld euro są przeznaczone na infrastrukturę, przede wszystkim na rozwój dróg oraz kolei, ale sektor budownictwa może liczyć nie tylko na pieniądze z Unii Europejskiej.

OZNAKI OŻYWIENIA Jarosław Dąbrowski Dyrektor w Dziale Doradztwa Finansowego Deloitte

biznes/raport

str. 51

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zaproponowało zapisy, zgodnie z którymi kompleksowa modernizacja energetyczna budynków przez wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe miałaby się odbywać w ramach PO Infrastruktura i Środowisko na lata 20142020, a w przypadku budownictwa podległego JST – w ramach regionalnych programów operacyjnych.

REGIONY O FINANSOWANIU modernizacji i rewitalizacji budynków i osiedli z „wielkiej płyty” Mariusz Węglorz, Wydział Rozwoju Regionalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego

architektura i design

str. 4

budownictwo/metamorfozy

str. 52

Niezwykli ludzie, instytucje, samorządy, firmy i oczywiście obiekty, którym przyznano wyróżnienia, są dowodem na to, że w zakresie budowania sportowego oblicza Polski osiągnięto w ostatnim czasie bardzo dużo. Co więcej, panuje dobry klimat do dalszego rozwoju.

Z PASJI DO BUDOWNICTWA SPORTOWEGO biznes

str. 24

Fot. arch. MTP

Wiceprezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich

Tomasz Kobierski

Targi muszą dostarczać emocji

G.P.: Jakie dzisiaj powinny być targi, aby przyciągnęły zarówno wystawców, jak i zwiedzających? W jakim kierunku rozwija się Budma?

T.K.: Przede wszystkim targi muszą być dopasowane pod kątem ściśle wyselekcjonowanych grup klientów do prezentowanej przez wystawców oferty. Obecnie o wiele istotniejsza jest „jakość” zwiedzających, niż ich ilość, i jest to naturalny proces.

To od wystawców otrzymujemy bardzo pozytywne sygnały o większej liczbie przeprowadzonych spotkań z osobami, które nie tylko są fachowcami, lecz także podejmują, nierzadko strategiczne, decyzje w firmie.

Niezwykle istotnym efektem wielu działań, jakie prowadzimy, jest ponownie rosnąca liczba gości z zagranicy. Nie bez znaczenia jest tutaj program Hosted Buyers, unikatowy element targów, który zapewnia wystawcom spotkania z przedstawicielami handlu budowlanego z całej Europy. Na Budmę przyjeżdżają głównie kupcy, ale wśród międzynarodowych gości liczne grono stanowią również architekci czy inwestorzy.

Poza nowościami, które są oczywiście istotą targów, wydarzenie musi dostarczać emocji, być dynamicz-

T.K.: To wizja nowoczesnego budownictwa. Takiego, którego realizację przy okazji wielu inwestycji już widzimy. Czy pięć, dziesięć lat temu ktokolwiek wyobrażał sobie, że będziemy w stanie „sterować” całym

Targi muszą być dynamiczne, prezentować nadchodzące trendy, a wreszcie – dawać okazję do głośnej wymiany poglądów. domem praktycznie z każdego zakątka świata? Kto w najśmielszych wizjach mówił o drukowaniu budynku? Dziś jest to nie tylko możliwe, ale coraz powszechniej praktykowane. Chcemy zatem pokazać ściśle skorelowane ze sobą elementy tworzące w obecnych czasach otaczającą nas architekturę. Doskonałe jakościowo i funkcjonalnie materiały, dbające jednocześnie o ekologię i nasz portfel, odpowiednio dopasowane do potrzeb systemy oraz technologie, które sprawiają, że nasze życie staje się bardziej komfortowe.

T.K.: Trudno podać konkretną liczbę firm, zgłoszenia uczestnictwa będą bowiem napływać niemal do ostatniego dnia, ale jeśli porównać skalę zgłoszeń rok do roku, to można powiedzieć, że sytuacja wygląda bardzo obiecująco. Jeśli ten trend się utrzyma, w Poznaniu zobaczymy więcej firm niż podczas tegorocznej edycji Budmy. Cieszy nas niezwykle duże zainteresowanie w branżach, w których polscy przedsiębiorcy osiągają doskonałe wyniki eksportowe w Europie i na świecie.

Producenci drzwi, okien, pokryć dachowych, płytek ceramicznych czy podłóg drewnianych należą do międzynarodowej czołówki. Mogę już teraz zapewnić, że wielu liderów z tych segmentów już potwierdziło swój udział w targach. Warto podkreślić, że w 2015 r. „blok” marcowych targów budownictwa będzie się składał z nieco innych elementów niż w roku bieżącym. Po rocznej przerwie na arenę wrócą targi WinDoortech z arcyciekawą „Fabryką Okien na Żywo”. Z kolei „przerwę” będą miały targi KOMINKI. Całość uzupełnią targi CBS – Budownictwo Sportowe i Rekreacyjne oraz Glass, czyli Targi Branży Szklarskiej.

G.P.: Budma od zawsze była miejscem spotkań profesjonalistów. Jednak od pewnego czasu staracie się uwyraźnić konkretne grupy adresatów, co pozwala też precyzyjniej przygotować wydarzenia targowe. Przypomnijmy, do kogo adresowana jest Budma…

T.K.: Do architektów, handlowców, wykonawców oraz inwestorów. Faktycznie, BUDMA zawsze była targami skierowanymi do profesjonalistów i to się nie zmieniło.

Wyselekcjonowaliśmy jednak grupy zawodowe, aby komunikaty dotyczące targów i oferty producentów mogły być odpowiednio przygotowane i trafiły do konkretnego odbiorcy. Przekłada się to na wspomnianą wcześniej „jakość” odwiedzających targi gości.

G.P.: Na ostatniej Budmie podkreślona została wyraźnie rola architektury w procesie budowlanym. Czy podobnie będzie podczas zbliżającej się edycji?

T.K.: Architektura od zawsze była istotnym elementem Budmy, choć faktycznie od tegorocznej edycji jeszcze bardziej podkreśliliśmy jej rolę, m.in. poprzez rozszerzenie peł-

listopad 2014

G.P.: Najbliższa edycja targów Budma odbędzie się pod hasłem „Materiały – systemy – technologie”. Jaka wizja towarzyszy takiemu sformułowaniu głównego motywu?

G.P.: Do imprezy jeszcze kilka miesięcy. Jaki procent powierzchni został już zarezerwowany? Ilu wystawców się spodziewacie?

9

Tomasz Kobierski: Dzieje się tak głównie za sprawą szeregu rozmów, które od kilku lat prowadzimy, właściwie bez przerwy, z wystawcami i profesjonalistami odwiedzającymi targi. Odpowiedzią na pana pytanie będzie „nie”, ponieważ jeśli jakikolwiek produkt czy usługa ma być efektywna, ma zadowolić klienta, to musi ewoluować wraz z jego oczekiwaniami, sytuacją rynkową i postępem technologicznym, w zgodzie z wieloma zmiennymi parametrami otoczenia. Te zmiany następują nieustannie. Oznacza to, że i Budma musi się permanentnie dopasowywać do rynku. Zatem „plan transformacji” trwa i mogę zapewnić, że wspólnie z partnerami przygotowaliśmy kolejne możliwości pozyskiwania nowych, międzynarodowych kontaktów w biznesie dla wszystkich, którzy zdecydują się na udział w targach.

ne, prezentować nadchodzące trendy, umożliwiać interakcję pomiędzy producentem a klientem, wreszcie – dawać okazję do głośnej wymiany poglądów. Jeśli chodzi o dynamiczne i interaktywne prezentacje, to możemy je spotkać m.in. w Strefie Testów, gdzie pod okiem ekspertów każdy ze zwiedzających ma możliwość własnoręcznego wypróbowania prezentowanych klejów, fug, zapraw, narzędzi i wielu innych produktów. Wielu wystawców coraz częściej i chętniej sięga do niestandardowych sposobów prezentacji oferty i własnej firmy, co mocno wpływa na podniesienie atrakcyjności Budmy. Nie powinniśmy też zapominać o edukacyjnej roli targów. Dzięki blisko stu konferencjom i prelekcjom, jakie będą miały miejsce podczas marcowych spotkań branży budowlanej, dowiemy się o najbardziej aktualnej problematyce branży.

Builder

Grzegorz Przepiórka: Rozpoczynając naszą rozmowę, podzielę się z Panem krótko moim wrażeniem z ostatniej Budmy. Według mnie targi odżyły.

Służy im zarówno odświeżona formuła, jak i nowy termin. Czy plan transformacji Budmy został zakończony?

nej nazwy targów. Dzięki współpracy z Izbą Architektów RP możemy zaprezentować doskonale przygotowane, bogate merytorycznie wydarzenia, nie zapominając przy okazji o istocie targów – prezentacji architektonicznych perełek naszych wystawców, którzy swoje propozycje przedstawiają w ramach projektu Strada di Architettura. Wiem, że i w tym, cieszącym się ogromną popularnością wśród architektów, projekcie w 2015 roku nastąpi „odświeżenie”.

T.K.: Wykład profesora Mahlamakiego przyciągnął do Sali Ziemi ponadtysięczną widownię. To był faktycznie strzał w dziesiątkę. Możliwość spotkania tak utytułowanego architekta, poznania jego wizji i realizacji, to nie lada gratka dla każdego adepta sztuki architektonicznej. Oczywiście wraz z Izbą Architektów RP kontynuować będziemy formułę spo-

G.P.: Jedną z imprez stale towarzyszących Budmie jest ekspozycja Centrum Budownictwa Sportowego, najważniejszy punkt na mapie targów branżowych związanych z infrastrukturą sportową. W 2015 roku odbędzie się jej jubileuszowa, dziesiąta edycja. Na czym polega wyjątkowość tego wydarzenia?

T.K.: CBS to jedyne w Polsce spotkanie branży budownictwa sportowego, osób zainteresowanych inwestycją w sport i rekreację. Jestem dumny, mogąc powiedzieć, że dzieje się to właśnie w Poznaniu, na terenach Międzynarodowych Targach Poznańskich. Mieliśmy całkiem udany rok pod względem sportowym – siatkarze zdobyli Mistrzostwo Świata, lekkoatleci zdobyli na Mistrzostwach Europy najwięcej medali w historii, piłkarze w koń-

cu pokonali Niemców – Mistrzów Świata… Można by tutaj jeszcze dużo wymieniać, ale clue jest takie, że warto inwestować w sport, w rozwój infrastruktury, pozwalając trenować obecnym i przyszłym mistrzom w znacznie lepszych i bardziej komfortowych warunkach.

Dlatego tak ważne jest, abyśmy już dzisiaj, planując nowe inwestycje, zadbali o sportowy rozwój Polski.

I taką rolę pełnią już od dekady targi CBS, wspólnie z Klubem Sportowa Polska – pokazują one możliwości rozwoju tej istotnej dziedziny naszego życia. Nie można również zapominać o podniesieniu atrakcyjności inwestycji poprzez odpowiednie zaplanowanie bądź modernizację przestrzeni rekreacyjno-sportowej. Od tego, czy inwestor przewidział place do zabaw dla dzieci, saunę, jacuzzi, basen czy też popularne ostatnio siłownie na świeżym powietrzu, może zależeć sukces przedsięwzięcia. A przecież możliwości są ogromne, co zobaczymy właśnie na targach CBS – podkreślam raz jeszcze, jedynej tego typu ekspozycji w Polsce.

G.P.: Dziękuję za rozmowę.

Builder

10

listopad 2014

G.P.: Strzałem w dziesiątkę było z pewnością zaproszenie Rainera Mahlamaki, światowej sławy architekta, którego wykład zgromadził tłumy. Czy wiadomo już, kto będzie architektoniczną gwiazdą numer 1 podczas najbliższej edycji?

tkań z gwiazdami światowej architektury. Mamy już kilka znaczących nazwisk, osób, z którymi prowadzimy zaawansowane rozmowy. Pozostaje kwestia ustalenia wszystkich szczegółów wizyty w Poznaniu. Sylwetkę architekta o ponadprzeciętnych dokonaniach przedstawimy już wkrótce.

10-13 marca 2015, Poznań

Konstrukcje stalowe, systemy zabudowy hal, pokrycia blaszane, stal w budownictwie

Budownictwo energooszczędne, pasywne, dom inteligentny, informatyka w budownictwie

Fabryka Okien na Żywo

Akcesoria dachowe, odwodnienia, izolacje dachowe, Strefa Dobrego Dachu Pokrycia dachowe, dachy zielone, izolacje dachowe, konstrukcje drewniane

WinDoor-tech Forum INSPIRACJE CBS, AQUA-SAN

Okna i osłony, bramy, ogrodzenia, WinDoor-tech, Glass

Drzwi, schody, podłogi, chemia budowlana, Salon Parkietu, systemy wykończeniowe Forum EDUKACJA

Narzędzia, wyroby metalowe, pomocniczy sprzęt budowlany

Ściany i elewacje, stropy, posadzki, izolacje, kamień w budownictwie, nawierzchnie

WEJŚCIE

STREFA TESTÓW

Fot. arch. KPSBB

DRUTEX, największy obecnie polski producent okien i drzwi, z równie silną pozycją w Europie, uroczyście otworzył Europejskie Centrum Stolarki (ECS) w Bytowie. Kilkusetmilionowa inwestycja jest efektem długofalowej i konsekwentnej strategii rozwoju firmy.

Nowo uruchomiona hala produkcyjna pozwala na podwojenie potencjału produkcyjnego, a tym samym umocnienie pozycji konkurencyjnej na kluczowych rynkach eksportowych firmy, takich jak Niemcy i Włochy. 6 października br. w uroczystości otwarcia ECS wzięło udział ponad 80 przedstawicieli mediów z trzech krajów, jak również ambasadorowie marki DRUTEX – Andrea Pirlo oraz Jakub Błaszczykowski.

Kongres Stowarzyszeń – nasz wspólny sukces Pod koniec września w Ożarowie Mazowieckim odbył się zorganizowany z inicjatywy Polskiej Federacji Budownictwa Kongres Polskich Stowarzyszeń Branży Budowlanej. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele największych i najbardziej aktywnych polskich stowarzyszeń reprezentujących budownictwo, a także producenci oraz dystrybutorzy materiałów.

Do głównych zagadnień Kongresu należało określenie możliwości współpracy pomiędzy organizacjami, a także wyłonienie najważniejszych tematów, wspólnych dla całej branży budowlanej.

Za zadanie najpilniejsze do zrealizowania uznano utworzenie wspólnej reprezentacji środowiska budowlanego. Kolejnym najbardziej palącym problem branży, zdaniem uczestników Kongresu, jest zjawisko szarej strefy w budownictwie. Wśród barier wskazano również brak odpowiedzialności urzędników za wydawane decyzje oraz brak polityki rządu w zakresie rozwoju mieszkalnictwa i budownictwa w Polsce.

Budowa pierwszego etapu ECS, trwająca ok. dwudziestu miesięcy, zapewnia dodatkowych 700 miejsc pracy, a do dyspozycji pracowników administracyjnych będzie ok. 800 m² powierzchni biurowej. Nowa hala produkcyjna dysponuje nowoczesnym, zautomatyzowanym parkiem maszynowym, pochodzącym od renomowanych światowych firm.

Przedstawiciele instytucji państwowych i samorządów, eksperci oraz uczestnicy rynku deweloperskiego spotkali się w dniach 7-8 października we Wrocławiu, aby podczas konferencji Kongres Mieszkaniowy – Dni Dewelopera 2014 wspólnie kreować przyszłość mieszkaniową Polski.

Wynikiem rozmów są rekomendacje dotyczące rozwoju polskich miast. Wśród końcowych tez i założeń wypracowanych przez interesariuszy rynku obecnych na Kongresie pojawił się postulat rozpoczęcia prac nad transparentnym i spójnym kształtem polityki przestrzennej i mieszkaniowej Polski. Zwrócono również uwagę na konieczność nowelizacji tzw. ustawy deweloperskiej, przy zachowaniu dotychczasowego poziomu ochrony konsumenta. Jedną z rekomendacji jest też planowanie rozwoju miast na drodze dialogu wszystkich interesariuszy tego procesu: mieszkańców, samorządu i inwestorów. Uczestnicy kongresu doszli do wniosku, że powinno się także rozwijać rynek mieszkań na wynajem, ale konieczna jest dywersyfikacja podmiotów będących jego uczestnikami.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez Polski Związek Firm Deweloperskich przy współudziale Narodowego Banku Polskiego, Zachodniej Izby Gospodarczej i Hali Stulecia.

dr Igor Ruttmar Prezes Zarządu TPA Sp. z o.o.

KOMENTARZ

Tworzeniem, współtworzeniem i upowszechnianiem nowych technologii, zarówno asfaltowych, jak i betonowych, zajmujemy się w Polsce od kilkunastu lat.

Wybierając kierunek badań, stawiamy zarówno na bezpieczeństwo i komfort przyszłych użytkowników dróg, jak i na względy ekonomiczne nimi zarządzających.

Fot. arch. TPA Sp. z o.o.

STRABAG wykonał pierwszy odcinek drogi ekspresowej S8 w technologii nawierzchni długowiecznej. Jedna z najbardziej obciążonych ruchem arterii miasta, stanowiąca drogę wylotową z Warszawy na Kraków i Katowice, będzie pierwszą w Polsce, a nawet w Europie, drogą wykonaną w tej technologii. Nawierzchnia długowieczna jest zaprojektowana i zbudowana tak, aby wydłużyć okres jej eksploatacji ze standardowych 20 do 50 lat, bez konieczności przeprowadzania strukturalnych napraw konstrukcji. Ideą budowy tego typu dróg jest sztywna i odporna na koleinowanie warstwa wiążąca oraz cieńsza, a przy tym niezwykle elastyczna, przylegająca do niej od spodu, warstwa podbudowy. Struktura oraz skład warstwy podbudowy jako najważniejsze elementy konstrukcji znoszą największe naprężenia powodujące degradację nawierzchni. Opracowany w laboratorium TPA materiał do tej warstwy charakteryzuje się kilkukrotnie wyższą trwałością zmęczeniową w porównaniu do powszechnie stosowanych materiałów. Osiągnięte parametry są efektem zastosowania m.in. specjalnego asfaltu o zwiększonej elastyczności, odporności na spękania oraz starzenie.

Fot. arch. TPA Sp. z o.o.

Fot. arch. PZFD

Builder

więcej informacji na eBuilder.pl

Nawierzchnia zaprojektowana na długowieczność

Kongres wypracował rekomendacje

12

listopad 2014

Fot. arch. Targi Drutex

INFORMACJE

DRUTEX otworzył Europejskie Centrum Stolarki

20 lat Flowcrete w Polsce

Poprawa nastrojów w branży – coraz mniej miejsca na BUDMIE 2015

Flowcrete Polska, producent i dystrybutor żywicznych systemów posadzkowych, świętuje w tym roku dwudziestolecie działalności na polskim rynku. Dzięki wysokiej jakości produktom, łączącym bardzo dobre właściwości z estetycznym wyglądem, a także pracy doskonałego zespołu i grupy renomowanych autoryzowanych wykonawców, firma od wielu lat zajmuje pozycję lidera branży posadzek z żywicy epoksydowej i poliuretanowej w Polsce oraz w Europie Środkowo-Wschodniej. Posadzki żywiczne marki Flowcrete są stosowane zarówno w obiektach przemysłowych, jak i komercyjnych, oraz w garażach i na parkingach. Każda z posadzek Flowcrete jest dopasowana do potrzeb klienta i wymogów danej branży, dzięki czemu zawsze doskonale spełnia swoje zadanie.

Fot. arch. MTP

Jak podają Międzynarodowe Targi Poznańskie, do października, na przyszłoroczne targi BUDMA, udział swojej firmy zgłosiło o 20% producentów więcej, porównując rok do roku! Czy to jeden z symptomów powracającego ożywienia w branży, które zarówno badania rynku, jak i sami przedsiębiorcy, sygnalizują już od pewnego czasu? Wszystko na to wskazuje. Cieszy nas, że producenci, myśląc o najbliższej przyszłości i przygotowując się do nowych inwestycji, zaoferują swoim klientom sporo nowych rozwiązań, i że pokaźną ich ilość zobaczymy w Poznaniu.

Builder

Wśród zapowiadanych już nowości (w tym wielu premier!), z pewnością nie zabraknie propozycji absolutnych liderów rynku, w tym m.in. producentów drzwi, okien, pokryć dachowych, podłóg czy chemii budowlanej. MTP potwierdzają również, że zainteresowanie ofertą marcowych targów już teraz przejawiają nie tylko polscy, ale także zagraniczni kupcy i inwestorzy. Pamiętajmy, że BUDMA to jedne z najważniejszych biznesowych spotkań w branży budowlanej, na mapie Centralnej Europy. Najbardziej aktualne informacje oraz kontakt do organizatora dostępne są na stronie internetowej targów. Więcej na www.budma.pl. Źródło: MTP

Fot. arch. OVO Wrocław

Kamień milowy w realizacji OVO Wrocław Tysiąc wypełnionych po brzegi betoniarek i stalowe pręty o długości Wisły – tyle materiału użyto dotychczas do budowy OVO Wrocław. W ciągu sześciu miesięcy wielofunkcyjny kompleks wspiął się nad ziemię – to kamień milowy w realizacji najbardziej oczekiwanego w mieście obiektu, w którym znajdą się m.in. luksusowe penthouse’y i apartamenty, biura, centrum fitness z basenem oraz pięciogwiazdkowy hotel DoubleTree by Hilton. 22 października ten sukces uczcili wspólnie inwestorzy OVO Wrocław, wiceprezydent Hilton Worldwide na Europę Centralną i Wschodnią oraz prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz.

W futurystyczny projekt zainwestowała Star Group Poland, powołana przez grupę deweloperską Angel Poland Group. Generalnym wykonawcą obiektu jest Eiffage Polska Budownictwo. Prace nad OVO Wrocław prowadzone są w tak zwanym systemie design&build i postępują zgodnie z harmonogramem. Inwestycja ma być gotowa w 2016 roku.

13

Przemysł budowlany po spadkach notowanych w latach 2012 oraz 2013 przerywa właśnie negatywny trend. Według najnowszych prognoz utrzymanie tempa na obecnych i nowych budowach firmy PMR w 2014 roku zakończy się jednocyfrowymi wzrostami. Rok 2015 przyniesie kontynuację wzrostów – rynek rozwinie się o kolejne 8%. Głównymi przyczynami tych zmian będą rozpędzające się inwestycje w energetyce oraz na kolejach, ale także stabilizacja w budownictwie drogowym.

listopad 2014

Rynek budowlany wzrośnie o 8%

Po I połowie 2014 roku wartość produkcji budowlano-montażowej w branży kolejowej była większa o ponad 50% w odniesieniu do analogicznego okresu roku 2013. Równie dobre tempo utrzymują budowle hydrotechniczne (49%) oraz obiekty z zakresu energetyki. Powstające właśnie elektrownie i elektrociepłownie, z których większość jest dopiero na starcie, pozwoliły na uzyskanie blisko dwudziestoprocentowej zwyżki po pierwszych sześciu miesiącach 2014 roku.

INFORMACJE

ISOVER buduje pasywnie

Fot. arch. ISOVER

Builder

więcej informacji na eBuilder.pl

Dom, który jest w pełni komfortowy, nowoczesny, a do tego zużywa tak niewiele energii, że roczny koszt ogrzewania nie przekracza tysiąca złotych, to marzenie każdego, kto decyduje się na budowę. ISOVER, znany producent materiałów izolacyjnych, na przykładzie domu pasywnego zbudowanego w miejscowości Stawiguda k. Olsztyna pokazuje, w jaki sposób można je spełnić.

Główna część budynku wybudowana została w technologii szkieletowej prefabrykowanej, która zdradza wiele zalet już na etapie montażu, a zarazem umożliwia uzyskanie bardzo dobrych parametrów szczelności i izolacyjności cieplnej. Szczelność domu w Stawigudzie została zweryfikowania podczas testów i potwierdzona certyfikatem Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego.

Wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię do ogrzewania domu w tym przypadku kształtuje się na poziomie 15 kW(m2*a). Uzyskanie takich parametrów było możliwe głównie dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów izolacyjnych marki ISOVER. Oprócz najwyższej jakości izolacji zastosowano także szereg rozwiązań, dzięki którym koszty utrzymania domu w Stawigudzie mogą być niższe nawet o 40%.

Targi BAU 2015 już w styczniu Zbliża się kolejna edycja największych na świecie targów architektury, materiałów i systemów budowlanych BAU 2015.

W dniach 19-24 stycznia 2015 r. w siedemnastu halach o łącznej powierzchni przekraczającej 180 tys. m² pod dachem zaprezentuje się ponad 2 tys. firm z branży z przeszło 40 krajów. Już ponad rok przed rozpoczęciem imprezy zabrakło miejsc dla kolejnych potencjalnych wystawców, co świadczy o wyjątkowej popularności tej imprezy. Od czterech ostatnich edycji liczba odwiedzających przekracza 200 tys. Również w najbliższych targach organizatorzy oczekują ponad 230 tys. gości z całego świata. Targi BAU odbywają się w cyklu dwuletnim. Oferta nadchodzącej edycji targów będzie obejmowała wszystkie zagadnienia dotyczące architektury, materiałów i systemów dla budownictwa przemysłowego, komercyjnego i mieszkaniowego, a także wykończenia wnętrz. Więcej informacji na stronie: www.targiwmonachium.pl

Kamil Stoch ponownie w barwach marki ISOVER! W nowym sezonie skoków narciarskich ISOVER po raz drugi został oficjalnym partnerem Kamila Stocha i Stefana Huli.

W ubiegłym sezonie skoków narciarskich marka ISOVER towarzyszyła sportowcom podczas wszystkich startów i spektakularnych sukcesów. W czasie, kiedy ISOVER był oficjalnym partnerem, Kamil Stoch wywalczył m.in. Kryształową Kulę i zwycięstwo w Pucharze Świata oraz dwa złote medale na Igrzyskach Olimpijskich w Soczi. Nowa umowa partnerska między ISOVER a Kamilem Stochem i Stefanem Hulą obejmuje cały sezon 2014/2015. Do jej podpisania doszło 24 października 2014 r. podczas 17. Gali Klubu ISOVER – corocznego spotkania z partnerami handlowymi marki. Gościem specjalnym wydarzenia była również Ewa Błaszczyk, znakomita aktorka i prezes Fundacji „Akogo?”, która jest ambasadorem marki w ramach kampanii wizerunkowej – „ N a j w a ż n i ej s ze jest niewidoczne dla oczu”. Podczas spotkania zaprezentowano także najnowszą odsłonę kampanii produktowej marki – „Bez wełny nie ma komfortu”, która ma za zadanie z lekkim przymrużeniem oka przedstawić korzyści ze stosowania rozwiązań ISOVER.

Fot. arch. ISOVER

Ponadto w trakcie konferencji dr Artur Krawczyk z AGH został uhonorowany międzynarodową nagrodą Bentley Educator of the Year 2014. Nagroda ta została przyznana w uznaniu za wieloletnie zaangażowanie w przybliżanie studentom najnowszych technologii.

14

listopad 2014

Fot. arch. Bentley

30 września br. w Warszawie odbyła się doroczna konferencja firmy Bentley Systems. Spotkanie zorganizowane zostało z myślą o kadrze kierowniczej wiodących przedsiębiorstw, zajmujących się projektowaniem, budową i eksploatacją infrastruktury. Konferencja dotyczyła rozwiązań (aplikacji) firmy Bentley Systems wspomagających prace zespołów projektowych oraz wydziałów eksploatacyjnych, które pozwalają na efektywne projektowanie i utrzymywanie infrastruktury. Była to także okazja, by spotkać się z kolegami z branży oraz konsultantami Bentley, wymienić doświadczenia i porozmawiać o aktualnie realizowanych projektach.

Fot. arch. BAU

Bentley Advantage Seminar

Fot. arch. OWEOB „Promocja”

Tematem jubileuszowej edycji Konferencji naukowo-technicznej w Ciechocinku była „Prawidłowa wycena robót budowlanych w zamówieniach publicznych – problemy, przykłady, narzędzia wspomagające”. Wydarzenie zostało zorganizowane w dniach 9-10 października 2014 r. przez Ośrodek Wdrożeń Ekonomiczno-Organizacyjnych Budownictwa „Promocja”.

Konferencja zbiegła się w czasie ze zmianą ustawy – Prawo zamówień publicznych, co spowodowało pełną emocji dyskusję wśród biorących udział w obradach. Problematyka i treść referatów przedstawiana przez prelegentów również doskonale wpasowała się w bieżącą sytuację na rynku zamówień publicznych. Wydarzenie zgromadziło ponad 100 przedstawicieli inwestorów, projektantów, wykonawców, jednostek samorządowych, prawników, praktyków i ekspertów procesów inwestycyjnych.

SOUDAL-SWS-Builder-reklama 210x137-ok.pdf

1

20.10.2014

PROFEN to firma branży budowlanej specjalizująca się w projektowaniu oraz doradztwie energetycznym. Zespół doświadczonych inżynierów kompleksowo opracowuje dokumentację projektową branży sanitarnej, elektrycznej i konstrukcyjnej.

PROFEN od ponad roku jest użytkownikiem systemu WAYMAN. – Zdecydowaliśmy się na WAYMAN ze względu na na świadome zarządzanie projektami i pracownią. Nie chcemy polegać na intuicji, która nierzadko bywa złudna. System pozwala na bieżącą analizę projektów dzięki czemu wiemy, które z nich są realizowane zgodnie z założeniami finansowanymi, a w których z nich istnieje ryzyko przekroczenia budżetu – mówi o wdrożeniu systemu prezes Michał Kanabrodzki. Podkreśla on również, że twórcy WAYMAN są otwarci na sugestie użytkowników dotyczące wdrażania nowych funkcjonalności w systemie.

Na stronie www.wayman.pl w zakładce referencje dostępna jest prezentacja video dotycząca szczegółów wdrożenia systemu WAYMAN w firmie PROFEN.

Fot. arch. Profen

Korzyści z wdrożenia systemu WAYMAN

20. Konferencja naukowo-techniczna w Ciechocinku

15:53 REKLAMA

Builder

16

listopad 2014

Konferencja „Filozofia sukcesu” 24 października w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Filozofia Sukcesu", skierowana do studentów budownictwa. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Koło Naukowe Budownictwo działające przy Wojskowej Akademii Technicznej i Komitet Młodej Kadry Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa. Zadaniem konferencji było rozbudzenie zapału i ambicji w młodych ludziach, studentach budownictwa. W tym celu zaproszono wybitnych przedstawicieli rynku budowlanego do podzielenia się z młodymi inżynierami swoją wiedzą i poglądami na temat źródeł sukcesu. Wśród prelegentów byli m.in. Dariusz Blocher, Prezes Zarządu firmy Budimex, Roman Wieczorek, Wiceprezes firmy Skanska oraz Dorota Raben, Prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk. Zmotywowani wystąpieniami uczestnicy zostali w dalszej części zaproszeni na wykłady dotyczące ciekawostek technologicznych z budowy II linii metra oraz wieżowca Warsaw Spire – najwyższego biurowca w Polsce.

Fot. arch. Cemex

Dotychczas w Polsce powstało ponad 700 kilometrów dróg betonowych. Tę liczbę 23 października powiększył 3,5-kilometrowy odcinek drogi gminnej łączącej dwie miejscowości Chruślanki Józefowskie i Mikołajówka w gminie Józefów nad Wisłą. Głównym wykonawcą drogi jest CEMEX Infrastruktura. Oferta złożona przez CEMEX została wybrana jako najkorzystniejsza w przetargu na budowę drogi ze względu na wysoką jakość, nowoczesną technologię oraz kompleksową obsługę. Po raz kolejny rozwiązanie betonowe okazało się korzystniejsze w obydwu wymiarach. CEMEX Infrastruktura zaproponował 10-letni okres gwarancyjny. Więcej informacji na stronach: www.betonowki.pl i www.cemex.pl

Fot. arch. PZITB

STRABAG został „Pracodawcą Roku 2013 w Budownictwie”.

Ten honorowy tytuł przyznano spółce w 16. edycji ogólnopolskiego konkursu organizowanego przez Polski Związek Pracodawców Budownictwa. Nagroda jest potwierdzeniem wieloletnich dobrych praktyk oraz rzetelności działań firmy w zakresie polityki personalnej.

STRABAG okazał się najlepszy w swojej kategorii, w grupie dużych firm.

Wręczenie nagród przez Kapitułę Konkursu, złożoną z ekspertów i przedstawicieli Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa oraz prestiżowych uczelni wyższych, odbyło się 15 października br. podczas uroczystej Gali PZPB w Warszawie.

Fot. arch. Strabag

INFORMACJE

Nowa droga betonowa na Lubelszczyźnie

STRABAG najlepszy wśród pracodawców

więcej informacji na eBuilder.pl

REKLAMA

Wizje bez ograniczeń – EVOLUTION

17

listopad 2014

Istotny wzrost kosztów materiałów budowlanych i robocizny w przeciągu ostatniego dziesięciolecia, podobnie jak w przypadku krajów wysoko rozwiniętych, prowadzić będzie do coraz szerszego stosowania betonów nowej generacji w Polsce. Określenie „betony nowej generacji” odnosi się do betonów o zmodyfikowanych właściwościach mieszanki i stwardniałego betonu w stosunku do betonu zwykłego. Głównym przedstawicielem betonu nowej generacji jest beton samozagęszczalny [SCC] dostępny w linii produktowej EVOLUTION jako rozwiązanie firmy CEMEX. Beton SCC jest szeroko stosowany na świecie już od kilkunastu lat. W Polsce rozwój tej technologii jest nieco wolniejszy, zwłaszcza w konstrukcjach monolitycznych. Wynika to z niewielkiej znajomości technologii oraz ryzyka popełnienia błędów przez wykonawców, a także braku odpowiedniej kalkulacji kosztów związanej z całym procesem betonowania i sugerowania się tylko ceną jednostkową materiału. Niestety w większej części przypadków zastosowanie betonu SCC na budowie wiąże się z brakiem lub ograniczeniem możliwością zagęszczenia tradycyjnej mieszanki.

Jednak betony EVOLUTION firmy CEMEX mają również zastosowanie w urzeczywistnianiu wizji architektów.

Builder

24 i 25 września br. odbyło się w Katowicach VI Śląskie Forum Inwestycji, Budownictwa, Nieruchomości. Tym razem tematem dwudniowej konferencji było „Dostosowanie wielkopłytowego (wielkoblokowego) budownictwa mieszkaniowego do współczesnych wymagań i potrzeb”.

W spotkaniu uczestniczyli wybitni przedstawiciele środowiska naukowego zajmujący się tą tematyką, a także ponad 300 pracowników spółdzielni mieszkaniowych, projektantów różnych branż, rzeczoznawców budowlanych i majątkowych oraz zarządców nieruchomości.

Zdaniem prelegentów nie budzą zastrzeżeń konstrukcje nośne budynków wielkopłytowych, które są bezpieczne i zapewniają długotrwałe użytkowanie, jeśli zostały wykonane zgodnie z projektem. Jednakże konieczność wykonania renowacji wynika z kończącego się 50-letniego okresu użytkowania obiektów oraz potrzeby ich dostosowania do europejskich standardów, m.in. do wymogu ograniczania strat cieplnych. Istotny problem stanowi sfinansowanie omówionych w czasie konferencji przedsięwzięć, dlatego znaczną część obrad poświęcono możliwościom i sposobom pozyskiwania na nie funduszy.

Temat ten cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem słuchaczy.

Fot. arch.: CEMEX

Fot. Śląskie Forum Inwestycji

O wielkiej płycie w Katowicach

„Od lokalizacji do odbioru…”

4 grudnia br. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego odbędzie się Konferencja Naukowa Prawa Budowlanego i Nieruchomości pt. „Od lokalizacji do odbioru. Prawne problemy procesu inwestycyjno-budowlanego”, organizowana przez Grupę Lokalną Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Gdańsk.

Konferencja jest nowym projektem realizowanym od tego roku. Jej głównym celem jest stworzenie forum wymiany poglądów i doświadczeń, przeznaczonego zarówno dla profesjonalistów, jak i osób bezpośrednio zainteresowanych tematyką kierunków rozwoju prawa budowlanego i nieruchomości z perspektywy ich roli gospodarczej.

W trakcie trzech paneli tematycznych będzie mowa m.in. o projekcie kodeksu urbanistyczno-budowlanego, a także o fundamentalnych zmianach związanych z jego wprowadzeniem. Ponadto szerokiej dyskusji zostaną poddane kwestie roli deweloperów w obrocie gospodarczym, programu „Mieszkanie dla młodych” oraz bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami w kontekście tzw. zmian deregulacyjnych.

Szczegółowe informacje na www.konferencja-nieruchomosci.eu/ oraz na stronie wydarzenia na portalu Facebook.

Ciekawym projektem ostatnich tygodni było wykonanie betonowego modelu zegara o skomplikowanym kształcie geometrycznym. Zegar zaprezentowany na tegorocznej konferencji „Dni Betonu” budził uznanie wielu jej uczestników, w tym architektów, wykładowców uczelni wyższych i ludzi związanych z betonem i jego wykonaniem. Model powstał zgodnie z ideą znanego inżyniera architekta Macieja Jurkowskiego, którego prace uświetniają wiele projektów w Polsce i na świecie, będąc połączeniem rzemiosła i artystycznego sposobu myślenia.

Podjęta partnerska współpraca firm CEMEX i PERI pozwoliła na dobranie odpowiedniego systemu szalunków oraz środka antyadhezyjnego. Celem technologów firmy CEMEX było opracowanie betonowej mieszanki SCC do wykonania elementu, którego rzeźbiarski charakter uniemożliwiał zastosowanie standardowego betonu oraz klasycznego zbrojenia. Pełna współpraca architekta, koordynatora, technologów betonu oraz deskowań, a także wykonawców, zapewniła prawidłowy przebieg całego procesu.

BIZNES Fot. arch. Doka Polska Sp. z o.o.

Piotr Ignatowski Wygranie mistrzostw świata w siatkówce nasunęło mi refleksję o pewnej zależności dużych imprez sportowych i koniunktury w budownictwie. Fala euforii po wygranej skłoniła mnie do analizy sytuacji sprzed pięciu lat, kiedy również była euforia i nawet pewnego rodzaju pospolite ruszenie związane z organizacją piłkarskich mistrzostw Europy EURO 2012. Zaakcentować chciałbym tutaj słowo organizacja – i na nim się skupić. Niestety organizacja nie była wówczas naszą mocną stroną.

Brak racjonalnego planowania w czasie i profesjonalnego przygotowania inwestycji spowodował nawarstwienie się i spiętrzenie robót. Ogólny pośpiech towarzyszący inwestycji również powodował splot kuriozalnych wydarzeń, jak np. historia ze wzmacnianiem schodów na Stadionie Narodowym. Kumulacja zadań w czasie spowodowała nie do końca uzasadnione zwiększenie zatrudnienia w sektorze budownictwa. Boom budowlany, bessa – tego typu określenia towarzyszyły tym wydarzeniom, co – z mojej perspektywy – nie do końca było uzasadnione. Bezwładność organizacyjna i decyzyjna ze strony struktur rządowych, kryterium najniższej ceny przy przetargach, niezwykle napięte terminy – te czynniki niestety przyczyniły się do wyprowadzenia naszej branży na grząski grunt.

Zaczęły się plajty firm, zakres inwestycji znacznie się zwęził, jednym słowem, zaczął się kryzys – trochę na nasze własne życzenie.

Trochę ponarzekałem jak typowy Polak, zatem przechodzę do pozytywów. Pozytyw, jaki jest do wyciągnięcia z tej sytuacji, to przede wszystkim doświadczenie, które przynosi cenną refleksję – że dobra organizacja w czasie może przynieść lepsze efekty.

Odnosi się to do wszystkich aspektów funkcjonowania sektora budownictwa. Przechodząc do koniunktury – najważniejsze jest aby ją stymulować w sposób przemyślany. Zasada zrównoważonego rozwoju jest tutaj złotym środkiem. Mamy przykłady z różnych krajów,

komentarz

Zostańmy mistrzami świata Co mają wspólnego siatkówka i budownictwo? Czy będziemy kiedyś potrafili zostać mistrzem świata również w drugiej dziedzinie? Gdzie popełniamy błąd, który uniemożliwia wykorzystanie potencjału polskiego budownictwa?

Odpowiedzi szuka Piotr Ignatowski, Dyrektor Techniczny w Doka Polska Sp. z o.o. że planowanie dużych imprez sportowych w cyklu pięcioletnim, a nie dwuletnim, daje lepsze efekty.

Ta analogia do obiektów sportowych może odnosić się do wszystkich dziedzin budownictwa. Planowanie inwestycji odpowiednio wcześnie, poprzedzone dobrze przemyślanym i niepośpiesznym przygotowaniem procesu produkcji, może przynieść tylko pozytywne efekty. Przemyślany i dobrze skoordynowany pod kątem realizacji projekt wykonawczy już w początkowej fazie rozpocznie dobre funkcjonowanie procesu budowlanego.

Optymalizacja metod wykonawczych pod kątem danej inwestycji przyniesie dodatkowe pozytywne efekty. Musimy po prostu przeorganizować nasze podejście do procesu budowlanego – dać sobie więcej czasu na planowanie i optymalną organizację. Skoro jesteśmy w stanie zdobyć mistrzostwo świata w różnych dziedzinach, dlaczego nie możemy poprawić naszego podejścia do właściwej organizacji w czasie procesu budowlanego? Jest to czynnik, który w dużym stopniu wyprowadziłby naszą koniunkturę w budownictwie na bardziej stabilny grunt. Jest wiadomą kwestią, że koniunktura w budownictwie działa trochę na zasadzie wykresu falowego. Wskutek ogólnego poprawienia organizacji zmniejszą się różnice pomiędzy okresami hossy i bessy, nie będzie dotkliwych szarpnięć.

Zostańmy mistrzami również w tej dziedzinie, a efekty zaskoczą nas wszystkich.

Piotr Ignatowski Życie zawodowe rozpoczynał jako inżynier budowy.

Od 2012 roku Dyrektor Techniczny w Doka Polska Sp. z o.o.

W latach 2000-2012 pracował w PERI Polska Sp. z o.o. na różnych stanowiskach. Absolwent Politechniki Łódzkiej, w roku 2003 obronił doktorat ze wzmacniania konstrukcji żelbetowych kompozytami.

file:///H:/Rafa%C5%82%20-%20 Projekty/09-2014/Builder-Sport&Rekreacja/B_60_W_Homebase_Public_Services_Sports_Hall_app_6-48932-300DPI.jpg file:///H:/ Rafa%C5%82%20-%20Projekty/09-2014/Builder-Sport&Rekreacja/B_60_W_Public_Services_ Sports_Hall_app_9-48941-300DPI. jpg

Skuteczne technologie i urządzenia czyszczące Kärcher od lat dbają o należyte warunki do uprawiania sportu.

W Polsce Kärcher uhonorowany został tytułem Budowniczy Polskiego Sportu w 2006 i 2014 roku!

Więcej o produktach Kärcher na www.karcher.pl.

BIZNES

POLSKI BIZNES W BUDOWNICTWIE

Partner STRATEGICZNY programu

O sile i pozycji budownictwa w polskiej gospodarce decydują nie tylko duże firmy, lecz także ich partnerzy biznesowi – tysiące małych i średnich przedsiębiorstw. Wśród nich są firmy rodzinne.

Dlatego „Builder” w ramach programu „Polski Biznes w Budownictwie” prezentuje historie takich ludzi i ich firm. Chcemy, by stali się bardziej rozpoznawalni w branży i stanowili inspirację dla innych.

Prezentacje uzupełni cykl artykułów w praktyczny sposób podejmujący istotne dla tych firm zagadnienia, takie jak sukcesja, zarządzanie, ekspansja, prawo i wiele innych.

Partner programu

w 10 krokach dr Adrianna Lewandowska, MBA

20

listopad 2014

Potencjał Builder

Prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego Doradca ds. strategii i sukcesji w firmach rodzinnych

W

łaściciele firm, chcąc w sposób zintegrowany działać w swoim otoczeniu, muszą coraz częściej – oprócz prowadzenia operacyjnych działań oscylujących wokół utrzymania wysokiej reputacji, lojalności klientów i bieżących działań gwarantujących określoną efektywność finansową – zwracać uwagę na zagadnienia stricte strategiczne. W zmieniających się szybko i nieustannie warunkach istotne jest bowiem takie zarządzanie przedsiębiorstwem, które pozwoli na jego długofalowy rozwój, a w konsekwencji – ekonomiczny sukces. Dotyczy to zwłaszcza firm rodzinnych, które nastawione są na długotrwałą egzystencję.

Strategię można określić jako zasadniczy schemat obecnego i zaplanowanego rozwoju zasobów i interakcji z otoczeniem, który pokazuje, jak przedsiębiorstwo chce wyróż-

W przeważającej większości celem właścicieli firm rodzinnych jest zagwarantowanie trwałego wzrostu i długowieczności firmy. Z tego względu firmy te budują strategie nastawione w głównej mierze na wzrost wartości przedsiębiorstwa i skutecznie opierają się presji uzyskiwania krótkookresowych korzyści.

nić się na tle konkurentów i zrealizować swoje cele. Określenie strategii jest konieczne, aby stale zwiększać wartość firmy. Jeśli założyciel firmy rodzinnej nie skonfrontuje się z pytaniami strategicznymi, działa na szkodę swoją, swojego życiowego dzieła i swoich następców. Jakie są zatem najważniejsze kroki w zarządzaniu strategicznym? W firmie Business Discovery przedsiębiorstwa, z którymi współpracujemy, zapraszamy w „strategiczną podróż”. Podróż tę dzielimy na najważniejsze elementy konieczne do przeprowadzenia w każdym z nich – potencjał firm rodzinnych budujemy w dziesięciu ważnych krokach.

Dziesięć strategicznych kroków

Krok 1: Krok pierwszy to początek podróży każdego z założycieli firmy. Ich pomysły od początku istnienia firmy po pewnym czasie na-

brały konkretnych kształtów. Ci managerowie rozpoczęli już więc budowę strategii swojego biznesu! Jednak zanim zaczną wdrażać swoje pomysły, muszą w pierwszej kolejności znaleźć odpowiedź na najważniejsze pytania. Co jest istotą działalności firmy? Na jakich wartościach opiera się biznes? Jakimi wartościami właściciele kierują się w życiu i które z tych wartości chcą zamieścić w misji przedsiębiorstwa? Dopiero po odpowiedzi na te pytania mogą ruszyć w dalszą podróż.

Krok 2: Ogólnoświatowe badania wykazują, że firmy, które swoją działalność kształtują zgodnie z wyznawanymi wartościami, są bardziej odporne na zmiany zachodzące w otoczeniu, budują trwalsze relacje ze swoimi kontrahentami oraz są lepiej postrzegane przez klientów. Dlatego w drugim kroku istotna jest refleksja: jakie wartości ważne

KONKURS „KREISEL - ELEWACJA 2014” =DSUDV]DP\ GR XG]LDâX Z GUXJLHM HG\FML NRQNXUVX

1DJURG\ EċGĆ ZUċF]DQH Z NDWHJRULDFK

=JâDV]Dý PRīQD UHDOL]DFMH EXGRZODQH RGGDQH GR Xī\WNX

12:< %8'<1(. GR P EXG\QNL Xī\WHF]QRğFL SX-

PLċG]\ 01.01. a 31.12.2014 r.

8F]HVWQLF\ NRQNXUVX ]RERZLĆ]DQL VĆ GRVWDUF]\ý

EOLF]QHM GRP\ PLHV]NDOQH RUD] EXG\QNL SU]HP\VâRZH

12:< %8'<1(. SRZ\īHM P EXG\QNL Xī\WHF]QR-

GRNXPHQWDFMċ SRWZLHUG]DMĆFĆ Z\NRU]\VWDQLH PDWHULDâyZ

ğFL SXEOLF]QHM GRP\ PLHV]NDOQH RUD] EXG\QNL SU]HP\VâR-

.UHLVHO

ZH

]GMċFLD RJyOQHJR ZLGRNX ]JâRV]RQHJR GR NRQNXUVX RELHNWX RUD] IRWRJUDÀċ ] ZLGRF]Q\PL GHWDODPL Z\NRQDQLD ]DVDGQLF]\FK SDUWLL Z\NRĕF]HQLD

%8'<1(. 32 5(.216758.&-, /8% $'$37$&-, EXG\QNL QLHSRVLDGDMĆFH KLVWRU\F]QHM VXEVWDQFML

%8'<1(. = :,(/.,(- 3á<7< 32 5(.216758.&-, /8%

1D ]Z\FLċ]FyZ F]HND âĆF]QD SXOD QDJUyG R ZDUWRğFL W\V

$'$37$&-, EXG\QNL QLHSRVLDGDMĆFH KLVWRU\F]QHM VXE-

]âRW\FK -XU\ QDJURG]L V]Hğý QDMOHSV]\FK ]UHDOL]RZDQ\FK

VWDQFML

SURMHNWyZ HOHZDFML Z NWyU\FK Z\NRU]\VWDQR Z\âĆF]QLH WHFKQRORJLH ÀUP\ .UHLVHO =GMċFLD QDOHī\ SU]HND]Dý QD Sâ\WDFK &' SRF]WĆ HOHNWURQLF]QĆ PDUNHWLQJ#NUHLVHO FRP SO OXE Z IRUPLH DQDORJRZHM GR VLHG]LE\ ÀUP\ .5(,6(/ ² 7HFKQLND

%8'<1(. 32 5(12:$&-, KLVWRU\F]QH HZHQWXDOQLH ]DE\WNL ] KLVWRU\F]QĆ VXEVWDQFMĆ EXGRZODQĆ

%8'<1(. = =$67262:$1,(0 12:2&=(61(*2 352-(.78 $5&+,7(.721,&=1(*2

%XGRZODQD 6S ] R R XO 6]DU\FK 6]HUHJyZ ² 3R]QDĕ 2JâRV]HQLH Z\QLNyZ NRQNXUVX RGEċG]LH SRGF]DV uroczystej gali Z PDUFX URNX 6]F]HJyâ\ NRQNXUVX RUD] UHJXODPLQ QD ZZZ NUHLVHO SO .RQNXUV SU]H]QDF]RQ\ MHVW GOD DUFKLWHNWyZ ÀUP Z\NRQDZF]\FK L LQZHVWRUyZ

3DWURQDW PHGLDOQ\

BIZNES listopad 2014

22 Builder

są dla rodziny zakładającej biznes?

Które z wartości właściciel i jego bliscy chcą urzeczywistniać również w firmie? Jaka cecha wyróżnia firmę i stanowi o jej charakterze i sile?

Krok 3: Ponadprzeciętne zyski realizują firmy z konkretną, wyraźną wizją przyszłości. Firmy z wizją to takie, które mają skrystalizowane wyobrażenie swojego przyszłego miejsca na rynku i w branży, w której działają, swoich przyszłych klientów, swoich przyszłych produktów, przyszłych pracowników, przyszłej struktury organizacji i zarządzania oraz przyszłych determinantów sukcesu. Co jest warte wysiłków i poświęceń?

Nasi klienci budują tu wyraźny, inspirujący obraz przyszłości ich przedsiębiorstw, który wszystkim pracownikom doda motywacji do działania!

Krok 4: Kolejnym krokiem jest dostrzeżenie trendów, które wpływają na całą branżę i prowadzoną firmę.

Najważniejszym zadaniem tego etapu jest określenie szans, które mogą stanowić korzyść dla przedsiębiorstwa, oraz zlokalizowanie elementów, które mogą być zagrożeniem.

Klasyczna analiza SWOT (silne, i słabe strony firmy oraz szanse i zagrożenia) powinna stanowić źródło wiedzy na temat wyboru optymalnej strategii. Elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest połączenie silnych stron z wyłaniającymi się szansami. Po dokładnej analizie właściciel znajdzie w niej cenne wskazówki do dalszej drogi.

Krok 5: Na rynku funkcjonuje wiele podobnych podmiotów gospodarczych – każda firma ma swoją konkurencję. W tym punkcie ważnym zadaniem jest określenie, kto jest największym rywalem przedsiębiorstwa. Na jakich rynkach lokuje swój produkt, jakie kanały dystrybucji wykorzystuje, do jakich klientów kieruje ofertę? Czym się wyróżnia?

Wiedza ta będzie potrzebna, aby określić kluczowe czynniki sukcesu – zanim to jednak nastąpi, istotne jest określenie modelu biznesowego.

Krok 6: Po przejściu połowy drogi nadchodzi czas na określenie modelu biznesowego. W tym miejscu należy sprecyzować, co stanowić będzie źródło wzrostu wartości firmy.

Czy będzie to specjalizacja niszowa?

Czy może firma ma aspiracje, aby zostać liderem kosztowym i dążyć do maksymalizacji efektywności?

Kolejna grupa pytań dotyczy klienta firmy. Do jakiej grupy docelowej przedsiębiorca kieruje ofertę? Jak może w rentowny sposób sprostać oczekiwaniom klientów? I w końcu: czym się wyróżnia – dlaczego klient powinien wybrać właśnie jego?

Krok 7: Następstwem analizy konkurentów jest etap, w którym warto zastanowić się, co jest Kluczowym Czynnikiem Sukcesu. Mając świadomość, w jakich obszarach konkurencja ma przewagę nad firmą, należy wybrać aspekty, które można poprawić. Ale największy rozwój jest możliwy w tych punktach, w których firma już teraz ma przewagę nad konkurencją! To właśnie na tych elementach należy skupić swoją uwagę.

Firmy rodzinne zazwyczaj rozwijają się w sposób mocno wyważony, a ich skłonność do podejmowania ryzyka jest ograniczona. Nie oznacza to jednak, że firmy rodzinne nie myślą strategicznie.

Krok 8: Biznes to nie gra indywidualna – codziennie właściciele oraz pracownicy firmy spotykają różne grupy interesariuszy, którzy w określony sposób są powiązani z firmą. Do interesariuszy wewnętrznych należą właściciele oraz pracownicy – z rodziny i spoza niej.

Do podstawowych grup interesariuszy zewnętrznych zaliczyć można klientów oraz dostawców, ale i instytucje finansowe (np. banki), potencjalni inwestorzy, społeczeństwo.

Każda z tych grup ma swoje oczekiwania względem firmy i chce osiągnąć własne cele. Chcąc budować strategię zrównoważonego rozwoju, właściciel musi je uwzględnić!

Krok 9: Krok dziewiąty to przedostatni krok na drodze każdego z przedsiębiorców budujących strategię. Strategia jest już gotowa. Jednak, jak wynika z badań, tylko jedna firma na dziesięć potrafi ją zrealizować. Efektywnym i sprawdzonym sposobem realizacji strategii jest metoda Balanced Scorecard polegająca na zdefiniowaniu celów strategicznych będących pochodnymi wcześniej określonych misji, wizji i kierunków rozwoju przedsiębiorstwa, wyznaczenie dla nich wartości opty-

malnych, ustalenie sposobów realizacji tych założeń, powiązanie z budżetem, systemem motywacyjnym oraz raportowania wyników we wszystkich obszarach strategicznych danej jednostki organizacyjnej lub nawet dla poszczególnych jej komórek czy pracowników. Wydawać by się mogło, że proces jest bardzo skomplikowany. W rzeczywistości tak nie jest, cały proces polega bowiem na uporządkowaniu wszystkich działań w jednym miejscu.

Krok 10: Strategiczny feedback.

To znaczy, że nadszedł czas na refleksje. W tym miejscu warto zatrzymać się i spojrzeć za siebie. Przeanalizować, które cele udało się osiągnąć, których nie, i co było tego powodem. Jakie obszary wymagają większej uwagi oraz z czego można zrezygnować?

Firmy rodzinne myślą strategicznie!

Dzisiejsze przedsiębiorstwa rodzinne, chcąc zapewnić sobie efektywność ekonomiczną, a czasem wręcz przetrwanie, muszą szukać nowych metod i sposobów zwiększania swojej konkurencyjności. Konieczne staje się nabycie umiejętności i kompetencji podnoszących jakość zarządzania strategicznego na poziom umożliwiający ciągłe wprowadzanie zmian. „Bez takiego myślenia i takich rozwiązań firma nawet bardzo sprawna w sensie operacyjnym może stanąć w bliższej lub dalszej przyszłości przed groźbą bankructwa” (J. Jeżak, W. Popczyk, A. Winnicka-Popczyk, Przedsiębiorstwo rodzinne: funkcjonowanie i rozwój, Difin, Warszawa 2004, s. 105-120).

Firmy rodzinne zazwyczaj rozwijają się w sposób mocno wyważony, a ich skłonność do podejmowania ryzyka jest ograniczona. Nie oznacza to jednak, że firmy rodzinne nie myślą strategicznie. Wręcz przeciwnie! Aby sprostać nowym trendom gospodarczym (koncentracji branż, zwiększonej konkurencji o charakterze międzynarodowym, ogólnemu spadkowi marż, a ostatnio w ogóle stagnacji), szczególnie firmy rodzinne wkładają mnóstwo pracy w nowe ukierunkowanie strategiczne. Tylko poprzez odpowiednio realizowane strategie wzrostu i zwiększania wartości mogą się rozwijać, umacniać pozycję i gwarantować wypłatę nadwyżek członkom rodziny. n

BIZNES

Budowniczy Polskiego Sportu, Sportowa Gmina

Z pasji

Builder

24

listopad 2014

do budownictwa sportowego 9 października poznaliśmy laureatów jubileuszowej 15. edycji konkursu „Budowniczy Polskiego Sportu” oraz 6. edycji konkursu „Sportowa Gmina”.

Niezwykli ludzie, instytucje, samorządy, firmy i oczywiście obiekty, którym przyznano wyróżnienia, są dowodem, że w budowaniu sportowego oblicza Polski osiągnięto w ostatnim czasie bardzo dużo. Co więcej, panuje dobry klimat do dalszego rozwoju.

Zapoczątkowany w 1999 roku konkurs „Budowniczy Polskiego Sportu” to jedyne tego rodzaju przedsięwzięcie w kraju, w ramach które-

Jubileuszowa gala zgromadziła w siedzibie PKOL-u ponad 300 gości.

go dzięki kompleksowej analizie osiągnięć infrastruktury sportowej i rekreacyjnej w poszczególnych regionach, gminach i powiatach, można dostrzec sukcesy konkretnych osób, instytucji, samorządów i firm.

Członkowie komisji weryfikacyjnej w swoich ocenach biorą pod uwagę opinie współpracujących z nimi niezależnych instytucji i ośrodków badawczych, ale głównie werdykt opierają o nominacje marszałków

województw, którzy jednocześnie pełnią honorowy patronat nad konkursem. Patronat nad Budowniczym Polskiego Sportu sprawuje ponadto wiele innych znaczących instytucji, wśród nich m.in. Polski Komitet Olimpijski, Polski Związek Piłki Nożnej, Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Warto dodać, że konkurs odbywa się w ramach realizowanego przez Klub Sportowa Polska programu Budujemy Sportową Polskę.

Marek Wrzal, Prezes Berndorf Baderbau – laureat złotej statuetki Budowniczy Polskiego Sportu.

W tym roku finał jubileuszowej edycji konkursu, zorganizowany w siedzibie

PATRONAT HONOROWY NAD KONKURSEM BUDOWNICZY POLSKIEGO SPORTU SPRAWUJĄ MARSZAŁKOWIE WOJEWÓDZTW:

dolnośląskiego

kujawsko-pomorskiego

lubelskiego

lubuskiego

łódzkiego

małopolskiego

mazowieckiego

opolskiego

podkarpackiego

pomorskiego

śląskiego

świętokrzyskiego

warmińsko-mazurskiego

wielkopolskiego

zachodniopomorskiego

Gospodarzami uroczystości byli przedstawiciele zarządu Klubu Sportowa Polska: Marek Zdziebłowski i Rafał Pierzyński.

15. finał konkursu Budowniczy Polskiego Sportu przypadł na moment szczególny. Kończy się bowiem kadencja samorządów, które wybudowały najwięcej obiektów i zaangażowały najwięcej środków w historii budownictwa sportowego w Polsce. Najaktywniejszym z nich w ciągu ostatniego roku wręczono podczas uroczystości wyróżnienia „Inwestor na Medal”. Laureaci zostali wyłonieni na podstawie nominacji marszałków województw. Klub Sportowa Polska wskazał ponadto firmy, które odniosły szczególne osiągnięcia w zakresie racjonalnego projektowania i rzetelnego wykonawstwa, wdrażające nowoczesne rozwiązania materiałowe i technologiczne, służące rozwojowi budownictwa sportowego w Polsce. W gronie laureatów

„Złoto” również dla firmy Sopro Polska i jej wieloletniego Dyrektora Generalnego Aleksandra Barszcza.

Dyrektor Grzegorz Wojciul z firmy Anchem, nagrodzonej brązową statuetką Budowniczy Polskiego Sportu.

Departamentu Infrastruktury Sportowej, podzieliła się z gośćmi optymistycznymi

„Firmy na Medal” znalazło się w tym roku 7 przedsiębiorstw: Lafarge, WM In-

AMBASADORZY SPORTOWEJ POLSKI

Marek Wrzal Prezes Zarządu Berndorf Baderbau, laureat złotej statuetki Budowniczy Polskiego Sportu Do dzisiaj mamy zrealizowanych ponad 180 inwestycji, co daje ponad 500 zamontowanych niecek basenowych, a oceniając powierzchnią lustra wody – ponad 50 tys. m2, wyłożonych stalą nierdzewną.

Aleksandra Plucińska Dyrektor Departamentu Infrastruktury w Ministerstwie Sportu i Turystyki W tej chwili realizujemy ponad 500 umów, a drugie 500 zostało zawartych w tym roku. A przecież Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej to tylko jedno ze źródeł finansowania.

Piotr Olewiński Wiceprezes Novol, laureat brązowej statuetki Budowniczy Polskiego Sportu Jesteśmy partnerem w doborze odpowiedniego rodzaju nawierzchni do wymagań, które stawiają samorządy, a tak naprawdę użytkownicy.

Uświetnieniem Gali była obecność sław polskiego sportu, m.in. medalisty olimpijskiego Jacka Wszoły.

PARTNERZY SPORTOWEJ POLSKI

listopad 2014

Ponadprzeciętnie aktywni

Aleksander Barszcz Dyrektor Zarządzający Sopro Polska, laureat złotej statuetki Budowniczy Polskiego Sportu Za kilka dni będziemy obchodzić 20. rocznicę istnienia firmy, dlatego złota statuetka stanowi niejako potwierdzenie, że naszą tradycją jest jakość.

25

danymi m.in. o zwiększonej do blisko 620 mln zł ilości środków, jakimi będzie dysponował Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej w przyszłym roku.

Builder

Polskiego Komitetu Olimpijskiego, zgromadził ponad 300 gości. Wśród nich znalazło się wiele znaczących osób. Tradycyjnie swoją obecnością finał konkursu uświetnili znakomici polscy sportowcy, olimpijczycy. Ich reprezentantami byli tym razem: Andrzej Supron – wybitny polski zapaśnik; Marian Woronin – przez 26 lat najszybszy biały biegacz na dystansie 100 m oraz Jacek Wszoła – specjalista w skoku wzwyż.

Nie zabrakło również przedstawicielstwa Ministerstwa Sportu i Turystyki.

Reprezentująca resort Aleksandra Plucińska, Dyrektor

BIZNES Roman Skibiński, Prezes spółki Toruńska Infrastruktura Sportowa i Jarosław Szczupak Wiceprezes Zarządu ALSTAL odebrali wyróżnienie „Sportowy Obiekt Roku” za Halę Sportowo-Widowiskową w Toruniu.

Builder

26

listopad 2014

ternational, Baspol, GHP Poland, NDI, Aluprof, oraz Perbo-Projekt – jedyna w tym gronie pracownia projektowa, autorzy Kraków Areny.

Dla kilku inwestorów oraz firm sukcesy inwesty-

cyjne w budowaniu infrastruktury sportowo-rekreacyjnej osiągnięte w ciągu ostatniego roku były kolejnymi z rzędu. To doświadczeni uczestnicy rynku inwestycyjnego, którzy potrafili utrzymać wysoką linię

Tomasz Grela Prezes Zarządu Aluprof, laureat „Firmy na Medal” Indywidualne podejście do rozwiązań systemowych przeznaczonych do zastosowania w obiektach sportowych zaowocowało udziałem firmy Aluprof w realizacjach wielu kluczowych projektów w Polsce.

Marcin Kulpa szef zespołu projektowego Perbo-Projekt – twórców Kraków Areny, laureata „Firmy na Medal” W Krakowie dopiero co gościliśmy mistrzostwa w siatkówce, za rok czekają nas rozgrywki w piłce ręcznej. Świadczy to, że obiekty dodają statusu polskiemu sportowi, a ponadto generują imprezy.

Zdjęcia arch. Adam Rotter

Andrzej Supron wybitny polski zapaśnik, multimedalista Jestem oburzony, kiedy sport jest spychany na margines, bo przecież to, że możemy dzisiaj chodzić, oddychać, ruszać się, zawdzięczamy kulturze fizycznej.

Marian Woronin srebrny medalista olimpijski, sprinter, Prezes Polskiej Fundacji Lekkiej Atletyki W 1974 roku w Polsce mieliśmy jeden stadion z odpowiednią nawierzchnią. Dzisiaj organizuję imprezy w ponad 95 ośrodkach – w większości są już w nich boiska tartanowe.

Wyróżnienie „Firma na Medal” przyznane firmie Lafarge odebrała Magdalena Kicińska, Dyrektor Komunikacji.

„Firmą na Medal” uznany został również ALUPROF – producent nowoczesnych rozwiązań aluminiowych.

Na zdjęciu Tomasz Grela, Prezes Zarządu.

rozwojową, zasługując tym samym na statuetkę i zaszczytny tytuł „Budowniczy Polskiego Sportu”. Wśród rozdanych statuetek Krzysztof Kowal, Dyrektor ZIS jury konkursu przyw Krakowie uhonorowany tytułem znało w tym roku Lider Sportowej Polski. dwie złote. Ich laureatami zostały firmy Sopro Polska i Berndorf Baderbau, które przez lata potrafiły wykazać się ogromną konsekwencją w dostarczaniu specjalistycznych, wysokiej jakości rozwiązań do obiektów wodnych.

Obok najbardziej zaangażowanych podmioTę kategorię zdominowały tów, po raz kolejny wyłow tym roku hale widowiniono najciekawsze efekty skowo-sportowe, wśród realizacyjne, przyznając za nich jedną z najbardziej szczególne walory konspektakularnych jest Krastrukcyjne, funkcjonalne, ków Arena, która gościła użytkowe 8 wyróżnień siatkarzy podczas ostat„Sportowy Obiekt Roku”. nich Mistrzostw Świata.

Ponadto już po raz drugi Uroczysta Gala w siedziKlub Sportowa Polska pobie PKOL-u była dobrą stanowił podkreślić archiokazją, by po raz 6. podtektoniczną wartość infrakreślić osiągnięcia gmin, struktury sportowo-rekrektóre umiejętnie łączą buacyjnej, najlepsze pod tym dowę nowoczesnych względem realizacje wyobiektów sportowych różniając tytułem „Sportoz promocją sportu i rekrewa Architektura Regionu”. acji w regionie. Wyróżnia-

REKLAMA

Builder

Generalne wykonawstwo docenione – „Firmę na Medal” odebrał Dariusz Skowroński, wiceprezes NDI.

listopad 2014

Tytuł „Inwestor na Medal” trafił m.in. do Grupy PSB. Wyróżnienie odebrała Sylwia Dudek, Pełnomocnik Zarządu.

27

Piotr Olewiński, Wiceprezes Zarządu z brązową statuetką Budowniczy Polskiego Sportu na 20-lecie działalności dla firmy Novol.

jącym się w ubiegłym roku jednostkom samorządowym Klub Sportowa Polska przyznał tytuł „Sportowa Gmina”. Ponadto po raz pierwszy organizatorzy konkursu postanowili wyłonić „Liderów Sportowej Polski”. Tym zaszczytnym tytułem uhonorowano włodarzy miast, wykazujących się wieloletnim, konsekwentnym zaangażowaniem w budowę Sport o w e j Po l s k i .

Obok „wielkich” zasług, uwagi jury nie uszedł bynajmniej wysiłek ludzi, bez których codziennej aktywności trudno byłoby wypeł-

Tematów do rozmów nie brakowało. Dostarcza ich wciąż żywo rozwijająca się infrastruktura sportowa i rekreacyjna.

nić powstałe obiekty treścią. Tytułem „Pasjonat Sportowej Polski” uhonorowano trenerów, animatorów, nauczycieli, menedżerów.

Lista wszystkich laureatów konkursów „Budowniczy Polskiego Sportu” oraz „Sportowa Gmina” została opublikowana na stronie internetowej Klubu Sportowa Polska oraz w serwisie ebuilder.pl. n

miasta i inwestycje

BIZNES

Co budują miasta?

Hanna GronkiewiczWaltz Prezydent Warszawy

Największą częścią budżetu jest rozwój transportu, na ten cel wydamy ponad 11 mld zł.

Warszawa się zmienia.

Zrównoważony rozwój miasta będzie kontynuowany – w Wieloletniej Prognozie Finansowej do 2022 r. zakładamy przeznaczenie środków budżetowych na inwestycje we wszyst-

Fot. arch. UM Warszawa

Builder

28

listopad 2014

W latach 2014-2020, m.in. dzięki funduszom europejskim, zmieniać się będą oblicza polskich miast. W ramach nowej rubryki poświęconej rozwojowi ośrodków miejskich postanowiliśmy sprawdzić, jakie projekty budowlane są obecnie realizowane przez samorządy oraz jakie inwestycje są planowane do realizacji w latach 2014-2020. Zapytaliśmy również o źródła finansowania. kie dziedziny życia. Nakłady inwestycyjne wyniosą 18 mld 558 mln zł. Warszawa korzysta ze środków Unii Europejskiej, środków własnych, zwrotu podatku VAT, pochodzących z emisji obligacji i z międzynarodowych instytucji finansowych, takich jak Europejski Bank Inwestycyjny czy Bank Rozwoju Rady Europy.

Największą częścią budżetu jest rozwój transportu – na ten cel wydamy ponad 11 mld zł. Rozbudowana zostanie II linia metra łącząca dzielnice położone na prawym i lewym brzegu Wisły – powstanie 11 stacji.

Planujemy budowę 30 parkingów „Parkuj i jedź”, rozbudowę sieci tramwajowej, zakupy taboru. Rozwijany będzie system wypożyczalni rowerów, planujemy 200 km nowych dróg rowerowych i 40 km pasów i kontrapasów. Rowerowe inwestycje to ponad 230 mln zł.

Na inwestycje drogowe w ostatnich latach wydaliśmy ponad 5 mld zł. Naszym celem jest odciążenie centrum poprzez tworzenie połączeń międzydzielnicowych, likwidacja wąskich gardeł, poprawa przepustowości oraz skomuni-

kowanie miejskiego układu drogowego z trasami S2 i S8. Zarezerwowaliśmy środki na budowę obwodnicy śródmiejskiej, Trasy Świętokrzyskiej, Trasy Krasińskiego wraz z mostem i modernizację ciągu ulic Marsa-Żołnierska. Powstaną ulice łączące nowe osiedla mieszkaniowe z istniejącą siecią ulic (np. Czerniakowska bis, Gandhiego, Ciszewskiego, Płaskowickiej czy Głębocka) oraz ok.

100 ulic lokalnych. Mamy na to ponad 4 mld zł.

Na inwestycje oświatowe przeznaczyliśmy ponad 1,7 mld zł. Dzięki budowie i modernizacji szkół, przedszkoli i żłobków powstanie co najmniej 3 tys. miejsc dla najmłodszych oraz 4,5 tys. dla przedszkolaków.

Niemal 3 mld zł kosztowała Oczyszczalnia Ścieków „Czajka” – od dwóch lat 100% warszawskich ścieków jest oczyszczanych. Sukcesywnie kolejne obszary miasta są przyłączane do kanalizacji, a istniejąca sieć modernizowana; nacisk kładziemy na budowę układu kanalizacyjnego w dzielnicach o zabudowie jednorodzinnej, takich jak Wawer, Białołęka czy Wilanów. Projekty związa-

ne z ochroną środowiska pochłoną ok. 3,8 mld zł.

Najważniejsze inwestycje z dziedziny zdrowia (łącznie 870 mln zł) to budowa Szpitala Południowego, rozbudowa Szpitala Wolskiego i modernizacja Szpitala Praskiego.

Inwestujemy w budownictwo mieszkaniowe – w ciągu ostatnich siedmiu lat wybudowaliśmy ponad 2,8 tys. mieszkań. Chcemy się skoncentrować na prawobrzeżnej Warszawie – planujemy budowę nowych budynków mieszkalnych oraz modernizację istniejących za prawie 500 mln zł.

Program rewitalizacji (ponad 200 mln zł) zakłada także inwestycje w instytucje kultury, place i ulice oraz w programy społeczne. Przybliżamy miasto do Wisły – najważniejsze projekty (ponad 200 mln zł) to budowa Bulwarów Wiślanych, przystanie, kąpieliska i baseny. Inwestycje w bazę sportową (np. modernizacja Toru Łyżwiarskiego „Stegny”) to ponad 660 mln zł.

Na inwestycje kulturalne, m.in. Muzeum Sztuki Nowoczesnej, TR Warszawa czy modernizację siedziby orkiestry Sinfonia Varsovia, wydamy ponad 760 mln zł.

Prezydent Lublina

Lublin stawia na nowoczesny, niskoemisyjny transport publiczny.

Zakończyliśmy już większość inwestycji zaplanowanych do realizacji w perspektywie finansowej 2007-2013. Przeznaczymy na nie łącznie blisko 2,5 mld zł, z czego prawie 1,5 mld zł to dofinansowanie z funduszy unijnych. Dzięki temu udało się uruchomić Port Lotniczy Lublin czy wybudować dwa dojazdy do obwodnicy miasta. Trwa budowa trzeciego odcinka, który pozwoli dojechać do węzła położonego po północnej stronie Lublina.

Przed nami także budowa dojazdów w stronę Warszawy m.in. przedłużenia drogi ul. Bohaterów Monte Cassino (110 mln zł) i ul. Głębokiej do węzła Sławin (112 mln zł). Od południowej strony Lublina czeka nas przebudowa

al. Kraśnickiej do granic Miasta w kierunku Rzeszowa (114 mln zł).

Lublin stawia na nowoczesny, niskoemisyjny transport publiczny.

Kończy się realizacja największego projektu realizowanego z funduszy UE z których na modernizację miejskiego transportu trafiło już 520 mln zł, a w ramach nowej perspektywy unijnej na rozwój transportu publicznego w Lubelskim Obszarze Funkcjonalnym chcemy przeznaczyć kolejne 560 mln zł. Będzie

to budowa i przebudowa infrastruktury drogowej i trakcji trolejbusowych, zakup taboru i rozbudowa systemu dynamicznej informacji przystankowej.

Chcemy zapewnić mieszkańcom Lublina i okolicznych gmin równy oraz sprawny dostęp do usług publicznych, a także rynku pracy. Z uwagi na ten cel jednym z naszych priorytetów jest budowa funkcjonalnego Zintegrowanego Intermodalnego Dworca Metropolitalnego oraz rozbudowa systemu komu-

nikacji publicznej, w tym rozwój przyjaznych dla środowiska form mobilności miejskiej (system roweru miejskiego i ścieżek rowerowych) w ramach Zintegrowanej Inwestycji Terytorialnej.

Kolejnymi ważnymi inwestycjami, które planujemy realizować, są przedsięwzięcia z zakresu rewitalizacji zdewastowanych, zaniedbanych oraz poprzemysłowych obszarów miejskich. Wśród nich znajdują się m.in. centrum miasta, tereny zielone czy dolina rzeki Bystrzycy, w przypadku której planowana jest rewitalizacja wraz z zagospodarowaniem terenów położonych w obszarze nadrzecznym.

W ramach poszukiwania środków na realizację zadań będziemy wykorzystywać szanse płynące z krajowych i ponadregionalnych programów operacyjnych. Podstawowe źródła to Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego, a także Programy Operacyjne Polska Wschodnia oraz Infrastruktura i Środowisko.

listopad 2014

dr Krzysztof Żuk

gramy: rewitalizacja całych kwartałów śródmiejskich,

29

Koncentruję się na inwestycjach, które rozpoczęłam lub zastałam już rozpoczęte. Razem z PKP budujemy dworzec Łódź Fabryczna wraz z transportowym węzłem multimodalnym przy dworcu.

Tuż obok rewitalizujemy wspaniały kompleks zabytkowej elektrociepłowni EC 1. Kilka dni temu oddaliśmy do użytku trasę Górna, będącą południową „obwodnicą” Ło-

Builder

Łódź to obecnie jeden wielki plac budowy.

przede wszystkim w obrębie centrum Łodzi, połączona z rewitalizacją społeczną i przebudową transportowo-komunikacyjną. Na to chcemy pozyskać 4 mld zł.

Kluczowe będzie także podziemne połączenie dworca Łódź Fabryczna z dworcem Kaliskim oraz rozbudowa Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej.

Powyższe inwestycje zasilane będą z budżetu Miasta oraz środków zewnętrznych. Mamy obietnicę silnego wsparcia inwestycji w zakresie rewitalizacji z pieniędzy rządowych, resztę zdobędziemy z Unii Europejskiej.

Fot. arch. UM Lublin

Prezydent Łodzi

dzi. Realizujemy też kluczową dla transportu miejskiego inwestycję, czyli trasę WZ wraz z nowymi połączeniami tramwajowymi.

No i rewitalizujemy: program Mia100 Kamienic to już sto budynków w fazie gruntownego remontu, rewaloryzujemy zabytkowe parki, osiedle robotników z XIX wieku, a więc Księży Młyn. Łódź to obecnie jeden wielki plac budowy.

Oprócz dokończenia wyżej wymienionych inwestycji realizowane będą m.in. następujące projekty i proFot. arch. UM Łódź

Hanna Zdanowska

Prezydent Białegostoku

W ramach inwestycji planowanych do realizacji przy udziale środków unijnych w latach 2014-2020 miasto Białystok planuje wybudować ok. 50 km dróg.

Miasto Białystok realizuje obecnie kilka dużych inwestycji z wykorzystaniem środków unijnych – m.in. przebudowę ul. Gen. F. Kleeberga, która zostanie zakończona w tym roku, oraz przebudowę odcinka ul. K. Ciołkowskiego, prowadzoną od roku 2012, której termin zakończenia również wypada w tym roku.

Realizujemy też III etap inwestycji pod nazwą „Po-

w mieście, a także projekty mające na celu stworzenie sprawnego i uporządkowanego systemu parkingowego, na które składają się budowa nowych miejsc parkingowych oraz wyznaczanie miejsc parkingowych poprzez zmianę organizacji ruchu w mieście.

Realizowane są ponadto inwestycje oświatowe oraz z zakresu infrastruktury sportowej, dzięki którym zostanie zapewniona termomodernizacja obiektów oświatowych, budowa boisk sportowych ze sztuczną

nawierzchnią oraz sal gimnastycznych, a także dostosowanie obiektów oświatowych do zaistniałych potrzeb i standardów.

Wśród najważniejszych inwestycji planowanych do realizacji do roku 2020 przy udziale środków unijnych można wymienić przede wszystkim poprawę warunków korzystania z komunikacji miejskiej przez mieszkańców Białegostoku, budowę zachodniego i południowego odcinka obwodnicy miejskiej, przebudowę obwodnicy śródmiejskiej, a także budowę Muzeum Pamięci Sybiru. W ramach inwestycji planowanych do realizacji przy udziale środków unijnych w latach 2014-2020 miasto Białystok planuje wybudować ok. 50 km dróg.

Realizacja powyższych projektów inwestycyjnych będzie uzależniona od pozyskania środków zewnętrznych na ich realizację.

nologii, odzyskującą energię cieplną i elektryczną.

Ważnymi inwestycjami realizowanymi obecnie przez miasto są zadania z zakresu rozbudowy bazy edukacyjnej i sportowej, m.in. budowa kolejnych przyszkolnych basenów i hali tenisowej w kompleksie sportowym Zawisza, a także budowa i modernizacja przyszkolnych sal i boisk sportowych.

Od 3 lat przygotowujemy się do nowej perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020, budując nadwyżkę operacyjną, która pozwoli na wkład własny w realizowane zadania. Najważniejsze spośród planowanych inwestycji to te z zakresu dróg i komunikacji, czyli rozbudowa układu drogowego na osi wschódzachód oraz pakiet zadań związanych z komunikacją niskoemisyjną na terenie miasta, w tym bu-

dowa kilku tras tramwajowych. Planujemy także modernizację i przebudowę infrastruktury transportu szynowego, rozbudowę Inteligentnych Systemów Transportowych i wymianę taboru autobusowego.

Z planowanych inwestycji przestrzennych najważniejsza – z punktu widzenia zamknięcia wcześniejszych inwestycji – będzie rewitalizacja Młynów Rothera na Wyspie Młyńskiej.

Wyspa to malowniczy zakątek w centrum miasta, zrewitalizowany dzięki środkom unijnym.

W nowej perspektywie unijnej stawiamy też na zwiększenie efektywności energetycznej oraz zastosowanie Odnawialnych Źródeł Energii wraz z wdrożeniem inteligentnego zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej na terenie miasta Bydgoszczy (szacunkowy koszt to 206 mln zł). n

Fot. arch. UM Białystok

miasta i inwestycje

BIZNES

prawa jakości funkcjonowania systemu transportu publicznego miasta Białegostoku”, na którą składa się przebudowa ul. Wierzbowej (zakończenie realizacji w 2014 r.) oraz budowa centrum sterowania ruchem (zakończenie w roku 2015). Przy udziale środków z budżetu państwa, pozyskanych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przeprowadzamy modernizację oświetlenia ulicznego w Białymstoku, a z wykorzystaniem środków własnych budżetu miasta Białystok prowadzimy budowę ok. 3,2 km dróg miejskich.

Oprócz inwestycji drogowych, zgodnie ze Strategią Miasta, sukcesywnie realizowane są przedsięwzięcia w dziedzinie infrastruktury rowerowej, polegające na budowie spójnego układu dróg rowerowych

Rafał Bruski

środków europejskich wynosi blisko 210 mln zł.

Drugą ważną inwestycją (w realizacji) jest budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych. Planowane zakończenie inwestycji – koniec 2015 r. Wartość to ponad 530 mln zł, z czego 60% stanowi dofinansowanie UE. ZTPOK będzie instalacją nowoczesną, spełniającą kryteria najlepszej dostępnej techniki i tech-

Prezydent Bydgoszczy

Z planowanych inwestycji przestrzennych najważniejsza będzie rewitalizacja Młynów Rothera na Wyspie Młyńskiej.

Do najważniejszych inwestycji budowlanych, realizowanych obecnie przez samorząd Bydgoszczy – bezpośrednio lub przez jednostkę komunalną – zaliczyłbym budowę 9,5kilometrowej trasy tramwajowej do Fordonu, największej dzielnicy miasta. Prace budowlane rozpoczęły się w październiku 2013 r., a ich zakończenie planowane jest na koniec 2015 r.

Wartość projektu to ponad 437 mln zł, a uzyskane dofinansowanie w ramach

Fot. arch. UM Bydgoszcz

Builder

30

listopad 2014

Tadeusz Truskolaski

50 LAT GLOBALNYCH SPOTKAŃ BRANŻOWYCH

Targi R+T są światowym liderem w dziedzinie imprez targowych. To jednocześnie spotkanie branżowe, barometr branżowy i platforma innowacji. W rytmie tych międzynarodowych targów bije serce całej branży. Z myślą o R+T opracowywane są nowe rozwiązania, prezentowane w trakcie trwania targów na forum publicznym. Targi napędzają koniunkturę i są źródłem impulsów dla rynku światowego. Jednak przede wszytkim targi te są synonimem pasma spektakularnych sukcesów. Świętuj z nami 50-lecie istnienia R+T!

imprezy branżowe

BIZNES

Targi XXI wieku

Builder

32

listopad 2014

dlaczego warto?

dr Andrzej Byrt

Prezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich Targi stwarzają możliwość kontaktu twarzą w twarz, angażującego zmysły i emocje, ale również podjęcia, prowadzenia i zamknięcia negocjacji handlowych – a tylko tak się nadal w biznesie negocjuje, nawet w czasach internetu. Targi oddziałują również na kształtowanie przyszłości poszczególnych sektorów gospodarki.

Obecnie przemysł targowy wykorzystuje wszystkie zaawansowane formy przekazu, czerpiąc siłę z rozwiązań przyniesionych

Dominik Suwiński

Dyrektor Marketingu i Sprzedaży PWB MEDIA Już od kilku ładnych lat podczas rozmów z klientami i znajomymi obserwuję niepokojącą tendencję odchodzenia od udziału w targach. Na pytanie: „To gdzie możemy Was spotkać w najbliższym czasie?” często słyszę odpowiedzi typu: „Nigdzie się nie wystawiamy…”, „Targi nie są dla nas opłacalne...”, „Formuła targów się wyczerpała...” etc.

Trudno mi się zgodzić z takimi opiniami. Uważam, że targi, zwłaszcza dla branż budownictwo – architektura – wnętrza, są i będą potrzebne. Ludzie robią interesy z ludźmi, a specyfika branży rodzi konieczność namacalnego kontaktu z produktem. Nie wspominając o innych, często zupełnie nieprzewidywalnych plusach udziału w imprezach targowych.

Nie sądzę też, że kanały promocji, które niesie ze sobą XXI wiek, zwłaszcza formy dotarcia online, są w stanie w 100% zastąpić „żywą” formułę targową. Wirtualne banki, wirtualne pieniądze, wirtualne targi… Czemu nie? Ale czy w każdym przypadku tak da radę? Czy o to chodzi w biznesie?

Inicjujemy więc w „Builderze” debatę nt. roli targów w XXI wieku. Prezentujemy również praktyczne kalendarium wybranych imprez branżowych na rok 2015.

Wierzę, że przedstawione opinie, nawet jeśli nie w 100%, to w wielu przypadkach otworzą oczy niezdecydowanym czy też niechętnym i będziemy mieć więcej okazji do bezpośrednich spotkań w przyszłym roku.

Przemysł targowy wykorzystuje wszystkie zaawansowane formy przekazu. przez zmiany technologiczne. Organizowane wydarzenia obejmują nie tylko prezentację oferty. Są one także obudowane konferencjami, briefingami i pokazami artystycznymi, przyjmują formę multimedialnych spektakli. W pozyskiwaniu zwiedzających pomagają bazy danych, telemarketing, profesjonalny PR i umiejętnie budowany przekaz, m.in. poprzez social media oraz strony internetowe, z wykorzystaniem wideorelacji i streamingu.

reklama

prof. Henryk Mruk Katedra Zarządzania Międzynarodowego Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Targi cieszą się niesłabnącą popularnością, bo wśród osób decydujących o kupnie produktów wciąż funkcjonuje model „zobacz, dotknij, kup”. Wynika to z jednej z strony z coraz większej komplikacji technologicznej urządzeń, a co za tym idzie, potrzeby zaprezentowania instrukcji obsługi w praktyce. Z drugiej strony – na korzyść bezpośrednich spotkań targowych działa naturalna potrzeba człowieka, aby zaznajomić się z marką, wypróbować produkt i budować relacje, które są ważne w kontaktach biznesowych. Targi to także

Grzegorz Grabarczyk

Dyrektor Biura Targów Monachijskich w Polsce W przypadku organizatorów targów niezbędne jest przygotowanie dobrej

Targi, jak każdy inny biznes, można z pomyślnością rozwijać.

Connecting Global Competence

Przyszłos´c´ budownictwa

Wciąż funkcjonuje model „zobacz, dotknij, kup”. inspiracja do tworzenia innowacji oraz wartości dla klienta. oferty, logistyki, ściągnięcie wśród firm wystawienniczych liderów rynku, firm innowatorskich, rozwojowych, a z drugiej strony – zapewnienie, że ich ekspozycje odwiedzą profesjonaliści z branży, osoby decyzyjne i zainteresowane postępem.

Udało się to Targom Monachijskim, np. w branży budowlanej. Targi BAU – światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych – to najważniejsze na świecie targi z tej dziedziny. Są platformą komunikacyjną nr 1 na świecie dla planistów, architektów i konstruktorów budowlanych.

Z kolei targi BAUMA to największe na świecie targi maszyn budowlanych. Popularność obu imprez od kilku edycji przekracza możliwości przestrzenne Targów, dlatego organizatorzy zdecydowali się na rozbudowę terenów wystawowych o dwie kolejne hale, co świadczy o optymistycznym podejściu do rozwoju branży targowej.

19.-24. stycznia . Monachium PL

Biuro Targów Monachijskich w Polsce info@targiwmonachium.pl tel. +48 22 620 4415 fax +48 22 624 9478

Wioda˛ce S´wiatowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych

reklama

imprezy branżowe

BIZNES

Targi to narzędzie marketingowe, może nie najtańsze, ale na dzień dzisiejszy nadal skuteczne.

Wioletta Ochman Właściciel Promocja-Targi

34

listopad 2014

W dzisiejszych czasach, w dobie internetu, szczególnie trudno jest nam promować tę formę reklamy.

Jako wieloletni organizator dostrzegam wartości, których w przypadku targów nie sposób zastąpić.

Jest to możliwość rozmowy, twarzą w twarz, nie poprzez ekran, mail.

Targi to spotkanie branżowe, prezentacje i porównanie z konkurencją – to wszystko ma znaczenie

reklama

Builder

WARSAW BUILD 2015 MIĘDZYNARODOWE TARGI BUDOWLANE I WNĘTRZARSKIE W WARSZAWIE

16 – 18.09.2015 Expo XXI | Warszawa | Poland www.warsawbuild.pl

itp. Ta forma, chociaż dzisiaj tak trudna, pozostaje niezastąpiona. I to właśnie ona stanowi i stanowić będzie o sile targów branżowych. Jeżeli tylko rynek się ożywi, ustabilizuje to firmy.

Tym chętniej będą uczestniczyły w imprezach. Ta forma nadal pozostaje najszybszą metodą pozyskiwania klientów, ale też daje możliwość sprawdzenia nastrojów i tendencji na rynku.

Anna Rabiej

Dyrektor Targów Warsaw Build Lentewenc Sp. z o.o. (ITE Group) Targi mają się dobrze i jeszcze długo będą istotnym miejscem do prezentacji firmy, budowania świadomości marki, czy wreszcie spotkań z partnerami i potencjalnymi klientami. Mimo rosnącego zna-

czenia mediów elektronicznych i rozkwitu portali społecznościowych nic nie zastąpi najważniejszej roli targów – bezpośredniego spotkania z przedstawicielem firmy oraz możliwości zapoznania się z produktem „na żywo”. Targi B2B to również nieprzypadkowi odwiedzający, którzy poszukują rozwiązań z określonego zakresu i przyjeżdżają na targi często z odległych zakątków Polski, Europy, a nawet świata, w poszukiwaniu nowych rozwiązań i okazji do zrobienia biznesu.

Targi to spotkanie branżowe, prezentacje i porównanie z konkurencją – to wszystko ma znaczenie!

Ewelina Kulas

Specjalista ds. targów Promocja-Targi Dzięki targom budownic­ twa organizowanym przez naszą firmę producenci krajowi czy lokalni odświe­ żają swój wizerunek, wy­ chodzą naprzeciw indywi­

dualnym i hurtowym klientom, przez co budu­ ją relacje i zachowu­ją po­ stawę otwartą na klienta.

Często współpracując z firmami z branży bu­ dowlanej, przypomina­ my o tym, że odwiedzają­ cy ­targi to klienci świa­ domi a więc ci, którzy pomogą nam określić po­ pyt indywidualny. Pa­ miętajmy, że dzięki tar­ gom kadra zarządzająca jest w stanie ocenić pracę swojego zespołu, kre­ atywność oraz umiejęt­ ność prezentowania mar­ ki. Targi są niejako spraw­ dzianem dla zespołu fir­ my, jak i dla konkuren­ cyjności przedsiębior­ stwa oraz mogą pozwolić na w miarę obiektywną ocenę rynku.

Dzięki targom kadra zarządzająca jest w stanie ocenić pracę swojego zespołu.

Dariusz Michalak

Dyrektor Wydziału Targów Targi Kielce Wszystkie wystawy orga­ nizowane w Targach Kiel­ ce, niezależnie od branży i sektora, mają wyraźny wspólny mianownik – tar­ gi to miejsce dla ludzi po­ szukujących. To właśnie tu spotykają się ci, którzy są w ciągłym ruchu i ciągle szukają czegoś nowego – nowych rozwiązań, no­ wych technologii, pomy­ słów, partnerów bizneso­ wych, rynków zbytu, wie­ dzy, idei… Długo można by jeszcze wymieniać. Tar­ gi to przestrzeń dla tych, którzy nie są w 100% za­ dowoleni z siebie, z pozy­ cji swojej firmy czy przed­ siębiorstwa i których nie do końca satysfakcjonuje przestrzeń, w jakiej funk­ cjonują. Warto brać udział w targach po to, by mieć

Jeśli jesteś w 100% zadowolony z siebie – nie przychodź na targi! realny wpływ na kreowa­ nie otaczającej nas rzeczy­ wistości. reklama

imprezy branżowe

BIZNES

Małgorzata Lis

Prezes Międzynarodowych Targów Szczecińskich Targi to obecnie prze­ mysł spotkań – pielęgno­ wanie kontaktów bizneso­ wych, budowanie zaufania klientów. Jedyne miejsce, które w krótkim czasie po­ zwala na nawiązanie kon­

taktów handlowych, pro­ muje markę i umożliwia sprzedanie produktu. To także miejsce sondowania konsumenta – jego oczeki­ wań i wymagań. Na na­ szych targach BUD-GRYF wyrosły firmy, które są obecnie liderami w branży.

Wybrały one udział w tar­ gach jako sposób dotarcia do regionów rozwijających się – jakim jest zachodnio­ pomorskie. Tutaj powstają strefy ekonomiczne, inwe­ stycje, biurowce i nowe miejsca pracy, czyli rynek chłonny na nowe produkty i usługi. Dlatego zarówno lokalne, jak i ogólnopol­ skie firmy chcące dotrzeć do klienta indywidualnego realizują swoje cele na tar­ gach w Szczecinie.

Na naszych targach BUD-GRYF wyrosły firmy, które są obecnie liderami. reklama

Ulrich Kromer von Baerle

Prezes Targów Stuttgarckich Pomimo wszystkich za­ wirowań w dzisiejszym świecie branża wysta­ wiennicza, w szczególno­ ści w zakresie targów spe­ cjalistycznych, dobrze się rozwija. Już dawno centra wystawiennicze nie wy­ powiadały się o sytuacji w branży w tak pozytyw­ ny sposób. I to w czasie, kiedy zaczyna dominować „generacja cyfrowa“ – któ­ ra prawie jak drugi język ojczysty opanowała umie­ jętność korzystania z blo­ gów i mediów społeczno­ ściowych. Przedstawiciele pokolenia cyfrowego z tru­ dem odróżniają świat wir­ tualny od realnego. Ale dla naszej branży nie jest to powód do niepokoju.

Wręcz przeciwnie. Udział

Udział w targach opłaca się dziś jeszcze bardziej niż kiedykolwiek. w targach opłaca się dziś jeszcze bardziej niż kie­ dykolwiek. Nawiązywanie kontaktów z wykorzysta­ niem technologii cyfrowych będzie kształtować analo­ gową codzienność. A praw­ dziwy kontakt twarzą w twarz i osobiste kontakty na targach z pomocą poko­ lenia cyfrowego jeszcze bar­ dziej zyskają na znaczeniu.

BAU Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych www.bau-muenchen.com

13-15 II

Gliwice

BUD-GRYF Targi Budowlane

28-29 III

10-13 III

Poznań BUDMA Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury www.budma.pl CBS Budownictwo Sportowe i Rekreacyjne www.cbs.mtp.pl

11-12 IV

18-19 IV

16-17 V

Myślenice

23-24 V

6-9 V

Poznań INTERMASZ Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych, Pojazdów i Sprzętu Specjalistycznego www.intermasz.pl INFRATEC Międzynarodowe Targi Technologii i Materiałów dla Budownictwa Infrastrukturalnego www.infratec.mtp.pl

Szanghaj

8-10 V

Nowy Targ Podhalańskie Targi Budownictwa, Instalacji, Wnętrz www.promocja-targi.pl

16-18 IX

Warszawa WARSAW BUILD 2015 Międzynarodowe Targi Budowlano-Wnętrzarskie www.warsawbuild.pl

5-7 X

Monachium EXPO REAL Międzynarodowe Targi Inwestycyjne i Nieruchomości Komercyjnych www.exporeal.net

9-11 X

Szczecin WSZYSTKO DLA DOMU Targi Wykończenia i Wyposażenia Wnętrz www.mts.pl

12-15 XI

Istambuł R+T TURKEY Najważniejsze w Turcji Targi Rolet, Bram, Okien i Osłon Przeciwsłonecznych www.messe-stuttgart.de

Gliwice HOME & GARDEN 2015 Śląskie Targi Wnętrz www.promocja-targi.pl

Gliwice EXPOBUD Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

Oświęcim DOM I OTOCZENIE Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

30-31 V

12-13 IX

Katowice EXPO KATOWICE Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

DOM I OTOCZENIE Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

WinDoor-Tech Targi Maszyn, Narzędzi i Komponentów do Produkcji Okien, Drzwi, Bram i Fasad www.windoortech.pl

R+T ASIA Najważniejsze Azjatyckie Targi Rolet, Bram, Okien i Osłon Przeciwsłonecznych www.rtasia.org

Nowy Sącz DOM I OTOCZENIE Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

GLASS Targi Branży Szklarskiej www.glass.mtp.pl

24-26 III

TRAFFIC-EXPO XI Międzynarodowe Targi Infrastruktury, Salon Technologia i Infrastruktura Lotnisk TRAFFIC-EXPO – TIL www.traffic-expo.pl

Jaworzno TWÓJ DOM, TWOJE OTOCZENIE Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

Stuttgart R+T Międzynarodowe Targi Rolet, Bram i Osłon Przeciwsłonecznych www.messestuttgart.de/r-t/

ROTRA Międzynarodowe Targi Transportu Drogowego – Pojazdy Użytkowe ROTRA www.rotra.targikielce.pl

ENERGIA Targi Energii Konwencjonalnej i Odnawialnej www.mts.pl

Targi Budownictwa, Instalacji i Wyposażenia Wnętrz www.promocja-targi.pl

24-28 II

Szczecin

DOM Z POMYSŁEM Budownictwo, Instalacje, Wnętrza www.promocja-targi.pl

XI

Monachium HEIM+HENDWERK Budowanie, Urządzanie, Mieszkanie – Wszystko dla Domu www.heim-handwerk.de

listopad 2014

27-29 III

Andrychów

37

Monachium

MASZBUD Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych www.maszbud.com

5-6 IX

Builder

AUTOSTRADAPOLSKA Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego www.autostradapolska.pl

2015 19-24 I

Kielce

Zdjęcia arch. targów

KALENDARIUM TARGÓW

13-15 V

BIZNES

budownictwo & architektura

Aktywne w branży

Builder

38

listopad 2014

Kobiety w budownictwie i architekturze

Dominik Suwiński Dyrektor Marketingu i Sprzedaży

Branża budowlana od wieków uważana jest za środowisko typowo męskie. „Builder” jednak łamie stereotypy. Powalczymy z tym powszechnym – aczkolwiek zupełnie mylnym – przekonaniem.

Pracuję w „Builderze” od lat i nie wyobrażam sobie tej branży bez kobiet. Spotykam je niemal na każdym kroku, każdego dnia. Wyraźnie też zauważalna jest tendencja wzrostowa, zarówno jeżeli chodzi o liczbę kobiet w budownictwie, jak i o ich obecność na rozmaitych, niekiedy zupełnie zaskakujących stanowiskach – z tymi najwyższymi włącznie.

Kobietom w branży, ich osiągnięciom, roli i problemom, z pewnością należy się więcej uwagi. Stąd też nowy projekt „Buildera” dedykowany „płci pięknej”.

Przybliżać będziemy sylwetki „kobiet pracujących”, które swoją ścieżkę zawodową związały z budownictwem i architekturą. Będziemy też pokazywać firmy, które mocno stawiają na różnorodność zatrudnienia.

Nie zdradzając wszystkiego – kobiety mają w „Builderze” swoje stałe miejsce!

Zachęcam Was, Drogie Panie, jak również firmy stawiające na Wasz rozwój zawodowy, do współpracy przy tym projekcie. To jest Wasz czas, Wasze miejsce!

goletni staż pracy w branży budowlanej.

Przełożyć budownictwo na cyfry

Jolanta Grocholska

Członek Zarządu, Dyrektor Kontroli Zarządzania Warbud SA Absolwentka Politechniki Śląskiej. Ukończyła Wydział Inżynierii Sanitarnej, ze specjalizacją „inżynieria komunalna”. W 2010 r. uhonorowana odznaką „Za zasługi dla budownictwa” za aktywność zawodową i dłu-

Od zawsze lubiłam miasto. Fascynowały mnie duże aglomeracje, potrafiłam zachwycić się mostem, pięknym kościołem czy modernistycznym w formie muzeum. Nigdy też nie miałam dylematu, z jaką branżą zwiążę swoje życie zawodowe. Po studiach pracowałam przez trzy lata w biurze projektowym Miastoprojekt Lublin. W 1981 r. wyjechałam do Paryża.

Zaczęłam pracę w dużej firmie budowlanej w Dyrekcji Robót Rewitalizacyjnych Paryża. Było to ciekawe wyzwanie i niezła szkoła zawodu. Tam także poznałam kontrolę zarządzania budowami. W 1988 roku otrzymałam propozycję pracy w międzynarodowym koncernie budowlanym VINCI, z którym jestem związana do dziś. W 1996 r. dostałam propozycję pracy w jednej ze spółek VINCI w Polsce – w firmie Warbud SA. Znajomość procesu budowlanego pomogła mi przełożyć wszystko to, co

się dzieje na budowach, na cyfry. Kontroling obejmuje swoim działaniem planowanie, analizę całej firmy i ustalenie odchyleń oraz daje informację zwrotną.

Kontrola zarządzania ma na celu upewnienie się, że pewna liczba pytań jest ­stawiana systematycznie w trakcie procesu inwestycyjnego. Jakie punkty danego projektu są silne i słabe, jakie są zagrożenia lub dobre okazje do wykorzystania – odpowiedzi na te pytania są ważne, gdyż dają możliwość pomiaru odchyleń od założonego pla-

Agnieszka Wyszyńska

Builder

39

listopad 2014

Jolanta Grocholska

Małgorzata Golat

Olga Mazurek

Marzena Maj

Marta Dziarnowska

Gabriela CiszyńskaMatuszek

BIZNES listopad 2014

40 Builder

Aktywne w branży

kobiety w budownictwie i architekturze

nu. I co za tym idzie, podjęcia szybkich kroków korygujących. Skuteczna kontrola zarządzania jest wtedy, gdy istnieje zaufanie do wszystkich „aktorów” procesu budowy i gdy jest ona efektywna, szczególnie przy często zmieniającym się środowisku, na które składają się rynek, klient, ceny, a nawet pogoda. Im szybciej ryzyko zostanie rozpoznane i uwzględnione w finansach firmy, tym większa jest szansa na jego ograniczenie lub wyeliminowanie. Kwintesencją kontrolingu jest myśl Seneki: „Wiatr sprzyja tym, którzy wiedzą, z której strony wieje”.

Budownictwo nie jest zarezerwowane wyłącznie dla mężczyzn. Kobiety, jeśli już znajdą się w branży budowlanej, potrafią bardzo dobrze wykorzystać swoje predyspozycje. Posiadają gruntowną wiedzę, są konsekwentne w działaniu. Sprawnie poruszają się w zagadnieniach zarówno twardych (planowanie, zarządzanie projektami, analiza ryzyka), jak i miękkich (np. komunikacja, motywowanie, rozwiązywanie konfliktów, umiejętność słuchania). W Warbudzie i Grupie VINCI pracuje wiele kobiet. Są świetnymi inżynierami, kierownikami budów czy projektów, z powodzeniem zarządzają dużymi budowami oraz zespołami ludzi.

Motywują mnie ludzie i praca z nimi

Jestem spełnioną osobą.

Robię to, co lubię. Motywatorem i inspiracją od zawsze są dla mnie ludzie, ich energia i pasja, z jaką wykonują swoją pracę. Mam nieustanny kontakt z pracownikami na budowach – kierownikami, inżynierami i pracownikami fizycznymi. Niezwykle cenię ich zaangażowanie i codzienny wysiłek na

placu budowy. Po latach pracy w kontroli zarządzania w Warbudzie mam wewnętrzną satysfakcję, że dla każdego kierownika budowy zarządzanie jest integralną częścią procesu budowlanego. Fantastycznie jest obserwować, jak rośnie budowa, a zarządzanie kosztami i ryzykiem na każdym jej etapie jest monitorowane i kontrolowane.

Każdy dzień jest inny, tak jak i każda budowa niesie ze sobą nowe wyzwania. Niemniej satysfakcja i radość po realizacji kolejnych projektów jest ogromna. Rekompensuje wysiłek, daje siłę i motywację do kolejnych przedsięwzięć.

Zawsze staram się z optymizmem patrzeć w przyszłość. Mam także ogromne szczęście, że ekipa z którą pracuję, myśli i działa podobnie.

Małgorzata Golat Kierownik Projektu Pion Realizacji Budimex Nieruchomości

Jako absolwentka Wydziału Inżynierii Lądowej na Politechnice Warszawskiej i świeżo upieczony magister inżynier o specjalności „konstrukcje budowlane” – w 2004 r. rozpoczęłam pracę w biurze projektowym. Możliwość uczestniczenia w projektowaniu m. in. budynku DaimlerChrysler w Warszawie miała być wstępem do spełnienia marzeń o tworzeniu wielkich konstrukcji. Będąc w liceum, dużo podróżowałam – pamiętam, jak podczas zwiedzania Temple Expiatori de la Sagrada Familia w Barcelonie pomyślałam, że chcę stawić czoła wyzwaniom tworzonym przez

architektów i konstruować niezwykłe budynki i budowle. Rzeczywistość zweryfikowała marzenia, mój temperament, chęć współpracy i uczestniczenia w procesie budowlanym na różnych polach, zaprowadziły mnie do pracy w spółce deweloperskiej, gdzie jako koordynator projektów, a następnie Development Manager, byłam odpowiedzialna za techniczne studium wykonalności, przygotowanie i realizację inwestycji, negocjacje kontraktów z wykonawcami oraz architektami. Obecnie jako Kierownik Projektu w spółce Budimex Nieruchomości zajmuję się kompleksowym przygotowaniem i realizacją inwestycji.

Warto zauważyć, że realizacja inwestycji odbywa się nie tylko bezpośrednio na placu budowy. To przede wszystkim wieloetapowy i złożony proces przygotowania – od planowania, poprzez pozyskanie gruntu, opracowanie projektu, uzyskanie finansowania i zarządzanie budową, aż po sprzedaż.

Wykorzystać mocne strony

Kiedy rozpoczynałam swoją pierwszą inwestycję i pojawiłam się na placu budowy, zaskoczenie wykonawców było ogromne. Już po kilku dniach sprawdzania mojej wiedzy okazało się, że kobieta może być partnerem w branży budowlanej, zdominowanej przez mężczyzn. To doświadczenie zdobywane przy realizacji kolejnych inwestycji, a nie płeć, wpływa na jakość i efektywność współpracy. Niewątpliwie obecność kobiet na budowie łagodzi konflikty i przyczynia się do lepszego komunikowania. Najważniejsze to potrafić wykorzystać swoje mocne strony, zdolności zarządzania oraz naturalne

dla nas umiejętności społeczne, a w sytuacjach trudnych umieć poprosić o pomoc i skorzystać z rad doświadczonych osób. Budownictwo to branża, która ma ogromny potencjał, daje szerokie możliwości rozwoju. Jest tu miejsce zarówno dla kobiet – świetnie wykształconych i dynamicznych – jak i dla mężczyzn.

Olga Mazurek

Menadżer Rozwoju Marki i Wsparcia Sprzedaży ISOVER Saint-Gobain Od 2002 roku pracuje w Grupie Saint-Gobain początkowo w Saint-Gobain Glass. Od ponad 8 lat odpowiada za zarządzanie marką ISOVER, w tym za komunikacje rynkową, PR i rozwój programów partnerskich oraz narzędzi wsparcia sprzedaży. Od 2011 roku pełni dodatkowo funkcje Rzecznika Prasowego ISOVER. Absolwentka Wydziału Zarządzania Polish Open University. Posiada tytuł MBA Oxford Brookes University.

Być trochę niemożliwym

Bardzo się cieszę, że pojawiła się ta ciekawa inicjatywa prezentacji kobiet w budownictwie i że mogę być jej częścią. Rzeczywiście, w branży wiele się zmienia, zarówno pod względem większej obecności w niej pań, jak również zmiany wizerunku jako tego wyłącznie inżynierskiego. Mam tu na myśli dość głęboko zakorzeniony wewnątrz branży stereotyp, że marketing odgrywa drugorzędną rolę. Rynek okazuje się najlepszym walidatorem. Odnoszę się do tego

Aktywne w branży

Lubię industrialną atmosferę

Kobiety, profesjonalistki i eksperci w swoich dziedzinach wnoszą jednak dużo emocji i nadają branży oraz firmie łagodniejszy obraz. Nie ukrywam, że mam dużą przyjemność, kiedy pytana, gdzie pracuję, odpowiadam z dumą: w fabryce. Lubię industrialną atmosferę, uwielbiam place budów i właśnie fabryki. Nasz zakład wełny mineralnej w Gliwicach należy do najnowocześniejszych na świecie. To, że pracuję w przemyśle, stało w kontrze zarówno do mojego wykształcenia, jak również do wcześniejszych doświadczeń. Mówiąc

także w przypadku latania samolotem, więc najchętniej poprowadziłabym odrzutowiec.

Efektywnie, bo RAZEM

Lubię ludzi, pielęgnuję emocje i zmysły. Lubię się ludziom przyglądać, ale zapamiętuję tych trochę na swój sposób „innych”. Przebywanie w ich towarzystwie uczy, nastraja, nakręca. Cenię mądrość, niesztampowość, odwagę życia „po swojemu”, z pełnią szacunku i zrozumienia dla innych. Na kanwie służbowej wydaje się to tym bardziej istotne, jeśli wziąć pod uwagę różnorodność specyfik działów i osób zaangażowanych w realizacje wspólnego celu.

Potrzebuję przestrzeni dla siebie i swoich pomysłów.

Cieszę się że służbowo mam szczęście spotykać podobne osobowości, trochę niespokojne dusze. Mam ten komfort: przestrzeń do dyskusji i dialogu. Nie zawsze ślepe słuchanie przynosi korzyść, lepiej wypracowywać wspólne, uwzględniające rację stron, rozwiązanie i działania. Ten komfort staram się dawać mojemu zespołowi.

Znów pozwolę sobie przywołać niesztampowego mistrza ciętej riposty Oscara Wilde: „Tempo nadaje smak życiu”. W ISOVER pracujemy dużo i szybko, ale dzięki wspaniałym zespołom, tym bardziej męskim i z większą liczbą koleżanek, głównie efektywnie, bo RAZEM. A a propos tempa prywatnie. Uwielbiam szybkość, jazda samochodem mnie relaksuje, ale od kiedy jestem szczęśliwą Mamą 2-letniej prawie Toli, jeżdżę znacznie wolniej.

Praktykuję, ponieważ boję się jeździć jako pasażer…

Gabriela CiszyńskaMatuszek Prezes Usługi Informatyczne SZANSA

Dlaczego budownictwo?

Od dziecka lubiłam zajmować się tworzeniem – różnych rzeczy, od budowli z klocków począwszy, na robótkach ręcznych skończywszy. Z tego powodu branża budowlana zawsze była mi bliska, a dzięki zainteresowaniom związanym z projektowaniem przed laty podjęłam decyzję, że właśnie oprogramowanie CAD chciałabym pomóc wdrażać w branży budowlanej.

Ścieżki kariery

Po skończonych z wyróżnieniem studiach na Politechnice podjęłam pracę w firmie branży motoryzacyjnej, gdzie przez pewien czas zdobywałam doświadczenie w dziale technicznym. W 2000 roku założyłam firmę, która od początku prowadzona była wspólnie z moim małżonkiem i zajmowała się obsługą informatyczną przedsiębiorstw. W 2005 roku wprowadziliśmy na polski rynek oprogramowanie ZWCAD, które z roku na rok zdobywa coraz większe uznanie wśród profesjonalistów branży budowlanej i innych grup branżowych.

Uwielbiam działać

Co motywuje? Nowe wdrożenia, nowi klienci, nowi użytkownicy i przede

wszystkim ich zadowolenie, kiedy upewnią się, że wdrożone oprogramowanie znakomicie sprawdza się w ich codziennej pracy.

Inspiracją są dla mnie niewątpliwie nowe rozwiązania w oprogramowaniu, które staram się zapewniać moim klientom, po to, aby jak najlepiej spełniać ich potrzeby.

Uwielbiam działać. Aktualnie stojące przede mną wyzwania to aplikacje branżowe do programu ZWCAD+, które cały czas tworzymy, aktualizujemy i pracujemy nad ich dostosowaniem. Liczę na to, że dzięki szerszej obecności rozwiązań branżowych, ZWCAD będzie najchętniej wybieranym narzędziem przez profesjonalistów wszystkich branż.

41

wprost: trafiłam do branży budowlanej z selektywnych kosmetyków i ekskluzywnych artykułów piśmiennych. I czuję się tu świetnie. Bo firmę tworzą ludzie!

Agnieszka Wyszyńska

instalator i kierownik projektów STRABAG Praca w budownictwie daje olbrzymią adrenalinę.

Lubię ryzyko, nie znoszę nudy, potrzebuję wyzwań i ciągłego wyznaczania sobie granic, które staram się przekraczać. Budownictwo to praca, którą mentalnie wykonuje się 24 godziny na dobę, ale daje ona olbrzymie możliwości rozwoju, pracy w różnych miejscach i nieustannego uczenia się od innych. Jest tak wiele możliwości, że w tej branży każdy inżynier ma szansę znaleźć coś dla siebie. Do tego praca w męskim zawodzie i wśród mężczyzn nastawionych na sukces daje szaloną motywację. Dla kobiety wyzwaniem jest pogo-

Builder

wprost, gdyż w większości mamy do czynienia w branży z marketingiem B2B. Kiedyś urzekło mnie zdanie Oscara Wilde: „W życiu chodzi o to, by być trochę niemożliwym”. Być niemożliwym to nie znaczy być nieodpowiedzialnym i beztroskim, kiedy sytuacja na to nie pozwala, ale trzymając się swoich zasad i wartości, iść swoją drogą i mieć odwagę przełamać status quo.

Jestem niezwykle dumna z faktu, że ISOVER jako jedna z pierwszych marek w branży oparła swoją strategię także na intensywnych i konsekwentnych działaniach B2C. Chcąc trafiać do użytkowników naszych produktów, nie mogliśmy skupiać się jedynie na komunikowaniu aspektów technicznych. Stąd nasze jakże dobrze przyjmowane akcje, chociażby te najnowsze: kampania wizerunkowa z panią Ewą Błaszczyk i wspieranie fundacji „Akogo”, sponsoring naszych wspaniałych skoczków Kamila Stocha i Stefana Huli, a także program partnerski „Mistrzowie IZOLACJI”.

listopad 2014

kobiety w budownictwie i architekturze

BIZNES listopad 2014

42 Builder

Aktywne w branży

kobiety w budownictwie i architekturze

dzenie roli matki i szefa na budowie. Dla tych, którym się to udaje, kariera w nowo­ czesnej firmie budowlanej stoi otworem. Przeczuwałam to już podczas studiów i in­ stynkt mnie nie zawiódł.

Pierwszą odpowiedzialną funkcję otrzymałam w wie­ ku 24 lat podczas realizacji siedziby Orange w War­ szawie. Potem była praca w dziale ofertowania, na­ stępnie w dziale projektów specjalnych. Z obecnym pra­ codawcą związana jestem od 16 lat. Każdy dzień przynosi mi kolejne wyzwania.

Marta Dziarnowska International Steel Promotion Director ArcelorMittal

Od najmłodszych lat wia­ domo było, że Politechnika...

Znaczenie miały nie tylko zdolności matematyczne (skądinąd istotne – huma­ nistką nigdy nie byłam), lecz także to, że rodzice (a nawet chrzestni) byli absol­ wentami tej zacnej uczelni – i do tego wszyscy skoń­ czyli budownictwo. Jako małemu dziecku zdarzało mi się „upiększać” własny­ mi rysunkami leżące na podłodze plany domów – ku zgrozie najbliższych. Potem, kiedy inni ukradkiem grali podczas lekcji w kółko i krzyżyk – ja rysowałam rzuty mieszkań. Można rzec, że architektura była ze mną na co dzień.

Kiedy nagle w klasie ma­ turalnej zapałałam chęcią zmian i zadeklarowałam „handel zagraniczny” – na­ tychmiast dostałam książki z ekonomii i nudne tabele statystyczne. Mój zapał zo­ stał ostudzony bardzo szyb­ ko. Zresztą był to chyba tyl­ ko moment krótkotrwałego

buntu przeciw tradycji ro­ dzinnej. Skończyłam Poli­ technikę Warszawską – Wy­ dział Architektury, a następ­ nie „Master en Sciences de Gestion Approfondies” pro­ wadzony przez Szkołę Biz­ nesu Politechniki Warszaw­ skiej wraz z HEC z Paryża.

Zdobywając doświadczenia

W mojej karierze zawo­ dowej udało mi się „do­ tknąć” prawie każdego aspektu procesu inwesty­ cyjnego. Reprezentowałam Generalnego Wykonawcę na budowie, potem byłam odpowiedzialna za nowe kontrakty. U inwestora od­ powiadałam za rozwój sieci handlowej, zmiany prze­ znaczenia obiektów, aż w końcu stanęłam po dru­ giej stronie – dostawcy ma­ teriałów budowlanych.

Moją pracę rozpoczęłam w CBC Compenant Bernard – na budowie biurowca Sienna Center, gdzie byłam odpowiedzialna za jakość i uzgodnienia dokumenta­ cji. Po zakończeniu budo­ wy przeszłam do firmy ­Bouygues Polska, gdzie jako Attache Commercial uczest­ niczyłam w rozmowach z inwestorami. To była koń­ cówka lat 90. – ekspansja dużych sieci handlowych w Polsce. Kontynuując współpracę z francuskimi firmami, zostałam zatrud­ niona na stanowisku Dyrek­ tora ds. rozwoju sieci Casi­ no – Geant. Miałam okazję uczestniczyć w całym pro­ cesie inwestycyjnym, od momentu wybrania lokali­ zacji, aż po oddanie cen­ trum handlowego „pod klucz”.

Zdobyte przeze mnie do­ świadczenie zostało wyko­ rzystane w firmie Concorde S.A. , która była właścicie­ lem nieruchomości należą­ cych wcześniej do firmy „Pewex”. Moim zadaniem było przygotowanie obiek­ tów jako ciekawego portfela

inwestycyjnego. Wiązało się to ze sprzedażą niektó­ rych budynków (np. City Center – firmie Orco), re­ montem innych – łącznie ze zmianą przeznaczenia.

Największym jednak wy­ zwaniem było poprowadze­ nie przekształcenia domu towarowego w Tychach na nowoczesne centrum han­ dlowe z kinami. Odpowie­ dzialna byłam za pomysł, komercjalizację i poprowa­ dzenie projektu do jego za­ kończenia. Otworzyliśmy centrum handlowe „City Point”. Wtedy też rozpoczę­ łam współpracę z firmą Ar­ celor w ramach projektu „Living Steel” – nowocze­ sne budownictwo mieszka­ niowe w stali.

Promując stal

Od 2006 roku jestem za­ trudniona w koncernie Arce­ lorMittal. Najpierw pełniłam funkcję Dyrektora na Europę Centralną działu BCS (Buil­ ding&Construction Support), co wiązało się z propagowa­ niem stali jako materiału bu­ dowlanego – a w szczególno­ ści produktów ArcelorMit­ tal. Prowadziliśmy wzmożo­ ną działalność marketingo­ wą – konferencje, targi, se­ minaria oraz współpracowa­ liśmy z architektami i pro­ jektantami. Od 2009 roku, w ramach koncernu, jako „International Steel Promo­ tion Director” nadzoruję działalność niezależnych eu­ ropejskich organizacji pro­ mujących stal na cele bu­ dowlane. Nie są mi obce za­ gadnienia związane z ewo­ lucją prawa budowlanego, certyfikatów czy też zrówno­ ważonego rozwoju. Ponadto jestem odpowiedzialna za stronę internetową koncernu dedykowaną budownictwu: Constructalia.

W ramach mojej pracy spotykam coraz więcej fan­ tastycznych kobiet, dla któ­ rych budownictwo i archi­ tektura – tak jak dla mnie – są pasją.

Marzena Maj

Dyrektor Handlowy Smay Wyzwania i chęć realizowa­ nia czegoś niestandardowego zawsze mnie fascynowały i były motorem napędo­ wym w podejmowaniu ży­ ciowych decyzji. Od dzie­ ciństwa uprawiałam sporty ekstremalne oraz potrze­ bowałam adrenaliny, ale przede wszystkim poczucia szczęścia w tym, co robię na co dzień.

Jego źródłem, a zarazem inspiracją, stały się dla mnie dzieci oraz rodzina. Odpo­ wiedni człowiek w odpo­ wiednim czasie spowodo­ wał, że dziś rozwijam się w branży wentylacji poża­ rowej. W życiu należy robić to, co lubi się najbardziej, bez względu na branżę czy zawód, jaki się wykonuje, a satysfakcja i zadowolenie będą tylko kwestią czasu.

Ważne są oczywiście rów­ nież upór i determinacja w dążeniu do celu – te ce­ chy dokładnie opisują moje działania. W tym wszystkim przydaje się również odro­ bina pokory, a tej nauczyła mnie dopiero branża wenty­ lacji pożarowej.

Firmie, w której pracuję, poświęcam sporo czasu i bardzo mocno jestem za­ angażowana w jej rozwój, traktując ją niemal jak moje trzecie dziecko. Zarządzam zespołem wspaniałych lu­ dzi, w którym dominują mężczyźni, lecz żeby jed­ nak nieco zmienić statysty­ kę, zatrudniam również piękne i ambitne kobiety.

Na koniec chcę podkre­ ślić, że to, gdzie jestem i jaka jestem, to przede wszystkim zasługa mojej mamy, która wspiera mnie na każdym etapie mojego życia. n

Na kursie

rozwoju rynku

Fot. arch. CEMEX

Które segmenty budownictwa będą istotnie wpływać na jego rozwój w przyszłym roku?

Podstawą będą inwestycje w obszarze infrastruktury. Front stanowi tu budownictwo drogowe, dla którego przygotowywane i przeprowadzane właśnie przetargi przyniosą konkretną realizację już w roku przyszłym. Istotnym potencjałem są również projekty sektora energetyki oraz infrastruktury kolejowej. Choć realizacja tych projektów rozłoży się na najbliższe dwa lub trzy lata, szacujemy, że rok 2015, a zwłaszcza jego drugie półrocze, powinny dać rynkom pozytywny impuls do rozwoju, co dla nas, jako producenta cementu, powinno oznaczać wzrost sprzedaży na poziomie 4% rok do ro-

Czy w kontekście prognozowanych wzrostów odnajduje Pani szczególne wyzwania dla CEMEX?

Koncentrując się na kliencie, jego potrzebach, poprzez partnerskie podejście staramy się odbudowywać i umacniać nasze relacje handlowe.

Służby sprzedaży CEMEX skupiają się w swoich działaniach nie tylko na finalizowaniu transakcji sprzedażowych. Dużą wagę przykładamy też do dialogu z klientem. Taki dialog daje nam szanse prawidłowo rozpoznawać oczekiwania klienta i oferować mu efektywne indywidualne rozwiązania, pozwalające naszym klientom skutecznie realizować ich plany biznesowe. Bazujemy na założeniach spójnych z globalną stra-

Rozwiązania CEMEX obejmują obszar zarówno produktów i usług, jak również narzędzi. Przykładami są tutaj nowe produkty, np. cement biały, domieszki dostarczające nowych możliwości czy portfel produktów chemii budowlanej, tworzący kompletne systemy dla firm wykonawczych. Bogata oferta serwisu e-CEMEX, który umożliwia nie tylko dostęp do danych finansowoksięgowych, zarządzania zamówieniami czy warunkami handlowymi dzięki modułom blog i forum, pozwala cyklicznie prowadzić dyskusje w ramach „Dni z Ekspertem”. Wiele inicjatyw odbywa się w relacji do wysokich standardów CEMEX, czego przykładem jest projekt z obszaru BHP, w ramach którego oferujemy program audytu zakładów naszych klientów. Szerokie spektrum naszych działań jest stale doceniane, na co wskazują wyniki naszych cyklicznych badań satysfakcji klientów.

listopad 2014

Iwona Górakowska-Szyszka: Na stosunkowo dobre wyniki pierwszego kwartału, a w porównaniu z rokiem ubiegłym – całego pierwszego półrocza, mniej optymistycznie wpływają bieżące miesiące. W CEMEX szacujemy wzrost konsumpcji cementu na poziomie 5% rok do roku. W relacji do apetytów branży budowlanej wynikających z korzystnej koniunktury oraz potencjału, jaki w nowej perspektywie budżetowej 2014-2020 dają fundusze UE wynikające z polityki spójności, satysfakcjonujący poziom wzrostu rynku budowlanego jest ciągle przed nami.

Wzrost rynku determinuje umiejętne wykorzystanie szans sprzedażowych przy sprzyjającej koniunkturze, stymulowane odważnym podejmowaniem decyzji przez inwestorów. Poziom optymizmu wzmacniany jest przez zapełniający się portfel zamówień firm wykonawczych. Szacunki wskazują, że wzrost produkcji sprzedanej dla sektora budownictwa może w przyszłym roku przekroczyć 8%. W mojej ocenie ciągle na pierwszym planie pozostaje odpowiednia wycena oferty. CEMEX, jako producent materiałów budowlanych, konsekwentnie podkreśla konieczność zachowania relacji ceny naszych produktów i usług do poziomu rentowności. Jest ona gwarantem utrzymywania najwyższej jakości i standardów oferty, której oczekują nasi partnerzy handlowi, w tym odbiorcy naszych produktów.

Jakie rozwiązania ułatwiające prowadzenie biznesu stoją za filozofią: „klient w centrum uwagi CEMEX”?

43

Builder: Optymistyczne prognozy dla branży zbudowane w pierwszym kwartale nie znalazły kontynuacji.

Jak Pani Dyrektor ocenia wyniki i perspektywy na poprawę koniunktury w budownictwie?

Czy rynek budowlany stawia konkretne wymagania jego uczestnikom?

Builder

Dyrektor Pionu Handlowego Członek Zarządu CEMEX Polska

tegią CEMEX, która stawia klienta w centrum uwagi. Filozofia ta kreuje nas jako organizację słuchającą klientów i partnerów biznesowych, której procesy, systemy oraz struktura korespondują z ofertą trwałych wartości – tak dla klienta, jak i dla CEMEX.

Rozumiem, że jest Pani optymistką...

Zdecydowanie tak. Jesteśmy na progu kolejnego, cyklicznego, kilkuletniego okresu bardzo dobrej koniunktury dla branży budowlanej.

Jestem przekonana, że warto dobrze wykorzystać nasze szanse rynkowe w tym okresie w celu poprawy rentowności całej branży budowlanej, unikając błędów z poprzednich okresów dobrej koniunktury. CEMEX ze swoim nowoczesnym modelem podejścia do klienta i szeroką ofertą jest do tego okresu bardzo dobrze przygotowany.

Dziękuję za rozmowę.

promocja

Iwona Górakowska-Szyszka

ku. Korzystne perspektywy związane są również z sektorem budownictwa mieszkaniowego, co potwierdza istotnie rosnąca liczba wydanych pozwoleń na budowę oraz aktualnie rozpoczęte inwestycje.

raport

BIZNES

Liderzy wśród deweloperów Michał Oksiński

Builder

44

listopad 2014

redaktor portalu Kompasinwestycji.pl

S

erwis Kompas Inwestycji przygotował zestawienie inwestycji deweloperskich. Uwzględniliśmy projekty z naszej bazy (która zawiera średnie i duże inwestycje na terenie całej Polski) przeznaczone do realizacji od pierwszego kwartału 2013 r., z sektorów mieszkaniowego i niemieszkaniowego. Omawiamy ilość inwestycji w poszczególnych podsektorach i wskazujemy liderów wśród firm deweloperskich na podstawie liczby prowadzonych projektów. Nasze zestawienie obejmuje zarówno inwestycje zakończone, będące w toku, jak i planowane przedsięwzięcia. Omawiamy również najbardziej znaczące projekty.

Sektor mieszkaniowy

Zdecydowanie najliczniejszą w sektorze mieszkaniowym jest grupa inwestycji z podsektora budownictwa wielorodzinnego. W naszym zestawieniu obejmuje ona 1071 pro-

Pół miliarda złotych będzie kosztować budowa 155-metrowego biurowca Q22 powstającego w Warszawie.

Ponad miliard złotych pochłonie realizacja ekologicznego Miasteczka Siewierz Jeziorna i kompleksu biurowego wraz z Galerią Młociny. To jedne z największych inwestycji deweloperskich, choć najliczniejsze są projekty mieszkaniowe. jektów. Najbardziej aktywnym deweloperem jest Robyg. Spółka odpowiada za 25 inwestycji, z czego jedynie trzy zostały zakończone, trzy znajdują się na etapie wizji, pozostałe zaś są w projektowaniu bądź realizacji. Na drugiej pozycji wśród najbardziej prężnie działających deweloperów budownictwa wielorodzinnego znajduje się LC Corp z 22 inwestycjami na koncie. Pięć zostało zakończonych, dziesięć jest na etapie projektowania, dla jednej toczy się procedura wyboru generalnego wykonawcy. Pozostałe projekty LC Corp są w realizacji. Trzecie miejsce wśród najaktywniejszych deweloperów zajmują firmy i2 Development i Dom Development, obie z wynikiem 17 projektów mieszkaniowych. Spółka i2 Development posiada dwie inwestycje zakończone, trzy na etapie projektowania, trzy w planach, pozostałe w realizacji.

W omawianym okresie czasu Dom Development zrealizował jeden pro-

jekt, dla trzech inwestycji zakończono projektowanie, reszta jest na różnych etapach budowy.

W naszym zestawieniu najbardziej aktywnych inwestorów działających w sektorze budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego prowadzi Skaland (trzy inwestycje w realizacji). Po dwa projekty na koncie mają firmy Victoria Dom, Przedsiębiorstwo Realizacji Inwestycji EKOBUD Waldemar Wolańczyk, MUROPOL Tomasz Kałwa Andrzej Januszek, Marcopolo Development Andrzej Zawadzki, KM Building, Invest Complex oraz Dolcan Plus.

Sektor niemieszkaniowy

Liderem wśród inwestorów działających w podsektorze budynków biurowych jest Echo Investment. Spółka odpowiada w naszym zestawieniu za dziesięć inwestycji. Jedna jest na etapie projektowania, dwie w fazie wyboru generalnego wykonawcy, pozostałe w realizacji. Firma Vastint

Modzelewski & Rodek Sp. z o.o.

GENERALNY WYKONAWCA WYKONAWCA KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH i inżynieryjnych PRACE WYKOŃCZENIOWE I ARANŻACJA WNĘTRZ

ZŁOTA 44 WARSZAWA

WARSZAWSKIE METRO

obwodnicA Warszawy S2

Fot. arch. Multi Corporation

Najliczniejszą w sektorze mieszkaniowym jest grupa inwestycji z podsektora budownictwa wielorodzinnego – obejmuje ona 1071 projektów.

Forum Radunia

Poland (wcześniej SwedeCenter) ma na koncie osiem projektów deweloperskich, przy czym dla sześciu trwa procedura wyboru generalnego wykonawcy, a pozostałe dwie są w budowie. Skanska Property Poland odpowiada za siedem inwestycji deweloperskich z podsektora biurowego.

Dla trzech trwa projektowanie, pozostałe są w realizacji.

W podsektorze obiektów handlowo-usługowych zdecydowanym liderem jest Rank Progress. W portfelu spółki znajduje się 17 projektów, jedynie jeden został już zrealizowany. Rank Progress ma w planach budowę dziewięciu obiektów handlowych, które powstaną w mniejszych miastach (Turawa, Jarosław, Jaworzno, Tychy, Nowy Targ, Skarżysko-Kamienna, Zawiercie, Terespol i Duchnów w podwarszawskiej gminie Wiązowna). Na etapie projektowania są cztery inwestycje, dla jednej wybie-

W podsektorze „budynki magazynowe, centra logistyczne” najbardziej aktywnym deweloperem jest Panattoni Europe. W omawianym okresie czasu firma prowadziła sześć inwestycji. Pięć zostało ukończonych (w tym dwa obiekty dla Amazona, o łącznej powierzchni 246 tys. m2), jeden projekt jest w realizacji. Na drugiej pozycji uplasował się Segro Poland, który odpowiada za cztery projekty. Jeden został zakończony, jeden jest w planach, dla jednego prowadzone jest projektowanie, jeden znajduje się w budowie. Trzecią lokatę zajmuje ProLogis Poland Management. Firma ma na koncie trzy inwestycje, wszystkie zostały już zakończone.

W podsektorze „hotele, pensjonaty, budynki zakwaterowania” ze względu na niewielką liczbę projektów trudno wymienić liderów, dlatego omówimy deweloperów zaangażowanych w projekty o największej

listopad 2014

Siewierz Jeziorna

45

Fot. arch. TUP Property

Centauris

wartości. Najbardziej kosztownym przedsięwzięciem jest zapowiadana realizacja obiektu Pomeranian Baltic Thermal Spa o wartości z przedziału 100-500 mln zł. Kompleks hoteloworekreacyjny powstanie w Ustce i będzie się składał z czterogwiazdkowego hotelu z 220 pokojami, centrum konferencyjnego wraz z hotelem trzygwiazdkowym (160 pokoi) oraz kliniki medyczno-rehabilitacyjnej i zespołu rekreacyjnego. W projekt zaangażowani są dwaj deweloperzy: Aridea i Beta-Styl. Wśród projektów o największej wartości znajduje się również planowany na odrzańskiej wyspie Łasztownia w Szczecinie 4-gwiazdkowy hotel ze 150 pokojami. Deweloperem obiektu o wartości z przedziału 50-100 mln zł jest spółka SGI. Podobne nakłady finansowe pochłonie projekt budowy kompleksu obejmującego hotel i marinę, który powstanie przy ul. Wioślarskiej w Warszawie. Inwestorem jest Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie, a deweloperem – AdV Por Property Investment. Generalnym wykonawcą inwestycji została firma Agmet, zakończenie realizacji zaplanowano na pierwszy kwartał 2016 r.

Liderami w zestawieniu deweloperów według liczby projektów z różnych sektorów są również firmy wskazane powyżej. Echo Investment ma w portfelu łącznie 31 inwestycji, LC Corp posiada ich 27, a Robyg odpowiada za 26 projektów. W naszym zestawieniu i2 Development ma 20 inwestycji, a firmy Rank Progress i Dom Development posiadają ich po 17.

Builder

Fot. arch. Vantage Development

rany jest generalny wykonawca. Pozostałe dwie są w ostatniej fazie realizacji. Elbfonds Development ma na koncie sześć inwestycji handlowo-usługowych – dwie zostały zakończone, jedna jest na etapie projektowania, dla trzech trwa procedura wyboru generalnego wykonawcy. W IV kwartale 2014 roku zostanie otwarty obiekt w Piekarach Śląskich.

W planach jest także budowa pięciu kolejnych projektów, m.in. w Kołobrzegu, Głogowie i Zawierciu.

Echo Investment odpowiada w naszym zestawieniu za pięć projektów.

Dwa z nich są w planach, dla dwóch trwa projektowanie, jedna inwestycja jest w finalnej fazie realizacji.

Największe inwestycje

W grupie inwestycji deweloperskich o wartości powyżej 1 mld zł znajdują się dwa projekty. Pierwszy z nich to przedsięwzięcie spółki TUP Property – Miasteczko Siewierz Jeziorna. Jest to pierwsze w Polsce ekologiczne miasteczko, z pełną infrastrukturą, wysokiej jakości mieszkaREKLAMA

BIUROWIEC FENIKS WARSZAWA

NOWA ŁÓDŹ FABRYCZNA

aparamentowiec Klimt House – WARSZAWA

SEA TOWERS – GDYNIA

MODZELEWSKI & RODEK Sp. z o.o.

02-822 Warszawa ul. Poleczki 35 tel. (22) 531 65 55 fax. (22) 531 65 51 mr@mrspzoo.pl www.modzelewskirodek.com.pl

31

LC Corp S.A.

27

ROBYG S.A - Grupa Developerska Construction

26

i2 Development Sp. z o.o.

20

Rank Progress S.A.

17

Dom Development S.A.

17

ATAL S.A.

14

Vantage Development S.A.

13

EURO STYL Sp. z o.o. S.K.A.

13

Unidevelopment S.A.

12

Ronson Development

12

Wikana S.A.

11

Przedsiębiorstwo Budowlane Górski Sp. z o.o. S.K.

10

POLNORD S.A.

10

J.W. CONSTRUCTION SP. Z O.O.

10

Dolcan Plus S.A.

10

Budimex Nieruchomości Sp. z o.o.

10

Vastint Poland Sp. z o.o. (wcześniej SwedeCenter Sp. z

9

Przedsiębiorstwo Budowlane Konstanty Strus

9

Invest Komfort S.A.

9

Iławskie Przedsiębiorstwo Budowlane IPB Sp. z o.o.

9

Bouygues Immobilier Polska Sp. z o.o.

9

Skanska Property Poland Sp. z o.o.

8

Rogowski Development Sp. z o.o.

8

Panattoni Europe

8

Murapol S.A.

8

Marcopolo Development Andrzej Zawadzki Sp.k.

8

INKOM S.A.

8

BBI Development NFI

8

Archicom Holding Sp. z o.o.

8

AIG/Lincoln Polska Sp. z o.o.

8

TBV Sp. z o.o.

7

SGI S.A. (poprzednio SGI Baltis sp. z o.o)

7

INPRO S.A.

7

Buma S.A.

7

Akropol Inwestycje Sp. z o.o.

7

Monday Development S.A.

6

Matexi Polska Sp. z o.o.

6

Longbridge Development Sp. z o.o.

6

Konimpex-Invest Sp. z o.o.

6

JHM Development Sp. z o.o.

6

Jakon Sp. z o.o.

6

Grupa Inwestycyjna Hossa S.A.

6

Emka Inwest Sp. z o.o.

6

Elbfonds Development Sp. z o.o.

6

Eco-Classic Sp. z o.o.

6

Budnex Sp. z o.o.

6

Arkada Development

6

Yuniversal Podlaski Sp. z o.o

5

Yareal Polska Sp. z o.o.

5

W grupie inwestycji deweloperskich o wartości powyżej 1 mld zł znajdują się dwa projekty: Miasteczko Siewierz Jeziorna – pierwsze w Polsce ekologiczne miasteczko, realizowane w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju – oraz kompleks obiektów biurowo-handlowych, który powstanie na warszawskich Bielanach, na 10-hektarowej działce, i obejmie m.in. galerię handlową Młociny, część biurową i wielopoziomowy parking.

Drugim gigantycznym projektem jest przedsięwzięcie spółki COIMPEX (inwestor). Na warszawskich Bielanach, na 10-hektarowej działce, powstanie kompleks obiektów biurowohandlowych o powierzchni użytkowej 247,5 tys. m2. Obejmie on m.in. galerię handlową Młociny, część biurową i wielopoziomowy parking. Koncepcja inwestycji została opracowana przez pracownię architektoniczną Kuryłowicz & Associates. Dla gale-

Fot. arch. Vastint Poland

Echo Investment S.A.

niami i domami jednorodzinnymi, sklepami oraz powierzchnią biurową i hotelową. Powstaje ono ok. pół godziny drogi od centrum Katowic.

Inwestycja jest realizowana w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju i ma być wyposażona m.in. w urządzenia pozyskujące energię odnawialną (z kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych i biopaliw). Na terenie Miasteczka Siewierz woda deszczowa ma być odprowadzana do oczyszczalni biologicznej, a budynki będą efektywne energetycznie. Generalnym wykonawcą pierwszej fazy inwestycji (zakończenie planowane pod koniec 2016 r.) jest Przedsiębiorstwo Budowlano Handlowe TOP BUD. Realizacja całej inwestycji przewidziana jest na 25 lat. W ramach całej inwestycji na obszarze o powierzchni około 44 ha powstanie ok. 880 jednostek mieszkalnych (mieszkania i domy), motel i hotel z największym na Śląsku kompleksem konferencyjnym oraz port dla żaglówek. Około 70 tys. m2 powierzchni użytkowej będzie przeznaczonych na biura i usługi.

Osiedle Portowo

Fot. arch. Echo Investment

raport

BIZNES listopad 2014

46 Builder

Zestawienie deweloperów wg ilości inwestycji

Q22

rii oraz budynków biurowych projekty budowlane są już gotowe. Szacuje się, że prace mogą ruszyć w pierwszym kwartale 2015 r.

W gronie inwestycji o wartości z przedziału od 500 mln do 1 mld zł znajduje się m.in. Centauris, przedsięwzięcie dewelopera Vantage Development. Projekt powstaje we wrocławskiej dzielnicy Krzyki – Borek.

Osiedle składać się będzie z trzynastu budynków, w których znajdą się mieszkania apartamentowe oraz mieszkania typu penthouse. W maju br. Vantage Development rozpoczął już budowę i sprzedaż III etapu osiedla. Generalnym wykonawcą została firma Karmar. W III etapie inwestycji powstaną cztery budynki wielorodzinne.

W tym samym przedziale wartości (od 500 mln do 1 mld zł) znajduje się Osiedle Portowo, które jest planowane w Poznaniu na Starołęce.

W ramach inwestycji deweloper Vastint Poland (wcześniej SwedeCenter) zamierza w przyszłości wybudować około 2 tys. mieszkań, otwartą przystań i marinę. Na terenie osiedla znajdą się również przedszkola, żłobki, sklepy i punktu usługowe. Inwestycja będzie realizowana w systemie miasto w mieście. Projekt powstanie na 15-hektarowym terenie zlokalizowanym nad Wartą i obejmie także zagospodarowanie jej nabrzeża: odtworzenie odnogi Warty, budowę przy-

47 1071 1

5 129 137 22 18

3

3

4

stani dla jachtów motorowych i kajaków, budowę ścieżek rowerowych i pieszych oraz stref zieleni i wypoczynku wzdłuż linii brzegowej.

W sektorze handlowym na uwagę zasługują dwa duże projekty GTC, każdy o wartości z przedziału od 500 mln do 1 mld zł. Galeria Wilanów i Galeria Północna powstaną w Warszawie. Galeria Wilanów zaoferuje najemcom ponad 61 tys. m2 w ok. 250 sklepach i punktach usługowych. Projekt obiektu został wykonany przez architektów z pracowni APA Wojciechowski i Moshe Tzur.

GTC na początku września złożył wniosek o wydanie pozwolenia na budowę. Galeria Północna, również zaprojektowana przez APA Wojciechowski i Moshe Tzur, wyróżniać się będzie zagospodarowanym zielenią dachem. Zaoferuje najemcom ok. 64 tys. m2. Inwestor oczekuje na pozwolenie na budowę. Potrwa ona, zarówno w przypadku Galerii Wilanów, jak i Galerii Północnej, od 20 do 24 miesięcy. Dla obu inwestycji GTC przewiduje uzyskanie dla projektu złotego certyfikatu ekologicznego LEED. We wrześniu br. firma Multi Corporation uzyskała pozwolenie na budowę wielofunkcyjnego kompleksu urbanistycznego Forum Radunia o powierzchni komercyjnej 62 tys. m2.

Obiekt powstanie w centrum Gdańska, w ramach rewitalizacji okolic historycznego Targu Siennego i Targu Rakowego, na 6-hektarowej działce w obrębie ulic 3 Maja, Armii Krajowej, Wały Jagiellońskie i Hucisko.

Realizacja projektu rozpocznie się jesienią tego roku, a jego otwarcie planowane jest na koniec 2016 roku. Na powierzchni najmu 62 tys. m2. znajdzie się około 200 lokali handlowych i usługowych, dziewięcioekranowe Multikino, klub fitness, restauracje i kawiarnie oraz wielopoziomowy parking na 1100 miejsc. Ważną częścią Forum Radunia będzie Centrum Dziedzictwa Historycznego Miasta Gdańska, które będzie pełnić rolę recepcji przyjmującej gości odwiedzających miasto. Znajdzie się tam główny punkt informacji tury-

stycznej, makieta Gdańska, sala multimedialna i ekspozycyjna, kawiarnia, a także biura. Jego budowę sfinansuje inwestor, a zarządzać gotowym obiektem będzie miasto.

W sektorze handlowym na uwagę zasługują dwa duże projekty GTC, każdy o wartości z przedziału od 500 mln do 1 mld zł: Galeria Wilanów i Galeria Północna, które powstaną w Warszawie.

Jednym z największych projektów biurowych jest realizacja 155-metrowego biurowca Q22 zlokalizowanego w Warszawie, przy skrzyżowaniu al. Jana Pawła II i ul.

Grzybowskiej. Wartość inwestycji to 500 mln zł. Jest to najwyższy i największy projekt w historii inwestora i dewelopera – Echo Investment.

Obiekt zaoferuje ponad 50 tys. m2 powierzchni biurowej. Projekt budynku powstał w pracowni architektonicznej Kuryłowicz & Associates we współpracy z Buro Happold Polska. Wykonawcą stanu surowego Q22 jest firma Modzelewski & Rodek. W dniu 10 października br., zgodnie z harmonogramem inwestycji, zakończyła się budowa części podziemnej biurowca. Prace nad budową pięciu kondygnacji podziemnych trwały 12 miesięcy. Zakończenie realizacji biurowca zaplanowano na pierwszy kwartał 2016 roku. n REKLAMA

listopad 2014

niemieszkaniowy

budownictwo jednorodzinne budownictwo wielorodzinne budynki zamieszkania zbiorowego (placówki opieki społecznej i resocjalizacji) lofty budynki biurowe budynki handlowousługowe budynki magazynowe, centra logistyczne hotele, pensjonaty, budynki zakwaterowania obiekty sportowe i rekreacyjne (hale widowiskowe, baseny itp.) place, skwery, deptaki, parki, rewitalizacje przestrzeni miejskiej zakłady produkcyjne

47

mieszkaniowy

Builder

Inwestycje deweloperskie

BIZNES

Tendencje zmian w budownictwie rolniczym prof. dr hab. inż.

W latach 2014-2020 inwestycje w budynki inwentarskie mają być głównym priorytetem nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W tym okresie PROW dysponować będzie kwotą 13,5 mld euro.

Edward Hutnik

P

ostępująca restrukturyzacja całokształtu gospodarki żywnościowej implikuje potrzebę szybkiego doskonalenia poszczególnych technologii produkcji rolniczej. W szczególności dotyczy to działu produkcji zwierzęcej.

W tym dziale oczekuje się wyraźnego podniesienia efektywności nakładów związanych z unowocześnieniem procesów technologicznych. W miarę zwiększania rozmiarów produkcji zwierzęcej budynki o małej skali produkcji będą – ze względu na ich niską rentowność – modernizowane lub zastępowane nowymi obiektami o większej towarowości, dostosowanymi zarówno do wielkości areału

gospodarstwa rolnego, jak i do poziomu intensywności jego produkcji.

Wymagający rodzaj budownictwa

Fot. arch. autora

Builder

48

listopad 2014

Instytut Budownictwa Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

W gospodarstwach specjalizujących się w produkcji zwierzęcej największe zapotrzebowanie występuje w przypadku gospodarstw z chowem trzody chlewnej.

W całokształcie produkcyjnego budownictwa rolniczego dział budynków inwentarskich zajmuje miejsce szczególne nie tylko wskutek przewagi kubaturowej – już sam proces prowadzenia produkcji zwierzęcej jest ściśle powiązany z budynkiem.

Jego wielkość determinuje ogólny możliwy stan trzymanego pogłowia, jego jakość wywiera zaś zasadniczy wpływ na stan zdrowotny, kondycję i w rezultacie na rzeczywisty potencjał produkcyjny zwierząt. Tym samym budynek jest elementem bezpośredniego oddziaływania na ekonomiczną stronę produkcji zwierzęcej.

W budownictwie inwentarskim podstawowym warunkiem wstępnym wszelkich rozwiązań projektowych i wykonawczych jest znajomość wymagań zwierząt, dla których projektuje się i buduje budynki. Dotyczy to przede wszystkim wymagań odnoszących się do wymiarów funkcjonalnych, jakie mają poszczególne gatunki i grupy wiekowe zwierząt w danym, przyjętym systemie utrzymania.

Wraz ze zmianami w systemach chowu zwierząt, zachodzącym postępem technologicznym oraz zmianami ekonomicznymi i socjalnymi na obszarach wiejskich wymagania użytkowe w odniesieniu do budynków inwentarskich ulegają zmianom.

Budynek inwentarski powinien zapewnić zwierzętom gospodarskim nie tylko ochronę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, lecz także odpowiedni dobrostan,

Intensyfikacja produkcji zwierzęcej oraz jej wzrost wymagają racjonalnych rozwiązań technologicznych w budynkach inwentarskich prowadzących do minimalizacji nakładów pracy. który uwarunkowany jest między innymi odpowiednim dla danego gatunku i grupy wiekowej mikroklimatem w pomieszczeniach oraz takimi czynnikami, jak prawidłowo rozwiązane i dostosowane do wymagań zwierząt pomieszczenia, stanowiska oraz ciągi technologiczne żywienia, doju i usuwania odchodów.

Popyt na budownictwo rolnicze

Zapotrzebowanie na budynki rolnicze wiąże się z przyjętymi kierunkami i specjalizacjami produkcji rolniczej przy zastosowanych technologiach produkcji. W gospodarstwach specjalizujących się w produkcji zwierzęcej największe zapotrzebowanie występuje w przypadku gospodarstw z chowem trzody chlewnej. Również chów bydła mlecznego i mięsnego wymaga budynków o odpowiednich wielkościach i wyposażeniu. Mniej-

NASZ CEL TWOJE ZADOWOLENIE

„Od projektu do obiektu” Pomoc w uzyskaniu środków z PROW 2014-2020 5000 zrealizowanych obiektów rolniczych Rekordowo szybki montaż Najwyższa jakość Szeroki zakres zastosowań rolniczych 35 lat doświadczenia w budownictwie rolniczym FRISOMAT Sp. z o.o.

Al.Krakowska 80a Stefanowo 05-552 Wólka Kosowska Tel. 022 736 29 00 www.frisomat.pl

LAUREAT ZŁOTEJ 7 POLSKIEGO ROLNICTWA

BIZNES

sze zapotrzebowanie na budynki jest w przypadku gospodarstw specjalizujących się w produkcji roślinnej.

W gospodarstwach z produkcją zwierzęcą występują także budynki gospodarcze, których wielkość jest związana z wielkością utrzymywanych stad.

Należą do nich głównie stodoły na suche pasze objętościowe i ściółkę, ale także garaże oraz wiaty na maszyny rolnicze.Niedostateczne jest również wyposażenie gospodarstw w obiekty i urządzenia towarzyszące, jak silosy na ziarno zbóż i pasze treściwe, betonowe silosy na kiszonki, płyty obornikowe oraz zbiorniki na płynne odchody. Zarówno budynki produkcyjne, jak i nieprodukcyjne oraz obiekty towarzyszące, wybudowane w latach 70. i 80., nie odpowiadają w większości potrzebom nowoczesnej produkcji zwierzęcej.

Builder

50

listopad 2014

Nowy PROW 2014-2020, nowe możliwości

W latach 2014-2020 inwestycje w budynki inwentarskie mają być głównym priorytetem nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W tym okresie PROW dysponować będzie kwotą 13,5 mld euro. W ramach tego programu niektóre inwestycje będą miały pierwszeństwo realizacji. Do takich inwestycji zalicza się budowę lub modernizację budynków inwentarskich, głównie dla bydła mlecznego, bydła mięsnego i trzody chlewnej.

Nowy program obejmuje ponadto: • operacje związane z racjonalizacją produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu, • zakup, instalację lub budowę elementów infrastruktury technicznej wpływającej bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej (np. drogi wewnętrzne).

W obecnej formie projektu budynki dla drobiu zostały wyłączone z możliwości dotacji na modernizację gospodarstw rolnych, chyba że produkcja jest ekologiczna albo operacja będzie etapem zmiany produkcji konwencjonalnej w ekologiczną.

Z założeń do nowego PROW na lata 2014-2020 wynika, że nie chodzi o to, by wykonywać wielkie inwestycje, lecz aby sukcesywnie rozwijać produkcję, modernizując stare i dostawiając nowe budynki, a jednocześnie poprawiając efektywność produkcji.

PROW 2014-2020 Na realizację Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 przeznaczono łącznie ponad 13,5 mld euro. Na kwotę tę składają się środki z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz krajowe środki publiczne. Rozwojowi infrastruktury wiejskiej, reorientacji zawodowej rolników i wzrostowi przedsiębiorczości służyć będzie także 5,2 mld euro pochodzących z Funduszu Spójności.

W PROW 2014-2020, który Polska złożyła do KE, zapisano, że środki na wspieranie modernizacji gospodarstw rolnych będą należały do największych, ale wysokość pomocy będzie uzależniona od rodzaju inwestycji. Na wsparcie inwestycji związanych z budynkami inwentarskimi lub magazynami paszowymi w gospodarstwach, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca, przewiduje się do 500 tys. zł. Źródło: AMRiR

Warto wiedzieć, przystępując do modernizacji

Modernizacja zabudowy jest zjawiskiem permanentnym, powodowanym przez powstawanie w miarę upływu czasu coraz większych rozbieżności między trwałym budynkiem a potrzebami wynikającymi z postępu technologicznego oraz przemian ekonomicznych i socjalnych na wsi.

Z założeń do nowego PROW na lata 2014-2020 wynika, że nie chodzi o to, by wykonywać wielkie inwestycje, lecz sukcesywnie rozwijać produkcję, modernizując stare i dostawiając nowe budynki, a jednocześnie poprawiając efektywność produkcji.

Zróżnicowana wielkość gospodarstw, kierunki produkcji oraz szereg innych czynników natury ekonomicznej i społecznej przyczyniły się do ukształtowania różnych rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych utrudniających prace modernizacyjne. Istniejący budynek jako trwały środek produkcji ogranicza wprawdzie swobodę w wyborze specjalizacji i systemu chowu, lecz pozwala na szybkie dokonywanie zmian przy równoczesnym znacznym ograniczeniu nakładów finansowych. Do modernizacji kwalifikuje się budynki ze względu na stan techniczny, gabaryty, układ konstrukcyjny i położenie na działce siedliskowej.

Inaczej jest jeśli chodzi o budynki nowo realizowane od podstaw. W takim przypadku o wiele łatwiej jest spełnić wszelkie wymagania technologiczno-funkcjonalne i materiałowo-

konstrukcyjne ze względu na obowiązujące wytyczne projektowe i duży wybór materiałów budowlanych.

Realizacja zabiegów modernizacyjnych budynków inwentarskich powinna być każdorazowo poprzedzona wnikliwą analizą gospodarstwa określającą: • kierunek produkcji zwierzęcej, • program użytkowy niezbędnych obiektów i urządzeń wyposażenia technologicznego, • stopień przydatności obiektu do realizacji przyjętego programu użytkowego, • zakres niezbędnych robót budowlanych i instalacyjnych oraz środków do ich wykonania, • ekonomiczną celowość przeprowadzenia robót modernizujących.

Korzyści płynące z modernizacji budynków inwentarskich to: • ograniczenie nakładów inwestycyjnych, • szybsze uruchomienie efektywnej produkcji, • uzyskanie sprzyjających warunków chowu zwierząt, • ograniczenie zużycia materiałów budowlanych.

• poprawa stanu sanitarnego, warunków higienicznych i bezpieczeństwa przeciwpożarowego, • uproszczenie układu funkcjonalnego obiektów w celu ułatwienia organizacji pracy, • wprowadzenie urządzeń technologicznych ułatwiających chów zwierząt, • polepszenie warunków i zmniejszenie nakładów pracy ludzkiej, Przeprowadzone obserwacje terenowe w regionie dolnośląskim ujawniają, że w wyniku prac modernizacyjnych w wielu budynkach istnieje możliwość zwiększenia obsady zwierząt. n

Oznaki ożywienia

Wzrosty na GPW

Z analizy Deloitte wynika, że przychody dziewięciu największych spółek budowlanych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie wyniosły w pierwszym półroczu tego roku 7,2 mld zł, podczas gdy w tym samym okresie w roku poprzednim było to 6,8 mld zł.

Wśród giełdowych firm budowlanych niekwestionowanym liderem pod względem przychodów pozostaje Grupa Budimex.

Wzrost przychodów o 6% nie oznacza, że możemy mówić o jakiejś znaczącej poprawie kondycji całego sektora. Ale połączenie tego faktu z rosnącą w tym samym okresie produkcją budowlano-montażową o 7,3% wskazuje, że branża budowlana czas największego kryzysu ma już najprawdopodobniej za sobą. Ostatnie lata to okres lawinowo bankrutujących spółek. Nadal ich nie brakuje, ale w pierwszym półroczu odsetek ten spadł o 21% w porównaniu do tego samego momentu rok wcześniej.

Można więc już mówić o ostrożnym optymizmie.

W omawianym okresie wzrosła także marża wspomnianych powyżej spółek na sprzedaży, która w okresie pierwszych 6 miesięcy 2014 roku wyniosła 6,53% w porównaniu do 6,27% rok wcześniej. Również giełda zaczęła postrzegać spółki z sektora budowlanego z relatywnie mniejszą awersją. Wartość rynkowa dziewięciu naj-

większych spółek budowlanych notowanych na warszawskim parkiecie wzrosła od końca 2012 roku do końca czerwca 2014 roku o 38,8%.

Obiecująca perspektywa

Perspektywy rozwoju sektora budowlanego w Polsce są obiecujące. Sprzyjają mu m.in. czynniki makroekonomiczne. Prognozowany dla Polski wzrost PKB na poziomie około 4% w najbliższych latach oraz oczekiwane obniżenie poziomu długu publicznego do około 46% w 2016 roku powinny znacznie zwiększyć skłonność sektora publicznego do inwestowania w infrastrukturę. Duże znaczenie ma nowa perspektywa unijna na lata 2014-2020.

W nowej perspektywie unijnej na lata 2014-2020 Polska ma otrzymać 82,5 mld euro, z czego 24,3 mld euro jest przeznaczonych na infrastrukturę.

Tych 24,3 mld euro środków unijnych ma być przeznaczonych przede wszystkim na rozwój dróg oraz kolei, ale sektor budownictwa może liczyć nie tylko na pieniądze z Unii Europejskiej. Według publicznie dostępnych dokumentów szacowane potrzeby inwestycyjne w infrastrukturę w Polsce do 2020 roku to około 500 mld zł. Na tę kwotę składają się przede wszystkim inwestycje w infrastrukturę drogową, kolejową, energetyczną i tę związaną z ochroną środowiska. Zgodnie z ostatnimi informacjami udostępnionymi przez Ministra Skarbu sam program inwestycyjny prowadzony przez spółki energetyczne do końca 2020 roku opiewa na 100 mld zł. Wydatkowanie tak znaczących środków stanowi niewątpliwie szansę na poprawę sytuacji spółek budowlanych, choć znacząco odczują to one dopiero po 2015 roku.

Odważniej z PPP

Z roku na rok rośnie w Polsce liczba projektów realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Wciąż jednak zbyt mało jest projektów o dużej skali i zakończonych sukcesem. W latach 2009-2013 tylko jeden na cztery z ogłoszonych projektów PPP lub z koncesji zaowocował podpisaniem umowy, a spośród nich nie wszystkim udało się zamknąć finansowanie. Większość z 287 postępowań, które toczyły się w tych latach, dotyczyły projektów o kilkumilionowych nakładach inwestycyjnych. Jedynie kilka, w tym np. projekt budowy zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Poznaniu (ok. 850 mln zł) czy zagospodarowanie terenów dworca PKP w Sopocie (ok. 200 mln zł) wyróżniały się dużymi budżetami.

Szersze stosowanie formuły PPP może być niewątpliwie szansą dla bardziej stabilnego rozwoju sektora budowlanego w Polsce. Największe aktualnie przygotowywane projekty w tym obszarze dotyczą gospodarki odpadami i energetyki (spalarnie w Gdańsku i Łodzi oraz elektrociepłownia w Olsztynie), budowy szpitali (m.in. Poznań), budowy, przebudowy i utrzymania dróg (woj. dolnośląskie i kujawsko-pomorskie) oraz budownictwa kubaturowego (akademiki, domy komunalne i parkingi). Te projekty przecierają szlaki dla dalszego rozwoju PPP w Polsce. Największym wyzwaniem pozostaje wciąż brak odpowiedniej wiedzy i doświadczenia po stronie sektora publicznego oraz trudności w łączeniu PPP z finansowaniem ze środków unijnych. W tym kontekście docenić należy wysiłki podejmowane przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju na rzecz odpowiedniego uregulowania problematyki projektów hybrydowych w nowej perspektywie finansowania. n

listopad 2014

O

statnie lata nie były dla branży budowlanej łatwe, na co złożyło się wiele czynników. Realizacja nierentownych kontraktów infrastrukturalnych i trudności w dialogu z inwestorem publicznym niekorzystnie wpłynęły na wyniki finansowe spółek sektora w ostatnich latach. Ale rok 2014 przynosi firmom budowlanym pewne oznaki ożywienia.

Dużą szansę dla rozwoju sektora budowlanego stwarza nowa perspektywa unijna oraz planowane inwestycje.

Szacowane potrzeby inwestycyjne w infrastrukturę w Polsce do 2020 roku wynoszą około 500 mld zł.

51

Dyrektor w Dziale Doradztwa Finansowego Deloitte

Builder

Jarosław Dąbrowski

Co zmienia nowelizacja ustawy – Prawo zamówień publicznych od sierpnia br.?

zamówienia publiczne

BIZNES

52

listopad 2014

Zamówienia w nowej odsłonie Ewa Żak

Builder

Właścicielka firmy Ewa Żak Konsulting

P

ublikacja zmian znajduje się w Dz. U z 18 września 2014 r. pod poz. 1232. Nowe przepisy będą obejmowały następujące zagadnienia: • odformalizowanie postępowania na usługi niepriorytetowe o wartości poniżej progów unijnych; • zmiana w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa; • wprowadzenia fakultatywnej przesłanki wykluczenia wykonawcy dotyczącej zawinionych i poważnych naruszeń obowiązków zawodowych; • zmiany w zakresie powoływania się przez wykonawców na zasoby podmiotów trzecich; • wprowadzenie możliwości określenia przez zamawiającego w opisie przedmiotu zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia dotyczących zatrudnienia na podstawie umowy o pracę; • wprowadzenie możliwości korzystania przez zamawiających

19 października 2014 roku weszły w życie znowelizowane przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907) dalej zwanej ustawą lub uPzp. z przykładowych wzorów dokumentów; • zmiana w zakresie zatrzymania wadium; • ograniczenia stosowania wyłącznie kryterium cenowego; • modyfikacja zasad ustalania rażąco niskiej ceny; • obowiązki w zakresie wprowadzenia przewidywanych zmian w umowie.

Przytoczony zakres zmian ma związek z łącznym rozpatrywaniem przez sejmową Komisję Gospodarki czterech projektów (druki nr: 1076, 1226, 1335, i 1653), które wpływały do Sejmu od początku roku 2012. W początkowym okresie niektóre z nich nie znajdowały akceptacji rządu, jednak z chwilą przyjęcia nowej dyrektywy 24/2014 ws. zamówień publicznych, wróciły ponownie do rozpatrzenia.

Tym samym powstał patchwork w legislacji, który między innymi utrudnił dostęp do uzasadnienia celu dla przyjętych przepisów. O ile są tzw.

źródłowe, pierwsze uzasadnienia dla każdego z projektów z osobna, o tyle wiele zawartych w nich treści pozostaje bez związku z ostatecznym kształtem przyjętych przepisów. Wywołuje to szereg dyskusji, domysłów i hipotez na temat temacie zamiaru i celu ustawy, w jakim została ostatecznie przyjęta dana norma.

Usługi niepriorytetowe

W największym stopniu zmiany art. 5 (poprzez uchylenie art. 5 ust. 1a, a przyjęcie art. 5a ust. 1-4) będą dotyczyły tych zamawiających, którzy realizują zamówienia obejmujące takie zagadnienia jak edukacja, szkolnictwo, ochrona mienia, catering czy hotelarstwo. Pełen zakres usług niepriorytetowych znajduje się w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów1.

Dla wielu z nich zmiany mogą być szokujące, szczególnie że jeszcze nie tak dawno, a mianowicie w listopa-

W nowelizacji sierpniowej z 2014 r. ustawodawca – przeciwnie – zachował się skrajnie liberalnie, gdyż nie dość, że zamawiający może zgodnie z nią udzielać zamówienia na usługi niepriorytetowe ze zwolnieniem z reżimu stosowania przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych, to nie musi stosować żadnego trybu udzielenia zamówienia, gdy wartość tego zamówienia jest poniżej progów unijnych. Nowelizacja wprowadza tzw. procedurę pozatrybową, cywilistyczną. Zamawiający będą mogli z niej skorzystać na zasadzie własnego wyboru.

Przyjęty przepis art. 5a ust. 1-4 jest przepisem fakultatywnym, co oznacza, że zamawiający będą sami decydowali, czy udzielając zamówienia np. na usługę ochrony mienia, której wartość nie przekracza równowartości kwoty 134 tys., 207 tys. lub – dla zamawiających sektorowych – 414 tys. euro (przeliczane zgodnie z kursem obowiązującym w systemie zamówień publicznych – 4,2249 zł), mają przeprowadzić trybową procedurę, zgodnie z ustawą Pzp, czy może skorzystać z formy cywilistycznej, pozatrybowej oraz ułatwienia, jakie w niej określono. Istota tkwi w tym, że przepis nie oznacza zupełnej swobody zama-

Kolejna zmiana nowelizacyjna zawarta jest w art. 8 ust. 3 i przyjęła brzmienie: „Nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane oraz wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. Wykonawca nie może zastrzec informacji, o których mowa w art. 86 ust. 4. Przepis stosuje się odpowiednio do konkursu.”

Ustawodawca być może ograniczy tą zmianą nadmierne wykorzystywanie praw wykonawców co do przywileju zastrzegania części informacji, które stanowią dla niego tajemnicę przedsiębiorstwa. Dotychczasowa praktyka wskazywała, że wykonawcy zamykali jakąś część oferty, opatrując ją klauzulą „tajemnica przedsiębiorstwa”. Na podstawie swojego doświadczenia, zarówno praktycznego, jak i konsultacyjno-doradczego, mogę podać szereg przykładów, z których wynika, że wykonawca zastrzegając taką część oferty, nie miał żadnego pojęcia, co to jest tajemnica przedsiębiorstwa, o czym przesądzały zastrzegane przez niego dokumenty. Nie chcę w tym miejscu obrażać świadomych swoich działań przed-

Bardzo istotne z punktu widzenia zamawiającego, lecz również wykonawcy, są zmiany związane z powoływaniem się na zasoby innego podmiotu, badaniem rażąco niskiej ceny, wymaganiem zamawiającego co do zatrudniania osób na umowę o pracę i prawa wykonawcy do ubiegania się o waloryzację kosztów ponoszonych z tytułu zatrudnienia osób na umowę o pracę. Jedną z bardziej kontrowersyjnych zmian są obowiązkowe kryteria pozacenowe. siębiorców, ale co można powiedzieć o takim, który zastrzega całą ofertę? Jest to z mocy prawa niemożliwe, a więc wiedza takowego jest także na poziomie wątpliwym. Zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa zawsze musi się kojarzyć z jej definicją, określoną w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. art.

11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. 1993, Nr 47, poz. 211) stanowi: „Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.”

Otóż dookreślenie art. 8 w ust. 3 części normy w której wykonawca „(…) wykazał, że zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa” świadczy o tym, że wykonawca korzystający z prawa do zastrzeżenia części informacji w ofercie stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa będzie musiał dodatkowo wykazać, że to, co zastrzegł wpisuje się w definicję „tajemnicy przedsiębiorstwa”.

listopad 2014

Tajemnica przedsiębiorstwa

ZMIANY WAŻNE DLA ZAMAWIAJĄCEGO I WYKONAWCY

53

W największym stopniu zmiany art. 5 (poprzez uchylenie art. 5 ust. 1a, a przyjęcie art. 5a ust. 1-4) będą dotyczyły tych zamawiających, którzy realizują zamówienia obejmujące takie zagadnienia jak edukacja, szkolnictwo, ochrona mienia, catering czy hotelarstwo. Pełen zakres usług niepriorytetowych znajduje się w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów.

wiającego przy realizowaniu takich usług. Należy zauważyć, że znajduje się on w tzw. wyłączeniach częściowych uPzp, a nie w przepisach, dla których nie stosuje się ustawy (art. 4) I, właśnie to jest tak mocno dyskusyjne, gdyż problem pojawia się z chwilą czytania i zrozumienia przyjętego przepisu. Na tym etapie mojego artykułu pozostawiam czytelnikom drogę własnych poszukiwań. Już ukazała się opinia prawna na stronie Urzędu Zamówień Publicznych i być może stanie się ona pomocna dla wielu zamawiających przy praktycznym stosowaniu art. 5a. Być może przeciwnie – będzie przyczynkiem do szeregu wątpliwości i obaw co do respektowania zawartych tam założeń. Osobiście mam swój pogląd na tę kwestię, nie będę się nimi jednak dzielić na łamach tego czasopisma – którego charakter jest stricte budowalny – mogłoby to bowiem zniechęcić czytelników do dalszej lektury.

Builder

dzie 2009 r., przyjęto regulację, która mocno ograniczyła, a nawet zminimalizowała zainteresowanie realizacją usług niepriorytetowych zwolnionych reżimem ustawy tamtą normą. Zmiana mocno zawęziła możliwość swobodnego stosowania przepisów dla takich trybów jak „wolna ręka” czy też „negocjacje bez ogłoszenia” nałożyła bowiem na zamawiającego obowiązek wykazania zaistnienia okoliczności dających podstawę do ich zastosowania.

zamówienia publiczne

BIZNES

Wnikliwe zapoznanie się z jej treścią pozwoli przedsiębiorcom podjąć ostateczne decyzje co do korzystania z prawa zastrzegania informacji. Ta świadomość to fakt, że na etapie przygotowywania oferty należy także zgromadzić dowody i dokumenty, które wykażą zamawiającemu, że wykonawca miał prawo do ich zastrzeżenia. I to jest faktycznie cała subtelna różnica między tym, co było dotychczas, a tym, co nastąpi po 19 października br., kiedy ustawa zacznie obowiązywać. Bezspornym jest nadal fakt, że zamawiający i tak będą zobowiązani do badania i oceny ofert, z tym że także łącznie z wykazanymi dowodami uprawniającymi wykonawców do zastrzeżenia informacji w ofertach.

Builder

54

listopad 2014

Fakultatywna przesłanka wykluczenia wykonawcy

Przyjęta regulacja art. 24 ust. 2a, stanowi: „Zamawiający wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcę, który w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, w sposób zawiniony poważnie naruszył obowiązki zawodowe, w szczególności, gdy wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą dowolnych środków dowodowych, jeżeli zamawiający przewidział taką możliwość wykluczenia wykonawcy w ogłoszeniu o zamówieniu w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w zaproszeniu do negocjacji. Zamawiający nie wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcy, który udowodni, że podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, które mają zapobiec zawinionemu i poważnemu naruszaniu obowiązków zawodowych w przyszłości oraz naprawił szkody powstałe w wyniku naruszenia obowiązków zawodowych lub zobowiązał się do ich naprawienia.”

Przepis ten zastępuje uchylone jednocześnie przepisy art. 24 ust. 1 pkt 1 i pkt 1a: „1. Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się: 1) wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, lub zostali zobowiązani do zapłaty kary umownej, jeżeli szkoda ta lub obowiązek zapłaty kary umownej wynosiły nie mniej niż 5% wartości

realizowanego zamówienia i zostały stwierdzone orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania; 1a) wykonawców, z którymi dany zamawiający rozwiązał albo wypowiedział umowę w sprawie zamówienia publicznego albo odstąpił od umowy w sprawie zamówienia publicznego, z powodu okoliczności, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność, jeżeli rozwiązanie albo wypowiedzenie umowy albo odstąpienie od niej nastąpiło w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, a wartość niezrealizowanego zamówienia wyniosła co najmniej 5% wartości umowy”.

Zastrzeżenie tajemnicy przedsiębiorstwa zawsze musi się kojarzyć z jej definicją, określoną w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. art. 11 ust. 4 ustawy. Na etapie przygotowywania oferty należy także zgromadzić dowody i dokumenty, które wykażą zamawiającemu, że wykonawca miał prawo do zastrzeżenia danych informacji.

Powód podstawowy, który wywołał te bardzo istotne zmiany, to interpretacja art. 45 ust. 2 lit. d Dyrektywy 2004/18/WE (tzw. „dyrektywy klasycznej”) dokonana przez TSUE w wyroku z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie C – 465/11. Treść rozstrzygnięcia wyroku miała znaczący wpływ na interpretację obowiązujących dotychczas przepisów art. 24 ust. 1 pkt 1 i 1a Pzp. Zgodnie z tą zmianą: „zamawiający wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcę, który w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, w sposób zawiniony poważnie naruszył obowiązki zawodowe, w szczególności, gdy wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą dowolnych środków dowodowych, jeżeli zamawiający przewidział taką możliwość wykluczenia wykonawcy w ogłoszeniu o zamówieniu, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w zaproszeniu do negocja-

cji. Zamawiający nie wyklucza z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcy, który udowodni, że podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, które mają zapobiec zawinionemu i poważnemu naruszaniu obowiązków zawodowych w przyszłości oraz naprawił szkody powstałe w wyniku naruszenia obowiązków zawodowych lub zobowiązał się do ich naprawienia”.

Nowo wprowadzony przepis ma charakter fakultatywny, tj. zamawiający każdorazowo będą podejmowali decyzję o tym, czy skorzystać w danym postępowaniu z tej przesłanki, czy też nie. Decyzja o jej zastosowaniu winna być podjęta przed wszczęciem postępowania, a informację o tym fakcie należy zamieścić odpowiednio w ogłoszeniu o zamówieniu, SIWZ lub zaproszeniu do negocjacji.

W przypadku podjęcia decyzji o skorzystaniu z omawianej przesłanki zamawiający jest zobowiązany traktować wszystkich wykonawców w ten sam sposób. Tym samym nie będzie możliwe podjęcie przez zamawiającego decyzji o wykluczeniu tylko jednego z wykonawców, gdy okaże się, że dysponuje on dowodami wobec większej liczby wykonawców w tym samym postępowaniu.

Przepis art. 24 ust. 2a nie zmienia – a tym bardziej nie uchyla – podstawowych zasad prowadzenia postępowania o udzielenia zamówienia publicznego, do jakich należy równe traktowanie wykonawców oraz zasada uczciwej konkurencji.

Analiza treści wprowadzonego przepisu pozwala wywnioskować, że zawiera on wiele zwrotów nieostrych, o niejednoznacznym charakterze, co – jak nietrudno zgadnąć – będzie skutkowało wieloma sporami na linii zamawiający-wykonawca w związku z rozbieżnymi interpretacjami danych sformułowań.

Pierwszym takim zwrotem jest wyrażenie „poważne naruszenie obowiązków zawodowych”. Zarówno wykonawcy, jak i zamawiający, będą stawali przed dylematem, jakie naruszenia będą mieściły się w pojęciu tych „poważnych”. Ustawodawca nie przewidział żadnych przesłanek czy też wskazówek w tym zakresie.

Odniosę się teraz do kolejnego zwrotu użytego przez ustawodawcę w nowo wprowadzonym art. 24 ust. 2a Pzp, a mianowicie wyrażenia „dowolne środki dowodowe”.

Przepis przewiduje otwarty katalog środków dowodowych. Dzięki

Przypisy [1] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i nie priorytetowym Dz. U. Nr 10, poz. 68 [2] Pismo Prezesa UZP Jacka Sadowego skierowane do Ewy Kopacz Marszałka Sejmu RP z dnia 22 sierpnia 2013 r. o nr UZPlDPlO/026I1048l13/AG. [3] Pismo Prezesa UZP Jacka Sadowego skierowane do Ewy Kopacz Marszałka Sejmu RP z dnia 22 sierpnia 2013 r. o nr UZPlDPlO/026I1048l13/AG. [5] Uzasadnienie do projektu nowelizacji Pzp z dnia 5 września 2013 r., strona 17.

Autorka jest właścicielką firmy Ewa Żak Konsulting. Od 20 lat zajmuje się problematyką związaną z prawem zamówień publicznych. Jest członkiem Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Konsultantów Zamówień Publicznych (OSKZP), ekspertem zamówień publicznych w Klubie Sportowa Polska, cenionym szkoleniowcem i doradcą, a ponadto doskonałym praktykiem tzw. trudnych zagadnień. Reprezentuje strony przed Krajową Izbą Odwoławczą. www.ezkonsulting.pl

listopad 2014

Z drugiej strony, dowody, o których mowa, będą musiały potwierdzać istotny charakter naruszeń obowiązków zawodowych wykonawcy, prowadzących z jego winy do niewykonania lub nienależytego wykonania umów, co pozwoli na wyeliminowanie sytuacji wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wykonawców, którzy w sposób nieistotny uchybili obowiązkom zawodowym z przyczyn niezwiązanych z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zamówienia2.

Podkreślić należy, że zamawiający posługujący się wspomnianymi przepisami będzie musiał potrafić udowodnić w postępowaniu prowadzonym tak przed Krajową Izbą Odwoławczą, jak przed sądem okręgowym, że wykonawca podlega wykluczeniu w oparciu o przesłanki określone projektowanym art. 24 ust. 2a ustawy Pzp3.

Podkreślić należy, że samo przewidzenie możliwości skorzystania przez zamawiającego z przesłanki wykluczenia określonej w art. 24 ust. 2a i udowodnienia, że dany wykonawca w przeszłości (tj. 3 lata przed wszczęciem postępowania) naruszył w sposób zawiniony obowiązki zawodowe, nie skutkuje wykluczeniem tego wykonawcy z postępowania. Przysługuje mu bowiem uprawnienie do „obrony” poprzez wykazanie, że podjął on konkretne środki – techniczne, organizacyjne lub kadrowe – które mają zapobiec zawinionemu i poważnemu naruszeniu obowiązków zawodowych w przyszłości oraz, że naprawił szkody powstałe w wyniku naru-

waniu, do czego uprawnia ich art. 26 ust. 2b. Jednakże ocena, czy wykonawca wykazał rzeczywisty dostęp do tych zasobów, szczególnie gdy będzie wykazywał posiadaną wiedzę i doświadczenie, zamawiający będą opierali na dokumencie pisemnego zobowiązania, także przez pryzmat solidarnej odpowiedzialności obydwu – innego podmiotu i wykonawcy.

Rażąco niska cena to może nie tyle zdefiniowanie tego pojęcia, ile ustawowe wskazanie metodologii, w jaki sposób zamawiający będą wyjaśniali z wykonawcą realność realizacji zamówienia w kontekście postawionych wymagać przedmiotu zamówienia. Ciężar dowodów zawsze będzie obarczał wykonawcę.

Bardzo trudny, z praktycznego punktu widzenia, jest przepis uprawniający wykonawców do waloryzacji ceny w umowach zawartych na okres dłuższy niż 12 miesięcy w sytuacji, gdy zostanie podniesiony ustawowy próg najniższego wynagrodzenia umowy o pracę. W tym wypadku obie strony – zamawiający i wykonawcy – napotkają spore trudności w urzeczywistnieniu tego prawa.

Marzenie niejednego wykonawcy – inne niż cena obowiązkowe kryterium oceny ofert – ma pokazać nową jakość w przetargach publicznych.

Każda z wyżej wymienionych zmian, zostanie szczegółowo omówiona w kolejnych artykułach.

55

Wśród przepisów uchylanych w związku w wprowadzeniem art. 24 ust. 2a znajdują się regulacje dotyczące tzw. „czarnej listy”, czyli prowadzenia wykazu wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie.

szenia obowiązków zawodowych lub zobowiązał się do ich naprawienia.

Można próbować formułować stanowisko, że powyższe rozwiązanie będzie w praktyce przyczyną wielu problemów. W pierwszej kolejności wątpliwości budzi samo pojęcie „konkretnych środków” – ustawodawca nie wskazał co takowym środkiem może być. W uzasadnieniu do projektu zmiany ustawy nie odniesiono się do tej kwestii.

Wśród przepisów uchylanych w związku w wprowadzeniem art.

24 ust. 2a znajdują się regulacje dotyczące tzw. „czarnej listy”, czyli prowadzenia wykazu wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, a także regulacje obligujące zamawiających do przekazywania prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych stosownego orzeczenia sądu niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się oraz informacji w przedmiotowym zakresie dotyczących danych wykonawcy.

W uzasadnieniu do projektu zmiany ustawy podkreślano, że „uchylenie ww. przepisów nie tylko wpłynie na zmniejszenie obciążeń administracyjnych zamawiających, ale także wymusi faktyczne, a wymagane przez omawiane orzeczenie Trybunału, indywidualne podejście przez zamawiającego do każdego z wykonawców biorących udział w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. (…) zamawiający każdorazowo będzie zobowiązany do przeprowadzenia badania wykonawcy i rozważenia, czy w jego działalności zawodowej nie miały miejsca sytuacje, które powinny powodować wykluczenie z udziału w postępowaniu, o ile przewidział tę przesłankę w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia”5.

Bardzo istotne z punktu widzenia zamawiającego, lecz również wykonawcy, są zmiany związane z powoływaniem się na zasoby innego podmiotu, badaniem rażąco niskiej ceny, wymaganiem zamawiającego co do zatrudniania osób na umowę o pracę i prawa wykonawcy do ubiegania się o waloryzację kosztów ponoszonych z tytułu zatrudnienia osób na umowę o pracę. Jedna z bardziej kontrowersyjnych to obowiązkowe kryteria pozacenowe.

Tak, jak dotychczas wykonawcy będą mogli polegać na zasobach innych podmiotów w celu wykazania spełnienia warunku udziału w postępo-

Builder

otwarciu katalogu dowodów zamawiający otrzyma elastyczne narzędzie umożliwiające niedopuszczenie do sytuacji, w której realizacja zamówienia jest powierzana wykonawcy nielegitymującemu się wiarygodnością zawodową, co skutkowałoby powstaniem ryzyka nieprawidłowego wykonania zamówienia .

Fot. arch. Grupa Paradyż

Dekoracje szklane tworzone innowacyjną metodą druku cyfrowego to wyjątkowe propozycje Grupy Paradyż.

Dzięki nowoczesnym maszynom i zaawansowanym technologiom nanoszenia pigmentów w postaci nanocząsteczek klient otrzymuje produkt najwyższej jakości – obraz o bardzo wysokiej rozdzielczości i nasyconych kolorach.

Szklane dekoracje idealnie współgrają z eleganckimi kolekcjami firmy, a także sprawdzają się jako samodzielne elementy do kuchni, łazienek czy wnętrz użyteczności publicznej.

Grupa Paradyż realizuje również niestandardowe projekty, takie jak elementy szklane do mebli, zabudowy schodów, kabin prysznicowych czy blaty.

W ofercie Grupy Paradyż znajdują się gotowe, uniwersalne dekoracje szklane o różnorodnych wymiarach. Dodatkowo druk cyfrowy oraz usługa cięcia i fazowania szkła dają niemal nieograniczone możliwości tworzenia dekoracji na indywidualne zamówienie – o dowolnym wzorze i maksymalnych wymiarach 1,5 x 2,4 m.

Opracowując naświetle pasmowe w systemie CI udało nam się uzyskać pionierski pod względem energetycznym i statycznym system doświetlający światłem dziennym do inteligentnego zarządzania energetyką budynków. Dzięki doskonale opracowanych poszczególnych komponentach tworzących kompletnie izolowany system o pierwszorzędnych wartościach współczynnika przenikania ciepła (Uw). System pozbawiony jest w całości zjawiska mostków termicznych. Zwiększone bezpieczeństwo konstrukcji, dzięki opatentowanym rozwiązaniom, takim jak: Aktywny Pochłaniacz Rozprężeń, Izotermiczny Konwerter Obciążeń, Liniowa Osłona Przeciwpożarowa oraz Dynamiczna Regulacja Momentu. Nasze naświetle pasmowe w systemie CI dostosowywane są pod indywidualne potrzeby klienta dzięki szerokiej gamie dostępnych przeszkleń. Głównymi parametrami branymi pod uwagę są izolacja akustyczna (na poziomie 17-21 dB), izolacja cieplna, przepuszczalność światła (na poziomie 31%-61%).

Fot. arch. Grupa Lamilux

Naświetle pasmowe CI Lamilux

System zbrojenia skręcanego BARTEC

Łączniki BARTEC służą do wykonywania połączeń oraz kotwień prętów zbrojeniowych w konstrukcjach żelbetowych.

Są przeznaczone do łączenia prętów zbrojeniowych w zakresie średnic nominalnych od 12 do 40 mm. Nośność charakterystyczna połączenia z zastosowaniem łącznika BARTEC jest większa niż nominalna siła niszcząca łączone pręty.

Podstawowymi elementami systemu BARTEC są stalowe mufy/tuleje i płytki kotwiące z wewnętrznym gwintem służące do łączenia lub kotwienia specjalnie przygotowanych odcinków prętów zbrojeniowych. Łączniki BARTEC posiadają Aprobatę Techniczną Instytutu Techniki Budowlanej oraz Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, a także Certyfikat Zgodności wydany przez Instytut Techniki Budowlanej, dzięki czemu uzyskały pozytywną ocenę techniczną i przydatność wyrobu budowlanego do stosowania w budownictwie i inżynierii komunikacyjnej.

System pozwala na obniżenie kosztów związanych z łączeniem prętów zbrojeniowych na zakład i ich spawaniem oraz wpływa na skrócenie czasu trwania inwestycji bez jednoczesnego pogorszenia parametrów wytrzymałościowych łączonych prętów.

MODULENS O AFC marki De Dietrich Modulens O AFC to najnowszy model olejowego kotła kondensacyjnego. Nazwa MODULENS zapisała się już na stałe w ofercie firmy i kojarzy się z uznaną, popularną serią gazowych centrali kondensacyjnych AGC. Nowy, olejowy MODULENS to konstrukcja oparta na monoblokowym wymienniku ze stali nierdzewnej, wykonanym w technologii trójciągowej. Kocioł został wyposażony w modulowany palnik olejowy, pracujący płynnie w zakresie 59-100%. Palnik jest zamontowany w nietypowy sposób – w osi pionowej kotła. Dzięki temu wszelkie zanieczyszczenia stałe, powstające w procesie spalania oleju opałowego, są dokładnie usuwane ze wszystkich przegród komory spalania poprzez specjalne otwory rewizyjne.

Trzy modele kotła kondensacyjnego MODULENS O AFC – 18, 24 i 30 kW – są dostępne w pakiecie w jednej kolumnie z podgrzewaczem warstwowym 100 l, standardowym 160 l oraz stojącym obok podgrzewaczem solarnym 220 l. Kocioł został wyposażony w znaną i sprawdzoną automatykę Diematic iSystem oraz miejsce na montaż szeregu akcesoriów rozszerzających podstawową funkcjonalność. Średnioroczna sprawność na poziomie 105% to znakomity wynik jak na olejowy kondensat. Paliwem właściwym dla kotła MODULENS O AFC jest powszechnie dostępny olej lekki. Producent: De Dietrich, www.dedietrich.pl

Fot. arch. De Dietrich

Fot. arch. BETOMAX POLSKA SA

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej.

Produkty nagrodzone statuetką TopBuilder 2014

BUDOWNICTWO

Dekoracje szklane Grupy Paradyż

Fot. arch. Knauf

Kleje montażowe z serii T-REX

Przeglądarka kosztorysów na urządzenia mobilne

Rynek urządzeń mobilnych rozwija się w Polsce bardzo dobrze, szybciej niż w innych krajach naszego regionu, a przyszły rok ma być pod tym względem przełomowy – w użyciu będzie więcej smartfonów niż tradycyjnych komórek. Dominującym systemem mobilnym jest Android, który według różnych statystyk ma aktualnie ok. 80% udziału w rynku. Popularność tego systemu spowodowała, że firma Athenasoft zdecydowała się stworzyć pierwszą w Polsce przeglądarkę kosztorysów na tę właśnie platformę (w najbliższym czasie powinna pojawić się również wersja dla iOS firmy Apple).

Norma Viewer to aplikacja oferująca możliwość przeglądania na smartfonie lub tablecie kosztorysów stworzonych w programach Norma EXPERT, Norma PRO, Norma STANDARD i innych umożliwiających zapis dokumentów w formacie ATH. Program prezentuje dane z wczytanego kosztorysu na kilku widokach. Każdy z dostępnych widoków posiada możliwość ustawienia preferowanego układu kolumn. Rozbudowany mechanizm filtrowania umożliwia prezentację wybranego typu pozycji kosztorysowych.

Norma Viewer wczytuje przedmiary i kosztorysy zapisane w formatach: KSTX, PRDX, KST, PRD, ATH, ATH 2 (XML).

Aplikacja jest bezpłatna i od września 2014 r. dostępna w Google play (https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ath.normatablet).

Uwaga: Pierwsze otwarcie kosztorysu wymaga połączenia z internetem w celu konwersji pliku na format przeglądarki. Skonwertowane dokumenty przechowywane są na urządzeniu użytkownika i do ich wyświetlenia nie potrzebne jest połączenie z siecią.

57

Kleje z serii T-REX to nowość w ofercie klejów montażowych firmy SOUDAL. W odróżnieniu od standardowych klejów montażowych serię nowych klejów T-REX oparto na innowacyjnej formule wzmocnionej włóknami syntetycznymi. Produkty charakteryzuje bardzo wysoka siła spojenia początkowego, doskonała przyczepność do większości rodzajów podłoży budowlanych oraz możliwość stosowania w pracach wewnątrz i na zewnątrz budynku.

T-REX klej montażowy bezbarwny po aplikacji wysycha do stanu przezroczystego, dzięki czemu idealnie sprawdza się w łączeniu materiałów o różnych fakturach w miejscach wymagających niewidocznego spojenia.

T-REX klej montażowy super mocny o ekstremalnie wysokiej sile spojenia początkowego umożliwia wytrzymałe mocowanie dużych i ciężkich elementów z drewna, tworzyw sztucznych, cegły, kamienia, metalu oraz glazury. Nie wymaga dodatkowego podparcia podczas wiązania.

T-REX klej montażowy błyskawiczny zapewnia szybkie, trwałe i wodoodporne spojenie. Pomoże w mocowaniu materiałów do podłoży porowatych i nieporowatych, np. z drewna, sklejki, MDF, OSB, wielu tworzyw sztucznych, cegły, kamienia, metalu czy glazury. Zastępuje gwoździe i wkręty.

listopad 2014

BECT składa się z powietrznego wymiennika ciepła, sprężarki o mocy grzewczej 1,7 kW oraz zasobnika c.w.u. o pojemności 210 l, 260 l lub 270 l. Urządzenie wytwarza ciepłą wodę dzięki energii z powietrza, która po przetransformowaniu do wyższej temperatury jest oddawana do c.w.u. celem jej podgrzania.

System BECT cechuje cicha praca i wysoka wydajność – jest w stanie podgrzać c.w.u. do temperatury 65°C. Pozwala on również na bieżąco kontrolować stan ciepłej wody i jednocześnie informuje o liczbie dostępnych kąpieli.

Producent: Sofath, www.sofath.pl

Płynny, silnie skoncentrowany środek czyszczący do usuwania glonów i grzybów z murów, elewacji oraz innych powierzchni na zewnątrz budynków. Gotowy do użycia (nie wymaga rozcieńczania). Knauf Fassi przeznaczony jest do konserwacji konstrukcji murowanych oraz materiałów budowlanych (oprócz drewna) poprzez przeciwdziałanie szkodliwemu wpływowi grzybów i glonów. Jest gotowym do użycia środkiem do stosowania na zewnątrz budynków, na zanieczyszczonych podłożach akrylowych, silikatowych, siloksanowych, silikonowych oraz mineralnych.

Zalety: niszczy grzyby i glony na elewacji, dachówkach ceramicznych i cementowych; gotowy do użycia (nie wymaga rozcieńczania); zapobiega ponownemu pojawieniu się mikroorganizmów; działania biobójcze natychmiast po zastosowaniu produktu; łatwy w stosowaniu; może być pokrywany farbami; paroprzepuszczalny; do stosowania na zewnątrz.

Builder

BECT: niezależna pompa ciepła do c.w.u.

Knauf Fassi

Fot. arch. Soudal

W 2014 roku firma EXPOM świętuje 20-lecie działalności.

Z tej okazji wdrożyła na rynek nowoczesną balustradę GLASS VIEWTM. GVTM to lekka szklana balustrada o konstrukcji aluminiowej. Skonstruowana jest w taki sposób, że tafle szkła tworzą jednolitą całość – brak jest ram pionowych czy punktowych uchwytów. Za pomocą anodowania lub malowania proszkowego możliwe jest uzyskanie profili w dowolnym kolorze, w tym wg palety RAL. Wszystkie łączniki i marki wykonane są z wytrzymałych stopów aluminium, stali nierdzewnej i stali ocynkowanej ogniowo. Balustrada GVTM może być montowana na płycie i/lub od czoła balkonu czy loggi. Więcej informacji na: www.expom.co

Fot. arch. Sofath

Fot. arch. EXPOM

Nowoczesna balustrada TM Glass View

BUDOWNICTWO listopad 2014

58 Builder

Ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny BUILDERA

Regiony

Część 1

o finansowaniu Celem programu jest wypełnienie luki merytorycznej dotyczącej zagadnień rewitalizacji budynków i osiedli z wielkiej płyty, zarówno od strony możliwości finansowania, technicznej, jak i architektonicznej, urbanistycznej i społecznej.

Przybliżenie problemów technicznych i eksploatacyjnych budynków z wielkiej płyty oraz możliwości ich rozwiązania.

Promowanie wyróżniających się projektów rewitalizacji – metamorfoz – oraz nowoczesnych technologii i materiałów budowlanych, które mają wpływ na trwałość i przedłużenie cyklu życia budynków z WP. Do współpracy zapraszamy firmy budowlane, wykonawcze i producenckie, wpisujące się w ideę przedsięwzięcia zarówno pod względem misji i wizji, jak i z uwagi na posiadaną ofertę produktową lub usługową.

builder@pwbmedia.pl partner programu

patronat programu

Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Więcej informacji o programie na

www.ebuilder.pl

modernizacji i rewitalizacji budynków i osiedli z „wielkiej płyty” w latach 2014-2020 – województwo śląskie Mariusz Węglorz

Wydział Rozwoju Regionalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego

Projekty związane z rewitalizacją otrzymają unijne fundusze z krajowego programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 oraz programów regionalnych. Samorządy wojewódzkie przygotowały pierwsze ich propozycje, choć ich treść zmieni się jeszcze w wyniku trwającej drugiej tury negocjacji z Komisją Europejską. W tym numerze prezentujemy propozycję regionu śląskiego, który posiada duże zasoby budynków z wielkiej płyty.

W

toku prac nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (RPO WSL), którego zaprezentowano już piątą wersję, Wydział Rozwoju Regionalnego uwzględnił spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe w katalogu beneficjentów przy realizacji projektów związanych z efektywnością energetyczną, w ramach IV osi priorytetowej: Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna.

Chodzi o inwestycje polegające na termomodernizacji budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych, a także budowie instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach. Na ten cel zaplanowano sumę 212 087 068 EUR, która zostanie rozdysponowana w procedurze konkursowej realizowanej na obszarach strategicznej interwencji oraz w ramach zintegrowanych i regionalnych inwestycji terytorialnych.

Ponadto, w ramach RPO WSL i jego osi priorytetowej X: Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna zaplanowano inwestycje z zakresu przebudowy i remontu obiektów poprzemysłowych/powojskowych/popegeerowskich/pokolejowych, zagospodarowania przestrzeni miejskich, w tym przebudowy i remontu obiektów oraz remontu zdegradowanych budynków wraz z zagospodarowaniem przyległego otoczenia, przyczyniających się do likwidacji istotnych problemów gospodarczych lub społecznych na obszarze rewitalizowanym wynikającym z Lokalnego Programu Rewitalizacji. Należy zwrócić uwagę, że wsparcie infrastruktury w ramach osi priorytetowej X stanowi uzupełnienie interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego i powinno być ukierunkowane przede wszystkim na rozwiązywanie zdiagnozowanych problemów społecznych występujących na danym obszarze. Na realizację tych inwestycji zaprogramowano 163 767 082 EUR, a procedura przekazania dofinansowania nie różni się od inwestycji związanych z modernizacją energetyczną z wyjątkiem zastosowania instrumentów finansowych dla projektów generujących dochód.

W toku negocjacji

W ostatnim czasie, w toku prac nad ostatecznym kształtem RPO WSL oraz krajowych programów operacyjnych, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zaproponowało zapisy, zgodnie

re k l a m a

z ktĂłrymi kompleksowa modernizacja energetyczna budynkĂłw przez wspĂłlnoty i spĂłĹ&#x201A;dzielnie mieszkaniowe miaĹ&#x201A;aby siÄ&#x2122; odbywaÄ&#x2021; w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Ĺ&#x161;rodowisko na lata 2014-2020, a budownictwo podlegĹ&#x201A;e Jednostkom SamorzÄ&#x2026;du Terytorialnego â&#x20AC;&#x201C; w ramach regionalnych programĂłw operacyjnych.

Jednak kwestia ta nie jest ostatecznie przesÄ&#x2026;dzona, gdyĹź trwa druga tura negocjacji projektu RPO WSL z KomisjÄ&#x2026; EuropejskÄ&#x2026;, dla ktĂłrej tematyka modernizacji energetycznej budynkĂłw jest jednÄ&#x2026; z kwestii priorytetowych.

*EDYNE NA RYNKU MOCOWANIE MECHANICZNE DO WZMACNIANIA

%*/4 733 0LUS

a7)%,+)%* 0Â&#x20AC;949q

PodejĹ&#x203A;cie terytorialne

Warto jeszcze zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na szerokie zastosowanie wspomnianego juĹź zintegrowanego podejĹ&#x203A;cia terytorialnego w ramach RPO WSL 2014-2020. Zgodnie z obwiÄ&#x2026;zujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; wersjÄ&#x2026; projektu RPO WSL 2014-2020 bÄ&#x2122;dzie ono wdraĹźane na obszarach funkcjonalnych czterech subregionĂłw: Centralnego, PĂłĹ&#x201A;nocnego, PoĹ&#x201A;udniowego i Zachodniego, ktĂłre charakteryzujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wewnÄ&#x2122;trznymi powiÄ&#x2026;zaniami funkcjonalnymi, gospodarczymi i spoĹ&#x201A;eczno-historycznymi oraz zgodnie ze strategiÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;Ĺ&#x161;lÄ&#x2026;skie 2020+â&#x20AC;? od 2000 r. stanowiÄ&#x2026; obszary prowadzenia regionalnej polityki rozwojowej. W latach 2007-2013 w RPO realizowane byĹ&#x201A;y unikalne w skali kraju instrumenty terytorialne tj. Programy Rozwoju SubregionĂłw (PRS), ktĂłre pozwoliĹ&#x201A;y na wypracowanie przez subregiony potencjaĹ&#x201A;u instytucjonalnego oraz partnerskiego modelu wspĂłĹ&#x201A;pracy w zakresie uzgadniania dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; rozwojowych dostosowanych do specyfiki i potrzeb obszarĂłw1.

WydziaĹ&#x201A; Rozwoju Regionalnego wojewĂłdztwa Ĺ&#x203A;lÄ&#x2026;skiego uwzglÄ&#x2122;dniĹ&#x201A; spĂłĹ&#x201A;dzielnie i wspĂłlnoty mieszkaniowe w katalogu beneficjentĂłw przy realizacji projektĂłw zwiÄ&#x2026;zanych z efektywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; energetycznÄ&#x2026; w ramach IV osi priorytetowej: EfektywnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; energetyczna, odnawialne ĹşrĂłdĹ&#x201A;a energii i gospodarka niskoemisyjna.

W latach 2014-2020 IZ rozszerzy i wzmocni podejĹ&#x203A;cie terytorialne poprzez wykorzystanie dobrych praktyk PRS, zwiÄ&#x2122;kszenie alokacji na dziaĹ&#x201A;ania ukierunkowane terytorialnie, poprawÄ&#x2122; koordynacji wsparcia oraz zastosowanie instrumentĂłw terytorialnych ZIT i RIT. JednoczeĹ&#x203A;nie podejĹ&#x203A;cie terytorialne w ramach RPO WSL nie zastÄ&#x2122;puje podejĹ&#x203A;cia horyzontalnego lecz sĹ&#x201A;uĹźy jego wzmocnieniu. IZ zakĹ&#x201A;ada oparcie interwencji na zintegrowanych i wielosektorowych strategiach terytorialnych, realizowanych poprzez wiÄ&#x2026;zki projektĂłw, w tym Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czÄ&#x2026;cych dziaĹ&#x201A;ania EFS i EFRR, przy rĂłwnoczesnym zachowaniu sektorowych zasad i warunkĂłw wsparcia wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych dla poszczegĂłlnych tematycznych priorytetĂłw inwestycyjnych, co przyczyni siÄ&#x2122; do lepszego osiÄ&#x2026;gania rezultatĂłw wsparcia. Zakres interwencji objÄ&#x2122;tych ZIT/RIT wynika bezpoĹ&#x203A;rednio ze wskazanych potencjaĹ&#x201A;Ăłw i problemĂłw obszarĂłw terytorialnych oraz partnerskich uzgodnieĹ&#x201E; IZ z wĹ&#x201A;adzami lokalnymi, w tym miejskimi oraz, jak potwierdziĹ&#x201A;a ewaluacja ex -ante, obejmuje priorytety inwestycyjne dobrane wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie w kontekĹ&#x203A;cie zapewnienia efektywnoĹ&#x203A;ci oraz moĹźliwoĹ&#x203A;ci realizacji projektĂłw w formule zintegrowanej, co stanowi optymalnÄ&#x2026; sytuacjÄ&#x2122; pod kÄ&#x2026;tem osiÄ&#x2026;gania celĂłw szczegĂłĹ&#x201A;owych i rezultatĂłw programu2.

Wsparcie wymiaru miejskiego w ramach RPO WSL 2014-2020 obejmie wszystkie typy oĹ&#x203A;rodkĂłw miejskich, w tym obszary strategicznej interwencji wskazane w UP, ze szczegĂłlnym uwzglÄ&#x2122;dnieniem: â&#x20AC;˘ Metropolii GĂłrnoĹ&#x203A;lÄ&#x2026;skiej i jej otoczenia funkcjonalnego (Subregion Centralny), â&#x20AC;˘ aglomeracji subregionalnych tj. Aglomeracji CzÄ&#x2122;stochowskiej, Bielskiej i Rybnickiej wraz z ich otoczeniem funkcjonalnym, â&#x20AC;˘ miast i dzielnic miast wymagajÄ&#x2026;cych rewitalizacji.

0LANUJESZ OCIEPLENIE BUDYNKU

BY MIEĂ&#x192; PIĂ&#x2021;KNÂ&#x2013; I ENERGOOSZCZĂ&#x2021;DNÂ&#x2013; ELEWACJĂ&#x2021; .IE WIESZ CZY STAN TECHNICZNY a7IELKIEJ 0Â?YTYq NA TO POZWALA

a!BY OCIEPLIĂ&#x192; BUDYNEK Z a7IELKIEJ PÂ?YTYq

NALEÂ&#x153;Y PRZED OCIEPLENIEM yCIAN ODPOWIEDNIO JE WZMOCNIĂ&#x192; 0ROPONUJEMY 0AĂ&#x17D;STWU SYSTEM OPARTY NA NIERDZEWNYCH KOTWACH %*/4 733 0LUS /FERUJEMY DORADZTWO TECHNICZNE

WSPARCIE PROJEKTOWE SZKOLENIA DLA WYKONAWCĂ?W ORAZ WYPOÂ&#x153;YCZENIE SPRZĂ&#x2021;TU q :ESPĂ?Â? %*/4 0OLSKA

3YSTEM WZMACNIANIA a7)%,+)%* 0Â&#x20AC;949q PRZY UÂ&#x153;YCIU KOTWY 733 0LUS GWARANTUJE BEZPIECZEĂ&#x17D;STWO â?&#x2019; PRZENOSZENIE OBCIÂ&#x2013;Â&#x153;EĂ&#x17D; yCIANY NATYCHMIAST PO ZAMOCOWANIU â?&#x2019; NIEZMIENNOyĂ&#x192; PARAMETRĂ?W PRZEZ LAT UÂ&#x153;YTKOWANIA â?&#x2019; PEWNE WZMOCNIENIE PÂ?YT ZARYSOWANYCH I SPĂ&#x2021;KANYCH â?&#x2019; WYSOKOGATUNKOWA STAL NIERDZEWNA !

OPTYMALIZACJĂ&#x2021; KOSZTĂ?W â?&#x2019; NISKI KOSZT CAÂ?KOWITY NA M OCIEPLANEJ ELEWACJI â?&#x2019; SZYBKI MONTAÂ&#x153; BEZ UÂ&#x153;YCIA CHEMII â?&#x2019; DÂ?UGOLETNIA Â&#x153;YWOTNOyĂ&#x192; SYSTEMU â?&#x2019; SZKOLENIE DLA WYKONAWCĂ?W Z ZAKRESU MONTAÂ&#x153;U

WYPOÂ&#x153;YCZANIE NARZĂ&#x2021;DZI MONTAÂ&#x153;OWYCH

DOBĂ?R ILOyCI PRODUKTĂ?W DO PROJEKTU

Przypisy

[1] Pozakonkursowe Ĺ&#x203A;cieĹźki wyboru projektĂłw w ramach RPO WSL: Indykatywny Wykaz ProjektĂłw Kluczowych oraz Programy Rozwoju SubregionĂłw, PSDB Sp. z o. o. Katowice 2010.

[2] Raport z badania ewaluacyjnego ex-ante regionalnego programu operacyjnego na lata 20142020, konsorcjum PSDB Sp. z o.o. oraz Regio Group Sp. z o.o., Katowice, 2014 r.

%*/4 0OLSKA 3P Z O O 3P K r UL *EÂ&#x153;OWSKA r #IASNA TEL r FAX r WWW EJOT PL r EJOT EJOT PL

BUDOWNICTWO

Potencjał wielkiej płyty dr hab. inż. arch. Klaudiusz Fross

listopad 2014

Wydział Architektury Politechniki Śląskiej, Euro Projekt Dr Fross

Mamy już za sobą dyskusję na temat tego, co zrobić z blokami z wielkiej płyty, jaki jest ich stan techniczny i czy przetrwają następne lata.

Dlatego mówiąc o osiedlach z wielkiej płyty, należy mieć na uwadze wyłącznie ich wielki potencjał i wartość.

Builder

60

Z

Fot. 1. Nigdy nie oddany do uzytku blok z wielkiej plyty w Gliwicach Sosnicy

anim podejmiemy dyskusję o „blokach”, zwróćmy uwagę na kilka faktów. Mam wrażenie, że wszyscy zapomnieli już, ile czasu oczekiwało się na mieszkanie w bloku oraz jak wielkim skokiem cywilizacyjnym w stosunku do mieszkań w kamienicach czy familokach były pierwsze osiedla. Zapewniały one mieszkania kilkupokojowe z kuchnią, łazienką, wydzieloną ubikacją, balkonem, a także windą. Również prefabrykacja stanowiła niezwykle nowoczesne rozwiązanie produkcji elementów składowych budynku. Następnie, w okresie transformacji ustrojowej, fabryki domów przestały właściwie istnieć, by ponownie odrodzić się i wrócić na place budów. Na rynku obok polskich firm funkcjonuje obecnie wiele zagranicznych systemów prefabrykacji. Oczywiście można przyznać rację w zakresie niskiej jakości estetycznej i wykończeniowej ówczesnych bloków, wyśmiewanej w wielu „kultowych” komediach filmowych.

Dziś prefabrykacja gwarantuje wyższą jakość wykonania niż wylewanie konstrukcji żelbetowych na budowie. Dobrze, że mamy już za sobą dyskusję o tym, co zrobić z blokami, jaki jest ich stan techniczny, czy przetrwają następne lata itp. Dlatego kiedy mówi się o osiedlach z wielkiej płyty, należy mieć na uwadze wyłącznie ich wielki potencjał i wartość. Nie ma także sensu ślepo wzorować się na rozwiązaniach niemieckich w byłym NRD, ponieważ tam architekci dysponowali olbrzymim budżetem i pracowali głównie na pustostanach – np. obniżali liczbę kondygnacji. Popełnili przy tym także sporo błędów, jak chociażby zaburzenie całości osiedla przez miejscowe wyburzenia.

Słuszny kierunek – rewitalizacja

Fot. 2. Współczesne neomodernistyczne realizacje deweloperskie mogą być inspiracją dla rewitalizacji blokow z wielkiej płyty

Przy wszelkich działaniach inwestycyjnych warto pamiętać, że osiedle stanowi jeden organizm. Myślę, że na większe docenienie obiektów z lat modernizmu ma wpływ obecny zachwyt tą architekturą. Wiele współczesnych realizacji (budynków mieszkalnych wielorodzinnych i jednorodzinnych, użyteczności publicznej) zaprojektowano w stylu neomodernistycznym. Ten nurt rozwija się równolegle do tradycyjnego podejścia do form architektonicznych. Na uzyskanie ciekawych rozwiązań pozwalają chętnie stosowane przez architektów nowoczesne materiały budowlane i wykończeniowe elewacji, jak np. duże przeszklenia, fasady wentylowane z zastosowaniem okładzin ceramicznych, laminatowych i aluminiowych czy ozdobne elementy stalowe. Także powszechne stało się stosowanie okładzin

drewnianych czy betonu architektonicznego. Wysoką estetykę wizerunku zewnętrznego gwarantuje również wysoka kultura i jakość wykonania, nieporównywalna z czasami narodzin wielkiej płyty. Stały postęp technologiczny zapewnia coraz to nowe możliwości dla projektantów i użytkowników. Przykładem są np. wielkoformatowe płytki ceramiczne (w tym elewacyjne) o wymiarach 100 cm x 300 cm lub 150 cm x 350 cm i grubości 3-6 mm, mocowane na elewacjach wentylowanych, na ruszcie lub klejone.

Kierunki modernizacji

[1] Autor w toku 15-letnich badań jakościowych budynków o różnych funkcjach oraz doświadczeniach dydaktycznych w tym zakresie ze studentami architektury wypracował własne metody oceny (szybkie, proste i skuteczne w zastosowaniu) opisane w książce K. Fross: „Badania jakościowe w projektowaniu architektonicznym na wybranych przykładach”, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2012. Wydanie II – Wydawnictwo Euro Projekt, 2014 – pdf dostępny drogą e-mailową pod adresem: klaudiusz.fross@wp.pl).

Fot. 3. Biurowiec w Gliwicach. Współczesna architektura neomodernistyczna jako inspiracja dla rewitalizacji blokow

Builder

61

listopad 2014

Warto pamiętać przy wszelkich działaniach inwestycyjnych, że osiedle stanowi jeden organizm.

Wszelkie decyzje inwestycyjne, remonty, modernizacje, rozbudowy warto rozpocząć od przeprowadzenia profesjonalnych badań jakościowych z analizą potencjału nieruchomości i wielowariantowymi propozycjami koncepcji i zestawieniami kosztowymi.

Fot. 4. Godny naśladowania przykład rewitalizacji pawilonu handlowego Społem w Zawierciu z czasow wielkiej plyty za pomoca nowoczesnych materiałów okładzinowych

Fot. 4. Dostawiane windy zewnętrzne jako jeden z elementow rewitalizacji budynku mieszkalnego w Warszawie

Zdjęcia: archiwum autora

Wyznaczając najważniejsze kierunki w modernizacjach w celu dostosowania do obecnych wymagań formalnych i stale rosnących oczekiwań użytkowników, można wskazać główne aspekty i kierunki działań: • koszty ogrzewania i termomodernizacje, • ekologiczne źródła energii odnawialnych, • wizerunek zewnętrzny – estetyka elewacji, • dostosowanie do obowiązujących przepisów ogólnobudowlanych i ochrony pożarowej – rozbudowy, • potrzeby parkingowe, • osiedlowe przestrzenie rekreacyjne.

Koszty ogrzewania i termomodernizacje stanowią główny zakres modernizacji bloków i jest to związane z jakością ekonomiczną i techniczną.

Ekologiczne źródła energii odnawialnych stanowią ogólnoświatową tendencję i potrzebę dotyczącą jakości ekonomicznej, technicznej i behawioralnej. Atrakcyjny wizerunek zewnętrzny uzyskany poprzez stosowanie najnowszych materiałów i systemów wpływa znacząco na wzrost jakości technicznej i behawioralnej. Dostosowanie do obowiązujących przepisów ogólnobudowlanych i ochrony pożarowej będzie realizowane głównie poprzez dostawianie nowych wind i klatek schodowych. Dalszy wzrost jakości funkcjonalnej i behawioralnej można uzyskać przez rozbudowy o nowe balkony, tarasy, loggie, dodatkowe przestrzenie mieszkalne, usługowe itp. Spełnienie oczekiwań parkingowych przez dostosowanie liczby miejsc do rzeczywistych potrzeb da wzrost jakości funkcjonalnej i organizacyjnej. Ważnym elementem są także osiedlowe przestrzenie rekreacyjne. Powinny być atrakcyjne, dopasowane do oczekiwań poszczególnych grup użytkowników oraz zgodne z tendencjami w spędzaniu wolnego czasu – wtedy uzyska się wzrost jakości funkcjonalnej i behawioralnej.

Przypisane powyżej danym aspektom jakości wynikają z badań jakościowych wg znanej na świecie i w Polsce metody POE (Post Occupancy Evaluation), służącej do oceny środowiska zbudowanego wg pięciu podstawowych kategorii (jakości technicznej, funkcjonalnej, organizacyjnej, ekonomicznej i behawioralnej), za pomocą których można ocenić każdy obiekt wraz z jego otoczeniem1. Wszelkie decyzje inwestycyjne, remonty, modernizacje i rozbudowy warto rozpocząć od przeprowadzenia profesjonalnych badań jakościowych z analizą potencjału nieruchomości. Takie podejście może dać wymierne korzyści oraz uzasadnić prawidłowość podejmowanych decyzji. Zaleca się także wykonanie badań potencjału nieruchomości z wielowariantowymi propozycjami koncepcji i zestawieniami kosztowymi. Autor wraz z zespołem pracowników Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach (z doświadczeniami badawczymi i projektowymi) od wielu lat prowadzi badania przedprojektowe z analizami potencjału nieruchomości wg metod własnych. Takie analizy dają inwestorom (użytkownikom) cenne informacje na temat wielu wariantów działań inwestycyjnych, wskazują potencjał działki i budynku oraz możliwości remontu czy rozbudowy obiektu.

Podejście jakościowe do zagadnień modernizacyjnych jest chyba jedyną drogą do osiągnięcia sukcesu zgodnego z oczekiwaniami mieszkańców.

Mając na uwadze obecny stan wiedzy na temat osiedli z wielkiej płyty, można stwierdzić, że stanowią one wielki potencjał i olbrzymią wartość.

BUDOWNICTWO

EPSTAL

na budowie Warsaw Spire czyli o zastosowaniu stali zbrojeniowej EPSTAL o wysokiej ciągliwości w budynkach wysokich

p r o m oc j a

Builder

62

listopad 2014

Obecnie w Warszawie powstaje jeden z największych kompleksów biurowych w Europie – Warsaw Spire. Obiekt będzie się składał z trzech budynków o łącznej powierzchni biurowej ok. 100 tys. m2. Najwyższy z nich (budynek A) o wysokości 180 m usytuowany będzie pomiędzy dwoma bliźniaczymi budynkami (B i C) o wysokości 55 m każdy.

B

udynek A posiadał będzie 45 kondygnacji użytkowych oraz 4 kondygnacje techniczne, a jego wysokość, wynosząca wraz z iglicą 220 m, uczyni go drugim co do wysokości budynkiem w Polsce, zaraz po Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

Pod budynkami zaprojektowano 5 kondygnacji podziemnych, które będą stanowić parking. W celu wykonania głębokiego wykopu zastosowano ściany szczelinowe sięgające warstw nieprzepuszczalnych położonych na głębokości 55 m poniżej poziomu terenu. Jako fundamenty przewidziano żelbetowe oraz sprężone płyty fundamentowe PT. Ze względu na wysokie ciśnienie wód gruntowych zastosowano kotwy gruntowe działające na wyciąganie. Najwyższy budynek (A) posadowiony jest na żelbetowej płycie fundamentowej o grubości 240 cm. Płyta została zbrojona siatkami z prętów stalowych o średnicy 32 mm. Ilość siatek zbrojeniowych dochodzi nawet do kilkunastu warstw.

Wymaganiem konstruktora było zastosowanie w całym projektowanym obiekcie stali zbrojeniowej o wysokiej ciągliwości. W związku z tym zastosowano stal EPSTAL, która spełnia wymagania klasy C ciągliwości wg Eurokodu 2 oraz wymagania klasy A-III N wg PN-B-03264:2002.

Mgr inż. Krzysztof Bielazik z biura inżynierskiego Bakkala Consulting Engineers – projektantów m.in. konstrukcji tego obiektu wyjaśnia:

Fot. 1. Pręty zbrojeniowe EPSTAL.

„W projekcie Warsaw Spire świadomie zastosowaliśmy stal zbrojeniową o wysokiej ciągliwości. Ważnym aspektem projektowym budynków wysokich i wysokościowych jest zabezpieczenie ich konstrukcji przed katastrofą postępującą, czyli zagrożeniem bezpieczeństwa konstrukcji na skutek wystąpienia bliżej nieprzewidywalnych oddziaływań wyjątkowych, takich jak np. wybuch, uderzenie pojazdem itp. Stal zbrojeniowa o wysokiej ciągliwości charakteryzuje się dodatkowym zapasem nośności na rozciąganie w obszarze jej odkształceń plastycznych, stąd gwarantuje większe bezpieczeństwo konstrukcji w przypadku wystąpienia takich okoliczności. Jej zastosowanie jest zatem jednym z elementów naszej strategii zabezpieczenia konstrukcji przed oddziaływaniami wyjątkowymi i wyeliminowania możliwości wystąpienia takiej katastrofy”.

Do budowy całego kompleksu zostanie wykorzystane ok. 9 tys. ton stali zbrojeniowej EPSTAL w postaci prefabrykowanych zbrojeń budowlanych. Stal jest wytapiana oraz przetwarzana do postaci gotowego zbrojenia przez hutę CMC Poland Sp. z o.o. z Zawiercia. Całkowite zużycie betonu szacuje się na ok. 82 tys. m3. Jest to beton klas od C30/37 do C60/75. Wykonawcą robót żelbetowych oraz stalowych jest firma

Fot. 2. Słupy V w budowie. Stan z grudnia 2013 roku.

Fot. 3. Słupy V. Stan obecny.

listopad 2014

63

Centrum Promocji Jakości Stali www.cpjs.pl

Builder

Monting. Inwestorem jest firma Ghelamco, znana z wielu inwestycji biurowych na terenie Warszawy i kraju.

Wykonawcy Warsaw Spire wykorzystują szereg nietypowych i ciekawych rozwiązań konstrukcyjnych. Najwyższy budynek z całego kompleksu (budynek A) u swojej podstawy oparty będzie na skośnych słupach V. Są to słupy zespolone, na których przekrój składają się rury stalowe o średnicy 900 mm wypełnione betonem, częściowo dodatkowo zbrojonym. Typowa długość słupów wynosi ok. 12 m, najdłuższe sięgają nawet 26 m (fot. 2, fot. 3).

Innym ciekawym rozwiązaniem jest podwieszenie, za pomocą wieszaków, płyty stropowej nad parterem do elementów konstrukcyjnych znajdujących się powyżej (fot. 4).

Zgodnie z informacjami uzyskanymi od przedstawiciela Ghelamco inżyniera Krzysztofa Owczarczyka, pełniącego funkcję Kierownika budowy, na chwilę obecną budynek B wraz z częścią garażu podziemnego przeszedł pomyślnie procedurę uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie, zakończono konstrukcję budynku C oraz garażu podziemnego. Trwają prace związane z wykonaniem konstrukcji budynku wieżowego, którego wysokość przekroczyła już 120 m. Całość inwestycji ma być ukończona i oddana do użytku w 2016 roku.

Fot. 5. Budynek wieżowy w budowie. Stan z grudnia 2013 roku.

Fot. 6. Budynek wieżowy w budowie. Stan obecny.

Zdjęcia: Hanna Popko

Fot. 4. Fragment płyty stropowej wraz z mocującymi ją wieszakami.

BUDOWNICTWO

Interpretacja

badań termowizyjnych dr inż. Paweł Krause

Builder

64

listopad 2014

Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska

O

dkrycie promieniowania podczerwonego przez niemieckiego astronoma i konstruktora teleskopów Williama Herschela, który – powtarzając eksperyment Newtona – przepuszczał wiązkę światła słonecznego przez pryzmat, było możliwe m.in. dzięki właściwej interpretacji oddziaływań cieplnych w zależności od barwy widma promieniowania elektromagnetycznego. Termowizja wykorzystywana w inżynierii lądowej jest metodą obrazowania obiektów budowlanych lub ich fragmentów (wraz z wyposażeniem technicznym) w zakresie podczerwieni termalnej, za pomocą urządzeń wyposażonych w detektory podczerwieni, czyli np. kamer termowizyjnych. Obok zagadnień metrologii, zajmującej się metodami wykonywania pomiarów, narzędziami pomiarowymi czy też błędami pomiarów, nie mniej istotną rolę odgrywa kwestia interpretacji uzyskanych wyników pomiarów.

Właściwe podejście

Poprzez pojęcie „interpretacji” można rozumieć proces tłumaczenia tzw. programu źródłowego na program wynikowy (Leksykon naukowotechniczny). Inną definicją interpretacji jest wydobycie i wyjaśnienie sensu czegoś lub przypisywanie czemuś jakiegoś znaczenia. Po wykonaniu badań termowizyjnych zleceniodawca otrzymuje termogramy (zapisy obrazów cieplnych np. w postaci zdjęć) lub szersze opracowanie stanowiące raport z przeprowadzonych badań w postaci termogramów, charakterystycznych temperatur oraz bardziej lub mniej szczegółowych opisów. Często zleceniodawca otrzymuje zestaw „kolorowych obrazków” z informacją, że są na nich mostki termiczne.

Mostki termiczne typu geometrycznego lub konstrukcyjnego wynikają wprost z przyjętych rozwiązań przestrzennych i konstrukcyjnych. Istotne jest jednak to, czy taki mostek stanowi defekt termiczny, czy też nie.

Tak naprawdę mostki termiczne (cieplne) stanowią najczęściej miejsca w obudowie budynku, w których występują większe wartości gęstości strumienia ciepła i niższe wartości temperatury wewnętrznej powierzchni przegrody w stosunku do obszarów znajdujących się poza zasięgiem ich oddziaływania. W praktyce mostki termiczne są w każdym budynku. Występują nawet w budynkach projektowanych jako budynki pasywne, zero- lub plusenergetyczne, a projektanci zakładają ich wy-

Aby z powodzeniem podjąć próbę zinterpretowania pomiarów termowizyjnych, należy dysponować szeroką wiedzą z zakresu budownictwa ogólnego i fizyki budowli. stępowanie (ważne jest, by było to robione w sposób świadomy). Mostki termiczne typu geometrycznego lub konstrukcyjnego wynikają wprost z przyjętych rozwiązań przestrzennych i konstrukcyjnych. Istotne jest jednak to, czy taki mostek stanowi defekt termiczny, czy też nie.

Warunki prowadzenia badań

Aby można było w sposób prawidłowy wykonać interpretację uzyskanych wyników pomiarów termowizyjnych, istotne jest właściwe przeprowadzenie badań. Częściowo zostało to omówione w poprzednim artykule [1]. Jedną z ważniejszych kwestii wpływających na dokładność wyników pomiarów jest poprawne przyjęcie emisyjności badanych materiałów. Wielkość ta określa zdolność danego ciała do emitowania własnej energii z pominięciem energii odbitej i przepuszczanej (zawiera się w przedziale od 0 do 1). W praktyce jest tak, że im współczynnik emisji jest bliższy wartości 1 dla danego ciała, tym pomiar jest stosunkowo prostszy i daje dokładniejsze wyniki.

Istotny problem stanowią powierzchnie błyszczące, metaliczne, chropowate czy zanieczyszczone. W przypadku takich powierzchni zaleca się stosowanie kamer termowizyjnych z definiowalną emisyjnością lub dodatkowych zabiegów poprawiających dokładność pomiaru, jak np. naklejanie folii o ustalonej emisyjności i dobrej przewodności cieplnej czy też usuwanie z otoczenia źródeł ciepła odbijanego i absorbowanego przez mierzony obiekt. Emisyjność jest jednym z najważniejszych parametrów wpływających na dokładność wyznaczenia temperatury powierzchni obiektu metodą termograficzną. Z reguły przyjmuje się uśrednioną wartość ustalonej emisyjności dla typowych materiałów budowlanych znajdujących się na przegrodach budowlanych od strony wewnętrznej i zewnętrznej jak np. tynki, ceramika, kamień elewacyjny, płyty gipsowo-kartonowe itp. Przykładowe wartości emisyjności dla materiałów zestawiono w tabeli 1.

Interpretacja w oparciu o skalę barw

Najczęściej wykonywaną interpretacją wyników pomiarów termowizyjnych jest interpretacja w oparciu o skalę barw wykonanego termogramu.

W zależności od przyjętej palety barw miejsca charakteryzujące się zróżnicowaną temperaturą powierzchni w stosunku do pozostałego fragmen-

Interpretacja pomiarów termowizyjnych wyłącznie w oparciu o skalę barw jest dalece niewystarczająca.

Rys. 2. Przykáadowy termogram z rozkáadem temperatury oraz odczytanymi wartoĞciami [2].

Rys. 2. Przykładowy termogram z rozkładem temperatury na linii oraz odczytanymi wartościami [2].

Rysunki archiwum wg literatury

Builder

65

Rys. 1. Termogram elewacji budynku mieszkalnego w zróżnicowanych paletach barw [3].

listopad 2014

Rys. 2. Przykáadowy termogram z rozkáadem temperatury oraz odczytanymi wartoĞciami [2].

Rys. 3. Przykładowe termogramy z rozkładem temperatury [4]. tu obiektu mają inną, często intensywniejszą barwę. Wizualizacja termogramu możliwa jest z wykorzystaniem różnorodnych umownych palet barwnych. Jedną z ciekawszych palet barw wykorzystywanych przy zastosowaniach termografii w budownictwie jest paleta „tęczy”. Zawiera ona najwięcej barw i za jej pomocą można w miarę dokładnie w sposób wizualny ocenić wartość temperatury, porównując barwę fragmentu obiektu na termogramie z barwą na skali temperatur. Przyjęcie odpowiedniej palety barw wpływa na początkowy odbiór interpretowanego termogramu. Interpretacja pomiarów termowizyjnych wyłącznie w oparciu o skalę barw jest dalece niewystarczająca.

W oparciu o rozkład temperatury

Istotniejszą od skali barw informacją na termogramie jest przedstawienie rozkładu temperatury. W celu dokonania oceny stanu ochrony cieplnej budynku konieczne jest wyznaczenie temperatury w konkretnym analizowanym punkcie – temperatura w punkcie np. SP01, SP02, SP03, SP04. Inną ważną informacją może być określenie temperatury

Istotniejszą od skali barw informacją na termogramie jest przedstawienie rozkładu temperatury.

BUDOWNICTWO listopad 2014

66 Builder

minimalnej, maksymalnej i średniej w danym analizowanym obszarze.

Jest to ważne z punktu widzenia jednorodności termicznej przegrody lub jej fragmentu – temperatura w polu np. AR01, AR02. W celu pokazania zróżnicowania temperatur w obrębie np. mostków cieplnych, stanowiących imperfekcje (nieprawidłowości) wykonawcze, przydatne jest wyznaczenie temperatury wzdłuż linii np. LI01 (rys. 2).

Porównanie z termogramem wzorcowym

Jedną z możliwości przeprowadzenia oceny rozkładu temperatury badanego budynku jest porównanie otrzymanych wyników badań w postaci rozkładu temperatury z tzw. termogramem wzorcowym. Odnosi się do tego między innymi norma PN-EN 13187 Właściwości cieplne budynków – Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku – metoda podczerwieni [6]. Metoda ta byłaby jednym z najlepszych sposobów na interpretację badań termowizyjnych, gdyby istniała ogólnodostępna baza termogramów wzorcowych wykonanych dla różnych rodzajów przegród w zróżnicowanych warunkach temperatu-

Ważną kwestią wpływającą na dokładność wyników pomiarów jest poprawne przyjęcie współczynnika emisyjności badanych materiałów. W przypadku powierzchni błyszczących, metalicznych, chropowatych czy zanieczyszczonych zaleca się stosowanie kamer termowizyjnych z definiowalnym współczynnikiem emisyjności lub stosowanie dodatkowych zabiegów poprawiających dokładność pomiaru. ry środowiska zewnętrznego i wewnętrznego. Ze względu na różnorodność dostępnych technologii wznoszenia ścian, dachów oraz pozostałych przegród budowlanych, a także zróżnicowane warunki prowadzenia badań termowizyjnych (zazwyczaj w obiektach budownictwa ogólnego w zakresie temperatur zewnętrznych od +5°C do -30°C oraz wewnętrznych +8°C do ok. +24°C), sporym wyzwaniem staje się poszukiwanie termogramu, który możemy uznać za wzorcowy.

Przykładowy termogram ściany budynku wielkopłytowego w systemie W-70 z balkonem wspornikowym bez ocieplenia (z lewej strony) oraz budynku wykonanego w technologii uprzemysłowionej, po przeprowadzonej termomodernizacji z płytą balkonu wspornikowego dodatkowo ocieploną od dołu przedstawiono na rys. 3.

Porównanie z metodami obliczeniowymi

Znając rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne budynku oraz warunki termiczne środowiska wewnętrznego (temperatura w budynku) oraz zewnętrznego (temperatura powietrza na zewnątrz budynku), można przeprowadzić obliczenia numeryczne dla fragmentu badanego obiektu. Obliczenia takie można wykonać jako dwuwymiarowe lub przestrzenne trójwymiarowe. W wyniku obliczeń otrzymujemy rozkład temperatury, który może zostać porównany z wynikami pomiarów termowizyjnych. W zależności od przyjętych założeń modelu obliczeniowego, w tym m.in. warunków brzegowych, możemy próbować porównywać poszczególne wyniki.

Jest to jednakże metoda wymagająca sporego doświadczenia w zagadnieniach modelowania przepływów ciepła przez przegrody budowlane.

Podsumowanie

Znajomość rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych poszczególnych fragmentów budynków oraz zagadnień z zakresu wymiany ciepła przez przegrody budowlane determinuje przeprowadzenie jednoznacznej interpretacji termogramów. W niektórych przypadkach temperatura na wewnętrznej powierzchni przegrody np. na poziomie +18°C może być właściwa, a w niektórych może być skutkiem nieprawidłowości w zakresie stanu ochrony cieplnej budynku.

Rys. 4. Model obliczeniowy 2D [5].

Rys. 5. Model obliczeniowy 3D [5].

Tabela 1. Zestawienie emisyjności różnych materiałów.

Materiał

Emisyjność

Azbest

0,90-0,95

Ceramika

0,85-0,95

Beton

0,90-0,95

Gips

0,80-0,95

Drewno

0,90-0,95

Blacha cynkowa

0,20-0,25

Chrom polerowany

0,10-0,15

Literatura

[1] Krause P., Badania termowizyjne. Builder 9/2014 [2] Krause P., Opracowania autorskie 2014.

[3] Steidl T., Diagnostyka termowizyjna w budownictwie. Materiały dydaktyczne – opracowanie autorskie. Politechnika Śląska.

[4] Krause P., Steidl T., Balkony i loggie a straty ciepła przez ściany zewnętrzne. Łódź, 2005, X Polska Konferencja Naukowo-techniczna Fizyka Budowli w teorii i praktyce.

[5] Psi-Therm 2D, 3D. Materiały Visionworld GmbH. [6] PN-EN 13187 Właściwości cieplne budynków – Jakościowa detekcja wad cieplnych w obudowie budynku – metoda podczerwieni.

FLOWCRETE POLSKA D^lm^ģfr ģpbZmhprf eb]^k^f p [kZgļr ihlZ]s^d s ļrpb\r ^ihdlr]hp^c b ihebnk^mZghp^c ]h sZlmhlhpZgbZ p ihfb^ls\s^gbZ\a ikh]nd\rcgr\a b dhf^k\rcgr\a& `ZkZļZ\a b iZkdbg`Z\a(

I]pb^]ĺ gZlsà lmkhgò4

TZ]sphď ]h gZl4

TgZc]ĺ gZl @Z\^[hhd n4

www.flowcrete.com.pl

+48 22 879 89 07

FlowcretePolska

www.flowcrete.com.pl

BUDOWNICTWO

STALOWE

Część 3

8. Podstawy analizy statycznej konstrukcji cięgnowych 8. Podstawy analizy statycznej konstrukcji cięgnowych Obliczanie pojedynczych cięgien 8.1. 8.1.

Obliczanie pojedynczych cięgien

Do obliczania prostych, jednokrzywiznowych, konstrukcji cięgnowych, a takż Do obliczania prostych, jednokrzywiznowych, konstrukcji cięgnowych, a także do obliczania np. masztów z odciągami, często wystarczy znajomość statyki pojedyn obliczania np. masztów z odciągami, często wystarczy znajomość statyki pojedynczeg cięgna, szczegółowo omawiana np.[11, w [11, ograniczymy się tylko do cięgna, szczegółowo omawiana np. w 12]. 12].

TutajTutaj ograniczymy się tylko do kilk najprostszych zagadnień dotyczących obliczania rodzaju cięgien. najprostszych zagadnień dotyczących obliczania tego tego rodzaju cięgien.

KONSTRUKCJE CIĘGNOWE S

S

B

B

q(x) q(x)

obliczenia statyczne y

A

RB RB

ls

y

A 



ls

s0 s0

Smax Smax RB RB

S obliczania prostych konstrukcji Do x x SsinSsin RA RA cięgnowych często wystarczy znajomość BScosScos statyki pojedynczego cięgna. BDo najbardziej l l ogólnych, skutecznych i najczęściej stosowanych metod obliczania przestrzennych konstrukcji cięgnowych 13. Cięgno o cięciwie ukośnej Rys. Rys. 13. Cięgno o cięciwie ukośnej należy obecnie metoda elementów Rozważmy cięgno o cięciwie ukośnej obciążone w swojej płaszczyźnie dowo Rozważmy cięgno o cięciwie ukośnej obciążone w swojej płaszczyźnie dowolnym skończonych. obciążeniem q(x) (rys. 13). Składowe reakcji podporowych tego cięgna przyjmiem

prof. dr hab. inż. Szymon Pałkowski

S

listopad 2014

Kierownik Katedry Konstrukcji Metalowych, Politechnika Koszalińska

Builder

68

obciążeniem q(x) (rys. 13). Składowe reakcji podporowych tego cięgna przyjmiemy w RB oraz siły ukośnej S, działającej na kierunku cięciwy ci postaci sił pionowych siły ukośnej S, działającej na kierunku cięciwy cięgna postaci sił pionowych RA i RRAB ioraz przyjęcie składowych reakcji  anp. nieskładowych np. składowych na kierunkach y t TakieTakie przyjęcie składowych reakcji  a nie na kierunkach osi xosi i y xi ma o obliczania prostych, jednokrzywiznowych konstrukcji cięgnoq(x) . Zadanie tu tylko belki tu takie wwięc przypadku o rozpiętości l pod zaletę, że poddanej wartości RAB isąRBtusątakie samesame jakpolega wjak przypadku belkinao znalezieniu rozpiętości l poddane zaletę, że wartości RA i obciążeniu wych, a także analizy do obliczania np. masztów z odciągami, często siły S naZadanie kierunku polega cięciwy więc cięgna.

Jeśli wartość S jest znana, 8. Podstawy statycznej konstrukcji cięgnowych obciążeniu q(x). tu tylko na znalezieniu Skierunku na kierunku cię obciążeniu q(x). Zadanie polega więc tu tylko na znalezieniu siły siły S to narzędne cięciw wystarczy znajomość statyki pojedynczego cięgna, szczegółowo osi wartość cięgna znajdziemy z równania: cięgna.

Jeśli S jest znana, to rzędne osi cięgna znajdziemy z równania cięgna.

Jeśli wartość S jest znana, to rzędne osi cięgna znajdziemy z równania 8.1.

Obliczanie pojedynczych cięgien omawiana np. w [11] i [12].

M M , , y  xytgxtg  (1) Do obliczania prostych, jednokrzywiznowych, konstrukcji cięgnowych, a także do Scos  (7) S cos Obliczanie cięgna obliczania np. masztówpojedynczego z odciągami, często wystarczy znajomość statyki pojedynczego

D

cięgna, szczegółowo omawiana np.dowkilku [11, 12]. Tutaj zagadnień ograniczymy się tylko dow kilku którym M jest funkcją momentu zginającego obliczonego jak dla Tutaj ograniczymy się tylko najprostszych dotycząnajprostszych zagadnień dotyczących obliczania tego rodzaju cięgien. w którym M swobodnie jest funkcją momentu zginającego obliczonego jak dla belki swob w którym M belki jest funkcją momentu zginającego jak dla belki swobodni cych obliczania tego rodzaju cięgien. podpartej o rozpiętości lobliczonego obciążonej danym obciąże-

podpartej o rozpiętości l obciążonej danym q(x).

Równanie (7) wyraża podpartej o rozpiętości obciążonej obciążeniem Równanie (7) wyraża wię niem q(x). lRównanie (1) danym wyraża więc obciążeniem warunek, q(x). że moment zginający S warunek, warunek, że moment zginający w dowolnym punkcie osiodpowiada cięgna mazałowartość zerow że moment zginający w cięgna dowolnym punkcie osi cięgna ma wartość zerową, c w dowolnym punkcie osi ma wartość zerową, co odpowiada założeniu, że jest cięgno jest wiotkie. idealnie wiotkie.

Maksymalną siłę w cięgnie (st odpowiada założeniu, cięgno jest idealnie wiotkie.

Maksymalną siłę w cięgnie (styczn żeniu, że że cięgno idealnie Maksymalną siłę w cięgnie (styczdocięgna osi cięgna w osi punkcie B) obliczymy ze wzoru 13)(rys. 1): do osi wnąpunkcie B) obliczymy zeB)wzoru (rys.ze(rys.

13) do cięgna w punkcie obliczymy wzoru

B q(x) RB

2 S )2 , S max Smax(Scos(Scos ) 2 ()RB( RSBsin sin ) 2 ,,(2)

ls

y

Smax



A S

s0 x

RB Ssin

RA

B

l

(8

Podstawą do wyprowadzenia równania cięgna, z którego można wy-

Podstawą do wyprowadzenia równania cięgna, z którego można wyznaczyć wartość sił Podstawą do wyprowadzenia z którego można warto znaczyć wartość siły S, jestrównania zależność cięgna, między długością cięgna s0wyznaczyć w staw stanie początkowym (cięgno nieobciążone S, jest zależność między długością cięgna s 0 początkowym (cięgno nieobci S, jest zależność między (cięgno długością cięgna s0 wa stanie nie początkowym nieobciążone) jego długością s w stanie a jegoa długością s w stanie końcowym (cięgno obciążone), tj. tj. jego długością s w stanie końcowym (cięgno obciążone), końcowym (cięgno obciążone), tj.

Scos

s  s0ssl s   llt , l ,, (3) 0 s t

(9)

16 16

gdziegdzie jestgdzie wydłużeniem sprężystym cięgna, a lat a wydłużeniem (skróceniem l s  sprężystym cięgna, Δl s jest wydłużeniem sprężystym cięgna, wydłużeniem (skróce l s jest Δlwydłużeniem ltt wydłużeniem (skróceniem) wywołanym zmianą temperatury w cięgnie.

Poodpowiednich wstawieniu wywołanym zmianą temperatury w cięgnie.

Po wstawieniu do (9) wyraże wywołanym zmianą temperatury w cięgnie.

Po wstawieniu do (9) odpowiednich w Rys. 1. Cięgno o cięciwie ukośnej do (3) odpowiednich wyrażeń otrzymuje się [11] otrzymuje się [11] Rys. 13. Cięgno o cięciwie ukośnej otrzymuje się [11] l l  1  EA cos  3 2   1 EA cos        Q2 dx , (4)  S S EA 1 l Ts Rozważmy cięgno o cięciwie ukośnej obciążone w swojej płaszczyź3 2 (10 Rozważmy cięgno o cięciwie ukośnej obciążone w swojej płaszczyźnie dowolnym S  S EA 1 s lt  0   Ts   Q 2 dx , t 0 2 s 0  s0 s0 s 00 nie dowolnym obciążeniem q(x) (rys.

1). Składowe reakcjitego podporowych 2 s obciążeniem q(x) (rys.

13). Składowe reakcji podporowych cięgna przyjmiemy w   0

 

oraz siły ukośnej S, działającej kierunku cięciwy gdzie: cięgna. postacitego sił pionowych RA i RB w postaci cięgna przyjmiemy sił pionowych R A i R Bnaoraz siły ukoTakie śnej przyjęcie składowych a nie np.cięgna. składowych kierunkach osi x i y Qma tę gdzie: – równanie siły tnącej jak dla belki swobodnie podpartej o rozpiętoS, działającej na reakcji kierunku cięciwy Takie na przyjęcie składogdzie: tu takie same jak w przypadku rozpiętości l poddanej zaletę,wych że wartości A i Rnp. B są ści reakcji, R a nie składowych na kierunkach osi x i ybelki l poddanej obciążeniu q(x),swobodnie podpartej o rozpiętości l poddanej ma tęozaletę, że Q  równanie siły tnącej jak dla Q  równanie siły tnącej jakbelki dla belki swobodnie podpartej o rozpiętości l podda obciążeniu q(x).R Zadanie polega więc tujak tylko na znalezieniu siły S na kierunku cięciwy wartości l – długość cięciwy cięgna, i R są tu takie same w przypadku belki o rozpiętości l s A q(x), q(x), cięgna. Jeśli wartość SBjest znana, to rzędne osi cięgna znajdziemy z równania obciążeniu obciążeniu cięciwy cięgna, ls  długość M cięciwy cięgna, ls  długość , y  x tg  EA  sztywność cięgna na rozciąganie, (7) S cos  EA  sztywność cięgna na rozciąganie,

Fot. Katarzyna Burzyńska

Podstawą do wyprowadzenia równania cięgna, z którego można wyznaczyć wartość siły w stanie cięgna, początkowym (cięgno nieobciążone) jest zależność międzydo długością cięgna s0równania Podstawą wyprowadzenia z którego można wyznaczyć wartość siły Podstawą do swyprowadzenia równania cięgna, z którego można wyznaczyć wartość siły ego długością w stanie końcowym (cięgno obciążone), tj.

S, jest zależność między długością cięgna s0 w stanie początkowym (cięgno nieobciążone) jest zależność między długością cięgna s0 w stanie początkowym (cięgno nieobciążone) a jego długością s w stanie końcowym (cięgno obciążone), tj. ego długością s w stanie końcowym tj.

(9) s  s0 (cięgno l s  lobciążone), t, (9) s  s0  l s  lt , (9) s  s0  l s  lt , zie l s jest wydłużeniem sprężystym cięgna, a lt wydłużeniem (skróceniem) wołanymgdzie zmianątemperatury w cięgnie. sprężystym Po wstawieniu do (9)a odpowiednich wyrażeń(skróceniem) cięgna, l s jest wydłużeniem lt wydłużeniem zie l jest wydłużeniem sprężystym cięgna, a lt wydłużeniem (skróceniem) zymuje ssięwywołanym [11] zmianą temperatury w cięgnie. Po wstawieniu do (9) odpowiednich wyrażeń wołanym zmianą temperatury w cięgnie. Po wstawieniu do l (9) odpowiednich wyrażeń otrzymuje 3się [11]   zymuje się [11] S  S 2 EA1  1 l s   t Ts0   EA cos  Q 2 dx , (10) l 2s0 0l EA cos   S 3s10 S 2 EA1  1 l EA Q 2 dx ,  t cos Ts0  2 , 3 2 (10)  s Q dx2s0 S  S EA1  l s   t Tss00   (10)  0 2s0 0  s0  zie: gdzie: zie:Q  równanie siły tnącej jak dla belki swobodnie podpartej o rozpiętości l poddanej Most „Vanšu tilts” na Dźwinie, w Rydze. Widoczny piękny wachlarz cięgien obciążeniu Q q(x), równanie siły tnącej jak dla belki swobodnie podpartej o rozpiętości l poddanej Q  równanie siły tnącej jak dla belki swobodnie podpartej o rozpiętości l poddanej cięgna, q(x), ls  długość cięciwy obciążeniu q(x), l EA obciążeniu sztywność cięgna na rozciąganie, l cięciwy cięgna, ls  długość cięciwywydłużalności cięgna, ls długość 2 Q 2 dx współczynnik (dla stali  t = 0,000012 1/K), Tablica 5. Wartości  Tablica 5.

Wartości całek EA  sztywność cięgnaliniowej na rozciąganie, t Tabela 1. Wartości całek całek Q dx EA  sztywność cięgna nacięgna rozciąganie, EA – sztywność na rozciąganie, 0  współczynnik wydłużalności liniowej (dla stali  t = 0,000012 1/K), zmianatemperatury.  0 wydłużalności liniowej (dla (dla stalistali Tt współczynnik  t α=t 0,000012 αt – twspółczynnik wydłużalności liniowej = 0,0000121/K), 1/K), l l l  zmiana temperatury. Tzmiana 2 ΔT temperatury.

2 – temperatury.

2  zmiana  T Lp. Schemat 0 Q dx Wartości Q dx , dla kilku typowych rodzajów obciążeń, zestawiono Q dx l Lp. w tablicy 5.Schemat  l obciążenia 0 Wartości obciążenia Q 2 dx ,, dla dlakilku kilkutypowych typowych rodzajów obciążeń, zestawiono w tablicy 5. q0 2 rodzajów obciążeń, zestawiono QWartości dx cięgna Wartościcięciwy , dla kilku typowych rodzajów obciążeń, zestawiono wjak tablicy 5. q Długość w równaniu (10) może być zarówno większa, i mniejsza od 0 q 2l 3 0w tabeli 1.

1 q 2l 3 czątkowej długości s0 cięgna.

1 większa, Długość cięciwy cięgnaw wrównaniu równaniu (10) może być zarówno większa, jak i mniejsza od Długość cięciwy cięgna (4) może być zarówno 12 Długość cięciwy cięgna w równaniu (10) możecięgna, być zarówno jak i mniejsza od 12 Równanie (10) jest przybliżonym równaniem ale jegowiększa, wykorzystanie do celów l początkowej długości s0 cięgna. jak i mniejsza od początkowej długości s0 cięgna. l cięgna. czątkowej długości s 0 ktycznych nie budzi zastrzeżeń.

W przypadkurównaniem szczególnym q = const (por. tabl. 5) z do celów Równanie (10) przybliżonym cięgna, ale jego wykorzystanie Równanie (4) jestjest przybliżonym równaniem cięgna, ale jego wykorzyRównanie (10) jest przybliżonym równaniem cięgna, ale jego wykorzystanie do celów wnania tego otrzymuje się praktycznych nie budzi zastrzeżeń.

W przypadku szczególnym q = const (por. tabl. 5) z q do celów praktycznych nie budzi zastrzeżeń.

W przypadku szczeaktycznych stanie nie budzi zastrzeżeń.

W przypadku szczególnym q = const (por. tabl. 5)qz 2 3  tab. równania qtego otrzymuje l cos się: 1się5) z równania tegoEAq const otrzymuje wnania tego gólnym otrzymuje , 2 3 q2a3 S 3=się S 2 EA(por.

2 (11) 1  l s   t Ts0   2 3 4l  3a  q a   s s 24 2 EAq l 1 cos  2 3  S 3 10 S 2 EA 1  l   a 4l  3a  12l b EAq l 0cos  , 3 2  (11) s t Ts0   a 12l   S  S EA1  l s   t Ts ,, (5)24s (11) b l 0  s 00  24s 0  ma postać  s 0 równanie to l w wypadku cięgna o cięciwie poziomej a w przypadku cięgna o cięciwie poziomej równanie to ma postać: q P a w wypadku cięgna o cięciwie poziomej równanie to ma postać q P w wypadku cięgna o cięciwie poziomej równanie to ma postać 2 3   EAq l 1 q 2l 3 P 2 ab S 3  S 2 EA1  l   t Ts0   . (6) 2 3 2   Pqab 3 (12) 24s20 3  EAq 2 l 3 q l P ab  S 3 s10 S 2 EA1  1 l   a 12 l b EAq l .  Pqab 3 2  (12) t Ts0 . 3 S  S EA1  l   t Tss00  a l 24s 0 (12) b l 12  s0   s 0algebraicznymi  3.24stopnia l Równania (10)÷(12) równaniami Równaniasą (4)–(6) są równaniami algebraicznymi 3. stopniamającymi mającymi tylko jeden rwiastek rzeczywisty.

Równania tesąmają ogólny charakter i na ich 3. podstawie można też tylko jeden tylko jeden pierwiastek Równania te mają ogólny charakter Równania (10)÷(12)rzeczywisty. równaniami algebraicznymi stopnia mającymi q Równania (10)÷(12) równaniami algebraicznymi 3. Sstopnia mającymi tylkoróżnicę jeden wo wyznaczyć S rzeczywisty. wsącięgnie wskutek przemieszczeń cięgna np. i na siłę ich podstawie można też łatwo wyznaczyć siłępodpór w cięgnie wskutek q 2l 3 pierwiastek Równania te mają ogólny charakter i oraz na ich podstawie możnaqteż rwiastek rzeczywisty.

Równania te mają ogólny charakter i na ich podstawie można też 2 3 4 y w cięgnie wywołaną zmianą obciążenia cięgna.

W pierwszym przypadku, na podstawie przemieszczeń podpór cięgna oraz np. różnicę siły w cięgnie wywołaną q l łatwo wyznaczyć siłę S w cięgnie wskutek przemieszczeń podpór cięgna oraz np. różnicę 45 wo wyznaczyć siłęobciążenia Spodpór, w cięgnie wskutek przemieszczeń podpór cięgna oraz np. różnicę l 4 nych przemieszczeń należy obliczyć aktualną długość cięciwy cięgna i wstawić cięgna.

W pierwszym przypadku naW podstawie zna-przypadku, siłyzmianą w cięgnie wywołaną zmianą obciążenia cięgna. pierwszym na podstawie 45 ydowodpowiedniego cięgnie nych wywołaną zmianącięgna, obciążenia cięgna.

W pierwszym przypadku, na podstawie l równania w drugim zaś przypadku równanie cięgna podpór należy obliczyć aktualną długość cięciwy znanychprzemieszczeń przemieszczeń podpór, należy obliczyć aktualną długość cięciwynależy cięgna i wstawić anych podpór, należy obliczyć aktualną długość cięciwy cięgna i wstawić q2 wiązaćprzemieszczeń dwukrotnie, z uwzględnieniem obu rodzajów obciążeń, i na tej podstawie i wstawić ją dorównania odpowiedniego równania cięgna, drugim zaś równanie cięgna należy ją cięgna do odpowiedniego cięgna, w drugim zaśw przypadku do odpowiedniego równania cięgna, w drugim zaś dwukrotnie, przypadku z uwzględnierównanie cięgna należyq1 q12l 3 q22l 3 7q1q2l 3 q iczyć różnicę siły w cięgnie. przypadku równanie cięgna należy rozwiązać 2 5 tej podstawie rozwiązać dwukrotnie, z uwzględnieniem obu rodzajów obciążeń, i na   qna 3 2 3 2 3 1 tej podstawie związać dwukrotnie, z uwzględnieniem obu rodzajów obciążeń, i 45 180 niem obu rodzajów obciążeń, 2l 15 q1 l  q2 l  7q1q45 obliczyć różnicę siły w cięgnie.i na tej podstawie obliczyć 5różnicę siły liczyć różnicę siły w cięgnie.

00 45 45 180 w cięgnie.

 





 





15 00

Sztywność cięgna na rozciąganie. Miarą sztywności cięgna na rozciąganie wzdłuż

BUDOWNICTWO

5

2 3  q45 q22l 3  7Wartość q1q2l 3 reakcji pionowych 1l  45  180 reakcji 1,0∙100/2 =Wartość 50pionowych kN. reakcji pionowych RA = RB =Wartość 45 45 180 = 1,0∙100/2 = =501,0∙100/2 kN. A=R = 50 kN. RWartość A= MaksymalnaRsiła wB cięgnie wgRB(8) reakcji pionowych

q1 15 15 00 00

MaksymalnaMaksymalna siła w cięgnie siła wg (8) w cięgnie50 wgkN. (8) R,A0 = R B= kN. S max  (229,1  0.958) 2  (50 229 ,1 1,0∙100/2 0,287) 2 =248,1 2 2  0,287) 2  248,1 kN. S max  (229S,1  0Maksymalna .958 )  ( 50 , 0  229 , 1 Sztywność cięgna na rozciąganie. Miarą sztywności cięgna na rozciąganie wzdłuż siła w cięgnie wg (8),1  0,287) 2  248,1 kN.  ( 229 , 1  0 .

958 )  ( 50 , 0  229 max jeszcze sztywność tego cięgna na rozciąganie. tym celu W tym przyjmijmy Sztywność cięgna naMiarą rozciąganie Obliczmy jeszcze sztywność tego cięgna na W rozciąganie. celu pewne Sztywność cięgna na rozciąganie. cięgna na Obliczmy rozciąganie do przyrostu długości cięciwy lObliczmy , wzdłuż tj.

2 2 cięciwy jest stosunek przyrostu siły w cięgnie Ssztywności jeszcze sztywność tego cięgna na rozciąganie. tym przyjmijmy pew Obliczmy jeszcze sztywność na rozciąganie. tym c 248,1 kN S  m, (229 ,1cięciwy,  0.958 )tego Δl (cięgna 50=,00,10 W 229 ,1i obliczmy celu 0,287 )odpowiaW wydłużenie cięciwy, np.

0,10 i obliczmy przyrost siły w cięgnie l  przyjmijmy pewne małe wydłużenie np.

Miarą sztywności cięgna na rozciąganie wzdłuż cięciwy małe jest stosunek m, max tj. l , wydłużenie cięciwy jest stosunek przyrostu siły w cięgnie S do przyrostu długości cięciwymałe cięciwy, np. l m, i obliczmy przyrost siły w cięgnie odpow  0,10 temu wydłużenie cięciwy, np.

0,10 m, i obliczmy przyrost sił l  dający przyrostu siły w cięgnie ΔS do przyrostu długości cięciwy Δl przyrostmałe siły w cięgnie odpowiadający wydłużeniu. , tj. temu wydłużeniu.

Obliczmy jeszcze sztywność tego cięgna na rozciąganie. W ty S dający temudający wydłużeniu. temu wydłużeniu. k  S . małe wydłużenie cięciwy, np. l  0,10 m, i obliczmy przyros (13) q k  l .. (7) dający temu wydłużeniu.

(13) l S

zgodnie1993-1-11 z PN-EN 1993-1-11, można też wyrazić jakprzypadku dla Sztywność tęSztywność zgodnie ztę,PN-EN można też wyrazić jak dla pręta Sztywność tę zgodniepręta z PN-EN 1993-1-11 można teżwspółczynnika wyrazić jak(pozornedla przypadkuE tpręta prostego, ale z uwzględnieniem zastępczego prostego, ale z przypadku uwzględnieniem zastępczego (pozornego) sprężystości prostego, ale zgo) uwzględnieniem zastępczegoE(pozornego) współczynnika sprężystości E t współczynnika sprężystości t

b bb

18 18

a aa

q

S B

RA S lll

h = 30 m

RB

ls

l ys

ls ls

y x S

h = 30 m

B

RB

EA y k  Et A .. (8) (14) Norma PN-EN 1993-1-11 podajekwzór y  l tsna .wartość Et (wzór 5.1), ale tylko dla przypadku (14)prosta cięgna o cięciwie poziomejpodaje obciążonego ciężarem własnym, Norma PN-EN 1993-1-11 wzór Et E(wzór 5.1), alegdy tylkotymczasem dla przypadku l snawartość Norma PN-EN 1993-1-11 podaje wzórna wartość t (wzór 5.1), ale tylko dla przypadku A Norma PN-EN 1993-1-11 podaje wzór na wartość Eprzypadku ale tylzależność ma ogólny charakter i dotyczy dowolnego obciążenia cięgna. cięgna oo (13) cięciwie poziomej obciążonego ciężarem gdygdy tymczasem prosta t (wzór 5.1), cięgna cięciwie poziomej obciążonego ciężaremwłasnym, własnym, tymczasem prosta  S A ko dlamaprzypadku cięgna o cięciwie dowolnego poziomej obciążonego ciężarem cięgna. zależność (13) ogólny charakter i dotyczy przypadku obciążenia zależność ma ogólny charakter i dotyczy dowolnego przypadku obciążenia cięgna. własnym, gdy tymczasem prosta zależność (7) ma ogólny charakter i dotyczy dowolnego przypadku obciążenia cięgna.

q

B

R



A

l = 100 mx A  RA S R lll llll=A 100 m

Rys. 3. (do przykładu liczbowego)

RA Rys. P1.1. (do przykładu liczbowego) lll

x x m l = 100

Builder

70

listopad 2014

l = 100 m Rys. P1.1. (do przykładu liczbowego) Rys. (do=przykładu liczbowego) Długość cięgna jest teraz ls =P1.1.

104,403 0,10 = 104,503 ΔS 104,403 + 0,10 + 104,503 m, a m, rozpiętość Długość cięciwy cięgnacięciwy jest teraz równa ls =równa a rozpiętość cięgna l wynosi: 100 + 0,10∙cos α ≈ 100,10 m.

Z równania ΔΔSS Rys. P1.1. (do przykładu liczbowego) cięgna l wynosi:Długość 100 + 0,10∙cosα ≈100,10 m.

Z równania (11) otrzymujemy teraz 104,403 + 0,10 104,503 m, a rozpięto cięciwy cięgna jest teraz równa ls =teraz + 0,10 =1 Długość równa ls ==3 104,403 (5) otrzymujemy teraz cięciwy cięgna jest 2  cięgna  + 150000 1100l +wynosi: ,≈100,10 958  1,0(11)  100 ,1równania teraz l wynosi: 0,10∙cosα ≈100,10 m. Z 0równania otrzymujemy 100 0,10∙cosα m.

Z (11) otrzym SS3  S 2 cięgna     150000 1 104 , 503 0  + 0,10 cięgna jest teraz równa2 ls, = 104,403  105,0 Długość cięciwy  k SS 24  105,00,958  1,0150000  100 + 10,10∙cosα   150000 1  100 ,13 0,958(11) 3  2  1,0 2otr 1 cięgna ≈100,10 m. Z równania 3 1 2l wynosi:  l  k   S  S   150000 104 , 503 0  ,   1500001  104,503  0  k  l S 3  710S 2  5,72 S107, S 105  , 0 24  105 , 0  3 24  105,0  ,0 1 l  105 104,503 0  150000 0,958  1, S  S 2 7150000 skąd 1  105 7 S 3  710S 2  5S,372710 10 S, 2  5,72 , 24  105,0  10 ,0  S = 244,8 kN. skąd skąd S =na 244,8 kN. S 3 wynosi Sztywność tegoskąd cięgna rozciąganie więc 710S 2  5,72 107 , S = 244,8 kN.S = 244,8 kN. skąd tego cięgna natego rozciąganie wynosi więc S Sztywność  244 , 8 229 ,1tego Sztywność cięgna na rozciąganie Sztywność cięgna wynosi więc wynosi więc kN/m. k    157 Sna=rozciąganie 244,8 kN. Δl l 0,1 Δl tego na rozciąganie wynosi więc S 244Sztywność ,8 229 Δl S ,1niż cięgna 244 ,8 kN/m.

229,1cięgna k znacznie  mniejsza Sztywność ta jest sztywność traktowanego jako pręt prosty k   157  157 kN/m. l cięciwy 0,1cięgna. l S W244 0,1,8drugim  229,1przypadku byłoby: o długości równej długości tym kN/m. k  mniejsza   157 Sztywność taSztywność jestjest znacznie niż cięgna traktowanego jako pręt pro Rys. 2. Zależność siły od wydłużenia: a) cięgno, b) pręt prosty taljestmniejsza znacznie niżcięgna sztywność cięgna traktow EA 150000 Sztywność znacznie niżmniejsza sztywność traktowa0,1sztywność k o długości  1436,ta 7 kN/m. równej długości cięciwy cięgna.

W tym drugim przypadku byłoby: o długości równej długości cięciwy cięgna.

W tym drugim przypadku nego jako pręt prosty o długości równej długości cięciwy cięgna.

W tym ls 104,403 Rys. 14.Zależność siły od wydłużenia: a) cięgno, b) pręt prosty Sztywność ta jest znacznie mniejsza niż sztywność cięgna tra Rys. 14.Zależność siły od wydłużenia: a) cięgno, b) pręt prosty EA przypadku 150000EA 150000 drugim Sztywność cięgna na siły rozciąganie, inaczej niż w przypadku proRys. 14.Zależność od wydłużenia: a) cięgno, b) prętpręta długości cięciwy W tym drugim przypa ktego  wynika,  ko długości 1436 ,7 kN/m.

Zprosty przykładu żebyłoby: cięgno na ogół nie,7może obliczeniowo zastąpione  równej  1436 kN/m.byćcięgna. l 104 , 403 stego, cięgna nie jest na stała (rys. 2). Cięgno ma tendencjęoddopręta tzw. elementem usztywniania Sztywność rozciąganie, w odróżnieniu prostego, nie jest stała (rys. s l 104 ,403 prostoliniowym o długości EA cięciwy.

150000Taka aproksymacja jest możliwa tylko w s Sztywność cięgna na rozciąganie, w odróżnieniu od pręta prostego, nie jest stała (rys. k wynika, żestrzałkach na1436 ,7nie kN/m. się ma (wraz z wydłużeniem staje się się coraz sztywniejsze).

Sztyw14).

Cięgno tendencję do usztywniania (wraz cięciwy staje się Zkrótkich przykładu cięgno ogół może obliczeniowo cięgna na rozciąganie, w odróżnieniu od prętazz wydłużeniem prostego, niebardzo jest stała (rys. wypadku omałych zwisu.

Ztego przykładu wynika, że cięgno nabyć ogół nie może zastąpio być ob 14). Sztywność Cięgno ma tendencję do tzw. tzw.cięciwy usztywniania się (wraz wydłużeniem cięciwy stajecięgien się l s tego 104 ,403 ność cięgna na rozciąganie jest ponadto tym większa, im ma ono mniejcoraz sztywniejsze).

Sztywność na ponadto większa im ono elementem prostoliniowym o długości cięciwy.

Taka aproksymacja jest aproksymacja możliwa tylko 14). Cięgno ma tendencję do tzw.cięgna usztywniania się (wrazjest z wydłużeniem staje się elementem prostoliniowym o długości cięciwy.

Taka coraz sztywniejsze).

Sztywność cięgna na rozciąganie rozciąganie jest ponadto tym tym cięciwy większa im ma ma ono Z przykładu tego wynika, że cięgno na ogół nie może by szy zwis im działa niewiększe większe obciążenie.

Z przykładu tegobardzo wynika, żeo cięgno na ogóło nie możestrzałkach być obliczeniomniejszy zwis oraz im działa na nie obciążenie. wypadku bardzo krótkich cięgien małych strzałkach zwisu. coraz sztywniejsze).

Sztywność cięgna na rozciąganie jest ponadto tym większa im ma ono mniejszy zwis orazoraz im działa nana nie większe obciążenie. wypadku krótkich cięgien małych zwisu.aproksym elementem prostoliniowym o długości cięciwy.

Taka wo zastąpione elementem prostoliniowym o długości cięciwy. Taka mniejszy zwis oraz im działa na nie większe obciążenie. wypadku bardzo krótkich cięgien o małych strzałkach Przykład 1 aproksymacja jest możliwa tylko w wypadku bardzo krótkich cięgien zwisu.

Przykład Przykład P1 P1 Obliczyć maksymalną siłę w Przykład cięgnie o P1 cięciwie ukośnej poddanego o małych strzałkach zwisu.

Obliczyć siłę w cięgnie o cięciwie ukośnej poddanego obciążeniu q = 1,0 kN/m Obliczyć maksymalną maksymalną cięgnie obciążeniu q =siłę 1,0 w kN/m (rys. o3).cięciwie ukośnej poddanego obciążeniu q (rys.

P1.1).maksymalną siłę w cięgnie o cięciwie ukośnej poddanego obciążeniu q = 1,0 kN/m Obliczyć Dane: Obliczanie odciągów20 masztów D P1.1). a n e: (rys.

– początkowa długość cięgna s0 = 105,0 m, Odciągi masztów w ogólności cięgnami o cięciwie ukośnej. Z uwa8.2.sąObliczanie odciągów masztów Dpoczątkowa długość cięgna s0 = 105,0 m, a n e: – sztywność cięgna na rozciąganie gi jednak na są dość złożonycięgnami rodzaj obciążenia działającego odciąg EA = 150 000 kN. Odciągi masztów w ogólności o cięciwie ukośnej.

Z uwagi na jednak na dość 20  sztywność nacięgna rozciąganie EA =m,150 000 kN. początkowacięgna długość s0 = 105,0 20 (obciążenie ciężarem własnymnai wiatrem o dowolnym kierunku) teni spezłożony rodzaj obciążenia działającego odciąg (obciążenie ciężarem własnym wiatrem  sztywność cięgna na rozciąganie EA = 150 000 kN. o dowolnym kierunku), ten specyficzny rodzaj cięgna omówimy tu oddzielnie. cyficzny rodzaj cięgna omówimy tu oddzielnie.

Długość cięciwy cięgna 20 Długość cięciwy cięgna 2 cięgna 2 2 2 Długość lcięciwy ss  l  h  100  30  104,403 m.

2 2 2 2 ls α = l= l/ls  ssh= 100  30 = 0,958.

104,403 m. l/l = 100/104,403 cos cos 100/104,403 = 0,958.

Równanie (11) ma więc postać Równanie (11) ma więc postać cos  = l/ls = 100/104,403 = 0,958.

Równanie (5) ma postać  150000 1 150000  0 0,,958 958 1 1,,0 0 22 100 100,,0 033 Równanie ma więc postać więc 1 104 S 33   (11) S 22 150000  0 150000 1 104,,403 403  0   ,,  S S 1 105 0 241105 105 0100,0 3  105   150000  0,958 1 ,,0 ,0 2 ,,0 24 3 2 , 104,403  0  S 3  S  150000 1 S3   857 857,,14 14S S 22   5 5,,7 7 105 107,70,, 24  105,0  S 10 skąd S 3  857,14S 2  5,7 107 , skąd S = 229,1 kN. skąd S = 229,1 kN. skąd S = 229,1 kN. S = 229,1 kN.

Wartość reakcjipionowych pionowych Wartość reakcji 1,0∙100/2 == 50 50kN. kN. 19 RRAA ==RRBB ==1,0∙100/2 19 Maksymalna siła wgwg (2) (8) Maksymalna siław cięgnie w cięgnie

19

wcosβ



z S

w

ls g S

wsinβ



  x

S max  (229,1  0.958) 2  (50,0  229,1  0,287) 2  248,1 kN. Rys. 4. Obciążenia działające na odciąg Rys. 15. Obciążenia działające na odciąg Obliczmy jeszcze sztywność tego cięgna na rozciąganie. W tym celu przyjmijmy pewne masztu o ciężarze jednostkowym g, na który działa obciążenie małe wydłużenie cięciwy, np. l  0,10 m, i obliczmy przyrost siły Rozpatrzmy w cięgnie odciąg odpowiawiatru w pod kątem  do płaszczyzny xz, w której znajduje się odciąg (rys. 15). Równanie dający temu wydłużeniu.

  = 60 ( sin  = 0,866, cos  = 0,5). = o0,10 kN/m, w = 0,05 kN/m, EA = 50 000 kN,  =g60 ( sin D a n=e:0,866, cos  = 0,5). 2 59,04o, cięciwy ( sin = 0,858, 0,514),   =Długość cięgna cos l 2 =30  50 2  58,310 m.

2 0,10 kN/m, w =30s0,05 kN/m, EA,310 = 50m.

000 kN, Długość cięciwy l   50  58 o  g = cięgna s wstępnego cos  = 0,5).   =W60stanie ( sin = 0,866, o masztu że długość odciągu jest rów  = 59,04 , ( = 0,858, 0,514), cos =założono,  sinsprężenia  W stanie wstępnego sprężenia masztu założono, że długość odciągu jest równa dłu Rys. 15. Obciążenia działające na odciąg długość s jego cięciwy, tj. os0 =ls = 58,310 2 m. (Im 2 0 jest mniejsza tym, oczywiśc sin l s=m.  s0 ==l60 (58,310 0,866, 0,5).

Długośćtj.cięciwy cięgna m.

30 cos 50 =  58 ,0310 = (Im długość s jest mniejsza tym, oczywiście, wię jego cięciwy, Rys. 15. Obciążenia działające na odciąg s jest wartość siły w odciągu). zastępczego obciążenia q według2 (10) wynosi Rozpatrzmy odciąg masztu o ciężarze jednostkowym g, na który dziaW Wartość stanie wstępnego sprężenia masztu żedługość jest równa długo jest wartość siłyDługość w odciągu).

Rozpatrzmy odciąg masztu o ciężarze jednostkowym g, na który działa obciążenie Wartość zastępczego obciążenia według cięciwy cięgna m. l s  qzałożono, 30  50 2(16) 58wynosi ,310 odciągu ła obciążenie wiatru w pod kątem β do płaszczyzny xz , w której znajduje =l = 58,310 m.

(Im długość s jest mniejsza tym, oczywiście, więk jego cięciwy, tj. s Wartość zastępczego obciążenia q według (16) wynosi Rozpatrzmy odciąg masztu o ciężarze który(rys. działa 0 kN/m. płaszczyzny xz, wjednostkowym której znajdujeg,sięnaodciąg 15).obciążenie RównanieW stanie atru w pod kątem  do 0, 0514 q0  gswstępnego cos  = 0,1∙0,514 sprężenia= masztu założono, że długość odciągu jest ró się odciąg (rys.

4). Równanie odciągu, tj. znajduje równanie się z którego wyznacza jest wartość w odciągu). q siły g cos  = 0,1∙0,514 = 0, 0514 kN/m. do płaszczyzny xz, w której odciąg (rys.

15).

Równanie tru w pod kątem  ciągu, tj. równanie z którego wyznacza sięwyrazić wartość siły w[11], odciągu, można wyrazić w cięciwy, 58,310 m. (Im mniejsza tym, oczywiś tj.obciążenia s0 =lsię Z jego równania otrzymuje zatem s =zatem się wartość siły w odciągu, można w postaci [12] Z równania (9) (15) otrzymuje Wartość qsięwedług (16)długość wynosi s0 jest równania (15) otrzymuje się zatem iągu,[11, tj. równanie z którego wyznacza się wartość siły w odciągu, możnaZwyrazić wzastępczego 2 staci 12] jest wartość siły w odciągu).  = 58 ,31  kN/m.

50000  0 ,0514 3 58,313 3  2 q  gScos 2 zastępczego S = 0,1∙0,514  0, 0514 50000 1obciążenia , 31   taci [11, 12] 2 3 58 , 50000  0 , 0514  58wynosi ,31 Wartość q według (16) 3 2   EAq l 1 24  58,31 , S  S(15)  50000  ,31  1  się zatem  58 Z równania otrzymuje S 3  S 2 EA1  1 l s   t Ts0   EAq 2l 3s ,, (9) (15) = 0,240514 kN/m. q  g cos58  ,=310,1∙0,514  58,31  S 3  S 2 EA1  s0 l s   t Ts0   24s0s , (15) Z3 równania  ,2otrzymuje 58 ,31 S się ,0514 2  58,313 S 3  18714  50000 26 ,55 0kN. (15) zatem 3 S  S 2  50000 s s 24  kN. , 0 0   S  18714,2 1 S  26,55 2 3 58,31 58 2450000  58,31 0,0514parcia Wartość zastępczego q,,31 z uwzględnieniem wiatru w, wynos 2 obciążenia gdzie: q – zastępcze obciążenie działające na odciąg, S – siła w od  58,31 3 Wartość zastępczego obciążenia q, z uwzględnieniem parcia wiatru w, wynosi zie: q  zastępcze obciążenie działające na odciąg, S  siła w odciągu na kierunku S  S   50000 1  ,   2 2 parcia2 wiatru w, 3zastępczego obciążenia   ciągu na kierunku cięciwy, s0 – początkowa długość odciągu, ls – aktualWartość q , z uwzględnieniem q  S (0,05 20,866 ,514 kN. 0,05 0,5 58 ) ,31 18714 ,2 )  (0S,1 026 ,5558 = 0,082 kN/m. ,31 ie: q s0 zastępcze obciążenie działające nas odciąg, S długość siła w cięciwy odciągu odciągu, na kierunku  2 0,8582 24  na początkowa długość odciągu, aktualna ciwy, t  0,866)  (0,1  0,514  0,05  0,858  0,5) = 0,082 kN/m.

(0,05 długość cięciwy odciągu, αt – lwspółczynnik wydłużalności liniowej q wynosi 3 obciążenia ls  aktualna długość cięciwy odciągu, zastępczego ciwy, s0  początkowa długość odciągu,  Wartość q, z uwzględnieniem parcia wiatru w, wynosi Aktualna długość cięciwy odciągu 1 jest równa t S  18714 ,2  S  26,55 kN. półczynnik odciągu, wydłużalności liniowej odciągu, T  zmiana temperatury. ΔT – zmiana temperatury.

Aktualna długość cięciwy odciągu 12 jest równa 2 2 2 2 2 półczynnik wydłużalności liniowej odciągu,  zmiana temperatury.  T W przypadkuW działania odciągnatylko ciężaru własnego g (wraz z ewentualnym q  l s(0,05  0,98 866)zastępczego (0,0,1  00,514 858  0,5) m. = 0,082 kN/m. przypadku na działania odciąg tylko ciężaru własnego g (wraz 25  (15 ,25 ) 0,05 50,0,q, =z 58,374 Wartość obciążenia uwzględnieniem parcia wiatru w, wyno 2  25. ,98  (15,0  0,25) 2 2 50,0 2 = 58,374 m.

W przypadku działaniaizolatorów) na odciąg należy tylko ciężaru własnego (wraz zq(9)ewentualnym W  lgs cos odzeniem iz ewentualnym ciężarem w izolatorów) równaniu (15) gw równaniu przyjąć oblodzeniem i ciężarem należy 2 2 Aktualna długość cięciwy odciągu 1 jest równa Z równania q  (0(15) ,05  otrzymuje 0,866)  (0się ,1  teraz 0,514  0,05  0,858  0,5) = 0,082 kN/m. . Wi(15) qZ g cos Aktualna odzeniem ciężarem należy zaś w parcia równaniu q = izolatorów) gcosα . W przypadku działania na(15) odciąg długość cięciwy równania otrzymuje sięodciągu teraz 12 jest równa ypadku zaśiprzyjąć działania na odciąg dodatkowo wiatru w przyjąć o dodatkowo dowolnym zwrocie 2 2 l  25 , 98  ( 15 , 0  0 , 25 )  50 , 0 = 58,374 m. równa 1 jest s wiatruna w o dowolnym zwrocie i kierunku (rys. 3) w wartość zastęp- obciążenia ypadku zaśparcia działania odciąg dodatkowo parcia wiatru o dowolnym zwrocie i Aktualna długość cięciwy odciągu runku (rys.

15) wartość zastępczego obciążenia q (po uwzględnieniu rozkładu Z równania otrzymuje runku (rys. 15) wartość zastępczego obciążenia q (po uwzględnieniu czego obciążenia q (po rozkładu obciążenia składo- obciążenia l s (15)  25 ,982  (15się ,0 teraz 0,25) 2  50,0 2 = 58,374 m. można obliczyć ze wzoru [12] w narozkładu na składowe w sin  iw cos  ) uwzględnieniu wsinβ ) można obliczyć ze wzoru obliczyć ze [12] wzoru [12] a składowe we w sin  i iwsinβ w cos  ) można Z równania (15) otrzymuje się teraz Z równania (9) otrzymuje się teraz (16) 2 2 2 q  (w sin  )  ( g cos   w sin  cos  ) .

(16) 2 322 q  (w sin  ) 2  ( g cos   w sin 2 cos  ) 2 .. (10)  58,374  50000  0,082  58,374  50000 58,374  0,082 2  58,374 3 , S 3  S 2  50000S13 S 2  50000  1  ,   22 58,31   24 58,31 58,31 24  58,31 

22

Równanie (9) uwzględnia wszystkie praktyczne przypadki wystę2  54,88 S 47786  S  65,9 kN. S 3  54,88  S 2 S 347786 ,1  S  65,9,1kN. pujące w obliczeniach odciągu. Wartość s0 w tym równaniu może być Przyrost sily w odciągu wskutek obciążenia wiatrem,do wstanu stosunku do stanu w silyPrzyrost w odciągu wskutek obciążenia wiatrem, stosunku do stanu wstępnego zarówno większa, jak i mniejsza od długości cięciwy. W bardzoPrzyrost prosiły w odciągu wskutek obciążenia wiatremww stosunku 65,9 – 26,55 = 39,35 kN. sprężenia masztu, wynosi więc: S  65,9 – 26,55 = 39,35 kN. sprężenia masztu, wynosi więc: S  wynosi więc: ΔS = 65,9 – 26,55 = 39,35 kN. sty sposób można też wyznaczyć wpływ przemieszczeń węzłowych wstępnego sprężenia masztu na wartość siły w odciągu. Jeśli punkty węzłowe odciągu ulegną przemieszczeniom, to na podstawie znajomości tych przemieszczeń u = 0,25 u = 0,25 należy znaleźć nową długość cięciwy ls i wstawić ją po prostu do równania odciągu.

22

71 ls



ls



25,98 m

25,98 m

25,98 m

25,98 m

przemieszczeń węzłowych na wartość siły w odciągu. Jeśli punkty węzłowe odciągu ulegną przemieszczeniom, to na podstawie znajomości przemieszczeń Korzystanie z równania (9) oraz ze wzoru (10) jesttych dla celów praktycz- należy znaleźć nową ją po prostu do równania długość l s i wstawić nych cięciwy wystarczające, a uzyskiwane w ten sposób wyniki odciągu. obarczone są 2 niewielkim błędem pod warunkiem, że obliczane odciągi nie są Korzystanie z –równania (15), oraz ze wzoru (16), jestzbyt dla celów praktycznych 2 strome ( α ≤ 65°).

Należy na koniec zauważyć, że siła S na kierunku cięciwystarczające, a uzyskiwane w ten sposób wyniki są obarczone niewielkim błędem pod 3 W wy nie jest że maksymalną w odciągu. siła jest (styczna warunkiem, obliczanesiłąodciągi nieMaksymalna są zbyt strome   do65°). Należy na koniec 3 W odciągu w górnym punkcie jego zamocowania i można ją wyznaczyć zauważyć, że siła S na kierunku cięciwy nie jest maksymalną siłąpow odciągu. Maksymalna  reakcji jego wywołanych obciążesiładodatkowym jest styczna uwzględnieniu do odciągu wskładowych górnym punkcie zamocowania i można ją wyznaczyć po  1 niem g i w (por. rys. 1). Z uwagi jednak na okoliczność, że odciągi maszdodatkowym uwzględnieniu składowych reakcji wywołanych obciążeniem g i w (por.

1 tów należą do cięgien o małych strzałkach zwisu, to różnice międzynależą tymi do cięgien o małych 15 m rys.13).

Z uwagi jednak na okoliczność, że odciągi masztów 30 m siłami nie zwisu, są duże. to Praktyczny postępowania przy obliczaniu odstrzałkach różnicesposób między tymi siłami nie są duże.

Praktyczny sposób 15 m 30 m ciągu pokażemy przykładzie liczbowym. postępowania przyna obliczaniu odciągu pokażemy na przykładzie liczbowym.

Rys. P2.1. (do przykładu liczbowego) Rys. 5. (do przykładu liczbowego) Przykład 2 Przykład P2 Rys. P2.1. (do przykładu liczbowego) Jest dany maszt z odciągami o ciężarze własnym g. Obliczyć siłę S

Builder

50 m

Do interesujących konstrukcji wiszących, służących głównie do przekryć hal widowiskowo-sportowych, należą powierzchniowe siatki cięgnowe. Składają się Równanie (15) uwzględnia wszystkie praktyczne przypadki występujące w one z dwu rodzinWartość cięgien:snośnych i napinających, obliczeniach odciągu.

0 w tym równaniu może być zarówno większa, jak i leżących na powierzchni o ujemnej krzywiźnie mniejsza od długości cięciwy. W bardzo prosty sposóbGaussa. można też wyznaczyć wpływ

50 m

listopad 2014

21 21

8.3. Obliczanie przestrzennych konstrukcji cięgnowych wstępnego sprężeniawłasnym masztu oraz, dodatkowo, siłęS w odciągach Obliczanie przestrzennych konstrukcji cięgnowych Jestw odciągach dany masztw stanie z odciągami o ciężarze g. Obliczyć siłę w stanie w odciągu 1 od obciążenia parciem wiatru w i od wywołanego tym parDo najbardziej ogólnych, najskuteczniejszych i najczęściej stosowawstępnego sprężenia masztu oraz, dodatkowo, siłę w odciągu 1 od obciążenia parciemprzestrzennych 8.3. Obliczanie konstrukcji cięgnowych Do najbardziej ogólnych, skutecznych i najczęściej stosowanych metod ciem przemieszczenia u wierzchołka masztu (rys.

5). nych metod obliczania przestrzennych konstrukcji cięgnowych należy wiatru w i od wywołanego tym parciem przemieszczenia u wierzchołka masztu (rys. P2.1). przestrzennych konstrukcji cięgnowych należy obecnie metoda elementów sko Do najbardziej ogólnych, i najczęściej stosowanych metod obecnie metoda elementów skończonych (MES). ta znajduje za- o obliczania D Dane: a n e: (MES).

Metoda taskutecznych znajduje zastosowanie doMetoda obliczania konstrukcji dowolnym o stosowanie do obliczania konstrukcji i konfigura0,10kN/m, kN/m, w w = 0,05 kN/m, kN, przestrzennych cięgnowych należy obecnie metoda elementów skończonych  g– g= = 0,10 = 0,05 kN/m,EA EA==5050000 000 kN, ikonstrukcji konfiguracji.

Szczególną zaletąo dowolnym MES jest obciążeniu możliwość wykorzystywania jej nie o (sinα = 0,858, cosα = 0,514), cji. obliczeń Szczególną zaletą MESale jest możliwość wykorzystywania nie tylko – α== 59,04°, (MES). Metoda ta znajduje zastosowanie do obliczania konstrukcji ojejdowolnym obciążeniu 59,04 , ( sin = 0,858, cos = 0,514),  statycznych, także dynamicznych oraz do analizy stateczności konstru o (sinβ = 0,866, cosβ = 0,5). do Szczególną obliczeń statycznych, lecz także dynamicznych oraz do do analizy stai konfiguracji. zaletą MES jest możliwość wykorzystywania jej cięgnowych, nie tylko dob Metoda elementów skończonych, w zastosowaniu ustrojów  – β= =6060° ( sin  = 0,866, cos  = 0,5). teczności konstrukcji. obliczeń statycznych, ale także dynamicznych oraz do analizy stateczności konstrukcji. wszystkim rozwijana w Uniwersytecie Technicznym w Stuttgarcie pod kierun 2 2 Długość Długośćcięciwy cięciwy cięgna cięgna l s  30  50  58,310 m.

Metoda elementów w zastosowaniu do ustrojów cię- była przede Metoda elementów skończonych, w zastosowaniu do ustrojów cięgnowych, Argyrisa.

Tam też skończonych, powstała jedna z pierwszych prac [1] poświęcona analizie gnowych, była przede wszystkim rozwijana naw Uniwersytecie Techniczwstępnego sprężenia sprężenia masztu że że długość odciągu WW stanie stanie wstępnego masztuzałożono, założono, długość odciągurozwijana jest równa wszystkim w długości Uniwersytecie Stuttgarcie pod kierunkiem J.H. siatek cięgnowych.

Pełną Technicznym dokumentację działalności naukowo-badawczej tego o nym w Stuttgarcie pod kierunkiem J.H. zawarto Argyrisa. też powstała jed- [4]. równa długości cięciwy, tj. s0 =długość ls = 58,310 m (im długość s0 Tam s0 jest mniejsza tym, oczywiście, większa jegojest cięciwy, tj. s0 =ljego Argyrisa. też powstała jedna zcięgnowych pierwszych prac [1] poświęcona analizie statycznej s = 58,310 m. (Im dziedzinie konstrukcji wTam obszernej monografii Analizą k na cięgnowych z pierwszych [1] MES poświęconych analizie statycznej siatek cięmniejsza, oczywiście, większa jest wartość siły w odciągu). jestjest wartość siłytym, w odciągu). siatek cięgnowych.

Pełną dokumentację działalności tego ośrodka wz wprac ujęciu zajmowało sięnaukowo-badawczej także wielu innych autorów zarówno Wartość zastępczego obciążenia q według (16) wynosi dziedzinie konstrukcji jak i w kraju, np. [8, 9, 10, 14,w15]. cięgnowych zawarto obszernej monografii [4]. Analizą konstrukcji q  g cos  = 0,1∙0,514 = 0, 0514 kN/m. cięgnowych w ujęciu MES zajmowało się także wielu innych autorów zarówno za granicą,

BUDOWNICTWO

inne konstrukcje obciążone obciążeniem zewnętrznym są konstrukcjami geometrycznie niezmiennymi.

inne konstrukcje obciążone obciążeniem zewnętrznym są konstrukcjami geometrycznie niezmiennymi. gnowych. Pełną dokumentację działalności naukowo-badawczej tego P

ośrodka w dziedzinie konstrukcji cięgnowych zawarto w obszernej monografii [4]. Analizą konstrukcji cięgnowych w ujęciu MES zajmowało się także wielu innych autorów, zarówno za granicą, jak i w kraju, np. [8], [9], [10], [14], [15].

a)

P

a)

b)

P

b)

S

wk, Pkz

v

S

P

v

l l Rys. 7. Fragment siatki cięgnowej

wi, Piz k

vi, Piy

ui, Pix

i

Rys. 17. (opis w tekście)

Rys. 17. (opis w tekście)

wn, Pnz

n uj, Pjx j

To interesujące zjawisko geometrycznej zmienności konstrukcji cięTo interesujące zjawisko geometrycznej zmienności konstrukcji cięgnowych To interesujące zjawisko geometrycznej zmienności konstrukcji cięgnowych gnowych wyjaśnimy za pomocą elementarnego przykładu ustroju wyjaśnimy za pomocą elementarnego przykładu ustroju złożonego tylko zzłożojednego elementu wyjaśnimy za pomocą elementarnego przykładu ustroju złożonegonatylko z7ajednego elementu nego tylko z jednego elementu (rys.

7).

Przedstawiony rys. element (rys. 17). Przedstawiony na rys. 17a element (pręt) jest oczywiście geometrycznie zmienny (rys. 17). Przedstawiony na rys. 17a element (pręt)zmienny jest oczywiście geometrycznie zmienny i (pręt)do jestprzeniesienia oczywiście geometrycznie i nie do przenie jest zdolny siły P. Wprowadzenie do jest tegozdolny elementu dodatkowej siły nie jest zdolny do przeniesienia siły P. Wprowadzenie do tego elementu dodatkowej siły niesienia P. Wprowadzenie do tego elementu dodatkowejŁatwo siły rozciąrozciągającej (rys.siły 17b) usuwajego jegogeometryczną geometryczną zmienność. zauważyć, rozciągającej SS (rys.

17b) usuwa zmienność. Łatwo zauważyć, że wże w gającej S (rys.

7b) usuwa jego geometryczną zmienność. Łatwo zauwapołożeniu równowagielementu elementujest jestspełniona spełniona równość położeniu równowagi równość żyć, że w położeniu równowagi elementu jest spełniona równość

y

z v

w

a = xk – xi

b = yk – yi

c = zk – zi

l  a 2  b2  c 2

S S   v v kG vkG,v(11) PlPl SvSv PP l l

(17) (17)

w jest tzw. sztywnością geometryczną (sztywnością zmianę geometri której kGsztywnością jest tzw. sztywnością geometryczną (sztywnością nageometrii w której kkGG w jest tzw. geometryczną (sztywnością na na zmianę elementu).

Im sztywność sztywność geometryczna ustroju większa większe są np. elementu). zmianę Im geometryczna jestjest większa (im(im większe są np. siły siły w w geometrii elementu).ustroju Im sztywność geometryczna ustroju elementach jest na etapie wstępnego tym, mniejsze są są elementach na większa etapie (im wstępnego sprężenia ustroju), tym,oczywiście, mniejsze większe sprężenia są np. siłyustroju), w elementach na oczywiście, etapie wstępprzemieszczenia węzłowe Macierz sztywności przemieszczenia węzłowe wywołane wywołane obciążeniem zewnętrznym.

Macierz sztywnośc Rys. 6. Fragment siatki nego sprężenia ustroju), tymobciążeniem oczywiście zewnętrznym. mniejsze są przemieszczeRys.cięgnowej 16. Fragment siatki cięgnowej elementu cięgnowego musi więc także wspomnianą sztywność geometryczną, elementu cięgnowego więcuwzględniać uwzględniać także wspomnianą sztywność geometryczną nia węzłowemusi wywołane obciążeniem zewnętrznym.

Macierz sztywności bez której której globalna ustroju byłaby osobliwa.

Czytelnikowi bardziej bez globalna macierz macierzsztywności sztywności byłaby osobliwa.

Czytelnikowi bardzie cięgnowego musi więc ustroju uwzględniać także wspomnianą sztywniniejszej pracy ograniczymy do omówienia wybranej, W niniejszejW pracy ograniczymy się tylkosiędotylko omówienia wybranej, ogólnejelementu problematyki zainteresowanemu problematyką obliczania ustrojów cięgnowych za pomocą MESMES można zainteresowanemu problematyką obliczania ustrojów cięgnowych za pomocą można ność geometryczną, bez której globalna macierz sztywności ustroju byogólnej problematyki dotyczącej analizyustrojów statycznejcięgnowych, przestrzennych polecićponieważ np.

10, dotyczącej analizy statycznej przestrzennych polecić np. prace prace[8, [8,analiza 10,11, 11,15].

15]. łaby osobliwa. Czytelnikowi bardziej zainteresowanemu problematyką ustrojów cięgnowych, ponieważ analiza szczegółowa nie mieściłaby się x

listopad 2014

u

Builder

72

szczegółowa nie mieściłaby się w ramach tego wykładu, a ponadto nie interesowałaby obliczania ustrojów cięgnowych za pomocą MES można polecić np. praw ramach tego wykładu, a ponadto nie interesowałaby większości słu9.9.Przykłady realizacji większości słuchaczy.

Przykłady realizacji ce [8], [10], [11], [15]. chaczy.

Do analizy statycznej przestrzennych konstrukcji cięgnowych, np. powierzchniowych 9.1 Przekrycia cięgnowe Do analizy statycznej przestrzennych konstrukcji cięgnowych, np. po9.1 Przekrycia cięgnowe siatek cięgnowych jako zadaszeń wielu hal widowiskowo-sportowych, przyjmuje się na Bibliografia wierzchniowych siatek cięgnowych jako zadaszeń wielu hal widowiskoogół następujące założenia upraszczające (rys.16): Rozwój współczesnych przekryć wiszących byłof prestressed zapoczątkowany [1]

A rgyris J. H., Scharpf D., Large deflection analysis networks. J.dopiero Struct. Div.,w latach wo-sportowych, przyjmuje się na ogół następujące założenia upraszczaRozwój współczesnych przekryć wiszących byłkonstrukcją zapoczątkowany dopiero w w latach March, 1972, pp. wieku.

633-654. pięćdziesiątych ubiegłego Pionierską tego typu była zaprojektowana a) siatka cięgnowa składa się z prostych elementów połączonych ze sobą w węzłach, jące (rys. 6): [2] Biliszczuk J., Mosty podwieszone.

Projektowanie i realizacja.

Arkady, Warszawa 2005. pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Pionierską tego typu konstrukcją była zaprojektowana w 1950 roku przez Nowickiego, a wzniesiona w 1953 roku w Północnej Karolinie (USA) b) elementy siatki cięgnowej wyłącznie siły1950 rozciągające, [3] Bresler B. et al., Design of Steel Structures. John Wiley & Sons, New York 1968. a) siatka cięgnowa składa przenoszą się z prostych elementówosiowe połączonych ze soprzez Nowickiego, a wzniesiona w areny 1953 roku w Północnej Karolinie (USA arena roku w Raleigh (rys.G. (Hrsg.): 18). Konstrukcję nośną stanowi wstępnie napięta siatka [4]

B rinkmann Leicht und Weit.

Zur Konstruktion weitgespannter Flächentragwerke. c) obciążenie zewnętrzne działa tylko na węzły siatki, bą w węzłach, arena w w Raleigh (rys.

18). Konstrukcję nośną areny stanowi napięta siatka cięgnowa kształcie paraboloidy hiperbolicznej.

Siatka ta składa się zwstępnie lin o zróżnicowanej VCH, Weinheim 1990. d) materiał siatki cięgnowej jest przenoszą liniowo-sprężysty. b) e lementy siatki cięgnowej wyłącznie osiowe siły rozciągacięgnowa w[5]kształcie hiperbolicznej. ta i składa się z lin o zróżnicowane F ilipkowski J., mocowanych Przekrycie amfiteatru Koszalinie.Siatka „Inżynieria Budownictwo”, nr 7/1977, średnicy (13÷32 mm),paraboloidy w w dźwigarze brzegowym wykonanym z dwóch str.w 251-254.

Przy tych założeniach upraszczających przyjmuje się 3 stopnie swobody każdym jące, średnicy (13÷32 mm), mocowanych w dźwigarze brzegowym wykonanym z dwóch wzajemnie przecinających się parabolicznych łuków żelbetowych.

Pokrycie dachu stanowią [6] Gimsing M. J., Cable supported bridges. John Wiley & Sons, New York 1983. przecinających się parabolicznych łuków żelbetowych.

Pokrycie dachu stanowią blacha falista, izolacja termiczna i warstwa materiału bitumicznego.

Główne wymiary c) obciążenie zewnętrzne na węzły siatki, węźle siatki (przemieszczenia u, v,działa w), tylko w związku z tym macierzwzajemnie sztywności elementu, [7] Hankus J., Budowa i własności mechaniczne lin stalowych. Główny Instytut Górnictwa, Kablacha falista, izolacja termiczna i warstwa materiału bitumicznego. Główne wymiary towice 1990. d) materiał siatkimiędzy cięgnowej jest liniowo-sprężysty. przedstawiająca zależność siłami a przemieszczeniami węzłowymi ma wymiar 6×6.

[8] Orkisz J., Januszek M., Zastosowanie elementów wyższego rzędu do analizy skończonych Przy tychżezałożeniach upraszczających się a 3 stopnie swoNależy zaznaczyć, między rozważaną siatkąprzyjmuje cięgnową np. kratownicą przestrzenną deformacji wiotkich układów cięgnowych, „Archiwum Inżynierii Lądowej”, z. 4/1985, str. 423bodyistotne w każdym węźle siatki u, v,cięgnowa w), w związku 445. występują dość różnice.

Po (przemieszczenia pierwsze siatka jestz tym w zwykłym sensie [9] Ozdemir H., A finite element approach25 for cable problems, Int. J. Solids Struct., 15/1979, macierz sztywności elementu, przedstawiająca zależność między siłami ustrojem geometrycznie zmiennym (ma mniejszą liczbę prętów w stosunku pp. do427-437. typowej a przemieszczeniami węzłowymi ma wymiar 6 x 6.

25metodą elementów skończonych. „Archiwum kratownicy przestrzennej), po drugie zaś węzły siatek cięgnowych cechują się dużymi [10] P ałkowski Sz., Obliczanie siatek cięgnowych Należy zaznaczyć, że między rozważaną siatką cięgnową a np. kraInżynierii Lądowej”, z. 2/1979, str. 177-194. przemieszczeniami, nieliniowo zależnymi od działającego obciążenia, w związku z tym [11] Pałkowski Sz., Konstrukcje cięgnowe. WNT, Warszawa 1994. townicą przestrzenną występują dość istotne różnice. Po pierwsze siatka rozwiązania nie można uzyskać w jednym kroku, lecz na drodze iteracyjnej (np. pomocą [12] Pza ałkowski Sz., Konstrukcje stalowe. Wybrane zagadnienia obliczania i projektowania. PWN, cięgnowa jest w zwykłym sensie ustrojem geometrycznie zmiennym (ma 2009. metody Newtona-Raphsona). Z tych powodów do obliczania siatek cięgnowychWarszawa nie można [13] Roik K. (Hrsg), Schrägseilbrücken. Ernst & Sohn, Berlin 1986. mniejszą liczbę prętów w stosunku do typowej kratownicy przestrzennej), wykorzystywać typowych programów komputerowych do obliczania kratownic, [14] Slecz charpfnależy D. W., Die Berechnung von vorgespannten Seilnetzkühltürmen. Bauingenieur, po drugie zaś węzły siatek cięgnowych cechują się dużymi przemieszH. 12/1979, s. 449-458. używać specjalistycznych programów przeznaczonych do analizy konstrukcji cięgnowych. czeniami, nieliniowo zależnymi od działającego obciążenia. W związku [15] Ś witka R., Problems of cable constructions analysis, „Advances in Mechanics”, no 4/1988, Wspomniana zmienność cięgnowych niekiedypp.nazywana 3-51. z tym geometryczna rozwiązania nie można uzyskaćsiatek w jednym kroku, lecz najest drodze zmiennością chwilową, ponieważ zanika ona w chwili pojawienia sił rozciągających w iteracyjnej (np. za pomocą metody Newtona-Raphsona).

Z tychsię powoNormy [N1]napięte PN-EN 1993-1-1. elementach siatki cięgnowej. związku z tymniekonstrukcje cięgnowe typowstępnie orazEurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych – Część 1-1: Reguły ogóldów do obliczania W siatek cięgnowych można wykorzystywać wych programów komputerowych do obliczania kratownic, lecz należy używać specjalistycznych programów przeznaczonych do analizy konstrukcji cięgnowych.

Wspomniana geometryczna zmienność siatek cięgnowych jest niekiedy nazywana zmiennością chwilową, ponieważ zanika ona w chwili pojawienia się sił rozciągających w elementach siatki cięgnowej. W związku z tym konstrukcje cięgnowe wstępnie napięte oraz inne konstrukcje obciążone obciążeniem zewnętrznym są konstrukcjami geometrycznie niezmiennymi.

24

ne i reguły dla budynków.

[N2] PN-EN 1993-1-11. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych – Część 1-11: Konstrukcje cięgnowe.

[N3] PN-EN 12385-1: Liny stalowe – Bezpieczeństwo – Cz. 1: Wymagania ogólne.

[N4] PN-EN 12385-2:Liny stalowe – Bezpieczeństwo – Cz. 2: Definicje, oznaczenie i klasyfikacja.

[N5] P N-EN 12385-10: Liny stalowe – Bezpieczeństwo – Cz. 10: Liny jednozwite do ogólnych zastosowań w konstrukcjach technicznych.

[N6] P N-EN 1993-3-1. Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 3-1: Wieże i maszty.

W kolejnych numerach: przykłady realizacji.

bezpieczeństwo POŻAROWE Builder

dodatek branżowy

listopad 2014

Fot. arch. Rockwool

Skalna wełna ROCKWOOL

– wszędzie tam, gdzie istotna jest ochrona przed ogniem

bezpieczeństwo pożarowe listopad 2014

76 Builder d o dat e k B R A N Ż OW Y

Reakcja na ogień

wyrobów budowlanych Na istotne pytania dotyczące reakcji na ogień wyrobów budowlanych, z pominięciem posadzek i wyrobów liniowych, odpowiada Maria Dreger.

1

Czy klasyfikacja „reakcja na ogień” znaczy to samo, co „odporność ogniowa” albo „odporność na ogień”?

Nie. Chociaż zarówno „reakcja na ogień” jak i „odporność ogniowa” są klasyfikacjami ogniowymi, to jednak są to różne klasyfikacje. Każda z nich niesie inne informacje, które się nie zastępują, a co najwyżej uzupełniają. „Reakcja na ogień” dotyczy wyrobów budowlanych, czasem całych rozwiązań i elementów, i ich zachowania się pod wpływem ognia. Wskazuje, czy i w kontakcie z jak dużym ogniem wyroby zapalają się, palą, jak szybko to następuje, ile wydzielają przy tym ciepła, czy wytwarzają płonące krople i jak dużo dymu towarzyszy ich spalaniu. Wszystkie te zjawiska mogą mieć wpływ na możliwość wystąpienia i przebieg pożaru. „Odporność ogniowa” pokazuje, przez ile minut podczas pożaru rozwiniętego elementy budowlane zachowują swoje właściwości użytkowe, w tym – nośność („R”) oraz zdolność do ograniczania rozprzestrzeniania się pożaru rozwiniętego poza obszar wydzielony przegrodami budowlanymi (szczelność ogniową „E” i izolacyjność ogniową „I”).

Jakie są podstawowe klasy „reakcji na ogień” wyrobów budowlanych?

Każdy wyrób budowlany, z wyjątkiem posadzek i wyrobów liniowych, może uzyskać jedną z klas: A1, A2, B, C, D, E lub F, przy czym A1 oznacza najlepszą.

Klasa A1 –oznacza, że materiał lub wyrób nie przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. nie reaguje na oddziaływania termiczne rozwiniętego pożaru (temperatura 800°C). Nawet w takich warunkach nie zapala się, praktycznie nie wydziela ciepła czy dymu.

Klasa A2 – oznacza, że wyrób może w warunkach pożaru rozwiniętego wydzielać tylko nieznaczne ilości ciepła.

Klasa B – oznacza, że wyrób może się przyczyniać do rozwoju pożaru, ale w sposób ograniczony. Podczas badania w skali naturalnej, nawet przy źródle ognia o mocy cieplnej 300 kW (odpowiada płonącemu fotelowi), wyrób tej klasy nie wydziela aż tyle energii, by nastąpiło rozgorzenie. Warto w tym miejscu przypomnieć jego definicję: rozgorzenie to nagłe ogarnięcie spalaniem całej powierzchni palnych materiałów wewnątrz wydzielonej przestrzeni, któremu towarzyszy gwałtowny wzrost temperatury i błyskawiczne rozprzestrzenianie ognia.

Klasa C – oznacza, że podczas badania wyrobu w skali naturalnej, przy źródle ognia o mocy 100 kW (odpowiadającym płonącemu koszowi na śmieci wypełnionemu papierami) nie nastąpi rozgorzenie, ale gdy moc cieplna źródła ognia zwiększy się do 300 kW, to rozgorzenie nastąpi.

2

Klasa D – oznacza, że podczas badania wyrobu w skali naturalnej rozgorzenie nastąpi nie wcześniej niż po dwóch minutach, ale przed 10 minutą działania źródła ognia o mocy cieplnej 100 kW. Klasa E – oznacza, że podczas badania w skali naturalnej rozgorzenie nastąpiłoby przy źródle ognia o mocy cieplnej zaledwie 100 kW bardzo szybko, jeszcze przed upływem dwóch minut.

Dlatego jedynym wymaganiem wobec wyrobów tej klasy jest, by próbka wyrobu poddana oddziaływaniu płomienia o intensywności mniej więcej palącej się zapałki nie spaliła się na długości większej niż 150 mm. Przy większym płomieniu lub temperaturze, ogień może objąć większą część lub nawet cały wyrób. Wyroby tej klasy mogą wydzielać duże ilości dymu i ciepła. Nie sprawdza się ich z uwagi na dymotwórczość, mogą więc wydzielać bardzo duże ilości toksycznego dymu.

Klasa F oznacza, że wyrobu nie można zaliczyć nawet do klasy E, czyli może się bardzo łatwo zapalać oraz rozprzestrzeniać ogień na duże odległości i powierzchnie nawet poddany oddziaływaniom mniejszym niż płomień zapałki.

Klasą F oznacza się też wyroby, których nie poddano badaniom reakcji na ogień.

Co oznaczają symbole s1, s2 i s3, towarzyszące euroklasom od A2 do D? To dodatkowa klasyfikacja ze względu na wytwarzanie dymu (dymotwórczość), która wskazuje jak dużo dymu i jak szybko wydziela spalający się wyrób: s1 – mało, s2 – średnio, s3 – dużo.

Co oznaczają symbole d0, d1 lub d2 towarzyszące euroklasom od A2 do E? To dodatkowa klasyfikacja ze względu na wytwarzanie płonących kropli i cząstek, która wskazuje, czy i ile płonących kropli i cząstek wydziela spalający się wyrób: d0 – wcale, d1 – średnio, d2 – dużo.

Czy wszystkie wyroby budowlane poddaje się identycznym badaniom dla określenia ich reakcji na ogień?

Wyroby o tej samej klasie reakcji na ogień są badane tak samo. Ale z różnymi klasami związane są różne badania, odpowiadające różnym poziomom ekspozycji. Im wyższa klasa reakcji na ogień, tym warunki badania surowsze, tzn. oddziaływanie ognia większe, a kryteria trudniejsze do spełnienia.

W praktyce wyroby klas najniższych bada się płomieniem takim jak płomień zapalniczki, a najwyższych – w warunkach i przy temperaturach pożarowych.

3

4 5

6

Jak porównać klasy reakcji na ogień, popularnie – euroklasy, z wymaganiami wynikającymi z przepisów techniczno-budowlanych?

Należy posłużyć się załącznikiem nr 3 Warunków Technicznych (WT). Znajdują się w nim zasady przyporządkowania klas reakcji na ogień określeniom występującym w przepisach: palny, niepalny, niezapalny, trudnozapalny, łatwozapalny, niekapiący, samogasnący, intensywnie dymiący.

Czym są określenia (potocznie klasyfikacje) dotyczące rozprzestrzeniania ognia? „Rozprzestrzenianie ognia” jest specyficzną odmianą reakcji na ogień, tradycyjną polską oceną zachowania się pod wpływem ognia elementów budowlanych poddanych działaniu znormalizowanego płonącego przedmiotu.

Gdzie można znaleźć podstawowe definicje określeń dotyczących rozprzestrzeniania ognia?

Znajdują się one w Warunkach Technicznych (WT) – – Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w §208a.

Co oznacza określenie, lub potocznie – „klasa”, NRO ?

NRO oznacza, że założony w normach poziom oddziaływania nie powoduje, że wyrób rozprzestrzenia ogień według określonych kryteriów normowych. Ale uwaga: badanie stopnia rozprzestrzeniania ognia dotyczy obecnie tylko ścian zewnętrznych poddanych oddziaływaniom ognia od strony zewnętrznej budynku. W odniesieniu do materiałów i elementów stosowanych wewnątrz budynku, w tym również ścian zewnętrznych przy działaniu ognia od wnętrza budynku, klasy reakcji na ogień w pełni zastąpiły klasyfikację dotycząca stopnia rozprzestrzeniania ognia.

7

8

Builder

77

listopad 2014

9

Fot. 2. Zdjęcia z badań płyt warstwowych wg ISO 9705 i ISO 13784-1.

Płyta warstwowa z izolacją cieplną o niskiej klasie reakcji na ogień może uzyskać wysoką klasę reakcji na ogień B-s2,d0 („NRO”), ale podczas badań tej samej płyty w skali pełnej dochodzi do rozgorzenia już w 12 minucie.

12

Zdjęcia: archiwum Rockwool Polska

Fot. 1. Pożar budynku mieszkalnego w Warszawie, ul. Jaktorowska, marzec 2011 roku.

System ocieplenia z użyciem styropianu samogasnącego, stosowany do ocieplania budynku średnio wysokiego, musiał mieć klasyfikację NRO, ale w konkretnych rzeczywistych warunkach rozprzestrzenił ogień.

10 11

Czy element budowlany, sklasyfikowany jako nierozprzestrzeniający ognia NRO, może silnie rozprzestrzeniać ogień?

Tak, to jest możliwe, jeżeli element będzie wystawiony na silniejsze działanie ognia niż oddziaływania normowe.

Jakie to są sytuacje?

Dzieje się tak wtedy, gdy przy elemencie pojawi się źródło ognia większe niż w badaniu, a w skład elementu wchodzą materiały o niskiej klasyfikacji z uwagi na reakcję na ogień, nawet jeżeli są osłonięte niepalnymi warstwami zewnętrznymi. (Fot.1).

Jaką informację techniczną niesie określenie „element nierozprzestrzeniający ognia”?

Określenie to jest mylące. Ma znaczenie wyłącznie formalne. Klasyfikację NRO może mieć np. ściana z płyt warstwowych, w których w okładzinach z blachy znajduje się rdzeń z materiału klasy E. Klasę NRO ma także, z definicji, ściana betonowa. Klasa rozprzestrzeniania ognia w obu przypadkach jest taka sama, a efekty działania na nie ognia mogą być zupełnie inne. (Fot.2).

bezpieczeństwo pożarowe listopad 2014

78 Builder

Bezpieczeństwo

konstrukcji budowlanych

w warunkach pożaru według Eurokodów prof. dr hab. inż.

Antoni Biegus

Politechnika Wrocławska

W krajowej praktyce projektowej bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji budowlanych nie jest właściwie uwzględniane. Odnotowywane liczne przypadki pożarów budowli i związane z nimi duże straty materialne świadczą o stosunkowo małej wiedzy projektantów w zakresie strategii oraz inżynierii pożarowej.

S

kutkiem pożarów obiektów budowlanych są nie tylko straty materialne, ale przede wszystkim możliwość wystąpienia ciężkich obrażeń ludzi i niekiedy śmierci wielu ofiar. W warunkach pożaru, gdy wzrasta temperatura często następuje m.in. degradacja właściwości mechanicznych materiałów ustroju nośnego. W konsekwencji tego zmniejsza się nośność graniczna konstrukcji, zwiększa się zaś jej odkształcalność. Prowadzić to może do wyczerpania wytrzymałości i awarii lub katastrofy obiektu. Ponadto bardzo często w wyniku rozkładu termicznego np. tworzyw sztucznych wydzielające się toksyczne gazy powodują ciężkie uszkodzenia zdrowia ofiar lub ich śmiertelne zatrucie. Należy też zwrócić uwagę, że zgodnie z PN-EN 1990 [7] stany graniczne nośności odnoszą się do bezpieczeństwa ludzi i/lub bezpieczeństwa konstrukcji, a w niektórych okolicznościach dotyczą także ochrony zawartości budowli. Często w trakcie pożaru zniszczeniu ulegają urządzenia produkcyjno-technologiczne [1] lub przechowywane towary (np. leki o dużej wartości), których wartość kilkukrotnie przekracza wartość budowlaną obiektu. Bardzo często przyczyną dużych strat materialnych jest niewłaściwe uwzględnienie w projekcie ochrony budowli w warunkach pożaru.

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Projektowanie ze względu na bezpieczeństwo pożarowe

Uwzględnienie bezpieczeństwa pożarowego w projektowaniu ma ogólnie na celu ochronę życia ludzi, włączając w to osoby przebywające w budynku i strażaków, oraz zminimalizowanie zakłóceń w działalności przedsiębiorstw, uszkodzeń budynku i mienia znajdującego się wewnątrz oraz jego otoczenia. Dlatego analizując stan graniczny nośności konstrukcji, należy badać nie tylko kryteria bezpieczeństwa związane z wytrzymałością w trakcie „normalnej” eksploatacji, lecz także kryteria odporności ogniowej. Bezpieczeństwo pożarowe jest

więc wymogiem podstawowym, który zgodnie z Eurokodami [7]-[14] musi spełniać obiekt budowlany.

Normy pożarowe to części 1-2 Eurokodów odnoszących się do: • oceny oddziaływań w trakcie pożaru – PN-EN 19911-2 [8] oraz • projektowania w warunkach pożaru konstrukcji: – betonowych – PN-EN 1992-1-2 [9], – stalowych – PN-EN 1993-1-2 [10], – zespolonych stalowo-betonowych – PN-EN 1994-1-2 [11], – drewnianych – PN-EN 1995 -1-2 [12], – murowych – PN-EN 1996-1-2 [13], – aluminiowych – PN-EN 1999-1-2 [14].

Eurokody konstrukcyjne [9]-[14] to normy powiązane z ich częściami 1-1 (dotyczącymi projektowania w warunkach „normalnych”, np. norma PN-EN 1992-1-2 powinna być stosowana łącznie z PN-EN 1992-1-1). Eurokody [8]-[14] zawierają postanowienia dotyczące oceny niezawodności konstrukcji w warunkach rozgorzenia pożaru. Przed ich wprowadzeniem do zbioru Polskich Norm brak było podobnych krajowych norm PN-B dotyczących projektowania konstrukcji w warunkach pożaru. Tym też częściowo należy tłumaczyć, że często w krajowej praktyce projektowej bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji budowlanej nie jest właściwie uwzględniane. Odnotowywane liczne przypadki pożarów budowli i związane z nimi duże straty materialne świadczą o stosunkowo małej wiedzy projektantów dotyczącej strategii oraz inżynierii pożarowej [1].

Eurokody [8]-[14], dotyczące projektowania konstrukcji budynków z uwagi na warunki pożarowe, oferują obecnie szeroki wachlarz metod obliczeniowych. W celu spełnienia wymagań bezpieczeństwa pożarowego (zgodnych z krajowymi przepisami budowlanymi) umożliwiają one projektowanie wg metody tradycyjnej lub też wg metod opartych na właściwościach, zgodnie z inżynierią

bezpieczeństwa pożarowego. Metody oparte na właściwościach wymagają na ogół bardziej złożonej analizy obliczeniowej i pozwalają na dokładniejsze spełnienie celów zabezpieczenia pożarowego obiektu.

Ognioodporność budynków i elementów konstrukcyjnych

Projektowanie ze względu na bezpieczeństwo pożarowe ma ogólnie na celu ochronę życia ludzi, włączając w to osoby przebywające w budynku i strażaków, oraz zminimalizowanie zakłóceń w działalności przedsiębiorstw, uszkodzeń budynku i mienia znajdującego się wewnątrz oraz jego otoczenia.

Odporność ogniową elementów tfi, d mierzy się czasem wyrażonym w minutach, który upływa od rozgorzenia pożaru do momentu osiągnięcia jednego z ww. stanów granicznych. W przepisach przeciwpożarowych, zależnie od klasy użytkowej budynku, wymagania odporności ogniowej jego elementów wynoszą: 15 minut (R 15), 30 minut (R 30), 60 minut (R 60), 120 minut (R 120) lub 240 minut (R 240).

Powinna ona być zawsze co najmniej równa odpowiednim wartościom tfi, d, req wymaganym przez krajowe przepisy przeciwpożarowe. Zestaw takich wymagań, jednoznacznie określonych dla wszystkich części ustroju nośnego i jego wypełnienia, charakteryzuje klasę odporności pożarowej przypisaną do całego budynku.

Wymagania dotyczące odporności pożarowej budynku zależą głównie od jego rodzaju oraz przeznaczenia. Określono

79

Rys. 2. Wykres (σθ /σ20ºC )-ε betonu w podwyższonej temperaturze

listopad 2014

Rys. 1. Wykresy współczynników redukcyjnych ηfi wg Eurokodów [9]-[14]

Builder

Ognioodporność jest wyrażana jako czas, w którym element nośny lub/i osłonowy budowli może wytrzymać działanie ognia, nie tracąc swojej określonej funkcji (elementu nośnego lub/i elementu oddzielającego). Klasyfikuje się ją za pomocą następujących kryteriów właściwości: • nośności R, która jest wytrzymałością elementu nośnego na działanie ognia podczas trwania pożaru bez utraty stateczności konstrukcyjnej, • izolacyjności I, która jest zdolnością elementu oddzielającego poddanego działaniu ognia z jednej strony do ograniczenia wzrostu temperatury powierzchni nieosłoniętych poniżej określonych wartości granicznych wynoszących 140°C (średnio) i 180°C (maksymalnie) w celu zapobieżenia zapłonowi na powierzchniach przyległych, • szczelności E, która jest zdolnością elementu oddzielającego poddanego działaniu ognia z jednej strony do ograniczenia powstania szczelin o znacznych rozmiarach, w celu zapobieżenia przenikaniu gorących gazów i rozprzestrzeniania ognia na przyległe pomieszczenia.

Stan graniczny nośności ogniowej R dotyczy wyczerpania wytrzymałości elementu, czyli zdolności przenoszenia przyłożonych do niego obciążeń. Stany graniczne ogniowej izolacyjności I oraz szczelności E dotyczą głównie przegród budynków (ścian i stropów), zwłaszcza tych, które ograniczają strefy pożarowe. Wyczerpanie izolacyjności I oraz szczelności E wiąże się z ułatwionym rozprzestrzenianiem się pożaru w sąsiedztwie strefy pożarowej. Należy zauważyć, że nośność R jest wymagana w przypadku wszystkich elementów nośnych konstrukcji. Z kolei wymagania izolacyjności I oraz szczelność E dotyczą elementów oddzielających, takich jak płyty stropowe i ściany, stanowiących granice stref ogniowych.

Rys. 3. Właściwości mechaniczne stali w podwyższonej temperaturze

Rys. 4. Scenariusze pożarowe hali pięcionawowej z 3 strefami pożarowymi [17]

bezpieczeństwo pożarowe

je w rozporządzeniu [15], w którym ustanowiono pięć klas odporności pożarowej (OP) – oznaczonych (w kolejności od najniższej do najwyższej) literami A, B, C, D i E (tab. 1). Każdej klasie przyporządkowano określone wymagania odniesione do odporności ogniowej (OO) poszczególnych elementów budowli: głównej konstrukcji nośnej, konstrukcji dachu, stropu, ścian zewnętrznych i wewnętrznych oraz pokrycia dachu. Podano je w tab. 1 (symbol „-” oznacza brak wymagań). W rozporządzeniu [15] podano szczegółowe zasady przypisujące klasy do poszczególnych rodzajów budynków (mieszkalnych, użyteczności publicznej, produkcyjne, magazynowe itp.)

Tab. 1. Wymagania odpowiadające poszczególnym klasom odporności pożarowej budynków (wg [15]) Klasa odporności ogniowej (OO) elementów budynku Klasa odporności główna pokrycie ściana konściana pożarowej konstrukcja strukcja dachu strop wewzewbudynku nętrzna dachu nętrzna nośna (OP) A R 240 R 30 REI 120 EI 120 EI 60 E 30 B R120 R 30 REI 60 EI 60 EI 30 E 30 C R 60 R 15 REI 60 EI 60 EI 15 E15 D R 30 REI 30 EI 30 E Tab. 2. Wymagania klasy odporności pożarowej (OP) budynków charakteryzowanych przez kategorie ZLi (wg [15]) Kategoria zagrożenia ludzi ZL I ZL II ZL III ZL IV ZL V

Budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej niskie o liczbie kondygnacji średnio- wysokie wysokośwysokie ciowe 1 2 3 4 B B C D C

B B C D C

B B C D C

B B C D C

B B B C B

B B B B B

A A A B A

Podstawy projektowania konstrukcji

Tab. 3. Wymagania klasy odporności pożarowej (OP) budynków produkcyjnych i magazynowych (wg [15])

Builder

80

listopad 2014

Obciążenie ogniowe, MJ/m2 do 500 500-1000 1000-2000 2000-4000 powyżej 4000

jednokondygnacyjne E D C B A

Budynki produkcyjne i magazynowe wysokie niskie średniowysokie D C B D C B C C B B B * A A *

wysokościowe B B B * *

* nie mogą występować takie budynki

Tab. 4. Minimalne wymiary otuliny kształtowników stalowych i minimalne odległości osiowe prętów zbrojenia słupów zespolonych z całkowicie obetonowanych kształtowników (wg [11])

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Standardowa odporność ogniowa

1.1 Minimalne wymiary hc i bc [mm] 1.2 minimalna otulina betonowa przekroju stalowego [mm] 1.3 minimalna odległość osiowa prętów zbrojenia us [mm] lub 2.1 Minimalne wymiary hc i bc [mm] 2.2 minimalna otulina betonowa przekroju stalowego [mm] 2.3 minimalna odległość osiowa prętów zbrojenia us [mm]

oraz ich wielkości (np. liczby kondygnacji). Zasady doboru środków ochrony przeciwpożarowej budynków omówiono np. w [2].

Zgodnie z [15] wyróżniono trzy rodzaje budynków: • mieszkania, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, charakteryzowane kategorią zagrożenia ZLi, którym opowiadają budynki: – ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, – ZL II – przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, przedszkola, żłobki, domy dla osób starszych, – ZL III – użyteczności publicznej niezakwalifikowane do ZL I i ZL II, – ZL IV – mieszkalne, – ZL V – zamieszkania zbiorowego niezakwalifikowane do ZL I i ZL II. • produkcyjne i magazynowe PM, • inwentarskie IN. Wymagania klasy odporności pożarowej OP odnoszące się do budynków charakteryzowanych przez kategorie ZLi zależą od ich wysokości i przedstawiono je w tab. 2.

Wymagania klasy odporności pożarowej OP budynków produkcyjnych oraz magazynowych przedstawiono w tab. 3. Należy zwrócić uwagę, że w tym przypadku przyporządkowanie klasy odporności ogniowe OP zależy od maksymalnej gęstości obciążenia strefy pożarowej, czyli rodzaju, ilości i rozmieszczenia potencjalnego paliwa.

Ustalenia odnoszące się do budynków inwentarskich IN mają odmienny charakter.

R30 150 40

R60 RSO R120 R180 R240 180 220 300 350 400 75 75 75 50 50

20*

30

30

40

50

50

– –

200 40

250 40

350 50

400 60

– –

–

20*

20*

30

40

–

Bezpieczeństwo pożarowe stanowi jedną z kluczowych kwestii w projektowaniu konstrukcji budowlanych. Pojęcie to określa środki zapobiegawcze, mające na celu zminimalizowanie prawdopodobieństwa i wpływu pożaru, który może powodować obrażenia i być przyczyną śmierci lub/i strat materialnych. Dlatego zgodnie z PN -EN 1990 [7] w ocenie stanu granicznego nośności, analizując kryteria związane z katastrofą lub zniszczeniem, należy zapewnić konstrukcji wytrzymałość nie tylko na oddziaływania od ciężaru własnego, obciążeń klimatycznych, technologicznych itp., lecz także od pożaru.

Ogólne wymagania w zakresie ograniczenia ryzyka związanego z pożarem zostały zdefiniowane w dyrektywie nr 89/106/EWG [16]. Obiekty budowlane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku pożaru: • nośność konstrukcji mogła być zapewniona przez założony okres czasu, • powstanie i rozprzestrzenienie się ognia i dymu w obiektach było ograniczone, • rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty było zminimalizowane, • mieszkańcy mogli opuścić obiekt lub być uratowani w inny sposób, • było uwzględnione bezpieczeństwo ekip ratowniczych.

Powyższe wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego budynków mogą być zrealizowane za pomocą różnych strategii zapewnienia bezpieczeństwa, takich jak

â&#x20AC;&#x201C; wartoÄ&#x17E;Ăź obliczeniowa w warunkach poÄŞaru, okreÄ&#x17E;lona wg , (1) E fi , d efektu d R fi , doddziaĂĄywaÄ&#x201D; , (1)gdzie: gdzie: PN-ENEfi,1991-1-2 [8], z uwzglÄ&#x160;dnieniem termicznych efektĂłw rozszerzalnoÄ&#x17E;ci i deformad â&#x20AC;&#x201C; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obliczeniowa efektu oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; w warunowa efektu w wg warunkach poÄŞaru, okreÄ&#x17E;lona wg kachoddziaĂĄywaÄ&#x201D; poĹźaru, okreĹ&#x203A;lona PN-EN 1991-1-2 [8], z uwzglÄ&#x2122;dcji, nieniem termicznych efektĂłw rozszerzalnoĹ&#x203A;ci i deformacji, zglÄ&#x160;dnieniem termicznych efektĂłw rozszerzalnoÄ&#x17E;ci i deformaR d â&#x20AC;&#x201C; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obliczeniowa odpowiedniej noĹ&#x203A;noĹ&#x203A;ci w wa6. PrzykĹ&#x201A;ady pĹ&#x201A;ytowych zabezpieczeĹ&#x201E; ognioochronnych ksztaĹ&#x201A;townikĂłw R fi , d â&#x20AC;&#x201C;fi,wartoÄ&#x17E;Ăź obliczeniowa odpowiedniej noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci w warunkachRys. poÄŞaru. runkach poĹźaru. stalowych; 1 â&#x20AC;&#x201C; element termoizolacyjny, 2 â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznik, 3 â&#x20AC;&#x201C; ksztaĹ&#x201A;townik stalowy OddziaĹ&#x201A;ywanie temperatury w czasie poĹźaru na konstrukOddziaĂĄywanie poÄŞaru konstrukcje cje jest w temperatury PN-EN 1990 w [7]czasie traktowane jakonawyjÄ&#x2026;tkowa sy- jest w PN-EN 1990 [7] wa odpowiedniej noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci w warunkach poÄŞaru. tuacja projektowa.

Oznacza to, Ĺźe w ustaleniu wyjÄ&#x2026;tkowej traktowane jako wyjÄ&#x2026;tkowa sytuacja projektowa. Oznacza to, ÄŞe w ustaleniu wyjÄ&#x2026;tkokombinacji oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; w trakcie poĹźaru rozpatruje siÄ&#x2122; wej kombinacji oddziaĂĄywaÄ&#x201D; w trakcie poÄŞaru te oddziaĂĄywania, ktĂłre sÄ&#x2026; ry w czasie poÄŞaru na konstrukcje jest wrozpatruje PN-ENsiÄ&#x160; 1990 [7] te oddziaĹ&#x201A;ywania, ktĂłre sÄ&#x2026; uwzglÄ&#x2122;dniane w kombinacjach uwzglÄ&#x160;dniane w kombinacjach podstawowych iustaleniu to tylko ktĂłre sÄ&#x2026; moÄŞliwe do zaa sytuacja projektowa . Oznacza to, ÄŞesÄ&#x2026; wmoĹźliwe wyjÄ&#x2026;tkopodstawowych, i to tylko takie, ktĂłre do takie, zaististnienia w trakcie poÄŞaru.

W stanie granicznym noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci o bliczeniowe nienia w trakcie poĹźaru.

W stanie granicznym noĹ&#x203A;noĹ&#x203A;ci obaÄ&#x201D; w trakcie poÄŞaru rozpatruje siÄ&#x160; te oddziaĂĄywania, ktĂłre sÄ&#x2026; efekty oddzialiczeniowe efekty oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; Efi, d ktĂłre w konstrukcji w trakciedo zaE fi , d w konstrukcji cjachĂĄywaÄ&#x201D; podstawowych i to tylko takie, sÄ&#x2026; moÄŞliwe w trakcie poÄŞaru wyznacza siÄ&#x160; ze wzoru poĹźaru wyznacza siÄ&#x2122; ze wzoru fi , d

W stanie granicznym noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci obliczeniowe efekty oddziaE fi,d ÂŚGwyznacza (\1 wzoru lub\ 2 )Qk ,1 " " ÂŚ\ 0,iQk ,i , (2) k , j " " Pk " " AsiÄ&#x160; d " "ze w trakcie poÄŞaru , (2)gdzie: j t1 i !1

" Ad G" k", (j\1 gdzie: lub\ 2 )Qk ,1 " " ÂŚ\ 0,iQk ,i j â&#x20AC;&#x201C; k,charakterystyczne staĂĄe , (2)gdzie: G oddziaĹ&#x201A;ywanie staĹ&#x201A;e j, i !1 oddziaĂĄywanie j â&#x20AC;&#x201C; charakterystyczne

P â&#x20AC;&#x201C; charakterystyczne oddziaĹ&#x201A;ywanie sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;ce,

k P k â&#x20AC;&#x201C; Acharakterystyczne oddziaĹ&#x201A;ywanie wyjÄ&#x2026;tkowe (â&#x20AC;&#x17E;poĹźarosprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;ce, d â&#x20AC;&#x201C; charakterystyczne oddziaĂĄywanie staĂĄe j , oddziaĂĄywanie

weâ&#x20AC;?), Qk, i â&#x20AC;&#x201C; charakterystyczne oddziaĹ&#x201A;ywanie zmienne, ddziaĂĄywanie Ď&#x2C6;1, 1, Ď&#x2C6;sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;ce, 1, 2 â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik wartoĹ&#x203A;ci kombinacji obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; zmiennych, â&#x20AC;&#x17E;+â&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; oznacza â&#x20AC;&#x17E;naleĹźy uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; w kombinacji zâ&#x20AC;?, ÎŁ â&#x20AC;&#x201C; oznacza â&#x20AC;&#x17E;Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czny efekt oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E;â&#x20AC;?.

Parametry wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw i oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; charakterystycznych we wzorze (2) podano w PN-EN 1990 [7] oraz PN -EN 1991 [8].

Rys. 7. Zabezpieczenie ognioochronne farbÄ&#x2026; pÄ&#x2122;czniejÄ&#x2026;cÄ&#x2026;: ukĹ&#x201A;ad warstw (a) oraz widok elementu stalowego zabezpieczonego farbÄ&#x2026; pÄ&#x2122;czniejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; podczas poĹźaru (b)

listopad 2014

81

E

Builder

x mieszkaÄ&#x201D;cy mogli opuÄ&#x17E;ciĂź obiekt lub byĂź uratowani w inny sposĂłb, gnia na sÄ&#x2026;siednie obiekty byĂĄo zminimalizowane, byĂĄo uwzglÄ&#x160;dnione bezpieczeÄ&#x201D;stwo ekip ratowniczych.PowyÄŞsze wymagania dotyczÄ&#x2026;ce ciĂź obiekt lub byĂź uratowani w inny sposĂłb, konwencjonalne scenariusze poĹźarowe (poĹźar bezpieczeÄ&#x201D;stwa poÄŞarowego budynkĂłw mogÄ&#x2026; byĂźnominalny) zrealizowane za pomocÄ&#x2026; róĪnych czeÄ&#x201D;stwolub ekip ratowniczych.PowyÄŞsze wymagania dotyczÄ&#x2026;ce â&#x20AC;&#x17E;rzeczywisteâ&#x20AC;? scenariusze poĹźarowe (poĹźar parametryczny), z uwzglÄ&#x2122;dnieniem biernych i/lubjak czynnych Ĺ&#x203A;rodstrategii zapewnienia bezpieczeÄ&#x201D;stwa, takich konwencjonalne scenariusze poÄŞaroego budynkĂłw mogÄ&#x2026; byĂź zrealizowane zabezpieczeĹ&#x201E;stwa pomocÄ&#x2026; róĪnych kĂłw ochrony poĹźarowej.

Tak wiÄ&#x2122;c pojÄ&#x2122;cie we (poÄŞar nominalny) lub â&#x20AC;&#x17E;rzeczywisteâ&#x20AC;? scenariusze poÄŞarowe poĹźarowego jest pojÄ&#x2122;ciem szerszym niĹź niezawodnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kon- (poÄŞar parametryczny), pieczeÄ&#x201D;stwa, takich konwencjonalne scenariusze poÄŞarostrukcji, ktĂłra jak ogranicza siÄ&#x2122; do biernej ochrony poĹźarowej. z uwzglÄ&#x160;dnieniem biernych i/lub czynnych Ä&#x17E;rodkĂłw ochrony poÄŞarowej. Tak wiÄ&#x160;c pojÄ&#x160;SzczegĂłĹ&#x201A;owe zagadnienie biernej ochrony poĹźarowej przez â&#x20AC;&#x17E;rzeczywisteâ&#x20AC;? scenariusze poÄŞarowe (poÄŞar parametryczny), odpowiednie projektowanie konstrukcji budowlanych podacie bezpieczeÄ&#x201D;stwa poÄŞarowego pojÄ&#x160;ciem szerszym niÄŞ niezawodnoÄ&#x17E;Ăź konstrukcji, no np. w Eurokodach [11],jest a takĹźe np. [2], [5]. h i/lub czynnych Ä&#x17E;rodkĂłw [9], ochrony poÄŞarowej.

Tak wiÄ&#x160;c pojÄ&#x160;ktĂłra ogranicza siÄ&#x160; do biernej ochrony poÄŞarowej. Szczegóåowe zagadnienie biernej owego jest pojÄ&#x160;ciem szerszym niÄŞ niezawodnoÄ&#x17E;Ăź konstrukcji, Zgodnie z PN-EN 1990 w ocenie stanu granicznego ochrony poÄŞarowej przez odpowiednie projektowanie konstrukcji budowlanych podano noĹ&#x203A;noĹ&#x203A;ci, analizujÄ&#x2026;c kryteria zwiÄ&#x2026;zane z katastrofÄ&#x2026; ernej ochrony poÄŞarowej. Szczegóåowe zagadnienie biernej Rys. 5. Krzywe poĹźaru rzeczywistego, standardowego, wÄ&#x2122;glowodorowego zniszczeniem, naleĹźy zapewniÄ&#x2021; konstrukcji np. w lub Eurokodach [9], [11], a takÄŞe np. [2], [5]. i zewnÄ&#x2122;trznego odpowiednie projektowanie budowlanych wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; nie tylko konstrukcji na oddziaĹ&#x201A;ywania od ciÄ&#x2122;Ĺźarupodano WedĂĄug PN-EN 1990 [7] obliczenia termiczno-statyczno-wytrzymaĂĄoÄ&#x17E;ciowe odpornoÄ&#x17E;ci obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; klimatycznych, , a takÄŞewĹ&#x201A;asnego, np. [2], [5]. technologicznych itp., lecz takĹźe poĹźaru. ogniowej konstrukcji naleÄŞy przeprowadzaĂź na podstawie scenariuszy poÄŞarowych, obliczenia termiczno-statyczno-wytrzymaĂĄoÄ&#x17E;ciowe odpornoÄ&#x17E;ci WedĹ&#x201A;ug modele PN-EN 1990 obliczenia termiczno-statycznouwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;c zmian[7]temperatury wewnÄ&#x2026;trz strefy poÄŞarowej. NaleÄŞy sprawÄŞy przeprowadzaĂź na podstawie scenariuszy poÄŞarowych, wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowe odpornoĹ&#x203A;ci ogniowej konstrukcji naledziĂź zachowanie siÄ&#x160; konstrukcji, jej podzespoĂĄĂłw lub elementĂłw w warunkach poÄŞaru, Ĺźy przeprowadzaÄ&#x2021; na podstawie scenariuszy poĹźarowych, ian temperatury wewnÄ&#x2026;trz strefytemperatury poÄŞarowej.

NaleÄŞy sprawuwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c modele zmian wewnÄ&#x2026;trz streprzyjmujÄ&#x2026;c nierĂłwnomierny lub rĂłwnomierny rozkĂĄad temperatury w przekrojach lub na fy poĹźarowej.

NaleĹźy sprawdziÄ&#x2021; zachowanie siÄ&#x2122; konstrukrukcji, jejcji,podzespoĂĄĂłw lub elementĂłw w warunkach poÄŞaru, jej podzespoĹ&#x201A;Ăłw lub elementĂłw w warunkach poĹźaru, ich dĂĄugoÄ&#x17E;ci.

MoÄŞna analizowaĂź wytÄ&#x160;ÄŞenie elementĂłw z konstrukcji lub przyjmujÄ&#x2026;c nierĂłwnomierny lub rĂłwnomierny rozkĹ&#x201A;adwydzielonych temy lub rĂłwnomierny rozkĂĄad temperatury w przekrojach lub na peratury w przekrojach lub na ich dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci. MoĹźna analizoteÄŞ badaĂź ich wspóådziaĂĄanie w warunkach oddziaĂĄywania poÄŞaru. waÄ&#x2021; wytÄ&#x2122;Ĺźenie elementĂłw wydzielonych wydzielonych z konstrukcji lub zowaĂź wytÄ&#x160;ÄŞenie elementĂłw z konstrukcji lub teĹź badaÄ&#x2021; ich wspĂłĹ&#x201A;dziaĹ&#x201A;anie w warunkach oddziaĹ&#x201A;ywania Kryterium stanu granicznego noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci w warunkach poÄŞaru, ma postaĂź poĹźaru. oddziaĂĄywania poÄŞaru. nie w warunkach Kryterium stanu granicznego noĹ&#x203A;noĹ&#x203A;ci w warunkach poE fi , d d R fi , d , (1)gdzie: Ĺźaru, ma postaÄ&#x2021; stanu granicznego noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci w warunkach poÄŞaru, ma postaĂź

bezpieczeĹ&#x201E;stwo poĹźarowe

PN-EN 1991 [8].

dejÄ&#x17E;ciu uproszczonym efekty oddziaĂĄywaÄ&#x201D; w sytuacji poÄŞarowej E fi , d K fi E d .

(3) aczaĂź, stosujÄ&#x2026;c odpowiedniÄ&#x2026; redukcje efektĂłw oddziaĂĄywaÄ&#x201D; E d W alternatywnym podejĹ&#x203A;ciu uproszczonym efekty odK fi w zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci od stosunku dominujÄ&#x2026;-Stosowane w analizie modele poĹźarĂłw obliczeniowych czynnikĂłw redukcyjnych dziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; w sytuacji poĹźarowej Efi,normalnej uzyskanych z analizy w temperaturze wg wzoruzaleĹźÄ&#x2026; od przyjÄ&#x2122;tych scenariuszy poĹźarowych (od moĹźlid moĹźna wyznaczaÄ&#x2021;, stosujÄ&#x2026;c odpowiedniÄ&#x2026; redukcjÄ&#x2122; efektĂłw oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E;

woĹ&#x203A;ci rozgorzenia poĹźaru). Stosuje siÄ&#x2122; modele:

k ,1 / G k i dla z analizy w temperaturze normalnej wg nych do staĂĄych EQ róĪnych wartoÄ&#x17E;ci wspóåczynnikĂłw â&#x20AC;˘ poĹźaru lokalnego, gdy rozgorzenie jest maĹ&#x201A;o prawdopod uzyskanych

wzoru

dobne, w ktĂłrych przyjmuje siÄ&#x2122; nierĂłwnomierny roz(3) kĹ&#x201A;ad temperatury w funkcji czasu (metodÄ&#x2122; obliczania oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; termicznych poĹźaru lokalnego podano R R ( X , A ) w ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniku C w [8]), Wykresy funkcji wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw redukcyjnych Ρ Kd fi jest fi , d , t fi , d , t fi , d fi Ä&#x2026;ynnikĂłw funkcjÄ&#x2026; charakterystyk redukcyjnych w zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci od stosunku geometryczdominujÄ&#x2026;w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od stosunku dominujÄ&#x2026;cych obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; zmienâ&#x20AC;˘ poĹźaru strefowego, w ktĂłrym przyjmowany jest rĂłwnodo staĹ&#x201A;ych Qk, i /Qk, i i dla róşnych wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;mierny rozkĹ&#x201A;ad temperatury w funkcji czasu (metodÄ&#x2122; Qnych W itp.)

A , wskaĨnik k ,1 / G kzginania zekroju przekroju i obliczeniowych ch do staĂĄych dla róĪnych wartoÄ&#x17E;ci wspóåczynnikĂłw czynnikĂłwi kombinacyjnych obliczania temperatury gazu podano w ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniku A Ď&#x2C6;fi przedstawiono na rys. 1. i B w [8] â&#x20AC;&#x201C; odpowiednio dla elementĂłw wewnÄ&#x2122;trznych NoĹ&#x203A;noĹ&#x203A;Ä&#x2021; obliczeniowa Rfi, d, t = Rfi, d, t(Xfi, d,, Ad) jestX fi , d , cznych materiaĂĄu (np. stali, geometrycznych stopĂłw aluminium, edstawiono na rys.

1. betonu, i zewnÄ&#x2122;trznych strefy poĹźarowej), funkcjÄ&#x2026; charakterystyk Ad (np.itp.) pole dziaĂĄywaÄ&#x201D; termicznych w jednostrefowych scenariuszach modele poĹźaru, w ktĂłrych uwzglÄ&#x2122;dprzekroju A, wskaĹşnik zginania przekroju W itp.) i obliâ&#x20AC;˘ zaawansowane okreÄ&#x17E;lonych zaleÄŞnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; R fi , d , t R fi , d , t ( X ficzeniowych , A ) dziaĂĄywaÄ&#x201D; termicznych jednostrefowych scenariuszach poÄŞaru dziaĂĄywaÄ&#x201D; wwjednostrefowych scenariuszach ,d d wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci mechanicznych materiaĹ&#x201A;u (np.termicznych sÄ&#x2026; fizyczne wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci gazu, a takĹźe wymiana poÄŞaru, jest funkcjÄ&#x2026; charakterystyk geometryczwym i wniane modelach numerycznych, uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cych prze betonu, stali, stopĂłw aluminium, itp.) Xfi, d , okreĹ&#x203A;lonych masy i energii podczas procesu spalania (metody obliwym i i ww modelach modelach numerycznych, uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cych przebiegzjaz wym uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cych przebieg czania numerycznych, oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; termicznych w jednostrefowych zaleĹźnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; strzeni, opisano w ZaĂĄÄ&#x2026;czniku D w [8], a metodÄ&#x160; okreÄ&#x17E;lenia kroju A , wskaĨnik zginania przekroju W itp.) i obliczeniowych scenariuszach poĹźaru, poĹźarze dwustrefowym i w mokT X k strzeni, opisano opisano ZaĂĄÄ&#x2026;cznikuDDww[8], [8],aametodÄ&#x160; metodÄ&#x160;okreÄ&#x17E;lenia okreÄ&#x17E;leniawartoÄ&#x17E; warto strzeni, wwZaĂĄÄ&#x2026;czniku X X delach numerycznych, zjauwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cych , (4) stoÄ&#x17E;ci obciÄ&#x2026;ÄŞenia ogniowego i szybkoÄ&#x17E;ciprzebieg wydzielania ciepĂĄ fi , d fi d , nych materiaĂĄu (np. betonu, stali, stopĂłw aluminium, itp.) , , (4) J M , fi wiskogniowego w czasoprzestrzeni, opisano w ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniku D podan stoÄ&#x17E;ci obciÄ&#x2026;ÄŞenia obciÄ&#x2026;ÄŞenia ogniowego szybkoÄ&#x17E;ci wydzielania ciepĂĄa poda stoÄ&#x17E;ci i iszybkoÄ&#x17E;ci wydzielania ciepĂĄa ZaĂĄÄ&#x2026;cznikw F rĂłwnowaÄŞnego oddz [8],dotyczy a metodÄ&#x2122;okreÄ&#x17E;lania okreĹ&#x203A;lenia wartoĹ&#x203A;ci obliczeniowejczasu gÄ&#x2122;gdzie: okreÄ&#x17E;lonych zaleÄŞnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; stoĹ&#x203A;ci obciÄ&#x2026;Ĺźenia ogniowego i szybkoĹ&#x203A;ciczasu wydzielania Xk â&#x20AC;&#x201C; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; charakterystyczna wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci wytrzyma-FFdotyczy ZaĂĄÄ&#x2026;cznik dotyczy okreÄ&#x17E;lania rĂłwnowaÄŞnego czasu oddziaĂĄywa ZaĂĄÄ&#x2026;cznik okreÄ&#x17E;lania rĂłwnowaÄŞnego oddziaĂĄywani G omawia zasady przyjmowania wspóåczynnikĂłw konfigurac ciepĹ&#x201A;a podano w ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniku E).

ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik F dotyczy Ĺ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowej lub moduĹ&#x201A;u Yonga (ogĂłlnie fk, Ek) w normalnej okreĹ&#x203A;lania rĂłwnowaĹźnego czasu oddziaĹ&#x201A;ywania potemperaturze wg EurokodĂłw [9]-[14], G omawia zasady przyjmowania wspóåczynnikĂłw konfiguracji. omawiaYonga zasady przyjmowania wspóåczynnikĂłw konfiguracji. kterystyczna wĂĄaÄ&#x17E;ciwoÄ&#x17E;ci wytrzymaĂĄoÄ&#x17E;ciowej lub GmoduĂĄu W analizie oddziaĂĄywanie termiczne okreÄ&#x17E;la st kT X kwĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci materiaĹ&#x201A;owej Ĺźaru.konstrukcji ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik G omawia zasady przyjmowania wspĂłĹ&#x201A;kθ â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik redukcyjny X fi d , W analizie analizie konstrukcji oddziaĂĄywanie termiczneokreÄ&#x17E;la okreÄ&#x17E;lastrumieÄ&#x201D; strumieÄ&#x201D; czynnikĂłwoddziaĂĄywanie konfiguracji.

(Xk, θ /Xk) wg zaleĹźny od temperatury okreĹ&#x203A;lo- (4) W konstrukcji termiczne , θ, ktĂłry zostaĹ&#x201A; ormalnej temperaturze EurokodĂłw J M[9]-[14], wierzchniÄ&#x160; elementu, bÄ&#x160;dÄ&#x2026;cy sumÄ&#x2026; strumieni konwekcyjne , fi W analizie konstrukcji oddziaĹ&#x201A;ywanie termiczne okreĹ&#x203A;la ny w [9]-[14], wierzchniÄ&#x160; elementu, bÄ&#x160;dÄ&#x2026;cy sumÄ&#x2026; strumienikonwekcyjnego konwekcyjnego i r wierzchniÄ&#x160; bÄ&#x160;dÄ&#x2026;cy strumieni i rad strumieĹ&#x201E; ciepĹ&#x201A;a nettosumÄ&#x2026; na powierzchniÄ&#x2122; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cy Xk, θ â&#x20AC;&#x201C; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; charakterystyczna wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci materiaĹ&#x201A;u elementu, raturÄ&#x160; gazu przy spalaniu przyjmuje elementu, siÄ&#x160; na podstawie nom dukcyjny wĂĄaÄ&#x17E;ciwoÄ&#x17E;ci materiaĂĄowej ( X k ,T / X k ) zaleÄŞny od tempesumÄ&#x2026; strumieni konwekcyjnego i radiacyjnego. TemperazaleĹźna od temperatury θ, raturÄ&#x160; gazu gazu przy przy spalaniu przyjmuje siÄ&#x160;na napodstawie podstawie nominalny raturÄ&#x160; spalaniu przyjmuje siÄ&#x160; nominalnych turÄ&#x2122; gazu przy parametrycznych spalaniu przyjmuje siÄ&#x2122; na podstawie noÎłM, fi â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik noĹ&#x203A;noĹ&#x203A;ci. czasâ&#x20AC;? lub krzywych â&#x20AC;&#x17E;temperatura okreÄ&#x17E;lony wwĂĄaÄ&#x17E;ciwoÄ&#x17E;ci [9]-[14], erystyczna wytrzymaĂĄoÄ&#x17E;ciowej lub moduĂĄu ratura Yongaâ&#x20AC;&#x201C;minalnych krzywych â&#x20AC;&#x17E;temperatura â&#x20AC;&#x201C; czasâ&#x20AC;? lub paramePrzykĹ&#x201A;adowe zmiany parametrĂłw wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowych ratura â&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;temczasâ&#x20AC;?trycznych lubparametrycznych parametrycznych krzywych â&#x20AC;&#x17E;temperatura czas ratura czasâ&#x20AC;? lub krzywych â&#x20AC;&#x17E;temperatura czasâ&#x20AC;?. krzywych â&#x20AC;&#x17E;temperatura â&#x20AC;&#x201C; czasâ&#x20AC;?.

W przypadku â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x201C; i sztywnoĹ&#x203A;ciowych betonu i stali w podwyĹźszonych wych nominalnych rozróĪnia siÄ&#x160; krzywÄ&#x2026; standardowÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;temp T kterystyczna wĂĄaÄ&#x17E;ciwoÄ&#x17E;ci materiaĂĄu zaleÄŞna od temperatury , krzywych nominalnych rozróşnia siÄ&#x2122; krzywÄ&#x2026; standardoperaturach pokazano na rys.

2 i 3. malnej temperaturze wg EurokodĂłw [9]-[14], wychnominalnych nominalnych rozróĪniaâ&#x20AC;&#x201C;siÄ&#x160; siÄ&#x160;krzywÄ&#x2026; krzywÄ&#x2026; standardowÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;temperatura wych rozróĪnia standardowÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;temperatura â&#x20AC;&#x201C; wÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x17E;temperatura czasâ&#x20AC;? (przyjÄ&#x2122;to, Ĺźe czasu temperatura jest poÄŞaru r temperatura jest funkcjÄ&#x2026; niemalejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; jak dla X k ,T / X k )w warunkach noÄ&#x17E;noÄ&#x17E;ci. funkcjÄ&#x2026; niemalejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; czasu jak dla poĹźaru OddziaĹ&#x201A;ywania na (konstrukcje ukcyjny wĂĄaÄ&#x17E;ciwoÄ&#x17E;ci materiaĂĄowej zaleÄŞny od tempetemperatura jest funkcjÄ&#x2026; niemalejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; czasu jakrozwiniÄ&#x2122;tego), dlapoÄŞaru poÄŞarurozwiniÄ&#x160; rozwin temperatura jest funkcjÄ&#x2026; niemalejÄ&#x2026;cÄ&#x2026; czasu jak dla ru zewnÄ&#x160;trznego oraz krzywÄ&#x2026; wÄ&#x160;glowodorowÄ&#x2026; (rys. 5). krzywÄ&#x2026; poĹźaru zewnÄ&#x2122;trznego oraz krzywÄ&#x2026; wÄ&#x2122;glowodoropoĹźaru wedĹ&#x201A;ug PN-EN 1991-1-2 wÄ&#x2026; (rys.

5).krzywÄ&#x2026; ustalareÄ&#x17E;lony w [9]-[14],W PN-EN 1991-1-2 [8] podano ogĂłlne zasady ru zewnÄ&#x160;trznego zewnÄ&#x160;trznego oraz krzywÄ&#x2026;wÄ&#x160;glowodorowÄ&#x2026; wÄ&#x160;glowodorowÄ&#x2026;(rys. (rys.5).5). ru oraz Nominalne krzywe zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci gazĂłw Nominalne krzywe spa- spalino zaleĹźnoĹ&#x203A;citemperatura temperatura gazĂłw nia oddziaĹ&#x201A;ywaĹ&#x201E; w warunkach poĹźaru. Projektowanie  linowych â&#x20AC;&#x17E;temperatura â&#x20AC;&#x201C; czasâ&#x20AC;? konstrukcji na warunki poĹźarowe obejmuje nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;θ t zdefiniowano w naNominalne krzywe zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci zaleÄŞnoÄ&#x17E;citemperatura temperatura gazĂłwspalinowych spalinowychâ&#x20AC;&#x17E;te Nominalne g fi gazĂłw erystyczna wĂĄaÄ&#x17E;ciwoÄ&#x17E;ci materiaĂĄu zaleÄŞna od temperatury T Tg , tkrzywe fi stÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cy ce etapy: sposĂłb: w nastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cy sposĂłb: zdefiniowano TTgg t tfifi zdefiniowano (poĹźar standardowy wedĹ&#x201A;ug ISO â&#x20AC;˘ wybĂłr wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych scenariuszy poĹźarowych, â&#x20AC;˘ poĹźar standardowy zdefiniowano nastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cy sposĂłb: wwnastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cy sposĂłb: Ä&#x17E;noÄ&#x17E;ci. poÄŞar standardowy (poÄŞar standardowy wedĂĄug ISO 834-19 834-1995) â&#x20AC;˘ ustalenie odpowiadajÄ&#x2026;cych im poĹźarĂłw obliczeniowych, poÄŞarstandardowy standardowy(poÄŞar (poÄŞar standardowy wedĂĄugISO ISO834-1995) 834-1995) poÄŞar wedĂĄug T g standardowy 20 345 log 10 ( 8 t 1) ,, (5) (5) â&#x20AC;˘ obliczenia przebiegu temperatury w elementach kon345log log1010( 8(t8 t 1)1,) , strukcyjnych, TTg g 2020 345 (5) (5) poÄŞar zewnÄ&#x160;trzny (poÄŞar mniej gwaĂĄtowny odpoĹźaru poÄŞaru stand (poĹźar mniej gwaĹ&#x201A;towny od â&#x20AC;˘ obliczenia mechanicznego zachowania siÄ&#x2122; konstrukcji â&#x20AC;˘ poĹźar zewnÄ&#x2122;trzny poddanej oddziaĹ&#x201A;ywaniu termicznemu poÄŞar podczaszewnÄ&#x160;trzny postandardowego, zwiÄ&#x2026;zany z wydostawaniem siÄ&#x2122; standardowe ognia poÄŞar zewnÄ&#x160;trzny (poÄŞarmniej mniej gwaĂĄtowny poÄŞaru standardow (poÄŞar gwaĂĄtowny ododpoÄŞaru dostawaniem siÄ&#x160; ognia na i zewnÄ&#x2026;trz budynku i oddziaĂĄujÄ&#x2026;cy Ĺźaru. na zewnÄ&#x2026;trz budynku oddziaĹ&#x201A;ujÄ&#x2026;cy na elewacje buScenariusz poĹźarowy powinien uwzglÄ&#x2122;dniaÄ&#x2021; dynkĂłw) zachowanie dostawaniem siÄ&#x160; ogniana nazewnÄ&#x2026;trz zewnÄ&#x2026;trzbudynku budynku i oddziaĂĄujÄ&#x2026;cy ele dostawaniem siÄ&#x160; ognia i oddziaĂĄujÄ&#x2026;cy nanaelew T g 660 (1 0 , 687 e 0 , 32 t 0 , 313 e 3 , 8 t ) 20 , siÄ&#x2122; caĹ&#x201A;ej konstrukcji, jej podzespoĹ&#x201A;u lub elementu w warunkach poĹźaru, a takĹźe uwzglÄ&#x2122;dniaÄ&#x2021; model zmiany tem660(1(1 0 0, 687 , 687e e0 ,032, 32t t 0 ,0313 , 313e e3 , 83t, 8) t ) 2020, , ,(6) TTg g 660 (6)(6) poÄŞar wÄ&#x160;glowodorowy paliw (w zbiornikach paliw, wieÄŞach peratury wewnÄ&#x2026;trz obiektu. Dlatego w jego identyfikacji naleĹźy braÄ&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; czynniki wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;ce na przebieg paliw (w zbiornikach paliw, wiertnic â&#x20AC;˘ poĹźar wÄ&#x2122;glowodorowy poÄŞar wÄ&#x160;glowodorowy paliw(w (wzbiornikach zbiornikach paliw,wieÄŞach wieÄŞach wiertn poÄŞar wÄ&#x160;glowodorowy paliw paliw, ÄŞar przebiegajÄ&#x2026;cy z reguĂĄy paliw zwiÄ&#x160;ksza intensywnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026;) poĹźaru, jak na przykĹ&#x201A;ad rodzaj materiaĹ&#x201A;Ăłw wypeĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;wieĹźach wiertniczych itp.; poĹźar przebiegajÄ&#x2026;cy cych i izolujÄ&#x2026;cych czy teĹź wyposaĹźenia obiektu. z reguĹ&#x201A;y z wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; intensywnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;) ÄŞarprzebiegajÄ&#x2026;cy przebiegajÄ&#x2026;cy reguĂĄy zwiÄ&#x160;ksza intensywnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026;) ÄŞar zzreguĂĄy zwiÄ&#x160;ksza intensywnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026;) T g 1080 (1 0 , 325 e 0 ,167 t 0 , 675 e 2 , 5 t ) 20 , Zgodnie z PN-EN 1991-1-2 [8] w praktycznych oblicze0 ,167 t t niach naleĹźy analizowaÄ&#x2021; modele odnoszÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; do jednej , (7), 1080(1(1 0 0, 325 , 325e e0 ,167 , 675e e2 , 52t, 5) t ) 2020 TTg g 1080 0 ,0675 , (7)(7 gdzie: strefy poĹźarowej (jednego pomieszczenia wydzielonego ogniowo). Na rys. 4 przedstawiono przykĹ&#x201A;ad scenariuszy gdzie: gdzie: gdzie: T g â&#x20AC;&#x201C; temperatura poĹźarowych budynku magazynowanego. W tej piÄ&#x2122;cionaθg â&#x20AC;&#x201C; temperatura gazĂłw w strefie poĹźarowej [°C], [oC], gazĂłw w strefie poÄŞarowej o wowej hali zastosowano dwie Ĺ&#x203A;ciany przeciwpoĹźarowe t â&#x20AC;&#x201C; czasgazĂłw [min].

TT gg â&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;temperatura temperatura strefiepoÄŞarowej poÄŞarowej[o[C], C], gazĂłw wwstrefie i wydzielono w ten sposĂłb trzy strefy poĹźarowe (rys.t 4a). â&#x20AC;&#x201C; czas [min].

W tym obiekcie naleĹźy rozpatrzeÄ&#x2021; trzy scenariusze wyZ analizy rys. 5 oraz (5)-(7) wynika, Ĺźe temperatura gatt â&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;czas czas [min]. [min]. stÄ&#x2026;pienia poĹźaru: w strefie 1 (rys. 4b), w strefie 2 (rys.

4c) zĂłw spalinowych θg jest jedynie funkcjÄ&#x2026; czasu i roĹ&#x203A;nie gazĂłw s Z analizy rys.

5 oraz (5)-(7) wynika, ÄŞe temperatura oraz w strefie 3 (rys. 4d). monotonicznie (nie ma fazy stygniÄ&#x2122;cia).

E fi , d

K fi E d .. (3)

d o dat e k B R A N Ĺť OW Y

Builder

82

listopad 2014

przedstawiono na rys. 1.

analizyrys. rys.55oraz oraz(5)-(7) (5)-(7)wynika, wynika,ÄŞeÄŞetemperatura temperaturagazĂłw gazĂłwspalinow spalino ZZ analizy funkcjÄ&#x2026; czasu i roÄ&#x17E;nie monotonicznie (nie ma fazy stygniÄ&#x160;cia funkcjÄ&#x2026;czasu czasui iroÄ&#x17E;nie roÄ&#x17E;niemonotonicznie monotonicznie(nie (niema mafazy fazystygniÄ&#x160;cia). stygniÄ&#x160;cia). funkcjÄ&#x2026;

Metody projektowania konstrukcji na warunki pożarowe

Rys. 8. Metody projektowe do określania odpowiedzi mechanicznej konstrukcji w warunkach pożaru [17]

listopad 2014

Inżynieria pożarowa konstrukcji i elementów konstrukcyjnych jest dyscypliną, która dotyczy analizy ich zachowania się w warunkach pożaru. Zgodnie z postanowieniami Eurokodów budynki na warunki pożarowe można projektować za pomocą metody tradycyjnej lub metody opartej na właściwościach (wówczas zastosowanie mają zasady inżynierii pożarowej elementów konstrukcyjnych).

Procedura projektowania sposobem tradycyjnym jest oparta na analizie oddziaływań termicznych wywołanych pożarem standardowym wg [8], opisanym gęstością strumienia ciepła działającego na elementy konstrukcji. W procedurze obliczeniowej opartej na właściwościach uwzględnia się cechy użytkowe pomieszczeń i analizuje się oddziaływania termiczne konstrukcji na podstawie przesłanek o podłożu fizycznym. W projektowaniu można analizować zachowanie się w pożarze: elementu, podzespołu konstrukcji lub całego ustroju nośnego budynku – posługując się danymi tabelarycznymi, np. [9], [11] (patrz tab. 4) lub prostymi albo zaawansowanymi modelami obliczeniowymi.

W przypadku izolowanych elementów lub części konstrukcji wykorzystuje się głównie dane tabelaryczne i proste modele obliczeniowe. Zaawansowane modele obliczeniowe są zaś stosowane w analizach oceny bezpieczeństwa pożarowego całych konstrukcji.

Builder

Najczęściej metodę tradycyjną oceny bezpieczeństwa pożarowego wykorzystuje się w celu spełnienia standardowych wymagań dotyczących ognioodporności, określonych w przepisach przeciwpożarowych. Stosuje się ją zwykle w projektowaniu stosunkowo prostych budynków i potrzebny poziom bezpieczeństwa jest relatywnie łatwy do osiągnięcia i wdrożenia. Zadaniem projektanta jest taki dobór środków ochrony przeciwpożarowej (np. rys. 6, 7), w szczególności paramentów izolacji termicznej chroniącej konstrukcję przed działaniem ognia, by uzyskać zadowalającą (wyższą od wymaganej) wartość jej ognioodporności. Metoda tradycyjna ogranicza się więc do prostego wyboru środków ognioizolujących (posiłkując się jedynie dostępnymi ofertami materiałów w tym zakresie). Wówczas nie przeprowadza się żadnej dodatkowej analizy obliczeniowej oceniającej zachowanie się elementu w pożarze. W tym przypadku producent wyrobu ogniochronnego niejako gwarantuje, że zastosowanie danego typu izolacji (o odpowiednich parametrach np. grubości) umożliwia uzyskanie żądanej ognioodporności. Rezultat takiego projektowania nie zawsze jednak można uznać za wiarygodny, gdyż nie uwzględnia się np. swobody odkształceń termicznych – stopnia „skrępowania” elementu konstrukcyjnego. Ponadto w wielu przypadkach taki sposób projektowania może być zbyt zachowawczy, ponieważ w celu zapewnienia wymaganej ognioodporności budowli wymaga on zastosowania istotnej (w wielu przypadkach kosztochłonnej) biernej ochrony przeciwpożarowej. Dlatego zbliżoną do obiektywnej ocenę ognioodporności budowli można uzyskać na podstawie jej odrębnej

83

Wymagane są wysokie kwalifikacje projektanta, gwarantujące, że w opracowaniu projektu zastosowano w analizie odpowiednie modele.

W niektórych krajach UE przepisy przeciwpożarowe wymagają, aby projekt z uwagi na warunki pożarowe był weryfikowany przez osobę trzecią.

Rys. 9. Przykład trójwymiarowej analizy globalnej (model 3D) hali stalowej; a – schemat konstrukcji, b – deformacja konstrukcji w warunkach pożaru

analizy termiczno-statyczno-wytrzymałościowej (wg metody opartej na właściwościach).

W Eurokodach „pożarowych” [8]-[14], podano m.in. zasady prowadzenia analizy termiczno-statyczno-wytrzymałościowej konstrukcji (betonowych, stalowych, zespolonych stalowo-betonowych, murowych, drewnianych i aluminiowych) wg metody opartej na właściwościach. Umożliwia ona ocenę ognioodporności konstrukcji w celu uniknięcia rozprzestrzeniania się pożaru i/lub w celu zapobiegania przedwczesnemu zniszczeniu konstrukcji. W przypadku budynków ich główną konstrukcję można zaprojektować tak, aby zachowała stateczność w warunkach pożaru na tyle długo, by osoby przebywające w budynku mogły się ewakuować. Ta metoda uwzględnia intensywność oddziaływania pożaru przez odpowiednie oszacowanie rzeczywistych obciążeń ogniowych i parametrów rozwoju pożaru, które można obliczyć na podstawie funkcji i sposobu użytkowania budynku. Umożliwia ona elastyczność w wyborze rozwiązań

bezpieczeństwo pożarowe

technicznych w celu spełnienia wymagań ognioodporności budowli, ale zazwyczaj wymaga użycia zaawansowanych narzędzi projektowych. Ponadto projektanci stosujący te zaawansowane modele obliczeniowe muszą być odpowiednio wyszkoleni w zakresie ich zastosowania i ograniczeń. Inżynieria bezpieczeństwa pożarowego umożliwia wysoce efektywne projektowanie z niewielką rezerwą nośności. Dlatego w tym przypadku wymagane są wysokie kwalifikacje projektanta (gwarantujące, że w opracowaniu projektu zastosowano w analizie odpowiednie modele). Ponadto w niektórych krajach Unii Europejskiej przepisy przeciwpożarowe wymagają, aby projekt z uwagi na warunki pożarowe był weryfikowany przez osobę trzecią.

Właściwości pożarowe konstrukcji lub jej elementu są określane przez wykonanie w przypadku badanego obliczeniowego scenariusza pożaru trzech kolejnych kroków analityczno-obliczeniowych konstrukcji: • analiza pożaru (ustalenie oddziaływań termicznych – model pożaru), • analiza termiczna (określenie szybkości ogrzewania i temperatur elementów konstrukcyjnych – model termiczny), • analiza konstrukcyjna (obliczania odpowiedzi mechanicznej elementów konstrukcyjnych – model konstrukcyjny).

Metody projektowe stosowane do oceny właściwości pożarowych konstrukcji obejmują zakres od prostych obliczeń, wykonywanych ręcznie, do korzystania z zaawansowanych programów komputerowych. Złożoność takiego projektu zależy od założeń i metod przyjętych do przewidywania każdego z powyższych trzech etapów projektowania.

d o dat e k B R A N Ż OW Y

Builder

84

listopad 2014

Bezpieczeństwo pożarowe jest wymogiem podstawowym, który zgodnie z Eurokodami musi spełniać obiekt budowlany.

Na podstawie uzyskanych pól temperatury w elementach nośnych i kombinacji oddziaływań w warunkach pożaru można ocenić zachowanie konstrukcji (rys. 8) za pomocą jednej z trzech proponowanych metod: • analiza elementu – model 1D, w której każdy element nośny (np. pręt) jest oceniony jako całkowicie „oddzielony” od innych części konstrukcji budynku (warunki połączenia z innymi elementami zastępuje się odpowiednimi warunkami brzegowymi), • analiza części konstrukcji – model 2D, w której fragment konstrukcji (np. rama) jest uwzględniony w ocenie (przez zastosowanie odpowiednich warunków brzegowych, tak aby odzwierciedlić jej powiązania z innymi częściami konstrukcji), • globalna analiza konstrukcji – model 3D, w której ocenia się całą konstrukcję budynku (rys. 9).

Stosunkowo prosta i łatwa w zastosowaniu jest analiza elementu (model 1D), zwłaszcza z uproszczonymi metodami obliczeniowymi. Analiza całej konstrukcji (model 3D) lub jej podzespołów (model 2D) uwzględnia łącznie co najmniej kilka elementów konstrukcyjnych, tak aby bezpośrednio uwzględnić wpływ interakcji między nimi.

W takich analizach można dokładnie uwzględnić przeniesienie obciążenia z podgrzanych (osłabionych) części wewnątrz strefy pożarowej na bardziej wytrzymałe części chłodne poza strefą pożarową. Z tego względu analiza

globalna umożliwia znacznie lepsze zrozumienie ogólnego zachowania konstrukcji w warunkach pożaru. Przykład trójwymiarowej analizy globalnej hali o konstrukcji stalowej pokazano na rys. 9.

W podsumowaniu należy stwierdzić, że zgodnie z Eurokodami projekt uwzględniający warunki pożarowe budynku można wykonać za pomocą: • Prostej metody opartej na podstawie danych tabelarycznych, zamieszczonych w [9], [11]. Np. w przypadku zespolonych konstrukcji stalowo-betonowych, tabele w [11] podano dla płyt, belek i słupów, przy założeniu pewnego czasu ognioodporności, ogrzewania wg krzywej pożaru nominalnego oraz określonego poziomu obciążenia. Wyznaczono je za pomocą modeli numerycznych i badań doświadczalnych. Te tabele są proste i bezpieczne w zastosowaniu, obejmują jednak tylko ograniczony zakres rodzajów konstrukcji i kształtowników.

• Prostych metod obliczeniowych [3], [4], [5], [6], które można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to metoda temperatury krytycznej. Jest ona powszechnie stosowana w analizie stalowych elementów konstrukcyjnych. W drugiej stosuje się proste modele mechaniczne i przeprowadza się weryfikację nośności konstrukcji. Te metody opracowano w celu analizy bezpieczeństwa pożarowego typowych elementów konstrukcyjnych (np. płyt, belek i słupów) zarówno stalowych, jak i zespolonych.

• Zaawansowanych modeli obliczeniowych, które mają zastosowanie w przypadku wszystkich rodzajów konstrukcji i umożliwiają ich realistyczną analizę termiczno-statyczno-wytrzymałościową. Wyniki tej analizy są zazwyczaj uzyskiwane w postaci odkształceń konstrukcji podczas całego okresu pożaru. Zaawansowane modele obliczeniowe przeprowadza się MES z wykorzystaniem programów komputerowych.

Literatura [1] Biegus A., Bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji w Eurokodach. Część 1. Podstawy, oddziaływania i metody projektowania. „Builder” nr 1/2013.

[2] Biegus A., Bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji w Eurokodach. Część 2. Zabezpieczenia ogniochronne konstrukcji stalowych. „Builder” nr 2/2013.

[3] Biegus A., Bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji w Eurokodach. Część 3. Projektowanie konstrukcji stalowych z uwagi na warunki pożarowe. „Builder” nr 3/2013.

[4] Biegus A., Mądry D., Praktyczne aspekty projektowania konstrukcji stalowych z uwagi na warunki pożarowe. „Inżynieria i Budownictwo” nr 10/2013.

[5] Maślak M., Budownictwo ogólne – tom 5. Część 10: Odporność ogniowa. Nośność konstrukcji w warunkach pożaru. Arkady, Warszawa 2010.

[6] Giżejowski M., Król P., Projektowanie stalowych elementów rozciąganych, ściskanych i zginanych z uwagi na warunku pożarowe według PN-EN 1993-1-2. „Inżynieria i Budownictwo” nr 9/2008.

[7] PN-EN 1990:2004 Podstawy projektowania konstrukcji.

[8] PN-EN 1991-1-2:2006 Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-2: Oddziaływania ogólne. Oddziaływania na konstrukcje w warunkach pożaru.

[9] PN-EN 1992-1-2:2008 Eurokod 2: Projektowanie konstrukcji z betonu. Część 1-2: Reguły ogólne – Projektowanie z uwagi na warunki pożarowe.

[10] PN-EN 1993-1-2:2007 Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych. Część 1-2: Reguły ogólne – Obliczanie konstrukcji z uwagi na warunki pożarowe.

[11] PN-EN 1994-1-2:2008 Eurokod 4: Projektowanie konstrukcji zespolonych stalowo-betonowych. Cześć 1-2: Reguły ogólne. Projektowanie z uwagi na warunki pożarowe.

[12] PN-EN 1995-1-2:2008 Eurokod 5: Projektowanie konstrukcji drewnianych.

Część1-2: Postanowienia ogólne – Projektowanie z uwagi na warunki pożarowe.

[13] PN-EN 1996-1-2:2010 Eurokod 2: Projektowanie konstrukcji murowych. Część 1-2: Reguły ogólne – Projektowanie z uwagi na warunki pożarowe.

[14] PN-EN 1999-1-2: Eurokod 9: Projektowanie konstrukcji z aluminium. Część 1-2: Reguły ogólne – Projektowanie z uwagi na warunki pożarowe.

[15] Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie wa-runków technicznych, jakim powinna odpowiadać budynki i ich usytuowania (Dziennik Ustaw Nr 75 z 2002, poz. 690, z późniejszymi zmianami).

[16] Dyrektywa 89/106/EEC z 21.12.1988 r. Rady Wspólnot Europejskich w sprawie zbliżenia ustaw i aktów wykonawczych Państw Członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych. ITB, Warszawa 1994.

[17] www.arcelormittal.com Konstrukcje stalowe w Europie. Jednokondygnacyjne konstrukcje stalowe. Część 7: Inżynieria pożarowa.

Ścianki ogniowe Alufire Vision Line

To nowatorski system przeciwpożarowych ścianek całoszklanych bez szprosów aluminiowych w klasach odporności ogniowej El30 oraz El60. Szerokość konstrukcji jest nieograniczona, a pionowe styki szyb o szerokości tylko od 4 do 8 mm wypełnione są specjalnym niepalnym silikonem w trzech wariantach kolorystycznych: białym, szarym lub czarnym. Ścianki ogniowe ALUFIRE Vision Line dają nieograniczone możliwości wizualnego powiększania przestrzeni przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

listopad 2014

85

Zabezpieczenia ogniochronne konstrukcji stalowych powłokami malarskimi to jeden z najczęściej stosowanych procesów umożliwiających na każdym etapie produkcji i budowy dokonanie zabezpieczenia konstrukcji stalowej w wymaganej klasie R. Powłoki malarskie można nakładać już na etapie prefabrykacji w malarniach wytwórni konstrukcji stalowych lub po montażu elementów na placu budowy. Jednym z parametrów farby, który ma duży wpływ na zaplanowanie procesu wykonywania zabezpieczenia ogniochronnego, jest czas, w jakim możliwe jest przeprowadzenie procesu malowania. Obecnie na rynku polskim w większości przypadków stosowane są farby rozpuszczalnikowe o ograniczonej emisji substancji organicznych, spełniające wymagania ustawy z dnia 2 marca 2001 r. o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową.

Farby rozpuszczalnikowe tworzą cienkopowłokowe, elastyczne, odporne na wstrząsy i wibracje powłoki, dające możliwość zabezpieczania profili otwartych i zamkniętych. Farbami można zabezpieczać konstrukcje stalowe do klasy R90.

Warto dodać, że zdecydowana większość konstrukcji stalowych w Polsce jest zabezpieczana w klasie R30 i R60. Jedną z najdłużej stosowanych farb ogniochronnych w Polsce jest Flame Stal. Jako producent tej farby zapewniamy pełną kontrolę czasów schnięcia, co w planach produkcyjnych ma zasadnicze znaczenie. Farby ogniochronne znajdują zastosowanie w różnych środowiskach typu X, Y, Z2, Z1 oraz środowiskach o oddziaływaniu korozyjnym C1, C2, C3, C4, C5, C5M, C5I. Tam, gdzie nie ma określonych wymagań estetycznych oraz gdzie możliwa jest nierówna powłoka, projektanci wybierają do wykonywania zabezpieczeń ogniochronnych zaprawy tynkowe na bazie gipsu i perlitu. Mieszanki stosuje się do zabezpieczeń konstrukcji stalowych i żelbetowych w klasie od R30 do R240. Jedną z lepszych jakościowo mieszanek na bazie gipsu i perlitu jest PERLIFOC, mieszanka o bardzo szerokim spektrum zastosowań w różnych obiektach przemysłowych i użyteczności publicznej.

Wybierając farbę lub zaprawę, należy zwróć uwagę, czy zestaw spełnia wszystkie techniczne wymagania określone w projekcie.

Zabezpieczenia ogniochronne konstrukcji stalowych to jeden z ważniejszych technicznie wymogów stawianych nowo budowanym obiektom przez przepisy budowlane, w szczególności bezpieczeństwa pożarowego. Zestaw farb ogniochronnych Flame Stal to od wielu lat jeden z ważniejszych systemów szeroko stosowanych w budownictwie do zabezpieczania konstrukcji stalowych. Aktualna nowość to zestaw Flame Stal fire proof solvent, który jest jeszcze bardziej dostosowany do wysokich wymagań aplikacyjnych i eksploatacyjnych. Flame Stal fire proof solvent to już trzecia generacja farb pęczniejących proponowanych przez Carboline Polska. To cienkowarstwowa szybkoschnąca i łatwo aplikowana farba ogniochronna, spełniająca wszystkie wymagania określone przez polskie przepisy budowlane oraz wymagania ekologiczne. Farba posiada długa listę referencyjną, z halami sportowymi i terminalami lotnisk włącznie.

Builder

O zabezpieczeniach ogniochronnych konstrukcji

Nowość rynkowa od Carboline Polska – Flame Stal fire proof solvent

Fot. arch. Carboline Polska

Prezes Carboline Polska Sp. z o.o.

Fot. arch. Alufire

Fot. arch. Carboline Polska

mgr inż. Władysław Gierej

Builder

Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl, serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl

Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński Biuro Reklamy Iwona Dziołak, Krzysztof Rutkowski Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne

Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, EMPIK, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Agnieszka Lusawa Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim.

Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa. Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

2014 4 XI

Forum Autodesk 2014 – Dotknij Innowacji Największe spotkanie

inżynierów, projektantów, architektów oraz twórców gier i animacji. Uczestnicy tegorocznego Forum Autodesk dowiedzą się, jak tworzyć lepsze produkty w krótszym czasie i mniejszym nakładem środków, wykorzystując innowacyjne technologie i narzędzia projektowe. Miejsce: Stadion Narodowy w Warszawie. www.autodesk.pl/forumautodesk2014

6-7 XI

XIX Konferencja Częstochowska Tematem konferencji będzie

„Podwykonawstwo na etapie przygotowania, udzielania i realizacji zamówień publicznych na roboty budowlane – przepisy a praktyka”. Zaprezentowane w trakcie konferencji referaty i panelowe dyskusje powinny stanowić istotną pomoc dla zamawiających i wykonawców przy stosowaniu nowych przepisów.

20-22 XI

Profesjonalizm – Etyka – Motywacja w Budownictwie

Pod takim tytułem odbędzie się w Mikołajkach dziesiąta konferencja z cyklu Edukacja Menedżerska Budowlanych. Celem spotkania jest przedstawienie standardów etycznych oraz procesów socjologicznych i psychologicznych w branży budowlanej. Organizator: Polskie Stowarzyszenie Menedżerów Budownictwa. www.psmb.pl

4 XII

Konferencja Naukowa Prawa Budowlanego i Nieruchomości „Od lokalizacji do odbioru. Prawne problemy procesu inwestycyjno-budowlanego” – to pełny tytuł spotkania organizowanego przez Grupę ELSA Gdańsk. Celem wydarzenia jest stworzenie forum wymiany poglądów i doświadczeń, przeznaczonego zarówno dla profesjonalistów, jak i osób bezpośrednio zainteresowanych tematyką kierunków rozwoju prawa budowlanego i nieruchomości z perspektywy ich roli gospodarczej. Miejsce: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. www.konferencja-nieruchomosci.eu

15 XII

II Konkurs dla Młodych Architektów Ruszyła II edycja konkursu

– członek Loży Złotej Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na STRONIE – www.EBUILDER.pl – PrenumeratĘ przyjmuje: redakcja, ruch, kolporter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

TU WARTO BYĆ

kierowanego do młodych architektów i studentów architektury. Przedsięwzięcie jest organizowane przez miesięcznik „Builder” w ramach ogólnopolskiego programu „Promujemy Polską Architekturę”.

Termin nadsyłania prac upływa 15 XII. Zwycięzców poznamy podczas przyszłorocznej Patronat Honorowy Gali „Buildera”. Regulamin i szczegółowe informacje są dostępne na stronie www.ebuilder.pl lub pod nr. tel. 513 091 638.

2015 19-24 I

Światowe Targi Architektury, Materiałów i Systemów Budowlanych BAU w siedemnastu halach

o ogromnej łącznej powierzchni przekraczającej 180 tys. m² pod dachem, zaprezentuje się ponad 2 tys. firm z branży z przeszło 40 krajów. Organizatorzy oczekują ponad 230 tys. gości z całego świata. www.bau-muenchen.com

12II

BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES, LAURY „BUILDERA” 2014

Rozpoczęła się kolejna edycja konkursów Budowlana Firma Roku, Polski Herkules i Laury „Buildera”. Zgłoszenia 2014 przyjmujemy pod adresem builder@pwbmedia.pl. Konkurs jest objęty ogólnopolskim programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ – w jego ramach wyróżnienia przyznawane są również pracowniom architektonicznym i konstrukcyjnym. www.ebuilder.pl

2014

POLSKI2014

HERKULES

10 III

TOPBUILDER 2015

Wyróżnieniem TOPBUILDER nagradzane są materiały, technologie, urządzenia, budowle i rozwiązania IT, rozwiązania finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia i programy dedykowane branży budowlanej, a także projekty architektoniczne i konstrukcyjne (konkurs został objęty programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ).

Na Państwa zgłoszenia do VII edycji konkursu czekamy pod adresem builder@pwbmedia.pl. www.ebuilder.pl

2015

10-13 III

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA Kolejna edycja targów BUDMA odbędzie się

pod hasłem „Materiały – Systemy – Technologie”.

Budmie w tym roku towarzyszyć będą targi WinDoor-tech z arcyciekawą „Fabryką Okien na Żywo” oraz Glass, czyli Targi Branży Szklarskiej. Istotnym elementem organizowanych w Poznaniu targów będzie również jedyna w Polsce ekspozycja produktów i oferty firm zajmujących się tematyką infrastruktury sportowej, czyli Targi CBS – Centrum Budownictwa Sportowego. www.budma.pl

Zaprojektuj idealny klimat

DVM S to system klimatyzacji 5. generacji charakteryzujácy siõ wysoká efektywnoĶciá energetyczná w trybie chğodzenia oraz ogrzewania.

Zapewnia komfortowe warunki wewnátrz pomieszczeġ niezaleŔnie od pory roku. | • NajwyŔsza efektywnoĶã energetyczna wĶród systemów VRF potwierdzona certykatem EUROVENT (ESEER 7,85/EER 4,48/COP 4,94)* • SprõŔarki inwerterowe z wtryskiem par czynnika chğodniczego • Niewielki spadek mocy grzewczej w niskich temperaturach zewnõtrznych (zaledwie 16% przy -20 °C) • Ciágğa praca w trybie ogrzewania • Chğodzenie do -15 °C

DVM S HP/HR

* Wiõcej informacji na: www.klimatyzacja.samsung.pl

facebook.com/SamsungPolska

profile Ryszard Jurkowski

ROLA ARCHITEKTURY w przyszłości

Uczyć się od najlepszych – relacja z Dnia Młodego Architekta

Konkurs dla

Młodych Architektów edycja II

2014

LISTOPAd 2014

ARCHITEKTURA&DESIGN

Budujemy autostrady, mosty, dworce i linie kolejowe, lotniska, szpitale, obiekty infrastruktury energetycznej.Od ponad 45 lat kształtujemy Twoje otoczenie, każdego dnia poprawiając komfort i bezpieczeństwo życia milionów Polaków.

Mecenasi PROGRAMU PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ

Fot. arch. A.Rotter

listopad 2014

Builder

Pasja do zawodu, nieustajÄ&#x2026;cy entuzjazm twĂłrczy, szeroka interdyscyplinarna wiedza niezbÄ&#x2122;dna do projektowania, indywidualizm w podejĹ&#x203A;ciu do inwestora i zleconego przez niego zadania projektowego â&#x20AC;&#x201C; to wartoĹ&#x203A;ci, ktĂłre mistrzowie architektury przekazali uczestnikom Dnia MĹ&#x201A;odego Architekta.

23 Zielone Ĺ&#x203A;ciany IQ Garden

PROFILE 2YSZARD *URKOWSKI

Bartosz Dankiewicz

4 UczyÄ&#x2021; siÄ&#x2122; od najlepszych 8 Informacje lekcje Ar 11 Rola architektury chi w przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci RafaĹ&#x201A; Barycz

tek tURY

2/,! !2#()4%+4529 W PRZYSZÂ?OyCI

5CZYĂ&#x192; SIĂ&#x2021; OD NAJLEPSZYCH s RELACJA Z $NIA -Â?ODEGO !RCHITEKTA

rvur|yzĂŞÂ&#x2021;Â?Â&#x201E;

tÂ&#x192;vkÂ&#x20AC;joĂŞ hyjop{lr{ ~ Â&#x2C6;Â&#x2021;Â&#x153;Â&#x2020;Â?Â&#x201E;ĂŞppĂŞ

¢ª¥¤

spz{vwhkꢪ¥¤

Fot. inĹź. arch. Superbus

!2#()4%+452! $%3)'.

24 WspĂłĹ&#x201A;czesne elewacje green walls

12 OpowieĹ&#x203A;Ä&#x2021; o domach,

czyli dom jednorodzinny wg Roberta Koniecznego

16

Fot. arch. AIR Jurkowscy-Architekci Sp. z o.o.

Fot. arch. KWK Promes

Tomasz Z. BĹ&#x201A;aszczyĹ&#x201E;ski

lekcje Ar chi tek tURY

Sztuka, historia i architektura â&#x20AC;&#x201C; moje pasje

28 PROFILE â&#x20AC;&#x201C; Ryszard Jurkowski

Rozmowa z MirosĹ&#x201A;awem Nizio

Fot. arch. Harshil Shah

ARCHITEKTURA&DESIGN

4

18 Proekologiczne rozwiÄ&#x2026;zania w budynkach wysokich

Hubert Markowski, Krzysztof Owczarczyk, Kazimierz Szulborski

SzczegĂłĹ&#x201A;y wewnÄ&#x2026;trz numeru i na www.ebuilder.pl

$

#

" $

! !

tljluhzpĂŞwyvnyht|ĂŞĂŞ wyvt|qltÂ&#x20AC;ĂŞĂŞ wvszr ĂŞhyjop{lr{|y ĂŞ

32

Polskie pracownie projektowe

Konkurs ma charakter otwarty i ogĂłlnopolski. MogÄ&#x2026; braÄ&#x2021; w nim udziaĹ&#x201A; osoby peĹ&#x201A;noletnie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce studentami I i II stopnia studiĂłw o kierunku architektura lub architektura i urbanistyka uczelni paĹ&#x201E;stwowych i prywatnych oraz absolwenci tych wydziaĹ&#x201A;Ăłw niezaleĹźnie od miejsca zatrudnienia, ktĂłrzy nie ukoĹ&#x201E;czyli 30. roku Ĺźycia.

Konkurs dla

Młodych Architektów edycja II Organizator

2014

Zadania konkursowe Partner strategiczny

profesjonalnefarby.pl

hauraton.com.pl

klinkierprzysucha.pl

paradyz.com

peri.com.pl

samsung.pl

sopro.pl

soudal.pl

velux.pl

wayman.pl

„Koncepcja rewitalizacji okolic fortu Mokotów – zaskocz dewelopera”. Projekt koncepcyjny będzie mógł mieć szansę realizacji, dlatego należy wykonać go według wytycznych dewelopera i według podanych warunków zabudowy.

NAGRODY W każdym z trzech zadań konkursowych zostaną przyznane nagrody:

I nagroda – 7.000 zł, II nagroda – 5.000 zł, III nagroda – 3.000 zł ł ączna pula nagród pieniężnych: 45.000 zł oraz nagrody dodatkowe i wyróżnienia.

Nagrodzone prace i ich autorzy zostaną zaprezentowani w specjalnym wydaniu miesięcznika „Builder”.

Termin nadsyłania prac konkursowych upływa 15.12.2014 r. rezentacja prac Finalistów Konkursu przed Kapitułą Konkursu P – Warszawa, 16.01.2015 r., od godz. 13.00, w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP), ul. Foksal 2.

Finał Konkursu oraz ogłoszenie zwycięzców odbędzie się podczas Gali „Buildera”, na której wręczane są wyróżnienia Budowlana Firma Roku i statuetki Polskiego Herkulesa w Warszawie w dniu 12.02.2015 r.

Rozpoczęcie Gali o godzinie 13.00.

Szczegóły w Regulaminie Konkursu dostępnym na www.ebuilder.pl

listopad 2014

cemex.pl

3

budimex.pl

„Osiedle mieszkaniowe XXI”.

Projekt koncepcyjny osiedla mieszkaniowego i jego otoczenia.

Builder

Mecenasi Polskiej Architektury

Patronat Honorowy i współpraca

1 2 3

„Dom dla młodych – marzenie młodego pokolenia”.

Projekt koncepcyjny domu jednorodzinnego i jego otoczenia.

ARCHITEKTURA I DESIGN

organizator

PARTNER STRATEGICZNY

DZIEŃ

MłodEGO ArchitektA

Uczyć się

od najlepszych

Pasja do zawodu, nieustający entuzjazm twórczy, szeroka interdyscyplinarna wiedza niezbędna do projektowania, indywidualizm w podejściu do inwestora i zleconego przez niego zadania projektowego – to wartości, które mistrzowie architektury przekazali uczestnikom Dnia Młodego Architekta.

Prof. Ewa Kuryłowicz

Fot. Adam Rotter

Marek Zdziebłowski

J

ak każda inna profesja, zawód architekta wymaga ciągłego kształcenia się. Wydawałoby się, że w dobie internetu dostęp do wszelkich informacji jest swobodny, lecz w praktyce, w obliczu licznych nowinek technologicznych, można napotkać różnego rodzaju bariery: brak szczegółowych informacji o produkcie, jego parametrach technicznych, brak de-

tali w rozwiązaniach systemowych itp., skutkujące bezradnością twórczą. „Builder” stara się tę lukę wypełnić, aby wspierać polską edukację architektoniczną i tym samym zatrzymać młodych architektów w kraju, tak aby mogli się tutaj kształcić, rozwijać, a następnie spełniać zawodowo.

Ponad trzysta młodych osób – studentów wydziałów architektury i urbani-

styki wyższych uczelni z całego kraju – wzięło udział w przeznaczonych specjalnie dla nich warsztatach zorganizowanych przez miesięcznik „Builder” w ramach ogólnopolskiego programu „Promujemy Polską Architekturę”. Spotkanie miało miejsce 16 października 2014 r. w siedzibie warszawskiego SARP-u. Dzięki wykładom mistrzów architektury młodzi mogli uczyć się od najlepszych.

Dzień Młodego Architekta, zgodnie z założeniem wpisał się w program edukacyjny „Buildera” – pro-

gram upowszechniania wiedzy o architekturze i budownictwie wśród studentów architektury. Spotkanie miało charakter edukacyjny, a ponadto służyło promocji nowoczesnych materiałów oraz technologii i pokazaniu, jaki wpływ mają one na kształtowanie architektury i proces projektowy.

Słowa mistrzów

Zachęcając młodych ludzi do rozwoju i szukania swojej szansy, wprowadza-

Paweł Kotarbiński i Włodzimierz Mucha

Marek Zdziebłowski Prezes PWB MEDIA, Wydawca „Buildera”

„Młodym i zdolnym polskim architektom, w tym studentom, trzeba dać szansę na rozwój i zdobywanie doświadczeń we własnym kraju.”

PPG Deco Polska

Michał Wrzosek Prezes Zarządu PERI Polska Sp. z o.o.

„Należy promować młodych ludzi, a przede wszystkim inżynierów, zarówno architektów, jak i inżynierów budownictwa, ponieważ w ostatnich latach polskie budownictwo wiele osiągnęło i jest dostrzegane na świecie, a wiele realizacji wykonano na światowym poziomie. Studentów trzeba wspierać, pokazywać im możliwości, perspektywy i pomóc im uwierzyć w siebie.”

Hauraton Polska

Samsung Electronics Polska

prof. nzw. dr hab. inż. arch.

Ewa Kuryłowicz Kuryłowicz & Associates

„Trzeba się nauczyć zabierać głos, prezentować swoje argumenty i rozwiązania, prowadzić dialog z innymi i z nimi się porównywać.”

Mariusz Ścisło

Sopro Polska

Marcin Sadowski w trakcie wykładu

Paweł Kotarbiński

Velux Polska

Wykład Roberta Koniecznego

Cemex Polska

MECENASI POLSKIEJ ARCHITEKTURY I PARTNERZY KONKURSU

Konkurs dla

Młodych Architektów edycja II

2014

ARCHITEKTURA I DESIGN

Paweł Kotarbiński FS&P ARCUS

„Gwarancją dobrej realizacji musi być wyrazisty pomysł”.

Marcin Sadowski JEMS ARCHITEKCI

„Niezwykle ważna jest lokalizacja i kształt działki. Są one ważnym czynnikiem determinującym formę budynku i podejście do zadania projektowego”.

Robert Konieczny KWK PROMES

„Projektowanie to proces złożony, ale w pewnym sensie powtarzalny, to rodzaj algorytmu niezależny od typu obiektu, jednak pełen głębokich, wyjątkowych dla danego projektu przemyśleń”.

Paulina Kałużna

Builder

6

listopad 2014

koordynatorka ogólnopolskich warsztatów Architektour

„Dzień Młodego Architekta to cenna inicjatywa „Buildera”, która pomaga w integracji studentów różnych szkół architektury z całej Polski.

Daje możliwość spotkania z zawodowymi architektami oraz poznania nowych technologii, które studenci będą stosować w przyszłości w swoich projektach i w swoich realizacjach”.

jący wykład wygłosiła prof.

Ewa Kuryłowicz, która pokazała na przykładach projektów realizowanych przez pracownię Kuryłowicz & Associates oraz przez prowadzonych przez jej Zakład studentów na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej różne rodzaje konkursów, zasady uczestnictwa i podejście do każdego z nich. Projekty pracowni to duże inwestycje, które odniosły sukces i były wielokrotnie nagradzane. Studenci z kolei otrzymują znaczące nagrody w międzynarodowych rywalizacjach.

Do zagadnień rewitalizacji, z którymi wielu studentów architektury jeszcze nie miało okazji się zetknąć, a które są dzisiaj bardzo aktualnym tematem, nawiązał Paweł Kotarbiński z biura FS&P ARCUS w swojej opowieści o zmaganiach przy zabudowie kwartału Karolkowa – Grzybowska.

Przedstawił problemy, z jakimi projektanci pracowni spotykali się przy realizacji, i opowiedział, w jaki sposób sobie z nimi poradzili.

Marcin Sadowski, partner w pracowni JEMS ­ARCHITEKCI, na przykładach światowych, a następnie własnych projektów, nawiązał do zagadnień projektowania osiedli mieszkaniowych. Architekt zwrócił uwagę na istotność lokalizacji w każdej koncepcji architektonicznej, zasugerował możliwość inspirowania się otoczeniem w projektach, co zapewnia wpisanie się w niego nowej architektury.

Podawał także przykłady architektury działającej społecznościowo, która umożliwia gromadzenie się ludzi wokół niej, spędzanie razem czasu, zbliżanie ich do siebie. Pracownia ma na swoim koncie liczne wybitne przykłady architektury mieszkaniowej, która potrafi spełnić oczekiwania wymagających inwestorów, przyszłych mieszkańców, a także wymogi estetyczne zwykłego przechodnia.

Wykład Roberta Koniecznego z KWK PROMES z powodu choroby architekta odbył się w formie zdalnej.

Znany i ceniony twórca wprowadził studentów w zagadnienia projektowania domów jednorodzinnych, głównie na przykładzie domu w Białym Borze. Przedstawiając zaś realizowane obecnie Muzeum Przełomy w Szczecinie, dowiódł, że projektowanie to proces złożony, ale w pewnym sensie powtarzalny, to rodzaj algorytmu niezależny od typu obiektu, jednak pełen głębokich, wyjątkowych dla danego projektu przemyśleń. Wykład wzbudził wiele emocji i nagrodzony został gromkimi brawami.

Z pasji do architektury

Dopełnieniem spotkania były cenne rozmowy i konsultacje mecenasów polskiej architektury i mistrzów z uczestnikami. Mieli oni okazję zapoznać się z nowoczesnymi rozwiązaniami, produktami i technologiami, i uzyskać szczegółowe informacje techniczne na ich temat.

Program „Promujemy Polską Architekturę” jest również, poprzez realizowany konkurs dla młodych architektów, propozycją „Buildera” na promocję polskich poszukiwań twórczych. Jak wielokrotnie podkreślali członkowie kapituły, czołowi architekci, fakt, że konkurs adresowany jest do młodych stanowi jego atut, ponieważ daje możliwość nagradzania pomysłów i prac oryginalnych, opracowywanych z naturalną pasją.

Konkurs jest szansą na pokazanie własnego talentu, wrażliwości, wyobrażenia o architekturze i kształtowaniu przestrzeni.

Warto zauważyć, że prelegenci to czynni architekci, którzy w swoim życiu zawodowym osiągnęli znaczące sukcesy, a także angażują się w edukowanie młodych.

Przekazali nie tylko wiele

cennych wskazówek projektowych, nie tylko wiedzę na temat projektowania domów jednorodzinnych, osiedli mieszkaniowych czy na temat rewitalizacji istniejącej zabudowy – przekazali coś równie cennego i potrzebnego dziś młodym ludziom: pasję do zawodu i nieustający entuzjazm.

Udowodnili na własnych przykładach, że architektura ma przyszłość. Teraz czas na dowody młodszego pokolenia.

Danuta Burzyńska

Martyna Maciaszek Laureatka I wyróżnienia w I edycji konkursu

„Najważniejszym doświadczeniem nabytym w I edycji konkursu było dla mnie skonfrontowanie zdobytej wiedzy z ekspertami”.

Wiktor Gago, Jakub Pieńkowski

Ceramika Paradyż

Laureaci głównej nagrody w I edycji konkursu

„Każdy konkurs to przede wszystkim nowe wyzwanie, które często pozwala zmierzyć się z nieporuszanymi wcześniej zagadnieniami. Konkurs „Buildera” był dla nas wyjątkowy ze względu na współpracę z branżystami oraz możliwość dyskusji i obrony projektu przed jury w drugiej części konkursu”.

Martyna Maciaszek i Wiktor Gago

Peri Polska

Budimex

Soudal Polska

Wayman

Klinkier Przysucha MECENASI POLSKIEJ ARCHITEKTURY I PARTNERZY KONKURSU

Konkurs dla

Młodych Architektów edycja II

2014

Zapraszamy do nadsyłania propozycji w formie koncepcji lub projektu (zrealizowanego) metamorfozy. Na propozycje czekamy pod adresem: builder@pwbmedia.pl

Be Inspired 2014 – Bentley ogłasza finalistów 8 października 2014 r. Bentley Systems, Incorporated, wiodąca firma specjalizująca się w dostarczaniu kompleksowego oprogramowania do projektowania infrastruktury, ogłosiła finalistów projektów walczących o nagrody Be Inspired 2014. Nagrody są przyznawane w uznaniu nadzwyczajnych osiągnięć użytkowników produktów Bentley, których praca pozwala udoskonalać i utrzymywać światową infrastrukturę. 54 finalistów pochodzących z 49 krajów zostało wyłonionych przez dziewięcioro niezależnych jurorów będących ekspertami w branży.

Laureaci nagród Be Inspired zostaną ogłoszeni podczas konferencji Year in Infrastructure 2014, która odbędzie się w dniach 4-6 listopada w Londynie. To ogólnoświatowe spotkanie liderów branży infrastrukturalnej z całego świata zajmujących się projektowaniem, tworzeniem i eksploatacją elementów infrastruktury obejmuje serię prezentacji i interaktywnych sesji, pozwalających poznać liderów działających na styku technologii i biznesu oraz dowiedzieć się, jak kształtują oni przyszłość budowy infrastruktury i zwrotów inwestycji.

Listę finalistów nagród Be Inspired 2014 publikujemy na ebuilder.pl.

Pięć na pięć

Builder

Fot. arch. Invest Komfort

listopad 2014

Informujemy, iż na gali International Property Awards 2014 w Londynie w kategorii najlepsze budownictwo mieszkaniowe w Europie, projekt, opracowany w drodze konkursu przez Arch Deco, osiedla „Nowe Orłowo", zrealizowany przez dewelopera Invest Komfort otrzymał nagrodę pięć

8

„Między ortodoksją a kreacją. Dialog konserwatorsko-architektoniczny” to jedno z najważniejszych wydarzeń, na stałe wpisanych w konferencyjny kalendarz architektów, konserwatorów zabytków, prawników, inwestorów, deweloperów i specjalistów ściśle związanych z branżą budowlaną. W tym roku, między 22 a 23 października, Muzeum Etnograficzne w Warszawie stało się platformą wymiany myśli, fuzji poglądów i istotnych dyskusji dotyczących kondycji polskiej architektury oraz aktualnej tematyki rewitalizacyjnej.

z pięciu możliwych gwiazdek. Jury konkursu doceniło walory gdyńskiej inwestycji, która jest przykładem przeniesienia idei stylistycznej spójności w kontekście nowoczesnej architektury. Konkurs International Property Awards organizowany jest od 1995 roku, a ocenie poddawane są w nim nieruchomości komercyjne i mieszkaniowe z całego świata oraz firmy reprezentujące wszystkie sektory branży nieruchomości.

Tegoroczna odsłona konferencji była ponadto próbą rozliczenia i podsumowania ostatnich 25 lat w obszarze budownictwa zrównoważonego, procesów rewitalizacyjnych zachodzących na terenie kraju. Wśród poruszanych przez prelegentów tematów znalazły się między innymi case studies najciekawszych projektów i adaptacji konserwatorskich – Placu Trzech Krzyży, Sejmu RP, Alei Kwiatowej w Szczecinie, Muzeum Miejskiego w Żorach i wielu innych, a także problematyczne podejście do rewitalizacji jako strategii rozwoju urbanistycznego, nowelizacji prawa budowlanego czy ochrony dziedzictwa narodowego i kultury współczesnej. Jednym z patronów merytorycznych konferencji została firma Sopro, od lat współpracująca z architektami i konserwatorami zabytków.

Inżynieria spotyka sztukę W październiku 2014 r. otwarta została nowa siedziba Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Za projekt architektoniczny odpowiedzialne było Konior Studio, realizacją inwestycji zajęła się firma Warbud. BuroHappold Engineering wykonało projekt instalacji oraz konstrukcji tego elitarnego obiektu. Inwestycja, o całkowitej wartości 260 mln zł, została wybudowana w ciągu zaledwie 30 miesięcy.

Gmach o powierzchni całkowitej 35 tys. m2 to obecnie jedna z najważniejszych i najbardziej nowoczesnych inwestycji kulturalnych w Polsce. Światowej klasy sala koncertowa, serce budowli, mieści prawie tysiąc ośmiuset widzów.

Fot. arch. Bartek Barczyk

Projektancie, pokaż metamorfozę wielkiej płyty!

O rewitalizacji i architekturze w warszawskim Muzeum Etnograficznym

Fot. arch. Sopro

ARCHITEKTURA I DESIGN

OD REDAKCJI:

INNOWACJE-INSPIRACJE-TRENDY – to cykl konferencji dla architektów, których pomysłodawcą jest sześć współpracujących ze sobą firm, oferujących wspólnie kompleksowe rozwiązania dla architektury: GEZE, GUARDIAN, IGP Pulvertechnik, PONZIO, PROVENTUSS i WINKHAUS. Spotkania były świetną okazją do zaprezentowania projektantom najnowszych osiągnięć, produktów, możliwości zastosowań, parametrów technicznych, itp. Oprócz możliwości przekazania wiedzy stworzyły również doskonałą platformę wymiany poglądów, doświadczeń oraz okazję do wysłuchania sugestii i oczekiwań ze strony architektów.

Odbyły się w ciekawych miejscach kraju: Ustka, Bukowina Tatrzańska, Giżycko, gromadząc na każdym spotkaniu około 100 przedstawicieli pracowni architektonicznych z danego regionu. Zgodnie z hasłem konferencji I część poświęcona była INSPIRACJOM – ciekawy wykład na temat podróży po świecie jako źródła inspiracji w architekturze wygłosił architekt Maciej Zombirt.

INNOWACJE i TRENDY – to już część prezentacji należąca do organizatorów. Firma GEZE przedstawiła kompleksowe rozwiązania w nowoczesnych budynkach, producent farb proszkowych IGP Pulvertechnik – systemy farb o zastosowaniu fasadowym, przedstawiciel GUARDIAN Częstochowa skoncentrował się na właściwościach szkła, zapewniających najlepszy komfort (energooszczędność, bezpieczeń-

stwo, akustyka etc.). Firma PROVENTUSS przedstawiła nowe trendy w szkleniu konstrukcyjnym fasad strukturalnych. Firma WINKHAUS – najnowszej generacji elektroniczny system kontroli dostępu blueSmart – w tej innowacyjnej technologii mechaniczne wkładki i klucze zostały zastąpione przez komponenty elektroniczne, a wymiana danych odbywa się bezprzewodowo. Firma PONZIO zaprezentowała zaawansowane technologie (zwłaszcza w systemach o podwyższonej izolacyjności termicznej) i nowoczesne wzornictwo w systemach aluminiowych.

Wspólny potencjał, nowoczesne technologie, jakimi dysponują firmy organizujące konferencje INNOWACJE-INSPIRACJE-TRENDY, oraz szeroka i urozmaicona oferta pozwalają architektom czerpać z bogactwa proponowanych rozwiązań i realizować każdy, nawet najbardziej skomplikowany projekt.

Fot. arch. PONZIO

Konferencje dla architektów

REKLAMA

ARCHITEKTURA I DESIGN listopad 2014

10 Builder

architektura synergiczna parametryczna lekcje proekologiczna architektura Ar synergiczna chi parametryczna proekologiczna tek architektura synergiczna tURY parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna architektura synergiczna parametryczna proekologiczna prof. nzw. dr hab. inż. arch.

Ewa Kuryłowicz

Rozważania o architekturze Danuta Burzyńska Redaktor Naczelna

W

itamy w nowej rubryce LEKCJE ARCHITEKTURY. Jej tytułu nie należy traktować dosłownie – zamieszczane tu będą przemyślenia mistrzów architektury, które mają szansę wpłynąć na jej postrzeganie przez odbiorców, czyli inżynierów, menedżerów, doradców technicznych, handlowców z firm budowlanych, inwestorów, deweloperów, innych architektów (również tych dopiero rozpoczynających swoje kariery) czy nawet studentów. Mamy nadzieję, że publikowanie przemyśleń i rozważań mistrzów na różne tematy związane z architekturą umożliwi spojrzenie na nią z wielu niedostrzeganych dotychczas stron, a być może i rozpoczęcie dialogu na aktualne, istotne społecznie tematy. Wierzymy, że znajomość teorii architektury i umiejętność podjęcia dyskusji, wykształcenia własnych opinii opartych na solidnych podwalinach wiedzy teoretyczno-praktycznej, są potrzebne wszystkim – nie tylko ułatwiają one bowiem współpracę na wszystkich etapach planowania, projektowania i realizacji inwestycji, lecz także pozwalają na swobodniejszy odbiór architektury, a to przecież przydatne jest każdemu z nas na co dzień.

Uczyć architektury to poważna misja, dlatego jest to zadanie dla mistrzów – osób całkowicie oddanych tej dziedzinie wiedzy, które można obdarzyć zaufaniem godnym nauczycieli.

MISTRZOWIE ARCHITEKTURY

prof. nzw. dr hab. inż. arch. TOMASZ M. KONIOR Elżbieta Dagny Ryńska

Mirosław Nizio

Robert konieczny

RYSZARD JURKOWSKI

ZBIGNIEW MAĆKÓW

dr RAFAŁ BARYCZ

PRZEMO ŁUKASIK

ROLA ARCHITEKTURY W PRZYSZŁOŚCI

P

odobnie jak Le Corbusier w Quand les cathédrales étaient blanches, lecz w zmienionych okolicznościach kulturowych, cywilizacyjnych, a zwłaszcza technicznych, możemy powiedzieć: „Chwila obecna jest twórcza i niebywale intensywna. Zaczyna się nowa epoka”.

O jakich to zadaniach dla architektury mówimy? Jest przynajmniej siedem ich rodzajów:

1

Koncepcja trzeciej fali technologicznej w ujęciu Alvina Tofflera nie do końca się sprawdziła. Nie negując znaczenia usług, widzimy, że najlepiej mają się państwa produkujące – Stany Zjednoczone, Chiny, Niemcy, Japonia. Dlatego przed społeczeństwami, zwłaszcza w Europie, stoi zadanie reindustrializacji, a to z kolei ogromne pole do zagospodarowania dla architektury. Będzie to rzecz jasna inny przemysł niż ten z czasów „cywilizacji maszyn” – oparty na wysoko innowacyjnej myśli ludzkiej, przyjazny dla środowiska. Możliwości technologiczne, a i nierozwiązywalne tradycyjnymi środkami problemy komunikacyjne, sprawią, że architektura i urbanistyka poszukiwać będą nowej formy rozwoju miast gdzie inaczej niż w założeniach Karty Ateńskiej, przeplatać się będą tereny produkcji, zamieszkania, wypoczynku, infrastruktury społecznej i urządzonej zieleni.

2

Neo-uprzemysłowienie będzie zapewne szło w parze z dalszym wzrostem zawodowej mobilności społeczeństw. To stawia przed architekturą przyszłości pilną potrzebę wymyślenia nowych modeli domów, budynków wielomieszkaniowych i całych osiedli o elastycznych planach użytkowofunkcjonalnych, możliwych do przystosowy-

3

4

Niebywały postęp medycyny i wzrost poziomu życia w rozwiniętych krajach sprawiają, że wydłuża się jego statystyczna długość. Architektura musi zatem wyjść naprzeciw oczekiwaniom ludzi starszych, seniorów. Pokusić się o tworzenie odpowiedniego dla ludzi w podeszłym wieku systemu zamieszkania, pozbawionego barier, zbudowanego w oparciu o ideę więzi sąsiedzkiej.

5

Wspomniane wyżej bogacenie się społeczeństw, jak również niezwykły wzrost możliwości szybkiego przemieszczania się i demokratyzacja transportu lotniczego, generują rozwój ruchu turystycznego na ogromną skalę. Dla wielu krajów staje się on kołem zamachowym gospodarki, wręcz jej główną gałęzią. Powstają nowe formy turystyki, jak enoturystyka, renesans przeżywa turystyka motocyklowa. Architektura znajduje tu dla siebie niezwykle obiecującą niszę.

Dziś obiekty związane z obsługą ruchu turystycznego, masowym sportem, nowoczesne obiekty hotelarskie i spa na odpowiednim poziomie to prawdziwa architektoniczna Spitzenklasse – z dokonań ostatnich lat wymienię, dla przykładu, z dziedziny innowacyjnej architektury ziem górskich ICE-Q na Gaislachkogel 3048 m npm Johanna Obermosera, a z rodzaju eno-architektury – zlokalizowane tak blisko naszych granic Loisium Ste-

6

Architektura odegra doniosłą rolę w procesie zakorzeniania się społeczeństw, przywracania obywatelskości. Dotyczy to zwłaszcza naszej części kontynentu, gdzie narody przez wiele lat były zniewolone. Trzeba w tym miejscu podnieść, że architektura, w odróżnieniu od polityki czy historii, podlega mniej subiektywnym, emocjonalnym ocenom i dlatego może łączyć ludzi. Zadaniem jest tedy stworzenie architektury awangardowej i hipernowoczesnej, a przy tym odrębnej, nie naśladowczej, lecz czerpiącej z rodzimej historii i tradycji. Wyrasta ona bowiem z kultury i w relacji do niej buduje swą tożsamość.

7

Powyższe wiąże się ściśle z przywróceniem przestrzeni publicznej obywatelom – tworzeniem przestrzeni umożliwiających rozwój kulturowy, wzrost poczucia wspólnoty, czy po prostu miłe spędzanie czasu. Możliwości architektoniczne są tu doprawdy olbrzymie, a często nie wymagają dużych nakładów i środków, lecz tylko pozytywnego myślenia. Za przykład niech posłuży gmina Krumbach w rejonie Lasu Bregenckiego, która zrealizowała ambitny projekt artystyczno-społeczny o nazwie BUS:STOP, polegający na wzniesieniu innowacyjnych wiat przystankowych, których projekty powierzono wybitnym architektom z różnych stron świata, a z których każda niesie ze sobą poważniejszą treść architektoniczną niż zwykłe schronienie przed zimnem i deszczem: kadrują one krajobraz, pokazują urodę lokalnego rzemiosła, jednoczą ludzi ze sobą.

Niezależnie od tego, czy zbudujemy budynek z kamienia, betonu licowego, wysoko przetworzonych membran, prostej dranicy, czy może nawet z zapałek, niezmiennie prawdziwym podmiotem architektury jest człowiek i jego psychofizyczne potrzeby, a przyszłością świata jest architektura.

listopad 2014

Architektura ma do odegrania kolosalną rolę dla przyszłości świata wkraczającego w trzecie tysiąclecie.

W ogóle można powiedzieć, że mieszkalnictwo znów odegra esencjonalną rolę dla rozwoju nowoczesnej myśli architektonicznej. Mniej zamożne społeczeństwa, w tym nasze, zmagają się z barierą finansową i ograniczonymi zdolnościami kredytowymi, jeśli chodzi o wielkość dostępnej powierzchni mieszkalnej. Wraca zatem idea „Wohnung für das Existenzminimum”. Rośnie przy tym świadomość ekologiczna, a sprzyjają jej cudowne możliwości, które przynosi nowoczesna technika. Corbusierowska „bryła otwarta ku niebu” to dziś zielone dachy nie tylko z zielenią ekstensywną, ale wręcz z założeniami parkowymi – fasady przybierają formę greenwalls, itd. Poprawa środowiska mieszkaniowego to wciąż podstawowe zadanie postępowej architektury.

vena Holla w Langenlois w Dolnej Austrii czy Elesko Wine Park Cakova i Makary w Modrej pod Bratysławą. Należy wreszcie nadmienić, że sama eksperymentalna architektura staje się celem turystyki tematycznej. Tę nową formę zwiedzania określa się mianem architurismu, niebagatelną rolę dla jego powstania odegrał „efekt Bilbao”, a wcześniej – dokonania grazkiej sceny architektonicznej.

11

Dyrektor Biura Architektonicznego BARYCZ I SARAMOWICZ

wania dla ludzi w różnym wieku oraz o zróżnicowanych potrzebach i poglądach.

Builder

dr Rafał Barycz

lekcje Ar chi tek tURY

ARCHITEKTURA I DESIGN listopad 2014

12 Builder

lekcje Ar chi tek tURY

Opowieść o domach

czyli dom jednorodzinny według Roberta Koniecznego Co stanowiło punkt wyjścia w projektowaniu domów jednorodzinnych, jak powstawały i skąd autor czerpał inspirację?

Przedstawiamy wybrane projekty, które składają się na ciekawą opowieść o domach, ich mieszkańcach, dla których były tworzone, i oczywiście o samym autorze i jego indywidualnym, śmiałym i nowatorskim podejściu do każdego z nich.

Z

daniem Roberta Koniecznego architektura jest – wbrew pozorom – bardzo logiczną dziedziną. Zaprojektowane przez niego budynki z czegoś wynikają i jest to według niego nie tylko kwestia intuicji architekta czy wyczucia twórcy, lecz także logiczna zasada działania i powstania. Kręgosłupem każdego projektu jest koncept.

Wykorzystując spadek terenu w kierunku południowym, przechyliliśmy mur, zachowując prywatność, a dodatkowo uzyskując pożądany widok podkreślony niekończącym się basenem.

Niezależnie od kierunku dojazdu dom maksymalnie wykorzystuje walory widokowe i topograficzne terenu, zapewniając widok w kierunku południowym przy jednoczesnym zapewnieniu prywatności.

13 Builder

Projektowany dom zlokalizowany będzie w willowej dzielnicy w Katalonii (Hiszpania). Celem projektu było otwarcie się na piękny widok, a jednocześnie odizolowanie się od sąsiednich działek. Pojawił się pomysł sięgnięcia do często spotykanego motywu: domu otoczonego murem. Wykorzystując spadek terenu w kierunku południowym, przechyliliśmy mur, zachowując prywatność, a dodatkowo uzyskując pożądany widok podkreślony niekończącym się basenem.

W efekcie powstały dwie strefy ogrodu: otwartego (krajobrazowego) oraz intymnego stanowiącego naturalne przedłużenie domu (dom pod gołym niebem).

Powiązanie ogrodu otwartego i intymnego odbywa się poprzez perforację muru – wielkość i liczba otworów zależeć będzie od preferencji przyszłego inwestora.

W celu ochrony przed południowym słońcem piętro można zamknąć okiennicami bez utraty kontaktu z zewnętrzem, ponieważ na poziomie piętra zaprojektowano dodatkowy taras, stanowiący naturalne przedłużenie prywatnej części domu. Otwarcie na północny taras zapewnia łagodne światło i przyjemny klimat wewnątrz.

Ze względu na podobny, powtarzalny charakter działek dom może być zlokalizowany na każdej z nich. Niezależnie od kierunku dojazdu (od południa czy od północy) dom maksymalnie wykorzystuje walory widokowe i topograficzne terenu, zapewniając widok w kierunku południowym przy jednoczesnym zapewnieniu prywatności.

Dom został zaprojektowany elastycznie, tak aby możliwe było jego dostosowanie do preferencji przyszłego inwestora, zarówno jeżeli chodzi o program, jak i wielkość.

listopad 2014

Dom pod Barceloną

lekcje architektury

ARCHITEKTURA I DESIGN

Działka położona pod lasem posiada jeden mankament – dojazd od strony południowo-zachodniej. Aby zlikwidować kolizję między ogrodem a dojazdem, droga zagłębiona została w ziemi.

Podłoga domu staje się przedłużeniem drogi dojazdowej, a zielony dach – naturalną kontynuacją ogrodu.

Działka położona pod lasem posiada jeden mankament – dojazd od strony południowo-zachodniej. Aby zlikwidować kolizję między ogrodem a dojazdem, droga została zagłębiona w ziemi. Część wejściowa znalazła się 2,5 m niżej od poziomu ogrodu, dlatego cały dom ułożyliśmy na wznoszącej się pochylni. Jego zawinięty kształt umożliwia płynne przemieszczenie się od wejścia, znajdującego się na północy, do części dziennej, otwartej na południe, znajdującej się na poziomie ogrodu.

Dalej pochylnia prowadzi do oderwanej od ziemi części nocnej. Podłoga domu staje się więc przedłużeniem drogi dojazdowej, a zielony dach – naturalną kontynuacją ogrodu.

Zdjęcia, wizualizacje i rysunki KWK Promes

Builder

14

listopad 2014

Dom Ślimak

Dom ukryty

Builder

15

listopad 2014

Dom powstaje na Dolnym Śląsku, w poniemieckim mieście, w którym dominują budowle o skośnych dachach. W jego podziemiach ciągną się kilometry częściowo już zasypanych tuneli, które zapoczątkowały ideę projektu. Budynek staje się częścią miasta, upodabniając się nie do tego, co dzieje się na powierzchni, lecz do jego podziemnej struktury. Działka, na której został zaprojektowany, ostro opada w kierunku południowym. Struktura obiektu została ukryta pod ziemią, dlatego od strony dojazdu jest on zupełnie niewidoczny. Wejście i wjazd do budynku odbywają się poprzez otwierającą się potężną klapę pokrytą trawą. Droga zagłębia się pod ziemię, wprowadzając nas do strefy dziennej, znajdującej się na poziomie ogrodu. Część sypialna zlokalizowana jest w oderwanym od ziemi 25-metrowym wsporniku. Jego długość wymuszona została liniowym układem sypialni, które miały otwierać się w tę samą stronę – na ogród.

Budynek staje się częścią miasta, upodabniając się nie do tego, co dzieje się na powierzchni, lecz do jego podziemnej struktury.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Sztuka, historia i architektura - moje pasje

Mirosław Nizio

architekt, założyciel pracowni Nizio Design International

Danuta Burzyńska: Swoją twórczością i działalnością pokazuje Pan, że zawód architekta może mieć różne oblicza. Jak zaczęła się Pana przygoda z wystawiennictwem?

Mirosław Nizio: W młodości pracowałem i kształciłem się u ojca w rzemieślniczym zakładzie stolarskim, poznawałem sztukę tworzenia mebli. Liceum plastyczne dało mi wiedzę w zakresie grafiki i malarstwa. Z kolei studia na Akademii Sztuk Pięknych ukierunkowywały mnie na działania stricte artystyczne – malarskie, rzeźbiarskie, na projektowanie. Pracując i studiując w Warszawie, nie myślałem jeszcze o tej muzealnej, ekspozycyjnej specjalności. Fascynowała mnie wówczas scenografia – ta muzealna zaciekawiła mnie nieco później. Pierwszą instalację zrobiłem z przyjaciółmi w latach 80. w Częstochowie. Studiując w Stanach Zjednoczonych, oglądałem wiele ekspozycji, tworzyłem już pewne rzeczy scenograficzne w Nowym Jorku. Jako pracę dyplomową wykonałem projekt scenografii teatralnej. Wtedy odkryłem, że mam talent i ciekawość do tworzenia właśnie takich rzeczy, bardziej związanych ze sztuką, zakorzenionych w historii.

listopad 2014

17

osób ta wystawa by nie istniała. To była skomplikowana realizacja. Trzeba było rozmów, debat, czasem trzeba się było pospierać, ponieważ w tak złożonej materii pojawiają się różnorodne interpretacje. Pogodzenie zaprojektowanych rozwiązań i scenografii z interpretacją było rzeczą trudną, ale wykonalną. Jak ta realizacja wpłynęła na moje życie? Ja obracam się w historii i martyrologii od bardzo dawna. Nad takimi realizacjami jak muzeum w Bełżcu, „Kamienne Piekło” czy Muzeum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie wisi ciężar historii, narodowych traum i tragedii. Można by pomyśleć, że te realizacje w jakiś sposób mnie znieczuliły, ale wcale tak się nie stało. Raczej dały mi pogłębiony obraz przeszłości i teraźniejszości. Pokazały, że można dużo zrobić, by przybliżyć odbiorcom nasze dzieje, ubierając je w wyważone i dobrze przemyślane środki wystawiennicze.

D.B.: Czy jest w tej wielkiej tysiącletniej historii żydowskiej społeczności na polskich ziemiach coś, co Pana zaskoczyło?

M.N.: Pracując i studiując Stanach Zjednoczonych, zaprzyjaźniłem się z wieloma osobami o żydowskich korzeniach. Wcześniej poznawałem tę kulturę – jak większość z nas – raczej z perspektywy tragedii Holokaustu.

Nie znałem jej historii i bogactwa. Poznawałem je, pracując nad muzeum. I właśnie piękno oraz bogactwo tej kultury chciałem pokazać, tworząc ekspozycję. Chodziło o to, by ludzie, słysząc o muzeum, nie myśleli od razu o Holokauście, o zagładzie, ale innych aspektach tej historii.

D.B.: Projektowanie architektury kubaturowej, wnętrz, wystaw, mebli…

Która z tych dziedzin najbardziej Pana fascynuje?

M.N.: W zasadzie staram się nie ograniczać. Są firmy, które się specjalizują, np. w mieszkaniówce czy drogówce. To co ja robię wynika z doświadczeń i fascynacji sztuką, historią i architekturą. Takim wyzwaniom się poddałem. Te tematy są mi w jakiś sposób dane. I wydaje mi się, że to właśnie te projekty powinienem robić.

W międzyczasie przychodzą inne rzeczy, jak np. Muzeum Współczesne Wrocław – wygraliśmy międzynarodowy konkurs na jego projekt. W jakimś sensie bawię się możliwością łączenia rzeźby, architektury i scenografii i wplecenia do realizacji również elementów wyposażenia wnętrz. Budując scenografie, mam też do czynienia z meblami. Gdy studiowałem w Nowym Jorku, dorabiałem renowacją starych rzeźb, byłem mistrzem rzeźby i jej uczyłem. To są moje pasje, które kontynuuję. Ich wynikiem jest stworzenie obok Nizio Design International wnętrzarskiej marki Nizio Interior.

D.B.: Dziękuję za rozmowę i gratuluję wspaniałego otwarcia stałej wystawy w Muzeum Historii Żydów Polskich.

Builder

na tym, by przeładować przestrzeń multimediami, interaktywnościami – one są elementem dopełniającym. Multimedia zmieniają ramy muzealnictwa, wpływają na charakter ekspozycji, na scenografię, są uzupełnieniem narracji, a nie nośnikiem interpretacji. Trzeba też na nie spojrzeć pod względem estetycznym.

Będę robił teraz projekt edukacyjno-muzealnej placówki w Teatrze Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. Idea jest taka, żeby wprowadzić widza do centrum wydarzeń, w strefę doświadczeń, ma stać się aktorem. Tutaj interaktywność oraz zaawansowane oprogramowanie posłużą konkretnym celom i nie będziemy się wzbraniać przed nagromadzeniem technologii. Jednak w przypadku takich projektów jak Muzeum Historii Żydów Polskich czy Muzeum Powstania Warszawskiego zachowany jest balans między multimediami i klasycznymi środkami. Co jest istotne w tej narracji? Obraz, scenografia, dźwięk i graficzne elementy, które pomagają nam w poznaniu tej historii. W przypadku MHŻP mamy do czynienia z pojedynczymi eksponatami ukrytymi w gablotach. Otoczka scenograficzna i multimedia pozwalają im ożyć. Myślę, że przyszłość muzeów zależy zarówno od projektantów, jak i od odbiorców i zapotrzebowania, jakie stawia przed nami współczesność.

D.B.: A co było dla Pana największym wyzwaniem w projekcie Muzeum Historii Żydów Polskich?

M.N.: Największym wyzwaniem było zagęszczenie zadań w określonym czasie. Od 2011 do 2014 roku pracowaliśmy nad projektem i realizacją, niwelowaliśmy ograniczenia, spełnialiśmy postawione przez zleceniodawcę warunki terminowe, techniczne, merytoryczne dotyczące narracji wystawy. Nad koncepcją wystawy i jej projektem wcześniej pracowała brytyjska firma Event Communications. Pracownia Nizio Design International ten projekt dokończyła, uzupełniła o projekt graficzny, przygotowała także dokumentację budowlaną, wykonawczą i zrealizowała wystawę. Nieoceniona była tu współpraca ze strony kuratorów i historyków. Trzeba było w krótkim czasie znaleźć specjalistów, z pomocą których udało się sprostać wyzwaniom związanym z czasem realizacji, znacznie większą powierzchnią ekspozycji, a także historią i technologią. To był bardzo intensywny okres mojego życia.

D.B.: Każdy zwiedzający wystawę wybiera z niej coś dla siebie, im bardziej pasjonuje się tematem, tym więcej. Ale 100% wiedzy o niej zostaje tylko dla twórcy. Jaki wpływ na Pana mają wystawy, które Pan stworzył, co wnoszą w Pana życie osobiste, twórczość, światopogląd?

M.N.: Nie robiłem wszystkiego sam. Pracowałem w gronie ponad setki osób – projektantów, historyków, kuratorów, autorów pewnych rozwiązań merytorycznych. Bez tych

Fot. arch. Nizio Design International

D.B.: A dlaczego kierunek muzealny stał się tak istotny?

M.N.: Stało się to trochę przypadkowo.

Wróciłem do Polski w okresie przełomu, kiedy zaczęły tu powstawać miejsca pamięci.

Miałem szansę stworzyć piękny projekt ekspozycji w Bełżcu, w dawnym obozie zagłady.

Bez spektakularnej scenografii, z niezwykłym rzeźbiarskim założeniem. To miejsce dało mi możliwość wykreowania czegoś unikatowego pod względem ekspozycyjnym, narracyjnym. Do realizacji poszukiwano osoby z doświadczeniem zdobytym na Zachodzie, mówiącej po angielsku, z dokonaniami w dziedzinie sztuki i architektury. Stronę plastyczną ekspozycji opracowałem we współpracy z Gallagher Associates z Waszyngtonu. Tak powstała pierwsza współczesna ekspozycja narracyjna – na skalę Polski unikatowa. Drugim takim przełomowym momentem był projekt Muzeum Powstania Warszawskiego. Te realizacje ukierunkowały moje zainteresowania. Wiedziałem co chcę robić dalej.

D.B.: Projekty te pokazały Polakom nowy sposób upamiętniania – poprzez przeżywanie, budzenie emocji.

M.N.: Po latach 90. artyści zajmujący się ekspozycjami zaczęli poszukiwać nowych form wyrazu. Zaczęli myśleć nie tylko w kategoriach upamiętniania, ale bardziej rozbudzania emocji poprzez tworzenie form, które interpretują czy ubierają historię w symbole. Nastąpił odwrót od pomników, sztywnych muzealnych gablot. Dziś mamy możliwość korzystania z nowoczesnych środków multimedialnych, obcujemy ze sztuką, architekturą i poznajemy miejsca pamięci na Zachodzie. Wcześniej ze względu na bariery polityczne, zamknięte granice – takich szans nie było. Teraz widzę, że ludzie zaczynają myśleć kategoriami takich ekspozycji i miejsc pamięci. Rozumieją je, odczuwają. Natomiast żeby je tworzyć, nie wystarcza wiedza stricte techniczna, potrzebna jest ta bardziej historyczna, artystyczna.

To nie jest taki biznes, jak stawianie bloków czy centrów handlowych. Nie jest tak, że to zaprojektujemy, zrobimy, oddamy i po sprawie. Jestem szefem pracowni, jak również jej dyrektorem kreatywnym. W zasadzie uczestniczę w każdym etapie – koncepcyjnym, projektowym, realizacyjnym. Ale sam wszystkiego nie zrobię, nawet gdybym chciał. W moim biurze przez lata udało się zgromadzić ludzi, którzy kochają to, co robią, ale przede wszystkim są doskonale przygotowani merytorycznie i technicznie do takich realizacji. To grono historyków, architektów, grafików. Z tak zróżnicowanym pod względem wykształcenia i doświadczeń zespołem tworzę projekty architektoniczne i scenograficzne.

D.B.: Czy istnieje obawa, że taki rodzaj wystawiennictwa się ludziom znudzi?

M.N.: Może dzisiaj jest to zachłyśnięcie się multimedialnością i interaktywnością. Ale ten moment minie. Wystawiennictwo nie polega

ARCHITEKTURA I DESIGN

Proekologiczne

rozwiązania w budynkach wysokich dr inż. arch. Hubert Markowski

Politechnika Warszawska, Uczelnia Techniczno-Handlowa im. Heleny Chodkowskiej

mgr inż. Krzysztof Owczarczyk prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski Politechnika Warszawska

Builder

18

listopad 2014

P

oczątki wdrażania rozwiązań proekologicznych w budownictwie wiążą się ze sformułowaniem zasad zrównoważonego rozwoju w 1988 roku. Zasady te określają relację pomiędzy środowiskiem a człowiekiem i postulują ograniczenie konsumpcji energii, szczególnie tej pochodzącej ze źródeł nieodnawialnych.

Implementacja wyżej wymienionych zasad do szeroko pojętego budownictwa napotyka wiele problemów związanych ze specyfiką tego sektora gospodarki. Wykorzystanie do wznoszenia budynków znacznych ilości materiałów, szczególnie tych pochodzących ze źródeł nieodnawialnych, oraz znaczna ilość emisji CO2 związana z ich produkcją sprawiają, że postulaty związane z ograniczeniem wpływu budownictwa na środowisko naturalne stają się szczególnie ważne [1].

Projektanci wieżowców jako pierwsi podjęli próby przedefiniowania sposobu projektowania i użytkowania tego typu obiektów, tak aby stworzyć budynek zrównoważony środowiskowo. Rozwiązana techniczne wypróbowane w wieżowcach są z powodzeniem stosowane w budownictwie ogólnym.

Zmiany w podejściu do projektowaniu wieżowców dotyczą: • integracji pracy wszystkich projektantów na etapie powstawania koncepcji architektonicznej • wykorzystania w procesie projektowania analiz numerycznych MES i CFD • wpływu usytuowania budynku na otoczenie, w tym klimat wietrzny • dostosowanie wysokości budynku do warunków otoczenia (redukcja wysokości obiektów) • optymalizacji kształtu budynku • analizy zastosowanych materiałów konstrukcyjnych w kontekście

Budynki wysokie, ze względu na swoją specyfikę, często są uznawane za energetycznych „egoistów”, czerpiących szeroko z zasobów środowiska naturalnego.

Dlatego projektanci wieżowców jako pierwsi podjęli próby przedefiniowania sposobu projektowania i użytkowania tego typu obiektów, tak aby stworzyć budynek zrównoważony środowiskowo.

redukcji emisji CO2 oraz możliwości wtórnego ich wykorzystania • kształtowania wnętrza budynku w taki sposób , aby możliwe było wykorzystywanie energii słonecznej do jego ogrzewania • wykorzystania wentylacji naturalnej do przewietrzania pomieszczeń • wprowadzania zieleni do wewnątrz budynku w celu wytworzenia przyjaznego użytkownikom mikroklimatu • wykorzystywania efektu kominowego do wentylacji naturalnej całego obiektu • wprowadzenie automatycznego sterowania, łączącego wszystkie instalacje w jeden inteligentny system.

Commerzbank we Frankfurcie

To najsłynniejszy budynek, jaki do tej pory powstał, wykorzystujący wyżej wymienione postulaty. Dzieło światowej sławy architekta sir Normana Fostera o wysokości 259 m zachwyca swoją logiką (fot. 1).

Głównym założeniem, które leżało u podstaw projektu, było stworzenie budynku wykorzystującego minimalną ilość energii oraz emitującego ograniczone ilości CO2.

Wykonanie tego założenia wymagało współdziałania architektów, konstruktorów oraz specjalistów zajmujących się instalacjami sanitarnymi, w szczególności wentylacją. Podstawowym problemem, który stanął przed projektantami, była konieczność zminimalizowania zużycia energii elektrycznej potrzebnej do wentylacji i klimatyzacji w budynku. Rozwiązaniem było wykorzystanie naturalnej cyrkulacji powietrza, powstającej w wyniku różnicy ciśnień pomiędzy podstawą a szczytem budynku. Do wywołania ruchu powietrza potrzebna była wewnętrzna pusta przestrzeń przebiegająca przez całą strukturę wie-

SWISS RE Tower w Londynie

Fot. 1. Commerzbank we Frankfurcie

Niezwykły wieżowiec, którego projekt także powstał w pracowni sir Normana Fostera (fot. 2). Obiekt ten bardzo dobrze wpisuje się w nurt proekologiczny. Dzięki zintegrowanemu projektowaniu oraz zastosowaniu najnowszych rozwiązań technicznych wieżowiec potrafi automatycznie dbać o klimat panujący w jego wnętrzu. Dzięki wprowadzonym rozwiązaniom został zachowany wysoki komfort użytkowania budynku przy znacznym obniżeniu kosztów zużywanej energii elektrycznej oraz zmniejszeniu emisji CO2. W związku z tym jest przyjazny środowisku naturalnemu.

Wszystkie decyzje projektowe podjęte przy powstawaniu tego obiektu były podporządkowane ww. założeniom. Cylindryczny kształt bryły jest wynikiem analizy przepływów CFD oraz licznych badań w tunelu aerodynamicznym. Minimalizowanie oporów powietrza powoduje znaczne obniżenie obciążeń konstrukcji budynku, co prowadzi do zmniejszenia

listopad 2014

19 Builder

Fot. AnRo0002

żowca. Zastosowano wewnętrzne atrium, połączone z zielenią ogrodową umieszczoną w czterokondygnacyjnych patiach. Zostały one usytuowane spiralnie wokół atrium, analogicznie jak kształt cyrkulacji powietrza wewnątrz budynku. Rozwiązanie problemu wprowadzenia naturalnej wentylacji znalazło odbicie w formie architektonicznej budynku, jak i w jego konstrukcji. Zadaniem, jakie stanęło przed konstruktorami, była konieczność zastąpienia centralnego trzonu innym układem pozwalającym na uzyskanie właściwej sztywności przestrzennej budynku. Brak centralnego trzonu to nie tylko problem konstrukcyjny. Jego usytuowanie wiąże się z poprawnym rozwiązaniem komunikacji pionowej. Trzony w większości wypadków są powiązane z windami i szachtami instalacyjnymi. Dlatego też rozwiązania konstrukcyjne powinny uwzględniać wielkość zapotrzebowania na komunikację pionową. Konstruktorzy budynku Commerzbank zaproponowali układ nośny polegający na zastosowaniu trzech osobnych trzonów. W dwóch z nich zostały wydzielone przestrzenie niezbędne dla komunikacji pionowej. W trzecim została umieszczona winda służąca celom ratowniczym oraz pomieszczenia sanitarne i sala konferencyjna. Trzony nie stanowiłyby dobrego układy konstrukcyjnego bez wzajemnego powiązania ich pracy. Zadanie związane ze stworzeniem jednego współpracującego ustroju konstrukcyjnego było utrudnione ze względu na spiralne patia, mające wysokość czterech kondygnacji, oraz pionowe atrium. Problem ten rozwiązano wykonując stropy oparte na belkach Virendeela, które zamocowane do trzonów zapewniły odpowiednią współpracę całego układu konstrukcyjnego. Kształt budynku został dobrany poprzez wielokrotne analizy jego aerodynamiki z wykorzystaniem technik numerycznych CFD, jak i w tunelu aerodynamicznym. Celem badań było uzyskanie optymalnej formy architektonicznej, obniżającej powstawanie sił wewnętrznych w konstrukcji oraz analiza wpływu ciśnień powietrza na naturalną wentylację pomieszczeń odbywającą się poprzez zewnętrzną elewację. W efekcie uzyskano budynek zużywający do 40% mnie energii elektrycznej, w stosunku do konwencjonalnych rozwiązań. Pozytywne rozwiązania nie niwelują negatywnych konsekwencji związanych z ich wprowadzeniem.

Pionowe atrium spowodowało podniesienie kosztów wykonania konstrukcji nośnej. Dodatkowo zmniejszyło bezpieczeństwo pożarowe obiektu. Patia niewątpliwie poprawiają mikroklimat wnętrza i jego komfort użytkowania, jednak zmniejszają również powierzchnię użytkową wieżowca. Mimo negatywnych konsekwencji związanych z wprowadzeniem rozwiązań proekologicznych budynek ten jest jednym z najlepszych tego typu wieżowców na świecie.

Fot. arch. Depthcharge101

ARCHITEKTURA I DESIGN listopad 2014

20 Builder Fot. 2. SWISS RE Tower w Londynie

wymiarów tworzących ją elementów, a ostatecznie również kosztów budowy.

Opływowy kształt wieżowca generuje mniejszą ilość zawirowań i odbić wiatru od elewacji. Dzięki temu warunki aerodynamiczne w otoczeniu obiektu nie ulegają znacznej zmianie, co ma bardzo duże znaczenie dla osób przebywających w otoczeniu wieżowca oraz dla okolicznej zabudowy.

Forma budynku jest dość futurystyczna i wprowadzenie jej do silnie zurbanizowanego rejonu londyńskiego City nie obyło się bez problemów.

Władzom miasta ten bardzo odważny kształt niespecjalnie się podobał. Ostatecznie decyzja była pozytywna. Radnych przekonały argumenty, że forma budynku nie jest przejawem wybujałej fantazji czy chęci zaistnienia ambitnego architekta, tylko wynikiem optymalizacji i czysto pragmatycznego podejścia, w wyniku którego osiąga się wymierne korzyści, także natury ekologicznej.

Wieżowiec ma 180 m wysokości, na co składa się 41 kondygnacji. Projekt konstrukcji został przygotowany przez znaną firmę projektową Ove Arup & Partners.

Konstrukcja budynku jest w pełni stalowa. Posiada ustrój dwupowłokowy ze stalowym trzonem. Do kształtowania elewacji zewnętrznej zastosowano układ rur o średnicy do 58 cm.

Powłoki są ze sobą połączone stropami złożonymi ze stalowych żeber.

Sposób mocowania stropów do zewnętrznej powłoki różni się w zależności od kondygnacji. Co drugie piętro trafia ona na sztywne węzły powłoki znacznie od siebie oddalone. Ta sytuacja wymusiła na projektantach zastosowanie stalowego pierścienia w formie wieńca, na którym opierają się belki stropów. W przypadku kondygnacji powyżej i poniżej żebra belki stropowe są mocowane bezpośrednio do powłoki. Na belkach stropowych ułożona została płyta trapezowa, na której wylano płytę żelbetową. Forma powłoki zewnętrznej, pochylenie prętów i wielkość poszczególnych pól wynikają z rozwiązań służących wentylacji budynku. Zastosowano spiralne kanały napowietrzające wewnętrzne kondygnacje. Są one w rzucie trójkątami, gdzie jeden bok jest szerokości jednej sekcji powłoki elewacji i biegnie wraz z nią spiralnie do szczytu budynku. Elewacja budynku Swiss Re nie tylko wynika z zasad kształtowania wyrazu architektonicznego poprzez logikę konstrukcji, lecz także jest uwikłana w zależność od wentylacji budynku.

listopad 2014

21 Builder

Budynek ten został zaprojektowany dla niemieckiego koncernu RWE z centralą w Essen (fot. 3). Jego projektantem była pracownia Ingenhoven Overdiek Kahlem & Partner. Inwestor postawił przed projektantami bardzo wysokie wymagania związane ze zminimalizowaniem zużycia energii elektrycznej potrzebnej do użytkowania obiektu.

Nieprzypadkowo koncern RWE jest jednym z największych w Europie jej dostawców, a sztandarowym hasłem firmy jest ekologia. Biurowiec ma wysokość 127 m i został ukończony w 1997 r. Układ konstrukcyjny jest trzonowo-słupowy. Założenia projektowe nie pozwoliły na usytuowanie całości trzonu w środku budynku, co dla konstrukcji budynku o cylindrycznym kształcie byłoby najlepszym rozwiązaniem. Zaprojektowanie przez architektów na szczytowych kondygnacjach wewnętrznego atrium wymusiło na konstruktorach umieszczenie dodatkowych dwóch trzonów przy bocznych elewacjach. Niewątpliwie tego typu rozwiązanie wpływa na ograniczenie przestrzeni biurowej z dostępem do światła dziennego, jednak pozwala na uwolnienie środka budynku od konstrukcji, a co za tym idzie – i komunikacji.

To pozwoliło na stworzenie dodatkowej przestrzeni użytkowej, która została doskonale wykorzystana do funkcjonowania budynku. Komunikacja pionowa jest umieszczona na zewnątrz głównej bryły w postaci szybkobieżnych wind panoramicznych. Dodatkowa zewnętrzna, prostopadłościenna forma urozmaica architekturę budynku i podkreśla jej strzelistość. Elewacja jest podwójnie szklona, co ma zapewnić napływ ogrzanego zewnętrznego powietrza do budynku i naturalną wentylację. Ze względu na systemowy charakter tego typu rozwiązań elewacyjnych konstrukcja słupów została cofnięta do wnętrza budynku. Wszystkie instalacje sterujące budynkiem są ze sobą połączone, co daje wymierne korzyści płynące z ograniczenia zużycia energii elektrycznej. Wielokrotnie testowany w tunelu aerodynamicznym układ „rybiej paszczy” zastosowany w elewacji pozwala na doprowadzenie zewnętrznego powietrza do budynku. Wszystkie systemy ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń są wyposażone w czujniki reagujące na zmianę klimatu wewnątrz oraz na zewnątrz wysokościowca. Analizują także decyzje użytkowników poszczególnych pomieszczeń. Na dachu budynku umieszczone są zespoły baterii fotowoltaicznych. Ruchoma platforma zapewnia ich optymalne ustawienie w stosunku do padających promieni słonecznych. Budynek RWE jest następnym przykładem realizacji europejskiej, która za cel stawia sobie budowę obiektu imponującego rozwiązaniami technicznymi i komfortem użytkowania, a nie dominacją wysokości.

Fot. Tuxyso

RWE Tower w Essen

Biurowiec Grupy PZU w Warszawie

Projekt architektoniczny został przygotowany przez Tadeusza Spychałę. Za przygotowanie dokumentacji konstrukcyjnej odpowiedzialny był Jerzy Błażeczek, projekt weryfikował Jerzy Lindeman. Wysokość obiektu to 97 m. Budynek posiada 25 kondygnacji nadziemnych i 4 podziemne (fot. 4). Został zrealizowany w 2000 r. Założeniem inwestora było stworzenie pierwszego w Polsce budynku wykorzystującego najnowsze zdobycze w dziedzinie rozwiązań proekologicznych. Forma architektoniczna składa się z prostopadłościanu i połączonej z nią zaokrąglonej bryły. Konstrukcja jest tradycyjnie trzonowo-słupowa. Ze względu na znaczną powierzchnię kondygnacji poza trzonem znajduje się wiele słupów nośnych, które skomplikowały racjonalne zaprojektowanie układu funkcjonalnego budynku. Konstrukcja jest w całości żelbetowa, stropy są płytowe z zastosowaniem belki obwodowej. Podwójna szklana fasada mocowana do stropów pozwala na otwieranie okien w pomieszczeniach biurowych i indywidualne sterowanie klimatem w pomieszczeniach, co znacznie redukuje zapotrzebowanie na energię elektryczną do wentylacji i chłodzenia wieżowca. Centralne atrium ze względu na swoje usytuowanie doświetlone zostało charakterystycznymi lustrzanymi panelami zamocowanymi na dachu. Kąt nachylenia zwierciadeł jest kontrolowany komputerowo, tak aby w zależności od kąta padania promieni słonecznych oświetlenie atrium było jak najlepsze [2].

Fot. 3. RWE Tower w Essen

Fot. Wistula

ARCHITEKTURA I DESIGN listopad 2014

22 Builder Fot. 4. Biurowiec Grupy PZU w Warszawie

TOWER Bio2 w Paryżu

Dotychczasowe osiągnięcia projektantów dotyczące redukcji oddziaływania na środowisko naturalne budynków znacznie wyprzedzają postęp w pozostałych sektorach budownictwa. Jednak już teraz powstają nowe pomysły na ograniczenie wpływu budownictwa wysokiego na środowisko. Przykładem pokazującym kierunek myślenia, w jakim zmierza projektowanie drapaczy chmur, jest koncepcyjny projekt wieżowca Tower Bio2. Przyszła lokalizacja obiektu to Nanterre, przedmieścia Paryża. Pomysłodawcą projektu jest biuro architektoniczne X-TU Architects, za konstrukcję budynku oraz bio-fasady jest odpowiedzialny BSF i ICADE. Koncernem finansującym tą inwestycję jest firma Ideve. Wysokość budynku ma wynosić 150 metrów. W całości budynek będzie pełnił funkcje biurowe. Powierzchnia użytkowa została zaprojektowana na około 70 tys. m2. Koszt realizacji obiektu przewidziano na 170 mln euro. Konstrukcja budynku jest żelbetowa, trzonowa, wspomagana megakolumnami rozmieszczonymi po obwodzie budynku.

Ten drapacz chmur będzie jednym z pierwszych wieżowców wykorzystujący ideę podniebnych farm (ang. sky farms). Idea ta mówi o konieczności wykorzystywania każdego elementu budynku do wzrostu roślinności w tym fasad i dachów budynków. Zadaniem tak powstałych miejskich lasów jest zamiana wytwarzanego dwutlenku węgla w tlen oraz energię elektryczną lub ciepło.

W budynku Bio2 projektanci zaproponowali zastosowanie bioaktywnej fasady, wykorzystującej algi jako paliwo do przetwarzania energii. Glony te są niezwykle pracowite, potrafią zwiększyć swoją objętość kilkukrotnie w ciągu doby. Dodatkowo do wzrostu potrzebują jedynie dwutlenku węgla oraz wody, najlepiej zanieczyszczonej. Podczas wzrostu i procesu fotosyntezy przetwarzają dwutlenek węgla na tlen oraz wytwarzają ciepło, które może być wykorzystywane do produkcji prądu w specjalnych generatorach. Dodatkowo panele wykorzystujące algi do przemiany energii słonecznej w elektryczną są znacznie bardziej wydajne od najlepszych paneli fotowoltaicznych [3].

Aktualnie rozwiązania proekologiczne stosowane w budynkach wysokich stają się standardem. Rozwój takich dziedzin nauki jak bioinżynieria, elektronika czy informatyka pozwala na stosowanie nowych zaawansowanych technologii służących redukcji zużycia energii oraz ograniczeniu emisji CO2 przez budynki. Niekorzystne zmiany stale zachodzące w środowisku naturalnym powodują zaostrzanie norm dotyczących emisji szkodliwych substancji do środowiska. Dlatego inżynierowie i naukowcy poszukują wciąż nowych rozwiązań technicznych służących ekologii.

Bibliografia:

[1] Zielonko-Jung K, Marchwiński J., Łączenie zaawansowanych i tradycyjnych technologii w architekturze proekologicznej. Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 2012.

[2] Markowski H., Rozprawa doktorska: Kształtowanie konstrukcji i form architektonicznych budynków wysokich. Wydawnictwo PW, Warszawa 2011.

[3] Nowak A., Tendencje i kierunki w rozwoju budynków wysokich w krajach europejskich; rozdział 3.3, Paryż. WAPW, Warszawa 2011.

Abstract: Eco-friendly solutions applied to high-rise buildings.

The article points out changes in the process of designing skyscrapers. Environmentally friendly solutions have been presented and illustrated by examples of world architecture, such as Commerzbank in Frankfurt and Swiss re Tower in London by Norman Foster, RWE Tower in Essen by Ingenhoven Overdick Kahlen & Partners, PZU Skyscraper in Warsaw by Tadeusz Spychała, BIO2 Tower in Paris by X-TU Architects.

Skyscrapers are often described as "egoists among buildings" in terms of energy consumption, using up a great deal of natural resources. For this reason, designers of high-rise buildings have been the first to try to redefine methods of designing and manage such buildings, in order to create a sustainable building in its environment.

Zielone ściany

IQ GARDEN Bartosz Dankiewicz

Zielone ściany zwiększają różnorodność biologiczną przyrody w naszym środowisku naturalnym. Ma to szczególne znaczenie dla współczesnej przestrzeni życiowej człowieka, w której powierzchnie przeznaczone na zieleń sukcesywnie się kurczą.

Ogrody wertykalne wspomagają system retencji wody w otoczeniu budynków oraz zmniejszają spływ powierzchniowy do kanalizacji poprzez magazynowanie wody w tkankach roślinnych i substratach oraz parowanie.

Niezwykle istotna jest ich rola w środowiskach miejskich. Zmniejszają temperaturę zewnętrznych ścian budynków, niwelując w ten sposób efekt „miejskiej wyspy ciepła”.

Uczestniczą w oczyszczaniu powietrza z pyłów i innych zanieczyszczeń (fitoremediacja).

Dzięki wydzielaniu zdrowotnych fitoncydów roślinnych poprawiają jakość powietrza.

Budowa i rodzaje

Zielone ściany IQ GARDEN OUTDOOR są wykonane w technologii organicznej (z podłożami stałymi) oraz wyposażone w automatyczny system podtrzymywania życia.

Technologia ORGANIC IQ GADREN OUTDOOR pozwala na zastosowanie dużej puli gatunków roślin. W standardowych rozwiązaniach hydroponicznych (bez podłoży glebowych, np. na wełnie mineralnej) wykorzystuje się jedynie nieliczną grupę ekstremofilów.

Technologia IQ GARDEN OUTDOOR umoż-

Zielona ściana ekstensywna

Zielona ściana ekstensywna IQ GARDEN OUTDOOR zbudowana jest z modułów o wysokości do 2,5 m i grubości około 15-25 cm, wykonanych w systemie konstrukcji stelażowej. Występuje w wersji elewacyjnej oraz wolnostojącej.

System bazuje na zimozielonej roślinności ekstensywnej odpornej na niskie temperatury. Dzięki temu ściana jest dekoracyjna przez cały rok.

Niewielka grubość ściany ogranicza dobór gatunkowy roślin do niskich, zadarniających, wyjątkowo odpornych na przemarzanie, jak rozchodniki, rojniki, zioła lub mchy.

Zielona ściana ekstensywna IQ GARDEN QUTDOOR może pełnić rolę przegrody akustycznej.

Zielona ściana intensywna

Zielona ściana intensywna IQ GARDEN OUTDOOR o wysokości do 2,5 m jest grubsza od ekstensywnej – ma grubość około 35 cm. Zbudowana jest na konstrukcji stelażo-

listopad 2014

wej. Ulepszona budowa systemu skutecznie chroni korzenie roślin, dzięki czemu ściana cały rok jest zimozielona. Może być obsadzana wieloma gatunkami roślin iglastych oraz liściastych zimozielonych. Specjalnie wyselekcjonowane rośliny z gatunków mrozoodpornych, w połączeniu z trwałymi roślinami z innych grup (np. traw, paproci, bylin), pozwalają na uzyskanie interesujących efektów plastycznych.

Zielona ściana intensywna może pełnić rolę przegrody akustycznej – pochłania dźwięk ponad dwa razy skuteczniej niż standardowy ekran akustyczny.

23

Zastosowanie

liwia sadzenie gatunków wieloletnich, krzewów, roślinności zimozielonej.

Badania prowadzone wraz z SGGW, w ramach programu badawczego NCBIR „Polska Zielona Ściana” pozwoliły na uzyskanie całorocznego efektu plastycznego w trudnych warunkach klimatycznych Polski. Ściana IQ GARDEN OUTDOOR znakomicie tłumi hałas oraz charakteryzuje się właściwościami termoizolacyjnymi. Unikalna konstrukcja łączy dwie przeciwstawne funkcje. Z jednej strony izoluje mury budynku od wilgoci pochodzącej z substratu glebowego, a z drugiej – retencjonuje wodę. W zależności od wersji warunkowanej grubością substratu, ściany IQ GARDEN dzielą się na intensywne i ekstensywne.

Builder

I

dea zielonej ściany opiera się na wynikach obserwacji przyrody. Inspirowana jest naturalnymi zbiorowiskami epifitów porastających pnie drzew lasów deszczowych czy roślin naskalnych z klimatu umiarkowanego.

Zielona ściana to odpowiedź na potrzebę kontaktu człowieka z przyrodą w coraz bardziej zurbanizowanych aglomeracjach miejskich.

Zielona ściana na budynku sklepu H&M zrealizowana przez IQ GARDEN na zlecenie agencji ABC 4 BRANDS (ul. Marszałkowska, Warszawa)

Właściwości dźwiękochłonne

Wysoka skuteczność zielonego ogrodzenia IQ GARDEN OUTDOOR jako przegrody dźwiękowej została potwierdzona niezależnymi badaniami i wskazuje na lepszą efektywność akustyczną w porównaniu z tradycyjnymi ekranami. Według badań przeprowadzonych przez pracownię Bioklimatologii i Ergonomii Środowiskowej skuteczność ekranu dźwiękochłonnego IQ GARDEN o wysokości 2,5 m wynosi od 6,2 dB do 13 dB, co w kategorii niskich ekranów dźwiękochłonnych (wys. do ok. 3,5 m) jest wartością bardzo dobrą. Skuteczność minimalna 6,2 dB występuje przy konstrukcji ekstensywnej.

Katarzyna Dankiewicz, Bartosz Dankiewicz architekci krajobrazu pracownia: Obory 39, 05-520 Konstancin-Jeziorna tel. 601 30 21 21 tel/fax (22) 754 08 70 e-mail: iqgarden@iqgarden.eu www.iqgarden.eu

promocja

Coraz częściej pojawiają się w projektach czołowych biur architektonicznych z całego świata. Mają zastosowanie jako zielone elewacje, ogrody wertykalne, ogrodzenia czy ekrany akustyczne. Zielone ściany – jaka jest ich rola i technologie wykonania?

ARCHITEKTURA I DESIGN

Współczesne elewacje

Część 3

green walls prof. nadzw. dr hab. Eur. inż. Tomasz Z. Błaszczyński Politechnika Poznańska

Na kształt oraz wygląd zewnętrzny współczesnej elewacji wpływa wiele czynników. Z jednej strony są to doświadczenia minionych stylów i kierunków architektonicznych oraz obecnych dążeń estetycznych, z drugiej zaś – cała gama czynników powiązanych z zachodzącymi obecnie przemianami cywilizacyjnymi. Niezwykle ważny w rozwoju koncepcji osłony elewacyjnej stał się też aspekt środowiskowy.

Builder

24

listopad 2014

P

ojęcie „zielone elewacje” odnosi się do elewacji pokrytych roślinnością. Jako że pojęcie to jest bardzo nowe, w praktyce operuje się kilkoma równoznacznymi terminami, takimi jak „ogrody pionowe” czy „żyjące fasady budynków” [1]. W Polsce istnieje niewiele obiektów, które pozwalają na podziwianie tej techniki, jednak w Europie sytuacja ma się już dużo lepiej. Prawdziwym pionierem zielonych elewacji jest architekt Patric Blanc z Francji [2].

Ogrody pionowe są zachwycającym pomysłem z wielu względów. Właściwie każdy mieszkaniec miasta tęskni za zielenią, na którą w miejscach silnie zurbanizowanych nie ma miejsca, a ponadto przy zwiększonym zanieczyszczeniu powietrza bardzo trudno utrzymać elewacje w odpowiednim stanie.

Pomimo małej ilości wolnej przestrzeni do zagospodarowania istnieje bardzo wiele powierzchni pionowych, co zauważyli pierwsi projektanci ogrodów pionowych.

Rola zielonych elewacji

Często stosowanie zielonych elewacji wiąże się z ich rolą jako filtrów powietrza. Dlatego zielone elewacje zaczęto przenosić do wewnątrz budynków, przez co powstawały pionowe ogrody na ścianach wewnętrznych

obiektów. Właściwości oczyszczające zielonych ścian są na tyle duże, że w niektórych biurach zastępują one filtry powietrza. Kolejną korzyścią płynącą z pionowych ogrodów znajdujących się na elewacji jest możliwość redukcji temperatury latem, ze względu na pochłanianie ciepła przez rośliny. Zimą, zależnie od zastosowanych roślin, mogą one obumrzeć i przepuszczać promienie słoneczne, dzięki czemu możemy uzyskiwać pełną dawkę energii płynącej z słońca.

Często stosowanie zielonych elewacji wiąże się z ich rolą jako filtrów powietrza.

Tak więc elewacja nie przegrzewa się latem i nie wyziębia zimą (co mogą powodować np. źle założone żaluzje). Producenci niektórych rozwiązań twierdzą, że są w stanie zredukować temperaturę nawet o 5,5°C. Warto przy tym zauważyć, że koszty chłodzenia są o wiele większe, aniżeli koszty ogrzewania.

Ilość energii wykorzystywana przez klimatyzatory może być zmniejszona aż o 60%.

Następna funkcja, którą spełniają zielone elewacje, to ochrona przed czynnikami atmosferycznymi. Dobrze zaprojektowana ży-

jąca fasada np. poprzez skuteczną ochronę przed deszczem nie będzie pozwalała na zawilgocenie elewacji. Bardzo skutecznie elewacje takie chronią budynek przed wiatrem. Jedną z większych zalet jest skuteczna ochrona przed hałasem. Elewacje te poprawiają w znacznym stopniu izolacyjność akustyczną przegród. Problem hałasu jest jednym z bardziej naglących w aglomeracjach miejskich. O ile izolacyjność akustyczna pomiędzy mieszkaniami w budynkach wielorodzinnych jest z reguły spełniona, o tyle izolacja akustyczna w przypadku przegród zewnętrznych nie ma się już tak dobrze. Wygłuszenie hałasów ruchliwej ulicy czy przedsiębiorstwa jest dużo trudniejsze. Bardzo częstym zabiegiem jest sadzenie roślin wokół miejsc hałaśliwych, gdyż idealnie wygłuszają one docierające hałasy. Tak samo dzieje się w przypadku zielonych elewacji. Przy zastosowaniu ogrodów pionowych w biurowcach możliwe jest otworzenie okna w samym centrum miasta i nie skutkuje to ani wpływem negatywnego powietrza (jest ono czyste i w odpowiedniej temperaturze), ani bezpośrednim wzrostem poziomu hałasu w biurze.

Niemałe znaczenie ma też artyzm płynący z takich rozwiązań. Niecodzienny ornament, który dodatkowo zmienia się wraz

znacząco poprawia się nastrój i atmosfera, co może wpływać na wydajność pracy.

Elewacje te mogą także zostać wykorzystywane przy skutecznym i ekonomicznym zarządzaniu wodą opadową. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na naglący problem globalnego zarządzania wodą. Woda opadowa zebrana przez elewację może zostać wstępnie oczyszczona, np. przez przesą-

czenie przez odpowiednie frakcje gruntów, po czym wykorzystana np. w spłuczkach toaletowych czy do podlewania innych roślin we wnętrzu budynku. Wiele z systemów proponowanych przez producentów, zwłaszcza systemów do wnętrz, jest na tyle prostych do zainstalowania (zwłaszcza przy pomocy filmików instruktażowych), że można to wykonać osobiście.

Builder

25

listopad 2014

Fot. arch. say_cheddar

z porami roku, temperaturą i oświetleniem, stanowi interesującą alternatywę dla wielu użytkowników budynków pokrytych roślinami. Zieleń nadaje architekturze nowych znaczeń, sprawia, że staje się ona przyjaźniejsza. Rośliny użyte w budynkach wysokich są namiastką dzikiej przyrody, lasów i łąk. Pozwala to często odizolować się od zgiełku metropolii. We wnętrzach

Fot. 1. Zielona, żywa ściana „Halles a Avignon” we Francji autorstwa Patricka Blanka [6]

Fot. arch. The Last V8

Fot. 2 Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego z fasadą z geowłókniny Fot. arch. greenscreen

ARCHITEKTURA I DESIGN

Rodzaje konstrukcji

Istnieje kilka podstawowych konstrukcji, na których mogą się opierać zielone elewacje. Aby dokonać podziału, należy najpierw rozróżnić, czy ogród ma powstać na podstawie roślin pnących (trzeba jednak brać pod uwagę ograniczenia dotyczące wysokości takich roślin), czy mają to być różnorodne rośliny, które mogą pokrywać właściwie dowolną powierzchnię elewacji.

Do konstrukcji pod rośliny pnące należy zaliczyć wszelkie konstrukcje, w których rośliny są zakorzenione poza fasadą. Oczywiście, konstrukcje te są po części złożone z materiałów konstrukcyjnych, a po części z roślin. Zielone fasady często zawierają w sobie jakiś system. Dla przykładu można podać dwa systemy. Pierwszy z nich to Green Screen, który wykorzystuje trójwymiarowe kratownice z prętów o małych przekrojach [4].

Drugim systemem jest Jakob, który zapewnia wiszące kratownice złożone z linek stalowych (rośliny muszą być zakorzenione na poziomie terenu lub w wiszących donicach).

Limitem wysokości w obu przypadkach jest długość pnączy wybranych roślin – przeważnie mieści się to w granicach od 3 do 9 m.

Zielone elewacje bardzo skutecznie chronią budynek przed wiatrem i poprawiają w znacznym stopniu izolacyjność akustyczną przegród.

Fot. arch. greenscreen

Fot. arch. greenscreen

Builder

26

listopad 2014

Fot. 3 Peachtree - Atlanta

Rys. 1 Przykładowe rozwiązanie szczegółu zakotwienia systemu zawieszonego (przekrój i rzut) [4]

Fot. 4 Fishers Place at Metro Center Rockville, USA

Drugim typem konstrukcji są konstrukcje pod żyjące ściany. Różnią się one znacząco od zielonych fasad ze względu na założenia podziału. O ile w zielonych fasadach przyjęto, że zakorzenienie jest albo w donicach, albo w gruncie na poziomie terenu, tak więc jedynym zadaniem konstrukcji jest zapewnienie, by roślina miała się na czym piąć, i ewentualnie podtrzymanie donic, o tyle w przypadku żyjących ścian, należy przyjąć, że trzeba dostarczyć medium, w którym rośliny swobodnie będą mogły się korzenić (analogicznie jak w zielonych dachach).

Podobnie jak w poprzednim przypadku rośliny będą pięły się po pionowych konstrukcjach. Przykładowymi typami żyjących ścian są przedstawiony przez Paricka Blanca Hydroponic system oraz maty wegetacyjne [6].

Hydroponic system polega na zakorzenieniu roślin bez użycia gleby. Opiera się on na dostarczeniu roślinom wszystkich potrzebnych składników odżywczych oraz wody. System ten zajmuje niewiele miejsca, składa się z materiału opartego na wełnie i filcu, który jest przytwierdzony do wodoszczelnej maty. „Koc” filcowy jest przestrzenią która dostarcza możliwości zakorzenienia dla roślin, a wodoszczelna mata (np. płyta PVC) chro-

Elewacje zielone mogą także zostać wykorzystywane przy skutecznym i ekonomicznym zarządzaniu wodą opadową.

Idea zawieszenia mat wegetacyjnych na ścianie została przejęta z zielonych dachów.

Technika jest bardzo podobna. Zasiane rośliny rosną płasko ułożone na powierzchniach. Kiedy uzyskują odpowiedni rozmiar, segmenty mat są umieszczane w odpowiednich obudowach i umieszczane na wsporczej konstrukcji przymocowanej do elewacji. Pomimo że technika ta jest bliźniaczo podobna do zielonych dachów, to na ścianach panują dużo ostrzejsze warunki. Rośliny wystawione są na dużo mniejsze nasłonecznienie (zwłaszcza w miastach), dużo trudniejsze jest uzyskiwanie wody z deszczu, która spływa po powierzchni roślin, w znacznie większej mierze rośliny są wystawione na działanie wiatru. Niestety, technika mat nie jest zbyt sku-

teczna, dlatego często musi być wspierana poprzez system nawadniający. Niektóre systemy proponujące to rozwiązanie wprowadziły nawet dodatkowo nachylenie konstrukcji utrzymujących ścianę, tak aby zwiększyć zdolność pochłaniania wody przez rośliny.

Dwa trendy

Patrząc na główne tendencje we współczesnym budownictwie można odnieść wrażenie, że na pierwszy plan w chwili obecnej wysunęła się szeroko pojęta architektura ekologiczna. Z każdej strony można usłyszeć, że w dobie intensywnego eksploatowania naturalnych źródeł energii i surowców najważniejsze stało się projektowanie nastawione na ich oszczędzanie. Wskutek rozważań na temat modelu przepływu energii między budynkiem a jego otoczeniem wyodrębniono szereg elementów budynku, które są szczególnie ważne dla racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi, minimalizowania strat środowiskowych i tworzenia optymalnych dla człowieka warunków życia. Do elementów tych zaliczono elewację budynku.

Wiele jej właściwości, takich jak współczynnik przenikania ciepła, masa termiczna, stopień przepuszczalności dla promieni świetlnych, możliwości w zakresie wentylacji pomieszczeń i inne, ma wielkie znaczenie dla kształtowania środowiska fizycznego wnętrz budynku. Masowo powstają budynki nazywane ekologicznymi, które w zamyśle projektantów mają być przyjazne środowisku. Ze względu na środki, dzięki którym dany budynek ma być „eko”, rozróżnić można w architekturze czasów współczesnych dwa trendy sięgające swymi korzeniami do czasów modernizmu w architekturze: • budownictwo w stylu high-tech, • budownictwo w stylu low-tech.

Podział ten w sposób oczywisty dotyczy także tendencji w projektowaniu elewacji. Należy jednak już na wstępie zaznaczyć, że z rozwiązań high-tech (głównie ze względów ekonomicznych – wysokie koszty inwestycji) korzysta się głównie w budynkach użyteczności publicznej – bankach, biurowcach, hotelach itp. – i to właśnie ich elewacje podlegają szczególnie silnemu rozwojowi i przemianom. Low-tech natomiast ma zastosowania raczej głównie w budynkach mieszkalnych.

Tylko nieliczne z rozwiązań architektonicznych w duchu tego stylu wykorzystywane są w obiektach ogólnego przeznaczenia.

Bibliografia:

[1] Philips A., Living Walls: Confidential: Part 1:Demystifying Living Walls – Facts&Fiction. Sustainable Design and Development Blog, [on-line] 2010.

[2] Żyjące fasady budynków. Bryła [on-line] 2009.

[3] www.integracja24.pl.

[4] www.greenscreen.com.

[5] www.econoplas.co.uk.

[6] www.verticalgardenpatrickblanc.com.

[7] www.zielone-sciany.pl.

[8] www.sunroom-sunrooms.com.

REKLAMA

ni elewację. W skład systemu wchodzi również system nawadniający, który poprzez nieustanne kapanie utrzymuje strefę korzeni nieprzerwanie nawilżoną. Przy samym dole ściany znajduje się pompa, która zapewnia recyrkulację wody (woda która przesączy się na dół ściany powraca do góry), a także utrzymuje odpowiednią ilość wody w obiegu (np. podczas deszczów). Utrzymanie systemu polega tylko i wyłącznie na zasadzeniu roślin (jeśli stosuje się rośliny jednoroczne), usuwaniu usterek oraz wymianie roślin, które obumarły. Ewentualne nawożenie lub usuwanie szkodników stosuje się poprzez dodatki do wody. Wszelkie prace utrzymujące żyjące elewacje wykonuje się z kosza lub, jeśli istnieje taka konieczność, z odpowiednio zaprojektowanej konstrukcji (np. poprzez zaprojektowanie konstrukcji nośnej pod żyjącą ścianą oddalonej od przegrody zewnętrznej i usytuowanie pomiędzy nimi pomostów roboczych, co pewną wysokość). Istnieją również niestety niebezpieczeństwa związane z zastosowaniem żyjących elewacji. Przykładem może być elewacja The California Academy of Sciences, której elewacja obumarła jeszcze przed otworzeniem budynku. Istniały dwa główne powody takiego stanu rzeczy.

Po pierwsze, nie zapewniono odpowiedniego nasłonecznienia (lub źle dobrano rośliny do danego natężenia promieniowania słonecznego), a po drugie – nie utrzymano stałego obiegu wody. Potwierdza to obowiązek daleko idącej ostrożności podczas wyboru roślin i stałej kontroli przepływu wody. W systemie tym rośliny rosną na elewacji, co zajmuje sporo czasu, zanim elewacja uzyska ostateczny wygląd. Systemy te mogą istnieć jako wolnostojące (tylko zakotwione do elewacji) lub zawieszone w pełni do ściany (Rys.1).

Ryszard Jurkowski

profile

AIR Jurkowscy-Architekci Ryszard Jurkowski urodzony w roku 1945 w Sosnowcu; w roku 1969 ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, gdzie w latach 1991-1996 był wykładowcą. W latach 1969-1971 pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego w Sosnowcu, a następnie do 1990 roku w CBSiP „Inwestprojekt” Katowice. Był prezesem katowickiego oddziału SARP (1980-1988). Od roku 1990 wraz z żoną Anną prowadzi w Katowicach pracownię architektoniczną AIR Jurkowscy-Architekci. W latach 2000-2006 pełnił funkcję Prezesa Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). Przez szereg lat był Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji UrbanistycznoArchitektonicznej w Katowicach oraz członkiem Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej. Członek Polskiej Rady Architektury. Laureat Honorowej nagrody SARP w 1999 r. Za swoją pracę otrzymał Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, medal Honoris Gratia nadany przez prezydenta Miasta Krakowa oraz Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski nadany przez Prezydenta RP. Najbardziej docenionym obiektem jego autorstwa jest szkoła w Wodzisławiu Śląskim, która uzyskała m.in. Nagrodę Roku SARP 1988 oraz nagrodę I stopnia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Do jego najważniejszych architektonicznych realizacji należą również ołtarz polowy zbudowany w czasie wizyty Jana Pawła II w Sosnowcu (1999) oraz projekt rozbudowy Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, którego realizacja uzyskała wyróżnienie Nagrody Roku SARP 2011, nominację do nagrody Miesa van der Rohe, a także Brick Award 2013. Jurkowski zaprojektował również kościół pw. Miłosierdzia Bożego w Sosnowcu (1985), a zespół biurowy firmy Mikama w Sosnowcu jego autorstwa uznano za najlepszą realizację województwa śląskiego 1996 roku. Jego dziełem jest także wiele zespołów mieszkaniowych m.in. „Osiedle Dąbrówki” (Wodzisław Śląski, 1987-1990, „Osiedle Kokociniec pod lasem” (Katowice, 1986-1991), „Pastelowe osiedle” (Katowice, 1999), budynek mieszkalno-usługowy „Kamienny Dom” (Katowice, 2001) oraz „Osiedle Książęce” w Katowicach, które uznane zostało za najlepszą realizację w Polsce w roku 2010 i uzyskało Nagrodę Roku SARP. Jest również autorem projektu Kaplicy Ekumenicznej na lotnisku Katowice w Pyrzowicach, przebudowy ulicy Mariackiej w centrum Katowic, budynku biurowego firmy ENERGOPOL w Katowicach, biur Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz Muzeum Miejskiego w Żorach.

Fot. Piotr Piatek

Ryszard Jurkowski

Fot. Wojciech Dziedzic

Być architektem to mieć radość z projektowania pięknych budynków, bez tych patetycznych słów o grze brył w świetle, modnej stylistyce czy udanej kompozycji.

Zdjęcia: archiwum AIR Jurkowscy-Architekci Sp. z o.o.

Oltarz papieski

Fort Mokotow

Kaplica portu lotniczego Katowice

29 Builder

Muzeum AK

2. Autorytet/guru architektoniczny O to proszę pytać młodszych kolegów. Dla mnie najważniejszy jest architekt z talentem. Taki, który nie musiał pobierać nauk w nie wiadomo jakich ważnych szkołach i u nie wiadomo jakich ważnych mistrzów na świecie.

Tacy twórcy wnoszą w swoje prace oryginalny, z ich talentu zrodzony pomysł, a nie globalizacyjne idee, które upodabniają do siebie miasta całego świata. Powstające współcześnie fragmenty miast w Azji, Europie czy Ameryce przestają mieć cechy indywidualne.

Bardzo mi odpowiada sposób konsekwentnego autorskiego myślenia Stanisława Niemczyka i Petera Zumthora. Na ogół nie trafiają im się jakieś prestiżowe zadania projektowe. Ale z tych najprostszych, które mają, robią cuda architektury, które zachwycają inteligentnym zamysłem i klasą konsekwentnych rozwiązań formalnych, w których nie zobaczy się wpływów magazynów architektury czy tez mód, którym ulegają setki architektów nagłaśniających agresywnym PR-em swoje „dokonania”.

listopad 2014

1. Motto projektowe i życiowe Być architektem to mieć radość z projektowania pięknych budynków, bez tych patetycznych słów o grze brył w świetle, modnej stylistyce czy udanej kompozycji.

Po prostu mieć radość z projektowania domów, które się podobają.

A motto w życiu: żyć uczciwie, ciesząc się każdą jego chwilą, i, choć tyle w nim obowiązków, to należy umieć znaleźć w ich wykonywaniu dużo przyjemności i radości, ale także sensu. I mieć przyjaciół – przynajmniej jednego.

5. Projekt – zjadacz czasu Ależ skąd. Projektujemy dość szybko i faktycznie, zwłaszcza podczas robienia koncepcji, myśli się intensywnie i nie wystarcza 8-godzinny dzień pracy.

Ale to bardzo przyjemne i satysfakcjonujące, więc chętnie przeznaczam na to mój czas.

Trochę go potrzeba, żeby pomysł, który się zrodził, mógł być zweryfikowany, „przespany”.

Ulica Mariacka w Katowicach Fot. Piotr Piatek

4. Najbardziej udany projekt Myślę, że jest przede mną.

Dopiero go zrobię. A z tych dotychczasowych? W każdy wkładam dużo emocji. Jeśli chodzi o projekty zrealizowane, to zawsze ten ostatni, najświeższy.

Gdyby zaś rozważać same projekty, to sądzę, że niektóre konkursowe, które nie wygrały, bo według mnie jury się na nich nie poznało. Ale cóż wtedy robić? Nic, trzeba próbować dalej i startować w następnym konkursie. I to robię.

Energopol

Architekci z talentem – tacy twórcy wnoszą w swoje prace oryginalny, z ich talentu zrodzony pomysł, a nie globalizacyjne idee, które upodabniają do siebie miasta całego świata.

Builder

30

listopad 2014

ARCHITEKTURA I DESIGN

3. Dom marzeń Nie mam takich marzeń.

Wybrałem ten fach, żeby spełniać marzenia innych.

Kamienny Dom

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Inspiruje mnie wyobraźnia.

To ona zbiera i przechowuje w świadomości różne kody.

No i intuicja.

Muzeum Miejskie w Żorach Fot. Piotr Piatek

Choć zbyt długie ślęczenie nad projektem często pozbawia go świeżości, lekkości. Można go wtedy łatwo „przedobrzyć”.

Osiedle Książęce

Inspiruje mnie wyobraźnia.

To ona zbiera i przechowuje w świadomości różne kody.

No i intuicja.

Pastelowe Osiedle

9. Moja pierwsza nagroda W ogóle czy zawodowa? I jednej i drugiej dobrze nie pamiętam, ale jeżeli chodzi o tę zawodową, to parę lat po studiach podczas Śląskiego Wojewódzkiego Przeglądu Architektury pod koniec lat 70. ubiegłego wieku za zrealizowane osiedle w Mysłowicach areopag starszych, cieszących się uznaniem architektów przyznał mi laur za projekt domów na tym osiedlu.

Czułem się bardzo usatysfakcjonowany.

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) Nie da się na tak postawione pytanie znaleźć odpowiedzi.

Tak samo jak nie ma jednego najlepszego budynku. Są złe i dobre, pośród nich są gorsze i lepsze. Ale ten jeden najgorszy?

Nie da się takiego wskazać.

Ja nie potrafię. Poza tym zmieniają się kryteria oceny.

Częściej widzę budynki nijakie.

Te, które nie wywołują żadnej emocji. Stoją smutne i milczą…

Proszę tego, co powiedziałem, nie traktować jako wykręcanie się od wskazania z imienia i nazwiska autora najgorszego budynku.

To, co powiedziałem, to uczciwa odpowiedź. Mogę natomiast wskazać swoje nieudane realizacje – to te, w procesie powstawania których zabrakło „chemii” między inwestorem a mną.

Ale ci inwestorzy są bardzo zadowoleni…

listopad 2014

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy Zalety? Umiejętność syntetycznego widzenia problemu i przekonania do własnych pomysłów, otwartość na inne poglądy. A wady? U niektórych, których zwiemy aniołami przestrzeni, nieomylność i pycha. Oni już nie mówią, oni przemawiają… No i u wielu zazdrość o sukces. Ale czy to jest wada? To takie ludzkie…

31

Fot. Wojciech Dziedzic

Muzeum Armii Krajowej w Krakowie: • nagroda Wienerberger Brick Award 2013 edycji polskiej i nominacja do Wienerberger Brick Award 2014 edycji międzynarodowej wyróżnienie Nagrody Roku 2011 SARP • nominacja do nagrody im. Miesa van der Rohe w 2012 r.

Osiedle Książęce w Katowicach: • Nagroda Roku 2010 SARP Osiedle Pastelowe w Katowicach: • Grand Prix Wojewody Śląskiego w konkursie „Architektura Roku 2000” za najlepszą realizację województwa śląskiego w 2000 r.

Zespół biurowy MIKAMA w Sosnowcu: • wyróżnienie Nagrody Roku 1997 SARP • Grand Prix Wojewody Śląskiego w konkursie „Architektura Roku 1997” za najlepszą realizację województwa śląskiego w 1997 r.

Budynek mieszkalno-usługowy „Kamienny Dom” w Katowicach: • wyróżnienie Wojewody Śląskiego w konkursie „Architektura Roku 2002” Bank GBG w Bytomiu: • wyróżnienie Wojewody Śląskiego w konkursie „Architektura Roku 2001”.

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam Biel: biały beton architektoniczny, tynk, kamień, metal pokryty powłoką…. Różne materiały, byle białe.

Builder

Pracownia AIR Jurkowscy-Architekci rozpoczęła swoją działalność w roku 1990. Jej założycielami są Anna i Ryszard Jurkowscy. Siedziba firmy mieści się w Katowicach. Pracownia z założenia ma charakter autorskiego studia – bez planów stworzenia z niej wielkiego biura – z elastycznym systemem organizacyjnym, pozwalającym na równoczesne prowadzenie kilku tematów w różnych fazach projektowania i realizacji. Zajmuje się sporządzaniem kompleksowych projektów z zakresu architektury, planowania urbanistycznego i designu. Wykonuje zarówno projekty obiektów nowych, jak i rewaloryzacje obiektów historycznych.

Prace projektowe prowadzone są przez zespół złożony z uprawnionych architektów. Pracownia ma sprawdzonych partnerów z branży konstrukcyjnej, drogowej, instalacyjnej, technologicznej i kosztorysowej, z którymi współpracuje od wielu lat. Jedną z dróg pozyskiwania zleceń jest udział w konkursach architektonicznych. Dotychczas pracownia uzyskała nagrody i wyróżnienia w 14 z nich. Za zrealizowane projekty biuro AIR Jurkowscy-Architekci uzyskało szereg prestiżowych nagród i wyróżnień. Najważniejsze z nich to:

polskie pracownie projektowe

ARCHITEKTURA I DESIGN

TADEUSZ KASZUBA architekt, właściciel

BARTŁOMIEJ HOMIŃSKI, MICHAŁ JEZIERSKI właściciele, architekci

Wykonujemy pełnobranżowe projekty budynków mieszkalnych, handlowo-usługowych, użyteczności publicznej, przemysłowych, modernizacji oraz adaptacji istniejących, także w strefie konserwatorskiej. Prowadzimy nadzory autorskie. Posiadamy duże doświadczenie i gotowość do podejmowania trudnych tematów.

Pracownia Projektowa „ARTA” Zielona Góra, tel./fax: 68 323 97 56 tel. kom.: 661 721 095 e-mail: arta@hot.pl www.arta.cad.pl

MARCIN BUJNOWSKI architekt, właściciel

Biuro 9780 ARCHITEKCI zajmuje się projektowaniem architektury. Uważamy, że zrozumienie wyartykułowanych i niewyartykułowanych potrzeb klienta oraz złożonego kontekstu, w jakim przychodzi nam działać, pozwala tworzyć budynki funkcjonalne, ponadczasowe, szczere i eleganckie.

9780 Architekci Kraków, tel.: 508 078 237, 609 531 627 e-mail: biuro@9780.pl www.9780.pl

MARCIN MYSZKIEWICZ architekt

Firma oferuje pełny zakres usług projektowych i inżynierskich. Posiadamy doświadczenie w projektowaniu budynków użyteczności publicznej, obiektów biurowych, handlowych, budynków mieszkalnych wielorodzinnych i jednorodzinnych. Wśród realizacji mamy ponadto obiekty sakralne i obiekty będące pod ścisłą ochroną konserwatora zabytków.

Jesteśmy dynamicznie rozwijającą się firmą. Zajmujemy się projektowaniem budynków, ich wnętrz i otoczenia. Specjalizujemy się w projektowaniu budynków o nowoczesnej formie i funkcji. Nasz zespół cechuje indywidualne podejście do projektowania architektury, każda realizacja jest traktowana indywidualnie, z pełnym zaangażowaniem.

AB Pracownia Projektowa Marcin Bujnowski Pruszków, tel. 502 597 213, 509 425 469 e-mail: abinwest7@gmail.com www.abinwest.pl

HALINA HAJDUK-CIĘSZCZYK właścicielka, architekt

PIOTR HOFMAN prezes zarządu

listopad 2014

Od 1992 roku specjalizujemy się w projektowaniu lokali użytkowych (sklepy, restauracje, salony fryzjersko-kosmetyczne, bazy odnowy biologicznej), obiektów służby zdrowia oraz ośrodków sanatoryjnych.

Pracownia Architektoniczna arch. Halina Hajduk-Cięszczyk Kołobrzeg tel. 606 398 244 www.architekt.kolobrzeg.pl

32 Builder

CUBE design Białystok tel.: 504 216 516, 602 224 813 www.cube-design.pl

Biuro Architektoniczne DEDECO to doświadczony partner w projektowaniu architektonicznym i kompleksowej obsłudze inwestycji budowlanych. Projektujemy centra handlowe i logistyczne, budynki użyteczności publicznej, kompleksy hotelowe oraz osiedla mieszkaniowe. Oferujemy pomoc i doradztwo formalno-prawne w nabywaniu nieruchomości oraz wyszukiwaniu gruntów pod inwestycje.

DEDECO Warszawa, tel.: 22 639 76 80 e-mail: biuro.warszawa@dedeco.pl Szczecin, tel.: 91 484 13 40 e-mail: biuro.szczecin@dedeco.pl

ALINA PUCHALSKA, DANIEL GNIEWOSZ architekci, współwłaściciele

TOMASZ GŁĘBOWSKI właściciel, projektant Mamy własny styl, w którym skupiamy się na takich wartościach jak funkcjonalność, jakość, ekonomika oraz design. Oferujemy bardzo szeroki i kompleksowy zakres usług: od małej architektury i designu, poprzez architekturę budynków, na założeniach urbanistycznych kończąc. glebowski studio Tomaszów Mazowiecki tel: 693 42 47 49 e-mail: tomasz@glebowski.com www.glebowski.com

Architekci tworzący pracownię GPA łączą bogate doświadczenia aktywnych zawodowo architektów dwóch pokoleń. W twórczej pracy angażują się w wymagające projekty architektoniczne i wnętrzarskie. Tworzą wspólnie kameralną pracownię specjalizującą się w projektowaniu obiektów o niepowtarzalnym charakterze.

GPA s.c. Gniewosz Puchalska Architekci Szczecin, tel.: 812 33 31, 608 67 77 50 e-mail: pracownia@gpaarchitekci.pl www.gpaarchitekci.pl

WyjdŒ z cienia – postaw na jasná stronõ biznesu Wielkoformatowe monitory Samsung serii ED, ME, MD to profesjonalne wyposaŔenie sal konferencyjnych. Idealne do prezentacji, dajá nieskazitelnie czysty i jasny obraz nawet w mocno oĶwietlonym pomieszczeniu.

Oprócz tego, Ŕe sá zaawansowane technologicznie, sá takŔe przyjazne w obsğudze, wydajne energetycznie (klasa A) i w zwiázku z tym ekonomiczne.

LFDMONITORS

www.monitorylfd.samsung.pl