Cadeau Magazine no. 5

CADEAU MAGAZINE NO. 5 | VOORJAAR 2010 | WAARDE € 5,95

D E L E N

WAT

H E T

L E V E N

WA A R D E VO L

M A A K T

TEFAF op papier | Saint–Emillion Prince de Broglie | Ruud Koornstra

TEFAF : Werk op papier | Saint–Émilion Rinpoche | Prince de Broglie | Ruud Koornstra

GALLERY BELL’ ARTE

Zonder titel, Jan Verschoor Tevens werk van: Arvid Giovanni Balderi Luc Bemelmans Gerti Bierenbroodspot Emile Cornelis Jan Desmarets Charles Dumernit Joris Gaymans Carlos Mata Pueva Reinoud Stam Ans Zondag Francesca Zijlstra 2 | Cadeau

Fleur, Emile Cornelis

Descending staircase, H.A. Fagerås

DE BEELDENGALERIE VAN MAASTRICHT

Zonder titel, Jan Verschoor Gallery Bell’Arte Jekerweg 51, 6212 GA Maastricht Tel./fax +31 (0)43 - 321 17 02 welkom@gallerybell-arte.com www.gallerybell-arte.com Openingstijden: di t/m za 11.00 - 17.00 uur, zo 14.00 - 17.00 uur.

Exposities in 2010 12 maart: Jan Verschoor, beeldhouwer van de onderkoelde perfectie 6 juni: Meesters in de beeldhouwkunst November: Gerti Bierenbroodspot

Flora, Francesca Zijlstra

Caballo Tartaro, Carlos Mata

Cadeau | 3

Santiago Calatrava ARCHITECT, BEELDHOUWER, KERAMIST

��������������������������������

4 | Cadeau

Grand Curtius Feronstree 136 4000 Luik Tel. +32 (0)4 - 221 93 25 www.grandcurtiusliege.be

© Santiago Calatrava, architect and engineer.

28 MEI - 27 SEPTEMBER 2010

In de gloria

Hartelijk gefeliciteerd, Cadeau is jarig!

Een jaar geleden ontstond Cadeau uit het idee om breed te delen wat het leven waardevol maakt. Kunst, cultuur, duurzaamheid en spiritualiteit. We vonden bijzondere initiatieven van inspirerende mensen, zoals een uitvinder die simpele waterpompen en latrines voor arme mensen maakt en een advocate die rechtswinkels opzet in de derde wereld. Tevens een botenbouwer, een producent van appelwijn en verschillende natuurbeschermers. Stoere verhalen, zoals de oud KPMG consultant die nu de laatste dertig Siberische panters beschermt.

Eveneens spirituele onderwerpen, zoals het bezoek van de Dalai Lama en zijn kijk – samen met Herman Wijffels – op spiritueel zakendoen.

In dit verjaarsnummer besteden we vanzelfsprekend aandacht aan The European Fine Art Fair met uitdrukkelijke aandacht voor maar liefst vier standhouders. Antiquare boeken, Luiks zilver, antieke klokken en bijzondere prenten. Verder laten ook de duurzame ondernemers

ons niet in de steek. Wat dacht u van het Amsterdamse initiatief ‘De Groene Bocht’ en de LED lampen van Ruud Koornstra? Zijn motto: ‘geef nooit, maar dan ook nooit op’. Een lesje in doorzettingsvermogen en omgaan met weerstand.

We zijn dit jaar gesterkt in de overtuiging dat een betere wereld is vervuld van schoonheid. Teruggaan naar het echte, naar de relatie tussen mensen die veel meer omvat dan een simpele transactie. Als je leeft vanuit de overtuiging dat iedereen telt, creëer je vanzelf een duurzame samenleving. Volgens dit motto leeft ook Leon Aarts met zijn initiatief Extraordinary ones. Zijn focus is gericht op het positieve, op een betere wereld. Ieder draagt daar haar steentje aan bij, of zoals in dit nummer prins Louis Albert de Broglie zegt: ‘Wij hebben de aarde slechts te leen.’

Veel leesplezier, Marie Six

Cadeau | 5

Saint - Emilion pagina 26

Tefaf: Werk op papier pagina 10

Authentiek Wyck pagina 36

Inhoud Agenda in beeld

35

Maaslands Antiquariaat

16

Arthur Brand

8

Biodiversiteit

58

Overnachten

63

Column : Clementine Noordzij

35

Overtuiging in beeld

22

Column in beeld : Arnoud Six

62

Talent in beeld : Jos Hermans

20

De Groene bocht

56

TEFAF deelnemer : Bernard Shapero

17

4

TEFAF deelnemer : Horst Glass

15

Goed in beeld

35

TEFAF deelnemer : Mario Crijns

12

Inspriratie in beeld : Sogyal Rinpoche

59

TEFAF deelnemer : La Mésangère

13

Kunstproeven

48

Wandeling Kasteel Merode

14

Expositie in beeld : Santiago Calatrava

6 | Cadeau

Ondernemer in beeld : Ruud Koornstra 52

Dit magazine is gedrukt op FSC-papier. FSC is het keurmerk voor verantwoord bosbeheer.

Cadeau is een uitgave van uitgeverij Now Jam en verschijnt vier keer per jaar. Het magazine wordt cadeau gegeven en selectief verspreid in hotels, restaurants, musea en galerieën.

Het magazine mag niet worden doorverkocht. Meer informatie : www.cadeaumagazine.nl © 2010 | Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen, gekopieërd of op andere wijze worden verveelvoudigd. Met grote zorgvuldigheid wordt het magazine samengesteld. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade welke voorkomt uit informatie welke in het magazine is gepubliceerd.

Plant in beeld pagina 42

Prince de Broglie pagina 44

Extraordinary Ones pagina 50

Cadeau biedt een visionair platform aan positieve, bewuste en ondernemende mensen.

Handelend vanuit de menselijke maat en ten behoeve van elkaar als samenleving delen zij hetgeen het leven waardevol maakt. Zo wil Cadeau lezers motiveren tot een duurzamer manier van leven.

Acquisitie

Contact

Website

Arnoud Six, Guido Verheijen, Marie Six-Duponcheele, Olivier Ruit Uitgeverij Now Jam Waldeck Pyrmontstraat 49 6224 LM Maastricht www.cadeaumagazine.nl

Redactie Eindredactie Productie FotograďŹ e

Cover

Arnoud Six, Clementine Noordzij, Elisabeth van Oterleek, Marie Six-Duponcheele, Olivier Ruit, Willem van Teylingen Marie Six-Duponcheele, Olivier Ruit, Willemijn Ruit Olivier Ruit Andreas Varnhorn - Greenpeace (De Groene Bocht), Femke Bakker (Arthur Brand), Roy Beusker (Ruud Koornstra), Marc Dantan (Prince de Broglie), Marie Six-Duponcheele Maaslands Antiquariaat, www.maaslandsantiquariaat.nl Cadeau | 7

Dit jaar staat de TEFAF kunstbeurs in het teken van werk op papier. Gravures, een schetsboek van Picasso, foto’s, oude meesters, tekeningen en moderne kunst liggen negen dagen langs het meetlint van de esthethiek.

V

an 12 tot en met 21 maart is Maastricht met de TEFAF weer het centrum van de kunst. Het thema van dit jaar is werk op papier. Dit komt tot uiting door de waardering van de oude meesters, moderne tekeningen, gelimiteerde drukwerken, bijzondere fotografie, antiquarische boeken en manuscripten en in Japanse prints. Een bijzonder werk vormt een collectie manuscripten die voor het laatst zijn gezien in de 16e eeuw en dit jaar op de TEFAF exclusief te bewonderen zijn. Deze manuscripten bevatten de eerste substantiële verwijzingen naar wereldreiziger Marco Polo.

Naast het thema papier zal wegens groot enthousiasme weer een TEFAF Design sectie vertegenwoordigd zijn.

Hierin staan de merkwaardige en invloedrijke kunstwerken centraal. Zo is er meubilair van Frank Lloyd Wright, een ‘rare’ stoel van Le Corbusier en meubels afkomstig uit het appartement van Otto Wagner. Tevens is er glaswerk te bewonderen, ontworpen door de Italiaan Gio Ponti en uitgevoerd door kunstenaar Sabattini.

10 | Cadeau

De ruim 250 exposanten op TEFAF tonen binnen hun specialismen weer het neusje van de zalm van de kunst.

Het grootste gedeelte van de deelnemers treft u bij het antiek; gevolgd door zeker 64 deelnemers die zich richten op schilderijen, tekeningen en prints. Daarnaast is er de sectie moderne kunst waarin u niet alleen werk van Picasso, Joan Miró, Schiele, Matisse, Delaunay, maar ook van Henry Moore en Willem de Kooning tegenkomt.

Eveneens is er dit jaar weer gelegenheid voor een selectief klein aantal handelaren of galeriën welke recent zijn gestart, om zich te presenteren. Voor onder andere Dierk Dierking met Afrikaanse kunst objecten of de juwelen van Humphrey Butler een eenmalige kans om ervaring op te doen op een grote beeldende kunstbeurs. Een beurs in beweging, die zich laat leiden door hetgeen men mooi vindt.

TEFAF duurt van 12 t/m 21 maart en wordt gehouden in het MECC in Maastricht. De beurs is dagelijks geopend van 11:00 tot 19.00 uur met uitzondering van 21 maart wanneer de beurs 18.00 sluit. Meer informatie: www.tefaf.com

Werk op papier

TEFAF 2010 Cadeau | 11

V

oor het eerst sinds achthonderd jaar opende in 2009 Schloss de Merode haar deuren. Ook dit jaar nodigt Prins de Mérode het publiek uit voor een bezoek. Een kunstexpositie in het familie kasteel en een ‘garden fair’ in het park. De ‘Lentewandeling’ vindt plaats van 22 tot 25 april 2010. Diverse streekproducten en handgemaakte zaken worden tentoongespreid door meer dan honderd exposanten uit heel Europa. Creativiteit en plezier in het ambacht staan voorop.

TEFAF kunsthandelaars Albert Vandervelden, van ‘la Mésangère’ en Horst Glass laten hun kunstvoorwerpen en goudleren behang zien. Verder zal juwelier antiquair Jan van Kranendonk Duffels zijn collectie historische juwelen tentoonstellen.

Ambachten en bloemisten, meubels en tuinzaken, mode en juwelen, producenten van wijn, chocolade en nog veel meer is er te zien en te proeven. Zo zal de bijzondere collectie van ‘Old timers’ en gemotoriseerde calèches diverse mensen aanspreken en bezoekers kunnen zelfs de revolutionaire fiets Segway proberen. Naast de proeverijen, is er eveneens een programma voor kinderen. Hiervoor worden in het park diverse activiteiten georganiseerd. Ware cultuur is de voornaamste bron van inspiratie voor de ‘Lentewandeling’. De opbrengsten gaan naar de restauratie van het kasteel dat in 2000 door brand totaal verwoest werd en naar het ondersteunen van jong cultureel talent in de Euregio. Dit is de reden dat een aantal kunstschilders ter plekke een schilderij zal maken dat later door een deskundige jury wordt beoordeeld. U bent van harte welkom om aan deze bijzondere ‘Lentewandeling’ mee te doen. www.schlossmerode.de

14 | Cadeau

Kunsthandelaar Horst Glass

K

unsthandelaar Horst Glass begon in 1978 zijn bedrijf in Essen, Duitsland. Al vroeg raakte hij gefascineerd door historische wandbespanningen, een gebied waar hij zich later in specialiseerde. Sinds twintig jaar ontwikkelde hij met Ernst Tielker het bedrijf verder, waardoor ze tegenwoordig de internationaal erkende expert zijn in goudleren behang.

Goudleren behang was in de zestiende en de achttiende eeuw een symbool van luxe. Paleis Honselaardijk had in 1694 maar liefst 31 kamers gedecoreerd met deze bijzondere kunstwerken. Begin zestiende eeuw gaf Lorenzo de Medici maar liefs 180 lires uit om een salon met goudleren behang te decoreren. Ter vergelijking, een schilderij van Botticelli had hem de helft gekost...

Goudleren behang werd maar op een paar plekken in Spanje, Italië, Nederland, Frankrijk en Engeland gemaakt. Meestal stond er een tafereel op met als thema; mythologie, jacht en allegorieën in de vijftiende en de zestiende eeuw. In de achtteinde eeuw volgden bloemmotieven, takken met bloemen, bladeren met vogels.

Galerie Glass heeft een imposante collectie goudleren behang uit veel verschillende landen en variërend van zestiende tot en met de negentiende eeuw. Zijn cliënten komen van over de hele wereld, privé verzamelaars, musea of zelfs luxe interieur decorateurs.

De imposante collectie wordt door Horst Glass ook uitgeleend voor exposities over heel Europa. Glass doet ook veel bronnen onderzoek om precies te weten uit welke tijd het behang stamt, welk land en zelfs in welk huis het heeft gehangen.

Horst Glass en Ernst Tielker zijn reeds twintig jaar op de TEFAF te vinden en hebben ervoor gezorgd dat het publiek deze unica kan herontdekken.

Meer informatie: www.kunsthandel-glass.de

Cadeau | 15

Maaslands Antiquariaat

H

oe je als scholier, klant en werkstudent uiteindelijk eigenaar wordt van een geweldig bedrijf. Nol Beckers overkwam het. Eerst een boekhandel en een antiquariaat. Sinds 1996 is Maaslands alleen nog als antiquariaat actief. De rode draad is altijd de passie, de betrokkenheid, de liefde van de klant voor dat ene boek, die ene kunstschilder, dat bijzondere thema.

‘Waarom ben je daarin geïnteresseerd, wat beweegt je, welke achtergrond heb je, wat heb je ondervonden in dit leven. Er is altijd een verhaal, en dat is het wat dit beroep zo boeiend maakt.’ zegt Nol. Loop je het antiquariaat binnen om te vragen wat die prent in de etalage kost, dan is de kans groot dat je anderhalf uur later naar buiten loopt om een kop koffie te gaan drinken. Want het antwoord op de vraag naar een prijs is een boeiend verhaal over grafische technieken, de geschiedenis, de levensomstandigheden in die specifieke periode, over kunstontwikkelingen. De passie van een antiquaar. Een oude kaart, bijvoorbeeld, is altijd een weergave van een moment in de geschiedenis. Maar een kaart van hetzelfde gebied – honderd jaar later – vertelt ook honderd jaar historie. De wereld van de oude kaart omvat een breed scala aan kunstzinnige aspecten. De techniek zelf, manuscriptkaarten op perkament, of zijde, de prachtige primitieve houtsnede zoals onder andere in de Ptolemeus uitgaven. De eerste kopergravures, de eerste moderne atlas van Abraham Ortelius met de prachtige cartouches, de beroemde perfecte atlassen van het huis Blaeu. De vervaardiging van rijk versierde kaarten bereikte in de zeventiende en achttiende eeuw in de Nederlanden een hoogtepunt. Grafiek van kunstenaars als Jan Saenredam, Albrecht Dürer, Hendrik Goltzius en anderen werd vaak als uitgangspunt voor kaartdecoraties gebruikt.

Wellicht de meest gewilde kaart is echter die van IJsland, in 1587 door Abraham Ortelius vervaardigd. Niet vanwege de kaart, maar vanwege het grote aantallen zeemonsters dat erop is te zien. Antiquaar is uitermate boeiend, leerzaam en bindend. Hierbij zijn eerlijkheid en discretie cruciaal voor het opbouwen van een vertrouwensband met de collectioneur. Maar ook het

16 | Cadeau

enthousiasmeren van de beginnende verzamelaar is geweldig, duidelijk maken dat je een thema moet kiezen.

De wereld van het oude boek is zo mogelijk nog boeiender. De geur van de banden, het kraken van de rug, het knisperen van het papier als je de pagina’s omslaat. Met hoeveel zorg is het papier geschept, de huid gelooid, de letters gezet, de gravure geëtst. Dit alles uiteindelijk samengevoegd tot dit prachtige object. Een magistraal werk over het markizaat Antwerpen met honderden gravures, de bekende kruidenboeken van Lobel, Fuchs, Dodoens. Ook prachtig zijn de vroege bijbels, 13e, 14e eeuwse bladen uit Parijse handschriften, de prachtige geïllumineerde pagina’s die allen om de meest zorgvuldige aandacht vragen.

De prachtige collectie van Maaslands antiquariaat verdient een goed verzorgde en ingerichte omgeving waar orde, rust, maar ook warmte, en respect voelbaar is. Een uitnodigende omgeving waar je je als gast welkom voelt.

Meer informatie: www.maaslandsantiquariaat.nl

Bernard Shapero

O

udere handelaren in antieke boeken herinneren zich Bernard Shapero als een schooljongen in korte broek die Baedeker reisgidsen verkocht.

In 1979 begon hij als tiener zijn eigen stand op Gray’s Antique Market in Bond Street. Inmiddels huist het bedrijf in een vijf verdiepingen tellend gebouw in Georgische stijl, 32 St George Street in Mayfair, recht tegenover Sotheby’s. Shapero is nu uitgegroeid tot de marktleider in kaarten en atlassen, maar ook in 19e-eeuwse etnografische foto’s.

Bernard J Shapero Rare Books is ongeëvenaard voor zijn prachtige en gevarieerde voorraad van boeken over reizen, natuurhistorie, kleurplaat boeken en Russisch en Oost-Europees materiaal. Vorig jaar heeft, Daniel Crouch, de kaart specialist, Shapero geholpen met het verwerven en de verkoop van een van de zeldzaamste kaarten van de wereld met een indrukwekkende omvang van ongeveer 1,5 x 3,6 m. De kaart was op de TEFAF te zien en is in 1602 gemaakt door cartograaf en jezuïet Matteo Ricci. De kaart is opmerkelijk vanwege de presentatie en aandacht voor detail van de Nieuwe Wereld, in dit geval, Azië, met China als centrum.

Willem Blaeu’s kaarten worden beschouwd als een van de meest gewilde. Vanwege hun pracht en artistieke virtuositeit is elke kaart is een meesterwerk van barokke cartografie. Dit jaar heeft Shapero een zeldzame complete set van gegraveerde Blaeu muurkaarten van de vier continenten, in Venetië gepubliceerd tijdens de jaren 1640. Andere hoogtepunten zijn spectaculaire ornithologische sets van bekende gravures van Jacques Barraband’s Oiseaux de Paradis en Toekans (1801-06).

Edward Lear heeft opvallende litho’s van papegaaien (1831), allemaal met de hand ingekleurd. Shapero Rare Books blijft ook kijken naar het Oosten. Ze hebben net een grote particuliere collectie van de Russische en Oekraïense boeken verworven. Ook bevat de verzameling

moderne items zoals 1909 El Lissitzky’s Tsjaad Gadya, een betoverende geïllustreerd avant-garde versie van het Pesach lied en uiterst zeldzaam.

Bernard J Shapero Rare Books is van mening dat het van vitaal belang is om deel te nemen aan de grote internationale beurzen, zoals de The European Fine Art Fair in Maastricht om het publiek kennis te laten nemen van deze unieke stukken. Geïllustreerde catalogi worden het hele jaar door geproduceerd, en de Shapero Gallery houdt regelmatig tentoonstellingen.

Meer informatie: www.shapero.com Fotografie: Louie Fasciolo Photography & Design

Cadeau | 17

Smaragden, saffieren, diamanten en goud. De wereld van een edelsmid lijkt bijzonder rijk en romantisch. Het wordt al een stuk minder leuk als je de verhalen achter deze schone schijn hoort.

Als je zo ń mooie ring koopt wil je niets weten over kwik, cyanide, uitbuiting en burgeroorlogen die met de winning gepaard gaan.

Ź ou het niet mooi zijn als dat anders kan ́ dacht Mike Angenent.

W E LT R

R

TI

TIONA A N

FOUNDA

ON INTE 22 | Cadeau

E

E

L

JE

J

aren geleden bezocht Mike een vriend in Madagaskar en zag daar met eigen ogen hoe het vooral niet moet. Mensen werden uitgebuit, kleine kinderen uit school geplukt en in de mijn tewerk gesteld en de natuur totaal verminkt. Mike zegt: H ́ et raakt je, als je je bedenkt hoe een product dat zoveel blijdschap brengt tegelijkertijd zulke diepe littekens nalaat. ́ Al het mooie werk zoals het slijpen van de steen gebeurde in het buitenland, waarheen ook de winsten vertrokken. Mike kon het als edelsmid niet aanzien en startte een stichting om hier iets aan te doen. De Jeweltree Foundation was geboren. Het idee: zorgen dat de consument weet wat hij koopt en hem een eerlijker alternatief bieden.

Een steen waarbij mensenrechten worden gerespecteerd, mensen een normaal inkomen krijgen, kinderen naar school kunnen en de natuur met respect wordt behandeld. Gelukkig hielp de regering van Madagaskar door strenge sociale wetgeving in te voeren.

Het sociale probleem was dan misschien wel in Madagaskar aangepakt, maar de strijd nog niet gestreden.

Hoe zat het met het milieu en met andere edelstenen, platina en goud? Hier bleken soortgelijke problemen te bestaan. ‘Bloeddiamanten’ werden een begrip omdat De Jeweltree Foundation biedt in samenwerking met Open Source Minerals ook een oplossing voor sieraden producenten en retailers. Inmiddels zijn er diverse producten en retailers in Groot-Brittannië (Fifi Bijoux), Frankrijk (Haute Joaullerie de France) en Nederland (Flamingo) die met het Jeweltree Label werken.

de bloedige oorlog in Sierra Leone erdoor werd gefinancierd. Warlords betaalden hun wapens met door slavenarbeid verkregen diamanten. Controle op de ‘supply chain’ was ver te zoeken en de branche deed lange tijd alsof er niets aan de hand was. Dit veranderde toen onder grote publieke druk De Beers – het grootste diamantenbedrijf ter wereld – het voortouw nam met de zogenaamde Kimberley regels. Strenge regels rond de winning, verwerking en mensenrechten van diamant.

Die werken, ten dele. In Lesotho vond Jeweltree een klein vrouwen project waar op kleinschalige manier wordt gewonnen en de opbrengsten gaan naar de gemeenschap. Door deze eerlijke manier van diamanten winnen, kunnen de vrouwen een toekomst opbouwen.

Nadat stenen zijn gevonden moeten ze ook nog worden geslepen. Dat gebeurt in een Indiase coöperatie.

stenen vandaan komen en waar ze geslepen zijn.

De meeste van deze kleine diamantjes komen weliswaar uit grootschalige mijnbouw, maar toezicht op de milieu wetgeving gebeurt door derde onafhankelijke instanties.

Om eveneens de omstandigheden in de, voornamelijk Indische, slijperijen te kunnen garanderen heeft Jeweltree met IPIS, International Peace Information Service, een vragenlijst en audit opgesteld. Een soortgelijke aanpak met strenge voorwaarden, audits en begeleiding voor de plaatselijke bevolking bestaat er rond goudwinning.

Oro Verde doet voor de goudwinning, wat Jeweltree Foundation doet voor edelstenen, er eerlijke handel van maken zonder uitbuiting van mensen en natuur. Kleinschaligheid is ook hier het toverwoord. Grote problemen doen zich namelijk voor wanneer gouddelvers midden in het oerwoud kwik en cyanide gebruiken en het losgespoten slib ongezuiverd in de rivier komt. Enorme vissterfte is het resultaat. Dat kan beter: het zuiveren met kwik kan in een afgesloten laboratorium en als je bezinkputten aanlegt, voorkom je dat het lokale slib in de rivier eindigt. Zo zijn er nog meer voorwaarden gesteld.

Maar gebieden verschillen. Een Argentijnse hoogvlakte met gravel is anders dan het oerwoud van Colombia.

Overal gelden echter de regels: geen kwik of cyanide, opvang van slib, opbrengsten gaan naar de plaatselijke bevolking en na gebruik wordt de grond weer teruggebracht en met jonge aanplant beplant.

Je kan het voordeel voor de mensen zo uitrekenen.

In de stadjes Tado en Condotto in Colombia leven 112 gezinnen, 700 mensen, van deze kleinschalige en eerlijke goudwinning. Als een familie per maand 40 gram goud delft, is dat genoeg voor bijvoorbeeld twee paar trouwringen. Laat u door de foto’s meevoeren en vraag bij uw juwelier ook naar goud van Oro Verde en edelstenen van Jeweltree.

Willem van Teylingen Stichting Bedrijf Online winkel

: www.jeweltreefoundation.org : www.opensourceminerals.com : www.wishes-jewels.com

Daarnaast is het Jeweltree als eerste gelukt om zelfs voor de kleinste diamantjes te garanderen waar de

Cadeau | 23

26 | Cadeau

Bibberen in de wijnkelders Cadeau | 27

28 | Cadeau

S

aint-Émilion is een van die namen die de wijnliefhebber doet watertanden. Het is het mooiste dorp van Frankrijk, 35 km van Bordeaux. Voor streekgenoten is het echter alles behalve de naam van een goede wijn, voor hen is het vooral het landschap en de rijke geschiedenis van het gebied. Niet voor niets werd de streek in 1999 op de werelderfgoedlijst van UNESCO geplaatst.

Dit gebeurde vanwege de wijngaarden, de historische monumenten in Saint-Émilion en omliggende dorpen.

Een gebied van 7847 hectaren.

Zoals Nederlanders het liefst in Zandvoort komen buiten het toeristen seizoen, geld dat ook voor mij. Ontelbare keren zwierf ik rond in de romantische straatjes en genoot ik van het weidse uitzicht van een hoge rots. Al die kleine straatjes vertellen hun verhaal. Want wiens voeten sleepten dat plaveisel zo prachtig uit? Het dorp is een weergave van de rijkdom van het wijngebied, een van de beste ter wereld.

Niet verwonderlijk als je weet dat de wijnbouw hier al sinds de tweede eeuw wordt uitgeoefend.

Minder bekend is de bijzondere historie van dit middeleeuwse dorp vol prachtige kalkstenen gebouwen.

Van de 9e tot de 19e eeuw hebben mensen maar liefst 200

kilometer aan gangen gegraven. Je kan er makkelijk in verdwalen. Ga naar binnen in een van deze gangen – die nu vol liggen met flessen wijn – en ontdek de rust en de constante temperatuur. Een natuurlijke airconditioning voor als het buiten warm is. Van de kalkstenen blokken werden de prachtige gebouwen in de hele Bordeaux streek opgetrokken en midden in het dorp ontstond een onderaardse kerk. De meest spectaculaire monolitische kerk van Europa. In de negentiende eeuw bouwde men bovenop de rots een enorme beltoren, zo zwaar dat de onderliggende kerk dreigde in te storten. Dit is de reden dat je nog maar met zeer kleine groepjes naar binnen mag en het dak uitgebreid wordt gestut.

De naam van het dorp stamt uit de 8ste eeuw toen een monnik uit Vannes, Bretagne, de streek tot het Christendom bekeerde. Het dorpje heette voordien Ascumbas. Émilion, de monnik, verrichtte – hoe kan het anders – heel veel wonderen. Vandaar de naamswijziging en het feit dat hij heilig werd verklaard. Overigens woonde Émilion zeventien jaar lang als kluizenaar in een zeer eenvoudige kluizenaarswoning, een grot.

Deze grot is er nog steeds. In de huidige kapel die erboven is gebouwd trapje af en je bent er. De sfeer is totaal verstild,

Cadeau | 29

30 | Cadeau

Cadeau | 31

indrukwekkend. Uit de muur gehouwen staat de stoel van Saint-Émilion. Eenvoudig en mooi. Je mag erop zitten, want de legende gaat dat dit helpt voor vrouwen met een kinderwens. Hoe dan ook, het effect is er zeker een van pure ontspanning.

Toch is het vooral de traditie om tijdens oud en nieuw het dorp te bezoeken hetgeen wat mij het meest aan deze plek bind. Koud, helemaal verstild, geen mens te zien, sereen.

Tegenwoordig is Saint-Émilion helaas een soort openlucht museum geworden, met veel romantische ruïnes, een hoog donjon en straten vol toeristen. Springlevend met mooie dagen, en in de wintermaanden doods. Daarmee zijn de winter, maar ook de herfst en het voorjaar juist de beste maanden voor een bezoek. Want alleen dan ontmoet u de echte inwoners, 2345 in getal. Niet meer jong, dat klopt, maar vol verhalen over de streek en met een gegroefd gelaat van een volwaardig, echt leven. Een schril contrast met de zomerperiode waarin de terrassen gevuld zijn met Parijsenaars die zich willen laten zien. Zoek ook de echte adressen op. Bijvoorbeeld restaurant “Le just’en Face” rue de la Porte Brunet en de echte wijn-connaisseurs “Crus & Decouvertes” in de rue Guadet. Zij kunnen ook uitgebreid verhalen over de reusachtige kerk die werd gesloopt om plaats te maken

32 | Cadeau

voor nog meer –profijtelijke- wijngaarden. Nog één muur staat, aan de voet groeit een klein granaatappel boompje.

Als u in juni Saint-Émilion bezoekt, kunt u getuige zijn van de “Jurade”, een bijzonder leuk lente feest. Leden van de wijn-confrèrie lopen in rode lange jurken door de stad. Dit is niet voor de toeristen verzonnen. De wijn-confrèrie werd in 1199 door Jean Sans Terre, koning van Engeland, opgericht. De Franse revolutie bracht hier een einde aan, maar de confrèrie is in 1948 weer uit de as herrezen.

29 en 30 mei aanstaande wordt in Saint-Émilion het Europese filiosofie festival georganiseerd. Thema: de verbeelding.

Logische keuze lijkt me gezien de inspirerende omgeving van het dorp. Ook op culinair gebied is er meer te vinden dan wijn alleen. Heeft u wel eens de speciale amandel koekjes, Macaron, geproefd? De koekjes werden in 1620 door de zusters Ursulinen uitgevonden. Ga lopen, ontdek en geniet van de doorkijkjes tussen de gele zandstenen huizen. En eindig gewoon op een terras van een goed restaurant. Want alleen met een behoorlijk glas wijn en fatsoenlijk Frans eten op het bord dringt tot je door wat voor een bijzondere plek Saint-Émilion is.

Marie Six

Cadeau | 33

Mosagne Academie Exclusief programma tijdens TEFAF 2010 Kunst en kunstmarkt vanuit het perspectief van een kunsthistoricus, econoom, cultuurwetenschapper en jurist.

Laat u van 15 tot en met 19 maart inspireren door lezingen (Engelstalig) en bijzondere ontmoetingen. Schuif aan bij de gastsprekers en wees welkom tijdens Guus Roëlls collectors’ dinner.

Meld u aan met bijgevoegde bon of via mosagneacademie@maastrichtuniversity.nl of 043-3884774.

De Mosagne Academie biedt nog meer exclusieve programma’s. Verdiep u in kunst en cultuur op academisch niveau met boeiende discussiebijeenkomsten en interessante excursies.

Vraag onze brochure aan of kijk op www.mosagneacademie.nl.

Verrijk uw geest en verras uzelf!

www.mosagneacademie.nl 34 | Cadeau

Achtste Biënnale Glasroute Met glasobjecten van 80 befaamde binnen- en buitenlandse kunstenaars in woningen, ateliers en tuinen. Glasblazen, gieten, slumpen, fusen, zandstralen, graveren is te zien. De route loopt tussen Lier en Hove over een afstand van ongeveer 12 km en de toegang is gratis. www.glasroute.be Wanda Reiff ‘Beeldende kunst, poëzie en muziek’ Elk eerste weekend van de maand tussen 10.00 en 16.00 uur. Gasthuis 20, 6268 NN Bemelen. www.wandareiff.nl Basiscursus Schilderen Ontdek je creatieve natuur. Het vrije werken en de persoonlijke begeleiding maken dat deelnemers zich gesterkt voelen in hun dagelijks werk en leven.

Het gaat bij schilderen immers om keuzes maken en deze in een vorm neerzetten, iets dat we in het dagelijks leven ook keer op keer ontmoeten. www.madama.nl Entlang dem Rande des Mondes Horst Keining en Ton Slits Op de dubbelexpositie tot 23 mei, Entlang dem Rande des Mondes tonen de Duitse kunstenaar Horst Keining en de Nederlands kunstenaar Ton Slits in de nieuwe vleugel van Museum van Bommel van Dam dertig in velerlei opzicht, contrastrijke kunstwerken. www.vanbommelvandam.nl Foto expositie in Luik Bij Laurie & Jane wordt tot 21 maart geëxposeerd. En Féronstrée 117. www.laurie-jane.be During TEFAF Het festival geeft een internationaal programma van dans, jazz, klassieke muziek en theater. www.duringtefaf.com www.theateraanhetvrijthof.nl

Maak uw activiteiten kenbaar aan de redactie: redactie@cadeaumagazine. nl of stuur uw activiteit 3 maanden voor aanvang naar: Uitgeverij Now Jam, Waldeck Pyrmontstraat 49, 6224 LM Maastricht o.v.v. agenda.

De omgekeerde wereld!

Het valt me op dat er tegenwoordig veel valt ... sneeuw, regen, het kabinet. Om zo maar eens wat te noemen. Hiertegenover staat het opstaan van Kramer, Tuitert en Wust als echte Olympisch kampioenen. En gelukkig valt er ook veel te vertellen over ... Carnaval.

Dit feest ‘der zotten’ is officieel de driedaagse viering van de Vastenavond. Op de woensdag na Vastenavond (Aswoensdag) begint voor Rooms-Katholieken de Vastenperiode. Tot Pasen mogen ze dan geen vlees eten en worden ze geacht sober te leven en te eten (behalve op zondag). De achterliggende gedachte is dat men zich bezint, zuivert en boete doet, voordat men zich wijdt aan de herdenking van het lijden van Jezus met Pasen. De naam carnaval zou in dit verband afkomstig zijn van het Latijnse ‘Carne Vale’ (‘vaarwel vlees’). Waar de traditie van verkleden en feesten vandaan komt, is niet helemaal duidelijk. Vroeger zaten de kerken er dan ook erg mee in hun maag.

Het enige dat ze wisten was dat het een hardnekkig heidens gebruik was. Eén aannemelijke theorie is dat het feest van de Grieken afkomstig is. Zij vierden eind februari een driedaags feest ter ere van Dionysus of Bacchus. Afbeeldingen van deze god van de wijn werden op een scheepskar (carrus navalis) door Hellas gereden. Omdat de heidense gebruiken niet uit te bannen waren, besloten de kerken er op creatieve en positieve wijze gebruik van te maken. Dus verbonden ze het feest aan de Vastenavond.

Al op de elfde van de elfde om elf minuten over elf (11 november) geven carnavalsverenigingen het startschot voor de voorbereidingen van het carnaval. Het getal elf is namelijk van oudsher het getal van dwazen en gekken. De burgemeester draagt de sleutel van de stad symbolisch over aan de Raad van Elf. Prins Carnaval wordt door een commissie van ‘wijze mannen’ voor een jaar of ‘voor het leven’, zoals in Oeteldonk, gekozen tot boegbeeld van de vereniging. De stad is tijdens carnaval terrein van de carnavalsvierders en neemt daarom symbolisch een andere naam aan.

Als dochter van voormalig Prins Carnaval (Amadeiro de XXIV) in Oeteldonk (Den Bosch) ben ik al ruim 10 jaar in de ban van dit uitbundige creatieve verbroederingsfeest. ‘Oh, je bedoelt zuipfestijn?’ vragen mijn vrienden van boven de rivieren dan die niets begrijpen van mijn Carnavalsvirus als ik mij weer eens vol opgewonden enthousiasme in mijn blauwe kiel met rood-wit-gele sjaal richting Oeteldonk begeef. Ze vinden het ‘te zot’ voor woorden. En juist daarin geef ik ze dan gelijk. Want zeg nou zelf: is het niet dwaas dat er zoveel mensen op de plaatsen waar Carnaval gevierd wordt, vrijwillig hun ziel en zaligheid, vrije tijd én geld steken in een carnavalsvereniging of de organisatie van een carnavalsevenement? Dat zij zonder weerstand of gemor, maar met vereende, creatieve krachten hun stad of dorp omtoveren in een plek waar samen gedanst, gelachen en gefeest wordt? Dat zij daar liever geld op toe leggen, terwijl wij in onze ‘gewone’ maatschappij met onze salarissen en bonussen kampen met ontevredenheid en motivatiegebrek?

Antropologisch gezien is Carnaval een omkeringsritueel waarin maatschappelijke rollen worden omgedraaid en normen over gewenst gedrag worden opgeschort.

Wat mij betreft keren we de wereld alle dagen om. Als wij met elkaar ook maar een fractie van deze onbaatzuchtige creatieve levensinstelling zouden hebben dan zouden er heel wat mooie positieve kwartjes en initiatieven vallen. In plaats van regeringen. Bestaat er al een Partij van het Carnaval?

Clementine Noordzij Clementine Noordzij schrijft als columniste maar is ook bekend als zangeres van de La Clé de Soul. Middels swingende als zwoele jazz standards als ook uit werk van het American Songbook vertolkt zij met bezieling de muzikale sleutel die de ziel blootlegt. www.lacledesoul.com Cadeau | 35

42 | Cadeau

Wanneer we in februari in Italië, Spanje of Zuid-Frankrijk vertoeven, kunnen we genieten van de bloeiende amandelplanten.

D

e amandelboom is een sierlijke boom met delicaat wit tot licht roze bloemen. Deze bezitten veel nectar en trekken daardoor talloze insecten aan. Vooral bijen en allerlei soorten vliegen bezoeken de plant graag en zorgen voor de bestuiving. Dat de bloei zo opvalt is niet verwonderlijk. De amandel behoort namelijk tot de rozenfamilie en heeft verwanten als de roos, sleedoorn en vogelkers. Botanisch gezien is de amandel geen noot, maar hoort, net als kers, perzik, pruim en abrikoos tot de steenvruchten.

Direct na de geboorte van zijn neefje, op 31 januari 1890, schilderde Vincent van Gogh grote takken amandelbloesems tegen een blauwe lucht. In die periode woonde hij in Saint-Rémy, de Provence, waar de amandelbomen waarschijnlijk net waren uitgekomen. Van Gogh deed, bewust of onbewust, wat velen voor hem deden: de amandel zien als een voorbode van nieuw leven, van geboorte, van het voorjaar.

Uit archeologische vondsten blijkt dat de amandel al in het Stenen Tijdperk in Klein-Azië en Griekenland een rol speelde. Ook in de Bronstijd werd de amandel gecultiveerd. Volgens de Griekse mythologie stierf de Tracische prinses Phyllis omdat haar geliefde Akamas, zoon van Theseus, niet op tijd terugkwam uit de Trojaanse oorlog. Zij dacht dat hij gesneuveld was. Hierop veranderden de Goden haar in een amandelboompje. Toen Akamas terugkwam, brak zijn hart en hij omarmde de amandelboom die daarop tot bloei kwam. Zo staat de amandelboom ook voor de eeuwige liefde die immuun is voor de dood.

Men vermoedt dat handelaren tweeduizend jaar geleden amandelbomen vanuit China langs de oude zijderoute naar Europa en het Middenoosten gebracht hebben. Spaanse Franciscaner monniken brachten de amandelboom in de zeventiende eeuw naar Californië waar de professionele amandelteelt in de negentiende eeuw begon.

In Nederland doet de boom het prima, hij geeft in de tuin de sfeer van verre landen met zijn prachtig geurende bloemen, zijn lange, dunne en groene bladeren en zijn vrucht die bijzonder moeilijk is te vinden. Er bestaan twee soorten, de zoete en de bittere amandel. Van zoete amandelen wordt een soort melk gemaakt, en ze wordt ook verwerkt in taart, zoetigheid en marsepein. Licht geroosterd of rauw zijn de pitten ook bijzonder lekker. Bittere amandelen zijn niet geschikt voor consumptie. Zij bevatten de stof amygdaline. Tijdens de spijsvertering ontstaat het giftige blauwzuur of cyaankali, bekend uit spionageverhalen. De teelt van bittere amandelen is bestemd voor de winning van amandelolie welke vooral wordt gebruikt voor cosmetische en geneeskundige huidcrèmes. De antieke schrijver Deskorides beschrijft hoe de bittere amandel als medicijn gebruikt werd. Hij adviseert compressen met een aftreksel tegen allerlei huidziektes, blessures, hoofdpijn, bij aandoeningen van de luchtwegen en de lever. In de natuurgeneeswijze wordt tegenwoordig bitteramandelwater gebruikt bij hoest en braakneiging.

Marie Six

Cadeau | 43

Het leven van een prins in een Loire kasteel lijkt een zorgeloos en comfortabel bestaan.

Maar niet voor prins Louis Albert de Broglie.

44 | Cadeau

H

ij koos voor een ander leven en zet zich volledig in voor een doel naar zijn hart, het bewaren van biodiversiteit. Een oud bankier met een bijzondere droom.

Hij gaat er even goed voor zitten. Wat is de essentie van het leven? ‘Voor mij is dat de droom dat geluk voor iedereen is. Het is natuurlijk gemakkelijk om vanuit de luie stoel van een perfecte wereld te dromen, maar ik kom net terug uit het verwoeste Haïti en dan zie je het toch scherper. Er is maar één weg. Ken je het verhaal van de kolibrie?’

Het verhaal gaat als volgt. Het Amazone woud staat in brand en een kolibrie slooft zich uit om het vuur te doven. Hij vliegt en duikt in de rivier, iedere keer neemt hij een beetje water in zijn snavel en laat zijn druppeltjes op het vuur vallen. De andere dieren kijken en zeggen ‘Je bent gek, met een druppeltje water zult je het vuur niet doven’. De kolibrie antwoordt: ‘Ik ben niet gek, ik doe mijn deel van het werk’. Hij zegt: ‘Ik zie mezelf als die kolibrie en doe mijn deel van het werk, al is het nog zo klein.’

Maar hoe kom je erop om een internationale carrière bij een bank op te geven en in de moestuin oude tomaten en andere vergeten groenten te gaan verbouwen? Het blijkt puur toeval te zijn.

Foto: Š Marc Dantan

Prince de Broglie

Cadeau | 45

‘Mooi hè, hoe de kunsten de natuur een handje helpen.’

Louis de Broglie was al een tijd bezig met de strijd tegen genetisch gemodificeerde organismen. Want ‘grote multinationals proberen de wereld in bezit te nemen met de biologische verscheidenheid aan rassen als eerste slachtoffer.’

Toen zijn broer een kasteel kocht om er een hotel van te maken, begon hij te tuinieren. Het opnieuw kweken van groenterassen die zijn vergeten werd zijn nieuwe passie, en heel veel verschillende tomatensoorten zijn specialiteit. ‘Je hebt ze in alle kleuren, soorten en maten en ook de smaak kan heel verschillend zijn.’ In diezelfde periode kocht hij het Parijse museum La maison Deyrolle, de oudste natuurhistorische collectie ter wereld.

Duizenden vlinders, opgezette dieren en nog veel meer. Helaas is vorig jaar een deel van de collectie door brand verwoest. Het museum uit 1831 wordt inmiddels opnieuw opgebouwd.

46 | Cadeau

De opdracht die hij voor zichzelf gekozen heeft is er een van educatie. Want als je een bijzondere groentesoort nooit gegeten hebt en opgroeit met het idee dat alles uit de supermarkt komt, hoe kan je dan ooit van de natuur gaan houden? Daarom vormen het kasteel en de tuinen een organisch geheel. Een voorbeeld van ecologie en duurzaam ondernemerschap waarmee educatieve projecten en het museum weer worden gefinancierd.

Gelukkig zijn de Franse staat en een paar financiële instellingen inmiddels aangehaakt om deze droom te verwezenlijken. In het museum zijn oude schoolplaten van zolder gehaald en omgetoverd naar moderne onderwijsprogramma’s. Want de unieke collectie van La Maison Deyrolle en de fysieke ervaring in de tuinen vullen elkaar naadloos aan.

Wat vindt u van de uitspraak dat we de aarde slechts te leen hebben? ‘Daar ben ik het helemaal mee eens.

Ik ben van mening dat we moeten leren om te zien welke schuld we voor toekomstige generaties aangaan.

We moeten stoppen om hun toekomst met een zware hypotheek te belasten door ons in onze dagelijkse keuzes bewust te zijn van het diepere effect van ons handelen. Een beetje nederigheid helpt hierbij.

‘Het begint toch echt bij jezelf. Zo reis ik inmiddels veel minder dan vroeger. We runnen het kasteel en

de moestuin volledig op ecologische principes en bij de wederopbouw van het museum spelen kunstenaars een grote rol. Mooi hè, hoe de kunsten de natuur een handje helpen.’ Prins Louis de Broglie staat inmiddels bekend als Le Prince Jardinier, een geuzennaam.

De grote droom van deze bijzondere tuinman is om een beetje bij te dragen aan een eerbiedige verhouding tussen mens en natuur. De wezenlijke boodschap bestaat hierin: opnieuw leren om gezond te leven; in goede harmonie met de aarde en met de natuur.

De collectie van la Maison Deyrolle in Parijs voegt hier de kracht van beelden aan toe. Hier kunnen mensen een mooie vlinder of een Lynx van dichtbij zien. Want een beeld is altijd krachtiger dan woorden. Als men de samenhang tussen al die planten en dieren ziet heb je maar één verlangen; de aarde te beschermen.

Het devies van La Maison Deyrolle is overigens al sinds 1831 C’est pour l’avenir.

Dit is het portret van een man die zich ontpopte tot een uitzonderlijk mens. Kleine dingen zijn voldoende om groots te worden: een tomaat! En zoals Sartre het zei: ‘Toute aventure humaine, quelque singulière qu’elle paraisse, engage l’humanité toute entière’. Iedere menselijke handeling heeft een invloed op het grote geheel. En als u op een dag prins Louis Albert de Broglie ontmoet, wees dan niet verrast als hij u een kopje kruidenthee aanbiedt vergezeld van een broodje met tomatenjam ...

Elisabeth van Oterleek Meer informatie: www.labourdaisiere.com www.deyrolle.com

Cadeau | 47

“Wij een maaltijd, zij een maaltijd!”

50 | Cadeau

Leon Aarts kan met zijn stichting werkelijk het verschil maken door een zeer eenvoudig concept dat voor zich spreekt: ‘Aan tafel.’

M

et de uitroep ‘aan tafel!’ zijn generaties opgegroeid. Een gezonde, warme maaltijd, meestal door mama bereid. Hoe anders leven we nu. Bijna alles is kant en klaar en in heel veel voedingswaren zit suiker en vet verstopt. Het gevolg: overgewicht als doodsoorzaak nummer één. Op hetzelfde moment gaan een miljard mensen met honger naar bed. Kinderen zijn de dupe. Ze worden van school gehaald om geld te verdienen en zelfs dan is er te weinig geld voor een goede maaltijd. Leon Aarts, oud chef-kok van Le Garage, kon dit niet meer aanzien en startte ‘Extraordinary Ones’. Het doel: ‘wij een maaltijd, zij een maaltijd.’

Leon groeide op in de tijd waarin Afrikaanse hongersnoden dagelijks op televisie verschenen en nam zich voor hier wat aan te doen als hij later groot zou zijn. En hoe kan het leven lopen? In de hotelschool Heerlen was hij niet van het fornuis – kachel – weg te slaan, stages bij Château Neercanne, kasteel Wittem, en bij de beroemde Paul Bocuse. Later werd hij chef-kok bij LeGarage in Amsterdam. Een eigen zaak volgde en werd weer verkocht. Het kriebelde. En dus werd het koffertje gepakt en zette hij in Engeland een specialiteiten groothandel op. Helemaal vanuit het niets begonnen, maar wel met de kennis van de constante kwaliteit die een klant chefkok verwacht. Het succes bleef niet uit. Binnen een paar jaar reden er zes auto’s heel Engeland door om de betere restaurants te bezoeken. Op een dag verkocht Leon ook deze zaak. Het goede voornemen van Leon als kind was alleen maar sterker geworden.

Roger Hamilton, sociaal ondernemer, is voor Leon een grote inspiratiebron geweest. Een reis naar een arm dorpje in India volgde en op een zakentrip in Bali viel het kwartje. Want waar in de derde wereld een gebrek is aan materiële zaken, is hier de armoede van het hart.

De oplossing is eigenlijk simpel, relaties, verbondenheid.

Alle kinderen snappen dat. Daarom houd hij het simpel. Als wij ergens eten, geven we een kind in de

derde wereld ook te eten. Op school, zo krijgt het ook onderwijs. Hoe moeilijk kan het zijn?

Leon begon te experimenteren met etensboxen voor kinderen. Deze food boxes vielen goed in de smaak, maar het kon toch beter. Simpeler. Een goed idee is immers makkelijk uit te leggen en makkelijk schaalbaar. En gezien het probleem, is schaalgrote van levensbelang.

Het eureka moment kwam toen uit een rapport van de Verenigde Naties bleek dat de gemiddelde prijs van een warme maaltijd voor een kind 20 cent is, waar ook ter wereld. Dus: voor iedere maaltijd die je ergens eet. Van schoolkantine tot sterren-restaurant: 20 cent extra vragen. Te simpel eigenlijk. Zeker als je weet dat er in Londen ieder jaar 1 miljard maaltijden worden geserveerd...

Hij zegt: ‘Hier kwamen mijn passie en purpose samen.’

Paolo Coelho zegt in The Alchemist dat we als kind ons hogere doel in de wereld al weten. En dat blijkt maar weer. Toch moet je dan niet op je handen blijven zitten en hopen dat alles zomaar in je schoot valt. Dan valt de kokosnoot op je hoofd in plaats van in jouw handen.

Doen, durven, doorzetten. Daar gaat het om. Leon moest iets doen om te bewijzen dat het werkt. En dus organiseerde hij in oktober 2009 een persbijeenkomst in samenwerking met zijn goede vriend Hans van Wolde van ‘Beluga’, het beroemde Maastrichtse sterren restaurant. En het grappige is: het werkt. De boodschap is zo simpel dat klanten er gewoon om vragen. En ja, 100% gaat naar het goede doel. De overhead is nul.

Leon zegt: ‘Sindsdien volg ik de energie. Als het beweegt is het goed, want tegen de stroom inzwemmen heeft geen zin. You might as well enjoy life!’

Willem van Teylingen

Deelnemende restaurants zijn herkenbaar aan het bovenstaande logo.

Meer informatie: www.extraordinaryones.com Cadeau | 51

“LED it be.”

52 | Cadeau

Ruud Koornstra Durf te dromen, durf te scheppen!

R

uud Koornstra zit ontspannen aan zijn bureau.

Tussen twee afspraken in vertelt hij over succes, omgaan met tegenslag en het punt aan de horizon. Ruud bleek al vroeg een rasondernemer. In een keldertje in Den Haag begon hij samen met een vriend – Friedwart Barfod – maar zonder geld of contacten als TV producent. Het was hard werken en vooral veel lef tonen. Enkele jaren later stonden programma’s als Villa Felderhof en Lingo als een huis overeind. Inmiddels lijkt dat allemaal lang geleden, want hij is een nieuwe weg ingeslagen. Tendris Holding; geld verdienen ten dienste van mens, natuur en milieu. Immers, je kan met geld net zo zorgvuldig omgaan als met liefde. Als er een eerlijke ruil plaatsvindt, wint iedereen. Successen als Oxxio groene energie, Visa GreenCard en de Pharox-ledlamp volgden. Wie heeft er afgelopen zomer niet een gratis LED lamp van de postcode loterij ontvangen?

Ruud zegt: ‘Ik wil laten zien dat veranderen kan.’ Een voorbeeld. De gloeilamp verspilt 98% van zijn energie aan warmte en gebruikt slechts 2% voor licht. Bij een LED lamp is dat bijna omgekeerd. Dat betekent dat als alle huishoudens in Nederland 5 peertjes van 60 watt door led vervangen, we het elektriciteitsverbruik van 800.000 huishoudens besparen. Inmiddels wekt mijn huis zijn eigen energie op en rijd ik al een jaar in een elektrische auto. Het is gewoon een kwestie van doen.’

De eyeopener kwam toen Ruud dankzij zijn TV programma’s plotseling rijk maar werkloos thuis zat. ‘Jij bent klaar’ zeiden zijn vrienden. Lekker is dat, je hebt niets meer te vertellen en zit in de weg bij het stofzuigen. Intussen herinnerde hij zich dat er iedere dag tienduizenden kinderen van de honger sterven en ook natuur en milieu kopje onder gaan.

Cadeau | 53

54 | Cadeau

Onaanvaardbaar. En dus toog hij naar ministeries en goede doelen met de vraag of ze nog een rijke ondernemer nodig hadden om de wereld te verbeteren.

Dat bleek niet het geval. Het was weer tijd om te dromen. De droom was om de wereld voor iedereen beter te maken. Er moest toch een bedrijfsmatige manier zijn om zo met de natuur om te gaan dat die er juist beter van wordt? Ze huurden een aantal uitvinders in en gaven hen de vrije hand. Het eerste succes was een hyper efficiënte pomp die niet kapot ging. Een product dat prompt door de bestaande leveranciers als bedreiging – van hun op reparaties gebaseerde verdienmodel – om zeep werd geholpen.

Veel leermomenten ‘omgaan met weerstand’ volgden.

Bij de introductie van voordelige groene energie, de LED lamp... Dit gebeurde door het uitbrengen van onjuiste ‘wetenschappelijke’ rapporten tot dreigementen uit de sector, van knippen in opgenomen klanten reacties tot pogingen tot chantage. ‘Weerstand heeft mij geleerd om er vanuit mijn innerlijke kracht te gaan staan. Wat dan helpt is om je focus te houden op jouw droom, het punt in de verte’ zegt Ruud hierover.

Maar hoe komt het eigenlijk dat we van die grote wereldproblemen hebben?

Het blijkt dat onze zogenaamde economische groei is gebaseerd op verspilling! Dat werkt nog goed als je met enkele nomaden de aarde afgraast, maar het is over wanneer je met miljarden samenleeft. Het is een feit dat we in de 21ste eeuw een gigantische overbevolking hebben en aan alles een tekort. Door het succes van industrie en kapitalisme worden steeds meer grondstoffen gebruikt om steeds minder mensen productiever te maken. In elke kilo biefstuk zit meer dan vijfduizend liter water. En voor een kilo maïs worden tientallen liters dieselolie verbruikt. Een glas bronwater is 2000 keer zo duur als een glas uit de kraan en wordt per vliegtuig de halve wereld overgevlogen...

Ruud’s dochter zegt dan heel praktisch: ‘doe de kraan uit bij het tandenpoetsen.’ Ze heeft gelijk. Zo is een LED lamp in aanschaf duurder, maar gaat hij wel 25 jaar mee in plaats van één jaar en gebruikt hij een schijntje aan elektriciteit. Mensen in krottenwijken tappen illegaal elektriciteit af. Als je hen een LED lamp geeft, kost dat veel minder en kunnen meer kinderen bij een lamp hun huiswerk doen. Toen we dat aan de minister van

Ruud Koornstra, Jacqueline Cramer, Boudewijn Poelmann (Postcode Loterij) en Johan van de Gronden (WNF).

Fotografie (boven en links): Roy Beusker

Energie in India voorlegden was hij zo om. Inmiddels zijn tienduizenden LED lampen in New Delhi verspreid.

In Nederland worden nu kastomaten met ledlamplicht gekweekt en groeien algen om CO2 vast te leggen en er weer brandstof van te maken. En een ledlamp in combinatie met een zonnepaneel voor het Afrikaanse platteland is ook een feit. Zaken gaan snel, als ze kloppen.

Het valt Ruud op dat veel mensen de wereld willen veranderen door te duwen, door met hun vuisten tegen de symbolische rots te slaan. Alleen handiger is om dat niet te doen maar met de beweging van de rivier mee te gaan. Wanneer veel mensen volgen, slijp je het fundament van de rots vanzelf uit. ‘Ga dus niet de held spelen, doe wat je kan en houd je energie gericht op het positieve. Blijf bewegen, ga erlangs. Want je doel ligt veel verderop, een punt in de verte. En het blijkt: hoe verder je durft te kijken, des te stabieler je bent.’

Op de terugweg zie ik boven de boomtoppen van de Utrechtse heuvelrug een heteluchtballon in de vorm van een LED lamp.

In 2009 stapten André Rieu in het mandje en werd hij ook op Het Plein naast het Binnenhof opgezet. Het heeft iets magisch, zo’n ballon boven de boomtoppen. Niet voor niets blijft Ruud’s motto: dromen, denken, durven, doen, doorgaan, delen en doorgeven. Een mooie gedachte die iedereen kan navolgen.

Arnoud Six Meer informatie : www.tendris.com Boek : ‘Wat LED je?’, 2009, Ruud Koornstra NUR 400, ISBN 9789046806623 Cadeau | 55

In de gouden eeuw zorgden een internationale ‘meltingpot’ van onder-

nemers in korte tijd voor het succes van Amsterdam. De prachtige huizen aan de Gouden Bocht van de Keizersgracht maken dit nog steeds zichtbaar. Het is dan ook niet vreemd dat diezelfde Keizersgracht de locatie is van ‘De Groene Bocht’.

56 | Cadeau

Foto: copyright 2009 Andreas Varnhorn, Greenpeace.

De groene bocht

H

et initiatief van Aart van Veller ́s bedrijf Cool Endeavour laat zien dat economisch en ecologisch rendabel ondernemen nu al mogelijk is.

De kracht van ‘De Groene Bocht’ ligt in de combinatie van de reeds gevestigde duurzame bedrijven, hun ervaring en hun netwerk.

Inmiddels is er een breed scala van gemakkelijk toepasbare en betaalbare duurzame producten die de nietduurzame varianten kunnen vervangen. Hoogwaardige LED-verlichting, duurzaam tapijt, Cradle to Cradle meubilair, isolerend glas, zonnepanelen, elektrische vervoer en leasefietsen zijn slechts voorbeelden van de producten waaraan de bewoners van ‘De Groene Bocht’ u kunnen helpen.

URGENDA is de actie-organisatie die Nederland sneller duurzaam wil maken, samen met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren. Op basis van een langetermijnvisie is een concreet actieplan uitgewerkt met concrete activiteiten zoals de Dag en de Nacht van de Duurzaamheid. Dit alles opdat we in dit drukke land, ook over 40 jaar, nog prettig, mooi en gezond kunnen leven. www.urgenda.nl GREEN INC. adviseert en motiveert organisaties op het gebied van strategie, communicatie en verantwoord ondernemen. Green Inc. coacht partijen bij duurzame verbetering van hun bedrijfsprocessen en interne verankering van duurzaam ondernemerschap. Ons mantra; ‘ je hoeft niet perfect te zijn om goed te doen’. www.greeninc.nl DE BETERE WERELD laat zien dat genieten en kiezen voor duurzaamheid prima samengaan! Zes keer per jaar komt de gratis krant uit en wekelijks verzorgt De Betere Wereld een pagina met actueel GROEN nieuws in Dagblad dePers. Enjoy and do good! Dagelijks is er nieuws te vinden op www.debeterewereld.nl AMSTERDAM SMART CITY is hard bezig om de stad te verduurzamen. Hiervoor ontwikkelt zij slimme projecten die de wereld gaan veranderen. www.amsterdamsmartcity.nl REMOTION is een Mobility Service Provider op het gebied van elektrisch vervoer. Dit wil zeggen dat u toegang krijgt tot producten en diensten gericht op duurzame mobiliteit. Het is dus geen autoverkoper, maar een gebruikersplatform. En dat is noodzaak. Want als we allemaal elektrisch gaan rijden, leveren we een enorme bijdrage aan een beter milieu. www.remotion.nl NEUTRALCO opereert al jaren in de CO2-markt op het gebied van full service consultancy en is daar-

naast gespecialiseerd in deal origination (Trading). www.neutralco.nl CADEAU magazine biedt een visionair platform aan positieve, bewuste en ondernemende mensen. Handelend vanuit de menselijke maat en ten behoeve van elkaar als samenleving delen zij hetgeen het leven waardevol maakt. Zo wil Cadeau lezers motiveren en inspireren tot een duurzamer manier van leven. Kunst, cultuur, duurzaamheid en spiritualiteit. www.cadeaumagazine.nl CONSIDER GROUP adviseert vanuit Brussel, Singapore en Amsterdam over het concreet maken van duurzaamheid. Arnoud Six – ex Vodafone, best CR program Fortune100 – helpt u om vanuit het DNA van uw bedrijf en in dialoog met belangengroepen een strategie op te bouwen en te implementeren. Doelen, programma’s, communicatie, rapportages, producten, energie en mobiliteitsplannen. www.consider-group.com en www.sixsustainability.nl ODE is een onafhankelijk opinietijdschrift over mensen en ideeën die de wereld veranderen. Er zijn talrijke mensen en initiatieven in de hele wereld die zich inzetten voor rechtvaardigheid, respect en gelijkwaardigheid. Er is zoveel nieuws dat de brug slaat tussen denken en doen, tussen woede en hoop en tussen arm en rijk.

En dat nieuws, dat is het nieuws van Ode. www.odemagazine.nl BUREAU LUCHTKWALITEIT kijkt vooruit naar Amsterdam in 2025: stad van de toekomst met een Nieuw Amsterdams Klimaat. Een aantrekkelijke stad met gezondere lucht en een beter klimaat, waar bewoners, werknemers, bedrijven en organisaties zich graag vestigen. www.nieuwamsterdamsklimaat.nl WIJ ZIJN KOEL en Cool Endeavour helpen organisaties om klimaatneutraal en duurzaam te ondernemen. Wij voeren (EPA-U) energiescans en besparingsanalyses uit, berekenen de CO2 footprint van uw organisatie, assisteren u bij de implementatie van maatregelen, verzorgen het totale projectmanagement en helpen u bij de communicatie met mensen binnen en buiten uw bedrijf. www.wijzijnkoel.nl Op 31 maart zal op feestelijke wijze de Groene Bocht geopend worden door burgemeester Job Cohen en wethouder Marijke Vos. Meer informatie: www.degroenebocht.nl Foto links: De Aarde heteluchtballon, hier bij een actie van Greenpeace, vormt een icoon van een duurzame wereld.

Cadeau | 57

64 | Cadeau