A
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2-1
BÖLÜM 2 TEKNE KONSTRÜKSİYONU - GENEL İSTEKLER
Sayfa A.
Genel Kurallar ............................................................................................................................................................ 2- 1
B.
Tekne Eklentileri......................................................................................................................................................... 2- 7
C.
Teçhizat ..................................................................................................................................................................... 2-14
D.
Yakıt Tankları ............................................................................................................................................................ 2-16
E.
Yükler..........................................................................................................................................................................2-19
A.
Genel Kurallar
koşullarıyla,
bu
kurallardaki
gereksinimlerin
uygulanmasıyla bulunanlardan daha farklı malzeme 1.
dağılımını ve boyutlandırmayı kabul edebilir.
Kuralların Uygulanması
Kurallar,
TL tarafından
klaslanacak,
sınırsız sefer
3.
Doğrudan Hesaplamalar
3.1
Genel
yapacak normal tip yatların teknelerine uygulanır. Bölüm
2,
tekne
yapımında
kullanılan
malzemeye TL'nun gerek duyduğu hallerde veya genel olarak özel tip
bakılmaksızın tüm yatlara uygulanır.
yatlarda veya konstrüksiyonlarda, modern teknolojiler Bölüm 3, ahşap yatların tekne yapısının boyutlandırılması
kullanılmak suretiyle doğrudan hesaplamalar yapılacaktır.
ile ilgili istekleri içerir. 3.2
Yükler ve yük koşulları
Bölüm 4, cam elyaf takviyeli plastik'ten ve kompozit malzemeden
yapılmış
yatların
tekne
yapısının
Doğrudan hesaplamalarda, hem statik ve hem de
boyutlandırılması ile ilgili istekleri içerir.
dinamik yükler dikkate alınacaktır.
Bölüm 5 ve 6, sırasıyla çelikten ve alaşımlı hafif metal'den
Statik
yapılmış yatların tekne yapısının boyutlandırılması ile ilgili
koşullarından veya boyutlandırma kurallarının öngördüğü
istekleri içerir.
standart koşullardan elde edilecektir.
Yukarıda belirtilenlerin dışındaki malzemelerden yapılan
Dinamik yükler, tanınmış formüllerden, ölçekli model
veya formları, hızları ve boyut oranları alışılmışın dışında
testlerinden veya benzer teknelerde ölçülen değerlerden
olan
elde edilebilir.
veya
bu
Bölüm'ün
çeşitli
kısımlarında
ele
yükler,
dizayner
tarafından
öngörülen
yük
alınanlardan farklı tiplerdeki yatlar, eşdeğerlilik kriteri de dikkate alınarak, TL tarafından özel olarak incelenecektir.
3.3
2.
Doğrudan hesaplamalar için izin verilen gerilmeler;
Eşdeğerlilik
İzin verilen gerilmeler
incelenen yük koşulları, kabul edilen model ve tekne Yapım
planlarının incelenmesinde, TL; kurallardaki
boyuna, enine ve lokal mukavemet istekleriyle eşdeğer olması ve yapısal mukavemetin doğrudan hesaplanması esasına göre, boyutlandırmanın yeterli bulunması
malzemesi esas alınarak, her durum için ayrı ayrı olmak üzere, TL tarafından belirlenecektir.
2-2
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
A
4.
Tanımlar ve Semboller
s
= Normal takviye elemanları arası mesafe [m].
4.1
Genel
S
= Derin postalar arası mesafe [m].
Madde 4.2 ve 4.3'de verilen tanımlar ve semboller,
Şekil 2.1'e bakınız.
Kurallar'ın içerdiği tüm Bölümler'e uygulanır. 4.3
Tanımlar
4.3.1
Kural posta arası
Genel geçerliliği olan sembollerin tanımları, Kurallar'ın çeşitli kısımlarında tekrarlanmış olup, özel durumlar için ilgili kısımlarda açıklama yapılmıştır. sR kural posta arası mesafesi [m], aşağıdaki formüle göre 4.2 L
belirlenir:
Semboller
sR = 0,350 + 0,005 L
= Teknenin simetri düzlemindeki en derin yüklü su hattında, baş bodoslamanın ön tarafından kıç bodoslamanın veya kıç aynanın arka tarafına
Genelde, boyuna veya enine takviye elemanları arası
kadar olan, boydur [m].
mesafe, kural posta arası mesafesinin 1,2 katını aşmayacaktır.
B
= Dıştan dışa ölçülen en büyük genişlik [m]. 4.3.2
H
= Kalıp kaide hattından, açık güvertede, güverte kemeresinin kalıp borda hattını kestiği noktaya kadar, 0,5 L'de enine kesitte düşey olarak ölçülen derinlik [m].
H1
omurganın veya hareketli salma omurganın alt açık
Üst yapılar, açık güvertenin üzerinde yer alan, teknenin bordasından bordasına uzanan veya yan kaplaması, dış kaplamadan itibaren, o bölgedeki genişliğin %4'ünü aşmayacak kadar içeride olan güverteli yapılardır.
= Eğer mevcutsa, lama omurganın, sabit balast kenarından,
Üst yapılar
güvertede,
Genişliği, yatın genişliğine eşit olup, bir güverte evinin üzerinde yer alan yapılar, üst yapı olarak kabul edilmez.
güverte
kemeresinin kalıp borda hattını kestiği noktaya
Üst yapılar ya tam (güvertesi ve yanları yatın tüm
kadar, 0,5 L'de enine kesitte düşey olarak
boyunda devam edecek tarzda) veya kısmi (güvertesi
ölçülen derinlik [m].
yatın tüm boyunda devam etse bile, yanları yatın boyunun bir kısmında devam edecek tarzda) olabilir.
T
= 0,5 L'de en derin yüklü su hattından, omurga alt kenarına kadar ölçülen çektiği su. Sabit balast omurgalı
veya
hareketli
salma
omurgalı
teknelerde, omurganın alt kenarı, boyuna simetri düzlemi ile teknenin dış yüzeyinin kesişme noktası anlamındadır.
Üst yapılar, açık güverteye göre konumları bakımından çeşitli katlarda olabilirler. 4.3.3
Güverte evleri
Güverte evleri, açık güvertenin, bir üst yapı güvertesinin veya diğer bir güverte evinin üzerinde yer alan, sınırlı
T1
= Gereğinde 0,5 L'ye kadar teorik olarak uzatılmış
boyda ve yatın o bölgedeki genişliğinin %92'sini aşmayan
olan, mevcutsa, sabit balast omurga veya
genişlikteki boyuna dış perdeler arasında bulunan
hareketli salma omurganın alt kenarına kadar
güverteli yapılardır.
ölçülen çektiği su [m]. ∆
Teknenin Bölmelenmesi ve Devamlılığı
5.1
Sephiye
= T, çektiği su değerinde, teknenin deplasmanı, [t].
V
5.
= ∆ deplasmanında, teknenin en büyük dizayn hızı, [kn].
Yeterli sabit sephiye donanımı bulunan veya tamamen suyla dolsa bile yüzmeye devam edebilecek yapıya sahip
A
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
yatlar için, mal sahibi ve/veya inşaatcının isteği halinde,
5.2
TL, gerekli teorik ve/veya pratik kontrolleri yapacak (test
bölmelenmesi
Açık
güverte,
2-3 perdeler
ve
teknenin
prosedürlerinin belirlenmesinden sonra) ve sonuçlar başarılı olursa, tekne klas sertifikasına "YSS" ek klas
5.2.1
işareti
çatışma perdeli olacaktır.
verecektir.
kontroller
seri
Kural
olarak
olarak, üretilen
yukarıda
belirtilen
teknelerin
sadece
prototiplerinde yapılır.
L>15 m. olan tekneler devamlı açık güverteli ve
L≤15 m. için, teknenin tipi ve seyir durumuna göre, açık güverte kısmi olabilir.
En az her bir bölmenin veya her bir bölme grubunun, hasarlı durumda su ile dolması sonucu yüzebilirliğini
Genel olarak, su geçirmez çatışma perdesi, baş
koruduğu, mal sahibi isteği doğrultusunda, yapılan
kaimeden itibaren 0,05 L'den az, 0,1 L'den fazla
hesaplar
mesafeye konulmamalı ve L≥20 m. ise, baş kaimeden
ile
belirlenmiş
olan
yatların,
sertifikasına "YFS" ek klas işareti verilecektir.
tekne
klas
itibaren ölçülen mesafe 2 m. den fazla olmamalıdır. Teknenin iç düzenlemesi yukarıda belirtilen mesafelere çatışma perdesinin konulmasına olanak vermiyorsa, TL'unca eşdeğer bir koruma sağladığı kabul edilen, alternatif çözümler de onaylanabilir.
Şekil 2.1 Tekne boyutları
2-4
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
5.2.2
A
Sevk makinası, bitişik kapalı mahallerden veya
Korozyona dayanıklı malzemeden imal edilmiş olan bu
yaşam mahallerinden gaz geçirmez perdeler ile ayrılmış
valfler dış kaplamaya, ya doğrudan veya bir nozulla
uygun bölmelere konulmalıdır.
bağlanacak ve kolaylıkla ulaşılabilir bir konumda yer alan kumanda düzenine sahip olacaktır.
5.2.3
Açık güverte su geçirmez olmalı ve tüm
açıklıklar, su geçmez standarda uygun, sabit kapatma
Borda boşaltım ağızları, en az sayıda tutulacak ve
donanımları ile donatılmalı ve eğer bu açıklıklar yaşam
mümkün olduğu kadar, en derin yüklü su hattı üzerinde
mahallerine geçiş için kullanılıyorsa, her iki taraftan
yer alacaktır.
kumanda edilebilen kapatma donanımına sahip olmalıdır. Makina soğutma sistemine ait deniz suyu alıcıları, lokal Madde 5.2.1 ve 5.2.2'de belirtilen perdelerle
takviyeli olarak dış kaplamaya bağlanan ızgaralı ve
ayrılan bölmelere giriş, bu perdelerdeki açıklıklardan
kapama valfinden sonra konulan deniz suyu süzgeçli
kaçınmak için, genellikle açık güverteden yapılır. Ancak,
olacaktır.
5.2.4
teknenin işletimi için esas teşkil eden hallerde, perdeye sabit olarak konulmuş, her iki taraftan kumanda edilebilen
Deniz suyu süzgeci, korozyona dayanıklı malzemeden
ve normal olarak seyir sırasında kapalı tutulan, yeterli
sağlam olarak yapılacak ve kolaylıkla açılabilecektir.
mukavemette kapıların bulunması koşuluyla, insan geçişi için perdede açıklık bulunmasına izin verilir.
Bu süzgeçler, mümkün olduğu kadar, en derin yüklü su hattının üzerinde yer alacaktır.
Parlama noktası 55°C veya daha az olan yakıt içeren tanklara ve parlama noktası 55°C veya daha az olan
6.2.2
yakıt
tüm borular yeterli kalınlıkta olacak, korozyona dayanıklı
kullanan
makina
mahallerine
girişler
açık
güverteden olacaktır.
Denizle irtibatlı ve yüklü su hattı altında bulunan
ve irtibatlandığı değişik malzemelerle elektrokimyasal olarak
uyumlu
malzemeden
yapılacaktır.
Kelepçe
Ayrıca, çatışma perdesinde bulunabilecek açıklıkların
kullanılması halinde, bunlar paslanmaz çelik malzemeden
boyutları
olacaktır.
azaltılmış
olacak
ve
alt
kenarları,
deplasmanındaki en derin yüklü su hattından yeterli derecede yukarıda olacaktır.
Dirsekler, valfler, vs. borularla aynı malzemeden yapılmış olacak, buna olanak yoksa, elektrokimyasal olarak
5.2.5
Su ve/veya gaz sızdırmazlığın sağlanması
uyumlu malzemeden yapılacaktır.
koşuluyla, perdelerden boru ve elektrik kabloları geçebilir. 6.2.3 6.
Tekne ve Üst Yapıdaki Açıklıkları Kapatma
Dış kaplamada, en derin yüklü su hattının
altında yer alan, makina egzost çıkış açıklıklarına,
Düzenleri-Kuyular-Parampetler
kapama valfleri konulacaktır.
6.1
Bu valfler, egzost borularının korozyona dayanıklı
Genel
malzemeden yapılmış olması veya kalınlığının arttırılmış Teknede, güvertede ve havaya açık üst yapılardaki
olması hallerinde veya, cam elyaf takviyeli plastik
açıklıklar, suyun serbestçe girişini önleyen sabit kapatma
teknelerde, egzost borularının, kalınlığının ve bileşiminin
donanımlarına sahip olacaktır.
dip tabakadan daha düşük düzeyde olmadığı ve kendinden söner reçine ile içten kaplandığı durumlarda,
6.2
Deniz suyu bağlantıları ve borda boşaltım
konulmayabilir.
ağızları Tüm bağlantılar cıvatalı flençli veya eşdeğeri olacaktır. 6.2.1
En derin yüklü su hattının altında veya 300 mm.
ye kadar üstünde bulunan tüm deniz açıklıklarına
Kelepçenin gerekmesi halinde, bunlar çiftli ve paslanmaz
kapama valfi konulacaktır.
çelikten olacak, ayrıca, bağlantının alt kenarı, en derin
A
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2-5
yüklü su hattının 100 mm. üstünden daha aşağıda
6.3.3
olmayacaktır.
kullanma suyu ve/veya pis sular, tankta veya uygun bir
Açık güverte altında bulunan bölmelerden gelen
donanımda
toplanacak,
deniz
suyunun
girmesini
TL'nun onayına tabi olarak, eşdeğer güvenliği sağlaya-
önleyecek
donanıma
cak önlemlerin alınması koşuluyla, en derin yüklü su hattı
vasıtalarla,
tekne
ile, bunun 100 mm. üstü arasında bulunan kelepçeli
üzerindeki bölmelerden gelen söz konusu sular doğrudan
bağlantıların yapılmasına izin verilebilir.
dışarı atılabilir.
Bu
konudaki
önlemlere
örnekler;
suyun
girmesi
durumunda alarm veren ilave sintine pompaları ve suyun dolabileceği
mahalli
küçültecek
şekilde
sahip
dışına
sifon
veya
atılacaktır.
eşdeğer
Açık
güverte
Bu Kurallarda yer almayan, kirliliği önleme kurallarına uygunluk göz önüne alınacaktır.
teknenin
bölmelenmesidir.
6.4
Lumbuzlar, pencereler, kapılar
6.3
6.4.1
Genel
Frengiler ve sıhhi tesisat devresi borda
boşaltım ağızları Aşağıdaki gereksinimler, deniz etkilerine veya sert hava 6.3.1
Suyun toplanabileceği havaya açık güver-
telerde, bordadan boşaltılan frengiler bulunacaktır.
koşullarına açık konumda bulunan ve aydınlatma ve havalandırma
amaçlarıyla
kullanılan
lumbuzlara
ve
pencerelere uygulanır. Açık güvertede yer alan ve açıklığı bulunmayan tüm parampet ve küpeştelerde, su lumbarları (denizlikler)
Lumbuzlar ve pencereler "açılır" veya "açılmaz" tipte
bulunacaktır.
olabilirler.
Su lumbarlarının toplam alanı, aşağıdaki formülde verilen
Teknenin bordalarında veya kapalı üst yapıların dış
değerden az olamaz :
cephesinde
yer
alan
lumbuzlar
ve
pencereler
"korunmasız", bordalardan itibaren 0,04 B'yi aşan A = 0,07 ⋅ ℓ [m2]
mesafedeki güverte evlerinin dış cephesinde yer alanlar ise "korunmalı" olarak kabul edilecektir.
Burada ℓ, parampetin [m] olarak boyu olup, 0,7 L'den daha büyük alınmayacaktır.
6.4.2
6.3.2
Lumbuzların ve pencerelerin boyutlandırılması ile ilgili
Kuyular, su geçirmez ve kendinden boşaltmalı
tip olacak, tabanları bu otomatik boşaltmayı sağlayacak
Boyutlandırma ile ilgili bölgeler
olarak, tekne, aşağıda tanımlanan bölgelere ayrılabilir:
tarzda, en derin yüklü su hattının üzerinde yer alacaktır. Kuyularda, toplam alanı aşağıdaki formülde verilen
En derin yüklü su hattı ile teknenin şiyer pro-
değerden daha az olmayan frengiler bulunacaktır:
filine paralel olarak çizilen ve en alt noktası, en derin yüklü su hattının en az 300 mm. üstünde
2
A = 0,003 V [m ] 3
Burada V, kuyunun [m ] olarak hacmidir.
A Bölgesi
yer alan bir hat arasındaki bölge -
B Bölgesi
Bu değer, kuyunun şeklinin suyun boşalımına etkisine
A bölgesinin üst sınırından başlayıp, üstte
(pozitif veya negatif) göre azaltılıp arttırılabilir.
fribord güvertesine kadar devam eden bölge
Teknedeki kapalı mahallere giriş açıklıklarına, mezarna
-
C Bölgesi
yüksekliği en az 100 mm. olan, yeterli mukavemette, sabit su geçmez kapatma düzenleri konulacaktır.
Üst yapıların 1. sırası ile bunun üstüne karşılık gelen bölge.
2-6 6.4.3
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler Lumbuzların
ve
pencerelerin
boyutlan-
6.4.5
A
Pencere ve lumbuz camları
dırılması Genel olarak; ISO 1095 ve ISO 3254 standartlarındaki Yapım özelliklerine göre lumbuzlar aşağıda belirtilen
tablolara uygun olarak, çerçeveli özel tip sertleştirilmiş
şekilde sınıflandırılabilir:
camlar kullanılacaktır. Çerçevesiz camların kullanımı, TL tarafından özel olarak değerlendirilecektir.
-
Tip B (orta tip), kör kapaklı, açılmaz veya açılır tip,
Lumbuzlarda kullanılan sertleştirilmiş camlar için gerekli kalınlık, Tablo 2.1'de verilmiştir.
-
Tip C (hafif tip), kör kapaksız, açılmaz veya açılır tip.
Pencerelerde kullanılan sertleştirilmiş camlar için gerekli kalınlık,
ISO
standartlarında
belirtilen
net
açıklık
Lamine camdan yapılmış lumbuzlarda, kör kapak bulun-
ölçülerinin bir fonksiyonu olarak, Tablo 2.2'de verilmiştir.
mayabilir. Lumbuzlar ve penceler, genel olarak, standart
Pencere ölçülerinin, Tablo 2.2'de verilenlerden farklı
ölçüler içeren, ISO 1751 ve ISO 3903 standartlarındaki
olması durumunda, gerekli kalınlık TL tarafından özel
tablolara uygun olarak boyutlandırılırlar.
olarak belirlenecektir.
Bu standartlardan farklı boyutlar ve yapısal ayrıntılara
TL, pencerelerin boyutlarını sınırlama ve özellikle ağır
sahip lumbuz ve pencereler, TL tarafından kabul edilen
deniz koşullarına maruz ön cephe perdelerindeki cam
diğer standartlara uygun olması koşuluyla,onaylanabilir.
kalınlığını arttırma haklarına sahiptir.
Yukarıda belirtilen standartlardaki boyutlardan ve yapısal
Sertleştirilmiş cam dışındaki bir malzemenin kullanılması
ayrıntılardan farklı lumbuz ve pencereler, TL'nun kullanım
halinde,
bakımından uygun görmesi durumunda, kabul edilebilir.
değerlendirilecektir.
6.4.4
Seyir güvenliği açısından köprü üstü görüş pencelerinde
Lumbuzların ve pencerelerin düzenlenmesi
kalınlık
polaroid Lumbuzların ve pencerelerin düzenlenmesi ile ilgili olarak
TL
ve/veya
tarafından
özel
olarak
renklendirilmiş
camlar
kullanılmayacaktır.
aşağıda belirtilen gereksinimler uygulanır: Tablo 2.1 -
A bölgesinde; lumbuz ve pencere bulunmasına izin verilmez,
-
Sertleştirilmiş cam kalınlığı [mm]
Lumbuzun alt kenarı en derin yüklü su hattının
Lumbuz Tip C
(orta tip)
(hafif tip)
8
6
250
8
6
300
10
6
350
12
8
400
12
8
200
en az 500 mm. nin üzerinde olduğu zaman kör kapaklar konulmayabilir. -
Lumbuz Tip B
B bölgesinde; Tip B lumbuzlara izin verilir.
Üst yapıların veya güverte evlerinin yer aldığı C bölgesinde; güverte altındaki mahallere doğrudan giriş sağlayan koruyucu açıklıklar da dahil olmak üzere, Tip C lumbuzlara ve
6.4.6
Kapılar
pencerelere izin verilir. Üst yapıların havaya açık perdelerindeki kapılar, su Düzenlenmeleri
ile
ilgili
olarak,
yukarıda
belirtilen
geçirmezliği sağlayacak boyutlarda ve yapıda olacaktır.
tiplerden farklı lumbuz ve pencerelerin, farklı bölgelerde kullanımı, TL tarafından kabul edilebilir.
Bu kapılar her iki taraftan da kapatılabilecek ve açık güverte altındaki mahallere doğrudan giriş sağlayan kapılarda en az 100 mm. yüksekliğinde eşik bulunacaktır.
A, B 6.5
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler Parampetler, vardavelalar
-
Ana
2-7
dümen
makinasının
arızası
halinde,
teknenin acil manevrası için gereken ana dümen Parampetler
ve
vardavelalar
açık
makinası
güvertelerde
ve
elemanlarından
bağımsız
bir
yardımcı dümen donanımı.
düzenlenecektir. Buna olanak yoksa, tutamaklar veya dikmeler de kullanılabilir. 1.2
Dümen rotu
olacaktır.
1.2.1
Sadece burulma etkisindeki dümen
Parampetler, güvertede toplanabilecek fazla miktardaki
Dolu çubuktan yapılan, iki veya daha fazla iğnecikli (Şekil
suları boşaltabilecek açıklıklara sahip olacaktır.
2.2'deki Tip I) ve sadece burulma etkisindeki dümen
Parampetler, sağlam yapıda ve yeterli derecede takviyeli
rotunun çapı DT [mm], aşağıdaki formüle göre belirlenir: Bu açıklıkların alanı, 6.3.1'de belirtilenden daha az
(
DT = 12 A ⋅ R ⋅ V 2 ⋅ e
olmayacaktır. Açık tip parampetler, vardavelalar ve diğer koruma
)
1/ 3
Burada;
düzenleri tekneye sağlam bir şekilde bağlanacaktır. A
= Ana parça dahil, dış hatlarıyla sınırlı toplam dümen alanı [m2]
Tablo 2.2 Açılır tip Pencerelerin
Sertleştirilmiş
pencerelerin
nominal ölçüleri
cam kalınlığı
kapatma
(net açıklık) [mm]
[mm]
düzenlerinin
R
kadar olan yatay mesafe [m]. Dikdörtgen dış hatlı dümenlerde, b genişlik [m] olmak üzere, R, 0,12 ⋅ b'den az alınamaz. Dikdörtgen olmayan dümenlerde, h, iğnecik eksenindeki dümen
minimum adedi 300 x 425
6
4
355 x 500
6
4
400 x 560
6
4
450 x 630
6
4
500 x 710
6
6
560 x 800
7
6
900 x 630
8
6
1000 x 710
8
8
1100 x 800
9
8
= A alanının merkezinden, iğnecik merkezine
yüksekliği [m] olmak üzere, b = A/h olarak alınacaktır. V
= Teknenin en derin su hattındaki en büyük dizayn hızı [kn]. Yelkenli yatlarda (motorlu veya motorsuz),
V
değeri
aşağıdaki
formül
kullanılarak hesaplanacaktır: V = 2,3 L0,5 Burada; L, A.4.2'de belirtilen boy değeridir.
B.
Tekne Eklentileri
1.
Dümenler ve Dümen Makinaları
1.1
Genel
e
= 235/RS , e'nin hesabında RS minimum akma sınırı 0,7 ⋅ RM'den daha az alınamaz. RM, dümen rodu malzemesinin minimum çekme mukavemetidir. 1/3
Ancak, DT çapı 20 ⋅ e 'den az alınamaz. Bir teknenin "dümen makinası"nın anlamı, dümenin veya eşdeğer manevra vasıtalarının hareketi için gerekli olan
Korozyona dayanıklılığı, yumuşak çelikten daha fazla
ve aşağıda belirtilenlerden meydana gelen, tüm düzen ve
olan malzemeden imal edilen dümen rotlarında, yukarıda
cihazlardır;
hesaplanandan daha küçük DT değerlerine, TL'nun her durum için ayrı ayrı değerlendirmesine göre, izin
-
En büyük seyir hızında teknenin manevrasını
verilebilir. Ancak azaltma miktarı hiçbir zaman %10'u
sağlamak üzere dizayn edilen ana dümen
geçemez.
makinası,
2-8
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
B
Karma malzemeden yapılmış dümen rotlarının çapları,
1.2.1'deki dümenler için D = DT ve 1.2.2'deki dümenler
"e" değerinin hesaplanmasında RS değeri olarak, karma
için ise D = DTF alınır.
malzemenin suretiyle,
kesme
çekme
mukavemeti
alınmak
yukarıdaki formüllere göre hesaplanabilir.
1.3
Dümen rotu ile dümen arasındaki kaplin
Dümen rotu malzemesi olarak karma malzemenin kabulü, üretim yöntemlerinin kontrolüne ve gereğinde
Dümen ile dümen rotu bir bütün halinde değilse, dümen
çalışma testlerine bağlıdır.
rotu ile dümen arasındaki yatay flençli kaplinde;
1.2.2
-
Burulma ve eğilmenin birlikte etki ettiği
Flenç,
dümenler
kaplin
cıvatalarının,
bu
cıvataların
merkezlerinden geçen ve çapı en az 2D olan (D, 1.2.3'de tanımlanan değerdir) daire üzerinde
Burulma ve eğilmenin birlikte etki ettiği, iki yataklı (to-
yerleştirilmiş olmasına göre, boyutlandırılmış
puklu) ve asma dümenlerin (Şekil 2.2'deki II A, II B ve III
olacaktır.
tipleri) DTF rot çapları, aşağıdaki değerden az olamaz: -
Flenç
DTF = K ⋅ DT
kalınlığı,
cıvata
çapı
d'den
az
olmayacaktır.
Burada;
-
Cıvata
çapı
d
[mm],
0,65
D/n1/2'den
az
olmayacaktır. n cıvata sayısı olup, hiç bir surette DT
= 1.2.1'de tanımlanan ve hesaplanan dümen rotu
4'den az olamaz.
çapı [mm], K
Cıvataların ekseni, flencin dış kenarından itiba-
= 1,08+0,06 (H/R), II A ve II B tipindeki dümenler
ren 1,2d'den az olmayan mesafede olmalıdır.
için, -
Cıvata somunları dönmeyecek şekilde tespit
= 1,08+0,24 (H/R), III tipindeki dümenler için, H
= A alanı merkezinden, dümen rotu yatağının alt ucuna kadar olan düşey mesafe [m],
edilecektir. 1.4
Dümenin döndürme momentini ileten ana
yapısal eleman ve dümen kaplaması
Dümenin yatak bölgesindeki gerekli dümen rotu çapı DTF;
1.4.1
Ana yapısal eleman tipleri
üst kısımda -hangisi büyükse- en az yatağın yüksekliğinin devam
Kaplinin mevcut olmadığı durumlarda, ana yapısal
ettirilecektir. Bu sınırın dışında ise dümen rotu çapı,
eleman rot şeklinde dümen kanadı içinde devam
dümen rotu ile yeke arasındaki kaplin bölgesinde DT
edecektir. Kaplinin olması durumunda ise, tek levhalı
değerine ulaşılacak şekilde tedricen azaltılabilir.
dümenlerde ana yapısal eleman, içi boş veya dolu çubuk
%10'una
veya
2DTF
yüksekliğine
kadar
ile, çift T şeklinde olabilir, çift levhalı dümenlerde ise bu Alt kısımda ise, DTF çapı dümen rotu ile dümen
eleman, kutu konstrüksiyonu şeklinde bir yapıya sahip
arasındaki kapline kadar uzatılacaktır. Bu kaplinin
olacaktır.
olmadığı hallerde çap, dümenin üst kenarının altına kadar tedricen azaltılabilir.
Çift veya tek levhalı dümenlerde kaplamayı takviye eden federler, yapısal olarak ana elemana birleştirilecektir.
1.2.3
İçi boş dümen rotları 1.4.2
Levha dümenler
İçi boş olan dümen rotunun kullanıldığı durumlarda, iç çapı d1 ve dış çapı d2 , aşağıdaki formüle uygun olacaktır:
Aşağıdaki gereksinimler normal gemi inşa çeliğinden imal edilen dümenlere uygulanır, diğer metalik malzemeler,
⎡ d24 ⎢ ⎣⎢
− d2
d14
1/ 3
⎤ ⎥ ⎦⎥
≥D
örneğin; alüminyum alaşımı veya paslanmaz çelikler de
B
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2-9
kullanılabilir. Boyutlar, özelliklerine göre, eşdeğerlilik
1.4.3
kriteri esas alınarak belirlenecektir.
dümenler
Tek levhalı dümenler aşağıdaki istekleri karşılamalıdır:
Bu tip dümenler özellikle aşağıda belirtilenlere uyacaktır:
-
Ana
yapısal
eleman kesidi,
dümenin
üst
-
Tekne yapım çeliği veya alaşımlı hafif metalden
kenarındaki dümen rotuna eşit veya eşdeğer
yapılmış, dolu veya içi boş çubuk şeklindeki rot
kesitte, söz konusu kenarın altında %75'den az
ve ana yapısal eleman. Aynı malzemeden
olmamak üzere, tedricen azaltılacaktır (askı
yapılmış, ana yapısal elemana yapısal olarak
dümenlerde %50'den az olmamak üzere).
bağlı federler,
Levha kalınlığı t = 5 + 0,11 (DT - 20) [mm]
-
Gövdesi cam elyaf takviyeli plastik olan
-
Bölüm 4'deki isteklere uygun olarak, cam elyaf
olacaktır. "s" feder arası 750 mm. den büyük
takviyeli plastikten tek levha veya ön şekil
olduğunda,
verilmiş iki levha şeklinde yapılan ve hafif
"s"
ye
göre
lineer
olarak
arttırılacaktır.
malzeme ile doldurulan dümenler,
Her biri, kök kısmında W = 7 + 0,8 (DT - 60)
-
-
V ve b, 1.2.1'deki değerler olmak üzere,
3
kesit modülüne [cm ] sahip, dolu dikdörtgen
malzemenin cam elyaf takviyesinin birim yüzeye
veya eşdeğer kesitli yatay federler bulunacaktır.
gelen kütlesi m = 0,6 ⋅ V ⋅ b [kg/m2].
3
DT < 60 mm. için W = 7 [cm ] alınacaktır. 1.4.4
Döküm dümenler
Çift levhalı dümenlerde karşılanacak istekler aşağıda verilmiştir:
Dökümden yapılan dümenler ve bunların rotları için kullanılacak malzeme tipleri ve ilgili mekanik özellikler,
-
Kesidi, tek levhalı dümenler için belirtilen değere eşit veya eşdeğer olan ana yapısal eleman,
TL'na sunulacaktır. Özellikle rot ve dümenin birlikte tek parça olarak döküldüğü hallerde, keskin kenarlardan ve ani kesit değişimlerinden kaçınılacaktır.
-
Alt ve üst kapatma levhaları, düşey ve yatay federler dahil dümen kaplaması kalınlığı t [mm],
1.5
aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır:
kovanları
(
t = D0T,45 ⋅ 0,7 + s / 103
)
1.5.1
Burada; s
Dümen yatakları, iğnecikler ve sızdırmazlık
Dümen yataklarının anlamı:
= Yatay
federlerin
arası
[mm],
hesaplarda
-
1000'den fazla alınmayacaktır. DT
Dümen yatakları
Dümen kovanına, topuğa ve rot/yeke civarına yerleştirilmiş ve radyal yükleri taşıyan yataklar,
= 1.2.1'de tanımlanan dümen rotu çapı, [mm].
-
Düşey yükleri karşılayan, dümeni taşıyan yatak veya eşdeğer düzen,
-
Çelik dümenler için Bölüm 5'deki ve alaşımlı hafif metal dümenler için, Bölüm 6'daki isteklere
-
uyan kaynaklı birleştirmeler, -
dümenin
yukarı
kalkmasını
önleyen durdurma düzenleri.
Boya ile korunan iç yüzeyler. Dümenin içinin
D, 1.2.3'de tanımlanan lokal rot çapı olmak üzere, dümen
genişleyen
kovan yatağı yüksekliği h [mm], 1,5D ile 2D arasında
tipte
hafif
doldurulmasına izin verilir, -
Gerektiğinde,
Dreyn delikleri.
malzeme
ile
olacaktır.
2 - 10
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
B
Askı dümenlerde gerekli olan h ≥ 1,5D durumu hariç
tipler, her durum için ayrı ayrı olmak üzere, TL tarafından
olmak üzere, 1,2D'den az olmayacak şekilde, daha düşük
özel olarak değerlendirilecektir.
h değerleri kabul edilebilir.
1.6.2
Dümen makinası tipleri
a)
Dümen rotuna bağlı el yekesi veya örneğin;
Dümen rotuna kovan yatağı bölgesinde layner geçirilmiş ise (örneğin; paslanmaz çelik burç), bu layner sıkı geçme
dümen
olacaktır.
olmadığı
hallerde;
kıçtan
takmalı
motorlara kumanda eden eşdeğer düzenler. Yapılan kaynak işleminin TL tarafından uygun görülmesi halinde, layner geçirme yerine kaynakla doldurma
b)
Aşağıda
tiplere
uygun,
uzaktan
kumandalı dümen makinaları:
yapılması kabul edilebilir.
1.5.2
belirtilen
İğnecikler
- Yeke, makaralı veya makarasız zincir veya halat, dümen simidi,
Layner veya kaynak dolgu dışında, iğneciklerin minimum çapı DA [mm], aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
- Dümen simidi ile kumanda edilen rijid veya esnek tahrik çubuğuna bağlı olmak üzere,
DA = c + 0,6 D
kıçtan
takmalı
çalışmalı Burada; c
motorlardaki
motorların
akım
veya
kıçtan
yönlendirme
düzenlerindeki bağlantı parçaları,
= 1.2.1'deki dümenler için: 1,0
- Yeke, yeke hidrolik pistonu ve ilgili borular, dümen simidiyle kumanda edilen valf ve hidrolik
diğer hallerde: 5,0 D
= 1.2.3'de tanımlanan dümen rotu çapı
pompa, [mm]
- Bunlara ilaveten, distribütör ve cayropilotu izleme bağlantısı vasıtasıyla, pistonu besleyen
İğnecik yatağının yüksekliği yaklaşık 1,2DA olacak, ancak
bir elektrikli pompa,
hiç bir zaman DA'dan az olmayacaktır.
1.6.3 Tekneye bağlantı bölgesindeki iğneciğin kesik koni
Halat veya zincirle uzaktan kumandalı dümen
makinaları
şeklindeki kısmının konikliği, iğnecik çapına göre, 1:6
a)
olacaktır.
Dümen yekesi aşağıdaki özellikte olacaktır: - Başlık yüksekliği h ≥ DT [mm] ve kalınlığı t=0,4
Layner veya kaynak kaplama için, 1.5.1'deki istekler
DT [mm]
uygulanacaktır.
1.5.3
- Başlığa bağlantı bölgesindeki kesit modülü W
Sızdırmazlık kovanı
[cm3]:
Tekneye suyun girmesinin önlenmesi gereken hallerde,
W ≥ 0,15
dümen kovanı bölgesine bir sızdırmazlık kovanı veya eşdeğer bir düzen konulacaktır.
Burada;
1.6
Dümen makinası ve ilgili düzenler
DT
1.6.1
Giriş
ly −b D3T ⋅ 1000 ly
= sadece burulma etkisindeki dümen rotunun kural çapı [mm],
ℓy Bu maddedeki hususlar, yaygın şekilde kullanılan ve aşağıda incelenen dümen makinalarına uygulanır. Farklı
= dümen rotu ekseninden, halat veya zincirin rota bağlantı noktasına kadar ölçülen yeke boyu [mm].
B
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2 - 11
b = 0,5 DT + t [mm]
Zincir veya halat mümkün olduğu kadar düz bir
Yeke rot kaplini kare veya kamalı silindirik kesitli
dönüm dairesi çapı, zincir veya halatın çapının
tipte
16 katından az olmayacaktır. Ancak bu değer
şekilde çalışacak ve yönlendirme makaralarının olacak
ve
yeke
başlığı
cıvata
ile
45 mm. den az olamaz. Bu makaralar ve
bağlanacaktır.
donanım bağlantıları, tekneye sağlam olarak bağlanacaktır.
- Başlık cıvataları çapı db [mm], aşağıdaki formülle verilen değerden daha az olamaz: db =
c)
Dümen simidi ve dolabı uygun bir kolona veya eşdeğeri bir desteğe sağlam olarak bağlanacak
0,4 ⋅ D T
(2 n )0,5
ve dümen simidi 5 turdan fazla dönmeden, dümenin en büyük açıya ulaşması mümkün
Burada n, başlığın her bir tarafındaki cıvata
olacaktır.
sayısı olup, db hiç bir zaman 12 mm. den az olmayacaktır.
1.6.4
Hidrolik veya elektro-hidrolik tip uzaktan
kumandalı dümen makinaları - Kaplin kaması yuvarlatılmış kenarlı, başlık kalınlığına eşit boyda [mm], 0,17DT'ye eşit kalınlıkta [mm] ve
0,25DT2
'ye eşit kesit alanına
[mm2] sahip olacak tarzda yapılacaktır.
b)
Dümen yekesine bağlanan zincir veya halatın CR kopma yükü [kN], aşağıdaki formülde verilen değerden az olamaz:
CR = 0,053
D3T ly
Bu tip dümen makinalarının parçaları, TL tarafından kabul edilebilecek farklılıklar hariç olmak üzere, kuralların uygulanabilen isteklerine uygun olacaktır.
2.
Pervane Şaftı Braketleri
2.1
Çift kollu braketler
Çift kollu braketler, aralarındaki açı 90° civarında olan ve pervane şaftı bosasında birleşen iki koldan ibarettir. Köşeleri yuvarlatılmış eliptik veya trapezoid kesitli 2
Burada DT ve ℓy, yukarıda (a) maddesinde
kolların, A kök kesit alanı [cm ], aşağıdaki eşitlikte verilen
belirtilen değerlerdir.
değerden az olamaz: A = 5 ⋅ dp ⋅ b ⋅ 10-2
Eğer kıçtan takma motor veya kıçtan çalışmalı motor, zincir, halat veya eşdeğeri olan bir sistem ile döndürülüyorsa, CL zincir veya halatın motora bağlantısındaki çekme çalışma yükü [kN] olduğuna göre, CR kopma yükü 6 CL'ye
Burada; dP
çapı [cm],
eşit olacaktır. CL değeri, aşağıdaki formülde verilmiştir: CL = 0,01 ⋅ P
= Varsa, layner içinden ölçülen kural pervane şaftı
b
= Daha uzun olan kolun, bosadaki başlangıcından tekne bağlantı flencini kestiği noktaya kadar, ölçülen uzunluğu [cm].
Üstteki kesit civarında kalınlığın en fazla olduğu değer 0,4 Burada P, motorun en büyük çalışma gücüdür
dP'den daha az olamaz.
[kW]. Kesit şeklinin eliptik veya trapezoidalden başka olması Bu CL değeri, zincir veya halatın en az 200 mm.
halinde, büyük eksene göre atalet momenti J [cm4],
lik bir çalışma koluna bağlandığı durum için
aşağıda verilenden daha az olamaz:
verilmiştir. Söz konusu kolun daha büyük değerleri için, CL değeri lineer enterpolasyonla hesaplanacaktır.
3
-4
J = 4 ⋅ b ⋅ dp ⋅ 10
2 - 12
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
Bosa boyu, yaklaşık 4dp olacaktır. Bu değer hiçbir surette
B
Birinci halde, balast teknenin mukavemetli bir yapısına
3dp'den az olamaz. Bosa kalınlığı ise, 0,33dp olacaktır ve
(döşek, posta, vs.) kelepçe veya eşdeğer bir vasıta ile
bu değer hiç bir surette 0,25dp'den az olamaz.
sabit olarak bağlanmalıdır. Ancak balast hiç bir surette, yalpa ve baş-kıç vurmadaki hareket sonucu oluşan ek
Bağlantı flencinin kalınlığı 0,2dp'den az olamaz ve bu
yükler nedeniyle üzerine yük binmemesi gereken, dış
flençler, TL'nun yeterli bulacağı tarzda takviye edilmiş
kaplamaya bağlanamaz.
olan tekne iç elemanlarına, civata ve somunlarla İkinci halde ise, tekne içinden geçen, bir ucu başlı (veya
bağlanacaktır.
kontra somunlu) diğer ucu kontra somunlu, balast Metal teknelerde, braketin tekneye bağlantısı kaynaklı,
yüksekliğinin tamamını veya bir kısmını kapsayacak
cıvatalı veya perçinli yapılır.
uzunlukta, cıvatalarla tekneye bağlantı yapılır. Söz konusu somunlar, saç parçası veya geniş pul üzerine
Braketlerin, en düşük çekme mukavemetinin (Rm) 400 2
N/mm 'den farklı bir malzemeden yapılması halinde,
oturacak ve kolayca muayene edilebilmesini sağlamak üzere, üzeri kaplanmayacaktır.
kökdeki kesit modülü lineer enterpolasyonla bulunacaktır. Balast omurganın üst kısmı ile tekne yüzeyi arasındaki 2.2
geçiş düzgün olacak, cıvata delikleri, cıvatalar ile delikleri
Tek kollu braketler
arasında boşluk olmayacak tarzda işleme yapabilen Braketin kök kesitinin (yani braketin, şafttan tekneye
teçhizatla
bağlantı flencine doğru olan kesiti) W kesit modülü,
sıkılacaktır.
işlenecek
ve
somunlar
uniform
olarak
aşağıdaki formülden elde edilen değerden az olamaz: Cıvataların dk, diş dibi çapı [mm] aşağıdaki formülde 3
W = 0,2 ⋅ K ⋅ dp
verilmiştir: dk = 25 ⋅ [h ⋅ b ⋅ a (y − 1)]0,5
Burada; dp
= 2.1'deki tarif edilen değer,
K
=
b
= 2.1'de tarif edilen değer.
Burada;
b / dP b/dp ≤ 6,5 ise, 1'e eşit kabul edilecektir, 6,5
h
= Cıvatanın bulunduğu yerdeki balast yüksekliği [m],
b
= Balastın genişliği [m],
a
= Cıvatalar arası mesafe [m],
modülü lineer enterpolasyonla elde edilecektir.
γ
= Balast malzemesinin özgül ağırlığı [t/m3].
Braketin kök kesiti ile bağlantı flenci arasındaki köşe
Söz konusu dk , çekme mukavemeti 400 N/mm olan
yarıçapı, mümkün olduğu kadar büyük ve enine yönde ve
çelikler içindir. TL tarafından, çapı ≥ dk olan bir sıra cıvata
en az 0,5dp'ye eşit olacaktır. Braket kalınlığı, kök
kullanımının yeterli olduğu kabul edilen durumlar hariç
kesidinde
olmak üzere, çift sıra cıvata kullanılacaktır. Her cıvatanın
Yukarıdaki formül, dp'nin 3÷15 cm. arasındaki değerlerine 2
ve çekme mukavemeti, Rm = 400 N/mm olan çelik döküm braketlere uygulanır. Diğer hallerde, W kesit
0,75dp'den
0,45dp'den
ve
bosa
kalınlığı
sabit
yakınındaki ise
kesitlerde
0,75dp'den
az
2
kesit alanı A1 ≥ 0,6 dk2 [mm2] ve çapı d1=1,13 A10,5 [mm]
olmayacaktır.
olacaktır.
Bosa ve bağlantı flenci için, 2.1'e bakınız.
Cıvatalar en az 8 adet, en az 10 mm. çapında ve bronz, paslanmaz çelik veya yeterli olarak galvanizlenmiş
3.
Balast
Tekne dışındaki balast ağırlığının boş deplasmana oranı, genelde, 0,4÷0,5'dir.
çelikten yapılacaktır. Cıvataların çapının belirlenmesi için doğrudan hesaplama yapılacaksa, sıkma derecesi dikkate alınacak ve cıvata malzemesinin çekme mukavemeti için emniyet katsayısı
Omurgadaki balast, tekne içinde veya dışında olabilir.
≥ 3,5, akma sınırı için ise ≥ 2 olarak alınacaktır.
B
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
Tip I
2 - 13
Tip II A
Tip II B
Tip III
Şekil 2.2
2 - 14 C.
Bölüm 2 - Tekne Konstrüksiyonu - Genel İstekler 2.2
Teçhizat
C
Mal sahibinin isteği doğrultusunda ve teknenin
K20 notasyonuna uygun sınırlı sefer yapacak olması 1.
koşuluyla tek demir kullanması, TL’nun özel onayı ile
Genel
mümkün olabilir. Madde 7'de istenilen demirleme donanımı ile teknenin bir limanda veya yakınında veya korunmalı bir bölgede
3.
Demir Zincirleri
geçici olarak demirleyeceği varsayılmıştır. Demir zincirleri tanınmış standartlara uygun özelliklerde Bu
nedenle,
demirleme
donanımı,
tekneyi
dalgalı
ve Tablo 2.3'de verilen çelik kalitesinde olacaktır.
denizlere açık sahillerde tutmak veya hareket eden veya sürüklenen
tekneyi
durdurmak
amacıyla
dizayn
edilmemiştir. Bu gibi hallerde, demirleme donanımına
Grade 1 zincirler, genel olarak, "Yüksek Taşıma Kapasiteli" demirlerle birlikte kullanılmazlar.
gelen yükler, oluşan yüksek enerji kuvvetleri nedeniyle, bu
donanım
elemanların
hasarlanmasına
veya
4.
Demirler için Tel ve Sentetik Lifli Halatlar
bozulmasına yol açacak derecede, artacaktır. EN<30 olursa, Tablo 2.3'ün 7. ve 8. sütununda istenen Madde 7'de istenilen demirleme donanımı, teknenin
zincirler yerine, kopma yükü eşdeğer zincirinkinden daha
demir taramayacak şekilde tutulmasını sağlayacak yeterli
az olmayan tel halatlar kullanılabilir.
bir zemin esas alınarak tasarlanmıştır. Yetersiz tutma sağlayan zeminlerde, demirlerin tutma kuvveti de önemli
Bu durumda, tel halat ile demir arasına, hangisi küçükse,
derecede azalır.
2 m. boyunda veya demirin toplanmış konumu ile ırgat arasındaki
Normal koşullarda, teknenin sadece 1 demiri kullanacağı kabul
edilmiştir.
Gerekli
donanım,
EN
mesafeye
eşit
boyda,
kısa
zincir
kullanılacaktır.
teçhizat
numarasına bağlı olarak Tablo 2.3'de verilmiştir.
Aşağıda belirtilen isteklerin sağlanması koşulu ile EN ≤ 130 olması durumunda, Tablo 2.3'de istenilen demir
Verilen teçhizat, EN ek klas işareti verilmesi talep edilen
zincirleri yerine sentetik lif halatlar kullanılabilir.
tekneler için geçerlidir. Böyle bir ek klas talebi yoksa, bulunan teçhizat numarasının 3 sıra üzerindeki teçhizat
Lif halatlar, polipropilen hariç olmak üzere, poliamid veya
kullanılabilir.
diğer eşdeğer sentetik elyaftan yapılabilir.
“Özel durumlar haricinde, gerekli minimum donanım;
Sentetik lif halatın boyu Lsfr, aşağıda belirtilenden daha az
madde 7’de hesaplanan EN teçhizat numarasına Tablo
olamaz:
2.3’de karşılık gelenin 3 satır yukarısı alınmak suretiyle belirlenecektir.” 2.
Demirler
2.1
Tablo 2.3'de verilen demir ağırlıkları normal tip
demirler içindir. "Yüksek Taşıma Kapasiteli" demirler kullanıldığında, demir
ağırlığı Tablo
2.3'de verilen
ağırlığın %75'ine eşit olabilir. İki demirin toplam ağırlığı, en az Tablo 2.3'de verilen ağırlıkların toplamına eşit olmak kaydıyla, her bir demirin ağırlığı, tabloda verilen değerden %7 az veya fazla olabilir.
Lsfr = Lch
EN<60 ise
Lsfr = Lch (EN+170)/200
60< EN ≤ 130 ise
Burada; Lch, Tablo 2.3'de belirtilen demir zinciri boyudur. Sentetik lif halatların efektif kopma yükü Ps (kN) = 1,5 BL’den az olamaz. Burada BL(kN), demir zincirinin kopma yüküdür. Bu durumda, sentetik lif halat ile demir arasına en az 2 m. boyunda veya demirin toplanmış konumu ile ırgat arasındaki mesafeye eşit boyda zincir kullanılacaktır.
C
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2 - 15
Tablo 2.3
Demirlerin ağırlığı
Yedekleme
Zincir boyu
halatları
Lokmalı
EN
5.
Zincir çapı
Manila
1. demir 2. demir Lokmasız Grade 1 Grade 2 1. demir 2. demir [kg] [kg] [mm] çelik çelik için [m] için [m] [mm]
[mm]
halat
Bağlama halatları Halat
Kopma
çapı [mm]
yükü
[mm]
[kN]
Kopma
boyu
yükü
[m]
[kN]
15
14
10
6
-
-
50
50
18
20
15
13,7
50
20
20
14
6
-
-
50
50
18
20
15
14,7
50
25
27
19
8
-
-
50
50
20
25
16
16,7
55
30
32
22
8
-
-
50
50
23
31
17
17,7
55
35
41
29
8
-
-
60
60
26
39
17
18,6
60
40
50
35
10
-
-
70
60
28
46
18
20,6
60
50
68
48
10
-
-
80
65
32
60
19
23,5
65
60
92
64
10
-
-
90
65
35
71
20
25,5
65
70
116
81
11
-
-
100
70
38
80
22
28,4
70
80
137
96
12,5
-
-
110
70
39
88
22
30,4
70
90
155
110
12,5
-
-
110
80
39
88
24
33,3
80
100
170
120
14,5
14
12,5
110
80
42
99
24
35,3
80
110
183
128
14,5
14
12,5
110
80
43
104
25
37,3
90
120
196
138
16
16
12,5
110
80
44
108
25
38,2
90
130
208
145
17,5
16
14
110
110
45
112
26
39,2
90
140
220
154
17,5
16
14
110
110
45
114
26
40,2
100
150
230
160
19
17,5
16
110
110
45
116
26
41,2
100
160
240
170
20,5
19
16
110
110
46
118
27
42,2
100
170
250
180
20,5
19
16
120
110
46
120
27
43,1
110
180
260
190
22
20,5
17,5
120
110
46
122
27
44,1
110
190
270
200
24
22
19
120
110
47
124
28
45,1
110
200
290
210
24
22
19
120
110
47
126
28
46,1
120
Bağlama Halatları
Sentetik
lif
halatların
kullanılması
durumunda,
bu
halatların boyutları; kullanılan malzemeye, halatın üretim Bağlama halatları tel, doğal lif veya sentetik lif veya tel ile
özelliklerine, doğal lif halatlarla karşılaştırmalı olarak
lif karışımından yapılmış olabilir.
çeşitli özelliklerine bağlı olarak belirlenecektir.
Çelik tel halatların kullanılması durumunda, bu halatların
Sentetik lif halatlar ile doğal lif halatlar arasındaki ilişki,
esnek tip olması gereklidir.
aşağıdaki formüle göre değerlendirilecektir: CR S = 7,4 ⋅
Telin vinç tamburu üzerine sarıldığı halat ırgatlarında kullanılacak çelik teller, lif özlü yerine bağımsız metal özlü olarak imal edilebilir.
Burada;
Tablo 2.3'ün 9. ve 11. kolonlarında, üç sarımlı ve yüksek
δ
kaliteli manila halatların çapları [mm], bilgi olarak verilmiştir.
δ ⋅ CR M CR 1M/ 9
= %30'dan az olmadığı kabul edilen, sentetik lif halatın kopmadaki uzaması,
2 - 16 CRS
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
= Sentetik lif halatın kopma yükü [kN]
İlk sıra üst yapının h yüksekliği, açık güverteden veya lokal
= Doğal lif halatın kopma yükü [kN]
CRM
C,D
kesikliklerin
bulunduğu
yerlerde,
bordaya
uzantısından itibaren ve merkezde ölçülecektir.
Gerekli kopma yüküne bağlı olarak daha küçük çaplar
h'nın
elde edilse bile, sentetik lif halatlarda 20 mm. den daha
alınmayacaktır.
hesaplanmasında
şiyer
ve
trim
dikkate
küçük çapların kullanımına izin verilmez. Hesaplanan EN değeri, Tablo 2.3'de verilen iki değer 6.
Demir Irgatı
arasına gelirse, değerler enterpolasyonla bulunabilir.
Normal koşullarda 1 adet olan demir ırgatı, makina
Tüm yatlar iki adet baş demire sahip olacaktır (Tablo
tahrikli, demir zinciri boyutlarına uygun ve aşağıda
2.3'ün 2. ve 3. sütunlarında belirtilen). Ancak EN<80
belirtilen özellikte olacaktır.
olursa, 3. sütunda istenilen demir yerine, ağırlığı aynı olan ve boyutları 4. sütunda belirtilen ve boyu yaklaşık 9
Demir ırgatı, zincirin loçadan kolaylıkla geçmesini
m. olan zincire (askı) sahip tonoz demiri (sabit tırnaklı
sağlayacak konumda bulunmalıdır. Irgatın bulunduğu
demir) kullanılabilir.
yerde güverte yeterli suretle takviye edilecektir. Sütun 7 ve 8'de sırasıyla 1. ve 2. demirler için gerekli Teknenin hareketi nedeniyle demirin hareket etmesini ön-
demir zinciri boyları verilmektedir. EN<80 olursa, sütun
lemek
8'de 2. demir için ve tonoz demiri için verilen zincir yerine,
amacıyla
uygun
bir
sabitleme
düzeni
sağlanacaktır.
boyu ilgili sütunda verilen ve kopma mukavemeti, eşdeğer zincirinkinden az olmayan tel halat kullanılabilir.
7.
Teçhizat Numarası ve Teçhizat 8.
Yelkenli Yatlar
Tüm tekneler, Tablo 2.3'de gösterilen ve aşağıdaki formüle göre hesaplanan EN teçhizat numarasına uygun
Yelkenli tekneler için (motorlu veya motorsuz), EN değeri
olarak demir, demir zinciri ve halatlarla donatılacaktır.
7'de verilen formüle göre hesaplanır. Eğer sabit veya hareketli salma mevcutsa, H yerine, H1 (A.4.2'ye bakınız)
2/3
EN = (0,5 ⋅ L ⋅ B ⋅ H)
+ 2 ⋅ B ⋅ h+0,1 ⋅ A
kullanılır.
Burada; D.
Yakıt Tankları
1.
Genel
= a + ∑ hn
h a
= Gemi ortasında, yaz yüklü su hattı ile açık güverte arasındaki mesafe [m],
Sıvı yakıt tankları, herhangi bir sızıntı olmaksızın, maruz kalabilecekleri dinamik kuvvetleri karşılayabilecek dizayn
hn
= Genişliği B/4'den büyük üst yapı veya güverte evinin her bir n sırasının merkezindeki
yükseklik
(açık
ve konstrüksiyonda olacaktır. Gereğinde, yakıt hareketini azaltmak üzere, yakıt tanklarına iç bölmeler konulacaktır.
güverteden
itibaren) [m],
Tanklar, teknedeki özel temeller üzerine oturtulacak ve gemi hareketlerinden kaynaklanan gerilmeleri karşı-
A
= Teknenin L boyunda, en derin yüklü su hattı
layacak şekilde bağlanacaktır.
üzerinde kalan ve genişliği B/4'den az olmayan tekne, üst yapı ve güverte evlerinin profil alanı 2
[m ].
Tanklar, en azından dışlarından muayene edilmek üzere kolayca
ulaşılabilir
olacak
ve
boru
kontrollerinin
yapılmasına olanak verecek tarzda düzenlenecektir.
D
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2 - 17
Boyutlarının uygun olması halinde, en azından iç
Bu amaçla, içten çinko kaplamanın izin verilmediği dizel
kısımlarının gözle muayenesine olanak verecek tarzda
yakıtı veya gaz oil taşınan tanklar hariç olmak üzere,
açıklıklara sahip olacaktır.
tanklar çinko ile kaplanabilir.
Parlama noktası 55°C'ın altında olan yakıtların (petrol,
Tankların üst kısımlarında, su ve nem birikmesine olanak
kerosen ve benzerleri) bulunacağı tanklarda, yukarıda
verecek tarzda yukarıya doğru taşan kaynaklı kenarlar
bahsedilen açıklıklar, tankın üst kısmında yer alacaktır.
bulunmayacaktır.
Parlama noktası 55°C'ın altında sıvı yakıt taşıyan tanklar,
Tanklar etkili şekilde topraklanacaktır.
tekne bünyesinden bağımsız olacaktır. Çelikten yapılanlar hariç olmak üzere, metal tanklar, Bu tip tanklar, yaşama mahallerinden gaz geçirmez
plastik
perdelerle ayrılacaktır. Kalitesi ve uygulama yöntemi TL
bağlantılarına ulaşılabilmeli ve görünür bir şekilde bilgi
tarafından uygun bulunan plastik bir köpükle doldurulma
etiketi bulunmalıdır.
köpük
ile
kaplanabilir.
Bu
durumda, boru
durumu hariç olmak üzere, tanklar bir mekanik havaejektörü ile teçhiz edilmiş, yeterince havalandırılan
Kullanılan
mahallerde bulunacaktır.
yapışabilmeli ve taşınan yakıttan etkilenmemelidir.
Makina mahallerinde yer alan yakıt tankları, her türlü ısı
Köpükler, tekne ile metal tank arasında doğrudan bağ-
kaynağından yeterince uzakta bulunacak ve yanmaz,
lantılarla sağlanan tank destekleri yerine kullanılamaz.
plastik
köpük,
tank
yüzeylerine
iyice
emici olmayan izolasyan malzemesi ile izole edilecektir. 2.2
Boyutlandırma
Montajdan sonraki herhangi bir muayenede kolaylıkla görülebilecek şekilde tankın yanına konulacak bir etikette,
Tank kaplamasının levha kalınlığı t [mm], aşağıda verilen
aşağıda belirtilen bilgiler bulunacaktır:
değerden az olamaz: t = 4 ⋅ s ⋅ (hs ⋅ K)0,5
-
Üretici firma adı,
-
Kapasite,
Burada;
-
Taşınacak yakıt türü,
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
-
Test basıncı,
hs
= Aşağıdaki değerlerden büyük olanının alınacağı, statik iç dizayn yüksekliği [m]:
-
Üretim yılı. a)
2.
pdr (aşağıya bakınız) ile tank üstünden 1 m. yukarıda yer alan bir nokta arasındaki
Metal Tanklar
düşey mesafe. 2.1
Genel b)
pdr ile taşıntının üst noktası arasındaki düşey mesafenin 2/3'ü.
Bakır kullanımında, tankın iç yüzeyleri kalaylanacaktır. Dizel yakıtı veya gaz oil taşıyan tanklar; paslanmaz çelik, nikel
bakır,
çelik
veya
alüminyum
c)
alaşımından
yapılacaktır.
2,8 [m].
Çelik tanklar, tuzlu atmosferik ortamın ve taşınacak
235 = R Burada Rs, tank malzemesinin minimum S 2 akma gerilmesidir [N/mm ]. Hafif metal
yakıtın korozif etkilerine karşı içten ve dıştan yeterli
alaşımlarının kullanılması durumunda Rs değeri,
derecede korunacaktır.
ilgili metalin tavlanmış durumdaki akma sınırıdır.
K
2 - 18 pdr
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
D
= Levhalar için, levhanın alt kenarı, stifnerler için,
Bu testler, tabaka kalınlığı 10 mm. den az olmayan, cam
stifner tarafından desteklenen alanın merkezi
elyaf takviyesi kütlenin en az %30'unu oluşturan ve dış
olarak alınan referans noktası.
yüzeyleri kendinden söner tipte reçine ile kaplı bulunan cam elyaf takviyeli plastikten yapılmış tanklar için
Hiçbir durumda, tank kaplama kalınlığı Tablo 2.4'de
istenmeyebilir.
verilen değerden daha az olamaz. 3.2
Boyutlandırma
3
Stifnerlerin kesit modülü W [cm ], aşağıda verilenden daha az olamaz:
Metal olmayan tankların boyutlandırılması, önerilen malzemelerin özelliklerine ve örnek üzerinde yapılacak
W = 4 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ hs ⋅ K
mukavemet testlerinin neticelerine bağlı olarak, TL tarafından özel olarak değerlendirilecektir.
Burada; Genelde, tek cidarlı cam elyaf takviyeli tabakalardan S
yapılan tanklar için, kaplama kalınlığı t [mm] ve stifner
= Stifnerin desteklenmeyen boyudur [m].
3
kesit modülü W [cm ] aşağıda belirtilen değerlerden daha 3.
az olamaz:
Metal Olmayan Tanklar
3.1 Yakıt
0,5
t = 12 ⋅ s ⋅ (hs ⋅ kof)
Genel tankları
metal
olmayan
malzemelerden
W = 23 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ hs ⋅ Ko
de
yapılabilir. Burada; Kullanılacak malzemeler, yakıtın korozif etkisine dayanım gösterecek özellikte olacaktır.
kof, ko
= Bölüm 4'de tanımlanan değerler,
Tankların kabulü, hem malzemeler üzerinde, hem de tank
s, S,hs
= 2.2'de tanımlanan değerlerdir.
bünyesinde yapılacak test ve kontrollerin sonucuna bağlıdır.
Test
yöntemleri
ve
koşulları,
önerilen
Hiçbir durumda, kütlenin %30'undan daha az olmayan
malzemelere bağlı olarak TL tarafından belirlenecektir.
cam elyaf takviyeli kalınlık 4 mm. den az olamaz.
Tanklar, her durumda, 2,5 dakika serbest yanmaya
Polietilen veya benzeri malzemeden yapılacak tanklarda,
dayanım göstermelidir. Bu özellik, örnek bir tankda bir
kalınlık 5 mm. den daha az olamaz.
test yapılmak suretiyle kanıtlanacaktır. Tablo 2.4 Metal Yakıt Tankları için Gerekli Minimum Kalınlık
Malzemeler
Tank kapasitesi V [lt] V ≤ 300
300<V ≤ 550
550<V ≤ 750
V>750
0,8
1
1
1,3
1
1,3
1,3
1,6
Cupronickel 70/30
1,2
1,5
1,8
-
Bakır 999
1,4
2
-
-
Bakır-Silisyum
1,3
1,6
1,6
2
Çelik
2
-
3
-
Alüminyum alaşımlar
2
-
3
-
Paslanmaz çelik Bakır Nikel (Ni%63)
E
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
E.
Yükler
1.
Genel
2.
2 - 19
Tanımlar ve Semboller
Aşağıdaki sembollere ait tanımlar tüm bölümler için geçerli olup, çeşitli bölümlerde tekrarlanmamıştır ve özel
Bu kısımda tanımlanan statik ve dinamik dizayn yükleri, Bölüm 4, 5 ve 6'da incelenen tekne ve güverte yapılarının boyutlandırılmasındaki formüllerde kullanılacaktır.
durumlar için ilgili bölümlerde açıklama yapılmıştır: Deplasman tekneleri
:
Yer
değiştirdiği
sephiyesi
ile
suyun taşınan
teknelerdir. Genel olarak, bu
Genel olarak, bu kısımdaki, formüller boyları L ≤ 60 m. ve
Kısım ile ilgili olarak, bir
hızları V ≤ 60 knots olan teknelere uygulanır. Boyları
deplasman teknesi V/L0,5 ≤ 4
ve/veya hızları daha büyük olan tekneler ile normal
olan teknedir.
formlardan farklı teknelerde, bu kısımda tanımlanan yükler, prototip teknelerin model test sonuçları ile birlikte
Yarı-kayıcı tekneler
:
değerlendirilecektir.
Kısmen yer değiştirdiği suyun sephiyesi, kısmen su üstünde kayan dip yüzeyinin oluştur-
İvmelerin ve yüklerin belirlenmesi ile ilgili olarak, model
duğu
dinamik
basınç
testlerine veya benzer teknelerde ölçülen deneysel
taşınan teknelerdir.
ile
değerlere dayanılarak önerilen alternatif yöntemler, TL Kayıcı tekneler
tarafından değerlendirmeye alınabilir.
:
Teknenin tüm ağırlığının, su üstünde kayan dip yüzeyinin
Bu gibi durumlarda, kullanılan yöntemler ve/veya yapılan
oluşturduğu dinamik basınç ile
testlerle ilgili ayrıntıları içeren bir rapor verilmelidir.
taşındığı teknelerdir.
Tekne yapılarının boyutlandırılmasında aşağıda belirtilen
Çene
:
Belirgin olmayan
yükler dikkate alınacaktır:
bir
çeneye
sahip
teknelerde,
yatay
eksene göre, tekne teğetinin 50° lik bir açı yaptığı noktadır.
-
İç yükler,
-
Hidrostatik basınç veya dalga yükleri nedeniyle
Dip
:
oluşan dış basınç, -
Teknenin dibi, omurga ile çene arasında kalan kısımdır.
Borda
Dış darbe basıncı.
:
Teknenin bordası, çene ile en üst devamlı güverte arasında kalan kısımdır.
İç yükler, güverte yapılarının boyutlandırılmasında, dış basınçlar ise, borda ve dip yapılarının boyutlandırılmasında
belirleyici
faktörlerdir.
Özellikle,
önemli
βx
= İncelenen enine kesitteki sintine kalkımıdır.
büyüklükte yoğun kütlelerden (tanklar, makinalar, vs.)
Belirli bir sintine kalkımı olmayan teknelerde, bu;
oluşan iç yükler söz konusu olduğunda, tekne yapısının
yatay eksen ile omurga-çene hattı arasındaki
bu yükleri karşılayıp karşılamadığı incelenecektir. Bu gibi
açıdır [°],
durumlarda, teknenin ivmesi nedeniyle oluşan atalet etkileri de dikkate alınmalıdır. Bu tip kontroller, aynı zamanda ve iç yüklere ters doğrultuda etki eden dış
BK
(tekne trimsiz halde) baş bodoslamanın kesiştiği
dalga yükleri dikkate alınmadan yapılacaktır. Levha panellerine ve stifnerlere etki eden basıncın, üniform ve Madde 2'de tanımlanan "pdr" referans noktasındaki değere eşit olduğu kabul edilebilir.
= Baş kaime. En derin yüklü su hattı düzlemi ile yerdeki kaime,
KK
= Kıç kaime. En derin yüklü su hattı ile (tekne trimsiz halde) kıç bodoslamanın veya aynanın kesiştiği yerdeki kaime,
2 - 20 pdc
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
= Dizayn güvertesi, en az 0,6L boyunca devam
p 2 = 15 ⋅ (1 + a 0 )⋅
eden, borda yapıları için etkin bir destek
E ∆ ⋅ g ⋅F ⋅F ⋅F L 1 a L ⋅ CS
oluşturan ve en derin yüklü su hattı üzerinde yer alan ilk güverte, pdr
Burada;
= Referans noktası. İncelenen duruma bağlı olarak,
levhanın
alt
kenarı
veya
h0
= pdr'den en derin yüklü su hattına kadar olan düşey mesafe [m],
stifner
tarafından desteklenen alanın merkezi, a ∆
= pdr'nin boyuna konum katsayısı:
= Teknenin T tam yüklü çektiği suda deplasmanı [t]. Bilinmediği takdirde 0,42 ⋅ L ⋅ B ⋅ T'ye eşit
- 0,5 L'in kıç kısmı için 0,036 - Baş kaime'de : 0,04 / CB - 0,024
kabul edilebilir,
- Ara konumlardaki değerler enterpolasyonla CB
= Aşağıdaki eşitlikte verilen blok katsayısı: CB =
bulunur.
∆ 1,025 ⋅ L ⋅ B ⋅ T
FL
= pdr'nin boyuna konumunun fonksiyonu olarak, Şekil 2.3'de verilen katsayı,
Cs
= Teknenin desteklenme çevresi [m]. Mastoride, dipteki endaze hattının çeneler arasında
ölçülen
açınım
uzunluğu.
F1
= Teknenin form ve meyilinin fonksiyonu olan katsayı:
İkiz
teknelerde, Cs tek teknede ölçülen mesafenin 2
F1 =
katıdır, g
= Yerçekimi ivmesi = 9,81 m/s2
βLGC
50 − β x 50 − βLGC
= LCG civarındaki kesitteki sintine kalkımı açısı [°],
LCG = Teknenin ağırlık merkezinin boyuna konumu. Bilinmediği takdirde, BK'den itibaren 0,6L'de
Fa
= Aşağıdaki formülde verilen katsayı:
olduğu kabul edilir,
Fa = 0,30 − 0,15 ⋅ log a0
1,43 ⋅ A1 ⋅ T ∆
= LCG'deki düşey ivmenin maksimum dizayn değeri
[g].
Dizaynda
öngörülen
servis
koşullarının (hız, dalga yüksekliği) değerlen-
Burada; A1, incelenen levha panelinin veya stifner tarafından desteklenen sahanın alanıdır [m2].
dirilmesi esas alınarak, dizaynerce belirlenir. Kural hesaplamaları için 1,5 g'den daha az
a0
= LCG'deki maksimum dizayn düşey ivme değeri [g].
alınamaz. Bu konuda bir bilgi yoksa, yukarıda belirtilen sınır değeri alınacaktır.
Hiçbir surette p1 değeri 10 ⋅ H'dan daha az alınamaz. 3.
Dip için Dizayn Basıncı
3.1
Kayıcı veya yarı-kayıcı tekneler
3.2
Deplasman tekneleri
Dip yapılarının dizayn basınçlarının incelenmesinde, En derin yüklü su hattı altında kalan tekne yapılarının,
motorlu veya motorsuz yelkenli tekneler de deplasman
kaplamaların ve stifnerlerin boyutlandırılmasındaki p
teknesi olarak alınacaktır.
2
dizayn basıncı [kN/m ], aşağıda verilen p1 ve p2 değerlerinden büyük olanına eşit olarak alınacaktır: 0,5
p1 = 0,24 ⋅ L
h ⎞ ⎛ ⋅ ⎜ 1 − 0 ⎟ + 10 ⋅ (h0 + a ⋅ L ) 2 T⎠ ⎝
En derin yüklü su hattı altında kalan tekne yapılarının, kaplamaların ve stifnerlerin boyutlandırılmasındaki p basıncı [kN/m2], aşağıda verilen p1 değerine eşit olarak alınacaktır:
E
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2 - 21
p, 3.1'de tanımlandığı şekilde, dip için LCG'deki dizayn
h ⎞ ⎛ p1 = 0,24 ⋅ L0,5 ⋅ ⎜ 1 − 0 ⎟ + 10 ⋅ (h0 + a ⋅ L ) 2T ⎠ ⎝
basıncı olmak üzere, p2 değeri hiçbir surette 0,5p değerinden daha büyük alınamaz.
h0 ve a, 3.1'de tanımlanmıştır.
4.2
Deplasman tekneleri
Hiçbir surette p1 değeri 10 ⋅ H'dan daha az alınamaz. Borda yapısının dizayn basıncının incelenmesinde,
4.
Borda için Dizayn Basıncı
4.1
Kayıcı veya yarı-kayıcı tekneler
motorlu veya motorsuz yelkenli tekneler de deplasman teknesi olarak alınacaktır. En derin yüklü su hattının üstünde kalan borda yapısının 2
En derin yüklü su hattı üstünde kalan tekne yapılarının,
boyutlandırılmasındaki p basıncı [kN/m ], aşağıda verilen
kaplamaların ve stifnerlerin boyutlandırılmasındaki p
p1 değerine eşit olarak alınacaktır:
2
basıncı [kN/m ], aşağıda verilen p1 değerine eşit olarak p1 = 66,25 ⋅ (a+0,024) ⋅ (0,15 L-h0)
alınacaktır: p1 = 66,25 ⋅ (a+0,024) ⋅ (0,15 L-h0)
Burada;
Hiçbir surette p1 değeri 10 h1'den daha az alınamaz. h1,
h0, a
= 3.1'de tanımlanan değerler,
h1
= pdr'den
4.2'de tanımlanmıştır. itibaren,
en
üst
devamlı
güverte
kemeresinin düz hattına kadar olan mesafe [m].
Baş kaimeden itibaren 0,3L bölgesinde ise, p basıncı [kN/m2], aşağıda verilen p2 değerinden daha az olamaz:
Hiçbir surette p1 değeri 10 ⋅ h1'den daha az alınamaz. 0,5
p2 = C1 {kv ⋅ [0,6+sin γ ⋅ cos (90 - α)]+C2 ⋅ L
2
⋅ sin (90 - α)}
5.
Güverteler için Dizayn Yükseklikleri
Burada; Çeşitli güverteler için alınacak dizayn yükseklikleri, Tablo a ve h0 = 3.1'de tanımlanan değerler C1
2.5'de verilmiştir. 2
= Elemanların taşıdığı yük yüzeyi A [m ]'nin
Tablo 2.5
fonksiyonu olarak, Şekil 2.4'de verilen katsayı. Levhalar için A=2,5 ⋅ s alınacaktır, C2
= CB ve ilgili elemanın boyuna konumunun fonksiyonu olarak Şekil 2.5'de verilen katsayı,
kv
= 0,625 ⋅ L0,5 + 0,25 V
α
= Borda ile yatay eksenin oluşturduğu açı [°] (Şekil 2.6'ya bakınız),
γ
= T çektiği suya tekabül eden su hattının, ilgili elemanın bulunduğu kesitteki teğeti ile bu kesitteki boyuna düz hattın oluşturduğu açı [°] (Şekil 2.7'ye bakınız).
Havaya Açık Güverte
Korumalı Alanlar Baş (kısmen güverte kaimeden Baş kaimeden evleri ile Güverte itibaren itibaren 0,075 korunanlar 0,075 L'den L'den geriye dahil) öne
pdc altındaki güverteler pdc
h0
h0
h0
-
-
0,9
1,5
1,0
0,9
pdc üzerindeki 1,5 1,0 (1) 0,9 güverteler (1) Sadece bir kapalı alan eldesi için kullanılan ve bu nedenle yük taşımayan güvertelerde, h0 değeri 0,30 minimum değerine düşürülebilir.
2 - 22 6.
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler Su
Geçirmez
Perdeler
için
Dizayn
E
alınacaktır.
Yükseklikleri 6.1
6.3
Tank perdeleri
Tank
perdelerinin,
Genel levhalarının
ve
stifnerlerinin
Bu maddede su geçirmez bölmeleme ve tank perdelerinin
boyutlandırılmasında, hs yüksekliği, aşağıda tanımlanan
dizayn yükseklikleri tanımlanmıştır.
h1, h2, h3 değerlerinin en büyüğü [m] olarak alınacaktır:
Bölmeleme perdelerinin adedi ve konumu, A.'ya uygun
h1
= pdr ile tankın en üst noktası üstünden 1 m. yukarıda yer alan bir nokta arasındaki düşey
olacaktır.
mesafe,
6.2
Bölmeleme perdeleri h2
= pdr ile taşıntının en üst noktası arasındaki düşey mesafenin 2/3'ü,
Bölmeleme perdelerinin, levhalarının ve stifnerlerinin boyutlandırılmasında, hB yüksekliği, pdr'den, perdenin en üst noktasına kadar olan düşey mesafe [m] olarak
h3
= 2,8 [m].
E
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2 - 23
2 - 24
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
E
E
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler
2 - 25
2 - 26
Bölüm 2 – Tekne Konstrüksiyonu – Genel İstekler