Builder_10_2013

6

PYTAŃ do...

Minister Rozwoju Regionalnego

NR 10(195) PAŹDZIERNIK 2013

WWW.EBUILDER.PL

Builder

10 PAŹDZIERNIK 2013

Nr

BIZNES l BUDOWNICTWO

l

Rok XVII (195) 5zł (w tym 8% VAT)

l ARCHITEKTURA

WIODĄCY miesięcznik dla budownictwa, architektury i biznesu

PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE Kraków szuka partnerów ODPADY PRZEMYSŁOWE w drogownictwie ODPORNOŚĆ betonu na mróz ARCHITEKTURA PL.architekci

BIM

w praktyce

Wyzwania przekuwamy w sukces

www.ebuilder.pl

LESZEK GOŁĄBIECKI Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Operacyjny firmy UNIBEP S.A.

Twój biznes na właściwym torze.

Nowy Sprinter z systemem Crosswind Assist na wiadukcie Millau.

Najlepszy Sprinter w historii.

A Daimler Brand

Nowy Sprinter wyznacza pionierskie standardy, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa. Znajdujący się w wyposażeniu standardowym system Crosswind Assist sprawia, że nawet najsilniejszy wiatr nie zrobi mu krzywdy. To najlepszy Sprinter w historii, który znakomicie czuje się nawet na najwyżej położonych ulicach, mostach i wiaduktach, jak np. wiadukt Millau**. www.nowysprinter.pl

Zużycie paliwa w mieście/poza miastem/średnie: 13,5-7,1/8,2-5,5/9,9-6,3 l/100 km; średnia emisja CO2: 258-165 g/km. Klasa wydajności: D-A*. * Podane liczby nie określają dokładnego zużycia paliwa lub emisji CO2 dla konkretnego egzemplarza samochodu, nie są częścią oferty handlowej i służą wyłącznie do podkreślenia różnic pomiędzy różnymi typami pojazdów. ** Najwyższy wiadukt o konstrukcji podwieszanej w Europie, z filarem o wysokości 341 metrów.

Fot. arch. UNIBEP

paĹşdziernik 2013

Fot. arch. MRR

094!ÂŽ $/ -INISTER 2OZWOJU 2EGIONALNEGO

Wyzwania przekuwamy w sukces Rozmowa z Leszkiem Gołąbieckim, Wiceprezesem Zarządu, Dyrektorem Operacyjnym UNIBEP S.A.

14

INFORMACJE

22

KOMENTARZ Budowanie wartości na trudnym rynku

Jakub Madej, Dyrektor Pionu Kruszyw, Członek Zarządu CEMEX Polska sp. z o.o.

u•

WWW.EBUILDER.PL

10

i˜Œ�‡ˆ• .2 0!l$:)%2.)+ 7)/$‚#9 -)%3)§#:.)+ $,! "5$/7.)#47! !2#()4%+4529 ) "):.%35 WWW EBUILDER PL

„Stawiamy przed sobą nowe cele, które pozwalają nam się „Stawiamy przed zmieniać i dostosowywać do wymagań rynku, aby ciągle iść naprzód� – Leszek Gołąbiecki, Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Operacyjny UNIBEP S.A.

BIZNES ď Ź BUDOWNICTWO

„W POIiŚ 2014-2020 planuje się silniejsze wsparcie „W POIiŚ 2014-2020 sektora kolejowego, sektora kolejowego, morskiego, şeglugi śródlądowej, bezpieczeństwa ruchu drogowego i transportu intermodalnego� – Elşbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego.

24 26

$%3+/7!.)! ) 253:4/7!.)!

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA i˜ŒÂ?‡ˆ• PA|DZIERNIK

wÂ’Â‡Â“Â„Â•Â†ÂŒÂˆĂŞÂ“Â’Â•Â—Â„Â?Â’ÂšÂˆĂŞ Â‘Â„ĂŞÂšÂŒÂˆX„†‹êtr w•ˆÂ?ˆ‘—„†Â?„ê•’Â?šŒ8Â?„FĂŞÂ‰ÂŒÂ•Â?ÂœĂŞ|sthĂŞjÂ’Â‘Â–Â—Â•Â˜Â†Â†ÂŒÂ’Â‘ĂŞwÂ’Â?–Ž„

/$0!$9 02:%-93€/7% W DROGOWNICTWIE

–—•­êŠ¢

/$0/2./iÂŁ BETONU NA MRĂ?Z !2#()4%+452!

0, ARCHITEKCI

")-

W PRAKTYCE

WYZWANIA PRZEKUWAMY W SUKCES

LESZEK GOĹ Ä„BIECKI Wiceprezes ZarzÄ…du, Dyrektor Operacyjny firmy UNIBEP S.A.

R+T 2015 w Stuttgarcie. 50-lecie istnienia Betonowe drogi lokalne – recepta CEMEX

Fot. arch. Szymon Konop

Michał Misterski

28

KrakĂłw szuka partnerĂłw do nowej inwestycji w PPP

30

Przed mediacjÄ… Olga Widerszal-Piotrowska

32

6 pytań do Minister Rozwoju Regionalnego

BUDOWNICTWO 36

44

Wskazanie właściwych sposobów zagospodarowania Wskazanie właściwych odpadów ma szczególne znaczenie w drogownictwie, odpadów ma szczególne w którym zuşywane są duşe ilości materiałów o róşnym stopniu przetworzenia i róşnych moşliwościach substytucji.

40

RYNEK Odporność betonu na mróz Wiesław Kurdowski, Henryk Szeląg, Aleksandra Bochenek

44

Odpady przemysłowe w drogownictwie Marek Gawlicki, Jan Małolepszy

Fot. arch. SSO

48

Program edukacyjno-informacyjny „Buildera�

Danuta Burzyńska

50

Hydroizolacje łazienek i balkonów w domach z wielkiej płyty

52

Mocowanie termoizolacji. Cechy uĹźytkowe Ĺ‚Ä…cznika

54

Systemy ekstremalnie odporne Mariusz Garecki

58

54

Przed kilkoma laty pojawiły się na rynku systemy ociepleń Przed kilkoma laty charakteryzujące charakteryzujące się wysoką odpornością na uderzenia się mechaniczne.

Problemy budownictwa wielkopłytowego Stanisław M. Wierzbicki, Jan Sieczkowski

yÂ’ÂŽĂŞ }ppĂŞĂ‚ÂĄÂŠÂĽĂƒĂŞÂĽÂ?Â ĂŞĂ‚ÂšĂŞÂ—ÂœÂ?ĂŞÂ¨ĂœĂŞ}h{Ăƒ

ď Ź ARCHITEKTURA

ď Ź

0!24.%2347/ 05",)#:./ 0297!4.% +RAKĂ?W SZUKA PARTNERĂ?W

BIZNES

32

10 wh$k plyuprꢪ¥£

Fot. arch. UNIBEP

10

To dla Ciebie stworzyliśmy oleje MaxWay. Nie tylko dla Twoich pojazdów.

Chcemy byś w pełni korzystał z tego, że pojazdy i maszyny budowlane w Twojej firmie działają na pełnych obrotach, bez przestojów, mimo intensywnego użytkowania w bardzo trudnych warunkach eksploatacyjnych.

Dlatego też stworzyliśmy w Statoil Lubricants nową linię produktów MaxWay. Te zaawansowane technologicznie oleje silnikowe charakteryzuje zmniejszenie zużycia paliwa, ochrona i czystość silnika nawet przy maksymalnych obciążeniach eksploatacyjnych oraz przedłużenie okresów między wymianami.

Jednocześnie oleje serii MaxWay przewyższają najsurowsze normy prodcentów silników wysokoprężnych.

Statoil Lubricants zawsze jest blisko swoich klientów i dba o szybkie dostawy zamówień. Oferujemy pełną gamę produktów odpowiednią dla wszystkich rodzajów silników wysokoprężnych.

Więc Ty również wypróbuj MaxWay i poznaj skandynawską jakość! Chętnie pomożemy Twojej firmie w znalezieniu rozwiązania, które ułatwi pracę Tobie jak i Twoim silnikom.

Zadzwoń (12) 415 70 00 lub przeczytaj więcej na www.statoil.pl/lubricants

Seria MaxWay to oleje silnikowe klasy UHPD i SHPD (Ultra/Super High Performance Diesel). Oleje z tej serii mogą być stosowane w wielu rodzajach silników wysokoprężnych o zróżnicowanych specyfikacjach, pozwalając na wydłużenie okresów między wymianami. Niska lepkość oleju ułatwia start silnika w niskich temperaturach, oraz zmniejsza zużycie paliwa.

Statoil. I droga jest prosta.

program promocyjno-edukacyjny Buildera

66

ARCHITEKTURA I DESIGN Fot. arch. B. Kraus-Galińska

Do udziału w konkursie zapraszamy młodych architektów i studentów wydziałów architektury wyższych uczelni technicznych.

66

KONKURS Promujemy Polską Architekturę

68

INFORMACJE

70

Rewaloryzacja po królewsku

!2#()4%+452! ) $%3)'.

")- W PRAKTYCE ARCHITEKTONICZNEJ ­êꨢ 0ATRONAT (ONOROWY I 7SPÐ PRACA

02/'2!- 02/-/#9*.9 ) %$5+!#9*.9 "5),$%2!

Barbara Kraus-Galińska

74

PROFILE – Katarzyna Cynka, Bartłomiej Bajon, Marcin Kozierowski

77

Ekonomika estetyki, czyli Fala Park w Wolsztynie Martyna Maciaszek

70

80

Łazienki Królewskie to zróżnicowany pod względem stylistycznym zespół pałacowo-ogrodowy.

W roku 2010 przystąpiono do jego stopniowej i systematycznej rewaloryzacji.

Planujemy nasz obiekt rekreacji wodnej Marek Wrzal

82

BIM w praktyce architektonicznej

88

Polskie pracownie architektoniczne

$%3+/7!.)! ) 253:4/7!.)!

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA i PA|DZIERNIK

DESKOWANIA I RUSZTOWANIA

w ê ê ê X êtr w ê 8 Fê ê|sthêj êw

92

77

Nietypowe realizacje z systemami ULMA

­ê©¢

Izabela Tomczyk, Dariusz Nowak, Jacek Matynia

94

Rodzinne centrum sportów i rekreacji Fala Park w Wolsztynie, stanowi swoisty ewenement w skali kraju – przykład wygranej walki ducha z materią.

Concremote – nowoczesna technologia do optymalizacji budowy Tomasz Rudzki

Fot. arch. PERI

98

Dobór deskowań systemowych Jacek Gołaszewski, Michał Drewniok

104 Zaspokoić potrzeby deskowaniowe Rafał Kot

106 Jeden system – wiele zastosowań 108 Ramirent z rozmachem Rozmowa z Markiem Janiakiem, Dyrektorem Kontraktowym Ramirent S.A.

110

Rusztowania PERI Maciej Podsiadło, Maciej Rudaś

Dynamiczny rozwój PERI na rynku rusztowań stanowi przede wszystkim odpowiedź na rosnące oczekiwania ze strony inwestorów i wykonawców.

114

STRONA „BUILDERA”

Fot. arch. ULMA

Fot. arch. Bartosz Makowski

Paweł Przybyłowicz

dodatek promocyjny

110

-ECENASI 0OLSKIEJ !RCHITEKTURY

Fot. arch. Sistran Engenharia, José Garcia www.sistransp.com.br

październik 2013

RUSZA KONKURS BUILDERA DLA MŁODyCH PROJEKTANTóW

MULTI V IV oferuje najwyższą na świecie wydajność energetyczną. Przełomowe rozwiązania technologiczne LG czynią go absolutnie innowacyjnym na rynku. Światowy kryzys energetyczny staje się poważnym problemem. Wzrasta tendencja do redukcji zużycia surowców energetycznych m.in. w międzynarodowych regulacjach propagujących wdrażanie wydajniejszych technologii i zwracanie większej uwagi na kwestie energooszczędności nabywanych produktów.

Skutkiem wzrostu świadomości konsumentów oraz wprowadzania bardziej rygorystycznych przepisów energetycznych jest bardzo wysoki wzrost zainteresowania kompletnymi

technologicznych sprężarki. Dlatego, pracując nad MULTI V IV, firma LG skupiła się na wyeliminowaniu wszelkich aspektów pracy sprężarki ograniczających jej wydajność. W efekcie wynaleziono i wdrożono technologię HiPORTM (technologia zarządzania olejem), która zmniejsza straty energii dzięki bezpośredniemu przekazywaniu oleju do sprężarki, a nie do rur czynnika chłodniczego. Zmiany konstrukcyjne pozwoliły także na zwiększenie zakresu pracy sprężarki do niespotykanej dotąd na rynku wartości 15~150 Hz. Tylko ww. innowacje zwiększyły współczynnik wydajności w trybie chłodzenia o 6,7%, a w trybie grzania – o 5,4%.

Innowacyjnym rozwiązaniem jest także konstrukcja wymiennika ciepła z technologią zmiennych przepływów. W konwencjonalnym wymienniku mamy do czynienia z ustalonym

wania oleju z uwagi na brak możliwości kontroli jego poziomu w sprężarce. Wiąże się to z przestojami w pracy (w trybie grzania). W rozwiązaniu LG poziom oleju w sprężarce jest precyzyjnie kontrolowany w czasie rzeczywistym przez czujnik poziomu oleju, dzięki czemu odzyskiwanie oleju uruchamiane jest tylko w razie realnej potrzeby.

Mając na uwadze, że urządzenia klimatyzacyjne przez 98% swojego czasu działają przy niepełnym obciążeniu (najczęściej w granicach 40~80% swojej maksymalnej wydajności) firma LG dołożyła wszelkich starań, aby praca jednostek MULTI V IV przy niepełnym obciążeniu była maksymalnie efektywna energetycznie. Dzięki temu możemy odnotować imponujący wzrost wskaźnika efektywności energetycznej (EER) aż o 30%.

MULTI V IV światowy lider systemów VrF Jarosław Jóźwiak

PROMOCJA

rozwiązaniami ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (systemy HVAC), które dzięki najnowszym technologiom oferują urządzenia o znakomitej wydajności i wysokiej efektywności.

W LG dostrzegliśmy, że nawet nowoczesne technologie stosowane w aktualnie dostępnych na rynku systemach VRF generują straty energii. Wychodząc naprzeciw temu problemowi, opracowaliśmy i wdrożyliśmy innowacyjne rozwiązania ograniczające straty energii do minimum. Wyższa wydajność energetyczna (w porównaniu z innymi systemami klimatyzacji) systemów MULTI V IV LG jest efektem badań i testów wykonywanych w ośrodkach badawczo-rozwojowych oraz laboratoriach zapewniania jakości LG na całym świecie.

MULTI V IV: niespotykana wydajność pracy przy niepełnym obciążeniu Sprawność konkurencyjnych systemów VRF bardzo często uzależniona jest od ograniczeń

Fot. arch LG

Dyrektor Działu Klimatyzacji LG Electronics Polska

z góry kierunkiem i ilością przepływów niezależnie od trybu pracy i temperatury. Wymiennik ciepła LG zastosowany w MULTI V IV optymalizuje zarówno ilość przepływów, jak i ich kierunki, w zależności od aktualnego zapotrzebowania na chłodzenie/grzanie, co w efekcie zwiększa wydajność energetyczną urządzenia aż o 15%, dzięki eliminacji strat energii, a pracę całego sytemu czyni stabilniejszą.

W konwencjonalnych rozwiązaniach sprężarka zaopatrzona zostaje w stałą ilość czynnika chłodniczego niezależnie od jej obciążenia, co ogranicza optymalną wydajność poszczególnych trybów pracy. Nowatorska technologia LG w postaci aktywnej kontroli czynnika chłodniczego pozwala na automatyczne sprawdzanie poziomu czynnika i dostosowywanie go do aktualnego trybu pracy, co z kolei zwiększa efektywność sprężarki o kolejne 3%.

Czwartą przełomową technologią zastosowaną w MULTI V IV jest inteligentna kontrola ilości oleju. Konwencjonalne systemy HVAC wymagają okresowego (co 8 godzin) odzyski-

„Wymagaj więcej” W ciągu ostatnich 10 lat firma LG aż ośmiokrotnie zdobywała status światowego lidera sprzedaży klimatyzatorów pokojowych. Ten ogromny sukces stał się dla nas impulsem w działaniach, które doprowadziły LG do osiągnięcia pozycji kluczowego gracza na całym rynku ogrzewania klimatyzacji i wentylacji. Zaowocowało to wprowadzanym właśnie najnowocześniejszym na świecie systemem VRF – MULTI V IV, od którego użytkownik, zgodnie z naszym hasłem, rzeczywiście może wymagać więcej niż od innych tego typu systemów dostępnych na rynku.

od redakCJi

Inwestycyjna mapa Polski z roku na rok coraz bardziej się zapełnia i imponuje, w dużej mierze dzięki realizacjom obiektów sportowych, rekreacyjnych i turystycznych, w których łączone są także inne funkcje, np. kulturalne, edukacyjne czy usługowe. Coraz więcej regionów może pochwalić się pokaźnym dorobkiem w pracy nad modernizacją i budową infrastruktury sportowej i rekreacyjnej. Najciekawsze realizacje, najaktywniejsi krajowi inwestorzy, projektanci i najlepsze firmy budowlane zostaną wyróżnione 14 listopada 2013 roku w konkursie organizowanym przez Klub Sportowa Polska pod patronatem i przy współpracy Buildera.

Laureatów zaprezentujemy w numerze grudniowym.

O pomysłach dla tego sektora budownictwa i twórczości, jaką potrafią zaskakiwać młodzi projektanci, piszemy na str. 77, przybliżając innowacyjny projekt rodzinnego centrum sportu i rekreacji zrealizowany w Wielkopolsce.

Builder

8

październik 2013

Danuta Burzyńska Redak tor Naczelna

Jestem zdania, że realizacja projektów finansowanych ze środków unijnych powinna być „kołem zamachowym” krajowej branży budowlanej, właśnie dlatego, że potrafimy siebie słuchać i ze sobą współpracować w celu dochodzenia do najlepszych rozwiązań.

6 pytań do...

Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego

Kontynuując działania w ramach Ogólnopolskiego Programu Promocyjno-Edukacyjnego PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ, serdecznie zapraszamy do udziału w nowym konkursie Buildera młodych architektów i studentów wydziałów architektury wyższych uczelni technicznych, zainteresowanych cennymi nagrodami, zgłębieniem wiedzy o nowoczesnych technologiach i pragnących pokazać nową jakość architektury zaangażowanej społecznie. ➜66

Podstawową regułą przy projektowaniu budynków wielkopłytowych było nadawanie im sztywności przestrzennej za pomocą sztywnych ścian poprzecznych i podłużnych, przechodzących przez całą wysokość budynku.

W przypadku stosowania mieszanki samozagęszczalnej jej znaczne upłynnienie powoduje, że wymagania stawiane konstrukcji deskowań są większe, niż ma to miejsce w przypadku stosowania mieszanek zagęszczanych tradycyjnie.

Problemy budownictwa wielkopłytowego

Dobór deskowań systemowych do wykonywania konstrukcji z betonu samozagęszczalnego

doc. dr inż. Stanisław M. Wierzbicki mgr inż. Jan Sieczkowski

dr hab. inż. Jacek Gołaszewski, prof. PŚl. mgr inż. Michał Drewniok

biznes

deskowania i rusztowania dodatek specjalny

str. 32

Ze względu na to, że projekt wnętrz jest dla nas tak samo ważny jak wygląd zewnętrzny, często materiały, z których projektowany jest budynek, wykorzystywane są jako materiały wnętrzarskie.

Nieotynkowane ściany budują charakter i są najbardziej prawdziwe.

A dla nas prawda w projekcie jest najważniejsza.

Profile Katarzyna Cynka, Bartłomiej Bajon, Marcin Kozierowski PL.architekci

str. 98 budownictwo

str. 58

PRoGRaM PRoMoCyJno-EDuKaCyJny BuiLDERa

architektura i design

str. 74

www.vwuzytkowe.pl

Poznaj przewagi oferty 4PROFIT. Transporter, Caddy, Amarok i Crafter Ta ilość korzyści może znacząco zaważyć na Twoim komforcie, niezawodności, a także finansach.

Z ofertą 4PROFIT płacisz mniej za lepiej wyposażonego użytkowego Volkswagena. Zyskujesz także dodatkowy rok gwarancji w promocyjnej cenie. Co więcej? Możesz skorzystać z atrakcyjnego modelu finansowania oraz pakietów serwisowych, których zakres usług bez problemu dopasujesz do swoich potrzeb. Przyjmij cztery wielkie profity. Zapraszamy do salonów Volkswagena.

Caddy – w zależności od wariantu i wersji zużycie paliwa w cyklu łączonym od 5,1 do 6,8 l/100 km, emisja CO2 od 147 do 177 g/km.

Amarok – w zależności od wariantu i wersji zużycie paliwa w cyklu łączonym od 6,8 do 8,5 l/100 km, emisja CO2 od 177 do 224 g/km.

Transporter – w zależności od wariantu i wersji zużycie paliwa w cyklu łączonym od 6,7 do 10,7 l/100 km, emisja CO2 od 176 do 254 g/km.

Crafter – w zależności od wariantu i wersji zużycie paliwa w cyklu łączonym od 7,0 do 9,7 l/100 km, emisja CO2 od 184 do 255 g/km.

Samochody Użytkowe

LESZEK GOŁĄBIECKI Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Operacyjny firmy UNIBEP S.A. Zdjęcia i wizualizacje: archiwum UNIBEP S.A.

„Stawiamy przed sobą nowe cele, które pozwalają nam się zmieniać i dostosowywać do wymagań rynku, aby ciągle iść naprzód.”

Zespół Pływalni w Lublinie

WyzWania przekuWamy W sukces D.B.: Jakie kontrakty są dla Unibepu najważniejsze i z jakiego powodu?

L.G.: Wszystkie realizacje Unibepu są traktowane z należytą uwagą i każda z nich jest istotna z punktu widzenia Grupy. Dokładamy wszelkich starań, aby zarówno stale współpracujący z nami inwestorzy, jak i nowi klienci, byli zadowoleni z naszych usług. Potwierdzeniem tego są kolejne umowy z dużymi inwestorami, które zdobyliśmy między innymi dzięki terminowości i jakości wykonania. Na przykład dla Dom Development budujemy wszystkie etapy Osiedla Saska, a dla Turret Development kończymy całość Zielonego Żoliborza. Są to największe obecnie realizowane inwestycje mieszkaniowe w Warszawie. W ramach Grupy Unibep szczególną uwagę poświęcamy także własnym inwestycjom deweloperskim, na których Unibep jest generalnym wykonawcą. W przypadku

miliśmy kolejny projekt mieszkaniowy w Warszawie – osiedle Lykke przy ul. Berensona na Białołęce. Jest to kameralne osiedle wielorodzinne, dobrze przyjęte przez rynek. Na początku roku sfinalizowaliśmy sprzedaż naszego pierwszego projektu deweloperskiego w segmencie biurowym – Grzybowska 81. Zakończenie tego projektu bardzo dobrze wpłynęło na płynność finansową Unibepu. Spółka BPS, która kupiła ten obiekt, w połowie roku podpisała z Unibepem umowę na prace wykończeniowe w ramach tej inwestycji. Unibep rozwija się także w segmencie budownictwa kubaturowego, gdzie ciągle zdobywa nowe kompetencje.

Niedawno ukończona wielofunkcyjna hala widowiskowo-sportowa w Częstochowie oraz Międzynarodowe Centrum Kultur czy Filharmonia Świętokrzyska w Kielcach to dobre przykłady inwestycji, którymi śmiało mogliby się

Osiedle Lykke przy ul. Berensona w Waszawie

październik 2013

Osiedle Saska w Waszawie

11

L.G.: Działalność deweloperska w ramach Grupy Unibep jest rozwijana według starannie zaplanowanej strategii.

Rozpoczęliśmy pierwszy własny projekt na terenie Poznania – Osiedle Hevelia. Mieszkania w tym obiekcie cieszą się bardzo dużą popularnością na rynku, a sam projekt traktujemy jako pierwszą i nie ostatnią realizację w Poznaniu. Jeszcze w tym roku rozpoczniemy budowę I etapu zespołu mieszkaniowego w dzielnicy Wilda. Urucho-

Viz-Design andrzej Kierlewicz

D.B.: Proszę przybliżyć najważniejsze zrealizowane inwestycje i ich wyróżniki, w tym projekty deweloperskie 2012 i 2013 roku.

Builder

Leszek Gołąbiecki: Wszystkie biznesy Grupy Unibep, w tym budownictwo kubaturowe krajowe oraz generalne wykonawstwo na Wschodzie, mają bardzo dobry portfel zleceń na przyszły rok oraz lata następne. Podpisane umowy pozwalają nam zrealizować wykonanie planu również w zakresie działalności produkcyjnej oraz budownictwa drogowego. Portfel Unibepu na rok 2013 jest wypełniony w ok.

95%. Pozyskanie kilku zamówień, na realizację których podpisanie umów nastąpi niebawem, spowoduje, że w roku 2014 będziemy mogli ponownie odnotować wzrost sprzedaży.

tych kontraktów rygor realizacyjny jest taki sam jak na pozostałych budowach – mimo że są to „nasze” budowy, nie ma na nich taryfy ulgowej.

promocja

Danuta Burzyńska: Jak wygląda obecnie Państwa portfel zleceń na bieżący rok i w jakim stopniu jest on zapełniony na rok przyszły?

10 x NAJ... zdaniem Leszka Gołąbieckiego 1. Najbardziej absurdalny przepis w polskim prawie gospodarczym Ustawa o zamówieniach publicznych 2. Najgorsza cecha narodowa Polaków Zawiść 3. Najlepsza cecha narodowa Polaków Pracowitość 4. Najdłuższy dzień pracy To dzień bez kolejnych wyzwań 5. Najtrudniejsza decyzja w Pana życiu Jeszcze przede mną 6. Najchętniej wolny czas poświęcam…

Rodzinie 7. Największe niespełnione marzenie z dzieciństwa Nie zostałem sławnym siatkarzem 8. Największe spełnione marzenie Satysfakcja z pracy zawodowej 9. Największa życiowa porażka Liczę na to, że takiej nie będzie 10. Największy życiowy sukces Rzucenie palenia i zadowolenie z tego, co robię

Biurowiec przy ul. Grzybowskiej 81, Siedziba BPS S.A.

pochwalić nawet najwięksi w branży.

Ciekawym obiektem był również biurowiec wykonany dla Globe Trade Center na terenie warszawskiego Okęcie Business Park, wykonany w rekordowym czasie – 12 miesięcy. Perełką w obrębie budów eksportowych jest 4-gwiazdkowy hotel oraz kompleks biurowy Airport City Sankt Petersburg w Rosji. Inwestor zaprosił nas do przetargu na wybudowanie dalszych etapów tego obiektu.

D.B.: Jeszcze w tym roku oddacie Państwo do użytku nową halę produkcyjną Fabryki Domów Modułowych i zapowiedzieliście zwiększenie produkcji ekologicznych budynków w konstrukcji szkieletu drewnianego. O ile zwiększy się produkcja i czym podyktowane są te działania? Czy wyłącznie potrzebami rynku norweskiego oraz jeszcze większym rozwojem i działalnością firmy na tamtym rynku? Czy może ewentualną ekspansją na nowe rynki eksportowe?

L.G.: W ramach działalności produkcyjnej, podobnie jak w pozostałych biznesach, portfel zleceń jest na dobrym poziomie. Nasz priorytet to ciągłe podnoszenie jakości – wybudowanie nowej hali jest ku temu kolejnym krokiem. Obiekt pozwoli na powiększenie powierzchni, która służyć będzie prowadzeniu prac wykończeniowych na wyprodukowanych modułach. Rozwój rynku oraz wprowadzenie do produkcji nowych produktów, takich jak domy seniora, akademiki czy sieciowe hotele klasy ekonomicznej, traktujemy obecnie jako cele drugorzędne. Hala oczywiście zaprojektowana jest w taki sposób, aby w przyszłości mogła posłużyć jako kolejna linia produkcyjna, zwiększająca nasze moce wytwórcze.

D.B.: Czy po udanych dużych inwestycjach w sektorze budownictwa sportowo-rekreacyjnego – aquaparku w Suwałkach i hali sportowowidowiskowej w Częstochowie – jest szansa na kolejny sukces w tym sektorze? Zdobyliście nowy, bardzo ważny kontrakt – kompleks z basenem olimpijskim w Lublinie. To duża inwestycja, ważna dla miasta, regionu i o strategicznym znaczeniu dla polskiego sportu. Jak duże wyzwanie stanowi dla firmy? Czy krótki termin realizacji umowy jest realny?

Osiedle „Zielony Żoliborz” w Warszawie

L.G.: Przy podpisywaniu każdej umowy zawsze zakładamy, że będzie ona kolejnym sukcesem. W innym wypadku nie udałoby się nam osiągnąć obecnej pozycji. Kompleks basenowy w Lublinie nie odbiega pod tym względem od innych kontraktów. Jest to rzeczywi-

ście wyzwanie terminowe, jednak dołożyliśmy wszelkich starań, aby to wyzwanie po raz kolejny przekuć w sukces. Jeszcze przed podpisaniem umowy powołaliśmy doskonałe kierownictwo, doświadczone w realizacjach takich kontraktów. Proces przygotowawczy pozwolił nam określić ścieżki krytyczne tego zadania, dzięki temu wiemy, na czym mamy skupić szczególną uwagę, oraz możemy zminimalizować ryzyko.

Dotrzymać terminu wykonania kompleksu w Lublinie będzie trudno, aczkolwiek jest to realne, jeśli będziemy mogli liczyć na pełną współpracę ze strony zamawiającego. Wierzę głęboko, że taka współpraca pozwoli osiągnąć wspólny sukces – z punktu widzenia zarówno naszego, jak i inwestora.

D.B.: Co najbardziej motywuje Unibep i Pana do dalszych działań i nowych wyzwań?

L.G.: To, co motywuje wszystkich w Grupie Unibep do dalszych działań… to właśnie nowe wyzwania. Przyzwyczailiśmy się do ciągłych zmian.

Stawiamy przed sobą nowe cele, które pozwalają nam się zmieniać i dostosowywać do wymagań rynku, aby ciągle iść naprzód. Nie bez znaczenia jest również to, w jaki sposób nasze działania odbiera rynek. Pozycja, jaką zajmuje Unibep wśród czołówki polskich firm budowlanych, jest bardzo dużą nobilitacją i dobrym motywatorem. Pamiętamy jednak, aby nigdy nie spoczywać na laurach, i ciągle się doskonalimy.

D.B.: Czy są nowe pomysły na wzmocnienie i rozwój pięciu biznesów Unibepu?

L.G.: Podstawą dobrej, mocnej pozycji naszych biznesów jest konsekwencja w działaniu i realizacja przyjętych strategii zrównoważonego rozwoju.

Wciąż modyfikujemy strategie każdego segmentu naszej działalności i dostosowujemy je do potrzeb rynku. Stwierdzenie, że „stała jest tylko zmiana”, stało się dla naszych pracowników mottem w codziennej pracy. Ciągle wzmacniamy się kadrowo – szkolimy naszych obecnych pracowników, a także pozyskujemy z rynku nowych, doświadczonych i sprawdzonych. Tylko w tym roku zatrudniliśmy już ponad trzysta osób. W każdym z naszych biznesów wciąż poszukujemy nowych źródeł zysku. Jakich? Nie chcę na razie zdradzać szczegółów. Ale mogę powiedzieć, że wspólnie z partnerem norweskim rozważamy realizację w przyszłym roku projektu deweloperskiego w technologii modułowej w miejscowości Bergen.

D.B.: Dziękuję za rozmowę i trzymam kciuki!

Builder Awards

GAL A BUILDERA Finał XI edycji już w grudniu 2013 roku!

Serdecznie zapraszamy do udziału firmy wykonawcze, deweloperskie, producenckie, projektowe oraz firmy i instytucje spoza branży budowlanej, wspierające jej rozwój.

Na Państwa zgłoszenia czekamy do 31 października 2013 roku.

ZGŁOŚ SWOJĄ FIRMĘ! wy­r óżnie­nie­ przy­zna­wa­ne­ przez­ Re­dak­cję­ i­ Ra­dę­ Pro­gra­mo­wą­ mie­sięcz­ni­ka­ „Bu­il­der”­ fir­mom­ z­ bran­ż y­ bu­dow­la­nej­ za­ dy­na­micz­ny­ roz­wój­i­osią­gnię­tą­po­zy­cję­na­ryn­ku­bu­dow­la­ nym­oraz­me­ne­dże­rom­tych­firm­za­sku­tecz­ne­ za­rzą­dza­nie­ i­ suk­ce­sy­ ryn­ko­we.­ BU­DOW­L A­NA­ FIR­MA­ RO­KU­ jest­ jed­no­cze­śnie­ no­mi­na­cją­ do­sta­tu­et­ki­ POL­SKI­ HERKU­LES­ w­ro­ku­na­stęp­nym. ty­tuł­i­sta­tu­et­ka­przy­zna­wa­ne­przez­Re­dak­cję­ i­Ra­dę­Pro­gra­mo­wą­mie­sięcz­ni­ka­„Bu­il­der”­fir­ mom,­or­ga­ni­za­cjom­i­ich­sze­fom­za­szcze­gól­ne­ osią­gnięcia­ i­ ugrun­to­wa­ną­ po­zy­cję­ w­ bran­ż y­ bu­dow­la­nej­oraz­oso­bom,­któ­re­swo­ją­do­tych­ cza­sową­ dzia­łal­no­ścią­ wy­war­ły­ zna­czą­cy­ wpływ­ na­ roz­wój­ pol­ skie­go­bu­dow­nic­twa.

Patronat­Honorowy­i­Współpraca

ORgANIzAtOR:­Redakcja­miesięcznika­„Builder” builder@pwbmedia.pl,­tel.­22­853­06­77­wew.­121 Mecenasi­Polskiej­Architektury

www.ebuilder.pl

W­ramach­Programu­ PROMUJEMY­POLSKĄ­ ARCHItEKtURĘ­ uhonorowani­zostaną­ wybitni­polscy­ architekci­ i­konstruktorzy.

wy­róż­nie­nie­ przy­zna­wa­ne­ przez­ mie­sięcz­nik­ „Bu­il­der”­ fir­mom­ i­ in­sty­tu­cjom­ spo­za­ bran­ż y­ bu­dow­la­nej,­ któ­rych­ działal­ność­ i­ świad­czo­ ne­ usłu­gi­ wspie­ra­ją­ roz­wój­ branży­ bu­dow­la­nej­ i­działa­ją­cych­w­niej­firm.­Ka­pi­tu­ła­bie­rze­pod­uwa­gę­do­stęp­ność­ pro­duk­tu­ lub­usłu­gi,­ no­wa­tor­stwo,­ do­sto­so­wa­nie­ do­ wy­mo­gów­ branży­bu­dow­la­nej,­po­trzeb­klien­tów­i­zmie­nia­ją­ce­go­się­ryn­ku,­ a­tak­że­re­la­cje­fir­ma­–­klient.

Fot. arch. TINES

październik 2013

14 więcej informacji na eBuilder.pl

Fot. arch. SPC

Builder

W podmoskiewskiej Szczerbince rozpoczęły się targi EXPO 1520, będące najważniejszym spotkaniem producentów branży kolejowej obszaru sieci 1520 mm. O wyjątkowości oraz prestiżu wydarzenia, które potrwa do 13 września, świadczą statystyki oraz ranga osób w nim uczestniczących, na czele z prezesem rosyjskich kolei, W. I. Jakuninem. Targi co dwa lata gromadzą wiodące krajowe i zagraniczne przedsiębiorstwa budownictwa transportu szynowego i dają im możliwość wymiany doświadczeń zawodowych na poziomie międzynarodowym oraz prezentacji osiągnięć branży kolejowej. Po raz pierwszy pod wspólnym brandem TINES-BET prezentowane są rozwiązania polskiego producenta elementów nawierzchni kolejowych, tramwajowych i metra oraz oferta największego rosyjskiego producenta podkładów żelbetowym, spółki BET. Na 50-metrowej powierzchni wystawienniczej oraz zewnętrznej ekspozycji targów prezentowana jest zintegrowana nawierzchnia kolejowo-drogowa LC-L, a także system blokowych podpór szynowych w otulinie EBS. Innowacyjne rozwiązania, będące kluczowym elementem wspólnej produkcji spółek, będą wdrażane w infrastrukturę rosyjskich dróg szynowych. Dwa obszerne pawilony targowe, w których ulokowano stoiska wystawiennicze blisko czterystu firm, oraz pokaźny plac plenerowy, są dostępne dla odwiedzających, którzy mają wyjątkową okazję zapoznania się z najnowszymi dokonaniami rosyjskich i zagranicznych specjalistów w zakresie produkcji taboru i technologii infrastruktury szynowej.

Zarząd SPC ma nowego szefa

Andrzej Ptak, Prezes Zarządu i Dyrektor Generalny Grupy Ożarów S.A., został jednogłośnie wybrany na Przewodniczącego Zarządu Stowarzyszenia Producentów Cementu podczas posiedzenia Zarządu, które odbyło się 4 września 2013 roku w Krakowie.

Dotychczasowy Przewodniczący SPC Leonard Palka złożył rezygnację z pełnienia swojej funkcji oraz z członkostwa w stowarzyszeniu w związku z propozycją ze strony swojego macierzystego koncernu Lafarge, wymagającą opuszczenia Polski na dłuższy czas. Andrzej Ptak urodził się w roku 1953. Jest absolwentem Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii GórniczoHutniczej w Krakowie. We wrześniu 1977 roku rozpoczął pracę w nowo wybudowanej cementowni w Ożarowie (woj. świętokrzyskie).

Od 13 marca 1992 roku piastuje stanowisko Prezesa Zarządu Dyrektora Generalnego Grupy Ożarów S.A., spółki koncernu Cement Roadstone Holdings (CRH plc) z siedzibą w Irlandii.

Targi Modernizacji Budynków po raz drugi

Sam ustawi oświetlenie, dobierze odpowiednią temperaturę i włączy klimatyzację, kiedy za oknem zacznie się upał.

Zamknie rolety, zgasi światło w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa. Zadba o bezpieczeństwo.

Wielu z nas chciałoby posiadać taki… inteligentny dom. Zagadnienia związane z najnowszymi trendami w budownictwie będą jednym z tematów podejmowanych podczas II edycji Targów Modernizacji Budynków.

Wydarzenie, które zadebiutowało w kalendarzu Targów w Krakowie w zeszłym roku, od razu zyskało uznanie w branży budowlanej. Ma ono bowiem na celu poruszanie tematów, związanych z efektywną modernizacją obiektów w oparciu o nowoczesne i ekologiczne technologie, ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa energooszczędnego i pasywnego. W czasie Targów odbędą się prezentacje najnowszych technologii i produktów, liczne pokazy, a także seminaria z udziałem ekspertów. Ponadto ogłoszone zostaną wyniki konkursu na najlepiej zmodernizowany budynek. II edycja Targów Modernizacji Budynków: Kraków, 28-29 listopada 2013 r. www.modernizacja.krakow.pl

Warsaw Build 2013

Ponad dwa tysiące gości – specjalistów z branży, szefów firm i architektów – oraz bogaty program konferencji, paneli dyskusyjnych i pokazów – to wyróżnia pierwszą edycję targów Warsaw Build, Windows & Doors Warsaw oraz Interiors & Design Warsaw na mapie podobnych imprez w Polsce.

Wystawcy już teraz mówią o sukcesie, bo odwiedzili ich głównie specjaliści branży budowlanej, a to właśnie najważniejsza idea targów business to business. Targi odbyły się w Warszawskim Centrum EXPO XXI w dniach 10-12 września 2013 r. Na imprezę przyjechało prawie siedemdziesięciu wystawców z kilku europejskich krajów, m.in. z Włoch, Hiszpanii, Niemiec, Belgii, Malty, Węgier, Czech oraz Polski.

Każdy dzień targów upływał pod innym hasłem. Pierwszego królował design w budownictwie oraz wnętrzach. Tłumy widzów gościły wówczas na debatach dotyczących współpracy polskich firm z designerami. Choć temat budownictwa energooszczędnego przewijał się w czasie całej imprezy, to całkowicie był mu podporządkowany drugi dzień targów.

Trzeci dzień poświęcony był Warszawie jako jednemu z najbardziej atrakcyjnych w Europie miejsc dla inwestycji komercyjnych. www.modernizacja.krakow.pl Fot. arch. Warsaw Build

INFORMACJE

TINES-BET na targach EXPO 1520

Kooperacja na wielu płaszczyznach

Nowy program BGK – szansą dla deweloperów?

Fundusz Mieszkań na Wynajem, tworzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego, ma zainwestować 5 mld zł w ciągu 4 lat w zakup mieszkań deweloperskich. Fundusz powinien ruszyć z początkiem przyszłego roku. Deweloperzy oczekują, że będzie on wsparciem dla rynku, pojawia się jednak pytanie, czy program może w ogóle być dla deweloperów opłacalny.

KOMENTARZ Tadeusz Góralski Prezes Grupy Quality All Development

BGK będzie stawiało deweloperom wiele warunków. Już na etapie ogólnych założeń widać kontrowersje. Fundusz ma inwestować w całe budynki lub klatki schodowe gotowe do zamieszkania, znajdujące się w lokalizacjach umożliwiających łatwy wynajem. Do tego mieszkania muszą być wykończone i odpowiednio wyposażone (tzw. mieszkania pod klucz). Jeśli dodać, że inwestycje mają objąć największe miasta, a cena nie może przekroczyć 5 tys. za 1 m2, zaczynamy dostrzegać realne trudności w spełnieniu oczekiwań.

15

rEklama

Builder

Effect Glass S. A. z końcem czerwca zakończył produkcję w Starogardzie Gdańskim, a od sierpnia tego roku rozpoczął ją już w nowej lokalizacji – miejscowości Wędkowy, gmina Swarożyn koło Tczewa. Zmiana siedziby zakładu produkcyjnego na północy Polski była nieuchronna ze względu na niewystarczające warunki lokalowe oraz brak realnych perspektyw rozwoju. Jednym z zadań oddziału w Wędkowach jest zaopatrywanie w szyby i szkło firm z północnej Polski, rynków skandynawskich i Europy Zachodniej. Effect Glass zainwestował w wybudowanie hali produkcyjnej (o powierzchni 12 tys. m2), modernizację istniejącego zaplecza oraz zakup i montaż kolejnej linii do cięcia i zespalania szkła. Szacuje się, że uruchomiona inwestycja będzie miała możliwości produkcyjne na poziomie 500 tys. m2 szyb zespolonych rocznie. Ponadto w przypadku sprzyjającej koniunktury w branży będzie można sprawnie rozbudować park maszynowy, a w efekcie znacznie zwiększyć produkcję. Nowy producent przyczyni się także do wzrostu zatrudnienia – do pracy w najbliższych miesiącach zostanie przyjętych kilkudziesięciu nowych pracowników.

październik 2013

Fot. arch Palisander

Fot. arch. Effect Glass

Nowy zakład produkcyjny Effect Glass

Fot. arch. Grupy Quality all Development

Dwudziestoletnie doświadczenie oraz zaangażowanie firmy Palisander w rozwój branży szalunkowej owocują sprawdzonymi i docenianymi na rynku rozwiązaniami technologicznymi oraz organizacyjnymi. Jednym z nich jest utworzona wspólnie z zagranicznymi partnerami i krajowymi jednostkami badawczymi organizacja koordynująca współpracę w sferze wymiany najnowszych technologii oraz innowacyjnych rozwiązań w zakresie systemów szalunkowych – Międzynarodowa Platforma Wymiany Wiedzy i Technologii. Platforma jest jednym z podstawowych filarów Autorskiego Systemu Zarządzania Jakością Najmu Szalunków Palisander (QLOS). Jest też jedynym tego typu porozumieniem w branży. Platforma umożliwiła sprawne wprowadzanie na rynek krajowy najlepszych i najnowszych rozwiązań technicznych oraz technologicznych. Funkcjonowanie Platformy opiera się na wzajemnej wymianie informacji pomiędzy kadrą inżynieryjno-techniczną Palisander a specjalistami producentów i jednostek badawczych. Ścisła współpraca z zagranicznymi kontrahentami pomaga w organizowaniu wspólnych seminariów i konferencji dla osób bezpośrednio zainteresowanych.

INFORMACJE

Czy zrównoważone budownictwo w Polsce jest opłacalne?

Monitoring Rynku Budowlanego 2013

Dobrą okazją do poznania kondycji branży budowlanej będzie w najbliższych dniach uczestnictwo w konferencji Monitoring Rynku Budowlanego 2013 organizowanej przez ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku. To już szesnasta edycja wydarzenia, które rokrocznie zbiera przedstawicieli sektora chcących zaczerpnąć informacji o bieżących wynikach budownictwa, trendach i prognozach na przyszłość. Konferencja odbędzie się 17 października 2013 roku w Hotelu Gromada Lotnisko przy ul. 17 stycznia 32 w godz. 10:00-16:00. Udział w konferencji jest bezpłatny. Szczegóły na stronie organizatora: www.asm-poland.com.pl.

quick-mix na seminarium mykologów budownictwa

więcej informacji na eBuilder.pl

reklama

Builder

16

październik 2013

Fot. arch. quick-mix

W dniach 12-14 września 2013 roku odbyło się XII Seminarium Polskiego Stowarzyszenia Mykologów Budownictwa, jedynej w Polsce organizacji skupiającej specjalistów zajmujących się zwalczaniem korozji biologicznej obiektów budowlanych. Tegoroczne obrady toczyły się w malowniczo położonym Ośrodku Wypoczynkowym „Leśnik" na brzegiem Jeziora Łagowskiego. Tematem wiodącym spotkania była ochrona obiektów budowlanych przed wilgocią oraz korozją biologiczną. Podczas seminarium wykład wygłosił Product Manager firmy quick-mix – Maciej Nocoń, który zaprezentował asortyment marek quick-mix oraz Tubag przeznaczony do ochrony budynków przed wilgocią, jak również materiały budowlane firmy pozwalające na obniżenie poziomu zawilgocenia w murach kamiennych oraz ceglanych. Seminarium Polskiego Stowarzyszenia Mykologów Budownictwa to doskonałe forum wymiany wiedzy i doświadczeń. Firma quick-mix miała okazję zaprezentować swoje innowacyjne rozwiązania produktowe, a także wziąć udział w cennej dyskusji w gronie specjalistów z zakresu mykologii o nowych kierunkach rozwoju tej dziedziny.

Z inicjatywy Construction Marketing Group oraz we współpracy z Polish Green Building Council przeprowadzane jest pierwsze badanie sytuacji zrównoważonego budownictwa w Polsce. Jego celem jest analiza postrzegania tego typu budownictwa przez deweloperów, inwestorów i głównych najemców w kraju.

Projekt stanowi efekt współpracy partnerów strategicznych: Buro Happold, Skanska, Colliers International, Imtech, Jones Lang LaSalle, Hochtief, Hill International oraz Phillips Lighting. Partnerem merytorycznym badania jest firma doradcza PwC.

W pierwszej fazie projektu ankieta bada percepcję rynku w pięciu kluczowych kategoriach: wartości kapitałowej, kosztów budowy, kosztów operacyjnych, ryzyka inwestycyjnego oraz zdrowia w miejscu pracy. Wstępne wyniki zostaną zaprezentowane w listopadzie, w trakcie Konferencji COP19 Organizacji Narodów Zjednoczonych w Warszawie.

Druga faza projektu dostarczy rynkowi danych, które do tej pory były dostępne tylko wewnętrznie, i wskaże na ile opłacalne jest zrównoważone budownictwo w Polsce – komentuje Dominika Czerwińska, Manager Membership and Europe Network w World Green Building Council. Badanie pomoże lepiej zrozumieć sytuację na rynku, zidentyfikować potrzeby i zaadresować dalsze działania.

Projekt zwiększy też świadomość tego, co w praktyce oznacza zrównoważone budownictwo – dodaje. Strategicznym partnerem medialnym CMG jest miesięcznik Builder.

reklama

ROCKWOOL zainwestuje w Polsce 280 milionów

KOMENTARZ Andrzej Kielar

Prezes ROCKWOOL Polska Świeżo zatwierdzona przez Grupę decyzja umocni pozycję ROCKWOOL jako lidera na polskim rynku izolacji. Mamy duże ambicje i wiele planów dalszych usprawnień, które wzmocnią konkurencyjność Grupy na kluczowych rynkach. Jednym z nich jest właśnie Polska.

Fot. arch. Włodarzewska Development

Fot. arch. rockwool

Koncern ROCKWOOL INTERNATIONAL poinformował o planach realizacji w Polsce kolejnej dużej inwestycji. W ciągu 20 lat obecności i działalności fabryk w Cigacicach i Małkini producent izolacji ze skalnej wełny zainwestował w kraju przeszło miliard złotych.

Niedługo ta kwota powiększy się o niebagatelną sumę 280 mln zł.

Inwestycja jest częścią większego planu modernizacji parku technologicznego fabryk zlokalizowanych w Europie. Jego realizacja ma przynieść bardzo wymierne efekty: poprawę jakości produktów i usług logistycznych, a także redukcję kosztów produkcji. Polski rynek izolacji jest trzecim co do wielkości w Europie. Ze względu na ogłoszone kilka tygodni temu zmiany w zakresie wymogów efektywności energetycznej wchodzące w życie w latach 2014, 2017 i 2021 cechuje go również duży potencjał rozwojowy. ROCKWOOL planuje zakończyć inwestycję w drugiej połowie 2015 roku.

Apartamenty w Sobieniach Królewskich

Ruszył kolejny etap sprzedaży kameralnych apartamentów w Sobieniach Królewskich. Inwestycja przy mistrzowskim polu golfowym Sobienie Królewskie Golf & Country Club to zarówno ciekawa lokalizacja, jak i stabilna i bezpieczne forma lokaty kapitału dla właściciela.

W bezpośredniej okolicy pola golfowego zostały już oddane do użytku dwa strzeżone i administrowane apartamentowce, a we wrześniu ruszyła sprzedaż dwóch kolejnych. Autorem projektu jest Pracownia A-M-P Studio Sp. z o.o., a inwestorem Włodarzewska Development. Przewidywany termin oddania inwestycji przypada na czerwiec 2014 roku.

Fot. arch. Oras

INFORMACJE

Strabag zakończył budowę Galerii Katowickiej

Uroczystość zakończenia realizacji Galerii Katowickiej odbyła się 17 września bieżącego roku. Projekt o nazwie „Zintegrowane Centrum Komunikacyjno-Handlowo-Biurowe” powstał przy współpracy firm Neinver Polska i Meyer Bergman oraz Polskich Kolei Państwowych S.A. Generalnym Wykonawcą robót budowlanych o wartości 434 mln zł netto była firma Strabag. Prace budowlane ruszyły w grudniu 2010 roku.

W ramach kontraktu Strabag wybudował dworzec kolejowy Katowice Osobowa i podziemny dworzec autobusowy z infrastrukturą drogową, w tym przejazd drogowy pod dworcem kolejowym łączący wschodnią i zachodnią część miasta. Galeria Katowicka wraz z zagospodarowaniem placu wokół niej to ostatni etap realizacji kontraktu. Skalę wyzwania katowickiej inwestycji wyznaczyło kilka elementów. Po pierw-

Builder

18

Fot. arch. Oras

październik 2013

Fundusz IK2007 Fund firmy IK Investment Partners zgodził się sprzedać firmę Hansa Metallwerke AG (jednego z przodujących dostawców armatury sanitarnej firmie Oras) liderowi branży w Europie Północnej. Połączenie doprowadziło do powstania nowej Grupy Oras (łączne obroty 260 milionów euro), która jest europejskim liderem z potencjałem do dalszego międzynarodowego rozwoju.

KOMENTARZ Pekka Kuusniemi

Prezes i Dyrektor Generalny Grupy Oras Od pewnego czasu szukaliśmy odpowiedniego sposobu rozszerzenia działalności na Europę kontynentalną. Sam rynek niemiecki jest dziesięć razy większy niż fiński i stanowi około 20% całego rynku europejskiego. Razem, jako nowa firma, dwukrotnie większa niż Oras obecnie oraz posiadająca znacznie silniejszą pozycję na rynku, jesteśmy dobrze przygotowani na wzrost sprzedaży.

więcej informacji na eBuilder.pl

DRUTEX liderem rynku stolarki

DRUTEX, największy producent okien i drzwi w Europie, został wyróżniony tytułem Lider Rynku Stolarki 2013 w kategorii okna tworzywowe podczas Gali Stolarki Budowlanej. Wyróżnienie zostało przyznane za ponadprzeciętne wyniki sprzedażowe oraz jakość produktów firmy, która ma kluczowe znaczenie dla sukcesu rynkowego przedsiębiorstwa. O tym, który producent zostanie liderem rynku decydują klienci, kupując produkty. Wyróżnienie potwierdza więc, którym firmom klienci zaufali w minionym roku najbardziej, które produkty są najbardziej cenione i odznaczają się najwyższą jakością. DRUTEX w ostatnim roku zanotował przychody ze sprzedaży na poziomie 438 mln zł, z czego ponad 50% stanowił eksport. Dziś firma zatrudnia już ponad 1840 osób, a realizowana obecnie inwestycja związana z budową Europejskiego Centrum Stolarki ma przyczynić się do podwojenia mocy produkcyjnych, a tym samym 100% wzrostu przychodów ze sprzedaży. Dzięki temu w przyszłym roku DRUTEX zamierza jeszcze bardziej wzmocnić swoją wiodącą pozycję w branży stolarki w Polsce i Europie.

Fot. arch Strabag

Oras przejmie firmę Hansa od IK Investment Partners

sze – ogromne rozmiary inwestycji. Zabudowany został teren o powierzchni 27 tys. m² i powstał kompleks o kubaturze ponad 1 mln m oraz powierzchni całkowitej 200 tys. m². W szczytowych momentach przy realizacji kontraktu pracowało ponad tysiąc dwieście osób.

Po drugie – lokalizacja w centrum największej w Polsce, 2-milionowej aglomeracji. Po trzecie – kilka elementów samego projektu, na przykład konieczność wiernej odbudowy kielichów z lat 70. na Dworcu Głównym. Do najtrudniejszych momentów budowy należało jednak wykonanie prawie 1 km ścian szczelinowych tworzących obrys całej galerii na głębokości 30 m pod ziemią.

Trendy zmian cen materiałów W sierpniu 2013 roku wzrosły – w porównaniu do poprzedniego miesiąca – ceny w sześciu grupach: stolarki otworowej, parapetów (+1,9%), izolacji termicznych (+1,7%), narzędzi i sprzętu budowlanego (+1,7%), pokryć i folii dachowych, rynien (+1,3%), silikatów (+1,1%) i izolacji wodochronnych (+0,5%). Spadły ceny materiałów ściennych ceramicznych (-2,6%), suchej zabudowy (-1,9%) i gazobetonów (-0,5%).

Ceny chemii budowlanej oraz drewna i materiałów drewnopochodnych nie zmieniły się. W kategorii „inne” wzrosły ceny wyrobów stalowych (+0,5%), a spadły farb, lakierów, tapet (-10,6%) oraz instalacji i techniki grzewczej, kanalizacji, odwodnień i wentylacji (-1,9%). Nie zmieniły się ceny cementu, wapna, płytek ceramicznych, wyposażenia łazienek i kuchni, kostki brukowej oraz bram, ogrodzeń.

Przychody PSB S.A. (centrali) ze sprzedaży materiałów budowlanych (do składów Grupy PSB) w sierpniu 2013 roku były o 1% wyższe niż przed rokiem oraz o 2,5% niższe niż w lipcu 2013 roku. Sprzedaż po ośmiu miesiącach br. była niższa o 3,3% od osiągniętej w analogicznym okresie roku poprzedniego.

INFORMACJE

BUDMA przyciąga Targi BUDMA uważane są za najważniejsze spotkanie branży budowlanej w tej części Europy.

Na przestrzeni lat stały się one wyznacznikiem nowych trendów, technologii i rozwiązań stosowanych w nowoczesnej architekturze, budownictwie mieszkaniowym, niemieszkaniowym i infrastrukturalnym.

– dla architektów, przedstawione zostaną te produkty, które swoimi nowatorskimi rozwiązaniami i interesującym designem wpisują się w nowoczesne podejście do budownictwa. Projekt Strada di Architettura jest szeroko promowany w kręgach architektów, projektantów i designerów wnętrz. Otrzymują oni specjalne materiały promocyjne z wyraźnie zaznaczoną ścieżką zwiedzania oraz informacją na temat produktów, które będzie można zobaczyć na wspomnianej ścieżce, a także wykładów czy też debat z udziałem autorytetów z branży.

Dzień Dystrybutora

Strefa Testów, czyli poligon możliwości Najprawdopodobniej żadne działania marketingowe nie są tak skuteczne jak umożliwienie potencjalnemu klientowi osobistego wypróbowania danego produktu. Taki zabieg jest przecież często stosowany choćby w branży motoryzacyjnej, dlaczego zatem nie stworzyć podobnej możliwości w przypadku branży budowlanej? Takie rozwiązanie przedstawia właśnie Strefa Testów, która na Budmie pojawi się po raz drugi. Strefa przeznaczona jest głównie dla wykonawców, którzy będą tam mieli możliwość samodzielnego wypróbowania produktów z zakresu chemii budowlanej, materiałów, narzędzi i urządzeń niezbędnych podczas budowy czy remontu.

więcej informacji na eBuilder.pl

Strada di Architettura – ścieżka najlepszego designu Każdy projekt rozpoczyna się w pracowni architektonicznej. Tam dobiera się materiały oraz wszystkie niezbędne elementy. Jak zatem spowodować, aby właśnie twój produkt był brany pod uwagę jako element składowy danego projektu? Rozwiązaniem z pewnością będzie udział w projekcie Strada di Architettura. Na specjalnej ścieżce zwiedzania, przeznaczonej głównie – jak sama nazwa wskazuje Strefa Testów

Handel na BUDMIE. Dzień Dystrybutora i Business Mixer Czym byłyby targi bez ich kontraktacyjnego charakteru, bez gwaru rozmów biznesowych, które w rezultacie prowadzą do najważniejszego – do podpisu na zamówieniu? Oczywiste jest, że udane targi to takie, które umożliwiają wystawcy i zwiedzającemu realizację założonego celu. Wzmocnieniu efektu handlowego służyć ma między innymi Dzień Dystrybutora. Dla wystawców będzie to okazja do rozmów z przedstawicielami sieci handlowych. Dystrybutorzy z kolei będą mieli możliwość zapoznać się jako pierwsi z nowościami produktowymi. Na 11 marca przyszłego roku organizatorzy przygotowali dla handlowców specjalne pakiety pobytowe oraz warsztaty i konferencje, dzięki którym wizyta na targach będzie jednocześnie okazją do wzbogacenia wiedzy niezbędnej w codziennym funkcjonowaniu sieci handlowej czy sklepu. Kolejnym elementem spotkań biznesowych proponowanym przez poznańskie targi będzie projekt Business Mixer, koncentrujący się na organizacji spotkań z klientami zagranicznymi.

Uczestnictwo w wydarzeniach specjalnych przygotowanych przez organizatorów targów BUDMA to z pewnością bardzo dobra okazja do wzmocnienia promocji i wyróżnienia swojej oferty na tle konkurencji. Aby targi przyniosły realizację zakładanych celów, konieczne jest odpowiednie przygotowanie do ekspozycji i przedstawienie swojej oferty możliwie jak najbardziej interaktywnie. Im wcześniej poinformujemy rynek, że będziemy obecni na targach, i zaprosimy na nie klientów, tym większe prawdopodobieństwo, że trafią oni właśnie na nasze stoisko. Z kolei już podczas targów im skuteczniej zaangażujemy zwiedzającego w poznanie wszystkich zalet naszego produktu czy usługi, tym lepszych rezultatów będziemy mogli się spodziewać.

■

Zdjęcia arch. Budma

Builder

20

październik 2013

C

ztery dni targów to doskonała okazja nie tylko do poznania najnowszej oferty produktowej i usługowej wystawców, lecz także do utrzymania dobrych relacji z wystawcami oraz nawiązania nowych bezpośrednich kontaktów biznesowych.

W jaki jednak sposób możesz zapewnić sobie to, aby jak największa liczba zwiedzających zainteresowała się właśnie twoją ofertą? Organizatorzy Budmy 2014 przygotowali kilka specjalnych projektów dopełniających ekspozycję, stworzonych specjalnie po to, abyś mógł wyróżnić swoją firmę i ofertę wśród tysięcy produktów i trafić do oczekiwanego klienta.

Jaka sytuacja panuje na rynku kruszyw budowlanych? Dlaczego ten biznes przestaje być rentowny? A przede wszystkim – co, poza niską ceną, branża może zaoferować klientom? Analizuje Jakub Madej, Dyrektor Pionu Kruszyw oraz Członek Zarządu CEMEX Polska sp. z o.o.

Rok 2013 jest drugim z rzędu, w którym rynek kruszyw budowlanych znacząco się skurczył. Według Państwowego Instytutu Geologicznego w roku 2012 spadek wyniósł ok. 25-30%, a w roku bieżącym można już mówić o tendencji prowadzącej do spadku na poziomie przekraczającym 15% rok do roku. Po stronie podażowej nastąpił jednak w ciągu ostatnich kilku lat gwałtowny przyrost zdolności produkcyjnych (59% w okresie 2007-2012). Takie zachwianie równowagi znalazło swoje odzwierciedlenie w cenach kruszyw, które właściwie od początku roku 2012 poddawane są dużej presji. Trudno się dziwić klientom, którzy w walce o publiczne kontrakty musieli rywalizować przede wszystkim ceną, a następnie, aby zachować choćby minimalną rentowność, próbowali szukać oszczędności w swoim łańcuchu dostaw. Producenci kruszyw, którzy ponieśli nakłady na uruchomienie nowych mocy, w poszukiwaniu ilości sprzedaży obniżali ceny, często walcząc o gotówkę zapewniającą im możliwość regulowania bieżących zobowiązań.

Na podstawie obserwacji rynku można stwierdzić, że panuje na nim pozornie zdrowa konkurencja, a presja cenowa wyeliminuje najsłabszych graczy, czyli tych, którzy mają najwyższe koszty i/lub najmniejsze zasoby pieniężne. Brak spełniania norm jakościowych, nielegalna eksploatacja, permanentne przeciążenia pojazdów, niezakończone procesy rekultywacyjne – to tylko część ze stosowanych przez niektórych producentów praktyk, których wyeliminowanie kosztuje. Wiodący producenci kruszyw ponosili te koszty z obawy o utratę reputacji lub narażenie się na wysokie kary. Z powodu spadającej ceny kruszyw nie byli oni jednak w stanie odzyskać tych nakładów.

Koszty produkcji podlegały cyklicznym wahaniom, jednak nie spadły poniżej poziomu sprzed

roku 2008. Energia elektryczna, paliwo i wynagrodzenia wzrosły w latach 2008-2012 o odpowiednio 30, 40 oraz 20%. Jeśli doliczyć koszt nabycia złóż (rozumiany jako rzeczywiście wydane środki lub skonsumowane złoża wg wartości odtworzeniowej), inwestycje w środki produkcji oraz koszt zaangażowanego kapitału, szybko okazuje się, że biznes przestaje być rentowny.

Jakub Madej

Do Grupy CEMEX (ówcześnie Grupa RMC) dołączył w 2003 roku. Pracę rozpoczął w pionie finansowym, gdzie od szczebla specjalisty awansował do stanowiska dyrektora centrum usług wspólnych. W latach 2006-2010 był dyrektorem w pionach planowania strategicznego oraz logistyki. Od czerwca 2011 roku pełni funkcję dyrektora pionu kruszyw oraz członka zarządu CEMEX Polska sp. z o.o.

W takiej sytuacji widać, że cena to nie wszystko. Jej obniżanie w walce o kolejne wolumeny kończy się identyczną reakcją konkurentów – na koniec wszyscy orientują się, że mają takie same kawałki, ale mniejszego tortu. Można się domyślać, że cenowo branża znalazła się na dnie. Istnieje też jednak wysokie prawdopodobieństwo wzrostu cen kruszyw w kolejnych latach, czemu powinno sprzyjać zwiększenie popytu na kruszywa w kolejnej perspektywie budżetu unijnego i przewidziane w niej wydatki na infrastrukturę. Co jednak branża może zaoferować klientom poza niską ceną? Z doświadczeń krajów Europy Zachodniej, mających okres intensywnych inwestycji w infrastrukturę za sobą, można wywnioskować, że zwyciężają na rynku producenci pilnujący standardów jakości swoich produktów, opierający swoje działania na zrównoważonym rozwoju, w tym utrzymywaniu długotrwałych, dobrych relacji ze społecznościami lokalnymi, oraz dbający o środowisko naturalne. Kolejnym czynnikiem sukcesu jest umiejętność odczytywania potrzeb klientów, która przejawia się w rozwijaniu linii produktów specjalnych trafiających w konkretne i często niszowe zastosowania. Pamiętajmy, że finalnie wybierać będą klienci – za pośrednictwem swoich decyzji zakupowych – a ich świadomość we wspomnianych obszarach jest na szczęście coraz większa.

Fot. arch. CEMEX

komentarz

BiZneS

Budowanie wartości na trudnym rynku

imprezy targowe

BIZNES

R+T 2015

w STuTTgaRcIE

Builder

24

październik 2013

50-lecie istnienia Największe i najważniejsze targi poświęcone roletom, bramom i osłonom przeciwsłonecznym obchodzić będą w 2015 roku w miejscu, w którym zostały zorganizowane po raz pierwszy, jubileusz 50-lecia istnienia.

Ponad 100 tys. m2 powierzchni wystawienniczej oraz ponad 800 wystawców – tego mogą się spodziewać odwiedzający w dniach 24-28 lutego 2015.

P

oprzednia – ubiegłoroczna – edycja R+T (targi odbywają się w cyklu trzyletnim) była najlepszą w ich historii. Tereny targowe w Stuttgarcie, zlokalizowane tuż przy lotnisku i autostradzie, zostały przez targi R+T w całości zajęte. Ofertę prezentowaną przez 820 wystawców z 42 krajów (w tym aż 30 firm z Polski) obejrzało około 60 000 zwiedzających ze 110 krajów.

Mimo że do kolejnej edycji targów pozostało jeszcze około półtora roku, zapowiada się ona równie dobrze. Targi cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem ze strony dotychczasowych wystawców oraz nowych firm, chcących w 2015 roku zaprezentować swoją ofer-

tę. Już teraz wiadomo, że najbliższe R+T pobije wszelkie rekordy. Blisko 75% naszej powierzchni wystawienniczej jest już zarezerwowane – mówi komisarz targów R+T Sebastian Schmid.

Zarówno jeśli chodzi o skuteczną ochronę przed słońcem, jak i energooszczędne bramy – dla światowej branży budowlanej temat Green Building jest przyszłością i kluczem do sukcesu. Dla naszych targów oznacza to, że popyt na prezentowane produkty ciągle rośnie – dodaje.

Podczas poprzedniej edycji R+T ofertę prezentowaną przez 820 wystawców z 42 krajów (w tym aż 30 firm z Polski) odwiedziło około 60 tys. zwiedzających ze 110 krajów.

Targi Stuttgarckie intensywnie pracują nad bogatym i urozmaiconym programem ramowym towarzyszącym temu wydarzeniu. W roku 2015 rozbudowane i wzbogacone o nowe elementy zostaną odbywające się już po raz kolejny BVT-Forum i spotkanie architektów „Art of Planning”. Przyznana zostanie też nagroda za innowacyjność. Program ramowy obejmie również wykłady, workshopy, fora fachowe, prezentacje związków branżowych i pokazy specjalne, zawody oraz konkursy.

Energooszczędne osłony: temat dla branży na całym świecie

Zarówno jeśli chodzi o budynki mieszkalne, jak i o przemysłowe, na znaczeniu zyskuje temat efektywności energetycznej i oszczędności energii.

Ma to związek ze wzrastającymi cenami energii i coraz surowszymi przepisami dotyczącymi emisji CO2. R + T przedstawia produkty, które znacząco przyczyniają się do osiągania celów związanych z efektywnością. Zakres tematyczny naszych targów jest ogromny, a siła innowacyjności producentów zwiększa się z roku na rok – mówi Sebastian Schmid. Inteligentne systemy rolet, wewnętrzne osłony przeciwsłoneczne z nowoczesnym wzornictwem czy innowacyjne technologie produkcji bram to tylko mała próbka tego, co branża rolet, bram i osłon przeciwsłonecznych ma do zaoferowania.

R+T w 2015 roku pobije wszelkie rekordy. Blisko 75% powierzchni wystawienniczej jest już zarezerwowane.

Builder

25

październik 2013

Potencjał oszczędności energii możliwej dzięki zastosowaniu automatycznych rolet widać na poniższym przykładzie: dynamiczne systemy rolet i osłon przeciwsłonecznych przy zapotrzebowaniu na ciepło użytkowe mogą zaoszczędzić nawet do 44% energii. Nowoczesne wyłączniki czasowe i czujniki, które zapewniają prawidłowe ustawienie rolety w czasie nieobecności mieszkańców, w zimie zmniejszają straty ciepła, a w lecie redukują nagrzewanie. Dzięki temu można ograniczyć korzystanie z urządzeń klimatyzacyjnych, intensywnie zużywających prąd. Z kolei dla przemysłu kluczowe jest efektywne działanie bram, dzięki któremu zmniejsza się czas ich otwierania i zamykania. Nowoczesne systemy sterowania umożliwiają krótkie cykle ruchu, a wprowadzenie ustalonej wysokości otwarcia bramy redukuje wymianę ciepła i gwarantuje bardziej energooszczędne działanie.

Więcej informacji na temat targów uzyskają Państwo w Przedstawicielstwie Targów Stuttgarckich w Polsce – tel.: 022 620 72 98, e-mail: kuzminska@eurotargi.com

PROMOCJA

Odbywające się co trzy lata targi R+T w Stuttgarcie bez wątpienia mają charakter globalny. Ich koncepcja została również przeniesiona na rynki lokalne – jeszcze w tym roku odbędzie się pierwsza edycja targów R+T Turkey (7-10 listopada 2013), a w przyszłym roku branżowcy będą mogli wziąć udział w targach R+T Asia (25-27 marca 2014) oraz w nowych targach R+T Australia (21-23 sierpnia 2014).

Zdjęcia: archiwum R+T

R+T przedstawia produkty, które znacząco przyczyniają się do osiągania celów związanych z efektywnością.

CEMEX w roku 2013 rozpoczął aktywną sprzedaż rozwiązań drogowych w oparciu o nawierzchnie betonowe.

Naszym klientom – w większości samorządowcom oraz przedsiębiorstwom, które z uwagi na specyfikę swojego działania potrzebują trwałej nawierzchni odpornej na niszczenie i koleinowanie – proponujemy rozwiązania w technologii konwencjonalnego betonu oraz w technologii betonu wałowanego.

BEtoNowE

drogI lokalNE

– recepta CEMEX

S

zczególnie beton wałowany może znaleźć bardzo duże zastosowanie na drogach samorządowych i w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Z jednej strony nawierzchnia taka cechuje się dużą trwałością i jest bardzo szybko przejezdna. Z drugiej strony nawierzchnie z betonu wałowanego wykonuje się za pomocą ogólnie dostępnych maszyn używanych do rozkładania nawierzchni asfaltowych (rozkładarki i walce). Z racji, że maszynami takimi dysponuje prawie każda firma drogowa w Polsce, drogi betonowe można budować prawie wszędzie w Polsce, przy pomocy lokalnych partnerów.

100 punktów dla betonu

Firma CEMEX Infrastruktura Sp. z o.o. wygrała dotąd dwa kontrakty na budowę dróg powiatowych w technologii betonu wałowanego w powiecie częstochowskim. Oba kontrakty pozyskaliśmy w wyniku wygrania przetargów publicznych, które inwestor ogłosił w sposób wariantowy – dopuszczając dwie technologie, asfalt i beton wałowany.

W przypadku obu tych przetargów CEMEX Infrastruktura zdobyła maksymalną liczbę 100 punktów, jako że zaoferowaliśmy najniższe ceny w przetargu, jednocześnie oferując najdłuższą gwarancję, w tym przypadku aż 10 lat.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem jest organizowanie przez inwestora przetargu wariantowego, dopuszczającego równoważne technologie wykonania drogi. Na etapie przygotowania przetargu powoduje to znikomy wzrost kosztów, jako że większość kosztu projektowania związana jest z pomiarami, geologią, pracą w terenie i dostępem do map. Samo zaprojektowanie drugiej technologii

wykonania podbudowy i nawierzchni nie powinno prowadzić do zwiększenia kosztów projektowania. Stworzenie dwóch projektów w różnych technologiach pozwala inwestorowi na dopuszczenie do przetargu większej liczby oferentów i prawdopodobne obniżenie cen ofert w przetargu.

Gwarancja istotnym kryterium

Drugim bardzo ciekawym zjawiskiem, jakie zauważyliśmy uczestnicząc w przetargach samorządowych, jest stosowanie co najmniej dwóch mierników w punktowaniu ofert w przetargach: oprócz ceny kontraktu coraz częściej pojawia się długość gwarancji proponowanej przez oferenta. Jest to rozwiązanie, które z pewnością przyczyni się do poprawy jakości ofertowanych i budowanych dróg. Dobrym przykładem jest tu rozstrzygnięcie jednego przetargu w gminie na Podkarpaciu, gdzie wygrała oferta o 2% droższa, ale z gwarancją dłuższą o 67% (gwarancja 5 lat, zamiast gwarancji 3 lat w przypadku najniższej ceny w przetargu).

Także największy polski inwestor drogowy, GDDKiA, zaczął stosować długość gwarancji jako jedno z kryteriów oceny ofert w organizowanych przez siebie przetargach.

Na zakończenie można powiedzieć, że na drogach lokalnych jest coraz ciekawiej: więcej dopuszczanych technologii budowy drogi i systemy oceny kontraktów bazujące nie tylko na najniższej cenie, ale biorące pod uwagę także inne czynniki, jak np. długość oferowanej gwarancji.

W CEMEX jesteśmy pewni, że doprowadzi to do lepszej jakości budowanych w Polsce dróg samorządowych!

Autor jest Członkiem Zarządu CEMEX Infrastruktura

PROMOCJA

BIZNES październik 2013

26 Builder Fot. arch. CEMEX

Michał Misterski

Wizualizacje: Mariusz Twardowski/MTWW Architekci

do nowej inwestycji w PPP

P

o weryfikacji ofert procedura przewiduje wielowariantowe negocjacje obejmujące wszystkie aspekty przedsięwzięcia.

Do negocjacji zostaną dopuszczeni wszyscy kandydaci, którzy złożą prawidłowo wypełnione wnioski wraz z wymaganą w postępowaniu dokumentacją. Po negocjacjach, które potrwać mogą nawet kilka miesięcy, kandydaci zostaną poproszeni o złożenie ofert. Z podmiotem, który złoży najkorzystniejszą ofertę, zostanie podpisana umowa. Jeśli wszystko przebiegnie zgodnie z przewidywaniami, wybór partnera prywatnego zostanie dokonany jeszcze w tym roku. Na przyszły rok zaplanowano sformalizowanie umowy, pozyskanie stosownych pozwoleń i finansowania projektu. Założono, że prace budowlane trwać będą ok. 24-27 miesięcy od podpisania umowy, a okres eksploatacji przedmiotu koncesji nie będzie dłuższy niż 30 lat.

Idea przedsięwzięcia

Głównym celem, jaki zamierza osiągnąć strona publiczna (Gmina Miejska Kraków) dzięki realizacji tego przedsięwzięcia, jest przywrócenie mieszkańcom Krakowa popularnego niegdyś miejsca rekreacji (baseny „Polfy”, później OSiR „Krakowianka”). Rozważana obecnie koncepcja to stworzenie kompleksu łączącego funkcje rekreacyjne nawiązujące do tradycji miejsca (zewnętrzny basen rekreacyjny z mokrym placem zabaw, sala ćwiczeń sportowych i rozrywki dla dzieci) z uzupełniającą sferą usług komercyjnych z zakresu SPA i rehabilitacji wraz z ewentualnym zapleczem hotelowym. Za-

Wizualizacje Centrum Sportu przy ul. Eisenberga w Krakowie

kres przedsięwzięcia będzie jednak przedmiotem negocjacji z kandydatami i od wyników tych negocjacji zależeć będą także ostateczne koszty inwestycji.

Wsparcie finansowe i doradcze

Dzięki środkom z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 projekt posiada pełne analizy przedrealizacyjne oraz wsparcie doradcze. Wstępny harmonogram realizacji przedsięwzięcia przewiduje zakończenie jeszcze w tym roku postępowania dotyczącego wyboru partnera prywatnego. Na rok przyszły zaplanowano wybór i podpisanie umowy z partnerem prywatnym.

Na rok 2015 przewidziano rozpoczęcie budowy. Sam obiekt zostanie oddany do użytku najprawdopodobniej z końcem 2016 roku lub w pierwszej połowie roku 2017.

Więcej informacji o postępowaniu http://www.zis.krakow.pl Źródło: Zarząd Infrastruktury Sportowej w Krakowie (ZiS) PROMOCJA

BIZNES październik 2013

28 Builder

Podmioty zainteresowane wspólną realizacją przedsięwzięcia pod nazwą „Centrum Sportu i Rekreacji przy ul.

Eisenberga w Krakowie” do 14 października bieżącego roku mogą składać wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu na wybór partnera prywatnego.

Zamierzenie obejmuje zaprojektowanie obiektu, jego budowę, sfinansowanie prac oraz kompleksowe zarządzanie obiektem i jego utrzymanie.

Ma on powstać w planowanym partnerstwie (PPP w trybie koncesji). Postępowanie prowadzi Zarząd Infrastruktury Sportowej w Krakowie.

KraKów SZuKa partNErów

budujemy zaufanie w biznesie

BIZNES

PRZEd MEdIacją Olga Widerszal‑Piotrowska

Builder

30

październik 2013

Prezes Zarządu Fundacji Rozwoju Mediacji

P

oziom wiedzy na temat mediacji stale wzrasta, ale scenariusz najczęściej występujący w sytuacjach konfliktowych wciąż jest taki sam: pojawia się spór, strony podejmują rozmowy, czasem negocjują, a jeśli to nie przynosi rezultatu – kierują sprawę na drogę sądową.

Następnie uczestniczą w często wieloletnich procesach, zamiast zgłosić się do mediatora i podjąć próbę rozwiązania konfliktu na drodze mediacji, która daje realne szanse szybkiego zakończenia sporu i utrzymania relacji biznesowych.

Kiedy strony podejmują decyzję dotyczącą udziału w mediacji, rozpatrują różne możliwe scenariusze przebiegu konfliktu. Pojawiają się wówczas liczne wątpliwości dotyczące tego, czy zastosowanie tej metody będzie zasadne. Najczęściej wynikają one po prostu z braku wiedzy i doświadczenia w rozwiązywaniu sporów na drodze mediacji.

Jak zatem przygotować się do mediacji, aby móc świadomie podjąć decyzję o tym, czy chcemy brać w niej udział, i aby maksymalnie wykorzystać możliwości, jakie nam ona daje? Przede wszystkim warto dowiedzieć się, czym mediacja jest, a czym na pewno nie jest, jaką rolę pełni mediator, a jaką pełnomocnik, jak przebiega proces mediacji i na co warto zwrócić uwagę przed rozpoczęciem rozmów z drugą stroną.

Mediacja jest jednym ze sposobów wykorzystywanych przez przedsiębiorców do rozwiązywania konfliktów.

Co należy wiedzieć, aby móc świadomie podjąć decyzję, czy chcemy brać w niej udział? Jak przygotować się, by maksymalnie wykorzystać jej możliwości?

Czym jest, a czym nie jest mediacja?

Mediacja to jedna ze skuteczniejszych metod rozwiązywania sporów i konfliktów pomiędzy stronami. Jest to dobrowolna i poufna procedura, prowadzona przez bezstronną i neutralną osobę – mediatora. Mediacja daje możliwość wspólnego wypracowania korzystnego dla obu stron porozumienia, a ponadto pozwala na wyjaśnienie i zamknięcie wszystkich kwestii spornych pomiędzy stronami, także tych dotyczących innych spraw sądowych.

Ugoda zawarta przed mediatorem po zatwierdzeniu jej przez sąd nabiera mocy ugody sądowej. Sąd nadaje jej klauzulę wykonalności. Ugoda musi być zgodna z prawem, strony mają jednak możliwość zastosowania w niej takich rozwiązań, na które w postępowaniu sądowym nie byłoby miejsca.

Czym z kolei mediacja nie jest?

Z całą pewnością nie jest terapią.

W mediacji strony koncentrują się na znalezieniu wspólnego rozwiązania, nie analizując przeszłości. Mediacja nie dąży do wskazania i ukarania winnego, ale skupia się przede wszystkim na wspólnym poszukiwaniu rozwiązania sporu.

Jaką rolę pełni mediator?

Mediator pomaga stronom dojść do porozumienia. Ostateczny wynik

mediacji zależy jednak od samych stron – ich motywacji, zaangażowania, a także przygotowania, w zakres którego wchodzi nie tylko określenie stanowiska w sporze, lecz także zaakceptowanie i przestrzeganie zasad dotyczących mediacji.

Mediator nie podejmuje decyzji za strony i nie narzuca rozwiązań. Przestrzega on zasady poufności i nie przekazuje nikomu – w tym także drugiej stronie – informacji, które zostały przedstawione podczas mediacji.

Często zdarza się, że strony, które w sytuacji konfliktu nie chciały ze sobą rozmawiać, w obecności mediatora potrafią wspólnie wypracować korzystne dla nich rozwiązanie.

Jak przebiega postępowanie mediacyjne?

Sprawa kierowana jest do mediacji przez sąd lub bezpośrednio przez jedną ze stron. Mediator kontaktuje się ze stronami w celu poznania ich stanowiska dotyczącego udziału w mediacji. Jeżeli obie strony wyrażają zgodę, ustala się terminy posiedzeń mediacyjnych. Najczęściej są to w pierwszej kolejności posiedzenia wstępne, prowadzone z każdą ze stron indywidualnie. Mediator przekazuje wówczas informacje na temat mediacji, poznaje stanowisko i oczekiwania danej strony i przygotowuje ją do dalszego postępowania. Na-

Coraz więcej mówi się o roli, jaką w procesie mediacji odgrywają pełnomocnicy. Rola ta jest zupełnie inna, niż ma to miejsce w przypadku postępowania toczącego się w sądzie. Praca pełnomocników rozpoczyna się jeszcze przed posiedzeniami mediacyjnymi i ma na celu przygotowanie klienta do udziału w mediacji.

Przed podjęciem decyzji warto zatem poprosić pełnomocnika o sporządzenie obiektywnej analizy ryzyka procesowego. Powinna ona obejmować ocenę silnych i słabych stron punktów pozwu oraz odpowiedzi na pozew, oszacowanie możliwych kosztów i czasu trwania procesu, analizę możliwych wyroków sądowych w rozpatrywanej sprawie, a także ocenę prawdopodobieństwa wyegzekwowania od drugiej strony wyroku sądowego.

Podczas mediacji pełnomocnicy doradzają klientowi w kwestiach

Konieczna analiza. Pomocne pytania

Przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji biznesowej przedsiębiorca analizuje sytuację firmy, określa swoje cele i ocenia ryzyko. W przypadku podejmowania decyzji o udziale w mediacji również należy dokonać analizy swojej sytuacji, określić oczekiwania i cel mediacji, a także przemyśleć różne warianty zakończenia sporu i możliwe konsekwencje.

Przedsiębiorcy, którzy rozwiązali konflikty i zakończyli spory poprzez mediację, zwykle potwierdzają jej zalety i wskazują liczne korzyści, jakie z niej wynikają – chociażby oszczędność czasu i pieniędzy, zachowanie kontroli nad sposobem rozwiązania konfliktu, poufność procedury, utrzymanie relacji biznesowych czy możliwość honorowego zakończenia sporu.

Oto kilka pytań, które mogą okazać się pomocne w przygotowaniu do mediacji:

Mediator – pośrednik

Michał Jaksa

Wiceprezes Zarządu Fundacji Rozwoju Mediacji

Charakterystyczną dla mediacji i często stosowaną formą prowadzenia rozmów jest mediacja pośrednia, inaczej nazywana mediacją wahadłową. W tej formule strony nie spotykają się bezpośrednio. Najczęstszymi powodami stosowania mediacji wahadłowej są bardzo silny konflikt, uniemożliwiający konstruktywne prowadzenie rozmów, oraz duża odległość pomiędzy stronami. Strony porozumiewają się wówczas za pośrednictwem mediatora, który przekazuje wszelkie informacje i propozycje rozwiązań. Osoba mediatora nie budzi u żadnej ze stron silnych emocji, dzięki czemu łatwiej jest skupić się na merytorycznych aspektach sprawy. Ponadto mediator ma w takiej sytuacji możliwość zadawania pytań, na które nie uzyskałby pełnej odpowiedzi w trakcie spotkania z udziałem obu stron.

Dzięki swobodniejszej atmosferze rozmów może łatwiej dotrzeć do prawdziwych interesów stron, a dzięki temu skoncentrować się na rozwiązaniach korzystnych dla nich obu. Mediacja pośrednia pozwala także zgodzić się na ustępstwa, a jednocześnie zachować twarz – decyzja o pójściu na kompromis podejmowana jest bowiem w rozmowie z mediatorem i na jego „prośbę”, a nie w odpowiedzi na żądania drugiej strony. Formę mediacji pośredniej często też stosuje się na początku postępowania mediacyjnego. Pozwala to przygotować strony do ich bezpośredniego spotkania z udziałem mediatora.

są moje oczekiwania wobec mediacji?

• Czy ważne są dla mnie relacje z drugą stroną?

• W jakim celu przystępuję do mediacji?

• Jakie kwestie będą negocjowane?

• Które z tych kwestii są najważniejsze?

• Jakie są możliwe rozwiązania?

• Jaka jest moja BATNA, czyli najlepsza z mojego punktu widzenia alternatywa dla negocjowanego porozumienia?

• Kto będzie brał udział w mediacji?

• Czego oczekuję od pełnomocnika?

Mediacja jest rozmową

Strony prowadzą rozmowę w obecności mediatora, który pomaga im w zrozumieniu wzajemnych stanowisk i poznaniu perspektywy drugiej osoby. Zadaje on pytania, podsumowuje poszczególne etapy, czasem prosi o wyjaśnienie niektórych kwestii. Niekiedy strony interpretują jego działania jako atak lub celowe spowalnianie procesu.

W rzeczywistości jednak takie postępowanie ze strony mediatora jest konieczne dla dalszego przebiegu mediacji. W jej trakcie mogą się zdarzyć także momenty trudne zarówno dla mediatora, jak i dla stron.

Dlatego tak ważne jest, aby podczas rozmów przestrzegać wspólnie ustalonych zasad dotyczących tej procedury.

Kiedy już zdecydujemy, że chcemy uniknąć procesu sądowego i rozwiązać konflikt na drodze mediacji, warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań dotyczących naszej gotowości do rozmowy z drugą stroną: • Czy jestem gotowy wysłuchać drugiej strony, poznać jej stanowisko, powstrzymując się od impulsywnych komentarzy?

• Czy potrafię skupić się na podobieństwach, na wspólnym poszukiwaniu rozwiązania, zamiast na różnicach?

• Czy jestem gotowy zmierzyć się z emocjami, jakie mogą pojawiać się podczas posiedzeń mediacyjnych?

Gdy już odpowiemy sobie na nurtujące nas pytania i wyjaśnimy pojawiające się wątpliwości dotyczące konfliktu między stronami, pozostaje tylko usiąść do stołu i razem z drugą stroną skoncentrować się na wspólnym poszukiwaniu najkorzystniejszego rozwiązania.

■

październik 2013

Rola pełnomocników

• Jakie

31

prawnych, analizują omawiane propozycje. Chronią tym samym interesy swojego klienta, a ponadto zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa w często trudnych rozmowach między stronami prowadzonych podczas mediacji.

Builder

stępnie odbywają się posiedzenia wspólne, podczas których strony w obecności mediatora wypracowują swoje własne rozwiązania. Ustalenia spisywane są w formie ugody mediacyjnej, podpisywanej przez strony.

Fot. arch. MRR

biZNEs październik 2013

32 Builder

6 pytań do...

ElżbiEty biEńkowskiEj Minister Rozwoju Regionalnego

2

Wiele z programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2014-2020 kierowanych jest do samorządów lokalnych.

Niektóre z nich zadłużone są blisko limitu ustawowego, pod tak zwany „korek”.

Programy operacyjne tymczasem wymagają wkładu własnego. W jaki sposób rząd zamierza rozwiązać tę sytuację, czyli de facto pomóc samorządom i czy, właśnie z tego powodu, nie boi się Pani niewykorzystania większości środków z nowej perspektywy finansowej UE?

E.B.: Rząd dostrzega trudną sytuację finansową samorządów w kontekście finansowania inwestycji w ramach nowej perspektywy budżetowej. MRR wielokrotnie zwracało uwagę na

konieczność zadbania o to, by JST miały środki na wkład własny. Samorządy są bowiem największym beneficjentem Funduszy Europejskich, a realizowane przez nie przedsięwzięcia to ponad 30 proc. wszystkich funduszy UE zainwestowanych w Polsce od 2007 roku.

Zgodnie z zapowiedzią premiera, obecnie wypracowywane są korzystne dla samorządów zmiany w sposobie liczenia zadłużenia. Dyskutowana propozycja polega na tym, aby zobowiązania finansowe związane z wdrażaniem projektów unijnych, można było wyłączyć spod rygorów art. 243 ustawy o finansach publicznych, mówiącego o wskaźniku zadłużenia, pod warunkiem, że udział dofinansowania dla takiej inwestycji będzie nie mniejszy niż 60 proc. Wyłączenie to będzie działać bezter-

my ruszą zapewne w drugiej połowie przyszłego roku, ale przypomnę, że po objęciu projektu

unijnym dofinansowaniem, refundacji podlegać będą wydatki poniesione od 1 stycznia 2014 r.

minowo, dla zobowiązań zaciąganych już w roku 2013. Zmiany będą więc dotyczyły przedsięwzięć finansowanych z funduszy unijnych na lata 2007-2013 (częściowo) oraz 2014-2020.

Zakładamy, że w ten sposób wyjdziemy naprzeciw oczekiwaniom samorządów. Podkreślam, że mocnym akcentem w dyskusji o konieczności zmiany ustawy o finansach publicznych w zakresie obsługi zadłużenia przez samorządy był przygotowany w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego raport pn. „Oszacowanie środków niezbędnych do zapewnienia krajowego wkładu publicznego do projektów realizowanych w ramach średniookresowych ram finansowych”.

Liczę, że zapowiedziane ułatwienia pozwolą utrzymać wysoki poziom inwestycji samorządowych.

Piotr Kledzik

Prezes Zarządu Bilfinger Infrastructure

październik 2013

Prezes Zarządu HOCHTIEF Polska

33

Henryk Liszka

Builder

Elżbieta Bieńkowska: Przewidywana pula z budżetu polityki spójności 2014-2020 dedykowana Polsce to blisko 73 mld euro. Duża część tej kwoty będzie „do rozdysponowania” przez rynek budowlany w postaci projektów infrastrukturalnych.

Znacząca ilość środków, bo prawie 30 mld euro, będzie

w dyspozycji województw w ramach regionalnych programów operacyjnych. Z programów krajowych najwięcej funduszy, tj. ponad 24 mld euro, będzie do wykorzystania w Programie Infrastruktura i Środowisko 20142020, z czego na sektor transportu planujemy przeznaczyć ok. 73 proc. tej kwoty.

W nowej edycji POIiŚ planujemy wspierać różnorodne inwestycje infrastrukturalne – nie tylko w sektorze transportu, ale również w obszarze, energetyki, ochrony środowiska, zdrowia oraz kultury.

Pierwsze przetargi na inwestycje drogowe zostały już ogłoszone, aby z początkiem 2014 roku móc przystąpić do realizacji robót budowlanych. Progra-

Fot. arch. Bilfinger

1

Po okresie spowolnienia gospodarczego polska gospodarka potrzebuje nowych inwestycji, w tym inwestycji w przemyśle budowlanym. Na jakie wsparcie finansowe w ramach perspektywy budżetowej 2014-2020 może liczyć budownictwo? Jak będzie ono wyglądało w podziale na poszczególne sektory rynku budowlanego?

Fot. arch. HOCHTIEF Polska

Za kilka miesięcy ruszą programy operacyjne w nowej perspektywie finansowej 2014-2020. Dla branży budowlanej to wielka szansa, by wziąć głębszy oddech po okresie spowolnienia. Wśród przedstawicieli czołowych na rynku przedsiębiorstw rosną zarówno nadzieje, jak i obawy, wynikające z doświadczeń ostatnich lat.

Wraz z nimi pojawia się wiele pytań. Na część z nich, specjalnie dla miesięcznika ”Builder”, odpowiada Elżbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego.

4

Jakie są szanse na realne wykorzystanie systemu PPP w nowej perspektywie finansowej? Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że w tym samym czasie, gdy np. w Niemczech realizowano tego rodzaju inwestycje z powodzeniem, w Polsce jedynie kilka projektów PPP zakończyło się sukcesem (lub jest realizowanych).

E.B.: W kolejnych latach przewidujemy znaczny wzrost liczby projektów hybrydowych, tzn. realizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego z wykorzystaniem środków unijnych. Skąd tak optymistyczne

środowisko branży budowlanej do aktywnego udziału w tym procesie, aby wspólnie wypracować propozycje takich rozwiązań, które sprzyjałyby harmonijnemu rozwojowi przedsiębiorstw, będących wykonawcami wielu kluczowych inwestycji infrastrukturalnych. Jestem zdania, że realizacja projektów finansowanych ze środków unijnych powinna być „kołem zamachowym” krajowej branży budowlanej, właśnie dlatego, że potrafimy siebie słuchać i ze sobą współpracować w celu dochodzenia do najlepszych rozwiązań.

rokowania? Perspektywa finansowa 2014-2020 będzie przełomowa dla tego typu inwestycji, głównie za sprawą nowych regulacji unijnych w przyszłym Rozporządzeniu Ogólnym. Legitymizują one uznanie specyfiki PPP poprzez zapewnienie prymatu przepisów dla tego trybu nad przepisami o charakterze ogólnym.

Na gruncie krajowym, do czynników stymulujących wzrost zainteresowania i znaczenia PPP dla podmiotów publicznych (w szczególności szczebla samorządowego) należy zaliczyć przewidywany spadek wartości nakładów publicznych na działalność inwestycyjną i moderni-

zacyjną. Nie od dziś rosnącemu zapotrzebowaniu na finansowanie coraz nowocześniejszej infrastruktury, towarzyszy zbyt mały limit środków na te cele oraz zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego. Odpowiedzią na te trudności jest właśnie możliwość realizacji projektu w formule partnerstwa.

W Polsce, w stosunkowo krótkim czasie obowiązywania nowej ustawy o PPP, bo od 2009 r., zawarto przeszło 40 umów lub koncesji, w tym 8 umów szczególnie skomplikowanych projektów hybrydowych o łącznej wartości 1,9 mld zł.

Trzy z nich zostały już zrealizowane i oddane do użytku.

Jerzy Gajewski Prezes Zarządu NDI

Chcemy również, aby elementem takiej dyskusji były konsultacje społeczne dokumentów, które będą podstawą wydatkowania środków w kolejnej perspektywie budżetowej, tj. obok wspomnianej Umowy Partnerstwa także poszczególne programy operacyjne.

Wydaje się jednak, że dla niektórych postulatów niezbędne będzie wprowadzenie zmian w prawie. Tym bardziej więc zachęcam do podejmowania inicjatywy i wychodzenia z takimi postulatami, a ze swojej strony mogę zadeklarować, że resort rozwoju regionalnego zawsze będzie sprzymierzeńcem rozwiązań służących dobru przedsiębiorstw i całej gospodarki. Wyrazem tego jest chociażby objęcie honorowym patronatem I Kongresu Infrastruktury Polskiej, który odbędzie się wkrótce w Warszawie.

Celem Kongresu jest m.in. dyskusja nt. systemowych zmian, które przyczynią się do stworzenia standardów prawdziwie partnerskiego dialogu między instytucjami publicznymi a wykonawcami kluczowych projektów infrastrukturalnych. Podczas Kongresu przewidziana jest także dyskusja z udziałem przedstawicieli administracji rządowej, samorządowej i przedsiębiorców na temat kwestii zawartych w opracowywanej obecnie Białej Księdze Polskiej Infrastruktury.

Fot. arch. Strabag

E.B.: Obowiązujący w Polsce system zamówień publicznych, jako część jednolitego rynku UE, oparty jest na zasadach przejrzystości i niedyskryminacyjnego dostępu do oferowanych zamówień. Realizacji tych zasad służą szczegółowe rozwiązania zawarte w krajowym prawodawstwie. Strona publiczna, jako inwestor, działa w oparciu o przepisy prawa, musi też przestrzegać unijnych wymogów, dotyczących realizacji przedsięwzięć współfinansowanych z funduszy europejskich. Działania te są regularnie poddawane kontroli, zarówno instytucji krajowych, jak i europejskich. Jednocześnie często, choćby z doniesień medialnych, słyszymy, że wykonawcy, aby uzyskać zamówienie kalkulują koszty na poziomie, który później sami oceniają jako nie-

wystarczający. W takiej sytuacji zwiększenie wynagrodzenia wybranemu już wykonawcy byłoby nie tylko nieuczciwe w stosunku do innych uczestników postępowania, którzy inaczej kalkulując ryzyko związane z zamówieniem, zaoferowali wyższe ceny. Byłaby to także istotna zmiana warunków zamówienia, której zabrania prawo unijne i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE. Przepisy dotyczące zmiany umowy restrykcyjnie interpretuje także Komisja Europejska.

Istnieje potrzeba przeprowadzenia debaty, o jakiej wspomina Pan Prezes. Umowa Partnerstwa, czyli dokument, na którym oprzemy podział funduszy w przyszłej perspektywie, nawet z racji swojej nazwy, wskazuje na konieczność dialogu prowadzonego właśnie we współpracy z partnerami społecznymi oraz podmiotami gospodarczymi. Ich wkład jest wręcz niezbędny dla poprawnego sformułowania celów i kierunków prowadzonych działań. Mamy świadomość, że proponowane kierunki rozwoju mogą być efektywniej realizowane, jeżeli zyskają dopełnienie w postaci przejrzystych, czytelnych i podzielanych przez partnerów zasad, na jakich będą wdrażane.

Oczekujemy zatem, że taka debata będzie prowadzona na wielu poziomach. Zachęcam

Fot. arch. NDI

BIZNES październik 2013

34 Builder

3

Rozdysponowano już 248,8 mld zł z funduszy UE, a mimo tego branża budowlana przeżywa kryzys tocząc tysiące sporów ze stroną publiczną (Zamawiający) o w wielomiliardowe ielomiliardowe roszczenia za wykonane a niezapłacone prace.

Czy nie sądzi Pani Minister, że w ramach przygotowań do kolejnej, bogatej perspektywy 2014-2020 powinna odbyć się debata między stroną publiczną a stroną prywatną (wykonawcy), mająca na celu wypracowanie standardów postępowania?

Wojciech Trojanowski Członek Zarządu Strabag

E.B.: Podczas prac nad nowymi programami operacyjnymi, w tym Programem Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, MRR wzięło pod uwagę zasadę zrównoważonego rozwoju w zakresie infrastruktury transportowej kraju.

W POIiŚ 2014-2020 planuje się więc silniejsze wsparcie sektora kolejowego, morskiego, żeglugi śródlądowej, bezpieczeństwa ruchu drogowego i transportu intermodalnego. Wynika to z założeń europejskiej polityki transportowej, celów Strategii Rozwoju Transportu, jak również zaleceń Rady Unii Europejskiej (country-specific recommendations), w szczególności dotyczących zapewnienia skutecznego i sprawnego wdrożenia projektów inwestycyjnych w kolejnictwie, co ma przełożyć się na zwiększenie dostępności transportowej przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa uczestników ruchu. W efekcie ma to doprowadzić do stworzenia spójnego, zrównoważonego i przyjaznego użytkownikowi systemu transportowego w wymiarze krajowym, europejskim i globalnym.

Wiceprezes Zarządu Warbud

6

Według D&B Polska ponad 34% przetargów w budownictwie wygrały firmy o bardzo słabej kondycji finansowej. Dodatkowo analizując sytuację na rynku, liczba kontraktów wstrzymanych i zerwanych przez Zamawiającego z powodu upadłości lub złej sytuacji finansowej wykonawcy, wygląda zatrważająco. Czy ktoś pokusił się o podsumowanie jakiej wartości kontrakty w Polsce są wstrzymane przez nierzetelnych wykonawców, ile pieniędzy z tego tytułu nie zostało wydanych z UE, ile już straciliśmy i stracimy, bo przetargi trzeba będzie powtarzać? Czy Ministerstwo ma pomysł jak zmienić ten stan rzeczy?

E.B.: W opinii Ministerstwa Rozwoju Regionalnego zapewnienie dobrej współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi a wykonawcami kluczowych projektów infrastrukturalnych jest niezbędne, biorąc pod uwagę pulę środków unijnych dedykowanych na te projekty, zarówno w bieżącej jak i przyszłej perspektywie finansowej. Trudności w nawiązaniu dialogu i konstruktywnej współpracy mogą przekładać się na terminowość i jakość realizowanych projektów – co wpływa również na wykorzystanie środków UE. W tym kontekście MRR bierze udział w toczącej się debacie publicznej oraz wspiera działania innych instytucji mające na celu ułatwienie procedur i zmianę przepisów.

Dlatego z uwagą przyglądam się podjętej przez Prezesa UZP inicjatywie nowelizacji prawa zamówień publicznych w celu dostosowania przepisów ustawy do występujących w ostatnim czasie wyzwań i problemów przy realizowaniu zamówień.

październik 2013

Jeśli chodzi o zasadność powstawania poszczególnych projektów przypominam, że planowane do realizacji w POIiŚ 20142020 inwestycje transportowe będą wynikały przede wszystkim z Dokumentu Implementacyjnego do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r., który został opracowany i upubliczniony przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej.

Obowiązek przygotowania tego dokumentu wynika z oczekiwań Komisji Europejskiej. Dokonana w nim identyfikacja i priorytetyzacja inwestycji transportowych wynika z jasnych i obiektywnych kryteriów, określonych w oparciu o cele, jakie mają być zrealizowane w poszczególnych gałęziach transportu (drogowy, kolejowy, morski, wodny śródlądowy). Powstały w wyniku ich zastosowania ranking będzie podstawą wyboru projektów do finansowania ze środków unijnych w latach 2014-2020 we wskazanych obszarach.

Jeśli chodzi o poruszoną w pytaniu kwestię rozbudowanej infrastruktury polskich portów lotniczych, należy zauważyć, że choć na tle bogatszych państw europejskich prezentuje się ona dość skromnie, to w odniesieniu do wielkości ruchu lotniczego, zapewnia ona obecnie, także dzięki inwestycjom POIiŚ 2007-2013, wystarczającą przepustowość pasażerską.

Powinna ona być wystarczająca na najbliższe lata i właśnie dlatego dalsza rozbudowa kubaturowa lotnisk nie będzie realizowana ze środków UE. W najbliższych latach wysiłki modernizacyjne skupią się m.in. na wzroście efektywności i niezawodności operacyjnej portów lotniczych w szczególności na poprawie pozostającej w ich dys-

35

5

Czy alokując środki nowej perspektywy Rząd bierze pod uwagę potrzebę zrównoważonego rozwoju w zakresie infrastruktury transportowej kraju? Przesadne rozbudowywanie lotnisk krajowych, nadmierne uleganie presji różnych środowisk w zakresie dróg samochodowych przy jednoczesnym pomijaniu walorów ekologicznego transportu kolejowego, sprawia że idziemy drogą innych krajów zachodnich i nie uwzględniamy ich doświadczeń, z których wynika, że rozwój autostrad należy wdrażać równolegle z budową linii kolejowych dużych prędkości.

Jerzy Werle

Builder

Prezes Zarządu Doka Polska

Fot. arch. Warbud

Fot. arch. Doka

Wojciech Schefke

pozycji infrastruktury nawigacyjnej i bezpieczeństwa.

W przypadku planów budowy dróg przewiduje się wykorzystanie środków UE na działania inwestycyjne zmierzające do dokończenia budowy spójnej krajowej sieci drogowej oraz poprawy stanu istniejących połączeń. Dlatego inwestycje skoncentrują się na rozbudowie siatki dróg ekspresowych leżących w sieci TEN-T i zbierających największe potoki ruchu, w tym zwłaszcza ruchu ciężarowego. Nie przewiduje się natomiast budowy ze środków europejskich autostrad w Polsce.

Co jest istotne, przeniesienie nadmiernego ruchu drogowego z najbardziej obciążonych odcinków dróg i jego skoncentrowanie na przystosowanej do tego infrastrukturze, zmniejszy negatywny wpływ ruchu drogowego na środowisko. Natomiast wyprowadzanie ruchu tranzytowego z miast i ich łączenie z głównymi szlakami drogowymi, przyczyni się do wzmocnienia spójności terytorialnej kraju, a także przyniesie poprawę jakości życia i zdrowia ich mieszkańców.

Warto podkreślić, że brak budowy kolei dużych prędkości nie oznacza marginalizacji wsparcia kolei względem dróg. Z uwagi na istniejące zapóźnienia, przewiduje się skoncentrowanie interwencji na inwestycjach, których realizacja przyniesie efekt w postaci skrócenia czasu przejazdu pociągów na głównych szlakach kolejowych, pasażerskich i towarowych.

Nie należy również zapominać o planowanych działaniach prowadzących do integracji transportu kolejowego z innymi gałęziami przewozu: drogowy, morski, lotniczy, w multimodalnych łańcuchach transportowych oraz poprawy bezpieczeństwa kolejowego. Jest to podstawowy warunek zwiększenia konkurencyjności transportu kolejowego i przedsiębiorców świadczących usługi przewozu ładunków i osób.

Warto pamiętać, że środki na przyjazny środowisku transport kolejowy pochodzić będą również z mechanizmu „Łącząc Europę” („Connecting Europe Facility”), z którego Polska także będzie korzystać.

Fot. arch. Weber

zaprawa murarska cienkowarstwowa tytan Professional

Jest to nowoczesna i gotowa do użycia zaprawa, którą stosuje się do murowania zarówno ścian zewnętrznychkonstrukcyjnych, jak i ścian wewnętrznych domków jednorodzinnych i budownictwa wielorodzinnego. Jej największą zaletą jest łatwość i szybkość nakładania oraz możliwość prowadzenia prac murarskich w temperaturze nawet do -5°C. Łączy w sobie ona korzyści tradycyjnej zaprawy i właściwości materiałów izolacyjnych. Umożliwia oszczędności finansowe sięgające około 50% w porównaniu z tradycyjną zaprawą (nie wymaga czasu na przygotowanie, kosztownego transportu, składowania oraz używania prądu i wody). Zaprawa jest bardzo trwała i pozwala uzyskać wytrzymałe i długotrwałe połączenie już od 2 godzin po aplikacji. Tynki można nakładać już po 24 godzinach. Przygotowanie puszki do pracy trwa zaledwie pół minuty – wystarczy nakręcić ją na pistolet i intensywnie wstrząsnąć. Zaprawa Tytan Professional to czyste murowanie bez pylenia, chlapania i sprzątania. Ze względu na sposób aplikacji i przechowywania praktycznie nie powoduje zabrudzenia otoczenia.

W maju 2013 roku wprowadzono na polski rynek wersję 16. programów GEO5 służących do projektowania i analizy zagadnień geotechnicznych. Pojawiło się w niej wiele nowych funkcjonalności, m.in.: • w programie Ściana analiza – analiza stateczności dna wykopu, • w programie MES analiza przepływu nieustalonego wody, mieszana siatka elementów skończonych, • w programach: Gabion i Ściana prefabrykowana – automatyczne wyszukiwanie najbardziej wytężonego bloku (wymiarowanie), • w programie Nasypy zbrojone – możliwość definiowania zbrojenia podatnego i niepodatnego, sprawdzanie spoin między blokami obudowy oraz nowe metody sprawdzania stateczności wewnętrznej, itp.

Do programów zaimplementowano także kolejną normę do wymiarowania żelbetu – EN 1992-2 – oraz kolejny język programu i wyników – francuski.

Więcej informacji na temat pakietu oprogramowania GEO5 można znaleźć na stronie: www.mmgeo.pl.

Fot. arch. Selena

Statuetka TopBuilder to jedna z najbardziej cenionych nagród na polskim rynku budowlanym. Przyznawana jest przez redakcję miesięcznika „Builder” i Kapitułę Wyróżnień innowacyjnym produktom i rozwiązaniom budowlanym; realizacjom, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne, konstrukcyjne i technologiczne oraz sprawdzonym i rekomendowanym produktom IT przeznaczonym dla budownictwa. Tytułem i statuetką TopBuilder mogą zostać wyróżnione również usługi, produkty finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia, programy, które są dedykowane branży budowlanej. W tym roku po raz pierwszy jury wskazało także wiodące polskie projekty konstrukcyjne i architektoniczne.

Produkty nagrodzone statuetką toPBuilder 2013

LECA® KERAMZYT GEOTECHNICZNY 8/10-20 R to lekkie, a zarazem wytrzymałe kruszywo ceramiczne. W obszarze rozwiązań z zakresu geotechniki stanowi ono alternatywne, tańsze rozwiązanie, eliminujące kosztowne palowanie czy wymianę gruntu. Najczęściej stosowane jest do wykonywania lekkich nasypów drogowych, zasypek konstrukcji oporowych i inżynierskich oraz podbudów drogowych, wymiany gruntu w istniejących nasypach w celu zmniejszenia osiadania, ujednolicenia osiadania przy różnych pod względem nośności podłożach, a także zasypywania różnego typu instalacji rurowych wbudowanych w podłożu.

Odciążanie podłoża przy użyciu keramzytu znajduje zastosowanie także przy budowie hal, budynków sakralnych czy boisk. Kruszywo jest bardzo trwałe i może być używane wielokrotnie. Zastosowanie keramzytu zmniejsza koszty inwestycji i skraca jej czas, ponieważ nie wymaga dużej ilości pracy przy użyciu specjalistycznego sprzętu. Więcej informacji: www.netweber.pl / Leca® KERAMZYT

Wersja 16. programów geo5

Farby elastyczne alpol do renowacji fasad Fot. arch. Alpol

BUDOWNICTWO

lekkie kruszywo ceramiczne leCa® keraMzyt

Firma ALPOL konsekwentnie rozwija ofertę specjalistycznych produktów przeznaczonych na elewacje.

Wyrazem tego kierunku rozwoju jest wprowadzenie do oferty farb elastycznych: akrylowej AF 645 i silikonowej AF 685. Farby przeznaczone są do napraw i ochrony fasad wykończonych zarówno tynkami tradycyjnymi jak i cienkowarstwowymi tynkami dekoracyjnymi. Doskonale sprawdzają się w przypadku renowacji systemów ociepleń. Główną cechą farb elastycznych jest wysoka zdolność do krycia i maskowania rys. Już jednokrotne malowanie likwiduje większość niedoskonałości i uszkodzeń elewacji, w szczególności odbarwienia i zacieki oraz rysy i spękania o rozwartości nawet do 1,2 mm.

Nośny element termoizolacyjny Schöck Isokorb® K. Sprawiamy, że ciepło pozostaje w domu.

Schöck Isokorb® to idealne połączenie dla elementów żelbetowych konstrukcji budynku. Łącznik termoizolacyjny nie tylko przenosi obciążenia ale również oddziela termicznie

połączone ze sobą elementy. Z Schöck Isokorb® rozwiązania połączeń termoizolacyjnych balkonów, attyk lub ścian wydają się dużo prostsze.

Schöck Sp. z o.o. | ul. Jana Olbrachta 94 | 01-102 Warszawa | Telefon: 22 533 19 17-18, -23 | Fax: 22 533 19 19 | biuro@schock.pl | www.schock.pl

Klej poliuretanowy w aerozolu, służący do termoizolacji zarówno dachów poddawanych renowacji, jak i nowo budowanych, to nowość w serii produktów Soudatherm Roof – nowoczesnego oraz efektywnego systemu izolacji przemysłowych dachów płaskich. Nowy produkt Soudal charakteryzuje się doskonałymi wartościami użytkowymi – wysoką wydajnością (umożliwia przyklejenie do 120 m2 paneli izolacyjnych) doskonałą stabilnością i elastycznością, wytrzymałością spojenia, a także krótkim czasem utwardzania. Klej sprawdzi się w mocowaniu większości materiałów izolacyjnych, takich jak styropian, sztywne pianki PUR, PIR, pianki fenolowe oraz spienione materiały mineralne. Dzięki wysokiej odporności na oddziaływanie wiatru oraz dobrej przyczepności do podłoża nawet w niskich temperaturach produkt znajdzie szerokie zastosowanie podczas prac dekarskich. Specjalny dozownik gwarantuje precyzyjną aplikację i oszczędność czasu pracy aż do 50% w porównaniu z płynnymi klejami poliuretanowymi. Najnowszy klej Soudal jest bezpieczny w użyciu, nie zawiera rozpuszczalników i nie obciąża konstrukcji budowlanej. Niepalny gaz pędny umożliwia bezproblemową pracę nawet w pobliżu otwartego ognia – w praktyce oznacza to więc, że jednocześnie można prowadzić prace z użyciem innych technologii.

Od fundamentów po komin, od ogrodzenia przez podjazd do domu.

Wysokiej jakości materiały budowlane dostępne w jednym miejscu – taka jest idea marki „WSZYSTKO DO BUDOWY DOMU”. Stanowi ona odpowiedź spółki Chełmski Cement na potrzeby budownictwa mieszkaniowego oraz rozwiązań „pod klucz”. Zakupów można dokonać zarówno bezpośrednio w doskonale wyposażonych składach zlokalizowanych w Chełmie, Hrubieszowie i Zamościu, jak i za pośrednictwem

Kingspan X–dek to pierwsze na polskim rynku płyty warstwowe, które mogą być stosowane na dachach płaskich (już od 1% nachylenia) przy bardzo dużych rozstawach podpór, wynoszących 6, a nawet 7,5 m! Ich montaż jest znacznie szybszy niż montaż alternatywnych systemów składanych krytych papą (typu built-up).

• Wysoka wytrzymałość – przęsła o rozpiętości do 7,5 m!

• Możliwość uzyskania efektu tarczowego konstrukcji • Doskonała termoizolacja U= 0,19 W/m2K • Ognioodporny rdzeń izolacyjny IPN – REI30 • Prosty i szybki montaż – do 1200 m2 dziennie • Oszczędność na konstrukcji (mniej elementów stalowych) Szczegóły na stronie: www.plyty-warstwowe.kingspan.pl

Nowa koparka Doosan DX140LCR-3

Nowy model DX140LCR-3 to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie rynku na maszyny o niewielkim promieniu obrotu nadwozia, przeznaczone do prac w mieście, na drogach, kolei, mostach i w innych ciasnych miejscach. Koparka DX140LCR-3 została zaprojektowana pod kątem większej wydajności, wygody, niezawodności i trwałości, a ponadto niskich kosztów eksploatacyjnych. Dzięki temu mogą przekonać się do niej budowlańcy, zakłady użyteczności publicznej, firmy wynajmujące sprzęt budowlany, firmy zajmujące się architekturą krajobrazu i wielu innych potencjalnych klientów nastawionych na większe zyski i doskonały zwrot z inwestycji. Koparkę DX140LCR-3 napędza czterocylindrowy turbodoładowany silnik Cummins QSB 4.5, spełniający wymogi Stage IIIB poprzez zastosowanie EGR (układu recyrkulacji spalin) i filtra cząstek stałych (DPF). Nowa kabina z atestami ROPS i OPG zapewnia więcej miejsca dla operatora i kilka wygodnych rozwiązań, takich jak bezpośrednie sterowanie za pomocą joysticków posiadających nowe przełączniki tarczowe do sterowania proporcjonalnego oraz zintegrowane przyciski, zapewniające dokładne, proporcjonalne sterowanie przyłączonym osprzętem roboczym. Więcej informacji: www.doosanequipment.eu

sklepu internetowego, który sukcesywnie zwiększa liczbę dostępnych produktów. CEMEX Polska, jako dostawca materiałów budowlanych, udostępnia także nowoczesne rozwiązania adresowane do klientów indywidualnych. Dzięki aplikacji „Buduj z CEMEX” klient może nie tylko wybrać produkt rekomendowany dla danego elementu i etapu budowy, lecz także stworzyć listę zakupów i w łatwy sposób je zrealizować w sklepie internetowym serwisu wszystkodobudowydomu.pl Zachęcamy do korzystania z nowoczesnych rozwiązań i serwisów CEMEX wspierających twoją budowę.

Fot. arch. Doosan

X-DEK – koniec problemów z płaskim dachem

Fot. arch. Kingspan

Builder

38

październik 2013

Fot. arch. Soudal

BUDOWNICTWO

Wszystko do budowy domu

Szczelny dach z nowym klejem SOUDAL

Trzpienie dylatacyjne Schöck Właściwa praca konstrukcji żelbetowych

Trzpienie Schöck SLD to idealne rozwiązanie do dylatacji poddawanych dużym obciążeniom, w budynkach o konstrukcji żelbetowej. Teraz wykonanie szalunku i zbrojenia jest proste a wykorzystanie powierzchni optymalne.

Schöck Sp. z o.o. | ul. Jana Olbrachta 94 | 01-102 Warszawa | telefon: 22 533 19 16 | www.schock.pl

BUDOWNICTWO październik 2013

40 Builder

ODpOrNOść BeTONU Na mróz prof. dr hab. inż. Wiesław Kurdowski dr inż. Henryk Szeląg mgr inż. aleksandra Bochenek Instytut Ceramiki i materiałów Budowlanych Oddział Szkła i materiałów Budowlanych w Krakowie

O

dporność betonu na działanie mrozu zależy przede wszystkim od jego porowatości i nasiąkliwości. Będzie więc pośrednio związana z jego klasą wytrzymałości, wiadomo bowiem, że beton o małej wytrzymałości ma dużą nasiąkliwość. Doświadczenia przeprowadzone przez wielu autorów wykazały, że współczynnik odporności betonu na działanie mrozu spada gwałtownie do zera gdy stopień nasycenia wodą przekracza 85% [np. 1]. Trudno znaleźć prostą korelację między odpornością na zamarzanie a nasyceniem betonu wodą, odgrywa tu bowiem rolę wiele czynników wpływających na porowatość betonu. Mamy, upraszczając zagadnienie, porowatość kruszywa, strefę przejściową kruszywo – matryca cementowa, porowatość kapilarną zaczynu, zamknięte pęcherzyki powietrza. Największe znaczenie dla odporności betonu na mróz ma jednak mikrostruktura zaczynu i jego porowatość, a więc stosunek w/c. Przy małym stosunku w/c (0,35) nie tworzy się także porowata strefa przejściowa wokół kruszywa.

Trzeba przypomnieć, że Fagerlund [2] wprowadził pojęcie „krytycznego nasycenia betonu wodą”, które pozwala na ocenę jego odporności na zamrażanie. RILEM zaleca na

Dlaczego powracamy do tego problemu? Niestety, przypadki braku odporności betonu na mróz zdarzają się stosunkowo często, a dotyczą one także konstrukcji mostowych. Z tego względu trzeba omówić kilka zasad i zależności, które mają decydujący wpływ na odporność betonu na zamarzanie i rozmarzanie. tej podstawie metodę badania odporności betonu na mróz [3].

W naszych rozważaniach pominiemy wpływ kruszywa, które powinno być odporne na zamrażanie, jeżeli projektujemy beton o takich właściwościach. Trzeba jednak przypomnieć, że, jak to wykazał Pigeon [4], nie jest to warunek wystarczający. Kruszywo zawierające znaczny udział otwartego układu porów, wywołuje pod działaniem mrozu wypychanie do zaczynu znacznej ilości wody, co powoduje powstawanie znacznych naprężeń rozciągających w betonie.

Specjalistom nie trzeba także przypominać, że beton powinien być poprawnie układany i zagęszczony, a także odpowiednio pielęgnowany. Właściwa pielęgnacja betonu może zmniejszyć jego nasiąkliwość dziesięć razy [5]. Było to w ostatnim czasie wielokrotnie powtarzane w związku z wydaniem przez Polski Cement tłumaczenia książki Neville’a „Właściwości betonu” [1]. W przedmowie do tej najlepiej znanej na świecie książki o betonie jej autor podkreśla, że zły beton może być wykonany z tych samych materiałów co dobry. Ma to szczególne znaczenie przy rozpatrywaniu odporności betonu na mróz, w przypadku której powstawanie rys, a nawet tylko mikrospękań,

Czynniki decydujące o odporności betonu na cykliczne zamrażanie i rozmrażanie: a) dostateczna ilość cementu w betonie oraz kontrola jakości stosowanych dodatków mineralnych, b) mały stosunek w/c, c) prawidłowe napowietrzenie betonu, d) dobre zagęszczenie betonu, e) staranna pielęgnacja; zapobieganie skurczom wysychania i gradientom temperatury.

przekreśla znaczenie dyskutowanych w tym krótkim przeglądzie zagadnień. Beton nie będzie bowiem wówczas szczelny.

Problemy te zostały szczegółowo i wyczerpująco omówione w godnej przypomnienia monografii Rusina „Technologia betonów mrozoodpornych” [6], wydanej także przez Polski Cement w roku 2002.

październik 2013

Rys. 3. Wpływ stosunku w/c na odporność betonu nienapowietrzonego A i napowietrzonego B [7]

Rys. 2. Całkowita zawartość wody i wody zamarzalnej [górna krzywa] w betonie w funkcji w/c [7] różne normy światowe waha się od 3,5 do 5%, dla klas ekspozycji od XF2 do XF4. PN-EN 206-1 podaje tylko zawartość powietrza w mieszance, wynoszącą 4%, a to nie jest to samo.

W zależności od stosowanej metody zagęszczania betonu wartość ta może być mniejsza nawet o 50%.

Z napowietrzeniem łączy się bardzo ściśle odległość między pęcherzykami wprowadzonego powietrza. I w tym przypadku normy światowe podają różne wartości – od 200 μm do nawet 400 μm [7]. Podaje się także wpływ szybkości zamarzania na odległość porów powietrznych, przy czym rośnie ona ze zmniejszeniem tej szybkości [10]. W przypadku małych szybkości wielkości krytyczne są duże i dla spadku temperatury wynoszącej 4°/h sięgają 600 μm. Te duże wartości należy jednak odrzucić, o czym przesądza zależność odległości pęcherzyków powietrza od stosunku w/c [11]. Z zależności tej wynika jednoznacznie, że stosunek w/c wynoszący 0,35 jest wartością krytyczną (rys. 5). Jego przekroczenie powoduje, że bezpieczna odległość wynosi 200 μm. Opierając się na dużym doświadczeniu specjalistów kanadyjskich, można jeszcze rozważać przyjęcie jako maksymalnej wartości podanej w normach kanadyjskich, a wynoszącej 260 μm. Jednak Pigeon [7], który przecież wywodzi się z Kanady, stanowczo zaleca wartość 200 μm.

41

Beton odporny na mróz powinien mieć dobrą wytrzymałość i być napowietrzony. Okazuje się, że powtarzanie tego sloganu ma ciągle duże znaczenie. Jak wiadomo wytrzymałość betonu jest ściśle związana z jego porowatością kapilarną, która powstaje w zaczynie przy stosunku w/c większym od 0,4 i rośnie wraz z przekroczeniem tej wartości. Wzrasta również zawartość otwartych porów kapilarnych, a z nią nasiąkliwość betonu, a więc łatwość, z jaką woda wnika do tego kompozytu.

Z tego względu autorzy tych rozważań wyrażają pogląd, że w odpowiedzialnych konstrukcjach betonowych stosunek w/c nie powinien przekraczać wartości 0,35.

Mały stosunek w/c jest także bardzo korzystny z punktu widzenia odporności betonu na agresję chemiczną, powstałe uszkodzenia ulegają bowiem wypełnieniu [„samoleczenie”] w wyniku hydratacji pozostających w betonie niezhydratyzowanych faz cementowych.

A jak wiadomo środki odladzające, pomimo tak „niewinnej” nazwy, zawierają przeważnie agresywne w stosunku do betonu sole. Są to najczęściej chlorki. Stosowanie cementu odpornego na siarczany [mała zawartość glinianu trójwapniowego] nie ma w związku z tym uzasadnienia.

Woda zamarzalna w betonie występuje w porach kapilarnych, a więc jej zawartość rośnie także wraz ze stosunkiem w/c [7] (rys. 2).

To właśnie wzrost zawartości tej części wody jest groźny dla betonu poddanego działaniu niskich temperatur. Jak duże znaczenie ma ten czynnik, pokazuje przebieg krzywych obrazujących zależność odporności betonu na mróz od stosunku w/c, pokazanych na rys. 3 [7].

Woda w porach żelowych praktycznie nie zamarza, chyba że temperatura spadnie poniżej -55°C. Natomiast w porach o średnicy 0,05 μm zamarza już w temperaturze -10°C, a zawartość takich porów wynosi, w zaczynie cementowym o w/c 0,5 i po 28 dniach twardnienia, około 15% objętości. [7, 8].

Ze stopniem nasycenia betonu wodą wiążą się ściśle zmiany objętości betonu poddanego działaniu mrozu (rys. 4) [9]. Beton, w którym stopień nasycenia wodą nie przekroczył wartości krytycznej, kurczy się w trakcie zamrażania, a po przekroczeniu tej wartości rozszerza się.

Z tym wiąże się trwałość betonu nie w pełni nasyconego wodą.

Beton odporny na mróz powinien być napowietrzony. Zawartość powietrza zalecana przez

Rys. 1. Wpływ stopnia nasycenia betonu wodą na jego odporność na mróz [1]

Rys. 4. Wpływ stopnia nasycenia zaprawy wodą (w/c = 0,6, szybkość spadku temp. 2,8°/h) na zmiany jej wymiarów w procesie zamarzania [9]

Rys. 5. Wpływ stosunku w/c na korzystną odległość porów powietrznych [11], pole zakreskowane beton nietrwały Osobny problem dotyczy pionowego pompowania betonu, które radykalnie zmienia napowietrzenie mieszanki (rys. 6) [12]. Generalnie zmniejsza się zawartość porów powietrznych, a szczególnie w korzystnym zakresie porów o mniejszych średnicach. W związku z tym w Kanadzie stosowanie tej technologii jest zabronione w przypadku napowietrzonych BWW stosowanych w konstrukcjach mostowych.

Builder

Znaczenie nasycenia betonu wodą i napowietrzenia

BUDOWNICTWO październik 2013

42 Builder

Rola dodatków mineralnych do betonu

Porównując stal z betonem we wstępie do swojej książki Neville [1] pisze: „stal jest produkowana w ściśle kontrolowanych warunkach”, natomiast „na budowie obiektu betonowego sytuacja jest całkowicie odmienna”. „Prawdą jest, że jakość cementu jest gwarantowana przez producenta w sposób podobny jak w przypadku stali i jeżeli zostały wybrane odpowiednie materiały wiążące, trudno jest spowodować błędy w konstrukcji betonowej.

Ale to nie cement, a beton jest materiałem budowlanym”. Żeby dalej nie przepisywać wstępu do ostatniego wydania cennej książki Neville’a, którą każdy może sobie przeczytać w oryginale, trzeba zwrócić uwagę, że autor pominął zagadnienie dodatków mineralnych do betonu.

Według normy PN-EN 206-1 może to być krzemionkowy popiół lotny, mielony granulowany żużel wielkopiecowy, mielony wapień oraz inne dodatki mineralne. Nie wymieniając wszystkich tych dodatków mineralnych, wypada podkreślić, że najczęściej stosowanym dodatkiem mineralnym jest krzemionkowy popiół lotny. Równocześnie norma PN-EN 196-2 zwiększa w popiele lotnym do produkcji betonów dopuszczalną zawartość niespalonego węgla, wyrażoną jako straty prażenia, do 9% w „kategorii” C i odpowiednio do 7% i 5% dla B i A. Pozostawiając na boku zagadnienie kontroli jakości popiołu stosowanego do produkcji betonów, trzeba przypomnieć powszechnie znany problem wpływu węgla, a właściwie porowatego koksiku, na odporność betonu na działanie mrozu. Zbyt duża zawartość węgla w popiele obniża odporność betonu na działanie mrozu, przede wszystkim w wyniku zwiększenia wodożądności zaczynu, a więc wpływu na stosunek w/c. Ponadto utrudnia ona stosowanie domieszek chemicznych, w tym szczególnie domieszek napowietrzających, zwiększając znacznie ich adsorpcję na porowatych cząstkach węgla

[12]. Mówi się nawet o destabilizacji banieczek powietrza [7].

Wracając z kolei do zagadnienia cementu, należy stwierdzić, że niektóre elementy mostów trzeba zaliczyć do konstrukcji masywnych. W związku z tym stosowanie cementów wysokich klas może spowodować niekorzystne gradienty temperatury, prowadzące do powstawania rys. Jest to ściśle związane z pielęgnacją betonu wspomnianą na początku tego artykułu. Zagadnienia te omawia szczegółowo Kiernożycki [13] w swojej monografii.

Woda zamarzalna w betonie występuje w porach kapilarnych, a więc jej zawartość rośnie także ze stosunkiem w/c. To właśnie wzrost zawartości tej części wody jest groźny dla betonu poddanego działaniu niskich temperatur.

Oddział Krakowski Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych prowadzi certyfikację cementów produkowanych w Polsce. W ostatnich trzech latach skontrolowano około 1200 próbek cementów wszystkich rodzajów i stwierdzono jeden przypadek cementu niespełniającego wymagań normowych w zakresie wytrzymałości; pomiar wykazał 17 MPa po dwóch dniach twardnienia zamiast dopuszczalnych 18 MPa.

Podsumowanie

Autorzy, zastanawiając się nad sformułowaniem wniosków, mieli cały czas przekonanie, że zasady, które wynikają z ich rozważań, są powszechnie znane. Jednak przypadki braku odporności betonu na działanie mrozu, i to w ważnych konstrukcjach mostowych, zmuszają do ich ciągłego powtarzania.

Rys. 6. Wpływ pompowania pionowego na zmianę napowietrzenia mieszanki betonowej

Co także może wprawiać w zdumienie, to poszukiwanie w konstrukcjach betonowych, wykazujących brak odporności na mróz, korozji chemicznej jako przyczyny takiego stanu rzeczy. Wskazówki są pozornie liczne, np. białe wykwity. Zapomina się, że z powstałych rys zawsze będzie migrował roztwór zawarty w porach betonu, a jego wysychanie będzie powodowało strącanie białego wodorotlenku wapnia, przechodzącego następnie, pod wpływem CO2 z powietrza, także w biały węglan wapnia.

Abstract: It is well known that concrete resistant to freeth thaw cycles must have low capillary porosity, then the w/c ratio. Durable concrete should have w/c ≤ 0.35 and suitable cement content [exposition classes XF2 to XF4] and air entrainment higher than 3.5%.

The quality of mineral addition should be controlled, especially the uncombusted coal in the case of siliceous fly ash.

Literatura

1. A.M. Neville, „Właściwości betonu”, Polski Cement, wyd. piąte, Kraków 2012.

2. G. Fagerlund, Mater. Contr. RILEM, 1977, 10, 58, 231.

3. RILEM, Mater. Contr. 1977, 10, 58, 217.

4. M. Pigeon, „Het Frost Durability of Concrete” w Cement and Concrete Science&Technology” (red. S>N> Gosh), t. 1, s. 417, ABI Books, New Delhi 1992.

5. E. Senbetta and G. Malchow, «Studies on control durability of concrete through proper curing», in «Concrete durability», K. and B. Mather intern. Conf. (red. J.M. Scanlon) 1987, ACI, SP-100, 1, 73-87.

6. Z. Rusin, «Technologia betonów mrozoodpornych« , Polski Cement, Kraków 2002.

7. A. Carles – Gibergues et M. Pigeon, «La durabilite des betons en ambiance hivernale rigoureuse», w «La Durabilite Des Betons» (red J. Baron et J.P. Ollivier), Presses Ponts et Chaussees, Paris 1992.

8. P.K. Mehta, D. Manmohan , 7th ICCC, Paris, t. III, s. VII-101, Paris 1980.

9. V.S. Ramachandran, R.F. Feldman and J.I. Beaudoin, Concrete Science, Treatise on current research, Heyden and Son Ltd, London 1981.

10. M. Pigeon , J. Prevost and J. M. Simard, J. Amer. Concr. Inst., 1985, 82, 5, 684-692.

11. E. Okada, M. Hisaka, Y. Kazama and K. Hattori, ”Freeze-thaw durability and deiser salt scaling resistance of a 0.25 watercement ratio concrete” (red. V.M. Malhotra), 1981, ACI, SP-68, 215-231.

12. W. Kurdowski, Chemia Cementu i Betonu, Stowarzyszenie Producentów Cementu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków/ Warszawa 2010 13. W. W. Kiernożycki, „Betonowe konstrukcje masywne”, Polski Cement, Kraków 2003.

BUDOWNICTWO

ODpaDy przemysłOWe Część 1

w drogownictwie

Builder

44

październik 2013

dr hab. inż. marek Gawlicki, prof. aGH prof. dr hab. inż. Jan małolepszy

Z

równoważona gospodarka, a zatem i racjonalne wykorzystanie odpadów przemysłowych, są w Polsce od szeregu lat nie tylko obowiązkiem konstytucyjnym, stanowiącym przedmiot aktów prawnych i zarządzeń mających na celu ochronę środowiska naturalnego, lecz także ważnymi instrumentami ekonomicznymi.

Właściwy kierunek

Odpowiednio prowadzona gospodarka odpadami może w znaczący sposób wpływać na ekonomikę przedsiębiorstw przemysłowych, w których powstają odpady, oraz kształtować koszty wytwarzania wyrobów w przedsiębiorstwach, w których odpady mogą zostać poddane recyklingowi, być użyte jako substytuty surowców naturalnych i paliw, a także znaleźć zastosowanie jako składniki wyrobów lub ich efektywne zamienniki. Wykorzystanie odpadów przemysłowych w budownictwie jest pożądanym rozwiązaniem, pod warunkiem że na żadnym z etapów ich zagospodarowania nie wystąpią zagrożenia dla osób zatrudnionych przy pracach z odpadami, środowiska naturalnego i użytkowników, że nie pogorszy się jakość produktów oraz że będą to działania opłacalne ekonomicznie.

Wymagania środowiskowe

Aby odpady przemysłowe mogły zostać użyte, muszą spełnić wymagania środowiskowe oraz stawiane im warunki techniczne.

Wskazanie właściwych sposobów zagospodarowania odpadów ma szczególne znaczenie w drogownictwie, w którym zużywane są duże ilości materiałów o różnym stopniu przetworzenia i różnych możliwościach substytucji.

Wymagania środowiskowe sformułowane zostały z myślą o zapobieganiu negatywnym wpływom odpadów na środowisko naturalne podczas ich składowania, wykonywania prac z ich udziałem oraz eksploatacji dzieła inżynierskiego, przy budowie którego zostały użyte. Wykorzystane mogą być jedynie takie odpady, które między innymi nie wykazują nadmiernego natężenia promieniowania jonizującego (odpowiednio niskie wskaźniki f1 i f2) [1], ani zbyt dużej wymywalności określonych substancji chemicznych, którą wyznaczają określone akty prawne [2]. Wymagania środowiskowe są przedmiotem uregulowań UE oraz odnośnych norm i przepisów krajowych.

Wymagania techniczne

Dotyczą cech roboczych i użytkowych odpadów zastosowanych jako zamienniki materiałów naturalnych (np. kruszyw) i składniki produktów przemysłowych (np. cementów powszechnego użytku) oraz innych materiałów wytwarzanych z ich udziałem (np. betonów).

Wymagania techniczne stanowią przedmiot norm europejskich, norm krajowych, a w szeregu przypadków określone są w aprobatach technicznych i rekomendacjach.

Odpady przemysłowe, które mogą zostać użyte w drogownictwie, powstają głównie w przemyśle wydobywczym i w procesach przeróbki kopalin (różnego rodzaju odpady mineralne), w energetyce (uboczne produkty spalania – UPS) oraz w metalurgii (żużle hutnicze).

Szczególnym rodzajem odpadów są materiały uzyskiwane z rozbiórki wszelkiego rodzaju konstrukcji budowlanych, w tym również z recyklingu materiałów użytych do budowy dróg.

Korzyści z wykorzystania odpadów

Niezależnie od sposobu wykorzystania odpadów korzyści wynikające z ich zagospodarowania są trojakiego rodzaju: • Techniczne, o których decyduje głównie równorzędna często jakość odpadów w porównaniu z cechami użytkowymi materiałów naturalnych, istotne w wielu rodzajach prac drobne uziarnienie odpadów oraz aktywność hydrauliczna i właściwości pucolanowe odpadów, prowadzące do wzrostu zawartości uwodnionych krzemianów wapnia – C-S-H w produktach ich hydratacji, nadających pożądane cechy podbudowom drogowym oraz ulepszonym gruntom, • Środowiskowe, wynikające między innymi z faktu, że zagospodarowanie odpadów zmniejsza zużycie nieodnawialnych zasobów surowców naturalnych, eliminuje konieczność składowania odpadów, ogranicza w wielu zastosowaniach zużycie cementów powszechnego użytku oraz wapna, redukując tym samym emisję do atmosfery antropogenicznego dwutlenku węgla powstającego w procesach produkcyjnych, • Ekonomiczne, spowodowane obniżeniem kosztów materiałowych wskutek zstąpienia

Zastosowanie odpadów energetycznych w drogownictwie i pracach inżynierskich na różnych etapach budowy: • do formowania nasypów i wykonywania szeregu prac makroniwelacyjnych • do ulepszania i wzmacniania podłoża oraz do stabilizacji i ulepszania gruntów • do wykonywania podbudowy drogowej • do wytwarzania mieszanek betonowych, z których produkowane są chude betony cementowopopiołowe tworzące górną warstwę podbudowy drogi • jako składniki materiałów budowlanych wytwarzanych przemysłowo poza placem budowy • jako dodatki aktywne do betonów.

Charakterystyka odpadów energetycznych

Najwięcej uwagi poświęca się zazwyczaj popiołom lotnym, które stanowią liczną grupę odpadów o zróżnicowanych właściwościach [3].

Popioły są przedmiotem szeregu norm [4-10] i aprobat technicznych [11-14] oraz wielu publikacji, które nie zawsze w sposób dostateczny charakteryzują dany popiół, uniemożliwiając tym samym jego przyporządkowanie do określonej grupy UPS. Wydaje się, że o ile liczba opracowań dotyczących popiołów lotnych z węgla kamiennego, powstających w konwencjonalnych kotłach pyłowych, jest wystarczająco duża, aby stopień poznania problemów związanych z ich wykorzystaniem w drogownictwie określić jako wystarczający, by odpady te mogły być użyte w sposób, który nie zagraża trwałości dzieł inżynierskich, to liczba informacji o popiołach z kotłów fluidalnych, popiołach z węgli brunatnych oraz o popiołach ze współspalania węgla kamiennego i biomasy jest relatywnie mała.

Problem klasyfikacji popiołów lotnych jest dodatkowo skomplikowany tym, że użytkownicy odpadów paleniskowych nie tylko w odmienny sposób określają wymagania, jakie powinny spełniać te odpady, lecz także inaczej definiują popioły. Na przykład w definicjach popiołu lotnego zawartych w normach dotyczących wymagań, jakie powinien spełniać popiół lotny z węgla kamiennego stanowiące składnik cementów lub użyte jako dodatek do betonu, jest wyraźnie zaznaczone, że popiół lotny powinien składać się głównie z „kulistych i zeszklonych ziaren” [8, 9]. Taki warunek spełniają popioły lotne z konwencjonalnych kotłów pyłowych i część popiołów z kotłów, w których prowadzane jest współspalanie węgla i biomasy.

Nie spełniają go natomiast popioły lotne z kotłów fluidalnych. Innymi słowy, popiołem lotnym – w rozumieniu tych norm – są jedynie popioły z elektrowni i elektrociepłowni, w których spalanie paliw odbywa się w typowych kotłach pyłowych.

Klasyfikację ubocznych produktów spalania (odpadów paleniskowych) wytwarzanych w dużych elektrowniach i elektrociepłowniach można przeprowadzić w oparciu o różnorakie kryteria. Wydaje się, że po wskazaniu rodzaju spalanego paliwa, najbardziej racjonalnym, pierwotnym podziałem UPS, jest wyróżnienie wśród nich UPS z kotłów pyłowych oraz UPS z kotłów fluidalnych. Rozwinięcie tego podziału UPS jest następujące [23]: • UPS z kotłów pyłowych: – popioły lotne, – żużle energetyczne, – mieszanki popiołowo-żużlowe, – mieszanki popiołowo-żużlowe zawierające obok składników popiołowo-żużlowych

Rys. 1a. Mikrofotografia SEM popiołu lotnego z węgla kamiennego z kotłów pyłowych. Widok ogólny

Rys. 1b. Mikrofotografia SEM j.w. Czerepowa forma ziarnowa wypełniona ziarnami kulistymi.

październik 2013

Wymienione korzyści powodują, że w wielu przypadkach wykorzystanie odpadów przemysłowych w drogownictwie stało się w Polsce na tyle powszechne, że jest traktowane jako działanie rutynowe, co może niepokoić, gdyż skład i właściwości wielu odpadów przemysłowych ulegają znacznie większym i częstszym zmianom niż większości surowców naturalnych. Charakter tych zmian jest zazwyczaj trudny do przewidzenia i mogą one doprowadzić wykonawców prac drogowych oraz użytkowników dróg do sytuacji określanych eufemistycznie jako niekomfortowe. Uwaga ta dotyczy zwłaszcza odpadów powstających w przemyśle energetycznym.

Bardzo duży wpływ na właściwości omawianych odpadów wywierają zmiany w systemach spalania – uruchamianie instalacji spalania paliw w złożu fluidalnym, działania prowadzące do obniżenia temperatury, w jakiej prowadzone jest spalanie w kotłach pyłowych oraz spalanie wraz z węglem biomasy. Działania takie znacznie różnicują popioły lotne, a tym samym ich właściwości użytkowe. Poza zmianami systemów spalania oraz rodzajów stosowanych pa-

45

Ku przestrodze

liw na skład i właściwości popiołów wpływają również różnice jakości każdego ze spalanych paliw, sposoby ich przygotowania oraz zmiany obciążeń energetycznych kotłów.

Builder

tańszymi odpadami przemysłowymi części tradycyjnych spoiw oraz kruszyw naturalnych.

Rys. 2. Mikrofotografie SEM popiołu lotnego z węgla brunatnegoz kotłów pyłowych.

Widok ogólny (za zgodą M. Ostrowskiego).

również produkty odsiarczania i pozostałości sorbentów, – produkty odsiarczania gazów odlotowych metodą mokrą wapienną (desulfogips), – produkty odsiarczania gazów odlotowych metodą półsuchą, • UPS z kotłów fluidalnych: – popioły lotne (popioły FBC), – odpady denne.

BUDOWNICTWO październik 2013

46 Builder

Dokonując podziału ubocznych produktów spalania w opisany sposób należy – poza wskazaniem podstawowego rodzaju paliwa, z którego powstały UPS – zaznaczyć, czy wraz z węglem spalana była również biomasa i, jeżeli jest to możliwe, określić udział i rodzaj biomasy.

Poza wymienionymi wyżej UPS w ostatnich latach pojawił się w Polsce w znaczących ilościach nowy rodzaj odpadu energetycznego – popioły lotne ze spalania biomasy użytej jako „samodzielne” paliwo. Skład tych popiołów uzależniony jest od rodzaju spalanego materiału, którym może być zarówno różnoraka masa drzewna, słoma, jak i szereg odpadów z przemysłu spożywczego, w tym również importowanych z zagranicy (np. łuski słonecznikowe, pestki i łupiny z różnego rodzaju owoców). Popioły te zawierają zazwyczaj znacznie więcej związków metali alkalicznych niż popioły z węgla kamiennego i węgla brunatnego.

Mogą zawierać również znaczące ilości związków chloru i fosforu.

Alternatywnym podziałem popiołów lotnych w stosunku do klasyfikacji przedstawionej wyżej jest wyróżnienie dwóch podstawowych rodzajów popiołów w zależności od zawartości w nich związków wapnia [19]: • Popiołów krzemionkowych, otrzymywanych w wyniku spalania węgla kamiennego w konwencjonalnych kotłach pyłowych, w których zawartość wolnego tlenku wapnia nie przekracza 2,5% całkowitej masy popiołu, • Popiołów o dużej zawartości związków wapnia, do których zaliczyć należy popioły lotne z węgli brunatnych z Elektrowni Bełchatów oraz popioły z zespołu elektrowni PAK (Pątnów, Adamów, Konin), a także popioły lotne z kotłów fluidalnych, niezależnie, czy w kotłach tych spalany jest węgiel kamienny, czy węgiel brunatny. Do popiołów tej grupy zaliczyć należy również odpady stanowiące mieszaniny popiołów lotnych i produktów odsiarczania spalin prowadzonego metodą suchą.

Popioły lotne są wyprowadzane z układu odpylania jednym ciągiem transportowym, niemniej

podkreślić należy, że popioły wydzielane w kolejnych sekcjach elektrofiltrów różnią się składem ziarnowym i udziałem poszczególnych składników. Średnia średnica ziaren maleje wraz z oddaleniem sekcji elektrofiltru od kotła. W popiołach w drugiej i trzeciej sekcji wzrasta zawartość szkliwa oraz K 2O, Na 2O a także Al2O3 i siarczanów, maleje natomiast zawartość SiO2 oraz CaO i MgO [24, 25].

Głównymi składnikami popiołów krzemionkowych są szkliwo – 40÷60% masy popiołu oraz mullit i β-kwarc. W mniejszych ilościach występują hematyt i magnetyt [23, 26]. Wśród ziaren tego rodzaju popiołów dominują formy sferyczne o średnicach poniżej 20 μm (rys. 1).

Węgiel brunatny, w przeciwieństwie do węgla kamiennego, nie jest wzbogacany, co powoduje znaczne zróżnicowanie paliwa, a tym samym zmieniający się w szerokich granicach skład popiołów lotnych [19].

Skład fazowy popiołów lotnych z węgli brunatnych znacznie różni się od składu fazowego popiołów z węgli kamiennych. W popiołach tych faza szklista występuje w znacznie mniejszych ilościach niż w popiołach z węgla kamiennego. Dominują kwarc, tlenek wapnia oraz anhydryt. W popiołach z elektrowni PAK obecny jest również w znaczących ilościach tlenek magnezu – peryklaz. Odmienna jest także morfologia ziaren omawianych popiołów. Obok ziaren kulistych w znacznej liczbie występują ziarna o nieregularnych kształtach. (rys. 2).

Popioły lotne z węgla brunatnego wykazują zarówno właściwości pucolanowe, jak i hydrauliczne. Są aktywne w kontakcie z parą wodna i dwutlenkiem węgla zawartymi w powietrzu, co powoduje zmiany ich składu i właściwości podczas deponowania na składowiskach. Tlenek wapnia obecny w popiołach tworzy początkowo wodorotlenek wapnia, a następnie węglan wapnia. Zmianom ulega również znajdujący się w popiele anhydryt, który przechodzi w gips. Szybkość przemian uzależniona jest od szeregu czynników i trudno ją określić a priori, niemniej wspomniane reakcje powodują narastające w czasie zmiany cech

faza szklista niespalony węgiel larnit Ca2SiO4

mullit 3Al2O3 . 2SiO2 POPIÓŁ FLUIDALNY

semiamorficzna substancja glinokrzemianowa

magnetyt Fe3O4

kwarc SiO2 MgO

CaO

kalcyt CaCO3

Rys. 3. Skład fazowy popiołów lotnych z kotłów fluidalnych.

anhydryt CaSO4

użytkowych popiołów lotnych, w tym również ich wiązanie i twardnienie.

Odmienne warunki pracy kotów fluidalnych w porównaniu z warunkami panującymi w konwencjonalnych kotłach pyłowych (relatywnie niska temperatura złoża fluidalnego, wynosząca około 850°C i zintegrowanie procesu spalania paliwa z odsiarczaniem spalin) są przyczyną różnic składów fazowych oraz sposobu wykształcenia ziaren popiołów z kotłów fluidalnych w porównaniu z popiołami z kotłów pyłowych. Skład fazowy popiołów z kotłów fluidalnych przedstawiono na rys. 3, a charakterystyczne kształty ich ziaren na rys. 4.

Charakterystyczną cechą popiołów z kotłów fluidalnych jest zawartość w nich dużej ilości semiamorficznej substancji o składzie chemicznym i właściwościach zbliżonych do cech

Aby odpady przemysłowe mogły zostać użyte, muszą spełnić wymagania środowiskowe oraz stawiane im warunki techniczne. metakaolinitu Al2O3·2SiO2 oraz duża aktywność występującego w nich tlenku wapnia.

Popioły z kotłów fluidalnych wykazują znaczną aktywność pucolanową i mają właściwości hydrauliczne. Tworzące je ziarna o nieregularnych kształtach oraz agregaty ziarnowe zapewniają omawianym popiołom dużą powierzchnię właściwą, która w znacznej mierze determinuje ich wysoką wodożądność i szereg innych właściwości użytkowych.

Wykorzystanie odpadów energetycznych w drogownictwie

Odpady energetyczne, a zwłaszcza popioły lotne, mogą być wykorzystywane w drogownictwie i pracach inżynierskich w wieloraki sposób i na różnych etapach budowy dróg. Jako podstawowe kierunki zastosowania popiołów lotnych należy wymienić przede wszystkim: • wykorzystanie popiołów lotnych jako materiału do formowania nasypów i wykonywania szeregu innych prac makroniwelacyjnych, • zastosowanie popiołów lotnych lub mieszanin popiołowo-spoiwowych do ulepszania i wzmacniania podłoża oraz do stabilizacji i ulepszania gruntów, • wykonywanie podbudowy drogowej, w której popioły lotne lub mieszaniny popiołowo-żużlowe są podstawowym składnikiem mieszanin spoiwowych zawierających również cement powszechnego użytku lub wapno, • wytwarzanie mieszanek betonowych, z których produkowane są chude betony cementowo-popiołowe tworzące górną warstwę podbudowy drogi.

Popioły lotne są wykorzystywane w dużych ilościach w budownictwie drogowym również jako składniki materiałów budowlanych wytwarzanych przemysłowo poza placem budowy.

Rys. 5a. Mikrofotografia SEM. Wydłużone kryształy ettringitu w zhydratyzowanej mieszance cementowo-popiołowej.

Rys. 5b. Mikrofotografia SEM. Ziarno popiołu lotnego otoczonego zaczynem spoiwowym zawierającym ettringit.

Krzemionkowe popioły lotne stanowią składnik kilku rodzajów cementów powszechnego użytku [9], są także stosowane jako dodatki aktywne do betonów [8].

Abstract This paper presents potential hazards caused by certain components of industrial waste, especially certain types of fly ash, which could affect road durability.

Literatura

(Pełny wykaz literatury znajduje się na www.ebuilder.pl) 1. Poradnik ITB: badania promieniotwórczości naturalnej wyrobów budowlanych. ITB, Warszawa 2010 2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. (Dz. U. 02.12.1799 z dnia 16 grudnia 2002 r.)

3. Pachowski J.: Rozwój technologii powstawania ubocznych produktów elektrownianych oraz ich charakterystyka i możliwości zastosowań w technologiach budownictwa drogowego. Drogi i Mosty, nr 1/2002 4. PN-EN 14227-4:2005. Mieszanki związane spoiwem hydraulicznym – Specyfikacja – Część 4: Popioły lotne do mieszanek (oryg.)

5. PN-S-96035:1997. Drogi samochodowe – Popioły lotne 6. prEN 13282-1. Rapid hardening hydraulic road binders 7. prEN 13282-2. Normal hardening hydraulic road binders 8. PN-EN 450-1+A1:2009. Popiół lotny do betonu – Cz 1: Definicje, specyfikacje i kryteria zgodności 9. PN-EN 197-1:2012. Cement. Część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące cementów powszechnego użytku 10. ASTM C593-06. Standard specification for fly ash and other pozzolans for use with lime for soil stabilization

październik 2013

W kolejnej części – o zagrożeniach wynikających z wykorzystania odpadów w drogownictwie.

47

Rys. 4b. Mikrofotografia SEM j.w. Ziarno popiołu zbudowane z substancji semiamorficznej (metakaolinitu).

ży wykonać na mieszaninie 30% popiołu lotnego i 70% cementu próbę „stałości objętości” Le Chatelier’a, której wynik nie powinien przekraczać 10 mm [8]. Popioły wapienne powinny spełniać następujące wymagania: udział frakcji ziarnowej poniżej 315 µm >95%, frakcji ziarnowej poniżej 90 µm > 70% oraz zawartość wolnego CaO > 5%.

Kolejną możliwość wykorzystania popiołów lotnych w drogownictwie jako składnika hydraulicznych spoiw drogowych stwarzają projekty norm europejskich prEN 13282-1 oraz prEN 13282-2 [6, 7], których autorzy dokonują klasyfikacji i oceny konwencjonalnych popiołów lotnych według kryteriów podanych w normie [9]. Projekty te uwzględniają również możliwość wykorzystania popiołów z kotłów fluidalnych jako składników hydraulicznych spoiw drogowych [6, 7].

Builder

Rys. 4a. Mikrofotografia SEM popiołu lotnego z kotła fluidalnego. Widok ogólny.

W znacznie mniejszych ilościach niż popioły krzemionkowe, jako składnik główny cementów powszechnego użytku, znalazły zastosowanie również popioły wapienne z Elektrowni Bełchatów.

Wymagania dotyczące popiołów lotnych i mieszanek popiołowo-żużlowych, które mogą znaleźć zastosowanie w drogownictwie, stanowią temat szeregu norm o statusie norm europejskich PN-EN, norm krajowych PN oraz normy branżowej [27] i aprobat technicznych.

W 2005 roku rozpoczęto wprowadzanie w Polsce serii norm PN-EN 14227, spośród których znaczna część dostępna jest nadal w wersji anglojęzycznej. Normy te wymagają dodatkowych wytycznych technicznych, dostosowujących podane w nich wymagania do uwarunkowań krajowych. Z punktu widzenia wstępnej oceny możliwości wykorzystania popiołów lotnych w drogownictwie za najbardziej istotną należy uznać normę PN-EN 14227-4:2005 [4], w której popioły lotne są sklasyfikowane w inny sposób niż w nadal używanej normie PN-S-96035:1997 [5], w której znajduje się zapis, że nie dotyczy ona mieszanek popiołowo-żużlowych oraz „nowych rodzajów popiołów pochodzących ze spalania fluidalnego lub z instalacji odsiarczania spalin”.

Popioły nie powinny zawierać żużlu paleniskowego, ani innych zanieczyszczeń obcych.

Norma PN-S-96035:1997, dokonując podziału popiołów lotnych na popioły lotne z węgla kamiennego (PK) oraz popioły lotne z węgla brunatnego (PB), wyróżnia w zależności od zastosowania trzy odmiany popiołów lotnych (a, b i c), i określają wymagania, jakie powinna spełniać każda odmiana popiołu lotnego [5]: • a – popiół stosowany jako dodatek hydrauliczny do innych materiałów wiążących, • b – popiół przeznaczony do poprawy składu granulometrycznego gruntów sypkich (materiał doziarniający), • c – popiół, który może być użyty jako samodzielny materiał wiążący do stabilizacji gruntów spoistych oraz zmiany pH gruntów.

Norma PN EN 14227-4:2005 niezależnie od rodzaju spalanego węgla i sposobu jego spalania (konwencjonalne kotły pyłowe, kotły fluidalne) wyróżnia jedynie dwa rodzaje popiołów: popioły krzemionkowe zawierające głównie SiO2, Al2O3 i Fe2O3 oraz popioły wapienne w których podstawowymi tlenkami są SiO2, Al2O3, CaO oraz SO3, przewidując dla każdego rodzaju popiołu wykonanie oznaczeń innych cech użytkowych i inne kryteria normowe, które powinien spełnić dany popiół lotny. Cechą pierwszego rodzaju popiołów są właściwości pucolanowe, drugi zaś wykazuje zarówno aktywność pucolanową, jak i właściwości hydrauliczne. Popioły krzemionkowe powinny charakteryzować się następującymi cechami: przejście przez sito # 90 µm > 70%, przez sito # 40 µm > 40%, straty prażenia < 10%, zawartość SO3 < 4%. Jeżeli zawartość wolnego CaO przekracza w popiołach krzemionkowych 1%, nale-

BUDOWNICTWO

partnerzy programu

Ruszył ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny „Buildera”

Główne cele przedsięwzięcia: • Informowanie i edukowanie w zakresie związanym z technologią i systemami wznoszenia tzw. wielka płyty.

• Przedstawianie problematyki, w tym technicznej, związanej z wp.

• Prezentowanie i popularyzowanie najlepszych projektów rewitalizacji wp z kraju i zagranicy – METAMORFOZY WIELKIEJ PŁYTY.

Builder

48

październik 2013

P

rogram dotyczy aktualnie niezwykle ważnej, zarówno w naszym kraju, jak i w Europie, problematyki związanej ze wzniesionymi w latach 70. budynkami w technologii wielkiej płyty (wp). Systemem tym objęto w Polsce budowę znacznej liczby bloków mieszkalnych zlokalizowanych na terenie miast i gmin. Szacuje się, że zamieszkuje je obecnie ponad 12 mln osób.

Warto podjąć się działań zmierzających do podniesienia trwałości i jakości życia w budynkach z wp. Jest to możliwe we współpracy z najważniejszymi, decyzyjnymi instytucjami, wspólnotami, spółdzielniami, naukowcami, specjalistami, projektantami. Niezwykle ważny jest udział producentów, którzy mogą wskazać nowoczesne materiały i technologie wpływające na trwałość i przedłużenie cyklu życia budynków z wp.

Program realizowany będzie przez redakcję „Buildera” poprzez fachowe, specjalistyczne publikacje, debaty środowiskowe, artykuły eksperckie, techniczne przybliżające technologię i poszczególne systemy wznoszenia wp, problematykę napraw, wykorzystanie najnowszych technologii, artykuły naukowe z omówieniem wyników badań, informowanie o wszystkich sprawach związanych z przygotowaniem i wdrożeniem programu określającego możliwość przeprowadzania bezinwazyjnego badania stanu technicznego obiektów z wp i ich rewitalizacji.

W ramach programu prezentować będziemy również projekty architektoniczne dotyczące rewitalizacji tej substancji mieszkaniowej, wskazując na najciekawsze metamorfozy wp z kraju i zagranicy, będące przykładem architektury zrównoważonej, istniejącej wewnątrz społeczeństwa i miasta, promującej nowoczesne technologie, mające wpływ nie tylko na estetykę rewitalizowanych obiektów, ale również i przede wszystkim na ich trwałość i bezpieczeństwo.

Pokażemy działania i przekażemy fachową wiedzę zaangażowanych osób, instytucji i firm budowlanych, producentów najnowszych i sprawdzonych rozwiązań, architektów, konstruktorów, ekspertów, rzeczoznawców.

Pomysł redakcji został bardzo poważnie, z wielkim zainteresowaniem i z aprobatą, przyjęty w środowisku, ministerstwie oraz najważniejszych instytucjach i organizacjach budowlanych, a także wśród projektantów polskich i zagranicznych, którzy wyrazili chęć współpracy.

Program edukacyjno-informacyjny będziemy realizować m.in. przy współpracy partnerów społecznych, stowarzyszeń, izb, organizacji, instytutów, wyższych uczelni technicznych.

Jako pierwsi patronat objęli: Instytut Techniki Budowlanej, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu, Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń, Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej MIWO, Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa.

Program realizowany jest od czerwca 2013 r. i będzie kontynuowany w kolejnych latach.

patronat programu Da­nu­ta­Bu­rzyńska Re­dak­tor­Na­czel­na miesięcznika­„Builder” Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości

• Informowanie o działaniach ministerstwa i instytucji w ww. zakresie, sprawach związanych z przygotowaniem i wdrożeniem programu określającego możliwość przeprowadzania bezinwazyjnego badania stanu technicznego obiektów z wielkiej płyty i ich rewitalizacji, możliwościach finansowania itp.

• Podkreślanie znaczenia badań, ekspertyz i uwzględniania nowoczesnych materiałów i rozwiązań technologicznych w procesie rewitalizacji wp.

• Wskazywanie nowoczesnych narzędzi ułatwiających i usprawniających proces projektowy i realizacyjny.

• Edukowanie w zakresie użytkowania bloków z wp.

• Edukowanie środowiska związanego z budownictwem, w tym przyszłych architektów, konstruktorów i budowniczych (studenci uczelni technicznych) w zakresie technologii wp i problematyki z nią związanej oraz pogłębianie wiedzy o konstrukcji, technologiach i materiałach budowlanych w ww. kontekście.

• Promowanie i prezentowanie najlepszych wzorców zrewitalizowanych budynków/ /osiedli z wp oraz prezentowanie najciekawszych projektów/ /propozycji/koncepcji w zakresie architektonicznym i urbanistycznym.

Zapraszam wszystkich zainteresowanych do współpracy: instytucje, stowarzyszenia, firmy, producentów posiadających innowacyjne rozwiązania do zastosowania w projektach rewitalizacji wp.

Wielka płyta

– wielki problem?

Czy można poprawić standard budynków z wielkiej płyty? Od lat wszystkie badania potwierdzają, że stan techniczny elementów w zdecydowanej większości przypadków na to pozwoli, ale może narzucić jednocześnie pewne ograniczenia.

Dlatego najważniejsze będzie postawienie na profesjonalizm i indy-

dr inż.

Sławomir Anusz Dyrektor Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa

Na pytanie, czy powinno się ratować budynki z wielkiej płyty,

Wielki problem wielkiej płyty jest jednocześnie wielką szansą na poprawę standardu mieszkań i życia ich mieszkańców oraz poprawę wyglądu miast przy nakładach niższych niż budowa nowych.

Obyśmy jej nie zmarnowali.

odpowiada ekonomia, ponieważ wiemy, jak kosztowne jest budowanie nowych obiektów. Dopóki więc obiekty wielkopłytowe będą spełniały pewne standardy do zamieszkiwania, a jednocześnie nie powstaną nowe zasoby mieszkaniowe, tak długo wielka płyta prawdopodobnie będzie funkcjonowała. Potwierdzają to obserwacje – obecnie większość zakupów mieszkań dokonywana jest na rynku wtórnym, a wśród nich najczęściej nabywane są mieszkania w wielkiej płycie. Warto wskazać jeszcze na jeden aspekt. W odróżnieniu od

Na pytanie, czy powinno się ratować budynki z wielkiej płyty, odpowiada ekonomia.

nym celem będzie doprowadzenie budynków wielkopłytowych do wysokiego standardu energetycznego. To oczywiście wiąże się z niemałymi kosztami – na pewno jednak mniejszymi niż w przypadku budowy porównywalnej liczby nowych mieszkań.

nowo budowanych osiedli, wielka płyta została obecnie – dzięki wcześniejszym projektom tych osiedli – intensywnie zazieleniona. Towarzyszy jej znaczna liczba drzew rosnących od lat 70. Wielka płyta to zatem z jednej strony przestarzała technologia i niższe standardy w samym budynku, z drugiej jednak strony – bardziej humanitarne otoczenie.

49

Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń

widualne podejście. Poszczególne systemy uprzemysłowionego budownictwa, przy wielu podobieństwach, różniły się między sobą rozwiązaniami użytkowymi i technicznymi, a konkretne budynki dodatkowo jakością prefabrykatów i prac budowlano-montażowych.

Dlatego czas oddać sprawy w ręce fachowców, którzy potrafią indywidualnie ocenić stan techniczny poszczególnych obiektów, wykonać niebanalny projekt kompleksowej rewitalizacji całych osiedli (najlepiej), bądź poszczególnych budynków (dobre i to), dbając zarówno o estetykę, jak i konstrukcyjną pewność rozwiązań. Najwyższy czas, by przypadkowe i wyrywkowo prowadzone remonty, chałupnicze docieplenia najtańszymi „składakami” zastąpiła kompleksowa modernizacja, której istotnym, choć nie jedy-

Builder

Maria Dreger

październik 2013

Zapytaliśmy najważniejsze w kraju instytucje, organizacje branżowe, przedstawicieli środowiska naukowego, inżynierów i architektów: „Czy wielka płyta to w Polsce wielki problem?

Czy powinno się (a jeśli tak, to w jaki sposób) ratować budynki wzniesione w latach 70. w tej technologii?". W bieżącym numerze kontynuujemy debatę środowiskową w tym temacie.

BUDOWNICTWO październik 2013

50 Builder Zdjęcia: archiwum SELENA

HyDrOIzOlaCje łazIeNek I BalkONóW w domach z wielkiej płyty

Już od kilku miesięcy piszemy na łamach Buildera o tym, że kilkanaście milionów Polaków wciąż mieszka w blokach z wielkiej płyty, zbudowanych jeszcze w latach 70. Wydawać by się mogło, że domy z wielkiej płyty to przede wszystkim problemy związane z elewacjami i dachami tych budynków. Jest jednak jeszcze jedno niezwykle ważne zagadnienie – hydroizolacja łazienek, balkonów i fundamentów.

W

szerokiej ofercie produktowej Seleny systemy hydroizolacji zajmują ważne miejsce – zarówno ze względu na wielkość asortymentu, jak i jego szeroką znajomość wśród wykonawców. Poszczególne produkty z tej grupy asortymentowej nie tylko były nagradzane prestiżowymi nagrodami, ale od dawna cieszą się uznaniem i renomą wśród użytkowników.

Gama produktów do zabezpieczeń przeciwwodnych Seleny została uznana za jedno z najciekawszych rozwiązań w budownictwie i nagrodzona aż trzema statuetkami Top Builder 2011. To prestiżowe wyróżnienie otrzymały produkty TyTan HyDRO 2K, abizol ST i Tytan Grunt

Głęboko Penetrujący. Wszystkie one wchodzą w skład opisanych poniżej systemów hydroizolacji łazienki, hydroizolacji na tarasy i balkony oraz hydroizolacji fundamentów.

System hydroizolacji łazienki

Przed przystąpieniem do wykonywania hydroizolacji łazienki należy zadbać, by podłoże było suche, stabilne, odtłuszczone oraz wolne od agresji biologicznej i chemicznej.

Stare powłoki malarskie i tynkarskie oraz elementy o niedostatecznej przyczepności należy usunąć mechanicznie. Ubytki i nierówności na ścianach i posadzkach uzupełnić Zaprawą Wyrównującą TyTan TEO 124. Ewentualne spadki na po-

sadzkach również wykonać przy użyciu zaprawy TyTan TEO 124. Po pełnym utwardzeniu podłoża, minimum 24 godziny przed zastosowaniem hydroizolacji, całość przemalować preparatem gruntującym Tytan Grunt Uniwersalny (wyrównanie chłonności podłoża i zwiększenie przyczepności) lub Tytan Grunt Głęboko Penetrujący (wzmocnienie podłoża, wyrównanie chłonności podłoża i zwiększenie przyczepności). na tak przygotowane podłoże należy nanieść Płynną Folię TyTan w minimum dwóch warstwach.

Czynność tę wykonujemy przy użyciu wałka, pędzla, gładkiej szpachli lub pacy stalowej, dbając żeby uzyskana warstwa była szczelna i o jednolitej grubości. W narożach oraz

miejscach występowania dylatacji i przejść rur instalacyjnych trzeba zastosować wzmacniające taśmy, narożniki i mankiety T yTan. Elementy te należy wkleić w podłoże przy pomocy płynnej folii TyTan. Miejsca występowania elementów wzmacniających pokrywamy hydroizolacją i bezzwłocznie dociskamy do niej te elementy. Po wyschnięciu sprawdzamy skuteczność montażu i całe izolowane podłoże pokrywamy drugą warstwą płynnej folii. na powierzchniach narażonych na intensywne działanie wilgoci zaleca się nałożenie trzeciej warstwy Płynnej Folii TyTan. Czas całkowitego utwardzenia wykonanej powłoki uszczelniającej wynosi minimum 24 godziny. Do klejenia okładzin ceramicznych należy przystąpić po całkowitym wyschnięciu Płynnej Folii TyTan.

System hydroizolacji na balkony

Głównym produktem do wykonywania izolacji wodoszczelnej i mocowania płytek jest TyTan HyDRO 2K – hydraulicznie wiążąca zaprawa uszczelniająca przeznaczona do ochrony podłoża przed wilgocią i działaniem wody pod ciśnieniem.

HYDRO 2K ZALETY:

• tworzy elastyczną, trwałą powierzchnię; • możliwość aplikacji na wilgotne podłoża; • odporność na przenikanie wody, także w stałym z nią kontakcie; • możliwość aplikacji w piwnicach na głębokość do 5 m poniżej wody gruntowej; • mostkowanie pęknięć, przenoszenie naprężeń; • bardzo dobra przyczepność do podłoża, odporność na zarysowania; • dobra nośność i wysoka przepuszczalność pary wodnej.

Abizol S – na fundamenty i dachy

Abizol S Tytan Professional jest też bardzo skutecznym preparatem

ZALETY:

wykorzystywanym do izolacji budowli w części pod powierzchnią gruntu. Stosuje się go między innymi do hydroizolacji podziemnych części budowli (ław fundamentowych, fundamentów itp.) – lekkich i średnich przeciwwodnych, do hydroizolacji stropów na gruncie w piwnicach i garażach oraz hydroizolacji podposadzkowej na balkony. Do hydroizolacji ciężkiej rekomenduje się Abizol ST. Abizol S Tytan Professional to nowość na naszym rynku. Produkt nie zawiera rozpuszczalników, dzięki czemu nie uszkadza styropianu.

Jest szeroko wykorzystywany do przyklejania płyt styropianowych i ekstrudowanych do betonu, ścian murowanych oraz wykonywania hydroizolacji części podziemnych budowli i – podposadzkowo – tarasów.

Dyspersyjny lepik asfaltowy modyfikowany kauczukiem syntetycznym

trwale chroni konstrukcje betonowe przed działaniem wilgoci oraz wody – zarówno gruntowej, jak i opadowej. Preparat jest stosowany na zimno, co znacznie ułatwia i przyspiesza jego aplikację. Właściwości elastoplastyczne powłoki sprawiają, że nie pęka ona ani się nie kruszy.

Dzięki dodatkowi kauczuku środek tworzy zwarte i elastyczne powłoki, które potrafią zniwelować pęknięcia podłoża do 2 mm. Zalecany do ciężkiej izolacji przeciwwodnej Abizol ST niweluje pęknięcia do 5 mm.

Dodatkowo Abizole są odporne na działanie kwaśnych opadów, słabych kwasów oraz ługów. Receptury Abizoli zostały zaprojektowane w taki sposób, aby w pełni zaspokoić potrzeby wykonawców i inwestorów. Produkty są poddawane podwójnej kontroli – w laboratoriach fabryki oraz w Research Centre of Construction Technology.

• łączą się z każdym systemem układania płytek; • uszczelniają narożne fugi w pomieszczeniach mokrych, basenach, zbiornikach wodnych; • zapewniają wodoszczelność; • tworzą elastyczne i trwałe uszczelnienie.

ZASTOSOWANIE:

• do elastycznego i wodoszczelnego zabezpieczenia naroży, krawędzi, szczelin dylatacyjnych, pęknięć podłoża, przejść rur instalacyjnych przy wykonywaniu izolacji i hydroizolacji przeciwwodnej czy przeciwwilgociowej z zastosowaniem HYDRO 2K; • mogą być stosowane w podziemnych częściach budynków (izolacje poziome, pionowe), również typu „ciężkiego”, na tarasach, balkonach, loggiach, basenach kąpielowych i zbiornikach na wodę pitną.

promocja

Masa asfaltowo-kauczukowa Abizol S Tytan Professional przeznaczona jest do wykonywania hydroizolacji i przyklejania płyt styropianowych. Preparat należy do nowej generacji Abizoli – doskonale znanych w Polsce środków zabezpieczających przed wilgocią. Abizole to stosowane od kilkudziesięciu lat profesjonalne produkty do zabezpieczania budynków przed działaniem wody i wilgoci. Niedawno na rynku pojawiła się linia wzbogaconych kauczukiem syntetycznym Abizoli pod marką Tytan Professional. Nowa formuła produktów Prosyntetic to zwiększona odporność, elastyczność, łatwość aplikacji, wodoodporność, szczelność oraz wytrzymałość. Unowocześniona rodzina mas bitumicznych jest odporna na spękania pomrozowe, dzięki czemu trwale chroni oraz jeszcze skuteczniej zabezpiecza i izoluje.

TAŚMY USZCZELNIAJĄCE „TPER”

51

Hydroizolacja fundamentów – izolacja i klejenie styropianu

Builder

Zaprawa jest szybkowiążąca, odporna na mróz i działanie promieni UV, a przy tym nieszkodliwa dla środowiska i niezawierająca rozpuszczalników. Zaprawa stosowana jest przy wykonywaniu powłok uszczelniających na balkonach przed układaniem okładzin ceramicznych.

październik 2013

ZASTOSOWANIE:

• powłoka uszczelniająca na tarasy i balkony; • izolacja wewnętrznych i zewnętrznych ścian piwnic i fundamentów oraz pomieszczeń wilgotnych i mokrych, takich jak baseny, pralnie, prysznice, łazienki, oczka wodne, wodne zbiorniki przemysłowe; • ochrona cokołów budynku przed szkodliwym działaniem roztworów soli; • stosowanie na podłoża betonowe, jastrychowe, murowane, cementowe, tynki cementowe oraz cementowo-wapienne.

BUDOWNICTWO

MOCOWaNIe TerMOIzOlaCjI Cechy użytkowe łącznika

Builder

52

październik 2013

Rozwiązaniem firmy EJOT polecanym do mocowania termoizolacji są łączniki z rodziny ejotherm. Ich parametry techniczne gwarantują bezpieczeństwo fasady, a także jej energooszczędność i estetykę.

I

stotną częścią składową systemu ociepleń oprócz płyt termoizolacyjnych, klejów, siatki zbrojącej czy tynku są łączniki mechaniczne (tzw. kołki), które służą do zamocowania termoizolacji.

Rola łącznika

Łączniki zapewniają odpowiednią siłę docisku termoizolacji do podłoża, wydłużają czas użytkowania fasady, wpływają na jej energooszczędność oraz estetykę.

Na fasadę budynku działa wiele czynników zewnętrznych, takich jak siła ssania wiatru odrywająca warstwy izolacyjne, zmienne temperatury i wilgotność, powodujące odkształcenia płyt izolacyjnych. Łącznik ma za zadanie utrzymać wszystkie warstwy systemu izolacji termicznej, nawet w przypadku słabego podłoża (np. stare ściany), niezależnie od warunków zewnętrznych.

do podłoża, będzie większa od siły ssania wiatru. Sztywność talerzyka jest parametrem wyznaczanym wg wytycznych EOTA Technical Report TR 026*. Zbyt miękki talerzyk przy dużej sile ssącej może zostać przeciągnięty przez materiał izolacyjny (jak parasol przy bardzo silnym wietrze). Wielkość tego parametru można znaleźć w ETA (Europejskiej

Aprobacie Technicznej) dla danego łącznika, a określany jest w jednostce kN/mm. Łączniki o najwyższych parametrach technicznych charakteryzują się wartością sztywności talerzyka wynoszącą 0,6 kN/mm.

Odpowiednio wykonana strefa rozporowa odpowiada za osadzenie łącznika w ścianie i przenoszenie wysokich obciążeń. Na rynku spo-

W wyniku badań i obserwacji klimatolodzy zakładają, że na całym świecie zwiększa się ryzyko poważnych burz, a tym samym niebezpieczeństwo powstania wielu szkód. Łączniki EJOT gwarantują dodatkowe bezpieczeństwo.

tkamy różnorodne „wynalazki”, niektóre dedykowane do poszczególnych rodzajów podłoży inne zaś uniwersalne. Są wśród nich kołki o strefach zakotwienia nawet 90 mm, co w niektórych przypadkach nie pozwala na ich osadzenie w cienkich ścianach. Łączniki o wysokich parametrach technicznych charakteryzują się krótką strefą zakotwienia wynoszącą 25 mm (w podłożach kategorii A, B, C, D) ** i 65 mm (w podłożach kategorii E)**. Łącznik będzie optymalnie spełniał swoją funkcję tylko wówczas, kiedy starannie oce-

Łącznik ma za zadanie utrzymać wszystkie warstwy systemu izolacji termicznej, nawet w przypadku słabego podłoża (np. stare ściany), niezależnie od warunków zewnętrznych. na zewnątrz ciepło

na zewnątrz zimno

Zdjęcia: archiwum EJOT Polska

Parametry techniczne

Według europejskich wytycznych ETAG 014, łącznik powinien być wykonany z takich materiałów, aby jego trwałość gwarantowała sprawność fasady przez okres co najmniej 25 lat użytkowania.

Wybór łącznika do mocowania termoizolacji często ogranicza się do doboru odpowiedniej dla warstwy izolacyjnej długości. Zachowanie fasady przez 25 lat w odpowiednim stanie wymaga jednak zastosowania kołków, które mają odpowiednio sztywny talerzyk oraz strefę rozporową (zakotwienia), gwarantującą, że siła docisku termoizolacji

Wybrzuszenia i wgłębienia płyt

Według europejskich wytycznych ETAG 014, łącznik powinien być wykonany z takich materiałów, aby jego trwałość gwarantowała sprawność fasady przez okres, co najmniej 25 lat użytkowania.

Zniszczona fasada wskutek oddziaływania warunków atmosferycznych

prawidłowe mocowanie termoizolacji powinno się przeprowadzić na łączeniach, jak i w środku płyty, (kołkowanie typu T).

Każda płyta izolacyjna powinna być mocowana bezwzględnie w punktach klejenia do podłoża.

Montaż zagłębiony łącznika ejotherm STR U 2G z użyciem zaślepki systemowej

Współczynnik CHI

ejotherm STR U2G ejotherm H1 eco ejotherm NTK U 25 mm 25 mm 40 mm 1,5 kN 0,9 kN 0,9 kN 0,001 W/K

0,001 W/K

0,000 W/K

Średnica talerzyka 60 m 60 mm 60 mm Sztywność talerzyka 0,6 kN/mm 0,6 kN/mm 0,5 kN/mm Rodzaj trzpienia stalowy stalowy tworzywowy Typ montażu wkręcany wbijany wbijany ETA ETA-04/0023 ETA-11/0192 ETA-07/0026 Kategoria użytkowa wg ETA A,B,C,D,E A,B,C A,B,C *(Wykazanie wytrzymałości talerzyków łączników z tworzyw sztucznych mocowania systemów izolacji cieplnej z warstwą tynku). **A – beton, ściana trójwarstwowa B – cegła pełna, silikat pełny, pustak pełny z betonu lekkiego C – cegła szczelinowa, silikat szczelinowy, pustaki szczelinowe z betonu lekkiego D – lekki beton lub beton z kruszywami lekkimi E – beton komórkowy

październik 2013

Parametr Głębokość zakotwienia Nośność łącznika

53

Mechaniczne mocowanie termoizolacji za pomocą kołków wykonywane jest również ze względu na wahania temperatury zewnętrznej oraz wilgotności, co powoduje zmiany wymiarów materiałów izolacyjnych. Jeżeli połączenie jest jedynie klejowe, istnieje niebezpieczeństwo wybrzuszenia lub wgłębienia się płyt termoizolacyjnych tzw. zjawisko klawiszowania, zaś

Tabela. Parametry techniczne łączników z rodziny ejotherm.

Builder

Kołkowanie

wielokrotne powtarzanie się tego zjawiska może doprowadzić nawet do odklejenia się warstwy izolacyjnej. Prawidłowe mocowanie termoizolacji powinno się przeprowadzić na łączeniach, jak i w środku płyty, (kołkowanie typu T). Każda płyta izolacyjna powinna być mocowana bezwzględnie w punktach klejenia do podłoża.

Słabe, nienośne podłoże jest zwykle początkiem procesu zniszczenia zamocowanej termoizolacji. W przypadkach samego klejenia nie ma pewności co się będzie działo z ocieploną elewacją w okresie użytkowania, ponieważ nie ma gwarancji odpowiedniej przyczepności izolacji do podłoża. Z tego wynika, że stosowanie łączników mechanicznych jest ważne, ponieważ zabezpiecza fasadę przed ewentualną katastrofą i zapewnia zamocowanie izolacji na nienośnych podłożach.

Zmodernizowana fasada przy zasosowaniu systemu ociepleń

Na etapie projektowania

Już na tym etapie należy zwrócić uwagę na wartość punktowych współczynników przenikania ciepła. Średnio na 1 m2 powierzchni termoizolacji stosuje się około 5 sztuk kołków. Każde mocowanie to możliwy mostek termiczny, co w skali domu jednorodzinnego daje wielkość około 1000 miejsc, przez które może uciekać ciepło z budynku. Istotnym kryterium wyboru łącznika jest współczynnik przenikalności ciepła w punkcie. Wymagania normowe mówią o wartości wynoszącej maks. 0,002 W/K. Obecnie na rynku są już takie łączniki (oferta EJOT), których współczynnik ten ma wartość 0,001 W/K w przypadku łącznika z trzpieniem stalowym i równy 0,000 W/K dla łączników

z trzpieniem tworzywowym. Przenikalność w punkcie ma również duży wpływ na powstawanie tzw. efektu biedronki, czyli plam widocznych po pewnym czasie na elewacji. Ten nieładny efekt zwiększa się na skutek szpachlowania łączników dodatkową warstwą kleju. Zjawisku zapobiega zastosowanie montażu zagłębionego z użyciem zaślepki

systemowej wykonanej z tego samego materiału jak izolacja.

Rozwiązaniem firmy EJOT polecanym do mocowania termoizolacji są łączniki z rodziny ejotherm. Dzięki swoim właściwościom (tabela) zapewniają one bezpieczeństwo fasady, a także energooszczędność elewacji oraz jej estetykę.

EJOT Polska Sp. z o.o. Sp.k

promocja

nimy podłoże i dobierzemy odpowiedni produkt.

BUDOWNICTWO

SySTemy ekSTremalNIe ODpOrNe

październik 2013

dr inż. mariusz Garecki

Builder

54

Stowarzyszenie na rzecz Systemów Ociepleń

T

rwałość eksploatacyjną systemów ETICS można zdefiniować jako trwałość osiąganą przez system ociepleń w rzeczywistych warunkach pracy od chwili instalacji do momentu, kiedy następuje jego uszkodzenie, skutkujące koniecznością dokonania naprawy lub wymiany. Trwałość eksploatacyjna systemów ocie-

Przed kilkoma laty pojawiły się na rynku systemy ociepleń charakteryzujące się wysoką odpornością na uderzenia mechaniczne. Zapewniają one przede wszystkim wyjątkową trwałość eksploatacyjną fasady, ale również dają możliwość ciekawego kształtowania jej estetyki. pleń będzie oczywiście wypadkową poprawności rozwiązań projektowych, jakości prac przy instalacji systemu, jego parametrów technicznych oraz zabiegów eksploatacyjnych, które winien przeprowadzać już sam użytkownik.

Trwałość eksploatacyjna powinna być zatem, obok ceny, najważniejszym elementem analizo-

wanym przez przyszłego użytkownika na etapie wyboru systemu. System posiadający wysoką trwałość eksploatacyjną pozwoli przez lata cieszyć się estetyczną elewacją, wokół której nie będzie trzeba wykonywać kosztownych prac naprawczych. Jak jednak taki wybór wygląda w praktyce? Na ile jest on wyborem racjonalnym, a w jakim stopniu polega wyłącznie na rekomendacji czy wynika ze względów ekonomicznych?

W praktyce powszechnie przyjęło się uważać, że systemy ociepleń są sobie wzajemnie równoważne. W przeważającej części taka opinia panuje wśród drobnych inwestorów, najczęściej właścicieli domków jednorodzinnych.

Przeważnie nie przywiązują oni wagi do wybieranego systemu, a ostateczna decyzja zapada na podstawie rekomendacji sprzedawcy, wykonawcy lub innych użytkowników, a niekiedy również pod wpływem reklam lub rekomendacji z forów internetowych.

Parametry optymalnego wyboru

Fot. 1. Uszkodzenia mechaniczne systemu ociepleń w wyniku uderzenia.

Stąd też na etapie wyboru systemu należy postawić sobie pytanie: jakimi kryteriami powinniśmy się kierować, aby zapewnić jak najdłuższą trwałość eksploatacyjną? Jakie parametry powinny być uwzględniane dla optymalizacji tego tak istotnego wyboru? Spośród naj-

przedziale czasu. Cykle te symulują zachowanie systemu w warunkach rzeczywistych w długim okresie eksploatacji.

Odporność systemu na uderzenia (impact resistance) według ETAG 004:2013. Eksploatowane fasady w zależności od typu użytkowania obiektu i jego lokalizacji podlegają w różnym stopniu zagrożeniu polegającym na trwałym uszkodzeniu systemu w wyniku np. uderzeń, aktów wandalizmu, gradobicia itp. System o wysokiej odporności na uderzenie i przebicie jest w stanie zabezpieczyć powierzchnie fasad przed trwałymi uszkodzeniami mechaniczny-

mi, które w krótkim czasie skutkowałyby lokalną destrukcją wyprawy elewacyjnej, a w dłuższym – również i systemu. Systemy ETICS podlegają tzw. testowi kuli. Badanie to polega na analizie ewentualnych pęknięć wyprawy tynkarskiej w wyniku uderzenia kulą stalową o określonej masie, uderzającą z różną energią. Ostatecznie system otrzymuje klasyfikację w zakresie odporności na uderzenie (klasy od III do I). Wybierając system, warto zastanowić się nad doborem tego o wyższej klasyfikacji.

Nasiąkliwość powierzchniowa, czyli zdolność do absorpcji wody przez wyprawę tynREKLAMA

55 Builder

ważniejszych decydujących o trwałości eksploatacyjnej systemów ociepleń, należy wymienić poniższe.

Wysoka elastyczność systemu – definiowana jako jego odporność na oddziaływanie skrajnych warunków eksploatacyjnych w długim przedziale czasu. W praktyce wysoka elastyczność systemu ociepleń daje nam możliwość: • zastosowania na powierzchniach fasad ciemnych kolorów, co nie jest zalecane w przypadku tradycyjnych rozwiązań systemowych z uwagi na zagrożenie występowania naprężeń termicznych, a w efekcie mikrorys na powierzchni, • kompensacji naprężeń statycznych budynku, co w konsekwencji zabezpiecza przed propagacją części rys i mikrorys na powierzchni fasady, • eliminacji lub ograniczenia skutków gwałtownych zjawisk atmosferycznych, takich jak silne opady deszczu na silnie rozgrzane powierzchnie elewacji, burze połączone z gradobiciem, duże różnice temperatur pomiędzy nocą a dniem, zachowanie elastyczności systemu w niskich temperaturach itp., • eliminacji lub ograniczenia uszkodzeń systemu ociepleń na skutek uszkodzeń eksploatacyjnych lub działań niezamierzonych (np. fasady w bezpośrednim sąsiedztwie ruchliwych ciągów pieszych, zlokalizowane w pobliżu placów zabaw, placów do gier zespołowych itp.).

Elastyczność systemów ETICS jest sprawdzana w komorach na ścianach wielkogabarytowych, zgodnie z wymaganiami ETAG 004. Systemy poddawane są tam wielokrotnym zmianom temperatur w dużym zakresie w krótkim

październik 2013

Fot. 2. Zmiany klimatyczne powodują występowanie anomalii pogodowych, w tym krótkotrwałych, ale intensywnych gradobić – uszkodzenia fasady w wyniku gradobicia.

BUDOWNICTWO Builder

56

październik 2013

Fot. 3. Test kuli – uderzenie w powierzchnię systemu kulą z określonej wysokości z określoną energią.

Fot. 4, 5. Wynik uderzenia kuli z energią >50 J w powierzchnię systemu ociepleń.

U góry – tradycyjny system, poniżej – system o wysokiej odporności na uderzenia mechaniczne (występuje odkształcenie płyty styropianowej bez pęknięć wyprawy tynkarskiej).

Fot. 6. Deformacja płyty styropianowej wraz z systemem ociepleń o wysokiej wytrzymałości na uderzenia mechaniczne – elastyczność nieosiągalna dla tradycyjnych rozwiązań.

karską. Jest to ważny parametr dla użytkownika systemu – to nie tylko parametr wizualny.

Finalnie nasiąkliwość w dużej mierze zależy od rodzaju zastosowanej warstwy wierzchniej systemu, czyli wyprawy tynkarskiej, lub w przypadku wypraw tynkarskich mineralnych malowanych – od rodzaju powłoki malarskiej (mamy do wyboru produkty akrylowe, silikatowe, silikonowe itp.). Wyprawy o wysokiej nasiąkliwości będą się charakteryzowały przede wszystkim tym, że już po niewielkich opadach deszczu na powierzchni fasady pojawią się przebarwienia pod wpływem zawilgoceń. Nasiąkliwość wyprawy wierzchniej ma niebagatelne znaczenie z uwagi na osadzanie się na elewacjach drobnych cząsteczek kurzu, zarodników grzybów itp. Im dłużej tynk będzie utrzymywał podwyższoną wilgotność, tym większe niebezpieczeństwo wystąpienia porażenia biologicznego na powierzchni fasady (rozwój grzybów rozkładu pleśniowego lub alg).

Szczelność warstwy tynkarskiej i stopień hydrofobizacji bezpośrednio decydują o tzw. efekcie „samooczyszczania” elewacji, tzn. na ile zanieczyszczenia nie będą związane z wyprawą tynkarską, zatem będą mogły być zmywane przez opady atmosferyczne z jej powierzchni. W przypadku cząsteczek kurzu tynki o wysokiej nasiąkliwości będą podlegały zanieczyszczeniom strukturalnym, nie tylko powierzchniowym, przez wody opadowe wnikające w głąb wyprawy wraz z zanieczyszczeniami gromadzącymi się na ich powierzchni.

W przypadku tego parametru krytyczny bywa czas, w jakim zostanie on zachowany. Wiadomym jest, że np. dodatki hydrofobizujące oraz różnego rodzaju dyspersje silikonowe będą z czasem podlegały destrukcji pod wpływem promieniowania UV, co będzie przekładać się na zanik tej cechy.

Odporność na porażenie biologiczne, czyli na rozwój grzybów, rozkładu pleśniowego oraz alg na powierzchni fasad. Systemy ETICS posiadają z reguły dodatki biocydowe typu „in can” – zabezpieczające produkty w opakowaniu na czas przechowywania – i preparaty powierzchniowo czynnych zabezpieczających powierzchnie fasad już po aplikacji produktu.

Istotna jest nie tylko zawartość biocydów w produkcie, lecz również ich rodzaj, gwarantujący skuteczność zabezpieczenia. Warto podkreślić, że różne produkty będą wymagały różnego stopnia zabezpieczenia przed rozwojem mikroorganizmów: np. tynki silikatowe i akrylowe z uwagi na różną wartość pH, która stanowi barierę dla rozwoju tej formy życia (pH>9). Ponieważ biocydy zawarte w produktach fasadowych podlegają ciągłym procesom wymywania, ważnym elementem wpływającym na trwałość eksploatacyjną systemów jest ich skuteczność zabezpieczenia w czasie. Postępująca degradacja w czasie dodatków hydrofobizujących powoduje stopniowe zmniejszenie stopnia zabezpieczenia powłokowego fasad na działanie korozji biologicznej. Wyprawy tynkarskie o bar-

dzo niskiej nasiąkliwości strukturalnej w długim przedziale czasu podlegają bardzo powolnemu wymywaniu oraz zjawiskom destrukcyjnym pod wpływem promieniowania UV, zachowując długotrwałą odporność na rozwój mikroorganizmów na swej powierzchni.

Przytoczone parametry na tle wielu pozostałych charakteryzujących system ociepleń wydają się najistotniejsze z punktu widzenia użytkownika, gdyż zapewniają długoletnią bezawaryjną pracę systemu na elewacji oraz estetykę w długim przedziale czasu, czyli właśnie trwałość eksploatacyjną systemu. Warto zatem na etapie jego doboru zwrócić uwagę na te parametry, aby móc cieszyć się swoją fasadą przez długie lata.

Systemy ociepleń o ekstremalnej odporności na uderzenia mechaniczne

Przed kilkoma laty pojawiły się na rynku systemy ociepleń charakteryzujące się wysoką odpornością na uderzenia mechaniczne, kilkakrotnie przewyższającą wymagania zawarte w ETAG 004. W skład systemów tego typu wchodzą: • mineralne lub dyspersyjne zaprawy klejące do mocowania płyt izolacji termicznej, • płyty izolacji termicznej EPS lub MW, • siatki z włókna szklanego o zróżnicowanych gramaturach, w tym >300 g/m2 (tzw. siatki pancerne) do wykonywania warstwy zbrojącej, • mineralne lub dyspersyjne kleje do wykonywania warstwy zbrojącej, • wyprawy tynkarskie standardowe, stanowiące składnik innych systemów lub wyprawy tynkarskie dedykowane do systemów o wysokiej odporności na uderzenia mechaniczne.

Odporność na uderzenia i przebicie standardowych systemów ociepleń sprawdzana jest, zgodnie z wymaganiami zawartymi w ETAG 004, metodą testu kuli uderzającej z energią do 10J. Systemy o zwiększonej odporności na uderzenia mechaniczne są projektowane jako układ wzajemnie komplementarnych, laminarnych warstw przenoszących ekstremalnie wysokie naprężenia mechaniczne. Parametry te winny być utrzymane również po poddaniu systemów badaniom w komorze starzeniowej (badanie wg ETAG 004), które stanowią symulację kilkudziesięciu lat eksploatacji systemu ociepleń w warunkach rzeczywistych.

Jak interpretować ekstremalnie wysoką wytrzymałość systemu na uderzenie ciałem twardym? Otóż uderzenie w powierzchnię systemu przykładowo z energią kinetyczną ok. 100 J można porównać do energii piłki nożnej przy szybkości >90 km/h lub piłki do tenisa uderzającej w zainstalowany system ociepleń przy szybkości >250 km/h.

Systemy o podwyższonej odporności na uderzenia mechaniczne dzięki specyficznej

Podsumowując, zastosowanie systemów ociepleń o wysokiej odporności na uszkodzenia mechaniczne daje nam możliwość ciekawego kształtowania estetyki fasad (użycie intensywnych kolorów, niedostępnych w przypadku tradycyjnych rozwiązań systemowych) oraz pozwala na długie lata eksploatacji, chroniąc jednocześnie powierzchnię przed możliwymi uszkodzeniami mechanicznymi. Powyższe benefity uzasadniają wyższą cenę tego typu rozwiązań.

■

październik 2013

REKLAMA

57

rozciąganie nawet do 2500 MPa, wytrzymałość termiczna >700°C ), • włókna poliakryloamidowe, podobnie jak włókna węglowe, nadają cechy większej odporności cieplnej i chemicznej wraz z wysoką odpornością na uderzenie i przebicie, • włókna szklane posiadają doskonałą zwilżalność przez układy polimerowe i dyspersje oraz dobrą współpracę z włóknami węglowymi. Właściwie dobrana długość włókien zapewnia uzyskanie optymalnego modułu sprężystości układu oraz zdolność kompensacji naprężeń.

Builder

budowie pozwalają na relaksację naprężeń wewnętrznych, powstałych na skutek działań sił zewnętrznych, takich jak np. uderzenia czy naprężenia wynikające z pracy termicznej oraz statyki budowli. Warstwowy układ wzajemnie kompatybilnych materiałów zapewnia powrót do pierwotnej postaci po dużym odkształceniu mechanicznym przy udziale sił zewnętrznych.

Wysoka odporność systemów ociepleń na uderzenia mechaniczne jest wypadkową kilku parametrów: • elastyczności zaprawy klejącej używanej do wykonania warstwy zbrojącej, • rodzaju i gęstości warstwy izolacji termicznej, • rodzaju i liczby warstw siatki zbrojącej, • uziarnienia i elastyczności wyprawy tynkarskiej.

Uzyskiwane finalne wielkości energii, przy których nie dochodzi do uszkodzenia systemu, nie są ich prostą wypadkową. Należy zauważyć, że wysokoplastyczne wyprawy tynkarskie stosowane w tego typu rozwiązaniach systemowych posiadają niską nasiąkliwość, która przekłada się na wysoką trwałość wyprawy elewacyjnej w czasie oraz jej wysoką oporność na porażenia biologiczne w długim okresie eksploatacji przy ekspozycji na bezpośrednie wpływy środowiska.

Systemy tego typu ze względu na osiągane parametry wytrzymałościowe i wysoką trwałość eksploatacyjną zalecane są do stosowania w następujących miejscach: • budynki indywidualne: strefy cokołowe oraz fasady, które mogą być narażone na uszkodzenia mechaniczne (od strony placów zabaw, boisk, wzdłuż chodników itp.), • budynki wielorodzinne: cokoły budynków oraz fasada na wysokości pierwszej kondygnacji, • budynki użyteczności publicznej: strefy cokołowe oraz fasady w całości.

Ponadto są one często dedykowane do zastosowań na fasadach, wszędzie tam, gdzie stosowana jest ciemna kolorystyka wypraw tynkarskich (HBW <25%).

Produkty przeznaczone przez różnych producentów do zastosowań w tego typu systemach (zaprawy klejące do wykonywania warstwy zbrojącej, wyprawy tynkarskie) swą wysoką elastyczność zawdzięczają często użyciu wysokoelastycznych dyspersji polimerowych, wyselekcjonowanych wypełniaczy oraz ich zbrojeniu kombinacją różnych typów włókien szklanych (długich, elastycznych), węglowych (krótkich, sztywnych) i poliakryloamidowych (bardzo krótkich i wysoce elastycznych), które tworzą komplementarny układ laminarny, kształtujący ostatecznie jego elastyczność i wysoką odkształcalność poprzez relaksację naprężeń. Włókna te cechują się następującymi właściwościami: • włókna węglowe (grafitowe) – charakteryzują się doskonałą odpornością cieplną, mechaniczną i chemiczną (wytrzymałość na

BUDOWNICTWO

Problemy budownictwa wielkopłytowego Część 1. Geneza technologii i podstawy projektowania konstrukcji doc. dr inż. Stanisław M. Wierzbicki mgr inż. Jan Sieczkowski

Builder

58

październik 2013

Instytut Techniki Budowlanej

Na aktualny stan techniczny istniejących w Polsce budynków mieszkalnych mają wpływ zarówno wiek budynków, jak również ich często nieprawidłowa eksploatacja oraz niejednokrotnie zła jakość wykonawstwa.

S

tąd problem stanu technicznego, w tym bezpieczeństwa konstrukcji użytkowanych od wielu lat budynków mieszkalnych wykonanych z betonowych elementów wielkowymiarowych, jest podnoszony co pewien czas, szczególnie przez dziennikarzy, niektóre środowiska użytkowników tych budynków, jak również potencjalnych wykonawców ich modernizacji, a nawet przez komisje sejmowe.

Potrzeby modernizacji

Zainteresowanie tą problematyką jest uzasadnione, ponieważ mieszkania znajdujące się w budynkach wzniesionych w technologiach wielkopłytowej i wielkoblokowej w miastach stanowią znaczącą część zasobów mieszkaniowych. W 2010 r. według [1] było 13,495 mln mieszkań, w tym 9,041 mln mieszkań w miastach, co stanowi 67%. Według szacunków Instytutu Gospodarki Mieszkaniowej z 1999 r. [2] w budynkach wielkopłytowych i wielkoblokowych było około 4 mln mieszkań, a zakładając,

że ich liczba nie wzrosła od tego czasu, można przyjąć, że obecnie w miastach w budynkach tych znajduje się około 40% mieszkań (rys. 1).

Warto wiedzieć, że w miastach wg [1] ponad 20% mieszkań znajduje się w budynkach wzniesionych przed 1945 r. Dane te pokazują m.in., jak duże są w Polsce potrzeby modernizacji zasobów mieszkaniowych.

Problem użytkowanych aktualnie budynków wielkopłytowych nie może być rozpatrywany w oderwaniu od konieczności zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w Polsce w takim stopniu, aby każda rodzina dysponowała oddzielnym mieszkaniem. Według analiz Home Brokers do spełnienia tego warunku w 2012 r. brakowało około 940 tys. mieszkań. Według Eurostatu około 1,5 mln mieszkań jest w złym stanie, co można uznać za wiarygodne, wziąwszy pod uwagę, że w Polsce użytkuje się ok. 2,7 mln mieszkań wybudowanych przed 1945 r.

Systemy budownictwa wielkopłytowego w Polsce

W połowie lat 50. w Nowej Hucie zaczęto stosować przy budowie wielorodzinnych budynków mieszkalnych wielkowymiarowe prefabrykaty żużlobetonowe. Na przełomie lat 1959-1960 zaczęto stosować technologię wielkoblokową – cegłę żerańską, która, będąc w dużym stopniu technologią uprzemysłowioną, pozwalała na dość dużą swobodę kształtowania rozwiązań funkcjonalnych mieszkań i budynków [10], [11].

W 1957 roku rozpoczął się pierwszy etap stosowania w Polsce technologii wielkopłytowej.

Powstał w Warszawie pierwszy budynek wielko-

płytowy w systemie PBU – Jelonki, następnie w latach 1961-1963 budowano budynki w systemie WUF-T na osiedlu Prototypów.

W końcu lat 60. wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe w wielu dużych aglomeracjach było wykonywane w regionalnych systemach wielkopłytowych, m.in.: Wrocław – WPW, Poznań – Winogrady, Kraków – Domino, Warszawa – J. Systemy te operowały zestawami budynków typowych.

W Polsce użytkuje się ok. 2,7 mln mieszkań wybudowanych przed 1945 r. według Eurostatu około 1,5 mln mieszkań jest w złym stanie technicznym.

Około 1965 roku nastąpił pierwszy etap „centralizacji uprzemysłowienia”. Zaprojektowano w Warszawie dwa centralne systemy wielkopłytowe OWT-67 i WUF-T, przewidziane do stosowania na terenie całej Polski. Systemy te zawierały ograniczone zestawy prefabrykatów i operowały typowymi segmentami oraz budynkami. Podobnie jak w systemach regionalnych produkcja odbywała się w wytwórniach poligonowych.

W 1967 roku został zorganizowany przez Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich oraz Polskim Związkiem Inżynierów i Techników Budownictwa konkurs na zaprojektowanie otwartego systemu budownictwa wielkopłytowego [12], [13], [14].

Systemy „otwarte” nie zawierały projektów bu-

dynków typowych, ale operowały katalogami typoszeregów prefabrykatów i typowymi złączami, które pozwalały projektować mieszkania i budynki o różnych programach funkcjonalnych.

Konkurs ten rozpoczął drugi etap rozwoju budownictwa wielkopłytowego w Polsce. W wyniku konkursu zostały wybrane dwa systemy, dla których miała zostać utworzona stała baza produkcyjna prefabrykatów: szczeciński i W-70 [15].

System szczeciński był systemem o bardzo prostej charakterystyce konstrukcyjno-geometrycznej, operującym tylko dwiema rozpiętościami – 2,40 m i 4,80 m – w którym nie stosowano już typowych budynków i segmentów, a typoszereg prefabrykatów umożliwiał projektowanie kilku typów mieszkań i budynków.

System W-70 „otwarty”, w którym przyjęto następujący zakres typizacji: • układ modularny oraz dobór wymiarów uprzywilejowanych, • zasady wymiarów i kształtowania gabarytów oraz obrzeży prefabrykatów, • zasady zestawiania prefabrykatów i kształtowania złączy.

W systemie W-70 nie stosowano typizacji budynków, segmentów i mieszkań. Zakładano, że budynki będą projektowane indywidualnie dla

konkretnego zespołu mieszkaniowego, z wykorzystaniem możliwości, jakie teoretycznie dawał katalog typoszeregów prefabrykatów.

Katalog systemu nie zawierał wszystkich możliwych do wykonania prefabrykatów, lecz jedynie rozwiązania prefabrykatów przykładowych oraz zasady tworzenia ich typoszeregów.

W stosunku do uprzednio opracowanych systemów system W-70 teoretycznie tworzył zupełnie nową jakościowo sytuację w budownictwie wielkopłytowym.

W latach 70. zapadały decyzje politycznorządowe o jak najszerszym stosowaniu technologii wielkopłytowej w budownictwie mieszkaniowym. Nastąpiła realizacja centralnie kierowanego programu budowy stałych wytwórni prefabrykatów wielkopłytowych, zwanych Fabrykami Domów, przewidzianych do produkcji elementów systemów centralnych.

Znaczna część wyposażenia tych wytwórni w pierwszej połowie lat 70. pochodziła z importu (systemu szczecińskiego z b. ZSRR i systemu W-70 z RFN).

Równocześnie praktycznie zaprzestano budowy wytwórni na potrzeby systemów regionalnych.

Rządowy program budowy wytwórni prefabrykatów wielkopłytowych zakładał docelowo możliwość produkowania elementów pozwala-

Pierwsze krajowe dokumenty normalizacyjne dotyczące projektowania konstrukcji budynków wielkopłytowych: 1. Zatwierdzona w 1974 r. norma branżowa BN-74/8812-01 „Konstrukcje budynków wielkopłytowych. Projektowanie i obliczenia statycznowytrzymałościowe”, 2. Nowelizacja BN-74/8812-01 z roku 1978: BN-78/8812-01 „Konstrukcje budynków wielkopłytowych. Projektowanie i obliczenia statycznowytrzymałościowe”. jących na zbudowanie z nich rocznie ok. 220 tys. mieszkań (zgodnie z obowiązującym wówczas normatywem mieszkaniowym), tj. około 12 mln m2 powierzchni użytkowej.

W wyniku realizacji tego programu w 1980 roku działało w Polsce ponad 150 wytwórni prefa-

REKLAMA

a biznesowa, rm o tf la p a jn y c a w o Future4Build to inn osób prezentuje zagadnienie y sp która w kompleksow woju przez uwzględnienie z zrównoważonego ro icznych, ekonomicznych, g uwarunkowań ekolo h. yc prawnych i społeczn

NFERENCJA I WYSTAWA 3 MIĘDZYNARODOWA KO OJU W BUDOWNICTWIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZW

LEGATÓW! OFERTA SPECJALNA DLA DE 0.2013 strując się do 10.1 Reje

O SZCZ ĘD ZA SZ

9ld.cPLomN 4re9 4bui

www.futu

16000

BUDOWNICTWO

14000

Liczba mieszkań w tys.r.

12000 10000 8000 6000 4000 2000 0

■ wybudowane przed 1945 ■ ogółem ■ w miastach ■ w budynkach wielkopłytowych

Rys. 1. Struktura mieszkań w 2011 r.

14000 12000

tys. m2 p.u. mieszkań

Builder

60

październik 2013

brykatów wielkopłytowych o łącznych możliwościach produkcyjnych pozwalających na zbudowanie rocznie ponad 10 mln m2 pow. użytk. mieszkań [14].

Wysoki wskaźnik przyrostu ludności, brak zasobów mieszkaniowych, szczególnie w miastach i niedostatek siły roboczej o kwalifikacjach tradycyjnego rzemiosła budowlanego występowały w Polsce w wyższym stopniu niż w wielu innych krajach europejskich.

W Polsce stosowaniu budownictwa betonowego w szerokim zakresie sprzyjała bogata baza surowców mineralnych (gliny, łupki, wapienie, margle, kruszywa naturalne i żwiry) oraz rozwinięty (początki rozwoju przed drugą wojną światową) przemysł cementowy. W latach 1960-1980 przemysł cementowy był rozwijany bardzo intensywnie. W 1978 roku produkowano rocznie ponad 600 kg cementu per capita, co sytuowało Polskę na piątym miejscu wśród krajów europejskich [10], [16].

Za wprowadzeniem prefabrykacji przemawiał klimat naszego kraju. Od grudnia do lutego występują długie okresy ujemnych temperatur – średnia liczba dni mroźnych i z przymrozkami waha się w zależności od regionu od 80 do 130 dni w roku [10].

Te czynniki miały duże znaczenie m.in. przy podejmowaniu decyzji o stosowaniu w Polsce

10000 8000 6000 4000 2000 0

1970

1975

Rys. 2. Udział technologii wielkopłytowej w wielorodzinnym budownictwie mieszkaniowym

1980

technologii wielkopłytowej na masową skalę [12]. Szczególnie intensywny rozwój budownictwa wielkopłytowego miał miejsce w dziesięcioleciu 1970-1980 (rys. 2).

Podstawy projektowania konstrukcji wielkopłytowych

Wznoszenie budynków mieszkalnych z betonowych prefabrykatów wielkowymiarowych było w Polsce w latach 60. nową technologią, brakowało więc ustaleń normowych. Dlatego przy projektowaniu konstrukcji wielkopłytowych jako podstawy przyjmowano: • doświadczenia z realizacji zagranicznych w krajach skandynawskich, Francji i b. ZSRR, • badania konstrukcji wielkopłytowych w Centre Scientifique et Technique du Bâtiment (Paryż), CNIIEP Żyliszcza (Moskwa), Technischen Hochschule (Darmstadt) Chalmers University of Technology (Göteborg), Institut Technique du Bâtiment et des Travaux Publics (Paryż), Instytucie Techniki Budowlanej (Warszawa), • wydawnictwo książkowe „Budynki z elementów wielkowymiarowych”. Arkady, 1961 r., • zalecenia CEB/FIP (1969).

W projektowaniu budynków wielkopłytowych, gdy stosowano zupełnie nowe rozwiązanie, niesprawdzone w praktyce i nieobjęte istniejącymi wówczas instrukcjami czy normami, korzystano z badań wytrzymałościowo-konstrukcyjnych wykonanych w ITB i zagranicznych placówkach badawczych. W Polsce najwięcej badań przeprowadzono dla rozwiązań systemów tzw. centralnych (W-70 i szczeciński), projektowanych na przełomie lat 60. i 70. Prowadzono też badania systemów o mniejszym zasięgu stosowania, jak WUF-T i Winogrady [15].

Badania wytrzymałościowo-konstrukcyjne, przeprowadzane zazwyczaj w skali naturalnej, dotyczyły: • nośności ścian usztywniających i wpływu na tę nośność złączy pionowych między prefabrykatami i sztywności nadproży (rys. 3a, b), • nośności i odkształcalności złączy poziomych i zamocowania stropów w ścianach nośnych (rys. 3c), • nośności ścian w modelu ciągłym, z uwzględnieniem połączenia ścian i stropów w złączach poziomych, • nośności wtórnego ustroju konstrukcyjnego budynku częściowo uszkodzonego.

Badania te pozwoliły na opracowanie rozwiązań projektowych spełniających stawiane im wymagania, pod warunkiem jednak, że prefabrykaty zostaną prawidłowo wykonane w zakładzie produkcyjnym, a następnie prawidłowo zmontowane na budowie, oraz że zostaną użyte materiały i wyroby o jakości założonej w projekcie.

Warto przypomnieć, że w obliczeniach statycznych elementów wielkopłytowych uwzględniano nie tylko stadium pracy elementu w gotowym budynku i pracy budynku jako całości, ale również stadium rozformowania elemen-

tu w produkcji, jego transporcie oraz montażu konstrukcji.

O konstrukcji poszczególnych elementów oraz o konstrukcji budynku jako całości decydowały jednak warunki występujące w stadium pracy gotowego budynku.

Część podziemną budynku z reguły projektowano jako konstrukcję monolityczną, wykonywaną na miejscu budowy, część nadziemną natomiast montowano z elementów wielkopłytowych. Przyjmowanie odmiennej konstrukcji części podziemnej miało na celu nadanie jej większej sztywności przestrzennej, rekompensującej wpływ złączy elementów na sztywność budynku.

Podstawową regułą przy projektowaniu budynków wielkopłytowych było nadawanie im sztywności przestrzennej za pomocą sztywnych ścian poprzecznych i podłużnych, przechodzących przez całą wysokość budynku. Ściany takie stanowiły pionowe przepony, których zadaniem było przejmowanie za pośrednictwem stropów i przekazywanie na grunt sił

Systemy „otwarte” nie zawierały projektów budynków typowych, a operowały katalogami typoszeregów prefabrykatów i typowymi złączami, które pozwalały projektować mieszkania i budynki o różnych programach funkcjonalnych. poziomych pochodzących od działania wiatru oraz wynikających z niepionowego ustawienia elementów ściennych, obciążonych pionowo. Stropy traktowane były w obliczeniach jako sztywne przepony poziome (przy przejmowaniu sił poziomych działają jak belki – ściany zginane w swojej płaszczyźnie), co było równoznaczne z założeniem niezmienności konturu przekroju poziomego konstrukcji budynku przy jej odkształceniach. Ściany poprzeczne i podłużne, główne elementy ustroju przestrzennego budynku, traktowano jako wsporniki utwierdzone w monolitycznej, podziemnej części budynku lub rzadziej – w gruncie. Dodatkowo ściany zewnętrzne dzięki znacznej sztywności na odkształcenia w swojej płaszczyźnie przeciwdziałały skręcaniu ustroju przestrzennego budynku przy zginaniu i dlatego przyjmowano, że pod wpływem parcia wiatru przekroje ustroju przesuwają się równolegle.

Przyjęcie takich założeń miało zapewnić bezpieczeństwo wszystkich elementów konstrukcji i bezpieczeństwo całego ustroju nośnego budynku.

W latach 60.-70. w ramach organizacji międzynarodowych CEB-FIP (Europejski Komitet Betonu – Międzynarodowa Federacja Betonu Sprężonego) oraz CIB (Międzynarodowa Rada Budownictwa), szczególnie w podkomisji CIB W23 – Niezawodność Konstrukcji, trwały in-

Trust & innovation.

Since 1919.

Wzmocni konstrukcję z wielkiej płyty i zabezpieczy ją na wiele lat

Łatwy i szybki montaż - oszczędzasz czas i pieniądze!

Jedyne rozwiązanie na rynku odwzorowujące pierwotne założenia konstrukcyjne Montaż nawet w skorodowanym betonie Montaż w cienkich warstwach nośnych (nawet do 70mm) Pewność i wysoka jakość wzmocnienia potwierdzona aprobatą techniczną ITB numer AT-15-6916/2009

INŻYNIEROWIE KONSULTANCI WARSZAWA Piotr Konowrocki +48 783 440 126 Mirosław Pindrys +48 661 970 161

GDAŃSK Waldemar Kulesz + 48 661 940 055

LUBARTÓW Anna Majkowska +48 661 940 178

KRAKÓW Robert Chudzik +48 603 928 541

KATOWICE Marzena Mróz +48 661 970 154

DYSTRYBUTOR KOELNER POLSKA Sp. z o.o., UL. KWIDZYŃSKA 6, 51-416 WROCŁAW tel. +48 (0) 71 32 60 100, fax +48 (0) 71 37 26 111 e-mail: info@koelner.pl, www.koelner.pl

WROCŁAW POZNAŃ Grzegorz Grudziński Krzysztof Bester +48 607 864 366 +48 607 990 225

R-STUDS-A2

R-KER

Montaż przy temperaturach nawet do -200C Atrakcyjna cena

RV200

Małe średnice otworów i prętów mocujących

R-STUDS-A2

Średnica otworów w warstwie nośnej i elewacyjnej jest taka sama, wystarczy jeden otwór zrobiony przy użyciu standardowej wiertarki

SIATKA STALOWA

Montaż systemu COPY-ECO wzmacniającego wielką płytę jest prosty, szybki i nie wymaga specjalistycznych narzędzi:

BUDOWNICTWO październik 2013

62 Builder

tensywne prace nad Zaleceniami Międzynarodowymi dotyczącymi projektowania budynków wielkopłytowych. Ostateczna wersja tych zaleceń została opracowana w 1969 r. [20]. W pracach tych uczestniczyli także przedstawiciele Polski.

Pierwszym krajowym dokumentem normalizacyjnym dotyczącym projektowania konstrukcji budynków wielkopłytowych była – zatwierdzona w 1974 r. – norma branżowa BN-74/8812-01 [21]. Norma ta nawiązywała do PN-56/B-03260 „Konstrukcje żelbetowe. Obliczenia statyczne i projektowanie”, posługującej się jeszcze globalnym współczynnikiem bezpieczeństwa. Zastąpienie jej przez PN-76/B-03264 „Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne i projektowanie”, stosującej już częściowe współczynniki bezpieczeństwa, spowodowało konieczność nowelizacji BN-74, która ukazała się w postaci BN-78/8812-01 „Konstrukcje budynków wielkopłytowych.

Projektowanie i obliczenia statyczno-wytrzymałościowe”.

Podstawową regułą przy projektowaniu budynków wielkopłytowych było nadawanie im sztywności przestrzennej za pomocą sztywnych ścian poprzecznych i podłużnych, przechodzących przez całą wysokość budynku.

Jakkolwiek kolejne normy branżowe z 1974 r. i 1978 r. różnią się w szczegółach zaleceń konstrukcyjnych, to same zasady projektowania konstrukcji (scalanie prefabrykatów wielkowymiarowych w sztywne tarcze stropowe i ścienne oraz ich powiązanie w poziomie stropów za pomocą wieńców żelbetowych w stabilną przestrzennie całość) nie uległy zmianie.

Poza badaniami konstrukcyjno-wytrzymałościowymi dla potrzeb projektowania budynków wielkopłytowych wykonywano badania z zakresu fizyki budowli oraz technologii wykonawstwa. Badania te dotyczyły: • w przypadku szczelności ścian zewnętrznych – wpływu usytuowania wkładek przeciwdeszczowych na bezpośrednią penetrację wody opadowej, • w przypadku właściwości akustycznych przegród: – doboru średnicy i rozstawu kanałów w płycie kanałowej, – wpływu złączy na właściwości akustyczne stropu oraz dobór podłóg, – zabezpieczeń akustycznych kabiny sanitarnej, • w przypadku zagadnień związanych z fazą produkcji, transportu i składowania prefabrykatów – sztywności płyt z otworami (okien-

a)

b)

c)

Rys. 3. Przykłady zniszczenia badanych elementów konstrukcji wielkopłytowej w ITB: a) złącza pionowego [17], b) nadproża [18], c) złącza poziomego [19] nym i balkonowym) podczas rozformowania, przewożenia suwnicą i ustawienia w stojaku magazynowym, a także podczas magazynowania i transportu zewnętrznego.

Przy opracowaniu niniejszej publikacji autorzy wykorzystali referat pt. „Konstrukcje budynków wielkopłytowych z punktu widzenia zabezpieczenia przed awarią oraz możliwości ich modernizacji”, przedstawiony przez nich na XXVI Konferencji Naukowo-Technicznej Awarie Budowlane, Szczecin – Międzyzdroje 2013.

Literatura

1. Rocznik statystyczny GUS 2011 2. Zaniewska H., Materiały robocze nt. stanu zasobów mieszkaniowych w Polsce. Instytut Gospodarki Mieszkaniowej. Warszawa 1999 3. Commision Économique pour L`Europe: Les établissements humains en Europe. Tendances et politiques de la l`après-querre. Nations Unies.

New York 1976 4. Monográphie national de la France: Tendances politiques actualles dans le domaine de l`habitation, de la construction et de la planification. Nations Unies. Commission Économique pour L`Europe. 1978 5. Barrot J., Budownictwo z komponentów. Metoda polityki jakości. Tłumaczenie z francuskiego Zieleniewski S. Le Moniteur. Paryż, 1977, COBPBO, Warszawa, 1980 6. Staalby J.E.: Realizacje i tendencje w budownictwie krajów skandynawskich. Tłumaczenie z francuskiego Zieleniewski S. – Cahiers du CSTB Paryż 1974 COBPBO, Warszawa 1980 7. Industrialization of Building in Finland. Tampere University of Technology. Tampere, 1985 8. Ministry of Housing and Physical Planning: Human settlements in Sweden. Sweden, 1982 9. Roszak W.: Informacja dotycząca budownictwa wielkopłytowego w Szwecji. Lund Institute of Technology, 1999. (maszynopis) 10. Wierzbicki S. M., Społeczno-gospodarcze, materiałowe i technologiczne uwarunkowania rozwoju budownictwa ogólnego w Polsce. COBPBO Warszawa 1980 11. Wierzbicki S. M., Problemy modernizacji budynków wielkopłytowych. Konferencja NaukowoTechniczna „Możliwości Techniczne Modernizacji Budynków Wielkopłytowych na tle ich aktualnego stanu.” ITB, Mrągowo, 1999 12. Lewicki B., Zieleniewski S.: Budownictwo wielkopłytowe w Polsce. COBPBO Warszawa 1981 13. Wierzbicki S. M., Zieleniewski S., Normalizacja elementów budowlanych jako środek rozwoju technologii budowlanych. Seminarium Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. Warszawa 1985 14. Praca zbiorowa. Przegląd systemów wielkopłytowych. COBPBO Warszawa, 1981 15. Systemy budownictwa mieszkaniowego i ogólnego W-70, Szczecin, SBO, SBM-75, WUF-T, OWT-67, WWP. Arkady, Warszawa 1974 16. Wykresy charakteryzujące rozwój budownictwa mieszkaniowego w Polsce. COIB, Warszawa 1979 17. Cholewicki A., Rola złączy pionowych w prefabrykowanych ścianach usztywniających. Praca doktorska, ITB, 1969 18. Wierzbicki S. M., Nośność i odkształcalność nadproży w ścianach usztywniających. Praca doktorska, ITB, 1978 19. Pogorzelski A., Praca złącza poziomego strop-ściana w budynkach wielkopłytowych. Praca doktorska, ITB, 1982 20. Recommendations Internationales pour les Structures en Panneaux – CEB/FIP/UEAtc- Roma Ital. Del Cemento, Roma 1969 21. BN-74/8812-01 Konstrukcje budynków wielkopłytowych. Projektowanie i obliczenia statyczno – wytrzymałościowe

ARCHITEKTURA I DESIGN

BIM w praktyce architektonicznej str. 82 Patronat Honorowy i Współpraca

PROGRAM PROMOCYJNY I EDUKACYJNY BUILDERA

Mecenasi Polskiej Architektury

FASERFIX®BIG BL 200 JEDYNE NA RYNKU KORYTKO ZE ZINTEGROWANĄ OPASKĄ

KLASA E 600, 600 KN O KLASA F 900, 900 KN O

Luksus par excellence

Berndorf Baderbau Sp. z o.o. ul. Zdrojowa 78, 43-384 Jaworze e-mail: biuro@berndorf.pl www.berndorf.pl

KonKurs

Buildera dla młodych projeKtantow realizowany w ramach Ogólnopolskiego Programu Promocyjno-Edukacyjnego PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ

Wybierz zadanie konkursowe i rozwiązując je użyj co najmniej jednego produktu każdego z mecenasów konkursu!

Zadania konkursowe 1. „Marzenie klasy średniej”. Projekt koncepcyjny domu jednorodzinnego dla rodziny typu 2+2. Lokalizacja podmiejska do wyboru przez projektanta.

2. „Architektura społecznie potrzebna”. Znasz obiekt historyczny, głęboko zakorzeniony w tożsamości lokalnej lub taki, z którym szczególnie się identyfikujesz, ale czujesz, że jest zaniedbywany i wymaga konserwacji lub rewitalizacji?

Sam zaproponuj zmiany w postaci projektu i określ jego funkcję potrzebną społecznie.

do udziału w konkursie zapraszamy młodych architektów i studentów wydziałów architektury wyższych uczelni technicznych.

naGrodY PieniĘŻne!

3. „Rewitalizacja wielkiej płyty”. Gdzie wielka płyta straszy najbardziej?

Uzasadnij swój wybór i zaproponuj, co zrobić, aby przestrzeń wokół niej stała się atrakcyjna. Zwróć uwagę nie tylko na elewację, lecz także na układ funkcjonalny mieszkań i usług oraz aspekty techniczne, które szczególnie wymagają naprawy.

4. „Szkoła XXI wieku”. Zaprojektuj szkołę lub zespół szkół z zapleczem sportoworekreacyjnym. Możesz zaproponować przebudowę placówki już istniejącej, w której brakuje zaplecza edukacyjnego i/lub sportowo-rekreacyjnego.

5. „Sport, wypoczynek i rekreacja”. Zaproponuj obiekt średniej wielkości dla prywatnego inwestora pod usługi turystyczne w miejscu, w którym twoim zdaniem sprawdziłby się idealnie. Budynek powinien świadczyć usługi całorocznie.

6. „Twój pomysł na nowe osiedle mieszkaniowe”. Zaskocz współczesnego dewelopera. Niech zobaczy, jaka jest alternatywa dla popularnych obecnie grodzonych osiedli z mieszkaniami dla 1-2, 3, 4 i 5 osób.

Innowacyjność konkursu polega na wykorzystaniu w zadaniach konkursowych rozwiązań wiodących firm – Mecenasów Polskiej Architektury.

Podstawowymi kryteriami oceny będą jakość projektowanej architektury i jej otoczenia oraz poprawność i innowacyjność wykorzystania zaproponowanych rozwiązań.

ProPonowane rozwiązania STO-ISPO Systemy StoVentec ‑ podwieszane elewacje wentylowane StoVentec Glass ‑ system StoVentec zastosowany od wewnątrz SOUDAL ‑ Soudal Window System ‑ Soudal Panel System DRUTEX Okna IGLO ENERGY

BERNDORF BADERBAU ‑ niecka ze stali nierdzewnej w systemie Berndorf ‑ elementy wyposażenia basenu firmy Berndorf SOPRO ‑ systemy basenowe ‑ systemy tarasowo‑balkonowe ‑ system łazienkowy ‑ system bitumiczny

Wszystkie zgłoszenia konkursowe nagrane na jedną płytę CD prosimy dostarczyć osobiście lub przysyłać na adres redakcji: Builder – Kapituła konkursu ul. Patriotów 174, 04‑832 Warszawa, Z dopiskiem: „Konkurs dla młodych projektantów” najpóźniej do dnia 31 grudnia 2013 roku.

Szczegółowe informacje, materiały i regulamin konkursu na www.ebuilder.pl, i pod nr tel. 22 853 06 87 wew. 125, koordynator Wioletta Domeradzka domeradzka@pwbmedia.pl

Organizator Patronat Honorowy nad Programem i Współpraca

mecenasi Polskiej architektury

2013

mecenas Polskiej

Architektury

Fot. arch. Air France

Dla lotniska im. Charles’a de Gaulle’a rok 2012 był czasem transformacji. Główny węzeł komunikacyjny linii AIR FRANCE został gruntownie przebudowany. Prace nadzorował światowej sławy francuski architekt – Paul Andreu. Nowo otwarta część obiektu charakteryzuje się dużymi przestrzeniami, dziennym światłem, wygodnymi poczekalniami oraz nowoczesnym i oryginalnym designem nawiązującym do natury.

W środku budynku ze szklanym dachem rosną kilkumetrowe drzewa. Na ścianach znajdują się oryginalne „żywe obrazy”, skomponowane z roślin, które rosną na pionowej ścianie. Jeden z nich przedstawia panoramę Paryża wraz z płynącą przez miasto Sekwaną. Ekrany wodne, na których wyświetlane są filmy i reklamy, zaprojektował Taro Suzuki. Do współpracy nad wystrojem zaproszono również słynnego projektanta Noé Duchaufour Lawrance oraz firmę Brandimage.

Fot. arch. KOŁO

ARCHITEKTURA I DESIGN

Paryskie lotnisko dumą francuskiej architektury

KOŁO Spark – nowa seria łazienkowa

Owalne kształty i klasyczne wzory charakteryzują serię ceramiki łazienkowej marki KOŁO. SPARK nadaje się nie tylko do małych, ale i do większych łazienek. Daje duże możliwości aranżacyjne i jest wygodna podczas użytkowania. Umywalki dobrze komponują się we wnętrzach rożnego typu. Pasują także do łazienek, w których oszczędność miejsca nie jest priorytetem. Tradycyjne umywalki SPARK dostępne są w trzech szerokościach: 50, 55 i 60 cm. Dzięki temu można wykorzystać je w pomieszczeniach różniących się zarówno wystrojem, jak i powierzchnią. Mogą być kompletowane z półpostumentem lub uniwersalnymi szafkami Domino. W małej łazience gościnnej sprawdzi się np. umywalka narożna o wymiarach 35 x 45 cm. Wisząca miska ustępowa SPARK pasuje do pozostałych elementów serii i może być wyposażona w deskę sedesową z zawiasami wolno opadającymi.

Łazienka marzeń wraca na Budmę!

Fot. arch. Budma

BUDMA 2014 to powrót jednego z najciekawszych pod względem designerskim i dającego ogromne możliwości dekoracyjne sektora łazienkowego.

Na zwiedzających czekać będzie Salon Łazienek i Wellness AQUA-SAN, któremu towarzyszyć będą liczne warsztaty, prezentacje oraz prelekcje dedykowane w szczególności architektom wnętrz, wykonawcom i handlowcom, a poruszające m.in. zagadnienia visual merchandisingu, najnowszych trendów w zakresie projektowania i aranżacji łazienki, czy zdobywania przewagi konkurencyjnej na rynku. Tematyka Salonu obejmować będzie ceramikę sanitarną, armaturę, płytki ceramiczne, kabiny prysznicowe, sauny, wellness oraz akcesoria łazienkowe.

Jan Strumiłło został nominowany w plebiscycie „Polacy z werwą”, w kategorii „Design”. Kandydat do wyróżnienia jest architektem i absolwentem jednej z najlepszych politechnik na świecie, Eidgenössische Technische Hochschule (ETH) w Zurychu, gdzie studiował pod kierunkiem Dietmara Eberle.

Po ukończeniu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej pierwsze zawodowe kroki stawiał w warszawskiej pracowni JEMS Architekci, później pracował dla Baumschlager Eberle w Szwajcarii i Austrii. Od 2010 roku prowadzi własną pracownię w Warszawie. Jest autorem projektów i koncepcji budynków o bardzo zróżnicowanej skali i funkcji – od artystycznych instalacji i scenografii wystaw sztuki, po projekty urbanistyczne. Plebiscyt „Polacy z werwą” jest organizowany przez PKN Orlen, aby promować młodych ludzi, mało znanych szerszej publice, a godnych uwagi.

Zwycięzcy plebiscytu uzyskają realne wsparcie umożliwiające im dalszy rozwój.

Fot. arch. Bartek Warzecha

Polski designer z werwą

REKLAMA

Ekologiczna architektura

Fot. arch. K.Pęczalski

Fot. arch. Rockwool/Exexe

Naprzeciw wciąż rosnącemu zainteresowaniu świadomym budownictwem wyszła ostatnio pracownia Exexe. Projekt „Ekosystem” został stworzony z myślą o zbalansowanym wykorzystywaniu źródeł energii odnawialnej. Jednocześnie stanowi on prosty i funkcjonalny obiekt mieszkalny. Fundamentem modelu jest specyficzny układ wnętrz, którego centrum stanowi wieloboczny pokój dzienny, a pozostałe pomieszczenia ułożone są względem niego w sposób centryczny. Powstały w ten sposób pierścień zaopatrzono w przesuwne ściany i taki sam system zamykania. Dzięki temu mieszkańcy mogą dowolnie regulować ilość światła wpadającego do mieszkania i w zależności od potrzeb otwierać lub zamykać otaczającą ich przestrzeń. Poszukiwania wydajnego systemu okładzinowego doprowadziły do decyzji o pokryciu elewacji panelami korkowymi. Świadome rozmieszczenie zieleni chroni przed zmianami czynników pogodowych, zarówno latem, jak i zimą. Rośliny iglaste, posadzone od strony północnej zatrzymują zimny wiatr, a drzewa liściaste, rosnące od południa, zapobiegają nadmiernemu nagrzewaniu domu. Istotnym rozwiązaniem pasywnym jest sposób przepływu powietrza – dzięki formie budynku bardzo skuteczna jest naturalna wentylacja.

u X ê N9 z ê w ê ê ® ê r I ê ê ê ê ê I ê ê ê I ê

êz I ê ê ê ê ê ê A ê{l{yhw|yêlu êê  X ±ê ê Ã

z I ê ê ê ê ê ê A êê{l{yhw|yêlu~ w I ê ê{l{yhw|yêw

Sztuka w przestrzeni publicznej

6 września Plac Artystów w Kielcach wypełnił się interaktywnymi instalacjami Adama Garnka. Podczas wieczornej uroczystości odbyła się inauguracja potężnej mobilnej rzeźby, mierzącej 10 m długości i ważącej 1,5 t. Praca powstała w ramach piątej już odsłony projektu „Sztuka w przestrzeni publicznej”, zainicjowanego przez Tomasza i Dorotę Tworków. Mobilna „Turbina” wykonana została z szesnastu stalowych pierścieni o różnych wielkościach i pokryta jest drobnymi metalowymi płytkami. Poruszane przez ludzi pierścienie nabierają zawrotnej prędkości.

Turbina staje się monochromatyczną smugą i generuje niecodzienne dźwięki – mówi Adam Garnek, autor pracy. Wystawę można oglądać do 15 października. Podczas wernisażu wręczono order „Zasłużeni dla Kultury Polskiej” Dorocie i Tomaszowi Tworkom, właścicielom firmy DORBUD S.A., kolekcjonerom sztuki i mecenasom kultury.

u ê ê 8êy ê{ êp{i±ê êphhm±ê êw o

iznêz ­ê ê ­ ­ ©¥¾¡ªªê ±ê ­êh­êz ꢪ ­½ êÂФ¨ê¤¢Ãꧡ¦¾¢£¾¥¤ ¾ ®ê Í ­ ­ ­ ê

ARCHITEKTURA I DESIGN

Rewaloryzacja po królewsku Barbara Kraus-Galińska

ABIES – Architektura Krajobrazu

Łazienki Królewskie w Warszawie to ukształtowany w różnych latach i zróżnicowany pod względem stylistycznym zespół pałacowo-ogrodowy. W roku 2010 przystąpiono do jego stopniowej i systematycznej rewaloryzacji.

D

o końca roku 2012 przeprowadzono m.in. modernizację i rewaloryzację Alei Chińskiej, otoczenia Nowej Oranżerii i ogrodu przy restauracji „Belvedere”, otoczenia pomnika Chopina z sąsiadującymi alejkami oraz parteru ogrodowego przy Starej Pomarańczarni. Opracowaniem projektu i nadzorem jego realizacji zajęła się firma ABieS – Architektura Krajobrazu. Projekty zostały wykonane w nawiązaniu do koncepcji rewaloryzacji wybranych ogrodów zabytkowych w części Łazienek Królewskich opracowanej przez prof. edwarda Barmana.

Aleja Chińska

Aleja Chińska to najdłuższa aleja spacerowa Łazienek Królewskich. Ma ona długość 1,13 km i biegnie przez cały teren parku – od ul. Agrykoli do ul. Gagarina. Przed rewaloryzacją pełniła również funkcję wewnętrznej drogi, okazjonalnie umożliwiającej dojazd samochodom obsługi technicznej i straży

pożarnej. Po remoncie zachowano możliwość przejazdu straży pożarnej.

W ramach modernizacji alei usunięto stary asfalt wraz z podbudową i położono nową, wysokiej jakości naturalną nawierzchnię mineralną typu Tegra Plazadur ujętą w obrzeża ze stalowych płaskowników. Wyremontowano również zabytkowy mostek znajdujący się w środkowej części alei. Dzięki usunięciu grabowych żywopłotów rosnących po obu jej stronach otwarto widoki na wnętrza parkowe, a aleja zyskała daleką perspektywę na ul. Gagarina i ul. Agrykoli.

Parter ogrodowy przy Starej Pomarańczarni

Projekt rewaloryzacji tego fragmentu Łazienek zakładał przywrócenie Starej Pomarańczarni stylowego ogrodu geometrycznego, wzorowanego na planie Zygmunta Vogla z roku 1819. Obecnie, po zakończeniu modernizacji, ogród składa się z parteru podzie-

lonego na cztery kwatery trawnikowe z okrągłą fontanną w środku i krzyżowo-kołowym układem dróg. Całość, zgodnie z historycznym założeniem, otoczona jest murem, który wyremontowano razem z fontanną i licznymi rzeźbami. Alejki, podobnie jak na Alei Chińskiej, zostały wykonane z naturalnej nawierzchni mineralnej, z drenażem będącym częścią ogólnego systemu odwodnienia parteru ogrodowego. Wzdłuż muru, na całym jego obwodzie, powstały nowe nasadzenia roślin w swobodnej, naturalistycznej formie.

Osnowę kompozycji stanowią głównie krzewiaste magnolie, rododendrony i hortensje, a wypełnienie – gatunki okrywowe: trzmielina i barwinek. Kompozycję uzupełniają byliny o ozdobnych liściach, paprocie, byliny intensywnie kwitnące oraz rośliny cebulowe. Niezbędne uzupełnienie tego ogrodu stanowią stylowe ławki i kosze na śmiecie oraz donice z drzewkami pomarańczowymi wystawiane latem wzdłuż alejek.

Zdjęcia: archiwum autorki

Otoczenie pomnika Fryderyka Chopina

W ramach modernizacji Alei Chińskiej m.in. położono nową naturalną nawierzchnię mineralną oraz wyremontowano zabytkowy mostek.

Pomnik Chopina i jego otoczenie (łącznie 2,11 ha) to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Warszawy. Ten fragment Łazienek Królewskich w obecnej formie został zaprojektowane, w latach 60. przez prof.

Longina Majdeckiego. Projekt rewaloryzacji mocno już zniszczonego otoczenia pomnika zakładał przywrócenie temu miejscu charakteru reprezentacyjnego letniego salonu muzycznego Warszawy, odwiedzanego licznie przez turystów oraz stałych i przyjezdnych miłośników muzyki Chopina. W strefie wejściowej na teren amfiteatru, na osi pomnika, zaprojektowano szerokie schody z klinkieru

Otoczenie pomnika Chopina terenie osobom niepełnosprawnym i matkom z dziećmi w wózkach. Uporządkowanie przebiegu i szerokości ścieżek oraz uformowanie odpowiednich spadków nawierzchni umożliwiło również właściwe ich odwodnienie oraz łatwy dostęp dla samochodów okazjonalnej obsługi technicznej. W najbliższym sąsiedz-

twie pomnika stare, rozpadające się klinkierowe schodki wymieniono na schody wykonane z czerwonego piaskowca, identycznego jak postument pomnika.

Główny element kompozycji zieleni – pierścień rabat wokół centralnego trawnika obsadzono różami okrywowymi w kolorze białym i różowym, tworzącymi swobodną kompozycję. Na części rabat założono trawniki z kwitnącymi wiosną łanami białych narcyzów. W lecie trawniki te mogą służyć jako miejsca do siedzenia podczas koncertów.

Oprócz narcyzów wiosenny akcent tworzą grupy kwitnących wiśni o lekko zwisających gałęziach, posadzone po północnej i południowej stronie parteru. Zacienione kwatery od strony południowej obsadzono roślinami okrywowymi (barwinek), a ich powierzchnię urozmaicono kwitnącymi latem kępami niskiego parzydła. Wzdłuż ogrodzenia od Al. Ujazdowskich, na tle istniejącego szpaleru cisów posadzono swobodne grupy hortensji bukietowych, których jasna zieleń liści i biel kwiatów kontrastują z ciemną zielenią cisów.

Nowe zagospodarowanie ogrodu i otoczenia restauracji „Belvedere” miało na celu m.in. wprowadzenie nowej funkcji terenu, jaką jest kawiarnia na zewnątrz budynku.

71

REKLAMA

prowadzące na rozległy plac z nawierzchni mineralnej, połączony bezpośrednio z poziomem centralnego trawnika. Szeroki plac wejściowy z amfiteatralnym układem schodów umożliwia łatwe wejście na koncerty dla większej liczby widzów, a centralny trawnik, powiększony do takich rozmiarów, jakie miał w okresie międzywojennym, pełni funkcję dodatkowej przestrzeni służącej do swobodnego słuchania muzyki i relaksu. Klinkierowe obramowania rabat, schodki i murki zmodernizowano – wykonano je z klinkieru wysokiej jakości, wypalanego według tradycyjnych metod, dzięki czemu jest on bardzo podobny do klinkieru z lat 60. ubiegłego wieku.

W ramach rewaloryzacji ułożono nowe nawierzchnie alejek i placów – przeprowadzono jednocześnie korektę ich przebiegu i nachylenia, co pozwoliło na rezygnację z części schodków, uniemożliwiających swobodne poruszanie się po

Builder

Obecnie ogród Starej Pomarańczarni składa się z parteru podzielonego na cztery kwatery trawnikowe z okrągłą fontanną w środku i krzyżowo-kołowym układem dróg.

Nowa Oranżeria z restauracją „Belvedere” znajduje się w południowej części Łazienek Królewskich, przy Alei Chińskiej, a widok z niej otwiera się na rozległe, nasłonecznione trawniki otoczone grupami drzew. Nowe zagospodarowanie ogrodu i otoczenia restauracji miało na celu – oprócz poprawy estetyki otoczenia – wprowadzenie nowej funkcji terenu, jaką jest kawiarnia na zewnątrz budynku, działająca w sezonie letnim. W nowej aranżacji zieleń skupia się wewnątrz i na obwodzie półokrągłej nawierzchni trawiastej, na której w sezonie wiosenno-letnim ustawiane są stoliki z parasolami i okazyjnie urządza się przyjęcia weselne. Nawierzchnia trawiasta została wzmocniona siatką stalową, co uniemożliwia okolicznym kretom przedostawanie się na powierzchnię i niszczenie trawnika.

Przestrzeń trawiasta otoczona została ciągiem niskich, obwódkowych żywopłotów – kwater z bukszpanu, wewnątrz których wiosną kwitną białe tulipany, a latem kremowe i żółte liliowce w odmianach zapewniających długie kwitnienie. Pomiędzy bukszpanowymi kwaterami posadzono duże kule strzyżonych cisów o Ø100-120 cm. Podobne cisy o Ø70-80 cm zdobią białe donice ustawione przy wejściach do ogrodu. Tę prostą kompozycję uzupełniają krzewy białych i różowych magnolii posadzonych pojedynczo na trawniku bądź w małych grupach w pobliżu budynku. W ramach remontu otoczenia zostały również wykonane nowe nawierzchnie z kostki granitowej i kruszywa mineralnego typu Tegra Plazadur.

■

październik 2013

Ogród przy Nowej Oranżerii

Niech zagoszczą w Twoim ogrodzie.

aktywność energia radość

Zapewnij Rodzinie atrakcyjną przestrzeń do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Ćwicząc na urządzeniach BODYS, cała Rodzina zadba o kondycję fizyczną i spędzi aktywnie czas wśród bliskich. Ćwiczenia na sprzęcie rekreacyjnym BODYS, to połączenie ruchu i przyjemności z przebywania na łonie natury.

SHOW ROOM ul. Patriotów 174, 04-832 Warszawa www.bodys.pl www.facebook.com/bodysoutdoorfitness

zadzwoń już dziś 22 290 68 74 507 175 332

PL.arCHiteKCi

profile

Katarzyna CynKa Bartłomiej Bajon marCin KozierowsKi

Katarzyna Cynka

Przedszkole modułowe

najważniejsze w architekturze są pomysł i czytelność jego przedstawienia. zaletą architekta jest umiejętność słuchania inwestora i naprowadzenia go na dobrą drogę. wadą jest brak zrozumienia potrzeb inwestora.

Budynek biurowo-magazynowy

październik 2013

75 Marcin Kozierowski

PL.architekci to grupa projektowa założona w 2005 roku przez Katarzynę Cynkę, Bartłomieja Bajona oraz Marcina Kozierowskiego. Zajmuje się projektowaniem obiektów architektonicznych oraz architekturą wnętrz. W swoich pracach projektanci stawiają przede wszystkim na prostotę, funkcjonalność oraz dbałość o detale.

Projektują tak, by „coś wynikało z czegoś”. To, co ich zdaniem najważniejsze w architekturze, to pomysł i czytelność jego przedstawienia. Są zwolennikami prostych kształtów i brył, dlatego też raczej ograniczają i eliminują zbędne elementy, niż „kolorują” i ozdabiają. Podczas projektowania od początku myślą o wnętrzach, mimo że ich projekt powstaje dużo później. Uważają, że stylistyka wnętrz zawsze ściśle łączy się zarówno z architekturą obiektu, jak i z całym jego otoczeniem – dopiero wówczas projekt jest kompletny.

Fala Park w Wolsztynie

Nagrody i wyróżnienia: – finalista konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE pod honorowym patronatem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego oraz IARP i SARP na najlepszy budynek wzniesiony w Polsce w latach 2000-2012 – FALA PARK Wolsztyn – 11. miejsce (120 budynków) w plebiscycie internautów w konkursie ŻYCIE W ARCHITEKTURZE na najlepszy budynek wzniesiony w Polsce w latach 2000-2012 – FALA PARK Wolsztyn – 6. miejsce w plebiscycie czytelników wortalu BRYLA.PL na najlepszy budynek w Polsce zrealizowany w 2012 roku – FALA PARK Wolsztyn – nominacja SARP Poznań do NAGRODY ARCHITEKTONICZNEJ POLITYKI 2012 – FALA PARK Wolsztyn – 1. miejsce w kategorii poddasze w konkursie FOORNI na najlepszy projekt wnętrz 2012 roku

Builder

Bartłomiej Bajon

ARCHITEKTURA I DESIGN

1. Motto projektowe i życiowe Projektuj i żyj tak, abyś nie szkodził innym, a przy tym zyskał oczekiwany przez siebie efekt. I chyba najważniejsza myśl, pod którą się podpisujemy, choć to nic odkrywczego: „Im prościej, tym lepiej”.

2. Autorytet/guru architektoniczny Naszym guru architektonicznym są wszyscy i wszystko, co nas inspiruje w projektowaniu, poczynając od źdźbła trawy, a kończąc na innych architektach. Inspirujemy się ludźmi, otoczeniem, rozmową, wszystkim, co ma wpływ na nasz sposób myślenia.

3. Dom marzeń Mógłby być prosty, ale skomplikowany.

Duży, ale mały. Biały, ale może czarny... Nie, to zbyt trudne pytanie dla architekta...

4. Najbardziej udany projekt Centrum Sportu i Rekreacji „Fala Park” w Wolsztynie. To nasz, jak dotychczas, najlepszy projekt, choć często się zastanawiaMieszkanie 19m2 zamknięte w szafie

my, czy stwierdzenie, że jest najlepszy, nie wynika z tego, że największy. Mamy sporo projektów domów jednorodzinnych, z których jesteśmy bardzo zadowoleni, ale Fala Park to budynek, z którego jesteśmy (i chyba nie tylko my) najbardziej dumni.

5. Projekt – zjadacz czasu Projektowanie i zjadanie czasu to dwa nieodłączne elementy. Nie ma projektu, który by nie pochłaniał i nie zajmował nas choć przez chwilę, jednak czasem jest to dłużej, innym razem trochę krócej.

6. Pozaarchitektoniczne źródła inspiracji Inspiruje nas niemal wszystko, co daje pozytywne odczucia lub wzmaga w nas myślenie o danym projekcie. Często jest to natura, miejsce, w którym ma powstać budynek, rozmowa z inwestorem, oczywiście również inne realizacje. Jesteśmy uzależnieni od prostych, nieskomplikowanych brył i przestrzeni, które ciągle nas inspirują. Uważamy, że one zawsze będą aktualne 7. Ulubione rozwiązanie (materiałowe, technologiczne), którego często używam Każdy projekt to próba wykorzystania czegoś nowego. Oczywiście, jak wielu architektów, bardzo lubimy np. beton, ale nie do tego stopnia, by stał się on jedynym budulcem w naszych projektach. Obecnie wykonywany jest dom jednorodzinny według naszego pomysłu zaprojektowany z cegły rozbiórkowej.

Ze względu na to, że projekt wnętrz jest dla nas tak samo ważny jak wygląd zewnętrzny, często materiały, z których projektowany jest

Jesteśmy uzależnieni od prostych, nieskomplikowanych brył i przestrzeni, które ciągle nas inspirują. budynek, wykorzystywane są jako materiały wnętrzarskie. Nieotynkowane ściany budują charakter i są najbardziej prawdziwe. A dla nas prawda w projekcie jest najważniejsza.

8. Zaleta i wada architekta, która najbardziej rzuca się w oczy Wielką zaletą architekta jest na pewno umiejętność słuchania inwestora i naprowadzenia go na dobrą drogę. Wadą jest oczywiście nierozumienie potrzeb inwestora lub brak próby ich zrozumienia.

9. Moja pierwsza nagroda To konkurs uczelniany na najlepszą pracę semestralną dotyczącą rewitalizacji terenów nadwarciańskich w Poznaniu.

10. Najgorszy budynek/budowla (w moim mieście, w Polsce, w Europie, na świecie) Jest wiele budynków, które nam przeszkadzają, są nieszczere, źle wpływają na przestrzeń, ogólnie nam się nie podobają, dlatego trudno wybrać jeden. Jest cała masa styropianowych, krzyczących kolorami kamieniczek, brutalnie pomalowanych modernistycznych brył, domów jednorodzinnych udających polskie piękne dworki. To wszystko jest dla nas niezrozumiałe. n

Wnętrza domu KOM

Dom KOM

Dom LUS

Stylistyka wnętrz zawsze ściśle łączy się zarówno z architekturą obiektu, jak i całym jego otoczeniem – dopiero wówczas projekt jest kompletny.

Przebudowa domu kostki z lat 70.

Dom CER

Ekonomika EstEtyki czyli Fala Park w Wolsztynie

W sposób naturalny projektowanie zostało podzielone na dwa kluczowe etapy. Pierwszym z nich było ubieganie się o wsparcie z funduszy unijnych, drugim – walka o zmieszczenie się w wyznaczonym czasie. W rezultacie etapy projektu budowlanego i projektu wykonawczego pokrywały się, a tempo prac było ekspresowe. Także budżet był, jak na tego typu obiekt, naprawdę mały i wynosił 10,5 mln zł. Przy powierzchni użytkowej około 2 tys. m2 wraz z kortem tenisowym daje to średnią cenę netto 3 tys. zł/m2, bez specjalistycznego wyposażenia sportowego o wartości 2,1 mln zł.

Kształt budynku wynika bowiem bezpośrednio z niemal oczywistych czynników: wielkości działki oraz normatywnych wymiarów kortu, sal oraz torów. Jednak mimo dużej kubatury, wynoszącej nieco ponad 9 tys. m3, Fala Park bardzo dobrze wtapia się w krajobraz. Wyzwanie stanowiła także bliskość jeziora. Z jednej strony intrygująca architektura miejsca przyciągałaby przechodniów, z drugiej – inwestor miał obawy dotyczące bezpieczeństwa i chciał budynek ogrodzić. Udało się go jednak przekonać, że stworzenie

czytelnych barier fizycznych spowoduje niechęć do korzystania z obiektu. W efekcie jest on otwarty i dostępny. Wszystkie pomieszczenia wymagające światła dziennego skierowane są w stronę jeziora, a zewnętrzne okiennice wypełniono siatką gięto-ciągnioną w celu ochrony przed przegrzaniem się budynku. Nie jest to rozwiązanie

77

Proces projektowania

Symbioza z otoczeniem

Builder

R

odzinne centrum sportów i rekreacji Fala Park zaprojektowane przez poznańskie biuro PL.architekci znajduje się w Wolsztynie, oddalonym o nieco ponad 70 km od Poznania. Budynek powstał z inicjatywy prywatnych inwestorów przy wsparciu ze środków unijnych. Dzięki temu w zaskakująco krótkim czasie przy bardzo ograniczonych funduszach stworzony został projekt, który może stanowić swoisty ewenement w skali kraju – przykład wygranej walki ducha z materią.

październik 2013

arch. martyna maciaszek

Główne założenie projektowe

Ze względu na rentowność inwestycji w trzynastotysięcznym mieście głównym założeniem inwestorów było stworzenie obiektu dla szerokiego grona odbiorców w różnym wieku – począwszy od dzieci, a skończywszy na seniorach. W budynku znajdują się zatem cztery tory bowlingowe, dwie sale do squasha, ścianka wspinaczkowa, siłownia, sala spinningowa, sala fitness, kraina zabawy dla dzieci, minigolf, wypożyczalnia rowerów, segwayów, rowerów wodnych oraz prawdopodobnie jedyny w Polsce kort tenisowy na dachu obiektu, z widokiem na panoramę starego miasta i jezioro. Wszystkie te elementy są ze sobą poprzeplatane, dzięki czemu nie sposób wyróżnić fizycznych czy psychicznych barier w sposobie użytkowania budynku.

Mimo dużej kubatury, wynoszącej nieco ponad 9 tys. m3, Fala Park bardzo dobrze wtapia się w krajobraz.

Wyzwanie stanowiła także bliskość jeziora.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Przekrój przez fasadę

Schemat funkcjonalny słup ze stali ocynkowanej

siatka stalowa powlekana

balustrada – stal ocynkowana płyta chodnikowa betonowa 50x50

Harmonogram przedrealizacyjny

Zdjęcia: Bartosz Makowski, rysunki: archiwum Pl.architekci

okiennica z wypełnieniem z siatki ciągniono-giętej (ocynkowana)

typowe, jednak w ten sposób znacząco obniżono koszty elewacji. Ta zaś, utrzymana w skali szarości, staje się za dnia raczej tłem dla otaczającej przyrody. Sytuacja zdecydowanie zmienia się po zmroku – oświetlenie uwidacznia intensywne kolory wnętrza i obiekt stanowi charakterystyczny akcent w okolicy. Jest to szczególnie istotne ze względu na bliskość starówki miasta. Nowo powstająca architektura jest tam często zachowawcza i utrzymana w posthistoryzującej konwencji z ceramicznym pokryciem dachu. Takie sugestie konserwatorskie dotyczyły także projektowanego Fala Parku – w myśl architektów idealnie przylegającego do ślepej ściany sąsiedniego budynku z płaskim dachem. Do niego także dopasowano maksymalną wysokość obiektu, dlatego problematyczne byłoby zastosowanie historyzującego dachu spadzistego. Szczególnie że na projektowanym terenie znajdowały się wcześniej budynki poprzemysłowe i gospodarcze, które analogicznego waloru nie miały.

Dla architektów to normalne, że obok starego można postawić coś nowego. Jednak nie dla wszystkich jest to oczywiste, dlatego dyskusję zaczynają od pokazywania na fotografiach realizacji z całego świata, że da się połączyć stare z nowym, i że taki kontrast może podkreślić walory jednego i drugiego obiektu.

Wymaga dużego wyczucia, żeby to „nowe” dobrze wyglądało też za 15 lat – aby nie było czymś, co szybko przeminęło, ale żeby pozostało aktualne cały czas. Im prostsze, tym bardziej ponadczasowe.

Innowacyjność projektu

W efekcie nie dość, że dach jest płaski, to jeszcze znajduje się na nim prawdopodobnie jedyny w Polsce kort tenisowy z widokiem na panoramę miasta i pobliskie tereny zielone.

Architekci twierdzą: „Chcieliśmy pokazać, że w starą tkankę można z powodzeniem wkomponować coś nowoczesnego i niewielkimi środkami uzyskać ciekawy efekt. Zależało nam niejako na edukacji artystycznej mieszkańców i pokazaniu im dobrych wzorców, by czuli się tu dobrze, niezależnie od wieku. Z tego powodu nowoczesność budynku nie mogła być zimna i sterylna”. We wnętrzu zadbano o elementy aranżacji ocieplające klimat: czarny kolor ścian zestawiono z soczyście żółtym kolorem poliuretanowych posadzek, a w salach sportowych zastosowano podłogę z przemysłowej mozaiki dębowej. Budynek jest otwarty wewnętrznie, funkcje się

przeplatają, ale jednocześnie są mocno wyeksponowane – dzięki temu z każdej przestrzeni komunikacyjnej jest wgląd na wszystko, co dzieje się w pozostałych częściach.

Elementem krystalizującym przestrzeń i stanowiącym centrum budynku jest zielona ścianka wspinaczkowa. To rozwiązanie bardzo silnie porządkuje cały układ funkcjonalny, będąc zarówno trzonem komunikacyjnym, jak i wizualnym obiektu. Ścianka jest bowiem nie tylko widoczna z wnętrza, ale również

79 Builder

z zewnątrz. Ma strukturę bryłowatą, powygiktóre wiszą teraz wyłącznie na tablicach. Renaną, a jej elementy „wchodzą” na inne, klamy są potrzebne, trzeba tylko czuwać nad np. na schody, które również składają się tym, jak to ma wyglądać. Tak jak ze wszystz wielu form. Stoliki mają formę głazów, jakby kim. Trzeba zwracać uwagę na każdy najoderwanych od ścianki wspinaczkowej. mniejszy szczegół, choćby na ułożenie po sadzki”.

Wszystko przeplata się ze sobą w jeden mo tyw połamanej skały, który przejawia się Jak twierdzą: „Architekt musi trzymać rękę w wielu fragmentach budynku. na pulsie – od początku do końca. Nie po to, Motyw ten stanowił później niemałe wyby niczym wizjoner kreślił świat w imię włazwanie dla personelu, który na zakrzywionej snego ego, ale dlatego, że jest w stanie przeladzie postawił doniczkowe kwiaty i w efekcie tworzyć technologię w sztukę. Architekt anwyglądały one, jakby zaraz miały spaść. Esgażuje się bezpośrednio w cały proces inwetetyczne wątpliwości wzbudzała też forma restycyjny, wprowadzając tym samym innych klam i ogłoszeń – często były to zwykłe kartki w stan permanentnej irytacji. W efekcie jedA4 naklejane krzywo na szybie. Chęć oswonak często potrafi dokonać niemożliwego – jenia przestrzeni skonfrontowana została tuekonomiki estetyki”. taj z obcą ludziom estetyką i edukacja w zaArchitekci uważają, że mimo ograniczonekresie obcowania z nią wymagała czasu. go budżetu, wprowadzonych w ramach nad„Gdy pewnego razu przyjechaliśmy i zobazoru autorskiego kilku zmian projektowych, czyliśmy trzy kwiaty w takich samych doniczudało się zachować pierwotny pomysł na cakach na płaskiej ladzie, nie mogliśmy ukryć ły budynek i osiągnąć zadowalający efekt. swojego entuzjazmu – wspominają architekWymagało to jednak bardzo dużo pracy z ich ci. – Podobnie jak w przypadku ogłoszeń, strony. n

październik 2013

W budynku znajdują się cztery tory bowlingowe, dwie sale do squasha, ścianka wspinaczkowa, siłownia, sala spinningowa, sala fitness, kraina zabawy dla dzieci, minigolf, wypożyczalnia rowerów, segwayów, rowerów wodnych oraz prawdopodobnie jedyny w Polsce kort tenisowy na dachu obiektu z widokiem na panoramę starego miasta i jezioro.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Planujemy nasz obiekt rekreacji wodnej Marek Wrzal

Prezes Zarządu Berndorf Baderbau Sp. z o.o.

Jak zaplanować inwestycję basenową? Od czego zacząć?

Jakie są oczekiwania społeczeństwa, potencjalnych klientów?

Czy ma to być obiekt duży, regionalny, wybudowany z rozmachem, czy raczej mniejszy, zaspokajający podstawowe potrzeby mieszkańców? Te i podobne pytania często pojawiają się w głowach potencjalnych inwestorów. No właśnie. I co dalej?

I

stnieje wiele metod realizacji tego rodzaju inwestycji. Jedną z lepszych i często praktykowanych jest zatrudnienie inwestora zastępczego z odpowiednim doświadczeniem.

W imieniu inwestora poprowadzi on całą inwestycję, począwszy od stworzenia programu funkcjonalno-użytkowego, poprzez koncepcję, projekt, realizację aż do chwili oddania obiektu do użytkowania. Każdy z inwestorów ma pewną wizję przyszłej inwestycji, jednak nie musi posiadać wiedzy na temat szczegółowych rozwiązań funkcjonalno-technicznych i architektonicznych pływalni, czy też znać się na robotach budowlanych. Podobny model przygotowania i realizacji inwestycji z powodzeniem funkcjonuje w naszym kraju od wielu lat. Z własnego doświadczenia wiem, że jest to napraw-

dę dobre rozwiązanie. Zatrudniając profesjonalną firmę można „spać” spokojnie, mając jednocześnie pełną kontrolę nad realizowaną inwestycją.

Program funkcjonalno-użytkowy

Jednak wróćmy do planowanego obiektu rekreacji wodnej. Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Najważniejszym elementem jest określenie programu funkcjonalno-użytkowego obiektu. W moich kontaktach z inwestorami zauważam wiele rozbieżności już na tym etapie. Każdy z rozmówców ma bardzo wiele wizji i pomysłów. Często zaczynamy rozmawiać o ogólnym programie wodnym obiektu, o ilości i ukształtowaniu niecek basenowych, o liczbie i rodzaju zjeżdżalni wodnych, o saunach

i łaźniach parowych. Jednak już po kilkudziesięciu minutach rozmowy pojawiają się różnego rodzaju pomysły mające raczej niewiele wspólnego z basenem. W planowanej inwestycji zaczynają się między innymi pojawiać np.: ścieżki rowerowe, boiska do siatkówki i koszykówki, lodowiska, mini golf, restauracje, kręgielnie, sklepiki itp. Oczywiście każdy pomysł jest mile widziany. Jednak ma on swoje wady i zalety. Z czasem odbiegamy od sedna sprawy, czyli inwestycji mającej na celu zapewnienie przyszłym

Najważniejszym elementem jest określenie programu funkcjonalno-użytkowego obiektu.

Pierwsza niecka basenowa ze stali nierdzewnej firmy Berndorf ma już ponad 40 lat i wygląda jak w dniu otwarcia. To daje do myślenia.

wacki, należy pomyśleć o basenie sportowym. W regionie turystycznym z kolei dużym powodzeniem cieszyć się będą z pewnością wszelkiego rodzaju atrakcje wodne. Jeżdżąc po kraju, widziałem wiele różnych obiektów: pływalni, basenów sportowych, rekreacyjnych, aquaparków. Każdy z nich jest jedyny w swoim rodzaju. Niektóre z nich mają pełne obłożenie przez 10 godzin dziennie, inne niestety narzekają na brak frekwencji. Jedne przynoszą zyski (są takie!), do innych miasto musi dopłacać wcale niemałe kwoty do kosztów bieżącego utrzymania. W tym momencie nasuwa się pytanie: dlaczego tak jest? Czy jedna gmina dobrze dopasowała program obiektu do faktycznych potrzeb swoich mieszkańców, a inna nie? Czy to raczej kwestia szczęścia? A może możliwości finansowych? Tak czy inaczej, pomóżmy szczęściu, angażując profesjonalistów znających się na specyfice obiektów rekreacji wodnej.

Czas na energooszczędne, żywotne rozwiązania

Obecnie duży nacisk kładzie się na energooszczędne rozwiązania mające duży wpływ na obniżenie kosztów eksploatacji

październik 2013

81

obiektu. Oczywiście wziąwszy pod uwagę wieloletni okres jego funkcjonowania. Przykładowo żywotność naszych produktów, czyli niecek basenowych ze stali nierdzewnej, szacuje się na kilkadziesiąt lat. Pierwsza niecka basenowa ze stali nierdzewnej firmy Berndorf ma już ponad 40 lat i wygląda jak w dniu otwarcia. To daje do myślenia. Także zastosowanie oświetlenia typu LED, również w nieckach basenowych, pozwala na znaczne zaoszczędzenie kosztów energii elektrycznej. Można tak wyliczać w nieskończoność. Jednak dopóki jednym kryterium wyboru oferty jest w 100% cena, trudno myśleć o energooszczędnych rozwiązaniach, które na etapie inwestycji są raczej rozwiązaniami nieznacznie droższymi od stosowanych dotychczas. Z drugiej strony, koszty poniesione na etapie przygotowania inwestycji z pewnością zostaną dobrze zainwestowane. Przecież baseny buduje się raz na kilkanaście, a raczej na kilkadziesiąt lat!

Builder

Pomóżmy szczęściu, angażując profesjonalistów znających się na specyfice obiektów rekreacji wodnej.

Zdjęcia: archiwum architekt Agnieszka Romanowska-Tarczyńska

użytkownikom przede wszystkim atrakcyjnej oferty rekreacji wodnej. Zaczynamy się koncentrować na inwestycjach okołobasenowych. Inwestycjach nie tylko wymagających odpowiednich powierzchni użytkowych, lecz także będących nieproporcjonalnie kosztownymi w stosunku do planowanych korzyści w przyszłości. Spotkałem się z użytkownikami obiektów tzw. wielofunkcyjnych, którzy narzekali na zbyt rozbudowany i kosztowny program. Wcześniej liczyli się z dzierżawą niektórych obszarów obiektu, planowali z tego tytułu pewne zyski, jednak życie pokazało, że albo ich wymagania finansowe były zbyt wysokie, albo po prostu brak było osób zainteresowanych wynajmem. Dlatego też wszystkie te aspekty należy przeanalizować jeszcze na etapie opracowania programu funkcjonalnego obiektu. Z pewnością pomogą w tym przeprowadzone odpowiednio wcześniej badania rynkowe. Sami mieszkańcy wiedzą najlepiej o swoich zainteresowaniach i potrzebach.

W różnych regionach kraju różny jest popyt np. na korzystanie z saun, łaźni itp.. Podobnie jest z pływaniem. Jeżeli w danym regionie istnieje dobrze funkcjonujący klub pły-

architektonicznej Wykorzystanie techniki BIM w pracowni architektonicznej jest równoznaczne z koniecznością zmiany wielu procesów związanych z projektowaniem i organizacją prac.

Wdrożenie tych rozwiązań przynosi jednak znaczne korzyści, mające wpływ na efektywność pracy oraz jakość architektury.

O

d lat 80. ubiegłego wieku mamy do czynienia z szybkim rozwojem komputerowych technik wspomagających projektowanie. Do rozwoju tych technik – szczególnie widocznego w branży AEC (Architecture, Engineering, Construction) – przyczyniły się wzrost mocy obliczeniowej komputerów osobistych oraz ich upowszechnienie, wynikające z obniżania się ich cen. Istotnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi oprogramowania CAD jest również potrzeba realizacji wyspecjalizowanych zadań. Z biegiem lat nastąpiło odejście od narzędzi zorien-

towanych na produkcję dokumentacji technicznej na rzecz tych zintegrowanych, wspierających wszystkie aspekty realizacji inwestycji. Kamieniem milowym w tym procesie było rozszerzenie prostych narzędzi 2D o możliwość modelowania przestrzennego, co miało znaczący wpływ na efektywność projektowania i jakość komunikacji pomiędzy jego uczestnikami.

Narzędzia CAD znajdują zastosowanie na każdym etapie pracy architekta. Należy jednak zauważyć, że dzisiejsze projektowanie architektoniczne to nie tylko dążenie do osiągnięcia jak najlepszej

Centrum Badawcze Zaawansowanych Technologii Nuklearnych, Wielka Brytania.

Przykład modelu BIM powstającego w programie ArchiCAD

Źródło: Bond Bryan Architects, www.bondbryan.com

ARCHITEKTURA I DESIGN

BIM w praktyce mgr inż. arch. Paweł Przybyłowicz

formy i jak najwyższej funkcjonalności budynku. Ze względu na coraz większą złożoność dużych inwestycji rola architekta się zmienia. Spowodowane jest to koniecznością uwzględnienia w procesie inwestycyjnym wielu aspektów wynikających z zaangażowania w niego różnych interesariuszy. Znaczący wpływ na tworzoną architekturę zaczynają mieć osoby i instytucje, które do tej pory nie brały w procesie projektowania bezpośredniego udziału – jak chociażby specjaliści zajmujący się efektywnością energetyczną budynków i ekologią. Współczesne metody realizacji inwestycji

daniu poszczególnych branż i konsultantów. Problemy związane z koordynacją rosną w postępie geometrycznym wraz ze wzrostem wielkości inwestycji.

reklama

Idea BIM (Building Information Modeling)

październik 2013

jej do poszczególnych obszarów zastosowań. Podstawową technikę 3D BIM wykorzystuje się głównie do projektowania, koordynacji i automatycznego generowania dokumentacji. Zintegrowanie z modelem BIM informacji na temat harmonogramu inwestycji (4D) i kosztów jej realizacji (5D) dostarcza narzędzi wykorzystywanych do analiz wykonalności i kierowania przebiegiem inwestycji. Techniki 6D BIM oraz 7D BIM związane są z pozostałymi etapami cyklu życia budowli i mogą być przydatne w zarządzaniu ukończonym budynkiem lub przy jego późniejszej utylizacji.

Należy zwrócić uwagę na to, że ogólna dostępność informacji w połączeniu z przejrzystym zorganizowaniem jej w formie modelu oznacza wzrost znaczenia wszystkich uczestników procesu

83

również stosowane rozwinięcia skrótu BIM. Będące w powszechnym użyciu rozwinięcie „Building Information Modeling” odnosi się do procesu gromadzenia i przetwarzania informacji o inwestycji budowlanej. Inne rozwinięcie – „Building Information Model” – wskazuje na produkt, który powstaje w wyniku procesu komputerowego modelowania i może być używany również po zrealizowaniu inwestycji, na przykład do zarządzania budynkiem. Z kolei rozwinięcie „Building Information Management” wskazuje na kluczową rolę procesów decyzyjnych w realizacji inwestycji budowlanej i dotyczy mechanizmów stosowanych w zarządzaniu procesem inwestycyjnym.

W technologii BIM możemy wyróżnić poziomy zaawansowania związane z dostosowaniem

Builder

Problem ten można rozwiązać przez posłużenie się zintegrowanymi narzędziami pozwalającymi na zgromadzenie w jednym miejscu i współdzielenie wszystkich informacji o projektowanej budowli. Wykorzystywana w tym celu technologia BIM (Building Information Modeling) jest obecnie najefektywniejszym narzędziem wspomagającym projektowanie i realizację inwestycji.

Z uwagi na możliwość zastosowania tej technologii w całym cyklu życia projektu nie da się porównywać jej bezpośrednio z tradycyjnymi narzędziami CAD, takimi jak modelowanie 2D i 3D – one ograniczały się bowiem tylko do przygotowywania dokumentacji budowlanej i były wykorzystywane głównie przez branżę projektową. BIM z powodzeniem mogą wykorzystać zarówno projektanci, inwestorzy, wykonawcy, jak i późniejsi operatorzy realizowanej inwestycji. Wskazują na to

Źródło: Sergey Skuratov architects, www.skuratov-arch.ru

budowlanych opierają się na idei wzajemnej kooperacji w celu jak najlepszego wykorzystania wspólnych możliwości i zasobów. Metodyki takie jak Integrated Project Delivery (IPD) bazują na ścisłej współpracy i współdzieleniu ryzyka (ale również potencjalnych zysków) w celu skrócenia czasu realizacji inwestycji i obniżenia jej kosztów. Taka współpraca opiera się na otwartym dla wszystkich uczestników dostępie do pełnej informacji o realizowanej inwestycji na etapie jej projektowania.

Dotychczasowy model wymiany informacji, oparty o dokumentację papierową, powoduje ograniczenie posiadanej wiedzy na temat inwestycji do informacji znajdujących się w konkretnym zbiorze dokumentacji, często nie w pełni aktualnym już momencie przekazania. Standardem jest selektywne dostosowywanie zakresu dokumentacji do potrzeb poszczególnych odbiorców.

W efekcie uczestnicy procesu projektowego nie mają pełnej informacji o realizowanej inwestycji, ani nawet możliwości uzyskania takich danych na żądanie – całość wiedzy jest rozproszona pomiędzy różne wersje dokumentacji znajdujące się w posia-

Przykład wymiany danych w formacie IFC. Model w programie ArchiCAD

inwestycyjnego już na początkowym etapie przygotowania i projektowania inwestycji. Ponieważ posiadają oni pełną wiedzę na temat projektu, mogą na bieżąco reagować na powstające problemy i podejmować bardziej świadome decyzje, a w ten sposób ograniczać ogólny poziom ryzyka i ilość błędów. Mimo zwiększenia się liczby osób zaangażowanych w proces projektowania nie obniża się pozycja architekta. Odgrywa on kluczową rolę w tworzeniu modelu BIM i zarządzaniu nim. W toku całego procesu projektowego to właśnie architekt decyduje o udostępnianiu i aktualizowaniu infor-

Jednym z istotnych elementów technologii BIM jest tworzenie wirtualnego modelu projektowanego budynku i zarządzanie nim. Model ten stanowi podstawę do późniejszego udostępniania informacji innym branżom oraz generowania dokumentacji budowlanej.

macji dotyczących mającego powstać budynku.

Wysoka specjalizacja komputerowych narzędzi wspomagających projektowanie w poszczególnych branżach oraz ich dynamiczny rozwój w obszarze AEC doprowadziły do znacznej różnorodności stosowanego oprogramowania. Konieczność dzielenia się informacjami pomiędzy branżami zmusza do stosowania rozwiązań informatycznych tworzących środowisko wymiany danych niezależne od wykorzystywanych programów. W branży AEC od wielu lat prowadzone są prace nad standaryzacją wymiany danych związanych z technologią BIM. Organizacja buildingSMART wdraża i rozwija przemysłowy standard IFC – Industry Foundation Classes. Umożliwia on zapis odpowiednich informacji o elementach budynku, powiązaniach pomiędzy nimi oraz procesach związanych z realizacją inwestycji w formie bazy danych. Obecnie większość producentów oprogramowania BIM zaimplementowała ten standard w swoich aplikacjach i stale go aktualizuje.

Kolejnym zagadnieniem jest wdrożenie sposobu pracy umożliwiającego niezakłóconą wymianę informacji pomiędzy różnymi aplikacjami. Podstawa tego procesu to zapewnienie spójności przetwarzanych danych, polegające na takim kierowaniu wszyst-

kimi procesami, by na różnych etapach cyklu realizacji projektu skutecznie ograniczać możliwość powielania tych samych informacji, a tym samym ograniczyć liczbę pojawiających się błędów, Stacja metra Orfanato, Sao Paulo, Brazylia.

Projekt koncepcyjny w programie ArchiCAD

Źródło: Sistran Engenharia, José Garcia, www.sistransp.com.br

ARCHITEKTURA I DESIGN

Wstępny etap pracy nad koncepcją w programie ArchiCAD. Swobodne modelowanie narzędziem Kształt (Morph) z zachowaniem kontroli nad parametrami projektu

przekłamań i niespójności. Narzędzi w tym zakresie dostarcza metodyka OpenBIM, wspierana przez wielu producentów oprogramowania BIM. Aplikacje wykorzystywane w pracowniach architektonicznych muszą uwzględniać wszystkie te wymagania oraz udostępnić narzędzia pozwalające na współpracę pomiędzy branżami.

Idealne rozwiązanie zakłada wykorzystanie technologii BIM przez wszystkich uczestników procesu projektowego, a więc branżę konstrukcyjną, instalatorów, kosztorysantów, technologów, specjalistów tworzących harmonogram budowy oraz wszystkich konsultantów. Tylko w takim przypadku możemy w pełni wdrożyć zaawansowane techniki współpracy oparte o model informacyjny budynku.

Tworzenie wirtualnego modelu

Jednym z istotnych elementów technologii BIM jest tworzenie wirtualnego modelu projektowanego budynku i zarządza-

październik 2013

Wykorzystanie techniki BIM wiąże się z koniecznością udostępnienia modelu oraz procesów związanych z jego tworzeniem szerokiej grupie interesariuszy. W przypadku biura architektonicznego należą do nich między innymi członkowie zespołu projektowego, kierownictwo firmy, projektanci branż, konsultanci zewnętrzni lub przedstawiciele inwestora i wykonawcy.

Współpraca w ramach pracowni architektonicznej opiera się na współdzieleniu modelu budynku, co oznacza zapewnienie do niego jednoczesnego dostępu wszystkim użytkownikom. Jedną z najbardziej zaawansowanych metod jest zastosowanie narzędzi bazujących na architekturze klient-serwer. Technologię tę wykorzystują rozwiązania Teamwork 2.0 i BIM Server zastosowane przez firmę Graphisoft w programie ArchiCAD. Umożliwia on stały, jednoczesny dostęp do poszczególnych elementów modelu oraz zapewnia komunikację pomiędzy członkami zespołu projektowego, również przez internet.

Innym rozwiązaniem jest zastosowanie modułów powiązanych.

Umożliwiają one podział projektu na mniejsze części, zestawiane następnie razem w pliku głównym. Metoda wykazuje szczególną efektywność w przypadku powtarzających się fragmentów budynku lub konieczności podzielenia dużego projektu pomiędzy zespoły projektowe.

85

projektowania do generowania dokumentacji, elementy te wyświetlają się na wybranych widokach modelu (takich jak rzuty, elewacje, przekroje i ujęcia perspektywiczne) w sposób zgodny ze standardami architektoniczno-budowlanymi. Programy BIM udostępniają również narzędzia do swobodnego modelowania elementów budynku, co pozwala wyjść poza standardowe rozwiązania architektoniczne.

Skuteczne tworzenie wirtualnego modelu budynku wspomagają narzędzia umożliwiające definiowanie zależności pomiędzy elementami architektonicznymi w zakresie automatycznego dostosowania ich wielkości do parametrów budynku oraz generowania połączeń pomiędzy tymi elementami. Zastosowanie odpowiednich technik pozwala na automatyczne generowanie prawidłowych detali budowlanych we wszystkich widokach modelu.

Architekci mają dostęp nie tylko do standardowych elementów budowlanych, lecz także do szerokiej gamy elementów wyposażenia budynku. Dostępne są one w ramach bibliotek zawartych w zasobach programów BIM oraz udostępnianych przez producentów wyposażenia,

Współpraca w ramach zespołu architektonicznego

Builder

Z punktu widzenia architekta największą zaletą technologii BIm jest zmiana proporcji nakładów czasu i pracy przeznaczanych na poszczególne etapy projektowania.

a także za pośrednictwem dedykowanych portali, takich jak BIMComponents.com lub bimobject. com. Przygotowywanie wirtualnych odpowiedników realnych materiałów i wyrobów wykorzystywanych w budownictwie to najbardziej dynamicznie rozwijająca się gałąź technologii BIM. Wirtualny budynek zawiera również wiele danych związanych z opisem, rodzajem i ilością danych obiektów. Na każdym etapie projektowania można je zestawiać w celu uzyskiwania aktualnych informacji na temat parametrów inwestycji, takich jak jej powierzchnia czy kubatura, oraz ilości użytych materiałów.

reklama

nie nim. Model ten stanowi podstawę do późniejszego udostępniania informacji innym branżom oraz generowania dokumentacji budowlanej. Podstawową ideę technologii BIM w zakresie wirtualnego modelowania budynku stanowi użycie realnych obiektów budowlanych, takich jak ściany, okna, drzwi, stropy, słupy, belki, a także meble i elementy wyposażenia. Ponieważ tworzony model BIM jest wykorzystywany na różnych etapach

Ważnym elementem technologii BIM jest możliwość współpracy pomiędzy projektantami poszczególnych branż używającymi różnych aplikacji wspomagających projektowanie. Tradycyjna wymiana dokumentacji budowlanej niezawierającej złożonych informacji BIM nie stanowi problemu i może się odbywać między innymi z wykorzystaniem plików pdf lub dwg. Sprawa komplikuje się w przypadku udostępniania wirtualnego modelu budynku w celu zapewnienia spójności danych BIM, w całym cyklu realizacji inwestycji korzyści są jednak ogromne. Aktualnie powszechnie stosowanym standardem jest format IFC (Industry Foundation Classes). Pozwala on na dwukierunkową wymianę danych pomiędzy architektonicznymi aplikacjami BIM a innymi programami branżowymi.

na dwukierunkowym przekazywaniu informacji na temat zmian w modelu BIM przy użyciu plików IFC. W związku z tym istotna jest również możliwość porównywania kolejnych wersji modelu.

W efekcie automatycznie uzyskujemy informacje na temat elementów usuniętych, dodanych lub zmodyfikowanych od czasu ostatniej wymiany pliku IFC.

Realizacja inwestycji

Podsumowanie

Dzięki przygotowaniu projektu w technologii BIM można zoptymalizować wiele procesów podczas przygotowywania i realizacji inwestycji, uniknąć przestojów na budowie wynikających z braków i błędów w dokumentacji, a ponadto łatwiej zadbać o wyższą sprawność energetyczną powstających budynków. Wszystko to sprawia, że przygotowywanie projektów większych inwestycji w technologii BIM stanie się zapewne, prędzej czy później, obo-

Wykorzystanie techniki BIM w pracowni architektonicznej jest równoznaczne z koniecznością zmiany wielu procesów związanych z projektowaniem i organizacją prac. Wdrożenie tych rozwiązań przynosi jednak znaczne korzyści, mające wpływ na efektywność pracy oraz jakość architektury. Jedną z nich jest zmniejszenie liczby błędów, wynikające z automatyzacji procesów koordynacji dokumentacji budowlanej.

Wykorzystanie zintegrowanego

wiązującym standardem. W Wielkiej Brytanii, począwszy od 2016 roku, wszystkie obiekty realizowane centralnie z funduszy publicznych muszą być projektowane w technologii BIM. Rząd brytyjski spodziewa się dzięki temu zaoszczędzić na inwestycjach ok. 15-20% kosztów już w pierwszych latach po wprowadzeniu tego wymogu, a nawet 33% w perspektywie roku 2025.

Spodziewane efekty wdrożenia technologii BIM mają dotyczyć oczywiście nie tylko redukcji kosztów, lecz też przyspieszenia

modelu jako podstawy procesu przygotowania dokumentacji eliminuje błędy powstające podczas wprowadzania zmian w różnych częściach projektu. Zastosowanie realnych elementów budowlanych w tworzeniu modelu pozwala na lepsze zrozumienie zagadnień projektowych, co bezpośrednio przekłada się na jakość proponowanych rozwiązań. Wspomaganie pracy grupowej – zarówno w ramach pracowni, jak i w zewnętrznych zespołach – eliminuje żmudne procedury koordynacji, skraca czas uzgodnień oraz obni-

Część instalacyjna modelu BIM laboratoriów Uniwersytetu w Lublanie, Słowenia. Programy ArchiCAD i MEP Modeler Programy BIM wspierające projektowanie architektoniczne umożliwiają tworzenie wirtualnego modelu budynku z myślą o współdzieleniu go z projektantami z innych branż. W zakresie konstrukcji oznacza to konieczność wprowadzenia wielu dodatkowych informacji, podziału elementów na nośne i nienośne oraz zdefiniowania części konstrukcyjnej złożonych elementów budowlanych. Proces koordynacji pomiędzy architektem i konstruktorem jest zwykle wieloetapowy i powtarza się cyklicznie. Polega

procesów inwestycyjnych oraz obniżenia emisji dwutlenku węgla dzięki optymalizacji sprawności energetycznej nowo powstających budynków. Wielka Brytania jest krajem najbardziej zaawansowanym we wdrażaniu technologii BIM, nie ma jednak wątpliwości, że za jej przykładem pójdą i inne państwa, a także prywatni inwestorzy.

Źródło: Dzięki uprzejmości Inkubatora Technologii Uniwersytetu w Lublanie – Certus.

ARCHITEKTURA I DESIGN

Współpraca międzybranżowa

Rząd brytyjski spodziewa się, że dzięki BIM zaoszczędzi na inwestycjach ok. 15-20% kosztów już w pierwszych latach po wprowadzeniu tego wymogu (począwszy od roku 2016), a nawet 33% w perspektywie roku 2025. Spodziewane efekty mają ponadto dotyczyć przyspieszenia procesów inwestycyjnych oraz obniżenia emisji dwutlenku węgla. ża koszty związane z tradycyjnym komunikowaniem się na spotkaniach koordynacyjnych.

Jednocześnie należy zauważyć, że z punktu widzenia architekta największą zaletą technologii BIM jest zmiana proporcji nakładów czasu i pracy przeznaczanych na poszczególne etapy projektowania. W odróżnieniu od tradycyjnych technik 2D i 3D, wiążących się z koniecznością poświęcenia większości czasu i energii na przygotowanie dokumentacji projektowej, technologia BIM daje architektom możliwość oddania się w większym stopniu twórczym aspektom projektowania. Zadania związane z koordynacją i przygotowaniem dokumentacji realizowane są za pomocą automatycznych narzędzi, co znacznie skraca czas przygotowania projektu.

W efekcie zastosowanie technologii BIM pozwala na zwiększenie wydajności pracy oraz poprawę jakości projektowania.

Pomimo konieczności poniesienia dodatkowych nakładów na zakup oprogramowania i szkolenie pracowników wdrożenie technologii BIM powinno jak najszybciej stać się obowiązującym kierunkiem rozwoju pracowni architektonicznych w Polsce. mgr inż. arch. Paweł Przybyłowicz Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

Wielofunkcyjny budynek mieszkalny na ulicy Mosfılmowskaja w Moskwie, Rosja | Sergey Skuratov Architects | www.skuratov-arch.ru | Foto © Ilya Ivanov

ArchiCAD 17 to unikalne otwarte środowisko projektowania, ustanawiające nowe standardy technologii BIM. Dzięki obsłudze wielu formatów danych, w tym międzybranżowego standardu IFC, ArchiCAD najpełniej realizuje ideę Open BIM, umożliwiając współpracę inżynierów różnych branż niezależnie od stosowanego przez nich oprogramowania.

Możliwość przestrzennego zobrazowania konstrukcji, instalacji i wyposażenia ułatwia przygotowanie najbardziej szczegółowej dokumentacji. Zintegrowanie wszystkich informacji o budynku w formie inteligentnego modelu BIM zapewnia samoczynne zachowanie aktualności projektu w każdej fazie jego wykonywania.

www.archicad.pl

ARCHITEKTURA I DESIGN

JAN SUKIENNIK ARCHITEKT 137kilo jest autorską pracownią projektową. Dostarczamy unikatowe, rozpoznawalne oraz szyte na miare rozwiązania. Mamy na koncie prestiżowe realizacje, m.in. Służewski Dom Kultury, siedzibę polskiego oddziału firmy farmaceutycznej Bausch and Lomb oraz projekty wystawowo-scenograficzne dla Narodowego Banku Polskiego oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Na każdym etapie inwestycji współpracujemy ze sprawdzonymi specjalistami, dzięki czemu oferujemy kompleksowy produkt konceptualno-techniczny.

137kilo Architekci ul. Górnośląska 27/4 00-484 Warszawa

BARBARA KRAUS-GALIŃSKA ARCHITEKT KRAJOBRAZU, WŁAŚCICIEL Pracownia wykonuje kompleksowe usługi projektowe w zakresie różnego typu terenów otwartych z zielenią i niezbędną infrastrukturą, jak drogi i place, DFA, fontanny, place zabaw i boiska. Opracowuje projekty rewaloryzacji parków zabytkowych oraz projekty zagospodarowania wód opadowych (np.: stawy ozdobno-retencyjne). Projekty są dostosowane do stylu architektury, warunków środowiskowych i potrzeb użytkowników. ABIES ma duże doświadczenie, wiele udanych realizacji oraz znaczące nagrody w dorobku – ostatnio zdobyła I nagrodę realizacyjną w konkursie na „Projekt rewaloryzacji Ogrodu Krasińskich" w Warszawie.

ABIES ARCHITEKTURA KRAJOBRAZU Barbara Kraus-Galińska ul. Arctowskiego 25 02-784 Warszawa tel.: +48 502 122 743 tel./fax: +48 22 643 10 38 e-mail: abies@post.pl www.abies.waw.pl

ANNA PASZKOWSKA-GRUDZIĄŻ I RAFAŁ GRUDZIĄŻ ARCHITEKCI, WŁAŚCICIELE Pracownia architektoniczna 81.WAW.PL działa na polskim rynku od 2010 roku.

Na czele firmy stoi dwójka młodych i dynamicznych architektów – Anna Paszkowska-Grudziąż oraz Rafał Grudziąż. Cechuje ich otwarcie na nowe trendy w architekturze i nieposkromiona ambicja. Projekty pracowni wyróżniają się zaskakującą formą oraz funkcjonalnymi rozwiązaniami. Projektanci nie chcą kopiować cudzych pomysłów, ale polegają na własnym wyczuciu.

W swojej pracy chętnie wykorzystują energooszczędne technologie i naturalne materiały, które stwarzają duże możliwości aranżacyjne. Świeże podejście oraz odwaga w łamaniu konwenansów sprawiły, że projekty 81.WAW.PL zdecydowanie wyróżniają się na tle konkurencji.

81.WAW.PL sp. z o.o. ul. Juliana Fałata 5 lok. 9 02-534 Warszawa tel.: 22 303 80 80 e-mail: www.81.waw.pl

ADRIAN GÓRECKI ARCHITEKT, PREZES KIPP Projekt w swoim dorobku posiada projekty obiektów mieszkalnych, użyteczności publicznej, sportu i rekreacji. Zapewniamy pełną obsługę projektową w każdej fazie przygotowania i realizacji inwestycji. Jesteśmy laureatami wielu nagród i konkursów. Polski pawilon na Expo 2008 w Saragossie otrzymał III nagrodę, a Zespół mieszkaniowy w Międzyzdrojach oraz ERGO Arena w Sopocie uznane zostały w konkursie PZITB za najlepsze realizacje 2010 r. Zaprojektowaliśmy również wiele obiektów basenowych w całej Polsce. Naszego autorstwa jest biurowy budynek wysoki North Gate w Warszawie. Ostatnia nasza realizacja to zabudowa mieszkaniowa na Wyspie Spichrzów oraz projekt Muzeum Pieniądza dla NBP.

KIPP Projekt Sp. z o.o. ul. Konduktorska 4 lok. 19U 00-775 Warszawa, tel.: 22 565 40 00 fax: 22 565 40 01 e-mail: kipp@kipp.com.pl www.kipp.com.pl

LIGIA KRAJEWSKA ARCHITEKT, WSPÓŁWŁAŚCICIELKA e x e x e jest autorskim studiem projektowym, działającym od 2009 roku.

Metoda pracy exexe polega na dokładnej analizie kontekstu, twórczym podejściu do typologii, eksperymentalnym traktowaniu formy i poszanowaniu funkcji jako elementach składowych projektowanej przestrzeni. Owocem pracy zespołu są realizacje i projekty o zróżnicowanej skali i funkcji. Wśród nich nagradzany dom ekologiczny o nazwie Ekosystem, czy wystawiany w Teatrze Wielkim mobilny pawilon Operalab.

exexe 34-326 Pietrzykowice ul. Szkolna 17 tel.: +48 602 586 609 e-mail: studio@exexe.pl www.exexe.pl pracownia: 03-910 Warszawa, al. Waszyngtona 12/14

DESKOWANIA I RUSZTOWANIA dodatek promocyjny miesięcznika Builder październik 2013

Podparcie portalowe na wieżach MK Prezentacja rozwiązań firmy ULMA Construccion Polska

str. 92

JAKOŚĆ TWORZONA PRZEZ LAYHER

// Centrala w Eibensbach

// Fabryka w Güglingen

// TO TUTAJ BIJE SERCE FIRMY LAYHER.

9+õ%', /1Ŏ.+91İ%+ 6'0 5;56'/ 475<619#ĝ

,CMQıä RTQFWMVÏY ƂTO[ .C[JGT VYQT\QPC LGUV Y )ØINKPIGP 'KDGPUDCEJ 1F E\CUW

6Q JCUĜQ RT\GYQFPKG ƂTO[ .C[JGT LGUV Y[TC\GO ŏ[EKQYGL ƂNQ\QƂK ƂTO[ LWŏ QF RQPCF

TQ\RQE\öEKC F\KCĜCNPQıEK PCU\G RT\GFUKöDKQTUVYQ \CRWıEKĜQ MQT\GPKG Y V[O TGIKQPKG

NCV 9KöMU\C U\[DMQıä YKöMU\C RGYPQıä YKöMU\C RTQUVQVC QTC\ RT\[U\ĜQıEKQYG

&Q F\KUKCL OKGıEK UKö VWVCL YU\[UVMQ RTQFWMELC NQIKUV[MC CFOKPKUVTCELC QTC\ \CT\âF

TQ\YKâ\CPKC Uâ YCTVQıEKCOK MVÏTG Y FĜWŏU\GL RGTURGMV[YKG E\CUW RQ\YCNCLâ PCO

ƂTO[ C VQ URTCYKC ŏG RQUKCFCO[ PCLNGRU\G YCTWPMK D[ LCMQıä VYQT\QPC RT\G\ .C[JGT

\YKöMU\Cä PCU\â MQPMWTGPE[LPQıä PC T[PMW <C RQOQEâ KPPQYCE[LP[EJ U[UVGOÏY

D[ĜC RQ RTQUVW DG\MQPMWTGPE[LPC &YKG NQMCNK\CELG QDGLOWLâ ĜâE\PKG O

K TQ\YKâ\CĞ ECĜ[ E\CU RTCEWLGO[ PCF V[O CD[ PCU\G TWU\VQYCPKC D[Ĝ[

RQYKGT\EJPK \ E\GIQ O \CLOWLG E\öıä RTQFWME[LPC K OCIC\[PQYC

LGU\E\G RGYPKGLU\G RTQUVU\G QTC\ FQRCUQYCPG FQ RQVT\GD T[PMW 1HGTWLGO[ 2CĞUVYW

9 VCM FQIQFP[EJ YCTWPMCEJ RT\[ Y RGĜPK \CWVQOCV[\QYCPGL VGEJPKEG RQYUVCLâ

MQORNGMUQYâ QHGTVö PCU\[EJ WUĜWI IF\KG FQ 2CĞUVYC F[URQ\[ELK QFFCLGO[ RQPCF

PCU\G U[UVGO[ TWU\VQYCĞ 5\[DMQıä TGCMELK K TGCMV[YPQıä PC RQVT\GD[ Kŏ PCU\C

\CFQYQNQP[EJ RTQHGULQPCNPKG RT\GU\MQNQP[EJ RTCEQYPKMÏY Y RQPCF MTCLCEJ

RTQFWMELC LGUV DCTF\Q GNCUV[E\PC QTC\ Y RGĜPK FQRCUQYCPC FQ Y[OCICĞ PCU\[EJ

PC ECĜ[O ıYKGEKG

MNKGPVÏY

9+õ-5<# 5<;$-1İã ,GUVGıO[ Y UVCPKG FQUVCTE\[ä 2CĞUVYW PCU\ RTQFWMV Y MCŏFGL RQŏâFCPGL RT\G\ 2CĞUVYC KNQıEK s \CYU\G PKG\CYQFPKG K \CYU\G PC E\CU 0CU\C ƂTOC OC UYQLG UKGF\KD[ PC YU\[UVMKEJ MQPV[PGPVCEJ Y RQPCF MTCLCEJ \ TQ\DWFQYCPâ UKGEKâ CWVQT[\QYCP[EJ F[UVT[DWVQTÏY 5\[DMQıä LGUV TÏYPKGŏ IĜÏYP[O OQVVQ PCU\GL MQPEGRELK NQIKUV[MK ,CMQ PCUK MNKGPEK OQIâ 2CĞUVYQ Y FQYQNPKG Y[DTCP[O OKGLUEW QFGDTCä UYQLG \COÏYKGPKG NWD FQUVCTE\[O[ LG FQ 2CĞUVYC DG\RQıTGFPKQ PC RNCE DWFQY[ dLWUV KP VKOGq

9+õ%', &1İ9+#&%<'0+# < VTCF[ELK Y[RĜ[YC FQıYKCFE\GPKG K YKGF\C 0CUK GMURGTEK RT\GMC\WLâ UYQLâ YKGF\ö YU\öF\KG PC ECĜ[O ıYKGEKG ,GıNK PCUK MNKGPEK RTCIPâ RT\GVGUVQYCä PQYG \CUVQUQYCPKC NWD IF[ PQYK MNKGPEK RQVT\GDWLâ YURCTEKC K RQOQE[ RT\[ OQPVCŏW PCU\[EJ TWU\VQYCĞ s PCUK VGEJPKE[ \CYU\G Uâ FQ 2CĞUVYC F[URQ\[ELK +EJ KPF[YKFWCNPG RQFGLıEKG FQ 2CĞUVYC RQVT\GD K QE\GMKYCĞ RQ\YCNC QHGTQYCä PCLDCTF\KGL RGYPG K QRV[OCNPG TQ\YKâ\CPKC <C MCŏF[O TC\GO IYCTCPVWLGO[ RTQHGULQPCNPG FQTCF\VYQ 5VCNG FDCO[ Q FQDTG TGNCELG \ MNKGPVCOK PC YU\[UVMKEJ RQ\KQOCEJ RQPKGYCŏ \CWHCPKG FQDTC YURÏĜRTCEC QTC\ UWMEGU PCU\[EJ MNKGPVÏY LGUV FNC PCU DCTF\Q YCŏP[

9+õ%', 9+'&<; &QUMQPCNGPKG \CYQFQYG LGUV PCU\[O MNWE\GO FQ UWMEGUW 4GIWNCTPKG QTICPK\WLGO[ UGOKPCTKC FQV[E\âEG OQPVCŏW TWU\VQYCĞ CD[ PCUK MNKGPEK D[NK PC DKGŏâEQ \ CMVWCNP[OK RT\GRKUCOK QTC\ Y[OCICPKCOK 1HGTWLGO[ 2CĞUVYW RTCMV[E\PG U\MQNGPKC RTQFWMVQYG QTC\ TGIWNCTPG URQVMCPKC OQPVCŏ[UVÏY TWU\VQYCĞ IF\KG YURKGTCO[ QTC\ \CEJöECO[ FQ Y[OKCP[ RQINâFÏY K FQıYKCFE\GĞ OKöF\[ HCEJQYECOK Y VGL F\KGF\KPKG &[URQPWLGO[ VCMŏG NKE\P[OK RWDNKMCELCOK FQV[E\âE[OK VGOCV[MK TWU\VQYCĞ

9+õ-5<# -.#41901İã 1U\E\öFPQıä E\CUW QRV[OCNPG \CUVQUQYCPKG OCVGTKCĜW NGRU\G NQIKUV[E\PG TQ\YKâ\CPKC <C RQOQEâ PCU\GIQ QRTQITCOQYCPKC .C[2.#0 QTC\ URGELCNP[EJ PCT\öF\K RTQITCOW #WVQ%#& OQŏPC VQ QUKâIPâä 0CU\G QRTQITCOQYCPKG \CRGYPKC VGEJPKE\PG QTC\ GHGMV[YPG RNCPQYCPKG K RTQLGMVQYCPKG OQPVCŏW TWU\VQYCPKC <CRGYPKC VCMŏG QRV[OCNK\CELö UVCPÏY OCVGTKCĜQY[EJ QTC\ RGĜPâ RT\GLT\[UVQıä MQU\VÏY RT\[ \CUVQUQYCPKW OCVGTKCĜÏY 2Q RQFCPKW Y[OKCTÏY QTC\ Y[DTCPGIQ YCTKCPVW OQPVCŏW RTQITCO QF TC\W RTG\GPVWLG RTQRQ\[ELö TWU\VQYCPKC QTC\ QFRQYKGFPKâ NKUVö OCVGTKCĜÏY

.'25<# ,#-1İã 1 LCMQıEK PCU\[EJ RTQFWMVÏY OQŏPC D[ FĜWIQ QRQYKCFCä ,GFPCM O[ UMWRKCO[ UKö PKG PC QRQYKGıEKCEJ C PC HCMV[E\P[O F\KCĜCPKW s RTQFWMELK MVÏTC QE\[YKıEKG LGUV PCLY[ŏU\GL LCMQıEK ,CMQıä ƂTO[ .C[JGT Q\PCE\C PCLPQYQE\GıPKGLU\G RTQEGU[ RTQFWME[LPG Y[UGNGMELQPQYCPG OCVGTKCĜ[ RT\GO[ıNCPâ CWVQOCV[\CELö QTC\ Y[UQMQ Y[MYCNKƂMQYCP[EJ RTCEQYPKMÏY 0CU\G RTQFWMV[ QFRQYKCFCLâ PCLY[ŏU\[O UVCPFCTFQO DG\RKGE\GĞUVYC &[URQPWLGO[ EGTV[ƂMCVCOK &+0 +51 6¸8 QTC\ KPP[OK NKE\P[OK OKöF\[PCTQFQY[OK \PCMCOK LCMQıEK 4QE\PKG \Wŏ[YCO[ FQ RTQFWMELK MKNQOGVTÏY PCLY[ŏGL LCMQıEK UVCNQY[EJ TWT s LGUV VQ FQYÏF PC VQ ŏG PCLNGRU\G UVCPFCTF[ LCMQıEKQYG \PCLFâ 2CĞUVYQ YĜCıPKG Y PCU\GL ƂTOKG

www.layher.pl

prezentacja z okładki

DeskowaNia i rusztowaNia

Nietypowe realizacje

z systemami ULMA Zastosowanie rozwiązań portalowych opartych na wieżach wysokonośnych MK przy wykonywaniu estakady ES 5.5 w okolicy Sieradza oraz wznoszenie skomplikowanych konstrukcji z rusztowań podczas budowy ogromnego stalowego hangaru w Czarnobylu to jedne z ciekawszych bieżących realizacji firmy ULMA.

W d o d At E K p r o M o C yj n y

mgr inż. izabela tomczyk mgr inż. Dariusz Nowak mgr inż. jacek Matynia

ciągu drogi ekspresowej S8, pomiędzy węzłem Walichnowy a węzłem autostradowym A1 w okolicy Wrocławia, powstaje dwunitkowa, siedemnastoprzęsłowa estakada ES 5.5 o długości prawie 950 m. Ustrój nośny obiektu stanowi skrzynka sprężana, podzielona dylatacjami na cztery odcinki. Pierwszy z nich obejmuje dwa przęsła (każde o długości 40 m) wykonywane nad gruntem stałym, a drugi – trzy przęsła (dwa przynurtowe oraz jedno nurtowe) nad rzeką Wartą. Ostatnie dwa odcinki stanowią dwa ustroje sześcioprzęsłowe. Wysokość przekroju skrzynki w przęsłach nurtowych zmienia się od 2,6 do 6 m. Ze względu na zróżnicowane warunki gruntowe wykonawca obiektu (Struktury Sp. z o.o., podwykonawca firmy Dragados) zdecydował się na zastosowanie zróżnicowanych metod realizacji poszczególnych odcinków ustroju nośnego.

Początkowe przęsła, zlokalizowane nad gruntem, wykonuje się tradycyj-

nie na rusztowaniach stacjonarnych, przęsło nurtowe – za pomocą wózków wspornikowych, a dwa odcinki szęścioprzęsłowe – przy użyciu dźwigarów pomocniczych.

Układ portalowy na wieżach MK

Firma ULMA obsługuje tę budowę między innymi w zakresie projektu oraz dostaw deskowań do podparcia elementów startowych w metodzie nawisowej oraz do wykonania przęseł przynurtowych, stanowiących przeciwwagę dla wózków nawisowych.

Ze względu na uwarunkowania gruntowe zastosowano rozwiązanie portalowe oparte na wieżach wysokonośnych MK. W celu zoptymalizowania potencjału dostarczanego sprzętu wieże zaprojektowano w rozstawie 12 m, z wyjątkiem strefy przy elemencie startowym, gdzie rozstaw wynosił 8 m. Znaczny rozstaw wymusił zakotwienie wież do wykonanych wcześniej fundamentów tymczasowych, co zagwarantowało bezpieczne prze-

noszenie obciążeń rzędu 320 kN. System wież podporowych MK umożliwia projektowanie elementów przenoszących obciążenia do 360 kN na pojedynczą nogę wieży. Budowa systemu pozwala na bezpieczny montaż pojedynczych segmentów wieży w poziomie, a następnie ustawienie ich kolejno, jeden na drugim, za pomocą dźwigu. W skład systemu wchodzą ponadto podesty umożliwiające komunikację pionową wewnątrz wieży oraz pomosty szczytowe do obsługi głowic regulowanych służących do ustawiania wyniesienia obiektu lub do demontażu deskowania. Środniki skrzyni wykonano za pomocą układu dwóch typów deskowań: ramowego PRIMO oraz dźwigarkowego DSD. Powierzchnię zewnętrzną zaszalowano za pomocą standardowych płyt PRIMO, natomiast wewnętrzną (ze względu na geometrię oraz konieczność dopasowania do powierzchni zewnętrznej) – przy użyciu deskowania dźwigarkowego DSD. Deskowa-

Podparcie portalowe ustroju nośnego na wieżach wysokonośnych MK.

nia ścienne ustawiono na profilach stalowych, z których obciążenie przenoszone jest na wieże poprzez system belek oczepowych.

Układ portalowy charakteryzuje się – w stosunku do tradycyjnego rozwiązania bazującego na wieżach podporowych – znacząco mniejszą liczbą elementów do montażu, co z kolei ma korzystny wpływ na szybkość realizacji prac oraz koszt dzierżawy sprzętu.

93

poziom ~+84,5 m. Obecnie ma miejsce projektowanie oraz wznoszenie konstrukcji rusztowaniowych, które umożliwią montaż wykonanego z blachy trapezowej pokrycia ściany szczytowej łuku.

Jednocześnie trwają przygotowania do czwartego – i zarazem ostatniego – etapu podnoszenia łuku. Podczas projektowania wszystkich nietypowych konstrukcji z rusztowań wykonano pełne obliczenia statyczne według Eurokodów.

Builder

stateczności wieży zamocowano ją do konstrukcji łuku na poziomie ca. +28 m, a w fazie montażu dociążono jej podstawę przeciwwagą.

Na potrzeby procesu podnoszenia głównej konstrukcji łuku z rusztowań zbudowano pomosty robocze oraz drogi dojścia, niezbędne przy montażu instalacji wewnętrznych i obudowy wewnątrz obiektu. Po drugim i trzecim etapie podnoszenia górna krawędź łuku osiągnęła ULMA Construccion Polska obsługuje budowę w Czarnobylu w zakresie projektu i dostaw rusztowań.

ULMA Construccion Polska S.A. Koszajec 50, 05-840 Brwinów tel.: (22) 506 70 00, fax: (22) 814 31 31 info@ulma-c.pl, www.ulma-c.pl

Zdjęcia: arch. ULMA

W pobliżu opuszczonej elektrowni w Czarnobylu trwa budowa nowego sarkofagu. Po ukończeniu prac betonowostalowa konstrukcja w formie gigantycznego łuku o długości 150 m, wysokości 109 m i rozpiętości ramion wynoszącej 257 m zostanie przesunięta na ogromnych prowadnicach na właściwe miejsce i otoczy uszkodzony reaktor nr 4 wraz z jego dotychczasową osłoną. Nowy sarkofag, który powinien powstać do końca roku 2015, zapobiegnie przedostawaniu się cząsteczek radioaktywnych do atmosfery przez kolejnych 100 lat. Koszt tego międzynarodowego projektu, realizowanego przez francuski koncern Novarka, szacuje się na blisko 1 miliard euro.

Od kwietnia 2012 roku ULMA Construccion Polska obsługuje tę budowę w zakresie projektu i dostaw rusztowań, które w pierwszym etapie posłużyły do skonstruowania wieży schodowej o wysokości 50 m (i wadze elementów 18,5 t), umożliwiającej montaż łuku. W celu zapewnienia odpowiedniej

październik 2013

Skomplikowane konstrukcje z rusztowań

deskowania i rusztowania

ConCremote

nowoczesna technologia do optymalizacji budowy

inż. tomasz rudzki

W celu zoptymalizowania technologii wczesnego rozszalowania Doka wprowadza na rynek innowacyjne rozwiązanie – nowoczesny system monitoringu przyrostu wytrzymałości betonu w czasie rzeczywistym o nazwie Concremote.

W

odniesieniu do konstrukcji żelbetowych potrzebna jest zmiana starych sposobów myślenia. Dawniej (a w wielu przypadkach i obecnie) większość wykonawców uważała, że szalunek dla stropów monolitycznych może zostać usunięty po osiągnięciu przez beton końcowej wytrzymałości, czyli po 28 dniach od momentu betonowania.

Wcześniejsze rozszalowanie

Możliwe jest dużo wcześniejsze rozszalowanie podparcia stropu – już w kilka (nawet 3!) dni od momentu betonownia. Uruchamia się przy tym samonośność stropu i wykorzystuje krzywoliniowy przyrost właściwości wytrzymałościowych betonu.

Taka praktyka nie wpływa znacząco na wartości stanów granicznych użytkowania, a pozwala na sprawniejsze i bardziej racjonalne poprowadzenie prac budowlanych dzięki wykorzystaniu maksimum potencjału sprzętowego i ludzkiego na budowie. Optymalizacja pracy brygad roboczych i sprzętu, a także redukcja kosztów dzierżawy przez ograniczenie liczby kompletów szalunkowych oraz czasu ich dzierżawy, to czynniki, które powinny przekonywać wykonawców do egzekwowania od firm szalunkowych wymogu projektowania wczesnego uruchamiania samonośności stropów.

Założony czas dojrzewania stropu w szalunku określa się na polskich budowach w dużej mierze na podstawie doświadczenia lub intuicji, które dalekie są od nowoczesnej wiedzy w tej dziedzinie. Okres 14 czy

21 dni trudno uznać za racjonalny, tym bardziej bez odpowiedniego uzasadnienia. I tu otwiera się furtka do optymalizacji procesu budowlanego.

Myśląc o przyszłości

Doka stale poszerza swoją wiedzę związaną z badaniami i rozwojem w takich obszarach, jak nowe metody i technologie budowy, technologie betonu i jakość jego powierzchni, materiałoznawstwo, projektowanie systemów oraz optymalizacja procesów. Nasze innowacje pomagają szybciej i bezpieczniej sprostać wyzwaniom powstającym w budownictwie.

Jeśli świadomie projektuje się skład mieszanki betonowej (i dobiera markę cementu), można zachować założone stałe tempo rotacji szalunku zarówno w okresie letnim, jak i zimowym.

Technolodzy firmy Doka gwarantują współpracę ze wszystkimi stronami procesu budowlanego (wykonawcą, projektantem i dostawcą betonu) – tak, by proces realizacji przebiegał efektywnie.

Optymalizacja w ofercie

Uwzględnienie w projekcie optymalnego składu mieszanki betonowej, ilości potencjału szalunku i liczebności brygad roboczych, czasów rotacji z wykorzystaniem „szybkich” systemów szalunkowych i określenie minimalnej potrzebnej do rozszalowania wytrzymałości betonu to czynniki, które przy współpracy

wszystkich stron procesu budowlanego już na etapie ofertowania mogą zapewnić firmom wykonawczym współpracującym z firmą Doka wymierną przewagę rynkową.

Określenie odpowiedniej wytrzymałości

Rozszalowanie jest możliwe jedynie wówczas, gdy beton osiągnie odpowiednią wytrzymałość (tzw. samonośność), a moment ten określić można na podstawie badanych próbek – niszczących i nieniszczących (co jest decydujące, gdy takie badania są przeprowadzane) lub na podstawie wytycznych normy DIN 1045-2.

System monitoringu Concremote

Normowe sposoby wyznaczania założonej wytrzymałości są nieprecyzyjne z uwagi na przybliżony charakter obliczeń i zakładają duży współczynnik rezerwy bezpieczeństwa. Aby rze-

październik 2013

95 System monitoringu Concremote

Diagram przyrostu wytrzymałości

czywiście zoptymalizować technologie wczesnego rozszalowania, Doka wprowadza na rynek innowacyjne rozwiązanie – nowoczesny system monitoringu przyrostu wytrzymałości betonu w czasie rzeczywistym o nazwie Concremote.

Osiągnięcie przez strop odpowiedniej nośności jest uzależnione od warunków dojrzewania i składu samej mieszanki betonowej. Warunki dojrzewania determinowane są przede wszystkim przez czas, wilgotność oraz temperaturę mieszanki betonowej.

Builder

W budownictwie kubaturowym stosunek ciężaru stropu do obciążeń projektowanych, które musi przenieść konstrukcja, waha się w granicach 5060%. Uzyskanie takiego procentu końcowej wytrzymałości stropu po 28 dniach (fcm,28) można przyjąć jako moment uzyskania przez strop samonośności.

Należy przy tym pamiętać, że dla systemów z głowicą opadową moment zdjęcia płyt poszycia i pozostawienie nieodprężonych podpór (ang. backpropping) nie jest fazą rozszalowania i podparcia wtórnego (ang. repropping).

Ciężar stropu w całości spoczywa na podporach, natomiast określony parametr wymaganej wytrzymałości betonu (C 8/10) dla systemu z głowicą opadową dotyczy wytrzymałości konstrukcji dla obszarów między podporami. Jeśli chodzi o rozszalowanie, czyli zdjęcie podpór z głowicami opadowymi i uruchomienie samonośności stropu oraz wtórne jego podparcie, obowiązuje ta sama zasada obliczenia potrzebnej wytrzymałości co dla stropów bez głowicy opadowej.

Zoptymalizowana technologia wczesnego rozszalowania według DOKA Polska

Zdjęcia: archiwum Doka

Możliwe jest dużo wcześniejsze rozszalowanie podparcia stropu – już w kilka (nawet 3!) dni od momentu betonownia.

Uruchamia się przy tym samonośność stropu i wykorzystuje krzywoliniowy przyrost właściwości wytrzymałościowych betonu.

deskowania i rusztowania

może śledzić przyrosty wytrzymałości wszystkich monitorowanych na danej budowie elementów konstrukcji. System natychmiast powiadamia – przez e-mail lub SMS wysyłany na wskazany nr telefonu – o uzyskaniu założonej wytrzymałości do rozszalowania.

System Concremote wykorzystuje się przede wszystkim do projektowania czasów rotacji systemów szalunków stropowych oraz do projektowania czasu przestawień szalunków wspinających dla ścian. W tabeli 1 przedstawiono przykłady czasów uzyskanych na budowach referencyjnych, osiągnięcia rzeczywistej minimalnej wytrzymałości betonu za pomocą systemu Concremote i dla porównania czasy określone na podstawie normy DIN1045-2.

Z powyższego wynika, że jeśli świadomie projektuje się skład mieszanki betonowej (i dobiera markę cementu), można zachować założone stałe tempo rotacji szalunku za-

Zapraszamy do kontaktu z naszymi przedstawicielami w celu przybliżenia oferowanej przez Doka Polska technologii, szkoleń tematycznych i współpracy już na etapie ofertowania inwestycji.

Autor jest Product Managerem w firmie Doka Polska

Tabela 1. Wytyczne normy DIN 1045-2. Określenie czasu rozszalowania element konstrukcji

STROP

klasa betonu

System concremote wykorzystuje się przede wszystkim do projektowania czasów rotacji systemów szalunków stropowych oraz do projektowania czasu przestawień szalunków wspinających dla ścian.

Te właśnie parametry monitoruje system Concremote, który po wstępnej kalibracji w sposób ciągły, dzięki czujnikom zainstalowanym na powierzchni betonu (stropy, ściany) lub zatopionym w jego masie (elementy betonowe masywne), odczytuje i przesyła w systemie telefonii komórkowej GPRS dane do centralnej jednostki obliczeniowej.

Dostęp do wyników pomiarów wykonawca uzyskuje po zalogowaniu się na swoje konto internetowe, gdzie

ŚCIANA

C30/37

marka cementu

W procesie świadomego projektowania optymalnej technologii realizacji kluczowe staje się zatem precyzyjne określenie odpowiedniej nośności, z uwzględnieniem wszystkich powyższych parametrów.

d o d at e k p r o m o c yj n y

równo w okresie letnim, jak i zimowym.

W czasach stagnacji w budownictwie, gdy budowy funkcjonują na granicy rentowności, a wiele firm stosujących przestarzałe i niekonkurencyjne technologie zwyczajnie kończy działalność, to właśnie nowoczesność i myśl techniczna gwarantują sukces ekonomiczny. Systematyczny rozwój i wykorzystanie najnowszych wyników badań sprawiają, że klienci firmy Doka, mają do dyspozycji najlepsze technologie, a tym samym – mają również przewagę nad swoją konkurencją

min. wytrzymałość betonu

CEMIVA-M 42,5N

C30/37

CEMIVA-M 42,5R

CEMIVB-W 32,5N

26 MPa (70% fcm, 28)

C30/37

CEMIVA-M 42,5N

CEMIVA-M 42,5R

26 MPa (70% fcm, 28)

CEMIVA-M 42,5N

15 MPa

pora roku

czerwiec

marzec

czerwiec

marzec

zima

lato

DIN1045-2

8 dni

6 dni

14 dni

12 dni

brak

brak

Concremote

2,5 dnia

2,5 dnia

7 dni

7 dni

16 godzin

14 godzin

Tabela 2. Minimalny czas dojrzewania betonu minimalny czas dojrzewania w dniach temperatura powierzchni betonu υ w ºC υ ≥ 25

przyrost wytrzymałości betonu r = fcm, 2/fcm, 28 szybki

normalny

wolny

b. wolny

r ≥ 0,50

r ≥ 0,30

r ≥ 0,15

r < 0,15

1

2

2

3

25 > υ ≥ 15

1

2

4

5

15 > υ ≥ 10

2

4

7

10

10 > υ ≥ 5

3

6

10

15

Metody ustalania czasu rozszalowania

BIZNES  BUDOWNICTWO  ARCHITEKTURA

BIZNES  BUDOWNICTWO 

y ê }pꡨ¥Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

 ARCHITEKTURA

$%"!4! 000

$%"!4! 02:9 /+2 ' 9- 34/,%

!2#()4%+452! ) $%3)'.

RZECZYWISTOyà CZY FIKCJA

2ATUJMY POLSKIE BUDOWNICTWO

1 z{ j l ꢪ¡£

u

BIZNES  BUDOWNICTWO 

y ê }ppꡨ¦Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

2 s|{ ꢪ¡£

u

 ARCHITEKTURA

BIZNES 

y ê }ppꡨ§Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

BUDOWNICTWO  ARCHITEKTURA

./7! 534!7!

7 INTERESIE PODWYKONAWCÐW

7!24/ -%$)/7!£

BUDUJEMY ZAUFANIE W BIZNESIE

2%0/24!

+ONTROWERSYJNA ENERGIA

*!+ "!$!./

$ ENIE DO ZERA

ELBETOWE KIELICHY

!2#()4%+452!

"UDYNKI PODZIEMNE

!2#()4%+452!

7IENERBERGER #ERAMIKA "UDOWLANA

02!7/

5SPRAWNIÃ 000

i

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

i

GRUDZIEÎ

ANDRZEJ PTAK Postawmy budownictwo z powrotem na nogi Rozmowa z Prezesem Zarządu, Dyrektorem Generalnym Grupy Ożarów S.A.

Prezes Zarządu Bilfinger Berger Budownictwo S.A.

Prezes Zarządu Jordahl & Pfeifer Technika Budowlana Sp. z o.o.

A WARUNKI PO AROWE WARUNKI PO AROWE

3492/0)!.

WERYFIKACJA JAKOyCI

53:+/$:%.)! +/2/:*!

STOLARKA OTWOROWA DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

i

MARZEC

i

Wartość ponad ilość RÜDIGER KUHN

Prezes CEMEX Polska i Europa Wschodnia

Gwarancja sukcesu SŁAWOMIR J. ŻUBRYCKI Prezes Zarządu PALISANDER Sp. z o.o.

!2#()4%+452! !NDRZEJ #HO DZYÎSKI -ARIUSZ iCIS O

y ê }ppê¡©ªÃê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

wyl lu{ wyl lu{hjql uv~vj lzu joê {ljouvsvnpp

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

i LUTY

Ewolucja deskowania stropowego Prezentacja firmy Doka Polska Sp. z o.o. str. 48

-%4!-/2&/:9 2%7)4!,):!#*! 7)%,+)%* 0 949 NOWY PROGRAM "UILDERA

7)%,+! 0 +! 0 94! +! 0 0 94!

7)%,+) 02/",%-

5 thqꢪ¡£

sh|ylhjpê ~ y &upluphê { i ꢪ¡£

{vw i

Prezes Zarządu Ulma Construccion Polska S.A.

u

 ARCHITEKTURA

BIZNES  BUDOWNICTWO

6 j ly~pljꢪ¡£

y ê }ppê¡©¡Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

 ARCHITEKTURA

BUDOWNICTWO KOMUNIKACYJNE

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

i MAJ

02!7/ "5$/7,!.% ZMIANY WARUNKÐW TECHNICZNYCH

­êꤤ

{it¾ ê êt 8ê~ 8ê u ê ê ê ê ên F

#/ -°7) 2%')/.9 PLANY INWESTYCYJNE

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

#/3-/0/,)4!.

UNIKATOWA KONSTRUKCJA

BETONU

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA

BIZNES  BUDOWNICTW

PŁYTKI I ŁAZIENKI

yCIAN DZIA OWYCH

MARZEC

u

ylshjqhê ênhspê { i ꢪ¡£

ANDRZEJ KOZŁOWSKI

Prezes Zarządu Górażdże Cement S.A.

02!7/ "5$/7,!.% ID ZMIANY

02/*%+4/7!.)%

­êꨪ

y ê }ppꡨ©Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

BIZNES  BUDOWNICTWO  ARCHITEKTURA

792/"9 "5$/7,!.%

.OWE REGU Y RYNKU

}y}êp}êk êê

4 r~pljpl ꢪ¡£

Zbudowaliśmy solidną markę

ANDRZEJ BALCEREK

02/'2!- 02/-/#9*./ %$5+!#9*.9 u

BIZNES  BUDOWNICTWO  ARCHIT

Àê ê ê w ê ê êkhprpu

PIOTR KLEDZIK

-ÐWI REGIONY

WWW.EBUILDER.PL

y ê }ppꡨ¨Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

STYCZEÎ

STR

29.+)

+/.42!+49

0)%.) $:%

(%2+5,%3)

#ZAS ZMIAN #ZAS ZMIAN

3 thy ljꢪ¡£

DODATEK SPECJALNY MIESIÇCZNIKA

i

2AZEM MO NA WIÇCEJ s :INTEGROWANA 0LATFORMA ,OGI+AL 0REZENTACJA NOWOyCI FIRMY /2'!$!4!

WWW.EBUILDER.PL

i

i MAJ

!2#()4%+452!

SUKCES 0OLAKÐW

r êm ê ê 8 ­êꧪ

ê

4"- EM POD -ARTW 7IS ,!4 'RUPY 03"

Siniat stawia na innowacyjność TANGUY VANDERBORGHT Prezes Zarządu Siniat Sp. z o.o.

ISOVER – 20 lat w Polsce PIOTR DAUKSZA

DACHY I FASADY

DLA BUDOWNICTWA

!2#()4%+452!

i

DODATEK SPECJALNY MIESIÇCZNIKA

i CZERWIEC

pklhsuplê~rvtwvuv~hu ­ê꣦

z ê êil vrhwv~ ên

DIRK DE MEULDER

JAN ROOZE

OPROGRAMOWANIE

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA CZERWIEC

&OT ARCH 'ALECO

FIRMY I LUDZIE SUKCESU

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA LISTOPAD

êz êz ­ê ê ­ ­

u

êp ꨪªªêê ­êꤤ

Naszą strategią jest elastyczność

OPROGRAMOWANIE

Kluczowy jest dialog

±ê êê Àê ê X ê Nê A ¸

DLA BUDOWNICTWA

­êꥢ w ê 8 Fê

­êꧦ

WWW.EBUILDER.PL

p ê ê êz

:ABEZPIECZENIA OGNIOCHRONNE

DODATEK PROMOCYJNY MIESIÇCZNIKA GRUDZIEÎ

êN ê

INTELIGENTNY BUDYNEK

"RAN A " RAN A O O KODEKSIE ETYKI

Àê ê ê A N w ê êh êz ­ê ê ­ ­

+USZ CA 0Ð NOC -ARZENIA O KOLEI +/.3425+#*%

W BUDOWNICTWIE

$%"!4!

WENTYLACJA i KLIMATYZACJA

29.+) +/.42!+49

$/#(/$:%.)% ROSZCZEÎ

DESIGN

DROGOWO MOSTOWE

"UDOWNICTWO W POLSKICH REGIONACH

&)2-9 "5$/7,!.% NA GIE DZIE

&OT ARCH 'DAÎSKIE )NWESTYCJE +OMUNALNE 3P Z O O

KRZYSZTOF JANCZURA

02:%4!2')

: OTE -EDALE -40

7!24/ -%$)/7!£ BUDUJEMY ZAUFANIE W BIZNESIE

2OBERT +ONIECZNY

:2°7./7! /.9 CZYLI /0 !#!,.9

Swoboda architektury, perfekcja konstrukcji

"%:0)%#:%®347/ 0/ !2/7% +/.3425+#*) W %UROKODACH

"ARYCZ I 3ARAMOWICZ

.!2:§$:)! )4

POMAGAJ TWORZYÃ yWIAT

#APITAL 'ATE W !BU :ABI WIZUALIZACJA ORAZ WIDOK MODELU 4EKLA 3TRUCTURES

zaprenUmerUj miesięcznik

#O ZA NAMI

CO PRZED NAMI W BUDOWNICTWIE

Builder

.OWE KIERUNKI .

OWE KIERUNKI DLA BUDOWNICTWA DLA

12 ny|k pl ꢪ¡¢

u

WWW.EBUILDER.PL

WWW.EBUILDER.PL

y ê }pꡨ¤Ãê¥ ê ê ê¨Üê}h{Ã

$%"!4!

$%3)'. ) "5$/7.)#47/

.OWE KIERUNKI DLA BUDOWNICTWA

11 spz{vwhkꢪ¡¢

u

WWW.EBUILDER.PL

$%"!4!

WWW.EBUILDER.PL

"5$/7.)#:/7)% 0/,3+)%'/ 30/245

Builder

Uzyskaj dostęp do archiwum e-prasa wejdź na stronę www.ebuilder.pl wyślij e-mail prenumerata@pwbmedia.pl zadzwoń pod numer 22 853 06 87

deskowania i rusztowania d o d at e k p r o m o c yj n y

dobór deskowań systemowych do wykonywania konstrukcji z betonu samozagęszczalnego

dr hab. inż. Jacek Gołaszewski, prof. PŚl. mgr inż. michał drewniok

J

ako samozagęszczalny określa się beton, którego skład i składniki są dobierane przede wszystkim ze względu na specyficzne właściwości reologiczne mieszanki, zapewniające jej zdolność do szczelnego wypełnienia formy, otulenia zbrojenia oraz zagęszczenia się pod ciężarem własnym bez potrzeby zagęszczania mechanicznego [1]. Zalety betonu samozagęszczalnego potwierdzono w licznych zastosowaniach [2÷8, 16].

Stosując tę technologię do wykonania konstrukcji monolitycznych, na szczególną uwagę zasługuje sprawa doboru odpowiedniego deskowania. Dla deskowania poziomego, BSZ nie wpływa zasadniczo na ich konstrukcję. Powinno jednak charakteryzować się szczelnymi stykami. Elementy o nachyleniu większym niż 5% może wymuszać stosowanie form zamkniętych. W przypadku deskowań pionowych konieczne jest uwzględnienie parcia bocznego mieszanki betonowej. Zależy ono od właściwości reologicznych i ciężaru właściwego mieszanki, wysokości betonowanego elementu, metody i prędkości układania mieszanki, nachylenia i sztywności deskowania,

W przypadku stosowania mieszanki samozagęszczalnej jej znaczne upłynnienie powoduje, że wymagania stawiane konstrukcji deskowań są większe, niż ma to miejsce w przypadku stosowania mieszanek zagęszczanych tradycyjnie.

gładkości powierzchni deskowania, a w przypadku betonów zagęszczanych wibracyjnie – również od głębokości wibracji [8]. Właściwości reologiczne mieszanki samozagęszczalnej powodują bowiem konieczność odmiennego podejścia do projektowania deskowań niż w przypadku mieszanek betonowych zagęszczanych tradycyjnie. W artykule przedstawiono wpływ stosowania betonów samozagęszczalnych na dobór i koszt deskowań systemowych.

Szczelność deskowań do mieszanek samozagęszczalnych

Znaczna płynność mieszanki samozagęszczalnej sprawia, że konieczne jest stosowanie deskowań szczelnych, charakteryzujących się małym stopniem zużycia oraz starannie utrzymywanych. Wykorzystywanie deskowania tradycyjnego nie jest możliwe, zarówno ze względu na trudności z uzyskaniem odpowiedniej wytrzymałości jak i szczelności.

Wymiary konstrukcji monolitycznej wymuszają często stosowanie w deskowaniu systemowym drewnianych elementów kompensacyjnych. Ich ilość jest zwykle niewielka. Prawi-

dłowe wykonanie szczelnego połączenia realizuje się dzięki zastosowaniu do tego celu specjalnych zamków.

Doświadczenia przedstawiają, że w przypadku stosowania BSZ połączenia poziome pomiędzy betonem (chudym betonem) a deskowaniem, uzupełnieniach betonu oraz zamknięciach deskowania znajdują zastosowanie systemowe jak i niesystemowe rozwiązania (np. ze ściśliwego styropianu, elastycznych wałków dylatacyjnych, gumowych uszczelek). Grubości oraz średnice użytych elementów należy dobierać ze względu na występujące nieszczelności. Trzeba zaznaczyć, że często wykorzystywane (i zalecane) uszczelnienia deskowań z pianki poliuretanowej zwykle nie sprawdzają się w praktyce.

Z kolei w połączeniach pionowych i poziomych pomiędzy elementami prawidłowo wykonanych deskowań systemowych zwykle nie występują problemy szczelności. Ujawniają się one wtedy, gdy pewne elementy są uszkodzone, niedokładnie wykonane lub nienależycie konserwowane. Dlatego, przede wszystkim należy sprawdzić, czy stan technicz-

ny elementów umożliwia ich szczelne dopasowanie. Nieszczelności szerokości 1÷2 mm sprzyjają wypływaniu mieszanki betonowej oraz powstawaniu defektów powierzchni betonu.

W takich miejscach należy zastosować systemowe lub niesystemowe elementy uszczelniające (np. ściśliwy styropian, podkładki gumowe). Takie czynności czynią jednak wykonywanie deskowań o wiele bardziej pracochłonnym. W przypadku wykorzystywania betonu samozagęszczalnego najwygodniejszym dla wykonawcy rozwiązaniem (aczkolwiek niekoniecznie najtańszym) jest stosowanie deskowania wcześniej nieużywanego.

W przypadku wykorzystywania betonu samozagęszczalnego najwygodniejszym dla wykonawcy rozwiązaniem (aczkolwiek niekoniecznie najtańszym) jest stosowanie deskowania wcześniej nieużywanego.

Należy również pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu otworów technologicznych (np. otwory na ściągi) przez zastosowanie dopasowanych i szczelnie przylegających do tarcz deskowania korków systemowych oraz rurek osłonowych (zarówno z tworzyw sztucznych, jak i betonowych).

Parcie mieszanki samozagęszczalnej na deskowania

Mieszanka samozagęszczalna charakteryzuje się bardzo dużą płynnością, dlatego przyjmuje się że parcie boczne na deskowanie odpowiada, znacznie większemu niż w przypadku mieszanki zagęszczanej tradycyjnie, pełnemu parciu hydrostatycznemu. W związku z tym przyjmuje się, że deskowania należy projektować przy założeniu pełnego parcia hydrostatycznego na wysokości jednorazowego betonowania. Należy jednak zauważyć, że jest to uproszczenie. Badania wykazują, że rzeczywiste parcie na deskowania może być – zależnie od warunków betonowania oraz właściwości mieszanki betonowej – znacznie mniejsze.

Na podstawie badań [9, 14], których wyniki przedstawiono na rys. 1 i 2, można stwierdzić, że przy prędkości betonowania mniejszej od 2 m/h parcie mieszanki samozagęszczalnej na deskowania jest wyraźnie mniejsze od hydrostatycznego. Im prędkość betonowania jest większa, tym bardziej

wykres parcia mieszanki na ściany deskowania zbliża się do wykresu obrazującego parcie hydrostatyczne. Jednocześnie można zauważyć, że parcie mieszanki samozagęszczalnej, nawet przy małej prędkości betonowania, jest zwykle większe niż parcie mieszanki zagęszczanej tradycyjnie.

Płynność mieszanki samozagęszczalnej zmniejsza się z upływem czasu – efekt ten nazywa się utratą urabialności. Taka mieszanka pozostawiona

w spoczynku często wykazuje ponadto efekt odwracalnego zesztywnienia, tak zwanego żelowania tiksotropowego [14]. Staje się ona wówczas sztywna i nie wykazuje zdolności do rozpływu samoczynnego. Doświadczenia pokazują, że utrata urabialności oraz występowanie efektu żelowania mieszanki mogą znacząco przyczyniać się do zmniejszenia jej parcia na deskowanie, nawet do 40-60% parcia hydrostatycznego.

REKLAMA

deskowania i rusztowania

W pracy [12] zaproponowano równania (1) i (2) umożliwiające obliczenie parcia mieszanki samozagęszczalnej na deskowania przy uwzględnieniu efektu tiksotropowego sztywnienia mieszanki. σh=σv - 2×Ctix×t, (1) σv=γ×v×t×σimp×(da/d) – (Ctix×v×t2)/d, (2)

gdzie: σv – naprężenie pionowe, Cthix – współczynnik tiksotropii, t – czas od momentu ułożenia mieszanki, γ – ciężar mieszanki, v – szybkość betonowania, σimp – naprężenie dynamiczne od podawania mieszanki betonowej, d – grubość elementu, dA – średnica podajnika, h – wysokość słupa świeżego betonu.

Rysunek 3 przedstawia parcie mieszanki samozagęszczalnej obliczone według zależności (1) i (2) oraz na podstawie pomiarów wykonanych podczas badań poligonowych.

Wykresy te wykazują bardzo dobrą zgodność, co wskazuje na praktyczną przydatność tych zależności. Należy zaznaczyć, że uwzględnienie efektu tiksotropowego sztywnienia mieszanki na zmniejszenie parcia bocznego jest możliwe tylko w przypadku badań w rzeczywistych warunkach techniczno-organizacyjnych.

Zaproponowana przez [12] metoda nie uwzględnia jednak układania, „wtłaczania”, mieszanki samozagęszczalnej przez zawór umieszczony w dolnej części deskowania systemowego (rys. 4). Stanowi to nie do końca rozpoznane zagadnienie i nie jest podejmowane w przypadku poniższych rozważań.

Projektując deskowanie, jego parametry wytrzymałościowe ustala

się przy założeniu stosowania odpowiednich elementów i osprzętu, dlatego podczas jego stosowania należy zwrócić szczególną uwagę na ich zgodność z wymaganiami. Dotyczy to zarówno płyt deskowania, ściągów jak i nakrętek. W praktyce spotyka się bowiem przypadki stosowania – ze względów „oszczędnościowych” – ściągów lub nakrętek niezgodnych ze specyfikacją, co zwykle wpływa na znaczne zmniejszenie nośności deskowań.

Wpływ mieszanki samozagęszczalnej na konstrukcję i koszt deskowań

Wykonano symulację wpływu mieszanki samozagęszczalnej na konstrukcję deskowań i koszty związane z dzierżawą ich elementów.

Do rozważań przyjęto ściany o wymiarach 500×331×25 cm oraz 500×520×25 cm. Przyjęto ramowe deskowanie ścienne (do montażu za pomocą żurawia) o szerokości tarcz wynoszącej 132,5; 100 oraz 75 cm i wysokości 331 oraz 265 cm, ułożone do wysokości 530 cm. Dopuszczalne według katalogów parcie mieszanki betonowej wynosiło 88 kN/ m2. Założono betonowanie w temperaturze 15°C, klasę konsystencji betonu zwykłego według metody opadu stożka S3 oraz prędkość wypełniania deskowania v odpowiednio: 1,5 m/h w przypadku betonu zwykłego i samozagęszczalnego oraz 2,2 i 10 m/h (parcie hydrostatyczne) w przypadku betonu samozagęszczalnego.

W kalkulacji nie uwzględniono pracochłonności wykonania i demontażu deskowań oraz kosztu materiałów pomocniczych. Parcie mieszanek betonowych na deskowanie przyjęto zgodnie z badaniami [19]. Wytrzymałość ściągów na zerwanie przyjęto zgodnie z instrukcjami technicznymi montażu deskowania ścienne-

Tabela 1. Siły rozciągające w ściągach w zależności od rodzaju zastosowanych elementów deskowania dla wysokości ściany 3,31 m (opis w tekście). d o d at e k p r o m o c yj n y

BZ

SCC tarcze 1,32 x 3,31 m

Ściągi

1,5 30

S1 S2 S3

87,78 63,76 11,43

SCC

SCC

SCC

tarcze 1 x 3,31 m

tarcze 1 x 3,31 m

prędkość betonowania v, m/h 2,2 2,2 parcie na deskowania, kN/m2 50 58 58 siła w ściągach, kN 154,50 175,56 132,50 83,89 90,60 68,38 11,43 11,43 8,62

przyjmuje się, że deskowania należy projektować przy założeniu pełnego parcia hydrostatycznego na wysokości jednorazowego betonowania.

Przy prędkości betonowania większej niż 1,5 m/h następuje gwałtowne zwiększenie parcia mieszanki na deskowanie (por. tab. 1 i 2). Aby poprawnie zaprojektować deskowanie należy wówczas zwiększyć liczbę ściągów, a więc zastosować węższe tarcze. W związku z tym przyjęto płyty deskowania o szerokości 100 cm.

Dzięki temu zredukowano siły we wszystkich ściągach – w ściągu położonym najniżej do 132,5 kN. Przy prędkości betonowania powyżej 10 m/h maksymalne parcie mieszanki na deskowania wynosi 82,75 kN/m2, a siła w najniższych ściągach 242,28 kN (tarcze szerokości 331 cm) oraz 182,85 kN (tarcze szerokości 100 cm). Aby zaprojektować deskowanie odporne na takie parcie, należy zastosować jeszcze węższe tarcze, o szerokości na przykład 75 cm

Tabela 2. Siły rozciągające w ściągach w zależności od rodzaju zastosowanych elementów deskowania dla ściany wysokości 5,30 m (opis w tekście).

Ściągi >10 82,75 182,85 76,61 8,62

go, odpowiednio: dla D 15 – 91 kN oraz D 20 – 160 kN. Wyniki obliczeń przedstawiono w tab. 1 i 2.

Stwierdzono, że przy prędkości betonowania v=1,5 m/h zastosowanie tarcz deskowania o szerokości 132,5 cm jest możliwe podczas wykonywania konstrukcji z zastosowaniem betonu zarówno zwykłego, jak i samozagęszczalnego. Różnicę stanowi jednak konieczność zastosowania ściągów o większej wytrzymałości. Problemem wydaje się jednak w praktyce (szczególnie przy konstrukcjach o małym przekroju) zapewnienie prędkości betonowania nie większej niż 1,5 m/h. Jej przekroczenie może prowadzić do awarii deskowań.

S1 S2 S3 S4

BZ SCC SCC SCC tarcze 1,32 x 2,65 m tarcze 0,75 x 2,65 m tarcze 0,75 x 2,65 m prędkość betonowania v, m/h 1,5 2,2 parcie na deskowanie, kN/m2 30 72 72 97 siła w ściągach, kN 87,78 231,74 131,18 174,90 87,78 166,78 94,41 113,29 87,78 119,38 67,58 73,54 42,14 48,28 27,33 27,33

rekLama

październik 2013

W przypadku stosowania mieszanki samozagęszczalnej jej znaczne upłyn-

101

Warunki na zerwanie ściągów zostały spełnione i wyniosły 131 kN. Przy prędkości betonowania większej niż 2 m/h nastąpił gwałtowny wzrost parcia na ściany deskowania. Spowodowało to przekroczenie katalogowej wytrzymałości tarcz deskowania o 10% (parcie wyniosło w tym przypadku 97 kN/m2) przy jednoczesnym przekroczeniu sił w ściągach o 9%.

Przyjęto, że koszty związane z dzierżawą deskowania netto stanowią 5% wartości katalogowej wszystkich niezbędnych elementów w przeliczeniu na 1 m2 deskowania na dobę. Elementy, które uwzględniono w obliczeniach, to tarcze, ściągi, zamki, nakrętki kołowe wraz z podkładkami, podpory pionujące oraz wsporniki rusztowania.

Z analizy zależność wytrzymałości deskowania od jego ceny wynika, że przy betonowaniu ściany wysokości 331 cm mieszanką samozagęszczalną oraz prędkości betonowania 1,5 m/h nakłady na deskowanie muszą zostać zwiększone o 6% w stosunku do mieszanki betonu zwykłego. Przy prędkości betonowania 2,2 i powyżej 10 m/h zwiększenie nakładów wynosić musi odpowiednio 16 oraz 28%.

Analogicznie przy ścianie wysokości 530 cm oraz prędkości betonowania mieszanką samozagęszczalną wyno-

Wnioski

nienie powoduje, że wymagania stawiane konstrukcji deskowań są większe, niż ma to miejsce w przypadku mieszanek zagęszczanych tradycyjnie.

Dla deskowań poziomych, stosowanie betonu samozagęszczalnego nie wpływa zasadniczo na ich konstrukcję. Należy jednak szczególnie zadbać o jego szczelność. W przypadku deskowań pionowych, oprócz ich szczelności należy uwzględnić również parcie mieszanki betonowej na deskowanie.

Builder

Utrata urabialności oraz występowanie efektu żelowania mieszanki mogą znacząco przyczyniać się do zmniejszenia jej parcia na deskowanie, nawet do 40-60% parcia hydrostatycznego.

szącej 1,5 m/h nakład na deskowanie należy zwiększyć o 35% w stosunku do mieszanki betonu zwykłego. Dla takiej ściany analiza kosztów przy prędkości betonowania większej niż 2,2 m/h nie została wykonana ze względu na przekroczenie nośności tarcz deskowaniowych (por. tab. 2).

d o d at e k p r o m o c yj n y

– siła w ściągu osiągnie wówczas wartość 137,14 kN. Podobnie, aczkolwiek w większym nasileniu, przedstawia się parcie mieszanki betonowej dla ściany o wysokości 5,30 m (por. tab. 1 i 2). Przy prędkości betonowania 1,5 m/h z zastosowaniem mieszanki betonu zwykłego zaproponowany przez autora zestaw deskowania całkowicie spełni swoją funkcję. Przy zastosowaniu ściągów D15 nie została przekroczona dopuszczalna siła w ściągach – dla najniższego z nich osiągnęła ona 87,78 kN. W przypadku betonu samozagęszczalnego siły te zostały znacznie przekroczone. Maksymalne parcie mieszanki i siła rozrywająca ściąg wyniosły odpowiednio 72 kN/m2 i 231 kN. Celem uniknięcia awarii deskowania zastosowano deskowanie składające się z tarcz o szerokości 75 m oraz ściągów D20.

deskowania i rusztowania

Przyjmuje się, że deskowanie należy projektować przy założeniu pełnego parcia hydrostatycznego. Istnieje jednak możliwość jego redukcji ze względu na utratę urabialności oraz nie do końca jeszcze rozpoznanego efektu żelowania mieszanki samozagęszczalnej. Stanowi to aktualny problem badawczy. Mieszanka samozagęszczalna wymusza – zwłaszcza przy wyższych elementach – konieczność stosowania deskowań wzmocnionych, a także zwiększenia liczby podpór i ściągów (stosowania mniejszych elementów deskowań systemowych). Koszt deskowań w przypadku stosowania mieszanek samozagęszczalnych może więc być wyraźnie większy. Przyczynia się to tego nie tylko zwiększona liczba elementów, lecz także zwiększona pracochłonność ich wykonania (większa liczba elementów oraz konieczność uszczelniania deskowań).

Konieczne jest stosowanie deskowań o szczelnych stykach.

Wykazano, że rzeczywiste parcie mieszanki samozagęszczalnej może być – zależnie od jej właściwości reologicznych – nawet do 40% mniejsze niż parcie hydrostatyczne.

Konieczność uszczelniania oraz wzmacniania deskowań wpływa na zwiększenie pracochłonności ich wykonania (od 5 do 20% niż w przypadku mieszanek betonu zwykłego), dlatego koszt wykonania konstrukcji z betonu samozagęszczalnego może być większy niż konstrukcji wykonywanej tradycyjnie. Dlatego decyzję o zastosowaniu betonu samozagęszczalnego należy podejmować po pełnej analizie oczekiwanych efektów i kosztów ich uzyskania. dr hab. inż. Jacek Gołaszewski, prof. PŚl. mgr inż. Michał Drewniok Politechnika Śląska

Literatura:

[1] Szwabowski J.: Reologia samozagęszczalnych mieszanek betonowych. W.: IV Sympozjum NaukowoTechniczne Reologia w Technologii Betonu, Gliwice 2002, s. 61-76 [2] Ouchi M., Nakamura S., Osterberg T., Hallberg S-E., Lwin M.: Applications of Self-compacting Concrete in Japan, Europe and United States. W.: High Performance Computing, 5th International Symposium, ISHPC 2003, Tokyo-Odaiba, Japan, 2003, s.

[3] de Larrard F.: Concrete mixtu-

re proportioning. A scientific approach, F&FN SPON, London, New York, 1999 [4] Czopowski E.: Kształtowanie samozagęszczalności mieszanek betonowych, Rozprawa doktorska, Gliwice 2004 [5] Śliwiński J. Czołgosz A.: Spostrzeżenia z praktycznego projektowania składu betonów samozagęszczalnych. W.: IV Sympozjum Naukowo-Techniczne Reologia w Technologii Betonu, Gliwice 2002, s. 53-60 [6] Gajewski R.: Beton samozagęszczalny – SCC – przykłady realizacji. Readymix Radzyna 2001, Radzyna 2001, [7] Siwowski T.: Przykłady zastosowania betonów niekonwencjonalnych w polskim mostownictwie. Geoinżynieria - drogi, mosty, tunele, nr 04/2005 (07), s. 40-46 [8] Martinek W.: Dekowania. XVII Ogólnopolska Konferencja Warsztat Pracy Projektanta Konstrukcji, Ustroń, 2002.

[9] Walraven J.: Taylor made concrete: a new approach in materials design. Delft University of Technology, Holland [10] Skarendahl A. and Billberg P.: RILEM Report 35. Final Report of RILEM TC 188-CSC “Casting of Self Compacting Concrete”, RILEM Publication S.A.R.L, April 2006 [11] Martinek W.: Dekowania. XVII Ogólnopolska Konferencja Warsztat Pracy Projektanta Konstrukcji, Ustroń, 2002 [12] Beitzel M., Beitzel H., Muller H.S.: Fresh Concrete Pressure of SCC on a Vertical Formwork, The Third North American Conference on the Design and Use of Self-Consolidating Concrete, Chicago, November 2008 [13] Oesterheld S., Mueller F.V., Wallevik O.H.: The Influence of Workability Loss and Thixotropy on Formwork Pressure in SCC Containing Stabilizers, The Third North American Conference on the Design and Use of Self-Consolidating Concrete, Chicago, November 2008 [14] Billberg P.: Form pressure generated by self-compacting concrete, 3rd International Symposium on SelfCompacting Concrete, Reykjavik, August 2003, p. 271-280 [15] Gołaszewski J., Stolarczyk D.: Ekonomiczne aspekty stosowania betonów SCC. „Przegląd Budowlany” nr 2/2009 [16] Jamroży Z.: Beton i jego technologie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003

Rys. 1 Parcie na ściany deskowania w zależności od szybkości układania mieszanki betonowej samozagęszczalnej [10]

Rys. 2 Parcie na ściany deskowania w zależności od szybkości betonowania (1, 2) mieszanka samozagęszczalna (w/c – 0,40 i 0,45), (3) mieszanka betonu zwykłego (w/c – 0,397) [14]

Rys.3 Porównanie parcia mieszanki samozagęszczalnej pomierzonej i obliczonej według równań (1) i (2) [12]

Rys. 4. Zastosowanie i zasada działania zaworu umożliwiającej pompowanie mieszanki betonowej od dołu [11], fot. arch. DOKA

GLOBALNE WSPARCIE DLA TWOJEJ FIRMY

Nasza oferta to profesjonalne systemy:

Harsco Infrastructure Polska Sp. z o.o. Łubna 55 05-532 Baniocha Tel. +48 22 231 23 00, Fax +48 22 231 23 90 www.harsco-i.pl

deskowań ściennych stropowych

facebook.com/HarscoInfPolska linkedin.com/company/harsco-infrastructure twitter.com/HarscoInf_PL youtube.com/HarscoInf

rusztowań fasadowych przestrzennych przejezdnych

deskowania i rusztowania

inż. rafał kot

Zaspokoić potrzeby deskowaniowe

Firma Harsco Infrastructure kolejny raz udowodniła, że potrafi zaspokoić potrzeby najbardziej wymagających klientów oraz dysponuje systemami deskowań do różnych zastosowań. Udany sprawdzian inżynierskich umiejętności i sprzętu odbył się na budowie Europejskiego Centrum Muzyki im. Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach.

E

uropejskie Centrum Muzyki (ECM) zostało utworzone 1 października 2005 roku przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Stowarzyszenie Akademia im. Krzysztofa Pendereckiego oraz Międzynarodowe Centrum Muzyki Baletu i Sportu. Podstawowym zadaniem Centrum jest ustawiczne kształcenie najbardziej uzdolnionych muzyków z całego świata aż do osiągnięcia przez nich pełnej dojrzałości muzycznej. Instytucja ta jest pierwszym tego typu ośrodkiem w Polsce i Europie. Będzie wspierała szkolnictwo artystyczne młodych instrumentalistów, wokalistów oraz dyrygentów w zakresie interpretacji muzyki. Projekt jest finansowany ze środków unijnych, z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, województwa małopolskiego oraz stowarzyszenia Akademia im. Krzysztofa Pendereckiego. Całkowity koszt inwestycji to 64 mln złotych.

Wielofunkcyjność i akustyka

Widok montowanych wież ID15 o wysokości 17 metrów, u góry widoczne podesty robocze zapewniające komunikację budowie na różnych poziomach, poprzez wsporniki H20 montowane bezpośrednio do wież rusztowań.

Campus zlokalizowano w Lusławicach w woj. małopolskim, w pobliżu Tarnowa (obok XIX-wiecznej posiadłości Krzysztofa Pendereckiego).

Autorem projektu jest krakowskie biuro architektoniczne DDJM. ECM zostało zaprojektowane jako zespół wielofunkcyjny, w skład którego wchodzą następujące obiekty: sala koncertowa, budynek dydaktyczny oraz obiekt pobytowy. Nad całą inwestycją góruje sala koncertowa, która ma niezależną konstrukcję, oddylatowaną od pozostałych budynków kompleksu. Chcąc zapewnić najwyższe parametry funkcjonalności tej części inwestycji, architekci wzorowali się na rozwiązaniach akustycz-

nych, zastosowanych m.in. w obiektach koncertowych w Lahti czy Kuopio. Dzięki tym rozwiązaniom w sali koncertowej ECM będą mogły odbywać się nie tylko koncerty i spektakle baletowe, ale również międzynarodowe konferencje.

Sprawdzony dostawca.

Bogata oferta

Generalnym wykonawcą obiektu została firma Skanska, która na dostawcę deskowań oraz systemów podparć wybrała Harsco Infrastructure Polska. O wyborze zadecydowały umiejętności tworzenia indywidualnych rozwiązań dla klientów, dobra koordynacja dostaw, a przede wszystkim dobre relacje biznesowe

W ramach obsługi tej inwestycji Dział Techniczny Budownictwa Ogólnego filii Katowice wykonał siedemdziesiąt projektów technologicznych zadeskowania konstrukcji żelbetowej obiektu, przeprowadził szkolenie na budowie w zakresie stosowanego sprzętu oraz wielokrotnie uczestniczył przy odbiorach deskowań i podparć. nawiązane podczas wcześniej realizowanych kontraktów i atrakcyjny stosunek ceny do jakości. Wśród projektów zrealizowanych w ostatnim czasie wspólnie przez Skanska i Harsco można wymienić między innymi: centrum handlowe Złote Tarasy, stadion piłkarski w Kielcach, Centrum Przetwarzania Danych dla Ministerstwa Finansów w Radomiu,

Widok betonowanych ścian w jednorazowych taktach o wysokości 5,40 m za pomocą systemu ściennego MANTO, element podpierający płyty deskowania to wsporniki HG180 oraz KG zamocowane do ściany za pomocą systemu kotwień HARSCO.

nież wieże ID-15 o wysokości 17 metrów jako podparcie deskowania belek stropodachu. Ze względu na znaczną wysokość wieże były stężane w kilku poziomach rurami rusztowaniowymi oraz kotwione do ścian. Takie rozwiązanie pozwoliło na zapewnienie odpowiednio wysokiej nośności wież niezbędnej do przeniesienia obciążeń od belek żelbetowych o znacznych przekrojach na nośne podłoże. Jednym z kluczowych wymogów klienta było zapewnienie przez dostawcę deskowań komunikacji poziomej w obrębie podparcia deskowania stropu. Do tego celu zaprojektowano podest na wysokości 15 m nad terenem czyli ok. 1,5 m poniżej rusztu dźwigarkowego. Konstrukcję nośną podestu stanowiły dźwigary H-20 zamocowane do wież ID-15 przy wykorzystaniu wsporników H20 (użytych pierwszy raz w Polsce).

W ramach obsługi tej inwestycji Dział Techniczny Budownictwa Ogólnego filii Katowice wykonał siedemdziesiąt projektów technologicznych zadeskowania konstrukcji żelbetowej obiektu, przeprowadził szkolenie na budowie w zakresie stosowanego sprzętu oraz wielokrotnie uczestniczył przy odbiorach deskowań i podparć.

Największe wyzwanie dla inżynierów Harsco obsługujących tę inwestycję, stanowiło opracowanie technologii wykonania sali koncertowej.

Oczyszczalnię ścieków w Starachowicach, Hutę Celsa w Ostrowcu Świętokrzyskim. Dostawy sprzętu i wsparcie techniczne dla tej inwestycji zapewniała Filia Katowice.

Z uwagi na specyfikę obiektu (zróżnicowanie konstrukcyjne i funkcjonalne) firma Harsco dostarczyła praktycznie wszystkie systemy ze swojej bogatej oferty. Na budowie ECM użytkowano: • lekki, drobnowymiarowy system deskowań ściennych Rasto i Takko przy deskowaniu fundamentów budynku, • wielkowymiarowy system deskowań ściennych Manto, • system uniwersalnych deskowań Manto VZ do słupów, • system rusztowań wiszących HG 180 oraz KG, jako podesty robocze przy wykonywaniu wysokich ścian sali koncertowej, • system deskowań stropowych Topflex,

• wieże podporowe ID-15, • system zabezpieczeń krawędziowych Protecto.

Rozwiązania dostosowane do oczekiwań klienta

Największe wyzwanie dla inżynierów Harsco obsługujących tę inwestycję, stanowiło opracowanie technologii wykonania sali koncertowej. Ta w pełni monolityczna konstrukcja została uformowana za pomocą systemu Manto, którego użyto do wykonania ścian oraz słupów ram. Deskowanie o wysokości 5,4 m zostało zamontowane na rusztowaniu wiszącym HG-180 oraz KG-300. Technolodzy Harsco określili ilość i zaprojektowali kotwienie dla podestów w zależności od rodzaju deskowania i wysokości betonowania.

Na budowie ECM przy wykonywaniu sali koncertowej zastosowano rów-

Autor jest Kierownikiem Technicznym Regionu Polska Południowa Harsco Infrastructure Polska

Harsco Infrastructure Polska Sp. z o.o. Łubna 55, 05-532 Baniocha tel. +48 22 231 23 00 fax +48 22 231 23 90

Zdjęcia: archiwum Harsco Infrastructure Polska

Widok deskowania ław i ścian fundamentowych w lekkim systemie RASTO do montażu ręcznego na budowie.

Harsco Infrastructure, dzięki prowadzeniu wielu skomplikowanych projektów na całym świecie i dużemu doświadczeniu kadry inżynierskiej, potrafiło opracować w oparciu o typowy, katalogowy sprzęt indywidualne rozwiązanie, dostosowane do oczekiwań klienta. Firma kolejny raz udowodniła, że potrafi zaspokoić potrzeby deskowaniowe najbardziej wymagających klientów oraz dysponuje systemami deskowań do różnych zastosowań, które umożliwiają wydajną pracę na budowie.

deskowania i rusztowania

Jeden system – wiele zastosowań

Prosty montaż, niska cena

System inżynieryjny SUperSLIm daje wiele możliwości zastosowania Od roku 2011, kiedy firma Palisander wprowadziła ten system na polski rynek, użyto go na wielu budowach o różnym charakterze.

SUPERSLIM na budowach

Sprawdził się zarówno na budowie węzła „Marynarska” w Warszawie, jak i przy konstrukcji wysokiej dzwonnicy w Koninie. Z użyciem systemu SUPERSLIM wykonano również konstrukcję stropu atrium na wysokości 16 m na osiedlu „Pod Koroną” w Warszawie. Jednym z ciekawszych zastosowań tego systemu

d o d at e k p r o m o c yj n y

Wózek wspornikowy Palisander przy modernizacji tunelu na Trasie Generalskiej w Białymstoku

SUPERSLIM jako podparcie skośnych słupów na budowie CENT III w Warszawie

System SUPERSLIM przy budowie węzła „Marynarska” w Warszawie

Builder

107

SUPERSLIM przy wznoszeniu konstrukcji dzwonnicy kościoła w Koninie

październik 2013

Osiedle „Pod Koroną” w Warszawie – konstrukcja stropu atrium na wysokości 16 m z użyciem SUPERSLIM

Wózek wspornikowy przy pracach remontowych na moście nad rzeką Narew w Nowogrodzie

systemu SUPERSLIM jako jego podsta­ wy całość konstrukcji jest lekka. Plat­ forma jezdna (na kółkach) z przeciw­ wagą umożliwia swobodne przesuwa­ nie. Podest roboczy wykonano poprzez połączenie belki SUPERSLIM z belka­ mi ALSEC, na których mocowana jest sklejka.

Dzięki nieskomplikowanej budowie wózka oraz niewielkiej liczbie elemen­ tów nie trzeba zatrudniać specjalistów do jego montażu. Przygotowanie jest ła­ twiejsze, szybsze i tańsze w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami.

Wózek wspornikowy Palisander sprawdził się przy modernizacji Trasy Genralskiej w Białymstoku.

Obecnie to rozwiązanie używane jest przy pracach remontowych prowa­

dzonych na moście nad rzeką Narew w Nowogrodzie. W pierwszym etapie prac z wózka dokonuje się wyburzania i usuwania zniszczonych elementów.

W dalszej kolejności zostanie on użyty do szalowania kapy chodnikowej na tym obiekcie.

PPU Palisander Sp. z o.o.

15-620 Białystok ul. Elewatorska 11B www.palisander.com.pl biuro@palisander.com.pl

Zdjęcia: archiwum Palisander

było podparcie skośnych słupów na bu­ dowie CENT III w Warszawie.

Prowadzenie prac remontowych obiektów inżynieryjnych (mosty, wia­ dukty, estakady itp.) nad czynnymi li­ niami kolejowymi, rzekami lub jezd­ niami, gdzie nie ma możliwości zasto­ sowania tradycyjnych podestów robo­ czych, wymaga zastosowania specjal­ nych systemów BHP. Jeden z nich, zwany potocznie „wózkiem montażo­ wym”, pozwala na wykonywanie prac w ekstremalnie trudnych warunkach.

Standardowe wózki montażowe są jed­ nak duże i ciężkie. Palisander wprowa­ dzając do swojej oferty SUPERSLIM umożliwił przygotowywanie wózków dopasowanych indywidualnie do każ­ dego zadania. Dzięki zastosowaniu

marek Janiak Contract Director Ramirent S.a.

Grzegorz Przepiórka: W 2011 roku Ramirent został wybrany głównym dostawcą rozwiązań rusztowaniowych do budowy nowego bloku Elektrowni Sostanj. Jak przedstawia się szczegółowo udział firmy w realizacji tej inwestycji?

Marek Janiak: Firma Ramirent to nie tylko rusztowania. W ciągu ostatnich dwóch lat współpracy na budowie mogliśmy pokazać, że nie ograniczamy się tylko do zakresu, jaki obejmuje umowa, ale wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom klientów.

Obecnie nie tylko jesteśmy generalnym dostawcą rozwiązań rusztowaniowych, lecz także zapewniamy kompleksowy transport pionowy na potrzeby budowy nowego bloku.

Nowa inwestycja za granicą, w obcych warunkach, zawsze stanowi ogromne wyzwanie – zarówno logistyczne, administracyjne, jak i wykonawcze. Od chwili rozpoczęcia projektu z miesiąca na miesiąc zwiększa się liczba zadowolonych z naszych usług klientów. Mogę więc powiedzieć, że wszyscy pracownicy firmy Ramirent oraz nasi partnerzy zaangażowani w projekt znakomicie wykonują swoją pracę.

Jeśli miałbym nieco przybliżyć skalę naszych obecnych działań w tym zakresie – zaangażowanie personelu wykonawczego to ponad 90 osób, nadzór i administracja to kolejnych 10, logistyką i magazynowaniem zajmuje się 5 pracowników. Do tego

dochodzą działy wsparcia, obsługa prawna, księgowa, itp. Proszę zatem zauważyć, jak duża grupa osób zajmuje się tylko jedną inwestycją.

Ponadto zaangażowaliśmy już ponad 80 tys. m3 materiału rusztowaniowego Layher Allround, a w chwili obecnej nasi klienci użytkują ponad 1000 sztuk różnych rusztowań.

Nie jest to oczywiście maksimum naszych możliwości – projekt dopiero zbliża się do próby ciśnieniowej, więc przed nami jeszcze ogrom prac.

G.P.: Czy mógłby Pan nieco przybliżyć najważniejsze rozwiązania dostarczone przez Ramirent do realizacji słoweńskiego projektu?

M.J.: Oczywiście ważne jest każde rusztowanie – bez niego nasi klienci nie mogliby prowadzić swoich prac.

Jeżeli jednak chodzi o trudność wykonania czy też spektakularny wygląd, to warto wspomnieć chociażby o kanale spalin łączącym chłodnię kominową z absorberem. Proszę wyobrazić sobie rurę wiszącą na wysokości około 40 m nad ziemią, utrzymywaną przez dwa mobilne żurawie na skraju tego trzydziestometrowego odcinka, i naszych pracowników, instalujących rusztowania, które umożliwią firmie montażowej dostęp i wykonanie spoin łączących.

Kolejny ważny punkt naszej realizacji to platforma robocza wykonana z elementów rusztowaniowych, zawieszona wewnątrz kotła na ramie stalowej i – dzięki zastosowaniu lin oraz siłowników hydraulicznych – umożliwiająca przemieszczenie tej konstrukcji od poziomu 0 do 64 m. Wrażenie robi przede wszystkim rozmach tego przedsięwzięcia.

Powierzchnia ma ponad 360 m2 – oznacza to, że na linach jadą do góry dwa boiska do siatkówki!

G.P.: Ramirent zakończył wdrażanie systemu SCC. To dobry moment, by powiedzieć coś więcej o zarządzaniu bezpieczeństwem w firmie Ramirent...

M.J.: Ramirent S.A. jako pracodawca od wielu lat kładzie duży na-

cisk na bezpieczeństwo pracy swoich pracowników i na ochronę środowiska naturalnego, dlatego też w roku 2010 wdrożono system bezpieczeństwa i higieny pracy oparty na PN-N 18001:2004, a rok później – system zarządzania środowiskowego ISO 14001:2004. Oba systemy są certyfikowane przez jednostkę certyfikującą Germanischer Lloyd.

W związku z rozpoczęciem dużego kontraktu związanego z budową elektrowni w Słowenii Zarząd Spółki Ramirent podjął w 2012 roku decyzję o rozszerzeniu funkcjonujących już systemów o kolejny – SCC. Po rozpoczęciu (w połowie roku 2012) prac wdrożeniowych tego systemu odbył się (w marcu bieżącego roku) audyt zewnętrzny, przeprowadzony przez jednostkę Germanischer Lloyd, zakończony przyznaniem firmie Ramirent S.A. certyfikatu SCC. G.P.: Dziękuję za rozmowę.

Zdjęcia arch. ramirent

DeSkowania i RuSztowania d o d at e k p r o m o c yj n y

RamiRent z rozmachem

deskowania i rusztowania d o d at e k p r o m o c yj n y

rusztowania Peri Maciej Podsiadło Maciej rudaś

Dynamiczny rozwój w odpowiedzi na oczekiwania

ogólny wzrost świadomości uczestników procesu budowlanego oraz prowadzone na szeroką skalę inicjatywy w dziedzinie poprawy bezpieczeństwa pracy coraz częściej przyczyniają się do stosowania produktów i usług, których cena jest ważna, ale nie najważniejsza.

Elektrownia Westfalen, Hamm, Niemcy

Kryteria wyboru technologii

Dynamiczny rozwój PERI na rynku rusztowań stanowi przede wszystkim odpowiedź na rosnące oczekiwania ze strony inwestorów i wykonawców względem dostawców w zakresie spełnienia szeregu kryteriów mających wpływ na szybką, bezpieczną i profesjonalną realizację budowy. Ogólny wzrost świadomości uczestników procesu budowlanego oraz prowadzone na szeroką skalę inicjatywy w dziedzinie poprawy bezpieczeństwa pracy coraz częściej przyczyniają się do stosowania produktów i usług, których cena jest ważna, ale nie najważniejsza.

Można zauważyć, że w obecnym, trudniejszym ekonomicznie okresie wiele firm podejmuje intensywne działania mające na celu znalezienie optymalnej strategii. Długoterminowy sukces odnoszą te przedsiębiorstwa, które właściwie określają swoją strategię działania w zależności od zmian zachodzących na rynku, a ponadto uwzględniają otoczenie oraz zasoby ludzkie i materiałowe niezbędne do realizacji celów. Istotą tych strategii, czyli kompa-

su nadającego kurs, jest przecież stworzenie unikalności przedsiębiorstwa, dzięki której osiąga się trwałą przewagę na rynku i staje się łatwo rozpoznawalnym na tle konkurencji. W celu zbudowania i zachowania tej przewagi każde przedsiębiorstwo budowlane potrzebuje stałych i pewnych partnerów. Dlatego, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, którzy prowadzą prace z wykorzystaniem rusztowań, PERI koncentruje się przede wszystkim na stałym podnoszeniu jakości oferowanych w tym zakresie usług oraz opracowaniu optymalnych i bezpiecznych rozwiązań technologicznych.

Prosta Tower, Warszawa

Przede wszystkim bezpiecznie

Budowanie trwałej świadomości bezpieczeństwa oraz kształtowanie odpowiedzialnych postaw wymaga zaangażowania inwestora, projektanta, kierownictwa i kadry inżynierskiej budowy, a także podwykonawców i dostawców materiałów budowlanych. Zwiększenie stopnia bezpieczeństwa przy pracy na rusztowaniach w Polsce wymaga działań obejmujących generalnie wszystkie czynniki związane z rusztowaniami. Jako podstawowe należy tutaj wymienić produkt, projekt, montaż i użytkowanie.

Tylko certyfikowane produkty

W odniesieniu do produktu głównym kryterium branym pod uwagę przez świadomych bezpieczeństwa wykonaw-

111

Analiza rynku rusztowań z punktu widzenia oczekiwań wykonawców, którzy są świadomi konieczności stosowania bezpiecznych produktów, wskazuje na podstawowe pozacenowe kryteria brane pod uwagę przy wyborze najkorzystniejszej oferty z zakresu rusztowań. Należą do nich: • bezpieczeństwo: – produktu, – projektu, – montażu i demontażu, – użytkowania, • terminowość dostaw i montażu, • funkcjonalność, • kompetencje i doświadczenie.

październik 2013

Dynamiczny rozwój PERI na rynku rusztowań stanowi przede wszystkim odpowiedź na rosnące oczekiwania ze strony inwestorów i wykonawców względem dostawców w zakresie spełnienia szeregu kryteriów, mających wpływ na szybką, bezpieczną i profesjonalną realizację budowy.

Wieżowiec Warsaw Spire, Warszawa

ców jest stosowanie certyfikowanych produktów, zgodnych z normami i dyrektywami europejskimi. Takie postępowanie eliminuje czynniki wpływające negatywnie na bezpieczeństwo podczas pracy na rusztowaniach oraz niekontrolowany napływ rusztowań o niskiej jakości, w złym stanie technicznym, które często nie podlegają żadnej weryfikacji. Dzięki temu możliwe jest również ograniczenie wprowadzania na rynek niebezpiecznych produktów, np. importowanych z Chin rusztowań wykonywanych ze stali o nieznanych parametrach lub rusztowań, których pozbywają się przedsiębiorcy z krajów zachodnich z powodu wysokiego stopnia zużycia.

Projekt

Kolejnym z czynników, który ma szczególny wpływ na bezpieczeństwo prowadzenia prac, zwłaszcza w przypadku sektora przemysłowego, jest projekt. Dokumentacja projektowa, obliczenia statyczne oraz dodatkowo opracowywane indywidualnie szczegółowe zasady montażu, użytkowania

Builder

W

iększości uczestników rynku budowlanego marka PERI kojarzy się przede wszystkim z wysoką jakością usług w zakresie systemów deskowań i konstrukcji podporowych, służących do wykonywania monolitycznych obiektów żelbetowych. Dbając o ciągłe podnoszenie poziomu obsługi klientów, zwiększenie zakresu dostępnych wyrobów i zapewnienie lepszych ekonomicznie technologii, PERI aktywnie rozwija i udoskonala także inny swój produkt – rusztowania.

Oferta PERI w zakresie rusztowań obejmuje wszystkie segmenty budownictwa, niezależnie od wielkości i stopnia skomplikowania budowy. Dostępna technologia i rozwiązania znajdują zastosowanie zarówno w sektorze budownictwa kubaturowego oraz inżynieryjnego (jako rusztowania elewacyjne, dostępowe, modułowe oraz robocze), jak również budownictwa przemysłowego, ze szczególnym uwzględnieniem energetyki (jako rusztowania do prowadzenia wszelkich prac związanych z remontami i utrzymaniem ruchu). Oprócz produktu, jakim są rusztowania, PERI oferuje również wszechstronny serwis, w skład którego wchodzą indywidualne projektowanie, obliczenia statyczne, obsługa logistyczna, a także kompleksowa usługa montażu i demontażu oraz obsługa w trakcie użytkowania rusztowania.

deskowania i rusztowania d o d at e k p r o m o c yj n y

i demontażu rusztowań w zależności od charakterystyki zadania obejmują wymagane przez klientów kryterium bezpieczeństwa. Określenie specyfiki rusztowań w zakresie zagadnień statyki konstrukcji (luzy montażowe, imperfekcje, itp.) wymaga wysoce specjalistycznej wiedzy i zastrzeżonego oprogramowania, które są dostępne przeważnie tylko wąskiemu gronu czołowych producentów deskowań i rusztowań. Same uprawnienia budowlane odniesione do typowych stalowych konstrukcji budowlanych nie oznaczają, że nawet najlepszy projektant jest w stanie prawidłowo obliczyć konstrukcję rusztowań. Wspomniany poprzednio czynnik – produkt – pośrednio również ma wpływ na ewentualne błędy projektowe. W przypadku rusztowań nieznanego pochodzenia materiały o nieznanych parametrach mechanicznych mogą zostać błędnie przyjęte w projekcie. Często wskutek połączenia poszczególnych elementów rusztowań pochodzących od różnych producentów powstaje struktura, która zupełnie odbiega od założeń odniesionych tylko do jednego systemu.

Fachowy montaż i demontaż

Następnym czynnikiem mającym wpływ na kryterium bezpieczeństwa jest montaż i demontaż rusztowań.

Statystyki wypadków, szczególnie upadków z wysokości, w brutalny sposób odkrywają smutną prawdę o branży budowalnej, która jest zdecydowanym liderem pod względem śmiertelnych wypadków przy pracy. System szkoleń dla montażystów rusztowań w Polsce jest pobieżny, a kurs przygotowujący do zdobycia uprawnień montażysty trwa zaledwie kilka dni, co ze względów oczywistych nie daje szans na zdobycie wymaganej wiedzy i doświadczenia. To z kolei ma swoje konsekwencje w jakości wykonywanych później robót i możliwości wystąpienia wypadku. Okazuje się, że takim wypadkom znacznie częściej ulegają użytkownicy rusztowań niż pracownicy, którzy je montują. Przyczyną okazuje się jednak niefachowo przeprowadzony montaż. Dlatego świadomy bezpieczeństwa wykonawca przy wyborze dostawcy rusztowań oferującego ich montaż i demontaż będzie szczegółowo rozpatrywał uprawnienia, kompetencje i doświadczenie montażystów – pomimo braku odpowiedniego systemu szkoleniowego

w Polsce. Wynika to przede wszystkim z odpowiedzialności kierownika budowy, który – będąc w świetle prawa budowlanego odpowiedzialnym za bezpieczeństwo ludzi pracujących na budowie – może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej oraz odpowiedzialności moralnej, gdy zdarzy się wypadek.

Użytkowanie

Ważnym ogniwem całego procesu wyboru odpowiedniego systemu rusztowań jest także jego użytkowanie, które ma znaczny wpływ na bezpieczeństwo ludzi na budowie.

W tym przypadku użytkowanie rozumiane jest jako używanie przez wykonawcę rusztowań w postaci narzędzia do wykonywania przez niego dalszych prac, np. montażu elewacji, remontu kotła i instalacji, montażu konstrukcji stalowej itp. Odnosi się to zarówno do pracownika bezpośrednio pracującego na rusztowaniu, kierownika budowy, jak również wyższej kadry kierowniczej.

Bezpośredni użytkownik, który nie wykonywał montażu rusztowania, na którym pracuje, jest statystycznie najbardziej narażony na upadek

posiadając w pełni dopracowane nowoczesne technologie oraz know-how z zakresu rusztowań, perI oferuje profesjonalne rozwiązania zarówno dla zadań prostych, jak i dużych, skomplikowanych projektów. z wysokości i często niedostatecznie przeszkolony w zakresie użytkowania rusztowań, choćby ze względu na brak wystarczającego programu szkoleń wymaganego przepisami. Podczas podejmowania decyzji o wyborze dostawcy rusztowań wykonawcy analizują więc praktycznie wpływ gotowego już narzędzia, jakim są kompletnie zmontowane rusztowania, na bezpieczeństwo ludzi, którzy z uwagi na swoje zobowiązania i terminy wykonania zleceń muszą na nich pracować.

Just in time

Kolejnym kryterium, które wykonawcy biorą pod uwagę przy wyborze dostawcy rusztowań, jest terminowość dostaw i montażu. Napięty harmonogram prac, skoordynowanie wielu branż oraz dostawców na

jednej budowie oraz dbanie o koszty i bezpieczeństwo to wyzwania dla każdego przedsiębiorstwa budowlanego. Co więcej, dla wielu firm terminowa realizacja projektu determinuje ich powodzenie na rynku.

To tłumaczy, dlaczego tak ważne są logistyka wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa oraz sprawne zarządzanie łańcuchem dostaw. Ponieważ zdarzało się, że wykonawcy, kierując się pozornie atrakcyjnie cenową ofertą, wybierali najtańsze rusztowania wraz z montażem, a potem w wyniku niespełnienia obietnic takiego dostawcy musieli w trakcie prowadzenia budowy wymieniać dostawcę lub kolejne partie materiału wraz z montażem zamawiać z innego źródła, kryterium terminowości dostaw i montażu jest szczególnie istotne. W przypadku niedotrzymania terminów przez dostawcę rusztowań i wpływu tego zdarzenia na końcowy termin realizacji budowy wykonawca, dla którego klientem jest inwestor, traci nie tylko wiarygodność, lecz często także znaczne środki finansowe. Dlatego wybór dostawcy rusztowań pod kątem kryterium terminowości opiera się na analizie możliwości oferentów odnośnie rzeczywiście posiadanego potencjału materiału, sprawności logistyki, dostaw „just in time”, szybkości reakcji na potrzeby budowy oraz profesjonalizmu i liczby montażystów rusztowań.

Zaspokajanie potrzeb

Kryterium funkcjonalności w wyborze systemu i dostawcy rusztowań uwzględniane jest przez wykonawców zgodnie z jego definicją. Funkcjonalność w technice to zbiór atrybutów urządzenia lub systemu określających zdolność do dostarczenia funkcji zaspokajających wyznaczone i zakładane potrzeby podczas używania w określonych warunkach.

Oznacza to, że funkcjonalne rusztowania mają spełniać swoje określone funkcje w procesie budowy jako narzędzie, które po końcowym i kompletnym zmontowaniu będzie odpowiadać oczekiwaniom wykonawców lub je przewyższy. Kryterium to jest brane pod uwagę przez wykonawców z uwagi na ich dotychczasowe doświadczenia z rusztowaniami, w przypadku których okazywało się, że pomimo ich zmontowania w terminie nie spełniają one wymagań co do prowadzenia dalszych prac. Sytuacje takie wytwarzały ko-

nieczność demontażu części układu i ponownego montażu, co miało negatywny wpływ na termin i generowało dodatkowe koszty. Ponadto zdarzało się, że z powodu skromnego asortymentu towaru i związanego z tym braku możliwości zastosowania funkcjonalnych rozwiązań technologicznych zmontowane stanowiska robocze stanowiły problem dla późniejszych użytkowników z uwagi na zmniejszenie przestrzeni roboczych lub dodatkowe podesty, obejścia i kolizje.

Gwarancja wiedzy

Kryterium kompetencji i doświadczenia związane jest ściśle z wiedzą i umiejętnościami praktycznymi konkretnego dostawcy, które charakteryzują się łatwością sprawnej, skutecznej i odpowiadającej oczekiwaniom jakościowym realizacji powierzonych zadań. Dzięki doświadczonemu dostawcy rusztowań wykonawca gwarantuje sobie dostępność wiedzy zdobytej przy wcześniejszych realizacjach w zakresie proponowanych rozwiązań i wykonywania prac związanych nie tylko z rusztowaniami. Kryterium to analizuje się szczególnie na etapie składania oferty i negocjacji, gdy sprawdzane są niezbędne referencje i omawiana jest technologia, która będzie mia-

ła wpływ nie tylko na cenę rusztowań, ale przede wszystkim na powodzenie całego przedsięwzięcia, jakim jest budowa. Takie podejście zapewnia możliwie najlepsze zastosowanie użytego materiału, ekonomiczną realizację i sprawny przebieg robót z określonymi w czasie cyklami roboczymi.

Podane powyżej kryteria wyboru dostawcy rusztowań określają sumarycznie poziom jakości obsługi klienta oraz spełnienia jego oczekiwań w zakresie bezpieczeństwa produktu i usługi, jaką stanowi montaż i demontaż rusztowań. Jest oczywiste, że cena produktu i takich usług nie może być zbyt wysoka, bo staje się wrogiem, ani zbyt niska, bo traci wiarygodność. Cena stanowi przecież relację korzyści klienta do jakości oferowanego produktu i usługi oraz poziomu bezpieczeństwa.

Innowacyjność i jej przykłady

Innym aspektem mającym wpływ na rozwój przedsiębiorstwa oraz oferowanie klientom coraz sprawniejszych i bezpieczniejszych rozwiązań jest innowacyjność produktu. Profesjonalny system rusztowań integruje szereg pozornie sprzecznych cech użytkowych, takich jak wszechstronność stosowania, wysoka nośność, szybkość montażu, wygoda użytkowania i – co najważ-

Ciągłe udoskonalanie produktów i usług, wychodzenie naprzeciw wyzwaniom technicznym oraz spełnianie opisanych w niniejszym artykule kryteriów oczekiwań klientów są trwałymi elementami strategii działania oraz rozwoju PERI Polska. PERI posiada w pełni dopracowane nowoczesne technologie oraz know-how z zakresu rusztowań, dzięki czemu może oferować profesjonalne rozwiązania zarówno w przypadku prostych zadań, jak i dużych, skomplikowanych projektów. Tych z Państwa, którzy zainteresowani są bliższym zapoznaniem się z możliwościami techniki rusztowań PERI, zapraszamy do kontaktu z Centrami Szkoleniowymi, gdzie odbywają się teoretyczne oraz praktyczne seminaria, dostosowane do potrzeb i oczekiwań słuchaczy.

Maciej Podsiadło, Dyrektor Handlowy Maciej Rudaś, Dyrektor Oddziału Rusztowań PERI Polska

październik 2013

113

Modernizacja mostu w linii kolejowej nr 274 Wrocław Świebodzki – Zgorzelec

Oprócz produktu PERI oferuje również wszechstronny serwis, w którego skład wchodzą indywidualne projektowanie, obliczenia statyczne, obsługa logistyczna, a także kompleksowa usługa montażu i demontażu oraz obsługa w trakcie użytkowania rusztowania.

Builder

Elektrownia Eemshaven, Holandia

Zdjęcia: archiwum PERI

niejsze – wysoki poziom bezpieczeństwa. W tym przypadku doskonałym przykładem innowacyjnej technologii jest system rusztowań PERI UP Rosett Flex, który idzie o krok dalej i łączy wymienione cechy w synergiczną całość. Uzupełniają się one wzajemnie, co potęguje korzyści ze stosowania. Rosett Flex jest wszechstronnym, uniwersalnym modułowym rusztowaniem systemowym, które spełnia wszystkie wymagania budownictwa przemysłowego. Pozwala na swobodne dopasowanie do warunków na placu budowy, a przy tym zapewnia najwyższe bezpieczeństwo tworzonych stanowisk pracy. Platformy robocze są całkowicie pokryte podestami z perforowaną powierzchnią antypoślizgową bez szczelin, a wszelkie przeszkody są łatwo obudowywane. Połączenia rygli ze słupkami i podestów z ryglami zabezpieczają się samoczynnie zapadką grawitacyjną. Wysoka sztywność węzłów skutkuje dużą nośnością słupków i znaczną redukcją liczby wymaganych stężeń.

Builder Adres redakcji i wydawnictwa 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 tel.: 22 853 06 87 do 88 fax: 22 244 24 63 builder@pwbmedia.pl reklama@pwbmedia.pl serwis@pwbmedia.pl www.ebuilder.pl Rada Programowa/Naukowa prof. zw. dr hab. inż. Kazimierz Szulborski – przewodniczący prof. dr hab. inż. Leonard Runkiewicz prof. dr hab. inż. Antoni Biegus prof. dr hab. inż. Jerzy Hoła prof. dr hab. inż. Kazimierz Cieszyński dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – wiceprzewodniczący dr inż. Mariusz Gaczek dr inż. Józef P. Adamowski dr Piotr Noakowski (Stuttgart) dr inż. Jan Gierczak dr inż. Marek Sawicki dr inż. Andrzej Stańczyk mgr inż. Miłosz Węcławski mgr inż. Czesław Sokołowski mgr inż. Małgorzata Chojnacka mgr inż. Karol Kramarz Redaktor Naczelna mgr inż. Danuta Burzyńska Redakcja Grzegorz Przepiórka Współpraca Adam Zyzman Redaktor Serwisów Internetowych Wioletta Domeradzka Korekta Ewa Dzierżanowska Dyrektor Marketingu i Sprzedaży Dominik Suwiński

PATRONATy Buildera XIX Konferencja Naukowo-Techniczna (Ciechocinek)

Największe ryzyka i błędy w procedurach udzielania, realizacji i rozliczania zamówień na roboty budowlane będą tematem kolejnej konferencji, która odbędzie się w dniach 9-11 października 2013 r. Organizatorem jest OWEOB Promocja Sp. z o.o.

XXI Ogólnopolska Konferencja „Ekologia a Budownictwo” (Bielsko-Biała)

Konferencja odbędzie się w dniach 10-12 października 2013 r. Organizatorami są Komitet Ekologii przy PZITB, ITB, PZITB – Oddział Bielsko-Biała, Śląska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa. Wydarzenie adresowane jest do środowisk naukowych i zawodowych, a także do samorządów i administracji państwowej. www.pzitb.bielsko.pl

Monitoring Rynku Budowlanego 2013 (Warszawa)

Organizowane przez ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku wydarzenie stanowi kompendium wiedzy o aktualnej sytuacji gospodarczej polskiej branży budowlanej. XVI edycja konferencji odbędzie się 17 października br. www.asm-poland.com.pl

„Problemy przygotowania i realizacji inwestycji” (Gdańsk)

Konferencja naukowo-techniczna pod powyższym tytułem została zaplanowana na 18 października br. Celem spotkania będzie wymiana poglądów i doświadczeń oraz doskonalenie zawodowe środowiska inżynierów budownictwa w obszarze przygotowania, organizacji i wykonawstwa obiektów budowlanych. Organizatorzy: PZITB i Politechnika Gdańska. www.pzitbgdansk.pl

I Konferencja Techniczno-Budowlana TECH-BUD 2013 (Kraków)

Konferencja odbędzie się w dniach 23-25 października 2013 r. Jej przedmiotem jest problematyka projektowania i wykonawstwa w aspekcie stosowania nowych technologii, materiałów i nowoczesnej techniki w budownictwie oraz praktyka i teoria stosowania norm europejskich. Organizatorami są PZITB oraz Centrum Usług Techniczno-Organizacyjnych Budownictwa, oddział małopolski w Krakowie. www.tech-bud.pzitb.org.pl

Firma na Medal

Wyróżnienia Firma na Medal, Inwestor na Medal, Budowniczy Polskiego Sportu i Sportowy Obiekt Roku przyznaje, jak co roku, Polski Klub Infrastruktury Sportowej/Klub Sportowa Polska. Od bieżącego roku konkurs objęty został również ogólnopolskim programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ, nad którym honorowy patronat objął Wicepremier i Minister Gospodarki Janusz Piechociński, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Janusz Żbik, SARP, Izba Architektów RP, IBDiM, Izba Projektowania Budowlanego, Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego i stowarzyszenia branżowe. W związku z tym przyznawane będą również wyróżnienia specjalne dla polskich architektów i konstruktorów oraz zaprojektowanych przez nich obiektów – Sportowa Architektura Regionu. Gala finałowa odbędzie się 14 listopada 2013 r. Zgłoszenia przyjmowane są pod adresem biuro@pkis.pl lub builder@pwbmedia.pl.

Biuro Reklamy Patrycja Puchała, Anna Młynarczyk, Karol Gawryś Dyrektor Artystyczny Wojciech Jaźwiński Koordynator ds. Wydawniczych Wioletta Domeradzka DTP PI Projekty Indywidualne Kolportaż prenumerata redakcyjna, prenumerata RUCH, KOLPORTER, kiosk24.pl; sieć placówek PressCaffe, podczas targów i wystaw budownictwa Wydawca PWB MEDIA 04-832 Warszawa, ul. Patriotów 174 Prezes Marek Zdziebłowski Wiceprezes, Dyrektor Wydawnictwa Beata Żuraw-Zdziebłowska Sekretariat Wydawnictwa Emilia Kuliberda Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim.

Przedruki i wykorzystanie materiałów wyłącznie za zgodą redakcji.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania tekstów i zmiany tytułów nadesłanych materiałów.

Redakcja nie odpowiada za treść reklam i materiałów promocyjnych.

Wersję pierwotną pisma stanowi wersja papierowa.

Informacje nt. publikacji naukowych – www.ebuilder.pl

– członek Loży Złotej

Business Centre Club, Builder – laureat I i XI edycji Medalu Europejskiego 5

warunki prenumeraty na StrOnie – www.eBuiLDer.pL – prenumeratĘ przyjmujĄ: reDakcja, ruch, kOLpOrter Prenumerata realizowana przez RUCH S.A.: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 700-1800.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Wrocławskie Dni Mostowe (Wrocław)

Tegoroczne seminarium Wrocławskie Dni Mostowe – 21-22 listopada br. – będzie poświęcone tematyce mostów miejskich. Obrady seminarium poprzedzi (20 listopada) jednodniowy WORKSHOP na temat „Badania obiektów mostowych”. www.wdm.pwr.wroc.pl

Konferencja „Powerpol Utilities – Green Build” (Warszawa)

Organizatorami wydarzenia, które odbędzie sie 16 stycznia 2014 r. w Hotelu Marriot w Warszawie, są Europejskie Centrum Biznesu oraz Kancelaria DENTONS. Celem warsztatów będzie przedstawienie procesu inwestycyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. www.utilities.powerpol.pl

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA (Poznań)

Kolejna edycja targów BUDMA odbędzie się w nowym terminie: 11-14 marca 2014 r. Hasło przewodnie: Inspiracje, Budowa, Remont.

Jako dopełnienie ekspozycji dla każdej z grup zwiedzających przygotowane zostanie specjalne wydarzenie (m.in. Dzień Dystrybutora, Forum Architektury, Strefa Testów). Istotnym elementem targów będzie ponadto jedyna w Polsce ekspozycja produktów i oferty firm zajmujących się tematyką infrastruktury sportowej, czyli Targi CBS – Centrum Budownictwa Sportowego. www.budma.pl

PRzEDsIęWzIęCIA Buildera – nowe terminy Gala Buildera 2013

Rozpoczęła się kolejna edycja konkursów Budowlana Firma Roku, Polski Herkules i Laury Buildera.

Zgłoszenia przyjmujemy do 31 października pod adresem builder@pwbmedia.pl. Od bieżącego roku konkurs objęty został również ogólnopolskim programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ – w jego ramach wyróżnienia przyznawane są pracowniom architektonicznym i konstrukcyjnym. Gala Finałowa odbędzie się 3 grudnia 2013 r.

2013 POLSKI2013

HERKULES 2013

Konkurs dla młodych architektów i studentów architektury

Z początkiem października rusza konkurs dedykowany młodym architektom i studentom architektury realizowany w ramach Programu Promujemy Polską Architekturę. Regulamin i wszelkie informacje na stronie www.ebuilder.pl oraz pod nr. tel. 513091638. Gala finałowa, podczas której zostaną ogłoszone wyniki, została zaplanowana na 30 stycznia 2014 r. Więcej: str. 66.

TopBuilder 2014

Wyróżnieniem TOPBUILDER nagradzane są materiały, technologie, urządzenia, budowle i rozwiązania IT, finansowe, projekty, inicjatywy, przedsięwzięcia i programy dedykowane branży budowlanej, a także projekty architektoniczne i konstrukcyjne (konkurs został objęty programem promocyjno-edukacyjnym PROMUJEMY POLSKĄ ARCHITEKTURĘ). Na Państwa zgłoszenia do VI edycji konkursu czekamy pod adresem builder@pwbmedia.pl. Gala finałowa TopBuilder 2014 zaplanowana jest na 30 stycznia 2014 r.

PROgRAm PROmOCyjnO-EdUKACyjny BUildERA

PERI - innowacyjne rozwiązania deskowań i rusztowań Deskowania, rusztowania oraz doradztwo techniczne z jednego źródła

Edificio Agora, Walencja, Hiszpania

„

Most autostradowy MA-91 przez Wisłę k. Grudziądza

Prosta Tower, Warszawa

Stadion PGE Arena, Gdańsk

Nasze usługi to zindywidualizowane, kompleksowe rozwiązania deskowań i rusztowań z jednego źródła, które pozwalają klientom PERI na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Najwyższy standard bezpieczeństwa dla komfortu pracy personelu oznacza także oszczędność czasu oraz większą wydajność.

Deskowania Rusztowania Doradztwo techniczne www.peri.com.pl info@peri.com.pl