Builder_02_2014

DEBATA: WYKONAWSTWO WÂ POLSCE

NR 2(199) LUTY 2014

WWW.EBUILDER.PL

Builder

2 LUTY 2014

NrÂ

BIZNES l BUDOWNICTWO WIODĄCY miesięcznik dla budownictwa, architektury i biznesu

PRODUKT EKOLOGICZNY, czyli jaki?

PROFILE Bulanda, Mucha ARCHITEKTURA z gontu i gabionów

7%.49,!#*! ) +,)-!49:!#*!

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA i˜ŒÂ?‡ˆ• ,549

www.ebuilder.pl

hÂŒÂ•ĂŞtÂˆÂ‡ÂŒÂ†ĂŞĂŞ “ˆ•‰ˆŽ†œÂ?Â‘Â„ĂŞÂ‹ÂŒÂŠÂŒÂˆÂ‘Â„

–—•­ê¨¤

†ˆ‘—•„Â?ÂˆĂŞÂšÂˆÂ‘Â—ÂœÂ?„†œÂ?‘’žŽÂ?ÂŒÂ?„—œÂ?„†œÂ?Â‘ÂˆĂŞÂ?ĂŞÂ„Â—ÂˆÂ–Â—ÂˆÂ?ĂŞw o

-ICHAÂ? 3ITEK $YREKTOR 'ENERALNY $OSPEL 3P Z O O

Rok XVIII (199) 5zł (w tym 8% VAT)

l ARCHITEKTURA

SZWECJA szansą dla Polaków EUROKODY Konstrukcje: aluminiowe, spręşone

20 lat

Austrotherm w polsce ANNA ŚPIEWAK Prezes Zarządu, Austrotherm Sp. z o.o.

Ostatni dzwonek

na ofertę roku Czy uda Ci się złapać ostatnie sztuki Forda Transit 2013?

Gdy oferta jest wyjątkowa, ceny niskie, a rabaty jeszcze większe, to wiedz, że nadeszła

wyprzedaż Forda Transit z rocznika 2013.

Nie przegap okazji, aby pomóc swojej firmie.

Zapraszamy do Autoryzowanych Salonów Forda.

Na zdjęciu samochód z wyposażeniem opcjonalnym.

Infolinia: 0 801 50 60 70 - opłata za połączenie zgodna z taryfą operatora.

Go Further ford.pl

luty 2014

Builder

$%"!4!

79+/.!7347/ 7 0/,3#%

Fot. arch. Austrotherm

WWW.EBUILDER.PL

i˜Œ�‡ˆ• .2 ,549 7)/$‚#9 -)%3)§#:.)+ $,! "5$/7.)#47! !2#()4%+4529 ) "):.%35 WWW EBUILDER PL

u•

BIZNES ď Ź BUDOWNICTWO

2 s|{€ê¢ª¥¤

yÂ’ÂŽĂŞ }pppĂŞĂ‚ÂĄÂŠÂŠĂƒĂŞÂĽÂ?Â ĂŞĂ‚ÂšĂŞÂ—ÂœÂ?ĂŞÂ¨ĂœĂŞ}h{Ăƒ

ď Ź ARCHITEKTURA

3:7%#*!

SZANS– DLA 0OLAK�W

02/$5+4 %+/,/')#:.9

CZYLI JAKI

%52/+/$9 +ONSTRUKCJE ALUMINIOWE

SPRĂ‡ÂœONE

02/&),% "ULANDA -UCHA !2#()4%+452!

Z GONTU I GABIONĂ?W

20 lat

AUSTROTHERM W POLSCE ANNA ĹšPIEWAK

7%.49,!#*! ) +,)-!49:!#*!

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA i˜ŒÂ?‡ˆ• ,549

hÂŒÂ•ĂŞtÂˆÂ‡ÂŒÂ†ĂŞĂŞ “ˆ•‰ˆŽ†œÂ?Â‘Â„ĂŞÂ‹ÂŒÂŠÂŒÂˆÂ‘Â„

–—•­ê¨¤

†ˆ‘—•„Â?ÂˆĂŞÂšÂˆÂ‘Â—ÂœÂ?„†œÂ?‘’žŽÂ?ÂŒÂ?„—œÂ?„†œÂ?Â‘ÂˆĂŞÂ?ĂŞÂ„Â—ÂˆÂ–Â—ÂˆÂ?ĂŞw o

-ICHAÂ? 3ITEK $YREKTOR 'ENERALNY $OSPEL 3P Z O O

Prezes ZarzÄ…du, Austrotherm Sp. z o.o.

BUDOWNICTWO 36 38

Fot. arch. Austrotherm

Pod względem jakości jesteśmy firmą, która cieszy się porównaniem do Mercedesa w branşy samochodowej. Ogromną radość sprawia nam potoczna opinia klientów, şe jeśli chodzi o jakość styropianu „to jest Austrotherm, długo, długo nic, a potem inni�.

40

RYNEK Laureaci ZĹ‚otego Medalu 2014

Uwaga na efekt biedronki EJOT Polska – Partner Programu

42

rojektowanie konstrukcji P aluminiowych według Eurokodów Marian Gwóźdź

8 12

20 lat Austrotherm w Polsce

22

Innowacyjność Lafarge

INFORMACJE

29

Z RĂ“WNOWAĹťONY ROZWĂ“J WzmacniajÄ…cy dialog

Rozmowa z AnnÄ… Ĺšpiewak, Prezes ZarzÄ…du Austrotherm Sp. z o.o.

BIZNES 20

OMENTARZ K Na końcu i tak stoi człowiek

Tomasz Kobierski, Wiceprezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich

Rozmowa z Brunem Roux, Prezesem ZarzÄ…du i Dyrektorem ZarzÄ…dzajÄ…cym Lafarge w Polsce

Przemysław Oczyp

32

RYNKI, KONTRAKTY, PIENIÄ„DZE Szwedzki remont szansÄ… dla PolakĂłw Piotr Urbankowski

46

budowa wykopów O głębokich – projektowanie i realizacja Kazimierz Szulborski, Andrzej Kulczycki, Roman Nalewajko

50

Ekologiczny, czyli jaki?

54

rojektowanie konstrukcji P spręşonych według Eurokodu 2

Michał Piasecki

Wit Derkowski

EBATA D Wykonawstwo w ocenie branĹźy

24

luty 2014

Builder

Fot. arch. Barycz i Saramowicz

Najnowszy produkt architektoniczny, stworzony w Biurze Architektonicznym Barycza i Saramowicza, to willa z gontu i gabionów, wzniesiona w Izabelinie Północnym k. Warszawy przy ul. Orła Białego. Jest to pionierskie i największe w naszym kraju wykorzystanie gabionów jako kreatywnego surowca elewacyjnego.

ARCHITEKTURAÂ IÂ DESIGN 60 62

INFORMACJE Architektura z gontu i gabionĂłw

Fot. arch. Barycz i Saramowicz

!2#()4%+452! ) $%3)'.

76

hÂ•Â†Â‹ÂŒÂ—ÂˆÂŽÂ—Â˜Â•Â„ĂŞ Â?ĂŞÂŠÂ’Â‘Â—Â˜ĂŞÂŒĂŞÂŠÂ„Â…ÂŒÂ’Â‘Iš

Bogdan Gierszewski, Rafał Gierszewski

STR

80 94

-ECENASI 0OLSKIEJ !RCHITEKTURY

02/'2!- 02/-/#9*./ %$5+!#9*.9 "5),$%2!

Duşe przeszklenia wyrazem nowoczesnego budownictwa Polskie pracownie projektowe Tu warto być

Rafał Barycz, Paweł Saramowicz

68

DF 10 – fuga dla architektów i profesjonalistów

WENTYLACJAÂ IÂ KLIMATYZACJA dodatek promocyjny

7%.49,!#*! ) +,)-!49:!#*!

84

72

ROFILE P – Andrzej Bulanda, Włodzimierz Mucha

Fot. arch. DOSPEL

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA i˜ŒÂ?‡ˆ• ,549

hÂŒÂ•ĂŞtÂˆÂ‡ÂŒÂ†ĂŞĂŞ “ˆ•‰ˆŽ†œÂ?Â‘Â„ĂŞÂ‹ÂŒÂŠÂŒÂˆÂ‘Â„

–—•­ê¨¤

†ˆ‘—•„Â?ÂˆĂŞÂšÂˆÂ‘Â—ÂœÂ?„†œÂ?‘’žŽÂ?ÂŒÂ?„—œÂ?„†œÂ?Â‘ÂˆĂŞÂ?ĂŞÂ„Â—ÂˆÂ–Â—ÂˆÂ?ĂŞw o

-ICHAÂ? 3ITEK $YREKTOR 'ENERALNY $OSPEL 3P Z O O

PREZENTACJA Z OKŠADKI Air Medic – perfekcyjna higiena Michał Sitek

86

Klimatyzacja w duĹźych biurowcach

90

Dyskomfort zamiast komfortu Jerzy Sowa

Builder Awards

GAL A BUILDERA Finał XI edycji i I edycji Konkursu dla Młodych Architektów 12 lutego 2014 roku wy­r óżnie­nie­ przy­zna­wa­ne­ przez­ Re­dak­cję­ i­ Ra­dę­ Pro­gra­mo­wą­ mie­sięcz­ni­ka­ „Bu­il­der”­ fir­mom­ z­ bran­ż y­ bu­dow­la­nej­ za­ dy­na­micz­ny­ roz­wój­i­osią­gnię­tą­po­zy­cję­na­ryn­ku­bu­dow­la­ nym­oraz­me­ne­dże­rom­tych­firm­za­sku­tecz­ne­ za­rzą­dza­nie­ i­ suk­ce­sy­ ryn­ko­we.­ BU­DOW­L A­NA­ FIR­MA­ RO­KU­ jest­ jed­no­cze­śnie­ no­mi­na­cją­ do­sta­tu­et­ki­ POL­SKI­ HERKU­LES­ w­ro­ku­na­stęp­nym. ty­tuł­i­sta­tu­et­ka­przy­zna­wa­ne­przez­Re­dak­cję­ i­Ra­dę­Pro­gra­mo­wą­mie­sięcz­ni­ka­„Bu­il­der”­fir­ mom,­or­ga­ni­za­cjom­i­ich­sze­fom­za­szcze­gól­ne­ osią­gnięcia­ i­ ugrun­to­wa­ną­ po­zy­cję­ w­ bran­ż y­ bu­dow­la­nej­oraz­oso­bom,­któ­re­swo­ją­do­tych­ cza­sową­ dzia­łal­no­ścią­ wy­war­ły­ zna­czą­cy­ wpływ­ na­ roz­wój­ pol­ skie­go­bu­dow­nic­twa.

Buildera dla młodych

ArchITEKTow

Mecenasi­Polskiej­Architektury

wy­róż­nie­nie­ przy­zna­wa­ne­ przez­ mie­sięcz­nik­ „Bu­il­der”­ fir­mom­ i­ in­sty­tu­cjom­ spo­za­ bran­ż y­ bu­dow­la­nej,­ któ­rych­ działal­ność­ i­ świad­czo­ ne­ usłu­gi­ wspie­ra­ją­ roz­wój­ branży­ bu­dow­la­nej­ i­działa­ją­cych­w­niej­firm.­Ka­pi­tu­ła­bie­rze­pod­uwa­gę­do­stęp­ność­ pro­duk­tu­ lub­usłu­gi,­ no­wa­tor­stwo,­ do­sto­so­wa­nie­ do­ wy­mo­gów­ branży­bu­dow­la­nej,­po­trzeb­klien­tów­i­zmie­nia­ją­ce­go­się­ryn­ku,­ a­tak­że­re­la­cje­fir­ma­–­klient.

ORgANIzAtOR:­Redakcja­miesięcznika­„Builder” builder@pwbmedia.pl,­tel.­22­853­06­77­wew.­121

Patronat­Honorowy­i­Współpraca

www.ebuilder.pl

KonKurs

W­ramach­Programu­ PROMUJEMY­POLSKĄ­ ARCHItEKtURĘ­ uhonorowani­zostaną­ wybitni­polscy­ architekci­ i­konstruktorzy­oraz­ Laureaci­I­edycji­ konkursu­dla­młodych­ architektów.­ (Więcej­o­konkursie­ na­www.ebuilder.pl)

Zapraszamy do lektury!

Builder

6

luty 2014

OD REDAKCJI

Statystyki z początku nowego roku jednoznacznie wskazują na wzrost optymizmu wśród firm budowlanych. Wynika on głównie z nadziei, jakie branża wiąże z nowym rozdaniem środków UE. W latach 2014 – 2020 Polska otrzyma łącznie aż 82,5 mld euro. Oczywiście, nie wszystkie środki będą przeznaczone na typowe inwestycje, ale większość z nich – tj. około 60% powinno pośrednio stanowić szansę dla całego szeroko rozumianego sektora budowlanego. Największy program to Infrastruktura i Środowisko, ukierunkowany na inwestycje w transport i ochronę środowiska. Zdaniem ekspertów – firmy zainteresowane co najmniej kilkusetmilionowymi kontraktami powinny właśnie na tych konkursach skoncentrować swoją uwagę. Również znaczące projekty będą realizowane w ramach innych programów krajowych – Inteligentny Rozwój (inwestycje powiązane z wdrażaniem innowacji), Polska Cyfrowa (infrastruktura IT) czy też Polska Wschodnia (przede wszystkim infrastruktura transportowa). Dla mniejszych firm budowlanych duża szansa otwiera się przy dotacjach udzielanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych – łączna kwota to ponad 40 mld euro. Trzeba oceniać, że spora część – ok. 30% będzie mogła być zagospodarowana przez firmy budowlane. Dużo zależy od tego, jakiego typu projekty będą realizować przedsiębiorcy (zakup i wdrożenie nowoczesnych Danuta Burzyńska technologii wraz z budową nowej lub remontem dotychczasowej infrastruktury). Generalnie należy Redak tor Naczelna ocenić, że będzie to doskonały strumień projektów dla branży budowlanej, choć należy pamiętać o tym, że realna realizacja większości tych projektów rozpocznie się ok. 2016 r.

Jednym z priorytetów Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju na najbliższe lata będzie rewitalizacja przestrzeni miejskich przy wykorzystaniu unijnych środków dostępnych w nowym budżecie UE. Rysuje się więc szansa także dla rewitalizacji przestrzeni miejskiej, koniecznych modernizacji istniejących zasobów i związanej z tym poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym. Branża budowlana powinna więc śledzić z dużym zainteresowaniem wszystkie działania przygotowawcze prowadzone przez administrację rządową, samorządową oraz potencjalnych beneficjentów. To dobry moment dla firm, by dołączyć do Programu Buildera METAMORFOZY – Rewitalizacja Wielkiej Płyty (str. 40) i szeroko informować o nowoczesnych, trwałych, wysokiej jakości technologiach i materiałach budowlanych, które w procesach rewitalizacji i modernizacji odgrywają znaczącą rolę.

Specjalistyczną wiedzą na temat nowych możliwości finansowania i realizacji inwestycji dzielić się będą w najbliższych numerach Buildera nasi najlepsi eksperci, a nowy cykl poprowadzi Jan Kordasiewicz z Kancelarii Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz.

Wielu problemów, zarówno z jakością, jak i terminową realizacją inwestycji, byłoby w branży znacznie mniej, gdyby przy wyborze oferty kluczowym elementem nie była wyłącznie cena, ale też analiza zdolności wykonawczych firmy, jej kondycja finansowa oraz doświadczenie.

Najbliższych pięć lat związanych będzie ze znacznymi wyzwaniami i możliwościami sektora budowlanego i rynku produktów budowlanych.

Wykonawstwo w ocenie branży

biznes/rynki, kontrakty, pieniądze

Dariusz Blocher Prezes Zarządu Budimex S.A. biznes/debata

str. 24

Szwedzki remont szansą dla Polaków Piotr Urbankowski Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie

str. 32

Projektowanie konstrukcji aluminiowych według norm europejskich współczesnej generacji stawia przed autorami projektów architektonicznobudowlanych nowe wymagania w zakresie zarządzania niezawodnością takich obiektów.

Projektowanie konstrukcji aluminiowych według eurokodów prof. dr hab. inż. Marian Gwóźdź, Instytut Materiałów i Konstrukcji Budowlanych, Wydział Inżynierii Lądowej, Politechnika Krakowska budownictwo

str. 42

Architektura nowoczesnej Polski w XXI wieku musi być awangardowa i hipernowoczesna, a przy tym odrębna, nie naśladowcza, lecz czerpiąca z własnej historii i tradycji.

Architektura z gontu i gabionów dr arch. Rafał Barycz, arch. Paweł Saramowicz architektura i design

str. 62

aNNa ŚPIewaK Prezes Zarządu austrotherm sp. z o.o.

Zdjęcia: archiwum Austrotherm Sp. z o.o.

20 lat austrotherm w Polsce Grzegorz Przepiórka: Firma Austrotherm obchodzi w tym roku jubileusz 20-lecia istnienia.

Serdeczne gratulacje! Pani Prezes jest związana z firmą od początku.

Rozpocznijmy więc od pytania: jak to się wszystko zaczęło?

Anna Śpiewak: Kiedy w roku 1993 trzy firmy, a mianowicie Zakłady Chemiczne Oświęcim, Ciech Stomil

oraz Austrotherm GmbH, postanowiły założyć w Polsce firmę produkującą styropian, dano mi możliwość jej współtworzenia i budowania. W 1994 roku dołączyło wielu wysokiej klasy fachowców, dzięki którym szybko osiągnęliśmy pozycję niekwestionowanego lidera pod względem jakości.

Zdecydowana ich większość buduje renomę Austrotherm do dzisiaj. Two-

rzymy zgrany zespół, kierujący się zdrowymi zasadami, opartymi na uczciwości i wzajemnym zaufaniu.

Nasza siła tkwi w naszych współpracownikach. To dzięki nim jest z nami wierna rzesza klientów, a to, że najwięksi nasi klienci są z nami od roku 1994, świadczy zarówno o naszych doskonałych wzajemnych relacjach, jak i o solidności tych partnerów.

G.P.: Firma Austrotherm stała się konkurencyjna dzięki wysokiej jakości wyrobów i to się chyba nadal sprawdza…

A.Ś.: Tak, oczywiście, pod względem jakości jesteśmy firmą, która cieszy się porównaniem do Mercedesa w branży samochodowej. Ogromną radość sprawia nam potoczna opinia klientów, że jeśli chodzi o jakość styropianu to „jest Austrotherm, potem długo, długo nic, a potem inni”. To bardzo miłe, gdy słyszy się takie słowa z ust głównie wykonawców.

Wszak oni mają najlepsze porównanie. A jeszcze większą radość sprawiają nam klienci, którzy użyli naszego styropianu i z dumą, nawet po latach, wspominają, że była to ich najlepsza inwestycja, szczególnie gdy

G.P.: Co oprócz chęci zysku skłania nieuczciwych producentów do oszustw lub tworzy dla nich dogodne warunki?

A.Ś.: Likwidacja normy aplikacyjnej 20132 i pozostawienie tylko normy 13163, która obowiązuje producentów, umożliwiła wprowadzenie w majestacie prawa produktów, które nie powinny mieć zastosowania w budownictwie. Myślę tu o całej gamie materiałów, które charakteryzują się współczynnikiem przewodzenia ciepła – lambdą deklarowaną – powyżej 0,042 W/(mK), czyli 0,044; 0,045 i więcej. Na hasło „spełniaj deklarowane parametry” wielu producentów ujawniło, jakie produkty wprowadzają na rynek. Usprawiedliwieniem ma być twierdzenie, że grubsza warstwa słabszego styropianu zapewni właściwy współczynnik U dla przegrody.

Zapomniano, jak ważne są parametry wytrzymałościowe.

G.P.: Nie bez wpływu na jakość pozostają regulacje prawne dotyczące np. wytrzymałości na rozrywanie

A.Ś.: W nawiązaniu do wcześniejszej wypowiedzi muszę stwierdzić, że jak potwierdzają badania laboratoryjne, produkty fasadowe ważące mniej niż 11 kg/m3 bardzo rzadko pozwalają na uzyskanie parametru TR na poziomie 80 kPa. W Polsce, i to dla nielicznej grupy aprobat technicznych na systemy ociepleń, określono ten parametr na poziomie 80 kPa. We wszystkich znanych mi krajach europejskich minimalna dopuszczalna wytrzymałość na rozrywanie została przyjęta na poziomie TR 100 kPa. Oznacza to, że im grubsza warstwa słabego styropianu, tym słabsza jego wytrzymałość, a więc tym większa możliwość rozwarstwienia. Dlatego styropiany ważące 11 i mniej kg nie są zalecane przez PSPS. G.P.: Pewnego rodzaju przełomem na polskim rynku było z pewnością powstanie Programu Gwarancji Jakości Styropianu, do którego jako jedna z pierwszych przystąpiła firma Austrotherm. Jakie są jego główne założenia?

A.Ś.: Bardzo zależy nam na tym, aby doskonały produkt, jakim jest styropian, używany i sprawdzający się z powodzeniem w budownictwie już od ponad 50 lat, nie został z powodu nieuczciwych i nieodpowiedzialnych producentów zastąpiony substytutami. Nieskuteczność przeprowadzanych kontroli skłoniła nas do tego, aby wyposażyć odbiorcę końcowego w narzędzie takiej kontroli. Badania korelacji pomiędzy gęstością styropianu a współczynnikiem przewodzenia ciepła, czyli lambdą, przeprowadzone przez ITB potwierdzają, że proste ważenie paczek pozwoli nam ustrzec się przed oszustwami. Ważne, aby znać poziomy wag dla poszczególnych typów styropianów, a te – w postaci tabeli minimalnych gęstości – opublikowane są na stronach PSPS oraz dostępne u rzetelnych dystrybutorów.

luty 2014

A.Ś.: Nieustająco znajdujemy się w czołówce największych producentów, bo choć mamy tylko dwa zakłady produkcyjne w Polsce, to nasz potencjał produkcyjno-logistyczny należy do największych w kraju. Jednak z uwagi na bardzo wysokie koszty transportu nie decydujemy się na dostawy w każde miejsce, chyba że klient zechce ponieść dodatkowe opłaty. Zawsze jednak służymy doradztwem i wsparciem technicznym, a kontrola jakości w naszych dobrze wyposażonych laboratoriach gwarantuje niezmiennie wysoką jakość produktów.

A.Ś.: Dawniej, kiedy występowały trzy główne typy styropianów – FS12, FS15 i FS20 – wszystkim było łatwiej.

Oznaczenie charakteryzowało minimalny ciężar styropianu, a norma wskazywała, gdzie dany materiał zastosować. Różnice wagowe poszczególnych typów były tak duże, że nie można było ich pomylić, a logistyka produkcyjno-magazynowo-dostawcza nie sprawiała większego problemu. Obecna mnogość styropianów utrudnia dokonanie właściwego wyboru, ale także ogromnie komplikuje procesy produkcyjne, co wpływa na jakość styropianu. Zwiększenie liczby oferowanych typów styropianu u producentów niedysponujących odpowiednią powierzchnią magazynową i chęć szybkiej realizacji zamówień powoduje, że nie radzą sobie oni z dopilnowaniem reżimu technologicznego. Doprowadza to do świadomego bądź nieświadomego pakowania niewłaściwych typów produktów. W opakowaniach danego typu bardzo często znajduje się zupełnie inny rodzaj styropianu niż wskazany na opakowaniu. Potwierdzają to liczne badania rynku. Często zamiast ze styropianem mamy do czynienia z „wyrobem styropianopodobnym”.

9

G.P.: Jaką firmą jest dzisiaj Austrotherm, gdyby zechciała Pani dokonać podsumowania? Jaką pozycję na rynku udało się osiągnąć?

G.P.: W ostatnich latach wybór dobrej jakości styropianu stał się dużo trudniejszy, gdyż na rynku pojawiło się wiele jego rodzajów…

TR 80, jednego z najważniejszych dla styropianu parametrów, które różnią się od występujących na Zachodzie.

Jakiego rzędu są to różnice i jakie ma to konkretnie przełożenie w praktyce?

Builder

A.Ś.: Na początku, jeśli chodzi o sprzedaż, było dużo łatwiej niż w chwili obecnej. Był to czas zdecydowanie mniejszej konkurencji. Rynek chłonął wszystkie materiały budowlane, w tym także styropian. Kiedy w 1998 roku postanowiliśmy rozbudować firmę o drugi zakład w Skierniewicach, firmy styropianowe zaczęły powstawać jak grzyby po deszczu.

Obecnie na terenie Polski istnieje ok.

100 zakładów produkujących styropiany. Jednak nasza silna marka i nieustająco duży popyt na nasze produkty, szczególnie na południu kraju, skłonił nas w roku 2009 do radykalnej rozbudowy zakładu w Oświęcimiu.

Pozwoliło nam to nie tylko na poszerzenie gamy produktów, lecz także na zwiększenie portfela klientów – wcześniej byliśmy bowiem zmuszeni wielu z nich odmawiać współpracy.

porównują jej efektywność z sąsiadem, który użył innego styropianu.

G.P.: Na co przede wszystkim powinniśmy zwrócić uwagę kupując styropian? Jak rozpoznać materiał dobrej jakości? Z jakimi niebezpieczeństwami powinien liczyć się kupujący? Jak się przed nimi uchronić?

A.Ś.: Producenci będący uczestnikami programu, aby umożliwić weryfikację wyrobów, oznaczają swoje produkty tabelą zalecaną przez pro-

promocja

G.P.: Jak przebiegał rozwój firmy Austrotherm w Polsce? Które decyzje, wydarzenia i czynniki były kluczowe w ciągu tych dwóch dekad?

10 x NAJ... według Anny Śpiewak

odchylenie od wymaganego ciężaru będzie przekraczało 2% (co jest dopuszczalne z uwagi na niejednorodność tego tworzywa), należy zażądać wymiany towaru na właściwy.

G.P.: Niektórzy producenci pewne nadzieje na poprawę sytuacji wiążą z obowiązującym od 1 lipca ubiegłego roku rozporządzeniem 305/2011, ustanawiającym zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych. Jak Pani ocenia nowe regulacje?

promocja

1. Najbardziej absurdalny przepis w polskim prawie gospodarczym Gorsze od absurdalnych przepisów są ich absurdalne interpretacje urzędników.

2. Najgorsza cecha narodowa Polaków Zawiść i nieprawość.

3. Najlepsza cecha narodowa Polaków Pomysłowość i zaradność.

4. Najdłuższy dzień pracy Gdy praca jest przyjemnością, czasu się nie liczy.

5. Najtrudniejsza decyzja w Pani życiu Trudno wymienić, ale na pewno żadnej nie żałuję.

6. Najchętniej wolny czas poświęcam na…

Aktywność fizyczną w każdej postaci.

7. Największe niespełnione marzenie z dzieciństwa Zostać mistrzynią olimpijską w gimnastyce.

8. Największe spełnione marzenie Pogodzenie sukcesu zawodowego z rolą matki i żony.

9. Największa życiowa porażka W porażkach szukam dobrych stron, wszak „nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło”.

10. Największy życiowy sukces Troje dzieci: Małgosia, Kasia i... Austrotherm.

gram „Gwarantowany Styropian”.

Wielu producentów nie zdecydowało się jednak na ten krok – po pierwsze, aby nie ułatwiać szybkiej weryfikacji, a po drugie, aby łatwiej było im ukryć nie tylko „wpadki”, lecz także często celowe zaniżanie wsadów materiałowych, czyli jakości. Weryfikować należy wszystkich, niezależnie od tego, czy zadeklarowali swoją rzetelność przez oznaczanie opakowań zalecaną tabelką, czy też nie. Najlepiej przy dokonywaniu wyboru sprawdzić, jaką producent deklaruje lambdę, następnie zweryfikować wagę, a jeśli

A.Ś.: Rozporządzenie to wprowadza nadrzędność interesu nabywcy.

Jego celem jest zagwarantowanie inwestorowi pewności, że nabywa to, co deklaruje producent. Mam nadzieję, że będzie to dobrym narzędziem ochrony przed nieuczciwą konkurencją. Rozciągnięcie odpowiedzialności za wyroby także na przedsiębiorców, którzy są dystrybutorami, importerami czy wykonawcami, ograniczy skalę oszukańczych procederów. Ważne jednak, aby ludzie posiadający uprawnienia budowlane również aktywnie włączyli się w ten proces.

G.P.: Przejdźmy do oferty. Które z rozwiązań firmy Austrotherm klienci cenią sobie najbardziej?

A.Ś.: Jednym z naszych sztandarowych produktów jest FASADA PREMIUM, czyli styropian grafitowy w odmianach fasadowych i podłogowych.

Z roku na rok odnotowujemy wzrost świadomości klientów w zakresie tego, jak ważnym elementem systemu ociepleń jest izolacja oparta na najlepszych rozwiązaniach. Wszystkie pozostałe koszty ocieplenia musimy ponieść tak czy owak, a dobra i trwała izolacja gwarantuje nam najwyższe oszczędności na kosztach ogrzewania.

Wiedzą to klienci poszukujący wyrobów naszej firmy, a my obserwujemy rosnący trend sprzedaży produktów o najwyższych parametrach.

G.P.: Czy w roku jubileuszowym Austrotherm zamierza poszerzyć gamę produktów?

A.Ś.: Tak, jesteśmy w trakcie prac i badań związanych z nowymi produktami, lecz na razie pozostaje to jeszcze tajemnicą.

G.P.: Warto jednak pamiętać, że nawet najlepszy produkt bez fachowego wykonawstwa nie przyniesie oczekiwanego efektu. Jaka jest Pani opinia na temat wykonawstwa ociepleń w Polsce?

A.Ś.: Uważam, że jest coraz lepiej.

Odpowiedzialni wykonawcy, zamierzający długo funkcjonować na rynku i dbający o swoją renomę, poszukują

nowych rozwiązań i chętnie uczestniczą w szkoleniach. Tacy fachowcy nie narzekają na brak zamówień i nie podejmują się prac za najniższą stawkę.

Wiedzą bowiem, że dobra robota to nie tylko przestrzeganie reżimu technologicznego, lecz także użycie właściwych materiałów. Moim zdaniem wykonawca, który podczas negocjacji ceny, przedkłada inwestorowi możliwość wyboru materiałów z uzasadnieniem skutków ich użycia wynikających z ich jakości, to wykonawca świadomy i odpowiedzialny. Popularne od wielu lat hasło „cena czyni cuda” w przypadku procesu budowlanego zamieniłabym na „cena czyni szkodę”.

G.P.: Jeżeli już jesteśmy przy temacie polskiego rynku ociepleń, to jak właściwie można byłoby go scharakteryzować? Czy jest on w Pani opinii perspektywiczny?

Co go hamuje, a co napędza?

A.Ś.: Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków oparta na dyrektywie unijnej 2010/31/UE zakłada zwiększenie efektywności energetycznej budynków. Nowelizacja „Warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” stopniowo zaostrza wymogi izolacyjności cieplnej, tak aby od 1 stycznia 2021 roku wszystkie nowo powstające budynki były obiektami „o niemal zerowym zużyciu energii”. To dobra perspektywa dla rynku ociepleń, jednak implementacja pozostałych przepisów jest bardzo opóźniona, a to hamuje nie tylko wzrost oszczędności energii w sferze publicznej i prywatnej, lecz także możliwość tworzenia nowych miejsc pracy. Zbyt dużo gadamy, za mało działamy.

G.P.: Jakie są Pani oczekiwania odnośnie roku 2014? Jakie priorytety, cele, plany, założenia zostały powzięte w firmie Austrotherm na bliższą i dalszą przyszłość?

A.Ś.: Rok 2013 był niezwykle trudny i stresujący, ale od września sytuacja bardzo się poprawiła. Napawa nas to optymizmem na obecny rok.

Firma będzie się rozwijać, poszerzać gamę produktów i pozyskiwać nowe rynki zbytu. Planujemy zbudowanie kolejnego zakładu, aby ograniczyć koszty dystrybucji i być dostępnymi także w innych regionach Polski i bliskiej zagranicy. Kiedy obserwuję zmiany w mentalności Polaków, wierzę, że jakość będzie miała decydujące znaczenie w inwestycyjnych decyzjach zakupowych, a hasło „zrobić raz, a dobrze” wygra z hasłem „niska cena”.

G.P.: Dziękuję za rozmowę.

W grudniu zakończył się I etap konkursu Malarz Roku Dekoral 2013, organizowanego przez firmę PPG Deco Polska, lidera na polskim rynku farb i lakierów. Nadesłane zgłoszenia zostaną wkrótce poddane szczegółowej ocenie Jury składającego się z ekspertów i doradców Akademii Technik Malarskich Dekoral Professional. Najlepsze realizacje znajdą się w konkursowym TOP 20.

Idea branżowej rywalizacji oraz atrakcyjne nagrody sprawiają, że z roku na rok konkurs spotyka się z coraz większym zainteresowaniem profesjonalnych firm wykonawczych. – Cieszy nas zarówno liczba otrzymywanych zgłoszeń, jak i bardzo wysoki poziom prac konkursowych oraz ich różnorodność. W tym roku wśród nadesłanych realizacji są zarówno obiekty mieszkaniowe, jak i biurowe czy użyteczności publicznej. Wyłonienie zwycięzcy będzie dla naszego Jury naprawdę trudnym zadaniem – mówi Emilia Zmysłowska, Menedżer ds. Promocji i Wsparcia Kanału Dystrybucji Trade.

Wszystkie zgłoszone prace zostaną w najbliższym czasie poddane szczegółowej ocenie konkursowego Jury, któremu przewodniczy Jarosław Domowicz, Kierownik Akademii Technik Malarskich Dekoral Professional, działającej przy PPG Deco Polska. Eksperci ATM analizować będą m.in. jakość przeprowadzonych prac wykonawczych, poziom trudności, trafność doboru określonych produktów, a także terminowość realizacji. Na tej podstawie wybranych zostanie TOP 20 inwestycji, czyli dwadzieścia prac, które przejdą do kolejnego etapu konkursu.

1 kwietnia rozpocznie się głosowanie internautów na stronie www.malarz-roku.pl, które wyłoni Malarza Roku Dekoral Publiczności. Wielki Finał konkursu odbędzie się 10 maja – tego właśnie dnia poznamy Malarza Roku Dekoral 2013.

Jak co roku, na laureatów czekają bardzo atrakcyjne nagrody. Zwycięzca stanie się posiadaczem samochodu dostawczego Volkswagen Caddy, ufundowanego przez marki Dekoral Professional oraz Sigma Coatings.

Zdobywcy II i III miejsca otrzymają specjalistyczne narzędzia do prac malarskich i wykończeniowych: urządzenie do malowania i szpachlowania ufundowane przez firmę Graco oraz odkurzacz przemysłowy od firmy Flex. Nagrodę Publiczności, myjkę wysokociśnieniową, sponsoruje firma Koelner. Spośród internautów biorących udział w głosowaniu na stronie www.malarz-roku.pl wybrany zostanie autor najciekawszego komentarza, który także otrzyma nagrodę – farby i usługę malowania wybranego wnętrza przez Malarza Certyfikowanego Dekoral.

Remont po królewsku Projekt „Konserwacja i remont Pałacu na Wyspie wraz z otoczeniem” jest najważniejszym zadaniem zaplanowanego na lata 2011-2015 Programu Rewitalizacji Łazienek Królewskich. Od listopada 2012 r. prowadzone są w Pałacu prace remontowe, które obejmują wzmocnienie tarasów, ocieplenie i wymianę pokrycia dachu oraz konserwację elewacji z wystrojem. We wnętrzu Pałacu wymieniane są instalacje elektryczne i prowadzona jest konserwacja elementów oświetlenia, a także trwa modernizacja systemu wentyFot. arch. Muzeum Łazienki Królewskie

INFORMACJE luty 2014

12 Builder

I etap konkursu Malarz Roku Dekoral 2013 zamknięty

lacji i centralnego ogrzewania. Zakończona została konserwacja Pokoju Kąpielowego, w Sali Balowej i Rotundzie trwają prace. W 2014 r. konserwacją zostaną objęte pozostałe sale na parterze Pałacu. W 2013 r. przeprowadzono remont i konserwację widowni Amfiteatru oraz wykonano nową sieć cieplną w ogrodzie, która zasila jedenaście budynków. W 2014 r. usunięty zostanie asfalt z alejek w otoczeniu Pałacu, a rzeźby ogrodowe zostaną poddane pracom konserwatorskim.

Integralnym elementem projektu jest przygotowanie Wirtualnego Muzeum, na które składa się nowa strona internetowa, galeria dzieł sztuki oraz portal edukacyjny. Wirtualne Muzeum zostanie uruchomione we wrześniu 2014 r. Projekt jest finansowany ze środków unijnych. Jego wartość to 42 mln zł, w tym środki UE – 27,6 mln zł.

więcej informacji na eBuilder.pl

REKLAMA

Fot. arch. Prochem

mgr inż.

Jarosław Stępniewski Prezes Zarządu PROCHEM

Absolwent Wydziału Inżynierii Chemicznej na Politechnice Warszawskiej. Ukończył również Studia Podyplomowe MBA w Międzynarodowej Szkole Zarządzania na Uniwersytecie Warszawskim.

Niemal całą swoją karierę zawodową związał z firmą inżynierską PROCHEM SA. Od 1983 r. pracował na różnych stanowiskach w realizacji inwestycji (począwszy od specjalisty ds. kompletacji dostaw do kierownika pracowni kompletacji), a następnie, w 1994 r., został powołany na stanowisko Dyrektora ds. Rozwoju. Od 1997 r. pełnił funkcję Wiceprezesa Zarządu, Dyrektora ds. Rozwoju, a w 2008 r. został powołany na stanowisko Prezesa Zarządu Spółki.

Ostatnich kilkanaście lat jego pracy to intensywne działania mające na celu umocnienie pozycji spółki na rynku budowlanym, rozszerzenie zakresu usług o nowe obszary działalności inżynierskiej poprzez budowę silnej Grupy Kapitałowej (m.in. usługi w zakresie utrzymania ruchu i zarządzania nieruchomościami, a także deweloperstwo oraz konsulting techniczny zgodny ze standardami Inżyniera Kontraktu wg FIDIC). Jako Prezes Zarządu Spółki notowanej na Giełdzie Papierów Wartościowych odpowiada również za relacje z akcjonariuszami i inwestorami.

Jarosław Stępniewski jest laureatem wielu nagród – zajął m.in. I miejsce w Rankingu 500 Menedżerów 2012 r. w kategorii „najdynamiczniejsze zwiększenie sprzedaży w latach 2010-2011 dla firm z przychodami ponad 100 mln”. Poza pracą zawodową pełni wiele funkcji dodatkowych – jest m.in. członkiem Rady Izby Przemysłu Chemicznego oraz Business Centre Club.

Aluprof Ambasadorem Budownictwa Pasywnego Firma Aluprof, jeden z czołowych producentów systemów aluminiowych w Europie, została Ambasadorem Budownictwa Pasywnego. Tytuł ten przyznał spółce Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej. Oznacza to, że rozwiązania Aluprof mogą być z powodzeniem stosowane w budynkach pasywnych. Aluprof otrzymał tytuł Ambasadora w zakresie stolarki otworowej. Kapituła doceniła bogatą ofertę systemów okienno-drzwiowych oraz rolet i wielość możliwych zastosowań zarówno w budynkach komercyjnych, jak i jednorodzinnych.

Fot. arch. Aluprof

REKLAMA

Fot. arch. lotos asfalt

Sektor budownictwa infrastrukturalnego zyskał nowe wydarzenie targowe, które w świetle nowego budżetu unijnego dla Polski może stać się doskonałą platformą do komunikacji i pozyskania nowych, intratnych kontraktów. W dniach 21-24 maja 2014 w Poznaniu odbędzie się pierwsza edycja Międzynarodowych Targów Maszyn Budowlanych, Pojazdów i Sprzętu Specjalistycznego INTERMASZ oraz Międzynarodowych Targów Technologii i Materiałów dla Budownictwa Infrastrukturalnego INFRATEC. Czy targi wyznaczą nowy trend w spotkaniach branży infrastrukturalnych? Wziąwszy pod uwagę zapowiadaną obecność wielu liderów rynku, na pewno warto zaplanować swój udział w majowym wydarzeniu. Już niedługo na łamach naszego pisma przedstawimy Państwu szczegółowy program wydarzeń i atrakcji przygotowywanych przez organizatorów wydarzenia.

„Zrównoważone budownictwo – tradycja i nowoczesność”

Pod takim tytułem odbędzie się w Łodzi 12 lutego br. pierwsza ogólnopolska konferencja dotycząca projektowania i budownictwa zgodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz rewitalizacji zabytkowych miejsc. Organizatorem wydarzenia jest lider branży budowlanej w Polsce, firma MCKB. Spotkanie poświęcone będzie prezentacji stanu wdrażania rozwiązań w zakresie zrównoważonego budownictwa w Polsce. Podczas tego wydarzenia goście będą mieli okazję zapoznać się z wieloma ciekawymi przykładami inwestycji w zielone budynki w naszym kraju, a także z wynikami i wnioskami z polskich i zagranicznych badań dotyczących opłacalności tego typu budownictwa.

więcej informacji na eBuilder.pl

reklama

Fot. arch. mCkB

Builder

14

luty 2014

INFORMACJE

Wszystko o budownictwie infrastrukturalnym

Konferencja zaplanowana jest w dwóch panelach tematycznych. Pierwszy dotyczyć będzie korzyści płynących z zastosowania rozwiązań budownictwa zrównoważonego – poruszone zostanie też zagadnienie jego odbioru przez grupy inwestorów, deweloperów i najemców. Z kolei drugi panel poświęcony będzie tematowi integracji dziedzictwa kulturowego miejsc w realizacji projektów.

Na konkretnych przykładach omówione zostaną zrewitalizowane budynki i miejsca przywrócone współczesności, jak np. zabytkowa Fabryka Grohmana, Manufaktura i Hotel Andel’s oraz Hotel DoubleTree by Hilton mieszczący się na terenach dawnej łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych. Poruszony zostanie także aktualny dla miasta temat budowy Nowego Centrum Łodzi.

Strop sprężony nad wejściem do stacji metra Świętokrzyska Zrealizowano pierwszy etap budowy inwestycji Nowy Sezam w Warszawie. Budynek będzie miał bezpośrednie połączenie z nową stacją metra Świętokrzyska. Ponad pięciometrowy wspornik, nawiązujący do analogicznych nadwieszeń Domów Centrum, udało się zrealizować dzięki zastosowaniu technologii kablobetonu. Koncepcję oraz projekt wykonawczy sprężenia stropów opracował gp-projekt, specjalista w zakresie projektowania konstrukcji sprężonych.

Choć w Polsce aura sprzyja amatorom sportów zimowych, oczy fanów kolarstwa zwrócone są w stronę Australii i Tour Down Under. Wyścig zainaugurował właśnie sezon kolarski 2014. To dobra wiadomość dla SOUDAL, wiodącego producenta chemii budowlanej, który w tym roku został sponsorem głównym drużyny Lotto-Belisol. Powody do radości SOUDAL ma już po dwóch etapach wyścigu. Lider grupy, sprinter Andrea Greipel, w klasyfikacji generalnej znajduje się na trzeciej pozycji.

Co łączy SOUDAL z kolarstwem?

Bez wątpienia determinacja, konsekwencja i jakość działania!

Bez nich sukces jest niemożliwy, ani w sporcie, ani w biznesie. A dla światowego potentata w produkcji pian montażowych i klejów wspomniane wartości to podstawa! Jeśli przyjrzeć się aktywności SOUDAL, nie ulega wątpliwości, że koncern zdecydowanie opowiedział się po stronie inicjatyw sportowych. W ubiegłym roku producent chemii przystąpił do projektu „Budujemy Sportową Polskę”, którego celem jest m.in. rozwój nowoczesnej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej w naszym kraju. SOUDAL wspierał również mniejsze inicjatywy – zawody „Puchar Narodów Strong-Man” oraz bieg „Soudal Biegiem Pionki”, zorganizowany w miejscowości Pionki pod Radomiem, gdzie znajduje się zakład produkcyjny koncernu.

REKLAMA

Fot. arch. Soudal

Fot. arch. gp-projekt

Soudal – oficjalnym sponsorem Lotto-Belisol w roku 2014

W grudniu 2013 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca wzrosły jedynie ceny izolacji wodochronnych (+0,3%).

W ośmiu grupach ceny spadły, najbardziej pokryć i folii dachowych, rynien (-2,2%) oraz izolacji termicznych (-1,5%). W pozostałych przypadkach notowano spadki poniżej 1%. Ceny drewna i materiałów drewnopochodnych oraz stolarki otworowej i parapetów nie zmieniły się.

W kategorii „inne” mocno wzrosły ceny farb, lakierów i tapet (+11,8%) oraz – zauważalnie – cementu, wapna (+2,3%).

Równolegle dość wyraźnie spadły ceny wyrobów stalowych (-3,2%), a nieznacznie płytek ceramicznych, wyposażenia łazienek i kuchni oraz instalacji i techniki grzewczej, kanalizacji, odwodnień, wentylacji. Nie zmieniły się ceny, kostki brukowej oraz bram i ogrodzeń.

Przychody Grupy PSB SA (centrali) ze sprzedaży materiałów budowlanych (do składów PSB) w grudniu 2013 r. były o 48% wyższe niż przed rokiem oraz o 22% niższe niż w listopadzie 2013 r.

Tak duży wzrost był wynikiem niskiej zeszłorocznej bazy, sprzyjających warunków pogodowych na prowadzenie budów oraz częściowo kończącej się ulgi VAT na materiały budowlane. Sprzedaż po 12 miesiącach 2013 r. była wyższa o 1,2% od analogicznego okresu roku poprzedniego. Źródło: Grupa PSB

AUTOSTRADA i MASZBUD w nowej odsłonie Zakres branżowy targów budownictwa drogowego, które od 14 do 16 maja 2014 roku odbędą się w Targach Kielce, to nie tylko sprzęt do budowy dróg – jak może wydawać się w pierwszej kolejności. Trzy wystawy towarzyszące targom AUTOSTRADA-POLSKA – Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD, Międzynarodowe Targi Infrastruktury, Salon Technologia i Infrastruktura Lotnisk TRAFFIC-EXPO – TIL oraz Międzynarodowe Targi Transportu Drogowego – Pojazdy Użytkowe ROTRA, zapewniają zaplecze dla całej branży.

Tegoroczna edycja targów MASZBUD potrwa o jeden dzień dłużej niż pozostałe równoległe wystawy – 17 maja w Targach Kielce odbędzie się tzw. Show After Fair, wielkie wydarzenie adresowane do wszystkich zwiedzających, podczas którego na specjalnym poligonie o powierzchni 1,6 ha nie zabraknie dynamicznych pokazów maszyn, bardzo widowiskowego konkursu dla operatów koparek oraz wielu atrakcji dla dzieci i całych rodzin.

Zapraszamy wszystkie firmy do zgłaszania operatorów do konkursu, planowanego na trzy dni (od 15 do 17 maja), podczas którego wyłoniony zostanie najlepszy operator, który w najkrótszym czasie i z zachowaniem obowiązujących norm i przepisów bezpieczeństwa ukończy ciekawe konkurencje. Dla uczestników przewidziano atrakcyjne nagrody.

Kieleckie święto drogownictwa, jak potocznie nazywają te targi ich wystawcy i goście, to najważniejsza i największa wystawa tej branży w kraju. Lista wystawców, którą znaleźć można stronie www.targikielce.pl, jest stale uzupełniana, a partnerzy merytoryczni przygotowali szereg konferencji poruszających zagadnienia ważne dla branży. Warto wspomnieć tu przykładowo konferencję „Nowa generacja urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego – projektowanie i badania”, której organizatorem jest IBDiM, czy debatę organizowaną przez IMBIGS w ramach Salonu Kruszyw.

REKLAMA

Fot. arch Autostrada

INFORMACJE luty 2014

16 Builder

Trendy zmian cen materiałów

Vetrex w gronie najdynamiczniej rozwijających się polskich firm „Gazele Biznesu” to ranking, którego celem jest promowanie małej i średniej przedsiębiorczości. Zestawienie opracowywane jest przez wywiadownię gospodarczą Coface Poland, odpowiedzialną za weryfikację danych finansowych zgłoszonych przedsiębiorstw, a patronuje mu renomowany dziennik gospodarczy „Puls Biznesu”. Firma Vetrex – pomorski producent stolarki – po raz kolejny znalazła się w tym prestiżowym rankingu.

Znalezienie się w zestawieniu świadczy o stabilnej pozycji firmy, a także o jej dynamicznym rozwoju. Takie odznaczenie, bazujące na rzetelnej ocenie, jest ważnym elementem kształtowania wizerunku firmy i wzbudza zaufanie zarówno wśród inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych – wyjaśnia Krzysztof Michalak, Dyrektor Handlowy w Vetrex.

PSPS wskazuje minimalne wagi dla styropianu grafitowego Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu rozszerzyło stosowane w programie „Gwarantowany Styropian” wytyczne do weryfikacji jakości styropianu na podstawie jego wagi o minimalne poziomy gęstości dla wyrobów grafitowych. Analizy próbek odmian grafitowych pod kątem zależności między współczynnikiem przewodzenia ciepła λD a gęstością styropianu przeprowadził na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Producentów Styropianu (PSPS) Instytut Techniki Budowlanej (ITB) w Warszawie. Badania wykazały, że gęstość styropianów grafitowych o lambdach deklarowanych 0,033 i 0,031 W/(mK) powinna wynosić nie mniej niż – odpowiednio – 12 kg/m3 i 13,5 kg/m3.

– Gęstość styropianu ma ścisły związek z jego właściwościami izolacyjnymi i wytrzymałościowymi, a ponadto jest jedynym parametrem, który można sprawdzić samodzielnie i tym samym uzyskać rozeznanie co do jakości wyrobu. Pewność wyników dają oczywiście dopiero pełne badania laboratoryjne, jeśli jednak waga styropianu jest zgodna z zalecaną, można z dużym prawdopodobieństwem oczekiwać zgodności cech technicznych wyrobu z deklaracją producenta. Dlatego od rozpoczęcia w 2010 roku programu „Gwarantowany Styropian” konsekwentnie powtarzamy, że jakość musi ważyć – podkreśla prezes zarządu PSPS, Kamil Kiejna. Źródło: PSPS

REKLAMA

Fot. arch. Skanska

INFORMACJE

Katarzyna Zawodna

Od 1 marca 2014 r. Katarzyna Zawodna zostanie nową prezes Skanska Property Poland. Zastąpi Waldemara Olbryka, który dołączy do Skanska Infrastructure Development jako Senior Vice President odpowiedzialny za rozwój biznesu w Polsce. Dotychczas, jako dyrektor Regionu Północnego oraz członek zarządu firmy, Katarzyna Zawodna była odpowiedzialna za tworzenie strategii i realizację projektów biurowych w Polsce północnej. Z powodzeniem całościowo przeprowadziła wiele transakcji – od zakupu gruntu, aş do sprzedaşy gotowego obiektu. Wcześniej pełniła w Skanska Property Poland funkcję menedşera ds. zrównowaşonego rozwoju – wprowadzała wówczas na polski rynek standardy zielonego budownictwa. Katarzyna Zawodna jest absolwentką Szkoły Głównej Handlowej. Posiada takşe międzynarodowy tytuł akredytowanego profesjonalisty systemu certyfikacji środowiskowej LEED (LEED Accredited Professional).

Builder

18

luty 2014

Renowacje na duşy plus Jak pokazują analizy firmy doradczej Copenhagen Economics, efektywne energetycznie renowacje mogą przynieść konkretne zyski ekonomiczne dla społeczności europejskiej, w tym równieş dla Polski, która jest piątym co do wielkości krajem w Europie pod względem potencjału renowacji budynków i stanowi 6% potencjału całej Europy (przed nami są Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy). Z przygotowanego przez CE raportu wynika, şe inwestycje w renowacje efektywne energetycznie mogą przynieść w 2020 roku permanentny roczny zysk dla społeczeństwa w wysokości 104-175 mld euro (w tym 5,25 mld euro w Polsce), w zaleşności od stopnia zaawansowania

+/.&%2%.#*! vkĂŞwvt€zƒ|ĂŞkvĂŞz|rjlz|ĂŞ Àêviplr{ېylrylhjqpĂŞ ~vkulq¹ê~lssulzzĂŞpĂŞzwh­ 4%2-).

¥¢êÂ?Â„Â•Â†Â„ĂŞÂ˘ÂŞÂĄÂ¤ĂŞÂ•Â’ÂŽÂ˜ÂąĂŞÂŠÂ’Â‡Â?ÂŒÂ‘Â„ĂŞÂĄÂ˘Â­ÂŞÂŞ -)%*3#%

{Â„Â•ÂŠÂŒĂŞi|kthêÀêjizÂąĂŞÂ“Â„ÂšÂŒÂ?’‘꧹ê –„Â?Â„ĂŞÂšÂœÂŽÂ Â„Â‡Â’ÂšÂ„ĂŞlmĂŞÂ‘Â„ĂŞÂ„Â‘Â—Â•ÂˆÂ–Â’Â?ÂŒĂŞÂ“Â„ÂšÂŒÂ?’‘˜ 4%-!49+! #ELEM KONFERENCJI JEST PRZEDSTAWIENIE WSPĂ?Â?CZESNYCH TENDEN CJI W PROJEKTOWANIU I BUDOWIE NOWOCZESNYCH I FUNKCJONALNYCH OBIEKTĂ?W REKREACJI WODNEJ WELLNESS I SPA :APREZENTOWANE ZOSTAN– ROZWI–ZANIA I TECHNOLOGIE PODNOSZ–CE EFEKTYWNOyĂƒ EKSPLOATACJI I ATRAKCYJNOyĂƒ UÂœYTKOW– )NWESTORZY PUBLICZNI I PRYWATNI PODZIEL– SIÇ SWOIMI DOyWIADCZENIAMI I POKAœ– CO NALEÂœY ZROBIĂƒ ABY W REZULTACIE INWESTOR ODNIĂ?SÂ? SUKCES 3ZCZEGĂ?Â?Y NA STRONACH CBS MTP PL I SPORTOWAPOLSKA EU

02%,%'%.#) 0RELEGENCI s PROJEKTANCI INWESTORZY ADMINISTRATORZY OBIEK TĂ?W s TO PRAKTYCY Z DUÂœYM DOyWIADCZENIEM W PRZYGOTOWA NIU REALIZACJI I ZARZ–DZANIU INWESTYCJAMI W KTĂ?RYCH ISTOTNYM ELEMENTEM JEST REKREACJA WODNA WELLNESS I SPA

5#:%34.)#9 +ONFERENCJA SKIEROWANA JEST DO INWESTORĂ?W PRYWATNYCH I PU BLICZNYCH WÂ?AyCICIELI I DYREKTORĂ?W HOTELI CENTRĂ?W TURYSTYCZ NYCH I PENSJONATĂ?W s ZAINTERESOWANYCH ROZBUDOWANIEM LUB MODERNIZACJ– WÂ?ASNYCH OBIEKTĂ?W O CZÇyĂƒ REKREACJI WODNEJ

WELLNESS I SPA "URMISTRZOWIE WĂ?JTOWIE OSOBY ODPOWIEDZIAL NE ZA INWESTYCJE GMINNE ORAZ DYREKTORZY OyRODKĂ?W SPORTU I REKREACJI MENEDÂœEROWIE SPĂ?Â?EK ZARZ–DZAJ–CYCH INFRASTRUKTU R– SPORTOW– I REKREACYJN–

+/.35,4!#*%

więcej informacji na eBuilder.pl

0RELEGENCI ORAZ EKSPERCI +LUBU 3PORTOWA 0OLSKA BÇD– BEZ PÂ?ATNIE UDZIELAĂƒ PORAD I KONSULTACJI W ZAKRESIE PROJEKTOWANIA

ZARZ–DZANIA FINANSOWANIA ZAM�WIEÎ PUBLICZNYCH ORAZ IN NYCH TEMAT�W ZWI–ZANYCH Z INFRASTRUKTUR– SPORTOW– I REKRE ACYJN– 3ZCZEG��Y NA STRONIE CBS MTP PL I SPORTOWAPOLSKA EU ORAZ W SPECJALNYM MARCOWYM WYDANIU MIESIÇCZNIKA "UILDER 3PORT 2EKREACJA

57!'! 7!ÂŒ.% i skali inwestycji przeprowadzanych w latach 2012-2020. JeĹ›li inwestycje bÄ™dÄ… kontynuowane po 2020 roku, to do roku 2030 roczne zyski mogÄ… zostać podwojone. Ponadto inwestycje w renowacje mogÄ… wygenerować 1,48 mln miejsc pracy (w tym 60 tys. w Polsce) i zapewnić wzrost europejskiego PKB o 1,2 do 2,3%.

Warto równieş zwrócić uwagę na fakt, şe renowacje istniejących budynków mogą wiązać się z szeregiem pośrednich korzyści, np. redukcją zanieczyszczeń powietrza pochodzących z produkcji energii czy zapewnieniem odpowiedniego klimatu wewnątrz budynku, co wpływa na poprawę stanu zdrowia mieszkańców. To z kolei oznacza mniejszą liczbę hospitalizacji i zwiększenie wydajności pracowniczej. Z szacunków CE wynika, şe korzyści zdrowotne będące efektem poprawy klimatu wewnątrz budynków mogą w krajach UE przynieść oszczędności na poziomie 42-88 mld euro rocznie. Śródło: Velux

7SZYSCY ZAINTERESOWANI UDZIA�EM W KONFERENCJI KT�RZY W TER MINIE DO LUTEGO BR ZAREJESTRUJ– SW�J UDZIA� REJESTRACJA NA STRONIE CBS MTP PL OTRZYMAJ– BEZP�ATN– KARTÇ WSTÇPU NA TARGI

+/.4!+4 +LUB 3PORTOWA 0OLSKA 5RSZULA 3OCHA TEL

SOCHA SPORTOWAPOLSKA EU

komentarz

BizNes sierpień 2013

20 Builder Fot. arch. MTP

Na końcu i tak stoi człowiek Żyjemy w czasach, w których technologia pozwala na niezwykle szybki przepływ informacji. Internet jest wszechobecny. Czy w takim kontekście spotkanie z klientem „face-to-face” traci na znaczeniu? Komentuje Tomasz Kobierski, Wiceprezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Swobodny i niezwykle szybki przepływ informacji służy przede wszystkim do nawiązania kontaktu. Odbywa się to jednak bezosobowo. Dopóki mówimy o drobnych zakupach lub powtórzeniach zamówień, bezpośredni kontakt nie jest potrzebny, ale czy kupilibyśmy np. samochód bez oględzin „na żywo”?

I tu właśnie trzeba zadać pytanie: czy internet zastąpi spotkanie, rozmowę i natychmiastową odpowiedź na nurtujące nas pytanie związane z produktem, który chcemy kupić?

A co z zaufaniem do sprzedającego? Stara prawda, że „człowiek kupuje od człowieka, a nie firma od firmy” pójdzie w zapomnienie? Czy komentarze „forumowiczów” i „lajki” zastąpią rzetelną wiedzę sprzedawcy połączoną z instrukcją i prezentacją towaru?

Czy „hejterzy” zdecydują o porażce produktu na rynku? Sporo pytań, które każdy, kto zajmuje się sprzedażą, zadaje sobie nader często.

Warto poszukać odpowiedzi na powyższe pytania w stosunku do producentów i dystrybutorów oraz odbiorców materiałów, narzędzi i usług budowlanych. Moim zdaniem należy podkreślić, że każdy wykorzystuje najnowsze zdobycze informatyki, aby skutecznie sprzedać czy zdobyć informację. Jeśli przyjrzeć się tej kwestii, dochodzimy do wniosku, że ogromna większość spośród przedsiębiorców finalizuje kontrakty osobiście lub poprzez sieć dystrybucji, ale jednak za pośrednictwem człowieka. To oznacza, że technologia na wielu płaszczyznach wspoma-

ga sprzedaż, ale finalnie jej nie zastępuje! W którymś miejscu łańcucha sprzedaży musi dojść do spotkania sprzedawcy i kupującego. Gdzie może być takie miejsce?

Z racji pełnionego stanowiska oczywiście odpowiem, że na targach! Jednak nie tylko moja funkcja powoduje, że tak myślę. Codzienny kontakt z klientami, obserwacja targów z kilkudziesięciu branż i kilkuset sektorów rynku daje dużo praktycznej wiedzy na temat bezpośrednich spotkań i ich efektywności. W przygotowaniu targów, co oczywiste, my także wykorzystujemy internet jako jedno z najważniejszych obecnie narzędzi kontaktu z rynkiem. Przede wszystkim z klientem wystawców, czyli zwiedzającym. Prowadzona od wielu lat rejestracja gości dała nam potężne narzędzie w postaci dwóch milionów aktywnych biznesowo adresatów, znanych z imienia, nazwiska, pełnionej w firmie funkcji i zakresu działalności. Nowoczesna technologia, wbrew pozorom, wcale nie zabija ducha targów, ale niewątpliwie wpływa na zmianę ich natury. Proces sprzedaży zapoczątkowany na stronach internetowych producentów, gdzie potencjalny klient znajduje interesujące go towary, może oczywiście znaleźć finał poza targami. To one jednak pełnią rolę swoistego „showroom'u”, gdzie klient może zapoznać się z produktem i, na podstawie rozmów z dystrybutorem, zdecydować o wyborze i zakupie. Targi dają dodatkowo możliwość przeglądu szerokiej oferty i poznania w ciągu jednego lub dwóch dni zalet wielu produktów kilkudziesięciu wytwórców tylko jednego asortymentu.

Nie inaczej jest na targach BUDMA, które w tym roku odbędą się w dniach od 11 do 14 marca. Kilkanaście tysięcy osób reprezentujących sieci i hurtownie budowlane czy wyspecjalizowane punkty handlowe już w styczniu zadeklarowało swój przyjazd do Poznania (w tym kilkuset kupców z całej Europy w ramach Programu Hosted Buyers). Około czterech i pół tysiąca architektów i projektantów oraz mocna „reprezentacja” ponad dwudziestu tysięcy firm budowlanych, z dużym wyprzedzeniem otrzymała od nas informacje o nowościach i ofercie wystawców BUDMY (w tym samym czasie odbędą się także targi KOMINKI, CBS i GLASS). To z pewnością wpłynęło na chęć przyjazdu. Wcześniejszy komunikat pozwala także lepiej przygotować się do rozmów o biznesie. Ten kontakt możliwy jest dzięki najnowszym osiągnięciom IT, w tym dzięki internetowi. Jednak na końcu tego technologicznego łańcucha prezentacji, obrazów czy reklam i tak zawsze stoi człowiek, który sprzedaje i kupuje. Od kogoś…

BIZneS

Danuta Burzyńska: Gratulując cennej Nagrody Zrównoważonego Rozwoju 2013 od UEPG za innowacyjną metodę rekultywacji, nie sposób nie zapytać o szczegóły dotyczące tego nowatorskiego podejścia producenta pod kątem ogromnych korzyści środowiskowych, jakie ono ze sobą niesie...

Bruno Roux: Jesteśmy bardzo dumni z nagrody Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Kruszyw i to nie tylko dlatego, że została wybrana w konkursie, na który wpłynęły 52 projekty z 14 krajów Europy.

środowiskowe. Metodę zastosowaliśmy w województwie zachodniopomorskim, dlatego możemy przedstawić jej korzyści. Nowatorskie podejście dotyczy gruntów pokopalnianych i przeznaczone jest dla złóż piaskowo-żwirowych, porośniętych biocenozami leśnymi.

Po pierwsze, rekultywację rozpoczynamy zanim jeszcze nastąpi eksploatacja złoża. Najpierw zdejmowane są warstwy gleby, które następnie składuje się w oddzielnych pryzmach. To bardzo ważny etap – dzięki niemu łatwo potem powró-

dr hab. Romanem Wójcikiem, dr inż.

Włodzimierzem Buraczykiem. Zarówno nasi eksperci, jak i wyżej wymienione osoby są wykładowcami i przekazują swą wiedzę studentom.

To ogromna szansa na promocję metody i na to liczymy. Mamy nadzieję, że ta najlepsza praktyka, która jest prosta w wykonaniu i szybko przynosi efekty, będzie modelowym rozwiązaniem dla wszystkich firm eksploatujących złoża żwiru i piasku.

D.B.: Ta nowa metoda rekultywacji nie jest jedynym przykładem wkładu Państwa firmy w rozwój nauki,

Innowacyjność

Lafarge Bruno roux

promocja

Prezes Zarządu Lafarge w Polsce

Opracowanie tej metody to przede wszystkim duży wysiłek, determinacja i kreatywność naszego zespołu specjalistów, które w połączeniu z wiedzą zespołu naukowców ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, przyniosły rozwiązanie lepsze, tańsze, łatwe we wdrożeniu i przynoszące korzyści

cić do stanu sprzed eksploatacji. Potem użyźnia się glebę, mieląc karpy drzew na nawóz, który dodaje się i miesza z odseparowaną warstwą humusu. Dzięki temu łatwiej zachować w składowanej warstwie różnorodność mikroorganizmów. Po eksploatacji złoża wyrobisko wypełniane jest kolejnymi warstwami i zostaje odtwarzany profil glebowy. Dzięki stanowi odtworzonej gleby możemy z powodzeniem zasadzić wiele różnorodnych gatunków drzew iglastych, ale również bardziej wymagających gatunków roślin jak drzewa liściaste czy krzewy. Metoda znacznie poprawia warunki wilgotnościowe i żyznościowe gleby.

D.B.: W jaki sposób Lafarge zamierza dzielić się tą praktyką i doświadczeniem z innymi firmami?

B.R.: Mam nadzieję, że w szerokim dzieleniu się wiedzą o tej praktyce, pomogą nam media. Liczymy też na naszych partnerów ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Przy projekcie nowej metody rewitalizacji terenów pokopalnianych pracowaliśmy z zespołem ekspertów SGGW, między innymi z: prof. dr hab. Tomaszem Boreckim, prof. dr hab. Henrykiem Traczem,

nowoczesnych technologii i rozwiązań proklienckich. Jakie produkty i technologie Lafarge są tego najlepszym dowodem?

B.R.: Rozwiązań i technologii jest bardzo wiele. I powstają one nie tylko we współpracy z naukowcami.

Coraz częściej tworzymy nową ofertę i rozwiązania we współpracy z innymi producentami materiałów budowlanych, odpowiadając na potrzeby i wyzwania, którym muszą sprostać nasi klienci. Takim przykładem jest chociażby system podłóg podniesionych Lafarge Upfloor przeznaczony przede wszystkim do powierzchni biurowych. To innowacyjne rozwiązanie pozwala na wygodne rozprowadzenie instalacji elektrycznych, grzewczych, sieci internetowej czy telefonicznej. Dostarczamy materiał nawet do bardzo wysokich budynków, a jednorazowo wylewane powierzchnie to nawet 1300 m2.

Podłoga podniesiona UpFloor otrzymała już certyfikat klasyfikacji ogniowej od Instytutu Techniki Budowlanej. Uzyskała również atest higieniczny Państwowego Zakładu Higieny, który potwierdza, że rozwiązanie jest bezpieczne dla zdrowia użytkowników. Jedną z realizacji, w któ-

rej użyto system UpFloor, jest budynek biurowy przy ulicy Domaniewskiej 45 w Warszawie, gdzie Lafarge dostarczył podkład podłogowy Agilia Sols A, a firma Lindner płyty szalunkowe i słupki do podłogi podniesionej.

B.R.: Innowacyjność Lafarge to nie tylko dobre produkty. To rozwiązania. Oferujemy na przykład rozwiązanie zwane Solidna Ekipa od ponad roku i mamy sukcesy na wielu projektach. Przykładem idealnego partnerstwa była chociażby współpraca z Urzędem Miasta Żory, który zainwestował w miasteczko rowerowe i skatepark. Lafarge współpracował w tym projekcie nie tylko z inwestorem i partnerami wykonawczymi, ale także z projektantem. Zalety naszego produktu, jakim jest kolorowy beton Artevia to lepsze bezpieczeństwo użytkowników obiektu czy trwałość nawierzchni, a to jest korzyść dla inwestora. Z punktu widzenia trwałości nawierzchni i kosztów jej utrzymania wybór betonu Artevia, jest optymalnym rozwiązaniem. Liczy się też walor estetyczny. W skateparku i miasteczku rowerowym zastosowano aż 5 kolorów betonu.

D.B.: Jakie nowe kierunki rozwoju wytyczy Lafarge w perspektywie najbliższych lat?

B.R.: Po pierwsze to produkty, które będą miały neutralny lub znacznie niższy wpływ na środowisko.

Mielenie karpów drzew

Wypełnianie wyrobiska

Odtworzone środowisko leśne

Rozwiązania efektywne energetycznie, o lepszych właściwościach izolacyjnych i emitujące mniej dwutlenku węgla.

Drugim ważnym kierunkiem rozwoju jest ciągła praca nad opracowywaniem nowych rozwiązań i szu-

B.R.: Myślę, że polski rynek, a w szczególności rynek producentów materiałów budowlanych przeżył dużą „erozję” zyskowności w ostatnich latach.

Głównym jej powodem były rosnące koszty produkcji, w tym w szczególności paliw i energii elektrycznej. Niebagatelną rolę miały również koszty modernizacji, dostosowania i inwestycji wynikające z unijnych przepisów środowiskowych. Przykładowo w tym roku zacznie obowiązywać w Polsce przepis o zmniejszeniu emisji tlenków azotu w procesie produkcji cementu, tzw. NOx. Takie dostosowanie wymaga inwestowania w nasze instalacje. Aby móc dalej inwestować, potrzebujemy jednak działać w bardziej zrównoważony sposób. Ze względu na dokonane już inwestycje, przemysł cementowy w Polsce jest już jednym z najbardziej nowoczesnych gałęzi gospodarki. I jednym z najważniejszych.

Dzięki tym inwestycjom jesteśmy w stanie dostarczyć innowacyjne rozwiązania o najwyższej jakości, które doceni klient.

Tak jak wspominałem powyżej, nasze najważniejsze kierunki rozwoju to: mniej emisyjne i zapewniające większą efektywność energetyczną budynków produkty, doskonały serwis i różnorodność „uszytych na miarę rozwiązań”.

Wiemy, że klienci tego oczekują, a my im to dostarczymy.

D.B.: Dziękuję za rozmowę.

luty 2014

D.B.: Jak ocenia Pan rynek polski i jego zyskowność?

23

D.B.: Lafarge pokazuje się ostatnio również w nowej roli – wprowadziliście Państwo na polski rynek unikalny system współpracy projektowej Lafarge Solidna Ekipa, polegający na dostarczaniu materiałów wraz z wykonawstwem. Skąd pomysł i jak się sprawdza?

Składowanie pryzm

Builder

B.R.: Polska jest jeszcze na tym etapie rozwoju, w którym klienci dość często kierują się jak najniższym kosztem, a nie wyborem innowacyjnego rozwiązania, które w dłuższej perspektywie przyniesie korzyści inwestorowi i użytkownikom inwestycji. To dotyczy wszystkich segmentów w budownictwie. Powoli się to zmienia i liczymy na to, że tempo tej zmiany będzie żwawsze.

Zdejmowanie warstw gleby

Zdjęcia: archiwum Lafarge

D.B.: W Polsce – w porównaniu z innymi krajami np. UE – łatwiej czy trudniej wdrażać innowacyjne produkty?

kanie jak największej liczby ich zastosowań. Wyróżniamy trzy segmenty strategiczne, dla których takie rozwiązania tworzymy i będziemy rozwijać: budynki, infrastruktura oraz przemysł. Przykładem takiej współpracy jest rozwiązanie dla budynków mieszkalnych, nad którymi obecnie pracujemy z firmą Rockwool. To rozwiązanie, które obniża poziom hałasu. Prowadzimy teraz badania i wkrótce podzielimy się jego korzyściami.

Trzecim ważnym elementem strategii rozwoju jest osiągnięcie efektu synergii naszej gamy produktowej oraz najlepszego na rynku serwisu dla klienta. To nasza ambicja.

debata

BIZNES

Wykonawstwo

w ocenie branży

Postanowiliśmy sprawdzić, jak wykonawstwo budowlane w Polsce oceniają producenci, inwestorzy, urzędnicy, eksperci, ale również sami wykonawcy.

Pytaliśmy przede wszystkim o jakość usług, wiedzę i umiejętności specjalistów, świadomość nowoczesnych technologii, przyczyny problemów i sposoby usprawnień, perspektywy oraz bezpieczeństwo.

Przedstawiamy zebrane opinie. Kolejne opublikujemy w następnym wydaniu.

Builder

24

luty 2014

Michał Wrzosek Prezes Zarządu PERI Polska

Ostatnie dwudziestolecie przyniosło wielkie zmiany w polskim budownictwie. Pojawienie się na naszym rynku ogromnych środków finansowych, zarówno prywatnych, jak i publicznych, w połączeniu z łatwością dostępu do wcześniej nieosiągalnych technologii pozwoliło na zmianę oblicza polskich budów. Obiekty, które w tym czasie powstały, są żywym dowodem wielkiego potencjału polskich inżynierów i mogą służyć jako wizytówki nie tylko w skali europejskiej, ale i światowej. A jednak pomimo wielu tak wspaniałych osiągnięć zewsząd słychać głosy narzekania i opinie o chorobie trawiącej polski rynek budowlany. Kolejne opóźnienia w zakończeniu kontraktów, kłopoty finansowe i upadłości firm budowlanych świadczą jednoznacznie o tym, że przed nami jeszcze sporo nauki.

Jako przyczyny słabej kondycji polskich przedsiębiorstw budowlanych wymieniane są złe prawo

o zamówieniach publicznych, presja inwestorów na cenę, długie terminy płatności itp. Trzeba jednak uczciwie przyznać, że wiele firm z jednej strony narzeka na podane powyżej zjawiska, z drugiej zaś – pozyskuje kolejne kontrakty, oferując jako swoją „przewagę konkurencyjną” niezwykle niską cenę oraz często nierealny termin wykonania zadania i godzi się na wydłużone terminy płatności. Później można już tylko liczyć na łaskawą aurę, skuteczność działu prawnego w uzyskaniu dopłat od inwestora oraz w zmianie warunków kontraktowych, głównie terminów, a także de-

nego ze wzmacnianiem kondycji zarówno własnego przedsiębiorstwa, jak i współpracujących z tym przedsiębiorstwem partnerów. Wcześniej czy później

technologie, odsunięci zaś – „księgowi”, oceniający jakość usługi czy sprzętu jedynie po cenie jednostkowej. Brak takich zmian w myśleniu długotermino-

Na budowach do głosu powinni zostać dopuszczeni inżynierowie rozumiejący technologie, odsunięci zaś – „księgowi”, oceniający jakość usługi czy sprzętu jedynie po cenie jednostkowej.

doprowadza ona do kłopotów lub wręcz upadłości.

Jak więc zapewnić stabilność funkcjonowania przedsiębiorstw budowlanych? Należy zmienić myślenie z ilości na jakość.

Tak często ostatnio nadużywane słowo „innowacja” należy zdjąć ze sztandarów i zacząć je wdrażać w życie, nawet jeśli na początku będzie to związane z dodatkowymi kosztami.

Na budowach do głosu powinni zostać dopuszczeni inżynierowie rozumiejący

wym oznaczać będzie, że dalej w typowo polski sposób będziemy głównie narzekać, cieszyć się z minimalnej straty a nie zdrowego zysku oraz czuć zawiść do tych, którzy wybrali inną drogę i działają na zdrowych zasadach.

Mamy demokrację, o którą walczyliśmy, więc każdy może sam decydować o własnej przyszłości. Jeśli zadecyduje dobrze – wygra, jeśli źle, niech przynajmniej później nie narzeka.

terminację podwykonawców i dostawców w przełamywaniu kolejnych barier i tak już nierealnych cen. Nawet jeśli raz czy drugi się uda, to taktyka taka ma niewiele wspól-

Cezary Szeszuła Prezes Zarządu Xella Polska

Patrząc na rynek budowlany w Polsce w kontekście wykonawstwa, warto zwrócić uwagę na ogólne wskaźniki wydajności pracy. Dane opublikowane pod koniec ubiegłego roku wskazują na duży postęp w tym zakresie – wydajność pracy w Polsce w roku 2012 wzrosła o 5,6% – ale niezależnie od tego cały czas jest trzykrotnie niższa niż średnia w Unii Europejskiej.

Dalsza poprawa wydajności pracy na rynku budowlanym jest możliwa między innymi dzięki szerokiemu wykorzystaniu nowych technologii i ma-

Wykonawcy mają świadomość rosnącej konkurencji w branży.

A w takiej sytuacji może obronić się tylko jakość! czesnych technologii i ich zastosowania jest niezbędna. I to owocuje! W konsekwencji ekipy budowlane mogą pochwalić się realizacjami ciekawych, omawianych na łamach pism branżowych inwestycji.

Sytuacja wygląda zresztą podobnie w przypadku małych i średnich firm wykonawczych. W końcu obok ceny produktów istotną rolę zaczęła odgrywać ich klasa. Efekt? Znacz-

nie poprawiła się ogólna kondycja branży budowlanej. Śmiem twierdzić, że w perspektywie 10-15 lat Polacy zaczną wyznaczać europejskie standardy w wykonawstwie.

Oczywiście, nie jest jeszcze idealnie. Błędy wykonawcze wciąż się pojawiają. Jednym z najpoważniejszych jest niestosowanie się do instrukcji montażu. Wciąż pokutuje

luty 2014

Można śmiało powiedzieć, że na przestrzeni ostatnich lat Polacy mieli wiele okazji do zweryfikowania swoich umiejętności w dziedzinie wykonawstwa budowlanego – chociażby ze względu na liczne inwestycje związane z organizacją Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku oraz projektów budowlanych im towarzyszących, tj. tworzenia „Orlików”, obiektów szkoleniowych, rekreacyjnych oraz baz hotelowych. Jak wypadliśmy? W mojej ocenie wykonaliśmy znaczny krok do przodu.

Przede wszystkim podniósł się poziom świadczonych usług. Wykonawcy mają świadomość rosnącej konkurencji w branży. A w takiej sytuacji może obronić się tylko jakość!

przyzwyczajenie do dawnych technologii, które nie były tak precyzyjne jak te dzisiejsze. Tymczasem poszczególne zasady korzystania z innowacyjnych produktów chemii budowlanej są rygorystyczne i muszą być spełniane. Dotyczy to chociażby odpowiedniej temperatury powietrza, etapów realizacji czy przygotowania podłoża. Nieprzypadkowo zresztą powstają dokładne instrukcje montażu zatwierdzane przez Instytut Technik Budowlanej. Na szczęście z każdym rokiem dostrzegamy coraz mniej błędów technicznych. Przyczyniają się do tego m.in. wspomniane wcześniej szkolenia techniczne organizowane przez Soudal dla partnerskich firm montażowych.

25

Dyrektor Zarządzający Soudal Polska

Coraz chętniej uczestniczą oni zatem w kursach podnoszących ich kwalifikacje. W minionym roku Soudal przeszkolił ponad tysiąc wykonawców na terenie całej Polski. Wykonawcy dostrzegli znaczenie rozwoju w swoim segmencie i zdają sobie sprawę, że wiedza na temat nowo-

Builder

Andrzej Kaczor

teriałów. Wprowadzone na rynek w ubiegłym roku bloki wielkoformatowe Silka Tempo umożliwiają czterokrotnie szybsze murowanie ścian. Deweloperzy, którzy zastosowali to rozwiązanie, potwierdza-

ją znaczący wzrost efektywności całego procesu budowlanego. Podobnie w przypadku Ytong Panel, płyt przeznaczonych do murowania ścian działowych. Etap wykończenia wnętrz z użyciem tego materiału realizowany jest zdecydowanie szybciej i mniejszym nakładem pracy.

Kolejnym elementem jest podnoszenie kwalifikacji ekip wykonawczych. Dotyczy to zarówno rynku komercyjnego, budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego, jak i jednorodzinnego. Konieczna jest bliska współpraca producentów materiałów zarówno z wykonawcami już aktywnymi na rynku, jak i szkołami budowlanymi.

Xella ma w tym zakresie wiele sukcesów –

nasze inicjatywy, takie jak szkolenia, prezentacje czy skierowana do uczniów Akademia Murowania, cieszą się ogromnym po-

Nasze badania pokazują, że jakość usług wykonawczych oraz zaufanie do wiedzy wykonawcy zaczyna liczyć się bardziej niż cena usług. wodzeniem. To wyraźna informacja, że rynek jest zainteresowany nowymi, bardziej efektywnymi metodami pracy i podnoszeniem jakości usług. Takie podejście jest zbieżne z oczekiwaniami inwestorów – nasze badania pokazują, że jakość usług wykonawczych oraz zaufanie do wiedzy wykonawcy zaczyna liczyć się bardziej niż cena usług.

debata

BIZNES luty 2014

26 Builder

Jan Styliński

Prezes Zarządu Polski Związek Pracodawców Budownictwa Wykonawstwo budowlane w Polsce stoi obecnie, po wielu latach wyzwań i kilku latach rzeczywistego rozwoju, przed kolejną perspektywą. Niewątpliwie zostało uzależnione w istotnej mierze od środków pomocowych z Unii Europejskiej, zarówno w odniesieniu do rytmu ich wydatkowania, jak i wysokości. Trend ten, jakkolwiek oczywisty, okazał się per saldo niekorzystny zarówno dla samego rynku wykonawstwa, jak i dla gospodarki narodowej w ogóle. Skokowy wzrost wydatków publicznych, zwłaszcza tych na infrastrukturę, spowodował rozgrzanie rynku budowlanego wraz z tak niekorzystnymi zjawiskami, jak ogromny wzrost cen materiałów

Sławomir Kocur Menadżer Produktu ISOVER

Jakość usług budowlanych nie jest ani tak zła, jak niektórzy mówią, ani tak dobra, jak byśmy sobie tego życzyli. Analizując przyczyny powstawania usterek jako inwestor oraz praktyk budowlany, dochodzę do wniosku, że wykonawca otrzymuje za-

oraz usług. Nagłe zmniejszenie finansowania doprowadziło w konsekwencji do wojny cenowej na sztucznie napompowanym rynku oraz do znacznej pauperyzacji firm budowlanych – zarówno wykonawczych, jak i projektowych. Pozycja konkurencyjna polskich firm została tym samym istotnie osłabiona, co w dłuższej perspektywie przełoży się na niższą innowacyjność gospodarki – tu ciężarem bę-

Jakość wykonawstwa w Polsce należy ocenić jako generalnie wysoką lub bardzo wysoką, umożliwiającą skuteczną konkurencję z firmami z innych państw UE. dzie zwłaszcza zdziesiątkowanie krajowych biur projektowych – oraz na zmniejszenie szans na skuteczny eksport polskiej myśli budowlanej za granicę.

danie, któremu często nie może podołać ze względu na cenę oferty, która pozwoliła mu wygrać przetarg. Zlecający argumentuje, że najniższa cena nie usprawiedliwia obniżonej jakości, jednak w przypadku nieosiągnięcia podczas przetargu ceny „ślepego kosztorysu” można zadać pytanie: kosztem jakich parametrów oferent obniżył cenę? Inwestor indywidualny, wczytawszy się w fora dyskusyjne, artykuły itp., twierdzi, że wszystko wie lepiej, więc żąda od wykonawcy rozwiązań, które często nie mogą się sprawdzić. Obserwując rynek, widzę wśród wielu firm prawdziwych entuzjastów, dla których budowanie to pasja. Entuzjaści dopytują, szukają odpowiedzi, mają spostrzeżenia. W opozycji do nich stoją osoby, które wiedzą

Jakkolwiek niektóre rynki, zwłaszcza wschodnie, jawią się obecnie jako mające znaczny potencjał rozwojowy, to jednak zdobycie kontraktów oraz utrzymanie sieci kontaktów handlowych przez firmy budowlane wymagać będzie dużych nakładów, na które większości firm nie stać.

Można zatem bez zbytniej przesady stwierdzić, że kondycja firm na koniec obecnej perspektywy unijnej jest gorsza niż na jej początku. Jest to tym smutniejsze, że jakość wykonawstwa w Polsce należy ocenić jako generalnie wysoką lub bardzo wysoką, umożliwiającą skuteczną konkurencję z firmami z innych państw UE. Również jako wysoką – w przypadku firm średnich i dużych – należałoby ocenić świadomość i umiejętność wykorzystania nowoczesnych, innowacyjnych technologii w ramach inwestycji prywatnych i prze-

wszystko na każdy temat, ale niestety pierwsze ich pytanie zawsze wpisuje się w zepsuty rynek: ile mogę zaoszczędzić na wymianie technologii, produktu czy uproszczeniu rozwiąza-

Nie ma referencji – nie ma roboty! nia? Niestety, taka postawa niszczy rynek i obniża jakość budowania. Jak sobie zatem radzić i dostać dobrą jakość za rozsądne pieniądze? Zasada nie zmieniła się od lat: referencje oraz telefon do wcześniejszych inwestorów. Trzeba pamiętać, że rozczarowany inwestor z lubością i bez zahamowań wyrazi swoją opinię w myśl zasady: „Zadowolony klient poleci firmę co najmniej trzem osobom. Niezadowolony opowie o swoich problemach dwuna-

mysłowych. Na przeszkodzie szerokiego ich rozwoju, również w kontraktach publicznych, stoi jednakże powszechnie stosowane kryterium najniższej ceny.

W odniesieniu do perspektyw należy przede wszystkim nastawić się na odbudowę potencjału ekonomicznego polskich firm, w tym wprowadzenie korzystnych instrumentów finansowych, umożliwiających pozyskanie kapitału dla dalszego rozwoju firm.

stu, a bardzo niezadowolony – nawet dwudziestu znajomym”. Dla mnie: nie ma referencji – nie ma roboty! Trudno się pogodzić z faktem, że taka zasada nie może dotyczyć przetargów publicznych, gdzie wyznacznikiem „być albo nie być” jest głównie cena.

ISOVER zdaje sobie sprawę z tego, że na rynku izolacji istnieje pokusa sięgania po systemy i produkty, które nie dają gwarancji skutecznej izolacji przez wiele lat. Dlatego duży wysiłek wkładamy w szkolenia oraz doradztwo techniczne w terenie.

Najlepsze jest to, że coraz częściej możemy zobaczyć efekty w postaci doskonale zaizolowanych domów, co przekłada się na zadowolenie inwestora i postrzeganie renomy marek: ISOVER oraz samego wykonawcy.

oraz budownictwie przemysłowo-magazynowym i handlowo-usługowym – a te segmenty rynku mają nieco większy powód do zadowolenia niż pozostałe. Czynniki makro wskazują na wzrost eksportu, co z pewnością przełoży się na zwiększenie ilości inwestycji.

Pamiętajmy jednak, że unijne dotacje kiedyś się skończą, a to spowoduje spore zawężenie rynku.

Dlatego Projprzem swoją siłę buduje poprzez synergię tych wspomnianych trzech segmentów działalności. Oprócz specjalizacji w budownictwie przemysłowym, projektujemy i dostarczamy konstrukcje stalowe oraz systemy prze-

Dyrektor Handlowy VESBO Poland

Uważnie obserwujemy branżę budowlaną, w której działamy i widzimy, jak bardzo z biegiem lat wykonawcy się zmieniają. To oczywiście pozytywna zmiana. Obecnie jakość oferowanych w Polsce usług jest bardzo wysoka. Wykonawcy są coraz bardziej świadomi, coraz więcej wymagają od

Dynamika branży wpływa na popularność szkoleń organizowanych przez producentów. producentów i dostawców, a przez to są bardziej elastyczni we współpracy z klientem. Wpływa na to wiele czynników. Ogromne znaczenie ma edukacja. Na rynku działa bardzo wielu doświadczonych instalatorów, od których młod-

sze pokolenia fachowców mogą się uczyć. Dynamika branży wpływa na popularność szkoleń organizowanych przez producentów oraz konieczność ciągłego aktualizowania swojej wiedzy i poznawania nowinek technicznych.

Z jednej strony mamy więc chęć podnoszenia swoich kwalifikacji przez instalatorów, z drugiej – producentów, którym zależy na fachowcach potrafiących sprostać obecnym potrzebom rynku. Dlatego kluczowe jest dla nas zapoznawanie instalatorów z nowoczesnymi technologiami, które stosujemy w VESBO, tak, by mogli oni używać zaawansowanych technologicznie narzędzi oraz montować nowoczesne produkty.

REKLAMA

luty 2014

Podzielamy panującą w branży opinię, że rok 2014 napawa coraz większym optymizmem.

Związany jest on przede wszystkim z nową perspektywą budżetową dotacji UE. Projprzem SA prowadzi działalność w trzech segmentach rynku budowalnego – systemach przeładunkowych, konstrukcjach stalowych

Michał Kmiecik

27

Prezes Zarządu Projprzem SA

ładunkowe; te ostatnie już do ponad trzydziestu krajów na trzech kontynentach. W ten sposób stajemy się coraz bardziej wyspecjalizowani w realizacji inwestycji logistycznych, zależnych od naturalnego popytu. W związku z przewidywaniami ograniczenia popytu na rynku polskim cała Grupa Projprzem SA koncentruje się na zdobywaniu rynków eksportowych.

Ważne jest również, aby w pełni wykorzystać potencjał rynku inwestycyjnego. Projekt można wykonać taniej lub go zoptymalizować. Nasza Grupa specjalizuje się w tym drugim. Projprzem dla inwestora staje się nie tylko wykonawcą, lecz również doradcą w sprawach wszystkich tych technologii, które pomogą obniżyć koszty funkcjonowania i utrzymania budynku oraz wypracować dodatkowy zysk. Mam tu na myśli optymalizację zużycia energii oświetlenia, odzyskiwanie ciepła czy fotowoltaikę, a także systemy automatyzacji, tzw. inteligentne obiekty przemysłowe. Oczywiście implementacja

Builder

Piotr Babst

Projekt można wykonać taniej lub go zoptymalizować.

Nasza Grupa specjalizuje się w tym drugim. tych technologii wymaga większych nakładów finansowych, jednak w dłuższej perspektywie czasowej są to naprawdę ekonomicznie uzasadnione rozwiązania.

Sądzę, że właśnie optymalizacja oraz solidne możliwości finansowania inwestycji przez Projprzem wiążą nas przede wszystkim z prawami rynku i konkurencji.

generalna realizacja inwestycji konstrukcje stalowe systemy przeładunkowe

,QZHVWXM HIHNW\ZQLH ] QDPL PROJPRZEM S.A.

85-029 Bydgoszcz, ul. Bernardyńska 13 www.projprzem.com info@projprzem.com

debata

BIZNES

Wiceprezes ds. Sprzedaży i Marketingu Grupa ATLAS Mając ponad 20-letnie doświadczenie w branży, obserwujemy, że poziom wykonawstwa w Polsce z roku na rok jest coraz wyższy. Obecnie wykonawcy, bez względu na skalę inwestycji, którą realizują, są bardzo otwarci na poszerzanie swojej wiedzy i zwiększanie kompetencji. Interesują ich nowoczesne technologie i przeprowadzanie prac zgodnie ze sztuką, która z tych technologii korzysta. Pragną się rozwijać w obszarach, w których już się specjalizują, ale i poszerzać zakres swoich umiejęt-

rencyjnymi na rynku. Wykonawcy w coraz większym stopniu stają się także doradcami inwestorów – nie tylko pod kątem materiałów i technologii dla indywidualnych inwestycji, lecz także inspiracji kolorystycznych i kreatywnych rozwiązań.

Wykonawstwo na miarę XXI wieku.

W ramach wsparcia wykonawców ATLAS organizuje cykl profesjonalnych szkoleń, w ramach których kładzie duży nacisk zarówno na teorię, jak i praktykę. Prowadzą je doradcy techniczni i szkoleniowcy, którzy na co dzień pracują z produktami ATLAS jako wykonawcy. Dodatkowo prowadzimy specjalny program certyfikacji – każde szkolenie w ramach tego programu

28

luty 2014

Krzysztof Ogórek

Dariusz Blocher

Prezes Zarządu Budimex Wykonawcy przywiązują coraz większą wagę do jakości i w tej dziedzinie wciąż podnoszą standardy. Do tego są jednak potrzebne środki. Wielu problemów, zarówno z jakością, jak i terminową realizacją inwestycji, byłoby w branży znacznie mniej, gdyby przy wyborze oferty kluczowym elementem nie była wyłącznie cena, ale też analiza zdolności wykonawczych firmy, jej kondycja finansowa oraz doświadczenie. Wtedy spółki bez odpowiedniego zaplecza nie podejmowałyby się zadań, na które nie pozwala ich potencjał.

Builder

Ogromne znaczenie ma dla wykonawców bezpieczeństwo pracy.

ności w nowych sektorach, zwłaszcza w kontekście bardzo dynamicznie zmieniających się możliwości roboczych i użytkowych produktów, a także popularyzacji zielonego budownictwa, ekologii oraz coraz powszechniejszych rozwiązań systemowych. Interesuje ich wszystko, co pozwoli im usprawnić pracę, zaoszczędzić czas i realizować bardziej wymagające projekty, a tym samym stawać się bardziej konku-

zakończone jest egzaminem, a wykonawca otrzymuje respektowany w środowisku certyfikat autoryzacji, będący potwierdzeniem jego kwalifikacji.

Bardzo dobrym znakiem jest to, że fachowcy sami zgłaszają się do nas po wiedzę z tematami, które chcieliby omówić ze specjalistami, oraz z propozycjami szkoleń praktycznych. Można więc powiedzieć, że osiągamy w Polsce poziom wykonawstwa na miarę XXI wieku.

Duże firmy wykonawcze stale podnoszą kwalifikacje swoich fachowców przez zapewnianie im udziału w wielu specjalistycznych szkoleniach. Przy realizacji inwestycji niektóre z nich współpracują z jednostkami naukowo-badawczymi. Między innymi dzięki temu stosują innowacyjne rozwiązania. Za przykład może posłużyć wybudowany przez Budimex most typu extradosed przez Wisłę w Kwidzynie, o wyjątkowej w skali światowej rozpiętości przęseł: od 130 do 204 m.

Ogromne znaczenie ma dla wykonawców bezpieczeństwo pracy. Naszym dążeniem jest zmniejszenie liczby wypadków.

Osiem dużych firm budowlanych, a wśród nich Budimex, podpisało Po-

rozumienie dla Bezpieczeństwa w Budownictwie i wspólnie pracuje nad systemowymi rozwiązaniami w tej dziedzinie. Sygnatariusze Porozumienia opracowali m.in. „Instrukcję bezpiecznego wykonywania robót”, którą przekazują do stosowania także podwykonawcom. A podwykonawcy to bardzo liczna grupa – np. Budimex, który realizuje sto dwadzieścia kontraktów rocznie, współpracuje z dwunastoma tysiącami kontrahentów, z czego 60% stanowią podwykonawcy, zatrudniający dziesiątki tysięcy pracowników.

Nasi partnerzy biznesowi cenią sobie współpracę z Budimeksem i wiedzą, że wywiązujemy się ze zobowiązań.

Przed nami dobra perspektywa dla budownictwa za sprawą środków unijnych przyznanych Polsce w obecnym rozdaniu. Trzeba ten czas dobrze wykorzystać. Mam nadzieję, że wszyscy uczestnicy rynku wyciągnęli wnioski z przeszłości i nie powtórzą błędów.

■

Wzmacniający dialog

K

ondycja branży budowlanej w Polsce w dużym stopniu uzależniona jest od sytuacji gospodarczej kraju, decyzji na szczeblu rządowym, a także dostępności funduszy unijnych. Słaba w ostatnich latach koniunktura na rynku budownictwa powoduje naturalne, lecz często trudne dla firm z branży budowlanej zmiany, które niejednokrotnie wiążą się z koniecznością optymalizacji procesów i zwalnianiem pracowników w celu obniżenia kosztów. W takiej sytuacji warto otwarcie komunikować planowane zmiany i prowadzić dialog z interesariuszami.

W ramach przygotowań do wydania „Raportu zrównoważonego rozwoju” przeprowadziliśmy sesje dialogu z interesariuszami według międzynarodowego standardu AA 1000 w naszych cementowniach w Chełmie i Rudnikach. Na podstawie informacji uzyskanych od lokalnych społeczności i naszych sąsiadów, z uwzględnieniem wytycznych Global Reporting Initiative (GRI), opracowaliśmy Raport obejmujący lata 2011 i 2012. Przedstawione w nim informacje zostały oparte o zasady kompletności i istotności dla interesariuszy, a także o zasadę wyważenia, co oznacza, że przedstawiono zarówno pozytywne, jak i negatywne informacje na temat problemów i wyzwań, z jakimi zetknęliśmy się w ostatnich latach. Raport został pozytywnie zweryfikowany na podstawie przeprowadzonego zewnętrznie audytu, co podkreśla rzetelność przedstawionych danych.

W grudniu 2013 roku „Raport zrównoważonego rozwoju CEMEX Polska” został uznany przez Jury konkursu Raporty Społeczne oraz środowisko dziennikarskie za najlepiej sporządzony raport w 2013 roku i otrzymał Nagrodę główną oraz Nagrodę dziennikarzy. Raport CEMEX został wybrany spośród trzydziestu dwóch raportów zgłoszonych do VII edycji konkursu.

Zachęcamy do zapoznania się z naszym raportem dostępnym na www.cemex.pl

luty 2014

Odpowiedzialność w zakresie zrównoważonego rozwoju firmy należy rozpatrywać w wielu aspektach.

W przypadku firm z branży budowlanej i produkcyjnej najważniejsze są zapewnienie najwyższych standardów bezpieczeństwa pracowników i osób współpracujących, ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne, a także dialog z interesariuszami w celu tworzenia wspólnej wartości.

Dialog według standardów

29

Koordynator zrównoważonego Rozwoju cEmEX Polska

Builder

Przemysław oczyp

W ostatnich latach, pomimo trudnej sytuacji rynkowej, w CEMEX Polska dokonaliśmy szeregu zmian i usprawnień, które konsekwentnie budują naszą pozycję jako firmy odpowiedzialnej społecznie oraz zmniejszają negatywny wpływ naszej działalności na środowisko naturalne.

Rok 2013 był dla nas również rokiem dialogów społecznych. Odbyliśmy szereg spotkań z pracownikami i z interesariuszami zewnętrznymi, czyli osobami, które mają istotny wpływ na działalność firmy oraz pozostają pod jej wpływem. Podczas tych spotkań weryfikujemy nasze plany i działania. Aby poznać opinię tych osób na temat oczekiwań w zakresie naszego wpływu na społeczność, środowisko oraz podejmowanych przez nas działań rynkowych, w 2013 roku zorganizowaliśmy w sumie dziewiętnaście spotkań, w których uczestniczyło ponad 1100 osób. W trakcie spotkań rozmawialiśmy o bieżącej sytuacji firmy oraz rynku, przedstawiliśmy projekty priorytetowe dla CEMEX, dla naszych poszczególnych zakładów, a także mówiliśmy o wyzwaniach i problemach, które przed nami stoją. W czasie wszystkich spotkań odpowiedzieliśmy łącznie na blisko ćwierć tysiąca pytań.

PROMOCJA

Rok dialogów społecznych

rynki, kontrakty, pieniądze

BIZNES

SZwEdZkI rEmoNt szansą dla Polaków Piotr Urbankowski

Builder

32

luty 2014

I radca, kierownik wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady rP w Sztokholmie

Wydarzenia gospodarcze ostatnich lat w Europie i na świecie w coraz większym stopniu wpływają na szwedzką gospodarkę i tamtejszy rynek pracy. Znajduje to również odzwierciedlenie w sektorze budowlanym i na rynku materiałów w Szwecji, gdzie zwiększa się liczba zagranicznych wykonawców rozpoczynających działalność oraz powstaje coraz więcej sieci handlowych oferujących wyroby budowlane.

O

statnie słabe warunki ekonomiczne w Szwecji i Europie miały duży wpływ na rynek budowlany i sprzedaż materiałów. Jednak według ekspertów najbliższych pięć lat związanych będzie ze znacznymi wyzwaniami i możliwościami sektora budowlanego oraz rynku produktów budowlanych.

Wśród czynników, które będą miały znaczny wpływ na różne obszary tego rynku, wymienić należy efekty ROTavdraget (odpis podatku za prace remontowe), e-handel, rewitalizację starych zasobów mieszkaniowych, wdrożenie dyrektyw UE, zmniejszenie zużycia energii w lokalach mieszkalnych i komercyjnych, internacjonalizację rynku budowlanego i rynku nieruchomości w Szwecji czy rosnące ceny materiałów budowlanych.

Kierunek mieszkaniówka

Zdaniem szwedzkich ekspertów w ciągu najbliższych lat całkowite potrzeby w zakresie nowo wybudowanych mieszkań osiągną poziom 35-40 tys. mieszkań rocznie – wynika to z konieczności sprostania skumulowanemu deficytowi mieszkań oraz przyszłym potrzebom w tym zakresie. Popyt na mieszkania jest duży – ich niedobór Prace termomodernizacyjne na osiedlu mieszkaniowym w Rydebäck

istnieje obecnie w 135 spośród 290 gmin.

Warto mieć na uwadze m.in. plany inwestycyjne w rejonie stolicy. Partie koalicji rządowej wraz z władzami Sztokholmu oraz podsztokholmskich gmin Nacka, Solna, Järfälla zapowiedziały budowę w najbliższych latach 78 tys. nowych mieszkań, a także dziewięciu nowych stacji sztokholmskiego metra. Wartość planowanej inwestycji budowy metra, wraz z nowym taborem i wyposażeniem, wyniesie 257 mld SEK. Przewiduje się także, że do 2030 roku liczba mieszkańców w regionie sztokholmskim wzrośnie z 2,1 mln do 2,6 mln.

Wielki szwedzki remont

W związku ze wzrostem zainteresowania przebudowami i odnawianiem starych zasobów mieszkaniowych dostawcy materiałów budowlanych powinni swoją uwagę skoncentrować na tego rodzaju inwestycjach. Wziąwszy pod uwagę wcześniejszy, słaby rozwój i zaniedbania w zakresie przebudowy budynków wielorodzinnych, a także zwiększony wolumen inwestycji, rozpoczętych w roku 2009, można sądzić, że modernizacja starszych zasobów mieszkaniowych rozpoczęła się na dobre. Zagwarantowanie pożądanego tempa odnawiania szwedzkich zasobów budynków wielorodzinnych stanowi jedno z największych wyzwań społecznych w najbliższym czasie. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że budynki te powinny zostać zmodernizowane pod kątem efektywności energetycznej.

Zgodnie z szacunkami (raport – Industrifakta) ok.

300 tys. mieszkań będzie wymagało renowacji w ciągu najbliższych pięciu lat. Szwecja postawiła sobie za cel zmniejszenie zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych o połowę do 2050 roku. Zaostrzone wymogi techniczne w odniesieniu do nowego budownictwa zostały już wprowadzone do przepisów budowlanych przez Boverket (Krajowy Urząd Budownictwa i Gospodarki Mieszkaniowej) i są systematycznie wprowadzane w życie.

W Szwecji istnieje duży zasób domów jednorodzinnych. Według stanu z ostatnich lat osoby prywatne posiadały ok. 3 mln nieruchomości, z czego ok. 2 mln to domy jednorodzinne, a ponad 1 mln to mieszkania spółdzielcze. Liczba domów letniskowych w Szwecji wynosiła 564 tys. Około 70% domów jednorodzinnych – czyli 1,4 miliona – zbudowano przed rokiem 1975. Często spotykane są w nich przestarzałe instalacje elektryczne, nieszczelności, łazienki z nieodpowiednią ochroną przed wilgocią itp. Wprowadzenie odpisu od podatku za prace remontowe miało duże znaczenie dla przyspieszenia znacznej części prac związanych z odnawianiem budynków. Warto dodać, że w tej grupie właścicieli domów jednorodzinnych przewiduje się znaczny wzrost popularności handlu przez internet w ciągu najbliższych kilku lat.

Szwedzi kupują za granicą

Zwiększone umiędzynarodowienie szwedzkiego sektora budowlanego jest konsekwencją pełniejszego wdrożenia dyrektyw UE oraz zmniejszonego popytu na rynku usług budowlanych i remontowych w wielu krajach europejskich, w związku z kryzysem zadłużenia.

Warunki dla szwedzkich dystrybutorów materiałów budowlanych się zmieniają, co wpływa zarówno na sprzedaż hurtową, jak i detaliczną. Na tym rynku można zaobserwować wzrost konkurencji poprzez bezpośredni import przez przedsiębiorców i inwestorów oraz wejście na rynek szwedzki dużych zagranicznych marketów budowlanych tj. Bauhaus i Hornbach.

W związku ze wzrostem zainteresowania przebudowami i odnawianiem starych zasobów mieszkaniowych dostawcy materiałów budowlanych powinni swoją uwagę skoncentrować na tego rodzaju inwestycjach.

Cztery największe przedsiębiorstwa budowlane w Szwecji – PEAB, NCC, Skanska i JM – kupują większość materiałów budowlanych za granicą. NCC i Skanska mają nawet zagraniczne biura handlowe, aby uczynić proces zakupów efektywniejszym. W ostatnich latach import materiałów budowlanych obliczony dla ok. 40 grup towarów sięgał rocznie 44,6 mld SEK, co stanowi ok. 27% całkowitego zaopatrzenia w materiały budowlane.

Dynamicznie rozwija się także handel internetowy.

Portal fakturowy e-build (wysyłka i odbiór faktur) już rok po powstaniu miał 4 tys. użytkowników wśród firm budowlanych i deweloperskich. Jego usługi skierowane są przede wszystkim do małych firm nieposiadających własnych systemów fakturowania.

Coraz lepiej postrzegani

Specyfiką szwedzkiego rynku budowlanego jest silna pozycja kilku największych firm budowlanych (w tym wskazanych powyżej), które realizują większość dużych kontraktów. Do rzadkości należy, aby duże przetargi wygrywały firmy spoza Szwecji. Niemniej jednak szwedzki rynek budowlany jest bardzo atrakcyjny dla małych REKLAMA

rynki, kontrakty, pieniądze

BIZNES luty 2014

34 Builder

i średnich przedsiębiorstw z branży budowlanej. W tej grupie wyraźnie zaznaczyły już swoją obecność polskie przedsiębiorstwa, które są coraz lepiej postrzegane na szwedzkim rynku. Domenę tych firm stanowią prace wykończeniowe i usługi remontowe, małe inwestycje infrastrukturalne, takie jak szkoły, przedszkola, a także budownictwo indywidualne, tj. budowa domów jednorodzinnych. Pod względem ilościowym Polacy stanowią jedną z najsilniejszych grup wśród zagranicznych pracowników tego sektora. Dobrą opinią cieszy się również oferta materiałów budowlanych z Polski, m.in. okien, drzwi, podłóg, glazury, jak również stali zbrojeniowej, prefabrykatów i konstrukcji stalowych.

Wprowadzenie odpisu od podatku za prace remontowe miało duże znaczenie dla przyspieszenia znacznej części prac związanych z odnowieniem budynków.

Firmy, które poważnie myślą o zaistnieniu na szwedzkim rynku, z pewnością powinny rozważyć zarejestrowanie stałej działalności gospodarczej w Szwecji, co przyczyniłoby się do ich większej stabilności, łatwiejszego dostępu do serwisu i zobowiązań gwarancyjnych, a przede wszystkim – do ich wiarygodności dla potencjalnych odbiorców, co ma istotne znaczenie na rynku szwedzkim. Na takie rozwiązanie zdecydowało się już wiele firm z Polski. Ponadto funkcjonowanie polskiej firmy budowlanej zarejestrowanej w Szwecji pozwoliłoby na zatrudnienie fachowej kadry inżynierskiej, co mogłoby przełożyć się na większą możliwość realizacji projektów w charakterze generalnego wykonawcy.

Co stoi na przeszkodzie?

Główną barierą, jaką mogą napotkać polskie przedsiębiorstwa, jest bardzo silna pozycja związków zawodowych Byggnads w sektorze budowlanym. Dużym utrudnieniem jest również fakt skrupulatnego pilnowania przez związki zawodowe stawek minimalnych, wynikających z umów/układów zbiorowych. Podkreślić należy, że stawki te nie wynikają z przepisów prawa, a właśnie z umów.

Mogą one budzić wątpliwości na gruncie prawnym, jeżeli chodzi o ich obowiązywanie, w szczególności w odniesieniu do podmiotów niebędących ich stronami, jednak w większości przypadków są one przestrzegane. Dlatego też większość inwestorów dąży do tego, aby kontrakty, również z firmami zagranicznymi, były przyjęte przez stronę związkową. Dodatkową barierą jest również język.

Podstawowa część dokumentacji, obowiązujące certyfikaty, normy oraz szkolenia prowadzone są w języku szwedzkim, w związku z tym znajomość języka angielskiego oka-

Cztery największe przedsiębiorstwa budowlane w Szwecji, takie jak PEAB, NCC, Skanska i JM, kupują większość materiałów budowlanych za granicą. zuje się niewystarczająca. Ograniczenie to odnosi się przede wszystkim do kadry inżynierskiej i zarządzającej.

Warto w tym miejscu wspomnieć również o nowym (wprowadzonym 1 lipca 2013 r.) obowiązku rejestracji pracowników delegowanych do pracy w Szwecji. Zagraniczni przedsiębiorcy delegujący swoich pracowników do pracy w Szwecji na okres dłuższy niż 5 dni będą mieli obowiązek zgłoszenia tego faktu do Szwedzkiego Urzędu ds. BHP

Gdzie szukać

Informacje na temat przetargów niepublicznych i publicznych w różnych sektorach branży budowlanej można znaleźć, korzystając z adresów następujących stron: https://eu.eu-supply.com/ctm/supplier/publictenders?B=TRAFIKVERKET http://www.trafikverket.se/Foretag/Upphandling/Planerade-upphandlingar/ http://www.ted.europa.eu/TED/misc/chooseLanguage.do Innym źródłem informacji na temat przetargów są płatne serwisy: http://www.opic.com/sv/Hitta-upphandlingar/ http://www.sverigebygger.se/Company/SE/default.asp http://www.byggfakta.se http://www.byggsok.se/default.asp Ponadto warto śledzić strony szwedzkich gmin (kommuner), na których publikowane są informacje o wszelkich przetargach w gminach (upphandligar), w tym z sektora budowlanego. Listę wszystkich szwedzkich gmin wraz z ich adresami www można znaleźć pod następującym adresem: http://www.skl.se/kommuner_och_landsting/fakta_ om_kommuner/kommunadresser

Efekt prac tynkarskich przeprowadzonych przez jedną z polskich firm budowlanych na szwedzkich osiedlach w Halmstad, Märsta, Malmö i Mölnlycke.

Zdjęcia arch. Firma Budowlana „ALFA” (firma należy do Polsko-Szwedzkiej Izby Gospodarczej)

(Arbetsmiljöverket). Więcej informacji na stronie Urzędu (informacja przygotowana w języku polskim) http://www. av.se/languages/polski/delegowanie_pracownikow.

Gdzie szukać wsparcia?

Wsparcie dla polskiego sektora budowlanego oraz promocja oferty polskich materiałów budowlanych jest jednym z priorytetowych zadań Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie. Na stronach WPHI Sztokholm w dziale „Przewodnik po rynku” można znaleźć wiele istotnych wskazówek związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w Szwecji (http://stockholm.trade.gov.pl/pl/rynek). Jeśli planuje się wejście na rynek, warto pogłębić wiedzę, korzystając również z informacji na temat szwedzkiego sektora budowlanego oraz instytucji rządowych i organizacji zajmujących się problematyką budownictwa zawartych w analizie opracowanej przez Wydział (dostępnej na

stronach WPHI). Istotną częścią działalności Wydziału jest także pomoc w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy polskimi i szwedzkimi przedsiębiorcami, m.in. poprzez udostępnianie baz danych oraz informacji odnośnie instytucji organizujących przetargi.

Gdzie warto się pokazać?

Wydział zaprasza na największe w Skandynawii międzynarodowe targi budowlane NORDBYGG, które odbędą się w dniach 1-4 kwietnia 2014 r. w Sztokholmie. Polska oferta budowlana będzie wspierana przez dwa programy branżowe Ministerstwa Gospodarki: Branżowy Program Promocji Branży Budownictwa oraz Branżowy Program Promocji Branży Stolarki Okiennej i Drzwiowej, które zorganizują w ramach targów dwa stoiska poświęcone tym branżom oraz seminarium dla polskich i szwedzkich przedsiębiorców zainteresowanych branżą stolarki okiennej i drzwiowej.

■ REKLAMA

steinothan® – przede wszystkim wielofunkcyjność

Fot. arch. Steinbacher Izoterm

Steinothan® 120 silent firmy Steinbacher Izoterm to kompletny system do izolacji dachów spadzistych w systemie nakrokwiowym. Głównym elementem systemu jest płyta z twardej pianki poliuretanowej o zamkniętych porach, obustronnie pokryta powłoką z czystego aluminium, zespoloną z piankową matą polietylenową o grubości 8 mm. Pokrywająca płytę mata posiada zakładki wzdłużne i poprzeczne, dodatkowe zbrojenie oraz nadruk modułowy. Dla zapewnienia szczelności system zawiera również specjalne paski do przyklejania. Płyta jest wykonana w systemie pióro-wpust na całym obwodzie. Jej wymiary to 1765 x 1175 mm x 80÷150 mm.

Steinothan® 120 silent to system unikalny technicznie, stanowiący nowoczesną, efektywną i bezpieczną alternatywę dla tradycyjnie stosowanej w Polsce technologii izolacji dachów spadzistych. Wyróżnia go nowatorskie podejście do projektowania – przede wszystkim dzięki wielofunkcyjności. Produkt jednocześnie spełnia funkcje termoizolacji, paroizolacji, dźwiękoizolacji oraz hydroizolacji.

nowoczesny impregnat do drewna Impregnat do drewna NW Tytan Professional firmy Selena jest nowoczesnym, niewymywalnym (NW) środkiem przeznaczonym do zabezpieczenia drewna przed pleśniami, owadami i innymi szkodnikami drewna. Impregnat ten to profesjonalna i trwała ochrona także przed grzybami powodującymi rozkład drewna. Może być stosowany na drewno zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń. Wnika szybko i głęboko, na trwałe łączy się z drewnem. Ponadto nie zwiększa palności drewna i jest niekorozyjny wobec stali. Można go także stosować samodzielnie jako grunt lub jako podkład pod lakiery dekoracyjne. W szczególności polecany do zabezpieczania więźby dachowej, odeskowania dachu, drewna konstrukcyjnego, drewnianych domów, drewna ogrodowego i bali drewnianych.

Zalety: • niewymywalny – trwale łączy się z drewnem, po impregnacji odporny na deszcz, • zawiera nowoczesne biocydy skuteczne nawet w małych dawkach, • zawiera dodatki penetrujące szybko i trwale, wnikające w drewno nawet do 5 mm, • niekoryzyjny wobec stali – nie zawiera agresywnych związków takich jak chlorki czy sole.

Fot. arch. Selena

Wysokiej jakości klej hybrydowy marki Selena o bardzo mocnym, natychmiastowym chwycie początkowym (200 kg/m² w 5 sekund). Łączy wszystkie materiały w każdych warunkach i tworzy trwałe, a zarazem elastyczne połączenia o bardzo wysokiej sile spajania. Może być stosowany wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń. Klej Fix 2 Rapid High Tack to produkt na bazie najnowszych technologii, stworzonych na podstawie wiedzy i doświadczenia działu R&D. Innowacyjne rozwiązania zapewniają użytkownikowi wygodę i bezpieczeństwo stosowania.

Zastosowanie: • łączenie większości typowych materiałów (m.in. drewno i materiały drewnopodobne, szkło, lustro, szkło lakierowane, metal, tworzywa sztuczne, korek, styropian, kamień naturalny, ceramika, glazura, terakota, beton, gips) wzajemnie do siebie lub w dowolnej kombinacji, • przyklejanie różnego rodzaju ciężkich elementów wykończeniowych (bez konieczności podpierania), • łączenie materiałów, które będą narażone na duże obciążenia, uderzenia, wibracje, • stosowanie wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń.

Fot. arch. Selena

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej. W tym roku po raz pierwszy jury wskazało także wiodące polskie projekty konstrukcyjne i architektoniczne.

Produkty nagrodzone statuetką toPBuilder 2013

CeMeX oferuje beton przyjazny środowisku Dzięki dobrej izolacyjności cieplnej INSULARIS EPS jego zastosowanie, szczególnie w miejsce chudego betonu, podnosi izolacyjność całej przegrody budowlanej (np. posadzki na gruncie lub stropu), co pozwala dodatkowo zredukować straty ciepła. INSULARIS EPS to produkt, który pozwala na wymierne oszczędności energii, co bezpośrednio pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. Zastosowanie INSULARISU EPS jako warstwy wyrównawczo-izolacyjnej alternatywnie do betonu zwykłego redukuje ciężar danego elementu przegrody, co z kolei pozwala na projektowanie elementów konstrukcyjnych budynku (ścian, stropów, fundamentów) o niższej nośności, a tym samym oszczędzenie materiałów budowlanych. INSULARIS EPS to bez wątpienia produkt ekologiczny.

Fot. arch. Cemex

BUDOWNICTWO

klej Fix2 rapid High tack

Doosan Portable Power: sprawdzian w ciężkich warunkach

Luksusowe wykończenia dla kontroli dostępu

Fot. arch. Idesco

Idesco – europejski lider rozwiązań RFID oferuje elementy systemów kontroli dostępu przeznaczone do projektów, gdzie istotną rolę odgrywa estetyczny wygląd instalacji. W ofercie znajdują się zarówno tagi wykonane z takich materiałów jak kamień, drewno, ozdobne szkło, jak i wysokiej jakości urządzenie AccessTouch posiadające dotykowy ekran oraz zintegrowany czytnik RFID. Zapraszamy do współpracy projektantów oraz integratorów systemów dostępu.

Colas Rail to francuska firma budowlana świadcząca usługi dla przemysłu kolejowego. RTS, oddział firmy specjalizujący się w utrzymaniu i renowacji tuneli kolejowych, posiada dwanaście sprężarek Doosan Portable Power oraz kilka starszych modeli eksploatowanych przez ostatnich 10 lat.

Colas Rail to pierwsza francuska firma, która zakupiła przenośne sprężarki nowej generacji Doosan Portable Power, spełniające normy emisji spalin Stage IIIB. Dwie maszyny Doosan 12/250 trafiły do firmy pod koniec 2013 roku. Ta duża sprężarka zapewnia swobodny wydatek powietrza o wartości 25 m3 /min oraz ciśnienie robocze 12 barów.

RTS używa sprężarek Doosana do rozprowadzania szybkowiążącego betonu natryskowego metodą suchą. Sprężarki montowane na wagonach kolejowych pracują w tunelach przez wiele

Fot. arch. Vetrex

Vetrex promuje rozwiązania energooszczędne Do końca marca 2014 roku klienci firmy będą mogli bez dodatkowych opłat wyposażyć zamawiane w Vetrex okna w pakiet szybowy o współczynniku Ug = 1,0 W/(m2K) wg EN 673 z ramką Master therm. Zaopatrzenie stolarki w pakiet szybowy z ramką Master therm pozwala znacznie podwyższyć jej standard. Pakiet objęty promocją, w porównaniu z typowymi szybami o współczynniku U = 1,1 W/(m2K) wyposażonymi w aluminiową ramkę, pozwala uzyskać o 12% lepsze parametry w zakresie izolacji termicznej, a tym samym osiągnąć realne oszczędności w rachunkach za ogrzewanie. Uzyskany dzięki pakietowi z ramką Master therm współczynnik przenikania ciepła całego okna dla najbardziej popularnego i najczęściej porównywalnego przez klientów okna 034 wynosi Uw = 1,29 W/(m2K). Wartość ta pozwala na wykonanie okna z szybą jednokomorową do budynków o ti > 16°C i umożliwia tym samym spełnienie norm dla stolarki okiennej, narzuconych rozporządzeniem, które weszło w życie 1 stycznia 2014 r.

luty 2014

37 Builder

Fot. arch. BOLIX

BOLIX Politone Acryl PLUS tworzy na malowanych powierzchniach głęboko matowe powłoki o wysokiej odporności na szorowanie i zmywanie. Wytrzymały na mikropęknięcia preparat sprawdza się więc szczególnie w intensywnie eksploatowanych pomieszczeniach, jak korytarze, biura, salony czy jadalnie. Pozostaje przy tym przyjazny dla użytkowników, jest hypoalergiczny i nie zawiera rozpuszczalników organicznych.

BOLIX Politone Acryl PLUS to farba tiksotropowa, co w praktyce oznacza łatwą aplikację bez kłopotliwego kapania. Stosuje się ją na podłożach wykonanych z tynków cementowo-wapiennych, płyt gipsowo-kartonowych (tzw. suche tynki), tynków gipsowych oraz betonu. Dzięki dobrej przyczepności może również pokrywać elementy z kamienia, cegły, drewna i materiałów drewnopochodnych. Dzięki znakomitym parametrom paroprzepuszczalności powstała w danym miejscu powłoka sprzyja właściwej regulacji wilgoci wewnątrz pomieszczenia. Z kolei bardzo dobre krycie, łatwe czyszczenie oraz trwałe, atrakcyjne kolory sprawiają, że pożądany efekt wizualny pozostaje wyrazisty i nienaruszony na długi czas.

Fot. arch. Doosan

Odporna na ścieranie

godzin. Zarówno pracownicy, jak i sprzęt, muszą wytrzymać te ekstremalnie trudne warunki. Suche powietrze jest niezbędne, aby skutecznie rozprowadzić szybkowiążący beton natryskowy. Dzięki sprężarkom Doosan można usunąć z powietrza około 98% wilgoci.

We wrześniu i październiku 2013 roku firma RTS wykonywała prace w tunelu Madeleine w regionie Maurienne. Panowały tam trudne warunki – gorąco, duże zapylenie i wilgoć. Rozprowadzanie betonu natryskowego było kluczowym etapem, od którego zależał czas ukończenia całej operacji. Do wykonania pracy użyto sprężarki Doosan 12/250.

Skonfigurowano ją tak, aby dostarczała powietrze o stałym ciśnieniu pomiędzy 8 a 12 barów przy najmniejszej możliwej wilgotności, co zagwarantowało warstwę betonu najwyższej jakości. Dzięki swoim kompaktowym rozmiarom i dużej wydajności sprężarka Doosan 12/250 sprawdziła się w tych warunkach doskonale.

BUDOWNICTWO

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA 2014 Aluminiowe drzwi zewnętrzne typu THERMO CARBON HÖRMANN KG Eckelhausen, Niemcy

Zgłaszający: HÖRMANN POLSKA sp. z o.o., Komorniki Pawilon 5, stoisko 26

Brama garażowa uchylna CONNECT

Laureaci Złotego Medalu 2014

WIŚNIOWSKI sp. z o.o. S.K.A., Wielogłowy Pawilon 5, stoisko 47

Builder

38

luty 2014

Bramy stalowe do garaży zbiorczych ET 500 HÖRMANN Legnica sp. z o.o., Gromadka Zgłaszający: HÖRMANN POLSKA sp. z o.o., Komorniki Pawilon 5, stoisko 26

Drzwi antywłamaniowo-przeciwpożarowe i dymoszczelne o zwiększonej izolacyjności akustycznej DELTA MAGNUM 68K

Złoty Medal MTP to jedna z najbardziej rozpoznawalnych nagród na polskim rynku, która jest przyznawana – po wnikliwej ocenie ekspertów – innowacyjnym produktom najwyższej jakości. W tegorocznej edycji konkursu o Złoty Medal na targach BUDMA, CBS, GLASS i KOMINKI uhonorowane zostały 22 produkty.

DELTA Zbigniew Różycki, Katowice Pawilon 8A, stoisko 16

Drzwi wejściowe do mieszkań Gerda S Premium GERDA sp. z o.o., Komorów

Ościeżnica DISCRET Entra sp. z o.o., Pruszcz Gdański Pawilon 8A, stoisko 10A

Pawilon 8A, stoisko 11

NIAGARA metalowe systemy rynnowe SYSTEM PRUSZYŃSKI sp. z o.o., Drzewica Zgłaszający: PRUSZYŃSKI sp. z o.o., Warszawa Pawilon 6A, stoisko 4

Okno do dachów płaskich typu F FAKRO sp. z o.o., Nowy Sącz Pawilon 5, stoisko 93

Płyta izolacyjna ThermaBitum FR Włozamot Panel sp. z o.o.

Pawilon 6A, stoisko 42

Pustak ceramiczny TERMOton P+W 44 Zakład Ceramiki Budowlanej OWCZARY R.E.R. Stępień Spółka Jawna, Owczary Pawilon 3, stoisko 56 Teren otwarty, stoisko 4

Wienerberger cihlárský prumysl, a.s., Republika Czeska

Zgłaszający: Wienerberger Ceramika Budowlana sp. z o.o., Warszawa Pawilon 6A, stoisko 37

SYSTEM ZIELONY EKSTENSYWNY DACH ICOPAL ICOPAL SA, Zduńska Wola Pawilon 6, stoisko 12

Putzmeister Mixokret M740 NEW Generation

Venecja – blachodachówka modułowa

Putzmeister Mörtelmaschinen GmbH, Niemcy

BUDMAT Bogdan Więcek, Płock

Pawilon 3, stoisko 84

Międzynarodowe Targi Budownictwa CBS 2014 Rowerowy plac zabaw PUMPTRACK Bikeparkitect s.r.o., Czechy

Międzynarodowe Targi Kominki 2014 Kominek z płaszczem wodnym PL500 GREEN SB LECHMA Lech Piasny, Poznań Pawilon 5A, stoisko 16

Międzynarodowe Targi Branży Szklarskiej

Glass 2014 Bezpieczna szyba laminowana (VSG) gięta w trzech płaszczyznach (hartowana chemicznie) PROTEH sp. z o.o. Juszkowo Pawilon 5, stoisko 138

Linia wkładów kominkowych BLANKA (BLANKA, BLANKA L, BLANKA P, BLANKA LP, BLANKA 670, BLANKA 910, BLANKA W OBUDOWIE Z KAFLI) KRATKI.PL Marek Bal, Jedlińsk/Wsola Pawilon 5A, stoisko 21

Oprogramowanie Palette CAD Palette CAD GmbH, Niemcy

CLIMATOP LUX GLASSOLUTIONS Saint-Gobain, Jaroszowiec

Zgłaszający: Kominki Damaro, Damian Gawron, Rybnik Pawilon 5A, stoisko 32

Zgłaszający: Saint-Gobain Polska, Jaroszowiec Pawilon 5, stoisko 126

Wkłady kominkowe nowej generacji – seria LINEAR II

PRIVA – LITE

Spartherm Feuerungstechnik GmbH, Niemcy

GLASSOLUTIONS Saint-Gobain, Jaroszowiec

Zgłaszający: Saint-Gobain Polska, Jaroszowiec Pawilon 5, stoisko 126

Zgłaszający: Spartherm Polska, Gorzów Wielkopolski Pawilon 5A, stoisko 23

Builder

39

Zgłaszający: BTProject s.c. Poznań Pawilon 7, stoisko 12

Pawilon 6A, stoisko 9

luty 2014

Pustaki wypełniane wełną mineralną Porotherm T Profi / Dryfix

■ Przedstawiony na zdjęciu budynek mieszkalny został ocieplony kilka lat temu, a obecnie na elewacji można zauważyć okrągłe, białe plamy.

Czego są one efektem?

Celem programu jest wypełnienie luki merytorycznej dotyczącej poszczególnych systemów budownictwa wielkopłytowego, problemów technicznych i eksploatacyjnych budynków z wielkiej płyty oraz możliwości ich rozwiązania, a także promowanie wyróżniających się projektów rewitalizacji – metamorfoz – oraz nowoczesnych technologii i materiałów budowlanych, które mają wpływ na trwałość i przedłużenie cyklu życia budynków z WP. Do współpracy zapraszamy firmy budowlane, wykonawcze i producenckie, wpisujące się w ideę przedsięwzięcia zarówno pod względem misji i wizji, jak i z uwagi na posiadaną ofertę produktową lub usługową.

builder@pwbmedia.pl

O

krągłe, widoczne na zdjęciu plamy na elewacji to tzw. efekt biedronki.

Wynika on z nieprawidłowego doboru łącznika oraz błędów wykonawczych.

Na etapie doboru łącznika mogły zostać popełnione dwa błędy: jeden związany ze strefą rozporową łącznika, drugi z jego konstrukcją odpowiadającą za przenikanie ciepła przez łącznik.

Zły dobór łącznika = złe wykonawstwo

Tego typu błędy powodują, że prawidłowe wykonawstwo staje się prawie niemożliwe. Dobranie strefy rozporowej łącznika do niewłaściwego podłoża lub korzystanie z niskiej jakości produktów powoduje, że podczas procesu wbijania łącznik przesuwa się w głąb izolacji tj. „zatapia” się w materiale izolacyjnym.

W efekcie talerzyk łącznika nie licuje się z materiałem izolacyjnym. Powstałe zagłębienia, w celu uzyskania równej powierzchni, wykonawca zaszpachlowuje warstwą kleju.

Zdjęcia: archiwum EJOT Polska

W rubryce metamorfoz na pytania zarządców, spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, inwestorów, przedstawicieli samorządów, firm wykonawczych oraz projektantów odpowiadają Partnerzy Programu METAMORFOZY – REWITALIZACJA WIELKIEJ PŁYTY.

■ Czy można dochodzić roszczeń od wykonawcy lub projektanta?

Jeśli powinno się usunąć ocieplenie i wykonać je od nowa, to jak uniknąć popełnionych błędów?

Fot. archiwum redakcji

BUDOWNICTWO luty 2014

40 Builder

Ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny BUILDERA

partner programu

patronat programu

Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

Więcej informacji o programie na

www.ebuilder.pl

Nieprawidłowy montaż łączników (przesunięcie wgłąb izolacji)

Uwaga na efekt biedronki

Montaż zagłębiony łącznika ejotherm STR U 2G z użyciem zaślepki systemowej

Kompletność systemu, renoma i gwarancja

Tak wykonana elewacja jest bez wątpienia błędem w sztuce – projektowym bądź wykonawczym – powinniśmy zatem dochodzić swoich praw. Tym bardziej, że nie ma prostego sposobu naprawy. Pozostaje nam albo zerwać całe ocieplenie i położyć nowe, albo docieplić budynek nową warstwą izolacji.

Aby uniknąć takiej sytuacji w przyszłości, ważne jest, aby stosować kompletne systemy ociepleniowe renomowanych producentów ociepleń, na które firmy te udzielają gwarancji. Rozwiązaniem jest tutaj zastosowanie łączników wkręcanych (ejotherm STR U2G)

41

Tabela. Parametry techniczne łączników z rodziny ejotherm.

bądź wbijanych (EJOT H1 eco), montowanych zarówno w sposób powierzchniowy jak i zagłębiony. Są to łączniki z krótką uniwersalną strefą rozporową, dzięki czemu nadają się do wielu podłoży, a tym samym eliminują możliwość popełnienia błędu w doborze produktu. Konstrukcja łączników pozwala na bardzo precyzyjny montaż, dzięki czemu talerzyk łącznika licuje się z izolacją i powstaje gładka powierzchnia niewymagająca szpachlowania. Dodatkowo łącznik wkręcany (STR U 2G) możemy zamontować również w sposób zagłębiony. Podczas wkręcania następuje frezowanie otworu, łącznik chowa się w izolacji, a powstały otwór jest idealnie dopasowany i zakrywany zaślepką z materiału izolacyjnego. Dodatkową zaletą takiego montażu jest 100% kontrola zakotwienia, oznaczająca, że łącznik przeniesie obciążenia, na jakie został zaprojektowany.

Oba produkty są z rodziny tzw. termodybli, czyli produktów, które mają ograniczone do minimum przewodzenie ciepła, a więc powstawanie mostków termicznych. Oprócz tego, że cecha ta w dużej części eliminuje efekt biedronki, to dodatkowo eliminuje straty ciepła na elewacji i daje wymierne oszczędności na rachunku za ogrzewanie.

■

Parametr ejotherm STR U2G Głębokość zakotwienia 25 mm Nośność łącznika 1,5 kN Współczynnik CHI 0,001 W/K Średnica talerzyka 60 m Sztywność talerzyka 0,6 kN/mm Rodzaj trzpienia stalowy Typ montażu wkręcany ETA ETA-04/0023 Kategoria użytkowa A,B,C,D,E wg ETA

EJOT H1 eco 25 mm 0,9 kN 0,001 W/K 60 mm 0,6 kN/mm stalowy wbijany ETA-11/0192

Builder

Łącznik ejotherm STR U 2G i zaślepki z materiału termoizolacyjnego

A,B,C

*(Wykazanie wytrzymałości talerzyków łączników z tworzyw sztucznych mocowania systemów izolacji cieplnej z warstwą tynku). **A – beton, ściana trójwarstwowa B – cegła pełna, silikat pełny, pustak pełny z betonu lekkiego C – cegła szczelinowa, silikat szczelinowy, pustaki szczelinowe z betonu lekkiego D – lekki beton lub beton z kruszywami lekkimi E – beton komórkowy

EJOT Polska Sp. z o.o. Sp.k ul. Jeżowska 9, 42-793 Ciasna tel.: +48 34 35 10 660 fax: +48 34 35 35 410 www.ejot.pl, ejot@ejot.pl

promocja

Grubsza warstwa kleju ma inną pojemność cieplną i inaczej niż na pozostałej powierzchni elewacji zachowuje się tu wilgoć (kumuluje się), co tworzy efekt biedronki.

Dodatkowo poprzez dobranie łącznika, którego konstrukcja nie ogranicza przenikania ciepła powiększamy ten efekt czyniąc plamy bardziej wyrazistymi. Miejsca te widoczne są niezależnie od pory roku, ponieważ zimą przemarzają, a latem wolniej wysychają.

W efekcie mimo przeprowadzonej modernizacji nakładem wysokich kosztów budynek wygląda nieestetycznie.

luty 2014

Tak wykonana elewacja jest bez wątpienia błędem w sztuce – projektowym bądź wykonawczym – powinniśmy zatem dochodzić swoich praw.

Tym bardziej, że nie ma prostego sposobu naprawy. pozostaje nam albo zerwać całe ocieplenie i położyć nowe, albo docieplić budynek nową warstwą izolacji.

BUDOWNICTWO

PrOjekTOWaNIe kONsTrUkCjI alUmINIOWyCh

Część 1

Różnicowanie niezawodności

Instytut materiałów i konstrukcji Budowlanych, Wydział Inżynierii lądowej, Politechnika krakowska

Builder

42

luty 2014

prof. dr hab. inż. marian Gwóźdź

Projektowanie konstrukcji aluminiowych według norm europejskich współczesnej generacji stawia przed autorami projektów architektoniczno-budowlanych nowe wymagania w zakresie zarządzania niezawodnością takich obiektów.

P

roblemy niezawodności należy sformułować już na wczesnym etapie procesu inwestycyjnego – w projekcie budowlanym – w sposób jednoznaczny, zobowiązujący autorów projektów wykonawczych, a także firmy wykonawcze do dostarczenia konstrukcji o parametrach eksploatacyjnych zgodnych z oczekiwaniami inwestora. Podstawy merytoryczne i formalne w tym zakresie są sformułowane w eurokodzie PNEN 1990 oraz w europejskich normach wykonania konstrukcji. Problemy współczesnego zarządzania niezawodnością konstrukcji aluminiowych odniesiono do przypadków budynków kubaturowych poddanych oddziaływaniom klimatycznym.

Zarządzanie niezawodnością w fazie projektowania

Zdjęcia arch. Layher

W inżynierskim ujęciu problemów niezawodności w normie PN-EN 1990 [1] wprowadzono trójstopniowe klasy konsekwencji CC (consequence class), oznaczone symbolami CC1, CC2 i CC3. Klasy konsekwencji zostały zdefiniowane w zależności od ryzyka zagrożenia życia i zdrowia

konstrukcje aluminiowe w normach Podstawę normową fazy projektowania stanowi eurokod PN-EN 1990, w którym sformułowano podstawowe elementy zarządzania niezawodnością konstrukcji budynków, w tym konstrukcji ze stopów aluminium.

W zakresie wykonania konstrukcji aluminiowych podstawę normową zapewnienia jakości stanowi norma PN-EN 1090-2. ludzkiego oraz ekonomicznych konsekwencji zniszczenia konstrukcji lub utraty zdatności do użytkowania. Klasy konsekwencji CC są stowarzyszone z odpowiednimi trzema klasami niezawodności konstrukcji RC (reliability class) RC1, RC2 i RC3, dla których w normie [1] podano minimalne wymagane wartości wskaźnika niezawodności βu, przypisane stanom granicznym nośności, por. między innymi prace [11] i [12].

Różnicowanie niezawodności według zaawansowanej matematycznie metody FORM [11] opiera się na pełnej wiedzy w zakresie statystycznych parametrów obciążeń i nośności. Na obecnym etapie zaawansowania badań statystycznych dopuszcza się projektowanie konstrukcji budowlanych w trzech klasach niezawodności RC inżynierską metodą współczynników obciążenia i nośności, podczas gdy metoda FORM umożliwia kalibrowanie miar niezawodności w tej metodzie. Dla klasy niezawodności RC2, odpowiadającej klasie konsekwencji CC2, wartości współczyn-

W normie PN-EN 1990 [1] wprowadzono usystematyzowany podziaĂĄ projektowych

ników częściowych zostały wykalibrowane w odpowiednich eurokodach okresów uĪytkowania na 5 kategorii, przytoczonych w tabeli 2. W wiĊkszoĞci przypadków, konstrukcje budowlane projektuje siĊ przyjmując siĊ 4. kategoriĊ okresu projektowania, co branşowych. W szczególności współczynniki podstawowych obciąşeń W normie PN-EN 1990 [1] wprowadzono usystematyzowany podziaå projektowych 50-letniemu projektowemu okresowi uĪytkowania obiektu budowlanego. W stałych i zmiennych γF są wyspecyfikowane w Załączniku A1odpowiada normy okresów uĪytkowania na 5 kategorii, przytoczonych w tabeli 2. W wiĊkszoĞci przypadków, normie PN-EN 1990 [1] podano w sposób jawny zalecane wartoĞci minimalne wskaĨnika PN-EN 1990 [1], a współczynniki nośności γMi elementów aluminiowych konstrukcje budowlane projektuje siĊ przyjmując siĊ 4. kategoriĊ okresu projektowania, co niezawodnoĞci ȕ jedynie dla stanów granicznych noĞnoĞci dla okresu odniesienia T = 1 rok – w poszczególnych częściach eurokodów PN-EN 1999-1-1 [4] á PN-EN odpowiada 50-letniemu projektowemu okresowi uĪytkowania obiektu budowlanego. W i T = 50 lat. ZróĪnicowane okresy uĪytkowania budynków Td wg tabeli 2 wymagają normie PN-EN 1990 [1] podano w sposób jawny zalecane wartoĞci minimalne wskaĨnika 1999-1-5 [8]. podania formuåy interpolacyjnej dla wskaĨnika niezawodnoĞci ȕ odpowiadającego przyjĊtej niezawodnoĞci ȕ jedynie dla stanów granicznych noĞnoĞci dla okresu odniesienia T = 1 rok Prostym sposobem zróşnicowania wymagań niezawodności wkategorii zakreprojektowego okresu uĪytkowania. i T = 50 lat. ZróĪnicowane okresy uĪytkowania budynków Td wg tabeli 2 wymagają sie obciąşeń zmiennych wg normy [1] jest korekta wartości współczynniDla wzajemnie niezaleĪnych losowych maksimów obciąĪeĔ moĪna przyjąß, Īe pomiĊdzy podania formuåy interpolacyjnej dla wskaĨnika niezawodnoĞci ȕ odpowiadającego przyjĊtej ków obciąşenia γF, za pomocą współczynników korekcyjnych K FIwskaĨnikami zestaniezawodnoĞci dla okresu odniesienia T = n lat i T = 1 rok zachodzi kategorii projektowego okresu uĪytkowania. nastĊpująca relacja wyraĪona w funkcjach Laplace`a: wionych w tabeli 1.

Dla wzajemnie niezaleĪnych losowych maksimów obciąĪeĔ moĪna przyjąß, Īe pomiĊdzy wskaĨnikami niezawodnoĞci dla okresu odniesienia T = n lat i T = 1 rok zachodzi )(En) = Laplace`a: )(E1)n.

(1) Tabela 1. Wartości współczynników KFI do oddziaływań wg PN-EN 1990 nastĊpująca relacja wyraĪona w funkcjach Współczynnik korekcyjny

Klasa niezawodności RC2 1,0

RC1 0,9

KFI

Praktycznym przykĂĄadem redukcji charakterystycznych obciÄ…ÄŞeÄ” zmiennych Q w czasie

kn )(En) = )(E1)n.

(1) RC3nz 50 lat jest zastosowanie odpowiednich wzorów teorii niezawodnoĞci dla oddziaåywaĔ 1,1klimatycznych, opisanych rozkåadami prawdopodobieĔstwa wartoĞci maksymalnych. W

Praktycznym przykĂĄadem redukcji charakterystycznych obciÄ…ÄŞeÄ” zmiennych Qkn w czasie szczegĂłlnoÄžci dla oddziaĂĄywaÄ” temperatury obowiÄ…zuje formuĂĄa podana w normie PN-EN

nz 50 lat jest zastosowanie odpowiednich wzorów teorii niezawodnoĞci dla oddziaåywaĔ W teorii niezawodności obciąşenia opisane są funkcjami zaleşnymi od 1991-1-5 [4]: klimatycznych, opisanych rozkåadami prawdopodobieĔstwa wartoĞci maksymalnych. W czasu eksploatacji konstrukcji. Projektowanie obiektu budowlanego wyszczególnoĞci dla oddziaåywaĔ ­ temperatury 1 º ½ formuåa podana w normie PN-EN ª obowiązuje maga zatem określenia projektowego okresu uşytkowania konstrukcji Td, (2) Tk,n = Tk,50 Žk i k j ln - ln §¨ 1 ¡¸ ž = Tk,50Kd, 1991-1-5 [4]:  Š n š czyli przedziału czasu, w którym konstrukcja lub jej część ma być uşytko Ÿ¿ ¯ ­ 1 º½ ª wana zgodnie z przeznaczeniem i przewidywanym utrzymaniem, bez po(2) Tk,n = Tk,50 Žk i k j ln - ln §¨ 1 ¡¸ ž = Tk,50Kd,   minimalne) temperatury – wartoĞci charakterystyczne (maksymalne gdzie: T trzeby większych napraw. k,50  Š n šlub Ÿ¿ ¯ powietrza w cieniu, z rocznym prawdopodobieĔstwem przekroczenia równym 0,02; ki, kj –

43

luty 2014

i kj = 0,056 dla mnoĪniki wyspecyfikowane normie 1991-1-5 [4]: kiT= 0,781 Tabela 2. Kategorie projektowego okresu uşytkowania wg PN-EN 1990 ki = –0,393 i k j =w-0,156 dlaPN-EN temperatury minimalnej wartoĞci charakterystyczne (maksymalne lub– odpowiednio. minimalne) temperatury gdzie: Tk,50 min minimalnej Tmin temperatury maksymalnej Tmax oraz ki = 0,393 i kj = -0,156 dla temperatury Kategoria Projektowy okres obciąşenia śniegiem obowiązuje formuła ekstrapolacyjna podana0,02; ki, kj – powietrzaDla w cieniu, z rocznym prawdopodobieĔstwem przekroczenia równym – odpowiednio.

Dla obciÄ…ÄŞenia Äžniegiem obowiÄ…zuje formuĂĄa ekstrapolacyjna podana w projektowego okresu uĹźytkowania Td PrzykĹ‚ady konstrukcji mnoÄŞniki wyspecyfikowane w normie PN-EN 1991-1-5 [4]: ki = 0,781 i kj = 0,056 dla w normie PN-EN normie PN-EN 1991-1-3 [2]:1991-1-3 [2]: uĹźytkowania w latach temperatury maksymalnej Tmax oraz ki = 0,393 i kj = -0,156 dla temperatury minimalnej Tmin ½ ekstrapolacyjna podana w 1 ¡º ÂŞ § obowiÄ…zuje 1 10 Konstrukcje tymczasowe – odpowiednio. Dla obciÄ…ÄŞenia ­ Äžniegiem formuĂĄa 1 [2]: 0,78v ÂŽln ÂŤ ln ¨ 1 ¸ 0,577 ž normie PN-EN 1991-1-3 2 10-25 Elementy wymienialne ÂŻ ÂŹ Š n šŸ Âż s Č˜ , (3) sk, n sk,50 (3) 3 15-30 Konstrukcje rolnicze i podobne ­ 2,592v ½k,50 d ÂŞ § 1 ¡º 1 1

0,78v ln

ln 1

0,577 ¨ ¸ ÂŽ ž Âť ÂŤ 4 50 Budynki zwykĹ‚e ÂŻ ÂŹ Š n šŸ Âż s Č˜ , s s 5 100 Budynki monumentalne, mosty k, n k,50 k,50 gdzie: s – wartoĹ›ci charakterystyczne obciÄ…Ĺźenia gdzie: s – wartoÄžci charakterystyczne obciÄ…ÄŞenia Äžniegiem gruntu Ĺ›niegiem wg [2], v gruntu –dwspóåczyn- (3)

Builder

k,50 k,50 1 2,592v [2], nik zmiennoĞciwgwyspecyfikowany w normie [2]: v = 0,7 dla budynków zlokalizowanych na H vd –300 m n.p.m. izmienności v = 0,8exp(-0,0006H) gdy H > 300 m n.p.m.

Formuåa W normie PN-EN 1990 [1] wprowadzono usystematyzowany wysokoĞci podział współczynnik w normie = 0,7 gdzie: sk,50 – wartoĞci charakterystycznewyspecyfikowany obciąĪenia Ğniegiem gruntu[2]: wg v[2], v – wspóåczynredukcyjna dla bazowej prĊdkoĞci wiatru wg normy PN-EN 1991-1-4 [3]n.p.m. ma postaß: projektowych okresów uşytkowania na pięć kategorii, przytoczonych dla budynków zlokalizowanych na wysokości ≤ 300 m iv= nik zmiennoĞci wyspecyfikowany w normie [2]: v = 0,7Hdla budynków zlokalizowanych na w tabeli 2. W większości przypadków konstrukcje budowlane projektuje 0,8exp(-0,0006H) gdy H m n.p.m. wysokoĞci H d 300 m n.p.m. i v>=300 0,8exp(-0,0006H) gdy H > 300 m n.p.m. Formuåa się, przyjmując czwartą kategorię okresu projektowania, co odpowiada Formuła redukcyjna dla bazowej wg normy redukcyjna dla bazowej prĊdkoĞci wiatruª wgprędkości normy [3]PN-EN ma postaß: § 1 PN-EN ¡ºwiatru1991-1-4 pięćdziesięcioletniemu projektowemu okresowi uşytkowania obiektu bu1991-1-4 [3] ma postać: 1 0,2ln  ln¨ 1 ¸  Š n šŸ = vbKd. vb,n = vb (4) dowlanego. W normie PN-EN 1990 [1] podano w sposób jawny zalecane W normie PN-EN 1990 [1] wprowadzono usystematyzowany podziaå projektowych ª 0,98§ @ 1 ¡º > 1 10,2ln ln wartości minimalne wskaźnika niezawodności β jedynie dla stanów gra 0,2ln

ln 1

okresów uĪytkowania na 5 kategorii, przytoczonych w tabeli 2. W wiĊkszoĞci przypadków,  ¨Š n ¸š  Ÿ = vbKd. (4) nośności dla okresu odniesienia 1 rok i Tokresu = 50 lat.

Zróşnivb,n = vb (4) konstrukcjenicznych budowlane projektuje siĊ przyjmując siĊ T 4. = kategoriĊ projektowania, co > @ okresyprojektowemu uşytkowania budynków wg tabeli 2 wymagają podania 1

0,2ln

ln

0,98

odpowiadacowane 50-letniemu okresowi TuÄŞytkowania obiektu budowlanego.

W d normie PN-EN 1990 [1] podano w jawnyniezawodności zalecane wartoĞci minimalne wskaĨnika formuły interpolacyjnej dlasposób wskaźnika β, odpowiadająceniezawodnoĞci ȕ jedynie dla stanów granicznych noĞnoĞci dla okresu odniesienia T = 1 Tabela rok 3. Wartości współczynników konwersji dla oddziaływań go przyjętej kategorii projektowego okresu uşytkowania. klimatycznych wg tabelimoşna 2 wymagają i T = 50 lat.DlaZróĪnicowane okresy uĪytkowania wzajemnie niezaleşnych losowychbudynków maksimówTdobciąşeń podania formuåy interpolacyjnej dla wskaĨnika niezawodnoĞci ȕ odpowiadającego przyjĊtej Współczynnik konwersji Ρd przyjąć, şe pomiędzy wskaźnikami niezawodności dla okresu odniesieOkres powrotu kategorii projektowego okresu uĪytkowania.

Oddziaływanie nia T = n lat i T = 1 rok zachodzi następująca relacja wyraşona w funkDla wzajemnie niezaleĪnych losowych maksimów obciąĪeĔ moĪna przyjąß, Īe pomiĊdzy n [lata] s ν Tmax Tmin cjach Laplace'a: k b wskaĨnikami niezawodnoĞci dla okresu odniesienia T = n lat i T = 1 rok zachodzi n (1) Ό(βLaplace`a: ) = Ό(β ) 10 0,70 0,90 0,91 0,74 nastĊpująca relacja wyraĪona w funkcjach n 1 n Praktycznym przykładem)(redukcji obciąşeń En) = )(Echarakterystycznych (1) 1) . zmiennych Qkn w czasie n = / 50 lat jest zastosowanie odpowiednich Praktycznym przykåadem redukcji charakterystycznych zmiennych Qkn w czasie wzorów teorii niezawodności dla oddziaływań obciąĪeĔ klimatycznych, opisanych nz 50 lat jest zastosowanie odpowiednich wzorów teorii niezawodnoĞci dla oddziaåywaĔ rozkładami prawdopodobieństwa wartości maksymalnych. W szczególklimatycznych, opisanych rozkåadami prawdopodobieĔstwa wartoĞci maksymalnych. W ności dla oddziaływań temperatury obowiązuje formuła podana w norszczególnoĞci dla oddziaåywaĔ temperatury obowiązuje formuåa podana w normie PN-EN mie PN-EN 1991-1-5 [4]:

1991-1-5 [4]:

­

ÂŞ

ÂŻ

ÂŹ

Tk,n = Tk,50 Žk i k j ln - ln §¨ 1 

1 ¡º ½

15 25 30 50 100 300 500

0,77 0,87 0,90 1,00 1,13 1,33 1,42

0,93 0,96 0,97 1,00 1,04 1,10 1,12

0,93 0,96 0,97 1,00 1,04 1,10 1,13

0,81 0,89 0,92 1,00 1,11 1,28 1,36

(2)Ze względu na złoşoną strukturę wzorów (2)-(4) uzasadnione jest obliczenie wartości charakterystycznych obciąşeń klimatycznych dla typowych okresów powrotu. Moşna to ująć w postaci współczynnika konwerTk,50 –charakterystyczne wartości charakterystyczne (maksymalne lub minimalsji obciąşeń Ρd obciąşeń maksymalnych o okresie powrotu n = 50 lat – wartoĞci (maksymalne lub minimalne) temperatury gdzie: Tk,50 gdzie: ne)cieniu, temperatury powietrza w cieniu, z rocznym prawdopodobieństwem kj – tabela 3). powietrza w z rocznym prawdopodobieĔstwem przekroczenia równym 0,02; ki, (por. mnoĪniki wyspecyfikowane w normie przekroczenia równym 0,02; PN-EN 1991-1-5 [4]: ki = 0,781 i kj = 0,056 dla Róşnicowanie niezawodności konstrukcji aluminiowych, alternatywne ki = 0,393 i kj =w-0,156 dlaPN-EN temperatury minimalnej T temperatury maksymalnej Tmax oraz min ki, kj – mnoşniki wyspecyfikowane normie 1991-1-5 [4]: wobec skomplikowanych obliczeń probabilistycznych poziomu drugie– odpowiednio. obciąĪenia formuåa ekstrapolacyjna podanago,wmoşna przeprowadzić poprzez redukcję współczynników obciąşenia ki =Dla0,781 i k j = Ğniegiem 0,056 dlaobowiązuje temperatury maksymalnej Tmax oraz

Š

¸ ž = Tk,50Kd, (2)

n šŸ ¿

normie PN-EN 1991-1-3 [2]:

­ ª

§

1 0,78v Žln  ln ¨ 1

½ ¸ 0,577 ž

1 ¡º n

BUDOWNICTWO

Wspóáczynnik konwersji Șd Okres powrotu n [lata]

sk

Ȟb

Tmax

Tmin

(1)

(2)

_(3)

(4)

(5)

15

0,77

0,93

0,93

0,81

Oddziaáywanie

Tabela 4. Miary niezawodności γM0 i γM0 oraz współczynniki redukcyjne KRi wyspecyfikowane w próbie statystycznej wytrzymałości stopu AlCu4Mg2 10 0,70[11].

0,90 0,91 0,74 wg badań własnych Grubość 0,96 t [mm]

25Grupa wyrobów0,87

0,96_

R02

0,89

vRe

30

0,90

0,97

0,97

0,92

50

1,00

1,00 12÷25

1,00 335

1,00 0,042

2÷10

100 Blachy 1,13

308

1,04 26÷40

Granica plastyczności R02 [MPa]

βR

0,059

1,04 1,11 3,04 335 0,037 41÷70 328 0,044 300 1,33 1,10 1,10 1,28 2÷80 322 0,062 500 1,42 1,12 1,13 1,36 Kształtowniki 2÷20 378 0,093 3,04 do 30 373 0,098 Ze wzglĊdu na záoĪoną strukturĊ wzorów (2)y(4) jest uzasadnione obliczenie wartoĞci Pręty > 30dla typowych383 0,087 3,04to charakterystycznych obciąĪeĔ klimatycznych okresów powrotu.

MoĪna 16÷130 381 0,090 ująü w postaci wspóáczynnika konwersji obciąĪeĔ K obciąĪeĔ maksymalnych o okresie d

_ γ M0

γMo

1,24 1,35 1,29 1,42 -

1,00 1,00 1,00 1,00 -

RC1

Klasa niezawodności RC2

RC3

0,972 0,981 0,984 0,980 0,971 0,963 0,947 0,955 0,953

1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000

1,030 1,019 1,017 1,020 1,031 1,055 1,059 1,049 1,053

KRi

KRi

KRi

Builder

44

luty 2014

powrotu n = 50 lat (por. tabela 3).

RóĪnicowanie niezawodnoĞci konstrukcjiK aluminiowych - alternatywne wobec γF współczynnikami redukcyjnymi PN-EN 1990 [1] zostały zdefiniowane poziomy nadzoru (DSL) przy Fi wg tabeli 1. Analogiczne współskomplikowanych obliczeĔ probabilistycznych poziomu 2. moĪna czynniki redukcyjne K Ri wg [1] mogą zostać użyte do przeprowadziü redukcji współ-poprzez projektowaniu i są one powiązane z klasami niezawodności (RC) redukcyjnymi KFi wg tabelidobranymi 1. redukcjĊ wspóáczynników obciąĪenia JF wspóáczynnikami czynników częściowych nośności przekrojów i prętów γMi. według skali ważności konstrukcji. Różnicowanie nadzoru Analogiczne wspóáczynniki redukcyjne KRi wg [1] mogą byü uĪyte do redukcji W aktualnej wersji eurokodu PN-EN 1999-1-1 [6] ÷ PN-EN 1999-1-5 wewnątrz jednostki projektowej może dodatkowo uwzględniać klasyfikawspóáczynników czĊĞciowych noĞnoĞci przekrojów i prĊtów JMi. [10] współczynniki K Ri nie zostały wyspecyfikowane, ponieważ dla docję projektantów i weryfikatorów, w zależności od ich specjalizacji, komW aktualnej wersji eurokodu PN-EN 1999-1-1 [6] y PN-EN 1999-1-5 [10] wspóáczynniki minujących obciążeń zmiennych o umiarkowanym rozrzucie (współczyni doświadczenia. o KRi nie zostaáy wyspecyfikowane, poniewaĪ dla dominujących obciąĪeĔ zmiennychpetencji niki zmienności vF < 25%), wartości obciąĪeĔ normowe współczynników umiarkowanym rozrzucie obciążeń (wspóáczynniki zmiennoĞci vF < 25%), wartoĞci Tabela 5. Poziomy nadzoru przy projektowaniu (DSL) wg normy PN-EN 1990 [1] K Fi ujmują zarówno efekt redukcji jak i wytrzymałości stopów zarównoobciążeń, efekt redukcji obciąĪeĔ jak i wytrzymaáoĞci normowe wspóáczynników KFi ujmują stopów aluminium.

OdstĊpstwo od od tej tej zasady stanowią oddziaáywania klimatyczne, np. aluminium.

Odstępstwo zasady stanowią oddziaływania klimaPoziom nadzoru przy Charakterystyka Minimalne zalecane wymagania przy obciąĪenie tyczne, Ğniegiem, który w śniegiem, warunkach klimatycznych panujących wpa-Polsce, projektowaniu nadzoru sprawdzaniu obliczeń, rysunków i specyfikacji np. obciążenie który w warunkach klimatycznych = charakteryzuje siĊ duĪym rozrzutem, o wartoĞciach zmiennoĞci vF DSL3 nujących w Polsce charakteryzuje się dużymwspóáczynnika rozrzutem, o wartościach zaostrzony sprawdzenie przez inną jednostkę projektową 80y100% , por. praca [11]. zmienności v = 80÷100% , por. praca [11].

Odniesiony do RC3 współczynnika F Przykáad specyfikacji wspóáczynników redukcyjnych KRi wytrzymaáoĞci stopu AlCu4Mg2 DSL2 sprawdzenie przez weryfikatorów jednostki Przykład specyfikacji współczynników redukcyjnych K Ri wytrzymałości normalny w wyprodukowanego w Polsce przedstawiono w tabela 4. WartoĞci wspóáczynników KRi Odniesiony do RC2 projektowej wg procedury własnej stopu AlCu4Mg2 wyprodukowanego w Polsce przedstawiono w tabela 4. kolumnach (8)y(10) wyliczono ze wzoru: Wartości współczynników K Ri w kolumnach (8)-(10) wyliczono ze wzoru:

KRi =

1 3,04v Re 1 ȕ R v Re

. (5)

We wzorze (5) przyjęto wg normy [1]: dla klasy niezawodności RC1 wartości wskaźnika niezawodności częściowego βR = 0,8 x 3,3 = 2,64 oraz dla klasy niezawodności RC3 wartość βR = 0,8 x 4,3 = 3,44. Ponadto w kolumnie (6) zestawiono wartości centralnego współczynnika no_ _ śności plastycznej γ M0 obliczonego jako stosunek wartości średniej R02 do obliczeniowej Red (kwantyle dolne obliczone dla wskaźnika częściowego βR ).

Różnicowanie niezawodności konstrukcji aluminiowych, poza specyfikacjami podanymi wyżej, może być realizowane także poprzez zabezpieczenia systemowe. Taki charakter ma klasyfikacja poziomów nadzoru przy projektowaniu przytoczona w tabeli 5. W normie

DSL1 Odniesiony do RC1

akceptowany

autokontrola: sprawdzenie przez autora projektu

(5)

Zarządzanie niezawodnością w trakcie wykonania i montażu konstrukcji

Zapewnienie wymaganej niezawodności konstrukcji aluminiowych wiąże się na etapie ich wykonania i montażu z koniecznością opracowania specyfikacji wykonawczej, która zgodnie z normą PN-EN 1090-3 [5] obejmuje m. in.: a) wymagania związane z klasami wykonania, b) wymagania techniczne uwzględniające bezpieczeństwo robót, c) plan jakości, d) wymagania dotyczące funkcjonalności.

W eurokodzie PN-EN 1999-1-1 [6] zostały zdefiniowane cztery klasy wykonania konstrukcji: EXC1, EXC2, EXC3 i EXC4, od najmniej rygory-

CC1 SC1 EXC1 EXC1

CC2 SC2 EXC1 EXC2

SC1 EXC2 EXC2

SC2 EXC3 EXC3

CC3 SC1 SC2 EXC3a/ EXC3a/ EXC3a/ EXC4

a/ – klasa EXC4 ma zastosowanie do konstrukcji specjalnych, których zniszczenie groziłoby

ekstremalnymi konsekwencjami; w szczególności gdy klasa EXC4 jest wymagana w przepisach krajowych

Procedura ustalania klas wykonania (EXC) obejmuje kolejno: a) wybór klasy konsekwencji (CC) z uwzględnieniem potencjalnych konsekwencji katastrofy budowlanej, w postaci strat ludzkich, ekonomicznych i degradacji środowiska, b) określenie kategorii produkcji PC i kategorii użytkowania SC (wg tabeli 7), Tabela 7. Zalecane kryteria kategorii użytkowania (SC) wg normy [6] Kategoria (SC) SC1 SC2

Kryterium Konstrukcje i elementy aluminiowe projektowane na oddziaływania przeważająco statycznie Konstrukcje poddane oddziaływaniom wielokrotnie zmiennym o intensywności wymagającej wdrożenia procedury kontrolnej przewidzianej dla elementów narażonych na zmęczenie (metoda tolerowanych uszkodzeń zmęczeniowych wg [8]).

c) ustalenie klasy wykonania (EXC) w zależności od CC, PC i SC wg tabeli 6 (por. norma PN-EN 1999-1-1[6]).

Klasa wykonania (EXC) jest istotnym elementem niezawodności konstrukcji, ponieważ determinuje wymagania dotyczące działań wykonawczych formułowane w normie PN-EN 1090-3 (tablica A.3 z normy [5]).

W szczególności sformułowano tam wymagania w zakresie dokumentacji wykonawczej, wyrobów konstrukcyjnych, obróbki i scalania, spawania, montażu oraz kontroli, badań i działań korygujących.

Faza wykonania konstrukcji, podobnie jak faza projektowania, podlega kontroli, którą można zapewnić przez zorganizowanie systemowych inspekcji na zróżnicowanych poziomach. Poziomy inspekcji (IL) na wszystkich etapach wykonawstwa, w tym także produkcji materiałów i wyrobów budowlanych, zostały zdefiniowane w normie PN-EN 1990 [1], por. tabela 8. Poziomy inspekcji są powiązane z klasą niezawodności (RC), por. praca [12], i mogą być wdrażane za pomocą odpowiednich środków zarządzania jakością.

Tabela 8. Poziomy inspekcji w trakcie wykonawstwa konstrukcji budowlanych wg normy PN-EN 1990 [1] Poziom inspekcji IL3 odniesiony do RC3 IL2 odniesiony do RC2 IL1 odniesiony do RC1

Charakterystyka

Wymagania

inspekcja zaostrzona

inspekcja przez stronę trzecią

inspekcja normalna

inspekcja wg procedur własnych jednostki wykonawczej

inspekcja akceptowana

autoinspekcja

■ Abstract: Differentiating reliability of aluminum structures.

Design of aluminum structures according to the modern generation of European standards sets new requirements regarding reliability management of such facilities before authors of architectural and structural designs. Reliability problems should be formulated at an early stage of the investment process - the construction design, in a clear manner, requiring the authors of detailed designs and contracting companies to provide structures exhibiting the operating parameters in agreement with the expectations of the investor. Basics of substantive and formal requirements in this respect are set out in Eurocode PN EN 1990 and the European standards dealing with manufacturing and erection of structures. Problems of modern reliability management for aluminum structures are referred to the case of large volume buildings subject to climate actions.

Normy i literatura

[1] PN-EN 1990. Eurokod. Podstawy projektowania konstrukcji. PKN Warszawa 2004.

[2] PN-EN 1991-1-3. Eurokod 1. Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-3: Oddziaływania ogólne. Obciążenie śniegiem. PKN Warszawa 2005.

[3] PN-EN 1991-1-4. Eurokod 1. Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-4: Oddziaływania ogólne. Oddziaływania wiatru. PKN Warszawa 2008.

[4] PN-EN 1991-1-5. Eurokod 1. Oddziaływania na konstrukcje. Część 1-5: Oddziaływania ogólne. Oddziaływania termiczne. PKN Warszawa 2005.

[5] PN-EN 1090-3. Wykonanie konstrukcji stalowych i aluminiowych.

Część 3: Wymagania techniczne dotyczące konstrukcji aluminiowych.

PKN Warszawa 2012.

[6] PN-EN 1999-1-1. Eurokod 9. Projektowanie konstrukcji aluminiowych.

Część 1-1: Reguły ogólne. PKN Warszawa 2011.

[7] PN-EN 1999-1-2. Eurokod 9. Projektowanie konstrukcji aluminiowych.

Część 1-2: Obliczenia konstrukcji z uwagi na warunki pożarowe. PKN Warszawa 2007.

[8] PN-EN 1999-1-3. Eurokod 9. Projektowanie konstrukcji aluminiowych.

Część 1-3: Konstrukcje narażone na zmęczenie. PKN Warszawa 2011.

[9] PN-EN 1999-1-4. Eurokod 9. Projektowanie konstrukcji aluminiowych.

Część 1-4: Konstrukcje z blach profilowanych na zimno. PKN Warszawa 2012.

[10] PN-EN 1999-1-5. Eurokod 9. Projektowanie konstrukcji aluminiowych. Część 1-1: Konstrukcje powłokowe. PKN Warszawa 2012.

[11] Gwóźdź M., Machowski A.: Wybrane badania i obliczenia konstrukcji budowlanych metodami probabilistycznymi. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej (monografia), Kraków 2011.

[12] Gwóźdź M., Kuchta K.: Zarządzanie niezawodnością obiektów kubaturowych wg normy PN-EN 1990. „Czasopismo Techniczne”, z. 11 (2-A/2/2011), Kraków 2011.

luty 2014

Klasy konsekwencji Kategorie użytkowania Kategorie PC1 produkcji PC2

Eurokody stanowią nową generację norm, które prowadzą do głębokich zmian systemowych na każdym etapie cyklu inwestycyjnego. Podstawę normową fazy projektowania stanowi eurokod PN-EN 1990, w którym sformułowano podstawowe elementy zarządzania niezawodnością konstrukcji budynków, w tym konstrukcji ze stopów aluminium. W zakresie wykonania konstrukcji aluminiowych podstawę normową zapewnienia jakości stanowi norma PN-EN 1090-2.

We współczesnym opracowaniu każdego projektu budowlanego należy podać klasę konsekwencji budynku CC, klasę niezawodności RC, kategorię projektowego okresu użytkowania oraz klasę wykonania konstrukcji EXC, a także poziomy nadzoru DSL i inspekcji IL. Dla budynków i ich części wrażliwych na działania klimatyczne, zwłaszcza dla budynków klasy CC3, zaleca się ponadto formułować precyzyjne prognozy obciążeń, wyprowadzone z wieloletnich obserwacji meteorologicznych, a także różnicować wymagania niezawodności w zakresie wytrzymałości obliczeniowej stopów.

45

Tabela 6. Zależności uwzględniane przy ustalaniu klas wykonania konstrukcji (EXC) [6]

Podsumowanie

Builder

stycznej (EXC1) do najbardziej wymagającej (EXC4), por. tabela 6. Klasy wykonania mogą być stosowane do całej konstrukcji, do części konstrukcji, a nawet jej szczegółów, zatem w ramach jednego obiektu może wystąpić kilka klas wykonania (EXC). Zgodnie z umową przyjętą w normie PN-EN 1090-3 [5] gdy klasa wykonania nie jest wyspecyfikowana w dokumentacji projektowej, stosuje się klasę wykonania EXC2. Wybór klas wykonania (EXC) jest uzależniony od kategorii produkcji PC (elementy niespawane – PC1, elementy spawane – PC2) i kategorii użytkowania, (por. tabela 7), a także jest powiązany z klasami konsekwencji CC zdefiniowanymi w normie [1]. Kategorie wytwarzania (PC) i użytkowania (SC) uwzględniają ryzyko związane z wykonaniem i użytkowaniem konstrukcji.

BUDOWNICTWO

Część 7

WspółCzesNe realIzaCje prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz szulborski mgr inż. andrzej Kulczycki mgr inż. roman Nalewajko

Problematyka realizacji głębokich wykopów z wykorzystaniem ścian szczelinowych jest dziś szczególnie aktualna. Te rozwiązania konstrukcyjne stosowane są nie tylko w budownictwie mieszkaniowym i użyteczności publicznej, lecz także w budownictwie drogowym, zwłaszcza przy budowie autostrad.

W

artykule przedstawiono własne doświadczenia autorów referatu, zdobyte przy kilku znaczących budowach w kraju. Autorzy analizują proces realizacji budynków, podają podstawowe informacje dotyczące wykonywania głębokich wykopów z zastosowaniem ścian szczelinowych kotwionych oraz przybliżają problematykę ich projektowania i prawidłowego wykonawstwa, zapewniających bezpieczeństwo budynku i zabudowy sąsiedniej.

Zdjęcie i rysunek: archiwum autorów

Budynek wielofunkcyjny przy placu Unii Lubelskiej w Warszawie

Prace nad realizacją nowego wieżowca na placu Unii Lubelskiej rozpoczęły się w 2010 roku. Pomysł na kształt bryły został zaczerpnięty z jednego z pierwszych na świecie drapaczy chmur. Trójkątny, dziewięćdziesięciometrowy biurowiec o granitowej fasadzie został otoczony trzema niższymi, pięciokondygnacyjnymi budynkami, które przekryto szklanym dachem na wysokości ponad 30 m. Całość utrzymana została w kolorze białym.

Budowa rozpoczęła się od przesunięcia poza działkę kabli energetycznych, rur wodociągowych i kanalizacyjnych oraz sieci gazowej.

Przesunięte zostały słupy i trakcja tramwajowa, gdyż jej kable przebiegałyby za blisko budynku. W pierwszej fazie realizacji inwestycji wybu-

Fot. 1. Biurowiec przy placu Unii Lubelskiej w Warszawie.

Projekt architektoniczny autorstwa prof. Stefana Kuryłowicza

W przypadku wykonywania kotew w gruntach słabonośnych można zastosować kotwy wielobuławowe.

Fot. arch. Liebrecht&Wood

Builder

46

luty 2014

Obudowa wykopów głębokich, projektowanie i realizacja

dowano parking podziemny na ponad osiemset samochodów.

Sylwetka wieżowca nawiązuje do pierwotnych projektów zagospodarowania działki, według których jeszcze przed pierwszą wojną światową miała stanąć tam siedziba radia i telewizji, oraz do wieżowców Chicago i Nowego Jorku. Stanowi dominantę dla tak kluczowej ulicy, jak Puławska.

Budynek zlokalizowany jest w miejscu zasypanego stawu (małego zbiornika wodnego).

Po analizie warunków gruntowych część podziemną zrealizowano metodą kombinowaną.

W konstrukcji wieżowca wykorzystano trzy metody stabilizacji w czterech wariantach: obudowa ze ścian szczelinowych rozparta kotwami, fragmenty realizowane pełną metodą stropową, rozparcie ścian rozporami stalowymi, obudowa z wykorzystaniem ściany berlińskiej.

Wykop zrealizowano w obudowie żelbetowych ścian szczelinowych.

Prace konstrukcyjne, tj. płyty fundamentowe, stropy kondygnacji podziemnych i słupy szkieletu żelbetowego, wykonywano w otwartym, szerokoprzestrzennym wykopie.

Konstrukcje stropów w narożach realizowano metodą stropową, „stan 0” zakończono w roku 2011.

Budynki mieszkalne przy ul. Jana Kazimierza w Warszawie

Budowa kompleksu budynków mieszkalnych zlokalizowana przy ul. Jana Kazimierza w Warszawie rozpoczęta została w marcu 2012 roku.

Całość inwestycji została podzielona na cztery etapy realizacji, w których wykonywano kolejne budynki. Pierwszym z realizowanych był budynek oznaczony symbolem B1. Omawiany obiekt posiada typową konstrukcję monolityczną z zastosowaniem w podziemnej części obwodowych, konstrukcyjnych ścian szczelinowych, które w początkowej fazie budowy stanowiły obudowę głębokiego wykopu dla dwóch kondygnacji podziemnego garażu. Po wykonaniu wewnętrznej konstrukcji monolitycznej ściany stanowiły integralną część konstrukcji budynku.

Metody wykonania zabezpieczenia ścian wykopu Problem wyboru właściwej i jednocześnie optymalnej metody wykonania zabezpieczenia głębokiego wykopu związany jest z przeanalizowaniem warunków miejscowych, w jakich wykop będzie realizowany. Z reguły należą do nich lokalizacja obiektu, warunki gruntowe i wodne, wymiary i kształt wykopu w planie oraz głębokość projektowanego wykopu. W opisywanym przypadku zastosowanie czterech technologii wykonania podziemia dla stosunkowo niewielkiego obiektu podyktowane było trudnymi warunkami lokalizacyjnymi i chęcią obniżenia kosztów budowy przez wykonawcę. Początkowo zakładano zastosowanie iniekcyjnych kotew gruntowych w ce-

lu rozparcia ścian podziemia całego obiektu, jednak po rozpoznaniu warunków lokalizacyjnych okazało się to niemożliwe ze względu na brak zgody właścicieli sąsiadujących działek.

W związku z powyższym od strony ulic w części północnej i południowej wykopu zastosowano metodę stropową, a na wschodniej ścianie szczelinowej zlokalizowanej w ostrej granicy z sąsiadem zastosowano przyporę ziemną dla pierwszej fazy robót (fot. 2.). Jedynie ścianę od strony zachodniej rozparto iniekcyjnymi kotwami gruntowymi (fot. 5), ponieważ strefa wykonania kotew mieściła się w granicach własności inwestora. Dla ściany podłużnej przebiegającej w ostrej granicy z sąsiadem w pierwszym etapie zastosowano przyporę ziemną (fot. 3.), a w drugiej fazie budowy – rozpory stalowe, co umożliwiło zlikwidowanie przypory ziemnej (fot. 4.).

Fot. 2. W częściach szczytowych wykopu zastosowano metodę podstropową ze stropem rozporowym na tymczasowych słupach stalowych

Wykonanie kotew gruntowych Zastosowanie kotew w tym przypadku zasługuje na uwagę ze względu na wykonywanie ich w gruntach słabonośnych o złożonej, uwarstwionej budowie. Inwestycja zlokalizowana jest w Warszawie, w zachodniej odnodze rynny szczęśliwicko-żoliborskiej. Na terenie inwestycji, poniżej nasypów, od głębokości 1÷2 metrów stwierdzono zróżnicowane litologicznie zastoiskowe osady piaszczysto-pylasto-gliniaste, zawodnione od głębokości ok. 2 m ppt, z charakterystycznym, „kaskadowym” układem stabilizacji poziomu wód. Występujące tu grunty ze względu na liczne przewarstwienia o słabych parametrach (IL=0,40-0,50, ID =0,30) stanowiły potencjalne utrudnienie w wykonawstwie kotew i osiągnięciu projektowanych nośności obliczeniowych. Mając to na uwadze, wykonano trzy kotwy próbne w celu potwierdzenia wyboru właściwej technologii wykonania i przeprowadzono badania przydatności kotew. Badania zostały przeprowadzone przez wykonawcę według programu dla tymczasowych iniekcyjnych kotew gruntowych.

Projekt przewidywał wykonanie kotwi o nośności obliczeniowej Kobl = 600 kN, z cięgnem składającym się z pięciu splotów ø15,5 mm o następujących parametrach geometrycznych: długość całkowita kotwi Lc = 20,0 m, φ = 25°, długość swobodna cięgna Lw = 12,0 m, długość buławy Lb = 8,0 m. Zastosowano technologię wiercenia otworu dwuprzewodową z przedmuchem powietrza, średnica rury wiertniczej wynosiła 133 mm.

Fot. 3. Dla ściany podłużnej przebiegającej w ostrej granicy z sąsiadem zastosowano w pierwszym etapie przyporę ziemną

Fot. 4 W drugiej fazie budowy zastosowano rozpory stalowe, co umożliwiło zlikwidowanie przypory ziemnej

Ustalenie harmonogramu prac Przyjęte terminy realizacji kotew gruntowych zakładały wykonanie kotew próbnych, badania przydatności, analizę wyników badań oraz wykonanie pozostałej części kotew zgodnie z zaleceniami projektanta. Spośród kotew zlokalizowanych wzdłuż jednej ściany budynku wytypowano trzy kotwy do badań. Skutkiem przyjętego harmonogramu prac było wydłużenie terminów realizacji tej części zadania o około

dziesięć dni. Prace na pozostałych odcinkach wykopu miały być realizowane bez dodatkowych przerw.

Organizacja robót Przed przystąpieniem do prac kotwiarskich sprawdzono i odebrano platformy robocze pod wiertnicę do kotew oraz przygotowano otwory w ścianie szczelinowej pod wiercenie. Stre-

BUDOWNICTWO

fa pracy wiertnicy wraz z drogą technologiczną zostały oznakowane i zapewniono jej stałą funkcjonalność przez okres realizacji prac.

Realizacja Zgodnie z przyjętym harmonogramem w pierwszym etapie robót wykonano trzy sztuki kotew według ustalonej z projektantem lokalizacji. Dla pełniejszego rozeznania warun-

Fot. 5. Dla przeciwległej ściany zastosowano iniekcyjne kotwy gruntowe

Fot. 6. Trasa S-8 w głębokim wykopie. Obudowa wykopu – kotwione ściany szczelinowe

ków gruntowych do badań wytypowano kotwy nr K-2, K-14 i K-28. Wiercenie, osadzenie cięgien oraz iniekcja buławy kotew przebiegły bez większego problemu. Każdorazowo dokumentowano rodzaj wydobywanego gruntu oraz ilości zastosowanej iniekcji cementowej. W trakcie wykonywania kotew nie stwierdzono warunków odbiegających od założeń projektowych.

Badania przydatności przeprowadzono dla obciążenia 150% Kobl, tj. dla siły 900 kN. Wielkość obciążenia początkowego Kp ustalono na równą 0,20 Kobl. W trakcie badań siłę naciągu kotwi z każdego stopnia sprężania zmniejszano do wartości Kp, a następnie zwiększano do następnego, wyższego stopnia sprężenia. Mierzono przy tym przemieszczenia głowicy kotwy na każdym stopniu przez określony czas – wykorzystano w tym celu czujnik o dokładności 0,01 mm.

Badania przydatności potwierdziły założenia projektowe dotyczące granicznej nośności kotwi Kmax ≥ 1,5 Kobl oraz prawidłowość przyjętej geometrii kotwi (długość Lw i Lb ).

Opracowany raport z badań przydatności został przekazany projektantowi konstrukcji do weryfikacji i zatwierdzenia. Po uzyskaniu pozytywnej opinii projektanta przystąpiono do realizacji drugiego etapu robót, tzn. wykonania pozostałych 26 szt. kotew gruntowych. Pozytywna decyzja projektanta skutkowała wykonaniem pozostałych kotew zgodnie z pierwotnie zatwierdzonym projektem. Również w trakcie tego etapu realizacji nie stwierdzono występowania w części nośnej kotew gruntu o parametrach niegwarantujących przeniesienia przyjętych w projekcie nośności, co potwierdziły wykonane w następnej kolejności badania odbiorcze wszystkich kotew użytkowych. Badania odbiorcze każdej kotwy przeprowadzono dla obciążenia 125% Kobl, tj. dla siły 750 kN. Pełne wyniki badań znalazły swoje odzwierciedlenie w metrykach kotew zamieszczonych w dokumentacji powykonawczej przekazanej do odbioru Generalnemu Wykonawcy.

Realizacja obudowy wykopu na odcinku z zastosowaniem kotew gruntowych potwierdziła słuszność decyzji podjętej przez uczestników procesu budowlanego na etapie planowania prac, organizacji placu budowy oraz uzgodnień wykonawczych. W opisanym przykładzie przy zastosowaniu odpowiedniej konstrukcji kotew i technologii wykonania nie potwierdziły się obawy o nośność kotew w związku z trudnymi warunkami gruntowymi. W szczególnym przypadku brak toku postępowania przytoczonego w tym opisie może skutkować przerwami w robotach kotwiarskich oraz ponoszeniem dodatkowych, nieprzewidzianych w budżecie kosztów budowy.

Kotwy w budownictwie drogowym

Fot. 7. Widok kotwionych ścian szczelinowych trasy S8. Widoczne dwa rzędy kotew

Przykładem zastosowania na szeroką skalę tymczasowych kotwi gruntowych była budowa trasy S8 na odcinku od węzła Prymasa Tysiąc-

lecia do węzła Konotopa, gdzie zastosowano tymczasowe kotwy do rozparcia ścian szczelinowych w pierwszej fazie robót (fot. 6). Docelowo po wykonaniu płyty dennej i demontażu kotew ściany szczelinowe stanowiły wspornikową konstrukcję ścian oporowych wzdłuż trasy S8. Na budowie wykonano około 3 tys. tymczasowych kotew o nośności obliczeniowej Kobl = 450 kN do Kobl = 650 kN, które wykonywane były w zróżnicowanych warunkach gruntowych (ze względu na liniowy charakter robót), przy wysokim poziomie wód gruntowych. W tym przypadku zastosowanie kotew do rozparcia ścian szczelinowych podyktowane było szerokością wykopu wynoszącą około 38,0 do 45,0 m, co praktycznie wyeliminowało zastosowanie rozpór stalowych jako ekonomicznie nieuzasadnione (fot. 7). Przyjęty system rozparcia ścian szczelinowych ułatwia znaczne przyśpieszenie robót drogowych.

Literatura

[1] Grzegorzewicz K., 2005: Projektowanie i wykonawstwo ścian szczelinowych, Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji.

[2] Jarominak, A., Kłosiński, B., Grzeogorzewicz, K., Cielenkiewicz, T., 1976: Pale i fundamenty palowe, Arkady.

[3] Metody budowy części podziemnej budynków głębokich: „Inżynier budownictwa” nr 11/2010.

[4] Michalak H., 2006: Kształtowanie konstrukcyjno – przestrzenne garaży podziemnych na terenach silnie zurbanizowanych. Wyd. Politechniki Warszawskiej.

[5] Szulborski K. (red), 1999: Doświadczenia z realizacji budynku wysokiego Reform Plaza w Warszawie, „Inżynieria i Budownictwo” nr 7-8/99.

[6] Szulborski K., Nalewajko R., Kulczycki R., Przybysz P., 2009: Projekt Budowlany Konstrukcji Budynku Biurowo-Usługowo-Mieszkalny w Szczecinie.

[7] Siemińska-Lewandowska A., 2011: Książka głębokie wykopy projektowanie i wykonawstwo, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności WKŁ.

[8] Ściany szczelinowe, seminarium PZWFS, Warszawa 2010.

[9] Tomczak U., 2011: Projekt wykonawczy ścian szczelinowych. Ściany kotwione, Soletanche Polska.

[10] Wiłun Z., 1982: Zarys geotechniki, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności WKŁ [11] Wysokiński L.: Eurokod nr 7, część 1 i część 2, „Builder” nr 10/2011.

[12] Warunki techniczne wykonania ścian szczelinowych. IBDM Informacje, Instrukcje Zeszyt nr 35, Warszawa 1992.

[13] PN-EN 1538: 2000 Wykonawstwo specjalistycznych robót geotechnicznych. Ściany szczelinowe.

[14] PN-83/B-02482. Fundamenty budowlane.

Nośność pali i fundamentów palowych.

■

BUDOWNICTWO

EkOlOgICzNy, CzylI jakI?

Zharmonizowane zasady oceny środowiskowej wyrobów budowlanych dr inż. Michał Piasecki

Builder

50

luty 2014

Instytut Techniki Budowlanej

B

y zapobiec pojawianiu się błędnych lub wprowadzających w błąd informacji na temat właściwości środowiskowych wyrobów Komisja Europejska oraz Komitet Normalizacyjny CEN zalecają stosowanie adekwatnych norm oraz przestrzeganie następujących zasad: • sposób przedstawiania informacji środowiskowej musi być przejrzysty, • informacje muszą być poprawne naukowo i możliwe do zweryfikowania, porównywalne w obrębie danej kategorii produktu oraz prezentowane w sposób w pełni zrozumiały i łatwo dostępny dla docelowych klientów.

Deklaracje środowiskowe są ważnym (w chwili obecnej dobrowolnym) narzędziem wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju poprzez umożliwienie komunikacji wyników ocen środowiskowych wyrobów w znormalizowany sposób. Deklaracja środowiskowa jest jednoznacznym stwierdzeniem (adekwatnym do informacji technicznej), które przedstawia istotne oddziaływania i aspekty środowiskowe wyrobu.

Deklaracje środowiskowe wyrobów budowlanych mogą być wykorzystywane do porównania wyrobów z punktu widzenia ich aspektów ekologicznych.

Mogą być używane także do oceny elementów budynku, w którym wyrób został zastosowany, oraz do oceny całego budynku.

Deklaracje środowiskowe wyrobów budowlanych mogą być wykorzystywane do porównania wyrobów z punktu widzenia ich aspektów ekologicznych. Mogą być używane także do oceny elementów budynku, w którym wyrób został zastosowany, oraz do oceny całego budynku [1].

Zasady funkcjonowania systemów deklaracji środowiskowych i wymagania w odniesieniu do deklaracji środowiskowych określają normy serii

Podstawowym warunkiem zapewniającym nabywcom możliwość dokonania świadomego wyboru wyrobów budowlanych jest stopień zrozumienia informacji o ich właściwościach technicznych oraz – coraz częściej – aspektach ekologicznych.

PN-EN ISO14020÷25, a zasady prowadzenia analizy środowiskowej wyrobów zawarte są w normie PN EN 15804 [4]. Z punktu widzenia producenta celem deklaracji środowiskowej jest zapewnienie uczciwej konkurencji oraz promocji swoich wyrobów przez publikowanie wiarygodnych i potwierdzonych informacji o swoich wyrobach, a także zmniejszenie kosztów korzystania ze środowiska.

Rodzaje deklaracji środowiskowych i ogólne zasady ich przygotowania

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO wprowadziła normy serii ISO 14020 („Etykiety i deklaracje środowiskowe. Zasady ogólne”) określające typy deklaracji środowiskowych wyrobów oraz ogólne zasady ich uzyskania i wykonywania. W normie PN-EN ISO 14020 „Etykiety i deklaracje środowiskowe” zawarto ogólne zasady przygotowania deklaracji środowiskowych wyrobów. Zgodnie z tą normą wyróżnia się trzy rodzaje deklaracji środowiskowych: • Deklaracje środowiskowe I typu (wg PN-EN ISO 14024; „Etykiety i deklaracje środowiskowe. Etykietowanie środowiskowe I typu. Zasady i procedury”) określają „ostre” wartości spełnienia przez wyrób ustalonych i weryfikowanych przez trzecią stronę kryteriów. Kryteria są ustalane z uwzględnieniem istotnych dla danego wyrobu oddziaływań środowiska, jakie wyrób musi spełnić. I typ oznakowania przeznaczony jest dla wyrobów (spośród wszystkich produktów na rynku) wyraźnie lepszych pod względem ekologicznym niż wyroby tego samego przeznaczenia na rynku. Jednostkami określającymi kryteria i weryfikującymi deklaracje I typu mogą być organizacje wskazane przez Komisję Europejską lub Ministerstwo, jak i inne jednostki posiadające doświadczenie w certyfikacji wyrobów. Jako przykłady tego typu deklaracji można wymienić europejski Eco-label, skandynawski Nordic Swan, czy polski EKO-ITB.

kowanych jako niebezpieczne”. Pozytywne wyniki weryfikacji oraz spełnienie wymagań normy PN-EN ISO 14021 mogą stanowić podstawę do nadania przez ITB wyrobom znaku EKO-ITB Przyjazny Wyrób. W Polsce dotychczas ten typ oznakowania stosują producenci cementu, betonu, pap, lakierów, wyrobów termoizolacyjnych, wełny mineralnej, styropianu, ceramiki, stolarki okiennej oraz chemii budowlanej.

Normalizacja metod oceny środowiskowej wyrobów i budynków

Oceny wykonane zgodnie z metodami badawczymi opracowanymi przez Europejski Komitet Normalizacyjny CEN TC 350 [2, 4] stanowią źródło danych o cechach środowiskowych, socjalnych oraz ekonomicznych budynków oraz wyrobów w cyklu życia [2]. W ujęciu zrównoważonego budownictwa charakterystyka taka jest użyteczną informacją, która może służyć do udowodnienia spełnienia określonych wymagań środowiskowo-technicznych zawartych w powiązanych przepisach lub być wykorzystana w praktyce, czyli do projektowania i wznoszenia obiektów komfortowych, efektywnych ekonomicznie i środowiskowo. Normy podają zakres podlegających ocenie kryteriów w trzech obszarach zrównoważenia, podają ilościowy sposób oceny zrównoważoności wraz z jednostkami miary. Normy zostały przetłumaczone przez ITB na język polski. Aktualny status prac CEN TC 350 zawiera tabela 1. Polski Komitet Normalizacyjny PKN powołał Komitet Techniczny nr 307 ds. Zrównoważonego Budownictwa jako komitet lustrzany do TC 350 w CEN. Tabela 1. Aktualny stopień zaawansowania prac normalizacyjnych CEN TC 350 [1, 2] Ocena środowiskowa

Ocena socjalna

Ocena ekonomiczna

EN 15643-1 Ocena zrównoważoności budynków – postanowienia ogólne Ramy metodyczne

Poziom budynek

Poziom wyrób

PN EN 15643-2 Ocena budynków – postanowienia dotyczące środowiskowych właściwości użytkowych

PN EN 15643-3 Ocena budynków – postanowienia dotyczące właściwości społecznych

PN EN 15643-4 Ocena budynków – postanowienia dotyczące właściwości ekonomicznych

PN EN 15978 Ocena środowiskowa budynku

EN 16309 Ocena właściwości socjalnych i społecznych budynku

prEN 16627 Ocena właściwości ekonomicznych

PN EN 15804 Deklaracje środowiskowe wyrobów (EPD) EN 15942 Format komunikacji B to B CEN/TR 15941

Rys 1. Przykładowe oznakowanie wyrobów posiadających zweryfikowaną deklarację II typu

Oceny zgodne z wymienionymi normami umożliwiają ilościowe zadeklarowanie właściwości środowiskowych, socjalnych i ekonomicznych (wyrobów i budynków) przy wykorzystaniu wspólnego języka technicznego normy EN, ustalającej terminologię, definicje, zakres i sposób oceny, co jest zgodne z duchem rozporządzenia (EC) nr 305/2011 tj. przedstawieniem możliwie szerokiej informacji techniczno-środowiskowej o wyrobie w celu jej praktycznego wykorzystania [3].

luty 2014

Norma PN-EN ISO 14021 wprowadza ujednolicenie wymagań odnoszących się do przygotowania pojedynczych stwierdzeń środowiskowych dla wyrobów. W normie proponuje się określenia odnoszone do wyrobu, które mogą być stosowane jako stwierdzenia w deklaracjach środowiskowych II rodzaju. Przykładowe określenia tego rodzaju to: • zaprojektowany do rozmontowania, • wyrób o przedłużonej trwałości, • zdatny do recyklingu, • % zawartości materiału do odzysku, • zmniejszone zużycie energii, • zmniejszone zużycie zasobów naturalnych, • zmniejszone zużycie wody, • nadający się do wielokrotnego użytku, • nie zawierający substancji szkodliwych, • zmniejszenie ilości odpadów.zredukowana emisja CO2, • inne (zgodnie z normą).

W celu zwiększenia wiarygodności tego typu oznakowania wyrobów ITB zaleca niezależną weryfikację i określenie poprawności wybranego stwierdzenia. Eksperci w procesie weryfikacji potwierdzą lub dostarczą dowodów na spełnienie wymagania zadeklarowania wybranej cechy środowiskowej wyrobu. Wyrób z potwierdzoną cechą oznakowany może zostać symbolem graficznym (rys 1: nie zawiera HBCDD, zmniejszona emisja CO2). Przykładem może być stwierdzenie o zwiększeniu trwałości w wyniku wprowadzonych innowacji (np. o 70%). Przykłady innych deklaracji to: „zawartość 65% stłuczki jako materiały z recyklingu w wełnie szklanej”, lub np. „wyrób budowlany nie zawiera substancji sklasyfi-

Zasady funkcjonowania systemów deklaracji środowiskowych i wymagania w odniesieniu do deklaracji środowiskowych określają normy serii PN-EN ISO14020÷25, a zasady prowadzenia analizy środowiskowej wyrobów zawarte są w normie PN EN 15804.

51

Jednoparametrowe stwierdzenia środowiskowe

WAŻNE NORMY

Builder

• Deklaracje środowiskowe II typu (wg PN-EN ISO 14021; „Etykiety i deklaracje środowiskowe. Etykietowanie środowiskowe II typu. Zasady i procedury”) są to ściśle zdefiniowane jednokryterialne informacje środowiskowe dotyczące wyrobu. Przykładem takiej etykiety jest np. stwierdzenie: „wyrób wyprodukowany na materiałach pochodzących z recyklingu”, „wyrób nie zawiera substancji toksycznych” czy „wyrób o zmniejszonym zużyciu energii”. Przyjmuje się, że stwierdzenia te ze względu na podniesienie ich wiarygodności powinny być weryfikowane przez stronę trzecią, która posiada niezbędne doświadczenie.

• Deklaracje środowiskowe III typu inaczej EPD (Environmental Product Declaration) (wg PN-EN ISO 14025; „Etykiety i deklaracje środowiskowe – Deklaracje środowiskowe III typu – Zasady i procedury oraz EN15084” [4]) – ustalone są na podstawie wykonanej analizy cyklu życia wyrobu LCA. W deklaracji środowiskowej EPD, która ma charakter informacyjny, określa się oddziaływania (emisje do środowiska) oraz aspekty środowiskowe, jak zużycie energii i materiałów w poszczególnych etapach cyklu życia wyrobu, i wyraża się na jednostkę wyrobu (np. tonę czy m2). Oddziaływania środowiskowe prezentowane są w formie ułatwiającej porównanie pomiędzy wyrobami. Przykładowo – emisja z procesów produkcyjnych wynosi 1500 kg CO2 na tonę wyrobu podczas fazy wytwarzania wyrobu. Inny przykład podano w tabeli 2.

BUDOWNICTWO

Rozporządzenie o wyrobach budowlanych a deklaracje środowiskowe

Zakres rozporządzenia nr 305/2011 obejmuje ustalenie warunków wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych oraz zasad oznakowania CE na tych wyrobach. Znaczące jest zwiększenie zakresu wymagań, które dotyczą wyrobów budowlanych, w wyniku wprowadzenia do oceny technicznej wyrobu aspektów zrównoważonego budownictwa tj. brak szkodliwego wpływu na środowisko [3]. W nowych treściach wymagań podstawowych dotyczących obiektów budowlanych zwraca się uwagę na nowy cel nadrzędny, jakim jest zdrowie i bezpieczeństwo osób mających kontakt z obiektami budowlanymi na przestrzeni całego cyklu życia budynku. Z tego kontekstu wynikają nowe zapisy Wymagania Podstawowego nr 3: „Higiena, zdrowie i środowisko”, zwracające uwagę na konieczność oceny obiektów budowlanych w zakresie bezpieczeństwa pracowników w trakcie budowy, rozbiórki i użytkowania oraz uwzględnienia nie tylko wpływu obiektów na jakość środowiska, ale także na klimat w pełnym cyklu życia budynku. Najbardziej widoczną różnicą jest wprowadzenie w rozporządzeniu nowego Wymagania Podstawowego nr 7: Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych. W rozporządzeniu tym wskazuje się, że do przeprowadzenia oceny zrównoważonego wykorzystania zasobów i wpływu obiektów budowlanych na środowisko należy w miarę możliwości stosować deklaracje środowiskowe wyrobów opracowane zgodnie z normalizacją CEN TC 350 [4].

Builder

52

luty 2014

Deklaracja środowiskowa III typu

Zgodnie z normą PN EN 15804 [4] deklaracja środowiskowa III typu (EPD) dostarcza ilościowych informacji środowiskowych dla wyrobów budowlanych w poszczególnych fazach jego cyklu życia. Celem deklaracji środowiskowej jest zapewnienie podstawy do oceny wyrobów budowlanych oraz umożliwienie identyfikowania tych, które powodują mniejszy wpływ na środowisko. Deklaracje środowiskowe wyrobów stanowią składowy element oceny środowiskowej budynków zgodnie z normą PN EN 15978 (tabela 1). W tabeli 2 podano wyniki analiz cyklu życia LCA przeprowadzonych przez ITB w celu określenia charakterystyki środowiskowej produkcji wybranych rodzajów betonu.

Deklaracje środowiskowe wyrobów (opracowane na bazie normy PN EN 15804) zgodnie z polityką KE powinny zostać przywołane i wykorzystane w normach produktowych przez Komitety Wyrobów CEN. W chwili obecnej jest to dobrowolne przy opracowywaniu zharmonizowanych norm wyrobów budowlanych. W CEN opracowano wytyczne, tzw. „Environmen-

Tabela 2. Zestawienie oceny środowiskowej produkcji 1 m3 betonu Indykator

Jednostka

Klasy betonu C30/37

C35/45

C40/50

C50/60

[kg CO2 eq.]

332,3

344,8

391,9

403,9

Potencjał uszczuplania stratosferycznej warstwy ozonowej, ODP

[kg CFC 11 eq.]

9,6E-06

1,2E-5

1,35E-05

1,55E-05

Potencjał zakwaszania gleby i wody, AP

[kg SO2 eq.]

0,952

0,972

1,042

1,052

Potencjał eutrofizacji AE

[kg (PO4)3- eq.]

0,113

0,116

0,116

0,136

Potencjał tworzenia ozonu troposferycznego POCP

[kg Etenu eq.]

0,222

0,22

0,223

0,223

Potencjalne uszczuplenie materii nieożywionej (ADPpaliwa kopalne) dla zasobów kopalnych

[MJ]

1883

2032

2215

2287

Potencjał globalnego ocieplenia, GWP

tal check-list”, określające praktyczne zasady implementacji normy EN 15804 do normy wyrobu. Grupy takie, jak CEN TC 104 (beton), CEN TC 51 (cement), CEN TC 128 (pokrycia dachowe), CEN TC 88 (materiały termoizolacyjne), podjęły prace w tym zakresie. Dyskutowana jest możliwość mandatu do CEN, lecz wymaga to poparcia państw członkowskich.

Na rysunku 2 przedstawiono proponowany schemat zharmonizowanego podejścia do spełnienia wymagań rozporządzeń i dyrektyw KE. Metody badawcze opracowane przez CEN TC 351 (niebezpieczne substancje) i CEN TC 350 mogą posłużyć do obliczenia charakterystyk środowiskowych wyrobów. Zestawienie danych środowiskowych może być elementem deklaracji technicznej na bazie hEN oraz dokumentów oceny technicznej. Przy oznakowaniu CE jest to bezpośrednie wdrożenie nowych wymagań CPRu oraz Ekoprojeku do praktyki krajowej. Ta sama informacja środowiskowa może służyć do spełnienia wymagań kryteriów np. w Zielonych Zamówieniach Publicznych (GPP), Certyfikacji Energetycznej (Recast), czy Eko-oznakowaniu znakiem Eco-label.

Rys. 2. Schemat zharmonizowanego podejścia do spełnienia wymagań przepisów europejskich poprzez zastosowanie znormalizowanej informacji środowiskowej (normy CEN TC 350 i TC 351) i zawartej w dokumentach oceny technicznej wyrobu

Podsumowanie

Rys 3. Logo ECO-PLATFORM [www.eco-platform.org] Celem prac ECO-Platform jest określenie ram weryfikacji i wzajemnego uznawania w celu dostarczenia bezstronnych, wiarygodnych i naukowo uzasadnionych informacji w postaci deklaracji EPD w odniesieniu do wyrobów budowlanych. Wspólny system deklarowania właściwości środowiskowych wyrobów budowlanych powinien zmniejszyć bariery w handlu wyrobami oraz ma za zadanie wspomóc wdrożenie rozporządzenia 305/2011 w zakresie możliwości dostarczenia informacji o cechach zrównoważonego wykorzystania zasobów do dokumentacji ocen technicznych wyrobów.

W roku 2013 ECO nawiązała współpracę z EOTA (Stowarzyszenie Jednostek Oceny Technicznej Wyrobów w Europie) w celu uwzględnienia zweryfikowanych deklaracji EPD w Europejskich Ocenach Technicznych.

Zgodnie ze wzajemnymi ustaleniami podjętymi w ramach prac ECO partnerzy opracowują na swoje strony internetowe informacje dotyczące procedur określania EPD w danym kraju (http://zb.itb.pl/epd).

Deklaracje środowiskowe III typu zweryfikowane przez ECO będzie można stosować w certyfikacji środowiskowej budynków. Do tej pory w Polsce kilkanaście wyrobów budowlanych oznakowano EPD.

Przyszłość ocen środowiskowych wyrobów – metoda PEF

Celem działań w zakresie poprawy sposobu informowania o efektywności środowiskowej produktów i organizacji, a tym samym stworzenia jednolitego rynku dla produktów ekologicznych, jest ułatwienie wszystkim zainteresowanym stronom dostępu do jasnych, rzetelnych i porównywalnych informacji. Działania i rozwiązania strategiczne UE w tym obszarze mają na celu większą integrację rynku wewnętrznego, na którym ekologiczne produkty i organizacje będą w pełni uznawane przez konsumentów. W ramach wdrażania założeń i celów planu działania na rzecz zrównoważonej i efektywnej w gospodarce surowcami Europy KE, za pośrednictwem komunikatu, który ukazał się 9 kwietnia 2013 r. [5], zaproponowała ogólno-

Artykuł zawiera aktualne informacje dotyczące metod oceny i przedstawiania właściwości środowiskowych wyrobów budowlanych w krajach UE. Jednolite zasady oceny środowiskowej wyrobów budowlanych mogą wzmocnić uczciwą konkurencję. Skuteczne zapobieganie nieuczciwej konkurencji, tj. stosującej nieprawdziwe i nieweryfikowane stwierdzenia ekologiczne, wymaga stosowania i respektowania istniejących norm oceny technicznej i środowiskowej, w tym normy EN 15804, opracowanej przez CEN TC 350. Upowszechnienie znormalizowanych metod pomiaru i komunikacji informacji środowiskowej o wyrobie może zwiększyć poziom akceptacji dla ekologicznego oznakowania wśród konsumentów. W chwili obecnej poprzez działania ECO Platform ujednolicono system deklaracji środowiskowych III typu w Europie. Następnym krokiem w perspektywie 3-4 lat będzie powiązanie deklaracji środowiskowych z promowaną przez KE metodą śladu ekologicznego wyrobów PEF. Zastosowanie jednolitego formatu dla deklaracji środowiskowych wyrobów budowlanych w krajach EU może prowadzić do pozytywnej sytuacji na rynku, tj. wyeliminowania nieprawdziwych informacji środowiskowych oraz rozproszonego oznakowania.

Literatura

[1] Piasecki M.: Proces harmonizacji oceny budynku zrównoważonego, Mat. 58 Konferencji Naukowej Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN i Komitetu Nauki PZITB, Krynica 2012.

[2] Ilomaki. A. 2011 CENT TC 350 info update CEN Construction Sector Network Conference 2011 – Interoperability and sustainability for construction – Conference Journal Vol. 1.

[3] Tworek J.: Rozporządzenie w sprawie wyrobów budowlanych zastępujące Dyrektywę 89/106/EWG, „Materiały Budowlane” nr 10/2010.

[4] PN EN 15804:2012 Zrównoważoność obiektów budowlanych – Deklaracje środowiskowe wyrobów – Podstawowe zasady kategoryzacji wyrobów budowlanych.

[5] Komunikat dot. Budowy Jednolitego Rynku dla Produktów Ekologicznych – Poprawa sposobu informowania o efektywności środowiskowej produktów i przedsiębiorstw, COM(2013) 196.

luty 2014

ECO-Platform (www.eco-platform.org) zrzesza podmioty wydające deklaracje środowiskowe III typu (EPD) dla wyrobów budowlanych w Europie. ECO-Platform została zarejestrowana notarialnie jako Stowarzyszenie AISBL dnia 4 czerwca 2013 w Brukseli na bazie prawa belgijskiego. Akt stowarzyszenia podpisało 11 instytucji założycielskich, w tym m.in.: • Environdec System – AB Svenska Miljöstyrningsrådet (Szwecja) • EPD Norge – The Norwegian EPD Foundation (Norwegia) • IBU – Institut Bauen und Umwelt e.V. (Niemcy) • BRE Global – Building Research Establishment Limited (Wielka Brytania) • Association HQE (Francja) • Stichting MRPI – (Holandia) • ITB – Instytut Techniki Budowlanej (Polska) • Global EPD – AENOR (Hiszpania) ITB uzyskało możliwość posługiwania się zastrzeżonym logiem ECO, tj. deklaracji EPD, akceptowanej w innych krajach stowarzyszonych, m.in. w Skandynawii, Niemczech oraz Wielkiej Brytanii (rys. 3).

53

Jednostki wydające oceny środowiskowe wyrobów budowlanych- ECO-Platform

unijne metody pomiaru efektywności środowiskowej produktów (PEF) i organizacji. Komisja Europejska, na podstawie wyników współpracy z zainteresowanymi podmiotami i podmiotami naukowymi, promuje deklaracje środowiskowe, niemniej wdraża też dwie nowe metody oceny i porównywania efektywności środowiskowej dla wyrobów i organizacji: • metodę oznaczania śladu środowiskowego produktów (PEF), • metodę śladu środowiskowego organizacji (OEF).

W porównaniu z deklaracjami środowiskowymi, metody PEF i OEF wdrażają kilka zmian, tj.: • identyfikację istotnych dla grupy wyrobów kategorii oddziaływania na środowisko • wymóg kwantyfikacji jakości danych, • wartości „ostre” dla badanych właściwości środowiskowych i faz cyklu życia W ramach tej inicjatywy proponuje się trzyletni etap testowania, podczas którego zainteresowane strony wraz z KE ocenią skuteczność proponowanych metod oraz możliwość ich wykorzystania na całym jednolitym rynku. Komisja zamierza współpracować z CEN TC 350 oraz wykorzystać i powiązać ocenę PEF z deklaracją środowiskową EPD. Komisja planuje włączenie metod oceny środowiskowej do: • Systemu Eko-Zarządzania i Audytu [EMAS; Rozporządzenie nr 1221/2009]; • zamówień publicznych na rzecz poprawy stanu środowiska (GPP) rozporządzenia w sprawie oznakowania ekologicznego [rozporządzenie nr 1980/2000].

• dyrektywy nr 92 w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych z 2005 roku W chwili obecnej metoda PEF jest w fazie testowej, która potrwa do 2015 roku.

Builder

W Polsce jednostką notyfikowaną w zakresie certyfikacji wyrobów budowlanych, ocen technicznych oraz opracowującą deklaracje środowiskowe jest ITB. ITB współpracuje z innymi jednostkami wydającymi deklaracje środowiskowe w Europie w ramach ECO-Platform.

BUDOWNICTWO

PrOjekTOWaNIe kONsTrUkCjI sPrężONyCh

Część 3

wg Eurokodu 2

luty 2014

dr inż.

Wit Derkowski

Builder

54

Politechnika krakowska

Eurokod 2 odnosi się generalnie do konstrukcji z betonu, przy czym w zakresie sprężania konstrukcji podejmuje jedynie możliwość stosowania cięgien wykonanych ze stali o wysokiej wytrzymałości.

O

becnie na świecie jako materiał na cięgna sprężające wykorzystuje się również nowoczesne materiały kompozytowe, wykonane z niemetalicznych włókien ciągłych (materiały FRP) – ich główną zaletą jest znakomita odporność na korozję przy bardzo wysokiej wytrzymałości i niskim ciężarze objętościowym. Tematyka projektowania i wykonywania konstrukcji ze zbrojeniem kompozytowym znalazła miejsce w najnowszym Model Code 2010 [1], który jest swojego rodzaju podstawą do przyszłych modyfikacji Eurokodów.

Cechy charakterystyczne

Stale o wysokiej wytrzymałości, stosowane do sprężania konstrukcji, należą do grupy stali specjalnych, a ich cechy znacznie różnią się od cech stali zwykłych [2]. Charakteryzują się one: • wysoką wytrzymałością na rozciąganie – może ona przekraczać nawet 2000 MPa, a więc może być nawet 3-5 razy większa niż wytrzymałość stali zwykłej; • brakiem wyraźnej granicy plastyczności – stąd powstała konieczność określenia umownej granicy plastyczności, definiowanej jako naprężenie, które przy pierwszym obciążeniu spowoduje trwałe odkształcenie równe 0,1%; • nieco niższym niż dla stali zwykłej modułem sprężystości, wahającym się od 185 GPa do 210 GPa. Jeśli projektant nie dysponuje dokładną wartością modułu sprężystości podaną przez producenta dla danej partii stali, to dla splotów należy przyjmować wartość 195 GPa, a dla prętów i drutów – 205 Gpa; • zdecydowanie mniejszą niż stal zwykła odkształcalnością, • stosunkowo niską relaksacją, • dobrą wytrzymałością zmęczeniową, • dużą wrażliwością na korozję i wpływ podwyższonej temperatury.

Główną cechę, a więc zwiększoną wytrzymałość stali sprężającej, uzyskuje się poprzez:

• zwiększenie zawartości węgla w składzie chemicznym materiału, nawet do 0,9% (w stalach zwykłych zawartość ta wynosi ok. 0,1%) oraz stosowanie w odpowiednich proporcjach dodatków w postaci metali (molibden, wanad, chrom, nikiel, krzem, mangan, miedź); • specjalną obróbkę termiczną (hartowanie, odpuszczanie); • zabiegi technologiczne polegające na kilkukrotnym przeciąganiu na zimno przez coraz węższe dysze, co powoduje powstanie zgniotu powierzchniowego tworzącego korzystną zewnętrzną strukturę laminarną.

Rzadziej stosowane są stale o wysokiej wytrzymałości, które zamiast przeciągania na zimno są walcowane na gorąco (głównie pręty sprężające).

Zastosowane dodatki metali i zwiększony udział węgla, jak również nietypowy sposób obróbki, powodują zwiększoną kruchość materiału oraz większą podatność na korozję. Stale sprężające są mocno wrażliwe na zmianę temperatury – jest to wynikiem procesów technologicznych stosowanych podczas produkcji. Zmiany temperatury powodują zarówno zmianę wytrzymałości na rozciąganie, jak i modyfikację odkształcalności (doraźnej i opóźnionej). W temperaturze ok. 300°C obniżenie wytrzymałości może sięgać nawet 50% wartości w temperaturze 20°C, a przy rozgrzaniu do ok. 500°C stal ta zaczyna mieć wytrzymałość zbliżoną do stali zwykłej. Co ciekawe, najnowsze badania udowodniły, że stale wysokiej wytrzymałości w warunkach kriogenicznych wykazują wyraźny wzrost wytrzymałości połączony z wydłużeniem sprężystej fazy pracy [3].

Wymagania

Eurokod 2 [4] wymaga od cięgien sprężających odpowiedniej ciągliwości. Przyjęto, że wystarczająca ciągliwość stali sprężającej przy rozciąganiu jest zapewniona, gdy wartość granicznego wydłużenia jest nie mniejsza niż 3,5%, a stosunek wynosi nie mniej niż 1,1. Ciągliwość cięgien przy zginaniu wyraża się przez zagwarantowanie minimalnej liczby

nuje siÄ&#x160; je poprzez przeciÄ&#x2026;ÄŞenie ciÄ&#x160;gien o ok. 10% w stosunku do projektow naciÄ&#x2026;gowych, trwajÄ&#x2026;ce ok. 10-15 min. NaleÄŞy zwrĂłciĂź uwagÄ&#x160;, ÄŞe norma [4] ok

ny poziom naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; w stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej na poziomie wartoÄ&#x17E;ci 0,8 f pk i 0,9 f jeÄ&#x17E;li siĂĄa w trakcie naciÄ&#x2026;gu jest mierzona z dokĂĄadnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; Âą5%, to przy chwilow

przegiÄ&#x2122;Ä&#x2021; dla drutĂłw â&#x20AC;&#x201C; dla drutĂłw gĹ&#x201A;adkich wymaga siÄ&#x2122; min. czterech przegiÄ&#x2122;Ä&#x2021;, a dla nagniatanych â&#x20AC;&#x201C; min. trzech przegiÄ&#x2122;Ä&#x2021; do zĹ&#x201A;amania [5].

Wymaga siÄ&#x2122;, aby ciÄ&#x2122;gna byĹ&#x201A;y maĹ&#x201A;o wraĹźliwe na korozjÄ&#x2122; naprÄ&#x2122;ĹźeniowÄ&#x2026;.

OdpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tÄ&#x2122;, zgodnie z normÄ&#x2026; EN 10138, okreĹ&#x203A;la siÄ&#x2122; w znormalizowanym medium korozyjnym, jakim jest 20% roztwĂłr wodny NH4SCN o temperaturze 50°C. UmownÄ&#x2026; miarÄ&#x2026; trwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci ciÄ&#x2122;gna jest czas, mierzony w godzinach, potrzebny do zerwania ciÄ&#x2122;gna naprÄ&#x2122;Ĺźonego do 0,8 fpk.

Czynniki warunkujÄ&#x2026;ce relaksacjÄ&#x2122;

dopuszcza siÄ&#x160; naprÄ&#x160;ÄŞenia 0,95 f p 0,1k . cej podano na rys. 1. Przytoczone zaleĹźnoĹ&#x203A;ci (1)-(3) moĹźna stosoZjawiskowyĹźej spadku naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; na skutek relaksacji stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej jest waÄ&#x2021; w zakresie pracy konstrukcji w temperaturze doPrzykĂĄadowy +50°C. W przypadtemperatury, w jakiej pracuje ta stal. wpĂĄyw podwyÄŞszonej temp bieg relaksacji stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej podano na rys. 1. Przytoczone ku konstrukcji strunobetonowych, ktĂłre poddane sÄ&#x2026; krĂłtkotrwaĹ&#x201A;ej obrĂłb- wyÄŞej zaleÄŞnoÄ&#x17E; w zakresie pracy konstrukcji temperaturze do +50ÂşC. W przypa ce cieplnej, straty stosowaĂź siĹ&#x201A;y sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej wywoĹ&#x201A;ane relaksacjÄ&#x2026;wmoĹźna okreĹ&#x203A;laÄ&#x2021;, strunobetonowych, ktĂłre poddane sÄ&#x2026; krĂłtkotrwaĂĄej obrĂłbce cieplnej, straty siĂĄy modyfikujÄ&#x2026;c we wzorach rzeczywisty czas t poprzez dodanie do wartowoĂĄane relaksacjÄ&#x2026; moÄŞna okreÄ&#x17E;laĂź, modyfikujÄ&#x2026;c we wzorach rzeczywisty czas Ĺ&#x203A;ci t czasu ekwiwalentnego teq uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cego skutki podgrzewania nie do wartoÄ&#x17E;ci t czasu ekwiwalentnego teq uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cego skutki podgrze (w godzinach): nach):

1,14 Tmax 20

Tmax 20

ÂŚ T n

'ti 20 't i ,, (4) i 1 Ze wzglÄ&#x2122;du na zjawisko relaksacji (spadek naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; w czasie, przy gdzie: staĹ&#x201A;ym wydĹ&#x201A;uĹźeniu prĂłbki) norma [4] definiuje trzy klasy stali: gdzie: T 'ti â&#x20AC;&#x201C; jest Ä&#x17E;redniÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2026; w i-tym przedziale czasu 'ti ; â&#x20AC;˘ klasa 1: druty lub sploty o zwykĹ&#x201A;ej relaksacji; T(Î&#x201D;ti) â&#x20AC;&#x201C; jest Ĺ&#x203A;redniÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2026; w i-tym przedziale czasu Î&#x201D;ti; Tmax â&#x20AC;&#x201C; jesttemperaturÄ&#x2026; maksymalnÄ&#x2026;podczas temperaturÄ&#x2026; podczas caĂĄegoobrĂłbki procesu obrĂłbki cieplnej. â&#x20AC;˘ klasa 2: druty lub sploty o niskiej relaksacji (obecnie znacznie poTmax â&#x20AC;&#x201C; jest maksymalnÄ&#x2026; caĹ&#x201A;ego procesu Przyjmuje siÄ&#x160;, ÄŞe naparzanie betonu, podczas ktĂłrego temperatura zazwycza wszechniejsze niĹź ciÄ&#x2122;gna klasy 1); cieplnej.

60ÂşC, znacznie przyspiesza w tym czasie relaksacjÄ&#x160; stali, ale nie powoduje w â&#x20AC;˘ klasa 3: prÄ&#x2122;ty walcowane na gorÄ&#x2026;co i poddane procesowi ulepszania.

Przyjmuje siÄ&#x2122;, Ĺźe wielkoÄ&#x17E;ci naparzanie betonu, podczas ktĂłrego temperatura zarelaksacji.

Poza tym, Ĺźe relaksacja (odprÄ&#x2122;Ĺźenie) zaleĹźy od rodzaju stali, to na jej zwyczaj nie przekracza 60°C, znacznie przyspiesza w tym czasie relakwielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wpĹ&#x201A;ywa rĂłwnieĹź poczÄ&#x2026;tkowy poziom naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; oraz temperatusacjÄ&#x2122; stali, ale nie powoduje wzrostu koĹ&#x201E;cowej wielkoĹ&#x203A;ci relaksacji.

Rys. 1. WpĂĄyw temperatury na przebieg relaksacji stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej [6]. ra, w ktĂłrej ta stal pracuje. Poziom relaksacji danej partii stali podawany jest w ateĹ&#x203A;cie przez producenta. Na potrzeby projektowania zamieszczoAnaliza konstrukcji w czasie ne zostaĹ&#x201A;y w Eurokodzie funkcje rozwoju relaksacji dla kaĹźdej z klas. ObW sytuacji, kiedy powstaje potrzeba analizy pracy konstrukcji w rĂł czasu, w ktĂłrych naprÄ&#x160;ÄŞenia w ciÄ&#x160;gnie znaczÄ&#x2026;co siÄ&#x160; zmieniajÄ&#x2026; (np. obiekty mos liczenia strat naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; w stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej w czasie opiera siÄ&#x2122; o wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ne etapowo), spadki naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; na skutek relaksacji moÄŞna wyznaczaĂź, stosujÄ&#x2026; Ď 1000, ktĂłra wyraĹźa procentowy spadek poczÄ&#x2026;tkowego naprÄ&#x2122;Ĺźenia w starĂłwnowaÄŞnego, przedstawionÄ&#x2026; w ZaĂĄÄ&#x2026;czniku D do normy [4]. li na poziomie 0,7 fp, po 1000 godzin pracy w temperaturze 20°C, przy czym fp jest rzeczywistÄ&#x2026; wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej na rozciÄ&#x2026;ganie.

PoniewaĹź w procesie projektowania operuje siÄ&#x2122; wartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; charakterystycznÄ&#x2026; wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci na rozciÄ&#x2026;ganie, to wspĂłĹ&#x201A;czynniki zawarte we wzorach (1)-(3) uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026; róşnicÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy fp a fpk.

BezwzglÄ&#x2122;dny spadek naprÄ&#x2122;Ĺźenia w stali na skutek relaksacji ciÄ&#x2122;gna (Î&#x201D;Ď&#x192; pr), w ktĂłrym poczÄ&#x2026;tkowe naprÄ&#x2122;Ĺźenia wynoszÄ&#x2026; Ď&#x192; pi moĹźna okreĹ&#x203A;laÄ&#x2021; BezwzglÄ&#x160;dny spadek naprÄ&#x160;ÄŞenia w stali na skutek relaksacji ciÄ&#x160;gna ( 'V pr ) , w ktĂłrym poczÄ&#x2026;tz nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych zaleĹźnoĹ&#x203A;ci: â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 1: kowe naprÄ&#x160;ÄŞenia wynoszÄ&#x2026; V pi moÄŞna okreÄ&#x17E;laĂź z nastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cych zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci: â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 1:

55

luty 2014

t eq

0.75Â&#x2DC; 1 P

§ ¡ ¨ 5.39 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e 6.7Â&#x2DC;P Â&#x2DC; §¨ t ¡¸ Â&#x2DC; 10 5 ¸ Â&#x2DC; V pi , gdzie U1000'V 8% (1)â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 2: ¨ ¸ BezwzglÄ&#x160;dny spadek naprÄ&#x160;ÄŞenia w stali na skutek relaksacji ciÄ&#x160;gna ( pr ) , w ktĂłrym poczÄ&#x2026;t1000 Š š Š š kowe naprÄ&#x160;ÄŞenia wynoszÄ&#x2026; V pi moÄŞna z nastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cych zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci: â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 1: P

0.75Â&#x2DC; 1 okreÄ&#x17E;laĂź § (1) ¡ gdzie Ď 1000 =8% § t ¡ 'V pr ¨§0.66 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e 9.16Â&#x2DC;.P7Â&#x2DC;PÂ&#x2DC; ¨ § t ¸ ¡ 0.75Â&#x2DC; 1 PÂ&#x2DC; 10 5 ¸5 Â&#x2DC;¡V pi , gdzie U1000 2.5% (2)â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 3: ¨ ¨ 'BezwzglÄ&#x160;dny V pr Š 5.39 spadek Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC;naprÄ&#x160;ÄŞenia Â&#x2DC; 10 ¸š ¸relaksacji Â&#x2DC;V U1000( 'V8pr%) , w(1)â&#x20AC;&#x201C; e ŠÂ&#x2DC;1000 ¨ wš stali ¸ na skutek dla klasy 2: ciÄ&#x160;gna ktĂłrym poczÄ&#x2026;t¸ pi , gdzie Š 1000 š â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 2: ¨Š š 0.75Â&#x2DC; 1 P

V § ¡ kowe naprÄ&#x160;ÄŞenia wynoszÄ&#x2026;§ t pi ¡moÄŞna 1 okreÄ&#x17E;laĂź zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci: â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 1: PÂ&#x2DC;10

5 ¸ Â&#x2DC; Vz nastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cych 'V pr ¨§1.98 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e 8Â&#x2DC;9P.1Â&#x2DC;Â&#x2DC;P¨ § t ¸ ¡ 0.750.Â&#x2DC;75 U 4% ¡ (3) Â&#x2DC; 1 P

¸5 ¸ pi , gdzie 1000 ¡ š 'V pr ¨Š¨§0.66 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e 6.7ŠÂ&#x2DC;PÂ&#x2DC;1000 Â&#x2DC; 10 Â&#x2DC; V U 2.5% (2)â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 3: ¨ ¸ t § ¡ š ¸5 ¸ pi , gdzie 1000 ¨ ¨ 'V pr Š 5.39 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e ŠÂ&#x2DC;1000 Â&#x2DC; 10 š Â&#x2DC; V pi , gdzie U1000 8% (1)â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 2: ¨ ¸ š ¨ ¸ gdzie: Rys. 1. WpĹ&#x201A;yw temperatury na przebieg relaksacji stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej [6]. Š 1000 š Š š 0.75Â&#x2DC; 1 P

t â&#x20AC;&#x201C;=2,5% czas§w godzinach, liczony od momentu naciÄ&#x2026;gniÄ&#x160;cia ciÄ&#x160;gien, ¡ gdzie Ď 1000 (2) t § ¡

5 ¸ ¨§1.98 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e 8Â&#x2DC;9P.1Â&#x2DC;Â&#x2DC;P¨P § Vt ¸ ¡f0.75Â&#x2DC; 1 Â&#x2DC;P10 ¡ , gdzie U Â&#x2DC;V 4% P'V prwytÄ&#x160;ÄŞenie (3) w czasie 'â&#x20AC;&#x201C;V pr ¨Š¨ 0.66stali, Â&#x2DC; U1000rĂłwne Â&#x2DC; e Š 1000 Â&#x2DC; ¨ piš ¸ pk . Â&#x2DC;10¸š 5 ¸ Â&#x2DC;piV pi , gdzie 1000 U1000 2.5Analiza % (2)â&#x20AC;&#x201C; dlakonstrukcji klasy 3: ¨ ¸ 1000 Š š â&#x20AC;&#x201C; dla klasy 3: W sytuacji, kiedy powstaje potrzeba analizy pracy konstrukcji w róşŠ š DĂĄugotrwaĂĄÄ&#x2026; wartoÄ&#x17E;Ăź straty naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; od relaksacji moÄŞna okreÄ&#x17E;liĂź korzystajÄ&#x2026;c z wzorĂłw, gdzie: P

0.75Â&#x2DC; 1 (okoĂĄo przyjmujÄ&#x2026;c t rĂłwny 500 000 godzin 57¡ lat). nych okresach czasu, w ktĂłrych naprÄ&#x2122;Ĺźenia w ciÄ&#x2122;gnie znaczÄ&#x2026;co siÄ&#x2122; t â&#x20AC;&#x201C; czas §wczas liczony naciÄ&#x2026;gniÄ&#x160;cia ciÄ&#x160;gien, t momentu § od ¡ 5 ¸ ¨1.godzinach, zmniejszenia relaksacji stali na spadek wprowadzonej siĂĄyobiekty sprÄ&#x160;- mostowe realizowane etapowo), spadki naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; 'V pr Dla 98 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e 8Â&#x2DC;P wpĂĄywu Â&#x2DC; ¨P V ¸zjawiska Â&#x2DC; 10 Â&#x2DC; V U 4 % , gdzie (3) (np. zmieniajÄ&#x2026; pi 1000 P ¨ ¸ pi stali, rĂłwne Š 1000 ÄŞajÄ&#x2026;cej moÄŞliwe jest stosowanie chwilowego ciÄ&#x160;gien na etapie ich naciÄ&#x2026;gu. Wykoš f pk . przeciÄ&#x2026;ÄŞenia â&#x20AC;&#x201C; wytÄ&#x160;ÄŞenie Š š na skutek relaksacji moĹźna wyznaczaÄ&#x2021;, stosujÄ&#x2026;c metodÄ&#x2122; czasu rĂłwnonuje siÄ&#x160; je poprzez przeciÄ&#x2026;ÄŞenie ciÄ&#x160;gienodo ok.

10% wmoÄŞna stosunku do projektowanych DĂĄugotrwaĂĄÄ&#x2026; wartoÄ&#x17E;Ăź straty naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; relaksacji okreÄ&#x17E;liĂź korzystajÄ&#x2026;c z naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; wzorĂłw, gdzie: gdzie Ď 1000 (3) waĹźnego, przedstawionÄ&#x2026; w ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;czniku D do normy [4]. naciÄ&#x2026;gowych, trwajÄ&#x2026;ce ok. 500 10-15 min.

NaleÄŞy zwrĂłciĂź uwagÄ&#x160;, ÄŞe norma [4] okreÄ&#x17E;la maksymalprzyjmujÄ&#x2026;c czas t rĂłwny 000 godzin (okoĂĄo 57 lat). t =4% â&#x20AC;&#x201C; czas w godzinach, liczony od momentu naciÄ&#x2026;gniÄ&#x160;cia ciÄ&#x160;gien, Ĺźe wsprÄ&#x160;chwili ti nastÄ&#x2122;puje natychmiastowa zmiana wydĹ&#x201A;uĹźenia f pk iwprowadzonej f p 0,1k , przy zmniejszenia relaksacji stali na0,8 spadek siĂĄyczym nyPpoziomDla naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; w stali wpĂĄywu sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej poziomie wartoÄ&#x17E;ci 0,9ZaĹ&#x201A;óşmy, V pizjawiska fna pk . stali,stosowanie rĂłwne P chwilowego ÄŞajÄ&#x2026;cej moÄŞliwe przeciÄ&#x2026;ÄŞenia ciÄ&#x160;gien na etapie ich naciÄ&#x2026;gu.

Wykoâ&#x20AC;&#x201C; wytÄ&#x160;ÄŞenie gdzie: jeÄ&#x17E;li ciÄ&#x2122;gna oprzeciÄ&#x2026;ÄŞeniu 2 klasie relaksacji (spowodowana np. doprÄ&#x2122;Ĺźeniem kabla lub siĂĄa w trakciejest naciÄ&#x2026;gu jest mierzona z dokĂĄadnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; Âą5%, to przy chwilowym nuje siÄ&#x160; je poprzez przeciÄ&#x2026;ÄŞenie o ok.

10% w moÄŞna stosunku do projektowanych wartoÄ&#x17E;Ăź straty naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; od relaksacji okreÄ&#x17E;liĂź korzystajÄ&#x2026;c z naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; wzorĂłw, t â&#x20AC;&#x201C; czasdopuszcza wDĂĄugotrwaĂĄÄ&#x2026; godzinach, liczony od0,95 momentu odksztaĹ&#x201A;ceniem sprÄ&#x2122;Ĺźystym betonu na skutek sprÄ&#x2122;Ĺźenia kolejnej grupy f p 0,ciÄ&#x160;gien 1k . naciÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia ciÄ&#x2122;gien, siÄ&#x160; naprÄ&#x160;ÄŞenia ÄŞe w chwili t i nastÄ&#x160;puje natychmiastowa zmiana wydĂĄuÄŞenia ciÄ&#x160;gna o 2 naciÄ&#x2026;gowych, trwajÄ&#x2026;ce ok. 500 10-15 NaleÄŞy zwrĂłciĂź uwagÄ&#x160;, ÄŞe norma [4] okreÄ&#x17E;laZaåóĪmy, maksymalprzyjmujÄ&#x2026;c czas t rĂłwny 000min. godzin (okoĂĄo 57 lat). t i nastÄ&#x160;puje Îź â&#x20AC;&#x201C; wytÄ&#x2122;Ĺźenie stali, rĂłwne Îź= Ď&#x192; pi/f . ciÄ&#x2122;gien), powodujÄ&#x2026;ca przejĹ&#x203A;cie naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cych ciÄ&#x2122;gnie ZaåóĪmy, ÄŞe w chwili natychmiastowa zmianaw wydĂĄuÄŞenia ciÄ&#x160;gna o 2 Zjawisko spadku naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; na skutek relaksacji relaksacji stali stali na sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej jest silnie zaleÄŞne od klasie relaksacji (spowodowana np. doprÄ&#x160;ÄŞeniem kabla lub odksztaĂĄceniem sprÄ&#x160;ÄŞystym betonu pk Dla zmniejszenia wpĂĄywu zjawiska spadek wprowadzonej siĂĄy sprÄ&#x160;p 0 ,1k , przy ny poziom naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; w stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej na poziomie wartoÄ&#x17E;ci 0,8 f pk iklasie 0,9 frelaksacji czym â&#x20AC;&#x201C;(spowodowana +.doprÄ&#x160;ÄŞeniem np. kabla lub odksztaĂĄceniem sprÄ&#x160;ÄŞystym betonuw temperatury, w jakiej pracuje ta stal.

PrzykĂĄadowy wpĂĄyw podwyÄŞszonej temperatury na przeDĹ&#x201A;ugotrwaĹ&#x201A;Ä&#x2026; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; straty naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; od relaksacji moĹźna okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; korzyz wartoĹ&#x203A;ci Ď&#x192; do wartoĹ&#x203A;ci Ď&#x192; Przez Î&#x201D;Ď&#x192; rozumie siÄ&#x2122; sumÄ&#x2122; wszystna skutek sprÄ&#x160;ÄŞenia kolejnej grupy ciÄ&#x160;gien), powodujÄ&#x2026;ca przejÄ&#x17E;cie naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cych ÄŞajÄ&#x2026;cej moÄŞliwe jest stosowanie chwilowego przeciÄ&#x2026;ÄŞenia ciÄ&#x160;gien na etapie ich naciÄ&#x2026;gu.

Wykopi pi pr,j jeÄ&#x17E;li relaksacji siĂĄa w trakcie jest podano mierzonanaz rys. dokĂĄadnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; Âą5%, to przy chwilowym przeciÄ&#x2026;ÄŞeniu na skutek sprÄ&#x160;ÄŞenia kolejnej grupy ciÄ&#x160;gien), powodujÄ&#x2026;ca przejÄ&#x17E;cie naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cych w

bieg stali naciÄ&#x2026;gu sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej Przytoczone (1)-(3) moÄŞna nuje siÄ&#x160; je poprzez przeciÄ&#x2026;ÄŞenie ciÄ&#x160;gien ok.1.10% w stosunku projektowanych naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; stajÄ&#x2026;c z wzorĂłw, przyjmujÄ&#x2026;c czas t rĂłwny 500 000ogodzin (okoĹ&#x201A;o 57 wyÄŞej lat).dozaleÄŞnoÄ&#x17E;ci kich strat od relaksacji w stadiach a przez te â&#x20AC;&#x201C; 'V pr , j chwilÄ&#x2122; V p, i do wartoÄ&#x17E;ci VpoprzedzajÄ&#x2026;cych rozumieti,siÄ&#x160; sumÄ&#x160; wszystkich strat od ciÄ&#x160;gnie z wartoÄ&#x17E;ci p, i . Przez f p 0,min. stosowaĂź wsiÄ&#x160; zakresie pracy konstrukcji w temperaturze do +50ÂşC. W przypadku konstrukcji 1k . dopuszcza naprÄ&#x160;ÄŞenia 0,95 ' V V V naciÄ&#x2026;gowych, trwajÄ&#x2026;ce ok.

10-15 NaleÄŞy zwrĂłciĂź uwagÄ&#x160;, ÄŞe norma [4] okreÄ&#x17E;la maksymaldo wartoÄ&#x17E;ci .

Przez pr , j rozumie siÄ&#x160; sumÄ&#x160; wszystkich strat od ciÄ&#x160;gnie z wartoÄ&#x17E;ci p, i p, i Dla zmniejszenia wpĹ&#x201A;ywu zjawiska relaksacji stali na spadek wprowaczas potrzebny do uzyskania tej sumy strat, ktĂłry moĹźe byÄ&#x2021; strunobetonowych, poddane sÄ&#x2026; krĂłtkotrwaĂĄej obrĂłbcestali cieplnej, straty siĂĄy rĂłwnowaĹźny sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej wyrelaksacji wzaleÄŞne stadiach ZjawiskoktĂłre spadku naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; na skutek relaksacji sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej jest silnie odpoprzedzajÄ&#x2026;cych chwilÄ&#x160; t i , a przez t e â&#x20AC;&#x201C; czas rĂłwnowaÄŞny potrzebny do 0 ,1k , przy ny poziom naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; w jest stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej na poziomie wartoÄ&#x17E;ci 0,8 f pk relaksacji iwyznaczony 0,9 tf ppoprzez czym t i , a przez t e â&#x20AC;&#x201C; czas rĂłwnowaÄŞny potrzebny do dzonej siĹ&#x201A;ywoĂĄane sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej stosowanie chwilowego przeciÄ&#x2026;Ĺźeze wzoru: wtejstadiach poprzedzajÄ&#x2026;cych chwilÄ&#x160; relaksacjÄ&#x2026; moÄŞna okreÄ&#x17E;laĂź, modyfikujÄ&#x2026;c we wzorach rzeczywisty czas temperatury, wmoĹźliwe jakiej pracuje ta stal.

PrzykĂĄadowy wpĂĄyw podwyÄŞszonej temperatury nadodaprzeuzyskania sumy strat, ktĂłry moÄŞe byĂź wyznaczony ze wzoru: jeÄ&#x17E;li siĂĄa w ich trakcie naciÄ&#x2026;guWykonuje jest mierzona z dokĂĄadnoÄ&#x17E;ciÄ&#x2026; Âą5%, to przy chwilowym przeciÄ&#x2026;ÄŞeniu uzyskania tej sumy strat, ktĂłry moÄŞe byĂź wyznaczony ze wzoru: 0 .

75 Â&#x2DC; 1

P

nia ciÄ&#x2122;giennie na etapie naciÄ&#x2026;gu. siÄ&#x2122; je poprzez przeciÄ&#x2026;Ĺźenie biegdorelaksacji sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej podano nateqrys.

1. Przytoczone skutki wyÄŞej zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci (1)-(3) moÄŞna t czasu i 1 i 1 wartoÄ&#x17E;ci stali ekwiwalentnego uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cego podgrzewania (w godzit § ¡ 5 § ¡

f p 0,1k . w temperaturze 1 'V i 1 'V dopuszcza naprÄ&#x160;ÄŞenia stosowaĂź zakresie pracy konstrukcji +50ÂşC. W przypadku 0.66 Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e9.91.Â&#x2DC;1PÂ&#x2DC;P Â&#x2DC;§¨ t e e ¡¸0.75Â&#x2DC; 1 P Â&#x2DC;§¨ V p , i iÂŚ ciÄ&#x2122;gien o nach): ok.

10% wsiÄ&#x160; stosunku do0,95 projektowanych naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; do naciÄ&#x2026;go(5) ÂŚ1 'V pr , j konstrukcji pr , j¡¸ Â&#x2DC; 10 5 (5) 1000 Â&#x2DC; Â&#x2DC; Â&#x2DC; Â&#x2DC;

e 0 .

66 U V ¨ ¨ ¸ Š š (5) 1 'V pr , j ¸šÂ&#x2DC; 10 Š strunobetonowych, ktĂłre poddane sÄ&#x2026; krĂłtkotrwaĂĄej obrĂłbce cieplnej, straty siĂĄy sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej wyZjawisko spadku naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; na skutek relaksacji stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej jest silnie zaleÄŞne od ÂŚ ÂŚ , 1000 , pr j p i T

20

n max wych, trwajÄ&#x2026;ce 1ok.

10-15 min.

NaleĹźy zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;, Ĺźe norma [4] okre1000 , 14 Š š 1 1 Š š t poprzeznadodatemperatury, w jakiej ta stal. wpĂĄyw podwyÄŞszonej temperatury relaksacjÄ&#x2026; okreÄ&#x17E;laĂź, we wzorach rzeczywistyStrata czas twoĂĄane T 'pracuje 20 t i modyfikujÄ&#x2026;c od od relaksacji w rozpatrywanym, i-tymi-tym stadium, bÄ&#x160;dÄ&#x2026;cym w przedziale czasu 't i , moÄŞe , PrzykĂĄadowy (4) przeÂŚmoÄŞna eq ti w Ĺ&#x203A;la maksymalny naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; stali'sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej na1.poziomie wartoStrata relaksacji w rozpatrywanym, stadium, bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cym w przeTpoziom bieg relaksacji Przytoczone wyÄŞej zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci (1)-(3) moÄŞna 1 sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej podano na Strata od relaksacji w rozpatrywanym, i-tym stadium, bÄ&#x160;dÄ&#x2026;cym w przedziale czasu 't i , moÄŞe max 20 stali teqrys. t i czasu byĂź okreÄ&#x17E;lona na podstawie zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci: nie do wartoÄ&#x17E;ci ekwiwalentnego uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cego skutki podgrzewania (w godziĹ&#x203A;ci 0,8 fpk gdzie: i stosowaĂź 0,9 fp0,1k,wprzy czym jeĹ&#x203A;li siĹ&#x201A;a w trakcie naciÄ&#x2026;gu jest mierzona dziale czasu Î&#x201D;t , moĹźe byÄ&#x2021; okreĹ&#x203A;lona na podstawie zaleĹźnoĹ&#x203A;ci: zakresie pracy konstrukcji w temperaturze do +50ÂşC. WbyĂź przypadku okreÄ&#x17E;lonakonstrukcji na podstawie zaleÄŞnoÄ&#x17E;ci: 0.75Â&#x2DC; 1 P

i 1 nach): ¡ 5 i i1 1

poddane sÄ&#x2026; krĂłtkotrwaĂĄej obrĂłbce cieplnej, siĂĄy sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej wy- 9.1Â&#x2DC;P § t e 't i ¡0.75Â&#x2DC; 1 P § z dokĹ&#x201A;adnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; Âą5%, to przyn ktĂłre chwilowym przeciÄ&#x2026;Ĺźeniu dopuszcza siÄ&#x2122; na- straty 1 'V T strunobetonowych, ' t TÄ&#x17E;redniÄ&#x2026; ' Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e9.1Â&#x2DC;P Â&#x2DC;§¨t e 't i ¡¸ Â&#x2DC;§¨ V p , i iÂŚ V 0 .

66 max 20

't i â&#x20AC;&#x201C;1jest temperaturÄ&#x2026; w i-tym przedziale czasu ; i pr , i pr , j¡¸ Â&#x2DC; 10 5 ÂŚ 'V pr , j . (6) , 14 t woĂĄane relaksacjÄ&#x2026; moÄŞna okreÄ&#x17E;laĂź, modyfikujÄ&#x2026;c we wzorach rzeczywisty czas poprzez doda'V pr ,i 0.66(4) Â&#x2DC; U1000 Â&#x2DC; e Â&#x2DC; ¨Š 1000 ¸š Â&#x2DC; ¨ŠV p ,i ÂŚ1 'V pr , j ¸šÂ&#x2DC; 10 . (6) prÄ&#x2122;Ĺźenia 0,95 f . ÂŚ11 'V pr , j . (6) ÂŚ1 T 'temperaturÄ&#x2026; eq p0,1k ti 20 't i , Ttmax â&#x20AC;&#x201C; jest maksymalnÄ&#x2026; podczas caĂĄego procesu obrĂłbki cieplnej. Š 1000 š 1 Š dla ciÄ&#x160;gien TwartoÄ&#x17E;ci 20 ti czasu maxnaprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; Wzory (5) i (6) analogiczny zapisaĂź z 1 iš3 klasy relaksacji. do uwzglÄ&#x160;dniajÄ&#x2026;cego skutki podgrzewania (wmoÄŞna godzi-w sposĂłb Zjawisko nie spadku na ekwiwalentnego skutek relaksacjiteqstali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej jest

Builder

'V pr

Przyjmuje siÄ&#x160;, ÄŞe naparzanie betonu, podczas ktĂłrego temperatura zazwyczaj niei przekracza Wzory (5) (6) moÄŞna w sposĂłb analogiczny zapisaĂź dla ciÄ&#x160;gien z 1 i 3 klasy relaksacji. gdzie: nach): temperatury, w jakiej pracuje ta stal. PrzykĹ&#x201A;adowy silnie zaleĹźne (5)koÄ&#x201D;cowej i (6) moĹźna w sposĂłb analogiczny zapisaÄ&#x2021; dla ciÄ&#x2122;gien z 1 i 3 60ÂşC, od znacznie w tym czasie relaksacjÄ&#x160; stali, ale nie powodujeWzory wzrostu 20 n Tmax przyspiesza W przypadku projektowania konstrukcji lub ich elementĂłw poddanych regularnym T ' t

' t

â&#x20AC;&#x201C; jest Ä&#x17E;redniÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2026; w i-tym przedziale czasu ; i 1,14 i wpĹ&#x201A;yw podwyĹźszonej temperatury na przebieg relaksacji stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;klasy relaksacji. wielkoÄ&#x17E;ci relaksacji.

W przypadku projektowania lub ich elementĂłw poddanych regularnym t eq cyklom obciÄ&#x2026;ÄŞenia amplitudzie konstrukcji (np. belki podsuwnicowe czy niektĂłre obiekty mostowe) , (4) o duÄŞej ÂŚ T 'ti 20 't ipodczas Tmax TmaxmaksymalnÄ&#x2026; 20 i 1 temperaturÄ&#x2026; cyklom duÄŞej amplitudzie (np. belkinapodsuwnicowe niektĂłre obiekty mostowe) â&#x20AC;&#x201C; jest caĂĄego procesu obrĂłbki cieplnej. naleÄŞy obciÄ&#x2026;ÄŞenia uwzglÄ&#x160;dniĂźowpĂĄyw tego typu obciÄ&#x2026;ÄŞeÄ&#x201D; pracÄ&#x160; ciÄ&#x160;gien czy sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cych.

ObciÄ&#x2026;ÄŞenia zmÄ&#x160;naleÄŞy uwzglÄ&#x160;dniĂź wpĂĄyw tegorozwĂłj typu obciÄ&#x2026;ÄŞeÄ&#x201D; na w pracÄ&#x160; ciÄ&#x160;gienprowadzÄ&#x2026;cy sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cych.

Przyjmuje siÄ&#x160;, ÄŞe naparzanie betonu, podczas ktĂłrego temperatura zazwyczaj niepowodujÄ&#x2026; przekracza gdzie: czeniowe zarĂłwno uszkodzeÄ&#x201D; ciÄ&#x160;gnach, do ObciÄ&#x2026;ÄŞenia zmniejszeniazmÄ&#x160;wyRys. WpĂĄyw temperatury relaksacji stalistali, sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej czeniowe powodujÄ&#x2026; zarĂłwno rozwĂłj uszkodzeÄ&#x201D; w ciÄ&#x160;gnach, prowadzÄ&#x2026;cy do zmniejszenia wy60ÂşC, przyspieszana w przebieg tym czasie relaksacjÄ&#x160; ale nie[6]. powoduje wzrostu koÄ&#x201D;cowej trzymaĂĄoÄ&#x17E;ci, jak i zmniejszenie przyczepnoÄ&#x17E;ci ciÄ&#x160;gien do betonu.

T 't1. znacznie â&#x20AC;&#x201C; jest Ä&#x17E;redniÄ&#x2026; temperaturÄ&#x2026; w i-tym przedziale czasu 'ti ;

BUDOWNICTWO

prÄ&#x160;ty ÄŞebrowane

0,80

Druty i sploty nie powinny byĂź spajalne. Pojedyncze druty i s ÄŞone wzdĂĄuÄŞ dĂĄugoÄ&#x17E;ci spoiny wykonane przed przeciÄ&#x2026;ganiem n

W przypadku projektowania konstrukcji lub ich elementĂłw poddanych regularnym cyklom obciÄ&#x2026;Ĺźenia o duĹźej amplitudzie (np. belki podsuwnicowe czy niektĂłre obiekty mostowe) naleĹźy uwzglÄ&#x2122;dniÄ&#x2021; wpĹ&#x201A;yw tego typu obciÄ&#x2026;ĹźeĹ&#x201E; na pracÄ&#x2122; ciÄ&#x2122;gien sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cych. ObciÄ&#x2026;Ĺźenia zmÄ&#x2122;czeniowe powodujÄ&#x2026; zarĂłwno rozwĂłj uszkodzeĹ&#x201E; w ciÄ&#x2122;gnach, prowadzÄ&#x2026;cy do zmniejszenia wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, jak i zmniejszenie przyczepnoĹ&#x203A;ci ciÄ&#x2122;gien do betonu. Uszkodzenie stali spowodowane wielokrotnym przyĹ&#x201A;oĹźeniem obciÄ&#x2026;Ĺźenia, powodujÄ&#x2026;cego amplitudÄ&#x2122; naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; Î&#x201D;Ď&#x192;, moĹźna okreĹ&#x203A;liÄ&#x2021; za pomocÄ&#x2026; krzywej S-N wykreĹ&#x203A;lonej w ukĹ&#x201A;adzie dwulogarytmicznym, pokazanej na rysunku 2. Parametry charakteryzujÄ&#x2026;ce krzywÄ&#x2026; S-N dla poszczegĂłlnych typĂłw ciÄ&#x2122;gien sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cych podano w tabeli 1.Â

5

logďż˝

1

k2

1

106

logN

Obliczeniowa zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ď&#x192; â&#x20AC;&#x201C; Îľ dla staliV sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej H dla stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej Obliczeniowa zaleÄŞnoÄ&#x17E;Ăź

WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; obliczeniowa wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej  wynosi: WartoÄ&#x17E;Ăź obliczeniowa wytrzymaĂĄoÄ&#x17E;ci stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;c

f pd

f p 0,1k

 (8)

Js J gdzie jest czÄ&#x160;Ä&#x17E;ciowym wspóåczynnikiem bezpiec s gdzie γs jest czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowym wspĂłĹ&#x201A;czynnikiem bezpieczeĹ&#x201E;stwa wynoszÄ&#x2026;-

ZaĂĄÄ&#x2026;cznikiem NA 1,15 w trwaĂĄej i przejÄ&#x17E;ciowej cym zgodnie z ZaĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikiem zkrajowym NA krajowym 1,15 w trwaĹ&#x201A;ej i przejĹ&#x203A;ciowej sytuacji wyjÄ&#x2026;tkowej. sytuacji obliczeniowej oraz 1,0 w sytuacji wyjÄ&#x2026;tkowej. ProjektujÄ&#x2026;c przekroje elementĂłw sprÄ&#x160;ÄŞonych korzys  ProjektujÄ&#x2026;c przekroje elementĂłw sprÄ&#x2122;Ĺźonych, korzysta siÄ&#x2122; z uproszmiÄ&#x160;dzy naprÄ&#x160;ÄŞeniem a odksztaĂĄceniem dla stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej k czonych zaleĹźnoĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;dzy sunku naprÄ&#x2122;Ĺźeniem dla stali dwie alternaty rysunku 3.a WodksztaĹ&#x201A;ceniem Eurokodzie 2 dopuszczono odpowiednio z nastÄ&#x160;pujÄ&#x2026;cych zaĂĄoÄŞeÄ&#x201D;: sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej, ktĂłre zostaĹ&#x201A;y przedstawione na rysunku rysunku 3. W EurogĂłrna gaĂĄÄ&#x2026;Ĩ wykresuĎ&#x192; obliczeniowego kodzie 2 dopuszczono dwie Ă&#x201C; alternatywne zaleĹźnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; ξ wynikajÄ&#x2026;ce jest pochylon H ograniczone do wartoÄ&#x17E;ci (zalecane stosowanie w przypad ud odpowiednio z nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych zaĹ&#x201A;oĹźeĹ&#x201E;: dokĂĄadnÄ&#x2026;).

WartoÄ&#x17E;Ăź granicznego odksztaĂĄcenia â&#x20AC;˘Â gĂłrna gaĹ&#x201A;Ä&#x2026;ź wykresu obliczeniowego jest pochylona, a graniczne od-obliczenioweg

ksztaĹ&#x201A;cenie jest ograniczone do wartoĹ&#x203A;ci ξud (zalecane stosowanie w przypadku wykonywania obliczeĹ&#x201E; metodÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnÄ&#x2026;). WartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; granicznego odksztaĹ&#x201A;cenia obliczeniowego okreĹ&#x203A;la siÄ&#x2122; jako 90% odksztaĹ&#x201A;cenia charakterystycznego odpowiadajÄ&#x2026;cego maksymalnej sile rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cej, a przy braku dokĹ&#x201A;adniejszych danych przyjmowaÄ&#x2021; moĹźna 2%; â&#x20AC;˘Â gĂłrna gaĹ&#x201A;Ä&#x2026;ź wykresu obliczeniowego jest pozioma i jednoczeĹ&#x203A;nie nie istnieje ograniczenie odksztaĹ&#x201A;cenia (zalecane stosowanie w przypadku wykonywania obliczeĹ&#x201E; metodÄ&#x2026; uproszczonÄ&#x2026;).

Rys. 2. Krzywa zmÄ&#x2122;czenia dla stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej.

56

luty 2014

Tabela 1.

Builder

0,70

V k2

Î&#x201D;Ď&#x192;Rsk po 106 cykli obciÄ&#x2026;Ĺźenia

9

185

f pk 0,9 f pk

â&#x20AC;&#x201C; pojedyncze sploty w osĹ&#x201A;onach z tworzywa sztucznego

9

185

0,9 f pk J s

â&#x20AC;&#x201C; ciÄ&#x2122;gna wielosplotowe w osĹ&#x201A;onach z tworzywa sztucznego

10

150

CiÄ&#x2122;gna w strunobetonie CiÄ&#x2122;gna w kablobetonie

â&#x20AC;&#x201C; zakrzywione ciÄ&#x2122;gna w osĹ&#x201A;onach 7 120 stalowych â&#x20AC;&#x201C; zakrzywione ciÄ&#x160;gna w osĂĄonach stalowych

wykres wyidealizowany

f pk J s alternatywne wykresy obliczeniowe

E 7

â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czniki ciÄ&#x2122;gien

p

120

H ud H uk

H

80 â&#x20AC;&#x201C; ĂĄÄ&#x2026;czniki ciÄ&#x160;gien5 5 80 ObniĹźanie siÄ&#x2122; przyczepnoĹ&#x203A;ci zbrojenia uwzglÄ&#x2122;dniaÄ&#x2021; moĹźna przez Wykres naprÄ&#x2122;Ĺźenie odksztaĹ&#x201A;cenie dla stali sprÄ&#x2122;ĹźajÄ&#x2026;cej.

ObniÄŞanie siÄ&#x160; przyczepnoÄ&#x17E;ci zbrojenia uwzglÄ&#x160;dniaĂź moÄŞnaRys. przez3. zwiÄ&#x160;kszenie amplitudyâ&#x20AC;&#x201C; wystÄ&#x160;zwiÄ&#x2122;kszenie amplitudy wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych naprÄ&#x2122;ĹźeĹ&#x201E; w zbrojeniu, wyznaczopujÄ&#x2026;cych naprÄ&#x160;ÄŞeÄ&#x201D; w zbrojeniu, wyznaczonych przy zaĂĄoÄŞeniu peĂĄnej przyczepnoÄ&#x17E;ci za pomocÄ&#x2026; nych przy zaĹ&#x201A;oĹźeniu peĹ&#x201A;nej przyczepnoĹ&#x203A;ci za pomocÄ&#x2026; wspĂłĹ&#x201A;czynnika Ρ: wspóåczynnika K : Abstract: Design of prestressed structures according to Eurocode2.

As A p  (7) Effective prestressing of the structure can be achieved by using very hiK (7) As A p [ Â&#x2DC; I s I p gh-strength steel. Prestressing steel is characterized by high tensile gdzie: gdzie: strength, the lack of a defined yielding point, much smaller deformability I p jest Ä&#x17E;rednicÄ&#x2026; zastÄ&#x160;pczÄ&#x2026; ciÄ&#x160;gna, ktĂłrÄ&#x2026; naleÄŞy przyjmowaĂź:and slightly lower modulus of elasticity than mild steel, relatively low reo/p jest Ĺ&#x203A;rednicÄ&#x2026; zastÄ&#x2122;pczÄ&#x2026; ciÄ&#x2122;gna, ktĂłrÄ&#x2026; naleĹźy przyjmowaÄ&#x2021;: _ o/p= 1,6 â&#x2C6;&#x161;Ap â&#x20AC;&#x201C; dla kabli wielosplotowych o powierzchni przekroju kabla Ap, przekroju laxation,kabla goodAfatigue resistance and high sensitivity to corrosion and I p 1,6 A p â&#x20AC;&#x201C; dla kabli wielosplotowych o powierzchni p, o/p= 1,75o/wire â&#x20AC;&#x201C; dla pojedynczych splotĂłw skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z 7 drutĂłw temperature influence. In the article the design model of prestressing I p 1,75I wire â&#x20AC;&#x201C; dla pojedynczych splotĂłw skĂĄadajÄ&#x2026;cych siÄ&#x160; z 7 drutĂłw o Ä&#x17E;rednicy Iwire , o Ĺ&#x203A;rednicy o/wire, steel, given in Eurocode 2, is presented. In particular, the importance of I p 1,20I wire â&#x20AC;&#x201C; dla pojedynczych splotĂłw skĂĄadajÄ&#x2026;cych siÄ&#x160;proper z 3 drutĂłw o Ä&#x17E;rednicy Iof ; wirerelaxation o/p= 1,20o/wire â&#x20AC;&#x201C; dla pojedynczych splotĂłw skĹ&#x201A;adajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; z 3 drutĂłw consideration losses in prestressing steel is highli[ jest stosunkiem siĂĄ przyczepnoÄ&#x17E;ci ciÄ&#x160;gien do siĂĄ przyczepnoÄ&#x17E;ci o Ĺ&#x203A;rednicy o/wire ; ghted.ÄŞebrowanej stali zbrojeniowej, Ξ jest stosunkiem siĹ&#x201A; przyczepnoĹ&#x203A;ci ciÄ&#x2122;gien do siĹ&#x201A; przyczepnoĹ&#x203A;ci şektĂłry moÄŞna przyjmowaĂź wg tabeli 3. WartoÄ&#x17E;ci wspóåczynnika [ dla betonĂłw klas poÄ&#x17E;rednich miÄ&#x160;dzy C50/60 a C75/85 moÄŞna interpolowaĂź. browanej stali zbrojeniowej, ktĂłry moĹźna przyjmowaÄ&#x2021; wg tabeli 2. WarLiteratura: toĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnika Ξ dla betonĂłw klas poĹ&#x203A;rednich miÄ&#x2122;dzy C50/60 Tabela 3. a C75/85 moĹźna interpolowaÄ&#x2021;.Â

Tabela 2.

Ξ prÄ&#x2122;ty gĹ&#x201A;adkie i druty sploty druty nagniatane prÄ&#x2122;ty Ĺźebrowane

[1] fib Bulletin 65 and 66, Model Code 2010. Final Draft, Switzerland 2012. kablobeton [2] Naaman A. E.: Prestressed Concrete. Analysis and design, Techno [ strunobeton klasa betonu Â&#x201D; C50/60 klasa betonu Â&#x2022; C70/85 Press 3000, Michigan 2004.

[3] Ajdukiewicz A.: Mames J.: Konstrukcje z betonu sprÄ&#x2122;Ĺźonego, Polski kablobeton prÄ&#x160;ty gĂĄadkie i druty nie stosuje siÄ&#x160; 0,30 0,15 strunobeton klasa betonu klasa betonu 0,50 Cement, KrakĂłw, 2008. sploty 0,60 0,25 [4] PN-EN 1992-1-1: 2008, Eurokod 2. Projektowanie konstrukcji z betoâ&#x2030;¤ C50/60 â&#x2030;Ľ C70/85 druty nagniatane 0,70 0,60 nu. CzÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; 1-1: ReguĹ&#x201A;y ogĂłlne i reguĹ&#x201A;y dla budynkĂłw.

0,30 nie stosuje siÄ&#x2122; 0,30 0,15 prÄ&#x160;ty ÄŞebrowane 0,80 0,70 [5] Knauff M. et al.: 0,35Podstawy projektowania konstrukcji şelbetowych 0,60 0,50 0,25 i sprÄ&#x2122;Ĺźonych wedĹ&#x201A;ug Eurokodu 2, DWE, WrocĹ&#x201A;aw 2006.

0,60byĂź spajalne. Pojedyncze 0,30 Druty i0,70 sploty nie powinny druty[6] Dyduch K., Derkowski W.: Zagadnienia technologiczne i materiaĹ&#x201A;owe i sploty mogÄ&#x2026; zawieraĂź tylko rozĂĄoÄŞone wzdĂĄuÄŞ dĂĄugoÄ&#x17E;ci spoiny wykonane przed przeciÄ&#x2026;ganiem zimno. w na konstrukcjach sprÄ&#x2122;Ĺźonych, XVII OgĂłlnopolska Konferencja â&#x20AC;&#x17E;Warsztat 0,80 0,70 0,35 Pracy Projektanta Konstrukcjiâ&#x20AC;?, UstroĹ&#x201E; 2002, str. 79-110.

Obliczeniowa zaleÄŞnoÄ&#x17E;Ăź V H dla stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej WartoÄ&#x17E;Ăź obliczeniowa wytrzymaĂĄoÄ&#x17E;ci stali sprÄ&#x160;ÄŞajÄ&#x2026;cej f pd wynosi:

f p 0,1k

ARCHITEKTURA I DESIGN

Architektura z gontu i gabion贸w str. 84

Mecenasi Polskiej Architektury

program promocyjno-edukacyjny Buildera

=LHORQH ฤ ZLDWรฏR GOD %,0 ArchiCAD DXWRPDW\]XMH ZLHOH WHFKQLF]Q\FK DVSHNWรถZ SUDF\ QDG GRNXPHQWDFMร G]Lร NL F]HPX DUFKLWHNFL PRJร VNXSLร VLร QD LVWRFLH VZRMHJR ]DZRGX ฤผ QD SUDF\ WZรถUF]HM ']Lร NL WHFKQRORJLL 2SHQ %,0 GDQH RSUDFRZDQH SU]H] LQฤ \QLHUรถZ Uรถฤ Q\FK EUDQฤ PRJร E\ร ]HEUDQH Z VSรถMQ\P PRGHOX %,0 Eร Gร F\P ZVWร SQร UHDOL]DFMร SU]\V]รฏHM LQZHVW\FML ArchiCAD STAR

EDITION 2014 RSDUW\ MHVW

QD UR]ZLร ]DQLDFK ]QDQ\FK ]b$UFKL&$'D GRVWRVRZDQ\FK GR SRWU]HE L PRฤ OLZRฤ FL QLHZLHONLFK SUDFRZQL SURMHNWRZ\FK =DDZDQVRZDQH WHFKQRORJLH ]DZDUWH Z QRZHM ZHUVML SURJUDPX SR]ZDODMร Z SHรฏQL NRU]\VWDร ] ]DOHW SURMHNWRZDQLD Z V\VWHPLH %,0 &HQD RG ]รฏ QHWWR

edy

cja juลผ w sp 2014 rzed aลผy!

www.archicad.pl

Bo sztuka nie ma granic Połączenie wyobraźni architektów i unikalnego produktu oznacza jedno – niepowtarzalne wnętrze. Najlepszym dowodem na to są wyjątkowe realizacje z wykorzystaniem systemów marki Heradesign.

Różnokolorowe płyty Heradesign (dostępne w każdym kolorze palety RAL) zdobią sufity wielu lokali gastronomicznych – m.in. restauracji sieci McDonalds czy Burger King. Ich standardowy wygląd okazał się jednak niewystarczają-

Zapraszamy do nadsyłania propozycji w formie koncepcji lub projektu (zrealizowanego) metamorfozy. Na propozycje czekamy pod adresem: builder@pwbmedia.pl

Zdjęcia arch. Heradesign

Profesor Rainer Mahlamaki – twórca projektu Muzeum Historii Żydów Polskich, światowej sławy architekt – przyjedzie do Polski na zaproszenie Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej.

W marcu br. wygłosi specjalny wykład podczas Międzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury BUDMA 2014. Prelekcja pt. What internationality means in architecture? odbędzie się w ramach współorganizowanego przez IARP projektu Strada di Architettura, kierowanego do projektantów, na który składają się specjalna ścieżka zwiedzania, ciekawe wydarzenia i wykłady.

Rainer Mahlamaki urodził się w 1956 r. w Ilmajoki w Finlandii. Studiował na Uniwersytecie Tampere, a w 1987 r. został absolwentem tamtejszego Wydziału Architektury. Karierę architekta łączy z pracą akademicką. Od 1997 r. wykłada architekturę współczesną na Wydziale Architektury Uniwersytetu Oulu, a od 2000 r. jest dziekanem tego wydziału. W latach 2002-2006 był członkiem Rady, a następnie, w latach 20072011 – prezydentem Fińskiego Towarzystwa Architektonicznego (SAFA). Wielokrotnie nagradzany, zgromadził łącznie około czterdziestu wyróżnień krajowych i międzynarodowych. W Polsce zrealizował projekt Muzeum Historii Żydów Polskich, za który w 2008 r. otrzymał International Architecture Award. Do najważniejszych projektów Mahlamakiego zaliczają się zrealizowane w Finlandii: Lusto – Muzeum Lasu i Centrum Informacyjne w Punkaharju, Centrum Sztuki Folkowej w Kaustinen, Fińskie Centrum Natury Haltia oraz budynki uniwersytetów w Tampere i Helsinkach.

1

2

Twórca Muzeum Historii Żydów Polskich wygłosi wykład na Budmie

cy dla projektantów hiszpańskiej restauracji Picasso (fot. 1). Aby „rozweselić” sufit oraz dopasować go do klimatu wnętrza, projektanci postanowili nanieść na płyty różnokolorowe grafiki. Kieliszki, butelki i inne elementy wyposażenia restauracji, przedstawione w stylu twórczości Pabla Picassa, zostały wykonane na miejscu budowy przez artystę grafika.

Ciekawy pomysł na wykorzystanie płyt akustycznych marki Heradesign mieli również architekci projektujący rosyjską restaurację Orel (fot. 2). Zamiast na suficie zdecydowano się na zamontowanie płyt na ścianie, na specjalnej konstrukcji. Wykorzystano płyty w kolorze ciemnoszarym, z czarnymi obramówkami, ale znakiem rozpoznawczym obiektu są wymyślne nadruki imitujące m.in. cień rzucany przez świeczniki, które nadają pomieszczeniu elegancji i tajemniczości.

Fot. arch. MTP

ARCHITEKTURA I DESIGN

OD REDAKCJI: Projektancie, pokaż metamorfozę wielkiej płyty!

Piotr Sudra

architekt i urbanista, właściciel Autorskiej Pracowni Architektury i Planowania Przestrzennego Promowanie architektury jest promowaniem tworzenia „nowych wartości przestrzennych”, które nadawane są obiektom, budynkom, a także całym założeniom urbanistycznym. W ten sposób porządkuje się otoczenie, przy jednoczesny poszanowaniu wartości istniejących, a zarazem podwyższaniu standardów życia. Dobra architektura tworzy wartość dodaną do inwestycji, wzbogacając ich estetykę i funkcjonalność. Te często niedostrzegane przez decydentów i inwestorów wartości tworzą nową jakość, która ostatecznie przekłada się na wartość rynkową realizowanych obiektów.

Dobra architektura dobrze się sprzedaje, właścicielowi przynosi zysk. To także czysty zysk dla kraju i dla lokalnych społeczności. Promujmy architekturę, a będziemy mieli większy prestiż jako Polacy, piękniejszy kraj i sensowniej wydane pieniądze na inwestycje, które przyniosą większą wartość dodaną.

program promocyjno-edukacyjny Buildera

Innowacyjne technologie i tradycyjna architektura

Nowa odsłona centrum GALAXY w Szczecinie

Po trwającej trzy lata rozbudowie we wrześniu 2013 roku otwarto Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu. Jest to obecnie jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w naszym kraju. Sześciopiętrowy budynek kinoteatru wzniesiono w roku 1929.

Uznawany był wówczas za perłę ekspresjonistycznej architektury. Podczas przeprowadzonej w latach 2010–2013 rozbudowy zmienił się m.in. wygląd fasady. Obecnie jest to pięciokondygnacyjny gmach pokryty kamienną okładziną z charakterystycznym przeszkleniem na frontowej elewacji – dzięki temu udało się nawiązać do pierwotnego wyglądu obiektu. Ponadto teatr zyskał nową, głębszą i wyższą scenę, wyposażoną w ruchome zapadnie. Znacznie powiększone zostały przestrzenie foyer dla widzów; największą z nich – od strony ulicy Piłsudskiego – przykryto ogromnym świetlikiem. Na uwagę zasługuje również umiejętne odtworzenie pierwotnego wystroju wnętrz, w których na nowo dominuje złoto-srebrna kolorystyka. O nowym obliczu teatru świadczą również nowoczesne rozwiązania technologiczne. W świetlikach gmachu zastosowano okna oddymiające Euro-SHEV, wyposażone w napędy zębatkowe ZA-BSY+ firmy D+H Polska. Oprócz funkcji oddymiającej okna mogą być na co dzień wykorzystywane do naturalnej wentylacji. Takie kontrolowane przewietrzanie nie tylko ogranicza koszty zużycia energii (generowane np. przez systemy klimatyzacji), lecz także pozwala stworzyć komfortowe warunki pracy.

Fot. arch. D+H Polska

Nowe oblicze wrocławskiego Capitolu

luty 2014

61

Innowacyjne technologie zastosowane w tych osiedlach są owocem prac własnego laboratorium firmy Dworek Polski. Osiedle w Kędzierówce jest pierwszym w świecie osiedlem komercyjnym, w którym całość energii do podgrzania wody pochodzi ze źródeł odnawialnych. Osiągnięcie takiego rezultatu było możliwe dzięki zastosowaniu – po raz pierwszy – autorskich urządzeń zwanych odzyskwami ściekowymi, za pomocą których możliwe jest odzyskanie ponad 75% energii ze zużytej ciepłej wody.

Unikalny jest też system wentylacji domów oparty o wentylację dyfuzyjną, niewywołujący strat energii i niewymagający zasilania zewnętrznego. Laboratorium Dworku Polskiego jest prekursorem badań nad dyfuzją dwutlenku węgla przez przegrody budowlane.

Oprócz rozwiązań technologicznych na uwagę zasługuje harmonijne połączenie nowoczesnej techniki z historyzującą architekturą i urbanistyką, czego najlepszym przykładem jest zbudowana na wzór starego miasteczka osada Krzywa Iwiczna pod Piasecznem. Według starych wzorów ma ona rynek, kamieniczki podcieniowe i kręte, małe uliczki.

Nowoczesna technika, ale stary duch i stara estetyka.

Builder

Fot. arch. Echo Investment

Konkurs wygrał projekt pracowni Open Architekci. Budynek GALAXY, funkcjonujący przy al. Wyzwolenia od 10 lat, otrzyma nową elewację na miarę XXI wieku. Projektanci zadbali, aby bryła budynku nabrała bardziej nowoczesnego charakteru, który będzie pasował do obecnego otoczenia centrum Szczecina.

W ramach rozbudowy powstanie zadaszona aleja handlowa z rozległym, wewnętrznym placem, który stanie się popularnym miejscem spotkań oraz zakupów dla mieszkańców Szczecina i regionu. W nowej części obiektu, która dysponować będzie powierzchnią około 17 tys m2, znajdzie się także miejsce dla klubu fitness, nowych sklepów i kolejnych dwustu miejsc parkingowych. Po rozbudowie GALAXY, dzięki której powstanie około pięciuset nowych miejsc pracy, obiekt będzie posiadał około 60 tys. m2 powierzchni handlowej.

Fot. arch. Dworek Polski

Komisja Europejska w Kopenhadze ogłosiła zwycięzcę konkursu „Świat, jaki lubisz” na najlepsze rozwiązania problemu zmian klimatu. W kategorii niskoemisyjnego budownictwa zwyciężyły osiedla Krzywa Iwiczna i Kędzierówka, wybudowane przez firmę Dworek Polski. W klasyfikacji generalnej (pięć branż) osiedla zajęły drugie miejsce w Europie (wraz z Duńczykami).

Spółka Echo Investment zaprezentowała wizualizację zwycięskiego projektu rozbudowy CHR GALAXY w Szczecinie, który przygotowała pracownia Open Architekci.

Inwestycja całkowicie zmieni wygląd najpopularniejszego w regionie zachodniopomorskim centrum handlowo-rozrywkowego.

Prace nad projektem rozbudowy CHR GALAXY zajęły architektom ponad 6 miesięcy. Zróżnicowane propozycje przygotowane przez zespoły architektów z czterech pracowni ewoluowały przez cały okres projektowy. Dzięki temu możliwe było optymalne zaplanowanie nowo powstałej przestrzeni obiektu, zapewnienie mu funkcjonalności i dopasowanie do nowych potrzeb.

ARCHITEKTURA I DESIGN Zrealizowany w Izabelinie budynek jest egzemplifikacją filozofii architektonicznej Barycza i Saramowicza.

Architektura nowoczesnej Polski w XXI wieku musi być awangardowa i hipernowoczesna, a przy tym odrębna, nie naśladowcza, lecz czerpiąca z własnej historii i tradycji.

Wyrasta bowiem z kultury i w relacji do niej buduje swoją tożsamość.

Naszym zdaniem architektura ma być jak muzyka Chopina – szczytowe osiągnięcie w wymiarze uniwersalnym, a jednocześnie naznaczone oryginalnym rodzimym piętnem. Świat będzie nas cenił tylko wtedy, gdy stworzymy własną, niepowtarzalną wartość.

Architektura

z gontu i gabionów dr arch. Rafał Barycz dr arch. Paweł Saramowicz

Najnowszy produkt architektoniczny powstały w Biurze Architektonicznym Barycza i Saramowicza to willa z gontu i gabionów, wzniesiona w Izabelinie Północnym k. Warszawy przy ul. Orła Białego.

Jest to pionierskie i największe w naszym kraju wykorzystanie gabionów jako kreatywnego surowca elewacyjnego. luty 2014

T

Builder

63

ę okazałą, luksusową rezydencję określa się przewrotnie Leśnym Domkiem, w nawiązaniu do żartobliwej nazwy willi Melchiora Wańkowicza, zlokalizowana jest bowiem na przepięknej działce, porośniętej starodrzewiem sosnowym. To dominująca forma krajobrazu w położonym u wrót stolicy Izabelinie, będącym enklawą w obrębie Kampinoskiego Parku Narodowego. Istotą zadania projektowego było znalezienie odpowiedniego kształtu i faktury budynku, pozwalających spolegliwie wpisać go w niezwykły kontekst przyrodniczy. Dlatego pomysłem na wystylizowanie elewacji stało się połączenie naturalnego gontu elewacyjnego z dranicy dębowej z bardzo innowacyjnym materiałem, jakim są wywodzące się z hydrobudownictwa kosze gabionowe, które zasypano libiąskim dolomitem.

Impuls

W przestrzeni

Istotą układu przestrzennego stało się usytuowanie willi blisko frontu nieruchomości, najbliżej, jak pozwalają na to ogólne przepisy prawa budowlanego oraz szczegółowe, wynikające z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, przy równoczesnym trój-

skrzydłowym układzie planu budynku. Tym sposobem w wewnętrznej części działki, o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, powstał ogród dedykowany aktywności życia rodzinnego.

Ograniczone skrzydłami budynku półatrium – to wnętrze domu, które jest ogrodem.

Dwa światy domu w naturze

Zastosowano rodzime surowce, trwale wpisane w naszą tradycję budowlaną, które jednocześnie w odpowiedni sposób wplotły budynek w niezwykły krajobraz Izabelina. Willa zawiera i łączy w sobie dwa zróżnicowane estetycznie światy, które wyrażają się poprzez użyte materiały. Świat wewnętrzny willi – ciepły, przytulny gont – stoi w opozycji do zewnętrznego, nieco technologicznego – koszy gabionowych z zasypem kamiennym. Powstał zatem dom w naturze, a równocześnie w pełni zintegrowany z nauką i techniką czasów współczesnych, którego skromność ma w harmonijny sposób osa-

Zdjęcia: Mikołaj Katus

Inwestor budynku, wybitny naukowiec prowadzący badania w Stanach Zjednoczonych, to także koneser nowoczesnej architektury, mający silnie sprecyzowane poglądy na temat jej roli i oczekiwanego kształtu. Pracując w Ameryce, inwestor wynajął w Oak Park w Illinois od profesora Michelle Carbone legendarny dom Waltera Gale’a. To jedna z pierwszych willi zbudowanych przez Francisa Lloyda Wrighta. Znajduje się przy Chicago Avenue, pod numerem 1031.

Została zaprojektowana w 1893 roku, gdy Wright był jeszcze pracownikiem Louisa Sullivana, dlatego też sam architekt określał ją mianem „projektu przemyconego”, a publicystyka architektoniczna – „bootleg house”1). Wkrótce po otrzymaniu zlecenia dr Rafał Barycz pojechał do Oak Park, by z inwestorami omówić szczegóły projektu. Możliwość przebywania w budynku będącym żywą legendą architektury, gdzie od rana otacza go wianuszek miłośników twórczości największego architekta w dziejach Ameryki, było dla architekta dużym przeżyciem. Można sądzić, że jego ślad pozostał w projekcie izabelińskiej willi.

ARCHITEKTURA I DESIGN

dzić go w otoczeniu. W celu chronienia prywatności mieszkańców masywny mur gabionowy znalazł się od strony obszaru zurbanizowanego. Z kolei elewacje sięgające w głąb ogrodu mają fakturę gontu elewacyjnego, co ma korespondować z naturalnym drzewostanem porastającym nieruchomość i wpisać willę w otoczenie na zasadzie mimetycznej architektury zerowej.

Decyzje materiałowe

O wyborze dranicy dębowej jako materiału pokrycia ścian zdecydować miały czynniki kilku rodzajów. Dąb patynuje się na kolor srebrno-szary, a z uwagi na fakt, że posiada on promień rdzeniowy (tzw. błyszczek) – wygląda, jakby mienił się posypany miką lub szkłem.

Dzięki temu dobrze skomponował się z zasypem kamiennym koszy gabionowych, gdzie wykorzystano dolomit ze złoża w nadwiślańskim Libiążu. Po wtóre, wykonane z niego powierzchnie są mocno rustykalne, co daje doskonałe efekty w zestawieniu z kamieniem naturalnym. Co więcej, z rodzimych gatunków drewna dąb jest najbardziej odporny na wilgoć, a zawarte w nim garbniki powodują, że sam z siebie jest trudno zapalny. Nie bez znaczenia była najlepsza relacja ceny do żywotności, którą cechował się wspomniany materiał.

Ogólnie trzeba tu podkreślić, że jest to surowiec głęboko zakorzeniony w polskiej tradycji budowania. Gontem okładano kościoły Podhala, Spiszu i Beskidu, w tym np. wpisane na światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO kościoły w Dębnie Podhalańskim, Lipnicy Murowanej, Sękowej i Binarowej, cerkwie w Karpatach (w tym typu

łemkowskiego, bojkowskiego i halickiego), dwory i wiejskie domy. Zarówno gont elewacyjny, jak i kosze kamienne, odznaczają się intrygującą rzeźbą fakturową i dlatego przyniosły interesującą plastykę światłocieniową elewacji.

Ściana z gabionami – wyzwanie techniczne

Wykonanie muru cyklopowego z gabionów było sporym wyzwaniem technicznym, jako że polska architektura pierwszy raz w tak znaczącym zakresie mierzyła się z tym kreatywnym surowcem. Użyto koszy kamiennych wypełnionych tłuczniem, kamieniem triasowym (dolomitem) ze złoża w Libiążu, o uziarnieniu 85-220 mm. Ułożono gabiony skomponowane z matematyczną precyzją, o następujących parametrach: wysokość 50 cm, szerokość 25 cm, miejscowo 50 cm, długość odpowiednio 150 cm, 100 cm i 75 cm. Przyjęto grubość dru-

REKLAMA

Istotą zadania projektowego było znalezienie odpowiedniego kształtu i faktury budynku, pozwalających spolegliwie wpisać go w niezwykły kontekst przyrodniczy. przykład identyfikacji korporacyjnej przemysłu winiarskiego wyrażonej drogą nowatorskiej twórczości architektonicznej. W rękach tych architektonicznych tuzów kosze szańcowe stworzyły rodzaj „wiklinowej plecionki z kamienia” w miejsce tradycyjnej ściany budynku. Wypełniano je lokalnym bazaltem o sortowanym ubarwieniu od ciemnozielonego do prawie czarnego, co doskonale wpisało pokaźnych roz-

Jesteśmy producentem nowoczesnych i unikalnych ogrodzeń, które wyróżniają się niebanalnym designem, dzięki połączeniu kamienia i stali. Nasi klienci krajowi i zagraniczni, cenią sobie współpracę z nami ze względu na jakość naszych produktów.

Gwarantujemy pomoc w opracowaniu projektów dopasowanych do indywidualnych potrzeb klienta.

RAFMET ul. Paderewskiego 136, 42-400 Zawiercie tel. 505 934 681, 668 235 854, 505 128 739, www.gabiony-panele.pl miarów linearny obiekt produkcyjny w krajobraz kalifornijskich winnic. Gęstość zasypu była różna, dlatego niektóre partie budowli były nieprzezroczyste, podczas gdy do innych przez ściany przenikało światło dzienne, a nocą na zewnątrz przesączał się strumień światła sztucznego2).

Prekursorem architektury gabionowej w segmencie domów jednorodzinnych był bawarski architekt Titus Bernhardt, któy zbudował w Stadtbergen słynny „Dom 9x9”. Symetryczny prostopadłościenny budynek o regularnych wymiarach 9x9x6 m pokryty był namiotowym dachem, a w całości obłożony został gabionami zasypanymi dolomitem ze złoża w Altmühltal, o łącznej masie 40 t. Architekt osiągnął niezwykły rzeźbiarski efekt jednorodnej struktury architektonicz-

luty 2014

Wywodzą się z hydrobudownictwa, a ich oryginalna nazwa pochodzi z języka włoskiego, gdzie słowo gabbione znaczy „duża klatka”. Mają formę najczęściej prostopadłościennego kosza, wykonanego z prętów lub siatki stalowej, wypełnionego kamieniami. Pierwotnie używano ich do wzmacniania skarp, nasypów ziemnych bądź brzegów rzecznych. Militarna wersja gabionu, tzw. hesco barrier, jest na dużą skalę wykorzystywana przez wojsko do budowy czasowych umocnień i wewnętrznych osłon w bazach wojskowych przeciwko ostrzałowi nieprzyjaciela. Ta wojskowa asocjacja była nam szczególnie miła – wszak pragnęliśmy, by zewnętrzny mur willi nosił surowe, obronne oblicze.

Do obiegu architektonicznego gabiony wprowadzili szwajcarscy architekci Jacques Herzog i Pierre de Meuron wykonanym w latach 1995-1997 projektem nowego budynku winnicy Dominusa w Yountville w Napa Valley w Kalifornii, który stanowił pierwszy tak udany

65

Gabiony

RAFMET to firma, która posiada ugruntowaną pozycję i doświadczenie w konstruowaniu oryginalnych ogrodzeń gabionowych.

Builder

tu 4,5 mm o odległości oczek drucianych 76,2 x 76,2 mm, przy czym był to drut stalowy cynkowany 350 g/m2, o odporności na rozerwanie 450 N/mm2. Dla zamocowania gabionów przyjęto specyficzny przekrój ścian zewnętrznych, które od wewnątrz wykonane były z pustaków ceramicznych Wienerbergera do wznoszenia muru jednowarstwowego. Następnie założono warstwę konstrukcyjną z żelbetu w celu zawieszenia na niej koszy szańcowych. Mocowano je za pomocą płaskownika szerokości 40 mm kotwami opaskowymi Koelnera o rozstawie 30 cm (rys.). Nośność takiego połączenia na wyrywanie wynosi obliczeniowo 13,05 kN/mb. W rejonie nadproży zastosowaliśmy system podpór konsolowych. Znaleziono odpowiedniego wykonawcę, firmę Jarosz Converters z Andrychowa, która podjęła się wykonania zadania i zrobiła to perfekcyjnie.

Rys. Przekrój przez ścianę zewnętrzną – sposób mocowania koszy gabionowych. + 3,06

MOCOWANIE KOSZY DO CIANY WG ROZWIZ KOELNER I PB-W KONSTR. KAMIE JEST POSADOWIONY NA FUNDAMENCIE. NALEY WYKONA MOCOWANIA UNIEMOLIWIAJCE PRZEWRÓCENIE SI KOSZY. MOCOWANIE TO NALEY WYKONA CO 200 CM. OD STRONY WEWNTRZNEJ (PRZY CIANIE ) NALEY ZAMOCOWA SIATK ZA POMOC PŁASKOWNIKA SZER. 40mm KOTWAMI OPASKOWYMI KOELNER A4 R-SPT 1080/7 O ROZSTAWIE 30cm.

NONO TAKIEGO POŁCZENIA NA WYRYWANIE WYNOSI OBLICZENIOWO 13,05 kN/mb.

+ 2.54

poz. W4

PARAPET ZEWNTRZNY DOLOMIT LIBI PIASKOWANY WZGL. PŁOMIENIOWANY

35

1,5

100

99

25

1,5

10

+ 2.40

3N180

Rys. arch. autorów

15

10

poz. Bz-1

+ 1,55 KONSOLA WSPORCZA KOELNER

25

150

25

OKIENNICE PRZESUWNE Z BLACHY TYTAN-CYNK RHEINZINK PATYNA PRO PODZESPOŁY GEZE MOCOWANE NA PROFILACH ZE STALI NIERDZEWNEJ DO CIANY ELBET WG ROZWIZA SOLAR TECH

+ 2.76

22

1,5%

ARCHITEKTURA I DESIGN

nej, w której w paru miejscach z ogromną dyscypliną zakomponowano otwory okienne. Innowacyjne użycie niezwykłego budulca, drugiej skóry budynku, było bardzo konsekwentne. Homogenicznej powłoki nie przerywały żadne urządzenia budowlane, rynny ani rury spustowe – warstwę nośną murów i żelbetowych pochyłych płyt stropowych obłożono hydroizolacyjną membraną powłokową, przykryto ją termoizolacją z ekstrudowanego polistyrenu i matą drenażowo-filtrującą, a dopiero na tak przygotowane podłoże montowano wypełnione tłuczniem kosze, każdy o wadze 80 kg3).

Dom w stylu preriowym

Znacząco zainspirowani przez inwestora, w projekcie budynku kierowaliśmy się dziewięcioma zasadami, które określały styl tzw. domu preriowego, przy jednoczesnym dostosowaniu ich do zdobyczy przestrzennych współczesności: 1. Zminimalizowano ilość elementów formalnych w celu uzyskania wrażenia jednolitości, a wykluczenie zbędnych detali pozwoliło na zwrócenie się ku naturalnemu pięknu materiałów.

2. Willę zintegrowano z otoczeniem, zarówno poprzez dobór stosownych surowców wykończenia elewacji, jak i nadanie jej horyzontalnego kształtu.

3. Poziom główny budynku składa się w zasadzie z jednej otwartej przestrzeni, której nie dzielą ściany działowe, lecz którą kierunkują meble, przepierzenia czy różnice wysokości.

4. Tarasy i portfenetry zapewniają wgląd w naturę i krajobraz.

5. Willa jest introwertyczna od strony obszaru zurbanizowanego, natomiast otwiera się na krajobraz i park leśny obszernymi otworami okiennymi wysokości pełnej kondygnacji. Powstają tym sposobem wnętrza jasne, dobrze doświetlone.

6. Spójność materiałową osiągnięto dzięki konsekwentnemu użyciu gontu elewacyjnego oraz koszy kamiennych. Podkreśla ją dobór stolarki okiennej, która na elewacjach z gontem została zaprojektowana jako drewniana, podczas gdy fasady wykończone gabionami otrzymały stolarkę drewnianą z aluminiowym profilem maskującym. Bezpodziałowe balustrady z samonośnych płyt szklanych i bez pochwytu mają wpisywać się w charakter budynku na zasadzie neutralnego tła.

7. Elementy konstrukcyjne i instalacyjne są wkomponowane w strukturę budowli jako pełnoprawny czynnik formalny.

8. W planach willi zaprojektowano wbudowane, integralne meble, szafy, garderoby i pawlacze.

9. Skrojone tym sposobem wnętrza odzwierciedlają zewnętrzną architekturę budynku i nie wymagają zbędnej dekoracji.

Wbrew pewnym pierwotnym obawom okazało się, że mimo upływu prawie stu lat te uniwersalne dezyderaty dotyczące kształtowania willi poza miastem nie straciły nic ze swej aktualności i wiąż odznaczają się zaskakującą żywotnością.

Architektura według Barycza i Saramowicza

Zrealizowany w Izabelinie budynek jest egzemplifikacją filozofii architektonicznej Barycza i Saramowicza. Architektura nowoczesnej Polski w XXI wieku musi być awangardowa i hipernowoczesna, a przy tym odrębna, nie naśladowcza, lecz czerpiąca z własnej historii i tradycji. Wyrasta bowiem z kultury i w relacji do niej buduje swoją tożsamość. Naszym zdaniem architektura ma być jak muzyka Chopina – szczytowe osiągnięcie w wymiarze uniwersalnym, a jednocześnie naznaczone oryginalnym rodzimym piętnem. Świat będzie nas cenił tylko wtedy, gdy stworzymy własną, niepowtarzalną wartość. To dlatego tak liczy się w świecie grazka szkoła architektoniczna, a ostatnio architektura Norwegii. Oblewany falami Oslofjorden Narodowy Teatr Opery i Baletu (proj. Snøhetta, 2008) czy unika-

Pomysłem na wystylizowanie elewacji stało się połączenie naturalnego gontu elewacyjnego z dranicy dębowej z bardzo innowacyjnym materiałem, jakim są wywodzące się z hydrobudownictwa kosze gabionowe, które zasypano libiąskim dolomitem. towe przedszkole w dzielnicy Fagerborg (Reiulf i Ramstad, 2010) zyskały międzynarodowy rozgłos i uznanie, są one bowiem unikalnymi osiągnięciami nowoczesności, a jednocześnie wyrastają z surowego krajobrazu i tradycji Północy.

Modernizacja przestrzeni przy zachowaniu autonomii i oryginalności jest podstawowym zadaniem naszej myśli architektonicznej.

1) Copplestone Trewir, „Frank Lloyd Wright”, Arkady, Warszawa 1998, s. 21. Por.: Hess Alan, Weintraub Alan, „Frank Lloyd Wright.

Prairie Houses”, Rizzoli, Nowy Jork 2006.

2) „Herzog & de Meuron. 1981-2000”, El Croquis, Madryt 2005, s. 318.

3) „House in Stadtbergen”, [w:] „Detail” nr 11/2003, s. 1274.

GABIONY PLECIONE I ZGRZEWANE Gabiony firmy METMESH występują w postaci koszy gabionowych oraz materacy gabionowych zarówno z siatek zgrzewanych o oczkach kwadratowych jak i plecionych o szesciokątnych oczkach wykonanych przez podwójne splatanie drutów. Duży nacisk kładziony jest na odpowiednią estetykę wyrobów oraz ekologiczny charakter rozwiązań stosowanych w budownictwie.

Kosze i materace gabionowe METMESH umożliwiają łatwe wbudowanie, jak również harmonijnie wtapiają się w otoczenie, umożliwiając wegetacje roslin. Zapewnia to uzyskanie niezakłóconego krajobrazu w przeciwieństwie do konstrukcji betonowych oraz innych tradycyjnych rozwiązań.

METMESH | Tel. +48 603 127 588 | Tel +48 692 089 753 | biuro +48 77 4820951 47-208 Większyce, ul. Głogowska 11 A

ARCHITEKTURA I DESIGN

B

ezpieczeństwo, estetyka i trwałość.

To trzy cechy najczęściej determinujące decyzję o zastosowaniu konkretnej fugi. Choć na rynku znaleźć można wiele propozycji, nie wszystkie z nich są równie uniwersalne. Jaka zatem powinna być fuga, która zwieńczy wnętrze idealne?

Po pierwsze: bezpieczna

Aranżując łazienkę i kuchnię, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na aspekty higieniczne oraz łatwość utrzymania czystości.

To pomieszczenia szczególnie trudne, na co dzień narażone na intensywne działanie wody. DF 10 charakteryzuje się zwiększoną ochroną przed pleśniami i mikroorganizmami. Zastosowanie efektu perlenia sprawia, że wnikanie wody w strukturę fugi ograniczone jest do minimum. Wraz z uszczelnieniem zespolonym Sopro otrzymujemy powierzchnię szczelną, odporną na zwilgocenie, a co za tym idzie – zapobiegającą rozwojowi bakterii. Zastosowanie technologii Hydrodur nie pozwala z kolei na pojawianie się mikroorganizmów i sprawia, że powierzchnia fugi posiada właściwości samoczyszczące.

DF 10 charakteryzuje się zwiększoną ochroną przed pleśniami i mikroorganizmami.

Zastosowanie technologii Hydrodur nie pozwala na pojawianie się mikroorganizmów i sprawia, że powierzchnia fugi posiada właściwości samoczyszczące.

Absolutnym must have tego sezonu są elementy w kolorze Radiant Orchid, okrzyknięte przez Pantone Color Institute kolorem roku.

Aranżacja wnętrz to nie tylko dobór kolorów, materiałów wykończeniowych, mebli i elementów dekoracyjnych.

To także perfekcyjne w każdym szczególe wykończenie, które często decyduje o efekcie końcowym i zadowoleniu klienta.

Firma Sopro radzi, jak wybrać fugę idealną, która stanie się mocnym punktem zaprojektowanej kompozycji.

Co więcej, DF 10, jako rozwiązanie całkowicie bezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt, zyskała atest Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Fuga ta nie zawiera żadnych substancji niebezpiecznych, a ponadto otrzymała od niemieckiego stowarzyszenia GEV oznaczenie EC1 Plus za najniższą emisję lotnych związków organicznych.

Fugę z powodzeniem możemy zaproponować rodzicom małych dzieci. Ich pociechom nie grozi ze strony materiału żadne niebezpieczeństwo.

Po drugie: estetyczna

Sopro DF 10 to mineralna, elastyczna, szybkowiążąca zaprawa fugowa dostępna w szerokim wachlarzu kolorystycznym – od klasycznej bieli, poprzez neutralne szarości, beże i odcienie brązu, na zdecydowanym antracycie i czerni kończąc. Do wyboru mamy aż 18 kolorów, które dodatkowo, na życzenie klienta, możemy uszlachetnić złotym lub srebrnym brokatem. W ten sposób

DF 10 fuga dla architektów i profesjonalistów Aneta Rostek

Po trzecie: trwała

Wysokiej jakości fuga musi współpracować z różnymi typami podłoża i okładzin – zarówno z okładziną ceramiczną czy ze szkła, jak i kamienną posadzką, nawet wrażliwą na przebarwienia. DF 10 posiada zwiększoną odporność chemiczną nawet na kwasowe preparaty czyszczące. Ponadto jest wysoce odporna na ścieranie, posiada zmniejszoną absorpcję wody i spełnia kryteria CG2 WA zgodnie z PN-EN 13888. Nie zapominajmy, że o trwałości fugi świadczy jej elastyczność. W przypadku fugi Sopro sprawia ona, że powierzchnia wykończona przy jej użyciu jest bardziej wytrzymała na naprężenia i obciążenia mechaniczne.

Fuga Sopro DF 10 dzięki technologii OPZ® skutecznie eliminuje efekt białych wykwitów wapiennych. Fuga odznacza się wyjątkowo gładką strukturą – jej wypełniaczem jest najdrobniejsze z dotychczas stosowanych kruszyw, które łatwiej otoczyć cząsteczkami pigmentu. W efekcie otrzymujemy bardzo trwały i jednolity kolor, który cieszyć będzie przez długie lata. Odpowiednie spoiwo oraz skład ziarnowy tworzą fugę bardzo gładką i łatwą w utrzymaniu w czystości. Wysokie walory dekoracyjne DF 10 powinni docenić wykonawcy i projektanci, którzy w swoim fachu efektowne muszą łączyć z efektywnym.

Jasne, neutralne kolory ścian i biały sufit – taki schemat kolorystyczny jeszcze do niedawna wiódł prym wśród domowych aranżacji. Dziś chętniej pozwalamy sobie na zapraszanie kolorów do wnętrz, nie boimy się łączenia wzorów i faktur. Coraz odważniej dobieramy dominanty kompozycyjne, a płytki i ceramikę łazienkową chętnie zestawiamy z kolorowymi fugami czy elementami dekoracyjnymi. Nikogo nie dziwią już płytki pociągnięte plamami pastelowych żółci, kojącego błękitu czy ciepłej zieleni. Ceramika to oczy-

Mówi się, że nowoczesny design jest sztuką łamania zasad, ale nadal najczęstszym wyborem aranżacyjnym jest operowanie dwoma schematami doboru kolorów: kontrastowym oraz monochromatycznym.

69

DF 10 a nowoczesne trendy aranżacyjne

Builder

otrzymujemy paletę możliwości, umożliwiającą łatwe dopasowanie do całości zaplanowanej przez nas aranżacji.

PROMOCJA

Dobry projekt to ten dopracowany w każdym aspekcie – od podłogi aż po dach, a zdumiewający efekt końcowy osiągany jest najczęściej dzięki poszczególnym detalom. Jak nadać charakteru okładzinie ceramicznej czy tej z kamienia naturalnego? Wystarczy postawić na wykończenie powierzchni fugą Sopro DF 10 – w końcu diabeł tkwi w szczegółach.

luty 2014

Senior Product Manager, Sopro Polska Sp. z o.o.

Informacje o produkcie

Sopro DF 10 Design Fuga Flex DF 10 Design Fuga Flex przystosowana jest do wypełniania spoin o szerokości od 1 do 10 mm. Czas dojrzewania wynosi 3-5 minut, natomiast czas użycia to 30-40 minut.

Po około 2 godzinach producent dopuszcza możliwość chodzenia po powierzchni, na której zastosowano fugę DF 10, a po około 12 godzinach powierzchnię można obciążyć.

Produkt jest pakowany w wygodne wiaderka, zawierające 2,5 kg lub 5 kg fugi.

niu wnętrza naprawdę wyjątkowego.

Mówi się, że nowoczesny design jest sztuką łamania zasad, ale nadal najczęstszym wyborem aranżacyjnym jest operowanie dwoma schematami doboru kolorów: kontrastowym oraz monochromatycznym.

Sopro DF 10 jest dostępna w szerokim wachlarzu kolorystycznym – aż 18 kolorów – od klasycznej bieli, poprzez neutralne szarości, beże i odcienie brązu, na zdecydowanym antracycie i czerni kończąc.

Kolory roku 2014

Jeśli chcemy nadać pomieszczeniu niebywałej energii i charakteru, zdecydujmy się na łączenie kolorów leżących w kole barw naprzeciwko siebie. Absolutnym must have tego sezonu są elementy w kolorze Radiant Orchid, okrzyknięte przez Pantone Color Institute kolorem roku. Ten odcień fioletu niezaprzeczalnie kojarzy się z magią i tajemnicą, pobudza wyobraźnię, a zestawiony z kontrastową czerwienią, turkusem czy żółcią nada wnętrzu niebywałego charakteru i dynamiki.

Dzięki technologii OPZ® fuga Sopro DF 10 skutecznie eliminuje efekt białych wykwitów wapiennych.

Ci, którzy cenią sobie harmonię i spokój, oczekują od projektanta spokojnych, wyważonych połączeń. Radiant Orchid zrównoważmy za pomocą neutralnych, jasnych i ciemnych szarości oraz elementami w różnych odcieniach brązu. Efekt monochroma-

DF 10 posiada zwiększoną odporność chemiczną nawet na kwasowe preparaty czyszczące. Jest wysoce odporna na ścieranie, posiada zmniejszoną absorpcję wody i spełnia kryteria CG2 WA zgodnie z PN-EN 13888.

Zdjęcia: archiwum Sopro

ARCHITEKTURA I DESIGN

wiście nie wszystko – straciłaby większość swojego uroku, gdyby nie fuga. Ta, nawet gdy jest obsadzana jako aktor drugoplanowy, najskuteczniej podkreśla walory efektownej glazury. Ale jeśli pracuje się z fugą, która ma zadatki na gwiazdę – jak DF 10 firmy Sopro – można myśleć o zaprojektowa-

tyczny uzyskamy przez wkomponowanie w aranżację lawendowych akcentów i pudrowych różów. Ważne, by robić to z rozwagą – nie każdy lubi bowiem kompozycje w stylu glamour.

Rok 2014 to także powrót do natury. W naszych aranżach idealnie sprawdzą się kolory ziemi, zwierzęce printy czy roślinne ornamenty.

Jeśli zdecydujemy się na płytki w jednolitej, pastelowej barwie, fantastycznym uzupełnieniem będzie fuga DF 10 w wariancie szarym, pozwalającym wyeksponować kolor glazury i spajającym całość aranżacji. Jeśli lubimy kontrasty, postawmy na wypełnienie w kolorach antracytu lub czerni. Ciemne płytki połączmy z klasyczną bielą lub niebanalnym pergamonem, a kolory ziemi – z szerokim wachlarzem oferowanych przez Sopro brązów.

BULANDA, MUCHA ARCHITEKCI

profile

ANDRZEJ MARCIN BULANDA WŁODZIMIERZ MUCHA

Tworzymy współczesną autorską architekturę silnie związaną z kontekstem miejsca. Czerpiąc z tradycji, odkrywamy przeszłość dla przyszłości.

ANDRZEJ MARCIN BULANDA

WŁODZIMIERZ MUCHA

Urodzony w Warszawie w 1955 roku, architekt, konstruktor, absolwent Wydziału Architektury i Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, którą ukończył w 1984 roku, oraz architektury na University of Detroit (1983).

Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej w Graduate School of Design Harvard University, wykładowca na Penn State University.

Doświadczenia projektowe zdobywał między innymi w Berlinie Zachodnim (Ferii Otto/Rolf Gutbort 1979-1981), w Bostonie (Benjamin Nutter Architects 1986-1987), w Nowym Yorku i w Grenoble (Groupe 6, 1989-1990).

Od roku 1991 wraz z Włodzimierzem Muchą prowadzi autorską pracownię „Bulanda, Mucha Architekci” z siedzibą w Warszawie.

Laureat wielu nagród i konkursów. Autor licznych artykułów i publikacji w prasie fachowej, m.in.: „Architektura-Murator”, „Architektura & Biznes”, oraz „Rozmów o architekturze” – wywiadu rzeki z prof. Jerzym Sołtanem (GSD Harvard).

Urodzony w 1956 roku w Olsztynie, architekt, studiował na Wydziale Budownictwa Lądowego Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (1976) oraz Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej (1977). Od roku 1978 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej – dyplom uzyskał w roku 1983.

Praktykę zawodową po studiach rozpoczął w firmie ESPEA – Spółdzielni Pracy Twórczej Architektów i Artystów Plastyków, w pracowni architektów Jerzego Szczepanika-Dzikowskiego i Olgierda Jagiełły. W latach 1989-1990 prowadził samodzielną działalność architektoniczną.

Od 1991 roku wspólnie z Andrzejem Bulandą tworzy w Warszawie autorską pracownię „Bulanda, Mucha Architekci”.

Laureat wielu nagród i konkursów, w tym państwowych nagród I i II stopnia za wybitne osiągnięcia w architekturze. Sporadycznie autor artykułów w prasie fachowej. Żonaty, ojciec córki Anity.

Andrzej Bulanda i Włodzimierz Mucha są autorami wielu nagrodzonych prac konkursowych i realizacji, w tym BRE Banku w Bydgoszczy, Starej Papierni w Konstancinie-Jeziornie, sali sportowej w Konstancinie-Jeziornie, zespołu Cameratta, osiedla Eko-Park w Warszawie, rozbudowy Biblioteki Publicznej w Warszawie, budynku Prudential w Warszawie, Muzeum Kazimierza Pułaskiego w Warce, zespołu Koneser w Warszawie, Młynów Rothera w Bydgoszczy, klubu sportowego „DESKI”, budynku apartamentowego przy ul. Pięknej w Warszawie oraz budynku biurowego przy ul. Chmielnej 25 w Warszawie.

ANDRZEJ MARCIN BULANDA 1. Motto projektowe i życiowe Racjonalne, konsekwentne działanie w oderwaniu od przemijających mód, na ile to tylko możliwe. Architektura operująca współczesnym językiem, wykorzystująca współczesne technologie materiałowe, oparta na lokalnym kontekście i poszanowaniu genius loci. Odkrywanie przeszłości dla przyszłości przy zastosowaniu metody harmonijnego kontrastu.

2. Autorytet/guru architektoniczny Prof. Jerzy Sołtan, za dokonania architektoniczne i wierność idei modernizmu oraz przewidzenie kierunku, w którym podąży architektura. Carlo Scarpa, jako mistrz łączenia starego z nowym oraz za głębokie odczytanie historii, dające ponadczasową architekturę.

3. Dom marzeń Nie mam tego typu marzeń.

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Historia, przechowywane w pamięci miejsca, krajobrazy, budynki. Fizyczne poznanie kontekstu, lektura, no i oczywiście dobre wino oraz ulubione miejsce pracy, czyli firmowa pracownia z ogrodem z dala od zgiełku miasta.

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam Klasyka: cegła, beton architektoniczny, kamień, szkło, stal. Materiały naturalne i szlachetne. Istotne jest zawsze ograniczenie zastosowanych materiałów do niezbędnego minimum. Ostatnio eksperymentujemy z nowymi materiałami, szukając transparentności i refleksyjności skóry budynku. To głównie plexi, żywice, które dają nieograniczone możliwości formowania i koloru. Ryzykiem jest jednak ich starzenie się w czasie.

Siedziba BRE Banku w Bydgoszczy

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy Cecha pozytywna to bezkompromisowość, bo tylko ona zapewnia realizację wizji nieskażonej kompromisem, za którą bierze się odpowiedzialność. Jak wiadomo, wszystkie kompromisy w architekturze są zgniłe i zawsze wypaczają pierwotny zamysł. Cecha negatywna to odwrotność tej pozytywnej. Przyzwalanie na wprowadzanie do swoich pomysłów zmian. To tak, jakby się tych pomysłów w ogóle nie miało. Moim zdaniem ta cecha dyskredytuje architekta z krwi i kości.

9. Moja pierwsza nagroda ...ważna i zapamiętana, która wyznaczyła kurs pracowni – I nagroda realizacyjna w konkursie inwestorskim na budynek BRE w Bydgoszczy w 1995 roku.

Adaptacja i rozbudowa zespołu Starej Papierni w Konstancinie-Jeziornie

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) Nie wypada wypowiadać się o dokonaniach kolegów architektów. Wokół nas mnóstwo jest zarówno obiektów wspaniałych, zrobionych przez niearchitektów, jak i tych mniej udanych, zaprojektowanych przez naszych dyplomowanych kolegów. W końcu architektem jest lub chce być każdy, tak nam się przynajmniej powszechnie wydaje. Tym większa odpowiedzialność wszystkich tych, dla których jest to profesja.

73

5. Projekt – zjadacz czasu Każdy projekt wykonywany w UZP, który jest bublem nad bublami i przy olbrzymich stratach czasu i środków publicznych, co jest związane z wyborem najtańszego wykonawcy, zawsze nieuchronnie prowadzi do porażki. Wszystko okupione jest nerwami, kasą i potem projektanta. Z kolei praca przy ambitnym projekcie, nawet kiedy, komercyjnie rzecz biorąc, jest zjadaczem czasu, daje satysfakcję i cieszy.

luty 2014

4. Najbardziej udany projekt BRE BANK w Bydgoszczy. Udało się w nim zrealizować i rozwinąć pierwotną wizję konkursową ze zrozumieniem ze strony Klienta, Konserwatora i Wykonawcy, a mieszkańcy polubili ten kontrowersyjny jak na owe czasy budynek, potem wielokrotnie nagradzany i bardzo fotogeniczny – to już zasługa kontekstu. Dziś z satysfakcją mogę powiedzieć, że się nie zestarzał, co bardzo mnie cieszy.

Builder

Pracownia Bulanda i Mucha Architekci została założona w roku 1991 przez Andrzeja Bulandę i Włodzimierza Muchę.

Pracownia konsekwentnie realizuje swoją wizję zawodową zarówno w sferze estetyki oraz idei, jak i organizacji pracy.

Najlepiej określa to credo pracowni, powstałe na początku działalności: „Tworzymy współczesną autorską architekturę silnie związaną z kontekstem miejsca. Czerpiąc z tradycji, odkrywamy przeszłość dla przyszłości. Wypowiadamy się współczesnym nam językiem, starając się zachować zasadę harmonijnego kontrastu. Projektujemy dla świadomych i wyrobionych klientów, którzy potrafią dostrzec w architekturze również wyższe wartości. Pragniemy być ich profesjonalnymi doradcami i partnerami, nie zapominając o konsekwencjach finansowych naszych decyzji i powierzonych nam budżetów inwestycji oraz realiach profesjonalnego warsztatu. Zapewniamy pełny zakres usług – poczynając od projektów studialnych, przez dokumentację budowlaną, kończąc na projektach wnętrz. Duże znaczenie przywiązujemy do fazy nadzorów autorskich, gdzie w realiach finansowo-realizacyjnych kształtuje się ostateczna forma projektu. Od sprawności warsztatowej, doświadczenia umiejętności wyważenia pól możliwych kompromisów zależy ostateczny sukces lub porażka idei. Równą wagę przywiązujemy do każdego zadania projektowego, niezależnie od jego skali, widząc w nim tę samą misję i wyzwanie”.

Zdjęcia: archiwum BULANDA, MUCHA ARCHITEKCI

ARCHITEKTURA I DESIGN

Siedziba Agencji Reklamowej „Corporate Profiles” w Warszawie

Adaptacja i rozbudowa dawnej siedziby Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential (dawny hotel Warszawa) na hotel w Warszawie

Sala sportowa wraz z modernizacją Zespołu Szkół nr 2 w Konstancinie-Jeziornie

Pracownia startuje w wielu konkursach, dostrzegamy bowiem w tej formule naturalne źródło pozyskiwania znaczących zleceń.

Mamy na koncie udział w ponad stu konkursach i wiele realizacji. Nabyte przez ponad dwadzieścia lat doświadczenia utwierdziły nas w przekonaniu, że to, co i jak robimy, jest słusznym wyborem. Skala pracowni zredukowana do dwudziestoosobowego zespołu sprzyja realizacji autorskiej wizji projektowej. Życie zweryfikowało też inną starą maksymę: że wszystkie kompromisy w sztuce są zgniłymi kompromisami i zawsze powodują utratę wyrazistości pierwotnej idei. Tylko realizacje, w których udało się zachować w pełni pierwotną ideę, mimo swojej kontrowersyjności – a może dzięki niej – przechodzą próbę czasu i są tak naprawdę warte wszystkich wyrzeczeń, jakimi usiana jest praca architekta. Tej ambitnej postawie chcielibyśmy być dalej wierni.

Rozbudowa i adaptacja Biblioteki Miasta Stołecznego Warszawy (część nowa wraz z częścią historyczną – pałacem Kierbedzia) przy ul. Koszykowej w Warszawie

Restauracja McDonald's w Częstochowie

Decyzje rodzą się pod ciężarem wielu elementów, zawsze jednak chcę odczuć, że stworzyliśmy nową, współczesną, daleką od naśladownictwa wartość, która pozytywnie wpływa na otoczenie, obok której nie przechodzi się obojętnie.

Powinno być ciekawie, jak w życiu…

Rozbudowa Klubu Sportowego „Deski” w Warszawie

Budynek hotelowy Mariott w Porcie Lotniczym Warszawa

Budynek biurowy przy ul. Chmielnej w Warszawie

WŁODZIMIERZ MUCHA

Budynek mieszkaniowy wielorodzinny przy ul. Pięknej w Warszawie Koncepcja zagospodarowania i zabudowy terenu zlokalizowanego w sąsiedztwie Starego Miasta i rzeki Motławy w Gdańsku (Motława Apartments)

1. Motto projektowe i życiowe W twórczości, w tym w architekturze, szukamy zawsze nowego, autorskiego, kreatywnego elementu, który decydować będzie o odbiorze i percepcji. Czasem jest to drobny element, który emanuje na cały budynek, a czasem jest to forma totalna – cała bryła, elewacja, struktura. Decyzje rodzą się pod ciężarem wielu elementów – kontekstu miejsca, kontekstu kulturowego, możliwości technicznych, a także budżetowych – zawsze jednak chcę odczuć, że stworzyliśmy nową, współczesną, daleką od naśladownictwa wartość, która pozytywnie wpływa na otoczenie, obok której nie przechodzi się obojętnie. Powinno być ciekawie, jak w życiu…

2. Autorytet/guru architektoniczny Nieustannie Frank Lloyd Wright, Mies van der Rohe, ale też Norman Foster czy Herzog & de Meuron.

3. Dom marzeń To dom, w którym bym mieszkał – idealnie wtopiony w otoczenie, zapewniający pełną synergię miejsca, funkcji i azylu, który powinien dawać. To dom, w którym otoczenie byłoby jego pełnoprawną, integralną częścią. Do projektu takiego domu ciągle dążymy, ale nigdy tego celu nie osiągamy, bo o jakim domu mielibyśmy marzyć później? Może na emeryturze się tym zajmę…

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Wszystko, co budzi emocje, skojarzenia, nastrój. Inspiracja i jej źródła pojawiają się nieoczekiwanie i najczęściej wtedy, kiedy się ich nie spodziewamy.

Budynek apartamentowy przy ul. Walecznych 60 w Warszawie

7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam Każdy projekt ma swoją materiałową specyfikę, a trafność doboru materiału często decyduje o odbiorze całego projektu. Nie mam silnych preferencji materiałowych czy technologicznych. Lubię w tym względzie poszukiwania i niekonwencjonalne rozwiązania.

Dzisiaj każdy materiał zaczyna funkcjonować w tak wielu „odsłonach”, że sztuką jest tylko znalezienie odpowiedniego zastosowania. Coraz większe znaczenie we współczesnych materiałach budowlanych odgrywają takie cechy, jak kolor i faktura, i to staram się wprowadzać do projektowania.

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy Zaletami architekta są (a przynajmniej powinny być) wrażliwość, wyczucie piękna i umiejętność kreowania w odniesieniu do funkcji i miejsca.

Zalety architekta wpływają z jego twórczości i decydują o niej, ale te same zalety stają się wadami w kontakcie z urzędem, prymitywnym inwestorem czy bezwzględnym wykonawcą. Wszystko jest więc relatywne.

9. Moja pierwsza nagroda Mentalnie moją pierwszą nagrodą było wytypowanie dyplomu do nagrody SARP im.

Skrypija, Nowickiego. Formalnie – pierwszą nagrodą było zdobycie III miejsca w konkursie na projekt Centrum Giełdowego w Warszawie (1994).

Cecha pozytywna architekta to bezkompromisowość.

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) Myślę, że warto propagować projekty dobre i przez tego rodzaju krytykę wpływać na poziom odbioru architektury przez nas wszystkich. Na koniec o zjawisku a nie o projekcie: myślę, że jednym z największych problemów naszych miast, głównie małych, są pastelkowo-plakatowe, źle dobrane i jeszcze gorzej zastosowane kolory elewacji.

Czasami, kiedy patrzę na zły i brzydki budynek, myślę, że Krzysztof Ingarden nie miał racji, twierdząc, że można zawsze wybudować gorzej… i to są właśnie emocje.

75

5. Projekt – zjadacz czasu Projekt mieszkaniowy, który rozpoczęliśmy w roku 2008, a realizujemy dopiero dzisiaj, z kolejnym inwestorem. Podobnie budynek mieszkaniowy oddany do użytkowania w 2013 roku – początek prac projektowych miał miejsce w roku 2007. Projekt małego, sześciorodzinnego budynku mieszkalnego ciągnie się również od roku 2007, ale jeszcze nie ma pozwolenia na budowę, więc jest to zdecydowany rekordzista.

Builder

Osiedle mieszkaniowe Eko Park Cameratta w Warszawie

luty 2014

4. Najbardziej udany projekt BRE Bank Bydgoszcz (1995), Stara Papiernia w Konstancinie-Jeziornie (2001), Dom na Mazurach (2006), budynek biurowy „Chmielna 25” (2013).

ARCHITEKTURA I DESIGN

Duże przeszklenia wyrazem nowoczesnego budownictwa

Bogdan Gierszewski Dyrektor ds. Produkcji DRUTEX S.A.

Rafał Gierszewski

Dyrektor ds. Handlowych DRUTEX S.A.

Moda na duże przeszklenia nie jest już niczym wyimaginowanym na rynku. Wręcz przeciwnie – panuje przekonanie, że im większe okna, tym lepiej, bo to właśnie duże, jasne i otwarte przestrzenie stały się obowiązującym trendem we współczesnej architekturze domów jednorodzinnych, a nawet budynków wielorodzinnych.

Duże przeszklenia to nieodłączny element współczesnej architektury. To tendencja, którą podąża rynek i klienci.

To komfort cieplny na wysokim poziomie, ale pod warunkiem, że wybieramy rozwiązania sprawdzone.

Wielki format bez kompromisów

Śmiało można wypowiedzieć tezę, że duże przeszklenia to znak rozpoznawczy współczesnego budownictwa o wysokim standardzie, wyróżniającego się jakością i prestiżem. Obecnie duże przeszklenia odgrywają istotną rolę również w aranżacji wnętrz, gdyż nadają im eleganckiego, nowoczesnego charakteru. W tym celu architekci i projektanci stosują między innymi pokaźne drzwi tarasowe. Znaczne rozmiary okien czy drzwi sprawiają, że budynek zyskuje na elegancji, bez kompromisów w zakresie izolacyjności termicznej, która pozostaje często jedyną wątpliwością potencjalnego klienta zastanawiającego się nad wyborem stolarki wielkoformatowej.

Rozwój współczesnego rynku stolarki okienno-drzwiowej, zaawansowanie technologiczne produktów i ich wysoka jakość pozwalają już dziś łączyć nowoczesne produkty o wysokiej termoizolacyjności z walorami estetycznymi. Ważne jest, żeby zwracać uwagę na produkt, który kupujemy. W przypadku okien jest to o tyle istotne, że stolarka jest inwestycją długoterminową. Szczególnego znaczenia nabierają takie elementy jak dobra izolacyjność termiczna okien, ich trwałość i odporność na odkształcenia. Jeśli stolarka nie posiada dobrych parametrów termoizolacyjnych i wytrzymałościowych, jesteśmy narażeni w przypadku okien o znacznych rozmiarach na duże straty ciepła zimą i przegrzewanie pomieszczeń latem. Dlatego należy sprawdzać zarówno produkt, jak i producenta, analizując jego wiarygodność, rzetelność, certyfikaty, dopuszczenia i atesty. Na rynku dostępny jest bardzo duży wachlarz produktów, ale tylko niektóre wyróżniają się ponadprzeciętnymi walorami w zakresie energooszczędności. Przykładem jest niedawno wprowadzone przez DRUTEX okno IGLO ENERGY, które wyznacza nowe standardy w zakresie efektywności energetycznej na światowym rynku stolarki. Zaawansowana technologia zastosowana w produkcie umożliwiła osiągnięcie współczynnika przenikania ciepła na poziomie

Builder

IGLO ENERGY

PROMOCJA

D

ziś nowoczesna architektura otwiera wnętrza na otoczenie, wykorzystuje naturalną energię słoneczną oraz zapewnia optymalne doświetlenie. Przeszklone powierzchnie dużych rozmiarów prezentują się imponująco, niezależnie od tego, czy pomieszczenie jest urządzone nowocześnie, czy tradycyjnie. Krajobraz za oknem łączący się z wnętrzem, powiększa je i wprowadza do domu niepowtarzalny styl, jak również dużo światła. Stąd producenci obserwują coraz większe zainteresowanie klientów oknami o dużych rozmiarach, nietypowych konstrukcjach i nietuzinkowych kolorach.

77

luty 2014

Optymalna siedmiokomorowa budowa profili GL System o głębokości zabudowy 82 mm w połączeniu z nowoczesnym pakietem szybowym oraz innowacyjnym systemem uszczelnienia okna IGLO ENERGY stanowi nowość na światowym rynku stolarki.

ARCHITEKTURA I DESIGN

zaledwie Uw=0,6 W/(m²K) – dla okna o wymiarach 1230 mm x 1480 mm zgodnie z badaniami instytutu CSI w Czechach, co czyni produkt niekwestionowanym liderem w zakresie energooszczędności. Dzięki tak niskim parametrom okno jest idealnym rozwiązaniem również dla budynków pasywnych i energooszczędnych odpowiadających wymaganiom zrównoważonego budownictwa. Nowe okno energooszczędne IGLO ENERGY zapewnia doskonały poziom izolacyjności termicznej, a optymalna siedmiokomorowa budowa profili GL System o głębokości zabudowy 82 mm w połączeniu z nowoczesnym pakietem szybowym oraz innowacyjnym systemem uszczelnienia okna stanowi nowość na światowym rynku stolarki.

luty 2014

78

IGLO ENERGY Nowe okno umożliwia zastosowanie opracowanej przez firmę nowej generacji pakietów szybowych wyposażonych w najnowocześniejsze szyby z powłokami niskoemisyjnymi, które oferują najwyższe standardy w zakresie efektywności energetycznej o współczynniku przenikalności termicznej na poziomie nawet Ug=0,3 W/(m2K). konywanie bardziej wyszukanych kompozycji okiennych, odpowiadających aktualnym trendom rynkowym i preferencjom klientów.

Rolety zewnętrzne

Duże znaczenie w przypadku budownictwa energooszczędnego ma prawidłowe usytuowanie okien w domu względem stron świata. Kładąc nacisk na rozwiązania energooszczędne, należy zwrócić szczególną uwagę na kształt budynku, rozkład pomieszczeń oraz lokalizację i wielkość przeszkleń. Niezwykle ważne jest, żeby położenie i wielkość okien odpowiadały różnicom nasłonecznienia w ciągu dnia. W związku z tym większe przeszklenia są polecane na południowej elewacji, przy jednoczesnym zmniejsze-

Innowacyjny system uszczelnienia

Builder

la na uzyskanie jeszcze lepszych parametrów w zakresie izolacyjności cieplnej. Odnosząc wyniki w zakresie energooszczędności do aktualnych polskich przepisów techniczno-budowlanych trzeba zauważyć, że okno IGLO ENERGY charakteryzuje się przenikalnością cieplną nieomal o 100% lepszą niż wymagana w Polsce. Co więcej, nowe okno umożliwia zastosowanie opracowanej przez firmę w 2011 roku nowej generacji pakietów szybowych wyposażonych w najnowocześniejsze szyby z powłokami niskoemisyjnymi, które oferują najwyższe standardy w zakresie efektywności energetycznej o współczynniku przenikalności termicznej na poziomie nawet Ug=0,3 W/(m²K). Lekkie pakiety szybowe o doskonałych współczynnikach przenikalności termicznej umożliwiają wy-

DRUTEX, jako pierwszy producent stolarki okienno-drzwiowej na świecie, opracował dla swojego nowego produktu innowacyjny system uszczelnienia, będący gwarancją najlepszych parametrów pod względem energooszczędności. To nowatorskie rozwiązanie wykorzystujące uszczelkę centralną. System wyróżnia się optymalnym kształtem i budową oraz osadzeniem uszczelnienia. Poza uszczelką zewnętrzną i wewnętrzną, system wyposażony jest w uszczelnienie centralne wykonane ze spienionego EPDM, co zapewnia najlepsze współczynniki przenikalności ciepła, jak również wodoszczelności i przepuszczalności powietrza.

Innowacyjne wzmocnienie termiczne

DRUTEX zastosował również innowacyjne wzmocnienie termiczne wykonane z włókna szklanego, które minimalizuje powstawanie mostków termicznych, a dzięki temu pozwa-

Kolorystyka

Walory estetyczne stolarki często wyznaczają jej rozmiary, jak również nietypowe kształty i niebanalna kolorystyka. W ofercie DRUTEX dostępnych jest już dziś aż 30 folii Renolit. Wśród kolorów cieszących się największą popularnością są przede wszystkim różnego rodzaju brązy i szarości, ale również zieleń czy niebieski. W tym zakresie klienci są coraz odważniejsi. Śmiałość i odwaga w zakresie kolorystyki stolarki musi iść z parze z wyborem nowoczesnych, zaawansowanych technologicznie profili. Tylko okna, które wyróżniają się eleganckim designem, wykonane z wysokiej jakości profili mogą zapewnić satysfakcję z użytkowania stolarki. Stąd DRUTEX wciąż poszerza swoją ofertę, również odnośnie stolarki PVC. W ubiegłym roku wprowadziliśmy na rynek okno energooszczędne, przeznaczone również do budownictwa pasywnego. System IGLO ENERGY to idealne rozwiązanie dla ludzi ceniących sobie produkty nowoczesne, wyróżniające się ponadprze-

Należy pamiętać, że właściwy wybór okien do danego pomieszczenia, to jednak przede wszystkim konieczność uwzględnienia podstawowych funkcji, jakie mają do spełnienia oraz wielkość poszczególnych pomieszczeń. Oczywistym jest, że decydujemy się na konstrukcje dużych rozmiarów, bo takie mogą nawet z niewielkiego pokoju uczynić luksusową przestrzeń. Niemniej jednak należy dokładnie sprawdzić również czy taki wybór ma sens z uwagi chociażby na widok z okna czy rozmieszczenie mebli w pomieszczeniu. Duże przeszklenia to nieodłączny element współczesnej architektury.

To tendencja, za którą podąża rynek i klienci. Nie tylko z uwagi na aspekty estetyczne, ale ich praktyczne zastosowanie. Duże przeszklenia to bowiem również komfort cieplny na wysokim poziomie, ale pod warunkiem, że wybieramy rozwiązania sprawdzone i polecane przez innych. Dlatego warto wybierać tych, których cenią sobie już miliony zadowolonych klientów.

luty 2014

79

ciętną estetyką. Dodatkowo, możliwość dowolnego kształtowania kolorystyki okien powoduje, że klient otrzymuje produkt na miarę jego oczekiwań.

Builder

słonecznieniem czy utratą energii, ale również stanowią świetny sposób zabezpieczenia przed włamaniem. Dzięki wzmocnionym materiałom, z jakich są zbudowane i inteligentnym systemom blokowania oraz sterowania, intruz będzie miał duży problem z przedostaniem się do wnętrza mieszkania.

W swojej ofercie posiadamy zarówno rolety z PVC, jak i aluminium, możliwy jest montaż rolet zarówno do nowego okna, jak również na okno już wbudowane w elewację. Co ważne, bogata kolorystyka pancerzy pozwala na dopasowanie rolet do stylistyki całego budynku.

Zdjęcia: archiwum DRUTEX

niu lub całkowitej likwidacji okien wychodzących na północ. Duże przeszklenia od strony południowej zapewnią więcej naturalnego światła do wnętrza i w ten sposób ogrzejemy pokój za pomocą energii słonecznej.

Szczególnie w nasłonecznione dni, kiedy istnieje ryzyko przegrzania pomieszczenia, możemy zastosować rolety zewnętrzne, które nocą chronią przed stratami ciepła, zaś w dzień zapobiegają nasłonecznieniu. Rolety są doskonałym rozwiązaniem nie tylko z uwagi na ochronę przed nadmiernym na-

polskie pracownie projektowe

ARCHITEKTURA I DESIGN

ELŻBIETA GRODZKA właścicielka Założeniem pracowni jest translacja pożądanego sposobu funkcjonowania człowieka na język estetycznych form przestrzennych. Główny profil działalności to wnętrza komercyjne, projektowanie przestrzeni publicznych, obiekty usługowe, mieszkaniowe oraz budynki i wnętrza wykorzystywane na potrzeby oświaty.

EG Projekt Elżbieta Grodzka Wałbrzych, tel.: 509 05 37 45, e-mail: egprojekt.elzbieta.grodzka@gmail.com

ANNA PASZKOWSKA-GRUDZIĄŻ i RAFAŁ GRUDZIĄŻ architekci, właściciele Projekty pracowni wyróżniają się zaskakującą formą oraz funkcjonalnymi rozwiązaniami. W swojej pracy projektanci chętnie wykorzystują energooszczędne technologie i naturalne materiały, które stwarzają duże możliwości aranżacyjne.

81.WAW.PL Warszawa, tel.: 22 303 80 80, www.81.waw.pl

Builder

80

luty 2014

ŁUKASZ NOWAK architekt, współwłaściciel

K. MYCIELSKI, Ł. LESZCZYŃSKI, R. ZELENT, R. DZIEDZIEJKO, R. GRZELEWSKI – wspólnicy i partner

Projekty wielobranżowych budynków użyteczności publicznej, biurowej oraz mieszkalnej.

Grupa 5 Architekci Warszawa, tel.: 22 380 23 00, e-mail: grupa5@grupa5.com.pl, www.grupa5.com.pl

SZCZEPAN WROŃSKI architekt, prezes Pracownia architektoniczna WXCA specjalizuje się w projektowaniu obiektów użyteczności publicznej i obiektów mieszkalnych. Oferuje inwestorom usługi na wszystkich etapach realizacji inwestycji.

WXCA Warszawa, tel.: 22 256 86 72, e-mail: wxca@wxca.pl, www.wxca.pl

JAKUB MAJEWSKI I ŁUKASZ PASTUSZKA architekci, właściciele

Pracownia trabendo zajmuje się projektowaniem budynków jednorodzinnych oraz użyteczności publicznej. Jest autorem m.in. projektu wnętrz Malarni – drugiej sceny Teatru Polskiego w Poznaniu.

MOOMOO zostało założone w roku 2008 przez Jakuba Majewskiego i Łukasza Pastuszkę.

W roku 2009 magazyn „Wallpaper” uznał je za jedno z 30 najlepszych młodych biur architektonicznych świata.

trabendo Poznań, tel.: 695 620 495, e-mail: lukasz@trabendo.pl, www.trabendo.pl

MOOMOO Group Łódź, tel.: 667 220 022, 697 220 022, e-mail: info@moomoo.pl, www.moomoo.pl

MACIEJ WOJDA, ARKADIUSZ EMERLA architekci, właściciele Pracownia realizuje projekty budynków użyteczności publicznej, m.in. muzealnych, biurowych i sportowych, oraz osiedli mieszkaniowych i innych.

AD ARTIS EMERLA WOJDA Kraków, tel.: 12 379 30 42, 501 451 991, www.adartis.pl

LIGIA KRAJEWSKA architekt, współwłaścicielka Owocem pracy zespołu są realizacje i projekty o zróżnicowanej skali i funkcji. Wśród nich znajdują się: dom ekologiczny o nazwie Ekosystem oraz wystawiany w Teatrze Wielkim mobilny pawilon Operalab.

exexe Warszawa, tel.: 602 586 609, e-mail: studio@exexe.pl, www.exexe.pl

wentylacja i klimatyzacja dodatek promocyjny miesiÄ&#x2122;cznika Builder lUty 2014

Air Medic perfekcyjna higiena

str. 84

centrale wentylacyjno-klimatyzacyjne z atestem PZH

michaĹ&#x201A; Sitek Dyrektor Generalny Dospel Sp. z o.o.

by

Wysoka wydajność i bezpieczeństwo pracy CK – okrągły wentylator kanałowy

Energooszczędna wentylacja!

Wysoka jakość, niski poziom hałasu, prosta instalacja i przemyślane wyposażenie dodatkowe to tylko kilka cech wentylatorów serii CK. Wentylatory mają wirnik z łopatkami wygiętymi do tyłu, silnik z zewnętrznym rotorem i liniowy przepływ. Seria CK to kompaktowa konstrukcja wymagająca bardzo mało miejsca i zapewniająca wysoką wydajność.

Wentylatory CK radzą sobie z wysokim sprężem i długimi odcinkami kanałów, przy zachowaniu niskiego poziomu hałasu.

Prędkość wentylatora jest regulowana napięciem lub za pomocą falownika.

Seria CK ma zabezpieczenie przed wilgocią i atest do stosowania w pomieszczeniach wilgotnych. Wentylator może być montowany w pozycji pionowej lub poziomej.

Wentylatory serii CK mają stabilną obudowę z ocynkowanej blachy stalowej, a silnik ma wbudowaną ochronę.

Wentylator CK zainstalowany w kanale spełnia wymagania dla klasy ochrony IP 44.

Wentylatory CK są dostępne w ofercie firmy Östberg Polska.

Östberg Polska sp. z o.o.

Ul. brzozowa 11, 05-123 Chotomów. tel: +48 516 109 401. www.ostberg.com

Östberg jest światowym liderem w produkcji wentylatorów kanałowych.

Oferujemy szeroką gamę produktów.

prezentacja z okładki

wentylacja i klimatyzacja luty 2014

84 Builder d o d at e k p r o m o c yj n y

air medic

– perfekcyjna higiena michał Sitek

dyrektor Generalny dospel Sp. z o.o.

N

a krajowym rynku dostępne są różne centrale wentylacyjne w tzw. wersji higienicznej. Jednak niektóre z tych urządzeń pomimo posiadania atestów higienicznych nie spełniają zasadniczych warunków higienicznych zdefiniowanych w normie PNEN 13053. Problem dotyczy głównie sposobu wykonania istotnych elementów składowych centrali, które decydują o możliwości nieprzerwanego dostarczania do pomieszczeń czystego powietrza. W praktyce okazuje się, że mimo przyznanych atestów jakość wykonania niektórych

centrale airmedic są przeznaczone do obiektów szpitalnych, w których wymagany jest stały przepływ świeżego powietrza ze 100% odseparowaniem strumienia powietrza nawiewanego od wywiewanego. Urządzenia te gwarantują czystość, szczelność oraz niezawodność. central, a szczególnie przyjęte rozwiązania konstrukcyjne i materiałowe, są niewłaściwe i przeczą podstawowym zasadom higieny oraz utrzymania czystości w trakcie eksploatacji. Niedopuszczalne jest, aby sama higieniczna centrala wentylacyjna stała się źródłem zanieczyszczeń i bakterii. Oznacza to, że nie zawsze centrala higieniczna centrali higienicznej równa.

Zabójczy metr sześcienny powietrza

Proszę sobie wyobrazić, że w 1 m3 powietrza, które nas otacza, żyje na ogół od kilkuset do kilku tysięcy organizmów niewidocznych gołym okiem. Nie są one zazwyczaj groźne dla ludzi zdrowych, ale mogą okazać się niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia osób o osłabionych organizmach. Szczególnym przypadkiem zwiększo-

Dospel Professional Technologies – producent central wentylacyjno-klimatyzacyjnych, również w wykonaniu higienicznym.

nego ryzyka zakażeń są szpitale, gdzie emisja niebezpiecznych mikroorganizmów do powietrza jest wysoka. Jako ciekawostkę wspomnę, że w XIX w. śmiertelność pacjentów poddanych zabiegom operacyjnym dochodziła do 75%. Na szczęście to już historia. Obecnie w salach operacyjnych o najwyższych standardach mikrobiologicznych ryzyko infekcji zdecydowanie spadło. Należy też mieć świadomość, że pomimo rozwoju cywilizacyjnego wyeliminowanie ryzyka zakażeń jest niemożliwe.

Gwarancja czystości od firmy Dospel

Dospel Professional Technologies to jeden z największych producentów urządzeń i systemów z zakresu wentylacji oraz klimatyzacji. Jest również producentem central w wykonaniu higienicznym AirMedic.

Centrale AirMedic są przeznaczone do obiektów szpitalnych, w których wymagany jest stały przepływ świeżego powietrza ze 100% odseparo-

Długa żywotność

Szkielet centrali wykonany jest z zamkniętych profili aluminiowych odpornych na korozję. Sprawia to, że urządzenie cechuje się zwartą i stabilną konstrukcją, a także możliwością wieloletniego funkcjonowania. Długą żywotność oraz pełną higieniczność zapewniają również kątowniki, prowadnice, wsporniki, płyty wentylatorów i wanny wykonane z blachy nie-

Higiena łatwa w utrzymaniu

Budowa central higienicznych AirMedic umożliwia częste czyszczenie i łatwe utrzymanie higieny na odpowiednim poziomie. Idealnie gładka powierzchnia podłogi umożliwia utrzymanie perfekcyjnej czystości w centrali oraz jej okresową dezynfekcję. Rozwiązania konstrukcyjne, takie jak wymienniki i zespoły wentylatorów w wersji epoksydowanej, odpornej na ścieranie i antystatycznej czy zamontowanie klap rewizyjnych po obu stronach obudowy, zapewniają dostęp do wszystkich urządzeń montowanych w centralach, a tym samym możliwość

Referencje

Dodam jeszcze, że Centrale Dospel Professional Technologies zostały zamontowane między innymi w Centrum Medycyny Inwazyjnej w Gdańsku (około 200 jednostek wentylacyjnych) – jednym z najnowocześniejszych szpitali w Europie, w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie oraz w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku. Tak naprawdę lista referencyjna jest długa i imponująca. Na zakończenie chciałbym wszystkim czytelnikom życzyć dużo zdrowia, aby zagadnienie central higienicznych mogli poznać tylko i wyłącznie z niniejszego artykułu.

85

waniem strumienia powietrza nawiewanego od wywiewanego. Urządzenia te gwarantują czystość, szczelność oraz niezawodność.

ich czyszczenia i dezynfekcji. System odprowadzania wilgoci pozwala z kolei na sprawne odprowadzanie wody po intensywnym myciu i zabezpiecza urządzenie przed wtórnym zanieczyszczeniem. Centrala AirMedic posiada również doskonałą izolację termiczną oraz akustyczną dzięki specjalnym panelom warstwowym z rdzeniem poliuretanowym lub wełną.

Builder

rdzewnej. Wysoką szczelność centrali gwarantuje budowa ścian wewnętrznych i klap rewizyjnych – ich hermetyczność zapewniona jest podwójnym zamknięciem z uszczelką. W klapach umieszczone są okna inspekcyjne z oświetleniem, umożliwiające bieżącą kontrolę pracy centrali.

luty 2014

Pozycję lidera umacnia eksport produktów do ponad 50 krajów na całym świecie. Jednocześnie potwierdza to wiarygodność producenta oferującego zaawansowany technologicznie produkt w najbardziej atrakcyjnej na rynku cenie. Jakość oferty DOSPEL Professional Technologies została wielokrotnie potwierdzana licznymi certyfikatami.

Michał Sitek

– dyrektor generalny Dospel Sp. z o.o.

Wcześniej pełnił w firmie Dospel funkcje CIO oraz dyrektora ds. marketingu i rozwoju biznesu. Ukończył Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informatyki na Politechnice Częstochowskiej. Jego doświadczenie w sektorze informatyki i rozwoju firmy w obszarze działań marketingu strategicznego i wizualnego to przeszło 8 lat spędzonych w firmie Dospel. Pasje: lotnictwo, arachnologia, podróże, fotografia, crocodile’s catching.

Prywatnie – mąż i ojciec.

Zdjęcia: archiwum Dospel

Centrale higieniczne AirMedic posiadają Atest higieniczny wydany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (PZH).

Oznacza to, że AirMedic mogą być stosowane do wentylacji sal operacyjnych, pooperacyjnych i OIOM.

w dużych biurowcach architektura to dziś wizja, umiejętność dostosowania do otoczenie, wykorzystania różnorodnych materiałów, ale także wkomponowanie w bryłę budynku elementów jego infrastruktury oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii. doskonałym przykładem takiego podejścia jest biurowiec Baltic Business park w Szczecinie.

P

rojektanci zdecydowali się na zastosowanie w budynku Baltic Business jednostek wewnętrznych typu kasetonowego. Jedną z zalet tych urządzeń jest możliwość zmiany ich położenia w zależności od aranżacji danej powierzchni. Szczególnie wygodne pod tym kątem są jednostki w wersji MINI o wymiarach dopasowanych do zabudowy w modułowym suficie podwieszanym 600x600. Jednostki wewnętrzne wchodzą w skład systemu DVM znanego ogólnie pod nazwą VRF, wykorzystującego zmienny przepływ czynnika chłodniczego. Ze względu na wyeksponowane, przeszklone elewacje wybrano system w wersji 3-rurowej DVM HR. Umożliwia on niezależną pracę w trybie chłodzenia i grzania dla każdej z jednostek wewnętrznych niezależnie od pory roku, gwarantując właściwy poziom komfortu cieplnego zarówno latem, jak i zimą. Rozwiązanie zapewnia ponadto odzysk ciepła pomiędzy poszczególnymi strefami danej kondygnacji, obniżając tym samym zużycie energii. Chłodnice central wentylacyjnych obsługiwane są także z agregatów tego samego ty-

pu, co znacznie upraszcza konfigurację całego systemu. Instalacja klimatyzacji na powierzchni biurowej, agregaty central wentylacyjnych oraz urządzenia kasetonowe split w serwerowniach są sterowane w sposób centralny w oparciu o serwer systemu klimatyzacji DMS2, umożliwiający zdalny dostęp poprzez przeglądarkę www oraz podział kosztów zużycia energii elektrycznej. Wszystko to sprawia, iż systemy DVM, które stają się obecnie uzasadnioną alternatywą dla tradycyjnych systemów chłodzących i grzewczych, doskonale zostały wkomponowane w przestrzeń Baltic Business Park w Szczecinie.

Podczas projektowania wnętrz niezwykle pomocny okazał się program DVM Pro operujący w środowisku CAD, który umożliwia projektowanie instalacji DVM w przestrzeni dobrze znanej projektantom i znacznie skraca czas poświęcony na wprowadzanie zmian na poszczególnych etapach prac projektowych.

Systemy klimatyzacji firmy Samsung wyróżniają wysokie współczynniki efektywności energetycznej, które są wynikiem ciągłego rozwoju technologii. System DVM S oparty jest wyłącznie na sprężarkach inwerterowych z wtryskiem par czynnika produkcji Samsung. Należy wspomnieć również inne technologie, które producent wykorzystuje w urządzeniach klimatyzacyjnych, takie jak: czujniki ruchu, komunikacja przez WiFi, czy jonizator Virus Doctor z atestem TUV Rheinland Polska, eliminujący wirusy i bakterie obecne w powietrzu.

Dopełnieniem tego wszystkiego jest system centralnego sterowania – bardzo rozbudowany, a zarazem intuicyjny i łatwy w obsłudze. Do zarządzania systemem sterowania centralnego np. DMS, czyli tzw. serwera klimatyzacji wystarczy przeglądarka z dostępem do Internetu. Daje to możliwości monitorowania i sterowania systemem praktycznie z całe-

go świata. Dodatkowo istnieje możliwość podglądu parametrów układu chłodniczego. To duża zaleta dla firm serwisowych, które posiadając zewnętrzny adres IP, jeszcze przed wyjazdem do klienta mogą sprawdzić, co się dzieje z urządzeniem, jego historię pracy czy ewentualne błędy. Dostępne są wersje DMS umożliwiające zintegrowanie ww. systemu sterowania z BMS budynku.

■ Fot. arch. Lech kwartowicz

wentylacja i klimatyzacja luty 2014

86 Builder d o d at e k p r o m o c yj n y

Klimatyzacja

Baltic Business Park

SAMSUNG

Systemy klimatyzacji

DVM S

2014

ESSER 7,85 EER 4,48 COP 4,94

=$$:$162:$1< 7(&+12/2*,&=1,( 6<67(0 ./,0$7<=$&-, '90 6 6$0681* *(1(5$&-, RWZLHUD SU]HG 7REÞ QRZH PRőOLZRijFL ]DU]ÞG]DQLD NOLPDWHP ZHZQÞWU] SRPLHV]F]HĞ 1DMZ\őV]D HIHNW\ZRijà HQHUJHW\F]QD L RSW\PDOL]DFMD ]Xő\FLD HQHUJLL QLH]DOHőQLH RG SRU\ URNX WR NOXF]RZH FHFK\ QRZHJR V\VWHPX '90 6 WR QLH W\ONR NRPIRUW L RV]F]òGQRijà DOH WHő SR]\W\ZQ\ ZSĜ\Z QD ijURGRZLVNR QDWXUDOQH 3U]HMPLM NRQWUROò QDG NOLPDWHP

'RZLHG] VLò ZLòFHM QD ZZZ NOLPDW\]DFMD VDPVXQJ SO

Komfortowa wentylacja EH] SU]HFLฤ JyZ (QHUJRRV]F]ฤ GQ\ V\VWHP ZHQW\ODFML GR EH]SRฤ UHGQLHM LQVWDODFML Z SRPLHV]F]HQLX .RPSDNWRZH MHGQRVWNL 6XSUD%R[ '(/8;( QDGDMฤ VLฤ LGHDOQLH GR ]DVWRVRZDฤ Z VDODFK OHNF\MQ\FK SRPLHV]F]H QLDFK NRQIHUHQF\MQ\FK RUD] Z ELXUDFK L SRF]HNDOQLDFK ']Lฤ NL ]LQWHJURZDQHPX QDZLHZRZL MDN UyZQLHฤช EH]SRฤ UHG QLHPX RGSURZDG]DQLX ]Xฤช\WHJR SRZLHWU]D SRSU]H] MHGQRVWNฤ QLH MHVW Z\PDJDQD LQVWDODFMD GRGDWNRZ\FK NDQDรกyZ ZHQ W\ODF\MQ\FK $XWRPDW\F]QH VWHURZDQLH FHQWUDOฤ ZHQW\ODF\MQฤ SRG Z]JOฤ GHP NRQFHQWUDFML &22 Z SRPLHV]F]HQLX ]DSHZQLD RSW\PDOQฤ MDNRฤ รผ SRZLHWU]D D W\P VDP\P QDMZ\ฤชV]\ NRPIRUW 2IHUXMHP\ GZLH ZLHONRฤ FL XU]ฤ G]Hฤ ]DOHฤชQLH RG V]DFRZDQHM LORฤ FL RVyE SU]HE\ZDMฤ F\FK Z GDQ\P SRPLHV]F]HQLX 2ELH FKDUDNWHU\]XMฤ VLฤ Z\Mฤ WNRZR QLVNLP SR]LRPHP KDรกDVX Z\QR V]ฤ F\P G% $ Z RGOHJรกRฤ FL P VWZDU]DMฤ F RSW\PDOQH ZD UXQNL GR SUDF\

6XSUD%R[ '(/8;( 9 Pรฑ K โ ข VSUฤ ฤช G\VSR]\F\MQ\ 3D โ ข SR]LRP FLฤ QLHQLD DNXVW\F]QHJR PDNV G% $

Z RGOHJรกRฤ FL P

โ ข ZROQRVWRMฤ FD SU]\รกฤ F]H SLRQRZH โ ข ]LQWHJURZDQD ZHQW\ODFMD Z\SRURZD โ ข VSUDZQRฤ รผ RG]\VNX FLHSรกD ศ !

6XSUD%R[ '(/8;( + Pรฑ K โ ข VSUฤ ฤช G\VSR]\F\MQ\ 3D โ ข SR]LRP FLฤ QLHQLD DNXVW\F]QHJR PDNV G% $

Z RGOHJรกRฤ FL P

โ ข ZROQRVWRMฤ FD SU]\รกฤ F]H SR]LRPH โ ข ]LQWHJURZDQD ZHQW\ODFMD Z\SRURZD โ ข VSUDZQRฤ รผ RG]\VNX FLHSรกD ศ !

:\NRU]\VWXMHP\ WR FR VWZRU]\รกD QDWXUD

8:$*$

1DMZ\ฤชV]D MDNRฤ รผ SRZLHWU]D =DVDGD G]LDรกDQLD ฤ ZLHฤชH SRZLHWU]H QDZLHZDQH MHVW GRรกHP QDG SRGรกRJฤ QDVWฤ SQLH Z]QRVL VLฤ L MHVW RGELHUDQH ] SRZURWHP X JyU\

&KFHV] ZLHG]LHรผ ZLฤ FHM" 2GZLHGฤจ QDV ZZZ URVHQEHUJ SO

-DNRฤ รผ SRZLHWU]D L NRPIRUW DNXVW\F]Q\ SRWZLHUG]RQH WHVWDPL Z ZDUXQNDFK U]HF]\ZLVW\FK RUD] QRUPDPL 31 (1 3 31 (1 9', 9', RUD] Z\W\F]Q\PL $0(9 5/7 $QODJHQEDX +LQZHLVH ]XU 3ODQXQJ XQG $XVIย KUXQJ YRQ 5DXPOXIWWHFKQLVFKHQ $QODJHQ Iย U |IIHQWOLFKH *HElXGH

'26.21$à$

]QDF]\ ZLHOH ZLĊFHM QLĪ W\ONR Z\VWDUF]DMąFR GREUD

3/86 ; $:$5' WR QDMZLĊNV]\ QD ĞZLHFLH NRQNXUV GOD LQQRZDF\M Q\FK SURGXNWyZ ] G]LHG]LQ\ WHFKQLNL VSRUWX L VW\OX Ī\FLD 8G]LDá Z W\P SUHVWLĪRZ\P Z\GDU]HQLX WR V]F]HJyOQH Z\UyĪQLHQLH GOD SURGXFHQWyZ NWyU]\ ] P\ĞOą R SU]\V]áRĞFL WZRU]ą SURGXNW\ Z\VRNLHM MDNRĞFL ]GHF\GRZDQLH OHSV]H RG LQQ\FK (QHUJRRV]F]ĊGQD FHQWUDOD 6XSUD%R[ '(/8;( 9 SURGXNFML 5RVHQEHUJ SU]HNRQDáD MXU\ NRQNXUVX

8U]ąG]HQLH ]RVWDáR Z\UyĪQLRQH Z NDWHJRULDFK

:HUG\NW

LQQRZDF\MQRĞü Z\VRND MDNRĞü IXQNFMRQDOQRĞü HNRORJLD

1DMOHSV]\ 3URGXNW 5RNX

wentylacja i klimatyzacja luty 2014

90 Builder d o d at e k p r o m o c yj n y

Dyskomfort zamiast komfortu

dr inż. jerzy Sowa

wydział inżynierii Środowiska Politechnika warszawska

P

owszechnie uważa się, że za zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza i właściwego mikroklimatu w budynkach odpowiadają systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (z ang. systemy HVAC). Projektanci tych systemów obwiniani są zatem przez użytkowników za wiele niedogodności (np. wrażenie nieświeżego powietrza, zbyt wysoką temperaturę czy nadmierny hałas). W rzeczywistości sukces wymaga współgrania kilku czynników: • architektura i konstrukcja budynku muszą być przygotowane z myślą o zastosowaniu w przyszłości określonego systemu wentylacji i klimatyzacji, • dobrane systemy wentylacji i klimatyzacji muszą być w stanie zapewnić wymagane parametry środowiska wewnętrznego zarówno w zimowych, jak i w letnich warunkach obliczeniowych (to jest właściwie obszar odpowiedzialności projektantów branży HVAC), • zaprojektowane systemy wentylacji i klimatyzacji muszą być wyposażone w efektywnie działające układy automatycznej regulacji, dostosowujące ich działanie do zmieniających się warunków pogodowych i zróżnicowanego sposobu wykorzystania pomieszczeń, • rzeczywisty sposób wykorzystywania budynku nie może nadmiernie odbiegać od założeń przyjętych na etapie projektowym,

Instalacje wentylacji i klimatyzacji mają na celu zapewnienie komfortowych warunków w pomieszczeniach. niestety zdarza się, że z powodu błędów popełnionych w fazie projektowej, wykonawczej lub w trakcie eksploatacji instalacje te mogą stać się przyczyną dyskomfortu, a niekiedy nawet zagrożenia zdrowia.

• instalacje

techniczne budynku muszą być nadzorowane przez sprawny i kompetentny serwis techniczny.

Omawianie błędów projektowych i wykonawczych dotyczących systemów wentylacji i klimatyzacji jest zatem utrudnione ze względu nie tylko na wpływ powyższych czynników, lecz także na bardzo dużą różnorodność rozwiązań technicznych. Normy Europejskie wyróżniają dwanaście typów instalacji wentylacyjnych klasyfikowanych do trzech podstawowych grup: systemy wentylacji wywiewnej, systemy wentylacji zbilansowanej oraz systemy wentylacji nawiewnej. W odniesieniu do systemów klimatyzacji definiuje się dwadzieścia typów instalacji klimatyzacyjnych. Są one zaliczane do trzech grup: systemy po-

W polsce wiele instalacji projektowanych jest przy założeniu dostarczania 30 m3/h powietrza dla każdej osoby, podczas gdy obecne normy europejskie (w polsce jednak nieobligatoryjne) wymagają dostarczania dodatkowego strumienia powietrza, aby rozcieńczać zanieczyszczania pochodzące od materiałów budowlanych i wykończeniowych.

wietrzne, systemy wodne oraz systemy z bezpośrednim odparowaniem czynnika. Ta bardzo duża różnorodność sprawia, że temat artykułu musi zostać potraktowany jedynie przeglądowo.

Warto podkreślić, że coraz bardziej widoczny jest trend, aby rozdzielać funkcję zapewniania jakości powietrza (domena wentylacji) i funkcję zapewniania warunków komfortu cieplnego (domena ogrzewania i klimatyzacji). Jednocześnie należy pamiętać, że ze względu na różnice w interpretacji terminu „klimatyzacja” w europejskich regulacjach prawnych (np. Dyrektywa o Charakterystyce Energetycznej Budynków) w jego miejsce używa się raczej określenia „mechaniczne chłodzenie”.

Na potrzeby niniejszego artykułu krótki przegląd błędów w projektowaniu i wykonawstwie instalacji wentylacji i klimatyzacji zostanie zaprezentowany ze względu na różne powody niezadowolenia użytkowników lub właścicieli, takie jak: • niewłaściwa jakość powietrza w pomieszczeniach, • niedotrzymywanie założonych parametrów mikroklimatu w pomieszczeniach, • nadmierny hałas wywołany pracą instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, • nadmierne zużycie energii i brak elastyczności systemu.

luty 2014

strumienia powietrza, aby rozcieńczać zanieczyszczania pochodzące z materiałów budowlanych i wykończeniowych. W przypadku przyjęcia zagęszczenia 8 m2 podłogi na osobę strumienie powietrza zewnętrznego wynosiłyby od ok. 35 m3/h (w przypadku stosowania materiałów o bardzo niskiej emisyjności) do ok. 65 m3/h (w przypadku braku kontroli emisyjności materiałów). Dlatego też wielu doświadczonych projektantów próbuje przekonać inwestorów, aby w warunkach polskich przyjmować strumień co najmniej 50 m3/h powietrza zewnętrznego na osobę.

Bardzo silny dyskomfort może występować w pomieszczaniach, w których podczas eksploatacji zmieniono sposób użytkowania i radykalnie zwiększono zagęszczenie (np. z 8 m2 podłogi na osobę (biuro open space) do 2 m2 na osobę (sala konferencyjna w układzie kinowym). W takim przypadku strumień powietrza zewnętrznego przypadającego na osobę może wynieść nawet 7,5 m3/h.

Wiele problemów z instalacjami wentylacji i klimatyzacji jest związanych z niewłaściwym serwisowaniem i dopuszczaniem do nadmiernego zanieczyszczenia filtrów. Nagromadzony kurz nie tylko zwiększa opory przepływu powietrza, co prowadzi do zmiany punktu pracy wentylatora i w konsekwencji do ograniczenia strumienia powietrza wentylacyjnego, lecz tak-

Zanieczyszczone filtry powietrza w centrali wentylacyjnej

91

Wiele problemów z instalacjami wentylacji i klimatyzacji jest związanych z niewłaściwym serwisowaniem i dopuszczaniem do nadmiernego zanieczyszczenia filtrów.

Builder

Użytkownicy pomieszczeń często skarżą się, że w pomieszczeniach wentylowanych mechanicznie lub klimatyzowanych panuje niezadowalająca jakość powietrza. Stan taki wynika z jednej strony z braku przywiązywania wagi do ograniczania emisji substancji szkodliwych w pomieszczaniach, a z drugiej strony – ze stosowania minimalnych dozwolonych prawnie strumieni powietrza zewnętrznego. W Polsce wiele instalacji projektowanych jest przy założeniu dostarczania 30 m3/h powietrza dla każdej osoby, podczas gdy obecne normy europejskie (w Polsce nieobligatoryjne) wymagają dostarczania dodatkowego

że jest źródłem silnego zanieczyszczania powietrza lotnymi związkami organicznymi. Może to spowodować, że powietrze zewnętrzne doprowadzane do pomieszczeń ma zapach zbliżony do powietrza opuszczającego odkurzacz.

Bardzo często wysokie koszty eksploatacyjne lub brak komfortu są wynikiem dążenia do minimalizacji kosztów w fazie inwestycyjnej. Szczególnie jaskrawo uwidacznia się to w odniesieniu do budownictwa mieszkaniowego. Nadal powszechnie stosowane są systemy wentylacji grawitacyjnej, których działanie uzależnione jest od zmieniających się warunków pogodowych. Praktycznie można przyjąć, że po wprowadzeniu nowych standardów szczelności okien, zdecydowana większość mieszkań w Polsce wentylowana jest w sposób niedostateczny. Wprowadzanie okiennych lub ściennych nawiewników powietrza poprawia sytuację w niewielkim stopniu. Dodatkowo dominujące na rynku, najprostsze rozwiązania pozbawione są automatycznych elementów regulacyjnych, co sprawia, że funkcję tę powinien pełnić użytkownik (np. uchylając okna

Nieoczekiwanym źródłem hałasu mogą być także przewężenia przewodów wentylacyjnych, powodujące wzrost prędkości powietrza w przewodach nawet do wartości przekraczających 10 m/s. lub regulując pole otwarcia nawiewnika). Szansę na zwiększenie intensywności wentylacji i uniezależnienie jej od zmiennych warunków pogodowych stwarza dopiero stosowanie wentylacji hybrydowej (wspomagania działania sił wyporu termicznego pracą wentylatora pomocniczego) lub stosowanie wentylacji mechanicznej.

Nieodpowiednie parametry mikroklimatu

W większości budynków, w których stosowana jest klimatyzacja komfortu (klimatyzacja mająca na celu zapewnić użytkownikom komfort), nie jest wymagana nadmiernie precyzyjna kontrola parametrów powietrza. Prowadzi ona bowiem do bardzo znacznego wzrostu zużycie energii. Obecnie zazwyczaj przyjmuje się, że w pełni wystarczająca jest regulacja temperatu-

Fot. arch. Rosenberg

Niewłaściwa jakość powietrza w pomieszczeniach

Znieczyszczone łopatki wirnika wentylatora powodują w pierwszej kolejności nieprawidłową pracę urządzenia, a tym samym systemu wentylacyjnego, następnie uszkodzenie urządzenia.

ry zapewniająca utrzymywanie minimalnej założonej temperatury w zimie i maksymalnej założonej temperatury w lecie oraz dopuszczenie do swobodnego kształtowania się temperatury powietrza pomiędzy tymi wartościami. Takie założenie jest w pełni uzasadnione.

Często zdarza się jednak, że występują duże problemy z utrzymywaniem założonej temperatury w okresie letnim. Przegrzewanie dotyczy przede wszystkim pomieszczeń o bardzo lekkiej konstrukcji, pozbawionych dużej akumulacyjności cieplnej. Ogromne wyzwania przed projektantami sys-

Od kilkudziesięciu lat panuje także tendencja, aby przestrzenie poddaszy, które historycznie były przestrzeniami buforowymi o nieregulowanych parametrach, wykorzystywać na cele mieszkaniowe. Niestety w tych pomieszczeniach panują bardzo trudne warunki w okresie letnim. Jest to wynikiem faktu, że przepisy dotyczące ochrony cieplnej budynków (np. izolacyjności cieplnej przegród czy powierzchni przegród przeszklonych) zawarte w rozporządzeniu o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, odnoszą się praktycznie

W odniesieniu do budynków administracyjno-biurowych przeznaczanych na wynajem bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej elastyczności.

W tego typu obiektach powinno się projektować nie jeden, a kilka niezależnych systemów, każdy z nich mający możliwość pracy przy zmieniającym się obciążeniu. do ogrzewania budynku. W efekcie przestrzenie budynków mieszkalnych są coraz częściej klimatyzowane, co z punktu widzenia polityki energetycznej państwa jest działaniem absolutnie nieracjonalnym.

Zmiana wymagań prawnych dotyczących konstrukcji dachów, powierzchni i zabezpieczeń przeciwsłonecznych okien połaciowych oraz wentylacji tych przestrzeni mogłaby zapewnić odpowiednie warunki w tych pomieszczeniach w okresie

letnim bez konieczności ich mechanicznego chłodzenia.

Jeszcze więcej problemów wiąże się z regulacją wilgotności powietrza. Najnowsze normy europejskie sugerują, aby ze względu na niewielki wpływ wilgotności powietrza na odczucie komfortu cieplnego i odczuwaną jakość powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania ludzi w pozycji siedzącej rezygnować z regulowania tego parametru. Wspierają to zazwyczaj bardzo silnie inwestorzy kierujący się chęcią minimalizowania kosztów eksploatacyjnych. O ile w wielu krajach Europy jest to działanie racjonalne, to w warunkach klimatu Polski prowadzi często do spadku wilgotności względnej poniżej 25% w okresie zimowym oraz wzrostu wilgotności względnej do ponad 60% w okresie letnim. Swobodne kształtowanie się wilgotności w tym zakresie, w pomieszczeniach, w których nie przebywają osoby szczególnie wrażliwe na bodźce środowiskowe, można uznać za w pełni dopuszczalne. Przekraczania tych granic należy jednak zdecydowanie unikać. Oznacza to, że w Polsce nawilżanie i osuszanie powietrza w instalacjach klimatyzacji powinno jednak być stosowane.

W przypadku braku stosowania osuszania powietrza obserwuje się często problemy z wykraplaniem się pary wodnej w pomieszczeniach na elementach chłodzących, które nie mają możliwości gromadzenia i odprowadzenia skroplin (belki chłodzące, płaszczyznowe elementy chłodzące). Jakkolwiek w przypadku tych urządzeń stosuje się podwyższone parametry czynnika chłodzącego (np. 15-16°C), to należy jednak

d o d at e k p r o m o c yj n y

W przypadkach, gdy wybrana lokalizacja montażu jest niepoprawna, poziom hałasu (choć jest bardzo ważny) ma drugoplanowe znaczenie. Na zdjęciu przykład niepoprawnego projektowania: okna pod wentylatorami i obok nich to sypialnie mieszkańców, powyżej zaś załączające się w porach nocnych i rannych wentylatory dużej mocy.

Fot. arch. rosenberg

wentylacja i klimatyzacja

temów HVAC stawia zamiłowanie architektów do szkła. Należy zdawać sobie sprawę, że nie jest możliwe zaprojektowanie komfortowego systemu klimatyzacji biura wykorzystującego dużą ilość sprzętu komputerowego i pomocniczych urządzeń elektronicznych, zlokalizowanego w budynku o fasadzie w pełni przeszklonej i dodatkowo pozbawionej zaawansowanych urządzeń przeciwsłonecznych. W zależności od przyjętego systemu klimatyzacji można spodziewać się albo wrażenia dyskomfortu u części użytkowników na skutek zjawiska przeciągu (nieprzyjemne wrażenie przepływu chłodnego powietrza), podczas gdy inni użytkownicy w tym samym czasie mogą się skarżyć na zbyt wysoką temperaturę, albo silnej asymetrii promieniowania, albo nadmiernego hałasu.

Ilość zysków ciepła, które mogą być odprowadzone przez poszczególne systemy klimatyzacji – przy zachowaniu komfortu użytkowników – waha się od kilkudziesięciu do 100 (maksymalnie 120) W/m2. Przegrzewanie budynków może także wystąpić w przypadku zlokalizowania central wentylacyjnych i agregatów wody lodowej na dachu budynku.

W nieobowiązujących już Polskich Normach dotyczących parametrów obliczeniowych powietrza zewnętrznego najwyższe temperatury powietrza zewnętrznego wynosiły 30°C. W centrach dużych miast (gdzie występuje tzw. efekt wyspy ciepła) na nagrzanym słońcem dachu temperatura może osiągać znacznie wyższe wartości (przekraczające nawet 40°C), a systemy wentylacji i klimatyzacji nie są w stanie schłodzić powierza w dostatecznym stopniu.

W przypadku specyficznych rozwiązań architektonicznych oczekiwania zbudowania komfortowych, energooszczędnych i niedrogich instalacji są po prostu nierealne. bardzo ciche urządzenia (klimatyzatory, wentylatory itp.), niskie prędkości przepływu powietrza w przewodach wentylacyjnych oraz nawiewnikach i wywiewnikach powietrza. Stosowanie tam rozwiązań typowych dla budynków administracyjno-biurowych, w których średni poziom dźwięków zakłócających pochodzących od wyposażenia technicznego budynków wynosi 35-40 dB, nie będzie akceptowane przez użytkowników. Problem

Fot. arch. Linder 6580

Nadmierne zużycie energii i brak elastyczności systemu

W odniesieniu do wentylacji działania zapewniające energooszczędność powinny zawierać następujące kroki (ważna jest kolejność): 1. dokonanie wyboru przestrzeni, w których musi być kontrolowany mikroklimat, wraz ze sprawdzeniem, jak bardzo precyzyjna powinna być ta kontrola (sprawdzenie wymagań technologicznych oraz zdefiniowanie oczekiwanego poziomu komfortu użytkowników), 2. określenie czasu pracy systemów wentylacji i klimatyzacji (identyfikacja okresów, gdy mogą być one wyłączane lub intensywność ich pracy może być ograniczona), 3. sprawdzenie możliwości i celowości łączenia poszczególnych pomieszczeń w ramach jednej instalacji,

luty 2014

Nawet jeśli instalacja wentylacji i klimatyzacji spełnia oczekiwania użytkowników w zakresie jakości powietrza czy paramentów mikroklimatu, może ona być porażką projektanta, firmy wykonawczej czy zespołu obsługującego. Dzieje się tak, gdy instalacja generuje nadmierny hałas.

Jest to szczególnie uciążliwe w przypadku sypialni (zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i w hotelach). Średni poziom dźwięków zakłócających, pochodzących od wyposażenia technicznego budynków, w nocy nie powinien przekraczać 25 dB. Dla pomieszczeń sypialni należy zatem stosować

4. ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, zysków ciepła i wilgoci oraz zweryfikowanie strumieni powietrza doprowadzanych do pomieszczeń.

5. stosowanie wentylatorów, wymienników ciepła i innych urządzeń o wysokiej sprawności, wraz z wykorzystaniem odpadowego ciepła/ chłodu lub ciepła/chłodu ze źródeł odnawialnych, 6. sprawdzenie sprawności silników napędzających wentylatory, pompy i tym podobne urządzenia.

Bardzo ważne jest, aby analizy energetyczne obejmowały okres całego roku. Skoncentrowanie się wyłącznie na okresie grzewczym może prowadzić do preferowania kuriozalnych rozwiązań, przy których przez około pół roku budynki są bardzo silnie przegrzewane, a przebywanie w niektórych pomieszczeniach w okresie lata jest niemożliwe. Zjawisko takie występuje w przypadku niektórych realizacji skądinąd słusznych koncepcji blisko zeroenergetycznych budynków mieszkalnych.

W odniesieniu do budynków administracyjno-biurowych przeznaczanych na wynajem bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej elastyczności. Często całe piętra budynków nie są wykorzystywane przez długi czas, a w wielu innych pomieszczeniach stopień wykorzystania jest znacznie niższy od zakładanego. W takich budynkach powinno się projektować nie jeden, a kilka niezależnych systemów, każdy z nich mający możliwość pracy przy zmieniającym się obciążeniu. Zaprojektowane systemy powinny też umożliwiać indywidualną regulację paramentów, a w przypadku systemów powietrznych klimatyzacji grupowanie pomieszczeń do poszczególnych stref powinno być bardzo dobrze przeanalizowane.

■

93

Nadmierny hałas wywołany pracą instalacji

hałasu występuje często także w pomieszczaniach o dużych zyskach ciepła wyposażonych w klimakonwektory wentylatorowe (fan-coile). Kilka urządzeń pracujących na najwyższych obrotach wentylatora jest w stanie utrudnić nawet komunikowanie się pracowników.

Nieoczekiwanym źródłem hałasu mogą być także przewężenia przewodów wentylacyjnych, powodujące wzrost prędkości powietrza w przewodach nawet do wartości przekraczających 10 m/s. Zdarza się to czasami przy przeciskaniu się przewodów pod belkami i podciągami w obrębie stropu podwieszonego lub przy krzyżowaniu się przewodów wentylacyjnych. Jakakolwiek ostra krawędź wewnątrz przewodu może wtedy stać się źródłem hałasu porównywalnego z hałasem wentylatora. Niestety, pomiędzy tym źródłem hałasu a nawiewem do pomieszczenia nie ma już tłumików dźwięku.

Builder

pamiętać, że zabieg ten nie chroni automatycznie instalacji przed wykropleniem wilgoci i powinno się stosować dodatkowe zabezpieczenia np.: • automatyczną zmianę temperatury zasilania wody lodowej w funkcji wilgotności powietrza wywiewanego lub entalpii powietrza zewnętrznego (jest to jednak związane ze spadkiem wydajności chłodniczej urządzenia) • fabryczne pokrywanie powierzchni wymienni odpowiednim materiałem higroskopijnym, umożliwiającym odparowanie wykroplonej wilgoci, co pozwala zasilać wymienniki wodą o temperaturze nawet o 4 K niższą od punktu rosy.

Jako regułę należy jednak przyjmować, że powietrze higieniczne doprowadzane do pomieszczeń wyposażonych w belki chłodzące i chłodzące elementy płaszczyznowe musi mieć możliwość wstępnego osuszenia w chłodnicy w centrali klimatyzacyjnej.

Builder

Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl, serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl

Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Czesław Sokołowski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka

TU WARTO BYĆ 12 II

Konferencja „Zrównoważone budownictwo – tradycja i nowoczesność”

Konferencja zaplanowana jest w dwóch panelach tematycznych. Pierwszy dotyczyć będzie korzyści płynących z zastosowania rozwiązań budownictwa zrównoważonego, poruszony zostanie też temat jego odbioru przez grupy inwestorów, deweloperów i najemców. Z kolei drugi poświęcony zostanie integracji dziedzictwa kulturowego miejsc w realizacji projektów.

Miejsce: Łódź, Fabryka L. Grohmana.

Organizator: MCKB.

12 II

Współpraca Adam Zyzman Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński Biuro Reklamy Karol Gawryś, Ewelina Kublik, Anna Młynarczyk, Patrycja Puchała Dyrektor Artystyczny Wojciech Jaźwiński Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Emilia Kuliberda Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim.

Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa. Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

– członek Loży Złotej Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na StrOnie – www.eBuiLDer.pL – prenumeratĘ przyjmuje: reDakcja, ruch, kOLpOrter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Konkurs dla młodych architektów i studentów architektury Dobiegła końca I edycja zorganizowanego przez miesięcznik „Builder” konkursu dla młodych architektów i studentów architektury. Ogłoszenie wyników nastąpi podczas uroczystej gali, 12 lutego w hotelu Polonia Palace w Warszawie. Konkurs jest realizowany w ramach programu „Promujemy polską architekturę”.

12 II

BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES, LAURY BUILDERA

Zakończyła się kolejna edycja konkursów „Budowlana Firma Roku”, „Polski Herkules” i „Laury Buildera”. Gala finałowa, podczas której zostaną wręczone statuetki i wyróżnienia, odbędzie się 12 lutego 2014 r. w Warszawie.

11-14 III

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA

Kolejna edycja targów BUDMA odbędzie się pod hasłem „Inspiracje, Budowa, Remont”. Oprócz Forum Architektury, Dnia Dystrybutora czy Strefy Testów, zorganizowane zostaną Salon Łazienek i Wellness AquaSan oraz Międzynarodowe Targi Kominkowe.

Istotnym elementem organizowanych w Poznaniu targów będzie również jedyna w Polsce ekspozycja produktów i oferty firm zajmujących się tematyką infrastruktury sportowej, czyli Targi CBS – Centrum Budownictwa Sportowego. www.budma.pl

28-30 III

Targi BUD-GRYF SZCZECIN i ENERGIA 2014 23. edycja Targów

BUD-GRYF SZCZECIN oraz 18. edycja Targów Energii Konwencjonalnej i Odnawialnej ENERGIA to największe przedsięwzięcie targowe organizowane przez Międzynarodowe Targi Szczecińskie i najważniejsze w województwie zachodniopomorskim wydarzenie branży budowlanej i energetycznej.

10 IV

Malarz Roku Dekoral 2013

Zakończył się pierwszy etap czwartej edycji ogólnopolskiego konkursu dla firm wykonawczych, którego celem jest wyróżnienie najlepszych profesjonalistów w branży. Wśród nadesłanych zgłoszeń jury wybierze 20 inwestycji, na które od 1 kwietnia można będzie oddać głos na stronie www.malarz-roku.pl. Zwycięzców poznamy 10 maja podczas uroczystej gali. Organizator: PPG Deco Polska.

14-16 V

Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA Spotkanie branży

z szefem GDDKiA, konkurs i szkolenie dla operatorów koparek, Show After Fair, nowa formuła wystawy i debata przedstawicieli świata nauki oraz biznesu – to tylko niektóre z mocnych punktów jubileuszowej, XX edycji targów, które odbędą się tradycyjnie w Kielcach. www.targikielce.pl

6III

21-23 V

przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów oraz Polskie Zrzeszenie Wykonawców Fundamentów Specjalnych, rozpocznie się o godz. 10.15 w sali „A” (IIIp.), w Warszawskim Domu Technika NOT. Seminarium będzie okazją do zaprezentowania dorobku X-lecia istnienia PZWFS.

odbędzie się w Cedzynie k. Kielc. Jej przedmiotem będą m.in. zagadnienia formalno-prawne w działalności rzeczoznawcy budowlanego, systemy monitoringu i nieniszczące metody badawcze, ocena stanu technicznego i trwałości konstrukcji wybranych obiektów – w tym budynków o konstrukcji wielkopłytowej. www.rzeczoznawstwo2014.tu.kielce.pl

XIII Seminarium – Geotechnika dla inżynierów „Wzmacnianie podłoża i fundamentów” Wydarzenie, organizowane

11 III

TOPBUILDER Wyróżnieniem TOPBUILDER nagradzane są materiały, technologie, urządzenia, budowle i rozwiązania IT, rozwiązania finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia i programy dedykowane branży budowlanej, a także projekty architektoniczne i konstrukcyjne (konkurs został objęty programem promocyjno-edukacyjnym „Promujemy polską architekturę”).

Gala finałowa TopBuilder 2014 odbędzie się 11 marca 2014 r. na targach Budma w Poznaniu.

XIII Konferencja Naukowo-Techniczna Warsztat Pracy Rzeczoznawcy Budowlanego Konferencja

21-24 V

INTERMASZ

Nowe wydarzenie targowe przygotowywane z myślą o producentach oraz dystrybutorach maszyn i urządzeń stosowanych m.in. w budownictwie, przemyśle wydobywczym, usługach komunalnych czy kolejnictwie. Szeroka oferta prezentowana na stoiskach producentów dopełniona zostanie poprzez dynamiczne pokazy możliwości maszyn, prezentacje i konferencje. Miejsce: Poznań. Organizatorzy: Stowarzyszenie Dystrybutorów Maszyn Budowlanych oraz Międzynarodowe Targi Poznańskie. www.intermasz.pl