Cadeau Magazine no. 4

CADEAU MAGAZINE NO. 4 | WINTER 2009/2010 | WAARDE â‚Ź 5,95

D E L E N

WAT

H E T

L E V E N

WA A R D E VO L

M A A K T

From Russia with love | Corinne Lepage Shirdak | Original Beans | Microjustice 1

GALLERY BELL’ ARTE

Stier, Ans Zondag Tevens werk van: Arvid Giovanni Balderi Luc Bemelmans Gerti Bierenbroodspot Emile Cornelis Jan Desmarets Charles Dumernit Joris Gaymans Carlos Mata Pueva Reinoud Stam Ans Zondag Francesca Zijlstra 2 | Cadeau

Fleur, Emile Cornelis

Descending staircase, H.A. Fagerås

DE BEELDENGALERIE VAN MAASTRICHT

Last king of Atlantis, Gerti Bierenbroodspot Gallery Bell’Arte Jekerweg 51, 6212 GA Maastricht Tel./fax +31 (0)43 - 321 17 02 welkom@gallerybell-arte.com www.gallerybell-arte.com Openingstijden: di t/m za 11.00 - 17.00 uur, zo 14.00 - 17.00 uur.

Exposities in 2010 14 maart: Jan verschoor 6 juni: Meesters in de beeldhouwkunst November: Gerti Bierenbroodspot

Flora, Francesca Zijlstra

Caballo Tartaro, Carlos Mata

Cadeau | 3

Het Rijksmuseum heeft een overzichtstentoonstelling van Hendrick Avercamp, de bekendste schilder van ‘Hollandse’ winterlandschappen uit de 17de eeuw. Als eerste Nederlandse kunstenaar specialiseerde hij zich in het schilderen van winterlandschappen met ijspret.

Naast bijna twintig van zijn beste schilderijen worden in deze tentoonstelling dertig van zijn mooiste tekeningen uit internationale musea en privécollecties samengebracht.

De tentoonstelling Hendrick Avercamp IJspret is tot en met 15 februari in het Rijksmuseum te zien.

Winterpret

4 | Cadeau

Pure schoonheid

In de wintermaanden zie ik pure schoonheid. De sneeuw die langzaam valt en als een witte deken alles bedekt. Luister... klinkt alles net niet anders?

De geluiden in de omgeving lijken verdampt en verzacht. Als een leeg doek voor een kunstschilder. Wij laten het voorgaande jaar achter ons en beginnen weer helemaal opnieuw. Laten we de gelukkige momenten uit ons leven vasthouden en daar onze focus op richten. Ieder met zijn eigen verantwoordelijkheid, talent en gedrevenheid want alles wat wij doen heeft een gevolg.

In deze uitgave van Cadeau leest u over mensen die op hun manier een positieve invloed hebben op onze samenleving. Zoals het artikel over Original Beans; een ondernemer die volledig duurzame chocolade produceert en tegelijkertijd het tropisch regenwoud herplant. Of Marianne Tuerlings die hier textiel uit Centraal-AziĂŤ verkoopt,

zo de nomadenvolken helpt en voorkomt dat hun producten en tradities verdwijnen.

Maar ook een advocate die mensen in arme delen van de wereld met een rechtswinkel bijstaat voor zaken die werkelijk niet door de beugel kunnen.

Zij tonen allemaal aan dat door bewuste keuzes te maken je werkelijk iets kan verbeteren. Het idee dat je niet een druppel in de oceaan bent maar een oceaan in een druppel. Kracht, potentie. Een stroom water brengt immers verandering en maakt je sterker. Jij bent je eigen kracht met je eigen talent. Ik ben ervan overtuigd dat we kunnen veranderen, anders denken en dan vanzelfsprekend verstandiger omgaan met allerlei zaken.

Een nieuw jaar. Nieuwe kansen.

Veel leesplezier!

Marie Six

Cadeau | 5

14 | Cadeau

Kasteel Vaeshartelt

Het voormalige jachtslot Vaeshartelt is tegenwoordig een prachtig hotel. De verstekte hoeve die het ooit was, is uitgegroeid tot een landgoed met een kasteel. Petrus Regout kocht het voor koning Willlem II zodat die er kon jagen.

Wie is nu die Petrus Regout?

H

et middeleeuws kasteel dat ligt in het Limburgse Rothem kent een historie waarin Petrus Regout een dominante rol speelt. De schepen Servaes van Mulcken kocht het landgoed rond 1380 en bouwde er een verdedigbare hoeve. Deze werd in 1739 verbouwd in de Lodewijk XV-stijl. In 1800 werd vervolgens de noordvleugel in Empirestijl aan het gebouw toegevoegd. Niet lang er na kocht Petrus Regout het kasteel in opdracht van Koning Willem II. Hij zou het als jachtslot gebruiken.

Na het overlijden van Willem II kwam het in handen van Petrus Regout zelf en deze besloot het kasteel met landgoed als zijn vaste verblijfplaats te maken.

Regout Petrus Regout wordt als kind van ondernemende ouders al jong gedwongen mee te werken in de winkel van zijn ouders die Frans kristal en Engels aardewerk verkochten. Hier leert hij de kneepjes van het zaken doen en zo ontwikkelt hij zich snel tot groothandelaar van glas en aardewerk. Rond 1825 trouwt hij, net boven zijn stand, met Maria Aldegonda Hoeberechts. Zij was afkomstig uit een bemiddelde hoedenmakersfamilie en investeerde veel in de onderneming van haar echtgenoot.

Als in 1830 de Belgische opstand uitbreekt, wat in 1839 uiteindelijk leidde tot een onafhankelijk Koningrijk BelgiĂŤ, kan Regout niet meer in- of exporteren vanuit WalloniĂŤ.

Met zijn zakelijk instinct ziet hij zijn kans schoon en begint voor zichzelf. Hij koopt met dank aan zijn vrouw een stoommachine en gaat zelf producten afwerken. Hij wordt van groothandelaar een producent. Hij opent fabrieken en ziet zijn zaken groeien. Naast een glasfabriek waar kristal wordt geslepen begint hij samen met zijn broer een spijkerfabriek, een geweerfabriek (het is immers oorlog), een gasfabriek en een aardewerkfabriek welke tot op de dag van vandaag bekend staat als De Sphinx.

Met zijn inmiddels opgebouwd imperium groeit Regout uit tot een grootindustrieel. De hardheid waarmee hij Cadeau | 15

16 | Cadeau

Met Petrus Regout als bewoner en koning Willem II als grondbezitter kan het hotel bogen op een bijzonder rijke historie.

het bedrijf voert had naast de werkgelegenheid die het voor duizenden mensen bood, ook een andere kant. De vaak jonge kinderen die dagen moesten werken voor een schamel loon en de pauvere situatie waarmee de ‘gewone’ werknemers moesten rondkomen.

Maar Regout had ook een filantropische kant. Hij bouwde voor zijn werknemers de woonkazerne Cité Ouvrière om hen zo te behoeden voor ziekten en drankzucht. Inclusief sanitaire voorzieningen en een lijkkamer welke mede door de cholera goed werd gebruikt.

Hij stichtte spaar- en ziekenkassen waar dan werknemers automatisch salaris voor afdroegen voor slechtere tijden.

Nam je echter voortijdig ontslag, dan had je geen recht op het gespaarde geld uit de ziekenkas. Werd je ontslagen was er van het gespaarde geld ook geen sprake. Om dit soort praktijken werd hij dan ook vaak verguisd door de opkomende liberale elite. Hij werd in Le Courrier de la Meuse, de krant van toen, in die tijd aangevallen op zijn pracht- en praalwerk van de familie tegenover de hevige armoede die onder de arbeiders heerste. Daarop reageerde Regout dan in zijn eigen krant ’l Ami du Limbourg.

Persoonlijk streeft Regout naar erkenning binnen de adel.

Als gewone man laat hij zich dan ook graag afbeelden in vorstelijke poses. Erkend wordt hij echter nooit; hij blijft een zoon van een middenstander die middels industrie

zijn geld verdient. Dit wordt onderstreept door zijn paternalistische instelling met spaarkassen voor werknemers en het mede initiëren van de leerplichtwet enerzijds, en de pracht en praal waarmee hij zich omringt anderzijds.

Niet sjiek genoeg voor de opkomende liberale elite. Koning Willem II benoemt hem aan het eind van zijn leven in de eerste kamer vanwege zijn verdiensten voor de industrie.

Ook hierna wordt hij niet geaccepteerd door de heersende elite.

Na Regout’s dood hebben de erfgenamen de vele panden die hij bezit, de landhuizen Petit Swiss, Grand Swiss, Meerssenhoven en Klein Vaeshartelt rondom kasteel Vaeshartelt, in hun bezit welke in de loop der jaren allerlei verschillende bestemmingen en eigenaren hebben gekend.

Zo heeft kasteel Vaeshartelt in de jaren 50 dienst gedaan als jeugdherberg. Tegenwoordig is aan dit prachtige hotel opnieuw een vleugel toegevoegd. De prachtige inrichting van het oorspronkelijke kasteel, welke grotendeels in stand is gehouden, is de erfenis van iemand die ooit de rijkste man van Nederland was. De tuinen en parken zijn, in de geest van Regout, vrij toegankelijk. Iedereen mag genieten van de welvaart die Regout heeft gebracht.

Olivier Ruit

Cadeau | 17

Rozemarijn

18 | Cadeau

Als cadeau van de natuur staat rozemarijn in vele tuinen.

Het is een bijzonder nuttige plant waarvan de werking al in de tijd van de Egyptenaren werd erkend of zelfs heilig werd verklaard.

R

ozemarijn is een plant uit Frankrijk maar ik wist niet dat deze het hier in Nederland zo goed zou doen. “Rosmarinus officinalis” is een vaste winterharde plant, afkomstig uit Zuid-Europa en Turkije. Deze botanische plant blijft ‘s winters groen en bloeit tussen april en november met blauw-violette, soms witte bloemen. Het is een houtige plant en kan meer dan een meter hoog worden. Rosmarinus betekent letterlijk: dauw der zee. Deze naam verwijst waarschijnlijk naar het feit dat de struik met name langs de kust groeit.

plant insecten als muggen op afstand houdt is rozemarijn bijzonder geliefd bij bijen.

Hoogstwaarschijnlijk door zijn sterke aroma en prachtige bloemen.

Wat betreft het onderhoud: snoei de plant het hele jaar door. Met de takjes kun je overigens makkelijk verstekken. Zo heb je een mooi en gezond cadeautje voor je vrienden!

Marie Six

Ik heb het in mijn tuin geplant om niet alleen het gevoel van Frankrijk te creëren maar ook om te kunnen gebruiken in de keuken. Door zijn sterke smaak is het vooral geschikt voor wild of lam.

Met kleine verse blaadjes smaakt het ook heerlijk in sauzen of in de salade.

Rozemarijn is een symbool voor vriendschap en trouw. Al in de tijd van de oude Grieken werd de plant gebruikt bij huwelijks- en geboorterituelen. De Grieken geloofden ook in de versterkende werking van de hersenen en het verfrissen van het geheugen; tijdens examens deden zij een takje rozemarijn in het haar.

Koning Hendrik VIII trouwde ooit zijn bruid Anna die een krans van rozemarijn droeg.

De oorsprong ligt in het feit dat Rozemarijn al eeuwen een middel is om je geheugen te versterken: rozemarijn tegen vergeetachtigheid. Men gaf vroeger takjes aan geliefden die op reis gingen.

Restanten van Rozemarijn vond men al terug bij de Egyptenaren in de piramiden, waar het kruid als heilig aangeschreven stond.

Het kruid wordt ook gebruikt op een medicinale wijze.

In de thee of zelfs een bad van rozemarijnbladeren bij last van asthenie. Gelukkig hoef ik niet ziek te zijn om van deze plant te genieten. Los van het feit dat deze Cadeau | 19

Oesters zijn al eeuwen een symbool van luxe. De unieke ziltzoute smaak maakt ze geliefd of gehaat. Sommigen vinden het een delicatesse anderen vinden het vies. Maar waar komt dit product nu vandaan?

I

n Denemarken zijn prehistorische bergen ‘afval’ van geconsumeerde schelpdieren gevonden, overblijfsel vande neolithische Ertebølle-cultuur. De oester vormt een groot deel van dit afval. Als onderdeel van fruits de mer is de oester dagelijkse kost voor miljoenen Fransen. Ook in Nederlandse restaurants krijgen we steeds vaker oesters op de menukaart aangeboden.

Is dat Franse invloed of herontdekken van onze eigen cultuur?

Oesters komen uit Normandië, Île d’ Oléron of natuurlijk de baai van Arcachon. Dat is de associatie die menigeen voor ogen heeft. Maar ten tijde van de Romeinen werden hier in Nederland en België al veel oesters geoogst. Het was een belangrijk exportproduct en dat is het nog steeds. Echter, de oesters zijn allang niet meer echt Europees. Een eeuw geleden kwam daar door een grote ziekte een einde aan. De Europese oesters werden 32 | Cadeau

daarna vervangen door een ras uit Japan waardoor de teelt die crisis overleefde. Maar tot op de dag van vandaag is onbekend wat de oorzaak van die massale sterfte is. Wij gaan op zoek naar de mensen achter het product. Mensen die al jaren lang hard werken om er voor te zorgen dat wij in de winter oesters kunnen eten.

We maken een afspraak bij een oesterkweker. Aan de telefoon vraagt hij meteen of ik mee wil op de boot of op de tractor. ‘Wat een gekke vraag’, denk ik. Vroeg op pad kom ik aan bij het blauwe huis op het strand van Arcachon waar we hebben afgesproken. Het wordt eb en zo wordt de tractor toch een logische keuze. Met grote ogen zie ik de duizenden oesters in gestapelde bakken op schragen staan. Op de grond, in kratten, in zakken en in het water. Zo veel oesters heb ik nog nooit gezien.

Een zee van oesters.

De medewerkers zijn druk bezig en moeten nog van

Oesters Cadeau | 33

‘Koken?’ vraag ik verbaasd. ‘Maar dan gaan ze toch dood?’

alles klaar maken. Wassen, het in en uit het water halen van de oesters, spoelen en schoonmaken. Dit alles om de bestellingen van die dag binnen te halen. Want geloof het of niet, in Frankrijk, eet men het hele jaar lang oesters.

We mogen mee naar een zandbank vol met oesters.

Het is niet ver. Een zandbank helemaal gereserveerd voor deze bijzondere schelp. Het strand, dat alleen toegankelijk is voor de buurtbewoners, wordt door hen dagelijks afgestruind. Met bakjes en netjes in de hand, zoeken zij naar garnalen, mosselen of verdwaalde oesters. Het is ook het enige strand waar je verplicht bent schoenen te dragen. Geen wonder als je hebt gevoeld hoe scherp oesters kunnen zijn.

opeten. Vervolgens zijn er nog allerlei ziektes die geregeld opduiken. Vergeet ook niet alle voorwaarden die wettelijk zijn opgelegd en regels waaraan voldaan moet worden.’ Hij vertelt dat het omdraaien van de zakken wordt gedaan om de vorm van de oesters mooi plat te krijgen. Anders krijg je van die bolle oesters en dat heeft de consument liever niet. Het omdraaien helpt ook een beetje tegen de algen. De oesterkweker zegt: ‘Je bent een van de weinige mensen die oprecht interesse heeft in ons werk en tot zo ver durft te komen’. Ik sta inmiddels tot mijn knieën in het water, camera in mijn ene hand en mijn jurk in de andere. Mijn slippers kan ik hierna weggooien maar dat doet er niet toe. Heerlijk om mensen te ontmoeten met zo’n bijzonder vak!

Ik ontmoet een medewerker. Hij vertelt over zijn werk; elke dag de zakken met oesters draaien en dan weer vast zetten. Zwaar werk. Ik vraag hem: ‘waarom er zoveel mosselen op de zakken zitten, die zijn toch niet zo goed voor de oesters? ‘Inderdaad, die hebben we liever niet’ is het antwoord. ‘De mosselen eten alles en zijn niet zo kieskeurig als de oesters dat zijn. Daarom stoppen we de zakken geregeld in een kokend bad.’

‘Koken?’ vraag ik verbaasd. ‘Maar dan gaan ze toch dood?’

‘Nee hoor’, zegt hij lachend. ‘De mosselen wel, maar de oesters niet’. Zelfs de krab die is meegekomen in een van de zakken kan helaas niet ontkomen en is door het hete water verbrand. Hij vertelt over hoe moeilijk de omstandigheden van het kweken soms zijn. ‘Er zijn een aantal natuurlijke bedreigingen. De krab, de vogels of de rog, die vaak de hele oesterproductie in een keer

De tractor komt mij ophalen en we gaan naar de andere kant van de zandbank. Een fantastische ervaring om in een open kar achter een tractor door de zee te rijden.

‘Drogen de oesters niet uit als ze uren zonder water staan?’ vraag ik hem. Hij kijkt mij verbaasd aan en antwoord: ‘Over een paar uur heb je hier, vier meter water boven je hoofd. Tot de bovenste kant van dat duin’, wijzend naar een duin in de verte. ‘Kijk het is soms zwaar werk, met name voor je rug, maar ik ben het gewend en kijk om je heen... ìk heb het hele jaar vakantie! Die natuur is zo mooi. Ik zou niet kunnen werken in een stad.

Hier is het puur en wild. Ik ben net terug van het vogeleiland waar wij een ander stukje strand hebben voor de oesters, het is daar een natuurreservaat met de meest bijzondere soorten dieren. Ik zou echt niets anders willen doen!’ Met bewondering kijk ik om me heen. Het is hier inderdaad prachtig.

34 | Cadeau

Langzaam word ik ingesloten door steeds hogere stapels met zakken oesters. Ik klim weer terug op mijn plek in de open kar. De kweker neemt twee oesters. ‘Altijd controleren hoe de oesters zijn’, roept hij terwijl hij de oester opent en bekijkt. Hummend: ‘goede kleur, mooie vorm, goed parfum. Even proeven... hazelnotensmaak.

Lekker’, zegt hij tevreden. ‘Hier eentje voor jou.’ Hij lijkt wel een wijnproever.

De kosten voor de productie staan erg onder druk.

‘De prijs die we voor dit arbeidsintensieve werk krijgen is niet hoog. Het is frustrerend als je ziet dat jouw product op de markt vier keer zo veel opbrengt. Maar dat is niet onze grootste zorg. Instappen. Wij gaan naar de oestercrèche!’ Even verderop, gaan we op bezoek bij de baby oesters. Onderweg vertelt hij hoe ze de baby oester proberen te kweken door ze zo veel mogelijk te isoleren.

Dat gebeurt als volgt. Onder water worden dakpannen opgesteld en enige tijd later hebben baby oesters zich aan de klei gehecht. Zo groot als eenzestiende van een kleine

nagel. Als ze wat gegroeid zijn worden ze van de dakpannen verwijderd en in een oesterzak met minuscule gaatjes gestopt, anders zouden ze kunnen ontsnappen.

Pas als ze een stuk groter zijn verhuizen de oesters naar een normale oesterzak met grotere gaten. Overigens is het leuk om te weten waar parels vandaan komen. Parels groeien rond een verontreiniging in de oesterschelp zelf.

Ik vraag of ze er wel eens een hebben gevonden. ‘Nee, helaas’, is het antwoord.

Hij opent een zak, neemt er een handvol oesters uit en legt ze op de houten vloer van de open kar. ‘Kijk, die, die en die zijn leeg.’ Uiteindelijk zijn ongeveer 10 van de 20 kleine oesters leeg. Ik kijk naar een uitgeputte baby oester, niet veel groter dat mijn nagel. ‘Die heeft het opgegeven’, vertelt hij. ‘Waarom gebeurt dit?’, vraag ik hem.

‘Geen idee’, sust de jonge oesterkweker. ‘Van hier tot en met Zeeland is de ziekte bij de baby oesters aangetroffen.

De oorzaak is nog onbekend. De wetenschap doet al jaren onderzoek maar tot nu toe zonder resultaat. De praktijk is dat de helft van mijn productie al bij voorbaat dood is en niemand weet waardoor. Als het zo doorgaat zijn er over twee of drie jaar nog slechts 5% over. En dat geldt voor de hele Europese kust. Dat wordt onze volgende crisis. Je kunt er niet zo veel aan doen maar jij moet met je blad wel het verhaal vertellen. Op die manier wordt de noodzaak van goed wetenschappelijk onderzoek naar de ziekte op den duur breder gedragen en er hopelijk spoedig antwoord komt op de vraag wat dit voor een ziekte is? Waarom bijvoorbeeld alleen de kleine oesters?

Speelt de vervuiling een rol of is het een voorteken van de opwarming van de aarde?’

Later, met een bord vol oesters voor me, moet ik even aan de kweker denken. Met de tractor over het strand en door het ondiepe zeewater van de baai. Ik hoop dat onderzoek ondertussen resultaat oplevert zodat deze delicatesse van de ondergang wordt behoed. Dat zou voor ons, maar bovenal voor de Ostrea edulis zoals de oester zo mooi heet, een cadeau zijn!

Marie Six www.huitres-roux.com

Cadeau | 35

Russia FROM

WITH LOVE

36 | Cadeau

Cadeau | 37

38 | Cadeau

Denk aan Rusland en je denkt automatisch aan sneeuw, sprookjesachtige gebouwen, wodka en bontmutsen.

Maar Rusland is meer.

H

et land is zo groot dat het automatisch vol tegenstellingen zit en een enorme diversiteit bezit.

De Russische Federatie - zoals Rusland officieel heet - strekt zich uit over een gebied van ongeveer 17 miljoen km2. Dit is bijna twee keer de oppervlakte van de Verenigde Staten en het is daarmee het grootste land ter wereld. Rusland kent maar liefst elf tijdzones en is verdeeld over twee werelddelen: Europa en Azië maar wordt als een Europees land gezien. Door de immensheid varieert het Russische klimaat sterk. De centrale regio’s hebben een typisch landklimaat met grote temperatuurverschillen tussen de zomer en de winter. In het noorden en in Siberië heerst een poolklimaat. De gemiddelde temperatuur in januari is in het uiterste noorden van Siberië -46,8°C. Het plaatsje Oymyakon in Siberië is zelfs de koudste plaats ter wereld. Hier kan het in de winter ongeveer 70 graden vriezen. In het zuiden van Rusland echter, heerst juist een subtropisch klimaat.

Trans Siberische express Reizen door Rusland kan goed per trein. De Trans Siberische route gaat van Europa naar Azië en is de snelste manier om de immensheid en diversiteit van Rusland te leren kennen. Het is met 9.288 kilometer het langste treintraject ter wereld dat door één en hetzelfde land voert. Het traject loopt van de hoofdstad Moskou helemaal naar Vladivostok aan de oostkust van Rusland, grenzend aan China. Een reis van zeven dagen en zeven nachten waarbij tijdens elke stop ongeveer 20 minuten de tijd is om even de trein uit te lopen, de benen te strekken of op het station iets te eten te kopen van de lokale bevolking. In de winter hakt de conducteur ondertussen bij elke stop het ijs weg bij de vering en de remmen van de trein. Zittend in de trein glijdt het landschap voorbij in de vorm van dorpen, steden, bos, het Oeralgebergte, het Siberisch plateau en het Bakailmeer.

Cadeau | 39

40 | Cadeau

Cadeau | 41

42 | Cadeau

Moskou en Sint-Petersburg Maar wie liever de Russische steden wil bezichtigen kan beter een stedentrip of een korte rondreis boeken. De twee grootste en tevens meest bekende Russische steden zijn Moskou en Sint-Petersburg. Beide steden liggen in het westen van Rusland in de tijdzone die drie uur voorloopt op GMT, waardoor het daar dus twee uur later is dan in Nederland. Moskou is sinds 1918 de hoofdstad van Rusland en met circa 13 miljoen inwoners ook de grootste stad van Rusland. Sint-Petersburg wordt echter als de mooiste stad van Rusland beschouwd. In beide steden is de gemiddelde temperatuur in de zomer rond de 20°C en in de winter ongeveer -6°C. In de winter zijn de dagen erg kort, maar wel vaak helder en zonnig met veel sneeuw die alles van een sprookjesachtige sfeer voorziet. De kou hoeft geen probleem te zijn. Volg gewoon het voorbeeld van de Russische bevolking die zich dan in lange dikke jassen en grote bontmutsen hult. Maar alhoewel Rusland in de winter mooi is, is Sint-Petersburg ook zeer de moeite waard tussen 11 juni en 2 juli. Dan gaat namelijk de zon pas om twee uur ’s nachts onder, een periode die de Witte Nachten genoemd wordt. De bevolking en toeristen vieren dit door de talrijke festivals en evenementen te bezoeken die dan overal in de stad plaatsvinden.

Kunst en cultuur Een heel bekende bezienswaardigheid in Rusland is natuurlijk het Kremlin in Moskou, gelegen aan het Rode Plein, op de linkeroever van de rivier de Moskva. Het is

de zetel van de regering van de Russische Federatie en vroeger van de Sovjet-Unie. Het Kremlin - wat ‘versterkte stadskern’ betekent - bevat onder andere ook nog diverse paleizen, kathedralen en een museum. Het is open voor bezichtiging. Behalve het Kremlin is er nog veel meer te zien en kunst- en cultuurliefhebbers kunnen dan ook, zowel in Moskou als Sint-Petersburg, hun hart ruimschoots ophalen. Het hele jaar door vinden daar diverse festivals plaats voor podiumkunsten en muziek en in de theaters zijn de reguliere balletvoorstellingen en concerten te bezoeken. Denk bijvoorbeeld aan het Tchaikovsky Concertgebouw in Moskou of het Mariinsky Theater in Sint-Peterburg, thuisplaats van het Kirov Ballet. Ook musea zijn er in Rusland in overvloed. Alleen al in Sint-Petersburg bevinden zich 50 musea waarvan de Hermitage, met een collectie van circa drie miljoen kunstobjecten waarvan onlangs een dependance in Amsterdam is geopend zie pagina 8, het bekendst is. Zelfs de metrostations zijn bezienswaardigheden met hun prachtige architectuur in diverse bouwstijlen en rijke aankleding met mooie schilderingen, mozaïeken, ornamenten en kroonluchters. Daarbij is reizen met de metro goedkoop en snel. Het metronet in Moskou is zelfs het meest intensief gebruikte metronet ter wereld. Rusland is kortom prachtig, voor ieder wat wils en goed toegankelijk. En inderdaad meer dan alleen maar sneeuw, sprookjesachtige gebouwen, wodka en bontmutsen. Veel meer.

Angélique Steinbusch Cadeau | 43

Zondagwandeling Op 14 februari: Diversiteit van Amaryllis. Amaryllis is één van de lievelingsbloemen van Paul Keβler, Prefect van de Leidse Hortus. Tijdens deze zondagwandeling neemt hij u mee naar de subtropische Wintertuin en vertelt hij u over de diversiteit van Amaryllis/Hippeastrum. Aanvang: 12.00 uur Prijs: € 1,50 bovenop entreeprijs

Amaryllis Tot 28 februari is de Wintertuin van de Hortus in Leiden omgetoverd tot een felgekleurde zee van Amaryllisbloemen. Op het binnenterras van de subtropische Wintertuin zijn allerlei nieuwe varianten te bewonderen, van egaal felrood tot wit-roze gestreept en cultivars met zachtoranje, koraalrode en zelfs bruinachtig paarse bloemen.

Workshop botanisch tekenen Op 18, 19 en 20 februari geeft Anita Walsmit Sachs in het Hortus Atelier in Leiden een driedaagse workshop Amaryllis schilderen met aquarel.

Kosten: € 185,-. Deelname uitsluitend mogelijk na schriftelijke aanmelding per e-mail: anitaws@xs4all.nl

foto: Neurox

La Bohème Operaproducties gaat dit jaar met twee opera’s op tournee. Het begint met de opera La Bohème van Giacomo Puccini. Onder muzikale leiding van Alexander Anissimov is een tournee van 24 maart tot en met 5 april. Na deze tournee volgt opera Aida van Verdi. Het gezelschap toert van 13 april tot en met 10 mei. www.operaproducties.nl

Kunst proeven Bij galerie Manjefiek in Maastricht wordt zondag 21 maart een bijzonder evenement georganiseerd.

Middels een speciaal diner, gepresenteerd door meesterkok Wiel Rekko van restaurant Manjefiek, wordt kunst ʻgeproefdʼ. De kunstenaars van de bijbehorende expositie zijn aanwezig om gezamenlijk de zintuigen te laten prikkelen.

Er is een modeshow van Davina Versteeg. Zij verwierf landelijke bekendheid met een jurk gemaakt van stropdassen. Tijdens het evenement wordt haar collectie van gerecyclede kleding getoond. Toegang, inclusief 5-gangen walking dinner, modeshow en een welkomstdrankje € 39,50 p.p.

Meer informatie en inschrijven kan via de website: www.kunstproeven.nl

Het verborgen verblijf Zijn de kinderen ooit wakker geworden van het driftige geklop van een specht of het ritselen van een familie egels? In je eigen kampement van het Verborgen Verblijf wordt je geprikkeld zoals geen enkel tv-programma of website ooit zou kunnen. Bij het Verborgen Verblijf ontdek je de stijl van de grote ontdekkingsreizigers, en woon je verborgen in het groen.

De tent is van alle gemakken voorzien en heeft een eigen kookwagen, badtent en toilet.

Je viert er een volledig CO2 neutrale vakantie. Verwarmen doe je er met bio-olie, licht krijg je uit een accu (die je zelf oplaadt met een dynamo-fiets) en koken doe je op hout. Back to nature in luxe. www.verborgenverblijf.nl

‘Proeven is koopen’ In het museum Boymans van Beuningen is tot 18 april de overzichtstentoonstelling van het werk van ontwerper Jac. Jongert. Hij is een van de pioniers van de grafische vormgeving in Nederland en vooral bekend van zijn werk voor Van Nelle. De beroemde affiches en verpakkingen en zijn boekbanden, glas, textiel en vrij werk laten Jongert zien als een bevlogen vormgever. Info: www.boijmans.nl

De serie Hamamelis Gerard Pouw De schilderijen en grafiek van Gerard Pouw lijken op het eerste gezicht zonder voorstelling. Toch ligt de bron ervan vooral in de natuur. In veel van het werk is het landschap als uitgangspunt genomen. Deze landschappen zijn dan teruggebracht tot hun essentie: de horizonlijn. Die lijn wordt soms doorbroken door een vorm op de voorgrond.

De hoofdrol in de schilderijen is echter weggelegd voor de verf. De schilderijen staan niet op zichzelf, maar maken onderdeel van series.

Het zijn verfstudies naar kleur, vorm en materiaal. Uiteindelijk is het schilderij pas geslaagd als het schildersplezier ervan af straalt.

Te zien tot 28 februari in het Arboretum van Kalmthout. Tentoonstelling gratis, bezoek tuin reguliere toegangsprijzen.

Info: tel. +32 (0)3 - 666 67 41 of www.arboretumkalmthout.be

Maak uw activiteiten kenbaar aan de redactie: redactie@cadeaumagazine.nl of stuur uw activiteit 3 maanden voor aanvang naar: Uitgeverij Now Jam, Waldeck Pyrmontstraat 49, 6224 LM Maastricht o.v.v. agenda.

52 | Cadeau

Ivoorkust is een bijzonder land in West Afrika. Een prachtig gebied met een aantal parels van de natuur.

En net zoals met echte parels, zijn ze zeer zeldzaam. Neem nou het Tanoé bos op de grens van Ghana. Het laatste leefgebied van maar liefst drie soorten apen. Inza Koné heeft er zijn levenswerk van gemaakt om dit gebied te beschermen.

N

iet eenvoudig als je ziet waar het ligt. Straatarm, de omgeving kaalgekapt door houthakkers. In het midden ligt het Tanoé bos als prachtig eiland van biodiversiteit. Toch komt Inza niet over als een enorme hemelbestormer. Zachtaardige bescheidenheid is een betere beschrijving.

Uit handen van de beroemde BBC natuurfilmer Sir David Attemborough ontving Inza Koné het afgelopen jaar de prestigieuze ‘Future for Nature award’. Erkenning die hij heeft verdiend. Zo deed hij verschillende veldstudies naar de fauna in Opper-Guinee, lukte het hem om de plaatselijke bevolking te betrekken bij natuurbescherming, en zette hij ook een succesvolle actie op touw om het bos tegen Palmolieplantages te beschermen. In het Tanoé bos leven drie apensoorten die met uitsterven bedreigd worden – de Roloway meerkat, de Witnek-roetmangabey en de Miss Waldrons Rode Franjeaap. Al deze apen horen bij de 25 meest bedreigde soorten ter wereld.

Om aan te geven hoe zeldzaam deze zijn: De Miss Waldron ́s Rode Franjeaap is de laatste jaren niet meer gezien, en er is slechts één melding van iemand die het dier in 2006 heeft gehoord. In de afgelopen jaren heeft Inza Koné op verschillende manieren geholpen om het Tanoé bos te beschermen en zich vooral ingezet voor deze drie apensoorten.

Zijn belangrijkste instrument om het bos te beschermen is het zogeheten gemeenschapsmanagement systeem. In dit systeem wordt de lokale bevolking betrokken bij het Cadeau | 53

beschermen van het bos. Het is heel belangrijk dat juist de lokale bevolking bij de bescherming ervan betrokken zijn omdat zij het beste weten wat er in en rond het bos gebeurt. Ook heeft Inza een management commissie opgezet. In het supervisie team zitten dorpshoofden van de lokale dorpen, vertegenwoordigers van plaatselijke ontwikkelingsorganisaties en de staatsinstelling die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van de regio. En de vijf veld teams zijn opgezet in de vijf dorpen die het dichtst bij het Tanoé bos liggen. Deze teams zijn verantwoordelijk voor het surveilleren in het bos, bewustwording en hulp bij onderzoek en natuurbescherming.

De teams zijn als eerste naar de lokale bevolking toegegaan om erachter te komen wat die over het bos wist te vertellen. Wat opviel was dat maar weinig mensen wisten dat er een aantal unieke en bedreigde apensoorten in het bos leefden. Veel mensen zeiden dat ze eigenlijk geen reden zagen om geen apenvlees te eten! In 2006 is ook een bewustwordingscampagne van start gegaan.

In de bosdorpen werd een video getoond met beelden van de apensoorten van het Tai National Park. Na afloop van de video werd in de discussie duidelijk gemaakt dat het mogelijk was zo’n video te maken omdat de apen zich daar wèl veilig voelden. Er werd aan de kinderen gevraagd welke apen ze hadden herkend en of zij vonden dat de apen zich soms als mensen gedroegen en wanneer dit dan zo was. Nadat de kinderen aan het woord waren geweest was er een mogelijkheid voor de volwassenen om vragen te stellen en om hun mening te geven over het opzetten van het project. Dorpsbewoners waren enthousiast en vroegen op welke manier ze aan de bescherming konden bijdragen. Een succes. Het gemeenschapsmanagement systeem zoals het nu functioneert in het Tanoé bos is nu al een veelbelovend initiatief. In de komende jaren is het de bedoeling dat dit uitgroeit tot een uiterst succesvolle manier om het gebied te beschermen en haar bewoners tegen uitsterven te behoeden.

Na afloop van de bewustwordingscampagne is een officiële aanvraag ingediend namens de lokale bevolking om het bos te laten classificeren als gemeenschapsmanagement bos. In april 2007 heeft de Minister van Milieu dit toegezegd, maar eerst moesten een aantal stappen worden gezet. Het bos moest bijvoorbeeld worden afgebakend en er moest een inventarisatie gemaakt worden van de planten en dieren in het bos. Daar waren de teams al in februari van dat jaar mee begonnen.

Het bleek dat er van de 279 geïnventariseerde soorten, 33 dieren- en plantensoorten waren die dringend bescherming nodig hadden. Het goede nieuws is dat er nog 60 troepen Roloway meerkatten en 30 troepen Witnekroetmangabeys in het bos leven, terwijl deze soorten op andere plekken uitgestorven zijn! De Miss Waldrons Rode Franjeaap is helaas nog niet teruggevonden.

Maar terwijl Inza en zijn teams het project begonnen, probeerde een belangrijk palmoliebedrijf het Tanoé bos te laten kappen voor oliepalmplantages. Om dit tegen te 54 | Cadeau

gaan hebben Inza en zijn teams een nationale en internationale protest campagne opgezet. Binnen enkele weken waren de benodigde 10.000 handtekeningen om dit te stoppen verzameld uit binnen- en buitenland. Het TanoĂŠ bos was voor even weer gered!

De strijd om het voortbestaan van het TanoĂŠ bos is nog niet gestreden. Om dit project te laten slagen, is het van groot belang dat door het project de leefomstandigheden van de lokale bevolking op de lange termijn verbeteren.

Zo helpt het project voor veilig drinkwater, medische zorg en onderwijs. Ook worden jonge mensen geholpen met het vinden van andere inkomstenbronnen dan de jacht. Geen wonder dat Inza en zijn team door dorpelingen op handen worden gedragen.

Elisabeth van Oterleek

Informatie: CSRS - Swiss Centre for ScientiďŹ c Research www.csrs.ch

Cadeau | 55

58 | Cadeau

Laat mensen tot recht komen Ik word ontvangen in een Haagse pied-a-terre van advocate Patricia van Nispen tot Sevenaer, die net terug is uit Malaga en Bolivia en weer op doorreis naar de Balkan.

Z

e zet een pot thee. Na ons gesprek moet ze nog Skypen met Peru, een van de vestigingen van de Microjustice landenprogramma’s. Het leven van deze bijzondere vrouw is gegaan zoals ze voor ogen had. Ze had al jong een beeld dat ze aan de ‘menselijke aspecten van de internationale betrekkingen’ wilde werken. En daar er geen directe mogelijkheden waren besloot ze als basis een keurige loopbaan te volgen; opleiding Nederlands recht in Utrecht, John Hopkins University in de VS, advocaat bij een van de beste kantoren van Nederland.

‘Mooi vak hoor, maar advocatuur is in Nederland een overbetaald ambacht. Het is niet preventief, en daar zou het toch om moeten gaan?’ zegt ze. Want tijdens haar studie was ze al diep bewogen door waar het recht echt om draait, normale mensen helpen met normale mensenproblemen. Het hebben van een identiteit, het beschermen van bezit, werk, inkomen, kinderen.

Zo is het bezit van land vaak niet geregistreerd en een gebruiksrecht van de gemeenschap. Lastig als je je waterrechten wilt verdedigen of een bedrijf het bos wilt kappen. Dit gebrek aan economische- en sociale rechten vormt een probleem voor miljarden mensen in de wereld.

Neem Pascual Aquino Mamani uit Bolivia. Hij is bouwvakker, en valt op een dag van het dak af.

Gevolg, hij wordt arbeidsongeschikt. Een verzekering of spaargeld heeft hij niet. Pascual zou een uitkering kunnen krijgen van 20 Euro per maand, maar er doet zich een probleem voor. Hij moet hiervoor zijn geboorteakte overleggen en daar zit een foutje in, niet ongebruikelijk in Bolivia. Om dit op te lossen heeft hij een advocaat nodig, maar dat kost hem twee maandsalarissen. En aangezien hij dat geld niet heeft, laat hij het erbij zitten en krijgt geen uitkering.

Sommige mensen hier denken ‘Waarom nemen arme Cadeau | 59

mensen in de derde wereld niet wat meer initiatief’, maar hierbij onderschatten ze de onderliggende problemen. In Bolivia kun je bijvoorbeeld zonder identiteitsbewijs niet naar school, een groot probleem in een land waar miljoenen geen identiteitspapieren hebben. De luxe van een Rechtswinkel, zoals we in Nederland kennen, is in het grootste deel van de wereld onbekend.

Op de Balkan zag ze soortgelijke problemen. Serviërs die in de oorlogschaos Kroatië waren uitgevlucht en werden geconfronteerd met het feit dat hun oude Joegoslavische officiële papieren ongeldig waren. Ze konden niets, niet reizen, geen staatsburgerschap bezitten, geen bedrijf beginnen, geen huis huren. Patricia zette ter plekke een netwerk van juristen op om deze mensen te helpen. Op een dag stelde een vriend haar de vraag ‘Wat wil je nou eigenlijk in jouw leven bereiken?’ Dit was het zetje dat Patricia nodig had, om in 1996 Stichting International Legal Alliances op te richten, dat Microjustice in de loop der jaren heeft ontwikkeld.

In het begin van haar internationale carrière kwam Patricia van Nispen tot Sevenaer in contact met een zeer bijzonder mens. De Algerijnse topdiplomaat Mohamed

60 | Cadeau

Sahnoun. De historie van deze man laat zien hoe je in het leven kan staan en tot voorbeeld kan zijn voor velen.

Gemarteld door de Fransen in de Algerijnse oorlog, later ambassadeur in Parijs en Washington en adviseur van de Algerijnse president. Vervolgens naar Frankrijk gevlucht toen zijn kritiek op de mensenrechtensituatie in Algerije niet werd gewaardeerd en inmiddels wereldwijd vredesstichter, gewaardeerd door menig president en internationaal topfuncionaris. ’Hij laat je nadenken over hoe relevant jouw missie en visie is voor de werkelijkheid. En hij heeft mij laten zien hoe je volledig zonder boosheid of wrok in het leven kan staan.

Een heel mens. Hij is mijn professionele Godfather’ zegt Patricia.

Maar het zaadje voor ‘Microjustice for All’ was al gelegd tijdens haar werk in Rwanda, waar Patricia met een VN missie was. De grootste volkerenmoord na de Tweede wereldoorlog van Tutsi’s door Hutu’s had net plaatsgevonden. De Hutu’s zaten net over de grens in open vluchtelingenkampen en konden ieder moment weer toeslaan. En terwijl vele VN medewerkers met hun jeeps in de hoofdstad bleven, ging Patricia juist naar het platteland om met plaatselijke autoriteiten te overleggen. Politie, justitie, het dorpshoofd. Dappere

mensen, die na de slachtpartij de rechtszekerheid probeerden te herstellen. Patricia: ‘Fijn als je als VN eten en onderwijs wilt geven, maar de mensen hadden vooral een juridische basis nodig om hun land opnieuw op te kunnen bouwen.’ Hier kwam zij ook een inspirerende Somalisch-Engelse vrouw tegen, Rakya Omaar, die in haar eentje met het genocide-neerslaande Tutsi leger Rwanda was binnengetrokken, en allemaal dorpen afging om ooggetuigenverslagen van de volkerenmoord vast te leggen. Zeer gevaarlijk werk en erg belangrijk voor mogelijke latere processen. Van haar komt dan ook het motto dat je altijd moet doorzetten als je iets in je hoofd hebt. En dat deed Patricia. In de dorpen verzon ze alternatieve juridische procedures om de meest nijpende problemen zo snel mogelijk op te lossen. Zo lukte het haar om het leger, de rechtelijke macht en de politie weer met elkaar te laten samenwerken. En de informatie uit de plaatselijke praktijk kon ze weer gebruiken bij haar contacten op regeringsniveau.

Dit verbinden van de wereld van ministers en diplomaten met de werkelijkheid op de grond is wellicht een van haar belangrijkste kwaliteiten. Een kwaliteit die ze gebruikt om ‘Microjustice for All’ verder uit te breiden en te professionaliseren. En daar is ze hard

mee bezig. Over vijf jaar wil ze in ieder dorp van Bolivia en Peru een Microjustice rechtswinkel hebben, en Microjustice over alle continenten van de wereld hebben verspreid. Het gaat haar lukken dankzij haar tomeloze energie en een partnership met verschillende locale NGO’s en overheidsinstanties. De eerste stap is gezet; het maken van een eenvoudig Microjustice handboek, waardoor de Microjustice methode om de arme mens aan zijn/haar basisrechten te helpen, ook in andere gebieden gerepliceerd kan worden. Door het ontwikkelen van gestandaardiseerde juridische diensten. Zo worden de processen eenvoudiger en dus efficiënter. De boodschap van Patricia is om altijd te handelen vanuit de behoefte van mensen, maar dit te combineren met een stevige lobby op het hoogste niveau van een land. Want alleen daar kan wetgeving worden aangepast, wetten die de ontwikkeling van de allerarmsten in de weg staan. Patricia besluit: ‘Als je vanuit je hart weet dat het klopt dan kan je ook makkelijker met weerstand omgaan, want die hoort er gewoon bij. It ́s part of the job’.

Arnoud Six Meer informatie: www.microjustice4all.org

Cadeau | 61

64 | Cadeau

BREE Maastricht, Wolfstraat 2, 6211 GN Maastricht, Tel +31- 43-3 25 81 55, www.bree.com