RYNKI, KONTRAKTY, PIENIĄDZE
Mówią regiony
4 KWIECIEŃ 2013
WWW.EBUILDER.PL
Nr
Rok XVII (189) 5zł (w tym 8% VAT)
BIZNES l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA
WIODĄCY miesięcznik dla budownictw
PRAWO BUDOWLANE idą zmiany STYROPIAN weryfikacja jakości COSMOPOLITAN unikatowa konstrukcja
Gwarancja sukcesu SŁAWOMIR J. ŻUBRYCKI Prezes Zarządu PALISANDER Sp. z o.o.
ARCHITEKTURA Andrzej Chołdzyński Mariusz Ścisło
oddział mazowiecki w pionkach Filia zakładu Badań ogniowych 26-670 pionki, ul. przemysłowa 2, tel.: 48 312 16 00, fax: 48 312 16 01, e-mail: fire@itb.pl, tel.: 22 853 34 27, 56 64 244, fax: 22 847 23 11
NOWE Laboratorium ITB w Pionkach już działa! instytut techniki Budowlanej zakończył zasadniczy etap realizacji inwestycji związanej z rozbudową oraz częściowym przeniesieniem z warszawy do pionek Laboratorium Badań ogniowych.
Powstały stanowiska do prowadzenia badań: odporności dachów Według 3 metod UE na ogień zewnętrzny
rozprzestrzeniania Nowość! ognia w pomieszczeniu
Wykonujemy badania dachów metodami przewidzianymi w PN-ENV 1187 (niemiecką – test 1, skandynawską – test 2 i francuską – test 3).
Wykonujemy badania rozprzestrzeniania ognia przez ściany zewnętrzne przy oddziaływaniu ognia od zewnątrz w pomieszczeniu.
odporności ogniowej
reakcji na ogień kaBLi Nowość! wg decyzji komisji europejskiej
Powstało nowe stanowisko do badań reakcji na ogień kabli i jako drugie w Europie ma kompletne wyposażenie do takich badań.
reakcji na ogień
Już są wykonywane w Pionkach!
Podstawowe stanowiska badawcze reakcji na ogień już zostały przeniesione, pozostałe zostaną przeniesione w pierwszym kwartale 2012 r.
Duże elementy!
Możemy badać elementy o szerokości do 5 m i wysokości do 4,5 m. Uruchomione dwa piece do badań odporności ogniowej nienośnych, pionowych elementów budynku skróciły czas oczekiwania na przeprowadzenie badań.
PC według programu pc-01 01
W jednym miejscu!
Wykonujemy komplet badań według programu PC-01 certyfikacji drzwi przeciwpożarowych i/lub dymoszczelnych w jednym miejscu!
Arocs. Nowa siła na budowie.
Marka Daimler AG
Poznaj czystą siłę nowego Arocsa: dzięki wysokiej mocy silnika i innowacyjnemu układowi napędowemu, optymalnie przenoszącemu siłę napędową, Arocs z łatwością porusza się także w trudnym terenie. Rama o nowatorskiej, solidnej konstrukcji wyróżnia się wysoką podatnością na skręcanie i swobodnie radzi sobie nawet z dużymi obciążeniami. Przekonaj się sam – u najbliższego dealera Mercedes-Benz i na stronie internetowej www.mercedes-benz.com/the-new-arocs
Jarosław Popiołek
INFORMACJE 10 Gwarancja sukcesu 16
Rozmowa ze Sławomirem J. Żubryckim, Prezesem Zarządu PALISANDER Sp. z o.o.
Rok XVII (189) 5zł (w tym 8% VAT)
PRAWO BuDOWlANE idą zmiany sTYROPIAN weryfikacja jakości COsMOPOlITAN unikatowa konstrukcja
Gwarancja sukcesu SŁAWOMIR J. ŻUBRYCKI Prezes Zarządu PALISANDER Sp. z o.o.
www.ebuilder.pl
Fot. Ryszard Baranowski
LUDZIE I FIRMY
4 KWIECIEŃ 2013
ARCHITEKTuRA Andrzej Chołdzyński Mariusz Ścisło
REMONTY
MODERNIZACJE • WYKOŃCZENIA
Fot. arch. PALISANDER Sp. z o.o.
Idziemy do przodu... 8
Nr
BIZNES l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA
WIODĄCY mIesIęCznIk Dla buDOWnICtWa, arChItekturY I bIznesu
KOMENTARZ
„Nasza kadra inżynieryjno-techniczna, w połączeniu z doświadczeniem naszych partnerów zagranicznych, stanowią gwarancję sukcesu” – Sławomir J. Żubrycki, Prezes Zarządu Palisander Sp. z o.o.
Mówią regiony
WWW.EBUILDER.PL
Fot. arch. PALISANDER Sp. z o.o.
NR 4(189) KWIECIEŃ 2013
16
RYNKI, KONTRAKTY, PIENIĄDZE
HERKulEsI 2012 Builder
kwiecień 2013
DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA
i
KWIECIEÎ
êꥢ
n ê êê
ê ê ê ê w ê 8 Fê
GREENBUILDING DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA
i
KWIECIEÎ
êꨪ
k ê ê pê
vê ê ê A ê I 8ê i êw ê êt ês ±ê 8 ên êwzi
BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES 2013 W oczekiwaniu na siedem lat tłustych – relacja z Gali Buildera 20 Joanna Ryńska
ATAL nie zwalnia tempa 29
Rozmowa ze Zbigniewem Juroszkiem, Prezesem Zarządu ATAL SA
Kierunek wartość 30
20
Miesięcznik "Builder" po raz dziesiąty przyznał wyróżnienia Budowlana Firma Roku, Laury Buildera i statuetki Polskiego Herkulesa. 19 marca, podczas tegorocznej Gali, nastroje minorowe przeplatały się z optymizmem.
Grzegorz Przepiórka
WARSZTAT PRACY PROJEKTANTA KONSTRUKCJI Zrehabilitowana geotechnika 32 Danuta Burzyńska
BUDUJEMY ZAUFANIE W BIZNESIE Zanim podpiszesz 34
Adrianna Rudzińska-Żurek
NORMY BUDOWLANE
Nowe reguły rynku wyrobów budowlanych. Część 2 36 Łukasz Adamus
PRAWO
Idą zmiany. Założenia do projektu ustawy – Prawo budowlane 38
RYNEK PRACY W BUDOWNICTWIE Kierunek energetyka 42
Specjalnie dla „Buildera”, o planowanych przedsięwzięciach budowlanych i źródłach finansowania ich realizacji – mówią marszałkowie województw.
44
RYNKI, KONTRAKTY, PIENIĄDZE Fot. arch. Tacit Development Polska
Co mówią regiony? 44
66
W styczniu br. zakończono w Warszawie realizację stanu surowego 44-piętrowego budynku mieszkalnego. 160-metrowa wieża powstała w sąsiedztwie Placu Grzybowskiego w 20 miesięcy po rozpoczęciu budowy.
REMONTY,
MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA
DODATEK PROMOCYJNY
PREZENTACJA Z OKŁADKI
Renowacja elewacji na wiosnę – rodzina Flügger Facade 52 Materiały wykończeniowe – nowe, niezwykłe właściwości i funkcje 54 Krzysztof Langer, Jerzy J. Langer
FORUM EKSPERTÓW
Burzyć czy remontować? 56 Innowacje w modernizacjach 58
Fot. arch. Flügger Farby
Mateusz Grabiec
To dla Ciebie stworzyliśmy oleje MaxWay. Nie tylko dla Twoich pojazdów. Chcemy byś w pełni korzystał z tego, że pojazdy i maszyny budowlane w Twojej firmie działają na pełnych obrotach, bez przestojów, mimo intensywnego użytkowania w bardzo trudnych warunkach eksploatacyjnych. Dlatego też stworzyliśmy w Statoil Lubricants nową linię produktów MaxWay. Te zaawansowane technologicznie oleje silnikowe charakteryzuje zmniejszenie zużycia paliwa, ochrona i czystość silnika nawet przy maksymalnych obciążeniach eksploatacyjnych oraz przedłużenie okresów między wymianami.
Jednocześnie oleje serii MaxWay przewyższają najsurowsze normy prodcentów silników wysokoprężnych. Statoil Lubricants zawsze jest blisko swoich klientów i dba o szybkie dostawy zamówień. Oferujemy pełną gamę produktów odpowiednią dla wszystkich rodzajów silników wysokoprężnych. Więc Ty również wypróbuj MaxWay i poznaj skandynawską jakość! Chętnie pomożemy Twojej firmie w znalezieniu rozwiązania, które ułatwi pracę Tobie jak i Twoim silnikom.
Zadzwoń (12) 415 70 00 lub przeczytaj więcej na www.statoil.pl/lubricants
Seria MaxWay to oleje silnikowe klasy UHPD i SHPD (Ultra/Super High Performance Diesel). Oleje z tej serii mogą być stosowane w wielu rodzajach silników wysokoprężnych o zróżnicowanych specyfikacjach, pozwalając na wydłużenie okresów między wymianami. Niska lepkość oleju ułatwia start silnika w niskich temperaturach, oraz zmniejsza zużycie paliwa.
Statoil. I droga jest prosta.
Fot. arch. Sto-ispo Sp. z o.o.
70
Optymalnym rozwiązaniem renowacji elewacji ocieplonych w technologii ETICS jest ich wtórne docieplenie. Właściwie zaprojektowana i wykonana termomodernizacja elewacji ocieplonej może zapewnić jej odpowiednią izolacyjność na wiele lat.
kwiecień 2013 BUDOWNICTWO
Integrated Project Delivery 60 Fot. arch. UBM Polska
Katarzyna Orlińska-Dejer
Styropian pod lupą. Część 1 62 Iwona Komosa, Paweł Sulik
Sposób na ocieplenie od wewnątrz 65 Wojciech Rogala
Cosmopolitan – konstrukcja i technologie realizacji wysokościowca 66 Michał Borowski
AKADEMIA BUILDERA
80
Docieplanie elewacji ocieplonych w technologii ETICS 70 Andrzej Wanat
Obecnie nie ma budynku klasy „A” w głównym mieście w Polsce, który nie starałby się o certyfikat LEED bądź BREEAM. Inwestorzy globalni preferują LEED, natomiast nastawieni na klientów europejskich wybierają BREEAM.
Fot. arch. Rockfon
"Moim wzorcem architektonicznym jest przyroda ożywiona i nieożywiona. Z czasem staram się nie stawiać osób jako wzorców, dlatego że wszyscy jednako poruszamy się wewnątrz wielkiej zagadki istnienia człowieka na ziemi" – Andrzej M. Chołdzyński, architekt.
GREENBUILDING DODATEK PROMOCYJNY
PREZENTACJA Z OKŁADKI Dom na XXI wiek 78
Bogdan Panhirsz, Mirosław Lubarski
raport
Czas na greenbuilding 80 Agnes Vorbrodt
FASADY
„Zielone” fasady Schüco dla zrównoważonej architektury 84 Andrzej Polijaniuk
Rynek TopBuilder 85
ARCHITEKTURA & DESIGN
PROFILE – Andrzej M. Chołdzyński 88 PROFILE – Mariusz Ścisło 92 Sekrety poufności 96 Maria Chudkiewicz
96
O tym jak zmniejszyć hałas w biurach o otwartym układzie mówi się od lat bardzo wiele. Ale równie ważna jest akustyka w mniejszych pomieszczeniach, takich jak gabinety. Z biznesowego punktu widzenia zachowanie poufności rozmów jest bowiem równie ważne, a może nawet ważniejsze.
Informacje 98 STRONA BUILDERA 100
Fot. arch. Archipelag
Fot. arch. AMC-Andrzej M.Chołdzyński Sp. z o.o.
88
Rynek 73
TEKLA STRUCTURES Efektywne projektowanie i zoptymalizowana produkcja. Bezbłędna i zawsze aktualna dokumentacja. Dane dla maszyn CNC i łatwa wymiana informacji. To tylko kilka z wielu zalet Tekla Structures, które wpłyną na sukces Twojej firmy. Spróbuj już dziś! Skontaktuj się z nami i skorzystaj z testowania programu.
www.construsoft.pl
A TRIMBLE COMPANY
Od redakcji Asy budownictwa – nagrodzone! Najlepsze w 2012 roku firmy, z największymi osiągnięciami inwestycyjnymi i produktowymi, najefektywniej zarządzane, o silnej pozycji na rynku - niejednokrotnie nie tylko krajowym, bo z dużymi sukcesami eksportowymi, uhonorowaliśmy zasłużonymi wyróżnieniami Budowlana Firma Roku i statuetkami Polski Herkules. Szczególnie dzisiaj, kiedy branża znalazła się w kurczącej się wciąż poczekalni między dwiema perspektywami finansowania unijnego, nagrodzone firmy pokazują jak profesjonalnie i z wyczuciem potrafią dostosować się do zmieniających się warunków. (relacja z Gali Buildera str. 20). By tchnąć jeszcze więcej optymizmu w tym niełatwym, przejściowym okresie do kolejnych „lat tłustych”, poprosiliśmy marszałków województw o przybliżenie najważniejszych przedsięwzięć budowlanych, które regiony realizują bądź do których się przygotowują (str. 44 – Co mówią regiony?). Niektóre z nich, mimo zwolnienia tempa w roku bieżącym, będą obiecującym placem budowy w latach następnych i zapowiadają kontynuację budowlanego boomu. Duże inwestycje to głównie drogi, obwodnice miast i mosty. Regiony planują nie tylko budowę nowych obiektów, ale również remonty i modernizacje. Zagadnienie to ujęte od strony technicznej jest jednym z głównych tematów numeru (dodatek str.49, 56). Pozostaje więc trzymać kciuki, by z nadejściem wiosny inwestycje ruszyły pełną parą, aby zintensyfikowano prace nad kodeksem budowlanym i wprowadzono najkorzystniejsze rozwiązania mając na uwadze potrzebne uproszczenia w procesie budowlanym, aby firmy nauczone doświadczeniem minionego roku, roztropniej stawały do przetargów i aby efektywnie przygotować się, i racjonalnie wykorzystać kolejne unijne finansowanie.
Danuta Burzyńska Redaktor Naczelna
W NUMERZE: komentarz
rynki, kontrakty, pieniądze
Jarosław Popiołek
Mieczysław Struk
Prezes JP Contracting
Marszałek Województwa Pomorskiego
IDZIEMY DO PRZODU...
CO MÓWIĄ REGIONY?
Wydawałoby się, że po gehennie jakiej my wszyscy budowlańcy doświadczyliśmy na przestrzeni ostatnich dwóch lat, niemożliwe jest niewyciągnięcie właściwych wniosków czy kontynuowanie działań, prowadzących w prostej linii do ostatecznej katastrofy. A jednak, nic z tych rzeczy. Na miejsce tych, którzy przejrzeli na oczy, albo popadli w tak poważne tarapaty, że nie są już w stanie prowadzić planowej działalności gospodarczej, pojawiają się następni, gotowi ochoczo rzucić się w kolejną wojnę cenową i spiralę samozniszczenia. O ile jeszcze dla działań tego typu podejmowanych kilka lat wstecz, można było szukać "usprawiedliwienia", bo nikt przy zdrowych zmysłach nie był w stanie przewidzieć jak wrogie i destrukcyjne wobec środowiska wykonawców posunięcia podejmowane będą po stronie inwestorskiej (tu głęboki pokłon w stronę klienta publicznego), to obecnie - po setkach doświadczeń ostatniego okresu, cała wina i odpowiedzialność za podejmowane decyzje i ich skutki spada na barki tych, którzy nie wyciągając żadnej nauki z przeszłości, pchają swoje organizacje i rzesze działających w dobrej wierze kontrahentów ku przepaści.
Jednym z kluczowych dla regionu przedsięwzięć jest budowa mostu przez Wisłę w okolicach Kwidzyna, realizowana przez GDDKiA. W kolejnych latach za najważniejsze planowane działania jej Oddziału Gdańskiego należy uznać rozbudowę dróg krajowych nr 6 i 7 do parametrów dróg ekspresowych. Jednak największym i najważniejszym projektem komunikacyjnym województwa pomorskiego jest Pomorska Kolej Metropolitalna. Inwestycja polega na budowie nowoczesnej, pasażerskiej linii kolejowej o długości 16 km. Zlokalizowana będzie na terenie gminy miasta Gdańsk oraz gminy Żukowo i połączy południowo-zachodnie dzielnice Gdańska z lotniskiem w Rębiechowie, stanowiąc jednocześnie łącznik pomiędzy liniami kolejowymi nr 202 i 201.
architektura i design Mariusz Ścisło Prezes FS&P Arcus Sp. z o.o., Prezes SARP
budownictwo
Paweł Mojzess Manager Stropy Sprężone / PT Slab Department, Freyssinet Polska Sp. z o.o.
COSMOPOLITAN Unikalność budynku polega na połączeniu i wciągnięciu do współpracy bardzo cienkich, sprężonych wsporników (o gigantycznej rozpiętości 11,7 m, których ciężar zredukowano za pomocą wkładek odciążających) z wantami 75HD, 109HD, używanymi w konstrukcjach mostowych np. przy realizacji wiaduktu przez dolinę Millau. Łączna ilość kondygnacji sprężonych wynosi 30 tys. m2. Wbudowano ponad 250 ton specjalistycznej stali sprężającej dla systemu bezprzyczepnościowego. Zabetonowano 15 tys. zakotwień 1F15 firmy Freyssinet.
6 Builder
profile Budynki też powinny mieć swój okres życia. Są tworzone dla danego okresu i danego odbiorcy, a potem pozwalajmy, żeby były zastąpione innymi. Może z tego parę procent będzie godne zachowania. Proces rozwoju miast przyspiesza w tempie dotąd niespotykanym. Musimy się przyzwyczaić, że nieliczne obiekty będą godne, by je zachować i chronić, że stanowią wartość uzasadniającą zajmowanie coraz cenniejszej przestrzeni. To co 20-30 lat temu uważaliśmy za „mistera”, czasem może lub powinno być już zastąpione czymś innym. To jest rozwój i spojrzenie na estetykę poprzez czas, możliwości finansowe i rozwój technologiczny. Współczesne style, idee projektowe, owe – izmy na ogół nie przeżywają pokolenia, które je stworzyły.
kwiecień 2013
Twój idealny partner W świecie, w którym utalentowani ludzie oraz elastyczne formy zatrudnienia stają się kluczem do sukcesu w biznesie, firmy konkurują ze sobą w zdobywaniu najbardziej wartościowych pracowników. Zaangażowanie w ten proces najbardziej skutecznego, globalnego partnera, staje się priorytetem. Pozyskanie najlepszych specjalistów na rynku zwiększa Twoją szansę na sukces.
Co wyróżnia Brunel? Nasza firma dostarcza usługi związane z rekrutacją i doradztwem, które zwiększają efektywność i stanowią wartość dodaną w biznesie. Współpracując na zasadach partnerskich, Brunel potrafi w pełni zrozumieć i docenić cele i ambicje swoich klientów. Dzięki naszym lokalnym biurom, będącym częścią międzynarodowej sieci, jesteśmy w stanie integrować procesy zatrudnienia. Strategia ta jest zgodna ze światowymi wymogami rynku i odpowiada na potrzeby naszych klientów. Każdy z lokalnych oddziałów Brunel może zapewnić pomoc specjalistów oraz reagować na zmieniające się potrzeby rynku lokalnego, jednocześnie będąc częścią globalnej sieci. Nasze zespoły pracowników zapewniają klientom indywidualnie dopasowane rozwiązania, szybko i precyzyjnie odpowiadając na ich potrzeby.
Brunel Polska Sp. z o.o. | Warszawa | t. +48 22 222 46 80 | warszawa@brunel.net brunel.pl
komentarz
Idziemy do przodu... Obecną sytuację w branży budowlanej najprościej opisać parafrazując anegdotę o pesymiście, który mówi, że gorzej już być nie może, a na to optymista – ależ może, może! Nie ma sensu wracać do przyczyn obecnego stanu rzeczy, do powodów, dla których bezpośrednio po okresie największego boomu gospodarczego, po miliardowych inwestycjach w ogólnie pojętą infrastrukturę, polski sektor budownictwa znalazł się na krawędzi upadku i bankructwa. Napisano i powiedziano na ten temat już prawie wszystko, trafnie i wyczerpująco zdiagnozowano okoliczności, które do owego stanu doprowadziły, sformułowano mądre i przemyślane recepty na naprawę sytuacji. Wydawałoby się, że po gehennie, jakiej my wszyscy budowlańcy doświadczyliśmy na przestrzeni ostatnich dwóch lat, niemożliwe jest niewyciągnięcie właściwych wniosków czy kontynuowanie działań prowadzących w prostej linii do ostatecznej katastrofy. A jednak, nic z tych rzeczy. Na miejsce tych, którzy przejrzeli na oczy, albo popadli w tak poważne tarapaty, że nie są już w stanie prowadzić planowej działalności gospodarczej, pojawiają się następni, gotowi ochoczo rzucić się w kolejną wojnę cenową i spiralę samozniszczenia. O ile jeszcze dla działań tego typu podejmowanych kilka lat wstecz, można było szukać "usprawiedliwienia", bo nikt przy zdrowych zmysłach nie był w stanie przewidzieć jak wrogie i destrukcyjne wobec środowiska wykonawców posunięcia podejmowane będą po stronie inwestorskiej (tu głęboki pokłon w stronę klienta publicznego), to obecnie - po setkach doświadczeń ostatniego okresu, cała wina i odpowiedzialność za podejmowane decyzje i ich skutki spada na barki tych, którzy nie wyciągając żadnej nauki z przeszłości, pchają swoje organizacje i rzesze działających w dobrej wierze kontrahentów ku przepaści. Nie można dłużej winić zamawiających, że w sytuacji, gdy wciąż znajdują się chętni do realizacji przedsięwzięć za połowę ich rzeczywistej wartości i na warunkach z technicznego punktu widzenia obiektywnie niewykonalnych, nie bronią interesów branży wykonawczej, tylko starają się wykorzystać ten aberracyjny układ do realizacji swoich własnych celów biznesowych. Wygląda na to, że teraz możni i prominentni naszego krajowego rynku budowlanego postanowili dokończyć dzieła i popełnić zbiorowe samobójstwo. Jedyną różnicą w stosunku do ostatnich trzech lat jest to, że w tym okresie gros poniesionych strat brali na siebie generalni wykonawcy, doprowadzając tym samym swoje organizacje do stanu „śmierci klinicznej", natomiast aktualnie podejmowane są próby i dzia-
łania, żeby przerzucić znaczną część tych ciężarów na barki podwykonawców i dostawców. Tych samych, którzy w okresie względnie dużego popytu na ich usługi nie brali udziału w zabójczym wyścigu cenowym, a którzy obecnie, przy dramatycznie spadającej ilości zleceń, prowadzani są z premedytacją na drogę, z której nie ma już odwrotu. Różnica natomiast polega na tym, że o ile w przypadku dużej, zasobnej, posiadającej solidne zaplecze finansowo-kapitałowe firmy, proces upadłości trwa latami – to dla setek, tysięcy małych i średnich przedsiębiorstw, stanowiących tę najcenniejszą sferę naszego sektora budownictwa, jest to perspektywa w najlepszym razie zaledwie kilkumiesięczna. Należy zatem na przestrzeni najbliższych dwóch, trzech kwartałów oczekiwać lawiny kolejnych bankructw (głównie ze strony podwykonawców i dostawców), co przełoży się z kolei na gigantyczne kłopoty i wzrost kosztów, które w ostatecznym rachunku i tak zapłaci (w dwójnasób) generalny wykonawca. Przykre, ale chyba już nieuniknione jest to, że w tak krótkim czasie i na własne życzenie roztrwonimy doszczętnie dorobek całego dwudziestolecia, który przy odpowiednim wykorzystaniu mógł być naszą dumą narodową i stać się polskim towarem eksportowym numer jeden. Nie znam nikogo, kto ten proces potrafiłby zatrzymać, nie wiem też co nastąpi po nim. Natomiast parafrazując inne znane powiedzonko: nasze budownictwo pod koniec ubiegłego roku znalazło się na skraju przepaści – od tego czasu jesteśmy w trakcie robienia ogromnego kroku naprzód...
Jarosław Popiołek Absolwent Politechniki Warszawskiej, „od zawsze” związany z budownictwem, które obok „kultywowania tradycji warszawskiej” jest jego życiową pasją. Od lat aktywnie uczestniczy w kształtowaniu wizerunku branży, tym bardziej, iż pokonując kolejne szczeble kariery, od liniowego inżyniera na budowie poczynając, w ostatniej dekadzie kierował dwiema z największych polskich firm budowlanych, pełniąc funkcję prezesa Warbudu (2001-2004) i Mostostalu Warszawa (2005-2012). Aktualnie prowadzi swoje własne przedsiębiorstwo JP Contracting, dla którego priorytetem jest działalność na rynkach zagranicznych, przede wszystkim w krajach Afryki Północnej oraz Bliskiego Wschodu, gdzie historycznie polski inżynier jest uznaną marką, a w dawnych latach polskie firmy zrealizowały wiele kluczowych inwestycji. Poprzez swoje działanie spółka JP Contracting chce nawiązać do tych chlubnych tradycji.
8 Builder
kwiecień 2013
Fot. arch. JP Contracting
Aktualną sytuację i kondycję budownictwa, z nutą refleksji i nauką dla tych, którzy jeszcze na oczy nie przejrzeli – komentuje Jarosław Popiołek, były Prezes Warbud SA i Mostostalu Warszawa SA, obecnie Prezes JP Contracting.
informacje
XIX AUTOSTRADA-POLSKA, targi gromadzące rocznie ok. 100 firm z całego świata, w tym roku odbywają się na terenie Targów Kielce od 21 do 24 maja. Zwiedza je 20 000 gości – specjalistów, biznesmenów, inwestorów i wykonawców. Targom towarzyszą Międzynarodowe Targi Infrastruktury TRAFFIC-EXPO-TIL, Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD oraz Międzynarodowe Targi Transportu Drogowego – Pojazdy Użytkowe ROTRA. Zakres branżowy targów jest bardzo szeroki – sprzęt i materiały do budowy dróg, mostów, wiaduktów, tuneli, stacji benzynowych, oznakowanie i rozwiązania dla infrastruktury, systemy zarządzania ruchem i bezpieczeństwa, ekrany i bariery dźwiękoszczelne oraz technologie ochrony środowiska. Targi to także solidne zaplecze konferencji organizowanych przez instytuty i izby gospodarcze. Zostały objęte patronatem MTBiGM, GDDKiA, Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, Krajowej Izby Gospodarczej, Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, Głównego Inspektora Pracy.
Fot. arch. Oknoplast
OKNOPLAST – dowody na rozwój
OKNOPLAST, producent stolarki PVC, zwiększył w 2012 r. swoją sprzedaż aż o 12%. Rok 2012 zakończył z obrotem w wysokości 382 mln złotych. Wynik ten stanowi wzrost o 40 mln w stosunku do 2011 r. i jest o 2 mln wyższy niż prognozowano. - Tak dobra kondycja finansowa to rezultat konsekwentnie realizowanej strategii rozwoju i dopasowania oferty do zmieniających się potrzeb klientów. Firma OKNOPLAST działa w segmencie Premium, a tu odbiorcy oczekują innowacyjnych rozwiązań najwyższej jakości – mówi Mikołaj Placek, Prezes Zarządu, OKNOPLAST. Firma planuje dalszy dynamiczny rozwój zarówno na rynku polskim, jak i za granicą. Przedsiębiorstwo zwiększyło także udział eksportu w swojej sprzedaży.
Edycja 2013 Forum Wentylacja i Salon Klimatyzacja to jedenaste spotkanie typu B2B profesjonalistów branży wentylacyjnej i klimatyzacyjnej, które odbyło się w dniach 5-6 marca 2013 r. Ponad 120 wystawców, ok. 2000 zwiedzających, bogaty program seminaryjny (największe zainteresowanie budziły aspekty techniczne i zmiany w prawie), atrakcyjna prezentacja nowości i sprzyjający klimat do rozmów branżowych – tak można podsumować tegoroczną imprezę. Najciekawszymi produktami wybranymi przez zwiedzających zostały: w kategorii wentylacja: System regulacji ilości powietrza SmayLab firmy SMAY, w kategorii klimatyzacja: Kondensacyjny rooftop gazowy z pompą ciepła i rekuperatorem CF-CMP-REKU firmy Omni Scala oraz w kategorii bezpieczeństwo pożarowe: System zapobiegający zadymieniu klatek schodowych i szybów windowych EXIT ZZ firmy aereco. Zarówno wystawcy, jak i goście podkreślili możliwość spotkanie z klientami i partnerami biznesowymi. Znaczenie ma też obejrzenie na żywo produktów i uzyskanie informacji na ich temat bezpośrednio u źródła. Bardzo ważna jest szansa na zobaczenie konkurujących ze sobą firm i porównanie ich oferty – można też zorientować się, jak radzą sobie rynkowi rywale. www.hvacr.pl
więcej informacji na
Forum Wentylacja i Salon Klimatyzacja
10 Builder
IV Kongres Stolarki Polskiej w nowej formule Kongres Stolarki Polskiej, organizowany przez Związek Polskie Okna i Drzwi, odbędzie się w dniach 16-17 maja 2013 r. w Hotelu Magellan Business & Spa. Nowością tegorocznej edycji wydarzenia będzie uroczysta Gala, podczas której wręczone zostaną prestiżowe nagrody branżowe - Orły Stolarki Polskiej. Wyróżnienia będą przyznane w dwóch kategoriach: Lider Eksportu Polskiej Myśli Technicznej oraz „Osobowości Roku Branży Stolarki Budowlanej 2012 roku”. Na Gali nastąpi także ogłoszenie wyników konkursu Top Ten Polska na najbardziej efektywną energetycznie stolarkę okienną dostępną na polskim rynku. Głównym tematem tegorocznej edycji będzie eksport. Za część merytoryczną Kongresu odpowiada Rada Programowa, która opracowuje jego szczegółowy program. Skupia ona przedstawicieli czołowych firm branży stolarki budowlanej oraz osobistości ze świata nauki i mediów. Wyodrębnione zostały trzy bloki tematyczne Kongresu, obejmujące różne aspekty funkcjonowania branży stolarki budowlanej: biznes, studium sukcesu oraz zagadnienia legislacyjne. W ramach poszczególnych bloków omawiane i prezentowane będą takie zagadnienia, jak przewaga konkurencyjna czy czynniki wpływające na osiągnięcie sukcesu. Ważnym elementem Kongresu będzie również prezentacja case study, pokazujących różne aspekty funkcjonowania rynku stolarki budowlanej oraz zmiany legislacyjne dotyczące m.in. skutków wdrożenia Deklaracji Właściwości Użytkowych Okien i Dyrektywy 2020.
Fasada Roku 2013
Konkurs Fasada Roku z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością wśród architektów, wykonawców i inwestorów. Dlatego też organizator, firma Baumit, postanowił ogłosić kolejną edycję plebiscytu. Tegoroczna, VI już, odsłona konkursu wystartowała w lutym 2013 roku. Obiekty do konkursu będzie można zgłaszać do 30.06.2013 r. Co istotne, zgłoszone realizacje powinny być oddane do użytku pomiędzy 01.01.2012 a 31.12.2012 r. Dodatkowym elementem jest możliwość głosowania przez Internautów na swoich faworytów, poprzez stronę internetową www.fasadaroku.pl. W sierpniu 2013 roku jury złożone z architektów, przedstawicieli branży budowlanej oraz reprezentantów mediów, oceni i dokona wyboru najciekawszych obiektów, na których elewacji zastosowano kompletną technologię Baumit. Realizacje, które zwyciężą w krajowym plebiscycie, wezmą też udział w międzynarodowym konkursie Baumit Life Challenge. Kolejna edycja konkursu Fasada Roku przynosi również zmiany w kategoriach. Tym razem są cztery – „Budynek nowy”, „Budynek po rekonstrukcji i adaptacji”, „Budynek z wielkiej płyty” oraz „Budynek po renowacji”. Obiekty zgłaszać mogą architekci, projektanci, biura projektowe lub architektoniczne, inwestorzy oraz wykonawcy. www.fasadaroku.pl
kwiecień 2013
Fot. arch. ISOVER
AUTOSTRADĄ po wiedzę
Tomasz Panabażys objął właśnie stanowisko Prezesa Zarządu spółki Dolcan. Przez ostatnie lata pracował z firmie JW. Construction, w której pełnił funkcję wiceprezesa i członka zarządu. Ma wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu firmą zarówno od strony operacyjnej, także w zakresie znajomości specyfiki spółki giełdowej, jak również planowania strategicznego. W czasie dotychczasowej pracy zawodowej odpowiadał także za pracę i rozwój działów: prawnego i logistyki. Kierował także działaniami w związku z wdrażaniem i realizacją systemów operacyjnych jak m.in. SAP, oraz systemów jakościowych ISO. Nowy prezes ukończył Wyższą Szkołę Biznesu i Administracji w Warszawie oraz studia MBA przy Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Fot. arch. Pomorska Kolej Metropolitalna
Budimex buduje kolej na Pomorzu Zarząd Budimeksu SA zawiadamia, że w dniu 08 marca 2013 r. został poinformowany przez Pomorską Kolej Metropolitalną SA z siedzibą w Gdańsku o wyborze oferty konsorcjum Budimeksu SA (lider: 95% udziału w konsorcjum) i Ferrovial Agroman SA (partner: 5% udziału w konsorcjum) jako najkorzystniejszej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu ograniczonego na Zaprojektowanie i budowę Pomorskiej Kolei Metropolitalnej Etap I – rewitalizacja „Kolei Kokoszkowskiej”. Wartość oferty wynosi 582 225 071,59 zł netto, a termin zakończenia robót to 30.04.2015 roku.
Fot. arch. Dolcan
PERSONALIA
Tomasz Panabażys
Architekci na nartach
W dniach 8-10 marca w Zakopanem odbyły się XXII Mistrzostwa Polski Architektów w Narciarstwie Alpejskim. Na zawody przybyło 120 architektów narciarzy i snowboardzistów. Przebiegające we wspaniałej atmosferze zawody, zostały bardzo sprawnie przeprowadzone przez specjalistów z Tatrzańskiego Związku Narciarskiego. W specjalnej strefie relaksu położonej w okolicach mety, zawodników oklaskiwali i dopingowali znajomi i inni architekci, którzy już zakończyli swoje przejazdy. Podsumowanie imprezy miało miejsce w sobotę wieczorem, kiedy nadszedł czas na wręczenie pucharów, nagród i medali dla zwycięzców w poszczególnych kategoriach. W niedzielę najwytrwalsi uczestnicy mogli wziąć udział w tegorocznej nowości - slalomie równoległym. Impreza nie odbyłaby się bez silnego zaangażowania sponsorów - szeroko rozpoznawalnych marek, takich jak Efaflex, Ergon, Fakro, Guardian, Hauraton, Kingspan i Reynaers.
Kłopoty polsko-włoskie
Włoskie przedsiębiorstwa, będące jednymi z najważniejszych partnerów handlowych Polski w ramach Unii Europejskiej, przeżywają kłopoty związane z terminową regulacją płatności. Z badań analityków Euler Hermes wynika, że dotyczy to nie tylko małych firm, ale także największych przedsiębiorstw, i to z większości branż. Z analiz Euler Hermes Collections wynika także, że niektóre włoskie firmy specjalnie wszczynają postępowanie upadłościowe, aby jeszcze bardziej opóźnić płatności. Kurcząca się gospodarka Włoch (PKB - 2,2% w 2012 r., - 0,8% w 2013 r.) przekłada się na coraz większe problemy tamtejszych spółek z regularnymi spłatami należności. Ważnym elementem Kongresu będzie również prezentacja case study, pokazujących różne aspekty funkcjonowania rynku stolarki budowlanej oraz zmiany legislacyjne dotyczące m.in. skutków wdrożenia Deklaracji Właściwości Użytkowych Okien i Dyrektywy 2020.
REKLAMA
D O M AG A J S I Ę N A J LEP S Z EG O ASCO EQUIPMENT: 32 250 05 91 ATUT RENTAL: 22 843 80 44 FINO: 82 565 51 32 KMK AGRO: 61 28 7 11 46 PK SERWIS: 71 36 3 42 79 SAR - POL: 61 832 40 34 TKL PROGRESS MA SZ YNY BUDOWLAN E: 52 320 36
36
bobcat.eu/en/ 500 kwiecień 2013
Małopolski Ogród Sztuki wyróżniony
W marcu na torach szlakowych linii Kzylsaj – Kzygrut, zarządzanych przez Szykmendzki Oddział Przewozów Kazachskiej Kolei, zastosowano pierwszy przejazd kolejowy w technologii TINES. Jednym z kluczowych czynników, który zadecydował o wyborze rozwiązania, jest wysoka odporność systemu na degradację nawierzchni przejazdowej, przystosowanej do ruchu pojazdów ciężarowych, które będą obsługiwać powstającą drogę techniczną na potrzeby budowy odcinka korytarza tranzytowego Europa Zachodnia – Chiny Zachodnie. Rozwiązanie zostało wyprodukowane w kazachskim zakładzie produkcyjnym TINES Manufacture Railway KAZ uruchomionym w listopadzie ubiegłego roku. - Przejazd o sześciometrowej długości został wdrożony w skrzyżowanie toru kolejowego z drogą w rekordowo krótkim czasie - 12 h - ze względu na wcześniejsze przygotowanie i montaż prefabrykowanej płyty żelbetowej w fabryce TINES. – powiedział Nurlan Makchambetov, dyrektor generalny spółki TINES Kazakchstan. - To nasz pierwszy wspólny projekt z kolejami Kazachstan Temir Żoły, poprzedzony jak w przypadku przewoźników w innych krajach wieloetapowym procesem certyfikacji. Jestem przekonany, że rozwiązania sprawdzone w eksploatacji wielu kluczowych inwestycji w Polsce rozwiną współpracę z kolejami kazachskimi na szeroką skalę”. – skomentował Tomasz Szuba, prezes zarządu TINES SA.
Projekt Małopolskiego Ogrodu Sztuki (MOS) zdobył nagrodę „Architizer A+ Popular Choice Award”, zwyciężając w otwartym, internetowym głosowaniu w konkursie amerykańskiego portalu architektonicznego Architizer.com, w kategorii projektów kulturalnych – teatrów i centrów sztuki performatywnej. Jury wyłoniło do ścisłego finału po 5 projektów w 52 kategoriach. Nagroda dla MOS zostanie wręczona na ceremonii galowej 16 maja br. w Nowym Jorku w Cedar Lake Studio, podczas festiwalu designu: NYCxDESIGN. Otwarty jesienią 2012 roku Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie od samego początku przyciąga uwagę znawców architektury oraz publiczności. Budynek przy ulicy Rajskiej 12, naprzeciwko Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie, od 1948 roku mieścił pracownie sceno-techniczne Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz pracownie Teatru Starego. Projektanci z biura Ingarden & Ewý Architekci, których koncepcja zwyciężyła w konkursie ogłoszonym przez Teatr Słowackiego oraz SARP, stworzyli spektakularny obiekt, łączący historię z nowoczesnością. Dzięki swojej architekturze i wnętrzom obiekt stwarza możliwości prezentacji projektów artystycznych opartych na syntezie rozmaitych dziedzin sztuki.
Gwarantowany styropian – kolejni uczestnicy Ekobud, FWS Fabryka Wyrobów Styropianowych, Paneltech, Styropian Plus i Styromap to kolejni uczestnicy Programu „Gwarantowany Styropian”, którzy uzyskali tytuł Rzetelnego Producenta Styropianu. Wcześniej podobne wyróżnienia przyznano firmom: Austrotherm, Eurotermika, Gutkowski i Knauf Industries. Warunkiem otrzymania tytułu jest spełnienie wymogów Programu w zakresie czytelnego oznakowania wyrobów i rzetelnego informowania konsumentów o ich cechach deklarowanych. Przedsięwzięciu patronuje Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu (PSPS).
Zakończyła się druga edycja spotkań biznesowych dla firm deweloperskich organizowanych przez Autodesk. Ich celem było pokazanie korzyści płynących z zastosowania nowego podejścia do tworzenia budynków od strony dewelopera. Przedstawiciele kilkudziesięciu firm deweloperskich, działających na terenie Warszawy, Gdańska, Wrocławia i Krakowa, mieli okazję dowiedzieć się, jak w oparciu o jeden cyfrowy model BIM (modelowanie informacji o budynku) można skrócić czas realizacji inwestycji, a także jak na bieżąco kontrolować jakość całego projektu, wraz z kosztami i harmonogramem. Swoimi doświadczeniami w zakresie tworzenia projektów zgodnych z koncepcją BIM dla firm deweloperskich podzielili się architekci z pracowni ZAPP Architekci. Wśród zagadnień najczęściej poruszanych podczas spotkań znalazły się: koordynacja międzybranżowa i odpowiedzialność – deweloper a architekt, zwrot z inwestycji w projekty wykonane zgodnie z koncepcją BIM, a także brak świadomości najnowszych rozwiązań do projektowania wśród firm deweloperskich. Fot. arch. Autodesk
więcej informacji na
Deweloperzy poznają BIM
12 Builder
Fot. Marcin Czechowicz, MURATOR
Pierwszy kazachski przejazd w technologii TINES
Road Show Baumit – Misja Innowacja Spotkania Baumit Road Show Misja Innowacja to przede wszystkim wymiana wiedzy na temat najnowocześniejszych technologii, innowacyjnych materiałów budowlanych oraz prawidłowego wykonawstwa. Przedstawiciele firmy Baumit spotykają się z wykonawcami, aby przekazać im informacje na temat nowości produktowych oraz metod pracy, które przynoszą korzyści zarówno dla nich, jak i dla inwestora. Spotkania dotyczą termoizolacji budynków, gdyż ta tematyka wzbudza największe zainteresowanie wśród uczestników szkoleń. Słuchaczom spotkań przedstawiane są zalety kompletnych systemów ociepleń Baumit open, Baumit Star, samoczyszczących tynków i farb Nanopor, kotew do montażu ociepleń Baumit StarTrack, jak również największej w Europie palety kolorów tynków i farb elewacyjnych Baumit Life. Szkolenia dedykowane są firmom budowlanym, działającym w szczególności na rynku domów jednorodzinnych oraz partnerom handlowym zaangażowanym w realizację projektów budowlanych. Inicjatywa firmy Baumit ma na celu podnoszenie świadomości w zakresie nowoczesnych technologii, innowacyjnych materiałów, a także prawidłowego wykonawstwa. - Baumit Road Show to inicjatywa, która przybliża innowacyjne produkty Baumit oraz technologie, które pozwalają po prostu zyskać więcej zarówno firmom wykonawczym, jak i inwestorom. W roku ubiegłym przeprowadziliśmy kilkadziesiąt spotkań, w których uczestniczyło ponad 1000 osób – wyjaśnia Aleksandra Gilewska, Manager ds. Marketingu w firmie Baumit.
kwiecień 2013
Fot. arch. Baumit
Fot. arch. Tines
informacje
informacje
Pontifex Cracoviensis po raz czwarty
Nowa Huta przyszłości
Finałowe rozstrzygnięcie konkursu „Pontifex Cracoviensis” odbyło się 14 marca br. w Filharmonii Krakowskiej. Czwarta odsłona uhonorowania osobowości branży mostowej zgromadziła w sercu Małopolski ponad 600 uczestników. Laureatem kategorii „Budowniczy Roku” został Krzysztof Lange, związany z branżą mostową od 43 lat. Tytuł „Projektanta Roku” za zaprojektowanie najciekawszych obiektów mostowych przyznano Robertowi Słocie. Zwycięzca, od 22 lat związany z branżą mostową, obecnie pełni funkcję projektanta i kierownika zespołu w firmie MP Mosty S.C. W kolejnej kategorii zwyciężył Maciej Cichy, prezes zarządu przedsiębiorstwa Gomibud, które przez dwudziestoletni okres działalności pod jego rządami stało się potentatem w produkcji i montażu ekranów akustycznych, dysponując dwoma zakładami produkcyjnymi, węzłem betoniarskim, prefabrykatornią oraz wytwórnią konstrukcji stalowych. „Debiut Mostowy Roku” – przyznawany osobom, które wprowadzają na polski rynek nowe materiały i technologie mające znaczący wpływ dla budownictwa mostowego, jak też młodym inżynierom rozpoczynającym pracę w branży mostowej, którzy z sukcesem realizują trudne i odpowiedzialne zadania, otrzymał Jacek Matyga - budowa obwodnicy Dobczyc to jego pierwsza samodzielnie prowadzona inwestycja. Pierwszą „Nagrodę Specjalną” za całokształt pracy naukowej, na trwale wpisanej w historię polskiego mostownictwa, otrzymał profesor Wojciech Radomski. Drugą statuetkę przyznano Grzegorzowi Stechowi za całokształt pracy zawodowej oraz szczególną aktywność w dziedzinie mostownictwa. Tegoroczną uroczystość uświetnił występ Krakowskiej Młodej Filharmonii. Przyznanie nagród im. Sebastiana Sierakowskiego „Pontifex Cracoviensis” gromadzi co półtora roku wielu gości ze środowisk opiniotwórczych. Są wśród nich przedstawiciele samorządów lokalnych, biur projektowych, firm związanych z branżą mostową, partnerskich organizacji, przedstawiciele świata nauki oraz mediów.
Prezydent Krakowa prof. Jacek Majchrowski oraz marszałek woj. małopolskiego Marek Sowa podpisali porozumienie w sprawie współpracy na rzecz wspólnej realizacji projektu urbanizacyjnego „Kraków – Nowa Huta Przyszłości”. Porozumienie dotyczy też utworzenia zespołu, którego zadaniem będzie staranie się o fundusze unijne na realizację inwestycji. Będzie to największy projekt urbanizacyjny w Europie, o wartości 2 mld złotych. Zakłada rewitalizację poprzemysłowych terenów i zagospodarowanie obszaru o powierzchni 5, 5 tys. ha, w sposób podnoszący atrakcyjność dzielnicy dla inwestorów i mieszkańców. Do roku 2020 mają tam zostać stworzone zostaną warunki do powstania nowych miejsc pracy w zakresie gospodarki opartej na wiedzy i produkcji przyjaznej środowisku. Po wschodniej stronie dzisiejszego Krakowa powstanie nowe miasto, w którym znajdzie się duże centrum logistyczne, park technologiczny „Branice”, kilkudziesięciotysięczne osiedle mieszkaniowe oraz Błonia 2.0 – strefa wypoczynku i rekreacji, w skład której ma wejść Centrum Wielkoskalowych Plenerowych Wydarzeń Kulturalnych oraz centrum rekreacji Przylasek Rusiecki, wykorzystujące obecne akweny oraz odkryte niedawno źródła geotermalne. A.Z.
REKLAMA
kwiecień 2013
Builder 13
Libet będzie koncentrował się na segmencie premium rozszerzając ofertę i wprowadzając dodatkowe usługi. Sprzedaż wspierać będzie jeszcze silniejsza współpraca z Autoryzowanymi Punktami Sprzedaży. Dzięki zrealizowanej w 2012 r. inwestycji w nową linię do obróbki i uszlachetniania produktów premium możliwe będzie poszerzenie asortymentu i dopasowanie oferty do oczekiwań najbardziej wymagających odbiorców. Libet rozważa również ekspansję geograficzną i wyjście na inne rynki z produktami segmentu premium. Spółka może realizować ambitne plany bez ponoszenia znacznych nakładów inwestycyjnych, ponieważ jej zakłady nie są w 100% obciążone. Pomimo trudnej sytuacji w budownictwie, Libet w 2012 r. wypracował jednostkowe przychody na poziomie 208,3 mln zł i 8,3 mln zł zysku netto. – Będziemy nadal rozbudowywać ofertę, głównie jeśli chodzi o asortyment z najwyższej półki i produkty na indywidualne zamówienie. Kluczowe zadania w tym zakresie to wzrost wartości pojedynczych zamówień dzięki wzbogacaniu oferty o dodatkowe usługi m.in. związane z projektowaniem” – mówi Thomas Lehmann, Prezes Zarządu Libet S.A. – W 2013 r. planujemy jedynie nakłady inwestycyjne w zakresie odtworzenia posiadanych mocy, co wraz z przeprowadzoną w zeszłym roku restrukturyzacją kosztową powinno przynieść pozytywne efekty na poziomie finansowym już w tym roku. Fot. arch. Libet
więcej informacji na
Nowa polityka Libet
14 Builder
1 marca Jacek Siwiński objął stanowisko Dyrektora Generalnego VELUX Polska, zastępując odchodzącą na emeryturę Lidię Mikołajczyk-Gmur. Jego pierwszym celem jest pomyślne wprowadzenie na rynek Nowej Generacji okien dachowych. Jacek Siwiński ma 45 lat i od 1993 roku pracował w firmie Robert Bosch na różnych stanowiskach. Między innymi w branży instalacyjnej zbudował i wzmocnił markę Junkers na polskim rynku. Był dyrektorem generalnym nowo założonego przedstawicielstwa Grupy Bosch i przez kilka lat pracował na Bliskim Wschodzie. W roku 2004 wrócił do Polski i objął stanowisko regionalnego dyrektora sprzedaży w dziale elektronarzędzi. Ukończył Politechnikę Warszawską na wydziale Automatyki i Robotyki. Przez lata rozwijał swoje umiejętności menedżerskie nie tylko w praktyce biznesowej, ale także poprzez dodatkową edukację. W 1997 roku ukończył podyplomowe studia menedżerskie w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, obecnie kończy studia MBA w Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej.
Rekordowy eksport polskich okien i drzwi W 2012 roku, po raz pierwszy w historii, wartość eksportu polskich okien i drzwi przekroczyła 1 miliard euro. Eksport branży wyrażony we wspólnej walucie wyniósł 1 007,7 mln euro wobec 955,7 mln euro w 2011 roku. Niezmiennie największą popularnością na zagranicznych rynkach cieszyły się polskie okna i drzwi z PVC. Ich udział w eksporcie stanowił 47,1%. Na drugim miejscu znalazły się wyroby z drewna (40,4%). Znacznie mniejszy udział w eksporcie mają okna i drzwi z żeliwa lub stali (6,5%) oraz z aluminium (6%), ale warto podkreślić, że właśnie one zanotowały w ubiegłym roku największe wzrosty sprzedaży – odpowiednio 8,8% i 15,5%. - Nie jest zaskoczeniem, że największym odbiorcą polskiej stolarki otworowej są Niemcy, ponieważ wiodą one prym już od lat, ale bardzo pozytywnie zaskakuje dynamika wzrostu eksportu, który w porównaniu do 2011 roku zwiększył się o aż 12,6% i osiągnął 242,2 mln euro – mówi Joanna Florczak-Czujwid z ASM-Centrum Badań i Analiz Rynku.
Pieniądze na drogi odblokowane Komisja Europejska odblokowała wypłaty funduszy UE na polskie projekty drogowe. - Od samego początku mówiliśmy, że nasze pieniądze na budowę dróg nie są zagrożone – powiedział Minister Sławomir Nowak. Komisja przyjęła argumentację resortów transportu oraz rozwoju regionalnego i odblokowała płatności na projekty drogowe. Zastosowana przez KE standardowa procedura, dotyczyła do tej pory ponad 190 przypadków w całej UE. Komisja była regularnie informowana od 2010 r. o śledztwie prokuratury w sprawie domniemanej zmowy cenowej przy trzech przetargach na realizację projektów drogowych. W wyniku działań organów ścigania skuteczność polskiego systemu zarządzania i kontroli wdrażania środków unijnych została potwierdzona. Fot. arch. GDDKiA
25 lutego odbyło się spotkanie Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC z wicepremierem Januszem Piechocińskim. Ministrowie przedstawili swoje rekomendacje zmian w prawie. Poniżej zamieszczamy skrót proponowanych przez BCC zmian prawa budowlanego. Rekomendacje przygotował mec. Łukasz Bernatowicz, ekspert BCC ds. infrastruktury, prawa budowlanego i zamówień publicznych. 1. Eliminacja decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego z systemu prawnego. 2. Wprowadzenie nowego aktu prawa miejscowego – miejscowych przepisów urbanistycznych. 3. Wprowadzenie krajowych przepisów urbanistycznych. 4. Umowa urbanistyczna - zawierana pomiędzy inwestorem a gminą, która ma określać dogodne dla inwestora i równocześnie optymalne z punktu widzenia ładu przestrzennego zasady współdziałania. 5. Instytucja mediatora – jego rolą będzie równoważenie w polityce przestrzennej gminy interesu jednostkowego i publicznego. 6. Prognoza rozwoju gminy w perspektywie 7 lat – wprowadzenie do systemu prawnego dokumentu określającego prognozę rozwoju gminy. 7. „Milcząca zgoda" – niewydanie opinii lub postanowienia w wyznaczonym terminie skutkuje zaopiniowaniem lub uzgodnieniem projektu. 8. Ujednolicenie definicji. 9. Mapy geodezyjne – wprowadzenie obowiązku prowadzenia jednolitej i wiążącej wersji map geodezyjnych.
Jacek Siwiński
PERSONALIA
Fot. arch. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Rekomendacje dla premiera
Fot. arch. Velux
informacje
kwiecień 2013
REKLAMA
Spada liczba katastrof budowlanych
informacje
Dział Badań i Analiz Emmerson S.A., na podstawie danych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, stwierdził, że systematycznie spada liczba zarejestrowanych katastrof budowlanych. GUNB właśnie opublikował szczegółowy raport z regularnego monitoringu tego typu wydarzeń. Według danych urzędu w 2012 r. w Polsce zarejestrowano 426 katastrof budowlanych. Aż 81% z nich wynikało z przyczyn losowych, kolejne 17% z przyczyn nielosowych, a 2% nie zostało przyporządkowane do żadnej z kategorii. Porównanie zeszłorocznych wyników monitoringu z danymi z poprzednich okresów prowadzi do wniosku, że w ostatnich trzech latach liczba katastrof budowlanych z roku na rok spadała. Wynik za 2010 r. wynosił aż 731, ale i tak był wyraźnie niższy niż rekordowy pod tym względem 2008 r., biorąc pod uwagę ostatnie dziesięciolecie, w którym odnotowano 1113 katastrof budowlanych. Niepokojące, że jedynie 3,3% wszystkich zarejestrowanych w 2012 r. katastrof nastąpiło w obiektach wyłączonych z użytkowania. Najwięcej tego typu zdarzeń dotyczyło obiektów gospodarczych (209) oraz mieszkalnych (154). Najczęstszym elementem, który ulegał zniszczeniu podczas katastrof, była konstrukcja dachu (277 razy) oraz pionowe elementy konstrukcyjne (246 razy).
Nowe tereny inwestycjne w Skawinie
Fot. arch. Skanska
Zakończyła się budowa Parku Technologicznego Skawińskiego Obszaru Gospodarczego (SOG). Nowe tereny dla inwestorów na zlecenie Urzędu Miasta i Gminy Skawina przygotowała Skanska. Inwestycja kosztowała 23,7 mln zł brutto (19,3 mln netto). SOG położony jest na nieczynnym składowisku odpadów
paleniskowych, pochodzących z Elektrociepłowni „Skawina”, które eksploatowano w latach 1964-1975. Prace budowlane na terenie SOG polegały na przekształceniu ponad 50-hektarowej powierzchni zdegradowanego, poprzemysłowego obszaru w kompleksowo funkcjonującą strefę gospodarczą. Inwestycję w formule „projektuj i buduj” zrealizowała Skanska. Firma najpierw wykonała projekt Strefy, a następnie przystąpiła do robót budowlanych i uzyskała decyzję o użytkowaniu SOG. - Całość prac, łącznie z projektowaniem, budową oraz uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, trwała ok. 29 miesięcy – mówi Dariusz Migała, Dyrektor Zespołu Projektów Skanska.
kwiecień 2013
Builder 15
ludzie i firmy „Nasza kadra inżynieryjnotechniczna w połączeniu z doświadczeniem naszych partnerów zagranicznych stanowią gwarancję sukcesu.”
Sławomir J. Żubrycki Prezes Zarządu firmy PALISANDER Sp. z o.o.
Fot. arch. PALISANDER Sp. z o.o.
Gwarancja sukcesu 16 Builder
kwiecień 2013
kwiecień 2013
temu istniały duże szanse na dynamiczny rozwój firmy, które wykorzystaliśmy najlepiej, jak potrafiliśmy. D.B.: Patrząc z perspektywy 20 lat – co poczytuje Pan za swój i firmy największy sukces? S.J.Ż.: Moim największym sukcesem jest dzisiejsza pozycja firmy w branży. Fakt, że 20 lat temu zaczynaliśmy z kapitałem 4000 zł i było nas dwóch, a dzisiaj firma jest tysiące razy większa i zatrudnia ponad 100 osób – to naprawdę sukces. Ponadto zachowaliśmy własną tożsamość, utrzymując firmę w tych samych rękach. Krytyczne głosy mówią mi, że inni osiągnęli w tym czasie więcej, nawet w tak niszowej branży jak nasza. Twierdzę jednak, że i owszem, ale zawsze kosztem czegoś lub drogą na skróty. Może to naiwne, ale zdecydowanie wolę swój system wartości. D.B.: Jak w ciągu tych 20 lat wzrastał potencjał deskowań? S.J.Ż.: To był okres permanentnych zakupów i niekończących się inwestycji. Rokrocznie potencjał szalunków wzrastał z dwucyfrowym przyrostem. Nawet ostatnie lata, choć kryzysowe, tylko w niewielkim stopniu spowolniły wzrost potencjału deskowań. D.B.: Jak w konfrontacji z konkurencją wypadają oferowane przez Pana firmę systemy deskowań? S.J.Ż.: Mamy kilka sztandarowych systemów, sprawdzonych na prestiżowych budowach na świecie. Jednym z nich jest system szybkich stropów panelowych MevaDeck, który był wykorzystywany przy budowie największego budynku na świecie Burj Khalifa w Dubaju, gdzie kondygnacje wykonywano co 3 dni. Już w 2007 roku pierwsze budynki z wykorzystaniem tego systemu obsługiwaliśmy w Warszawie i Piotrkowie Trybunalskim. Obecnie jest to najszybszy i najefektywniejszy z systemów oferowanych w Polsce. Uwagę należy również zwrócić na wysokiej
Realizacje firmy PALISANDER w kategorii NAJ... NAJnowocześniejszy biurowiec w Polsce W Katowicach powstał pierwszy w kraju w pełni pasywny biurowiec. Ponad 6000 m2 obiektu jest nową siedzibą Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum.
NAJwyższy budynek w Lublinie Między ulicami Pana Balcera i Filaretów trwa budowa najwyższego w stolicy Lubelszczyzny, 18‑kondygnacyjnego budynku, jako części zespołu „Metropolitan Park”.
PROMOCJA
Danuta Burzyńska: W obecnej sytuacji branży budowlanej zalicza się Pan do optymistów czy pesymistów? Sławomir J. Żubrycki: Zdecydowanie należę do grupy optymistów. Wynika to głównie z mojej natury, ale również życie nauczyło mnie takiego racjonalnego, zdroworozsądkowego optymizmu. Bez optymizmu prowadzenie biznesu jest chyba w ogóle niemożliwe. D.B.: Co konkretnie pozwala Panu być optymistą w tych trudnych dla budownictwa czasach? S.J.Ż.: Przytoczę tutaj cytat z jednej z piosenek Budki Suflera – „A po nocy przychodzi dzień, A po burzy spokój,” – optymizm jest składową nadziei albo odwrotnie – nadzieja jest elementem optymizmu. Staram się patrzeć na trudne czasy jak na wydarzenie historyczne; nawet jeżeli dopiero wchodzimy w kryzys, to mam świadomość, że ten stan nie będzie trwać wiecznie. To właśnie trudne czasy sprzyjają pomysłowości i przedsiębiorczości, których nie aktywizujemy w okresach błogiej hossy. Pewnym jest, że dobre czasy wrócą, choć z pewnością w zupełnie innym wydaniu niż ostatnio. Dostosowanie się do nowych wyzwań, w nowym ich kształcie, jest moim zdaniem równie ważne, co przetrwanie kryzysu. I tu znowu nasuwa mi się cytat z tej samej piosenki –„Znowu w drogę, w drogę, trzeba iść, W życie się zanurzyć.” D.B.: Co było inspiracją do założenia firmy w latach 90.? Dlaczego właśnie deskowania? S.J.Ż.: Myślę, że wtedy to był jeden z dwóch sposobów na życie. Po powrocie z kontraktu w Niemczech miałem problem ze znalezieniem dobrej pracy i rzetelnego pracodawcy. Postanowiłem więc, że sam sobie będę sterem, żeglarzem, okrętem i tak już zostało. W tamtym czasie w Polsce rynek szalunkowy dopiero się rodził, deskowania były produktem niszowym. Dzięki
Builder 17
ludzie i firmy Realizacje firmy PALISANDER w kategorii NAJ... NAJwiększa inwestycja drogowa w Białymstoku Dzięki szalunkom Palisander powstaje jedna z kluczowych i najdłuższych śródmiejskich obwodnic miasta – „Trasa Generalska”.
NAJwyższy budynek w Białymstoku Palisander dostarczył systemy szalunkowe na najwyższy budynek w Białymstoku – 18‑kondygnacyjny apartamentowiec przy ulicy Żelaznej. Budynek powstał w 2008 roku.
jakości poszycie z tworzywa sztucznego ALKUS, wykorzystywane w systemach Mammut i MevaDeck. Doskonale sprawdziło się ono na budowie m.in. hotelu Salwator w Warszawie, Focus Park w Piotrkowie Trybunalskim, Galerii Słoneczna w Radomiu, rozbudowie Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz autostradzie A1 i wielu, wielu innych. D.B.: Jaki był pierwszy, jaki największy, jaki najciekawszy, a jaki najtrudniejszy kontrakt? S.J.Ż.: Pierwszy to był kontrakt wykonawczy – budowa dużego domu jednorodzinnego (o pow. 800 m2) pod Białymstokiem. Był on jednocześnie najtrudniejszy ze względu na bardzo wymagającego inwestora oraz brak kadry inżynieryjno-technicznej. Ale chyba się udało, bo posypały się później kolejne zamówienia tego inwestora. Nasza współpraca trwa zresztą do dzisiaj. Największym kontraktem niewątpliwie była Galeria Słoneczna w Radomiu (104 tys. m2) w roku 2010, chociaż później zrealizowaliśmy kilka podobnych obiektów. Wtedy jednak było to ogromne wyzwanie logistyczne. Bardzo ciekawym
i niezwykle pouczającym doświadczeniem była budowa 24 mostów na autostradzie A1. Zarówno pod względem technicznym i logistycznym, ale niestety również smutną lekcją nierzetelności i nieuczciwości kontrahentów.
Najciekawsze rozwiązania firmy PALISANDER: Własne systemy: PAL-BS, PAL-MAX, PAL-S4, QLOS, iPalisander, Monitoring Kosztów, Platforma Wymiany Wiedzy i Technologii. D.B.: Czy są jeszcze deskowania, które przyniosły pierwszą pensję? Takie pierwsze, „honorowe” (pamiątkowe) deskowania? S.J.Ż.: Kilka takich elementów jeszcze mamy, ale nie są już one używane. Może kiedyś pomyślimy o muzeum historii firmy i tam je wykorzystamy? Za kolejne dwadzieścia lat? D.B.: Jak przygotowuje się dziś Palisander do realizacji inwestycji w ramach nowej perspektywy 20142020? Z jakimi sektorami
Inne sztandarowe realizacje firmy PALISANDER Wiadukt WA-198 nad czynną linią kolejową – autostrada A1
Focus Mall Piotrków Trybunalski
18 Builder
kwiecień 2013
budownictwa wiąże Pan największe nadzieje? S.J.Ż.: Nie powiem nic odkrywczego i powtórzę za naszymi zacnymi konkurentami, że będzie to energetyka, ochrona środowiska (spalarnie), kolej i dokończenie infrastruktury drogowej. O tym, gdzie będziemy mieli najwięcej do powiedzenia, trudno dzisiaj prognozować. D.B.: A w tym roku? Konkurencja przesuwa potencjał w kierunku energetyki... S.J.Ż.: Myślę, że w tym roku jeszcze za wcześnie na mobilizację sił i środków w jakiejś konkretnej branży. Nauczeni doświadczeniem, staramy się być czujni, a dzięki naszej elastyczności i szybkości nie musimy z dużym wyprzedzeniem dokonywać jakichkolwiek przesunięć. Jestem przekonany, że nasza kadra inżynieryjno-techniczna w połączeniu z doświadczeniem naszych partnerów zagranicznych są gwarancją sukcesu. D.B.: Czy nie nęcą Pana rynki zagraniczne? S.J.Ż.: Oczywiście, że nęcą. Mamy już pierwsze sukcesy w Danii, Norwegii, również na Litwie, Białorusi i w północnej Afryce.
D.B.: Kontrakty firmy Palisander w 2013 r. to: S.J.Ż.: Rok 2013 na polskim rynku budowlanym nie będzie rokiem łatwym. Ostatnie lata już pokazały, jak ogromne ryzyko strat, całkowicie niewspółmierne do perspektywy zysków, niosą inwestycje prowadzone w kraju. Dlatego w tym roku będziemy skłaniać się ku innym rynkom. D.B.: W ostatniej rozmowie (z grudnia – Builder 12/2012) wspomniał Pan o planach pozyskania kapitału na zwiększenie udziału w rynku. W jaki sposób zamierza Pan dokapitalizować spółkę i o jakim udziale w rynku deskowań Pan realnie myśli? S.J.Ż.: Proces dokapitalizowania firmy ciągle trwa i jest wielopłaszczyznowy. W ostatnim okresie nawet nastąpiła intensyfikacja rozmów z jednym ze strategicznych inwestorów branżowych, ale ze względu na poufność nie rozwinę tego tematu. Obecnie nasz udział w rynku szacowany jest na 3-4% i w pierwszym etapie realnym wydaje się podwojenie tego wskaźnika. Jakie będą kolejne etapy? Czas pokaże. D.B.: Dziękuję za rozmowę i życzę udanych kolejnych 20 lat!
Realizacje firmy PALISANDER w kategorii NAJ... NAJwiększy obiekt użyteczności publicznej na Podlasiu Kompleks 5-6 kondygnacyjnych budynków Sądu i Prokuratury Rejonowej w Białymstoku, to największa budowa na terenie województwa w 2005 roku.
NAJlepsze Centrum Handlowe Europy Środkowo-Wschodniej 2008 i 2009 W konkursie magazynu Construction & Investment Journal i w konkursie Shopping Center Awards w kategorii Śródmiejskie Centrum Handlowe Roku.
Osiedle Pod Koroną Warszawa
PROMOCJA
Wiadukt nad czynną linią kolejową, DW nr 687
kwiecień 2013
Builder 19
BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES 2012
W oczekiwaniu na siedem lat tłustych Joanna Ryńska
Miesięcznik "Builder" po raz dziesiąty przyznał wyróżnienia Budowlana Firma Roku, Laury Buildera i statuetki Polskiego Herkulesa. 19 marca, podczas tegorocznej Gali, nastroje minorowe przeplatały się z optymizmem.
S
program promocyjno-edukacyjny Buildera
Patronat Honorowy
Janusza Piechocińskiego
Janusza Żbika
Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki
Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
20 Builder
potkanie asów budownictwa odbyło się w warszawskim hotelu Polonia Palace. W obecności blisko 150 gości, Kapituła ogłosiła wyniki dorocznego konkursu Budowlana Firma Roku. Uhonorowano 31 sprawnie zarządzanych firm i ich menadżerów, Laurami Buildera wyróżniono osoby i instytucje z otoczenia biznesu budowlanego, przyznano też tytuły i statuetki Polski Herkules dla osób, których wkład w rozwój polskiego budownictwa był znaczący.
Szczególny rok
Uroczystość poprowadzili Danuta Burzyńska, Redaktor Naczelna „Buildera” i Dominik Suwiński, Dyrektor Marketingu i Sprzedaży PWB Media – wydawcy „Buildera”. Otwierając Galę, Danuta Burzyńska, podkreśliła, że wyróżnienia nabierają w tym ro-
ku szczególnego znaczenia. Kapituła zwróciła bowiem szczególną uwagę na wiarygodność i skuteczność działań biznesowych wyróżnionych firm, szczególnie w obecnej, trudnej sytuacji rynkowej oraz efektywność tych działań. Danuta Burzyńska podkreśliła też, że na uhonorowanie zasługuje przedsiębiorczość i aktywność osób zarządzających, ich intuicja biznesowa, wyczucie rynku i profesjonalizm. Drugim dominującym akcentem było spotkanie i współpraca między różnymi zawodami uczestniczącymi w procesie budowlanym – architekta, konstruktora, wykonawcy. Dzięki temu, że symbioza ta tworzy się w Polsce ponownie, mają szanse powstawać wspaniałe obiekty, wyróżniające się nie tylko w kraju, ale i na świecie. Pierwsze takie budynki i budowle już są... kwiecień 2013
Ocena kondycji budownictwa
Tradycyjnie rozdanie nagród poprzedziły wypowiedzi zaproszonych gości, którzy diagnozowali sytuację w budownictwie i komentowali główną ideę spotkania – współpracę między oddalającymi się do tej pory zawodami architekta, konstruktora i wykonawcy. Marek Zdziebłowski, Prezes wydawnictwa PWB Media i Przewodniczący Komisji Budownictwa w BCC, przypomniał, że budownictwo przechodzi przez cykle koniunkturalne, które „Builder” obserwuje od początku swego istnienia, tj. od roku 1997. Jednocześnie starał się być optymistą, mówiąc że przy zmieniającym się rynku nie zmienia się jedna rzecz - jest na nim grupa silnych firm, które przez lata budowały swoją pozycję. Wspomniał także o zbliżającej się perspektywie finansowania 2013-2020, dzięki któ-
rej po ciężkim okresie przejściowym branża doświadczy 7 lat tłustych. Do tej wypowiedzi nawiązywał Doradca w kancelarii Prezydenta, Minister Olgierd Dziekoński – życzył wszystkim ładu budowlanego przez najbliższe 7 lat. Nawiązał także do greckiej tradycji, mówiąc że chcemy pozostawić po sobie piękne, użyteczne i trwałe rzeczy. Wspomniał też o roli państwa, jako jedno z ważniejszych zadań wskazując zmianę prawa zamówień publicznych, by w przetargach decydowała najwyższa jakość, a nie najniższa cena. W podobnym tonie wypowiadał się Wiceminister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Piotr Styczeń, mówiąc o poprawianiu jakości budownictwa poprzez zaostrzenie m.in. wymagań zawartych w Warunkach Technicznych. Mariusz Ścisło, Prezes SARP, mówił o unowocześnianiu budownic-
Goście honorowi X Jubileuszowej Gali Buildera: • Minister Olgierd Dziekoński z kancelarii Prezydenta RP; • Minister Piotr Styczeń, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej; • Mariusz Ścisło, Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich; • Andrzej Roch Dobrucki, Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa; • prof. Zbigniew Grabowski, Prezes Honorowy Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa; • Wiktor Piwkowski, Sekretarz Generalny Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa - POLSKI HERKULES 2008 i 2009; • Marek Michałowski, Prezes Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa - POLSKI HERKULES 2008; • Jarosław Popiołek, były Prezes Warbud SA i Mostostalu Warszawa SA, obecnie Prezes JP CONTRACTING POLSKI HERKULES 2007.
kwiecień 2013
12 PRAC HERKULESÓW mówią laureaci tegorocznej nagrody i statuetki POLSKI HERKULES Ewa Błaszczyk, inicjatorka i koordynatorka powstania pierwszej w Polsce Kliniki „Budzik” Nie do końca czuję, by była to nagroda dla mnie czy dla Fundacji. To jest nagroda dla Państwa. Wspaniali architekci, Jacek Bolechowski i Wojciech Kielski wykonali projekt „Budzika” całkowicie charytatywnie, organizując zespół, który nad tym pracował. Przy samej budowie dostaliśmy mocne wsparcie od różnych firm budowlanych – czy to poprzez ogromne rabaty czy przekazanie materiałów. Dzięki temu, po czterech latach pracy, 7 grudnia nastąpiło otwarcie przepięknego „Budzika”. Jako Fundacja stworzyliśmy z Ministerstwem Zdrowia program wybudzania dzieci ze śpiączki, czego wcześniej w Polsce nie było. Teraz musimy wywiązać się ze swoich zobowiązań prowadzenia kliniki przez pięć lat, bo sięgnęliśmy po pieniądze unijne.
prof. nzw. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz Herkules wykonał swoich 12 prac celem zmazania przewin, których dokonał w stanie szału, jaki zesłała na niego za karę bogini Hera. Ja na szczęście nie odnotowałam takich epizodów w swoim życiorysie, bym musiała błagać wyrocznię w Delfach o przebaczenie. Ale odnosząc się do pytania metaforycznie i interpretując je jako pytanie o prace ponad ludzkie siły, to jest tak: to, co mi się udało, najwyraźniej było w zasięgu ludzkich możliwości. Odnośnie tego, co mi nie wyszło, to staram się w życiu nie szukać winy za swoje niepowodzenia u innych, a bardziej w sobie. Ponadto nie daję łatwo za wygraną. Uważam, że każdy może w życiu dostać drugą szansę i sama po nią sięgam. Staram się też tak traktować innych.
Andrzej M. Chołdzyński, architekt Z czym się mocuję po heraklejsku w mojej pracy? Ze wszystkim. Oczywiście z tego powodu nie cierpię. To jest stymulujące do życia. Ktoś mi kiedyś powiedział: broń Boże nie idź na emeryturę, bo się zanudzisz przez pierwsze dwa tygodnie. Pewnie chodzi o to, aby w każdej sytuacji, którą rozpoczynamy – każdego nowego zlecenia, mecenatu czy wyzwania – zorientować się, co zostało w danej dziedzinie zrobione, co się zwykle robi w danej okoliczności mniejszym lub większym wysiłkiem, a następnie nakreślić sobie nowe wyzwanie, które idzie trochę wyżej niż zwyczajowo. Pewnie tak ma się to odbywać aż do samowyzwolenia.
Andrzej Roch Dobrucki, Prezes Zarządu Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Patrząc na zawód budowlańca, który wybrałem z pełną świadomością, to już sam w sobie jest wyzwaniem. Wiadomo, że inżynier budownictwa pracuje w różnych warunkach. Przed 1990 rokiem, kiedy zaczynałem swoją karierę inżynierską, były zupełnie inne uwarunkowania niż dzisiaj. Walczyliśmy przede wszystkim z brakiem materiałów, dostaw, terminowością, jakością, a także brakiem dostępu do technologii. Dzisiaj chciałbym wykorzystać swoje 40-letnie doświadczenie przekazując wiedzę tym, którzy wchodzą w życie zawodowe, by ustrzec ich przed szeregiem błędów, które mogą popełnić sprawując samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Przede wszystkim mam nadzieję – i jest to jedno z głównych moich wyzwań – że uda mi się przekonać nasze środowisko inżynierskie do konieczności wprowadzenia systemu doskonalenia zawodowego w życie, aby sprostać współczesnym wymaganiom.
Builder 21
BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES 2012 1. P aweł Łuszcz, p.o. Kierownika Działu Analiz Rynku Budowlanego w ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. 2. Hanna Popko, Centrum Promocji Jakości Stali 3. Marek Łazarz, Członek Zarządu Millenium Leasing Sp. z o.o. 4. p rof. dr hab. inż. Jerzy Hoła, Dziekan Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej
1
2
3
4
7
8
9
10
13
14
15
16
19
20
21
22
25
26
27
28
31
32
33
34
37
38
39
40
43
44
45
46
47
48
49
50
5. Mateusz Juroszek, Wiceprezes Zarządu Atal S.A. 6. Anna Śpiewak, Prezes Zarządu Austrotherm Sp. z o.o. 7. Jerzy Krawczyk, Prezes Zarządu Budrem Group Sp. z o.o. 8. Łukasz Kardas, Prezes Zarządu Ceramika Paradyż Sp. z o.o. 9. Magdalena Mazur, Dyrektor Marketingu D+H Polska Sp. z o.o. 10. Krzysztof Miętki, Prokurent Doka Polska Sp. z o.o. 11. Karol Szymanowski, Drutex SA 12. Janusz Komurkiewicz, Dyrektor Marketingu Fakro Sp. z o.o. 13. Andrzej Kania, Członek Zarządu GCL Sp. z o.o. 14. Tomasz Trocil, Prezes Zarządu Hilti Poland Sp. z o.o. 15. Łukasz Guz, Dyrektor ds.Inwestycji Hydrostop-3 Sp. z o.o. 16. Dariusz Kolasa, Dyrektor Handlowy Karmar SA 17. Anna Kazusek, Dyrektor Marketingu Knauf Bauprodukte Polska Sp. z o.o. 18. D arosław Demski, Krajowy Przedstawiciel Handlowy MC Bauchemie Sp. z o.o. 19. Mariusz Milc, Dyrektor Działu Sprzedaży OKNO-POL Sp. z o.o. 20. Monika Rainer-Sosnowska, Specjalista ds. PR Oknoplast Sp. z o.o. 21. R afał Karcz, Członek Zarządu, Dyrektor Finansowy Pfleiderer Grajewo SA 22. Jacek Bokun, Wiceprezes PPU Palisander Sp. z o.o. 23. M irosław Jucha, Dyrektor Sprzedaży na Europę Centralną i Wchodnią Rockfon 24. Tomasz Weber, Rockwool Polska Sp. z o.o. 25. Grzegorz Radzyński, Regionalny Kierownik Sprzedaży Roto Frank Okna Dachowe Sp. z o.o. 26. Lesław Ławrynowicz, Schoeck Sp. z o.o. 27. A rtur Pączkowski, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu Soprema Polska Sp. z o.o. 28. Andrzej Kaczor, Dyrektor Soudal Sp. z o.o. 29. Michał Kalinowski, Dyrektor Generalny Steinbacher Izoterm Sp. z o.o. 30. Tomasz Szuba, Prezes Zarządu Tines SA 31. Leszek Gołąbiecki, Wiceprezes Unibep SA 32. Sławomir Skoworodko, Webac Sp. z o.o. 33. J anusz Rodzki, Prezes Zarządu Winkhaus Polska Beteilingungs Sp. z o.o. 34. Marek Kuban, Pracownia Konstrukcji Budowlanych Kuban i Salak 35. mgr inż. Krzysztof Owczarczyk, konstruktor 36. dr inż. Ryszard Wojdak, konstruktor, Politechnika Gdańska 37. Andrzej Bulanda, architekt 38. Włodzimierz Mucha, architekt 39. Mariusz Ścisło, architekt, Prezes FS&P Arcus Sp. z o.o. 40. K rzysztof Ingarden, architekt i właściciel pracowni K. Ingarden, J. Ewy Architekci Sp. z o.o. 41. Tomasz Konior, architekt i właściciel Konior Studio 42. E wa Błaszczyk, inicjatorka i koordynatorka powstania pierwszej w Polsce Kliniki „Budzik” 43. p rof. nzw. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz, Wiceprezes Kuryłowicz and Associates 44. Andrzej Chołdzyński, architekt 45. Andrzej Roch Dobrucki, Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa 46. J arosław Szczupak, Współwłaściciel Alstal Grupa Budowlana Sp. z o.o. Sp. k. 47. Marek Szymański, Prokurent quick-mix Sp. z o.o. 48. Tomasz Grotowski, emerytowany Prezes Zarządu sto-ispo Sp. z o.o. 49. Michał Wrzosek, Prezes Zarządu PERI Polska Sp. z o.o. 50. Paweł Burdziakowski, Dyrektor Marketingu Selena SA
22 Builder
kwiecień 2013
5
6
11
12
17
18
23
24
29
30
brucki, Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, przekonywał, że mimo złożoności procesu budowlanego, którą dostrzegają wszyscy z rządem włącznie – "dajemy radę". Wiktor Piwkowski, Sekretarz Generalny Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, akcentował ponowne zbliżenie zawodów architekta i konstruktora. Stwierdził, że ostatnie takie zbliżenie miało miejsce w średniowieczu, kiedy to Michał Anioł połączył te zawody w jednej osobie. W nieco minorowym tonie przebiegła wypowiedź Marka Michałowskiego, Prezesa Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, który z ekonomicznego punktu widzenia przeanalizował sytuację w budownictwie i jego zdaniem, znalazło się ono teraz w sytuacji porównywalnej z rokiem 2003, tylko jeszcze trudniejszej. Jednak nawet i w tej wypowiedzi pojawił się akcent optymistyczny – Marek Michałowski uważa, że Polacy potrafią wyciągnąć wnioski z popełnionych błędów i wykorzystać kolejną perspektywę finansowania bardziej racjonalnie.
Trochę obaw, trochę optymizmu
35
36
41
42
twa i nastawieniu na konkurencję. W dobie spowolnienia gospodarczego, ucieczka do przodu – innowacyjność, konkurencja i eksport - to jedyny sposób - podkreślił Ścisło. Prof. Zbigniew Grabowski wspomniał o symbiozie wszystkich osób zaangażowanych w proces budownictwa, podkreślając szczególną rolę wykonawców różnych branż. Andrzej Dokwiecień 2013
W wypowiedziach nagrodzonych firm przeplatały się dwa akcenty – obawa o najbliższe dwa lata przejściowe między dwiema perspektywami finansowania unijnego i optymizm oparty na dotychczasowych doświadczeniach. Nagrodzeni menadżerowie podkreślali, że tajemnice ich sukcesu to wysoka jakość pracy inżynierskiej (zarówno produktów, jak i usług) oraz ukierunkowanie na rozwój, połączone z elastycznym dostosowaniem się do zmieniających się warunków rynkowych. Wiele firm obchodziło 15 -, a nawet 20-letnie jubileusze istnienia na polskim rynku, część z nich - np. Drutex czy Rockfon - mogła się pochwa-
Tomasz Grotowski, Prezes Zarządu Sto-ispo Sp. z o.o. (w latach 1996-2012) Chciałbym zwrócić uwagę może nie na aż dwanaście, ale na trzy szczególnie istotne prace. Po pierwsze, dosyć istotnym wyzwaniem była budowa siedziby firmy w Warszawie. Powstał obiekt spełniający trzy funkcje: siedziby głównej, fabryki i centralnego magazynu. Drugim zadaniem, jeszcze istotniejszym, było zbudowanie całej struktury firmy. Zaczynaliśmy zaledwie w kilka osób, z czasem rozrastaliśmy się i kadrowo, i geograficznie. W sumie udało się objąć zakresem naszego działania całe terytorium Polski. Oczywiście, dużym wyzwaniem było też połączenie z firmą ispo, która była większa od Sto w momencie przejmowania. Istniały dwa zespoły handlowców, które przedtem ze sobą konkurowały. Nie było łatwo stworzyć jeden współdziałający zespół.
Alojzy Szczupak i Jarosław Szczupak, właściciele przedsiębiorstwa ALSTAL Grupa Budowlana Sp. z o.o. Sp.k. Niewątpliwym sukcesem, a jednocześnie długoletnią, ciężką pracą – był rozwój naszego przedsiębiorstwa, które istnieje już blisko cztery dekady. Zaczynaliśmy od Zakładu Ślusarskiego, dziś jesteśmy właścicielami firmy o prestiżowej i ugruntowanej pozycji na rynku budowlanym. Wiele zawdzięczamy naszym pracownikom, którzy są kapitałem firmy i motorem napędzającym jej dynamiczny rozwój. Jak w każdym przedsiębiorstwie, zdarzają się okresy stagnacji i rozwoju, jednak tak wieloletnia pozycja marki na rynku wskazuje ostatecznie na biznesowy sukces, który każdego dnia powinno się pielęgnować.
Michał Wrzosek, Prezes Zarządu PERI Polska Sp. z o.o. Chciałbym rzucić pewne wyzwanie polskiemu rynkowi budowlanemu. Mamy już dwadzieścia lat kapitalizmu. Co przyszło do nas przez te lata? Wybitnych projektantów, architektów i konstruktorów mieliśmy zawsze. Przyszedł dostęp do technologii i umiejętność posługiwania się nią, co pozwoliło nam stworzyć piękne obiekty, także klasy światowej. Doszły też wielkie pieniądze, o których wcześniej nie mogliśmy marzyć – ale też nie wszyscy umieli sobie z nimi poradzić. Apeluję – przejdźmy do drugiego etapu kapitalizmu, czyli do umiejętności radzenia sobie z narzędziami, które są na wyciągnięcie ręki. Pierwszy etap – radosnej zabawy czymś, co kiedyś było niedostępne – proponuję zakończyć i wykorzystać do maksimum dostępne zasoby. Mam nadzieję, że się Państwo przyłączą.
Andrzej Ulfig, Prezes Zarządu Selena SA Bez wątpienia na miano prac heraklejskich, z jakimi w swojej historii zmierzyła się Selena w Polsce, zasługuje zbudowanie najszerszego w branży budowlanej, a co ważne, różnorodnego asortymentu. To Selena była tą firmą, która w latach 90-tych edukowała rynek w Polsce w zakresie zastosowań pian poliuretanowych, uszczelniaczy czy klejów montażowych. Dalej w jej asortymencie pojawiły się impregnaty do drewna, dachów i murów, taśmy budowlane, kleje do parkietu i systemy podłogowe czy wreszcie masy bitumiczne. Następnie nasza oferta poszerzyła się o folie budowlane, siatki podtynkowe, systemy ociepleń, farby i kleje do glazury. I wreszcie zamocowania, papy oraz gonty. Co ciekawe, w kilku grupach produktowych Selena osiągnęła w Polsce pozycję zdecydowanego lidera, zaś w kilku innych jednego z liderów na rynku. Grup produktowych jest dużo, więcej niż dwanaście. Ale mitologiczny Herkules był sam, a prace Seleny wykonało wielu wspaniałych Herkulesów, z którymi miałem i mam przyjemność pracować.
Builder 23
BUDOWLANA FIRMA ROKU, POLSKI HERKULES 2012
NIEŁATWY CZAS, DUŻO WYZWAŃ mówią goście specjalni X Gali „Buildera”
Marek Zdziebłowski, Prezes Wydawnictwa PWB Media, Przewodniczący Komisji Budownictwa w BCC „Builder” od 16 lat towarzyszy branży budowlanej i wraz z nią przechodzi różne koleje. Przeżyliśmy wszystko, co jest udziałem każdego dojrzałego rynku, a dziś stoimy w obliczu – zależnie od tego, kto się wypowiada – spowolnienia, a wręcz kryzysu. Zawsze pokazywaliśmy, że choć sytuacja na rynku zmieniała się, jedna rzecz jest trwała – duża grupa firm, które potrafiły niezależnie od koniunktury budować swoją rynkową pozycję. Nagradzając i promując tych najlepszych, życzymy kolejnych siedmiu lat tłustych, kiedy Polska zdobędzie kolejne finansowanie unijne i – korzystając z dotychczasowych doświadczeń – mądrze je wykorzysta.
Olgierd Dziekoński, Doradca w kancelarii Prezydenta RP Branża budowlana zawsze... budowała się, niezależnie od warunków i okoliczności. Jak pisał 2000 lat temu Witruwiusz w książce „O architekturze”, obiekty muszą mieć trzy wartości – być piękne, pożyteczne i trwałe. Konstytuują one pracę konstruktora, architekta, inżyniera - całej struktury, która na każdej budowie tworzy niepowtarzalny, szczególny i wyjątkowy obiekt spełniający czyjeś marzenia, oczekiwania, potrzeby. Życzę Państwu, by kolejne siedem lat sprzyjało rozwojowi naszego zawodu – by przetargi nie były oparte tylko o kryterium najniższej ceny, ale i najwyższej jakości, przygotowanie procesu budowlanego było transparentne, kwestie podatkowe nie sprawiały nadmiernych kłopotów, a płynność finansowa była udziałem wszystkich uczestników inwestycji – od inwestora po najmniejszego podwykonawcę. Życzę sobie i wszystkim ładu budowlanego na te najbliższe siedem lat.
Piotr Styczeń, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Dziesięć lat nagród „Buildera” to dziesięć lat wyróżnień dla firm, które korzystają i zapewne dalej będą korzystać ze znacznych środków finansowych z Unii Europejskiej. Tam, gdzie władza państwa reguluje, przeregulowywuje, a czasem uregulować zapomina – pojawia się nisza dla organizacji, które biorą na siebie zadanie pokazania, uhonorowania i wsparcia firm oferujących najwyższą jakość. W kierunku poprawy jakości w polskim budownictwie zmierzają też działania ministra Janusza Żbika i nowe regulacje w prawie budowlanym. Mówię tu także o warunkach technicznych, które ulegną zaostrzeniu, a więc będą promować jeszcze wyższą jakość nowo powstających budynków. Będzie to nowe wyzwanie dla polskiego budownictwa.
Mariusz Ścisło, Prezes Zarządu SARP Chciałbym podziękować za dostrzeżenie tego, co daje architektura – piękna realizacji, wartości dodanej dla realizacji inwestycji budowlanej – oraz promocji architektury i budownictwa w kierunku innowacyjności i nowoczesności, które pozwolą na konkurencję. W trudnych czasach jednym z możliwych działań jest bowiem ucieczka do przodu – w kierunku konkurencji, innowacyjności i eksportu.
prof. Zbigniew Grabowski, Honorowy Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Proces budowlany to współpraca trzech środowisk – urbanistów, architektów i inżynierów budownictwa. Urbaniści dbają o ład przestrzenny, architekci o piękną formę, zaś inżynierowie różnych branż o to, by te idee zostały zrealizowane w sposób nie tylko piękny, ale i trwały. W Polsce mamy coraz więcej wartościowych obiektów w różnych sektorach i to jest wynik symbiozy branży. Szczególną rolę odgrywają tu firmy wykonawcze różnych branż i ich nagrodzenie jest wyrazem zrozumienia współczesnego budownictwa w Polsce, które musi nadążać za szybkim postępem technicznym na świecie.
Andrzej Roch Dobrucki, Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Przykłady pokazywane przez „Buildera” to nie reklama, tylko pokazanie dobrej roboty. Widać dzięki temu, że polskie budownictwo istnieje i rozwija się. Powiedziałbym, że mimo złożoności procesu budowlanego, którą dostrzegają wszyscy z rządem włącznie – dajemy radę! Chciałbym pogratulować wszystkim wyróżnionym. W tych trudnych czasach takie wyróżnienie jest rzeczą ogromnie ważną, pokazuje, że w Polsce dzieją się rzeczy wielkie.
24 Builder
lić imponującymi inwestycjami. Większość z pewną nadzieją oczekuje kolejnej perspektywy finansowania.
Promujemy Polską Architekturę
Tegoroczna Gala była też dniem oficjalnej premiery programu PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ, bardzo życzliwie i z zainteresowaniem przyjętego przez gości Gali. - Chcemy pokazywać związek między architekturą i konstrukcją, uczyć jak je postrzegać, rozumieć i doceniać – powiedziała Danuta Burzyńska. Pragniemy promować i projekty, i osoby. Wielu polskich architektów i konstruktorów zasługuje na uznanie, a Laureaci tegorocznych wyróżnień dokonali rzeczy wielkich, są twórcami wspaniałych obiektów. Choć działają w ciszy pracowni projektowych, będą związani ze swymi projektami już na całe życie, a naszą rolą jest popularyzowanie ich dorobku. Patronat honorowy nad Programem objęli Janusz Piechociński – Wicepremier, Minister Gospodarki, Janusz Żbik – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Stowarzyszenie Architektów Polskich, Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Izba Projektowania Budowlanego, Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, Stowarzyszenie na rzecz Systemów Ociepleń, Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu. W ramach programu, na łamach „Buildera”, prezentujemy dorobek polskich projektantów, kunszt doświadczonych i nowatorską twórczość młodych architektów i konstruktorów. Podkreślamy znaczenie uwzględniania nowoczesnych materiałów i rozwiązań technologicznych w procesie projektowania obiektów budowlanych. Podczas Gali uhonorowano kilkanaście najlepszych, polskich pracowni i polskich architektów oraz konstruktorów budowlanych. Wyróżnienia trafiły do wybitnych konstruktorów i architektów, którzy kwiecień 2013
współpracując tworzą najlepsze projekty, wręcz o światowym potencjale. Zdaniem laureatów i gości, program ten promuje nie tylko polską myśl inżynierską i kreatywną, ale też współpracę między zawodami architekta, konstruktora i inżyniera-wykonawcy. Promuje także innowacyjne rozwiązania i ich wpływ na realizowane projekty.
Szczególni Herkulesi
mówią laureaci nagrody i statuetki z lat ubiegłych Jarosław Popiołek, były Prezes Warbud SA i Mostostalu Warszawa SA, obecnie Prezes JP CONTRACTING – POLSKI HERKULES 2007 Za nami dwadzieścia lat radosnej – w dobrym znaczeniu tego słowa – twórczości. Był to okres zbierania doświadczeń i umiejętności oraz budowania kompetencji – fascynujący, wyjątkowy i niepowtarzalny. Przyszła już pora, by wyciągnąć z tego wnioski, spożytkować nasze doświadczenia i przejść do fazy spokojniejszej, która byłaby związana już nie tylko z budową fundamentów, ale i tworzeniem nadbudowy – szczególnie od strony ekonomicznej. Jeśli chodzi o stronę techniczną, nie mamy się czego wstydzić. Nie wszystkie te doświadczenia udaje się przełożyć na procesy biznesowe i ekonomiczne, nawet w firmach zasłużonych. Jest to problem wielopłaszczyznowy, mocno zależny także od warunków zewnętrznych, ale wierzę w możliwości polskich menadżerów.
Marek Michałowski, Prezes Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa – POLSKI HERKULES 2008
Wszystkim laureatom gratulujemy i – słowami jednego z nich – do zobaczenia za rok! Zdjęcia Ryszard Baranowski
Wśród laureatów statuetki Polski Herkules w tym roku, szczególną nagrodę za inicjatywę społeczną otrzymała Ewa Błaszczyk wraz z architektami, Jackiem Bolechowskim i Wojciechem Kielskim. Nagroda była wyrazem uznania za otwartą 7 grudnia 2012 klinikę „Budzik”, którą w ciągu 4 lat wybudowano dzięki wsparciu firm budowlanych – mecenasów i dostawców materiałów. Architekci wykonali projekt obiektu w czynie społecznym. W tym roku po raz pierwszy przyznano też statuetkę w kategorii Biznes. Otrzymał ją, jak sam podkreślił, świeżo upieczony emeryt Tomasz Grotowski, za wiele lat kierowania firmą Sto-ispo i zbudo-
HERKULESOWE SPOJRZENIE NA BRANŻĘ
wanie jej pozycji na polskim rynku. Warto przytoczyć tu wypowiedź tegorocznego Złotego Herkulesa, Michała Wrzoska, Prezesa Zarządu firmy PERI, gdyż miała ona szeroki oddźwięk w rozmowach kuluarowych. Prezes stwierdził, iż po pierwszej fazie kapitalizmu, kiedy dopiero dostaliśmy dostęp do technologii i unijnych pieniędzy, czas skończyć "radosną twórczość" i przejść do fazy drugiej, kiedy umiemy już korzystać w sposób ekonomicznie zbilansowany z otrzymanych narzędzi. W wystąpieniu zamykającym, prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski, Przewodniczący Rady Programowej „Buildera” i Kapituły, przypomniał, że zgodnie z regulaminem konkursu, do Kapituły wchodzą wszyscy Herkulesi. To gwarantuje, że nagrody budowlane przyznawane są przez gremium zasłużone, mające znaczący wpływ na budownictwo i dobrze znające tę branżę.
Na początku wieku byliśmy w zapaści, potem przyszły wielkie nadzieje, a gdzie jesteśmy dziś? Jako ekonomista biorę cyfry i porównuję. W zeszłym roku upadło 1000 firm, z czego 300 należy do branży budowlanej. Budownictwo w firmach zatrudniających powyżej 9 osób to wartość 90 mld zł, a największy inwestor, czyli GDDKiA, ma w sporach 10 mld zł. Nic dziwnego, że branża budowlana praktycznie utraciła swoją płynność finansową. Zarówno Euler Hermes, jak i KUKE przewidują, że w tym roku będzie od 10 do 50% upadłości więcej niż w zeszłym. Spodziewamy się też parunastu procent spadku. Tak złe liczby pojawiły się ostatnio dziesięć lat temu, kiedy był podobny wskaźnik upadłości i ujemna rentowność. Wtedy wszyscy to rozumieli, bo byliśmy w trudnej sytuacji jako kraj i branża – nie było kontraktów i pieniędzy, a dziś wygląda na to, że tych pieniędzy było za dużo i branża nie była na to gotowa. Czekają nas dwa trudne lata, bo pierwsze projekty z nowej perspektywy unijnej ruszą dopiero pod koniec roku 2014. Należy je wykorzystać do zmiany myślenia o kontraktach, by nie powtórzyć błędów z tej perspektywy – konieczne są zmiany w prawie i zamówieniach publicznych oraz współodpowiedzialność wykonawcy i inwestora. Musimy odejść od praktyki, gdzie miejscem rozliczania naszych kontraktów są sądy. Myślę, że Polacy potrafią wyciągać wnioski ze swoich błędów.
Wiktor Piwkowski, Sekretarz Generalny PZITB – POLSKI HERKULES 2008 i 2009 Bardzo cieszy mnie, że architekt i inżynier budownictwa występują razem. Ostatni taki przypadek zdarzył się w średniowieczu, kiedy Michał Anioł uosabiał je w jednej postaci i budował niezwykłe rzeczy. Potem ludzie źle podzielili te dwa zawody, a teraz one znów wracają do siebie.
kwiecień 2013
Builder 25
LAUREACI NAGRÓD BUILDERA 2012
DOKA POLSKA Sp. z o.o. i Wojciech Schefke, Prezes Zarządu Dostawca systemów oraz rozwiązań deskowań i rusztowań. ul. Bankowa 32, 05-220 Zielonka tel.: 22 771 08 00, faks: 22 771 08 01 polska@doka.com www.doka.pl
DORADZTWO DLA BUDOWNICTWA Atal S.A. i Zbigniew Juroszek, Prezes Zarządu Jeden z czołowych deweloperów. ul. Stawowa 27, 43-400 Cieszyn tel.: 33 857 59 01, faks: 33 857 59 02 ASM - Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. i Elżbieta Syrda, Prezes Zarządu Agencja badawcza. ul. Grunwaldzka 5, 99-301 Kutno tel.: 24 355 77 00, faks: 24 355 77 01 www.asm-poland.com.pl ORGANIZACJE I STOWARZYSZENIA BRANŻOWE
Centrum Promocji Jakości Stali Sp. z o.o. i Magdalena Piotrowska, Dyrektor Zarządzający Certyfikacja stali zbrojeniowej na znak EPSTAL, promocja stali wysokiej jakości, szkolenia. Al. Niepodległości 69, 02-626 Warszawa tel.: 22 322 76 32, faks: 22 322 76 33 biuro@cpjs.pl www.cpjs.pl FINANSE DLA BUDOWNICTWA
Millennium Leasing Sp. z o.o. i Wojciech Rybak, Prezes Zarządu Nagrodę przyznano za produkt Leasing Eko Energia. Departament Zarządzania Produktami ul. Żaryna 2A, 02-593 Warszawa www.millennium-leasing.pl
NAUKA I EDUKACJA
prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła, Dziekan Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej – za wybitne osiągnięcia naukowe i dydaktyczne, ze szczególnym uwzględnieniem istotnych działań w dziedzinie diagnostyki obiektów budowlanych.
26 Builder
Austrotherm Sp. z o.o. i Anna Śpiewak, Prezes Zarządu Producent materiałów termoizolacyjnych. ul. Chemików 1, 32-600 Oświęcim tel.: 33 844 70 33-36 info@austrotherm.pl www.austrotherm.pl
Budrem Group Sp. z o.o. i Jerzy Krawczyk, Prezes Zarządu Generalny wykonawca w budownictwie przemysłowym i ogólnym. Siedziba firmy: Aleja Krakowska 67 c, budynek 1 i 2, 05-552 Jabłonowo tel.: 22 292 85 50 w. 8550, faks: 22 292 85 60 w. 8560 biuro@budrem.waw.pl Biuro w Warszawie: Grenadierów 71/5, 04-007 Warszawa tel./faks: 22 813 41 06 www.budrem.waw.pl
Ceramika Paradyż Sp. z o.o. i Łukasz Kardas, Prezes Zarządu Producent nowoczesnych płytek ceramicznych. ul. Piotrkowska 61, 26-300 Opoczno tel.: 44 736 41 00, faks: 44 736 41 06 www.paradyz.com
D+H Polska Sp. z o.o. i Hans Hengstler, Prezes Zarządu Producent systemów oddymiania i naturalnej wentylacji, branża zabezpieczeń przeciwpożarowych. ul. Polanowicka 54, 51-180 Wrocław tel.: 71 323 52 50 dh-polska@dh-partner.com www.dhpolska.pl
Drutex S.A. i Leszek Gierszewski, Prezes Zarządu Największy producent stolarki okienno-drzwiowej w Europie. ul. Lęborska 31, 77-100 Bytów tel.: 59 822 91 01, 91 04, faks: 59 822 91 03 drutex@drutex.com.pl www.drutex.eu
Fakro Sp. z o.o. i Ryszard Florek, Prezes Zarządu Producent okien dachowych i akcesoriów. ul. Węgierska 144 a, 33-300 Nowy Sącz www.fakro.pl
GCL Sp. z o.o. i Andrzej Kania, Członek Zarządu Dostawca materiałów do budowy zielonych dachów i innych technologii związanych z architekturą krajobrazu. ul. Pabianicka 26/6, 04-219 Warszawa tel.: 22 616 41 70, faks: 22 616 05 31 info@gcl.com.pl www.gcl.com.pl
Hilti (Poland) Sp. z o.o. i Tomasz Trocil, Prezes Zarządu Światowy lider w dziedzinie systemowych rozwiązań dla profesjonalistów w branży budowlanej. ul. Puławska 491, 02-844 Warszawa www.hilti.pl
Hydrostop-3 Sp. z o.o. i Grzegorz Elert, Prezes Zarządu Firma specjalistyczna wykonująca prace z zakresu kompleksowej izolacji części podziemnych budynków oraz uszczelnienia istniejących konstrukcji. ul. Bruszewska 10, 03-046 Warszawa tel.: 22 811 08 95
Izopanel Sp. z o.o. i Adam Muzyczuk, Prezes Zarządu Producent płyt warstwowych. ul. Budowlanych 36, 80-298 Gdańsk tel.: 58 340 17 17, faks: 58 340 17 18 info@izopanel.pl www.izopanel.pl
kwiecień 2013
KARMAR S.A. i Ludovic Duplan, Prezes Zarządu Jedna z czołowych firm budowlanych w Polsce, w strukturze Bouygues Construction Group. Al. Wyścigowa 6 02-681 Warszawa
PPU Palisander Sp. z o.o. i Sławomir Janusz Żubrycki, Prezes Zarządu Dostawca i producent systemów szalunkowych. ul. Elewatorska 11B, 15-620 Białystok tel.: 85 676 81 59, faks: 85 676 81 60 biuro@palisander.com.pl www.palisander.com.pl
Knauf Bauprodukte Polska Sp. z o.o. i Andrzej Feruga, Dyrektor Generalny Producent profesjonalnych materiałów z sektora chemii budowlanej. ul. Gipsowa 5, 97-427 Rogowiec tel.: 22 369 56 00, faks: 22 369 56 10 bauprod@knauf.pl www.knauf-bauprodukte.pl
Rockfon i Mirosław Jucha, Dyrektor Sprzedaży na Europę Centralną i Wschodnią Marka z grupy Rockwool, dostawca na polski rynek asortymentu sufitów podwieszanych dla branży budowlanej. ul. Postępu 1, 02-676 Warszawa www.rockfon.pl
MC Bauchemie Sp. z o.o. i Alina Stelmach, Prezes Zarządu Jeden z wiodących producentów chemii budowlanej w Europie. ul. Prądzyńskiego 20, 63-000 Środa Wlkp. tel.: 61 286 45 00, faks: 61 286 45 14
Rockwool Polska Sp. z o.o. i Andrzej Kielar, Prezes Zarządu Producent skalnej wełny mineralnej, dostawca rozwiązań służących poprawie efektywności energetycznej, akustyki i bezpieczeństwa pożarowego. ul. Kwiatowa 14, 66-131 Cigacice tel.: 68 385 02 50, faks: 68 385 02 34 www.rockwool.pl
OKNO-POL Sp. z o.o. i Krzysztof Marczykiewicz, Prezes Zarządu Producent stolarki okiennej. Mników 402A, gm. Liszki, 32-084 Morawica tel.: 12 280 54 90, 280 50 12, faks: 12 280 55 05 biuro@okno-pol.pl www.okno-pol.pl
Oknoplast Sp. z o.o. i Mikołaj Placek, Prezes Zarządu Międzynarodowa firma, jeden z pięciu największych producentów okien i drzwi z PVC w Europie. Ochmanów 117, 32-003 Podłęże, gmina Niepołomice tel.: 12 279 74 81, faks: 12 279 71 72 www.oknoplast.com.pl
Pfleiderer Grajewo S.A i Wojciech Gątkiewicz, Prezes Zarządu Producent płyt laminowanych i oklejanych surowych, HDF-u, blatów roboczych, laminatów wysokociśnieniowych HPL, płyt budowlanych MFP oraz folii meblowych i żywic klejowych. ul. Wiórowa 1, 19-203 Grajewo www.pfleiderer.pl
kwiecień 2013
Roto Frank Okna Dachowe Sp. z o.o. i Mariusz Galocz, Członek Zarządu Producent okien dachowych. ul. Lubelska 104, 21-100 Lubartów www.roto.pl
Schöck Sp. z o.o. i Rafał Ulatowski, Prezes Zarządu Wiodący producent innowacyjnych rozwiązań dla budownictwa, z flagowym produktem - łącznikiem termoizolacyjnym Isokorb®. ul. Jana Olbrachta 94, 01-102 Warszawa tel.: 22 533 19 22, faks: 22 533 19 19 www.schock.pl
Soprema Polska Sp. z o.o. i Artur Pączkowski, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu Światowy lider w produkcji systemów hydroizolacyjnych dla budownictwa i inżynierii lądowej. ul. Stefana Batorego 7, 05-870 Błonie tel.: 22 436 93 00 biuro@soprema.pl www.soprema.pl
Soudal Sp. z o.o. i Andrzej Kaczor, Dyrektor Producent i dystrybutor chemii budowlanej – pianek montażowych, silikonów, klejów i produktów chemii dekarskiej. ul. Gdańska 7, Cząstków Mazowiecki, 05-152 Czosnów
Steinabacher Izoterm Sp. z o.o. i Michał Kalinowski, Dyrektor Generalny Producent materiałów termoizolacyjnych. ul. Gdańska 14, Cząstków Mazowiecki, 05-152 Czosnów tel.: 22 785 06 90, faks: 22 785 06 89 biuro@steinbacher.pl www.steinbacher.pl
TINES SA i Tomasz Szuba, Prezes Zarządu Producent nowoczesnych rozwiązań dla budownictwa komunikacyjnego. ul. Królowej Jadwigi 192, 30-212 Kraków tel.: 12 296 09 50, faks: 12 296 09 54
Unibep S.A. i Jan Mikołuszko, Prezes Zarządu Największy polski eksporter usług budowlanych. ul. 3 Maja 19, 17-100 Bielsk Podlaski tel.: 85 731 80 00, faks: 85 730 68 68 biuro@unibep.pl www.unibep.pl
Vetrex Sp. z o.o. i Jarosław Ogórkiewicz, Prezes Zarządu Producent stolarki PVC premium. Rokitki, ul. Skarszewska 13, 83-110 Tczew tel.: 58 692 24 00 www.vetrex.com.pl
Webac Sp. z o.o. i Andrzej Dziedzicki, Prezes Zarządu Producent i dostawca przeciwwodnych uszczelnień budowli i naprawy betonu. ul. Wał Miedzeszyński 646, 03-994 Warszawa tel.: 22 672 04 76, 514 12 69 webac@webac.pl www.webac.pl
Winkhaus Polska Beteiligungs Sp. z o.o. Sp. k. i Janusz Rodzki, Prezes Zarządu Producent okuć do stolarki okiennej i drzwiowej. ul. Przemysłowa 1, 64-130 Rydzyna tel.: 65 525 57 00, faks: 65 525 58 00 winkhaus@winkhaus.pl www.winkhaus.pl
Builder 27
LAUREACI NAGRÓD BUILDERA 2012 ARCHITEKCI
program promocyjno-edukacyjny Buildera
KONSTRUKTORZY
Kuban i Salak Pracownia Konstrukcji Budowlanych Sp. z o.o. Marek Salak i Marek Kuban, właściciele za osiągnięcia projektowe w 2012 roku i bogaty dorobek twórczy w dziedzinie projektowania konstrukcji budowlanych w 15-letniej działalności pracowni.
mgr inż. Krzysztof Owczarczyk za wybitne osiągnięcia w dziedzinie realizacji konstrukcji budowlanych i ich znaczący wpływ na rozwój polskiej myśli inżynierskiej.
arch. Jacek Bolechowski nagroda specjalna za projekt kliniki „BUDZIK” zrealizowanej przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.
arch. Wojciech Kielski nagroda specjalna za projekt kliniki „BUDZIK” zrealizowanej przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.
K. Ingarden, J.Ewy - Architekci Sp. z o.o. za osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury, ze szczególnym uwzględnieniem projektu Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie, za znakomite projekty powstające w Polsce, słynne na cały świat.
Konior Studio i Tomasz Konior za osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury ze szczególnym uwzględnieniem zrealizowanego projektu CENTRUM NAUKI I EDUKACJI MUZYCZNEJ „SYMFONIA" W KATOWICACH - za architekturę, która inspiruje, jest świadectwem twórców naszych czasów.
Bulanda, Mucha Architekci Sp. z o.o. I Andrzej Bulanda, Włodzimierz Mucha za osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury, za znakomite projekty konkursowe dla Warszawy i Polski. Medusa Group za osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury, za liczne realizacje architektoniczne i urbanistyczne oraz za zaangażowanie w tworzenie różnego rodzaju designu: instalacji przestrzennych, grafik i rozwój na wielu płaszczyznach tworzenia.
dr inż. Ryszard Wojdak za wybitne osiągnięcia w dziedzinie konstrukcji budowlanych i ich znaczący wpływ na rozwój polskiej myśli inżynierskiej.
FS&P Arcus Sp. z o.o. i Mariusz Ścisło, Prezes Zarządu za osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury, za bogaty dorobek architektoniczny i urbanistyczny, ze szczególnym uwzględnieniem projektów Concept Tower i Karolkowa Business Park w Warszawie.
inicjatywy społeczne
inicjatywy na rzecz budownictwa
biznes
Ewa Błaszczyk nagroda specjalna za inicjatywę i realizację pierwszej w Polsce kliniki „BUDZIK" przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.
Andrzej Dobrucki, Prezes PIIB honorowa statuetka POLSKIEGO HERKULESA za wybitną działalność na rzecz rozwoju polskiego budownictwa, ze szczególnym uwzględnieniem istotnych działań w procesie tworzenia prawa budowlanego.
Tomasz Grotowski honorowa złota statuetka POLSKIEGO HERKULESA za efektywne, wieloletnie kierowanie firmą sto-ispo Sp. z o.o. i zbudowanie jej silnej pozycji na polskim rynku.
generalny wykonawca
Tytuł i Złota Statuetka POLSKIEGO HERKULESA
architekci
prof. nzw. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz honorowa statuetka POLSKIEGO HERKULESA za wybitne osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury, nieocenione zasługi na polu naukowym i dydaktycznym. Za całokształt dokonań dla rozwoju polskiej architektury i budownictwa.
ALSTAL Grupa Budowlana Sp. z o.o. Sp.k. i Alojzy Szczupak, Prezes Zarządu Generalny wykonawca inwestycji budowlanych. Jacewo 76, 88-100 Inowrocław tel.: 52 355 54 00, faks: 52 355 54 05 biuro@alstal.eu www.alstal.eu, www.hale.alstal.eu
PERI POLSKA Sp. z o.o. i Michał Wrzosek, Prezes Zarządu Niekwestionowany lider oferujący nowoczesne systemy deskowań i rusztowań. ul. Stołeczna 62, 05-860 Płochocin info@peri.com.pl www.peri.com.pl
producent materiałów budowlanych
Andrzej Chołdzyński honorowa statuetka POLSKIEGO HERKULESA za wybitne osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury, ze szczególnym uwzględnieniem projektu warszawskiego metra. Za całokształt dokonań dla rozwoju polskiej architektury i budownictwa.
28 Builder
quick-mix Sp. z o.o. i Mariusz Gil, Prezes Zarządu Producent chemii budowlanej. ul. Brzegowa 73, 57-100 Strzelin www.quick-mix.pl
Selena SA i Andrzej Ulfig, Prezes Zarządu Producent chemii budowlanej. ul. Wyścigowa 56E, 53-012 Wrocław tel.: 71 783 83 01, faks: 71 783 83 00
kwiecień 2013
ludzie i firmy
Rozmowa ze Zbigniewem Juroszkiem, Prezesem ATAL SA
Atal Marina Warszawa
Zielona Etiuda Wrocław
to Kraków i Warszawa. Dlatego w najbliższym czasie skupimy się na rozwoju działalności w Warszawie, gdzie dokupujemy nowe grunty pod inwestycje, a także umocnieniu naszej pozycji lidera w Krakowie. Będziemy także przyglądać się nowym terenom pod inwestycje w Łodzi. Planujemy także ekspansję na perspektywicznym i niezwykle ciekawym rynku, którym jest stolica Czech. Bardzo intensywnie badamy możliwości inwestycyjne w tym mieście i planujemy rozpocząć działalność w Pradze jesienią 2013 roku. I.D.: Klienci coraz częściej oczekują mieszkania gotowego, zaaranżowanego zgodnie z ich potrzebami. Temu służy unikatowy program oferowany przez Państwa – Atal-Design. Z.J.: Dzisiejszy rynek nieruchomości to rynek nabywców o silnie sprecyzowanych potrzebach. Coraz częściej oczekują oni nie tylko wysokiej jakości wykonania, dogodnej lokalizacji i atrakcyjnej ceny mieszkań, które zapewniamy, ale szukają projektów gotowych do natychmiastowego zamieszkania. Kupujący cenią swój czas i chcą, aby deweloper wykończył ich mieszkanie – jednak zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Dlatego w tym roku będziemy stawiać na rozwój naszego programu wykończenia wnętrz – Atal Design. PROMOCJA
Izabela Dembna: Rekordowe wyniki sprzedaży w 2012 roku uplasowały ATAL SA w czołówce najprężniej funkcjonujących polskich deweloperów. Pierwsze miesiące br. są kontynuacją dobrej passy. Zbigniew Juroszek: Wbrew czarnym scenariuszom rok 2012 zaowocował u nas sprzedażą blisko 800 mieszkań i rekordowym, bo ponad 50% wzrostem sprzedaży. Ponadto w styczniu i w lutym wielu klientów odwiedziło nasze biura sprzedaży i tylko przez dwa miesiące podpisaliśmy aż 126 umów. Takie efekty pozwalają nam spoglądać z optymizmem w przyszłość. I.D.: Co wyróżnia projekty ATAL na rynku mieszkaniowym? Z.J.: Zależy nam, aby każda z naszych inwestycji miała jakiś wyróżnik, coś co nadaje jej charakter i stwarza wyjątkową atmosferę. Nie boimy się budować z rozmachem i szukamy niekonwencjonalnych rozwiązań architektonicznych. Na wrocławskim osiedlu Zielona Etiuda stworzyliśmy kompleksową i komfortową przestrzeń do życia. Willowy charakter inwestycji zapewnia kameralność i gwarantuje poczucie prywatności. Wartość dodaną projektu stanowi doskonale wyposażona przestrzeń
rekreacyjna. Do dyspozycji mieszkańców jest prywatna strefa fitness z dwoma basenami i jaccuzi, siłownia oraz sauna fińska i parowa. Co ciekawe, do kompleksu można dostać się specjalnym korytarzem podziemnym bez konieczności wychodzenia z budynku. Naszą debiutancką na warszawskim rynku inwestycję Atal Marina wyróżnia ciekawy projekt architektoniczny. Charakteryzują go proste, modernistyczne bryły, otoczone przestronnymi tarasami o powierzchni nawet do 60 mkw. Ich intrygujące, nieregularne kształty osadzono na stalowych, imitujących pnie drzew słupach. Przewaga okien balkonowych nadaje inwestycji efekt lekkości, a także pozwala na optymalne doświetlenie mieszkań. Ponadto ciekawa lokalizacja osiedla przy ul. Krzyżówki na warszawskiej Białołęce, w bezpośrednim sąsiedztwie Kanału Żerańskiego pozwala na zagospodarowanie nabrzeża kanału, na którym powstanie prywatna marina, udostępniona mieszkańcom osiedla. Nasz unikalny krakowski projekt – Nadwiślańska 11 Apartamenty – powstaje ma terenie dawnej fabryki krakowskich zakładów odzieżowych Vistula, nieopodal Bulwarów Wiślanych, w centrum Podgórza. Budynek jest zlokalizowany tuż nad brzegiem Wisły, dzięki czemu z okien mieszkań roztaczać się będzie widok na panoramę Krakowa. Ponadto na piątej kondygnacji zaplanowaliśmy dwa przestronne tarasy widokowe, które zapewnią piękny widok na malowniczą Starówkę. I.D.: Jakie są Państwa plany inwestycyjne? Z.J.: Nasza firma, jako jedna z niewielu, prowadzi działalność aż na pięciu różnych rynkach w Polsce. W naszej ocenie najbardziej rozwojowe z nich
Zdjęcia arch. ATAL
ATAL nie zwalnia tempa
kwiecień 2013
Builder 29
ludzie i firmy
Kierunek wartość
Odbudować świadomość
Przedstawiciele kilku czołowych firm budowlanych są przekonani, że najlepszym rozwiązaniem w obecnej sytuacji będzie podjęcie próby odbudowania u klien-
30 Builder
Rozsądna polityka cenowa, a przede wszystkim uświadamianie klientom, że kupują konkretną wartość – jest kluczowe i konieczne w obecnych warunkach rynkowych. Wokół powyższych zagadnień skoncentrowane było spotkanie zorganizowane przez miesięcznik „Builder” i Komisję Budownictwa BCC 22 marca w warszawskiej siedzibie Business Centre Club.
runków. Po pierwsze, pojedyncze firmy nie są w stanie odwrócić trendu rynkowego. Dlatego kluczowe jest, aby myślenie kategoriami wartości oferowanych produktów i godziwej ceny za nie było możliwie powszechne w danej branży. Chodzi tu bardziej o ogólny kierunek myślenia niż o szczegóły strategii handlowej, która jest definiowana indywidualnie i niezależnie przez każdą firmę. Po drugie, osoby od-
powiedzialne za sprzedaż muszą umieć rozpoznawać wartość rozwiązań, które oferują, właściwie ją eksponować, przede wszystkim zaś sprzedawać wartość a nie cenę. Kompetencje menedżerów w tym zakresie są kluczowe dla dokonania zmiany w świadomości klientów. Tymczasem, jak wynika z badań przeprowadzonych przez firmę konsultingową Simon-Kucher & Partners, aż 65% firm nie jest w staZdjęcia arch. redakcji
O
d 2008 roku ceny węgla wzrosły o 20%, a koszty oleju tylko w roku 2011 zwiększyły się o blisko jedną trzecią. W przypadku niektórych przedsiębiorstw należy zwrócić również uwagę na opłaty związane z wykupem certyfikatów emisji CO2. Przy dynamicznie rosnących kosztach produkcji, spowolnieniu na rynku, na sytuację przedsiębiorstw budowlanych dodatkowo negatywnie wpływa nasilająca się presja klientów, mająca na celu obniżanie cen. Zjawisko to w obecnej sytuacji staje się poważnym zagrożeniem dla funkcjonowania i rozwoju zarówno producentów jak i usługodawców. W szczególnie kłopotliwej sytuacji znalazły się firmy, które nawet w trudnych warunkach rynkowych nie rezygnują z oferowania wyłącznie wysokiego standardu rozwiązań. Nieodzowne w związku z tym – mimo dekoniunktury, która zazwyczaj odwodzi firmy od ambitnych przedsięwzięć – jest podjęcie stosownych i zdecydowanych kroków. Jak uzasadnia Bartłomiej Wyrostkiewicz, dyrektor sprzedaży w Cemex Polska: „kiedy spadają ceny, ilości, przychody, to tak naprawdę nie ma na co czekać, jeżeli chcemy uratować nasze przedsiębiorstwa przed postępującym spadkiem rentowności i towarzyszącym mu zahamowaniem rozwoju firmy”.
Jak zarządzać ceną i sprzedawać wartość doradzał Wojciech Gorzeń z biura Simon-Kucher & Partners.
Grzegorz Przepiórka tów świadomości realnej wartości produktów i usług. Brak takiej świadomości, z jakim mamy do czynienia w tej chwili, jest przyczyną stanu, w którym wartość zupełnie nie koresponduje z ceną. Tymczasem tylko uzyskanie zdrowych cen, czyli równoległych do wartości, pozwoli firmom na pokrycie wzrostu kosztów i utrzymanie dynamiki działania. Aby jednak to długofalowe przedsięwzięcie mogło się powieść, konieczne jest spełnienie co najmniej kilku wa-
Temat i wystąpienie eksperta spotkało się z żywą reakcją uczestników spotkania.
W spotkaniu “Power Pricing...” wzięli udział przedstawiciele kilkudziesięciu firm budowlanych.
kwiecień 2013
nie wyegzekwować cen za wartość, którą dostarczają klientom. Trzecim warunkiem jest posiadanie umiejętności rozsądnego konfigurowania polityki cenowej. Jak dotąd element ten jest lekceważony przez większość firm. Normą zaś jest brak pełnego procesu ustalania cen oraz brak osób odpowiedzialnych za ten element. Należy podkreślić, że filarem w tym obszarze powinno być zdecydowane postawienie na wartość a nie ilość. Obecnie jednak dominują strategie oparte o drugi czynnik. Firmy starają się sprzedawać jak najwięcej, zaś by maksymalizować wolumen, zazwyczaj obniżają ceny, co prowadzi w większości przypadków do wyniszczających wojen cenowych. Z badań wynika, że w branżach b2b aż 50% firm nie uniknęło tej praktyki.
Racjonalny pricing
Jak widać, jest sporo do zrobienia, by mogło zmienić się podejście zarówno klientów jak i firm. Z tego powodu, a jednocześnie w celu pogłębienia wiedzy z zakresu zarządzania ceną i sprzedaży wartości rozwiązań, 22 marca w siedzibie BCC zostało zorganizowane spotkanie pod hasłem „Power Pricing – sposób na ucieczkę z pułapki kryzysu”. Na zaproszenie miesięcznika „Builder” i Komisji Budownictwa BCC odpowiedziało kilkudziesięciu menedżerów, przedstawicieli firm budowlanych. Swoją wiedzą na temat pricingu podzielił się z gośćmi Wojciech Gorzeń, senior dyrektor w warszawskim biurze Simon-Kucher & Partners. Przedstawiciel tej globalnej firmy konsultingowej, która od 25 lat specjalizuje się w zarządzaniu cenami i sprzedażą, jest ekspertem i trenerem w obszarze „value selling” i negocjacji cenowych. W trakcie swojej dwuczęściowej prelekcji ekspert, w oparciu o konkretne przykłady i wyliczekwiecień 2013
nia, skutecznie przekonywał, że cena jest najważniejszą dźwignią zysków, rozwiewając tym samym typowy dylemat: wolumen czy cena. Sporą część wystąpienia poświęcił również konkretnym sugestiom w zakresie optymalizacji zysku. „Działajmy racjonalnie a nie emocjonalnie. Do tego zaś potrzebna jest pewna usystematyzowana logika cenowa, która byłaby fundamentem systematycznego i spójnego podejścia do wyznaczania cen zarówno w wymiarze produktowym, klienckim jak i usług dodatkowych” – doradzał Wojciech Gorzeń.
Sprzedaż poprzez wartość
Jak sprzedawać wartość a nie cenę? – to pytanie było osią drugiej części przygotowanego wystąpienia. Zgodnie z wcześniej postawioną tezą, że filarem zarządzania ceną powinna być sprzedaż poprzez wartość, ekspert podał ile można faktycznie zarobić prowadząc sprzedaż w ten sposób. Ponadto podpowiadał m.in. gdzie szukać wartości i jak ją eksponować, demaskował błędy handlowców sprzedających ceną oraz przestrzegał przed wpadnięciem w pułapkę commodity products. Obie części wystąpienia były żywo i na bieżąco komentowane przez uczestników spotkania. Pytania licznie płynęły z sali, co dowodzi, że temat zarządzania ceną, sprzedaży poprzez wartość, a zarazem potrzeba wymiany doświadczeń, która dokonywała się również podczas rozmów kuluarowych w przerwach i po zakończeniu części oficjalnej – są jak najbardziej pożądane przez przedstawicieli branży. Można mieć tylko nadzieję, że zorganizowane spotkanie stanie się zaczynem zmiany, a wytyczony kierunek, jakim jest wartość, już niedługo na stałe wpisze się w strategie firm budowlanych i ich klientów.
Wartość czy ilość? Na co firmy stawiają w strategii sprzedaży?
Bartłomiej Wyrostkiewicz
Dyrektor Sprzedaży Cementu luzem i Domieszek chemicznych do betonu, CEMEX Polska Sp. z o.o. Dlaczego tak ważna jest strategia „Wartość ponad ilość” wdrażana przez CEMEX Polska i o co w niej tak naprawdę chodzi? Kiedy porównujemy rosnące w ostatnich latach koszty produkcji z cenami, jakie obecnie obserwujemy na rynku, widzimy, że cena nie odzwierciedla realnej wartości oferowanych przez nas produktów i usług. Chcielibyśmy, aby to zjawisko było zrozumiałe również dla naszych odbiorców. Oczywiste jest, że z punktu widzenia przedsiębiorstwa zależy nam, żebyśmy sprzedając produkty mogli pokrywać nasze koszty. W obecnej chwili skupiamy się na utrzymaniu wzrostu cen wyłączenie na minimalnym poziomie inflacji kosztowej. Chcemy, by ceny materiałów budowlanych nie spadały, podczas gdy koszty ich produkcji ciągle rosną.
Piotr Dauksza Dyrektor Generalny Isover
W przypadku nie tylko ISOVER, ale całej Grupy Saint-Gobain, blisko 400 lat historii nauczyło nas, że należy stawiać na wartość, a przede wszystkim optymalny stosunek wartości do ceny. Oferując Klientowi wyrób, faktycznie proponujemy mu pakiet, obejmujący nie tylko najwyższej jakości produkty i rozwiązania, ale również sprawną logistykę i dostępność produktu, silną markę i skuteczne działania marketingowe, doradztwo techniczne na każdym etapie inwestycji, a przede wszystkim solidny zwrot z inwestycji. Wielka wartość dodana tkwi również w działaniach związanych z rozwojem całego rynku. ISOVER jest bardzo aktywny w kształtowaniu świadomości społecznej, rozwijaniu wiedzy profesjonalnej wśród architektów i wykonawców. Te wszystkie działania wymagają sporych nakładów, ale my, jako lider rynku, jesteśmy zobligowani do podnoszenia standardów i stosowania najlepszych praktyk w procesie sprzedaży opartej o wartości.
Paweł Ciepły
Dyrektor Zarządzający Semmelrock Stein+Design Sp. z o.o. W każdym przypadku musi dominować filozofia wartości. Problem polega na tym, gdzie i jak umiemy ją odnaleźć, odpowiednio zinterpretować i z korzyścią dla firmy wykorzystać. Ilość nie jest ani przeciwnikiem, ani alternatywą dla wartości, gdyż również w niej można odnaleźć wartość. Pozostają kluczowe pytania: Która wartość jest lepsza dla nas dziś? Która w interesującej nas perspektywie czasowej? Co możemy i decydujemy się poświęcić za jej uzyskanie? W produkcji wieloasortymentowej, masowej, niwelując i ograniczając liczne ryzyka, należy nastawić się na perfekcyjną analitykę, rozwój produktu i doskonalenie systemu sprzedaży, które to pozwalają skonfigurować odpowiednie modele „wyłapujące wartość”. Należy jednak pamiętać, że definicja wartości nie zawsze jest jednoznaczna i taka sama dla każdego gracza na rynku, co często bywa skutecznym bodźcem zmiany filozofii dla niejednego „kręgosłupa wartościowego”.
Builder 31
warsztat pracy projektanta konstrukcji
Zrehabilitowana geotechnika Danuta Burzyńska
Po latach zaniedbań doceniono wreszcie dyscyplinę, która ma decydujący wpływ na bezpieczeństwo każdej budowli i na ekonomikę kosztów całej inwestycji. Od kwietnia 2012 roku obowiązuje Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych. 32 Builder
W
dniach 5-8 marca br. w Wiśle, po raz 28, odbyły się Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji. Organizatorem był Oddział Małopolski PZITB, współpracujący z oddziałami w Bielsku-Białej, Gliwicach i Katowicach. Konferencja była ważnym wydarzeniem podkreślającym i otwierającym nowy rozdział w stosowaniu geotechniki w Polsce, która do tej pory nie była doceniania przez uczestników procesu inwestycyjnego, do których inżyniera geotechnika nawet nie zaliczano. Tylko świadomy inwestor, świadomy konstruktor oraz świadomy wykonawca, bez pomocy doświadczonego geotechnika, nie przystępował do realizacji swoich zadań, szczególnie w trudnych warunkach gruntowych. Trzeba było czasu i dużych inwestycji, w tym m.in. infrastrukturalnych realizowanych w ostatnich kilku latach, wielu skomplikowanych zagadnień inżynierskich, problemów wynikających z niewiedzy lub zaniechań i zaniedbań geotechnicznych, żeby przekonać się o ogromnej roli tej dziedziny nierozerwalnie związanej z budownictwem. W tegorocznych warsztatach, które zorganizowano na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, udział wzięło prawie 500 uczestników, w tym znacząca część inżynierów posiadających specjalizację geotechniczną. Wygłoszone przez wybitnych specjalistów z całego kraju referaty dotyczyły podłoża budowlanego, fundamentów, budowli podziemnych, oddziaływania głębokiego posadowienia na otoczenie, oddziaływań dynamicznych przekazywanych przez podłoże na budowle, praktycznego stosowania Eurokodu 7, zagadnień diagnostyki i zabezpieczania osuwisk i wałów przeciwpowodziowych. Dużym zainteresowaniem uczestników cieszyły się aspekty prawne pro-
jektowania geotechnicznego w świetle najnowszych zmian Prawa Budowlanego, nowego rozporządzenia MTBiGM oraz przybliżony przez Ryszarda Trykosko Przewodniczącego PZITB proces tworzenia nowego Prawa i Kodeksu Budowlanego. (Patrz str. 38, 39. ”Idą zmiany – Jak powstaje nowe prawo”). Wprowadzono nowe pojęcie w postaci projektu geotechnicznego, który stanowić ma integralną część projektu budowlanego. Tym samym na projektancie geotechniku ciąży odpowiedzialność za bezpieczne zaprojektowanie posadowienia i udostępnienie konstruktorowi niezbędnych danych do zaprojektowania konstrukcji fundamentów.
Inżynier geotechnikwspółuczestnik procesu budowlanego
Nowe rozporządzenie spowodowało przywołanie do życia zawodu inżyniera geotechnika i wymusza obecnie na Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa przyspieszenie trybu nadawania specjalizacji geotechnicznej inżynierom budowlanym, pełniącym samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Honorowy Prezes PIIB, prof. zw. dr hab. inż. Zbigniew Grabowski o roli geotechniki w Polsce: „Szeroki front różnego rodzaju inwestycji budowlanych wraz z rozwijającą się intensywnie w ciągu kilkunastu lat geotechniką wymaga specjalistycznej wiedzy o podłożu budowlanym, zjawiskach w nim zachodzących w czasie realizacji i użytkowania różnego rodzaju obiektów budowlanych. W miastach regułą stają się głębokie, kilkunastometrowe wykopy pod budynki w obszarach gęstej zabudowy, przewiduje się wzrost inwestycji w budowie metra, rozbudowę instalacyjnej infrastruktury podziemnej, autostrady, budowę linii kolejowych o dużych prędkościach, rozbudowę obiektów kwiecień 2013
hydrotechnicznych, wałów przeciwpowodziowych itp. Rośnie znaczenie interakcji podłoża z obiektami budowlanymi oraz potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania obiektów budowlanych w długich okresach czasu. Wymaga to lepszego, dokładniejszego badania gruntu, szczególnie jego właściwości, a liczne technologie badań, technik wykorzystania i wzmocnienia podłoża gruntowego, jego ulepszania często przekraczają zakres wiedzy inżynierów, konstruktorów, drogowców, co powoduje konieczność (nie tylko formalną) współpracy ze specjalistą – inżynierem geotechnikiem”. Nadzór budowlany wymagać będzie od inwestorów, projektantów i wykonawców obiektów budowlanych ścisłej współpracy z inżynierami geotechnikami na wszystkich etapach procesu budowlanego, począwszy od wydania warunków zagospodarowania, aż po monitoring wykonanego obiektu.
Każdy budynek na gruncie stoi
Tym zdaniem, oczywistym nie tylko dla każdego inżyniera, wyrażającym podstawową zasadę posadowienia, profesor Lech Wysokiński dobitnie podkreślił rolę geotechniki. Bo przecież każdy budynek posadawiamy na gruncie i dla bezpieczeństwa całego obiektu ważne jest wcześniejsze rozpoznanie warunków tego posadowienia. Szczególnym wyzwaniem jest posadawianie współczesnych obiektów inżynierskich, ponieważ odbywa się ono często w trudnych warunkach geotechnicznych. Do takich obiektów należą m.in. mosty, wiadukty, estakady, drogi, obwodnice miast częściowo zagłębiane w gruncie, wysokie budynki czy silnie obciążone obiekty przemysłowe. Wybitny autorytet w dziedzinie geotechniki, autor cyklu o projektowaniu wg Eurokodu 7 (rozpoczętego: BUILDER nr 10/2012), podzielił się swoim wieloletnim doświadczeniem i ogromną wiedzą na temat efektywnego zabezpieczania osuwisk. Przytaczając wiele przykładów z realizacji utwierdził inżynierów w przekonaniu do stosowania sprawdzonych, tradycyjnych metod i odniósł się do nowoczesnych rozwiązań. Szczegółowo zaprezentował zasady i dobór metod zabezpieczania zboczy w zakwiecień 2013
leżności od typu stoku, warunków geologicznych i nawodnienia. Wskazał że możliwości rozwiązań każdego przypadku jest kilka, o wyborze zwykle decyduje koszt, ale liczne przypadki są jego zdaniem rozwiązywane nieprawidłowo, bo zabezpieczenie osuwisk jest nadzwyczaj trudne i walka z nimi trwa całe lata, a niekiedy nawet wieki.
Geotechnika i hydrogeologia
Profesor Anna Siemińska-Lewandowska jako pierwsza, ponieważ rozpoczynała konferencję wykładem o zagadnieniach realizacji II linii warszawskiego metra, zwróciła uwagę na konieczność przeprowadzania badań i rozpoznania warunków geologicznych i hydrogeologicznych, czyli gruntowych oraz wodnych.
Nauka i budownictwo
Merytoryczne uzupełnienie problematyki wykładów stanowiły wystawy prawie 50 firm oraz wyjątkowo interesujące w tym roku prezentacje innowacyjnych rozwiązań, produktów i technologii. Świadczą one o postępującym rozwoju tej dyscypliny, wysokim poziomie świadomości znaczenia geotechniki w procesie budowlanym wśród producentów oraz specjalizujących się w wykonawstwie firm, a także o dobrej współpracy środowiska naukowego z przemysłem. Szczególną uwagę uczestniczących inżynierów zwrócili swą dużą wiedzą, profesjonalizmem i doświadczeniem: prof. Michał Topolnicki z Politechniki Gdańskiej, Członek Zarządu Keller Polska (Ryzyko związane ze wzmacnianiem gruntu za pomocą kolumn o różnej sztywności), mgr inż. Sylwester Gruszczyński, Dyrektor Marketingu w Lafarge Cement S.A (Gruntar – stabilizacja na miarę XXI wieku), mgr inż. Piotr Borucki, Peri Polska (Deskowanie fundamentów, ścian fundamentowych i innych monolitycznych konstrukcji zagłębionych w gruncie), Bogusław Przebinda, Dyrektor Marketingu Soletanche Polska (Zakres robót geotechnicznych i stosowane technologie), Menard Polska, Maccaferri, Soley, ATM, Titan Polska, a nawet referaty wykraczające poza tematykę Warsztatów: Rocwool Polska (Zabezpieczanie ogniochronne stropów żelbetowych od strony wewnętrznej), Hilti Poland (Systemowe rozwiązanie mocowania fasad wentylowanych).
mgr inż. Mirosław Boryczko
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego XXVIII Warsztatów Pracy Projektanta Konstrukcji
„Poziom geotechniki w ciągu ostatnich dziesięciu lat bardzo się podniósł W gronie blisko 500 uczestników tegorocznych Warsztatów Pracy Projektanta Konstrukcji znaleźli się projektanci budownictwa ogólnego, przemysłowego i komunikacyjnego, przedstawiciele świata nauki oraz specjalistycznych firm projektowych i wykonawczych. Tematyka Warsztatów była kontynuacją rozpoczętego w 2010 r. cyklu „Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjno – materiałowo – technologiczne”, a bezpośrednio dotyczyła problemów geotechniki. Istotną rzeczą było wprowadzenie zagadnień diagnostyki i zabezpieczania osuwisk i wałów przeciwpowodziowych, co ma bezpośredni związek z katastrofalnymi powodziami, które dotknęły w 2010 roku Małopolskę i inne regiony kraju. Do współpracy, jako wykładowców, zaproszono wybitnych specjalistów z terenu całej Polski. Wystąpienia podzielono na 9 tematycznych sesji. Przewidziano też czas na dyskusję nad wykładami, lecz ich bardzo szeroka i interesująca tematyka sprawiała, że rozmowy były kontynuowane również w kuluarach. A było nad czym dyskutować, ponieważ – jak stwierdził koordynator naukowy Warsztatów prof. dr hab. inż. Lech Wysokiński – poziom geotechniki w ciągu ostatnich dziesięciu lat bardzo się podniósł. Organizatorzy zadbali nie tylko o wysoki poziom merytoryczny spotkania, ale też o atrakcje artystyczne. W pierwszym dniu w trakcie wieczoru sponsora specjalnego – firmy MENARD POLSKA – wystąpił zespół „Budka Suflera”. W drugim dniu miał miejsce koncert Pawła Bączkowskiego z zespołem, a trzeciego dnia uczestnicy WPPK wysłuchali recitalu Edyty Geppert. Wyrażamy nadzieję, że wszyscy uczestnicy Warsztatów znaleźli podczas pobytu w Wiśle dogodne warunki do dobrego odbioru wykładów, nawiązania kontaktów z wystawcami, wzajemnej wymiany doświadczeń zawodowych, a nabyta wiedza będzie przydatna w codziennej pracy projektantów konstrukcji budowlanych. Patronat nad XXVIII Warsztatami sprawowali: Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego – Robert Dziwiński oraz J.M. Rektor Politechniki Krakowskiej – prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak. Ponadto patronat branżowy nad WPPK sprawowali: Rada Krajowa Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa oraz Śląska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa. Następna edycja WPPK poświęcona geotechnice odbędzie się za cztery lata, a głównym organizatorem, podobnie jak w tym roku, będzie Małopolski Oddział PZITB.
Builder 33
budujemy zaufanie w biznesie
Zanim podpiszesz… Adrianna Rudzińska-Żurek Członek Rady Fundacji w Fundacji Rozwoju Mediacji. Mediator z wieloletnim doświadczeniem biznesowym, zwłaszcza w zakresie nadzoru korporacyjnego, zarządzania projektami i audytu wewnętrznego. Prowadzi mediacje gospodarcze, cywilne, prawa pracy. Ukończyła szkolenia z zakresu mediacji, negocjacji i rozwiązywania konfliktów. Wpisana na Listę Stałych Mediatorów złożoną u Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie.
Zaburzona komunikacja, pojawienie się nieprzewidzianych uwarunkowań zewnętrznych, niejasne przepisy czy niedotrzymanie warunków umowy z powodu odmiennej jej interpretacji to najczęstsze przyczyny konfliktów, także w branży budowlanej. Wielu z tych sporów udałoby się uniknąć, gdyby etap negocjowania i zawierania umów wsparty został poprzez zaangażowanie profesjonalnego mediatora. 34 Builder
P
erspektywa mediatora pozwala na bezstronną obserwację specyfiki i dynamiki sporów gospodarczych. Spotykamy strony, które trafiają do mediacji po długo toczących się negocjacjach, zmęczone eskalującym konfliktem, a nierzadko również długotrwałym procesem przed sądem. Mediacja daje szansę na znalezienie rozwiązania satysfakcjonującego dla obu stron, bez konieczności uzyskiwania sądowego werdyktu. Konflikt, który sprowadza dotychczasowych partnerów biznesowych do sądu, a następnie na drogę mediacji, wynika najczęściej z wielu nawarstwiających się trudności, wśród których wymienić należy przede wszystkim zaburzenia w procesie komunikacji między stronami. Dotyczy to zarówno etapu ustalania i formułowania konkretnych warunków współpracy między partnerami biznesowymi, jak i okresu samej realizacji zawartej między nimi umowy, a więc pojawiających się sytuacji problematycznych, nieprzewidzianych uwarunkowań zewnętrznych, niejasnych przepisów czy niedotrzymania warunków umowy z powodu odmiennej jej interpretacji.
Zanim podpiszesz…
Wydaje się, że wielu sporów udałoby się uniknąć, gdyby etap negocjowania i zawierania umów wsparty został poprzez zaangażowanie mediatora. Do takich wniosków dochodzimy nie tylko my, praktycy mediacji w Polsce, ale jest to przede wszystkim proces obserwowany w zachodnich krajach o ugruntowanej pozycji metod alternatywnego rozwiązywania sporów. Postępowanie znane pod nazwą „deal mediation” jest jedną z nowszych metod zastosowania mediacji w praktyce biznesu. Deal mediation to nic innego, jak zastosowanie przez zaangażowaną w negocjacjach bezstronną osobę trzecią, jaką jest profesjonalny mediator, technik mediacyjnych, tak aby doprowadzić do porozumienia stron, pracujących nad sformułowaniem zapisów kontraktów czy umów, mających zobowiązać strony. Coraz więcej polskich ośrodków mediacyjnych
dysponuje już wystarczającym doświadczeniem, aby usługi deal mediation oferować również na naszym rynku.
Techniki mediacyjne w służbie biznesu
Praktyka wskazuje, że uczestnictwo w negocjacjach mediatora przynosi wymierne rezultaty. Mediator, posługując się technikami ze swojego wachlarza, może przede wszystkim efektywnie usprawnić komunikację pomiędzy stronami, co otwiera pole do precyzyjniejszego formułowania i rozumienia stanowisk stron. Dzięki temu strony mogą „poszerzyć pole porozumienia”, zamiast „poszerzania (potencjalnego) pola walki”. Pomagając stronom wypracować oczekiwania odnośnie zakresu i warunków wzajemnych relacji, mediator może także pomóc w określeniu realistycznego zakresu umowy. Mediator korzysta z prawa do pracy z każdą ze stron indywidualnie (swoista odmiana praktykowanych w mediacji spotkań na osobności). Bazując na swoim doświadczeniu, a także pozycji osoby neutralnej, mediator może również zadać szczególnie pomocne pytanie: „Co, jeśli…?”, prowokując strony do spojrzenia na warunki porozumienia z różnych perspektyw, wykraczających poza rutynowo przyjmowane założenia. Takie podejście jest szczególnie istotne dla oceny potencjalnych ryzyk biznesowych, związanych z realizacją umowy. Rola mediatora może okazać się szczególnie cenna, jeśli weźmiemy pod uwagę zawieranie kontraktu pomiędzy stronami o odrębnych wartościach, kulturach organizacyjnych, a także wywodzących się z różnych kręgów kulturowych, co ma miejsce w przypadku negocjacji międzynarodowych. Stworzenie odpowiednich warunków w rozmowach biznesowych, dzięki obowiązywaniu na spotkaniach reguł właściwych dla mediacji tj. poufności, świadomości dobrowolności uczestnictwa, otwartości itd., staje się czynnikiem bardzo stymulującym uzyskanie pozytywnych rozwiązań. Doświadczenia przedsiębiorców, którzy kwiecień 2013
skorzystali z pomocy mediatora przy negocjowaniu porozumienia wskazują, że umowa w ten sposób zawarta stwarza zdecydowanie korzystniejsze podłoże dla rozpoczętej współpracy, budując bezpośrednie relacje między stronami i większą otwartość przy poszukiwaniu rozwiązań dla pojawiających się, ewentualnych napięć. Przedsiębiorcy i menadżerowie na pewno mogliby przytoczyć szereg przykładów na to, jak założenia zyskownego biznesu rozwiały się wskutek nieudanych negocjacji. Skalę zjawiska dobrze ilustruje ciekawy eksperyment, przeprowadzony przez Howarda Raiffa’a, profesora Harvardu, autora książki „The Art and Science of Negotiation”. Podzielił on grupę badawczą na 21 par, którym przydzielił zadanie negocjowania fuzji przedsiębiorstw. Strony przeciwne w parach negocjacyjnych miały tak ustawione w treści zadania parametry do negocjacji, aby znalezienie porozumienia było możliwe. Okazało się jednak, że aż 57% spośród badanych nie potrafiło znaleźć wspólnej płaszczyzny negocjacji i nie zawarło kontraktu. Negocjujące strony silnie koncentrowały się przede wszystkim na swoich potrzebach, przywiązując się do przyjętych przez siebie a priori założeń. Spośród tych, którzy osiągnęli porozu-
Fundacja Rozwoju Mediacji jest organizacją pozarządową, utworzoną przez mediatorów z wieloletnią praktyką w przeprowadzaniu postępowań mediacyjnych. Naszym celem jest rozwijanie i propagowanie idei mediacji, jako metody rozwiązywania sporów sądowych i pozasądowych. Podejmujemy szereg działań na rzecz rozwoju mediacji oraz alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR), a także upowszechniania wiedzy dotyczącej mediacji oraz różnych form jej wykorzystania. Prowadzimy mediacje w sprawach gospodarczych, cywilnych, rodzinnych, prawa pracy i ubezpieczeń. W naszej pracy kierujemy się Standardami Prowadzenia Mediacji przyjętymi przez Fundację Rozwoju Mediacji.
mienie, większość nie wynegocjowała najbardziej korzystnych warunków transakcji. Przykład ten w prosty i dobitny sposób pokazuje, jak trudne bywa osiągnięcie sukcesu, jakim jest zawarcie zabezpieczającego interesy obu stron i jednakowo przez nie interpretowanego kontraktu. W mediacjach często spotykamy także strony, które zawarły umowy w przekonaniu o tym, że wszystkie zapisy zostały doprecyzowane. Jednak w trakcie realizacji umów następowały zasadnicze rozbieżności, dotyczące np. kwestii stosowanych norm, rozumienia przyjętych terminów, sposobu naliczania kar, trwania okresów gwarancyjnych i zakresu gwarancji, podziału odpowiedzialności partnerów, wykorzystywania usług podwykonawców itd. Podsumowując, można stwierdzić, że wprowadzenie do negocjacji dotyczących warunków kontraktu, niezależnego mediatora, sterującego procesem komunikacji, tonującego emocje stron i zachęcającego do precyzowania rzeczywistych interesów, w zasadniczy sposób mogłoby pomóc w procesie konstruowania i zawierania umów. W konsekwencji pozwoliłoby to obu stronom uniknąć często długotrwałych konfliktów. n
Działamy także w innych obszarach: prowadzimy szkolenia, warsztaty i konsultacje. Nasz zespół stanowią doświadczeni mediatorzy, którzy ukończyli liczne szkolenia z zakresu mediacji, negocjacji i rozwiązywania konfliktów. Wpisani są na Listę stałych mediatorów Fundacji Rozwoju Mediacji prowadzoną przy Sądzie Okręgowym w Warszawie.
FUNDACJA ROZWOJU MEDIACJI 01-828 Warszawa, ul. Schroegera 82 lok. 100 (budynek DOMU NAUKI, wejście od ul. Przybyszewskiego, I piętro) telefon: 602 774 777 fax: (22) 834 50 51 e-mail: sekretariat@fundacjamediacji.pl, www.fundacjamediacji.pl
www.fundacjamediacji.pl kwiecień 2013
WARTO MEDIOWAĆ budujemy zaufanie w biznesie to ogólnopolski program o charakterze informacyjnym i promocyjnym, skierowany do firm i instytucji, którego celem jest popularyzacja mediacji – skutecznej metody rozwiązywania sporów i konfliktów w biznesie. Aby zostać uczestnikiem programu, wystarczy zadeklarować, że: 1. w przypadku sporu powstałego pomiędzy uczestnikiem programu a jego partnerami biznesowymi lub klientami, w pierwszej kolejności podejmie on próbę rozwiązania tego konfliktu na drodze mediacji; 2. w tym celu, podpisując umowę z partnerami biznesowymi, zaproponuje umieszczenie w tej umowie klauzuli o rozwiązywaniu sporów na drodze mediacji. KLAUZULA MEDIACYJNA Klauzula I 1. W przypadku powstania pomiędzy stronami niniejszej umowy jakiegokolwiek sporu, Strony zobowiązują się do podjęcia próby rozwiązania sporu na drodze mediacji, przed skierowaniem sprawy do postępowania arbitrażowego lub sądu. 2. Strony uzgadniają, że mediacja będzie prowadzona przez mediatorów wskazanych wspólnie przez Strony. Klauzula II 1. W przypadku powstania pomiędzy stronami niniejszej umowy jakiegokolwiek sporu dotyczącego niniejszej umowy lub w związku z nią, Strony zobowiązują się do podjęcia próby rozwiązania sporu na drodze mediacji, przed skierowaniem sprawy do postępowania arbitrażowego lub sądu. 2. Strony uzgadniają, że mediacja będzie prowadzona przez mediatorów wskazanych wspólnie przez Strony. (fakultatywny ustęp drugi do Klauzuli I i II) 2. Strony uzgadniają, że mediacja będzie prowadzona przez mediatorów z Listy stałych mediatorów Fundacji Rozwoju Mediacji, wskazanych wspólnie przez Strony. Klauzula oraz deklaracja do pobrania na stronie: www.wartomediowac.pl Organizatorami programu są Fundacja Rozwoju Mediacji i wydawca miesięcznika „Builder”.
Builder 35
normy budowlane
Nowe reguły rynku wyrobów budowlanych Część 2 W Łukasz Adamus
Asystent w Instytucie Techniki Budowlanej, pracownik zespołu ds. Harmonizacji Technicznej w Budownictwie. Uczestnik prac badawczych w zakresie harmonizacji europejskiej, zrównoważonego rozwoju oraz technologii informatycznych dla budownictwa. Autor licznych publikacji na temat wpływu inicjatyw podejmowanych przez władze UE na rynek budowlany.
pierwszej części artykułu („Builder” 3/2013) przedstawione zostały informacje na temat zmian w podstawowych pojęciach związanych z wprowadzaniem do obrotu wyrobów budowlanych, obowiązki poszczególnych uczestników rynku oraz zasady stosowania oznakowania CE. Druga część opisuje zmiany w zakresie roli i formy deklaracji właściwości użytkowych, dostępne ścieżki wprowadzania wyrobu na rynek zgodnie z nowymi przepisami oraz reguły obowiązujące w okresie przejściowym.
Zawartość i rola deklaracji właściwości użytkowych
1 lipca 2013 roku wejdą w życie przepisy zawarte w rozporządzeniu nr 305/2011 (CPR) Parlamentu Europejskiego i Rady, odnoszące się do przedsiębiorców wprowadzających do obrotu i udostępniających wyroby budowlane na rynku UE. 36 Builder
Sporządzenie deklaracji właściwości użytkowych dla wyrobu będzie podstawą do opatrzenia go znakiem CE, jednak, inaczej niż dotychczas, deklaracja (do tej pory nazywana „deklaracją zgodności”) oraz oznakowanie wyrobu nie będą warunkami wystarczającymi do wprowadzenia wyrobu na rynek UE. Zgodnie z postanowieniami rozporządzenia CPR, zadaniem deklaracji nie będzie potwierdzenie zgodności wyrobu z wymaganiami zawartymi w zharmonizowanej specyfikacji technicznej, lecz dokumentacja jego właściwości użytkowych. Deklaracja właściwości użytkowych ma zawierać informacje identyfikujące typ wyrobu, zastosowany system oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych oraz zharmonizowaną specyfikację techniczną, na podstawie której została wydana. Będzie musiała też wskazywać zamierzone zastosowanie (lub wiele zastosowań) wyrobu, określone w oparciu o zharmonizowaną specyfikację techniczną. Ponadto obejmie informacje o właściwościach użytkowych wyrobu, których zakres i treść będzie spełniać następujące wymagania: • w zamieszczonym w niej wykazie zasadniczych charakterystyk, w odnie-
sieniu do których określone zostały właściwości, znajdą się wszystkie charakterystyki określone w specyfikacji technicznej dla danego zastosowania; • zadeklarowana będzie przynajmniej jedna właściwość użytkowa (w odniesieniu do jednej charakterystyki zasadniczej z punktu powyżej); • zadeklarowane będą właściwości w odniesieniu do charakterystyk określonych jako obowiązkowe w odpowiednim akcie delegowanym Komisji Europejskiej (jeżeli taki zostanie opublikowany); • zadeklarowane będą właściwości użytkowe tych zasadniczych charakterystyk, w odniesieniu do których państwo, gdzie wyrób ma być udostępniony na rynku sformułuje przepisy; • jeżeli deklaracja będzie sporządzana na podstawie europejskiej oceny technicznej (EOT) – zostaną zadeklarowane właściwości odnoszące się do wszystkich zawartych w niej charakterystyk. Przy zasadniczych charakterystykach znajdujących się w wykazie, w odniesieniu do których nie zostaną zadeklarowane właściwości użytkowe, będzie umieszczany skrót NPD (No Performance Determined). Rozporządzenie mówi również, że wraz z deklaracją właściwości użytkowych mają być udzielane ewentualne informacje o zawartych w wyrobie substancjach niebezpiecznych, zgodnie z postanowieniami rozporządzenia w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów – REACH [Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r.]. Wprowadzenie na rynek wyrobu przeznaczonego do określonego zastosowania (deklarowanego na podstawie zharmonizowanej specyfikacji technicznej) będzie wymagało sporządzekwiecień 2013
nia deklaracji właściwości użytkowych w taki sposób, aby były w niej określone właściwości w odniesieniu do tych zasadniczych charakterystyk, w zakresie których w docelowym państwie członkowskim istnieją przepisy określające wymagania, tzn. aby na jej podstawie możliwe było stwierdzenie przydatności wyrobu do danego zastosowania w świetle tych regulacji. W związku z powyższym, w nowym systemie, w przypadku obszaru objętego normami zharmonizowanymi, producent będzie musiał zadecydować o zawartości deklaracji, biorąc pod uwagę przewidywany zakres stosowania i zbiór państw członkowskich, gdzie wyrób ma być udostępniany na rynku. Skrajnymi możliwościami wyboru są: • dostosowanie deklaracji do przepisów obowiązujących w jednym państwie, dla jednego zastosowania (wtedy wprowadzenie go do obrotu w innym kraju, lub w tym samym, ale dla innego zastosowania, może wymagać sporządzenia kolejnej deklaracji). To rozwiązanie zminimalizuje ilość koniecznych do wykonania badań wyrobu, jednak może ograniczać rynek docelowy; • zadeklarowanie właściwości użytkowych wyrobu w odniesieniu do wszystkich zasadniczych charakterystyk uwzględnionych w normie, co, zakładając, że spełni obowiązujące tam wymagania, pozwoli na wprowadzenie go w dowolnym państwie członkowskim UE dla wszystkich zastosowań. W przypadku producentów, którzy zdecydują się na dostosowanie deklaracji właściwości użytkowych do wymagań jednego lub kilku krajów, niezbędna będzie wiedza na temat obowiązujących w nich przepisów odnoszących się do wyrobów budowlanych, mających na celu spełnienie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych. Aby ułatwić dostęp do odpowiednich regulacji, rozporządzenie CPR zobowiązuje państwa członkowskie do wyznaczenia punktów kontaktowych ds. wyrobów budowlanych, które mają dostarczać przejrzystych i łatwych do zrozumienia informacji w tym zakresie.
Zharmonizowane specyfikacje techniczne
Sporządzenie zgodnej z regulacjami rozporządzenia CPR deklaracji właściwości użytkowych wyrobu budowlanego będzie wymagało zastosowania kwiecień 2013
metod i kryteriów oceny przedstawionych w odpowiedniej zharmonizowanej specyfikacji technicznej. Może to być norma zharmonizowana, opracowana przez Europejski Komitet Normalizacyjny CEN (takie normy są automatycznie wprowadzane do zbioru polskich norm) i opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE, lub europejski dokument oceny, opracowany przez uprawnioną jednostkę oceny technicznej (JOT). Specyfikacje obu rodzajów będą też zawierać wytyczne w zakresie systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu.
Deklaracja właściwości użytkowych ma zawierać informacje identyfikujące typ wyrobu, zastosowany system oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych oraz zharmonizowaną specyfikację techniczną, na podstawie której została wydana. Będzie musiała też wskazywać zamierzone zastosowanie (lub wiele zastosowań) wyrobu, określone w oparciu o zharmonizowaną specyfikację techniczną. W przypadku istnienia normy zharmonizowanej z rozporządzeniem, obejmującej zakresem dany wyrób, tzn. na podstawie której możliwe będzie dokonanie oceny jego właściwości użytkowych odpowiednich dla zamierzonego zastosowania, sporządzenie deklaracji właściwości użytkowych i opatrzenie wyrobu znakiem CE będzie dla producenta obowiązkowe. Po opublikowaniu w wykazie zamieszczanym w Dzienniku Urzędowym UE oraz po upłynięciu określonego w normie okresu przejściowego, stanie się ona jedynym dokumentem, na podstawie którego będzie można sporządzić deklarację właściwości użytkowych dla objętego nią wyrobu. Jeżeli w zbiorze norm zharmonizowanych nie będzie takiej, która pozwalałaby na ocenę wszystkich niezbędnych właściwości użytkowych, producent będzie miał do wyboru dwie drogi postępowania. Może starać się o wydanie przez jednostkę oceny technicznej (JOT) europejskiej oceny technicznej (EOT) dla swojego wyrobu i na jej podstawie sporządzić deklarację właściwości użytkowych oraz oznakować wyrób CE, lub skorzystać z systemu krajowe-
go, obowiązującego w państwie docelowym, gdzie produkt ma zostać wprowadzony na rynek. Europejska ocena techniczna wydawana będzie na podstawie europejskiego dokumentu oceny (EDO), stanowiącego zharmonizowaną specyfikację techniczną. Jeżeli w momencie składania wniosku o EOT, będzie istniał dokument EDO, wydany dla analogicznego wyrobu i zamierzonego zastosowania na wniosek innego producenta, zostanie on wykorzystany w procedurze oceny. W przeciwnym wypadku JOT, do której został skierowany wniosek, opracuje nowy europejski dokument oceny. Przy zastosowaniu europejskiej oceny technicznej do sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych wyrobu, konieczne będzie zadeklarowanie właściwości użytkowych w odniesieniu do wszystkich zasadniczych charakterystyk uwzględnionych w europejskim dokumencie oceny, bez możliwości określenia którejkolwiek z nich jako niezdefiniowanej (NPD – No Performance Determined).
Okres przejściowy
Postanowienia rozporządzenia CPR, odnoszące się do przedsiębiorców wprowadzających na rynek wyroby budowlane, wejdą w życie z początkiem lipca br. Mimo to chronione będą nabyte wcześniej prawa, a więc dokumenty wydane przed tą datą zachowają ważność zgodnie z zawartymi w nich zapisami. W szczególności będą obowiązywać następujące zasady: • wyroby wprowadzone legalnie na rynek przed 1 lipca 2013 zostaną uznane za godne z postanowieniami CPR; • jeżeli certyfikat lub deklaracja zgodności zostały wydane przed powyższą datą, na ich podstawie będzie mogła zostać wystawiona deklaracja właściwości użytkowych (w przypadku certyfikatów – do końca ich okresu ważności); • wytyczne EOTA (tzw. ETAG-i) wydane przed powyższą datą będą mogły być stosowane w procedurze udzielania europejskich ocen technicznych; • producenci będą mogli wykorzystywać europejskie aprobaty techniczne wydane przed 1 lipca 2013 do końca ich okresu ważności.
•
Autor jest pracownikiem Zespołu ds. Harmonizacji Technicznej w Budownictwie w Instytucie Techniki Budowlanej
Builder 37
prawo
Idą zmiany
Założenia do projektu ustawy – Prawo budowlane dr Mateusz Grabiec Rok 2012 oraz początek roku 2013 upłynęły w duchu dyskusji na założeniami planowanej reformy procesu budowlanego. Autor jest adwokatem w kancelarii Baker W tym czasie, w Ministerstwie Transportu, Budownictwa & McKenzie, ekspertem i Gospodarki Morskiej, zostały przygotowane i poddane w zakresie transakcji nieruchomościowych oraz prokonsultacjom międzyresortowym i społecznym trzy jektów infrastrukturalnych. propozycje założeń projektu ustawy – Prawo budowlane. Specjalizuje się w prawie obrotu nieruchomościami, prawie budowlanym, prawie umów budowlanych, jak również w zagadnieniach prawnych z zakresu partnerstwa publiczno-prawnego, koncesji na roboty budowlane i usługi oraz prawa zamówień publicznych. Doświadczenie zawodowe autora obejmuje kompleksową obsługę prawną procesu inwestycyjno-budowlanego na wszystkich jego etapach, począwszy od nabycia nieruchomości, po komercjalizację i sprzedaż inwestycji nieruchomościowych, w tym obiektów biurowych, centrów handlowych oraz nieruchomości mieszkaniowych. Doradzał również przy projektach infrastrukturalnych z sektora transportu, gospodarki odpadami oraz ochrony zdrowia, świadcząc usługi doradztwa prawnego zarówno na rzecz strony publicznej, jak i strony prywatnej.
Na tym etapie prac legislacyjnych należy pozytywnie odnieść się do kierunku zmian wskazanych w założeniach nowelizacji Prawa budowlanego. Daje on nadzieję na osiągnięcie celu częściowego usprawnienia procesu budowlanego w Polsce, jednak szczegółowe oceny będą możliwe dopiero wtedy, gdy poznamy propozycje konkretnych rozwiązań. Wydaje się jednak, że rewolucja nadejdzie dopiero wraz z Kodeksem Budowlanym.
38 Builder
P
ierwsza z nich, poza nowymi regulacjami w zakresie procesu budowlanego, zawierała istotne propozycje z obszaru planowania miejscowego, w tym zniesienie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Jednak w wyniku przeanalizowania uwag, zgłoszonych podczas wspomnianych uzgodnień i konsultacji społecznych, w drugim projekcie zdecydowano o ograniczeniu zakresu inicjatywy ustawodawczej poprzez usunięcie z niej zmian w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ponadto odstąpiono od projektowanych zmian w zakresie struktury organów nadzoru budowlanego. Założenia nowelizacji Prawa budowlanego w brzmieniu drugiego z projektów założeń stawiały sobie za cel reformę procesu budowlanego w zakresie, w jakim jest on obecnie uregulowany w ustawie - Prawo budowlane, poprzez usprawnienie procesu inwestycyjnego, w tym uproszczenie procedur i ograniczenie rozstrzygnięć administracyjnych, oraz, jak to ujęto, wyważenie w procesie budowlanym interesu publicznego i prywatnego.
Zmiany w procesie budowlanym
Ostatecznie dwie pierwsze propozycje założeń zmian w Prawie budowlanym zostały wycofane. Odmiennie od wycofanych propozycji, na obecnym etapie odstąpiono od pomysłu szerokiej reformy Prawa budowlanego, polegającej na stworzeniu zupełnie nowej ustawy. Skupiono się na zidentyfikowaniu tych bolączek procesu budowlanego, które mogą zostać usunięte w relatyw-
nie szybkim okresie czasu poprzez dokonanie zmian w obecnej ustawie. W ten sposób częściowe ograniczenie czasochłonności i obciążeń regulacyjnych mogłoby nastąpić jeszcze w tym roku. Natomiast kompleksowe uregulowanie procesu inwestycyjno-budowlanego ma nastąpić w Kodeksie Budowlanym przygotowywanym przez nowo powołaną Komisję Kodyfikacyjną Prawa Budowlanego.
Jednorodzinne budynki mieszkalne bez pozwolenia na budowę
Zasadnicza zmiana przewidziana w projekcie założeń nowelizacji Prawa budowlanego dotyczy jednorodzinnych budynków mieszkalnych. Polega ona na rezygnacji w odniesieniu do tych obiektów z wymogu uzyskania pozwolenia na budowę. W to miejsce zakłada się wprowadzenie obowiązku zgłoszenia z dołączonym projektem budowlanym. Organ otrzymujący zgłoszenie będzie miał 30 dni na wniesienie sprzeciwu w drodze decyzji. Po upływie tego okresu domniemywać będzie się uzyskanie przez inwestora, tzw. milczącej zgody. Dalsza ingerencja w obecną procedurę polegałby na wykluczeniu możliwości
Planuje się, że budowę jednorodzinnych budynków mieszkalnych będzie można rozpocząć po uzyskaniu zgody budowlanej – milczącej akceptacji zgłoszenia z dołączonym projektem budowlanym. cd. str. 40 kwiecień 2013
Jak powstaje nowe prawo? Komisję Kodyfikacyjną Prawa Budowlanego powołano na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lipca 2012 r. Dz.U. 2012. poz. 856. Do jej zadań należy opracowanie projektu przepisów rangi ustawowej w zakresie kompleksowej regulacji dotyczącej procesu inwestycyjnobudowlanego. SKŁAD KOMISJI Prezydium: Zygmunt Niewiadomski - przewodniczący Komisji - profesor nauk prawnych, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego SGH, specjalista w zakresie planowania przestrzennego i prawa budowlanego, sędzia NSA w stanie spoczynku; Janusz Żbik - zastępca przewodniczącego Komisji - architekt z uprawnieniami bez ograniczeń, samorządowiec, urzędnik administracji rządowej, podsekretarz stanu w MTBiGM; Krzysztof Antczak - sekretarz Komisji - prawnik, Dyrektor Departamentu Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w MTBiGM. Członkowie: Tomasz Bąkowski, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, prawnik, specjalista w zakresie planowania przestrzennego, członek Rady Legislacyjnej przy Prezesie RM; Andrzej Bratkowski, dr nauk technicznych, b. minister budownictwa; Joanna Demediuk radca prawny, radca ministra w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego; Robert Dziwiński prawnik, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego; Roman Hauser, profesor nauk prawnych, UAM, prezes NSA; Hubert Izdebski profesor nauk prawnych UW, specjalista w zakresie samorządu terytorialnego; Adam Kowalewski urbanista, dr nauk ekonomicznych, Przewodniczący Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej; Maciej Lisicki inżynier budownictwa, wiceprezydent Gdańska, specjalista w zakresie gospodarki komunalnej i nieruchomości; Maciej Mosiej ekonomista, praktyk w zakresie procesu inwestycyjnego i budownictwa; Eugeniusz Mzyk, sędzia NSA w stanie spoczynku, wykładowca studiów podyplomowych SGH; Piotr Otawski prawnik, Zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska; Marek Szewczyk prawnik, profesor UAM w Poznaniu, ekspert Związku Miast Polskich, specjalista w zakresie prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego; Ryszard Trykosko inżynier budownictwa, Przewodniczący Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa; Łukasz Złakowski prawnik, przedsiębiorca.
kwiecień 2013
HARMONOGRAM PRAC 1. Prace analityczno-studialne • Doświadczenia historyczne w regulowaniu polskiego procesu inwestycyjno-budowlanego, ze szczególnym uwzględnieniem rozp. Prezydenta RP o prawie budowlanym i zabudowie osiedli z dnia 16 lutego 1928 r. – 24 października 2012 • Analiza rozwiązań prawnych wybranych państw obcych (Francja, Hiszpania, Niemcy) – 7 listopada 2012 • Diagnoza stanu regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego w Polsce – 21 listopada 2012 • Uwarunkowania regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego, wynikające w szczególności z potrzeby ochrony wartości wysoko cenionych oraz zasad demokratycznego państwa prawa – 5 grudnia 2012 • Wymogi regulacji kodeksowej. Zakres regulacji procesu inwestycyjno-budowlanego – systematyka Kodeksu – 19 grudnia 2012
2. Ocena dotychczasowych projektów zmian – wysłuchania autorów – założenia do tez projektu Kodeksu • Resortowe propozycje zmian – 9 stycznia 2013 • Propozycje zmian zainteresowanych środowisk – 23 stycznia 2013, 6 lutego 2013, 20 lutego 2013 • Planowanie miejscowe i lokalizacja inwestycji – 6 marca 2013 • Rozstrzygnięcia administracyjne w procesie inwestycyjno-budowlanym; Ochrona wartości wysoko cenionych. Inwestycje celu publicznego i szczególne obszary zabudowy; Realizacja i użytkowanie obiektów budowlanych w Kodeksie – założenia – 13 marca 2013
3. Szczegółowe rozstrzygnięcia – tezy projektu Kodeksu • Podstawowe zasady procesu inwestycyjno-budowlanego – 20 marca 2013 • Planowanie miejscowe. Lokalizacja inwestycji na podstawie planu miejscowego – 3 kwietnia 2013 • Inwestowanie na obszarze bez planu miejscowego – 17 kwietnia 2013 • Ochrona wartości wysoko cenionych – 8 maja 2013 • Szczególne zasady lokalizacji inwestycji celu publicznego – 22 maja 2013 • Realizacja inwestycji budowlanych, w tym warunki techniczne – 5 czerwca 2013 • Skutki prawne nielegalnych działań inwestora – 19 czerwca 2013 • Działalność inwestycyjna na obszarach zdegradowanych przyrodniczo i technicznie – 3 lipca 2013
4. Bezpośrednie prace legislacyjne – projekt Kodeksu
w zespołach roboczych – sierpień 2013 - marzec 2014 Zespół 1. Ustalenia ogólne Kodeksu oraz kwestie międzyzespołowe Zespół 2. Lokalizacja inwestycji (planowanie miejscowe, podział i scalanie nieruchomości dla celów budowlanych, inwestowanie na obszarach bez planu) Zespół 3. Realizacja inwestycji budowlanej i jej eksploatacja. Skutki prawne nielegalnych działań inwestora Zespół 4. Szczególny tryb lokalizacji i realizacji inwestycji celu publicznego Zespół 5. Ochrona wartości wysoko cenionych (ład przestrzenny, środowisko, zabytki) Inne zespoły powoływane w zależności od potrzeb
5. Scalanie wyników prac zespołów roboczych – kwiecień - czerwiec 2014 6. Konsultacje projektu Kodeksu budowlanego ze środowiskami stosującymi prawo. Uzupełnienia i poprawki – lipiec - listopad 2014 7. Przedłożenie projektu Kodeksu MINISTROWI – 30 listopada 2014 źródło: Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, KOMISJA KODYFIKACYJNA PRAWA BUDOWLANEGO, Ryszard Trykosko, Przewodniczący Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, Członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Budowlanego
Builder 39
wydania w stosunku do zgłoszenia z projektem budowlanym postanowienia nakładającego obowiązek usunięcia nieprawidłowości w zakresie projektu, na rzecz wydania wspomnianego sprzeciwu w formie decyzji. Z uproszczonej procedury wykluczone zostaną jednak budynki mieszkalne jednorodzinne, których obszar oddziaływania wykracza poza zakres projektu zagospodarowania działki lub terenu. Obszar ten będzie obowiązkowo wyznaczany w projekcie budowlanym przez projektanta, a prawidłowość jego wyznaczenia będzie weryfikowana przez organ administracji. Warto zauważyć, że potwierdzenie zgodności tej procedury z wymogami wskazanymi w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności w zakresie zapewnie-
Uproszczeniem dotyczącym wszystkich rodzajów inwestycji będzie zakładana eliminacja obowiązku załączenia do projektu budowlanego oświadczeń o zapewnieniu dostaw mediów, a także oświadczenia właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z drogą publiczną (za wyjątkiem dróg krajowych i wojewódzkich). nia odpowiedniej ochrony praw osób trzecich, otworzy drogę do kontynuowania prac nad postulowanymi wcześniej rozwiązaniami, polegającymi na przyjęciu, że skuteczne zgłoszenie z dołączonym projektem budowlanym będzie podstawową formą, tzw. zgody budowlanej. Ustawodawca liczy na to, że proponowane zmiany znajdą zastosowanie do połowy inwestycji dotyczących budowy jednorodzinnych budynków mieszkalnych (w 2011 r. stanowiły ok. 43% wszystkich wydanych pozwoleń na budowę), powodując znaczne oszczędności czasowe i finansowe po stronie inwestora oraz optymalizację pracy urzędników.
Uproszczenie projektu budowlanego
Uproszczeniem dotyczącym wszystkich rodzajów inwestycji będzie zakładana eliminacja obowiązku załączania do projektu budowlanego oświadczeń o zapewnieniu dostaw mediów, a także oświadczenia właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z drogą publiczną (za wyjątkiem dróg krajowych i wojewódzkich). Zakłada się przy tym, że weryfikacja spełniania przez obiekt budowlany warunków co do podłączenia mediów będzie weryfikowana na etapie oddawania inwestycji do użytkowania.
Wykonalność decyzji o pozwoleniu na budowę
Na podstawie obecnych uregulowań roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Projektodawcy postulują, aby w miejsce ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, wprowadzić decyzję podlegającą wykonaniu. Jedną z bezpośrednich konsekwencji takiego rozwiązania będzie to, że w przypadku, gdy pozwolenie na budowę będzie zgodne z żądaniem wszystkich stron, w szczególności w sytuacji, gdy inwestor będzie jedyną stroną w postępowaniu, wykonywanie robót budowlanych będzie mogło zostać rozpoczęte przed upływem terminu do wniesienia odwołania, czyli zanim decyzja o pozwoleniu na budowę stanie się ostateczna.
Brak obowiązku zgłoszenia terminu rozpoczęcia robót budowlanych
W stosunku do robót budowlanych, których wykonywanie wymaga obecnie pozwolenia na budowę, zakłada się eliminację obowiązku zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, po którym następuje 7-dniowy okres oczekiwania przed nabyciem uprawnienia do rozpoczęcia robót budowlanych.
W przypadku gdy inwestor będzie jedyną stroną postępowania, a decyzja o pozwoleniu na budowę będzie zgodna z jego wnioskiem, wykonywanie robót budowlanych będzie mogło zostać rozpoczęte zanim decyzja o pozwoleniu na budowę stanie się ostateczna.
Pozwolenie na użytkowanie
Znowelizowane prawo budowlane podtrzyma dotychczasową zasadę, że do użytkowania obiektu budowlanego można przystąpić po skutecznym zawiadomieniu o zakończeniu budowy. Natomiast zakłada się dalsze ograniczenie katalogu typów obiektów budowlanych, które wymagać będą pozwolenia na użytkowanie w formie decyzji administracyjnej, np. warsztaty rzemieślnicze, stacje obsługi pojazdów, myjnie samochodowe, garaże do pięciu stanowisk włącznie, obiekty magazynowe i inne. Jednocześnie planuje się skrócenie terminu na zgłoszenie przez organ sprzeciwu w drodze decyzji z 21 do 14 dni od doręczenia zawiadomienia o zakończeniu budowy.
Inne zmiany
Proponowane przez projektodawców zmiany zakładają również wprowadzenie terminu 14 dni na przeprowadzenie oceny formalnej wniosku o udzielenie pozwolenia na budowę albo zgłoszenia budowlanego, a także wniosku o wydanie decyzji na użytkowanie oraz zgłoszenie zakończenia budowy. Ponadto, przewiduje się instrumentalne zmiany obowiązków sprawozdawczych organów administracji architektoniczno-budowlanej (obowiązek prowadzenia rejestru zgłoszeń z projektem budowlanym). Znowelizowane zostaną także rozporządzenia regulujące zakres i formę projektu budowlanego oraz wzory wniosku o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę.
www.ebuilder.pl 40 Builder
kwiecień 2013
www.budma.pl
rynek pracy
Kierunek energetyka W Polsce tematy związane z rozwojem sektora energetycznego i naftowogazowego są od dłuższego czasu szeroko komentowane. Dotyczy to zarówno prowadzonych inwestycji związanych z wydobyciem gazu łupkowego, jak i pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Możliwości rozwoju sektora w dłuższej perspektywie mogą prowadzić do wzrostu zatrudnienia w branży, co jest dobrą informacją dla polskich inżynierów. Jednak, by móc się rozwijać w tej dziedzinie, będą oni musieli wykazać się odpowiednimi kwalifikacjami.
Już teraz widać rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w sektorze gazu łupkowego. Poszukiwani są przede wszystkim specjaliści z zakresu geologii, technologii odwiertów, inżynierii złożowej, a także jakości i BHP. 42 Builder
P
rzez ostatnie 12 miesięcy obserwowaliśmy ciągły wzrost zapotrzebowania firm na wykwalifikowanych inżynierów, co potwierdzają osiągnięte przez nas wyniki. W tym czasie zmieniały się jednak sektory gospodarki, w których byli oni najbardziej potrzebni – aktualnie na pierwsze miejsce wysunęły się branża energetyczna i naftowo-gazowa, gdyż tam właśnie planowane są duże inwestycje. To właśnie w tych obszarach w najbliższych latach szans na zatrudnienie będzie najwięcej” – podsumowuje rok w sektorze zatrudnienia na rynku inżynierskim i technicznym Karolina Kosmala, Branch Manager w Brunel Polska.
Co z tym gazem łupkowym?
Informacje o tym, że w naszym kraju mogą znajdować się duże złoża gazu łupkowego, spowodowały, że nagle na Polsce, do tej pory słabo kojarzonej z tym surowcem, skupiła się uwaga największych graczy „gazowych” na rynku. Aktualnie jesteśmy wciąż na wczesnym etapie poszukiwań i to najbliższe 2-3 lata pokażą, czy i w jakim stopniu komercyjne wydobycie gazu łupkowego będzie opłacalne. Rozwój tej branży będzie z pewnością determinował powstawanie nowych stanowisk pracy. Już teraz widać rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w tym sektorze. „Poszukiwani są przede wszystkim specjaliści z zakresu geologii, technologii odwiertów, inżynierii złożowej, a także jakości i BHP. Obecnie większość międzynarodowych firm poszukujących gazu łupkowego w Polsce zgłasza zapotrzebowanie na specjalistów posiadających wiedzę i doświadczenie, które często nie są dostępne lokalnie. Jednak według nas, z czasem firmy te zaczną zwracać się do lokalnych specjalistów,
po tym jak zdobędą oni już niezbędne umiejętności” – tłumaczy Karolina Rytel, Account Manager firmy doradztwa personalnego Brunel Polska, która specjalizuje się w zatrudnieniu w sektorze energetycznym i naftowo-gazowym. „Zakładając optymistyczny scenariusz, w przeciągu 10 najbliższych lat zatrudnienie w tym sektorze wzrośnie najmocniej spośród wszystkich gałęzi gospodarki” – dodaje.
Szanse na zatrudnienie w budownictwie energetycznym
Największe, zapowiadane przez długi czas inwestycje w sektorze energetyki tradycyjnej, tj. dotyczącej budowy kolejnych bloków energetycznych, w tym np. w Rybniku czy Opolu, zostały chwilowo wstrzymane. Podobny scenariusz dotyczy pierwszej w Polsce elektrowni atomowej, o budowie której decyzja zostanie podjęta być może dopiero w 2015 roku. Przewrotnie, na wstrzymaniu tych inwestycji będą mogli w pewien sposób skorzystać ci, którzy rozważali przebranżowienie i zmianę swojej specjalizacji zawodowej. Teraz mają oni bowiem czas na to, aby uzupełnić swoje kwalifikacje, czy też być może zdobyć dodatkowe doświadczenie, pracując w sektorze energetycznym na zagranicznych kontraktach. Kiedy ruszą na nowo inwestycje energetyczne w Polsce, będą oni mieć dużo lepszą kartę przetargową w zdobyciu odpowiedniej pracy w kraju. W przyszły rozwój tego sektora bardzo wierzą również ludzie młodzi, którzy – podejmując decyzję co do kierunku swojej przyszłości – coraz częściej wybierają studia na kierunkach technicznych. Pomimo niżu demograficznego, coraz więcej osób wybiera specjalistyczne, niszowe dotąd kierunki na uczelniach technicznych. Dla przykwiecień 2013
10 specjalizacji,
które będą najbardziej poszukiwane w sektorze energetycznym w najbliższych latach: 1. Automatyka procesowa, rozproszone systemy sterowania (DCS) 2. Planowanie dużych przedsięwzięć – monitorowanie ścieżek krytycznych (korzystanie z narzędzi typu Primavera, MS Project) 3. Kontrola jakości, BHP i ochrona środowiska 4. Prawo i finansowanie projektów energetycznych 5. Nowoczesne instalacje typu HVAC, elektryczne i teletechniczne – np. nowoczesne systemy ppoż. 6. Energetyka odnawialna 7. Wydobycie i przetwórstwo węglowodorów, geologia i geofizyka 8. Energetyka atomowa 9. Geologia, eksperci ds. odwiertów w zakresie gazu łupkowego/nafty 10. Geologia w zakresie poszukiwań nowych złóż węgla doświadczeni inżynierowie z naszego kraju pracują z sukcesami przy dużych realizacjach w energetyce na całym świecie. Dla przykładu, przy budowie nowego bloku nuklearnego w Olkiluoto w Finlandii pracuje ok. 4500 osób, z czego aż 40% to Polacy, będący zarazem najliczniejszą grupą narodową pracowników na tym projekcie.
Idealny inżynier?
Michał Osajda
Acount Manager w Brunel Polska Z naszych obserwacji wynika, że jeśli inżynier konsekwentnie rozwija się w swojej branży i wybiera projekty w sposób przemyślany, osiąga sukces i w rezultacie nie narzeka na brak ofert współpracy. Najbardziej cenieni są inżynierowie z prawdziwą pasją i oddani swojej profesji. Bardzo wiele osób nastawia się na łatwy zarobek i pracę «od-do», nie interesuje ich np. wspólny cel. Na ten stan narzekają starsi inżynierowie, «z powołania». Dla nich motywacją są nie tylko pieniądze, ale również chęć sprawdzenia się, zbudowania czegoś nowego i technicznie imponującego. kwiecień 2013
Według Michała Osajdy, Account Managera z Brunel Polska, idealny kandydat do pracy w sektorze energetycznym powinien, oprócz posiadania odpowiedniej specjalizacji i doświadczenia, być otwarty na poszerzanie swoich horyzontów i nabywanie nowych kwalifikacji, szczególnie w dzisiejszej, dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. „Najbardziej pożądana jest umiejętność adaptacji do istniejących wymagań i warunków rynku pracy, w tym nauka języków obcych i nowego oprogramowania branżowego, udział w szkoleniach i kursach (np. dotyczących prowadzenia projektów). Kluczowe jest także coś, czego nie zawsze da się nauczyć, a mianowicie unikalne połączenie umiejętności twardych i miękkich, które czynią z pracowników dobrych liderów, potrafiących nie tylko zaprojektować czy zbudować np. energoblok, ale też doskonale zarządzać zespołem pracowników” – podkreśla Michał Osajda. Umiejętne zarządzanie zasobami ludzkimi jest często kluczem do sukcesu – duże przedsięwzięcia wymagają
współpracy w międzynarodowych zespołach, porozumienia z inwestorem, lokalnymi władzami i podwykonawcami, a czasem – także trudnych negocjacji i zdolności do wypracowania kompromisu. W tym kontekście odporność psychiczna jest również cechą bardzo pożądaną u inżyniera na kierowniczym stanowisku. Warto dodać, że w Polsce i nie tylko panowały dotychczas obiegowe opinie, że „inżynier zawsze znajdzie dobrą pracę”. Stwierdzenie to jest słuszne, o ile jest to osoba, która nieustannie podnosi swoje kwalifikacje, poszerza zasób wiedzy oraz dąży do specjalizacji i rozwoju w swoim obszarze wiedzy, wykształcenia i doświadczenia zawodowego. n
Zakładając, że budowa pierwszej w Polsce elektrowni atomowej ostatecznie ruszy, to zasięg tego przedsięwzięcia spowoduje, że zatrudnienie znajdzie tu wielu inżynierów budownictwa (w ramach wznoszenia konstrukcji żelbetowych), inżynierów elektryków, automatyków – specjalistów od systemów sterowania, inżynierów spawalników specjalizujących się w montażu konstrukcji stalowych i instalacji technologicznych oraz inżynierów do spraw instalacji HVAC i sieci sanitarnych. Builder 43
Fot. arch. thinkstock
kładu, jesienią ubiegłego roku na Politechnice Łódzkiej o 5 tys. indeksów na pierwszym roku zabiegało aż 28 tys. kandydatów, a na krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej aż 5 chętnych starało się o jedno miejsce. Jeszcze kilka lat temu młodzi ludzie wybierali kierunki humanistyczne a teraz: logistykę, gospodarkę przestrzenną czy geologię. Zakładając, że budowa pierwszej w Polsce elektrowni atomowej ostatecznie ruszy, to zasięg tego przedsięwzięcia spowoduje, że zatrudnienie znajdzie tu wielu inżynierów budownictwa (w ramach wznoszenia konstrukcji żelbetowych), inżynierów elektryków, automatyków – specjalistów od systemów sterowania, inżynierów spawalników specjalizujących się w montażu konstrukcji stalowych i instalacji technologicznych oraz inżynierów do spraw instalacji HVAC i sieci sanitarnych. Te stanowiska będą mogli objąć głównie doświadczeni profesjonaliści, którzy udźwigną skalę przedsięwzięcia. A takich Polaków nie brakuje, gdyż
rynki, kontrakty, pieniądze
Co mówią regiony? Specjalnie dla „Buildera” Adam Struzik o planowanych Oczywiście ze względu na kryzys fiprzedsięwzięciach nansowy, a także wysokie „janosikobudowlanych i źródłach we”, które musimy płacić na rzecz inwojewództw, byliśmy zmuszeni do finansowania ich realizacji nych zawieszenia lub odłożenia wielu waż– mówią marszałkowie nych dla Mazowsza inwestycji. Mimo to rok 2013 a także kolejne lata nie bęwojewództw. dą czasem przestoju. W miarę naszych możliwości finansowych staramy się realizować jak najwięcej inwestycji, zarówno ze środków własnych jak i fun-
Adam Struzik
Marszałek Województwa Mazowieckiego
Budowa nowych dróg, remonty instytucji kultury czy modernizacja i wyposażanie mazowieckich szpitali to nasze główne plany inwestycyjne na najbliższe lata.
44 Builder
duszy unijnych. Chcemy jak najlepiej wykorzystać pieniądze jeszcze z obecnej agendy finansowej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. W tej chwili przygotowujemy trzy projekty inwestycji drogowych, które mogą zostać zrealizowane z tych środków. Są to: droga wojewódzka nr 728 na odcinku 23 km od Grójca do Mogielnicy, dwukilometrowy odcinek drogi nr 631 w Zielonce oraz tzw. wąskie gardło w Pruszkowie. Realizacja tych inwestycji pochłonie aż 200 mln zł. Poza tym rok 2013 na mazowieckich drogach to przede wszystkim kontynuacja inwestycji rozpoczętych w latach ubiegłych. Zarezerwowaliśmy na ten cel, łącznie z bieżącym utrzymaniem dróg ponad 131 mln zł. W pierwszym półroczu chcemy zakończyć przebudowę drogi wojewódzkiej nr 637 Węgrów – Stanisławów, oddać do użytku obwodnicę Żuromina, 10-kilometrowy odcinek ważnej dla aglomeracji warszawskiej drogi 580 relacji Leszno – Kampinos, a także zakończyć przebudowę mostu na Skrwie w Biskupicach. Kolejną istotną inwestycją będzie budowa wiaduktu nad torami kolejowymi w Grodzisku Mazowieckim. Planujemy także generalny remont dwóch innych obiektów inżynierskich – wiaduktu nad torami PKP w Sochaczewie oraz mostu na rzece Omulew w Drężewie, a także kontynuację prac na południu Mazowsza na drodze wojewódzkiej nr 727 relacji Klwów – Przysucha. Na inwestycje w naszych placówkach zdrowotnych zaplanowaliśmy ponad 75 mln zł. Najwięcej, bo ok. 46 mln zł, otrzyma szpital dziecięcy przy Niekłańskiej w Warszawie na budowę nowego obiektu, w którym znajdą się blok operacyjny, oddział pooperacyjny, oddział intensywnej terapii oraz szpitalny oddział ratunkowy. Inwestycje nie ominą także regionu – m.in. Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Radomiu, który otrzyma ponad 1,5 mln zł na budowę instalacji fotowoltaicznej i wiatrowej. W 2013 r. możliwe będzie też przeprowadzenie inwestycji także w instytucjach kultury. Przeznaczyliśmy na ten cel ponad 44 mln zł, np. na Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu. Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Muzeum Niepodległości w Warszawie czy Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. W wielu placówkach będą to pieniądze stanowiące wkład własny w projektach z dofinansowaniem unijnym. kwiecień 2013
Mieczysław Struk Samorząd województwa w roku 2013 będzie kontynuował głównie inwestycje komunikacyjne. Trwa rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 218 na odcinku Chwaszczyno – Koleczkowo. Zadanie to jest realizowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 20072013. W styczniu 2013 r. samorząd wojewódzki zgłosił siedem nowych wniosków aplikacyjnych do ostatniego konkursu w ramach RPO WP 2007-2013, przeznaczonego na rozwój regionalnej infrastruktury drogowej. Ewentualny wybór i uzyskanie dofinansowania umożliwi władzom województwa w latach 2013-2014 realizację kolejnych inwestycji drogowych. Jednym z kluczowych dla regionu przedsięwzięć jest budowa mostu przez Wisłę w okolicach Kwidzyna, realizowana przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. W kolejnych latach za najważniejsze planowane działania Oddziału Gdańskiego GDDKiA należy uznać rozbudowę dróg krajowych nr 6 i 7 do parametrów dróg ekspresowych. Jednak największym i najważniejszym projektem komunikacyjnym województwa pomorskiego jest Pomorska Kolej Metropolitalna. Inwestycja polega na
Mieczysław Struk
Marszałek Województwa Pomorskiego
Największym i najważniejszym projektem komunikacyjnym województwa pomorskiego jest Pomorska Kolej Metropolitalna. Inwestycja polega na budowie nowoczesnej, pasażerskiej linii kolejowej o długości 16 km.
kwiecień 2013
budowie nowoczesnej, pasażerskiej linii kolejowej o długości 16 km. Zlokalizowana będzie na terenie gminy miasta Gdańsk oraz gminy Żukowo i połączy południowo-zachodnie dzielnice Gdańska z lotniskiem w Rębiechowie, stanowiąc jednocześnie łącznik pomiędzy liniami kolejowymi nr 202 i 201. Obecnie przygotowywany jest pierwszy etap inwestycji, który zakłada rewitalizację nieczynnej od 1945 roku Kolei Kokoszkowskiej oraz budowę odcinka łączącego południowe dzielnice Gdańska z Rębiechowem i linią kolejową Gdynia – Kościerzyna. W ramach inwestycji planowana jest budowa w Gdańsku dwóch węzłów typu „park and ride”: przy ul. Budowlanych i od strony terenów gminy Żukowo przy ul. Gdańskiej, które ma zrealizować gmina miasta Gdańsk w ramach oddzielnego projektu. Na węzłach znajdą się parkingi dla samochodów i rowerów oraz przystanki lokalnej komunikacji publicznej. Planowany termin zakończenia inwestycji to druga połowa 2015 r. Całkowity koszt projektu wynosi niemal 729 mln zł, wysokość dofinansowania z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko to ponad 491 mln zł.
Olgierd Geblewicz W 2013 roku kontynuowane będą rozpoczęte w roku 2012, a realizowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego, inwestycje Zachodniopomorskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich na kwotę przeszło 120 mln zł. Obejmą one 30 km dróg wojewódzkich, w tym m.in. drogi: nr 114 odcinek Trzebież – Police, nr 203 na odcinku Iwięcino – Darłowo, nr 163 na odcinku Czaplinek – Wałcz; budowę obejścia miasta Gościno w ciągu drogi 162, jak również miejscowości Darłowo w ciągu drogi 203. Wszystkie inwestycje powinny zostać oddane do III kw. 2013 r. z wyjątkiem odcinka Iwięcino – Darłowo, którego realizacja przewidziana jest do czerwca 2014 r. Kolejne 50 km dróg wojewódzkich zostanie wyremontowanych ze środków własnych województwa – za kwotę 24,5 mln zł planowane jest wykonanie 25 zadań inwestycyjnych na odcinkach wymagających remontów. Pracujemy też intensywnie nad planami inwestycyjnymi na kolejne lata programowania, w których istotne miejsce zajmuje realizacja Zachodniego Obejścia miasta Szczecina. Już podjęliśmy starania o nadanie obwodnicy kategorii
Olgierd Geblewicz Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
Pracujemy intensywnie nad planami inwestycyjnymi na kolejne lata programowania, w których istotne miejsce zajmuje realizacja Zachodniego Obejścia miasta Szczecina.
drogi krajowej, co mogłoby zagwarantować jej finansowanie na szczeblu centralnym. Odnosząc się do inwestycji realizowanych na drogach wojewódzkich podkreślę jeszcze, że w obecnym okresie programowania determinantą ich realizacji była przede wszystkim wysoko ustalona w RPO WZ alokacja środków UE na rozwój infrastruktury transportowej, pozwalająca województwu zachodniopomorskiemu na zmodernizowanie i wybudowanie przeszło 200 km dróg (w stosunkowo krótkim okresie przypadającym na lata 2007-2014 r.) z 2100 km sieci dróg wojewódzkich. Natomiast jeśli chodzi o indywidualne projekty instytucji samorządu województwa z udziałem środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, których pośrednim beneficjentem jest Województwo (jako organ tworzący jednostki), to w perspektywie najbliższych dwóch lat można m.in. wymienić takie projekty budowalne jak: • budowa pawilonu wystawowego służącego celom „Centrum Dialogu Przełomy” (szacowany koszt całkowity: 24 mln zł, w trakcie realizacji, zakończenie planowane na I kwartał 2014 r.), • przebudowa Opery na Zamku w Szczecinie (szacowany koszt całkowity: 67 mln zł, w trakcie realizacji, zakończenie planowane na wrzesień 2014 r.),
Builder 45
rynki, kontrakty, pieniądze • modernizacja
skrzydła północnego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie (w fazie przygotowań, szacowany koszt całkowity: 15,2 mln zł, planowany początek realizacji I kwartał 2013 r., planowane zakończenie – grudzień 2014 r.). Obraz inwestycji budowlanych w regionie zachodniopomorskim – jak widać – to wypadkowa wielu elementów z różnych przestrzeni. Ta mozaika jest tym bardziej skomplikowana, gdyż pod pojęciem inwestycje budowlane kryją się przedsięwzięcia tak obiektowe, kubaturowe, jak i czysto infrastrukturalne, podejmowane przez różne podmioty. Wymienię tu na przykład prowadzoną z naszej inicjatywy modernizację linii kolejowej nr 402 Szczecin – Kołobrzeg wraz z budową łącznicy do lotniska w Goleniowie przez PKP PLK, która ma zostać zakończona w 2013 r. Przywołam też projekt „Odbudowa i modernizacja przystani żeglarskiej w Lubczynie – Gmina Goleniów”, która ma być gotowa do użytku już w przyszłym roku. Obie inwestycje realizowane są w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013. Przy wsparciu tego programu zrealizowana została budowa i wyposażenie pawilonów internistycznych w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie. 2 lutego 2013 r. oficjalnie został zakończony proces inwestycyjny rozpoczęty w 2008 r. Nowo wybudowany obiekt o powierzchni użytkowej 2857 m2, wraz z łącznikami zapewniającymi skomunikowanie pawilonu z większością oddziałów szpitalnych, kosztował 58,3 mln złotych i został sfinansowany ze środków RPO WZ oraz własnych szpitala. Branża budowlana jest beneficjentem wielu działań w ramach realizowanych programów i projektów. Oczywiste, że polem, które ma najwięcej do zaoferowania, są programy unijne, zwłaszcza Regionalny Program Operacyjny oraz Inicjatywy Finansowe Jessica i Jeremie. Dla wsi i terenów wiejskich bezcennym kapitałem są na pewno środki Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, a dla pogranicza – fundusze Interregu IVA. Drugim polem, które aktywizuje lokalny rynek budowlany, są parki przemysłowe i strefy ekonomiczne. Oba te obszary to dźwignia rozwoju dla dziesiątek przedsiębiorstw. Nasz region dysponuje ponad 15 kompleksami stref inwestycyjnych i parków przemysłowych w całym województwie (najbardziej znane: Goleniowski Park Przemysłowy, Park Przemysłowy Nowoczesnych Technologii w Star-
46 Builder
gardzie Szczecińskim), a cztery Specjalne Strefy Ekonomiczne (KostrzyńskoSłubicka SSE, Słupska SSE, Pomorska SSE, SSE Euro-Park Mielec) oferują ok. 500 ha wolnych terenów. Ponad 4500 podmiotów z kapitałem zagranicznym – wśród nich m.in. KSO (Polska/Niemcy), MTU (Niemcy), Teleskop (Belgia), Rhenus (Niemcy), Garo (Szwecja), Ammeraal Beltech (Dania) – to poważny, liczący się partner dla lokalnego rynku usług budowlanych. Na przykład, w czerwcu 2013 r. polsko-holenderska firma HKL Dekoracja Okien Sp. z o.o. przeniesie się do nowoczesnej hali produkcyjnej o powierzchni ponad 7000 m2, w tym dwukondygnacyjnego budynku biurowosocjalnego o powierzchni 800 m2. Planowana wartość inwestycji, którą rozpoczęto w listopadzie 2012 r., to około 16 mln złotych. Obiekt HKL to tylko maleńki wycinek z budowlanej mapy województwa. Serdecznie zachęcam do lektury naszego serwisu internetowego, w którym na bieżąco informujemy o zachodniopomorskich inwestycjach.
Mirosław Karapyta Najważniejsze projekty inwestycyjne Podkarpacia koncentrują się w dziedzinie transportu, łączności oraz informatyki. W 2013 roku zaplanowane wydatki na inwestycje drogowe są wyższe niż w latach ubiegłych. Przeznaczyliśmy na nie w budżecie województwa ponad 430 milionów złotych.
Mirosław Karapyta
Marszałek Województwa Podkarpackiego
Najważniejsze projekty inwestycyjne Podkarpacia koncentrują się w dziedzinie transportu, łączności oraz informatyki.
Wśród najważniejszych inwestycji drogowych znajdują się zadania o znaczeniu ponadregionalnym. Dzięki realizacji dwóch projektów w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej do końca 2014 roku powstanie spójny ciąg komunikacyjny łączący Rzeszów z Kielcami. Najważniejszy element zadania realizowanego wspólnie z województwem świętokrzyskim w ramach „Likwidacji barier rozwojowych” stanowi przeprawa przez Wisłę w okolicach Połańca. Tak jak wspomniałem – to najważniejszy, ale nie jedyny element tego projektu. Wybudowane zostaną w sumie 4 obiekty mostowe. Powstanie również blisko 15 kilometrów drogi wojewódzkiej nr 764, a budowana w ramach kolejnego projektu 17-kilometrowa obwodnica Mielca zapewni najdogodniejsze połączenie Podkarpacia z województwem świętokrzyskim. Wśród dziewięciu projektów, które pozostały do zrealizowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, znajdują się zarówno zadania związane z połączeniem sieci dróg wojewódzkich z trasami tranzytowymi, jak i rozbudowy dróg szczególnie istotnych dla ruchu lokalnego. Samorząd województwa podkarpackiego jest również zaangażowany w realizację trzech dużych projektów informatycznych, które zmienią diametralnie dostęp mieszkańców Podkarpacia do usług świadczonych przez Internet. Są to: „PSeAP – Podkarpacki System e-Administracji Publicznej” – pozwalający załatwiać sprawy urzędowe bez wychodzenia z domu, „PSIM – Podkarpacki System Informacji Medycznej”, który usprawni dostęp do opieki medycznej i „Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej”, która zapewni możliwość korzystania z szerokopasmowego Internetu i usług, jakie on oferuje. W najbliższych latach planujemy też co najmniej kilka dużych inwestycji budowlanych. Choć tegoroczny budżet narzuca wiele ograniczeń, nie rezygnujemy z zamierzeń, które są ważne dla rozwoju całego województwa. Jedną z najważniejszych inwestycji jest budowa Centrum Wystawienniczo –Kongresowego, które będzie wizytówką naszego regionu. Nowoczesna, wręcz futurystyczna bryła o łącznej powierzchni ponad 27 tys. metrów kwadratowych, ma być podzielona na dwie części: kongresową – w kształcie odwróconego stożka i wystawienniczą – która będzie mieć kształt elipsoidy. W Centrum znajdą się między innymi dwie sale konferencyjne, restauracja, sala bankietowa i kongresokwiecień 2013
wa. Przestrzeń wystawowa to ponad siedem tysięcy metrów kwadratowych. Do tego pomieszczenia biurowe, podziemny parking, infrastruktura techniczna. Centrum ma kosztować ponad 100 milionów złotych. Niemal połowa tej kwoty będzie pochodzić z dofinansowania z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Inwestujemy też w służbę zdrowia – niedawno w rzeszowskim szpitalu nr 2 został oddany najnowocześniejszy w kraju Szpitalny Oddział Ratunkowy. Trwa rozbudowa szpitala wojewódzkiego w Krośnie, w planach mamy też nadbudowę dodatkowego piętra w szpitalu specjalistycznym w Rzeszowie, gdzie ma powstać oddział onkohematologii dzieci. Inwestycje, które wymieniłem, to projekty realizowane przez samorząd województwa. Oprócz nich są także te realizowane przez lokalne samorządy i firmy. To sprawia, że Podkarpackie wciąż jest wielkim placem budowy.
Wojciech Jankowiak Budżet województwa wielkopolskiego na 2013 rok to, mimo kryzysu, budżet proinwestycyjny. Naszym priorytetem są inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową, na które przeznaczy-
Wojciech Jankowiak Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego
W kolejnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2014 - 2020 przewidujemy budowę obwodnicy Gostynia, budowę obwodnicy Obornik oraz rozbudowę układu komunikacyjnego w rejonie Wronek i Szamotuł.
kwiecień 2013
my ponad 400 mln zł. W tym roku chcemy przede wszystkim sfinalizować projekty drogowe, realizowane przy dofinansowaniu z Unii Europejskiej. Ponad 180 mln zł pochłoną budowy, przebudowy i modernizacje dróg wojewódzkich. Do tych najważniejszych, których ukończenie zaplanowano w roku bieżącym, należą budowy trzech obwodnic o długości ok. 14 km, przebudowy i remonty ponad 80 km dróg oraz przebudowa jednego wiaduktu. Ogólna wartość przewidzianych do realizacji w br. inwestycji to 385 mln zł (w tym 318 mln zł stanowi dofinansowanie z UE). Kontynuowana będzie także realizacja zadań w ramach „Programu likwidacji zagrożeń na dojściach do szkół dzieci i młodzieży na drogach wojewódzkich”, który rozpoczął się w 2009 roku, a zakłada on budowę ponad 62 km chodników i 36 sygnalizacji świetlnych. Łącznie na zadania w ramach tego programu przeznaczono kwotę 39,5 mln zł, z czego w br. planowane jest wydatkowanie 7,4 mln zł na realizację 19 zadań o łącznej długości ok. 14 km. W kolejnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2014 - 2020 przewidujemy budowę obwodnicy Gostynia, budowę obwodnicy Obornik oraz rozbudowę układu komunikacyjnego w rejonie Wronek i Szamotuł.
Jerzy Łużniak Duże inwestycje budowlane dotyczą przede wszystkim dróg i mostów. W 2013 r. kończymy większość inwestycji drogowych, współfinansowanych przez Unię Europejską. W połowie lutego otworzyliśmy pierwszy, 8 kilometrowy odcinek wschodniej obwodnicy Wrocławia, z estakadą, mostem na Odrze, wiaduktem kolejowym i wielopoziomowym skrzyżowaniem, zbudowanym za 346 mln zł. Zakończymy budowę mostu przez Odrę w Brzegu Dolnym z drogami dojazdowymi (wydatek 172 mln zł); mostu na Nysie Łużyckiej w Sieniawce za 25 mln. Zakończymy również budowę obwodnic Ząbkowic Śląskich, Nowej Rudy, Świdnicy, przebudowę drogi 352 Radomierzyce – Zatonie i drogi 384 Dzierżoniów – Łagiewniki. W 2014 oddamy do użytku kolejny odcinek obwodnicy Wrocławia od Siechnic do Żernik Wrocławskich. Będziemy również kończyć przebudowę dróg, stanowiących dojazd do nowego mostu na Odrze w Ciechanowie, który został oddany do użytku w ub.r. Wiosną tego roku rozpoczną się roboty budowlane w projekcie „Likwi-
Jerzy Łużniak
Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego
Wiosną tego roku rozpoczną się roboty budowlane w projekcie „Likwidacja obszarów wykluczenia informacyjnego i budowa Dolnośląskiej Sieci Szerokopasmowej” z budżetem około 200 mln zł.
dacja obszarów wykluczenia informacyjnego i budowa Dolnośląskiej Sieci Szerokopasmowej” z budżetem około 200 mln zł. Będą kontynuowane w 2014 roku. Również w latach 2013-14 będzie zrealizowany projekt budowy sali sportowej w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Biedrzychowicach. Spółka Nowy Szpital Wojewódzki, której województwo jest właścicielem, będzie kontynuować budowę szpitala wojewódzkiego na 500 łóżek. W końcu 2013 zostaną zakończone roboty budowlane. W 2014 r. szpital będzie wyposażany, a w połowie roku zostanie otwarty. Również na lata po 2014 jest przygotowanych wiele zadań inwestycyjnych, najwięcej w infrastrukturze drogowej. Duże inwestycje drogowe i mosty finansowane są z budżetu województwa, ze wsparciem środków unijnych z RPO WD, w zróżnicowanej wysokości, do 85%. Niektóre zadania (np. droga 352 Radomierzyce – Zatonie), korzystają ze wsparcia Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska-Saksonia 2007-2013. Budowa mostu w Sieniawce finansowana jest przez rządy Wolnego Kraju Saksonii i Czech. Inne projekty, np. „Likwidacja obszarów wykluczenia informacyjnego i budowa Dolnośląskiej Sieci Szerokopasmowej”, realizowane w partnerstwie z samorządami lokalnymi, korzystają również ze wsparcia finansowego tych samorządów.
Builder 47
ZAPRASZAMY DO PRENUMERATY!
Builder
DEBATA
DESIGN I BUDOWNICTWO
Nowe kierunki dla budownictwa
niezależne, nowoczesne i dynamiczne pismo środowiskowe, lider fachowej prasy budowlanej, ukazujące sięco miesiąc 11 od 1997 roku.
12 GRUDZIEŃ 2012
BUDownIcZowIE polsKIEgo sporTU
WARTO MEDIOWAĆ
budujemy zaufanie w biznesie
Kontrowersyjna energia
JAK BADANO
żelbetowe kielichy?
DEBaTa
2012
l ARCHITEKTURA
Nowe kierunki dla budownictwa
Nr
WWW.EBUILDER.PL
BIZNES l BUDOWNICTWO l
Rok XVI (185) 5zł (w tym 8% VAT)
LISTOPAD 2012
Rok XVI (184) 5zł (w tym 8% VAT)
BIZNES l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA
ARCHITEKTURA
ARCHITEKTURA I DESIGN
nowa UsTawa
Robert Konieczny Usprawnić PPP
rEporTaż
Dążenie do zera
Gaz łupkowy i budownictwo
10 PAŹDZIERNIK 2012
Nr
arcHITEKTUra
Budynki podziemneBIZNES l
DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA
i
GRUDZIEÎ
ANDRZEJ PTAK Postawmy budownictwo z powrotem na nogi Rozmowa z Prezesem Zarządu, Dyrektorem Generalnym Grupy Ożarów S.A.
Prezes Zarządu Bilfinger Berger Budownictwo S.A.
Przetargi
PIOTR konstrukcji KLEDZIK KrzySztof Janczura
PRAWNE PORZĄDKI
Jakość styropianu przewagą konkurencyjną
METRO
w kamerze
dodatek promocyjny miesięcznika
Builder
drogi i mosty, geotechnika
BIZNES
w ramach PPP
PROJEKTOWANIE płyt zespolonych
ARCHITEKTURA
według Kuryłowicz
DESKOWANIA i RUSZTOWANIA Czy metody wznoszenia nadążają za budynkami wysokimi?
str. 44 Prezentacja firmy
CEMEX Polska Sp. z o.o.
www.ebuilder.pl
Rozmowa z Dyrektorem Generalnym Fabryki Styropianu Arbet Sp. j.
dodatek promocyjny miesięcznika
Builder
Builder
wrzesień 2012
TINES na rynkach wschodnich
Builder
Drogi betonowe: nowy impuls dla rozwoju infrastruktury?
budownictwo kolejowe
dodatek promocyjny miesięcznika wrzesień 2012
str. 40
Prezentacja rozwiązań firmy Peri Polska
dodatek promocyjny miesięcznika
str. 104
październik 2012
DARiuSz KARASińSKi
Prezes Zarządu Jordahl & Pfeifer technika Budowlana Sp. z o.o.
Rok XVI (182) 5zł (w tym 8% VAT)
l BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA
GEOTECHNIKA
listopad 2012
firmy Somfy Sp. z o.o.
Deskowania kształtują inwestycje
9 WRZESIEŃ 2012
według Eurokodu 7 TERMOMODERNIZACJA
IntelIgentny budynek str. 52 Prezentacja rozwiązań
marketing, skuteczna sprzedaż Nr
w sieciach przesyłowych
drogowo‑mostowe
Inteligentny dom z Somfy
STRATEGIE Skuteczny
2020 WIODĄCY mIesIęCznIk Dla buDOWnICtWa, arChItekturY I bIznesu
Kluczowy Swoboda jest dialog architektury, perfekcja
êN ê
±ê êê Àê ê X ê Nê A ¸
FIRMY I LUDZIE SUKCESU
NR 9(182) WRZESIEŃ 2012
i
Jak uzdrowić budowlankę?
DROGOWA PERSPEKTYWA
Sopro Polska Knauf Bauprodukte Wienerberger Ceramika Budowlana
DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA GRUDZIEÎ
LUDZIE I FIRMY
Sopro Polska Knauf Bauprodukte Wienerberger Ceramika Budowlana
Builder
DESIGN
Rok XVI (183) 5zł (w tym 8% VAT)
BUDOWNICTWO l ARCHITEKTURA
Zrównoważony czyli opłacalny
W BUDOWNICTWIE
êꧦ
RYNEK PRACY W BUDOWNICTWIE
WWW.EBUILDER.PL
Wienerberger Ceramika Budowlana
PRAWO
RYNKI KONTRAKTY PIENIĄDZE
Projektowanie wnętrz W poszukiwaniu rynków zbytu
W interesie podwykonawców
WWW.EBUILDER.PL
WWW.EBUILDER.PL
Nr
Prezentacja firmy Tines SA i realizacji metra w Ałmacie
Solidny partner
MAREK WRZAL Prezes Zarządu Berndorf Baderbau Sp. z o.o.
10
lat Berndorf Bäderbau w Polsce
wejdź na stronę www.ebuilder.pl lub www.esportplus.pl wyślij e-mail prenumerata@pwbmedia.pl zadzwoń pod numer 22 853 06 87
sportplus
Szybko, widowiskowo i... bezpiecznie, czyli jak zbudować tor BMX
Zjeżdżalnie basenowe – pamiętajmy o bezpieczeństwie!
5 ZŁ W TYM VAT 8%
Wojna
Golf powszechny – da się? Ano!
FORUm
RAdom ma nowy stadion
o narodowy „Sportplusa”: żłoBki Czy stadiony? HALE NAMIOTY ZADASZENIA
dodatek specjalny miesięcznika
wrzesień 2012
Kompleks nie tylko dla studentów Multihala w skale Jeden obiekt, wiele emocji
Technologia, na której możesz polegać
Zadaszenia i hale z materiałów Mehler Texnologies
weGeTacja w sTudni dlaczego na polskich stadionach nie rośnie trawa?
10 (63) PAŹDZIERNIK 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%
Innowacje sPa & wellness
Rolba „n-ICE” i nie tylko Rozmowa ze Zbigniewem DanielcZykiem,
Prezesem Zarządu n-ICE Group Sp. z o.o.
NR 3(16) PAŹDZIERNIK 2012
O górach na nizinach Relacja z najważniejszego spotkania branży narciarskiej BezpieczeństwO w górach Między prawem a praktyką KOntrOle specjalne wyciągów i kolei linowych
stok przez cały rok
Czas na Polskę!
NiezależNy i jedyNy w Polsce miesięczNik o iNfrastrukturze sPortowo-rekreacyjNej
EURO 2012 za nami Co dalej? NR 9 (62) WRZESIEŃ 2012
11 (64) LISTOPAD 2012 5 ZŁ W TYM VAT 8%
Czeska firma HB Golf s.r.o. chce podbić polski rynek
Niezwykła historia Malta Ski
Zbigniew boniek, nowy Prezes Polskiego Związku Piłki nożnej, o pomysłach na polską piłkę NR 12 (65) GRUDZIEŃ 2012
5 ZŁ W TYM VAT 8%
ile zarobiliśmy na EURO 2012?
rok Muchy zaczęło się? Rozpoczynamy dyskusję o kondycji branży recepta na wF Uwaga na chloR!
Sportowy Płońsk
www.esportplus.pl
www.esportplus.pl
Rozmowa z Andrzejem Pietrasikiem, Burmistrzem Miasta Płońska
Podajemy przepis na udaną imPreZę sPortową
stadion pod wodą, czyli narodowa kompromitacja
NiezależNy i jedyNy w Polsce miesięczNik o iNfrastrukturze sPortowo-rekreacyjNej
NR 11(64) LISTOPAD 2012
Specjalnie dla „Sportplusa”: mistrz olimpijski Tomasz majewski NR
NR
NR 12 (65) GRUDZIEŃ 2012
sportplus
Budowanie sportowego społeczeństwa – relacja z gali Budowniczy Polskiego Sportu 2012
sportplus
miesięcznik w całości poświęcony tematyce związanej z projektowaniem, budową, modernizacją, wyposażeniem i utrzymaniem obiektów sportowych i rekreacyjnych, finansowaniem i zarządzaniem inwestycjami sportowymi.
nik krytykuje samorządy
Mobilne obiekty sportowe według Dorrie Eilers, Dyrektor firmy Neptunus
Promienniki sposobem na zimno
LIDERZY 2012 NAJLEPSZE FIRMY I SAMORZĄDY grudzień 2012 dodatek specjalny miesięcznika
0ODSUMOWANIE ROKU &ORUM 3YTUACJA W BRAN Y INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ 6)) 'ALA 3PORTOWEJ 0OLSKI
Realizacja roku – Termy Uniejów Rozmowa z Grzegorzem Wojciulem z firmy Anchem
REMONTY
modernizacje • wykończenia dodatek promocyjny miesięcznika
Builder
kwiecień 2013
str. 52
Gotowy przepis
na elewacje przed sezonem Prezentacja rozwiązań
kompleksowa oferta klejenie na trudnych podłożach wysoka przyczepność ograniczone ryzyko wykwitów i przebarwień ekologiczne i niskoemisyjne innowacyjna technologia trasstec
prezentacja z okładki
Malowanie elewacji na wiosnę
– rodzina Flügger Facade
Kamil Wiśniewski Product Support Manager
Nawet najlepiej wykonana elewacja po latach oddziaływania czynników atmosferycznych może stracić swoje właściwości ochronne i estetyczne. Firma Flügger znalazła na to sposób. Dzięki zastosowaniu kompletnego systemu nowoczesnych produktów do odnowienia powierzchni elewacji, fasady znów zaczną świecić swoim dawnym blaskiem.
J
eśli elewacja została prawidłowo wykonana, konstrukcja budynku jest wolna od wad i nie zdarzyły się żadne uszkodzenia mechaniczne, najczęściej pojawiającymi się problemami są: brud, korozja biologiczna czy spękania powierzchni farby lub tynku.
Czyszczenie
Do wyczyszczenia brudnej elewacji proponujemy użycie Flügger Fluren 37. Jest to skoncentrowany środek do gruntownego mycia powierzchni przed malowaniem. Fluren 37 działa już w zimnej wodzie, a znajdujące się w nim środki powierzchniowo – czynne ulegają szybkiej biodegradacji i nie mają szkodliwego oddziaływania na środowisko. Jeżeli powierzchnia jest odporna na mycie pod wysokim ciśnieniem, to najlepszą metodą oczyszczenia elewacji jest zastosowanie myjki wysokociśnieniowej. W takim wypadku należy dodać odpowiednią ilość Fluren 37 do wody myjącej. Oprócz zwykłego brudu możemy mieć do czynienia z korozją biologiczną, czyli tak zwanym porastaniem przez grzyby, algi itp.
Nawet najlepszy środek myjący może okazać się niewystarczający na tego typu zanieczyszczenia. W takim przypadku należy użyć Flügger Facade Anti-green. Jest to specjalny środek do usuwania pleśni i glonów z powierzchni elewacji. Można go stosować także do drewna, na dachówki, płytki chodnikowe, szkło, tworzywa sztuczne itd. Dodatkowo zabezpiecza czyszczone powierzchnie przed ich powtórnym rozwojem.
Malowanie
Jeśli podczas oglądania elewacji na powierzchni zauważymy rysy czy pęknięcia, powinno to wzbudzić naszą czujność. Przy dużych spękaniach i rysach należy zlikwidować przyczynę ich powstawania i dokonać odpowiednich napraw za pomocą właściwych produktów. Często na powierzchni elewacji mogą znajdować się mikrospękania tzw. spękania nitkowate czy pajęczynki. Tego typu problem może powstawać z kilku powodów – nadmiernego nagrzewania się powierzchni elewacji – występujące naprężenia termiczne mogą powodować spękania, starzenie się powłoki malarskiej – jeśli farba ele-
wacyjna była słabej jakości, z czasem może nie wytrzymywać wpływu zmiennych czynników atmosferycznych. Mikrospękania mogą wywoływać także naprężenia mechaniczne powierzchni tynku. Jeśli w porę nie zareagujemy, to z czasem z niewielkich spękań mogą powstawać większe, co z kolei może prowadzić do dalszego niszczenia powierzchni elewacji. Na etapie niewielkich spękań możemy poradzić sobie stosując specjalne farby elewacyjne, które mają zdolność mostkowania, łączenia i wypełniania tego typu rys. Zastosowanie farby elewacyjnej o odpowiednich parametrach pomoże naprawić i zabezpieczyć powierzchnię fasady przed dalszą destrukcją. Flügger Facade Zero to nowoczesna akrylowa farba elewacyjna. Dzięki zastosowaniu specjalnej żywicy posiada zdolność mostkowania pęknięć (do 1 mm). Tworzy mocną i elastyczną powłokę, chroniąc szczególnie betonowe i żelbetonowe elementy elewacji przed korozją. Powłoka uzyskana dzięki Flügger Facade Zero wytrzymuje mycie wysokociśnieniowe oraz doskonale zabezpiecza elewację przed wpływem czynników atmosferycznych oraz osadzaniem się brudu. Farba ta posiada jeszcze jedną ważną cechę, umożliwia prowadzenie prac malarskich, kiedy temperatura wynosi 0°C (większość farb elewacyjnych wymaga minimalnej temperatury prowadzenia prac 5°C). Ta różnica pozwala na wydłużenie sezonu prac malarskich na elewacjach oraz ogranicza niebezpieczeństwo niewłaściwego wysychania, gdy temperatura niebezpiecznie spadnie w okolice 0°C. Flügger Facade Zero występuje w pełnej gamie kolorystycznej, uzyskane kolory są żywe przez wiele lat. Profesjonalne doradztwo w zakresie właściwej aplikacji i doboru produktów elewacyjnych można znaleźć w sklepach Flügger farby.
52 Builder dodatek promocyjny REMONTY, MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA
kwiecień 2013
nanomateriały budowlane
Materiały wykończeniowe
nowe, niezwykłe właściwości i funkcje
mgr Krzysztof Langer Materiały wykończeniowe, powłoki zabezpieczające, w tym przede wszystkim farby, postrzegane są zazwyczaj przez pryzmat końcowego prof. dr hab. efektu. Ma być ładnie, funkcjonalnie, kolorowo, trwale i najlepiej tanio Jerzy J. Langer – niekoniecznie natomiast doceniane są właściwie wszelkie zastosowane, Uniwersytet zaawansowane technologie. im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Chemii, Pracownia Fizykochemii Materiałów i Nanotechnologii
Fot. CAU/Xin Jin
Tetraedralne nanokryształy tlenku cynku zatopione w warstwie polimeru
Fot. CAU/Xin Jin
Fot. CAU,/Jan Strüben
Tlenek cynku w formie tetrapodów stosowany do łączenia niełączących się warstw farb
Dwie warstwy polimeru połączone nanokryształami tlenku cynku
W
sklepach z materiałami w ykońc zeniow ymi i budowlanymi, klienci, sięgając po nowe produkty, rzadko kiedy zastanawiają się nad „kosmicznymi technologiami”, jakie zostały „zaklęte”w puszce farby, płycie gipsowo-kartonowej, czy rolce tapety na ścianę. O tym myślą naukowcy z działów badawczo-rozwojowych firm związanych z przemysłem budowlanym, a także z innych instytutów badawczych. Pracują oni po to, by nowo odkrywane technologie, w tym najnowsze nanotechnologiczne rozwiązania, mogły choćby w jakiejś części trafić w niedługiej przyszłości „pod strzechy”, w postaci produktów o dobrej jakości oraz trwałych, o cenie i walorach użytkowych w pełni satysfakcjonujących klientów.
Żywa powierzchnia – na ściany i podłogi
Brud oraz zanieczyszczenie mikrobiologiczne towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Wystarczy zrobić osławiony test białej rękawiczki – przetrzeć śnieżnobiałą tkaniną po „na oko” czystej powierzchni, by skompromitować nawet najlepiej wyczyszczone przestrzenie. Jeżeli podobny test przeprowadzilibyśmy z użyciem podstawowych technik mikrobiologicznych, okazałoby się, że żyjemy w bakteryjnym ZOO. Szczęśliwie,
sterylność nie musi być zachowana wszędzie. W większości miejsc, nadmierne stosowanie środków antybakteryjnych powoduje więcej szkody niż pożytku, np. pojawienie się oporności drobnoustrojów na popularne preparaty biobójcze. Są jednak przestrzenie, w których obecność bakterii i brudu jest absolutnie niedopuszczalna (sale operacyjne, zakłady produkcji żywności) lub niewskazana (stołówki szkolne, sklepy spożywcze, domowe spiżarnie). Do zabezpieczania takich przestrzeni, naukowcy z instytutu ETH Zurich (Szwajcaria) opracowali rewolucyjną powłokę, tzw. "żywą powierzchnię", którą w przyszłości będzie można łatwo nanosić na szpitalne ściany i podłogi. Składa się ona z warstwy precyzyjnie wyselekcjonowanych gatunków grzybów – żywych komórek (!), których plechy zostały celowo unieruchomione pod powierzchnią nanoporowatej, cienkiej półprzepuszczalnej membrany. Choć może wydawać się to zaskakujące (grzyby w służbie sterylizacji powierzchni lub usuwania brudu), istnieje szereg gatunków grzybów wytwarzających naturalne antybiotyki, które zabijają bakterie oraz metabolizują resztki pokarmu, czy inne organiczne zanieczyszczenia, których nagromadzenie na powierzchni popularnie nazywane jest brudem. W przypadku powłoki o antybakteryjnych właściwościach, jako
54 Builder dodatek promocyjny REMONTY, MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA
żywy komponent użyto Penicillium chrysogenum (gatunek należący do grupy grzybów naturalnie wytwarzających antybiotyk – penicylinę). By strzępki grzyba nie wydostały się i same nie zaczęły stanowić zagrożenia dla sterylności danego pomieszczenia, naukowcy pokryli żywą warstwę nanoporowatym, cienkim filmem, o otworach o średnicy około 400 nanometrów. Dzięki porowatości warstwy zabezpieczającej, rozwijająca się grzybnia może swobodnie wymieniać ze środowiskiem zewnętrznym wszelakie substancje chemiczne, w tym substancje odżywcze, a przede wszystkim wytwarzany przez siebie antybiotyk – penicylinę. Według naukowców, taka konstrukcja „żywej powierzchni” zapewnia optymalne warunki do długotrwałej (niemal nieograniczonej) aktywności antybakteryjnej, gdyż substancja biobójcza (penicylina) jest na bieżąco wytwarzana przez strzępki Penicillium chrysogenum. Ta cecha znacząco odróżnia „żywą powierzchnię” od innych, w tym również nanotechnologicznych powłok zabezpieczających, w których ilość substancji biobójczych (np. nanocząstek złota, srebra czy dodatków różnych antybakteryjnych polimerów) jest od momentu naniesienia powłoki ograniczona, przez co po pewnym czasie taka powierzchnia często przestaje być aktywna mikrobiologicznie. kwiecień 2013
Malowane baterie
W XXI wieku farby już nie służą człowiekowi tylko do nanoszenia ozdobnych lub zabezpieczających barwników na ściany. Dowodem na to mogą być wyniki badań uzyskane przez naukowców z RiceUniversity (USA). Grupa badawcza kierowana przez profesora P. M. Ajayana, jako pierwsza na świecie, opracowała technologię umożliwiającą tworzenie za pomocą pędzla lub natrysku lakierniczego baterii litowo-jonowych, magazynujących energię elektryczną. Co więcej, taka bateria mogła być naniesiona niemal na każdy typ podłoża. W testach laboratoryjnych, namalowano w pełni działające baterie na powierzchni ceramicznych kafli łazienkowych, szkle, elastycznym polimerze oraz stali, w tym również na stalowej puszcze po piwie! Wytwarzana za pomocą pędzla bateria składa się z pięciu warstw (są to: dwie elektrody – katoda i anoda, dwie warstwy aktywne gromadzące ładunek elektryczny oraz warstwa oddzielająca), z których każda różni się od pozostałych funkcją oraz składem chemicznym. W składzie niektórych warstw znalazły się między innymi tlenki litu, kobaltu, tytanu, grafit, dwutlenek krzemu, poli(metakrylan metylu) oraz nanorurki węglowe, czyli zwinięte w rulon płaszczyzny utworzone wyłącznie z atomów węgla o średnicy mierzonej w miliardowych częściach metra (nanometrach). Wykorzystane w malowanych bateriach nanorurki charakteryzowały się doskonałymi paramekwiecień 2013
trami fizykochemicznymi (między innymi dobrym przewodnictwem prądu elektrycznego). Jedna z pięciu warstw utworzona została z rozcieńczonej etanolem handlowo dostępnej przewodzącej farby, zawierającej w swym składzie cząstki miedzi. Po naniesiniu pędzlem wszystkich warstw, naukowcy nasączyli całość elektrolitem, a następnie termicznie uszczelnili. W testach laboratoryjnych wykorzystano baterię namalowaną na powierzchni 9 łazienkowych kafli, którą podłączono do ogniwa słonecznego oraz sieci elektrycznej. Po naładowaniu, prototypowa, malowana ręcznie bateria zgromadziła energię elektryczną zdolną do zasilenia szeregu diod LED, umożliwiając ich ciągłe świecenie przez ponad 6 godzin! Jak twierdzą naukowcy, uzyskane w baterii napięcie wynosiło około 2,4 V, a jego wartość była stabilna. Układ przetestowano wielokrotnie stwierdzając, że 60 cykli ładowania i rozładowania nie powoduje większych ubytków pojemności baterii. Choć malowana bateria nie nadaje się jeszcze do powszechnego zastosowania, to jednak naukowcy mają nadzieję, że w niedalekiej przyszłości uda się wytworzyć malowane akumulatory, funkcjonujące w połączeniu z ogniwami słonecznymi – również malowanymi. W którymś momencie tego typu urządzenia mogłyby stanowić między innymi awaryjny system zasilający dla będących non stop „online” coraz powszechniejszych, inteligentnych domów.
Łączenie niełączących się powłok
Politetrafluoroetylen (PTFE), czyli teflon oraz silikony dodawane są do coraz większej ilości materiałów budowlanych, między innymi do farb. Dzięki tym substancjom, powstałe powłoki zyskują na jakości – trwałości, odporności na promieniowanie słoneczne, ścieranie czy szorowanie. Wszystkie te cechy powodują, że klienci chętniej sięgają po zaawansowane technologicznie farby, zawierające w swym składzie teflon lub silikony. Problem może pojawić się, gdy klientowi znudzi się dany kolor i na warstwę farby z dodatkiem PTFE lub silikonów postanowi nanieść kolejną, w innym odcieniu.
Namalowana na kaflach bateria może zasilać w prąd diody LED
Niestety większość powłok zawierających w swym składzie teflon lub silikony utrudnia lub wręcz uniemożliwia trwałe i estetyczne pokrycie innym typem farby. Szczęśliwie, niedawne odkrycie profesora Rainera Adelunga z Uniwersytetu Christiana-Albrechta w Kilonii może zrewolucjonizować technologię malowania, całkowicie eliminując dotychczasowe problemy z łączeniem teflonowych lub silikonowych farb (oraz innych o podobnych właściwościach). Profesor Adelung wpadł na banalnie prosty pomysł – jeżeli dwóch warstw nie da się połączyć za pomocą oddziaływań chemicznych (np. wiązań wodorowych), których występowanie ograniczone jest przez cechy teflonu, należy pomiędzy dwie niełączące się powłoki wprowadzić dodatek, fizyczną barierę, która niczym rzep pozwoli na zahaczenie obu warstw. W tym celu wykorzystano nanometrycznej wielkości tetraedralne kryształy utworzone z tlenku cynku, które ze względu na rozmiary są niewidoczne dla ludzkiego oka. Nanokryształy równomiernie naniesiono na nie do końca spolimeryzowaną (wyschniętą) warstwę farby, zawierającą w swym składzie teflon. Dzięki temu tetraedralne kryształy jedynie w części zatopiły się w farbie, jednak na tyle płytko, że przynajmniej kilka z odnóg każdego tetraedru pozostało wolnymi ponad warstwą farby. Następnie całość pomalowano inną farbą, tym razem zawierającą w swym składzie silikony (tak różnych dwóch farb normalnie nie da się trwale i estetycznie połączyć). W efekcie silikonowa farba zatopiła w swej strukturze pozostałe, wolne fragmenty nanokryształów tlenku
cynku. Po całkowitym wyschnięciu obu farb, naukowcy przeprowadzili testy wytrzymałościowe, próbując określić, jak silne powstaje połączenie pomiędzy nanokryształami a warstwami farb. Okazało się, że nanokrystaliczne spoiwo łączy farby z siłą podobną do tej, z jaką można przylepić do tafli szkła dobrą taśmę klejącą. Podczas testów polegających na odrywaniu warstw poszczególnych farb od siebie, naukowcom udało się tak mocno połączyć farby teflonowe z silikonowymi, że powłoki te podczas próby rozdzielenia ulegały rozerwaniu lub dezintegracji.
Nowe technologie drogą do sukcesu
Sukces handlowy producentów materiałów wykończeniowych, w tym przede wszystkim farb, związany jest z nieustannym poszukiwaniem nowych technologii, które pozwalają na stworzenie lepszych produktów o niespotykanej dotąd jakości. Ta technologiczna pogoń, powodująca, że na półki sklepowe trafiają coraz bardziej zaawansowane produkty budowlane, wymusza współpracę pomiędzy instytutami badawczymi oraz instytutami badawczo-rozwojowymi, a przedstawicielami przemysłu budowlanego. W dłuższej perspektywie, jedynie dzięki skutecznej wymianie informacji pomiędzy klientem – o jego potrzebach, firmą związaną z przemysłem budowlanym – o możliwościach produkcyjnych i dystrybucyjnych oraz naukowcami – o dostępnych nowościach technologicznych, możliwe jest skuteczne konkurowanie na rynku krajowym oraz międzynarodowym. n
Builder dodatek promocyjny REMONTY, MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA 55
Fot. Krzysztof Langer
Co ważne, ze względu na typ wytwarzanego antybiotyku, na razie z „żywej powierzchni” mogą być wyeliminowane wyłącznie drobnoustroje z grupy bakterii Gram dodatnich, gdyż tylko one są podatne na działanie penicyliny. Obecnie w ETH Zurich prowadzone są prace mające na celu rozszerzenie spektrum działania powłoki również na patogeny Gram ujemne. Jak twierdzą naukowcy, ogromną zaletą "żywej powierzchni" jest fakt, że wystarczy do niej wprowadzić odmienny gatunek grzyba, aby powłoka zyskała zupełnie nowe cechy, np. usuwała ze swojej powierzchni resztki jedzenia (brud, odpady organiczne)!
forum ekspertów
Burzyć czy remontować?
Oto pytanie, na które często nie sposób udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Ale istnieje wiele ogólnych zasad, wskazówek, które mogą w tym pomóc. Na ostateczną decyzję rosnący wpływ ma dzisiaj również dostępność nowych, innowacyjnych rozwiązań.
prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz Problem „burzyć czy remontować?” obiekty budowlane związany jest z wymaganiami prawnymi, stanem technicznym obiektów, nowymi wymaganiami oraz nowymi technologiami dla budownictwa ogólnego, użyteczności publicznej i przemysłowego. Jeśli chodzi o prawo budowlane to ono precyzuje jak często powinno się oceniać obiekty budowlane. Wszyscy budowlańcy wiedzą, że w każdym roku powinien być wykonany przegląd, który kończy się sporządzeniem protokołu. Dla niektórych obiektów, na przykład o powierzchniach dachów ponad 2000 lub piętrowych ponad 1000 m2, przeglądy wymagane są co pół roku. Taki przegląd pozwala ocenić stan techniczny wszystkich elementów, a następnie wywnioskować, jakie działania podjąć w stosunku do obiektu, jeżeli zauważymy nieprawidłowości. Kolejna kwestia, która ma wpływ na decyzję o tym czy burzyć, czy remontować, to nowe
wymagania w stosunku do obiektów. Tę kwestię najlepiej zobrazować na przykładzie inwestorów zachodnich, którzy mając obiekty socjalistyczne, często dobrze zrobione, w dobrym stanie, biorąc za podstawę swoje nowe wymagania burzą te obiekty, wpierw przeprowadzając oczywiście analizę opłacalności. Z niej jednak zazwyczaj wynika, że nie opłaca im się przystosowywać starego obiektu do nowych wymagań. Decyzja czy burzyć, czy remontować zależy tak naprawdę od wielu czynników diagnostycznych, zarówno obiektywnych jak i subiektywnych. Do pierwszego typu zaliczylibyśmy metody badań, analiz i ocen dokonywane najczęściej według aktualnych norm. Istotna jest tutaj wiarygodność badań poszczególnych materiałów, elementów i ich powiązań w obiekcie, którą zapewniają odpowiednie techniki i metody. Jeżeli chodzi o czynniki subiektywne to zależą one od mądrości i charakteru rzeczoznawcy, a poziom rzeczoznawstwa, to trzeba
prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz
Przewodniczący Komitetu Rzeczoznawstwa Budowlanego PZITB Decyzja czy burzyć, czy remontować zależy tak naprawdę od wielu czynników diagnostycznych, zarówno obiektywnych jak i subiektywnych.
podkreślić, bywa różny. Obserwuję rzeczoznawstwo od przynajmniej 20 lat i mogę stwierdzić, że wyraźnej poprawy nie ma. Bywa, że mamy do czynienia z asekuranctwem, wynikającym z braku orientacji, które kończy się orzeczeniem o likwidacji, tak na wszelki wypadek. Na koniec chciałbym w kilku zdaniach zwrócić uwagę na szczególny przypadek w kontekście dylematu „burzyć czy remontować?”. Mam na myśli budynki z wielkiej płyty. Wielka płyta, tak jak inne obiekty, ma swoje plusy i minusy, w tym więcej minusów pozakonstrukcyjnych. Od 1962 r. przeprowadzam analizy awarii oraz katastrof i stwierdzam, że w wielkiej płycie szkody czy naruszenia struktury są takie same jak w innych obiektach. Mówiąc o wielkiej płycie mamy nieustannie na uwadze jej złą funkcjonalność i dlatego szuka się innych wad jako pretekstu, by ją zburzyć. Wielka płyta, jak twierdzi wielu polityków, była projektowana na pewien okres, tymczasem obecnie w Unii Europejskiej projektuje się powszechnie na 50 lat. Trzeba jednak zauważyć, że nawet jeśli obecnie projektuje się obiekty budowlane na dany okres, to nikt sobie nie wyobraża, aby po 50 latach eksploatacji z miejsca je usuwać. Niedawno byłem na konferencji, na której wnioskowano, aby stworzyć program modernizacji i rewitalizacji wielkiej płyty. Uważam, że jest to słuszna inicjatywa.
Mirosław Jucha Pod niektórymi względami, projekt renowacyjny może stanowić większe wyzwanie, niż budowa nowego budynku. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na fakt, że remont nigdy nie zaczyna się od stanu zerowego. Decyzja burzyć czy remontować jest zazwyczaj bardzo złożona i nie zależy tylko od stanu technicznego budynku.
56 Builder dodatek promocyjny REMONTY, MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA
Mirosław Jucha
Dyrektor Generalny Rockfon w Polsce Dla inwestorów, którym zależy na zachowaniu pierwotnego kształtu budynku, a jednocześnie jego unowocześnieniu na rynku, dostępne są rozwiązania, które dają w zasadzie nieograniczone możliwości.
Często o jego odrestaurowaniu i modernizacji decyduje przeznaczenie budynku, jego funcjonalność oraz unikatowa architektura. Nie bez znaczenia są też koszty. Na szczęście dla inwestorów, którym zależy na zachowaniu pierwotnego kształtu budynku, a jednocześnie jego unowocześnieniu na rynku dostępne są rozwiązania, które dają w zasadzie nieograniczone możliwości. Elastyczność dopasowania się do potrzeb różnych obiektów wśród producentów materiałów budowlanych i wykończeniowych oraz firm dostarczających rozwiązania z zakresu inteligentnego zarządzania budynkiem pozwalają nawet z zabytkowego wnętrza stworzyć nowoczesną przestrzeń z zachowaniem charakteru budynku oraz łączącą różne style. Tak jest też m.in. w segmencie sufitów podwieszanych. Kiedyś trudno było sobie wyobrazić modułowy sufit w starej kamienicy lub starym obiekcie przemysłowym. Jednak możliwości jakie oferują najwięksi producenci kwiecień 2013
podwieszanych sufitów sprawiają, iż takie rozwiązania z powodzeniem montowane są w różnego typu obiektach: biurowych, industrialno-przemysłowych, medycznych, komercyjnych, czy budynkach z segmentu edukacji. W naszej ofercie znaleźć można różne wymiary, kolory i faktury płyt, nawet takich, które do złudzenia przypominają wyglądem naturalne drewno. Dopasować można również sam system montażu, wybrane modele płyt mogą być montowane w taki sposób, że konstrukcja jest praktycznie niewidoczna, a powierzchnia sufitu staje się elegancką, gładką przestrzenią. Tak nowoczesne rozwiązania sufitowe mają jeszcze inne zalety. Płyty stwarzają optymalne warunki akustyczne w pomieszczeniu oraz są niepalne, podnoszą więc bezpieczeństwo budynku. Ponadto są łatwe w demontażu, dzięki czemu bez problemu można dostać się do instalacji ukrytych w przestrzeni sufitowej, które montowane są dziś praktycznie w każdym budynku, także tych starszych, które poddawane są renowacji.
dr inż. Tadeusz Kulas Odpowiedź na postawione w tym forum pytanie nie zawsze jest prosta i jednoznaczna, traktując remont budynku lub jego elementów jako wykonywanie określonych robót budowlanych, polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego z możliwością zastosowania wyrobów budowlanych innych, niż użyto w stanie pierwotnym. Problem remontu podłóg, szczególnie w obiektach przemysłowych występuje dosyć często. Wykonywanie remontu podłóg wynika głównie z konieczności zapewnienia: • odpowiedniego stanu technicznego podłóg, spełniającego określone, wymagane warunki eksploatacyjne np. stabilność wyposażania technicznego, bezpieczeństwo ruchu środków transportu wewnętrznego, • wymagań higieniczno-sanitarnych w pomieszczeniach, • bezpiecznych warunków pracy, • poprawy wymagań estetycznych, kwiecień 2013
dr inż. Tadeusz Kulas rzeczoznawca budowlany
Problem remontu podłóg, szczególnie w obiektach przemysłowych, występuje dosyć często.
• dostosowania parametrów technicznych i użytkowych podłóg do zmieniającego się wyposażenia i nowych wymagań technologicznych, zmiany wyposażenia. Jest to temat złożony i często trudny do rozwiązania przez użytkownika przy podejmowaniu decyzji o tym, czy istniejącą podłogę należy wyburzyć, czy ją remontować. Aktualnie na rynku budowlanym znajduje się bardzo wiele dobrych, sprawdzonych wyrobów i systemów naprawczych podłóg przemysłowych. Podjęcie decyzji dotyczących wykonywania remontów podłóg wymaga jednak kompleksowego, całościowego potraktowania problematyki remontu i napraw, opartego głównie na dokładnej diagnostyce i ocenie stanu technicznego oraz przydatności do dalszej eksploatacji wszystkich istniejących elementów podłogi wraz ze sprawdzeniem parametrów podłoża gruntowego i warunków wilgotnościowych, wodnych w obrębie istniejącego obiektu. W ocenie niezbędna jest analiza wartości użytkowej istniejącej podłogi, umożliwiająca przy całościowym rozpatrywaniu problemu właściwy, racjonalny wybór pomiędzy alternatywnymi rozwiązaniami. Dokonując samej analizy wartości użytkowej podłogi, nie można orzec o równowartości alternatywnie przewidzianych do realizacji przedsięwzięć związa-
nych z remontem. Koniecznym jest również opracowanie analizy efektywności i opłacalności wykonania robót remontowych w określonych warunkach, w oparciu o dokładną kalkulację kosztorysową wszystkich przewidywanych robót i wydatków ponoszonych przez użytkownika, związanych ze zmianą organizacji pracy w remontowanym obiekcie. Wyburzenie podłogi i wykonanie nowej wiąże się często z ograniczeniem lub przerwaniem produkcji. W przypadku remontu problem ten jest na ogół mniejszy i łatwiejszy do zaakceptowania przez użytkownika. Na zakończenie chciałbym zwrócić uwagę na konieczność zaangażowania przy rozwiązywaniu tego problemu inżynierów, specjalistów, rzeczoznawców budowlanych posiadających odpowiednie referencje, doświadczenie i legitymujących się znajomością sprawdzonych nowoczesnych technologii, stosowanych w budownictwie.
podatkowej od nieruchomości a nawet niekiedy strategii rozwoju miasta utrudnia, czy wręcz uniemożliwia podjęcie właściwej decyzji. W ramach programowania przedsięwzięcia inwestycyjnobudowlanego powinna, w wyniku przeprowadzonych wszechstronnych analiz, podjęta być właściwa decyzja. Często pochopnie budujemy nowe obiekty na terenach niezagospodarowanych. Tymczasem nie podejmujemy w pełni uzasadnionej decyzji wyburzenia technicznie
prof. dr hab. inż. Tadeusz Biliński
Instytut Budownictwa Uniwersytetu Zielonogórskiego Często decyzje podejmujemy bez studiów przedprojektowych, bez przemyślanego sformułowania przedsięwzięcia inwestycyjnego, bez programowania jego realizacji.
prof. dr hab. inż. Tadeusz Biliński Na ogół pasjonujemy się nowym budownictwem, budową nowych obiektów, a tak niewiele uwagi poświęcamy utrzymaniu we właściwym stanie technicznym obiektów już od dawna eksploatowanych. Tak, najłatwiej budować nowe obiekty na terenach wolnych, technicznie uzbrojonych. Tak łatwo jest przeznaczać tereny zielone, niekiedy cenne krajobrazowo pod nowe budownictwo. Trudniej natomiast przywracać organizację przestrzeni zabudowanej, często zdewastowanej. Trudniej często wykonać renowację obiektu budowlanego (budynku), jego przebudowę, nadbudowę, rozbudowę, czy odbudowę niż wybudować nowy obiekt. Zbyt szybko, często bez jakichkolwiek studiów przedprojektowych, analiz programowych, przystępujemy do projektowania nowych obiektów budowlanych. Zapominamy o celach publicznych, przyjmując często realizację celów prywatnych jako ważniejszą. Brak aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, właściwej polityki
i moralnie wyeksploatowanego budynku (budynków), by na jego (ich) miejscu korzystnie zrealizować nową inwestycję, innym razem nie rozważamy w ogóle możliwości uzasadnionej renowacji obiektu, który po jej wykonaniu w pełni mógłby spełnić oczekiwane funkcje. Często decyzje podejmujemy bez studiów przedprojektowych, bez przemyślanego sformułowania przedsięwzięcia inwestycyjnego, bez programowania jego realizacji. Ostateczną decyzję należy podjąć w kontekście pełnej analizy w aspekcie procesu cywilizacyjnego i przyjętej strategii rozwoju miasta, czy szczegółowych programów rewitalizacyjnych przestrzeni miejskiej.
Builder dodatek promocyjny REMONTY, MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA 57
forum ekspertów
Innowacje w modernizacjach na warunki atmosferycz- szlifowanie papierem związanego że mineralne i niezwykle trudno Jakie innowacyjne pornością ne, ograniczają ryzyko powstawania i wyschniętego materiału. go doczyścić. Środkiem, który zaprzebarwień na powierzchni okłapobiegnie chłonięciu brudu i stwoprodukty, technologie dzin z kamienia naturalnego, barrzy powierzchnię odporną na willub usługi firmy dzo niskim poziomem emisji, ozna- Leszek Sławiński goć, jest Flügger Facade Waterprosą symbolem EC 1. Nowa li- Dyrektor Sprzedaży Bolix S.A. of – transparentny produkt ochronoferują swoim czone nia zapraw klejących FX pozwala ny do fasad. Zmniejsza on ryzyklientom do kleić okładziny ceramiczne niemal ko porastania i osadzania się bruna każdym podłożu, jednocześnie du, dzięki czemu łatwiej utrzymać remontów, wykończeń gwarantuje wieloletnią trwałość wyelewację w czystości. Szczególnie i modernizacji w roku konanych prac płytkarskich. dobrze penetruje podłoża mineralne, zmniejsza ryzyko pojawie2013? Postanowiliśmy nia się porostów oraz erozji w wyniku działania ujemnej temperatuzaprosić mgr inż. Rafał Zastawny Trwałość efektów prac budow- ry, a odnawiane powierzchnie uzyprzedstawicieli kilku Ekspert marki CEKOL lanych to jeden z najważniejszych skują świeży wygląd. Zabezpieczewyznaczników ich jakości. Dlatego nie jest niewidoczne i nie zmienia wybranych firm w 2013 roku startujemy z nowator- wyglądu powierzchni. do krótkiego skim projektem „10 lat gwarancji”, który obejmuje trzy nowe, komprzedstawienia pleksowe systemy ociepleń. Ofe- Rafał Stachera swoich propozycji. rując klientom indywidualnym, aż Specjalista ds. Technicznych
Maciej Nocoń
Product Manager w firmie quick-mix Sp. z o.o.
Firma quick-mix wprowadziła w roku 2013 do swojej oferty nową linię zapraw klejących FX. Wytwarzane są one w oparciu o innowacyjną technologię modyfikowania właściwości spoiw mineralnych trasem reńskim. Technologia Trass Tec polega na dwukrotnym mieleniu w młynach kulowych trasu reńskiego z cementem portlandzkim. W wyniku procesu produkcyjnego wytwarzany jest Cement trasowy TZ, który następnie staje się spoiwem stosowanym podczas produkcji zapraw klejących linii FX. Zaprawy klejące FX 300, FX 400 Gres, FX 500 Klinkier, FX 600 Flex oraz FX 900 Super flex produkowane są z wykorzystaniem technologii Trass Tec i charakteryzują się: zwiększoną przyczepnością, zmniejszoną nasiąkliwością, zwiększoną od-
Dzięki dużej różnorodności materiałów, dzisiejszy inwestor może dokonywać optymalnych dla siebie wyborów. W dziedzinie gładzi szpachlowych również widzimy wyraźny postęp technologii. Na uwagę przyszłych inwestorów zasługuje również technologia obróbki gładzi na mokro. Jest to doskonały sposób na znaczne ograniczenie zapylenia podczas prowadzonych prac remontowo-wykończeniowych oraz ich skrócenie. Firma Cedat wprowadziła na rynek taki innowacyjny produkt tj. Bezpyłową Gładź Szpachlową CEKOL GS-250. To wyjątkowy produkt, ponieważ gładź nie wymaga szlifowania w sposób klasyczny, a powierzchnia ścian do pomalowania gotowa jest w ciągu jednego dnia. Dzięki metodzie obróbki na mokro, ilość powstającego pyłu zredukowana jest do minimum. Po remoncie nie pozostaje wspomnienie białego pyłu, który wymaga uporczywego usuwania. Gładź można zastosować w warstwie o grubości ok. 2 mm i uzyskać bez szlifowania gładką powierzchnię Bezpyłowa gładź jest materiałem o optymalnej twardości i odpowiednich parametrach roboczych i wytrzymałościowych. Można ją zacierać na mokro, ale również stosować klasyczne techniki obróbki przez
10-letni okres gwarancji, opieramy się na specjalnie dobranych kompozycjach produktów, które zostały poddane wnikliwym badaniom starzeniowym i zaawansowanym obliczeniom statystycznym. Naukowo potwierdzona jakość (m.in. według metodologii amerykańskich norm ASTM) stanowi tu podstawę innowacyjnego programu, dającego dystrybutorom i wykonawcom skuteczne rozwiązanie ociepleniowe, a klientom indywidualnym zapewnienie ponadprzeciętnej trwałości użytych systemów (silikonowy, krzemianowy lub mineralny).
Kamil Wiśniewski
Product Support Manager Flügger Sp. z o.o.
Z czasem elewacja może ulegać zabrudzeniu i tynk pokrywa brud, który wnika w strukturę im bardziej jest ona porowata. Dotyczy to szczególnie niemalowanych elementów budynków czy fasad (podmurówki, cokoły, kamienie elewacyjne itp.). Brud wsiąka w podło-
58 Builder dodatek promocyjny REMONTY, MODERNIZACJE, WYKOŃCZENIA
Henkel Polska Sp. z o.o.
Marka Ceresit wprowadziła do swojej oferty nowy klej do płytek wielkoformatowych CM 22. Produkt, ze względu na swoją doskonałą przyczepność, elastyczność oraz grubowarstwowość (do 20 mm), jest odpowiedni do układania płytek na najtrudniejszych podłożach, m.in. ogrzewaniu podłogowym, elewacjach, tarasach i balkonach, a także w nieckach basenowych i technologicznych zbiornikach na wodę. Klej Ceresit CM 22 posiada doskonale parametry robocze, łatwo się rozrabia (jest w 100% homogeniczną, jednorodną masą), doskonale aplikuje na powierzchnię, co sprawia, że po każdorazowym przeciągnięciu kleju pacą czynność ta staje się łatwiejsza. Poza tym istnieje możliwość dostosowania konsystencji CM 22 w zależności od miejsca aplikacji (ok. 6,8-8,8 litra wody na 20 kg zaprawy), co czyni go jednym z najbardziej uniwersalnych elastycznych klejów dostępnych na polskim rynku. kwiecień 2013
budownictwo
Integrated Project Delivery Starając się sprostać doskonaleniu procesów i mając na uwadze konieczność stworzenia formalnej współpracy opartej na porozumieniu stron, American Institute of Architects (AIA) stworzył nowy rodzaj umowy, wykorzystywany dla celów realizacji przedsięwzięć budowlanych, zwany Integrated Project Delivery lub IPD. mgr inż. Katarzyna Orlińska-Dejer
B
uilding Information Modeling jest systemem zarządzania informacją o budynku, który może być stosowany na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego. Największym wyzwaniem dla wdrożenia BIM na naszym rodzimym rynku budowlanym okazuje się być nie tyle bariera technologiczna, co umiejętność harmonijnej współpracy wszystkich podmiotów zaangażowanych w proces inwestycyjny. Trudno jednoznacznie stwierdzić czy to wszechobecny kryzys, czy też bardziej nasza natura i przyzwyczajenie sprawia, że wszyscy skupiają się wyłącznie na osiąganiu własnych celów sytuując na dużo dalszym planie troskę o dobro projektu. W tym miejscu pojawia się IPD, którego głównym celem jest realizacja projektów przy pełnym zaangażowaniu wszystkich stron przedsięwzięcia. Największą siłą IPD jest umiejętność kompromisu, praca w zgodzie z jasno określonymi regułami gry i przy wykorzystaniu najsilniejszych stron wszystkich graczy.
W czym tkwi problem?
Wraz z upływem czasu strategie zarządzania projektami ewoluują. Firmy budowlane w miarę swych możliwości wprowadzają do swych struktur i wykorzystują nowe metody zarządzania, wszystko to w celu skrócenia harmonogramów prac i minimalizacji kosztów. Pomimo usilnych starań, wciąż jednak nie widać większych korzyści i zmian na lepsze, szczególnie jeśli porównamy rezultaty na tym polu firm z innych branż. W czym tkwi problem? Jak słusznie zauważył Peter Furst [3] kluczowym powodem takiego stanu rzeczy są napięte relacje pomiędzy kluczowymi graczami: właścicielem, projektantem, generalnym wykonawcą i podwykonawcami. Wzajemne zrzucanie na siebie ryzyka i odpowiedzialności za błędy jest zabiegiem powszechnie stosowanym. Konsekwencją jest strach i wzajemny brak zaufania, a w rezultacie skupianie większej uwagi na ochronie własnych interesów niż na samym projekcie.
Zintegrowana Realizacja Projektu opiera się na współpracy, która z kolei opiera się na zaufaniu. Skutecznie zorganizowana, oparta na zaufaniu współpraca zachęca strony do skoncentrowania się na efektach projektu, a nie na indywidualnych celach. Osiągnięcie korzyści z IPD wymaga, aby wszyscy uczestnicy projektu przyjęli następujące zasady Zintegrowanej Realizacji Projektu. [2] • Wzajemny szacunek i zaufanie – w projektach zintegrowanych inwestorzy, konsultanci, projektanci, generalni wykonawcy i podwykonawcy rozumieją wartość wzajemnej współpracy i zobowiązani są pracować wspólnie jako jeden zespół dla dobra projektu. • Wzajemne korzyści – wszyscy uczestnicy procesu inwestycyjnego czerpią korzyści z pracy w oparciu o standardy IPD. Ponieważ zintegrowany proces zakłada szybkie zaangażowanie stron, struktura rekompensat musi rozpoznawać i nagradzać wszystkich zgodnie ze stopniem ich zaangażowania. Co do zasady ryzyka dzielone są sprawiedliwie pomiędzy wszystkich uczestników procesu. IPD wykorzystuje innowacyjne modele biznesowe do wspierania współpracy i efektywności. • Wczesne zdefiniowanie celu – cele projektu są opracowywane i uzgodnione przez wszystkich uczestników możliwie jak najwcześniej. Wkład każdej ze stron jest ceniony w kulturze, która promuje i wprowadza innowacje. Prawdziwa inżynieria wartości jest osiągana poprzez skupienie się na celu projektu, w tym również podnoszeniu wydajności systemu w całym cyklu życia obiektu. • Wczesne zaangażowanie kluczowych uczestników – w ramach zintegrowanego projektu, kluczowi uczestnicy są zaangażowani w proces inwestycyjny od samego początku. Takie rozwiązanie usprawnia proces decyzyjny a tym samym znacząco przyspiesza bieg spraw. Wpływ sumy wiedzy i doświadczeń wszystkich stron jest najpotężniejszy na wczesnym etapie realizacji projektu. • Jasno określone standardy i otwarta komunikacja – mając na uwadze maksymalizację wydajności, konieczne jest, by komunikacja w zespole opierała się na trzech podstawowych zasadach: otwartości, uczciwości i jasnym przekazie. Obowiązki są jasno określone, co w kulturze wzajemnego nieobwiniania się prowadzi do identyfikacji i rozwiązywania problemów, a nie skupianiu się na poszukiwaniu winnych. Spory są identyfikowane w momencie ich wystąpienia i szybko rozwiązywane. • Wysoka wydajność – optymalizacja rozwiązań projektowych, przyspieszenie procesu decyzyjnego, ograniczenie minimum ilości zmian na późniejszych etapach realizacji projektu, skrócenie czasu realizacji zadania. Krzywa MacLeamy’ego
Na czym polega IPD?
IPD (Integrated Project Delivery) – Zintegrowany Proces Realizacji Projektu, jest to wspólne porozumienie osób, systemów, struktur i praktyk biznesowych w procesie, który wykorzystuje talenty, wiedzę i doświadczenie wszystkich uczestników w celu zredukowania strat, zmaksymalizowania efektywności oraz zwiększenia wartości finalnej na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego (projekt, produkcja, montaż) [1]
60 Builder
Źródło: MAD-Engineers
kwiecień 2013
Schemat IPD • Wykorzystanie odpowiednich technologii – zintegrowane projekty opierają się na nowoczesnych technologiach, które co do zasady są określone we wstępnej fazie prac nad projektem. Wszystko to w celu maksymalizacji funkcjonalności, uniwersalności i interoperacyjności. Otwarta wymiana informacji w oparciu o przejrzyste i czytelne struktury danych jest niezbędna dla zapewnienia sprawnej komunikacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesu. • Organizacja i przywództwo – zespół projektowy jest organizacją samą w sobie i wszyscy jego członkowie zobowiązani są do przestrzegania ustalonych wcześniej celów i wartości. Poszczególne role w procesie są ustalane indywidualnie dla każdego projektu już na początku prac zespołu. Role są jasno określone, bez tworzenia sztucznych barier. Przywództwo przejmowane jest przez tych członków zespołu, którzy posiadają najlepsze kompetencje w danym zakresie.
Jak to osiągnąć?
ORGANIZACJA BUDOWY WYCENA INWESTYCJI
Inwestor
KONTROLA FINANSOWA
Integrated Project Delivery
INSTALACJE
Architekt
KONCEPCJA
IDENTYFIKACJA KONFLIKTÓW
Konstruktor
ZARZĄDZANIE PROJEKTEM
HARMONOGRAM ROBÓT DZIAŁANIA MARKETINGOWE Źródło: MAD-Engineers
IPD (Integrated Project Delivery) – Zintegrowany Proces Realizacji Projektu, jest to wspólne porozumienie osób, systemów, struktur i praktyk biznesowych w procesie, który wykorzystuje talenty, wiedzę i doświadczenie wszystkich uczestników w celu zredukowania strat, zmaksymalizowania efektywności oraz zwiększenia wartości finalnej na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego (projekt, produkcja, montaż).
Kluczem do sukcesu jest zbudowanie zespołu, który złożony jest nie tylko z wysokiej klasy specjalistów, ale jednocześnie z ludzi, którzy umieją ze sobą współpracować. Co więcej, członkowie zespołu muszą być zaangażowani w realizację zadania, a ich wzajemna współpraca musi być efektywna. Jak to osiągnąć? • Możliwie jak najwcześniejsza identyfikacja najważniejszych ról uczestników, które są najbardziej istotne dla projektu. • Prekwalfikacje, czyli dobór członków zespołu (firmy, konkretne osoby) w oparciu o ich kompetencje techniczne, doświadczenia i osiągnięcia, dostępność wymaganych zasobów. • Uwzględnienie interesów i szukanie zaangażowania wybranych „stron trzecich” tj.: urzędników, lokalnych dostawców mediów, ubezpieczycieli, poręczycieli i innych interesariuszy. • Określenie struktury organizacyjnej i biznesowej najlepiej odpowiadającej realizacji projektu zintegrowanego, pozostającego w zgodzie zarówno z oczekiwaniami jak i ograniczeniami wszystkich uczestników procesu. Wybrany styl zarządzania nie może być ograniczony podejściem tradycyjnym do metod realizacji projektu, ale powinien być elastycznie dostosowany do projektu. • Opracowanie projektu umowy (-ów) do określenia ról i odpowiedzialności uczestników. Uzgodnienia projektowe powinny być zsynchronizowane, aby zapewnić, że role i obowiązki stron są określone identycznie we wszystkich umowach i zgodne z zatwierdzonym modelem organizacyjnym i biznesowym. Najważniejsze postanowienia dotyczące kompensacji zobowiązań i alokacji ryzyka powinny być jasno określone i promować otwartą komunikację i współpracę. Jak już wspomniano wcześniej, idea IPD oparta jest w dużej mierze na zaangażowaniu możliwie jak największych środków już na początku pracy nad projektem. Założenie to jest jak najbardziej słuszne i pozostaje w zgodzie z metodami zarządzania projektami. Jak wiadomo największy wpływ na projekt, a tym samym na koszty związane z jego realizacją mamy w początkowej fazie prac, im później, tym trudniej nam coś zmienić. Co więcej, wzrastają też koszty związane z wprowadzeniem wszelkiego rodzaju zmian. Wyróżniamy siedem głównych faz Zintegrowanego Sposobu Realizacji Projektu [2]: • koncepcja, • projekt wstępny,
kwiecień 2013
Generalny wykonawca
ADMINISTRACJA
BIM
PROJEKT WYKONAWCZY
• projekt szczegółowy/ budowlany, • dokumentacja wykonawcza i warsztatowa, • przygotowanie produkcji, • realizacja, • zamknięcie projektu.
Podsumowując
Ważne jest, aby pamiętać, że dzięki współpracy wszystkich członków zespołu zgodnie ze standardami IPD, ilość informacji zaprojektowanych, koordynacja i zarządzanie procesem inwestycyjnym oraz finalna jakość projektu pozwalają osiągnąć dużo lepszy wynik niż w przypadku tradycyjnego procesu. Wprawdzie dużo więcej czasu należy poświęcić na uszczegółowianie i dopracowywanie danych na początku pracy z projektem, co jednak daje wymierne korzyści na wszystkich kolejnych etapach realizacji zadania. Bardziej sceptyczni czytelnicy z pewnością uznają ideę IPD jako pięknie brzmiąca utopię, która w zderzeniu z brutalnymi realiami z pewnością nie ma szans. Jak pokazują jednak doświadczenia naszych kolegów zza oceanu standard ten sprawdza się z powodzeniem, przynosząc wymierne korzyści wszystkim tym, którzy chcą pracować zgodnie z zasadą wzajemnego zaufania i bez obaw dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem dla dobra projektu. Może więc warto spróbować, zanim zaczniemy negować wszystko to, czego nie znamy. Przecież od dziecka uczeni jesteśmy, że praca zespołowa to najlepsza droga do osiągnięcia celu.
Autorka jest Project Managerem (IPMA Level D) w firmie M.A.D. Engineers Literatura: [1] „Integrated Project Delivery – A Working Definition”. American Institute of Architects California Council May 15, 2007. Retrieved 2008-11-13. [2] „Integrated Project Delivery: A Guide”. American Institute of Architects 2007 version 1. Retrieved 2008-11-13 [3]Furst, Peter G. „Constructing Integrated Project Delivery.” Industrial Management July/August 2010
Builder 61
budownictwo
Styropian pod lupą Wyniki badań parametrów technicznych styropianu (EPS) część 1. Korelacja między gęstością pozorną a odpornością na ściskanie W 2012 r. w Zakładzie Konstrukcji i Elementów Budowlanych Instytutu Techniki Budowlanej (ITB) zostały przeprowadzone badania, których celem było ustalenie korelacji między gęstością pozorną styropianu (EPS), a naprężeniami ściskającymi przy 10% odkształceniu względnym, a więc jednym z podstawowych parametrów mechanicznych styropianu.
bądź możliwie bliskiej średniej gęstości płyt w paczce) i wycięto z niej próbki do badań naprężeń ściskających przy 10% odkształceniu względnym. Ponieważ płyty styropianowe EPS mogą charakteryzować się mniejszą lub większą niejednorodnością gęstości pozornej w obrębie płyty, oprócz oznaczenia gęstości pozornej pełnowymiarowych płyt sprawdzona została również gęstość badanych próbek. Różnice, jakie uzyskano w wynikach gęstości płyt i próbek (tabela 1) w większości przypadków były niewielkie i nie przekraczały 0,5 kg/m3, a tylko w 3 na 40 porównywanych gęstości różnica była bliska 1,0 kg/m3. Z uwagi na ścisły związek między gęstością styropianu a naprężeniami ściskającymi, w dalszej analizie, do ustalenia zależności między nimi, wykorzystano wyniki gęstości pozornej oznaczonej na próbkach.
mgr inż. Iwona Komosa dr inż. Paweł Sulik
Uzyskane wyniki badań, uzupełnione o dane historyczne Zakładu Konstrukcji i Elementów Budowlanych ITB, pochodzące z badań zrealizowanych w ramach bieżącej działalności, dały podstawę do wyznaczenia krzywej zależności (wykres 1) oraz równania prostej regresji dwóch zmiennych: gęstości pozornej (zmienna zależna) i naprężeń ściskających przy 10% odkształceniu względnym (zmienna niezależna):
B
adania przeprowadzono dla Polskiego Stowarzyszenia Producentów Styropianu (PSPS), na zlecenie udzielone w ramach Programu Gwarancji Jakości Styropianu „Gwarantowany Styropian”. Wykorzystano do nich 40 pakietów (paczek) płyt styropianowych zakupionych w hurtowniach, składach i sklepach budowlanych na terenie całego kraju przez reprezentującą PSPS i prowadzącą Program kancelarię prawną. Pakiety pozbaStyropian dostarczony do badań wione były oznakowania umożliwiającego identyfikację producentów i parametrów wyrobów i oznakowane wyłącznie numerami od 1-40. (fot. 1). Przekazana partia zawierała płyty białe lub z wtrąceniami granulek grafitowych (z wyłączeniem odmian grafitowych), o różnej grubości (50 ÷ 120 mm) i gęstości pozornej (9 ÷ 18 kg/m3).
Korelacja między gęstością pozorną a naprężeniami ściskającymi
σ10 = 8,16 x ρ – 42,69, w którym:
σ10 – naprężenia ściskające przy 10% odkształceniu względnym, kPa ρ - gęstość pozorna oznaczona na próbkach, kg/m3
Współczynnik korelacji R2 wyniósł 98,78%, średni absolutny błąd (MAE) 3,82, błąd standardowy estymatora 5,26.
Warunki badań
Płyty przed pomiarami klimatyzowano w warunkach laboratoryjnych do uzyskania stałej masy. Po oznaczeniu gęstości pełnowymiarowych płyt (zgodnie z PN-EN 1602:1999), z każdej paczki wytypowano po 1 płycie (o gęstości równej
62 Builder
W tabeli 2 podano wartości liczbowe naprężeń ściskających przy 10% odkształceniu względnym dla wybranych wartości gęstości pozornej.
kwiecień 2013
Tabela 1.
Gęstość pozorna, kg/m3, oznaczona na Lp.
płycie
próbkach (wartość średnia)
różnica (płytapróbka)
Gęstość pozorna, kg/m3, oznaczona na Lp.
płycie
próbkach (wartość średnia)
różnica (płytapróbka) -0,1
1
13,1
12,8
0,3
21
10,3
10,4
2
16,0
16,0
0,0
22
13,8
13,2
0,4
3
11,6
11,4
0,2
23
9,2
9,0
0,2
4
10,3
10,0
0,3
24
16,2
17,1
-0,9
5
15,7
16,2
-0,5
25
12,7
12,8
-0,1 -0,6
6
11,0
11,8
-0,8
26
16,1
16,7
7
11,6
11,5
0,1
27
14,2
14,2
0,0
8
11,5
11,2
0,3
28
17,6
17,4
0,2 0,3
9
13,8
13,3
0,5
29
16,3
16,0
10
10,7
10,4
0,3
30
10,1
10,0
0,1
11
9,5
9,6
-0,1
31
16,1
15,8
0,3
12
14,1
13,9
0,2
32
11,3
11,3
0,0
13
10,4
10,2
0,2
33
16,5
16,6
-0,1
14
12,6
12,7
-0,1
34
17,0
16,3
0,7
15
15,9
15,8
0,1
35
11,4
11,2
0,2
16
10,1
10,0
0,1
36
17,6
17,3
0,3
17
13,4
13,3
0,1
37
14,4
14,1
0,3 0,5
18
15,0
15,5
-0,5
38
11,8
11,3
19
13,6
13,2
0,4
39
11,0
11,0
0,0
20
12,4
12,2
0,2
40
13,5
12,7
0,8
REKLAMA
Kołki do ociepleń Ejot
ü ü
łączniki dla profesjonalistów do 42 cm mocowanej termoizolacji (idealne rozwiązanie dla domów pasywnych) ü szybkie mocowanie termoizolacji bez szpachlowania ü brak mostków termicznych, brak „efektu biedronki” ü mocowanie we wszystkich podłożach budowlanych, każdego rodzaju materiału termoizolacyjnego ü serwis na budowie: pokazy montażu, próby wyrywania ü zamów dziś – dostawa 24 h
www.ejot.pl
EJOT Polska Sp. z o.o. Sp.k., 42-793 Ciasna, ul. Jeżowska 9, tel. 34 35 10 660, fax 34 35 35 410
budownictwo Tabela 2.
Kamil Kiejna
Naprężenia ściskające przy 10% odkszt. wzgl., kPa, wartość odczytana z: równania prostej regresji (linia niebieska)
dolnej krzywej 90% przedziału ufności prostej regresji (linia zielona)
dolnej krzywej 90% przedziału ufności dla wyników badań (linia szara)
1
9
31
29
22
2
10
39
37
30
3
11
47
46
38
4
12
55
54
46
5
13
63
62
54
6
13,5
67
66
59
7
14
72
70
63
8
15
80
78
71
9
16
88
87
79
10
17
96
95
87
11
18
104
103
95
12
19
112
111
103
13
20
120
119
112
14
21
129
127
120
15
22
137
135
128
16
23
145
143
136
17
24
153
156
144
18
25
161
159
152
19
26
169
167
160
20
27
178
175
168
21
28
186
183
176
22
29
194
191
185
23
30
202
199
193
Wnioski
Wyniki przeprowadzonych badań laboratoryjnych i analiz statystycznych potwierdziły zależność między gęstością pozorną płyt styropianowych, a naprężeniami ściskającymi przy 10% odkształceniu. Przeciętnie, wraz ze zwiększaniem gęstości, poprawiają się ww. właściwości płyt z EPS. Analiza regresji pozwoliła również na przedstawienie proponowanych przez Instytut Techniki Budowlanej wartości minimalnych poziomów gęstości pozornej dla głównych typów płyt styropianowych w odniesieniu do Wytycznych Programu Gwarancji Jakości Styropianu PSPS (tabela 3). Ustalone minimalne poziomy gęstości mogą posłużyć do wykorzystywania badań gęstości pozornej płyt styropianowych EPS do prognozowania i wstępnej weryfikacji zgodności poziomu naprężeń ściskających przy 10% odkształceniu z deklaracją Producenta. Ostatecznej i rozstrzygającej oceny zgodności poziomu naprężeń ściskających, deklarowanych przez producenta, można dokonać jednak jedynie w oparciu o bezpośrednie badania laboratoryjne przeprowadzone w jednostkach akredytowanych.
Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu Wykonane w Instytucie Techniki Budowlanej badania potwierdzają zależność pomiędzy gęstością styropianu, a najistotniejszymi dla jego jakości cechami deklarowanymi: współczynnikiem przewodzenia ciepła – λD, oraz naprężeniami ściskającymi – CS (10).Oznacza to możliwość i zasadność wykorzystywania testów gęstości płyt styropianowych do prognozowania zgodności deklarowanych poziomów tych dwóch parametrów styropianu. Raport Instytutu potwierdza słuszność naszych działań upowszechniających metodę ważenia styropianu wśród konsumentów. To kwestionowane przez część środowiska narzędzie wstępnej weryfikacji jakości styropianu okazało się mieć mocne, naukowe podstawy. Oczywiście pewność dają jedynie pełne badania laboratoryjne. Przeciętnemu konsumentowi zważenie paczki styropianu, który zamierza kupić, pozwoli jednak ocenić czy oferowany wyrób jest pełnowartościowy, a więc zgodny z deklaracją producenta. W perspektywie wielu lat korzystania z ocieplenia to bardzo ważne. Prosta i dostępna nawet w hurtowni metoda może ustrzec konsumenta przed zakupem bubla, a co za tym idzie stratami ciepła i wyższymi kosztami ogrzewania w całym cyklu korzystania z budynku. To jeden z celów Programu „Gwarantowany Styropian”, w ramach którego zleciliśmy Instytutowi przedmiotowe badania. Wyroby z wymaganą w ramach Programu przyjazną dla konsumenta, dodatkową etykietą, zawierającą m.in. informację, jaki wynik ważenia w przeliczeniu na metr sześcienny powinien uzyskać dany wyrób, są już na rynku. Tabela 3.
Lp.
Typ płyt styropianowych
Poziom naprężenia ściskającego
1
EPS 70
Minimalny poziom gęstości pozornej, kg/m3 wg Wytycznych Programu PSPS
proponowany na podstawie analizy regresji
CS(10) 70
13,5
14
2
EPS 80
CS(10) 80
15
15
3
EPS 90
CS(10) 90
17
17
4
EPS 100
CS(10) 100
18
18
5
EPS 120
CS(10) 120
20
20
6
EPS 150
CS(10) 150
24
24
7
EPS 200
CS(10) 200
28
30 Zdjęcia arch. PSPS
Gęstość Lp. pozorna, kg/m3
Badania ITB objęły również korelacje pomiędzy gęstością styropianu a współczynnikiem przewodzenia ciepła. Wyniki tych analiz zostaną przedstawione w kolejnym artykule, w następnym wydaniu „Buildera”.
mgr inż. Iwona Komosa, dr inż. Paweł Sulik Instytut Techniki Budowlanej
64 Builder
kwiecień 2013
Sposób na ocieplenie od wewnątrz MULTIPOR to mineralne płyty izolacyjne wykonane z bardzo lekkiej odmiany betonu komórkowego o gęstości ≤ 115 kg/m3, przeznaczone do izolacji ścian zewnętrznych, stropów oraz dachów. Szczególne właściwości płyt pozwalają także na stosowanie ich do ocieplenia od wewnątrz.
Fot. arch. Xella Polska Sp. z o.o.
budownictwo
Wojciech Rogala
Bezpieczna alternatywa
Wielu inwestorów wykazuje spore obawy przed stosowaniem izolacji od wewnątrz, ze względu na ryzyko kondensacji pary wodnej i co za tym idzie rozwoju pleśni. Klasyczne systemy wymagają stosowania paroizolacji, która łatwo może ulec uszkodzeniu i utracić swoją funkcję w efekcie powodując niepożądane skutki. Bezpieczną alternatywę stanowią mineralne płyty izolacyjne MULTIPOR. Dzięki otwartości na dyfuzję oraz aktywności kapilarnej, eliminują skutki kondesacji pary wodnej spowodowanej obniżeniem temperatury przegrody zewnętrznej i w naturalny sposób regulują wilgotność pomieszczeń. Para wodna gromadzona jest na ściankach porów powietrznych wewnątrz płyt MULTIPOR oraz uwalniana do powietrza w okresie letnim. Dzięki temu wilgoć nie gromadzi się narastająco wewnątrz przegrody, a pomieszczenia i przebywający w nich ludzie nie są narażeni na szkodliwe skutki występowania pleśni. Dla bardziej skomplikowanych konstrukcji przegród (np. konstrukcji szachulcowych) zaleca się przeprowadzenie analizy cieplno-wilgotnościowej, dzięki której dobrana zostanie odpowiednia grubość izolacji dla danej przegrody. Ocieplenie od wewnątrz pozwala również na Podstawowe właściwości Długość
[mm]
Szerokość
[mm]
390
Grubość
[mm]
50-200
Gęstość objętościowa Wsp. przewodzenia ciepła λ10,dry Wsp. oporu dyfuzyjnego μ Reakcja na ogień
kwiecień 2013
600
[kg/m3]
≤ 115
[W/(mK)]
0,042 3 klasa A1
szybsze nagrzewanie budynków – stąd sprawdza się również w obiektach czasowo ogrzewanych i użytkowanych, np. takich jak kościoły.
Naturalne źródło i prosty montaż
Płyty MULTIPOR powstają z naturalnych, mineralnych surowców – piasku, cementu, wody i wapna. Po dodaniu środka spulchniającego w płytach tworzą się pory zajmujące do 95% objętości. Dzięki nim płyty uzyskują bardzo dobre właściwości izolacyjne. Montaż płyt MULTIPOR dostępnych w szerokim asortymencie grubości (50-200 mm) jest bardzo prosty. Zaprawę systemową nakłada się pacą zębatą na powierzchnię płyt, a następnie przykleja się je do podłoża. Wierzchnią warstwę zaciąga się zaprawą MULTIPOR i zatapia się w niej siatkę z włókna szklanego. Powierzchnię można wykończyć dowolną paroprzepuszczalną powłoką. Przy izolacji od wewnątrz należy pamiętać o dodatkowym zaizolowaniu przewodów instalacji wodnej i centralnego ogrzewania. Płyty MULTIPOR doskonale sprawdzają się także przy izolowaniu stropów piwnicznych i garaży. Całkowita niepalność umożliwia stosowanie ich nawet w pomieszczeniach o wysokich wymaganiach dotyczących odporności ogniowej.
Czy warto ocieplać od wewnątrz?
Izolacja od zewnątrz w większości przypadków wydaje się być lepszym rozwiązaniem. Jednak tam, gdzie jej wykonanie nie jest możliwe lub wskazane, warto rozważyć ocieplenie od wewnątrz płytami MULTIPOR. Inwestycja z pewnością nie tylko szybko się zwróci, ale przede wszystkim poprawi komfort i warunki zdrowotne ocieplonych pomieszczeń. Na stronie www.ocieplenieodwewnatrz.pl dostępny jest kalkulator ociepleń od wewnątrz, który w prosty sposób zweryfikuje czy wykonanie izolacji jest zasadne. Zachęcamy Państwa do kontaktu z nami w celu skonsultowania możliwości realizacji konkretnej inwestycji z wykorzystaniem płyt MULTIPOR. Nowością 2013 roku jest analiza cieplno-wilgotnościowa dla indywidualnej przegrody. Mogą ją Państwo zamówić na stronie sklep.xella.pl. Nasi doradcy techniczni są do Państwa dyspozycji pod numerami telefonów: 801 122 227 lub 29 767 03 60.
Builder 65
PROMOCJA
W
iele względów przemawia za stosowaniem izolacji od zewnątrz. Istnieje jednak spora grupa obiektów, które z różnych względów nie mogą zostać ocieplone w konwencjonalny sposób. Wśród nich znajdują się m.in. obiekty zabytkowe, obiekty z elewacją o dużej wartości architektonicznej lub z ograniczonym prawem własności (np. znajdujące się w ostrej granicy działki).
budownictwo
Cosmopolitan konstrukcja i technologie realizacji wysokościowca
METRYCZKA INWESTYCJI Nazwa obiektu: COSMOPOLITAN Twarda 2/4 Parametry budynku: Powierzchnia całkowita obiektu – ponad 55 tys. m2, wysokość 160 m, 4 kondygnacje podziemne, 45 kondygnacji nadziemnych Inwestor: Tacit Development Polska Projektanci: Helmut Jahn – Murphy/Jahn Architects LLC, Michał Jaworski – Epstein Sp. z o.o. Projektanci konstrukcji: BWL Projekt, Mosty Gdańsk Generalny Wykonawca: Hochtief Polska Wykonawca stropów sprężonych i podwieszenia konstrukcji: Freyssinet Polska
66 Builder
Zdjęcia archiwum Tacit Development Polska
Michał Borowski
kwiecień 2013
W styczniu br. zakończono w Warszawie realizację stanu surowego 44-piętrowego budynku mieszkalnego. 160-metrowa wieża powstała w sąsiedztwie Placu Grzybowskiego, w 20 miesięcy po rozpoczęciu budowy. Architektów zachwyca prosta forma ostrej, zwartej pryzmy wysokościowca, wizji światowej sławy architekta Helmutha Jahna. Inżynierów - ujmuje zarówno ciekawa konstrukcja z częścią wspornikową, podwieszoną do trzonu budynku, jak i zastosowane, innowacyjne rozwiązania.
O
d poziomu terenu budynek dzieli się na dwie części: część wysokościową (45 kondygnacji, 160 m) i część średniowysoką (5 kondygnacji, 18,8 m). Mieszkalną część budynku usytuowano na czterokondygnacyjnym podium, przeznaczonym na powierzchnie komercyjne. W części podziemnej przewidziano czterokondygnacyjny parking z 299 miejscami postojowymi. Wybudowany obok budynku wysokiego budynek biurowo-usługowy zajmą kawiarnie, galerie oraz biura. Będzie on połączony z podium wieży szklanym dachem. W wieży znajdzie się pięć wind: dwie windy ekspresowe będą obsługiwać piętra od 32 do 43, dwie kolejne szybkobieżne – pozostałe kondygnacje, piąta będzie windą techniczną. Mieszkańcy wieżowca przy ul. Twardej będą mogli skorzystać z fitness oraz business klubów usytuowanych na poziomie 4. Z tej kondygnacji będzie można wyjść na taras z widokiem m.in. na plac Grzybowski, ul. Emilii Plater. Powierzchnia całkowita obiektu wynosi ponad 55 000 m2. Architekturę budynku wyróżnia prosta forma ostrej, zwartej pryzmy. Całkowicie przeszklona fasada o zróżnicowanej fakturze zapewnia niezwykły widok patrzącym z zewnątrz oraz maksymalne doświetlenie wnętrz. Dodatkowym atrybutem budynku, poza jego wysokim standardem wykończenia, jest prestiżowa lokalizacja, która zapewnia widok z okien na całą Warszawę (nie tylko ul. Królewską, Ogród Saski i Stare Miasto). Zakończenie robót zaplanowano na połowę 2013 roku, a oddanie gotowych mieszkań pod klucz na pierwszy kwartał 2014 r.
Fot. 1. Otwory technologiczne w stropie -1
Stropy wykonywane były na odpowiednio przygotowanym gruncie, a następnie podkopywane, co wymagało pozostawienia w nich otworów technologicznych, którymi odbywał się transport materiałów, sprzętu i odpowiednio urobku. Otwory technologiczne często wymagają dodatkowego zabezpieczenia stalowymi rozporami rurowymi.
Fot. 2. Widok placu budowy
Podziemna część budynku
W rzucie poziomym ma kształt nieregularny. Na obwodzie rzutu poziomego części podziemnej zaprojektowano i wykonano żelbetowe ściany szczelinowe o grubości 80 cm, które zabezpieczały ściany wykopu w trakcie jego realizacji. W okresie eksploatacji ściany te stanowią stały element konstrukcji fundamentu budynku. Ze względu na różne wysokości obiektu, a co za tym idzie zróżnicowane obciążenia, płyta fundamentowa ma zmienną grubość od 120 cm do 520 cm pod trzonem budynku. Z tego też powodu poniżej płyty fundamentowej, pod trzonem budynku (część wysoka), wykonano barety żelbetowe. W celu ograniczenia osiadań budynku pod baretami dodatkowo wykonano iniekcje z zaprawy cementowej. Monolityczne stropy żelbetowe -3, -2, -1 mają grubość 30 cm, strop 0 odpowiednio 35 i 40 cm. Ze względu na ograniczony plac budowy, głębokość części podziemnej (ponad 18 m) oraz sąsiedztwo istniejących budynków, czterokondy-
kwiecień 2013
Fot. 3 Wkładki odciążające Cobiax
Builder 67
budownictwo
Fot. 4. Część wspornikowa budynku z widocznym wieszakiem
Od 8 do 44 piętra budynek ma część wspornikową (11,7 m), podwieszoną do trzonu budynku. Wykonanie takiej konstrukcji możliwe było dzięki zastosowaniu 3 par want mostowych, nachylonych pod kątem 76 stopni, pozwalających na podwieszenie 11 kondygnacji każda. Wieszaki (wanty), każdy długości około 35 m, wykonane są z lin ze stali wysokiej wytrzymałości (1860 MPa), odpowiednio z 75 lin (1 i 2 para) oraz z 109 lin (3 najwyższa para). Liny umieszczone są w rurach osłonowych, które po wykonaniu końcowej rektyfikacji wieszaków zostały zainiektowane zaczynem cementowym, zapewniającym odpowiednie zabezpieczenie przeciwpożarowe.
Paweł Mojzess
Manager Stropy Sprężone / PT Slab Department Freyssinet Polska Sp. z o.o. Firma Freyssinet Polska ze swoimi długoletnimi partnerami Generalnym Wykonawcą Hochtief Polska i projektantami z Mostów Gdańsk i BWL Projekt po raz kolejny udowodniła, że jest w stanie zrealizować jedną z najbardziej skomplikowanych konstrukcji w Europie. Unikalność budynku polega na połączeniu i wciągnięciu do współpracy bardzo cienkich, sprężonych wsporników (o gigantycznej rozpiętości 11,7 m, których ciężar zredukowano za pomocą wkładek odciążających) z wantami 75HD, 109HD używanymi w konstrukcjach mostowych np. przy realizacji wiaduktu przez dolinę Millau. Łączna ilość kondygnacji sprężonych wynosi 30 tys. m2. Wbudowano ponad 250 ton specjalistycznej stali sprężającej dla systemu bezprzyczepnościowego. Zabetonowano 15 tys. zakotwień 1F15 firmy Freyssinet.
68 Builder
gnacyjna część podziemna budynku została wykonana w technologii podstropowej. Metoda ta polega na budowaniu części podziemnej z góry na dół. Stropy wykonywane od najwyższych do najniższych stanowią jednocześnie rozparcie ścian szczelinowych w trakcie wykonywania wykopu. Na tym etapie prac stropy opierają się na tymczasowych słupach stalowych, w następnym etapie, po wykonaniu płyty fundamentowej, wykonywane są wszystkie elementy konstrukcji pionowych w kolejności od poziomu płyty fundamentowej do stropu „0”. Stropy są wykonywane na odpowiednio przygotowanym gruncie, a następnie podkopywane, co wymaga pozostawienia w nich otworów technologicznych, którymi odbywa się transport materiałów, sprzętu i odpowiednio urobku. Otwory technologiczne często wyma-gają dodatkowego zabezpieczenia stalowymi rozporami rurowymi. (fot. 1, 2) Kolejność robót podziemnej części obiektu była następująca: • wykonanie ścian szczelinowych, wykonanie podpór tymczasowych osadzonych w palach (pale CFA), wykonanie baret nośnych (pod trzonem budynku), • wykonanie wieńca żelbetowego na obwodzie ścian szczelinowych, • iniekcja baret nośnych, • wykonanie robót ziemnych do poziomu poniżej stropu -1, • wykonanie stropu -1 oraz rozparcie otworów technologicznych w stropie, • wykonanie wykopu pod stropem -1 do poziomu poniżej -3, • wykonanie stropu -3 oraz rozparcie otworów technologicznych w tym stropie, • wykonanie wykopu pod stropem w poziomie -3 do poziomu poniżej płyty fundamentowej, • wykonanie płyty fundamentowej, • wykonanie pionowych elementów (słupów i ścian żelbetowych), stropu w poziomie -2, ramp zjazdowych oraz zabetonowanie otworów technologicznych.
Część nadziemna budynku wysokiego
Składa się z 4-kondygnacyjnego podium, 4-kondygnacyjnej stopki oraz 37-kondygnacyjnej wieży. Budynek ma konstrukcję szkieletową słupowo-płytową, żelbetową, monolityczną z trzonem centralnym. Typowe stropy w części nadziemnej (w większości grubości 23 cm) są żelbetowe, monolityczne, dwukierunkowo zbrojone, sprężone kablami sprężającymi w systemie bezprzyczepnościowym. W celu zmniejszenia ciężaru konstrukcji w stropach zastosowano wkładki odciążające Cobiax (fot. 3). Od 8 do 44 piętra budynek ma część wspornikową (11,7 m), podwieszoną do trzonu budynku. Wykonanie tego typu konstrukcji możliwe było dzięki zastosowaniu 3 par want mostowych, nachylonych pod kątem 76 stopni, pozwalających na podwieszenie 11 kondygnacji każda (fot. 4). Wieszaki (wanty), każdy długości około 35 m, wykonane są z lin ze stali wysokiej wytrzymałości (1860 MPa), odpowiednio z 75 lin (1 i 2 para) oraz z 109 lin (3 najwyższa para). Liny umieszczone są w rurach osłonowych, które po wykonaniu końcowej rektyfikacji wieszaków zostały zainiektowane zaczynem cementowym, zapewniającym odpowiednie zabezpieczenie przeciwpożarowe. W części wspornikowej budynku, na poziomach +8, +19, +30, zlokalizowano kratownice stalowe, każda wysokości dwóch kondygnacji i wadze około 44 ton. W węzłach dolnych kratownicy zamontowano zakotwienia bierne want, natomiast zakotwienia czynne, dzięki którym następuje realizacja naciągu, znajdują się w stalowym bloku oporowym umieszczonym wewnątrz słupa żelbetowego i oddylatowanym od niego (fot. 5 i 6). Zastosowane stalowe bloki oporowe umożliwiły całkowite przekazanie siły od wieszaków na strop bez konieczności nadmiernego wytężania słupów, które skutkowałoby ich powiększeniem.
kwiecień 2013
Wieszaki były naciągane zgodnie z opracowanym na potrzeby budowy programem naciągu, uwzględniającym poszczególne etapy wznoszenia konstrukcji, takie jak dobudowywanie kolejnych kondygnacji, montaż elewacji, prace wykończeniowe. Po przyłożeniu wszystkich obciążeń wieszaki są rektyfikowane. Ten sposób podwieszenia konstrukcji warunkował również kolejność robót. Część wspornikowa musiała być wykonywana z opóźnieniem w stosunku do części trzonu, do którego była podwieszona.
Budynek średniowysoki
Wzniesiono go w konstrukcji szkieletowej. Stropy w części nadziemnej, analogicznie jak w budynku wysokim, wykonane są z kablobetonu w systemie bezprzyczepnościowym z wkładkami odciążającymi Cobiax.
Ściany zewnętrzne
Zaprojektowano elewację szklaną, kurtynową, panelową. Na poziomie stropów znajduje się nieprzezierny, poziomy pas wysokości 80 cm, spełniający rolę przegrody pożarowej. Konstrukcję fasady stanowią profile aluminiowe, lakierowane proszkowo. System profili „Schüco”, dostawca i wykonawca „FKN Fassaden”. Elewacja o podwyższonej izolacyjności akustycznej ≥35 dB. Współczynnik przepuszczalności światła dziennego Lt=62. Współczynnik przenikania energii słonecznej G=34. Współczynnik przenikania ciepła U=1,4 W/(m2K).
Michał Borowski Prezes Tacit Development Polska Sp. z o.o.
Fot. 5. Zakotwienie czynne wieszaka przed montażem cięgien
Fot. 6. Zakotwienie czynne wieszaka w słupie
W części wspornikowej budynku, na poziomach +8, +19, +30, zlokalizowano kratownice stalowe, każda wysokości dwóch kondygnacji i wadze około 44 ton. W węzłach dolnych kratownicy zamontowano zakotwienia bierne want, natomiast zakotwienia czynne, dzięki którym następuje realizacja naciągu, znajdują się w stalowym bloku oporowym umieszczonym wewnątrz słupa żelbetowego i oddylatowanym od niego. Zastosowane stalowe bloki oporowe umożliwiły całkowite przekazanie siły od wieszaków na strop bez konieczności nadmiernego wytężania słupów, które skutkowałoby ich powiększeniem.
REKLAMA
marzec 2013
Builder 69
budownictwo
– to przedsięwzięcie o charakterze edukacyjnym, adresowane do projektantów, wykonawców i technologów robót specjalistycznych oraz inwestorów. Porady, zalecenia i wskazówki projektowe, wykonawcze oraz użytkowe wraz z rekomendacją odpowiednich produktów. Projekt realizowany wspólnie z wiodącymi firmami z branży.
Partner merytoryczny Sto-ispo Sp. z o.o.
inż. Andrzej Wanat Produkt Manager ETICS Sto-ispo Sp. z o.o.
Często zdarza się, że już po upływie kilkunastu lat użytkowania zaprojektowana wcześniej izolacyjność ocieplenia przestaje odpowiadać obowiązującym normom. 70 Builder
Docieplanie elewacji ocieplonych w technologii ETICS Optymalnym rozwiązaniem renowacji elewacji ocieplonych w technologii ETICS jest ich wtórne docieplenie. Właściwie zaprojektowana i wykonana termomodernizacja elewacji ocieplonej może zapewnić jej odpowiednią izolacyjność na wiele lat.
A
ktualne wytyczne krajowe technologii ETICS określają trwałość elewacji ocieplonych w ten sposób na co najmniej 30 lat. Doświadczenia europejskie pozwalają jednak na stwierdzenie, że w praktyce, przy zastosowaniu wysokiej jakości materiałów, prawidłowym rozwiązaniu detali fasady oraz odpowiednim standardzie wykonawstwa, okres ten może ulec znacznemu wydłużeniu. Równocześnie błędy projektowe, wadliwe wykonawstwo, brak wykwalifikowanego nadzoru, a także zła jakość materiałów i akcesoriów ocieplenia, w krótkim czasie przyczyniają się do stopniowego niszczenia elewacji, co zdecydowanie obniża jej trwałość. Poza tym często zdarza się, że już po upływie kilkunastu lat użytkowania zaprojektowana wcześniej izolacyjność ocieplenia przestaje odpowiadać obowiązującym normom. Zależnie od przesłanki przemawiającej za podjęciem procesu renowacyjnego elewacji ETICS, można wyróżnić dwa przypadki tego zagadnienia: renowację powierzchni ocieplenia, mającą na celu przywrócenie odpowiedniego stanu technicznego; oraz docieplenie elewacji wcześniej ocieplonej metodą lekką.
Renowacja ocieplonej fasady
przewidzianego rodzaju powłoki elewacyjnej. Ten sposób renowacji jest celowy wyłącznie wówczas, gdy powierzchnia tynku elewacyjnego zachowała się bez większych uszkodzeń, w przeciwnym razie ślady doraźnych napraw będą wyraźnie widoczne po przemalowaniu. Metoda ta powinna być stosowana w standardowych cyklach, które w zależności od warunków eksploatacyjnych, środowiskowych i rodzaju wykończenia powierzchni wynoszą z reguły od ośmiu do dwunastu lat. W przypadku większego zakresu uszkodzeń i wad istniejącego ocieplenia, a szczególnie powierzchni tynku, stosuje się renowację polegającą na ponownym wykonaniu warstw tynkarskich: tynku podkładowego zbrojonego siatką z włókna szklanego oraz cienkowarstwowego tynku elewacyjnego, ewentu-
alnie także powłoki malarskiej. Innym sposobem przywrócenia sprawności technicznej i zabezpieczenia elewacji ETICS jest wykonanie dodatkowego ocieplenia elewacji, co ma uzasadnienie szczególnie wówczas, gdy dotychczasowe ocieplenie okazuje się niewystarczające z punktu widzenia wymagań ochrony cieplnej obiektu.
Docieplenie elewacji ETICS ze względu na niewystarczającą izolacyjność cieplną
Na wstępie należy zaznaczyć, że rozważania poniższe dotyczą wyłącznie ścian ocieplonych w technologii ETICS, natomiast w przypadkach ociepleń typu ciężkiego oraz wykonanych tzw. metodą lekką, suchą, wymagana jest indywidualna analiza konstrukcyjnej oraz ekonomicznej opłacalZdjęcia z archiwum firmy Sto-ispo sp. z o.o.
Aka demia Buildera
Poza poprawą wydajności energetycznej, w ramach renowacji można także odświeżyć wygląd budynku
Odnowa tego rodzaju może polegać na wykonaniu powłoki malarskiej, co w każdym przypadku powinno być poprzedzone identyfikacją lokalnych uszkodzeń ocieplenia, dokonaniem niezbędnych napraw i uzupełnień oraz oczyszczeniem podłoża i jego zagruntowaniem, odpowiednim dla
kwiecień 2013
ności przedsięwzięcia. Praktyka potwierdza, że w większości ociepleń tego typu, zaleca się rozebranie warstw ocieplenia i wykonanie termoizolacji od nowa w technologii ETICS. Dla ścian zewnętrznych obowiązuje obecnie w Polsce (od 1 stycznia 2009 r.) ograniczenie maksymalnej wartości współczynnika przenikania ciepła do poziomu Umax = 0,30 W/(m2K). Można przyjąć, że w chwili obecnej, poprawy izolacyjności wymagają przede wszystkim elewacje ocieplone do końca 1994 roku, kiedy to po raz pierwszy wprowadzono obowiązek uwzględniania aspektu oszczędności energii cieplnej w procesach projektowania budynków i ich remontów. Ponowne ocieplenie ścian zewnętrznych ocieplonych wcześniej w systemie ETICS warto wziąć pod uwagę wyłącznie wówczas, gdy stan techniczny istniejącego ocieplenia można ocenić jako dobry i nie będzie ono wymagać kłopotliwego oraz kosztownego wzmacniania.
Łatwy montaż – wysoka skuteczność. Poszczególne etapy prac: 1
System ociepleń z warstwą izolacji o grubości 5 cm nie spełnia dzisiejszych standardów energetycznych. Niezbędne jest przeprowadzenie obliczeń z zakresu fizyki budowli.
2
4.1
Nowe łączniki sięgają do ściany nośnej, łącząc wszystkie warstwy systemów. Nowa płyta izolacyjna (styropianowa lub z wełny mineralnej) zazwyczaj naklejana jest całopowierzchniowo z przesunięciem spoin
kwiecień 2013
6
4.2
Teraz należy zamocować połączenia z elementami konstrukcyjnymi nienależącymi do systemu ociepleniowego.
Projekt „ocieplenia na ociepleniu”
Podobnie jak w przypadku standardów ETICS, nowe ocieplenie na już istniejącym, można wykonywać wyłącznie na podstawie projektu opracowanego specjalnie w tym celu. Opracowanie to poprzedza ekspertyza stanu istniejącego fasady, przygotowana na bazie wnikliwych oględzin oraz odkrywek niezbędnych do ustalenia efektywności zamocowania układu ociepleniowego. Projekt powinien określać jednoznacznie: • ocenę stanu technicznego istniejącego ocieplenia, ze szczególnym uwzględnieniem jego nośności jako podłoża do zamocowania kolejnego układu ociepleniowego, • klasyfikację ogniową: istniejącego ocieplenia oraz rozwiązania projektowanego, • rodzaj oraz grubość warstwy przewidzianego materiału termoizolacyjnego, • układ warstw projektowanego ocieplenia, rodzaj wyprawy tynkarskiej i ewentualnej powłoki malarskiej, • sposób mocowania warstw docieplenia do podłoża, rodzaj
5.2
7
W celu dokonania oceny stateczności i nośności istniejący system zostaje usunięty w kilku miejscach.
3
Ułożenie płyt izolacyjnych w istniejącym systemie (1) oraz ułożenie płyt z przesunięciem spoin w drugiej warstwie systemu (2).
5.1
Następnie wykonywane jest zbrojenie płyt poprzez wtopienie siatki wzmacniającej.
8
Przy montażu nowego systemu termoizolacji należy wymienić podokienniki i obróbki blacharskie.
Nowa płyta izolacyjna jest mocowana łącznikami przechodzącymi przez istniejący system.
Ostatnim etapem jest nałożenie żądanej powłoki końcowej, np. tynku elewacyjnego.
Builder 71
budownictwo zaprawy/ masy klejowej, a także rodzaj, długość, rozmieszczenie oraz wymaganą liczbę łączników mechanicznych. W przypadku, gdy podłoże dla pierwotnego ocieplenia stanowiły żelbetowe, trójwarstwowe elementy wielkopłytowe, należy w pierwszej kolejności dokonać oceny ich połączeń konstrukcyjnych, zgodnie z wytycznymi aktualnych instrukcji technicznych ITB nr 360, 374 oraz 447.
Widoczne spod tynku płyty izolacyjne
Zasady wykonawstwa dociepleń wtórnych
Docieplanie elewacji ETICS prowadzi się według tych samych reguł, które obowiązują przy ocieplaniu fasady po raz pierwszy. Początkowym, a jednocześnie bardzo istotnym, etapem prac jest przygotowanie podłoża polegające na jego starannym oczyszczeniu z kurzu, zanieczyszczeń oraz luźnych fragmentów. Należy przy tym usunąć także tynk elewacyjny w miejscach, w których utracił on spójność lub kontakt z podłożem. Następnie należy uzupełnić wszelkie ubytki w warstwach ocieplenia, w tym powstałe w czasie czyszczenia podłoża oraz wykonywania odkrywek dla celów ekspertyzy. Zależnie od stanu powierzchni istniejącego ocieplenia może okazać się konieczne jej wstępne zagruntowanie, np. w celu zredukowania nasiąkliwości, związania starej powłoki malarskiej lub powierzchniowego wzmocnienia. Zaniechanie tej czynności może skutkować znacznym obniżeniem efektywności klejenia płyt ociepleniowych. W niektórych przypadkach może się okazać konieczne miejscowe uzupełnienie mocowania ocieplenia w strefach odspojeń, wykonywane poprzez podklejanie zaprawą klejową lub pianą PU do przyklejania płyt izolacyjnych. Zalecane jest montowanie płyt ociepleniowych przy jednoczesnym zastosowaniu klejenia oraz mechanicznego kotwienia łącznikami rozporowymi, przy czym wykluczone jest wyłącznie klejenie. Warto pamiętać, że w przypadku wtórnego ocieplenia, tak jak w przypadku montowania ETICS o znacznym ciężarze własnym, to łączniki mechaniczne przenoszą większość obciążeń, a warstwa kleju spełnia istotną, lecz jedynie pomocniczą rolę.
72 Builder
Rysy spowodowane wadami tynku i podłoża
Kołki widoczne spod tynku
Płyty powinny być przyklejane całopowierzchniowo lub metodą obwodowo-pasmową, z zapewnieniem nie mniej niż 40% powierzchni efektywnego przyklejenia do podłoża. O ile możliwe jest wstępne rozpoznanie rozmieszczenia płyt ocieplenia pierwotnego na powierzchniach elewacji, płyty warstwy docieplenia należy rozmieścić w układzie mijankowym, tak aby spoiny pomiędzy płytami w obydwu warstwach nie przebiegały w tych samych liniach. Łączniki mechaniczne ocieplenia wtórnego muszą przenikać przez obie warstwy termoizolacyjne, aż do nośnego podłoża i powinny być w nim zakotwione na głębokość wskazaną w projekcie oraz zgodną z aprobatą techniczną łącznika. Stosować należy łączniki rozporowe ETICS, wyłącznie z rdzeniem stalowym, wkręcanym, objęte aktualnym dopuszczeniem do stosowania na podstawie europejskiej lub krajowej aprobaty technicznej. Kołki należy tradycyjnie mocować przez warstwę styropianu,
jedynie w przypadku zaprojektowanego wykończenia docieplenia okładziną z płytek ceramicznych, kamienia naturalnego lub podobnych, mocowanie mechaniczne powinno być wykonywane przez siatkę tynku zbrojącego, w fazie mokrej. Gdy stan powierzchni istniejącego ocieplenia nie pozwala na skuteczne przyklejenie nowej warstwy termoizolacji, można zastosować specjalne łączniki pośrednie, kotwione w nośnym podłożu przez istniejące ocieplenie, o talerzykach ukształtowanych w sposób zapewniający przyczepność warstwy kleju płyt ocieplenia wtórnego (np. Sto-Optifix). Istnieje możliwość montowania płyt ociepleniowych wyłącznie przy użyciu łączników mechanicznych, tzw. śrubowych (Sto-Twistfix), o specjalnie ukształtowanych brzechwach kotwiących się w objętości warstwy styropianu lub wełny mineralnej. Ograniczenie stanowią w tym przypadku dwa limity: grubość ocieplenia pierwotnego nie większa niż 5 cm oraz grubość ocieplenia wtórnego nie mniejsza niż 8 cm. Podobnie jak w przypadku tradycyjnego ocieplenia ETICS, ocieplenie wtórne wymaga starannego opracowania detali elewacji przy zastosowaniu materiałów i elementów i uzupełniających, takich jak: kątowniki wzmacniające z siatki z włókna szklanego, profile i taśmy dylatacyjne, rozprężne taśmy uszczelniające, czy niskorozprężna pianka PU do uzupełnień warstwy termoizolacji. Zaleca się stosowanie listew startowych, uszczelniających profili ościeżowych, elementów narożnikowych z kapinosem itp.
Podsumowując
Optymalnym rozwiązaniem renowacji elewacji ocieplonych w technologii ETICS jest ich wtórne docieplenie. Nawet wówczas, gdy
Partner meryto ryczny
REKOMENDACJE PRODUKTOWE
• StoTherm Classic – elastyczny system ociepleń ETICS o podwyższonych parametrach wytrzymałościowych. • Sto-Turbofix – piana poliuretanowa do przyklejania płyt styropianowych dostarczana w butlach wielokrotnego użytku 10,4 kg lub kartuszach 750 ml. Umożliwia wykonywanie kolejnych warstw ocieplenia już po 2 godzinach od momentu aplikacji. • Sto-Thermodübel II UEZ 8/60 – łącznik mechaniczny ocieplenia ETICS, zapobiegający powstawaniu mostków termicznych. • Sto-Ecotwist UEZ 8 – uniwersalny łącznik mechaniczny o jednej standardowej długości, do ociepleń ETICS z płytą styropianową o grubości powyżej 12 cm. efektywność termiczna fasady jest zadowalająca, a jej stan techniczny odpowiedni, należy pamiętać, że status ten może ulec zdecydowanemu pogorszeniu w ciągu kilku lub kilkunastu lat, głównie za sprawą stale i wyraźnie rosnących wymagań w zakresie ochrony cieplnej budynków oraz limitowania zużycia energii dla celów ich ogrzewania. W takiej sytuacji właściwie zaprojektowana i wykonana termomodernizacja elewacji ocieplonej może zapewnić jej odpowiednią izolacyjność na wiele lat. Warto także pamiętać, że dla wszystkich rodzajów renowacji pozostają niemal jednakowe koszty rusztowań oraz przygotowania podłoża, a jedyną różnicą pozostają: koszt dodatkowej warstwy termoizolacji i jej łączników oraz związane z tym koszty wykonawstwa.
Sto-ispo sp. z o.o. ul. Zabraniecka 15, 03-872 Warszawa tel. 22 511 61 00/02 info.pl@sto.com www.sto.pl kwiecień 2013
rynek
Firma Wienerberger, posiadająca obecnie najszerszą na polskim rynku ofertę produktów ceramicznych przeznaczonych do renowacji zabytków, wprowadziła nowy model dachówki: Esówkę Sinus. Nowość jest niemal idealnym odwzorowaniem tradycyjnych, historycznych dachówek o kształcie przypominającym literę „S”, stosowanych od wieków na dachach, teraz już zabytkowych budowli. Nowa Esówka Sinus oferowana jest w sześciu atrakcyjnych kolorach: naturalnej czerwieni, wiktoriańskiej czerwieni, antracycie i wiktoriańskim antracycie, rustykalnej angobie oraz czarnej glazurze. Podobnie jak w przypadku innych produktów marki Koramic, oferta poza dachówkami połaciowymi obejmuje także wszystkie niezbędne dodatki ceramiczne: dachówki szczytowe, wentylacyjne, kominki odpowietrzające, gąsiory, itp. Dachówka jest też w pełni kompatybilna z akcesoriami technicznymi Koramic, takimi jak membrany, taśmy, produkty mocujące oraz innymi, niezbędnymi do wykonania kompletnego, najwyższej jakości dachu ceramicznego.
ZUZIAbim – kosztorysowanie z wykorzystaniem technologii BIM ZUZIAbim jest innowacyjnym systemem do kosztorysowania robót budowlanych, pracującym w technologii BIM. System umożliwia przeniesienie do kosztorysu przedmiarów uzyskanych wprost z modeli wirtualnych budowli i ich szybką wycenę na dowolnym etapie projektu. Funkcjonalność ZUZIAbim obejmuje m.in.: czytanie modeli wirtualnych w formacie IFC, operacje geometryczne – obroty, przesunięcia, zbliżenia, wizualizację ze zmienną przezroczystością, odcięcie części modelu, odrzucenie jego wybranych elementów, obliczenie przedmiarów elementów, przedmiarowanie i opracowanie wyceny kosztorysowej. Możliwa jest też prezentacja modelu wraz z drzewkiem strukturalnym, zgodnie z opracowanym projektem dla wszystkich branż, z uwzględnieniem rodzajów instalacji. Metoda wyceny z wykorzystaniem technologii BIM skraca czas szczegółowej wyceny na podstawie danych pobranych z wirtualnego modelu budowli. Dodatkowo wpływa także na eliminację błędów rachunkowych i kontrolę postępu prac, a elementy wliczone do przedmiaru są powiązane z rysunkiem. Innowacyjna aplikacja ZUZIAbim jest otwarta i może korzystać z modeli opracowanych w dowolnym systemie CAD zgodnym z BIM.
Fot. arch. Datacomp
Fot. arch. Wienerberger
Dachówka Esówka Sinus
REKLAMA
IV Branża bez ograniczeń
Najważniejsze wydarzenie w branży stolarki budowlanej! Hotel Magellan *** Spa & Business
16 - 17 maja 2013
Obecność największych polskich firm branży budowlanej, osobistości ze świata nauki, biznesu oraz przedstawicieli władz i ważnych instytucji. Skupienie producentów, dostawców i dystrybutorów stolarki budowlanej w jednym miejscu. Uroczysta Gala Wręczenia Orłów Stolarki Polskiej. Aby wziąć udział w Kongresie należy wypełnić formularz zgloszeniowy dostępny na stronie www.kongres-stolarki.pl
Organizator: Związek Polskie Okna i Drzwi
Patronat honorowy:
Patronat merytoryczny:
Główny partner medialny:
Patroni medialni:
rynek
Klimakonwektor Purmo Vido w wersji 4-rurowej jest przeznaczony przede wszystkim do zastosowań w większych obiektach – hotelach, biurowcach czy budynkach użyteczności publicznej. Wymiennik ciepła obsługuje równolegle dwa oddzielne obiegi – ogrzewania oraz chłodzenia. Maksymalna moc chłodzenia wynosi 4,25 kW, a grzania blisko 9,3 kW. Urządzenie można skonfigurować tak, aby działało samodzielnie, a także dopasować je do centralnych systemów sterowania BMS, działających w wielu budynkach biurowych. Możliwa jest także ręczna regulacja prędkości obrotów wentylatorów umieszczonych w urządzeniu. Atutem jest też efektywność energetyczna. Producent zapewnia pięć lat gwarancji na urządzenie.
Sto-Ecotwist UEZ 8 – uniwersalny kołek o jednej standardowej długości, pozwala w prosty sposób na zwiększenie wydajności, oszczędność czasu i powierzchni magazynowej. Znakomicie nadaje się do stosowania dla budownictwa nowego i do modernizacji oraz w ociepleniach o grubości powyżej 12 cm. Zamocowanie przebiega łatwo i szybko. Dzięki urządzeniu ułatwiającemu montaż, talerzyk i śruba wkręcone zostają w zaledwie jednym cyklu roboczym. Do wkręcenia śruby potrzebny jest jedynie niewielki otwór, co pozwala zminimalizować uszkodzenie materiału ociepleniowego. Już zwykły test nacisku potwierdza, że Sto-Ecotwist UEZ 8 jest solidnie zakotwiony.
Marka Rockfon rozszerza swoją linię produktów Eclipse. Od teraz podwieszane wyspy sufitowe będą dostępne nie tylko w prostokątnych formach, ale również w 7 różnych kształtach, także przygotowanych na zamówienie. Ecplise podnoszą jakość akustyczną pomieszczeń i odbijają światło wpływając na lepsze doświetlenie wnętrz. Nowe formy wysp Eclipse dają nieograniczone możliwości aranżacji przestrzeni. Ich subtelny kształt i sposób montażu na delikatnych, minimalistycznych, stalowych linkach sprawiają wrażenie, jakby wyspy unosiły się w powietrzu. Teraz dostępne są w niecodziennych kształtach, m.in. kół, trójkątów, czy owalnych figur o nieregularnych liniach. Nadają wnętrzu lekkości, tworząc niebanalny wystrój. Wyspy Eclipse zapewniają wysokie pochłanianie dźwięków i przyczyniają się do zmniejszenia pogłosu w pomieszczeniach. Doskonale odbijają światło, wpływając na lepsze doświetlenie pomieszczeń, zapewniając optymalny komfort ich użytkownikom. Wykonane są ze skalnej wełny mineralnej, mają więc bardzo wysokie parametry odporności na ogień i wilgoć.
Ariston Thermo wprowadza podgrzewacze wody z pompą ciepła NUOS i NUOS EVO w wersji wiszącej. To doskonałe połączenie zalet pompy ciepła typu powietrze-woda i energooszczędnego podgrzewacza. Jeśli temperatura powietrza nie spada poniżej -7°C, urządzenia te oddają przetworzoną z powietrza energię do zgromadzonej w zbiorniku wody, aby ją podgrzać (do 62°C). Energia elektryczna potrzebna jest tu jedynie do zasilenia kompresora i wentylatora. W niższych temperaturach podgrzewacze NUOS wykorzystują wbudowaną grzałkę elektryczną, działając w trybie podgrzewacza elektrycznego.
Grand Edition Viano AVANTGARDE
System podkładów podłogowych SLID od CEMEX SLID jest wyrobem cementowym, dzięki czemu jest odporny na wodę. Można go stosować zarówno w pomieszczeniach suchych (pokoje dzienne, sypialnie) jak i mokrych (łazienki, piwnice). Doskonale współpracuje ze wszystkimi klejami do płytek ceramicznych – nie wymaga wcześniejszego gruntowania w celu zwiększenia przyczepności, więc nie generuje dodatkowych kosztów. Niepodważalną zaletą SLID jest dodatek włókien rozproszonych zwiększających trwałość gotowej podłogi. Wyrób jest przygotowywany bezpośrednio przed wbudowaniem, co gwarantuje, że nigdy nie będzie ryzyka zastosowania wyrobu przeterminowanego. Należy również pamiętać, że po zakończeniu pracy nie ma na budowie pustych worków, które zaśmiecają środowisko, a zawarta w nich przekładka z folii rozkłada się przez wiele lat.
74 Builder
Fot. arch. Ariston Thermo
Podgrzewacz wody z pompą ciepła
Fot. arch. CEMEX
Fot. arch. Rockfon
Eclipse – podwieszane sufity w dowolnych kształtach
Fot. arch. Purmo
Dwufunkcyjny klimakonwektor Vido
Jest to nowy, topowy model wszechstronnej rodziny Viano, który miał swój debiut na marcowych targach samochodowych w Genewie. Łączy przestronność i wykończenie godne luksusowej limuzyny z nieznanym vanom, dynamicznym charakterem. Bazowy model flagowej serii to Mercedes-Benz Viano w wersji AVANTGARDE. Jego specyfikacja obejmuje m.in.: biksenonowe reflektory, sportowe zawieszenie z pneumatyczną tylną osią, zagłówki i boczne panele pokryte skórą Jeszcze szerszy zakres wyposażenia oferuje nowy model Grand Edition Viano AVANTGARDE. Łączy nowy lakier “mountain crystal white metallic” z osłoną chłodnicy w kolorze czarnym oraz pięcioramienne obręcze o średnicy 19 cali, zaopatrzone w opony w rozmiarze 245/45 R 19. Kabina ma satynowe wykończenie z deseniem drewna orzechowego oraz oznaczenia “Grand Edition”.
kwiecień 2013
Fot. arch. Mercedes Benz
Fot. arch. sto-ispo
Sto-Ecotwist UEZ 8 – uniwersalny kołek dla ociepleń z płytami EPS
Greenbuilding dodatek promocyjny miesięcznika
Builder
kwiecień 2013
str. 78
Dom na XXI wiek
O koncepcjach budowania energooszczędnego mówią Bogdan Panhirsz i Mirosław Lubarski, Zarząd Grupy PSB
rozwiązania energooszczędne
nowe rozwiązania techniczne nowoczesne technologie producent nowoczesnych rozwiązań okiennych
Energooszczędne drzwi podnośno-przesuwne PremiDoor 88
Drzwi wejściowe Kommerling 88
Okno energooszczędne Kommerling 88 Plus
PRODUCENT OKIEN I DRZWI Solidność potwierdzona nagrodami
prezentacja z okładki
Bogdan Panhirsz
Prezes Zarządu Grupy PSB SA
Szczególną uwagę zwracamy na całkowity koszt inwestycji w czasie spłacania kredytu hipotecznego. Na przykładzie wybranego projektu pokazaliśmy, że ogrzewanie przez 30 lat domu, zbudowanego taniej, według standardowych technologii i materiałów, stanowi aż ok. 40% kosztów budowy. Ten sam parametr w domu energooszczędnym, droższym w budowie, wynosi zaledwie 24% kosztów. W efekcie końcowym, cała inwestycja w okresie 30-letnim (budowa i ogrzewanie) okazuje się tańsza o ok. 10%, dzięki dopłacie rządowej.
Mirosław Lubarski Wiceprezes Zarządu Grupy PSB SA
W poradniku „Rozważne budownictwo” prezentujemy 10 projektów domów różnej wielkości, posiadających bryły najbardziej odpowiadające aktualnym trendom architektonicznym i jednocześnie zapewniające oszczędności w przyszłej ich eksploatacji. Niemal 50 producentów, liderów nowoczesnych rozwiązań dla budownictwa mieszkaniowego w Polsce, informuje bliżej o swoich wyrobach poprzez zamieszczone reklamy. Ponad 420 składów budowlanych Grupy PSB i ponad 130 marketów „dom i ogród” PSB-Mrówka oferuje najnowocześniejsze technologie i materiały do budowy i wykończenia domów marzeń – wykaz placówek, w których można nabyć te produkty, zamyka niniejszy poradnik. W ciągu ostatnich lat Grupa wsparła budowę ponad 100 tysięcy domów w całym kraju – mamy w tym duże doświadczenie.
Dom na XXI wiek
Kończy się w Polsce epoka wznoszenia domów ekonomicznych w momencie budowy, ale kosztownych w wieloletnim utrzymaniu. Rozważna decyzja o posesji na miarę XXI wieku, w której spędzimy wiele kolejnych lat, wymaga uwzględnienia takich aspektów jak: komfort użytkowania, koszty energetyczne, przyjazność środowisku naturalnemu, a także przyszła wartość rynkowa obiektu.
W
tym roku ruszył w kraju wieloletni program rządowy, wspierający finansowo tzw. domy energooszczędne i pasywne. Grupa PSB wraz z kilkudziesięcioma Partnerami propaguje ten ogólnoeuropejski trend. Stąd pomysł na publikację „Rozważne budownictwo“ – poradnik Polskich Składów Budowlanych i Partnerów, która z jednej strony dostarcza niezbędnych informacji o materiałach i technologiach stosowanych we współczesnym budownictwie mieszkaniowym, a z drugiej zwraca uwagę na najważniejsze aspekty związane z przyszłym użytkowaniem domu. Na kilkudziesięciu stronach opisano wszystkie elementy domu od strony technicznej i wskazano, jakie kroki formalno-prawne należy wykonać przed rozpoczęciem inwestycji. Podano też wymogi jakim powinien odpowiadać dom energooszczędny i pasywny.
Energooszczędny wychodzi taniej
Aby sprawdzić czas zwrotu nakładów inwestycyjnych, dokonano symulacji wydatków ponoszonych na ogrzewanie na przestrzeni 30 lat z uwzględnieniem dwóch scenariuszy: przy stałych cenach energii i znacznie bardziej prawdopodobnym założeniu wzrostu kosztów energii o 3% rocznie. Przyjmując wariant, że ceny energii będą się utrzymywały na stałym poziomie, ogrzanie budynku wybudowanego w oparciu o Warunki Techniczne będzie kosztowało przez ten czas 121 tys. zł (netto). Jeżeli wybudowaliśmy dom w programie NFOŚiGW, za analogiczny okres zapłacimy 80 tys. zł (netto). Przy uwzględnieniu stałego wzrostu cen energii (gazu i elektrycznej) o 3% rocznie,
78 Builder dodatek promocyjny GREENBUILDING
ogrzanie standardowego domu na przestrzeni 30 lat da w efekcie koszt 202 tys. zł (netto), zaś domu uwzględniającego wytyczne NFOŚiGW – 133 tys. zł (netto). W sumie więc łączny koszt inwestycji po 30 latach, przy stałych cenach energii wyniesie dla standardowego wariantu 422 tys. zł (netto), zaś dla budynku NF40, po odliczeniu 30 tys. zł dotacji, 388 tys. zł (netto). Przy założeniu systematycznego wzrostu cen energii, łączne koszty budowy i eksploatacji analogicznych budynków wyniosą: 503 tys. zł (netto) oraz 441 tys. zł (netto).
Czas zwrotu kosztów
Dokonując symulacji, oszacowaliśmy również wskaźnik SPBT, określający prosty czas zwrotu inwestycji – mówi Piotr Pawlak z firmy BuildDesk. – W tym celu podzieliliśmy dodatkowe nakłady, jakie generuje budowanie w standardzie NF40, przez roczne oszczędności. Przy stałych cenach energii inwestycja zwróci się po 9 latach. Przy bardziej prawdopodobnym założeniu stałego wzrostu cen energii o 3% rocznie, ten zwrot nastąpi już po 5 latach. Wyliczenia uwzględniają dopłatę 30 tys. zł z NFOŚiGW.
Oszczędności w skali roku
Sprawdziliśmy również, w jaki sposób wybudowanie w standardzie NF40 i uzyskanie dofinansowania wpłynie na roczne oszczędności związane z użytkowaniem domu. Symulacje kredytowe pokazały, że już od pierwszego roku większa wysokość rat kredytu, wynikająca z większych nakładów na energooszczędność, jest skompensowana przez oszczędności na ogrzewaniu.
Różnica ta powiększa się w miarę upływu lat. O ile w pierwszym roku wartość tej kompensaty wynosi 68 zł miesięcznie, to na przykład w jedenastym roku spłaty kredytu – już 126 zł, a po 26 latach – 223 zł. Do przedstawionych wyliczeń wzięliśmy pod uwagę kredyt zaciągnięty na 30 lat, z oprocentowaniem 7%. Oznacza to, że o tę niemałą kwotę można obniżyć koszty budowy domu pasywnego, co stanowi atrakcyjną zachętę do przeprowadzenia takiej inwestycji. Jeśli ktoś chce zbudować dom niskoenergetyczny, ale nie jest skłonny zaakceptować wszystkich stawianych mu wymagań (na przykład ze względów finansowych), również może dostać dotację. Jeżeli uda się osiągnąć wskaźnik zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania o wartości powyżej 15, ale nie więcej niż 40 kWh/(m2rok), Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dopłaci do inwestycji 30 tys. zł.
Jak budować?
Przygotowując program dopłat, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zlecił Krajowej Agencji Poszanowania Energii opracowanie szczegółowych zasad projektowania budynków energooszczędnych i pasywnych. Można się z nich dowiedzieć, jakie rozwiązania należy zastosować (a jakich unikać), by dom w ogóle miał szansę osiągnąć standardy budynków energooszczędnych, nazwanych na potrzeby programu NF15 i NF40.
Wymagania dla budynku w standardzie NF15
Podstawowe wymagania techniczne dla budynku jednorodzinnekwiecień 2013
go w standardzie NF15 (pasywnego) dla przegród zewnętrznych oraz instalacji są następujące: Przegrody zewnętrzne Graniczne wartości współczynników przenikania ciepła przegród Umax: • ściany zewnętrzne w I, II i III strefie klimatycznej 0,10 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,08 W/(m2K), • dachy, stropodachy i stropy w I, II i III strefie klimatycznej 0,10 W/(m2K)), w IV i V strefie klimatycznej 0,08 W/(m2K), • stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi oraz podłogi na gruncie w I, II i III strefie klimatycznej 0,12 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,10 W/(m2K), • okna (także połaciowe i drzwi balkonowe) i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne w I, II i III strefie klimatycznej 0,80 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,70 W/(m2K), • drzwi zewnętrzne oraz garażowe w I, II i III strefie klimatycznej 0,80 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,70 W/(m2K). Graniczna wartość liniowych współczynników strat ciepła mostków cieplnych 0,01 W/(mK), zastosowane rozwiązania konstrukcyjne, mu-
szą umożliwiać osiągnięcie parametru szczelności powietrznej n50 na poziomie 0,6 1/h (przy próbie wykonanej po zakończeniu budowy zgodnie z normą PN-EN 13829). Instalacja wentylacyjna Wymagane jest zastosowanie układu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła o następujących parametrach: • minimalna sprawność temperaturowa odzysku ciepła w I, II i III strefie klimatycznej 90%, w IV i V strefie klimatycznej 93% (albo 90% i zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła), • minimalna klasa sprawności napędów elektrycznych (silników wentylatorów) IE3, • maksymalna wartość współczynnika poboru mocy elektrycznej 0,40 W/(m3/h), • maksymalna wartość współczynnika nakładu energii elektrycznej 0,40 Wh/m3, • minimalna grubość izolacji przewodów wentylacyjnych 10 cm, • wyposażenie centrali wentylacyjnej w układ automatyki regulacyjnej, umożliwiający dostosowanie wydajności wentylacji do aktualnych potrzeb (w zakresie 0/60/100/150% oraz przejście w tryb letni – bez odzysku ciepła), ze sterowaniem czasowym
i z panelem sterującym znajdującym się w strefie mieszkalnej. Instalacja grzewcza Wymagania dla układu ogrzewania: • minimalna sprawność przesyłu, regulacji, akumulacji i dystrybucji 92%, • minimalna grubość izolacji cieplnej rurociągów i armatury 25 mm (dla materiału o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,035 W/(mK)), • minimalna średnioroczna sprawność wytwarzania energii dla kotłów na węgiel z paleniskiem retortowym i płynną regulacją mocy grzewczej 85%, na biomasę 82%, na gaz ziemny, płynny albo olej opałowy 102%, pomp ciepła 350% (COP 3,5), systemu ciepłowniczego 98%, energii elektrycznej 99%, • wyposażenie w automatykę pogodową i urządzenia umożliwiające regulację temperatury w pomieszczeniach, • minimalna klasa sprawności napędów elektrycznych IE3, • klasa A efektywności energetycznej pomp. Instalacja c.w.u. Wymagania dla układów przygotowywania ciepłej wody użytkowej: • minimalna grubość izolacji cieplnej rurociągów i armatury 40 mm (dla
Jeden kierunek – energooszczędność i ekologia We współczesnym budownictwie domów jednorodzinnych jest kilka kierunków rozwoju. Dominują te, które są wynikiem ogólnych trendów gospodarczych, w dużej mierze narzuconych przez europejskie regulacje prawne, związane z dążeniem do ograniczania zużycia energii i emisji CO2 do atmosfery. Spotykamy wiele określeń odnoszących się do domów, których celem jest zmniejszenie zużycia energii podczas eksploatacji: „dom energooszczędny”, „niskoenergetyczny”, „energoefektywny”. Restrykcyjne wymogi co do zapotrzebowania na energię mają spełniać domy pasywne (biernie pozyskujące energię) i zeroenergetyczne (niepotrzebujące do ogrzania energii z zewnątrz). W opisach realizacji możemy czasami spotkać się z określeniami „dom prawie pasywny” czy „prawie zeroenergetyczny” kwiecień 2013
– z reguły dotyczy to budynków zaprojektowanych zgodnie z narzuconymi wymogami, ale takich, które nie przeszły odpowiednich testów (np. dom pasywny – testu szczelności). Kierunki związane z energooszczędnością wpisują się w inny, wykraczający poza sferę budownictwa i gospodarki trend, jakim jest ekologia. Pojęcie „dom ekologiczny” zawiera w sobie również energooszczędność, przy czym najistotniejsze są tu korzyści, jakie przynosi oszczędzanie energii dla środowiska. W poszukiwaniu korzyści ekonomicznych i środowiskowych nie zapomina się, że dom ma służyć przede wszystkim człowiekowi. Takie myślenie bliskie jest mocno promowanej obecnie idei zrównoważonego rozwoju, będącej syntezą łączącą różne aspekty. Budownictwo zrównoważone ma oszczę-
dzać energię, chronić środowisko, ale także poprawiać jakość życia mieszkańców m.in. poprzez stwarzanie zdrowych warunków i komfortu życia na co dzień. Dbałość o zdrowie przyszłych mieszkańców przejawia się choćby w dążeniu producentów do minimalizowania udziału szkodliwych substancji w produkcji materiałów budowlanych, co potwierdzane jest uzyskaniem odpowiednich certyfikatów. W zakres szeroko rozumianego komfortu wchodzi nie tylko bezpieczeństwo mieszkańców i ich dobytku materialnego, wygoda i minimalizacja wysiłku domowników skierowanego na obsługę domu (osiągana np. poprzez automatykę i rozwiązania tzw. domu inteligentnego), lecz także poczucie komfortu w korzystaniu z powietrza w domu czy rozwiązań przestrzennych wnętrz.
materiału o współczynniku przewodzenia ciepła λ = 0,035 W/(mK)), • minimalna średnioroczna sprawność wytwarzania energii – jak dla układów ogrzewania, • wyposażenie w armaturę regulacyjną i systemy elektronicznego sterowania pracą obiegów cyrkulacyjnych, • minimalna klasa sprawności napędów elektrycznych IE3, • co najmniej klasa A efektywności energetycznej pomp.
Wymagania dla budynku w standardzie NF40
Przegrody zewnętrzne Graniczne wartości współczynników przenikania ciepła U: • ściany zewnętrzne w I, II i III strefie klimatycznej 0,15 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,12 W/(m2K), • dachy, stropodachy i stropy w I, II i III strefie klimatycznej 0,12 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,10 W/(m2K), • stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi oraz podłogi na gruncie w I, II i III strefie klimatycznej 0,20 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,15 W/(m2K), • okna (także połaciowe i drzwi balkonowe) i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne w I, II i III strefie klimatycznej 1,0 W/(m2K), w IV i V strefie klimatycznej 0,80 W/(m2K), • drzwi zewnętrzne oraz garażowe we wszystkich strefach klimatycznych 1,3 W/(m2K). Graniczna wartość liniowych współczynników strat ciepła mostków cieplnych: płyty balkonowe 0,2 W/(mK), pozostałe mostki 0,1 W/(mK), rozwiązania konstrukcyjne muszą umożliwiać osiągnięcie parametru szczelności powietrznej n50 na poziomie 1,0 [1/h] (przy próbie wykonanej po zakończeniu budowy zgodnie z normą PN-EN 13829). Więcej informacji o programie na www.rozwaznebudownictwo.pl Źródło: „Rozważne budownictwo“ – poradnik Polskich Składów Budowlanych i Partnerów
Builder dodatek promocyjny GREENBUILDING 79
raport
Agnes Vorbrodt Akredytowany profesjonalista LEED (LEED AP BD+C), założycielka Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego — PLGBC, właścicielka firmy VvS | Architects & Consultants, wykładowca budownictwa zrównoważonego na Uniwersytecie Harvarda, jedyna w Polsce oficjalna USGBC Faculty (osoba z uprawnieniami do przeprowadzania oficjalnych szkoleń LEED).
Zwrot ku budownictwu ekologicznemu na świecie zauważalny jest od lat 70., jednak w swojej obecnej postaci zaistniało ono około 10 lat temu. Jest to związane z powstaniem Amerykańskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego (USGBC) i niedługo później Światowego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego (WorldGBC).
Czas na greenbuilding
P
unktem przełomowym dla budownictwa zrównoważonego było stworzenie systemu wielokryterialnej certyfikacji budynków – LEED (Leadership in Energy and Environmental Design). Gdy po raz pierwszy spotkałam się z tym systemem w 2004 roku, dopiero zaczynał on wzbudzać zainteresowanie. Pierwsze budynki otrzymywały certyfikaty, inne dopiero testowały wersje pilotażowe kolejnych wersji systemu, na przykład LEED-CI (dla wnętrz). LEED to najpopularniejszy obecnie system oceny budynków, stosowany w 135 krajach. Certyfikowanych jest w nim dzisiaj kilkanaście tysięcy projektów. Powstał on w oparciu o 10 lat starszy, brytyjski system BREEAM. Obecnie oba systemy są dość zbliżone, oceniają wszystkie fazy życia budynku (od projektu, poprzez budowę, aż do użytkowania obiektu). LEED zezwala na ocenę obiektów deweloperskich (LEED-CS), nowo powstających bądź remontowanych, przeznaczonych dla jednego użytkownika – biura, fabryki, itp. (LEED-NC); szkół (LEED for Schools), obiektów handlowych, medycznych, mieszkalnych oraz założeń urbanistycznych. W BREEAM International można certyfikować obiekty handlowe, przemysłowe oraz biurowe. Dla pozostałych obiektow można stworzyć indywidualną klasyfikację BREEAM Bespoke. Zarówno LEED jak i BREEAM mają wersje dla obiektów już istniejących: BREEAM in Use (prosta certyfikacja dla zarządzania obiektem) oraz LEED-EBOM, o wiele bardziej kompleksowa certyfikacja stosowana w fazie użytkowania budynków. Na świecie jest również szereg innych certyfikatów: DGNB w Niemczech i krajach niemieckojęzycz-
80 Builder dodatek promocyjny GREENBUILDING
nych, Green Star w Australii, Nowej Zelandii oraz RPA, CASBEE w Japonii, HQE we Francji. Wiele z nich oferuje także wersje dla budownictwa mieszkaniowego, jedno- i wielorodzinnego: LEED for Homes, Code for Sustainable Homes (program rządowy w Wielkiej Brytanii, stworzony przez BRE), CASBEE for Detached Houses, HQE.
Budownictwo ekologiczne w Polsce
W Polsce przełomowym momentem było powstanie Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego – Polish Green Building Council PLGBC w 2007 roku, kiedy to organizacja ta rozpoczęła działania edukacyjne na temat budownictwa zrównoważonego. LEED pojawił się w Polsce w 2008 roku, wraz z rejestracją i rozpoczęciem prac
Obecnie nie ma budynku klasy „A” w głównym mieście w Polsce, który nie starałby się o certyfikat LEED bądź BREEAM. Inwestorzy globalni preferują LEED, natomiast nastawieni na klientów europejskich wybierają BREEAM. nad certyfikacją obiektu przemysłowo-biurowego firmy BorgWarner Turbo Systems Poland. Zakończyła się ona sukcesem w postaci certyfikatu LEED-NC na poziomie Silver, otrzymanym w styczniu 2010 r. Proces certyfikacji przeprowadziła firma VvS | Architects & Consultants. Wkrótce potem biuro Skanska Property Poland oraz Deutsche Bank otrzymały certyfikaty dla wnętrz
LEED-CI. Pierwszym certyfikatem BREEAM w Polsce był BREEAM International 2008 na poziomie Very Good uzyskany dla obiektu Ghelamco – Trinity Park III przez firmę Grontmij w czerwcu 2010 roku. Obecnie nie ma budynku klasy „A” w głównym mieście w Polsce, który nie starałby się o certyfikat LEED bądź BREEAM. Inwestorzy globalni preferują LEED, natomiast nastawieni na klientów europejskich wybierają BREEAM. 62 obiekty są w tej chwili jawnie zarejestrowane w Polsce w systemie LEED, z czego 15 uzyskało certyfikat LEED. Cztery obiekty otrzymały certyfikat BREEAM dla nowo powstających budynków oraz 23 certyfikaty zarządzania obiektem istniejącym BREEAM in Use. Należy zwrócić uwagę, że część inwestorów preferuje niejawną rejestrację LEED, z reguły w przypadku braku pewności odnośnie jej uzyskania. Również nie każdy zarejestrowany projekt czy to w LEED czy BREEAM jest w stanie uzyskać certyfikat.
Najnowsze trendy
Podczas gdy w Polsce certyfikuje się głównie obiekty biurowe (LEED i BREEAM), przemysłowe (LEED) i handlowe (BREEAM), w USA certyfikaty posiadają najróżniejsze obiekty. Wiele miast lub stanów wymaga certyfikacji wszystkich większych inwestycji (lub projektowania do standardów LEED) bądź też inwestycji budowanych z pieniędzy rządowych. Certyfikowane są więc wszystkie szkoły i biura, ale również wiele tzw. mieszkaniówki socjalnej. Certyfikacja jest także bardzo popularna wśród uniwersytetów, które prześcigają się w ilości certyfikowanych budynków. W tej chwili zdecydowanym liderem jest Uniwersytet Harvarda, z ponad kwiecień 2013
62 obiekty są w tej chwili jawnie zarejestrowane w Polsce w systemie LEED, z czego 15 uzyskało certyfikat LEED. Cztery obiekty otrzymały certyfikat BREEAM dla nowo powstających budynków oraz 23 certyfikaty zarzadzania obiektem istniejącym BREEAM in Use.
Fot. Torus
70 certyfikowanymi projektami. Ciekawym trendem również jest certyfikacja LEED EBOM dla obiektów, które już otrzymały LEED-NC. Doskonałym przykładem tutaj jest 46 Blackstone, pierwszy budynek w stanie Massachusetts, który otrzymał podwójną platynę (LEED-NC oraz kilka lat później LEED-EBOM).
LEED EB 2009 Strabag Neubau 1, Rondo 1 LEED CS 2.0 Platinium Green Corner, Green Towers -Building A LEED CI 2009 DB GREEN BRANCH TRIO Precertyfikat LEED-CS uzyskały obie fazy projektu firmy Torus: Alchemia 1 i Alchemia 2 w Gdańsku.
LEED NC 2.2 Silver BorgWarner Manufacturing Plant LEED CI 2.0 Green Branch Warsaw (Gold), Skanska Property Poland new premises (Silver) BREEAM in USE M1 Częstochowa, Bytom, Czeladź, Radom, Krakow, Poznań, Zabrze, Marki (Excellent); Centrum Handlowe PLATAN (excellent), Centrum Handlowe 3 STAWY (very good), Diamond Business Park Gliwice - Building 1 (very good), ul. Wołoska 12 (very good), Galeria Gniezno (very good), CH Korona (very good), PointPark DC5, DC6 (very good), Centrum Handlowe Osowa (very good), CH Kometa (very good), Arkadia Warschau (very good), Luminar Office Building (good), CH Rondo (good), North Gate (good), Grzybowska Park (pass), Maris Szczecin (Acceptable) International 2009 Europe Commercial: Offices Okraglak (Pass)
Proces certyfikacji
kwiecień 2013
LEED-CS 2009 Gold Poleczki Business Park B1, Poleczki Business Park C1, Platinium BIS-B3, Zebra Tower Building, Corius LEED NC 2009 Certified Hamilton Sundstrand Office Building, MAPEI Polska Barcin Plant
W ostatnich latach ogromną popularnością cieszy się certyfikacja LEED for Homes, pozwalająca na wyróżnienie liderów wśród deweloperów projektów mieszkaniowych, zwłaszcza w obecnej, trudniejszej sytuacji rynkowej. Także wielu deweloperów, zwłaszcza we Francji czy Niemczech, certyfikuje swoje obiekty w kilku systemach. Dzięki temu są one atrakcyjne dla każdego potencjalnego klienta. Przykładami są Deutsche Bank Towers we Frankfurcie (DGNB oraz LEED) czy też wieżowce w La Defense District (LEED, BREEAM, HQE).
Poleczki Business Park to pierwszy w pełni ekologiczny kompleks biurowy w Polsce. Obiekty B1 oraz C1 uzyskały zarówno precertyfikaty LEED-CS 2009 Gold jak również ostateczne certyfikaty LEED-CS 2009 na tym samym poziomie. Fot. UBM Polska
Przebieg procesu certyfikacji zależy od wybranej wersji oraz typu obiektu. Zarówno w LEED jak i BREEAM pierwszym krokiem jest internetowa rejestracja w wybranym przez siebie systemie. Ważne jest, aby już od samego początku planowania inwestycji pracować z doświadczonym konsultantem, który pomoże wybrać odpowiedni typ certyfikatu, poprowadzi cały zespół przez proces certyfikacji oraz przygotuje wymaganą przez BRE i GBCI dokumentację. W certyfikacji LEED-NC, LEED-CI, LEED for Schools obiekt jest weryfikowany po zakończeniu etapu projektowego (design review), a następnie po zakończeniu budowy (construction review). W przypadku bardzo krótkiego czasu budowy, zaleca-
WYBRANE OBIEKTY CERTYFIKOWANE
International 2009 Europe Commercial: Industrial ProLogis Park Wrocław V DC11 (pass) International 2009 Europe Commercial: Retail Futura Park Kraków (very good) International 2008 Europe: Offices Trinity Park III (very good) Kilka obiektów również otrzymało Precertyfikat LEED-CS, m.in. Poleczki Business Park B1 oraz C1 czy obie fazy projektu firmy Torus: Alchemia 1 i Alchemia 2 w Gdańsku. Precertyfikat jest tylko dostępny dla projektów „deweloperskich” w standardzie Core and Shell, kiedy to uzyskanie oficjalnej weryfikacji projektu inwestycji może dać deweloperowi przewagę marketingową. W systemie BREEAM kilka obiektów również otrzymało certyfikat Interim, m.in. Aquarius czy Europa Centralna.
Builder dodatek promocyjny GREENBUILDING 81
(oszczędność energii), 7 w Materials and Resources (materiały i surowce), 12 w kategorii Indoor Environmental Quality (zarzadzanie jakością powietrza we wnętrzu) oraz 6 punktów za innowacyjne rozwiązania.
Fot. Agnes Vorbrodt
raport
ne jest wysyłanie obu etapów równocześnie. Projekty deweloperskie LEED-CS mają również opcję wysłania projektu (zazwyczaj po zakończeniu projektu budowlanego) do precertyfikacji. W systemie BREEAM projekt wysyłany jest do tzw. interim certificate, a po zakończeniu budowy wysyła się całość dokumentacji w celu weryfikacji i otrzymania ostatecznego certyfikatu. Podobnie jak w przypadku LEED, nie ma obowiązku wysyłania dokumentacji na etapie projektowym, całość można wysłać już po zakończeniu inwestycji.
LEED for Homes
Proces certyfikacji LEED for Homes jest zupełnie inny. W momencie planowania inwestycji deweloper powinien skontaktować się z uprawnionym Green Raterem, który następnie pomoże zarejestrować projekt. Podczas projektu zalecana jest praca z konsultantem,
W ostatnich latach ogromną popularnością cieszy się certyfikacja LEED for Homes, pozwalająca na wyróżnienie liderów wśród deweloperów projektów mieszkaniowych, zwłaszcza w obecnej, trudniejszej sytuacji rynkowej. który pokieruje architekta i pozwoli dobrać spełniające LEED rozwiązania. Następnie na różnych etapach budowy Green Rater na miejscu dokonuje inspekcji i przygotowuje dokumentację do certyfikacji. Nie jest możliwe certyfikowanie obiektu LEED for Homes bez odbycia inspekcji na budowie przez wykwalifikowanego Green Ratera, który pełni rolę reprezentanta organu certyfikującego na miejscu.
Przykłady certyfikowanych obiektów w Polsce
LEED-EBOM Strabag Neubau 1 jest pierwszym obiektem poza Warszawą, który uzyskał certyfikat LEED-EBOM. Certyfikacja LEED-EBOM jest zupełnie inna niż LEED-CS czy LEEDNC, gdyż bierze pod uwagę nie tyl-
Strabag Neubau 1 jest pierwszym obiektem poza Warszawą, który uzyskał certyfikat LEED-EBOM (na poziomie Gold).
ko sam obiekt, systemy czy materiały, ale również użytkowanie i zarządzanie obiektem. Podczas procesu certyfikacji LEED-EBOM, w budynku przeprowadzono audyt energetyczny oraz audyt jakości powietrza we wnętrzu. Na jego podstawie LEED AP wytypował zalecane strategie oraz możliwości poprawy energooszczędności obiektu oraz zapewnienie maksymalnego komfortu dla użytkowników. Następnie właściciel obiektu wprowadził w życie wiele planów działań proekologicznych, takich jak plan zarządzania odpadami (włącznie z przepro-
82 Builder dodatek promocyjny GREENBUILDING
wadzeniem audytu śmieciowego), plan zarządzania jakością powietrza w budynku, zarządzania terenami zewnętrznymi (włącznie z rezygnacją z nawadniania terenów zielonych wodą pitną) oraz plan ekologicznych zakupów (środków spożywczych i codziennego użytku, mebli, sprzętu komputerowego czy też środków czystości). Budynek Strabag Neubau 1 otrzymał certyfikat na poziomie Gold. Na 69 uzyskanych punktów składało się 12 w kategorii Sustainable Sites (ekologiczne działki), 14 w Water Efficiency (oszczędność wody), 19 w Energy and Atmosphere
LEED-CS Poleczki Business Park jest to pierwszy w pełni ekologiczny kompleks biurowy w Polsce. Ulokowane na działce zarejestrowanej w systemie LEED jako Master Site, obiekty Poleczki Business Park B1 oraz Poleczki Business Park C1 uzyskały zarówno precertyfikaty LEED-CS 2009 Gold jak również ostateczne certyfikaty LEED-CS 2009 na tym samym poziomie. Świadczy to o głębokim zaangażowaniu inwestora w budownictwo ekologiczne już od wczesnego etapu planowania inwestycji. Oba obiekty wdrożyły szereg energooszczędnych rozwiązań projektowych, takich jak wydajne systemy HVAC, fasady o wysokiej izolacyjności cieplnej, oświetlenie zużywające 50% mniej energii niż w budynku referencyjnym. W obiekcie umieszczono stojaki na rowery i prysznice, miejsca dla samochodów niskoemisyjnych. Właściciel obiektu zapewnia również bezpłatny shuttle bus do przystanku metra, promując ekologiczny sposób dojazdu do pracy. Dachy pokryte są roślinnością, a chodniki i place jasnym kamieniem i kostką brukową, co zapobiega powstawaniu efektu wyspy ciepła. Cała roślinność zasadzona na terenie dobrana jest spośród gatunków lokalnych, niewymagających nawadniania. Wnętrza są wykończone przy użyciu zdrowych i bezpiecznych dla użytkownika materiałów, zapewniając przyjazne miejsce pracy. Budynki Poleczki Business Park otrzymały certyfikat na poziomie Gold – C1 uzyskał 75 punktów, podczas gdy B1 – 74. Na liczbę punktów złożyło się 27 w kategorii Sustainable Sites (ekologiczne działki), 13 w Water Efficiency (oszczędność wody), 20 (19 w B1) w Energy and Atmosphere (oszczędność energii), 6 w Materials and Resources (materiały i surowce), 5 w kategorii Indoor Environmental Quality (zarządzanie jakością powietrza we wnętrzu) oraz 4 punkty za innowacyjne rozwiązania. n kwiecień 2013
FASADY
„Zielone” fasady Schüco dla zrównoważonej architektury Działania przyjazne środowisku są coraz bardziej dostrzegalne zarówno w sferze budownictwa, jak i biznesu. W ten trend wpisują się rozwiązania aluminiowych fasad Schüco z serii FW 50+.SI, które występują teraz również w nowej wersji Green, wykonanej z wykorzystaniem materiałów odnawialnych. Dzięki temu dają nieograniczone możliwości projektowania budynków poddawanych certyfikacji LEED, BREEAM oraz DGNB.
Zdjęcia arch. Schüco
Andrzej Polijaniuk
W
skali światowej gospodarki budynki pochłaniają 40% wytwarzanej energii, a to tylko ilość przypadająca na fazę ich użytkowania. Podczas wznoszenia obiektu, eksploatacji, a później także utylizacji materiałów z rozbiórki, emitowana jest większość gazów cieplarnianych, które trafiają do atmosfery. W efekcie sektor budowlany posiada nawet dwa razy większy potencjał redukcji emisji CO2 niż segment transportu. Z tego powodu energooszczędność i ograniczanie wpływu na środowisko stają się realnymi kierunkami rozwoju współczesnego budownictwa, co widać również w Polsce. Powstaje coraz więcej obiektów certyfikowanych w systemach LEED i BREEAM, a na znaczeniu zyskują materiały certyfikowane przez niezależne instytucje badawcze, jak np. Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt czy ift Rosenheim. Zrównoważone rozwiązania ultraciepłych fasad aluminiowych Schüco nie tylko pozwalają zaoszczędzić energię i zmniejszyć koszty eksploatacji, lecz również przyczyniają się do ochrony środowiska w całym cyklu życia budynku.
Przekrój przez fasadę FW 50+.SI Green
84 Builder dodatek promocyjny GREENBUILDING
Pasywny standard fasad aluminiowych
Certyfikowane przez Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt oraz Instytut ift Rosenheim konstrukcje słupowo-ryglowe w systemach Schüco FW 50+.SI i Schüco 60+.SI ograniczają do minimum wymianę ciepła pomiędzy zewnętrzną i wewnętrzną stroną budynku, m.in. dzięki specjalnie zaprojektowanym izolatorom produkowanym przy użyciu innowacyjnych materiałów. Badania prowadzone w Instytucie Domów Pasywnych w Darmstadt na reprezentatywnym module fasadowym o wymiarach 1200x3500 mm z pakietem szybowym Ug = 0,7 W/m2K i uwzględnieniem oddziaływań śrubowych wykazały, że system uzyskuje wartość Ucw = 0,64 W/m2K! Jest to doskonały wynik spełniający z nawiązką surowe kryteria Instytutu Domów Pasywnych w Darmstadt (Ucw ≤ 0,80 W/m2K), a nawet Instytutu ift Rosenheim (Ucw ≤ 0,7 W/m2K). Fasady pasywne Schüco ustanawiają nowe standardy uwzględniając także połączenia fasad z konstrukcją budynku: Ucw, installation = 0,71 W/m2K w przypadku systemu FW 50+.SI oraz Ucw, installation =0,72 W/m2K dla systemu FW 60+.SI. Dla porównania górne granice parametrów cieplnych połączeń fasady z konstrukcją budynku, okre- ślone przez ift Rosenheim, wyno- szą Ucw, installation ≤ 0,85 W/m2K. Rozwiązanie profilu ze zintegro- wanym kanałem instalacyjnym, prowadnicami i tulejami pozwala także na bezproblemowe i szybkie prowadzenie kabli zasilających systemy elektronicznych rolet, okuć, a także dystrybuujących energię wygenerowaną przez moduły fotowoltaiczne. Otwiera to szerokie możliwości projekto- wania zautomatyzowanych powłok budynków. Systemy występują w dwóch wersjach konstrukcji
Przekrój przez fasadę FW 50+.SI
– z kompozytową lub z aluminiową listwą dociskową.
Zielona technologia jutra
Na potrzeby obiektów energetycznie i środowiskowo zrównoważonych, poddawanych certyfikacji w systemach np. LEED, BREEAM czy DGNB, firma Schüco wprowadziła w tym roku nowy system Schüco FW 50+.SI Green. Łączy w sobie zrównoważony charakter z najwyższą wydajnością energetyczną na poziomie pasywnym. Wykorzystane w nim uszczelki i listwy dociskowe zostały wykonane z użyciem surowców odnawialnych. Cechą szczególną systemu FW 50+.SI Green jest ponadto bardzo dobra izolacyjność cieplna, umożliwiająca realizację obiektów w standardzie budownictwa pasywnego. Rozwiązanie to wyróżnia ta sama ochrona w newralgicznych strefach połączeń śrubowych, jak bazowy system FW 50+.SI. Zintegrowane prowadnice pozwalają na wbudowanie modułów fotowoltaicznych z serii ProSol i ProSol TF, jak również ułożenie w niewidoczny sposób okablowania rozwiązań automatyki budynku. Autor jest Dyrektorem ds. Produktu i Marketingu Schüco Polska kwiecień 2013
Produkty nagrodzone statuetką TopBuilder 2013 TOPBUILDER 2013 Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą być wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej. W tym roku po raz pierwszy jury wskazało także wiodące polskie projekty konstrukcyjne i architektoniczne.
projekty architektoniczne
„Dom bez schodów”
BASF – Prince Color KM typu „baranek” Jest to tynk mineralny w formie suchej zaprawy do ozdobnego kształtowania fasad budynków, także na systemach ociepleniowych. Pozwala również na ozdobne wykończenie powierzchni we wnętrzach. Może być stosowany do budynków nowych i istniejących. Wyróżnia się ozdobną fakturą typu "baranek", zaś kolor można modyfikować poprzez malowanie. Faktura powłoki jest wytrzymała, została też ulepszona. Dzięki temu cechuje ją bardzo dobra przyczepność do podłoża, wyróżnia się tez wysoką paroprzepuszczalnością. Dzięki temu powłoka jest odporna na mróz, wodę i zmienne warunki atmosferyczne, a także zmywalna. Uziarnienie może wynosić 1,5; 2,0; 2,5 oraz 3,0 mm. Tynk jest bardzo łatwy w użyciu, nakłada się go ręcznie poprzez zacieranie, co zapewnia równomierną strukturę „baranka”.
kwiecień 2013
„Dom bez schodów” autorstwa Przemka Kaczkowskiego i Oli Targońskiej został zaprojektowany jako odpowiedź na przewidywane, zmieniające się z czasem potrzeby i możliwości mieszkańców, a jednocześnie inwestorów. Mieli oni tylko jedno oczekiwanie – dom ma być pozbawiony schodów, co ma w przyszłości ułatwić mieszkańcom korzystanie z niego. Budynek ma kształt litery „T” – w skrzydle od strony ulicy (kierunek północny) mieści się część wspólna i reprezentacyjna, a w części ukrytej w głębi działki są sypialnie. Strefa wspólna przykryta jest dachem pochyłym, a jej fasada osłonięta została drewnianymi żaluzjami. Część dzienna w kierunku południowym otwiera się na taras i duży ogród, co rozwiązano rozległymi przeszkleniami. W domu postawiono także na doświetlenie światłem naturalnym – obok dużych przeszkleń wykorzystano świetliki dachowe (w korytarzu łączącym część wspólną i prywatną). Dom mieści się we Wrocławiu, ma 253 m2 powierzchni użytkowej i zamieszkany jest od roku 2011 – przeszedł już test użytkowy o każdej porze roku.
De Dietrich – MCR3 Kocioł kondensacyjny
Jest to naścienny, dwufunkcyjny gazowy kocioł kondensacyjny trzeciej generacji. Oferowany w atrakcyjnej cenie, dostarczany jest z kompletnym wyposażeniem i może być od razu montowany. Roczna sprawność eksploatacyjna wynosi do 109%. Wymiennik ciepła najnowszej konstrukcji został odlany jako monoblok ze stopu Al-Si wolny od naprężeń termicznych i mechanicznych. Jest też wyjątkowo odporny na osadzanie się kamienia kotłowego. Wymiennik płytowy c.w.u wykonano ze stali nierdzewnej o podwyższonej wydajności, potwierdzonej certyfikatem (wg EN 13 203). Na wymiennik główny kotła producent oferuje siedmioletnią gwarancję. Palnik gazowy powierzchniowy ze stali nierdzewnej zapewnia zakres modulacji w zakresie 25-100%. Kocioł przystosowany do pracy ze wszystkimi rodzajami gazów ziemnych, a po regulacji do pracy z gazem płynnym. Jest też przygotowany do współpracy z bezglikolowymi pakietami solarnymi ZentaSOL systemu "DRAIN-BACK". Wyposażony jest w prostą i funkcjonalną konsolę sterowniczą do montażu pod kotłem lub na ścianie w jego pobliżu.
Fot. arch. DeDietrich
Akrylowa emulsja gruntująca przeznaczona do gruntowania powierzchni chłonnych i porowatych zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń. Stosowanie jej zmniejsza chłonność podłoża, wzmacnia je, a także zwiększa przyczepność. Grunt odznacza się zdolnością głębokiej penetracji podłoża. Dodany do fug i zapraw klejowych zwiększa ich elastyczność, odporność na mróz oraz zabezpiecza je przed pękaniem. Głęboko wnika w podłoże. Zwiększa przyczepność, wzmacniając podłoże przeznaczone pod tapety, płytki i okładziny podłogowe. Jednocześnie zmniejsza chłonność podłoży porowatych. Chroni je przed szkodliwym wpływem wilgoci. Jest przyjazny dla ludzi i środowiska naturalnego.
Fot. arch. Basf
Fot. arch. Selena
Selena – grunt głęboko penetrujący Tytan Professional
Builder 85
rynek
Produkty nagrodzone statuetką TopBuilder 2013
Fot. arch. CEMEX
Dokadek 30 to ręczny system deskowania, zapewniający niespotykaną dotąd szybkość montażu, oszczędność czasu i sprawną logistykę. Łączy zalety panelowego deskowania stropowego z walorami deskowania dźwigarowego Dokaflex. Umożliwia bardzo szybki montaż i demontaż przy użyciu elementów o powierzchni 3 m², zapewnia także szybki i łatwy montaż wyrównań. Zoptymalizowana logistyka możliwa jest dzięki zastosowaniu tylko dwóch wielkości elementów: 2,44x1,22 m i 2,44x0,81 m. Dwuosobowe brygady szalunkowe, stosując system, pracują bez przestojów. System skonstruowany został z lekkich, powlekanych proszkowo ram stalowych. Powierzchnię szalunkową stanowi sklejka, będąca kompozytem drewna i tworzywa sztucznego.
Fot. arch. D+H
D+H – napęd okienny Ventic Solar Jest to pierwszy na świecie napęd zasilany energią słoneczną, z akumulatorami o wysokiej pojemności, sterowany sygnałem radiowym. Zapewnia sterowanie oknami i wietrzenie oraz zabezpiecza budynek przed próbami włamania. Twórcy przewidzieli wygodną obsługę za pomocą pilota. Napęd został stworzony z myślą o łatwym, bezprzewodowym sterowaniu oknami dachowymi, fasadowymi i wywietrznikami w oranżeriach. Ma zastosowanie wszędzie tam, gdzie okna są trudno dostępne, a użytkownik chciałby je otwierać do przewietrzania. Dzięki kompaktowej konstrukcji, rozwiązanie łączy w sobie napęd, monokrystaliczny panel słoneczny oraz akumulator. Takie rozwiązanie umożliwia łatwy montaż w miejscach, gdzie zainstalowanie tradycyjnych napędów, ze względu na konieczność doprowadzenia linii zasilającej, byłoby bardzo utrudnione i kosztowne. Stosowane jest też w pomieszczeniach, gdzie prace budowlane niezbędne przy montażu tradycyjnych napędów są niewskazane (np. tuż po remoncie).
Ceramika Paradyż – kolekcja płytek Yoshika/Purio Zaprezentowana po raz pierwszy pod koniec roku 2012 kolekcja składa się z błyszczących płytek ceramicznych oraz czterech jednokolorowych dekoracji szklanych pokrytych metalicznymi liniami. Dekoracje w modnych kolorach: soczysty pomarańcz (ARANCIONE), metaliczna czerwień (KARMAZYN), szary (GRIGIO) oraz biel w odcieniu Kości Słoniowej (IVORY) dopełnione są poprzez szklane listwy. Kolekcja wpisuje się w najnowszy trend ożywiania minimalistycznych, stonowanych wnętrz mocnymi akcentami kolorystycznymi.
Okna PVC z profilem GL SYSTEM to pięciokomorowy system o głębokości ramy 70 mm z uszczelnieniem zewnętrznym, zaprojektowany dla klientów ceniących estetykę i nowoczesność. Budowa profilu z odpowiednim uszczelnieniem szyb oraz ramy zapewnia świetną izolację termiczną. Okna PVC IGLO5 wykonane w systemie GL SYSTEM oferowane są w różnych kształtach, a zaokrąglone linie profilu są zgodne z trendami rynkowymi. GL SYSTEM pozwala na tworzenie okien spełniających wszelkie wymogi funkcjonalne, a jednocześnie odzwierciedlających najwyższą jakość pod względem estetyki. System jest dostępny w wersji półzlicowanej, o głębokości ramy 70 mm i skrzydła 80 mm.
86 Builder
Fakro – markiza AMZ Solar do okien dachowych
Fot. arch. Fakro
Fot. arch. Drutex
Drutex – okno IGLO 5 i IGLO 5 Classic
Innowacyjna markiza posiada inteligentny system automatycznego uruchamiania w zależności od nasłonecznienia. Latem, w przypadku dużej ilości promieni słonecznych, markiza samoczynnie rozsuwa się i chroni pomieszczenie przed nagrzaniem. Przy pochmurnej pogodzie markiza automatycznie się zwija, zwiększając napływ światła naturalnego. Markiza zasilana jest prądem z sieci elektrycznej i sterowana za pomocą pilota lub przełącznika naściennego w bezprzewodowym systemie Z-Wave. Zapewnia do 8 razy skuteczniejszą ochronę przed nagrzewaniem w porównaniu z zasłonami wewnętrznymi.
kwiecień 2013
Fot. arch. Doka
Doka – panelowy system stropowy Dokadek 30
Zaprawa przeznaczona jest do murowania ścian licowych (także w ścianach trójwarstwowych) oraz wykonanych z cegieł klinkierowych ogrodzeń, kominów, studzienek itp. Przeznaczona jest do stosowania zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. Umożliwia murowanie zarówno na pełną, jak i na pustą spoinę. Dzięki zawartości nanododatków i trassu zaprawa ta jest wyjątkowo odporna na wykwity, przede wszystkim na szczególnie łatwo powstające wykwity wapienne – ich źródłem jest wolne wapno pochodzące z cementów budowlanych, cegieł, podłoża. Trass wpływa na polepszenie elastyczności, przyczepności i szczelności zaprawy. Jest ona dostępna w pięciu kolorach: grafitowym, szarym, jasnoszarym, brązowym i czarnym.
Fot. arch. Ceramika Paradyż
CEMEX – zaprawa do klinkieru NanoTrass
Serdecznie zapraszamy do współpracy przy realizacji ogólnopolskiego programu promocyjno-edukacyjnego „Promujemy Polską Architekturę.” Projekt ten będziemy realizować przy współpracy partnerów społecznych. Do współpracy zapraszamy również biznes – wiodące na rynku firmy budowlane – wykonawcze oraz producentów nowoczesnych materiałów i technologii. Główne cele przedsięwzięcia to promowanie polskich projektantów: architektów i konstruktorów oraz ich program promocyjno-edukacyjny Buildera twórczych osiągnięć, prezentowanie ich dorobku w postaci projektów zrealizowanych i czekających na realizację, podkreślenie roli architekta i konstruktora w procesie inwestycyjnym i kształtowaniu przestrzeni publicznej, a także podkreślenie znaczenia uwzględniania nowoczesnych materiałów i rozwiązań technologicznych w procesie projektowania obiektów budowlanych. W ramach programu nagradzane będą również (wyróżnienia TopBuilder, Budowlana Firma Roku, Polski Herkules, Firma Na Medal, Sportowy Obiekt Roku, Budowniczy Polskiego Sportu) i promowane na naszych łamach najlepsze projekty oraz ich autorzy. Doceniany będzie kunszt doświadczonych i nowatorska twórczość młodych projektantów. Architektura stanowi nieodłączny element sztuki narodowej i spuściznę artystyczną naszego kraju, a potencjał intelektualny jej twórców i szeroko rozumiana innowacyjność firm budowlanych mają ogromny wpływ na rozwój nowoczesnego budownictwa i gospodarki. Zapraszamy Państwa do współpracy przy tym ważnym dla środowiska programie! Patronat Honorowy Janusza Piechocińskiego
Janusza Żbika
Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki
Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
Promujemy Polską Architekturę konstrukcja technologia design
program promocyjno-edukacyjny „Buildera” Cele programu
1. Promowanie polskich projektantów: architektów i konstruktorów. 2. Prezentowanie i popularyzowanie ich dorobku, twórczych osiągnięć i zrealizowanych projektów, a w przypadku młodych i wchodzących na rynek ich entuzjazmu, pomysłów i otwartości na nowoczesne rozwiązania materiałowe i technologiczne. 3. Podkreślenie roli architekta i konstruktora w procesie inwestycyjnym i kształtowaniu przestrzeni publicznej. 4. Podkreślenie znaczenia uwzględniania nowoczesnych materiałów i rozwiązań technologicznych w procesie projektowania obiektów budowlanych. 5. Wskazywanie nowoczesnych narzędzi ułatwiających i usprawniających pracę projektantów. 6. Edukowanie środowiska związanego z budownictwem, w tym przyszłych architektów, konstruktorów i budowniczych (studenci uczelni technicznych) w zakresie architektury i urbanistyki oraz ładu przestrzennego, a także budownictwa, w tym przekaz i pogłębianie wiedzy o konstrukcji, technologiach i materiałach budowlanych. 7. Wskazywanie jak rozumieć, oglądać i cenić architekturę i konstrukcję budowli. 8. Promowanie polskiej myśli inżynierskiej.
9. Promowanie najlepszych materiałów i technologii.
mecenas
2013
architektura budownictwo inżynieria lądowa architektura krajobrazu ruralistyka urbanistyka architektura zieleni planowanie przestrzenne projektowanie wnętrz konserwacja zabytków
Polskiej Architektury
Zostań
Mecenasem Polskiej Architektury 2013 w ramach programu promocyjnoedukacyjnego pod nazwą „Promujemy Polską Architekturę”, realizowanego przez miesięcznik „Builder”pod honorowym patronatem Ministra Gospodarki, Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Stowarzyszenia Architektów Polskich, Izby Projektowania Budowlanego oraz stowarzyszeń branżowych. Mecenasem Polskiej Architektury może stać się firma, która chce w świadomy sposób wspierać rozwój polskiej architektury i ją promować oraz budować trwałe relacje środowiskowe. Kontakt: builder@pwbmedia.pl; 22/853 06 87 wew. 131
AMC – Andrzej M. Chołdzyński Sp. z o.o.
ANDRZEJ M. CHOŁDZYŃSKI, generalny projektant, architekt, założyciel i właściciel autorskiego biura projektowego AMC-Andrzej M. Chołdzyński Sp. z o.o. (dawniej AMC i Partnerzy), działającego w Polsce od 1998 roku. Urodzony w 1960 r. w Lublinie. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej (1988), studiów z zakresu architektury w École d’Architecture Paris la Seine (1983-1985), studiów podyplomowych z zakresu teorii architektury w École d’Architecture – Paris Villemin (1989-1993) oraz studiów z zakresu kultury i cywilizacji francuskiej na Uniwersytecie Sorbony (1982-1983). Ma ponad 20-letnie doświadczenie jako architekt – projektant we Francji i ponad 23 lata praktyki w Polsce. Posiada prawo wykonywania zawodu architekta w Unii Europejskiej (Ordre des Architectes d’Ile-de-France). Należy do Stowarzyszenia Architektów Polskich. Pracuje i mieszka w Paryżu, i w Warszawie od 1996 r. W latach 2007-2011 pełnił funkcję Członka Rady Architektury i Rozwoju Warszawy przy Urzędzie m.st. Warszawy, by następnie w latach 2009-2013 być członkiem Miejskiej Komisji Urbanistyczno – Architektonicznej m.st. Warszawy. Wśród działań pro publico bono należy wymienić przewodniczenie jury Konkursu Malarstwa Osób Niepełnosprawnych (2010-2013) oraz sponsorowanie Warszawskiej Orkiestry Beethovenowskiej (2010). Andrzej M. Chołdzyński jest laureatem wielu nagród zawodowych, krajowych i zagranicznych oraz Kawalerem Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta).
Zdjęcia: arch. AMC-Andrzej M. Chołdzyński Sp. z o.o.
profile
ANDRZEJ M. CHOŁDZYŃSKI
architektura i design
88 Builder
kwiecień 2013
Wyróżnienia, nagrody: 2008 – Tytuł Najlepszej Stacji Metra w Świecie na Konferencji MetroRail w Kopenhadze dla Stacji Plac Wilsona w Warszawie; 2008 – Tytuł Najlepszego w Świecie Budynku Użyteczności Publicznej z żelbetu roku 2008 – Meksyk; 2002 – Nagroda Państwowa I Stopnia za wybitne osiągnięcia twórcze w dziedzinie architektury za projekt i realizację gmachu Centrum Giełdowego w Warszawie przy ulicy Książęcej (z Fiszerem); 2002 – I Nagroda Ministra Infrastruktury i Rządu RP za wybitne osiągnięcia w dziedzinie Architektury i Budownictwa; 2001 – Nominacja do dorocznej Nagrody Europejskiej Fundacji im. Mies van der Rohe w Barcelonie; 2001 – Najlepsza realizacja spośród budynków biurowych w rankingu „Murowany Rynek 2001”; 2000 – 2001 – Nominacja do nagrody głównej w konkursie „Życie w architekturze”. 1
1. Motto projektowe
Lubię wielowątkowość. Im dłużej żyję, tym bardziej fascynuje mnie różnorodność życia. Co nie wyklucza, a wręcz przeciwnie, pomaga fascynacji minimalizmem i sztuką abstrakcyjną.
2. Wzorzec architektoniczny, autorytet, guru
Moim wzorcem architektonicznym jest przyroda ożywiona i nieożywiona. Z czasem staram się nie stawiać osób jako wzorców, dlatego że wszyscy jednako poruszamy się wewnątrz wielkiej zagadki istnienia człowieka na ziemi. W związku z tym wolałbym nie wzorować się na osobach, które są skonfrontowane z tym samym pytaniem, ale konfrontować się z samym indywidualnym pytaniem. Z podstawową relacją z przyrodą i otaczającym nas światem. To jest esencja pracy twórczej. To co się wydarza, kiedy tu jesteśmy, relacje z przyrodą, relacje między ludźmi, tożsamość, cykliczność, miłość i pamięć, całe źródło i racja bytu, to źródło istnienia twórczości, także architektonicznej. Co oczywiście nie przeszkadza w posiadaniu dodatkowo osób jako wzorców i autorytetów.
3. Dom marzeń
Ostatnio podzielam marzenie mojej żony, żeby mieć wystarczająco dużo czasu na to, by w jakimkolwiek domu marzeń zamieszkać. Natomiast dom marzeń mój i mojej żony to prawdopodobnie taki, w którym zdarzyło się nam mieszkać na Korsyce, na dużym wzgórzu, bardzo blisko Morza Śródziemnego, z widokiem 360 stopni wokół nas, z lekkim ciepłym wiatrem, który wpada do domu. To jest dom marzeń, ale aktualnie marzenia odnoszą się głównie do czasu – bo to on i jego brak jest problemem.
4. Najbardziej udany projekt
Nie ma takiego. Zawsze jest dążenie do doskonalenia i robienia czegoś lepszego. Prawdopodobnie trzeba mieć pokorę i wiedzieć, że przed sobą samym człowiek nie ucieknie. Nie ma sytuacji idealnych. Jeśli ktoś stawia sobie duże, ambitne plany to z reguły widzi skomplikowanie i obszar swoich zamierzeń, począwszy od głównej idei, od jej funkcjonowania przez grę barw, światła, relację z otoczeniem, akustykę, detal. Mnie się wydaje, że nie ma sytuacji, gdzie 100% wszystkiego jest zrobione tak, jakbyśmy chcieli. Zawsze jest pewnego rodzaju niedosyt i marzenie, by zrobić to lepiej następnym razem. To jest chyba źródło takiej sytuacji, że ten najlepszy projekt jest ciągle przed nami – projekt, a raczej przestrzeń, bo projekt jest tylko jednym z narzędzi do jej zbudowania. Te wszystkie uwagi nie oznaczają oczywiście, że nie mam projektów, które uważam za udane. Mam kilka.
5. Projekty, których przygotowanie zajmuje najwięcej czasu
Wszystkie. Najwięcej czasu zjadają projekty proste z pozoru – jak zaprojektować łyżkę czy talerz. Wbrew pozorom projekty wielkie mogą być relatywnie proste. Wśród współczesnych projektantów talent do pozornie błahych przedmiotów użytkowych ma Philippe Starck. On umie nowatorsko zrobić prostą pozornie
kwiecień 2013
Builder 89
architektura i design 2
i oczywistą rzecz, od krzesła, przez sedes, do obudowy komputera. Mam w domu kilka rzeczy Philippe’a Starcka i są to jedne z najwygodniejszych i najbardziej ergonomicznych przedmiotów. Zrobienie arcydzieła na banalny temat jest bardzo trudne i to zajmuje najwięcej talentu i czasu. Dom własny też jest najtrudniejszym projektem – czyli proste rzeczy. Z pozoru.
6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Wybrane projekty i realizacje 2000-2008: • Zespół budynków biurowych, tzw. „Lipowy Park” – siedziba główna międzynarodowego banku UniCredito w Europie Środkowej, Warszawa, ca. 80 000 m2 powierzchni całkowitej. Koniec budowy grudzień 2008 r. • Stacja metra A-23 „Młociny” – I linia warszawskiego metra, powierzchnia całkowita 17 300 m2, Warszawa. Obiekt oddany do użytkowania w październiku 2008 r. • Stacja metra A-22 „Wawrzyszew” – powierzchnia całkowita 8200 m2, Warszawa. Obiekt oddany do użytkowania w październiku 2008 r. • 2007-2008 – Analiza opracowań urbanistycznych z wnioskami autorskimi dotyczącymi obszaru w rejonie Placu Zawiszy w Warszawie, na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy. • Zespół mieszkaniowo-usługowo-biurowy przy ul. Towarowej i Prostej w Warszawie, powierzchnia całkowita ca. 141 000 m2. • Galeria handlowa w Szczecinie, kwartał ulic św. Wojciecha, Obrońców Stalingradu, al. Niepodległości, Bogurodzicy. Powierzchnia 76 000 m2. • Miejskie Centrum usługowo – kulturalne „Serek Bielański” w Warszawie, faza I – 140 000 m2 powierzchni całkowitej; projekt urbanistyczny i architektoniczny dla m. st. Warszawy. • Projekt budynku mieszkalno-usługowego ul. Domaniewska 34, Warszawa, 11 500 m2 powierzchni użytkowej. • Stacja metra A-18 „Plac Wilsona” w północnej części Placu Wilsona w Warszawie. Powierzchnia całkowita 9000 m2. Obiekt oddany do użytkowania w kwietniu 2004 r. • Projekt rozbudowy Międzynarodowego Lotniska Okęcie w Warszawie. We współpracy z Aéroport de Paris Ingénierie ADPI. Powierzchnia całkowita 78 000 m2, projekt zakupiony przez Inwestora. • Centrum handlowo-usługowe na Olszy w Krakowie. 90 000 m2 powierzchni całkowitej. 3 • Projekt przebudowy Ambasady Francji w Warszawie przy ul. Pięknej. 3600 m2 powierzchni użytkowej, 5000 m2 powierzchni całkowitej. Projekt wybrany przez Jury konkursu. • Giełda Papierów Wartościowych i Centrum Giełdowe w Warszawie przy ul. Książęcej. Powierzchnia całkowita około 45 000 m2, kubatura około 120 000 m3, 222 miejsca parkingowe. Oddany do użytku w czerwcu 2000 r.
90 Builder
Staram się nie oglądać systematycznie i regularnie tego, co robią koledzy. Staram się nie czytać pism architektonicznych – staram się nie oglądać tego, co podobno jest modne. Staram się nie mieć inspiracji architektonicznych pochodzących z pism „life-stylowych” i „modowych”. Oczywiście mimo to wszystkie inspiracje są konieczne, wszystko co jest związane z życiem i cywilizacją. Przyroda, wytwory cywilizacji i nasze jestestwo w relacji do tych dwóch. Wszystko może być inspiracją. Jako dziecko spędziłem mnóstwo czasu jeżdżąc z rodzicami koleją i przebywając na dworcach kolejowych. Stąd moja fascynacja podróżą. Być może dlatego w późniejszym okresie mojego życia zdecydowałem się zaprojektować stację metra i starać się uczynić z niej przestrzeń architektoniczną o najwyższej jakości. Zawsze dobrze wspominam główny kolejowy dworzec wrocławski. Spędziłem tam w młodości wiele chwil. Niezapomnianych. Było tam na przykład kino; cały nieznany świat wjeżdżał przez ekran. Bilet kosztował 7 zł 50 gr.
7. Projekt niecodzienny, czym zainspirowany
Mój dyplom w Krakowie miał temat „Krakowska stacja ekologiczna”. To były lata 80., kiedy mało osób myślało o ekologii jako o dziedzinie arcyważnej w życiu. To był taki projekt ukryty w rozłogach pól bronowickich, tam gdzie Rydel miał wesele u Wyspiańskiego. Między lekko falującymi rozłogami pól znajdowała się jedna taka długa elewacja, cały budynek był pod tymi polami dosłownie schowany. Inspiracją była przyroda, imperatywem to, żeby jej nie ruszać albo ingerować w nią minimalnie, bo jest bliska ideału. Budynek cały był pod ziemią. Minęło 30 lat i nagle prawie wszyscy takie projekty robią.
8. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), ulubiony materiał, którego często używam
Materiały naturalne. Lubię żelbet i potrafię z nim pracować, ale moje ulubione materiały są naturalne. Najbardziej kwiecień 2013
W trakcie projektowania lub budowy po 2008 roku, między innymi: • Rozbudowa dawnej siedziby KC – PZPR w Warszawie tzw. „Białego Domu” o budynek biurowy i usługowy. Powierzchnia użytkowa 9000 m2. Projekt budowlany 2011/2012 r. Projekt przetargowy – luty 2013 r. Budowa przewidziana na 2013 r. • Budynek biurowy Kronos Ambassador, Warszawa – Mokotów. Powierzchnia użytkowa 16 000 m2. Budowa rozpoczęta w grudniu 2010 r. • Odcinek centralny II linii metra w Warszawie, 7 stacji, 6 tuneli. Projektant generalny. Budowa rozpoczęta w 2011 r. • Budynek Centrum Innowacji i Zaawansowanych Technologii Politechniki Lubelskiej, Lublin. Powierzchnia użytkowa 16 500 m2. Budowa rozpoczęta w 2010 r. • Zespół mieszkalno-biurowo-usługowy z funkcjami kultury, edukacji i rekreacji na terenie poprzemysłowym w Warszawie („Miasto w Mieście”). Powierzchnia użytkowa 800 000 m2. Projekt budowlany rozpoczęty w grudniu 2011 r. i w toku. • Rewaloryzacja i rozbudowa Domu Towarowego „Cedet” przy Al. Jerozolimskich w Warszawie. Powierzchnia użytkowa około 30 000 m2. Projekt budowlany rozpoczęty w 2011 r. • Zespół budynków biurowych wysokościowych z usługami przy Rondzie Daszyńskiego w Warszawie. Powierzchnia użytkowa 100 000 m2. Projekt budowlany w toku.
4
naładowanym pozytywną energią materiałem jest drewno. Istnieje teoria, na przykład wśród Japończyków, że materiały najbardziej przyjazne człowiekowi to takie, które energię czerpią z wieloletniego, najlepiej przez stulecia, narastania. Drzewo jest tego przykładem. Nie ma nic lepszego niż dom z drewna. To samo z domami z gliny, z ziemi. Takie domy są w Afryce, paradoksalnie bardzo nowoczesne, jeśli za nowoczesność uznać życie w zgodzie z naturą. Mniej przyjazne materiały to takie, które powstały szybko – w wyniku erupcji, takie jak skały, w wyniku osiadania i poddania ciśnieniu na dnie oceanu. Najbardziej gwałtowne, najmniej „przyjazne energetycznie” – to cement powstały w piecach i stal, a ich jest najwięcej wokół nas. Pracuję ze wszystkimi materiałami. Wyznaję zasadę odpowiedniości materiału do danego budynku i danej przestrzeni. Materiały trzeba dobierać stosownie. Lubię je wszystkie z różnych powodów, każdorazowo w różnych miejscach, do różnych projektów, w różnych zestawieniach oraz pojedynczo; minimalistycznie i demiurgicznie.
9. Zalety i wady architektów
Wszystkie wady tego świata, zalet nie widzę. Choć wady architekta mogą być jego zaletami. Czasem bywają.
10. Moja pierwsza nagroda
5
Dostałem świadectwo w szkole podstawowej, miałem trzy piątki (z matematyki, z polskiego i ze sprawowania) i byłem tak przejęty (to był czerwiec, miałem osiem lat), niosłem to świadectwo pisane piórem i spadł deszcz. W domu nikt nie chciał mi uwierzyć, że dostałem same piątki. Bardzo duża trauma. To świadectwo mam do dzisiaj – spłukane. Nagroda za projekt? Jak zrobiłem swój dyplom na krakowskim Wydziale Architektury to dostałem Nagrodę Młodych w konkursie imienia Skrypija i Nowickiego. A później było tych nagród dużo. Wszystko co najlepsze wciąż przed nami.
11. Najgorszy budynek/ budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie)
Realizacje na zdjęciach: 1. Stacja metra A-18 – Plac Wilsona, Warszawa 2. Stacja metra A-22 – Wawrzyszew, Warszawa 3. Giełda Papierów Wartościowych i Centrum Giełdowe, Warszawa 4. Zespół budynków biurowych Lipowy Office Park, Warszawa 5. Budynek biurowy Kronos Ambassador, Warszawa
kwiecień 2013
Nie odpowiem, ponieważ staram się wyznawać zasadę, że będąc architektem budującym, nie można być jednocześnie krytykiem architektury. Staram się z zasady nie oceniać pracy kolegów. Spytałbym – w ocenie jakich kryteriów? Najgorszy może być z innej strony najlepszy. Wszystko zależy od kontekstu i od kryteriów oceny. Oczywiście z wyjątkiem tych naprawdę ohydnych...
Builder 91
FS&P Arcus Sp. z o.o.
Zdjęcia: arch. FS&P Arcus Sp. z o.o.
Mariusz Ścisło
profile
architektura i design
92 Builder
Mariusz Ścisło, architekt, współwłaściciel i Prezes Zarządu FS&P ARCUS Sp. z o.o. - Biura Architektonicznego w Warszawie, założonego w 1988 r. Od grudnia 2012 roku Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Swoje doświadczenie i warsztat twórczy budował przez 35 lat pracy zawodowej w projektowaniu i realizacji obiektów użyteczności publicznej, sportowo-rekreacyjnej, biurowej, obiektów i osiedli mieszkaniowych. Jest również autorem opracowań studialno-urbanistycznych. Działalność zawodową prowadzi w firmie FS&P ARCUS na terenie Polski, Rosji, Ukrainy, Białorusi, Arabii Saudyjskiej. W dorobku Mariusza Ścisło znajdują się m.in. takie zrealizowane inwestycje, których był architektem i głównym projektantem, jak: Budynki biurowe w Warszawie: „Concept Tower”przy ul. Grzybowskiej, „Karolkowa Business Park”, Wytwórnia Papierów Wartościowych na Nowym Mieście, Ratusz Dzielnicy Targówek, Rozbudowa Urzędu Patentowego R.P. przy Al. Niepodległości, Obiekty sportowe: Zespół krytych pływalni w Brzegu i w Płońsku, Centra handlowe: Galeria Promenada III etap i Galeria Żoliborz w Warszawie, Centrum Handlowo-Rozrywkowe w Nowosybirsku w Rosji, Budynki i osiedla mieszkaniowe w Warszawie (ok. 12 tys. mieszkań) m.in.: na Gocławiu, Targówku, Woli, Ochocie, Ursynowie, w Ursusie.
• • • •
Credo SARP na nową kadencję, według Mariusza Ścisło, Prezesa Zarządu: Promocja polskiej architektury i polskich projektantów. Mamy dobrych architektów, pracujących w kraju i w wielu państwach na całym świecie. Dzięki programom edukacyjnym młodzież na studiach lub zaraz po - miała możliwość wyjazdu na stypendia i odbycia praktyk w zagranicznych biurach, poznając różne trendy projektowania architektury, kulturę krajów i ludzi tam pracujących w zawodzie. Wielu architektów, w większości młodych - emigrowało do pracy w zachodnich firmach, część z nich wraca – tam kryzys też daje się odczuć, może nawet bardziej niż dotąd u nas. Z mojego pokolenia oceniam, że ok. 30-40% kolegów pracuje za granicą. Są tam dostrzegani, niektórzy się wybili. Uważam, że powinniśmy pokazywać ich dorobek. Znajomość nazwisk polskich architektów współczesnych jest niestety niewielka. Jednym z niewielu docenionych na świecie był tragicznie zmarły w katastrofie lotniczej w 2011 roku – Stefan Kuryłowicz, którego zaproszono do zespołu ds. przebudowy gmachu ONZ w Nowym Jorku. Kto jest znany w świecie? Nowicki. Ale to było dawno... Czy udało nam się kogoś jeszcze wypromować? W obiektach sportowych – może Wojciecha Zabłockiego, którego projekty realizowane były za granicą. Czy mamy kogo promować? – myślę, że dobrym kandydatem w specjalizacji architektury mostów mógłby być Cezary Bednarski – mieszkający na stałe w Londynie; wygrał kilka konkursów, gdzie konkurentami byli m.in. Foster, Zaha Hadid, Gehry. W tej wąskiej dziedzinie uznawany jest za jednego z najlepszych architektów projektujących mosty.
kwiecień 2013
1. Motto projektowe
Zawód nauczył mnie odpowiedzialności za kształtowanie przestrzeni, odpowiedzialności wobec inwestora i wobec zespołu, z którym pracuję pełniąc funkcję lidera.
1
2
Należy przełamać pogląd, że architektura to tylko tzw. kubaturówka.
Stało się jasne, że mosty są też projektowane przez architektów. Mosty Meyera – konstruktora były uznawane za równe dziełom sztuki i architektury. Odkąd Foster czy Calatrava zajęli się mostami, organizuje się konkursy architektoniczne również w tej dziedzinie.
3
4
2. Wzorzec architektoniczny, autorytet, guru
Zawsze zachwycały mnie konstrukcje mostowe, obiekty sportowe o dużych przekryciach, w których mistrzem był Kenzo Tange. Konstrukcja to pokazanie właściwości i pracy materiału. Podziwiałem także Alvara Aalto za jego podejście do wspaniałego wkomponowywania obiektów w otoczenie – dzisiaj nazwalibyśmy to „projektowaniem ekologicznym”. Helmut Jahn w swoim pierwszym okresie projektowania to szacunek dla umiaru. Niektóre projekty Fostera są znakomite. Rozczarowany jestem natomiast niektórymi oglądanymi na żywo projektami Zahy Hadid, może za wyjątkiem skoczni w Innsbrucku. Zachwycały mnie zdjęcia realizacji Calatravy, dopóki nie zobaczyłem w Walencji na żywo niektórych z jego realizacji – kreowania bryły, która może i jest ekspresyjna, ale nie poprzez naturalną, niewymuszoną pracę konstrukcji. Bardzo blisko tu do przekroczenia granicy kiczu. Piękne są ostatnie propozycje architektury Fernando Menisa. Ukończyłem Politechnikę Warszawską, a dyplom robiłem u prof. Jana Bogusławskiego. On i jego zespół to byli jedni z moich mistrzów. Wspominam ten okres intelektualnego przygotowania do zawodu, nie rzemiosła, kilkumiesięcznych rozmów nt. cywilizacji, kultury, sztuki i etyki. Przekazywał mi jako Mistrz swoje credo dot. jego rozumienia architektury, roli architekta jako twórcy, a przy okazji swojego doświadczenia przy realizacji różnych własnych projektów. Po studiach rozpocząłem pracę w pracowni Andrzeja Fajansa. Byłem jego asystentem i współprojektantem. To była kontynuacja tego podejścia. W 1988 roku założyliśmy razem firmę – Fajans Ścisło i Partnerzy Arcus, funkcjonującą do dziś jako FS&P Arcus. Do jego śmierci była to nasza wspólna firma; obecnie jestem jej większościowym właścicielem. Pasjonująca była praca z Andrzejem, który był twórcą m.in. kościoła w Kaliszu – projektu konkursowego z 1957 roku, realizowanego między 1976 a 1986 rokiem – bardzo mało rozpropagowanego w Polsce, a publikowanego w swoim czasie we wszystkich pismach architektonicznych świata. Jerzy Kuźmienko i Andrzej Fajans jeszcze jako studenci wygrali jeden z pierwszych konkursów w latach 50. na projekt kościoła w powojennej Polsce. Obiekt, w którym przestrzeń jest kształtowana przez matematykę: powłoka żelbetowa zaprojektowana w oparciu o wzór matematyczny hiperboloidy parabolicznej. Jeden z pierwszych projektów w Polsce, którego statykę obliczono komputerowo. Obiekt z okresu fascynacji powłokami żelbetowymi, z których najbardziej znane były realizacje Candeli w latach 50-60., Kenzo Tange (katedra w Tokio), Oscara Niemeyera z lat 70. (to jest również moja ikona) i Opera w Sydney Jorna Utzona. Długo potem po realizacji tej opery nikt nie odważył się eksperymentować z powłokami betonowymi w obiektach użyteczności publicznej. W ostatnich dekadach Calatrava – architekt i konstruktor – odkrywa je na nowo.
3. Dom marzeń
5
kwiecień 2013
Są projekty uważane za projekty marzeń. Dopóty jest się architektem. Zawsze uważałem, że najlepszy jest ten, który się ma zrobić. Później zderzamy się z rzeczywistością w postaci ograniczeń finansowych, technicznych, kulturowo-
Builder 93
architektura i design mentalnych inwestora, wykonawczych. Do tego dochodzą przepisy i pewna wizja nie może być wdrożona. Ale to nie musi być złe, bo pewne ograniczenia hamują również „niezrównoważone” pomysły. W 2008 r. zostałem zaproszony do rozpoczęcia współpracy projektowej w Dubaju i może całe szczęście, że nie zdążyłem rozpocząć tej pracy, bo parę tygodni później wybuchł kryzys. Budowane tam budynki, 300, 400 m wysokie, są w 90% puste. W większości strasznie kiczowate, naśladujące style z całego świata, ale parę było naprawdę wspaniałych, które chciałoby się mieć możliwość projektować. Moje pytanie – dla kogo powstało te 200-300 wieżowców, uzyskało odpowiedź, gdy wybuchł kryzys… to jedna wielka bańka spekulacyjna. Dobrze, że jednak mamy to zdrowe, europejskie podejście do oceny kształtowania miast i przestrzeni. W kontaktach na Bliskim Wschodzie stykałem się z projektantami chińskimi, filipińskimi, azjatyckimi, arabskimi i doświadczałem tego wielkiego uznania, jakim otacza się tam inżynierów – architektów z Europy i Stanów (a nawet z podziałem na Północną Europę – Niemcy, Skandynawię, do której my jesteśmy zaliczani). Jako Europejczycy jesteśmy spadkobiercami cywilizacji grecko-rzymskiej, która kształtowała poczucie naszej estetyki. Zrozumienie logiki funkcji w kształtowaniu bryły, ekspresja konstrukcji, ekonomia rozwiązań, dla nas oczywiste – w warunkach azjatyckich nie zawsze miało miejsce. Wyścig w kreacji wysokich, zbytecznych wież i innych tego typu obiektów, które mają zachwycić, zadziwić i olśnić ilością wydanych pieniędzy. To jest ta „choroba dubajska”.
6
Architekt musi dobrze rozumieć konstrukcję.
Konkurs na kładkę w Krakowie sprzed kilku lat wzbudził powszechny śmiech w środowisku „mostowców” na całym świecie: pierwsze miejsce zdobył projekt statycznie niewyznaczalny i nie do zrealizowania. Prezentowany był na konferencjach i w licznych publikacjach, jako przykład niezrozumienia statyki przez architekta, a w dodatku jury taki projekt wybrało. Rozumienie pracy konstrukcji przez architekta jest również istotne dla dobrego projektu. A to zależy już od programów na uczelni. Niektórych twórców trudno nauczyć, aby byli dobrymi inżynierami, bez szkody dla ich swobody projektowej. Zarządzam własną firmą i zatrudniam ok. 30 architektów, przy czym co roku 5-6 osób aplikuje o pracę lub staż. Patrząc na CV zwracam uwagę na to, jaki wydział i której uczelni jest skończony. Absolwenci niektórych z nich mają większą preferencję w uzyskaniu pracy. 7
4. Najbardziej udany projekt
Mam nadzieję, że wciąż jeszcze przede mną. Mam sentyment do kilku niezrealizowanych projektów. Do nich należy i ten konkursowy projekt na muzeum starożytności przy piramidach w Egipcie. Z powodów formalno-organizacyjnych nie skończyliśmy go. Zaprojektowaliśmy muzeum w kształcie odwróconej piramidy, zagłębionej w piaskach, które nie zakłócało widoku istniejących piramid. Była to jakby odpowiedź na ten koszmarny japoński blaszak stojący na tle piramid, w którym eksponowano łódź Faraona wydobytą z piasku. 4000 czy 3600 lat historii i blaszak! Nasz projekt był zintegrowany z otoczeniem, z wydmami piasków i zupełnie niewidoczny –- pozostał w fazie konceptualnej. Tak jak i kilka jeszcze projektów: kompleks biurowy na Sadybie, wieżowiec 120 m. w Al. Jerozolimskich, galeria handlowa i Teatr Muzyczny na Pl. Defilad.
5. Projekty, których przygotowanie zajmuje najwięcej czasu
To z pewnością projekt mojego domu, który od 15 lat próbujemy wykonać z żoną (też architekt – może dlatego tak trudno!) Zaprojektować dom dla siebie, będąc jednocześnie inwestorem i projektantem, tym bardziej, że z upływem lat zmieniają nam się poglądy i gradacja potrzeb, zaprojektować uniwersalny dom – jest prawie utopią. Najbardziej czasochłonne są standardowo projekty z zaawansowanymi technologicznie instalacjami i technologiami, jak pływalnie, kompleksy biurowe, centra handlowe. Duża część pracy naszej pracowni związana jest z projektami mieszkaniowymi i one są tak samo pracochłonne, jak i inne budynki. Wiele uwagi poświęcamy rozwiązaniom, które mają uczynić mieszkania
94 Builder
dopasowanymi do potrzeb uniwersalnego klienta, muszą być i funkcjonalne i elastyczne do aranżacji. Muszą przy tym dać komfort dobrego życia w zabudowie wielorodzinnej, z właściwą skalą otoczenia i sąsiedzkiej przestrzeni.
6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji
Uważam, że architektura pod względem harmonii z otoczeniem, niewprowadzania zgrzytu w przestrzeni jest bardzo bliska muzyce. Inspiracja muzyką i rzeźbą – bo to dwie najbliższe dziedziny związane z architekturą.
7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), ulubiony materiał, którego często używam
Beton, szkło i drewno, a raczej barwa drewna, to materiały w opozycji, a jednocześnie uzupełniające się.
8. Zalety i wady architektów
Odpowiem anegdotą krążącą wśród deweloperów. „Jaka jest różnica między Bogiem a architektem? Bogu nie wydaje się, że jest architektem” . kwiecień 2013
8
Architektura jest dla mnie…
Powinna być piękna i choć to trywialna odpowiedź, to jednak bardzo prawdziwa. Powinna być szczera, harmonizująca z otoczeniem… Kształtując przestrzeń możemy ją psuć albo być neutralni, lub też kreować wartość dodaną. Te dwa ostatnie punkty dobrze świadczą o klasie i kulturze architekta.
9
Realizacje na zdjęciach: 1. C.H. Mera Warszawa Falenica 2. Górczewska 124-B-9 3. KAROLKOWA Business Park 4. Wnętrze Dworca Zachodniego PKP w Warszawie 5. Osiedle Mieszkaniowe Adria 6, 7. Przy Promenadzie 8. Grzybowska-Karolkowa 9. Urząd Patentowy
Niech to będzie autoironiczną odpowiedzią na to pytanie i sarkazmem w obecnej, kryzysowej sytuacji.
9. Moja pierwsza nagroda
Za projekt studencki. To było wyróżnienie na studiach za projekt Teatru Przyszłości, który wysłaliśmy na konkurs w Paryżu w latach 1976-77. Byłem zafascynowany OFFteatrem, teatrem studenckim, w owym czasie w Polsce bardzo aktywnym. Wielki okres Teatru Grotowskiego i jego następców: Akademii Plastycznej, Teatru Mądzika, Teatru Stu, Akademii Ruchu. Ten nurt, moim zdaniem, mocno odznaczył się również w historii teatru polskiego, którego spadkobiercami są w pewnym stopniu i dzisiejsi twórcy. Współpracując przy projektach scenografii dla jednego z teatrów tego ruchu, projekt na konkurs robiłem współpracując ze scenografami z Teatru Szajny. „Zabawa” w teatr kosztowała mnie rok studiów i częściową przerwę w zaplanowanym życiorysie. To było środowisko kreujące wspaniałą atmosferę, inne spojrzenie na sztukę w ówczesnej, tandetnej rzeczywistości Gierkowskiej. Ostatni rok studiów był dla mnie poszukiwaniem
kwiecień 2013
odpowiedzi – czy będę architektem pracującym w biurze, rysującym projekty z fabryki domów z lat 70-80., czy może powinienem szukać w swojej działalności zawodowej, czegoś, co mogło być ucieczką od typowości. To była końcówka lat 70., więc możliwości pracy w zawodzie stawały się bardzo ograniczone – typowa standaryzacja, prymat prefabrykacji i sprowadzanie architekta do bardziej wykonawczej, rzemieślniczej – niż twórczej roli. Alternatywą była emigracja, która dla mnie nie była akceptowalna.
10. Najgorszy budynek/ budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie)
Jechaliśmy na narty przez Polskę, Niemcy, Austrię i oglądaliśmy krajobraz zza okna samochodu w Polsce, a później w kolejnych krajach. Wtedy powstał pomysł, żeby ufundować nagrodę „cytryny”, czy nagrodę „żółtego budynku”. Co jakiś czas w krajobrazie polskim pojawia się budynek pomalowany na jaskrawocytrynowo-żółty kolor, który z odległości 5 km rzuca się w oczy i psuje przestrzeń. Uważam, że to pewna emanacja braku kultury estetycznej. Jaskrawy kolor w budynkach stodół, domów mieszkalnych, altan – razi z odległości kilometrów. To jeden z przykładów dysharmonii w krajobrazie, rzadziej spotykany poza naszymi bezpośrednimi granicami. Podobnie jak powszechne w dawnych „demoludach” zanieczyszczenie przestrzeni i tkanki miejskiej domami z fabryk domów. Jeśli miałbym wskazać konkretne obiekty, to ich ocena zmienia się w czasie. O niektórych swoich budynkach – też bym chciał zapomnieć (śmiech), ale o realizacji kolegów nie będę mówić. Mam swoich faworytów w tej dziedzinie, ale zostawmy to ocenie czasu. Obecna młodzież odkrywa Corbusiera na nowo, dla nas pocorbusierowskie osiedla kojarzą się z tandetą i złym wykonaniem, a także socjologiczną i przestrzenną dezintegracją miast. Jak spojrzymy na krakowską czy warszawską starówkę, to widać, że budynki, które tam powstały, tworzą różnorodną, ale w całości spójną wartość. One powstawały na przestrzeni wieków, poprzez eliminację gorszej architektury i zastępowanie jej nowszą, w lepszym wykonaniu, z trwalszych materiałów. Budynki też powinny mieć swój okres życia. Są tworzone dla danego okresu i danego odbiorcy, a potem pozwalajmy, żeby były zastąpione innymi. Może z tego parę procent będzie godne zachowania. Proces rozwoju miast przyspiesza w tempie niespotykanym dotąd. Musimy się przyzwyczaić, że nieliczne obiekty będą godne, by je zachować i chronić, że stanowią wartość uzasadniającą zajmowanie coraz cenniejszej przestrzeni. To co 20-30 lat temu uważaliśmy za „mistera”, czasem może lub powinno być już zastąpione czymś innym. To jest rozwój i spojrzenie na estetykę poprzez czas, możliwości finansowe i rozwój technologiczny. Współczesne style, idee projektowe owe – izmy na ogół nie przeżywają pokolenia, które je stworzyły. Są świadkami pewnego trendu i mody, niektóre utrwalajmy w elektronicznym zapisie dla wirtualnego życia. Uważam, że powinniśmy się przyzwyczaić do takiego myślenia. Nie mówię o tych zabytkach, które są rzeczywistymi wartościami historii kultury i architektury i które winny być chronione. Dla tych, które nie są zabytkami muzealnymi, powinno znaleźć się nowe przeznaczenie funkcjonalne.
Builder 95
architektura i design
Rockfon jest jednym z największych dostawców akustycznych sufitów podwieszanych w Europie. Produkty marki powstają w fabryce w Polsce, w Cigacicach. Rockfon ma w swojej ofercie szeroką gamę produktów z wełny mineralnej, które spełniają surowe wymogi w zakresie akustyki, bezpieczeństwa pożarowego, jak również estetyki pomieszczeń. Płyty można stosować we wszystkich rodzajach budynków. Rockfon jest częścią międzynarodowego koncernu Rockwool International Group, największego na świecie producenta wyrobów ze skalnej wełny mineralnej. Więcej informacji na temat firmy i produktów Rockfon: www.rockfon.com.pl
Sekrety poufności N
iektórzy projektanci uważają, że prowadzenie rozmowy za zamkniętymi drzwiami, zapewnia jej poufność. Nie zawsze jest to prawdą. Dźwięk przenika z pomieszczenia do pomieszczenia poprzez drzwi, ściany, podłogi i przestrzenie ponad sufitami. Takie „przecieki” zmniejszają komfort miejsca pracy i przeszkadzają sąsiadom. Według Lennarta Nilssona, jednego z czołowych szwedzkich akustyków, słyszenie hałasów dochodzących z sąsiednich pokojów jest stresujące, ponieważ poza tym, że jest irytujące, poddają też pod wątpliwość poufność prowadzonych rozmów.
Rozwiązania
Maria Chudkiewicz
O tym jak zmniejszyć hałas w biurach o otwartym układzie mówi się od lat bardzo wiele. Ale równie ważna jest akustyka w mniejszych pomieszczeniach, takich jak gabinety. Z biznesowego punktu widzenia zachowanie poufności rozmów jest bowiem równie ważne, a może nawet ważniejsze. W zaciszach gabinetów managerów firm zapadają przecież najbardziej kluczowe decyzje i plany. 96 Builder
Istnieją dwa główne sposoby zwiększenia poufności rozmów w pomieszczeniu. Pierwszy z nich to izolacja. Można użyć dobrze izolujących produktów do zapobiegania przedostawania się dźwięku z jednego pomieszczenia do drugiego. Skutecznym sposobem zapewnienia doskonałej izolacji dźwiękowej jest zbudowanie pełnowymiarowych ścian, biegnących od podłogi do przestrzeni pomię-
dzy stropem a sufitem. Jednak znacznie bardziej elastyczne jest wybudowanie ściany sięgającej sufitu podwieszanego i zastosowanie izolacyjnych płyt sufitowych, np. z linii Rockfon dB, które pomagają w osiągnięciu komfortu akustycznego. W ekstremalnych przypadkach, takie sufity mogą być połączone z barierami dźwiękochłonnymi, instalowanymi bezpośrednio nad ścianami działowymi. Takie rozwiązanie nie zmniejsza możliwości łatwego przesuwania ścian.
Pochłanianie dźwięków
Zabezpieczenie akustyczne powierzchni w pomieszczeniach, spowoduje pochłanianie dźwięków wydawanych przez znajdujących się w nim ludzi i sprzęt. Absorpcja zmniejsza czas pogłosu oraz ogólnie poziom hałasu i ciśnienia akustycznego. Ma to podwójne działanie. Zmniejsza się poziom ciśnienia akustycznego i choć ludzie rozmawiają ciszej, ich mowa staje się wyraźniejsza. W rezultacie mniej hałasu przenika do sąsiednich pomieszczeń. Głównymi elementami przyczyniającymi się do pochłaniania dźwięku są właśnie wysokiej ja-
kości sufity akustyczne i ścienne absorbery dźwięku.
Razem lepiej
Zastosowanie pochłaniania dźwięku i izolacji pomiędzy pomieszczeniami nie powinno być rozważane oddzielnie, ponieważ występuje pomiędzy nimi bezpośredni związek. Zastosowanie wysoce dźwiękochłonnego sufitu w pomieszczeniu, z którego wydostają się dźwięki, zmniejsza ciśnienie akustyczne nie tylko w tym pomieszczeniu, ale także we wszystkich sąsiednich. Dlatego płyty Rockfon dB, łączą w sobie zarówno właściwości izolacyjne, jak i dźwiękochłonne. Frontowa strona pochłania dźwięk wydostający się z pomieszczenia źródłowego, a tylna hałasy z instalacji ponad sufitem i z sąsiednich pomieszczeń. Pomiędzy tymi dwiema warstwami znajduje się szczelna membrana, która zmniejsza dalsze przenikanie dźwięków do sąsiednich pomieszczeń. Duński akustyk Trøjgård Per Andersen podkreśla znaczenie odpowiedniego połączenia izolacji dźwiękowej i pochłaniania dźwięków. Według niego, wiele typów
kwiecień 2013
Płyty Rockfon dB łączą w sobie zarówno właściwości izolacyjne, jak i dźwiękochłonne. Frontowa strona pochłania dźwięk wydostający się z pomieszczenia źródłowego, a tylna hałasy z instalacji ponad sufitem i z sąsiednich pomieszczeń. Pomiędzy tymi dwiema warstwami znajduje się szczelna membrana, która zmniejsza dalsze przenikanie dźwięków do sąsiednich pomieszczeń.
ło nie tylko o próbę utrzymania rozmów w tajemnicy, ale także o przeciwdziałanie przenikaniu hałasu. 500-osobowe centrum szkoleniowe składa się z kilku klas, stref, gdzie uczący się spędzają przerwy oraz miejsca do spożywania posiłków. Ponieważ firma wybrała, jako wykończenie, płytki podłogowe i twarde pokrycia ścian, pogłos stanowiłby poważny problem. Wybudowano podwójne ściany pomiędzy salami z dodatkową izolacją dźwiękową. „Wiedzieliśmy jednak, że dźwięki mogą przedostawać się ponad ścianami przez sufity” – mówili przedstawiciele firmy. Dlatego też dla przestrzeni przeznaczonych do spędzania przerw i spożywania posiłków, wybrano płyty Sonar dB 35 firmy Rockfon, ponieważ najważniejszym zadaniem było pochłanianie dźwięków. W salach zainstalowano system Sonar dB 40, zapewniający zarówno pochłanianie, jak i izolację dźwiękową. Centrum szkoleniowe jest już otwarte od kilku miesięcy, a w badaniach przeprowadzonych po szkoleniach, otrzymano pozytywne opinie ich uczestników. Nikt nigdy nie skarżył się na wysoki poziom dźwięku czy hałas.
Wiele typów sufitów, np. z twardych płyt kartonowo-gipsowych, zapewnia dobrą izolację, ale jednocześnie odbija dźwięk. Przyczynia się do powstawania niekorzystnych warunków akustycznych. Dlatego wyzwaniem jest znalezienie odpowiedniej kombinacji, spełniającej oba warunki. Chodzi o uniknięcie przemiany dźwięków otoczenia w irytujący i stresujący hałas. Zdjęcia arch. Rockfon
Autorka jest Rockfon Area Marketing Managerem Central & Eastern Europe
Duński akustyk Trøjgård Per Andersen o znaczeniu odpowiedniego połączenia izolacji dźwiękowej i pochłaniania dźwięków:
sufitów, np. z twardych płyt kartonowo-gipsowych, zapewnia dobrą izolację, ale jednocześnie odbija dźwięk. Przyczynia się do powstawania niekorzystnych warunków akustycznych. Dlatego wyzwaniem jest znalezienie odpowiedniej kombinacji, spełniającej oba warunki. Chodzi o uniknięcie przemiany dźwięków otoczenia w irytujący i stresujący hałas.
Studium przypadku
kwiecień 2013
PROMOCJA
Spółka Tyco Electronics podjęła decyzję o budowie centrum szkoleniowego na terenie swoich obiektów w Leuven. Jednym z głównych aspektów, który brano pod uwagę, był problemem poufności. Chodzi-
Builder 97
architektura i design
Panele ścienne VertiQ w nowej wersji
7 trendów w projektowaniu i aranżacji powierzchni biurowej Fot. arch. Rockfon
Marka Rockfon wprowadziła na rynek nową wersję paneli ściennych VertiQ. Produkt dostępny jest w nowym systemie montażu, bez widocznych krawędzi, a także w dodatkowych kolorach: jasnoszarym, ciemnoszarym i czarnym. Panele łączą wysokie właściwości w zakresie pochłaniania dźwięku, estetykę i odporność na uderzenia. Rozwiązanie dedykowane jest do obiektów sportowych, rekreacyjnych oraz szkół. Płyty VertiQ C, dzięki ciekawej strukturze powierzchni – są pokryte tkaną włókniną o atrakcyjnym, prążkowanym wzorze „moiré”sprawdzą się również w pomieszczeniach biurowych.
Czy dobra architektura może być ekonomiczna? Dachy i Fasady
Fot. arch. Adgar
Pod tym hasłem odbywa się nowy cykl spotkań w Olsztynie, Szczecinie, Poznaniu , Opolu, Warszawie, Krakowie, Gdańsku i Łodzi. Ideą konferencji jest stworzenie platformy do spotkań architektów, projektantów, deweloperów, konstruktorów, wykonawców dachów i fasad oraz kierowników działów inwestycji obiektów użyteczności publicznej z producentami. Na konferencji będzie można zapoznać się z różnymi aspektami projektowania, m.in. wpływem dachów i fasad na energooszczędność budynków. Kontakt z organizatorem: Virtus Studio tel. 12 421 27 09, virus@virtus.com.pl
Eyal Litwin, dyrektor generalny Adgar w Polsce, wskazuje 7 głównych trendów, które wybierają najemcy: 1. Minimalizm jako oznaka profesjonalizmu i dobrego smaku. Obecnie zyskuje na popularności tzw. styl skandynawski, czyli klasyczne bryły, prostota i elegancja, połączone z ciekawym wzornictwem i kolorowymi dodatkami. 2. Strefy typu „lounge”, gdzie pracownicy mogą się spotykać, dyskutować, współpracować w mniejszych grupach. Budowaniu mniej formalnej atmosfery sprzyjają miękkie, przytulne meble – sofy, pufy, niskie stoliki. 3. Meble biurowe są kolorowe, wesołe, ciekawe, zaskakujące i coraz bardziej przypominają te ustawiane w prywatnych mieszkaniach lub klubach.
Konkurs „Projekt Łazienki 2013”
Tematem XV konkursu z tego cyklu jest projekt koncepcyjny toalety publicznej w Katowicach przy ulicy Tylnej Mariackiej. Konkurs organizowany jest wspólnie przez Urząd Miasta Katowice i Sanitec Koło – producenta wyrobów wyposażenia łazienek. Konkursowa toaleta zlokalizowana jest w odnawianej i rewitalizowanej części miasta. Organizatorzy czekają na projekt koncepcyjny obiektu, który wpisze się w architekturę miejsca. Jego forma może harmonijnie komponować się z otoczeniem, uwzględniając charakter i styl architektoniczny sąsiadującej zabudowy, lub stanowić kompozycję przestrzenną zintegrowaną z wysokim murem oporowym. Mur biegnący wzdłuż ulicy Tylnej Mariackiej docelowo stanowić będzie także tło dla lokalizacji neonów - wirtualnej ściany. Podczas oceny jury konkursu będzie brało pod uwagę m.in.: walory architektoniczne, umiejętność wpisania w kontekst otoczenia oraz funkcjonalność i nowatorstwo projektu. Koncepcja, która zdobędzie Grand Prix konkursu, ma szansę realizacji. Prace przyjmowane są do 14.05.2013 r. Wyniki zmagań projektantów będą znane 24 czerwca 2013 roku, a laureaci zdobędą nagrody o łącznej wartości 40 000 zł. Wszelkie informacje o konkursie oraz regulamin znajdują się na stronie: www.konkurskolo.com.pl.
Zarząd Budimeksu SA zawiadamia, że w dniu 15 marca 2013 r. został poinformowany przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu o wyborze oferty Budimeksu SA jako najkorzystniejszej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na „Wykonanie robót budowlanych do realizacji projektu pn. „Rewaloryzacja i przebudowa budynku Pawilonu Czterech Kopuł na cele wystawiennicze Muzeum Narodowego we Wrocławiu”. Wartość oferty to ponad 61 mln zł., termin zakończenia prac to marzec 2015 roku. Pawilon wybudowała na przełomie lat 1912/1913, na terenach wystawowych we wschodniej części Wrocławia, według projektu Hansa Poelziga, firma Schlesische Beton Baugesellschaft.
98 Builder
Fot. WikiCommons
Budimex przebuduje Cztery Kopuły
4. Kolorystyka coraz bardziej odważna. W budynkach z cegły można pozostawić jedną ścianę surową, zastosować cegłę bieloną bądź dekorować ściany graffiti lub fototapetami. 5. Mniejsze sale konferencyjne i konstruowanie tzw. budek telefonicznych, czyli odosobnionych miejsc, w których można spokojnie i efektywnie prowadzić rozmowy przez telefon. Wykorzystuje się przy tym dźwiękochłonne ściany i sufity, które wyciszają i eliminują echo. 6. Pomieszczenia socjalne jako pole do integracji. 7. Zwrot w kierunku ekologii. Wyrazem tej tendencji jest wykorzystywanie naturalnych materiałów najwyższej jakości, takich jak drewno, szkło, kamień. Ważnym elementem biur przyjaznych dla środowiska są inteligentne systemy sterowania budynkiem.
kwiecień 2013
Fot. arch. Mevaco
Już od dawna oratorium św. Michała w lombardzkim miasteczku Lonate nie służy za kaplicę. W 2006 roku rada miasta postanowiła przeprowadzić gruntowną renowację budynku. Zadanie to zleciła pracowni architektonicznej DAP w Mediolanie. - Postanowiliśmy pokryć cały budynek blachą perforowaną - mówi Elena Sacco z pracowni. - Zastosowaliśmy 3-milimetrowe blachy perforowane MEVACO Rg 10-25,98 o oczkach okrągłych w układzie prostym. I tak blacha perforowana MEVACO okrywa budynek jak druga skóra, nawet okna i drzwi. Na oknach i drzwiach zmieniliśmy blachy perforowane według uprzednio przygotowanego wzoru. Stosując cięcie strumieniem wody powiększyliśmy otwory. Zaprojektowany przez nas wzór przypomina chmury. Jury Nagrody Architektonicznej im. Philipe'a Rotthiera doceniło dzieło architektów – w roku 2011 przyznało Elenie Sacco i Paolowi Danelli tę renomowaną nagrodę.
Fundacja im. Stefana Kuryłowicza
26 marca na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej została oficjalnie zainaugurowana działalność Fundacji im. Stefana Kuryłowicza. Przewodniczącą Rady Fundacji im. Stefana Kuryłowicza jest prof. nzw dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz – żona zmarłego tragicznie, w czerwcu 2011 roku, w katastrofie awionetki, wybitnego, światowej sławy, polskiego architekta. Stefan Kuryłowicz – patron Fundacji – wierzył, że każde zadanie architektoniczne może być aktem prawdziwie twórczym. Warunkiem jest harmonijne
połączenie pragmatyzmu i piękna. Zgodnie z tą teorią przyznawana będzie przez Fundację nagroda imienia Stefana Kuryłowicza w dwóch kategoriach - projektowej i teoretycznej. Patronat nad nagrodą objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdan Zdrojewski. Konkurs z nagrodą projektową - dofinansowaniem funduszu nagród w konkursach architektonicznych na obiekty kultury - przeznaczony jest dla instytucji samorządowych, publicznych lub prywatnych na terenie Polski. www.fundacja-sk.pl
REKLAMA
Fot. arch. Fundacja im. Stefana Kuryłowicza
Druga skóra z blachy perforowanej
Builder Adres redakcji i wydawnictwa 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl, reklama@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl Rada Programowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący, prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz, prof. dr hab. inż. Antoni Biegus, prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła, prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński, dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący, dr inż. Mariusz Gaczek, dr inż. Józef P. Adamowski, dr inż. Jan Gierczak, dr inż. Marek Sawicki, dr inż. Andrzej Stańczyk, mgr inż. Miłosz Węcławski, mgr inż. Czesław Sokołowski, mgr inż. Małgorzata Chojnacka, mgr inż. Karol Kramarz, Redaktor Naczelna Danuta Burzyńska, Redakcja Grzegorz Przepiórka, Joanna Ryńska, Współpraca Justyna Sobiecka, Adam Zyzman, Redaktor Serwisów Internetowych Joanna Ryńska, Korekta Anna Zawadzka, Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński, Biuro Reklamy Izabela Dembna, Agnieszka Król, Dyrektor Artystyczny Wojciech Jaźwiński, Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka, DTP PI Projekty Indywidualne, Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sprzedaż sieć EMPIK, sieć placówek PressCaffe, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA, 02-729 Warszawa, ul. Rolna 155, Prezes Marek Zdziebłowski, Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska, Sekretariat Wydawnictwa Justyna Kwiatkowska
Patronaty Buildera XI Targi Grupy PSB (Kielce)
Już w kwietniu odbędzie się kolejna edycja prawdziwych targów kupieckich – wewnętrznej imprezy Grupy PSB. Dają one kupcom możliwość zakupów na korzystnych warunkach z możliwością negocjacji z kompetentnymi przedstawicielami producentów. www.psb.pl
IV Kongres Stolarki Polskiej (Bronisławów)
Kongres, organizowany przez Związek Polskie Okna i Drzwi, odbędzie się w dniach 16-17 maja 2013 r. w Hotelu Magellan*** w Bronisławowie k/Piotrkowa Trybunalskiego. Tematem przewodnim tegorocznej edycji będzie eksport. www.okna.org.pl
XIX Międzynarodowe Targi AUTOSTRADA (Kielce)
XIX AUTOSTRADA-POLSKA odbędzie się w dniach 21-24 maja w Kielcach. Targom towarzyszą Międzynarodowe Targi Infrastruktury TRAFFIC-EXPO-TIL, Międzynarodowe Targi Maszyn Budowlanych i Pojazdów Specjalistycznych MASZBUD oraz Międzynarodowe Targi Transportu Drogowego – Pojazdy Użytkowe. To także konferencje organizowane przez instytuty i izby gospodarcze. www.austostrada.pl
XXVI Awarie Budowlane (Międzyzdroje)
Konferencja odbędzie się w dniach 21-24 maja 2013 r. w Międzyzdrojach. Stanowi forum wymiany poglądów i doświadczeń naukowców, inwestorów, projektantów, wykonawców oraz przedstawicieli administracji budowlanej w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa konstrukcji budowlanych. www.awarie.ps.pl
1 Międzynarodowe Targi Budowlane Warsaw Build (Warszawa)
W dniach 10-12 września 2013 r. w Warszawskim Centrum EXPO XXI odbędzie się pierwsza edycja Międzynarodowych targów budowlanych Warsaw Build 2013, Windows & Doors 2013, Certiba 2013 oraz Interiors & Design 2013. Organizatorem wydarzeń jest firma Lentewenc Sp. z o.o. targibranzybudowlanej.pl, targiceramiki.pl, targiwnetrzarskie.pl, targiprodukcjiokienidrzwi.pl
XXI Ogólnopolska Konferencja „Ekologia a Budownictwo” (Bielsko-Biała)
Konferencja odbędzie się w dniach 10-12 października 2013 r. Organizatorami są Komitet Ekologii przy PZITB, ITB, PZITB – Oddział Bielsko-Biała, Śląska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa. Wydarzenie adresowane jest do środowiks naukowych i zawodowych, a także do samorządów i administracji państwowej. www.pzitb.bielsko.pl
I Konferencja Techniczno-Budowlana TECH-BUD 2013 (Kraków)
Konfernecja odbędzie się w dniach 23-25 października 2013 r. Jej przedmiotem jest problematyka projektowania i wykonawstwa w aspekcie stosowania nowych technologii, materiałów i nowoczesnej techniki w budownictwie oraz praktyka i teoria stosowania norm europejskich. Organizatorami są PZITB oraz Centrum Usług TechnicznoOrganizacyjnych Budownictwa, oddział małopolski w Krakowie. www.tech-bud.pzitb.org.pl
Firma na Medal
Wyróżnienia Firma na Medal, Budowniczy Polskiego Sportu i Sportowy Obiekt Roku przyznaje, jak co roku, Polski Klub Infrastruktury Sportowej. Od bieżącego roku konkurs objęty został również ogólnopolskim Programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ, nad którym honorowy patronat objęli Wicepremier i Minister Gospodarki Janusz Piechociński, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Janusz Żbik, SARP, IBDiM, Izba Projektowania Budowlanego, Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego i stowarzyszenia branżowe. W związku z tym przyznawane będą również wyróżnienia specjalne dla polskich architektów i konstruktorów oraz zaprojektowanych przez nich obiektów. Gala finałowa odbędzie się 14 listopada 2013 r. Zgłoszenia przyjmowane są pod adresem biuro@pkis.pl lub builder@pwbmedia.pl.
Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.
Przedsięwzięcia Buildera – nowe terminy TopBuilder 2014
– członek Loży Złotej
Business Centre Club,
Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5
Rusza szósta edycja nagród TopBuilder 2014. Na Państwa zgłoszenia czekamy pod adresem builder@pwbmedia.pl. Od bieżącego roku konkurs objęty został również ogólnopolskim Programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ. Statuetka TopBuilder przyznawana jest projektom architektonicznym i konstrukcyjnym. Gala Finałowa TopBuilder 2014 zaplanowana jest na na 22 stycznia 2014 r.
BUDOWLANA FIRMA ROKU 2013
warunki prenumeraty na STRONIE – www.EBUILDER.pl – PrenumeratĘ przyjmuje: redakcja, ruch, kolporter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Rozpoczęła się kolejna edycja konkursów Budowlana Firma Roku, Polski Herkules i Laury Buildera. Zgłoszenia przyjmujemy pod adresem builder@pwbmedia.pl. Od bieżącego roku konkurs objęty został również ogólnopolskim programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ – w jego ramach wyróżnienia przyznawane są pracowniom architektonicznym i konstrukcyjnym. Gala Finałowa odbędzie się 3 grudnia 2013 r.
2013 POLSKI2013
HERKULES 2013
PROJEKTOWANIE W TECHNOLOGII
www.archicad.pl
Specjaliści Techniki Deskowań.
Panelowe deskowanie stropowe
Dokadek 30
Ręczny system panelowy umożliwiający szybki montaż i demontaż Tempo Szybszy montaż -szybszy demontaż Bezpieczeństwo Spokojna praca pod deskowaniem Prostota Łatwo powiedzieć - łatwiej zrobić Doka Polska Sp. z o.o. | Bankowa 32 | 05-220 Zielonka | T +48 22 771 08 00 | F + 48 22 771 08 01 polska@doka.com | www.doka.pl
Więcej informacji na www.doka.com/dokadek30