11 Rijswijk, vervangen en dimmen van lichtlijnen van 1174 armaturen

Rijswijk is een vrij somber station in een tunnel. Er zijn in Nederland maar een paar ondergrondse stations (Delft, Rijswijk, Best, Schiphol). Op volledig omsloten perrons is de norm voor de verlichtingssterkte 200 lux en dat is 2x hoger dan op de grootste bovengrondse stations. Deze norm komt overeen met die van de metro van Amsterdam.

Op Rijswijk is in het ontwerp al veel gedaan om het station minder somber te maken. Naast de functionele lichtlijn (ca. 470 armaturen op de 2 middenperrons) is er ook nog indirecte verlichting van het plafond met 704 armaturen. De bedoeling is dat het plafond overdag sterker verlicht wordt dan ’s avonds, om zo de indruk van daglicht te wekken. De plafondarmaturen zijn koel wit (4000K) en de perron armaturen zijn warm wit (3000K).

Het perron in de tunnel is langer dan de langste Intercity die er bij storingen in de dienstregeling moet kunnen stoppen (ca. 400 meter). In de normale dienstregeling stoppen er echter alleen maar Sprinters op Rijswijk.

De Sprinters stoppen altijd aan de zuidkant van het perron. De perrons hebben een entreegebouw met trappen en liften aan de zuidkant maar ook aan de noordkant (de Piramide). De reizigers worden naar de entree aan de zuidkant verleid, omdat daar de meeste commercie zit. De entree aan de noordkant is altijd vrij leeg.

De beheerder wilde de wachtende reizigers met het licht laten zien waar de stopzone van de Sprinter is. Dit hebben we gedaan door de verlichting op de eerste 150 meter van het perron permanent te laten branden.

Op het achterste deel van het perron zijn elke 30 meter sensoren geplaatst en als er geen personen zijn dimmen de lampen naar 20%. Hierdoor worden reizigers niet verleid om op het donkere stuk (waar normaal nooit een trein komt) te gaan staan wachten.

Als onverhoopt toch een persoon het donkere stuk in wandelt gaat het licht 30 meter voor hem uit naar 100%. Doordat het daarachter op 20% blijft, wordt hij niet verleid verder te lopen.

De sensoren die elke 30m boven het perron zijn aangebracht

Station Rijswijk met 3000K downlighters en 4000K uplighters.

De entree aan de noordzijde van de perrons van station Rijswijk (De Piramide) wordt eigenlijk bijna niet gebruikt.

Na de laatste trein dimt de verlichting naar 10% om geen vandalen aan te trekken. Als er toch een iemand op het perron komt, gaat de verlichting naar 100%. Dit om te voorkomen dat er bijvoorbeeld zwervers op de perrons gaan slapen (hoewel hier ook nachtnet rijdt).

De 24 sensoren en de circa 1000 dimbare armaturen zijn met een Dali (4-aderige) stuurkabel verbonden met Helvar dimcontrollers in de technische ruimte. Eén Dali-bus kan 128 armaturen besturen. Er zijn 9 controllers geplaatst, verdeeld over 2 technische ruimten. Voor servicedoeleinden is in de technische ruimte een service gateway (met simkaartje) geplaatst, zodat Helvar gedurende de garantietermijn van 5 jaar op afstand de instellingen kan bekijken en zo nodig corrigeren.

Tips en conclusies:

– Werken met lichtkleuren helpt in een sombere tunnel. – Licht kan reizigers naar een instapzone verleiden. – Licht kan ongewenste bezoekers van donkere stukken weren.

Blauw licht naast de lift bij het zuidelijke perroneinde.