หนังสือโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ ตำบลนาเกลือ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี

แหล่งประมงพื้นบ้านชายทะเลน่าชม วัฒนธรรมเก่าแก่ลือเลื่องบ้านนาเกลือ

โครงการยกระดับเศรษฐกิจ

และสังคมรายตําบลแบบบูรณาการ ตำ�บลนาเกลือ

B ก

หนังสือในชุดโครงการ U2T นาเกลือ จัดทำ�โดย ดร. สุเมตต์ ปุจฉาการ หัวหน้าโครงการและผู้ประสานงานโครงการ U2T นางสาวรติมา ครุวรรณเจริญ ผู้ร่วมโครงการ นางจันทร์จรัส วัฒนะโชติ ผู้ร่วมโครงการ นางสาวกฤดาอร จุนวิเชียร พัสดุและการเงิน นายสุรพล ฉลาดคิด วิทยากรและเลขานุการ รายชื่อผู้รับจ้างงาน นางจเรพร ชาติธนวัฒน์ นางสาวณิชาพร สวัสดิภูมิ นางสาวปาลิดา โรจนาประสิทธิ์กุล นางสาวอรทัย พรมบุญ นางสาวสุกัลยาวดี ดอนศรี นางสาวทิพย์วรรณ รัตนธำ�รงพรรณ นางสาวกิ่งกาญจน์ คงคาศรี นายชญานนท์ เชี่ยวกิจ นายธนกฤต เปรมอ่อน นายพุทธรักษ์ เสนานาค นางสาววรรณวลี กาญจโนดิลก นายวีรภัทร วงษ์เสถียร นางสาวศิวิมล ชาวภูเขียว นายสิทธิโชค ธีรธัชธนกร นายวัศพล นนศรีภักดี นางสาวศรุดา กัญจน์กุญชร นางสาวศิริวรรณ ชี้แจง นางสาวอินทิรา มีดำ�เนิน นางสาวกมลชนก ฉลองนันทชัย นางสาวธัญวรัตม์ งามเชย นางสาวแพรพรรณ พรหมลัมภักดิ์ นายนครินทร์ สุขเรือง นางสาวชมพูนุช โยงรัมย์ นางสาวปติณญาพร เหร่เด็น นางสาวภาษิตา ฏัญจน์กุญชร

C ข

คำ � นำ � หนังสือโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายต�ำบลแบบบูรณาการ (มหาวิทยาลัยสู่ต�ำบล สร้าง รากแก้วให้ประเทศ) หรือ U2T เป็นผลมาจากจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) ในปัจจุบันท�ำให้เกิดปัญหาทางเศรษฐกิจของประเทศ ทั้งประชาชนเกิดการว่างงาน และ บัณฑิตจบใหม่ไม่สามารถหางานท�ำได้ โครงการนี้เป็นโครงการที่อยู่ภายใต้พระราชก�ำหนดให้อ�ำนาจ กระทรวงการคลังกูเ้ งินเพือ่ มาแก้ไขปัญหาทีเ่ กิดขึน้ และเพือ่ ช่วยฟืน้ ฟูเศรษฐกิจและสังคมทีไ่ ด้รบั ผลกระทบ จากสถานการณ์ดงั กล่าวด้วยและในโครงการทางกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม (อว.) จะน�ำเอาความรู้ และองค์ประกอบต่างๆ ของกระทรวง เข้าไปพัฒนาในรายต�ำบลอย่างยั่งยืน โดยมี มหาวิทยาลัยของรัฐแต่ละแห่งกว่า 80 แห่ง มีส่วนร่วมโดยมีหน้าที่ก�ำกับดูแลรับผิดชอบและพัฒนาต�ำบล ในแต่ละแห่งนั้นๆด้วย หนังสือเล่มนี้แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรกจะน�ำเสนอข้อมูลทั่วไปและสถานภาพของต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ส่วนที่ 2 ผูอ้ า่ นจะได้ความรูเ้ กีย่ วกับกิจกรรมต่างๆทีน่ �ำมาเพือ่ พัฒนาต�ำบล ก่อให้เกิดการส่งเสริมการเรียนรู้และต่อยอดเศรษฐกิจหรือผลิตภัณฑ์ในชุมชนของต�ำบลนาเกลือ ขอขอบคุณเจ้าหน้าทีท่ อ้ งถิน่ ทุกท่านทีม่ สี ว่ นรวมในการให้ขอ้ มูลทีเ่ ป็นประโยขน์และอ�ำนวยความสะดวก ในการลงพื้นที่ จนปรากฏเป็นหนังสือโครงการU2Tของต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ที่มี คุณค่าเล่มนี้ คณะผู้จัดท�ำ มกราคม 2565

Dค

สารบั ญ

คำ�นำ� รายงานสถานภาพตำ�บลนาเกลือ กิจกรรมของโครงการประจำ�ตำ�บลนาเกลือ Infographics ของตำ�บลนาเกลือ สื่อประชาสัมพันธ์ตามมาตรการแพร่ระบาดโควิด – 19 บรรณานุกรม

E ง

หน้า ค 1 26 73 81 95

ส่ ว นที ่ ❶

สถานภาพตำ � บลนาเกลื อ

❶ ข้อมูลพื้นฐาน / ข้อมูลทั่วไป

ประวัติ

ต�ำบลนาเกลือเป็นชุมชนเล็กๆในอ�ำเภอบางละมุงทีม่ อี ายุกว่า 100 ปี พืน้ ทีต่ ดิ กับชายฝัง่ ทะเลด้านทิศ เหนือของอ่าวพัทยาในอดีตหมูบ่ า้ นนาเกลือตัง้ อยูใ่ นวงล้อมของอ่าวครึง่ วงกลม ความยาวประมาณ 3 กิโลเมตร ท่ามกลางน�้ำทะเลใส แม้จะชื่อ นาเกลือ แต่ไม่มีนาเกลือให้เห็น นาเกลือเป็นชื่อที่เรียก ต่อๆ กันมา บ้างก็ว่ามาจากค�ำว่า “น่ากลัว” เพราะเดิมทีเป็นสถานที่เงียบจนมีคนบอกว่าน่ากลัว จนเพีย้ นมาเป็นนาเกลือแต่บางค�ำบอกเล่าก็บอกว่าเพีย้ นจากค�ำว่า “นากัว๋ ” เป็นชือ่ เรียกของใบพัด เรือส�ำเภา ต่อมาในปี พ.ศ. 2466 ทางราชการได้จดั ตัง้ สุขาภิบาลนาเกลือ และดึงหมูบ่ า้ นชาวประมง พัทยาเข้ามาอยูใ่ นเขตสุขาภิบาลเมือ่ ปี พ.ศ. 2507 ต�ำบลนาเกลือมีทงั้ หมด 7 หมูบ่ า้ น มีปา่ ชายเลน ผืนสุดท้ายของเมืองพัทยาเป็นแหล่งดูนกธรรมชาติ มีอาคารบ้านเรือนเก่าแก่ คนในชุมชนนาเกลือ ยังคงด�ำรงวิถชี วี ติ แบบดัง้ เดิมสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบนั มีอาหารท้องถิน่ ทีข่ นึ้ ชือ่ มากมาย ตลอดจน ยังเป็นแหล่งอาหารทะเลที่ใหญ่ที่สุดในเมืองพัทยาอีกด้วย

1

ทำ � เลที ่ ต ั ้ ง ตำ � บล ต�ำบลนาเกลื อ เป็ น ต�ำบลหนึ่ ง ใน 8 ต�ำบลของอ�ำเภอบางละมุ ง จ.ชลบุ รี ตั้ ง อยู ่ ท างทิ ศ ตะวั น ตกเฉี ย งใต้ ข องจั ง หวั ด อาณาเขตห่ า งจากอ�ำเภอเมื อ งชลบุ รี ไ ปทางใต้ ป ระมาณ 45 กิ โ ลเมตร และห่ า งจากกรุ ง เทพฯ 142 กิ โ ลเมตร มี อ าณาเขตติ ด ต่ อ กั บ พื้ น ที่ ข ้ า งเคี ย งดั ง ต่ อ ไปนี้

Ⓝ ทิ ศ เหนื อ Ⓔ ทิ ศ ตะวั น ออก Ⓢ ทิ ศ ใต้ Ⓦ ทิ ศ ตะวั น ตก

2

ติ ด ต่ อ กั บ อ�ำเภอศรี ร าชา ติ ด ต่ อ กั บ อ�ำเภอปลวกแดง อ�ำเภอนิ ค มพั ฒ นา และอ�ำเภอบ้ า นฉาง ติ ด ต่ อ กั บ อ�ำเภอสั ต หี บ จรดอ่ า วไทย

สภาพภู มิ อ ากาศ 🔲

ฤดูหนาว (เดือน พฤศจิกายน ถึง เดือน กุมภาพันธ์) จะมีฝนตกปรอยๆ เป็นช่วงสั้นๆ (เรียกว่า ฝนชะ

ช่อมะม่วง) อากาศชื้นราว 50% อุณหภูมิประมาณ 20-30 องศาเซลเซียส เป็นช่วงที่อากาศดี เหมาะแก่ การท่องเที่ยว และแนะน�ำผู้มาเยือนให้มา ในช่วงฤดูกาลนี้ 🔲

ฤดูร้อน (เดือน มีนาคม ถึง เดือน พฤษภาคม) จะมีฝนตกเป็นบางโอกาส อากาศชื้นประมาณ 75%

อุณหภูมิประมาณ 30-40 องศาเซลเซียส ระวังพายุฤดูร้อนที่อาจจะเกิดขึ้นได้จากฝนฟ้าคะนองอย่างหนัก และลมกระโชกแรง 🔲

ฤดูฝน (เดือน มิถุนายน ถึง เดือน ตุลาคม) เป็นฤดูที่มีฝนติดต่อกันยาวนาน ประมาณ 90 % อุณหภูมิ

ประมาณ 25-35 องศาเซลเซียส

เศรษฐกิ จ อาชีพหลัก ได้แก่ อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การเกษตร การประมง ส่วนอาชีพเสริม ได้แก่ บริการนัก ท่องเที่ยวทุกประเภท ค้าขาย

ประชากร ❶ จ�ำนวนประชากรทั้งสิ้น รวม 37,129 คน ➋ จ�ำนวนครัวเรือนทั้งสิ้น รวม 8,529 ครัวเรือน

การศึ ก ษา การศึกษาในพื้นที่ต�ำบลนาเกลือมีสถานศึกษาทั้งหมด 22 แห่ง 3

4

การศึ ก ษา การศึกษาในพื้นที่ต�ำบลนาเกลือมีสถานศึกษาทั้งหมด 22 แห่ง ได้แก่ ❶

โรงเรียนเมืองพัทยา 2 (เจริญราษฎร์อุทิศ)

❸

โรงเรียนเมืองพัทยา 4 (วัดหนองใหญ่)

❷ ❹ ❺ ❻ ❼ ❽ ❾ ❿

โรงเรียนเมืองพัทยา 3 (สว่างฟ้าพฤฒาราม) โรงเรียนเมืองพัทยา 9 (วัดโพธิสัมพันธ์) โรงเรียนเมืองพัทยา 11 (มัธยมสาธิตพัทยา) โรงเรียนโพธิสัมพันธ์พิทยาคาร โรงเรียนบางละมุง โรงเรียนอนุบาลกาญจนา โรงเรียนอนุบาลบุญพึ่ง โรงเรียนอนุบาลโสตพัฒนา

⓫

โรงเรียนอนุบาลวายุภักษ์

⓭

โรงเรียนวุฒิโชติ

⓬ ⓮ ⓯ ⓰ ⓱ ⓲ ⓳ ⓴ ⓴ 21

โรงเรียนตันตรารักษ์ โรงเรียนจุฬเทพ โรงเรียนมารีวิทย์ โรงเรียนสอนคนตาบอดพระมหาไถ่ พัทยา โรงเรียนนานาชาติพัทยา โรงเรียนอักษรศึกษา วิทยาลัยเทคนิคพัทยา โรงเรียนพัทยาพาณิชยการ โรงเรียนพัทยาบริหารธุรกิจ โรงเรียนบริหารธุรกิจคิงส์ตันพัทยา

5

6

เทศกาลในต�ำบลนาเกลื อ ต�ำบลนาเกลือ เป็นชุมชนที่มีประวัติความเป็นมายาวนานนับร้อยปี ทางกระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับ เมืองพัทยา จ.ชลบุรี จัดงานถนนคนเดินภายใต้แนวคิด “เดินกินถิ่นนาเกลือ” โดยจัดงานครอบคลุมพื้นที่ ตั้งแต่บริเวณชุมชนนาเกลือ ชุมชนลานโพธิ์ ชุมชนไปรษณีย์ ชุมชนวัดช่องลม ระยะทางกว่า 1 ก.ม. เพื่อ ส่งเสริมและสนับสนุนชุมชนท้องถิ่นให้มีการบ�ำรุงรักษาศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น ตลอด จนวัฒนธรรมอันดีงามของชุมชนภายในงานจัดให้เป็นถนนคนเดิน การจัดจ�ำหน่ายอาหารทะเลสดๆ รวม ไปถึงสินค้าและของฝากของแต่ละชุมชนให้เลือกซื้อ นอกจากนั้นยังมีการแสดงดนตรี การแสดงด้านศิลป วัฒนธรรมไทย และนิทรรศการประวัติความเป็นมาของต�ำบลนาเกลืออีกด้วย ซึ่งในปัจจุบันมีการจัดงาน เดินกินถิ่นนาเกลือ เข้าสู่ปีที่ 12 แล้ว

7

8 8

9 9

10 10

11 11

1212

1313

1414

1515

16 16

ส่ ว นที ่ ❷ การประเมิ น ศั ก ยภาพตำ � บลตามเป้ า หมาย 16 ประการ

17

ส่ ว นที ่ ❸ กลุ ่ ม เป้ า หมาย/ครั ว เรื อ น เพื ่ อ การพั ฒ นา จากการศึกษาภาพรวมของคนจนของต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ในปี 2562 ในเว็บไซต์ แบบส�ำรวจ TPMAP พบว่า มีคนจนทัง้ หมด 21 คน โดยข้อมูลจาก TPMAP สามารถระบุได้อกี ว่า “คนจน เป้าหมาย” มีปญ ั หาอะไรบ้างในแต่ละมิติ จากข้อมูลจ�ำนวนคนในครัวเรือนยากจนทีต่ ก ตัวชีว้ ดั ความจ�ำเป็น พื้นฐาน (จปฐ.) ในแต่ละมิติ โดยตัวชี้วัดจปฐ. ที่น�ำมาใช้ในการค�ำนวณดัชนีความยากจนหลายมิติ (MPI) ประกอบด้วย 5 มิติ ได้แก่ ด้านสุขภาพ ด้านความเป็นอยู่ ด้านการศึกษา ด้านรายได้ และด้านการเข้า ถึงบริการรัฐ โดยที่คนจน 1 คน มีปัญหาได้มากกว่า 1 ด้าน และจากการศึกษาพื้นที่ที่ก�ำหนดให้เป็นพื้นที่ เป้าหมายคือพื้นที่ที่มีสัดส่วนคนจน โดยจะได้รับการพัฒนาด้านต่างๆ จากโครงการมหาวิทยาลัยสู่ต�ำบล ต่อไป เพื่อให้มีสัดส่วนคนจนที่ลดน้อยลง ซึ่งได้แก่พื้นที่

➊ ➋ ➌ ➍ ➎ ➏ ➐ ➑

ชุมชนหนองอ้อ ชุมชนตลาดเก่านาเกลือ ชุมชนลานโพธิ์ ชุมชนหนองใหญ่บ้านบน ชุมชนเจริญสุขพัฒนา ชุมชนชัยพรวิถี ชุมชนบ้านกระบก33 ชุมชนพัทยาเหนือ

18

ส่ ว นที ่ ➍

การประเมิ น ศั ก ยภาพตำ � บลตามเป้ า หมาย 16 ประการ

19 19

20

ส่ ว นที ่ ➎ โจทย์ ก ารพั ฒ นาเพื ่ อ แก้ ไ ขปั ญ หาความยากจนภายใต้ 16 เป้ า หมาย

21

22

23

24

25

กิ จ กรรม U2T COVID-19 WEEK เนือ่ งจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) ของประเทศไทยในปัจจุบนั มีแนวโน้มการแพร่ระบาดทีค่ อ่ นข้างสูง จึงท�ำให้กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม หรือ อว. ได้ปรับแผนการท�ำงานของผู้ได้รับการจ้างงานโครงการมหาวิทยาลัยสู่ต�ำบล สร้างรากแก้วให้ ประเทศ หรือ U2T ใหม่ เพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์โควิด – 19 ที่ก�ำลังระบาดอยู่ในขณะนี้ โดย ระหว่างวันที่ 23 – 31 พ.ค. 2564 ได้มีการจัดกิจกรรมพิเศษ “U2T Covid Week ก้าวต่อไป สู้ภัยโควิด” ให้ทั้ง 3 พันต�ำบลทั่วประเทศที่มีผู้ได้รับการจ้างงาน 6 หมื่นคน ปรับแผนการด�ำเนินงานให้สอดคล้อง กับสถานการณ์ เพื่อสร้างความปลอดภัยให้กับประชาชนในชุมชน และณรงค์การสร้างภูมิคุ้มกันด้วยการ ฉีดวัคซีนผ่าน 2 กิจกรรมหลัก คือ กิจกรรมเชิงรุก และกิจกรรมเชิงรับมือ โดยผู้เข้าร่วมโครงการ U2T จะเข้าไปด�ำเนินกิจกรรมพิเศษในพื้นที่ 2 กิจกรรมหลัก คือ กิจกรรมเชิงรุก และกิจกรรมเชิงรับมือ โดย กิจกรรมเชิงรุก คือ “รุกคลีนพื้นที่ เคลียร์เชื้อร้าย สร้างความปลอดภัยในชุมชน” โดยจะเน้นการเข้าไป เคลียร์พื้นที่ท�ำความสะอาด เพื่อป้องกัน และลดการแพร่กระจายของเชื้อโรคในบริเวณพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อ ให้ทุกคนสามารถลงพื้นที่เข้าไปปฎิบัติภารกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ และปลอดภัย โดยจะมี 3 Step คือ

Step➊

Step➋

Step➌

คลีนพื้นที่ เคลียร์เชื้อร้าย ก�ำจัดเชื้อ ขจัดภัยโควิด สร้าง Safe Zone เขตปลอดภัย ห่างไกลโควิด จัดห�ำเครื่องมือให้พอและพร้อม กับสถานการณ์

โดย “โรงเรียน” จะเป็นสถานที่แรก ที่เราจะเริ่มปฏิบัติภารกิจ เนื่องจากโรงเรียนมีแนวโน้มเปิดเรียนวันที่ 14 มิ.ย. 2564 เพื่อ เพิ่มความมั่นใจให้กับน้องๆ ผู้ปกครอง และครู อาจารย์ จนถึงบุคลากรในโรงเรียน กิจกรรมต่อมา เป็นกิจกรรมเชิงรับมือ คือ “รวมพลังฉีดวัคซีน หยุดเชื้อเพื่อชาติ ลดการระบาดของโรค” โดยผู้เข้าร่วมโครงการ U2T จะร่วมรณรงค์การฉีดวัคซีนเพื่อลด การระบาดโควิดด้วยการ ◉

ศึกษาหาข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับวัคซีน

◉

เผยแพร่ข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับวัคซีน ซักซ้อมแนวทางปฏิบัติก่อน และหลังฉีดวัคซีน

◉ เร่งส�ำรวจคนในชุมชนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง ผู้สูงอายุ คนที่มีโรคประจ�ำตัว เร่งสร้างความมั่นใจ และอ�ำนวยความ

สะดวกให้คนกลุ่มนี้ การรวมพลังฉีดวัคซีนของชาว U2T ในครั้งนี้ก็เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้ชุมชน

26

เมื่อผู้ปฏิบัติงานโครงการ U2T ต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ได้รับทราบกิจกรรมพิเศษ “U2T Covid Week ก้าวต่อไป สู้ภัยโควิด” จากทางกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรม หรือ อว. แล้ว ทางต�ำบลจึงได้มีการนัดประชุมและปรับเปลี่ยนรูปแบบการด�ำเนินงานเพื่อให้ สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน โดยทาง U2T ต�ำบลนาเกลือ ได้แบ่งเป็น 2 กิจกรรมหลัก คือ กิจกรรม เชิงรุก และกิจกรรมเชิงรับมือ โดยกิจกรรมเชิงรุก ทางเจ้าหน้าที่โครงการ U2T ต�ำบลนาเกลือ ได้ด�ำเนินการร่วมกันจัดกิจกรรม U2T COVID - 19 WEEK โดยการจัดท�ำ และมอบอุปกรณ์สิ่งของในการลดการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส โค วิด-19 เช่น หน้ากากอนามัย และสเปรย์แอลกอฮอล์ ให้แก่ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี“ อ�ำเภอ บางละมุง จังหวัดชลบุรี เพือ่ ให้ทางห้องสมุดได้น�ำไปแจกให้ประชาชนผูท้ เี่ ข้ามาใช้บริการห้องสมุด เมือ่ วัน ที่ 29 พฤษภาคม 2564 นอกจากนี้ยังมอบให้แก่ ชุมชนลานโพธิ์ กลุ่มประมงพื้นบ้านบ้านนาเกลือ และ พ่อค้าแม่ค้าตลาดลานโพธิ์ ตลอดจนประชาชนทั่วไป โดยมีประธานกรรมการชุมชนลานโพธิ์ และประธาน กลุ่มประมงพื้นบ้านบ้านนาเกลือ เป็นตัวแทนรับมอบ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 30 พฤษภาคม 2564 ณ ตลาดลาน โพธิ์ นาเกลือ ต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี

27

28

29

ในส่วนของกิจกรรมเชิงรับมือ เจ้าหน้าทีโ่ ครงการ U2T ต�ำบลนาเกลือ ได้ลงพืน้ ทีแ่ จกแบบสอบถามเพือ่ ส�ำรวจข้อมูลโควิด-19 ในโรงเรียน ตลาด วัด และที่พักอาศัย ว่ามีมาตราการ การป้องกันโควิดหรือไม่ นอกจากนี้ยังประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ เกี่ยวกับการป้องกันต่างๆ เช่น มาตราการการป้องกันโควิด-19 วิธีการล้างมือที่ถูกวิธี วิธีการเลือกซื้อและ สวมใส่หน้ากากอนามัยที่ถูกต้อง รวมถึงการรณรงค์ให้ความรู้ในการฉีดวัคซีน เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ ทาง U2T ต�ำบลนาเกลือได้จัดท�ำในรูปแบบของการประชาสัมพันธ์บนช่องทางออนไลน์ เนื่องจากเป็นการเข้า ถึงข้อมูลได้ง่ายและสามารถกระจายข่าวสารได้อย่างรวดเร็ว โดยได้จัดท�ำเป็นรูปแบบ Infographic และ วิดีโอ ดังนี้

30

31

32

33

34

35

กิจกรรมส�ำรวจชายฝัง่ ทะเล อ่าวนาเกลือและอ่าวพัทยา เนือ่ งจากบริเวณชุมชนอ่าวนาเกลือเป็นชุมชนเก่าแก่โบราณทีต่ ดิ กับทะเลท�ำให้วถิ ชี วี ติ ของคนในชุมชนส่วน ใหญ่คอื การท�ำประมงพืน้ บ้านเพือ่ เลีย้ งชีพ โดยการออกหาสัตว์ทะเลท้องถิน่ น�ำมาขายในตลาดเก่านาเกลือ ปัจจุบนั ชาวบ้านได้รวมกลุม่ จัดตัง้ กลุม่ ประมงดัง้ เดิมในพืน้ ทีน่ าเกลือ ชือ่ ว่า”กลุม่ ประมงเรือเล็กพืน้ บ้านนา เกลือ” เพื่อสนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์เพื่อเชื่อมโยงตลาดเก่านาเกลือกับกลุ่มประมงเข้าด้วยกัน ดังนั้นทางเจ้าหน้าที่โครงการ U2T ต�ำบลนาเกลือ ของสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา จึงได้ลงพื้นที่ไปส�ำรวจชายฝั่งทะเลอ่าวนาเกลือ และชายหาดวงศ์อ�ำมาตย์ ของต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอ บางละมุง จังหวัดชลบุรี เมือ่ วันเสาร์ที่ 26 มิถนุ ายน 2564 ในครัง้ นีเ้ จ้าหน้าที่ U2T ได้ลงไปส�ำรวจสิง่ มีชวี ติ บริเวณชายฝั่งทะเล เพื่อน�ำมาศึกษาและต่อยอดในการท�ำงานในพื้นที่ต�ำบลนาเกลือ โดยมีพี่ๆ จากกลุ่ม ประมงเรือเล็กพื้นบ้านนาเกลือคอยให้ความรู้และข้อมูลต่างๆ จากการลงพื้นที่ส�ำรวจทาง U2T ต�ำบลนา เกลือ ก็ได้พบสิ่งมีชีวิตที่หลากหลาย อาทิเช่น ปลากระเบนปากแหลม นกยางทะเล ปูม้า ดาวทะเล แมงกะพรุน และหอยต่างๆ ท�ำให้ทราบว่าพืน้ ทีบ่ ริเวณอ่าวนาเกลือ และชายฝัง่ พัทยายังมีความอุดมสมบูรณ์ ในระดับหนึ่ง

36

37

38

39

40

41

กิ จ กรรมศึ ก ษาการตกหมึ ก ในพื้ น ที่ ต�ำบลนาเกลื อ บรรยากาศบริเวณชายหาดพัทยาช่วงนี้ก็จะคึกคักเป็นพิเศษเพราะเต็มประชาชนที่พากันมาตกหมึก ชาว บ้านเล่าว่า ในช่วงปลายฝนต้นหนาว หรือประมาณเดือน กันยายน-ตุลาคม จะออกมาตกเป็นประจ�ำทุกปี โดยวิธีสังเกตวันที่หมึกจะเข้าฝั่งให้สังเกตจากน�้ำทะเลวันนั้น น�้ำทะเลต้องใส ทะเลเรียบ ไม่มีคลื่น นั่นถือ เป็นสัญญาณที่ดีว่าหมึกจะเข้าฝั่ง ปกติปลาหมึกสายพันธุ์ต่าง ๆ จะเข้ามาตามชายฝั่งในช่วงเวลาค�่ำเป็น จ�ำนวนมาก ส่วนอุปกรณ์ทใี่ ช้ในการตกหมึกมีเพียงคันเบ็ดและเหยือ่ ปลอมเท่านัน้ หมึกทีต่ กได้สว่ นใหญ่จะ เป็นหมึกหอมหมึกกล้วย และหมึกกระดอง จะตกได้มากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปริมาณคนที่มาตก โดยจะเริ่ม ตกกันเมื่อพระอาทิตย์ตกดิน จนก่อนก�ำหนดเวลาเคอร์ฟิว บางวันตกได้ 7-8 กิโลกรัม คนที่มาตกส่วนใหญ่ ไม่ได้มีอาชีพประมงหรือตกไปค้าขายแต่มาตกเป็นงานอดิเรก ดั้งนั้นหมึกที่ตกได้ส่วนใหญ่จึงเก็บไว้รับ ประทาน ช่วยบรรเทาปากท้องในช่วงสถานการณ์โควิด 19 โดยเมื่อวันอาทิตย์ที่ 10 ตุลาคม 2564 เวลา 17.30 - 20.30 น. ทางโครงการมหาวิทยาลัยสู่ต�ำบล สร้าง รากแก้วให้ประเทศ ต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา ร่วมกับสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา ได้จดั กิจกรรมศึกษาการตกหมึกในพืน้ ทีต่ �ำบลนาเกลือและชายหาดพัทยา ของคนในพืน้ ทีท่ เี่ ข้ามาตกหมึก กันเป็นจ�ำนวนมากหลังจากที่ปลาหมึกได้อพยพมาบริเวณชายหาดเมืองพัทยา ในช่วงปลายฝนต้นหนาว ช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม 2564 เป็นประจ�ำทุกปี มีทั้งหมึกกล้วย หมึกหอม และหมึกกระดอง ซึ่งส่วน ใหญ่จะน�ำไปประกอบอาหาร ช่วยประหยัดในช่วงวิกฤตโควิด 19 ได้อีกด้วย

42

วัตถุประสงค์ ❶ เพื่อเป็นการส�ำรวจสิ่งมีชีวิต ❷ เพื่อน�ำเอากิจกรรมที่ได้ท�ำ มาเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ ผ่านคลิปวิดิโอ ลงสื่อสังคมออนไลน์ต่อไป เพื่อเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจในการตกหมีก

❸ เพือ่ น�ำกิจกรรมทีไ่ ด้จดั ท�ำในครัง้ นี้ ไปต่อยอดในการท�ำงานในพืน้ ทีเ่ กีย่ วกับทางด้านชายฝัง่ ทะเลต่อไป

กิจกรรมแบ่งเป็นทั้งหมด 3 ส่วน ส่วนที่ ❶ คือ ถ่ายภาพบรรยากาศของชายหาด

ส่วนที่ ❷ คือ สอบถามหรือสัมภาษณ์คนที่มาท�ำกิจกรรมตกหมึก บริเวณชายหาดพัทยา ส่วนที่ ❸ คือ สอบถามหรือสัมภาษณ์ผู้ประกอบการ บริเวณชายหาดพัทยา

กิจกรรมในครั้งนี้ทางโครงการและทุกภาคส่วนในเมืองพัทยา รวมถึงสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา ได้จดั ท�ำคลิปวิดโิ อ เพือ่ ประชาสัมพันธ์กจิ กรรมการตกหมึก รวมถึงสะท้อนควาคิดเห็น ของประชาชนและผู้ที่ท�ำกิจกรรมตกหมึก และคลิปวิดิโอ ส่วนหนึ่งเป็นการให้ความรู้ความเข้าใจในเรื่อง ของกิจกรรมตกหมึกในชายหาดพัทยาอีกด้วย ทางคณะเจ้าหน้าที่โครงการU2T มหาวิทยาลัยบูรพา หวัง เป็นอย่างยิง่ ว่าคลิปวิดโิ อประชาสัมพันธ์กจิ กรรมการตกหมึกในครัง้ นี้ จะเป็นส่วนช่วยและประโยชน์ตอ่ คน ที่ได้ศึกษากิจกรรมนี้ต่อไป ขอขอบคุณครับ

43

44

45

กิจกรรมปล่อยลูกหมึกหอมลงสู่ทะเล และกลุ่มประมงพื้นบ้าน "ชุมชนนาเกลือ" เป็นชุมชนที่อาศัยอยู่ติดทะเล อยู่ใกล้เมืองพัทยาที่มากไปด้วยความเจริญ หากแต่ไม่ไกล กันนัน้ ชุมชนนาเกลือยังคงมีวถิ ถี นิ่ ทีห่ ลายคนอาจจะนึกไม่ถงึ ว่าจะยังคงมีการใช้ชวี ติ ทีเ่ รียบง่ายเหมือนสมัย รุน่ ปู่ รุน่ ย่า การเดินทางมาท่องเทีย่ วทีบ่ า้ นนาเกลือ จะเปลีย่ นความรูส้ กึ ของความเป็นเมืองให้หายไป เหลือ แต่เพียงความงดงามของหมูบ่ า้ นชาวประมงทีย่ งั คงเดิม ประกอบอาชีพประมงเรือเล็กตามชายฝัง่ ตามแบบ วิถีชีวิตที่ถ่ายทอดกันมาจากบรรพบุรุษ

รักษ์เพื่อกันและกัน ความรักในถิ่นฐานบ้านเกิด รักในอาชีพของตัวเอง ท�ำให้วิถีแห่งประมงแบบดั้งเดิมยังคงอยู่ ในรุ่นก่อน ๆ ต่างคนต่างหา ใช้ชีวิตในแต่ละวันเพื่อการท�ำมาหากิน ปัจจุบันมีความเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคม ท�ำให้ ชาวบ้านเกิดการรวมกลุ่มกัน มีการท�ำเพื่อส่วนรวม ด้วยการช่วยกันอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลให้ยังคง อุดมสมบูรณ์ ด้วยการช่วยกันท�ำ "ซั้ง" ซึ่งท�ำจากเชือก น�ำมาท�ำให้เป็นสาย เพื่อให้สัตว์ทะลได้มาอยู่อาศัย เรารักษาบ้านให้สัตว์ได้อยู่กิน เป็นการพึ่งพาอาศัยกัน

ท�ำอยู่ ท�ำกิน ด้วยผลของการช่วยกันอนุรักษ์ ทะเลจึงยังคงความสมบูรณ์ มีความหลากหลายของสัตว์ทะเล มีกุ้ง, หอย, ปู และปลามากขึ้น ทรัพยาการทางทะเลอย่างสัตว์น�้ำ จึงเป็นตัวท�ำรายได้หลักให้กับคนในชุมชน หากช่วง ไหนมีมากชาวบ้านก็น�ำไปแปรรูปได้หลากหลายทั้ง หมึกตากแห้ง, ปลาเค็ม, และปลาหวาน ส่วนอาหาร การกินก็เป็นอาหารทะเลสด ๆ อย่างถ้ามีหมึกสด ๆ ได้มาก็มาท�ำเมนูหมึกน�้ำด�ำ เป็นอาหารการกินที่กิน กันมาตัง้ แต่ดงั้ เดิม ปลาสดก็น�ำมาท�ำ ห่อหมกปลา หรือ มีอาหารชือ่ แปลก อย่างแกงเผ็ดปลาวัว ทีม่ รี สชาติ เฉพาะถิ่น เป็นแบบฉบับของวิถีคนทะเล โครงการมหาวิทยาลัยสู่ต�ำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ หรือ U2T ต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา อ�ำเภอ บางละมุง จังหวัดชลบุรี ได้ด�ำเนินการถ่ายท�ำและจัดท�ำคลิปวิดโิ อกิจกรรมอนุรกั ษ์สตั ว์ทะเลและทรัพยากร ทางทะเล โดยเฉพาะ ลูกหมึกหอม ที่อนุบาลไว้ แล้วปล่อยคืนสู่ทะเล เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์กิจกรรม การอนุรกั ษ์ทรัพยากรทางทะเล รวมถึงจะได้เชิญชวนผูท้ สี่ นใจมาช่วยกันอนุรกั ษ์ทรัพยากรทางทะเลต่อไป

46

เมื่อวันพุธที่ 3 พฤศจิกายน 2564 เวลา 11.00- 17.00 น. ทางคณะอาจารย์จากสถาบันวิทยาศาสตร์ทาง ทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา น�ำโดย ดร.สุเมตต์ ปุจฉาการ และดร.สุรพล ฉลาดคิด อาจารย์ที่ปรึกษาและ ประสานงานโครงการมหาวิทยาลัยสูต่ �ำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ หรือ U2T ต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี รวมถึงเจ้าหน้าที่โครงการ U2T ได้เดินทางและร่วมจัดกิจกรรมปล่อยลูก หมึกหอม ลงสู่ทะเล ของกลุ่มประมงเรือเล็กพื้นบ้านบ้านนาเกลือ กิจกรรมการปล่อยลูกหมึกหอมในครั้ง นี้ เกิดขึ้นจากทางกลุ่มประมง ได้น�ำลูกหมึกหอมมาเพาะพันธุ์ อนุบาล และอนุรักษ์ เพื่อป้องกันการสูญ พันธุ์ของสัตว์ทะเล และลูกหมึกหอมต่อไป การอนุรักษ์สัตว์ทะเล และลูกหมึกหอม ทางกลุ่มประมงได้ให้ ความส�ำคัญในเรื่องการอนุรักษ์สัตว์ทะเลเป็นอย่างมาก เพราะเราไม่อยากเห็นสัตว์ทะเลสูญพันธุ์ เราจึง อนุรกั ษ์และอนุบาลเอาไว้ เป็นเรือ่ งหลักทีพ่ ๆี่ กลุม่ ประมงได้ให้ความส�ำคัญ กิจกรรมการปล่อยลูกหมึกหอม ลงสูท่ ะเลในครัง้ นีน้ �ำโดย พีแ่ ดง ภาคภูมิ คลองน้อย รองประธาน และพีด่ �ำ ภาสกร คลองน้อย สมาชิกกลุม่ ประมงเรือเล็กพื้นบ้านบ้านนาเกลือ

รายละเอียดของกิจกรรมการปล่อยลูกหมึกหอมลงสู่ทะเล

❶ ประชาสัมพันธ์ชุมชนประมงพื้นบ้านบ้านนาเกลือ ในการอนุรักษ์ทรัพยากรสัตว์ทะเล ❷ ท�ำคลิปวิดิโอที่มีชื่อคลิปว่า “ภาพแรกของชีวิตหมึกน้อย”

วัตถุประสงค์ในการท�ำกิจกรรม ▪ เพื่อประชาสัมพันธ์กิจกรรมอนุรักษ์สัตว์ทะเลของกลุ่มประมงเรือเล็กพื้นบ้านบ้านาเกลือ

47

ขั้นตอนในการท�ำกิจกรรม ❶ ดูสถานที่ในการอนุบาลและอนุรักษ์สัตว์ทะเล รวมถึงลูกหมึกหอม ❷ น�ำลูกหมึกหอมที่อนุบาลไว้ลงเรือ

❸ น�ำเรือออกจากกลุ่มประมง เพื่อน�ำลูกหมึกหอมที่อนุบาลไว้ ปล่อยลงสู่ทะเลในที่ปลอกภัยและเพาะ พันธุ์

❹ การน�ำลูกหมึกหอมที่ได้มา อนุรักษ์และอนุบาลเอาไว้ เพื่อน�ำไปปล่อยลงสู่ทะเลในวันต่อไป ❺

การสัมภาษณ์สมาชิกกลุ่มประมงเรือเล็กพื้นบ้านบ้านนาเกลือ ในเรื่องของการอนุรักษ์สัตว์ทะเล ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ในส่วนของวิถีชีวิตของชาวประมงพื้นบ้านในเมืองเศรษฐกิจและเมืองท่องเที่ยวที่ ส�ำคัญ อย่างเมืองพัทยา กลุ่มประมงหรือชาวประมงได้มีการน�ำพวงไข่หมึกมาอนุบาลและอนุรักษ์ไว้ จน เพาะพันธุ์เป็นตัวแล้วจึงน�ำไปปล่อยคืนสู่ทะเล เพื่อให้ทรัพยากรทางทะเล ในอ่าวนาเกลือและอ่าวพัทยา ได้มีความอุดมสมบูรณ์ในด้านต่างๆ อย่างยั่งยืนต่อไป ทางโครงการU2T ต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี จึงด�ำเนินการจัดท�ำคลิปวิดโิ อ เพือ่ เป็นการ ประชาสัมพันธ์โครงการอนุรักษ์สัตว์ทะเลและอนุบาลลูกหมึกหอม เพื่อให้อยู่คู่กับธรรมชาติทางทะเลต่อ ไป

48

49

50

5151

52

53

5454

วิถีชีวิตกลุ่มประมงพื้นบ้าน เมื่อพ.ศ. 2550 ได้มีการจัดตั้งกลุ่มอย่างเป็นทางการชื่อ “กลุ่มประมงเทศบาลบางละมุง” มีจุดประสงค์ให้ บ้านชายทะเลบางละมุงเป็น “กลุ่มประมงต้นแบบ” ปัจจุบันชื่อ “กลุ่มประมงเรือเล็กบ้านนาเกลือ” ที่มี ศักยภาพและเติบโตอย่างมั่นคง โดยเริ่มจากกลุ่มประมงถักอวนเพื่อจ�ำหน่ายเป็นกลุ่มแรก ต่อมาจัดตั้ง ธนาคารปูมา้ (ปูไข่นอกกระดอง) ธนาคารแม่พนั ธุก์ งุ้ แช่บว๊ ย กลุม่ เลีย้ งหอยหวาน และกลุม่ การท�ำปะการัง เทียม เพื่อรักษาระบบนิเวศของท้องทะเลชายฝั่ง ชาวประมงบ้านบางละมุง ออกตกหมึก จับปลาทู ดักปูม้า เก็บปูใส่ธนาคารปูได้เกือบตลอดทั้งปี ยกเว้นใน ช่วงฤดูมรสุม เดือนพฤษภาคม-กันยายนเท่านัน้ นักท่องเทีย่ วสามารถเข้าร่วมเรียนรูว้ ถิ ชี วี ติ ชาวประมงพืน้ บ้าน โดยออกเรือไปตกหมึก ดักปูมา้ ด้วยเครือ่ งมือประมงดัง้ เดิม เช่น จัน่ และยังได้เข้ามามีสว่ นร่วมในการ ฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ของท้องทะเลด้วยการท�ำปะการังเทียม เพื่อเข้าใจวิถีการด�ำรงอยู่ของชาวประมง บ้านบางละมุงในยุคปัจจุบัน นักท่องเที่ยวสามารถเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิตของการท�ำประมงของเมืองพัทยาในอดีต เรียนรู้ การ ถักอวน การท�ำจั่นดักปู การลงอวนดักปู การเลี้ยงหอยหวาน การตกหมึกและกิจกรรมทางทะเลต่าง ๆ ซึ่ง กิจกรรมดังกล่าวนี้ นอกจากเป็นการสืบสานเรียนรู้การท�ำอาชีพประมงของเมืองพัทยาแล้ว ยังเป็นส่วน หนึ่งของการท�ำความเข้าใจ “จิตวิญญาณ” ดั้งเดิมของพื้นที่เมืองพัทยา เมื่อวันพุธที่ 25 พฤศจิกายน 2564 ทางโครงการมหาวิทยาลัยสู่ต�ำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ หรือ U2T ต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา ร่วมกับสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา และกลุ่มประมงพื้น บ้านบ้านนาเกลือ ได้จดั กิจกรรมวิถชี วี ติ ชุมชนชายฝัง่ ทะเลอ่าวนาเกลือ เพือส�ำรวจวิถชี วี ติ ของพีๆ่ ชาวประมง พื้นบ้านบ้านนาเกลือ ตลอดจนเป็นกิจกรรมประชาสัมพันธ์วิถีชุมชน ให้นักท่องเที่ยวและบุคคลทั่วไป ได้ เข้าใจถึงวิถชี วี ติ ของกลุม่ ประมง กิจกรรมในครัง้ นี้ น�ำโดยพีแ่ ดงและพีด่ �ำ รวมถึงสมาชิกกลุม่ ประมงพืน้ บ้าน บ้านนาเกลือ สุดท้ายนี้ทางโครงการอยากเชิญชวนทุกคนศึกษาวิถีชีวิต รวมถึงการอนุรักษ์ทรัพยากรทาง ทะเลของกลุ่มประมงเรือเล็กพื้นบ้านบ้านนาเกลือ ต่อไปครับ

55

56

57

5858

5959 59

กิจกรรมน�ำลูกหมึกที่กลุ่มประมงมาอนุรักษ์และอนุบาลเอาไว้ ขั้นตอนแรกเราจะน�ำไข่ของหมึกหอมที่ติดมากับอวนของชาวประมง ไข่ของหมึกหอมรูปร่างจะคล้ายกับ ฝักมะขามติดกันเป็นพ่วง ความดกของไข่เฉลีย่ 486-2186ฟอง ใช้ระยะเวลาประมาณ2-3 สัปดาห์ แล้วลูก หมึกจะค่อยๆฟักออกจากไข่ทลี ะตัวซึง่ จะเปลีย่ นเป็นสีนำ�้ ตาลทันทีและว่ายน�ำ้ ได้ทนั ที ความยาวล�ำตัวแรก 0.5 เซนติเมตร รูปร่างคล้ายกับหมึกตัวเต็มวัย จากนั้นก็น�ำลูกหมึกที่ฟักออกมาไปเลี้ยงในบ่ออนุบาลที่ติด ตั้งออกซิเจนได้แล้ว เราจะให้อาหารลูกหมึกเป็นพวกแพลงก์ตอนสัตว์หรือกุ้งเคย กุ้งฝอยตัวเล็กๆโดยให้ อาหารมากพอกับจ�ำนวนลูกหมึกในบ่อเลีย้ ง ไม่ควรเลีย้ งอย่างหนาแน่นจนเกินไปเพราะจะท�ำให้แย่งอาหาร กัน เราจะเลี้ยงลูกหมึกให้แข็งแรงก่อนที่จะน�ำไปปล่อยคืนสู่ธรรมชาติเป็นการเพิ่มจ�ำนวนประชากรหมึก ในธรรมชาติให้เพิ่มมากขึ้น

60

กิจกรรมศึกษาวิถีชีวิตของกลุ่มประมงพื้นบ้านนาเกลือ ในต�ำบลนาเกลือ ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ " ประมงพื้นบ้าน " เป็นชุมชนเล็กๆ อยู่ในต�ำบลนา เกลือ คนกลุ่มนี้ไม่ได้ออกทะเลหาอาหารทะเลเพื่อที่จะน�ำไปขายต่อเท่านั้น แต่ชาวบ้านยังช่วยกันอนุรักษ์ และขยายพันธุ์สัตว์น�้ำ เพื่อที่จะสามารถประกอบอาชีพนี้ได้แบบยั่งยืนสืบไป

61

62

63

กิจกรรมการท�ำผลิตภัณฑ์อาหารทะเลพืน้ บ้านต�ำบลนาเกลือ การท�ำเมนูอาหารทะเลประจ�ำต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี

เมือ่ วันพฤหัสบดีที่ 25 พฤศจิกายน 2564 ทางโครงการมหาวิทยาลัยสูต่ �ำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ หรือ U2T ต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี ได้ด�ำเนินการจัดกิจกรรม การน�ำวัตถุดิบ ขึ้นชื่อของต�ำบลนาเกลือ คือ หมึกสดๆ ของร้านป้าทอง ตลาดลานโพธื์ นาเกลือ น�ำมาประกอบอาหารที่ก็ ขึ้นชื่อเช่นเดียวกับวัตถุดิบ ของต�ำบลนาเกลือ เหมือนกัน

64

เมนูอาหารมีทั้งหมด 3 เมนู แล้วแต่ละเมนูก็ขึ้นชื่อและอร่อยมากของต�ำบลนาเกลือ

เมนูแรก คือ หมึกน�้ำด�ำ เป็นเมนูที่ขึ้นชื่อของ

🠶

🠶

เมนูที่สอง คือ หมึกทอดกระเทียม

🠶

🠶 65

เมนูที่สาม คือ หมึกผัดไข่เค็ม

🠶

🠶

ทัง้ 3 เมนูนี้ เป็นอาหารทะเลพืน้ บ้านของต�ำบลนาเกลือ ทีอ่ ยากให้ทกุ คนได้มาลองทาน แล้วจะติดใจกันนะครับ ทางโครงการของเรา ได้น�ำเมนูอาหารทะเลทั้ง 3 เมนู มาเป็นเมนูอาหารกลางวัน ให้แก่เจ้าหน้าที่โครงการ อาจารย์ที่ปรึกษาโครงการ รวมถึงสมาชิกกลุ่มประมงเรือเล็กพื้นบ้านบ้านนาเกลือ และต่อยอดการท�ำ อาหารทะเลพื้นบ้านของต�ำบลนาเกลือ ทางโครงการต้องขอขอบคุณป้าทอง และสมาชิกกลุ่มประมงเรือ เล็กพื้นบ้านบ้านนาเกลือ ที่ได้ให้เกียรติมาเป็นวิทยากรและท�ำอาหารแสนอร่อยให้พวกเราได้ทานกันครับ สุดท้ายนี้ทางโครงการU2T ต�ำบลนาเกลือ เมืองพัทยา อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี จึงได้จัดท�ำคลิปวิดิ โอกิจกรรมการท�ำเมนูอาหารทะเลต�ำบลนาเกลือ เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์เมนูอาหารทะเลในต�ำบลนา เกลือ รวมถึงต่อยอดผลิตภัณฑ์และอาหารทะเลประจ�ำต�ำบลนาเกลือ ให้นกั ท่องเทีย่ วและคนในพืน้ ทีไ่ ด้รวู้ า่ ในต�ำบลนาเกลือของเรา มีวตั ถุดบิ และอาหารทีด่ ี ตลอดจนให้ทกุ คน ได้เข้าถึงอาหารทะเลของต�ำบลนาเกลือ

66

กิจกรรมถ่ายทอดองค์ความรูข้ องต�ำบลนาเกลือ โรงเรียนเมืองพัทยา 2 (เจริญราษฎร์อทุ ศิ ) โครงการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ “การถ่ายทอดองค์ความรู้ความหลากหลายทางชีวภาพทางทะเลและนัก สื่อความหมายท้องถิ่น” ช่วงเช้า จากสถาบันวิทยาศาสตร์ทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา

67

68

กรกฏาคม 2564 สรุปรายงานสถานภาพต�ำบลนาเกลือ แบบ Infographic เดือนกรกฎาคม 2564 รายงานสถานภาพต�ำบลนาเกลือ

❶ ด้านเศรษฐกิจ

▪ อาชีพหลัก : อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การเกษตร การประมง ▪ อาชีพเสริม : บริการนักท่องเที่ยวทุกประเภท ค้าขาย

❷ ด้านประชากร

▪ จ�ำนวนประชากรทั้งสิ้น รวม 37,129 คน ▪ จ�ำนวนครัวเรือนทั้งสิ้น รวม 8,529 ครัวเรือน

❸ ด้านการศึกษา

▪ มีสถานศึกษาในพื้นที่ ทั้งหมด 22 แห่ง

❹ ด้านสาธารณสุข

▪ มีโรงพยาบาลทั้งหมด 2 แห่ง

❺ ด้านสาธารณูปโภค

▪ ใช้บริการน�้ำประปา จากส�ำนักงานประปาส่วนภูมิภาค สาขาพัทยา ▪ ใช้บริการไฟฟ้า จากส�ำนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคเมืองพัทยา

69

รายงานสถานการณ์โควิดประจ�ำต�ำบลนาเกลือ

รายงานการฝึกอบรมทักษะ อว.

70

เนือ้ หาทีน่ า่ สนใจประจ�ำต�ำบลนาเกลือ อาหารประจ�ำต�ำบลนาเกลือ เมนู "หมึกน�้ำด�ำ" น�้ำหมึกอุดมไปด้วยสารอาหารส�ำคัญ เช่น วิตามินบีสอง วิตามินอี เมลานิน ทอรีน มิวโคโพลีแชคคาไรด์ และกรดไฮบาลูเรนิก ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกาย

71

72

สิงหาคม 2564 สรุปรายงานสถานภาพต�ำบลนาเกลือ แบบ Infographic เดือนกรกฎาคม 2564 รายงานสถานภาพต�ำบลนาเกลือ

❶ ด้านเศรษฐกิจ

▪ อาชีพหลัก : อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การเกษตร การประมง ▪ อาชีพเสริม : บริการนักท่องเที่ยวทุกประเภท ค้าขาย

❷ ด้านประชากร

▪ จ�ำนวนประชากรทั้งสิ้น รวม 37,129 คน ▪ จ�ำนวนครัวเรือนทั้งสิ้น รวม 8,529 ครัวเรือน

❸ ด้านการศึกษา

▪ มีสถานศึกษาในพื้นที่ ทั้งหมด 22 แห่ง

❹ ด้านสาธารณสุข

▪ มีโรงพยาบาลทั้งหมด 2 แห่ง

❺ ด้านสาธารณูปโภค

▪ ใช้บริการน�้ำประปา จากส�ำนักงานประปาส่วนภูมิภาค สาขาพัทยา ▪ ใช้บริการไฟฟ้า จากส�ำนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคเมืองพัทยา

73

รายงานสถานการณ์โควิดประจ�ำต�ำบลนาเกลือ

รายงานการฝึกอบรมทักษะ อว.

74

สถานที่ท่องเที่ยวต�ำบลนาเกลือที่น่าสนใจ ปราสาทสัจธรรม เป็นปราสาททีท่ �ำด้วยไม้ทง้ั หลังทีม่ ขี นาตใหญ่ทสี่ ดุ ในประเทศไทย ภายในปราสาทได้แฝงเนือ้ หาทางปรัชญา และศิลปวัฒนธรรมอันเป็นมรดกของมนุษย์ สะท้อนให้เห็นถึงความส�ำคัญของศาสนาในฐานะเป็นเครื่อง ค�้ำจุนโลก โดยเน้นหลักส�ำคัญคือ ก่อก�ำเนิดทั้ง 7 และคุณธรรมข้อประพฤติปฏิบัติทั้ง 4 ตั้งอยู่ ณ บริเวณ แหลมราชเวช ต�ำบลนาเกลือ อ�ำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี

75

76

77

78

79

80

มาตรการการแพร่ ร ะบาดโควิ ด “ยึ ด หลั ก D-M-H-T-T-A เพื ่ อ รั บ มื ิ อ โควิ ด 19”

81

เมื่อวันที่ 5 มกราคม 2564 กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขได้แนะนำ�ประชาชนบางส่วนที่กำ�ลัง ทยอยเดินทางกลับจากภูมิลำ�เนา หลังหยุดยาวช่วงปีใหม่เพื่อหลีกเลี่ยงรถติด ขอให้ยึดหลัก D-M-H-T-T อย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันตนเองจากโรคโควิด19และสังเกตอาการตนเองหากมีไข้และมีอาการระบบ ทางเดินหายใจให้รีบไปพบแพทย์โดยเร็ว โดยนายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่าในช่วงหลังจากหยุดยาวปีใหม่ประชาชนส่วนใหญ่เดินทางกลับมาทำ�งานและบางส่วนทยอยเดิน ทางกลับมาใน ภายหลังเพื่อหลีกเลี่ยงรถติดซึ่งในช่วงนี้มีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา2019 ระลอกใหม่กรมควบคุมโรคจึงขอแนะประชาชนป้องกันตนเองโดยยึดหลักD-M-H-T-T ได้แก่ D : Social Distancing เว้นระยะห่าง 1-2 เมตร เลี่ยงการอยู่ในที่แออัด M : Mask Wearing สวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย ตลอดเวลา H : Hand Washing ล้างมือบ่อยๆ ด้วยน้ำ�และสบู่ หรือเจลแอลกอฮอล์ T : Testing การตรวจ วัดอุณหภูมิและตรวจหาเชื้อโควิด 19 ในกรณีที่มีอาการเข้าข่าย T : Thai Cha Na สแกนไทยชนะก่อนเข้า-ออกสถานที่สาธารณะทุกครั้ง เพื่อให้มีข้อมูลในการประสา นานได้ง่ายขึ้น

ภาพที่ 1 : ยึดหลัก D-M-H-T-T ณ วันที่ 5 มกราคม 2564 ที่มา : https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=16434&deptcode=brc

82

และเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม 2564 กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ขอความร่วมมือประชาชน เคร่งครัดมาตรการ D-M-H-T-T-A อย่างต่อเนื่อง โดยเน้นสวมหน้ากาก 100% ล้างมือบ่อยๆ และเว้น ระยะห่าง รวมถึงหลีกเลี่ยงการสัมผัสจุดเสี่ยงที่สัมผัสร่วมกันบ่อยๆหากสัมผัสแล้วควรล้างมือด้วยน้ำ�และ สบู่หรือเจลแอลกอฮอล์โดยเร็ว เพื่อป้องกันโรคโควิด19 และเมื่อกลับถึงบ้านต้องทำ�ความสะอาดร่างกาย ทันที เพื่อลดโอกาสการนำ�เชื้อเข้ามาติดต่อสู่คนในครอบครัว โดยนายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรคกล่าวว่า ในช่วงนี้สถานการณ์ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา2019 ในประเทศไทยยัง คงพบผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง กรมควบคุมโรคจึงขอให้ประชาชนอยู่บ้านให้มากที่สุดเพื่อลดการติดเชื้อโควิด 19 ส่วนสถานที่ทำ�งานขอให้เน้นการทำ�งานที่บ้าน (Work From Home) เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ และไม่นำ�เชื้อจากนอกบ้านมาแพร่สู่คนในครอบครัวหากจำ�เป็นต้องเดินทางออกไปทำ�งานหรือออกไปทำ� ธุระส่วนตัวนอกบ้านให้ปฏิบัติตามมาตรการ D-M-H-T-T-A อย่างเคร่งครัด ได้แก่ D : Distancing เว้นระยะระหว่างบุคคล หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้อื่น M : Mask wearing สวมหน้ากากผ้า หรือหน้ากากอนามัยตลอดเวลา H : Hand washing ล้างมือบ่อยๆ จัดให้มีจุดบริการเจลล้างมืออย่างทั่วถึงเพียงพอ T : Temperature ตรวจวัดอุณหภูมิร่างกายก่อนเข้าใช้บริการเพื่อคัดกรองผู้ใช้บริการที่อาจไม่สบาย T : Testing ตรวจหาเชื้อโควิด 19 A : Application ติดตั้งและใช้แอปพลิเคชัน “ไทยชนะ” และ “หมอชนะ” ก่อนเข้า-ออก สถานที่ทุก ครั้ง

ภาพที่ 1 : ยึดหลัก D-M-H-T-T ณ วันที่ 5 มกราคม 2564 ที่มา : https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=16434&deptcode=brc ประชาชนได้ยินชื่อมาตรการป้องกันโควิดที่ประกอบด้วย อักษรภาษาอังกฤษ 5-6 ตัว คือ “DMHTTA” ซึ่งตอนแรกสุดมี เพียง 3 ตัวอักษร คือ DMH ต่อมาเพิ่มเป็น DMHT และสุดท้าย DMHTTA ที่ชวนสับสนหรือแม้แต่ภาครัฐด้วยกันเองก็ใช้

83

พัฒนาการของ DMHTTA

มาตรการนี้มีเพียง 3 ตัวอักษร คือ DMH โดยผู้ที่นำ�ตัวย่อนี้มาใช้ในระดับกระทรวงเป็น คนแรกคือ นพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต ปลัดกระทรวงสาธารณสุขคนปัจจุบัน โดยในวันที่ 1 ตุลาคม 2563 วันแรกที่เข้า รับ ตำ�แหน่ง ได้พบปะกับสื่อมวลชน กล่าวว่า “ในฐานะที่ตนทำ�งานกรมสุขภาพจิตมา มีคาถา DMH คือ D-Distancing เว้นระยะห่าง M-Mask สวมหน้ากากอนามัย และ H-Hand Washing ล้างมือ” สังเกตุ ว่า DMH เป็นชื่อย่อของกรมสุขภาพจิตในภาษาอังกฤษ (Department of Mental Health) และน่า จะเป็นความบังเอิญ ที่มีลำ�ดับคำ�ตรงกับคำ�ขวัญ 3 คำ�ของ นพ.ทวีศิลป์ พอดี ต่อมาปลายเดือนตุลาคม 2563 มี T-Testing ตรวจเร็ว รักษาเร็ว ควบคุมโรคเร็ว และต่อเนื่องเพิ่มมา อีก 1 ตัวเป็น DMHT ตัวย่อนี้ บุคลากรทางการแพทย์จะจำ�ง่าย เพราะเป็นตัวย่อของโรคที่แพทย์ใช้อยู่ก่อนแล้ว โดย DM คือเบาหวาน (Diabetes mellitus) ส่วน HT คือความดันโลหิตสูง (Hypertension) ซึ่งผู้ป่วยหลาย รายมักพบ 2 โรค นี้พร้อมกัน จึงเรียกติดกันอยู่แล้วว่า ‘ผู้ป่วยมีโรคประจำ�ตัวเป็น DM HT’

ภาพที่ 3 : จาก Twitter กระทรวงสาธารณสุข ณ วันที่ 29 ตุลาคม 2563 ที่มา : https://thestandard.co/dmhtta-disease-prevention-measure/

84

T ตัวที่ 2 เพิ่มเข้ามาเป็น DMHTT ในช่วงที่เริ่มมีการระบาดระลอกที่ 2 โดยในขณะนั้นหมายถึง T-Thai Chana การสแกนไทยชนะ ถ้าจะให้เฉพาะเจาะจงวันที่เพิ่มตัว T น่าจะเป็นวันที่ 27 ธันวาคม 2564 เพราะใน วันที่ 25 ธันวาคม ศบค. เพิ่งประกาศมาตรการป้องกันควบคุมโรคในเทศกาลปีใหม่ไป แต่ยังมี เพียงแค่ 4 ตัวอักษร ถึงแม้จะกำ�หนดให้มีการสแกนไทยชนะในรายละเอียดก็ตาม

ภาพที่ 4 : จาก Facebook ศูนย์ข้อมูล COVID-19 ณ วันที่ 27 ธันวาคม 2564 ที่มา : https://thestandard.co/dmhtta-disease-prevention-measure/

85

หลายท่านน่าจะคุ้นเคยกับ DMHTT มากกว่า DMHTTA เพราะกระทรวงสาธารณสุขเพิ่งจะแยก A Application แอปพลิเคชันไทยชนะออกมาในการระบาดระลอกที่ 3 (น่าจะเป็นช่วงประกาศมาตรการ ป้องกัน ควบคุมโรคในเทศกาลสงกรานต์) และแยก ‘T-Temperature’ การตรวจวัดอุณหภูมิออกมา แทนที่ ‘T-Thai Chana’ เดิม ในขณะที่บางหน่วยงาน เช่น ระดับจังหวัด ยังใช้ตัวอักษรย่อแบบเดิมอยู่

ภาพที่ 5 : จาก Facebook ศูนย์ข้อมูล COVID-19 ณ วันที่ 7 เมษายน 2564 ที่มา : https://thestandard.co/dmhtta-disease-prevention-measure/

ในเมื่อศบค.ประกาศใช้ตัวย่อมาตรการDMHTTA(ถึงแม้จะไม่ได้ระบุในข้อกำ�หนดที่ประกาศในราชกิจ จานุเบกษาแต่ข้อสั่งการจาก ศปก.ศบค. ถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ระบุมาตรการนี้ไว้) ทำ�ให้เวลาได้ยิน มาตร การ DMHTT จะเกิดความสับสนว่า ตกลงแล้วจำ�เป็นต้องใช้สแกนไทยชนะหรือไม่เพราะบางหน่วย งานอาจยัง เข้าใจว่า T ตัวสุดท้ายหมายถึง T-Thai Chana ก็ได้ยกตัวอย่างความลักลั่นของการสื่อสาร มาตรการด้วยตัวย่อนี้คือ เมื่อวันที่ 28 สิงหาคม 2564 พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี โพสต์ ข้อความผ่านเพจเฟซบุ๊กชี้แจงมาตรการป้องกันแบบครอบจักรวาล(Universal Prevention)ว่าเป็น ‘การยกระดับมาตรการ DMHT (อยู่ห่าง-ใส่มาสก์-ล้างมือ-วัดอุณหภูมิ)’ ทำ�ให้เกิดความสงสัยว่า TA ที่ไม่ ได้ถูกยกระดับไปด้วย ยังจำ�เป็นอยู่หรือ ไม่ โดยเฉพาะ A-Application ที่ในระยะหลัง ศบค. ไม่ได้เน้นย้ำ� มาตรการนี้เลยและไม่แน่ใจว่ากรมควบคุมโรคยังใช้แอปพลิเคชันไทยชนะในการสอบสวนโรคอยู่หรือไม่ ในขณะที่ประชาชนก็น่าจะไม่ได้สแกนไทยชนะเช่นกันเนื่องจากไม่ได้รับประโยชน์จากแอปพลิเคชันและ มีความยุ่งยากในการใช้งาน(ศบค.และกระทรวงสาธารณสุขควรมีการติดตามและประเมินผลมาตรการนี้)

86

7 step การล้างมือป้องกันเชื้อ covid 19

การป้องกันโรคติดต่อที่ง่ายและประหยัดที่สุด คงจะไม่มีวิธีใดที่ดีไปกว่า ‘การล้างมือ’ เพราะ ‘มือ’ เป็น อวัยวะสำ�คัญที่เราใช้สัมผัสผู้อื่นใช้จับสัมผัสสิ่งของต่างๆมากที่สุดจึงเสมือนเป็นสื่อกลางในการแลก เปลี่ยนเชื้อโรคจากภายนอกเข้าสู่ตัวเรา และเชื้อโรคจากร่างกายเราไปสู่ผู้อื่นได้ในเวลาเดียวกัน การหมั่น ล้างมือด้วยสบู่จึงเป็นวิธีการง่ายๆที่ทั้งสะดวก ประหยัด สามารถปฏิบัติได้ด้วยตนเอง เพื่อลดโอกาสการ ติดเชื้อโรคต่างๆได้ซึ่งโรคที่พบบ่อยคือ โรคติดเชื้อทางเดินอาหาร เช่น โรคอุจจาระร่วง หรือโรคติดเชื้อ ระบบทางเดินหายใจอย่าง ไข้หวัด และโรคปอดบวม แต่! ปฏิเสธไม่ได้ว่าการล้างมือของคนทั่วไปมักจะ ล้างไม่สะอาดและไม่ทั่วถึงเพราะมักจะเคยชินกับการรีบล้างแค่ฝ่ามือไม่ได้ล้างในส่วนของปลายนิ้วอัน เป็นที่เป็นส่วนที่นำ�เชื้อโรคได้ดีที่สุดดังนั้นจากคำ�แนะนำ�ของหน่วยงานต่างๆวิธีการล้างมือเพื่อให้เกิด ประสิทธิภาพสูงสุดที่ถูกต้องควรล้างมือให้ครบ 7 ขั้นตอน และควรใช้เวลาอย่างน้อย 20 วินาที ดังนี้

🠶

ขั้นตอนที่ 1 ฝ่ามือถูฝ่ามือ ล้างมือด้วยน้ำ�สะอาด ถูสบู่จนขึ้นฟอง หลังจากนั้นนำ�ฝ่ามือทั้งสองข้างประกบกัน และถูวนให้ทั่ว

2 ถูหลังมือและซอกนิ้ว เพื่อฆ่าเชื้อโรคบริเวณมือและซอกนิ้ว โดยใช้ฝ่ามือถูบริเวณหลังมือและซอกนิ้วสลับไปมาทั้งสองข้าง 3 ถูฝ่ามือและซอกนิ้ว นำ�มือทั้งสองข้างมาประกบกัน ถูฝ่ามือและซอกนิ้วด้านหน้าให้สะอาด 4 หลังนิ้วมือถูฝ่ามือ ให้นิ้วมือทั้งสองข้างงอเกี่ยวกัน ถูวนไปมา 5 ถูนิ้วและโคนนิ้วหัวแม่มือ กางนิ้วหัวแม่มือแยกออกมา ใช้ฝ่ามืออีกข้างกำ�รอบนิ้วหัวแม่มือ แล้วถูหมุนไปรอบ ๆ ทำ�สลับกัน 6 ถูปลายนิ้วมือบนฝ่ามือ ให้แบมือแล้วใช้ปลายนิ้วมืออีกข้างถูวนเป็นวงกลม จากนั้นสลับข้างทำ�แบบเดียวกัน 7 ถูรอบข้อมือ กำ�มือรอบข้อมือข้างหนึ่ง ถูวนจนกว่าจะสะอาด หลังจากนั้นให้เปลี่ยนข้างทำ�แบบเดียวกับมือข้างแรก

ระยะเวลาท�ำความสะอาดควรใช้เวลาล้างมือทั้ง 7 ขั้นตอนรวมกันไม่น้อยกว่า 20 วินาที และล้างให้ครบ 2 รอบ นอกจากนี้การท�ำให้มือแห้งควรใช้กระดาษเช็ดมือแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง และหลังเช็ดมือแล้ว ให้ปิด ก๊อกน�้ำโดยสัมผัสผ่านกระดาษเช็ดมือ ไม่ควรใช้มือสัมผัสที่ก๊อกโดยตรงเพราะการล้างมือที่ถูกต้องจะช่วย ลดความเสีย่ ง และแพร่กระจายของโรคติดต่อหลายโรค ดังนัน้ จึงจ�ำเป็นต้องล้างมืออย่างถูกวิธี ทุกคนควร หันมาใส่ใจกับการล้างมือด้วยน�้ำและสบู่ทุกครั้ง ทั้งก่อน – หลังท�ำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น ทุกครั้งก่อนและ หลังรับประทานอาหาร เตรียมอาหาร หรือปอกผลไม้ หลังการใช้หอ้ งนำ�้ หลังการไอจาม หรือไปสัมผัสสาร คัดหลั่งของผู้ป่วยหลังสัมผัสหรือเล่นกับสัตว์เลี้ยงหรือล้างมือหลังเสร็จกิจกรรมที่ท�ำให้มือสกปรกเป็นต้น เพือ่ เป็นการป้องกันโรคและยังเป็นการรักษาสุขอนามัยให้สะอาดอยูเ่ สมออีกทัง้ ยังเป็นการปลูกฝังสุขนิสยั ทีด่ ใี นการล้างมือเพียงเท่านีเ้ ราก็สามารถป้องกันไม่ให้เชือ้ โรคเข้าสูร่ า่ งกาย ลดเสีย่ งการติดเชือ้ และลดการ แพร่กระจายของเชื้อโรคได้

87

7 ขั้นตอน การป้องกันตนเองจากไวรัส Covid-19

แนวทางปฏิบัติเพื่อการป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) หรือโค วิด 19 สำ�หรับประชาชนทั่วไปและกลุ่มเสี่ยง แนวทางการดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล เพื่อป้องกันและลดการแพร่เชื้อโควิด 19 1. ออกจากบ้านเมื่อจำ�เป็นเท่านั้น หากออกนอกบ้านให้เว้นระยะห่างจากคนอื่นอย่างน้อย 1-2 เมตร หลีกเลี่ยงการเข้าไปในพื้นที่ที่มีคนหนาแน่น แออัด หรือพื้นที่ปิด 2. สวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าตลอดเวลา เมื่ออยู่นอกบ้าน 3. ใช้รถสาธารณะเมื่อจำ�เป็นเท่านั้น หากต้องซ้อนมอเตอร์ไซด์ควรนั่งหันข้าง 4. ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ทุกครั้ง ก่อนรับประทานอาหาร หลังใช้ส้วม หรือหลังจาก ไอจาม หรือหลังสัมผัสจุดเสี่ยงที่มีผู้ใช้งานร่วมกันในที่สาธารณะ เช่น กลอนหรือลูกบิดประตู ราวจับหรือ ราวบันได เป็นต้น 5. หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสใบหน้า ตา ปาก จมูก โดยไม่จำ�เป็น 6. ผู้ที่เป็นกลุ่มเสี่ยง ผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 70 ปี ผู้มีโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ โรคความดัน โลหิตสูง โรคปอด และเด็กอายุต่ำ�กว่า 5 ปี ให้เลี่ยงการออกนอกบ้าน เว้นแต่จำ�เป็น ให้ออกนอกบ้าน น้อยที่สุด ในระยะเวลาสั้นที่สุด 7. แยกของใช้ส่วนตัว ไม่ควรใช้ของร่วมกับผู้อื่น 8. เลือกทานอาหารที่ร้อนหรือปรุงสุกใหม่ๆ ควรทานอาหารแยกสำ�รับ หรือหากทานอาหารร่วมกันให้ ใช้ช้อนกลางส่วนตัว ออกกำ�ลังกายสม่ำ�เสมอ และพักผ่อนให้เพียงพอ 9. หากเดินทางกลับจากประเทศหรือพื้นที่ที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด 19 ควรกักตัวเองที่ บ้าน 14 วัน และปฏิบัติตามประกาศของกระทรวงสาธารณสุข

88

แนวทางการปฏิบัติสำ�หรับกลุ่มเสี่ยง 1. คำ�แนะนำ�สำ�หรับผู้สูงอายุและผู้ที่อยู่ร่วมกับผู้สูงอายุ

จากสถานการณ์ ก ารแพร่ ร ะบาดของโรคโควิ ด 19ที่ มี ก ารแพร่ ร ะบาดเป็ น วงกว้ า งผู้ สู ง อายุ ถื อ เป็ น ประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคที่มีอาการรุนแรงมากกว่ากลุ่มวัยอื่น การอยู่รวมกันเป็นครอบครัวที่มี สมาชิกในบ้านมีประวัติเดินทางมาจากพื้นที่เสี่ยง อาจทำ�ให้ผู้สูงอายุติดเชื้อได้ ดังนั้น ผู้สูงอายุและบุคคล ในครอบครัวควรมีการปฏิบัติตน เพื่อการป้องกันการรับสัมผัสและแพร่กระจายเชื้อโรค ดังนี้

1.1 คำ�แนะนำ�สำ�หรับผู้สูงอายุ • ล้างมือบ่อยๆ ด้วยน�้ำและสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ 70 % ทุกครั้งก่อนรับประทานอาหารหลัง เข้าส้วม หรือเมื่อสัมผัสสิ่งของร่วมกับผู้อื่น หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสใบหน้า ตา ปาก จมูก • เลือกทานอาหารที่ร้อนหรือปรุงสุกใหม่ๆ ควรทานอาหารแยกส�ำรับหรือหากทานอาหารร่วม กันให้ใช้ช้อนกลางส่วนตัว ออกก�ำลังกายสม�่ำเสมอ และพักผ่อนให้เพียงพอ • หากไอ จาม ใช้ผ้าเช็ดหน้าหรือกระดาษทิชชูปิดปากหรือใช้ข้อศอกปิดปากจมูก และท�ำความสะอาดมือ ด้วยสบู่และน�้ำหรือเจลแอลกอฮอล์ทันที หรือให้สวมหน้ากาก หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ชิดผู้ที่มีอาการหวัด มี ไข้ ไอ จาม มีน�้ำมูก • งดออกจากบ้านหรือเข้าไปในบริเวณที่มีคนแออัด หากจ�ำเป็นให้ใส่หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้า ใช้ เวลาน้อยทีส่ ดุ รักษาระยะห่างจากบุคคลอืน่ 1 - 2 เมตร หลีกเลีย่ งการสวมกอดหรือพูดคุยในระยะใกล้ชดิ กับบุคคลอื่น และเปลี่ยนมาใช้การสื่อสารทางโทรศัพท์ หรือ Social media • หากมีโรคประจ�ำตัว ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงหรือโรคปอด อุดกัน้ เรือ้ รัง โรคมะเร็ง ควรจัดเตรียมยาส�ำรองส�ำหรับรักษาโรคประจ�ำตัวของผูส้ งู อายุไว้ ภายใต้ดลุ ยพินจิ ของแพทย์หากถึงก�ำหนดตรวจตามนัด ให้ติดต่อขอค�ำแนะน�ำจากแพทย์ และให้ญาติไปรับยาแทน • ดูแลสภาพจิตใจของตนเอง ไม่ให้เครียดเกินไป หาวิธีผ่อนคลายความเครียด เช่น การออกก�ำลังกาย ที่เหมาะสมกับสุขภาพ (เช่น ร�ำมวยจีน โยคะ) ฟังเพลง ร้องเพลง หรือเล่นดนตรีปลูกต้นไม้ท�ำสวน จัด ห้อง ตกแต่งบ้าน เล่นกับสัตว์เลี้ยง สวดมนต์ นั่งสมาธิ การฝึกหายใจคลายเครียดท�ำบุญตักบาตร เป็นต้น

89

1.2 คำ�แนะนำ�สำ�หรับผู้ที่อยู่ร่วมกับผู้สูงอายุ

• หมั่นสังเกตตนเอง ว่ามีอาการไข้ หรืออาการทางเดินหายใจหรือไม่ หากพบว่ามีอาการดัง กล่าวควรงดการใกล้ชิดกับผู้สูงอายุ • หลีกเลี่ยงการคลุกคลีกับผู้สูงอายุโดยไม่จำ�เป็น หาวิธีการสร้างความสัมพันธ์อันดี โดยรักษา ระยะห่างกับผู้สูงอายุ • ผู้ที่ทำ�หน้าที่ดูแลผู้สูงอายุ ต้องสวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลา และล้างมือทุกครั้งก่อน ให้การดูแล

2. คำ�แนะนำ�สำ�หรับผู้ที่มีโรคประจำ�ตัว เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรค หลอดเลือดหัวใจและสมอง โรคระบบทางเดินหายใจ ผู้ที่มีโรคประจำ�ตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจและสมอง และโรคระบบทาง เดินหายใจ หากมีการติดเชื้อโควิด 19 จะมีความเสี่ยงต่อการป่วยรุนแรงมากกว่าคนทั่วไป เพื่อเป็นการ ป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อหรือป่วยรุนแรง จึงมีคำ�แนะนำ�ดังนี้

2.1 คำ�แนะนำ�สำ�หรับผู้ป่วย • ให้อยู่ในที่พักอาศัย เว้นการคลุกคลีใกล้ชิดกับบุคคลที่ไม่ใช่ผู้ดูแล รักษาระยะห่างระหว่าง บุคคล 1 - 2 เมตร • หากต้องออกนอกที่พักอาศัย ไปในพื้นที่ที่มีคนแออัด หรือโดยสารรถสาธารณะ ให้สวม หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าตลอดเวลา • งดใช้ของหรือเครื่องใช้ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น • มีหมายเลขโทรศัพท์ติดต่อของสถานพยาบาลที่รักษาประจำ� เพื่อปรึกษาปัญหาสุขภาพ • ติดต่อสถานพยาบาลที่รักษาประจำ�ก่อนกำ�หนดนัด เพื่อรับทราบข้อปฏิบัติ เช่น ให้ญาติหรือ ผู้อื่นไปรับยาแทน ให้ไปรับยาใกล้บ้าน หรือให้ย้ายไปตรวจที่สถานพยาบาลอื่น • รับประทานยาสม่ำ�เสมอ และหมั่นตรวจสุขภาพตนเอง เช่น วัดความดันโลหิต หรือวัดระดับ น้ำ�ตาลในเลือดเองที่บ้าน • หากมีอาการป่วยฉุกเฉิน ให้โทรเรียก 1669

90

2.2 คำ�แนะนำ�สำ�หรับญาติผู้ใกล้ชิด และผู้ดูแล • สวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลาที่ให้การดูแล • ล้างมือก่อนและหลังการให้การดูแล • หากมีอาการผิดปกติของระบบทางเดินหายใจ เช่น มีน้ำ�มูก ไอ เจ็บคอ หรือรู้สึกมีไข้ต้องงด การให้การดูแล หรืออยู่ใกล้ชิด ควรมอบหมายผู้อื่นทำ�หน้าที่แทน • ทำ�ความสะอาดเครื่องมือหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ต้องใช้ประจำ�ร่วมกันในบ้าน เช่น เครื่องวัดความดันโลหิตด้วยแอลกอฮอล์

3. คำ�แนะนำ�สำ�หรับกลุ่มเด็กเล็กที่มีอายุต่ำ�กว่า 5 ปี รวมถึงหญิงตั้งครรภ์หญิง หลังคลอดที่มีหน้าที่ดูแลเด็กเล็ก 3.1 คำ�แนะนำ�สำ�หรับกลุ่มเด็กเล็กที่มีอายุต่ำ�กว่า 5 ปี โรคโควิด 19 มีอันตรายต่อเด็กเช่นเดียวกับโรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจทั่วไป เช่น ไข้หวัดใหญ่ ไข้ หวัดธรรมดา จึงมีคำ�แนะนำ�สำ�หรับผู้ปกครอง ดังนี้ • ห้ามพาเด็กออกไปที่สาธารณะโดยไม่จำ�เป็น ควรให้เด็กเล่นในบ้าน • เว้นระยะห่างทางสังคม (Social Distancing) ใกล้ชิดคนอื่นให้น้อยที่สุด • ผู้ใหญ่ที่ดูแลเด็กไม่ควรออกไปนอกบ้าน ถ้าจำ�เป็นต้องออกไปเมื่อกลับมาถึงบ้าน ต้องอาบน้ำ� เปลี่ยนเสื้อผ้า ก่อนมาเล่นกับเด็ก • สอนเด็กล้างมือ ใส่หน้ากาก กินอาหารที่มีประโยชน์ ปรุงสุก สะอาด และนอนพักผ่อนให้ เพียงพอ • หากเด็กติดเชื้อโควิด 19 อาการของโรค เริ่มตั้งแต่มีอาการหวัดน้อยๆ จนถึงปอดอักเสบหรือ ปอดบวม และหากมีโรคประจำ�ตัว ก็จะมีอาการชัดเจนอย่างรวดเร็ว ดังนั้น ถ้าเริ่มมีอาการ ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที

91

3.2 คำ�แนะนำ�สำ�หรับหญิงตั้งครรภ์ หญิงหลังคลอด ที่มีหน้าที่ดูแลเด็กเล็ก เนื่องจากเชื้อโควิด 19 เป็นเชื้อไวรัสชนิดใหม่ ยังไม่มีข้อมูลว่าหญิงตั้งครรภ์มีโอกาสติดเชื้อมากกว่าคน ทั่วไปหรือไม่ จึงมีคำ�แนะนำ�ดังนี้

3.2.1 การดูแลหญิงตั้งครรภ์ หญิงหลังคลอด กลุ่มปกติ กลุ่มปกติคือ กลุ่มที่ไม่ติดเชื้อ ใช้หลักการป้องกันการแพร่ระบาดของเชื้ออย่างเคร่งครัด โดย • หลีกเลี่ยงการสัมผัสหรืออยู่ใกล้ชิดผู้ที่มีไข้ หรือมีอาการระบบทางเดินหายใจ หรือผู้ที่เดินทาง มาจากพื้นที่เสี่ยง • หลีกเลี่ยงการอยู่สถานที่ที่มีผู้คนแออัด หรือรวมกลุ่มกันจำ�นวนมาก • สวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าตลอดเวลาเมื่อออกนอกบ้าน • หากต้องอยู่ในสถานที่สาธารณะ ควรเว้นระยะห่างจากบุคคลอื่นอย่างน้อย 1-2 เมตร • หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสบริเวณดวงตา ปาก และจมูก • รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่เสมอ • แยกภาชนะรับประทานอาหารและงดใช้ของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น • ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ 70% • เฝ้าระวังอาการ โดยเฉพาะอาการไข้หรืออาการระบบทางเดินหายใจ หากมีอาการป่วยเล็ก น้อย ควรพักผ่อนอยู่ที่บ้าน ถ้ามีอาการไข้ ไอ เจ็บคอ หายใจเหนื่อย ควรรีบไปพบแพทย์ • หากถึงกำ�หนดนัดฝากครรภ์ สามารถติดต่อขอคำ�แนะนำ�กับแพทย์ที่ฝากครรภ์ เพื่อพิจารณา ความจำ�เป็นในการไปตรวจตามนัด

3.2.2 การดูแลหญิงตั้งครรภ์ หญิงหลังคลอดที่เป็นกลุ่มเสี่ยงติดเชื้อโควิด 19 กลุ่มเสี่ยง ได้แก่ ผู้ที่มีประวัติเดินทางมาจากพื้นที่เสี่ยง หรือสัมผัส/ใกล้ชิดผู้ป่วยโควิด 19 • แยกตนเองออกจากครอบครัวและสังเกตอาการจนครบ 14 วัน งดการใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น • งดออกไปในที่ชุมชนโดยไม่จําเป็น และอยู่ห่างจากผู้อื่น ในระยะ 1 - 2 เมตร • กรณีครบกำ�หนดนัดฝากครรภ์ ต้องแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบว่าตนเองอยู่ระหว่างการเฝ้า ระวัง14 วัน เพื่อพิจารณาเลื่อนการฝากครรภ์ และปฏิบัติตามคำ�แนะนำ�ของเจ้าหน้าที่ • กรณีเจ็บครรภ์คลอด ต้องไปโรงพยาบาลทันที และแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบว่าตนเองอยู่ ระหว่างการเฝ้าระวัง 14 วัน

92

3.3.3 คำ�แนะนำ�สำ�หรับการดูแลทารกแรกเกิด กรณีแม่เป็นผู้ที่สงสัยติดเชื้อหรือติดเชื้อโควิด 19 ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานการติดต่อผ่านทางรกหรือผ่านทางน�้ำนม แต่ทารกที่เกิดจากแม่ที่ติดเชื้อโควิด 19 จัดเป็นผูม้ คี วามเสีย่ ง จะต้องมีการแยกตัวออกจากทารกอืน่ และต้องสังเกตอาการ เป็นเวลา 14 วันส�ำหรับ แนวทางการเลีย้ งลูกด้วยนมแม่ เมือ่ ค�ำนึงถึงประโยชน์ของการเลีย้ งลูกด้วยนมแม่และยังไม่มหี ลักฐานทาง วิชาการในการแพร่เชื้อไวรัสผ่านทางน้ำนม ดังนั้น ทารกจึงสามารถกินนมแม่ได้ โดยปฏิบัติตามแนวทาง ป้องกันการติดเชื้ออย่างเคร่งครัด ดังนี้

คำ�แนะนำ�สำ�หรับแม่ ในกรณีสงสัยว่าจะติดเชื้อหรือติดเชื้อโควิด 19 แล้ว • กรณีแม่เป็นผู้ที่สงสัยว่าจะติดเชื้อหรือติดเชื้อโควิด 19 แล้ว แต่อาการไม่มาก สามารถกอด ลูกและให้นมจากเต้าได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของแม่และครอบครัว ต้องปฏิบัติตาม แนวทางป้องกันการติดเชื้ออย่างเคร่งครัด • กรณีแม่ทตี่ ดิ เชือ้ โควิด 19 และมีอาการชัดเจน หากยังสามารถบีบน้�ำ นมได้ ให้ใช้วธิ บี บี น�้ำ นม และให้ผู้ช่วยเป็นผู้ป้อนนมแก่ลูก หากไม่สามารถบีบน้ำ�นมเองได้ อาจพิจารณาใช้นมผงแทน ก. ข้อปฏิบัติในกรณีให้ทารกกินนมจากเต้า 1) อาบน้ำ�หรือเช็ดทำ�ความสะอาดบริเวณเต้านมและหัวนมด้วยสบู่และน้ำ� 2) ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่และน้ำ� นานอย่างน้อย 20 วินาที หรือใช้แอลกอฮอล์เข้มข้น 70% เช็ดทำ�ความสะอาด 3) สวมหน้ากากอนามัยตลอดการทำ�กิจกรรมเกี่ยวกับการให้นมลูก 4) ไม่สัมผัสบริเวณใบหน้าของทารก เช่น การหอมแก้ม ข. ข้อปฏิบัติในการบีบน้ำ�นม และการป้อนนม 1) อาบน้ำ�หรือเช็ดทำ�ความสะอาดบริเวณเต้านมและหัวนมด้วยน้ำ�และสบู่ 2) ล้างมือให้สะอาดด้วยน้ำ�และสบู่ นานอย่างน้อย 20 วินาที หรือใช้แอลกอฮอล์เข้มข้น 70%เช็ดทำ�ความสะอาด 3) สวมหน้ากากอนามัย ตลอดการทำ�กิจกรรมเกี่ยวกับการเตรียมนมละการให้นม 4) ไม่สัมผัสบริเวณใบหน้าของทารก เช่น การหอมแก้ม 5) หาผู้ช่วยหรือญาติที่มีสุขภาพแข็งแรง ทราบวิธีการป้อนนมที่ถูกต้อง และต้องปฏิบัติตามวิธี การป้องกันตนเองอย่างเคร่งครัด โดยนำ�น้ำ�นมแม่มาป้อนด้วยการใช้ช้อน หรือขวดนม

93

" หากพบผู้สูงอายุ เด็ก หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีโรคประจ�ำตัว เช่น โรคปอด โรคเบาหวาน

มีอาการทางเดินหายใจ ไอ เจ็บคอ หายใจเหนื่อย มีน�้ำมูก จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส

ให้รีบไปรับการตรวจรักษาที่โรงพยาบาลใกล้บ้านทันที หากมาช้าเกิน 48 ชั่วโมง จะมีโอกาสเสียชีวิตได้ "

94

บรรณานุกรม 7 step การล้างมือป้องกัน covid – 19 https://oryor.com/%E0%B8%AD%E0%B8%A2/infographic/detail/73/1864 https://www.nestle.co.th/th/nhw/nutrition/immunity/wash-hand-hygiene https://www.bangkokbiznews.com/pr-news/biz2u/271599

7 ขั้นตอน การป้องกันตนเองจากไวรัส Covid-19 https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/int_protection/int_protection_030164.pdf 1. https://thestandard.co/dmhtta-disease-prevention-measure/ 2. https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=18373

95

96 96