5 Almere Centrum, een nieuwe lichtimpuls voor een een jaren ‘80 icoon

Almere Centrum is één van de 50 ‘Collectie stations’ van Bureau Spoorbouwmeester. Het station is in de jaren ‘80 ontworpen door architect Peter van Kilsdonk. Elke functie van het gebouw heeft een andere kleur. De draagconstructies zijn rood, hemelwaterafvoeren blauw en elektrische installaties groen. De kap van Almere Centraal is een grote rode vakwerkconstructie, met vakken van 2,5 bij 2,5 meter.

De perrons op Almere Centraal worden verlicht door groene downlighters die elke 10 meter onder de kap hangen. Tussen de downlighters hangt steeds een groene luidspreker voor de stationsomroep. De downlighters hangen eigenlijk te ver uit elkaar en daardoor voldeed het perron niet aan de vereiste verlichtingssterkte en gelijkmatigheid.

Almere Centrum is een Stationstype Plus. De ProRailrichtlijn eist op Plus-stations een verlichtingssterkte (Em) op het overkapte perron van 50 lux met een gelijkmatigheid (U0) van 0,5. De Em was slechts 20 lux met een U0 van 0,2. Hierdoor voelde het stations in de avond donker en onveilig aan. Na de ombouw van de downlighters is de verlichtingssterkte 55lux en de gelijkmatigheid 0,5.

De downlighters stralen alleen licht naar het perron. De kap was hierdoor in de avond niet zichtbaar en hing als een donkere wolk boven het perron. De wens van Spoorbouwmeester was om de kap ook in de avond meer zichtbaar te maken (net als bij Tilburg, zie hoofdstuk 25), met bijvoorbeeld horizontaal gerichte spots die door het vakwerk schijnen.

10m 5m 2,5m

2,5m

7,5m

Posities van lampen en luidsprekers ten opzichte van het rode 2,5 x 2,5 meter vakwerk. Boven de perrons hangt elke 10 m een luidspreker (groene bol) en elke 10m een downlighter (groene bol met gele stip). De lampen en luidsprekers zijn omwille van de gelijkmatigheid steeds versprongen.

De verlichting nu. Onder de luidsprekers (tussen de downlighters) bevindt zich een iets donkerder vlek. Doordat de verlichtingssterkte al veel hoger is, voelt het prettiger. De kap is beter zichtbaar. Boven op de downlighters hebben we horizontaal gerichte led spots gezet die het vakwerk van binnen naar buiten aanlichten (dus van het perron af om verblinding te voorkomen).

De downlighter in de rode cirkel boven de trap is defect en was nog niet vervangen op het moment van de foto. Om die te vervangen moet boven de trap een steiger gebouwd worden. Dit is tijdens een nachtelijke buitendienststelling uitgevoerd.

Er zijn diverse plannen geweest om de gelijkmatigheid te verbeteren. Er was een plan met een rode kabelgoot, door het vakwerk op 6,6 m hoogte, met in elk vak (elke 2,5 meter) een ledbalk boven de geleidelijn. Er was een plan om de luidsprekers te vervangen door extra led downlighters. Spoorbouwmeester wilde echter het originele ontwerp handhaven. We hebben daarom nieuwe binnenwerken voor de bestaande downlighters laten ontwikkelen met een ovale bundel om steeds vanaf 6,6 meter hoogte een oppervlak van 12 bij 6 meter perron aan te lichten. In eerste instantie haalde de aannemer de 50 lux nog niet. Dit lag aan een foutje in de lichtberekening. Hierna zijn de drivers aangepast en wordt de gemiddelde verlichtingssterkte van 50 lux bij een gelijkmatigheid van 0,5 wel behaald.

De tweejaarlijkse vervanging van de kwiklampen met een steiger boven de trap was extra kostbaar zie foto bijschrift links onder. Als er tussentijdse storingen waren werd reparatie vaak uitgesteld tot de geplande vervangingsonderhoud, waardoor de verlichting boven de trap voorafgaand aan de ledvervanging al geruime tijd niet voldeed. De led downlighters hoeven nu maar 1x per 10 jaar vervangen te worden. Dat is ook een betere garantie dat het station door de jaren heen ‘veilig en heel’ blijft.

Tip:

– Overleg vroegtijdig met Spoorbouwmeester. – Met relatief lage kosten is een kap of dak veel beter zichtbaar te maken. – Dit geeft een veel betere sociale veiligheidsbeleving in de avond.

Op de spot is een kap gezet om verblinding te voorkomen.

Station Alkmaar de oude situatie met de oude armaturen in zone A