Cadeau Magazine no. 8

CADEAU MAGAZINE NO. 8 | WINTER 2012 | PRIJS 6,95

D

E

N

K

E

N

-

D

E

L

E

N

-

D

Vernieuwing &OFSHJF %BU EPFO XF [FMG &FSTUF CJPMPHJTDIF CPFS HFFGU OPPJU PQ (MJCCFSFO JO (SPFOMBOE #JFTMBOE BBO EF +FLFS

O

E

N

Schetsen van Schoonheid

De ramen van de Sint-Janskerk zijn het hoogtepunt van de Noord-Nederlandse glasschilderkunst.

De 400 jaar oude ontwerptekeningen van Dirck Crabeth (ca. 1510-1572), aangevuld met bruiklenen uit het Rijksmuseum en het Amsterdam Museum, waarvan sommige 22 meter lang, staan bekend als de grootste ter wereld en behoren tot het beste dat de Nederlandse renaissance voortbracht. Ze werden in de afgelopen zeven jaar gerestaureerd en zijn nu voor korte tijd te zien, samen met de ramen in de kerk, van 23 november tot en met 9 april 2012 in MuseumgoudA en SintJanskerk. www.schetsenvanschoonheid.nl

2 | Cadeau

Nieuwe winter, nieuwe kansen!

N

adat de bomen hun blaadjes hebben verloren slaapt de natuur langzaam in, de planten trekken hun sap terug in de wortels, een ander ritme breekt aan. De winter is het seizoen van de rust. De dagen zijn kort en de nachten lang. Maar wij mensen weigeren de winterslaap. Het is de drukste maand van het jaar. Bedrijven willen nog net die ene order binnenslepen en de administratie moet af.

Ondertussen worden we overladen met familiefeesten. Sinterklaas, Kerst, Oud & Nieuw en Carnaval. En steeds weer blijkt dat we elkaar nodig hebben. De mens als sociaal wezen. Zijn we samen sterker tegen de kou, is dit alles een verplichting, is het liefde of willen we gewoon samen feestvieren?

Ik lees iedere dag het zinnetje: ”Niets is onmogelijke als wij het samen doen”. Klopt helemaal, want geeft het geen positieve energie wanneer je dingen samen voor elkaar krijgt. Een gemeenschappelijke droom werkelijkheid maakt of elkaar -gewoon- uit de brand helpt. In dit nummer van Cadeau daarom extra aandacht aan een bijzondere buurt. Een buurt waar dit alles voelbaar is,

Biesland in Maastricht. De onderlinge verbondenheid komt tot uiting op het buurtfeest, bij de fanfare, en uit vele bijzondere initiatieven. Mensen vertellen elkaar over hun projecten, delen hun dromen, en maken waar waarin ze geloven. Een van die dromen is “Maastricht Energie”, een nieuwe energie coöperatie. Het is een burger initiatief, een droom om samen duurzame energie op te wekken.

Van elkaar en voor elkaar. Biesland is één van de vele buurten waar veel gebeurt, in volgende nummers van Cadeau zullen er vast meer volgen.

Cadeau staat voor het delen van positieve, gepassioneerde doeners. En die boodschap willen we met u verder verspreiden. Doet u mee? We zoeken buurten, coöperatieve partners en heel veel inspirerende initiatieven. Bent u geïnteresseerd, stuur dan een mailtje aan info@cadeaumagazine.nl. Want “niets is onmogelijk als wij het samen doen”.

Veel lees plezier, Marie Six Hoofdredactie

Cadeau | 3

Jette Carolijn van den Berg

pagina 6

Iconen, levende kunst in Nederland

pagina 12

Landgoed Staverden

pagina 16

Inhoud KUNST Schetsen van schoonheid in MuseumGoudA 2 De liefde voor het Russisch icoon 8 CULTUUR Jette Carolijn van den Berg Iconen, levende kunst in Nederland De pauw geeft status aan landgoed Staverden Historische buitenplaatsen Jong & oud ontmoeten elkaar in Biesland Budgetkring Voedselbank Fatimaplein

20 52 55 57

SPIRITUALITEIT Springtij

41

COLUMNS Bewijs geleverd voor buitenaards leven Arnoud Six

54 58

6 12 16

NATUUR Glibberen in Groenland Rivieren van Salie, tegen al uw slangenbeten De oceaan in beeld door Jos Bunni Eerste biologische boer geeft nooit op!

24 32 34 36

VRIJE TIJD Shoppen bij Shirdak blijft een verrassing Agenda: leuke dingen om te doen Biesland Maastricht Energie, door ons voor ons Robert de Vree over zijn winkel in Wyck Tuinman Roel Meertens Lions Deze hotels zijn een cadeau aan jezelf

22 44 45 46 35 50 56 59

Dit magazine is gedrukt op FSC® papier. FSC® is het keurmerk voor verantwoord bosbeheer. Cadeau is een uitgave van uitgeverij Now Jam en verschijnt vier keer per jaar. Het magazine wordt selectief verspreid in hotels, restaurants, musea en galerieën. Meer informatie : www.cadeaumagazine.nl 2011 | Alles uit deze uitgave mag worden gepubliceerd met toestemming van de uitgever.

4 | Cadeau

Glibberen in Groenland

pagina 24

Biologische boer geeft nooit op

pagina 36

Springtij

pagina 41

In deze kast de bijzondere textielcollectie van buitenplaats Gunterstein welke dankzij steun van het Prins Bernard Cultuur Fonds weer in ere is hersteld.

pagina 20 Cadeau biedt een platform aan positieve, bewuste en ondernemende mensen. Handelend vanuit de menselijke maat en ten behoeve van elkaar als samenleving, delen zij hetgeen het leven waardevol maakt. Zo wil Cadeau lezers motiveren tot een duurzamer manier van leven.

Uitgever

Arnoud Six

Hoofdredactie Marie Six-Duponcheele Eindredactie

Jolanda Cloosen

Vormgeving

Olivier Ruit

&LQLFO@Ă?D

Emilie Hudig (Gunterstein), Marie Six,

Cover

Atelier L‘Orangerie

Medewerkers

Clementine Noordzij, Elisabeth van Oterleek, Willem van Teylingen

Redactie adres Waldeck Pyrmontstraat 49, 6224 LM Maastricht

Sacha Ruland (Jette Carolijn van den Berg),

Acquisitie

Arnoud Six (tel. 06 - 2122 5022)

Simone Scholtens (Groenland)

Website

www.cadeaumagazine.nl

Cadeau | 5

‘Wanneer je ontspannen in het leven staat, ben je beter in staat te zien welke kansen er voor het oprapen liggen.’

6 | Cadeau

M

ijn leven is vrij divers. Als actrice ben ik vooral bekend van mijn rol als ‘Baby’ in de hitmusical Dirty Dancing, maar ik doe naast acteren nog veel meer. Ik ben één van de oprichters van Worldof30, een online platform waarmee wij vrouwen van over de hele wereld een stem geven. Daarnaast schijf ik kinderboeken en toneelstukken en regisseer ik muziektheatervoorstellingen voor kinderen.

Ik merk dat ik die diversiteit nodig heb. Iedere dag ziet er anders uit en geeft mij weer op een andere manier energie.

Vroeger had ik één doel in mijn leven; Nederlands studeren. Mijn middelbare schooltijd was niet altijd makkelijk. Mijn schoolprestaties waren niet voldoende om op het gymnasium te blijven, en dat zorgde ervoor dat ik al snel naar een andere

‘Ik moet niets, maar mag alles. En dat doe ik ook!’ school moest. Na de middelbare school wilde aan mezelf bewijzen dat ik wel slim genoeg was. Ik moest en zou naar de Universiteit. Dat doel werd zo heilig, dat ik er alles voor over had dat te bereiken. Binnen een jaar haalde ik mijn propedeuse bij een HBO-opleiding, en vier jaar later studeerde ik af als Neerlandica aan de Universiteit van Utrecht. Mijn doel was bereikt.

Ik had nooit bedacht wat ik na mijn studie wilde gaan doen. Lerares wilde ik niet worden en ik zag me ook niet solliciteren voor een kantoorbaan.

Ik wilde graag schrijfster worden, maar dat zag ik niet als concreet beroep. Ik zou toch mijn brood moeten verdienen. Het was wel gek om ineens ‘doelloos’ te zijn, maar zorgen heb ik me nooit gemaakt.

Het moment dat ik voor het eerst ervoer hoe grillig je levenspad kan zijn, was toen ik in een café werd aangesproken door een regisseur. Hij vroeg

SCHRIJFSTER & MUSICALSTER

Jette Carolijn van den Berg me wie ik was en of ik toneel speelde. Toneel was altijd een grote liefde van mij, maar omdat ik geen toneelschool had gedaan, had ik het nooit voor mogelijk gehouden dat ik dat professioneel zou kunnen gaan doen. Niets was minder waar. Hij vroeg me voor een professionele theaterproductie bij de Theatercompagnie. Vanaf dat moment ging het balletje rollen; ik kreeg audities en rollen in televisieseries en mijn agent wees mij op de auditie voor de rol van ‘Baby’ in de hitmusical Dirty Dancing. Ik had nooit gedacht dat ik die rol zou krijgen, maar ik was me inmiddels bewust van het feit dat je vrij ver kunt komen wanneer je de kansen die op je pad verschijnen, durft te grijpen.

Dus ik ging ervoor.

Dirty Dancing was een geweldig avontuur, en het opende deuren die ik nooit voor mogelijk had gehouden. Ik kreeg een aanbieding om een boek te schrijven; mijn oude droom kwam uit. En na dat eerste boek volgde al snel een tweede en meerdere teksten voor theater. Inmiddels ben ik bezig met het derde boek uit de Mila-reeks en twee theatervoorstellingen.

Het feit dat ik geen doelen meer in mijn leven heb, zorgt voor een ontspannen gevoel. Ik moet niets, maar mag alles. En dat doe ik ook! Ik geniet van mijn dagen thuis achter de computer waarbij ik verhalen verzin. Ik geniet ook van toneelspelen met geweldige collega’s of regisseren met 25 enthousiaste kinderen. De diversiteit in mijn leven dank ik aan de verschillende kansen die ik heb gegrepen en die kansen heb ik kunnen grijpen omdat ik geen andere doelen had die in de weg stonden. Ik ben heel benieuwd wat er de komende jaren op mijn pad komt en hoe dat mijn leven zal beïnvloeden.

Cadeau | 7

Van slangenmuur en koetshuis tot wandtapijt en tafelklok: het hele ensemble van de buitenplaats sluit naadloos aan bij de werkterreinen van het Prins Bernhard Cultuurfonds en bij de doelstellingen van de vele door het fonds beheerde CultuurFondsen op Naam. Dankzij deze fondsen en de bijdragen van donateurs kan het Prins Bernhard Cultuurfonds jaarlijks vele projecten ondersteunen voor herstel

&LQLFO@ÏD %J®I®D (RC®F 'RKQDOPQD®K

en behoud van historische buitenplaatsen.

20 | Cadeau

W

illem Fontein gaf jarenlang leiding aan een klokkenmakerij die Friese stoel- en staartklokken maakte zoals ze dit in de 18e en 19e eeuw deden. Na 250 jaar sloot het bedrijf zijn deuren, maar Fonteins passie voor oude klokken bleef. Nadenkend over een bestemming voor zijn vermogen na zijn overlijden kwam hij dan ook bij die interesse uit. Hij richtte het Willem Fontein Fonds op, onder beheer van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Zijn CultuurFonds op Naam maakt restauratie mogelijk van bijzondere, antieke klokken en uurwerken, die in openBAAR BEZIT ZIJN (ET kNANCIERDE ONDER MEER DE restauratie van het torenuurwerk van buitenplaats Keppel. Fontein ging zelf met de restaurateur mee om het uurwerk op te halen.

DOELSTELLING Het Cultuurfonds richt zich onder andere op herstel en conservering van historische buitenplaatsen. Tuin, gebouw, interieur en collectie: het hele ensemble van de buitenplaats sluit naadloos aan bij de zes werkterreinen van het fonds. Het past ook goed bij de doelstellingen van de vele CultuurFondsen op Naam die het fonds beheert. Schenkers kunnen bij oprichting van een CultuurFonds op Naam in detail een doelstelling aangeven.

Het Popp-Snijders Bomen Fonds bijvoorbeeld, steunt projecten voor onderhoud en instandhouding van monumentale of beeldbepalende bomen. Het fonds maakte herstel mogelijk van de bomenlaan van Huys Warmont. In het parkbos van het landgoed liggen prachtige oude eikenlanen en

STEUN VOOR HERSTEL VAN DE

HISTORISCHE BUITENPLAATS SPECIALIST IN MECENAAT Het Willem Fontein Fonds is ĂŠĂŠn van de ruim 260 CultuurFondsen op Naam die het Prins Bernhard Cultuurfonds beheert. Het Cultuurfonds werd in 1940 in Londen opgericht om geld in te zamelen VOOR DE AANKOOP VAN 3PITkRES .A DE OORLOG KREEG het fonds een andere doelstelling: ‘de bevordering van de geestelijke weerbaarheid van het Nederlandse volk door middel van culturele zelfwerkzaamheid’. Wat na de oorlog van het ingezamelde geld was overgebleven, vormde het beginkapitaal van het nieuwe fonds.

Mede dankzij schenkingen van de CultuurFondsen op Naam en giften van donateurs kan het Cultuurfonds – inmiddels al ruim zeventig jaar gespecialiseerd in het mecenaat - jaarlijks meer dan 3.500 grote en kleine projecten op het gebied van cultuur en natuurbehoud ondersteunen, in heel Nederland. Donateurs kunnen kiezen voor EEN SPECIkEK WERKTERREIN ZOALS MONUMENTENZORG of natuurbehoud. Schenkers kunnen via een eigen CultuurFonds op Naam helpen historisch erfgoed in stand te houden. Dat kan ook anoniem.

kronkelende paden met eeuwenoude taxusbomen en moerascipressen. En het inrijhek van het middeleeuwse kasteel Moersbergen in Doorn? Dit kon gerestaureerd worden dankzij een bijdrage van het Pfältzer-Birnie Fonds.

Kasteel Amerongen heropende afgelopen zomer zijn deuren voor museumbezoek, na een tien jaar durende restauratie. Behalve ĂŠĂŠn van de belangrijkste historische huisinterieurs in Nederland heeft het kasteel ook een unieke textielcollectie.

Textielvrijwilligers - ook wel ‘de engelen’ genoemdontfermen zich daar al sinds 1977 over; van de Chinese geborduurde zijde van het Marotbed tot het 17de eeuwse wandtapijt uit de Lange Gang van het kasteel, gemaakt door de Delftse tapijtwever Maximiliaan van der Gucht. De bibliotheek van het kasteel is ĂŠĂŠn van de weinig bewaarde adelbibliotheken uit de 18de eeuw. Uniek is de deelcollectie pastels met tien, voornamelijk 18de eeuwse, portretten. Twee ervan zijn van de beroemde Zwitserse pasteltekenaar Jean Etienne Liotard. Restauratie en conservering van de uiterst kwetsbare stoffen, eeuwenoude boeken en enkele Cadeau | 21

Glibberen in

Groenland

24 | Cadeau

Cadeau | 25

26 | Cadeau

W

ie wel eens op het Spui in Amsterdam komt kent vast de beroemde etalage van Boekhandel Selexyz Scheltema. De ideale plek om bijzonder werk te laten zien. Simone Scholtens greep die kans en toonde hier haar unieke foto’s over de schoonheid van het ijs.

Want waar andere mensen in de zomer in een vakantiehuisje in Frankrijk zijn te vinden, reist zij in haar vrije tijd door gletsjergebieden in Groenland‌ Het fototoestel en Simone zijn een twee-eenheid, en vormen haar manier om bij te dragen aan een grotere bewustwording over klimaatverandering.

Al Gore nam dan ook graag haar fotoboek in ontvangst toen hij een paar maanden geleden Groningen bezocht. Naast Amsterdam waren er ook exposities in Parijs, Den Haag, Rotterdam, Kopenhagen en Groningen. Immers, beelden zeggen meer dan woorden.

De bedrijfskundige en fotografe reisde de hele wereld af. In 1999/2000 reisde zij met drie verschillende schepen op Antarctica en bivakkeerde

daar in een onderzoeksstation. In 2003 volgde Spitsbergen en zag zij met eigen ogen hoe de ijsberen bedreigd worden als gevolg van de klimaatverandering. En tijdens haar reis door Groenland hoorde zij van de plaatselijke bevolking over de dramatische gevolgen van het afsmelten van de Groenlandse ijskap. En iedere keer dat ze terug in Nederland kwam, kreeg ze weer meer inzicht in de relatie met de manier van leven hier. Wat kunnen wij veel leren van de natuur, het samenspel, de verwevenheid. Dat Simone tot diep in haar ziel werd geraakt blijkt wel uit de beelden.

Doorgaan ondanks fysieke belemmering Wat je niet aan Simone ziet is dat zij botslijtage heeft als gevolg van een auto-ongeval op 21-jarige leeftijd. Ondanks dit, of juist hierdoor, reist zij graag naar verre gebieden. In de periode dat het plan voor de expositie werd uitgewerkt, had zij last van chronische pijn aan de botten. “Je kan dan echt, hele dagen van stekende pijn, helemaal niets doen. Door me te focussen op iets moois en positiefs, kon ik de aandacht van de PIJN AlEIDENu ZO VERTELT 3IMONE Cadeau | 27

28 | Cadeau

Cadeau | 29

Alle locaties en sponsoren van het fotoproject heeft Simone zelf geregeld. “Onder andere in het voorjaar van 2008. Ik heb de toenmalige minister van VROM Jacqueline Cramer benaderd. Zij zei ja tegen het houden en openen van de expositie in de ontvangsthal van het VROM gebouw. Tijdens mijn operatieperiode verhuisde de expositie van VROM naar het stadhuis van Rotterdam. Hier kon ik dus fysiek niet bij zijn, en was ik afhankelijk van mensen die je kunnen helpen. Dit is met steun van vrienden allemaal heel goed verlopen.

Dit jaar heb ik voor het eerst een boek uitgegeven en ook daarop krijg ik allemaal hele leuke reacties. Eén daarvan was de volgende: “Die foto van die rode helikopter ken ik, die hangt op Paleis Noordeinde” zei een bekende van me.

Deze foto heb ik ter gelegenheid van de opening bij het Ministerie van VROM geschonken aan Prins Willem-Alexander. Gegeven zijn rol voor watermanagement en het feit dat hij zelf graag 30 | Cadeau

vliegt, leek me dit een symbolisch cadeau. Ik had hiervoor een mooie bedankbrief gekregen, alleen je weet dan nooit wat er met een cadeau gebeurt.

Toen ik 3 jaar later hoorde dat hij op het Paleis hangt, was ik natuurlijk erg trots en vereerd.”

Pure schoonheid die haar inspireert om haar beelden van de bevroren natuur met zo veel mogelijk mensen te delen. Het doel is om de bewustwording over klimaatverandering te vergroten. “De beelden roepen associaties op, of het nou bij de Turkse groenteboer is of bij de minister. Wat het ook is, het is goed. Deze betovering raakt je tot diep in je hart.

De boodschap is simpel: “De aarde is mooi, laten we dat zo houden voor ons en voor de generaties die na ons komen!”

De foto’s zijn als kunstwerken uitgevoerd in museumkwaliteit, formaat 50 x 75 cm. Ze zijn gesigneerd en genummerd in een oplage van 10.

Meer informatie: www.simonescholtens.nl.

Cadeau | 31

Rivieren van Salie

tegen al uw slangenbeten!

32 | Cadeau

V

roeger zaten ze hier kennelijk minder mee.

De Grieken, de Romeinen en Arabieren gebruikten de plant als geneeskundige drank en als kompres tegen slangenbeten. In de 18e eeuw werd salie zelfs tot sigaretten gerold. Dit zal niet alleen zijn geweest omdat het zo lekker was.

Salie werd ook geassocieerd met onsterfelijkheid en een lang leven. Nog een toepassing: Amerikaanse indianen mengden het met berenvet en gebruikten het als zalf voor de huid. Inderdaad werkt het sterk ontsmettend en is een probaat middel bij ontstekingen, met name die van de slijmvliezen. Daarom wordt salie nog steeds in tandpasta verwerkt. Zuivere salieblaadjes schijnen ook tegen wratten te worden gebruikt.

“Met salie in de tuin heb je geen arts meer

Ook in Nederland wist men de plant goed te gebruiken, het blad werd meegekookt in de melk.

Saliemelk werd als geneeskrachtig en rustgevend beschouwd. Maar de echte helden van de salie waren toch echt de Maya’s en Azteken. Hun saliesoort ÂŤchia Âť (Salvia hispanica), die heeft zijn naam gegeven aan Chiapas, een oud Mexicaans Mayagebied op de grens van Guatemala. Chiapas betekent letterlijk “rivieren van salieâ€? en dat kwam goed uit want naast mais en tarwe vormde salie hun derde basisingrediĂŤnt in de Maya keuken.

wordt saliethee gebruikt om te gorgelen en

nodig� zeggen ze in de Provence. Want SalVIA OխCINALIS IS AL SINDS DE MIDDELEEUWEN bekend om zijn geneeskrachtige werking.

Dit zagen de Chinezen, ze ruilden hun dure thee blaadjes graag in voor die van salie.

Maar ook Lodewijk de XIVe had dit door en maakte er kruidenthee van. Tegenwoordig

te spoelen. Niet het sap drinken, want salie is in hoge concentraties giftig!

Maar tegenwoordig is salie vooral bekend in de keuken. Zacht, dik, grijs en sterk aromatisch zijn de bladeren. De stengel is wat houtig, gooi die weg. De Italianen gebruiken het al eeuwen, bij vlees, subtiel bij de pasta of zelfs in de soep.

Gebruik het wel met mate, want het heeft een overheersende smaak. En kijk in juni en juli ook EENS NAAR DE GERAFkNEERDE BLOEMETJES 4WEE Âź drie centimeter lang, blauwpaars en soms zelfs witte of roze bloemen.

Salie is inmiddels op meer manieren herontdekt.

De kleine zaden zijn rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren en in tegenstelling tot de blaadjes zonder giftige elementen. Na al die eeuwen wordt salie door de nazaten van de Maya’s nog steeds gecultiveerd en dat zal nog wel even doorgaan.

Want wat wil je nog meer, gezond, vol met omega 3 en je hoeft er geen vis voor te vangen.

Cadeau | 33

De oceaan

in beeld J

os Bunni is inmiddels de bekendste tandarts van Frankrijk en niet vanwege het vullen van gaatjes! Al zijn vrije tijd en geld gaat op aan het maken van uitzonderlijke foto’s in het poolgebied. Want heeft u ooit eerder een tandarts in ijzig water naast een ijsbeer zien zwemmen. Kostte hem bijna zijn leven toen de klauw van het die 20 centimeter naast hem op de boot neerkwam...

Walvissen onder water vastleggen vindt Jos ook heel gewoon. Zijn fotoboek Âą 5 Meters bij sos oceansWAT is in 14 talen verschenen en wordt bovendien aangeprezen door UNESCO en Prins Albert van Monaco. Hier alvast een voorproefje. Een uitgebreider fotoverslag volgt in het volgende nummer van Cadeau magazine.

Ook op de G20 kregen alle staatshoofden dit boek. Laten we hopen dat dit hen inspireert om de zee beter te beschermen tegen overbevissing en de polen tegen klimaatverandering.

Positief denken en doen. Welke tandarts volgt?

Meer informatie: www.sosoceans.com

34 | Cadeau

Omdat Cadeau vanaf deze uitgave het formaat heeft van de iPad, vonden we het een goed idee om de man achter het snelst groeiende bedrijf van Limburg te spreken. Robert de Vree spraken we over zijn nieuwe Apple winkel die hij onlangs opende in Wyck.

A

LS GRAkSCH VORMGEVER WERKTE IK JAAR GELEDEN al op een Apple computer. Vervolgens ben ik als verkoper aan de slag gegaan en na vijf jaar ben ik voor mijzelf begonnen. Eerst vanuit huis voor zakelijke relaties. Vanaf 14 februari 2003 zijn we Apple Centre Maastricht gestart aan het Kemenadeplein in Maastricht. Na Maastricht hebben we in

2009 een winkel in Heerlen geopend en in september 2010 een winkel in Venlo. Op kantoor werken we inmiddels met een team van zeven mensen. Zij verzorgen de inkoop, verkoop en distributie voor alle winkels. Dankzij hen kunnen wij ons hier bezig houden met advies.

Zelf ben ik een gepassionneerd Apple-gebruiker.

De aparatuur werkt intuĂŻtief. Zoals je denkt dat het moet werken, zo werkt het ook. Wij hebben bijvoorbeeld klanten van 80 jaar die geen computer willen, maar wel willen Skypen of e-mailen met hun (klein) kinderen. Als zij dan hier ervaren hebben hoe makkelijk het gebruik van bijvoorbeeld een iPad is, zijn ze snel om en willen ze er ook een.

Onlangs hebben we de FD Gazellen gewonnen, een award van het Financieel Dagblad voor het snelst

groeiende bedrijf in Limburg met een notering op de 99e plaats in Nederland. Dat betekent dat je drie jaar lang, minimaal 20% moet groeien en winst moet maken. Slechts 239 bedrijven van de 1 miljoen ondernemers in Nederland voldoen aan deze criteria.

Verantwoord ondernemen Ik heb veel bewondering voor de grondlegger VAN !PPLE 3TEVE *OBS :IJN BIOGRAkE IS EEN indrukwekkend verhaal. Hoe hij in het leven stond en wat hij heeft bereikt is bijzonder. Zijn visie van een duurzame wereld wordt steeds beter binnen Apple geĂŻmplementeerd. Koop je bijvoorbeeld een nieuwe Apple dan kun je je oude computer inleveren. De data word vernietigd en alles gaat naar een recyclebedrijf van Apple. Als grote organisatie moeten we onze verantwoording nemen. Zo heeft Apple een beleid ontwikkeld WAARDOOR PRODUCTEN OVERAL TER WERELD ZO EFkCIĂ€NT mogelijk worden gemaakt en om de footstep die we achterlaten zo klein mogelijk te maken. Uiteraard hanteren we dit beleid ook in onze eigen winkels.

Wyck Geboren in Wyck, dan wil je hier ook graag een winkel. In het centrum van Maastricht is de huur doorgaans hoog en staan de panden helaas niet voor het uitzoeken. Daarnaast mag je ook niet zomaar een Apple winkel beginnen; een geschikte A-locatie met de goede uitstraling vinden kost tijd en geld.

Nu we eindelijk een geschikt pand hebben gevonden ontdekken steeds meer mensen Wyck. Je hebt hier alles wat je nodig hebt, de bloemist, de bakker, de slager, een supermarkt etc. Een mix van winkels waar de eigenaar vaak nog zelf achter de toonbank staat.

Betrokken ondernemers en winkeliers die samen Wyck tot een bijzonder deel van Maastricht maken.

Meer informatie: www.ivizi.nl Cadeau | 35

“Landgoed Sevenaer was oorspronkelijk, eind 14e eeuw, een versterkt kasteel met bijbehorende landerijen. In 1785 komt Huis Sevenaer in het bezit van de familie van Nispen en eind 1947 neemt jonkheer H. Van Nispen het beheer over. Huis Sevenaer is uniek omdat het de laatste oorspronkelijke kasteelboerderij is wat de agrarische bedrijfsvoering die in de Middeleeuwen is ontstaan tot op de dag van vandaag bewaart heeft. Huis Sevenaer is een gemengd biologisch bedrijf met groenten, fruit, graan en vee. Het bedrijf draaide aanvankelijk uitstekend en liet landbouwproductie samengaan met hoge ecologische waarden. De biologische bedrijfsvoering gebeurt zo veel mogelijk klimaatneutraal. Het streven is het bedrijf te laten functioneren zonder aanvoer van hulpstoffen van buiten het areaal.�

36 | Cadeau

Eerste biologische boer van Nederland geeft nooit op!

H

et boerenbestaan is niet echt iets waar hij als burgemeesterszoon mee was opgegroeid.

Wel met biologie, het vak waar hij nog steeds lyrisch van wordt. “In ons schoolboek werden vijfentwintig stoffen genoemd die een plant nodig heeft om te groeien, bij het proefwerk moesten we er tien kunnen noemen en kunstmest bestaat maar uit drie stoffen. Een plant moet de rest dus uit de grond halen. De reden waarom gezonde grond zo belangrijk is.� De kans om zijn passie om te zetten in de praktijk brak aan nadat Huis Sevenaer met bijbehorende 120 hectare grond hem uit een onverdeelde boedel toeviel. Een hele kluif om dit vervallen kasteel met bijbehorende boerenbedrijf zo na de oorlog weer nieuw leven in te blazen. Het land lag vol loopgraven en de helft van het vee was verdwenen. Hij begon hoopvol en op een moderne manier te boeren. Met kunstmest, nieuwe zaden en met de eerste naoorlogse Ford tractor in Nederland. Huis Sevenaer was al spoedig het eerst volledige gemechaniseerde landbouwbedrijf in Nederland. Maar al snel bleek dit de verkeerde keuze te zijn want de koeien werden ziek. Kopziekte, een aandoening van het zenuwgestel. Maar niet duidelijk was waarom ze ziek werden. Was er een verband met de bemeste grond waarop de koeien stonden? Na onderzoek toonde Dr. J. Grashuis aan dat kunstmest de oorzaak was van deze ziekte.

Het zit em in de bodem!

Van Nispen bleef op zoek naar de vraag “Hoe vind ik een meststof die aan alle eisen voldoet? Na veel denkwerk bleek het antwoord toch eenvoudig, namelijk gebruik die stoffen die de natuur daarvoor bestemd heeft, dat is stalmest!�

Als kind ging hij al mee met de boter-kaas en eieren handel “Johan de Leeuw� echte boter halen. In een vrachtauto met houten gasgenerator. Helemaal van Laren naar Apeldoorn. Dat zal in 1941 zijn geweest.

Uren onderweg, want zandgrond geeft heerlijk gras en dus de beste boter.� Dit maakte een onvergetelijke indruk op jonkheer Hubert van Nispen van Sevenaer.

Na deze les gooide van Nispen het roer honderd procent om. Voortaan handelde hij op wat hij zag, niet op wat de verpakking beloofde. Alle voeding moest voortaan van het land komen. De eerste biologische boer van Nederland was opgestaan.

Want weet je dat je “aan planten kunt zien hoe het met ze gaat, en dat je bij een koe direct aan de mest ziet hoe het ermee staat?� De bodem bleek in alles van cruciaal belang. Als die in perfecte conditie is, tiert het bodemleven welig, is alles in evenwicht en krijg je betere gewassen die je erop plant. De aanpak sorteerde effect. De dieren werden weer gezond en de gewassen mooi. Als eerste leverde Van Nispen aan macrobiologische winkels IN GROTE STEDEN HET BEDRIJF lOREERDE g$E TEELT verloopt nog steeds uitstekend maar door de vrije markt krijgen de boeren kun kostprijs niet meer Cadeau | 37

38 | Cadeau

vergoed. Daar hebben wij ook onder te leiden.”

Op een dag bleek dat de diversiteit van planten op het landgoed niet groot genoeg was. Een paar planten uit het Limburgse Epen deden wonderen.

En steeds weer bleek het antwoord op moeilijke vragen simpel, want “mijn handelen werd bepaald door observatie van het gebeuren in de vrije natuur.” Want hoe kan het dat een bos zichzelf in stand houdt en de houtproductie steeds groter wordt. Wat voor een systeem zit daarachter? En dat moet toch ook voor landbouwgrond kunnen?

Consument wil geen kwaliteit De kern van het hele vraagstuk is en blijft de ecologische diversiteit. Dit betekent natuurlijk bemesten en een milieu dat divers is. De pest is overigens dat de supermarkten gedreven door de consument steeds allemaal hetzelfde stukje vlees willen hebben. Dezelfde kleur, dezelfde smaak. Dat kan alleen maar wanneer je geen rekening houdt met de grond, de voeding en het seizoen. Een koe krijgt dan soya, citrus en zo. “Ik ben er altijd van uit gegaan dat een koe moet eten van de opbrengst van het eigen terrein. Maar de consument vraagt niet naar kwaliteit. Zijn keuze wordt bepaald door de prijs en het gemak. Hij zou weer echte kwaliteit moeten herkennen en waarderen.

Dat is de oplossing voor onze duurzaamheidscrisis.”

Van Nispen is dan ook niet te spreken over de afgelopen decennia van fabrieksbrood, nivellering en materialisme. “Wat is er met het saamhorigheidsgevoel gebeurd?” Wanneer het erop aankomt overheerst de ego cultuur want “men belijdt met de mond de natuurlijke waarden maar wanneer het erop aankomt dan bepaalt de portemonnee wat er gebeurt. Ook de leegloop van de kerken gaat hem aan het hart, want de leer van Christus ging toch over de liefde voor de naaste. De basis is om het paradijs te herkennen in de medemens, de natuur, het dier. Een

intrinsieke schoonheid. De paus verwoordt het bijzonder mooi in een preek over de natuur als werk van de schepper. Nu zien we in het Westen het dier alleen maar als gebruiksvoorwerp. Het doet zichtbaar pijn. “Daarom werk ik biologisch, ik maak teelt van voedingsmiddelen voor mens en dier tot een integraal bestanddeel van een semi-natuurlijk milieu.”

Tegenwerking van de overheid Dit materialisme ondervond hij ook decennia geleden in de tegenwerking van de gemeente Zevenaar. “Want ik wilde met aangrenzende boeren een coöperatie oprichten en hen overhalen om te gaan werken volgens de integrale methode.

Zo zou tevens een ecologische verbindingszone ontstaan met de reservaten in oostelijke richting.”

Maar het antwoord bestond uit decennia van juridische procedures, onteigening en bijna een faillissement. Inmiddels is van de 120 hectare grond nog maar 50 over. Het landgoed is volledig ingesloten door woningbouw. En aan zijn oproep om tenminste een verbinding met de ecologische hoofdstructuur te laten bestaan werd voorbij gegaan. Het blijkt, bouwwoede is een ernstige vorm van materialisme. Een eindeloos verhaal volgt. Pogingen tot bemiddeling door een gedeputeerde en door de burgemeester van Amsterdam als voorzitter van Bond Heemschut. Niets hielp. Na jaren was er eindelijk een compromis.

Het landgoed zou weer 30 hectare verliezen dat de gemeente elders zou compenseren. Nooit gebeurd overigens. Maar nu, eindelijk – na al die jaren- is er een lokale politieke partij die helpt. Een koeienstal wordt gerestaureerd en de gemeente probeert inmiddels te helpen om de ecologische waarden van het landgoed levend te houden.

Het is opvallend om te zien dat hier geen verbitterde man tegenover je zit, maar een positief mens van begin negentig jaar. Naast hem staat al meer dan veertig jaar Joyce van Katwijk. Ze kwam Cadeau | 39

uit Canada en is nooit meer weggegaan. Verknocht met het landgoed en haar idealen, dat is ze. En bovendien zeer praktisch ingesteld. Of het nou gaat over het opnieuw in gebruik nemen van de smidse of de landgoedwinkel. Beiden vullen elkaar dan ook volledig aan.

lokale. De verbinding met de plaatselijke slager, de plaatselijke groenteboer. Lokaal voedsel produceren is weer hip! Ze willen weer meer met vergeten groentes doen. Enkele plaatselijke restaurants zijn al geïnteresseerd en waarom zou je mensen in het bejaardenhuis geen lokaal eten geven?

Van Nispens strijd is er ook een tegen de vervlakking van de samenleving en heeft alles te maken met oude waarden van vakmanschap, adeldom en integriteit. Het landgoed vormt het levende bewijs van een oud –holistisch- denken. Nog een reden om geen museum te willen zijn maar een levend onderdeel van de huidige samenleving. Naast vele

Goed leven Zijn hoge leeftijd schrijft Van Nispen toe aan zijn ouders. Zijn vader werkte hard maar was rustig en zijn moeder had geen last van de stress van de emancipatie. Veel ziekten vinden dan ook hun oorsprong in de geest en in de genen. Overigens is hij ook echt op zijn voedsel gaan letten na die ervaring met zijn koeien. Regel 1: beweeg!

Maar dat lukt wel op z’n boerderij. Regel 2: eet alleen eigen producten en gebruik geen witte suiker maar rietsuiker, want daar zitten als natuurproduct nog sporenelementen in.

We gaan naar buiten. “Zie je deze taxus, hij wordt helemaal verstikt door een vlier.” Van Nispen pakt de snoeischaar en knipt de vlier wat terug. Niet kapotmaken, nee. Want in Genesis 2 vers 15 staat “De Hof van Eden is gegeven om in stand te houden”. De natuur is dan ook nog steeds zijn leidmotief in zijn spirituele zoektocht. In zijn zoektocht raakte hij bevriend met een Boeddhistische professor die hem het inzicht gaf dat het boeddhisme vaak christelijker is dan de Christelijk kerk. Want pas in de 12e eeuw verzon de kerk dat de mens boven de natuur staat, hetgeen door Descartes en Spinoza nog eens dunnetjes werd overgedaan. Een doodlopende weg! Hij ziet meer in de leer van Bernardus van Clairvaux, grondlegger van de Tempeliers. Deze heilige legde de nadruk op zuiver denken en zuiver handelen. Luther gaf verder uitdrukking aan dit geloof door te zeggen “Als ik weet dat morgen de wereld vergaat, plant ik vandaag nog een boom.”

Inmiddels blijkt de tuinderij van het landgoed goed te draaien en zijn weg te vinden in de nieuwe tijd.

Biologische producten liggen gewoon in de schappen van de lokale Jumbo supermarkt en de landgoedwinkel draait uitstekend. Het doet jonkheer Van Nispen van Sevenaer duidelijk goed dat een nieuwe start is gemaakt. Nooit opgeven loont!

Meer informatie: www.huissevenaer.com

vrijwilligers heeft Van Nispen inmiddels ook een nieuwe tuinbaas, Chris van der Meer, geholpen door zijn vrouw Elsbeth. Zij blazen alles weer nieuw leven in. Want na de jaren zestig en zeventig werd de concurrentie in de biologische landbouw steeds groter, verloor hij veel geld aan een oplichter en GING kNANCIEEL BIJNA TEN ONDER AAN DE EINDELOZE juridische strijd met de gemeente.

Lokaal produceren loont Geen museum? “Nee, het is van cruciaal belang om de kennis van de grond en van de biologische diversiteit te behouden. Die mag niet nog meer verloren gaan. De kennis is ook van groot belang voor toekomstige generaties, want als op een dag de gewasbeschermers wegvallen is de eeuwenoude kennis hoe je je gewassen op een natuurlijke manier beschermt van levensbelang. Immers, je hebt geen schadelijke insecten, maar schadelijke aantallen.” Met biologische keurmerken heeft Van Nispen overigens niet zoveel, hij voelt meer voor het 40 | Cadeau

Springtij H Terschelling is puur natuur. Uitwaaien op de

ĂŽETS SCHELPJES EN ZANDKASTELEN %EN LOGISCHE plek om ‘Springtij’ te organiseren, het duur-

zaamheidsfestival van de beroemde eilander Wouter van Dieren. Je kan wel zeggen dat onze gastheer -lid van de Club van Rome- eigenhandig de duurzaamheidsbeweging uit de grond heeft gestampt. Iedereen is aanwezig, van ondernemers tot bekende koplopers als (ERMAN 7IJŐŹELS 2UUD ,UBBERS *AN -ARIJNISSEN

Maurits Groen en Marjan Minnesma. Drie dagen lang elkaar inspireren door workshops, brainstormen en overleggen in een duinpan.

oogleraar Pier Vellinga geeft een voorbeeld van de feiten: “Een alarmerende opwarming van de aarde�. Vellinga roept op om vol in te zetten op CO2 vreters die hard nodig zijn om een catastrofe te voorkomen. Oud minister Jacqueline Cramer schetst een onthutsend beeld van de mislukte klimaattop in Kopenhagen en beroepsavonturier Bernice Notenboom vertelt over haar reizen naar de Noordpool. Ze is zich rot geschrokken en vraagt zich af waar we allemaal mee bezig zijn. Want, tegenwoordig kan je nauwelijks nog veilig op de Noordpool komen zonder door het ijs te zakken. Schotsen schuren langs elkaar, en voor je het weet verdwijn je in een wak. De situatie is zo alarmerend dat sommige wetenschappers verwachten dat de noordpool al in 2013 zomers ijsvrij ZAL ZIJN %N WIST U DAT DIT JAAR DE AARDE OFkCIEEL zeven miljard inwoners kreeg, en dat het tevens de warmste dag ooit is geregistreerd?

Jan-Paul van Soest vertelt over het onderzoek dat hij heeft gedaan naar de sabotage in het klimaatdebat. Want bewust, of onbewust, het klimaatdebat wordt tegengewerkt.

Hoogleraar Klaas van Egmond is ĂŠĂŠn van de sprekers die de nadruk legt op het culturele aspect.

Cadeau | 41

Duurzaamheidsfestival In zijn boek “Een vorm van beschaving” beschrijft hij hoe onze cultuur is gebaseerd op exponentiële groei. Helaas blijken zelfs de beleidsmakers niet te begrijpen wat dit betekent. Men is geneigd om te denken in rechte lijnen, maar een exponentiële functie is een curve die steeds sneller stijgt. Zo krijg je groeicurves die steeds sneller toenemen.

Dit geldt voor de opwarming van de aarde, en voor de uitputting van natuurlijke grondstoffen. Het gevolg zijn crisissituaties die zich nu op ecologisch, economisch en sociaal gebied voordoen. Fundamentalistische religies, totalitaire staten, materialisme, hedonisme en een even fundamentalistisch kapitalisme zijn alom vertegenwoordigd.

De oorzaak verklaart Klaas van Egmond uit verschillende antwoorden op de basisvraag: “wat is waarde”. Het antwoord hierop hangt af van het wereldbeeld dat je hebt. Immers, het wereldbeeld in de middeleeuwen was anders dan nu. En het wereldbeeld van een blanke Nederlander is vaak anders dan iemand die in Pakistan opgroeit. Klaas 42 | Cadeau

van Egmond beschrijft de verschillende beschavingen door de geschiedenis heen aan de hand van het Keltisch kruis. De horizontale as van Collectief naar Individueel, de verticale as van Materieel naar Spiritueel. In de loop van de geschiedenis hebben

“Kijk eens wat je in de koelkast hebt liggen” is haar boodschap. “Ben jij wel zo duurzaam in jouw eigen huishouden, en kan dat beter?” we in alle kwadranten geleefd en in alle perioden extremen meegemaakt. Nu zitten we weer op zo’n keerpunt. Hij betoogt dat een herhaling van de rampzalige geschiedenis alleen kan worden voorkomen door naar een min of meer gedeeld mensen wereldbeeld te zoeken. Een nieuwe manier van leven die past binnen de draagkracht van de fysieke aarde en tegelijkertijd onze beschaving

op het wad groot succes weer menselijk en waardig zal maken.

In een zeer persoonlijke workshop vertellen mensen over de binnenkant van duurzaamheid, een transformatie. Iemand vertelt over haar jeugd en de grote rol die moeders in die tijd hadden.

Zij droegen het gezin en de lokale economie.

En nee, niet alles is met onze hersenen op te lossen, meldt een andere deelnemer. Het gaat om het pre-cognitieve begrip dat wij de aarde “zijn�. Een fundamenteel gevoel van eenheid.

Van handelen uit angst naar handelen uit liefde.

Daarom is het zo van belang om fundamenteel bereid te zijn om te veranderen. De aarde is immers geen object, maar wij zijn de aarde.

Om dit voor elkaar te krijgen is geen controle nodig, maar vertrouwen.

Ben ik tevreden over hoe we het met elkaar eens zijn? Nee, dat is het niet, wel is Springtij een warm bad van inspirerende en ondernemende mensen.

Een voorbeeld. Wie verzint het nou om met een zeilschip vracht over de wereldzeeĂŤn te vervoeren.

Het zeil vrachtschip “Tres Hombres� is 32 meter lang, pas een paar jaar in de vaart en het enige CO2 vrije vrachtschip ter wereld. Multi inzetbaar.

Zo was het het eerste schip dat na de vreselijke AARDBEVING IN (A¡TI HULPGOEDEREN KON AlEVEREN En inmiddels heeft het een zeer succesvolle wereldwijde pakketdienst.

Springtij is “geen mutual backslapping society� zoals Marleen Janssen Groesbeek het verwoordt. “Kijk eens wat je in de koelkast hebt liggen� is haar boodschap. Ben jij wel zo duurzaam in jouw eigen huishouden, en kan dat beter? Ja dat kan altijd, want wist je dat voor de productie 1 kilo rundvlees bergen graan nodig zijn en 15000 liter water? Houd het praktisch en kijk ook naar jouw eigen gedrag. Terug op de boot is dat wat iedereen zich voorneemt te doen. Want met steeds meer mensen en steeds minder grondstoffen is dat waar de aarde om vraagt.

Arnoud Six Cadeau | 43

Biesland eerste Maastrichtse wijk met eigen energie!

W

ie de krant leest wordt er wel eens moedeloos van. Financiële crisis, explosief groeiende wereldbevolking, en hebben we wel genoeg energie voor iedereen?

Reden voor Coen de Lint en Sybrand Schim van der Loeff om het heft in eigen hand te nemen en in Biesland zelf aan de slag te gaan. Energie, dat doen we toch gewoon zelf! De winst? Lokale werkgelegenheid, de kennis en het geld blijven hier en het kost niets meer dan andere energie.

En ja, het is ook nog goed voor het milieu. Dat is helemaal meegenomen.

ZELF DOEN Want ja, dat kan, zelf je energie opwekken. Velen hebben al hun eigen dak vol gelegd met zonnepanelen, maar het kan nog beter. Samen doen!

Samen inkopen, samen duurzaam produceren met elkaar en voor elkaar. Op veel plekken in Nederland zijn soortgelijke initiatieven gestart en een groot succes. Wat dacht je van de Vogelwijk in Den Haag waar ze hun elektriciteit met een eigen windmolen opwekken en van Lochem waar zelfs het dak van het nieuwe gemeentehuis vol ligt met zonnepanelen van de eigen energie coöperatie. Kost niets meer, iedereen is mede aandeelhouder en de winst blijft ter plekke. Ook in Lochem begon het gewoon met een paar burgers die idealisme en ondernemingszin met elkaar verenigen.

Initiatiefnemer Coen de Lint tijdens een interview.

46 | Cadeau

ELFDE VAN DE ELFDE Op 11 november bestond LochemEnergie precies een jaar en leverde zij haar energie aan haar eerste klant. Het geheim? Gewoon goed samenwerken.

Dat kunnen we in Maastricht toch veel beter!

Want van dingen samen doen hebben we toch meer begrepen dan mensen in de rest van het land. “Energie veur alle, alle veur Energie” is het motto van Coen en Sybrand. Zij vonden de elfde van de elfde dan ook het aangewezen moment om wat te gaan DOEN! Want dat moet toch lukken, ons eigen energiebedrijf? De droom: met elkaar en voor elkaar onze eigen energievoorziening regelen. Niet duurder, maar wel beter dan andere energiebedrijven. Zo helpen we elkaar door niet alleen de werkgelegenheid hier te houden maar ook de investeringen. Op 11 november was dus de symbolische aftrap van Maastricht-Energie. En wat was een betere locatie dan Café de Vogelstruys.

Want waar ze in de rest van het land dachten dat het de dag van de duurzaamheid was, weten wij dat er die dag nog veel meer te vieren valt!

WIE GAAT HET AVONTUUR AAN? Stap één is gezet, een klein groepje van rond de tien mensen is al een paar keer bij elkaar gekomen om samen de eerste stappen naar een businessplan uit te werken. Wat is ons doel, wat WILLEN WE WEL EN WAT NIET EN WELKE kNANCIÀLE EN juridische oplossing hoort daarbij? Wie zitten er aan tafel? Een oud bankier, een Maastrichtse aannemer, zonnepanelen experts, iemand van de universiteit, een ondernemer … Wie sluit zich aan? Wie wil er samen dit avontuur opzetten?

Want eerst komt Biesland, en dan de rest van Maastricht! Dat willen we niet alleen doen want energie is voor ons allemaal en we kunnen er in voorzien door het zelf op te wekken. De toekomst is aan jouw buurt en jouw eigen stad. Want niets is onmogelijk wanneer we het samen doen.

WERELDWIJD PROBLEEM De wereldwijde economie is sterk afhankelijk van fossiele energie, wat leidt tot ernstige milieuproblemen en afhankelijkheid van politiek instabiele regio’s. Zowel internationale als nationale overheden hebben beleid in het werk gesteld om deze afhankelijkheid te beperken.

En zelfs dan komen we in de nabije toekomst nog energie tekort want tussen nu en 2030 zal de wereldwijde vraag naar energie verdubbelen, terwijl de oliebronnen alleen maar minder gaan leveren. Afgezien van de negatieve effecten van het huidige energiesysteem is het systeem geoptimaliseerd ten aanzien van de behoeften van de maatschappij. Het is namelijk goedkoop, betrouwbaar en relatief veilig. Hierdoor is de huidige manier van het produceren en

giebronnen met een lage CO2 uitstoot. Eén van de energiebronnen is de veelbelovende fotovoltaïsche zonne-energie (PV). Terwijl de wereldwijde toepassing van PV sterk stijgt loopt Nederland, en daarbinnen de provincie Limburg met de gemeente Maastricht, achter.

ENERGIEPREMIEREGELING Op nationaal niveau werd in 2003 de energiepremieregeling (EPR) stopgezet. Het geïnstalleerd vermogen is daarna gedaald tot bijna nul. De Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie (MEP) is geïntroduceerd om de EPR te vervangen.

Support was onvoldoende om PV te stimuleren aangezien de vergoeding lager was met een kortere tijd. In 2006 is deze regeling stopgezet.

In 2008 is een nieuwe stimuleringsregeling in werking getreden, de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE).

De regeling richt zich op het aanvullen van onrendabele projecten voor een periode van 12 tot 15 jaar. In 2011 werd deze regeling vervangen door het SDE+, Zonnepanelen worden steeds bepalender voor onze eigen energie. deze werkt grofweg op dezelfde manier. Het lijkt consumeren van energie moeilijk te veranderen er dus op dat het beleid elke 2 tot 3 jaar wel op korte termijn. In dit geval spreekt men dan ook verandert, wat verwarring voor veel factoren met van ‘lock-in’. Als gevolg hiervan hebben duurzame zich meebrengt. energiebronnen moeite om grootschalig door te breken binnen het huidige energiesysteem.

LOKALE OPLOSSING De huidige PV-markt zou zich moeten richten op DOELEN PROVINCIE de kleine elektriciteitsverbruikers die in verhouding De provincie Limburg heeft op zijn beurt een een hoog tarief betalen voor hun elektriciteit. Voor doel gesteld om in 2015 volledig klimaatneutraal hen is de terugverdientijd ongeveer de helft van de te zijn. Om dit doel te bereiken zal het energietechnologische levensduur van een PV-systeem. verbruik verminderd moeten worden door een Voor een dergelijk systeem is er nog wel een hoge HOGERE EFkCIÀNTIE EN DE RESTERENDE VRAAG NAAR investering nodig. Om deze investering te spreiden energie zal voldaan moeten worden door enerkan er een lening of een leaseconstructie worden Cadeau | 47

aangeboden. De haalbaarheid van het installeren van PV binnen de gemeente zonder subsidie hangt daarmee af van de mogelijkheid om een lage rente te krijgen in geval van een lening of lage kosten in geval van een leaseconstructie, gezien de lange loopduur van beide mogelijkheden. Dit is één van de mogelijkheden die MaastrichtEnergie zal uitzoeken voordat zij met een aanbod naar de burgers zal komen.

Enkele voorbeelden van de mensen die al meedoen aan MaastrichtEnergie

WIM KNOLS - AANNEMER “De reden waarom wij meedoen aan Maastricht Energie heeft meerdere redenen. De eerste reden is dat wij met ons bedrijf al geruime tijd bezig zijn met het zoeken naar alternatieve energiebronnen waarvan één van onze ideeën binnenkort verder uitgewerkt zal worden. Dit in combinatie met studenten van een technische universiteit.

Wij krijgen als bouwbedrijf niet alleen de vraag voor bouw en verbouw van panden. Maar ook krijgen wij steeds vaker de vraag wat er aan het energieverbruik te doen is. Eén van die punten is het toepassen van isolatie met een hogere Rc waarde. Anderzijds het plaatsen van zonnecollectoren en of een warmtepomp.

Gezien het feit dat er zich steeds meer mensen bewust worden van de enorme voordelen van zonnecollectoren gaat dit in de toekomst een enorme sprong vooruit maken. En wij zijn als 48 | Cadeau

bedrijf net op tijd begonnen ons daarin te specialiseren. Wij kunnen van alle panden in Maastricht en natuurlijk ook daarbuiten via de programma’s welke wij hebben, direct een offerte maken wat zonnecollectoren voor een bepaald pand kosten, wat het rendement is, en wat de kosten zijn. En niet onbelangrijk, wat men terugverdient.

Wat veel mensen zich niet realiseren is dat zij nu een investering doen, waar ook nog een subsidie op zit, die gemiddeld binnen een jaar of 6, 7 terugverdiend is. En waarna je een heel aantal jaren gratis stroom hebt. Daarbij levert het een bijdrage aan het reduceren van de Co2 uitstoot en bevordert het een stukje werkgelegenheid.”

SYBRAND SCHIM VAN DER LOEFF OUD- BIESLANDER, PROFESSOR “Ik heb tot mijn spijt moeten verhuizen maar draag mijn oude wijk een zeer warm hart toe. In Biesland heb ik vele kilometers al hardlopend en wandelend met mijn hond erop zitten. En tijdens deze omzwervingen leerde ik mijn wijk en haar bewoners goed kennen. Leuk was dat er steeds meer jonge kinderen zijn komen wonen. Nu ik zelf grootvader ben geworden dringt onvermijdelijk de vraag zich op; “wat laten wij de toekomstige generaties na?” behalve kernafval en vervuilde stranden waar geen vogel meer kan broeden; “moet ik mijn kleinkind over vogels vertellen uit een plaatjes boek?” O.a deze overwegingen hebben mij ertoe gebracht om samen met o.a. mijn goede vriend Coen de Lint (voorzitter van

Energie? Dat doen we gewoon zelf! het buurtplatform) te komen tot een initiatief waardoor we samen sterk kunnen staan tegenover de nutsbedrijven om te onderhandelen over de prijs van terug geleverde energie die wij zelf kunnen opwekken met zonnepanelen. :ONNEPANELEN DIE STEEDS EFkCIÀNTER WORDEN $IT is veel beter dan overstappen naar een andere leverancier, waartoe duurbetaalde spotjes met Maurice de Hond en/of Johan Derksen, ons oproepen. Natuurlijk kunnen we het zelf beter doen. Mits er een eerlijke prijs voor de door ons geleverde elektriciteit wordt betaald, kunnen we er dan ook nog aan verdienen ook in meer dan ÊÊn zin: ons nageslacht heeft nog de mogelijkheid om te wintersporten. Dus samen staan we sterk: MaastrichtEnergie heeft de toekomst als wij dat willen: �Gewoon doen!�

VÉRONIQUE VASSEUR - PROMOVENDA “Mijn doel is om bij te dragen aan de benodigde inzichten om de diffusie van duurzame energie, in het bijzonder fotovoltaische zonne-energie 06 TE VERSNELLEN $OOR HET IDENTIkCEREN VAN relevante factoren die de ontwikkeling, diffusie en implementatie in gang zetten, versnellen dan wel blokkeren. De ontwikkeling van PV in de wijk Biesland wordt hierbij gebruikt als empirische case studies. Om de relevante factoren te IDENTIkCEREN GAAN WE UIT VAN HET PERSPECTIEF DAT technologisch succes niet alleen wordt bepaald

door economische en technische eigenschappen.

Ook het sociale systeem waarin een technologie – en de benodigde kennis – wordt ontwikkeld bepaalt het succes van een technologie. Tot op heden zijn de meeste studies gericht op de techno-economische analyse van duurzame energietechnologieÍn; in dit onderzoek zal de analyse zich juist richten op het sociale systeem.

Waarom besluiten bepaalde inwoners van de wijk Biesland om zich aan te sluiten bij het project en andere inwoners juist niet. Wat is de perceptie van de inwoners op zonne-energie? De wijk Biesland als pilotproject gebruiken om de implementatie van zonne-energie in Nederland te versnellen heeft verschillende voordelen. Pilotprojecten zijn niet alleen belangrijk als proef om verwachtingen te testen, maar kunnen ook op kleine schaal tot maatschappelijke veranderingen leiden. Op basis van deze pilotprojecten als voorbeeld worden conclusies getrokken over de wijze waarop pilotprojecten kunnen bijdragen aan de verspreiding van een nieuwe duurzame technologie.�

Meer informatie: Wilt u meedenken en meedoen aan het tot stand brengen van MaastrichtEnergie meldt u dan nu aan op www.MaastrichtEnergie.nl of bel met Coen de Lint, voorzitter van Biesland op telefoonnummer 043 - 326 30 87 Email: info@maastrichtenergie.nl Cadeau | 49

Ik zie schilderijen van Maastricht, Sittard, Heerlen, Luik en Aken. Alles bij elkaar op een groot doek. “Wat ik doe is alles samenbrengen”, zegt Roel Meertens in zijn werkkamer.

Creatieve doener uit Biesland

E

en etiket past hem niet. Want Roel werkt intuïtief en hij gelooft in het creëren van nieuwe verbindingen. Zou het komen omdat hij werkt rond de grensgebieden van (stads)promotie, architectuur, stadsontwikkeling en tuinen? Roel noemt zich geen standaard kunstenaar of stedenbouwkundige maar is het allemaal wel een beetje.

Drijfveer “Het werk komt steeds meer voort uit een geloof dat we samen zaken moeten aanpakken. Het ideaal om mensen bij elkaar te brengen en gezamenlijk iets voor elkaar te krijgen. Want we leven in een verdeelde wereld, waar moraal en eigenbelang mensen uit elkaar drijft. Ik ben overtuigd dat als de cohesie tussen mensen groeit, het vertrouwen in de mensen onder elkaar ook wordt vergroot.

Alleen samen kunnen we stappen vooruit maken.

Dan ontstaan er leuke en interessante projecten die ons allemaal verrijken. Het samenwerken begint met communicatie. Je kunt zaken op een leuke en

Kinderen verzorgen hun eigen tuintje.

50 | Cadeau

frivole, kunstzinnige manier laten zien. Een nieuwe gekke kijk op zaken kan wel degelijk vernieuwend zijn. Een duurzame samenleving, is voor mij zowel een sociaal duurzame als ook een ecologisch duurzame samenleving. Als je je realiseert hoe op dit moment alle energiebronnen worden uitgeput en hoe er wereldwijd met voedsel wordt gesleept, het is bizar. Dat moet gewoon anders!

Roel Meertens werkt ook als stedenbouwkundige.

In Heerlen hadden we het idee om Pocketparkjes aan te leggen, die in zijn geheel door bewoners zijn ingericht, met behulp van kunstenaars. De bewoners zijn nu zo enthousiast dat ze zelf een picknick, bbq’s en een kerstmarktje organiseren.

Ik ben zelf in een kinderrijke buurt opgegroeid.

Kinderen speelden samen op straat, bij elkaar thuis, zaten bij elkaar op school en gingen soms met elkaar met vakantie. Alles gebeurde op straat.

Dit commune gevoel, het romantische idee om samen te zijn en samen te werken wil ik aan mijn kinderen meegeven. Deze culturele achtergrond was hier in Limburg lang onaangetast. Maar met de ontkerkelijking en de vergrijzing verschuiven zaken.

De komende generaties leven sneller en beleven de culturele historie anders. Ook hierom moeten zij op een andere manier worden aangesproken.”

Zonnebloemen “In Heerlen hebben we in de wijk MSP op braakliggende terreinen zonnebloemvelden aangelegd met kinderen van de bassischool. Vervolgens geoogst en uitgedeeld aan de mensen uit die buurt. Eenvoudig te organiseren en het kost bijna niets. Je moet het alleen wel doen!” Dat gaf zo’n goed gevoel bij

Het lijkt mij te gek om ‘s ochtends met mijn zoontjes groenten te halen uit de buurttuin!”

Boeketten maken voor de buurt.

allerlei verschillende groepen mensen en versterkte duidelijk de saamhorigheid in zo’n buurt. Een soortgelijke actie wil hij ook gaan doen in Maastricht bij de aanleg van de tunnels op de A2. Ook daar wil hij samen met de buurt bijvoorbeeld bloemen uitdelen. g3TEL JE VOOR JE STAAT IN DE kLE VOOR DE 'EUSSELT en je krijgt een prachtig boeket aangereikt met de tekst: ‘Sorry voor de overlast, hartelijke groet uit Maastricht’. Dat soort acties zullen mensen bij blijven. Dat is waardevol! Zo ontstaat er een positieve mindset voor de stad Maastricht. Wie geeft er gratis bloemen in deze tijd?”

Handen uit de mouwen “In de Maastrichtse wijk Biesland zijn een aantal enthousiaste buurtbewoners en ik bezig om een bijzondere plek voor de buurt te creëren.

We zoeken daarbij naar interessante verbanden.

We zijn aan het onderzoeken in hoeverre Radar en verzorgingstehuis Gerlachus daarbij een rol zouden kunnen spelen. Je kan hierbij denken aan een combinatie van een speelplek met een kleine moestuin en mogelijk ook beweegtoestellen voor ouderen.

Elkaar leren kennen, begrip opbrengen en respectvol met elkaar omgaan, dat is het doel.

Het resultaat van overleggen en stimuleren!

“Toen ik met de eerste moestuin in Heerlen begon, kwamen er drie mensen op af. Zij vroegen zich af: ‘Wat moeten we met een moestuin?’ Ik heb een presentatie gemaakt en hen verteld waar ik in geloof; beetje bij beetje begon het verhaal te leven.

We nodigden allemaal enthousiaste mensen uit die ervaring hadden in het tuinieren. En binnen notime hadden we 40 enthousiaste buurtbewoners, waaronder ook veel jongeren die graag een stukje tuin in de wijk wilden hebben. De gemeente zorgde ervoor dat de bewoners gratis een tuintje kregen en midden in de tuin werd een groot terras aangelegd

Roel Meertens: “In de toekomst moeten we het samen doen!” met picknick-banken en parasols. Even later kwam er een tuinhuis bij en het verhaal was compleet.

Naast bewoners kregen ook de basisscholen een stuk grond in de buurtmoestuin. Meerdere keren per jaar wordt er zelfs gekookt vanuit de moestuin.

Dat is toch prachtig! Als mensen meer hun praktische kant ontdekken, dan blijft het niet alleen bij praten, maar wordt er ook veel sneller aagepakt.

Ik zie nog veel potentie in onze samenleving, als we dit gaan inzien. De genoemde projecten zijn vooral op buurtniveau. Het is belangrijk dat overheden dergelijke initiatieven stimuleren en ondersteunen.

Dan zal je zien dat van onderop er kansen worden gegrepen. En als overheid kan je dat ook stimuleren, door bijvoorbeeld te werken met interessante tussenpersonen zoals een kunstenaar of maatschappelijke instelling.

Waar het bij mij om gaat? Dat is een creatieve samenwerking die vervolgens kan leiden tot een nieuw soort verbondenheid. Dat geeft dynamiek en energie en... hopelijk vertrouwen!

Meer informatie: www.roelmeertens.nl Cadeau | 51

Dromen

J

e hebt de uitspraak “Dromen zijn bedrog”.

Wat een Hollandse zuurheid, wat een onzin.

Kozakken zien het anders. “Alleen de duivel leeft zonder dromen” zeggen zij. Ze kijken beter.

Want wat is er mooier dan het leven zelf. Spelende kinderen, de boomhut die je samen bouwt.

In tijden van crisis hebben veel mensen de neiging om zich te concentreren op wat er allemaal niet kan. Lekker wijzen naar de ander en ondertussen in je eigen gelijk ronddraaien. Door angst gedreven krijg je steeds meer wantrouwen en neemt de roep om controle mechanismen toe in plaats van ruimte te bieden aan initiatief. De ondernemer kan niet meer terecht bij de bank, de ambtenaar laat zich gijzelen door angstbeelden, en de journalist durft sommige zaken niet aan de orde te stellen. Het resultaat is een stilliggende economie en buren die je niet meer vertrouwt.

We leven in een overgangstijd waarin niets meer zeker lijkt te zijn. Oude waarheden kloppen niet meer. Banen, banken, spaargeld. En voor het eerst in lange tijd komt schaarste weer om de hoek kijken. Immers, is er wel genoeg water, voedsel en energie om zeven miljard mensen te voorzien? Hoe moet dat, nu blijkt dat veel belangrijke grondstoffen uitgeput raken? Op de oude manier lukt het niet, tijd voor iets anders.

Maar wat?

Iets voor elkaar krijgen kan alleen door ‘out of the box’ te denken en te dromen. Niet in een kamertje maar breed gedeeld. Want waar de angstkunstenaars zorgen dat de boel vastdraait, komt de dromer plotseling met een slimme oplossing. “Waarom doen we het niet zo, en waarom werken we niet gewoon samen” stelt hij.

Iemand zei “Dromen zijn realiteiten die geboren 58 | Cadeau

willen worden”. Juist nu is dat waar, want waar het moeilijk is worden nieuwe ideeën geboren.

Wanneer je niet kijkt, komt zo’n mooi idee. Een baken van hoop. Zo worden mensen geraakt en komen ze in beweging. Samen iets voor elkaar krijgen, daar gaat het om. Binnen ‘no time’ staat het project er, wordt de droom realiteit.

Voorbeelden te over. Buren die gaan samenwerken, hun eigen buurttuin inzaaien, een energie coöperatie beginnen om zelf hun energie op te wekken.

Oud-bankiers die een nieuw banken systeem verzinnen zonder rente maar met vertrouwen. :IJ ALLEN LATEN ZICH NIET AlEIDEN DOOR DE CRISIS EN zijn niet bang voor de toekomst. En als het een keer fout gaat, huilen ze uit en beginnen opnieuw.

Mensen noemen zichzelf volwassen wanneer ze niet meer durven te dromen. Redenen te over om niets te doen: geen tijd, verplichtingen, lafheid. Allemaal waar, maar je wordt er wel ziek van. Letterlijk. Immers, het leven moet stromen.

De tijd van angstkunstenaars is nu voorbij en de tijd voor samenwerken geboren. Dit is wat ik verwacht voor 2012. Een nieuw begin. Zou het dat zijn dat de Maya’s bedoelden met hun voorspelling? Doe het gewoon, stap in de stroom en leef je droom!

Arnoud Six is management consultant. Hij richt zich op creatieve en ondernemende oplossingen.

Bij Vodafone zette hij het grote duurzaamheidsprogramma op en stond aan de wieg van M-Pesa, een mobiel betaalsysteem voor arme mensen in Afrika. Hierbij zag hij dat het bij duurzaamheid niet alleen gaat om controle en rapporteren, maar juist om creatieve oplossingen. Samen ondernemen, bouwen op ieders kracht en holistisch denken. www.SixSustainAbility.nl

Cadeau magazine vindt u onder andere bij onderstaande adressen

d’Orangerie | Kleine Gracht 6211CB CBMaastricht Maastricht HotelHotel d’Orangerie | Kleine Gracht 4 4| |6211 04312- 326 11 | www.hotel-orangerie.nl Tel. 043 - 326 11 11 | Fax 043Tel. - 326 87 11 | info@hotel-orangerie.nl | www.hotel-orangerie.nl

Figi hotel | Het Rond 2 | 3701 HS Zeist Figi hotel | Het Rond 2 | 3701 HS Zeist 4EL \ INFO ĂŽGI NL \ WWW ĂŽGI NL 4EL \ INFO ĂŽGI NL \ WWW ĂŽGI NL

City CentreHotel HotelMabi Mabi| |Kleine KleineGracht Gracht2424| |6211 6211CB CBMaastricht Maastricht City Centre Tel. 043 - 351 44 44 | info@hotelmabi.nl | www.hotelmabi.nl Tel. 043 - 351 44 44 | info@hotelmabi.nl | www.hotelmabi.nl

Hotel De Keizerskroon | Koningstraat 7 | 7315 HR Apeldoorn Tel. 055 - 521 77 44 | www.bilderberg.nl/hotels/keizerskroon

Kunstproeven | Kruisstraat 7 | 6171 CG Stein Tel. 06 20 48 89 97 | www.kunstproeven.nl

Cadeaumagazine | Keizersgracht 253 | 1016 EB Amsterdam Tel. 06 - 21 22 50 22 | www.cadeaumagazine.nl

welkom@gallerybell-arte.com www.gallerybell-arte.com Openingstijden: di t/m za 11.00 - 17.00 uur, zo 14.00 - 17.00 uur.

Exposities in 2010 12 maart: Jan Verschoor, beeldhouwer van de onderkoelde perfectie 6 juni: Meesters in de beeldhouwkunst Greenwoods B&B | Bodemsweg 2 | 6225 ND Maastricht November: Gerti Bierenbroodspot Tel. 043 - 365 54 57 of 06 - 21 55 45 66 | www.greenwoods.nl Tel. 043 - 365 54 57 of 06 - 21 55 45 66 | www.greenwoods.nl

Carlos Mata

Cadeau | 59

B

IN

N

E

N

H

U

I

Jan sse

*5)34 .5 )3 57 ).)4)!4)%& 6!. "%,!.'

5 HOEFT GEEN 'ATES TE HETEN OM UW EIGEN CULTUURFONDS TE STARTEN 0HILIPS "AKKER OF *ANSSEN MAG OOK 5 HEEFT EEN SPECIALE BELANGSTELLING VOOR FOTOGRA½E MUZIEK BEELDENDE KUNST MONUMENTENZORG TONEEL OF NATUURBEHOUD :OU HET DAN NIET MOOI ZIJN MET UW BEDRIJFSNAAM DEZE CULTURELE VOORLIEFDE TE STEUNEN (ET KAN MET EEN #ULTUUR&ONDS OP .AAM %EN UITGELEZEN MOGELIJKHEID OM UW MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID TE TONEN IN UW WOONPLAATS OF REGIO -AAR OOK OM EEN JUBILEUM OF FUSIE GLANS TE GEVEN OF DE OPRICHTER VAN UW BEDRIJF TE EREN )NMIDDELS BEHEREN WE MET ONZE EXPERTISE MEER DAN #ULTUUR&ONDSEN OP .AAM VOOR BEDRIJVEN PARTICULIEREN EN STICHTINGEN 7E WERKEN GRAAG SAMEN OM ER EEN SUCCES VAN TE MAKEN -AAK GERUST EEN AFSPRAAK MET EEN VAN ONZE ADVISEURS EN ONTDEK DE ½SCALE VOORDELEN HET GEMAK mN HOEVEEL VOLDOENING HET GEEFT "EL OF KIJK OP WWW CULTUURFONDSJUISTNU NL 7IJ ZETTEN UW BEVLOGENHEID OM IN EEN EIGEN CULTUURFONDS

60 | Cadeau