Cadeau Magazine no. 7

Cadeau Magazine no. 7 | Voorjaar 2011 | prijs @ 6,95

d

e

n

k

e

n

-

d

e

l

e

n

-

d

o

e

Verlangen

Prins en prinses redden hun kasteel

Vereeuwigd: portretschilder Scott Bartner TEFAF toont 4 unieke topstukken Bordeaux viert eerste Unesco lustrum Thich Nath Hanh geeft rust & adem

n

Atelier de l’Orangerie Atelier de l’Orangerie verzorgt naast haar fijnschilder- en restauratiewerkzaamheden cursussen klassieke schildertechnieken voor particulieren.

Meer informatie tel. 06-50 24 08 73 of e-mail: marie.sixduponcheele@gmail.com

U ziet het. Het oude fijnschildersvak leeft voort.

2 | Cadeau

Samen ademen D

it voorwoord wil ik beginnen met de woorden van John F. Kennedy; “Ask not what your country can do for you, but what you can do for your country.”

Het woord country kan vervangen worden door vrienden, familie, collega’s of de natuur waar we onderdeel van zijn.

Dan wordt het niet “Wat kan jij voor mij betekenen?” maar “Wat kan ìk voor jou doen?”. Een positief uitgangspunt. Deze gedachte voelde ik toen ik het verhaal van Guido Sweron aanhoorde over zijn bijzondere vrijwilligerswerk in India.

Inspirerend was ook de ontmoeting met Nara Petrovic, die het voor elkaar kreeg om binnen een paar maanden driehonderdduizend vrijwilligers te mobiliseren om samen duizenden vuilstortplaatsen op te ruimen. In één dag lukte het ze!

Ik ben opgegroeid met de gedachte om mezelf te vergeten en andere mensen te helpen. Anders ben je een materialistisch en egoïstisch mens, vonden mijn ouders. Nu ik zelf moeder ben leer ik mijn kinderen ook deze filosofie.

Maar om iemand hulp te kunnen bieden, om iemand te helpen met oversteken, moet je wel eerst zelf kunnen lopen.

In een vliegtuig hoor je niet voor niets van de stewardess om eerst zelf het zuurstofmasker op te zetten voordat je je kind helpt. Begin daarom bij jezelf als je de wereld wil veranderen.

Een man die dit goed heeft begrepen is de internationaal bekende Zen meester Thich Nhat Hanh. In zijn boek “The world we have” geeft hij een boeddhistische visie op het behoud van de aarde. Hij stelt: “Only when we combine our concern for the planet with spiritual practice, will we have the tools to make the profound personal transformations necessary to address the coming environmental crisis.”

Of zoals mijn ouders, die er niet meer zijn, het verwoorde: “je zult eerst in vrede met jezelf moeten leven wil je kunnen geven.”

Veel leesplezier, Marie Six Hoofdredactie

Cadeau | 3

Isaac Israels keert terug naar Den Haag

pagina 6

Een persoonlijke zoektocht naar beeldhouwer Emil Epplé

pagina 16

Unesco-stad Bordeaux is net Parijs in het klein

pagina 22

Inhoud KUNST Isaac Israels keert terug naar Den Haag 6 4 Topstukken van kunstbeurs TEFAF 2011 8 Jan van Kranendonk Duffels heeft een mooi doosje 10 Antiqair Van der Ven recyclet Oosterse kunst 13 Juwelier Van Gelder maakt unieke catalogus over Rajasthan 15 Scott Bartner schildert een ziel in elk portret 20 CULTUUR Een persoonlijke zoektocht naar beeldhouwer Emil Epplé 16 Prins en prinses redden hun kasteel De Merode 38 Guido Sweron is ‘stiefvader’ van 900 Indiaase jongens 46 SPIRITUALITEIT Nara Petrovic ruimt met 275.000 vrijwilligers heel Slovenië op Dr. Charbonier gelooft heilig in een leven na de dood Zen-meester Thich Nath Hanh geeft levenslessen in de Dordogne

45

NATUUR Wijnboer Derenoncourt is dol op onkruid tussen z’n stokken Een stoombad met tijm helpt tegen verkoudheid

30 36

VRIJE TIJD Agenda: leuke dingen om te doen Bordeaux viert eerste jubileum als `Unesco-stad’ Shoppen bij Shirdak blijft een verrassing Electrisch rijden heeft de toekomst: 4 voorbeelden Deze hotels zijn een cadeau aan jezelf

12 22 34 44 59

COLUMNS Zangeres Clementine Noordzij verwerkt het werken Consultant Arnoud Six is positief van binnenuit

35 58

50 54

Dit magazine is gedrukt op FSC-papier. FSC is het keurmerk voor verantwoord bosbeheer.

Cadeau is een uitgave van uitgeverij Now Jam en verschijnt vier keer per jaar. Het magazine wordt selectief verspreid in hotels, restaurants, musea en galerieën.

Meer informatie : www.cadeaumagazine.nl © 2011 | Alles uit deze uitgave mag worden gepubliceerd met toestemming van de uitgever.

4 | Cadeau

Stéphane Derenoncourt over zijn biodynamische wijn

Het erfgoed van familie De Merode behouden

Cadeau biedt een platform

Deze stalen stoel uit het begin van

aan positieve, bewuste en

de 19e eeuw is één van de bijzondere

ondernemende mensen.

kunstobjecten van TEFAF 2011

Handelend vanuit de

pagina 8

pagina 30

Stap voor stap met Zen meester Thich Nath Hanh

pagina 38

pagina 54

menselijke maat en ten behoeve van elkaar als samenleving, delen zij hetgeen het leven waardevol maakt. Zo wil Cadeau lezers motiveren tot een duurzamer manier van leven.

Uitgever Arnoud Six Hoofdredactie Marie Six-Duponcheele Eindredactie Olaf Paulus van Pauwvliet Vormgeving Olivier Ruit Fotografie Marie Six, Guido Sweron (India), Frans Welters

(Emil Epplé), Leo Hol (Van der Veen) Cover ‘Young Woman with Shawl’, Scott Bartner

Medewerkers Clementine Noordzij, Elisabeth van Oterleek,

Jolanda Cloosen, Menno Alkema,

Willemien de Vlieger-Moll, Willem van Teylingen Redactie adres Waldeck Pyrmontstraat 49, 6224 LM Maastricht Acquisitie Arnoud Six (tel. 06 - 2122 5022) Website

www.cadeaumagazine.nl Cadeau | 5

8 | Cadeau

Kunstbeurs TEFAF toont 4 topstukken Op de beste kunst- en antiekbeurs van de wereld zullen dit jaar weer enkele topstukken te zien zijn.

Vier unica springen er uit.

T

EFAF heeft een reputatie opgebouwd als meest invloedrijke kunst- en antiekbeurs ter wereld door de hoge kwaliteit en de unieke tentoonstellingen. Op de komende beurs, die van 8 tot 27 maart 2011 zal worden gehouden, zijn er weer een aantal zeldzame stukken en recente herontdekkingen te zien. Zo is er bijvoorbeeld het laatste fragment van een Egyptische waterklok welke nog steeds in particuliere handen is. Het werd gemaakt in opdracht van Alexander de Grote omstreeks 332-323 v. Chr. Waterklokken werden gebruikt om de tijd in de tempels aan te geven zodat rituelen op het juiste uur werden uitgevoerd.

Andere unica zijn een schilderij met één van de weinige zelfportretten van Bernardo Bellotto, een Italiaans schilder, waarvan zijn schilderij van Warschau is gebruikt om de stad na de Tweede Wereldoorlog weer op te bouwen.

Of een bronzen beeld van Gustave Courbet dat na 130 jaar werd herontdekt. La Liberté is een krachtige voorstelling van vrijheid en is het enige

bronzen afgietsel van het beeld gemaakt door Courbet in 1875.

Talent op papier Met de invoering van TEFAF papier in 2010 zijn dit jaar weer tal van gespecialiseerde galerieën vertegenwoordigd met tekeningen, aquarellen, prenten, fotografie, manuscripten en antiquarische boeken. De sectie zal worden versterkt door een belangrijke leententoonstelling van het Rijksmuseum samengesteld door directeur Wim Pijbes. “TEFAF is de beste jacht plek voor privé- en professionele verzamelaars”, zegt Wim Pijbes.

“Ik heb gekozen voor de titel De Happy Hunter als een metafoor voor TEFAF.” The European Fine Art Fair biedt ook jonge talentvolle galerieën en kunsthandelaren een éénmalige kans om op de beurs te exposeren via TEFAF Showcase. De zes succesvolle galerieën voor 2011 zijn gekozen uit 80 kandidaten en zijn afkomstig uit Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de VS en zijn geselecteerd op kwaliteit en op disciplines die nog niet vertegenwoordigd zijn op TEFAF. Meer informatie: www.tefaf.com

Bijzondere unica: 1 het prachtige portret van een gentleman afkomstig uit een privécollectie en na tientallen jaren herontdekt, wordt toegeschreven aan de 17e eeuwse Vlaamse schilder Michael Sweerts.

2 Een belangrijk werk uit de vroegste periode van Jean Dubuffet. Dechaumage au-Brabant, geschilderd in 1943, zat meer dan 20 jaar verstopt in een bankkluis. Het doek verkeert in perfecte staat en zal worden tentoongesteld door Landau Fine Art. 3 Het werk La Veuve van Tamara de Lempicka werd tentoongesteld op twee belangrijke tentoonstellingen in Parijs in de jaren ’20. Het werd gekocht van de kunstenaar door een verzamelaar in 1925 en is slechts tweemaal in het openbaar gezien.

Kunsthandel Frans Jacobs van Amsterdam zal het tentoonstellen.

4 Een prachtig bronzen paar die de goden Venus en Mars voorstellen en door de Renaissance beeldhouwer Tiziano Aspetti van Padua zijn vervaardigd.

Cadeau | 9

Boeiende en handige sites: Producten die aantonen dat duurzamer leven, zonder daarbij in te leveren op comfort, heel goed mogelijk is. www.degroenezaak.nl

(1959) zijn foto’s die zij maakte in 2005 en 2006 van jonge mensen in het park. In vergelijking met andere fotoseries van Dijkstra, speelt in deze foto’s de omgeving van de geportretteerde kinderen en adolescenten een grote rol. De contactafdrukken die nu voor het eerst tentoongesteld worden, laten het zoekproces van de kunstenaar naar de juiste lichtval, kadrering en positionering zien. www.teylersmuseum.eu

Gaat u zelf klussen en u zoekt verantwoorde producten www.eco-logisch.nl Voor als u een onderhoudsarme beplanting op uw dak wilt. www.dakdokters.nl Met de lente in het verschiet is het lekker en leuk uw eigen groenten te kweken. En dat is heel makkelijk. www.makkelijkemoestuin.com Vind alle duurzame items die zijn gepost via Twitter. www.paper.li/tag/duurzaam U wilt de natuur in maar wilt eens een ander natuurgebied verkennen.

De Natuurkaart geeft u een mooi overzicht. www.natuurkaart.nl Nationale Landschappen De twintig Nationale Landschappen zijn échte Nederlandse landschappen. Ze hebben elk een unieke combinatie van cultuurhistorische en natuurlijke elementen en vertellen daarmee het verhaal van het Nederlandse landschap.

De Nationale Landschappen kenmerken zich door de specifieke samenhang tussen de verschillende onderdelen van het landschap, zoals natuur (flora en fauna), reliëf (bijv. beekdalen en terpen), grondgebruik (bijv. landbouw, watermanagement) en bebouwing (bijv. dorpsgezichten en forten). Nationale Landschappen zijn geen musea, maar gebieden waar mensen gewoon wonen, werken, ondernemen en recreëren. www.nationalelandschappen.nl

Spaanse gasten: een voorschot op De Collectie Verrijkt Van Bosch tot Goya tot Magritte: in het voorjaar van 2011 toont Museum Boijmans Van Beuningen zijn indrukwekkende collectie schilderkunst in een geheel nieuw licht. De verzameling wordt gedurende twee jaar verrijkt met topstukken uit binnen- en buitenland en presenteert het beste van de schilderkunst van de middeleeuwen tot de twintigste eeuw. Op dit moment is er een voorschot op De Collectie Verrijkt te zien. De keuze is gevallen op Spaanse kunst, die in de vaste collectie van Museum Boijmans Van Beuningen vrijwel ontbreekt.

‘Spaanse gasten: een voorschot op De Collectie Verrijkt’ toont de komende wintermaanden met drie Spaanse meesterwerken welke verrijkingen er mogelijk zijn wanneer de Nederlandse openbare collecties op interessante bruiklenen worden aangesproken. www.boijmans.nl Rineke Dijkstra & Claude Lorrain Als smaakmaker voor de grote Claude Lorrain tentoonstelling die Teylers Museum en Musee du Louvre in het najaar presenteren, toont het Haarlemse museum van 22 april t/m 18 september Rineke Dijkstra & Claude Lorrain in het Prentenkabinet. Te zien zijn foto’s uit de serie Park Portraits van de beroemde Nederlandse fotografe en landschapstekeningen van meesterkunstenaar Claude Lorrain. De getoonde werken van Rineke Dijkstra

Promenade de Printemps Ieder voorjaar is er op Kasteel de Merode de ‘Promenade de Printemps’, een exclusieve gardenfair waarbij de nadruk uitdrukkelijk ligt op kwaliteit. Hoeden, op maat gemaakte overhemden, ambachtelijke mosterd, tuingereedschap, maar ook exclusieve Belgische whisky, Spaanse ham, Roemeense prinselijke wijn en zelfs op maat gemaakte volwassen boomhutten. Een rondje door het park kan je rijden op een met elektromotor aangedreven koets. Van 6 t/m 8 mei. www.schlossmerode.de Julian Schnabel : Polaroids Als eerste museum ter wereld presenteert het Fotomuseum Den Haag tachtig grootformaat polaroidfoto’s die een heel andere kant van hem tonen. Het meest indrukwekkend zijn de indringende zelfportretten en de portretten van zijn familie en vrienden, onder anderen Mickey Rourke, Christopher Walken en Lou Reed. www.fotomuseumdenhaag.nl

Maak uw activiteiten kenbaar aan de redactie: redactie@cadeaumagazine.nl of stuur uw activiteit 2 maanden voor aanvang naar: Uitgeverij Now Jam, Waldeck Pyrmontstraat 49, 6224 LM Maastricht o.v.v. agenda.

12 | Cadeau

W

ij zijn een familiebedrijf met gezamenlijk meer dan 100 jaar ervaring op ons vakgebied. We geloven in een persoonlijke relatie met onze klanten en verzorgen hierbij de allerbeste service en advies.” aldus Clemens van der Ven, eigenaar van Vanderven & Vanderven Oriental Art. “Onze collectie heeft een brede prijsklasse: van 100 tot 1 miljoen euro, dus er is altijd iets in de collectie voor zowel de ervaren als de beginnende verzamelaar. Wij opereren vanuit onze galerie, maar nemen ook deel aan belangrijke nationaleen internationale beurzen, zodat wij een zeer breed publiek kunnen bereiken. Zo staan we op de TEFAF in Maastricht, de International Fine Art Fair en Masterpiece beide in London en de PAN in Amsterdam.

Wij geloven dat het kopen van antiek altijd een goede investering is, omdat het geld verstandig is geïnvesteerd en het ook dagelijks in huis kan worden bewonderd. Daarnaast is antiek zeer ‘groen’, omdat het al vele jaren geliefd, gebruikt en gewaardeerd wordt; het ultieme recycling product.

Antiquairs worden vaak gezien als elitair en hoogdrempelig.

Wij zien het als een uitdaging om dit imago bij te stellen en onze wereld transparant en laagdrempelig te maken zodat we jong en oud kunnen interesseren voor Aziatische kunst.”

De specialisatie ligt in Aziatische kunst, met de nadruk op Chinees export porselein, terracotta en aardewerk objecten uit de Han en Tang dynastie en Chinese kunstvoorwerpen.

Geschiedenis Vanderven & Vanderven is door Clemens van der Ven samen met zijn zuster Bea van der Ven opgericht als een algemene antiekwinkel. Toen Bea in 1972 het bedrijf verliet, voegde Neeltje van der Ven (die ook al een achtergrond in de antiekbranche had), echtgenote van Clemens van der Ven, zich bij het bedrijf. Na enkele jaren besloten zij zich te specialiseren in Aziatische kunst. In 1993 kwam neef Floris van der Ven het familiebedrijf versterken.

De galerie is gevestigd in een historisch pand (het voormalig Stedelijk Gymnasium) in het middeleeuwse centrum van ’s-Hertogenbosch. Hier zijn vier showrooms ingericht waarin de collectie volledig tot zijn recht komt.

Het ultieme recycling product

Oriëntaalse kunst van hoog niveau

Clemens van der Ven heeft een originele kijk op zijn collectie. Omdat zijn antiek al vele jaren wordt gebruikt spreekt hij over een ultiem recycling product als hij een beschilderd bord uit de Ming-dynastie toont.

Vanderven & Vanderven Nachtegaalslaantje 1 5211 LE ‘s-Hertogenbosch Tel: +31-(0)73 - 614 62 51 www.vanderven-vanderven.com

Cadeau | 13

een persoonlijke zoektocht naar beeldhouwer emil epplÉ 16 | Cadeau

Toen beeldenrestaurateur Menno Alkema kennis maakte met het werk van de onbekende Emil Epplé, werd hij getroffen door de hoge kwaliteit van zijn beelden. Na lang zoeken zijn zoveel objecten en persoonlijke bezittingen uit het atelier van Epplé ontdekt dat een proefschrift eerherstel kan geven.

“A

nderhalf jaar geleden kreeg ik bezoek in mijn atelier. Er werden mij studietekeningen, gouaches en gipsplastieken van beeldhouwer Emil Epplé te koop aangeboden. Ik kende deze kunstenaar niet maar was meteen onder de indruk van de hoge kwaliteit. Wie was deze kunstenaar? Mijn speurzin was aangewakkerd.

Ik informeerde een vriend en kunstkenner, die direct mijn enthousiasme deelde. Samen besloten we de collectie aan te kopen. Een verder contact met diegene die het materiaal had aangeboden leidde tot verrassende ontdekkingen.

Onder het stof kwamen olieverfschilderijen, tempera’s, kleine bronzen reliëfs en opnieuw studietekeningen te voorschijn.

Wat in eerste instantie behangrollen leken te zijn, waren grote studietekeningen tot wel twee meter hoog. Tot onze grote verrassing was daar ook de complete biografie bij. Door al deze informatie raakten wij steeds meer geboeid in Emil Epplé als beeldhouwer en gedreven mens. Maar dat was nog niet alles. Een kartonnen doos bevatte kranten-artikelen en vele publicaties over Emil Epplé. In een oud houten kistje zaten glas en celluloid negatieven (gemaakt in zijn atelier).

Het waren foto’s van zijn werk in wording; foto’s van modellen (ook naakt), mannen en vrouwen en foto’s van de kunstenaar zelf tussen zijn werk. Sommige negatieven waren door de tand des tijds ernstig beschadigd. Fotograaf Frans Welters heeft ze zorgvuldig gereinigd, geretoucheerd en in de sfeer van die tijd op hoogwaardig papier geprint.

Onze bestaande huidige collectie, die intussen verder uitgebreid is, geeft al een indrukwekkend beeld van deze kunstenaar, mede door het nooit eerder vertoonde werk uit zijn atelier. Alles wat relateert aan deze kunstenaar, blijft mij boeien. Het lijkt alsof deze man dag en nacht gewerkt heeft, met een zeer verfijnde gevoeligheid en ijzeren discipline.

Uiteindelijk zal een proefschrift of monografie (in combinatie met een grote expositie) eerherstel geven aan Emil Epplé, een kunstenaar die het verdient... of zoals hij het zelf schrijft op één van zijn studietekeningen: ‘Amor et Ars Regnant’ (Liefde en kunst heersen).

Doordat ik foto’s en studietekeningen ging combineren kwam ik tot een verbluffende maar ook logische ontdekking: De in eerste instantie gemaakte posefoto’s en studietekeningen waren overduidelijk herkenbaar in de voltooide stenen en bronzen beelden. Vanuit studietekeningen naar het uiteindelijke werk is het mooi om te zien dat hij soms net iets veranderde.

In mijn zoektocht naar zijn werk, blijkt dat zijn beelden wereldwijd verspreid zijn. Zijn biografie laat zien dat hij tijdens zijn leven erkenning kreeg als eminent beeldhouwer.

Zijn werk is in te delen in drie periodes: Italiaanse periode (Rome ±1898-1908), Duitse periode (München ±1909-1935) en Nederlandse periode (Den Haag ±1935-1948).

Cadeau | 17

Alkema beschrijft het wer Van Zwitserse oorsprong, werd Emil Epplé op 6 maart 1877 in Stuttgart geboren. Na het eindexamen gymnasium volgde hij de kunstschool in Stuttgart en de academie van beeldende kunsten in München.

Van ± 1898 tot 1908 verbleef hij in Rome op de kunstschool, waar hij in zijn onderhoud voorzag door het restaureren van klassieke Griekse en Romeinse kunst. Hier ontwikkelde hij zijn fabelachtige techniek in het werken in steen; bovenal marmer.

In 1908 waren er de eerste publicaties over zijn werk uit Rome in het Duitse kunstblad ‘Die Kunst für Alle’. Men was verbaasd dat hij op zijn jonge leeftijd al zo’n grote variëteit en kwaliteit afleverde.

Levensgrote bustes Na tien jaar in Rome gewerkt te hebben, vestigde hij zich in de kunststad München, waar vele opdrachten hem ten deel vielen. In opdracht van het Koninklijke Hoftheater in Stuttgart maakte hij onder andere zes Hermen in marmer, meer dan levensgrote bustes van Beethoven, Wagner, Mozart, Goethe, Schiller en Shakespeare welke nog altijd daar aanwezig zijn.

18 | Cadeau

Hiervoor ontving hij van de koning van Würtemberg het Ridderkruis eerste Klasse voor Kunsten en Wetenschappen.

In 1915 werd zijn werk onderbroken door zijn vertrek naar het front in Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Totaal ontredderd Hij keerde totaal ontredderd en met twee verlamde armen terug. Pas na een langdurige ziekte was Epplé in staat zijn werk te hervatten. Een opdracht en tentoonstelling volgden in Amsterdam, waar hij een marmeren buste vervaardigde voor Kappeyne van de Capello (nu te zien in het Amsterdams Historisch Museum). In München voerde hij vervolgens een werk uit, zodanig dat hem hiervoor een professoraat honoris causa aangeboden werd. Studiereizen volgden. Daar hij zich niet verenigen kon met de opkomende politieke stroming in Duitsland, bracht hij zijn gezin in 1933 naar Holland. In 1934 ging hij alleen terug maar verliet in 1937 gedesillusioneerd en ziek definitief Duitsland met achterlating van al zijn bezittingen. Met zeer veel moeite lukte het om een deel van zijn werken naar Nederland te krijgen. Met dit werk exposeerde

foto : Frans Welters

k en leven van Emil Epplé hij in 1938 bij kunstzalen Kleykamp te ’s-Gravenhage.

Het gezin Epplé vestigde zich in Zandvoort.

Tweede Wereldoorlog De Tweede Wereldoorlog brak uit en zijn huis in Zandvoort werd afgebroken in verband met verdedigingswerken, welke de Duitsers dachten te moeten aanleggen. Ik vraag me dan ook af: ‘Wat moet deze man gevoeld hebben in die tijd?’

Als officier gevochten voor zijn land aan het front in de Eerste Wereldoorlog; maar moeten vluchten in de aanloop van de Tweede Wereldoorlog. Ik denk dan gelijk aan de vader van Anne Frank welke situatie eigenlijk hetzelfde was. Er is een klein beeldje van een jonge vrouw waarbij de linkerarm in een V teken is gevormd (van 1936). Toeval? Ik denk het niet.

Als ik kijk naar twee getekende timpanen uit 1940 ‘oorlog en vrede’, wordt het nog duidelijker. Het timpaan ‘oorlog’ straalt onrust, agressie en pijn uit. Het timpaan ‘vrede’ straalt het tegenovergestelde uit: liefde, rust en zekerheid. Als kunstenaar wil je je niet vereenzelvigen met oorlog omdat het negatieve energie is. Epplé ging voor de vrede.

Hij gaat terug naar Den Haag. In 1947, nadat hij genaturaliseerd was tot Nederlander, exposeerde hij te Amsterdam in het Vondelpark paviljoen. Het afgebroken huis te Zandvoort mocht herbouwd worden in Zuid-Limburg te Geulle (huis en atelier bestaan nog). Het landschap deed hem enigszins denken aan zijn geboortegrond in Württemberg. Bij de opzet van het huis was een groot en ruim atelier gepland waar hij ten slotte rustig nog enkele jaren in wilde werken. Hij heeft het niet meer mogen meemaken dat deze nieuwbouw gereed kwam en stierf in februari van het jaar 1948, te ’s-Gravenhage, 71 jaar oud.

Liefde en tederheid In zijn werken komen alle facetten terug uit het leven: De schoonheid, de zorgeloosheid, de liefde en tederheid, maar ook de onrust, wanhoop en zorgen. Uit zijn werken blijkt dat hij het leven volop doorleefd heeft. De wijze waarop hij dit tot uiting brengt is fascinerend en maakt dat mijn eerste gevoel van herkenning alleen maar groter wordt.

Email: alkemaworks@hetnet.nl of tel. +31 - (0)6 - 102 184 11

Cadeau | 19

I

n het centrum van Haarlem vlakbij de Botermarkt aan de Barrevoetestraat nr. 9 ligt de Portretwinkel. In het stijlvolle begin 20e eeuwse pand is een tentoonstelling ingericht van portretten. De Portretwinkel is onderdeel van Morren Galleries - een galerie van hedendaagse figuratieve kunst met vier vestigingen in Amsterdam, Utrecht en Haarlem - en is gespecialiseerd in het bemiddelen van portretten in opdracht.

In de winkel worden ruim 35 nationaal en internationaal werkende portrettisten van topkwaliteit vertegenwoordigd.

Kunsthistorica Marianne Venderbosch is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding en de opdrachtbemiddeling en advisering.

Een winkel waar portretten worden geëxposeerd is uniek in Nederland. Wie de Portretwinkel bezoekt krijgt een goede indruk van de verschillende stijlen en technieken. Op grond van het getoonde werk en documentatiemateriaal van de kunstenaars wordt gezocht naar de stijl die bij de klant past.

Als de keuze is gemaakt wordt er contact gezocht met de kunstenaar. Vervolgens wordt er een afspraak gemaakt voor een fotoshoot of modelsessie en gaat de kunstenaar aan het werk. Wanneer het portret klaar is komen kunstenaar en opdrachtgever samen in de Portretwinkel en wordt het kunstwerk in een feestelijke sfeer onthuld.

Scott Bartner brengt de ziel tot leven

De Portretwinkel

20 | Cadeau

Klassieke stijl Eén van de kunstenaars die door de Portretwinkel wordt vertegenwoordigd is Scott Bartner. Bartner heeft een klassieke stijl van schilderen waarbij de voorstelling wordt opgebouwd uit transparante verflagen. Een techniek die zeer verfijnd en arbeidsintensief is. De resultaten zijn ware juweeltjes.

“Mijn passie voor schilderen ligt besloten in een verlangen om te verbeteren, iets te scheppen beter dan ooit. Titian, Velazquez, Vermeer en Ingres, zijn kunstenaars die ik het meest bewonder. Ze schilderden portretten met inhoud, portretten die de Engelse kunstenaar Harold Speed karakteriseert als “paint of a high quality.” Ik streef voortdurend naar die kwaliteit.” aldus Scott. Naast portretten schildert hij ook naakten, stillevens en landschappen.

Bij een portret is het de uitdaging die het boeiend maakt.

“Ik hou ervan om mensen te schilderen die een verhaal

te vertellen hebben en zo de toeschouwer boeien. Ik ben continue bezig met het creëren van vorm op een geloofwaardige en expressieve manier. Een schilderij moet plezier geven, maar men moet er ook iets in kunnen ontdekken.

Ieder portret is anders.”

Geboren in 1960, groeide Bartner op in een buitenwijk van Washington D.C. Na de universiteit ging hij naar business school en behaalde een MBA in financiën.

Jaren later, toen hij als financieel analist werkte, begon hij met zijn eerste kopieën van tekeningen van oude meesters.

Zijn eerste olieverflessen kreeg hij van zijn vader, die hoofd medische illustraties in het National Institutes of Health was.

Zijn vader was een harde leermeester en dreef hem tot waar hij vandaag de dag is.

Tekenen en schilderen Naast zijn werk overdag, nam Scott in de avonduren les in tekenen en schilderen in het Fine Art Programme van de Amerikaanse Universiteit. Een reis van 3 weken naar Toscane met medestudenten bleek een ware openbaring; het zien van de werken van Andrea del Sarto, Giorgione, Titian en Caravaggio lieten een blijvende indruk achter. Na deze reis liet Bartner zijn werk in Washington zien aan de gerenomeerde kunstenaar en leraar Frank Wright, die hem heeft aangeraden te gaan studeren met Danni Dawson.

In 1991 verhuisde Scott naar Amsterdam waar hij studeerde bij de kunstenaar Maarten Welbergen. Vanaf 1993 is Scott Bartner fulltime werkzaam als kunstenaar. Sindsdien kreeg hij talrijke portretopdrachten uit Europa en de Verenigde Staten. Zijn schilderijen werden onder ander getoond in de expositie van de Royal Society of Portrait Painters in Londen, de Realisme beurs te Amsterdam en de Fine Art Fair in Den Bosch.

De Portretwinkel Barrevoetestraat 9, Haarlem Openingstijden: Woensdag t/m zaterdag van 10 – 17 uur Andere dagen op afspraak: Tel. 023 - 53 27 412 of 06 - 526 13 074 www.portretwinkel.com

Scott Bartner laat in zijn portretten het karakter stralen

Cadeau | 21

Puur natuur

Alle wijnboeren uit Frankrijk kennen top-vinoloog Stéphane Derenoncourt. Hij adviseert hen over de juiste mix om ouderwets lekkere wijn te maken. Door het afstemmen van grond, druif en beplanting ontstaat biologisch-dynamische productie waar gerenommeerde château’s van profiteren.

30 | Cadeau

Z

ijn laatste baan was dat van draaibank bediende in een fabriek. Hij is opgegroeid in Duinkerken en een opleiding heeft hij nooit afgemaakt. Inmiddels geldt Stéphane binnen de wijnbouw als internationale beroemdheid. Hij is zes maanden per jaar onderweg en adviseert als autodidact oenoloog zo’n 80 wijnchâteau’s over de hele wereld. Eén van zijn klanten is het bekende Californische wijnhuis van Francis Coppola, maar hij produceert ook zijn eigen wijn in Californië en in Castillon, vlakbij zijn geliefde Saint Émilion.

“Wist je dat wereldwijd 98% van de wijn met pesticiden of herbiciden wordt behandeld? Vaak wordt zoveel gespoten dat de natuurlijke gist van de druif verdwijnt en later gist moet worden bijgevoegd. Een schandaal!”

Gastvrij ontvangt hij mij in zijn kantoor in Castillon. Het gebouw is net opgeleverd. Wat ooit een oude ruïne was is na een volledige restauratie een comfortabel kantoor geworden dat vlak bij de eerste 2.5 hectare grond staat waarmee hij ooit “Domaine l’A” begon. Daar werd de basis gelegd voor zijn buitengewone expertise op het gebied van de vinificatie.

Geld had hij niet, kennis wel. Opgedaan door te luisteren naar oude mannen bij de beroemde wijnchâteau’s van Fronsac en later Saint Émilion, één van de beste wijnregio’s ter wereld. Hier

is hij dan ook begonnen en hij leerde het ambacht van de echte wijnbouwer. Het ambacht dat door twee wereldoorlogen, een gedecimeerde plattelandsbevolking, kunstmest, bestrijdingsmiddelen en mondiale marketing bijna was verdwenen. Niet onlogisch; handenarbeid en vakmanschap zijn onbetaalbaar geworden. “Tussen de Tweede Wereldoorlog en 1970 zijn wijnen pure chemie. Maar gelukkig herleeft het vakmanschap en zijn natuurlijk geproduceerde wijnen in opkomst. Bij vakmanschap gaat het niet om het volgen van een opleiding in schoolbanken”, zegt hij, “maar om te luisteren, te voelen, te doen. Om de praktijk.”

De proef op de som kwam voor Stéphane in de jaren ’90. Het beroemde huis Pavie Macquin dreigde zijn Grand Cru status te verliezen. De alarmbellen gingen af en de eigenaars besloten om de koe bij de horens te pakken en weer op klassieke wijze wijn te gaan maken. Gewoon terug naar het ambacht. Stéphane werd aangeworven en ging niet gehinderd door lokale taboes aan de slag, experimenteren met wat hij van oude wijnboeren had gehoord. Want, wat maakt een goede wijn? Veelal liggen wijnstokken tegenwoordig aan een infuus van middelen. Maar dat is het niet. Want door al die middelen verpest je de grond -de Terroir- en die grond vormt de basis voor een goede wijn.

Gezonde grond Naast een gezonde grond, een zuidhelling en goede afwatering moet de druif rijp zijn wanneer deze wordt geoogst. Een simpel feit, maar niet zo makkelijk omdat de druiven niet allemaal tegelijk rijp zijn. Van tevoren moet je beslissen wat voor een soort wijn je wilt maken. Fris of juist zoet, bijvoorbeeld. Want dat is van belang voor wanneer je de druif wilt oogsten. De druivenschillen maken de tannine, dit gebeurt niet alleen door het hout – en wèlk hout – van het wijnvat. Je kan proeven wanneer de druif geoogst moet worden. Je proeft het aan de weerstand van het druivenvelletje, de tannine en de pit. Ook deze is belangrijk. Veel mensen denken dat het bij een goede wijn gaat om de heftige smaak, maximale extractie of puntenwaardering in een wijnalmanak. Maar dat is een misverstand, het draait om evenwicht in het gehele productieproces. Wat in de wijngaard gebeurt, is de allesbepalende kwaliteitsfactor.

Cadeau | 31

“Op dit moment is zo Bij een goede wijn kan je de herkomst proeven. De nieuwe aanpak van Stéphane Derenoncourt bij het wijnhuis had resultaat. In september 2006 werd Château Pavie Macquin gepromoot naar de hoogste klasse binnen de Saint Émilion, die van Premier Grand Cru Classé.

zal over dertig jaar weer het geval zijn. Dat heeft met de grond te maken, het wisselende klimaat en met mode. Op dit moment is het de mode dat alles zoet moet zijn, dat is over tien jaar weer anders. Bordeaux wijn heeft van nature veel tannine en is wat frisser dan rode wijnen uit zuidelijker streken. Maar die wijnen hebben over het algemeen weer minder complexiteit en zijn vaak wat vlakker van smaak.” Zo valt er over smaak niet te twisten. Maar “een slechte wijn haal je er altijd uit. Want tegen druiven die bijvoorbeeld worden geoogst wanneer ze nog niet rijp zijn is weinig kruid gewassen.”

Stéphane Derenoncourt wil het ons laten zien en neemt ons mee naar een zuidelijke helling van zijn wijngaard “Domaine l’A” dat inmiddels is gegroeid naar 10 hectaren. “Zie je het verschil?” vraagt hij. En inderdaad, al op het eerste gezicht zien de wijnranken er heel anders uit. De wijnstokken staan vol in blad en ogen gezond. De grond is rul en tussen de rijen wijnranken staat het vol met planten. “Ik bepaal wat voor planten ik zaai.” zegt Stéphane “Want die planten houden de grond gezond, ze zorgen dat de grond leeft, dat hij ademt.”

“Vaak liggen wijnstokken

Zeeklimaat “Maar wat doe je dan met ziektes?” vragen wij verbaasd. “Om te beginnen moet je je realiseren waarom die ziektes er zijn. We zitten hier op het grensgebied van witte wijnen en rode wijn.

Wit in het noorden, rood in het zuiden.

En wat Bordeaux wijnen zo speciaal maakt, is dat ze het hier moeilijk hebben. Er heerst een zeeklimaat dat net warm genoeg is voor rode wijn. De plant moet hard werken en is aan het einde van zijn latijn wanneer de druiven worden geoogst.

Dit geeft een excellente wijn, maar maakt de plant wel vatbaar voor ziektes. Ik zocht naar een oplossing en heb eerst veel geëxperimenteerd met homeopathie op theeplanten voordat ik het op druiven probeerde te doen. Maar het werkt. Zo spuit ik bijvoorbeeld water met een heel klein beetje Silicium op de druivenstokken. Vier gram per hectare, voor zonsopgang. En het werkt heel goed tegen een soort parasiet.”

Doorpratend over zijn succes komen we op het onderwerp smaak. “Smaak ontwikkelt zich door de jaren heen. Een wijn van dertig jaar geleden smaakt anders dan die van nu en dat

tegenwoordig aan een

infuus van middelen.”

32 | Cadeau

Geduld Ter vergelijking kijken we bij de buren op het volgende perceel.

De wijnranken zijn prima geleid, maar zien er wat scharminkelig, getrokken, uit. Ze hebben weinig blad en tussen de wijnranken

ete wijn in de mode.” staan geen mooie bloemen maar simpel gras. En tussen de rijen wijnstokken liggen paden van wit uitgeslagen grond. Het stinkt zelfs een beetje. De grond is vastgereden en uitgeslagen van de bestrijdingsmiddelen. Morsdood, er groeit niets omdat hij niet meer ademt. Er is geen plant of dier dat hier graag vertoeft. “Wanneer ik een wijngaard overneem, laat ik het de eerste paar jaar braak liggen. Ik breng de grond weer tot een levend organisme en oogst de eerste paar jaar de druiven niet. Die druiven bevatten namelijk nog te veel toxines, je proeft het in het sap!”

Stéphane deelt met ons nog een ontdekking. “Zie je daar die uiterste rijen, bij de bosrand? Ik ergerde me er altijd aan dat enkele dieren die druiven opaten en deed er alles aan om de druiven te beschermen. Maar bij nader onderzoek bleek dat de dieren die dat doen juist de druiven pakken die nìet goed genoeg zijn om mooie wijn van te maken.

Het probleem was opgelost!”

niet te lang en niet te kort worden gesnoeid. Met andere woorden: het biologische keurmerk maakt nog geen goede wijn.

Bovendien heb ik het niet nodig. Mijn opbrengst verkoop ik ieder jaar met gemak.” Maar een droom heeft hij wel en dat is dat er een keurmerk komt voor authentiek vakmanschap. Producten die in een klein gebied worden gemaakt, met 100% vakkennis, respect voor de natuur en geen bestrijdingsmiddelen of toevoegingen. Authentiek dus en dan die producten samen in de markt zetten. Populariseren, om zo tegen het marketinggeweld van de grote jongens op te kunnen. Op die manier wordt iedereen geholpen. De consument weet de vakman weer te vinden en op zijn beurt kan hij het zich veroorloven om nog volgens het oude ambacht te werken. Een mooi tegenwicht tegen de supermarktwijnen die producten uit de hele wereld onder een merk verkopen, met een standaard platte smaak.

Terug naar het Terroir, om in wijntermen te spreken. Bepakt met een paar flessen zeldzame en dure wijn gaan we ons weegs.

En bij de ontkurking van een fles blijkt het inderdaad goddelijk.

Wijn zoals die bedoeld is.

Arnoud Six

“Bloemen en planten

tussen mijn wijnstokken

houden de grond levend.”

Keurmerk Tot slot vragen we hoe het komt dat hij geen Biologisch keurmerk heeft. “Een keurmerk betekent dat je aangeeft dat je geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. Dat is natuurlijk een mooi begin, maar zo maak je nog geen goede wijn. Het zegt niets over hoe levend de grond is tussen de wijnranken, of de druiven op het juiste moment worden geoogst of dat de wijnstokken

Meer informatie: www.derenoncourtcalifornia.com Cadeau | 33

Donjon kasteel de Merode na de restauratie

bewaard voor de toekomst 38 | Cadeau

Prins en prinses De merode redden hun kasteel Na belegeringen en bombardementen werd het Duitse kasteel De Merode in 2000 ook nog getroffen door een brand. Desondanks bleef het adelijke echtpaar gedreven om het kasteel te behouden voor de toekomst.

W

e ontmoeten een familie die het doorgeven al achthonderd jaar beoefent. Want zo lang al is de familie de Merode verbonden aan het dorp Merode en haar omgeving. Het kasteel, de grond, het bos. Het doorgeven van dit bijzondere bezit vereist een onverzettelijkheid die bij deze familie hoort. Een gesprek met prins en prinses de Merode.

“Veel mensen verklaren ons voor gek” zegt prinses Clothilde de Merode.

“Want, wie doet dat nou, zijn leven wijden aan het redden van een kasteel?” Haar man, prins Charles-Louis, zegt het vastberaden: “Ik wilde niet de laatste Merode zijn op Merode.” Klinkt vanzelfsprekend en logisch, maar déze wens komt van heel ver. Want al ruim

“Veel mensen verklaren ons voor gek.”

achthonderd jaar is de familie verbonden met het gebied. In het jaar 1174 oefende voorvader Werner I de macht uit in het dorpje (Me)Rode. De naam betekent dan ook Heer van Rode. Twee eeuwen later verwierf Richard I de Merode de hele heerlijkheid en breidde zijn bezit door een strategisch huwelijk met de Brabantse Margaretha van Wesemael aanzienlijk uit. Niet alleen in dit gebied vlakbij Aachen, maar ook in België en Nederland.

De Merodes waren ook actief in de politiek. Tijdens de strijd om de Belgische onafhankelijkheid sneuvelde Frederic de Merode door Hollandse kogels en was Felix de Merode lid van het voorlopig bewind van de nieuwe staat België.

Dit terwijl een paar eeuwen eerder in de geschiedenis, Bernard van Merode nog bondgenoot van Willem van Oranje

Kasteel de Merode zoals het rond 1728 is weergegeven

was geweest en tevens plaatsvervangend stadhouder van Friesland.

Rijke historie Door de eeuwen heen vergaarden De Merodes steeds meer bezittingen.

Zo werd bijvoorbeeld de beroemde Merode Triptiek uit Doornik geschilderd in opdracht van een voorvader (nu in The Metropolitan Museum, The Cloisters, New York).

Ook tientallen kastelen werden familiebezit. Bekend zijn onder andere het kasteel van Rixensart bij Brussel, Pietersheim bij Lanaken en Westerlo bij Hasselt. Maar hoewel de familie vooral op Westerlo woonde, bleef het stamslot Merode familiebezit waar jachtpartijen en huwelijken werden gehouden. Maar een uitslaande brand in het jaar tweeduizend maakte aan

Het kasteel rond voor de oorlog Cadeau | 39

Na de oorlog resten ruïnes

achthonderd jaar familiegeschiedenis bijna een einde. En dat kon natuurlijk niet. Want al eerder in de twintigste eeuw had Charles de Merode zijn onverzettelijkheid getoond door het slot weer volledig op te bouwen nadat het in de oorlog door artillerievuur in een ruïne was veranderd. Dit met de hulp van de mensen uit het dorp en gefinancierd door de verkoop van veel landbouwgrond. Toen Charles kinderloos bleef adopteerde hij een verre neef en echtgenote, de ouders van de huidige prins Charles-Louis, nazaten van de Belgische politicus Frederic de Merode. Zij hadden aan Charles moeten beloven dat ze kasteel Merode nooit zouden verkopen. En die belofte staat nog steeds. Al vroeg hielp prins Charles-Louis zijn oudoom mee in het runnen van het kasteel. En toen hem tijdens de brand door de Duitse TV de vraag werd gesteld wat hij nu ging doen was het antwoord dan ook vanzelfsprekend: “De laatste Merode op Merode zijn, dat nooit.”

Na de brand blijft slechts een karkas over 40 | Cadeau

Het kasteel in de jaren 80

Lastige tijd De brand was echt een ramp. Redden wat je redden kan. Maar zoals vaak bij een brand, maakte het bluswater nog meer kapot dan de brand zelf. Want die had vooral de bovenste verdieping en het dak verwoest. Het water liep van de trappen af, stroomde over schilderijen, boeken en meubels en verwoestte oud stucwerk. Maar dat iedereen nog leefde, dat was het belangrijkste. Het hele dorp hielp mee tijdens en na de brand. Containers vol met puin en misschien nog te redden spullen werden afgevoerd. Vaak werden dingen weg gegooid die, achteraf bezien, misschien nog te redden waren. Maar er was geen keuze. Alles ging zo snel en het kasteel kon ieder moment instorten. Hup, alles naar buiten, was het devies. Prinses Clotilde zegt: “Het moeilijkste was om na de brand alles dat door het water was aangetast te moeten slopen. Dat was echt vreselijk en ‘s nachts was het ook nog een hel.

Gedurende twee jaar moesten we

Het hoogste punt; boom uit

als het waaide, stormde, sneeuwde of regende het dak op om alle zeilen recht te trekken.” Pompen pompten het water weg, het dak werd met grote stukken plastic afgeschermd, maar de familie zelf had geen dak meer boven het hoofd. Gelukkig zorgden goede vrienden voor onderdak voor het gezin.

Innige band Een uitzichtloze situatie leek het, ook gezien de juridische strijd die zich na de brand ontspon. Maar steeds wanneer ze de moed dreigden te verliezen, waren er weer mensen bereid om te helpen. Tekenend was de reactie van een boer uit het dorp.

“Ik ben naar school kunnen gaan omdat uw oudoom mijn vader na de oorlog direct werk gaf op het kasteel.

Hierdoor hadden wij thuis te eten, want mijn vader was berooid uit de oorlog teruggekeerd. Nu ben ik gepensioneerd en ik zal alles doen om u te helpen.”

Zo waren er meer, want de band met het dorp is en blijft innig.

Vakmanschap tijdens kerstmarkt

Het dak dat uiteindelijk verloren ging

Vooral doorgaan Doorzetten en opnieuw beginnen blijft het motto. Niet zeuren, handen uit de mouwen. Dat geldt ook voor het bos.

Na de oorlog stond er op de 800 hectare bosgrond bijna geen boom meer.

Prins Charles de Merode, de oudoom, herplantte het stukje bij beetje. Hectare voor hectare. Eerst met een Picea, een snelgroeiende boom, later met de eik. Charles-Louis heeft er inmiddels 100.000 gepland... En nu staat er weer een prachtig bos, de ravage van de oorlog is bijna niet meer te zien. Bovendien vormt het bos een prachtige bron van hernieuwbare energie. “Over zo’n vijftien jaar zal het karwei geklaard zijn en hebben we weer een natuurlijk bos dat zichzelf in stand houdt.” Doorzetten lijkt wel het levensmotto van de familie. Maar hoe doe je dat? CharlesLouis zegt: “gewoon, stukje voor stukje, boom voor boom. Ieder jaar 1, 2 of 3 hectaren grond weer met kleine boompjes beplanten.” “Is dan alles gered?”

“Nee, dat geldt niet voor de landbouw-

grond. Hiervan werd zo’n 500 hectare verkocht om de na-oorlogse restauratie van het slot te kunnen financieren. Als gevolg hiervan komt het dorp inmiddels tot aan het hek van het kasteelpark.”

Perspectief Er volgt een prachtig familieverhaal.

“Een voorvader, de veldmaarschalk Jan Filips Eugeen van Merode trouwde op 29 juni 1721 in de Waterburcht Pietersheim met Charlotte van Nassau Hadamar. Niet veel later stortte het kasteel in en kwam de bruid onder het puin te liggen. Ze overleefde het incident maar de schilder die het huwelijksportret maakte niet. Sindsdien werd er 300 jaar lang geen huwelijk meer voltrokken.” Dit overigens tot dit jaar. Na de restauratie van de ruïne van de waterburcht is de middeleeuwse slotkapel een officiële trouwlocatie van de gemeente Lanaken geworden. Deze Maarschalk leefde overigens in een zeer roerige tijd en diende zeer veel verschillende vorsten om zo zijn bezit-

tingen te kunnen behouden. Zo diende hij de ene keer stadhouder Willem III, de Spaanse koningen Karel II en Philips V, Maximiliaan II, Emanuel van Beieren maar ook Habsburgse/Oostenrijkse keizers... En om het familiefortuin te herstellen trouwde hij eerst met een dochter van de onderkoning van Sardinië. Een prima keuze. Haar bruidschat was zo groot dat het op drie schepen vervoerd moest worden. Maar helaas zonken er hier twee van in de monding van de Westerschelde. Nadat zijn eerste vrouw aan de pokken overleed hertrouwde hij met genoemde prinses Van Nassau.

Perspectief Prinses Clotilde de Merode, historicus, zet hun strijd voor het behoud van het kasteel in historisch perspectief. ”Vroeger waren mensen gehecht aan de grond waarvan zij leefden. Dat is helemaal weg. Iedereen denkt nu alleen maar aan de korte termijn. Een minachting voor de generaties die voor

Oud en ‘nieuw’ tijdens Promenade de Printemps Rondje om het kasteel in de electrische koets Cadeau | 41

Doek met waterschade

Speciaal recept fixeert de verf

Op het doek is het kasteel goed herkenbaar

Een ode aan de herrijzeni ons kwamen en na ons zullen komen.

Maar ik ben ervan overtuigd dat er een herwaardering komt, een hernieuwd respect voor de grond, de boeren, de landbouw en de geschiedenis die ermee verband houdt. Een exploderende wereldbevolking zorgt hier vanzelf voor.”

Erfgoed beheer Europese kastelen en landgoederen die nog privé bezit zijn vormen een belangrijke schakel en behoren met hun parken en historische inboedel tot het belangrijkste erfgoed van Europa. Maar dit in stand houden is bijna onmogelijk geworden door de gestegen kosten voor onderhoud, belasting en de successierechten. Dit is de reden dat prins Charles-Louis voorvechter is van het oprichten van een Europees National Trust, The International Heritage Foundation. Een Europees instrument waarmee je het erfgoed wat er nog is kan behouden en tevens kan openstellen voor een breder publiek. De nood is hoog bij veel families die een kasteel in stand proberen te houden. Vaak worden kostbare kunstwerken verkocht om het kasteel te kunnen bewaren of wordt de grond verkocht om de succes42 | Cadeau

sierechten te betalen. Zonde, omdat deze kunstwerken vaak speciaal voor die plek zijn gemaakt en soms nog kostbaarder zijn dan het kasteel zelf en ook de grond onlosmakelijk bij een kasteel hoort. Het gevolg is dat historische kastelen met iedere generatie leger raken en uiteindelijk tot hotel of restaurant worden omgevormd. Een tijdelijke oplossing, want ook dat is vaak

Prins Charles-Louis pleit voor een internationaal fonds om kastelen te behouden. niet genoeg om de kosten te dekken.

Het doel van de International Heritage Foundation is dan ook om particulier Europees erfgoed in zijn samenhang te bewaren en financieel te ondersteunen en daarnaast de openstelling en het

gebruik door het publiek en contribuanten beter te regelen. Hier profiteren niet alleen de families van maar net zo goed mecenassen en contribuanten. Zij zijn dan plotseling niet meer verbonden aan een bepaald kasteel, maar aan een netwerk dat zich over heel Europa uitstrekt en waar bepaalde voordelen mee verbonden zijn. Alleen door vermogende particulieren, het brede publiek en de bewoners van historische kastelen met elkaar te verbinden kan de continuïteit van familiekastelen gewaarborgd blijven. We zullen ermee moeten leren leven dat subsidies verdwijnen en dat dit de enige oplossing is.

Aan de muur van kasteel De Merode hangen een aantal enorme wandtapijten. Het is een reeks waarop alle kastelen die de familie op een gegeven moment bezat staan afgebeeld. Een reeks die in opdracht van genoemde maarschalk de Merode werd gemaakt.

Zo staat bijvoorbeeld ook kasteel Stein, in Limburg, op een van de tapijten. Maar het belangrijkste tapijt blijkt geen tapijt te zijn, maar een reusachtig schilderij. Zo groot dat het tijdens de

De prins met de restaurateurs Marie Six en Marc Henricot

Het wapen van De Merode geconserveerd

is van kasteel De Merode Bezoek deze lente de gardenfair Promenade de Printemps op kasteel de Merode Wie van het stijlvolle buitenleven houdt mag de jaarlijkse exclusieve gardenfair Promenade de Printemps zeker niet missen.

De nadruk ligt op kwaliteit maar ook op een breed aanbod: deftige hoeden en op maat gemaakte overhemden naast ambachtelijke mosterd, tuingereedschap, exclusieve Belgische whisky, Spaanse ham, Roemeense prinselijke wijn en zelfs op maat gemaakte volwassen boomhutten.

Naast een draaimolen en kinderactiviteiten zijn er ook leuke attracties zoals een rondje rijden door het park op een koets die door een electromotor wordt aangedreven.

Dit unieke evenement zal worden gehouden van 6 tot 8 mei. De opening vrijdag van 15.00 tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag van 10.30 tot 19.00 uur. Kasteel de Merode bevindt zich vlakbij Aken. Meer informatie: www.schlossmerode.de

brand niet door het raam paste en dus behoorlijk veel waterschade onderging.

Vreemd eigenlijk. Prins Charles-Louis legt uit: “Het is een zogenaamd karton, het ontwerp voor een wandtapijt, uit de 17e eeuw. Maar zoals je kan zien is het in de 18e eeuw als schilderij beschilderd. Wat het doek zo bijzonder maakt is dat je Kasteel De Merode in vogelvlucht ziet liggen, met daarboven engeltjes en bovenaan de kwartieren, de familiewapens van de voorouders van de maarschalk. Een mooi detail is dat er ook het wapen staat van Raymond Bérenger, Koning van Aragon en Graaf van Barcelona, waar de familie volgens een legende vanaf stamt.”

Schilderij restaurateurs Marie Six en Marc Henricot zetten zich aan het werk.

Overal op het doek is witte uitslag, op sommige plekken laat de verf los en op veel plekken hebben zich onder de verf blaasjes ontwikkeld. Een monnikenwerk. Voorzichtig wordt het reusachtige gevaarte van 3 x 4 meter plat gelegd.

Hete was, spatels, zware gewichten en oude gietijzeren strijkijzers komen eraan te pas om het weer plat te maken. Gelukkig blijkt al snel dat het

bluswater de verf nauwelijks heeft aangetast, maar vooral het vernis.

Dat is redelijk makkelijk op te lossen.

Na een dag hard doorwerken zijn Marc en Marie klaar. Het is hun bijdrage aan de restauratie van het kasteel. Een cadeau om het geheel van kasteel en interieur in tact te houden. Het wordt dankbaar aanvaard door prins CharlesLouis. Hij zegt hierover ”Het is mijn filosofie dat een cadeau altijd wederkerig moet zijn.”

Aan het einde van de dag is het schilderij weer toonbaar. Het prachtige werk hangen we met vier mensen gezamenlijk weer terug op zijn plaats, tussen twee dubbele deuren in de eetzaal.

Een prachtig gezicht, nu het er weer hangt. Op de plaats waar het thuis hoort. Een ode aan de herrijzenis van kasteel De Merode, een ware fenix die keer op keer uit de as herrijst.

Elisabeth van Oterleek

Cadeau | 43

2011 het jaar van de elektrische auto Een jaar waarin verschillende fabrikanten zoveel modellen op de markt brengen, dat je wel een heel goede reden moet hebben om jouw oude benzine auto nìet in te ruilen. In 2010 kon je nog kiezen uit een tweezits open Tesla roadster en een paar mini autotjes zoals de Think City, maar ze waren wat prijzig en voor het

Peugeot iON

dagelijks gebruik toch minder geschikt.

Dit jaar komt hier verandering in! Diverse fabrikanten showen binnenkort in hun showroom een elektrische auto. En je kan ze nog kopen ook. Heeft u al het genot meegemaakt van razendsnel optrekken, van de serene rust in de binnenruimte en een wegligging waar weinigen aan kunnen

Nissan Leaf

PEUGEOT ION

Een kleine familieauto, maar wel met een actieradius van 150 kilometer. Het is het zustermodel van de Mitsubishi iMieV en de Citroën C-Zero. 150 kilometer is veel als u zich bedenkt dat in de praktijk 90% van de ritten minder dan 60 kilometer bedragen. De Peugeot iOn hoeft u overigens niet aan te schaffen, maar kunt u in de nabije toekomst ook voor een paar uur “lenen” via het auto deel programma van GreenWheels. Het delen van een auto is sowieso een praktisch en betaalbaar idee. www.peugeot.nl/minisite/ion/5-deurs en www.greenwheels.nl

NISSAN LEAF

En wie had gedacht dat een elektrische auto de auto van het jaar zou worden? Toch verdient de Nissan Leaf deze prijs volledig. Een beauty middenklasser met ruim plaats voor drie kinderzitjes op de achterbank en nog volop bagageruimte waar ook nog een kinderwagen in past! Vanaf april kunt u hem in de showroom bewonderen. Bereik: 160 km. www.nissan.nl/#vehicles/electricvehicles/leaf

Laadpalen en gratis stroom Woont u in Amsterdam, dan heeft u geluk. Want de gemeente subsidieert de aanschaf van een elektrische auto met duizenden euro’s en helpt ook nog met het plaatsen van een elektrische laadpaal voor de deur. De elektriciteit is de komende periode dankzij Nuon nog gratis ook en om het feest compleet te maken, uw elektrische auto parkeert u naast de elektrische laadpaal aan de gracht helemaal gratis! De laadpalen worden overigens in snel tempo geplaatst en zelfs snellaadpalen worden het komende jaar neergezet. Zo laadt u de auto niet in 6 tot 8 uur, maar bent u met een half uur klaar. Ook voor niet Amsterdammers blijft een elektrische auto een mooi alternatief. U betaalt geen BPM, heeft geen fiscale bijtelling, geen motorrijtuigenbelasting en heeft wanneer u een bedrijf heeft een uitgebreide investeringscapaciteit. www.amsterdam.nl/parkeren-verkeer/amsterdam-elektrisch

44 | Cadeau

tippen? Plug hem in het stopcontact of laadpaal en het grote genieten kan beginnen. En deze keer belast u -dankzij uw groene stroom- de natuur niet met uw rit. En rij je eenmaal, een volle “tank” heb je voor bijna geen geld, elektriciteit kost een fractie van benzine. Overigens, kopen hoeft niet, leasen kan ook.

Opel Ampera

Renault Z.E.

Opel Ampera

De Europese versie van de Chevrolet Volt. Nadat General Motors eerder al met elektrische auto’s had geëxperimenteerd, is het ze nu menens. De Ampera heeft een “Range Extender”, een benzine hulpmotor waarmee de batterij tijdens het rijden kan worden opgeladen. Zo neemt de actieradius aanzienlijk toe. Een proefrit bewees ons dat De Apera een grote middenklasser is met de kwaliteit die u van Opel mag verwachten. Een heerlijke reisauto. www.opel-ampera.com

Renault Z.E.

Renault, van dezelfde groep als Nissan, komt met een heel gamma aan elektrische auto’s. Het zogenaamde Z.E. programma bestaat uit de Fluence Z.E., een middenklasser en de Kangoo Z.E., een bestelauto. Dit is overigens de auto met het QuickDrop systeem, waarbij je de accu niet aan een oplaadpaal hoeft te hangen, maar de accu gewoon omruilt voor een vol exemplaar. Kost maar een paar minuten, klaar. Zeer handig en snel, want niet overal heeft u de mogelijkheid om de accu snel op te laden. www.renault-ze.com

Leasen

U heeft vast mensen horen zeggen dat ze zich zorgen maken over de afschrijving. We blijven Hollanders, natuurlijk. Maar daar is over nagedacht. Inderdaad, het is voor een leek moeilijk in te schatten wat de levensduur van de batterijen is en wat de restwaarde van de auto over een paar jaar bedraagt.

Ook maken mensen zich zorgen wanneer ze eens een keer een lange rit moeten maken, voor vakantie bijvoorbeeld. Hier is over nagedacht. Je kan een elektrische auto ook leasen.

Inclusief service, laadpaal, vervangende auto en nog veel meer. Het team van elektrische auto pionier Alef Arendsen helpt u graag verder. www.thenewmotion.nl

Handige links

- www.elektrischeauto.name - gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1303428

Op blote voeten de vuilstort te lijf Hoe maak je een land vol met illegale vuilstortplaatsen schoon?

Nou gewoon, je mobiliseert een groep mensen en doet het samen.

Nara Petrovic komt net van het Europees Parlement waar hij heeft uitgelegd hoe je dat doet. In spijkerbroek, met een eenvoudig shirt en op blote voeten.

Want of het nou regent of sneeuwt, schoenen doet hij niet aan. Eerder die week stond hij nog op het podium van het lezingen fenomeen – TEDx – in Ljubjana, nu is hij in Brussel.

E

igenlijk wilde deze natuurkundig ingenieur zich bezighouden met het verbouwen van groenten, permacultuur. Maar toen hij in aanraking kwam met mensen uit Estland die hùn land al hadden opgeruimd, dacht hij: “Dat kan ik ook.” En hij verzamelde wat mensen om zich heen. Binnen een week had hij al 70 vrijwilligers als core team aan zich gebonden. En enkele maanden later lagen heel veel handschoenen, scheppen en vuilniszakken klaar om van start te gaan. Veelkleurige zakken voor verschillende soorten afval. Maar de avond voor de schoonmaakdag bleek dat er plotseling geen trucks waren om alle materialen over drieduizend verdeelpunten te verspreiden.

Een telefoontje en ook dat was geregeld. Op 17 april 2010 gingen 275.000 mensen samen 10.400 illegale vuilnisbelten te lijf. Naast de ‘gewone’ Slovenen, deden ook bekende personen aan de opruimactie mee. De president van Slovenië Danilo Türk en Janez Potocnik, Europees commissaris voor Milieu. En aan het einde van de dag was Slovenië schoon!

Natuurlijk leven Nara Petrovic werkt niet, zegt hij. En het is waar, hij doet van alles. Hij is een kok, vertaler, masseur, healer, schrijver, geeft voordrachten en beweegt mensen. Zijn simpele manier van leven trekt veel mensen aan. Eigen groenten verbouwen, wonen in een oude caravan, geen elektriciteit. Nadat hij eerst zes jaar lang bij de Hara Krishna beweging verbleef, richtte hij verschillende stichtingen op die zich allemaal met natuurlijk leven bezig houden. Via de “Association for Downto-earth Spirituality” en de “Co-creatie Group” kwam hij in aanraking met de “Eco-village” beweging. En hij leerde dat je moet stoppen met veranderen, maar veranderingen juist moet toelaten. Het verbaast dan ook niet dat het organiserend team zoveel tijd en energie wilden steken in het doel om Slovenië op te ruimen. Het enige dat ze hadden was een droom. Niet meer zijn droom, maar een gedeelde droom.

Wat ontbrak was een klassieke organisatiestructuur, een

baas, een opgelegde hiërarchie. Wat gold was een drive van binnenuit, toewijding en het sterke verlangen om Slovenië te veranderen. Dat was genoeg.

De Hara Krishna beweging heeft hem veel waardevols gebracht. Zo leerde hij de simpele zaken van het leven. Hoe je met een zwabber snel en effectief een vloer schoonmaakt, bijvoorbeeld. Maar wellicht nog belangrijker: hoe het menselijk

Nara Petrovic mobiliseerde 275.000 vrijwilligers en samen ruimden zij in één dag heel Slovenië op. lichaam werkt. Hoe je massages geeft, waarom het goed is om met gekruiste benen te zitten, waarom je de tanden beter met een takje kan schoonhouden dan met een tandenborstel en waarom het gezonder is om hurkend jouw behoefte te doen.

Net zo iets: de mens is een soort die zijn water vervuilt met uitwerpselen. Die horen op het land, niet in het water, zo vervuilen we het. En als we zo’n elementaire verandering al niet voor elkaar krijgen, hoe denken we dan grote wereldproblemen op te lossen? Het boek dat hij hierover schreef “De mens, een gebruiksaanwijzing” is een bestseller, een cultboek. Inmiddels heeft hij vier boeken geschreven en geeft lezingen en workshops. Toch is hij niet rijk, hij lijdt een leven van simpele luxe.

Want wat is luxe? “Wat moet je als afgestudeerd ingenieur.

Je hebt een mooie carrière, en dan?” Ware luxe gaat hem om verbinding. Het vertrouwen dat ontstaat wanneer mensen samen iets doen, een relatie aangaan.” “Het is gek”, zegt hij. “Als je gaat pushen, jezelf opdringt, lukt het niet. Maar wanneer je het leven toelaat, ergens wordt uitgenodigd omdat er een klik is, dan gaat het allemaal vanzelf. Het beweegt, er is licht en het kost geen moeite om je vol voor een taak in te zetten, het geeft zelfs energie. Want dat is wat mij energie geeft, de interactie met anderen. Samen het leven doorgeven.

Zodra je het voor jezelf probeert te houden, verlies je het.”

Zijn levensmotto: “Heb vertrouwen en beweeg met het leven mee! Ieder mens is geweldig, kijk in de spiegel!”

Willem van Teylingen Cadeau | 45

Alle druppels stromen naar de oceaan 54 | Cadeau

D

De bekende Boeddistische monnik Thich Nhat Hanh timmert behoorlijk aan de weg.

Sinds hij werd genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede geeft deze Vietnamese

banneling leiding aan een spirituele multinational, met vertakkingen in Europa en de VS.

Cadeau ging op bezoek bij Plum Village, een meditatiecentrum in de Zuid-Franse Dordogne waar de oude

Zen-meester nog regelmatig lessen geeft. “Het levensdoel is om een bewegende stroom te zijn naar een steeds mooiere toekomst, zoals druppels naar de oceaan stromen.”

I

n de bocht van een Frans landweggetje moet het zijn, Plum Village, het meditatiecentrum van de wereld-beroemde Zen-meester Thich Nhat Hanh. En inderdaad na wat zoeken vinden we de oude pruimen boomgaard met her en der een eenvoudig gebouw. Onder de bomen staan talloze tentjes en het is er muisstil. In de meditatiehal zitten mensen van alle leeftijden en nationaliteiten op kussentjes naast elkaar. En als je goed luistert hoor je de zachte stem van de hoogbejaarde Thich Nhat Hanh.

Als spirituele leider van dit centrum is Thich Nhat Hanh’s naam verbonden aan tientallen boeken over het Boeddisme die vooral in het Westen gretig aftrek vinden. Momenteel staat hij sterk in de belangstelling vanwege zijn Walking Meditations en Mindfulness. Dat is een vorm van meditatie waarin men zich bewust wordt van de fysieke en geestelijke sensaties en situaties van het moment. Het doel is om niet stil te blijven staan bij het verleden en je geen zorgen te maken over de toekomst, maar je volledig te concentreren op het nu.

Vandaag is de laatste dag van de Summer Retreat en mogen er door deelnemers en bezoekers vragen worden gesteld.

Tussen de vragen door is er rust. Driemaal met volle aandacht inademen en uitademen. Dat ontspant.

of non eraan om geen roem, macht, seks of rijkdom na te streven. De Vietnamese tieners die naast ons op een matje liggen luisteren aandachtig.

Levensdoel Nu zijn de volwassenen aan de beurt om vragen te stellen. Een Israëlische vrouw vraagt waarom ze geboren is en wat haar levensdoel is? Hanh antwoordt: “door te mediteren, rustig te worden, zal dat steeds duidelijker worden. Jouw geboorte is de voortzetting van jouw voorouders. Zij hebben hun genen doorgegeven en zitten in iedere cel van je lichaam. Zo lost een wolk niet op in nevel, nee, het water uit de wolk komt als regen naar beneden en wordt tot oceaan getransformeerd. Het levensdoel is om een bewegende stroom te zijn naar een steeds mooiere toekomst. Want wat onze voorouders ons toewensen is meer broeder(zuster)schap, liefde en mededogen.”

Dan vraagt een andere volwassene naar boosheid en hoe mensen daarmee moeten omgaan. Hanh antwoordt: “In veel relaties denken we dat boosheid van de ander komt. En we hopen dat de ander zijn woede verandert. Maar we kunnen de ander niet veranderen als we niet eerst onszelf veranderen. En wil je jezelf veranderen, dan zul je eerst jouw persoonlijke pijn

Een jongetje vraagt: “Wat moet ik doen wanneer kinderen mij op school pesten?” Hanh antwoordt: “Je moet dat moment niet afwachten. Want wanneer je kalm bent, vertelt jouw hart wat je moet doen. Mensen zijn vaak agressief omdat ze pijn lijden en wanneer je niet met jouw eigen pijn om kan gaan, dan leg je die bij de ander neer. Dus, wens de ander toe dat hij geen pijn heeft en laat het je niet raken. “En wanneer je toch in de situatie komt dat iemand agressief tegen je is, reageer daar dan niet op, ga niet in op de provocatie. Handel vanuit jouw eigen kracht, dan hoef je niet op de ander te reageren. Dàt is pas een overwinning.” Het jongetje zegt dat hij het begrijpt.

Een ander kind vraagt waarom de monniken hun hoofd hebben kaal geschoren. “Dan heb je niet zoveel shampoo nodig!” zegt Hanh glimlachend, maar de voornaamste reden is “dat boeddhistische monniken zoeken naar een andere vorm van schoonheid. Een schoonheid die meer blijdschap brengt en langer standhoudt.“ Ook herinnert een kaal hoofd de monnik Cadeau | 55

moeten onderkennen. Ga naar jouw pijn, houdt het vast, bekijk het, begrijp het. Dan pas kan je beginnen om de pijn van de ander te begrijpen.”

Hanh: ”Ik sprak eens een jonge vrouw die zich op de vijfde dag van een Retreat kon verzoenen met haar vader. Eindelijk kon ze tegen hem zeggen: ‘ik heb jouw lijden nooit begrepen, help me om het te begrijpen.’ Daarmee had zij een reuzestap gezet die het begin was van vergeving en verzoening. Niet iedereen hoeft dat op deze manier te doen. Als je bijvoorbeeld bang bent voor de reactie van je vader, of als hij is overleden, kun je ook een brief schrijven. Leg daarin uit dat je spijt hebt hem niet te kunnen begrijpen en altijd zo geïrriteerd op hem reageerde. Maar eerst moet je een brief aan jezelf schrijven.

Vergeef jezelf voor de dingen die je fout hebt gedaan. Stuur jezelf liefde.”

Liefde en schoonheid Dit brengt Hanh bij het onderwerp liefde en geluk. “Je kan niet blij zijn zonder vrij te zijn. Daarom moet je bijvoorbeeld je partner en kinderen de vrijheid geven om hun eigen leven te leven. Dat is waar het om draait in de liefde. In relaties denken mensen vaak dat het in de liefde gaat om het opvullen van elkaars vacuüm. Maar dat is een enorme vergissing, want twee individuen die bij elkaar een vacuüm gaan vullen, leidt altijd tot twee keer pijn lijden. Zie liefde als licht. Als jij zelf licht geeft, kan je ook de ander bijschijnen. In een goede relatie geven beide partners licht aan elkaar.”

Soms hebben mensen het idee dat anderen hen niet waarderen. Dit komt omdat mensen hun eigen schoonheid niet willen en kunnen zien. Ze geven aandacht aan de verkeerde dingen, de negatieve eigenschappen van de ander of van zichzelf.

56 | Cadeau

Hanh geeft zijn advies met een pakkende one-liner: “Don’t water the garbage, water the flowers.” Met andere woorden: zie de mooie dingen, geef alleen aandacht aan die ‘bloemen’, en negeer de negatieve zaken. Wat dat betreft kunnen we veel van kinderen leren, want zij herkennen de schoonheid in anderen direct.

Hanh hoopt op een geestelijke revival als alternatief voor onze consumptie-maatschappij. Een terugkeer naar een eenvoudige, vriendelijke wereld die gebaseerd is op respect voor elkaar en de omgeving. Alleen zo kan het hoofd worden geboden tegen de grote uitdagingen waar de wereld voor staat, nu de bevolking sterk groeit en de aarde uitgeput raakt. In zijn boek “The World we have – a Buddhist approach to peace and ecology” schrijft hij over de gevolgen van overconsumptie.

“De staat waarin de aarde zich bevindt is ontstaan door onachtzame productie en onachtzame consumptie. We consumeren om onze zorgen en onze angsten te vergeten. Maar jezelf kalmeren door overconsumptie werkt niet.”

Duurzaamheid Over de opwarming van de aarde zegt Hanh: “Het is een slecht idee dat de oplossing voor opwarming van de aarde ligt in technologische vooruitgang. Natuurlijk is de wetenschap belangrijk, maar de oorzaak van ons destructieve gedrag is belangrijker: “De spirituele crisis van het Westen is de oorzaak van veel lijden. Door de Joods-Christelijke traditie hebben westerlingen het koninkrijk Gods buiten het dagelijkse leven geplaatst, ergens in de toekomst. Maar Gods ware aard zit dagelijks in ieder van ons. We moeten God dus op de juiste plaats terugzetten, in onszelf. Wij zijn als een golf in de zee die denkt dat het water buiten ons is. “Misschien hebben we genoeg technologie om de planeet te redden, maar het zal niet genoeg zijn, mensen zijn er niet klaar voor.

Daarom moeten we ons concentreren op de andere kant van het probleem: de vervuiling van het milieu. Niet in termen van kooldioxide, maar over geestelijke vervuiling. Als we samen zitten en luisteren naar het geluid van de [meditatie] bel, worden ons lichaam en geest rustig. Zo produceren wij krachtige en rustige energie die kan doordringen in ieder van ons.

Omgekeerd geldt hetzelfde voor de collectieve energie van angst, woede en wanhoop. Wij creëren een sfeer en omgeving die destructief is voor ons allemaal. Onze manier van leven, onze stijl van leven, is hier de oorzaak van. Wij zijn op zoek naar geluk op een manier dat die woede, angst en discriminatie creëert. Alles wat we in ons dagelijks leven hebben, met inbegrip van ons lichaam, is een wonder. Door het koninkrijk van God in onszelf te zien, tonen we onszelf dat het mogelijk is om hier en nu gelukkig te zijn. Als we dit zien, kunnen we zonder roem, macht en seks.”

Hanh praat over het kapitalisme als een ziekte die zich over de hele wereld verspreidt, gedragen op de vleugels van de globalisering: “We hebben nu een systeem dat we niet kunnen controleren. Het zet ons tegen elkaar op en creëert slaven en slachtoffers.” Ook de landen die van oorsprong boeddhistisch zijn, zoals India, China, Thailand en Vietnam, laten hun tradities los en geven zich over aan het Westerse consumentisme: Wetenschap en technologie hebben een aantrekkingskracht die zó sterk is dat veel Aziaten hun kernwaarden loslaten.

Daarmee verliezen zij het fundament van hun geestelijk leven”, zegt Hanh. “Inmiddels zijn er boeddhisten die denken dat Boeddha buiten hen staat en pas na hun dood op hen wacht.”

Einde van de beschaving ?

Hoewel Hanh gelooft dat verandering mogelijk is, accepteert hij ook de kans dat onze beschaving kan instorten.

“Zonder collectieve bewustwording wacht ons een ramp” waarschuwt hij. “Alle beschavingen in de wereldgeschiedenis zijn vernietigd en deze beschaving is waarschijnlijk geen uitzondering. Dit onheilspellende toekomstbeeld maakt hem allesbehalve droefgeestig. Door zijn meditatie aanvaardt Hanh dat deze beschaving kan eindigen en zelfs dat het leven op aarde grotendeels zal uitsterven. “Dat is eerder gebeurd in de geschiedenis van deze planet,” zegt hij kalm. “Pas als je vrede hebt met jezelf en dit accepteert, ben je kalm genoeg om hier iets aan te doen, maar als je de problemen probeert op te lossen uit wanhoop, dan is er geen hoop.“ Hij stopt een moment en vervolgt rustig: “Eén Boeddha is niet genoeg, we moeten vele Boeddha’s hebben. Ieder mens kan op zijn eigen manier zichzelf bevrijden en een wedergeboorte ondergaan; de Sangha zit in jezelf. Iedereen die zijn leven met volle aandacht leeft maakt deel uit van een stille optocht die langzaam de heuvel opwandelt. Stap voor stap. Adem in, adem uit.”

Arnoud Six Meer informatie: www.plumvillage.org Boek: “The World we have – a Buddhist approach to peace and ecology” ISBN: 9781888375886

“Je kan niet blij zijn zonder vrijheid.

De vrijheid geven aan jouw partner, zoon of dochter om zijn of haar leven te leven is waar het om draait.”

Vredesactivist, dichter en schrijver De boeddhistisch monnik Thich Nhat Hanh (Vietnam, 1926) is vredesactivist, dichter en schrijver. Hij verliet als zestienjarige jongen zijn ouderlijk huis om Zen-monnik te worden.

Hanh verwierf wereldfaam toen hij in 1967 werd genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede vanwege zijn pacifistische vrijheidsstrijd gedurende de Vietnamoorlog. Het communistische bewind in zijn vaderland beschouwde hem als klassenvijand en verbande Hanh naar het buitenland. Sindsdien leidt hij de monastieke gemeenschap en lekengroep ‘Order of Inter-Being’ die les geeft in concentratieoefeningen en geëngageerd boeddhisme. In 1982 stichtte Hanh in de Franse Dordogne het boeddhistische centrum Plum Village waar sindsdien permanent een meditatiegemeenschap verblijft samen met bezoekers die meer willen weten van het Zen-boeddhisme. Thich Nhat Hanh leidt ook Reconciliation Retreats bedoeld om vijandige groepen met elkaar te verzoenen. Zo werk hij onder meer met Israëliërs en Palestijnen.

Cadeau | 57

Positief van binnenuit

P

ositief denken, ja wat is dat eigenlijk? Iedereen heeft er wel van gehoord en als je de populaire pers moet geloven lijkt het de oplossing te zijn voor zo goed als alle problemen. Maar er is iets aan de hand, want hoe doe je dat “positief denken” in de praktijk? Een gebruiksaanwijzing ontbreekt.

In de hedendaagse cultuur worden we bestookt met zelfhulp boeken, geven sprekers en instructie CD’s aan hoe we positief kunnen zijn en blijven. Een populair boekje van de afgelopen paar jaar, “The Secret” is hier slechts een illustratie van.

Het blijkt echter dat de meeste van ons die de eenvoudige instructies opvolgen niet goed in staat zijn om deze positieve toestand vast te houden. Wat ontbreekt?

Bewustwording Negatieve gevoelens ontstaan vaak op basis van een onjuiste interpretatie van de werkelijkheid. Mensen hebben een vertekend - negatief - zelfbeeld en dragen dat jaren met zich mee. Soms ontwikkelt zich dat zelfs tot een complex. Sommige vrouwen denken dat ze te dik zijn, sommige mannen denken dat ze door een kalende haarlijn minder aantrekkelijk worden, iemand vindt dat hij vreemd lacht en iemand anders vindt zichzelf superieur intelligent. Allemaal niet waar, wanneer je het aan de directe omgeving van zo iemand vraagt. Maar de gevolgen zijn ernstig omdat mensen de neiging hebben om op basis van de negatieve gevoelens te handelen. Ze (over) compenseren het negatieve zelfbeeld. Een onzeker persoon gaat zich dan bijvoorbeeld arrogant gedragen, of iemand die harmonie nastreeft komt zo vaag over dat hij juist ruzie krijgt.

Ook positieve verstoringen van het zelfbeeld kunnen negatieve gevolgen hebben. Mensen die zichzelf overschatten sluiten zich af voor al wat hun positieve zelfbeeld onderuit zou kunnen halen. Er zijn voorbeelden te over van directeuren die zich voor mogelijke problemen en kritische opmerkingen afsluiten met alle gevolgen van dien.

De bedrijfsschandalen bij Lehman Brothers, Enron, BP zijn hier pakkende voorbeelden van. Zo moesten ambtenaren die onder de regering van George Bush durfde te zeggen dat er geen massavernietigingswapens in Irak te vinden waren, vrezen voor hun baan.

Zowel negatieve als positieve verstoringen hebben gevolgen.

En het gaat dus niet om het ophouden van schone schijn, want hoe kan je authentiek positief zijn wanneer dit niets met de werkelijkheid heeft te maken? Het gaat er juist om dat het fundament van je gevoel van eigenwaarde solide en stabiel is. De reden: verstoringen brengen ons naar de verkeerde bestemming met de verkeerde mensen.

De Waarheid Het kennen van de waarheid over wie je bent gaat niet vanzelf.

Het is een proces dat niet snel of zonder noemenswaardige

58 | Cadeau

inspanning tot stand komt. Gewoon proberen om positief te denken zal niet werken, zolang het oude verhaal in jouw geest is ingebed. Het kost tijd, geduld en doorzettingsvermogen om negatieve opvattingen te veranderen naar een meer realistisch perspectief.

Eerst moeten we ons bewust worden van onze vooroordelen.

Andere objectieve rationele mensen kunnen ons hierbij helpen om tot een juist beeld te komen. Nu begint het harde werk. We moeten het beeld dat wij hebben gevestigd leren als volwassenen te veranderen. Als kind namen we als beïnvloedbare jonge mensen standpunten van anderen over. Het is niet makkelijk dit te erkennen en te veranderen. Het kost tijd en vertrouwen om tot de overtuiging te komen dat de negatieve opvattingen over onszelf kunnen zijn ontstaan door onze relatie met bevooroordeelde verzorgers, docenten en andere belangrijke mensen in ons leven. Maar uiteindelijk lukt het om met moed en vastberadenheid, de oude visie te laten vervangen door een nieuwe en zijn we eindelijk in een positie om in ons leven een positieve, realistische kijk op onszelf te hebben. De waarheid heeft ons bevrijd van het verleden. En zo verbinden we nieuwe informatie in ons hart, in onze geest, in ons handelen.

Verandering betekent dat we zowel emotioneel als intellectueel moeten herschikken, precies de reden dat het nooit snel en makkelijk gebeurt. We kunnen het begrijpen zonder te veranderen. Verandering die effectief is moet een actief proces zijn, waarbij gedrag, intellect en emotie allemaal een rol spelen. En het helpt enorm om dat samen met anderen te doen. Want de mens is een sociaal wezen. Anderen kunnen je een spiegel voorhouden, je helpen en ontwikkelen zichzelf ook. Nog mooier is om de verandering vorm te geven door samen iets nieuws voor elkaar te krijgen. Een nieuw product of dienst bijvoorbeeld. Zo krijg je niet alleen fysiek resultaat maar ondersteun je elkaar in je innerlijke groei.

Wanneer we zo’n veranderingsproces hebben doorlopen krijgt de negativiteit van de wereld om ons heen veel minder impact op ons. Anders gezegd: wanneer we in vrede met onszelf leven, kunnen we de chaos om ons heen makkelijker verdragen. We hebben een toestand bereikt van rust. We kunnen de stress buiten onszelf aan en weten wat we moeten doen om dat zo te houden. Een nieuw evenwicht is geboren.

Arnoud Six Arnoud Six is organisatieadviseur op het gebied van duurzaamheid, innovatie en change. Na onder andere bij Shell te hebben gewerkt, ontwikkelde hij het Duurzaamheidsprogramma bij Vodafone waarmee hij internationaal prijzen won.

Ook ontwikkelde hij Sociale Producten en Diensten zoals een zonnelader voor telefoons en een mobiel betaalsysteem in Afrika. Het motto van zijn bedrijf is dan ook Ondernemen met Hoofd, Hart en Handen. www.sixsustainability.nl

Cadeau magazine vindt u onder andere bij onderstaande adressen

Figi hotel | Het Rond 2 | 3701 HS Zeist Tel. 030 - 69 27 400 | info@figi.nl | www.figi.nl

Hotel d’Orangerie | Kleine Gracht 4 | 6211 CB Maastricht Tel. 043 - 326 11 11 | www.hotel-orangerie.nl

City Centre Hotel Mabi | Kleine Gracht 24 | 6211 CB Maastricht Tel. 043 - 351 44 44 | info@hotelmabi.nl | www.hotelmabi.nl

Hotel De Keizerskroon | Koningstraat 7 | 7315 HR Apeldoorn Tel. 055 - 521 77 44 | www.bilderberg.nl/hotels/keizerskroon

Maaslands Antiquariaat | Stokstraat 20 | 6211 GD Maastricht Tel. 043 - 325 05 10 | www.maaslands.nl

Cadeaumagazine | Keizersgracht 253 | 1016 EB Amsterdam Tel. 06 - 21 22 50 22 | www.cadeaumagazine.nl

Greenwoods B&B | Bodemsweg 2 | 6225 ND Maastricht Tel. 043 - 365 54 57 of 06 - 21 55 45 66 | www.greenwoods.nl Cadeau | 59

*5)34 .5 )3 57 ).)4)!4)%& 6!. "%,!.'

$OE HETZELFDE ALS ONDERNEMER -ARTA 'NYP 3TEL EEN #ULTUUR&ONDS OP .AAM IN /MDAT ZE JONGE TALENTVOLLE GEESTESWETENSCHAPPERS WIL ONDERSTEUNEN IN HUN VERVOLGSTUDIE OF ONDERZOEK IN HET BUITENLAND WERD HET -ARTA 'NYP &ONDS IN OPGERICHT (ET FONDS IS TOT STAND GEKOMEN VIA HET 0RINS "ERNHARD #ULTUURFONDS DAT ZORGT VOOR HET BEHEER DE ADMINISTRATIE EN OOK EEN TEAM VAN SPECIALISTEN HEEFT AANGEWEZEN OM GESCHIKTE KANDIDATEN TE SELECTEREN )N ONTVINGEN TWEE STUDENTEN EEN BEURS UIT HET FONDS )NMIDDELS BEHEERT HET 0RINS "ERNHARD #ULTUURFONDS MEER DAN #ULTUUR&ONDSEN OP .AAM VOOR PARTICULIEREN BEDRIJVEN EN STICHTINGEN (ET IS EEN UITGELEZEN MOGELIJKHEID OM UW CULTURELE INTERESSE TE STEUNEN EN TE MANIFESTEREN OF BIJVOORBEELD EEN FAMILIELID TE EREN /VERWEEGT U OOK ZOIETS VOOR CULTUUR TE DOEN 7E VERTELLEN U ALLES OVER DE MOGELIJKHEDEN HET GEMAK DE ½ SCALE VOORDELEN mN HOEVEEL VOLDOENING HET GEEFT -AAK GERUST EEN AFSPRAAK MET EEN VAN ONZE ADVISEURS "EL OF KIJK OP WWW CULTUURFONDSJUISTNU NL 7IJ ZETTEN UW BEVLOGENHEID OM IN EEN EIGEN CULTUURFONDS

60 | Cadeau