Builder_03_2012 by Builder PL biznes budownictwo architektura

Budownictwo pod lupą

NOWA RUBRYKA

WWW.EBUILDER.PL

DEBATA o energetyce

DESIGN

BIZNES

3 MARZEC 2012

Rok XVI (176) 5zł (w tym 8% VAT)

l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA

Wycena nieruchomości pod inwestycje drogowe

TRENDY w architekturze Transakcje w energetyce Naprawa i ochrona betonu

Sebastian Myśliwiec

Budujemy domy marzeń Rozmowa z Prezesem spółki ArtHauss

Sztuka budowania! www.bilfinger.pl

Dom zarabiający na siebie to kompleksowość systemów energooszczędnych: system wentylacji z rekuperacją, panele fotowoltaiczne, pompa ciepła, turbina wiatrowa-generator prądu.

BIZNES

3 MARZEC 2012

Rok XVI (176) 5zł (w tym 8% VAT)

l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA

Wycena nieruchomości pod inwestycje drogowe

TrenDy w architekturze Transakcje W energeTyce Naprawa i ochrona beTonu

LUDZIE I FIRMY

Budujemy domy marzeń 18

SebaStian Myśliwiec

Rozmowa z Sebastianem Myśliwcem, Prezesem Zarządu ArtHauss Sp. z o.o. Fot. arch. MostyGdansk

DESIGN

KOMENTARZ 8 INFORMACJE 10

NOWA RUBRYKA

DEBATA o energetyce

Atal sprzedaje rekordową liczbę mieszkań 20

PŁYTKI CERAMICZNE

budujemy domy marzeń

FASADY I OKNA

dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

marzec 2012

Klinkier w Twoim stylu Prezentacja firmy CERRAD Sp. z o.o. str. 88

Fot. arch. ArtHauss Sp. z o.o.

Budownictwo pod lupą

WWW.EBUILDER.PL

Fot. arch. ArtHauss Sp. z o.o.

marzec 2012

Okna energeto® – energooszczędna rewolucja Prezentacja nowoczesnego rozwiązania str. 44 firmy Aluplast Sp. z o.o.

Rozmowa z Prezesem spółki ArtHauss

Rozmowa ze Zbigniewem Juroszkiem, Prezesem Zarządu ATAL S.A.

Liderzy uszczelnień 22

Rozmowa z Andrzejem Kaczorem, Dyrektorem Zarządzającym Soudal Sp. z o.o.

Liczy się zespół 23

Rozmowa z Andrzejem Ferugą, Dyrektorem Generalnym Knauf Bauprodukte Polska Sp. z o.o.

DEBATA

Tak czy nie dla atomu 24

PRAWO

Prawa i obowiązki kierownika budowy 26

Stare przepisy pozwalały na pozyskanie nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej za cenę nieodzwierciedlającą w pełni jej rzeczywistej wartości.

Wycena po nowemu 28 Paweł Białobok

Potrzeby inwestycyjne krajowego sektora energetyki stają się coraz pilniejsze i tak duże, że tylko podmioty najsilniejsze kapitałowo i realizujące strategię konsolidacji rynkowej będą w stanie je osiągnąć.

RAPORT

Anatomia kryzysu. Część 2. Przeciwdziałanie 30 Marek W. Zdyb

Budownictwo pod lupą 33 Michał Stelmach

Transakcje w energetyce 36

Marcin Paprocki, Maksymilian Grotycki

OPROGRAMOWANIE DLA BUDOWNICTWA Skuteczne wdrożenie systemów IT w firmie Bartłomiej Sarnowski

FASADY I OKNA DODATEK PROMOCYJNY

FASADY I OKNA dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

marzec 2012

Fot. arch. OKNOPLAST

PREZENTACJA Z OKŁADKI

Okna energeto® – energooszczędna rewolucja 44 Marcin Szewczuk

Fasady i okna – informacje 48 Stolarka okienna wzięta w obroty 50 Elżbieta Czerniec

Kształtowanie elewacji za pomocą systemów ETICS 54 Marcin Feliks, Tomasz Grzegorek

Nowe systemy fasadowe 58

16,3% planowanych przez Polaków modernizacji na lata 2011-2012 dotyczy okien. W 2012 roku będą to najczęściej okna dachowe.

Okna energeto® – energooszczędna rewolucja

Aleksander Białas

Sky Tower – rozwiązania dedykowane 60 Joanna Ryńska

Innowacje w programie LogiKal 62 Mariusz Megier

Prezentacja nowoczesnego rozwiązania str. 44 firmy Aluplast Sp. z o.o.

Fot. arch. Aluplast Sp. z o.o.

Fot. arch. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.

Joanna Smarż

Fot. arch. SSO

marzec 2012 BUDOWNICTWO

Technologie dla budownictwa przemysłowego. Część 2 66

Wszystkie elementu układu ociepleniowego: kleje cementowe zbrojące płyty styropianowe jak i wełnę mineralną, grunt pod tynk, tynki mineralne, akrylowe, silikatowe i silikonowe muszą „żyć” ze sobą na ścianie w zgodzie.

Jarosław Mazur

Materiałowe uwarunkowania awarii i napraw konstrukcji z betonu. Część 2 68

Fot. arch. Lafarge

Imponujące plany inwestycyjne w segmentach energetycznym, gazowym, produkcyjnym oraz zagospodarowania odpadów pozwalają optymistycznie oceniać rozwój tego rynku w dłuższej perspektywie.

Superwieże. Deskowania budynków wysokich 72 Michał Fabijanek

Planowanie i organizacja budowy 74 Jan Czupajłło

Uszczelnianie tarasów i balkonów 78 Piotr Sokulski

Rynek – TopBuilder 2012 80 Rynek 82

PRENUMERATA 84

PŁYTKI CERAMICZNE DODATEK PROMOCYJNY

CERRAD Sp. z o.o.

Płytki ceramiczne – informacje 90

Tendencje na rynku płytek elewacyjnych 96 Piotr Wojtasik

Fuga epoksydowa bez tajemnic 98 Paweł Lisicki

ARCHITEKTURA

Architektura i design - informacje 101 Fot. arch. Enochlau

Muzea XXI wieku 103 Magda Wiejacha

Architektura trendów 104 Ewa Kuryłowicz

DESIGN

Przekrój przez design 110 Katarzyna Burzyńska

STRONA BUILDERA 116

110

Obiekty architektoniczne na przestrzeni dziejów wyznaczały pojawienie się nowych stylów i dążeń designu, nie tylko w dziedzinach inżynierskich.

Builder

Klinkier w Twoim stylu 88

Magdalena Ludwinek

Opracowanie podstaw naukowych w zakresie napraw konstrukcji betonowych i wynikających stąd zaleceń technicznych przeprowadzania napraw wymaga całościowego i, co ważne, holistycznego ujęcia.

dodatek promocyjny miesięcznika marzec 2012

PREZENTACJA Z OKŁADKI

Duża płytka w małej łazience 94

PŁYTKI CERAMICZNE

Klinkier w Twoim stylu Prezentacja firmy CERRAD Sp. z o.o. str. 88

Fot. arch. CERRAD Sp. z o.o.

Fot. arch. Megachemie Research & Technologies SA

Lech Czarnecki, Paweł Łukowski, Jacek Śliwiński

Deskowania Rusztowania Doradztwo techniczne www.peri.com.pl

Wieżowiec Złota 44, Warszawa

PERI Polska Sp. z o.o. ul. Stołeczna 62 Pło 05-860 Płochocin tel.: 22 72 17 400 fax: 22 72 17 401

PERI gwarancją sukcesu na budowie PERI jest światowym liderem na rynku deskowań i rusztowań. Również na rynku polskim PERI wyznacza kierunki rozwoju. Niezawodność, niskie nakłady robocizny oraz wysokie bezpieczeństwo pracy to motto działalności PERI. Profesjonalny system logistyczny oraz kompleksowy zakres usług towarzyszą-

Informator techniczny 2011

cych gwarantuje naszym klientom optymalne rozwiązania dla każdego projektu

Zamów bezpłatny egzemplarz:

oraz zapewnia osiągnięcie korzystnego wyniku ekonomicznego. zap

info@peri.pl.pl

Od redakcji Czy zastanawiali się Państwo, co może łączyć mikrofalówkę, najnowsze Porsche, odzież sportową, budynek mieszkalny i ulotkę z kina? Istnieje idea, która towarzyszy nam na każdym kroku tam, gdzie znajdziemy coś stworzonego przez człowieka. To design. A zrodził się on, choć niebezpośrednio, z architektury, która przez wieki wyznaczała epoki dziejowe, style i nowe dążenia designu, który musiał jej towarzyszyć, aby wraz z budynkiem tworzyć koherentną całość. Nowy dział BUILDERA „Architektura i Design” umożliwi prezentację zupełnie nowej grupy produktów, jak wyposażenie wnętrz, meble, samochody, innego typu dobra luksusowe, a nawet narzędzia czy produkty budowlane o interesującym designie, do czego serdecznie zachęcamy. Z przyjemnością pokażemy przykłady nowoczesnych wnętrz w budynkach użyteczności publicznej, nie tylko mieszkalnych, a w zakresie projektowania znacznie wykroczymy poza obiekty kubaturowe, przybliżając tendencje w projektowaniu obiektów inżynieryjnych, takich jak mosty, wiadukty, kładki i inne. Nowością w Builderze jest również od bieżącego numeru Akademia Buildera – przedsięwzięcie o charakterze edukacyjnym, adresowane do projektantów, wykonawców i technologów robót specjalistycznych oraz inwestorów. Artykuły w formie technicznych porad, zaleceń i wskazówek projektowych, wykonawczych oraz użytkowych współtworzyć będziemy ze specjalistami z wiodących firm z branży. Zapraszamy do lektury!

Danuta Burzyńska Redaktor Naczelna

W NUMERZE: raport

prawo

Michał Stelmach

Paweł Białobok

analityk DM BOŚ S.A.

Prawnik, DLA Piper

BUDOWNICTWO POD LUPĄ

WYCENA PO NOWEMU

W tym roku budowlańcy mogą liczyć na większą liczbę prac przy liniach energetycznych, gdzie rosnące inwestycje spółek z obszaru dystrybucji uzasadnia ich późniejsze uwzględnienie przy taryfach zatwierdzanych przez URE. Łączne wydatki czterech krajowych grup energetycznych szacujemy na 140 mld zł do 2020 r. Szczyt inwestycji powinien przypaść na lata 2015-2016, pod warunkiem, że rozstrzygnięcia przetargów nie będą się opóźniać. Marże w tym segmencie powinny być wyższe niż w drogownictwie i budownictwie kubaturowym.

Kontrowersje na tle przepisów rozporządzenia z 21 września 2004 r., w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego, doprowadziły ostatecznie do zmiany tego aktu prawnego. Jego nowelizacja weszła w życie w sierpniu ubiegłego roku. Stare przepisy pozwalały na pozyskanie nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej za cenę nieodzwierciedlającą w pełni jej rzeczywistej wartości.

architektura budownictwo Piotr Sokulski Sopro Polska Sp. z o.o.

USZCZELNIANIE BALKONÓW I TARASÓW Tarasy i balkony to miejsca najbardziej narażone na działanie niekorzystnych, zmiennych warunków atmosferycznych. Woda, mróz, duże skoki temperatury oraz kwaśne deszcze powodują, że prace okładzinowe muszą być wykonywane szczególnie starannie przy użyciu najwyższej klasy materiałów budowlanych. Podstawową sprawą przy wykonywaniu prac okładzinowych na tarasie lub balkonie jest koordynacja działań związanych ze spadkami, dylatacjami i planem płytek ceramicznych.

6 Builder

prof. nadzw. dr hab. inż. architekt Ewa Kuryłowicz ARCHITEKTURA TRENDÓW Architektura wskazująca na czas swojego powstania jest, ujmując to kolokwialnie, zgodna z głównymi trendami tego czasu. W naukowym zaś ujęciu – zgodna jest z paradygmatem tego czasu i wynikającymi z tego konsekwencjami. Pobieżna nawet analiza sceny architektonicznej na świecie i w naszym kraju wykazuje, że choć ciągle nadrabiamy zaległości wynikające z pewnej izolacji Polski w latach PRL, obecność w najwyraźniej rysujących się trendach jest naszą ambicją, jakkolwiek możliwości ekonomiczne i realia naszej gospodarki i polityki kulturalnej oraz inwestycyjnej nie dają nam na razie możliwości dorównywania rekordzistom w trzech najwyraźniej rysujących się kategoriach tych trendów.

marzec 2012

komentarz

Najpierw należy zainwestować Często mówi się, że inwestowanie w efektywność energetyczną budynków jest najtańszym dostępnym środkiem redukcji emisji CO2. Czy tak faktycznie jest? Próbę rozstrzygnięcia podjął Henryk Kwapisz, Menadżer rozwoju rynku ISOVER.

Fot. Saint-Gobain Construction Products Polska, ISOVER

ISOVER od początku swojej działalności w Polsce bardzo aktywnie włącza się we wszelkie dyskusje i prace związane z tworzeniem standardów czy regulacji. Mamy, dzięki strukturom Grupy Saint-Gobain, w której funkcjonujemy, dużą wiedzę i doświadczenie gromadzone od wielu lat na całym świecie. Dlatego też aktywnie włączyliśmy się w dyskusję na temat transpozycji do polskiego systemu prawnego dyrektywy UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (tzw. Recast). Uważamy, że problematyka efektywności energetycznej w budownictwie jest jednym z najistotniejszych elementów polityki w zakresie oszczędności energii i zarazem wpisywania się Polski w strategię ograniczania emisji CO2, co sprzyja działaniom na rzecz zrównoważonego rozwoju. Inwestowanie w efektywność energetyczną budynków jest najtańszym dostępnym środkiem redukcji emisji CO2, zapewniającym zwrot z inwestycji w krótkim okresie czasu. Jednakże, aby ten zwrot osiągnąć, najpierw należy zainwestować, co oznacza, że muszą być zapewnione tanie i dostępne środki na działania, tak aby zrealizować założenia przekształconej Dyrektywy – ograniczenie zużycia energii w budynkach. Dyrektywa zobowiązuje Komisję Europejską do przeprowadzenia analizy w kontekście aktualnych możliwości i sytuacji ekonomicznej. Analiza ma być poddana szerszej dyskusji w pierwszej połowie 2012 roku i bazuje między innymi na następujących przesłankach, dotyczących całej UE: potencjał oszczędności energii w budyn-

kach to 65 Mtoe, wielkość potrzebnych inwestycji do 2020 – 587 mld EUR. Na pierwszy rzut oka mogłoby się więc wydawać, że zobowiązanie do takich inwestycji może być trudne. Jednakże decyzje, które dziś są podejmowane, wpłyną na gospodarkę w perspektywie następnych 50 lat lub dłużej. Dlaczego? Otóż, to co teraz budujemy, będzie istnieć co najmniej 50-100 lat (92% budynków z 2005 r. będzie funkcjonować w 2020 r., a 75% w 2050). Ponadto, jeżeli teraz nie zrobimy odpowiednio, to zysk będzie niewielki – w ramach działań termomodernizacyjnych w Polsce w latach 1993-2003 zużycie ciepła na ogrzewanie obniżono jedynie o 1,9%, bo działania nie były prowadzone kompleksowo. Według Niemieckiego Banku Rozwoju (KfW) każde 1 euro zainwestowane w promocję efektywności energetycznej w budynkach daje 4-5 euro w formie dodatkowych dochodów z podatków, poprawy bezpieczeństwa i zdrowia publicznego bądź zmniejszenia bezrobocia. Istnieją oczywiście bariery rynkowe, które należy brać pod uwagę, jak na przykład

wciąż niska cena energii. Według danych z Wielkiej Brytanii cena kosztów energii w kosztach wynajmu biura to 1-2%. Kolejną barierą jest to, że inwestorzy, deweloperzy i projektanci nie płacą faktycznie za energię zużywaną przez budynki przez nich zaprojektowane i wybudowane, więc nie są też zainteresowani bezpośrednio w jej ograniczaniu. Warto zauważyć, że ceny energii nie odzwierciedlają wszystkich kosztów środowiskowych i społecznych. Eksperci od zdrowia publicznego są zgodni w tym, że zanieczyszczenia atmosferyczne, nawet na obecnym poziomie, zwiększają zachorowalność (szczególnie na choroby układu oddechowego i naczyniowo-sercowe) oraz prowadzą do podwyższonej śmiertelności w młodszym wieku. Mając na uwadze wszystkie te przesłanki, możemy stwierdzić, że finansowanie efektywności energetycznej w budynkach opłaca się i będzie się opłacać, szczególnie przy zastosowaniu rozwiązań, które są innowacyjne, przyjazne środowisku i ograniczają zużycie energii. A takie właśnie oferuje ISOVER.

HENRYK KWAPISZ - Menadżer rozwoju rynku

ISOVER, Menadżer ds. kontaktów z administracją państwową i organizacjami branżowymi w Grupie Saint-Gobain, od kilku lat aktywnie uczestniczy w konsultacjach dotyczących nowego prawodawstwa budowlanego oraz standaryzacji, a także współpracuje z organizacjami europejskimi w zakresie nowych regulacji UE.

8 Builder

marzec 2012

Inspi y red b ol Warh Andy

? e w i z d w a r p

T ARBEurą

t z ku.al rbet.pl www

Nie

wy i z d w

pra

o k l y t est

*prawdopodobnie

Fabryki Prawdziwego Styropianu ARBET w Polsce: Fabryka Styropianu ARBET Koszalin Fabryka Styropianu ARBET Gostyń Fabryka Styropianu ARBET Golub-Dobrzyń Fabryka Styropianu ARBET Jasło Fabryka Styropianu ARBET Przodkowo

Przodkowo Koszalin Golub-Dobrzyń

Gostyń

Jasło

n jede

informacje Fot. arch. Axi Immo

W grudniu 2011 roku, po kilkumiesięcznym procesie intensywnych przygotowań zakończonych audytem firmy TÜV Rheinland, firma ULMA Construccion Polska SA uzyskała – jako pierwszy w Polsce dostawca deskowań – certyfikat potwierdzający spełnienie wymogów Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wg normy PN-N-18001:2004. Celem tej normy jest wspomaganie działań na rzecz poprawy warunków BHP, w zakresie prewencji, gotowości do interwencji oraz utrzymywania odpowiedniej świadomości pracowników. Po uzyskaniu certyfikatu ULMA Construccion Polska SA prowadzi działalność w oparciu o Zintegrowany System Zarządzania Jakością ISO 9001, PN-N18001, obejmujący kompleksową obsługę budowy w zakresie wynajmu szalunków i rusztowań.

Kto zbuduje Kowale

Diamentowe PSB

Grupa PSB S.A. ulokowała się na 3. miejscu rankingu “Diamenty Forbesa” w kategorii największych przedsiębiorstw w woj. świętokrzyskim, ze wzrostem wartości firmy o 18,7%. Jednocześnie Grupa uzyskała e-Diament za najlepszą firmową stronę internetową w woj. świętokrzyskim. Na liście Diamentów Forbesa znajdują się te przedsiębiorstwa, które osiągają największy przeciętny roczny wzrost wartości. Oceniane są na podstawie sprawozdań finansowych złożonych do KRS. Wycena dokonywana jest przez wywiadownię Dun & Bradstreet za pomocą metody szwajcarskiej.

Libet – jedyny notowany na GPW producent kostki brukowej i płyt tarasowych - otrzymał w ostatnim czasie Certyfikat Fair Play i tytuł Solidnej Firmy (oba wyróżnienia po raz drugi). Certyfikaty „Przedsiębiorstwa Fair Play” otrzymują firmy kierujące się zasadami uczciwego prowadzenia działalności gospodarczej. Tytuł „Solidnej Firmy” poświadcza wiarygodność przedsiębiorstwa jako rzetelnego partnera oraz dobrego pracodawcy. Ogromnie cieszy nas pozytywna ocena standardów prowadzonej przez nas działalności - mówi Małgorzata Barańska, dyrektor marketingu Libet. - Podobnie jak w roku ubiegłym, niemal w jednym czasie otrzymaliśmy dwa prestiżowe tytuły - „Solidnej Firmy” i „Przedsiębiorstwa Fair Play”. Wyróżnienia te wspierają budowę pozytywnego wizerunku Libetu i z pewnością ułatwią nawiązywanie nowych interesujących kontaktów biznesowych.

Od pomysłu do realizacji

20 lutego rozpoczął się cykl warsztatów kreatywnych w ramach II edycji projektu edukacyjnego „Akademia Wynalazców im. Roberta Boscha” realizowanego na Politechnikach w Warszawie i we Wrocławiu. Warsztaty poprowadzą studenci z piętnastu kół naukowych działających przy Politechnikach w Warszawie i we Wrocławiu. Uczestnicy spróbują m.in. skonstruować robota oraz poznają tajemnice techniki. W finale projektu jury wyłoni zwycięzców konkursu na pomysł wynalazku w obu miastach podczas uroczystych gal finałowych zaplanowanych na czerwiec 2012 roku. Organizatorzy przewidzieli atrakcyjne nagrody rzeczowe dla autorów najciekawszych projektów, ich opiekunów oraz szkół.

10 Builder

GSE oddało fabrykę

Fot. arch. Bosch

Fot. arch. Libet SA

Standardy pracy Libet ocenione

Fot. arch. PSB

APB Plzen oraz KARE Praha s.r.o to firmy budowlane, które w czerwcu zakupiły u autoryzowanego dealera Doosan Infracore Construction Equipment, Bobcat cz dwie ładowarki kołowe Doosan DL350. Maszyny te potrafią odnaleźć się w najbardziej wymagających i trudnych warunkach pracy – m.in. dzięki specjalnie wzmocnionej łyżce marki Hardox z pięcioletnią gwarancją. Stosowanie maszyn pozwala realizować cele obu firm jakimi są zadowolony klient i ochrona środowiska naturalnego.

Fot. arch. Doosan

Doosan w Republice Czeskiej

Generalnym wykonawcą Centrum Kowale, którego wyłącznym brokerem jest AXI IMMO, została firma Rex-Bud Budownictwo Sp. z o.o. SKA z Łodzi. Otwarcie obiektu planowane jest na IV kwartał br. Centrum Kowale powstanie przy ulicy Staropolskiej, w pobliżu obwodnicy trójmiejskiej S6 oraz bezpośrednio przy drodze nr 221. Zaprojektowane jest jako dwie połączone bryły. Powierzchnia handlowa wynosi ok. 5,4 tys. m2., a biurowa ok. 911 m2. Obiekt będzie dysponował garażami podziemnymi (ok. 91 miejsc) oraz miejscami parkingowymi wokół budynku – łącznie 162 miejsca. Inwestorem obiektu jest Impress Sp. z o.o., spółka komandytowa, wchodząca w skład grupy kapitałowej Towarzystwa Inwestycyjnego Investing SA z siedzibą w Gdańsku. Całkowity koszt inwestycji szacowany jest na ok. 34 mln zł.

Pod koniec 2011 roku GSE oddało do użytku rozbudowaną fabrykę w Dąbrowie Górniczej. Jest to fabryka włoskiej spółki Brembo, lidera na rynku tarcz hamulcowych. Rozbudowa zakładu produkcyjnego o całkowitej powierzchni 40.000 m² obejmowała realizację odlewni, budynków administracyjnych i technicznych oraz strefy składowania i dystrybucji. Dzięki rozbudowie podwojono wydajność produkcji. Projekt został stworzony w odpowiedzi na wymogi jakości, ochrony środowiska i energooszczędności. Na potrzeby tego projektu został stworzony specjalny, włosko-polski zespół pracowników GSE, który dostosował wykonywany projekt do lokalnych warunków.

marzec 2012

Fot. arch. GSE Polska

Fot. arch. ULMA Construccion Polska SA

Bezpieczna ULMA

informacje

Co wydarzy się na rynku budowlanym w 2012 roku? Anna Struk

Fot. arch. Drzwi i podłogi VOX

dyrektor generalny sieci salonów Drzwi i podłogi VOX

Złota EWPA

Podczas tegorocznych targach Bumasz firma EWPA – Maszyny Budowlane otrzymała jedną z dwóch nagród Acanthus Aureus w konkursie na stoisko targowe najlepiej sprzyjające realizacji strategii marketingowej. Stoisko EWPA to nie tylko efektowna ekspozycja z ciekawą oprawą oświetleniową, ale również wysublimowane połączenie artystycznych fotografii z ciężkim sprzętem budowlanym.

Fot. arch. DAFA

Wyższy standard DAchów i FAsad

Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad DAFA zorg-anizowało po raz drugi własną konferencję naukowo-techniczną (26 stycznia, targi Budma w Poznaniu). Jej hasło przewodnie brzmiało: „DAchy i FAsady – wyższy standard budownictwa”. Publiczność - ponad 160 osób - składała się z architektów, projektantów, konstruktorów, wykonawców dachów płaskich i fasad, generalnych wykonawców, deweloperów, inwestorów i inżynierów budowlanych oraz wykładowców i studentów kierunków budowlanych wyższych uczelni technicznych. Wykłady wygłoszone zostały przez uznanych ekspertów wywodzących się z firm zrzeszonych w DAFA. Program zawierał siedem referatów. Ich treść odnosiła się do ważnych zagadnień związanych z poprawnością projektowania i wykonawstwa dachów płaskich pod kątem optymalnego spełniania przez takie konstrukcje podstawowych wymagań. Szczególną uwagę poświęcono lekkim konstrukcjom obiektów halowych, szczególnie w zakresie ich ochrony przed hałasem oraz pożarem. Poruszono też zagadnienie niekonwencjonalnego zastosowania płyt warstwowych w lekkiej obudowie. Równie ciekawie zaprezentowano referaty o zastosowaniu nowoczesnych typów membran hydroizolacyjnych na dachach płaskich, a także aspekty interpretacji norm europejskich odnoszących się do przegród budowlanych. W trakcie panelu dyskusyjnego kończącego konferencję zadawano ekspertom DAFA pytania, co dobrze świadczyło o dociekliwości słuchaczy i ich zaangażowaniu w śledzenie treści poszczególnych referatów. Konferencja stanowiła także okazję do zapoznania się z propozycjami wydawniczymi oraz usługami rzeczoznawstwa budowlanego - warto tu podkreślić, że usługi w postaci profesjonalnych opinii technicznych i ekspertyz budowlanych świadczy zespół wysokiej klasy specjalistów i doświadczonych ekspertów Stowarzyszenia. Konferencja Stowarzyszenia DAFA spotkała się z dużym uznaniem słuchaczy i jest dla DAFA kolejnym sukcesem medialnym i edukacyjnym, któremu towarzyszy duży oddźwięk w środowisku branżowym.

marzec 2012

Fot. arch. EWPA – Maszyny Budowlane

Jesienna pogoda w zimie to główny powód dobrej sprzedaży materiałów budowlanych w grudniu i styczniu w stosunku do ubiegłego roku, a nawet w stosunku do 2010 r. Pomimo dobrego początku roku nie spodziewam się niczego dobrego na rynku budowlanym w 2012 roku, a szczególnie w jego drugiej połowie. Wkrótce skończą się inwestycje drogowe i inne realizowane w związku z EURO 2012. Tysiące ludzi pracujących w tym obszarze budownictwa będzie poszukiwać zatrudnienia. Część z nich poszuka zleceń na rynkach zagranicznych, np. w Niemczech. Inni założą małe firmy, które będą konkurować na rynku tylko i wyłącznie ceną. Według mnie obniżenie cen usług i marż w budownictwie jest nieuniknione. Żyjemy w czasach niewątpliwie ciekawych, ale trudnych – zarówno dla dostawców, jak i klientów. Myślę, że w 2012 r. czeka nas parę niespodzianek w postaci upadłości firm, ale też fuzji i przejęć. Przyśpieszy proces konsolidacji firm handlowych, szczególnie małe podmioty mogą tracić konkurencyjność i będą poszukiwać swego miejsca w firmach sieciowych.

Projekt Ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii

Stanowisko Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych W dniu 22.12.2012 r. został podany do wiadomości publicznej projekt ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii. Oczekiwaliśmy, że nowa ustawa będzie bodźcem do dynamicznego rozwoju produkcji energii w oparciu o źródła rozproszone, które dają jedyną możliwość uzupełnienia deficytu energii w krótkim czasie. Ponadto, rozproszone źródła ciepła z OZE nie są ujmowane w żadnych miarodajnych statystykach, aby dołączać je do ogólnych bilansów energii wytwarzanej w źródłach odnawialnych. Przedstawiony przez Ministerstwo Gospodarki pakiet projektów ustaw energetycznych, w tym ustawy o OZE, zamiast poprawy jakościowej obowiązującego systemu wsparcia (w tym przede wszystkim instalacji w ramach tzw. energetyki rozproszonej), planuje prawie całkowite odejście od obecnego, i tak dalekiego od doskonałości systemu. Nie daje w zamian żadnych rozwiązań, które mogłyby przynieść efektywne wsparcie dla rozwoju OZE w Polsce. Projekt Ustawy o OZE niewystarczająco traktuje zagadnienie wytwarzania ciepła przez instalacje oparte o OZE, w tym pompy ciepła i kolektory słoneczne. Brakuje zapisów dotyczących funkcjonowania instytucji tzw. „prosumenta” tj. producenta energii w mikroinstalacjach zużywającego na własne potrzeby i sprzedającego energię do lokalnej sieci. Zarówno w propozycji ustawy, jak i w proponowanych zmianach ustaw brakuje ważnej transpozycji Dyrektywy OZE; tzn. zalecenia promowania technologii OZE o wystarczającej, wysokiej efektywności. Osobnym tematem wymagającym rzetelnego dopracowania jest implementacja Dyrektywy Unijnej 28/2009/WE w zakresie certyfikacji instalatorów mających montować mikroinstalacje OZE. Brakuje konkretnej informacji co do okresu przejściowego miedzy uchwaleniem Ustawy i wejściem jej w życie, a techniczną możliwością wypełnienia jej zapisów w zakresie uprawnień instalatorów. Uwagi Stowarzyszenia Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych w sprawie projektu Ustawy o OZE zostały złożone 06.02.2012 r. do Ministerstwa Gospodarki. Janusz Starościk – Prezes Zarządu SPIUG www.spiug.pl, skrót: redakcja

Builder 11

Fot. arch. Wolf System

Karol Bednarczyk został przedstawicielem Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń w grupie technicznej European Association for ETICS, europejskiego forum współpracy branży ociepleń. Polski ekspert będzie uczestniczył w monitoringu działań Europejskiej Organizacji ds. Aprobat Technicznych oraz Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego w zakresie produkcji i stosowania systemów ociepleń. Karol Bednarczyk jest absolwentem Wydziałów Budownictwa i Inżynierii Środowiska oraz Zarządzania i Modelowania Komputerowego na Politechnice Świętokrzyskiej w Kielcach. Aktualnie studiuje architekturę i urbanistykę w Wyższej Szkole Ekologii i Zarządzania w Warszawie. Od 2007 roku pracuje w Henkel Polska. Odpowiadał za wsparcie techniczne w zakresie ETICS dla rynków w Europie Środkowo-Wschodniej i w Rosji. Obecnie zaangażowany jest również w rozwój technologii systemów ociepleń i analizę kierunków wzrostu na nowych rynkach.

Biogazownie Wolf System w Polsce Doskonała jakość, a także zastosowanie rozwiązań konstrukcyjnych sprawdzających się w najtrudniejszych warunkach sprawia, że firma Wolf System rokrocznie buduje ponad 6000 monolitycznych zbiorników żelbetowych w kraju i za granicą. W ostatnich latach zbiorniki Wolf System wykorzystane zostały przy budowie kilkunastu biogazowni rolniczych w całym kraju: w Studzionce koło Pszczyny, w Kostkowicach, Grzmiącej, Żórawinie, Zalesiu-Domaszowicach, Piekoszowie, Gorzesławiu, Borzęciczkach, Rzeczycach czy Łanach Wielkich. Nowo powstające biogazownie, inwestycje silnie wspierane przez lokalne władze, zwiększają udział zielonej energii w bilansie energetycznym kraju.

Firma MINBUD, jako 7. w Europie, z sukcesem wdrożyła technologię produkcji profili z pultruzji pod nazwą Pulfiber. Wytrzymałość profili pultruzyjnych porównywalna jest z stalą, a jednocześnie są one cztery razy lżejsze niż stalowe. Firma opracowała szczegółowy system do budowy w technologii szkieletowej - PulfiberTech. System zapewnia wszystkie elementy do wykonania budynków jednorodzinnych, komercyjnych oraz obiektów użyteczności publicznej. Umożliwia budowę w krótkim czasie, w każdych warunkach pogodowych, eliminując większość negatywnych cech budowy metodami tradycyjną i „kanadyjską”. Pozwala na oszczędności w czasie budowy, jak i w trakcie ewentualnych remontów. Za innowacyjność, zastosowanie materiałów proekologicznych oraz poszerzanie oferty i dbałość o zadowolenie klientów, firma MINBUD otrzymała Złotą Kielnię podczas targów BUDMA 2012.

TRIMO RESEARCH AWARDS

Zorganizowany już po raz jedenasty z rzędu konkurs Trimo Research Awards wystartował 31 stycznia 2012. W tym roku do konkursu mogą przystąpić studenci z 15 krajów, składając swoje prace: inżynierskie, licencjackie, magisterskie czy doktorskie. Termin nadsyłania prac mija 18 marca roku. Swoim konkursem firma Trimo pragnie zachęcić młodych ludzi do kreatywności i innowacji oraz wzmocnić współpracę pomiędzy praktycznym, biznesowym sektorem a światem akademickim.

Rynek nieruchomości biurowych Rafał Krzemień

Członek Zarządu Grupy PHN S.A.

Pod koniec 2011 roku ruszyła nowa strona firmy Wienerberger. Uproszczona, intuicyjna nawigacja pozwala szybko uzyskać poszukiwane informacje. Za pomocą przyjaznej wyszukiwarki produktów można znaleźć materiały przeznaczone do budowy danego elementu domu oraz jego otoczenia. Dokładne opisy asortymentu znajdują się też w wirtualnym salonie wystawowym. Architekci oraz konstruktorzy mogą bezpłatnie pobrać narzędzia Porotherm CAD Studio i w prosty sposób zaprojektować budynek z pustaków Porotherm. Nowa witryna spełnia główne wymagania użytkowników: przejrzystość, czytelność i interaktywność.

12 Builder

Fot. arch. Wienerberger

więcej informacji na

Nowy WWWienerberger.pl

W 2012 popyt na nowoczesne powierzchnie biurowe w Polsce będzie utrzymywał tendencję wzrostową. Warszawa nadal pozostanie liderem pod względem wynajętej powierzchni, ale miasta regionalne również będą rozwijać ten segment nieruchomości. Ważnym trendem mogą stać się umowy typu pre-let, które w minionym roku stanowiły ponad 1/5 wszystkich transakcji zawartych na tym rynku. Zawarcie umowy pre-let daje możliwość szybszego rozpoczęcia realizacji inwestycji z zagwarantowanym najmem i źródłem finansowania spłaty kredytu na budowę, a najemca ma możliwość już na etapie budowy odpowiednio zaplanować i dostosować powierzchnie przeznaczone pod swoją działalność. Oczywiście nie bez znaczenia pozostaje aspekt finansowy takiego rozwiązania, a mianowicie dużo bardziej atrakcyjne stawki czynszów. Fot. arch. Skanska Property Poland

Fot. arch. Minbud

PulfiberTech także w Polsce

Fot. arch. Yareal Polska

PERSONALIA

Karol Bednarczyk

Fot. arch. Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń

informacje

marzec 2012

informacje Magdalena Starzyńska

Magdalena Starzyńska (30 l.) została członkiem zarządu J.W. Construction Holding S.A. Od 2010 roku pracuje w J.W. Construction Holding S.A. na stanowisku Dyrektor Działu Kontraktowo-Przetargowego. Ukończyła studia licencjackie w Wyższej Szkole Handlu i Prawa im Ryszarda Łazarskiego w Warszawie na kierunku Handel Zagraniczny oraz uzyskała tytuł magistra na Wydziale Ekonomii w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie na kierunku Finanse i Bankowość. Od 2003 roku jest zatrudniona w J.W. Construction Holding S.A. - początkowo jako asystent Przewodniczącego Rady Nadzorczej. Od grudnia 2004 roku pełniła obowiązki Dyrektor Biura – zajmowała się nadzorem nad Działem przetargów oraz polityki cenowej. W latach 2007-2008 była Dyrektorem Działu Przetargów. Od maja 2008 do 2010 roku pracuje w spółce J.W. Construction S.A. na stanowisku Dyrektor Działu Przetargów (spółka zależna od Emitenta). W latach 2009-2010 była członkiem zarządu Spółki J.W. Construction S.A. (spółka zależna od Emitenta).

REKLAMA

Fot. arch. J.W. Construction Holding S.A

Prezes Zarządu TINES S.A. Tomasz Szuba, po kilkumiesięcznych negocjacjach z konsorcjum AGP METRO POLSKA S.C., podpisał jeden z najważniejszych w historii spółki kontrakt na dostawę elementów nawierzchni szynowej dla II linii Metra Warszawskiego. O zastosowaniu rozwiązań TINES w zabudowie II linii metra zadecydowała skuteczność tłumienia drgań elementów nawierzchni szynowej TINES. Została ona potwierdzona badaniami wykonanymi przez akredytowane laboratorium Badań Odkształceń i Drgań Budowli Instytutu Mechaniki Budowli Politechniki Krakowskiej. Elementy nawierzchni, które Tines dostarczy na budowę, to: 40 tysięcy blokowych podpór szynowych w otulinie do torów szlakowych, rozjazdów i skrzyżowań oraz urządzeń specjalnych, a także ponad 55 tysięcy m2 mat wibroizolacyjnych TRACKELAST. Zastosowanie tych rozwiązań metra pozwoli na skuteczną wibroizolację otoczenia tras oraz wieloletnią, bezutrzymaniową eksploatację nawierzchni, co zapewni komfort i bezpieczeństwo podróżnym oraz mieszkańcom budynków sąsiadujących z metrem.

PERSONALIA

Fot. arch. Tines S.A.

II linia metra z firmą TINES

Fot. arch. SwedeCenter

informacje

Skandynawscy inwestorzy na rynku polskim Roger Andersson

Country manager SwedeCenter

Skandynawskie firmy stanowią ok. 10% wszystkich inwestorów w Polsce. Polska staje się coraz atrakcyjniejszym partnerem wśród firm skandynawskich, gdyż pomimo rosnących kwalifikacji pracowników, siła robocza nadal jest tańsza niż w innych krajach Europy Zachodniej. Mimo konkurencji ze strony nowych państw członkowskich UE, takich jak Bułgaria czy Rumunia, kuszących inwestorów jeszcze niższymi kosztami pracy, pozycja Polski, jako jednego z liderów Europy pod względem atrakcyjności inwestycyjnej, wydaje się być niezagrożona. Napływ dobrze wykorzystanych środków finansowych na naszym rynku przyczynia się do poprawy wizerunku Polski jako gospodarki stabilnej i przyjaznej dla kapitału zagranicznego. Ostatnie lata pokazują też znaczący wzrost zainteresowania „zielonymi” technologiami. Poparciem tego twierdzenia są realizowane już projekty (np. Brama Portowa w Szczecinie SwedeCenter).

15 lutego 2012 r. Zarząd Polimexu-Mostostalu SA podpisał znaczący kontrakt na budowę „pod klucz” dwóch bloków energetycznych nr 5 i 6 o mocy 900 MW każdy w Elektrowni Opole. Kontrakt opiewa na kwotę 9.397.000.000,00 zł netto i realizowany jest w formule EPC (Engineering, Procurement, Construction – projektowanie, dostawa, budowa, rozruch, przekazanie do eksploatacji oraz serwis w okresie gwarancyjnym). Kontrakt realizuje konsorcjum w składzie: Rafako SA – lider, Polimex-Mostostal SA – partner, Mostostal-Warszawa SA – partner.

Wybitny polski siatkarz Ryszard Bosek, mistrz olimpijski z Montrealu z 1976 r. i mistrz świata z Meksyku z 1974 r. został uhonorowany statuetką TYTANA SPORTU 2012. Jest to nagroda przyznawana przez przedstawicieli branży budowlanej wybitnym polskim sportowcom, którzy swoimi sukcesami rozsławiali Polskę na całym świecie – w tym roku po raz drugi. Uroczystość odbyła się 26 stycznia w Poznaniu w czasie targów Budma. W imieniu organizatorów, statuetkę TYTANA SPORTU wręczyli laureatowi Prezes Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy Michał Olszewski oraz przewodniczący Kapituły Andrzej Ulfig – prezes firmy Selena SA.

Konrad Jaskóła

Prezes Zarządu Polimex-Mostostal SA Polska energetyka wymaga dużych inwestycji wynikających z konieczności dostosowania tego sektora do wymogów UE (w zakresie emisji gazów), podniesienia sprawności oraz zwiększenia ilości wytwarzanej energii. Polimex-Mostostal będzie w istotnym zakresie uczestniczyć w realizacji tego zadania.

Fot. arch. Selena S.A.

Tytan Polskiego Sportu po raz drugi

Fot. arch. Polimex-Mostostal SA

Startują duże kontrakty w energetyce

więcej informacji na

REKLAMA

14 Builder

marzec 2012

informacje

Międzynarodowe Targi Budowlane BUDMA 2012 to nie tylko stoiska eksponujące nowe rozwiązania – dziś na formułę poznańskiego święta budownictwa składają się przede wszystkim pokazy, seminaria, spotkania i wydarzenia specjalne, ukazujące najnowsze trendy w budownictwie. Paweł Kociel, Jacek Obarski, Joanna Ryńska

dniach od 24 do 27 stycznia 2012 roku w Poznaniu odbywały się 21 Międzynarodowe Targi Budowlane BUDMA; Międzynarodowe Targi Maszyn, Pojazdów oraz Sprzętu Budowlanego BUMASZ; 7 Targi CBS – Budownictwo Sportowe, Rekreacyjne, Wellness i SPA oraz GLASS – targi branży szklarskiej. Ekspozycja objęła trzynaście pawilonów o łącznej powierzchni ponad 60000 m2. Ofertę zaprezentowało ponad 1200 firm z 33 krajów. Targi odwiedziło 51 000 zwiedzających, wśród których byli specjaliści z branży – architekci, inżynierowie budownictwa, przedstawiciele firm wykonawczych i handlowych oraz inwestorzy.

Budowlane tematy

Tegoroczne targi odbywały się pod hasłem hasłem „Budownictwo przyszłości – uwolnij swoją wyobraźnię”. Ekspozycja i wydarzenia dotyczyły szeregu tematów – można jednak wskazać kilka wiodących kierunków: • wszechstronne spojrzenie na problem energii (m.in. energooszczędność, energetyka jądrowa); • świadome kształtowanie środowiska życia człowieka poprzez tworzenie przestrzeni architektonicznej, w której współistnieją zabudowa tradycyjna i nowoczesna; • szerokie spojrzenie na granice budownictwa: od nanotechnologii po architekturę wysokościową; • kompleksowe technologie komputerowego wspomagania projektowania; • edukacja w budownictwie: od podstaw po nieustanne doskonalenie zawodowe. W obszarach tych miały miejsce najciekawsze wydarzenia na tegorocznych targach.

16 Builder

eko_logiczny BudShow

Podczas tegorocznego pokazu budownictwa na żywo powstał eko_logiczny dom przyszłości. Wyróżnia się on niskimi wskaźnikami energii wbudowanej (użytej do wyprodukowania materiałów budowlanych), energii pierwotnej oraz energii końcowej (zużywanej do ogrzania wnętrza i przygotowania c.w.u.). Zaprezentowano rozwiązania budowlane i instalacyjne, współdziałające tak, by dom był ekonomiczny w budowie, energooszczędny w eksploatacji i zapewniał komfort mieszkańcom. Ściany wykonano z ceramicznych pustaków szlifowanych Porotherm 44 EKO+DRYFIX firmy Wienerberger, łączonych za pomocą specjalistycznej, „ciepłej” zaprawy murarskiej w piance (jej zaletą jest możliwość pracy w temperaturze do -5°C). Dach dwuspadowy z poddaszem użytkowym bez słupów podporowych w środku pokryto płaską dachówką ceramiczną Koramic. Izolację termiczną domu oparto o system z włókna drzewa świerkowego. Wykorzystano specjalne rozwiązania w zakresie stolarki budowlanej i techniki okiennej a także instalację z zastosowaniem pomp ciepła i kolektorów słonecznych. Projekt BudShow powstał w pracowni BUILDgreenDesign (Biuro Studiów i Projektów SYNERGIA).

Strada di Architettura

Była to specjalna ścieżka zwiedzania, która połączyła trzy strefy (WIEDZA, INSPIRACJA, DOŚWIADCZENIE), gdzie odbywały się wydarzenia dla architektów – w tym spotkania z gwiazdami światowej architektury. Gośćmi specjalnymi projektu byli: prof. Dietmar Eberle ze słynnej ETH w Zurychu oraz Aron Losonczi, absolwent Royal University of Fine Arts w Sztokholmie, twórca transparentnego betonu (próbki można było zobaczyć na Budmie). Strada di Architettura objęła także wystawy nowoczesnej architektury oraz prezentację innowacyjnych produktów, będących odpowiedzią na śmiałe wizje architektów i projektantów. Ważnym punktem była debata architektów i inwestorów „Relacje pomiędzy wartością architektury a wartością nieruchomości”. Spotkanie zainicjowane przez Izbę Architektów RP było próbą zdefiniowania związków między jakością architektury a ekonomią nieruchomości oraz dyskusją o wspólnej odpowiedzialności za wkład działalności inwestycyjnej w kształtowanie środowiska życia człowieka.

Zdjęcia Andrzej Andrzejczak

Kierunki budownictwa – Budma 2012

Centrum Budownictwa Sportowego – tradycyjnie wyróżnia się ekspozycja jednego ze stałych uczestników - firmy Berndorf Baderbau.

BudShow. Budowa domu eko_logicznego – ściany murowane z pustaków ceramicznych na „ciepłą” zaprawę. Widoczne wiązary, specjalne okna, kolektory słoneczne, dachówka ceramiczna.

Podczas targów Budma Mariusz Pudzianowski tradycyjnie wzmacnia wizerunek firmy Blachy Pruszyński.

Na Budmie nie od dziś

Nowinki ze świata technologii informatycznych wspomagających projektowanie można było już po raz szósty poznawać na

Pustaki ceramiczne, z których wykonano ściany domu pokazowego. Specjaliści firmy Wienerberer odpowiadali na pytania związane z „ciepłym” murowaniem.

marzec 2012

Fot. Andrzej Andrzejczak

informacje

Firma Basf zaprezentowała stoisko pokazujące nową strategię firmy.

przestrzeni specjalnej Archispace. Odbywały się tam także szkolenia w ramach Akademii Efektywnego Projektowania oraz działały punkty konsultacyjne, umożliwiające kontakt z producentami branży budowlanej. Po raz trzeci odbyło się dwudniowe, polskoniemieckie Forum Budownictwa Energooszczędnego i Pasywnego. Seminariom towarzyszyła ekspozycja firm oferujących rozwiązania energooszczędne i pasywne dla budownictwa. Tradycyjnie odbyły się też Dzień Urbanisty oraz Dni Inżyniera Budownictwa.

Mistrzostwa młodego pokolenia

Fot. arch. Selena SA.

Budma była też okazją do dyskusji o poziomie zawodowym branży. Ciekawym przyczynkiem była tu rywalizacja rzemieślników młodego pokolenia, którzy zaprezentowali swój kunszt podczas mistrzostw Polski młodych dekarzy i młodych parkieciarzy. VI Mistrzostwa Polski Młodych Dekarzy odbywały się przez dwa dni i rozgrywane były w trzech kategoriach: dach płaski, dach stromy, dach metalowy. Zwycięskie ekipy w listopadzie 2012 r. na międzynarodowych mistrzostwach w Lucernie będą reprezentować polskich rzemieślników. Z kolei, zadaniem zawodników, podczas VI Mistrzostw Polski Młodych Parkieciarzy było ułożenie skomplikowanego wzoru konkursowego na płycie o powierzchni 1m2. W konkursie mogli startować zawodnicy, którzy nie ukończyli 25 lat. Zwyciężył Bartłomiej Kalita z firmy Zenc Pol. Fot. arch. Drutex

Wielkopolskie Warsztaty Montażowe promocję i naukę prawidłowego montażu okien wspiera między innymi firma Selena.

Fot. arch. Selena SA.

Okna pozostają jednym z ważniejszych elementów ekspozycji na Budmie.

Na sportowo

Unikatowa ekspozycja towarzysząca Budmie to Centrum Budownictwa Sportowego. Jest to wspólna inicjatywa Międzynarodowych Targów Poznańskich i Polskiego Klubu Infrastruktury Sportowej. W tym roku, w dwóch wydzielonych pawilonach, zaprezentowało się ponad 100 wystawców z takich obszarów jak: budowa i wyposażenie boisk, nawierzchni sportowych, hal sportowych, kortów tenisowych, lodowisk, basenów oraz produkty z dziedziny wellness, fitness, SPA, golfa itp. Imprezie towarzyszył blok bezpłatnych seminariów eksperckich, dotyczących finansowania, projektowania, zarządzania i budowy obiektów sportowych. Ważnym wydarzeniem targów była także uroczystość wręczenia wyróżnień PRODUKT NA MEDAL 2012 dla najlepszych na rynku firm z branży infrastruktury sportowo-rekreacyjnej. Projekt realizowany jest przez PKIS w ramach programu „budujemy Sportową Polskę”.

Wyzwania budownictwa

Budma to także okazja do spotkań branżowych. Na zdjęciu Jacek Wszoła, Michał Macewicz, Prezes firmy Selena Andrzej Ulfig oraz siatkarz Ryszard Bosek - laureat wyróżnienia Tytan Sportu ze statuetką.

marzec 2012

Budownictwo najbliższej przyszłości będzie mierzyć się z modernizacją, renowacją i rewitalizacją istniejącej zabudowy (np. zabytków, starych osiedli z wielkiej płyty, budynków użyteczności publicznej). Dzięki nowatorskiej inicjatywie, podjętej wspólnie ze

Stowarzyszeniem Konserwatorów Zabytków oddział w Poznaniu, zaprezentowano ekonomiczne, techniczne i konserwatorskie uwarunkowania realizacji procesów rewitalizacyjnych budownictwa. Prelekcjom i dyskusjom panelowym towarzyszyła ekspozycja specjalna REWITALIZACJA . W programie targów Budma zagościły też m.in. wykorzystanie nanotechnologii, budownictwo wysokościowe, akustyka wnętrz czy komputerowo wspomagane projektowanie, wykonawstwo i eksploatacja budynków (BIM – building information modeling).

Z wyobraźnią, inteligentnie...

Przyszłość budownictwa to powszechne wykorzystanie ultranowoczesnych, energooszczędnych technologii i materiałów. To także inteligentne systemy projektowania i sterowania budynkiem. Można spierać się, czy budynki mają duszę. Ich inteligencję jednak coraz trudniej kwestionować. 22 Międzynarodowe Targi Budownictwa Budma odbędą się w dniach 29.01.-1.02 2013 r. pod hasłem „Budownictwo przyszłości – Inteligentna architektura”.

Laureaci konkursu o Złoty Medal MTP Budma 2012 • „MAŁKOWSKI – MARTECH” S.A. (Konarskie): Drzwi przeciwpożarowe wahadłowe MARC – Wh EI60 oraz Brama dymoszczelna Marc-ZS • INTER-LERS Sp. z o.o. (Kłecko): Belka stropowa POSI-JOIST • IMPERBEL NV/S.A. (Belgia): Papa hydroizolacyjna DEBRIPURE® • PRUSZYŃSKI Sp. z o.o. (Komorów, Sokołów): Panele dachowe PD 510 • NIBE- BIAWAR Sp. z o.o. (Białystok): System wewnętrznego komfortu na bazie pompy ciepła NIBE F1245 PC • Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. w Bogdance (Puchaczów): Ceramiczna płytka elewacyjna EKOLINE • FAKRO PP Sp. z o.o. (Nowy Sącz): Okno dachowe FGH-V P2 Galeria • SOLBET Sp. z o.o. (Solec Kujawski): System SOLBET Perfekt • HUCK POLSKA Sp. z o.o. (Wrocław): Siatkowe platformy robocze • SAAW SYSTEM s.c. P. Święcicki, K. Pólkowski, M. Pólkowski (Tuszyn): Kotwy z płynną regulacją długości SAAW SYSTEM.

Builder 17

PROMOCJA

Fot. michalsitek.com

ludzie i firmy

Z Sebastianem Myśliwcem, Prezesem spółki ArtHauss, rozmawia Izabela Dembna

Budujemy domy marzeń

18 Builder

Izabela Dembna: Nowa spółka ArtHauss, którą Pan kieruje, wchodzi właśnie na rynek polski z innowacyjną technologią budowy domów. Jak zrodził się pomysł na taki projekt? S.M.: Jesteśmy polską spółką joint-venture, która opiera się na współpracy polskoniemieckiej – to połączenie wieloletniego doświadczenia, profesjonalnej kadry inżynierów, niemieckiej jakości i polskiego zapału. Na początek trochę historii: ArtHauss powstał w Niemczech w 2004 r., gdzie cztery lata później opracowana została nowa technologia budowy domów, oparta na konstrukcji stalowej. W 2010 r. związała się ArtHauss Group, która rozpoczęła ekspansję na europejskie rynki. W Polsce spółka joint-venture powstała w zeszłym roku, dopiero zaczynamy, ale mamy bardzo ambitne plany. I.D.: Czy budowane przez ArtHauss domy są energooszczędne? S.M.: Zdecydowanie tak. Klienci wymagają, aby ich domy były tanie w eksploatacji. Od wielu lat śledzę trendy w budownictwie i zawsze starałem się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom tych najbardziej wymagających klientów – tworząc produkty pozwalające odzyskiwać energię. Teraz postawiłem stawić czoła przyszłości i stworzyć DOM MARZEŃ, czyli dom zarabiający na siebie. Nasze motto to PREMIUM W STANDARDZIE – CZYLI KOMPLEKSOWOŚĆ SYSTEMÓW ENERGOOSZCZĘDNYCH ZASTOSOWANA W NOWOCZESNYM BUDOWNICTWIE W PRZYSTĘPNEJ DLA KAŻDEGO CENIE. I.D.: Na czym polega ta technologia? S.M.: W konkurencyjnej cenie 2160 zł za 1 m2 klient otrzymuje dom energooszczędny z systemem wentylacji z rekuperacją, panelami fotowoltaicznymi, pompą ciepła, turbiną wiatrową (generator prądu). marzec 2012

marzec 2012

cie, w zimie, w ciągu dnia i nocy. Jeśli na zewnątrz wy stępują temperatury ujemne, pompa ciepła wydobywa z powietrza tyle energii, ile potrzeba do ogrzania domu. Dla większości z nas to czym oddychamy jest tylko powie trzem, jednak dla pomp cie pła powietrze jest ważnym źródłem ciepła. Pompy ciepła powietrze/woda wykorzystu ją energię słoneczną nagro madzoną w powietrzu. Do normalnej instalacji central nego ogrzewania wystarczy przyłączyć moduł pompy i już można korzystać z nie przebranych zasobów ciepła zawartego w powietrzu. I.D.: Co jeszcze sprawia, że rachunki za energię mogą być niższe? S.M.: Zainstalowana turbi na wiatrowa. Innowacyjne turbiny o pionowej osi obrotu idealnie nadają się do zainsta lowania w terenie zabudowa nym. Prosta budowa, cicha i efektywna praca, a przede wszystkim prosta konstruk cja, to tylko niektóre z korzy ści tego typu turbin. Taka przydomowa elektrownia wiatrowa może służyć także do podgrzania wody. Turbiny o pionowej osi obrotu startują przy bardzo niewielkich po dmuchach wiatru i są bar dziej odporne na silne wichu ry. Niewielkie drgania osiowe powodują, że generator jest znacznie bardziej odporny na uszkodzenia niż turbina kon wencjonalna. Jeśli już inwe stujemy w ekologiczne roz wiązania, to niech to będą te najnowocześniejsze. I.D.: Jakiego rodzaju konstrukcje stosuje się przy budowie domów w technologii ArtHauss? S.M.: Są to wysokiej jakości konstrukcje stalowe, opraco wane we współpracy z naj lepszymi pracowniami archi tektonicznymi niemieckimi i polskimi. Wszystkie profile wykorzystywane do produk cji są ocynkowane (zabezpie czenie antykorozyjne) oraz spełniają wymagania polskiej normy PN-88/H-84020 St4V. Stalowa konstrukcja (cynko

wana ogniowo) zapewnia nam długie lata spokoju o trwałość bez konieczności sezonowego zabezpieczenia przed np. wilgocią czy rozsy chaniem. Wszystkie projekty i technologie zostały wielo krotnie sprawdzane pod ką tem dopuszczalnych ugięć w najbardziej ekstremalnych warunkach (obciążenie śnie giem i wiatrem). Wszystkie domy ArtHauss oznaczone są Europejskim Znakiem CE oraz posiadają Deklarację zgodności. Wielokrotne bada nia termowizyjne pozwoliły wytypować najlepsze mate riały izolacyjne typu aerożel – technologii stosowanej przez NASA i pianki poliuretano wej o specjalnej budowie ko mórek. Przynajmniej raz w roku nasze konstrukcje poddawane są testom wytrzy małościowym. Bezpieczeń stwo naszych klientów jest dla nas najważniejsze, dlate go poddajemy wszystkie ma teriały użyte w domach ArtHauss ciągłej kontroli we wnętrznej oraz zewnętrznej. Zastosowanie w domach sto larki okiennej i drzwiowej opartej na systemie profili PCW firmy BRÜGMANN za pewnia bardzo dobre para metry izolacyjne, a pięcioko morowy system profili wraz z uszczelkami zapobiega po wstawaniu mostków. I.D.: W jaki sposób zachęciłby Pan klientów do skorzystania z waszej oferty? S.M.: Wszystkie problemy związane z budową przejmu jemy na siebie (od projektu przez pozwolenia, montaż po gotowy dom ArtHauss) – klient ma tylko odebrać klu cze do swojego wymarzonego domu. Nasze mocne strony to: szybkość realizacji – bu dujemy gotowy dom już w miesiąc, gwarancja ceny (końcowa cena ustalana jest z chwilą zawarcia umowy), nowoczesne projekty domów przygotowane przez najlep szych projektantów i archi tektów. W ciągu 3 najbliż szych lat planuję udział w rynku na poziomie 12 %. Na początek chcemy posta

1. Najbardziej absurdalny przepis

Istnieje wiele absurdów w prawie…

2. Najgorsza cecha narodowa Polaków Kompleksy.

3. Najlepsza cecha narodowa Polaków Spryt.

4. Najdłuższy dzień pracy 48 godzin.

5. Najtrudniejsza decyzja w życiu Nie miałem, łatwo podejmuję decyzje.

6. Najchętniej wolny czas poświęcam na

Spotkania z rodziną, pasjonuje mnie również pilotaż samolotu.

7. Największe niespełnione marzenie z dzieciństwa Nie mam marzeń, mam cele, które realizuję.

8. Największe spełnione marzenie Jak wyżej.

9. Największa życiowa porażka Nie pamiętam.

10. Największy życiowy sukces

Osiągnięcie pozycji lidera w branży wentylacji.

wić trzy domy pokazowe, które pozwolą przekonać się naszym potencjalnym klien tom o doskonałości technolo gii Arthauss na żywo. Pierw szy stanie w Częstochowie, a następne dwa w Zakopa nem i Sopocie. Zaintereso wanych zakupem domów za praszamy do odwiedzenia na szej strony www.arthauss.pl, gdzie znaleźć można więcej informacji na temat naszej oferty. I.D.: Czego można Panu życzyć w związku z tym projektem? S.M.: Spełnienia oczeki wań i zadowolenia naszych przyszłych klientów. I.D.: Dziękuję za rozmowę.

Więcej o technologii ArtHauss na www.arthauss.pl Builder 19

10 x naj według Sebastiana Myśliwca

System wentylacji z reku peracją stanowią centrale wentylacyjne BERLUF, które są sercem systemu wentylacji mechanicznej nawiewno-wy wiewnej z odzyskiem ciepła. Przeznaczone są do zapew nienia wymiany powietrza w budynkach mieszkalnych oraz w budynkach użytecz ności publicznej o powierzch ni od 150 do 500 m2. Zada niem centrali jest doprowa dzenie świeżego powietrza z zewnątrz oraz odprowadze nie powietrza zużytego z po mieszczeń z jednoczesnym odzyskiem energii cieplnej. Proces ten pozwala zachować do 95 % energii cieplnej. Spo śród konkurencji wyróżnia je wiele opatentowanych roz wiązań. Zapewniają one bez pieczeństwo użytkowania, funkcjonalność i niezawod ność w połączeniu z bardzo dobrymi parametrami pracy. Dzięki zastosowanym pa nelom fotowoltaicznym po zyskiwanie energii może być tak tanie, jak nigdy wcze śniej. Sprawne, sprawdzone i proste w obsłudze baterie słoneczne zapewniają ilość prądu niezbędną do zapew nienia oświetlenia czy funk cjonowania sprzętu elektrycz nego. To produkty, dzięki któ rym można pozyskiwać ener gię w sposób przyjazny śro dowisku, a także oszczędny. Baterie słoneczne oferowane przez firmę ArtHauss pozwa lają uniezależnić się od coraz droższego prądu z sieci. Zasada działania pompy ciepła opiera się na funkcjo nowaniu znanego nam urzą dzenia – lodówki, jest to identyczna technologia, tylko odwrócony efekt. Nasza lo dówka odbiera ciepło z żyw ności i oddaje je do pomiesz czeń za pomocą umieszczo nych w niej w tylnej części żeberek płytowych. Pompa ciepła również odbiera ciepło z zimnego otoczenia. Następ nie to ciepło pompowane jest do temperatury wystarczają cej do ogrzania jedno- bądź wielorodzinnego domu. Pom py ciepła to innowacyjna technologia działająca w le

ludzie i firmy

ATAL sprzedaje

Izabela Dembna: W 2011 r. Atal S.A. zanotował rekordową sprzedaż mieszkań i w tym roku nie zwalnia tempa. Co Pana zdaniem leży u podstaw tego sukcesu? Zbigniew Juroszek: 517 sfinalizowanych umów, a co za tym idzie prawie 25 proc. wzrost sprzedaży to potwierdzenie, że oferujemy produkt atrakcyjny. Taki wynik nie jest dla nas zaskoczeniem, ponieważ wielokrotnie już podkreślaliśmy, że okres stagnacji nie przekłada się na sprzedaż ATAL-u. Przede wszystkim stawiamy na atrakcyjność lokalizacji oraz wysoki standard ofertowych mieszkań za przystępną cenę. Zdajemy sobie sprawę z coraz bardziej ograniczanych możli-

20 Builder

Nowy Żabiniec – nowa krakowska inwestycja ATAL S.A. W modnej i dynamicznie rozwijającej się krakowskiej dzielnicy Krowodrza powstanie kameralne osiedle Nowy Żabiniec. W dwóch nowoczesnych, czteropiętrowych budynkach znajdzie się łącznie 81 mieszkań o powierzchni od 39 do 76 m2. Komórki lokatorskie dla mieszkańców, pomieszczenia techniczne, garaż podziemny z 79 miejscami parkingowymi oraz 3 lokale usługowe zagwarantują funkcjonalność osiedla. Dodatkowo mieszkania na parterze posiadać będą ogródki do samodzielnego zagospodarowania. Ceny mieszkań wynoszą od 5900 zł brutto/m2. Ogromnym atutem inwestycji jest jej lokalizacja. (skrzyżowanie ul. Opolskiej i al. 29 Listopada). Bliskość głównych arterii gwarantuje szybki dojazd do ścisłego centrum miasta. Bliskość trasy krajowej E77 zapewni sprawne połączenie z innymi miastami Polski.

Biuro sprzedaży: 31-340 Kraków, ul. Chełmońskiego 130 godziny pracy: pon.-pt. 9.00-17.00 email: bsmkrakow@atal.pl telefon:(+48) 12 426 15 90

tów w Warszawie, Wrocławiu i w Krakowie. Na części z nich już wkrótce zamierzamy zacząć stawiać osiedla. Obok trzech inwestycji w Krakowie, jednym z nowych projektów będzie nasza pierwsza inwestycja w Warszawie, której komercjalizację planujemy rozpocząć już w pierwszym kwartale tego roku. I.D.: Dziękuję za rozmowę. marzec 2012

PROMOCJA

Ze Zbigniewem Juroszkiem, Prezesem Zarządu ATAL S.A., rozmawia Izabela Dembna

wości finansowych naszych Klientów, dlatego oferujemy głównie nieduże lokale o powierzchni ok. 50 m2 z garażami podziemnymi i komórkami lokatorskimi. Stawiamy również na ciekawy wygląd naszych inwestycji oraz jakość materiałów budowlanych. Nasi Klienci doceniają komfortowy dojazd do centrum oraz tras wylotowych z miasta. Staramy się tak dobierać lokalizacje, aby w okolicy znajdowały się lokale handlowo-usługowe, użyteczności publicznej oraz tereny rekreacyjne. I.D.: Czy Pana zdaniem w tym roku uda się Wam utrzymać dotychczasową dynamikę sprzedaży? Z.J.: Nasz ubiegłoroczny wzrost sprzedaży pokazuje, że na rynku nadal jest popyt na mieszkania dobrze zlokalizowane, w odpowiedniej cenie. Właśnie taką ofertę dla swoich Klientów ma ATAL. Główne minusy wielu obecnych inwestycji to m.in. zła lokalizacja, za wysoka cena gruntów, na których stoją, czy zbyt wysokie koszty budowy. W konsekwencji przekładają się one na cenę mieszkań, które stają się za drogie dla Klientów. Na rynku w dalszym ciągu znajduje się jednak określona grupa nowych Klientów, którzy poszukują optymalnych dla siebie mieszkań. Mają oni określone możliwości finansowe i dokładnie sprecyzowane potrzeby, więc nową ofertę należy dostosowywać właśnie do nich. I.D.: W tym roku rozpoczynacie trzy nowe inwestycje w Krakowie (City Towers Czyżyny, Nowy Żabiniec, Lindego Park), a pod koniec ub.r. zaczęliście realizację Zielonych Wojszyc we Wrocławiu. Jakie nowe inwestycje są w planach? Z.J.: Ubiegłoroczny wynik sprzedaży firmy ATAL, pokazuje, że bez względu na nasycenie rynku, nadal warto rozglądać się za atrakcyjnymi gruntami oraz przygotowywać nowe projekty. Liczymy, że sprzedaż mieszkań dobrze usytuowanych, optymalnie zaprojektowanych utrzyma się. Dlatego pod koniec 2011 r. wydaliśmy ok. 100 mln zł na zakup nowych, atrakcyjnych grun-

Zdjęcia arch. ATAL S.A.

rekordową liczbę mieszkań

u Efekt lotos

Farba StoLotusan Color Tynk StoLotusan

Powłoki elewacyjne z efektem lotosu • ekstremalnie zredukowana przyczepność cząstek brudu brud spływa razem z deszczem • idealna ochrona dla elewacji szczególnie obciążonych wpływami atmosferycznymi • wysoka przepuszczalność CO2 i pary wodnej • białe i barwione w kolorach systemu StoColor Odkryj świat Sto. Więcej na temat produktów i systemów Sto na www.sto.pl

ludzie i firmy

22 Builder

produktów Express, które pozwalają oszczędzać czas podczas prac budowlanych i remontowych przy jednoczesnym utrzymaniu standardów jakości produktów Soudal. W tym roku zaskoczymy naszych klientów kolejnymi nowościami.

Natomiast pod koniec października przejęliśmy kontrolę nad kolejnym producentem uszczelniaczy, klejów i pian poliuretanowych – rodzinną turecką grupą Isik. Szacujemy, że to przejęcie zwiększy nasze obroty. Fuzja pozwoli także naszemu konFot. arch. Soudal

Izabela Dembna: Firma Soudal obecna jest na polskim rynku od 15 lat. Jak Pan ocenia ten okres i osiągnięcia firmy? Andrzej Kaczor: Zgadza się – w ubiegłym roku świętowaliśmy 15-lecie obecności naszej firmy na polskim rynku. W dużym skrócie te lata można określić w następujący sposób – przeszliśmy drogę od firmy zatrudniającej dwie osoby w 1996 roku do lidera segmentu pian i uszczelniaczy z udziałem w rynku na poziomie 38% i przychodami ze sprzedaży krajowej wartości 139 mln złotych w 2010 roku. Pomysł na sukces był zarazem prosty i skomplikowany – wprowadzanie technologii, które wyprzedzały potrzeby klientów. Jak widać na polskim rynku doskonale się to sprawdziło. Jako pierwsi opracowaliśmy w naszych laboratoriach i wprowadziliśmy na rynek m.in. zimową formułę piany montażowej, umożliwiającej montaż okien w niskich temperaturach, co maksymalnie wydłużyło sezon budowlany. Możemy się także pochwalić takimi innowacyjnymi produktami jak: piana niskorozprężna, piana wysokowydajna czy szeroka gama polimerów hybrydowych, w tym w naszej własnej opatentowanej technologii SMX®. Naszą zasługą jest także wprowadzenie na polski rynek piany Flexi o elastyczności nieosiągalnej dla żadnej innej piany montażowej dostępnej na rynku. Niezwykle istotną kategorią produktów w naszej ofercie jest także Soudal Window System – innowacyjny i kompleksowy system trójwarstwowego montażu okien opracowany na potrzeby budownictwa energooszczędnego. Na uwagę zasługuje także nasza gama

Z Andrzejem Kaczorem, Dyrektorem Zarządzającym Soudal Sp. z o.o., rozmawia Izabela Dembna I.D.: A jak mają się osiągnięcia polskiej spółki do sytuacji holdingu Soudal? A.K.: Mijający rok uznać można za jeden z pomyślniejszych w rozwoju całego holdingu Soudal. Na początku marca 2011 r. Soudal Shanghai Trading Co. Ltd stał się właścicielem marki uszczelniaczy silikonowych LNX. Przejęcie znacznie umocniło naszą pozycję rynkową w Chinach, które stanowią jeden z najszybciej rozwijających się rynków na świecie.

cernowi na uzyskanie strategicznej, czołowej pozycji na rynku tureckim i Półwyspie Arabskim. Dodatkowo naszą konkurencyjność na rynkach innowacyjnych technologii zwiększa otwarte w tym roku, nowoczesne Centrum Badawczo-Rozwojowe, które mieści się w centrali Soudal Holding w Belgii. Niewątpliwie polska spółka jest bardzo ważnym i strategicznym „ogniwem” w całym holdingu Soudal. Od 2007 roku Piotr Drzewowski,

kierujący dywizją wschodnią Soudal, koordynuje działania na rynkach Europy Centralnej i Wschodniej, Rosji i Centralnej Azji. Do obsługi tego strategicznego regionu powołana została spółka Soudal Services z siedzibą w Cząstkowie Mazowieckim pod Warszawą. Większość pian, silikonów i innych mas uszczelniających sprzedawanych w tym regionie produkowana jest w uruchomionej w 2009 roku fabryce Soudal Manufacturing w Pionkach, która docelowo zaspokajać będzie rosnące potrzeby rynków wschodnich. Wysokiej klasy automatyka, innowacyjne rozwiązania technologiczne i duża powierzchnia zakładu umożliwiają rozwój zakładu i dostosowanie linii produkcyjnych do rosnącego popytu. Obecnie jest to jeden z najnowocześniejszych zakładów całej grupy i nasz powód do dumy. I.D.: A jakie są plany Soudal na najbliższy rok? A.K.: Planujemy wprowadzenie nowych, innowacyjnych produktów, które doskonale uzupełnią naszą ofertę i zapewnią naszym klientom jeszcze bardziej profesjonalne wykonawstwo. Większość z nich pojawi się w naszej ofercie już wczesną wiosną. Największą wagę jednak przywiązujemy do naszego kluczowego Soudal Window System, który umożliwia długotrwałe i skuteczne uszczelnienie stolarki okiennej w technologii warstwowej. Ściśle współpracujemy w tym zakresie z renomowanymi producentami okien – m.in. w zakresie szkoleń dla montażystów. Planujemy także zwiększanie mocy produkcyjnych fabryki w Pionkach. I.D.: Dziękuję za rozmowę i życzę kolejnych sukcesów na rynku. marzec 2012

PROMOCJA

Liderzy uszczelnień

marzec 2012

Sukces firmy jest wypadkową działań każdego pracownika. Z Andrzejem Ferugą, Dyrektorem Generalnym Knauf Bauprodukte Polska Sp. z o.o., rozmawia Grzegorz Przepiórka. nych i kreatywnych ludzi, identyfikujących się z firmą. Dbamy o stałe podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych, umożliwiając udział w seminariach i szkoleniach. Po drugie, posiadamy wiedzę o rynku, o Klientach, którą łączymy z intuicją biznesową. Po trzecie, oferujemy produkty i usługi o stałej jakości. Nie bez znaczenia jest również sprawna logistyka i dobry marketing. Podsumowując,

mój przepis na sukces to zmotywowany zespół pracowników, wysoka jakość oferty, poświęcenie, ciężka praca i oddanie temu, co chcemy osiągnąć. G.P.: W szerszej perspektywie (np. ostatniej dekady) można zaobserwować tendencję pozytywną, jaką jest bez wątpienia wzrost zapotrzebowania na specjalistyczne produkty. Jak staracie się sprostać tej potrzebie?

A.F.: Plany na 2012 rok i lata następne zakładają kontynuację rozpoczętych wcześniej działań, a tym samym rozbudowę portfolio Knauf Bauprodukte zgodnie z rzeczywistymi potrzebami rynku z naciskiem na energooszczędne budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe. G.P.: Co będzie głównym celem w najbliższych kilku miesiącach dla firmy Knauf Bauprodukte? I z jakimi nastrojami patrzycie w przyszłość? A.F.: Rok 2012 niesie ze sobą wiele niewiadomych. Nie wiemy, jak będzie rozwijał się kryzys światowy ani jakie formy wsparcia przewiduje polski rząd, np. dla projektów termomodernizacyjnych. Nie wiemy również czy, i w jaki sposób, wyczerpanie inwestycji związanych z Euro 2012 wpłynie na rynek. Naszym celem na najbliższe miesiące jest podnoszenie jakości obsługi oraz wprowadzenie na rynek m.in. tynków dekoracyjnych, szpachli i środków gruntujących przy utrzymaniu ich wysokiej jakości. Nadal będziemy rozwijać zespoły sprzedażowo-marketingowe. Postaramy się zdobyć nowych klientów i pracować nad zadowoleniem obecnych. Ważna będzie również koordynacja działań w ramach kluczowych obszarów kosztowych, takich jak zakup surowców i opakowań. Knauf jest liderem na rynku budowlanym, co mobilizuje do systematycznej poprawy oferty, zarówno w zakresie produktów, jak i serwisu. Jako Grupa chcemy oferować kompleksowe rozwiązania budowlane. Dzięki innowacyjnym produktom i projektom planowanym do wdrożenia możemy pozytywnie patrzeć w przyszłość. G.P.: Dziękuję za rozmowę.

Builder 23

PROMOCJA

Grzegorz Przepiórka: Ostatnie lata dla rynku chemii budowlanej nie były najlepsze, choć rok 2011 przyniósł już pewną stabilizację. Jak na tym tle radzi sobie firma Knauf Bauprodukte Polska? Andrzej Feruga: Mamy za sobą kolejny wymagający rok. Pogarszająca się od końca 2008 koniunktura w gospodarce światowej miała wpływ także na rynek chemii budowlanej. Jednak kryzys na rynku finansowym w największym stopniu dotknął deweloperów, a ograniczenia w dostępie do kredytów spowodowały wyhamowanie budownictwa mieszkaniowego. Pomimo to, rok 2011 dla Knauf Bauprodukte zakończył się kolejnym wzrostem sprzedaży. Zauważyliśmy stałą, wzrostową tendencję w zakresie zapytań ofertowych. Kontynuowaliśmy współpracę z architektami i wykonawcami. Dzięki doświadczeniu i posiadanej wiedzy Grupy Knauf wspieraliśmy wszystkich uczestników rynku budowlanego. Poprzez szkolenia i wymianę doświadczeń z ekspertami rynku poszerzyliśmy portfolio produktów m.in. o systemy budowlane Knauf Home (tynki cementowo-wapienne), systemy podłogowe Knauf Start (masy samopoziomujące), systemy glazurnicze Knauf Cermo (kleje do płytek) oraz Knauf Clean (środki do czyszczenia, ochrony i pielęgnacji). Systemowe rozwiązania budują naszą przewagę konkurencyjną oraz zaufanie Klientów. G.P.: Sektor chemii budowlanej charakteryzuje się dużą konkurencyjnością. Jaki jest sposób na to, aby być o krok przed konkurencją? A.F.: Po pierwsze, mamy wspaniały zespół kompetent-

Fot. K. Forusińska-Pytka

Liczy się zespół

debata Buildera

TAK czy NIE dla atomu? Wizja astronomicznych cen za prąd albo co gorsza egipskich ciemności to as w dyskusji na temat ewentualnej budowy elektrowni jądrowej w Polsce. Warto się jednak zastanowić czy to bezpieczne, na naszą kieszeń, i jedyne możliwe rozwiązanie?

prof. Grzegorz Wrochna Dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku

Energetyka jądrowa: Tak, ale jak? Zwolennicy energetyki jądrowej podkreślają niski koszt wytwarzania, bogactwo złóż uranu w różnych rejonach świata, dostępność technologii doskonalonej od kilkudziesięciu lat, praktyczny brak szkodliwych dla środowiska emisji. Przeciwnicy podnoszą głównie ryzyko wydostania się substancji promieniotwórczych do środowiska w przypadku poważnej awarii lub niewłaściwego składowania odpadów. Faktem jest, że nie znamy innego źródła energii, które mogłoby zastąpić węgiel

24 Builder

i gaz na masową skalę w konkurencyjnej cenie. Pytania o bezpieczeństwo elektrowni jądrowych nie można lekceważyć. Kilkanaście tysięcy reaktoro-lat pracy bez poważniejszej awarii kilkuset reaktorów na świecie dowodzi, że można zbudować bezpieczną elektrownię jądrową. Uszkodzenia reaktorów w TME (USA) i w Fukushimie pokazały, że nawet zniszczenie rdzenia w dobrze zaprojektowanych reaktorach nie prowadzi do ofiar w ludziach. Jednak katastrofa w Czarnobylu uświadomiła nam, że można także zbudować reaktor niebezpieczny, który nieodpowiedzialna obsługa może wysadzić w powietrze. Dzisiaj budowane reaktory są znacznie bezpieczniejsze niż te w Fukushimie i TME. Ale zabezpieczenia kosztują. Producenci, aby wygrać przetarg zaproponują najtańsze możliwe rozwiązania spełniające postawione kryteria. Bezpieczeństwo będzie więc zależało od tego, jak te kryteria będą weryfikowane. W Narodowym Centrum Badań Jądrowych przygotowujemy zespół ekspertów do przeprowadzania analiz bezpieczeństwa oferowanych na rynku reaktorów. Powstaje Cen-

trum Informatyczne Świerk zapewniające odpowiednie moce obliczeniowe. Decyzji kluczowych dla bezpieczeństwa nie można podejmować na podstawie opinii, oświadczeń czy pobieżnych ocen. Muszą się one opierać na twardych liczbach będących wynikiem doświadczeń, obliczeń i symulacji. Wyniki tych analiz powinny być podstawą decyzji o wyborze określonych rozwiązań technicznych.

Zbigniew Kubacki Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Gospodarki

Za wprowadzeniem w Polsce energetyki jądrowej przemawiają co najmniej trzy względy: bezpieczeństwo energetyczne, ochrona środowiska i ekonomia.

Prognozy dla Polski przewidują 43-proc. wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną brutto do 2030 r. w stosunku do 2008 r. Dwa lata temu zużyliśmy jej w sumie 156 TWh. Za niecałe 20 lat będziemy już potrzebować aż 210 TWh. Aby zapewnić krajowej gospodarce taką ilość energii i równocześnie wywiązać się z unijnych zobowiązań dotyczących redukcji emisji CO2, potrzebujemy wydajnych i czystych źródeł energii. Takie właśnie są budowane dziś siłownie jądrowe. W świetle obecnej, europejskiej polityki klimatycznej energetyka jądrowa staje się jednym z najbardziej pożądanych źródeł wytwarzania. W dziedzinie emisji CO2 może konkurować nawet z elektrowniami wiatrowymi. Parlament Europejski uznał, że bez energii jądrowej niemożliwe jest wypełnienie postanowień o redukcji emisji. Energia z atomu, to mimo wysokich nakładów inwestycyjnych, atrakcyjne pod względem cenowym, stabilne źródło energii. Analizy Agencji Rynku Energii wykazują konkurencyjność technologii jądrowych, ze względu na przewidywany wzrost cen paliw organiczmarzec 2012

nych i opłat za uprawnienia do emisji CO2. Elektrownie jądrowe, wykorzystujące np. nowoczesne reaktory trzeciej generacji, mogą rywalizować ze źródłami węglowymi, czy gazowymi już przy koszcie uprawnień do emisji na poziomie 15 euro za tonę CO2. Przy takich stawkach uśrednione koszty wytwarzania w elektrowni jądrowej to ok. 57 euro za 1 MWh, w elektrowni na węgiel brunatny – ok. 80 euro za 1 MWh. Energetyka jądrowa może także stać się kołem zamachowym dla polskiego przemysłu. 20 lat temu polskie przedsiębiorstwa były w stanie dostarczać wszystkie elementy elektrowni jądrowej, poza zbiornikiem ciśnieniowym reaktora i paliwem jądrowym, lub przygotowywały się do ich produkcji. Liczymy, że uda się w jak największym zakresie odtworzyć te zdolności polskiego przemysłu, a w dalszej perspektywie rozbudowywać je. Skorzystałyby na tym z pewnością krajowe przedsiębiorstwa, jak i cała gospodarka.

Andrzej Kielar Prezes Zarządu Rockwool Polska Sp. z o.o.

Energia nuklearna nie uzupełni spodziewanych braków w zaopatrzeniu w nadchodzących latach. Dyskusja o zasadności inwestowania w energię atomu toczy się od lat. Po niedawnych wydarzeniach w Japonii na pierwszy plan wysuwa marzec 2012

się kwestia zagrożeń wynikających z posiadania na terenie państwa elektrowni atomowej. Ten aspekt, choć istotny i wart omówienia, wywołuje skrajne emocje, nieco utrudniając rzetelną i merytoryczną debatę – a przecież kontekstów jest tu znacznie więcej. Energia nuklearna nie uzupełni spodziewanych braków w zaopatrzeniu w nadchodzących latach, kiedy wzrost mocy jest najbardziej potrzebny. Jednocześnie angażując gigantyczne środki finansowe, ograniczy możliwości finansowania innych przedsięwzięć energetycznych. Kolejnym minusem jest brak wymaganego zaplecza technologicznego. Całość technologii trzeba będzie kupić z zewnątrz. W kalkulacjach analizujących sensowność wykorzystania energii nuklearnej należy wziąć pod uwagę również funkcję czasu. Jak uczą przykłady innych państw, wdrożenie projektu, przygotowanie infrastruktury i sama budowa elektrowni – ze względu na stopień skomplikowania każdego etapu – trwają bardzo długo. Dla zobrazowania, od momentu podjęcia decyzji do chwili dostarczenia zainteresowanym pierwszej porcji energii mija minimum 10 lat. Biorąc pod uwagę wszelkie uwarunkowania, w tym szybki rozwój technologii OZE, a przede wszystkim warte wykorzystania ogromne rezerwy energooszczędności, moim zdaniem to nie energia atomowa może zapewnić należyty stopień bezpieczeństwa energetycznego. Polska gospodarka wciąż jest ponad 2 razy bardziej energochłonna niż gospodarka UE i dotyczy to bardziej sektora budynków i usług, a nie przemysłu. Największe oszczędności energii może przynieść poprawa efektywności energetycznej budynków, gdzie można to osiągnąć szybko i opłacalnie, podnosząc jed-

nocześnie standard życia ludzi. Lepsze zarządzanie krajowym popytem na energię w połączeniu z inwestycjami w bardziej rozwojową rozproszoną energetykę odnawialną i tradycyjną, na bazie gazu (może już własnego łupkowego) i nowoczesnych, efektywniejszych technologii węglowych dają szansę na szybsze zbilansowanie potrzeb, w dodatku korzystniej dla rozwoju (równomiernego!) kraju niż budowa jednej czy dwóch elektrowni jądrowych.

prof. Jan Popczyk Politechnika Śląska

Energetyka jądrowa to energetyka paramilitarna, blokująca innowacyjność. Na drugim biegunie rozstrzyga się na świecie konkurencja o rynek energetyki OZE. Jeśli nie będzie powrotu do socjalizmu, to elektrowni jądrowych nie będzie, bo ryzyko ich finansowania stale rośnie. W USA proces zapoczątkowała awaria Three Mile Island (1979). Pierwsza faza obecnego wielkiego kryzysu (faza 2007-2009) pogłębiła problem: zostało podkopane zaufanie do instytucji finansowo-bankowych i ogólnie do korporacji w USA, a bez tego zaufania energetyki jądrowej nie da się budować. Kolejny silny wzrost ryzyka, w gospodarkach rynkowych, spowodował koszt katastrofy w Fukushimie, zbliżający się do 100 mld dolarów. Wreszcie nastąpił kryzys finansów

publicznych w UE. Ten sprawił, że również państwa utraciły zaufanie. W takiej sytuacji sfinansowanie inwestycji za ponad 150 mld zł (4 bloki 1600 MW) w Polsce jest niemożliwe, i to niezależnie od tego, co mówią PGE i Tauron (niezależnie, bo korporacjom już mało kto wierzy). Pozostaje jeszcze ryzyko proliferacji, związane z rynkiem elektrowni jądrowych poza światem demokratycznym (Wietnam, Pakistan, Iran). Zainteresowani są nim dostawcy reaktorów jądrowych. Wielkie interesy biznesu zderzają się jednak z ryzykiem społeczeństwa wiedzy. Wynikiem jest konsolidacja przeciwników energetyki jądrowej w świecie demokratycznym (Niemcy, Włochy, Japonia). Charakterystyczny jest przykład Francji, gdzie pierwszy raz w historii powstała silna koalicja polityczna proponująca w programie wyborczym na wybory prezydenckie 2012 redukcję energetyki jądrowej. Energetyka jądrowa to energetyka paramilitarna, blokująca innowacyjność, utrwalająca porządek polityczno-korporacyjny. Na drugim biegunie rozstrzyga się na świecie konkurencja o rynek energetyki OZE. To ona zweryfikuje energetykę jądrową i stanie się szansą dla społeczeństwa wiedzy. Roczna obniżka cen ogniw fotowoltaicznych, w trendzie długoterminowym wynosi 9%, a turbin wiatrowych 7%. W roku 2015 technologie te zaczną coraz powszechniej wygrywać konkurencję. To zbiega się z nowymi technologiami użytkowania energii (samochody elektryczne, budownictwo pasywne, zarządzanie energią – smart grid). I z nowymi sposobami finansowania energetyki rozproszonej (mikroskalowej), mianowicie przez prosumentów. A ci są rynkowo coraz bardziej sprawni. n

Builder 25

prawo

Prawa i obowiązki kierownika budowy Kierownik budowy jest uczestnikiem procesu budowlanego, który powinien niemal stale przebywać na budowie. Jego głównym obowiązkiem jest zapewnienie realizacji obiektu budowlanego zgodnie z projektem budowlanym oraz pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. dr Joanna Smarż

odstawowe prawa i obowiązki kierownika budowy zostały określone w art. 21a-22 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r., Nr 243, po. 1623 z późn. zm.) i mają na celu umożliwić mu nadzorowanie wykonywania robót. Podjęcie się pełnienia obowiązków kierownika budowy następuje w drodze oświadczenia o przyjęciu tej funkcji na określonej budowie, które składane jest w organie nadzoru budowlanego – czyli w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego, łącznie z zawiadomieniem o planowanym terminie rozpoczęcia robót budowlanych. Specyficzna rola kierownika budowy polega na tym, że występuje on zawsze jednoosobowo. Natomiast w sytuacji,

26 Builder

gdy na budowie wykonywane są prace, do kierowania którymi wymagane jest przygotowanie zawodowe w innej specjalności budowlanej niż posiada kierownik budowy, konieczne jest ustanowienie kierownika lub kierowników robót w odpowiedniej specjalności. Wówczas zadaniem kierownika budowy jest koordynowanie prac w zakresie wszystkich specjalności, ponieważ wyłącznie na nim ciąży odpowiedzialność za realizację obiektu budowlanego. Obowiązki kierownika budowy można podzielić na związane z przygotowaniem realizacji inwestycji oraz bezpośrednio z realizacją obiektu.

Sporządzenie planu bezpieczeństwa

Do pierwszej grupy obowiązków organizacyjnych kierownika budowy należy zatem sporządzenie lub zapewnienie sporządzenia przed rozpoczęciem budowy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, który jest wymagany w przypadkach szczegółowo określonych w art. 21a ust. 1a Prawa budowlanego. Plan ten powinien być sporządzony na podstawie informacji projektanta przygotowującego projekt budowlany obiektu budowlanego, który ma być realizowany.

Funkcja kierownika budowy wiąże się z dużą odpowiedzialnością, ponieważ od chwili protokolarnego przejęcia terenu budowy, aż do oddania obiektu do użytkowania, odpowiada on za wszystko, co się zdarzy na terenie budowy. Zakres i formę informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowy zakres rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi określają przepisy rozporządzenia Mi-

nistra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126).

Zabezpieczenie terenu budowy

Do obowiązków związanych z przygotowaniem do realizacji inwestycji należy również odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego. Kierownik budowy zobowiązany jest również do umieszczenia tablicy informacyjnej zawierającej informacje na temat budowy. Ich szczegółowy zakres wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 108, poz. 953 z późn. zm.).

Geodezyjne wytyczenie obiektu Prowadzenie dokumentacji

Pozostałe obowiązki wynikające z art. 22 Prawa budowlanego dotyczą procesu realizacji obiektu budowlanego. Pierwszą czynnością kierownika budowy w tym zakresie jest zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu budowlanego, czyli dopilnowanie, aby wytyczenia dokonał uprawniony geodeta, zgodnie z założeniami projektu. Do obowiązków kierownika budowy w trakcie realizacji obiektu budowlanego należy systematyczne prowadzenie dokumentacji budowy, przez którą należy rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, marzec 2012

w miarę potrzeby rysunki i opisy służące realizacji obiektu, wymagane opracowania geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektu metodą montażu – także dziennik montażu.

Zapobieganie zagrożeniom

Kierownik budowy, jako osoba odpowiedzialna za wszystko co się dzieje na budowie, zobowiązany jest także koordynować: • realizację zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia: a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno; b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów; • działania zapewniające przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, który powinien zostać sporządzony przed rozpoczęciem robót budowlanych.

W przypadku nieprawidłowości

Kierownik budowy, w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia bezpieczeństwa w toku robót albo w realizowanym obiekcie zobowiązany jest wstrzymać roboty budowlane oraz bezzwłocznie zawiadomić o tym fakcie organ nadzoru budowlanego. Ponadto, o fakcie wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem kierownik budowy zobowiązany jest, oprócz dokonania odpowiedniego wpisu w dzienniku budowy, powiadomić również inwestora.

Weryfikacja

Kierownik budowy zobowiązany jest także zgłaszać inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonane roboty ulegające zakryciu lub zanikające. Do pierwszego rodzaju należy m.in. zasypywanie wykopów fundamentowych po wykonaniu fundamentów i murów piwnic oraz po sprawdzeniu właściwego posadowienia budynku. Do robót zanikających zalicza się m.in. roboty żelbetowe, a zwłaszcza uzbrojenie konstrukcji, które ma być zabetonowane, jak też pielęgnację betonów w okresie ich wiązania, zwłaszcza w razie niemarzec 2012

sprzyjających warunków atmosferycznych itp. Wskazane rodzaje robót powinny być oceniane ze szczególną wnikliwością i starannością.

Przygotowanie dokumentacji powykonawczej i odbiór robót

Jednym z ostatnich obowiązków kierownika budowy jest przygotowanie dokumentacji powykonawczej, przez którą należy rozumieć dokumentację budowy ze zmianami naniesionymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjne pomiary powykonawcze. Dokumentacja ta może być przygotowywana na bieżąco w trakcie realizacji robót budowlanych. Dobrze i systematycznie prowadzony dziennik budowy – w którym powinny być dokonywane bieżące wpisy opisujące wszystkie zdarzenia i ewentualne zmiany, jakie zostały wprowadzone w trakcie realizacji obiektu budowlanego – stanowi bowiem swoistą dokumentacją powykonawczą.

Dziennik budowy jest traktowany jako dokument urzędowy, w którym rejestruje się wszystkie zdarzenia mające miejsce na budowie oraz przebieg prac. Ma określoną wartość dowodową, gdyż stanowi dowód tego, co zostało w nim stwierdzone. Ostatnim obowiązkiem kierownika budowy jest zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami, a także o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, oraz – w razie korzystania – drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.

Uprawnienia kierownika budowy

Podstawowe uprawnienia kierownika budowy wynikają z art. 23 Prawa budowlanego i sprowadzają się do możliwości: • występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;

• ustosunkowania się w dzienniku bu-

dowy do zaleceń w nim zawartych. Uprawnienia powyższe są ściśle związane z kierowniczą rolą na budowie, jaką pełni kierownik budowy oraz odpowiedzialnością jaką ponosi za właściwą realizację obiektu budowlanego. Pierwsze z uprawnień można nazwać obowiązkiem. Kierownik budowy jest bowiem zobligowany do podejmowania wszelkich czynności, aby uniknąć niebezpieczeństw na budowie, a przede wszystkim musi tak zorganizować proces budowy, aby nie dopuścić do wypadków przy pracy czy katastrofy budowlanej.

Kierownik budowy zobowiązany jest zgłaszać inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonane roboty ulegające zakryciu lub zanikające. Jeżeli zatem kierownik budowy dostrzega potencjalne niebezpieczeństwo związane z realizacją zatwierdzonego projektu budowlanego, może wystąpić do inwestora o zmianę projektu, proponując rozwiązania, które pozwoliłyby tego niebezpieczeństwa uniknąć. Jeżeli inwestor nie skorzystałby z zaproponowanych przez kierownika budowy rozwiązań, kierownik powinien zrezygnować z funkcji w celu zwolnienia się z odpowiedzialności. Prawo ustosunkowania się do zaleceń i do innych wpisów w dzienniku budowy jest uzasadnione zwłaszcza okolicznością, że kierownik budowy ma najpełniejsze rozeznanie w sprawach budowy. Dziennik budowy może być zatem nośnikiem informacji dokumentującym ewentualne różnice zdań między uczestnikami procesu budowy. Jest traktowany jako dokument urzędowy, w którym rejestruje się wszystkie zdarzenia mające miejsce na budowie oraz przebieg prac. Dziennik budowy ma określoną wartość dowodową, gdyż stanowi dowód tego, co zostało w nim stwierdzone. Można zatem powiedzieć, że uprawnienie kierownika budowy polegające na możliwości dokonywania wpisów w dzienniku budowy ma znaczącą doniosłość prawną. Przepisy dotyczące zakazu łączenia funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru budowlanego oraz przepisy art. 22 i 23 Prawa budowlanego, które stanowią o obowiązkach i uprawnieniach kierownika budowy stosuje się odpowiednio do kierownika robót budowlanych (art. 24 ust. 2 ustawy). n

Builder 27

prawo

Wycena po nowemu Fot. arch. DLA Piper

Kontrowersje na tle przepisów rozporządzenia z 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego, doprowadziły ostatecznie do zmiany tego aktu prawnego. Jego nowelizacja weszła w życie w sierpniu ubiegłego roku.

PAWEŁ BIAŁOBOK Prawnik, DLA Piper

Specjalizuje się w kwestiach związanych z prawem nieruchomościowym. W swojej praktyce skupia się w szczególności na prawnych aspektach transakcji na rynku nieruchomościowym oraz na prawnych aspektach inwestycji budowlanych. Udziela wsparcia w pełnym cyklu inwestycji, począwszy od opracowywania projektów oraz uzyskania finansowania, a skończywszy na zarządzaniu istniejącymi nieruchomościami. Ponadto, doradza klientom z różnych sektorów w sporządzaniu umów najmu powierzchni biurowych oraz zajmuje się ogólną analizą prawną w celu określenia stanu prawnego nieruchomości.

w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego budziły spore kontrowersje. Przewidywały one mianowicie, by przy określaniu wartości rynkowej gruntów przeznaczonych lub zajętych pod drogi publiczne stosować podejście porównawcze, przyjmując ceny transakcyjne uzyskiwane przy sprzedaży gruntów przeznaczonych lub zajętych pod drogi publiczne. Ta dyspozycja przepisów skutkowała niejednokrotnie znacznymi dysproporcjami w wysokości odszkodowań wypłacanych za nieruchomości przeznaczone na inwestycje drogowe w różnych regionach kraju. W praktyce wspomniane przepisy pozwalały na pozyskanie nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej za cenę nieodzwierciedlającą w pełni jej rzeczywistej wartości. Dla właściciela nieruchomości, który nie uzyskał stosownego ekwiwalentu w postaci słusznego odszkodowania, oznaczało to zaś w praktyce konieczność poniesienia części kosztów realizacji inwestycji o charakterze publicznym. Wątpliwości odnośnie interpretacji przepisów rozporządzenia zgłaszało

również środowisko rzeczoznawców majątkowych, podnosząc że ceny transakcyjne uzyskiwane przy sprzedaży gruntów na cele inwestycji drogowych nie mają charakteru cen rynkowych. W toku dyskusji pojawiały się również zarzuty dotyczące niekonstytucyjności rozporządzenia. Trybunał Konstytucyjny uznał jednak, że przepisy rozporządzenia są zgodne z ustawą zasadniczą oraz regulacjami ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Kontrowersje na tle przepisów rozporządzenia z 21 września 2004 r. doprowadziły ostatecznie do zmiany tego aktu prawnego. Jego nowelizacja weszła w życie w sierpniu ubiegłego roku.

Nowe regulacje

Przepisy rozporządzenia w nowym brzmieniu przewidują, że wartość rynkową nieruchomości dla potrzeb ustalenia odszkodowania za nieruchomości wywłaszczone lub przejęte z mocy prawa na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realiza-

Stare zasady

Tymczasem obowiązujące jeszcze do niedawna regulacje Rozporządzenia Rady Ministrów z 21 września 2004 r.

28 Builder

Fot. arch. MostyGdansk

ealizacja inwestycji związanych z budową nowych dróg i autostrad oraz poszerzaniem tych już istniejących wiąże się koniecznością przeprowadzenia wyceny nieruchomości, na obszarze których wspomniane inwestycje mają zostać zrealizowane.

marzec 2012

cji inwestycji w zakresie dróg publicznych określa się, przyjmując: stan nieruchomości z dnia wydania decyzji stanowiącej podstawę lokalizacji inwestycji drogowej, ceny nieruchomości z dnia ustalenia odszkodowania, a także przeznaczenie nieruchomości zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego bez uwzględnienia ustaleń decyzji stanowiącej podstawę lokalizacji planowanej inwestycji drogowej. Ustalając wartość rynkową nieruchomości nie uwzględnia się także nakładów poniesionych na nieruchomości po dniu wydania decyzji, na podstawie której została ustalona lokalizacja inwestycji drogowej. W przypadku gdy dane z lokalnego i regionalnego rynku nieruchomości są niewystarczające (lub w ogóle ich brak), wartość nieruchomości objętej decyzją określa się w podejściu kosztowym. Ustawowa definicja podejścia kosztowego zawarta jest w art. 153 ust. 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce

nieruchomościami. Przewiduje ona, że podejście kosztowe polega na określaniu wartości nieruchomości przy założeniu, że wartość ta odpowiada kosztom jej odtworzenia, pomniejszonym o wartość zużycia nieruchomości. W podejściu tym określa się oddzielnie koszt nabycia gruntu i koszt odtworzenia jego części składowych.

Stare przepisy pozwalały na pozyskanie nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej za cenę nieodzwierciedlającą w pełni jej rzeczywistej wartości. Ponadto, zgodnie z regulacjami znowelizowanego rozporządzenia, w przypadku gdy przeznaczenie nieruchomości zgodne z celem wywłaszczenia powoduje zwiększenie jej wartości, wartość rynkową nieruchomości określa się wedle schematu przewidującego, że: • wartość działek gruntu wydzielonych pod nowe drogi publiczne albo pod

poszerzenie dróg istniejących stanowi iloczyn wartości 1 m² gruntów, z których działki te wydzielono i ich powierzchni; • wartość nieruchomości zajętych pod drogi publiczne stanowi iloczyn wartości 1 m² gruntów o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych i ich powierzchni. Wskazany iloczyn powiększa się na podstawie badania rynku, ale nie więcej niż o 50%. Osobą uprawnioną do określenia właściwego wskaźnika procentowego jest rzeczoznawca majątkowy. Opisane wyżej przepisy stosuje się do nieruchomości wywłaszczanych lub przejętych z mocy prawa na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych jak również (na zasadzie odpowiedniego stosowania) do nieruchomości przeznaczonych, wydzielonych, nabywanych, zajętych lub przejętych pod drogi. REKLAMA

marzec 2012

Builder 29

raport

Anatomia kryzysu Część 2. Przeciwdziałanie

Na trzech pierwszych szczytach po wybuchu kryzysu finansowego przywódcy państw G20 porozumieli się co do krótko- i średniookresowych metod walki z kryzysem i zarządzania nim. Przyjęli też plan ożywienia gospodarczego. dr inż. Marek W. Zdyb

o lutego 2009 r. rządy państw grupy G8 uruchomiły pakiety ratunkowe, opiewające łącznie na ponad 3 bln dolarów. Niektóre państwa, jak USA czy Francję, oskarżono przy tej okazji o stosowanie praktyk protekcjonistycznych. Chodziło tu m.in. o amerykański program „Buy American” (kupuj tylko produkty

30 Builder

amerykańskie), oficjalnie zapisany w planie pomocowym prezydenta Obamy, czy też zobowiązanie francuskich producentów samochodowych do zachowania miejsc pracy we Francji, zapisane w rządowym pakiecie pomocowym. Po obniżkach, rekordowo niski poziom osiągnęły stopy procentowe (Japonia – 0,1%, USA – 0,25%, Wielka Brytania, Szwajcaria i Kanada – 0,5%. EBC – 1,25%). W kwietniu 2009 r., podczas szczytu G20, uzgodniono, że rynki finansowe nie mogą istnieć bez odpowiednich regulacji i nadzoru. Wezwano do bardziej rygorystycznej regulacji działalności funduszy hedgingowych. W końcowym komunikacie, po szczycie G20, jest mowa o zwiększeniu środków pomocowych MFW (Międzynarodowego Funduszu Walutowego) o 500 do 750 mld dolarów. Zaplanowano także likwidację tzw. „rajów podatkowych”. Postanowiono utworzyć fundusz wspierania handlu międzynarodowego.

Zarządzanie pod presją

Wraz ze stopniowym przeobrażaniem się kryzysu bankowego w fiskalny, spo-

łeczność międzynarodowa jest coraz bardziej podzielona co do metod zarządzania kryzysem. Ruchy społeczne, które pojawiły się w USA i w Europie, oczekujące reform instytucjonalnych, zagrażają planom oszczędnościowym. Na trzech pierwszych szczytach po wybuchu kryzysu finansowego (Londyn – 2009, Pittsburgh – 2009, Toronto – 2010) przywódcy państw G20 porozumieli się co do krótko- i średniookresowych metod walki z kryzysem i zarządzania nim. Przyjęli też plan ożywienia gospodarczego. Kryzys spowodował polityczną konsolidację G20, jednak główna uwaga uczestników z czasem skupiła się na problematyce Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW). W międzyczasie, w kolejnych latach od pojawienia się kryzysu w 2007 r., wiarygodność kredytowa niektórych państw zaczęła spadać, podnosząc koszty obsługi zadłużenia. Podczas gdy politycy europejscy wciąż debatują nad kryzysem greckim, kolejne państwa: Hiszpania, Włochy a nawet Francja napotykają na trudności finansowe. Kryzys zmusił rządy do poręczenia w krótmarzec 2012

kim okresie zobowiązań i podniesienia płynności kapitałowej instytucji finansowych, zaś w dłuższym okresie do podjęcia reform systemu finansowego. Płacenie za błędy, a być może też malwersacje sektora bankowego, budzi jednak wciąż oburzenie podatników. Masowe protesty w USA (Occupy Wall Street) i w Hiszpanii (Indignados) rozlewają się stopniowo na inne kraje. Większe zaangażowanie społeczeństw w walkę z kryzysem mogłoby usprawiedliwić i uprawomocnić oszczędności, w tym również nieuniknioną deprecjację cen i wynagrodzeń w niekonkurencyjnych i zadłużonych gospodarkach. Niezbędne jest zatem przyzwolenie społeczne na ograniczenie wydatków z budżetu. Jego brak może zagrozić uzgodnieniom G20.

Wzmocnienie MFW

Uczestnicy obrad w Cannes (sesja w listopadzie 2011 r.) zgodzili się, żeby zwiększyć pulę środków pomocowych MFW. UE ma nadzieję, że udziałowcy MFW wesprą zadłużone kraje strefy euro. Wzmocnienie funduszu ratunkowego strefy euro (EFSF) przez MFW ochłodziłoby z pewnością rynki. Siła EFSF nie jest wystarczająca, by wysłać mocny sygnał do rynków, więc zwiększenie płynności przez MFW byłoby w stanie ochłodzić rynki bardziej, niż są to w stanie zrobić instytucje europejskie. Nie wiadomo też do końca, jakie jest zainteresowanie poszczególnych członków MFW, zwłaszcza zaś gospodarek wschodzących i ile będą oni w stanie zainwestować. Fundusz, wraz z UE, udzielił już pożyczek zadłużonym krajom strefy euro: Irlandii, Grecji, Portugalii i Węgrom. UE zakłada, że dofinansowany MFW wzmocni też zdolności pożyczkowe EFSF (Europejskiego Funduszu Stabilizacyjnego). Jednak podkreśla się, że środki MFW nie będą przeznaczone wyłącznie dla krajów strefy euro. Inna opcja wzmocnienia MFW to dwustronne pożyczki udzielane przez kraje członkowskie. Jednym ze sposobów tzw. lewarowania EFSF, czyli uzgodnionego na ostatnim szczycie strefy euro zwiększenia możliwości pożyczkowych tego funduszu, bez zwiększenia gwarancji ze strony krajów udziałowców, jest utworzenie funduszu specjalnego przeznaczenia (SPV). Mógłby on być finansowany przez gospodarki wschodzące, takie jak np. Chiny. Jeszcze inna opcja to dwustronne pożyczki, udzielane sobie wzajemnie przez kraje członkowskie oraz nowe marzec 2012

alokacje specjalnych praw ciągnienia (SDR). Chodzi tu o zastrzyk miliardów dolarów w światową gospodarkę. MFW może być także wzmocniony na wzór operacji z 2009 r., kiedy to z powodu kryzysu liderzy G20 zdecydowali o emisji specjalnych praw ciągnienia o wartości ponad 200 mld dolarów. Wskutek wzmocnienia, możliwości pożyczkowe MFW mogłyby wzrosnąć nawet do 1 bln dolarów. Specjalne prawa ciągnienia to międzynarodowa jednostka rozrachunkowa, mająca charakter pieniądza bezgotówkowego, czyli istniejącego wyłącznie w postaci zapisów księgowych na bankowych rachunkach depozytowych. SDR utworzono w 1967 r. w celu stabilizacji międzynarodowego systemu walutowego przez MFW. Jednostkami SDR mogą się posługiwać wyłącznie banki centralne oraz niektóre instytucje finansowe w rozrachunkach między sobą. Jednostki SDR przyznawane są krajom członkowskim MFW proporcjonalnie do ich udziałów w funduszu. Do tej pory miały miejsce 3 emisje SDR-ów. Istnieją poważne kontrowersje w łonie UE odnośnie roli EBC, jako kredytodawcy „ostatniej szansy”, skupującego coraz bardziej toksyczne obligacje peryferyjnych krajów eurostrefy. Podobnie nie doczekała się realizacji idea euro obligacji. Głównym oponentem okazują się być Niemcy. Uważają one, iż świadomość wśród dłużników istnienia silnego źródła kolejnego wsparcia finansowego może osłabić determinację do przeprowadzania reform i pogłębić kryzys. Z drugiej jednak strony, przy braku konkretnych rozwiązań w tym zakresie, cały czas tworzy się swoista „bańka rynku obligacji”, której pęknięcie może zrujnować europejski (i nie tylko) system bankowy.

Zarządzanie krok po kroku

Zarządzanie kryzysem przez decyzyjne gremia UE w latach 2010 i 2011 przedstawiało się następująco: • 2.05.2010: UE i MFW uzgadniają wart 110 mld euro pakiet dla Grecji. • 10.05.2010: UE ogłasza powołanie EFSF. MFW dodaje 250 mld dolarów. • 18.10.2010: szczyt w Deauville. Trwały mechanizm ratunkowy i reguła PSI. • 28.11.2010: pakiet ratunkowy dla Irlandii wart 85 mld euro. • 11.03.2011: UE uzgadnia powołanie ESM, zastępującego EFSF od 2013 roku. • 3.05.2011: pakiet ratunkowy dla Portugalii wart 78 mld euro.

• 10.06.2011: UE uznaje, że Grecja po-

trzebuje drugiego pakietu pomocowego. Niemcy żądają PSI. • 21.07.2011: UE i MFW uzgadniają drugi program dla Grecji za 109 mld euro. Osiągnięta zostaje zgoda na powiększenie i zmianę zasad funkcjonowania EFSF. • 8.08.2011: pierwsze zakupy przez EBC obligacji włoskich i hiszpańskich. • 23 – 26.10.2011: trójfilarowy program wyjścia z kryzysu zadłużenia. Formalne ustalenie, że bank EBC, poza zapewnianiem nieograniczonej płynności bankom europejskim (działanie statutowe), będzie też skupywał obligacje krajów zagrożonych niewypłacalnością, zgodnie z tzw. doktryną Tricheta.

Kryzys i przeciwdziałanie w Polsce

Początkowo kryzys omijał gospodarkę Polski. Za główne zagrożenia uważano takie zjawiska, jak niebezpieczna zależność wartości złotego od spekulacyjnych inwestycji krótkoterminowych, wysokie zadłużenie państwa oraz wysoki udział importu w produkcji. Potem jednak pojawiły się czynniki powodujące przeniesienie skutków światowego kryzysu do Polski: ograniczenie akcji kredytowej przez banki, atak spekulacyjny na polską walutę i znaczne obniżenie wartości złotego, oraz problemy finansowe w przedsiębiorstwach polegające na braku znajomości specyfiki opcji walutowych. Jednak na tle pozostałych gospodarek, sytuacja Polski była oceniana pozytywnie. Funkcjonowała też opinia, iż to właśnie stosunkowo konserwatywna struktura bankowości w Polsce, pozbawiona najnowszych, jak się okazało, ryzykownych technik finansowych, uchroniła kraj i system bankowy przed natychmiastowym „zainfekowaniem” symptomami kryzysu. Od listopada 2008 r. do czerwca 2009 r. RPP (Rada Polityki Pieniężnej) obniżyła depozytową stopę procentową z 4,50 do 2,00%. Jednak w Polsce skutki międzynarodowego kryzysu gospodarczego były odczuwalne w zdecydowanie mniejszym stopniu niż w innych krajach regionu. W II kw. 2009 r. PKB Polski, wyrównany sezonowo, wzrósł o 0,5% w porównaniu z I kw. 2009 r. i był o 1,4% wyższy w porównaniu do II kw. 2008 r. Wzrost wartości PKB w Polsce w tym okresie był jedynym w UE. Na wzrost PKB pozytywny wpływ miał także zwiększony eksport netto oraz spożycie ogółem, natomiast negatywny wpływ miał spadek akumu-

Builder 31

raport lacji. Według raportu OECD na dodatnie tempo wzrostu polskiego PKB wpłynęło też m.in. dobre wykorzystanie funduszy unijnych oraz inwestycje prowadzone w ramach przygotowania do Euro 2012.

Zalecenia Rady Europy

Wprowadzenie wspólnej waluty ukazało wiele korzyści z niej płynących, jednak kryzys światowy wyzwolił już w 2009 r. głębokie osłabienie, które przejawiło się w obniżeniu PKB całej eurostrefy poniżej poziomu 2006 roku. W 2010 r. PKB nieco wzrósł, pozostając ciągle jednak poniżej poziomu 2007 r. W konsekwencji bezrobocie podniosło się z 7,6% w 2007 r. do 10,1% w 2010 r. W efekcie stan finansów publicznych pogorszył się, wywołując wzrost ryzyka związanego ze wzrostem zadłużenia i pogarszając sytuację makroekonomiczną. Z kolei sytuacja finansów publicznych nieco się poprawiła, jednak dług publiczny będzie wzrastał co najmniej do 2012 roku. W 2010 r. deficyt budżetowy w strefie euro zmniejszył się do 6% PKB, dług publiczny zaś wzrósł do 85,1% PKB. W myśl założeń Programu Stabilności 2011 deficyt powinien spaść do 1,3% w 2014 r., zaś dług publiczny powinien zacząć obniżać się od 2014 r., po odnotowaniu szczytu w 2012 roku. Poprawa ma wynikać z konsolidacji wydatków budżetowych, przy jednoczesnym wzroście podatków. Problem stanowić będzie starzenie się populacji, wskutek czego reformowanie systemu emerytalnego oraz systemu zabezpieczeń socjalnych może nie wystarczyć do osiągnięcia długoterminowej równowagi fiskalnej. Niezbędna jest więc poprawa produktywności i konkurencyjności oraz usunięcie strukturalnych przeszkód dla popytu wewnętrznego. Powinno to podnieść potencjał wzrostowy i zlikwidować nierównowagę makroekonomiczną w eurostrefie. W tym celu kraje eurostrefy zapowiedziały szereg reform strukturalnych w ramach swych Narodowych Programów Reform. Jednak wciąż istnieją niedostatki w zakresie środków niezbędnych do poprawy funkcjonowania rynków produkcji i pracy, szczególnie w sektorze usług, w zakresie sprzyjającej wzrostowi konsolidacji fiskalnej oraz w systemach wynagrodzeń. Okazało się, iż niezbędne jest stworzenie zrozumiałej i permanentnej polityki koordynacji wzajemnych działań wewnątrz UE i eurostrefy. Konieczny jest ciągły, całoroczny nad-

32 Builder

zór nad działaniami poszczególnych krajów. Uzasadnione okazało się również utworzenie Rady ds. Europejskiego Ryzyka Systemowego, Europejskich Agencji Kontroli i Europejskich Agencji Nadzoru. Zwieńczeniem inicjatywy jest Pakt Euro Plus. Generalnie, Komisja Europejska zaleca krajom strefy euro ściśle przestrzegać celów wyznaczonych w ich Programach Stabilności 2011. Kraje otrzymujące pomoc finansową UE/MFW winny przestrzegać ustaleń z podpisanych Porozumień (Memoranda of Understanding). W szczególności należy wzmóc wysiłki fiskalne, aby móc skorygować nadmierne deficyty i przybliżyć średnioterminowe cele budżetowe. W głównej mierze chodzi tu o poprawę zadłużenia publicznego. Powinno się też wzmóc dyscyplinę fiskalną na poziomie narodowym i regionalnym, przez wprowadzenie lub wzmocnienie wystarczająco silnych i wiążących ram fiskalnych. Niezbędna jest kontynuacja lub wprowadzenie reform w zakresie systemu zabezpieczeń socjalnych, aby zapewnić równowagę fiskalną w odniesieniu do systemu emerytur i korzyści socjalnych. Zwłaszcza przez dostosowanie systemu emerytalnego do narodowej sytuacji demograficznej danego kraju. Uznano za niezbędne poprawienie funkcjonowania i stabilności systemów finansowych, przy wykorzystaniu wyników obszernych testów kondycji (stress tests) sektora bankowego. Sektor bankowy powinien ponadto kontynuować wzmacnianie odporności na możliwe dalsze straty, tak aby instytucje finansowe, które znajdą się w kłopotach, zdolne były restrukturyzować się lub opuścić rynek bez tworzenia napięć finansowych. Należy też kontynuować reformy podatkowe, dając przy tym priorytet przyjaznym wzrostowi systemom podatkowym, jednak przy jednoczesnym zachowaniu przynajmniej dotychczasowego poziomu dochodów z podatków. W szczególności chodzi o obniżenie opodatkowania pracy, tak by uczynić ją opłacalną, redukcję wydatków publicznych i ochronę czynników sprzyjających wzrostowi, takich jak wydatki na badania i rozwój, edukację i oszczędność energii. Tam gdzie to niezbędne, należy usprawnić porozumienia płacowe i mechanizmy indeksacyjne – w porozumieniu z partnerami społecznymi. Chodzi o to, by płace ewoluowały proporcjonalnie do produktywności, konkurencyjności i sytuacji zatrudnieniowej.

Niezbędne działania: - poprawa produktywności i konkurencyjności oraz usunięcie strukturalnych przeszkód dla popytu wewnętrznego, - stworzenie zrozumiałej i permanentnej polityki koordynacji wzajemnych działań wewnątrz UE i eurostrefy, - ciągły, całoroczny nadzór nad działaniami poszczególnych krajów, - wprowadzenie reform w zakresie systemu zabezpieczeń socjalnych, - wzmożenie dyscypliny fiskalnej na poziomie narodowym i regionalnym, - poprawa funkcjonowania i stabilności systemów finansowych. Trzeba również wprowadzić reformy, które usprawnią konkurencyjność w sektorach usługowych, w szczególności poprzez usunięcie nieuzasadnionych restrykcji w obszarze usług profesjonalnych oraz w handlu detalicznym i sieciowym.

Sytuacja kryzysowa krajów eurostrefy

Spośród 17 krajów strefy euro szczególne obawy budzi kondycja następujących krajów: Grecji, Irlandii, Portugalii, Hiszpanii i Włoch. Nie można też ignorować trudnej sytuacji Słowacji. Za skomplikowaną należy jednak też uznać sytuację Francji. Na osobną uwagę zasługuje również nienależąca do strefy euro Wielka Brytania, z uwagi na bardzo silne powiązania systemowe z sektorami finansowymi krajów strefy euro. Krajem, który jako jeden z pierwszych doznał bankructwa systemu bankowego, była maleńka Islandia. Ten europejski kraj nie należy do strefy euro ani do UE (chociaż rozpoczął negocjacje akcesyjne), tym niemniej z uwagi na szczególny i niejako pionierski charakter jego problemów związanych z kryzysem, został poddany analizie i sklasyfikowany w rankingu kondycji finansowej. Szczegółowe przedstawienie problemów trapiących poszczególne państwa oraz opis zastosowanych przez nie środków zaradczych znajduje się w serwisie www.ebuilder.pl dr inż. Marek W. Zdyb dyrektor i główny analityk, Ośrodek Badania Rynków Kapitałowych marzec 2012

Michał Stelmach analityk DM BOŚ S.A.

a początku roku obserwujemy odbicie kursów spółek budowlanych, jednak naszym zdaniem sektor nie będzie tegorocznym liderem wzrostów. W poprzednim roku indeks WIG-Budownictwo był najgorszym na GPW, tracąc 55 proc., co wspierały materializujące się oczekiwania odnośnie spadku rentowności spółek oraz rosnące zadłużenie. Niektóre spółki, mające przed sobą dobre perspektywy na najbliższe lata, zostały jednak naszym zdaniem nadmiernie przecenione.

Brak czynnika motywacyjnego

Fot. arch. Tines

Uważamy, że w 2012 r. trudno będzie znaleźć czynnik, który mógłby nagle skokowo poprawić nastawienie inwestorów do sektora. Poprzednio takimi były Euro 2012 oraz środki unijne z perspektywy budżetowej 2007-2013. Z kolei negatywnie mogą w tym roku zaskoczyć ostateczne wyniki spółek na kontraktach drogowych oraz potencjalne kary za opóźnienia.

marzec 2012

Produkcja budowlana wzrośnie, jednak wyzwaniem dla firm budowlanych będzie w tym roku poprawa zysków i obniżenie zadłużenia. Nadzieja wciąż w energetyce

Szansą na odwrócenie negatywnego sentymentu do spółek budowlanych wydawał się być start na większą skalę dużych kontraktów w energetyce. Podpisanie umowy z wykonawcą bloków w Opolu, największym kontrakcie w historii polskiej energetyki, które jeszcze na początku stycznia wydawało się być już kwestią najbliższych tygodni, opóźni się prawdopodobnie o wiele miesięcy. Wobec spadku ilości ogłaszanych dużych przetargów infrastrukturalnych, segment ten jest szansą na zapewnienie prac dla spółek budowlanych. Jednak na większe przychody z energetyki przyjdzie naszym zdaniem poczekać firmom do 2014 roku. W tym roku budowlańcy mogą liczyć na większą liczbę prac przy liniach energetycznych, gdzie rosnące inwestycje spółek z obszaru dystrybucji uzasadnia ich późniejsze uwzględnienie przy taryfach zatwierdzanych przez URE. Łączne wydatki czterech krajowych grup energetycznych szacujemy na 140 mld zł do

Oferowane ceny znacząco poniżej kosztorysów zmawiających doprowadziły do pewnego rozregulowania rynku, czego efekty obserwujemy obecnie m.in. w opóźnieniach na budowach, zatorach płatniczych czy upadłościach nieuczciwie traktowanych podwykonawców, na których większe firmy szukały oszczędności, by domknąć kontrakt z zyskiem. 2020 r. Szczyt inwestycji powinien przypaść na lata 2015-2016, pod warunkiem, że rozstrzygnięcia przetargów nie będą się opóźniać. Marże w tym segmencie powinny być wyższe niż w drogownictwie i budownictwie kubaturowym, przy czym ostateczna rentowność przy długiej realizacji kontraktów zależy od wielu czynników zmiennych m.in. duża część kosztów technologicznych dotyczy zakupów rozliczanych w euro.

Fot. arch. PKP PLK SA

Fot. arch. DM BOŚ S.A.

Budownictwo pod lupą

Builder 33

raport

PŁYNNOŚĆ FINANSOWA BUDOWNICTWA Opóźnienia płatności Na podstawie analiz należności już w połowie sezonu można było obserwować rosnące problemy z opóźnionymi płatnościami. Wzrost obrotów nie pociągał za sobą poprawy (i nadal się z tym nie wiąże) w zakresie płynności finansowej firm budowlanych. Świadczą o tym m.in. dane GUS o wynikach finansowych firm budowlanych, aktualnie dostępne dane kończą się na III kwartale 2011 r., ale to już wystarcza, aby zauważyć, iż na tle wcześniejszego roku sytuacja finansowa uległa pogorszeniu: w ciągu trzech kwartałów 2010 roku firmy budowlane osiągnęły wynik finansowy netto na poziomie 2,75 mld złotych, natomiast w ciągu trzech kwartałów 2011 roku wynik finansowy netto wyniósł już tylko 1,73 mld złotych, czyli wynik finansowy netto budownictwa spadł o 38%. Analogicznie wg. danych statystycznych rentowność netto obniżyła się z 3,9% na 2,2%, obniżeniu uległa też również płynność finansowa I jak i II stopnia. Wzrosły natomiast zobowiązania krótkoterminowe budownictwa (o 16%). Wydłużyło się średnie opóźnienie w spłacie należności, obniżyła się moralność płatnicza, wzrósł odsetek strat (trudnych do odzyskania długów).

Zaostrzona konkurencja o zlecenia, spadek marż W budownictwie wykonawcy starają się zdobyć za wszelka cenę zamówienia, aby tylko zapewnić sobie obrót i dopływ środków – podejmując się zleceń nawet poniżej kosztów, zakładając z góry, że ten problem zostanie przerzucony na innych – podwykonawców czy dostawców. Świadczy o tym to, iż tak jak w latach 2001-2003 wiele przetargów wygrywają oferenci gotowi realizować inwestycje za np. 60% zakładanej ceny. Jakie firmy najczęściej mają problemy? Wydaje się, iż w budownictwie ogólnym są to wszystkie firmy mniejsze, o obrotach do 10-15 mln złotych. W drogownictwie szczególnie wrażliwe są firmy średniej wielkości, o obrotach 10-60 milionów, gdyż nie maja już takiej elastyczności (m.in. w redukcji kosztów płacowych czy stałych) jak firmy małe, ani takiego zaplecza finansowego jak firmy większe.

Wzrost liczby upadłości o 30%

W odniesieniu do obecnej tendencji spadku marż trudno oszacować, kiedy zostanie ona przerwana. Niska dynamika wzrostu cen produkcji budowlanomontażowej, w porównaniu chociażby do cen przemysłu, wobec rosnących cen materiałów, transportu i wynagrodzeń potwierdza dużą presję na marże w branży budowlanej, co wobec rosnących kosztów przekłada się na spadki rentowności spółek. Zapewne znajdą się na GPW spółki, które zdołają poprawić marże, jednak będą to pojedyncze

Negatywnie mogą w tym roku zaskoczyć ostateczne wyniki spółek na kontraktach drogowych oraz potencjalne kary za opóźnienia. przypadki, w szczególności spółki, dla których 2011 r. nie był udany takie jak Mostostal Warszawa, Erbud, Bipromet czy Projprzem. Biorąc pod uwagę perspektywy na 2012 r. naszymi faworytami poprawy zysków jednak przy znacznie wyższej dynamice przychodów są PBG oraz Mirbud.

Energetyka w perspektywie Na większe przychody z energetyki przyjdzie naszym zdaniem poczekać firmom do 2014 roku. W tym roku budowlańcy mogą liczyć na większą liczbę prac przy liniach energetycznych, gdzie rosnące inwestycje spółek z obszaru dystrybucji uzasadnia ich późniejsze uwzględnienie przy taryfach zatwierdzanych przez URE. Łączne wydatki czterech krajowych grup energetycznych szacujemy na 140 mld zł do 2020 r. Szczyt inwestycji powinien przypaść na lata 2015-2016.

Fot. arch. Lafarge

W ślad za tym wzrastała liczba upadłości firm budowlanych – o niemal 30%, co jest niepokojące w sytuacji, gdy wg. oficjalnych danych (GUS) produkcja budowlana wzrosła za cały rok 2011 o 16,3%. Po wyeliminowaniu czynników o charakterze sezonowym wzrost w skali roku

Poprawa zysków

34 Builder

marzec 2012

Poprzeczka wyżej

W II półroczu 2012 r. po spadku realizacji kontraktów infrastrukturalnych nastąpi dalszy wzrost konkurencji, zaostrzając rywalizację o nowe zlecenia. Gorsza sytuacja gospodarcza i związana z nią niepewność sprawia, że odwlekają się inwestycje przemysłowe oraz procesy akwizycyjne, pomimo, że wiele spółek utrzymuje wysokie saldo gotówki. Niskie marże i spadek zamówień publicznych może powodować, że stopniowo z Polski będą wychodzić duże zagraniczne grupy budowlane, co

Odwlekają się inwestycje przemysłowe oraz procesy akwizycyjne, pomimo, że wiele spółek utrzymuje wysokie saldo gotówki. przełożyłoby się na spadek konkurencji i byłoby szansą na uzyskiwanie wyższych rentowności, choć zapewne nie takich jak przypadku kontraktów podpisywanych w latach 2008-2009. W pierwszej kolejności chodzi tu o firmy, które nie posiadają własnego parku maszynowego i będąc generalnym wykonawcą, skupiały się na organizacji procesu budowlanego praktycznie w całości korzystając z krajowych podwykonawców. Oferowane ceny znacząco poniżej kosztorysów zmawiających doprowadziły do pewnego rozregulowania rynku, czego efekty obserwujemy obecnie m.in. w opóźnieniach na budowach, zatorach płatniczych czy upadłościach nieuczciwie traktowanych podwykonawców, na których większe firmy szukały oszczędności, by domknąć kontrakt z zyskiem.

Jednak hossa

Oczekujemy, że w 2012 r. produkcja budowlana wzrośnie o około 4%. Prace spółkom budowlanym będą w dalszym ciągu zapewniać m.in. kontrakty drogowe i kolejowe. W 2012 r. wydatki Krajowego Funduszu Drogowego mają wynieść ponad 23,2 mld zł wobec rekordowych 23,7 mld zł zrealizowanych

W 2012 r. produkcja budowlana wzrośnie o około 4%. w poprzednim roku. Realne wydatki mogą być jednak niższe, z czym mieliśmy do czynienia również w poprzednich latach. Oczekujemy, że będzie to około 20 mld zł. Przyśpieszyć powinny jednak inwestycje kolejowe. Komisja Europejska nie zgodziła się na przeniesienie 1,2 mld euro na realizacje drogomarzec 2012

wyniósł 20,5% (za GUS, wg. wartości robót budowlanych). W obliczu podawanego przez GUS wzrostu (rok do roku) sprzedaży produkcji budowlano-montażowej można uznać, iż znaczna jej część powstała na kredyt – zaciągany de facto nie w instytucjach finansowych, ale na koszt wykonawców i dostawców materiałów budowlanych. Zaległości wobec firm budowlanych powodują, iż one same gorzej regulują swoje zobowiązania, co pogarsza płynność finansową zaopatrujących ich hurtowników. To właśnie oni – dystrybutorzy materiałów budowlanych są w jeszcze większym stopniu faktycznymi kredytodawcami prowadzonych inwestycji: w ostatnim miesiącu nie otrzymali na czas aż blisko 46% wartości swoich należności!

Problemy producentów materiałów – hurt materiałów budowlanych Hurtownie budowlane otrzymują w terminie niewiele ponad połowę swoich należności. Wyniki poszczególnych grup producentów materiałów budowlanych są trochę lepsze – m.in. producenci dachów, drzwi i okien, chemii budowlanej czy termoizolacji otrzymują w terminie średnio pomiędzy 60 a 70% wartości swoich należności. Część więc ciężaru kredytowania firm budowlanych ponoszą bezpośrednio hurtownicy, jednak i producenci materiałów budowlanych liczyć się muszą z koniecznością dłuższego kredytowania swoich odbiorców, co wiąże się z akceptacją większego ryzyka. Źródło: Analiza branżowa ubezpieczyciela należności Euler Hermes. Prezentowane w tym opracowaniu dane o płynności finansowej budownictwa oparte są na dobrowolnie dostarczanych danych sprzedażowych uczestników programu Analiz Branżowych Euler Hermes, analizujących zachowania ok. 27 tysięcy ich odbiorców z branży budowlanej.

we uzasadniając, że PKP PLK jest wystarczająco dobrze przygotowana, aby zrealizować zaplanowane inwestycje. Tegoroczne wydatki na kolej mogą według nas wzrosnąć do rekordowego poziomu 6 mld zł. Do wzrostu produkcji

Czynnikiem wspomagającym oddłużanie może być decyzja części spółek odnośnie przekazania zysku na kapitał zapasowy i brak wypłaty dywidendy. budowlanej w 2012 r. powinny się również przyczynić realizacje w zakresie infrastruktury gazowej, spalarni śmieci oraz nieruchomości komercyjnych. Powiększająca się nadwyżka mieszkań dostępnych do sprzedaży będzie prawdopodobnie hamować nowe inwestycje deweloperów.

Na celowniku

Wyzwaniem dla spółek budowlanych będzie w tym roku obniżenie zadłużenia. Finansowanie firm z dużą ekspozycją na segment drogowy powinno poprawić szybsze regulowanie należności

przez GDDKiA, której zależy na utrzymaniu wysokiego tempa realizacji prac przed Euro 2012. Chcąc obniżyć zadłużenie coraz więcej spółek decyduje się na sprzedaż posiadanych nieruchomości oraz aktywów niezwiązanych z podstawową działalnością operacyjną. Czynnikiem wspomagającym oddłużanie może być decyzja części spółek odnośnie przekazania zysku na kapitał zapasowy i brak wypłaty dywidendy. Spośród największych spółek na GPW,

W II półroczu 2012 r. po spadku realizacji kontraktów infrastrukturalnych nastąpi dalszy wzrost konkurencji, zaostrzając rywalizację o nowe zlecenia. na takie rozwiązanie zdecydują się prawdopodobnie PBG, PolimexMostostal, Trakcja-Tiltra oraz Erbud. Sowicie z akcjonariuszami zyskiem może podzielić się ponownie Budimex. Wysokiej dividend yield oczekujemy również w przypadku Elektrotimu oraz Mirbudu. n

Builder 35

raport

Zdjęcia arch. PwC

Transakcje w energetyce

Marcin Paprocki,

Wicedyrektor, Dział Doradztwa Biznesowego, zespół ds. fuzji i przejęć w PwC (daw. PricewaterhouseCoopers)

Potrzeby inwestycyjne krajowego sektora stają się coraz pilniejsze i tak duże, że tylko podmioty najsilniejsze kapitałowo i realizujące strategię konsolidacji rynkowej będą w stanie je osiągnąć. Kolejne lata przyniosą istotne zmiany własnościowe w polskiej energetyce.

karb Państwa w dalszym ciągu posiada znaczące udziały w niesprywatyzowanych lub częściowo sprywatyzowanych spółkach sektora energetycznego, m.in. ENEA, ENERGA, ZE PAK oraz PKP Energetyka. Zgodnie z deklaracjami Ministerstwa Skarbu Państwa (MSP), w dalszym ciągu planowane jest sukcesywne obniżanie w tych spółkach zaangażowania kapitałowego Skarbu Państwa poprzez sprzedaż inwestorowi lub w drodze publicznej oferty akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Scenariusze prywatyzacji

Maksymilian Grotyński, Starszy konsultant w zespole ds. fuzji i przejęć, PwC 36 Builder

W przypadku ENEA w dalszym ciągu aktualny jest scenariusz sprzedaży należącego do Skarbu Państwa pakietu 51% akcji poznańskiej spółki inwestorowi branżowemu. Równocześnie Minister Skarbu nie wykluczył możliwości prywatyzacji tej spółki w drodze publicznej oferty akcji. Drugi ze scenariuszy jest mniej prawdopodobny w kontekście obecnej sytuacji na giełdach papierów wartościowych. Niezależnie od wybranego trybu sprzedaży, wznowienie procesu prywatyzacyjnego ma nastąpić po wyłonieniu zwycięzcy

przetargu na budowę nowego bloku węglowego w Elektrowni Kozienice. W związku z faktem, że w styczniu 2011 r. UOKiK wydał decyzję zakazującą przejęcia przez PGE kontroli nad ENERGA i mimo protestów, PGE podtrzymuje swoje stanowisko, coraz bardziej prawdopodobnym scenariuszem jest debiut giełdowy tej spółki. Na początku 2011 r. Ministerstwo Skarbu Państwa zrezygnowało z negocjacji dotyczących sprzedaży Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin S.A. spółce Rafako S.A. MSP planuje prywatyzację ZE PAK S.A. w formie oferty publicznej w I kw. 2012 r., co wydaje się mało realnym scenariuszem w obliczu sytuacji na rynkach finansowych. Niezależnie od tego, na początku 2012 roku ZE PAK S.A. złożył oferty wiążące na zakup po 85% akcji spółek Kopalnia Węgla Brunatnego Konin S.A. oraz Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów S.A. Oprócz ZE PAK S.A. w wyścigu po wspomniane kopalnie udział bierze również Społem Plus Sp. z o.o., podmiot kontrolowany przez izraelsko-amerykański kapitał, który dysponuje ok. 1 mld PLN do przeznaczenia na inwestycje w polskim sektorze energetycznym. W związku z udaną prywatyzacją Przedsiębiorstwa Napraw Infrastruktury w ubiegłym roku, jak również dużym zainteresowaniu ze strony inwestorów prywatyzacją PKP Cargo, Grupa PKP deklaruje, że PKP Energetyka będzie kolejnym podmiotem przeznaczonym do prywatyzacji. Planowana na 2012 r. prywatyzacja PKP Energetyka miałaby się odbyć poprzez giełdę. Wśród miast zachęconych sukcesem prywatyzacyjnym Warszawy i planujących sprzedaż dystrybutorów ciepła znajdują się m.in. Radom, Lublin i Olsztyn. Około połowy rynku dystrybucji ciepła mierzonego wartością produkcyjnej w dalszym ciągu pozostaje w rękach miast, a ich łączna wartość szacowana jest na poziomie nawet 3 mld PLN. Jedną z pierwszych transakcji, która ma szansę na realizację, jest zaplanowana na 2012 r. sprzedaż Zakładów Energetyki Cieplnej Katowice S.A. należących do Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.

Zainteresowane strony

Rok 2011 potwierdził rosnące zainteresowanie energetyką ze strony polskich firm surowcowych. Do podmiotów tradycyjnie związanych z tym sektorem w Polsce dołączyło w 2011 r. PGNiG, kupując w sierpniu aktywa ciepłownicze Vattenfalla w Warszawie. Budowę elektrowni węglowej we współmarzec 2012

Sektor energetyczny w Polsce Podsumowanie 2011 r. • Łączna wartość transakcji w sektorze energetycznym w Polsce w 2011 r. szacowana jest na poziomie ok. 11,5 mld PLN, wobec 12 mld PLN uzyskanych w roku 2010 (nie uwzględniając transakcji przejęcia ENERGA przez PGE zablokowanej przez UOKiK). • Wartość trzech największych transakcji w sektorze stanowiła blisko 70% ich łącznej wartości, a kluczowym sprzedającym na rynku okazał się zgodnie z przewidywaniami szwedzki koncern Vattenfall, porządkujący swoje aktywa w regionie. Kupującymi byli gracze branżowi konsolidujący rynek lub, tak jak w przypadku PGNiG, realizujący strategię rozwoju opartą na wykorzystaniu synergii pomiędzy swoją dotychczasową działalnością a sektorem energetycznym. • Największą transakcją w polskim sektorze energetycznym w 2011 r. było nabycie pakietu 99,98% akcji Górnośląskiego Zakładu Energetycznego S.A. przez Tauron Polska Energia S.A. od koncernu Vattenfall, o wartości przekraczającej 3,6 mld PLN. • Drugą pod względem wartości transakcją w sektorze było nabycie 99,98% akcji Vattenfall Heat Poland S.A. przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. od koncernu Vattenfall za kwotę blisko 3 mld PLN. Zamknięcie transakcji nastąpiło 11 stycznia 2012 r. • Trzecią największą transakcją w sektorze energetycznym w Polsce było nabycie w procesie prywatyzacyjnym pakietu 85% akcji SPEC S.A. przez Dalkia Polska S.A. od Miasta Stołecznego Warszawa. Wartość transakcji przekroczyła 1,4 mld PLN. • Sprzedaż GZE na rzecz Tauron można uznać za jedną z największych transakcji na rynku energetyki w Polsce od kilku lat. Co prawda wśród transakcji z roku 2010 znalazły się przekraczające swoją wartością 1 mld EUR projekty, takie jak sprzedaż przez MSP pakietów akcji PGE czy też Tauron, jednak nastąpiły one przez Giełdę, a nie w transakcji prywatnej do jednego podmiotu. Jeszcze wyższa wartość transakcji przejęcia ENERGA przez PGE w wysokości 1,9 mld EUR jest czysto teoretyczna, bowiem nie doszło i nie zapowiada się, by doszło do jej finalizacji z uwagi na stanowisko UOKiK. • Wśród istotnych transakcji w sektorze energetyki w Polsce w 2011 r. należy także wymienić sprzedaż przez Giełdę 11,9% akcji Tauron, z tytułu której Skarb Państwa uzyskał 1,3 mld PLN, a także odkupienie przez ENERGA mniejszościowych pakietów akcji ENERGA – Operator oraz ENERGA – Elektrownie Ostrołęka od Skarbu Państwa za kwotę łącznie 590 mln PLN. W wyniku wcześniejszego zbycia części akcji EC Białystok, należących do Skarbu Państwa, na rzecz ENEA, również dotychczasowy inwestor SNET zdecydował o sprzedaży ENEA pakietu kontrolnego w elektrociepłowni za kwotę 350 mln PLN. Kulczyk Holding stał się właścicielem Elektrociepłowni Nowa Sarzyna za sumę 300 mln PLN, kupując spółkę od AEI. W wyniku przeprowadzonych procesów prywatyzacji, Fortum przejęło po 85% akcji w Zespole Elektrociepłowni Bytom i Elektrociepłowni Zabrze za łączną kwotę 82 mln PLN, zaś JSW nabyło 85% PECu Jastrzębie za sumę 140 mln PLN. Specyficzną transakcją, acz związaną blisko z sektorem, było przejęcie Towarowej Giełdy Enegii przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie za 180 mln PLN. Z kolei wśród transakcji w sektorze energetyki odnawialnej należy odnotować sprzedaż Farm Wiatrowych w Łękach Dukielskich, Bukowsku i Rymanowie przez Martifer Renewables SGPS S.A. na rzecz Inter IKEA Systems BV za kwotę 390 mln PLN oraz nabycie przez CEZ pakietu kontrolnego w Eco-Wind Construction (wartości transakcji nie ujawniono).

marzec 2012

pracy z partnerem potwierdziła Kompania Węglowa, zatwierdzając w grudniu strategię do roku 2015. Z kolei, KGHM zwiększył udziały w akcjach Taurona do 10,39%, a PKN Orlen w pierwszym kwartale 2012 r. deklaruje wybór wykonawcy elektrowni we Włocławku. Na uwagę zasługuje zainteresowanie energetyką ze strony firm kontrolowanych przez rodzimy kapitał prywatny, na tle których wyróżnia się Kulczyk Investments. Jan Kulczyk planuje budowę wiodącej grupy energetycznej z 1520% udziałem w rynku produkcji energii elektrycznej w Polsce. W ubiegłym roku Kulczyk Investments starał się o przejęcie pakietu kontrolnego ENEA oraz dokonał zakupu Elektrociepłowni Nowa Sarzyna Sp. z o.o. Kulczyk Investment jest również właścicielem Polenergii i KI Energy Trading. Do grona zagranicznych podmiotów nadal zainteresowanych polskim rynkiem energetycznym należą francuskie grupy EDF i GDF, które w ubiegłym roku starały się o przejęcie pakietu kontrolnego w ENEA S.A. Również fiński koncern energetyczny Fortum oraz francuska Dalkia deklarują zainteresowanie udziałem w rozwoju polskiego sektora dystrybucji ciepła, zarówno poprzez rozwój organiczny, jak i przejęcia. Udziałem w konsolidacji tego sektora zainteresowany jest również niemiecki STEAG AG, który za pośrednictwem polskiej spółki zależnej SFW Energia Sp. z o.o. nabył w ubiegłym roku udziały w Elektrociepłowni Iława. Kolejnym podmiotem wykazującym zainteresowanie udziałem w konsolidacji rynku energetycznego w Polsce jest należący do grupy najbogatszych czeskich przedsiębiorców Energetický a Prumyslový Holding. Podmiot ten starał się w ubiegłym roku m.in. o przejęcie ENEA oraz ENERGA. Na dynamikę procesów fuzji i przejęć w sektorze energetyki w kolejnych latach wpływać będą z jednej strony regulacje prawne mające realne przełożenie na opłacalność biznesu, z drugiej zaś dostępność kapitału i realizacja strategii porządkowania portfeli aktywów przez głównych graczy branżowych, szukających coraz częściej optymalnych inwestycji poza Europą. Biorąc pod uwagę cykl transakcji, a także sytuację na rynkach finansowych, można oczekiwać, że w roku 2012 aktywność transakcyjna inwestorów będzie mniejsza w porównaniu do lat 20102011, za to kolejne lata przyniosą dalsze zmiany własnościowe w polskiej energetyce.

Builder 37

oprogramowanie dla budownictwa

Skuteczne wdrożenie systemów IT w firmie Dzięki systemom wspierającym funkcjonowanie przedsiębiorstw możliwe jest uzyskanie znaczącej poprawy efektywności zarządzania, czego efekt stanowi większa konkurencyjność firmy na rynku. Jednak aby systemy stały się narzędziami przynoszącymi wymierne rezultaty, musi zostać spełnionych kilka istotnych warunków. Bartłomiej Sarnowski

irma decydując się na systemy konkretnego dostawcy musi zdawać sobie sprawę, że wiąże się z nim na wiele lat. Dobrze jest więc wybrać sprawdzone rozwiązania, które dodatkowo powinny być wdrażane przez konsultantów wiarygodnej i kompetentnej firmy. Konieczność zmiany firmy wdrożeniowej podczas wprowadzania systemu IT zawsze wiąże się z problemami, od opóźnień w uruchomieniu systemu, po zupełny paraliż funkcjonowania w sytuacjach skrajnych. Obecnie przy wyborze systemów ERP i CRM coraz mniejsze znaczenie mają konkretne funkcjonalności oferowane przez różnych producentów. Dzieje się tak dlatego, że funkcjonalność dostępnych na rynku systemów różnych producentów jest bardzo zbliżona. W związku z tym, decydując się na któreś z rozwiązań, firmy kierują się dodatkowymi wartościami, jakie otrzymują wraz z oprogramowaniem. Z pewnością oprócz odpowiedniej ceny jest to wsparcie firmy wdrażającej oprogramowanie, zapewnienie aktualizacji, a także elastyczność systemu, umożliwiająca stałą adaptację jego funkcjonalności do zmieniających się wymogów rynku. Na ostateczną przydatność rozwiązania informatycznego składa się bowiem wiele czynników, które podczas procesu wdrożenia zostały uwzględnione lub nie. Samo wdrożenie, w zależności od wielkości firmy i rodzaju systemów, może trwać długie miesiące.

38 Builder

Rozważając różne elementy związane z wyborem dostawcy systemu IT, warto pamiętać, by systemy były dostosowane do kultury działania danej firmy, a funkcjonalności narzędzi IT odpowiadały specyfice branży i uwzględniały różnorodne dane, jakie musi przetwarzać firma. Przykładowo, w przedsiębiorstwach produkcyjnych wśród znajdujących się w obiegu faktur, informacji z działu HR, zamówień czy stanów magazynowych są też dane zebrane z urządzeń produkcyjnych. Firmy coraz rzadziej godzą się na sytuację, by te dane, istotne dla podstawowej działalności a pochodzące z urządzeń pomiarowych, były wprowadzane do systemu ERP ręcznie. W dobie automatyzowania wielu działań w firmach, wśród odbiorców systemów standardem jest oczekiwanie, że systemy same będą pobierać informacje i umożliwiać ich późniejsze wykorzystanie. Samo rejestrowanie danych to jednak nie wszystko. Często okazuje się bowiem, że niektóre funkcjonalności dostarczane domyślnie wraz z systemami IT, trzeba później dodatkowo modyfikować, dostosowując je do specyfiki funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Wdrożenie – etapy

Prawidłowo przeprowadzone wdrożenie to efekt intensywnej pracy konsultantów, począwszy od wstępnego etapu definiowania założeń wdroże-

nia, przez wykonanie analizy przedwdrożeniowej, samo wdrożenie, aż po właściwe przeszkolenie osób, które będą korzystać z oprogramowania. Niezbędnym elementem wdrożenia jest także serwis techniczny. Te usługi, świadczone już w okresie użytkowania oprogramowania, gwarantują szybkie rozwiązywanie pojawiających się potencjalnych problemów, związanych z niepoprawnym działaniem aplikacji, bądź mają na celu objaśnienie sposobu realizacji określonych, niestandardowych zadań w systemie. O jakości wdrożenia i późniejszego funkcjonowania oprogramowania decydują wstępne etapy, w których badana jest specyfika procesów zachodzących w firmie. Następnie procesy te są tłumaczone na funkcjonalności wdrażanego systemu. Właściwe określenie i zdefiniowanie tych zależności sprawia, że na etapie samego wdrożenia unika się dodatkowej pracy związanej z uwzględnieniem pominiętych wcześniej etapów procedur firmowych i modyfikacją założeń wdrożenia. Trudnym okresem dla firmy jest samo wdrożenie. Dla zatrudnionych tam osób oznacza ono konieczność wykonania dodatkowej pracy oraz zmiany jej organizacji. Czę-

marzec 2012

za wdrożenie. Powinny one usunąć ewentualne usterki niewykryte podczas testowych uruchomień i służyć pomocą użytkownikom stawiającym pierwsze kroki w realnej pracy z nowym systemem.

Dobrze odwzorować procesy

Wdrażane systemy często obejmują całą organizację, a sprawne zarządzanie firmą wymaga, by z punktu widzenia użytkowników, a zwłaszcza kadry zarządczej, był to jeden spójny i zintegrowany system, w którym będą rejestrowane wszystkie zdarzenia związane z klientami i funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Co więcej, dane powinny przedstawiać faktyczny status spraw i umożliwiać podejmowanie decyzji adekwatnie do bieżącej sytuacji. Zebrane i przechowywane w firmowych systemach dane to podstawa do efektywnego raportowania, dzięki czemu możliwe staje się przeprowadzanie analiz kondycji firmy, stanu zamówień, relacji z klientem

Prawidłowo przeprowadzone wdrożenie to efekt intensywnej pracy konsultantów, począwszy od wstępnego etapu definiowania założeń wdrożenia, przez wykonanie analizy przedwdrożeniowej, samo wdrożenie, aż po właściwe przeszkolenie osób, które będą korzystać z oprogramowania. bądź generowania różnego rodzaju zestawień danych szczegółowych. Przed wdrożeniem warto też zaplanować rolę systemów IT w codziennym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. O ile funkcjonalność CRM, platform odpowiedzialnych za gromadzenie i przetwarzanie danych mających związek z klientami, jest oczywista, o tyle zdarza się, że możliwości platform ERP nie są w pełni wykorzystywane w firmach, a płacąc za cały system korzystają one jedynie z ułamka ich możliwości. Wprowadzane i przechowywane w systemach ERP dane powinny służyć do realnej oceny możliwości przedsiębiorstwa związanych z różnymi sferami jego działalności, takimi jak chociażby logistyka czy pro-

marzec 2012

Rysunki arch. Exact Software Poland

sto bowiem, zwłaszcza w przypadku integrowania działających już systemów, trzeba ich funkcjonalność na jakiś czas wyłączyć. Istotnym, aczkolwiek nie zawsze docenianym elementem wdrożenia są szkolenia, które umożliwiają pracownikom zrozumienie funkcjonowania nowego oprogramowania, poznanie jego możliwości i nabycie umiejętności posługiwania się nim. Dobre poznanie struktury systemu informatycznego i specyfiki obiegu dokumentów umożliwia szybsze wykonywanie zadań i przygotowuje do specyfiki pracy z nowym narzędziem w firmie. Szkolenia uczą też metod radzenia sobie z sytuacjami niestandardowymi, wymagającymi zmiany rutynowego podejścia do zadań i procedur. Konsultanci wdrażający oprogramowanie w ramach szkoleń często dzielą się też wiedzą, jak efektywniej korzystać z dostępnych narzędzi, dzięki czemu można zaoszczędzić czas niezbędny na wykonanie poszczególnych zadań. Po etapie wdrożenia, a często już w trakcie jego trwania, następuje weryfikacja systemu IT, który zostaje uruchomiony w trybie produkcyjnym. W tym okresie szczególnie ważny jest stały nadzór osób odpowiedzialnych

dukcja. Tymczasem, zastosowanie systemów ERP często ogranicza się do rejestrowania czynności prostych, takich jak wpłynięcie faktur bądź przetwarzanie danych o zatrudnionych pracownikach. Systemy ERP umożliwiają planowanie działań przedsiębiorstw przy wykorzystaniu zebranych danych historycznych. Planowe działania, które można dostosować do zmieniającej się sytuacji na rynkach, to pewność, że firma będzie zachowywać się racjonalnie i adekwatnie do sytuacji rynkowej i posiadanych zasobów. Dzięki temu można uniknąć nieoczekiwanych kosztów, pojawiających się przy braku wystarczającej kontroli. To umożliwia uniknięcie sytuacji ograniczeń produkcji w okresie koniunktury, gdy zamówienia nie mogą być zrealizowane z powodu istniejących, a niewykrytych „wąskich gardeł” lub z powodu nieoczekiwanych wakatów na najważniejszych stanowiskach roboczych. Czasem dochodzi też do przerwania produkcji, gdyż nie odnotowano informacji o przesunięciu terminów dostaw surowców.

Zarządzanie i informacja

Jednym z celów wdrożenia jest automatyzacja wielu czynności, które bez pomocy systemu są zazwyczaj wykonywane ręcznie. Dotyczy to m.in. automatycznego obiegu dokumentów. Oprogramowanie umożliwia nie tylko określenie reguł dostępu i obiegu poszczególnych dokumentów, ale też całych grup dokumentów. Dzięki temu szybko można w systemie znaleźć nie tylko dane, do których sięgamy najczęściej i których lokalizacja jest znana, ale też dokumenty nowe, których cykl życia dopiero się rozpoczął i które wymagają wspólnej pracy często wielu działów, by ostatecznie trafić do archiwum. Wśród korzyści z wprowadzenia elektronicznego obiegu dokumentów jest też eliminacja z obiegu ich papierowych wersji. Wprowadzenie danych do systemu zaraz po ich wpłynięciu do firmy sprawia, że nie ma już przypadków, gdy dany dokument ginie lub nie wiadomo, w którym dziale się znajduje.

Wygoda i intuicyjność korzystania

Ostatnim elementem zapewniającym efektywność działania wdrożonego oprogramowania jest prostota i intuicyjność korzystania z funkcjonalności systemów ERP lub CRM. Naturalnym wyborem wydaje się tutaj przeglądarka internetowa, w której, po zalogowaniu, udostępniane są funkcje aplikacji, uzależnione od otrzymanych uprawnień. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość korzystania z funkcji programu na dowolnym komputerze. Ponadto, przypomina to korzystanie ze stron www, co dla pracowników powinno być pewnym ułatwieniem. Uzupełnieniem jest, zdobywające coraz większą popularność, zdalne korzystanie z funkcji systemów wspomagających pracę przedsiębiorstwa za pomocą mobilnych urządzeń, takich jak smartfony i tablety. Powodem upowszechnienia się tego modelu jest coraz większa liczba pracowników, którzy wykonują swoją pracę poza biurem, a muszą korzystać z danych przechowywanych w firmowych systemach. Z myślą o tej grupie pracowników przygotowywane są aplikacje klienckie, zintegrowane z interfejsami smartfonów i tabletów, umożliwiające zdalną pracę.

Autor jest konsultantem w Exact Software Poland

Builder 39

FASADY I OKNA dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

marzec 2012

Okna energeto® – energooszczędna rewolucja Prezentacja nowoczesnego rozwiązania str. 44 firmy Aluplast Sp. z o.o.

prezentacja z okładki

® Okna energeto

– energooszczędna rewolucja

energeto® otwiera zupełnie nową erę w produkcji okien. Erę, w której inwestorzy nie będą już musieli szukać okien energooszczędnych, bo one po prostu będą takie zawsze. Marcin Szewczuk

energeto® – okna modyfikowane energetycznie

Inteligentne rozwiązania systemowe stają się rzeczywistością. Lekkie, pozbawione wzmocnień stalowych wewnątrz profili, elementy konstrukcyjne, ograniczające przy

tym znacząco straty energii w budynkach, to nowe argumenty i korzyści, które oferuje Aluplast. Zaproponowany przez firmę koncept energeto® jest nowym kierunkiem w myśleniu o energooszczędności, gdyż wiąże się z wyeliminowaniem stosowanych dotychczas w profilach wzmocnień stalowych, które powodowały pogorszenie ich termiki. Dodatkowo wdrażając tę technologię Aluplast wychodzi naprzeciw oczekiwaniom producentów w zakresie optymalizowania procesów związanych z produkcją okien. Wdrożenie energeto® możliwe jest dzięki kombinacji dwóch innowacyjnych technologii Aluplast: • „bonding inside“, specjalnego skrzydła z zastosowaniem techniki klejenia szyb oraz • „powerdur inside“, nowego rodzaju ram opracowanego we

współpracy z firmą BASF z zastosowaniem tworzywa sztucznego Ultradur® High Speed, który zastępuje wzmocnienia stalowe stosowane w konwencjonalnych ramach. energeto® to cała gama rozwiązań systemowych, czyli zarówno systemy z uszczelnieniem zewnętrznym jak i środkowym o głębokości zabudowy 70 mm oraz 85 mm. Tym samym jest to kompleksowa odpowiedź na rynkowe zapotrzebowanie na okna o najlepszej izolacyjności termicznej w segmencie nowego budownictwa i renowacji.

Zwiększona stabilność i bezpieczeństwo dzięki „bonding inside”

Rozwiązanie firmy Aluplast umożliwia wklejanie szyby w skrzydła bez konieczności stosowania w nich

Zdjęcia arch. Aluplast

iewątpliwie motorem napędowym, a jednocześnie kierunkiem, w którym następuje rozwój systemów okiennych z PVC, jest dążenie systemodawców do redukowania współczynnika przenikania ciepła

profili. W wielu budynkach okna stanowią ponad 20% powierzchni ścian i ograniczenie strat przenikającego przez nie ciepła wywiera znaczący wpływ na ogólną charakterystykę energetyczną całego obiektu. Koncepcja okien energeto® firmy Aluplast, w których wyeliminowano stosowane dotychczas w profilach wzmocnienia stalowe, to zupełnie nowy kierunek rozwoju systemów okiennych i świadectwo energooszczędnego myślenia.

Fot. 4. „Bonding inside”.

Fot. 1. energeto® 4000, system o głębokości zabudowy 70 mm z uszczelnieniem zewnętrznym.

Fot. 2. energeto® 5000, system o głębokości zabudowy 70 mm z uszczelnieniem środkowym, z nakładkami aluminiowymi.

44 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

Fot. 3. energeto® 8000, system o głębokości zabudowy 85 mm z uszczelnieniem środkowym.

Fot. 5. „Powerdur inside”.

marzec 2012

używanych dotychczas wzmocnień stalowych. Funkcję nośną przejmuje pakiet szybowy. Poprzez związanie klejem szyby z profilem znaczna część obciążeń statycznych jest przenoszona przez szybę – bardziej odporną na zginanie niż profil skrzydła – i w ten sposób stabilizuje okno. Dzięki stałemu połączeniu szyby i skrzydła zmniejsza się ryzyko wykrzywienia, wygięcia, a także osiadania skrzydła. Metoda ta minimalizuje ryzyko pęknięć szyb w wyniku naprężeń punktowych czy błędnego zaszklenia oraz wydłuża czas eksploatacji skrzydeł bez potrzeby ich regulacji. Sklejenie szyby z profilem to również lepsza izolacyjność akustyczna oraz lepsze zabezpieczenie przed włamaniem ze względu na brak możliwości wypchnięcia szyby. Dzięki zmianie technologii szklenia możliwe jest wykorzystanie pełnej głębokości wrębu szybowego. Głębsze osadzenie szyby we wrębie, prowadzi do zmniejszenia wartości współczynnika przenikania ciepła liniowego mostka termicznego występującego na styku szyby z ramą skrzydła, co poprawia właściwości cieplne profilu oraz daje lepsze zabezpieczenie przed tworzeniem się rosy na krawędzi szyby. Niebagatelne znaczenie ma również, wynikające z wyeliminowania stali, znaczne – bo aż o 60 proc. – obniżenie ciężaru ramy. Zdecydowanie wpływa to na komfort pracy na stanowiskach bezpośrednio produkcyjnych, jak również pracowników zaangażowanych w procesy montażu okien na budowie. Mniejszy ciężar całego okna ma również wpływ na większe obniżenie kosztów transportu.

nych tworzy wskutek wysokiej przewodności cieplnej mostek termiczny. Wzmocniony włóknem szklanym termoplast zastępuje stal stosowaną w konwencjonalnych ramach okiennych z PVC i zapewnia zdecydowanie lepsze właściwości izolacji cieplnej przy tych samych mechanicznych właściwościach okna. Wyeliminowanie wzmocnień stalowych pozwoliło na likwidację mostków termicznych i uzyskanie współczynnika przenikania ciepła ram do Uf = 0,94 W/m²K. Warto podkreślić, iż bardzo wyśrubowane parametry wynoszące Uf = 1,0 W/m²K udało się uzyskać już przy standardowej głębokości zabudowy profili wynoszącej 70 mm. Widać więc, że prowadzone prace badawcze pozwoliły na znaczne ograniczenie współczynników izolacyjności termicznej bez zwiększania głębokości kształtowników.

Najcieplejsze okna w swojej klasie dzięki „powerdur inside”

Zapoczątkowane wraz z wdrożeniami technologii wklejania szyb działania zmierzające do wyeliminowania „słabego ogniwa”, jakimi są z punktu widzenia termoizolacyjności profili stosowane w nich wzmocnienia stalowe, skutkowało próbami ich całkowitego wyeliminowania z kształtowników. Metalowe usztywnienie w profilach ram okienmarzec 2012

Fot. 6. Wyeliminowanie wzmocnień stalowych pozwoliło na likwidację mostków termicznych: a) ideal 4000, b) energeto 4000.

PROFIOKNO – profesjonalnie o oknach

Od blisko 3 lat wydawany jest bezpłatny kwartalnik poświęcony tematyce stolarki okiennej i drzwiowej „Profiokno”. Wydawcą czasopisma jest firma Aluplast, lider w produkcji systemów okiennych z PVC w Polsce. Czasopismo „Profiokno” dostarcza fachową wiedzę i promuje nowoczesne rozwiązania w zakresie stolarki budowlanej. Użyteczne informacje znajdzie tutaj zarówno producent okien, dystrybutor, jak i projektant zainteresowany najnowszymi trendami w branży okiennej. „Mimo iż jest to wydawnictwo firmowane przez Aluplast, chcemy, aby nasze pismo wyróżniała atrakcyjna merytorycznie treść i by każda z grup adresatów pisma mogła w nim znaleźć jak najbardziej praktyczne informacje, związane z ich działalnością. Stąd też do redakcji pisma staramy się zapraszać ciekawych autorów, gwarantujących odpowiedni poziom publikacji” – informuje Marcin Szewczuk, redaktor naczelny Profiokno. Osoby zainteresowane bezpłatną prenumeratą kwartalnika „Profiokno” w wersji drukowanej zachęcamy do odwiedzenia strony www.profiokno.pl.

VADEMECUM OKIEN PVC – przewaga dzięki wiedzy

Firma Aluplast, lider na rynku systemów okiennych z PVC w Polsce, wydała na początku roku jedyny w swoim rodzaju, bogato ilustrowany poradnik, w którym – w oparciu o wieloletnie doświadczenie technologiczne i techniczne Aluplast oraz wiedzę o podstawowych problemach konsumentów na rynku okien zgromadzoną przez vortal oknotest.pl – zaprezentowany został w sposób prosty i przystępny, podstawowy zasób informacji przydatnych zarówno handlowcom, jak i architektom oraz wykonawcom, działającym i spotykającym się na rynku stolarki okiennej z PVC. Pierwsza część poświęcona jest przede wszystkim podstawowym elementom składowym okien PVC. W dalszej części w sposób szczegółowy zaprezentowane zostały podstawowe właściwości okien, jak również zasady i wymogi związane z prawidłowym wprowadzaniem okien do obrotu. Istotną częścią poradnika są również zagadnienia prawne związane z formułowaniem umów, zapisów gwarancyjnych oraz możliwych kwestii spornych, które mogą wystąpić na tym polu. Ostatni blok tematyczny porusza kwestie związane z montażem okien, dotyczące zarówno technicznych aspektów, jak też przygotowania odpowiednich procedur i dokumentów. „VADEMECUM okien PVC” dostępne jest bezpłatnie zarówno w formie drukowanej, jak również w wersji elektronicznej. Dodatkowe informacje na ten temat możecie Państwo uzyskać pod adresem e-mail: szewczuk@aluplast.com.pl.

Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 45

prezentacja z okładki

Efektywne wykorzystanie energii słonecznej i dodatkowe zyski cieplne

Fot. 7. Dzięki ciekawej optyce profili uzyskano większe powierzchnie przeszkleń, tym samym lepsze doświetlenie.

Fot. 8. Standardowe okno (z lewej) a okno w systemie energeto 4000 (z prawej).

Fot. 9. Technologia „foam inside” polega na wypełnianiu wewnętrznych komór profili materiałem izolacyjnym.

Fot. 10. Aluplast oferuje optymalny asortyment folii w różnych kolorach.

Aluplast Sp. z o.o. ul. Gołężycka 25 A, 61 - 357 Poznań tel.: 61 654 34 00 e-mail: aluplast@aluplast.com.pl www.aluplast.com.pl, www.energeto.pl

46 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

Chęć spełnienia postulatu efektywnego wykorzystania energii cieplnej pochodzącej ze słońca w budynkach zaowocowała kolejnymi zmianami w konstrukcji profili okiennych, polegającymi na obniżeniu wysokości pakietu profili. Wyeliminowanie z konstrukcji wzmocnień stalowych pozwoliło na opracowanie bardzo wąskiej konstrukcji zestawu rama/skrzydło o szerokości zaledwie 107 mm. Dzięki bardzo ciekawej optyce profili, charakteryzującej się dużym zachodzeniem skrzydła na ościeżnicę, uzyskano większe powierzchnie przeszkleń, co zapewnia lepsze doświetlenie pomieszczeń, jak również dzięki odpowiednim szybom dodatkowe zyski cieplne. To idealne rozwiązanie do projektowania przepełnionych światłem elewacji energooszczędnych budynków, jak również dla renowacji, gdzie często na skutek wymiany okien zmniejsza się również powierzchnia przeszklenia.

„Foam inside” – ciepłe jeszcze cieplejsze

Systemy energeto® to jedne z niewielu systemów okiennych, które pozwalają na tworzenie tzw. okien pasywnych, już przy użyciu podstawowej, dwukomorowej szyby zespolonej o współczynniku przenikania ciepła Ug = 0,7 W/(m2K). Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu kolejnej nowinki technicznej, czyli technologii „foam inside”, polegającej na opcjonalnej możliwości wypełniania wewnętrznych komór profili materiałem izolacyjnym. Dzięki wprowadzeniu do komór profili specjalnej pianki poliuretanowej możliwe jest uzyskiwanie niezwykle korzystnych wartości współczynnika przenikania ciepła. Po wypełnieniu komór profili uzyskuje się współczynnik przenikania ciepła na poziomie Uf=0,79 W/m2K, co pozwala uzyskać współczynnik dla całego okna do wartości Uw=0,61 W/m2K. Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt wydał na okna w systemie energeto® 8000 foam inside certyfikat rekomendujący je jako doskonałe rozwiązanie do domów pasywnych.

Energooszczędność i wyjątkowy design

Aluplast oferuje dla nowej serii energeto® optymalny asortyment folii w różnych kolorach, obejmujący spektrum ponad 40 wariantów. Są to folie z zastosowaniem innowacyjnej technologii cool-colors, która gwarantuje ulepszone właściwości użytkowe oraz dłuższą trwałość powierzchni. Dekory cool-colors posiadają specjalne opatentowane pigmenty, zmniejszające absorpcję ciepła powierzchni laminowanych systemów okiennych, które narażone są bardziej na nagrzewanie i działanie czynników atmosferycznych. Pozwala to na optymalne powiązanie funkcjonalności oraz designu, a projektantom i inwestorom umożliwia realizację indywidualnych życzeń. Dostępne dla każdego systemu nakładki aluminiowe dodatkowo zwielokrotniają liczbę możliwych wariantów kolorystycznych, pozwalając na uzyskanie dowolnego koloru z palety RAL.

Przewaga dzięki innowacji

Bardzo niska przenikalność cieplna jest z pewnością najważniejszą i podstawową właściwością systemów okiennych energeto®, które bez wątpienia są najbardziej śmiałą koncepcją okienną ostatnich lat, opartą o trzy jednocześnie realizowane założenia: • całkowitą likwidację konieczności stosowania stalowych wzmocnień kształtowników z PVC i zastąpienie ich wkładkami termoplastycznymi z domieszką włókien szklanych, • wykorzystanie szyb zespolonych i technologii „bonding inside” (wklejanie szyby we wrąb skrzydła) do osiągnięcia zakładanych parametrów statycznych i cieplnych konstrukcji okiennych, • możliwość uzyskania dalszej poprawy przenikalności cieplnej kształtowników poprzez opcjonalne wypełnianie, po procesie zgrzewania konstrukcji, przestrzeni niektórych komór wewnętrznych pianą poliuretanową w technologii „foam inside”. Marcin Szewczuk Dyrektor ds. marketingu Aluplast Sp. z o.o., Redaktor naczelny Profiokno

marzec 2012

System elewacyjny MB-70CW, czyli fasada „zimno-ciepła”, oparty jest na systemie okien z tzw. „ukrytym skrzydłem” MB-70US. Pozwala uzyskać jednolity widok oszklonej elewacji bez stosowania droższych systemów słupowo-ryglowych. Charakteryzuje się wysokimi parametrami technicznymi, a w wersji o podwyższonej izolacyjności termicznej MB-70CW HI współczynnik Uf wynosi od 1,49 W/(m²K).

Fot. Ryszard Baranowski

Fot. arch. Aluprof

O profilach aluminiowych Agnieszka Jeznach

Schüco architektura kuloodporna Aluminiowe systemy AWS 90 BR oraz ADS 90 BR o standardowej głębokości zabudowy 90 mm zaprojektowano dla obiektów o podwyższonych standardach ochrony mienia i osób. Najwyższą odporność na przestrzelenie bronią palną w klasie FB 4 uzyskano przez zastosowanie dodatkowych specjalnych wkładek wewnętrznych. Opancerzone zewnętrzne ścianki profili z wkładkami ze specjalnego stopu aluminium spełniają najwyższe standardy wytrzymałości i trwałości. Maksymalny wymiar skrzydła okna (system AWS 90 BR) wynosi 1450 mm x 1800 mm, a drzwi (system ADS 90 BR) – jedno i dwuskrzydłowych, otwieranych do wewnątrz lub na zewnątrz – nawet 1300 x 2500 mm. W ramach systemu można zastosować wypełnienia specjalne, a przy zastosowaniu odpowiednich okuć antywłamaniowych, stolarka może uzyskać klasę antywłamaniową aż do WK 4.

48 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

Fot. arch. Yawal

System składa się z termoizolowanych profili aluminiowych o przekroju skrzynkowym. Profile skrzydeł i ościeżnic systemu składają się z dwóch części aluminiowych, oddzielonych od siebie taśmami izolacyjnymi. Rolę izolacji termicznej spełniają dedykowane rozwiązania komorowe strefy izolatora wraz z systemem 2-komponentowego uszczelniania centralnego oraz wypełnienia powierzchni wewnętrznej profili w strefie bariery termicznej przy pomocy materiałów izolujących. Zastosowane w trzykomorowym systemie, unikalne rozwiązania izolacyjności termicznej pozwalają na uzyskanie wartości współczynnika przenikania ciepła okna na poziomie U = 0,8 W/(m2K).

KOMENTARZ

Dzięki zastosowaniu w profilach specjalnych przekładek termicznych oraz połączeniu z odpowiedniej klasy szkłem zespolonym, system elewacyjny chroni wnętrze obiektu: zimą przed utratą ciepła, latem natomiast przed nadmiernym nagrzaniem. Pola „ciepłe” stanowią izolowane termicznie okna, montowane przed licem budynku w otworach okiennych. Pola „zimne” natomiast to pasy międzyokienne, chroniące konstrukcję i izolację termiczną ścian (np. wełnę mineralną) przed szkodliwym wpływem opadów atmosferycznych. Zastosowanie takiej konstrukcji pozwala znacznie skrócić czas budowy. Fot. arch. Schüco

Yawal – system TM 77HI

Dyrektor Marketingu firmy Yawal Aluminium długo uważane było za metal „zimny”, który nie jest w stanie zapewnić odpowiednich parametrów termicznych. Dlatego okna z aluminium najczęściej wykorzystywane były w obiektach usługowych i budynkach użyteczności publicznej. Teraz, dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii, profile aluminiowe cieszą się coraz większym zainteresowaniem w budownictwie mieszkalnym. Złożoność konstrukcji profili, możliwość zastosowania różnego rodzaju wypełnień sprawia, że okna z aluminium są energooszczędne i gwarantują zachowanie właściwych współczynników izolacyjności cieplnej. Najmodniejsze obecnie są powłoki imitujące drewno – dzięki tej technologii, okna aluminiowe zyskują nowe oblicze, pozwalające nadać wnętrzom ciepły i przytulny wygląd.

O włos od ideału

Pionierskie badanie Soudal, przeprowadzone wraz z Instytutem Techniki Budowlanej miało na celu sprawdzenie, jak nieszczelności w warstwie izolacyjnej wpływają na obniżenie parametrów akustycznych w pomieszczeniach. Porównano izolacyjność akustyczną ościeżnicy uszczelnionej pianą Flexifoam we właściwy sposób oraz takiej, w której powstała „szczelina włosowata” (drobna nieszczelność powstająca, gdy piana izolacyjna traci możliwość amortyzacji pracy okna i odkleja się od tynku – jest to wynik pozostawienia zbyt małego odstępu między ościeżnicą o ościeżem podczas montażu). Z badań wynika, że wadliwy montaż okna trzyszybowego może spowodować znaczne obniżenie izolacyjności akustycznej dla okien o najwyższych wskaźnikach izolacyjności akustycznej (ok. 43 dB) powstanie szczeliny włosowatej obniża izolacyjność akustyczną o 10 dB (do poziomu tradycyjnego okna). marzec 2012

Fot. arch. Soudal

INFORMACJE

Aluprof – fasada na ciepło i zimno

Fot. arch. Pilkington

Zewnętrzna kondensacja na szybie jest widocznym dowodem niskiego współczynnika przenikania ciepła U. Efekt ten w energooszczędnych oknach można wyeliminować, stosując szkło samoczyszczące, np. Pilkington Activ™. Właściwości hydrofilowe powłoki samoczyszczącej sprawiają, że kondensacja pary wodnej na powierzchni tafli szklanej przybiera formę „filmu wodnego” a nie pojedynczych kropli wody. Dzięki temu załamanie i rozproszenie światła zostają zredukowane i poprawia się widoczność przez okno. Drugim korzystnym czynnikiem jest to, że skroplona para wodna znacznie szybciej znika z powierzchni samoczyszczącej niż z powierzchni szkła niepowlekanego. Widoczność przez okna ograniczona jest więc krócej niż w przypadku zwykłego szkła. Projekt dotyczący zjawiska zewnętrznej kondensacji prowadzony był we współpracy firmy Pilkington z Uniwersytetem Uppsala.

marzec 2012

Fot. arch. Schüco

Poprawić jakość montażu stolarki W dniach 24-26 lutego z inicjatywy Zrzeszenia Montażystów Stolarki odbyła się w Sosnowcu Ogólnopolska Konferencja Montażowa – wydarzenie towarzyszące Śląskim Warsztatom Montażowym. Podczas spotkania dyskutowano zaproponowane przez Stowarzyszenie Montażystów Polskich założenia do nowej Normy Montażowej - na wykonanie i odbiór robót montażowych stolarki budowlanej. Konsultantami i dyskutantami projektu byli technologowie z firm produkujących stolarkę. Wedle wstępnych rozmów z Polskim Komitetem Normalizacyjnym, nie ma przeszkód, by taka norma powstała - mogłaby się ukazać już jesienią roku 2012. Norma ma stać się jednym z elementów kompleksowego kształcenia zawodowego montażystów stolarki – wedle szacunków Stowarzyszenia przy obecnym poziomie rynku stolarki w Polsce potrzeba 6-8 tys. ekip, co oznacza 20 000 wyedukowanych fachowców. To dobry powód, by powstał etos zawodu „instalator stolarki otworowej“.

Aluprof - system fasadowy o konstrukcji słupowo-ryglowej MB-TT50 pozwala na wykonanie ścian osłonowych lub wypełniających, dachów oraz konstrukcji przestrzennych. Stosowany w fasadzie szereg połączeń kątowych umożliwia swobodne projektowanie budowli. Dzięki zastosowaniu zespołu dopasowanych do siebie izolatorów, fasada gwarantuje wysoki poziom ochrony budynku przed utratą energii cieplnej, a ich specjalny kształt ułatwia prefabrykację fasady. Zespół uszczelek oraz 3- poziomowy, kaskadowy system odwodnienia i odpowietrzenia zapewniają prawidłowe funkcjonowanie fasady w każdych warunkach atmosferycznych.

Fot. arch. Aluprof

Szkło samoczyszczące ogranicza skutki kondensacji

Fot. arch. Velux

Okna PVC-U w systemie Schüco Corona CT 70 charakteryzuje smukła budowa profilu o grubości do 120 mm i ponadczasowa forma wzornicza. Zewnętrzne powierzchnie skrzydeł mogą się charakteryzować różnymi stopniami zlicowania skrzydła względem ramy, przy optymalnej stabilności i ochronie cieplnej. Pięciokomorowa konstrukcja profilu, głębokość zabudowy ramy zwiększona do 70 mm, obwodowe uszczelki i oszklenie termoizolacyjne zapewnaiją izolacyjność cieplną na poziomie Uw od 1,3 W/m2K. Izolacyjność akustyczna Rw wynosi do 44 dB; wodoszczelność - do 1200 Pa (klasa E1200), przenikanie powietrza jest w klasie 4, a ochrona antywłamaniowa jest zapewniona w klasie do WK 2 włącznie. Trzy wersje wzornicze skrzydła okiennego: Cava, Classic i Rondo pozwalają dopasować okna do architektury budynku i upodobań właścicieli.

Fot. arch. Zrzeszenia Montażystów Stolarki

W roku 2011 w Polsce wyprodukowano ponad 20 mln okien i drzwi. Od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej (2004 rok) wartość rynku stolarki budowlanej wzrosła o 190% (a rynku stolarki PCW o ponad 500%!) Jak się okazuje, bardzo ważnym czynnikiem napędzającym polską produkcję jest eksport: zajmujemy 1 miejsce w UE pod względem wartości eksportu stolarki drewnianej i PCW. grupa Rok 2011 Perspektywy odbiorców okien na rok 2012 wymiany okien 7,2 mln sztuk okien 7,1 mln sztuk okien (58%) (57%) odbiorcy zagraniczni 3,9 mln sztuk okien 4,1 mln sztuk okien (31%) (32,5%) nowe budownictwo 1,4 mln sztuk okien 1,3 mln sztuk okien (11%) (10,5%) Prognozy na kolejne lata (2013-2014) przewidują, że udział nowego budownictwa jako odbiorcy okien pozostanie na niezmiennym poziomie, udział rynku wymian będzie malał, natomiast nadal będzie rósł udział eksportu. źródło: Centrum Analiz Branżowych.

INFORMACJE

Okno Schüco Corona CT 70

Polski rynek okien napędzany eksportem

Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 49

dernizacji domu/mieszkania w latach 2011-2012 zadeklarowało 46,1% gospodarstw domowych. Oznacza to, że na przestrzeni zeszłego i obecnego roku prace remontowe w Polsce zamierzało przeprowadzić 6,7 mln inwestorów indywidualnych, o 26,4% więcej niż w roku 2010.

Wymiana okien w modernizacjach

Elżbieta Czerniec

50 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

Fot. arch. OKNOPLAST

Fot. arch. MS więcej niż OKNA

yniki badań* przeprowadzonych przez ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku informują, że plany dotyczące remontu i/lub mo-

Inwestorzy planowali remontować bądź modernizować w latach 2011-2012 średnio 2,11 aplikacji. W 16,3% modernizacje obejmują okna, w znaczącym stopniu (74,7%) wymiana stolarki okiennej dotyczy budownictwa jednorodzinnego. Średnio, planujący remont/wymianę stolarki okiennej brali pod uwagę wykonywanie 1,8 rodzajów prac. Dwie trzecie respondentów deklarujących wymianę okien zamierzało zakupić też parapety, jedna trzecia zaś założyć rolety/żaluzje.

Koszty i źródła finansowania

Średni koszt planowanego remontu stolarki okiennej ogółem wynosi 4 663 zł. Remonty lub wymianę okien Polacy zamierzali opłacać głównie z własnych zasobów finansowych – 81,5% wszystkich kosztów. Blisko 16% kosztów inwestorzy planujący wymienić lub wyremontować okna zamierzali sfinansować z kredytów lub/i pożyczek bankowych. Zaledwie 1,3% wydatków na remonty okien pokrytych miało zostać środkami pochodzącymi z pożyczek od znajomych lub rodziny.

Terminy realizacji

Ponad połowa respondentów prace związane z remontem/wymianą stolarki okiennej przewidywała na rok 2011. Jedynie w przypadku okien dachowych termin późniejszy (rok 2012) był wybierany zdecydowanie częściej niż rok 2011.

Fot. arch. OKNOPLAST

16,3% planowanych przez Polaków modernizacji na lata 2011-2012 dotyczy okien. W 2012 roku będą to najczęściej okna dachowe. Wymiana stolarki okiennej w znaczącej większości zostanie przeprowadzona w budownictwie jednorodzinnym.

Fot. arch. OKNOPLAST

raport Fot. arch. MS więcej niż OKNA Fot. arch. MS więcej niż OKNA

Stolarka okienna wzięta w obroty

marzec 2012

Kolejność realizacji inwestycji stolarki okiennej z pewnością wiąże się z planowanym, ogólnym postępem modernizacji nieruchomości, w pierwszej kolejności inwestor zabierze się do wymiany/remontu aplikacji w pomieszczeniach częściej użytkowanych. Wpłynie to na procent udziału remontów/wymiany stolarki okiennej w kolejnych latach.

Fot. arch. ROTO

Rodzaj planowanych prac zwiazanych z remontem/wymiana stolarki okiennej (N=75 w %)

Oprac. ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. na podstawie raportu: Plany mieszkaniowo-remontowe Polaków 2011

okna elewacyjne

88,0

parapety

49,3

rolety/żaluzje

25,3

okna dachowe

9,3

trudno powiedzieć

8,0

Źródło: ASM – Centrum Badan i Analiz Rynku, raport „Plany mieszkaniowo-remontowe Polaków 2011”

Źródła finansowania prac remontowych okien (w %) kredyt bankowy/ pożyczki bankowe 15,9

*Badanie przeprowadzone na ogólnopolskiej próbie 1 000 gospodarstw domowych warstwowanych wg województw metodą wywiadów telefonicznych (CATI), których kontrola odbywa się zgodnie ze standardami PKJPA. Badanie spełnia kryteria reprezentatywności, dzięki czemu można uogólniać wyniki na całą populację (maksymalny błąd szacunku 3,1%).

Fot. arch. ROTO

pożyczki (znajomi/rodzina) 1,3

Na przestrzeni zeszłego i obecnego roku prace remontowe w Polsce zamierzało przeprowadzić 6,7 mln inwestorów indywidualnych, o 26,4% więcej niż w roku 2010. W 16,3% modernizacje obejmują okna, w znaczącym stopniu (74,7%) wymiana stolarki okiennej dotyczy budownictwa jednorodzinnego.

środki własne 81,5

Źródło: ASM – Centrum Badan i Analiz Rynku, raport „Plany mieszkaniowo-remontowe Polaków 2011”

Ile kosztują rocznie straty ciepła (w zł) przez okna w domu (25 m2 okien)? 1432,01 energia elektryczna

Termin przeprowadzenia prac zwiazanych z wymianą/remontem stolarki okiennej (w %) 18,7 6,7 9,3 40,0

15,2 6,1 10,6

42,4

21,6

21,1

10,8 8,1

15,8

37,8

25,3

25,8

21,6

ogółem (N=75)

okna elewacyjne (N=66)

parapety (N=37)

n I półrocze 2011 n II półrocze 2012

5,3 21,2

28,6

1074,00 805,50 1188,10

olej opałowy

891,07 668,30 788,57

ciepłownia

591,43 443,57

36,8

42,9

rolety/ żaluzje (N=19)

okna dachowe (N=7)

n II półrocze 2011 n I półrocze 2012 n trudno powiedziec

Źródło: ASM – Centrum Badan i Analiz Rynku, raport „Plany mieszkaniowo-remontowe Polaków 2011”

marzec 2012

brak odpowiedzi 1,3

532,90 gaz ziemny

399,67 299,75

n okno standardowe (Uos=1,1 wzmocnienia stalowe) n okno energooszczędne (Uos=0,7 wzmocnienia stalowe) n okno energooszczędne (Uos=0,5 wzmocnienia termiczne MS) Źródło: MS więcej niż OKNA

Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 51

NAPRAWA USZKODZONYCH OKIEN I FASAD

Jeszcze do niedawna uszkodzenia na oknach i fasadach wiązały się z wymianą całego elementu. Było to kosztowne i czasochłonne. Na szczęście to już przeszłość. Firma Motiveglass specjalizuje się w naprawie zarysowań i uszkodzeń stolarki okiennej.

NAPRAWIAMY SZKŁO

Usuwamy z szyb: n rysy (niemal dowolnej głębokości) n mikroodpryski n soczewki powstałe po nieprofesjonalnym polerowaniu n wtopienia metalu po pracy szlifierką czy spawaniu n trudne zabrudzenia, w tym: kamień kotłowy, osady wapienno-siarczane, zaschnięty cement n inne Do naprawy szkła stosujemy autorską metodologię NidAS – Niskodystorsyjna Abrazja Szkła. Jest to najbardziej zaawansowana metodologia ściernego usuwania wszelkich rys (nawet tych spowodowanych nożem tokarskim!), ale bez widocznych soczewek. Dzięki wieloetapowej pracy przy użyciu specjalistycznych ścierniw, możemy naprawić niemal każde uszkodzenie szyby. Mimo swego skomplikowania, metoda NidAS jest stosunkowo szybka i pozwala oszczędzać znaczne sumy wydatkowane dotychczas na wymianę uszkodzonych szyb. Zamiast wymieniać uszkodzone szyby, o wiele taniej i wygodniej jest je naprawić!

ZABEZPIECZAMY STOLARKĘ OKIENNĄ PRZED USZKODZENIAMI

Dostarczamy i aplikujemy folię ochronną do zabezpieczenia stolarki otworowej podczas prac budowlanych. Jest to oparta na wodzie folia w płynie, którą nakłada się jak farbę. Zastyga ona w ciągu doby i utrzymuje się przez rok na każdej powierzchni nieporowatej i nie akrylowej. Świetnie sprawdza się na szkle, aluminium, drewnie, PVC, parapetach, uszczelkach, klamkach, armaturze, glazurze. Po zakończeniu budowy folię ściąga się ręcznie jak gumę lub myjką ciśnieniową. Jesteśmy dystrybutorem tego produktu i świadczymy usługi profesjonalnej aplikacji.

HYDROFOBIZUJEMY SZKŁO

Zabezpieczamy szkło przed korozją i brudem, aplikując powłokę ClearShield. Zwiększa to odporność szyby na warunki atmosferyczne i kilkakrotnie zmniejsza wydatki na czyszczenie elewacji przez okres do 15 lat.

NAPRAWIAMY USZKODZENIA STOLARKI OTWOROWEJ

Naprawiamy ubytki i zarysowania w stolarce: n drewnianej n aluminiowej n PVC Uzupełniamy ubytki materiału oraz odtwarzamy strukturę i fakturę powłok zarówno gładkich jak i proszkowych, stosując metody nie tylko tradycyjne, ale i nowoczesne-punktowe nie wymagające poważnej ingerencji w naprawiany element, dzięki czemu osiągamy doskonałe rezultaty w krótkim czasie i rozsądnej cenie.

fasady

Kształtowanie elewacji

za pomocą systemów ETICS Nową jakość fasad wyznaczają zarówno nowoczesne ich rozwiązania materiałowotechnologiczne i konstrukcyjne, wymogi fizyki budowli pod kątem parametrów cieplnowilgotnościowych, jak również interesujący wygląd i estetyka. Marcin Feliks Tomasz Grzegorek

lejny aspekt, na który właściciele budynków kładą coraz większy nacisk, to wygląd elewacji.

Zadbana = jak nowa

ETICS jest najczęściej wykorzystywanym sposobem ocieplenia ścian zewnętrznych. Jego trwałość szacuje się na około 30 lat, jednak pod pewnymi warunkami. System wymaga okresowych przeglądów i niezbędnych, bieżących napraw np. wyprawy tynkarskiej, która została przypadkowo uszkodzona. Warstwa tynku jest elementem systemu, wystawionym na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych. Wskutek działania tych czynników w wyprawie tynkarskiej mogą się pojawić niewielkie rysy, które poddane działaniu wody i in-

nym zjawiskom, (np. cyklom zamrażania i odmrażania w okresie zimowo-wiosennym) będą prowadziły do coraz to większych uszkodzeń. Systemodawcy zwracają uwagę, że zgodnie z obowiązującymi przepisami przeglądy elewacji powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku, a co 5 lat przeprowadzane zabiegi konserwacyjne, przywracające pełną sprawność wierzchniej warstwie systemu.

ETICS jest najczęściej wykorzystywanym sposobem ocieplenia ścian zewnętrznych. Jego trwałość szacuje się na około 30 lat.

Niestety zauważyć jednak należy, że po wykonaniu ocieplenia budynku, inwestorzy często zapominają o odpowiedniej dbałości i konserwacji tych systemów ociepleń. Tymczasem konserwacja ETICS lub termomodernizacja ścian budynku, to nie tylko konieczność ze względu na wymogi techniczne. To także dobra okazja do stworzenia nowej jakości, nowego wyglądu dotychczasowej fasady budynku. Szeroka oferta systemodawców stwarza wiele możliwości nie tylko poprzez zestawianie obok siebie ciekawych rozwiązań kolorystycznych, ale również poprzez samą fakturę tynku. Oprócz kolorystycznych możliwości optycznego załamania wyglądu powierzchni ściany, istnieją również inne możliwości urozmaicenia

bserwując budowy nowo powstałych domów, czy renowacje obiektów już istniejących, można dostrzec, iż świadomość na temat konieczności stosowania termoizolacji przegród zewnętrznych, jest zdecydowanie większa niż jeszcze kilka lat temu. Inwestor dzisiaj nie zadaje już pytania: „Czy ocieplać?”, lecz: „Jak ocieplić, jaką grubością, by rachunki za ogrzewanie były jak najniższe”? Ciągle rosnące ceny energii i związane z tym koszty ogrzewania budynku, jak również funkcjonowanie Świadectwa Charakterystyki Energetycznej budynku, sprawiły, iż aktualnie inwestor często jest zainteresowany osiągnięciem lepszej wartości izolacyjności cieplnej przegrody niż ta, która jest dziś wymagana przez rozporządzenie ministerialne. Ko-

54 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

marzec 2012

Zdjęcia arch. SSO

płaszczyzny ściany. Z bryłą i formą każdego budynku ściśle związany jest tzw. element uzupełniający, czyli dekoracja. Od wieków detale architektoniczne takie jak gzymsy, elementy podparapetowe, poza funkcją praktyczną mają również zastosowanie jako podstawowy ornament elewacji. Poprzez różnego rodzaju elementy przestrzenne wygląd przeciętnie prezentującej się fasady budynku można w wielu przypadkach efektownie poprawić.

Lekka jak piórko

Jeżeli nie ma przeciwwskazań ze strony konserwatora zabytków, ściany budynku można od zewnątrz ocieplić za pomocą ETICS stosując optymalną grubość termoizolacji, a dotychczasowe elementy ozdobne odtworzyć za pomocą lekkich, przestrzennych elementów dekoracyjnych.

Jednym z najlepszych rozwiązań w tym zakresie jest zastosowanie lekkich, przestrzennych elementów dekoracyjnych w postaci styropianowych, fasadowych profili powlekanych czy lekkich glinokrzemianowych elementów ozdobnych. Szeroki asortyment tego typu profili znajduje zastosowanie właśnie przy rekonstrukcji zniszczonych elementów dekoracyjnych elewacji, ale przede wszystkim pozwala nadać fasadzie świeże oblicze. Styropianowy rdzeń profilu pokrywa trwała, elastyczna i wodoodporna masa, dlatego jest to element lekki, który daje się łatwo obrabiać i montować bez konieczności stosowania specjalistycznych mocowań i narzędzi, podobnie jak profile glinokrzemianowe, które z kolei w swej strukturze są materiałem jednorodnym, izotropowym. To właśnie lekkość tych elementów ozdobnych stworzyła możliwości stosowania ich jako uzupełnienie ETICS.

Systemodawcy zwracają uwagę, że zgodnie z obowiązującymi przepisami przeglądy elewacji powinny być wykonywane przynajmniej raz w roku, a co 5 lat przeprowadzane zabiegi konserwacyjne, przywracające pełną sprawność wierzchniej warstwie systemu. marzec 2012

Dzięki wyjątkowym właściwościom tego typu elementów przestrzennych zminimalizowany został zakres prac sztukatorskich na terenie samej budowy. Obecnie ograniczają się te prace jedynie do przyklejenia gotowych profili na fasadzie budynku. Z kolei tradycyjnie wykonane elementy sztukaterii są ozdobami ciężkimi i ich właściwe zamontowanie na ocieplonej w technologii ETICS ścianie jest trudne ze względu na powstawanie w miejscach mocowania mostków termicznych.

Bogactwo form i kształtów

W rozmowach z inwestorem można czasem spotkać się z argumentacją, że docieplenie danego obiektu jest niemożliwe, ponieważ wiązałoby się z zakryciem ciekawych, tworzących charakter danego obiektu, elementów ozdobnych. W dobie dzisiejszych możliwości można pogodzić jedno z drugim. Jeżeli nie ma przeciwwskazań ze strony konserwatora zabytków, ściany budynku można od zewnątrz ocieplić za pomocą ETICS stosując optymalną grubość termoizolacji, a dotychczasowe elementy ozdobne odtworzyć za pomocą lekkich, przestrzennych elementów dekoracyjnych. W ten sposób budynek zyskuje podwójnie: ma właściwie zaizolowane ściany, a jego dawny wygląd znów nabiera blasku. Proporcje, skala i położenie otworów okiennych i drzwiowych stanowią podstawę kreowania charakteru elewacji. Wśród oferowanych na rynku profili można znaleźć różne formy, od najprostszych do bardzo wyszukanych, renesansowych elementów przestrzennych. Różne układy tych profili stwarzają możliwość dowolnego kształtowania ościeży okiennych i drzwiowych, gzymsów, powierzchni ściany, poprzez użyte bonie itp. Nawet najprostsze formy przestrzenne nadają elewacji indywidualny charakter. Nierzadko efekt ten udaje się uzyskać za pomocą kombinacji z dodatkową grubością materiału termoizolacyjnego. Płyty styropianowe wykorzystywane do ocieple-

Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 55

fasady

nia ścian budynków za pomocą ETICS są materiałem, który daje się swobodnie modelować. Przy użyciu standardowych narzędzi, czy też tzw. noży termicznych, można z nich uzyskać dowolne formy przestrzenne. Stosując ten zabieg można ożywić płaską powierzchnię ściany, tworząc ciekawy architektonicznie efekt.

Barwna fasada – radość dla inwestora, wyzwanie dla chemika

Oprócz kolorystycznych możliwości optycznego załamania wyglądu powierzchni ściany, istnieją również inne możliwości urozmaicenia jej płaszczyzny.

Nieskończona wręcz liczba kolorów i ich odcieni we wzorniku kolorów każdego producenta tynków dekoracyjnych i farb elewacyjnych może spowodować zawrót głowy. Wybór materiałów do ocieplenia budynku jest prostszy niż dobór koloru na elewację. Taki a nie inny kolor wybiera się, ponieważ… i tu można podać wiele uzasadnień, a każde z nich staje się wyzwaniem dla chemików.

Płyty styropianowe wykorzystywane do ocieplenia ścian budynków za pomocą ETICS są materiałem, który daje się swobodnie modelować. Przy użyciu standardowych narzędzi, czy też tzw. noży termicznych, można z nich uzyskać dowolne formy przestrzenne. Stosując ten zabieg można ożywić płaską powierzchnię ściany, tworząc ciekawy architektonicznie efekt. Zacznijmy od pigmentu, który ma dać barwę czystą, wyjątkową, modną, cieszącą, oko ale też odporną na promienie UV i pH cementowej zaprawy tynkarskiej oraz płynnej mieszaniny farb i tynków silikatowych. Pigmenty stosowane na zewnątrz muszą posiadać najwyższy stopień odporności na czynniki zewnętrzne. Zastosowanie pigmentów nieorga-

56 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

nicznych daje gwarancję niezmienności barwy. Pastelowe kolory tonacji żółtawej, czerwonawej i brązowawej są tworzone na takich właśnie pigmentach. Pigmenty nieorganiczne w postaci proszku dodawane są do tynków mineralnych, gdzie substancją wiążącą jest wysokiej jakości i czystości cement biały. Kolor biały uzyskiwany jest natomiast z modyfikowanej bieli tytanowej tj. dwutlenku tytanu, która wykazuje najlepszą białość, jak i względną siłę krycia ze wszystkich białych barwników. Dodajmy jeszcze do receptury farby lub tynku bardzo drobne wypełniacze marmurowe i dolomitowe i otrzymamy biel kwiatów konwalii, róży czy magnolii. Natomiast „nowoczesne kolory” tj. jaskrawe błękity, ostre czerwienie oraz intensywne zielenie i fiolety stworzone są dzięki barwnikom organicznym. Stosujemy je zwłaszcza dla wyeksponowania elementów architektonicznych.

Trwały kolor bez smug

Każda z ww. substancji barwiących musi być odpowiednio rozdrobniona, jak i równomiernie rozprowadzona w paście, która następnie zostanie zaaplikowana z maszyny barwiącej do pojemnika z farbą lub gotowym tynkiem dekoracyjnym w masie. Pasta pigmentowa musi charakteryzować się dobrą płynnością, nie rozwarstwiać się i mieć powtarzalną gęstość. Na marginesie, czym jest tynk gotowy w masie? To zaprawa tynkarska zawierająca ziarna przeważnie marmurowe z racji swojej białości jak i wyjątkowej dużej twardości, która po nałożeniu na ścianę tworzy struktury potocznie nazywane „barankiem lub kornikiem”. Wielkość ziarna jak i układ ziaren ma wpływ na jasność koloru na ścianie. Grubsze ziarno: 2, 3, a nawet 5 mm (choć rzadko spotykane), powoduje utworzenia się cienia, a tym samym zaciemnienie koloru. Substancją przyczepiającą ziarna do podłoża są różne odmiany wodnych dyspersji styrenowo-akrylowych, emulsji silikonowych oraz szkła wodnego. Substancje wiążące muszą charakteryzować się bardzo dobrą przyczepnością do podłoża, marzec 2012

ŻYWOTNOŚĆ BARW NA ELEWACJI W kolorystyce mamy do czynienia z pojęciem jasności: to relacja dowolnej barwy do bieli, która ma jasność 100 a czerni 0. Zastosowanie kolorystyki o jasności w przedziale od 0 do 30 prowadzi do znacznej absorpcji ciepła w tynku (ściana o dużej powierzchni może latem mieć temperaturę 80-90 °C). Dochodzi wówczas do niepożądanych naprężeń, co skutkuje powstawaniem rys oraz zanikiem barwy. Specjalne dodatki chemiczne poprawiające nie tylko przyczepność, ale też trwałość koloru, wpływają na wydłużenie żywotności barw na elewacji. Dodanie środków chroniących przed wodą zapobiega wypłukiwaniu pigmentów oraz kredowaniu. Środki grzybo- i pleśniobójcze podnoszą odporność przed zakryciem zabarwionej elewacji przez zielone plamy. Istotnym czynnikiem wpływającym na kolor ma jak najdokładniejsze otoczenie ziarna pastą pigmentową. Gdy ziarno pozostaje „czyste”, otrzymuje się efekt nienasyconego koloru na elewacji. Natomiast zastosowanie dużej ilości past pigmentowych może spowodować, że tynk jest rzadki i nie można go nałożyć na ścianę. W takim przypadku lepiej zastosować farbę na tynk zabarwiony już w tym samym tonie, lecz w jaśniejszym odcieniu.

odpornością na mróz i wodę, jak również najdłuższą wytrzymałością przed UV. W przypadku rozpadu dyspersji styrenowo-akrylowej pod wpływem promieniowania ultrafioletowego może dojść do obniżenia przyczepności do podłoża jak i zażółcenia koloru na elewacji. W kontakcie szkła wodnego w tynku silikatowym, który ma pH > 11 ze słabym jakościowo pigmentem może dojść do zaniku koloru. Należy też wspomnieć o gruntach, które stosowane są pod tynki dekoracyjne. Zadaniem ich jest wyrównać i ograniczyć chłonność podłoża, najczęściej cementowego, jak i wyrównać jego kolorystykę. Ponieważ zaprawy cementowe w systemie ociepleń ścian zewnętrznych za pomocą ETICS mają kolor ciemnobeżowy do ciemnoszarego, mogą więc „przebijać” lub zafałszować swoją barwą kolorystykę tynku. Grunt zneutralizuje podłoże jak i uszlachetni kolor tynku, ponieważ jest barwiony w tej samej co tynk kolorystyce. Wróćmy jeszcze do tynków barwionych. Istotnym czynnikiem wpływającym na kolor ma jak najdokładniejsze otoczenie ziarna pastą pigmentową. Gdy ziarno pozostaje „czyste”, otrzymuje się efekt nienasyconego koloru na elewacji. Natomiast zastosowanie dużej ilości marzec 2012

past pigmentowych może spowodować, że tynk jest rzadki i nie można go nałożyć na ścianę. W takim przypadku lepiej zastosować farbę na tynk zabarwiony już w tym samym tonie, lecz w jaśniejszym odcieniu. W kolorystyce mamy do czynienia z pojęciem jasności: to relacja dowolnej barwy do bieli, która ma jasność 100 a czerni 0. Zastosowanie

kolorystyki o jasności w przedziale od 0 do 30 prowadzi do znacznej absorpcji ciepła w tynku (ściana o dużej powierzchni może latem mieć temperaturę 80-90 °C). Dochodzi wówczas do niepożądanych naprężeń, co skutkuje powstawaniem rys oraz zanikiem barwy. Specjalne dodatki chemiczne poprawiające nie tylko przyczepność, ale też trwałość koloru, wpływają na wydłużenie żywotności barw na elewacji. Dodanie środków chroniących przed wodą zapobiega wypłukiwaniu pigmentów oraz kredowaniu. Środki grzybo- i pleśniobójcze podnoszą odporność przed zakryciem zabarwionej elewacji przez zielone plamy. Renomowani producenci laboratoryjnie testują swoje systemy na tzw. przyspieszone starzenie. To dobra metoda na sprawdzenie trwałości koloru. Badania takie prowadzi się w komorach starzeniowych, w których stosowanie lamp ksenonowych, fluorescencyjnych, zraszaczy wody, termoregulatorów przyspiesza proces degradacji powłoki. Wszystkie elementu układu ociepleniowego: kleje cementowe zbrojące płyty styropianowe jak i wełnę mineralną, grunt pod tynk, tynki mineralne, akrylowe, silikatowe i siliko-

Zaprawy cementowe w systemie ociepleń ścian zewnętrznych za pomocą ETICS mają kolor od ciemnobeżowego do ciemnoszarego, mogą więc „przebijać” lub zafałszować swoją barwą kolorystykę tynku. Grunt zneutralizuje podłoże jak i uszlachetni kolor tynku, ponieważ jest barwiony w tej samej co tynk kolorystyce. nowe muszą „żyć” ze sobą na ścianie w zgodzie. Każdy z tych komponentów ma wpływ na trwałość i wygląd elewacji. Stosowanie kompletnych systemów ETICS, instalowanie ich oraz konserwowanie zgodnie z zaleceniami producentów zapewni optymalną ochronę budynku przed utratą ciepła i pozwoli długo cieszyć się piękną elewacją. Marcin Feliks, Tomasz Grzegorek, Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń

Poprzez różnego rodzaju elementy przestrzenne wygląd przeciętnie prezentującej się fasady budynku można w wielu przypadkach efektownie poprawić. Proporcje, skala i położenie otworów okiennych i drzwiowych stanowią podstawę kreowania charakteru elewacji. Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 57

fasady

Systemy fasad aluminiowych przeznaczone są przede wszystkim do wykonywania konstrukcji przeszklonych elewacji i dachów. Pozwalają na właściwe doświetlenie wnętrz oraz nadanie budynkom wysokiej estetyki. Systemy słupoworyglowe, dzięki szerokim możliwościom kształtowania zabudowy, stanowią popularne narzędzie realizacji nowoczesnych wizji architektonicznych. Aleksander Białas

Nowe systemy fasadowe

artykule zaprezentowano przegląd najnowszych rozwiązań z zakresu systemów fasadowych, opracowanych przez należącą do GRUPY KĘTY firmę ALUPROF S.A.

Fasada półstrukturalna MB-SR50N EFEKT – energooszczędność i estetyka

Tę nowatorską fasadę opracowano na podstawie sprawdzonego systemu ściany słupowo-ryglowej MB-SR50N. Technologię opartą na tej rodzinie produktów fasadowych wykorzystano podczas budowy dziesiątek budynków w Polsce i na świecie. Wśród nich są takie obiekty,

MB-SR50N EFEKT

58 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

jak: Grzybowska Center & HILTON (Warszawa), Transatlantyk (Gdynia), Cubic Center (Bukareszt), TV Inter (Kijów), Northwood Court Block J (Dublin), New Point Offices (Wrocław), Akwilon (Sankt Petersburg), Queen’s University (Belfast), Centrum Haffnera – Dom Zdrojowy (Sopot), Centrum Handlowe Magnus (Lwów), Filharmonia Gorzowska (Gorzów Wielkopolski), ASSECO (Rzeszów), MONNARI (Łódź) i inne. Nowa wersja fasady z rodziny MB-SR50N, oznaczona symbolem „EFEKT”, doskonale sprawdza się jako konstrukcja lekkich ścian osłonowych typu zawieszanego i wypełniającego oraz dachów i świetlików. Pozwala zbudować elewację o jednolitej, gładkiej, szklanej powierzchni zewnętrznej. Efekt ten osiągnięto dzięki zastosowaniu specjalnego mocowania szyb do słupów i rygli. Powierzchnia wykonanej w tej technologii elewacji podzielona jest strukturą pionowych oraz poziomych linii o szerokości 2 cm. Szczeliny pomiędzy szklanymi polami fasady wypełnione są specjalnym spoiwem silikonowym, gwarantującym szczelność konstrukcji, a także podnoszącym jej właściwości termoizolacyjne. System mocowania wypełnień jest zróżnicowany w zależności od ciężaru szkła, dopasowuje się go do wymagań technicznych danego projektu. MB-SR50N EFEKT posiada rekomendacje trzech wiodących na świecie dostawców silikonów konstrukcyjno – pogodowych: Dow Corning, Sica i TremcoIlbruck, co potwierdza wytrzymałość i szczelność konstrukcji. Stosowane silikony dostępne są w szerokiej ofercie kolorystycznej. Prawdziwym novum architektonicznym po-

zostaje jednak możliwość zastosowania pakietów szklanych z szybą laminowaną. Pozwala to na projektowanie i realizację elewacji o nieosiągalnych dotąd walorach estetycznych. MB-SR50N EFEKT umożliwia ponadto zastosowanie szkła jedno- lub dwukomorowego, a także paneli nieprzeziernych na bazie szkła zespolonego. Parametry systemu MB-SR50N EFEKT: • przepuszczalność powietrza: klasa AE 1200 Pa, EN 12152, • wodoszczelność: klasa RE 1500 Pa, EN 12154, • odporność na obciążenie wiatrem: 2,4 kN/m2, EN 13116 , • odporność na uderzenie: klasa I5/E5, EN 1409.

MB-TT50 – udana konstrukcja i właściwości izolacyjne

Fasada MB-TT50 to najnowszy, zaawansowany technologicznie, aluminiowy system o konstrukcji słupowo – ryglowej. Pozwala na wykonanie ścian osłonowych lub wypełniających, dachów oraz konstrukcji przestrzennych. Dzięki zastosowaniu zespołu dopasowanych do siebie izolatorów, fasada gwarantuje wysoki poziom ochrony budynku przed utratą energii cieplnej, a ich specjalny kształt ułatwia jednocześnie prefabrykację fasady. Dodatkowo komplet uszczelek oraz 3-poziomowy, kaskadowy system odwodnienia i odpowietrzenia, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie fasady nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Różnorodne połączenia kątowe zapewniają swobodę w projektowaniu konstrukcji przestrzennych, dzięki czemu system marzec 2012

MB-TT50 daje duże możliwości kształtowania zabudowy. Szeroki zakres szklenia oraz wysoka nośność połączenia słup-rygiel (2,5 KN) umożliwiają stosowanie wielu rodzajów szyb i montaż dużych, ciężkich zestawów. Do dyspozycji jest również bogaty wybór elementów otwieranych w fasadzie: różnego typu okna i drzwi, w tym okna połaciowe, okna zintegrowane z fasadą, a także okna odchylne i otwierane równolegle. Badania typu ITT wg normy EN-13830, przeprowadzane w Instytucie Techniki Budowlanej wykazały, że jest on najlepszym, produkowanym obecnie, aluminiowym systemem fasadowym o konstrukcji słupowo – ryglowej. MB-TT50 przewidziany jest także jako podstawa przyszłych rozwiązań przeciwpożarowych oraz antywłamaniowych.

Parametry systemu MB-TT50: • przepuszczalność powietrza: klasa AE 1350 Pa, EN 12152, • wodoszczelność: klasa RE 1800Pa, EN 12154, • odporność na obciążenie wiatrem: 2,7 kN/m2, EN 13116, • odporność na uderzenie: klasa I5/E5, EN 14019, • odporność ogniowa: możliwość wykonania w wersji EI 30 i EI 60, • izolacyjność termiczna (Uf ): od 0,6 W/(m²K).

Rozwiązania przeciwpożarowe i oddymiające

W styczniu 2012 roku, w instytucie techniki okiennej IFT Rosenheim, zostały pomyślnie zakończone badania oddymiających okien dachowych (klap dymowych) systemu Aluprof, wyposażonych w napędy

MB-TT50

marzec 2012

Fasada przeciwpozarowa z drzwiami - badania ogniowe

firmy ESCO. Służą one kontroli rozprzestrzeniania się dymu i ciepła, zgodnej z europejską normą EN 12101-2. Mogą także zostać łatwo zintegrowane z automatyką budynku (pogodową, BMS czy oprogramowaniem służącym czasowemu przewietrzaniu budynku) oraz z systemem przeciwpożarowym. W zakresie ochrony przeciwpożarowej do podstawowego systemu fasadowego MB-SR50 EI dołączył system oparty na wersji fasady MBSR50N. Umożliwia on wykonywanie lekkich ścian osłonowych typu zawieszanego lub wypełniającego, w klasie odporności ogniowej EI15, EI30, EI45 oraz EI60 wg normy PN-EN 1364-3. System klasyfikowany jest jako nierozprzestrzeniający ognia (NRO). Oba wyżej wymienione systemy fasadowe pozwalają także na wykonywanie przeszkleń dachowych w klasie odporności ogniowej RE30, w szerokim zakresie kąta pochylenia dachu. Nowością w systemach Aluprof jest przezwyciężenie ograniczeń architektonicznych, towarzyszących tradycyjnym konstrukcjom przeciwpożarowym. Przeszklona fasada o odporności ogniowej nie musi już być stałą zabudową, pozbawioną elementów otwieranych. Można umieścić w niej drzwi lub okna techniczne, bazujące na systemie Aluprof MB-78EI. Takie elementy mogą otwierać się zarówno na zewnątrz, jak i do wewnątrz, a całość zabudowy zachowuje przy tym odporność ogniową w klasach EI30 lub EI60. Konstrukcje tego typu przebadane zostały przez Aluprof w lipcu ubiegłego roku, w laboratorium notyfikowanym Fires na Sło-

wacji. Na chwilę obecną są one jednym z nielicznych na rynku rozwiązań łączących przeciwpożarowe systemy drzwi i fasad, posiadających właściwości udokumentowane badaniami.

MB-SR50 EI

ALUPROF S.A. Centrala, Zakład w Bielsku-Białej ul. Warszawska 153 43-300 Bielsko-Biała tel.: +48 33 81 95 300 fax: +48 33 82 20 512 Zakład w Opolu ul. Gosławicka 3 45-446 Opole tel.: +48 77 40 00 000 fax: +48 77 40 00 006 e-mail: aluprof@aluprof.eu www.aluprof.eu

Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 59

Zdjęcia archiwum Aluprof S.A.

Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego, system MB-SR50N EFEKT

fasady

Sky Tower – pierwszy wrocławski drapacz chmur – jest jednocześnie najwyższym budynkiem mieszkalno-usługowym w Polsce. Na jego potrzeby powstała fasada zewnętrzna składająca się z indywidualnie dopasowanych elementów.

Sky Tower – rozwiązania dedykowane S

ky Tower, który ma zostać ukończony w listopadzie 2012 roku, jest obecnie jednym z najbardziej prestiżowych przedsięwzięć budowlanych na terenie Dolnego Śląska. Projekt powstał w biurze architektonicznym FOLD z Wrocławia (autorem koncepcji jest Dariusz Dziubiński). Pod koniec września 2011 roku ukończono konstrukcję żelbetową obiektu. Kompleks składać będzie się z trzech połączonych budynków (pierwotne założenia obejmowały 6 budynków, z czego inwestor Leszek Czarnecki zrezygnował z powodu kryzysu, który w latach 2008-2009 nie ominął i jego inwestycji): B1 – podest (3 piętra) obejmie m.in. galerię handlową; B2 – wieża (50 m) – przestrzeń mieszkalna (184 apartamenty na poziomach 28 – 48) oraz biurowa; B3 – kaskadowy „żagiel” (19 pięter) – przestrzeń mieszkalna (52 apartamenty na poziomach 11 – 18) oraz biurowa; Łączna powierzchnia kompleksu przekroczy 177 tys. m2. Koszt budowy wyniesie ponad 1,5 mld. zł.

METRYCZKA OBIEKTU Wysokość całkowita wraz ze szklaną elewacją: 212 m Liczba budynków wchodzących w skład kompleksu: 3 Liczba apartamentów: 236 – Budynek B2: 184 (10 typów apartamentów) – Budynek B3: 52 (23 typy apartamentów) Powierzchnia biurowa: 21 987 m2 Powierzchnia handlowa: 24 349 m2 Zużyto: 30 tys. ton stali, około 4 tys. ton szkła oraz 400 ton aluminium.

Unikatowa fasada

60 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

Na potrzeby tego projektu, powstały indywidualnie dopasowane elementy aluminiowe fasady zewnętrznej. Było to związane nie tylko z koniecznością sprostania wizji architekta, ale przede wszystkim marzec 2012

marzec 2012

szczególnych elementów odbywało się od środka budynku.

Fasada technicznie

Fasada charakteryzuje się szeregiem cech konstrukcyjnych, spośród których należy podkreślić: • widoczną szerokość słupów i rygli, która wynosi 85 mm; • mocowanie szklenia – do słupa z zastosowaniem klejenia strukturalnego, natomiast do rygla – za pomocą listwy dociskowej; • uszczelnienie fasady: uszczelka wielokomorowa, znajdująca się między słupami, uszczelka wannowa między ryglami oraz uszczelki dylatacyjne – wszystkie klejone w narożach.

Parametry techniczne fasady elementowej

• Przepuszczalność powietrza – Klasa AE (1200 Pa) wg PN-EN 12152, • Wodoszczelność – Klasa RE1200 wg PN-EN 12154,

• Odporność na obciążenie wiatrem – 3000 Pa wg PN-EN 13116, w tym test bezpieczeństwa 4500 Pa, • Odporność na uderzenie – Klasa I5/E5 wg PN-EN 14019.

Inteligentne okna

Okna w Sky Tower będą cechować się nie tylko wysokimi parametrami technicznymi pod względem izolacyjności, ale też inteligencją. Okna uchylne będą sterowane elektronicznie. Dzięki odpowiedniemu systemowi sterowania, temperatura i wilgotność w każdym pomieszczeniu będą regulowane według potrzeb właściciela. Elektroniczne żaluzje będą odpowiadały za regulowanie dostępu światła na oknach panoramicznych. Mechanizm inteligentnego zamykania zadba o to, by okna automatycznie zamykały się, gdy pogoda pogorszy się. Oprac. Joanna Ryńska Wykorzystano m.in. materiały firmy Aluprof

5 Zdjęcia: 1-3 arch. Aluprof S.A., 4-5 arch. Sky Tower

z charakterem obiektu – jako budynek wysokościowy wymagał zaprojektowania fasady indywidualnej z uwzględnieniem szczególnych wymagań technicznych. Przeprowadzono szereg obliczeń w zakresie obciążeń zewnętrznych, czyli oddziaływania wiatru na budynek, wytrzymałości akustycznej profili aluminiowych czy termiki fasady, które stały się punktem wyjścia do powstania elementów fasadowych. Konstrukcje ściany stanowią moduły, które w całości powstały w zakładzie produkcyjnym. Zastosowanie systemu ściany elementowej, poprzez niezależnie połączone segmenty, zapewnia prawidłową pracę termiczną konstrukcji. Wpływa to na właściwe kompensowanie dylatacji budynku. Spełnienie parametrów szczelno-wytrzymałościowych zostało potwierdzone badaniami laboratoryjnymi rzeczywistych fragmentów elewacji. Wykorzystanie fasady elementowej pozwoliło wyeliminować rusztowania zewnętrzne, co było konieczne ze względu na wysokość konstrukcji oraz plan eliptyczny rzutu budynku. Kompletna prefabrykacja umożliwiła szybsze instalowanie fasady bezpośrednio na budowie. Poszczególne systemy konstrukcji umieszczano przy użyciu dźwigów oraz wciągarek – z dołu do góry z zachowaniem zasad montażu w prawo, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Instalowanie po-

Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA 61

forum ekspertów

Innowacje

Mariusz Megier Dyrektor Zarządzający Orgadata East Europe

Firma Orgadata przedstawia nowe możliwości aplikacji LogiKal. Nowe rozwiązania wprowadzono m.in. w Zarządzaniu Obiektem. Lecz nie tylko – również w zakresie projektowania i produkcji fasad. Dzięki tym innowacjom firmy z branży metalowej będą w stanie szybciej i ekonomiczniej produkować okna, drzwi i fasady, osiągając przy tym jeszcze wyższą jakość produktu.

Orgadata East Europe Sp. z o.o. ul. Piłsudskiego 52 75-512 Koszalin tel.: +48 94 34 80 881 e-mail: info@orgadata.pl

w programie LogiKal W prowadzone w aplikacji LogiKal nowości wychodzą naprzeciw sugestiom otrzymywanym z firm produkcyjnych. Taką genezę ma chociażby innowacja wprowadzona w zakresie konstrukcji fasad: obecnie istnieje możliwość wyodrębnienia z większego projektu fasady poszczególnych obszarów i traktowania ich jako samodzielnych elementów i pozycji. Kilka kliknięć myszą wystarczy, aby je później dla celów produkcyjnych powiązać w jedną całość. Ta innowacja jest przydatna np. przy tzw. „drabinkowej“ produkcji fasady. Do kalkulacji projekt fasady jest traktowany całościowo, aby móc na przykład sporządzić ofertę. Do produkcji producent może ten projekt rozbić na różne elementy składowe, dzięki czemu zyskuje na elastyczności. Aplikacja LogiKal umożliwia utworzenie do poszczególnych pozycji fasady odrębnych zleceń wewnętrznych, łącznie z listwą dociskową, listwą maskującą, łącznikiem T, słupkiem itp. Ogromna zaleta takiego podejścia polega z jednej strony na tym, iż producent posiada pełną wiedzę o całej fasadzie, a z drugiej strony, w trakcie produkcji, może obrabiać każdy element fasady przy uwzględnieniu wymogów praktycznych. Firma Orgadata spodziewa się, iż dzięki temu producenci będą mogli wyeliminować dodatkową obróbkę gotowych elementów w zakładzie lub na placu budowy.

Optymalizacja ponownej kalkulacji

Kolejna innowacja w programie LogiKal została wprowadzona w zakładce zarządzania obiektem.

62 Builder dodatek promocyjny FASADY I OKNA

Podczas dużego projektu modyfikacje są na porządku dziennym. Teraz aplikacja LogiKal pozwala na optymalne śledzenie procesu wprowadzania modyfikacji. Dzięki tej nowości można określić autorów zmian wprowadzonych do projektu. A każdą fazę realizacji projektu można skrupulatnie porównać z fazami poprzednimi lub późniejszymi. W razie potrzeby te informacje można przedstawić również klientowi. Takie podejście pozwala na optymalizację dodatkowych lub późniejszych kalkulacji. Nasz klient uzyskuje dzięki temu możliwość weryfikacji, czy jest w stanie utrzymać zaoferowaną cenę, czy też konieczna jest pewna korekta.

Możliwość pracy na dwóch monitorach

Teraz aplikacji LogiKal będzie można używać jednocześnie na dwóch monitorach. Gdy na jednym monitorze pracuje się nad daną pozycją, na drugim można za pomocą programu LogiKal wyświetlić np. poprzednią wersję tej pozycji lub całkiem inną.

Oszczędność dzięki nowym raportom

Rola raportów dla firm produkcyjnych ciągle wzrasta. Także w tym zakresie LogiKal oferuje interesujące nowości. Produkt firmy Orgadata umożliwia wyświetlanie zarówno nowych, jak i zmodyfikowanych raportów. Na przykład w tzw. „Raportach zamówień“ będzie można wybierać między zamówieniami składanymi u zewnętrznego dostawcy, a pobraniem z własnego magazynu. Te i inne nowości, znacznie ułatwią codzienną pracę. Wprowadzając te nowości Orgadata zamierza podkreślić swoją pozycję lidera w zakresie technologii. Ponadto – jej zdaniem – nowe funkcje pozwolą użytkownikom na efektywniejszą pracę, oszczędność czasu i środków finansowych, a co najważniejsze – podniesienie jakości produktów. Zainteresowani mogą zapoznać się z nowościami oprogramowania firmy Orgadata podczas odbywających się w Norymberdze targów „Frontale“ (21-24 marca) na stoisku 319 w hali 7A. marzec 2012

Innowacyjne materiały budowlane

ZAPRAWY DO KLINKIERU minimalizują ryzyko powstawania wykwitów odporne na agresywny wpływ środowiska 16 kolorów zapraw Szeroka gama zapraw murarskich do klinkieru V.O.R. firmy quick-mix, dzięki recepturom dobranym do różnych ekstremalnych warunków, pozwala na murowanie wszystkich rodzajów cegieł. Od bardzo nasiąkliwych po nienasiąkliwe, gwarantując zawsze jednakowe, optymalne właściwości, najwyższą jakość wykonanych prac oraz łatwość obróbki. Dzięki innowacyjnym recepturom i zawartości oryginalnego trasu Tubag zaprawy quick-mix minimalizują ryzyko powstawania wykwitów i przebarwień.

www.quick-mix.pl quick-mix sp. z o.o. ul. Brzegowa 73, 57-100 Strzelin - Tel.: 46 813 23 14 - Fax: 46 813 23 16

budownictwo

Technologie

część 2

dla budownictwa przemysłowego Imponujące plany inwestycyjne w segmentach energetycznym, gazowym, produkcyjnym oraz zagospodarowania odpadów pozwalają optymistycznie oceniać rozwój tego rynku w dłuższej perspektywie. Ze względu na specyfikę wymaga on zastosowania specjalistycznych, niezawodnych technologii. Jarosław Mazur

udownictwo przemysłowe to jeden z największych segmentów rynku budowlanego w Polsce. Duży potencjał tego rynku związany jest m.in. z modernizacją bloków energetycznych, budową nowych zakładów produkcyjnych, inwestycji paliwowych, gazowych oraz obiektów zagospodarowania odpadów. To najbardziej rozwojowe segmenty rynku przemysłowego, dla którego materiały i technologie wymagają właściwego doboru pod względem parametrów technicznych i odpowiednich zastosowań.

Posadzki przemysłowe

Podłoga przemysłowa, będąca ważnym, mocno obciążonym i intensywnie eksploatowanym elementem budynku, wymaga specjalnego zabezpieczenia. Jej powierzchnia narażona jest trwale na ścieranie i ściskanie, musi być odporna na działanie czynników chemicznych, a jednocześnie pełnić rolę ochronną i dekoracyjną. Najbardziej powszechnym materiałem, stosowanym do wykonywania podłóg przemysłowych, jest beton. Niezabezpieczona powierzchnia betonu jest jednak narażona na szybką degradację, pylenie, wycieranie i nasiąkanie cieczami. Wśród metod ochrony powierzchni podłóg betonowych najczęściej stosuje się zatarcie powierzchni betonu materiałem mineralnym oraz zabezpieczenie powierzchni polimerowymi posadzkami przemysłowymi.

66 Builder

Systemy MEGAdur MEGAdur to produkowane od ponad 10 lat systemy posadzek przemysłowych, oparte na syntetycznych żywicach polimerowych. Zyskały one uznanie wykonawców i inwestorów, a ich parametry techniczne oraz właściwości użytkowe weryfikowane są każdego dnia na powierzchni wielu tysięcy metrów kwadratowych różnych obiektów przemysłowych. Stosowane są m.in. w budynkach użyteczności publicznej, w magazynach i halach wysokiego składowania, zakładach przetwórstwa spożywczego, zakładach farmaceutycznych, chemicznych, elektrowniach oraz rafineriach, gdzie podłogi narażone są na wysokie obciążenia mechaniczne i chemiczne. Ze względu na specyfikę użytkową, posadzki przemysłowe MEGAdur możemy podzielić na: • systemy powłokowe – MEGAdur SP 50, MEGAdur SP 80 PUR • systemy wylewne – MEGAdur SW 300, MEGAdur SW 200 PUR • systemy kwarcowe – MEGAdur KWARC 100 PUR, MEGAdur KWARC 400 • systemy antyelektrostatyczne – MEGAdur AS 150 P, MEGAdur AS 350 W Posadzki przemysłowe muszą spełniać wysokie wymagania dotyczące wytrzymałości, ścieralności, szorstkości oraz izolacyjności. Systemy MEGAdur cechuje: – pełna dowolność w kształtowaniu faktury warstwy wierzchniej posadzki, – wysoka odporność mechaniczna, – doskonała odporność chemiczna, – łatwość w utrzymaniu czystości, – skuteczne zabezpieczenie podłoża przed pyleniem, – możliwość wykonania posadzek w wersji antyelektrostatycznej, – estetyka i bogata kolorystyka.

Nawierzchnie izolacyjne

Rampy towarowe, parkingi samochodowe, kładki pieszo-jezdne, chodniki mostowe czy koryta balastowe kolejowych obiektów mostowych wymagają zastosowania nawierzchni o specjalnych właściwościach. Opisane dalej systemy nawierzchniowo-izolacyjne, spełniają wysokie wymagania dotyczące szorstkości, ścieralności oraz izolacyjności.

marzec 2012

System MEGAdur EPUR KWARC Polecanym i sprawdzonym rozwiązaniem jest epoksydowo-poliuretanowy system MEGAdur EPUR KWARC. Charakteryzują go: bardzo dobre parametry wytrzymałościowe (jest oparty o ekstremalnie mocne wypełniacze kwarcowe), wysoka elastyczność, szczelność, trwałość, odporność na promieniowanie UV oraz duża swoboda w regulowaniu szorstkości powierzchni. System może być stosowany na podłożach betonowych i stalowych. Zarówno warstwa zamykająca jak i właściwa mogą być dostarczane w ponad 100 kolorach z palety barw RAL. W skład systemu wchodzą następujące produkty: – materiały gruntujące na beton i stal: • MEGAdur EP 0 G - dwuskładnikowa żywica epoksydowa o niskiej lepkości, przeznaczona do gruntowania i impregnacji podłoży mineralnych. • MEGAprotect EP 12 Al - dwuskładnikowy materiał epoksydowy, pigmentowany antykorozyjne płatkami aluminium, przeznaczony do wykonywania warstw gruntujących na konstrukcjach stalowych, stalowych ocynkowanych, żeliwnych i aluminiowych. – warstwa właściwa (izolacyjna): • MEGAdur PUR 2 K - dwuskładnikowy materiał poliuretanowy o wysokiej odporności chemicznej i mechanicznej. Po wymieszaniu z ogniowo suszonym piaskiem kwarcowym o odpowiednim uziarnieniu służy do wykonywania elastycznych, szczelnych warstw izolacyjnych i nawierzchniowych o wysokiej trwałości i odporności na ścieranie. Może być stosowany na elementach konstrukcji obciążonych dynamicznie. Produkt dostępny w ponad 100 kolorach wg palety barw RAL. – warstwa zamykająca: • MEGAdur PUR 3 UV – dwuskładnikowa, elastyczna, barwna (wg palety barw RAL) pow łoka ochronna o podwyższonej odporności na ścieranie. Ponadto materiał charakter yzuje się: znakomitą odpornością chemiczną (m.in. na działanie soli odladzających i produktów ropopochodnych), wysoką mrozoodpornością oraz odpornością na promie niowanie UV.

Iniekcje, kotwienie

Ofertę materiałów i systemów przeznaczonych do naprawy i wzmacniania konstrukcji uzupełniają żywice iniekcyjne przeznaczone do scalania rys i pęknięć oraz zaprawy żywiczne służące do wyrównywania powierzchni i wypełniania ubytków podłoża, a także do kotwienia i mocowania elementów konstrukcji.

Systemy MEGAdur Iniekcje sklejające rysy i pęknięcia: – o rozwartości do 0,5 mm • MEGAdur EP 050 I – o rozwartości powyżej 0,2 mm • MEGAdur EP 140 I

Zaprawa do kotwienia i wypełnienia ubytków – M EGAdur EP 100 – trójskładnikowa zaprawa epoksydowo-mineralna służąca do: • mocowania elementów konstrukcji (kotwy, bariery itp.), w tym także kotwienie elementów nawierzchni szynowych (szyny, podkładki żebrowe), • wypełniania ubytków betonu, • wyrównywania powierzchni, • szpachlowania rys i pęknięć, • formowania cokolików posadzki, • łączenia elementów betonowych.

Izolacje przeciwwodne

System MEGAiso to zestaw materiałów służących do wykonywania elastycznych powłok przeciwwodnych i przeciwwilgociowych na powierzchniach betonowych, żelbetowych i stalow ych. W zestawie znajdują się materiały do wykonywania gruntowania i impregnacji podłoż y, w tym także impregnacji tzw. „świeżego” betonu oraz powłoki odporne na oddziaływanie środowisk agresywnych, sprawdzające się w warunkach pracy poniżej gruntu oraz w warunkach stałego bądź długotrwałego obciążenia wodą, wodą agresywną lub ściekami. Produk ty składowe syste mu MEGAiso przeznaczone są do wykonywania izolacji fundamentów, rurociągów, kanalizacji, obiektów oczyszczalni ścieków, obiektów budownictwa podziemnego i inżynieryjnego, obiektów hydrotechnicz-nych środowiska morskiego oraz śródlądowego, w tym także do wykonywania hydroizolacji budowli (lub ich części) poddanych obciążeniom dynamicznym. Materiały impregnujące: • MEGAiso EP - może być stosowana zarówno na świeżo ułożonym betonie, jak i na betonie wysezonowanym. Powłoki bitumiczno-epoksydowe: • MEGAiso POXYBIT - dwuskładnikowa, epoksydowo-smołowa, elastyczna powłoka ochronna do zabezpieczania powierzchni betonowych i stalowych, odporna na oddziaływanie środowisk agresywnych (klasa odporności na oddziaływanie środowisk agresywnych – XA3 wg PN-EN 206-1). • MEGAiso POXYBIT V - dwuskładnikowa, epoksydowo-smołowa, elastyczna pow łoka ochronna o wysokiej odporności na działanie środowisk agresywnych (klasa odporności na oddziaływanie środowisk agresywnych – XA3 wg PN-EN 206-1) i podw yższonej odporności na promieniowanie UV. Powłoki asfaltowo-kauczukowe: • MEGAiso PRIMEBIT - asfaltowo-kauczukowy preparat na bazie wodnej emulsji asfaltów, kauczuków i dodatków uszlachetniających, przeznaczony do gruntowania podłoży mineralnych i wykonywania bezspoinowych powłok izolacyjnych typu lekkiego. • MEGAiso WATERBIT - dyspersyjna, wodna emulsja asfaltów, kauczuków i dodatków uszlachetniających przeznaczona do wykonywania bezspoinowych powłok izolacyjnych. Materiał służy do wykonywania na podłożach mineralnych bezspoinowych hydroizolacji pionowych i poziomych wszystkich typów.

Zdjęcia arch. Megachemie Research & Technologies SA

marzec 2012

Builder 67

budownictwo

Materiałowe część 2 uwarunkowania

awarii i napraw konstrukcji z betonu Naprawy konstrukcji betonowych stanowią złożone i trudne technicznie zadanie, a zarazem gospodarczo znaczące. Opracowanie podstaw naukowych i wynikających stąd zaleceń technicznych przeprowadzania napraw wymaga całościowego i, co ważne, holistycznego ujęcia. prof. dr hab. inż. Lech Czarnecki dr hab. inż. Paweł Łukowski prof. dr hab. inż. Jacek Śliwiński

rawidłowe zaplanowanie i przeprowadzenie prac naprawczych wymaga bowiem kompleksowej analizy wielu różnych i wzajemnie ze sobą sprzężonych uwarunkowań. Podejście holistyczne powinno zatem umożliwić wzięcie pod uwagę nie tylko poszczególnych składników układu, czynników działających na układ i procesów w nim zachodzących, ale – co bardzo ważne – ich wzajemnego oddziaływania. Omówione w artykule, z oczywistych powodów w sposób ogólny, normy stanowią próbę sformalizowanego ujęcia zagadnienia napraw według współczesnego stanu wiedzy i techniki. W sposób całościowy i wieloaspektowy porządkują one problemy szeroko pojętych napraw konstrukcji betonowych oraz stosowanych do nich wyrobów i systemów. Należy mieć nadzieję, że stosowanie norm z serii PN-EN 1504 przyczyni się do ułatwienia projektowania napraw, a w konsekwencji zwiększy efektywność tych napraw. W poprzednim wydaniu „Buildera” przedstawiono zakres tematyczny trzech pierwszych części normy PN-EN 1504. Poniżej przybliżone zostaną pozostałe części. Zwrócona zostanie ponadto uwaga na obecne w PN-EN 1504 nowe podejście, polegające na traktowaniu ochrony i napraw jako elementu strategii zarządzania konstrukcją.

Część 4: Łączenie konstrukcyjne

Ta część normy dotyczy materiałów wzmacniających, stosowanych do łączeń konstrukcyjnych z istniejącą konstrukcją betonową. Rozróżnia się trzy typowe odmiany łączeń: • przyłączenia zewnętrznych płyt ze stali lub innych odpowiednich materiałów (np. kompozytów zbrojonych włóknami) do powierzchni konstruk-

68 Builder

cji betonowej w celu wzmocnienia, co obejmuje także laminowanie stosowanych płyt, • łączenie stwardniałego betonu ze stwardniałym betonem, zazwyczaj stosowane do napraw i wzmacniania elementów prefabrykowanych, • układanie mieszanki betonowej na stwardniałym betonie z wykorzystaniem złącza adhezyjnego, w wyniku czego powstały układ tworzy część konstrukcji i powinien działać jednolicie. Jako główne materiały do wykonywania łączeń konstrukcyjnych w normie wymienia się zaprawy i betony polimerowe (PC).

Część 5: Iniekcja betonu

Wymagania wobec wyrobów do iniekcji betonu zawiera norma PN-EN 1504-5. Iniekcję stosuje się w celu uniknięcia szkodliwych konsekwencji obecności pustek i rys w betonie, a jej oczekiwane efekty to: • osiągnięcie nieprzepuszczalności i w ten sposób wodoszczelności betonu, • uniknięcie wnikania agresywnych czynników, które mogłyby powodować korozję zbrojenia stalowego, • wzmocnienie konstrukcji przez wzmocnienie betonu. Z punktu widzenia doboru materiału iniekcyjnego szczególnie istotny jest podział tych wyrobów według sposobu i celu wypełniania rys na następujące kategorie: F – w yroby do przenoszącego siły wypełniania rys, pustek i szczelin w betonie, tj. takie, które mogą tworzyć połączenie z powierzchnią betonu i przenosić siły, D–w yroby do elastycznego wypełniania rys, pustek i szczelin w betonie, tj. takie, które mogą dostosowywać się do kolejnych odkształceń, S–w yroby dopasowujące się przez pęcznienie do wypełniania rys, pustek i szczelin w betonie, tj. wyroby, które w stanie utwardzonym mogą wielokrotnie pęcznieć na skutek adsorpcji wody, przy czym woda jest wiązana przez składnik wyrobu iniekcyjnego. Do iniekcji kategorii D i S mogą być stosowane jedynie wyroby zawierające spoiwo polimerowe. Przy doborze środka iniekcyjnego należy także uwzględnić: stopień zawilgocenia rysy (rozróżnia się warunki suche, wilgotne, mokre, wypływ wody) oraz zmiany szerokości rysy w czasie.

Część 6: Kotwienie stalowych prętów zbrojeniowych

Według normy wyrób do kotwienia to wyrób zawierający spoiwo hydrauliczne albo żywicę syntetyczną lub ich mieszaninę, mający przy nakładaniu konsystencję ciekłą lub konsystencję zaczynu, stosowany w celu mocowania żebrowanych stalowych prętów zbrojeniowych w konstrukcjach żelbetowych. Omawiane w normie wyroby znajdują zastosowanie zwłaszcza do

marzec 2012

konstrukcyjnego wzmacniania w celu zapewnienia ciągłości konstrukcji żelbetowych. Norma formułuje zestaw wymagań stawianych materiałom do kotwienia.

Część 7: Ochrona zbrojenia przed korozją

W normie określono wymagania dotyczące właściwości identyfikacyjnych i użytkowych (w tym trwałości) wyrobów i systemów do wykonywania aktywnych i odcinających powłok ochronnych na niezabezpieczonym zbrojeniu stalowym i wbudowanej stali w naprawianych konstrukcjach betonowych. Nie obejmuje ona wyrobów do ochrony przed korozją stali sprężającej i stali nierdzewnej.

Część 8: Sterowanie jakością i ocena zgodności

W części 8 normy PN-EN 1504 podano procedury kontroli jakości stosowanych wyrobów. Do tego celu stosuje się między innymi normy dotyczące badań. Do tej pory opracowano ponad 65 norm europejskich na badania materiałów do ochrony i naprawy konstrukcji betonowych, przywoływanych w odpowiednich częściach normy PN-EN 1504. W normie PN-EN 1504-8 opisano zasady zakładowej kontroli produkcji (zkp), a także zalecenia ETAP dotyczące przeprowadzania wstępnych badań typu, badań identyfikacyjnych i badania właściwości użytkowych. Szczególną uwagę poświęcono proceZebranie durze postępowania w przypadku stwierdzenia nieinformacji o konstrukcji zgodności wyrobu lub systemu. Podano także wymagania w zakresie oceny, nadzoru i certyfikacji kontroli jakości.

Część 9: Ogólne zasady dotyczące stosowania wyrobów i systemów

Jako ostatnia część omawianej serii norm europejskich została opracowana i wprowadzona część 9. Pełni ona rolę nadrzędną w stosunku do pozostałych części PN-EN 1504, ponieważ dotyczy ogólnych zasad stosowania wyrobów i systemów do napraw i ochrony betonu. Po raz pierwszy opublikowano ją w roku 1997, jako „normę do tymczasowego stosowania” – na krótki okres próbny, w czasie którego miano zebrać doświadczenia i opinie, pozwalające na sformułowanie wersji końcowej. Termin ostatecznego zatwierdzenia normy do stosowania był kilkakrotnie przekładany, a „krótki okres” jej tymczasowego funkcjonowania trwał ostatecznie ponad 12 lat (!) i zakończył się dopiero w ubiegłym roku. Norma PN-EN 1504-9 obejmuje następujące zagadnienia: • zasady badania i oceny stanu konstrukcji betonowej przed i po naprawie, • zapobieganie uszkodzeniom, powodowanym przez chemiczne i biologiczne oddziaływania środowiska, oddziaływania mechaniczne lub inne fizyczne oraz korozję zbrojenia, • naprawa wad spowodowanych przez błędy w projektowaniu, specyfikacji, budowie lub przez zastosowanie nieodpowiednich materiałów konstrukcyjnych, • zapewnienie wymaganej nośności naprawianej konstrukcji, • uszczelnienia przeciwwodne jako integralny element ochrony i naprawy, • zasady i metody ochrony i naprawy. Postanowienia normy nie obejmują natomiast przygotowania podłoża przed stosowaniem materiałów

marzec 2012

do napraw i ochrony, wymagań odnośnie do warunków zewnętrznych przechowywania i stosowania materiałów naprawczych oraz kontroli jakości prac naprawczych; zagadnienia te są przedmiotem normy EN 1504-10.

Część 9. pełni rolę nadrzędną w stosunku do pozostałych części PN-EN 1504, ponieważ dotyczy ogólnych zasad stosowania wyrobów i systemów do napraw i ochrony betonu. W dziewiątej części normy PN-EN 1504 dokonano istotnego uporządkowania zagadnień związanych ze stosowaniem materiałów i systemów do napraw i ochrony konstrukcji betonowych. Między innymi, określono najważniejsze etapy procesu naprawy (rys. 1). Wprowadzono kilka istotnych definicji. Rozróżniają one, na przykład, czas użytkowania konstrukcji (rzeczywisty) od projektowego czasu użytkowania (zakładanego). Zdefiniowano też jednoznacznie wadę jako stan wymagający interwencji oraz naprawę (usuwanie wad), ochronę (zapobieISTOTNE CZYNNIKI

Dotychczasowe użytkowanie

PODEJMOWANE DZIAŁANIA

ODPOWIEDNIE CZĘŚCI NORMY EN 1504

Analiza dokumentacji

PN-EN 1504-9 (rozdz. 4)

Dotychczasowa konserwacja

Diagnoza stanu konstrukcji

Wady (rodzaje i przyczyny)

Ocena stanu konstrukcji (bezpieczeństwo) przed ochroną/naprawą

PN-EN 1504-9 (rozdz. 4)

Wybór sposobu naprawy jako element strategii zarządzania konstrukcją

Dostępne opcje

Ocena stanu konstrukcji (bezpieczeństwo) w czasie wykonywania ochrony/naprawy

PN-EN 1504-9 (rozdz. 5 i 6)

Specyfikacje

PN-EN 1504-2 do -7 PN-EN 1504-9 (rozdz. 6, 7 i 9)

Zasady ochrony i naprawy

Metody ochrony i naprawy

Projekt ochrony i/lub naprawy

Przewidywany sposób użycia wyrobów

Wymagania dotyczące podkładu i stosowanych wyrobów

Prace naprawcze

Bezpieczeństwo i higiena

Opracowanie szczegółów projektowych

Ocena stanu konstrukcji po wykonaniu ochrony/naprawy

Dobór i zastosowanie wyrobów i wyposażenia

PN-EN 1504-9 (rozdz. 6, 7, 9 i 10) PN-EN 1504-10

Badania w ramach sterowania jakością

Odbiór prac

Badania odbiorcze Analiza dokumentacji

PN-EN 1504-9 (rozdz. 8) PN-EN 1504-10

Ewentualne poprawki

Rys. 1. Etapy naprawy, rozważane czynniki i podejmowane działania wg PN-EN 1504-9

Rys. 7. Etapy naprawy, rozważane czynniki i podejmowane działania wg PN-EN 1504-9 Builder 69

budownictwo ganie i ograniczanie powstawania wad) oraz konserwację (okresowe lub stałe prowadzenie napraw lub ochrony). Dla oceny możliwości i celowości naprawy niezbędne jest ustalenie występujących wad oraz ich przyczyn. Wady konstrukcji betonowych mogą wynikać z błędów popełnionych w czasie projektowania, specyfikowania, nadzoru, wykonania prac i doboru materiałów, w tym zwłaszcza: • niewłaściwego zaprojektowania konstrukcji, • niewłaściwego zaprojektowania, wymieszania i zagęszczenia mieszanki betonowej, • niewystarczającej otuliny betonowej, • niewystarczającej lub wadliwej izolacji przeciwwodnej, • zastosowania kruszywa złej jakości, reaktywnego lub skażonego, • niewłaściwej pielęgnacji. Należy także ocenić możliwości spełniania przez konstrukcję swojej funkcji – użytkowalność. Ocena stanu konstrukcji, zgodnie z zaleceniami normy, powinna obejmować następujące elementy, jednak nie ograniczając się tylko do nich: • wizualna ocena stanu konstrukcji, • badanie stanu betonu i stali zbrojeniowej, • porównanie istniejącej konstrukcji z założeniami projektu, • analiza wpływu środowiska (możliwość skażenia), • dotychczasowy przebieg użytkowania konstrukcji (w tym warunki klimatyczne),

• obecne warunki użytkowania (w tym występujące obciążenia), • wymagania dotyczące użytkowania w przyszłości. Jednym z osiągnięć normy PN-EN 1504-9 jest sformułowanie zasad naprawy i ochrony betonu i zbrojenia oraz określenie metod technicznej realizacji tych zasad (tabele 1 i 2). Wybór właściwych zasad naprawy jest najważniejszym elementem projektowania naprawy. Możliwych jest tu kilka podejść, a końcowa decyzja wynika z uwzględnienia różnych czynników – przede wszystkim z diagnozy stanu konstrukcji. Nowym elementem, który pojawił się w ostatecznej wersji normy PN-EN 1504-9, jest powiązanie ochrony i naprawy ze strategią zarządzania konstrukcją.

Część 10: Stosowanie wyrobów i systemów na placu budowy oraz sterowanie jakością prac

Dziesiąta część normy dotyczy praktycznych aspektów stosowania wyrobów i systemów naprawczych i ochronnych na placu budowy. Podano w niej wymagania dotyczące stanu podłoża przed i podczas prowadzenia robót, obejmujące również stabilność konstrukcyjną, a także wymagania związane z przechowywaniem, przygotowywaniem i stosowaniem materiałów, obejmujące m.in. kontrolę jakości, konserwację, bezpieczeństwo i higienę oraz wpływ na środowisko. Ponieważ wymagania związane ze stosowaniem materiałów do napraw i ochrony związane są ściśle z zasadami określonymi w PN-EN 1504-9, omawia-

Tabela 1. Zasady i metody naprawy betonu według PN-EN 1504-9

Oznaczenie Zasada

Metoda

Ochrona przed wnikaniem (Protection against Ingress)

- impregnacja - iniekcja - powłoki ochronne

Ograniczenie zawilgocenia (Moisture Control)

- impregnacja/hydrofobizacja/uszczelnianie - powłoki ochronne (osłony/okładziny) - ochrona elektrochemiczna

Odbudowanie elementu (Concrete Restoration)

- betony i zaprawy - betony natryskowe - częściowa wymiana

Wzmacnianie (Structural Strengthening)

- iniekcja - dodatkowe pręty, płyty, taśmy - zwiększenie przekroju - sprężanie

Odporność na czynniki fizyczne (Physical Resistance)

- impregnacja - powłoki ochronne

Odporność na czynniki chemiczne (Resistance to Chemicals)

- impregnacja - powłoki ochronne

(cienkowarstwowe/ /uszczelnianie) (grubowarstwowe)

(uzupełnienia lokalne) (uzupełnienia rozległe)

Tabela 2. Zasady i metody dotyczące ochrony zbrojenia według PN-EN 1504-9

Oznaczenie Zasada

Metoda

Utrzymanie lub przywrócenie stanu pasywnego stali zbrojeniowej (Preserving or Restoring Passivity)

- zwiększenie grubości otuliny - wymiana betonu - realkalizacja (elektrochemicznie) - usunięcie chlorków

Podwyższenie oporności elektrycznej otuliny betonowej (Increasing Resistivity)

- ograniczenie zawilgocenia - impregnacja/uszczelnianie - powłoki ochronne (okładziny)

Kontrola obszarów katodowych (Cathodic Control)

- ograniczenie dostępu tlenu – powłoki ochronne

Ochrona katodowa (Cathodic Protection)

- zewnętrzne źródło prądu

Kontrola obszarów anodowych (Control of Anodic Areas)

- powłoki na zbrojeniu - inhibitory korozji

70 Builder

marzec 2012

Najważniejszym wymaganiem w strategii zarządzania konstrukcją jest utrzymanie lub przywrócenie bezpieczeństwa. Możliwości spełnienia tego podstawowego warunku należy oceniać ze względu na ich efektywność w pozostałym czasie użytkowania konstrukcji. Przygotowanie podłoża ma na celu zapewnienie warunków dla właściwego zastosowania materiału do naprawy lub ochrony. Przygotowanie to obejmuje, w zależności od potrzeb, oczyszczenie i/lub uszorstnienie podłoża oraz ewentualne usunięcie uszkodzonych lub skażonych fragmentów betonu z uwzględnieniem podanych zasad. Przygotowanie zbrojenia może obejmować czyszczenie, nakładanie powłoki ochronnej lub wymianę części zbrojenia. Zasadnicze znaczenie ma z jednej strony zapewnienie odpowiedniej przyczepności stali do betonu, z drugiej zaś ochrona stali przed korozją. W celu zapewnienia właściwego przygotowania i zastosowania wyrobów i systemów do napraw i ochrony konstrukcji, norma zaleca przyjęcie planu zapewnienia jakości; wszelkie prace należy przeprowadzać zgodnie z tym planem oraz zaleceniami normy PN-EN 1504-8. Badania sprawdzające obejmują łącznie 45 cech podłoża, otoczenia oraz stosowanych materiałów. Zakres badań uzależniony jest od zasady, której przyporządkowana jest metoda naprawy lub ochrony; w 18 przypadkach metoda badania polega na wizualnym sprawdzeniu danej cechy.

Ochrona i naprawa jako element strategii zarządzania konstrukcją

W normie PN-EN 1504-9 powiązano ochronę i naprawę ze strategią zarządzania konstrukcją. Wskazano czynniki (podstawowe, konstrukcyjne oraz związane z bezpieczeństwem ludzi i środowiska), które należy brać pod uwagę przy wyborze spośród dostępnych możliwości. Możliwości te obejmują następujące opcje: • wstrzymanie się z działaniem – lecz monitorowanie stanu konstrukcji, • analiza nośności – ewentualne ograniczenie funkcji obiektu, • powstrzymanie lub ograniczenie degradacji betonu w konstrukcji, • wzmocnienie/ naprawa/ ochrona konstrukcji lub jej elementów,

marzec 2012

użyteczność

na norma stanowi w naturalny sposób jej kontynuację i dopełnienie. Ogólne wymagania dotyczące przeprowadzania napraw i ochrony budowli betonowych są związane z chemicznym, elektrochemicznym i fizycznym stanem podłoża, jego zdolnością do przenoszenia obciążeń, ruchów i drgań podczas prac, warunkami otoczenia oraz charakterystyką materiałów występujących w podłożu i stosowanych do naprawy i/lub ochrony. Zwrócenie uwagi na warunki elektrochemiczne stanowi nowość w stosunku do dotychczasowych dokumentów normalizacyjnych, jednakże w dalszej treści normy zagadnienie to nie jest omówione szerzej. Konieczne jest zapewnienie: • odpowiedniego stanu podłoża, • kompatybilności między podłożem a materiałem stosowanym do jego naprawy lub ochrony oraz – generalnie – pomiędzy dwoma dowolnymi elementami układu; norma nie precyzuje jednakże pojęcia kompatybilności, • właściwego poziomu cech stosowanych materiałów, • odpowiednich warunków przechowywania i stosowania, takich jak temperatura otoczenia, wilgotność względna, siła wiatru itp. W normie zestawiono metody napraw i ochrony konstrukcji przed korozją, odnosząc je do zasad naprawy i ochrony, sformułowanych w normie PN-EN 1504-9. Dla każdej metody podano zestaw cech wraz z wymaganiami, które powinny być sprawdzone, aby zapewnić właściwy przebieg prac; właściwości te dotyczą podłoża, stosowanych materiałów i otoczenia, a każdej z nich przypisano odpowiednią kategorię: dla wszystkich przewidywanych zastosowań, dla niektórych spośród przewidywanych zastosowań, dla zastosowań specjalnych.

stan krytyczny

czas idealna krzywa użytkowania

zakładany czas użytkowania

rzeczywista krzywa użytkowania przewidywany przebieg niszczenia dwukrotne przywracanie stanu wyjściowego utrzymywanie stanu aktualnego

Rys. 2. Cykle naprawcze w czasie użytkowania konstrukcji przy różnych strategiach zarządzania konstrukcją

• budowa lub wymiana konstrukcji lub jej części, • rozbiórka. Wyboru strategii zarządzania konstrukcją dokonuje się nie tylko na gruncie technicznym, ale także biorąc pod uwagę czynniki ekonomiczne, funkcjonalne i środowiskowe, a przede wszystkim wymagania właściciela konstrukcji, dotyczące projektu i czasu użytkowania konstrukcji oraz możliwości konserwacji i naprawy. Określa to przyjmowaną strategię zarządzania naprawą. Najważniejszym wymaganiem w strategii zarządzania konstrukcją jest utrzymanie lub przywrócenie bezpieczeństwa. Możliwości spełnienia tego podstawowego warunku należy oceniać ze względu na ich efektywność w pozostałym czasie użytkowania konstrukcji. Analiza dostępnych możliwości i ich konsekwencji w aspekcie ekonomicznym powinna obejmować koszt początkowy, koszty konserwacji i ewentualną konieczność wprowadzenia ograniczeń w użytkowaniu konstrukcji. Podstawową przesłanką w projektowaniu systemu ochrony i naprawy jest przewidywany czas użytkowania naprawionej konstrukcji betonowej. Ważny jest także czas do pierwszej konserwacji poszczególnych wyrobów użytych do naprawy, jako że ich okres użytkowania może być krótszy niż zakładany czas użytkowania całej konstrukcji. Wreszcie, należy uwzględnić takie czynniki, jak dostępność miejsc prowadzenia prac oraz możliwość wymiany i naprawy zastosowanych systemów ochronnych i naprawczych. Zakres dostępnych możliwości obejmuje zarówno przywrócenie projektowego czasu użytkowania konstrukcji betonowej w jednej, wszechstronnej operacji, jak i prostsze działania, które mogą wymagać cyklicznie powtarzanej konserwacji, lub w których występuje potrzeba wielokrotnego stosowania składników układu naprawczego, np. systemów ochrony powierzchniowej (rys. 2). Dodatkowo należy uwzględniać czynniki związane z bezpieczeństwem i higieną. W szczególności, materiały i metody stosowane w ramach wybranych zasad naprawy mogą wpływać na pracowników wykonujących naprawę, a także na mieszkańców, użytkowników i osoby trzecie. Można tu wymienić, na przykład: wyroby zawierające składniki szkodliwe lub wydzielające nieprzyjemne zapachy, emisję hałasu, pyłu i wibracji, mokry lub pylący gruz powstający w trakcie prac przygotowawczych, przemieszczanie roślin.

Rys. 8. Cykle naprawcze w czasie użytkowania konstrukcji przy różnych strategiach zarządzania konstrukcją

prof. dr hab. inż. Lech Czarnecki, dr hab. inż. Paweł Łukowski, prof. PW, Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Lądowej; prof. dr hab. inż. Jacek Śliwiński, Politechnika Krakowska, Wydział Inżynierii Lądowej Artykuł opublikowano w materiałach konferencji „Awarie Budowlane”.

Builder 71

budownictwo

Super wieże Deskowania budynków wysokich Doka wyrobiła sobie silną markę na całym świecie, dostarczając kompleksowe rozwiązania szalunków na budowy najwyższych budynków. Świadczy o tym bogata lista obiektów referencyjnych, którymi firma może się poszczycić. W ostatnim czasie dołączyły do nich „Lotte Super Tower” w Seulu, „CMA Tower” w Rijadzie i „Lamar Towers” w Jeddah.

dy patrzymy na rosnące ceny gruntów w centrach dużych miast, nie dziwi nas ilość coraz wyższych budynków powstających na tych terenach. Trend obecny w USA od lat 70. dopiero teraz zaczyna znacząco wpływać na wygląd polskich miast. Choć pierwszy drapacz chmur powstał w Warszawie jeszcze przed II wojną światową i był wtedy drugim najwyższym budynkiem w Europie (Prudential), przez dłuższy czas niewiele ich w Polsce powstawało. Dziś wiadomo, że prestiżowe biurowce w centrach miast muszą być wysokie, aby ilość biur zrekompensowała wysokie ceny działek. Choć problemy ekonomiczne kontynentu odbiły się negatywnie na planowanych inwestycjach, trend budowy w górę powraca, tym bardziej, że wieżowce to symbol nowoczesności i atrakcyjności dla inwestorów. Drapacze chmur powstają w kolejnych polskich miastach. W Warszawie od pewnego czasu, w pobliżu Pałacu Kultury i Nauki, stoją już Hotel Intercontinental i Rondo 1. Zaczęto też prace nad Warsaw Spire, a władze miejskie planują zabudować wieżowcami skrzyżowanie ulic Świętokrzyskiej i Emilii Plater. W najbliższym czasie budynki te mogą całkowicie zmienić linię horyzontu miasta. Wrocław ma swój kompleks Sky Tower, a w Gdyni Sea Towers górują nad portem.

Najwyższej klasy rozwiązania

W ostatnim czasie do listy referencyjnej realizacji Doki na świecie dołączyły Lotte

72 Builder

Super Tower w Seulu, CMA Tower w Rijadzie i Lamar Towers w Jeddah. Duży wpływ na sukces firmy miał oczywiście udział w budowie najwyższego w tej chwili budynku na świecie – Burj Khalifa. Żelbetowa część rdzenia tego budynku ma wysokość 600 m i została wykonana przy pomocy samowspinających deskowań firmy Doka w czasie 30 miesięcy. Firma od samego początku projektu pomagała deweloperowi swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie wykonania konstrukcji betonowych. Wiadomo, że w przypadku takich inwestycji najważniejszym czynnikiem jest szybkość i dokładność wykonania rdzenia budynku. Każdy najdrobniejszy błąd może mieć krytyczny wpływ na zachowanie gotowej konstrukcji. System Doka pracował z precyzją maszyny, sprawdzając się na zawrotnych wysokościach i w ekstremalnych warunkach.

Lotte Super Tower o wysokości 555 m będzie w przyszłości najwyższym budynkiem Dalekiego Wschodu. Doka dostarcza na budowę tej inwestycji deskowanie samowspinające SKE oraz składaną osłonę Xclimb 60. Zdjęcia arch. Doka Polska

Michał Fabijanek

Lotte Super Towers – Seul

Budynek w stolicy Korei Południowej – Seulu, będzie miał 555 m wysokości. Konsorcjum firm wykonawczych wybrało spośród wielu ofert propozycję firmy Doka jako najbardziej zaawansowane technicznie i najbardziej wartościowe rozwiązanie szalunkowe.

Szalunek, który sam się dopasowuje

W tym przypadku to nie sama wysokość budynku, a złożoność jego konstrukcji stanowią największy problem. Proponowane deskowanie jednak praktycznie samo dopasowuje się do zmieniającego się przekroju rdzenia budynku. Na całej wysokości budynku rdzeń dwukrotnie zmienia diame-

Kolejny prestiżowy projekt dla Doka. Wieża CMA w Riadzie w Arabii Saudyjskiej będzie mieć 400 m wysokości.

marzec 2012

tralnie przekrój. Od sierpnia 2011 r. pracuje tu 117 automatów wspinających SKE 100 i około 2500 m2 deskowania dźwigarowego Top50.

Bezpieczna praca na wysokościach

W sam fundament rdzenia budynku CMA wpompowano 10000 m3 betonu.

Aby ułatwić prace wykonawcze stropów na takich wysokościach, konieczne jest zastosowanie osłony, która zabezpieczy pracowników i sprzęt przed warunkami pogodowymi, a jednocześnie nie będzie utrudniać operowania materiałami. Idealnie sprawdza się tu osłona Xclimb 60. System umożliwia pełną obudowę całego poziomu, na którym odbywają się prace, a przy okazji automatycznie dopasowuje się do zmieniającego się obrysu stropu. Aby uzyskać taki efekt, zmieniono zasadę konstrukcji osłony. Zazwyczaj równoległe pionowe profile wspinane zamontowano tu pod kątem względem siebie. Dzięki temu w razie potrzeby panele osłony zachodzą na siebie, dzięki czemu nie ma potrzeby przebudowywania osłony.

Szalunki słupów z własnym dźwigiem do zbrojenia

Olbrzymie kolumny rozmieszczone są na obwodzie budynku. Wymiary kwadratowej konstrukcji tych słupów zmieniają się od 3,5 m na parterze do 2,0 m na górnych piętrach. Do ich budowy użyto systemu SKE50 plus wraz z deskowaniem dźwigarowym Top50. Aby dodatkowo przyspieszyć pracę, każdy słup wyposażono we własny dźwig do wstawiania zbrojenia. Dźwigi te wspinają się z całym rusztowaniem do kolejnych taktów. Do wykonania 300-metrowych wież Lamar Doka dostarcza najnowsze rozwiązania.

CMA Tower – Rijad

Władze saudyjskie realizują właśnie budowę 16-hektarowego „Dystryktu Finansowego Króla Abdullaha”. Projekt ma zapewnić Rijadowi miano bliskowschodniej stolicy finansowej. W dzielnicy, oprócz drogich apartamentowców, znajdzie się również siedziba saudyjskiej giełdy papierów wartościowych (CMA) oraz kolejka magnetyczna. Firma Doka zdobyła kilka ciekawych realizacji w tej olbrzymiej inwestycji.

Dziewięciokątny rdzeń o rozpiętości 40 m

PROMOCJA

Wieże Lamar - 108 wydajnych automatów SKE50 i 1800 m2 deskowania umożliwiają nadgonienie harmonogramu.

Doka Polska Sp. z o.o. ul. Bankowa 33, 05-220 Zielonka tel.: 22 771 08 00, fax: 22 771 08 01 polska@doka.com, www.doka.com marzec 2012

Wieża CMA ma mieć 400 m wysokości. Wyzwaniem tej konstrukcji jest jej dziewięciokątny rdzeń, który mierzy prawie 40 m rozpiętości. W fundamenty budynku wpompowano ponad 10000 m3 betonu. W ciągu 2 lat budowy wykonanych zostanie 100 taktów rdzenia tego budynku. Martin Horlesberger, inżynier firmy Doka, mówi o projekcie: „Niezwykłe w projekcie wieży CMA są jej wymiary. To największy objętościowo rdzeń z jakim Doka miała kiedykolwiek do czynienia. Utrzymuje on swoje ogromne wymiary przez całą wysokość budynku, co powoduje, że sam w so-

bie mógłby już być drapaczem chmur. Wykorzystujemy tu ok. 3000 m2 deskowania Top50 i 105 automatów wspinających SKE 100”.

Lamar Towers – Jeddah

Kolejnym fantastycznym projektem są ponad 300-metrowe, bliźniacze wieże Lamar Towers budowane w saudyjskim porcie Jeddah.

Montaż deskowania na wysokości 25 m

Wieże budowane są obecnie za pomocą 108 automatów SKE50 i ponad 1800 m2 deskowania Top50. Rozwiązanie takie wybrano, aby nadrobić opóźnienia spowodowane zmianą firmy wykonawczej i dostawcy deskowań. W celu przyspieszenia ponownego rozpoczęcia prac nad konstrukcją 70-piętrowych rdzeni, nowa firma wykonawcza Al Joudah Contracting zleciła przygotowanie wszystkich elementów szalunków i rusztowań w filii firmy Doka, korzystając z usługi premontażu. Cały system rusztowań składa się z czterech poziomów pomostów roboczych. Budowę wież rozpoczęto z inną firmą używającą deskowań ślizgowych. Z tego powodu Doka mogła wykonać montaż i kotwienie rusztowań samowspinających dopiero na wysokości 25 m nad ziemią. W tym przypadku nieocenione okazało się wykorzystanie wiedzy dotyczącej przestawiania wielkogabarytowych rusztowań i elementów deskowań. Doka dostarczyła również osłony wiatrowe Xclimb 60 oraz szalunki do wykonania niektórych elementów stropów.

Biura Projektów Specjalnych

Aby jeszcze lepiej pomagać Klientom, firma Doka tworzy w niektórych krajach biura techniczne specjalizujące się w nietypowych projektach. Stąd w Singapurze powstało niedawno biuro zajmujące się wieżowcami. Biuro to, przy wsparciu Centrum Kompetencji z Amstetten, proponuje rozwiązania dla budynków wznoszonych na terenie całej Azji. W Polsce powstała już podobna komórka projektowa pod przewodnictwem Martina Zinnerta, inżyniera z ponad 15-letnim doświadczeniem w nietypowych realizacjach. Wykonywane są tu projekty dla najbardziej wymagających budowli powstających aktualnie w Polsce. Nasi Klienci mają dzięki temu bezpośredni dostęp do wieloletniego doświadczenia koncernu Doka i najnowocześniejszych rozwiązań w zakresie deskowań.

Autor jest Inżynierem Marketingu i Produktu w firmie DOKA Polska Sp. z o.o.

Builder 73

budownictwo

Planowanie

i organizacja budowy Przez ponad 25 lat praktyki w wykonawstwie i około 10 lat prowadzenia projektów oraz kierowania budowami oceniany byłem przede wszystkim za wyniki finansowe, terminy i jakość wykonywanych robót. dr inż. Jan Czupajłło

iniejszy artykuł polecam przede wszystkim przedstawicielom firm wykonawczych. Dla nich bowiem najważniejszy jest wynik finansowy. Zastosowanie przynajmniej części podanych poniżej wskazówek zapewni, moim zdaniem, zwiększenie efektywności realizowanych przez nich budów.

Plac budowy i jego zaplecze

Podstawą sprawnego funkcjonowania placu budowy są możliwości transportowe stosowanych żurawi budowlanych. Decydująca jest ich nośność w całym rejonie obsługiwania (zdjęcie 1). Żuraw nr 3, ustawiony poza obrysem budynku, wykorzystywany jest efektywnie tylko w 50% jego teoretycznego zakresu działania. Żuraw nr 4, ustawiony w obrysie budynku, wykorzystywany jest znacznie efektywniej. W wielu przypadkach ustawiałem żurawie w szybach windowych. Unikałem w ten sposób konieczności betonowania pozostawionych w stropach otworów po demontażu żurawia.

Racjonalizacja czasu pracy powoduje znaczne korzyści bez dodatkowych kosztów. W procesie betonowania najwięcej czasu zajmuje rozładunek i przemieszczenie pojemnika z betonem do miejsca jego wbudowania. Im większy pojemnik, tym sprawniej następuje proces betonowania. Pojemnik z 1 m3 betonu waży ok. 2,8 tony. Prefabrykat standardowej płyty stropowej waży ok. 2,5 tony. Konieczność jego dzielenia z powodu braku możliwości transportowych na budowie oznacza większy koszt zakupu oraz podwojenie czasu jego montażu. Wielkowymiarowe elementy szalunkowe ważą ok. 2 ton. Cały obszar rzutu realizowanego obiektu powinien być w tym wypadku obsłużony przez żurawie o udźwigu min. 2,5 tony. Korzystniej jest, gdy większość realizowanego obszaru znajduje się w zasięgu działania dwóch żurawi, zwłaszcza w celu sprawnego rozładunku materiału lub w razie awarii jednego z nich. Bardzo istotna jest również możliwość podjazdu pod każdy z żurawi w celu rozładowania materiału. Każda konieczność przekładania materiałów wymaga angażowania dwóch żurawi oraz odpowiedniej liczby personelu. Jest to w każdym przypadku czynność bezproduktywna, generująca straty. Należy pamiętać o umożliwieniu rozładunku cięższych elementów prefabrykowanych, takich jak schody czy balkony. W takiej sytuacji dobrze jest móc podjechać możliwie blisko wieży żurawia.

74 Builder

Podjęcie właściwych decyzji należy do realizującego inwestycję, czyli inwestora lub generalnego wykonawcy. Przy ewentualnych próbach oszczędności w planowaniu żurawi, należy dokładnie rozważyć wszystkie istotne aspekty techniczne. Dostatecznie wydajne żurawie umożliwiają szybszą realizację prac. Można je również wcześniej zdemontować. Niewydolność żurawi daje wykonawcy podstawy do uzasadnienia opóźnień terminowych. Uzbrojenie budowy w wydolny sprzęt montażowy jest moim zdaniem zawsze opłacalne. Pisałem o tym w artykule o realizacji stadionu we Wrocławiu (Builder 01-2012).

Personel na budowie

Praktykę wykonawczą zdobywałem na obiektach, realizacjach głównie w Niemczech. W kalkulacjach zawsze znałem zarówno wartość czystej robocizny, niezbędnej do wykonania poszczególnych elementów, jak i sumę czasu potrzebnego na realizację całego obiektu. W moich kalkulacjach wykluczałem jednak stanowiska pracy, takie jak na zdjęciu 2.

Podstawą sprawnego funkcjonowania placu budowy są możliwości transportowe stosowanych żurawi budowlanych. Przy stanach surowych czas wykonania prac można łatwo wyliczyć, korzystając z odpowiednich tabel. Obmiar robót może zostać dokonany z wyprzedzeniem w taki sposób, aby w każdej chwili możliwe było wydzielenie wszystkich potrzebnych danych. Na każdym etapie zaawansowania budowy znałem wartość robocizny, mierzoną w godzinach pracy, w rozbiciu np. na: uzbrojenie stanowiska, ustawienie szalunku, zabudowanie zbrojenia, zamknięcie szalunku, betonowanie, rozszalowanie, murowanie itd. Dla każdej z powyższych czynności musiałem przyjąć optymalną obsadę personalną. Jeden żuraw może efektywnie obsłużyć ok. 15 pracowników wykonujących roboty stanu surowego. Pojedynczy pracownicy pracują znacznie efektywniej niż grupa. Liczebność grupy należy redukować do minimum. Firma, która do wbudowania ok. 0,2 m3 betonu do szalunku słupa zatrudnia 3 robotników i jednego pracownika dozoru (zdjęcie 3), lub dla wbudowania prefabrykowanej płyty balkonu 6 pracowników (zdjęcie 4), nie jest w stanie osiągnąć dodatnich wyników finansowych i w konsekwencji zapłacić za pracę swoim pracownikom. Nadzór firmy budowlanej musi mieć świadomość, że jeżeli betonowanie słupa, jak na zdjęciu 3, może wykonać 2 pracowników, efektywność robocizny wzrośnie wtedy o 30%. Do wbudowania płyty balkonu potrzeba nie więcej niż 3 pracowników. W tym wypadku nastąpiłoby podwojenie wydajności pracy. Do betonowania ścian przy użyciu jednego żurawia nieefektywne jest planowanie więcej niż dwóch pracowników. Jeden ustawia i trzyma pojemnik, drugi otwiera i reguluje wypływ mieszanki betonowej. Zagęszczenie betonu w szalunku można wykonywać w czasie, gdy pojemnik przemieszcza się do i od załadunku. Ta czynność trwa ok. 7-10 minut. Do betonowania stropu wystarcza 5 pracowników (zdjęcie 5). Jednak, gdy zbrojenie wykonane i przygotowane jest z takim zagęszczeniem jak na zdjęciu 6, utrudni to, lub nawet uniemożliwi wprowadzenie buławy wibracyjnej. Poprawne zagęsz-

marzec 2012

czenie będzie wymagało dodatkowego czasu. Projektanci zbrojenia często nie mają wystarczającego doświadczenia praktycznego. Buława betoniarska potrzebuje ponad 5 cm odstępu między prętami zbrojenia. W wielowarstwowo zbrojonych podciągach lub przy strzemionach projektanci pozostawiają często tylko 3,5 cm odstępu dla umożliwienia przepuszczenia kruszywa. Rura do wypuszczania mieszanki betonowej z pojemnika, jak na zdjęciu 5, ma 20 cm średnicy. Dla umożliwienia jej wprowadzenia przy betonowaniu ścian, należy odpowiednio rozsunąć strzemiona stanowiące zakończenie zbrojenia ścian (zdjęcie 7). Widoczne na zdjęciu 8 rurki do rozprowadzenia instalacji elektrycznej utrudnią zagęszczenie betonu i ulegną najprawdopodobniej uszkodzeniu przez buławę wibratora. Jeżeli wykonawca lub kontroler prac zbrojarskich nie przygotuje odpowiednich przejść dla umożliwienia wbudowania betonu oraz wprowadzenia wibratora, to uprzednio założone normy czasowe na wykonanie betonowania nie będą mogły być dotrzymane.

Obmiar robót może zostać dokonany z wyprzedzeniem w taki sposób, aby w każdej chwili możliwe było wydzielenie wszystkich potrzebnych danych. Analogicznie jak dla wykonywania robót stanu surowego, można wyliczyć nakłady czasowe na roboty wykończeniowe. Posłużę się tu przykładem jastrychów: czyszczenie powierzchni stropu, układanie izolacji akustycznej i termicznej, układanie folii pod masę jastrychową i izolacji akustycznej ścian. Nakład czasowy na każdą z tych czynności można oddzielnie wyliczyć w godzinach. Do wbudowywania masy jastrychu wystarczy 2 pracowników wewnątrz i 1 przy mieszalniku lub pompie. Wszystkie pozostałe czynności może wykonywać pojedynczy pracownik. Planowanie większej ilości pracowników jest nieefektywne.

Zdjęcia z budowy osiedla mieszkaniowego w Poczdamie. Realizacja: 1996-1998. Wartość: ok. 25 mln marek = 12,5 mln euro.

Zdjęcia arch. autora

marzec 2012

Builder 75

budownictwo Technika na budowie na etapie stanów surowych

Pod tym pojęciem rozumiem przede wszystkim szalunki oraz rusztowania. Wszystkie współczesne standardowe systemy szalunkowe nie różnią się w istotny sposób od siebie. Należy dołożyć starań, aby wysokość szalunków ściennych była możliwie dopasowana do wysokości kondygnacji bez konieczności ich dodatkowej nadbudowy. Należy operować możliwie wielkowymiarowymi elementami bez konieczności ich każdorazowego składania lub rozbierania. Dotyczy to zarówno ścian, jak i szybów.

Dokumentacja wykonawcza powinna umożliwiać bezproblemowe i bezusterkowe wykonanie robót budowlanych. Z taką dokumentacją w mojej praktyce w Polsce dotychczas jeszcze się nie spotkałem. W systemach konstrukcyjnych płytowo-słupowych warto rozważyć zastosowanie wielkowymiarowych elementów do szalowania stropów. Jako rusztowania zabezpieczające zawsze warto możliwie wcześnie wykorzystać rusztowania elewacyjne. Koszty za czas ich dłuższego wykorzystywania na budowie są w każdym wypadku niższe, niż koszty wykonania jakichkolwiek oddzielnych rusztowań tylko na potrzeby stanu surowego (zdjęcie 9). Jedynie w szczególnych przypadkach, jak na zdjęciu 10, nie ma możliwości wykorzystania systemowych rusztowań elewacyjnych.

Dokumentacja wykonawcza

Dokumentacja wykonawcza powinna umożliwiać bezproblemowe i bezusterkowe wykonanie robót budowlanych. Z taką dokumentacją w mojej praktyce w Polsce dotychczas jeszcze się nie spotkałem. Projekty wykonawcze przerzucane są zazwyczaj przez biura projektów na wykonawców. Wykonawcy natomiast rzadko są w stanie wykonać pełną międzybranżową dokumentację wykonawczą. To jest jednak temat na odrębny artykuł.

Prace przygotowawcze

Prace przygotowawcze to przede wszystkim dokładne sprawdzenie dokumentacji, zwłaszcza tej na styku branż lub elementów budowlanych. Taka dokumentacja często w praktyce nie istnieje. Warto poświęcić jednak czas na zapoznanie się ze szczegółami wykonawczymi przed rozpoczęciem robót. Dzięki temu można uniknąć przestojów spowodowanych koniecznością wyjaśnienia niezgodności wymiarowych. Innym zagadnieniem jest fakt, że projektanci często nie uwzględniają standardowych wymiarów modularnych. To może powodować np. konieczność cięcia cegły oraz murowania, jak na zdjęciu 11. Gdyby prowadzący prace sprawdził rysunek i zarządził w przeddzień murowania wylanie pomiędzy dwoma kantówkami wyrówującej podwaliny z zaprawy, uniknąłby straty czasu, zużycia sprzętu i materiału na takie cięcie. To tylko jeden z wielu możliwych przykładów korzyści, dzięki wcześniejszemu zapoznaniu się z dokumentacją.

Element motywujący

Stosowanie powyższych zasad oraz znajomość ewentualnych braków w uzbrojeniu technicznym budowy umożliwi racjonalne gospodarowanie personelem. Reguła: lepiej dwóch za mało niż jeden za dużo – sprawdza się moim zdaniem zawsze. Najlepszy pracownik w grupie powinien pomagać, motywować i zachęcać resztę grupy do pracy. Ma rozdzielać zadania, troszczyć się o materiały i narzędzia, znać szczegółowe zadania na cały tydzień i przygotowywać z wyprzedzeniem przyszłe stanowiska pracy. Stanowi to element motywujący zarówno grupę, jak i tego pracownika. Najlepszą drogą jest wprowadzanie wynagrodzeń akordowych lub zadaniowych. Wymaga to jednak zmiany warunków umowy o pracę oraz dodatkowych wyliczeń zadań i wyników. Jeżeli jednak uda się to przeprowadzić, to zyskują na tym zarówno pracownicy jak i budżet budowy.

dr inż. Jan Czupajłło kierownik budowy w firmie Max Boegl

76 Builder

marzec 2012

budownictwo

Aka demia Buildera – to przedsięwzięcie o charakterze edukacyjnym, adresowane do projektantów, wykonawców i technologów robót specjalistycznych oraz inwestorów. Porady, zalecenia i wskazówki projektowe, wykonawcze oraz użytkowe wraz z rekomendacją odpowiednich produktów. Projekt realizowany wspólnie z wiodącymi firmami z branży. Partner merytoryczny SOPRO POLSKA SP. Z O.O.

Uszczelnianie balkonów i tarasów

REKOMEN DACJE PRODUKTOWE

• zaprawa uszczelniająca Sopro DSF 523 • szpachla wyrównująca Sopro AMT 468 • okapniki Sopro OB 265 • profile Sopro PT 266

Przedstawiamy technikę wykonywania uszczelnienia, jak i prac okładzinowych, która umożliwi długoletnią, bezproblemową eksploatację tarasu, dzięki czemu będzie on miejscem przyjemnego spędzania czasu, a nie miejscem powtarzających się remontów.

arasy i balkony to miejsca najbardziej narażone na działanie niekorzystnych, zmiennych warunków atmosferycznych. Woda, mróz, duże skoki temperatury oraz kwaśne deszcze powodują, że prace okładzinowe muszą być wykonywane szczególnie starannie przy użyciu najwyższej klasy materiałów budowlanych.

Przygotowanie podłoża

Piotr Sokulski

Kierownik Marketingu Produktowego i Analiz Sopro Polska Sp. z o.o.

78 Builder

Podstawową sprawą przy wykonywaniu prac okładzinowych na tarasie lub balkonie jest koordynacja działań związanych ze spadkami, dylatacjami i planem płytek ceramicznych. Przed naniesieniem zaprawy uszczelniającej Sopro DSF 523 na powierzchni konieczne jest wykonanie odpowiednich spadków w celu ułatwienia spływu wody. Powinny one wynosić 1,5 – 2%. Jeżeli na istniejącym podłożu nie ma odpowiednich płaszczyzn spadkowych, należy je wykonać przy użyciu szpachli wyrównującej Sopro AMT 468. Na brzegach tarasu lub balkonu montujemy okapniki Sopro OB 265 lub profile Sopro PT 266. Uwa-

ga: teraz obróbki blacharskie dostępne są w 183 kolach. Dylatacje w podłożu powinny znajdować się od siebie w odległości 2-5 m, powinny być wykonane w jastrychu i przeniesione do powierzchni okładziny.

Uszczelnienie zespolone

Na tak przygotowane podłoże nakładamy uszczelnienie mineralne Sopro DSF 523. Po jego zastygnięciu (po ok. 5-6 h) nakładamy kolejną warstwę uszczelnienia w taki sposób, aby końcowa grubość warstwy po wyschnięciu nie była mniejsza niż 2 mm. Nie możemy zapomnieć również o wklejeniu taśmy uszczelniającej Sopro DBF 638 w miejsca najbardziej narażone na przenoszenie ewentualnych ruchów konstrukcji, czyli na styku z podłożem, w miejscach dylatacji oraz na wewnętrznej krawędzi okapników lub profili.

• taśma uszczelniająca Sopro DBF 638 • elastyczne zaprawy klejowe Sopro No.1 lub Sopro FKM XL • szybkowiążąca, cementowa zaprawa fugowa Sopro Brillant® i nowość 2012 roku Sopro DF 10 • Sopro Silikon

W odróżnieniu od tradycyjnych uszczelnień takich jak papa na lepiku lub papa termozgrzewalna uszczelnienie zespolone to najbardziej efektywna metoda izolacji podłoża przed wodą i wilgocią, ponieważ chroni wszystkie warstwy znajdujące się pod nim, w tym również jastrych. Zaletą stosowania uszczelnienia Sopro DSF 523 jest możliwość jego nanoszenia na wilgotne oraz niewysezonowane podłoże betonowe np. świeżo wykonany jastrych. Już w tej fazie prac powłoka uszczelniająca chroni szlichtę przed zamoknięciem, jednocześnie pozwalając wodzie znajdującej się w jastrychu na odparowanie.

Układanie płytek ceramicznych

Po całkowitym zastygnięciu powłoki uszczelniającej możemy rozpocząć prace związane z przyklejaniem płytek ceramicznych. Zalecamy stosowanie elastycznych zapraw klejowych (np. Sopro No.1 lub Sopro FKM XL), ponieważ są one w stanie przenieść naprężenia ter-

marzec 2012

ZALE CENIA

Fugowanie

Końcowym etapem prac jest fugowanie, które w przypadku tarasu lub balkonu wymaga szczególnej uwagi. Zaprawa fugowa powinna być elastyczna, a także powinna posiadać podwyższoną wodoszczelność, co zniweluje możliwość przesiąkania wody do zaprawy klejowej. Zalecamy stoso-

wanie szybkowiążącej, cementowej zaprawy fugowej Sopro Brillant® lub nowości 2012 Sopro DF 10. Dodatkową zaletą fugi DF 10 jest brak występowania wykwitów wapiennych oraz możliwość dodawania brokatu srebrnego i złotego. Szerokość spoin cementowych powinna oscylować w granicach 5-8 mm, a szerokość fugi dylatacyjnej wykonanej z Sopro Silikon min. 10 mm. Jedynie takie szerokości szczelin fugowych w okładzinach ceramicznych zapewniają kompensację naprężeń termicznych (różnice temp. powyższych okładzin ciągu roku dochodzą do 100°C!).

Spadki w celu ułatwienia spływu wody powinny wynosić 1,5 – 2%. Na brzegach tarasu lub balkonu powinny być zamontowane okapniki lub specjalne profile. Dylatacje w podłożu powinny znajdować się od siebie w odległości 2 – 5 m, powinny być wykonane w jastrychu i przeniesione do powierzchni okładziny. o zastygnięciu pierwszej warstwy uszczelnienia mineralnego P (po ok. 5-6 h) nakłada się kolejną warstwę uszczelnienia w taki sposób, aby końcowa grubość warstwy po wyschnięciu nie była mniejsza niż 2 mm. W miejsca najbardziej narażone na przenoszenie ruchów konstrukcji, czyli na styku z podłożem, w miejscach dylatacji oraz na wewnętrznej krawędzi okapników lub profili należy wkleić taśmę uszczelniającą. Uszczelnienie Sopro DSF 523 można nanosić na wilgotne oraz niewysezonowane podłoże betonowe np. świeżo wykonany jastrych. Płytki ceramiczne można przyklejać dopiero po całkowitym zastygnięciu powłoki uszczelniającej. Zaleca się stosowanie elastycznych zapraw klejowych, ponieważ są one w stanie przenieść naprężenia termiczne, powstające przy zmianach temperatur. Do fugowania należy używać zaprawy fugowej elastycznej i o podwyższonej wodoszczelności, co zniweluje możliwość przesiąkania wody do zaprawy klejowej.

Partner meryto ryczny marzec 2012

Sopro Polska Sp. z o.o. ul. Poleczki 23 F, 02-822 Warszawa tel.: 22 335 23 00, faks: 22 335 23 09 biuro@sopro.pl, www.sopro.pl Dział Doradztwa Technicznego tel.: 22 335 23 40

Szerokość spoin cementowych powinna wynosić 5 – 8 mm, a szerokość fugi dylatacyjnej wykonanej z Sopro Silikon min. 10 mm. Jedynie takie szerokości szczelin fugowych w okładzinach ceramicznych zapewniają kompensację naprężeń termicznych (różnice temp. powyższych okładzin ciągu roku dochodzą do 100°C!).

Builder 79

Zdjęcia arch. firmy Sopro Polska Sp. z o.o.

miczne, powstające przy zmianach temperatur. Dodatkową zaletą zaprawy Sopro FKM XL jest możliwość stosowania jej w trzech rodzajach konsystencji: cienkowarstwowej, średniowarstwowej i półpłynnej.

Przy wykonywaniu prac okładzinowych na tarasie lub balkonie konieczna jest koordynacja działań związanych ze spadkami, dylatacjami i planem płytek ceramicznych.

rynek

Produkty nagrodzone statuetką TopBuilder 2012 TOPBUILDER 2012

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą być wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej.

Fot. arch. Hanza Brokers

Hanza Brokers – „Budowlany proces inwestycyjny. Poradnik ubezpieczeniowy”

Jest to pierwsze na rynku wydawniczym kompendium wiedzy o ochronie ubezpieczeniowej dla uczestników budowlanego procesu inwestycyjnego oraz samej inwestycji. Wizualne przedstawienie informacji (tabele, schematy blokowe itp.) umożliwia zwięzłe i systematyczne przekazanie niezbędnej wiedzy. Autorami są Tomasz Stupnowicz, Ewa Myśliwiec, Barbara Muniak, Robert Wągrodzki oraz Marek Szmaj. Poradnik składa się z dziesięciu rozdziałów m.in.: rodzaje ubezpieczeń, odpowiedzialność cywilna za szkodę, etapy procesu budowlanego, uczestnicy procesu budowlanego, rodzaje szkód z przykładami. Uczestnicy procesu budowlanego odnajdą w poradniku przykładowe szkody budowlane oraz sposoby, jak się zabezpieczyć przed ewentualnymi roszczeniami. Walorem książki jest poszerzenie liczby uczestników procesu inwestycyjnego o podmioty, których obowiązki nie zostały uregulowane w polskim prawodawstwie. Publikacja otrzymała znakomite recenzje specjalistów budownictwa.

80 Builder

Kärcher – wysokociśnieniowe urządzenie czyszczące HD 9/50-4 Cage

Jest to urządzenie umożliwiające intensywną eksploatację i usuwanie najtrudniejszych zabrudzeń przy niewielkim zużyciu wody i bez użycia środków chemicznych. Jest to możliwe dzięki technologii ultra wysokiego ciśnienia, co oznacza następujące parametry pracy: ciśnienie na poziomie 500 bar i wydatek wody rzędu 900 l/h. Taki poziom ciśnienia pozwala na usuwanie osadów betonowych czy zabrudzeń ze zbrojeń stalowych. Zastosowano innowacyjną pompę nurnikową, która w dużej mierze odpowiada za wydajność i trwałość urządzenia. W wysposażeniu standardowym są m.in. wąż wysokociśnieniowy o długości 10 m, pistolet spryskujący High-End oraz lanca spryskująca wykonana ze stali szlachetnej 700 mm. Żywotność urządzenia i ekonomiczna eksploatacja zapewniane są dzięki możliwości regulacji obrotów oraz przechodzeniu na bieg jałowy w przypadku zwolnienia spustu pistoletu na dłużej niż 20 sekund. Solidna konstrukcja sprawia, że urządzenie jest odporne na przeciążenia oraz na uszkodzenia mechaniczne.

Fot. arch. Kärcher

e-CEMEX to wszechstronna platforma komunikacji z klientami firmy: funkcjonalny i prosty w obsłudze serwis internetowy. Zawiera informację o ofercie dedykowanej dla klienta CEMEX, bazę wiedzy budowlanej, narzędzia komunikacyjne typu Blog czy Forum oraz część transakcyjną. Moduły eFinanse i eKlient zapewniają dostęp do aktualnych danych finansowo-księgowych oraz opisują warunki współpracy handlowej. Blog to przestrzeń publikacji artykułów poszerzających wiedzę na temat wybranych zagadnień, które klient może komentować. Forum, poza tradycyjną formą dyskusji, obejmuje także specjalne inicjatywy, np. „Dzień z ekspertem”, w ramach którego raz w tygodniu przez jeden dzień klienci mogą zadawać pytania ekspertowi z danej dziedziny. Dyskusję tą zazwyczaj poprzedza publikacja na Blogu artykułu z danego tematu „Dnia z ekspertem”. e-CEMEX wspiera również realizację ważnych projektów budujących wartości dodane - np. projekt eFaktura, gdzie na osobnej stronie klienci mogą uzyskać informacje o fakturze elektronicznej oraz wypełnić formularz umożliwiający odbieranie e-faktur od CEMEX. Serwis nadal rozwija się: trwają prace nad wdrożeniem modułów eZakupy i eKomunikacja.

GSE – Centrum magazynowo-logistyczne JYSK, Radomsko

Centrum, oddane we wrześniu 2010 roku, można zaliczyć do sztandarowych osiągnięć GSE Polska. Kontrakt na generalne wykonawstwo podpisano w systemie „Design & Build”. Nowoczesny, w pełni zautomatyzowany magazyn typu high-bay charakteryzuje się różnorodnymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Tego typu magazyn wysokiego składowania ma konstrukcję ramową, niemniej różni się wysokością od standardowych hal. Całkowita powierzchnia obiektu wynosi 70 000 m², co zapewnia mu pozycję jednego z największych centrów magazynowych w Europie. Magazyn to 170 tys. miejsc paletowych. Obsługa regałów odbywa się za pomocą 24 układnic magazynowych, przy czym każda z nich ma nośność 2000 kg. Zainstalowany na trzech poziomach system przenośników, o całkowitej długości prawie 600 m, odpowiada za wewnętrzny transport palet, platform, jak i nośników.

marzec 2012

Fot. arch. GSE

Fot. arch. CEMEX

Cemex – serwis intertnetowy e-cemex.pl

Produkty nagrodzone statuetką TopBuilder 2012

Fot. arch. Freyssinet Polska Sp. z o.o.

Freyssinet – System Podwieszenia HD-2000

Jest to najbardziej zaawansowany technologicznie system wantowy na świecie. Pozwala na bardzo szybkie tempo wznoszenia, ma bardzo korzystne własności zmęczeniowe oraz zapewnia wysoką trwałość konstrukcji. System oparty jest na całkowitej niezależności każdego ze splotów poprzez zachowanie ich równoległości na całym przebiegu wanty podwieszającej konstrukcję, dzięki czemu możliwe jest: wykonanie instalacji oraz naciągu dla każdego ze splotu wanty indywidualnie, zapewnienie niezawodnej ochrony antykorozyjnej każdemu ze splotów, zapewnienie możliwości ewentualnej wymiany splotu (lub nawet wszystkich splotów danej wanty) w razie potrzeby bez konieczności ograniczania użytkowania lub całkowitego wyłączania konstrukcji z użytkowania. W systemie zastosowano szereg innowacyjnych rozwiązań: wkładka tłumiąco-uszczelniająca w zakotwieniach, specjalne szczęki kotwiące o bardzo dobrych własnościach dynamicznych, 4-stopniowa ochrona antykorozyjna splotów, rury osłonowe z żeberkami zmniejszącymi wpływ warunków zewnętrznych na dynamikę want. Wykorzystywany jest do podwieszeń największych mostów – w Polsce np. imponującego Mostu Rędzińskiego na Odrze we Wrocławiu.

marzec 2012

JWCH Produkcja Budowlana – prefabrykowane ściany murowane Porotherm i Silka

Są to jedyne na polskim rynku prefabrykowane ściany z materiałów tradycyjnych (bloczków wapienno-piaskowych Silka i pustaków ceramicznych Porotherm). Maksymalny wymiar jednego elementu wynosi 6,20x3,40 m. Zastosowanie gotowych ścian pozwala przyspieszyć proces budowania i wydłużyć sezon budowlany. Proces budowlany staje się niezależny od warunków pogodowych, a dzięki eliminacji robót mokrych na placu budowy możliwe jest prowadzenie prac także zimą. Dzięki wyeliminowaniu błędów związanych z murowaniem, otrzymuje się ściany lepszej jakości - przekłada się to na dokładny montaż stolarki, lepszą jakość tynków czy mniejsze zużycie materiałów do tynkowania. Dodatkowe zalety to obniżenie kosztów budowy oraz wymiar ekologiczny (brak odpadów na budowie). Ściany stosuje się w budownictwie mieszkaniowym jednoi wielorodzinnym, a także przemysłowym. Jedną kondygnację domu jednorodzinnego można wznieść w ciągu jednego dnia, 1000 m2 kondygnacji budynku wielorodzinnego - w ciągu 4-5 dni.

Grupa Ożarów - Cement portlandzki PN-B-19707 CEM I 52,5 R-NA

Jest to cement będący od wielu lat w ofercie cementowni, ale występujący na rynku pod obecną nazwą handlową od 2004 roku wraz ze wprowadzeniem nowych norm cementowych. Cechuje go wysoka dynamika przyrostu wytrzymałości wczesnych, bardzo wysoka wytrzymałość końcowa, bardzo wysokie ciepło hydratacji oraz niska zawartość alkaliów. Stosowany jest do przygotowania betonów wysokich klas dla budownictwa inżynieryjnego w okresie obniżonej temperatury oraz tam, gdzie potrzebny jest szybki przyrost wytrzymałości wczesnej. Użyteczność do betonu BUWW została potwierdzona w konkursie Power Concrete organizowanym przez Stowarzyszenie Producentów Cementu na Dniach Betonu 2010. Wytrzymałość na ściskanie betonu z cementu CEM I 52,5 R-NA osiągnęła poziom > 197 MPa. Stanowi też jedyny produkt w Polsce spełniający wymagania PKP PLK w zakresie produkcji podkładów strunobetonowych dla budownictwa kolejowego.

Builder 81

Fot. arch. JWCH Produkcja Budowlana Sp. z o.o.

Jest to hydraulicznie wiążący materiał o podwyższonym przewodnictwie cieplnym (λ≅2,0 W/(mK)), stosowany do wypełniania otworów w instalacjach z pionową sondą geotermalną (dolne źródło dla pompy ciepła). Składniki mieszanki są tak dobrane, że ThermoCem® osiąga dwa razy większy współczynnik przewodności cieplnej niż materiały stosowane tradycyjnie. Produkt dostarczany jest w formie suchego proszku, a przygotowanie zaczynu polega na dodaniu wody i wymieszaniu. Zastosowanie tego spoiwa znacznie poprawia wydajność sondy geotermalnej (maksymalne wykorzystanie darmowego ciepła ziemi), umożliwia prawidłowe ułożenie sondy w otworze i chroni ją przed punktowym obciążeniem (zaciśnięcia, zniekształcenia). Zapewnia również izolację przewierconych horyzontów wodonośnych oraz gwarantuje odporność na agresję chemiczną wody i gruntów. Nadaje się do stosowania w strefach ochrony wód podziemnych, z uwzględnieniem standardów higienicznych wobec ujęć wody pitnej. Produkt cechuje się odpornością na cykliczne zamrażanie i rozmrażanie, które może wystąpić w strefie przyotworowej. Dodatkową zaletą jest korzyść dla środowiska – górotwór zabezpieczony jest przed skażeniem przez czynnik roboczy (glikol).

Fot. arch. Grupa Ożarów SA

Fot. arch. Górażdże Cement SA

Górażdże Cement – ThermoCem®

rynek

Fot. arch. Den Braven

Bolix – tynk mineralny Bolix TM New

Röben - dachówka Piemont rustykalna angobowana Dachówka Piemont rustykalna ma barwę odpowiadającą wycofywanej z rynku dachówki Fleming rustykalnej (cieniowana, miedziano-brązowa). Wszystkie dachówki Piemont wyróżnia nowoczesny, spłaszczony kształt oraz bardzo duży zakres przesuwności - 38 mm. Umożliwia to większą tolerancję rozstawu łat.

Den Braven – akryl do kanałów wentylacyjnych

Akryl do kanałów firmy Den Braven sprawdzi się w instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej (uszczelnienie kanałów oraz wypełnianie szczelin między elementami wentylacyjnymi a materiałami budowlanymi), zapewniając szczelność kanałów przy zachowaniu odpowiedniej przyczepności i elastyczności produktu. Akryl ten jest plastyczno-elastycznym kitem na bazie wodnej dyspersji akrylowej. Cechuje go doskonała przyczepność do aluminium, stali nierdzewnej, stali emaliowanej, blachy ocynkowanej czy w końcu tworzyw sztucznych. Jest odporny na grzyby i pleśnie i zapobiega ich rozwojowi w miejscu wykonania spoiny. Nie zawiera rozpuszczalników oraz jest prawie bezwonny. Jego neutralny chemicznie skład sprawia, że nie powoduje on przebarwień ani korozji metalu. Można go w pełni malować, a dzięki dużej tolerancji temperaturowej (-25 do 75°C) można go stosować zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków.

82 Builder

Mozaikowy tynk Bolix TM New łączy wysoką odporność na uszkodzenia z właściwościami estetycznymi, dzięki czemu sprawdza się w takich miejscach jak pilastry, cokoły, gzymsy czy lamperie. Może być też stosowany do wnętrz i przestrzeni codziennego użytku (np. klatki schodowe). Zawartość odpowiednich kompozycji sztcznego grysu (granulacja od ok. 0,8 do ok. 1,6 mm) pozwala precyzyjnie wykończyć ściany. Tynk jest dostępny jako produkt gotowy do użycia w ponad 40 wzorach zgodnych z Nową Paletą Barw Tynków Mozaikowych firmy Bolix.

Fot. arch. Röben

Fot. arch. GRAITEC

Pakiet GRAITEC Advance stanowi kompletne środowisko projektowe do modelowania i tworzenia dokumentacji rysunkowej i zestawczej dla konstrukcji żelbetowych, stalowych i drewnianych. Pakiet oparty jest na implementacji cyfrowego modelu BIM (Building Information Modeling - modelowanie informacji o budynku). Dzięki otwartym standardom BIM, Advance może współpracować z pakietem Autodesk Revit – umożliwia obliczenia i tworzenie kompletnej dokumentacji projektowej dla modeli stworzonych w programie Revit. Wersja 2012 wprowadza także uproszczoną obsługę oraz zwiększoną wydajność wszystkich modułów. Nowa architektura programowa modułu Advance Steel pozwala na jego uruchomienie niezależnie od platformy AutoCAD®. Advance Concrete® jest przeznaczony dla projektantów, którzy oczekują łatwego w obsłudze oprogramowania 3D wspomagającego tworzenie dokumentacji wykonawczej dla konstrukcji żelbetowych.

Fot. arch. Knauf Insulation

Wełna EXPERT wyprodukowana została w technologii ECOSE® – posiada certyfikat Eurofins Gold (nie zawiera szkodliwych substancji). Aktualnie w sprzedaży dostępne są dwa rodzaje wełny EXPERT. EXPERT LRR 040 o współczynniku λ=0,040 W/(mK) jest to wełna w rolce przeznaczona do ocieplania głównie poddaszy, dostępna w grubościach: 50; 100; 150; 200 mm. EXPERT IPB 039 o współczynniku λ=0,039 W/(mK) jest to wełna w płytach, stosowana przede wszystkim do izolacji akustycznej i termicznej ścianek działowych, dostępna w grubościach: 50; 75; 100 mm. Polska jest pierwszym krajem, w którym producent oferuje ten rodzaj wełny.

Fot. arch. Bolix

GRAITEC - Advance 2012, wieloplatformowa wersja GRAITEC BIM

więcej na

Knauf Insulation - wełna mineralna EXPERT

Program – aplikacja na urządzenia mobilne, którą można od zaraz pobrać bezpłatnie z APP – prezentuje nie tylko pojedyncze produkty, ale także kompletne rozwiązania systemowe dla budownictwa. Obejmuje około 200 produktów i jest podzielony na 10 grup asortymentowych, a w precyzyjnym wyszukiwaniu produktów pomoże inteligentna funkcja wyszukiwania. Krótkie opisy pozwalają na wstępne zapoznanie się z właściwościami produktów. Szersze informacje znajdują się w kartach technicznych i kartach charakterystyk poszczególnych produktów. Wszystkie informacje produktowe mogą być wysyłane mailem bezpośrednio z APP.

Fot. arch. Fluke

Fot. arch. quick-mix

quick-mix – Program dostawczy

Fluke – II seria modeli Fluke 430

Trójfazowe analizatory jakości energii są pierwszymi na rynku analizatorami do bezpośredniego pomiaru strat energii w instalacjach elektrycznych oraz do obliczania kosztów strat. Wykorzystano opatentowany algorytm do mierzenia strat energii i oceny jej kosztów, co pomaga zmniejszyć zużycie energii elektrycznej na obiektach oraz poprawiać wydajność i żywotność urządzeń elektromechanicznych. Analizatory mają nowe, opatentowane funkcje pomiarowe: ujednolicony pomiar mocy, wydajność przetwornicy i przebieg zasilania, które pozwalają określić wymierny koszt strat energii, skuteczność i wydajność przetwornicy oraz zbadać cykle obciążenia sieci, instalacji lub urządzenia.

marzec 2012

Panele ognioodporne Palusol są dopuszczone do stosowania w budownictwie od ponad 30 lat. Sklasyfikowane wg normy DIN 4102-A2, służą jako pasywne zabezpieczenia pożarowe, używane na przykład w drzwiach i przeszkleniach pożarowych, gablotach ognioodpornych i ścianach pożarowych. Palusol składa się przede wszystkim z krzemianu sodu i włókien szklanych pokrytych żywicą epoksydową i utwardzonych. Ostatnio drzwi pożarowe zbudowane przy użyciu paneli Palusol SW pomyślnie przeszły testy wg brytyjskich norm w zakresie akustyki. Osiągnięto poziom tłumienia dźwięku w zakresie od 30 do 33 dB. Zgodnie z brytyjskimi normami budowlanymi, izolacyjność akustyczna drzwi w pomieszczeniach mieszkalnych powinna wynosić minimum 29 dB. Tak wysokie poziomy tłumienia dźwięków są możliwe dzięki unikalnej strukturze materiału Palusol w połączeniu z płytami dużej gęstości (HDF).

marzec 2012

Fot. arch. Dako

Trzecia generacja promiennika wodnego wykonanego zgodnie z normą EN 14037 1-3 dzięki wysokiej wydajności ciepła gwarantuje uzyskanie wysokiego komfortu cieplnego w krótkim czasie. Szybki czas reakcji wynika z niewielkiej bezwładności cieplnej i małej zawartości wody w promienniku. Konstrukcja modułowa pozwala na dowolne łączenie paneli. Promienniki dostarczane są fabrycznie w standardowej długości wynoszącej 4 i 6 metrów oraz szerokości 302, 634, 966 oraz 1298 mm. Pojedyncze moduły można łączyć ze sobą przy użyciu zacisków typu mapress, maksymalna długość jednego pasa promieniującego może wynosić nawet 50 m. Standardowo dostarczana jest wersja w bieli, inne kolory dostępne są na zamówienie.

Globall – taśmy do łączenia płyt g-k

Taśmy uniwersalne (antyrysowe), stworzone na bazie włókna szklanego, dostępne są w rozmiarach: 45 mm x 20 m, 45 mm x 45 m, 45 mm x 90 m, 150 mm x 20 m. Są to taśmy jednostronnie klejące (klej akrylowy). Nie tylko spoinują, ale również wzmacniają łączenia płyt, kamuflują pęknięcia oraz ubytki oraz zapobiegają powstawaniu nowych uszkodzeń mechanicznych. Taśmy flizelinowe z klejem z kauczuku syntetycznego są rozciągliwe i odporne na rozerwanie (50 mm x 10 m). Są gotowe do malowania i gipsowania bezpośrednio po naklejeniu. Dostępna jest też fizelinowa taśma welon (50 mm x 25 m), która wymaga masy szpachlowej. W ofercie są też dostępne specjalne taśmy do narożników - z wkładką aluminiową oraz wytrzymała taśma papierowa.

Danfoss – panel sterujący pompą ciepła

Danfoss LinkTM jest to bezprzewodowy, intuicyjny panel centralny umożliwiający sterowanie instalacjami grzewczymi poprzez pompę ciepła aż do regulacji temperatury. Działa w oparciu o bezprzewodową technologię opartą na protokole Z-Wave®. Z jednego miejsca w budynku użytkownik może regulować pompę ciepła, wodne ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie elektryczne i bezprzewodowe termostaty grzejnikowe. Może również włączać bądź wyłączać urządzenia działające na zasadzie funkcji załącz/włącz (np. oświetlenie, sprzęt RTV/AGD). Dzięki zastosowaniu panelu można zmniejszyć zużycie energii nawet o 23%. System sam się monitoruje i diagnozuje dzięki dwukierunkowej komunikacji bezprzewodowej. Jest stale udoskonalany w celu tworzenia i dodawania nowych funkcji.

Builder 83

Fot. arch. Danfoss

Basf – nowa odsłona paneli Palusol

Mark Polska – promiennik INFRA AQUA ECO

Fot. arch. Tata Steel

Trzy nowe, matowe kolory zostały dodane do istniejącej palety popularnych kolorów blachodachówek. Nowe kolory zostały zainspirowane naturą – są to Green Grey Matt (liście), Alaska Grey Matt (niebo) i Oxidised Matt (kora). Dla blachodachówek w tym wykończeniu w Polsce gwarancja na dachy budynków mieszkalnych udzielana jest na okres do 30 lat w głębi kraju i do 20 lat w pasie nadmorskim.

Firma DAKO stworzyła innowacyjne, aluminiowe drzwi zewnętrzne o świetnych parametrach technicznych, które dodatkowo wyposażone są w nowoczesny, 3-punktowy, łatwy w osbłudze zamek EAV firmy Winkhaus, otwierany za pomocą czytnika linii papilarnych. Czytnik linii papilarnych podnosi nie tylko bezpieczeństwo, ale również komfort użytkowania. Drzwi dostępne są w wersji Arizona i Adeco Decenta.

Fot. arch. Mark Polska

Są to trzyrzędowe pustaki z betonu wibroprasowanego w systemie Termalica, przeznaczone do wznoszenia ścian fundamentowych o grubości 24 cm. Mogą ponadto służyć do budowy ścian piwnicznych, posadowionych powyżej poziomu wód gruntowych oraz ścian konstrukcyjnych w budownictwie ogólnym i mieszkaniowym. Pustaki wyposażone są w pełne dno, ułatwiające nanoszenie zaprawy murarskiej i kieszenie do wypełniania spoin pionowych. Podstawowe dane techniczne: wymiary 495 x 240 x 250 mm; wytrzymałość na ściskanie: 15 Mpa; masa: 45,5 kg.

Tata Steel – nowe kolory Colorcoat HPS200 Ultra®

Fot. arch. Basf

Winkhaus i Dako – wspólne drzwi

Fot. arch. Globall

Fot. arch. Bruk-Bet

Bruk-Bet – pustaki fundamentowe PF-24

DEBATA BUILDERA Skąd pieniądze na inwestycje?

ZAPRASZAMY DO PRENUMERATY CZASOPISM!

TOPFIRMA Doka Polska Sp. z o.o. PREzENTAcjA str. 22

WWW.EBUILDER.PL

1 STYCZEŃ 2012

l BUDOWNICTWO

DEBATA BUILDERA Infrastruktura wodno‑ściekowa. Jak poprawić jej stan?

ARCHITEKTURA

ZDANIEM EKSPERTÓW Fundamentowanie w trudnych warunkach

WWW.EBUILDER.PL

BIZNES

Rok XVI (174) 5zł (w tym 8% VAT)

Builder

12 GRUDZIEŃ 2011

Rok XV (173) 5zł (w tym 8% VAT)

Beton do konstrukcji mostowych

styczeń 2012

Tekla Structues w praktyce Stadion Euro 2012 PGE Arena Gdańsk str. 52

Projektowanie a bezpieczeństwo pRacy

OPINIE

DEBATA BUILDERA Jak obniżyć koszty w budownictwie?

FORUM EKSPERTÓW Z piwnicą czy bez? Nr

BUDOWNICTWO

Budowa zimą Mosty ze stali nierdzewnej

LUDZIE

11 LISTOPAD 2011

Rok XV (172) 5zł (w tym 8% VAT)

OPINIE

DEBATA BUILDERA

Szanse i bariery rozwoju infrastruktury kolejowej w Polsce

Awaryjność infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej

Jak budować zimą?

Bariery dla biologicznej inwazji

Konrad Machula Po pierwsze innowacyjność

BUDOWNICTWO

Iniekcja rozrywająca

LUDZIE I FIRMY sUkcEsU dodatek specjalny miesięcznika

Builder

grudzień 2011

Sukcesy Ceramiki Paradyż Prezentacja firmy str. 48

INSTALACJE

LUDZIE

Rok XV (171) 5zł (w tym 8% VAT)

OPINIE

Ideą zorganizowanego przez nas przedsięwzięcia było pokazanie prawdziwego oblicza budownictwa

Rozmowa z Wiceprezesem Saint-Gobain Construction Products Polska i Dyrektorem Generalnym ISOVER

Fondital – innowacja i wysoka jakość w ogrzewaniu Prezentacja nowoczesnych produktów do ogrzewania domu

UWAGA na korozję betonu

budownictwa

Builder

str. 36

– Wiktor Piwkowski, organizator meczu reprezentacji budowlanych Polska:Ukraina

Badanie wielkiej płyty PROJEKTOWANIE

Łukowe blachy fałdowe DROGI I MOSTY

dodatek specjalny miesięcznika

Builder

październik 2011

Most Rędziński – najważniejsza inwestycja Mostostalu Warszawa sA Prezentacja firmy str. 32

niezależne, nowoczesne i dynamiczne pismo środowiskowe, lider fachowej prasy budowlanej, ukazujące się co miesiąc od 1997 roku.

10 PAŹDZIERNIK 2011

Dziś i jutro w budownictwie drogowym

1 : 0 dla

dodatek specjalny miesięcznika listopad 2011

innowacje branży 2011/2012

Roman Jakubowski

Sposób na prefabrykację Rozmowa z Dyrektorem Oddziału Unihouse, Spółki Unibep S.A.

sportplus

miesięcznik w całości poświęcony tematyce związanej z projektowaniem, budową, modernizacją, wyposażeniem i utrzymaniem obiektów sportowych i rekreacyjnych, finansowaniem i zarządzaniem inwestycjami 5 sportowymi. CBS 2012 – wszystko o targach

Termy Maltańskie – gigant z klimatem

NR 11 (52) LISTOPAD 2011

Ozonowanie wody basenowej

NR 10 (51) PAŹDZIERNIK 2011

czyli historia drewnianych modułów

Projektowanie z myślą o środowisku

H2O dla murawy – nawadnianie boisk

SPoSóB NA PREfABRykAcję

Fot. Bartosz Kaczmarczyk

Builder

OprOgramOwanie

dodatek specjalny miesięcznika

Rozmowa z Prezesem Zarządu kREisEL Technika Budowlana sp. z o.o.

dla budownictwa

Budujemy zaufanie

LUDZIE

Budowniczowie Polskiego Sportu

Budownictwo modułowe gwaRancja na ocieplenie?

WWW.EBUILDER.PL

Szczepan Gawłowski

BUDOWNICTWO

WWW.EBUILDER.PL

Ranking obsługi deweloperskiej w Polsce

Kluby w Sieci – Internet jako narzędzie komunikacji z fanami NR

Paweł Adamowicz, Prezydent Gdańska, o PGE Arenie i EURO 2012 NR 12 (53) GRUDZIEŃ 2011

Strefy kibiców na EURO 2012 – poradnik dla samorządów

5 ZŁ W TYM VAT 8%

Kibice w strefie, czyli EURO 2012 na wielkim ekranie

„Krokodyle” zawiodły nA ŚląSKim

5 ZŁ W TYM VAT 8%

75 procent stadionów na EURO gotowych

5 ZŁ W TYM VAT 8%

Barca nad Wisłą Sponsoring po polsku

Dla kogo Narodowy? O pielęgnacji „orlików” Stadion na dachu świata

NR 3(13) PAŹDZIERNIK 2011

Czy prywatyzować PkL?

Środowisko o środowisku

Przedsezonowy przegląd armatek

W dwóch dolinach

elementów lodowiska

Jak zaprojektować dobry SKAtepArK? Homologacja basenów pływackich

Żyjemy z gór

20-lecie firmy P.P.H.U. „Jerzy”

inWeStycje na lata

Boisko idealne

Pielęgnacja to podstawa

Woda czysta jak łza

Polska-Ukraina

– sukces budowlanych

Zestaw Honda F720 przeznaczony do pielęgnacji boisk ze sztuczną nawierzchnią

Bezpieczeństwo

listopad 2011

Specjalnie dla „Sportplusa”: Andrzej StrejlAu

1 (54) STYCZEŃ 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%

Skąpani w zabawie

Husqvarna Sprzęt do zadań specjalnych

dodatek specjalny miesięcznika

LUDZIE I FIRMY SUKCESU

Wodne place zabaw Firmy Mazur

dodatek specjalny miesięcznika

grudzień 2011

Zarządzanie bezpieczeństwem w infrastrukturze sportowej Bezpieczne EURO 2012 Stadiony nie dla wszystkich

Podsumowanie roku w inwestycjach sportowych

Specjalnie dla „Stacji Narciarskiej”:

APOLONIUSZ TAJNER

Prezes Polskiego Związku Narciarskiego

PrZePiSy do wymiany Wszystko o SNoWParkach W jedNości Siła – wspólny skipass na Podhalu

Pomysły na zimę i lato

Osiągnięcia i plany firm sukcesu

w Białce Tatrzańskiej Oferta firmy rhSPORT

Budowniczowie Polskiego Sportu

Ochrona EURO 2012 będzie priorytetem

Rozmowa z MaRkieM WRzaleM, Prezesem Zarządu Berndorf Baderbau Sp. z o.o.

NR 1(14) STYCZEŃ 2012

Architektura sportowa

Rozmowa z DaRiuszem KuRKiem, Dyrektorem Ochrony impel security Polska

według Piotra Dominiczaka i Mariusza Szczuraszka

Z AMÓWIENIE

Zamawiający: nazwa firmy lub imię i nazwisko osoby fizycznej

NIP

Zamówienie zostanie zrealizowane po dokonaniu wpłaty na konto:

BRE BANK SA 67 1140 2017 0000 4602 1287 8423

tel./fax

oraz po przesłaniu faksem lub poczt ą zamówienia do wydawcy: PWB Media Zdziebłowski Sp.J., ul. Rolna 155/1, 02-729 Warszawa, tel. 22 853 06 87, fax 22 244 24 63, e- mail: biuro@pwbmedia.pl

Adres do wysyłki (kod, miejscowość, ulica, nr)

Adres do faktury (jeśli jest inny niż powyżej)

PWB Media zobowiązuje się do wystawienia faktur y VAT i przesłania jej na adres podany na zamówieniu w terminie 7 dni od dat y wpłynięcia zapła ty na wskazane pow yżej konto.

Imię i nazwisko adresata prenumeraty

Stanowisko

Zgadzam się na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych PWB Media Zdziebłowski Sp.J. z siedzibą w 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155 oraz na ich wykorzystanie w celach marketingowych i promocyjnych. Jednocześnie PWB Media informuje, że przysługuje Państwu prawo do wglądu i poprawiania zgromadzonych danych zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. nr 133 poz 883 z 1997 r.

e-mail

Niniejszym zamawiamy:

ilość prenumerat

papierową prenumeratę Buildera

60 zł

cena brutto

do zapłaty

papierową prenumeratę Sportplusa

ilość prenumerat

60 zł

cena brutto

elektroniczną prenumeratę Buildera

do zapłaty

ilość prenumerat

30 zł

cena brutto

ilość prenumerat

30 zł

cena brutto

Prenumerata obejmuje 12 kolejnych numerów począwszy od momentu dokonania opłaty.

elektroniczno-papierową prenumeratę Buildera

do zapłaty

elektroniczną prenumeratę Sportplusa

do zapłaty

ilość prenumerat

70 zł

cena brutto

do zapłaty

elektroniczno-papierową prenumeratę Sportplusa

ilość prenumerat

Data

70 zł

cena brutto

do zapłaty

podpis

PŁYTKI CERAMICZNE dodatek promocyjny miesięcznika

Builder

marzec 2012

Klinkier w Twoim stylu Prezentacja firmy CERRAD Sp. z o.o. str. 88

Fot. arch. Cerad

Fot. arch. Sopro

Fot. arch. Polcolorit

Nowa propozycja to gres szkliwiony, rektyfikowany o formacie 594 x 594 mm; dostępny w kolorach zgaszonej bieli, jasno- i ciemnoszarym oraz głębokiego grafitu. Płytki w IV klasie ścieralności przeznaczone są do zastosowania wewnątrz i na zewnątrz budynków. Kolekcja została nagrodzona Perłami Ceramiki UE 2011 – wedle opinii jury jest uniwersalna i bardzo dobrze zaprojektowana: Jej atutem jest bardzo ładna kolorystyka, elegancka matowa, niemal aksamitna powierzchnia płytek o udanym formacie oraz bardzo dobra relacja jakości do ceny. (średnia cena netto wynosi 80 zł/m2).

Sopro – bezpieczne okładziny tarasowe Okładziny na tarasach i balkonach narażone są na działanie wnikającej wody i dużych różnic temperatury. Przed zawilgoceniem podłoże pod płytkami zabezpiecza uszczelnienie zespolone – Sopro D5F 523. Jest to jednoskładnikowa, cementowa zaprawa uszczelniająca do wytwarzania elastycznych powłok, nieprzepuszczających wody i pokrywających rysy. Tarasy i balkony to nie wszystko – zaprawa stosowana jest też do zespolonych uszczelnień pryszniców, pralni, toalet, basenów i zbiorników wody o głębokości do 5 m (obiektem referencyjnym jest m.in. Stadion Miejski w Poznaniu).

Stylowe brązy i beże Kolekcja Canyon z oferty firmy Opoczno obejmuje połączenia brązu i beżu. Duże, jednolite płytki podłogowe zestawiono z mozaiką na ścianach. Wykorzystano też kontrasty: na małej powierzchni wykorzystano mozaikę w kolorze brązowym z dyskretnymi dekorami, na dużej – w kolorze beżowym, z mocnymi akcentami na dekor.

Baumacol FlexFlow – upłynniona zaprawa klejowa Jest to wysokoelastyczna, rozpływna, wodo- i mrozoodporna zaprawa na bazie szarego cementu o wydłużonym czasie otwartym, przeznaczona do jednoczesnego klejenia ceramicznych płytek podłogowych oraz wyrównywania podłoża. Szczególnie zalecana jest do płytek średniego i dużego formatu. Sklasyfikowana jest wg normy PN-EN 12004; 2008 jako C2E S1. Grubość wykonywanej warstwy klejowej może wynosić od 3 do 20 mm.

Szlachetne pochodzenie Jest to jedna z linii kamieni elewacyjnych firmy Cerrad. Mrozoodporne, formowane na sucho płytki o wymiarach 300x148x9 mm charakteryzują się fakturą nawiązującą do kamienia naturalnego oraz gradientowymi barwami inspirowanymi kolorem i fakturą kamieni szlachetnych i półszlachetnych.

90 Builder dodatek promocyjny PŁYTKI CERAMICZNE

Fot. arch. Opoczno

Polcolorit – płytki Hitech do zastosowania specjalnego

Fot. arch. quick-mix

Do różnych rodzajów okładzin ceramicznych i kamiennych firma poleca konkretne produkty zgodne z normą PN-EN 12004: • okładziny nasiąkliwe (glazura, terakota, płytki kamienne) na sztywnych i nieodkształcanych podłożach - zaprawa klejąca Z 301 (modyfikowana polimerami, tiksotropowa, C1 T); • płytki o niskiej nasiąkliwości (np.:gres) na sztywnych i nieodkształcalnych podłożach) - zaprawa klejąca BK (modyfikowana polimerami, wydłużony czas obróbki, tiksotropowa, C1 TE); • płytki na jastrychach ogrzewanych i na balkonach - elastyczna zaprawa klejąca F-DBK (modyfikowana polimerami, tiksotropowa, wydłużony czas obróbki, zwiększona przyczepność do podłoża, C2 TE); • płytki wielkoformatowe z kamienia; płytki na jastrychach ogrzewanych, balkonach, tarasach oraz w nieckach – wysokoelastyczna zaprawa klejąca FBK (modyfikowana polimerami najwyższej jakości, tiksotropowa, wydłużony czas obróbki, zwiększona przyczepność do podłoża, C2 TE S1); • płytki w pomieszczeniach, gdzie mogą pojawiać się agresywne substancje chemiczne - klej epoksydowy EHK (wysoka odporność chemiczna i mechaniczna, niska nasiąkliwość, R2 T); • płytki klinkierowe na sztywnych nieodkształcalnych podłożach - specjalistyczna zaprawa klejąca FRK (na bazie cementu trasowego Tubag, C2 TE); • kamień naturalny - zaprawa do kamienia naturalnego NVL 300 (na bazie cementu trasowego).

Fot. arch. Paradyż Group

System quick-mix do płytek

Velatia/Velatio to nowość wśród płytek łazienkowych marki Premium My Way Paradyż Group. Płytki o wielkości 32,5 x 97,7 cm wykonane są ekologiczną metodą pocieniania – w procesie produkcji grubość płytek ściennych została zmniejszona do 7,2 mm. Płytki bazowe mają subtelny nadruk odbijający światło, przez co zachowują się niemalże jak lustro. Ich uzupełnieniem są płytki z lustrzanymi paskami, które nadają nowe oblicze staroangielskiemu stylowi. Wyróżniają ją także dekoracje szklane w trzech atrakcyjnych propozycjach kolorystycznych – beige, silver brokat i grafit brokat. Kolekcja dostępna jest w dwóch kolorystykach: czerni i bieli.

marzec 2012

Fot. arch. Baumit

INFORMACJE

Lustrzana elegancja

PŁYTKI CERAMICZNE

eżeli czeka Cię remont zadaj sobie pytanie: dla kogo przeznaczona będzie łazienka, jaka armatura powinna się w niej znaleźć, w jakim stylu czujesz się najlepiej. To będzie krok milowy do przodu – architekt na tej podstawie zaprojektuje niepowtarzalne wnętrze. Nadal przodującym stylem jest nowoczesność i minimalizm. Prosta forma, kontrastowe zestawienie barw, surowe materiały jak szkło czy metal. Ceramika Para-

Duża płytka w małej łazience Magdalena Ludwinek

Zdjęcia arch. Grupa Paradyż

Zaprojektowanie małej łazienki stanowi wyzwanie dla każdego architekta. W fazie pierwszej zawsze rodzą się pytania dotyczące nie tylko wyposażenia, ale przede wszystkim stylu pomieszczenia. Bogactwo wzornictwa, formatów i kolorów proponowanych przez producentów płytek i armatury przyprawia o zawrót głowy. Producenci zasypują rynek nowymi pomysłami, nawiązującymi do stylów marynistycznych, orientalnych, tradycyjnych, minimalistycznych, a także nowoczesnych. Powstają projekty łazienek dla dzieci, młodzieży, rodzin. 94 Builder dodatek promocyjny PŁYTKI CERAMICZNE

marzec 2012

dyż, producent płytek ceramicznych, posiada bogatą ofertę kolekcji nowoczesnych. Styl minimalistyczny jest wręcz stworzony do małych łazienek, ponieważ duże formaty płytek rektyfikowanych tworzą jednolite płaszczyzny na ścianach, a umiarkowane wzornictwo nie dzieli i tak małej powierzchni. Wzory płytek imitują kamień naturalny, w tym marmury, piaskowiec, a także beton. Przeważająca staje się kolorystyka zimnych szarości, dla mniej odważnych zarezerwowane są odcienie beży. Duże formaty tj. 44,8 x 89,9 występują zazwyczaj w tzw. półpolerze, przez co optycznie możemy uzyskać większą przestrzeń w małej łazience. Niebanalnym rozwiązaniem stają się kolorowe, szklane listwy dekoracyjne, które przełamią monotonię koloru i ocieplą każde, nie tylko małe, wnętrze. Tym samym kolorem możemy nawiązać w dodatkach lub np. kładąc płytkę do pewnej wysokości możemy resztę ściany uzupełnić kolorową farbą lateksową odporną na szorowanie i zachlapania. W kolekcjach wielkoformatowych występują mozaiki w formacie 30 x 30 cm cięte na kostki czy paski. Pozwalają również na stworzenie skomplikowanych elementów artystycznych, jak również funkcjonalnych półek czy wnęk. Dodatkowo mozaiki mogą zostać wykorzystane na powierzchniach łukowych, takich jak zabudowy wanien czy łuków okien. A co więcej doskonale łączą się z innymi formatami płytek, czy nawet innymi formami dekoracji ściennych. Ponadto „dziesiątki” same fantastycznie sprawdzają się jako dekory do innych kolekcji. Łatwość utrzymania czystości czy trwałość materiału staje się niezwykle istotnym argumentem obok walorów estetycznych. Co więcej, wytrzymałość, długowieczność, odporność na ścieranie, uszkodzenia mechaniczne i środki chemiczne pozwala na wykorzystanie płytek ceramicznych w każdym wnętrzu. Zastosowanie dużych formatów w łazience stanowi nie lada wyzwanie dla wykonawcy, gdyż wymaga precyzji w kładzeniu na idealnie przygotowaną, gładką powierzchnię. Dzięki tym zabiegom uzyskamy minimalną fugę, która dobrana pod kolor wybranej płytki da jednolitą, nowoczesną formę. Autorka jest Architektem Grupy Paradyż marzec 2012

Builder dodatek promocyjny PŁYTKI CERAMICZNE 95

PŁYTKI elewacyjne

Tendencje na rynku płytek elewacyjnych Nie każda elewacja, wyglądająca jak murowana, wykonana jest z cegieł. Lżejsze, a równie estetyczne i trwałe jak elewacja z cegieł jest wykończenie ścian płytkami elewacyjnymi licowymi lub klinkierowymi. Takie okładziny są cieńsze od obmurówki z cegły i pozwalają wyeliminować wszystkie dodatkowe akcesoria potrzebne do montażu elewacji ceglanej, tzn. zawiesia, konsole kotwy itp. Piotr Wojtasik

mowane” o grubości nawet 23 mm, które pozwalają na nieznaczne cofnięcie spoiny względem lica płytki. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie na elewacji efektu przestrzeni, analogicznego do tego, jaki występuje w ścianach wykonanych z cegły.

Producenci płytek poszli jeszcze dalej – aby nie było możliwe wizualne odróżnienie elewacji wykonanej z cegły od elewacji z płytek, wprowadzono płytki kątowe (narożne). Przy ich wykorzystaniu, patrząc na elewację nawet fachowiec nie jest w stanie stwierdzić, czy jest wykonana z płytki, czy z cegły. Kiedy nie było płytek kątowych, wystarczył rzut oka na narożnik – jeśli widoczne było tam łączenie płytek, była to informacja, że elewacja jest wykonana z tego materiału.

Płytki te charakteryzują się jeszcze większą grubością (20-23 mm), co pozwala na uzyskanie na elewacji większego efektu głębi. Także w przypadku tych wyrobów dostępne są płytki zarówno proste jak i kątowe.

Ze względu na nieregularny kształt oraz „ciepły” wygląd znajdują zastosowanie nie tylko na zewnątrz, ale przede wszystkim we wnętrzach. Płytki mają nierówne krawędzie i wyglądają jak naturalny kamień. Dzięki temu wiele wybaczają – nie wymagają wykonywania nadto równych spoin, a przypadkowo obite nie muszą być wymienione, gdyż tego typu wady są niezauważalne i można odnieść wrażenie, że dana płytka po prostu taka ma być.

Nowe życie budynku

Płytki klinkierowe i licowe ręcznie formowane można stosować zarówno w nowo budowanych obiektach, jak i w tych już istniejących – gdzie ze względu na brak odpowiedniego fundamentu (co się dość często zdarza) nie można oprzeć murowanej ściany osłonowej z cegły. Płytki można stosować w zestawieniu z każdym materiałem konstrukcyjnym oraz z izolacją – zarówno ze styropianu, jak i z wełny.

o niedawna na polskim rynku dominowały i nadal są jeszcze dostępne płytki ceramiczne tzw. „suchoprasowane” o grubości 8-10 mm, które ze względu na niewielką grubość wymagają pełnego spoinowania (spoina licowana jest z płaszczyzną elewacji), co sprawia, że elewacja jest pozbawiona trójwymiarowości i wygląda sztucznie.

Naturalna elewacja

Od kilku lat dostępne są jednak płytki klinkierowe o grubości 13 mm oraz płytki licowe tzw. „ręcznie for-

Ręczne formowanie

Inną grupą produktów elewacyjnych, która przez ostatnie pięć lat zyskała na popularności, są płytki licowe ręcznie formowane. Powstają one poprzez mechaniczne ścięcie lica z cegły.

96 Builder dodatek promocyjny PŁYTKI CERAMICZNE

Zgodnie z najnowszymi trendami w projektowaniu, architekci wnętrz chętnie sięgają po materiały zarezerwowane do tej pory dla elewacji.

marzec 2012

Okładzinę elewacyjną w postaci płytek klinkierowych klei się do powierzchni ścian za pomocą wysokoplastycznych klejów mrozoodpornych, a następnie spoinuje się ją zaprawą do spoinowania klinkieru. Płytka jest materiałem elewacyjnym, który świetnie imituje cegłę, zarówno jeśli chodzi o wygląd muru, jak i jego odporność na zabrudzenia – przez wiele lat nie wymaga żadnych nakładów finansowych związanych z odnawianiem i malowaniem, jak to ma miejsce w przypadku elewacji wykonanych z tynków. Aby elewacja z płytek cieszyła nas swoim pięknem przez długie lata, należy zadbać o właściwe przygotowanie podłoża oraz poprawne wykonanie elewacji.

Mocowanie płytek na termoizolacji

Zdjęcia arch. CRH Klinkier

Okładzinę z płytek klinkierowych można układać bezpośrednio zarówno na termoizolacji z wełny, jak i styropianu. W przypadku styropianu zaleca się stosować jego odmianę EPS 100 (stare oznaczenie FS 20) o podwyższonej wytrzymałości na ścinanie. Podłoże, na którym układana jest termoizolacja obciążona dodatkową okładziną z płytek, musi być no-

marzec 2012

śne. Styropian ze względu na swój duży opór dyfuzyjny nie przepuszcza pary wodnej, zatrzymując ją po wewnętrznej (ciepłej) stronie przegrody. W wyniku tego zakłócony jest przepływ pary wodnej (jak w przypadku każdej ściany ocieplonej styropianem), ponieważ dzieje się to zawsze w strefie dodatnich temperatur, nie wpływa to na trwałość okładziny z klinkieru. Para wodna zgromadzona we wnętrzu ściany konstrukcyjnej jest z powrotem oddawana do wnętrza pomieszczenia, gdzie jest usuwana za pomocą wentylacji. Termoizolację należy przykleić do powierzchni elementu murowego za pomocą zaprawy klejącej do mocowania płyt styropianowych. Należy zwrócić tu szczególną uwagę na efektywną powierzchnię klejenia, która powinna być większa niż 60% powierzchni płyty.

Nie wolno kleić płytek przypadkowymi produktami! W takim przypadku poza odspojeniem płytek może dochodzić do zawilgocenia termoizolacji, a tym samym do obniżenia jej parametrów izolacyjnych. Po wyschnięciu zaprawy klejowej, tj. po około 48 h, przystępuje się do mocowania izolacji termicznej za pomocą łączników mechanicznych z metalowym trzpieniem stalowym, a w przypadku mocowania na podłożach słabych dodatkowo z poszerzoną strefą rozporową. Liczba łączników powinna być dobrana przez projektanta i nie powinna być mniejsza niż 4 szt./m2. Styropian po wykonanym łączeniu mechanicznym należy przeszlifować, a następnie na jego powierzchni zatopić w zaprawie klejowej do wykonywania warstwy zbrojonej siatkę z włókna szklanego. Po wyschnięciu warstwy zbrojącej (minimum 48 godzin) należy dokonać ponownego kołkowania

z użyciem kołków z metalowym trzpieniem w liczbie nie mniejszej niż 4 szt./m2. Na tak przygotowanej i uzbrojonej powierzchni za pomocą pacy zębatej (zęby 10 x10 mm) na powierzchnię ściany i płytki nakłada się klej elastyczny mrozoodporny. Płytkę przykłada się do ściany oraz przesuwa w płaszczyźnie ściany w miejsce docelowe, tak by spod jej powierzchni usunąć powietrze. Po związaniu kleju całość spoinuje się zaprawą do spoinowania klinkieru. W przypadku mocowania płytek na wełnie mineralnej wykorzystuje się naturalną zdolność wełny do przepuszczania pary wodnej, która to po przejściu przez ścianę konstrukcyjną oraz warstwę wełny wydostaje się na zewnątrz przez spoiny między płytkami. Przepływ ten nie jest tak swobodny jak w przypadku technologii ściany trójwarstwowej z elewacją z cegły klinkierowej, ale – jak pokazuje praktyka – jest wystarczający dla poprawnego funkcjonowania ściany (łączna powierzchnia spoin stanowi aż około 14% całej elewacji).

Płytka klejona wewnątrz na elemencie murowym

Przy mocowaniu klinkierowych płytek elewacyjnych wewnątrz budynku postępuje się podobnie jak z płytkami ceramicznymi (np. ła-

zienkowymi). Różnica występuje jedynie w sposobie spoinowania. Ściana musi być czysta, sucha, pozbawiona warstw farby lub luźnego tynku. Jeśli nośność podłoża budzi wątpliwości, należy je oczyścić, uzupełnić braki masą szpachlową oraz zagruntować w celu wzmocnienia oraz ujednolicenia chłonności podłoża. Jeżeli ściana jest w stanie surowym, przed położeniem okładziny należy ją otynkować. Do mocowania płytek należy używać elastycznej zaprawy klejowej o tzw. minimalnym spływie. Minimalny (lub zerowy) spływ ułatwia wykonawcy pracę i sprawia, że przyłożona do ściany płytka nie będzie się obsuwała w czasie układania z elewacji.

Zaprawę nakłada się pacą zębatą (zęby 10 x 10 mm) na ścianę oraz płytkę. Płytkę należy przyłożyć do powierzchni ściany oraz przesunąć w miejsce docelowe tak, by pod jej powierzchnią nie powstała pustka powietrzna. Między płytkami zachować należy 8-12-milimetrowe odstępy, które po około 7 dniach (zależne od producenta kleju) wypełniamy zaprawą do spoinowania klinkieru. Zaprawy tej nie wolno rozcierać po powierzchni płytek, tak jak ma to zwykle miejsce w czasie pracy z ceramiką łazienkową, ponieważ zabrudzona w ten sposób płytka będzie trudna lub wręcz niemożliwa do wyczyszczenia. Spoinować należy za pomocą kielni spoinówki zaprawą o konsystencji mokrej ziemi. Autor jest Inżynierem Produktu w firmie CRH Klinkier

Builder dodatek promocyjny PŁYTKI CERAMICZNE 97

FUGI do płytek

Paweł Lisiński Dyrektor Techniczny WIM Sp. z o.o.

o wzrostu popularności przyczynia się również coraz większa grupa glazurników posiadająca niezbędną wiedzę i doświadczenie w pracy z tym produktem. Duża część wykonawców unika jednak stosowania fugi epoksydowej. Powodem tego jest mylne przekonanie o wyjątkowej trudności w jej nakładaniu.

Do zastosowania w basenach

Fuga epoksydowa jest produktem składającym się z dwóch komponentów o ściśle określonych proporcjach mieszania. Ich przestrzeganie jest bardzo ważne z punktu widzenia jakości pracy z fugą oraz jej parametrów po utwardzeniu. Wprowadzana jest do sprzedaży w opakowaniach zawierających oba składniki w dobranych już gotowych do stosowania proporcjach. Po utwardzeniu fuga epoksydowa posiada bardzo wysoką wytrzymałość mechaniczną, jest odporna na działanie środków chemicznych. Jest również całkowicie nienasiąkli-

Zdjęcia arch. WIM Sp. z o.o.

Fugi epoksydowe, pozostające dotąd nieco na uboczu zainteresowań klientów, w ostatnim czasie zaczynają się cieszyć coraz większą popularnością. Jest to spowodowane wysoką oceną parametrów użytkowych tego produktu i związanych z tym korzyści płynących dla użytkownika.

Fuga epoksydowa bez tajemnic wa i w związku z tym trudna do zabrudzenia. Brak nasiąkliwości sprawia również, że fuga epoksydowa jest również antybakteryjna tzn. nie stanowi siedliska dla rozwoju drobnoustrojów. Te właściwości spowodowały, że fuga początkowo miała zastosowanie typowo inwestycyjne (m.in. w laboratoriach, galwanizerniach, akumulatorowniach, mleczarniach, rzeźniach, masarniach i innych zakładach przemysłu spożywczego i chemicznego). Fuga epoksydowa doskonale sprawdza się w obiektach o wysokich wymaganiach higienicznych, takich jak: szpitale i ambulatoria, a także w kuchniach, barach i stołówkach. Dodatkowym atutem przemawiającym za stosowaniem jej w tych miejscach jest fakt, iż może posiadać kontakt z wodą pitną i żywnością. Wysoka wytrzymałość mechaniczna powoduje, iż można ją stosować w obiektach użyteczności publicznej, takich jak: dworce kolejowe i lotnicze, centra handlowe, a także w warsztatach samochodowych, halach magazynowych i innych miejscach występowania dużego obciążenia ruchem. Specjalnym miejscem, gdzie fuga epoksydowa znajduje doskonałe zastosowanie, są baseny. Z tego powodu bywa też często nazywana fugą basenową.

Konieczne zachowanie reżimu

Specjalne właściwości użytkowe fug epoksydowych zaczęły także być zauważane przez klientów indywidualnych. Okazało się, że dzięki trwałości i odporności na zabrudzenia doskonale nadają się one do stosowania w łazienkach, kuchniach, korytarzach i salonach. Do-

98 Builder dodatek promocyjny PŁYTKI CERAMICZNE

datkowo rozwój technologii żywic syntetycznych pozwolił na opracowanie fug epoksydowych nowej generacji, charakteryzujących się dużo łatwiejszym sposobem wykonywania, dającym możliwość stosowania także przez zwykłych glazurników, a nie tylko wyspecjalizowane firmy instalatorskie. Nie oznacza to jednak, że praca z tą fugą stała się nagle miła, łatwa i przyjemna. Specyfika materiału sprawia, iż nadal istnieje kilka uwarunkowań, których spełnienie jest konieczne, aby prawidłowo i bez problemów zastosować fugę na okładzinie ceramicznej. Jednym z podstawowych jest sumienność i staranność wykonania oraz zachowanie reżimu technologicznego zawartego w instrukcji stosowania produktu. marzec 2012

architektura i design

Niewielki metraż wymaga kreatywności w projektowaniu. Linia Nano z oferty Cersanit zawiera specjalne szafki o trzech różnych głębokościach, sprytnie zaprojektowane umywalki (małe, ale funkcjonalne), asymetryczna wanna, najkrótsza miska i najkrótszy kompakt na rynku (47 i 57 cm) oraz proste, kwadratowe szafeczki w czterech kolorach. Dzięki małym formom, w połączeniu z jasnymi płytkami, można osiągnąć nowoczesny i elegancki wygląd nawet małego pomieszczenia.

Zrównoważone projektowanie

2 lutego w recyklingowej klubokawiarni Resort w Warszawie architekci i designerzy dyskutowali o projektowaniu zgodnym z zasadami zrównoważonego rozwoju. Spotkanie zorganizowało Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Dyskusję otworzyła prezentacja Dariusza Śmiechowskiego ze Stowarzyszenia Architektów RP, który mówił o rozwiązaniach architektonicznych zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju. Drugą częścią spotkania była debata, w której wzięli udział: Dorota Kabała ze studia projektowego knockoutdesign, Marta Wójcicka, koordynatorka projektu Przetwory oraz Dariusz Śmiechowski. Paneliści zwracali uwagę na różne aspekty kryjące się pod pojęciem zrównoważonego rozwoju. Podfot. arch. Forum Odpowiedzialnego Biznesu kreślono, że dla architektury bardzo ważna jest postawa administracji. W kontekście projektowania mniejszych form wskazano m. in. na niedostrzeganie potencjału ekonomicznego zrównoważonych produktów przez producentów, celowe postarzanie produktów czy niski popyt wśród konsumentów. Stwierdzono także, że najlepszą formą promocji zrównoważonego rozwoju jest edukacja od najmłodszych lat.

fot. arch. firmy Beds.pl

Meblościanka odczarowana Hit czy kit? Dziś upiorne obrazy meblościanek z minionych dekad wypiera wysublimowana elegancja i minimalistyczny design. Wspomnienie z przeszłości zainspirowało projektantów marki Beds.pl, którzy podjęli wyzwanie – odczarowali meblościankę i zamienili jej wady w zalety. Tak powstała kolekcja Solina – wykorzystująca zalety meblościanki – segmentowość, modułowość i łatwość, z jaką daje się tworzyć rozwiązania dla każdego rodzaju przestrzeni. Dodatkowo odświeżono wizerunek mebla i dodano mu niezbędnej lekkości poprzez rozdzielenie poszczególnych części i nadanie im autonomicznej formy.

marzec 2012

Gościnna łazienka z bateriami Salit Każde wnętrze łazienkowe jest efektem indywidualnych oczekiwań i oryginalnych pomysłów. Niewielkie łazienki, szczególnie te przeznaczone dla gości powinny odznaczać się nie tylko harmonią kształtów ceramiki i równowagą kolorów, ale również ergonomią. Funkcjonalność oraz spójność stylu można osiągnąć dzięki kolekcji estetycznych i niedużych baterii Salit, oferowanych przez Grupę Armatura. Kolekcja Salit to 8-elementowa seria, w skład której wchodzą baterie: umywalkowe stojące, umywalkowe stojące z obrotową wylewką, natryskowe ścienne, wannowe ścienne i stojące dwuotworowe, bidetowe oraz dwa modele baterii zlewozmywakowych. Serię wyróżniają niewielkie gabaryty i miękka, opływowa linia. Zintegrowane pod względem formy i funkcjonalności, zagwarantują spójność aranżacyjną łazienek zaprojektowanych w modnych i nowoczesnych stylach.

Aquaform – łazienka w drewnie Drewniane elementy wyposażenia, naturalne kolory i estetyka nawiązująca do łaźni fińskiej to jeden z najmocniejszych trendów wnętrzarskich tego sezonu. Meble łazienkowe w jasnych, nawiązujących do naturalnego drewna kolorach. W łazience najlepiej sprawdzają się mocne, klejone warstwowo panele drewniane lub egzotyczne drewno. Ciekawym rozwiązaniem jest zabudowanie wanny drewnem. Takie wykończenie doskonale współgra np. z wannami o nieregularnym kształcie.

Wanna Filon z wygodnym zejściem dla osób ceniących sobie wygodę w łazience.

fot. arch. firmy Aquaform

Builder 101

fot. arch. firmy Grupa Armatura

fot. arch. firmy Cersanit

Kolekcja Nano do małych łazienek

Kreator domu od quick‑mix

Projekt tworzony drewnem

Kreator domu to aplikacja firmy quick-mix na urządzenia mobilne. Umożliwia szybkie i łatwe zaprojektowanie na urządzeniu mobilnym typu iPad/ iPhone elewacji klinkierowej lub tynkowanej. Efekt wizualny elewacji klinkierowej jest definiowany kompozycją cegły klinkierowej i zaprawy do spoinowania. Zróżnicowanie cegły klinkierowej oraz bogactwo odcieni spoin umożliwia tworzenie licznych kombinacji. Wybrana kombinacja kolorów (cegła klinkierowa/ zaprawa do spoinowania) jest prezentowana na 4 różnych obiektach. Aplikacja daje też możliwość wyboru z palety kolorów – od subtelnych odcieni pasteli po pełneh wyrazu, mocne barwy z palety kolorów quick-mix. Aplikacja daje możliwość wyboru koloru dla powierzchni ścian, dachu i cokołu oraz indywidualnych odcieni wnęk. Wybrana kombinacja kolorów jest prezentowana na 3 różnych obiektach.

W dniach 20-24 stycznia 2012 roku podczas targów Maison & Objet w Paryżu, Stowarzyszenie Handlowe Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego ogłosiło zwycięzców zorganizowanego po raz pierwszy w historii konkursu „Wood Stock Design”. W konkursie wyłoniono 3 zwycięskie projekty oraz przyznano 2 wyróżnienia. W konkursie mogli wziąć udział studenci designu, architektury wnętrz oraz szkół artystycznych, a także absolwenci tych uczelni z ostatnich lat. Kategoria 1 – Projekt Wolnostojący Kategoria (tylko dla studentów) dotyczyła zaprojek towania wolnostojących produktów lub mebli. Zwyciężył „Tandem” autorstwa Geoffreya Gravena (Strate Collège Designers, Sèvre, Francja). Jury konkursowe było pod wielkim wrażeniem możliwości komercyjnego wykorzystania tego projektu, który oddaje obecny sposób pracy z wykorzystaniem przenośnych narzędzi komunikacyjnych. fot. arch. AHEC

fot. arch. firmy Betafence

Ogrodzeniowa Strefa Architekta

102 Builder

Na portalu eksperckim Betafence www.ogradzamy.pl powstała strefa dla architektów. Strefa ta zawiera nieodpłatną bazę rysunków CAD wielu produktów Betafence, podzielonych na grupy i wyposażonych w wyszukiwarkę; wszystkie dostępne katalogi; artykuły z inspiracjami ukazujące różnorodne możliwości zastosowań produktów ogrodzeniowych oraz pełne dane techniczne wraz ze zdjęciami każdego z produktów. Trwają prace nad trzecią (po Strefie Inwestora i Architekta) częścią portalu eksperckiego – Strefy Infrastruktura.

fot. arch. firmy Invado

Firma Invado poszerzyła swój asortyment o kolejne, oryginalne produkty. Pojawiły się zupełnie nowe kolekcje, uzupełniono istniejące. Ofertę otwiera nowoczesna kolekcja drzwi okleinowych Bianco. Dostępne w modnej, białej kolorystyce będą uzupełnieniem stykowych, dążących do harmonijnego designu pomieszczeń. Dla tych, którzy lubią nowoczesny, nieco industrialny wystrój w duchu minimalizmu, propozycją jest kolekcja Lido. Ich uniwersalną, stonowaną estetykę przełamują delikatne, aluminiowe intarsje. Drzwi łamane – innowacja zarówno w wymiarze estetyki, jak i praktyczności – dostępne są w szesnastu odsłonach kolorystycznych. Będą świetnym elementem wnętrz, w których ergonomia i wygoda liczą się tak samo jak ciekawy design.

Kategoria 2 – Projekt Wnętrza Uczestnicy konkursu mieli zmierzyć się z zadaniem zaprojektowania funkcjonalnego układu wnętrza, który pozwoli na zagospodarowanie przestrzeni. Zwyciężył „The Contemporary Ornament” autorstwa Audrey Yaacouli i Mélanie Saillard (Lycee La Martiniere, Lyon, Francja). Praca zachwyciła jury wielokrotnym użyciem kwadratu oraz wycięć tworzących cienie. Ich układ miał na celu zasygnalizowanie uczniom, czy recepcja jest czynna. fot. arch. AHEC

Nowe drzwi w ofercie Invado na rok 2012

Kategoria 3 – Drobna rozbudowa lub renowacja budynku Zadanie polegało na zaprojektowaniu rozbudowy lub renowacji istniejącego budynku. Zwyciężył „The Transition Cube” autorstwa Mathilde Lanoë (Institut d’art visuels, Orlean, Francja). Jury było pod wrażeniem prostoty tego oryginalnego projektu oraz możliwości jego wykorzystania w różnych warunkach. fot. arch. AHEC

fot. arch. firmy quick-mix

architektura i design

marzec 2012

architektura i design

Muzea XXI wieku Nowoczesne technologie multimedialne i audiowizualne zmieniają oblicze polskich muzeów. Dzięki nim statyczne ekspozycje przeobrażają się w fascynującą podróż do świata przeszłości, która na długo zapada zwiedzającym w pamięć. Magda Wiejacha Fot. arch. Trias S.A.

Multimedialnie i interaktywnie

Jedną z technologii, która doskonale sprawdza się w muzeach, jest Digital Signage. Za pomocą sieci cyfrowych wyświetlaczy, takich jak monitory LCD, projektory, ekrany plazmowe czy diodowe, można zaprezentować zasoby muzealne w postaci informacji tekstowych, zdjęć, animacji czy filmów. Instalacje tego typu mogą być złożone z dowolnej liczby wyświetlaczy – od kilku do nawet kilkuset, zamontowanych w wybranych miejscach przestrzeni wystawienniczej. Dużą popularnością wśród zwiedzających cieszą się wszelkiego rodzaju rozwiązania interaktywne. W ramach Digital Signage można zastosować monitory dotykowe pozwalające przejrzeć prezentowane na ekspozycji dokumenty czy rękopisy, obejrzeć z bliska eksponaty czy uzyskać dodatkowe informacje bez angażowania przewodnika.

Polskie muzea na światowym poziomie

TRIAS S.A., lider w branży Audio Video Light Integration w Polsce, wyposaża placówki kulturalne w systemy multimedialne i audiowizualne. Jedną z największych realizacji firmy jest wystawa „Śladem europejskiej tożsamości Krakowa” znajdująca się pod płytą Rynku Głównego. Ukazuje ona rolę Krakowa w średniowiecznej Europie i po-

marzec 2012

Muzeum Fabryka Schindlera

nad 800-letnią tradycję handlu i rzemiosła na tym terenie. TRIAS S.A. zainstalował na wystawie m.in. projektory holograficzne służące do prezentacji trójwymiarowych rekonstrukcji budynków z minionych wieków oraz ekrany dotykowe umożliwiające obejrzenie z bliska eksponatów. Do atrakcji należy również ekran z pary wodnej, przez który zwiedzający mogą przejść. Na wystawie zastosowano ponadto ekrany plazmowe, oświetlenie efektowe oraz nagłośnienie. Firma współtworzyła również Muzeum Fabryka Schindlera w Krakowie, które prezentuje losy społeczeństwa polskiego i żydowskiego podczas II wojny światowej oraz historię Oskara Schindlera i uratowanych przez niego Żydów. TRIAS S.A. zamontował w placówce m.in. monitory LCD, monitory dotykowe, ekrany projekcyjne, projektory multimedialne i system nagłośnieniowy oraz wyposażył salę kinową w systemy audiowizualne i sterowania. Fabryka Schindlera jest pierwszym w Polsce muzeum, w którym instalację multimedialną oparto na infrastrukturze światłowodowej. Firma TRIAS S.A. wyposażyła w systemy audiowizualne także Muzeum Powstania Warszawskiego, wystawę pt. „Pamięć nie dała się zgładzić” zorganizowaną w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i Pawilon Wyspiański 2000 w Krakowie.

Autorka jest Kierownikiem Działu Marketingu w firmie TRIAS S.A. Wystawa „Śladem europejskiej tożsamości Krakowa” pod płytą Rynku Głównego. (poniżej)

TRIAS S.A. ul. Kabaretowa 21 01-942 Warszawa tel.: +48 22 839 49 35 fax: +48 22 839 03 53 e-mail: biurowarszawa@trias.pl www.trias.pl

Builder 103

PROMOCJA

oraz więcej obiektów muzealnych w naszym kraju decyduje się na wdrożenie nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Jest to znakomite narzędzie, by w ciekawy i nieszablonowy sposób przekazać wiedzę historyczną. Oddziaływanie na zmysły i interakcja ze zwiedzającym pozwala stworzyć iluzję nieistniejącego już świata i przenieść widzów w czasie. W ten sposób stają się oni świadkami minionych wydarzeń, mogą poczuć atmosferę dawnych lat.

architektura

104 Builder

1. Swiss Re (tzw. „ogórek”), Foster+Partners (2004)

Trendy współczesne pozostają w ścisłym związku z rozwojem technologicznym w obrębie technik i tworzyw budowlanych, jak i z rozwojem narzędzi do projektowania. Nie da się ich sprowadzić tylko do rozwiązań stylistycznych... Fot. Diliiff

Marzeniem architektury, zapoczątkowanym przez wersety Horacego – „Exigi monumentum aere perennius (...)” – jest trwanie. W opozycji do życia, które jest kruche i krótkie, ponadczasowość architektury (jeśli ma ona tę cechę) jest szansą na to, czego człowiekowi brak: na przekazywanie sobą tradycji na przestrzeni setek lat, na zmaterializowanie przekonań poprzez umiejętne stosowanie czytelnej symboliki, w tym np. prezentację władzy czy uduchowionego sacrum, na ucieleśnienie historii. „Prawdziwym warunkiem ponadczasowości architektury jest fakt, iż pokazuje ona jednoznacznie, że jest z tego czasu (…).1

marzec 2012

Architektura trendów

marzec 2012

Jak na tym tle prezentuje się Polska?

Czas w polskiej architekturze powojennej dzieli cezura roku 1989, kiedy rozpoczęła się pełna niezależność po przemianach politycznych. Modernistyczna spuścizna przedwojennych profesorów, architektów – Bogdana Lacherta, Heleny i Szymona Syrkusów, Jana Bogusławskiego, dokonania architektów formatu Jadwigi Hawrylak Grabowskiej, Tygrysów, Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego,

Witolda Cęckiewicza ilustrowała przekonanie o ciągle wówczas aktualnej heroicznej roli architektury, autonomicznej wobec historii, bo wyznaczającej własne, światlejsze standardy funkcjonalne, higieniczne, ideowe. Obiekty, w dużej mierze stojące samotnie, w faktycznym i symbolicznym oddaleniu od historii i jej materialnych urbanistycznych i architektonicznych ucieleśnień, były jednak w przypadkach wymienionych, utalentowanych autorów, faktycznie z tamtego czasu, bo taka architektura powstawała wówczas wszędzie. Z tą różnicą, że w Polsce tendencja modernistyczna trwała dłużej niż gdzie indziej, z racji politycznych, jak i z powodu izolacji intelektualnej, szczególnie dotkliwej w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Awangarda lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w Polsce – projekty Oskara i Zofii Hansenów, Stefana Mullera była wówczas zwalczana z pozycji ideologicznych, jako że każda wolna myśl niosła ze sobą niebezpieczeństwo, indywidualność zaś zaprzeczała pielęgnowanej masowości. Jerzy Sołtan, który zrealizował w Polsce – np. w latach 1959 – 61 bar Wenecja w Warszawie, a którego projekt na Wystawę światową w Brukseli w 1958 r. został odrzucony z powodów – oficjalnie oszczędnościowych – a faktycznie ideologicznych, w 1967 r. wyjechał na sta-

Fot. Epfl

śnie bardzo charakterystyczne jest zacieranie granic pomiędzy środkami ekspresji charakterystycznymi dla różnych dziedzin sztuki oraz doprowadzanie różnego rodzaju rozwiązań do właściwych ich logice ekstremów. Przykładem tej ostatniej tendencji jest swoisty wyścig w uzyskiwaniu efektu transparentności, poprzez nie tylko łączenie wnętrza i zewnętrza za pomocą modernistycznego alfabetu środków, ale dzięki efektom stosowanych tworzyw, ich zestawieniom, układom przestrzennym. W stylistykach tych w różnych miejscach na świecie można odnaleźć odbicie postmodernistycznych tęsknot za genius loci, co powoduje, że architektura – choć dość mocno aktualnie zglobalizowana, potrafi się odróżniać w zależności od miejsca powstania, jakkolwiek architekci i inwestorzy powodowani są podobnymi ambicjami.

2 Fot. Iwan Baan

rchitektura wskazująca na czas swojego powstania jest zatem, ujmując to kolokwialnie, zgodna z głównymi trendami tego czasu. W naukowym zaś ujęciu – zgodna jest z paradygmatem tego czasu i wynikającymi z tego konsekwencjami. Pobieżna nawet analiza sceny architektonicznej na świecie i w naszym kraju wykazuje, że choć ciągle nadrabiamy zaległości wynikające z pewnej izolacji Polski w latach PRL, obecność w najwyraźniej rysujących się trendach jest naszą ambicją, jakkolwiek możliwości ekonomiczne i realia naszej gospodarki i polityki kulturalnej oraz inwestycyjnej nie dają nam na razie możliwości dorównywania rekordzistom w trzech najwyraźniej rysujących się kategoriach tych trendów. Można je hasłowo określić jako zdeterminowane: • poszukiwaniem coraz większych wysokości dla budynków i struktur, • zgodnością z zasadami rozwoju zrównoważonego, w czym mieszczą się poszukiwania dotyczące nowych zasad rozwoju miast, architektura emergentna i inne tendencje, • poszukiwaniem i generowaniem form komputacyjnych, w tym parametrycznych, przy poszukiwaniu inspiracji w naturze czy ornamencie geometrycznym. Trendy te rozwijają się w obrębie różnych stylistyk, dla których współcze-

3 Fot. JEMS Architekci

prof. nadzw. dr hab. inż. architekt Ewa Kuryłowicz

Trendy w architekturze współczesnej w Polsce i na świecie

2. Rolex Learning Center, Lozanna, Kazuyo Sejima, Ryue Nishizawa/SANAA 3. La Caixa, Herzog & de Meuron, Berlin 2009 4. Osiedle przy ul. Hozjusza, Warszawa, JEMS Architekci

Builder 105

architektura

Fot. Wojciech Zamecznik

łe do USA. Pomysł zaproponowany w projekcie brukselskim dziś, po 60 latach, prezentuje się niezwykle nowatorsko. Innowacyjne projekty Oskara Hansena w ramach jego koncepcji „formy otwartej” pozostawały na papierze. Po przełomie roku 1990 dyskusje w Polsce zdominowały kwestie tożsamościowe w architekturze. Zalecano jej poszukiwać w zasobach pojęcia „architektura regionalna”, a więc odwołując się do miejsca. Duża część rozwiązań ocenianych powszechnie jako udane, lat 1990 – 2000 opierała się, co charakterystyczne w świetle tradycji architektury powstającej pod zaborami, na odwołaniu nie tyle do stylistyki, ile ogólnej postawy architektów dwudziestolecia międzywojennego. Doszukiwano się w tym wyrazu indywidualności II Rzeczpospolitej

– kraju wolnej kultury z architekturą docenianą na świecie w czasach gdy powstawała. Owe szlachetne koneksje były pożądanym przez krytykę poszukiwaniem interpretacji tradycji i historii związanej z miejscem. Nie został dostrzeżony paradoks, obserwowany przez stroniącą od takiego podejścia pracownię APA Kuryłowicz & Associates czy Atelier Loegler, iż architektura dwudziestolecia międzywojennego w Polsce wpisywała się w nurt architektury stylu międzynarodowego, a więc zgodnie z modernistycznym, abstrakcyjnym podejściem wyzuta być powinna z cech narodowych.2 Obok nurtu, który określić można mianem klasycyzującego neomodernizmu, a który jest nadal rozwijany, można odnotować tendencje, które można traktować jako inne próby odnalezienia interpretacji miejsca i jego tradycji. Były one różnej proweniencji. Od imitacji i dosłownego naśladownictwa form, widzianych w karierze architektury

„dworkowej”, eklektycznych poszukiwań wspartych efektownymi realizacjami postmodernizmu historyzującego, aż do nowej wersji architektury stylu międzynarodowego, czyli zuniformizowanych obiektów zglobalizowanego pejzażu. Powyższa pobieżna analiza ukazuje, iż rozwój architektury w wolnej Polsce koncentrował się głównie wokół poszukiwań stylistycznych. Z ujawnionych wyżej trzech głównych światowych trendów żaden nie został u nas zapoczątkowany, chociaż wystawa „Awangarda jutra?”, prezentowana na przełomie grudnia 2011 i stycznia 2012 w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, jako wspólny projekt Teatru Wielkiego – Opery Narodowej i Centrum Architektury i Wzornictwa w Łodzi, prezentująca dokonania najmłodszego pokolenia architektów, którzy w perspektywie najbliższych lat będą właśnie wyznaczać nowe trendy i odgrywać znaczącą rolę w kreowaniu obrazu polskiej architektury, pokazywała, iż projek-

Trzy najwyraźniej rysujące się trendy projektowania architektonicznego:

Fot. Kuryłowicz&Associates

•poszukiwanie coraz większych wysokości dla budynków i struktur, •zgodność z zasadami rozwoju zrównoważonego, w czym mieszczą się poszukiwania dotyczące nowych zasad rozwoju miast, architektura emergentna i inne tendencje, •poszukiwanie i generowanie form komputacyjnych, w tym parametrycznych, przy poszukiwaniu inspiracji w naturze czy ornamencie geometrycznym.

5. Jerzy Sołtan i zespół: Zbigniew Ihnatowicz, Wojciech Fangor, Lech Tomaszewski, Pawilon Polski na Międzynarodowe Targi w Brukseli, 1958, fotografia makiety z góry 6. Budynek wielofunkcyjny „Plac Unii”, Warszawa, Kuryłowicz & Associates

106 Builder

Fot. Nepenthes

marzec 2012

na ten właśnie aspekt powstającej architektury wydaje się nieproporcjonalny do innych zagadnień dla niej ważnych. Jak zatem mieści się w światowych trendach krajowa architektura – tak ta realizowana jak i ta antycypowana, obiecywana w awangardowych konkursach, wystawach, eksperymentach?

Polska w świecie

We wszechobecnym, a umożliwianym przez dynamiczny rozwój technologii i materiałów, wznoszeniu budynków wysokich, można powiedzieć, że stawiamy pierwsze kroki. Warszawskie wysokościowce drugiej dekady 21 wieku, oscylujące w wysokich rejestrach w wartościach wysokości 150 – 300 m, nie mają szans ścigać się z najwyższymi aktualnie budynkami

świata, ale stanowią ambitne poszukiwania możliwości realizacji marzeń zapoczątkowanych przez wieżę Babel . Owi najwyżsi sięgają chmur iglicami na wysokościach 828 m (Burij Khalifa w Dubaju) czy 508 m (Taipei 101 w Tajwanie), niezwykle dynamizując rozwój technologii dotyczących ewakuacji, ochrony pożarowej, wind itp. Wrocławski Sky Tower melduje wysokość 212 metrów, gdyńska Sea Towers – to ok. 140 m. Odbiciem zrozumienia wagi zagadnień związanych z rozwojem zrównoważonym w Polsce jest poszerzający się krąg budynków mogących się poszczycić certyfikatem LEAD czy BREEAM (na razie biurowców), tendencje do zdobywania certyfikatów środowiskowych i dążenie do „zielonej” architektury – literalnie czy metaforycznie.

7. Panorama Dubaju z wieżowcem Burij Khalifa, SOM (Skidmore, Owings and Merril) 8. Miami Pier Museum of Latin American Immigrants, Maciej Jakub Zawadzki

Wzbogacenie polskich pracowni architektonicznych o narzędzia parametryczne i generatywne oraz wprowadzenie tej tematyki na uczelnie jest jednym z warunków, które polska architektura powinna spełnić, by pozostać konkurencyjną na rynku międzynarodowym.

Fot. arch. promotorki – Ewy Kuryłowicz

ty – Polskiego Pawilonu na EXPO w Szanghaju (pracownia WWA arch. Arch. Natalia Paszkowska, Marcin Mostafa), czy projektu Miami Pier Museum of Latin American Immigrants (projekt dyplomowy na WA PW, arch Maciej Jakub Zawadzki, promotor prof. Ewa Kuryłowicz), jak też np. małej formy lamp Porcelain Lights (arch. Michał Piasecki) światowe trendy śledzą i pragną w nich uczestniczyć. Znamienne jednak jest, iż kwestie tożsamościowe nas nie opuszczają – w komentarzu wprowadzającym do wystawy (www.teatrwielki.pl/ wydarzenia/szczególy) znajdziemy takie zdanie: (…)„– Celem wystawy „Awangarda jutra?” jest pokazanie nowych zjawisk w polskim projektowaniu i podjęcie próby nakreślenia dla niego perspektywy na nadchodzące lata. Zastanawia nas, czy lokalna tożsamość może wpłynąć w znaczący sposób na poszukiwanie formy.(…)” ( podkr. E.K.) No cóż – może dobrze, że ktoś tego pilnuje, ale nacisk kładziony

marzec 2012

Builder 107

architektura 9. Quattro Business Park, Kraków, Kuryłowicz & Associates, zespół arch. M. Goncikowskiego Fot. Kuryłowicz&Associates

10. Panorama centrum Pekinu z siedzibą CCTV 11. Kunsthaus w Graz w Austrii, Peter Cook, Colin Fournier, 2003

Fot. Bosto-nalejandro

W 2010 roku zespół Grontmij Polska sfinalizował projekt certyfikacji warszawskiego biurowca Trinity Park III, zlokalizowanego w biznesowej części warszawskiego Mokotowa. Obiekt ten został tym samym pierwszym nowym budynkiem w Polsce, który uzyskał certyfikat BREEAM według schematu BREEAM Europe Offices 2008. W roku 2012 liczba obiektów projektowanych i realizowanych według wytycznych tych

systemów wzrasta. Certyfikowane będą np. warszawskie: zespół biurowy Plac Unii i biurowiec PGNiG z pracowni Kuryłowicz & Associates. Do tendencji mieszczących się w ramach poszukiwań w obrębie trendu rozwoju zrównoważonego na styku z głębszą filozofią sztuki i architekturą cyfrową należą badania nad architekturą emergentną prowadzone przez arch. Aleksandrę Wasilkowską.

Projektowanie komputacyjne

Architektura komputacyjna jest w naszym kraju również w domenie młodych awangardzistów – arch. Michała Piaseckiego i arch. Przemysława Jaworskiego – obaj z bazą za granicą, w Wielkiej Brytanii. W ramach tych technik poszukuje się optymalnych rozwiązań strukturalnych i topologicznych pozwalających na swobodę w kształ-

towaniu formy i optymalizację konstrukcyjno-materiałową. Działanie to umożliwiają narzędzia modelowania parametrycznego takie jak Rhino Grashopper, w Polsce nie stosowane jeszcze na szeroką skalę w pracowniach architektonicznych i branżowych, ale coraz bardziej rozpoznawane przez studentów. Projektowanie komputacyjne obejmuje projektowanie para metryczne oraz generatywne. To

Fot.Mediocrity

108 Builder

marzec 2012

12. i 13. Budowa siedziby CCTV, Pekin, Rem Koolhaas i Ole Scheeren (OMA)

Choć ciągle nadrabiamy zaległości wynikające z pewnej izolacji Polski w latach PRL, obecność w najwyraźniej rysujących się trendach jest naszą ambicją, jakkolwiek możliwości ekonomiczne i realia naszej gospodarki i polityki kulturalnej oraz inwestycyjnej nie dają nam na razie możliwości dorównywania rekordzistom...

marzec 2012

Fot. Ewa Kuryłowicz

Fot. Jakob Montrasio

pierwsze polega na stworzeniu modelu parametrycznego topologicznie statycznego, w którym możliwe są zmiany w obrębie jego geometrii. To drugie jest procesem gdzie, jak piszą młodzi autorzy: (Piasecki, Jaworski, 2010) „Za narzędzia używane w projektowaniu generatywnym można uznać algorytmy genetyczne, sieci neuronowe oraz wszystkie algorytmy wykorzystujące procesy symulacji sztucznego życia, takie jak automaty komórkowe, systemy samoorganizujące się, systemy cząsteczek-agentów oraz pomocniczo systemy bazujące na metodzie elementów skończonych (finite element analysis), takie jak dynamiczna relaksacja. (…) Jednymi z pierwszych spektakularnych projektów wykonanych z użyciem projektowania parametrycznego był Swiss Re (tzw. „ogórek”) w Londynie, autorstwa biura Foster+Partners (2004), Centrum handlowe O2 w Birmingham (Future Systems 2003) oraz Kunsthaus w Graz w Austrii (Peter Cook + Colin Fournier 2003). Technikami projektowania parametrycznego posługuje się dzisiaj wiele znanych biur architektonicznych i inżynierskich, takich jak HOK Sport, Arup, Grimshaw +Partners, Zaha Hadid architects, Frank Gehry czy Aedas. Projektowanie komputacyjne może, ale nie musi, wiązać się

z estetyką dominującą obecnie wśród niektórych stararchitektów. Jednym z najważniejszych aspektów omówionych technik jest optymalizacja, która zapewnia bardzo dobre wykorzystanie budżetu projektu oraz stworzenie przestrzeni funkcjonującej w odpowiedni sposób. Wzbogacenie polskich pracowni architektonicznych o narzędzia parametryczne i generatywne oraz wprowadzenie tej tematyki na uczelnie jest jednym z warunków, które polska architektura powinna spełnić, by pozostać konkurencyjną na rynku międzynarodowym”. Trendy współczesne pozostają zatem w ścisłym związku z rozwojem technologicznym w obrębie technik i tworzyw budowlanych, jak i z rozwojem narzędzi do projektowania. Nie da się ich sprowadzić tylko do rozwiązań stylistycznych, ponieważ estetyka współczesnej architektury jest wynikiem dążeń opisanych w tych głównych trzech tendencjach nie zaś celem samym w sobie.

prof. nadzw. dr hab. inż. architekt Ewa Kuryłowicz Kierownik Samodzielnej Pracowni Projektowania i Teorii Architektury, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Wiceprezes Kuryłowicz & Associates Sp. z o.o. Przypisy: 1 “The Metapolis Dictionary of Advanced Architecture “ ed.: Muller W., Gausa M., Guallart V., F., Morales, Porres F., ACTAR , Barcelona, 2003 2 Jak pisze W. Włodarczyk: „Piotr Szaroszyk zaprojektował na warszawskim Żoliborzu dom nawiązujący do spokojnej, klasycznej niemal architektury stylu międzynarodowego z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Perfekcyjny detal, funkcjonalne wnętrze, oszczędność i dyskrecja pozwalają uznać budynek za jedną z najlepszych realizacji architektonicznych lat dziewięćdziesiątych”.

prof. nadzw. dr hab. inż. architekt

Ewa Maria Kuryłowicz

Associate i Generalny Projektant, Wiceprezes w Autorskiej Pracowni Architektury APA Kuryłowicz & Associates, Kierownik Samodzielnej Pracowni Projektowania i Teorii Architektury na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, studiowała także na Faculty of Architecture, Iowa State University, Ames, Iowa, USA. Doktorat WAPW 1982, habilitacja WAPW 1996, uprawnienia projektowe 1990, stanowisko profesora nadzw na czas nieokreślony od 2005 roku. Promotor ponad 70 dyplomów, 2 doktoratów, recenzent prac naukowych. Autorka książki „Projektowanie uniwersalne. Udostępnienie otoczenia osobom niepełnosprawnym” oraz innych publikacji, m.in. rozdziału w monografii „Architektura jako przedmiot badań”. Ekspert ds. projektowania uniwersalnego Architects’ Council of Europe od 2005. Członek i NKP PKN ds. osób niepełnosprawnych w latach 1994-2007. Konsultant ds. dostępności dla Uniwersytetu Warszawskiego od 1996 r. W latach 2000 – 2008 Dyrektor Programu Roboczego „Miejsca duchowe“ Międzynarodowej Unii Architektów UIA z siedzibą w Paryżu. Sędzia SARP, członek Zespołu Kolegium Sędziów Konkursowych ZG SARP. Członek Izby Architektów RP. Laureatka konkursów architektonicznych (w zespołach APA Kuryłowicz & Associates ) m.in.: na budynek dydaktyczny UW przy ul. Dobrej w Warszawie (I nagroda), Biennale Architektury w Krakowie w 1996 (wyróżnienie), nagrody w konkursach „Życie w Architekturze” (1998,1993), Polski Cement (2005) i innych. Generalny projektant i współautorka wielu zrealizowanych bądź realizowanych obecnie obiektów.

Builder 109

design

Przekrój przez design Katarzyna Burzyńska

110 Builder

od względem trudności zdefiniowania, design stoi obok pojęć jednocześnie tak szlachetnych i pospolitych, jak piękno, miłość, życie itp. Oczywiście, istnieją ich definicje encyklopedyczne. Opierają się jednak na słowach-kluczach, które mają naprowadzić czytelnika na właściwy tor. Są to jednak wyrażenia, które każdy samodzielnie percypuje w mniejszym lub większym zakresie i można zaryzykować stwierdzenie, że nie szuka definicji słownikowych w celu odkrycia znaczeń. W przypadku designu jest podobnie – łatwiej wskazać co może kryć się pod designem niż czym jest sam design, mimo że sam w sobie jest dziedziną racjonalną, logiczną, często inżynierską, która zakłada rozwiązanie określonego problemu lub, coraz częściej, zwyczajnie „zmianę czegoś”. L. Bruce Archer, inżynier mechaniki i, przede wszystkim, profesor teorii designu z Royal College of Art w Londynie to osoba, za przyczyną której design dołączył do szeroko rozumianych nauk artystycznych jako dyscyplina akademicka. Pokusił się on o własną jego definicję, podsumowując te niekończące się dociekania: „Design jest tą dziedziną ludzkich doświadczeń, umiejętności i wiedzy, która obejmuje zdolność człowieka do kształtowania środowiska z myślą o dostosowaniu go do jego materialnych i duchowych po-

fot. arch. Nize

Łatwiej wskazać co może kryć się pod designem niż czym jest sam design, mimo że sam w sobie jest dziedziną racjonalną, logiczną, często inżynierską, która zakłada rozwiązanie określonego problemu lub, coraz częściej, zwyczajnie „zmianę czegoś”.

marzec 2012

trzeb”. Blisko, szczególnie, że takie wyjaśnienie zakłada możliwość rozbudowy i wielorakiej interpretacji. Na przykład, intuicyjne jest, że design to pewnego rodzaju dialog między człowiekiem, produktem a kontekstem, co można odebrać jako potrzebę duchową itp.

Design czy dizajn?

fot. arch. Marek Rykiel

marzec 2012

bardzo chcielibyśmy oczyścić język polski z wyrazów obcych, dizajn brzmi groteskowo i samo w sobie paradoksalnie wydaje się być jakimś designem wyrazu design albo zwyczajnie zbędnym udziwnieniem, z drugiej zaś strony, czemu mielibyśmy nie postawić własnej formy obok aragońskiego disenyo, indonezyjskiego desain, azerskiego dizayn, litewskiego dizainas itd.

Składniki

stronomią, często całe stroje. Jak łatwo zauważyć, projektując całość, firma X ma pewność, że jej wizerunek jest spójny, a to określa profesjonalizm i ukierunkowuje na sukces.

Fashion design

Projektowanie mody to sztuka kreowania piękna ubioru oraz akcesoriów. Jest to jedna z pierwszych dziedzin designu, która polega na łączeniu estetyki i funkcjonalności artefaktu. Choć nie można zaprzeczyć modowym staraniom już u Starożytnych, uważa się, że historia projektowania mody egalitarnej ma swój początek w XIX w., gdy Charles Frederick Worth (nota bene pierwszy designer, który stosował metki na swoich ubraniach) założył swój pierwszy maison couture (dom mody). To właśnie wtedy okazało się, że pokazanie szkicu projektowanego ubrania potencjalnemu klientowi jest znacznie tańsze i szybsze niż wykonanie jego prototypu. Wcześniej ubiór typu haute couture projektowany był jedynie na dworach królewskich. Z tego powodu kreacje ubioru po roku 1858 nazywa się projektowaniem mody lub fashion design, natomiast przed, projektowaniem kostiumu. (fot. 3, 4)

fot. arch. George Grantham Bain

fot. arch. Library of Congress

Słowa design używa się też popularnie, choć częściej w języku angielskim, w znaczeniu gotowego, zaprojektowanego produktu, artefaktu, efektu procesu designu. Sam wyraz pochodzi ze starofrancuskiego designer, łacińskiego designare (znakować, wytyczać, wymyślać, projektować), od de- (lub dis-) + signare (znaczyć, zaznaczać), od signum (znak). Pierwotnie słowo design w języku angielskim funkcjonowało w znaczeniu dzisiejszego designate (znakować, mianować, desygnować) lub polskiego „desygnat”. Warto zaznaczyć, gdy już jesteśmy w temacie języków obcych, że potocznie uznaje się za poprawną formę spolszczoną dizajn, z braku odpowiedniej kalki semantycznej, jak fasonado w esperanto czy fińskie muotoilu. Coraz częściej spotyka się ją też w literaturze. Niezależnie jak

ny rozwój dziedziny. Na przykład projektowanie: • architektoniczne, inżynierskie, krajobrazu, urbanistyczne, wnętrz; • mebli, przedmiotu, tkaniny; • komunikacyjne: graficzne, reklamowe, identyfikacja wizualna, ilustracje, fotografia, typografia, wideo, przestrzenne (wystawiennicze), informacyjne, zrównoważone projektowanie graficzne, łamanie tekstu; • stron internetowych, gier; • mody, biżuterii, kostiumów; • scenografii, oświetlenia, dźwięku. Co ciekawe, obserwuje się w ostatnich latach tendencję do łączenia wyżej wymienionych form designu. Nietrudno bowiem wyobrazić sobie taki scenariusz: powstaje koncepcja architektoniczna biurowca firmy X, wraz z nią rzecz jasna projekt konstrukcji, instalacji itd. Oczywistym jest dziś projektowanie wnętrz równolegle z samą budowlą, a także jego otoczenia krajobrazowego. Jest to firma, której zależy na prestiżu, więc design wnętrz musi obejmować autorskie meble, specjalnie projektowane na ten cel, być może nawet drobne elementy dekoracyjne wnętrz. Żeby wydobyć piękno stworzonego miejsca, należy

Wyróżniamy wiele podgałęzi designu, co wskazuje na dynamicz-

zwrócić uwagę na jego ekspozycję, oświetlenie, a nawet ścieżkę dźwiękową w miejscu pracy. Jednak siedziba firmy nie może być oderwana od jej komunikacji wizualnej, więc – jeśli to nowa firma – zleca projekt corporate identity, pasujący do wizerunku lub biurowiec projektowany jest w oparciu o istniejącą (inspiracje kształtami, barwą etc.). Wraz z projektem logo powstają firmowe papiery, wizytówki, strona internetowa, broszury, wzory prezentacji i wiele innych. Być może nawet koszulki firmowe, a jeśli firma ma związek z ga-

1. Ogród Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie 2. Scenografia opery „Aida” w Weronie 3. Słynny projektant mody Pierre Balmain w trakcie projektowania sukni Ruth Ford 4. Amerykańska modelka Louise Brooks

Builder 111

Teatr

5. Piramidy w Gizie 6. Angkor Wat 7. Katedra Notre‑Dame de Paris 8. Katedra Santa Maria del Fiore we Florencji 9. Willa Rotonda 10. Ogrody perskie Taj Mahal

Scenografia jest jedną z najbliższych architekturze dziedzin sztuki. Jest jej nieco mniej odpowiedzialną, mniej trwałą i lżejszą siostrą. To estetyczna, plastyczna oprawa sztuk scenicznych, filmowych lub telewizyjnych, tymczasowa i zmienna kreacja przestrzeni. Często czerpie z architektury lub nawet zawiera jej elementy, oprócz tego będąc aranżacją malarsko-świetlną. Wykonywana jest z materiałów o małej masie, np. (przegrody płaskie) z drewna, płyt pilśniowych, dykt, tektury czy (w przypadku elementów o miękkich liniach) z płótna, tkanin, papier-mâché. Materiały te, choć w mniejszej skali, nieobce są również w przypadku architektury. Obie dziedziny mogą stanowić dla siebie niewyczerpalne źródło inspiracji.

Komunikacja graficzna

Najszersza i najbardziej popularna z dziedzin designu. Projektowanie

graficzne jest wszędzie, atakuje nas z reklam (advertisement design), wyłania się z książek (book design lub ilustracje), gazet, filmów wideo. Szczególną rolę odgrywa w tej gałęzi designu projektowanie identyfikacji wizualnej firm, w skład której wchodzi projekt logo, często z nazwą firmy, firmowych papierów listowych, kopert, formularzy, folderów i broszur, strony internetowej, wzorów prezentacji multimedialnej itp. Wówczas tworzona jest tzw. księga znaku do projektu logo lub księga identyfikacji wizualnej. Innym przykładem designu „komunikacyjnego” są stosunkowo mało znane gałęzie – design informacyjny (czyli najprościej: projektowanie graficzne w celach jaśniejszego przedstawienia informacji, rys. 24) lub design instrukcji. Ponadto, jako design komunikacyjny klasyfikuje się typografię, projektowanie wystaw czy fotografię.

Architektura i budownictwo

Projekty obiektów budowlanych, ich wnętrz i infrastruktury je otaczającej towarzyszą ludzkości od jej początków. Sam zarys historii architektury czy ogrodów, aby był kompletny, zawarłby się w niezliczonych artykułach, a nawet książkach. Obiekty architektoniczne na przestrzeni dziejów wyznaczały pojawienie się nowych stylów i dążeń designu, nie tylko w dziedzinach inżynierskich. Bez trudu każdy wymieni najpopularniejsze, zna-

ne na całym świecie obiekty architektoniczne, będące esencją idei designu, wyznaczające pewne nowe rozdziały w architekturze. Nietrudno zauważyć, że większość historycznie wybitnych obiektów architektury stanowiły obiekty o funkcjach sakralnych i zbliżonych. Począwszy od piramid w Gizie (fot. 5), przez Angkor Wat (największą świątynię w kompleksie Angkor w Kambodży, poświęconą Wisznu, fot. 6), Katedrę Notre Dame w Paryżu (fot. 7), katedrę Santa Maria del Fiore we Florencji (wyznaczającej początek renesansu, proj. Fillippo Brunelleschi, fot. 8)... To jedynie przykłady, lecz pewnym jest, że to właśnie na obiektach sakralnych, majestatycznych skupiało się najszersze grono historycznych projektantów, np. z powodów prestiżowych. Można jednak wskazać kontrprzykłady, np. amfiteatr Flawiuszy (Koloseum, fot. 11) jako przykład rozrywkowy, a współcześnie Operę w Sydney (fot. 12). Współcześnie obserwujemy zejście nurtu architektury sakralnej na dyskretny, mniej nagłośniony tor, zaś rozwijają się dynamiczniej inne dziedziny ar-

fot. arch. Serinde

fot. arch. Diliff

fot. arch. Sailko

fot. arch. Enochlau

fot. arch. Sanchezn

fot. arch. Philip Schäfer

fot. arch. Manfred Werner

fot. arch. Kumaravels

fot. arch. Nyks

design

12. Żagle Opery w Sydney 13. Dom nad wodospadem, F. L. Wright 14. Villa Savoye, Le Corbusier

112 Builder

fot. arch. Valueyou

11. Rzymskie Koloseum

marzec 2012

1900 Louis Comfort Tiffany – prekursor wzornictwa secesyjnych lamp witrażowych z barwionego szkła – wygrywa złoty medal na targach Exposition Universelle, gdzie wystawił swoje barwione w masie okna „Cztery pory roku”, fot. 25.

18. Budynek Bauhausu 19. Krzesła Wassily’ego we wnętrzu Bauhausu

1901 P owstają secesyjne wejścia do paryskiego metra Hectora Guimarda. 1902 J osef Hoffmann i Koloman Moser zakładają pracownię rzemieślniczą Wiener Werkstäte, czerpiącą z nurtów secesji wiedeńskiej i angielskiego arts & crafts. Do osiągnięć pracowni należy m.in. postawienie rzemieślnika i projektanta na równi. 1903 P owstaje pierwszy samolot braci Wright i odbywa się ich lot. 1907 Picasso maluje „Panny z Avignonu”. 1908 Wypuszczony zostaje na rynek model T Forda.

1913 P odczas pracy nad scenografią operową Kazimierz Malewicz wpada na pomysł obrazu „Czarny kwadrat na białym tle”. 1916 Kształtuje się dadaizm. 1917 Kształtuje się De Stijl (inaczej: neoplastycyzm), fot. 23. 1919 E l Lissitzky tworzy plakat propagandy sowieckiej „Czerwonym klinem bij w białych”, w Weimarze powstaje uczelnia artystyczna Bauhaus, fot. 18, utworzona przez Waltera Gropiusa. 18

fot. arch. Cethegus

17. Glass House, Philip Johnson

marzec 2012

fot. arch. Carol M. Higsmith

1924 Z budowany zostaje Schroeder house, modernistyczna willa w Utrechcie, sztandarowe dzieło De Stijl, fot. 16.

fot. arch. Gaf.arq

Warto zaznaczyć podstawowe style w projektowaniu ogrodów, mimo że współcześnie tak chętnie łamie się ich zasady w poszukiwaniu odrębnych stylów i oryginalności. Wyróżniamy ogrody francuskie (o regularnej kompozycji, symetryczne i geometryczne), angielskie (zrywające ze sztywnymi założeniami francuskich), chińskie (odtwarzające istniejące krajobrazy w miniaturze), holenderskie (znane z tulipanów), japońskie (naśladujące przyrodę, ukrywając działanie rąk ludzkich, fot. 15), włoskie (o dużym obszarze, symetryczne i wzniosłe, mające wywołać duże wrażenie odbiorcy, wypełnione fontannami, statuami itp.) oraz ogrody zen (ogrody suchego krajobrazu), perskie (np. Taj Mahal, fot. 10, szczególnie istotne są efekty naturalnego światła, pawilony i ściany blokujące jego nadmiar, nawadniające qanaty, studnie itp.), hiszpańskie (oparte o 4 strony świata z podłużnymi stawami

Kamienie milowe designu w ostatnim stuleciu

16. Dom Schrödera w Utrechcie

fot. arch. Fg2

W stronę natury

15. Ogród japoński Rikirugen

fot. arch. Husky

chitektury, np. dom (choć ten wśród wyższych sfer pojawiał się w popularnej architekturze, szczególnie wille, np. Villa Rotonda fot. 9), współczesny przykład: dom nad wodospadem proj. Franka Lloyda Wrighta (fot. 13).

1926 M arcel Breuer (wówczas kierownik pracowni meblarskiej Bauhausu) projektuje krzesło Wassily’ego (nazwa pochodzi od faktu, że Kandinsky, będąc również na wydziale Bauhausu, zafascynowany modelem mebla otrzymał kopię na własny użytek), fot. 19.

Builder 113

design 20. Stolik kawowy, Alvar Aalto 21. Krzesło z futrem renifera, Alvar Aalto 22. Krzesło Josefa Hoffmanna z 1905 roku o regulowanym oparciu

25. Szklany wazon Tiffany barwiony w masie 22

Wzornictwo

Według definicji przyjętej przez Kongres ICID w Londynie w 1969 roku, „Wzornictwo przemysłowe zmierza do objęcia tych wszystkich aspektów otoczenia człowieka, które

Tysiąc twarzy designu Tapio Wirkkala (1915-1985), fiński designer, jedna z czołowych postaci powojennego designu – butelka wódki Finlandia, design fińskiej marki (dawna waluta Finlandii). Josef Hofmann (1870-1956) – ojciec secesji wiedeńskej, znajdował inspiracje w formach geometrycznych, które odzwierciedlał w swoich projektach mebli secesyjnych. (fot. 22) Frank O. Gehry (ur. 1929) – designer i architekt, który opiera swoje projekty na pojedynczym pomyśle własnym, a budynki tworzy jako funkcjonalne rzeźby. Jego styl narodził się w późnych latach 70., kiedy kierowany wizją architektoniczną zaczął tworzyć kolaże ze znalezionych materiałów. (fot. 27) Salvador Dali (1904-1989) – słynny malarz surrealistyczny, którego przyjaźń ze znanym projektantem wnętrz Jean-Michelem Frankiem zaowocowała licznymi projektami łączonymi, w tym projektami mebli. Coco Chanel (1883-1971) – Francuzka, o której mówi się, że urodziła się, by uwolnić kobiety od gorsetów, buntowniczka o futurystycznych wówczas poglądach na modę. Najbardziej gustowała w męskiej odzieży, w której czuła się swobodnie. To ona zaprojektowała nowoczesną, kobiecą odzież sportową i odniosła wielki sukces, projektując ubiór, który nie wymagał poświęceń. Gustav Adolf Vigeland (1869-1943) – norweski rzeźbiarz, twórca symboliczny i secesyjny, autor słynnej kompozycji rzeźbiarsko-ogrodowej w Parku Frogner (Parku Vigelanda) w Oslo, której poświęcił większą część swojego życia artystycznego. Znajduje się w niej 212 rzeźb, na których widnieje niemal 600 postaci z kamienia i brązu. Le Corbusier (1887-1965) – francuski architekt, urbanista, malarz, rzeźbiarz, przedstawiciel międzynarodowego modernizmu. Twórca pięciu punktów nowoczesnej architektury: konstrukcja słupowa, poziome okna, płaskie dachy i tarasy na dachach, wolny plan i wolna elewacja. Autor Modulora – modelu postaci ludzkiej, wg którego zaprojektowano wiele modernistycznych budowli.

114 Builder

(projekty samochodów), Charlesa i Ray’a Eamesów (słynne projekty mebli, fot. 26), Dietera Ramsa (produkty Braun) czy współcześnie, Jonathana Ive (produkty Apple).

Design zrównoważonego rozwoju

Sustainability stopniowo dosięga każdej dynamicznie rozwijającej się i jednocześnie podatnej na zmiany dziedziny życia. W designie oznacza stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju podczas projektowania i realizacji. Ma na uwadze oddziaływania procesu designu na środowisko (szczególnie opakowa-

fot. arch. Rama

fot. arch. Sandstein

albo są uwarunkowane produkcją przemysłową, albo stanowią jej bezpośredni rezultat”, co łatwo zinterpretować jako działalność twórczą, która łączy estetykę i funkcję przedmiotu, czyni całość spójną. Najczęściej projektowane są przedmioty codziennego użytku, w tym np. meble, zastawa stołowa, elementy dekoracyjne i wyposażenia wnętrz, tkaniny itp. Do najznamienitszych twórców tej branży zalicza się m.in. Alvara Aalto (architekta i projektanta licznych mebli i sprzętów gospodarstwa domowego, fot. 20, 21), Raymonda Loewy’ego (np. projekt maszynek do golenia Schick, lodówek Electrolux, licznych mebli), Richarda A. Teague

fot. arch. Sailko

lub kanałami wodnymi tworzącymi odbicia architektury), mughal (islamskie o wpływach perskich, często zamknięte ścianami, z basenami, fontannami i kanałami wodnymi) itp. Obecnie najpopularniejszym chyba ogrodem współczesnym jest ten na dachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, zrealizowany wg proj. arch. kraj. Ireny Bajerskiej (fot. 1).

fot. arch. Ellyvaa

24. Diagram przedstawiający Marsz Napoleona wykonany przez Charlesa Josepha Minarda w 1861 r., wczesny przykład grafiki informacyjnej

fot. arch. Sailko

23. Krzesło projektu Franka Gehry’ego

marzec 2012

26. Eames Chair

1928 P oczątek budowy Villi Savoye w Poissy – modernistycznej willi wg projektu Le Corbusiera, fot. 14.

27. Krzesło Rietvelda

30. Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku 31. Wnętrze Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku

nia, wydruki, materiały odnawialne) w całym cyklu projektowym, tj. surowiec, zmiana, produkcja, transport, użytkowanie, utylizacja. Swoje projekty designerzy mogą poddać audytowi zrównoważonego rozwoju. Warto wówczas uwzględnić w projekcie: • zmniejszenie ilości materiałów potrzebnych do produkcji, • używanie papieru i materiałów wykonanych z odnawialnych odpadów pokonsumpcyjnych, • druk tuszami z niską zawartością lotnych związków organicznych, • zastosowanie metod produkcyjnych, które zakładają minimalny transport, • użycie energii odnawialnych, • wielofunkcyjność produktu, • uleganie biodegradacji lub recyklingu produktu końcowego, • czy produkt może być zastąpiony przez cyfrowy, a nie drukowany, • produkcję just-in-time, która pozwoli zmniejszyć liczbę jednostek wyprodukowanych i składowanych itp.

1930 U kończenie budowy i ceremonia otwarcia symbolu Nowego Jorku w stylu art déco: Chrysler Building (proj. W. van Allen, Reinhard, Hofmeister & Walquist), który ma 319 metrów wysokości i 77 pięter, fot. 28. Piet Mondrian tworzy słynną „Kompozycję II z czerwonym, niebieskim i żółtym”. 1932 Powstaje czcionka Times New Roman. 1949 P hilip Johnson projektuje dzieło życia wg swojej głównej idei – budynków całkowicie szklanych: the Glass House w New Canaan. Dzięki swoim proporcjom i minimalnej geometrii wtapia się w krajobraz pozwalając na swobodne prześwity i odbicia zieleni, fot. 17. 1956 Powstaje logo IBM. 1957 P owstaje czcionka Helvetica, generując wzmożone zainteresowanie typografią. Dziś zdaje się przeżywać swoją drugą młodość. 1958 N astępuje koniec budowy Seagram’s building – Miesa van der Rohe i Philipa Johnsona, utrzymany w estetyce funkcjonalizmu, będący arcydziełem korporacyjnego modernizmu, fot. 29.

fot. arch. Pumpmeup

29. Seagram’s Tower w Nowym Jorku

fot. arch. Fpinault

fot. arch. Dom Grady

28. Chrysler Building w Nowym Jorku – detal

fot. arch. Postdlf

1959 O twarcie drugiego muzeum Fundacji Solomona R. Guggenheima – tym razem w Nowym Jorku, projektowane przez Franka Lloyda Wrighta, które okazuje się być jednym z ważniejszych obiektów XX wieku, fot. 30, 31. 1968 P owstaje pierwsza konsola gier wideo, zaprojektowana przez Ralpha H. Baera.

fot. arch. Noroton

1965 R ozpoczyna się postmodernizm i jego pluralistyczna, złożona architektura, niezależna od mody i postępu technologii, wpisana w kontekst, budująca nastroje i klimat, absolutnie podległa woli i poczuciu estetyki architekta.

1971 T omlinson osiąga wynalazek e-maila, Fergason – monitora LCD, Sharp Corporation – kalkulatora kieszonkowego, a IBM – dyskietki. Nie da się ukryć, że to rok, w którym rozpoczął się gwałtowny rozwój technologiczny.

Builder 115

Builder

Patronaty Buildera

Adres redakcji i wydawnictwa 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 853 06 86 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący, prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła, prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński, dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący, dr inż. Mariusz Gaczek, dr inż. Józef P. Adamowski, dr inż. Jan Gierczak, dr inż. Marek Sawicki, dr inż. Andrzej Stańczyk, mgr inż. Miłosz Węcławski, mgr inż. Czesław Sokołowski, mgr inż. Małgorzata Chojnacka, mgr inż. Karol Kramarz, Redaktor Naczelna Danuta Burzyńska, Redakcja Grzegorz Przepiórka, Joanna Ryńska, Współpraca Katarzyna Burzyńska, Adam Zyzman, Redaktor Serwisów Internetowych Joanna Ryńska, Korekta Anna Zawadzka, Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński, Biuro Reklamy Izabela Dembna, Agnieszka Król, Dyrektor Artystyczny Wojciech Jaźwiński, Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka, DTP PI Projekty Indywidualne, Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sprzedaż sieć EMPIK, sieć placówek PressCaffe, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155, Prezes Marek Zdziebłowski, Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska, Sekretariat wydawnictwa Dorota Bartosiewicz Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

– członek Loży Złotej

Business Centre Club,

Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego

warunki prenumeraty na STRONIE – www.EBUILDER.pl – PrenumeratĘ przyjmuje: redakcja, ruch, kolporter

XVI edycja konkursu Platynowe Wiertło

Trwa XVI edycja konkursu Platynowe Wiertło firmy Bosch Elektronarzędzia. Do tegorocznej edycji, mogą być zgłaszane obiekty ukończone i oddane do użytkowania między 1.09.2010 a 30.09.2011 r. Zgłoszenia przyjmowano w pięciu kategoriach: budownictwo mieszkaniowe, budownictwo użyteczności publicznej, budownictwo komercyjne, przebudowy i modernizacje oraz obiekty inżynieryjne. Nagrody przyznawane będą firmie wykonawczej, jak również architektowi nagrodzonego obiektu. Ogłoszenie wyników nastąpi na początku 2012 roku. www.platynowewiertlo.pl

XVII Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji

Warsztaty odbędą się tradycyjnie w Szczyrku w dniach 07-10 marca 2012 r. Środowisko inżynierów zaprasza Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział w Katowicach przy współpracy Oddziałów w Bielsku Białej, Krakowie i Gliwicach. Temat to: Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjnomateriałowo-technologiczne KONSTRUKCJE METALOWE. www.pzitb.katowice.pl

XXI Mistrzostwa Polski Architektów w Narciarstwie Alpejskim

Mistrzostwa amatorów – czynnych zawodowo architektów – odbędą się w dniach 9-11 marca 2012 r. na zakopiańskiej Harendzie. Patronat honorowy pełnią Klub Architektów Narciarzy i Tenisistów KLAN przy Zarządzie Głównym SARP, Zarząd Główny Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz Małopolska Okręgowa Izba Architektów RP. www.skiarchicup.pl

VII Międzynarodowe Targi Drewna DREWOOD

W dniach 16 - 18 marca 2012 roku w Hali Stulecia odbędą się Wrocławskie Międzynarodowe Targi Drewna DREWOOD, będące ugruntowaną od lat imprezą przemysłu drzewnego. Zakres tematyczny obejmuje cały przekrój branży drzewnej. Równolegle odbędą się targi budowlane. www.wigor-targi.com

Targi budowlane, mieszkaniowe i kamieniarskie

W dniach 20-22 kwietnia 2012 r. w Kielcach odbędą się targi powiązane z tematyką budowlaną: XIX Ogólnopolskie Targi Materiałów Budownictwa Mieszkaniowego i Wyposażenia Wnętrz DOM, VI Świętokrzyskie Targi Mieszkaniowe i Inwestycyjne Twoje 4 Kąty oraz XVII Międzynarodowe Targi Kamienia i Maszyn Kamieniarskich. www.targikielce.pl

VIII Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego X AUTOSTRADA-POLSKA

Targi odbędą się w dniach 8-11 maja 2012 r. Imprezę, zaliczaną do największych w Polsce wystaw i jedyną tego typu w Europie, każdego roku odwiedza 20 tysięcy gości. Na targach znaleźć można wszystko, co niezbędne jest przy budowie dróg ekspresowych i autostrad. Obok ekspozycji, odbędzie się także szereg wydarzeń towarzyszących. www.autostrada-polska.pl

Konferencja „Podłoże i fundamentowanie budowli drogowych”

Przedsiębiorstwo Realizacyjne INORA Sp. z o.o., Instytut Badawczy Dróg i Mostów, ViaCon Polska Sp. z o.o. zapraszają na konferencję „Podłoże i fundamentowanie budowli drogowych”, która odbędzie się 9 maja 2012 r. w czasie XVIII Międzynarodowych Targów Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA w Kielcach. Konferencja skierowana jest do projektantów, generalnych wykonawców, inspektorów nadzoru i inwestorów oraz pracowników administracji. www.ibdim.edu.pl

II Konferencja Naukowo-Techniczna „Warsztat Pracy X Rzeczoznawcy Budowlanego”

Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Oddział Kielce oraz Politechnika Świętokrzyska, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska organizująw Cedzynie, w dniach 16-18 maja 2012 r., konferencję „Warsztat Pracy Rzeczoznawcy Budowlanego”. Jest ona organizowana w formie warsztatów umożliwiających przekazanie i wymianę informacji, wiedzy i doświadczeń z zakresu rzeczoznawstwa budowlanego. www.rzeczoznawstwo2012.tu.kielce.pl.

Forum Rynku Nieruchomości

W dniach 28-29 maja br. w Hotelu Sheraton w Warszawie odbędzie się druga edycja organizowanej przez Nowy Adres S.A. konferencji „Forum Rynku Nieruchomości”. Jest to spotkanie branży nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych skierowane do najwyższej kadry menedżerskiej firm deweloperskich, agencji nieruchomości, banków, zarządców nieruchomości, właścicieli biurowców, firm konsultingowych oraz wykonawców. www.konferencje.nowyadres.pl